Professional Documents
Culture Documents
მეოთხე ლექცია
მეოთხე ლექცია
1. ესე;
2. ესეს სტრუქტურა.
1. ესე
შესავალი
ნიმუში:
• ცნობილი გამონათქვამი;
• შეკითხვა;
• ფაქტები და სტატისტიკა;
• რაიმე ცნობილი ისტორია ან პირადი გამოცდილება.
ძირითადი ნაწილი
❖ შენიშვნა:
მსჯელობის აგების ორი გზა არსებობს: ინდუქციური და დედუქციური.
ინდუქცია აზროვნების მეთოდია, როდესაც კერძო ფაქტებიდან და ცალკეული
დებულებებიდან ზოგადი დასკნვა გამოგვყავს: კონკრეტული → ზოგადი,
ხოლო
დედუქცია მსჯელობის ხერხია, როდესაც ზოგადი დებულებებიდან კერძო
დასკვნის გამოყვანა ხდება: ზოგადი → კონკრეტული.
ნიმუში:
ინდუქციური მსჯელობა:
დედუქციური მსჯელობა:
• მაგალითები;
• ფაქტები და სტატისტიკა;
• გარკვეული სიტუაციის გადმოცემა, ანალიზი;
• მსჯელობიდან გამომდინარე დასკვნები;
• ვარაუდი, რომელიც ეყრდნობა გარკვეულ ლოგიკას;
• სხვათა მოსაზრებები/თქვენეული ინტერპრეტაცია;
• წყაროები და ა. შ.
დასკვნითი ნაწილი
ნიმუში:
ჰერმან
ჰესე
სიბერე
შესავალი:
სიბერე ჩვენი ცხოვრების საფეხურია, რომელსაც, ისევე როგორც მის სხვა
ეტაპებს, აქვს საკუთარი სახე, საკუთარი ატმოსფერო და ტემპერატურა,
საკუთარი სიხარული და დარდი. ჩვენ, ჭაღარა მოხუცებს, ისევე როგორც ჩვენს
უმცროს თანამოძმეებს, გვაქვს ამოცანა, რომელიც აზრს აძლევს ჩვენს
არსებობას. ისევე როგორც სასიკვდილოდ განწირულ ავადმყოფს,
მომაკვდავსაც - რომლის სარეცლამდეც საეჭვოა, მიაღწიოს ხმამ ამქვეყნიური
სამყაროდან - აქვს თავისი ამოცანა, მანაც უნდა შეასრულოს მნიშვნელოვანი და
საჭირო საქმე.
მთავარი აზრი:
იყო მოხუცი - ისეთივე შესანიშნავი და აუცილებელი ამოცანაა, როგორიც
იყო ახალგაზრდა, ისწავლო სიკვდილი ისეთივე საპატიო ფუნქციაა, როგორიც
სხვა ნებისმიერი იმ პირობით, თუ ეს სრულდება ყოველგვარი
სიცოცხლის
აზრისა და სიწმინდის წინაშე მოწიწებით, კრძალვით. მოხუცი, რომლისთვისაც
სიბერე, ჭაღარა და სიკვდილის სიახლოვე მხოლოდ საძულველი და საშინელია,
ისეთივე უღირსი წარმომადგენელია თავისი ცხოვრების ამ ეტაპისა, როგორიც
ახალგაზრდა და ძლიერი ადამიანი, რომელსაც სძულს თავისი საქმიანობა,
ყოველდღიური შრომა და ცდილობს მისგან თავი დაიძვრინოს.
ძირითადი იდეის მოკლე შეჯამება:
მოკლედ რომ ვთქვათ, სიბერეში შენი დანიშნულება რომ შეასრულო და
თავი გაართვა შენს ამოცანას, შეთანხმებული უნდა იყო სიბერესთან და იმ
ყველაფერთან, რაც მას თან მოაქვს, უნდა შეძლო და უნდა თქვა: „დიახ“.
ყოველმა ადამიანმა იცის, რომ სიბერეს ახლავს ათასგვარი ტვირთი და რომ
ის სიკვდილით მთავრდება. წლიდან წლამდე მსხვერპლი უნდა გაიღო და ბევრ
რამეზე უარი თქვა. უნდა ისწავლო, აღარ ენდო შენს გრძნობებსა და ძალებს.
გზა, რომელიც ჯერ კიდევ ცოტა ხნის წინ შენთვის პატარა გასეირნება იყო,
გრძელი და რთული ხდება და ერთ მშვენიერ დღეს ვეღარც შევძლებთ მის
გავლას. უარის თქმა გვიხდება საჭმელზეც, რომელიც მთელი ცხოვრება
გვიყვარდა. ფიზიკურ სიამოვნებასა და სიხარულს სულ უფრო იშვიათად
განვიცდით და ამ სიამოვნებისთვის სულ უფრო ძვირი უნდა გადავიხადოთ.
შემდეგ ყოველგვარი სნეულება და ავადმყოფობა, გრძნობების დაჩლუნგება,
ორგანოების დასუსტება და ათასნაირი ტკივილი, განსაკუთრებით ღამღამობით,
ხშირად ასეთი ხანგრძლივი და საშინელი... ამ ყველაფერს თავს ვერ დააღწევ, ეს
მწარე სინამდვილეა. მაგრამ საცოდაობა და სამწუხარო იქნებოდა, რომ
მარტოოდენ დაკნინების, დაცემის ამ პროცესს მისცემოდი და ვერ დაგენახა, რომ
სიბერესაც აქვს თავისი კარგი სანუგეშო და სასიხარულო მხარეები,
უპირატესობა. როცა ორი მოხუცი ერთმანეთს ხვდება, მათ კი არ უნდა
ილაპარაკონ მხოლოდ წყეულ ნიკრისის ქარებზე, სხეულზე, რომელიც აღარ
გემორჩილება და ქოშინზე, კიბეზე ასვლისას რომ გაწუხებს, არამედ
სასიხარულო და სასიამოვნო შეგრძნებებსა და შთაბეჭდილებებზე. ასეთები კი
მრავლადაა.
მეორე მთავარი იდეა:
მას შემდეგ, რაც შეგახსენებთ მოხუცთა ცხოვრების ამ დადებითსა და
შესანიშნავ მხარეზე და იმაზე, რომ ჩვენ, ჭაღაროსნებს, გვსმენია ძალის,
მოთმინების, სიხარულის ისეთი წყაროების შესახებ, რომლებიც
ახალგაზრდების ცხოვრებაში არავითარ როლს არ ასრულებს, მე არ შემფერის
ვილაპარაკო რელიგიისა და ეკლესიის ნუგეშისცემაზე. ეს მღვდლის საქმეა,
მაგრამ შემიძლია, ჩამოვთვალო ის საჩუქრები, რომლებიც ჩვენთვის სიბერეს
მოაქვს. მათგან ყველაზე ძვირფასია საგანძური იმ სურათებისა, რომლებიც
ხანგრძლივი ცხოვრების შემდეგ გონებაში აღგბეჭდვია და რომლებსაც, როცა
შენი აქტიურობა ცხრება, სრულიად სხვა თანაგრძნობით უმზერ, ვიდრე ოდესმე.
იმ ადამიანთა ხატებანი და სახეები, რომლებიც უკვე სამოცი-სამოცდაათი წელია
წასულან ამ ქვეყნიდან, ისევ ჩვენთან არიან, გვიცქერენ ცოცხალი თვალებით.
უკვე გამქრალ და სრულიად გადასხვაფერებულ სახლებს, ბაღებსა და ქალაქებს
ვხედავთ ცოცხალთ და უვნებელთ, როგორც ოდესღაც და შორეულ წლებში,
ზღვისპირეთს,
სადაც ათეული წლების წინ ვიმოგზაურეთ, ისევ მთელი თავისი ფერადოვნებით
აღვიქვამთ ამ ჩვენს სურათებიან წიგნში.
მზერა, დაკვირვება, ჭვრეტა სულ უფრო მეტად გადადის ჩვევაში და განწყობილება
და დამკვირვებლის პოზიცია განსაზღვრავს ჩვენს საქციელს.
...სურვილების, ოცნებების, გატაცებებისა და ვნებებისგან დევნილები, ჩვენც,
როგორც ადამიანთა უმრავლესობა, ჩვენი ცხოვრების წლებსა და ათასწლეულებში
მივქროდით მოუთმენლად, ცნობისმოყვარეობითა და იმედებით, მტკივნეულად
განვიცდიდით წარმატებებსა და იმედგაცრუებებს, დღეს კი ჩვენი საკუთარი ცხოვრების
დიდი, ილუსტრირებული წიგნის ფურცვლისას გვიკვირს, როგორი მშვენიერი და
საამური გრძნობაა, გამოხვიდე ამ რბოლიდან და სწრაფვიდან და მიეცე „Vita
Contemplativa-ს“.
აქ, მოხუცთა ამ ბაღში, ყვავის უამრავი ყვავილი, რომელთა მოვლაზეც კი არ
გვიფიქრია. აქ ყვავის ყვავილი მოთმინებისა, მარცვალი კეთილშობილებისა, ჩვენ
ვხდებით უფრო მშვიდნი, შემწყნარებელნი და რაც უფრო ნაკლები მოთხოვნილება გვაქვს
ჩავერიოთ და ვიმოქმედოთ, მით მეტი უნარი გვეძლევა, დავაკვირდეთ და ყური
მივუგდოთ ბუნების სიცოცხლესა და ჩვენს თანამოძმეთა ცხოვრებას, კრიტიკის გარეშე
ვადევნოთ თვალი მის მსვლელობას და გვიკვირდეს მისი მრავალფეროვნება, ზოგჯერ -
თანაგრძნობითა და ჩუმი სევდით, ზოგჯერ - სიცილით, ნათელი სიხარულით, იუმორით.
ამას წინათ ბაღში კოცონთან ვიდექი და ცეცხლში ვყრიდი ფოთლებსა და გამხმარ
ტოტებს. ეკლიანი ღობის იქით ჩაიარა მოხუცმა ქალმა, რომელიც ალბათ 80 წლის
იქნებოდა. იგი შეჩერდა და ყურება დამიწყო. მე მივესალმე, მაშინ მან გაიცინა და მითხრა:
„სწორად მოიქეცით, კოცონი რომ გააჩაღეთ. ჩვენს ასაკში დროა, ნელ-ნელა შევეგუოთ
ჯოჯოხეთს“. ამან მისცა მიმართულება ჩვენს საუბარს, რომლის დროსაც ერთმანეთს
შევჩივლეთ ათასგვარი ტკივილისა და გაჭირვების შესახებ, მაგრამ სულ ხუმრობით
(ხუმრობის კილოთი).
საუბრის ბოლოს ვაღიარეთ, რომ მიუხედავად ყველაფრისა, ჩვენ ჯერ კიდევ არ ვართ
საშინლად მოხუცები მანამდე, სანამ ჩვენს სოფელში ცხოვრობს ყველაზე უხუცესი, ასი
წლის ადამიანი.
დასკვნა:
როცა სრულიად ახალგაზრდები თავიანთი ძალის უპირატესობითა და
გულუბრყვილობით ჩვენს ზურგს უკან იღიმებიან, სასაცილოდ ეჩვენებათ ჩვენი მძიმე
სიარული და დაძარღვული ყელი, ჩვენ ვიხსენებთ დროს, როცა ასეთი ძლიერები და
ასეთივე მიამიტები ვიყავით, ოდესღაც ჩვენც ვიცინოდით და სრულიად არ მიგვაჩნია,
რომ დამარცხებულები ვართ, არამედ გვიხარია, რომ ცხოვრების ამ საფეხურს
გადავაბიჯეთ და გავხდით უფრო ჭკვიანნი და მომთმენნი.
ესეს სტრუქტურა:
ავტორის პოზიციის დაფიქსირება
ესეს მიზნის გამოკვეთა
Sesavali ცნობილი გამონათქვამი
ცნობილი ისტორია ან პირადი გამოცდილება
შეკითხვა
ფაქტები და სტატისტიკა
მსჯელობის განვრცობა
მაგალითები
ფაქტები და სტატისტიკა
ZiriTadi nawili
გარკვეული სიტუაციის გადმოცემა
მსჯელობიდან გამომდინარე დასკვნები
ვარაუდი
სხვათა მოსაზრებები
წყაროები და ა. შ.
ავტორის პოზიციის შეჯამება
ვარაუდის გამოთქმა
დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გაცემა
daskvna
პრობლემის გადაჭრის შეთავაზება
ძირითადი დებულებების გამეორება
რეკომენდაცია
პერსპექტივების დასახვა