ISSN: 2476-6909; Modares Mechanical Engineering.

2020;20(4):925-932

Structural and Mechanical properties of Magnesium Alloy

Processed by Severe Plastic Deformation Method of Hydrostatic
Cyclic Expansion Extrusion

ARTICLE INFO ABSTRACT

Article Type
Original Research
Authors
Siahsarani A.1 MSc,
Faraji Gh.*1 PhD,
Samadpour F.1 MSc
How to cite this article
Siahsarani A, Faraji Gh, Samadpour
F. Structural and Mechanical prop-
erties of Magnesium Alloy Proces-
sed by Severe Plastic Deformation
Method of Hydrostatic Cyclic Expa-
nsion Extrusion. Modares Mechan-
ical Engineering. 2020;20(4):925-
932.
Magnesium and its alloys have received much attention not only in the aerospace and electronics
industry, but also in medical applications due to its low density, excellent physical properties,
and biocompatibility. However, magnesium and its alloys have low ductility and poor strain
hardening ability because of the hexagonal crystal structure with the limited number of
slip systems at room temperature. Therefore, it seems necessary to improve their ductility
and other mechanical properties via novel technologies. In this research, hydrostatic cyclic
expansion extrusion has been used to produce ultrafine-grained magnesium rod. Properties
of produced rods have been investigated morphologically and mechanically. The numerical
investigation has also been performed to show the effects of hydrostatic pressure on strain
distribution. Due to the brittleness of magnesium, the process has been conducted at elevated
temperatures. Also, due to the fluid limitation at high temperatures, melted polyethylene has
been used as the fluid in the process. The results showed that the yield and ultimate strength
increased by 54% and 43% after only one pass of the hydrostatic cyclic expansion extrusion
process, respectively. Also, elongation increased by 46%. Furthermore, microhardness has
also increased with an average of 57 Hv to 70 Hv. The microstructure result showed that the
grains become ultrafine-grained after only one pass of the process. Finite element investigation
revealed that high hydrostatic pressure has a good effect on improving the strain distribution
and the microstructure. This process seems very appropriate for industrial applications due to
its ability to produce long ultrafine-grained rods.
Keywords Severe Plastic Deformation; Hydrostatic Pressure; Ultrafine; Mechanical Properties;
AM60 Magnesium Alloy

CITATION LINKS
1
Mechanical Engineering Depart-
ment, Engineering Faculty, Univer-
sity of Tehran, Tehran, Iran
*Correspondence
Address: Mechanical Engineering
Department, Engineering Faculty,
University of Tehran, North Kargar
Street, Tehran, Iran
Phone: +98 (21) 61119966
Fax: +98 (21) 61119966
ghfaraji@ut.ac.ir
Article History
Received: March 09, 2019
Accepted: September 11, 2019
ePublished: April 17, 2020
[1] Application of bulk nanostructured materials in ... [2] Producing bulk ultrafine-grained
materials by severe plastic ... [3] Principle of equal-channel angular pressing for the
processing of ultra-fine grained ... [4] Bulk nanostructured materials from severe plastic ...
[5] Using high-pressure torsion for metal processing: Fundamentals and ... [6] Bulk
nanostructured materials: Fundamentals and ... [7] Nanocrystalline titanium produced by
hydrostatic ... [8] A new method for unlimited deformation of metals and ... [9] Continuous
grain refinement of aluminum strip by ... [10] A new designed incremental high pressure
torsion process for producing long nanostructured ... [11] Grain refinement in aluminium
and the aluminium Al-Cu-Mg-Mn alloy by ... [12] Recent development in grain refinement by
hydrostatic ... [13] Microstructural evolution over a large strain range in aluminium ... [14]
Cyclic expansion-extrusion (CEE): A modified counterpart of cyclic extrusion-compression
... [15] Hydrostatic cyclic expansion extrusion process for producing ultrafine-grained ...
[16] Hydrostatic cyclic expansion extrusion (HCEE) as a novel severe plastic deformation
process for producing long ... [17] Fabrication of aluminum/copper clad composite using
hot hydrostatic extrusion process and its material ... [18] Solute strengthening of prismatic
slip, basal slip and {1 0 1 2} twinning in Mg and Mg–Zn binary ... [19] Cyclic extrusion
compression angular pressing (CECAP) as a novel severe plastic deformation method for
producing bulk ultrafine grained ... [20] Finite element analysis and optimization of equal
channel angular pressing for producing ultra-fine grained ... [21] Improving the mechanical
properties of magnesium and a magnesium alloy through severe plastic ... [22] Effect of
accumulative plastic deformation on generation of spheroidal structure, thixoformability
and mechanical properties of ... [23] Microstructure and hardness inhomogeneity of fine-
grained AM60 magnesium alloy subjected to ... [24] Effect of different c/a ratio on the
microstructure and mechanical properties in magnesium alloys processed by ...

Copyright© 2019, TMU Press. This open-access article is published under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial
4.0 International License which permits Share (copy and redistribute the material in any medium or format) and Adapt (remix, transform,
and build upon the material) under the Attribution-NonCommercial terms.
‫‪ ۹۲۶‬آرﻣﯿ ﻦ ﺳﯿﻪﺳﺮاﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫ﺑﻪ وزن ﻓﻠﺰات ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ و ﻧﺎﻧﻮﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ و در ﻣﻮاردی‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬
‫در ﺣﺪود ‪ ۲‬ﺗﺎ ‪ ۵‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﻪ وزن ﻫﻤﺎن ﻓﻠﺰ ﺑﺎ اﻧﺪازه داﻧﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮاص دﯾﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ روش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ‬
‫رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻢﻣﺤﻮر و ﻫﻤﮕﻦ و ﺑﺎ ﻣﺮزداﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ زواﯾﺎی ﺗﺮﺟﯿﻬﯽ‬ ‫ﺷﺪﯾﺪ اﻧﺒﺴﺎط‪ -‬اﮐﺴﺘﺮوژن ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﺑﺎﻻ وﺟﻮد دارﻧﺪ]‪ .[4, 5‬در روشﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ‬
‫وﺟﻮد ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ زﯾﺎد ﻫﻤﺮاه ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫آرﻣﯿﻦ ﺳﯿﻪﺳﺮاﻧﯽ ‪MSc‬‬
‫ً‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻧﺎﺑﺠﺎﯾﯽ در ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﯽ‬ ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﯿﻮب ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﯾﺮان ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد]‪ .[6‬از ﻃﺮﻓﯽ دﯾﮕﺮ وﺟﻮد ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﻣﺎﻧﻊ از اﯾﺠﺎد‬ ‫ﻗﺎدر ﻓﺮﺟﯽ‬ ‫‪PhD‬‬
‫*‬

‫ﺗﺮک در ﻣﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﯾﺠﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ در‬ ‫ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﯾﺮان ‬
‫ﻓﺮﺷﺎد ﺻﻤﺪﭘﻮر ‪MSc‬‬
‫ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮی ﮐﻢ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ]‪ .[7‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﯾﺮان ‬
‫در دﻫﻪ اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز روز اﻓﺰون ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ در اﺑﻌﺎد ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺻﻮرت‬
‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬رﯾﭽﺎرد]‪ ،[8‬ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ ﻃﻮل ﻧﺎﻣﺤﺪود را ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ و آﻟﯿﺎژﻫﺎی آن ﺑﻪﺳﺒﺐ ﺧﻮاص ﺧﻮد ﻧﻈﯿﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﮐﻢ‪ ،‬زﯾﺴﺖﺳﺎزﮔﺎری و‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش اﯾﮑﭗ‪ -‬ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ )‪ (ECAP‐conform‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫زﯾﺴﺖﺗﺨﺮﯾﺐﭘﺬﯾﺮی ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﻫﻮاﻓﻀﺎ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در زﻣﯿﻨﻪ‬
‫اوﺗﺴﻮﻧﻮﻣﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران]‪ ،[9‬روش ﺟﺪﯾﺪ دﯾﮕﺮی ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮی و ﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﮐﻮﻧﺸﯿﺮﯾﻨﮓ )‪ (Conshearing‬ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻌﺮﻓﯽ‬ ‫ﺳﺨﺘﯽ ﮐﻢ آن ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﮕﺰاﮔﻮﻧﺎل و ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪود ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻟﻐﺰش‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﮑﻨﺪرزاده و ﻫﻤﮑﺎران]‪ ،[10‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﭘﯿﭽﺶ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر‬ ‫در دﻣﺎی اﺗﺎق اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژیﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺣﺎﯾﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از روش ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺑﺎﻻ را ﺑﻪﻋﻨﻮان روﺷﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪ‪ ،‬ارزان و ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ اﺑﺪاع‬
‫ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ اﻧﺒﺴﺎط‪ -‬اﮐﺴﺘﺮوژن ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫و ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات ﻓﺸﺎر‬
‫روشﻫﺎی ذﮐﺮﺷﺪه‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد و ﻃﻮل‬ ‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﯿﺮو ﻧﯿﺰ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﺪدی‬
‫ﺑﺰرگ را دارﻧﺪ؛ وﻟﯽ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﭘﯿﺶﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻓﺸﺎر‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮدی ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ در دﻣﺎی ﺑﺎﻻ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﺎ‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺳﯿﺎل در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ از ﻣﺬاب ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﯿﺎل‬
‫ﻣﻘﺎوم در دﻣﺎی ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺗﺴﻠﯿﻢ و‬
‫ﻣﻬﻤﯽ دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ روﺷﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬ ‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ ۵۴‬و ‪ %۴۳‬ﺑﻌﺪ از ﯾﮏ ﭘﺎس از ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬روش اﮐﺴﺘﺮوژن‬ ‫ازدﯾﺎد ﻃﻮل ﻧﯿﺰ از ‪ %۴۶‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ داﺷﺘﻪ و‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺎل‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ آن از ‪ ۵۷‬ﺑﻪ ‪۷۰‬وﯾﮑﺮز رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻓﻮق‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ را ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺮﻧﺶ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫رﯾﺰداﻧﻪﺷﺪن داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﭘﺎس اول اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﺪدی ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ دﯾﮕﺮ روشﻫﺎی ذﮐﺮﺷﺪه‪ ،‬رﯾﺰداﻧﮕﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورد‪.‬‬ ‫وﺟﻮد ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎﻻ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ در ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ و ﺑﻬﺒﻮد‬
‫رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی‬
‫اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ را ﺑﯿﻦ روشﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ]‪ .[11, 12‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬روش‬ ‫ﻃﻮل ﺑﻠﻨﺪ در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ را دارد‪.‬‬
‫اﮐﺴﺘﺮوژن ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬ ‫ﮐﻠﯿﺪواژهﻫﺎ‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‪ ،‬ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮاص‬
‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﭘﺎس ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬‬

‫ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺤﺪود را دارد‪ .‬از ﻃﺮﻓﯽ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﮐﺴﺘﺮوژن ﻓﺸﺎری ﻣﺘﻮاﻟﯽ‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ‪۱۳۹۷/۱۲/۱۸ :‬‬
‫)‪ (Cyclic Extrusion Compression; CEC‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش‪۱۳۹۸/۰۶/۲۰ :‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ghfaraji@ut. ac.ir :‬‬
‫*‬

‫اﺳﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ را ﺑﺪون ﺧﺎرجﮐﺮدن از ﻗﺎﻟﺐ‪،‬‬

‫ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد ﭘﺎس ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﯽ‬ ‫‪ - ١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ در ﻣﻘﯿﺎس ﺻﻨﻌﺘﯽ اﺳﺖ]‪ .[13‬اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ و ﻧﺎﻧﻮﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﻣﻮادی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ دارای وﯾﮋﮔﯽ و‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ روش ‪ CEC‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺸﺎر ﭘﺸﺘﯽ در‬ ‫ﺧﻮاص ﺑﻬﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻞ از روشﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﺷﮑﻞدﻫﯽ‬
‫ﻗﺎﻟﺐ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺠﻬﯿﺰات دﻗﯿﻖ و‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻦ رو در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﯾﺎدی در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‬
‫ﮔﺮانﻗﯿﻤﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮی در ﻃﺮح ﻗﺎﻟﺐ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ]‪.[1‬‬
‫اﻧﺒﺴﺎط و اﮐﺴﺘﺮوژن ﻣﺘﻮاﻟﯽ ;‪(Cyclic expansion extrusion‬‬ ‫ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﻣﻮاد در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاد‬
‫)‪ [14] CEE‬ﺧﻠﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ ،CEE‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ از‬ ‫درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﻬﺒﻮدﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ]‪ .[2, 3‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻣﺰاﯾﺎی ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ CEC‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺸﺎر ﭘﺸﺘﯽ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻠﺰی ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﯾﺎدی در‬
‫ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ CEE‬ﻣﺘﺪاول‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﺣﺘﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺤﮑﺎم‬
‫دوره ‪ ،۲۰‬ﺷﻤﺎره ‪ ،۴‬ﻓﺮوردﯾﻦ ‪۱۳۹۹‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ‪ -‬ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﻣﺪرس‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ی و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ روش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ‪  ۹۲۷ ...‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎم اول‪ :‬ﻧﻤﻮﻧﻪ درون ﻗﺎﻟﺐ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﺳﯿﺎل‪ ،‬اﻃﺮاف ﻧﻤﻮﻧﻪ را‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬آبﺑﻨﺪ و ﺳﻨﺒﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺸﺖ ﺳﯿﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و آن را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎم دوم‪ :‬ﺳﻨﺒﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﯿﺎل ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و در‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ ﺳﻨﺒﻪ ﭘﺸﺘﯽ اﻧﺒﺴﺎط ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎم ﺳﻮم‪ :‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺣﺬف ﺳﻨﺒﻪ ﭘﺸﺘﯽ ﺣﺮﮐﺖ رو ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺳﺒﻨﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﭘﺎس اول ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﮑﻤﯿﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﭘﺎس دوم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻗﺎﻟﺐ ‪ ١٨٠‬درﺟﻪ دوران‬
‫داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺳﯿﺎل و آبﺑﻨﺪ ﺟﺎﮔﺬاری ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﻨﺒﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﺮده و ﭘﺎس دوم اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎسﻫﺎی‬
‫ﺑﻌﺪی ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ ﻗﺎﻟﺐ و ﺣﺮﮐﺖ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺳﻨﺒﻪ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬‬
‫ﮐﺮﻧﺶ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﻣﻌﺎدل را در ﯾﮏ ﭘﺎس از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪، HCEE‬‬
‫[‬‫‪5‬‬ ‫]‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﻮلﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺮوی‬
‫اﺻﻄﮑﺎک ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻤﺎس ﺑﯿﻦ ﻗﺎﻟﺐ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎﻧﻊ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮﺟﯽ و ﻫﻤﮑﺎران]‪ ،[15‬روش اﻧﺒﺴﺎط و اﮐﺴﺘﺮوژن ﺗﻨﺎوﺑﯽ‬
‫ ‪(Hydrostatic cyclic expansion‬‬ ‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫)‪ extrusion; HCEE‬را اﺧﺘﺮاع ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻃﻮل‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ را در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ CEE‬ﺣﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬در ﺷﮑﻞ‬
‫‪ ۱‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﻠﻪ ﻓﻮق‬
‫رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻨﺎوﺑﯽ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺰﯾﺖ روش اﮐﺴﺘﺮوژن‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ را دارد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ و ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪،‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻧﺮخ ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺎﻻ و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬

‫̄‬ ‫‪4‬‬ ‫)‪(۱‬‬
‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر از ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط‪ -‬اﮐﺴﺘﺮوژن‬
‫ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در دﻣﺎی ﺑﺎﻻ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﻠﻪ ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ‬
‫آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬ﺗﺮد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﯿﺸﯿﻦ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬آﻟﯿﺎژ آﻟﻮﻣﯿﻨﻮم ‪ ١٠٥٠‬ﺑﺎ ﻃﻮل ﺑﻠﻨﺪ در دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺷﺪ]‪ .[16‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫‪ HCEE‬ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮی ﮐﻢ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ دﻣﺎی ﺑﺎﻻ دارﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻋﺪدی ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬‬

‫‪ - ۲‬آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی‬

‫‪ - ۲- ۱‬ﺗﺠﺮﺑﯽ ‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ روش ‪ HCEE‬در دﻣﺎی ﺑﺎﻻ ﻧﻤﻮﻧﻪ از‬
‫ﺟﻨﺲ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﯿﻠﻪ‬
‫‪۱۰‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ و ﻃﻮل آن ‪۱۰۰‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﺟﻨﺲ ﮔﺮمﮐﺎر ‪ H13‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪۵۵‬راﮐﻮل ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ (۱‬ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪HCEE‬؛ اﻟﻒ( ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ب( اﻧﺒﺴﺎط ﻣﯿﻠﻪ‪ ،‬ج(‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎی اﻧﺠﺎمﺷﺪه‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ‪۱۵۵۰‬ﻣﮕﺎﭘﺎﺳﮑﻞ‬ ‫اﮐﺴﺘﺮود ﻣﯿﻠﻪ و اﻧﺠﺎم ﭘﺎس اول و د( اﻧﺠﺎم ﭘﺎس دوم ‬
‫را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ و ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ در ﺟﻨﺲﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺟﺰای ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﻮﻧﺘﺎژﺷﺪه و دﻣﻮﻧﺘﺎژﺷﺪه در ﺷﮑﻞ‬ ‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ ۱‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﯿﺎل اﻃﺮاف‬
‫‪ ۲‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻗﺎﻟﺐ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬در ﺟﺪول‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ را ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ و از ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﯿﻦ ﻗﺎﻟﺐ و ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫‪ ۱‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﮐﻤﺘﺮ روﻏﻨﯽ در دﻣﺎی ﺑﺎﻻی‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫‪ ۳۰۰‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺣﺮارت دارد‪ ،‬از ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ]‪[17‬‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻗﺎﻟﺐ در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ روش ‪CEE‬‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﯿﺎل ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻗﺎﻟﺐ در دﻣﺎی ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺷﺪﯾﺪ ﺷﺪه و‬
‫ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻠﯿﻤﺮ ﭘﻠﯽاﺗﯿﻠﻦ ﭘﺲ از ﮔﺮمﺷﺪن ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ‬ ‫رﯾﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﯿﺎل‪ ،‬اﻃﺮاف و ﭘﺸﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻗﺮار‬
‫ﻗﺎﻟﺐ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ ذوب ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آبﺑﻨﺪی ﻧﻮاﺣﯽ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺻﻄﮑﺎک ﺑﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ و دﯾﻮاره ﻗﺎﻟﺐ ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﺗﻤﺎس اﺟﺰای ﻗﺎﻟﺐ از ﻣﺲ ﺧﺎﻟﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪،‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ ۱‬ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬از ﭘﺮس ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Modares Mechanical Engineering                                                                                                                                            Volume 20, Issue 4, April 2020‬‬
‫‪ ۹۲۸‬آرﻣﯿﻦ ﺳﯿﻪﺳﺮاﻧ ﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺷﺪﯾﺪ اﻟﻤﺎنﻫﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت اﺻﻠﯽ ﺑﻮد؛ ﻟﺬا از‬ ‫‪۵‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺮم و در‬
‫ﻣﺶزﻧﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬‬ ‫دﻣﺎی ‪۳۰۰‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای رﺳﺎﻧﺪن دﻣﺎی ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر‬
‫‪ - ۲- ۳‬آزﻣﻮن ﮐﺸﺶ‬ ‫و ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪﻣﯿﺰان ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﯾﮏ ﻫﯿﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﺗﺴﺖ ﮐﺸﺶ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻗﺒﻞ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ و‬ ‫ﮐﻪ در اﻃﺮاف ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ در دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺴﺖ ﮐﺸﺶ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ E8 ASTM‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﻮن ﮐﺸﺶ اﯾﻨﺴﺘﺮون ﺑﺎ ﻧﺮخ ﮐﺮﻧﺶ ‪٠/٥‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺮ‬
‫دﻗﯿﻘﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ - ۲- ۴‬ﺳﺨﺘﯽﺳﻨﺠﯽ ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای آزﻣﻮن ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ ﻗﺒﻞ‬
‫و ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﺟﺪا ﺷﺪ و ﺳﺨﺘﯽﺳﻨﺠﯽ ﺑﻌﺪ از ﻣﺎﻧﺖﮐﺮدن‬
‫و ﭘﻮﻟﯿﺶزدن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ وﯾﮑﺮز ﮐﻮﭘﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺑﺮای اﻋﻤﺎل اﺛﺮ ﺳﻨﺠﻪ ﻧﯿﺮوی ‪۵۰‬ﮔﺮم در زﻣﺎن‬
‫‪۲۰‬ﺛﺎﻧﯿﻪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ - ۲- ۵‬ﻣﺘﺎﻟﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻧﻮری ‬
‫ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ ،HCEE‬ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮش داده ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻏﺬﻫﺎی‬
‫ﺳﯿﻠﯿﺴﯿﻢ و ﭘﻮدر آﻟﻮﻣﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ آﯾﻨﻪای درآﻣﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻣﺤﻠﻮل ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ‪۱۰‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ آب دﯾﻮﻧﯿﺰه‪۷۰ ،‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ اﺗﺎﻧﻮل‪،‬‬
‫‪۱۰‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ اﺳﺘﯿﮏاﺳﯿﺪ و ‪۴/۲‬ﮔﺮم ﭘﻮدر ﭘﯿﮑﺮﯾﮏاﺳﯿﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫در دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﺣﮑﺎﮐﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺪ]‪ .[18‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﭗ ﻧﻮری ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ (۲‬اﺟﺰای ﻗﺎﻟﺐ ‪HCEE‬؛ اﻟﻒ( ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﮐﻠﯽ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ب( ﺷﮑﻞ اﻧﻔﺠﺎری ﻗﺎﻟﺐ و‬
‫‪ - ۳‬ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ‬ ‫ج( دو ﻧﯿﻤﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﻗﺒﻞ از ﻣﻮﻧﺘﺎژ ‬

‫در ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط‪ -‬اﮐﺴﺘﺮوژن ﻣﺘﻮاﻟﯽ از ﺳﯿﺎل ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر روی ﻓﺸﺎر وارده ﺑﺮ ﺳﯿﺎل و ﻧﻮع آبﺑﻨﺪی ﺗﺎﺛﯿﺮ‬ ‫‪ - ۲- ۲‬ﺷﺒﯿﻪﺳﺎز یﻫﺎی اﻟﻤﺎن ﻣﺤﺪود‬
‫ﻣﯽﮔﺬارد‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از واﺷﺮﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﻻﯾﻪ ﻣﺲ‪،‬‬ ‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎز یﻫﺎی اﻟﻤﺎن ﻣﺤﺪود ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار ‪ABAQUS‬‬

‫ﻧﻮاﺣﯽ ﺗﻤﺎس ﺳﻄﻮح اﺟﺰای ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪﺧﻮﺑﯽ آبﺑﻨﺪی ﺷﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ و ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻨﺶ و ﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﺑﻪﺧﻮﺑﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫ﺣﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪) HCEE‬ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮری( اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ ،۳‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫ﻣﺪل‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ و ﺳﻨﺒﻪﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺻﻠﺐ ﻣﺠﺰا و ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬را ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎز ی ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎده ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽﺷﺪه‬
‫ﺑﻪ ﻧﺮماﻓﺰار‪ ،‬آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬ﺑﺎ ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ :‬ﻣﺪول‬
‫اﻻﺳﺘﯿﮑﯽ ‪۴۵‬ﮔﯿﮕﺎﭘﺎﺳﮑﺎل و ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮاﺳﺎن ‪ ۰/۳۵‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪﺻﻮرت دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ اﯾﮑﭙﻠﯿﺴﯿﺖ ﮐﻪ در روشﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎس ﺑﯿﻦ ﺑﯿﻠﺖ و‬
‫دﯾﻮاره ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﺳﯿﺎل و ﺣﺬف اﺛﺮ اﺻﻄﮑﺎک‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫اﺻﻄﮑﺎک ﻣﺪل ﺷﺪ و در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺎل وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎک ‪ ۰/۰۷‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎرﮔﺬاری ﻧﯿﺰ ﺑﻪﺻﻮرت‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐ و ﺳﻨﺒﻪ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺻﻠﺐ‬
‫درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪن ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺶ ﺑﻮده و در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺶ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ (۳‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬ﺷﮑﻞدﻫﯽﺷﺪه در ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺮﺑﻌﯽ از ﻧﻮع ‪ CAX4R‬و اﻧﺪازه ‪۰/۸‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد‬
‫‪ HCEE‬‬ ‫ﻣﺶ ‪ ۷۵۰‬ﻋﺪد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎز ی ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪،‬‬

‫دوره ‪ ،۲۰‬ﺷﻤﺎره ‪ ،۴‬ﻓﺮوردﯾﻦ ‪۱۳۹۹‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ‪ -‬ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﻣﺪرس‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ی و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ روش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ ‪  ۹۲۹ ...‬‬
‫ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬در ﻧﻤﻮدار ‪ -٣‬ب و ‪ -٣‬ج ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار‬
‫‪ -٣‬ب‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ در ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﯿﻠﻪ از ﻣﻘﺪار‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪ ٠/٦‬در ﻣﺮﮐﺰ ﻣﯿﻠﻪ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ‪ ٢‬در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ رﺳﯿﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﻟﺬا اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎر وﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم اوﻟﯿﻦ ﭘﺎس ‪ HCEE‬ﺑﻬﺒﻮد رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر و‬
‫رﯾﺰداﻧﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﻣﺎده اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ در ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﻣﯿﻠﻪ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم اوﻟﯿﻦ ﭘﺎس از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ ،HCEE‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬
‫ﮐﺮﻧﺶ ﮔﺰارشﺷﺪه ﺑﺮای ﭘﺎس اول در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫روشﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ‪ [20]ECAP‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ‪ -٣‬ج‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﺮﻧﺶ راﺳﺘﺎی‬
‫ﻃﻮﻟﯽ ﻣﯿﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺪد ‪ ٢‬ﻣﯽرﺳﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻی ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻧﻤﻮدار ‪ -٣‬ج‪ ،‬دو ﭘﻠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﻠﻪ اول‪،‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻗﻮع اﻧﺒﺴﺎط و ﭘﻠﻪ دوم‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻗﻮع اﮐﺴﺘﺮوژن ﺣﯿﻦ‬
‫اﻧﺠﺎم ‪ HCEE‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - ۱- ۳‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﺪدی ‬
‫ﻧﯿﺮوی ﻻزم ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫)‪ (HCEC‬و ﺳﻨﺘﯽ )ﺑﺪون ﺳﯿﺎل ﯾﺎ ﺧﺸﮏ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎک ‪(۰/۰۷‬‬
‫در ﻧﻤﻮدار ‪ ۱‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺎل ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺮوی اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ ،‬از‬
‫ﺣﺪود ‪۳۲‬ﺗﻦ ﺑﻪ ﺣﺪود ﮐﻤﺘﺮ از ‪۸‬ﺗﻦ )ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﯾﮏ ﭼﻬﺎرم(‬
‫ﻣﯽﺷﻮد؛ ﻟﺬا ﺑﺎ روش ‪ HCEC‬ﺑﻪراﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﺑﺎ ﻃﻮل‬
‫ﺑﻠﻨﺪ را ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ از ﺑﺎﺑﺖ اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب‬
‫اﺻﻄﮑﺎک‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﻧﯿﺮوی ﻓﺮآﯾﻨﺪ و اﺣﺘﻤﺎل ﮐﻤﺎﻧﺶ و‬
‫ﺷﮑﺴﺖ ﺳﻨﺒﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬در واﻗﻊ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺳﯿﺎل در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﻗﺎﻟﺐ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺸﺎر روﻏﻦ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻃﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻧﺎﻧﻮﺳﺎﺧﺘﺎر در ‪SPD‬‬
‫را ﺑﻪراﺣﺘﯽ ﺣﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫‪CEE‬‬

‫)‪Force (Ton‬‬
‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪80‬‬
‫)‪displacement (mm‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ (۱‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﯿﺮوی ﻻزم ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫)‪ (HCEE‬و ﺳﻨﺘﯽ )‪(CEE‬‬

‫در ﻧﻤﻮدار ‪ ،۲‬ﺗﻮزﯾﻊ اﻧﻮاع ﺗﻨﺶﻫﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﯿﻠﻪ‪ ،‬ﺣﯿﻦ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ‪-۲‬‬
‫اﻟﻒ و ج‪ ،‬ﮐﻞ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﺷﻌﺎﻋﯽ و ﻣﺤﯿﻄﯽ وارد ﺑﺮ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﯿﻠﻪ از ﻧﻮع ﻓﺸﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ (۲‬ﺗﻮزﯾﻊ اﻧﻮاع ﺗﻨﺶﻫﺎ ﺣﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬روی ﻣﯿﻠﻪ؛ اﻟﻒ‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ‬ ‫ﻣﺰاﯾﺎی اﺻﻠﯽ روش اﺳﺖ‪ .‬در راﺳﺘﺎی ﻃﻮﻟﯽ ﻧﯿﺰ اﻏﻠﺐ ﺗﻨﺶﻫﺎی‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎی ﺷﻌﺎﻋﯽ )در راﺳﺘﺎی ﺷﻌﺎع ﻣﯿﻠﻪ(‪ ،‬ب‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﺤﻮری )ﻣﻮازی‬
‫ﺑﻪوﺟﻮدآﻣﺪه ﺣﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻓﺸﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﻓﻘﻂ در ﮐﻨﺎرهﻫﺎ‬
‫ﻣﺤﻮر ﻣﯿﻠﻪ(‪ ،‬ج‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ و د‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در‬
‫ﻧﻤﺎی ﺑﺮش ﺧﻮرده ﻣﯿﻠﻪ‬ ‫ﮐﻤﯽ ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ در راﺳﺘﺎی ﻣﺤﻮری وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ‪ -۲‬د‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ وارد ﺷﻮد ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ آن‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﻧﺠﺎم ﭘﺎسﻫﺎی‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ )ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻋﻤﺎل ﮐﺮﻧﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ و رﯾﺰﺗﺮﺷﺪن و ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر( وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻓﺸﺎر‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎﻻ‪ ،‬اﯾﺠﺎد و رﺷﺪ ﺗﺮک را ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮ ﻣﯽاﻧﺪازد؛‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻌﺪاد ﭘﺎسﻫﺎی ‪ HCEE‬ﺑﯿﺸﺘﺮی را روی ﻣﯿﻠﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم داد و ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﯿﺸﺘﺮ رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎرﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮز ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از روشﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ دﯾﮕﺮ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪ ECAP‬و در ﺣﺪ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ ‪ CECAP‬اﺳﺖ]‪.[19‬‬
‫در ﻧﻤﻮدار ‪ -٣‬اﻟﻒ‪ ،‬ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫‪ ،HCEE‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﯿﻠﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ (٣‬اﻟﻒ‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ب‪ :‬ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ در ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺮﺿﯽ )‪ (A B‬و ج‪:‬‬
‫ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ درﻣﺴﯿﺮ ﻃﻮﻟﯽ )‪C D‬؛ ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ در اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ﻣﯿﻠﻪ( در ﻃﻮل‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻮﺛﺮ در ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺮﺿﯽ ‪) A B‬ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫‪ HCEE‬‬ ‫ﻣﯿﻠﻪ(‪ ،‬ﻃﻮﻟﯽ ‪) C D‬ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ در اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ﻣﯿﻠﻪ(‪،‬‬

‫‪Modares Mechanical Engineering                                                                                                                                            Volume 20, Issue 4, April 2020‬‬
‫‪ ۹۳۰‬آرﻣﯿ ﻦ ﺳﯿﻪﺳﺮاﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫ﺑﺎﻻ ﻧﯿﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬ ‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﻧﻘﺶ وﯾﮋهای را در‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻی ﻫﯿﺪرواﺳﺘﯿﮏ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺑﻬﺘﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ‪ ،SPD‬ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﻣﻮاد ﺗﺮد اﯾﻔﺎ‬
‫اﯾﺠﺎد و رﺷﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺗﺮکﻫﺎ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد درﺻﺪ ازدﯾﺎد‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﺸﺨﺺﺷﺪن ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ‬
‫ﻃﻮل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺑﻪوﺟﻮدآﻣﺪه در ﻃﻮل ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ‪ CEE‬و ‪ HCEE‬ﺑﺎ‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی در ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺮﺿﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮ‬
‫‪AM60‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ (٢‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﯿﻢ‪ ،‬ﻧﻬﺎﯾﯽ و درﺻﺪ ازدﯾﺎد ﻃﻮل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬ ‫اﺳﺎس دﯾﺎﮔﺮام ﺗﻨﺶ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ در‬
‫ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ‪ HCEE‬‬ ‫ﻃﻮل ‪ HCEE‬ﮐﻪ در ﻧﻤﻮدار ‪ ۴‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺧﻮﺑﯽ از‬
‫ازدﯾﺎد ﻃﻮل )‪ (%‬‬ ‫ﻧﻬﺎﯾﯽ‬ ‫اﺳﺘﺤﮑﺎم‬ ‫ﺗﺴﻠﯿﻢ‬ ‫اﺳﺘﺤﮑﺎم‬ ‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬‬
‫)‪ (MPa‬‬ ‫)‪ (MPa‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﻫﯿﺪوراﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ‪ A‐B‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫‪ ١٥‬‬ ‫‪ ٢٢١‬‬ ‫‪ ١٣٨‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﻓﺸﺎر‬
‫‪ ٢٢‬‬ ‫‪ ٣١٧‬‬ ‫‪ ٢١٢‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻃﻮل ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬ﺑﻪ ‪ ۴۵۰MPa‬ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ‪ CEE‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - ۳- ۳‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﮑﺮوﺳﺎﺧﺘﺎری ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ،۴‬ﺗﺼﻮﯾﺮ رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر از ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﻤﻮﻧﻪ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ و‬ ‫‪500‬‬

‫)‪Hydrostatic Pressure (MPa‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ -۴‬اﻟﻒ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫‪450‬‬
‫‪400‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻧﺸﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ دارای رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر درﺷﺖ‬ ‫‪350‬‬
‫)‪۱۰۷‬ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ( اﺳﺖ و رﺳﻮب ﺑﯿﻦ ﻓﺎزی ‪ Mg17Al12‬ﺑﯿﻦ داﻧﻪﻫﺎ‬ ‫‪300‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻫﯿﺞ ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺻﻮرت‬ ‫‪250‬‬
‫‪200‬‬
‫ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪ .‬از ﻃﺮﻓﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬رﺳﻮب ﺑﯿﻦ ﻓﺎزی ‪ Mg17Al12‬ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫‪150‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶ درﺻﺪ ازدﯾﺎد ﻃﻮل در آﻟﯿﺎژﻫﺎی رﯾﺨﺘﮕﯽ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﻣﯽﺷﻮد]‪.[22‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪CEE-Path A-B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪50‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﭘﺎس اول ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ‬ ‫‪0‬‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ -۴‬ب‪ ،‬ﺗﻮزﯾﻊ رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﭘﺲ‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫)‪Distance from C to D (mm‬‬
‫از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺎز ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰی ﺑﻪ‬ ‫‪HCEE‬‬ ‫و‬ ‫‪CEE‬‬ ‫ﻧﻤﻮدار ‪ (۴‬ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻨﺶ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻣﺴﯿﺮ ‪ A‐B‬در ﻃﻮل‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ درﺻﺪ‬ ‫ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬
‫ازدﯾﺎد ﻃﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم رﯾﺰداﻧﮕﯽ در آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺗﺒﻠﻮر‬
‫ﻣﺠﺪد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬ ‫‪ - ۲- ۳‬ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ از آزﻣﻮن ﮐﺸﺶ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر رﯾﺰ اﻃﺮاف داﻧﻪ درﺳﺖ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی اﺳﺘﺤﮑﺎﻣﯽ ﻣﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺤﮑﺎم‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺑﻪوﺟﻮدآﻣﺪن ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﺳﺖ]‪ .[23‬ﺗﺒﻠﻮر‬ ‫ﺗﺴﻠﯿﻢ‪ ،‬اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻧﻬﺎﯾﯽ و درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻃﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﮑﺴﺖ از‬
‫ﻣﺠﺪد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪،‬‬ ‫آزﻣﻮن ﮐﺸﺶ در دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬در ﺟﺪول ‪ ،۲‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ی ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬رﯾﺰداﻧﮕﯽ‬ ‫ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه ﺑﺮای اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺗﺴﻠﯿﻢ‪ ،‬ﻧﻬﺎﯾﯽ و درﺻﺪ ازدﯾﺎد ﻃﻮل ﭘﺲ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫از اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن ﮐﺸﺶ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ اوﻟﯿﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ HCEE‬در دﻣﺎی ‪۳۰۰‬درﺟﻪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط و اﮐﺴﺘﺮوژن ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط و‬
‫اﮐﺴﺘﺮوژن ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ اﺳﺖ؛ ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎی ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ ﻃﻮل ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاص‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﻧﯿﺰ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪ اﻧﺪازه داﻧﻪ و ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﻫﻤﮕﻦ آنﻫﺎ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺎﺑﺠﺎﯾﯽﻫﺎ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺘﺤﮑﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺟﺪول ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﺤﮑﺎم‬
‫ﺗﺴﻠﯿﻢ و ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ‪ AM60‬ﺑﻌﺪ از ﯾﮏ ﭘﺎس ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫‪ HCEE‬ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ ۵۴‬و ‪ %۴۳‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻃﻮل ﻧﯿﺰ‬
‫اوﻟﯿﻪ و ب( ﻓﻮق‬ ‫‪AM60‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪ (۴‬ﺗﻐﯿﯿﺮات رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر؛ اﻟﻒ( ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬ ‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶﻫﺎ ﻋﻼوه‬
‫رﯾﺰداﻧﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪HCEE‬‬ ‫ﺑﺮ ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ رﺳﻮب در رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر]‪ ،[21‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﯾﮏ‬

‫دوره ‪ ،۲۰‬ﺷﻤﺎره ‪ ،۴‬ﻓﺮوردﯾﻦ ‪۱۳۹۹‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ‪ -‬ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﻣﺪرس‬
  ۹۳۱ ... ‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ی و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻟﯿﺎژ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ روش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺷﺪﯾﺪ‬
.‫ ﻣﻮردی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬:‫ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ‬ ‫ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺳﺨﺘﯽﺳﻨﺠﯽ وﯾﮑﺮز‬- ۴- ۳
.‫ ﻣﻮردی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬:‫ﺗﺎﯾﯿﺪﯾﻪ اﺧﻼﻗﯽ‬ ‫ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻘﺪار ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ وﯾﮑﺮز در راﺳﺘﺎی ﺿﺨﺎﻣﺖ‬،۵ ‫ﻧﻤﻮدار‬
.‫ ﻣﻮردی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬:‫ﺗﻌﺎرض ﻣﻨﺎﻓﻊ‬ ‫ را ﻧﺸﺎن‬HCEE ‫ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬AM60 ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬
.‫ ﻣﻮردی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬:‫ﺳﻬﻢ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن‬ ،‫ ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬HCEE ‫ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬.‫ﻣﯽدﻫﺪ‬
.‫ ﻣﻮردی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬:‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫[ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﺨﺘﯽ و اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻣﻌﺮوف‬24]‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻫﺎلﭘﭻ‬
‫ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﻤﻮدار‬.‫ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﺎ رﯾﺰ ﺷﺪن داﻧﻪﻫﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‬،‫اﺳﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ از ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎم اوﻟﯿﻪ‬%۲۰ ‫ ﺑﯿﺶ از‬HCEE ‫ ﺳﺨﺘﯽ ﭘﺲ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬،۵
1‐ Latysh V, Krallics G, Alexandrov I, Fodor A. Application HCEE ‫ ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬.‫اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬
of bulk nanostructured materials in medicine. Current ‫ﮐﺎﻣﻼً ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ آن ﺗﻮزﯾﻊ ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
Applied Physics. 2006;6(2):262‐2662.
2‐ Valiev RZ, Estrin Y, Horita Z, Langdon TG, Zechetbauer .‫ﮐﺮﻧﺶ ﻣﻌﺎدل اﺳﺖ‬
MJ, Zhu YT. Producing bulk ultrafine‐grained materials
by severe plastic deformation. The Journal of the
Minerals, Metals and Materials Society (TMS). 80
2006;58:33‐39.

Mocrohardness (HV)
3‐ Iwahashi Y, Wang J, Horita Z, Nemoto M, Langdon TG. 70
Principle of equal‐channel angular pressing for the
processing of ultra‐fine grained materials. Scripta 60
Materialia. 1996;35(2):143‐146.
4‐ Valiev RZ, Islamgaliev RK, Alexandrov IV. Bulk 50 Unprocessed
nanostructured materials from severe plastic
HCEE
deformation. Progress in Materials Science.
40
2000;45:103‐189.
-1 1 3 5
5‐ Zhilyaev AP, Langdon TG. Using high‐pressure torsion Distance from The center(mm)
for metal processing: Fundamentals and applications.
‫ اوﻟﯿﻪ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﺷﺪه‬AM60 ‫( ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ در ﻋﺮض ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬۵ ‫ﻧﻤﻮدار‬
Progress in Materials Science. 2008;53(6):893‐979.
6‐ Valiev RZ, Zhilyaev AP, Langdon TG. Bulk HCEE ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
nanostructured materials: Fundamentals and
applications. Hoboken: John Wiley & Sons; 2013.
7‐ Pachla W, Kulczyk M, Sus‐Ryszkowska M, Mazur A, ‫ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی‬- ۴
Kurzydlowski KJ. Nanocrystalline titanium produced by ‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از روش اﻧﺒﺴﺎط و اﮐﺴﺘﺮوژن ﻣﺘﻮاﻟﯽ‬
hydrostatic extrusion. Journal of Materials Processing
Technology. 2008;205(1‐3):173‐182. ‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺎ ﻃﻮل ﺑﻠﻨﺪ و‬
8‐ Richert J. A new method for unlimited deformation of ‫ اﯾﻦ روش ﺑﺎ‬.‫ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮ ی ﮐﻢ در دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
metals and alloys. Aliminum. 1986;62:604‐607.
9‐ Utsunomiya H, Hatsuda K, Sakai T, Saito Y. Continuous ‫ ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬.‫ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‬AM60 ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ روی ﻓﻠﺰ ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ‬
grain refinement of aluminum strip by conshearing. .‫ﻧﺘﺎﯾﺞ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‬
Materials Science and Engineering: A. 2004;372(1‐
2):199‐206. ‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﻋﺪدی ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‬ 
10‐ Eskandarzade M, Masoumi A, Faraji G, ‫ روی ﻣﺎده اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬HCEE ‫ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﻃﻮل ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
Mohammadpour M, Yan XS. A new designed incremental
high pressure torsion process for producing long ‫ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬.‫ ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻣﻮاد ﺗﺮد ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬،‫ﺑﻬﺘﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
nanostructured rod samples. Journal of Alloys and ‫ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ‬HCEE ‫ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻫﻤﮕﻦ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ً ‫ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺎﻻ و‬
Compounds. 2017;695:1539‐1546.
11‐ Lewandowska M, Garbacz H, Pachla W, Mazur A, .‫ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‬ECAP ‫ ﻧﻈﯿﺮ‬SPD ‫روشﻫﺎی‬
Kurzydłowski KJ. Grain refinement in aluminium and the HCEE ‫اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺗﺴﻠﯿﻢ و ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ 
aluminium Al‐Cu‐Mg‐Mn alloy by hydrostatic extrusion.
Material Science Poland. 2005;23(1):279‐286. ‫ ﻣﻘﺪار آنﻫﺎ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮای‬.‫ﺑﻪﺻﻮرت ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ‬
12‐ Lewandowska M, Kurzydlowski KJ. Recent .‫ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ‬%۴۳ ‫ و‬۵۴ ‫اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺗﺴﻠﯿﻢ و ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﯿﻪ‬
development in grain refinement by hydrostatic
extrusion. Journal of Materials Science. 2008;43:7299‐ ‫ ﺑﻪ دو دﻟﯿﻞ‬HCEE ‫درﺻﺪ ازدﯾﺎد ﻃﻮل ﺑﻌﺪ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ 
7306. %۴۵ ‫وﺟﻮد ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ و ﮐﻮﭼﮏﺷﺪن رﺳﻮﺑﺎت ﺑﯿﺶ از‬
13‐ Richert M, Liu Q, Hansen N. Microstructural
evolution over a large strain range in aluminium .‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﯿﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ‬
deformed by cyclic‐extrusion‐compression. Materials ‫ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ و‬،‫ﻣﻘﺪار ﻣﯿﮑﺮوﺳﺨﺘﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺤﮑﺎم‬ 
Science and Engineering: A. 1999;260(1‐2):275‐283.
14‐ Pardis N, Talebanpour B, Ebrahimi R, Zomorodian S. ‫ ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺨﺘﯽ در‬.‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﯿﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺖ‬%۲۰ ‫ﻣﻘﺪار آن‬
Cyclic expansion‐extrusion (CEE): A modified .‫ﻋﺮض ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‬
counterpart of cyclic extrusion‐compression (CEC).
Materials Science and Engineering: A. 2011;528(25‐ ‫ ﺗﻮﺳﻂ‬HCEE ‫رﯾﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻌﺪ از ﭘﺎس اول ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ 
26):7537‐7540.
15‐ Faraji G, Samadpour F, Babaei P inventors.
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻓﻮق رﯾﺰداﻧﻪ ﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺪازه‬
Hydrostatic cyclic expansion extrusion process for .‫رﺳﻮﺑﺎت ﮐﺎﻣﻼً رﯾﺰ و ﺑﯿﻦ داﻧﻪﻫﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺷﺪ‬
Modares Mechanical Engineering                                                                                                                                            Volume 20, Issue 4, April 2020
‫ آرﻣﯿﻦ ﺳﯿﻪﺳﺮاﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬۹۳۲
optimization of equal channel angular pressing for producing ultrafine‐grained rods. United States Patent
producing ultra‐fine grained materials. Journal of US20180029097. 2018 Feb 1.
Materials Processing Technology. 2007;184(1‐3):209‐ 16‐ Samadpour F, Faraji G, Babaie P, Bewsher SR,
216. Mohammadpour M. Hydrostatic cyclic expansion
21‐ Yamashita A, Horita Z, Langdon TG. Improving the extrusion (HCEE) as a novel severe plastic deformation
mechanical properties of magnesium and a magnesium process for producing long nanostructured metals.
alloy through severe plastic deformation. Materials Materials Science and Engineering: A. 2018;718:412‐
Science and Engineering: A. 2001;300(1‐2):142‐147. 417.
22‐ Chen Q, Zhao Z, Chen G, Wang B. Effect of 17‐ Rhee K, Han WY, Park HJ, Kim SS. Fabrication of
accumulative plastic deformation on generation of aluminum/copper clad composite using hot hydrostatic
spheroidal structure, thixoformability and mechanical extrusion process and its material characteristics.
properties of large‐size AM60 magnesium alloy. Journal Materials Science and Engineering: A. 2004;384(1‐2):70‐
of Alloys and Compounds. 2015;632:190‐200. 76.
23‐ Amani S, Faraji G, Abrinia K. Microstructure and 18‐ Stanford N, Barnett MR. Solute strengthening of
hardness inhomogeneity of fine‐grained AM60 prismatic slip, basal slip and {1 0 1 2} twinning in Mg and
magnesium alloy subjected to cyclic expansion extrusion Mg–Zn binary alloys. International Journal of Plasticity.
(CEE). Journal of Manufacturing Processes. 2017;28 Pt 2013;47:165‐181.
1:197‐208. 19‐ Ensafi M, Faraji G, Abdolvand H. Cyclic extrusion
24‐ Minárik P, Král R, Čížek J, Chmelík F. Effect of compression angular pressing (CECAP) as a novel severe
different c/a ratio on the microstructure and mechanical plastic deformation method for producing bulk ultrafine
properties in magnesium alloys processed by ECAP. Acta grained metals. Materials Letters. 2017;197:12‐16.
Materialia. 2016;107:83‐95. 20‐ Xu S, Zhao G, Ma X, Ren G. Finite element analysis and

۱۳۹۹ ‫ ﻓﺮوردﯾﻦ‬،۴ ‫ ﺷﻤﺎره‬،۲۰ ‫دوره‬ ‫ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﻣﺪرس‬- ‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ‬