ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ 1820 – 1821

ΧΩΡΑ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΑΙΤΙΑ ΕΚΒΑΣΗ / ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

1808 Εναντίον των Γαλλικώ ν στρατευμά των Πνίγηκε στο αίμα
κατοχή ς
1812 Εναντίον του Ναπολέοντα Η Ισπανική εθνοσυνέλευση ψή φισε το Διατηρή θηκε μέχρι το 1814
Ισπανία πρώ το Ισπανικό σύνταγμα με
τολμηρές κοινωνικές και πολιτικές
μεταρρυθμίσεις
1820 Εναντίον του βασιλιά Φερδινά ρδου. Απολυταρχική διακυβέρνηση Εξαναγκά στηκε ο βασιλιά ς να αποδεχτεί το σύ νταγμα του 1812
1820 Εξέγερση του πορτογαλικού λαού Διωγμοί από τους ά γγλους κατακτητές  Κατά λυση αγγλική ς κατοχή ς και καθιέρωση φιλελεύ θερου
εναντίον των Βρετανικώ ν στρατευμά των εναντίων των πορτογά λων πολιτεύ ματος.
Πορτογαλία
κατοχή ς  Αναγνώ ριση του συντά γματος από το βασιλιά Ιωά ννη τον στ΄

1820 Εξέγερση των Καρμπονάρων εναντίον Η ανά γκη για την ψή φιση Πνίγηκε στο αίμα με την παρέμβαση του αυστριακού στρατού . Οι
των βασιλιά δων της Νεά πολης και του δημοκρατικού συντά γματος επαναστά τες έφυγαν για να συνεχίσουν τον αγώ να για ελευθερία
Ιταλία Πεδεμοντίου σε ά λλες χώ ρες
1830 εξέγερση στη Μοντένα των  Συντριβή από τα αυστριακά στρατεύ ματα.
Καρμπονά ρων Διά λυση οργά νωση Καρμπονά ρων
1830 Ιουλιανή επανάσταση εναντίον του  Περιορισμό ς της ελευθερίας του  Εξαναγκασμό ς του Καρό λου να φύ γει
Καρό λου του Ι΄ τύ που  Ευνοϊκό τερο σύ νταγμα για την αστική τά ξη
 Τροποποίηση εκλογικού νό μου  Αντικατά σταση της σημαίας με τη σημερινή τρίχρωμη
προς το συμφέρον του  Απομά κρυνση από την Ιερή Συμμαχία
Γαλλία
 Παρακίνηση ά λλων λαώ ν σε επανά σταση
1848 Αντίδραση εργατική ς και αστική ς τά ξης  Ανακή ρυξη «δεύ τερης δημοκρατίας»
στην απολυταρχική διακυβέρνηση του  Συντακτική συνέλευση με συμμετοχή σοσιαλιστώ ν
βασιλιά
Βέλγιο 1830 Από σχιση από την ένωση με την Κοινωνικές, θρησκευτικές οικονομικές Ανεξαρτησία του Βελγίου
Ολλανδία διαφορές

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΩΣ ΤΟ 1830

ΧΩΡΑ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΑΙΤΙΑ ΕΚΒΑΣΗ / ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
εναντίον του βασιλιά Ο βασιλιά ς ή θελε να αποδώ σει κά ποια προνό μια  Ο βασιλιά ς διέλυσε τη Βουλή , επέβαλε αυστηρή λογοκρισία.
Καρό λου Ι’ στους αριστοκρά τες και στον κλή ρο, από αυτά που  Ο λαό ς, ανά γκασε τον βασιλιά σε παραίτηση. Απαίτησε την
Γαλλία είχαν πριν το 1789. εγκαθίδρυση αβασίλευτης δημοκρατίας.
 Τελικά όμως οι φιλελεύ θεροι αστοί πέτυχαν την ά νοδο στον
θρό νο ενό ς μετριοπαθού ς βασιλιά , του Λουδοβίκου-Φιλίππου
Εναντίον της ένωσης  Ο βασιλιά ς Γουλιέλμος Α’ ευνοού σε τα ολλανδικά Ίδρυση ανεξάρτητου βασιλείου του Βελγίου το 1830
Βέλγιο μεταξύ των χωρώ ν συμφέροντα σε βάρος των βελγικών
(Τμήμα των  Υπή ρχαν θρησκευτικές διαφορές ανά μεσα
Κάτω Χωρών) στους προτεστά ντες Ολλανδού ς και τους
καθολικού ς Βέλγους
Εθνικό ς χαρακτή ρας η απελευθέρωση και η ανεξαρτησία από τη Ρωσία απέτυχε, εξαιτίας:
που κατείχε πολωνικά εδά φη  της επέμβασης ισχυρώ ν ρωσικώ ν δυνά μεων και
Πολωνία
 των διαφωνιώ ν μεταξύ των επαναστατώ ν
Εγκαθιδρύ θηκε ρωσικό αυταρχικό καθεστώ ς
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΩΣ ΤΟ 1848
 Γενικά αίτια
Οικονομικά και κοινωνικά αίτια: πτώ ση βιοτικού επιπέδου λαϊκώ ν στρωμά των σε πολλές περιοχές της Ευρώ πης από τη δεκαετία του 1820 κοινωνική δυσαρέσκεια.
Εθνικά αίτια: ανά δυση εθνικώ ν ιδεώ ν δημιουργία ανεξά ρτητων κρατώ ν.
Πολιτικά αίτια: 1. διαρκώ ς αυξανό μενες απαιτή σεις από τους πολίτες (φορολογία, στρά τευση). 2. Δυσαρέσκεια στις αποφά σεις του συνεδρίου της Βιέννη

ΧΩΡΑ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΑΙΤΙΑ ΕΚΒΑΣΗ / ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ριζοσπά στες δημοκρατικοί απαιτού σαν κοινωνικές και πολιτικές Παραίτηση βασιλιά παραχώ ρηση πολιτικώ ν δικαιωμά των
μεταρρυθμίσεις Þ οικονομικές ελαφρύ νσεις
Þεκλογές
Γαλλία Μετριοπαθείς φιλελεύ θεροι Συλλαμβά νουν την ηγεσία των ριζοσπαστώ νÞ ÞΉττα ριζοσπαστώ ν
κοινωνικό ς πό λεμος Þεκλογή Λουδοβίκου ως προέδρου
Þαφαίρεση πολιτικώ ν δικαιωμά των από εργά τες
Þκατά ργηση ελευθεροτυπίας
αυταρχικοί πρωθυπουργό ς Μέτερνιχ Þαντιθέσεις ό μως ανά μεσα σε φιλελεύ θερους και δημοκρατικού ς
Αυστρία
και αυτοκρά τορας Φερδινά νδος Þ νέα επανά σταση Þκαταπνίγηκε
Επανά σταση κή ρυξαν την ανεξαρτησία Ανά γκη για ανεξαρτησία κυβέρνηση και νό μους καταπνίγηκε
των Ού γγρων της Ουγγαρίας
εξέγερση στο Βερολίνο παραχώ ρηση συντά γματος αντίδραση της Αυστρίας
Πρωσία
δημιουργία γερμανικού κρά τους Παρεμπό διση στη δημιουργία ενιαίου γερμανικού κρά τους

Άλλες εξεγέρσεις έγιναν σε Αυστρία, Ουγγαρία Πρωσία Ιταλία από το 1830 ως το 1848 χωρίς θεαματικά αποτελέσματα.
 Όλες οι εξεγέρσεις στρέφονταν εναντίον ξένων κατακτητώ ν ή εναντίον απολυταρχικώ ν καθεστώ των με στό χο την ψή φιση συντά γματος.
 Η Ιερή Συμμαχία κατέστειλε τα περισσό τερα επαναστατικά κινή ματα. Παρό μοιες συνθή κες είχε να αντιμετωπίσει και η ελληνική επανά σταση σε διεθνές επίπεδο.

Έθνος
Έθνος ονομά ζουμε ένα σύ νολο ανθρώ πων οι οποίοι μοιρά ζονται μεταξύ
τους κοινά γνωρίσματα που τους διακρίνουν ως σύ νολο από ά λλα εθνικά
σύ νολα. Συνή θως τέτοια κοινά γνωρίσματα θεωρού νται η γλώ σσα, η θρησκεία,
οι κοινές παραδό σεις κ.λπ. Αυτό ς ο ορισμό ς ό μως δεν είναι πά ντοτε τό σο
προφανή ς ό σο φαίνεται. Σύ μφωνα με αυτό ν τον ορισμό , οι Μουσουλμά νοι της
Θρά κης ή οι εναπομείναντες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης ανή κουν στο ελληνικό
έθνος; Επίσης, οι Ελβετοί, παρό τι έχουν τρεις διαφορετικές γλώ σσες, αποτελού ν
ενιαίο έθνος; Οι λαοί της Λατινική ς Αμερική ς από την ά λλη, αν και μοιρά ζονται
την ίδια γλώ σσα και θρησκεία, αποτελού ν, ό πως οι ίδιοι υποστηρίζουν και
αισθά νονται, διαφορετικά έθνη;
Το χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του ορισμού του έθνους είναι ό τι
παρουσιά ζει τα εθνικά γνωρίσματα με τρό πο που προβά λλεται η αντικειμενική
διαπίστωσή τους ακό μη και από κά ποιον τρίτο, που συνή θως είναι μια κρατική
εξουσία, προκειμένου να επιβά λει στην πρά ξη τους αντικειμενικού ς εθνικού ς
προσδιορισμού ς στους πληθυσμού ς που ελέγχει. Η ακραία αντικειμενική περί
έθνους θεωρία (ρομαντική ς και γερμανική ς καταγωγή ς) κατέληξε ιστορικά στον
υπερεθνικισμό , τον ρατσισμό και τον φασισμό . Το έθνος […] γίνεται αντιληπτό
ως μια πολιτιστική έννοια, η οποία μπορεί να προσδιοριστεί αποκλειστικά με
τρό πο αντικειμενικό , δηλαδή ανεξά ρτητα από τις θελή σεις των ανθρώ πων που
το απαρτίζουν.
Τι απουσιά ζει, λοιπό ν, σ’ αυτή ν τη θεώ ρηση; Το υποκειμενικό στοιχείο,
το στοιχείο του αυτοπροσδιορισμού . Τι είδους εθνική ταυτό τητα επιθυμού ν οι
ά νθρωποι να έχουν, πέρα από τα αντικειμενικά τους χαρακτηριστικά
(κληρονομικά ή πολιτιστικά ); Επιθυμού ν να είναι Έλληνες, Ελβετοί ή Αργεντινοί;
Το έθνος, έτσι, γίνεται αντιληπτό , ό πως έλεγε ο Ρενά ν, ως «καθημερινό
δημοψή φισμα». Αυτή η υποκειμενική αντίληψη για το έθνος προέρχεται από τον
Διαφωτισμό , διαδό θηκε με τη Γαλλική Επανά σταση και ταυτίζει τον λαό με το
έθνος -τη συναντά με και στα ελληνικά συντά γματα μέχρι το 1952- πριν η
ρομαντική ιδέα διαχωρίσει τους δύ ο ό ρους. Έτσι, το έθνος ορίζεται ό χι ως
πολιτιστική αλλά ως πολιτική έννοια σε συνά ρτηση με τη δημοκρατία και την
ιδιό τητα του πολίτη, ταυτό σημη με την έννοια του λαού , ό πως ειπώ θηκε. Με
αυτό τον τρό πο κατανοού ν τον ό ρο, για παρά δειγμα, οι πολίτες των ΗΠΑ.
Πηγή :
http://foundation.parliament.gr/VoulhFoundation/VoulhFoundationPortal/ima
ges/site_content/voulhFoundation/file/Ekpaideytika
%20New/nazismos/0_4nazismos.pdf
 ΕΝΩΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ

Ένωση της Ιταλίας

Με σύ μμαχο τη Γαλλία οι Ιταλοί νικού ν τους αυστριακού ς. Κατό πιν τα δουκά τα της Πά ρμας, της Μοντένας, της
Τοσκά νης ενώ νονται με τη Σαρδηνία και τις επαρχίες του Βατικανού και στη συνέχεια ο Ιταλό ς αγωνιστή ς
Γκαριμπάλντι απελευθερώ νει τη Σικελία και τη Νεά πολη. Οι περιοχές αυτές ενώ νονται και το 1861 σχηματίζεται
το Ιταλικό κράτος με πρωτεύ ουσα τη Ρώμη.

Ένωση της Γερμανίας

Η Πρωσία και η Γερμανία ενώ θηκαν τελωνιακά το 1834. Κατό πιν στη Φρανκφού ρτη συγκλή θηκε η Εθνοσυνέλευση
για να αποφασιστεί η ένωση ή μη των κρατιδίων της Γερμανίας, Τελικά αυτό δεν έγινε σε κείνη τη φά ση αλλά το
1867 δημιουργή θηκε η «Συνομοσπονδία της Βόρειας Γερμανίας», με τις ενέργειες του πρωθυπουργού
Μπίσμαρκ, ενό ς ικανό τατου πολιτικού της Γερμανίας την εποχή αυτή . Κατό πιν προκά λεσε πό λεμο με τη Γαλλία που
ή ταν ανίσχυρη την εποχή αυτή και τη νίκησε. Ανακηρύ χτηκε έτσι η «Γερμανική Αυτοκρατορία», η οποία έγινε
πανίσχυρη ευρωπαϊκή δύ ναμη. Ο Μπίσμαρκ, για την αποφασιστικό τητα και τη δύ ναμη που έδειξε ονομά στηκε
Σιδερένιος Καγκελά ριος

ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου αι. ΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου αι.
Από τα μέσα του 19ου αι. η Ιερή Συμμαχία παύ ει πια να εξυπηρετεί τις μεγά λες δυνά μεις και η καθεμιά αρχίζει να
ενεργεί με γνώ μονα το δικό της συμφέρον μό νο. Αποτέλεσμα αυτή ς της στά σης ή ταν εκτό ς από το Γαλλογερμανικό
πό λεμο και ο Κριμαϊκός πόλεμος, που στό χο είχε την ά σκηση επιρροή ς στα εδά φη της Οθωμανική ς αυτοκρατορίας
και γενικό τερα στην ανατολική Μεσό γειο.
Αντίπαλοι ή ταν η Ρωσία και οι δυτικές δυνά μεις που φά νηκαν να συμμαχού ν με την Τουρκία. Αφορμή στά θηκε η
διαφωνία ανά μεσα σε Ορθό δοξους και Καθολικού ς για την προστασία των Αγίων Τό πων. Οι συγκρού σεις
μεταφέρθηκαν στην Κριμαία και έληξαν με την ή ττα της Ρωσίας και την υπογραφή συμφωνίας (συνθή κη του
Παρισιού ) που κατοχύ ρωνε την ακεραιό τητα της Οθωμανική ς αυτοκρατορίας.
Ακολού θησε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, που είχε ως αποτέλεσμα (συνθή κη του Αγίου Στεφά νου) τη δημιουργία
της μεγά λης Βουλγαρίας ως ανεξά ρτητου κρά τους με την προστασία της Ρωσίας.
Στο τέλος του 19ου αι. αρχίζουν να διαφαίνονται οι συνασπισμοί που θα πρωταγωνιστή σουν στον πρώ το παγκό σμιο
πό λεμο.

Αποικιακή εξάπλωση
Όπως είδαμε η αναζή τηση νέων αγορώ ν έφερε τις μεγά λες δυνά μεις να προσπαθού ν να επεκτείνουν την κυριαρχία
τους σε ανεκμετά λλευτες ως τό τε ηπείρους (ιμπεριαλισμό ς) και τη δημιουργία αποικιώ ν .Έτσι στο β μισό του 19 ου
αι. τα 9/10 της Αφρική ς είναι υπό ευρωπαϊκό έλεγχο, το ίδιο ισχύ ει και για τη Νοτιοανατολική Ασία. Οι χώ ρες με τις
περισσό τερες αποικίες είναι η Αγγλία και η Γαλλία. Ακολουθού ν η Ισπανία, Πορτογαλία και Ολλανδία. Οι αποικίες
δεν αναπτύ σσονται, χρησιμεύ ουν μό νο ως αντικείμενο εκμετά λλευσης για τις πρώ τες ύ λες τους και τις αγορές τους.
Μό νο μετά το δεύ τερο παγκό σμιο πό λεμο οι εξεγέρσεις τους αρχίζουν να έχουν αποτελέσματα. Το 1970 ονομά ζεται
Έτος Ανεξαρτησίας, από κει και μετά ο αποικισμό ς περιορίζεται σε καθεστώ ς οικονομική ς εξά ρτησης.

Δημογραφικές μεταβολές και κοινωνικοί μετασχηματισμοί

Βασικές κοινωνικές μεταβολές της εποχή ς αυτή ς είναι:
 Αλματώ δης αύ ξηση του πληθυσμού στην Ευρώ πη.
 Δημιουργία μεγά λων βιομηχανιώ ν στα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα την αύ ξηση του πληθυσμού στις πό λεις
και ερή μωση της υπαίθρου.
 Μείωση των ημερομισθίων των εργατώ ν με αποτέλεσμα τις συχνές διαμαρτυρίες και την πά λη αστικής και
εργατικής τάξης.
 Εμφά νιση του συνδικαλιστικού κινή ματος και συσπείρωση των εργατώ ν, οργά νωση σε συνδικάτα για τη
διεκδίκηση των αιτημά των τους.

Οικονομικές – κοινωνικές θεωρίες, γράμματα, επιστήμη και τέχνη το 19 ο αι.

 Την εποχή αυτή αναπτύ σσονται οι πρώ τες σοσιαλιστικές θεωρίες που απαιτού ν ένα κό σμο πιο δίκαιο για την
εργατική τά ξη με τη συμμετοχή της στην οργά νωση και τη διά θεση της παρά γωγή ς. Σημαντικό τεροι θεωρητικοί του
σοσιαλισμού ή ταν οι Γερμανοί Μαρξ και Ένγκελς στη θεωρία των οποίων στηρίχτηκε το εργατικό κίνημα από τα
τέλη του 19ου αι.
 Σημαντικό τερα επιστημονικά επιτεύ γματα ή ταν η ενοποίηση του μαγνητισμού και του ηλεκτρισμού και η χρή ση
τους σε πολλές εφευρέσεις. Στην ιατρική και τη βιολογία γίνεται μεγά λη πρό οδος στον τομέα της έρευνας.
 Σημαντικό τερα λογοτεχνικά ρεύ ματα είναι ο ρομαντισμό ς και ο ρεαλισμό ς
 Κυριό τερο καλλιτεχνικό ρεύ μα είναι ο ιμπρεσιονισμό ς στη ζωγραφική .