ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

Ο
Πορτοκαλόκηπος
Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης
(Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας, σελ. 227)

Ο Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης γεννήθηκε στο Δάλι το 1904, μεγάλωσε όμως στο
Κάιρο. Για είκοσι τρία χρόνια εργάστηκε σε εταιρεία εμπορίας βάμβακος.
Παράλληλα, συνεργάστηκε με το περιοδικό Έλλην.
Το 1946 επέστρεψε στην Κύπρο, εγκαταστάθηκε στην Αμμόχωστο και ασχολήθηκε
με τη γεωργία. Έφτιαξε δικό του πορτοκαλόκηπο. Η κυριαρχική παρουσία της γης
και των δέντρων στο διήγημα, το στενό δέσιμο του αγρότη με τη γη του στον
Πορτοκαλόκηπο δεν είναι τυχαίο, ήταν πείρα ζωής για τον συγγραφέα. Γνώρισε από
κοντά τη ζωή των περιβολάρηδων, έζησε τα προβλήματα και τις έγνοιες, τους
αγώνες και τις αγωνίες τους. Το 1954 ανέλαβε τη διεύθυνση της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης Αμμοχώστου και αργότερα και της Πινακοθήκης. Το 1971 μετοίκησε στη
Λευκωσία και εργάστηκε στη Βιβλιοθήκη Φανερωμένης. Πέθανε το 1999.

Χαρακτηριστικά του έργου του:

- Κύριοι άξονες στο έργο του είναι α) η απεικόνιση μιας κοινωνικής

πραγματικότητας και β) η μετουσίωση ορισμένων ιστορικών γεγονότων σε
λογοτεχνικό έργο.
- Τα πρόσωπα αποκτούν πρωτεύοντα ρόλο στο έργο του (όχι η εξωτερική
εμφάνιση, αλλά ο ψυχισμός, οι σκέψεις και οι αγωνίες τους.
- Η γραφή του είναι ρεαλιστική. Αποδίδει την κοινωνική πραγματικότητα, τα
πρόσωπα, τον χώρο, τη δράση με ρεαλιστικό τρόπο. Στο διήγημα ακολουθεί τον
παραδοσιακό τρόπο γραφής, τα γεγονότα εκτίθενται με τη χρονολογική τους
σειρά.

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 1

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

- Παρά τη ρεαλιστική γραφή, το έργο του χαρακτηρίζεται και από ποιητική

ευαισθησία. (βλ. επίλογο Πορτοκαλόκηπου, «Ήταν η γλυκύτατη ώρα….ήταν ξερός
και ήσυχος».
- Ο χώρος όπου διαδραματίζονται τα έργα του είναι το χωριό, κυπριακό ή
αιγυπτιακό, ή η μικρή πόλη, χωρίς όμως έντονα διακριτικά γνωρίσματα, έτσι ώστε
ο χώρος να αποκτά μια οικουμενική διάσταση.
- Η κοινωνική διάσταση της πεζογραφίας του εμφαίνεται στην αγάπη του για τον
άνθρωπο, κυρίως τους περιθωριακούς, τους φτωχούς, τους καταφρονεμένους, τους
εργάτες του μόχθου και μετά την εισβολή, στους πρόσφυγες, τους ξεριζωμένους.
- Διάχυτη στο έργο του είναι η αγάπη για τη φύση, που είναι πάντα δεμένη με
τον άνθρωπο.

Ο Πορτοκαλόκηπος είναι το πρώτο από τα τέσσερα διηγήματα της συλλογής

«Σκληροί καιροί» που εκδόθηκε στην Αθήνα, το 1963. Όλα τα διηγήματα της
συλλογής είναι εμπνευσμένα από τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59 και το
θέμα είναι ο θάνατος. Στον Πορτοκαλόκηπο είναι ο θάνατος του μαθητή
Πετράκη Γιάλλουρου, σημαιοφόρου σε μια διαδήλωση στην Αμμόχωστο
(07/02/1956). Οι πηγές έμπνευσης του συγγραφέα είναι τα ιστορικά γεγονότα του
1955-59, τα οποία μετουσιώνει λογοτεχνικά και στο έργο του κυρίαρχη θέση έχει
όχι το γεγονός, αλλά ο άνθρωπος, ο αντίκτυπος του γεγονότος στην ανθρώπινη
ψυχή.

Μύθος του διηγήματος:

Σε μια παραλιακή περιοχή της Κύπρου, που διαθέτει το κατάλληλο έδαφος και
κλίμα, ο Πετρής, ένας άνθρωπος καλός, ήσυχος, υπομονετικός, εργατικός, που
αντιπροσωπεύει τον μέσο Κύπριο της εποχής εκείνης, λίγο αδιάφορος για τον κόσμο,
που κοιτάζει τη δουλειά του και τίποτα άλλο, δημιουργεί και καλλιεργεί με πολλή
αγάπη και φροντίδα έναν πορτοκαλόκηπο. Σε κάπως μεγάλη ηλικία παντρεύτηκε,
γιατί προηγουμένως είχε να αποκαταστήσει, σύμφωνα με τα έθιμα του τόπου του,

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 2

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

τις δύο αδελφές του. Απέκτησε μονάχα ένα παιδί, τον Αρτέμη, που αγαπούσε
υπερβολικά κι ας μην του το έδειχνε, τον έστειλε στο Γυμνάσιο και λογάριαζε να τον
σπουδάσει.

Όταν ο Αρτέμης γίνεται δεκαοκτώ χρονών, στο νησί γίνεται ένας ξεσηκωμός, μια
επανάσταση. Είναι η περίοδος του αγώνα της ΕΟΚΑ, το πνεύμα της υπέρτατης
θυσίας. Στην πρωτοπορία της οι νέοι κι ανάμεσά τους ο Αρτέμης. Οι γονείς
ανησυχούν, αλλά δεν θεωρούν, ιδίως ο πατέρας, σωστό να εμποδίσουν τον γιο τους
να συμμετάσχει. Συνειδητοποιούσε μάλιστα σιγά σιγά, ένιωθε αυτό τον εθισμό να
πηγάζει από πολύ παλιά, από τις ρίζες του.

Μια μέρα ανακοινώνεται στον Πετρή ότι ο Αρτέμης, που έπαιρνε μέρος σε μια
διαδήλωση και πήγαινε μπροστά με τη σημαία, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε. Ο
Πετρής, αν και συντριμμένος από τη θλίψη, δεν το έδειχνε. Ένιωθε το δράμα του, ένα
μέρος του δράματος του συνόλου κι ίσως αισθανόταν κρυφή περηφάνεια.
Παρηγόρησε τη γυναίκα του, τη στήριξε, έγινε η κηδεία και σαν απόμειναν μόνοι με
τον πόνο τους, ξαναγυρνά με αφοσίωση στη γη του και συνεχίζει, όπως και πριν, τη
δουλειά στο περιβόλι του.

Χώρος: Αμμόχωστος
Η πρώτη πρόταση του διηγήματος το τοποθετεί αμέσως: «σε τούτη την ακτή της
Κύπρου….». Η λεπτομερέστατη αναφορά στη συνέχεια σε «αμμουδιά», «ημικύκλιο
του κόλπου», «κατσάβραχα του κάβου», σε συνδυασμό με τα βιογραφικά στοιχεία
του συγγραφέα, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι το διήγημα έχει ως χώρο την
Αμμόχωστο και πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία του ίδιου
του συγγραφέα, το προάστιο της Δερύνειας. Στο κείμενο υπάρχει κυκλική
αφήγηση, αφού ξεκινά και τελειώνει με τον πορτοκαλόκηπο.

Χρόνος:
Το διήγημα διακρίνεται σε δύο μεγάλες χρονικές ενότητες: α) την προ του
ξεσηκωμού (η ζωή του Πετρή πριν τον γάμο του, μετά τον γάμο και τη γέννηση του
Αρτέμη) και β) μετά τον ξεσηκωμό (τα πρώτα ένα – δύο χρόνια διεξαγωγής του
αγώνα, μια ημέρα η διαδήλωση και ο θάνατος του Αρτέμη, η ημέρα της κηδείας και
το επόμενο πρωί).

Θέμα:
Παρ΄όλο ότι το κεντρικό θέμα του διηγήματος είναι το ιστορικό γεγονός του θανάτου
σε διαδήλωση ενός μαθητή, του Πετράκη Γιάλλουρου, εντούτοις το κυρίαρχο θέμα
δεν φαίνεται να είναι αυτό, αλλά ο δεσμός του ανθρώπου με τη γη. Ένας δεσμός
που όχι μόνο δεν λύεται ακόμα και από το γεγονός του θανάτου του πιο

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 3

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

αγαπημένου προσώπου, αλλά, αντίθετα, συμβάλλει στο να ξεπεραστεί η οδύνη

του θανάτου. Το διήγημα κινείται γύρω από δύο άξονες σχέσεων: α) Πετρής –
Πορτοκαλόκηπος (Το δέσιμο του Πετρή με τη γη και τα δέντρα του) και β) Πετρής –
Αρτέμης (Οι καινούργιες ιδέες, τα όνειρα για τον Αρτέμη).

Πληθυσμός του διηγήματος:

Πετρής:
Είναι το κεντρικό πρόσωπο του διηγήματος. Μ΄ αυτόν αρχίζει και τελειώνει το
διήγημα, γύρω απ΄ αυτόν περιστρέφεται όλο το διήγημα, διά μέσου του, της ζωής,
των σκέψεων, των ενεργειών του φωτίζονται και τα υπόλοιπα πρόσωπα. Ο
συγγραφέας μάς δίνει τον χαρακτήρα του: «Ο Πετρής ήταν από κείνους τους
στωικούς ανθρώπους, που ακολουθούν ατάραχοι κι αποφασιστικοί την πορεία, που
έχει προδιαγράψει στη μοίρα τους η ζωή, και που η ικανότητά τους να ζούνε τη ζωή
τους δίχως να δίνουν σημασία σε κανένα, κάνει τους άλλους να τους σέβουνται.
Βαρύς, αμίλητος, δουλευτής, ακολούθησε την προαιώνια πορεία της ράτσας του
γιατί έτσι τήνε βρήκε».

Είναι ένας χαρακτηριστικός τύπος της αγροτικής, πατριαρχικής οικογένειας

της Κύπρου, όπως κυρίως υπήρξε σε προηγούμενες εποχές.
Μέσα από τα δικά του μάτια και τα δικά του όνειρα για τον γιο του,
παρακολουθούμε το μεγάλωμα του μοναχογιού του, του Αρτέμη. Όταν αρχίζει ο
αγώνας και διαισθάνεται ότι ο γιος του συμμετέχει σ΄ αυτόν διατρέχοντας όλους
τους πιθανούς κινδύνους, δεν τον εμποδίζει, αρχικά για να μην θεωρηθεί δειλός ο
γιος του. Στη συνέχεια όμως αποδέχεται και ο ίδιος αυτό τον ξεσηκωμό των
νέων, μέσα του επικροτεί τον αγώνα, έστω κι αν ο ίδιος δεν συμμετέχει. Γι΄ αυτό
ίσως ψύχραιμος, πληροφορείται τν θάνατο του γιου του και το συναίσθημα που τον
κατακλύζει είναι πρώτα απ΄ όλα ο θυμός. Θυμός για το άδικο, θυμός γι΄ αυτούς που
σκότωσαν τον γιο του, ενώ διαδήλωνε ειρηνικά. Ο Πετρής λειτουργεί ως
αντιπροσωπευτικός τύπος των γονιών και συγγενών των ηρώων, που
αντιμετωπίζουν τον θάνατό τους με εθνική υπερηφάνεια, στωική γενναιοφροσύνη
και αξιοπρέπεια που εμπνέει ο πατριωτισμός της εποχής.
Ο Πετρής ζει μια εσωτερική ζωή. Είναι κλειστός στον εαυτό του, πολύ
συγκρατημένος στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων του. Τα όνειρά για τον
γιο του δεν τα εκμυστηρεύεται σε κανένα, εσωτερικά βιώνει τον αγώνα. Η μόνη
στιγμή που αφήνει το συναίσθημά του να εξωτερικευτεί είναι όταν, με το
άγγελμα του θανάτου του Αρτέμη, άπλωσε το χέρι προς τη γυναίκα του. Όμως
αυτό δεν θα επαναληφθεί ποτέ πια. Ακόμα και το βράδυ μετά την κηδεία, όταν
εκείνη κάθεται βουβή, δεν τολμά να τη χαϊδέψει, παρά μόνο νιώθει «στις παλάμες
του ένα μερμήγκιασμα από συγκρατημένο χάδι».

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 4

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

Το πιο βασικό, το κύριο γνώρισμα του Πετρή είναι ο δεσμός του με τη γη. Με
πολύ μόχθο δημιουργεί τον πορτοκαλόκηπό του. Η ψυχή του γίνεται ένα με το χώμα
και τα δέντρα, ο μόχθος του δεν ξεχωρίζει από τον μόχθο του νέου δέντρου που
αγωνίζεται να ριζώσει, ο πόνος του δέντρου που το χτύπησε αρρώστια είναι και
δικός του πόνος, η χαρά των δέντρων σαν ήπιαν και χόρτασαν νερό, είναι και δική
του χαρά. Είναι σαν ο πορτοκαλόκηπος να ταυτίστηκε με το είναι του, όπως
ταυτίστηκε το παιδί του. Γι΄αυτό, όταν το παιδί του χάνεται, βρίσκει παρηγοριά στο
άλλο του παιδί, τον πορτοκαλόκηπο. Από κει θα συνεχίσει τη ζωή του. Χάθηκε ο
μοναχογιός του, αλλά η γη, το περιβόλι του, τον χρειάζονται εξίσου κι εκεί θα βρει το
κουράγιο να συνεχίσει τη ζωή του.

Η μητέρα:
Η μητέρα είναι μια μορφή σε σκιά. Φαίνεται να είναι η παραδοσιακή Κύπρια μάνα,
μιας βαθιά πατριαρχικής οικογένειας. Δεν δηλώνεται το όνομά της, ούτε η φωνή
της ακούεται. Λίγες φορές αναφέρεται κι αυτές πάντα σε σχέση με τον Αρτέμη.
Πρώτα, όταν στο παιδί που αποκτά σε κάπως μεγάλη ηλικία (για την εποχή),
αφιερώνει όλη τη συσσωρευμένη στοργή της, δίνοντας «χάδια ασυνήθιστα στους
ανθρώπους της ράτσας του». Ύστερα, όταν υποψιάζεται ότι ο γιος της συμμετέχει
στον αγώνα, φοβάται, ανησυχεί, αλλά ο άντρας της τήν εμποδίζει να εκφράσει αυτά
τα συναισθήματα. Τέλος, όταν φτάνει το φοβερό άγγελμα του θανάτου, ο
συγγραφέας επικεντρώνεται περισσότερο στον πατέρα και λιγότερο στη μάνα.
Δοκιμάζει να φωνάξει, ο πατέρας την εμποδίζει. Βουβή ως το τέλος «με διπλωμένες
τις άχρηστες πια φτερούγες της στοργής της». Φαίνεται να είναι ήρεμη, καρτερική,
υποταγμένη στη θέληση και τις αποφάσεις του άντρα της, μια γυναίκα άλλης
εποχής, που αποδέχεται αδιαμαρτύρητα, εξωτερικά τουλάχιστον, όσα η ζωή
τής επιφυλάσσει.

Ο Αρτέμης:
Όπως και η μητέρα, έτσι και το παιδί κινείται σε δεύτερο επίπεδο. Οι μόνες
πληροφορίες του συγγραφέα γι΄ αυτό, «ένα μελαχρινό παλικάρι, συμπυκνωμένο,
λιγομίλητο, ίδιος ο πατέρας του». Δεν δίνεται άλλη πληροφορία. Τα
ενδιαφέροντα, τα όνειρα, γιατί συμμετέχει στον αγώνα, πώς και γιατί πήρε
μέρος στη διαδήλωση κ.τ.λ. μάς είναι άγνωστα.

Άλλα πρόσωπα:
Στα δρώμενα συμμετέχουν εκτός από τα επώνυμα πρόσωπα και ανώνυμα όπως α)
οι δυνάμεις ασφαλείας, δηλ. οι αποικιοκρατικές δυνάμεις, που είναι υπεύθυνες για
την εν ψυχρώ δολοφονία του Αρτέμη, που δεν δίστασαν να ανοίξουν πυρ κατά
μαθητών-διαδηλωτών. Ο συγγραφέας δεν σχολιάζει τη συμπεριφορά τους, αλλά και

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 5

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

μόνο τα εισαγωγικά που χρησιμοποιεί και το γεγονός του πυροβολισμού, είναι

αρκετά για να δείξουν τη στάση του απέναντί τους.
β) Ο κυπριακός λαός. Οι Έλληνες της Κύπρου, μια κοινωνία απλή, συντηρητική,
προσηλωμένη στις τοπικές παραδόσεις και τα ήθη της. Οι άνθρωποι είναι
αφοσιωμένοι στη γη τους, είναι δεμένοι μ΄ αυτήν. Την ποτίζουν καθημερινά με τον
ιδρώτα του μόχθου τους. Όταν έρχεται η μεγάλη ώρα του αγώνα, οι καταπιεσμένοι
από τους Άγγλους κατακτητές Κύπριοι, με μια βαθιά συναίσθηση του εθνισμού
τους, «στα καφενεία, στην αγορά, στα σπίτια, στους τόπους της δουλειάς, στα
σχολεία», συμμετέχουν καθολικά. Με αγνό πατριωτισμό και αγάπη για την
ελευθερία, αγκάλιασαν τον αγώνα, πίστεψαν σ΄ αυτόν και ήταν έτοιμοι να
αγωνιστούν και να προσφέρουν ό, τι πολύτιμο είχαν, τη δική τους ζωή και τη ζωή
των παιδιών τους. Οι φιλήσυχοι Κύπριοι, υπερβαίνοντας τη λογική των
συμβιβασμών με την αποικιοκρατία, διεκδικούν το δικαίωμα της ελευθερίας.

γ) Οι νέοι: όπως σε όλους τους αγώνες, αναδεικνύονται μάρτυρες της ελευθερίας,

με εκπρόσωπό τους στο διήγημα, τον Αρτέμη. (συμβολική αναφορά στον Πετράκη
Γιάλλουρο). Η συμμετοχή των νέων φανερώνει πως οι έφηβοι και οι νέοι
έγραψαν με το αίμα τους τη σελίδα αυτή της επανάστασης.

Δομή-ενότητες:

Ενότητα Α΄: «Ο τόπος….προκοπή στο κτήμα».

Το διήγημα ανοίγει με την παρουσίαση του τοπικού πλαισίου και την
καταλληλότητά του για καλλιέργεια πορτοκαλιών. Ο δεσμός των ανθρώπων με τη
γη. Εισάγεται επίσης το κύριο πρόσωπο, ο Πετρής, η δημιουργία οικογένειας, η
γέννηση του Αρτέμη. Όλη η ενότητα τοποθετείται στα προ του 1955, χρόνια.

Ενότητα Β΄: «Ωστόσο….του εθνισμού του».

Η έναρξη της επανάστασης, οι αντιδράσεις του λαού, η συμμετοχή του Αρτέμη,

οι ανησυχίες των γονιών, η ψυχική συμμετοχή και αποδοχή του ξεσηκωμού
από τον Πετρή.

Ενότητα Γ΄: «Μιαν ηλιόλουστη μέρα….να καθίσει»

Δυο φίλοι του Αρτέμη ανακοινώνουν τον θάνατό του. Ο τρόπος με τον οποίο
αντιμετώπισαν οι γονείς το θλιβερό περιστατικό. .

Ενότητα Δ΄: «Όλα όσα ακολούθησαν…εξαίσιο νόημα»

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 6

 ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Ο ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΚΗΠΟΣ

Το διήγημα τελειώνει με τον Πετρή να ξαναγυρίζει, μετά την ταφή του γιου του
στον πορτοκαλόκηπό του. Η ζωή συνεχίζεται, χωρίς όμως όνειρα.
Η συμμετοχή του κυπριακού ελληνισμού και ιδιαίτερα της νεολαίας στο μεγάλο
γεγονός του αγώνα του ΄55.

Ο συγγραφέας βλέπει τον αγώνα του 1955-59 σαν ένα καινούργιο άνεμο που
φυσούσε και ξεσήκωνε τους ανθρώπους, σαν ένα μήνυμα συγκλονιστικό που
έρχεται μέσα από τα βάθη των καιρών και ξεσηκώνει όλο τον λαό. Ήταν ένα
κύμα συναγερμού, προσδοκίας, διεκδίκησης των δικαίων, που ύψωσε τις ψυχές
πάνω από τη λογική των συμβιβασμών και της ρουτίνας.
Όλος ο λαός, με τους νέους στην πρωτοπορία, έγινε κύμα που επιζητούσε την
ελευθερία. Οι νέοι, πιστοί στα ιδανικά της πατρίδας και της φυλής, ζώστηκαν
την πανοπλία του ενθουσιασμού τους κι αποζητούσαν ευκαιρίες αυτοθυσίας. Οι
μαθητές έκαναν μαχητικές διαδηλώσεις μπροστά σε σιδερόφρακτους στρατιώτες,
παρακάμπτοντας τον φόβο. Ο αγώνας του ΄55 ήταν ένα ξεσήκωμα του λαού, που
ξεφύτρωσε μέσα από τη συνείδηση του εθνισμού του.

Εργασίες

1. Να διαβάσετε προσεκτικά την πρώτη και την τελευταία παράγραφο του

κειμένου.
2. Ποια τεχνική χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στο κείμενο; Πώς παρουσιάζεται η
φύση στην αρχή και πώς στο τέλος του κειμένου;
3. Να προσδιορίσετε τοπικά και χρονικά τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται το
διήγημα.
4. Οι επιφυλάξεις του Πετρή στο διήγημα μετατρέπονται σε κατάφαση του
ξεσηκωμού. Να καταγράψετε τα στάδια από την επιφύλαξη στην κατάφαση και
να παρουσιάσετε, σε συντομία, τον χαρακτήρα του Πετρή.
5. Να περιγράψετε και να σχολιάσετε την αντίδραση του Πετρή και της μάνας μετά
τον θάνατο του παιδιού τους.
6. Σχολιάστε τη λειτουργία της φύσης και τον χαρακτήρα της εργασιακής σχέσης
που δημιουργεί ο Πετρής μαζί της.
7. Πώς παρουσιάζεται ο αγώνας του 1955-59 στον Πορτοκαλόκηπο;
8. Να αναπτύξετε, με δικά σας λόγια, το περιεχόμενο του πιο κάτω αποσπάσματος:
«Μέσα στη συντριβή του ένιωθε σαν μεταρσιωμένος από μιαν υπερβατική κι
απροσδιόριστη ταύτιση του δικού του δράματος με τον συνολικό παλμό γύρω του».

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΚΑΤΑΜΕΙΑΣ 2019-20 7