Restart Button - Γελωτοποιός

Γελωτοποιός
Restart Button
Το δέντρο της συγχώρεσης
Νουβέλα
RESTART BUTTON
Γελωτοποιός //
“Restart Button” / Σο δέντρο της συγχώρεσης
ISBN 978-618-5444-12-9
2020
www.openbook.gr
Επιμέλεια έκδοσης: Γιάννης Φαρσάρης
Εικόνα εξωφύλλου (Ελεύθερη πνευματικών δικαιωμάτων):
Ξυλογραφία από το βιβλίο: Cycling art, energy and locomotion,

συγγραφέας: Robert Pittis Scott, Philadelphia: J. B. Lippincott Company,
έτος έκδοσης: 1889 [ Πηγή: www.archive.org ]
Άδεια ελεύθερης διανομής: Creative Commons BY-NC-ND

(Αναφορά δημιουργού – Μη εμπορική χρήση – ΋χι παράγωγα έργα)
3_
ΓΕΛΨΣΟΠΟΙΟ΢
4_
RESTART BUTTON
www.sanejoker.info
«Γελωτοποιός» είναι το διαδικτυακό ψευδώνυμο κάποιου

αληθινού ανθρώπου, που προτιμάει να μείνει ανώνυμος –για
λόγους εθνικής ασφάλειας.
Αυτός ο άνθρωπος είναι συγγραφέας τα περισσότερα

βράδια των είκοσι (και βάλε) τελευταίων χρόνων. Σην ημέρα
κάνει πιο ακίνδυνα πράγματα.
΢τον κυβερνοχώρο εμφανίστηκε ως Sanejoker πριν δέκα

χρόνια (στις 20-10-2010, ωραίος αριθμός, 2010-2010.)
΢υνεχίζει να γράφει με στυλό (την πρώτη γραφή) κι αυτό

δείχνει ότι γεννήθηκε λίγα χρόνια μετά το Atari.
5_
Έχει μια γυναίκα, ένα παιδί κι ένα σκύλο (με αυτή τη σειρά
γνωριμίας, αλλά χωρίς να είναι βέβαιος για το ρήμα).
Σα τελευταία οκτώ χρόνια κάνει το ΢υνεργείο Δημιουργικής

Γραφής –έχει μάθει πολλά και συνεχίζει να μαθαίνει.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη –τουλάχιστον έτσι του είπαν.

Αλλά θα ήταν μια ωραία ανατροπή αν μάθαινε ότι στην
πραγματικότητα γεννήθηκε κάπου άλλου, στην Κινσάσα ή
στο Αργοστόλι. Ακόμα καλύτερη θα ήταν αν του έλεγαν ότι
δεν γεννήθηκε, αλλά κατασκευάστηκε. Κι ακόμα καλύτερη
αν… (σκεφτείτε ανατροπές).
Σώρα ζει στη Θεσσαλονίκη.
«Σώρα» σημαίνει στις 2:50 πμ, μια νύχτα του Οκτώβρη 2020.
«Σώρα», γιατί ποτέ δεν ξέρεις αν θα ξημερώσει άλλη μια μέρα.

Για σένα ή για τον κόσμο.
΋πως καταλαβαίνετε ο Γελωτοποιός δεν εκπροσωπεί τον πιο

αστείο άνθρωπο του κόσμου, αλλά το παλεύει. Έχει υψηλή
υπαρξιακή νοημοσύνη. Έτσι πιστεύει τουλάχιστον, αφού αυτό
δεν είναι κάτι που μετριέται.
Για ποιον απ’ τους δύο μιλάω πλέον; Για Εκείνον, τον
υπαρκτό, τον homo sapiens sapiens ή για τον Γελωτοποιό,
τον homo fictus ;
Και ποιος είμαι εγώ που αναρωτιέμαι;
Ας το πάρουμε απ’ την αρχή. Πατήστε το Restart Button.
6_
RESTART BUTTON
7_
Restart Button
Το δέντρο της συγχώρεσης
8_
RESTART BUTTON
9_
1.1 ΢ινεμά
"Η ευτυχία δεν είναι τίποτα άλλο
από καλή υγεία και κακή μνήμη."
Έρνεστ Φέμινγουεϊ
10_
RESTART BUTTON
Σ
Α ΞΕΡΨ ΟΛΑ"
"Τπερβάλλετε, κανείς δεν τα ξέρει όλα."
"Έγώ τα ξέρω. Ξέρω όλα όσα μ' ενδιαφέρουν."
"Και θέλετε..."
"Να τα ξεχάσω."
Ο Αλέξανδρος, ΢άσα για τους φίλους, το πήρε απόφαση μια

Παρασκευή απόγευμα. Και πήγε στη Lacuna Inc, την πιο αξιόπιστη
εταιρεία στη διαγραφή αναμνήσεων.
Μπορούσες να διαγράψεις την πρώην σου ή τον νεκρό σκύλο

σου, για να μη βασανίζεσαι. Ή να διαγράψεις κάτι που είχες κάνει ή
πει, για να μη ντρέπεσαι. Μπορούσες να διαγράψεις ένα διάστημα
της ζωής σου ή ένα γεγονός, δυο χρόνια στη φυλακή ή μια
κακοποίηση, για να μην πονάς.
΋μως ο ΢άσα είχε άλλο πρόβλημα. Σα ήξερε όλα.
~~
11_
"Απόλυτη διαγραφή μνήμης δεν επιτρέπεται", του είπε ο

υπάλληλος.
"Δεν εννοώ όλα όλα. Εννοώ όλ' αυτά που μ' ενδιαφέρουν."
"Δηλαδή;"
"΢ινεμά. Λογοτεχνία. Μουσική."
Ο ΢άσα είχε ζήσει μια περιορισμένη ζωή. Έμενε στο ίδιο σπίτι είκοσι
πέντε χρόνια, από τότε που το αγόρασε. Ήταν λογιστής σε
ασφαλιστική, λίγο πιο βαρετή δουλειά από εκείνη του Κάφκα.
Παντρεύτηκε μια κοπέλα απ' το τμήμα προσωπικού. Έκαναν κι ένα
παιδί. ΋σο πιο γρήγορα μπορούσε η Σατιάνα τον εγκατέλειψε -
πήρε μαζί και το παιδί.
"Ζούμε πολύ βαρετά", του 'χε πει την τελευταία φορά που μιλήσανε.
"Σι θες;"
"Θέλω να βγούμε έξω, να ταξιδέψουμε, να γνωρίσουμε

ανθρώπους, τόπους, να..."
Και συνέχισε να του λέει. Σον έπιασε ίλιγγος. Εκείνος δεν ήταν
περιπετειώδης τύπος ούτε ιδιαίτερα κοινωνικός. ΋σο για ταξίδια,
του αρκούσε να πηγαίνει στα Καμμένα Βούρλα τον Αύγουστο.
Κάθε Αύγουστο.
"Δεν είναι ζωή αυτή που ζούμε", του είχε πει η Σατιάνα. "΋λο σπίτι."
"Εμένα έτσι μ' αρέσει. ΢το σπίτι."
Σον παράτησε, παραιτήθηκε κι απ' τη δουλειά της. Έγινε

κτηματομεσίτρια, παντρεύτηκε έναν πλαστικό χειρουργό νεώτερο
12_
RESTART BUTTON
από κείνη. Σον επόμενο Αύγουστο έστειλε στον ΢άσα καρτ ποστάλ
κανονική, από εκείνες με το γραμματόσημο. Ήταν από τις
Μαλδίβες. Πίσω έγραφε: "Εμένα έτσι μ' αρέσει."
~~
"Δεν καταλαβαίνω", του είπε ο υπάλληλος της Lacuna. "Θέλετε να

διαγράψουμε όσα σας αρέσουν;"
"Ναι, γιατί δεν μ' εξιτάρουν πια."
Ο ΢άσα περνούσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του κάνοντας αυτό

ακριβώς που του άρεσε: Έβλεπε ταινίες στο σπίτι, άκουγε μουσική
(στο σπίτι), διάβαζε (στο σπίτι).
΢την αρχή επέλεγε τυχαία. Μετά είχε βρει την αλυσιδωτή αντίδραση.
Κάθε ταινία, τραγούδι, βιβλίο, τον οδηγούσε σε άλλα δυο ή τρία, κι
εκείνα σε τέσσερα ή εννιά, κι ούτω καθεξής.
Αργότερα, όταν τον εγκατάλειψε κι η Σατιάνα, το έκανε πιο

συστηματικά. Έπιανε έναν σκηνοθέτη-συγγραφέα-μουσικό και
έβλεπε όλες τις ταινίες που είχε κάνει, διάβαζε όλα τα βιβλία, άκουγε
όλους τους δίσκους.
Σου πήρε δέκα χρόνια συστηματικής έρευνας για να τ' ακούσει-δει-

διαβάσει όλα.
~~
"Κατανοητό, αλλά διαρκώς βγαίνουν νέες ταινίες."
"Σο ξέρω και δεν είμαι από εκείνους τους γκρινιάρηδες γέρους που
πιστεύουν ότι το γρασίδι ήταν πιο πράσινο στις μέρες τους."
13_
Ήταν θέμα στατιστικής. Κάθε χρόνο εκδίδονται ένα εκατομμύριο

βιβλία. Απ' αυτά τα χίλια είναι εξαιρετικά. Αλλά μόνο ένα, άντε δύο,
είναι ορόσημα. Σα τελευταία εκατό χρόνια είχαν κυκλοφορήσει
εκατό βιβλία ορόσημα. Ο ΢άσα τα είχε διαβάσει. Σον επόμενο
χρόνο θα κυκλοφορούσε μόνο ένα. Σο χειρότερο είναι ότι κανείς
δεν ήξερε ποιο θα ήταν. Ο χρόνος είναι ο μόνος αξιόπιστος
κριτικός.
~~
"Αρχίζω να καταλαβαίνετε τι θέλετε να ζήσετε."
"Αγαπητέ μου", έκανε ο ΢άσα, "θέλω να δω τον Μάρλον Μπράντο,

στο Λεωφορείο του Καζάν, για πρώτη φορά."
Ήθελε ν' ακούσει για πρώτη φορά τη φωνή της Μπίλι Φόλιντει. Να
δει τον Νευρικό Εραστή και να γελάσει με το εφεύρημα του Γούντι
Άλεν, όπου οι πρωταγωνιστές άλλα λένε κι άλλα σκέφτονται στους
υπότιτλους.
Ήθελε να διαβάσει για πρώτη φορά τον Ζορμπά του Καζαντζάκη

και να δει για πρώτη φορά Σαρκόφσκι. Ν' ακούσει Μότσαρτ και
΢τραβίνσκι, ν' ακούσει την Ενάτη του Μπετόβεν σαν να ζούσε στον
19ο αιώνα.
Να δει τους ΢υνήθεις Όποπτους του ΢ίνγκερ χωρίς να ξέρει την

ανατροπή. Να διαβάσει για πρώτη φορά την Ιθάκη του Καβάφη. Ν'
ακούσει την κιθάρα του Φέντριξ στο Γούντστοκ. Να δει το Ιπτάμενο
Σσίρκο των Μόντι Πάιθονς. Να τα δει, να τα ακούσει, να τα
διαβάσει όλα για πρώτη φορά.
~~~
14_
RESTART BUTTON
"Και πιστεύετε ότι θα σας αρέσουν;" του είπε ο υπάλληλος.
Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική ερώτηση. Θα μπορούσε να δει το

βαθύ Stalker του Σαρκόφσκι; Πώς θα του ακουγόταν η άτεχνη
μουσική των Sex Pistols;
"Αυτό είναι όλο το θέμα", του είπε ο ΢άσα. "Θέλω κάτι να με

ξαφνιάσει. Ακόμα και αρνητικά. Έστω κι αν νιώσω απέχθεια, αρκεί
να νιώσω κάτι. Σώρα δεν νιώθω τίποτα, όλα είναι επίπεδα και
βαρετά. Σα ξέρω όλα."
Ο υπάλληλος το σκέφτηκε λιγάκι. Ήταν πολύ σημαντικό για τη

Lacuna να μην έχουν δυσαρεστημένους πελάτες. Η αφαίρεση
αναμνήσεων ήταν σαν πλαστική εγχείριση. Μπορεί να μην σου
άρεσε το αποτέλεσμα.
Έπρεπε να βρίσκει τρόπους για να κρατάει τους πελάτες

ευχαριστημένους και να τους παίρνει τα λεφτά τους. Keep the
customer satisfied.
"Ακούστε", του είπε, "σκέφτηκα κάτι."
Σου πρότεινε το εξής: Θα ξεκινούσαν με τη διαγραφή των

κινηματογραφικών αναμνήσεων. Αυτή ήταν η πιο απλή επέμβαση,
γιατί οι μουσικές αναμνήσεις αποθηκεύονται σε πολλά κέντρα, ενώ
οι λογοτεχνικές συχνά ανακατεύονται με τις πραγματικές
αναμνήσεις.
Θα έσβηναν πρώτα τις ταινίες. Μετά, αν ο ΢άσα ήταν εντάξει, θα

συνέχιζαν και με τη μουσική.
Σου άρεσε η ιδέα, έβγαινε και πιο οικονομικά. Έκλεισαν ραντεβού

για την επόμενη Παρασκευή. Για να πετύχει η επέμβαση ο ΢άσα θα
15_
έπρεπε να ξεφορτωθεί απ' το σπίτι του οτιδήποτε σχετικό με τις

ταινίες που είχε δει.
Και είχε δει πολλές.
~~~{}~~~
΢τους τοίχους είχε αφίσες. Σο Κόκκινο απ' την τριλογία του

Κισλόφσκι, τον Ντελάρτζ απ' το Κουρδιστό Πορτοκάλι, τον
Μπάστερ Κίτον πίσω απ' τα κάγκελα, το πρόσωπο του Μάνου
Κατράκη απ' τα Κύθηρα του Αγγελόπουλου.
Σις μάζεψε όλες και τις ανέβασε στο πατάρι. Είχε μερικές χιλιάδες
DVD. Κι αυτά πήγαν στο πατάρι. Έπειτα διάφορα αναμνηστικά.
Εισιτήρια πρώτης προβολής, η κορνίζα με το αυτόγραφο του Αλ
Πατσίνο (For Sasha with love). Σα ρούχα που είχε φορέσει για τη
μεταμεσονύχτια του Ρόκι Φόρορ ΢όου.
Σα έβαλε όλα εκεί πάνω και πήγε να βρει τον Αντρέι. Είχε ένα πολύ
σημαντικό πρόβλημα να λύσει.
~~
Ο Αντρέι ήταν ο παλιότερος του φίλος, ίσως κι ο μοναδικός. Ήταν

ιδιοκτήτης ενός καταστήματος με DVD, από τότε που υπήρχαν
βιντεοκασέτες. Είχε σίγουρα την πιο ολοκληρωμένη συλλογή, που
πλέον αράχνιαζε στα ράφια. Ελάχιστοι γραφικοί τύποι, σαν τον
΢άσα, νοίκιαζαν πλέον ταινίες. ΋λοι τις κατέβαζαν.
Σο Six Spot, το μαγαζί του Αντρέι, λειτουργούσε πλέον ως ίντερνετ

καφέ, video-party και κατάστημα με είδη δώρων.
16_
RESTART BUTTON
Ο ΢άσα βρήκε τον φίλο του να προσπαθεί να τιθασέψει κάτι παιδιά

που έκαναν GTA πάρτι γενεθλίων. Σα άσπρα μαλλιά του Αντρέι,
άσπρα φρύδια και γένια, ξεχώριζαν ανάμεσα στα κοντοκουρεμένα
των παιδιών. Δεν ήταν γέρος, ήταν αλμπίνος.
"Αυτό ήταν, παραιτούμαι", είπε σαν είδε τον ΢άσα.
"Δεν μπορείς να παραιτηθείς απ' την επιχείρηση σου."
"Επιχείρηση το λες αυτό; Παιδότοπος έχουμε γίνει."
Έβαλε δυο κούπες καφέ κι έκατσαν έξω να καπνίσουνε. Ο ΢άσα

του είπε τι θα έκανε την Παρασκευή.
"Αυτό είναι τραγωδία, είναι γενοκτονία", του είπε ο Αντρέι. "Η μνήμη
σου είναι θησαυρός, δεν μπορείς να την αφανίσεις."
"Δεν με εξυπηρετεί πλέον. Οπότε είναι άχρηστη."
"Πώς μπορείς να το λες αυτό;"
Ο Αντρέι προσπάθησε για λίγο να τον μεταπείσει, αλλά κατάλαβε

ότι ο φίλος του ήταν αποφασισμένος.
"Και τι θες από μένα;"
~~
΋ταν ανέβασε όλες τις ταινίες του στο πατάρι ο ΢άσα κατάλαβε ότι
εφόσον θα ξεχνούσε τα πάντα για το σινεμά δεν θα ήξερε τι να δει.
Πώς θα το έκανε; Αν ξεκινούσε να βλέπει στην τύχη θα πετύχαινε
και κάποιες δεύτερες. Θα ήταν κρίμα να δει την Αλίκη του Σιμ
Μπάρτον, αντί για τον Χαλιδοχέρη. Για να μπορέσει να δει τις
17_
σωστές ταινίες θα έπρεπε να έχει γνώση της ιστορίας του

κινηματογράφου. Κι αυτή θα χανόταν στη διαγραφή.
"΋πως το σκέφτομαι", του είπε ο Αντρέι, "υπάρχουν τρεις τρόποι να

το κάνεις. Πρώτος. Να ξεκινήσεις βλέποντας ταινίες κινουμένων
σχεδίων."
"Να το πάω εξελικτικά; Μετά εφηβικά, μετά τρόμου, μετά Γκοντάρ;

Δεν μ' αρέσει."
"΢υμφωνώ. Άλλος τρόπος. Να ξεκινήσεις απ' την κορυφή. Οι εκατό

καλύτερες ταινίες όλων των εποχών."
"Ποιος θα το αποφασίσει;"
"Μπορείς να δεις το imdb."
"Εκεί έχουν πρώτο το Σελευταία Έξοδος, Ρίτα Φέηγουορθ", είπε ο

΢άσα, "τι χάλια τίτλος."
"Ναι, πράγματι. Αλλά αν βασιστείς στους κριτικούς θα χάσεις καλτ,

όπως το Ζουν Ανάμεσα Μας, του Κάρπεντερ."
"Μήπως να βλέπω αυτές που κέρδισαν ΋σκαρ καλύτερης ταινίας;"
Γελάσανε ταυτόχρονα. Ήταν ένα αστείο που μόνο οι σινεφίλ θα

καταλάβαιναν.
"Σο βρήκα", του είπε μετά ο Αντρέι. "Δεν θα το πας εξελικτικά

σύμφωνα με την ηλικία."
"Αλλά;"
Σα μάτια του Αντρέι γυάλισαν πριν μιλήσει.
18_
RESTART BUTTON
"΢ύμφωνα με την εξέλιξη του κινηματογράφου."
~~
Η ιδέα του ήταν πολύ απλή. Να ξεκινήσει απ' την πρώτη ταινία που
έγινε, το τρένο των αδελφών Λυμιέρ, 1878. Μετά να επιλέξει μια
ταινία για κάθε χρονιά. ΢ίγουρα θα υπήρχαν κάποιες χρονιές που
η επιλογή θα ήταν δύσκολη. Σο 1979 βγήκε το Αποκάλυψη-Σώρα,
το Άλιεν, το All that jazz, το Κράμερ εναντίον Κράμερ, το
Μανχάταν, το Mad Max, το Life of Brian. Πώς να διαλέξεις;
Έστω ότι θα μπορούσε από κάποιες χρονιές να επιλέγει δύο ή τρεις

ταινίες. Ακόμα κι έτσι θα συγκέντρωνε 200 ταινίες. Μπορούσε και
300 αν ήθελε. ΢' έναν χρόνο, βλέποντας μια ταινία την ημέρα θα
έβλεπε όλη την εξέλιξη του κινηματογράφου, απ' τον ΢έσιλ Ντε Μιλ
και τον Σσάπλιν, ως τον Κουροσάβα, τον Σαραντίνο και τον ΢πάικ
Σζονζ.
Θα έβλεπε τα πρώτα οπτικά εφέ του Μελιέ, στην ταινία του 1902
Σαξίδι στη ΢ελήνη, και θα κατέληγε στις ταινίες της Μάρβελ όπου το
90% είναι γυρισμένο σε blues creen.
Θα έβλεπε τους ηθοποιούς του βωβού, με τις γκριμάτσες και τις

στερεότυπες κινήσεις, μετά τους θεατρικούς, μετά εκείνους που
έβγαλε το Άκτορ ΢τούντιο.
Θα έβλεπε πώς εξελίχτηκαν οι ζεν πρεμιέ, απ' τον Ροντόλφο

Βαλεντίνο ως τον Σζέιμς Ντιν και μέχρι τον Φοακίν Υίνιξ.
Πώς είχε εξελιχτεί η σκηνοθεσία, το σενάριο, η φωτογραφία, η

μουσική, οι τοποθεσίες, ο ίδιος ο κόσμος.
Ο Αντρέι είχε ενθουσιαστεί με την ιδέα του.
19_
"Θα είναι ένας αξέχαστος χρόνος", του είπε. "Νομίζω ότι μετά από
κάτι τέτοιο θα πέθαινα ευτυχισμένος."
Ο ΢άσα δεν συμμεριζόταν τον ενθουσιασμό του.
"Ψραίο, αλλά υπερβολικά τακτοποιημένο. Εγώ θέλω κάτι πιο

χαοτικό. Και νομίζω ότι ξέρω τι θα κάνω."
~~
΢ηκώθηκε κι έφυγε χωρίς να χαιρετήσει. Σα συνήθιζε κάτι τέτοια κι ο

Αντρέι τον ήξερε πολύ καλά για τον παρεξηγήσει. Άλλωστε το
μυαλό του είχε κολλήσει αλλού.
Η ιδέα του, να παρακολουθήσει τον κινηματογράφο από τη

γέννηση του ως το παρόν, χωρίς να ξέρει τίποτα για την εξέλιξη,
του άρεσε υπερβολικά. Φωρίς να το καταλάβει είχε ήδη να επιλέγει
ταινίες ανά χρονιά.
"1920. Μητρόπολη του Λάνγκ, Θωρηκτό Ποτέμκιν του Άιζενστάιν,

Ο ΢τρατηγός του Κίτον ή τον Φρυσοθήρα του Σσάπλιν; ΢κατά!
Μάλλον Μητρόπολη και Ποτέμκιν. Σου Σσάπλιν θα έβλεπε της
επόμενης χρονιάς, το Φαμίνι."
Ο Αντρέι δεν μπόρεσε να κοιμηθεί το βράδυ. Σην επόμενη μέρα

πήγε στην Lacuna κι είπε πως ήθελε να σβήσει κάθε ανάμνηση
σχετική.
"Κι εσείς;" είπε ο υπάλληλος. "Μα τι έχετε πάθει όλοι με τον

κινηματογράφο;"
~~{}~~
20_
RESTART BUTTON
Ο ΢άσα αποφάσισε να το οργανώσει αλλιώς, πιο παιχνιδιάρικα.

Κατέβασε όλα τα DVD απ' το πατάρι. Έφτιαξε καφέ κι έκανε ένα
πρωτάθλημα ταινιών.
Έβαζε δυο ταινίες αντιμέτωπες, ανεξαρτήτως χρονιάς, τυχαία. Σα

Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας και το Άρχοντας των Μυγών.
Ποιο κέρδιζε; Ποιο προτιμούσε να δει; Διάλεξε τον Έντουαρντ
Νόρτον ως νεοναζί. Σο άφησε στην άκρη.
Επόμενος αγώνας: Μπάρφλαϊ εναντίον Καζαμπλάνκα.
Είχε υιοθετήσει ένα μέρος απ' την πρόταση του Αντρέι. Θα έβλεπε
μια ταινία την ημέρα, για έναν χρόνο, 365 ταινίες. Θα σημείωνε
σκηνοθέτη, σεναριογράφο, ηθοποιούς, σ' ένα δικό του μπλοκάκι,
όπου θα έγραφε και τα σχόλια του, χωρίς να ψάξει στο διαδίκτυο.
Και θα περίμενε την επόμενη μέρα.
Σο πρόβλημα ήταν ότι είχε στη συλλογή του πάνω από 2.000
ταινίες. Για να τελειώσει το πρωτάθλημα θα χρειάζονταν πολλοί
αγώνες. Επιπλέον υπήρχαν κάποιες ταινίες που έχαναν, γιατί είχαν
συναντήσει πολύ ισχυρό αντίπαλο, αλλά τις αγαπούσε. Σις έβαζε
σε μια τρίτη στήλη, για τους επαναληπτικούς.
Σην πρώτη μέρα του πρωταθλήματος έμειναν 1045 ταινίες (+212

για επαναληπτικούς). Ση δεύτερη μέρα 612 (+53 για
επαναληπτικούς). Σην τρίτη μέρα είχαν προκριθεί 366 (δεν
μπορούσε ν' αφήσει απέξω τη Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών του
Ρομέρο, παρότι είχε χάσει σε όλες τις αναμετρήσεις).
Είχε ένα μικρό θέμα με τις τριλογίες, όπως τα Φρώματα του

Κισλόφσκι που τόσο αγαπούσε ή την σειρά ταινιών του Star Wars.
Δεν ήθελε όμως να βλέπει πολλές ίδιες ταινίες στη σειρά.
21_
Κράτησε το πρώτο Star Wars και το Κόκκινο του Κισλόφκσι. ΋πως

και τον πρώτο Νονό.
Μόνο μια μικρή υποχώρηση έκανε. Δεν άντεχε να σπάσει τον

Άρχοντα των Δακτυλιδιών. Απ' αυτό θα έβλεπε τη τριλογία.
~~
Σο άλλο θέμα ήταν με ποια σειρά θα τις έβλεπε. Δεν του άρεσε ο
ιδεοψυχαναγκαστικός τρόπος του Αντρέι. Αυτός ήθελε να
ξαφνιαστεί, γιατί θα έβλεπε τη μια μέρα τον Κλέφτη Ποδηλάτων του
Ντε ΢ίκα και την επομένη το Train to Busan του Sang-ho Yeon.
Σο Φάος είναι καλός οδηγός. Γύρισε τις ταινίες ανάποδα, να μη

βλέπει τίτλους. Σις ανακάτεψε όπως τις τράπουλες ο Πολ Νιούμαν
στο Κεντρί. Σις έβαλε σε στήλες δίπλα στο DVD player. Κάθε μέρα
θα έβλεπε αυτή που θα ήταν πάνω, χωρίς να φαίνεται ο τίτλος της
επόμενης.
Έτσι ήταν έτοιμος. ΢χεδόν έτοιμος. Φρειαζόταν κάτι ακόμα.
~~
Πήγε κι αγόρασε μια τηλεόραση τελευταίας τεχνολογίας, μεγάλη

σαν οθόνη σινεμά, με όλα τα ηχεία, μπρος, πίσω, δεξιά, αριστερά,
κι η πολυθρόνα στη μέση.
Έπρεπε να κάνει έλεγχο στο σύστημα, παρακολουθώντας μια

ταινία, μια τελευταία ταινία. Σι να έβλεπε; Δεν ήθελε να πάρει απ' τις
366. Σις υπόλοιπες τις είχε ανεβάσει στο πατάρι. Αποφάσισε να
πεταχτεί στο Six Spot, και ν' αποφασίσει ο Αντρέι. Δεν ήταν εκεί.
"Είναι άρρωστος", του είπε ο Νικολάι, ο υπάλληλος.
22_
RESTART BUTTON
"Σι έχει;"
Ο Νικολάι στράβωσε τα μούτρα του.
"Δεν μπορώ να σας πω."
"Είναι ο καλύτερος μου φίλος!"
"Δεν ξέρω να σας πω. Έχει εξαφανιστεί."
"Θα πάω σπίτι του να τον βρω", είπε ο ΢άσα και βγήκε έξω
φουριόζος.
Αφού περπάτησε λιγάκι κατάλαβε ότι δεν ήξερε πού έμενε ο

"καλύτερός του φίλος". Δεν είχε πάει ποτέ στο σπίτι του.
Άλλαξε κατεύθυνση έπρεπε να δοκιμάσει το σύστημα. Αποφάσισε

να πάρει μια τυχαία, κάτι που θα έβρισκε στο περίπτερο. Σο μόνο
που βρήκε ήταν τσόντες.
Έκανε έλεγχο στο home cinema με το Καυτές Ρωσίδες. ΋λη η

γειτονιά άκουσε τους προσποιητούς οργασμούς.
Σο χάος τον είχε δικαιώσει. Η τελευταία ταινία που έβλεπε έχοντας

επίγνωση ήταν η χειρότερη που μπορούσε να δει. Αλλά δεν έχασε
την ευκαιρία ν' αυνανιστεί.
~~
Σο επόμενο απόγευμα βρέθηκε στη Lacuna Inc.
"Θα πονέσει;" ρώτησε καθώς του έβαζαν τα ηλεκτρόδια.
"Κάποιοι παραπονιούνται για φαγούρα. Τπογράψτε αυτό,

παρακαλώ."
23_
Σου έδωσε το τάμπλετ.
"Σι υπογράφω;"
"Σα γνωστά. Αποδέχομαι τους όρους χρήσης κλπ."
"Απορώ γιατί τα βάζουν, αφού κανείς δεν τα διαβάζει", είπε ο ΢άσα.
"Πράγματι. Κοιτάξτε εδώ, τον φακό μου."
Αυτό που είχε υπογράψει ήταν η αποποίηση κάθε ευθύνης για την
Lacuna Inc. ΢πάνια συνέβαιναν ατυχήματα. Και μόνο ένα
δυστύχημα. Ένας νεκρός στις εκατό χιλιάδες διαγραφές. Πιο
πολλοί σκοτώνονται στο μπάνιο.
Σο έγγραφο αποδοχής ήταν κυρίως νομική κάλυψη για την

περίπτωση που ο πελάτης δεν έμενε ικανοποιημένος. Επιστροφή
χρημάτων δεν γινόταν. Αν κάτι πήγαινε στραβά έφταιγε ο πελάτης,
η τύχη, ο Θεός. Ποτέ η εταιρεία.
Σου διάβασε μερικές λέξεις, άσχετες μεταξύ τους: Άλογο πατισερί

νάνος μπαμπού ευδαιμονία. Αυτές θα ήταν οι λέξεις κλειδί. Μόλις
τις άκουγε θα έπεφτε σε νάρκωση. Μόλις τις ξανάκουγε θα
ξυπνούσε.
"Είστε έτοιμος;"
"Ναι."
"Θέλετε να ρωτήσετε κάτι τελευταίο πριν ξεκινήσουμε;"
"Ναι. Ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία;", του είπε ο ΢άσα.
"Νομίζω ότι μπορείτε να μαντέψετε."
24_
RESTART BUTTON
"Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού;"
"Ακριβώς. Είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία, ξέρετε. Εγώ ήμουν

ένας απ' τους δύο τεχνικούς διαγραφής."
"Αυτός που έπινε μπύρες;"
"Τπερβολές του σινεμά. Λοιπόν, είστε έτοιμος;"
"Έτοιμος για όλα."
"Ψραία. Ακούστε. Άλογο πατισερί νάνος μπαμπού ευδαιμονία."
΢το τελευταίο φωνήεν ο ΢άσα λιποθύμησε..
25_
1.2 Η πρώτη ταινία
"Σο σινεμά είναι η πιο όμορφη απάτη του κόσμου."
Ζαν-Λυκ Γκοντάρ
"Ο κινηματογράφος είναι η πιο σημαντική
απ’ όλες τις τέχνες για εμάς."
Λένιν
"Είναι φανερό ότι η τέχνη δεν μπορεί να διδάξει τίποτα,
εφόσον επί τέσσερις χιλιάδες χρόνια η ανθρωπότητα
δεν έμαθε απολύτως τίποτα."
Αντρέι Σαρκόφσκι
26_
RESTART BUTTON
Ο
ΣΑΝ ΞΑΝΑΝΟΙΞΕ ΣΑ ΜΑΣΙΑ, χωρίς να μεσολαβήσει τίποτα,
είδε ότι το φως στο παράθυρο είχε αλλάξει.
"Είστε καλά", τον ρώτησε ο υπάλληλος.
"Νιώθω μια χαρά. Πόση ώρα πέρασε;"
"Πέντε ώρες. Μερικές ερωτήσεις ασφάλειας."
Σον ρώτησε πώς τον λένε, πώς έλεγαν το πρώτο του κατοικίδιο, τι
μάρκα ήταν το πρώτο αυτοκίνητο, που γνώρισε την πρώην
σύζυγο, ποιο είναι το φαγητό που απεχθάνεται, ποιο είναι το
αγαπημένο του χρώμα.
΢ε όλα απάντησε το ίδιο με πριν, εκτός απ' το χρώμα. Πριν είχε πει
το κόκκινο, μετά είπε το γκρι. Σο σημείωσε.
"Κύριε ΢άσα, πριν ξεκινήσει η διαδικασία με είχατε ρωτήσει κάτι.

Θυμάστε τι ήταν;"
"Ναι, ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία."
"Και τι απάντησα;"
27_
"Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι; ΋χι αυτό είναι βιβλίο του
Κούντερα. Η σημασία του να είσαι σοβαρός; ΋χι αυτό είναι
θεατρικό του Ουάιλντ. Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band."
"Beatles."
"Δεν θυμάμαι."
" Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ηθοποιός;"
"Διαμαντόπουλος."
"Πότε τον είδατε τελευταία φορά;"
"Έπαιζε το Περιμένοντας το Γκοντό. ΢το θέατρο Κολοσσαίο."
"Σον θυμάστε σε κάποια ταινία;"
"΋χι."
"Ακούστε αυτή τη μουσική."
Μετά από λίγο ο ΢άσα είπε: "Ένιο Μορικόνε."
"Από ποια ταινία είναι;"
"Είναι από ταινία;"
"Σο όνομα Ντε Νίρο σας λέει κάτι;"
"Νομίζω ότι είναι ροκ συγκρότημα."
"Ποιος είναι αυτός;"
Σου έδειξε μια μινιμάλ σκιαγραφία του ΢αρλώ. Ένα ορθογώνιο

μουστάκι και το καπελάκι.
28_
RESTART BUTTON
"Ο Φίτλερ με καπέλο;"
"Ποια νομίζετε ότι είναι η πιο σέξι γυναίκα;"
Απ' το μυαλό του ΢άσα πέρασε μια σκιά: Καυτές Ρωσίδες. Αλλά
γρήγορα έσβησε.
"Δύσκολο να πω. Κάποιο μοντέλο. Η Ναόμι Κάμπελ;"
"Η φράση Horror... Horror... Από πού προέρχεται;"
"Εύκολο. Η Καρδιά του ΢κότους, του Κόνραντ. Αγαπημένο μου

βιβλίο."
Είχε ξεχάσει και τον Μπράντο στο Αποκάλυψη, Σώρα.
"Σι χρώμα μαλλιά είχε ο Μεγάλος Γκάτσμπι;"
Εκεί ο ΢άσα κόλλησε για λίγο.
"Σο αναφέρει αυτό ο Υιτζέραλντ;"
"΢ας λέει κάτι η φράση: Where's the money, Lebowski;"
"Σίποτα."
"Εντάξει, τελειώσαμε."
Σου έδωσε μια συσκευή επείγουσας κλήσης. Είχε μόνο ένα

πλήκτρο. Αν αισθανόταν ότι κάτι πήγαινε λάθος θα αρκούσε να το
πατήσει κι ο ψυχολογικός εκτιμητής της Lacuna θα πήγαινε να τον
βοηθήσει.
"Αλλάζει και λάστιχο;"
"Γι' αυτό καλύτερα να καλέσετε την οδική βοήθεια."
29_
~~
Ούτως ή άλλως δεν πήρε το αυτοκίνητο. Δεν αισθανόταν άνετα

για να οδηγήσει. Προτίμησε να περπατήσει. Ένιωθε κάπως άδειος,
κάπως παραβιασμένος. ΢αν να είχε μπει κάποιος μέσα στο σπίτι
του, και να τα είχε κάνει όλα άνω κάτω.
Τπήρχε μια έλλειψη στον κόσμο, στην πραγματικότητα, στους

ανθρώπους που προσπερνούσε, στους ήχους που άκουγε, στα
φώτα. ΋λα είχαν γίνει πιο αληθινά, πιο άσχημα, ένιωθε ότι είχε
χαθεί ένα κομμάτι ποίησης κι ομορφιάς.
Ο ΢άσα είχε ασχοληθεί με όλες τις τέχνες, εκτός απ' τον χορό, γιατί
είχε δύο αριστερά πόδια. Ήξερε κι από φωτογραφία. Ποτέ δεν
τραβούσε ο ίδιος, αλλά είχε μελετήσει τους μεγάλους
φωτογράφους.
Καθώς γυρνούσε σπίτι μετά την διαγραφή του σινεμά έβλεπε

διαρκώς "θέματα", κατάλληλες εικόνες για φωτογράφηση. Αλλά
ήταν ακίνητες φωτογραφίες.
Ήξερε κι από ζωγραφική. Παρατηρούσε τις αποχρώσεις του

πράσινου στα φυλλώματα των δέντρων, το γαλάζιο του ουρανού
και σκεφτόταν, μπλε του κοβαλτίου, πράσινο του βιριδίου.
Βεβαίως και ήξερε από μουσική, όπως και λογοτεχνία. Καθετί που
άκουγε του θύμιζε τραγούδι ή μυθιστόρημα.
Αλλά πάλι, ενώ ήξερε τόσα για τις τέχνες, πάλι κάτι έλειπε απ' τον
κόσμο, μάλλον απ' τον τρόπο που αντιλαμβανόταν τον κόσμο.
Η διαγραφή ήταν στοχευμένη. Θυμόταν τι ήταν ο κινηματογράφος,

μπορούσε να το ορίσει και επιστημονικά: Μια διαδοχή
30_
RESTART BUTTON
φωτογραφιών, -είκοσι τέσσερις το δευτερόλεπτο- που ο

εγκέφαλος την αντιλαμβάνεται ως συνεχές.
Σι αστεία παραίσθηση! Βλέπεις ακίνητες εικόνες στη σειρά και

νομίζεις ότι υπάρχει κίνηση. ΋πως στο σχολείο, που ζωγράφιζε
στο κάτω μέρος του βιβλίου ένα ανθρωπάκι να τρέχει. ΋ταν
γυρνούσες τις σελίδες γρήγορα έμοιαζε να κινείται. Αυτό ήταν ο
κινηματογράφος;
΢υνέχισε να περπατάει και να σκέφτεται. Σο θέατρο ήταν ακόμα στο

κεφάλι του. Αλλά μόνο όσες παραστάσεις είχε παρακολουθήσει
ζωντανά -ή είχε ακούσει στο ραδιόφωνο. Θυμόταν τις Σρωάδες
του Ευριπίδη, γιατί το είχε δει στην Επίδαυρο. Δεν είχε καμιά
ανάμνηση από την Κάθριν Φέπμπορν ως Εκάβη, στην ταινία του
Κακογιάννη.
Θυμόταν τη Λάμψη του ΢τήβεν Κινγκ, ένα απ' τα τρομαχτικότερα

βιβλία που είχε διαβάσει, αλλά δεν του έλεγε τίποτα το όνομα
΢τάνλεϊ Κιούμπρικ.
~~
Έφτασε σπίτι κουβαλώντας αυτό το απροσδιόριστο κενό. Σι είχε

χάσει διαγράφοντας τον κινηματογράφο απ' τη μνήμη του; Δεν
ήταν τίποτα άλλο από μια αστεία παραίσθηση.
Έκανε ένα ντους. Αν είχε κινηματογραφική μνήμη θα θυμόταν τις

άπειρες σκηνές όπου η πρωταγωνίστρια κάνει ντους μετά από μια
σεξουαλική επίθεση.
Έβαλε καλά ρούχα, δεν ήθελε να δει την πρώτη ταινία με τις
πιτζάμες. Ετοίμασε τον χώρο. Νερό, κρασί και τασάκι. Λίγα
31_
σταφύλια και τυρί για να έχει να τσιμπήσει. Δεν ήξερε ότι μόλις
ξεκινούσε η ταινία δεν θα μπορούσε να κουνηθεί.
Κατούρησε, έκλεισε το κινητό, έβγαλε το σταθερό απ' την πρίζα.

Ήταν έτοιμος. Έβαλε το πρώτο DVD, χωρίς να κοιτάξει τον τίτλο, κι
έκατσε την πολυθρόνα του. Πάτησε play και είπε: "Για να δούμε, τι
είναι αυτός ο κινηματογράφος."
~~
Πρώτα η γραφιστική εικόνα ενός δέντρου, σε μαύρο φόντο.
Μετά τύμπανα.
HARRISON FORD με άσπρα γράμματα σε μαύρο φόντο.
BLADE RUNNER με κόκκινα γράμματα σε μαύρο φόντο.
"Ψραίο είναι", σκέφτηκε ο ΢άσα. "΢αν ποπ αρτ."
Νόμιζε ότι έτσι θα ήταν όλη η ταινία.
Ακούγεται μινιμαλιστική μουσική, πιο μινιμάλ κι απ' του Έρικ ΢ατί,

αλλά ηλεκτρονική. Μια νότα που αιωρείται. Σα ονόματα αλλάζουν,
η μουσική συνεχίζει. Rutger Hauer. Sean Young.
"Ψραίο", σκέφτηκε ο ΢άσα. "Αν και λίγο βαρετό. Ευτυχώς που έχει
και μουσική."
Ενώ ακόμα πέφτουν οι τίτλοι αρχής είδε το όνομα του συνθέτη,

Vangelis. Σον ήξερε. Βαγγέλης Παπαθανασίου. Είχε τους δίσκους
των Aphrodite's Child. Σο Rainand Tears ήταν ένα απ' τα πρώτα
σιγκλάκια που είχε πάρει.
Σελευταία οθόνη: Directed by Ridley Scott.
32_
RESTART BUTTON
Για μια στιγμή σκέφτηκε ν' ανάψει τσιγάρο. Είχε αρχίσει να βαριέται.
Σότε έγινε μαύρη η οθόνη. Άρχισαν ν' ανεβαίνουν γράμματα. Ήταν
η επεξήγηση για όσα προηγούνται της ιστορίας.
"Πολύ απλό", σκέφτηκε ο ΢άσα.
Αν όλη η ταινία ήταν κάτι τέτοιο, σαν ένα μυθιστόρημα γραμμένο

στην οθόνη, με γράμματα που ανεβαίνουν και χάνονται αφού τα
διαβάσεις, θα ήταν κουραστικό, αυτό σκέφτηκε. Θα προτιμούσε να
διαβάσει ένα βιβλίο του Υίλιπ Ντικ.
Άλλη ταμπέλα: Los Angeles, November, 2019
"Η μουσική είναι ωραία", σκέφτηκε ο ΢άσα.
Και μετά του κόπηκε η ανάσα.
Ένα εφιαλτικό αστικό τοπίο.
Η Κόλαση! Νυχτερινό. Υωτιές, κεραυνοί.
Ένα ιπτάμενο όχημα.
Η μουσική πιο υποβλητική.
Ένα γαλάζιο μάτι αντικατοπτρίζει την Κόλαση.
Ένας πύργος γιγάντιος.
Πάλι το μάτι.
Πλησιάζουμε στον Πύργο.
Ένας άνθρωπος που καπνίζει με γυρισμένη την πλάτη.
Ανεμιστήρας αποικιακός.
33_
Ο ΢άσα δεν σκεφτόταν τίποτα. Είχε χαθεί εκεί μέσα. Μετά, όταν
τέλειωσε η ταινία, σκέφτηκε ότι μόνο αυτό να ήταν ο
κινηματογράφος, η αρχική σκηνή με τους τίτλους, θα είχε μαγευτεί.
Αλλά δεν θα είχε πάθει αυτό που έπαθε.
Ακούγεται μια φωνή, μια γυναικεία φωνή, από κάπου.
"Next subject, Kowalski Leon"
Μια σκηνή ανάκρισης. Αλλά δεν είναι σαν θεατρικό. Ση μια στιγμή
φαίνεται μόνο ο ένας ηθοποιός, την άλλη μόνο ο άλλος, από πιο
κοντά, από πιο μακριά, εστιάζει σε κάποια παράξενα αντικείμενα,
λες και βρίσκεσαι μέσα στο δωμάτιο.
Ακούγεται γρήγορος χτύπος καρδιάς. Οι διάλογοι είναι κοφτοί,

σχεδόν αληθινοί, δεν μοιάζουν με θέατρο.
Και το χρώμα. ΋λα είναι μπλε.
"Η μητέρα μου; Θα σου πω για τη μητέρα μου."
Ο τύπος με το μουστάκι πυροβολάει.
Ο χρόνος αλλάζει.
΋λα κινούνται αργά.
Αδρεναλίνη.
Ο ΢άσα δεν ανέπνεε.
Η Μεγαλούπολη, στο μέλλον.
Αυτοκίνητα πετάνε, αλλά οι φτωχοί είναι φτωχοί, ως συνήθως.
Σο πρόσωπο ενός άντρα, του Ντεκάρτ (σκέφτομαι άρα υπάρχω).
34_
RESTART BUTTON
Ο ήρωας της ταινίας τρώει νουντλς.
Αρρενωπός, αλλά όχι μάτσο.
~~
΋ταν τέλειωσε η ταινία -και οι τίτλοι τέλους, έκλεισε την τηλεόραση

κι έμεινε να κοιτάζει τον εαυτό του στη μαύρη οθόνη. Κι άρχισε να
κλαίει, από ευγνωμοσύνη.
~~~{}~~~
Σην επομένη δεν δούλευε, ήταν ΢άββατο. Αντιστάθηκε στην

παρόρμηση να βάλει πρωί την επόμενη ταινία. Ήθελε να σκεφτεί τι
είχε δει -και να το συζητήσει με κάποιον. Πήγε στο Six Spot. Ο Αντρέι
έλειπε πάλι.
"Έχεις δει το Blade Runner;" ρώτησε τον υπάλληλο.
"Σο καινούριο;"
Έφυγε χωρίς ν' ακούσει τίποτα άλλο. Έπρεπε να προστατεύσει το

μυαλό του από παρεμβολές. Έκανε μια βόλτα στην πόλη. Έφαγε
νουντλς. ΋,τι έβλεπε του θύμιζε την ταινία. Αγόρασε παλιομοδίτικα
ρούχα σαν του Ντεκάρτ. Πήγε να πιει ένα ουίσκι. Κατάφερε ν'
αντέξει ως τις έξι.
Μετά γύρισε σπίτι τρέχοντας. Έκλεισε τα παντζούρια για να έχει

απόλυτο σκοτάδι. Κι άνοιξε το home cinema. Είχε αγωνία να δει τη
δεύτερη ταινία της καινούριας του ζωής.
Θα μπορούσε να του τύχει κάτι πιο συμβατικό, πιο θεατρικό, όπως

οι Δώδεκα Ένορκοι του Λιούμετ ή ο Άμλετ του Λόρενς Ολίβιε. Ο
35_
εγκέφαλος του θα κατανοούσε πιο εύκολα κάτι τέτοιο. ΋μως τις

είχε ανακατέψει κι έπαιρνε τυχαία.
Έβαλε τη δεύτερη ταινία. Μουσική Σάδε έφη Ζαρατούστρα.

Διάστημα.
Ήταν πάλι επιστημονικής φαντασίας, αν μπορείς να κατατάξεις

τόσο απλοϊκά το 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος.
Σο Blade Runner του είχε φέρει δάκρυα ευγνωμοσύνης. Ο

Κιούμπρικ τον έκανε να τρελαθεί. Σι σήμαιναν όλ' αυτά; Οι πίθηκοι,
οι μονόλιθοι. Και η τελευταία σκηνή; Ήταν φιλοσοφικός
στοχασμός; Ήταν σουρεαλισμός; Ήταν συμβολικό; Σι σκατά ήταν;
Ευτυχώς δεν είχε δει ταινία του Ντέιβιντ Λιντς.
~~~~
Αυτή τη φορά έκλεισε την τηλεόραση και φόρεσε τα παπούτσια

του. Βγήκε έξω και περπατούσε για πολλή ώρα στη βροχή, χωρίς
προφύλαξη. Μονολογούσε. Οι περαστικοί τον κοιτούσαν με φόβο,
αλλά εκείνος δεν τους έβλεπε. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο, πέρα απ'
την Οδύσσεια του Διαστήματος. Κι έκλαιγε πάλι, αλλά τα δάκρυα
του χάνονταν μέσα στη βροχή.
Έτσι περπατώντας και κλαίγοντας βρέθηκε χωρίς να το καταλάβει

έξω απ' το Six Spot. Ο Αντρέι έλειπε, αλλά ζήτησε την διεύθυνση
του. Ήταν δυο στάσεις παρακάτω.
~~~
36_
RESTART BUTTON
Φτύπησε το κουδούνι στο ρυθμό του Also sprach Zarathustra. Δεν

περίμενε να τον βρει εκεί, αλλά μετά από λίγο ακούστηκε η φωνή
του.
"Ποιος;" είπε ο Αντρέι.
"΢άσα. Πρέπει, πρέπει, πρέπει να μιλήσουμε."
"Ανέβα. Σρίτος."
Ο Αντρέι που του άνοιξε έμοιαζε με την πένθιμη εκδοχή του παλιού
του εαυτού. Υαινόταν σαν να είχε να κάνει μπάνιο μια βδομάδα.
Μαύροι κύκλοι, κόκκινα μάτια. Είχε καπνίσει τόσο πολύ που μύριζε
σαν τασάκι.
"Έλα μέσα", του είπε.
Σο σπίτι ήταν σκοτεινό και παντού υπήρχαν σημάδια Διαγραφής.

΢τους τοίχους πιο φωτεινά ορθογώνια, εκεί όπου κρέμονταν
αφίσες πριν. Κούτες σφραγισμένες και σκορπισμένες στις γωνίες -
το σπίτι του δεν είχε πατάρι. Σίποτα σχετικό με το σινεμά, πουθενά.
"Σο έκανες κι εσύ;" τον ρώτησε ο ΢άσα.
"Πήγα πριν από σένα. Πήγα την Σετάρτη. Πλήρωσα κάτι

παραπάνω για να με χώσουν νωρίτερα."
"Ακολουθείς το σύστημα που είπες;"
"Προσπάθησα, αλλά δεν άντεξα."
~~
Ο Αντρέι είχε ετοιμάσει τις ταινίες του για να τις δει χρονολογικά.
΋μως το σύστημα του είχε ένα λάθος. Οι πρώτες ταινίες ήταν
37_
μικρές. Κι ενώ ήταν σπουδαίες για την εποχή τους, δεν μπορούσαν
να εντυπωσιάσουν έναν άνθρωπο του 21ου αιώνα, ακόμα κι αν
δεν είχε ξαναδεί κινηματογράφο. Δεν μπορούσαν να του "κάψουν"
το μυαλό, όπως έπαθε ο ΢άσα. Ήταν σαν να ξεκινούσε απ' την
ανακάλυψη του τροχού για να φτάσει κάποια στιγμή, σταδιακά,
στο αυτοκίνητο. Ο ΢άσα είχε ξεκινήσει οδηγώντας Λαμποργκίνι.
Ο Αντρέι δεν μπορούσε να αρκεστεί σε μια ταινία την ημέρα. Ήταν

γοητευμένος, αλλά χρειαζόταν μεγαλύτερη δόση. Έτσι έβλεπε
σινεμά όλη μέρα και κοιμόταν στον καναπέ. ΋ταν του χτύπησε το
κουδούνι ο ΢άσα είχε μόλις δει τη Γέννηση ενός Έθνους, του
Γκρίφιθ, ταινία του 1915.
"Είναι σπουδαίο", είπε στον ΢άσα. "Σόσο υπέροχο. Κι αυτό το

παράξενο που κάνουν;"
"Ποιο;"
"Που δεν μιλάνε. Μάλλον το κάνουν για να διαχωρίσουν την τέχνη

απ' το θέατρο."
"΢τις ταινίες που είδα εγώ μιλούσαν."
"΋χι σε ταμπέλες; Κανονικά;"
"Κανονικά. Πιο κανονικά απ' το θέατρο."
"Φρώμα έχουν; Αυτές που είδα εγώ είναι όλες ασπρόμαυρες, σαν
φωτογραφίες του Κουντέλκα."
"Οι δικές μου είχαν, αλλά όχι ρεαλιστικό, με φίλτρα."
38_
RESTART BUTTON
Έκατσαν να κοιτιούνται σαν νήπια που προσπαθούν να

κατανοήσουν τον κόσμο, αλλά οι λέξεις που είχαν μάθει δεν τους
έφταναν.
"Είναι μαγικό", είπε ο Αντρέι.
"΋χι, δεν είναι μαγικό. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι θεϊκό."
"Ανυπομονώ να φτάσω στην εποχή σου."
Γύρισε σπίτι, αλλά δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Ήθελε τη δόση του.

Για να μη βγει από το πρόγραμμα έβαλε και ξαναείδε το 2001.
~~
Σο επόμενο βράδυ ήταν πιο τυχερός -και άτυχος. Έτυχε η Υωλιά

του Κούκου και είχε διαβάσει το μυθιστόρημα του Κεν Κέισι. Ο
Ρίντλεϊ ΢κοτ είχε κρατήσει μόνο τη βασική ιδέα απ' τη νουβέλα του
Υίλιπ Ντικ. Ο Μίλος Υόρμαν είχε μεταφέρει το μυθιστόρημα του
Κέισι με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Ο ΢άσα ήξερε τους ήρωες της ταινίας, ήξερε ότι ο Αρχηγός δεν
ήταν κωφάλαλος, ήξερε ότι ο Μακ Μέρφυ θα έμενε φυτό μετά τη
λοβοτομή.
΢' αυτή την ταινία δεν υπήρχαν σουρεαλιστικές σκηνές ή

εξωπραγματικά σκηνικά. Αν εξαιρέσεις τις λίγες εξωτερικές σκηνές
θα μπορούσε κάλλιστα να είναι θεατρικό έργο.
΋μως πάλι υπήρχε κάτι άλλο, που διαφοροποιούσε την

κινηματογραφική ταινία απ' το θεατρικό. Ήταν η σκηνοθεσία και το
μοντάζ. Η κάμερα εστίαζε σε πρόσωπα, έβλεπες από ψηλά ή από
τα μάτια του πρωταγωνιστή. Ο ρυθμός των πλάνων άλλαζε,
39_
ανάλογα με την ένταση της σκηνής. Δεν μπορούσες να επιλέξεις

πού θα κοιτάξεις. Η ταινία σου επέβαλλε τη ματιά της.
Εντυπωσιάστηκε και με τους πρωταγωνιστές. Ο Σζακ Νίκολσον

ήταν υπέροχος, αλλά την παράσταση την έκλεβε η Λουίζ Υλέτσερ.
΢τη σκηνή όπου ο Μακ Μέρφυ πνίγει τη Μεγάλη Νοσοκόμα ο
΢άσα είχε σηκωθεί όρθιος και φώναζε: "Καν' το! Καν' το!"
Σο συναίσθημα σ' αυτή την ταινία ήταν πολύ πιο έντονο απ' τις
προηγούμενες. ΋ταν ο Αρχηγός έσπασε το τζάμι και το 'σκασε, ο
΢άσα δεν μπορούσε να σταματήσει να κλαίει.
Εκείνο το βράδυ κοιμήθηκε ήσυχα.
~~{}~~
Ο ΢άσα ακολούθησε πιστά το χαοτικό του πρόγραμμα. Έβλεπε

μια ταινία κάθε μέρα, για έναν χρόνο. ΋ταν τέλειωσαν οι ταινίες
αισθανόταν ότι είχε ζήσει την καλύτερη περίοδο της ζωής του. Κι
ήταν έτοιμος να συνεχίσει με κινηματογράφο, όταν αρρώστησε ο
Αντρέι.
Μια ίωση ήταν, αλλά γύρισε σε πνευμονία. Ο Αντρέι ήταν

φανατικός καπνιστής απ' τα δεκαπέντε, βρέθηκε στο νοσοκομείο
σε μια πλημμύρα πίσσας.
Ο ΢άσα πήγε να τον δει. Μίλησαν λίγο, η γιατρός δεν ήθελε να τον
κουράσει.
"΢' ευχαριστώ", του είπε ο Αντρέι.
"Για ποιο πράγμα;"
40_
RESTART BUTTON
"Για τη Διαγραφή. Ήταν το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει. Ήταν

σαν να έζησα εκατό ζωές σ' έξι μήνες."
Έβηξε άσχημα.
"Θα ήθελα να κάνω και το άλλο", είπε στον ΢άσα.
"Ποιο πράγμα;"
"Σα βιβλία. Ση Διαγραφή της λογοτεχνίας. Νομίζω ότι θα είναι πιο

βαθύ απ' το σινεμά."
"Γιατί;"
Ο Αντρέι το είχε σκεφτεί αρκετά, τις μέρες που ήταν στο

νοσοκομείο και πριν. Σο σινεμά υπάρχει εκατό χρόνια. Η λογοτεχνία
γραπτή, τουλάχιστον 4.000 χρόνια, από τότε που γράφτηκε το
Έπος του Γκιλγκαμές. Προφορική, από τότε που οι άνθρωποι
ξεκίνησαν να μιλάνε και να λένε ιστορίες γύρω απ' τη φωτιά.
"Σο να ξαναζείς την ιστορία της λογοτεχνίας θα είναι σαν να

γίνεσαι πρωτόγονος", είπε ο Αντρέι.
"Ή τρελός", είπε ο ΢άσα.
"Ναι, κι αυτό..."
Έβηξε πάλι. Φειρότερα από πριν. Η νοσοκόμα μπήκε και είπε στον
΢άσα ότι έπρεπε να φύγει.
"Θα είναι πιο δύσκολο", είπε ο ΢άσα στον φίλο του.
"Φρειάζεσαι οδηγό. Πήγαινε στη Κεντρική Βιβλιοθήκη και βρες την

Αναστασία. Πες το όνομα μου. Εξήγησε της, θα καταλάβει, κι αυτή
ανισόρροπη είναι."
41_
"΢αν κι εμένα;"
"΢αν κι εμάς."
"Θα πάμε μαζί", του είπε ο ΢άσα. "Μπορούμε να διαβάζουμε το ίδιο

βιβλίο και να..."
"Εγώ δεν πάω πουθενά αλλού", τον διέκοψε ο Αντρέι. "Αυτός είναι ο
τερματικός σταθμός." Έδειξε τον θάλαμο.
Έβηξε ξανά. ΢αν να έφτυνε τα πνευμόνια του. Η νοσοκόμα μπήκε

και είπε στον ΢άσα ότι ειδοποιεί την ασφάλεια.
"Υεύγω, φεύγω", έκανε εκείνος και σηκώθηκε. "Θα γίνεις καλά", είπε
στον Αντρέι.
"Αν ήταν ταινία του Υρανκ Κάπρα θα γινόμουν. Αλλά είναι του Κεν
Λόουτς."
Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια που άκουσε απ' τον φίλο του. Σην
επόμενη φορά που τον είδε ήταν στο φέρετρο. Σον φίλησε και του
έβαλε ένα DVD στα χέρια. Ήταν το Μια Τπέροχη Ζωή, του Υρανκ
Κάπρα.
Και πήγε να βρει την Αναστασία.
42_
RESTART BUTTON
2.1 Λογοτεχνία
"The child is grown
The dream is gone
I have become comfortably numb"
Pink Floyd
43_
Α
ΜΕ΢Ψ΢ ΜΕΣΑ ΣΗΝ ΚΗΔΕΙΑ ΣΟΤ ΑΝΣΡΕΙ πήγε να βρει την
Αναστασία. Ήθελε να προχωρήσει όσο πιο γρήγορα
γινόταν στη Διαγραφή Λογοτεχνίας. Η ζωή του δεν είχε
κάποιο άλλο νόημα, πέρα απ' τις τέχνες που αγαπούσε.
΢την είσοδο της Κεντρική Βιβλιοθήκης ο βαριεστημένος υπάλληλος

του είπε ν' ανέβει στον τρίτο όροφο. Ο ΢άσα μπήκε στο ασανσέρ
και πάτησε το τρία. Σο ασανσέρ δεν κουνήθηκε. Σο ξαναπάτησε.
Σίποτα. Ο Θυρωρός άνοιξε την πόρτα.
"Είναι χαλασμένο", του είπε.
"Και γιατί δεν μου το είπατε νωρίτερα;"
"Μ' αρέσει να το κάνω σαν αστείο."
Ο τρόπος που μιλούσε δεν έδειχνε καθόλου ν' απολαμβάνει τη

φάρσα του. Ήταν φλεγματικός σαν γέρος Άγγλος.
"΋λοι θέλουν να πάνε επάνω", συνέχισε ο Θυρωρός. "Πατάνε το

κουμπί και νομίζουν ότι θα γίνει. Σο πατάνε δεύτερη, τρίτη. Κάποιοι
πατάνε άλλο όροφο απ' αυτόν που θέλουν, ναι, αρκεί να πάνε
44_
RESTART BUTTON
κάπου. Κάποιοι τους πατάνε όλους. Αλλά το ασανσέρ δεν

ξεκινάει."
"Και το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας ποιο είναι;" ρώτησε ο ΢άσα και
βγήκε.
"Δεν το καταλαβαίνεις; Μαύρος κύκνος."
"Μαύρος τι;"
"Κύκνος. Επειδή δεν έχεις δει ποτέ μαύρο κύκνο δεν σημαίνει ότι
όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι."
"Μα όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι."
"Σο ίδιο πίστευες όταν πάτησες το κουμπί. Ο Πόπερ προτιμούσε τα

κοράκια. Θα μπορούσε να 'ναι και μονόκεροι. Κατάλαβες;"
"΋χι."
Ο Θυρωρός γύρισε στη θέση του. Ο ΢άσα αναρωτήθηκε μήπως

ήταν κάποιος ανισόρροπος που έκανε τον θυρωρό.
Έφτασε στον τρίτο λαχανιασμένος. Δεν τα πήγαινε καλά με τις

σκάλες. Πίστευε ότι θ' αναγνώριζε την Αναστασία με μια ματιά. Οι
βιβλιοθηκονόμοι είναι γυναίκες που φοράνε γυαλιά, μακριές
φούστες, πουκάμισο κουμπωμένο στο λαιμό.
΢το γραφείο δεν ήταν κανείς. Κοίταξε στον πρώτο διάδρομο: Ξένη
Λογοτεχνία A-C. Εκεί ήταν μια εντυπωσιακή γυναίκα με τρία βιβλία
στην αγκαλιά. Ήταν το ακριβώς αντίθετο απ' ό,τι είχε σκεφτεί ο
΢άσα.
45_
Μαλλί στην τρίχα, τισέρτ χωρίς σουτιέν, αφαλός με σκουλαρίκι,

άσπρο κολάν και γυμνασμένα οπίσθια. Ένας μαύρος κύκνος.
Σην πλησίασε και της μίλησε ψιθυριστά, για να μην ενοχλεί:
"Μ' έστειλε ο Αντρέι."
"Ορίστε;"
Η φωνή της ήταν στριγκή, αυτό σκέφτηκε ο ΢άσα. Μα κι εκείνη δεν

σκεφτόταν κάτι καλό, το είδε στο πρόσωπο της.
"Ο Αντρέι. Που πέθανε."
"Σι έκανε λέει;"
"Είσαι η Αναστασία, έτσι;"
Πριν απαντήσει ακούστηκε μια φωνή πίσω του.
"Μάλλον εμένα ψάχνετε."
Η Αναστασία δεν ήταν σέξι γυμνάστρια ούτε ανοργασμική

θεούσα. Ήταν μια κανονική γυναίκα με τις παραξενιές της. Σο
πρώτο που πρόσεξε ο ΢άσα, σαν έκατσαν στο γραφείο, ήταν τα
νύχια της. Σα έτρωγε. Και τα μάτια της είχαν κάτι παράξενο, αλλά
δεν μπορούσε να το διευκρινίσει. Επιπλέον ήταν τα φιστίκια.
Είχε ένα σακουλάκι με Αιγίνης. Σα άνοιγε με τα δόντια, αφού δεν είχε

νύχια. Έπειτα πετούσε την ψίχα σ' ένα ποτήρι και κρατούσε τα
τσόφλια. Αυτά τα έβαζε σε ομόκεντρους κύκλους πάνω στο
γραφείο.
"Κρίμα για τον Αντρέι", είπε κι άνοιξε ένα ακόμα φιστίκι.
46_
RESTART BUTTON
"Σον ήξερες καιρό;"
Απ' το πανεπιστήμιο. Πολλά χρόνια στην ίδια παρέα, ταίριαζαν τα

γούστα τους, κάποια στιγμή προσπάθησαν να δοκιμάσουν την
τύχη τους κι ως ζευγάρι.
"Ήσασταν μαζί;"
"΋λοι έλεγαν ότι ήμασταν τέλειοι. Αλλά..." Άνοιξε ένα ακόμα φιστίκι.
"Έχεις ακούσει τον Γκλεν Γκουλντ να παίζει Μπαχ;"
"Θεωρείται ένας απ' τους κορυφαίους."
"Ναι, είναι, αλλά τον έχεις ακούσει ζωντανά;"
Δεν θυμόταν. Η Αναστασία έπιασε το κινητό της και βρήκε το

κατάλληλο βίντεο. Ο Γκουλντ έπαιζε την δεύτερη Παρτίτα. Και
μουρμούριζε.
"Ο Αντρέι το 'κανε αυτό την ώρα του σεξ", του είπε.
"Έπαιζε πιάνο;"
Η Αναστασία δεν γέλασε. Είπε ότι είχαν προσπαθήσει να του το

κόψουν, είχε προσπαθήσει να το αγνοήσει, δεν γινόταν.
"Και χωρίσατε γι' αυτό;"
"Ξέρεις καλύτερη αιτία χωρισμού;"
Δεν είχε άδικο. Αφού της είπε κι εκείνος λίγα για τη σχέση του με τον
Αντρέι, χωρίς σεξ και Μπαχ, της εξήγησε τι ήθελε να κάνει.
"Να σβήσεις κάθε λογοτεχνική μνήμη; Γίνεται αυτό;"
"Πριν ένα χρόνο έσβησα το σινεμά."
47_
"Εμένα τι με θες;"
"Να με κατευθύνεις."
Μετά τη Διαγραφή δεν θα 'ξερε τι να διαβάσει. Η Αναστασία θα

γινόταν οδηγός του.
"Και γιατί να το κάνω;" τον ρώτησε.
Δεν ήθελε να το ακούσει αυτό. Μίλησε με πολλή αγάπη για τον

Αντρέι, ίσως περισσότερη απ' όση ένιωθε, προκειμένου να την
πείσει ότι είχε κάποιο χρέος απέναντι του. Δεν είχε πετύχει.
"Θα σε πληρώσω", της είπε.
"Πόσα;"
"Ένα... χιλιάρικο."
"Σο μήνα;"
"΋χι το μήνα! Σο χρόνο. Σο πολύ διακόσια το μήνα."
"Καν' το μόνος σου."
Μετά από λίγη ώρα διαπραγματεύσεων και μισό σακουλάκι

φιστίκια, κατέληξαν στα τετρακόσια το μήνα. Αποστολή της θα
ήταν να του προτείνει ένα βιβλίο μόλις θα τέλειωνε το
προηγούμενο.
"Θα έρθω σπίτι σου να δω τη βιβλιοθήκη σου", του είπε. "Σο

διδακτορικό μου ήταν ακριβώς αυτό: Εξατομικευμένη
βιβλιοθηκονομία."
48_
RESTART BUTTON
Κλείσανε ραντεβού για το ίδιο βράδυ. Πριν φύγει ο ΢άσα τη ρώτησε

γιατί το έκανε αυτό.
"Ποιο;"
"Αυτό με τα τσόφλια."
"Σα τσόφλια;"
Η Αναστασία χάλασε με μια κίνηση τους κύκλους.
"Κανταΐφι", του είπε.
Ήταν το αγαπημένο του γλυκό. Σου έφτιαχνε η γιαγιά του η

Πολίτισσα, και το 'κανε έτσι, με σαν-φιστίκ.
Φαιρέτησε και μπήκε στο ασανσέρ, πάτησε το κουμπί και περίμενε.

Δεν έγινε τίποτα πάλι, ξασπρισμένος μαύρος κύκνος.
~~
Γύρισε σπίτι ενθουσιασμένος. Η Αναστασία του προκαλούσε κάτι

που είχε καιρό να νιώσει. Σον ερέθιζε σεξουαλικά, αλλά όχι μόνο.
Ήθελε να κάτσει μαζί της, να μιλήσουν λίγο ακόμα και μετά να...
Γέλασε με τον εαυτό του όταν φαντάστηκε ότι θα έκαναν σεξ το
βράδυ. Σον είχε εξιτάρει. Μπορεί να έφταιγε το κανταΐφι. Ξεκίνησε να
μουρμουράει το τρίτο Βρανδεμβούργειο Κοντσέρτο, σχεδόν
ερωτευμένος, μέχρι που άνοιξε την πόρτα.
Σον κατέλαβε τρόμος. Σο σπίτι μύριζε -απ' την πόρτα- σαν τεκές. Κι
ακόμα χειρότερα. ΢αν τεκές όπου είχαν πεθάνει και δυο μικρά ζώα.
Πώς θα υποδεχόταν γυναίκα εκεί μέσα; Πώς θα έμπαινε
άνθρωπος εκεί μέσα;
49_
Πήγε πιο βαθιά στο άδυτο της βρόμας. Ήταν το σπίτι ενός ψυχικά
διαταραγμένου ανθρώπου. Σασάκια ξέχειλα και πιάτα με ξεραμένο
φαΐ στο πάτωμα. Μπουκάλια από κρασί, τζιν, μπύρα. ΢ε μια
ακρούλα είχε και λίγο ξερατό.
Σρόμαξε με τον εαυτό του. Πώς ζούσε εκεί μέσα; Πώς είχε
καταντήσει έτσι; ΢ήκωσε τα μανίκια, έφτιαξε έναν τριπλό εσπρέσο κι
έβαλε μπρος. Έπρεπε να καθαρίσει το σπίτι, να το κάνει σαν σπίτι,
μέσα σε οκτώ ώρες.
~~
΋ταν χτύπησε το κουδούνι τα είχε όλα στην εντέλεια. Είχε προλάβει

να κάνει και μπάνιο. Μόνο που δεν μαγείρεψε. Είχε παραγγείλει από
το εστιατόριο της γειτονιάς και τα έβαλε σε ταψιά και κατσαρόλες,
σαν να τα είχε φτιάξει εκείνος.
Η Αναστασία φορούσε τα ίδια ρούχα με το πρωί και κουβαλούσε

ένα ταψάκι κανταΐφι. Ο ΢άσα το μύρισε κι ένιωσε σαν τον Προυστ
με τη μαντλέν.
Σης άρεσε το σπίτι, αν και το βρήκε υπερβολικά τακτοποιημένο.
"Πού να δεις το δικό μου", του είπε.
Ο ΢άσα δεν σχολίασε.
Υαγητό δεν ήθελε, αλλά θα έπινε ένα τζιν τόνικ. Δεν φαινόταν να
έχει πάει εκεί για σεξ. Ο ΢άσα το σκέφτηκε λίγο παραπάνω καθώς
ετοίμαζε το ποτό της και κατάλαβε ότι ήταν τελείως ηλίθιος. Επειδή
εκείνος είχε νιώσει κάτι, επειδή είχε δυο χρόνια να κάνει σεξ, νόμιζε
ότι θα είχε την ίδια αίσθηση κι εκείνη. ΋λοι οι άντρες είναι
γουρούνια. Η Αναστασία είχε πάει εκεί για δουλειά, την πλήρωνε.
50_
RESTART BUTTON
Σην άφησε να φωτογραφήσει τη βιβλιοθήκη, να ψάξει τα βιβλία, να

κρατήσει σημειώσεις. Μετά έκατσε απέναντι του, στον καναπέ.
"Είδα ότι δεν έχεις πολλή ποίηση", του είπε. "Μόνο τα βασικά:
Καβάφη, ΢εφέρη, Ρίτσο, Έλιοτ."
"Και Ραμπιντρανάθ Σαγκόρ."
"Δεν σ' αρέσει η ποίηση."
"Προτιμώ να διαβάζω ιστορίες."
"Μυθοπλασία δηλαδή."
"Ναι, μ' αρέσουν τα παραμύθια."
"Η μητέρα σου; ΢ου διάβαζε παραμύθια;"
Ο ΢άσα ανατρίχιασε. Πόσα χρόνια είχε να σκεφτεί πόσα χρόνια

πέρασαν; Η παιδική του ηλικία είχε χαθεί. Δεν σκεφτόταν ποτέ τον
εαυτό του ως παιδί. Σο πορτρέτο του καλλιτέχνη ξεκινούσε από τότε
που ήταν νεαρός άντρας. Σο παιδί που ήταν κάποτε δεν υπήρχε
πια. Η Αναστασία ήταν η μαντλέν του, όχι το κανταΐφι.
"Μου διάβαζαν κι οι δύο", είπε ο ΢άσα. "΋χι εναλλάξ, μαζί."
"Πώς γίνεται αυτό;"
Η Αναστασία χαμογέλασε για πρώτη φορά.
"Σο διάβαζαν σαν θεατρικό. Ο πατέρας έκανε τον αφηγητή. Η

μητέρα έπαιζε τους διαλόγους."
"΋μορφο."
"Ναι, ήταν."
51_
Ένιωσε κάτι ν' ανεβαίνει μέσα του απ' τον πυρήνα της Γης. Ήταν
ευτυχία. Η ανάμνηση των γονιών του, στο παιδικό δωμάτιο. ΢το
ταβάνι σύννεφα. Σου έπαιζαν τον Μάγο του Οζ. Ο ΢άσα γελούσε.
Η μητέρα του ήταν τόσο όμορφη, τόσο νέα. Ο πατέρας του δεν
είχε καράφλα, κι ήταν χαρούμενος. Σους λάτρευε και τους δυο. Ο
πατέρας την είχε φιλήσει. Εκείνη είπε με τη φωνή της Ντόροθι, δεν
είσαι στο Κάνσας πια. Γελάσανε. Ο ΢άσα ήταν ο πιο ευτυχισμένος
άνθρωπος στον κόσμο.
Δάκρυσε. Η Αναστασία το είδε.
"Έχουν πεθάνει;"
"Η μητέρα μου σκοτώθηκε όταν πήγαινα πρώτη γυμνασίου. Ο πιο

άθλιος θάνατος, όπως έλεγε κι ο Καμύ."
"Αυτοκινητιστικό. Ο πατέρας σου ζει;"
"Μάλλον."
"Πόσο καιρό έχεις να του μιλήσεις;"
"Θες ακόμα ένα τζιν;" είπε και πήρε το ποτήρι της.
Δεν είχε καμιά διάθεση να μιλήσει για τον πατέρα του. Ένιωθε
ωραία, γιατί να το χαλάσει; Η Αναστασία έκανε πολύ καίριες
ερωτήσεις. Θα έπρεπε να είχε γίνει ψυχολόγος ή ντετέκτιβ.
"Είσαι παράξενος άνθρωπος", του είπε σαν γύρισε.
"Γι' αυτό ήμουν φίλος με τον Αντρέι."
"Κι ο Αντρέι δικός μου. Κατάλαβα."
Ση ρώτησε αν θα την πείραζε να βάλει μουσική.
52_
RESTART BUTTON
"Αρκεί να μη βάλεις Μπαχ."
"Καθόλου δεν το σκεφτόμουν αυτό."
Πριν έρθει η Αναστασία είχε ετοιμάσει μια λίστα με μποσανόβες και

μουσικές του κόσμου. Δεν αισθανόταν έτσι πια. Έβαλε σόουλ. Σης
έδωσε το ποτό της.
Ήπιαν άλλα δύο ακούγοντας Αρίθα. ΢το πέμπτο σηκώθηκαν να

χορέψουν. Ο ΢άσα την είδε να κουνιέται και σκέφτηκε ότι μάλλον
είχε κάποιον πρόγονο απ' την Αφρική. Κόλλησε πάνω της.
~~
"Σι ήταν αυτό;" είπε ο ΢άσα όταν μπόρεσε να μιλήσει ξανά.
Ήταν ξαπλωμένοι και γυμνοί. Ευτυχώς είχε καθαρίσει και την

κρεβατοκάμαρα.
Είχαν χορέψει σόουλ και φανκ στο σαλόνι. Κάποια στιγμή τη

φίλησε. Φαμουρεύτηκαν στο χαλί σαν έφηβοι και μετά πήγαν προς
την κρεβατοκάμαρα αφήνοντας πίσω ρούχα, σαν έναν πολύ
ερωτικό Κοντορεβυθούλη. Έκαναν σεξ γελώντας και πέφτοντας απ'
το κρεβάτι. Κι όπως είχαν ανοικτή την πόρτα τους άκουσε όλο το
τετράγωνο να δοξάζουν τον θεό.
"Δεν μουρμουρίζεις", του είπε. "Δεν ξέρεις πόσο το φοβόμουν."
"΋τι θα μουρμουρίζω;"
"Ναι, απ' το πρωί αυτό σκεφτόμουν."
"Δηλαδή ήρθες έχοντας στο μυαλό σου το σεξ;"
"΋χι ακριβώς, αλλά ναι."
53_
"Σελικά όλες οι γυναίκες είστε ίδιες."
Σου έδωσε μια σφαλιάρα, λίγο πιο δυνατή απ' ό,τι υπολόγιζε. Σον
φίλησε μετά.
"Είσαι σίγουρος ότι θέλεις να το κάνεις;" τον ρώτησε μετά.
"Ση διαγραφή; Μπορώ να το αναβάλλω λιγάκι."
"΋χι, δεν μ' αρέσει αυτό. Γιατί θα φταίω εγώ."
"Υταις εσύ."
"Γιατί;"
"Μ' έκανες ευτυχισμένο."
Η Αναστασία ξάπλωσε πάνω του. Έτσι όπως ήταν πρόσωπο με

πρόσωπο έμοιαζαν με την Πλατωνική Ιδέα για τον έρωτα.
"Θα είμαι εδώ", του είπε. "Θα σε βοηθήσω να ξαναζήσεις τη

λογοτεχνία."
"Σζάμπα;"
"Εννοείται όχι. Σο δωρεάν κανείς δεν το εκτιμά."
"Μπορώ να σε πληρώνω σε είδος."
"΢κεφτόμουν να σε χρεώνω κάτι παραπάνω και για το σεξ."
΢υνέχισαν να μιλάνε και να γελάνε. Μετά να χαϊδεύονται και να

γελάνε. Μετά να φιλιούνται, χωρίς να γελάνε. Μετά έγιναν αυτό
που είχε πει ο Πλάτωνας.
~~{}~~
54_
RESTART BUTTON
Σο ανέβαλλε για μια βδομάδα, δύο, τελικά πήγε. Ο υπάλληλος του

έκανε τις ίδιες ερωτήσεις ασφαλείας. Μάλλον ήταν εντελώς τυπικές.
"Πώς θα γίνει;" ρώτησε ο ΢άσα.
"Σι εννοείτε;"
"Πώς θα διαλέξετε τις σωστές αναμνήσεις; Πώς θα ξεχωρίσετε το

Θλιμμένοι Σροπικοί απ' τη μυθοπλασία;"
"Δεν ξέρω τους Σροπικούς που λέτε, ούτε που χρειάζεται. Δεν το
κάνουμε εμείς, δεν διαλέγουμε εμείς. Εσείς διαλέγετε."
Σου εξήγησε ότι ο εγκέφαλος, κάθε εγκέφαλος είναι ένα χαοτικό

υπερσύστημα με περισσότερες δυνατές επιλογές μετακίνησης
πληροφορίας απ' όλα τα μόρια που υπάρχουν στο σύμπαν. Οι
αναμνήσεις δεν αποθηκεύονται σε συγκεκριμένα ντουλαπάκια με
ετικέτες. Είναι κατακερματισμένες σε όλον τον εγκέφαλο, σαν
θραύσματα ενός κόκκου άμμου σ' έναν γαλαξία. Είναι αδύνατον
να τις εντοπίσεις, ακόμα και με τον καλύτερο κβαντικό υπολογιστή.
"Αυτό που κάνουμε", του είπε, "είναι να χρησιμοποιούμε τον

εγκέφαλο σου για να διαγράψει αυτό που θέλεις απ' τον εγκέφαλο
σου."
"Δηλαδή εγώ διαλέγω τι είναι λογοτεχνία;"
"΋χι εσείς, ο εγκέφαλος σας."
"Εγώ είμαι ο εγκέφαλος μου."
"Δεν νομίζω", είπε ο υπάλληλος κι άναψε τον φακό του στο μάτι
του ΢άσα.
55_
Είχε άλλα τέσσερα ραντεβού εκείνη τη μέρα, δεν υπήρχε χρόνος για
φιλοσοφικές συζητήσεις. Σα τρία ήταν εύκολα, Διαγραφή Πρώην
΢υζύγου, το είχαν σε προσφορά. Σο τέταρτο ήταν Διαγραφή
Παιδιού. Πολύ δύσκολο, συχνά προέκυπτε αφύπνιση και τρόμος
κατά τη διαδικασία.
"Μια τελευταία ερώτηση", είπε ο ΢άσα, λίγο πριν του διακόψουν την
εγρήγορση. "Κι αν ο εγκέφαλος μου κάνει λάθος;"
"Μην ανησυχείτε. Ο εγκέφαλος σας είναι πιο έξυπνος από εσάς.

Δεν κάνει ποτέ λάθη."
"Αυτό είναι σχεδόν ύβρις", είπε ο ΢άσα κι αποκοιμήθηκε.
~~
Σο ίδιο απόγευμα η Αναστασία πήγε στο σπίτι του ΢άσα.

Ανησυχούσε για τη Διαγραφή, τι θα έκανε στον αγαπημένο της.
Αλλά ήταν αισιόδοξος άνθρωπος, πίστευε ότι αυτό θα τους
έφερνε ακόμα πιο κοντά. Για καλό και για κακό είχε αγοράσει
καινούρια εσώρουχα. Σο σεξ πάντα εξομαλύνει τα προβλήματα.
Άνοιξε με το κλειδί που της είχε δώσει απ' τη δεύτερη μέρα. Σον
φώναξε. Υανταζόταν ότι θα τον βρει στο κρεβάτι, να κοιτάει το
ταβάνι.
Ήταν στο γραφείο του.
"Σι κάνεις;" τον ρώτησε.
"Μια χαρά", είπε αυτός, σαν να ήταν Σρίτη απόγευμα.
Σον πλησίασε.
56_
RESTART BUTTON
"Πώς πήγε η Διαγραφή;"
"΋πως πρέπει."
Η Αναστασία δεν είδε το πρόσωπο του, αλλά είχε ήδη αρχίσει να

τρομάζει. Η φωνή του, ο τρόπος που μιλούσε. Κι ούτε είχε γυρίσει
να την κοιτάξει. Λες κι ήταν παντρεμένοι τριάντα χρόνια.
"Σι έγινε;" του είπε και τον γύρισε στην περιστρεφόμενη καρέκλα.
Υοβήθηκε ότι θα έβλεπε κάποιον άλλο. Ήταν ο ΢άσα, αλλά ήταν

κάποιος άλλος.
"Σι να γίνει; ΋λα καλά."
Ρομπότ, αυτό σκέφτηκε η Αναστασία, ρομπότ. Είχαν πάρει τον

΢άσα κι είχαν βάλει μια ρέπλικα στη θέση του. Έπιασε το πρόσωπο
του. Ήταν ζεστό, κανονικά ζεστό. Κι η ανάσα του μύριζε μήλο,
όπως πάντα. Έσκυψε να τον φιλήσει. Σα χείλη του ήταν ίδια, αλλά
το φιλί του
ρομπότ
"Σι έπαθες;"
"Δεν έπαθα κάτι."
ρομπότ
Πετάχτηκε πίσω. Σου φώναξε:
"΢άσα, τι συμβαίνει;"
"Δεν συμβαίνει κάτι. Γιατί φωνάζεις;"
ρομπότ
57_
"Έλα", του είπε και τον σήκωσε απ' την καρέκλα. Σον τράβηξε στην
κρεβατοκάμαρα. Εκείνος ακολουθούσε πειθήνια. Σον έγδυσε και
τον έριξε στο κρεβάτι. Μετά γδύθηκε κι εκείνη. Έμεινε με το σέξι
ολόσωμο καλσόν που είχε αγοράσει. Κάτι γυάλισε στα μάτια του.
Σον είδε ότι είχε στύση. Έπεσε πάνω του, έκαναν σεξ.
ρομπότ
Ο τρόπος που την έπιανε
ρομπότ
Έτσι όπως την κρατούσε
ρομπότ
έχυσε και γύρισε στο πλάι, χωρίς να της δίνει σημασία πλέον, κι η
Αναστασία ένιωσε σαν να ήταν πόρνη.
"Σι έπαθες, ΢άσα;"
"Δεν έπαθα τίποτα."
Η Αναστασία σηκώθηκε και ντύθηκε. Είχε εξοργιστεί. Έπαιζε μαζί

της. Ο ΢άσα πάτησε κάτω τα πόδια του. Κοίταξε το παντελόνι που
ήταν στο πάτωμα. Πήγε να το πιάσει. ΢ταμάτησε. Κοίταξε το
πουκάμισο του, λίγο παραδίπλα. Μετά πάλι το παντελόνι.
"Σι να φορέσω πρώτα;"
Αυτό το είπε δυνατά, παρότι φαινόταν ότι μιλούσε στον εαυτό του.
Μετά κοίταξε την Αναστασία και της είπε, χωρίς θλίψη:
"Δεν μπορώ να διαλέξω. Δεν μπορώ να διαλέξω τίποτα. ΋ταν

βγήκα απ' τη Lacuna σκεφτόμουν τι να πάρω, ταξί ή λεωφορείο.
58_
RESTART BUTTON
Έκατσα κι έγραψα στο notebook τα υπέρ και τα κατά κάθε

επιλογής. Ξεκίνησα να περπατάω ενώ ζύγιζα τα δεδομένα. Έφτασα
σπίτι με τα πόδια."
Η Αναστασία στάθηκε μπρος του.
"Σι έσβησες;"
"Λογοτεχνία. Μυθοπλασία και ποίηση. Σους Θλιμμένους Σροπικούς

τους κράτησα. Νομίζω ότι τους κράτησα. Ήθελα να τους
κρατήσω. ΋χι, δεν τους θυμάμαι. Σι λένε οι Θλιμμένοι Σροπικοί;"
Η Αναστασία υποψιάστηκε τι είχε γίνει. Ήξερε τους Θλιμμένους

Σροπικούς. Ήταν ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο του Κλοντ Λεβιστρός,
απ' τα ταξίδια του στον Αμαζόνιο. Σο βιβλίο είχε προταθεί για το
βραβείο Γκονκούρ, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της
Γαλλίας, και σίγουρα το άξιζε, αφού ήταν το καλύτερο βιβλίο της
δεκαετίας τουλάχιστον, αλλά απορρίφτηκε. Δεν ήταν μυθοπλασία.
"Θυμάσαι την Οδύσσεια;" τον ρώτησε.
"Σου Κιούμπρικ;"
"Σο βιβλίο."
"Τπάρχει και βιβλίο;"
Η Αναστασία ένιωσε κάτι Μπεκετικό στην κοιλιά της να φωνάζει:

Quelle catastrophe! Σα ομηρικά έπη είναι μέρος του συλλογικού
ασυνείδητου της ανθρωπότητας, δεν είναι απλώς μυθοπλασία.
"Θυμάσαι τον κατακλυσμό;"
"Εννοείς πέρυσι; Που πνίγηκαν είκοσι άνθρωποι."
59_
"Σον κατακλυσμό του Νώε, του Γκιλγκαμές, τον Μεγάλο

Κατακλυσμό."
Δεν χρειαζόταν να της απαντήσει, το είδε. Κι αυτές οι περιπτώσεις

μυθοπλασίας είχαν χαθεί.
"Πείνασα", είπε ο ΢άσα και σηκώθηκε. Πήγε προς την κουζίνα,

χωρίς να ντυθεί.
Η Αναστασία πετάχτηκε μπροστά του στον διάδρομο.
"΢άσα! Μ' αγαπάς;"
"Ναι", απάντησε εκείνος αμέσως.
Σην παρέκαμψε και πήγε στο ψυγείο.
Εκείνο το ναι, εκείνη η κατάφαση, ήταν πιο άδεια και ψυχρή απ' το
κενό ανάμεσα στ' αστέρια.
Σην πήραν τα κλάματα. Ντύθηκε. Ήθελε να φύγει γρήγορα, δεν

μπορούσε να είναι μαζί του. Άφησε το κλειδί δίπλα στο τηλέφωνο,
πήγε να κλείσει. ΢το διπλανό διαμέρισμα ζούσε μια οικογένεια.
Είχαν κι ένα μικρό κορίτσι που είχε κολλήσει στην πόρτα τους μια
τεράστια ζωγραφιά μ' έναν μονόκερο.
"Πιστεβο στους μονοκερους", έγραφε με γράμματα νηπιαγωγείου.
Η Αναστασία έτρεξε στην κουζίνα. Ο ΢άσα είχε βάλει τυριά κι

αλλαντικά στον πάγκο της κουζίνας και τα κοιτούσε
αναποφάσιστος.
"΢άσα."
"Ναι."
60_
RESTART BUTTON
"Θυμάσαι τη μητέρα σου;"
"Ναι."
"΢ου διάβαζε παραμύθια;"
Ο ΢άσα έμεινε να σκέφτεται. Μετά είπε:
"Ζαμπόν ή γαλοπούλα; Σι να βάλω;"
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
61_
2.2 Σο πρώτο βιβλίο
"Η πραγματική μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία."
Ρολάν Μπαρτ
"Στις πιο ευτυχισμένες αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας, οι

γονείς μας είναι επίσης ευτυχισμένοι."
Ρόμπερτ Μπρολτ
"Δεν υπάρχουν ίσως ημέρες της παιδικής μας ηλικίας που να

τις ζήσαμε τόσο απόλυτα, όσο εκείνες που πιστέψαμε ότι τις
αφήσαμε να φύγουν χωρίς να τις ζήσουμε, εκείνες που τις
περάσαμε με ένα βιβλίο αγαπημένο."
Μαρσέλ Προυστ
62_
RESTART BUTTON
Π
ΗΓΕ ΣΡΕΦΝΟΝΣΑ΢ ΢ΣΗΝ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ. Είχε μια υποψία,
αλλά δεν ήταν στον τομέα της. Θα μπορούσε να το
γκουγκλάρει, αλλά προτίμησε να ρωτήσει τον άνθρωπο
που θυμόταν τα πάντα.
"Κάρολε", του φώναξε σαν μπήκε, "ερώτηση."
Ο Θυρωρός έστησε αυτί.
"Κάποιο βιβλίο που γράφει για τι συναίσθημα και τις αποφάσεις."
"Σο Λάθος του Καρτέσιου", είπε ο savant Θυρωρός, "Νταμάζιο

Αντόνιο, 612.82 DAM."
"Ψραία. Και κάτι ακόμα. Κάπου γράφει ότι διαβάζουν παραμύθια

σε τεχνητές νοημοσύνες."
"Scientific American, η αμερικανική έκδοση, Νοέμβρης του 2016."
"Ευχαριστώ, Κάρολε", του είπε κι ανέβηκε τις σκάλες. Εκείνη ήξερε

για το ασανσέρ και τους μαύρους κύκνους.
Ο Νταμάζιο έγραφε για περιπτώσεις ανθρώπων που μετά από

τραυματισμό ή εγκεφαλικό έχαναν το συναίσθημα. Ανάμεσα στα
63_
άλλα προβλήματα που δημιουργούσε ήταν και η αδυναμία λήψης

αποφάσεων. Οι άνθρωποι, έγραφε, δεν αποφασίζουν για τίποτα
λογικά. Σο συναίσθημα είναι αυτό που τους οδηγεί στο τυρί ή στο
ζαμπόν, στους δεξιούς ή στους αριστερούς.
"Αυτό είναι το πρόβλημα λοιπόν", είπε η Αναστασία. "Σου έσβησαν

και το συναίσθημα. Αλλά γιατί;"
Η Αναστασία δεν ήξερε πώς λειτουργούσε η Διαγραφή. Ο

εγκέφαλος του ΢άσα είχε πάρει εντολή να σβήσει κάθε ανάμνηση
και συνειρμό σχετικά με τη μυθοπλασία.
Η μυθοπλασία για έναν ενήλικο μπορεί να είναι το τελευταίο βιβλίο

του Υίλιπ Ροθ. ΋μως για τα παιδιά είναι πολλά παραπάνω. Για
εκείνα η μυθοπλασία είναι πραγματικότητα. Ο Άι Βασίλης, οι
μονόκεροι, η νεράιδα των δοντιών, η Μπάμπα Γιάγκα, οι
πριγκίπισσες της Ντίσνεϋ, το τέρας μέσα στην ντουλάπα.
Σα παιδιά πιστέβουν στουν μονόκερους.
΢βήνοντας τη μυθοπλασία και τα παρελκόμενα ο ΢άσα είχε

διαγράψει το μεγαλύτερο κομμάτι της παιδικής του ηλικίας πριν τα
εννιά, όταν άρχισε να καταλαβαίνει ότι ο Άι Βασίλης δεν υπάρχει.
Ήταν σαν ένας Μόγλης που τον είχαν μεγαλώσει μηχανές.
Ποια μπορεί να ήταν η λύση; Η Αναστασία άνοιξε το περιοδικό. Είχε

μια έρευνα του Ινστιτούτου Σεχνολογίας της Σζόρτζια. Οι ερευνητές
είχαν αναπτύξει ένα λογισμικό, το ΢εχραζάτ, που βοηθούσε τις
Σεχνητές Νοημοσύνες να γίνουν πιο ανθρώπινες. Πώς;
Διαβάζοντας παραμύθια.
Για τα ρομπότ έδειχνε να λειτουργεί. Σι θα πάθαινε ο ΢άσα;
64_
RESTART BUTTON
"΋,τι κι αν πάθει θα 'ναι καλύτερα απ' αυτό που έχει τώρα", είπε η
Αναστασία και κατέβηκε στον πρώτο όροφο, στην παιδική
βιβλιοθήκη.
~~
Πίστευε ότι θα γύριζε σπίτι και θα τον έβρισκε να κοιτάει το ζαμπόν

και το τυρί. Σα είχε φάει όλα. Η πείνα υπερκέρασε την
αναποφασιστικότητα. Σα βασικά ορμέμφυτα είναι πιο βαθιά απ' τη
λογική και το συναίσθημα. Και τα βακτήρια τρέφονται.
Σον βρήκε να κάθεται μπροστά στην κλειστή τηλεόραση.
"Κάτι μου συμβαίνει", της είπε, χωρίς ανησυχία ή φόβο στη φωνή
του.
"Κάτι έκαναν στο μυαλό σου."
"Αυτοί δεν κάνουν. Μόνος μου το έκανα."
Σης εξήγησε πώς γινόταν η Διαγραφή.
"Πώς νιώθεις;"
"Είμαι υγιής", της είπε ο ΢άσα.
"Αλλά κατάλαβες ότι κάτι έχεις πάθει."
"Άνοιξα την τηλεόραση. Οι άνθρωποι είναι γκροτέσκοι."
"Εσύ δεν είσαι άνθρωπος;"
"Υυσικά και είμαι."
"Αλλά κάτι ανθρώπινο σου λείπει."
65_
"Ναι, ακριβώς."
Η Αναστασία ξεκίνησε να γελάει. Χεύτικα στην αρχή, μετά το

κατάφερε να γελάσει στ' αλήθεια. Είχε περάσει πολλά χρόνια σε
ερασιτεχνική ομάδα θεάτρου. Ο ΢άσα την παρακολουθούσε χωρίς
καν να χαμογελάει.
"Σι έκανα τώρα;" του είπε όταν σταμάτησε.
"Γελούσες."
"Γιατί;"
"Δεν ξέρω."
"Πώς νιώθει όποιος γελάει;"
"Γελαστός, γελασμένος, χαρωπός, χαρούμενος, ευτυχισμένος."
"Δεύτερη άσκηση", του είπε.
Σο κλάμα το είχε στο τσεπάκι της. Από τότε στην ομάδα είχε βρει το
στανισλαφσκικό κόλπο για να κλαίει στο δευτερόλεπτο. Θυμόταν
τον Ρόκι, τον πρώτο της σκύλο που τον είχε σκοτώσει ένα αμάξι.
Έκλαιγε με δάκρυα και με λυγμούς. Ακούμπησε το πρόσωπο της

στο πρόσωπο του ΢άσα. Εκείνος δεν φάνηκε να συγκινείται. Μόνο,
σαν σταμάτησε να κλαίει, της έδωσε χαρτομάντιλο.
Η Αναστασία ξεκίνησε να ουρλιάζει: "Δε νιώθεις τίποτα; Σίποτα; Σι

είσαι;"
Δεν έκανε ψέματα, είχε εξοργιστεί.
66_
RESTART BUTTON
Αλλά ο ΢άσα της απάντησε μόνο: "Σρίτη άσκηση, θυμός. Μετά τι

έχει; Υόβο;"
Η Αναστασία έκλεισε τα μάτια και ξάπλωσε στον καναπέ. Ναι, ήταν

φόβος. Και απόγνωση. Ακούμπησε το κεφάλι της στην τσάντα.
Θυμήθηκε το βιβλίο. Μαζί με την απόγνωση πάντα έρχεται κι η
ελπίδα.
~~{}~~
Έπρεπε να του διαβάσει παραμύθια για να τον κάνει άνθρωπο

ξανά. Αλλά με ποιο θα ξεκινούσε; ΢κέφτηκε τον Μικρό Πρίγκηπα
του Εξυπερύ, που ήταν το αγαπημένο της βιβλίο. Μετά κατάλαβε
ότι δεν ήταν παιδικό.
Ίσως έπρεπε να διαλέξει κάτι πιο κλασικό. Σην Κοκκινοσκουφίτσα.
Ή κάτι παραδοσιακό: Ση Ροδιά;
Κάτι του Άντερσον; Πολύ μακάβριο.
Σριβιζά; Dr Seuss; Ροντάρι;
Ήταν πολύ δύσκολο να διαλέξει. Έτσι αποφάσισε να το αφήσει στη

Μαρία, στο τμήμα παιδικής λογοτεχνίας.
"Πόσων χρονών είναι το παιδί;" ρώτησε εκείνη.
"Είναι... Τπάρχει κάποιο θέμα. Είναι μεγάλο παιδί, αλλά δεν έχει
διαβάσει ποτέ παραμύθια."
"Φριστέ και Παναγιά μου! ΢ε υπόγειο το είχανε δεμένο;"
"΋χι. Είναι..."
67_
"Σι είναι;"
"Είναι προσφυγάκι. Απ' το Αφγανιστάν. ΢κληρή ζωή. Οι γονείς του

πνίγηκαν."
"Σο κακόμοιρο, να μην έχει διαβάσει παραμύθι. Πόσων χρονών;"
"Γύρω στα εννιά."
"Αγόρι είπες."
"Δεν είπα." Γιατί ν' ακολουθήσει το κοινωνικό φύλο; "Κοριτσάκι

είναι."
"Ε, ας της δώσουμε κάτι να ταυτιστεί. Έλα."
Η Μαρία περπατούσε ανάμεσα στα ράφια με τα βιβλία και τ' άγγιζε

με τ' ακροδάκτυλα της, χωρίς να κοιτάει τίτλους.
"Φωρίς γονείς... Μακριά απ' το σπίτι... Κάτι την πήρε... Βρίσκεται σ'
έναν τόπο όπου όλα είναι διαφορετικά."
΢ταμάτησε κι έβγαλε ένα βιβλίο. Σο έδωσε στην Αναστασία χωρίς

να το κοιτάξει.
"Σι είναι;" είπε εκείνη πριν το δει.
"Υρανκ Μπάουμ, αγαπητή μου. Ο Μάγος του Οζ. Δεν είσαι πια
στο Αφγανιστάν, Ντόροθυ."
~~
Ο ΢άσα κοιτούσε τη σβηστή τηλεόραση. Η Αναστασία έβγαλε το

βιβλίο απ' την τσάντα, σαν να έβγαζε όπλο. Κάτι που την
68_
RESTART BUTTON
προβλημάτιζε ήταν αν έπρεπε να το διαβάσει μόνος του ή αν θα

ήταν καλύτερο να του το διαβάσει εκείνη.
Ήξερε από αφήγηση παραμυθιών, παρότι δεν είχε παιδιά δικά της.
Διάβασε πολλά στα ανίψια της. Ήταν κι ηθοποιός, ερασιτέχνης
έστω.
Η λογοτεχνία είναι κάτι που πρέπει να διαβάσεις μόνος σου; Σα

ομηρικά έπη διαδίδονταν προφορικά για πεντακόσια χρόνια. Οι
γιαγιάδες έλεγαν παραμύθια στα εγγόνια τους. Σην πρώτη σου
μυθοπλασία την ακούς, πολύ πριν μάθεις να διαβάζεις.
"Θέλω να σου διαβάσω ένα βιβλίο", του είπε.
"Γιατί;"
"Γιατί έχει αυτό που σου λείπει."
"Σι μου λείπει;"
"Αυτό που θα σου διαβάσω."
Σον έβαλε να ξαπλώσει αναπαυτικά στον καναπέ, σαν να έκανε

ψυχανάλυση. Σον σκέπασε και με μια βελουτέ κουβέρτα. Δεν έκανε
κρύο, αλλά ήθελε να του δώσει την αίσθηση του σπιτικού.
Σου διάβασε την πρώτη πρόταση:
"Η Ντόροθυ ζούσε στη μέση της μεγάλης κοιλάδας του Κάνσας, με
τον θείο Φένρι και τη θεία Εμ, που ήταν αγρότες."
Ο ΢άσα γύρισε και την κοίταξε.
"΢ου θυμίζει κάτι;" τον ρώτησε.
69_
"Ίσως. ΋χι."
΢υνέχισε να διαβάζει. Εκείνος άκουγε προσεκτικά, μέχρι που ο

ανεμοστρόβιλος σήκωσε στον αέρα το σπίτι -μαζί με την Ντόροθι
και τον Σότο.
"Δεν μπορεί να γίνει αυτό", είπε ο ΢άσα και πήγε να σηκωθεί. "Σι
βιβλίο μου διαβάζεις;"
"΢την ιστορία έγινε", του είπε η Αναστασία και τον κράτησε.
"Είναι αδύνατον. Σο σπίτι θα διαλυόταν. Δεν γίνεται να το σηκώσει

ανέπαφο."
"Θυμάσαι τη γεωμετρία;" του είπε η Αναστασία. "Έστω δυο

παράλληλες γραμμές που τέμνονται."
"Αυτό είναι λογικό. Εις άτοπον απαγωγή."
"Ναι, έτσι δες το. ΢αν μια υπόθεση."
"Έστω", είπε ο ΢άσα.
"Ναι, έστω ότι."
Ο ΢άσα έκατσε πίσω ν' ακούσει τη συνέχεια. ΋ταν το σπίτι της

Ντόροθι έλιωσε τη κακιά μάγισσα, ο ΢άσα πετάχτηκε πάνω.
"Μάγισσα; Πότε διαδραματίζεται η ιστορία; ΢το Μεσαίωνα; ΢το

΢άλεμ;"
"Έστω ότι", του είπε και τον χάιδεψε σαν να τον νανούριζε, "έστω
ότι."
70_
RESTART BUTTON
Κατάλαβε ότι θα ήταν πιο δύσκολο απ' ό,τι περίμενε. Μαζί με τη

μυθοπλασία και την παιδική ηλικία είχε πειραχτεί κι η φαντασία.
Καθώς προχωρούσε η ιστορία ο ΢άσα δυσανασχετούσε όλο και
περισσότερο. Η Αναστασία σκέφτηκε ότι θα ήταν καλύτερο να
είχαν ξεκινήσει με κάτι πιο ρεαλιστικό, Άλκη Ζέη ή Σσαρλς
Μπουκόφσκι.
Έκανε μια τελευταία προσπάθεια. Σον έβαλε να ξαπλώσει πάλι και

ξεκίνησε το επεισόδιο της συνάντησης με το σκιάχτρο. Περίμενε να
τον δει να σηκώνεται και να λέει: "Σα σκιάχτρα δεν μιλάνε." Χυχρά κι
αδιάφορα.
΋μως αντί γι' αυτό είδε στην άκρη απ' το στόμα του, εκεί αριστερά,
την αστραπιαία εμφάνιση μιας υποψίας χαμόγελου. Μετά γύρισε
και τη ρώτησε:
"Έστω ότι;"
"Έστω ότι."
΢υνέχισε να του διαβάζει κι όταν τέλειωνε το επεισόδιο τον άκουσε

να μουρμουρίζει κάτι.
"Μπικόζ, μπικόζ, μπικόζ, μπικόζ, μπικόζ, μπικόζ."
"Σι λες;"
"Είναι ένα τραγούδι", της είπε. "We're off to see the Wizard, τhe
wonderful Wizard of Oz."
Η Αναστασία έσκυψε να τον φιλήσει.
"Διάβασε παρακάτω", της είπε, "διάβασε."
71_
Και πλέον δεν την διέκοψε να της πει τα έστω-ότι του, άκουγε με τα
μάτια ορθάνοιχτα σαν να έβλεπε τις εικόνες, σαν να ήταν παιδί απ'
το Αφγανιστάν και ν' άκουγε για πρώτη φορά παραμύθι.
Καθώς του διάβαζε τις τελευταίες σελίδες τον είδε να δακρύζει,

αλλά η Αναστασία σκέφτηκε ότι μπορεί να ήταν κι απ' την
κούραση, που κοιτούσε τόση ώρα το ταβάνι.
"Δεν είναι ρεαλιστικό", είπε ο ΢άσα μόλις άκουσε το τέλος.
"Δεν είναι."
"Αλλά είναι όμορφο."
"Είναι."
"΋πως οι πίνακες του Πικάσο ή τα γλυπτά του Μουρ. Ο

δημιουργός αποδομεί το αληθινό και ανασυνθέτει με βάση τους
προσωπικούς κανόνες."
Η Αναστασία κατάλαβε ότι δεν θα ήταν το ίδιο εύκολο όσο μ' έναν
παιδί. Ο ΢άσα ήξερε πολλά, για τους νόμους της φυσικής και για
την ιστορία της τέχνης, τον συμβολισμό, την εικονοκλασία, την
αποδόμηση, ήξερε να λέει παράξενες λέξεις που δεν ήξερε τι
ακριβώς σήμαιναν, αλλά ακούγονταν αρκετά σοβαρές.
Ο εγκέφαλος του παιδιού είναι ένα πράσινο λιβάδι.
Ο εγκέφαλος του ΢άσα ήταν μια βομβαρδισμένη μεγαλούπολη.
~~{}~~
Κοιμήθηκαν χωρίς να κάνουν σεξ. Σο βράδυ αργά, σχεδόν

ξημερώματα, η Αναστασία ξύπνησε απ' το όνειρο της ακούγοντας
72_
RESTART BUTTON
γέλια. Έβλεπε ότι είχε φτάσει στον Μάγο του Οζ για να του ζητήσει
μια χάρη, αλλά πριν του πει τίποτα εκείνος είχε αρχίσει να γελάει.
Ξύπνησε και κατάλαβε ότι ο Μάγος ήταν όνειρο, αλλά τα γέλια
ήταν αληθινά. Ακούμπησε το χέρι στο πλάι. Ο ΢άσα έλειπε.
Ακολούθησε τον ήχο του γέλιου. Σον βρήκε στον καναπέ

ξαπλωμένο, να διαβάζει το βιβλίο του Μπάουμ. Έμεινε στο κατώφλι
να τον κοιτά, σαν μητέρα που βλέπει το μωρό της να κάνει τα
πρώτα του βήματα. Σην είδε κι εκείνος.
"Είναι υπέροχο", της είπε. "Σο σκιάχτρο είναι τόσο χαζό." Και δωσ'
του πάλι γέλια.
"Δεν είχες ύπνο;" του είπε κι έκατσε στο προσκεφάλι του.
"Σην είδα στο όνειρο μου", είπε ο ΢άσα.
"Σην Ντόροθι;"
"Ση μητέρα μου."
~~
Μπορεί να ήταν σύμπτωση, μπορεί να ήταν εκείνη η κρυφή

αρμονία που λέει ο Ηράκλειτος. Σο βιβλίο του Μπάουμ ήταν απ' τ'
αγαπημένα του μικρού ΢άσα.
Σο είχε ακούσει 34 φορές, το σημείωναν με μια γραμμή στο δοκάρι

του κρεβατιού. Είχε δει και την ταινία του '39, με τη Σζούντι Γκάρλαντ,
we 're off to see the Wizard, the wonderful Wizard of Oz. Μέχρι
που το είχε παίξει σε παράσταση, στο δημοτικό σχολείο. Είχε κάνει
το σκιάχτρο.
73_
Σα είχε διαγράψει μαζί με όλη τη μυθοπλασία κι όσα είχαν σχέση μ'

αυτό στην παιδική του ηλικία. ΢ίγουρα θα έμεναν εκεί θαμμένα,
κάπου εκεί. Γιατί ο εγκέφαλος κρατάει αρχεία απ' τα πάντα,
κωδικοποιημένα κι ανενεργά. Θα έμεναν έτσι αν δεν είχε την
Αναστασία. ΋ταν του διάβασε για πρώτη φορά τον Μάγο του Οζ
έπαθε κάτι, αλλά δεν το συνειδητοποίησε.
Έπεσε να κοιμηθεί μ' εκείνη την παράξενη αίσθηση ότι κάτι έχεις
ξεχάσει, τον θερμοσίφωνα ανοιχτό, την πόρτα ξεκλείδωτη, το μαγιό
σου στο πλυντήριο, την παιδική σου ηλικία σβησμένη.
Έπεσε να κοιμηθεί κι είδε ένα όνειρο. Σο είπε στην Αναστασία έτσι

όπως το θυμόταν.
~~
΋λα είναι τεράστια. Η πόρτα, το τραπέζι, η ντουλάπα. Σο κρεβάτι

είναι μαλακό. Έχω κολλήσει χαλκομανίες στο ξύλο. Κάτι
αεροπλανάκια, τη Μάγια τη Μέλισσα, τον Σιραμόλα. Σα έχω βρει
στα γαριδάκια.
Κοιτάω το ρολόι με τον Μίκυ Μάους, αλλά δεν καταλαβαίνω τι λέει.

΋ταν είναι ο μεγάλος δείκτης πού;
Ακούγονται φωνές απ' την τηλεόραση. Ο μπαμπάς κι η μαμά

βλέπουν την ταινία που είναι για μεγάλους κι όχι για παιδιά. Σον
Φριστόφορο Κολόμπο.
΋μως δεν είναι ακόμα η ώρα του Κολόμπο. Ο μεγάλος δείκτης

είναι... Δεν μου έχει διαβάσει το παραμύθι για να κοιμηθώ. Πώς θα
κοιμηθώ; Θέλω να σηκωθώ να τους το πω. Δεν σηκώνομαι.
Κατουράω το κρεβάτι μου.
74_
RESTART BUTTON
Αυτές οι φωνές δεν είναι του Κολόμπο. Ο μπαμπάς φωνάζει. Λέει

ότι θα φύγει, ότι βαρέθηκε. Η μαμά λέει για γκόμενες και για χαρτιά.
Δεν είναι Κολόμπο.
Ακούγεται ένα δυνατό. Ο Μπαμπάς λέει κακές λέξεις, πολλές. Λέει

εσύ φταις καριόλα. Μετά βήματα. Η πόρτα η έξω ανοίγει και κλείνει.
Η Μαμά κλαίει. Δεν είναι Κολόμπο.
Ση φωνάζω. Μαμά, μαμά. Έρχεται και τα μάτια της είναι κόκκινα.

Σης λέω ότι πρέπει να μου τελειώσει την ιστορία του Μάγου του Οζ.
Και τοκ τοκ τοκ χτυπάει τις φτέρνες της και ξυπνάω.
~~
"Πώς νιώθεις;" τον ρώτησε η Αναστασία, αλλά μπορούσε να το

δει, είχε αρχίσει να ξαναγίνεται άνθρωπος.
"Μπερδεμένα."
"Για τη μητέρα σου πώς νιώθεις;"
"Μου λείπει. Νομίζω."
Ο ΢άσα χάιδεψε το βιβλίο. Θυμόταν ακόμα την αίσθηση του

ονείρου, όπου εκείνη έσκυβε να τον φιλήσει.
"Για μένα τι νιώθεις;" του είπε η Αναστασία.
Αυτή ήταν η καίρια ερώτηση. Θα μπορούσε να την καθυστερήσει

λιγάκι, αλλά δεν άντεχε. Σο συναίσθημα του χαμένου χρόνου είχε
ξαναβρεθεί, είχε αρχίσει να ξαναβρίσκεται. Σο συναίσθημα του
παρόντος;
"Δεν θέλω ποτέ να σου κάνω κακό", της είπε.
75_
"Εντάξει, είναι μια αρχή κι αυτό", είπε η Αναστασία, αλλά είχε

απογοητευτεί με την απάντηση. Θα προτιμούσε λίγη αγάπη, λίγο
έρωτα, λίγη τρυφερότητα. Λίγο από κάτι και για εκείνη.
Πήγε να φύγει, να πάει προς το κρεβάτι. Αλλά της ήρθε μια σκέψη
σαν κοιτάχτηκε τυχαία στο τζάμι και είδε το πρόσωπο της, μια
γυναίκα που την κοίταζε. Κατάλαβε ότι ο ΢άσα δεν είχε εκφράσει
αγάπη ούτε για τη μητέρα του. Κατανοούσε τα συναισθήματα
στους άλλους, αλλά δεν μπορούσε να κατανοήσει και να
εκφράσει τα δικά του. Εκτός αν τον πίεζε.
"Για τον πατέρα σου τι νιώθεις;" γύρισε και του είπε.
Σο θυμόταν απ' τη σχολή θεάτρου. Σο πιο κατακλυσμικό

συναίσθημα είναι ο θυμός. Οι άνθρωποι σκοτώνουν εν βρασμώ
ψυχής και μετά δεν θυμούνται τι έκαναν.
"΢κεφτείτε τον Αλ Πατσίνο", τους έλεγε η δασκάλα τους, που είχε

περάσει απ' το Ακτορ'ς ΢τούντιο. "Σι θα ήταν ο Πατσίνο χωρίς τις
εκρήξεις οργής;"
"Θα προτιμούσα να μην τον σκέφτομαι", είπε ο ΢άσα.
"Γιατί;"
"Άσ' το."
"Σι είπε στη μητέρα σου εκείνο το βράδυ;"
"Δεν θυμάμαι."
"΢ας παράτησε, έτσι δεν είναι;"
"΋χι τότε. Μετά το έκανε."
76_
RESTART BUTTON
"Αλλά χτυπούσε τη μαμά σου από τότε."
"Θα προτιμούσα να το αφήσουμε."
"Σον μισούσες γι' αυτό."
"Δεν θέλω να..."
"Σην είχε χτυπήσει πολύ άσχημα;"
"΢ταμάτα, σε παρακαλώ. Απλώς σταμάτα."
"Σην είχες δει με μαυρισμένο μάτι; Ή μήπως στο..."
Δεν πρόλαβε να πει τη λέξη που ήθελε να πει. Νοσοκομείο. Σης

ήρθε στο μυαλό ξεκάθαρα, σαν φωτογραφία. Σην είχε σακατέψει
στο ξύλο. ΢πασμένη μύτη, πρόσωπο διαλυμένο, ένα πλευρό είχε
τρυπήσει τον πνεύμονα. Δεν θα έλεγε τίποτα αν ήξερε. Αλλά ήταν
αργά.
Η φωνή που βγήκε μέσα απ' τον ΢άσα δεν ήταν φωνή ρομπότ, δεν
ήταν φωνή ανθρώπου.
Υώναξε μόνο μια λέξη: "΢ταμάτα."
Αλλά την είπε με τέτοια ένταση που ολόκληρος ο πλανήτης

σταμάτησε για λίγο.
Σο πρόσωπο του ήταν μια μάσκα τρόμου και θυμού. Σα μάτια

ορθάνοιχτα, τα ρουθούνια να ρουφάνε, κόκκινος ολόκληρος με
φλέβες έτοιμες να σκάσουν. Κι οι γροθιές κλεισμένες γερά για να
βαστήξουν όλη τη φρίκη που νιώθει ένα παιδί όταν βλέπει τη
μητέρα του διαλυμένη απ' τον πατέρα του.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~{}~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
77_
Ο ΢άσα έκλαιγε στην αγκαλιά της ως το πρωί, μέχρι που τον πήρε
ο ύπνος. Εκεί μέσα αποκοιμήθηκε κι εκείνη. Κάποια στιγμή
κουνήθηκε γιατί είχε πιαστεί στον καναπέ. Άνοιξε τα μάτια. Ο ΢άσα
την κοιτούσε.
"΢' αγαπώ", της είπε.
Δεν χρειαζόταν ν' ακούσει τίποτα άλλο.
~~
Σις επόμενες μέρες συνέχισε να του διαβάζει ιστορίες. Δεν το

χρειαζόταν, αλλά του άρεσε. Σης διάβαζε κι εκείνος. Πέρασαν έτσι
έναν χρόνο. Φωρίς τηλεόραση και ταινίες, χωρίς εξόδους και
ταξίδια, μόνο έρωτα και μυθοπλασία.
Ο ΢άσα ένιωθε σαν να 'χε αρχίσει απ' την αρχή, σαν να 'χε πατήσει
το restart button, ένας καινούριος άνθρωπος. Αλλά ήξερε ότι
υπήρχε ένας τελευταίος λεκές, μια τρύπα, ένα αγκάθι, ένα εμπόδιο.
Δεν μπορούσε ν' αφεθεί και ν' απολαύσει οριστικά την ευτυχία του,
δεν μπορούσε να ελευθερωθεί, όσο ένιωθε μίσος ή έστω τα
κατακάθια ενός παλιότερου μίσους.
Έπρεπε να βρει τον πατέρα του.
78_
RESTART BUTTON
3.1 Μουσική
"Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος."
Νίτσε
"Η μουσική προκαλεί συναισθήματα και τα συναισθήματα

κουβαλούν την ανάμνησή τους."
Όλιβερ Σακς
"My mother was a tailor
She sewed my new blue jeans
My father was a gamblin' man
Down in New Orleans"
House of the rising sun
79_
Δ
ΕΝ ΘΕΛΨ ΝΑ ΥΤΓΨ ΑΠ’ ΣΟ ΢ΠΙΣΙ", είπε ο ΢άσα.
΢αν πέθανε η μητέρα του είχε μείνει μόνος. Ο πατέρας

του ήταν φυλακή, παππούδες δεν υπήρχαν. Μεγάλωσε
σε ορφανοτροφείο. ΋ταν πέρασε στη σχολή δεν έμεινε στην εστία.
Προτίμησε να νοικιάσει ένα σπίτι. Κι όσο πιο γρήγορα γινόταν
πήρε δάνειο κι απέκτησε το δικό του. Δεν έφευγε από κει, παρά
μόνο για να πάει στα Καμμένα Βούρλα. Ήταν ένας οικιακός
ιδρυματισμός.
"΢πίτι είναι εκεί που βρίσκονται αυτοί που αγαπάς", του είπε η
Αναστασία κι αγκαλιάστηκαν. Θα το έκαναν μαζί.
Μπήκαν στο αυτοκίνητο για το Πήλιο. Δεν ήξερε πού ήταν ο

πατέρας του, δεν ήξερε αν ήταν ζωντανός. Σο μόνο που είχε ήταν
μια τοποθεσία: Μαλάκι, Βόλος. Σου είχε στείλει ένα γράμμα πριν
πέντε χρόνια.
"Σι έγραφε;" τον ρώτησε η Αναστασία.
"Δεν το άνοιξα."
80_
RESTART BUTTON
Σο είχε πετάξει αμέσως, αλλά εκείνη η διεύθυνση, που την είχε δει για
μια στιγμή, είχε καρφωθεί στη μνήμη του. Μαλάκι, Βόλος.
"Σι θα κάνεις μόλις τον δεις;" του είπε η Αναστασία κι άναψε φλας
για προσπεράσει ένα φορτηγό.
"Αν τον δω."
"Έστω ότι."
"Δεν ξέρω. Παλιά θα τον χτυπούσα ή θα τον έφτυνα."
"Σώρα;"
"Πραγματικά δεν ξέρω. Είμαι παράλογος;"
"΋λοι είμαστε."
΢τον Βόλο ρώτησαν για το Μαλάκι. Νόμιζαν ότι θα είναι κάποια

συνοικία. Ήταν ένα παραθαλάσσιο χωριό στο Πήλιο. Ο ΢άσα
ζήτησε μια τελευταία αναβολή. Έκλεισαν δωμάτιο κι έμειναν για
τσίπουρα.
"Μπορεί και να 'χει πεθάνει", του είπε η Αναστασία πριν δαγκώσει

ένα πλοκάμι.
"Δεν το εύχομαι. Παράξενο δεν είναι; Σόσα χρόνια παρακαλούσα

τον Θεό να τον σκοτώσει βασανιστικά. Μετά τον ξέχασα."
"Σο απώθησες. Σέτοια θέματα δεν ξεχνιούνται."
"Ναι, δεν ήθελα να το σκέφτομαι. Σα τηγανιτά κολοκυθάκια είναι η

απόδειξη ότι υπάρχει θεός."
Σσούγκρισαν και ζήτησαν ένα διακοσοπενηντάρι ακόμα.
81_
"Σώρα δεν θέλω να έχει πεθάνει. Παράξενο δεν είναι;"
"Έγινες καλύτερος άνθρωπος."
Ο ΢άσα γέλασε ειρωνικά, αλλά το πίστευε κι εκείνος.
~~
Σο Μαλάκι πολύ σωστά είχε υποκοριστικό. Δεν ήταν ακριβώς

χωριό, πιο πολύ ένας μικρός αχταρμάς από room-to-rent, μίνι
μάρκετ και ταβέρνες. ΢ταμάτησαν σε μία απ' αυτές για
πληροφορίες και καφέ. Η παραλία ήταν όλο βότσαλα, η θάλασσα
διαυγής.
Ρώτησαν για τον Αλεξέι Κάρλοφ. Άγνωστο όνομα. Ρώτησαν πού

ήταν ο οικισμός.
"Μόνο ενοικιαζόμενα έχει εδώ", είπε ο ταβερνιάρης. "Εμείς όλοι

μένουμε στα χωριά από πάνω."
Ο καφές έγινε τσίπουρο πάλι. Σρώγανε και πίνανε χωρίς να μιλάνε.

Ο ΢άσα είχε απογοητευτεί. Η Αναστασία του πρότεινε ν' ανέβουν
στα χωριά να ρωτήσουν. Δεν ήθελε.
"Αν ήταν να συμβεί θα συνέβαινε εύκολα", είπε.
Προτιμούσε να γυρίσουν σπίτι.
"Κι αυτό εκεί πίσω τι είναι;" ρώτησε η Αναστασία όταν τους έφερε
γλυκό κυδώνι που μύριζε αρμπαρόριζα.
Πάνω ακριβώς απ' τον δρόμο υπήρχε ένα μεγάλο κτίριο που
θύμιζε το ξενοδοχείο Θέα του Κιούμπρικ, σε ελληνικές διαστάσεις
και παραθαλάσσια διάθεση.
82_
RESTART BUTTON
"Σο γηροκομείο", είπε ο ταβερνιάρης.
"Είναι εύκολο", είπε η Αναστασία.
Δεν είχαν να χάσουν κάτι. Ο ΢άσα άλλαξε διάθεση και ζήτησε άλλη
μια γύρα τσίπουρα.
~~
Πήγαν με τα πόδια για να ξεμεθύσουν. ΢την αυλή είχαν αφημένους

τους γέρους που λιάζονταν σαν τις σαύρες, ίδιοι σε ακινησία και
ζαρωμένο δέρμα. Μια νοσοκόμα μάλωνε κάποιον: "Σο ξέρεις πως
αν κοπείς θα πεθάνεις. Σο αίμα σου δεν πήζει. Σο ξέρεις."
Έφτασαν στη ρεσεψιόν.
"Μπορούμε να δούμε τον κύριο Κάρλοφ;" είπε ο ΢άσα.
"Ποιος είστε;" ρώτησε η υπάλληλος χωρίς να σηκώσει τα μάτια της

απ' το έντυπο που συμπλήρωνε.
"Δηλαδή υπάρχει εδώ Κάρλοφ;" είπε η Αναστασία.
Σους κοίταξε.
"Μόνο συγγενείς πρώτου βαθμού επιτρέπονται για επισκεπτήριο

στον Κάρλοφ. ΢ταμάτα τώρα!"
Αυτό το είχε πει κοιτώντας προς το σαλόνι. Εκεί είχαν ένα όρθιο
πιάνο κι ένα παιδάκι χτυπούσε τα πλήκτρα στην τύχη.
"Πήγαινε στη μαμά σου. Γρήγορα!"
Η Αναστασία είχε σφίξει το χέρι του ΢άσα.
"Σον βρήκαμε."
83_
"Μόνο πρώτου βαθμού συγγενείς..." ξεκίνησε να λέει η υπάλληλος.
"Είμαι ο γιος του."
Σον κοίταξε πάλι.
"Δεν νομίζω."
Σης έδωσε ταυτότητα. Εκείνη την περιεργάστηκε σαν να ήταν

πλαστή. Σελικά αποδέχτηκε αυτό που έβλεπε. Αλέξανδρος Κάρλοφ.
΋νομα πατρός: Αλεξέι.
"Είναι στο γήπεδο του τένις", τους είπε. "Πίσω απ' το κτίριο, στη
σκιά. Ακολουθήστε το δρόμο με το κίτρινο χρώμα."
Μετά βίας κρατήθηκαν να μη γελάσουν μέχρι να βγουν έξω.
"Νόμιζα ότι θα έλεγε ακολουθήστε το δρόμο με τα κίτρινα

τουβλάκια", είπε η Αναστασία.
“We’re off to see the Wizard, the wonderful Wizard of Oz.”
Σα τσίπουρα είχαν κάνει τη δουλειά τους.
~~
΢το γήπεδο του τένις ήταν ένα γέρος σε αμαξίδιο, με πλάτη προς
τον κίτρινο δρόμο. Δεν έβλεπαν το πρόσωπο του.
"Είσαι έτοιμος;" του είπε η Αναστασία.
"΋σο ήταν και το σκιάχτρο."
Πλησίασαν αργά. Ο ΢άσα έβηξε. Ο γέρος δεν κουνήθηκε. Είχε

μακριά άσπρα μαλλιά.
84_
RESTART BUTTON
"Λες να πέθανε τώρα;" ψιθύρισε ο ΢άσα. "Θα ήταν μεγάλη

γκαντεμιά."
Η Αναστασία κατάλαβε ότι προσπαθούσε να ελέγξει το άγχος του

κάνοντας αστεία. Σον φίλησε στο μάγουλο.
Πήγαν μπροστά του, έτοιμοι να μιλήσουν. Δεν είπαν τίποτα.
"Ορίστε", έκανε ο γέρος.
"Μας συγχωρείτε", είπε ο ΢άσα και τράβηξε την Αναστασία να

φύγουν.
"Είσαι σίγουρος ότι δεν είναι αυτός;" του είπε λίγα μέτρα
παρακάτω.
"Είναι... μαύρος."
"Μη γίνεσαι ρατσιστής."
Γελάσανε, σταθήκανε, αγκαλιαστήκανε.
"Ευτυχώς που έχω εσένα", της είπε στο αυτί. "Μαζί σου νιώθω..."
"Πώς;"
Σης ψιθύρισε: "Whenever I'm alone with you
You make me feel like I am young again."
"Cure; Να σου πω την αλήθεια εδώ μέσα, σε σχέση με τον μέσο

όρο ηλικίας, είμαστε έφηβοι", είπε η Αναστασία καθώς πήγαιναν
προς την υποδοχή.
"Να κι ένας του δημοτικού", είπε ο ΢άσα κι έδειξε έναν τριαντάρη

που περπατούσε το δρόμο με τα κίτρινα τουβλάκια.
85_
"Βάζω στοίχημα πώς είναι νοσοκόμος."
Κατάλαβαν ότι ο νεαρός πήγαινε σ' εκείνους.
"Είστε αυτοί που ψάχνουν τον Κάρλοφ;"
"Σον βρήκαμε. Λάθος χρώμα", είπε ο ΢άσα κι έδειξε τον γέρο στο
τένις.
"Σι; Δεν είναι αυτός."
"Δεν είναι; Λογικό."
"Ποιος είσαι εσύ;" του είπε ο νέος.
"Ο γιος του."
"Ο ΢άσα;"
Η Αναστασία παρατήρησε τα ρούχα του, το πρόσωπο του, τα

χέρια του. Δεν ήταν νοσοκόμος.
"Πού το ξέρεις;" του είπε ο ΢άσα.
"Εγώ σου έστειλα το γράμμα", είπε ο νέος. "Ακολουθήστε με."
Προχώρησε προς το κτίριο πάλι. Υαινόταν λίγο θυμωμένος.

Κοντοστάθηκε για να μιλήσει.
"Είμαι ο αδελφός σου."
~~{}~~
Ο ΢άσα ξεμέθυσε την ίδια στιγμή. Ο πατέρας του ζούσε, είχε και
αδελφό. Μια ευτυχισμένη μεγάλη οικογένεια. Έκανε μερικά
86_
RESTART BUTTON
γρήγορα βήματα για να τον φτάσει. Σου έμοιαζε, αλλά ήταν

νεότερος. Και σίγουρα δεν τον συμπαθούσε.
"Τπάρχει κάποιος σημαντικός λόγος που ήρθες τώρα;" είπε ο

αδελφός. "Παντρεύεσαι ή κάτι τέτοιο;" Έδειξε την Αναστασία.
Σο ζευγάρι κοιτάχτηκε. Δεν είχαν μιλήσει για κάτι τέτοιο.
"Ναι", είπε ο ΢άσα, "παντρευόμαστε. Θες να παντρευτούμε;" τη

ρώτησε.
"Αυτή είναι η χειρότερη πρόταση γάμου που έχει γίνει", είπε η

Αναστασία. "΢το χειρότερο μέρος."
Ο αδελφός δεν ήθελε ν' ακούσει.
"Σέλος πάντων, δεν έχει σημασία έτσι κι αλλιώς. Ελάτε. Με λένε

Νικολάι."
Σους οδηγούσε στην άλλη αυλή, εκείνη που έβλεπε προς τον ήλιο,
εκείνη με τις σαύρες.
Πλησίασαν έναν γέρο σε μια πλαστική καρέκλα. Ο ΢άσα

υπολόγισε την ηλικία του. Πρέπει να ήταν κοντά στα ογδόντα ή
λίγο πριν. Έδειχνε πολύ πιο γέρος. Δεν έμοιαζε σε τίποτα με τον
πατέρα του. Ούτε μ' εκείνον τον χαρούμενο που του διάβαζε
παραμύθια ούτε με τον άλλον, τον θυμωμένο που έδερνε.
Ήταν ένας γέρος άνθρωπος, ίδιος με όλους τους γέρους τριγύρω.

Με κλειστά μάτια και το πρόσωπο προς τον ήλιο, σαν ηλιοτρόπιο.
"Είναι σίγουρα αυτός;" είπε ο ΢άσα.
"Λες να μην ξέρω τον πατέρα μου;"
87_
"Σον πατέρα σου ναι. Αλλά είναι και δικός μου;"
"΋λο για σας μιλούσε. Εσένα και τη μητέρα σου, τη Μάσα. ΋ταν
μιλούσε."
Μαζεύτηκαν γύρω απ' τον γέρο. Ο Νικολάι πήγε να φέρει τρεις

καρέκλες. Ο ΢άσα έμεινε να κοιτάει το πρόσωπο του πατέρα του.
Εκείνος ο άντρας που ήξερε, εκείνος που χτυπούσε τη μητέρα του,
είχε χαθεί.
"Κι ακόμα δεν είδες τίποτα", του είπε ο Νικολάι που κατάλαβε τι
σκεφτόταν. "Καθίστε."
~~
"Μπαμπά", είπε ο Νικολάι και του έδωσε ένα ελαφρύ χαστούκι.
Ο γέρος άνοιξε τα μάτια. Ακόμα κι αυτά είχαν αλλάξει χρώμα. Ο

΢άσα είχε πάρει τα μάτια του πατέρα του, έτσι έλεγε η Μάσα. Μάτια
Πικάσο, μαύρα κάρβουνα. Σου Αλεξέι είχαν γίνει στάχτες.
Σους κοίταζε όλους έναν έναν, αδιάφορα, σαν να μην τους έβλεπε.
Πιο πολύ στάθηκε στο πρόσωπο της Αναστασίας. Μετά τα 'κλεισε
πάλι.
"Κάτσε μήπως γίνει κάνα θαύμα", είπε ο Νικολάι. "Μπαμπά, αυτός

είναι ο γιος σου, ο ΢άσα."
΢κούντηξε τον ΢άσα να μιλήσει. Εκείνος σήκωσε τους ώμους: Σι να

πω;
"Μόνο μίλα, άνθρωπε μου, τι να πεις;"
88_
RESTART BUTTON
"Γεια σου..." Δυσκολεύτηκε πολύ να το ξεστομίσει. "Πατέρα. Είμαι ο

΢άσα, ο γιος της Μάσα."
Καμιά κίνηση αναγνώρισης.
Ο Νικολάι του έδωσε άλλη μια σφαλιάρα, πιο δυνατή, για ν' ανοίξει
τα μάτια.
"Μπαμπά, ο γιος σου, ο ΢άσα. Ήρθε."
Σον κοιτούσε, αλλά δεν υπήρξε σκηνή αναγνώρισης, δεν

σηκώθηκε όρθιος όπως σε αρχαία τραγωδία, ν' αγκαλιάσει το
παιδί του φωνάζοντας: Τιέ μου, Τιέ μου.
Ο Αλεξέι έβλεπε, αλλά ήταν πιο τυφλός απ' τον Οιδίποδα.
"Σι έχει; Άνοια;" ρώτησε η Αναστασία.
"Αλτσχάιμερ. Σελικό στάδιο."
Ο Αλεξέι είχε μείνει μια σκιά ανθρώπου, μόνο το κέλυφος, χωρίς

μνήμη πλέον. Κι είναι η μνήμη που μας κάνει ανθρώπους, που μας
συνδέει με όσα πέρασαν, μας κρατάει στο παρόν, αφήνει ελπίδες
για το μέλλον. Ένας άνθρωπος που έχει χάσει τη μνήμη του είναι
σαν έναν λαό που έχει ξεχάσει την ιστορία του, τους νεκρούς του,
τα λάθη του. ΢ίγουρα ένας λαός χωρίς μέλλον.
~~
Έκατσαν μέχρι το ηλιοβασίλεμα. Δεν είχε μιλήσει καθόλου, δεν

έκανε τίποτα άλλο απ' το να γυρνάει αργά το πρόσωπο του προς
τον ήλιο, ένα ανθρώπινο ηλιοτρόπιο.
"Αυτό έλεγε ότι του έλειψε πιο πολύ στη φυλακή, ο ήλιος."
89_
"Κι όταν βγήκε τι έκανε;"
"΢τα έγραφε στο γράμμα. Ούτε που το διάβασες, ε;"
Ο ΢άσα έγνεψε καταφατικά. Ο Νικολάι φάνηκε να θυμώνει, αλλά

συγκρατήθηκε.
"Ήταν η τελευταία φορά που μίλησε τόσο πολύ. Ένα λαμπάκι μέσα
στο κεφάλι του, αυτό ήταν. Έχανε λέξεις, ξεχνούσε τι έλεγε, έπρεπε
να του διαβάζω απ' την αρχή όσα μου είχε πει για να πάρει μπρος.
Κι εσύ ούτε που το διάβασες."
"Ξέρεις τι είχε κάνει στη μάνα μου; ΢ε μένα;"
"Σα ξέρω. Γι' αυτό σου έγραφε. Μόνο αυτό ήθελε πριν χαθεί εκεί
μέσα", είπε κι έδειξε το κεφάλι του πατέρα του. "Μόνο αυτό. Ήθελε
να τον συγχωρήσεις εσύ, αφού δεν πρόλαβε τη μητέρα σου. Αυτό
έλεγε συνέχεια, να με συγχωρήσει το παιδί μου, λες κι εγώ δεν
ήμουν παιδί του."
Γύρισε προς τον πατέρα του και φώναξε: "Εγώ ποιανού παιδί
ήμουν;"
Ο γέρος δεν αντέδρασε, αλλά πήγε η νοσοκόμα με το αναπηρικό

αμαξίδιο. Σους είπε ότι έπρεπε να φύγουν. Ζήτησε να βοηθήσουν
να βάλει τον Αλεξέι στη θέση του.
Οι τρεις περπάτησαν έξω. Έφτασαν στην ταβέρνα όπου είχαν το

αυτοκίνητο.
"Θυμάσαι καθόλου τι έγραφε το γράμμα;" ρώτησε η Αναστασία.

"΢το υπαγόρευσε, έτσι δεν είναι;"
90_
RESTART BUTTON
"Σο 'χω διαβάσει εκατό φορές. Προχθές το διάβαζα πάλι.

Περιμένετε."
Πήγε να ρωτήσει τον ταβερνιάρη αν είχε εκτυπωτή. Γύρισε μετά

από λίγο με πέντε σελίδες κείμενο.
"Εννοείται ότι το αποθήκευσα πριν στο στείλω."
Η Αναστασία έκατσε στο τιμόνι.
"Θέλω να σε ξαναδώ", είπε ο ΢άσα στον Νικολάι.
Εκείνος έκανε μια γκριμάτσα.
~~
Έφυγαν απ' τον περιφερειακό για ν' αποφύγουν τον Βόλο. Ο ΢άσα
είχε το γράμμα στη τσέπη. Ήθελε να το διαβάσει όταν θα έφταναν
σπίτι. Η Αναστασία τσαντίστηκε.
"Δεν είναι το δώρο του Άι Βασίλη, βγάλε να δούμε τι λέει, έχω

σκάσει."
"Η περιέργεια σκότωσε τη γάτα", είπε ο ΢άσα, αλλά την άκουσε.
Σο διάβασε φωναχτά. Ήταν αρκετά ασυνάρτητο, ο Νικολάι δεν είχε

λειτουργήσει ως συγγραφέας, μάλλον ως στενογράφος που
γράφει ακριβώς ό,τι ακούει.
Απ' αυτά που κατάλαβαν έβγαλαν το εξής νόημα: Ο Αλεξέι

αποφυλακίστηκε κι έφυγε στο εξωτερικό. Λίγο καιρό στην Ευρώπη,
μετά βρέθηκε στις ΗΠΑ. Εκεί έκανε ένα προσκυνηματικό ταξίδι
στους χώρους λατρείας της μουσικής. Μέμφις, Υρίσκο, ΢ικάγο,
91_
κατέληξε στην Νέα Ορλεάνη. Εκεί έμεινε καιρό κι έπαιζε πιάνο σε μια
τζαζ μπάντα. Γνώρισε και μια κρεολή, έκαναν ένα παιδί.
"Έχω κι άλλο αδελφό", είπε ο ΢άσα. "Ή αδελφή."
Δεν είχε. Σο παιδί πέθανε νήπιο. Ο Αλεξέι δεν το άντεξε, έφυγε.

Γύρισε στην Ελλάδα και γνώρισε τη μητέρα του Νικολάι. Ξεκίνησε
να παίζει μουσική στα σκυλάδικα, για το μεροκάματο. Ήταν ό,τι
χειρότερο είχε κάνει, έτσι έγραφε. Αλλά άντεξε για χάρη του παιδιού
του. Είχε κάνει το λάθος μια φορά.
Καθώς μεγάλωνε και γινόταν άνθρωπος, έτσι το έγραφε,

καταλάβαινε πόσο άσχημα είχε φερθεί. Και δεν είχε καμιά
δικαιολογία. Σο γράμμα τέλειωνε κάπως απότομα, σαν να είχε
αδειάσει το ντεπόζιτο των λέξεων. Έγραφε:
"Γιε μου, ΢άσα, έλα όσο ακόμα μπορώ να..."
Ο ΢άσα τέλειωσε την ανάγνωση, έβαλε το γράμμα στην τσέπη κι

άνοιξε το ραδιόφωνο.
"Δεν θες να μιλήσουμε γι' αυτό;" του είπε η Αναστασία.
"Δεν πρόλαβα."
"Ήρθες."
"Αυτός δεν το ξέρει."
~~
΢υνέχισαν βουβοί. Η Αναστασία κοιτούσε το δρόμο, ο ΢άσα τα

βουνά. Σο ραδιόφωνο έπαιζε ποπ λαϊκά. Σο πάτησε ν' αλλάξει.
Έπιασε Animals και τον Έρικ Μπάρτον να τραγουδάει:
92_
RESTART BUTTON
"There is a house in New Orleans"
"Μάλλον από 'κει πέρασε κι ο πατέρας μου, αnd God I know I'm
one", τραγούδησε ο ΢άσα.
"Δεν ήξερα ότι έχεις φωνή", του είπε η Αναστασία.
"Πατέρα μουσικό είχα. My mother was a tailor..."
"Έπαιζες και κιθάρα;"
"Πού το ξέρεις; My father was a gamblin' man... "
"΋λα τα ωραία αγόρια παίζουν κιθάρα."
"Κοίτα τον δρόμο. And the only time he's satisfied, is when he's all
drunk. Είχα μια ακουστική. Ακόμα θυμάμαι τ' ακκόρντα." Σα έκανε
με τα δάκτυλα του αριστερού χεριού, στον αέρα. "Λα μινόρε, ντο,
ρε, φα. Oh mother tell your children..."
"Ο πατέρας σου τι έπαιζε;"
"Σα πάντα. Κιθάρα, φυσαρμόνικα, μπάσο. Αλλά το όργανο του

ήταν το πιάνο. ΋χι κλασικό, τζαζ μπλουζ σόουλ, νέγρικα
πράγματα, in sin and misery..."
΋ση ώρα μιλούσε τα δάκτυλα του έπιαναν τα ακόρντα. Η

Αναστασία κοίταξε το χέρι του και γέλασε.
"Αλήθεια τώρα, θυμάσαι πώς παίζεται; Ή κάνεις σαν τη Υοίβη απ'

τα Υιλαράκια: Γριούλα, σκυλάκι..."
"Η μουσική δεν ξεχνιέται¨, είπε ο ΢άσα. "Αν είχα την κιθάρα μου θα
στο έπαιζα τώρα. Κι ας έχω είκοσι χρόνια να πιάσω..."
93_
Πάγωμα χρόνου. Δεν τελειώνει τη φράση του. Κοιτάει έξω. Η

Αναστασία παραξενευμένη. Ο Έρικ Μπάρτον τραγουδάει τον
τελευταίο στίχο. And God I know I'm one. Μια έκρηξη στο μυαλό
του ΢άσα. Ξεπάγωμα χρόνου.
Ο ΢άσα της φώναξε να σταματήσει.
"Σι έγινε;" είπε η Αναστασία τρομαγμένη.
"Κάνε στην άκρη, κάνε στην άκρη."
Η Αναστασία άναψε αλάρμ και βγήκε δεξιά.
"Βρες την πρώτη αναστροφή και γύρνα."
"Πού πάμε;"
"΢την Νέα Ορλεάνη, μωρό μου. Η μουσική δεν ξεχνιέται."
Και γύρισαν προς το Μαλάκι.
94_
RESTART BUTTON
3.2 ΋ταν πάω στον

Παράδεισο
"Οι άνθρωποι δεν προσέχουν αν είναι χειμώνας ή καλοκαίρι,

όταν είναι ευτυχισμένοι."
Αντόν Σσέχωφ
"Το να είσαι ευτυχισμένος εντελώς μόνος είναι παράλογο."
Ρότζερ Μοντολόνι
95_
Γ
ΙΑ ΝΑ ΕΠΙ΢ΣΡΕΧΟΤΝ πέρασαν μέσα απ' το Βόλο. Ο ΢άσα
προσπαθούσε να εξηγήσει το σχέδιο του.
"Θα κάνουμε μια κατάσταση ΋λιβερ ΢ακς", της είπε.
"΢αν τα Ξυπνήματα; Πού θα βρεις L-Dopa;"
"΋χι αυτή την κατάσταση. Μουσικοφιλία."
Η Αναστασία είχε διαβάσει το βιβλίο.
"Θυμάσαι το κεφάλαιο με τον πιανίστα;" είπε ο ΢άσα και μετά

φώναξε: "΢ταμάτα εδώ!"
"Σι έγινε πάλι;"
"Θα χρειαστώ κιθάρα."
Μπήκε τρέχοντας στο μαγαζί που είχε δει. Βγήκε τρέχοντας

κρατώντας μια ακουστική.
"Είναι ίδια με την πρώτη μου, γιαμάχα", είπε και την άφησε πίσω. "Ο
΢ακς έλεγε για έναν γέρο πιανίστα που είχε Αλτσχάιμερ."
"Κάτι θυμάμαι."
96_
RESTART BUTTON
"Σελείως χαμένος."
"΢αν τον πατέρα σου. Περίμενε."
Η Αναστασία άναψε αλάρμ και σταμάτησε σ' ένα φαρμακείο.

Επέστρεψε γρήγορα.
"΋λα καλά;" της είπε.
"Ναι, γυναικολογικά θέματα", του είπε και ξεκίνησε.
"Ο σολίστας δεν ξέρει τι του γίνεται", είπε ο ΢άσα.
"Μέχρι που τον βάζουν μπροστά σ' ένα πιάνο. Μήπως;" Έδειξε
έναν φούρνο. Ήταν νηστικοί απ' το πρωί.
"΢ίγουρα", έκανε ο ΢άσα.
Κατέβηκαν μαζί κι αγόρασαν κάθε είδους πίτα που είχαν.
"Μόλις η ορχήστρα ξεκινάει την εισαγωγή του Μότσαρτ", έκανε ο

΢άσα.
"Ο γέρος το παίζει όλο από μνήμης", είπε η Αναστασία

μπουκωμένη με μια γαλατόπιτα.
"Ολόκληρο κοντσέρτο χωρίς να κοιτάει. Η πατσαβουρόπιτα είναι

θεϊκή."
Η Αναστασία δεν μίλησε για λίγο. Δεν σκεφτόταν, ήθελε ν'

απολαύσει το φαΐ της. Κι ήταν έξω απ' τη βρόμα του εργοστασίου
της ΑΓΕΣ όταν έθεσε τις αντιρρήσεις της.
"Μπορεί να παίξει μουσική. Καθόλου απίθανο. Αλλά αυτό δεν

σημαίνει ότι θα σε αναγνωρίσει."
97_
Ο ΢άσα δεν απάντησε. Προτίμησε να δοκιμάσει την σπανακόπιτα.
Βρήκαν ένα δωμάτιο στο Μαλάκι, σχεδόν απέναντι απ' το

γηροκομείο. Ο ΢άσα πήρε τον αδελφό του.
"Σι έγινε;" είπε εκείνος.
"Ξέρεις να παίζεις κάποιο όργανο;"
"Βιολί παίζω. ΋χι τίποτα σπουδαίο. Αυτοδίδακτος είμαι."
"Αυτοδίδακτος στο βιολί; Πρέπει να έχεις καλό αυτί."
"Πατέρα μουσικό έχω."
"Έχουμε."
Δεν τον είχε ρωτήσει πώς ήταν η ζωή με τον Αλεξέι νούμερο δύο. Ο
πρώτος είχε αποτύχει παταγωδώς σε όλα. Αλλά φαινόταν ότι είχε
μάθει απ' τα λάθη του.
"Αύριο το πρωί έλα στη Θέα με το βιολί σου", του είπε.
"Από πού παίρνεις;"
"Σριάντα καναρίνια, δωμάτια προς ενοικίαση. Ξέρεις πού είναι. Κι

αύριο έχουμε συναυλία, αδελφέ."
Σου εξήγησε το σχέδιο του κι ήταν πολύ χαρούμενος.
Βγήκαν στην αυλή. Ακουγόταν ένας γκιόνης να φωνάζει τον

χαμένο αδελφό του. Ανοίξανε ένα μπουκάλι κρασί. Η Αναστασία
98_
RESTART BUTTON
του είπε ότι έπρεπε να πάει να πουδράρει τη μύτη της. Ο ΢άσα

έμεινε να πίνει. Φωρίς να καταλάβει είχε αρχίσει να φτιάχνει μια
λίστα, ποια τραγούδια θα έπαιζαν. Κι ήταν πολλά αυτά που είχε
στο μυαλό.
Η Αναστασία γύρισε και στάθηκε μπροστά του.
"Σο πήρες απόφαση ή ακόμα;" του είπε.
"Πώς το κατάλαβες;"
"Σο κατάλαβα πριν από σένα."
"Θα μείνω."
"΋σο καιρό..."
"Ζήσει. ΋σο καιρό ζήσει θα μείνω."
Σης έβαλε κρασί στο ποτήρι. Εκείνη είπε ότι δεν είχε όρεξη.
"Δεν είναι συγχώρεση πλέον", είπε ο ΢άσα.
"Σι είναι;"
"Εξιλέωση."
"Ποιανού;"
"Δική μου."
Σόσα χρόνια ευχόταν τον θάνατο του πατέρα του. Είχε λόγους να
το κάνει, αλλά αυτή η ευχή του είχε βρομίσει την ψυχή. Θα την
καθάριζε κάνοντας 'τον χαρούμενο.
Η Αναστασία σκότωσε στον αέρα ένα εαρινό κουνούπι.
99_
"Σο ξέρεις ότι μόνο τα θηλυκά κουνούπια πίνουν αίμα;" του είπε.
"Έχει να κάνει με την εγκυμοσύνη. Σ' αρσενικά δεν ρισκάρουν τη
ζωή τους. Ση βγάζουν με χυμούς δέντρων."
"Αν μπορούσα θα τον έπαιρνα σπίτι", είπε ο ΢άσα.
"Ψραία όλ' αυτά", είπε η Αναστασία. "Ξέρεις τι μ' ενοχλεί; Ο ενικός

αριθμός: Θα μείνω. Θα τον έπαιρνα σπίτι. Ούτε καν με ρώτησες αν
θέλω να μείνω κι εγώ."
"Εσύ έχεις τη δουλειά σου."
"Δικαιολογίες", είπε η Αναστασία και σηκώθηκε.
Πήγε στο κρεβάτι.
Μετά από λίγο ξάπλωσε δίπλα της.
"Είναι κάτι που ψάχνω, καταλαβαίνεις;"
"Είσαι ηλίθιος, αυτό καταλαβαίνω."
"Έχει να κάνει με το νόημα..."
"Που είναι ξαπλωμένο δίπλα σου" του είπε η Αναστασία.
Ο ΢άσα γύρισε και την κοίταξε. Σου φάνηκε σαν να λάμπει.
"Περίμενε", της είπε.
Πήγε κι έφερε την κιθάρα. Σην κούρδισε γρήγορα. Ξεκίνησε να

παίζει το Kathy's Song των ΢άιμον και Γκαρφάνκελ.
"I stand alone without beliefs
The only truth I know is you"
100_
RESTART BUTTON
"Σο πιστεύεις αυτό;" του είπε η Αναστασία.
"Η μουσική δε λέει ψέματα."
Αγκαλιάστηκαν σαν να μην είχαν αγκαλιαστεί ποτέ πριν. Μετά η

Αναστασία πήρε μια βαθιά ανάσα.
"Να ξέρεις ένα πράγμα μόνο. Δεν πρόκειται να το πούμε Αλεξέι ή

Αλεξία."
Ο ΢άσα άργησε να καταλάβει. Σου ήρθαν σαν εικόνες από ταινία.

Σο φαρμακείο-γυναικολογικά, τα θηλυκά κουνούπια, η άρνηση για
κρασί. Υίλησε την κοιλιά της Αναστασίας κλαίγοντας.
"Γαμώτο", είπε εκείνη, "μου τη σπάνε οι άντρες που κλαίνε πιο πολύ
από μένα."
~~{}~~
Σο επόμενο πρωινό, την ώρα που ξεκινούσε το επισκεπτήριο, η

υπάλληλος στην υποδοχή είδε τον Νικολάι με τη θήκη του βιολιού,
τον ΢άσα με την κιθάρα του (δεν είχε πάρει θήκη) και την
Αναστασία μ' ένα ντέφι. Έμοιαζαν με συγκρότημα πλανόδιων
μουσικών.
Είχε μείνει με το στόμα ανοικτό. O Νικολάι της εξήγησε τι ήθελαν να

κάνουν, κι όπως φάνηκε απ' τα χαμόγελα κάτι παιζόταν μεταξύ
τους.
"Αρκεί να μην κάνετε πολύ θόρυβο", είπε και γέλασε.
Πήρε τηλέφωνο να φέρουν τον Κάρλοφ στο σαλόνι, γιατί τον

περίμενε... Κοίταξε τον Νικολάι.
101_
"Η μπάντα του", είπε εκείνος.
"Σον περιμένει η μπάντα του."
΋ταν τον είδε ο ΢άσα απογοητεύτηκε. Ήταν εντελώς ηλιοτρόπιο,

καμιά επαφή με το περιβάλλον. Κι εκείνος περίμενε να παίξει πιάνο.
"΋λιβερ ΢ακς", του είπε η Αναστασία για να τον ενθαρρύνει.
"Για να δούμε."
Πήγαν το αμαξίδιο κοντά στο πιάνο.
"΢ήκωσε τον εσύ", είπε ο Νικολάι. "Εφτά χρόνια εγώ το κάνω."
Ο ΢άσα έπιασε τον πατέρα του. Πόσο καιρό είχε να τον

ακουμπήσει; Σότε ο πατέρας σήκωνε τον γιο στην αγκαλιά του, για
να τον βάλει για ύπνο. Σώρα ο γιος σήκωνε τον πατέρα, για να τον
ξυπνήσει απ' τον διαρκή ύπνο.
"Είναι ελαφρύς", είπε ο ΢άσα, χωρίς να πει αυτό που πραγματικά

σκέφτηκε: "Άδειος."
Σον έβαλε να κάτσει μπροστά στο πιάνο. Όστερα ακούμπησε τα

χέρια του πατέρα του στα πλήκτρα. Ακούστηκε ένα παράφωνο
ακόρντο, όπως κάτι που θα έπαιζε ο ΢τραβίνσκι.
"Σι θα παίξουμε;" είπε ο Νικολάι.
"Σι του άρεσε;"
"΢ίγουρα ήταν της αμερικάνικης σχολής. Σελευταία, όσο είχε ακόμα

μυαλό, άκουγε πολύ φολκ."
"Ντίλαν;"
102_
RESTART BUTTON
"Και Ντίλαν. Αλλά προτιμούσε τον Σζον Πράιν."
"Μπράβο ο γέρος. Είχε γούστο."
"Έπαιζαν μαζί λίγα χρόνια, στο Σένεσι."
"Α, οκέι. Σον ήξερε δηλαδή."
"Έπαιζαν μαζί."
Ο Νικολάι του έβαλε στο κινητό ν' ακούσει το Hello In There.
"Εύκολο", είπε ο ΢άσα. "΢ολ, λα, ρε, βάζει κι ένα σι μινόρε."
Ξεκίνησαν να το παίζουν. Πρώτα η κιθάρα κι η φωνή, μετά το βιολί

και το ντέφι, περίμεναν για το πιάνο. Ο ΢άσα έφτασε στο ρεφραίν.
"You know that old trees just grow stronger
And old rivers grow wilder ev'ry day
Old people just grow lonesome
Waiting for someone to say, "Hello in there, hello"
Αλλά το πιάνο δεν έμπαινε. Κοιτούσε διαρκώς τα χέρια του πατέρα

του. Καμία κίνηση. Κοιτούσε το πρόσωπο. Σίποτα, ούτε δάκρυ, ούτε
κάποια σύσπαση, τίποτα. Μηδενική αντίδραση.
Σο έπαιξε ολόκληρο κοιτώντας αλλού. Ο Σζον ΢πάιν έγραφε

ωραίους στίχους. ΋ταν τέλειωσε ο Αλεξέι δεν είχε παίξει ούτε μια
νότα.
"Κοίτα!" είπε ο ΢άσα. "Σο χέρι του είναι πάνω στα πλήκτρα του σολ."
Δεν τον πίστεψαν.
103_
"Μάλλον χρειαζόμαστε κάτι πιο ζωντανό", είπε η Αναστασία. "Για

να ξυπνήσουμε τους νεκρούς."
"΢όουλ;"
"Να 'χει και πιάνο."
"Πιάνο και σόουλ ένα πράγμα σημαίνει", είπε ο ΢άσα. "Ρέι Σσάρλς."
"Ποιο κομμάτι;"
"Σο Shake a Tail Feather, όπως το παίζουν στο Blues Brothers."
"Θα χορέψω μ' αυτό", είπε η Αναστασία και χτύπησε το ντέφι στο
γοφό της.
Και ξεκίνησαν να παίζουν.
Ο ΢άσα γρήγορα ξεχάστηκε στην απόλαυση της μουσικής.

Σραγουδούσε και γελούσε. Η Αναστασία τον σκούντηξε να του
δείξει. Ο Αλεξέι κουνούσε το αριστερό χέρι. ΋χι σπασμωδικά, είχε
πιάσει τον ρυθμό, τα μπάσα. Σο κεφάλι του συνέχιζε να είναι
ριγμένο στα δεξιά, τα μάτια κλειστά, αλλά κουνιόταν ολόκληρος
ακολουθώντας το χέρι. Έμοιαζε λίγο με τον ΢τήβι Γουόντερ, αλλά
χωρίς γυαλιά -και χωρίς συνείδηση.
Ο ΢άσα κι ο Νικολάι χάρηκαν. Κι ακόμα δεν είχαν δει τίποτα. ΢το

δεύτερο κουπλέ ο Αλεξέι έβαλε και το δεξί χέρι. Έπαιζε κανονικά
πλέον. ΋χι μόνο κανονικά, έπαιζε με την άνεση ενός βετεράνου
που έχει περάσει απ' το Φάρλεμ, το Σενεσί και την Νέα Ορλεάνη.
Ο Νικολάι πλεύρισε τον ΢άσα.
"Μετά το ρεφραίν δως του χρόνο για σόλο."
104_
RESTART BUTTON
"Λες;"
Πράγματι, μόλις τέλειωσαν τα λόγια συνέχισαν να κρατάνε τον

ρυθμό. Κι ο Αλεξέι, με κλειστά τα μάτια, έκανε το καλύτερο σόλο
της ζωής του.
"Δώσε, μπαμπά!" φώναξε ο Νικολάι προσθέτοντας τελειώματα με

το βιολί του.
Ο Αλεξέι πατούσε και μερικές νότες εκτός κλίμακας, αλλά τις

διόρθωνε επιστρέφοντας με χρωματική στην πεντατονική μπλουζ.
Δεν χρειαζόταν να σκέφτεται. Κανείς μουσικός δεν σκέφτεται τις
νότες του μία μία, είναι ένα σύνολο.
Σο πρόσωπο του συνέχιζε να είναι ανέκφραστο, αν και είχε

κοκκινίσει λιγάκι.
"Για να δούμε αν θα το πιάσει αυτό", είπε ο ΢άσα. "Ανέβα ένα

ημιτόνιο."
Ανέβηκαν ένα ημιτόνιο, όπως κάνει ο Ρόμπι Ουίλιαμς στο Mack

the Knife, του ΚουρτΒάιλ, κι ο Θάνος Μικρούτσικος στο Μαχαίρι.
Ο γέρος το κατάλαβε αμέσως κι άλλαξε κλίμακα.
"Καταλαβαίνει", φώναξε ο ΢άσα. Δεν γελούσε πλέον, έκλαιγε. Αλλά

δεν σταματούσε τη μουσική.
"Άλλο ένα ημιτόνιο πάνω", φώναξε και το ανέβασε δύο. Ο γέρος

δεν άκουσε τη φωνή του, άκουσε τη μουσική, ανέβηκε δυο
ημιτόνια.
105_
Και συνέχισαν να παίζουν. Ο ΢άσα ένιωθε σαν τον Ιησού που

μόλις ζωντάνεψε τον Λάζαρο. Αν του έδινε κι ένα σημάδι ότι ξέρει τι
συμβαίνει θα ήταν ευτυχισμένος.
"Πάμε πιο γρήγορα", είπε κι ανέβασαν τον ρυθμό. Ο γέρος

ακολούθησε.
"Κι άλλο", είπε ο ΢άσα.
Σο πήγαν πιο γρήγορα.
Μόνο η Αναστασία παρατήρησε ότι οι φλέβες στους κροτάφους

του γέρου είχαν πρηστεί. Πλησίασε τον ΢άσα και του είπε ότι πρέπει
να σταματήσουν.
Αλλά τότε έγινε. Ο Αλεξέι χαμογέλασε.
Δεν ήταν ακούσιος μορφασμός, σύσπαση του προσώπου ή κάτι

τέτοιο. Ήταν ένα τεράστιο πλατύ χαμόγελο που άφησε να φανούν
τα λίγα δόντια που του είχαν απομείνει. Ήταν ένα χαμόγελο
απόλυτης ευτυχίας, λες και μόλις έμπαινε στον Παράδεισο.
"Μη σταματάς", φώναξε ο ΢άσα στον αδελφό του.
Η Αναστασία πήγε να πει κάτι.
"Είναι χαρούμενος. Κοίτα!" της είπε ο ΢άσα.
"Είναι εντάξει", είπε ο Νικολάι.
Και τα δύο αδέλφια μαζί ανέβασαν τον ρυθμό και είπαν:
"Έλα, μπαμπά, δωσ' τα όλα."
106_
RESTART BUTTON
Ο γέρος τους ακολούθησε γελώντας πια, με ήχο. Δεν άνοιξε τα

μάτια του, αλλά γελούσε. Κι αυτό ήταν το τελευταίο πράγμα που
έκανε. Γιατί μετά σταμάτησε να παίζει κι έπεσε με τα μούτρα στα
πλήκτρα του πιάνου.
Είχε πεθάνει παίζοντας μουσική. Σι άλλο μπορούσε να ζητήσει

εκείνη τη μέρα;
~~}{~~
Πήγαν στο Βόλο ν' αγοράσουν ρούχα κατάλληλα για κηδεία.

Μαύρα. Ο ΢άσα φαγώθηκε να βρει ginger ale. Πήρε κι ένα
μπουκάλι βότκα. ΋ταν πήρε απ' το περίπτερο μεγάλα χαρτάκια, για
τρίφυλλα τσιγάρα, η Αναστασία κατάλαβε ότι αλλού το πήγαινε.
"Σι 'ν' όλα αυτά;" τον ρώτησε.
"Σα χρειαζόμαστε για το τελευταίο του τραγούδι, για την Έξοδο", είπε
ο ΢άσα. "Ακριβώς όπως το ήθελε ο φίλος του, ο Σζον ΢πάιν. Μαζί
ήπιανε, μαζί καπνίσανε, μαζί έπαιξαν μουσική, μαζί θα πάνε στον
Παράδεισο."
΢το νεκροταφείο, λίγο πριν αρχίσει η τελετή, ο ΢άσα πλησίασε τον

παπά.
"Ο μακαρίτης είχε ζητήσει δυο τρία πράγματα, σαν τελευταία

επιθυμία", του είπε και του έβαλε πενήντα ευρώ στο χέρι.
Άφησε να κατεβάσουν το φέρετρο στον τάφο. Εκεί μέσα ήταν

νεκρός ένας άνθρωπος που είχε κάνει πολλά λάθη, μεγάλα λάθη,
αλλά είχε ζήσει κι ωραία πράγματα, είχε δώσει και κάμποση αγάπη.
107_
Ένας κανονικός άνθρωπος, ξέρεις πώς πάει, ένας άνθρωπος που

δεν θα έκανε άλλα λάθη.
Ο ΢άσα έσκυψε κι άφησε στον τάφο τη βότκα, τα κουτάκια

τζίντζερέιλ, τα χαρτάκια για τρίφυλλα τσιγάρα και τη γιαμάχα
κιθάρα. Δεν χωρούσε να του κατεβάσουν το πιάνο.
Έπειτα στάθηκε πίσω, όσο οι νεκροθάφτες σκέπαζαν τον πατέρα

του, νεκρό σαν pecker-head, όπως λέει και το τραγούδι. Κι είπε
στη Αναστασία να βάλει στο κινητό της ν' ακουστεί το τραγούδι
του Σζον Πράιν: "When I get to heaven."
~~
Κι έτσι τέλειωσε αυτή η ιστορία. Έπαιζε ένα αστείο τραγούδι, σ' ένα
νεκροταφείο. ΢τέκονταν εκεί δυο ετεροθαλείς αδελφοί και μια
γυναίκα.
Η γυναίκα είχε στην κοιλιά της μια ζωντανή κουκίδα, που ίσως
κάποια μέρα να γινόταν άνθρωπος και να έβλεπε ταινίες, να
διάβαζε βιβλία, να ερωτευόταν, να μισούσε, να τραγουδούσε, όλα
αυτά που κάνουν οι άνθρωποι όταν ζουν. Κανείς δεν ήξερε τι θα
γινόταν.
Αλλά σ' εκείνη την κηδεία κανείς δεν ήταν δυστυχισμένος. Ούτε καν
ο νεκρός.
΋λοι τραγουδούσαν:
"And then I'm gonna get a cocktail
Vodka and Ginger Ale
Yeah, I'm gonna smoke a cigarette
108_
RESTART BUTTON
That's nine miles long
I'm gonna kiss that pretty girl
On the Tilt a Whirl
'Cause this old man is going to town"
ΣΕΛΟ΢
109_
Σημείωση του Συγγραφέα. Μετά το τέλος της

ιστορίας.
Κάτι παράδοξο. ΢ύμπτωση, συγχρονικότητα, τύχη, δεν με νοιάζει.

Μ' αρέσει, συμβαίνει, οπότε τι σημασία έχει γιατί;
Έψαξα στο youtube το Kathy's Song των ΢άιμον και Γκαρφάνκελ

για να το παίζει ο ΢άσα στην Αναστασία, και να το βάλω στο
κείμενο. Σο κομμάτι αυτό είναι ένα απ 'τ' αγαπημένα μου κομμάτια -
μ' αρέσει να το παίζω κι εγώ στην κιθάρα.
Σο βρήκα και διάβασα το πρώτο σχόλιο που έχει από κάτω:
"Tuii Πριν από 3 μήνες (τροποποιήθηκε)
Played this song today at the nursery home I work at.
A lady 94 years old who never talks, began tearing up."
Και τώρα κάποιος θα πει: Είναι σύμπτωση.
Ναι, όλα σύμπτωση είναι. Κι η ζωή μας μια σύμπτωση είναι.
Ας την απολαύσουμε μέχρι να τελειώσει.
Και μετά...
And then I’m gonna get a cocktail
Vodka and Ginger Ale.
110_
RESTART BUTTON
111_
Η ΝΟΤΒΕΛΑ
RESTART BUTTON
ΣΟΤ ΓΕΛΨΣΟΠΟΙΟΤ
ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΢Ε ΧΗΥΙΑΚΗ
ΜΟΡΥΗ ΣΟΝ ΟΚΣΨΒΡΙΟ
ΣΟΤ 2020 ΢ΣΟ ΗΡΑ
ΚΛΕΙΟ ΚΡΗΣΗ΢ ΤΠΟ ΣΗΝ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΟΤ ΓΙΑΝΝΗ
ΥΑΡ΢ΑΡΗ ΜΕ ΢ΚΟΠΟ ΣΗΝ
ΕΛΕΤΘΕΡΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΢ΣΟ
ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ ΑΠΟ ΣΗΝ
ΑΝΟΙΚΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
112_

Restart Button - Γελωτοποιός

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Restart Button - Γελωτοποιός

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Γελωτοποιός

Επιμέλεια έκδοσης: Γιάννης Φαρσάρης

Εικόνα εξωφύλλου (Ελεύθερη πνευματικών δικαιωμάτων):

Ξυλογραφία από το βιβλίο: Cycling art, energy and locomotion,

Άδεια ελεύθερης διανομής: Creative Commons BY-NC-ND

«Γελωτοποιός» είναι το διαδικτυακό ψευδώνυμο κάποιου

Αυτός ο άνθρωπος είναι συγγραφέας τα περισσότερα

΢τον κυβερνοχώρο εμφανίστηκε ως Sanejoker πριν δέκα

΢υνεχίζει να γράφει με στυλό (την πρώτη γραφή) κι αυτό

Σα τελευταία οκτώ χρόνια κάνει το ΢υνεργείο Δημιουργικής

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη –τουλάχιστον έτσι του είπαν.

Σώρα ζει στη Θεσσαλονίκη.

«Σώρα», γιατί ποτέ δεν ξέρεις αν θα ξημερώσει άλλη μια μέρα.

΋πως καταλαβαίνετε ο Γελωτοποιός δεν εκπροσωπεί τον πιο

Και ποιος είμαι εγώ που αναρωτιέμαι;

Ας το πάρουμε απ’ την αρχή. Πατήστε το Restart Button.

"Η ευτυχία δεν είναι τίποτα άλλο

από καλή υγεία και κακή μνήμη."

"Τπερβάλλετε, κανείς δεν τα ξέρει όλα."

"Έγώ τα ξέρω. Ξέρω όλα όσα μ' ενδιαφέρουν."

Ο Αλέξανδρος, ΢άσα για τους φίλους, το πήρε απόφαση μια

Μπορούσες να διαγράψεις την πρώην σου ή τον νεκρό σκύλο

΋μως ο ΢άσα είχε άλλο πρόβλημα. Σα ήξερε όλα.

"Απόλυτη διαγραφή μνήμης δεν επιτρέπεται", του είπε ο

"΢ινεμά. Λογοτεχνία. Μουσική."

"Θέλω να βγούμε έξω, να ταξιδέψουμε, να γνωρίσουμε

"Εμένα έτσι μ' αρέσει. ΢το σπίτι."

Σον παράτησε, παραιτήθηκε κι απ' τη δουλειά της. Έγινε

"Δεν καταλαβαίνω", του είπε ο υπάλληλος της Lacuna. "Θέλετε να

"Ναι, γιατί δεν μ' εξιτάρουν πια."

Ο ΢άσα περνούσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του κάνοντας αυτό

Αργότερα, όταν τον εγκατάλειψε κι η Σατιάνα, το έκανε πιο

Σου πήρε δέκα χρόνια συστηματικής έρευνας για να τ' ακούσει-δει-

"Κατανοητό, αλλά διαρκώς βγαίνουν νέες ταινίες."

Ήταν θέμα στατιστικής. Κάθε χρόνο εκδίδονται ένα εκατομμύριο

"Αρχίζω να καταλαβαίνετε τι θέλετε να ζήσετε."

"Αγαπητέ μου", έκανε ο ΢άσα, "θέλω να δω τον Μάρλον Μπράντο,

Ήθελε να διαβάσει για πρώτη φορά τον Ζορμπά του Καζαντζάκη

Να δει τους ΢υνήθεις Όποπτους του ΢ίνγκερ χωρίς να ξέρει την

"Και πιστεύετε ότι θα σας αρέσουν;" του είπε ο υπάλληλος.

Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική ερώτηση. Θα μπορούσε να δει το

"Αυτό είναι όλο το θέμα", του είπε ο ΢άσα. "Θέλω κάτι να με

Ο υπάλληλος το σκέφτηκε λιγάκι. Ήταν πολύ σημαντικό για τη

Έπρεπε να βρίσκει τρόπους για να κρατάει τους πελάτες

"Ακούστε", του είπε, "σκέφτηκα κάτι."

Σου πρότεινε το εξής: Θα ξεκινούσαν με τη διαγραφή των

Θα έσβηναν πρώτα τις ταινίες. Μετά, αν ο ΢άσα ήταν εντάξει, θα

Σου άρεσε η ιδέα, έβγαινε και πιο οικονομικά. Έκλεισαν ραντεβού

έπρεπε να ξεφορτωθεί απ' το σπίτι του οτιδήποτε σχετικό με τις

Και είχε δει πολλές.

΢τους τοίχους είχε αφίσες. Σο Κόκκινο απ' την τριλογία του

Ο Αντρέι ήταν ο παλιότερος του φίλος, ίσως κι ο μοναδικός. Ήταν

Σο Six Spot, το μαγαζί του Αντρέι, λειτουργούσε πλέον ως ίντερνετ

Ο ΢άσα βρήκε τον φίλο του να προσπαθεί να τιθασέψει κάτι παιδιά

"Αυτό ήταν, παραιτούμαι", είπε σαν είδε τον ΢άσα.

"Δεν μπορείς να παραιτηθείς απ' την επιχείρηση σου."

"Επιχείρηση το λες αυτό; Παιδότοπος έχουμε γίνει."

Έβαλε δυο κούπες καφέ κι έκατσαν έξω να καπνίσουνε. Ο ΢άσα

"Δεν με εξυπηρετεί πλέον. Οπότε είναι άχρηστη."

"Πώς μπορείς να το λες αυτό;"

Ο Αντρέι προσπάθησε για λίγο να τον μεταπείσει, αλλά κατάλαβε

"Και τι θες από μένα;"

σωστές ταινίες θα έπρεπε να έχει γνώση της ιστορίας του

"΋πως το σκέφτομαι", του είπε ο Αντρέι, "υπάρχουν τρεις τρόποι να