8.

kapitulua – probabilitatea

8.PROBABILITATEA

LABURPEN TEORIKOA
KONTZEPTUAK PROZEDURAK
1. Gertaerak Gertaera bakuna: Zorizko saiakuntza baten emaitza elemental
bakoitza.

Lagin espazioa (E): Zorizko saiakuntza baten gertaera bakun

guztien multzoa.

Gertaera: Lagin espazioaren edozein azpimultzo.

Gertaera segurua (E): Lagin espazioko elementu guztiek osatutako

gertaera.

Ezinezko gertaera (): Lagin espazioko elementu bat bera ere ez

duen gertaera.

Kontrako gertaera (A’): A gertaeratik kanpo, E-n dauden elementu

guztiek osatutako gertaera.

Gertaeren bildura (AB): A edota B-ko elementu guztiek osatutako

gertaera.

Gertaeren ebakidura (AB): A eta B-n, batera, dauden elementu

guztiek osatutako gertaera.

AB= bada, A eta B bateraezinak direla esaten da.

AB bada, A eta B bateragarriak direla esaten da.

25
 8.kapitulua – probabilitatea

2. Probabilitatearen
oinarrizko 1-. A edozein gertaera izanda,
propietateak. 0  p ( A)  1
2-. Gertaera seguruaren probabilitatea:
p(E)=1
3-. A eta B bateraezinak badira,
p(AB) = p(A) + p(B)

Hiru propietate hauetatik beste batzuk ere atera daitezke:

(Ikusi 1. ariketa)

i) Kontrako gertaeraren probabilitatea:

p(A’) = 1 – p(A)

ii) Ezinezko gertaeraren probabilitatea:

p() = 0

iii) Bilduraren probabilitatea:

p(AB) = p(A) + p(B)  p(AB)
3. Laplace-ren legea. Saiakuntza baten lagin espazioa E= {a 1, a2, ..., an} izanik, demagun
p(a1)=p(a2)=...=p(an)= dela.
Bedi A={a1, a2, ..., ak} gertaera konposatu bat, k elementuz osatuta.
Orduan,
k
p ( A) 
n
4. Probabilitate p ( A  B)
p( A / B) 
baldintzatua. p( B)
Ebakiduraren
probabilitatea. p(A/B)=p(A) bada, A eta B askeak dira.
p(A/B)p(A) bada, A eta B menpekoak dira.

Beraz,
P(AB)=p(B) · p(A/B) = p(A) · p(B/A)

eta hortaz, askeak badira

P(AB)=p(A) · p(B) = p(B) · p(A)

26
 8.kapitulua – probabilitatea

5. Probabilitate B edozein gertaera eta A1,A2,...,An E-ren partizio bat dela,

totala.
p(B) = p(B/A1)· p(A1) +...+ p(B/An)· p(An)

Oharra: A1,A2,...,An , E-ren partizio bat da baldin A1A2...An=E

eta AkAj =  (k,j =1,...n) bada.

6. Bayes-en B edozein gertaera eta Ai E-ren partizio bat dela,

teorema.
p ( B / Ai )  p( Ai )
p( Ai / B ) 
p ( B / A1 )  p( A1 )  ...  p( B / An )  p( An )

Enlazeak:
 Txanpon baten jaurtiketaren simulazioa
 Dado baten simulazioa
 Galtonen aparatua
 Ariketen bilduma soluzioarekin
 Teoria. Gazteleraz
 Ariketen bilduma ebazpenekin. Gazteleraz
 Exceleko orrialdeak. Simulazioak,daduak, kinielak, erruleta, zenbaki handien
legea
 Kuriositateak

27