ASYA SA PANAHON NG IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG KANLURANIN • MAIHAMBING ANG UNA AT IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO AT KOLONYALISMO SA KANLURANG ASYA • MAPAPURIHAN ANG MGA ASYANO SA KANILANG PAGLLABAN SA MGA MANANAKOP NA KANLURANIN • TINALAKAY NA NATIN SA NAKARAANG ARALIN ANG MGA DAHILAN AT PAMAMARAANG GINAMIT NG MGA KANLURANIN SA UNANG YUGTO NG IMPERYALISMO NOONG IKA-16 AT IKA-17 SIGLO • SA ARALING ITO SUSURIIN NATIN ANG LALONG SUMIDHING IKALAWANG YUGTO NG KANILANG IMPERYALISMO NOONG IKA -18 SIGLO AT IKA - 19 NA SIGLO • SA UNANG YUGTO NG IMPERYALISMO AT KOLONYALISMO UMIRAL ANG PRINSIPYONG PANG- EKONOMIYANG MERKANTILISMO SA EUROPE. • ANG MERKANTILISMO ANG GINAMIT NA DAHILAN NG MGA EUROPEO UPANG MAG-UNAHAN NA MAKAKUHA NG MGA LUPAING MASASAKOP SA ASYA, MAY MAPAGKUKUNAN NG LIKAS NA YAMAN, HILAW NA SANGKAP, AT PAGBENTAHAN NG MGA YARING PRODUKTO, AT UPANG MAGING PANDAIGDIGANG MAKAPANGYARIHAN. • ANG KOLONYALISMO AY NAGMULA SA SALITANG COLONUS NA ANG IBIG SABIHIN AY MAGSASAKA. ITO AY ISANG PATAKARAN NG ISANG BANSA NA MAMAHALA NG MGA SINAKOP UPANG MAGAMIT ANG LIKAS NA YAMAN NG MGA SINAKOP PARA SA SARILING INTERES. • KADALASAN ANG UNA NILANG GINAGAWA PARA MAISAKATUPARAN ANG KANILANG HANGARIN NA GAMITIN, PAGSAMANTALAHAN, AT PAKINABANGAN NANG HUSTO ANG LIKAS NA YAMAN NG KOLONYA. ITO AY SA PAMAMAGITAN NG PAGTATATAG NG: A. PAMAHALAANG KOLONYAL B. PAGPATAW AT PAGTATAKDA NG PANININGIL NG BUWIS. C.AT PAGSASAGAWA NG MGA BATAS NA MAKABUBUTI SA MGA MANANAKOP SA LOOB NG DALAWANG LIBONG TAON, ANG IMPERYALISMONG ROMA AY NAKONTROL ANG HALOS KABUUAN NG MEDITERRANEAN. BAGO MATAPOS ANG IKA-18 SIGLO, ANG ILAN SA MGA BANSANG EUROPE AT ANG UNITED STATES AY NAGPASIMULANG MAGKONTROL NG IBANG MGA BANSA SA LUPALOP NG: a. ASYA b.AFRICA c. LATIN AMERICA ANG PANAHON MULA 1800 HANGGANG 1914 AY NAGING KILALA BILANG PANAHON NG IMPERYALISMO • NAGPATULOY ANG PALIGSAHAN NG MGA KANLURANIN SA PAGPAPAYAMAN SA KANILANG BANSA AT PAGPAPALAKAS NG KAPANGYARIHAN SA PAMAMAGITAN NG PAGSAKOP NG MGA BANSANG ASYANO HANGGANG SA IKA-19 NA SIGLO • ANG PAGHAHANGAD NG KOLONYA NG MGA TAGA EUROPE AY DULOT NG IBAT IBANG SALIK: • A. NASYONALISMO B. INDUSTRIYALISASYON C. KAPITALISMO C. White Man’s Burden DAHIL SA UDYOK NG NASYONALISMO NAIS NG MGA NASYON SA EUROPE NA MAGKAROON NG MALAWAK NA KAPANGYARIHAN UPANG LABANAN ANG KANILANG MGA KARIBAL NA MGA BANSA. INDUSTRIYALISASYON – O ANG PANAHON NG PAMAMAYAGPAG NG INDUSTRIYA. INDUSTRIYA – ANG LARANGAN NG PAGGAWA NG KAHIT ANONG PRODUKTO SA KONSUMO NG TAO. ITO AY SA PAMAMAGITAN NG MARAMIHANG PAGGAWA NG MGA MANGGAGAWA. RAW MATERIALS (Hilaw na Sangkap) – MGA MATERYAL NA HINDI PA NA PROSESO NA KINAKAILANGAN UPANG SA PAGGAWA NG MGA PRODUKTO SA INDUSTRIYA. PINASIGLA NG PANAHON NG INDUSTRIYALISASYON ANG PANGANGAILANGAN PARA SA MGA HILAW NA SANGKAP O RAW MATERIALS. ITO AY TULAD NG: - PRODUKTONG MINERAL(LANGIS AT ULING) - PRODUKTONG AGRIKULTURAL (KAPE, ASUKAL, BULAK, TSAA TABAKO AT SPICES) - PRODUKTONG GUBAT (TEAK AT GOMA) MARAMI SA MGA PRODUKTONG NASABI AY TANGING MATATAGPUAN O MARAMI SA ASYA. KAPITALISMO- ISANG SISTEMA KUNG SAAN MAMUMUHUNAN ANG KANIYANG SALAPI ANG ISANG TAO UPANG MAGKAROON NG TUBO O INTERES. SA PAG-UNLAD NG KALAKALAN SA PAGITAN GN EUROPEO AT MGA ASYANO, DUMAMI ANG SALAPING NAIPON NG MGA KANLURANIN . NAHIKAYAT NA GAMITIN NG MGA MANGANGALAKAL NA KOLONYA PARA MAS KUMITA. ANG TUNGGALIAN NG MGA KANLURANIN SA ISA’T-ISA AY NAGING HAMON SA IBAYONG PAGHAHANAP NG MGA BAGONG PAGKUKUNAN NG MGA HILAW NA SANGKAP. MARAMING KANLURANIN ANG NANINIWALA ANG KANILANG KABIHASNAN AY NAKAHIHIGIT KAYSA SA KABIHASNANG ASYANO. SA PALAGAY NILA, MAYROON SILANG TUNGKULIN NA TURUAN ANG MGA ASYANO. ANG MGA : A. PARI B. MANGGAGAMOT B. C. GURO D. TAGAPANGASIWA – AY PUMUNTA SA ASYA UPANG TUPARIN ANG TUNGKULIN NA TINAWAG NG TANYAG NA MAKATANG SI RUDYARD KIPLING NG ENGLAND BILANG “WHITE MAN’S BURDEN” ITO ANG NAGING KATUWIRAN NG MGA KANLURANIN SA GINAWA NILANG PANANAKOP SA MGA ASYANO. ANG 4 NA DAHILAN NG IMPERYALISMO AY GINAWANG RASON NG MGA KANLURANIN UPANG IPAKILALA ANG KANILANG SUPERYOR NA NA (KULTURA, RELIHIYON AT PANINIWALA) S AIBANG BAHAGI NG MUNDO
NOONG GITNANG BAHAGI NG IKA-18 SIGLO ,KARAMIHAN
SA MGA BANSA SA LUPALOP NG EUROPE AY NAGHANG NA MAGKAROON NG MGA SARILING KOLONYA SA ASYA AT AFRICA. ISA RIN ITONG PARAAN UPANG MAGTATAG NG PAMAHALAAN NA MAY MAKABAGOG PAMAMARAAN NG PAGPAPATAKBO NG MGA DAYUHANG MANANAKOP. PINANIWALA NILA AN GMGA BANSA SA ASYA AT AFRICA NA ANG KANILANG PAMUMUNO AY MAGTUTURO SA MGA ITO NG: - MAKABAGONG PAMAMARAAN SA PAGPAPATAKBO NG KANILANG PAMAHALAAN. - NG PAGSASARILI AT MAKATULONG NA MAGKAROON NG NAGSASARILING PAMAHALAAN ANG REBOLUSYONG INDUSTRIYAL NOONG IKA-18 DAANTAON AY NAGING SALIK SA PAGHAHANAP NG MGA BANSA SA EUROPA AT HILAGANG AMERICA NG PAMILIHAN NA MAGIGING BAGSAKAN NG KANILANG MGA PRODUKTONG GINAWA(Finished Product)
KINAILANGAN NILANG PAGTATAYUAN NG MGA BAGONG
PABRIKA SA PAGGAWA NG MARAMING PRODUKTO MULA SA MGA HILAW NA MATERYALES NA SA MGA BANSANG KANILANG NASAKOP AY LIBRE LAMANG NAKUKUHA ANG MGA PRODUKTONG GAYA NG RUBBER, COPPER, AT GINTO AY NANGGAGALING SA AFRICA. BULAK AT JUTE MULA SA INDIA AT TIN SA TIMOG – SILANGANG ASYA. ANG MGA MAMAMAYAN SA PARIS, LONDON AT BERLIN AY NATUTONG UMINOM NG (TSAA, TSOKOLATE, AT KAPE) DAHIL SA NAGSILBI ANG ASYA BILANG NAPAKALAKING DAHILAN NG PAG-UNLAD NG MGA BANSANG MANANAKOP AT SA PAGKA KITA NILA NA MAARI PA SILANG UMUNLAD DITO, AY HINIMOK NILA ANG KANILANG MGA MAMAMAYAN NA MAGLAKBAY SA MGA BANSANG NASAKOP SA ASYA. AT BINIGYAN SILA NG PAGKAKATAON NA MAKAPAG-ARI NG LUPA AT PATAKBUHIN ANG MGA PAMAHALAANG ITINATAG. AT KONTROLIN ANG MGA PAARALAN AT EKONOMIYA NG MGA KOLONYA. TULAD NG GINAWA NG MGA BANSANG AMERICA AT GREAT BRITAIN. A. GUMAGAMIT NG KASUNDUAN B. BINIBILI ANG MGA LUPAIN MULA SA DATING MANANAKOP. C. SIMPLENG SINASAKOP ANG ISANG LUPAIN SA PAMAMAGITAN NG PWERSANG MILITAR A. COLONY – KUNG SAAN AY DIREKTANG KINOKONTROL AT PINAMAMAHALAAN NG IMPERYALISTANG BANSA ANG KANYANG SAKOP NA BANSA GAYA NG GINAWA NG: a. SPAIN SA PILIPINAS b. GREAT BRITIAN SA INDIA c. FRANCE SA INDO-CHINA B. PROTECTORATE – AY MAROONG SARILING PAMAHALAAN NGUNIT ANG MGA PATAKARAN AT KAUTUSAN AY DINIDEREKTA NG IMPERYALISTANG BANSA LALO NA SA PATAKARANG PANLABAS. TULAD NG GINAWA NG: a. AMERICA SA PILIPINAS b. GREAT BRITIAN SA HONGKONG c. PORTUGAL SA MACAU ANG PANGUNAHING KINONTROL NG BANSANG ENGLAND O MGA BRITISH AY ANG KALAKALAN SA INDIA, NGUNIT ANG KANILANG PANANAKOP AY NAGING DAAN DIN NG PAG- USBONG NG NASYONALISMONG MAGPAPABAGSAK SA KANILANG REHIMEN SA INDIA SA TULONG NG REBELYONG SEPOY AT NAGPATATAG NG SARILING REPUBLIKA. HINDI LAMANG ANG INDIA ANG NASAKOP NG GREAT BRITAIN SA ASYA KUNDI MAGING ANG CHINA. SA PAG KONTROL NG BRITAIN SA INDIA, ITINATAG NILA ANG EAST INDIA COMPANY. DAHIL DITO NA KONTROL NILA ANG MGA RUTA NG KALAKALAN TUNGO SA INDIA. – ITO ANG NAGING DAHILAN SA PAGIGING MAYAMAN NG NG NABANGGIT NA KOMPANYA. AT NAGDALA NG MALAKING KITA SA IMPERYO AT SA MGA MANGANGALAKAL NA NAGING BAHAGI NG KALAKALAN. ANG MGA SEPOY O SUNDALONG INDIAN SA HUKBONG KOLONYAL NG ENGLAND SA INDIA AY NAG- ALSA NOONG 1857 Sa paniniwala ng mga muslim at hindu, isang paglapastangan sa kanilang relihiyon ang ginawa ng mga ingles. Tumagal ng dalawang buwan ang rebelyon. Maraming namatay na ingles at mga indian, muntik nang mapatalsik ang imperyong ingles sa naganap na rebelyon. Kinailangan ng tulong ng pamahalaang ingles upang matigil ang rebelyon Ang pamahalaang ingles na ang direktang namahala sa india mula sa BRITISH EAST INDIA COMPANY. Nagtalaga ng VICEROY – na naging kinatawan ng pamahalaang ingles. Noong 1877 ganap nang itinalaga si Reyna Victoria ng ENGLAND bilang EMPRESS NG INDIA Ang maseselang posisyon ay nasa pamahalaang ingles. Binigyang pabor ang mga katutubong prinsipe na maka panungkulan at ang ayaw makisama ay may kaparusahan. Ipinatupad ang eksaminasyon sa nagnanais na mamasukan sa pamahalaan at pagpataw ng mataas na buwis sa mga magsasaka Upang maipalaganap ang pangunahing interes sa kalakalan sa india, ipinaayos ang mga estadong hidwaan. Nagtatag ng maayos na sentralisadong pamahalaan.
Dinala ng mga ingles ang
makabagong kaalaman sa teknolohiya Upang mapabilis na madala ang mga kalakal sa pantalan, ipinagawa ang mga daan, tulay, riles, tren, mga pagawaan, systema ng komunikasyon at irigasyon Nagpagawa rin ng mga ospital para mabigyan ng medical na atensyon ang lumalaganap na sakit tulad ng TUBERCULOSIS, BUBONIC PLAGUE, MALARIA at iba pa. na hindi alam ng mga katutubo kung paano malalapatan ng lunas. Nagpatayo din sila ng mga paaralan. Sa edukasyon ginamit ang ingles bilang panturo sa paaralan. May mga indian na ipinadala at pinag-aral sa England. Pinaunlad ang agrikultura at sapilitang pinagtanim ang mga magsasaka ng mga produktong kakailanganin sa England sa kanyang pag-unlad Ito ay nagbigay ng mabuti at hindi mabuting epekto sa india dahil: Una, itoy nakatulong sa pagbabago ng kanilang Pangkabuhayan. Ang mga imprastrakturang itinatag at ipinatayo ay nakatulong sa pagpapabilis ng kalakalan at pagbibigay ng malaking kita sa bansang mananakop samantalang nagbigay saan ito sa pagdedepende ng india sa ekonomiya ng england Ninais ng mga indian na makawala mula sa Britain at makapagtatag ng reporma sa pamahalaan.
Ngunit sa kadahilanang naka
depende ito sa ekonomiyang hatid ng England. Nagpatuloy itong makontrol ng England maging hanggang sa ika 19 na siglo.