LM Matematika 6 Me Ditare

www.mediaprint.
al
KLIKONI KËTU
042251614
Tony Cotton
Caroline Clissold
Linda Glithro
Cherri Moseley
Janet Rees
Libër mësuesi
Matematikë 6
Teksti mësimor Matematikë 1 është hartuar

nga Tony Cotton; Caroline Clissold; Linda Glithro; Cherri Moseley; Janet Rees
Përkthyer dhe përshtatur nga Irma Çaça
Përktheu dhe përshtati: Irma Çaça, Fatbardha Gjoni

Titulli: Libër mësuesi Matematikë 6
Titulli i origjinalit: OXFORD International Primary Maths 1

Teacher’s Guide
Shtëpia Botuese OXFORD University Press
Autorë: Tony Cotton; Caroline Clissold; Linda Glithro; Cherri Moseley; Janet Rees
© Tony Cotton 2014
OXFORD International Primary Maths 6, Teacher’s Guide was originally published in English in 2014.
This translation is published by arrangement with Oxford University Press.
Libri i mësuesit Matematikë 6 është botuar fillimisht në gjuhën angleze në vitin 2014.
Ky tekst i përkthyer botohet në marrëveshje me Oxford University Press.
Përktheu dhe përshtati: Irma Çaça, Fatbardha Gjoni

Drejtuese botimi: Anila Bisha
Redaktore shkencore: Dituri Malaj
Redaktore gjuhësore: Aviola Kristo
Design: OXFORD University Press

Dizajni për botimin shqip: Mirela Ndrita
Kopertina:
Shtëpia Botuese Mediaprint

ISBN: 978-9928-08-201-5
Botimi i parë, 2015
Shtypi: Shtypshkronja Mediaprint

Përmbajtjaȱ
ȱ
ȱȱ
ȱ
Hyrjaȱ 4BȱMbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱȱȱȱȱ
1. Numratȱdheȱvendvleratȱeȱtyreȱȱ 2ȱ dhjetorëȱ ȱ ȱ ȱ 51ȱ
1AȱSistemiȱiȱnumërimitȱ ȱ ȱ 3ȱ 4CȱNumratȱeȱplotëȱ ȱ ȱ 52ȱ
1BȱVendvleratȱ ȱ ȱ ȱ 5ȱ Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 54ȱ
1CȱVetitëȱeȱnumraveȱ ȱ ȱ 7ȱ Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 55ȱ
1DȱKrahasimiȱiȱnumraveȱ ȱ ȱ 9ȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 56ȱ
1EȱRrumbullakimiȱiȱnumraveȱ ȱ 11ȱ 5. Shumëzimiȱdheȱpjesëtimiȱ ȱ 58ȱ
1FȱVargjeȱnumerikeȱ ȱ ȱ 13ȱ 5AȱShumëzimiȱiȱnumraveȱdyshifrorë,ȱ
Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 15ȱ treshifrorëȱdheȱkatërshifrorëȱ ȱ 59ȱ
Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 16ȱ 5BȱPjesëtimiȱiȱnumritȱtreshifrorȱmeȱnjëȱnumërȱ
2. Thyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ ȱ 18ȱ dyshifrorȱ ȱ ȱ ȱ 61ȱ
2AȱThyesaȱtëȱbarabarta.ȱ ȱ ȱ 19ȱ 5CȱPjesëtimiȱmeȱmbetjeȱ ȱ ȱ 63ȱ
2BȱThyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ ȱ 21ȱ 5DȱVetitëȱeȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ 65ȱ
2CȱMbledhjaȱeȱnumraveȱmeȱplotësimȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 67ȱ
(1,ȱ10,ȱ100)ȱ ȱ ȱ ȱ 23ȱ Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 68ȱ
2DȱNumratȱeȱpërzier.ȱThyesatȱmëȱtëȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 69ȱ
mëdhaȱseȱ1.ȱ ȱ ȱ ȱ 25ȱ 6. Figuratȱgjeometrikeȱ ȱ ȱ 71ȱ
2EȱRaportiȱdheȱpërpjesëtimiȱ ȱ 27ȱ 6AȱKlasifikimiȱiȱshumëkëndëshaveȱ 72ȱ
2FȱPërqindjaȱ ȱ ȱ ȱ 29ȱ 6BȱTrupatȱgjeometrikë.ȱVetitëȱeȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 31ȱ trupaveȱ3Dȱ ȱ ȱ ȱ 74ȱ
Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 32ȱ 6CȱVizatimiȱmeȱfiguraȱ2Dȱiȱtrupaveȱ3Dȱ 76ȱ
Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 33ȱ 6DȱKëndiȱdheȱllojetȱeȱtij.ȱTrekëndëshiȱdheȱ
3. Veprimeȱmeȱmendȱ ȱ ȱ 35ȱ llojetȱeȱtijȱ ȱ ȱ ȱ 78ȱ
3AȱMbledhjaȱdheȱzbritja.ȱVeprimeȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 80ȱ
meȱmendȱ ȱ ȱ ȱ 36ȱ Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 81ȱ
3BȱShumëzimiȱdheȱpjesëtimi.ȱVeprimeȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 82ȱ
meȱmendȱ ȱ ȱ ȱ 37ȱ 7. Rrjetiȱkoordinativȱ ȱ ȱ 84ȱ
3CȱVetitëȱeȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ 39ȱ 7AȱLeximiȱdheȱvendosjaȱeȱkoordinataveȱnëȱ
3DȱDyfishimiȱdheȱpërgjysmimiȱ ȱ 41ȱ rrjetinȱkoordinativȱ ȱ ȱ 85ȱ
3EȱPjesëtimiȱiȱnjëȱnumriȱdyshifrorȱmeȱnjëȱ 7BȱPasqyrimiȱdheȱrrotullimiȱ ȱ 87ȱ
numërȱnjëshifror.ȱȱ ȱ ȱ 42ȱ Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 89ȱ
3FȱMbledhjaȱdheȱzbritjaȱmeȱplotësimȱ 43ȱ Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 90ȱ V
Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 45ȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 91ȱ
Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 46ȱ 8. Gjatësia,ȱmasa,ȱkapacitetiȱ ȱ 93ȱ
4. Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱ ȱ ȱ 48ȱ 8AȱNjësitëȱeȱgjatësisë,ȱmasësȱdheȱȱȱȱȱ
4AȱMbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱ kapacitetitȱ ȱ ȱ ȱ 94ȱ
dyshifrorëȱdheȱtreshifrorëȱ ȱ 49ȱ 8BȱKthimiȱiȱnjësiveȱtëȱmatjesȱ ȱ 96ȱ

8CȱPërdorimiȱiȱmetritȱpërȱmatjenȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ 10AȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱ
meȱsaktësiȱ ȱ ȱ ȱ 98ȱ drejtvizoreȱ ȱ ȱ ȱ 116ȱ
Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 100ȱ 10BȱSipërfaqjaȱeȱfiguraveȱtëȱçrregulltaȱ(dukeȱ
Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 101ȱ numëruarȱkatrorët)ȱ ȱ ȱ 118ȱ
Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 101ȱ 10CȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱtëȱ
9. Kohaȱ ȱ ȱ ȱ ȱ 104ȱ përbëraȱ ȱ ȱ ȱ 120ȱ
9AȱNjësitëȱeȱkohësȱȱ ȱ ȱ 105ȱ Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 122ȱ
9BȱPërdorimiȱiȱorësȱ24Ȭorësheȱdheȱoraretȱ107ȱ Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 123ȱ
9CȱPërllogaritjaȱeȱintervaleveȱkohore,ȱdukeȱ Kontrolliȱiȱnjohuriveȱ ȱ ȱ 124ȱ
përfshirëȱdheȱzonatȱkohoreȱ ȱ 109ȱ 11. Statistika,ȱprobabilitetiȱ ȱ ȱ 126ȱ
Unëȱtaniȱdiȱ ȱ ȱ ȱ 111ȱ 11AȱMbledhjaȱeȱtëȱdhënaveȱ ȱ 127ȱ
Provojȱvetenȱ ȱ ȱ ȱ 112ȱ 11BȱProbabilitetiȱ ȱ ȱ ȱ 128ȱ
Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 113ȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ ȱ ȱ 129ȱ
10. Sipërfaqjaȱdheȱperimetriȱ ȱ 115ȱ
VIȱ

ȱ
Hyrjeȱ
ȱ
ȱ
Qëllimiȱiȱprogramitȱ botaȱ rrethȱ tyre.ȱ Procesetȱ kyçeȱ nëȱ zhvilliminȱ eȱ
Tekstiȱmësimorȱështëȱhartuarȱpërȱtëȱndihmuarȱ qasjesȱ tëȱ zgjidhjesȱ sëȱ problemitȱ qëȱ janëȱ nëȱ
mësimdhënienȱ dheȱ mësimnxënienȱ eȱ themelȱtëȱmetodaveȱkanë:ȱ
matematikësȱngaȱnxënësit.ȱ Analiza:ȱ Përzgjedhjaȱ eȱ veprimeveȱ tëȱ duhuraȱ
Programiȱ ështëȱ hartuarȱ meȱ fokusȱ mbiȱ matematikoreȱpërȱtëȱzgjidhurȱproblemin.ȱ
zhvilliminȱ eȱ ideveȱ matematikoreȱ siȱ dheȱ t’iȱ Interpretimiȱ dheȱ vlerësimi:ȱ Ekzaminimiȱ iȱ
ndihmojëȱ nxënësitȱ tëȱ pasurojnëȱ gjuhënȱ supozimeveȱ tëȱ bëraȱ meȱ qëllimȱ zgjidhjenȱ eȱ
matematikore.ȱ problemitȱ dheȱ vlerësimiȱ nëseȱ zgjidhjaȱ ështëȱ
Zgjidhjaȱ eȱ problemaveȱ ështëȱ thelbiȱ iȱ këtijȱ “logjike”.ȱ
programi.ȱ Kjoȱ doȱ tëȱ thotëȱ seȱ dukeȱ ndjekurȱ Prezantimi:ȱParaqitjaȱeȱzgjidhjesȱmeȱqëllimȱqëȱ
mësimetȱ përmesȱ kësajȱ metodeȱ nxënësitȱ doȱ tëȱ tëȱjetëȱeȱqartëȱpërȱtëȱtjerët.ȱ
kenëȱmundësiȱtëȱkuptojnëȱdheȱvënëȱnëȱzbatimȱ Komunikimi:ȱ Aftësiaȱ përȱ t’iȱ ndarëȱ zgjidhjetȱ
tëȱ gjithaȱ aftësitëȱ matematikoreȱ tëȱ nevojshmeȱ meȱ mësuesinȱ dheȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ dheȱ përȱ t’iȱ
përȱt’uȱbërëȱmatematikanëȱtëȱsuksesshëm.ȱAtaȱ bindurȱataȱpërȱrezultatin.ȱ
doȱ tëȱ jenëȱ gjithashtuȱ tëȱ aftëȱ taȱ përdorinȱ Reflektimi:ȱ aftësiaȱ përȱ t’iuȱ kthyerȱ problemitȱ
njohurinëȱ matematikoreȱ përȱ tëȱ kuptuarȱ mëȱ dheȱveprimeveȱmatematikoreȱtëȱkryera,ȱpërȱtëȱ
mirëȱseȱsiȱështëȱeȱorganizuarȱdheȱsiȱfunksiononȱ mësuarȱngaȱprocesi.ȱ
ȱ
Çdoȱmësimȱiȱtekstitȱështëȱiȱorganizuarȱnëȱpesëȱhapaȱmësimnxëniejeȱdheȱmësimdhënieje:ȱ
ȱ
ȱ 1. Diskutoȱ 7ȱ
ȱ Rrjetiȱk
oordina
ȱȱȱȱȱȱ
tivȱ
ȱ ȱ
Diskuto

Kompe
ȱ x Tëȱle
tencaȱm
xohenȱ dh
atematik
oreȱspec
ifikeȱ ȱ
Kyȱ ështëȱ njëȱ aktivitetȱ qëȱ katërȱkua
drantet.ȱ
eȱ shkruh
enȱkoord
ȱ x Tëȱ
shumëk
parashik
ohenȱ
kuȱ do
inatatȱn
ëȱ tëȱ
zhvillohetȱmeȱtëȱgjithëȱklasënȱdheȱ zhvend
ëndëshȱ
m basȱ nj
ȱ tëȱ je
tëȱ njëȱ
ȱ ȱ
prejȱkul
osjejeȱ os
meveȱtë
eȱ rrotul
ëȱ simet
limiȱ 90 0
rie,ȱ nj
ȱ rrethȱ nj
ëȱ
prezantonȱ konceptinȱ kryesorȱ Zhvillim
ȱtij.ȱ ëritȱ
ȱ x Njih
ȱiȱkompe
niȱform
tencaveȱ
matemat
përmesȱnjëȱproblemiȱtëȱarritshëm,ȱ ȱ
Mjetetȱm
atȱ2Dȱeȱ3
Dȱdheȱli ikeȱ
dhjetȱeȱty
ȱ x Libr
ësimoreȱ
iȱiȱnxënë
dheȱburim
etȱeȱinfo
re.ȱ
spontanȱ dheȱ tëȱ bazuarȱ nëȱ x Libr

aȱ oseȱ re
sit,ȱfaqe
ȱ125ȱ rmacioni
tȱ
ȱ x Kam
simetriȱ vistaȱ m
eȱ ilustrim
eȱ qëȱ pë
rdorinȱ
diskutim.ȱ ȱ
eraȱdigj
italeȱ
ȱ Kompe
Kërkojiȱ
tencaȱeȱ
tëȱmësua
simetri.
ȱ Nëȱ mën
Fjaloriȱkyçȱprezantohetȱnëȱkëtëȱ çdoȱ grup
iȱ tëȱ shik
ritȱ gjejnëȱ nj
ëȱ fotoȱ
yrëȱ alte
rnat
meȱ shem ive,ȱ ataȱ mundȱ
ȱ nxënësit.
përshkru
ȱ Thuaju
ȱ at
arȱformën yreȱ tëȱ provoj
ojëȱ imaz
he tȱ teȱ libriȱ
iȱ
pë rdorinȱ
modeleȱ
simetrin
ëȱ (oseȱ
bujȱ oseȱ
modeleȱ
modeleȱ
tëȱ
qëȱ
nëȱ përȱ nëȱ stru
ȱ pikëȱndërkohëȱqëȱmësuesitȱmundȱ Ataȱduh
telefonȱdi
etȱtëȱimag
kujtȱqëȱn
jin
ȱsaȱ mëȱ qa
ojnëȱsiku
rtëȱtëȱjetë
rȱpoȱjaȱsh
ȱeȱmundu
tëȱ
r.ȱ
shkollës)
këtoȱ m
.ȱ Pa
odeleȱ pë
st
kturaȱ
ajȱ thua
arkitekt
juȱ grup
natyrore
uroreȱ
ȱ aȱ
rrethȱ
bëjëȱnjëȱk ukȱeȱsheh pjegojnë rȱ tëȱ kr eveȱ tëȱ
opjeȱtëȱsa ȱimazhinȱ ȱnëȱ fjaloriȱiȱs ijuarȱ po përdorin
hpjeguar ȱ
ȱ taȱpërdorinȱkëtëȱaktivitetetȱpërȱtëȱ fjalorinȱ
përdorur
bazëȱ pë
ȱpërȱkëtëȱk
ktë.ȱJuȱm
rȱ gjuhën
undȱtëȱk
ȱ eȱ përd
porȱqëȱdo
eniȱnevoj
ëȱpërȱ
ȱt’iȱ ȱ
Kompe
tencaȱeȱ
ȱnëȱhyrje
ȱtëȱkapitu
steraȱ ku
llit.ȱ
ȱ je petȱ
Origjinëȱ apitullȱës or ur .ȱ Fjaloriȱ Thuajuȱ ko munikim

htë:ȱ iȱ grupeveȱ itȱ
ȱ kuptuarȱsaȱnjohuriȱkanëȱnxënësitȱ simetriȱ
kulmȱȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱk
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱv
oordinat
ijëȱsimet
aȱȱȱȱȱȱȱȱkua
drantȱ
klasën.ȱV
gjithëȱ ka
endosn
tëȱ ndajnë dheȱeȱshprehje
iȱnjëȱpos
ȱ posterat
ȱ eȱ tyreȱ
sȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱk rik eȱȱȱbosht pi tullin.ȱ N te rȱ pë rȱ taȱshf meȱ
aqurȱpër
ȱ paralele
këndȱiȱng
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱp
ulmeȱ
inguleȱ
ȱsimetrik
ȱ
këtëȱ po
librinȱeȱn
sterȱ dh
eȱ
xënësitȱ
idetëȱ eȱ
mundȱ të
tyreȱ pë
ȱ përdor
inȱ
ȱ
drejtëza
ushtëȱȱk
ȱeȱsimet
ëndȱiȱgje
risëȱpasq
rëȱȱȱȱkën
dȱiȱjasht
ȱ
Aktivit
xënësit.ȱ rȱ tëȱ plot
ësuarȱ VII
rrotullo yronȱȱȱpa ëmȱ eteȱshte
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱr sqyrimȱ sëȱtëȱmun
zhvend rotullim Nxënësi dshmeȱ
osȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ tȱmundȱ
orarȱȱȱȱȱȱ ȱȱzhvendo tëȱ mod tëȱgjejn
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱk sjeȱȱȱȱȱȱȱȱt eleveȱ në ëȱ shembu
un dërȱorarȱ ra ns formim ve ndetȱqëȱ ȱ shtëpi jȱtëȱ ngja
84ȱ Kërkojiȱ njër ȱ at ,ȱ vendet shëmȱ
itȱ ngaȱ gr ȱ aȱ vizitojn ȱ eȱ falje
tyreȱkla upetȱtëȱle ë.ȱ sȱ oseȱ
sës.ȱ Ndë xo jn ëȱ
provoȱtë rkohëȱ që udhëzim Kompe
ȱkrijoshȱ ȱa ta ȱlexojnëȱ etȱe ȱ te nc aȱgjuhës
ȱ imazhinȱ udhëzim Ndërkoh oreȱ
nëȱdërra et,ȱ ëȱ qëȱnxë
Kompe së.ȱ aktivite nësitȱtëȱ
tencaȱeȱ tinȱpreza japinȱ in
Udhëzoj tëȱnxëni ntues,ȱ bë struksio
iȱ nxënës tȱ ky çe ȱ qëȱ ataȱ jȱnjëȱshë netȱnëȱ
gjejnëȱ nj itȱ qëȱ pu gjithaȱfja përdorin nimȱmeȱ
ëȱ shem nojnëȱ në lë ȱ nëȱ dërr fjalëtȱ
artizanal bullȱ tëȱ ȱ grupeȱ tȱngaȱfjal asë.ȱ Pë
ëȱ oseȱ çd nj ëȱ m tëȱ ȱ or iȱm ëȱlart.ȱ rf sh ijiȱ tëȱ
oȱ vizatim odeliȱ tëȱ qilimav ȱ
ȱ aȱ mod eȱ
elȱ qëȱ pë
rdorȱ

ȱ
Hyrjeȱ
ȱ
ȱȱ ëȱtëȱmëdhaȱseȱ1ȱ
2Dȱ Numratȱeȱpërzier.ȱThyesatȱm ȱ
ȱ 2. Zbuloȱ ȱȱȱ
ȱ
Zbulo
Kompetencaȱmatematikoreȱspecifik
eȱ
sȱ tëȱ njëjtëȱ
x Tëȱ krahasohenȱ thyesatȱ meȱ emërue
3 7
ȱ dheȱmeȱemëruesȱtëȱndry shëm,ȱp.sh.ȱ
4
ȱmeȱ .ȱ
8
e,ȱ
etȱ thyesav
x Tëȱ njihetȱ ekuivalencaȱ ndërmj
1 1 1
p.sh.ȱ ,ȱ ȱdheȱ ȱ
100 10 2
ȱ Kyȱështëȱnjëȱaktivitetȱqëȱmundȱtëȱ
x Tëȱ kalohetȱ njëȱ thyesëȱ eȱ çrregul
17 1
.ȱ
ltȱ nëȱ njëȱ
numërȱtëȱpërzier,ȱp.sh.ȱ ȱnëȱ 2
8 8
ëȱtëȱthjeshtë.ȱ
x Tëȱkthehenȱthyesatȱnëȱnjëȱformëȱm
përdoretȱnëȱmënyrëȱindividualeȱ x Tëȱ tregohetȱ gjetjaȱ eȱ thyesav
eȱ meȱ anëȱ tëȱ
ȱ pjesëtimitȱ dheȱ përdori ȱ atoȱ siȱ operato rëȱ përȱ
sasiȱ meȱ tëȱ
tëȱ gjeturȱ thyesa,ȱ dukeȱ përfshirëȱ Kërkojuȱ 10ȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ
klasës.ȱ Ataȱ
oseȱmeȱgrupeȱtëȱvoglaȱnxënësish.ȱ dhjetatȱdheȱtëȱqindtat.ȱ qëndrojnëȱ nëȱ radhëȱ njëriȱ pasȱ
tjetritȱ dheȱ
ȱ ȱkarrige ve.ȱ
eȱ qëndrojnëȱmbrapaȱnjërësȱprej
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematik
ȱ Kyȱhetimȱjuȱprezantonȱnxënësveȱ x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmeto
dëȱtëȱveçantëȱ
siȱ keȱ
Ataȱnuk ȱmundȱ taȱndry shojnëȱv endinȱp
zgjedhurȱ njëȱ karrige.ȱ Kurȱ ataȱ tëȱ
jenëȱ
asiȱeȱkanëȱ
tëȱ gjithëȱ
përȱ tëȱ kryerȱ veprim etȱ dheȱ tregoȱ
ȱkarrigeveȱataȱd oȱtëȱnda jnëȱçoko llatënȱnëȱ
mbrapa
vepruar.ȱ
aftësitëȱeȱtëȱkuptuaritȱdheȱ x Nxirrȱnjëȱpërfu ndimȱtë ȱriȱngaȱ informa cioniȱ atëȱ karrigeȱ ndërmjetȱ tyre.ȱ Kurȱ tëȱ
aktivitetiȱnxënësitȱpunojnëȱnëȱgrupeȱpë
jetëȱ plotësua rȱ
rȱtëȱgjeturȱ
ȱ ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ
cioniȱeȱkaȱtjetrën.ȱ
informaȬ
zgjidhjenȱeȱrregulltȱ(duhur)ȱtëȱproblemës
.ȱ
konceptetȱqëȱgjendenȱnëȱkëtëȱ x Kuptoȱ dheȱ zgjidhȱ problemaȱ meȱ

fjalëȱ dheȱ ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱsh
prehjesȱ
paraqitiȱato.ȱ jenȱeȱtyreȱ
Kërkojiȱnjëȱgrupiȱtëȱparaqesinȱzgjidh
ȱ mësim.përȱkëtëȱtemëȱmësimore. ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinform
acionitȱ meȱpjesënȱtjetërȱtëȱklasës.ȱ
Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ përfshijnëȱ
vizatimeȱ oseȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ40ȱ
veprimeȱpërȱtëȱgjeturȱzgjidhjen.ȱ
x 3ȱkarrigeȱ
ȱtëȱpreraȱ ȱ
x 6ȱcopaȱçokollateȱçdoȱçokollatëȱ6
Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ ȱ
KompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱKomp
etencaȱ eȱ Aktiviteteȱtëȱngjashmeȱdukeȱpërfshir
ëȱvendeȱtëȱ
tëȱnxënitȱ ndryshmeȱmeȱnumraȱtëȱndryshëm.ȱ
caȱeȱtëȱ mësuar itȱ
KëtuȱdoȱndërthuretȱKompeten ȱ
meȱaktivitetinȱkryesor.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ përȱ nxënësi
zgjidhjetȱ eȱ tyreȱ meȱ nxënësitȱ eȱ
tȱ tëȱ paraqesinȱ 25
tjerëȱ përȱ tëȱ
shpjeguarȱidetëȱeȱtyre.ȱ
iȱ fjalëveȱ kyçeȱ përȱ shembu ll:ȱ thyesëȱ eȱ
Modeliȱ
seȱështë?),ȱ
ȱ çrregullt,ȱnumërȱiȱpërzierȱ(çfarëȱllojȱthye
1 1
Vendosȱ3ȱkarrigeȱpërparaȱklasësȱ ,ȱ thyesaȱ
2ȱ gjysma,ȱ njëȱ eȱ tretaȱ 3 ,ȱ njëȱ eȱ gjashtaȱ 6
karrigenȱ eȱ parë,ȱ
Vendosȱ njëȱ çokollatëȱ nëȱ
arrigenȱ eȱ
çokollataȱnëȱkarrigenȱeȱdytëȱdheȱ3ȱnëȱk dhjetore.ȱ
fundit.ȱ

6Cȱ Viz
atimiȱm
eȱfigura
ȱȱȱ ȱ2Dȱiȱtru
Praktik
o paveȱ3D
ȱ ȱ
Kompete
ncaȱmat
x Tëȱ ematikor ȱ
3. Praktikoȱ formaveȱ
koordina
Zhvillim
njihenȱ
tave.ȱ
dheȱ tëȱ
2Dȱ dheȱ
3Dȱ tëȱ pë
eȱspecif
vizatohe
ikeȱ
nȱ para
rfshiraȱ në
qitjetȱ
ȱ rrjetetȱ
ȱiȱkompe
x Iden tencaveȱ
tifikoȱ pa matemat
dheȱ lid raqitjetȱ ikeȱ
hjetȱ eȱ ty eȱ formav
re,ȱ p.sh eȱ 2Dȱ dh
prerjenȱd .ȱ njëȱ ku eȱ 3Dȱ
iagonale bo idȱ eȱ ka
Mjetetȱm ȱdrejtkën ȱ
ësimoreȱd dësh.ȱ
x Libriȱi heȱburim
ȱnxë etȱeȱinfo
x Letërȱm nësit,ȱfaqeȱ117Ȭ1 rmacioni
tȱ
eȱkatrorë 18ȱ
Këtoȱaktiviteteȱuȱlejojnëȱnxënësveȱ x Kutiȱ
x Letra
tëȱmëdha
ȱmilimet
ȱ
ȱ
Kompete rikeȱ
ncaȱeȱtë
tëȱvënëȱnëȱpraktikëȱnjohuritëȱqëȱ Kërkojuȱd
njëȱ nxën
yȱ nxënës
ȱmësuari
veȱtëȱvijn
tȱ
ësiȱtëȱ bë ëȱ paraȱk
kube.ȱ Ve jëȱ njëȱ mod lasës.ȱKër ndryshim
elȱ tëȱnjëȱ kojiȱ ȱ nëȱ m
kanëȱmarrëȱgjatëȱaktivitetitȱ nxënësitȱ
kërkojiȱn
ndoseȱ në
eȱ tjerëȱn
ȱ njëȱ kutiȱ
ukȱmun
tëȱ madhe
trupiȱmeȱ
,ȱ kështu
pesëȱ
nevojë.ȱN
kë rkojiniȱ
ëȱfundȱ
odeletȱ
eȱ tyreȱ
qëȱ atoȱ
kanëȱ
xënësitȱtë dȱ ta ȱsh ohinȱatë ȱ që ȱ palësȱ të
pikërisht ȱjapëȱudh .ȱMëȱ pasȱ tabelë.ȱP ȱ vizato
yetiniȱn jëȱ plan
“zbulo”. modelin.
ngjyrave
ȱ shoqja/
ȱ Kjoȱ du
shokuȱ
hetȱ tëȱ pë
iȱ
ëzimetȱn
ty
ëȱ mënyr
reȱ tëȱ rip
rodhojëȱ
ëȱ që ȱ
ju ajȱ njëȱ
veprimta
ko pj
xë në
eȱ eȱ sa
sitȱeȱtjer
ktë?ȱ Pë
ë:ȱ A ȱë
pamjenȱ
shtëȱmod
nëȱ
eliȱ
.ȱ Përsër rfshijëȱ pë riȱnëseȱës rsëriteni
iteȱ këtë rputhjen Aktivite htëȱeȱnev ȱ këtëȱ
nxënësȱtë ȱ ak tivitetȱ tri ȱ eȱ te ȱsh oj sh m e.ȱ
ȱndryshë
ȱ herëȱ m Nxënësit tesëȱtëȱm
vizatuar m.ȱPërdo ȱ mundȱ undshm
ȱpamjen rniȱkëtoȱ
modeleȱp
eȱ tëȱ përdor eȱ
(ballore)ȱd ȱhorizon ërȱtëȱ përȱtëȱviz inȱ letërȱ
heȱpamjen tale,ȱpam atuarȱnjëȱ milimet
ȱanësore.ȱ jen ȱe ȱp ër K om sërë ȱfo rikeȱ
Kompete parmeȱ petencaȱ rmashȱ3D
ncaȱeȱtë Aktivite gjuhësor .ȱ
Kërkojuȱ ȱnxënitȱ tiȱ hyrësȱ eȱ
nxënësve af të kë rk on
aktivitetin ȱ tëȱ pu sisëȱ gjuh ȱ njëȱ nive
ȱ eȱ librit nojnëȱ në ësore.ȱ Ju lȱ tëȱ lartë
diskutim ȱ tëȱ nxën ȱ çifteȱ tëȱmodel ȱmundȱ të ȱ tëȱ
in.ȱ ësitȱ përȱ nëȱ uarȱpërdo ȱkeniȱnev
Nxënësit tëȱ nxitu shembu riminȱeȱfj ojëȱ përȱ
ȱ mundȱ rȱ ll:ȱ aloritȱ pë
tëȱ kenëȱ Topiȱësht rkatës,ȱp
shtesëȱ nevojëȱ pë ëȱ............. ërȱ
nëȱ krye rȱ mbësh ȱçantë.ȱ
Punimiȱ rjenȱ eȱ tetjeȱ
vizatimitȱ
VIIIȱ këtë.ȱ
meȱ bash
këmosha
tarëtȱ iȱ nd
izometrik
ihmonȱ pë
.ȱ
Kompete rȱ
ncaȱeȱko
Kërkojiȱn munikim
jëritȱ ngaȱ itȱdheȱeȱ
çiftetȱeȱn shprehje ȱȱȱȱNgjitu ȱȱȱȱȱȱȱȱ
nëȱgrupȱ
tëȱvijnëȱ xënësveȱ sȱ rȱmeȱȱȱȱȱȱNȱȱ ȱȱȱȱ
planȱ pa paraȱkla qëȱpunoj
nëȱ ëȱmajëȱtë ȱȱȱ
mjejeȱ pë sësȱpërȱtë ȱȱȱNëȱtëȱm ȱȱ
nxënësitȱ rȱ njëȱ ng ȱvizatua ajtëȱtëȱ
aȱ formatȱ rȱn jëȱ
eȱ tjerë:ȱ eȱ ty
mjaftues Aȱ ështëȱ re .ȱ Pyetiȱ
hëmȱ pë kyȱ info
pasȱ kërk rȱ tëȱ rip rmacionȱ
ojiȱ palë rodhuarȱ iȱ 77
anësore.ȱ sȱ tjetërȱ modelin
tëȱ vizato ?ȱ Mëȱ
Nxënësit jëȱ njëȱ pa Nëȱtëȱdjat ȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ eȱ tje mjeȱ htëȱtëȱȱȱȱȱ ȱȱȱ
rëȱ bëjn
ëȱ ndon ȱ ȱȱȱȱȱȱnënȱ ȱ
jëȱ
ȱ

Hyrjeȱ 2ȱ Thyesatȱd
heȱnumra
tȱdhjetorë
ȱȱȱ Provoȱvete ȱ ȱ
ȱ
n
Kompeten ȱ
caȱmatem
x Tëȱ nji atikoreȱsp
ȱ hetȱ dheȱ
ndërmjetȱnu përdoretȱ
mraveȱdhje
ecifikeȱ
njëvlershmë
riaȱ
x Tëȱ kupto torȱdheȱthy
hetȱ përqind esor.ȱ
4. Unëȱtaniȱdi/Provojȱvetenȱ dheȱtëȱpara
jaȱ siȱ pjesëȱ
qitenȱnumr 1 1 1
atȱ ,ȱ ,ȱ
nëȱ çdoȱ 10
1
0ȱ
ȱ ȱ
siȱpërqind
je.ȱ 2 4 3 ,ȱ ,ȱ
1
10 100 ȱ
Zhvillimȱiȱk
ompetenca
x Nxirrȱnj veȱmatema
ëȱpërfundim tikeȱ
ekzistuesȱ ȱtëȱriȱngaȱi
ȱ informacio
dheȱ kupt
niȱeȱkaȱtjet
nformacion
oȱ qëȱ një
rën.ȱ
ȱ pjesëȱ
iȱ
x Bëjȱ tes
teȱ dheȱ pë
dheȱarsyeto rp un oȱ hipoteza
ȱmetodat.ȱ ,ȱ shpjego
Hetimȱiȱhartuarȱpërȱt’uȱkryerȱ ȱ ȱ
ȱ Mjetetȱmë
x Libriȱiȱn
simoreȱdh
eȱburimetȱ
eȱinformaci
Kompetenc
Kërkojuȱ nx
aȱeȱkomuni
kimitȱdhe
xënësitȱfaqe onitȱ
nëȱgrupeȱtëȱvogla.ȱNxënësitȱdoȱ ȱ
Kompetenc
ȱ48ȱ
mësimin.ȱ
ënësveȱ tëȱ
shkruajnë
ȱeȱshprehjes
ȱ individu
ȱ
alishtȱ
aȱeȱtëȱmës Përdorȱfja
Nxirrȱ for uaritȱdheȱe litëȱeȱmëpo
ȱ tëȱvënëȱnëȱzbatimȱnjohuritëȱqëȱ drejtkënd
matetȱ A4
ësha.ȱ
ȱ dheȱ iȱ
ȱtë ȱnxënitȱ
ndajȱ nëȱ
28ȱ
“U nëȱkuptova
“Unëȱmëso
ȱqëȱ....ȱ
vaȱqëȱ...ȱ
shtm eȱdukeȱfilluar:
ȱ
Kërkojiȱçd
oȱçiftȱnxën “Doȱmëȱp
lojënȱ eȱ ku ësishȱt’iȱpr ëlqenteȱtëȱ
esëȱatoȱdhe mësojaȱmë
kanëȱmarrëȱnëȱkëtëȱmësimȱmeȱ shembujtȱn
Kërkojuȱ nx
jtesës.ȱ Nx
ëȱlibër.ȱ
ënësitȱ mu
ndȱ tëȱ përd
ȱluaj,ȱ
orinȱ ȱ
“Nukȱjamȱ
eȱsigurtëȱrr
ethȱ...ȱ
ȱshumëȱrret
hȱ...ȱ
ënësveȱ tëȱ Ak tiviteteȱsh
përȱ çdoȱ thy përdorinȱ tes
qëllimȱqëȱtëȱzgjidhinȱproblema. barabartë,ȱ
esëȱ (njëȱ thy
përqindjeȱ
esë,ȱ numr
tëȱbarabart
4ȱ përfaqë
simeȱ
aȱ dhjetorëȱ
tëȱ
Nxënësitȱ
mundȱ tëȱ
ëȱt ëȱmundshm
marrinȱ loj
eȱ
ëratȱ eȱ tyr
Jepuȱkëtoȱsh ë).ȱ shtëpiȱdhe eȱ nëȱ
embuj:ȱ ȱtëȱluajnëȱm
eȱfamiljenȱe
ȱ ȱtyre.ȱ
Kompeten
caȱgjuhësor
Juȱ mund eȱ
ȱ tëȱ liston
përdoruraȱn iȱ tëȱ gjitha
ëȱkëtëȱkapit ȱ fjalëtȱ ky
ull.ȱ çeȱ tëȱ
ȱ
32ȱ ȱ
ȱ
ȱ
8ȱ Kontrollo
ȱnjohuritë
ȱ ȱ
5. Kontrolloȱnjohuritëȱ Përȱpyetje
tȱ1ȱderiȱ5,ȱ
1. Cilatȱ çif
rrethoniȱpë
teȱ njësishȱ
përdorenȱ
rgjigjenȱeȱ
saktëȱ
5. Njëȱkut
ȱ
masënȱeȱnjë përȱ tëȱ tre iȱlëngȱfrut
ȱmajëȱluge guarȱ mundȱtaȱsh ashȱpërmba
ȱkripë?ȱ kruaniȱnd nȱ1.25ȱlitra.
rysheȱedh ȱJuȱ
eȱsi:ȱ
Çdoȱmësimȱkaȱnjëȱushtrimȱtëȱ a)ȱgȱdheȱm
ȱ gȱ ȱ
c)ȱlȱdheȱclȱȱ b)ȱkgȱdheȱg
ȱ ȱ
d)ȱclȱdheȱm
thjeshtëȱqëȱmësuesiȱtëȱkontrollojëȱ 2. Përȱtëȱk
thyerȱ3.57m
ȱ
ȱnëȱcentime
lȱ
a)ȱ1250ȱmlȱ ȱ
a) eȱshumë traȱju:ȱ ȱ b)ȱ125ȱmlȱ
zoniȱmeȱ10
0ȱ c)ȱ 11 ȱlitraȱ
njohuritëȱeȱnxënësve.ȱKyȱaktivitetȱ b) eȱpjesëto
c) eȱshumë
niȱmeȱ100ȱ
zoniȱmeȱ10
ȱ
5 ȱ ȱ d)12ȱclȱ
d) eȱpjesëto ȱ 6. Kamȱ një

niȱmeȱ10ȱ ȱkutiȱeȱcilaȱ
përfshinȱpyetjeȱmeȱalternativaȱ 3. Njëȱkut
ȱ
iȱȱlëngȱfru
brendaȱsa
j.ȱ
kaȱpesëȱ pa
koȱtëȱve çantaȱ
ështëȱeȱbara tashȱpërm
banȱ330ȱm
bartëȱme:ȱ l.ȱKjoȱ
dheȱmeȱpërgjigjeȱtëȱshkurtra.ȱ
Fazaȱeȱkontrollitȱtëȱnjohuriveȱ
prezantohetȱnëȱhapinȱeȱtretë. a)ȱ3,3ȱlitërȱ
ȱ ȱ
ȱ
Masaȱeȱpë
Njëȱprejȱpa
rgjithshme
ȱeȱkutisëȱë ȱ
shtëȱ4.85ȱk
c)ȱ0,033ȱlit b)ȱ0,33ȱlȱ koveȱpesh g.ȱ
ërȱ Plotësoȱ tab onȱ137g.ȱ
ȱ ȱ d)ȱ33ȱlitraȱ elënȱ përȱ
mundshme tëȱ treguarȱ
4. Njëȱash ȱtëȱpakove masënȱ eȱ
ensorȱkaȱn Shkruaniȱ ȱtëȱtjera.ȱ
mbanȱ ma jëȱ shënimȱku seȱ çfarëȱ
ksimumiȱ ȱthuhetȱ seȱ pako.ȱ mundȱ tëȱ
400ȱ kg.ȱ Pë aiȱ përmbajëȱ
prejȱshokëv secilaȱ
eȱtuajȱmun rafërsishtȱ
dȱtëȱmbajȱa saȱ
shensori?ȱ
ȱ IX
Masaȱ
137ȱgȱ Përmbajtja
ȱeȱmundsh
ȱ meȱ
ȱ
102ȱ ȱ
ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
a)ȱ5ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ
c)ȱ15ȱ b)ȱ10ȱ
ȱ ȱ
ȱ d)ȱ20ȱ

Xȱ

Kapitulliȱ1ȱ Numratȱdheȱvendvleratȱeȱtyreȱ
ȱ
ȱȱVështrimȱiȱpërgjithshëm
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ Fjalëȱkyçeȱȱ
Nëȱ këtëȱ kapitullȱ njohuritëȱ kryesoreȱ janëȱ rrethȱ 10ȱ 000;ȱ 100ȱ 000;ȱ 1ȱ 000ȱ 000;ȱ numërȱ 4Ȭshifror,ȱ
vendvlerave,ȱ njohjesȱ dheȱ shtrirjesȱ sëȱ numraveȱ faktorȱ
nëȱvazhdimësi.ȱ
shumëfishȱ
Nëȱsisteminȱeȱnumraveȱdhjetorë,ȱvleraȱeȱshifrësȱ
numërȱiȱthjeshtëȱ
varetȱngaȱvendiȱoseȱpozicioniȱiȱnumrit.ȱ
faktorȱiȱthjeshtëȱ
ȱ
numërȱiȱpërbërëȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ shumëfishȱiȱpërbërëȱ
Nxënësitȱduhetȱtëȱdinëȱȱqëȱkurȱshumëzohetȱnjëȱ
numërȱ meȱ 10ȱ “shtohetȱ njëȱ zero”.ȱ Kyȱ arsyetimȱ ȱ>ȱmëȱiȱmadhȱseȱ
ështëȱiȱsaktëȱvetëmȱpërȱshumëziminȱeȱnumraveȱ <ȱmëȱiȱvogëlȱseȱ
tëȱplotëȱ(shembullȱ257ȱu10=2570)ȱ tȱmëȱiȱmadhȱoseȱiȱbarabartëȱmeȱ
Kyȱarsyetimȱnukȱështëȱiȱsaktëȱpërȱshumëziminȱeȱ dȱmëȱiȱvogëlȱoseȱiȱbarabartëȱmeȱ
numraveȱdhjetorë:ȱ gjysmaȱndërmjetȱ
(shembullȱ24.31u100z24.3100)ȱ hamendësimȱ
Nëȱ këtëȱ kapitullȱ uȱ tregohetȱ nxënësveȱ qëȱ kurȱ eȱnjëjtëȱmeȱ
shumëzojnëȱoseȱpjesëtojnëȱmeȱ10ȱoseȱ100,ȱshifratȱ ështëȱeȱpërafërtȱȱ
ndryshojnëȱ pozicioninȱ nëȱ nënvlerë.ȱ Përȱ eȱbarabartëȱmeȱ
“numëriminȱ para”ȱ dheȱ “numëriminȱ prapa”ȱ nëȱ rrumbullakimiȱmëȱiȱafërtȱ
këtëȱkapitullȱnxënësitȱduhetȱt’iȱjepetȱnjohuriȱpërȱ
vazhdimësiȱ
“numëriminȱ prapa”ȱ përtejȱ zeros.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ
zgjatimȱ
mendojnëȱqëȱnukȱmundȱtëȱzbresinȱnjëȱnumërȱtëȱ
parashikojȱ
madhȱ ngaȱ njëȱ numërȱ iȱ vogëlȱ (shembullȱ 25ȱ –ȱ 75ȱ
kufizë.ȱ
nukȱbëhet;ȱjoȱqëȱ25Ȭ75ȱ=ȱȱ50)ȱ
ȱ
Eȱrëndësishmeȱështëȱtëȱpërdoretȱboshtiȱnumerikȱ
ȱ
përȱnumratȱnegativë.ȱ
ȱ
Përmbajtjaȱeȱmësimeveȱ
Njohuriȱpërȱrealiziminȱeȱ
Zhvillimiȱiȱkompetencaveȱnëpërmjetȱtematikaveȱ
kompetencaveȱtëȱkapitullitȱ
Sistemiȱiȱnumërimitȱ Cilaȱështëȱhistoriaȱeȱorigjinësȱsëȱsistemitȱtëȱnumërimitȱqëȱpërdorim?ȱ
Vendvleratȱ Çfarëȱparaqetȱsecilaȱshifërȱeȱnumraveȱtëȱplotëȱmbiȱnjëȱmilion?ȱ
Çfarëȱparaqetȱsecilaȱshifërȱteȱnumratȱdhjetorëȱnjëshiforȱdheȱdyshifrorë?ȱȱ
Ciliȱështëȱkuptimiȱiȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱtëȱnumraveȱmeȱ10,ȱ100ȱdheȱ1000?ȱ
Vetitëȱeȱnumraveȱ Siȱmundȱt’iȱgjejȱfaktorëtȱeȱnjëȱnumriȱ2Ȭshifror?ȱ
Siȱmundȱtëȱgjejȱshumëfishinȱeȱpërbashkët?ȱ
1
Çfarëȱjanëȱnumratȱeȱthjeshtë?ȱ
Siȱmundȱt’iȱshprehimȱ“mëȱeȱmadhe”ȱdheȱ“mëȱeȱvogël”ȱmeȱsimboleȱmatematikore?ȱ
Rrumbullakimiȱiȱnumraveȱ Siȱmundȱtëȱrrumbullakojȱnumratȱnëȱ10,ȱ100ȱoseȱ1000ȱmëȱtëȱafërt?ȱ
Siȱ mundȱ tëȱ hamendësojȱ kuȱ shtrihetȱ nëȱ boshtinȱ numerikȱ ngaȱ 0Ȭ10ȱ 000ȱ njëȱ
numërȱ4Ȭshifror?ȱ
Vargjeȱnumerikeȱ Siȱmundȱtëȱnjohȱvargunȱeȱnumrave?ȱ
Siȱmundȱtaȱvazhdojȱsipasȱrregullësȱsëȱtijȱnjëȱvargȱnumrash?ȱ

1ȱ Numriȱdheȱvendvleraȱ
ȱ
ȱȱȱȱȱȱ Diskuto
ȱ
Kompetencaȱmatematikoreȱspecifikeȱ
x Nxënësitȱ tëȱ njohinȱ çdoȱ shifërȱ qëȱ paraqetȱ
numriȱmbiȱnjëȱmilion.ȱ
x Nxënësitȱ tëȱ arsyetojnëȱ hamendësimetȱ dheȱ
ngjashmëritëȱeȱnumraveȱtëȱmëdhenj.ȱ
ȱ
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematikeȱ
x Zgjedhjaȱ eȱ strategjiveȱ frytdhënëseȱ dheȱ tëȱ
përshtatshmeȱ përȱ tëȱ kryerȱ njëȱ veprimȱ kuȱ
përfshihenȱ mbledhja,ȱ zbritja,ȱ shumëzimiȱ
oseȱpjesëtimi.ȱ
x Shpjegimiȱ iȱ arsyesȱ sëȱ zgjedhjesȱ sëȱ kësajȱȱ
metodeȱtëȱveçantëȱpërȱtëȱkryerȱnjëȱveprim.ȱ
x Shpjegimiȱ rrethȱ sistemitȱ tëȱ përditshëmȱ tëȱ mbushurȱ këtëȱ enëȱ (kovë)?ȱ Saȱ kovaȱ tëȱ voglaȱ
natyrës.ȱ mundȱtëȱmbushinȱ1ȱkovëȱmëȱtëȱmadhe,ȱmeȱ1m3?ȱ
ȱ ȱ
Mjetetȱ mësimoreȱ dheȱ burimetȱ eȱ informacionitȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
dheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ ndajnëȱ zgjidhjetȱ meȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ5ȱ pjesënȱtjetërȱtëȱklasës.ȱ
x Metërȱ ȱ
x Kubeȱmeȱmasaȱtëȱndryshmeȱ
x Fasuleȱ
Nxënësitȱduhetȱtëȱangazhonenȱmeȱaktiviteteȱtëȱ
x Makinëȱllogaritëseȱȱ
tjeraȱmeȱnumraȱtëȱmëdhenj.ȱShembull:ȱ
ȱ
Saȱ(kohëȱapoȱdistancë?)ȱduhetȱtëȱecëȱngaȱshkollaȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ
Pyetjeȱpërȱnxënësit,ȱsi:ȱȱ përȱnëȱqytetinȱfqinj?ȱ
Saȱ kohëȱ tëȱ duhetȱ përȱ tëȱ numëruarȱ deriȱ nëȱ ȱ
shifrënȱnjëȱmilion?ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Disaȱ nxënësȱ mundȱ tëȱ supozojnëȱ qëȱ juȱ mundȱ tëȱ Dëgjojiȱ nxënësitȱ kurȱ thonëȱ numratȱ eȱ mëdhenj.ȱ
numëroniȱçdoȱnumërȱnëȱnjëȱsekondëȱdheȱllogaritȱ Inkurajojiȱ t’iȱ thonëȱ numratȱ eȱ plotëȱ dheȱ joȱ meȱ
saȱmilionaȱsekondaȱjanëȱnëȱditëȱdheȱorë.ȱ shifraȱ tëȱ ndara.ȱ Shembull,ȱ numriȱ 876ȱ 426ȱ ështëȱ
Saȱiȱduhetȱatijȱpërȱtëȱthënëȱnjëȱnumërȱmeȱzëȱtëȱ
tetëqindȱeȱshtatëdhjetëȱeȱgjashtëȱmijëȱeȱkatërqindȱ
lartë,ȱsiȱnumriȱ876ȱ426?ȱ
eȱnjëzetȱeȱgjashtë,ȱjoȱtetëȱshtatëȱgjashtëȱkatërȱdyȱ
ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ gjashtë.ȱ
2ȱ
Pyetjeȱ përȱ nxënësit:ȱ Saȱ kokrraȱ fasuleȱ doȱ tëȱ ȱ
duheshinȱpërȱtaȱmbushurȱklasënȱplot?ȱSiȱmundȱ ȱ
taȱ llogarisëshȱ këtë.ȱ Uȱ jepetȱ kohëȱ nxënësve,ȱ tëȱ ȱ
cilëtȱ ndahenȱ nëȱ grupe,ȱ përȱ tëȱ vendosurȱ siȱ tëȱ ȱ
zgjidhimȱ problemin.ȱ Juȱ mundȱ taȱ thjeshtoniȱ
ȱ
probleminȱdukeȱpërdorurȱenëȱtëȱvoglaȱdheȱdukeȱ
bërëȱ pyetje:ȱ Saȱ kokrraȱ fasuleȱ duhetȱ përȱ tëȱ

1Aȱ Sistemiȱiȱnumërimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x T’uȱ bëhetȱ iȱ njohurȱ nxënësveȱ ȱ historikuȱ iȱ
sistemitȱtëȱnumërimitȱdheȱȱtëȱkuptohetȱsiȱtëȱ
shtjellohet.ȱ
x Tëȱnjihetȱngaȱnxënësitȱçdoȱshifërȱqëȱparaqetȱ
ȱ
x Përdorimiȱ iȱ arsyetimeveȱ ȱ logjikeȱ përȱ tëȱ
shqyrtuarȱ dheȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ
numraȱdheȱenigmaȱmatematikore.ȱ
ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ6ȱ Përsëriteȱ disaȱ herëȱ dukeȱ përdorurȱ simboleȱ tëȱ
x 100ȱkatrorëȱmeȱdorëshkrimeȱtëȱndryshmeȱ ndryshme.ȱ
x Tabelaȱtëȱvoglaȱ ȱ
ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Nxënësitȱ mundȱ t’uaȱ tregojnëȱ edheȱ ȱ prindërveȱ
Jepiȱ çdoȱ nxënësiȱ njëȱ pjesëȱ tëȱ simboleve.ȱ Ataȱ tëȱtyreȱnjohuritëȱpërȱsimboletȱqëȱataȱmësuanȱnëȱ
duhetȱ tëȱ formojnëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ 6ȱ (katrorë?)ȱ këtëȱmësim.ȱ
përȱ tëȱ plotësuarȱ simbole.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ
ȱ
shqyrtojnëȱ meȱ kujdesȱ 100ȱ katrorët.ȱ Duhetȱ tëȱ
diskutojnëȱ çfarëȱ shikojnëȱ (vënëȱ re).ȱ Çfarëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
numrashȱnjohin?ȱSiȱiȱpërdorënȱnjohuritëȱeȱ100ȱ Kurȱ nxënësitȱ tëȱ plotësojnëȱ simboletȱ kërkojuȱ tëȱ
katrorëveȱpërȱtëȱ“përkthyer”ȱnumrat.ȱ shpjegojnëȱmendimetȱeȱtyre.ȱȱ
Pyetiȱnxënësitȱnëseȱdinëȱsisteminȱeȱnumërimitȱ Fokusohuȱnëȱvendvleratȱ“qindëshe”,ȱ“dhjetëshe”ȱ
nëȱgjuhëȱtjetër?ȱ dheȱ“njëshe”.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ ȱ
Nëȱ tabelënȱ eȱ hyrjesȱ sëȱ 100ȱ katrorëveȱ nxënësitȱ ȱ
duhetȱtëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ taȱ plotësuarȱ atë.ȱ ȱ
Nëȱqoftëȱseȱnxënësitȱdinëȱsimboletȱpërȱnumratȱ
ȱ
nëȱnjëȱngaȱgjuhët,ȱataȱduhetȱtëȱinkurajohenȱpërȱ
tëȱthënëȱȱmeȱzëȱtëȱlartëȱnumrin.ȱNëseȱdinëȱnjëȱ ȱ
simbolȱtëȱnjëȱgjuheȱtjetër,ȱduhetȱt’uȱkërkohetȱtëȱ ȱ 3
plotësojnëȱkolonënȱeȱfundit.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ
shkruajnëȱ nëȱ mënyrëȱ individualeȱ veprimetȱ eȱ
tyreȱnëȱtabelë,ȱ

1Aȱ Sistemiȱiȱnumërimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x T’uȱ bëhetȱ iȱ njohurȱ nxënësveȱ ȱ historikuȱ iȱ
sistemitȱtëȱnumërimitȱdheȱȱtëȱkuptohetȱsiȱtëȱ
shtjellohet.ȱ
x Tëȱnjihetȱngaȱnxënësitȱçdoȱshifërȱqëȱparaqetȱ
ȱ
x Përdorimiȱ iȱ arsyetimeveȱ ȱ logjikeȱ përȱ tëȱ
shqyrtuarȱ dheȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ
numraȱdheȱenigmaȱmatematikore.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ7ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x 100ȱkatrorëȱmeȱsimboleȱtëȱndryshmeȱpërȱt’iȱ Nxënësitȱmundȱt’uaȱtregojnëȱȱprindërveȱtëȱtyreȱ
përdorurȱpërȱnjohuriȱ njohuritëȱ përȱ simboletȱ qëȱ ataȱ shpikënȱ dheȱ tëȱ
x Tabelaȱtëȱvoglaȱ bëjnëȱpyetjeȱpërȱprindërit.ȱ
ȱ
ȱ
Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shikojnëȱ fototȱ (imazhet)ȱ
Pasiȱ nxënësitȱ tëȱ shpikinȱ sisteminȱ eȱ tyreȱ ȱ tëȱ
nëȱ libër.ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ diskutojnëȱ përȱ njëȱ
sistemȱ numërimiȱ qëȱ mundȱ tëȱ zhvillohetȱ përȱ numërimit,ȱ përqendrohuȱ nëȱ vendvlerat,ȱ siȱ
këtaȱ“alienë”.ȱAtaȱmundȱtëȱmendojnëȱmeȱbazëȱ “qindëshe”ȱ“dhjetëshe”ȱdheȱ“njëshe”.ȱ
3ȱoseȱbazëȱ4ȱoseȱndoshtaȱmeȱbazëȱ6ȱoseȱbazëȱ8.ȱ ȱ
Kjoȱdoȱtëȱthotëȱqëȱ“alienët”ȱmeȱ3ȱgishtaȱmundȱ
tëȱnumërojnëȱnëȱ6ȱdheȱtëȱfillojnëȱmeȱ“dhjetë”.ȱ ȱ
Pranoȱçdoȱpërgjigje.ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ duhetȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ tëȱ
shpikurȱ sisteminȱ eȱ tyreȱ tëȱ numërimitȱ dheȱ tëȱ ȱ
plotësojnëȱfaqenȱeȱlibrit.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
4ȱ Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ çdoȱ çiftiȱ tëȱ vendosinȱ njëȱ ȱ
veprimȱ përȱ shokun/shoqenȱ dukeȱ përdorurȱ
ȱ
simboletȱ eȱ tyre.ȱ Zgjidhȱ njëȱ çiftȱ qëȱ t’iȱ “mësojë”ȱ
shpikjenȱeȱsistemitȱtëȱnumërimitȱpjesësȱtjetërȱtëȱ ȱ
klasës.ȱ
ȱ

1Bȱ Vendvleratȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱnjohinȱçdoȱshifërȱqëȱparaqetȱnumriȱmbiȱ
njëȱmilion.ȱ
x Tëȱdinëȱçfarëȱparaqetȱçdoȱshifërȱnëȱ1ȱdheȱ2ȱ
rendeȱnumrashȱdhjetorë.ȱ
ȱ
x Përdorȱmetodaȱnumërimiȱoseȱtabelatȱpërȱtëȱ
ndihmuarȱ nëȱ zgjidhjenȱ eȱ problemaveȱ nëȱ
mënyrëȱsistematike.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ8Ȭ9ȱ
x Shifratȱ0Ȭ9ȱnëȱfletaȱA4ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ numratȱ nëȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ katrorëtȱeȱtyreȱdheȱtëȱlexojnëȱȱnumratȱ5,ȱ6ȱdheȱ
ȱ 7Ȭȱshifrorë.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Jepiȱ nxënësitȱ 5ȱ sekondaȱ kohëȱ qëȱ tëȱ shkruajëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ numratȱdheȱmëȱpasȱkërkojiȱtëȱtregojëȱnumratȱeȱtij.ȱ
zgjedhinȱ njëȱ shifërȱ ngaȱ fletaȱ A4ȱ qëȱ tiȱ keȱ Përfshiȱdisaȱnumraȱmeȱzero.ȱShembullȱ(302ȱ107).ȱ
përgatitur.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ kthehenȱ meȱ Përsëriteȱpërȱnjëȱgrupȱnumrashȱmeȱ2ȱshifraȱpasȱ
fytyrëȱngaȱpjesaȱtjetërȱeȱklasësȱnëȱvijëȱtëȱdrejtë.ȱ presjes.ȱ
Bëjuȱpyetjeȱindividualeȱnxënësve.ȱ ȱ
Shembullȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Njëȱnxënësȱmerrȱnumrinȱ7ȱ–ȱklasaȱthotëȱ“shtatë”.ȱ Mundȱ t’uȱ japëshȱ nxënësveȱ gazetaȱ dheȱ revistaȱ
Dyȱnxënësȱmarrinȱnumratȱ3ȱdheȱ7.ȱKlasaȱthotëȱ dheȱt’uȱthuash:ȱGjejȱshembujȱnumrashȱtëȱmëdhenjȱ
“tridhjetëȱeȱshtatë”.ȱ dheȱdhjetorë.ȱ
Treȱ nxënësȱ marrinȱ numratȱ 5,ȱ 3ȱ dheȱ 7.ȱ Klasaȱ Kërkojuȱt’iȱshkruajnëȱnumratȱmeȱfjalë.ȱ
thotëȱ “pesëqindȱ eȱ tridhjetëȱ eȱ shtatë”ȱ eȱ kështuȱ ȱ
meȱradhë.ȱ
Përsëriteȱ disaȱ herëȱ nëseȱ mendonȱ seȱ ështëȱ eȱ
Bëjuȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
nevojshme.ȱ
Saȱshifraȱkaȱkyȱnumër?ȱ
ȱ
Çfarëȱdiȱrrethȱnjëȱnumriȱpesë/gjashtëshifror.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
10ȱ000;ȱ100ȱ000;ȱ1ȱ000ȱ000ȱ
Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ tëȱ
Tëȱdhjetat,ȱtëȱqindtat,ȱpresjaȱetj.ȱ
plotësuarȱlibrin.ȱBëjuȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ 5
ȱ
Siȱ eȱ gjeteȱ qëȱ kyȱ ishteȱ numriȱ mëȱ iȱ madhȱ iȱ
ȱ
mundshëm?ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Nxirrȱkartonëtȱeȱvegjël.ȱ
ȱ
ȱ

1Bȱ Vendvleratȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Shumëzoȱ dheȱ pjesëtoȱ çdoȱ numërȱ tëȱ plotëȱ
ngaȱ 1ȱ deriȱ nëȱ 10ȱ 000ȱ meȱ 10,ȱ 100ȱ oseȱ 1ȱ 000ȱ
dheȱshpjegoȱrezultatin.ȱ
ȱ
ȱ
x Libriinxënësit,faqe10Ͳ11ȱ
x Makinëllogaritëseȱ
x Kartonëȱtëȱvegjël,ȱzarȱ Pyetȱ klasën:ȱ Kurȱ shumëzohetȱ njëȱ numërȱ meȱ
ȱ 100ȱaȱshtohenȱdyȱzero?ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Mëȱ pasȱ pyet:ȱ Nëȱ çfarëȱ shembujshȱtregohetȱ ȱ seȱ
Vizatoȱ 6ȱ kutiȱ nëȱ tabelë.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ njëȱ përfundimȱ iȱ tillëȱ ȱ nukȱ ështëȱ gjithmonëȱ iȱ
kopjojnëȱkëtoȱ6ȱkutiȱnëȱkartonëtȱeȱtyre.ȱȱ saktë?ȱ
ȱ
Nxënësiȱ mundȱ tëȱ ketëȱ informacionȱ përȱ
Hidhȱ zarinȱ 6ȱ herë.ȱ Pasȱ çdoȱ hedhjejeȱ nxënësitȱ
shkruajnëȱshifrënȱnëȱnjërënȱngaȱkutitë.ȱ pagesënȱ mëȱ tëȱ mirëȱ tëȱ njëȱ individiȱ nëȱ qytet.ȱ
Kërkojuȱatyreȱtëȱshkruajnëȱnumrinȱmëȱtëȱmadhȱ Pyetȱnxënësin:ȱSaȱështëȱpagaȱeȱnjëȱmësuesi?ȱPoȱ
tëȱ mundshëmȱ meȱ këtoȱ shifra;ȱ tëȱ shkruajnëȱ pagesaȱeȱȱnjëȱmirëmbajtësiȱrruge?ȱ
numrinȱ mëȱ tëȱ vogëlȱ tëȱ mundshëmȱ meȱ këtoȱ ȱ
shifra.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Përsëriteȱmeȱnumraȱdhjetorë.ȱ
Inkurajojiȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ shpjegojnëȱ strategjitëȱ
eȱtyreȱdheȱtëȱpërdorinȱfjalorinȱeȱvendvlerave:ȱ
ȱ dhjetëmijëshe,ȱ qindmijëshe,ȱ milionëshe;ȱ tëȱ
ȱ dhjetat,ȱtëȱqindtat,ȱpresja.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱSaȱshifraȱkaȱkyȱnumër?ȱÇfarëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çiftȱ nëȱ libër.ȱ diniȱrrethȱnumraveȱ5Ȭshifrorë?ȱ
Kërkojuȱ atyreȱ t’iȱ shpjegojnëȱ njëriȬtjetritȱ çfarëȱ
ȱ
6ȱ vënëȱreȱ(kurȱshumëzojnëȱnjëȱnumërȱmeȱ...)ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Zgjidhȱ 1ȱ oseȱ 2ȱ nxënësȱ përȱ tëȱ cilëtȱ juȱ eȱ diniȱ seȱ
ȱ
dinëȱtëȱshpjegojnëȱȱmirë.ȱKërkojuȱqëȱtëȱndajnëȱ
ȱ
shpjegimetȱeȱtyreȱmeȱpjesënȱtjetërȱtëȱklasës.ȱ
ȱ

1Cȱ Vetitëȱeȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Njohjaȱmeȱnumratȱeȱthjeshtëȱmëȱtëȱmëdhenjȱ
seȱ 20ȱ dheȱ tëȱ gjejnëȱ tëȱ gjithëȱ numratȱ eȱ
thjeshtëȱmëȱtëȱvegjëlȱseȱ100.ȱ
x GjetjaȱeȱfaktorëveȱpërbërësȱtëȱnumraveȱdyȬ
shifrorë.ȱ
x Gjetjaȱ eȱ disaȱ shumëfishaveȱ tëȱ përbashkët,ȱ
përȱshembullȱtëȱnumraveȱ4ȱdheȱ5ȱetj.ȱ
ȱ
x Tëȱbëhetȱlidhjaȱndërmjetȱnumraveȱdheȱfjalëve.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ12Ȭ13ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ fjalitëȱ eȱ
ȱ mëposhtme:ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Njëȱnumërȱiȱthjeshtëȱështëȱ_____.ȱ
Pyetȱ njëȱ nxënës:ȱ Cilaȱ ështëȱ dataȱ juajȱ eȱ lindjes?ȱ Njëȱnumërȱiȱpërbërëȱështëȱ_____.ȱ
(vetëmȱ data).ȱ Kërkojiȱ atijȱ tëȱ shkruajëȱ numrinȱ Njëȱfaktorȱiȱthjeshtëȱështëȱ_____.ȱ
nëȱtabelë.ȱ ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱshkruajnëȱnëȱ2ȱminutaȱsaȱmëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
shumëȱfakteȱrrethȱkëtijȱnumri.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ gjejnëȱ historinëȱ eȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ qëȱ tëȱ tregojëȱ fakteȱ tëȱ
numraveȱtëȱthjeshtë.ȱ
ndryshmeȱ përȱ këtëȱ numër.ȱ Kujtojuȱ nxënësveȱ
qëȱfaktorȱiȱnjëȱnumriȱështëȱnumriȱqëȱpjesëtohetȱ ȱ
meȱtëȱpaȱmbetje.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ lexojnëȱ përgjigjetȱ eȱ tyreȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ dukeȱthënë:ȱ
Kërkojuȱȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱfaqetȱeȱlibrit.ȱ Njëȱnumërȱiȱthjeshtëȱështëȱ_____.ȱ
Kujtojuȱnxënësveȱqë:ȱȱ Njëȱnumërȱiȱpërbërëȱështëȱ_____.ȱ
Shumëfishatȱeȱnumraveȱjanëȱ“numratȱqëȱdalinȱ Njëȱfaktorȱiȱthjeshtëȱështëȱ_____.ȱ
nëȱtabelënȱeȱshumëzimitȱtëȱnumrit”ȱShembull:ȱ ȱ
shumëfishatȱ eȱ numritȱ 6ȱ janëȱ 12,ȱ 18,ȱ 24ȱ eȱ meȱ ȱ
radhë.ȱ ȱ
Faktorȱ iȱ njëȱ numriȱ ështëȱ njëȱ numërȱ qëȱ ȱ
7
pjesëtohetȱpikërishtȱmeȱtë.ȱKështuȱqëȱfaktorëtȱeȱ ȱ
numritȱ12ȱjanë:ȱ1,ȱ2,ȱ3,ȱ4,ȱ6ȱdheȱ12.ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ

1Cȱ Vetitëȱeȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Gjetjaȱeȱȱfaktorëveȱtëȱnumraveȱdyshifrorë.ȱ
shembull:ȱtëȱnumraveȱ4ȱdheȱ5.ȱ
x Përdorimiȱiȱshenjaveȱ<,ȱ>ȱdheȱ=ȱ
ȱ
x Tëȱbëhetȱlidhjaȱndërmjetȱnumraveȱdheȱfjalëve.ȱ
ȱ
x Kartaȱmeȱshifraȱ0Ȭ9ȱ
ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Zgjidhȱ 24ȱ nxënës.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ saȱ mëȱ shumëȱ
qëndrojnëȱ nëȱ rreshtȱ (rrjetëȱ drejtkëndësheȱ fakteȱ rrethȱ numritȱ tëȱ datësȱ sëȱ lindjesȱ sëȱ tyreȱ
rresht/shtyllë)ȱdheȱtëȱformojnëȱrreshtaȱmeȱngaȱ
dheȱ datësȱ sëȱ lindjeveȱ tëȱ pjesëtarëveȱ tëȱ tjerëȱ tëȱ
6ȱdheȱshtyllaȱmeȱngaȱ4.ȱ
Kërkojuȱtëȱformojnëȱnjëȱrreshtimȱtëȱri.ȱ familjes.ȱ
Përsëriteȱ derisaȱ t’iȱ gjejnëȱ tëȱ gjithaȱ mundësitë.ȱ ȱ
Janëȱ1u24,ȱ2u12,ȱ3u8,ȱ4u6.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Bëjȱtëȱnjëjtinȱaktivitetȱmeȱnumraȱtëȱndryshëm.ȱ Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
ȱ Cilëtȱjanëȱfaktorëtȱeȱnumritȱ15?ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Cilëtȱ janëȱ shumëfishatȱ eȱ përbashkëtȱ tëȱ numraveȱ 4ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ librin.ȱ dheȱ10?ȱ
Kontrolloȱ përȱ tëȱ parëȱ nëseȱ ataȱ eȱ zotërojnëȱ Aȱështëȱ7ȱmëȱeȱvogëlȱseȱ15?ȱ
kuptiminȱ eȱ simboleveȱ >ȱ (mëȱ eȱ madheȱ se),ȱ <ȱ Aȱështëȱ7ȱmëȱeȱmadheȱseȱ4?ȱ
(mëȱ eȱ vogëlȱ se)ȱ dheȱ terminȱ “shumëfishȱ iȱ ȱ
përbashkët”.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ fjalitëȱ eȱ ȱ
mëposhtme:ȱ ȱ
Njëȱfaktorȱështëȱ______.ȱ ȱ
8ȱ >ȱnënkuptonȱ______.ȱ ȱ
<ȱnënkuptonȱ________.ȱ ȱ
ȱ

1Dȱ Krahasimiȱiȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Radhitjaȱdheȱkrahasimiȱȱiȱnumraveȱpozitivëȱ
deriȱnëȱnjëȱmilionȱdheȱnumraveȱnegativëȱnëȱ
njëȱnivelȱtëȱpërshtatshëm.ȱ
ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ16ȱ
x Njëȱsetȱmeȱshifraȱ1Ȭ9ȱnëȱletërȱA4ȱ
x Njëȱzarȱpërȱçdoȱnxënësȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ Përdorȱ njëȱ zarȱ përȱ tëȱ formuarȱ 5ȱ numraȱ
ȱ negativëȱ dheȱ shkruajiȱ atoȱ nëȱ tabelë.ȱ Kërkojuȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ nxënësveȱ t’iȱ rendisinȱ ngaȱ mëȱ iȱ vogliȱ tekȱ mëȱ iȱ
Kërkojuȱ 6ȱ nxënësveȱ tëȱvijnëȱ paraȱklasës.ȱ Seciliȱ madhiȱnumratȱnëȱkartonëtȱeȱtyre.ȱ
tëȱ zgjedhëȱ njëȱ shifërȱ dheȱ tëȱ qëndrojëȱ sipasȱ ȱ
radhësȱ dheȱ numratȱ eȱ zgjedhurȱ t’uaȱ tregojnëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
nxënësveȱ tëȱ tjerëȱtëȱ klasësȱ dukeȱ iȱ thënëȱmeȱ zëȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ shembujȱ numrashȱ tëȱ
tëȱlartë.ȱShembullȱ
mëdhenjȱ dheȱ numrashȱ negativëȱ nëȱ jetënȱ eȱ
Nëseȱnxënësiȱ kaȱ zgjedhurȱ7,ȱ pastajȱ 2,ȱ pastajȱ5,ȱ
përditshmeȱ dheȱ mundȱ t’iȱ radhisinȱ dheȱ t’iȱ
pastajȱ 3,ȱ pastajȱ 8,ȱ pastajȱ 1ȱ numriȱ iȱ formuarȱ doȱ
tëȱjetëȱ725ȱ381.ȱ krahasojnëȱata.ȱ
Pyetȱ nxënësit:ȱ Ciliȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ madhȱ qëȱ ȱ
mundȱtëȱformojmëȱmeȱkëtoȱshifraȱ(875ȱ321)?ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Ciliȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ vogëlȱ qëȱ mundȱ tëȱ Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱçift.ȱ
formojmëȱmeȱkëtoȱshifra?ȱ Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ thonëȱ meȱ zëȱ tëȱ lartëȱ
ȱ numratȱqëȱkanëȱformuar.ȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ përdorinȱ zarinȱ përȱ tëȱ
ȱ
formuarȱ njëȱ numërȱ 6Ȭshifrorȱ dheȱ t’iȱ radhisinȱ
ȱ
ato.ȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ gjejnëȱ numrinȱ mëȱ tëȱ 9
ȱ
madhȱdheȱmëȱtëȱvogëlȱtëȱmundshëmȱqëȱmundȱ
ȱ
tëȱformohetȱmeȱkëtoȱshifra.ȱ
ȱ
ȱ

1Dȱ Krahasimiȱiȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Radhitjaȱdheȱkrahasimiȱiȱnumraveȱpozitivëȱ
deriȱ nëȱ njëȱ milionȱ dheȱ iȱ numraveȱ negativëȱ
nëȱnjëȱnivelȱtëȱpërshtatshëm.ȱ
ȱ
ȱ
x Temperaturaȱ eȱ disaȱ shteteveȱ tëȱ ndryshmeȱ
tëȱbotësȱmeȱletra:ȱ ȱ
Rusiaȱ ȱ ȱ –ȱ680Cȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Antarktidaȱ ȱ –ȱ890Cȱ
Tëȱpunohetȱmeȱataȱnxënësȱtëȱcilëtȱjanëȱmëȱpakȱ
Minesotaȱȱ ȱ –ȱ400Cȱ
tëȱ sigurt.ȱ nëȱ gjuhëȱ shqipeȱ përȱ tëȱ shqiptuarȱ
Kanadaȱ ȱ ȱ –ȱ620Cȱ
Finlandaȱ ȱ ȱ –ȱ70Cȱ numratȱ nëȱ fjalë.ȱ Nëȱ tëȱ kundërt,ȱ mundȱ tëȱ
x Hartaȱbotëroreȱ shkruhenȱpërgjigjetȱpërȱnxënësitȱtëȱcilëtȱmundȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ t’iȱ thonëȱ numrat,ȱ porȱ kanëȱ vështirësiȱ përȱ t’iȱ
ȱ shkruarȱata.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ zgjedhinȱ njëȱ shtetȱ dheȱ taȱ ȱ
vendosinȱ nëȱ hartë.ȱ Kurȱ tëȱ 5ȱ shtetetȱ tëȱ jenëȱ ȱ
ngjiturȱ nëȱ hartëȱ kërkojuȱ nxënësveȱ t’iȱ rendisinȱ ȱ
ngaȱshtetiȱmeȱmotȱmëȱtëȱftohtë.ȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ lexojnëȱ meȱ zëȱ tëȱ lartëȱ ȱ
temperaturat.ȱ Kujtoȱ t’uȱ thuashȱ “minusȱ shtatëȱ ȱ
gradëȱcelsius”ȱeȱmeȱradhë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxënësitȱpunojnëȱushtrimetȱnëȱlibërȱ ȱ
ȱ ȱ
10ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ diskutojnëȱ meȱ ȱ
shokun/shoqenȱ tëȱ dhënaȱ tëȱ tjeraȱ dukeȱ ȱ
përdorurȱ numraȱ tëȱ mëdhenjȱ pozitivëȱ oseȱ ȱ
numraȱnegativë.ȱ

1Eȱ Rrumbullakimiȱiȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Rrumbullakoȱ numratȱ eȱ plotëȱ meȱ afërsiȱ 10,ȱ
100ȱoseȱ1000.ȱ
ȱ
ndihmuarȱnëȱzgjidhjenȱeȱproblemave.ȱ
ȱ
x Njëȱsetȱmeȱshifraȱ0Ȭ9.ȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ
ȱ
Kërkojuȱ3ȱoseȱ4ȱnxënësveȱtëȱvijnëȱparaȱklasës.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kërkojiȱçdoȱnxënësiȱtëȱzgjedhëȱnjëȱshifërȱngaȱ0Ȭ9.ȱ Kërkojuȱ 2ȱ nxënësveȱ qëȱ t’iȱ shpjegojnëȱ pjesësȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ qëndrojnëȱ nëȱ njëȱ vijëȱ tëȱ tjetërȱ tëȱ klasësȱ çfarëȱ përfaqësonȱ “rregulli”ȱ përȱ
drejtëȱmeȱfytyrëȱngaȱklasa.ȱKërkojiȱpjesësȱtjetërȱ rrumbullakiminȱ eȱ numraveȱ meȱ afërsiȱ 10,ȱ 100ȱ
tëȱ klasësȱ tëȱ punojëȱ nëȱ çifteȱ dheȱ tëȱ gjejëȱ saȱ dheȱ1000.ȱ
mundësiȱradhitjeshȱka?ȱȱ ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱrendisinȱnumratȱngaȱmëȱiȱ
vogliȱteȱmëȱiȱmadhi.ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱgjejnëȱshembujȱnumrashȱtëȱ
Rrumbullakosȱ numratȱ nëȱ 10Ȭen,ȱ 100Ȭenȱ dheȱ
mëdhenjȱnëȱgazeta,ȱrevista,ȱshtëpiȱdheȱrrethȱtyreȱ
1000Ȭenȱmëȱtëȱafërt.ȱ
dheȱt’iȱrrumbullakosinȱnëȱmijëshenȱmëȱtëȱafërt.ȱ
Shembull:ȱ 473ȱ ështëȱ 470ȱ nëȱ dhjetëshenȱ mëȱ tëȱ
Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
afërt.ȱ473ȱështëȱ500ȱnëȱqindëshenȱmëȱtëȱafërt.ȱ
Ciliȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ madhȱ dheȱ mëȱ iȱ vogëlȱ iȱ
3585ȱështëȱ4000ȱnëȱmijëshenȱmëȱtëȱafërt.ȱ
mundshëmȱpërparaȱseȱtëȱrrumbullakosej?ȱ
ȱ
Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
Ciliȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ madhȱ /ȱ iȱ vogëlȱ qëȱ iȱ
rrumbullakosurȱështëȱ10?ȱ
rrumbullakosurȱështëȱ100?ȱ 11
ȱ
ȱ rrumbullakosurȱështëȱ1000?ȱ
“Rregulli”ȱpërȱrrumbullakiminȱnëȱ10Ȭen,ȱ100Ȭenȱ ȱ
dheȱ1000Ȭenȱmëȱtëȱafërt.ȱDalloȱseȱciliȱnxënësȱeȱkaȱ ȱ
tëȱqartëȱpërshkriminȱeȱkëtyreȱrregullave.ȱ

1Eȱ Rrumbullakimiȱiȱnumraveȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Rrumbullakosȱnumratȱeȱplotëȱafërȱ10Ȭës.ȱ
x Arsyetoȱ kuȱ shtrihetȱ njëȱ numërȱ 4Ȭshifrorȱ nëȱ
njëȱboshtȱnumerikȱngaȱ0Ȭ10ȱ000.ȱ
x Rrumbullakoȱ njëȱ numërȱ meȱ 2ȱ shifraȱ pasȱ
presjesȱ nëȱ tëȱ dhjetënȱ mëȱ tëȱ afërtȱ oseȱ nëȱ tëȱ
plotënȱmëȱtëȱafërt.ȱ
ȱ
x Arsyetoȱdheȱpërafroȱkurȱkryenȱveprimet.ȱ
x Nxirrȱ njohuriȱ tëȱ rejaȱ ngaȱ informacioniȱ
ekzistues.ȱ
ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ ȱ
x Kartonëȱmeȱnumraȱ1Ȭ20ȱ Pyetȱnxënësȱtëȱndryshëm:ȱ
ȱ Siȱ eȱ gjetëtȱ seȱ kuȱ duhetȱ tëȱ vendosniȱ njëȱ numërȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ nëȱnjëȱboshtȱboshȱnumerik.ȱ
Vendosȱnjëȱkartëȱmeȱnumrinȱ“0”ȱnëȱnjërënȱanëȱ Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ tëȱ ndashȱ radhënȱ eȱ
përparaȱklasësȱdheȱ“20”ȱnëȱanënȱtjetër.ȱKërkojuȱ metodaveȱmeȱklasën.ȱ
4ȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ përparaȱ klasësȱ dheȱ tëȱ ȱ
zgjedhinȱnjëȱkartonȱmeȱnumërȱngaȱ0ȱ–ȱ9.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ qëndrojnëȱ përparaȱ klasësȱ nëȱ
Mundȱ tëȱ krijoshȱ njëȱ seriȱ segmenteshȱ tëȱ
njëȱrendȱrritësȱndërmjetȱ0ȱdheȱ20.ȱ
boshteveȱnumerikeȱnëȱmurinȱeȱklasës.ȱ
Kërkojuȱ këtyreȱ nxënësveȱ tëȱ formojnëȱ njëȱ
numërȱ 4Ȭshifrorȱ dheȱ taȱ vendosinȱ nëȱ boshtinȱ ȱ
numerik.ȱBëjuȱpyetjeȱȱtëȱtipitȱsi:ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Cilaȱmijësheȱështëȱmëȱeȱvogël?ȱ Përqendrohuȱ nëȱ vendvleraȱ dukeȱ përdorurȱ
Cilaȱmijësheȱështëȱmëȱeȱmadhe?ȱ termat:ȱ1ȱ000;ȱ10ȱ000;ȱdheȱnumërȱ4Ȭshifror.ȱ
Shembullȱ përȱ numrinȱ 5378,ȱ mijëshjaȱ mëȱ eȱ Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
vogëlȱȱështëȱ5000ȱdheȱmëȱeȱmadhjaȱ6000.ȱ Çfarëȱpoȱrrumbullakos?ȱ
ȱ Ciliȱështëȱnumriȱmeȱafërsiȱ10?ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Cilaȱ vlerëȱ ështëȱ nëȱ mesȱ tëȱ boshtitȱ numerikȱ nëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ faqetȱ eȱ librit.ȱ vendinȱbosh?ȱ
12ȱ Përȱ pjesënȱ eȱ parëȱ bëjuȱ pyetjeȱ individualeȱ ȱ
nxënësve.ȱ ȱ
Cilëtȱ janëȱ tëȱ gjithëȱ numratȱ eȱ mundshëmȱ meȱ ȱ
katërȱshifra?ȱDheȱngaȱeȱdiniȱqëȱiȱgjetëtȱtëȱgjithaȱ ȱ
mundësitë?ȱ ȱ
ȱ ȱ

1Fȱ Vargjeȱnumerikeȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Njihȱdheȱvazhdoȱvargunȱeȱnumrave.ȱ
ȱ
x Bëjȱlidhjenȱeȱnumraveȱdheȱfjalëve.ȱ
ȱ
ȱ
Shkruajȱ kufizatȱ eȱ paraȱ tëȱ njëȱ varguȱ nëȱ tabelë.ȱ
Pyetȱ nxënësit:ȱ Aȱ mundȱ tëȱ mëȱ tregoniȱ numrinȱ
tjetër?ȱ Shkruajȱ 2ȱ kufizatȱ eȱ paraȱ pastajȱ shtoȱ
kufizënȱ tjetërȱ njëkohësishtȱ derisaȱ nxënësitȱ Varguȱështëȱpërdorurȱnëȱshekullinȱeȱ13Ȭtëȱngaȱ
mundȱ tëȱ parashikojnëȱ numrinȱ tjetërȱ nëȱ vargȱ njëȱmatematikanȱitalian,ȱporȱekzistonȱmëȱherëtȱ
dheȱshpjegoȱrregullënȱeȱvargut.ȱ
nëȱtekstetȱeȱmatematikësȱindiane.ȱ
1,ȱ3,ȱ5,ȱ7,ȱ9ȱ ȱ
3,ȱ6,ȱ9,ȱ12,ȱ15ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Mbështetiȱnxënësitȱdukeȱbërëȱpyetje,ȱtëȱtipit:ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱshkruajnëȱposhtëȱvargjetȱeȱ
Aȱmundȱtaȱvazhdoshȱvargun?ȱ
tyre.ȱ
Çfarëȱmendon,ȱcilaȱështëȱkufizaȱtjetër?ȱ
Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ vijëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ
Aȱmundȱtaȱparashikoshȱseȱsaȱdoȱtëȱjetëȱkufizaȱeȱ10Ȭtë?ȱ
përsëritëȱaktivitetinȱmeȱvargunȱqëȱkaȱformuar.ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ faqenȱ eȱ ȱ
librit.ȱ ȱ
Kërkoȱpërȱshembujȱtëȱzgjedhurȱmirë,ȱvargjeȱtëȱ ȱ
gjata,ȱtëȱcilatȱmundȱt’iȱndashȱmëȱvonë.ȱ
ȱ
Kërkojuȱ ȱ nxënësveȱ tëȱ shpjegojnëȱ mënyratȱ eȱ
ȱ
tyreȱmeȱju.ȱ
ȱ ȱ
Zgjidhȱ çifteȱ nxënësishȱ dheȱ pyeti:ȱ Çfarëȱ varguȱ ȱ
gjetëtȱmeȱkufizënȱ75?ȱ ȱ 13
ȱ ȱ
Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ ȱ
NxënësitȱtëȱbëjnëȱkërkimeȱpërȱvargunȱFibonaçiȱ
ȱ
dheȱtaȱprezantojnëȱnëȱklasë.ȱ

1Fȱ Vargjeȱnumerikeȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Bëjȱ njëȱ përmbledhjeȱ tëȱ përgjithshmeȱ rrethȱ
shumës,ȱ ndryshesësȱ dheȱ shumëfishaveȱ tëȱ
numraveȱtekȱdheȱçift.ȱ
ȱ
x Bëjuȱ provaȱ dheȱ punoȱ hipotezat,ȱ shpjegoȱ
dheȱ arsyetoȱ metodat,ȱ strategjitë,ȱ nxirrȱ
përfundimeȱmeȱgojë.ȱ
ȱ
x Copaȱtëȱvoglaȱletreȱ
ȱ Çdoȱ15ȱsekondaȱthuajȱudhëzimetȱeȱmëposhtme.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Nxënësitȱ tëȱ përpiqenȱ tëȱ formojnëȱ grupeȱ meȱ
Përdorȱ hollinȱ eȱ shkollësȱ oseȱ hapësirënȱ jashtëȱ nxënësȱtëȱtjerë.ȱ
sajȱpërȱtëȱluajturȱlojën:ȱ Formoȱgrupeȱmeȱ3ȱqëȱshumaȱtëȱjetëȱmëȱafërȱ20.ȱ
ȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ4ȱqëȱshumaȱjuajȱtëȱjetëȱmëȱeȱvogëlȱ
Kaloniȱrrethinȱ
seȱ35.ȱ
Radhitȱ karrigetȱ nëȱ formëȱ rrethi.ȱ Numriȱ iȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ5ȱqëȱtotaliȱtëȱjetëȱnumërȱçift.ȱ
karrigeveȱështëȱnjëȱmëȱpakȱseȱnumriȱiȱnxënësve.ȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ3ȱqëȱtotaliȱtëȱjetëȱnumërȱtek.ȱ
Zgjidhȱ njëȱ nxënësȱ qëȱ tëȱ qëndrojëȱ nëȱ mesȱ tëȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ2ȱqëȱtotaliȱtëȱjetëȱçift.ȱ
rrethit,ȱndërsaȱtëȱtjerëtȱtëȱulenȱnëȱkarrige.ȱJepuȱtëȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ2ȱqëȱtotaliȱtëȱjetëȱtek.ȱ
gjithëȱ nxënësveȱ ngaȱ njëȱ copëȱ tëȱ vogëlȱ letreȱ dheȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ2ȱqëȱprodhimiȱtëȱjetëȱçift.ȱ
kërkojuȱatyreȱtëȱshkruajnëȱnjëȱnumërȱdyshifror.ȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ2ȱprodhimiȱtëȱjetëȱtek.ȱ
Nxënësiȱ nëȱ mesȱ tëȱ rrethitȱ jepȱ tëȱ dhënaȱ rrethȱ
Formoȱgrupeȱmeȱ3ȱqëȱprodhimiȱtëȱjetëȱtek.ȱ
numraveȱtëȱtyre.ȱShembullȱȱ
ȱ
Njëȱ nxënësȱ meȱ numrinȱ “15”ȱ nëȱ copënȱ eȱ letrësȱ
mundȱ tëȱ thotëȱ “numriȱ imȱ plotëpjesëtohetȱ meȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱplotësojnëȱfaqetȱnëȱlibër.ȱ
5”ȱ oseȱ “numriȱ imȱ plotëpjesëtohetȱ meȱ 3”ȱ oseȱ
ȱ
“numriȱimȱështëȱtek”.ȱ
Tëȱ gjithëȱ nxënësit,ȱ tëȱ cilëtȱ kanëȱ njëȱ numërȱ meȱ
këtoȱ tëȱ dhëna,ȱ kalojnëȱ rrethinȱ dheȱ nxënësiȱ nëȱ Çelësiȱiȱpyetjeveȱ
Cilaȱështëȱshuma?ȱ
mesȱtëȱrrethitȱduhetȱtëȱuletȱnëȱkarrige.ȱ
Njëȱ nxënësȱ tjetërȱ ështëȱ nëȱ mesȱ tëȱ rrethit.ȱ Saȱështëȱndryshesaȱndërmjetȱ____ȱdheȱ____?ȱ
14ȱ Ciliȱështëȱrregulla?ȱ
Përsëriteȱ këtëȱ lojëȱ derisaȱ tëȱ kenëȱ luajturȱ tëȱ
gjithëȱnxënësit.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Tëȱbëritȱgrupȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ njëȱ numërȱ ȱ
njëshifrorȱ nëȱ anënȱ tjetërȱ tëȱ fletës.ȱ Hiqȱ karrigetȱ
qëȱnxënësiȱtëȱlëvizëȱrrethȱhapësirës.ȱ

1ȱ Numriȱdheȱvendvleraȱ
ȱ
ȱȱȱ Unëȱtaniȱdi....
ȱ
x Gjetjaȱeȱfaktorëveȱtëȱnumraveȱ2Ȭshifrorë.ȱ
p.sh.ȱtëȱnumraveȱ4ȱdheȱ5.ȱ
x Njohjaȱ meȱ numratȱ eȱ thjeshtëȱ mbiȱ 20ȱ dheȱ
gjetjaȱȱeȱtëȱgjithëȱnumraveȱtëȱthjeshtëȱmëȱtëȱ
vegjëlȱseȱ100.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ pseȱ ataȱ zgjodhënȱ njëȱ metodëȱ tëȱ
veçantëȱ përȱ tëȱ kryerȱ veprimetȱ dheȱ tregoȱ
përfundimin.ȱ
x Përdorȱ arsyetimeȱ logjikeȱ përȱ tëȱ shqyrtuarȱ
dheȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ numraȱ dheȱ Pyetiȱnxënësitȱnëȱmënyrëȱindividuale:ȱ
enigmaȱmatematikore.ȱ Çfarëȱmësuanȱngaȱkyȱmësim?ȱ
x Përdorȱ metodaȱ numërimiȱ oseȱ tabelaȱ përȱ tëȱ ȱ
ndihmuarȱ nëȱ zgjidhjenȱ eȱ problemaveȱ nëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Nxënësitȱshikojnëȱsaȱprodukteȱushqimoreȱfutenȱ
ȱ
nëȱkubeȱtëȱvoglaȱoseȱkuboideȱnëȱnjëȱpaketim.ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ25ȱ ȱ
x Tëȱpaktënȱ48ȱkubeȱpërȱçdoȱgrupȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Inkurajojiȱ nxënësitȱ tëȱ përdorinȱ termatȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ matematikorëȱ nëȱ shpjegiminȱ eȱ tyre,ȱ siȱ faktor,ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱmeȱ4.ȱ shumëfishȱdheȱnumërȱiȱthjeshtë.ȱ
Inkurajojiȱ ataȱ tëȱ përpiqenȱ taȱ shpjegojnëȱ vetëȱ Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
aktivitetinȱpaȱmësuesin.ȱ Siȱmundȱt’iȱshënoniȱrezultatetȱtuaja?ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱfaqetȱnëȱlibër.ȱ Siȱeȱdiniȱqëȱiȱkeniȱgjeturȱtëȱgjithaȱmundësit?ȱ
ȱ ȱ
Bëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ ȱ
Aȱmundȱtëȱmëȱtregoniȱnjëȱkuboidȱmeȱ48ȱkube?ȱ ȱ
Siȱmundȱt’iȱshënoniȱrezultatetȱtuaja?ȱ ȱ
Siȱeȱdiniȱqëȱiȱkeniȱgjeturȱtëȱgjithaȱmundësitëȱmeȱ48ȱ ȱ
kube.ȱ ȱ 15
Kërkojuȱatyreȱtëȱpraktikojnëȱmeȱnumraȱtëȱtjerë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nëȱ fundȱ tëȱ mësimitȱ kërkojuȱ grupeveȱ t’uaȱ ȱ
thonëȱpërfundimetȱeȱtyreȱtëȱtjerëve.ȱ

1ȱ Kontrolloȱnjohuritëȱ
ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ6ȱqarkoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ 7. Saȱ numraȱ tëȱ ndryshëmȱ 4Ȭshifrorëȱ mundȱ tëȱ
shkruajmëȱdukeȱpërdorurȱshifratȱ3,ȱ4,ȱ7,ȱ9?ȱȱ
1. Ciliȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ madhȱ qëȱ mundȱ tëȱ
Shkruajiȱato.ȱ
formoshȱmeȱkëtoȱshifraȱ7,ȱ5,ȱ8,ȱ1,ȱ7?ȱ
Qarkoȱnumrinȱmëȱtëȱmadhȱdheȱmëȱtëȱvogëlȱ
a. 75817ȱ
qëȱgjete.ȱ
b. 87571ȱ
Shkruajiȱatoȱmeȱfjalë.ȱ
c. 87751ȱ
ȱ
d. 77815ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
2. Vleraȱeȱnumritȱ7ȱnëȱ70ȱ251ȱështë:ȱ
ȱ
a. shtatëȱ
ȱ
b. shtatëdhjetëȱ
ȱ
c. shtatëdhjetëȱmijëȱ
ȱ
d. dhjetëȱmijëȱ
ȱ
ȱ
ȱ
3. Nëseȱshumëzojȱ562ȱmeȱ100ȱpërgjigjaȱështë:ȱ
ȱ
a. 5620ȱ
ȱ
b. 50062ȱ
ȱ
c. 56200ȱ
ȱ
d. 562000ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
4. Ciliȱngaȱkëtaȱnumraȱështëȱiȱthjeshtë?ȱ
ȱ
a. 1ȱ
ȱ
b. 21ȱ
ȱ
c. 25ȱ
ȱ
d. 37ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
5. Shumëfishiȱiȱpërbashkëtȱiȱ7ȱdheȱ3ȱështë:ȱ
ȱ
a. 73ȱ
ȱ
b. 42ȱ
ȱ
c. 7ȱ
ȱ
d. 3ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
6. Numrinȱ5ȱ555ȱrrumbullakoseȱnëȱ100Ȭenȱmëȱ
ȱ
tëȱafërt.ȱ
ȱ
a. 5000ȱ
ȱ
b. 5550ȱ
16ȱ ȱ
c. 5600ȱ
ȱ
d. 6000ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ

Kapitulliȱ2ȱ Thyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ Përȱ shembull:ȱ kurȱ 3ȱ nxënësȱ ndajnëȱ 4ȱ picaȱ nëȱ
Njohuriaȱ mëȱ eȱ rëndësishmeȱ përȱ nxënësitȱ kurȱ 1
mënyrëȱ tëȱ barabartëȱ seciliȱ nxënësȱ kaȱ 1 ȱ eȱ picës.ȱ
mësojnëȱrrethȱthyesaveȱështëȱkonceptiȱiȱbarazisë.ȱ 3
Kurȱ njëȱ figurëȱ ështëȱ ndarëȱ nëȱ thyesaȱ (p.sh.ȱ nëȱ Përdorȱdiagramëȱpërȱtëȱilustruarȱnumrinȱeȱpërzier.ȱ
katërsh)ȱ doȱ tëȱ thotëȱ qëȱ ështëȱ ndarëȱ nëȱ katërȱ Gjithashtuȱ mundȱ tëȱ viniȱ reȱ gabimeȱ kurȱ
sipërfaqeȱtëȱbarabarta.ȱ nxënësitȱ rendisinȱ thyesa.ȱ Përȱ shembull:ȱ
2 2
Kujtojuȱnxënësveȱqëȱteȱthyesaȱ ,ȱthemi:ȱ nxënësiȱ mundȱ tëȱ mendojëȱ seȱ ȱ ështëȱ mëȱ eȱ
9 5
2ȱ –ȱ ështëȱ numëruesi,ȱ iȱ ciliȱ tregonȱ numrinȱ eȱ 2
madheȱseȱ ȱsepseȱ5ȱështëȱmëȱeȱmadheȱseȱ3.ȱ
pjesëveȱnëȱkëtëȱthyesëȱqëȱkemiȱzgjedhur.ȱ 3
ȱ
9ȱ –ȱ ështëȱ emëruesi,ȱ iȱ ciliȱ tregonȱ nëȱ saȱ pjesëȱ Fjalëȱkyçeȱȱ
ështëȱndarëȱeȱgjithaȱ(eȱtëra)ȱ Numërues,ȱ emëruesȱ (çfarëȱ ështëȱ numëruesi/ȱ
Mësoȱ nxënësitȱ rrethȱ thyesaveȱ tëȱ barabarta.ȱ
emëruesi)ȱ
Këtoȱ janëȱ thyesa,ȱ tëȱ cilatȱ mundȱ tëȱ shkruhenȱ
eȱ barabartë,ȱ thyesaȱ tëȱ barabartaȱ (siȱ mundȱ t’iȱ
ndrysheȱporȱqëȱjanëȱtëȱbarabarta.ȱPërȱshembullȱ
1 2 3 20 thjeshtojmëȱnëȱnjëȱformëȱmëȱtëȱthjeshtë?)ȱ
,ȱetj.ȱ ështëȱeȱnjëjtëȱmeȱ
2 4 6 40
3 formëȱeȱthjeshtuarȱ
Nëȱnjëȱthyesëȱsiȱ ȱnëȱtëȱcilënȱnumëruesiȱështëȱmëȱ
2 thyesëȱeȱparregullt,ȱnumërȱiȱpërzierȱ
iȱmadhȱseȱemëruesiȱquhetȱthyesëȱeȱparregullt.ȱ 1 1 1 1 3 5 1 1
gjysmë,ȱ ȱnjëȱeȱtreta;ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ȱ
Këtoȱ thyesaȱ janëȱ mëȱ tëȱ mëdhaȱ seȱ 1.ȱ Nëȱ fundȱ tëȱ 3 4 6 8 4 8 10 100
kapitullitȱdoȱtëȱmësoniȱrrethȱnumraveȱtëȱpërzier.ȱ eȱmeȱradhëȱ
ȱ rendinȱrritës/zbritësȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ mëȱeȱmadheȱse,ȱmëȱeȱvogëlȱse,ȱeȱbarabartëȱme,ȱ
Nxënësiȱ mundȱ tëȱ ngatërrohetȱ kurȱ tiȱ diskutonȱ <,ȱ>,ȱd,ȱtȱ
rrethȱ numraveȱ tëȱ përzier.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ gabojnëȱ përpjesëtim,ȱraport,ȱnëȱçdo,ȱpërȱçdoȱ
përȱ dukeȱ menduarȱ qëȱ tëȱ gjithaȱ thyesatȱ duhetȱ tëȱ numërȱdhjetor,ȱthyesëȱdhjetore,ȱpërqindje,ȱ%;ȱ
jenëȱmëȱtëȱvoglaȱseȱ1.ȱPërdorȱkonteksteȱtëȱvërtetaȱ numraȱdhjetorëȱtëȱbarabartëȱ
përȱ tëȱ ndihmuarȱ nxënësitȱ tëȱ kuptojnëȱ idenëȱ eȱ ȱ
numritȱtëȱpërzier.ȱ
Njohuriȱpërȱrealiziminȱeȱ Zhvillimiȱiȱkompetencaveȱnëpërmjetȱtematikaveȱ
Thyesaȱtëȱbarabarta.ȱ Siȱmundȱtaȱnjohimȱnjëvlershmërinëȱndërmjetȱthyesave?ȱ
Siȱmundȱtëȱgjejȱthyesaȱtëȱbarabarta?ȱ
Siȱmundȱtëȱkthejȱthyesaȱnëȱformënȱeȱtyreȱmëȱtëȱthjeshtë?ȱ
Thyesaȱdhjetoreȱ Siȱmundȱtëȱnjohȱnjëvlershmërinëȱndërmjetȱthyesësȱdhjetoreȱdheȱformësȱsëȱthyesore?ȱ 17
Siȱmundȱtëȱkthejȱnjëȱthyesëȱnëȱnjëȱdhjetore?ȱ
Numratȱeȱpërzierȱdheȱ Siȱ mundȱ taȱ vendosȱ njëȱ numërȱ tëȱ përzierȱ ndërmjetȱ numraveȱ tëȱ plotëȱ nëȱ njëȱ boshtȱ
thyesatȱeȱparregulltaȱ numerik?ȱ
Siȱmundȱtëȱkthejȱnjëȱthyesëȱtëȱparregulltȱnëȱnjëȱnumërȱtëȱpërzier?ȱ
Raportiȱdheȱpërpjesëtimiȱ Siȱmundȱtëȱzgjidhȱproblemaȱtëȱthjeshtaȱdukeȱpërfshirëȱraportinȱdheȱpërpjesëtiminȱeȱ
drejtë.ȱ
Përqindjaȱ Çfarëȱështëȱpërqindja.ȱ
Siȱmundȱtëȱgjejȱpërqindjeȱtëȱthjeshtaȱtëȱfiguraveȱdheȱnumraveȱtëȱplotë?ȱ

2ȱ Thyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱkuptohetȱpërqindjenȱsiȱpjesëȱnëȱçdoȱ100ȱ
1 1 1 1 1
dheȱshprehȱȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ȱsiȱpërqindje.ȱ
2 4 3 10 100
x Tëȱgjendenȱpërqindjeȱtëȱthjeshtaȱtëȱfiguraveȱ
dheȱnumraveȱtëȱplotë.ȱ
ȱ
x Zgjidhȱ problemaȱ tëȱ thjeshtaȱ meȱ fjalëȱ dukeȱ
përfshirëȱ përqindjen.ȱ Shembull.ȱ Gjejȱ
çmiminȱeȱuljes.ȱ
ȱ
ȱ
x Gazetaȱ oseȱ revistaȱ qëȱ nxënësitȱ lexojnëȱ nëȱ
shtëpi.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ problemaȱ meȱ
ȱ
përqindjeȱ dheȱ t’iaȱ shpjegojnëȱ prindërveȱ nëȱ
shtëpi.ȱ
Kërkojiȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifte.ȱ Jepiȱ
ȱ
secilitȱ çiftȱ njëȱ gazetëȱ oseȱ revistë.ȱ Kërkojiȱ atyreȱ
tëȱgjejnëȱsaȱmëȱshumëȱshembujȱmeȱsimbolinȱeȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ përqindjenȱ përȱ tëȱ
përqindjesȱ (%)ȱ nëȱ gazetatȱ oseȱ revistatȱ dheȱ tëȱ
paraqiturȱproblematȱeȱtyreȱmeȱfjali.ȱ
ndajnëȱ meȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ klasësȱ njëȱ shembullȱ
Bëjuȱpyetje,ȱtëȱtipit:ȱ
ngaȱ gazetaȱ eȱ tyreȱ dheȱ shkruajiȱ nëȱ tabelëȱ
Meȱçfarëȱështëȱeȱbarabartëȱ50%?ȱ
përqindjetȱeȱtyre.ȱ
Siȱeȱgjenȱ10%?ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ çiftiȱ tëȱ zgjedhinȱ 3ȱ shembujȱ meȱ
ȱ
përqindjeȱngaȱgazetaȱoseȱrevistaȱeȱtyre.ȱKërkojiȱ
ȱ
çdoȱ çiftiȱ tëȱ përdorinȱ këtoȱ shembujȱ përȱ tëȱ
ȱ
shkruarȱnjëȱproblemëȱmeȱfjalë.ȱMëȱpasȱkërkojuȱ
ȱ
nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ 6ȱ
ȱ
nxënës,ȱpërȱtëȱzgjidhurȱçdoȱproblemëȱtjetër.ȱNëȱ
ȱ
fund,ȱ kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ zgjedhinȱ njëȱ grupȱ
ȱ
meȱproblematȱmëȱtëȱmira.ȱ
18ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Çdoȱgrupȱduhetȱtëȱshpjegojëȱproblemënȱeȱtyreȱ
ȱ
tëȱ preferuarȱ dheȱ tëȱarsyetojëȱ përseȱ eȱ zgjodhënȱ
ȱ
atë.ȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ
shpjegojëȱ zgjidhjenȱ paraȱ klasësȱ përȱ tëȱ gjithëȱ
klasën.ȱ

2Aȱ Thyesaȱtëȱbarabarta.ȱBoshtiȱnumerikȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ njihetȱ ekuivalencaȱ ndërmjetȱ thyesaveȱ
1 1 1
shembullȱ ,ȱ ȱdheȱ .ȱ
100 10 2
x Tëȱthjeshtohenȱthyesatȱnëȱformënȱeȱtyreȱmëȱ
tëȱthjeshtë.ȱ
x Tëȱkrahasohenȱiȱthyesatȱmeȱemëruesȱtëȱnjëjtëȱ
3 7
dheȱmeȱemëruesȱtëȱndryshëm,ȱp.sh.ȱ ȱmeȱ .ȱ
4 8
ȱ
x Nxirrȱnjëȱpërfundimȱtëȱriȱngaȱinformacioniȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ efektinȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ eȱ
informacionitȱkaȱmbiȱnjëȱtjetër.ȱ
ȱ njëjtinȱ numër,ȱ prodhimiȱ ështëȱ njëȱ thyesëȱ eȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ barabartëȱmeȱtë.ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ28Ȭ29ȱ Kurȱ pjesëtojmëȱ numëruesinȱ dheȱ emëruesinȱ meȱ
x Katrorëȱtëȱvegjëlȱprejȱletreȱ faktorȱtëȱnjëjtëȱ(tëȱndryshëmȱngaȱzero),ȱneȱkemiȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ thjeshtuarȱthyesënȱnëȱnjëȱthyesëȱtëȱbarabartëȱmeȱ
ȱ të.ȱ
Jepiȱ çdoȱ nxënësiȱ njëȱ katrorȱ tëȱ vogëlȱ prejȱ letre.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kërkojiȱ atyreȱ taȱ palosinȱ nëȱ gjysmë.ȱ Kërkojiȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shikojnëȱ thyesatȱ nëȱ
atyreȱtaȱpalosinȱfletënȱnëȱgjysëmȱnëȱmënyraȱtëȱ diagraminȱeȱmuritȱnëȱlibër.ȱJepuȱ5ȱminutaȱkohëȱ
ndryshme.ȱ (Ataȱ mundȱ taȱ palosinȱ tëȱ shkruajnëȱ çdoȱ gjëȱ qëȱ ataȱ shikojnëȱ rrethȱ
horizontalisht,ȱvertikalishtȱoseȱdiagonal).ȱ diagramit.ȱ
Bëjiȱ pyetjeȱ klasës:ȱ Ngaȱ eȱ diniȱ qëȱ keniȱ palosurȱ Pasȱ5ȱminutaȱmerriȱngaȱnjëȱfaktȱçdoȱnxënësi.ȱ
letrënȱekzaktësishtȱnëȱgjysëmȱ(duhetȱtëȱshikojnëȱ ȱ
sipërfaqetȱeȱbarabartaȱnëȱsecilënȱgjysëm)ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
1 Nxënësiȱmundȱtëȱzbatojëȱaktiviteteȱtëȱngjashmeȱ
Kërkojiȱ nxënësveȱ tëȱ palosinȱ fletënȱ nëȱ çerekȱ ȱ
4 dukeȱpërdorurȱartikujȱtëȱndryshëmȱqëȱmundȱt’iȱ
nëȱmënyraȱtëȱndryshme.ȱ zbërthejëȱnëȱthyesaȱnëȱkëtëȱmënyrë.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱfaqetȱnëȱlibër.ȱ Bëjuȱpyetjeȱnxënësve:ȱ
Kërkojuȱtëȱshkruajnëȱpërgjigjetȱnëȱlibër.ȱ Çfarëȱtregonȱnumëruesi/emëruesi.ȱ 19
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱvenëȱnëȱzbatimȱnjohuriȱtëȱ Mëȱtregoȱnjëȱthyesëȱeȱcilaȱështëȱeȱbarabartëȱmeȱ____ȱ
thyesaveȱtëȱbarabartaȱshembullȱ Siȱmundȱtaȱthjeshtojmëȱkëtëȱthyesë?ȱ
1 6 1 3 1 12 Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ përȱ nxënësitȱ tëȱ thonëȱ
;ȱ ;ȱ ȱdheȱmeȱradhë.ȱ
4 24 8 24 2 24 veçanërishtȱpërȱthyesat:ȱgjysma,ȱçerekuȱdheȱnjëȱ
Ndihmoȱ nxënësitȱ tëȱ kuptojnëȱ qëȱ kurȱ eȱteta.ȱ
shumëzojnëȱnumëruesinȱdheȱemëruesinȱmeȱtëȱ

2Aȱ Thyesaȱtëȱbarabarta.ȱBoshtiȱnumerikȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ njihetȱ ekuivalencaȱ ndërmjetȱ thyesaveȱ
1 1 1
shembullȱ ,ȱ ȱdheȱ .ȱ
100 10 2
tëȱthjeshtë.ȱ
x Tëȱ krahasohenȱ thyesatȱ meȱ emëruesȱ tëȱ njëjtëȱ
3 7
dheȱmeȱemëruesȱtëȱndryshëm,ȱp.sh.ȱ ȱmeȱ .ȱ
4 8
ȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ efektinȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ eȱ
informacionitȱkaȱmbiȱnjëȱtjetër.ȱ ȱ
ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kërkojuȱ 8ȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ klasës.ȱ Jepiȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ30Ȭ31ȱ çdoȱ nxënësiȱ ngaȱ njëȱ letërȱ kuȱ keniȱ shkruarȱ njëȱ
x 8ȱ letraȱ tëȱ shkruajturȱ nëȱ secilënȱ ngaȱ njëȱ thyesë.ȱ
3 10 5 1 1 2 Kërkojuȱnxënësveȱtëȱtjerëȱtëȱvendosenȱnëȱradhëȱ
thyesë:ȱ0,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ1ȱ
4 12 12 2 4 3 përȱ një,ȱ siȱ boshtȱ numerikȱ përparaȱ klasës.ȱ
ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱshpjegojnëȱqëȱataȱjanëȱnëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ vendinȱeȱsaktë.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ vështrojnëȱ tabelënȱ nëȱ ȱ
libërȱ dheȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifte.ȱ Bëjuȱ pyetjeȱ tëȱ
tipit:ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ krijojnëȱ njëȱ listëȱ meȱ 15ȱ
Saȱështëȱmbushurȱrreshtiȱsipër?ȱ
Pyetiȱ nxënësitȱ nëȱ mënyrëȱ individualeȱ qëȱ tëȱ thyesaȱdheȱt’iȱshkruajnëȱnëȱrendinȱrritës.ȱ
ndajnëȱ diskutimetȱ eȱ tyreȱ meȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ ȱ
klasës.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Bëjiȱpyetjeȱnxënësit:ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Çfarëȱtregonȱnumëruesi/emëruesiȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ tëȱ Cilaȱthyesëȱështëȱeȱbarabartë?ȱ
plotësuarȱ tabelënȱ nëȱ libër.ȱ Diskutoȱ sëȱ bashkuȱ Siȱmundȱtaȱthjeshtojmëȱkëtëȱthyesë?ȱ
meȱtaȱȱzgjidhjet.ȱȱ Ështëȱeȱrëndësishmeȱqëȱnxënësitȱtëȱtonëȱmeȱzëȱ
Thërritȱçifteȱnxënësishȱparaqituȱatyreȱshembujȱ tëȱlartëȱthyesat,ȱveçanërishtȱgjysma,ȱçerekuȱ
20ȱ
tëȱ vështirëȱ përȱ tëȱ mbushurȱ 3ȱ rreshtatȱ eȱ funditȱ dheȱnjëȱeȱteta.ȱ
tëȱ tabelës.ȱ Kontrolloȱ nxënësitȱ nëȱ mënyrëȱ ȱ
individualeȱ përȱ konceptet:ȱ eȱ barabartëȱ dheȱ ȱ
formëȱ eȱ thjeshtuarȱ dheȱ mënyrënȱ seȱ siȱ eȱ ȱ
plotësojnëȱtabelën.ȱ ȱ
ȱ ȱ

2Bȱ Thyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ njihetȱ dheȱ tëȱ përdoretȱ ekuivalencaȱ
ndërmjetȱnumraveȱdhjetorëȱdheȱthyesave.ȱ
x Tëȱ kthehenȱ thyesaȱ tëȱ thjeshtaȱ nëȱ thyesaȱ
dhjetoreȱdukeȱpërdorurȱpjesëtimin.ȱ
x Tëȱnumërohenȱparaȱdheȱprapaȱnëȱthyesaȱdheȱ
1
numraȱdhjetorëȱshembullȱ ,ȱ0.1ȱdheȱpërsëritȱ
3
hapatȱpërȱtëȱgjithëȱnumratȱeȱplotë.ȱ
ȱ
zgjidhurȱ nëȱ mënyrëȱ sistematikeȱ problematȱ
meȱnumra.ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
ȱ Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱçiftȱpërȱtëȱplotësuarȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ tabelënȱ nëȱ libër.ȱ Kërkojuȱ mëȱ shumëȱ nxënësveȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ32ȱ dukeȱiȱpyeturȱataȱtëȱshqyrtojnëȱ(kontrollojnë)ȱnjëȱ
x Shkopinjȱtëȱndarëȱnëȱ10ȱpjesëȱ tëȱnëntatȱdheȱnjëȱtëȱnjëmbëdhjetat.ȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ Shpjegojiȱ tëȱ tërëȱ klasësȱ siȱ tëȱ shkruajnëȱ njëȱ
x Makinëȱllogaritëseȱ 4 1
numërȱperiodikȱpërȱshembullȱ 0.3333! ȱ
ȱ 12 3
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ oseȱ 0.3 ȱ
Përdorȱ shkopinȱ vendosȱ njëȱ pikëȱ nëȱ qendërȱ tëȱ ȱ
tijȱdheȱthuajȱqëȱkjoȱparaqetȱzeron.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Tregojiȱ klasësȱ qëȱ çdoȱ ndarjeȱ paraqetȱ Kërkojiȱçdoȱnxënësiȱtëȱthotëȱdiçkaȱtëȱreȱqëȱataȱ
1 mësuanȱmeȱpjesënȱtjetërȱtëȱklasës.ȱ
(përfaqëson)ȱ .ȱ
2 ȱ
Jepiȱ çdoȱ nxënësiȱ kartonaȱ tëȱ vegjël.ȱ Kërkojiȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
atyreȱtëȱshkruajnëȱçdoȱthyesëȱsiȱnumërȱdhjetorȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shikojnëȱ tabelënȱ eȱ
tëȱbarabartë.ȱAtaȱmundȱtëȱshkruajnëȱthyesaȱtëȱ plotësuarȱ dheȱ tëȱ përdorinȱ thyesaȱ dhjetoreȱ përȱ
1 1 1
rregulltaȱsiȱ 0.5 ;ȱ 0.25 ȱoseȱ 0.1 ȱ tëȱgjeturȱthyesaȱtëȱbarabartaȱ
2 4 10
Përȱshembull:ȱ
Jepiȱçdoȱnxënësiȱmakinëȱllogaritëse.ȱ 1 2 4
Shkruajȱnjëȱpërzgjedhjeȱthyesashȱdheȱnumrashȱ ȱ
3 6 12
dhjetorëȱtëȱtyreȱnëȱtabelë.ȱKërkojuȱnxënësveȱtëȱ 2 4
ȱeȱmeȱradhëȱ 21
pjesëtojnëȱ 1ȱ meȱ 2ȱ meȱ makinëȱ llogaritëse.ȱ Ataȱ 5 10
doȱtëȱshikojnëȱpërgjigjenȱ0.5.ȱ ȱ
1
Tregojiȱklasësȱqëȱ ȱnënkuptonȱ1ȱpjesëtimȱpërȱ2.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
2
ȱ Çelësiȱiȱshprehjesȱnëȱkëtëȱmësimȱështë:ȱ
ȱ Meȱçfarëȱështëȱiȱbarabartëȱështëȱnumërȱdhjetor?ȱ
ȱ ȱ

2Bȱ Thyesatȱdheȱnumratȱdhjetorëȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱnjihenȱdheȱtëȱpërdorenȱnumratȱdhjetorëȱ
meȱ3ȱshifraȱpasȱpresjes.ȱ
x Tëȱ njihenȱ dheȱ përdorenȱ njëvlershmëritëȱ
ndërmjetȱ numraveȱ dhjetorëȱ dheȱ numraveȱ
thyesorë.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ pseȱ ataȱ zgjodhënȱ njëȱ metodëȱ tëȱ
veçantëȱ përȱ tëȱ kryerȱ veprimetȱ dheȱ tregoȱ siȱ
keȱvepruar.ȱ
zgjidhurȱ nëȱ mënyrëȱ sistematikeȱ problematȱ
meȱnumra.ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ shkruajnëȱ seȱ saȱ ishteȱ kërcimiȱ
ȱ sëȱlartiȱpërȱdyȱnxënësitȱmëȱtëȱmirë.ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kërkojuȱ çifteveȱ tëȱ shkruajnëȱ përgjigjenȱ eȱ tyreȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ33Ȭ35ȱ përȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ klasës.ȱ Zgjidhȱ 5ȱ ngaȱ këtoȱ
x Shifratȱ0ȱdheȱ1ȱ pyetjeȱpërȱklasën,ȱqëȱt’iuȱpërgjigjet.ȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ ȱ
x Makinëȱllogaritëseȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱmundȱ tëȱ praktikohenȱ dukeȱ përfshirëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ masënȱ dheȱ renditjen.ȱ Përȱ shembull:ȱ Kohaȱ qëȱ iȱ
Vendosȱ njëȱ “0”ȱ tëȱ madheȱ paraȱ klasësȱ dheȱ “1”ȱ
duhetȱ nxënësitȱ tëȱ shkruajëȱ emrinȱ 5ȱ herëȱ oseȱ
nëȱ fundȱ tëȱ klasës.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ
distancaȱ nëȱ pikaȱ tëȱ ndryshmeȱ tëȱ klasësȱ nëȱ
shkruajnëȱ çdoȱ thyesëȱ ndërmjetȱ zerosȱ dheȱ
njëshitȱ nëȱ kartonaȱ tëȱ vegjël.ȱ Mëȱ pasȱ kërkojuȱ metraȱdheȱcentimetra.ȱ
nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ përparaȱ klasësȱ dheȱ tëȱ ȱ
qëndrojnëȱnëȱvendetȱeȱsaktaȱndërmjetȱ“0”ȱdheȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
“1”.ȱ Shkruajȱ grumbujȱ fjalëshȱ nëȱ tabelëȱ përȱ tëȱ
Kërkojiȱnjëȱnxënësiȱtjetërȱtëȱshkruajëȱnjëȱthyesëȱ ndihmuarȱ nxënësitȱ tëȱ shkruajnëȱ pyetjeȱ dukeȱ
tëȱ ndryshmeȱ ndërmjetȱ thyesësȱ sëȱ parëȱ dheȱ përfshirë:ȱ
njëshitȱ“1”.ȱ Përȱ shembullȱ eȱ barabartëȱ (ciliȱ ështëȱ numriȱ
ȱ dhjetorȱiȱbarabartë?)ȱmëȱiȱmadhȱse,ȱmëȱiȱvogëlȱse,ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ ndërmjetȱ (cilatȱ thyesaȱ janëȱ ndërmjetȱ __ȱ dheȱ __?)ȱ
22ȱ Kërkojuȱnxënësveȱtëȱplotësojnëȱfaqetȱnëȱlibër.ȱ
numërȱdhjetor,ȱthyesaȱdhjetore.ȱ
Kushtojiȱ vëmendjeȱ thyesaveȱ dheȱ numraveȱ
ȱ
dhjetorëȱnëȱtermatȱeȱtëȱdhjetësȱdheȱtëȱqindtës.ȱȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çift.ȱ Shkruajeȱ
kohënȱ eȱ përfundimitȱ tëȱ garësȱ nëȱ 100ȱ metraȱ
ndërmjetȱdyȱnxënësveȱmëȱtëȱshpejtëȱtëȱklasës.ȱ

2Cȱ Mbledhjaȱeȱnumraveȱmeȱplotësimȱ(1,ȱ10,ȱ100)ȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ formohenȱ shpejtȱ çifteȱ numrashȱ meȱ njëȱ
shifërȱ pasȱ presjesȱ meȱ shumënȱ 10,ȱ p.sh.ȱ 7.8ȱ
dheȱ 2.2ȱ dheȱ meȱ dyȱ shifraȱ pasȱ presjesȱ meȱ
shumënȱ1,ȱp.sh.ȱ0.78ȱ+ȱ0.22ȱ
ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmetodëȱtëȱveçantëȱ
përȱ tëȱ kryerȱ veprimetȱ dheȱ tregoȱ siȱ keȱ
vepruar.ȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ informaȬ
ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ36ȱ Zgjidhȱ2ȱshifraȱdheȱshkruajȱnjëȱnumërȱdyshifrorȱ
x Shkopinjȱnumëruesȱ nëȱ tabelë.ȱ Punoȱ nëȱ çifteȱ meȱ nxënësit,ȱ duhetȱ tëȱ
x Shifraȱ0Ȭ9ȱ shkruajnëȱ3ȱshumaȱmeȱ100,ȱmeȱ10ȱdheȱmeȱ1.ȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ Mundȱtëȱpërdorëshȱkëtëȱaktivitetȱqëȱtëȱsiguroheshȱ
ȱ
qëȱtëȱgjithëȱnxënësitȱeȱkanëȱkuptuarȱprocesin.ȱ
ȱ
Përdorȱshkopinȱnumëruesȱpërȱtëȱnumëruarȱmeȱ
gjithëȱklasënȱnëȱ100ȱdukeȱfilluarȱngaȱ0ȱ(zero).ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Tregoȱ numrinȱ 200ȱ dheȱ pyetȱ klasënȱ çfarëȱ naȱ Zhvilloȱ njohuritëȱ dukeȱ përdorurȱ numraȱ
nevojitetȱtëȱshtojmëȱqëȱtëȱmarrimȱ1000.ȱȱ treshifrorë.ȱ
Përsëriteȱmeȱ4ȱnumraȱtëȱtjerë.ȱ Kështu:ȱ
Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ vijëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ 132ȱ+ȱ868ȱ=ȱ1000;ȱ
zgjedhëȱ2ȱshifra.ȱKërkojuȱatyreȱtëȱformojnëȱnjëȱ 13.2ȱ+ȱ86.8ȱ=ȱ100ȱ
numërȱ dyshifrorȱ meȱ këtoȱ shifraȱ dheȱ taȱ 1.32ȱ+ȱ8.68ȱ=ȱ10ȱ
shkruajnëȱnëȱtabelë.ȱModeliȱështëȱnëȱlibër.ȱ ȱ
ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Inkurajoȱnxënësitȱtëȱdiskutojnëȱpërgjigjetȱeȱtyreȱ
Nxënësitȱ marrinȱ meȱ radhëȱ 2ȱ shifraȱ dheȱ kurȱpunojnëȱnëȱçift.ȱModeleȱfjalëshȱkyçe.ȱ
formojnëȱ njëȱ numërȱ dyshifror.ȱ Punojnëȱ nëȱ çiftȱ Cilaȱështëȱshumaȱndërmjetȱkëtyreȱdyȱnumrave?ȱ
dheȱ kontrollojnëȱ përgjigjetȱ eȱ njëriȱ tjetrit.ȱ Çfarëȱështëȱmbledhjaȱnëȱçiftȱmeȱ100,ȱ10,ȱ1?ȱ
23
Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ mbledhinȱ numratȱ dhjetorëȱ ȱ
dukeȱ plotësuarȱ 10ȱ dheȱ 1ȱ (kurȱ neȱ iȱ ndajmëȱ ȱ
numratȱiȱmbledhimȱatoȱmeȱ10ȱoseȱ100,ȱkështuȱ ȱ
qëȱneȱgjithashtuȱdoȱtëȱndajmëȱdheȱshumënȱmeȱ ȱ
10ȱdheȱ100).ȱ ȱ
ȱ ȱ

2Cȱ Mbledhjaȱeȱnumraveȱmeȱplotësimȱ(1,ȱ10,ȱ100)ȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ formohenȱ shpejtȱ çifteȱ numrashȱ meȱ njëȱ
shifërȱ pasȱ presjesȱ meȱ shumënȱ 10,ȱ p.sh.ȱ 7.8ȱ
dheȱ 2.2ȱ dheȱ meȱ dyȱ shifraȱ pasȱ presjesȱ meȱ
shumënȱ1,ȱp.sh.ȱ0.78ȱ+ȱ0.22ȱ
ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmetodëȱtëȱveçantëȱ
përȱ tëȱ kryerȱ veprimetȱ dheȱ tregoȱ siȱ keȱ
vepruar.ȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ informaȬ
ȱ ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ37Ȭ39ȱ
Plotësoȱdiagraminȱmerimangëȱmeȱ1000,ȱ100,ȱ10ȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ
dheȱ1.ȱ
ȱ
Shkruajȱ “10”ȱ nëȱ tabelë.ȱ Jepiȱ secilitȱ çiftȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
nxënësishȱ 2ȱ minutaȱ kohëȱ tëȱ shkruajëȱ saȱ mëȱ Inkurajoȱnxënësitȱtëȱdiskutojnëȱpërgjigjetȱeȱtyreȱ
shumëȱçifteȱnumashȱmeȱshumëȱ10.ȱNumratȱqëȱ meȱju.ȱ
duhetȱ tëȱ përdorinȱ duhetȱ tëȱ jenëȱ meȱ njëȱ shifërȱ Vazhdoȱmodelinȱmeȱfjalëtȱkyçeȱ
pasȱ presjes.ȱ Zgjidhȱ njëȱ çiftȱ nxënësishȱ dheȱ Cilaȱështëȱshumaȱeȱkëtyreȱnumrave?ȱ
kërkoiȱ njëȱ ngaȱ përgjigjetȱ eȱ tyre.ȱ Shkruajeȱ nëȱ Çfarëȱështëȱmbledhjaȱnëȱçiftȱmeȱ100,ȱ10,ȱ1?ȱ
tabelë.ȱ ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱtregojnëȱçifteȱnumrashȱmeȱ ȱ
shumëȱ100ȱdheȱ1.ȱ ȱ
Përsëriteȱdisaȱherë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ përdorinȱ përgjigjetȱ eȱ tyreȱ ȱ
nëȱdiagramënȱmerimangëȱmeȱshumë100ȱpërȱtëȱ ȱ
plotësuarȱdyȱdiagrametȱeȱtjera.ȱ ȱ
24ȱ ȱ ȱ
Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ përȱ çdoȱ çiftȱ përdoriminȱ eȱ ȱ
shumësȱmeȱ100.ȱ ȱ
Punoȱnëȱmënyrëȱindividuale.ȱ ȱ
Nxënësitȱtëȱplotësojnëȱshumatȱmeȱ10ȱdheȱ1.ȱ ȱ

2Dȱ Numratȱeȱpërzier.ȱThyesatȱmëȱtëȱmëdhaȱseȱ1ȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ krahasohenȱ thyesatȱ meȱ emëruesȱ tëȱ njëjtëȱ
7
dheȱmeȱemëruesȱtëȱndryshëm,ȱp.sh.ȱ 3 ȱmeȱ .ȱ
4 8
x Tëȱ njihetȱ ekuivalencaȱ ndërmjetȱ thyesave,ȱ
1 1
p.sh.ȱ 1 ,ȱ ȱdheȱ ȱ
100 10 2
x Tëȱ kalohetȱ njëȱ thyesëȱ eȱ çrregulltȱ nëȱ njëȱ
17 1
numërȱtëȱpërzier,ȱp.sh.ȱ ȱnëȱ 2 .ȱ
8 8
x Tëȱkthehenȱthyesatȱnëȱnjëȱformëȱmëȱtëȱthjeshtë.ȱ
x Tëȱ tregohetȱ gjetjaȱ eȱ thyesaveȱ meȱ anëȱ tëȱ
pjesëtimitȱ dheȱ përdoriȱ atoȱ siȱ operatorëȱ përȱ
tëȱ gjeturȱ thyesa,ȱ dukeȱ përfshirëȱ sasiȱ meȱ tëȱ
dhjetatȱdheȱtëȱqindtat.ȱ Kërkojuȱ 10ȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ klasës.ȱ Ataȱ
ȱ qëndrojnëȱ nëȱ radhëȱ njëriȱ pasȱ tjetritȱ dheȱ
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematikeȱ qëndrojnëȱmbrapaȱnjërësȱprejȱkarrigeve.ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmetodëȱtëȱveçantëȱ Ataȱnukȱmundȱtaȱndryshojnëȱvendinȱpasiȱeȱkanëȱ
përȱ tëȱ kryerȱ veprimetȱ dheȱ tregoȱ siȱ keȱ zgjedhurȱ njëȱ karrige.ȱ Kurȱ ataȱ tëȱ jenëȱ tëȱ gjithëȱ
vepruar.ȱ mbrapaȱkarrigeveȱataȱdoȱtëȱndajnëȱçokollatënȱnëȱ
x Nxirrȱnjëȱpërfundimȱtëȱriȱngaȱinformacioniȱ atëȱ karrigeȱ ndërmjetȱ tyre.ȱ Kurȱ tëȱ jetëȱ plotësuarȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ informaȬ aktivitetiȱnxënësitȱpunojnëȱnëȱgrupeȱpërȱtëȱgjeturȱ
cioniȱeȱkaȱtjetrën.ȱ zgjidhjenȱeȱrregulltȱ(duhur)ȱtëȱproblemës.ȱ
x Kuptoȱ dheȱ zgjidhȱ problemaȱ meȱ fjalëȱ dheȱ ȱ
paraqitiȱato.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ Kërkojiȱnjëȱgrupiȱtëȱparaqesinȱzgjidhjenȱeȱtyreȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ meȱpjesënȱtjetërȱtëȱklasës.ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ40ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ përfshijnëȱ vizatimeȱ oseȱ
x 3ȱkarrigeȱ veprimeȱpërȱtëȱgjeturȱzgjidhjen.ȱ
x 6ȱcopaȱçokollateȱçdoȱçokollatëȱ6ȱtëȱpreraȱ ȱ
ȱ
KompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱKompetencaȱeȱ
Aktiviteteȱtëȱngjashmeȱdukeȱpërfshirëȱvendeȱtëȱ
tëȱnxënitȱ
ndryshmeȱmeȱnumraȱtëȱndryshëm.ȱ
KëtuȱdoȱndërthuretȱKompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ
ȱ
meȱaktivitetinȱkryesor.ȱ
Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ përȱ nxënësitȱ tëȱ paraqesinȱ
25
zgjidhjetȱ eȱ tyreȱ meȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ përȱ tëȱ
shpjeguarȱidetëȱeȱtyre.ȱ
Modeliȱ iȱ fjalëveȱ kyçeȱ përȱ shembull:ȱ thyesëȱ eȱ
ȱ çrregullt,ȱnumërȱiȱpërzierȱ(çfarëȱllojȱthyeseȱështë?),ȱ
Vendosȱ3ȱkarrigeȱpërparaȱklasësȱ
Vendosȱ njëȱ çokollatëȱ nëȱ karrigenȱ eȱ parë,ȱ 2ȱ gjysma,ȱ njëȱ eȱ tretaȱ 1 ,ȱ njëȱ eȱ gjashtaȱ 1 ,ȱ thyesaȱ
3 6
çokollataȱnëȱkarrigenȱeȱdytëȱdheȱ3ȱnëȱkarrigenȱeȱ dhjetore.ȱ
fundit.ȱ

2Dȱ Numratȱeȱpërzier.ȱThyesatȱmëȱtëȱmëdhaȱseȱ1ȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ kthehetȱ njëȱ thyesëȱ eȱ çrregulltȱ nëȱ njëȱ
17 1
numërȱtëȱpërzier,ȱp.sh.ȱ ȱnëȱ 2 .ȱ
8 8
x Tëȱ tregohetȱ gjetjaȱ eȱ thyesaveȱ meȱ anëȱ tëȱ
pjesëtimitȱ dheȱ përdoriȱ atoȱ siȱ operatorëȱ përȱ
tëȱ gjeturȱ thyesaȱ dukeȱ përfshirëȱ sasiȱ meȱ tëȱ
dhjetatȱdheȱtëȱqindtat.ȱ
ȱ
x Kuptoȱdheȱzgjidhȱproblemaȱmeȱfjalë.ȱ
x Zgjidhȱ problemaȱ tëȱ thjeshtaȱ meȱ fjalë,ȱ dukeȱ
përfshirëȱraportinȱdheȱpërpjesëtiminȱeȱdrejtë.ȱ
ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ41Ȭ42ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ faqetȱ eȱ librit.ȱ
x Rrathëȱ tëȱ mëdhenjȱ tëȱ prerëȱ nëȱ çerekȱ përȱ tëȱ Inkurajojiȱataȱtëȱvizatojnëȱzgjidhjenȱpërparaȱseȱ
paraqiturȱpicat.ȱ tëȱ mbushinȱ tabelënȱ nëȱ libër.ȱ Ështëȱ eȱ
x Kartonëȱtëȱvegjëlȱ rëndësishmeȱ qëȱ ataȱ taȱ paraqesinȱ problemënȱ eȱ
ȱ parëȱdheȱtëȱdytëȱvizualisht.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Përȱ ushtriminȱ 4ȱ nëȱ libër,ȱ inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ
Krijoȱ4ȱpicaȱdukeȱprerëȱkatërȱrrathëȱtëȱmëdhenj.ȱ ilustrojnëȱnumrinȱeȱpërzierȱvizualisht.ȱ
Uliȱ nxënësitȱ nëȱ rreth,ȱ rrethȱ picës.ȱ Bëjȱ pyetjetȱ eȱ ȱ
mëposhtme.ȱPasȱçdoȱpyetjeȱndajȱpicënȱqëȱnxënësiȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
tëȱketëȱnjëȱpamjeȱvizualeȱtëȱthyesës.ȱPastajȱvendoseȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ vijëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ
përsëriȱnëȱqendërȱpicën.ȱ paraqesëȱzgjidhjenȱeȱtijȱpërȱushtriminȱ5ȱmeȱpjesënȱ
Ështëȱnjëȱnxënës.ȱSaȱpicaȱkaȱaiȱ(përgjigjaȱ=4)ȱ tjetërȱtëȱklasës.ȱKërkojiȱnxënësveȱtaȱshpjegojnëȱmeȱ
Jepiȱtëȱgjithaȱpicatȱnjëȱnxënësiȱpërȱtaȱdemonstruar.ȱ shumëȱ kujdesȱ punënȱ eȱ tyre.ȱ Pyetȱ klasën:ȱ Aȱ eȱ kaȱ
Janëȱ2ȱnxënës.ȱSaȱpicaȱmerrȱsecili?ȱ(përgjigjaȱ=2).ȱJepiȱ2ȱ zgjidhurȱndonjëȱngaȱjuȱmeȱmënyrëȱtjetër?ȱ
picaȱtëȱdyȱnxënësveȱpërȱtaȱdemonstruarȱatë.ȱ ȱ
4
Janëȱ3ȱnxënës.ȱSaȱpicaȱmerrȱsecili?ȱ(përgjigjaȱ ȱoseȱ 1 )ȱ
1 Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
3 3 Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ “tregimeȱ
4 thyesash”ȱ tëȱ ndryshmeȱ rrethȱ familjesȱ sëȱ tyreȱ
Jepiȱ ȱeȱpicësȱtëȱtreȱnxënësveȱpërȱtaȱdemonstruarȱatë.ȱ
3 meȱfamiljarëtȱeȱtyre.ȱ
Janëȱ 4ȱ nxënës.ȱ Saȱ picaȱ merrȱ seciliȱ (përgjigjaȱ =1)ȱ Jepiȱ ȱ
ngaȱ1ȱpicëȱsecilitȱpërȱtaȱdemonstruarȱatë.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
26ȱ 4
Janëȱ5ȱnxënës.ȱSaȱpicaȱmerrȱsecili?ȱ(përgjigjaȱ )ȱJepiȱ Modeliȱ iȱ fjalëveȱ kyçeȱ dheȱ shprehjetȱ nëȱ
5 diskutiminȱ tëndȱ meȱ nxënësit,ȱ përȱ shembullȱ
4
ȱeȱpicësȱsecilitȱnxënësȱpërȱtaȱdemonstruarȱatë.ȱ thyesëȱ eȱ çrregullt,ȱ numërȱ iȱ përzier,ȱ nëȱ rendinȱ
5
rritës.ȱ
2
Janëȱ6ȱnxënës.ȱSaȱpicaȱmerrȱsecili?ȱ(përgjigjaȱ )ȱJepiȱ
3
2
ȱeȱpicësȱsecilitȱnxënësȱpërȱtaȱdemonstruarȱatë.ȱ
3

2Eȱ Raportiȱdheȱpërpjesëtimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ zgjidhenȱ problemaȱ tëȱ thjeshta,ȱ dukeȱ
tëȱthjeshtë.ȱ
ȱ
x Përdorȱ metodaȱ numërimiȱ oseȱ tabelatȱ përȱ tëȱ
zgjidhurȱnëȱmënyrëȱsistematikeȱproblemat.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ43ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x Tabakȱletreȱoseȱkartoniȱblu,ȱeȱverdhëȱdheȱeȱ Nxënësiȱ mundȱ tëȱ shqyrtojnëȱ veçoritëȱ eȱ klasësȱ
kuqeȱoseȱkubeȱ
oseȱ tëȱ shkollësȱ dukeȱ përdorurȱ raportet.ȱ Përȱ
ȱ
shembull,ȱ shqyrtojnëȱ gjuhëtȱ qëȱ flasin,ȱ llojetȱ eȱ
Ngjitȱ 3ȱ katrorëȱ bluȱ dheȱ njëȱ katrorȱ tëȱ verdhëȱ nëȱ udhëtimitȱpërȱnëȱshkollë,ȱmënyratȱeȱkalimitȱtëȱ
tabakunȱeȱletrës.ȱShpjegoȱqëȱkjoȱtregonȱraportinȱ kohësȱsëȱlirëȱeȱmeȱradhë.ȱ
1:3ȱ ȱ
Themiȱ“njëȱmeȱtre”ȱȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Shpjegoȱ qëȱ kjoȱ kuptonȱ qëȱ përȱ çdoȱ njëȱ pjesëȱ tëȱ Modeliȱ iȱ fjalëveȱ kyçeȱ dheȱ shprehjetȱ nëȱ
verdhëȱgjendenȱ3ȱpjesëȱblu.ȱ diskutiminȱtëndȱmeȱnxënësit,ȱpërȱshembull:ȱ
Shkruajiȱraportetȱ1:4;ȱ1:5;ȱ1:6ȱnëȱtabelë.ȱ pjesëtim,ȱ raport,ȱ përȱ çdo,ȱ nëȱ çdoȱ (treȱ nëȱ çdoȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ vijnëȱ paraȱ klasësȱ dheȱ tëȱ katërȱpjesëȱjanëȱtëȱkuqe).ȱ
ngjisinȱpjesëȱletreȱpërȱtëȱilustruarȱraportet.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çiftȱ nëȱ libër.ȱ ȱ
Jepiȱseciliȱçiftȱnjëȱsasiȱkubesh.ȱ ȱ
Ataȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ këtoȱ modeleȱ përȱ ȱ
problema.ȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ përdorinȱ ȱ
mendimetȱeȱtyreȱmeȱilustrime.ȱ ȱ
ȱ ȱ 27
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shpjegojnëȱ strategjitëȱ eȱ ȱ
tyreȱsiȱeȱzgjidhënȱproblemën.ȱ ȱ
ȱ

2Eȱ Raportiȱdheȱpërpjesëtimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ zgjidhenȱ problemaȱ tëȱ thjeshta,ȱ dukeȱ
tëȱthjeshtë.ȱ
ȱ
x Përdorȱ metodaȱ numërimiȱ oseȱ tabelatȱ përȱ tëȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ44ȱ 1
Përpjesëtimiȱiȱnxënësveȱështëȱ .ȱ
x Tabakȱ letreȱ blu,ȱ eȱ verdhëȱ dheȱ eȱ kuqeȱ oseȱ 4
kubeȱ ȱ
x Katrorëȱblu,ȱletërȱeȱverdhëȱdheȱeȱkuqeȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x Kartonȱ Nxënësitȱmundȱtëȱshqyrtojnëȱaktiviteteȱtëȱtjeraȱ
ȱ praktikeȱkuȱpërfshihetȱraporti.ȱPërȱshembull,ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ përshtatȱrecetaȱgrupeshȱtëȱmëdhaȱoseȱtëȱvoglaȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱzgjidhinȱnjëȱproblemëȱqëȱnjëȱ
njerëzish.ȱ
çiftȱ nxënësishȱ shkroiȱ nëȱ mësiminȱ eȱ mëparshëm.ȱ
ȱ
Pastajȱ pyet:ȱ Çfarëȱ gjëraȱ mëȱ tëȱ rëndësishmeȱ tëȱ
kujtohenȱ kurȱ zgjidhȱ njëȱ problemëȱ kuȱ përfshihetȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
raportiȱdheȱpërpjesëtimi?ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ përkufizimetȱ eȱ
Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ vizatojnëȱ piktura.ȱ Kjoȱ iȱ tyreȱtëȱtermaveȱmatematike.ȱ
ndihmonȱnëȱzgjidhjenȱeȱproblemit.ȱ Mbështetiȱnxënësitȱdukeȱiȱdhënëȱatyreȱmodeleȱ
ȱ shembujsh.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ mënyrëȱ ȱ
individualeȱ problematȱ nëȱ libër.ȱ Pyetiȱ ataȱ ȱ
individualisht.ȱ ȱ
Ngaȱeȱdiniȱqëȱpërgjigjetȱtuajaȱjanëȱtëȱsakta?ȱ ȱ
ȱ ȱ
28ȱ
ȱ
Kërkojiȱ njëȱ çiftiȱ tëȱ shkruajëȱ dyȱ fjaliȱ kuȱ tëȱ
ȱ
paraqesëȱ“Çfarëȱkuptonȱmeȱraport”ȱdheȱ“Çfarëȱ
ȱ
ështëȱpërpjesëtimi”ȱ
ȱ
Përȱshembullȱ
ȱ
25%ȱ eȱ popullsisëȱ sëȱ njëȱ qytetiȱ janëȱ nxënës.ȱ
ȱ
Raportiȱiȱnxënësveȱmeȱtëȱrrituritȱështëȱ1:3ȱ

2Fȱ Përqindjaȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ kuptohetȱ përqindjaȱ siȱ pjesëȱ nëȱ çdoȱ 100ȱ
1 1 1 1 1
dheȱtëȱparaqitenȱnumratȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ȱ
2 4 3 10 100
siȱpërqindje.ȱ
ȱ
përfshirëȱpërqindjen,ȱp.sh.ȱgjejȱçmiminȱeȱuljes.ȱ
x Nxirrȱnjëȱpërfundimȱtëȱriȱngaȱinformacioniȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ nëȱ mënyrëȱ
informacioniȱeȱkaȱtjetrën.ȱ
individualeȱlibrin.ȱ
ȱ
Mëȱpasȱpyetȱ
Siȱeȱgjetëtȱqëȱvlerësimiȱmeȱ20ȱpikëȱështëȱ25%?ȱ
Vlerësimiȱ imȱ meȱ pikëȱ ështëȱ 25.ȱ Saȱ përqindȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ
ështëȱkjo?ȱ
ȱ
ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kërkojuȱ tëȱ gjithëȱ nxënësveȱ tëȱ vizatojnëȱ njëȱ
katrorȱ nëȱ kartonatȱ eȱ tyre.ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ
ngjyrosinȱ25%,ȱ33.3%,ȱ80%.ȱ
Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ tregojnëȱ përgjigjetȱ nëȱ tëȱ
njëjtënȱkohë.ȱ
ȱ
Përȱshembull:ȱ
ȱ Pastroȱ25%ȱeȱhapësirësȱsëȱdyshemesëȱsëȱklasësȱ
Shkruajȱnumrinȱ60ȱnëȱtabelë.ȱ tënde.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ saȱ mëȱ shumëȱ ȱ
thyesaȱ dheȱ përqindjeȱ tëȱ barabartaȱ përȱ numrinȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
60ȱȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shpjegojnëȱ idetëȱ eȱ tyre.ȱ 29
1 Bëjȱ pyetjeȱ tëȱ tipitȱ siȱ eȱ gjetëtȱ qëȱ vlerësimiȱ meȱ 20ȱ
(përȱshembullȱ ȱeȱ60ȱ=ȱ50%ȱeȱ60ȱ=ȱ30ȱ,ȱȱ
2 pikëȱështëȱ25%?ȱ
1
ȱeȱ60ȱ=ȱ10%ȱeȱ60ȱ=ȱ6)ȱ ȱ
10
ȱ
Merrȱpërgjigjeȱngaȱnxënësit,ȱnëȱçiftȱnjëkohësisht.ȱ
ȱ

2Fȱ Përqindjaȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
1 1 1 1 1
2 4 3 10 100
siȱpërqindje.ȱ
x Tëȱgjendenȱthyesaȱmeȱanëȱtëȱpjesëtimitȱdheȱ
tëȱ përdorenȱ atoȱ siȱ operatorëȱ përȱ tëȱ gjeturȱ
thyesaȱ dukeȱ përfshirëȱ sasiȱ meȱ tëȱ dhjetatȱ
dheȱtëȱqindtat.ȱ
ȱ
përfshirëȱ përqindjen,ȱ p.sh.ȱ gjejȱ çmiminȱ eȱ 1 3
Pyetȱataȱtëȱgjejnëȱpërqindjenȱeȱthyesaveȱ ,ȱ ȱ
uljes.ȱ 8 8
x Përdorȱ metodaȱ numërimiȱ oseȱ tabelatȱ përȱ tëȱ 4
dheȱ .ȱ
zgjidhurȱnëȱmënyrëȱsistematikeȱproblemat.ȱ 8
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Shkruajiȱ thyesatȱ eȱ mëposhtmeȱ tëȱ ndaraȱ nëȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ46ȱ copaȱletre:ȱ
x Kartonaȱtëȱvegjëlȱ 3 3 1 3 3 1 16
,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ȱ
ȱ 4 8 4 5 10 10 20
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ vijëȱ përparaȱ klasësȱ dheȱ
1 tëȱ zgjedhëȱ njëȱ thyesë.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ
Shkruajȱnëȱtabelë ,ȱ25%ȱdheȱ50%.ȱ
ȱ4 shkruajnëȱ nëȱ copënȱ eȱ letrësȱ përqindjenȱ eȱ
Pyetȱklasën:ȱCiliȱngaȱkëtaȱështëȱiȱveçantë?ȱ barabartëȱmeȱthyesën.ȱ
Pastajȱ pyet:ȱ Pse?ȱ Disaȱ përgjigjeȱ tëȱ mundshmeȱ Pyetȱnxënësit:ȱNgaȱeȱdiȱqëȱkjoȱështëȱeȱsakta?ȱ
1 ȱ
janë:ȱ ȱ ështëȱ iȱ veçantë,ȱ sepseȱ ështëȱ njëȱ thyesëȱ
4 Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
dheȱ25%ȱdheȱ50%ȱjanëȱpërqindje,ȱoseȱ50%ȱështëȱiȱ
Juȱmundȱtëȱzgjidhniȱndonjëȱnumërȱsiȱ“numriȱiȱ
1
veçantë,ȱsepseȱ ȱdheȱ25%ȱjanëȱtëȱbarabartë.ȱ javëve”ȱ dheȱ eȱ paraqitniȱ atëȱ nëȱ tabelënȱ eȱ
4
shënimeve.ȱ Gjatëȱ javësȱ kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ
Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ japinȱ njëȱ arsyeȱ përȱ
shkruajnëȱ saȱ mëȱ shumëȱ dhënaȱ rrethȱ numrit.ȱ
1
përgjigjetȱeȱtyre.ȱPërsëritȱpërȱ ,ȱ10%ȱdheȱ0.5ȱ Shtojuȱ këtoȱ tëȱ dhënaȱ nëȱ tabelë.ȱ Inkurajojiȱ
10
2 nxënësitȱtëȱpërfshijnëȱtëȱdhënaȱrrethȱpërqindjesȱ
30ȱ 80%ȱ,ȱ40%ȱdheȱ .ȱ
5 dheȱthyesaveȱtëȱbarabarta.ȱ
ȱ
Kërkojiȱklasësȱtëȱpunojëȱnëȱmënyrëȱindividualeȱ
Nxënësitȱtëȱkuptojnëȱçelësinȱeȱtermave,ȱtëȱtillaȱ
ushtrimetȱnëȱlibër.ȱPyet,ȱpërȱshembull:ȱȱ
3
si:ȱgjysma,ȱçereku,ȱnjëȱeȱqindta,ȱpërqindjaȱ
Siȱeȱdiniȱqëȱ ȱështëȱ60%?ȱ ȱ
5

ȱ
ȱ
1 1 1 1 1
2 4 3 10 100
siȱpërqindje.ȱ
x Gjejȱ thyesaȱ nëȱ lidhjeȱ meȱ pjesëtiminȱ dheȱ
përdoriȱatoȱsiȱoperatorëȱpërȱtëȱgjeturȱthyesaȱ
dukeȱ përfshirëȱ sasiȱ meȱ tëȱ dhjetatȱ dheȱ tëȱ
qindtat.ȱ
ȱ
x Zgjidhȱ problemaȱ tëȱ thjeshtaȱ meȱ fjalëȱ dukeȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
përfshirëȱ përqindjen,ȱ p.sh.,ȱ gjejȱ çmiminȱ eȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ kërkojnëȱ problemaȱ tëȱ jetësȱ
uljes.ȱ sëȱ përditshme,ȱ dukeȱ përfshirëȱ përqindjenȱ dheȱ
ȱ blerjetȱnëȱrevistaȱngaȱdyqanet.ȱ
ȱ
Mundȱ tëȱ përdorëshȱ fjalëȱ dheȱ shprehjeȱ përȱ tëȱ
mbështeturȱ prezantimin,ȱ përȱ shembull:ȱ
tëȱnxënitȱ
përqindje,ȱ%.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ meȱ
Thyesaȱeȱbarabartëȱështëȱ____.ȱ
katërȱnxënës.ȱ
Numriȱdhjetorȱiȱbarabartëȱështëȱ___.ȱ
Inkurajojiȱnxënësitȱtëȱrilexojnëȱproblemën,ȱqëȱataȱ
kuptojnëȱ çfarëȱ iȱ nevojitetȱ tëȱ bëjnë.ȱ Sigurohuȱ t’uȱ ȱ
japëshȱ kohënȱ eȱ mjaftueshmeȱ nxënësve,ȱ qëȱ tëȱ ȱ
planifikojnëȱprezantiminȱeȱtyre.ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ
Kërkojuȱ 3ȱ grupeveȱ tëȱ paraqesinȱ zgjidhjenȱ eȱ
ȱ
problemitȱ tëȱ tyre.ȱ Nëȱ fundȱ tëȱ prezantimitȱ
ȱ
kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ imagjinojnëȱ qëȱ ataȱ janëȱ
ȱ
shitësaȱ dheȱ tëȱ vendosinȱ cilaȱ zgjidhjeȱ eȱ
ȱ
problemitȱështëȱmëȱeȱmira.ȱInkurajojiȱnxënësitȱ
ȱ 31
tëȱ japinȱ njëȱ shpjegimȱ tëȱ qartë.ȱ Pyeti:ȱ Pseȱ
ȱ
mendonȱqëȱkjoȱzgjidhjeȱështëȱmëȱeȱmira?ȱ
ȱ ȱ

ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Tëȱ njihetȱ dheȱ përdoretȱ njëvlershmëriaȱ
ndërmjetȱnumraveȱdhjetorȱdheȱthyesor.ȱ
1 1 1 1 1
2 4 3 10 100
siȱpërqindje.ȱ
ȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ qëȱ njëȱ pjesëȱ
informacioniȱeȱkaȱtjetrën.ȱ
x Bëjȱ testeȱ dheȱ përpunoȱ hipoteza,ȱ shpjegoȱ
dheȱarsyetoȱmetodat.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ individualishtȱ
mësimin.ȱ
Përdorȱfjalitëȱeȱmëposhtmeȱdukeȱfilluar:ȱ
ȱ
“Unëȱkuptovaȱqëȱ....ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱeȱtëȱnxënitȱ
“Unëȱmësovaȱqëȱ...ȱ
Nxirrȱ formatetȱ A4ȱ dheȱ iȱ ndajȱ nëȱ 28ȱ
“Doȱmëȱpëlqenteȱtëȱmësojaȱmëȱshumëȱrrethȱ...ȱ
drejtkëndësha.ȱ
“Nukȱjamȱeȱsigurtëȱrrethȱ...ȱ
Kërkojiȱçdoȱçiftȱnxënësishȱt’iȱpresëȱatoȱdheȱluaj,ȱ ȱ
lojënȱ eȱ kujtesës.ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ
shembujtȱnëȱlibër.ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ marrinȱ lojëratȱ eȱ tyreȱ nëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ përdorinȱ 4ȱ përfaqësimeȱ
përȱ çdoȱ thyesëȱ (njëȱ thyesë,ȱ numraȱ dhjetorëȱ tëȱ shtëpiȱdheȱtëȱluajnëȱmeȱfamiljenȱeȱtyre.ȱ
barabartë,ȱpërqindjeȱtëȱbarabartë).ȱ
ȱ
Jepuȱkëtoȱshembuj:ȱ
Juȱ mundȱ tëȱ listoniȱ tëȱ gjithaȱ fjalëtȱ kyçeȱ tëȱ
përdoruraȱnëȱkëtëȱkapitull.ȱ
ȱ
ȱ
32ȱ
ȱ
ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ6ȱqarkoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ 5. Modeliȱiȱmëposhtëmȱtregonȱ1ȱpllakëȱtëȱzezëȱ
përȱ çdoȱ 3ȱ pllakaȱ tëȱ bardha.ȱ Kamȱ 36ȱ pllakaȱ
1. Cilatȱ ngaȱ këtoȱ thyesaȱ janëȱ tëȱ barabartaȱ meȱ
3 gjithsej.ȱSaȱpllakaȱtëȱzezaȱkam?ȱ
?ȱ
4
6
a. ȱ
9
30
b. ȱ
40
4 ȱ
c. ȱ
8 a. 9ȱ
6 b. 12ȱ
d. ȱ
10 c. 10ȱ
ȱ d. 18ȱ
3 ȱ
2. Numriȱdhjetorȱiȱbarabartëȱmeȱ ȱështë:ȱ
4 2
6. ȱeȱshkruarȱsiȱpërqindjeȱështë:ȱ
a. 3.4ȱ 5
b. 0.75ȱ a. 25%ȱ
c. 7.5ȱ b. 40%ȱ
d. 0.5ȱ c. 2.5%ȱ
ȱ d. 50%ȱ
3. Cilaȱ ngaȱ këtoȱ ështëȱ shkruajturȱ nëȱ rendinȱ ȱ
rritës?ȱ 7. Gjejȱ 3ȱ mënyraȱ tëȱ ndryshmeȱ tëȱ ndarjesȱ sëȱ
a. 1.45;ȱ2.5;ȱ2.46;ȱ2.56ȱ këtyreȱthyesaveȱnëȱdyȱgrupe:ȱ
b. 1.45;ȱ2.46;ȱ2.56;ȱ2.5ȱ 3 2 1 1 1 5 2 13 2 1 5 1
,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ 3 ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ ,ȱ 1 ,ȱȱ
c. 1.45;ȱ2.46;ȱ2.5;ȱ2.56ȱ 8 6 4 3 4 8 10 4 8 5 6 2
d. 2.56;ȱ2.5;ȱ2.46;ȱ1.45ȱ
ȱ
15
4. ȱështëȱeȱnjëjtëȱme:ȱ
10
1
a. 1 ȱ
2
b. 3ȱ
2
c. ȱ
3 ȱ
d. 0.5ȱ ȱ
ȱ
33

Kapitulliȱ3ȱ Veprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ përȱ shembull,ȱ gjatëȱ shumëzimitȱ meȱ 10ȱ ‘shtohetȱ njëȱ
Llogaritjetȱ meȱ mendȱ kanëȱ njëȱ rëndësiȱ tëȱ madheȱ zero’.ȱKyȱ‘rregull’ȱnukȱmundȱtëȱzbatohetȱpërȱnumratȱ
nëȱ këtëȱ kapitull.ȱ Nxënësitȱ zhvillojnëȱ kuptiminȱ eȱ meȱpresje,ȱdheȱmësimiȱ3Aȱiȱndihmonȱnxënësitȱpërȱtëȱ
numritȱkurȱkryejnëȱnëȱmënyrëȱtëȱshpejtëȱveprimeȱ mosȱ përsëriturȱ këtëȱ gabim.ȱ Njëȱ tjetërȱ shprehjeȱ tëȱ
meȱ mend.ȱ Kjoȱ uȱ jepȱ atyreȱ besiminȱ dheȱ aftësinëȱ pasaktëȱqëȱjuȱmundȱtëȱhasniȱteȱnxënësitȱështë:ȱ‘Nukȱ
përȱtëȱvepruarȱmeȱnumraȱdheȱpërȱtëȱnxjerrëȱfakteȱ mundȱ tëȱ zbresimȱ njëȱ numërȱ mëȱ tëȱ vogëlȱ ngaȱ njëȱ
tëȱreja.ȱ numërȱmëȱiȱmadh’ȱoseȱ‘6ȱnukȱhynȱteȱ38’.ȱMësimetȱ3Aȱ
Mësimiȱ3Cȱfokusohetȱveçanërishtȱnëȱteknikatȱqëȱ dheȱ3Eȱjuȱndihmojnëȱqëȱt’uȱtregoniȱnxënësveȱqëȱkëtoȱ
tiȱmundȱtuȱmësoshȱnxënësveȱpërȱtëȱndihmuarȱqëȱ koncepteȱnukȱjanëȱtëȱvërtetaȱ(p.sh,ȱ15ȱ–ȱ25ȱ=ȱ–10ȱdheȱ
tëȱnxjerrinȱfakteȱtëȱreja.ȱȱ 1
38ȱeȱpjesëtuarȱmeȱ6ȱjepȱ6ȱmbetjaȱ2,ȱoseȱ 6 )ȱ
Qëȱ nxënësiȱ tëȱ kryejȱ veprimeȱ meȱ mendȱ duhetȱ tëȱ 3
ketëȱ tëȱ qartaȱ teknikatȱ eȱ numërimit.ȱ Ështëȱ eȱ Fjalëȱkyçeȱȱ
rëndësishmeȱtëȱpërdoretȱpërfytyrimiȱiȱsistemitȱtëȱ Dhjetëshe,ȱ qindëshe,ȱ mijëshe,ȱ vendvlera,ȱ
numërimitȱtëȱrrjetësȱmeȱ100ȱkatrorë.ȱNxënësitȱdoȱ përfaqëson,ȱ përdoretȱ për,ȱ numraȱ njëshifror,ȱ
tëȱshohinȱp.sh.ȱqëȱ24ȱpërbëhetȱngaȱrreshtimiȱnëȱ2ȱ dyshifrorë,ȱtreshifrorë,ȱkatërshifrorë,ȱnjëȱnumërȱmeȱ
rreshtaȱmeȱ12ȱoseȱnëȱ3ȱrreshtaȱmeȱ8;ȱkjoȱtregonȱqëȱ njëȱoseȱdyȱshifraȱpasȱpresjes.ȱ
2u12=24ȱoseȱ3u8=24.ȱ Numratȱ afërȱ 1,ȱ shumëfishatȱ eȱ afërtȱ tëȱ numritȱ 10,ȱ
Përndrysheȱataȱmundȱtëȱpërdorinȱshumëfishatȱeȱ mbledhja,ȱ zbritja,ȱ shumëzimi,ȱ pjesëtimi,ȱ shuma,ȱ
10ȱ oseȱ numraȱ afërȱ dyfishitȱ përȱ tëȱ lehtësuarȱ prodhimi,ȱndryshesa,ȱpjesëtueshmëriaȱ(Gjejȱshumënȱ
llogaritjet.ȱ eȱ...............)ȱpjesëtuesi,ȱmbetjaȱ(Saȱështëȱmbetjaȱgjatëȱ
ȱ pjesëtimitȱ tëȱ numritȱ 15ȱ meȱ 4?)ȱ dyfishi,ȱ gjysma,ȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ copëzimȱ,ȱfaktor,ȱshumëfish,ȱrenditje,ȱrresht,ȱkolonëȱ
Ashtuȱsiȱnëȱmësiminȱ1,ȱmundȱtëȱviniȱreȱqëȱnxënësitȱ (Saȱrreshtaȱgjendenȱnëȱkëtëȱrenditje?)ȱ
përsëritinȱ gabimeȱ tëȱ njohuriveȱ tëȱ mësuaraȱ mëȱ parë:ȱ
Siȱtëȱmbledhimȱdheȱtëȱzbresimȱmeȱ Çfarëȱdiȱpërȱnumratȱngaȱ1ȱnëȱ20?ȱ
mendȱȱȱȱ Siȱmundȱtëȱpërdorȱatoȱqëȱdiȱpërȱnumratȱderiȱnëȱ20?ȱ
Siȱmundȱtëȱpërdorȱnjohuritëȱeȱderitanishmeȱpërȱnumratȱmeȱpresje?ȱ
Siȱtëȱmbledhȱmeȱmendȱnjëȱnumërȱ2Ȭshifrorȱmeȱnjëȱnumërȱ3Ȭshifror?ȱ
Aȱmundȱtaȱbëjȱkëtëȱpërȱshumëfishatȱeȱ100Ȭësȱdheȱ1000Ȭës?ȱ
Siȱtëȱshumëzojmëȱdheȱtëȱ Siȱtëȱshumëzojmëȱmeȱshumëfishatȱeȱ10Ȭësȱmeȱmend?ȱ
pjesëtojmëȱmeȱmend?ȱ Siȱmundȱtëȱkryejmëȱveprimeȱmeȱshumëfishatȱafërȱ10Ȭës?ȱ
Siȱmundȱtëȱdimëȱnëȱcilënȱtabelëȱbënȱpjesëȱnjëȱnumër?ȱ
Njohuritëȱeȱmëparshmeȱnëȱdobiȱtëȱ Njohuriȱtëȱrejaȱpërȱshumëziminȱdukeȱuȱnisurȱngaȱçfarëȱdimëȱmeȱparë.ȱ
njohuriveȱtëȱrejaȱ Njohuriȱȱndihmëseȱrrethȱȱnumraveȱngaȱ1ȱnëȱ20ȱnëȱdobiȱtëȱnumraveȱmeȱnjëȱ
oseȱdyȱshifraȱpasȱpresjes.ȱ
34ȱ
Dyfishimiȱdheȱpërgjysmimiȱ Siȱmundȱtëȱdyfishojmëȱdheȱtëȱpërgjysmojmëȱnumratȱ2Ȭshifrorëȱoseȱnumratȱ
meȱpresje?ȱ
Siȱ mundȱ tëȱ naȱ ndihmojëȱ dyfishimiȱ dheȱ përgjysmimiȱ nëȱ shumëzimȱ dheȱ
pjesëtim?ȱ
Siȱtëȱpjesëtojmëȱmeȱmendȱnjëȱ Siȱtëȱpjesëtojmëȱmeȱmendȱnjëȱnumërȱ2Ȭshifrorȱmeȱnjëȱnumërȱ1Ȭshifror?ȱ
numërȱ2Ȭshifrorȱmeȱnjëȱnumërȱ1Ȭ Siȱtëȱkryejmëȱpjesëtimeȱmeȱmbetje?ȱ
shifror?ȱ Siȱ naȱ ndihmonȱ vendvleraȱ eȱ numritȱ gjatëȱ shumëzimitȱ dheȱ pjesëtimitȱ meȱ
mend?ȱ

3ȱ Veprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ përdorenȱ vendvleratȱ dheȱ njohuritëȱ mbiȱ
numrinȱpërȱtëȱmbledhurȱoseȱzbriturȱnumraȱtëȱ
plotëȱdyshifrorë;ȱpërȱtëȱmbledhurȱoseȱzbriturȱ
numraȱtreshifrorëȱshumëfishȱtëȱ10Ȭësȱdheȱçifteȱ
numrashȱmeȱpresje,ȱp.sh.ȱ500ȱ+ȱ270;ȱ2.6ȱ+ȱ2.7;ȱ
0.78ȱ+ȱ0.23.ȱ
x Tëȱ mblidhen/zbritenȱ numratȱ meȱ njëȱ shifërȱ
pasȱpresjes,ȱp.sh.ȱ5.6ȱ+2.9;ȱ13.5ȱ–ȱ2.1.ȱ
x Tëȱ mblidhen/zbritenȱ shumëfishatȱ eȱ numraveȱ
10,ȱ 100ȱ oseȱ 1000ȱ oseȱ njëȱ numërȱ tëȱ plotëȱ
parashȱ dheȱ tëȱ gjendenȱ përfundimet,ȱ p.sh.ȱ
3127ȱ+ȱ4998;ȱ5678ȱ–ȱ1996.ȱ
ȱ
Ndajiȱnxënësitȱnëȱgrupeȱpuneȱpërȱushtrimetȱeȱ
x Zgjidhȱ njëȱ mënyrëȱ tëȱ përshtatshmeȱ dheȱ
radhësȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Njëȱ pjesëtarȱ iȱ
efikaseȱ përȱ kryerjenȱ eȱ veprimeveȱ tëȱ
grupitȱ tëȱ lexojëȱ pyetjenȱ dheȱ tëȱ tjerëtȱ tëȱ gjejnëȱ
mbledhjes,ȱ zbritjes,ȱ shumëzimitȱ dheȱ
përgjigjenȱ dheȱ tëȱ ndajnëȱ meȱ shokëtȱ mënyrënȱ
pjesëtimitȱmeȱmend.ȱ
qëȱ ndoqënȱ përȱ tëȱ gjeturȱ rezultatin.ȱ Mëȱ pasȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmetodëȱtëȱcaktuarȱ
shkruajȱ nëȱ tabelëȱ mënyrënȱ mëȱ efikaseȱ tëȱ
përȱkryerjenȱeȱveprimeveȱdheȱarsyetiminȱqëȱ
përdorurȱngaȱgrupiȱpërȱtëȱarriturȱnëȱrezultatinȱ
nxënësitȱndjekin.ȱ
eȱduhur.ȱ
x Nxirrȱ dheȱ shpjegoȱ lidhjenȱ eȱ njohuriveȱ tëȱ
ȱ
rejaȱmeȱnjohuritëȱeȱmëparshme.ȱ
ȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱformojnëȱvetëȱpyetjeȱdheȱt’iȱ
ndajnëȱatoȱmeȱprindëritȱeȱtyre.ȱ
ȱ
ȱ
Kompetencëȱgjuhësoreȱ
Drejtoȱ gjithmonëȱ pyetjet:ȱ ‘Siȱ eȱ nxoreȱ këtëȱ
Shkruajȱ shumënȱ 28ȱ +ȱ 17ȱ nëȱ tabelë.ȱ Kërkojuȱ
rezultat?’ȱoseȱ‘Çfarëȱmënyreȱpërdore?’ȱsepseȱtëȱ
nxënësveȱtaȱkryejnëȱkëtëȱveprimȱmeȱmendȱdheȱ
artikuluaritȱeȱmendimitȱiȱndihmonȱnxënësitȱtëȱ
meȱ pasȱ t’iȱ shpjegojnëȱ mënyrënȱ qëȱ ndoqënȱ
zhvillojnëȱ llogaritjetȱ meȱ mendȱ dheȱ gjuhënȱ eȱ
nxënësitȱ tëȱ bankës.ȱ Përȱ t’iȱ ndihmuarȱ ataȱ juȱ
matematikës.ȱ Këtoȱ pyetjeȱ ndihmojnëȱ nëȱ
mundȱtëȱshkruani:ȱ“Rezultatiȱështëȱiȱbarabartëȱ
argumentiminȱ eȱ përgjigjeve:ȱ “Rezultatiȱ
meȱ ................”ȱ dheȱ “Eȱ zgjidhaȱ duke................ȱ ”ȱ
është............”ȱ oseȱ “Unëȱ eȱ zgjidhaȱ 35
nëȱtabelë.ȱVeproȱkështuȱderisaȱt’iȱpërmendniȱtëȱ
duke................”.ȱ
gjithaȱmënyratȱeȱpërdoruraȱprejȱtyre.ȱPërsëriteȱ
ȱ
tëȱ njëjtënȱ gjëȱ përȱ shumëziminȱ 4ȱ xȱ 14ȱ dheȱ bëjuȱ
ȱ
pyetjen:ȱSaȱështëȱgjysmaȱeȱnumritȱ78?ȱ
ȱ
ȱ
ȱ

3Aȱ Mbledhjaȱdheȱzbritja.ȱVeprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱrikujtohetȱmbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱ
ngaȱ1ȱnëȱ20ȱdheȱtëȱnumraveȱdhjetorëȱmeȱnjëȱ
shifërȱpasȱpresjes,ȱp.sh.ȱ0.4ȱ+ȱ0.6.ȱ
x Tëȱshkruhenȱdisaȱnumraȱmeȱpresje,ȱshumaȱ
eȱtëȱcilëveȱështëȱ10,ȱp.sh.ȱ7.8ȱdheȱ2.2.ȱ
x Tëȱmblidhen/zbritenȱshumëfishatȱeȱnumraveȱ
10,ȱ100ȱdheȱ1000.ȱ
ȱ
x Zgjidhȱ njëȱ mënyrëȱ tëȱ përshtatshmeȱ dheȱ
efikaseȱ përȱ gjetjenȱ eȱ shumës,ȱ ndryshesës,ȱ
prodhimitȱdheȱpjesëtimitȱmeȱmend.ȱ
x Përcaktoȱrëndësinëȱeȱrenditjesȱsëȱmbledhorëveȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ zgjidhënȱ ushtriminȱ 5ȱ tëȱ
nëȱgjetjenȱeȱshumësȱsëȱdisaȱnumrave.ȱ mbledhinȱ numrinȱ eȱ nxënësveȱ nëȱ klasaȱ tëȱ
x Shpjegoȱdheȱtregoȱmënyrënȱeȱpërdorurȱpërȱ ndryshmeȱ dheȱ t’uȱ tregojnëȱ shokëveȱ rrugënȱ qëȱ
kryerjenȱeȱveprimeveȱȱmeȱmend.ȱ ndoqën.ȱKjoȱiȱndihmonȱataȱtëȱmësojnëȱmënyraȱ
ȱ tëȱ ndryshmeȱ përȱ tëȱ njëjtënȱ shumë.ȱ Drejtoȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ pyetjenȱ nëseȱ mundȱ taȱ kryejnëȱ vepriminȱ meȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ50Ȭ51ȱ mendȱ p.sh.ȱ dukeȱ përdorurȱ kombinimeȱ tëȱ
x Dërrasaȱeȱzezëȱ ndryshmeȱqëȱformojnëȱnumrinȱ10.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Pasiȱt’iȱndashȱnxënësitȱnëȱgrupeȱdysheȱshkruajȱ Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ dyȱ grupeȱ tëȱ ndryshmeȱ dheȱ
numrinȱ50ȱnëȱdërrasëȱtëȱzezëȱdheȱjepuȱatyreȱ2ȱ kërkojuȱatyre:ȱ“Gjeniȱnumrinȱeȱnxënësveȱtëȱshkollësȱ
minutaȱ kohëȱ qëȱ tëȱ formojnëȱ numrinȱ 50ȱ nëȱ suajȱdheȱlistoniȱtëȱdhënatȱȱnëȱdërrasëȱtëȱzezë,ȱtëȱndaraȱ
mënyraȱ tëȱ ndryshmeȱ dheȱ mbajiȱ shënim.ȱ Ataȱ sipasȱ klasave”.ȱ Njëriȱ grupȱ tëȱ përdorëȱ makinëȱ
mundȱ taȱ formojnëȱ këtëȱ numërȱ dukeȱ përdorurȱ llogaritëse,ȱndërsaȱgrupiȱtjetërȱtëȱpërpiqetȱtaȱbëjëȱ
çdoȱ llojȱ veprimi.ȱ Mëȱ pasȱ drejtoȱ pyetjen:ȱ Nëȱ saȱ llogaritjenȱmeȱmend.ȱNdihmojeniȱgrupinȱeȱdytëȱtëȱ
mënyraȱmundȱtëȱformohetȱnumriȱ15,ȱsiȱshumëȱeȱdyȱ formojëȱgrupimeȱtëȱndryshmeȱdukeȱuȱtreguarȱqëȱ
numraveȱtëȱplotë?ȱ kështuȱmundȱtaȱ“sfidoni”ȱmakinënȱllogaritëse.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Orientojiȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ individualishtȱ Sugjerojuȱ nxënësveȱ tëȱ formulojnëȱ pyetjeȱ tëȱ
ushtrimetȱ eȱ dhënaȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Disaȱ ngjashmeȱpërȱautobusin,ȱsiȱnëȱushtriminȱ6.ȱ
36ȱ herëȱ doȱ t’juȱ duhetȱ tëȱ ndihmoniȱ nxënësitȱ nëȱ ȱ
veprimetȱmeȱnumratȱmeȱpresje.ȱMundȱtaȱbëniȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
këtëȱ dukeȱuȱ kujtuarȱ atyreȱ disaȱngaȱ shumatȱ qëȱ Ndihmojiȱ nxënësitȱ tëȱ shprehenȱ përȱ strategjitëȱ qëȱ
japinȱnumrinȱeȱplotëȱ1,ȱsi:ȱ(0.1ȱ+ȱ0.9;ȱ0.2ȱ+ȱ0.8,ȱeȱ ataȱ përdorinȱ përȱ zgjidhjenȱ eȱ ushtrimeveȱ dukeȱ uȱ
kështuȱmeȱradhë).ȱ drejtuarȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ“Cilatȱjanëȱhapatȱqëȱndoqeȱ
Pasiȱ nxënësitȱ tëȱ kenëȱ ndarëȱ idetëȱ eȱ tyreȱ përȱ ?”,ȱ“Siȱarriteȱnëȱkëtëȱpërfundim?”,ȱ“Pseȱpërdoreȱkëtëȱ
mënyrënȱ eȱ zgjidhjesȱ sëȱ ushtrimeve,ȱ kaloȱ nëȱ mënyrë?”ȱ
pjesënȱeȱdytëȱtëȱaktivitetit.ȱ

3Bȱ Shumëzimiȱdheȱpjesëtimi.ȱVeprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ njihenȱ dheȱ tëȱ zbatohenȱ rregullatȱ eȱ
pjesëtimitȱmeȱ2,ȱ4,ȱ5,ȱ10,ȱ25ȱdheȱ100.ȱ
x Tëȱkryhenȱshumëzimeȱmeȱshumëfishatȱeȱ10Ȭës.ȱ
x Tëȱkryhenȱshumëzimeȱmeȱshumëfishatȱafërȱ10Ȭës.ȱ
x Tëȱgjendetȱshpejtȱdyfishiȱdheȱgjysmaȱeȱçdoȱ
numriȱ dheȱ numraveȱ tëȱ ngjashëmȱ meȱ të,ȱ
p.sh.,ȱ”Saȱështëȱdyfishiȱiȱ78,ȱ7.8,ȱ0.78ȱetj”ȱ
ȱ
x Zbatoȱnjëȱmënyrëȱtëȱpërshtatshmeȱdheȱefikaseȱ
përȱ llogaritjenȱ eȱ veprimeveȱ meȱ mend,ȱ siȱ
mbledhja,ȱzbritja,ȱshumëzimiȱdheȱpjesëtimi.ȱ
x Rrumbullakoȱdheȱpërafroȱgjatëȱllogaritjes.ȱ
x Shpjegoȱmetodënȱeȱzgjedhurȱpërȱllogaritje.ȱ
Çdoȱ grupȱ tëȱ shpjegojëȱ rregullatȱ eȱ pjesëtueshȬ
x Nxirrȱ njohuriȱ tëȱ rejaȱ ngaȱ njohuritëȱ eȱ
mërisëȱ qëȱ kaȱ përdorurȱ dheȱ ndërkohëȱ nxënësitȱ eȱ
mëparshmeȱdheȱbëjȱlidhjenȱmesȱtyre.ȱ
ȱ tjerëȱiȱmbajnëȱshënim.ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ VizatoȱnjëȱdiagramȱVeniȱnëȱtabelëȱmeȱ3ȱrrathëȱtëȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱnëȱfaqetȱ53Ȭ54ȱ shënuar:ȱ “Shumëfishatȱ eȱ 10Ȭës”,ȱ “Shumëfishatȱ eȱ
x Letraȱ meȱ mbishkrim,ȱ numrat:ȱ 25,ȱ 50,ȱ 75,ȱ 80,ȱ 100Ȭës”,ȱdheȱ“Shumëfishatȱeȱ25Ȭës”.ȱ
100,ȱ150,ȱ175,ȱ200,ȱ210,ȱ225,ȱ250,ȱ290,ȱ300,ȱ550ȱ Çdoȱnxënësȱtëȱvijëȱnëȱtabelëȱmeȱletratȱnëȱdorë,ȱmeȱ
ȱ numraȱ2Ȭshifrorëȱdheȱ3Ȭshifrorëȱtëȱparapërgatiturȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ mëȱ parëȱ dheȱ t’iȱ vendosëȱ nëȱ vendinȱ eȱ duhurȱ nëȱ
Nxirrȱ24ȱnxënësȱpërparaȱklasësȱ(ose,ȱnëseȱështëȱeȱ njërinȱ prejȱ rrathëveȱ tëȱ diagramitȱ tëȱ Venit.ȱ Gjatëȱ
mundurȱ nëȱ mjedisȱ tëȱ hapur)ȱ dheȱ thuajuȱ tëȱ vendosjesȱ drejtoȱ pyetjen:ȱ “Aȱ ështëȱ kyȱ numërȱ
rreshtohenȱ nëȱ mënyraȱ tëȱ ndryshmeȱ (përȱ shumëfishȱiȱ10Ȭës,ȱ100Ȭës,ȱ25Ȭës”?ȱKërkoȱargumentȬ
shembull:ȱ 8ȱ xȱ 3ȱ (8ȱ rreshtaȱ meȱ ngaȱ 3).ȱ Përsëriteniȱ timinȱeȱpërgjigjesȱsëȱnxënësit.ȱ
këtëȱnëȱtëȱgjithaȱmënyratȱeȱmundshme.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ konkludojnëȱ edheȱ vetëȱ
rregullatȱeȱpjesëtueshmërisëȱpërȱnumraȱtëȱtjerë,ȱ
Gjatëȱ pjesësȱ sëȱ parëȱ tëȱ libritȱ tëȱ nxënësit,ȱ tëȱ
siȱ30,ȱ50,ȱ75.ȱ
punojnëȱnëȱgrupeȱdheȱtëȱdiskutojnëȱpërgjigjenȱ
eȱdhënëȱpërȱushtriminȱ3.ȱKjoȱiȱndihmonȱataȱtëȱ
Tëȱ pyeturitȱ eȱ nxënësveȱ përȱ rregullatȱ eȱ
gjejnëȱ metodaȱ tëȱ tjeraȱ përȱ kryerjenȱ shpejtȱ tëȱ
pjesëtueshmërisëȱ dheȱ mbajtjaȱ shënimȱ eȱ tyreȱ
llogariveȱdukeȱpërdorurȱp.sh.ȱ15ȱxȱ11ȱ=ȱ15ȱxȱ10ȱ
zhvillonȱ tëȱ menduarinȱ eȱ tyreȱ matematik.ȱ 37
+ȱ15ȱxȱ1ȱ=ȱ165,ȱȱ15ȱxȱ9ȱ=ȱ15ȱxȱ10ȱ–ȱ15ȱxȱ1ȱ=ȱ135.ȱ
Nxënësitȱ eȱ dinëȱ kuptiminȱ eȱ fjalësȱ “renditje”ȱ qëȱ
Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ përȱ zgjidhjenȱ eȱ
prejȱvititȱtëȱkaluar.ȱGjatëȱhyrjesȱbëniȱnjëȱrifreskimȱ
ushtrimitȱ 4.ȱ Juȱ mundȱ t’iȱ ndihmoniȱ ataȱ dukeȱ iȱ
tëȱ shkurtërȱ dukeȱ iȱ drejtuarȱ pyetjeȱ tëȱ tilla,ȱ si:ȱ Saȱ
kujtuarȱ tëȱ vështrojnëȱ meȱ vëmendjeȱ shumënȱ eȱ
kolonaȱdheȱsaȱrreshtaȱgjendenȱnëȱkëtëȱrenditje?ȱ
shifraveȱ(përȱshembull:ȱ3ȱxȱ6ȱ=ȱ18ȱdheȱ1ȱ+ȱ8ȱ=ȱ9,ȱ
Tëȱtjeraȱfjalëȱkyçeȱtëȱpërdoruraȱnëȱkëtëȱmësimȱ
eȱcilaȱplotpjesëtohetȱmeȱ3)ȱ
ȱ janë:ȱ 21ȱ dheȱ 19ȱ janëȱ numratȱ meȱ tëȱ afërtȱ meȱ
ȱ shumëfishatȱeȱ20Ȭës.ȱ

3Bȱ Shumëzimiȱdheȱpjesëtimi.ȱVeprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱkryejëȱshumëzimeȱmeȱshumëfishatȱeȱ10Ȭës.ȱ
x Tëȱ krijohenȱ shumëfishaȱ tëȱ 10Ȭësȱ gjatëȱ
shumëzimeveȱtëȱndryshme.ȱ
x Tëȱpërdoretȱvendvleraȱeȱnumritȱdheȱvetitëȱeȱ
shumëzimitȱtëȱpjesëtimitȱpërȱtëȱbërëȱveprimeȱ
meȱmend,ȱp.sh.ȱ0.8ȱxȱ7;ȱ4.8ȱyȱ6.ȱ
ȱ
x Zgjidhniȱ mënyrënȱ eȱ duhurȱ përȱ tëȱ kryerȱ
veprimeȱ meȱ mend,ȱ siȱ mbledhja,ȱ zbritja,ȱ
shumëzimiȱoseȱpjesëtimi.ȱ
x Përdorȱ rrumbullakimeȱ dheȱ përafrimeȱ gjatëȱ
llogaritjesȱsuaj.ȱ ȱ
x Shpjegoȱmetodënȱeȱpërdorur.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Shfrytëzoȱnjohuritëȱeȱmëparshmeȱnëȱdobiȱtëȱ Gjatëȱ përsëritjesȱ sëȱ mësimitȱ zgjidhȱ grupetȱ eȱ
njohuriveȱtëȱreja.ȱ nxënësveȱmëȱtëȱaftëȱpërȱt’iȱtreguarȱklasësȱseȱsiȱ
ȱ arritënȱataȱtëȱgjejnëȱzgjidhjenȱeȱushtrimitȱ4.ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ55ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Angazhoȱ nxënësitȱ tëȱ përforcojnëȱ rregullatȱ eȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ shumëfishaveȱ tëȱ 10Ȭës.ȱ Gjatëȱ përsëritjesȱ tëȱ
Filloȱshpjegiminȱeȱkëtijȱmësimiȱdukeȱuȱbazuarȱ përfshijnëȱ njëȱ sërëȱ ushtrimeshȱ meȱ numratȱ
nëȱ mësiminȱ eȱ mëparshëm.ȱ Shtroȱ pyetjetȱ eȱ dhjetorë.ȱ
mëposhtme,ȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ ataȱ tëȱ aktivizohenȱ ȱ
meȱshokunȱeȱbankës:ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
Gjejȱ10ȱuȱ40ȱdheȱ20ȱuȱ7.2ȱdheȱtregoȱsiȱveprove?ȱ Diskutimiȱnëȱgrupeȱdysheȱiȱndihmonȱnxënësitȱtëȱ
Siȱmundȱtëȱllogaritetȱmeȱmendȱ31ȱuȱ30ȱ?ȱ zhvillojnëȱ mendiminȱ eȱ tyreȱ matematik.ȱ
Siȱmundȱtëȱgjendetȱ0.3ȱuȱ40ȱmeȱmend?ȱ Shkëmbimiȱ iȱ ideveȱ përȱ mësiminȱ juȱ ndihmonȱ tëȱ
Vlerësoȱarsyetimetȱeȱnxënësve.ȱ gjykoniȱpërvetësiminȱeȱtyreȱpërȱmësiminȱeȱditës.ȱȱ
ȱ Fjalëtȱ kyçeȱ nëȱ këtëȱ mësimȱ janë:ȱ numratȱ mëȱ tëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ afërtȱ shumëfishaȱ tëȱ 10Ȭësȱ janëȱ numratȱ 21ȱ dheȱ
Nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ pavarurȱ 19.ȱ
ushtrimeȱ ngaȱ libriȱ iȱ nxënësit.ȱ Juȱ mundȱ tëȱ ȱ
38ȱ përmendniȱnjohuritëȱeȱmëparshmeȱnëȱndihmëȱ ȱ
tëȱushtrimitȱ4.ȱAtaȱmundȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱ ȱ
dysheȱ ndërkohëȱ qëȱ juȱ iȱ ndihmoniȱ dukeȱ uȱ ȱ
drejtuarȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱSiȱmundȱtëȱpërcaktojmëȱ
ciliȱngaȱprodhimetȱeȱmëposhtmeȱështëȱmëȱiȱvogël/mëȱ
iȱmadh?ȱ

3Cȱ Vetiȱtëȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ përdorenȱ vendvleratȱ dheȱ vetitëȱ eȱ
shumëzimit/pjesëtimitȱpërȱtëȱkryerȱveprimeȱ
meȱmend,ȱp.sh.ȱ0.8ȱxȱ7;ȱ4.8ȱ ȱ6.ȱ
ȱ
x Zgjidhniȱnjëȱmënyrëȱtëȱpërshtatshmeȱdheȱtëȱ
lehtëȱ përȱ tëȱ kryerȱ veprimeȱ meȱ mendȱ si,ȱ
mbledhja,ȱzbritja,ȱshumëzimiȱoseȱpjesëtimi.ȱ
x Shpjegoȱmetodënȱeȱpërdorurȱgjatëȱllogaritjeve.ȱ
mëparshmeȱdheȱzbuloȱlidhjenȱmesȱtyre.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ56Ȭ57ȱ Angazhoȱ nxënësitȱ tëȱ pyesinȱ dheȱ t’iȱ përgjigjenȱ
ȱ shokutȱ tëȱ bankës:ȱ “Aȱ ishteȱ iȱ vështirëȱ plotësimiȱ iȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ tabelësȱsëȱshumëzimit?”ȱ
Shkruajȱ tabelënȱ eȱ mëposhtmeȱ nëȱ dërrasënȱ eȱ “Çfarëȱviniȱre?”ȱ
zezë.ȱ Aktivizoȱtëȱgjithëȱnxënësitȱrrethȱkëtyreȱpyetjeve.ȱ
ȱ
Nxënësitȱmundȱ tëȱ krijojnëȱ tabelaȱ tëȱ ndryshmeȱ
shumëzimiȱ dheȱ t’iȱ praktikojnëȱ meȱ familjarëtȱ eȱ
tyreȱnëȱshtëpi.ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ taȱ plotësojnëȱ tabelënȱ nëȱ
mënyrëȱtëȱpavarurȱdheȱdrejtojuȱpyetjet:ȱ
Drejtojuȱ pyetjeȱ nxënësveȱ përȱ t’iȱ kujtuarȱ ataȱ seȱ
Cilinȱrreshtȱoseȱkolonëȱplotësuatȱnëȱfillim?ȱȱ
prodhimiȱ iȱ dyȱ numraveȱ ështëȱ pasojëȱ eȱ
Ciliȱ rreshtȱ apoȱ kolonëȱ ishteȱ mëȱ iȱ lehtëȱ përȱ t’uȱ
shumëzimitȱ tëȱ tyre.ȱ Përȱ shembull:ȱ Saȱ ështëȱ
plotësuar?ȱ
prodhimiȱiȱ.......ȱmeȱ.......?ȱ
Siȱ mundȱ tëȱ shfrytëzoniȱ rreshtinȱ 3ȱ përȱ tëȱ plotësuarȱ
Prodhimiȱiȱ.......ȱmeȱ........ȱështëȱiȱbarabartëȱmeȱ.....ȱ
rreshtinȱ6?ȱ(dukeȱdyfishuar)ȱ
ȱ
Qëllimiȱ ështëȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ shfrytëzojnëȱ
ȱ
njohuritëȱeȱmëparshmeȱnëȱndihmëȱtëȱnjohuriveȱ
ȱ
tëȱreja.ȱ 39
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ ushtrimetȱ teȱ libriȱ iȱ
ȱ
nxënësitȱnëȱmënyrëȱtëȱpavarur.ȱPasiȱtëȱzgjidhinȱ
ȱ
ushtriminȱ2,ȱtëȱshkëmbejnëȱzgjidhjetȱeȱtyreȱmeȱ
ȱ
shokunȱeȱbankësȱgjatëȱzgjidhjesȱsëȱushtrimeve.ȱ
ȱ

3Cȱ Vetiȱtëȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ përdorenȱ vendvleratȱ dheȱ vetitëȱ eȱ
shumëzimit/pjesëtimitȱpërȱtëȱkryerȱveprimeȱ
meȱmend,ȱp.sh.ȱ0.8ȱxȱ7;ȱ4.8ȱ ȱ6.ȱ
ȱ
lehtëȱ përȱ ȱ tëȱ shpjeguarȱ kryerjenȱ eȱ veprimeȱ
meȱ mend,ȱ siȱ mbledhja,ȱ zbritja,ȱ shumëzimiȱ
oseȱpjesëtimi.ȱ
x Shpjegoȱmetodënȱeȱpërdorurȱgjatëȱllogaritjeve.ȱ
mëparshmeȱdheȱlidhjenȱmesȱtyre.ȱ
ȱ Përȱ shembull:ȱ Meqëȱ 19ȱ uȱ 20ȱ =ȱ 380,ȱ kemiȱ qëȱȱȱȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ 1.9ȱ uȱ 20ȱ =ȱ 38,ȱ madjeȱ kemiȱ qëȱ 1.9ȱ uȱ 40ȱ =ȱ 76,ȱ eȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ58ȱ–ȱ59ȱ kështuȱmeȱradhë....ȱ
x Fletushkaȱtëȱbardhaȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Juȱ mundȱ tëȱ rendisniȱ njëȱ sërëȱ rregullashȱ përȱ
Shkruajȱ 5ȱ uȱ 8ȱ =ȱ 40ȱ nëȱ mesȱ tëȱ fletësȱ dheȱ numratȱ meȱ presje.ȱ Përȱ shembull:ȱ filloȱ meȱȱȱȱȱȱȱ
ndërkohëȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ shkruajnëȱ nëȱ 5ȱ 0.5ȱuȱ0.8ȱ=ȱ0.4ȱ
minutaȱ saȱ mëȱ shumëȱ prodhimeȱ tëȱ ngjashmeȱ ȱ
meȱtëȱ(përȱshembull:ȱ5ȱuȱ8ȱ=ȱ40ȱngaȱkjoȱgjejmëȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
qëȱ5ȱuȱ4ȱ=ȱ20,ȱ5ȱuȱ0.4ȱ=ȱ2,ȱ50ȱuȱ0.4ȱ=ȱ20ȱeȱkështuȱ Aktivizimiȱiȱnxënësveȱmeȱgojëȱdheȱargumentimiȱ
meȱ radhë).ȱ Çdoȱ grupȱ doȱ tëȱ gjejëȱ njëȱ gjëȱ tëȱ iȱ përgjigjeveȱ iȱ ndihmonȱ ataȱ tëȱ reflektojnëȱ mbiȱ
ngjashmeȱ pasȱ 5ȱ minutash.ȱ Mëȱ pasȱ shtroȱ zbatiminȱeȱnjohuriveȱtëȱtyre.ȱPërȱt’iȱdhënëȱkohënȱ
pyetjen:ȱ“Siȱeȱgjeteȱpërfundimin?’ȱ eȱ mjaftueshmeȱ nëȱ arsyetimȱ mundȱ tëȱ shtroshȱ
ȱ pyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ“Siȱveprove?”,ȱ“Ciliȱishteȱhapiȱiȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ radhës?”,ȱ“Përshkruajȱmënyrënȱqëȱndoqeȱpërȱtëȱ
Pasiȱ nxënësitȱ tëȱ plotësojnëȱ individualishtȱ nxjerrëȱrezultatin?”ȱ
diagraminȱ “merimangë”ȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit,ȱ ȱ
kërkojuȱ atyreȱ tëȱ nxjerrinȱ saȱ mëȱ shumëȱ vetiȱ ȱ
lidhurȱmeȱdiagraminȱeȱplotësuar.ȱ ȱ
ȱ ȱ
40ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ ȱ
Shkruajȱprodhiminȱ19ȱuȱ20ȱ=ȱ380ȱnëȱnjëȱcepȱtëȱ ȱ
fletushkësȱ sëȱ bardhëȱ dheȱ shtroȱ pyetjen:ȱ Çfarëȱ ȱ
mundȱ tëȱ thoniȱ përȱ këtëȱ prodhimȱ dukeȱ uȱ nisurȱ ngaȱ ȱ
njohuritëȱeȱmësipërme?ȱ ȱ
Kjoȱ ndihmonȱ nëȱ renditjenȱ eȱ njëȱ sërëȱ fakteshȱ ȱ
dheȱvetishȱnëȱfletënȱeȱbardhë.ȱ

3Dȱ Dyfishimiȱdheȱpërgjysmimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱgjendetȱdyfishiȱdheȱgjysmaȱeȱçdoȱnumriȱ
dyshifrorȱp.sh.ȱsaȱështëȱdyfishiȱdheȱgjysmaȱ
eȱȱnumraveȱ78,ȱ7.8,ȱ0.78ȱetj...ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ metodënȱ eȱ përdorurȱ gjatëȱ
llogaritjeve.ȱ
mëparshmeȱdheȱlidhjenȱmesȱtyre.ȱ
ȱ
x Zareȱ
x Fletushkaȱtëȱvoglaȱȱ dheȱ ndërkohëȱ nxënësitȱ eȱ shkruajnëȱ nëȱ fletoretȱ
ȱ eȱtyre.ȱPritȱ5ȱsekondaȱderisaȱtëȱgjithaȱgrupetȱtëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ thonëȱ përgjigjenȱ eȱ tyreȱ dheȱ tëȱ shpjegojnëȱ
Shkruajȱnumratȱ28,ȱ32,ȱ15,ȱ39,ȱ62,ȱ50,ȱ20,ȱ78ȱnëȱ mënyrënȱeȱarsyetimit.ȱPërsëritȱtëȱnjëjtënȱgjëȱnëȱ
dërrasëȱ tëȱ zezëȱ dheȱ shtroȱ pyetjeȱ tëȱ tilla,ȱ si:ȱ “Aȱ formiminȱ eȱ njëȱ numriȱ 3Ȭshifrorȱ deriȱ nëȱ
ështëȱ iȱ lehtëȱ apoȱ iȱ vështirëȱ dyfishimiȱ iȱ këtyreȱ përgjysmiminȱeȱtij,ȱgjithashtuȱdyfishiminȱeȱnjëȱ
numrave?”.ȱ Përgjigjetȱ eȱ tyreȱ mundȱ tëȱ jenë:ȱ numriȱ dhjetorȱ 3Ȭshifrorȱ meȱ njëȱ shifërȱ pasȱ
dyfishimiȱ iȱ numritȱ 20ȱ ështëȱ iȱ lehtë,ȱ meqëȱ 20Ȭaȱ presjes.ȱ
ështëȱshumëfishȱiȱ10Ȭës,ȱporȱdyfishimiȱiȱnumritȱ ȱ
78ȱështëȱmëȱiȱvështirë,ȱsepseȱrezultatiȱështëȱmëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
iȱ madhȱ seȱ 100,ȱ kështuȱ qëȱ numriȱ 78ȱ duhetȱ tëȱ Shtroȱkëtëȱproblemë:ȱUnëȱkamȱnjëȱkokërrȱoriziȱ
shkruhetȱsiȱ70ȱ+ȱ8.ȱ ditënȱ eȱ hënë,ȱ dyȱ kokrraȱ oriziȱ ditënȱ eȱ martë,ȱ
ȱ katërȱkokrraȱoriziȱditënȱeȱmërkurëȱeȱkështuȱmeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ radhë.ȱSaȱkokrraȱoriziȱdoȱtëȱkemȱpasȱnjëȱjave?ȱ
Lejojiȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ Poȱpasȱnjëȱmuaji?ȱPasȱsaȱkohëshȱdoȱtëȱmundȱtëȱ
pavarurȱ ushtrimetȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Nxitȱ kemȱ1ȱmilionȱkokrraȱorizi?ȱ
ȱ
shkëmbiminȱeȱideveȱmesȱtyreȱnëȱshpjegiminȱeȱ
arsyetimeveȱtëȱndjekura.ȱPërgjigjetȱeȱnxënësveȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
mëȱ tëȱ përgatiturȱ ndihmojnëȱ nëȱ përsëritjenȱ eȱ Gjejȱ tëȱ përbashkëtatȱ midisȱ dyfishimitȱ dheȱ
njohuriveȱ tëȱ mëparshmeȱ dheȱ shtjelliminȱ eȱ përgjysmimit,ȱpërȱshembull:ȱNëseȱdyfishiȱiȱ58Ȭësȱ
rregullaveȱ përȱ gjetjenȱ eȱ shumësȱ dheȱ ështëȱ116,ȱsaȱdoȱtëȱjetëȱgjysmaȱeȱ116Ȭës?ȱ
ndryshesësȱsëȱnumraveȱ3Ȭshifrorë.ȱ Vazhdoȱmeȱpyetjen:ȱSiȱeȱgjete?ȱ
41
ȱ ȱ
Përȱ tëȱ kontrolluarȱ nëseȱ nxënësitȱ eȱ kanëȱ ȱ
përvetësuarȱ njohurinëȱ eȱ reȱ përsëritȱ çdoȱ ȱ
ushtrimȱ tëȱ dhënëȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësitȱ siȱ njëȱ ȱ
aktivitetȱ tëȱ riȱ nëȱ klasë.ȱ Përȱ tëȱ formuarȱ njëȱ ȱ
numërȱ dyshifrorȱ hidhȱ njëȱ zarȱ 2ȱ herëȱ radhaziȱ

3Eȱ Pjesëtimiȱiȱnumraveȱdyshifrorëȱmeȱnumraȱnjëshifrorë.ȱ
ȱ Veprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ pjesëtohetȱ njëȱ numërȱ dyshifrorȱ meȱ njëȱ
numërȱ njëshifror,ȱ përfshirëȱ këtuȱ edheȱ
pjesëtiminȱmeȱmbetje.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ mënyratȱ eȱ përdoruraȱ ngaȱ nxënësitȱ
përȱkryerjenȱeȱveprimeveȱtëȱcaktuara.ȱ
x Zhvilloȱ teste,ȱ ngriȱ hipoteza,ȱ shtjelloȱ mënyrat,ȱ
arsyetimetȱdheȱpërfundimetȱeȱnxënësve.ȱ
ȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ ȱ
ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Lejoȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱnëȱmënyrëȱtëȱpavarurȱ
Çdoȱ nxënësȱ duhetȱ tëȱ shkruajëȱ tabelënȱ eȱ ushtrimetȱnëȱlibrinȱeȱnxënësitȱdheȱmotivojiȱataȱ
mëposhtmeȱnëȱminitabelënȱeȱtijȱtëȱbardhë:ȱ nëȱ shkëmbiminȱ eȱ ideveȱ meȱ njëriȱ tjetrinȱ përȱ
ȱ
Plotpjesëtohetȱȱ Pjesëtimȱmeȱmbetjeȱ mënyrënȱeȱtyreȱtëȱarsyetimit.ȱ

ȱ
ȱ ȱ
Ndërkohëȱqëȱshkruanȱnumrinȱ36ȱnëȱdërrasëȱtëȱ Nxitȱ diskutiminȱ mesȱ nxënësveȱ dukeȱ iȱ drejtuarȱ
zezëȱ nxënësitȱ bëjnëȱ plotësimetȱ eȱ tabelaveȱ tëȱ njëriȬtjetritȱpyetjeȱtëȱtillaȱsiȱ”Çfarëȱmësuamȱsot?”,ȱ
tyreȱ përȱ pjesëtuesitȱ eȱ numritȱ 36ȱ ngaȱ 1ȱ nëȱ 36,ȱ “Sotȱ mësuam....”,ȱ dheȱ udhëzojiȱ tëȱ mbajnëȱ
p.sh.:ȱ shënimȱ përgjigjetȱ eȱ këtyreȱ pyetjeve,ȱ nëȱ mënyrëȱ
ȱ
Plotpjesëtohetȱȱ Pjesëtimȱmeȱmbetjeȱ qëȱt’iȱshfrytëzojnëȱnëȱmësiminȱpasardhës.ȱ

1,ȱ2,ȱ3,ȱ4,ȱ6,ȱ9,ȱ12,ȱ18,ȱ 5,ȱ7,ȱ8,ȱ10,ȱ11,ȱ13,ȱ14,ȱ ȱ
36ȱ 15,ȱ16,ȱ17,ȱ...,ȱ35ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱformojnëȱtabelaȱkuȱtregohetȱ
Çdoȱ çiftȱ nxënësishȱ duhetȱ tëȱ plotësojëȱ dyȱ fjali:ȱ
“Numriȱ 36ȱ plotpjesëtohetȱ ngaȱ .....”ȱ dheȱ “Gjatëȱ pjesëtueshmëriaȱeȱnumraveȱngaȱ1ȱnëȱ50.ȱ
pjesëtimitȱ tëȱ numritȱ 36ȱ meȱ .....,ȱ mbetjaȱ ështëȱ ȱ
......”ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
42ȱ Shkruajȱ disaȱ ngaȱ këtoȱ fjaliȱ nëȱ dërrasëȱ tëȱ zezëȱ Drejtoȱ pyetjeȱ tëȱ tillaȱ si:ȱ “Aȱ kaȱ mbetjeȱ gjatëȱ
dheȱplotësojiȱatoȱmeȱndihmënȱeȱnxënësve.ȱPërȱ pjesëtimitȱtëȱnumritȱ.......ȱmeȱnumrinȱ......?”ȱ
shembullȱ fjaliaȱ ”numriȱ 36ȱ plotpjesëtohetȱ ngaȱ “Aȱeȱdiniȱqë.....?”ȱ
numriȱ9”ȱmundȱtëȱshkruhetȱsi:ȱȱ36ȱ ȱ9ȱ=ȱ4ȱoseȱ “Aȱplotpjesëtohetȱkyȱnumërȱme...?”ȱ
fjaliaȱ“Gjatëȱpjesëtimitȱtëȱ36ȱmeȱ11ȱmbetjaȱështëȱ3”ȱ Rikujtoȱ nxënësitȱ qëȱ numriȱ 36ȱ plotpjesëtohetȱ meȱ
mundȱtëȱshkruhetȱsi:ȱ36ȱ ȱ11ȱ=ȱ3ȱmȱ3.ȱ 12,ȱkështuȱqëȱnumriȱ12ȱështëȱnjëȱfaktorȱiȱ36Ȭës.ȱ
ȱ

3Fȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱmeȱplotësimȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱmblidhen/zbritenȱnumratȱafërȱmeȱshumëȬ
fishatȱ eȱ numraveȱ 10,ȱ 100ȱ dheȱ 1000ȱ dheȱ tëȱ
përafrohenȱ rezultatet,ȱ p.sh.ȱ 3127ȱ +ȱ 4998;ȱ
5678ȱ–ȱ1996ȱ
x Tëȱmblidhen/zbritenȱnumratȱafërȱmeȱshumëȬ
fishatȱeȱ1ȱp.sh.ȱ5.6ȱ+ȱ2.9;ȱ13.5ȱ+ȱ2.1ȱ
ȱ
llogaritjeve.ȱ
ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ67ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ hartojnëȱ dheȱ tëȱ zgjidhinȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ ushtrimeȱ tëȱ ndryshmeȱ ngaȱ jetaȱ eȱ përditshmeȱ
ȱ dukeȱ përfshirëȱ lekëȱ dheȱ njësiȱ tëȱ ndryshmeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ matjeje.ȱ
Shkruajȱshumënȱ199ȱ+ȱ345ȱnëȱdërrasënȱeȱzezë.ȱ ȱ
Angazhoȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ kuȱ seciliȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
grupȱ t’iȱ shpjegojëȱ klasësȱ siȱ eȱ gjetiȱ shumënȱ eȱ Shtjellimiȱdheȱpërshkrimiȱiȱhapaveȱqëȱnxënësitȱ
kërkuar.ȱVeproȱnëȱtëȱnjëjtënȱmënyrëȱpërȱgjetjenȱ ndjekinȱnëȱzgjidhjenȱeȱushtrimeveȱtëȱȱ
eȱ diferencësȱ sëȱ 3723ȱ –ȱ 1998ȱ dheȱ 7.2ȱ +ȱ 5.9ȱ kuȱ ndryshmeȱ iȱ ndihmonȱ ataȱ nëȱ shprehitëȱ eȱ tyreȱ
seciliȱgrupȱtëȱshkëmbejëȱushtrimetȱmeȱgrupetȱeȱ matematikore.ȱ
tjera.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ përȱ tëȱ
ȱ
plotësuarȱ tabelënȱ qëȱ ndodhetȱ nëȱ librinȱ eȱȱ
ȱ
nxënësit.ȱ Nëseȱ njëȱ nxënësȱ gjenȱ përgjigjen,ȱ njëȱ
ȱ
tjetërȱ eȱ kontrollon,ȱ dheȱ njëȱ tjetërȱ eȱ përshkruanȱ
ȱ
meȱ fjalëȱ rrugënȱ eȱ ndjekur,ȱ paraȱ seȱ tëȱ plotësojnëȱ
ȱ
tabelën.ȱPranohetȱgjithashtuȱkryerjaȱeȱveprimeveȱ
ȱ
meȱmendȱdheȱmënyraȱtëȱduhuraȱarsyetimi.ȱ
ȱ 43
ȱ
ȱ
ȱ
Çdoȱpjesëtarȱiȱgrupitȱiȱdrejtonȱpyetjeȱshokut,ȱtëȱ
ȱ
ngjashmeȱ meȱ ushtrimetȱ eȱ librit.ȱ Përsëriteniȱ
ȱ
këtëȱkatërȱherëȱdheȱmëȱpasȱshkruajȱdyȱshembujȱ
konkretëȱ nëȱ tabelëȱ dheȱ kërkoȱ argumentiminȱ eȱ
përgjigjesȱsëȱçdoȱnxënësi.ȱ

3Fȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱmeȱplotësimȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ mblidhet/zbritetȱ dukeȱ plotësuarȱ
shumëfishatȱ eȱ numraveȱ 10,ȱ 100ȱ dheȱ 1000,ȱ
p.sh.ȱ3127ȱ+ȱ4998;ȱ5678ȱ–ȱ1996ȱ
x Tëȱ mblidhet/zbritetȱ dukeȱ plotësuarȱ
shumëfishatȱ eȱ 1ȱ gjatëȱ mbledhjesȱ meȱ 1,ȱ përȱ
shembullȱ5.6ȱ+ȱ2.9;ȱ13.5ȱ–ȱ2.1ȱ
ȱ
llogaritjeve.ȱ
x Zgjidhȱproblemaȱdheȱnxirrȱkuptiminȱeȱtyre.ȱ ndjekurȱ përȱ çdoȱ problemë,ȱ përzgjidhniȱ disaȱ
ȱ ngaȱ ushtrimetȱ eȱ punuaraȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ t’iȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ shfrytëzoniȱpërȱpërsëritje.ȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ Ngriȱnjëȱnxënësȱnëȱdërrasëȱtëȱzezëȱiȱciliȱtëȱzgjidhëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ dheȱ tëȱ argumentojëȱ rrugënȱ eȱ ndjekurȱ përȱ
Pasiȱnxënësitȱtëȱhapinȱlibrinȱnëȱfaqenȱ64ȱduhetȱ zgjidhjenȱeȱnjëȱprejȱproblemaveȱqëȱjuȱpërzgjodhëtȱ
tëȱ mbajnëȱ shënimeȱ nëȱ minitabelatȱ eȱ tyreȱ tëȱ përȱ përsëritjeȱ pakȱ mëȱ parë.ȱ Pjesaȱ tjetërȱ diskutonȱ
problemësȱsëȱmëposhtme.ȱ dheȱ meȱ shokunȱ eȱ bankësȱ rrethȱ zgjidhjesȱ sëȱ këtijȱ
Saȱ paraȱ doȱ tëȱ shpenzojȱ nëseȱ unëȱ blejȱ njëȱ revistëȱ problemiȱ qëȱ shtrohet.ȱ Përsëriteniȱ këtëȱ meȱ disaȱ
sportiveȱdheȱnjëȱrevistëȱgjëegjëzash?ȱ ngaȱushtrimetȱpërȱpërsëritje.ȱ
Jepuȱ kohëȱ nxënësveȱ përȱ tëȱ kryerȱ llogaritjenȱ ȱ
dheȱ këshillojiȱ ataȱ tëȱ mbajnëȱ shënimeȱ nëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
minitabelatȱ eȱ tyreȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ juȱ tëȱ shikoniȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ formojnëȱ dheȱ tëȱ zgjidhinȱ
përgjigjetȱ qëȱ ataȱ japinȱ gjatëȱ kontrollitȱ nëpërȱ problemaȱtëȱngjashmeȱmeȱpjesëtarëtȱeȱfamiljesȱ
banka.ȱ Mëȱ pasȱ zgjidhȱ njëȱ nxënësȱ iȱ ciliȱ eȱ kaȱ dukeȱ përdorurȱ çmimetȱ realeȱ tëȱ dyqaneveȱ përȱ
zgjidhurȱsaktëȱtëȱtregojëȱseȱsiȱeȱgjetiȱrezultatinȱ artikujȱtëȱcaktuar.ȱ
ȱ
dheȱnjëȱnxënësȱtjetërȱqëȱeȱkaȱzgjidhurȱgabimȱnëȱ
mënyrëȱqëȱtëȱkuptojëȱkuȱkaȱgabuar.ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
Përsëriteniȱ tëȱ njëjtënȱ gjëȱ meȱ pyetjen:ȱ Nëseȱ unëȱ Ashtuȱ siçȱ eȱ përmendëmȱ edheȱ mëȱ parëȱ ështëȱ
shkojȱ nëȱ dyqanȱ meȱ 23.55Lȱ dheȱ duaȱ tëȱ blejȱ njëȱ shumëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ argumentȬ
44ȱ
revistëȱmode,ȱsaȱparaȱmëȱmbetenȱsiȱkusur?ȱ tojnëȱ meȱ fjalëȱ zgjidhjenȱ eȱ çdoȱ ushtrimiȱ apoȱ
ȱ problemi.ȱKjoȱiȱbënȱataȱtëȱaftëȱtëȱmbrojnëȱpunënȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ eȱtyreȱdheȱt’uaȱtregojnëȱatëȱedheȱshokëve,ȱdukeȱ
Ndërkohëȱqëȱnxënësitȱpunojnëȱnëȱgrupeȱdysheȱ fituarȱ kështuȱ vetëbesiminȱ dheȱ sigurinëȱ eȱ duhurȱ
gjatëȱ zgjidhjesȱ sëȱ problemaveȱ dukeȱ eȱ përȱpërgjigjetȱeȱdhëna.ȱ
argumentuarȱ seciliȱ përgjigjenȱ dheȱ rrugënȱ eȱ ȱ

3ȱ Veprimeȱmeȱmendȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱpërdorenȱvendvleratȱeȱnumritȱdheȱvetitëȱ
eȱ mbledhjes,ȱ zbritjesȱ përȱ tëȱ gjeturȱ shumënȱ
apoȱ ndryshesënȱ eȱ numraveȱ dyshifrorë,ȱ
shumëfishaveȱ treshifrorëȱ tëȱ 10Ȭësȱ dheȱ
shumënȱ eȱ numraveȱ meȱ presje,ȱ p.sh.ȱ 560ȱ +ȱ
270;ȱ2.6ȱ+ȱ2.7;ȱ0.78ȱ+ȱ0.23ȱ
x Tëȱpërdorenȱvendvleratȱeȱnumritȱdheȱvetitëȱ
eȱ shumëzimit/pjesëtimitȱ përȱ tëȱ kryerȱ
veprimeȱmeȱmend,ȱp.sh.ȱ0.8ȱuȱ7;ȱ4.8ȱ ȱ6.ȱ
ȱ
lehtëȱpërȱtëȱshpjeguarȱkryerjenȱeȱveprimeveȱ nxënësitȱ fillestar.ȱ Matȱ kohënȱ përȱ tëȱ parëȱ seȱ saȱ
meȱ mend,ȱ siȱ mbledhja,ȱ zbritja,ȱ shumëzimiȱ shpejtȱ mundetȱ klasaȱ tëȱ plotësojëȱ fletënȱ meȱ
oseȱpjesëtimi.ȱ katrorëȱdheȱt’uȱpërgjigjetȱtëȱgjithaȱpyetjeve.ȱ
x Shfrytëzoniȱ rrumbullakimeȱ dheȱ përafrimeȱ ȱ
tëȱ mundshmeȱ gjatëȱ llogaritjeveȱ tëȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
ndryshmeȱ dheȱ provoniȱ nëseȱ juȱ ndihmojnëȱ Kërkoȱngaȱnxënësitȱqëȱtaȱformulojnëȱvetëȱlojënȱ
t’iȱkryeniȱveprimetȱmëȱshpejt.ȱ eȱ tyreȱ dheȱ tëȱ luajnëȱ meȱ shokunȱ eȱ bankësȱ nëȱ
x Shpjegoȱarsyetiminȱeȱpërdorurȱgjatëȱllogaritjeve.ȱ mënyrëȱqëȱtëȱtestojnëȱveten.ȱ
ȱ ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ69ȱ Përsëritjaȱmundȱtëȱbëhetȱdukeȱzhvilluarȱlojënȱeȱ
x Disaȱfletëȱtëȱvizatuaraȱmeȱrrathëȱkuȱtëȱkeniȱ mësipërme,ȱ dukeȱ përfshirëȱ tëȱ gjithëȱ nxënësitȱ
shkruarȱ njohuritëȱ kryesoreȱ ngaȱ libriȱ iȱ nëȱlojë.ȱPra,ȱseciliȱnxënësȱduhetȱtëȱplotësojëȱnjëȱ
nxënësitȱ ngaȱ ushtrimetȱ nëȱ fletënȱ meȱ katrorë.ȱ Mëȱ pas,ȱ
x Njëȱ fletëȱ matematikeȱ meȱ 20ȱ katrorëȱ tëȱ vegjëlȱ testoȱdukeȱmarrëȱmendimetȱeȱnxënësve,ȱnëseȱiȱ
nëȱ mënyrëȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ shkruajnëȱ dheȱ tëȱ rikujtuanȱkështuȱkonceptetȱmëȱtëȱrëndësishmeȱ
dallojnëȱvetëȱtëȱpërbashkëtatȱdheȱndryshimetȱ tëȱkëtijȱkapitulli.ȱ
eȱnjohuriveȱtëȱmarraȱngaȱlibriȱiȱnxënësitȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱeȱtëȱnxënitȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ formojnëȱ vetëȱ fletëȱ tëȱ
Zhvilloȱ lojënȱ meȱ fletëtȱ meȱ katrorëȱ nëȱ klasë.ȱ ndryshmeȱmeȱkatrorëȱdukeȱuȱfokusuarȱnëȱtemaȱ
Çdoȱ nxënësȱ duhetȱ tëȱ marrëȱ njëȱ fletëȱ dheȱ filloȱ tëȱndryshmeȱtëȱkapitullitȱsiçȱështëȱdyfishimiȱapoȱ 45
lojënȱ meȱ njërinȱ prejȱ tyre.ȱ Nxënësiȱ tëȱ lexojëȱ përgjysmimi.ȱ
pyetjenȱ nëȱ fletënȱ eȱ tijȱ eȱ cilaȱ fillonȱ meȱ “Saȱ ȱ
është...........?”.ȱ
Nxënësiȱ pasardhësȱ tëȱ fillojëȱ meȱ përgjigjenȱ eȱ
Drejtoȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ
pyetjesȱ sëȱ tij:ȱ ”Unëȱ jam....ȱ Saȱ është.....?”.ȱ
Siȱeȱgjete?ȱ
Vazhdoȱkështuȱlojënȱderisaȱpyetjaȱt’iȱdrejtohetȱ
Ajeisigurtnëseështëesaktëapojo?ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ8ȱqarkoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ 7. Nëseȱ 10ȱ personaȱ ndajnëȱ mesȱ tyreȱ 85ȱ lekë.ȱ
Saȱlekëȱiȱtakojnëȱȱsecilit?ȱ
1. Dukeȱ përdorurȱ metodatȱ eȱ llogaritjesȱ meȱ
a. 850ȱLȱ
mend,ȱgjejȱshumënȱmëȱtëȱmirë:ȱ41570ȱ+ȱ280205ȱ
b. 8.50ȱLȱ
a. 500ȱ000ȱ
c. 80.50ȱLȱ
b. 600ȱ000ȱ
d. 8.05ȱLȱ
c. 700ȱ000ȱ
ȱ
d. 800ȱ000ȱ
8. Kryejȱpjesëtiminȱeȱnumritȱ256ȱmeȱ4:ȱ
ȱ
a. 112ȱ
2. Dyȱmakinaȱkushtojnëȱngaȱ12ȱ998ȱlekëȱdheȱ13ȱ
b. 32ȱ
115ȱ lekëȱ secila.ȱ Saȱ ështëȱ ndryshimiȱ iȱ tyreȱ nëȱ
c. 64ȱ
çmim?ȱ
d. 128ȱ
a. 113Lȱ
ȱ
b. 117Lȱ
9. Shpjegoȱ meȱ fjalëȱ rrugënȱ eȱ ndjekurȱ gjatëȱ
c. 1013Lȱ
veprimeveȱmeȱmendȱtëȱzbritjes:ȱ189ȱ–ȱ87ȱ?ȱ
d. 1117Lȱ
ȱ
ȱ
ȱ
3. Nëseȱ 100gȱ mollëȱ kushtonȱ 3ȱ lekë,ȱ saȱ lekëȱ
ȱ
kushtonȱ250gȱmollë?ȱ
ȱ
a. 9ȱLȱ
ȱ
b. 7ȱLȱ
ȱ
c. 7.50ȱLȱ
ȱ
d. 1.50ȱLȱ
ȱ
ȱ
ȱ
4. Nëseȱmeȱ5.99ȱlekëȱblejȱdyȱkëmishaȱdheȱnjëȱ
ȱ
palëȱ sandaleȱ meȱ 10.55ȱ lekë.ȱ Saȱ lekëȱ
10. Shkruajȱ mëȱ poshtëȱ siȱ eȱ gjenȱ meȱ mendȱ
kushtojnëȱtëȱgjitha?ȱ
a. 22.53ȱLȱ përfundiminȱe:ȱȱȱ1.ȱ75ȱ ȱ0.25ȱ?ȱ
b. 25.57ȱLȱ ȱ
c. 26.53ȱLȱ ȱ
d. 26.57ȱLȱ ȱ
ȱ ȱ
5. Kryejȱshumëzimin:ȱ167ȱ ȱ100ȱ ȱ
a. 1670ȱ ȱ
b. 16700ȱ ȱ
c. 167000ȱ ȱ
d. 1671ȱ ȱ
46ȱ ȱ
ȱ
6. Prodhimiȱiȱ99ȱ 29ȱështëȱiȱbarabartëȱme:ȱ ȱ
a. 2871ȱ ȱ
b. 2900ȱ ȱ
c. 2929ȱ ȱ
d. 9900ȱ
ȱ

Kapitulliȱ4ȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ ȱȱȱȱȱȱ85ȱ
Qëllimiȱ kryesorȱ iȱ këtijȱ kapitulliȱ ështëȱ tëȱ njohëȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ48ȱ
nxënësitȱ meȱ mënyraȱ dheȱ metodaȱ tëȱ rejaȱ nëȱ ȱȱȱȱȱȱ43ȱ
zgjidhjenȱ eȱ ushtrimeveȱ nëȱ matematikë.ȱ Meȱ Ndoshtaȱnxënësitȱngatërrohenȱmeȱrregullinȱqëȱ
shumëȱ rëndësiȱ ështëȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ jenëȱ nëȱ “asnjëherëȱnukȱmundȱtëȱzbresimȱnjëȱnumërȱmëȱ
gjendjeȱtëȱzgjidhinȱtëȱnjëjtinȱushtrimȱmeȱmendȱ tëȱ vogëlȱ ngaȱ njëȱ numërȱ mëȱ iȱ madh”ȱ dheȱ tëȱ
oseȱ jo.ȱ Tashmëȱ nxënësitȱ duhetȱ tëȱ mësohenȱ qëȱ zbresinȱ5Ȭënȱngaȱ8Ȭa.ȱPërȱtëȱshmangurȱgabimeȱ
tëȱ mosȱ iȱ zgjidhinȱ ushtrimetȱ vetëmȱ meȱ mend,ȱ tëȱ tillaȱ drejtoniȱ vazhdimishtȱ pyetjeȱ gjatëȱ
porȱedheȱmeȱmënyraȱtëȱtjera.ȱNjohuritëȱqëȱataȱ zgjidhjesȱsëȱushtrimeve.ȱ
kanëȱ deriȱ taniȱ mbiȱ numrin,ȱ iȱ ndihmonȱ ataȱ tëȱ ȱ
dallojnëȱ nëseȱ njëȱ metodëȱ eȱ caktuarȱ ështëȱ eȱ Fjalëȱkyçeȱȱ

përshtatshmeȱtëȱȱzbatohetȱgjatëȱzgjidhjesȱsëȱnjëȱ Vendvlerat:ȱ njëshe,ȱ dhjetëshe,ȱ qindëshe,ȱ
ushtrimiȱoseȱjo.ȱMadjeȱataȱdoȱtëȱjenëȱnëȱgjendjeȱ mijëshe,ȱtëȱdhjetat,ȱtëȱqindtat,ȱpresjeȱdhjetoreȱ
tëȱ bëjnëȱ edheȱ njëȱ “parashikim”ȱ paraprakȱ tëȱ shërbenȱpër,ȱpërfaqësonȱoseȱshënohetȱmeȱ
zgjidhjesȱ përparaȱ zbatimitȱ tëȱ mënyrësȱ sëȱ
zgjedhurȱ prejȱ tyre.ȱ Kjoȱ iȱ ndihmonȱ ataȱ tëȱ numriȱkufizohetȱnga,ȱcopëzimiȱoseȱnënndarjaȱeȱ
kuptojnëȱ nëseȱ mundȱ t’iȱ afrohenȱ sadopakȱ numritȱ
përgjigjesȱsëȱduhur.ȱȱ pozitiv,ȱ negativ,ȱ numratȱ meȱ shenjë,ȱ mbi/nënȱ
Gjatëȱzgjidhjesȱsëȱushtrimeveȱnxënësitȱduhetȱtëȱ zeroȱ
përvetësojnëȱ dheȱ tëȱ zbatojnëȱ procesinȱ eȱ
mbledhja,ȱzbritja,ȱveprimeȱ
nënndarjesȱ sëȱ numraveȱ siȱ shumëȱ eȱ dyȱ
numraveȱtëȱtjerë,ȱsiȱpërȱshembull:ȱȱ numraȱnjëshifrorë,ȱnumraȱdyshifrorëȱ
ȱȱȱȱȱȱ39ȱ=ȱ30ȱ+ȱ9ȱ ȱ
ȱȱ+ȱȱ52ȱ=ȱ50ȱ+ȱ2ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ91ȱȱ=ȱ80ȱ+ȱ11ȱ ȱ
ȱ ȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ gabimeȱ tëȱ shumtaȱ ȱ
nëseȱ ataȱ nukȱ iȱ kuptojnëȱ dheȱ zbatojnëȱ mirëȱ ȱ
rregullatȱeȱvendosjesȱsëȱshifraveȱnëȱkolonë.ȱPërȱ ȱ
shembull,ȱnjëȱgabimȱmundȱtëȱjetë:ȱȱȱȱȱȱ
ȱ
47
Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱ Siȱtëȱmbledhimȱdheȱtëȱzbresimȱnumratȱmeȱpresjeȱdyȱdheȱtreshifrorëȱ
numraveȱ3Ȭshifrorëȱ meȱtëȱnjëjtinȱnumërȱshifrashȱoseȱtëȱndryshmeȱoseȱnumraȱdhjetorë?ȱ
Siȱtëȱgjejmëȱshumënȱdheȱ Siȱtëȱmbledhimȱdheȱtëȱzbresimȱnumratȱdyȱdheȱtreshifrorëȱmeȱnumërȱ
diferencënȱeȱnjëȱsasieȱparashȱ tëȱnjëjtëȱoseȱtëȱndryshëmȱshifrashȱoseȱnumraȱdhjetorëȱdukeȱpërfshirëȱ
lekë?ȱ
Numratȱmeȱshenjëȱ Siȱtëȱgjejmëȱshumënȱdheȱndryshesënȱeȱnumraveȱmeȱshenjë?ȱ

4ȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ gjendetȱ shumaȱ eȱ numraveȱ dyȱ oseȱ
treshifrorëȱ meȱ numërȱ tëȱ njëjtë/ndryshëmȱ
shifrash.ȱ
x Tëȱgjendetȱshumaȱeȱnumraveȱmeȱpresjeȱmeȱ
numërȱ tëȱ njëjtë/tëȱ ndryshëmȱ shifrashȱ pasȱ
presjes.ȱ
ȱ
x Zgjidhȱ mënyrënȱ mëȱ tëȱ përshtatshmeȱ përȱ
shpjegiminȱ eȱ gjetjesȱ meȱ mendȱ dheȱ nëȱ
kolonëȱ tëȱ shumësȱ dheȱ ndryshesësȱ sëȱ
numrave.ȱ
ȱ problemiȱqëȱmundȱtëȱmosȱjetëȱzgjidhurȱngaȱnjëȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ prejȱgrupeveȱtëȱklasës.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ formulojnëȱ problemeȱ tëȱ
Lejojiȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱ5ȱminutaȱnëȱgrupeȱpaȱ ngjashme,ȱ siȱ përȱ shembullȱ mbledhjenȱ eȱ
ndihmënȱ tëndeȱ dheȱ mëȱ pasȱ drejtoȱ pyetjen:ȱ Siȱ eȱ numraveȱ 3Ȭshifrorëȱ dheȱ 4Ȭshifrorëȱ oseȱ
gjete....?ȱSigurohuȱqëȱnxënësitȱtëȱkuptojnëȱqë:ȱ mbledhjenȱeȱnumraveȱmeȱpresje.ȱ
x Çdoȱkutiȱpërfaqësonȱnjëȱshifër.ȱ ȱ
ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Ndihmoȱ nxënësitȱ dukeȱ iȱ drejtuarȱ atyreȱ pyetjeȱ
Ndajiȱnxënësitȱnëȱgrupeȱdheȱdrejtojiȱpyetjeȱpërȱ tëȱtilla,ȱsi:ȱ“Nënȱcilënȱshifërȱduhetȱvendosurȱnumriȱ
tëȱ parëȱ nëseȱ ataȱ eȱ kanëȱ kuptuarȱ pariminȱ eȱ ....?.”ȱ
vendosjesȱsëȱnumraveȱnëȱkolonëȱnëȱmënyrënȱeȱ VendosȱnëȱmënyrënȱeȱduhurȱshifratȱnënȱnjëraȬ
duhur,ȱpraȱdhjetëshetȱnënȱdhjetëshe,ȱqindëshetȱ tjetrënȱ nëȱ kolonëȱ përȱ gjetjenȱ eȱ shumësȱ dheȱ
nënȱ qindësheȱ eȱ kështuȱ meȱ radhë.ȱ Motivoȱ ndryshesësȱsëȱnumraveȱtreȱdheȱ4Ȭshifrorë.ȱ
nxënësitȱtëȱgjejnëȱmeȱmendȱdisaȱprejȱshumaveȱ ȱ
mëȱtëȱthjeshta.ȱ ȱ
Pasiȱ tëȱ mbarojnëȱ këtëȱ aktivitetȱ inkurajojiȱ ȱ
nxënësitȱtëȱzgjidhinȱproblemeȱtëȱngjashme,ȱporȱ ȱ
tashmëȱ dukeȱ përdorurȱ shkronjaȱ nëȱ vendȱ tëȱ ȱ
shifraveȱ dheȱ tëȱ gjejnëȱ shumatȱ oseȱ diferencatȱ ȱ
48ȱ
përkatëseȱdukeȱiȱpërkthyerȱshkronjatȱnëȱshifra.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Inkurajoȱ njëȱ prejȱ grupeveȱ tëȱ nxënësveȱ mëȱ tëȱ
ȱ
aftëȱ qëȱ tëȱ ndajnëȱ metodatȱ qëȱ ataȱ ndjekinȱ meȱ
ȱ
shokëtȱeȱklasës.ȱMëȱpasȱȱtëȱzgjidhetȱbashkërishtȱ

4Aȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱdyshifrorëȱdheȱtreshifrorë
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ gjendetȱ shumaȱ eȱ numraveȱ dyȱ dheȱ
treshifrorë.ȱ
x Tëȱ gjendetȱ ndryshesaȱ eȱ numraveȱ meȱȱ
numërȱ tëȱ njëjtë/ndryshëmȱ shifrashȱ pasȱ
presjesȱdhjetore.ȱ
ȱ
x Siȱ tëȱ gjejnëȱ meȱ mendȱ dheȱ nëȱ kolonëȱ
shumënȱ dheȱ ndryshesënȱ eȱ dyȱ oseȱ mëȱ
shumëȱnumrave.ȱ
x Shpjegoȱ metodënȱ qëȱ kanëȱ shfrytëzuarȱ
nxënësitȱ përȱ tëȱ gjeturȱ shumënȱ dheȱ
ndryshesënȱeȱnumrave.ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Motivoȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ72Ȭ73ȱ dukeȱ iȱ drejtuarȱ njëriȬtjetritȱ pyetjeȱ tëȱ tilla,ȱ si:ȱ
x Minitabelaȱ “Cilinȱprejȱushtrimeveȱgjeteȱmeȱmend?”ȱ
ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ “Cilinȱ prejȱ ushtrimeveȱ gjeteȱ nëȱ kolonë?”ȱ “Siȱ dheȱ
Shkruajȱshumënȱ86.ȱ7ȱ+ȱ35.ȱ4ȱnëȱdërrasënȱeȱzezëȱ pseȱveproveȱkështu?”ȱ
ȱ
dheȱpyetȱnxënësitȱtëȱgjejnëȱmeȱmendȱshumënȱeȱ
tyre.ȱMëȱpasȱdrejtoȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ“Siȱeȱgjeteȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱzgjidhinȱdheȱtëȱshkëmbejnëȱ
meȱmendȱshumën?”ȱ ushtrimetȱeȱnjëriȬtjetritȱpërȱtëȱprovuarȱvetenȱnëȱ
“Cilatȱshifraȱmblodheȱnëȱfillim?”ȱ gjetjenȱ eȱ shumësȱ meȱ mendȱ apoȱ meȱ shkrimȱ nëȱ
“Siȱiȱvendoseȱshifratȱnëȱmendjeȱoseȱnëȱkolonë?”ȱ kolonë.ȱ
ȱ
Ngriȱnjëȱnxënësȱnëȱtabelëȱqëȱtëȱparaqesëȱgjetjenȱ
eȱ kësajȱ shumeȱ meȱ anëȱ tëȱ boshtitȱ numerikȱ dheȱ
Shtroȱ pyetjeȱ tëȱ ndryshmeȱ dheȱ dëgjoȱ përgjigjetȱ
taȱilustrojëȱatëȱmeȱfigurëȱparaȱklasës.ȱ eȱ tyreȱ nëȱ lidhjeȱ meȱ mënyratȱ eȱ ndjekuraȱ përȱ
zgjidhjenȱ eȱ ushtrimeve.ȱ Kjoȱ juȱ ndihmonȱ tëȱ
kuptoniȱnëseȱnxënësitȱeȱkanëȱpërvetësuarȱmirëȱ
ȱ vendosjenȱ eȱ shifraveȱ nëȱ mbledhoretȱ eȱ njëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ gjithashtuȱ qëȱ tëȱ gjejnëȱ tëȱ shumeȱtëȱcaktuar.ȱ
njëjtënȱshumëȱnëȱkolonë.ȱ ȱ
ȱ
49
ȱ
ȱ
Lejojiȱ nxënësitȱ tëȱ zgjidhinȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ
ȱ
pavarurȱushtrimetȱnëȱlibrinȱeȱnxënësit.ȱMëȱpas,ȱ
ȱ
zgjidhjetȱ eȱ ushtrimeveȱ t’iȱ kontrollojnëȱ meȱ
ȱ
shokunȱeȱbankës.ȱ

4Aȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱdyshifrorëȱdheȱtreshifrorë
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Mbledhjaȱ eȱ numraveȱ dyshifrorëȱ dheȱ
treshifrorë.ȱ
x Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱmeȱpresje.ȱ
ȱ
shpjegiminȱeȱ gjetjesȱ meȱ mendȱ dheȱnëȱ kolonëȱ
tëȱshumësȱdheȱndryshesësȱsëȱnumrave.ȱ
ndryshesënȱeȱnumrave.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ74Ȭ75ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
x Minitabelaȱ Lejojiȱ nxënësitȱ tëȱ zgjidhinȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ pavarurȱ
x Fletëȱ A4ȱ meȱ mbishkrimȱ numratȱ 3,ȱ 5,ȱ 7,ȱ 9ȱ ushtrimetȱ nëȱ fletorenȱ eȱ punës.ȱ Mëȱ pas,ȱ tëȱ
dheȱshenjënȱ“+”ȱpërȱgjetjenȱeȱshumës.ȱ diskutojnëȱ rrethȱ zgjidhjeveȱ dheȱ gabimeveȱ tëȱ
ȱ mundshmeȱtëȱushtrimeveȱmeȱshokunȱeȱbankës.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kjoȱ iȱ ndihmonȱ ataȱ nëȱ ȱ vetëkontrolliminȱ dheȱ
Pasiȱ4ȱnxënësȱtëȱzgjedhinȱnjëȱprejȱletraveȱmeȱnumratȱ korrigjiminȱeȱgabimeveȱtëȱtyreȱnëȱtëȱardhmen.ȱ
3,ȱ5,ȱ7,ȱ9,ȱnxirriȱparaȱklasësȱqëȱtëȱqëndrojnëȱnëȱvijëȱtëȱȱ ȱ
drejtë.ȱJuȱmbaniȱnëȱdorëȱfletënȱeȱshënuarȱmeȱshenjënȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
“+”ȱ dheȱ formoniȱ shumaȱ tëȱ ndryshmeȱ meȱ shifratȱ eȱ Gjendenȱ4ȱgabimeȱnëȱushtriminȱ4.ȱAktivizoȱnjëȱ
tyreȱ (p.sh.:ȱ 53ȱ +ȱ 79).ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ nxënësȱ qëȱ t’iȱ shpjegojëȱ gabimetȱ paraȱ shokëveȱ
grupeȱ dysheȱ dukeȱ iȱ drejtuarȱ njëriȬtjetritȱ pyetjeȱ tëȱ tëȱklasësȱdheȱmëȱpasȱtëȱtregojëȱpërȱtaȱmënyrënȱ
tilla,ȱ si:ȱ “Gjejȱ meȱ mendȱ shumën....”,ȱ “Shkruajȱ eȱsaktëȱtëȱzgjidhjesȱsëȱushtrimit.ȱ
shumënȱ nëȱ dërrasëȱ tëȱ zezëȱ ”,ȱ “Siȱ dheȱ pseȱ eȱ gjeteȱ ȱ
shumënȱ meȱ mend?”.ȱ ȱ Ndryshimiȱ iȱ shifraveȱ tëȱ
përfshiraȱnëȱshumëȱtëȱshoqërohetȱmeȱndryshiminȱeȱ
Juȱmundȱtëȱrekomandoniȱnxënësitȱtëȱformulojnëȱ
pozicionitȱ tëȱ secilitȱ nxënësȱ qëȱ mbanȱ nëȱ dorëȱ fletënȱ
vetëȱ ushtrimeȱ tëȱ “pasakta”ȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ t’iȱ
meȱshifrënȱpërkatëse.ȱ(p.sh.:ȱ53ȱ+97)ȱ
korrigjojnëȱatoȱmeȱprindëritȱeȱtyre.ȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ qëȱ edheȱ këtëȱ shumëȱ taȱ
ȱ
gjejnëȱ meȱ mendȱ dheȱ mëȱ pasȱ tëȱ diskutojnëȱ
ndryshiminȱ mesȱ dyȱ shumaveȱ tëȱ gjetura.ȱ Mëȱ
50ȱ Ndiqȱ modelinȱ eȱ ilustruarȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësitȱ
pasȱdrejtojuȱpyetjen:ȱ“Aȱeȱdinitȱmëȱparëȱkëtë?”ȱ
nëȱ lidhjeȱ meȱ vendosjenȱ eȱ duhurȱ tëȱ
Taniȱ kërkoȱ qëȱ njëriȱ ngaȱ nxënësitȱ nëȱ rreshtȱ tëȱ
mbledhorëveȱ nëȱ kolonëȱ d.m.thȱ njëshetȱ nënȱ
ndryshojëȱ pozicionȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ tëȱ formojëȱ
njëshe,ȱ dhjetëshetȱ nënȱ dhjetësheȱ eȱ kështuȱ meȱ
gjetjenȱ eȱ njëȱ shumeȱ mëȱ tëȱ vogëlȱ dheȱ njëȱ tjetërȱ
radhë.ȱ
nxënësȱ tëȱ gjejëȱ meȱ mendȱ shumënȱ eȱ formuar.ȱ
ȱ
Diskutoniȱ tashmëȱ ndryshiminȱ midisȱ dyȱ
shumaveȱ dheȱ drejtojuȱ nxënësveȱ pyetjen:ȱ “Aȱ eȱ
dinitȱmëȱparëȱkëtë?”ȱ

4Bȱ Mbledhjaȱdheȱzbritjaȱeȱnumraveȱdhjetorëȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱmblidhenȱdheȱzbritenȱnumraȱmeȱpresje,ȱ
dukeȱpërfshirëȱsasiȱlekësh.ȱ
ȱ
shpjegiminȱ eȱ gjetjesȱ meȱ mendȱ dheȱ nëȱ
numrave.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱnëȱfaqetȱ76Ȭ77ȱ
x Zareȱ
Lejojiȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ
x Fletëȱ tëȱ shënuaraȱ meȱ numratȱ ngaȱ 0Ȭ9ȱ përȱ
pavarurȱushtrimetȱnëȱfletorenȱeȱpunësȱdheȱpasȱ
çdoȱnxënësȱ
përfundimitȱtëȱtyreȱtëȱdiskutojnëȱngjashmëritëȱ
dheȱdallimetȱmidis:ȱ
Vizatoȱ tabelënȱ eȱ vendvleraveȱ nëȱ dërrasënȱ eȱ
x Mbledhjesȱdheȱzbritjesȱsëȱnumraveȱtëȱplotë;ȱ
zezë.ȱ
x Mbledhjesȱ dheȱ zbritjesȱ sëȱ numraveȱ meȱ
Tëȱ Tëȱ
Lekëȱ Dhjetësheȱ Njësheȱ xȱ presje;ȱ
dhjetatȱ qindëtatȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ x ȱ ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ ȱ ȱ x ȱ ȱ Përgatitiniȱnjëȱposterȱnëȱtëȱcilinȱtëȱpërshkruaniȱ
+ȱ ȱ ȱ x ȱ ȱ ngjashmëritëȱ dheȱ ndryshimetȱ midisȱ
Thirrȱnxënësitȱnjëriȱpasȱtjetritȱparaȱklasësȱqëȱtëȱ mbledhjes/zbritjesȱ sëȱ numraveȱ tëȱ plotëȱ dheȱ
hedhinȱ njëȱ zarȱ dheȱ tëȱ shënojnëȱ shifrënȱ eȱ dalëȱ mbledhjes/zbritjesȱsëȱnumraveȱmeȱpresje.ȱKëtëȱ
ngaȱhedhjaȱnëȱtabelënȱeȱmësipërmeȱnëȱmënyrëȱ posterȱmundȱtaȱvarniȱnëȱmurinȱeȱklasës.ȱ
qëȱ tëȱ formohetȱ njëȱ shumëȱ eȱ caktuarȱ numrash.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Kërkojuȱatyreȱtëȱgjejnëȱshumënȱmëȱtëȱmadheȱtëȱ Mundȱt’uȱkërkoniȱnxënësveȱtëȱhartojnëȱnjëȱlistëȱ
mundshme,ȱformuarȱmeȱkëtoȱshifra.ȱȱ kuȱtregohetȱpërdorimiȱiȱnumraveȱmeȱpresjeȱnëȱ
Ndërkohëȱ qëȱ nxënësitȱ plotësojnëȱ tabelënȱ meȱ jetënȱreale.ȱAtaȱmundȱgjithashtuȱtëȱkrijojnëȱnjëȱ
shifratȱ përkatëse,ȱ drejtoȱ pyetjen:”Çfarëȱ posterȱ meȱ pjesëzaȱ tëȱ marraȱ ngaȱ revistaȱ oseȱ
përfaqësonȱkjoȱshifër?”ȱ gazeta.ȱ
P.sh.:ȱ“shifraȱ6ȱnëȱkolonënȱeȱdhjetësheveȱtregonȱ60ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ 51
lekë”ȱoseȱ“shifraȱ3ȱnëȱkolonënȱeȱtëȱqindëtaveȱtregonȱ Nxënësitȱ mundȱ t’uȱ referohenȱ posteraveȱ nëȱ
3ȱqindarka”.ȱ murȱ përȱ tëȱ kuptuarȱ mëȱ mirëȱ mësimetȱ nëȱ
Pasiȱ nxënësitȱ tëȱ kenëȱ plotësuarȱ tabelën,ȱ vazhdim.ȱViniȱnëȱdukjeȱlidhjenȱmidisȱnumraveȱ
kërkojuȱatyreȱgjetjenȱeȱshumësȱnëȱkolonëȱdukeȱ dhjetorëȱdheȱparave,ȱdukeȱpërdorurȱtëȱdhjetatȱ
argumentuarȱzgjidhjenȱeȱtyre.ȱ dheȱtëȱqindtat.ȱ
Tëȱnjëjtënȱgjëȱmundȱtaȱȱshfrytëzoniȱpërȱgjetjenȱ ȱ
eȱndryshesësȱsëȱnumraveȱtëȱndryshëm.ȱ

4Cȱ Përdorimiȱiȱnumraveȱnegativëȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ tregohetȱ ndryshimiȱ midisȱ njëȱ numriȱ tëȱ
plotëȱpozitivȱdheȱnegativ;ȱndryshimiȱmidisȱ
dyȱ numraveȱ tëȱ plotëȱ negativë,ȱ dukeȱ
përdorurȱ siȱ ilustrimȱ boshtinȱ numerikȱ oseȱ
gradëtȱ eȱ njëȱ termometriȱ përȱ matjenȱ eȱ
temperaturës.ȱ
ȱ
shpjegiminȱ eȱ ȱ gjetjesȱ meȱ mendȱ dheȱ nëȱ
numrave.ȱ
x Përcaktoȱ dallimetȱ midisȱ numraveȱ dukeȱ iȱ ȱ
ilustruarȱatoȱmeȱshembujȱtëȱpërgjithshëm.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ Plotësoniȱ tabelënȱ eȱ ushtrimitȱ 3ȱ nëȱ dërrasëȱ tëȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ zezë.ȱ Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ dheȱ çdoȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ80Ȭ81ȱ grupȱ tëȱ shkruajëȱ 3ȱ fakteȱ tëȱ ndryshmeȱ ngaȱ
x DisaȱfletëȱA4ȱtëȱshënuaraȱmeȱnumratȱȬ5,ȱȬ6,ȱ tabela.ȱ Përȱ shembull:ȱ “Temperaturaȱ ȱ nëȱ Londërȱ
0,ȱ+9,ȱ+14ȱ ështëȱ43ȱgradë,ȱmotiȱnëȱLondërȱështëȱmëȱiȱftohtëȱseȱ
x Minitabelaȱ motiȱnëȱTokio.”ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Pasiȱ 5ȱ nxënësȱ tëȱ zgjedhinȱ njëȱ prejȱ letrave,ȱ meȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ kërkojnëȱ informacionȱ nëȱ
mbishkrimȱ numratȱ eȱ mësipërm,ȱ nxirriȱ paraȱ internetȱdheȱtëȱkrijojnëȱvetëȱtabelaȱmeȱtëȱdhënaȱ
klasësȱtëȱqëndrojnëȱnëȱvijëȱtëȱȱdrejtë.ȱMëȱpasȱftoȱ tëȱ mjaftueshme.ȱ ȱ Këtoȱ tëȱ dhënaȱ mundȱ t’iȱ
edheȱ 4ȱ nxënësȱ tëȱ tjerëȱ tëȱ vijnëȱ nëȱ tëȱ njëjtënȱ përdorinȱ nëȱ ndihmëȱ tëȱ problemaveȱ tëȱ
kohëȱ përparaȱ klasës.ȱ Thuajuȱ atyreȱ tëȱ shënojnëȱ ngjashmeȱmeȱushtriminȱ3.ȱ
njëȱnumërȱçfarëdoȱnëȱminitabelatȱeȱtyreȱdheȱtëȱ ȱ
qëndrojnëȱ nëȱ pozicioninȱ eȱ duhurȱ tëȱ vijësȱ sëȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
drejtëȱ ndërmjetȱ dyȱ nxënësveȱ tëȱ tjerëȱ tëȱ Lexoȱnumratȱeȱplotëȱ“ȱplusȱ9”ȱoseȱ“minusȱ15”.ȱ
rreshtuarȱqëȱmëȱparë.ȱ Drejtoȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ
ȱ “Aȱ ështëȱ kyȱ numërȱ mëȱ iȱ madhȱ apoȱ mëȱ iȱ vogëlȱ seȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ zero?”ȱ
52ȱ Lejojiȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱushtrimetȱnëȱlibrinȱeȱ Mundȱ tëȱ shfrytëzoniȱ shprehjeȱ tëȱ tilla,ȱ si:ȱ nënȱ
nxënësitȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ pavarur.ȱ Përȱ këtëȱ ataȱ zeroȱ gradë/ȱ mbiȱ zeroȱ përȱ tëȱ përshkruarȱ
mundȱ tëȱ kërkojnëȱ nëȱ internetȱ motinȱ nëȱ gradëȱ temperaturat.ȱ
celciusȱ tëȱ qyteteveȱ tëȱ ndryshmeȱ tëȱ botësȱ nëseȱ ȱ
kanëȱakses,ȱporȱnëseȱkjoȱnukȱështëȱeȱmundur,ȱ ȱ
juȱ mundȱ t’iȱ ndihmoniȱ ataȱ meȱ fletëtȱ ndihmëseȱ ȱ
meȱ informacioninȱ eȱ duhurȱ tëȱ parapërgatiturȱ ȱ
prejȱjush.ȱ

4Cȱ Përdorimiȱiȱnumraveȱnegativëȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ tregohetȱ ndryshimiȱ midisȱ njëȱ numriȱ tëȱ
plotëȱpozitivȱdheȱnegativ;ȱndryshimiȱmidisȱdyȱ
numraveȱ tëȱ plotëȱ negativë,ȱ dukeȱ përdorurȱ siȱ
ilustrimȱ boshtinȱ numerikȱ oseȱ gradëtȱ eȱ njëȱ
termometriȱpërȱmatjenȱeȱtemperaturës.ȱ
shpjegiminȱeȱȱgjetjesȱmeȱmendȱdheȱnëȱkolonëȱtëȱ
shumësȱdheȱndryshesësȱsëȱnumrave.ȱ
x Përcaktoȱ dallimetȱ midisȱ numraveȱ dukeȱ iȱ
ilustruarȱatoȱmeȱshembujȱtëȱpërgjithshëm.ȱ
x Disaȱ fletëȱ A4ȱ tëȱ shënuaraȱ meȱ numratȱ Ȭ10,ȱ Ȭ4,ȱ
Ndajiȱnxënësitȱnëȱgrupeȱgjatëȱzgjidhjesȱsëȱushtrimeveȱ
0,ȱ+3,ȱ+8;ȱMinitabelaȱ
nëȱ fletorenȱ eȱ punësȱ dheȱ seciliȱ grupȱ tëȱ ndërtojëȱ njëȱ
posterȱpërȱçdoȱrregullȱqëȱzbatohetȱngaȱnxënësitȱgjatëȱ
Vizatoȱ njëȱ boshtȱ numerikȱ ngaȱ Ȭ10ȱ nëȱ +10ȱ nëȱ
punësȱsëȱtyre.ȱÇdoȱrregullȱiȱshënuarȱtëȱshoqërohetȱmeȱ
dërrasëȱtëȱzezëȱdheȱ5ȱnxënësȱtëȱzgjedhinȱngaȱnjëȱ
ngaȱnjëȱshembullȱkuȱtregohetȱzbatimiȱiȱtij.ȱPasȱkësajȱ
fletëȱçfarëdoȱsecili.ȱMëȱpasȱseciliȱnxënësȱtëȱtregojëȱ
ataȱ mundȱ tëȱ vazhdojnëȱ zgjidhjenȱ eȱ ushtrimeveȱ tëȱ
vendndodhjenȱnëȱboshtinȱnumerikȱtëȱshifraveȱtëȱ
tjeraȱnëȱmënyrëȱtëȱpavarur.ȱ
shënuaraȱnëȱfletënȱeȱtij.ȱ
Drejtoȱpyetjet:ȱ
Aktivizoȱgrupinȱeȱparëȱtëȱnxënësveȱnëȱmënyrëȱqëȱ
MeȱsaȱështëȱeȱbarabartëȱȬ4ȱ+ȱ5=?ȱ
tëȱcitojëȱnjëȱrregullȱiȱciliȱgjithmonëȱzbatohet.ȱ
Meȱsaȱështëȱeȱbarabartëȱ+3Ȭ(+7)=?ȱ
Aktivizoȱ grupinȱ eȱ dytëȱ tëȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ citojëȱ
Ndihmoȱ nxënësitȱ tëȱ rikujtojnëȱ rregullin:ȱ Kryejmëȱ
njëȱrregullȱqëȱjoȱgjithmonëȱzbatohet.ȱ
vepriminȱeȱȱ mbledhjesȱgjatëȱzhvendosjesȱ nëȱtëȱdjathtëȱtëȱ
Aktivizoȱ grupinȱ eȱ tretëȱ tëȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ citojëȱ
boshtitȱ numerikȱ dheȱ kryejmëȱ vepriminȱ eȱ zbritjesȱ gjatëȱ
njëȱrregullȱqëȱnukȱzbatohetȱasnjëherë.ȱ
zhvendosjesȱnëȱtëȱmajtëȱtëȱboshtitȱnumerik.ȱȱ
ShkruajȱȬ4ȱ–ȱ(–5)ȱ=?ȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱvizatojnëȱboshtinȱnumerikȱkuȱ
Shoqëroȱzgjidhjenȱmeȱfjalët:ȱZhvendosemiȱ4ȱhapaȱnëȱ
tëȱ tregojnëȱ sëȱ përȱ cilëtȱ numraȱ kaȱ vendȱ zbatimiȱ iȱ
tëȱ majtëȱ dheȱ meqëȱ Ȭ5ȱ kaȱ shenjënȱ minusȱ përparaȱ
rregullaveȱtëȱpërmenduraȱmëȱlart.ȱ
kllapësȱ ajoȱ ndryshonȱ dheȱ bëhetȱ +5ȱ dukeȱ zbatuarȱ
rregullinȱ që:ȱ “Nëseȱ përparaȱ njëȱ kllapeȱ ndodhetȱ shenjaȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
minus,ȱ numriȱ brendaȱ kllapësȱ ndryshonȱ shenjënȱ pasiȱ delȱ Përdorȱshprehjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱ“plusȱ9”ȱoseȱ“minusȱ15”.ȱ
ngaȱkllapa,ȱpra,ȱngaȱ‘+’ȱbëhetȱ‘–’ȱdheȱanasjelltas”,ȱkështuȱ Drejtoȱ pyetjen:ȱ ”Aȱ ështëȱ kyȱ numërȱ mëȱ iȱ madhȱ
apoȱmëȱiȱvogëlȱseȱzero?”.ȱȱ 53
qëȱzhvendosemiȱ5ȱhapaȱnëȱtëȱdjathtëȱdheȱdoȱtëȱkemiȱ
që:ȱȬ4ȱ–ȱ(Ȭ5)ȱ=ȱ+1ȱ Shpjegiminȱ dheȱ kuptiminȱ eȱ shprehjesȱ “kahuȱ iȱ
Shkruaj:ȱ+4ȱ–ȱ(Ȭ7)ȱ=?ȱ numrave”ȱmundȱtaȱlidhëshȱmeȱdrejtimetȱnëȱboshtinȱ
Shoqëroȱzgjidhjenȱmeȱfjalët:ȱzhvendosemiȱ4ȱhapaȱ numerik,ȱpërȱshembull:ȱAqȱsaȱtregonȱnumriȱnegativ,ȱ
nëȱ tëȱ djathtëȱ dheȱ meqëȱ Ȭ7ȱ kaȱ shenjënȱ minusȱ aqȱhapaȱzhvendosemiȱnëȱtëȱmajtëȱtëȱzerosȱdheȱaqȱsaȱ
përparaȱ kllapësȱ ajoȱ ndryshonȱ dheȱ bëhetȱ +7,ȱ tregonȱ numriȱ pozitiv,ȱ aqȱ hapaȱ zhvendosemiȱ nëȱ tëȱ
kështuȱqëȱzhvendosemiȱ7ȱhapaȱnëȱtëȱdjathtëȱdheȱ djathtëȱtëȱzeros.ȱ
doȱtëȱkemiȱqë:ȱȱ+4ȱ–ȱ(Ȭ7)ȱ=+11ȱ

ȱ
ȱ
x Tëȱ gjendetȱ shumaȱ dheȱ ndryshesaȱ eȱ
numraveȱ meȱ presje,ȱ përfshirëȱ këtuȱ edheȱ
veprimeȱmeȱsasiȱtëȱndryshmeȱparash.ȱ
ȱ
shpjegiminȱeȱgjetjesȱmeȱmendȱdheȱnëȱkolonëȱ
x Siȱtëȱkuptojmëȱdheȱsiȱtëȱzgjidhimȱproblemaȱ
meȱnjëȱoseȱdyȱhapa.ȱ nxënësitȱndërkohëȱqëȱataȱinterpretojnëȱtabelën.ȱ
ȱ Kjoȱ juȱ ndihmonȱ tëȱ kuptoniȱ seȱ saȱ mirëȱ eȱ kanëȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ kuptuarȱataȱkapitullin.ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ83Ȭ84ȱ ȱ
x Minitabelaȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ Kërkojuȱqëȱnxënësveȱtëȱshkruajnëȱdisaȱfakteȱnëȱ
KompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱKompetencaȱeȱ lidhjeȱ meȱ numrinȱ eȱ pjesëmarrësveȱ gjatëȱ
tëȱnxënitȱ kampionatitȱ tëȱ futbollit,ȱ bazuarȱ nëȱ tabelënȱ qëȱ
Shpjegoȱ përmbajtjenȱ eȱ tabelësȱ qëȱ ndodhetȱ nëȱ ndodhetȱnëȱlibrinȱeȱnxënësit.ȱ
librinȱ eȱ nxënësitȱ dheȱ kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ ȱ
zgjidhinȱ ushtrimetȱ qëȱ ndodhenȱ aty.ȱ Ndajiȱ
nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ t’iȱ
Nxënësitȱ mundȱ t’iȱ bëjnëȱ pyetjeȱ njëriȬtjetritȱ
zgjidhinȱ tëȱ gjithaȱ ushtrimetȱ dheȱ mëȱ pasȱ
bazuarȱ nëȱ tëȱ dhënatȱ eȱ tabelësȱ nëȱ lidhjeȱ meȱ
rezultatetȱ eȱ shënuaraȱ nëȱ minitabelatȱ eȱ tyreȱ t’iȱ
furniziminȱdheȱharxhiminȱeȱujit.ȱ
argumentojnëȱ dukeȱ treguarȱ mënyrënȱ dheȱ
ȱ
arsyetiminȱqëȱataȱndoqën.ȱ
Drejtojuȱpyetjet:ȱ
Drejtoȱ pyetjen:ȱ Cilinȱ ngaȱ veprimetȱ doȱ tëȱ
Saȱ ujëȱ ështëȱ dashurȱ tëȱ përdoretȱ përȱ zhvilliminȱ eȱ
industrisëȱdheȱzhvilliminȱȱurbanȱnëȱvitinȱ2010?ȱ shfrytëzoniȱpërȱtëȱzgjidhurȱkëtëȱushtrim?ȱ
Vëzhgojiȱ nxënësitȱ gjatëȱ interpretimitȱ tëȱ
Saȱ mëȱ shumëȱ ujëȱ ështëȱ dashurȱ tëȱ përdorejȱ përȱ
vaditjeȱ nëȱ vitinȱ 2010,ȱ krahasuarȱ meȱ kapacitetinȱ eȱ tabelave.ȱ Kjoȱ juȱ ndihmonȱ tëȱ shikoniȱ aftësitëȱ eȱ
burimeveȱujoreȱnëȱpoȱatëȱperiudhë?ȱȱ tyreȱshprehëse.ȱ
54ȱ ȱ
Saȱ shumëȱ mëȱ shumëȱ ujëȱ prejȱ burimeveȱ ujore,ȱ qëȱ
ȱ
ndodhenȱnëȱsipërfaqe,ȱdoȱtëȱpërdoretȱnëȱvitinȱ2050ȱ
ȱ
krahasuarȱmeȱatëȱtëȱvititȱ2010?ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Lejojiȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱushtrimetȱnëȱfletorenȱ
eȱ punësȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ pavarur.ȱ Vëzhgojiȱ

ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Tëȱ gjendetȱ shumaȱ dheȱ ndryshesaȱ eȱ
numraveȱ meȱ presje,ȱ përfshirëȱ këtuȱ edheȱ
veprimeȱmeȱsasiȱtëȱndryshmeȱparash.ȱ
ȱ
shpjegiminȱeȱgjetjesȱmeȱmendȱdheȱnëȱkolonëȱ
x Siȱtëȱkuptojmëȱdheȱsiȱtëȱzgjidhimȱproblemaȱ
meȱnjëȱoseȱdyȱhapa.ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Përshkrimiȱdheȱshpjegimiȱnëȱmënyrënȱeȱduhurȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ85ȱ iȱveprimeveȱtëȱmbledhjesȱdheȱtëȱzbritjes.ȱ
ȱ ȱ
ȱ
Meqëȱ ështëȱ orëȱ përsëritjejeȱ lëriȱ nxënësitȱ tëȱ
punojnëȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ pavarurȱ paȱ ndihmënȱ ȱ
tuaj.ȱMëȱpas,ȱdrejtojuȱpyetjeȱtëȱtilla,ȱsi:ȱȱ
ȱ
“Pseȱeȱzgjidheȱnëȱkëtëȱmënyrëȱkëtëȱushtrim?”ȱ
“Aȱ mundȱ tëȱ zgjidhëshȱ njëȱ ushtrimȱ mëȱ tëȱ vështirëȱ ȱ
meȱtëȱnjëjtënȱmënyrë?”ȱ ȱ
“Aȱmundȱtaȱzgjidhniȱmeȱmendȱtëȱnjëjtinȱushtrim?”ȱ
ȱ
ȱ
Formoȱgrupeȱnxënësishȱmeȱ4Ȭ5ȱveta.ȱÇdoȱgrupȱ ȱ
tëȱ shpjegojëȱ dheȱ tëȱ argumentojëȱ zgjidhjenȱ eȱ
çdoȱ ushtrimiȱ meȱ grupinȱ tjetër.ȱ Seciliȱ grupȱ tëȱ ȱ
tregojëȱ edheȱ arsyetiminȱ eȱ ndjekurȱ gjatëȱ ȱ
zgjidhjesȱsëȱçdoȱushtrimi.ȱȱȱ
ȱ
ȱ
55
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ zgjidhinȱ ushtrimeȱ tëȱ ȱ
ngjashmeȱ lidhurȱ edheȱ meȱ numratȱ treȱ dheȱ
ȱ
katërshifrorë.ȱ

ȱ
ȱ
Zgjidhniȱ alternativënȱ eȱ duhurȱ përȱ ushtrimetȱ 6. Nëseȱ tiȱ keȱ 3,76ȱ lekëȱ dheȱ shokuȱ ytȱ kaȱ 4,85ȱ
ngaȱ1ȱnëȱ6ȱdheȱushtriminȱ7ȱmeȱzhvillim.ȱ lekë,ȱsaȱdoȱtëȱjetëȱshumaȱȱeȱparaveȱtuajaȱsëȱ
bashku?ȱ
1. Gjejȱgabiminȱnëȱushtriminȱeȱmëposhtëm:ȱ
a) 7,51Lȱ
ȱȱȱ657ȱ
b) 8,51Lȱ
+ȱ259ȱ
c) 7,19Lȱ
ȱȱȱ906ȱ
d) 8,61Lȱ
a) Gabimȱnëȱkolonënȱeȱdhjetësheveȱ
ȱ
b) Gabimȱnëȱkolonënȱeȱqindësheve.ȱ
7. Jepȱ dyȱ mundësiȱ përȱ tëȱ marrëȱ numrinȱ 8.46ȱ
c) Gabimȱnëȱmbledhjenȱeȱqindësheve.ȱ
si:ȱ
d) Kaȱgjeturȱndryshesënȱeȱnumrave.ȱ
a. Shumëȱeȱdyȱnumraveȱtëȱtjerë?ȱ
ȱ
ȱ
2. Ciliȱ ngaȱ numratȱ eȱ mëposhtëmȱ tregonȱ
ȱ I.ȱ
ndryshesën:ȱ
ȱ
ȱȱȱ657ȱ
ȱ
Ȭȱ259ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
a) 647ȱ
ȱ II.ȱ
b) 753ȱ
ȱ
c) 653ȱ
ȱ
d) 547ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
3. Ciliȱ prejȱ numraveȱ tëȱ mëposhtëmȱ ndodhenȱ
b. Siȱndryshesëȱeȱdyȱnumraveȱtëȱtjerë?ȱ
6ȱnjësiȱlargȱnumritȱȬ4ȱnëȱboshtinȱnumerik?ȱ
ȱ
a) +2ȱdheȱ+8ȱ
ȱ I.ȱ
b) Ȭ10ȱdheȱ+6ȱ
ȱ
c) Ȭ10ȱdheȱ+2ȱ
ȱ
d) +2ȱdheȱȬ6ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
4. Nëȱ mesnatëȱ temperaturaȱ shënoiȱ –30Cȱ dheȱ
ȱ II.ȱ
nëȱ mesditëȱ shënoiȱ 280C.ȱ Meȱ saȱ gradëȱ uȱ
ȱ
ngritȱtemperaturaȱnëȱmesditë?ȱ
ȱ
a) 25ȱgradëȱ
ȱ
b) 31ȱgradëȱ
ȱ
c) 28ȱgradëȱ
ȱ
d) 31ȱgradëȱ
ȱ ȱ
56ȱ 5. Shokuȱ juajȱ ështëȱ 1,39mȱ iȱ gjatëȱ dheȱ juȱ jeniȱ ȱ
1,53mȱ iȱ gjatë.ȱ Saȱ ështëȱ ndryshimiȱ midisȱ ȱ
gjatësiveȱtuajaȱtrupore?ȱ ȱ
a) Tiȱjeȱ14cmȱmëȱiȱgjatëȱseȱshoku.ȱ ȱ
b) Shokuȱytȱështëȱ14cmȱmëȱiȱgjatëȱseȱty.ȱ ȱ
c) Tiȱjeȱ1,4mȱmëȱiȱgjatëȱseȱshoku.ȱ ȱ
d) Shokuȱytȱështëȱ26cmȱmëȱiȱgjatëȱseȱty.ȱ
ȱ

Kapitulliȱ5ȱ Shumëzimiȱdheȱpjesëtimiȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ ȱ
Kyȱ kapitullȱ zhvillonȱ metodatȱ eȱ mësimitȱ ȱȱȱȱȱ356ȱ
formaleȱ dheȱ joformaleȱ tëȱ shumëzimitȱ përȱ ȱuȱȱȱȱ34ȱȱ
nxënësit.ȱKjoȱiȱndihmonȱataȱtëȱkuptojnëȱdheȱtëȱ ȱȱȱ1068ȱȱ(Shumëzojnëȱmeȱ3ȱnëȱvendȱtëȱ30)ȱ
aplikojnëȱ njëȱ metodëȱ tradicionaleȱ tëȱ ȱȱȱ1424ȱ
shumëzimitȱ nëȱ kolonë.ȱ Kaȱ dyȱ ideȱ tëȱ ȱȱȱȱ2492ȱ (Taniȱ kontrollojeȱ dukeȱ eȱ vlerësuar:ȱ
rëndësishmeȱkuȱtëȱpërqendroheni.ȱ 30u350=10500,ȱ kështuȱ qëȱ 2492ȱ nukȱ
Sigurohuniȱqëȱnxënësitȱtëȱpërdorinȱnjohuritëȱeȱ ështëȱpërgjigjaȱeȱduhur)ȱ
ȱ
tyreȱ tëȱ vendvlerësȱ qëȱtëȱ vlerësojnëȱ përgjigjetȱ eȱ
Fjalëȱkyçeȱȱ
tyreȱ paraȱ seȱ tëȱ llogaritin.ȱ Gjithashtu,ȱ
vendvleraȱ
sigurohuniȱ qëȱ tëȱ kontrollojnëȱ vetëȱ ataȱ
shumëfish,ȱprodhimȱ
kuptiminȱ eȱ përgjigjeveȱ tëȱ tyre.ȱ Kjoȱ ështëȱ
ndarjaȱnëȱ10Ȭsheȱetjȱ
veçanërishtȱ eȱ rëndësishmeȱ përȱ përgjigjetȱ eȱ
vlerësimȱ
gjata.ȱ
parashikimȱ
Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ kuptojnëȱ
dyfish,ȱgjysmaȱ
domethënienȱ eȱ algoritmeveȱ qëȱ juȱ përdorni,ȱ
ndaj,ȱndajȱnëȱmënyrëȱtëȱbarabartëȱ
sepseȱȱështëȱmëȱeȱlehtëȱqëȱnxënësitȱtëȱkujtojnëȱ
pjesëto,ȱ pjesëtim,ȱ pjesëtuesi,ȱ iȱ pjesëtueshmi,ȱ
njëȱ algoritëmȱ kurȱ ataȱ eȱ kuptojnëȱ seȱ siȱ aiȱ
mbetjaȱ
funksionon.ȱ Kjoȱ gjithashtuȱ doȱ tëȱ thotëȱ seȱ ataȱ
faktori,ȱherësiȱ
nukȱ ndjekinȱ thjeshtȱ rregullaȱ tëȱ cilatȱ ataȱ nukȱ iȱ
ȱ
kuptojnë.ȱ
ȱ ȱ
Njëȱ gabimȱ iȱ mundshëmȱ ështëȱ kurȱ nxënësitȱ ȱ
zbatojnëȱ meȱ pasaktësiȱ algoritmet.ȱ Përȱ ȱ
shembull,ȱataȱmundȱtëȱllogaritin:ȱ ȱ
Shumëzimiȱmeȱdy,ȱtreȱdheȱ Çfarëȱmetodeȱmundȱtëȱpërdorȱpërȱtëȱshumëzuarȱsiȱduhet?ȱ
numraȱkatërshifrorëȱ Çfarëȱpërfaqësojnëȱshifratȱnëȱnjëȱnumër?ȱ
Pjesëtimiȱiȱnumraveȱ Çfarëȱmetodeȱmundȱtëȱpërdorȱpërȱtëȱpjesëtuarȱsiȱduhet?ȱ
treshifrorëȱmeȱnjëȱnumërȱ Siȱmundȱtëȱpërdorȱpjesëtiminȱpërȱtëȱzgjidhurȱproblemeȱmeȱparatë?ȱ
dyshifrorȱ
Pjesëtimiȱmeȱmbetjeȱ Çfarëȱështëȱnjëȱnumërȱiȱpërbërë?ȱ
Siȱmundȱtëȱpjesëtojȱmeȱthyesa?ȱ 57
Siȱmundȱtëȱshkruajȱpërgjigjeȱmeȱthyesaȱdheȱnumraȱmeȱpresje?ȱ
Siȱmundȱtëȱpjesëtojȱmeȱnjëȱnumërȱnjëshifror?ȱ
Siȱmundȱtëȱparaqesȱmbetjenȱeȱnjëȱpjesëtimi?ȱ
Tëȱpërdorenȱrregullatȱ Siȱmundȱtëȱpërdorȱvetinëȱeȱndërrimit,ȱtëȱshoqërimitȱdheȱtëȱpërdasimitȱ
aritmetikeȱpërȱshumëzimȱ përȱshumëzimin?ȱ
dheȱpjesëtimȱ

5ȱ Shumëzimiȱdheȱpjesëtimiȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ shumëzohenȱ numraȱ dyȱ oseȱ treshifrorëȱ
meȱnumraȱdyshifrorë.ȱ
x Tëȱ shumëzohenȱ çifteȱ numrashȱ shumëfishaȱ
tëȱ10Ȭës.ȱ
ȱ
x Rrumbullakosȱ dheȱ përafroȱ kurȱ bënȱ
veprime,ȱ p.sh.ȱ Rrumbullakosȱ dheȱ shikoȱ aȱ
funksionon.ȱ
përȱnjëȱveprimȱdheȱtregoȱseȱsiȱfunksionon.ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ pyesinȱ prindëritȱ eȱ tyreȱ oseȱ
x Letraȱndihmëseȱ
mëȱtëȱrrituritȱqëȱkanëȱnëȱshtëpi:ȱ“ȇSiȱeȱllogaritniȱ
ȱ
prodhiminȱeȱnjëȱnumriȱtreshifrorȱmeȱnjëȱnumërȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ dyshifror?”ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ ndajnëȱ mënyratȱ eȱ
Shkruajȱprobleminȱ229ȱuȱ29ȱnëȱdërrasë.ȱKërkojuȱ tyreȱnëȱfillimȱtëȱmësimitȱtëȱardhshëm.ȱ
nxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱdheȱtëȱvlerësojnëȱ ȱ
përgjigjen.ȱ Pyetȱ njëȱ grupȱ përȱ përgjigjenȱ eȱ
menduar.ȱKontrollojeȱkëtëȱpërgjigjeȱmeȱtëȱtjerët.ȱ
Përdorȱ termatȱ eȱ vendvlerësȱ kurȱ shpjegonȱ
Biniȱdakordȱmbiȱpërgjigjen.ȱKërkoȱngaȱgrupetȱqëȱ
mënyrënȱ eȱ llogaritjes.ȱ Përȱ shembull:ȱ përȱ
taȱ llogaritinȱ përgjigjenȱ eȱ saktë.ȱ Merrȱ dyȱ oseȱ triȱ
mënyrënȱ eȱ shumëzimitȱ nëȱ kolonë,ȱ mundȱ tëȱ
grupeȱqëȱtaȱparaqesinȱpërgjigjen.ȱZgjidhȱçifteȱqëȱ
thuash:ȱ
përdorënȱ metodaȱ tëȱ ndryshmeȱ përȱ tëȱ llogariturȱ
6ȱ eȱ shumëzuarȱ meȱ 20ȱ barazȱ 120,ȱ kështuȱ qëȱ unëȱ
përgjigjen,ȱdukeȱpërfshirëȱshumëfishatȱeȱ10Ȭës.ȱ
shkruajȱ20ȱdheȱkamȱnëȱmendȱ100.ȱ
ȱ
Mosȱthuaj:ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Ulȱnjëȱzeroȱdheȱshumëzoȱmeȱdy.ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱeksplorojnëȱdiskutiminȱnëȱ ȱȱȱȱȱ286ȱ
librinȱ eȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ treȱ veta.ȱ uȱȱȱȱȱ29ȱ
Nxënësitȱ eȱ çdoȱ grupiȱ duhetȱ tëȱ kenëȱ ȱ kohëȱ përȱ ȱȱȱ5720ȱ
tëȱshpjeguarȱstrategjitëȱeȱndryshme.ȱ ȱȱȱ2574ȱ
ȱ
ȱȱȱ8294ȱ
58ȱ ȱ
Nxirrȱ njëȱ grupȱ prejȱ treȱ nxënësishȱ përpara.ȱ
ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ tëȱ shpjegojëȱ njëȱ ngaȱ
ȱ
strategjitëȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Gjithëȱ klasaȱ tëȱ
ȱ
diskutojëȱ avantazhetȱ dheȱ disavantazhetȱ eȱ
ȱ
secilësȱstrategji.ȱ
ȱ
ȱ

5Aȱ Shumëzimiȱmeȱnumraȱdyshifrorë,ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
treshifrorëȱdheȱkatërshifrorë ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱshumëzohenȱçifteȱnumrash,ȱshumëfishaȱtëȱ
10Ȭës.ȱ
x Rrumbullakosȱ dheȱ përafroȱ kurȱ bënȱ veprime,ȱ
p.sh.ȱrrumbullakosȱdheȱshikoȱaȱfunksionon.ȱ
x Njëȱzarȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ mëȱeȱmadheȱseȱ10ȱ000.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Mëȱpas,ȱllogaritȱçdoȱshumëzimȱpërȱtëȱmbushurȱ
Nxirrȱkatërȱnxënësȱparaȱklasës.ȱHidhȱnjëȱzarȱtriȱherëȱ çdoȱkatror.ȱ
përȱ tëȱ formuarȱ njëȱ numërȱ treshifror.ȱ Shkruajeȱ Pastajȱ mblidhȱ tëȱ gjithëȱ katrorëtȱ sipasȱ rreshtaveȱ
numrinȱnëȱtabelë.ȱKërkoȱngaȱnxënësitȱqëȱkeȱngriturȱ dheȱnëȱfundȱmblidhȱkatrorëtȱeȱkolonësȱsëȱfundit.ȱ
tëȱcopëzojnëȱnumrinȱnëȱminitabelatȱeȱtyre.ȱPastajȱataȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
kthehenȱngaȱklasaȱdheȱtregojnëȱrezultatetȱeȱtyreȱmeȱ Kërkoȱngaȱnxënësitȱqëȱtëȱpunojnëȱaktivitetetȱnëȱ
radhë.ȱPërȱshembull:ȱ librinȱ eȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dyȱ ngaȱ dy.ȱ Thuajuȱ
216ȱshpjegohetȱsiȱ200ȱ+ȱ10ȱ+ȱ6ȱ
atyreȱtëȱkontrollojnëȱpërgjigjetȱeȱnjëriȬtjetritȱpërȱ
Përsëriteȱ meȱ njëȱ numërȱ treshifrorȱ meȱ dyȱ shifraȱ
pyetjetȱ2ȱderiȱnëȱ5.ȱNxënësitȱmundȱtëȱmbarojnëȱ
mbasȱpresjes.ȱPërȱshembull:ȱ
veprimetȱ dheȱ pastajȱ tëȱ shpjegojnëȱ mënyrënȱ
2.65ȱmundȱtëȱshpjegohetȱsiȱ2ȱ+ȱ0.6ȱ+ȱ0.05ȱ
shokut/shoqesȱsëȱtyre.ȱ
Shpjegoȱ metodënȱ eȱ rrjetësȱ siȱ mëȱ poshtë.ȱ Kujtojiȱ
klasësȱqëȱkjoȱmetodëȱështëȱzhvilluarȱnëȱklasënȱeȱ5.ȱ
Shkruajȱ415u27ȱnëȱdërrasë.ȱKërkoȱngaȱnjëȱnxënësȱ
Doȱtëȱllogaritimȱ216ȱuȱ52.ȱKështuȱqëȱdoȱtëȱndërtojmëȱ
qëȱ tëȱ shpjegojëȱ seȱ siȱ bëhetȱ veprimi.ȱ Ndiqeȱ
rrjetënȱsiȱmëȱposhtë:ȱ shpjegiminȱ nëȱ dërrasë.ȱ Sigurohuȱ qëȱ iȱ ndjekȱ
instruksionetȱmirëȱgjatëȱtëȱgjithaȱveprimeve.ȱ
Hidhȱnjëȱzarȱpërȱtëȱkrijuarȱnjëȱveprimȱtëȱngjashëm.ȱ
Thuajuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱllogaritjenȱnëȱçifteȱ 59
ȱ ngaȱdyȱdukeȱpërdorurȱnjëȱminitabelë.ȱNjëȱnxënësȱ
Ndiqeȱ dheȱ shpjegojeȱ shumëziminȱ hapȱ mbasȱ tëȱ shpjegojëȱ mënyrën.ȱ Nxënësiȱ tjetërȱ ndjekȱ
hapi,ȱdukeȱuȱkujtuarȱnxënësveȱseȱrrjetaȱparaqetȱ instruksionetȱpërȱtëȱbërëȱllogaritë.ȱ
copëziminȱ eȱ numraveȱ deriȱ saȱ rrjetaȱ ështëȱ eȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
plotë.ȱKështuȱrrjetaȱparaqet:ȱ Përdorȱ termatȱ eȱ vendvlerësȱ kurȱ shpjegonȱ
(200u50)ȱ+ȱ(200u2)ȱ+ȱ(10u50)ȱ+ȱ(10u2)ȱ+ȱ(6u50)ȱ+ȱ(6u2)ȱ metodatȱ eȱ llogaritjes.ȱ Korrigjoȱ nxënësitȱ nëseȱ
Sëȱpariȱvlerësojmëȱpërgjigjen,ȱ50u200ȱështëȱpakȱ ataȱharrojnëȱtaȱbëjnëȱkëtë.ȱ

5Aȱ Shumëzimiȱmeȱnumraȱdyshifrorë,ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
treshifrorëȱdheȱkatërshifrorë ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱshumëzohenȱçifteȱnumrash,ȱshumëfishaȱtëȱ
10Ȭës.ȱ
ȱ
veprime,ȱ p.sh.ȱ rrumbullakosȱ dheȱ kontrolloȱ
aȱfunksionon.ȱ
x Shpjegoȱ seȱ pseȱ ataȱ zgjedhinȱ njëȱ metodëȱ tëȱ
caktuarȱ përȱ njëȱ veprimȱ dheȱ tregoȱ seȱ siȱ
funksionon.ȱ
x Përdorȱ arsyetiminȱ logjikȱ përȱ tëȱ praktikuarȱ prodhimetȱ eȱ mundshme.ȱ Thuajuȱ tëȱ përdorinȱ
dheȱ përȱ tëȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ numraȱ njohuritëȱ qëȱ kanëȱ mbiȱ vendvlerënȱ përȱ tëȱ
dheȱgjëegjëzaȱmatematikore.ȱ vendosurȱ seȱ cilaȱ ngaȱ llogaritjetȱ kaȱ mëȱ shumëȱ
ȱ mundësiȱtëȱjapëȱprodhimȱmëȱtëȱmadh.ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ90ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ Kërkoȱ ngaȱ njëȱ grupȱ tëȱ prezantojëȱ rezultatetȱ eȱ
ȱ tyreȱ tëȱ klasës.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ tjerëȱ tëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ komentojnëȱnëȱndonjëȱndryshimȱnëȱzgjidhjetȱeȱ
Shkruajȱkëtoȱllogaritjeȱtëȱpaplotaȱnëȱdërrasë:ȱ tyre.ȱ
45u768=?ȱȱ 54u768=?ȱ ȱ
Pyet:ȱNëȱcilinȱȱshumëzimȱnumriȱnëȱȱpërgjigjeȱështëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
mëȱiȱmadh?ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ prodhiminȱ mëȱ tëȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ shpjegojnëȱ përgjigjetȱ eȱ madhȱ dheȱ pastajȱ njëȱ tjetërȱ prodhimȱ mëȱ tëȱ
tyre.ȱ madh.ȱAtaȱmundȱtëȱgjejnëȱdiferencënȱmidisȱdyȱ
Pastajȱshkruaj:ȱ64u587=?ȱ 58u764=?ȱ përgjigjeveȱdheȱtëȱshpjegojnëȱarsyenȱpërȱkëtë.ȱ
Pyet:ȱNëȱcilinȱȱshumëzimȱnumriȱnëȱȱpërgjigjeȱështëȱ ȱ
mëȱiȱmadh?ȱ
Kësajȱ radheȱ kërkoȱ njëȱ përgjigjeȱ tëȱ përafërtȱ ngaȱ
Ndërkohëȱqëȱnxënësitȱpunojnëȱkërkojuȱatyreȱtëȱ
nxënësit.ȱKërkoȱngaȱataȱtaȱshpjegojnëȱpërgjigjenȱeȱ
60ȱ vlerësojnëȱ prodhimin.ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ
tyre.ȱ
parashikojnëȱ përgjigjet.ȱ Niseȱ meȱ pyetjeȱ tëȱ
ȱ
shpejta,ȱpërȱshembull:ȱ
Saȱmendoniȱseȱdoȱtëȱȱjetëȱprodhimi?ȱ
Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ 4ȱ vetaȱ përȱ
Aȱdoȱtëȱȱjetëȱshifraȱnëȱkëtëȱȱpërgjigjeȱmëȱeȱmadheȱ
aktivitetetȱ nëȱ fletënȱ eȱ punës.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ
apoȱmëȱeȱvogëlȱseȱshifraȱeȱpërgjigjesȱtjetër?ȱ
provojnëȱ llogaritjeȱ tëȱ ndryshme.ȱ Theksoȱ qëȱ
ȱ
nukȱështëȱeȱnevojshmeȱqëȱataȱtëȱgjejnëȱtëȱgjithaȱ

5Bȱ Pjesëtimiȱiȱnumraveȱtreshifrorëȱmeȱnumraȱdyshifrorëȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ pjesëtohenȱ numraȱ treshifrorëȱ meȱ numraȱ
njëshifrorëȱ dukeȱ përfshirëȱ pjesëtiminȱ meȱ
mbetjeȱ dheȱ tëȱ pjesëtohenȱ numraȱ treshifrorëȱ
meȱ numraȱ dyshifrorëȱ (paȱ mbetje)ȱ dukeȱ
përfshirëȱedheȱveprimeȱmeȱlekë.ȱ
ȱ
veprime,ȱ p.sh.ȱ rrumbullakosȱ dheȱ kontrolloȱ
aȱfunksionon.ȱ
ȱ
ȱ
Shkruajȱ916ȱ:ȱ17ȱnëȱdërrasë.ȱKërkojiȱnjëȱnxënësȱ
tëȱshpjegojëȱseȱsiȱeȱbëriȱllogaritjen.ȱȱShkruajȱçdoȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ
hapȱsiȱeȱpërshkruanȱnxënësi.ȱPyetȱtëȱtjerëtȱqëȱtëȱ
ȱ
siguroheshȱseȱataȱjanëȱtëȱqartëȱpërȱçdoȱhap,ȱpërȱ
shembull:ȱ
Shkruajȱ 912ȱ :ȱ 16ȱ nëȱ dërrasë.ȱ Pyetȱ nxënësitȱ nëȱ
Pseȱeȱshkroveȱatëȱshifërȱnëȱatëȱkolonë?ȱ
grupeȱmeȱngaȱdyȱvetaȱȱtëȱvlerësojnëȱpërgjigjen.ȱ
Cilaȱështëȱvleraȱeȱasajȱshifre?ȱ
Jepuȱdyȱminutaȱkohëȱpërȱtaȱmbaruar.ȱKërkojuȱ
ȱ
grupeveȱ tëȱ thonëȱ përgjigjetȱ eȱ tyre.ȱ Merrȱ triȱ
përgjigjeȱ tëȱ ndryshme.ȱ Pyetȱ grupet:ȱ Siȱ eȱ
Nxënësitȱmundȱt’uaȱshpjegojnëȱmënyratȱeȱtyreȱ
vendosëtȱ vlerësiminȱ tuaj?ȱ Pastajȱ pyetiȱ prapëȱ tëȱ
prindërveȱ apoȱ tëȱ rriturveȱ tëȱ tjerëȱ nëȱ shtëpi.ȱ
llogaritinȱ përgjigjenȱ nëȱ çfarëdoȱ metodeȱ qëȱ ataȱ
Prindëritȱ mundȱ gjithashtuȱ t’uȱ japinȱ
dinë.ȱ Ndajiȱ përgjigjetȱ përsëri.ȱ Pastajȱ shkruajȱ
informacionȱnxënësveȱpërȱȱproblemeȱpraktike.ȱ
llogaritjenȱ nëȱ dërrasë.ȱ Kujtojuȱ nxënësveȱ seȱ
ȱ
pjesëtimiȱ ështëȱ njëȱ procesȱ ndarjeje.ȱ Njëȱ
pjesëtimȱpaȱmbetjeȱdoȱtëȱthotëȱqëȱshumaȱmundȱ
Nxënësitȱmundȱ tëȱkenëȱ nevojëȱ përȱ ndihmëȱ nëȱ
tëȱndahetȱnëȱshumaȱtëȱbarabartaȱpaȱmbetje.ȱ
shpjegiminȱ eȱ këtijȱ aktiviteti.ȱ Inkurajojiȱ ataȱ
Mundȱ taȱ modeloniȱ kështuȱ mënyrën.ȱ Thuajȱ
dukeȱpyetur,ȱpërȱshembull:ȱ
frazat:ȱ
Pseȱështëȱaiȱhapiȱiȱparë?ȱ
16ȱuȱ50ȱ=ȱ800ȱ
Ciliȱështëȱvlerësimiȱiȱpërafruarȱpërȱpërgjigjen?ȱ
16ȱuȱ7ȱ=ȱ112ȱ 61
Çfarëȱfakteshȱdiȱrrethȱatijȱnumri?ȱ
ȱ
Tiȱ diȱ 10Ȭfishinȱ eȱ njëȱ numri.ȱ Siȱ mundȱ tëȱ llogaritimȱ
15Ȭfishinȱeȱatijȱnumri?ȱ
Kërkoȱngaȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱdysheȱ
ȱ
përȱaktivitetetȱnëȱfletënȱeȱpunës.ȱInkurajojiȱataȱ
ȱ
tëȱ shpjegojnëȱ llogaritëȱ njëriȬȱ tjetrit.ȱ Kjoȱ uȱ jepȱ
atyreȱ ndihmëȱ meȱ llogaritëȱ dheȱ gjuhënȱ eȱ
përdorur.ȱ

5Bȱ Pjesëtimiȱiȱnumraveȱtreshifrorëȱmeȱnumraȱdyshifrorëȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
njëshifrorëȱ dukeȱ përfshirëȱ pjesëtiminȱ meȱ
mbetjeȱ dheȱ tëȱ pjesëtohenȱ numraȱ treshifrorëȱ
meȱ numraȱ dyshifrorëȱ (paȱ mbetje)ȱ dukeȱ
përfshirëȱedheȱveprimeȱmeȱlekë.ȱ
ȱ
x Rrumbullakosȱ dheȱ përafroȱ kurȱ bënȱ veprime,ȱ
p.sh.ȱ rrumbullakosȱ dheȱ kontrolloȱ aȱ
funksionon.ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmetodëȱteȱcaktuarȱpërȱ
njëȱveprimȱdheȱtregoȱseȱsiȱfunksionon.ȱ
x Përdorȱarsyetiminȱlogjikȱpërȱtëȱpraktikuarȱdheȱ tjerëtȱ taȱ zgjidhinȱ problemën.ȱ Pastajȱ ataȱ
përȱ tëȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ numraȱ dheȱ kontrollojnëȱnëseȱȱpërgjigjetȱjanëȱkorrekte.ȱ
gjëegjëzaȱmatematikore.ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Nxënësitȱ mundȱ t’iȱ zgjidhinȱ problematȱ nëȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ92Ȭ93ȱ shtëpi,ȱkuȱmundȱt’iȱkërkojnëȱndihmëȱfamiljes.ȱ
x Minitabelaȱtëȱbardhaȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Njëȱ mënyrëȱ eȱ mirëȱ përȱ tëȱ organizuarȱ punënȱ eȱ
Ndajiȱnxënësitȱtëȱpunojnëȱnëȱçifteȱpërȱpyetjenȱeȱ çiftitȱ tëȱ nxënësve,ȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ kjoȱ tëȱ
parëȱ nëȱ librinȱ eȱ punës.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ ndihmojëȱ zhvilliminȱ eȱ gjuhësȱ dheȱ termave,ȱ
mëȱ shumëȱ seȱ njëȱ herëȱ shifratȱ (përgjigjjaȱ ështëȱ ështëȱ t’iȱ kërkoshȱ njëritȱ ngaȱ nxënësveȱ tëȱ
5324/4=1331).ȱPastajȱpyetȱnjëȱçiftȱnxënësish:ȱSiȱeȱ përshkruajëȱ procesinȱ dheȱ tjetritȱ tëȱ shkruajëȱ
zgjidhëtȱ këtëȱ pyetje?ȱ Sigurohuȱ qëȱ nxënësitȱ qëȱ zgjidhjen.ȱ Thuajiȱ nxënësitȱ qëȱ shkruanȱ tëȱ mosȱ
nukȱeȱzgjidhënȱeȱkuptojnëȱzgjidhjen.ȱȱȱ shkruajëȱ asgjëȱ qëȱ nukȱ kupton.ȱ Kjoȱ tëȱ siguronȱ
ȱ qëȱshpjegimiȱështëȱiȱqartë.ȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ ȱ
problematȱ nëȱ librinȱ eȱ punës.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ ȱ
ndihmojnëȱ njëriȬtjetrin.ȱ Provoȱ disaȱ ngaȱ ȱ
problematȱqëȱataȱzgjidhinȱnëȱpyetjenȱ5.ȱZgjidhȱ ȱ
62ȱ dyȱpërȱt’iȱpërdorurȱnëȱpërsëritjenȱeȱnjohurive.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxirrȱ dyȱ çifteȱ tëȱ prezantojnëȱ problematȱ eȱ tyreȱ ȱ
klasës.ȱAtaȱmundȱtëȱaktrojnëȱsiȱmësuesȱnëȱkëtëȱ ȱ
pjesëȱ tëȱ mësimit.ȱ Fillimisht,ȱ çiftetȱ pyesinȱ tëȱ ȱ
ȱ

5Cȱ Pjesëtimiȱmeȱmbetjeȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtëȱpërbërëȱmeȱnumraȱ
dhjetorë.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ pseȱ ataȱ zgjedhinȱ njëȱ metodëȱ tëȱ
caktuarȱ përȱ njëȱ llogaritjeȱ dheȱ tregoȱ seȱ siȱ
funksionon.ȱ
ȱ
x Libriȱmësimor,ȱfaqeȱ94ȱ
x Minitabelaȱ
x Zarȱ
ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ meȱ
Hidhȱ zarin.ȱ Shkruajȱ numrinȱ nëȱ dërrasë.ȱ Pyetȱ ngaȱdyȱvetaȱȱpërȱaktivitetetȱeȱlibritȱtëȱnxënësit.ȱ
grupetȱmeȱngaȱdyȱvetaȱtëȱnxënësve:ȱShkruajȱnjëȱ AtaȱmundȱtëȱndihmojnëȱnjëriȬtjetrin.ȱ
njëȱ pjesëtimȱ qëȱ kaȱ këtëȱ numrinȱ siȱ mbetje.ȱ P.sh.:ȱ ȱ
nëseȱ zariȱ bieȱ 2,ȱ nxënësitȱ tëȱ shkruajnëȱ njëȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
pjesëtimȱ qëȱ mbetjenȱ eȱ kaȱ 2.ȱ Jepuȱ nxënësveȱ dyȱ Kërkojiȱ njëȱ grupiȱ tëȱ thotëȱ llogaritjetȱ eȱ
minutaȱ kohëȱ qëȱ tëȱ nxjerrinȱ njëȱ përgjigje.ȱ Pyetiȱ shumëzimitȱtëȱpyetjesȱ4.ȱKërkoȱngaȱnxënësitȱeȱ
grupetȱeȱnxënësveȱpërȱpërgjigjet.ȱPyetiȱata:ȱSiȱeȱ tjerëȱtëȱshkruajnëȱpërgjigjenȱeȱshumëzimitȱdheȱ
llogaritëtȱ këtë?ȱ Zgjidhȱ njërënȱ ngaȱ llogaritjet.ȱ pjesëtimitȱqëȱiȱpërshtatet.ȱ
Modeloȱ seȱ siȱ mundȱ taȱ japëshȱ mbetjenȱ siȱ njëȱ ȱ
thyesë.ȱP.sh.:ȱ
ȱȱȱȱȱȱa)ȱ17ȱ:ȱ3ȱ=ȱ5ȱ(2)ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përsëritinȱ pyetjenȱ ȱ 4ȱ përȱ tëȱ
Poȱpjesëtojȱmeȱtreȱmarr:ȱ
krijuarȱȱshumëzimeȱtëȱnumraveȱtreshifrorëȱmeȱ
17 2
ȱ 5 ȱ numratȱ dyshifrorë.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ
3 3
pjesëtiminȱpërkatës.ȱ
oseȱ
ȱ
ȱȱȱȱȱb)ȱ32ȱ:ȱ5ȱ=ȱ6ȱ(2)ȱ
Poȱpjesëtojȱmeȱ5ȱmarr:ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
32 2 Modeloȱ përdoriminȱ korrektȱ tëȱ termaveȱ tëȱ
ȱ 6 ȱ
5 5 vendvlerësȱ përȱ tëȱ parëȱ seȱ siȱ ështëȱ ilustruarȱ nëȱ
Përsërite,ȱ dukeȱ përdorurȱ njëȱ përgjigjeȱ siȱ njëȱ aktivitetinȱkryesor.ȱ
Përȱshembull:ȱ 63
numërȱmeȱpresje,ȱpërȱshembull:ȱ
Thuaju:ȱ32ȱpjesëtohetȱmeȱ5ȱdheȱjepȱ6ȱmeȱmbetjeȱ2.ȱ Unëȱpoȱpjesëtojȱme...ȱ
4 Mbetjaȱështë...ȱ
Numriȱ njëzetȱ tëȱ dhjetatȱ iȱ pjesëtuarȱ meȱ 5ȱ jepȱ .ȱ
10 Kjoȱështëȱeȱnjëjtëȱsi...ȱ
Praȱȱ32ȱ:ȱ5ȱ=ȱ6.4ȱ ȱ
ȱ

5Cȱ Pjesëtimiȱmeȱmbetjeȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtëȱpërbërëȱmeȱnumraȱ
dhjetorë.ȱ
x Tëȱ shumëzohenȱ numraȱ dy,ȱ treȱ dheȱ katërȬ
shifrorëȱ(dukeȱpërfshirëȱshumaȱparash)ȱmeȱ
numaȱnjëshifrorë.ȱ
x Tëȱ pjesëtoȱ numraȱ treshifrorëȱ meȱ numaȱ
njëshifrorë,ȱ dukeȱ përfshirëȱ pjesëtiminȱ meȱ
mbetjeȱ
dyshifrorëȱ(paȱmbetje),ȱdukeȱpërfshirëȱshumaȱ
parash.ȱ
x Zgjidhȱdheȱpërdorȱmetodaȱtëȱpërshtatshmeȱ tëȱ mjaftueshme,ȱ shikoȱ përgjigjenȱ eȱ tyreȱ përȱ
meȱ mendȱ dheȱ tëȱ shkruaraȱ përȱ tëȱ llogariturȱ pyetjenȱ 1.ȱ Përgjigjetȱ eȱ pyetjesȱ 1ȱ duhenȱ përȱ
shumëzimeȱoseȱpjesëtime.ȱ pyetjenȱ2.ȱNxënësitȱmundȱtëȱkontrollojnëȱnëseȱ
x Përdorȱ arsyetiminȱ logjikȱ përȱ tëȱ praktikuarȱ kanëȱ tëȱ njëjtatȱ përgjigjeȱ siȱ grupiȱ iȱ tyreȱ paraȱ seȱ
dheȱ përȱ tëȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ numraȱ tëȱ kalojnëȱ teȱ pyetjaȱ 2.ȱ Nëseȱ përgjigjetȱ janëȱ tëȱ
dheȱgjëegjëzaȱmatematikore.ȱ ndryshme,ȱ inkurajojiȱ nxënësitȱ tëȱ gjejnëȱ
x Nxirrȱ kuptiminȱ dheȱ zgjidhiȱ problematȱ meȱ gabimetȱ eȱ tyreȱ dheȱ t’iȱ korrigjojnëȱ paraȱ seȱ tëȱ
fjalë,ȱmeȱnjëȱoseȱshumëȱhapa.ȱ vazhdojnëȱmëȱtej.ȱ
ȱ ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ95Ȭ96ȱ Kërkojuȱȱnxënësveȱindividualishtȱt’iȱshpjegojnëȱ
x Produkteȱtëȱvërtetaȱngaȱdyqaniȱ(p.sh,ȱbukë,ȱ grupitȱ seȱ siȱ iȱ kanëȱ llogariturȱ përgjigjetȱ 2aȱ dheȱ
drithëra)ȱ nëȱ paketaȱ tëȱ ndryshmeȱ meȱ 2c.ȱ
çmimetȱeȱtyre.ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Nxënësitȱmundȱtëȱvizitojnëȱtregunȱmëȱtëȱafërtȱ
Nëseȱështëȱeȱmundurȱpërdorȱnjëȱshembullȱngaȱ përȱ tëȱ gjeturȱ shembujȱ tëȱ tjerë.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ
njëȱ dyqaniȱ iȱ zonës,ȱ përȱ shembull:ȱ cerealeȱ përȱ sjellinȱshembujtȱeȱtyreȱqëȱt’iȱzgjidhëȱklasa.ȱ
mëngjesȱqëȱshitenȱnëȱpaketaȱtëȱndryshme.ȱPyetȱ ȱ
nxënësit:ȱ Cilaȱ paketëȱ kaȱ ȱ vlerënȱ mëȱ tëȱ mirë?ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
Grupetȱmundȱtëȱjapinȱpërgjigjeȱtëȱndryshmeȱnëȱ Përdorȱgjuhënȱeȱzgjidhjesȱsëȱproblemaveȱgjatëȱ
64ȱ varësiȱ tëȱ gjendjesȱ sëȱ tyreȱ familjareȱ oseȱ tëȱ gjithëȱaktivitetit.ȱBëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
çështjesȱ sëȱ ruajtjes.ȱ Ataȱ duhetȱ tëȱ gjejnëȱ njëȱ Siȱeȱdiniȱseȱcilënȱllogaritjeȱdoȱtëȱpërdorni?ȱ
çmimȱpërȱ100ȱgȱqëȱtëȱbëjnëȱkrahasime.ȱ Siȱeȱgjetëtȱkëtë?ȱ
ȱ Aȱështëȱkjoȱnjëȱpërgjigjeȱeȱsaktë?ȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ bëjnëȱ aktivitetetȱ nëȱ
fletorenȱeȱpunësȱindividualisht.ȱMbasȱnjëȱkoheȱ

5Dȱ Vetitëȱeȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ mësohenȱ dheȱ aplikohenȱ rregullatȱ
aritmetikeȱ nëȱ shumëzimȱ (paȱ përmendurȱ
domosdoshmërishtȱ vetinëȱ eȱ ndërrimit,ȱ
shoqërimitȱapoȱpërdasisë).ȱ
ȱ
x Përdorȱ arsyetiminȱ logjikȱ përȱ tëȱ praktikuarȱ
dheȱ përȱ tëȱ zgjidhurȱ problemaȱ meȱ numraȱ
dheȱgjëegjëzaȱmatematikore.ȱ
x Deduktoȱ informacionȱ ngaȱ tëȱ dhënatȱ
ekzistueseȱ dheȱ shikoȱ efektinȱ qëȱ informacioniȱ
ekzistuesȱkaȱteȱnjohuritëȱeȱreja.ȱ
x Bëj,ȱ testoȱ dheȱ rregulloȱ hipotezat,ȱ shpjegoȱ
testojnëȱ vetëȱ vërtetësinëȱ eȱ këtyreȱ rregullaveȱ meȱ
dheȱmbrojiȱmënyrat,ȱarsyetimin,ȱstrategjitë,ȱ
numraȱ tëȱ ndryshëm.ȱ Thuajuȱ nxënësveȱ tëȱ
rezultatetȱapoȱkonkluzionetȱmeȱgojë.ȱ
ȱ përdorinȱfjalorinȱmatematikȱpërȱtëȱkuptuarȱmirëȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ përkufiziminȱeȱrregullitȱtëȱshoqërimit,ȱndërrimitȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ97Ȭ98ȱ dheȱpërdasisë.ȱKujtojuȱatyreȱtëȱpërdorinȱshembujȱ
x Zarȱ meȱnumraȱpërȱtëȱilustruarȱpërkufizimet.ȱ
ȱ
x Makinëȱllogaritëseȱ
x Letërȱpërȱshënimeȱ
Kërkojuȱgrupeveȱtëȱndajnëȱpërkufizimetȱeȱtyre.ȱ
x Fjalorȱmatematikeȱ
ȱ Siȱ klasë,ȱ biniȱ dakordȱ përȱ njëȱ përkufizimȱ tëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ vetëmȱpërȱçdoȱrregull.ȱBëjȱedheȱnjëȱposterȱpërȱ
Shkruajȱ “aȉ(b+c)”ȱ nëȱ dërrasë.ȱ Hidhȱ njëȱ zarȱ triȱ taȱ shfaqurȱ nëȱ klasë.ȱ Mundȱ t’iȱ referoheshȱ këtijȱ
herë.ȱ Zëvendësoȱ ȇaȇȱ meȱ numrinȱ eȱ parëȱ qëȱ bieȱ posteriȱnëȱȱmësimetȱeȱardhshme.ȱ
ȱ
zari.ȱ Zëvendësoȱ ȇbȇȱ meȱ numrinȱ eȱ dytëȱ ëȱ bieȱ
zari.ȱ Zëvendësoȱ ȇcȇȱ meȱ numrinȱ eȱ tretëȱ qëȱ bie.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Përȱ shembull:ȱ nëseȱ bieȱ 3,ȱ 5ȱ dheȱ 3,ȱ atëherëȱ Mundȱ t’uȱ kërkoshȱ nxënësveȱ tëȱ eksplorojnëȱ
shkruani:ȱ ȱ “3ȱ(5+3)”ȱ rregullatȱeȱshoqërimit,ȱndërrimitȱdheȱpërdasisëȱ
Thuajiȱklasës:ȱËshtëȱnjësojȱsiȱ3u8,ȱqëȱështëȱ24.ȱ përȱshumëziminȱdheȱpjesëtimin.ȱ
ȱ
Thuajiȱ klasës:ȱ Mundȱ taȱ shkruashȱ këtëȱ siȱ (3u5)ȱ +ȱ
(3u3)=15ȱ+9=24.ȱ
Dukeȱshkruarȱpërkufizimetȱeȱtyreȱpërȱrregullatȱ
Pyet:ȱAȱështëȱgjithmonëȱeȱvërtetë?ȱApoȱdisaȱherë?ȱ
matematikore,ȱ iȱ ndihmonȱ nxënësitȱ nëȱ tëȱ
Nëȱkëtëȱkapitullȱpërȱaktivitetetȱshikojmëȱpyetjeȱ 65
kuptuaritȱeȱvetiveȱtëȱndërrimit,ȱshoqërimitȱdheȱ
tëȱngjashme.ȱKujtojuȱnxënësveȱtëȱprovojnëȱmeȱ
përdasisë.ȱ
thyesaȱdheȱnumraȱnegativëȱpërȱtëȱȇtestuarȱnëseȱ
Pyetiȱnxënësitȱkurȱpunojnë:ȱ
këtoȱjanëȱgjithmonëȱtëȱvërteta.ȱ
Aȱështëȱeȱvërtetëȱpërȱnumratȱnegativë?ȱ
ȱ
Aȱështëȱeȱvërtetëȱpërȱthyesat?ȱ
Aȱështëȱeȱvërtetëȱkurȱkaȱnjëȱzero?ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱaktivitetetinȱnëȱ
ȱ
librinȱeȱnxënësitȱnëȱgrupeȱtëȱvogla.ȱAtaȱmundȱtëȱ

5Dȱ Vetitëȱeȱshumëzimitȱdheȱpjesëtimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ mësohenȱ dheȱ aplikohenȱ rregullatȱ
aritmetikeȱ nëȱ shumëzimȱ (paȱ përmendurȱ
domosdoshmërishtȱ vetinëȱ eȱ ndërrimit,ȱ
shoqërimitȱapoȱpërdasisë).ȱ
ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmënyrëȱtëȱveçantëȱ
përȱnjëȱllogaritjeȱdheȱshpjegojeȱseȱsiȱpunon.ȱ
x Deduktoȱ informacionȱ ngaȱ tëȱ dhënatȱ
ekzistueseȱ dheȱ shikoȱ efektinȱ qëȱ informacioniȱ
ȱ
ekzistuesȱkaȱteȱnjohuritëȱeȱreja.ȱ
x Bëj,ȱ testoȱ dheȱ rregulloȱ hipotezat,ȱ shpjegoȱ
Zgjidhȱ treȱ oseȱ katërȱ gjëegjëzaȱ mëȱ tëȱ miraȱ tëȱ
dheȱmbrojiȱmënyrat,ȱarsyetimin,ȱstrategjitë,ȱ
klasës.ȱPyesniȱnxënësinȱseȱsiȱfunksiononȱkjo.ȱ
rezultatetȱapoȱkonkluzionetȱmeȱgojë.ȱ ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ99Ȭ100ȱ Nxënësitȱ mundȱ t’iȱ diskutojnëȱ këtoȱ gjëegjëzaȱ
ȱ meȱprindëritȱoseȱtëȱafërmitȱnëȱshtëpitëȱeȱtyre.ȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ fillojnëȱ aktivitetetinȱ nëȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
librinȱ eȱ nxënësitȱ menjëherë.ȱ Ndërkohëȱ qëȱ Pyesniȱnxënësitȱtëȱshpjegojnëȱseȱsiȱataȱmundȱtëȱ
nxënësitȱpunojnë,ȱpyetȱindividëȱtëȱveçantëȱpërȱ bëjnëȱ gjëegjëzatȱ eȱ tyreȱ tëȱ numrave.ȱ Sigurohuȱ
tëȱ ëȱ shpjeguarȱ tyȱ mënyratȱ eȱ tyre.ȱ Pasȱ 5ȱ qëȱataȱtëȱjenëȱtëȱqartëȱnëȱkuptiminȱeȱçdoȱhapi.ȱ
minutashȱfoliȱgjithëȱklasës.ȱNdiqȱtreȱnxënësȱmeȱ Pyet,ȱpërȱshembull:ȱ
mënyraȱtëȱndryshmeȱkurȱȱshpjegojnëȱmënyrënȱ Pseȱzgjodheȱtëȱpjesëtoshȱnëȱkëtëȱhap?ȱ
eȱtyre.ȱKërkoȱngaȱklasaȱtëȱbjerëȱdakordȱseȱcilënȱ Pseȱzgjodheȱatëȱshifër?ȱ
metodëȱpreferojnë.ȱ Siȱeȱdiȱqëȱkjoȱgjëegjëzëȱdoȱtëȱfunksionojë?ȱ
ȱ ȱ
Kërkoȱngaȱnxënësitȱtëȱplotësojnëȱpyetjetȱ1ȱderiȱ ȱ
nëȱ 4cȱ individualisht.ȱ Kurȱ tëȱ mbarojnëȱ pyetjenȱ ȱ
66ȱ 4d,ȱ thuajuȱ atyreȱ tëȱ kontrollojnëȱ pyetjetȱ meȱ njëȱ ȱ
shok.ȱ Zgjidhȱ disaȱ ngaȱ gjëegjëzatȱ mëȱ sfidueseȱ ȱ
përȱ t’iȱ ȱ përdorurȱ nëȱ ȇPërsëritjenȱ eȱ njohuriveȱ tëȱ ȱ
marraȇ.ȱKujtojuȱnxënësveȱqëȱtëȱshumëzoshȱmeȱ ȱ
dyȱ shikohetȱ siȱ dyfishimȱ dheȱ pjesëtimiȱ meȱ dyȱ ȱ
ështëȱsiȱtëȱndashȱpërgjysmë.ȱ ȱ

ȱ
ȱ
x Tëȱmblidhenȱoseȱzbritenȱnumraȱmeȱtëȱnjëjtën/ȱ
ndryshëmȱ numërȱ shifrashȱ pasȱ presjes,ȱ
përfshirëȱedheȱveprimeȱmeȱshumëȱparash.ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtreshifrorëȱmeȱnumraȱ
njëshifrorë,ȱ dukeȱ përfshirëȱ pjesëtimȱ meȱ
mbetjeȱdheȱveprimeȱmeȱshumëȱparash..ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtëȱpërbërëȱdheȱdhjetorë.ȱ
x Tëȱ shumëzohenȱ numraȱ dy,ȱ treȱ dheȱ katërȬ
shifrorëȱ (dukeȱ përfshirëȱ veprimeȱ shumaȱ
parash)ȱmeȱnumaȱnjëshifrorë.ȱ
x Tëȱ pjesëtohenȱ numraȱ treshifrorëȱ meȱ numaȱ
njëshifrorë,ȱ dukeȱ përfshirëȱ pjesëtiminȱ meȱ
mbetjeȱ ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtreshifrorëȱmeȱnumraȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
dyshifrorëȱ (paȱ mbetje)ȱ dukeȱ përfshirëȱ Kërkojuȱtëȱgjithaȱgrupeveȱtëȱndajnëȱzgjidhjetȱeȱ
veprimeȱshumaȱparash.ȱ tyreȱdheȱmendiminȱpërȱpyetjenȱpërfundimtare.ȱ
ȱ Pastajȱ kërkoȱ ngaȱ klasaȱ tëȱ bjerëȱ dakord:ȱ Ciliȱ
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematikeȱ grupȱkaȱpolitikënȱmëȱȇtëȱmirëȇȱtëȱçmimit?ȱ
x Zgjidhȱ mënyraȱ tëȱ përshtatshmeȱ dheȱ meȱ ȱ
mendȱ oseȱ strategjiȱ tëȱ shkruaraȱ përȱ tëȱ ȱ bërëȱ
llogariȱpërȱshumëzimȱoseȱpjesëtim.ȱ
Kyȱ ështëȱ njëȱ aktivitetȱ iȱ përshtatshëmȱ përȱ t’uȱ
zhvilluarȱsiȱnjëȱprojektȱreal.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱ dheȱ zgjidhȱ problemaȱ meȱ njëȱ oseȱ
Përdorȱgjuhënȱeȱzgjidhjesȱsëȱproblemaveȱgjatëȱ
shumëȱhapa.ȱ
gjithëȱaktivitetit.ȱBëjuȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
ȱ
ȱ
Siȱeȱdiniȱcilinȱveprimȱtëȱpërdorni?ȱ
Siȱeȱgjetëtȱkëtë?ȱ
ȱ
Aȱështëȱnjëȱpërgjigjeȱeȱduhur?ȱ
ȱ
tëȱnxënitȱ
ȱ
Thuajuȱ nxënësveȱ tëȱ fillojnëȱ aktivitetinȱ meȱ
ȱ
librinȱeȱnxënësitȱnëȱgrupeȱtëȱvogla.ȱ 67
ȱ
Ndihmoȱ çdoȱ grupȱ kurȱ ataȱ zgjidhinȱ këtëȱ
ȱ
problem.ȱ Lëriȱ kohëȱ tëȱ mendojnëȱ nëȱ fillimȱ përȱ
ȱ
tëȱ vendosurȱ mënyrënȱ eȱ tyre.ȱ Mosȱ uȱ ofroȱ
ȱ
ndihmëȱmenjëherë.ȱ
ȱ

ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Tëȱpjesëtohenȱnumraȱtëȱpërbërëȱdheȱdhjetorë.ȱ
x Tëȱ shumëzohenȱ numraȱ dy,ȱ treȱ dheȱ
katërshifrorëȱ (dukeȱ përfshirëȱ veprimeȱ meȱ
shumaȱparash)ȱmeȱnumaȱnjëshifrorë.ȱ
ȱ
x Shpjegoȱpseȱzgjodheȱnjëȱmënyrëȱtëȱveçantëȱ
përȱ tëȱ bërëȱ llogaritjeȱ dheȱ tëȱ tregoȱ seȱ siȱ
funksionon.ȱ
x Vlerësoȱ dheȱ përafroȱ kurȱ bënȱ llogaritje,ȱ
p.sh.,ȱ përdorȱ rrumbullakosjenȱ dheȱ mundȱ t’iȱ ndajnëȱ nëȱ dyȱ grupeȱ këto:ȱ atoȱ qëȱ
kontrolloȱaȱfunksionon.ȱ përdorinȱnjëȱmënyrëȱmeȱmendȱpërȱt’uȱzgjidhurȱ
ȱ dheȱatoȱqëȱduhenȱzgjidhurȱmeȱshkrim.ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ102Ȭ103ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
ȱ Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ artikulojnëȱ mendimetȱ eȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ tyreȱpërȱdyȱpyetjetȱeȱpara,ȱpërparaȱseȱtëȱfillojnëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ diskutojnëȱ nëȱ grupeȱ meȱ tëȱ shkruajnë.ȱ Kyȱ artikulimȱ iȱ mbështetȱ ataȱ nëȱ
ngaȱ dyȱ vetaȱ idetëȱ eȱ këtijȱkapitulli.ȱ Bëjȱnjëȱlistëȱ konceptetȱmatematikore.ȱBëjȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
tëȱ tëȱ gjithaȱ këtyreȱ ideveȱ ȱ nëȱ dërrasë.ȱ Pyetȱ Ciliȱështëȱhapiȱiȱparëȱnëȱkëtëȱllogaritje?ȱ
nxënësit:ȱ Cilatȱ ideȱ ishinȱ tëȱ thjeshtaȱ përȱ t’uȱ Siȱeȱkuptoveȱqëȱpërgjigjjaȱështëȱeȱsaktë?ȱ
kuptuar?ȱ Cilatȱ ishinȱ mëȱ tëȱ vështira?ȱ Rishikoȱ Cilaȱështëȱvleraȱeȱkësajȱshifre?ȱ
fushatȱkuȱnxënësitȱeȱshikojnëȱmëȱsfiduese.ȱȱ Aȱkaȱmbetje?ȱ
ȱ
ȱ
Kërkoȱ ngaȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ meȱ ȱ
ngaȱ dyȱ vetaȱ nëȱ këtoȱ aktivitete.ȱ Ataȱ mundȱ t’iaȱ ȱ
artikulojnëȱ mendimetȱ eȱ tyreȱ njëriȬtjetrit.ȱ Kjoȱ iȱ
ndihmonȱ ataȱ tëȱ kontrollojnëȱ mendimetȱ eȱ tyreȱ ȱ
paraȱseȱtëȱshkruajnë.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
68ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kërkojuȱ individualishtȱ nxënësveȱ tëȱ prezantojnëȱ ȱ
përgjigjetȱeȱpyetjeveȱ1ȱdheȱ2.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ shkruajnëȱ njëȱ sërëȱ ȱ
shembujshȱ meȱ shumëzimȱ dheȱ pjesëtim.ȱ Ataȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱngaȱ1ȱnëȱ6,ȱrrethoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ 7. Mënyraȱ eȱ pagesësȱ nëȱ njëȱ aktivitetȱ privatȱ
ështëȱ 1ȱ euroȱ nëȱ javë,ȱ porȱ doȱ tëȱ dyfishohetȱ
1. Cilaȱ ngaȱ këtoȱ jepȱ tëȱ njëjtënȱ përgjigjeȱ siȱ
pagaȱçdoȱjavë,ȱkështuȱqëȱtiȱpunonjësȱfitonȱ2ȱ
53u36?ȱ
euroȱ javënȱ eȱ dytë,ȱ 4ȱ euroȱ javënȱ eȱ tretëȱ eȱ
a) (53x20)ȱ+ȱ(53x60)ȱ
kështuȱmeȱradhë.ȱSaȱ euroȱ doȱ tëȱ ketëȱ fituarȱ
b) (53x6)ȱ+ȱ(53x3)ȱ
punonjësiȱnëȱfundȱtëȱjavësȱsëȱ10Ȭtë?ȱ
c) (53x30)ȱ+ȱ(53x6)ȱ
d) (50x30)ȱ+ȱ(3x6)ȱ
ȱ
2. Ciliȱështëȱpërafrimiȱmëȱiȱmirëȱpërȱ485ȱ:ȱ21?ȱ
a) 25ȱ
b) 50ȱ
c) 250ȱ
d) 2ȱ
ȱ
3. Juȱkeniȱ368ȱëmbëlsira.ȱIȱndaniȱatoȱnëȱmënyrëȱ
tëȱ barabartëȱ nëȱ 20ȱ kuti.ȱ Saȱ ëmbëlsiraȱ kaȱ nëȱ ȱ
çdoȱkuti?ȱ ȱ
a) 184ȱ ȱ
b) 18ȱmeȱ8ȱqëȱngelënȱ ȱ
c) 18ȱmeȱ4ȱqëȱngelënȱ
d) 16ȱ
ȱ
4. Shtypniȱ tastetȱ eȱ makinësȱ llogaritëseȱ sipasȱ
skemës:ȱ 3 , y , 4 , .ȱ Çfarëȱ përgjigjeȱ shfaqȱ
makinaȱllogaritëse?ȱ
a) 0.34ȱ
b) 0.25ȱ
c) 0.75ȱ
d) 0.340ȱ
ȱ
5. Shumëzoȱ njëȱ numërȱ meȱ presjeȱ meȱ njëȱ
numërȱ tëȱ plotë.ȱ Numriȱ iȱ shifraveȱ mbasȱ
presjesȱdoȱtëȱjetë:ȱ
a) njëȱmëȱpakȱ
b) njëȱmëȱshumëȱ
c) disaȱherëȱmëȱpakȱdisaȱmëȱshumëȱ
d) eȱnjëjtaȱ 69
ȱ
6. Tiȱdheȱtreȱshokëtȱeȱtuȱkeniȱfituarȱnjëȱçmimȱ
meȱvlerëȱ90ȱeuro.ȱSaȱdoȱtëȱmerrniȱsecili?ȱ
a) 30.00ȱeuroȱ
b) 22.50ȱeuroȱ
c) 22.05ȱeuroȱ
d) 30.50ȱeuroȱ

Kapitulliȱ6ȱ Gjeometriaȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ dukenȱ tëȱ ngjashëm,ȱ përȱ shembullȱ ȇparaleletȇȱ dheȱ
Idejaȱkryesoreȱnëȱkëtëȱkapitullȱështëȱtëȱpërdorimȱ ȇpinguletȇ.ȱ Modeletȱ korrektojnëȱ përdoriminȱ eȱ
vetitëȱ eȱ formaveȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ përȱ tëȱ ȱ klasifikuarȱ saktëȱ tëȱ termaveȱ dheȱ krijojnëȱ listatȱ eȱ fjalëveȱ dheȱ
emratȱ eȱ formave.ȱ Dukeȱ eksploruarȱ përȱ tëȱ fjalorinȱpërȱtëȱndihmuarȱnxënësit.ȱFjalëtȱkyçeȱȱpërȱ
përbashkëtatȱ dheȱ tëȱ veçantatȱ eȱ këtyreȱ formaveȱ iȱ këtëȱtemëȱjanë:ȱȱ
ndihmonȱnxënësitȱtëȱkuptojnëȱkëtoȱveti.ȱJuȱmundȱ buzë,ȱrrethues,ȱkulm,ȱfaqeȱ
taȱ bëniȱ këtëȱ nëpërmjetȱ vizatimitȱ dheȱ përmesȱ (Ngaȱsaȱskajeȱ/ȱkëndeȱ/ȱfaqeȱështëȱeȱpërbërëȱkjoȱ
artikulimitȱ nëȱ diskutime.ȱ Ështëȱ meȱ rëndësiȱ qëȱ formëȱ?),ȱtëȱdrejtë,ȱtëȱlakuarȱ
nxënësitȱ tëȱ kalojnëȱ kohënȱ dukeȱ folurȱ përȱ atoȱ qëȱ Saȱskajeȱtëȱlakuaraȱkaȱformaȱ?)ȱ
vënëȱreȱmbiȱformat.ȱNëȱtëȱgjithaȱaktivitetetȱeȱkëtijȱ rrjeta,ȱbazaȱ
mësimiȱuȱkërkohetȱnxënësveȱȱtëȱpërshkruajnëȱatëȱ Eȱrregullt,ȱeȱparregullt,ȱparalele,ȱpinguleȱ
qëȱataȱshohin.ȱËshtëȱgjithashtuȱeȱrëndësishmeȱqëȱ iȱlugët,ȱeȱmysëtȱ
nxënësitȱiȱshohinȱkëndetȱjoȱsiȱtëȱpalëvizshëm.ȱKjoȱ tëȱhapura,ȱtëȱmbyllura,ȱprerjeȱboshtoreȱ
doȱtëȱthotëȱseȱnjëȱkëndȱështëȱformuarȱmeȱanëȱtëȱ 2D,ȱ3D,ȱ2Ȭpërmasore,ȱ3Ȭȱpërmasoreȱȱ
lëvizjes.ȱ Juȱ mundȱ tëȱ përdorniȱ shembujȱ nëȱ klasë,ȱ shumëkëndësh,ȱ rrethi,ȱ trekëndësh,ȱ trekëndëshȱ
përȱshembullȱlëvizjaȱeȱnjëȱdere,ȱpërȱtëȱtreguarȱseȱ barabrinjës,ȱ
këndiȱështëȱnjëȱmatjeȱeȱsasisëȱ.ȱ trekëndëshȱ dybrinjënjëshëm,ȱ trekëndëshȱ iȱ
ȱ
çfarëdoshëm,ȱpesëkëndësh,ȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ
gjashtëkëndësh,ȱshtatëkëndësh,ȱtetëkëndëshȱ
Nxënësitȱ shpeshȱ supozojnëȱ seȱ formatȱ gjithmonëȱ
katërkëndësh,ȱbalonë,ȱparalelogram,ȱromb,ȱ
shfaqenȱ nëȱ orientimetȱ eȱ njohuraȱ dheȱ seȱ tëȱ gjithaȱ
drejtkëndësh,ȱkatrorȱ
formatȱjanëȱtëȱrregullta.ȱPërȱshembull,ȱataȱmundȱ
kubike,ȱkuboid,ȱpiramidë,ȱsferë,ȱgjysmësferë,ȱ
tëȱ supozojmëȱ seȱ tëȱ gjithëȱ trekëndëshatȱ janëȱ
kon,ȱcilindër,ȱprizma,ȱkatërfaqësh,ȱ
trekëndëshaȱtëȱrregulltȱapoȱseȱnjëȱgjashtëkëndëshȱ
dymbëdhjetëfaqësh,ȱshumëfaqësh,ȱ
nënkuptonȱ njëȱ formeȱ tëȱ rregulltȱ gjashtëfaqëshe.ȱ
vizatimȱizometrikȱ
Ështëȱeȱrëndësishmeȱqëȱnxënësitȱtëȱshohinȱformaȱ
këndȱiȱngushtë,ȱkëndȱiȱgjerë,ȱkëndȱiȱkundërtȱnëȱ
nëȱorientimeȱtëȱndryshme.ȱ
ȱ kulm,ȱȱ
Fjalëȱkyçeȱȱ këndȱiȱdrejtë,ȱkëndȱiȱbrendshëmȱ
Nëȱ këtëȱ kapitullȱ duhenȱ mbështeturȱ nxënësitȱ nëȱ ȱ
përdoriminȱeȱgjuhësȱteknike.ȱDisaȱtermaȱmundȱtëȱ
Klasifikimiȱiȱ Siȱmundȱt’iȱklasifikojȱunëȱshumëkëndëshatȱeȱndryshëm?ȱSiȱmundȱtaȱdiȱnëseȱnjëȱ
shumëkëndëshaveȱ formëȱ 2Dȱ ështëȱ oseȱ joȱ njëȱ shumëkëndësh?ȱ Siȱ mundȱ tëȱ identifikojȱ dheȱ tëȱ
70ȱ
përshkruajȱvetitëȱeȱkatërkëndëshit,ȱdukeȱpërfshirëȱnjëȱparalelogram,ȱrombȱdheȱ
trapez?ȱSiȱmundȱtëȱpërdorȱtëȱdhënatȱpërȱtëȱklasifikuarȱkatërkëndëshat?ȱ
Pjesëtȱeȱformaveȱ3Dȱ Siȱ mundȱ tëȱ parashikojȱ dheȱ tëȱ përshkruajȱ vetitëȱ eȱ formaveȱ 3D,ȱ dukeȱ
përfshirëȱfaqet,brinjëtȱdheȱkulmet.ȱ
Paraqitjaȱeȱformaveȱ2Dȱdheȱ3Dȱ Siȱmundȱtëȱnjohȱdheȱtëȱbëjȱparaqitjeȱtëȱformaveȱ2Dȱeȱ3D?ȱ
Vizatimiȱiȱkëndeveȱnëȱnjëȱ Siȱmundȱtëȱvlerësojȱdheȱtëȱbarazojȱkëndetȱeȱngushtaȱdheȱtëȱgjera?ȱ
trekëndëshȱ Siȱmundȱtaȱpërdorȱnjëȱraportorȱpërȱtëȱmaturȱkëndetȱnëȱgradënȱmëȱtëȱafërt?ȱ
Siȱmundȱtëȱkontrollojȱseȱshumaȱeȱkëndeveȱnëȱnjëȱtrekëndëshȱështëȱ180°?ȱ

6ȱ Formatȱdheȱgjeometriaȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱklasifikohenȱshumëkëndëshatȱeȱndryshëmȱ
dheȱ tëȱ kuptohenȱ nëseȱ njëȱ formëȱ 2Dȱ ështëȱ
shumëkëndëshȱapoȱjo.ȱ
x Tëȱpërshkruhenȱvetitëȱeȱformaveȱ3D.ȱ
x Tëȱpërshkruhenȱvetitëȱeȱkatërkëndëshave.ȱ
ȱ
x Identifikoȱ formatȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ dheȱ lidhjetȱ eȱ
tyre,ȱp.sh.ȱnjëȱkuboidȱkaȱsiȱprerjeȱdiagonaleȱ
njëȱdrejtkëndësh.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ105ȱ dukeȱ përdorurȱ saȱ mëȱ shumëȱ forma,ȱ qëȱ ataȱ
x Letraȱindeksiȱ mundȱt’iȱmbajnëȱmend.ȱ
x Përzgjedhjaȱ eȱ revistaveȱ dheȱ gazetaveȱ qëȱ ȱ
nxënësitȱ oseȱ familjarëtȱ eȱ tyreȱ lexojnëȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
rregullisht.ȱ Kërkojiȱçdoȱgrupiȱtëȱnxënësveȱtëȱsjellëȱposteratȱ
ȱ eȱ tyreȱ paraȱ klasësȱ siȱ dheȱ t’iȱ ndajëȱ atoȱ meȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ klasën.ȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ përȱ tëȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱshikojnëȱimazhinȱteȱlibriȱiȱ sugjeruarȱ materialȱ shtesëȱ qëȱ mundȱ tëȱ shtohetȱ
nxënësveȱdheȱtëȱlistojnëȱsaȱmëȱshumëȱformaȱqëȱ nëȱ poster.ȱ Shfaqiȱ posteratȱ përȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ
ataȱ mundȱ tëȱ shohin.ȱ Pasȱ 5ȱ minutashȱ iȱ pyesniȱ temës.ȱ Kurȱ fjaloriȱ iȱ riȱ uȱ ështëȱ prezantuarȱ
grupetȱmbiȱreagimet.ȱKrijoȱnjëȱlistëȱtëȱtëȱgjithaȱ nxënësve,ȱmundȱt’iȱshtoniȱatoȱnëȱpostera.ȱ
formaveȱ nëȱ dërrasë.ȱ Kërkojiȱ secilitȱ grupȱ tëȱ ȱ
shkruajëȱformaȱtëȱndryshmeȱnëȱnjëȱskedar,ȱnjëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
formëȱ përȱ letër.ȱ Mëȱ pasȱ pyesniȱ grupetȱ përȱ tëȱ Nxënësitȱmundȱtëȱbëjnëȱfotografiȱnëȱshtëpiȱoseȱ
klasifikuarȱ formatȱ nëȱ tëȱ paktënȱ triȱ mënyraȱ tëȱ nëȱmjedisinȱeȱtyre.ȱAtaȱmundȱt’iȱpërdorinȱkëtoȱ
ndryshmeȱ (përȱ shembull:ȱ 2Ȭpërmasore/3Ȭȱ përȱtëȱbërëȱfondȱposterash.ȱ
përmasore,ȱ tëȱ rregullta/tëȱ parregullta,ȱ anëtȱ eȱ ȱ
barabarta,ȱ këndeȱ tëȱ barabarta,ȱ brinjëȱ tëȱ drejta,ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
tëȱ lakuara).ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ fiksojnëȱ çdoȱ Përdorȱ posteraȱ siȱ mbështetjeȱ gjuhësoreȱ përȱ
klasifikim.ȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ temës.ȱ Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ
ȱ nxënësitȱ tëȱ paraqesinȱ posteraȱ përȱ pjesënȱ tjetërȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ tëȱklasës,ȱpërȱtuȱmundësuarȱatyreȱtëȱushtrojnëȱ 71
Jepiȱ çdoȱ grupiȱ gazetatȱ dheȱ revistatȱ eȱ tëȱ foluritȱ eȱ fjalëve.ȱ Kujtojuȱ nxënësveȱ seȱ siȱ tëȱ
përzgjedhuraȱdheȱiȱkërkoȱgrupitȱpërȱtëȱprerëȱsaȱ shprehimȱdheȱtëȱshqiptojnëȱfjalëtȱeȱpanjohura.ȱ
mëȱshumëȱimazheȱtëȱformave,ȱaqȱsaȱataȱmundȱ ȱ
tëȱ gjejnëȱ nëȱ to.ȱ Mëȱ pasȱ kërkojuȱ atyreȱ përȱ tëȱ ȱ
zgjedhurȱ formatȱ dheȱ përȱ tëȱ bërëȱ njëȱ poster,ȱ ȱ

6Aȱ Klasifikimiȱiȱshumëkëndëshaveȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
përȱ tëȱ kuptuarȱ nëseȱ njëȱ formëȱ 2Dȱ ështëȱ njëȱ
shumëkëndëshȱoseȱjo.ȱ
x Tëȱidentifikohenȱdheȱtëȱpërshkruhenȱvetitëȱ
eȱkatërkëndëshave.ȱ
ȱ
x Njihniȱformatȱ2Dȱdheȱ3Dȱdheȱlidhjetȱeȱtyre,ȱ
p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ eȱ kaȱ prerjenȱ boshtoreȱ njëȱ
drejtkëndësh.ȱ
ȱ
x trekëndëshaȱbarabrinjësȱtëȱmëdhenjȱ Kërkojuȱnxënësveȱtëȱvizatojnëȱnjëȱprejȱformaveȱ
x katrorȱiȱmadhȱ qëȱ kanëȱ bërëȱ dukeȱ përdorurȱ mbivendosjenȱ nëȱ
x letra,ȱgërshërëȱ pyetjenȱ1ȱnëȱnjëȱskedarȱoseȱnëȱnjëȱminidërrasëȱ
x fjalorȱmatematikeȱ tëȱ bardhë.ȱ Kërkojuȱ atyreȱ tëȱ lëvizinȱ nëpërȱ
x tabelaȱtëȱvoglaȱtëȱbardhaȱ dhomëȱ (oseȱ klasë,ȱ porȱ mundȱ tëȱ shkojnëȱ edheȱ
ȱ
jashtëȱ përȱ tëȱ luajturȱ këtëȱ lojë).ȱ Kurȱ juȱ tëȱ thoniȱ
Ndal,ȱ kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ bashkëpunojnëȱ meȱ
Kërkojuȱdyȱnxënësveȱtëȱvijnëȱparaȱklasës.ȱKërkojiȱ
nxënësinȱtjetër,ȱngjiturȱmeȱtë.ȱNëȱçifte,ȱkërkojuȱ
njëȱ nxënësiȱ tëȱ mbajëȱ trekëndëshȱ barabrinjësȱ tëȱ
atyreȱ tëȱ gjejnëȱ gjëraȱ tëȱ përbashkëtaȱ oseȱ tëȱ
madhȱdheȱnjëȱtjetërȱtëȱmbajëȱnjëȱkatrorȱtëȱmadh.ȱ
ndryshmeȱ qëȱ kanëȱ formatȱ eȱ tyre.ȱ Vazhdoȱ meȱ
Mëȱ pasȱ kërkojuȱ t’iȱ mbivendosinȱ gradualishtȱ tëȱ
këtëȱdheȱinkurajoniȱnxënësitȱqëȱtëȱpërdorinȱnjëȱ
dyjaȱ format.ȱ Kërkojuȱ tëȱ ndalojnëȱ nëȱ disaȱ raste.ȱ
gamëȱtëȱgjerëȱtëȱfjalorit.ȱ
Nëȱçdoȱrastȱndalese,ȱkërkojuȱnxënësveȱtëȱtjerëȱtëȱ ȱ
shkruajnëȱ aqȱ pjesëȱ tëȱ formaveȱ qëȱ ataȱ mundȱ tëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
shohinȱ nëȱ mbivendosjen.ȱ Jepuȱ atyreȱ njëȱ minutëȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ shkruajnëȱ udhëzimeȱ kuȱ iȱ
kohëȱ përȱ tëȱ bërëȱ këtë.ȱ Pyetiȱ palëtȱ mbiȱ reagimetȱ jepetȱmundësiaȱdikujtȱtëȱbëjëȱnjëȱkopjeȱtëȱsaktëȱ
pasȱçdoȱmbivendosjeje.ȱ tëȱnjëȱformeȱqëȱaiȱmendon.ȱ
ȱ
ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱqëȱtëȱpërdorinȱgërshërëȱdheȱ Lojaȱ nëȱ shqyrtiminȱ eȱ tëȱ mësuaritȱ uȱ kërkonȱ
letraȱ përȱ tëȱ bërëȱ formatȱ përȱ tëȱ cilatȱ ataȱ kanëȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ përȱ formënȱ fjalorinȱ
72ȱ nevojëȱ përȱ tëȱ kryerȱ veprimtarinëȱ nëȱ librinȱ eȱ teknik.ȱȱ
nxënësit.ȱ Inkurajojiȱ ataȱ tëȱ përdorinȱ fjalorȱ Modelimiȱkërkonȱnjëȱgamëȱtëȱgjerëȱfjaloriȱdheȱ
matematikorȱiȱciliȱiȱndihmonȱataȱtëȱklasifikojnëȱ shqiptimi.ȱ
ndonjëȱformëȱqëȱataȱnukȱeȱdinë,ȱpërȱshembull:ȱ ȱ
gjashtëkëndësh,ȱshtatëkëndësh,ȱtetëkëndësh.ȱ ȱ
ȱ
ȱ

6Aȱ Klasifikimiȱiȱshumëkëndëshaveȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
përȱ tëȱ kuptuarȱ nëseȱ njëȱ formëȱ 2Dȱ ështëȱ njëȱ
x Tëȱ identifikohen,ȱ tëȱ përshkruhenȱ vetitëȱ eȱ katërtëȬ
ndëshaveȱ dheȱ tëȱ klasifikohenȱ dukeȱ përdorurȱ
brinjëtȱ paralele,ȱ brinjëtȱ eȱ barabarta,ȱ këndetȱ eȱ
barabarta.ȱ
x Identifikoȱ formatȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ dheȱ lidhjetȱ eȱ
tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ eȱ kaȱ prerjenȱ boshtoreȱ
njëȱdrejtkëndëshȱ.ȱ
x litarȱ (oseȱ sendeȱ tëȱ ngjashme),ȱ tëȱ preraȱ nëȱ Nëseȱ ështëȱ eȱ nevojshme,ȱ kujtojiȱ nxënësitȱ përȱ brinjëtȱ
gjatësiȱ12mȱ paraleleȱdheȱbrinjëtȱpingule,ȱqëȱduhetȱtëȱjenëȱspecifike,ȱ
x letërȱgrafikeȱ kurȱ përmendinȱ formaȱ 2Ȭpërmasore.ȱ Përȱ shembullȱ ataȱ
mundȱtëȱpërdorinȱnjëȱȈtrekëndëshȱbarabrinjësȱȇpërȱnjëȱ
trekëndëshȱtëȱrregulltȱapoȱkatrorȱpërȱnjëȱkatërkëndëshȱ
Nxirreȱ klasënȱ jashtëȱ oseȱ nëȱ njëȱ hapësirëȱ tëȱ madheȱ tëȱ
tëȱrregullt.ȱPërȱnjëȱpesëkëndëshȱtëȱrregulltȱduhetȱtëȱjetëȱ
tillëȱsiȱnjëȱsallë.ȱKërkojiȱklasësȱtëȱpunojëȱnëȱgrupeȱmeȱ
eȱshkruarȱthjeshtȱsiȱ‘pesëkëndëshȱiȱrregullt’.ȱ
ngaȱ12ȱnxënësȱnëȱgrup,ȱnëseȱështëȱeȱmundur.ȱJepiȱçdoȱ
grupiȱ njëȱ copëȱ litar.ȱ Shpjegojuȱ nxënësveȱ seȱ ataȱ doȱ tëȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
bëjnëȱ formaȱ tëȱ ndryshmeȱ ngaȱ tëȱ mbajturitȱ eȱ litaritȱ nëȱ Vizatoȱnjëȱtabelëȱtëȱmadheȱnëȱdërrasëȱsiȱkjo:ȱ
mënyraȱtëȱndryshme,ȱdukeȱpërdorurȱtrupinȱeȱtyreȱdheȱ ȱ Shumëȱ Joȱshumëȱ
këndëshȱ këndëshȱ
litarinȱpërȱtëȱformuarȱforma.ȱKërkojuȱnxënësveȱpërȱtëȱ
përmbanȱvetëmȱ ȱ ȱ
bërëȱformatȱeȱmëposhtme:ȱ
këndeȱtëȱngushtaȱ
Njëȱ katror;ȱ njëȱ drejtkëndësh;ȱ njëȱ trekëndësh;ȱ njëȱ
Përmbanȱtëȱpaktënȱ ȱ ȱ
trekëndëshȱ barabrinjës;ȱ njëȱ trekëndëshȱ kënddrejtë;ȱ
njëȱkëndȱtëȱgjerëȱ
njëȱ trekëndëshȱ dybrinjënjëshëm;ȱ njëȱ trekëndëshȱ tëȱ
Përmbanȱtëȱpaktënȱ ȱ ȱ
çfarëdoshëm;ȱnjëȱgjashtëkëndëshȱ
njëȱ këndȱ mëȱ tëȱ madhȱ seȱ
Pasȱ çdoȱ forme,ȱ kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ ngaȱ seciliȱ grupȱ
këndiȱiȱshtrirëȱ
përȱtëȱskicuarȱformatȱqëȱbënëȱnëȱnjëȱcopëȱtëȱmadheȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱvijnëȱnëȱtabelëȱngaȱnjëȱherëȱdheȱ
letre.ȱ Nëȱ fundȱ tëȱ aktivitetitȱ kërkojuȱ grupeveȱ tëȱ
tëȱ vizatojnëȱ njëȱ formëȱ nëȱ kutitëȱ eȱ tabelës.ȱ Kujtojuȱ
ndajnëȱ rezultatetȱ eȱ tyre.ȱ Pyetiniȱ ata:ȱAȱ janëȱ formatȱ
nxënësveȱkuptimetȱeȱtermave:ȱtëȱngushta,ȱtëȱgjeraȱdheȱ
tuajaȱtëȱnjëjta?ȱ
këndeȱmeȱmasëȱmëȱtëȱmadheȱseȱkëndiȱiȱshtrirë.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ nëȱ aktivitetetȱ eȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ marrinȱ fotografiȱ tëȱ formaveȱ
libritȱtëȱnxënësit.ȱInkurajoȱçiftetȱtëȱdiskutojnëȱpërgjigjetȱ 73
rrethȱ shkollës.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ tabelatȱ nëȱ
eȱ tyre,ȱ siȱ dheȱ tëȱ nxjerrinȱ emratȱ eȱ trekëndëshaveȱ tëȱ
pyetjetȱ1ȱoseȱ2ȱpërȱt’iȱklasifikuarȱato.ȱ
ndryshëmȱ dheȱ gjashtëkëndëshave,ȱ paraȱ seȱ tëȱ
vizatohenȱ atoȱ nëȱ seksioninȱ eȱ tabelaveȱ tëȱ klasifikimit.ȱ
Kujtojuȱnxënësveȱseȱnjëȱshumëkëndëshiȱështëȱformëȱ2Ȭ Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ artikulojnëȱ tëȱ menduaritȱ eȱ
përmasoreȱ (2D)ȱ meȱ brinjëȱ tëȱ drejta,ȱ iȱ mbyllur.ȱ Çdoȱ tyreȱ përȱ tëȱ thënëȱ fjalorinȱ meȱ zëȱ tëȱ lartë.ȱ Përdorȱ
formëȱ meȱ njëȱ brinjëȱ tëȱ lakuarȱ apoȱ ndonjëȱ formëȱ ȱ eȱ pyetjetȱeȱtipit:ȱ
hapurȱnukȱështëȱnjëȱshumëkëndësh.ȱ Aȱ janëȱ këtoȱ formaȱ tëȱ njëjta?ȱ Çfarëȱ ështëȱ kjoȱ formë?ȱ Aȱ
ështëȱkjoȱformëȱnjëȱshumëkëndësh?ȱPse?ȱ

6Bȱ Trupatȱgjeometrikë.ȱVetitëȱeȱtrupaveȱ3Dȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ përfytyrohenȱ dheȱ përshkruhenȱ vetitëȱ eȱ
trupaveȱ3D.ȱ
x Tëȱidentifikoniȱparaqitjetȱ2Dȱtëȱtrupaveȱ3D.ȱ
ȱ
x Identifikoȱ prezantimetȱ eȱ formaveȱ 2Dȱ eȱ 3Dȱ
dheȱ lidhjetȱ eȱ tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ prerjenȱ
diagonaleȱeȱkaȱdrejtkëndësh.ȱ
ȱ
x Baltaȱmodelimiȱoseȱstukoȱngjitëseȱ
x Kashtëȱoseȱtelȱmodelimiȱ eȱ modelimit,ȱ dukeȱ përdorurȱ fjalorinȱ eȱ duhurȱ
ȱ përȱtëȱbërëȱmodelimȱtëȱsaktë,ȱp.sh.:ȱNgaȱsaȱfaqeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ përbëhetȱkjoȱformë?ȱȱDuhet:ȱKjoȱformëȱkaȱpesëȱ
Kërkojiȱnjëȱnxënësiȱtëȱvijëȱparaȱklasës.ȱNxënësitȱeȱ faqe.ȱ Çfarëȱ formaȱ kanëȱ faqet?ȱ Dyȱ faqeȱ janëȱ
tjerëȱ doȱ t’iȱ japinȱ udhëzimeȱ nxënësitȱ tëȱ bëjëȱ njëȱ trekëndëshaȱbarabrinjës.ȱAtaȱjanëȱnëȱȱtëȱnjëjtënȱ
kubȱ dukeȱ përdorurȱ baltëȱ modelimiȱ dheȱ kashtë,ȱ madhësi.ȱ
siçȱ ilustrohetȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Çdoȱ nxënësȱ ȱ
mundȱ tëȱ japëȱ vetëmȱ njëȱ udhëzim;ȱ mëȱ pasȱ vjenȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
radhaȱ eȱ nxënësitȱ tjetër.ȱ Shkruajȱ udhëzimetȱ Nxënësitȱmundȱtëȱsjellinȱshembujȱtëȱformaveȱ3Dȱ
kryesoreȱnëȱtabelëȱsiȱnjëȱmodelȱpërȱushtrimetȱnëȱ ngaȱshtëpiaȱpërȱt’iȱndarëȱmeȱklasën.ȱNdrysheȱataȱ
librinȱ eȱ nxënësit,ȱ p.sh.:ȱ Bashkëngjitȱ dyȱ fijetȱ eȱ mundȱ tëȱ marrinȱ fotografiȱ tëȱ formaveȱ 3Dȱ nëȱ
kashtësȱ nëȱ njëȱ sferëȱ balte.ȱ Vendosiȱ kashtatȱ nëȱ mjedisinȱpërrethȱpërȱtëȱkrijuarȱpostera.ȱ
këndeȱtëȱdrejtaȱmeȱnjëraȱtjetrën.ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ përdorinȱ fjalorȱ teknikȱ tëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ aktivitetinȱ eȱ përshtatshëm,ȱp.sh.:ȱ
libritȱ tëȱ ȱ nxënësveȱ nëȱ grupeȱ përȱ tëȱ nxiturȱ kulme,ȱbrinjëȱdheȱfaqe.ȱ
diskutimin.ȱ Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ nxënësiȱ tëȱ kuptojëȱ seȱ
Pyeti:ȱ Çfarëȱ vërenȱ nëȱ lidhjetȱ midisȱ fijeveȱ tëȱ llojetȱeȱprizmaveȱdheȱpiramidaveȱpërcaktohenȱ
kashtës,ȱ topaveȱ tëȱ baltësȱ dheȱ numritȱ tëȱ ngaȱllojiȱiȱbazësȱsëȱtyre.ȱȱ
kulmeveȱdheȱbrinjëveȱtëȱtrupave?ȱ Drejtojuniȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
ȱ
74ȱ Ngaȱsaȱkulmeȱ/brinjë/faqeȱpërbëhetȱtrupiȱqëȱkeni?ȱ
Çfarëȱformeȱështëȱbaza?ȱ
Kërkojiȱ njëritȱ prejȱ grupeveȱ qëȱ tëȱ përshkruajëȱ
ȱ
formatȱ 3Ȭpërmasoreȱ (3D)ȱ qëȱ ataȱ krijuanȱ vetë.ȱ
ȱ
Ataȱkanëȱnevojëȱtaȱpërshkruajnëȱatëȱnëȱmënyrëȱ
ȱ
qëȱ juȱmundȱ tëȱ kopjoniȱ saktësishtȱ formën.ȱ Pasiȱ
ȱ
ataȱpërshkruajnëȱformën,ȱbëniȱpyetjeȱdheȱfazatȱ

6Bȱ Trupatȱgjeometrikë.ȱVetitëȱeȱtrupaveȱ3Dȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ përfytyrohenȱ dheȱ përshkruhenȱ vetitëȱ eȱ
trupaveȱ3D.ȱ
x Tëȱidentifikoniȱparaqitjetȱ2Dȱtëȱtrupaveȱ3D.ȱ
x Identifikoȱ paraqitjetȱ eȱ formaveȱ ȱ 2Dȱ eȱ 3Dȱ
dheȱ lidhjetȱ eȱ tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ kaȱ
prerjenȱdiagonaleȱdrejtkëndësh.ȱ
x Njëȱvargȱiȱformaveȱtëȱndryshmeȱ3Dȱ
Keȱ njëȱ enëȱ 3Ȭpërmasoreȱ dheȱ njëȱ çantëȱ nëȱ
tavolinë.ȱ Përshkruajȱ vetitëȱ eȱ formës.ȱ P.sh.ȱ përȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
njëȱ kubȱ juȱ mundȱ tëȱ thoni:ȱ Aiȱ kaȱ gjashtëȱ faqeȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ sjellinȱ shembujȱ tëȱ formaveȱ
katrore.ȱ Pyetiȱ grupetȱ tëȱ shkruajnëȱ ndonjëȱ 3Dȱ ngaȱ shtëpiaȱ përȱ t’iȱ paraqiturȱ nëȱ klasë.ȱ
formëȱ tëȱ mundshmeȱ meȱ këtoȱ veti.ȱ Përsëriteȱ Ndrysheȱ ataȱ mundȱ tëȱ marrinȱ fotografiȱ tëȱ
këtëȱderisaȱnxënësitȱtëȱgjejnëȱmeȱmendȱformat.ȱ formaveȱ 3Dȱ nëȱ lokalitetinȱ përȱ tëȱ krijuarȱ
Përsëriteȱ dyȱ oseȱ triȱ herëȱ dukeȱ përdorurȱ trupaȱ postera.ȱ
tëȱ ndryshëmȱ 3D.ȱ Mëȱ pasȱ inkurajoȱ nxënësitȱ qëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
tëȱpërshkruajnëȱvetitë.ȱ Inkurajoȱnxënësitȱtëȱpërdorinȱfjalorinȱteknikȱtëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ përshtatshëm,ȱpërȱshembull:ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱçifteȱnëȱlibrinȱ kulme,ȱbrinjëȱdheȱfaqet.ȱ
nxënësitȱ përȱ tëȱ nxiturȱ diskutimin.ȱ Inkurajoȱ Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ kuptojnëȱ
nxënësitȱ tëȱ gjejnëȱ njëȱ formëȱ 3Dȱ dheȱ tëȱ shohinȱ se,ȱ prizmatȱ eȱ ndryshëm,ȱ piramidatȱ dheȱ
seȱ kuȱ ajoȱ iȱ përshtatetȱ rrjetitȱ koordinativȱ nëȱ cilindrat,ȱjanëȱklasifikuarȱngaȱformaȱeȱbazësȱsëȱ
vendȱ qëȱ tëȱ përpiqetȱ tëȱ mbushëȱ rrjetinȱ tyre.ȱ
koordinativȱngaȱlartȱposhtë.ȱTiȱmundȱtëȱsillëshȱ Drejtoniȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
njëȱ sërëȱ librashȱ nëȱ klasëȱ përȱ nxënësitȱ përȱ tëȱ Ngaȱsaȱkulme/brinjë/faqeȱpërbëhetȱformaȱqëȱkeni?ȱ
eksploruarȱ shembuj,ȱ dukeȱ përfshirëȱ shembujtȱ Çfarëȱformëȱështëȱbaza?ȱ
mëȱ tëȱ pazakontëȱ apoȱ kompleksë,ȱ si:ȱ Përȱ shqyrtiminȱ eȱ mësimit,ȱ nxënësitȱ duhetȱ t’uȱ
shumëfaqësh,ȱkatëfaqësh,ȱdymbëdhjetëfaqësh,ȱ përgjigjenȱpyetjeveȱmeȱnjëȱ‘po’ȱoseȱ‘jo’,ȱp.sh.:ȱ
tetëfaqësh.ȱ Aȱkaȱformaȱqëȱkanëȱgjashtëȱfaqe?ȱ
ȱ Aȱkaȱndonjëȱformëȱmeȱfaqeȱtëȱlakuar?ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ ȱ 75
Kërkojiȱnjëȱnxënësiȱtëȱvijëȱnëȱkryeȱtëȱklasësȱdheȱ ȱ
tëȱzgjedhëȱnjëȱngaȱformatȱ3Dȱqëȱmundȱtëȱshohëȱ ȱ
nëȱ klasëȱ paȱ thënëȱ seȱ cilaȱ është.ȱ Kërkojuȱ ȱ
nxënësveȱtëȱtjerëȱtëȱbëjnëȱpyetjeȱ(siȱp.sh.:ȱȈAȱkaȱ ȱ
gjashtëȱ faqe?Ȉ).ȱ Njëkohësishtȱ qëȱ nxënësitȱ ȱ
përfytyrojnëȱformën,ȱnxënësiȱpërgjigjetȱȇpoȇȱoseȱ
ȇjoȇȱpërȱçdoȱpyetje.ȱ

6Cȱ Vizatimiȱmeȱfiguraȱ2Dȱiȱtrupaveȱ3Dȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ njihenȱ dheȱ tëȱ vizatohenȱ paraqitjetȱ
formaveȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ tëȱ përfshiraȱ nëȱ rrjetetȱ
koordinatave.ȱ
x Identifikoniȱ paraqitjetȱ eȱ formaveȱ ȱ 2Dȱ eȱ 3Dȱ
dheȱ lidhjetȱ eȱ tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ eȱ kaȱ
x Letërȱmeȱkatrorëȱ
x Njëȱ përzgjedhjeȱ eȱ kutive,ȱ dukeȱ përfshirëȱ
formaȱ tëȱ ndryshme,ȱ kuboide,ȱ cilindraȱ tëȱ
ndryshëm,ȱprizmaȱdheȱpiramidaȱ Shkruajiȱ këtoȱ fjaliȱ nëȱ tabelëȱ dheȱ kërkojuȱ
x Letra,ȱgërshërë,ȱshiritȱngjitësȱ nxënësveȱt’iȱplotësojnëȱatoȱdukeȱparëȱmodeletȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ eȱtyre:ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱgjejnëȱmënyraȱtëȱndryshme,ȱ Unëȱdyfishojȱpërmasatȱeȱnjëȱkutie.ȱSaȱherëȱmëȱ
saȱmëȱshumëȱtëȱjetëȱeȱmundur,ȱpërȱrregulliminȱeȱȱ eȱ madheȱ ështëȱ gjatësiaȱ eȱ re,ȱ krahasuarȱ meȱ
pesëȱkatrorëve,ȱkuȱtëȱpaktënȱbrinjaȱeȱnjëȱkatroriȱtëȱ gjatësinëȱorigjinale?ȱȱ
puthitetȱmeȱbrinjënȱtjetër.ȱ Unëȱȱdyfishojȱpërmasatȱeȱnjëȱkutie.ȱSaȱherëȱmëȱ
(Tregoȱvizualishtȱdyȱshembujȱtëȱndryshëmȱ)ȱ eȱ madheȱ ështëȱ sipërfaqjaȱ eȱ re,ȱ krahasuarȱ meȱ
Pasȱ 10ȱ minutashȱ mblidh,ȱ saȱ mëȱ shumëȱ tëȱ jetëȱ eȱ sipërfaqenȱorigjinaleȱtëȱsaj?ȱȱ
mundur,ȱ shembujȱ tëȱ tjerë.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ t’iȱ Unëȱdyfishojȱpërmasatȱeȱnjëȱkutie.ȱSaȱherëȱmëȱiȱ
vizatojnëȱ këtoȱ shembujȱ nëȱ tabelë.ȱ Mëȱ pasȱ pyetiȱ madhȱështëȱvëllimiȱiȱri,ȱkrahasuarȱmeȱvëlliminȱ
nxënësitȱ tëȱ vendosin:ȱ Cilënȱ mundȱ tëȱ palosinȱ përȱ origjinal?ȱȱ
tëȱformuarȱnjëȱkutiȱtëȱhapurȱdheȱcilënȱnukȱmundȱ Tiȱeȱshehȱqëȱvëllimiȱështëȱpërtejȱnjohuriveȱpërȱ
tëȱ palosinȱ përȱ tëȱ formuarȱ njëȱ kutiȱ tëȱ hapur?ȱ klasënȱ eȱ 6Ȭtë,ȱ porȱ nxënësitȱ mundȱ tëȱ kenëȱ njëȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shpjegojnëȱ përgjigjetȱ eȱ tyre.ȱ kuptimȱ intuitivȱ tëȱ vëllimit,ȱ sidomosȱ kurȱ
Kujtojuȱ nxënësveȱ qëȱ formatȱ qëȱ mundȱ tëȱ palosinȱ punojnëȱmeȱmodeleȱ3D.ȱ
përȱ tëȱ formuarȱ njëȱ kutiȱ tëȱ hapurȱ quhenȱ rrjetaȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
katrore.ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ kutiȱ ngaȱ letratȱ përȱ tëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ mbajturȱdhurata.ȱIȱinkurajoniȱataȱtëȱbëjnëȱdisaȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ nëȱ kutiȱtëȱcilatȱnukȱjanëȱkuboide.ȱ
aktivitetinȱ eȱ libritȱ tëȱ nxënësitȱ përȱ tëȱ nxiturȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
76ȱ diskutimin.ȱ Gjatëȱgjithëȱkëtijȱaktivitetiȱkërkojuȱnxënësveȱqëȱ
Jepiȱ çdoȱ paleȱ njëȱ kutiȱ tëȱ ndryshme.ȱ (Juȱ mundȱ tëȱ shpjegojnëȱ përgjigjetȱ eȱ tyre.ȱ Tëȱ zotërohetȱ
t’uȱkërkoniȱnxënësveȱtëȱsjellinȱkutitëȱeȱtyreȱngaȱ përdorimiȱ iȱ fjalëveȱ kyçeȱ si:ȱ gjatësi,ȱ gjerësi,ȱ
shtëpiaȱpërȱkëtëȱaktivitet.)ȱ lartësi,ȱfaqet,ȱkulmet,ȱsiȱdheȱemratȱeȱformave.ȱ
Merrȱ reagimeȱ ngaȱ nxënësit.ȱ Pyeti:ȱ Çfarëȱ keniȱ ȱ
vërejturȱ përȱ ndryshiminȱ nëȱ vëllimȱ midisȱ
modelitȱtëȱȱshkallëzuarȱdheȱkutisëȱorigjinale?ȱ

6Cȱ Vizatimiȱmeȱfiguraȱ2Dȱiȱtrupaveȱ3Dȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ njihenȱ dheȱ tëȱ vizatohenȱ paraqitjetȱ
formaveȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ tëȱ përfshiraȱ nëȱ rrjetetȱ
koordinatave.ȱ
x Identifikoȱ paraqitjetȱ eȱ formaveȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ
dheȱ lidhjetȱ eȱ tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ eȱ kaȱ
x Letërȱmeȱkatrorëȱ
x Kutiȱtëȱmëdhaȱ
x Letraȱmilimetrikeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ ndryshimȱ nëȱ modeletȱ eȱ tyreȱ qëȱ atoȱ kanëȱ
Kërkojuȱdyȱnxënësveȱtëȱvijnëȱparaȱklasës.ȱKërkojiȱ nevojë.ȱNëȱfundȱ
njëȱnxënësiȱtëȱbëjëȱnjëȱmodelȱtëȱnjëȱtrupiȱmeȱpesëȱ kërkojiniȱ palësȱ tëȱ vizatojëȱ planpamjenȱ nëȱ
kube.ȱ Vendoseȱ nëȱ njëȱ kutiȱ tëȱ madhe,ȱ kështuȱ qëȱ tabelë.ȱPyetiniȱnxënësitȱeȱtjerë:ȱAȱështëȱmodeliȱ
nxënësitȱeȱtjerëȱnukȱmundȱtaȱshohinȱatë.ȱMëȱpasȱ juajȱ njëȱ kopjeȱ eȱ saktë?ȱ Përsëriteniȱ këtëȱ
kërkojiȱnxënësitȱtëȱjapëȱudhëzimetȱnëȱmënyrëȱqëȱ veprimtariȱnëseȱështëȱeȱnevojshme.ȱ
pikërishtȱ shoqja/shokuȱ iȱ tyreȱ tëȱ riprodhojëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
modelin.ȱ Kjoȱ duhetȱ tëȱ përfshijëȱ përputhjenȱ eȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ letërȱ milimetrikeȱ
ngjyrave.ȱ Përsëriteȱ këtëȱ aktivitetȱ triȱ herëȱ meȱ përȱtëȱvizatuarȱnjëȱsërëȱformashȱ3D.ȱ
nxënësȱtëȱndryshëm.ȱPërdorniȱkëtoȱmodeleȱpërȱtëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
vizatuarȱpamjenȱhorizontale,ȱpamjenȱeȱpërparmeȱ Aktivitetiȱ hyrësȱ kërkonȱ njëȱ nivelȱ tëȱ lartëȱ tëȱ
(ballore)ȱdheȱpamjenȱanësore.ȱ aftësisëȱgjuhësore.ȱJuȱmundȱtëȱkeniȱnevojëȱpërȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ tëȱmodeluarȱpërdoriminȱeȱfjaloritȱpërkatës,ȱpërȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ nëȱ shembull:ȱ
aktivitetinȱ eȱ libritȱ tëȱ nxënësitȱ përȱ tëȱ nxiturȱ Topiȱështëȱ.............ȱçantë.ȱ
diskutimin.ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ kenëȱ nevojëȱ përȱ mbështetjeȱ
shtesëȱ nëȱ kryerjenȱ eȱ vizatimitȱ izometrik.ȱ
Punimiȱ meȱ bashkëmoshatarëtȱ iȱ ndihmonȱ përȱ
këtë.ȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱ
ȱȱȱȱNgjiturȱmeȱȱȱȱȱȱNëȱmajëȱtëȱȱȱNëȱtëȱmajtëȱtëȱ
Kërkojiȱnjëritȱngaȱçiftetȱeȱnxënësveȱqëȱpunojnëȱ 77
nëȱgrupȱtëȱvijnëȱparaȱklasësȱpërȱtëȱvizatuarȱnjëȱ
planȱ pamjejeȱ përȱ njëȱ ngaȱ formatȱ eȱ tyre.ȱ Pyetiȱ
nxënësitȱ eȱ tjerë:ȱ Aȱ ështëȱ kyȱ informacionȱ iȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ
mjaftueshëmȱ përȱ tëȱ riprodhuarȱ modelin?ȱ Mëȱ Nëȱtëȱdjathtëȱtëȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱnënȱ
pasȱ kërkojiȱ palësȱ tjetërȱ tëȱ vizatojëȱ njëȱ pamjeȱ ȱ
anësore.ȱ Nxënësitȱ eȱ tjerëȱ bëjnëȱ ndonjëȱ ȱ

6Dȱ Këndiȱdheȱllojetȱeȱtij.ȱTrekëndëshiȱdheȱllojetȱeȱtij
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱvlerësohen,ȱnjihenȱdheȱvizatohenȱkëndeȱtëȱ
ngushtaȱ dheȱ këndeȱ tëȱgjerëȱ dheȱ tëȱ përdornetȱ
njëȱ raportorȱ përȱ tëȱ maturȱ nëȱ gradënȱ mëȱ tëȱ
afërtȱmasatȱeȱtyre.ȱ
x Tëȱkontrollohenȱqëȱshumaȱeȱkëndeveȱnëȱnjëȱ
trekëndëshȱështëȱ180°.ȱ
ekzistuesȱ dheȱ kuptoȱ efektinȱ qëȱ kjoȱ pjesëȱ eȱ
informacionitȱkaȱtekȱinformacioniȱtjetër.ȱ
x Bëjȱ testȱ dheȱ përsosȱ hipotezat,ȱ shpjegoȱ dheȱ
justifikoȱ metodat,ȱ arsyetimet,ȱ strategjitë,ȱ
rezultatetȱoseȱpërfundimetȱmeȱgojë.ȱ kontrolluarȱkëndetȱeȱbrendshme.ȱKjoȱndihmonȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ përȱ t’uȱ kujtuarȱ nxënësveȱ seȱ siȱ tëȱ përdorinȱ njëȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ119ȱ raportorȱpërȱ
x Njëȱdërrasëȱkuȱmundȱtëȱfiksohenȱpinesatȱdheȱ mësiminȱ tjetër.ȱ Mundohuȱ tëȱ gjeshȱ shembujȱ tëȱ
njëȱ shiritȱ elastikȱ (nëseȱ ështëȱ eȱ mundur)ȱ oseȱ trekëndëshaveȱ barabrinjës,ȱ dybrinjënjëshëmȱ
rrathëȱtëȱprintuarȱmeȱ9ȱpikaȱtëȱbaraslarguara.ȱ kënddrejtëȱdheȱtrekëndëshaveȱtëȱçfarëdoshëm.ȱ
x Raportorȱiȱmadhȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ pineskatȱ përȱ tëȱ
Vizatoȱpesëȱrrathëȱnëȱtabelë.ȱ kërkuarȱformaȱtëȱndryshme.ȱP.sh.:ȱ
Kërkojuȱ pesëȱ nxënësveȱ tëȱ ndryshëmȱ tëȱ vijnëȱ Saȱ katërkëndëshaȱ mundȱ tëȱ formohen?ȱ Saȱȱ
paraȱklasësȱkuȱtëȱvizatojnëȱnjëȱtrekëndësh.ȱÇdoȱ pesëkëndëshaȱ?ȱ
trekëndëshȱ duhetȱ tëȱ jetëȱ iȱ ndryshëmȱ ngaȱ aiȱ iȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
mëparshmi.ȱ Kërkoȱ ngaȱ ȱ nxënësitȱ tëȱ bëjnëȱ trekëndëshatȱ meȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ pjesëȱȱtëȱveçanta.ȱ
Nxirrȱ pinesatȱ (kunjat)ȱ dheȱ shiritinȱ elastik.ȱ Bëjuȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ nëȱ grupȱ tëȱ bëjëȱ njëȱ Mundȱtëȱgjeshȱnjëȱtrekëndëshȱmeȱnjëȱkëndȱtëȱgjerëȱ?ȱ
trekëndëshȱ nëȱ tabelënȱ eȱ tij.ȱ Mëȱ pasȱ kërkojuȱ Mundȱ tëȱ gjeshȱ njëȱ trekëndëshȱ meȱ njëȱ këndȱ mëȱ tëȱ
atyreȱ tëȱ fiksojnëȱ trekëndëshatȱ nëȱ librinȱ eȱ madhȱseȱ1800?ȱ
nxënësit.ȱNdërsaȱtiȱpunonȱmeȱgrupet,ȱinkurajoȱ Mundȱ tëȱ gjeshȱ njëȱ trekëndëshȱ meȱ njëȱ këndȱ tëȱ
nxënësitȱtëȱvërejnëȱmeȱkujdesȱtrekëndëshat,ȱtëȱ drejtë?ȱ
kontrollojnëȱ qëȱ trekëndëshaȱ tëȱ ndryshëmȱ nukȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ klasifikojnëȱ
78ȱ janëȱ tëȱ njëjtatȱ pozicione.ȱ Ataȱ mundȱ taȱ trekëndëshatȱ dukeȱ përdorurȱ shembujȱ tëȱ
kontrollojnëȱkëtëȱdukeȱmaturȱkëndet.ȱ trekëndëshaveȱ barabrinjës,ȱ dybrinjënjëshëm,ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ kënddrejtëȱȱdheȱtrekëndëshaȱtëȱȱçfarëdoshëm.ȱ
Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ ngaȱ çdoȱ grupȱ tëȱ vijëȱ paraȱ Mbështetiȱ nxënësitȱ nëȱ shqiptiminȱ eȱ emraveȱ tëȱ
klasësȱ përȱtëȱ bërëȱnjëȱ skemëȱ ngaȱ trekëndëshatȱ trekëndëshave.ȱ
eȱ tyre.ȱ Përdorȱ njëȱ raportorȱ tëȱ madhȱ përȱ tëȱ

6Dȱ Këndiȱdheȱllojetȱeȱtij.ȱTrekëndëshiȱdheȱllojetȱeȱtij
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱvlerësohen,ȱnjihenȱdheȱvizatohenȱkëndeȱtëȱ
ngushtaȱ dheȱ këndeȱ tëȱgjerëȱ dheȱ tëȱ përdornetȱ
njëȱ raportorȱ përȱ tëȱ maturȱ nëȱ gradënȱ mëȱ tëȱ
afërtȱmasatȱeȱtyre.ȱ
x Tëȱkontrollohenȱqëȱshumaȱeȱkëndeveȱnëȱnjëȱ
trekëndëshȱështëȱ180°.ȱ
ȱ
x Njihniȱformatȱȱ2Dȱdheȱ3Dȱdheȱlidhjetȱeȱtyreȱȱ
p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ eȱ kaȱ prerjenȱ diagonaleȱ
drejtkëndësh.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ120Ȭ121ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
x Raportorȱ Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱtëȱvoglaȱ
x Letra,ȱgërshërëȱ nëȱ aktivitetinȱ eȱ libritȱ tëȱ nxënësit.ȱ Nxënësitȱ
x Letraȱfiksueseȱoseȱpineskaȱ mundȱ tëȱ kërkojnëȱ nëȱ ambientinȱ rrethȱ klasësȱ
ȱ oseȱ jashtëȱ sajȱ përȱ tëȱ pasurȱ mëȱ shumëȱ zgjedhjeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ tëȱkëndeveȱdheȱtrekëndëshave.ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ tëȱ bëjëȱ njëȱ këndȱ dukeȱ ȱ
vendosurȱnjëȱletërȱfiksueseȱpërmesȱdyȱkëndeveȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
tëȱletrës.ȱDoȱtëȱduketȱsiȱmëȱposhtë:ȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ ngaȱ seciliȱ grupȱ tëȱ vijëȱ paraȱ
klasësȱdheȱtëȱskicojëȱtrekëndëshatȱeȱtyreȱnëȱtabelë.ȱ
Kontrolloȱqëȱkëndetȱeȱbrendshmeȱtaȱkenëȱshumënȱ
180°.ȱ Mundohuȱ tëȱ gjeshȱ shembujȱ tëȱ
trekëndëshaveȱ barabrinjës,ȱ dybrinjënjëshëm,ȱ
kënddrejtë,ȱdheȱtrekëndëshaveȱtëȱçfarëdoshëm.ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ masatȱ eȱ këndeveȱ tëȱ
ȱ tyreȱ përȱ t’iȱ ndihmuarȱ ȱ ataȱ tëȱ bëjnëȱ modeleȱ tëȱ
Kërkojuȱnxënësveȱt’uȱtregojnëȱnjëȱkëndȱ60°,ȱmëȱ
shkallëzuaraȱ ȱ tëȱ trekëndëshaveȱ qëȱ ataȱ gjejnëȱ nëȱ
pasȱ 140°ȱ dheȱ sëȱ fundiȱ 230°.ȱ Kujtojuȱ nxënësveȱ
kuptiminȱ eȱ termave:ȱ iȱ ngushtë,ȱ iȱ gjerëȱ dheȱ mjedis.ȱ
ȱ
këndȱmeȱmasëȱmëȱtëȱmadheȱseȱkëndiȱiȱshtrirëȱ
Shpërndaȱ kompasëtȱ teȱ njëȱ grupȱ nxënësish.ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ 79
Kërkojiȱ grupitȱ tëȱ sfidojëȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ dukeȱ Ndërsaȱ tiȱ punonȱ meȱ grupet,ȱ pyetiȱ atoȱ tëȱ
bërëȱkëndeȱtëȱveçantaȱdheȱtëȱgjejȱmasatȱeȱtyre.ȱ klasifikojnëȱtrekëndëshat.ȱTiȱbënȱpyetjeȱtëȱtipit:ȱ
Mëȱ pas,ȱ nxënësiȱ iȱ parëȱ kontrollonȱ këndetȱ meȱ Ç’llojȱtrekëndëshiȱështëȱkyȱ?ȱ
raportor.ȱ Kujtojiȱ nxënësitȱ përȱ rëndësinëȱ eȱ Aȱ ështëȱ barabrinjësȱ ,ȱ dybrinjënjëshëm,ȱ kënddrejtëȱ
përdorimitȱtëȱkryqëzimitȱsiȱpikëȱzero.ȱ apoȱiȱçfarëdoshëmȱ?ȱ
ȱ Ngaȱeȱdiniȱ?ȱ

6ȱ Figuratȱgjeometrikeȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱklasifikohenȱshumëkëndëshaȱtëȱndryshëmȱ
dheȱtëȱkuptohenȱnëseȱnjëȱformëȱ2Dȱështëȱnjëȱ
x Tëȱ shqyrtohenȱ dheȱ përshkruhenȱ pjesëtȱ eȱ
formaveȱ3D.ȱ
x Tëȱ identifikohenȱ dheȱ përshkruhenȱ vetitëȱ eȱ
katërkëndëshave.ȱ
x Tëȱllogariten,ȱnjihenȱdheȱvizatohenȱkëndeȱtëȱ
ngushta,ȱtëȱgjeraȱdheȱtëȱpërdoretȱnjëȱraportorȱ
përȱt’iȱmaturȱnëȱgradënȱmëȱtëȱafërt.ȱ
ȱ
x Identifikoȱ paraqitjetȱ eȱ formaveȱ ȱ 2Dȱ eȱ 3Dȱ ndjekurȱ udhëzimetȱ qëȱ jepenȱ nëȱ librinȱ eȱ
dheȱlidhjetȱeȱtyre,ȱp.sh.ȱnjëȱkuboidȱkaȱprerjeȱ nxënësve.ȱ Jepuȱ atyreȱ njëȱ shumëllojshmëriȱ tëȱ
boshtoreȱdrejtkëndësh.ȱ materialeveȱpërȱtëȱpunuarȱmeȱto,ȱsiçȱsugjerohetȱ
x Bëjȱ testeȱ dheȱ përsosȱ hipotezatȱ qëȱ tëȱ teȱ Mjetetȱ mësimoreȱ dheȱ burimetȱ eȱ
shpjegojnëȱ dheȱ tëȱ justifikojnëȱ metodat,ȱ informacionit.ȱMundȱtëȱjetëȱeȱpërshtatshmeȱpërȱ
arsyetimin,ȱ strategjitë,ȱ rezultatetȱ oseȱ taȱzgjeruarȱkëtëȱaktivitetȱnëȱdisaȱorëȱmësimi.ȱ
përfundimetȱmeȱgojë.ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ paraqesëȱ njëȱ raportȱ mbiȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ122Ȭ123ȱ skicatȱeȱtyre.ȱSiȱklasëȱtëȱbienȱdakordȱmbiȱnjëȱsërëȱ
x Materialeȱmodelimiȱ kritereshȱ qëȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ përȱ tëȱ vlerësuarȱ
x Letra,ȱgërshërëȱ skicat.ȱ Përdorniȱ listënȱ qëȱ juȱ krijuatȱ nëȱ
x Ngjitës,ȱshiritȱngjitësȱ prezantiminȱeȱproblemitȱsiȱbazëȱpërȱkëtoȱkritere.ȱ
x Lidhëseȱ ȱ
x Lapsaȱmeȱngjyraȱ
ȱ
Nxënësitȱȱmundȱtëȱshqyrtojnëȱkarakteristikaȱtëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ
tjeraȱ arkitektonike.ȱ Përȱ shembull:ȱ ataȱmundȱtëȱ
Vizitoȱ njëȱ parkȱ lojërashȱ oseȱ shikoȱ njëȱ videoȱ tëȱ
gjejnëȱ formaȱ qëȱ janëȱ kryesishtȱ rrethore,ȱ
parqeveȱ kuȱ luajnëȱ fëmijët.ȱ Kërkojiȱ secilitȱ nëȱ
trekëndësha,ȱdheȱkështuȱmeȱradhë.ȱ
grupeȱ tëȱ voglaȱ tëȱ bëjëȱ njëȱ listëȱ tëȱ
ȱ
karakteristikaveȱ tëȱ rëndësishmeȱ tëȱ këtijȱ parkuȱ
80ȱ lojërash.ȱ Merrȱ përshtypjetȱ qëȱ doȱ tëȱ japinȱ
Prezantimiȱ ështëȱ njëȱ mënyrëȱ eȱ rëndësishmeȱ
grupet,ȱ tëȱ cilatȱ doȱ tëȱ përdorenȱ gjatëȱ zhvillimitȱ
përȱ t’uȱ siguruarȱ seȱ nxënësitȱ kanëȱ artikuluarȱ
tëȱaktivitetit.ȱ
fjalëtȱ kyçeȱ tëȱ fjalorit.ȱ Punoȱ meȱ nxënësitȱ përȱ tëȱ
ȱ
përgatiturȱ këtoȱ prezantime.ȱ Fokusohuȱ nëȱ
shqiptimȱeȱfjalëveȱȱkyçeȱtëȱkëtijȱmësimi.ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱtëȱvoglaȱ
ȱ
përȱ tëȱ skicuarȱ parkunȱ eȱ tyreȱ tëȱ lodraveȱ dukeȱȱ
ȱ

6ȱ Figuratȱgjeometrikeȱ
ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Tëȱklasifikohenȱshumëkëndëshaȱtëȱndryshëmȱ
dheȱtëȱkuptohenȱnëseȱnjëȱformëȱ2Dȱështëȱnjëȱ
x Tëȱ shqyrtohenȱ dheȱ përshkruhenȱ pjesëtȱ eȱ
formaveȱ3D.ȱ
x Tëȱllogariten,ȱnjihenȱdheȱvizatohenȱkëndeȱtëȱ
ngushta,ȱtëȱgjeraȱdheȱtëȱpërdoretȱnjëȱraportorȱ
përȱt’iȱmaturȱnëȱgradënȱmëȱtëȱafërt.ȱ
ȱ
x Identifikoȱ paraqitjetȱ eȱ formaveȱ ȱ 2Dȱ eȱ 3Dȱ Tregojuȱ nxënësveȱ qëȱ ataȱ shkruajnëȱ tëȱ dhënaȱ
dheȱ lidhjetȱ eȱ tyre,ȱ p.sh.ȱ njëȱ kuboidȱ ȱ kaȱ përȱ format,ȱ kuȱ duhetȱ tëȱ tregoniȱ seȱ ataȱ iȱ
drejtkëndëshȱȱprerjenȱboshtore.ȱ përmbushënȱkriteretȱmeȱsukses.ȱ
ȱ ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ124ȱ Nxënësitȱ mundȱ t’iȱ provojnëȱ tëȱ dhënatȱ eȱ tyreȱ
x Fotografiȱ tëȱ dyȱ pikaveȱ kryesoreȱ tëȱ zonësȱ meȱnjëriȬtjetrinȱnëȱgrupeȱtëȱvogla.ȱ
suajȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ Nxënësitȱmundȱtaȱluajnëȱkëtëȱlojëȱmeȱprindëritȱ
Tregojuȱ nxënësveȱ qëȱ tiȱ keȱ njëȱ fotoȱ tëȱ njëȱ pikeȱ eȱtyreȱoseȱtëȱrriturȱtëȱtjerëȱnëȱshtëpi.ȱ
kryesoreȱ tëȱ vendit.ȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ ȱ
marrinȱ meȱ mendȱ seȱ çfarëȱ është,ȱ dukeȱ bërëȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
pyetjeȱ nëȱ lidhjeȱ meȱ formënȱ eȱ saj.ȱ Përgjigjuȱ Përdorniȱposteratȱqëȱjuȱbëtëȱnëȱrubrikënȱeȱ
vetëmȱmeȱ‘po’ȱoseȱ‘jo’ȱpërȱpyetjet.ȱ diskutimitȱpërȱtëȱmbështeturȱnxënësitȱnëȱ
ȱ përdoriminȱeȱfjalëveȱkyçeȱdheȱfjaloritȱtëȱkëtijȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ mësimi.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ plotësojnëȱ nëȱ mënyrëȱ
ȱ
individualeȱaktivitetinȱteȱlibriȱiȱtyre.ȱShkruajȱnëȱ
tabelëȱfjalitëȱeȱmëposhtme:ȱ ȱ
x Unëȱ diȱ emratȱ eȱ shumëkëndëshaveȱ tëȱ
ȱ
ndryshëm.ȱ 81
x Unëȱ diȱ ndryshimetȱ midisȱ formaveȱ 2Dȱ dheȱ ȱ
3D.ȱ ȱ
x Unëȱmundȱtëȱpërshkruajȱpjesëtȱeȱformave.ȱ
ȱ
x Unëȱmundȱtëȱllogaritȱdheȱtëȱvizatojȱkënde.ȱ
ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱngaȱ1Ȭȱ3ȱrrethoniȱpërgjigjetȱeȱsakta.ȱ 5. Vizatoȱnjëȱkëndȱprejȱ46°ȱmeȱkulmȱnëȱpikënȱ
A:ȱ
1. Cilatȱ fjaliȱ tëȱ ȱ tregojnëȱ seȱ kyȱ ështëȱ njëȱ
ȱ
paralelogramȱ?ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ ȱ
a) Kaȱnjëȱçiftȱȱbrinjëshȱparalele.ȱ
ȱ
b) Kaȱdyȱçifteȱbrinjëshȱparalele.ȱ ȱ
c) Kaȱ njëȱ çiftȱ këndeshȱ tëȱ kundërtȱ tëȱ 6. Njëȱ katërkëndëshȱ iȱ mysëtȱ kaȱ dyȱ diagonaleȱ
barabartëȱ dheȱ asnjëȱ këndȱ meȱ masëȱ mëȱ tëȱ madheȱ seȱ
d) Nukȱkaȱkëndeȱtëȱdrejta.ȱ 1800.ȱ
ȱ Hetoȱ numrinȱ eȱ diagonaleveȱ nëȱ njëȱ
2. Kjoȱskicëȱështëȱhapjaȱȱeȱnjë:ȱ shumëkëndëshinȱtjetërȱtëȱmysët.ȱ
Regjistroȱrezultatetȱȱeȱtuaȱmëȱposhtë.ȱ
Çfarëȱshumëkëndëshiȱështë?ȱ
Saȱ ështëȱ shumaȱ eȱ këndeveȱ tëȱ brendshmeȱ
nëȱshumëkëndëshit?ȱ
Tiȱeȱdiȱqëȱshumaȱeȱkëndeveȱtëȱbrendshmeȱ
ȱ nëȱ njëȱ trekëndëshȱ ështëȱ 180°ȱ dheȱ nëȱ njëȱ
a) Prizmiȱtrekëndorȱȱ
katërkëndëshȱshumaȱështëȱ360°.ȱ
b) Piramideȱȱmeȱbazëȱtrekëndëshȱȱ
ȱ
c) Prizmiȱmeȱbazëȱdrejtkëndëshȱȱ
d) Piramideȱmeȱbazëȱkatrorȱȱ
ȱ
3. Ciliȱ ështëȱ dallimiȱ midisȱ njëȱ prizmiȱ dheȱ njëȱ
piramide?ȱ
a) Nukȱ kaȱ asnjëȱ ndryshimȱ Ȭȱ kjoȱ varetȱ ngaȱ
formaȱeȱbazës.ȱȱ
b) Piramidatȱ kanëȱ njëȱ kulm,ȱ ndërsaȱ
prizmatȱkanëȱdyȱbazaȱtëȱnjëjtaȱ.ȱ
c) Piramidatȱ janëȱ trekëndësha,ȱ ndërsaȱ
prizmatȱjanëȱkatrorë.ȱ ȱ
ȱ
d) Njëȱprizëmȱështëȱmeȱbazëȱrrethore.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
4. Përdorȱnjëȱraportorȱpërȱtëȱmaturȱkëtëȱkënd.ȱ
ȱ
82ȱ Shkruajȱȱpërgjigjen:ȱ
ȱ
ȱ
ȱ

Kapitulliȱ7ȱ Pozicioniȱdheȱzhvendosjaȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱ kryesoreȱ nëȱ këtëȱ kapitullȱ ështëȱ siȱ mundȱ origjinë,ȱkoordinataȱ
tëȱ përdorimȱ matematikënȱ përȱ tëȱ përshkruarȱ kuadratiȱiȱparë,ȱiȱdytë,ȱiȱtretëȱdheȱiȱkatërtȱ
pozicioninȱ oseȱ zhvendosjenȱ eȱ njëȱ objekti.ȱ simetria,ȱdrejtëzȱsimetrie,ȱboshtiȱsimetrikȱ
Koordinatatȱ përshkruajnëȱ pozicionin.ȱ kulm,ȱkulmeȱ
Transformimetȱ (pasqyrimi,ȱ rrotullimiȱ dheȱ paralele,ȱpinguleȱ
zhvendosja)ȱ përshkruajnëȱ lëvizjen.ȱ ȱ Mbasiȱ njëȱ këndȱiȱngushtë,ȱiȱgjerëȱdheȱiȱjashtëmȱ
objektȱ lëviz,ȱ koordinatatȱ qëȱ përshkruajnëȱ drejtëzaȱeȱsimetrisë,ȱreflekton,ȱreflektimiȱ
pozicioninȱ eȱ tijȱ ndryshojnë.ȱ Ështëȱ eȱ rrotullim,ȱrrotullonȱ
rëndësishmeȱqëȱnxënësitȱtëȱmësojnëȱnëȱmënyrëȱ zhvendos,ȱzhvendosjeȱ
aktive.ȱ Ataȱ duhetȱ tëȱ mësojnëȱ dukeȱ vepruarȱ transformimȱ
ndryshiminȱ eȱ pozicionitȱ taȱ shikojnëȱ siȱ orar,ȱantiorarȱ
ndryshonȱ pozicioni.ȱ Nëȱ vendȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ ȱ
pasqyraȱ përȱ pasqyriminȱ ataȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ ȱ
letraȱ meȱ formatȱ qëȱ doȱ tëȱ rrotullohen,ȱ doȱ tëȱ ȱ
zhvendosenȱ apoȱ doȱtëȱ pasqyrohen.ȱ Kjoȱ iȱlejonȱ ȱ
nxënësitȱt’iȱlëvizinȱfizikishtȱobjektet.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ harrojnëȱ rendinȱ eȱ ȱ
koordinatave.ȱ Disaȱ mësuesȱ përdorinȱ frazën:ȱ ȱ
Ecënȱpërgjatëȱkorridoritȱdheȱpërpjetëȱshkallëve.ȱKjoȱ ȱ
iȱ kujtonȱ nxënësveȱ qëȱ koordinataȱ eȱ parëȱ (x)ȱ ȱ
përshkruanȱ pozicioninȱ përgjatëȱ boshtitȱ ȱ
horizontalȱ (boshtiȱ x)ȱ dheȱ eȱ dytaȱ (boshtiȱ y)ȱ ȱ
përshkruanȱ pozicioninȱ lartȱ eȱ ȱ poshtëȱ përgjatëȱ ȱ
boshtitȱvertikalȱ(y).ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ
Tëȱlexoshȱdheȱtëȱshkruashȱ Siȱmundȱt’iȱpërdorȱkoordinatatȱpërȱtëȱpërshkruarȱpozicioninȱnëȱnjëȱ
koordinatatȱ bosht?ȱ 83
Simetriȱdheȱrrotullimeȱ Siȱmundȱtëȱthemȱkuȱdoȱtëȱjetëȱnjëȱshumëkëndëshȱmbasȱnjëȱsimetrieȱ
kuȱbrinjëtȱnukȱjanëȱparaleleȱmeȱdrejtëzatȱeȱsimetrisë?ȱ
Siȱ mundȱ tëȱ themȱ kuȱ doȱ tëȱ jetëȱ njëȱ shumëkëndëshȱ mbasȱ njëȱ
zhvendosjejeȱoseȱnjëȱrrotullimiȱmeȱkëndȱ90ºȱrrethȱnjëȱpike?ȱ
ȱ

7ȱ Rrjetiȱkoordinativȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱlexohenȱdheȱshkruhenȱkoordinatatȱnëȱtëȱ
katërȱkuadrantet.ȱ
x Tëȱ parashikohenȱ kuȱ doȱ tëȱ jetëȱ njëȱ
shumëkëndëshȱ mbasȱ njëȱ simetrie,ȱ njëȱ
zhvendosjejeȱ oseȱ rrotullimiȱ 900ȱ rrethȱ njëritȱ
prejȱkulmeveȱtëȱtij.ȱ
ȱ
x Njihniȱformatȱ2Dȱeȱ3Dȱdheȱlidhjetȱeȱtyre.ȱ
ȱ
x Libraȱ oseȱ revistaȱ meȱ ilustrimeȱ qëȱ përdorinȱ
simetriȱ simetri.ȱ Nëȱ mënyrëȱ alternative,ȱ ataȱ mundȱ tëȱ
x Kameraȱdigjitaleȱ gjejnëȱ njëȱ fotoȱ meȱ shembujȱ oseȱ modeleȱ qëȱ
ȱ
përdorinȱ simetrinëȱ (oseȱ modeleȱ natyroreȱ aȱ
modeleȱ nëȱ strukturaȱ arkitekturoreȱ rrethȱ
Kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ shikojëȱ imazhetȱ teȱ libriȱ iȱ
shkollës).ȱ Pastajȱ thuajuȱ grupeveȱ tëȱ përdorinȱ
nxënësit.ȱ Thuajuȱ atyreȱ tëȱ provojnëȱ përȱ tëȱ
këtoȱ modeleȱ përȱ tëȱ krijuarȱ posteraȱ kuȱ jepetȱ
përshkruarȱformënȱsaȱmëȱqartëȱtëȱjetëȱeȱmundur.ȱ
fjaloriȱiȱshpjeguarȱnëȱhyrjeȱtëȱkapitullit.ȱ
Ataȱduhetȱtëȱimagjinojnëȱsikurȱpoȱjaȱshpjegojnëȱnëȱ ȱ
telefonȱdikujtȱqëȱnukȱeȱshehȱimazhinȱporȱqëȱdoȱt’iȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
bëjëȱnjëȱkopjeȱtëȱsaktë.ȱJuȱmundȱtëȱkeniȱnevojëȱpërȱ Thuajuȱ grupeveȱ tëȱ ndajnëȱ posteratȱ eȱ tyreȱ meȱ
fjalorinȱ bazëȱ përȱ gjuhënȱ eȱ përdorur.ȱ Fjaloriȱ iȱ klasën.ȱVendosniȱnjëȱposterȱpërȱtaȱshfaqurȱpërȱ
përdorurȱpërȱkëtëȱkapitullȱështë:ȱ gjithëȱ kapitullin.ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ
Origjinëȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱkoordinataȱȱȱȱȱȱȱȱkuadrantȱ këtëȱ posterȱ dheȱ idetëȱ eȱ tyreȱ përȱ tëȱ plotësuarȱ
simetriȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱvijëȱsimetrikeȱȱȱboshtȱsimetrikȱ librinȱeȱnxënësit.ȱ
kulmȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱkulmeȱ ȱ
paraleleȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱpinguleȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
këndȱiȱngushtëȱȱkëndȱiȱgjerëȱȱȱȱkëndȱiȱjashtëmȱ Nxënësitȱmundȱtëȱgjejnëȱshembujȱtëȱngjashëmȱ
drejtëzaȱeȱsimetrisëȱpasqyronȱȱȱpasqyrimȱ tëȱ modeleveȱ nëȱ shtëpi,ȱ vendetȱ eȱ faljesȱ oseȱ
rrotulloȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱrrotullimȱ vendetȱqëȱataȱvizitojnë.ȱ
zhvendosȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱzhvendosjeȱȱȱȱȱȱȱȱtransformimȱ ȱ
orarȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱkundërȱorarȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Kërkojiȱnjëritȱngaȱgrupetȱtëȱlexojnëȱudhëzimetȱeȱ Ndërkohëȱqëȱnxënësitȱtëȱjapinȱinstruksionetȱnëȱ
84ȱ
tyreȱklasës.ȱNdërkohëȱqëȱataȱlexojnëȱudhëzimet,ȱ aktivitetinȱprezantues,ȱbëjȱnjëȱshënimȱmeȱfjalëtȱ
provoȱtëȱkrijoshȱimazhinȱnëȱdërrasë.ȱ kyçeȱ qëȱ ataȱ përdorinȱ nëȱ dërrasë.ȱ Përfshijiȱ tëȱ
ȱ
gjithaȱfjalëtȱngaȱfjaloriȱmëȱlart.ȱ
ȱ
Udhëzojiȱ nxënësitȱ qëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ tëȱ
ȱ
gjejnëȱ njëȱ shembullȱ tëȱ njëȱ modeliȱ tëȱ qilimaveȱ
artizanalëȱ oseȱ çdoȱ vizatimȱ aȱ modelȱ qëȱ përdorȱ

7Aȱ Leximiȱdheȱvendosjaȱeȱkoordinataveȱnëȱrrjetinȱkoordinativȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱlexohenȱdheȱtëȱshkruhenȱkoordinatatȱnëȱ
tëȱkatërȱkuadrantet.ȱ
ȱ
x Nxirrȱinformacionȱtëȱriȱngaȱaiȱekzistuesȱdheȱ
shikoȱ efektinȱ qëȱ informacioniȱ ekzistuesȱ kaȱ
tekȱinformacioniȱiȱri.ȱ
x Kuptoȱ sistemetȱ eȱ përditshmeȱ tëȱ matjesȱ sëȱ
gjatësisë.ȱ
ȱ
x Metërȱshiritȱ fjalitëȱ eȱ tyreȱ rrethȱ pozicionitȱ tëȱ njerëzveȱ oseȱ
x Letërȱeȱmilimetruarȱ objekteveȱnëȱklasë.ȱ
ȱ
ȱ
Përȱshembull:ȱ
Kërkoȱngaȱnxënësitȱnëȱçifteȱtëȱlistojnëȱtëȱgjithaȱ
ȱ
faktetȱqëȱataȱmbajnëȱmendȱrrethȱkoordinataveȱ
Kushȱuletȱnëȱpikënȱ(3,4)?ȱ
dheȱ shkrimitȱ tëȱ tyreȱ nëȱ rrjetinȱ koordinativ.ȱ
Saȱnxënësȱjanëȱnëȱkuadrantinȱeȱparë?ȱ
Mbasȱ pesëȱ minutashȱ merrȱ aprovimȱ ngaȱ klasa.ȱ ȱ
Thuajuȱ atyreȱ qëȱ ataȱ duhetȱ tëȱ bëjnëȱ njëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
planimetriȱ tëȱ klasës.ȱ Siȱ grupȱ ataȱ duhetȱ tëȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ planeȱ tëȱ tillaȱ tëȱ
vendosin:ȱ dhomaveȱnëȱshtëpi.ȱ
Cilaȱështëȱshkallaȱmëȱeȱmirëȱpërȱt’uȱpërdorur?ȱ ȱ
Aȱdoȱtaȱvizatoniȱnjëȱplanȱtëȱshkallëzuarȱtëȱklasës?ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Aȱdoȱt’iȱvizatoniȱnjerëzitȱnëȱklasë?ȱ Modeloniȱ gjuhënȱ eȱ përdorurȱ përȱ koordinataȱ
Aȱdoȱtaȱvizatoniȱpozicioninȱeȱobjekteve?ȱ dukeȱdrejtuarȱpyetje.ȱPërȱshembull:ȱ
(Kyȱ aktivitetȱ varetȱ ngaȱ eksperiencaȱ tëȱ Cilëtȱnxënësȱjanëȱnëȱkuadrantinȱeȱtretë?ȱ
mëparshmeȱ tëȱ nxënësve.ȱ Tiȱ mundȱ tëȱ zgjedhëshȱ Kuȱështëȱorigjinaȱeȱklasës?ȱ
tëȱudhëzoshȱdisaȱnxënësȱpërȱtëȱkrijuarȱnjëȱplanȱtëȱ Siȱeȱmbaniȱmendȱrendinȱeȱkoordinatave?ȱ
vogëlȱdheȱdisaȱtëȱvendosinȱpikatȱoseȱobjektet).ȱ ȱ
ȱ ȱ
Thuajuȱnxënësveȱtëȱpunojnëȱnëȱgrupeȱtëȱvoglaȱ ȱ
neȱaktivitetetȱeȱlibritȱtëȱnxënësit.ȱKjoȱtëȱsiguronȱ ȱ 85
qëȱ nxënësitȱ doȱ taȱ diskutojnëȱ punën.ȱ Nxënësitȱ ȱ
mundȱedheȱtëȱshikojnëȱvendimetȱeȱnjëriȬtjetrit.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Kërkoȱngaȱçdoȱgrupȱtëȱpyesëȱpërȱnjëȱngaȱpesëȱ
ȱ

7Aȱ Leximiȱdheȱvendosjaȱeȱkoordinataveȱnëȱrrjetinȱkoordinativȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱlexohenȱdheȱshkruhenȱkoordinatatȱnëȱtëȱ
katërȱkuadrantet.ȱ
x Tëȱ klasifikohenȱ shumëkëndëshaȱ tëȱ
ndryshëmȱdheȱkuptohenȱnëseȱnjëȱformëȱ2Dȱ
ështëȱshumëkëndëshȱapoȱjo.ȱ
x Tëȱ identifikohen,ȱ tëȱ përshkruhenȱ cilësitëȱ eȱ
katërkëndëshaveȱ (dukeȱ përfshirëȱ paraleloȬ
gramin,ȱ rombinȱ dheȱ trapezin)ȱ dheȱ tëȱ
klasifikohenȱdukeȱpërdorurȱbrinjëtȱparalele,ȱ
brinjëȱtëȱbarabarta,ȱkëndeȱtëȱbarabarta.ȱ
x Identifikoȱ dheȱ përshkruajȱ cilësitëȱ eȱ
katërkëndëshaveȱ (dukeȱ përfshirëȱ ȱ
paralelogramin,ȱ rombinȱ dheȱ trapezin)ȱ dheȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ
klasifikojiȱ dukeȱ përdorurȱ brinjëtȱ paralele,ȱ Thuajuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ nëȱ
brinjëȱtëȱbarabarta,ȱkëndeȱtëȱbarabarta.ȱ aktivitetetȱ eȱ fletorësȱ sëȱ punës.ȱ Çdoȱ nxënësȱ
x Nxirrȱinformacionȱtëȱriȱngaȱaiȱekzistuesȱdheȱ përgatitȱ4ȱshumëkëndëshaȱtëȱndryshëmȱpërȱt’iȱ
shikoȱ efektinȱ qëȱ informacioniȱ ekzistuesȱ kaȱ ndarëȱmeȱanëtarinȱtjetërȱtëȱgrupit.ȱ
tekȱinformacioniȱiȱri.ȱ ȱ
x Njihniȱ formaȱ 2Dȱ dheȱ 3Dȱ dheȱ lidhjetȱ midisȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
tyre.ȱ Kërkoȱngaȱnxënësitȱqëȱtëȱtëȱjapinȱinstruksioneȱ
ȱ qëȱ tiȱ taȱ rikrijoshȱ formënȱ qëȱ ataȱ shpjegojnë.ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Pastajȱ modeloȱ përdoriminȱ eȱ gjuhësȱ sëȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ128Ȭ129ȱ përshtatshmeȱdukeȱthënëȱsaȱmëȱshumëȱcilësiȱtëȱ
x Dyȱshumëkëndëshaȱtëȱvizatuarȱnëȱnjëȱrrjetëȱ formës.ȱ
karteziane,ȱ eȱ cilaȱ tëȱ përgatitȱ mëȱ mirëȱ përȱ ȱ
mësimin.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x Letërȱeȱmilimetruarȱ Tiȱ mundȱ t’uȱ kërkoshȱ nxënësveȱ tëȱ vizatojnëȱ
ȱ gjëraȱmëȱkomplekseȱnëȱminitabelatȱeȱtyre.ȱPërȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ shembull:ȱ formaȱ tëȱ hapuraȱ oseȱ formaȱ meȱ vijaȱ
Përdorȱ njëȱ ngaȱ shumëkëndëshatȱ qëȱ keȱ tëȱlakuara.ȱ
përgatiturȱ paraȱ mësimit.ȱ Lexoȱ koordinatatȱ eȱ ȱ
çdoȱ kulmi.ȱ Thuajuȱ nxënësveȱ tëȱ shënojnëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
86ȱ kulmetȱ nëȱ letratȱ eȱ tyreȱ katroreȱ përȱ taȱ rikrijuarȱ Ndërkohëȱqëȱnxënësitȱpunojnë,ȱbëjuȱpyetjeȱpërȱ
shumëkëndëshin.ȱ Pastajȱ thuajuȱ nxënësveȱ tëȱ tëȱinkurajuarȱpërdoriminȱeȱgjuhësȱsëȱcilësisëȱsëȱ
flasinȱ meȱ njëȱ shoqe/shokȱ tëȱ grupitȱ dheȱ tëȱ shumëkëndëshave.ȱPërȱshembull:ȱ
listojnëȱsaȱmëȱshumëȱcilësiȱtëȱformës,ȱpërfshirëȱ Aȱkaȱvijaȱparalele/pingule?ȱ
dheȱemrinȱeȱformës.ȱPërsëriteȱedheȱpërȱfigurënȱ Çfarëȱllojȱsimetrieȱkaȱajoȱforma?ȱ
eȱ dytë.ȱ Përdorȱ njëȱ formëȱ tëȱ rregulltȱ dheȱ njëȱ tëȱ Aȱkaȱkëndeȱtëȱngushta/tëȱgjeraȱoseȱtëȱjashtme?ȱ
parregullt.ȱ ȱ

7Bȱ Pasqyrimiȱdheȱrrotullimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ parashikohetȱ vendndodhjaȱ eȱ njëȱ shumëȬ
këndëshiȱpasȱnjëȱpasqyrimi,ȱnjëȱlëvizjejeȱoseȱnjëȱ
rrotullimiȱ900ȱrrethȱkulmitȱtëȱtij.ȱ
x Nxirrȱ informacioneȱ tëȱ rejaȱ ngaȱ informacionetȱ
ekzistueseȱ dheȱ kuptoȱ efektinȱ qëȱ kaȱ kjoȱ pjesëȱ eȱ
informacionitȱtekȱinformacioniȱtjetër.ȱ
x Drejtkëndëshȱiȱmadhȱdheȱtrekëndëshȱbarabrinjësȱ
x Ngjitëse,ȱletra,ȱgërshërëȱ Lëvizȱ trekëndëshinȱ ȱ katërȱ herë.ȱ Kjoȱ krijonȱ njëȱ
x Njëȱ rrjetȱ iȱ përgatiturȱ kartezian,ȱ boshteȱ tëȱȱ modelȱtëȱdrejtkëndëshaveȱdheȱtrekëndëshave.ȱȱ
emërtuaraȱngaȱȬ10ȱderiȱ10ȱnëȱtabelëȱtëȱbardhëȱ
ȱ
x Letraȱtëȱpërgatituraȱmeȱudhëzimetȱeȱmëposhtme:ȱ
Pasqyrimȱmbiȱboshtinȱox.ȱ
Nxënësitȱ punojnëȱ individualishtȱ nëȱ aktivitetinȱ eȱ
Pasqyrimȱmbiȱboshtinȱoyȱ.ȱ
libritȱtëȱnxënësit.ȱKërkojuȱatyreȱtëȱkrijojnëȱpunëȱartiȱ
Rrotullimȱ 90°ȱ nëȱ drejtimȱ tëȱ akrepaveȱ tëȱ orësȱ ȱ rrethȱ
dukeȱpërdorurȱshumëkëndëshaȱtëȱthjeshtëȱsiȱbazë.ȱ
njëȱkulmi.ȱ
Sëȱ pari,ȱ thuajiȱ nxënësveȱ tëȱ presinȱ formatȱ qëȱ doȱȱ
Rrotullimȱ 90°ȱ nëȱ drejtimȱ tëȱ kundërtȱ tëȱ akrepaveȱ tëȱ
përdorinȱ siȱ bazëȱ nëȱ punënȱ eȱ artitȱ tëȱ tyre.ȱ Mëȱ pasȱ
orësȱȱrrethȱnjëȱkulmi.ȱ
kërkojuȱ atyreȱ tëȱ përdorinȱ transformimeȱ tëȱ
Zhvendosȱ3njësiȱnëȱdrejtiminȱpozitivȱtëȱboshtitox.ȱ
ndryshme,ȱ siȱ rrotullime,ȱ lëvizjeȱ dheȱpasqyrimeȱȱnëȱ
Zhvendosȱ4njësiȱnëȱdrejtiminȱnegativtëȱboshtitoy.ȱ
këtoȱformaȱpërȱtëȱpërfunduarȱpunëtȱeȱtëȱtyreȱartit.ȱ
Bashkëngjitȱ drejtkëndëshinȱ meȱ rrjetinȱ nëȱ tabelë.ȱ
Zgjidhniȱdisaȱprejȱpunëveȱtëȱartitȱtëȱpërfunduaraȱ
Vizatoȱ rrethȱ drejtkëndëshitȱ përȱ tëȱ shënuarȱ
përȱ t’iȱ ndarëȱ meȱ klasën.ȱ Modelimiȱ iȱ përdorimitȱȱ
pozicioninȱ eȱ saj.ȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ vijëȱ nëȱ
tëȱlëvizjesȱpërshkruanȱatëȱqëȱtiȱmundȱtëȱshikosh.ȱ
kryeȱ tëȱ klasës.ȱ Thuajiȱ tëȱ marrȱ njëȱ letër,ȱ tëȱ kryejëȱ
Përȱshembull:ȱ
udhëzimetȱ përkatëseȱ tëȱ mësimitȱ përȱ tëȱ shënuarȱ
Unëȱmundȱtëȱshohȱkëtuȱnjëȱpasqyrimȱnëȱboshtinȱox.ȱ
pozicioninȱ eȱ riȱ tëȱ drejtkëndëshitȱ nëȱ rrjetinȱ
Juȱeȱlëvizëtȱkëtëȱformë.ȱ
koordinativ.ȱ Përsëriteȱ këtëȱ shembullȱ meȱ treȱ oseȱ
Aȱmundȱtëȱshihniȱndonjëȱndryshimȱnëȱkëtëȱmodel?ȱ
mëȱ shumëȱ nxënës,ȱ
kuȱ nëȱ çdoȱ herëȱ tëȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱgjejnëȱmodeleȱtëȱngjashmeȱnëȱ
lëvizetȱ ȱ formaȱ eȱ
shtëpiȱoseȱnëȱmjedisinȱrrethuesȱdheȱtëȱshkruajnëȱȱ 87
mëparshme.ȱ
përshkrimet.ȱ
Përsëriteȱ meȱ
trekëndëshat.ȱ Këtëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
herëȱ lejojeȱ nxënësinȱ Ndërsaȱ nxënësitȱ punojnëȱ kërkojuȱ atyreȱ tëȱ
eȱparëȱtëȱzgjedhëȱnjëȱ artikulojnëȱ llojinȱ eȱ shndërrimitȱ qëȱ ataȱ janëȱ dukeȱ
pozicionȱ ȱ fillestarȱ përdorur.ȱ
përȱ trekëndëshin.ȱ Aȱështëȱkyȱnjëȱpasqyrim,ȱnjëȱrrotullimȱapoȱnjëȱlëvizje?ȱ
Kuȱështëȱvijaȱpasqyrueseȱpërȱkëtëȱsimetriȱ?ȱ

7Bȱ Pasqyrimiȱdheȱrrotullimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ parashikohetȱ vendndodhjaȱ eȱ njëȱ shumëȬ
këndëshiȱpasȱnjëȱpasqyrimi,ȱnjëȱlëvizjejeȱoseȱnjëȱ
rrotullimiȱ900ȱrrethȱkulmitȱtëȱtij.ȱ
x Nxirrȱ informacioneȱ tëȱ rejaȱ ngaȱ
informacionetȱekzistueseȱdheȱkuptoȱefektinȱ
qëȱ kaȱ kjoȱ pjesëȱ eȱ informacionitȱ tekȱ
informacioniȱtjetër.ȱ
x Përgatitniȱ “labirint”,ȱ dukeȱ përdorurȱ Inkurajoȱnxënësitȱqëȱtëȱpërdorinȱformaȱtëȱcilatȱ
shkumsaȱ oseȱ konȱ tëȱ vegjëlȱ nëȱ njëȱ hapësirëȱ nukȱ janëȱ thjeshtȱ katërkëndësha.ȱ Ataȱ duhetȱ tëȱ
tëȱmadheȱtëȱhapur.ȱ vizatojnëȱ formaȱ tëȱ njëȱ madhësieȱ tëȱ duhurȱ tëȱ
x Letraȱmeȱngjyra,ȱgërshërëȱ cilatȱdoȱtëȱpërshtatenȱnëȱrrjetinȱkoordinativ.ȱ
x Tabelaȱtëȱvoglaȱtëȱbardha.ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Vizatoȱ njëȱ sërëȱ boshteshȱ koordinativȱ nëȱ tabelë.ȱ
Paraȱ mësimitȱ përgatitniȱ njëȱ labirintȱ nëȱ dyshemeȱ Kërkojiȱnjëȱnxënësiȱtëȱvizatojëȱfigurënȱfillestareȱnëȱ
meȱ shkumësȱ oseȱ koneȱ tëȱ vegjël.ȱ Përfshiȱ kthesatȱ rrjetinȱkoordinativ.ȱMëȱpas,ȱkërkojuȱatyreȱtëȱjapinȱ
majtasȱdjathtasȱmeȱkëndȱ90°.ȱ koordinatatȱ eȱ figurësȱ pasȱ lëvizjesȱ sëȱ parëȱ ȱ qëȱ
Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ tëȱ qëndrojëȱ nëȱ hyrjeȱ tëȱ kërkohetȱnëȱlibrinȱeȱnxënësit.ȱKërkojiȱnjëȱnxënësiȱ
labirintit.ȱ Lidhjaniȱ sytëȱ atij.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ tjetërȱtëȱvizatojëȱlëvizjenȱeȱre.ȱKërkojuȱnxënësveȱtëȱ
tjerëȱnëȱ radhëȱ t’iȱ japinȱudhëzimeȱnxënësitȱ përȱtaȱ tjerëȱ tëȱ shkruajnëȱ lëvizjetȱ nëȱ tabelatȱ eȱ tyreȱ tëȱ
udhëhequrȱ atëȱ përmesȱ labirintit.ȱ Këtoȱ udhëzimeȱ bardhaȱ tëȱ vogla.ȱ Pasȱ 1ȱ minuteȱ kërkojuȱ atyreȱ tëȱ
mundȱtëȱjenëȱtëȱtipit:ȱ tregojnëȱtabelatȱeȱtyreȱtëȱgjithëȱnëȱtëȱnjëjtënȱkohë.ȱ
Ecniȱpërparaȱ4ȱhapa.ȱKthehuȱ90°ȱnëȱdejtimȱtëȱkundërtȱ Evidentoniȱ nxënësitȱ meȱ lëvizjetȱ eȱ pasakta,ȱ
tëȱakrepaveȱtëȱorësȱ shpjegojuȱcilaȱlëvizjeȱduhejȱtëȱishteȱnëȱmënyrëȱqëȱ
Tiȱ mundȱ tëȱ krijoshȱ dyȱ ataȱ tëȱ mundȱ tëȱ shohinȱ gabiminȱ eȱ tyre.ȱ Përsëriteȱ
oseȱ treȱ labirinteȱ dheȱ taȱ përȱshembullȱnëȱpyetjetȱ2ȱdheȱ3.ȱ
ktheshȱkëtëȱaktivitetȱnëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
njëȱ konkurs.ȱ Përȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ udhëzojnëȱ njëriȱ –ȱ tjetrinȱ
shembull,ȱ përgjatëȱlabirintit.ȱ
88ȱ fituesiȱ mundȱ tëȱ jetëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ekipiȱ qëȱ përfundonȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ artikulojnëȱ ȱ udhëzimet.ȱ
labirintinȱ ȱ nëȱ kohëȱ mëȱ Kjoȱ iȱ ndihmonȱ tëȱ punojnëȱ individualishtȱ nëȱ
tëȱshpejtë.ȱ shqiptiminȱ dheȱ saktësinëȱ eȱ fjalorit,ȱ modelȱ iȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ dobishëmȱnëȱudhëzime,ȱpërȱshembull:ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ përfundojnëȱ ȱ aktivitetinȱ Ecniȱpërparaȱpesëȱhapa.ȱ
nëȱlibrinȱtëȱnxënësit.ȱ Kthehuniȱnëȱdrejtimȱtëȱakrepaveȱtëȱorësȱ900.ȱ

ȱ
ȱ
x Të lexohetȱ dheȱ vizatohetȱ hartaȱ eȱ
koordinataveȱnëȱtëȱkatërtȱkuandrantet.ȱ
x Tëȱ parashikohetȱ kuȱ njëȱ shumëkëndëshȱ doȱ
tëȱ jetëȱ pasȱ njëȱ pasqyrimi,ȱ njëȱ lëvizjejeȱ oseȱ
njëȱrrotullimiȱ900ȱrrethȱkulmitȱtëȱtij.ȱ
ȱ
x Njihniȱformatȱ2Dȱdheȱ3ȱDȱdheȱlidhjetȱeȱtyre.ȱ
ȱ
x Shembujȱtëȱlogoveȱ
x Letërȱmeȱkatrorëȱpërȱvizatimȱdheȱprojektimȱ ȱ
ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ njëȱ gamëȱ tëȱ gjerëȱ
Vështroȱ shembujtȱ eȱ logove.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ logoshȱ kuȱ mundȱ t’iȱ rreshtojnëȱ atoȱ sipasȱ
nëȱgrupȱtëȱlistojnëȱelementetȱeȱlogoveȱefektiveȱ.ȱ kritereveȱ tëȱ efektivitetitȱ tëȱ prezantimit.ȱ
Merrȱ përshtypjetȱ ngaȱ nxënësit.ȱ Bëjȱ njëȱ listëȱ tëȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ kriteretȱ eȱ tyreȱ përȱ
kritereveȱ tëȱ logoveȱ efektive.ȱ Shpjegojuȱ tëȱhartuarȱlogoȱalternativeȱpërȱmarkatȱeȱtyreȱtëȱ
nxënësveȱseȱdoȱtaȱpërdorinȱkëtëȱlistëȱkritereshȱ preferuara.ȱ
nëȱfundȱtëȱmësimit.ȱ ȱ
ȱ
Angazhohuȱ nëȱ diskutimeȱ meȱ secilinȱ grupȱ përȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ veprimtarinëȱ
tëȱkuptuarȱseȱsiȱataȱhartuanȱlogotȱeȱtyre.ȱPyetiȱ
eȱ libritȱ tëȱ nxënësit.ȱ Strukturaȱ eȱ mundurȱ përȱ
nxënësit,ȱsiȱȱpërȱshembull:ȱ
aktivitetinȱështë:ȱ
ȱ
Seciliȱ anëtarȱ iȱ grupitȱ vizatonȱ njëȱ logoȱ përȱ
Çfarëȱformëȱështëȱkjo?ȱ
shkollën.ȱ
Kuȱpasqyrohetȱkjoȱformë?ȱ
Grupiȱ shikonȱ logotȱ meȱ radhë.ȱ Ataȱ listojnëȱ
Çfarëȱeȱbënȱkëtëȱlogoȱnjëȱlogoȱefektive?ȱ
pjesëtȱ pozitiveȱ dheȱ shënojnëȱ ndryshimetȱ eȱ
ȱ
mundshmeȱqëȱduhenȱbërë.ȱ
ȱ
Grupiȱ përzgjedhȱ logonȱ mëȱ tëȱ preferuarȱ dheȱ
ȱ
punonȱȱpërȱtaȱpërmirësuarȱatë.ȱ
ȱ
ȱ 89
ȱ
Kompetencaȱ eȱ komunikimitȱ dheȱ eȱ
ȱ
shprehjesȱ
ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ paraqesëȱ logonȱ eȱ tyre.ȱ
ȱ
Pjesaȱ tjetërȱ eȱ klasësȱ ȱ vlerësonȱ logonȱ përȱ çdoȱ
ȱ
grup.ȱ Klasaȱ mëȱ pasȱ përdorȱ kriteretȱ eȱ
ȱ
vendosuraȱpërȱtëȱpërzgjedhurȱmbiȱlogonȱmëȱtëȱ
mirë.ȱ

ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Të lexohetȱ dheȱ vizatohetȱ hartaȱ eȱ
koordinataveȱnëȱtëȱkatërtȱkuandrantet.ȱ
x Tëȱ parashikohetȱ kuȱ njëȱ shumëkëndëshȱ doȱ
tëȱ jetëȱ pasȱ njëȱ pasqyrimi,ȱ njëȱ lëvizjejeȱ oseȱ
njëȱrrotullimiȱ900ȱrrethȱkulmitȱtëȱtij.ȱ
ȱ
x Njihniȱformatȱ2Dȱdheȱ3Dȱdheȱlidhjetȱeȱtyre.ȱ
ȱ
x Shembujȱtëȱlogoveȱ
x Letërȱmeȱkatrorëȱpërȱvizatimȱdheȱprojektimȱ ataȱmendojnëȱseȱjanëȱefektiveȱpërȱposteratȱdheȱ
ȱ njëȱgjëȱqëȱataȱdoȱtëȱdoninȱtaȱndryshonin.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ ȱ
Pyetiȱnxënësit,ȱnëȱçifte,ȱpërȱtëȱdiskutuar:ȱÇfarëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
juȱ ndihmonȱ tëȱ kujtoniȱ kuptiminȱ eȱ fjalorit?ȱ Nxënësitȱmundȱtëȱpërdorinȱposteratȱeȱtyreȱpërȱ
matematikor?ȱ Merrniȱ reagimet.ȱ Listoniȱ këtoȱ t’uȱ mësuarȱ grupeveȱ tëȱ tjeraȱ tëȱ nxënësveȱ
faktorëȱnëȱtabelë.ȱKujtojuȱnxënësveȱshqiptiminȱ kuptiminȱeȱkëtyreȱfjalëve.ȱ
eȱ fjalëveȱ tëȱ fjaloritȱ nëȱ librinȱ eȱ punësȱ sëȱ ȱ
nxënësve.ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Fokusiȱ iȱ këtijȱ aktivitetiȱ siȱ njëȱ eȱ tërëȱ ështëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ zhvillimiȱ iȱ gjuhësȱ dheȱ mbështetja.ȱ Ështëȱ eȱ
Kërkojuȱnxënësveȱtëȱpërfundojnëȱindividualishtȱ rëndësishmeȱ tëȱ inkurajohenȱ nxënësitȱ tëȱ flasinȱ
detyrënȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Kjoȱ juȱ lejonȱ tëȱ përȱ posteratȱ eȱ tyreȱ nëȱ vendȱ qëȱ taȱ përfundojnëȱ
vlerësojnëȱ tëȱ kuptuaritȱ individual.ȱ Ështëȱ eȱ këtëȱsiȱnjëȱdetyrëȱmeȱshkrim.ȱ
rëndësishmeȱ qëȱ t’uȱ kërkohetȱ nxënësveȱ qëȱ t’juȱ ȱ
shpjegojnëȱjuveȱposteratȱeȱtyreȱindividuale.ȱ
ȱ
Kjoȱ juȱ jepȱ mundësinëȱ tëȱ dëgjoniȱ shqiptiminȱ eȱ
tyreȱ siȱ dheȱ përȱ tëȱ parëȱ seȱ ataȱ iȱ kanëȱ tëȱ qartaȱ ȱ
kuptimetȱ eȱ fjalëve.ȱ Kjoȱ gjithashtuȱ juȱ lejonȱ përȱ ȱ
t’uȱ korrigjuarȱ ndonjëȱ keqkuptimȱ oseȱ
konfuzion.ȱ ȱ
90ȱ ȱ ȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ çifteȱ përȱ tëȱ
vlerësuarȱ posteratȱ eȱ tëȱ tjerëve.ȱ Thuajuȱ ȱ
nxënësveȱtëȱshkruajnëȱoseȱtëȱthonëȱdyȱgjëraȱqëȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ6,ȱrrethoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ b) Iȱnjëȱlëvizjeȱ2ȱnjësiȱnëȱdrejtimȱnegativȱtëȱoxȱ
c) Iȱnjëȱlëvizjeȱ2ȱnjësiȱnëȱdrejtimȱpozitivȱtëȱoyȱ
1. Cilatȱjanëȱkoordinatatȱeȱpikësȱsëȱshënuar?ȱ
d) Iȱnjëȱlëvizjeȱ2ȱnjësiȱnëȱdrejtimȱnegativȱtëȱoyȱ
ȱ
ȱ
2. Pikatȱnëȱkuadratinȱeȱtretëȱȱkanë:ȱ
ȱ
a) koordinatatȱxȱpozitiveȱdheȱkoordinatatȱyȱ 6. Kyȱdiagramȱështëȱnjëȱshembullȱi:ȱ
pozitiveȱ a) Njëȱrrotullimȱmeȱkëndȱ90°ȱnëȱdrejtimȱtëȱ
b) koordinatatȱxȱpozitiveȱdheȱkoordinatatȱyȱ akrepaveȱtëȱorësȱmeȱqendërȱkulminȱȱAȱ
negativeȱ b) Njëȱrrotullimȱmeȱkënd90°ȱnëȱdrejtimȱtëȱ
c) koordinatatȱxȱnegativeȱdheȱkoordinatatȱyȱ kundërtȱ tëȱ akrepaveȱ tëȱ orësȱ meȱ qendërȱ
pozitiveȱ kulminȱAȱ
d) koordinatatȱxȱnegativeȱdheȱkoordinatatȱyȱ c) Njëȱsimetriȱsipasȱboshtiȱoxȱ
negativeȱ d) Njëȱsimetriȱsipasȱȱboshtiȱoyȱ
3. Koordinatatȱeȱorigjinësȱjanë:ȱ 7. Nëȱ rrjetinȱ koordinativȱ tëȱ mëposhtëmȱ
a) 0ȱnëȱboshtinȱxȱdheȱçdoȱvlerëȱnëȱboshtinȱyȱ vizatoniȱkatrorëȱpasi:ȱ
b) 0ȱnëȱboshtinȱyȱȱdheȱçdoȱvlerëȱnëȱboshtinȱxȱ a) Zhvendosjesȱ meȱ 3ȱ njësiȱ nëȱ drejtiminȱ
c) (0,ȱ0)ȱ pozitivȱtëȱboshtitȱoyȱ
d) kjoȱvaretȱseȱkuȱështëȱvendosurȱorigjinaȱ b) Simetrisëȱsipasȱboshtitȱoxȱ
4. Cilatȱngaȱformulimetȱȱeȱmëposhtmeȱjanëȱtëȱȱ c) Rrotullimitȱ meȱ qendërȱ nëȱ kulminȱ qëȱ
saktë?ȱ ndodhetȱnëȱboshtinȱoyȱdheȱkëndȱ90°ȱnëȱ
a) Juȱ gjithmonëȱ shkruaniȱ koordinatënȱ yȱ drejtimȱtëȱakrepaveȱtëȱorësȱ.ȱ
paraȱkordinatësȱxȱȱ
b) Juȱ gjithmonëȱ shkruaniȱ koordinatënȱ xȱ
paraȱkoordinatësȱyȱ
c) Nukȱ kaȱ rëndësiȱ radhaȱ qëȱ juȱ shkruaniȱ
koordinatatȱ
91
ȱ
ȱ ȱ
5. Lëvizjaȱ ngaȱ trekëndëshiȱ nëȱ tëȱ djathtëȱ nëȱ ȱ
trekëndëshinȱnëȱtëȱmajtëȱështëȱnjëȱshembull:ȱ
a) Iȱnjëȱlëvizjeȱ2ȱnjësiȱnëȱdrejtimȱpozitivȱtëȱoxȱ

Kapitulliȱ8ȱ Gjatësia,ȱmasa,ȱvëllimiȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ matëseȱ qëȱ janëȱ tëȱ kalibruaraȱ siȱ nëȱ cmȱ dheȱ m,ȱ
Nëȱkëtëȱfazëȱnxënësitȱduhetȱtëȱkenëȱnjohuriȱtëȱ oseȱlȱdheȱml,ȱpërȱtuȱshpjeguarȱnxënësveȱseȱsiȱtëȱ
mirëȱ mbiȱ gjatësinë,ȱ masënȱ dheȱ vëllimi.ȱ Ataȱ kalojnëȱngaȱnjëȱnjësiȱnëȱtjetrën.ȱȱ
duhetȱtëȱdinëȱseȱnjëȱobjektȱkaȱtëȱnjëjtënȱgjatësiȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ mosȱ njohinȱ edheȱ njësitëȱ
nëȱçfarëdoȱorientimi.ȱAtaȱduhetȱqëȱtëȱkuptojnëȱ matëseȱ tëȱ sistemitȱ britanik.ȱ Atoȱ prezantohenȱ
seȱ përȱ shkakȱ tëȱ dendësisëȱ sëȱ tij,ȱ njëȱ objektȱ iȱ nëȱkëtëȱmësim.ȱMundȱtëȱpërdorniȱnjëȱvideoȱoseȱ
vogëlȱmundȱtëȱjetëȱmëȱiȱrëndëȱseȱnjëȱobjektȱmëȱ tëȱvizitoniȱnjëȱambientȱkuȱjanëȱpërdorurȱnjësitëȱ
iȱmadh.ȱȱ matëseȱ tëȱ sistemitȱ britanikȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ tuaȱ
Nxënësitȱduhetȱtëȱkuptojnëȱvlerënȱeȱpozicionitȱ shpjegoniȱnëȱkontekstinȱkonkret.ȱ
ȱ
tëȱ numritȱ dheȱ njohuritëȱ qëȱ kanëȱ mbiȱ vlerënȱ
Fjalëȱkyçeȱȱ
dhjetoreȱqëȱtëȱarrijnëȱtëȱkalojnëȱngaȱnjëȱnjësiȱnëȱ
Njësitëȱmatëseȱ
tjetrën.ȱ Nëȱ këtëȱ kapitullȱ ataȱ doȱ tëȱ zhvillojnëȱ
Kilometriȱ (km),ȱ metriȱ (m),ȱ centimetriȱ (cm),ȱ
njohuritëȱmbiȱmetrin.ȱKjoȱdoȱtiȱndihmojëȱqëȱtëȱ
milimetriȱ(mm)ȱ
përdorinȱ përmasatȱ nëȱ njëȱ nivelȱ tëȱ duhurȱ
Vizore,ȱmetërȱshirit,ȱȱ
saktësie.ȱ Shpjegojuȱ nxënësveȱ idenëȱ seȱ
Ton,ȱkilogramȱ(kg),ȱgramȱ(gr),ȱmiligramȱ(mg)ȱ
përmasatȱjanëȱgjithnjëȱtëȱsaktaȱpërȱnjëȱnivelȱtëȱ
Vëllimiȱ
caktuarȱsaktësie.ȱNukȱmundȱtëȱmasimȱnjëȱvijëȱ
Litriȱ(l),ȱcentilitriȱ(cl),ȱmililitërȱ(ml)ȱ
meȱsaktësiȱmaksimale.ȱMatjaȱbëhetȱgjithnjëȱnëȱ
Hetim,ȱhipoteza,ȱpërfundim,ȱrezultatetȱ
mm,ȱ cm,ȱ mȱ mëȱ tëȱ afërt.ȱ Nxënësitȱ duhetȱ tëȱ
....ështëȱpoȱaqȱiȱgjatëȱsa....ȱ
vendosinȱ përȱ nivelinȱ eȱ saktësisëȱ qëȱ doȱ tëȱ
...ështëȱpoȱaqȱiȱrëndëȱsa....ȱ
përdorin.ȱ
ȱ ....kaȱtëȱnjëjtënȱlartësi/peshëȱsiȱ....ȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ ...ështëȱmëȱiȱgjatë/mëȱiȱrëndëȱse....ȱ
Nxënësitȱmundȱtaȱkenëȱtëȱvështirëȱtëȱkuptojnëȱ Peshon/peshë,ȱ iȱ lartë/lartësi,ȱ iȱ gjatë/gjatësi,ȱ iȱ
seȱ njëȱ përmasëȱ prejȱ 2300ȱ cmȱ ështëȱ eȱ njëjtëȱ meȱ gjerë/gjerësiȱ
2.3ȱmetra.ȱAtaȱmundȱtëȱmendojnëȱseȱatoȱjanëȱtëȱ Përmasë,ȱmatje,ȱmëȱpranëȱ.....ȱ
ndryshmeȱ pasiȱ 2300ȱ ështëȱ numërȱ mëȱ iȱ madh.ȱ ȱ
Mundȱtëȱpërdorniȱnëȱushtrimeȱpraktikeȱpajisjeȱ
Përzgjedhjaȱdheȱpërdorimiȱ Ngaȱtaȱdiȱseȱcilënȱnjësiȱtëȱpërdor?ȱ
iȱduhurȱiȱnjësiveȱmatëseȱ Cilatȱjanëȱnjësitëȱmatëseȱtëȱsistemitȱshqiptar?ȱ
Kurȱtiȱpërdorȱnjësitëȱmatëseȱtëȱsistemitȱshqiptar?ȱ
Konvertimiȱiȱnjësiveȱ Siȱmundȱtëȱkonvertojȱkgȱdheȱg,ȱlȱdheȱml?ȱ
92ȱ
matëseȱ Siȱtiȱpërdorȱnjohurinëȱmeȱnumraȱdhjetorëȱpërȱtëȱkthyerȱnjësitë?ȱ
Përdorimiȱiȱshkallëveȱdheȱ Siȱtëȱpërdorȱpeshoreȱpërȱtëȱmaturȱsasitë?ȱ
matjaȱmeȱsaktësiȱ Siȱ taȱ përdorȱ këtëȱ njohuriȱ përȱ tëȱ ndërtuarȱ objekteȱ dukeȱ përdorurȱ
përmasat?ȱ
ȱ

8ȱ Gjatësia,ȱmasa,ȱkapacitetiȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ përzgjidhenȱ dheȱ tëȱ përdorenȱ njësitëȱ
standardeȱtëȱmatjesȱ
x Tëȱ njihenȱ njësiaȱ matëseȱ eȱ sistemitȱ britanikȱ
qëȱ përdorenȱ mëȱ gjerësisht,ȱ miljaȱ dheȱ tëȱ
barasvlershmetȱeȱsajȱmeȱsisteminȱmetrik.ȱ
ȱ
x Tëȱkuptoshȱsistemetȱeȱpërditshmeȱmatëseȱtëȱ
gjatësisë,ȱpeshësȱdheȱvëllimitȱ
ȱ
x Tabelaȱtëȱvoglaȱ
ȱ
përdorënȱ gjatëȱ prezantimeve.ȱ Diskutoȱ njësitëȱ
qëȱ nukȱ uȱ përmendënȱ dukeȱ përfshirëȱ njësitëȱ
Uȱ thuajȱ nxënësveȱ tëȱ diskutojnëȱ nëȱ grupeȱ
matëseȱ tëȱ sistemitȱ britanik.ȱ Pyetiȱ :ȱ Përseȱ disaȱ
dyshe.ȱ Drejtojuȱ pyetjen:ȱ keniȱ maturȱ gjatëȱ kësajȱ
njësiȱpërdorenȱmëȱshpeshȱseȱtëȱtjerat?ȱ
jave?ȱ Pasȱ 5ȱ minutashȱ merrȱ përgjigjenȱ ngaȱ
ȱ
grupetȱ dyshe.ȱ Listojiȱ nëȱ dërraseȱ tëȱ gjithaȱ
njësitëȱ matëseȱ qëȱ përmendin.ȱ Nxënësitȱ mundȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ pyesinȱ prindëritȱ oseȱ tëȱ
tiȱ referohenȱ asajȱ listeȱ gjatëȱ aktivitetitȱ nëȱ vijim.ȱ
rrituritȱ përȱ punënȱ oseȱ rutinënȱ eȱ tyreȱ tëȱ
Nëseȱnukȱiȱpërdorinȱnjësitëȱmatëse,ȱnxitiȱdukeȱ
përditshmeȱ përȱ tëȱ mësuarȱ seȱ siȱ iȱ përdorinȱ tëȱ
iȱ pyetur:ȱ Çfarëȱ njësiȱ matëseȱ përdore?ȱ Referojuȱ
rrituritȱmatjetȱnëȱjetënȱeȱpërditshme.ȱ
listësȱ sëȱ fjaloritȱ nëȱ seksioninȱ përmbledhës.ȱ Përȱ
ȱ
atoȱnjësiȱqëȱnxënësitȱnukȱiȱkanëȱpërdorurȱiȱpyet:ȱkaȱ
maturȱ ndonjëriȱ gjatëȱ kësajȱ jave?ȱ Çfarëȱ mateȱ dukeȱ
Gjatëȱprezantimeve,ȱdëgjoȱmeȱkujdesȱmënyrënȱ
përdorurȱkëtëȱnjësi?ȱ
ȱ seȱ siȱ nxënësitȱ shqiptojnëȱ njësitëȱ eȱ matjes.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Modeloȱ shqiptiminȱ eȱ saktë.ȱ Afishoȱ nëȱ njëȱ
Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ treȱ oseȱ katërȱ ambientȱ tëȱ dukshëmȱ tëȱ gjithaȱ njësitëȱ matëse,ȱ
vetë.ȱ Pyetini:ȱ Nëȱ cilatȱ profesioneȱ përdoretȱ meȱ qëllimȱ qëȱ nxënësitȱ tuȱ referohenȱ gjatëȱ
matja?ȱÇfarëȱllojȱmatjeȱduhetȱtëȱpërdorinȱnëȱatoȱ mësimit.ȱ
profesione?ȱ Pasȱ 10ȱ minutashȱ listoȱ tëȱ gjithaȱ ȱ
profesionetȱ nëȱ tabelë.ȱ Kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ tëȱ ȱ
përzgjedhëȱ njëȱ profesionȱ tëȱ ndryshëmȱ dheȱ tëȱ ȱ
bëjnëȱ matjeȱ siȱ tëȱ ishinȱ dukeȱ punuarȱ nëȱ atëȱ ȱ 93
profesion.ȱ Nëȱ fundȱ tëȱ mësimitȱ ataȱ doȱ tëȱ ȱ
prezantojnëȱpunënȱeȱtyre.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Gjatëȱ prezantimeveȱ ȱ kërkojiȱ çdoȱ grupiȱ qëȱ tëȱ
hartojëȱ listënȱ eȱ tëȱ gjithaȱ njësiveȱ matëseȱ qëȱ uȱ

8Aȱ Njësitëȱeȱgjatësisë,ȱmasësȱdheȱvëllimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
standardeȱtëȱmatjes.ȱ
ȱ
x Kuptoȱ sistemetȱ eȱ përditshmeȱ tëȱ matjesȱ nëȱ
gjatësi,ȱpeshëȱdheȱvëllimȱ
ȱ
x Gërshërëȱ
x Tabakȱtëȱmëdhenjȱletreȱ
x Gazetaȱ oseȱ revistaȱ lokaleȱ tëȱ cilatȱ gjendenȱ
lehtësishtȱngaȱnxënësitȱ eȱ tyreȱ peshonȱ saȱ njëȱ elefantȱ dheȱ zemraȱ eȱ tyreȱ
ȱ
peshonȱsaȱnjëȱmakinë.ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ lexojnëȱ gazetënȱ oseȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
revistënȱ dheȱ tëȱ presinȱ shkrimetȱ oseȱ reklamatȱ Kërkojuȱ grupeveȱ tëȱ prezantojnëȱ gjetjetȱ eȱ
qëȱ përdorinȱ njësitëȱ eȱ matjesȱ nëȱ lidhjeȱ meȱ kërkimitȱ qëȱ kanëȱ kryerȱ përȱ kafshënȱ qëȱ kanëȱ
gjatësinë,ȱ masënȱ oseȱ kapacitetin.ȱ Meȱ toȱ ataȱ zgjedhur.ȱ Pasȱ prezantimitȱ nxënësitȱ mundȱ tëȱ
mundȱ tëȱ ndërtojnëȱ njëȱ poster.ȱ Nëȱ posterinȱ qëȱ gjejnëȱ kafshënȱ mëȱ tëȱ gjatë/shkurtër,ȱ mëȱ tëȱ
kanëȱ përgatitur,ȱ kërkojuȱ tëȱ nënvizojnëȱ njësinëȱ rëndë/tëȱlehtë,ȱmëȱtëȱshpejtë/tëȱngadaltë.ȱ
dheȱtëȱlistojnëȱtëȱgjithaȱnjësitëȱqëȱjanëȱpërdorurȱ ȱ
nëȱshkriminȱqëȱkanëȱpërzgjedhur.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ kartonaȱ dukeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ përdorurȱinformacioninȱmbiȱkafshët.ȱNëȱtoȱataȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ vendosinȱnjëȱimazhȱtëȱkafshësȱdheȱlistojnëȱmeȱ
dysheȱ përȱ tiȱ dhënëȱ përgjigjeȱ dyȱ pyetjeveȱ tëȱ pikaȱ Gjatësinë,ȱ Masënȱ dheȱ Shpejtësinëȱ eȱ
paraȱ tëȱ libritȱ tëȱ nxënësit.ȱ Nxënësitȱ gjejnëȱ meȱ kafshës.ȱ Përȱ tëȱ luajturȱ meȱ to,ȱ lotariȱ dukeȱ
radhëȱnjëȱobjektȱ qëȱmatetȱ meȱ njësinëȱ eȱ dhënë.ȱ zgjedhurȱ njëȱ kategoriȱ ngaȱ letratȱ meȱ tëȱ cilënȱ
Nëseȱ ështëȱ eȱ mundur,ȱ nxënësitȱ përdorinȱ mendonȱseȱdoȱtëȱ“mundë”ȱlojtarëtȱeȱtjerë.ȱ
internetinȱoseȱburimeȱtëȱtjeraȱkërkimoreȱpërȱtëȱ ȱ
gjeturȱmasënȱekuivalenteȱpërȱnjësitëȱeȱsistemitȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
britanikȱnëȱpyetjenȱ2.ȱ Nxitiniȱ nxënësitȱ tëȱ lexojnëȱ meȱ zëȱ tëȱ lartëȱ
Mëȱpasȱnxënësitȱpunojnëȱnëȱgrupeȱtëȱvoglaȱpërȱ rezultatetȱ eȱ kërkimitȱ qëȱ juȱ kanëȱ paraqitur.ȱ
94ȱ tëȱpërgatiturȱnjëȱprezantimȱ(pyetjaȱ3ȱnëȱlibrinȱeȱ Fokusohuniȱ nëȱ mënyrëȱ tëȱ veçantëȱ tekȱ njësitë.ȱ
nxënësit).ȱAtaȱmundȱtëȱpërdorinȱinternetinȱoseȱ Mundȱ t’juȱ duhetȱ tëȱ modeloniȱ gjuhënȱ eȱ
burimeȱ tëȱ tjetërȱ kërkimoreȱ përȱ tëȱ gjeturȱ përdorurȱ ngaȱ nxënësitȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ ataȱ tëȱ
përmasatȱ eȱ kafshësȱ qëȱ kanëȱ zgjedhur.ȱ Përȱ dëgjojnëȱshqiptiminȱkorrekt.ȱ
shembull,ȱ faqjaȱ nëȱ internetȱ eȱ Nationalȱ ȱ
Geograficȱ tregonȱ seȱ balenatȱ bluȱ rritenȱ deriȱ nëȱ ȱ
30ȱmȱgjatësiȱdheȱpeshojnëȱrrethȱ200ȱton,ȱgjuhaȱ ȱ

8Aȱ Njësitëȱeȱgjatësisë,ȱmasësȱdheȱvëllimitȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
standardeȱtëȱmatjes.ȱ
ȱ
x Kuptoȱ sisteminȱ eȱ përditshëmȱ tëȱ matjesȱ nëȱ
gjatësi,ȱpeshëȱdheȱkapacitetȱdheȱpërdoriȱatoȱ
përȱtëȱkryerȱpërllogaritjeȱtëȱthjeshta.ȱ
ȱ
x Tabelëȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ shkruajnëȱ njëȱ objektȱ oseȱ mundȱ tëȱ ndërtojnëȱ pyetjeȱ qëȱ lidhenȱ meȱ
njëȱ përmasëȱ qëȱ përfshihetȱ nëȱ njëȱ prejȱ krahasimet.ȱPërȱshembull,ȱnjëȱnxënësȱqëȱkishteȱ
përshkrimeveȱnëȱvijimȱ(lexojuaȱnxënësve):ȱ shkruar:ȱ“klasaȱështëȱpoȱaqȱeȱgjatëȱsaȱpemaȱnëȱ
Diçkaȱqëȱështëȱ1.5ȱmmȱeȱgjatëȱ oborrȱtëȱshkollës”ȱmundȱtëȱpyesëȱ“Kushȱkaȱtëȱ
Diçkaȱqëȱpeshonȱ2ȱkgȱ njëjtënȱ gjatësiȱ saȱ klasa?”.ȱ Kërkojiȱ njëȱ nxënësiȱ
Njëȱvendȱqëȱështëȱ15ȱkmȱlargȱ tjetërȱtëȱshkruajȱpërgjigjenȱnëȱtabelë.ȱ
ȱ
Gjerësiaȱeȱklasësȱ
Vëlliminȱeȱnjëȱshishejeȱmeȱpijeȱfreskueseȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ hulumtojnëȱ përȱ njërënȱ prejȱ
Pyet:ȱPërȱcilatȱnjësiȱishteȱmëȱeȱlehtëȱtëȱgjejeȱshembuj?ȱ
temave,ȱpërȱshembullȱ“Ndërtesaȱtëȱlarta”.ȱAtaȱ
Përȱ cilatȱ ishteȱ mëȱ eȱ vështirë?ȱ Përȱ tëȱ ndihmuarȱ
mundȱ tëȱ përdorinȱ këtoȱ përmasaȱ përȱ tëȱ krijuarȱ
nxënësit,ȱ mundȱ tëȱ përgatisëshȱ përparaȱ mësimitȱ
vizatimeȱtëȱshkallëzuaraȱtëȱndërtesaveȱdheȱmëȱ
disaȱshembuj.ȱ
pasȱtëȱndërtojnëȱnjëȱdiagramëȱkrahasuese.ȱ
Ndërkohëȱ qëȱ nxënësitȱ punojnëȱ meȱ ushtrimetȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
nëȱlibrinȱeȱnxënësit,ȱpyeti:ȱ Referojuȱlistësȱsëȱfjaloritȱtëȱmësimit.ȱ
Ngaȱeȱdiniȱseȱështëȱeȱsaktë?ȱ Nxitiȱ nxënësitȱ tëȱ përdorinȱ njësitëȱ nëȱ përgjigjetȱ
Mundȱtëȱmëȱthuashȱsaȱeȱgjatëȱështë?ȱ eȱ tyre.ȱ Zgjidhȱ pesëȱ nxënësȱ qëȱ përdorinȱ saktëȱ
Uȱçudite?ȱ termatȱdheȱpërdoriȱsiȱmodeleȱpërȱpërdoriminȱeȱ
Përȱpjesënȱeȱfunditȱtëȱushtrimitȱ(shkrimiȱiȱfjaliveȱ gjuhës.ȱPërȱshembull:ȱ
krahasuese)ȱ përgatitȱ shembujȱ qëȱ iȱ ndihmojnëȱ Çfarëȱ njësieȱ mundȱ tëȱ përdorimȱ përȱ gjatësinëȱ eȱ
nxënësit.ȱPërȱshembullȱtiȱmundȱtëȱkeshȱdiçkaȱqëȱ klasës?ȱ
peshonȱ1ȱkgȱeȱqëȱnxënësitȱmundȱtaȱpërdorinȱpërȱ Çfarëȱnjësieȱmundȱtëȱpërdorimȱpërȱtëȱmaturȱsasinëȱeȱ 95
krahasime.ȱ Përzgjidhȱ pesëȱ nxënësȱ qëȱ kanëȱ lëngutȱtëȱfrutaveȱnëȱnjëȱshishe?ȱ
krahasimeȱinteresanteȱeȱqëȱmundȱtiȱpërdorëshȱnëȱ Çfarëȱnjësieȱpërdorimȱpërȱtëȱmaturȱpeshënȱtonë?ȱ
rubrikënȱqëȱvijon.ȱ ȱ
ȱ
Kërkojuȱ pesëȱ nxënësveȱ qëȱ përzgjodhëtȱ gjatëȱ
aktivitetitȱ kryesorȱ qëȱ tëȱ dalinȱ paraȱ klasës.ȱ Ataȱ

8Bȱ Kthimiȱiȱnjësiveȱtëȱmatjesȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ konvertohenȱ njësitëȱ matëseȱ dukeȱ
përdorurȱnumratȱdhjetorëȱmeȱtreȱshifraȱpasȱ
presjes.ȱ
x Tëȱnjihetȱdheȱtëȱpërdorenȱnumratȱdhjetorëȱmeȱ
treȱshifraȱpasȱpresjesȱnëȱgjetjenȱeȱpërmasave.ȱ
x Tëȱ kuptohenȱ sistemetȱ eȱ përditshmeȱ tëȱ
masaveȱnëȱgjatësi,ȱpeshëȱdheȱvëllimiȱdheȱtiȱ
përdorinȱ këtoȱ përȱ tëȱ kryerȱ llogaritjeȱ tëȱ
thjeshta.ȱ
x Njëȱsërëȱpajisjeshȱpërȱmatjeȱdheȱobjekteȱpërȱ tabelat,ȱ përzgjidhȱ treȱ oseȱ katërȱ objekteȱ përȱ tiȱ
tuȱmaturȱ përdorurȱnëȱrubrikënȱqëȱvijon.ȱ
x Makinëȱllogaritëseȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Nxirrȱ paraȱ klasësȱ treȬkatërȱ objekteȱ qëȱ
Përgatisniȱnjëȱsërëȱaktiviteteshȱpërȱllogaritjenȱeȱ përzgjodheȱ gjatëȱ aktivitetitȱ kryesor.ȱ Thuajȱ njëȱ
masaveȱdukeȱpërdorurȱobjektetȱpërditshme,ȱqëȱ përmasëȱpërȱnjëȱngaȱobjektet,ȱprejȱtëȱcilitȱështëȱ
kanëȱtëȱbëjnëȱmeȱllogaritjenȱeȱgjatësisë,ȱgjetjenȱ eȱ vështirëȱ qëȱ tëȱ identifikohetȱ objekti.ȱ Përȱ
eȱ vëllimitȱ tëȱ enëveȱ dheȱ peshënȱ eȱ objekteve.ȱ shembull:ȱ Kyȱ objektȱ kaȱ njëȱ vëllimȱ prejȱ 1000ȱ ml.ȱ
Kërkojiȱsecilitȱgrupȱqëȱtaȱbëjëȱmatjenȱnëȱnjësinëȱ (njëȱ kutiȱ eȱ madheȱ kartoniȱ përȱ lëngjeȱ frutash).ȱ
mëȱ tëȱ arsyeshmeȱ dheȱ mëȱ pasȱ taȱ kthejëȱ atëȱ nëȱ Nëȱgrupeȱdysheȱnxënësitȱpërpiqenȱtëȱgjejnëȱseȱ
njësiȱtëȱtjera.ȱPërȱshembull:ȱ ciliȱështëȱobjektiȱnëȱfjalë.ȱ
Gjerësiaȱ eȱ pëllëmbësȱ simeȱ ështëȱ 12cm.ȱ Kjoȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ështëȱ eȱ barasvlershmeȱ meȱ 120mm,ȱ 0.12mȱ dheȱ Nxënësitȱ mundȱ taȱ kryejnëȱ vetëȱ këtëȱ aktivitetȱ
0.00012ȱkm.ȱȱ porȱ dukeȱ filluarȱ ngaȱ objektet.ȱ Përȱ shembull:ȱ
Mundȱtuȱkujtoshȱnxënësveȱfaktorëtȱeȱkthimitȱdheȱ Gjejȱ vëlliminȱ dheȱ lartësinëȱ eȱ njëȱ shishejeȱ meȱ pijeȱ
1 freskueseȱ dheȱ shkruajȱ njësitëȱ nëȱ mënyraȱ tëȱ
seȱ1 ml l .ȱP.sh.ȱkaȱ1000ȱmililitraȱnëȱ1litër.ȱ
1000 ndryshme.ȱ
Uȱ kërkonȱ nxënësveȱ qëȱ nëȱ mënyrëȱ individualeȱ tiȱ Gjatëȱaktivitetitȱkryesor,ȱuȱkërkonȱnxënësveȱqëȱ
konvertojnëȱ njësitëȱ dheȱ mëȱ pasȱ tiȱ kontrollojnëȱ tëȱ artikulojnëȱ mendimetȱ eȱ tyreȱ rrethȱ
rezultatetȱ meȱ shokunȱ eȱ bankës.ȱ Nëseȱ rezultatetȱ shumëzimitȱ dheȱ pjesëtimitȱ meȱ 100ȱ dheȱ 1000.ȱ
96ȱ nukȱ përputhen,ȱ ataȱ mundȱ tiȱ kontrollojnëȱ dukeȱ Mundȱ tëȱ përdorëshȱ tabelaȱ përȱ t’iuȱ kujtuarȱ seȱ
përdorurȱ makinënȱ llogaritëse.ȱ Kurȱ përpiqenȱ tëȱ nukȱpoȱ“shtojnëȱzero”ȱporȱpoȱiȱlëvizinȱnumratȱ
përfytyrojnëȱ objekte,ȱ uȱ kërkonȱ qëȱ tëȱ fillojnëȱ meȱ përmesȱpresjesȱdhjetore.ȱPërȱshembull:ȱȱ
atoȱ qëȱ iȱ përfytyrojnëȱ mëȱ lehtë.ȱ Mundȱ tëȱ mosȱ iȱ Cilaȱështëȱvleraȱeȱ3ȱnëȱ5430?ȱ
bëjnëȱdotȱtëȱgjitha.ȱPërȱtiȱndihmuarȱnxënësit,ȱgjejȱ Cilaȱështëȱvleraȱeȱ7ȱnëȱ98,7?ȱ
objekteȱ tëȱ njohuraȱ përȱ taȱ qëȱ përparaȱ fillimitȱ tëȱ Kurȱ shumëzojȱ 89,7ȱ meȱ 100,ȱ cilaȱ ështëȱ vleraȱ eȱ reȱ eȱ
mësimit.ȱ Ndërsaȱ nxënësitȱ janëȱ dukeȱ plotësuarȱ numritȱ8?ȱ
ȱ

8Bȱ Kthimiȱiȱnjësiveȱtëȱmatjesȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ konvertohenȱ njësitëȱ matëseȱ dukeȱ
përdorurȱnumratȱdhjetorëȱmeȱtreȱshifraȱpasȱ
presjes.ȱ
x Tëȱnjihetȱdheȱtëȱpërdorenȱnumratȱdhjetorëȱmeȱ
treȱshifraȱpasȱpresjesȱnëȱgjetjenȱeȱpërmasave.ȱ
x Tëȱkuptohenȱsistemetȱeȱpërditshmeȱmatëseȱtëȱ
gjatësisë,ȱpeshësȱdheȱvëllimitȱdheȱtëȱpërdorenȱ
atoȱpërȱtëȱkryerȱllogaritjeȱtëȱthjeshta.ȱ
x Metraȱshiritȱ
x Makinaȱllogaritëseȱ përgjigjen.ȱ Përȱ pyetjenȱ 5,ȱ nxënësitȱ mundȱ tëȱ kenëȱ
x Peshoreȱ nevojëȱpërȱndihmëȱpërȱtëȱllogariturȱdistancënȱmidisȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ shtëpisëȱdheȱshkollës.ȱȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ imagjinojnëȱ sikurȱ poȱ Nxitiȱnxënësitȱqëȱtëȱaftësohenȱmeȱdhjetëshetȱdheȱ
ndërtojnëȱnjëȱshtyllëȱmeȱnjerëzȱqëȱqëndrojnëȱmbiȱ veprimetȱ meȱ toȱ nëȱ veprimeȱ meȱ përmasatȱ eȱ
supetȱeȱnjëriȬtjetrit.ȱPyetini:ȱSaȱeȱlartëȱmundȱtëȱjetëȱ gjetura.ȱ
shtylla?ȱ Shkruajȱ disaȱ ngaȱ vleratȱ nëȱ tabelë.ȱ Uȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
kërkonȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ dysheȱ Iȱ kërkonȱ njëȱ nxënësiȱ qëȱ tëȱ dalëȱ përparaȱ klasësȱ dheȱ
qëȱtëȱmatinȱnjëriȬtjetrinȱmeȱmetrinȱshirit.ȱShkruajiȱ bëjȱ pyetjen:ȱ Siȱ arriteȱ taȱ përllogarisëshȱ vlerënȱ eȱ peshësȱ
tëȱ gjithaȱ tëȱ dhënatȱ nëȱ tabelë.ȱ Uȱ jepȱ makinatȱ tëndeȱ truporeȱ përmesȱ monedhave?ȱ (pyetjaȱ 4ȱ ngaȱ
llogaritëseȱ katërȱ nxënësve.ȱ Thuajuȱ tëȱ dhënatȱ meȱ Kompetencaȱ eȱ tëȱ nxënit.ȱ Sigurohuȱ qëȱ tëȱ
zëȱtëȱlartëȱdheȱuȱkërkonȱnxënësveȱqëȱtiȱllogarisinȱ përzgjedhëshȱnjëȱnxënësȱqëȱndihetȱkompetentȱgjatëȱ
meȱ anënȱ eȱ makinësȱ llogaritëse.ȱ Sigurohuȱ qëȱ tëȱ përshkrimitȱtëȱprocesitȱdheȱqëȱnukȱeȱkaȱproblemȱkurȱ
katërȱ nxënësitȱ kanëȱ rezultateȱ tëȱ njëjta.ȱ Mëȱ pasȱ tëȱtjerëtȱdiskutojnëȱpërȱpeshënȱeȱtijȱtrupore.ȱMundȱtaȱ
shkruajȱ përgjigjenȱ dheȱ krahasojeȱ meȱ modeloniȱ këtëȱ aktivitetȱ dukeȱ përdorurȱ peshënȱ tuajȱ
hamendësimetȱeȱtyre.ȱPërpiquȱtëȱmendoshȱdiçkaȱ truporeȱdheȱt’uȱkërkoshȱnxënësveȱtëȱtëȱthonëȱseȱsiȱtaȱ
nëȱlartësinëȱeȱshtyllësȱsëȱnxënësve.ȱȱ kryeshȱllogaritjen:ȱUnëȱpeshojȱ.......ȱSiȱmundȱtaȱllogarisȱ
Kryejȱmatjenȱeȱparëȱnëȱcm,ȱdukeȱpërdorurȱnjëȱvlerëȱ peshënȱmeȱpara?ȱ
tëȱ përafërtȱ tëȱ lartësisëȱ sëȱ njëȱ personiȱ nëȱ cmȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
konvertojeȱatëȱnëȱmȱdheȱkm.ȱKjoȱkërkonȱȱtëȱkryeshȱ Nxënësitȱ mundȱ tiȱ paraqesinȱ njëriȱ Ȭtjetritȱ
veprimetȱ meȱ 3ȱ shifraȱ pasȱ presjesȱ dhjetore.ȱ Diskutoȱ problematȱeȱtyre.ȱ
shkurtȱ dukeȱ eȱ rrumbullakosurȱ vlerënȱ eȱ gjeturȱ nëȱ
metrinȱoseȱkilometrinȱmëȱtëȱafërt.ȱ 97
Ndihmojiȱ nxënësitȱ meȱ formatȱ krahasore,ȱ përȱ
shembull:ȱȱ
Uȱ thuajȱ nxënësveȱ qëȱ taȱ ndajnëȱ secilinȱ problemȱ nëȱ
.....ështëȱaqȱiȱgjatëȱsa.....ȱ
librinȱeȱnxënësitȱnëȱhapaȱmëȱtëȱvegjël.ȱPërȱshembull:ȱ
......ështëȱaqȱiȱrëndëȱsa.....ȱ
përȱ pyetjenȱ 1ȱ ataȱ mundȱ tëȱ matinȱ tavolinënȱ dheȱ taȱ
......kaȱtëȱnjëjtënȱlartësi/peshëȱsaȱ....ȱ
pjesëtojnëȱ atëȱ përmasëȱ meȱ 10.ȱ Mëȱ pasȱ mundȱ tëȱ
ȱ
gjejnëȱ saȱ boronicaȱ mundȱ tëȱ futenȱ nëȱ atëȱ përmasëȱ
dheȱ taȱ shumëzojnëȱ atëȱ meȱ 10ȱ përȱ tëȱ gjeturȱ

8Cȱ Përdorimiȱiȱmetritȱpërȱmatjenȱmeȱsaktësiȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ përzgjedhinȱ dheȱ tëȱ përdorinȱ njësitëȱ
matëseȱstandardeȱ
x Tëȱ interpretohetȱ leximiȱ nëȱ shkallëȱ tëȱ
ndryshmeȱ
x Tëȱ vizatohenȱ dheȱ tëȱ matenȱ vijaȱ deriȱ nëȱ
centimetrinȱmëȱtëȱafërtȱ
ȱ
x Kuptojnëȱ sistemetȱ eȱ zakonshmeȱ matëseȱ tëȱ
gjatësisëȱ dheȱ iȱ përdorinȱ atoȱ përȱ tëȱ kryerȱ
përllogaritjeȱtëȱthjeshta.ȱ
x Ngrenë,ȱtestojnëȱdheȱpërmirësojnëȱmeȱgojëȱ
hipotezat,ȱ shpjegojnëȱ dheȱ justifikojnëȱ Mëȱ pasȱ nxënësitȱ iȱ kopjojnëȱ këtoȱ përmasaȱ nëȱ
metodat,ȱ arsyetimin,ȱ strategjitë,ȱ rezultatetȱ tabelënȱ qëȱ ndodhetȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësitȱ dheȱ
oseȱkonkluzionet.ȱ përllogarisinȱ raportinȱ eȱ lartësisëȱ sëȱ trupitȱ meȱ
ȱ
perimetrinȱeȱkokës.ȱ
ȱ
x Libriȱmësimor,ȱfaqeȱ146ȱ
x Metraȱ shiritȱ apoȱ matësȱ tëȱ tjerëȱ përȱ
Uȱkërkonȱnxënësveȱqëȱtuȱjapinȱkonkluzionetȱeȱ
llogaritjenȱeȱlartësive.ȱ
ȱ
tyreȱdheȱtëȱjustifikojnëȱrezultatin.ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱeȱtëȱnxënitȱ ȱ
Bëjiȱklasësȱkëtëȱpyetje.ȱȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Imagjinoniȱ sikurȱ tëȱ masȱ distancënȱ përrethȱ kokësȱ Nxënësitȱ mundȱ taȱ përdorinȱ tabelënȱ eȱ
time.ȱSiȱeȱquajmëȱkëtëȱmatje.ȱ(perimetër)ȱ përmasaveȱ përȱ tëȱ ndërtuarȱ njëȱ diagramȱ dheȱ
Saȱherëȱhynȱperimetriȱiȱkokësȱteȱgjatësiaȱeȱshtatit?ȱ këtoȱ pikaȱ lidhenȱ meȱ njëraȬtjetrënȱ përȱ tiȱ dhënëȱ
Shkruajȱ nëȱ tabelëȱ tëȱ gjithaȱ vleratȱ eȱ dhënaȱ ngaȱ përgjigjeȱ pyetjes.ȱ Ataȱ mundȱ tëȱ përfshijnëȱ mëȱ
nxënësit.ȱGjatëȱmësimitȱataȱdoȱtëȱshohinȱȱseȱcilaȱ shumëȱtëȱdhëna,ȱpsh:ȱmundȱtëȱmasinȱtëȱrrituritȱ
ngaȱkëtoȱvleraȱishteȱmëȱeȱsakta.ȱ oseȱ fëmijëtȱ eȱ kopshtitȱ përȱ tëȱ parëȱ nëseȱ raportiȱ
Kërkojuȱnxënësveȱqëȱtëȱmasinȱgjatësinëȱeȱtrupitȱ mbetetȱiȱnjëjtë.ȱ
dheȱperimetrinȱeȱkokësȱsëȱshokut.ȱBiniȱdakordȱ ȱ
qëȱ mëȱ përparaȱ seȱ nëȱ ç’pjesëȱ tëȱ kokësȱ duhetȱ tëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
kryeniȱ matjen,ȱ p.sh.ȱ mbiȱ veshë.ȱ Uȱ kujtonȱ Kontrolloȱqëȱnxënësitȱt’iȱrrumbullakosinȱnëȱcmȱ
nxënësveȱ qëȱ tëȱ masinȱ deriȱ nëȱ centimetrinȱ mëȱ mëȱ tëȱ afërt.ȱ Pyeti:ȱ kurȱ rrumbullakosimȱ mëȱ
98ȱ tëȱafërtȱdheȱtiȱshënojnëȱtëȱdyjaȱpërllogaritjetȱnëȱ shumëȱ dheȱ kurȱ rrumbullakosimȱ mëȱ pak?ȱ
centimetra.ȱ Mëȱ pasȱ nxënësitȱ iȱ listojnëȱ këtoȱ tëȱ Mundȱ tëȱ zhvilloniȱ gjithashtuȱ fjalorinȱ eȱ
dhënëȱnëȱtabelënȱeȱklasës.ȱ pyetjeve.ȱPërȱshembull:ȱ
ȱ
Cilaȱishteȱhipotezaȱjuaj?ȱ
lartësiaȱ Perimetriȱiȱkokësȱ Ishteȱeȱsaktëȱhipotezaȱjuaj?ȱ
152ȱcmȱ 48ȱcmȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ
ȱ

8Cȱ Përdorimiȱiȱmetritȱpërȱmatjenȱmeȱsaktësiȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ interpretohenȱ leximetȱ nëȱ metraȱ tëȱ
ndryshëmȱ
x Tëȱ vizatohenȱ dheȱ matenȱ vijatȱ nëȱ centiȬ
metrinȱdheȱmilimetrinȱmëȱtëȱafërtȱ
ȱ
x Kuptoniȱ sistemetȱ eȱ matjesȱ sëȱ gjatësisë,ȱ
peshësȱdheȱkapacitetitȱdheȱpërdoriniȱpërȱtëȱ
kryerȱllogaritjeȱtëȱthjeshtaȱ
ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Deriȱnëȱkilograminȱmëȱtëȱafërtȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ147Ȭ149ȱ ȱ
x Vizoreȱoseȱmetraȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Enëȱmatëseȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ tëȱ përdorinȱ aftësitëȱ eȱ tyreȱ
x Peshoreȱ matëseȱ përȱ tuȱ dhënëȱ përgjigjeȱ pyetjeveȱ nëȱ
x Disaȱobjekteȱpërȱtuȱmaturȱ librinȱeȱnxënësit.ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱeȱtëȱnxënitȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Organizoniȱ njëȱ sërëȱ aktiviteteshȱ nëȱ klasë.ȱ Nëȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ objektetȱ mëȱ tëȱ
njëȱ tavolinëȱ vendosniȱ disaȱ objekteȱ siȱ dheȱ disaȱ gjata/gjeraȱ nëȱ shtëpitëȱ eȱ tyre.ȱ Ataȱ mundȱ tiȱ
vizoreȱ metraȱ përȱ tëȱ maturȱ gjatësinë;ȱ nëȱ njëȱ sjellinȱ matjetȱ nëȱ shkollëȱ përȱ tiȱ krahasuarȱ meȱ
tavolinëȱ tjetërȱ vendosniȱ disaȱ enëȱ dheȱ disaȱ enëȱ matjetȱ eȱ shokëveȱ tëȱ tyre.ȱ Nëȱ mënyrëȱ tëȱ
matëseȱpërȱtëȱmaturȱvëllimin;ȱnëȱnjëȱtavolinëȱtëȱ ngjashmeȱ ataȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ enënȱ mëȱ tëȱ
tretëȱvendosniȱdisaȱobjekteȱdheȱpeshoreȱpërȱtëȱ madheȱoseȱobjektinȱmëȱtëȱrëndë.ȱ
llogariturȱ masën.ȱ Kërkojuȱ grupeveȱ tëȱ kalojnëȱ ȱ
meȱradhëȱnëpërȱtavolinaȱpërȱtëȱmaturȱobjektetȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
dheȱndërkohëȱtëȱmbajnëȱshënimȱobjektinȱmëȱtëȱ Ndihmojiȱnxënësitȱdukeȱuȱfokusuarȱnëȱgjuhënȱ
gjatë,ȱ objektinȱ mëȱ tëȱ rëndëȱ dheȱ enënȱ meȱ eȱnjësiveȱmatëseȱdheȱtëȱsaktësisë,ȱp.sh:ȱȱ
vëlliminȱ mëȱ tëȱ madh.ȱ Pyeti:ȱ Çfarëȱ shkalleȱ Poȱmasniȱderiȱnëȱcentrimetrinȱapoȱmilimetrinȱmëȱtëȱ
saktësieȱdoȱtëȱpërdorniȱkurȱmatni?ȱ afërt?ȱ
Pasiȱ tëȱ gjithaȱ grupetȱ tiȱ kenëȱ maturȱ objektetȱ Poȱmasniȱnëȱgraminȱapoȱmiligraminȱmëȱtëȱafërt?ȱ
kërkojuȱt’juȱjapinȱrezultatet.ȱKontrolloȱmatjetȱeȱ Poȱmasniȱnëȱcentiltirinȱapoȱmililitrinȱmëȱtëȱafërt?ȱ 99
kryeraȱ prejȱ tyre.ȱ Diskutoȱ shkallënȱ eȱ saktësisëȱ Poȱmatȱderiȱnë......ȱ
qëȱ kanëȱ përdorur.ȱ Taniȱ kërkojuȱ t’iȱ shkruajnëȱ ȱ
përmasatȱnëȱniveleȱtëȱndryshmeȱsaktësie,ȱp.sh:ȱ ȱ
Deriȱnëȱmetrinȱmëȱtëȱafërtȱ ȱ
Deriȱnëȱlitrinȱmëȱtëȱafërtȱ ȱ

ȱ
8ȱ Gjatësia,ȱmasaȱdheȱvëllimiȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ përzgjidhniȱ dheȱ tëȱ përdorniȱ njësitëȱ
matëseȱstandardeȱ
x Tëȱkonvertoniȱnëȱnjësiȱmatëseȱtëȱndryshmeȱ
x Vizatoniȱdheȱmasniȱvijaȱnëȱcentimetrinȱdheȱ
milimetrinȱmëȱtëȱafërt.ȱ
ȱ
x Kuptoniȱ sistemetȱ eȱ matjesȱ sëȱ gjatësisë,ȱ
peshësȱdheȱkapacitetitȱdheȱpërdoriniȱpërȱtëȱ
kryerȱllogaritjeȱtëȱthjeshtaȱ
x Përdorȱ arsyetiminȱ logjikȱ përȱ tëȱ analizuarȱ
dheȱproblemetȱnumerikeȱ
x Gjejȱkuptiminȱdheȱzgjidhȱproblematȱlogjikeȱ tëȱ ndryshmeȱ zgjidhjejeȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ klasaȱ tëȱ
x Zgjidhniȱ problemaȱ tëȱ thjeshtaȱ logjikeȱ dukeȱ mundȱtëȱdiskutojëȱseȱcilaȱzgjidhjeȱdheȱmetodëȱ
përdorurȱraportinȱdheȱpërpjesëtiminȱeȱdrejtëȱ ështëȱmëȱeȱmira.ȱ
ȱ ȱ
Kyȱ ështëȱnjëȱ aktivitetȱ iȱ shkëlqyerȱpërȱ tëȱ gjeturȱ
x Vizoreȱ
zgjidhjeȱ praktike.ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ bëjnëȱ
x Fletëȱmeȱkatroreȱ
formaȱ meȱ brumë.ȱ Ataȱ mundȱ taȱ modelojnëȱ
x Kompaseȱ
bruminȱdisaȱherë.ȱ
ȱ
ȱ
Ështëȱ eȱ rëndësishmeȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ vendosninȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
seȱ siȱ tëȱ zgjidhinȱ vetëȱ problematȱ eȱ libritȱ tëȱ Zhvilloniȱ gjuhënȱ eȱ zgjidhjesȱ sëȱ problemit,ȱ përȱ
nxënësit.ȱ Jepiȱ çdoȱ grupiȱ fletëȱ meȱ katrorë,ȱ shembull:ȱ
vizoreȱdheȱkompas.ȱJepuȱkohëȱtëȱmendojnëȱpërȱ Aȱekzistojnëȱmundësiȱtëȱtjera?ȱ
zgjidhjenȱ eȱ problemësȱ dheȱ taȱ zgjidhinȱ vetëȱ Përseȱ mendoniȱ seȱ kjoȱ ështëȱ mënyraȱ mëȱ eȱ mirëȱ eȱ
përparaȱ seȱ tiȱ ndihmoniȱ ju.ȱ Nëseȱ njëȱ grupȱ kaȱ zgjidhjes?ȱ
vështirësiȱ përȱ tëȱ filluarȱ sugjerojuȱ qëȱ tëȱ ȱ
“vizitojnë”ȱ njëȱ grupȱ qëȱ eȱ kaȱ gjeturȱ njëȱ rrugëȱ ȱ
përȱtëȱfilluar.ȱMënyraȱmëȱeȱmirëȱpërȱzgjidhjenȱ ȱ
ështëȱ vizatimiȱ iȱ njëȱ copeȱ tëȱ letrësȱ (p.shȱ 25ȱ cmȱ ȱ
100ȱ ȱ
meȱ 25ȱ cm)ȱ dheȱ tëȱ vijohetȱ meȱ prerjenȱ eȱ
“bazave”ȱ dheȱ tëȱ “pjesësȱ sëȱ sipërme”.ȱ Këtoȱ ȱ
mundȱtëȱmodelohenȱmeȱbrumë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱ grupeveȱ tëȱ prezantojnëȱ zgjidhjetȱ eȱ ȱ
tyre.ȱ Mirëȱ ështëȱ qëȱ tëȱ prezantohenȱ alternativaȱ

8ȱ Gjatësia,ȱmasaȱdheȱvëllimiȱ
ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Tëȱ interpretohenȱ leximetȱ nëȱ metraȱ tëȱ
ndryshëmȱ
x Tëȱ vizatohenȱ dheȱ matenȱ vijatȱ nëȱ centiȬ
metrinȱdheȱmilimetrinȱmëȱtëȱafërtȱ
ȱ
x Kuptoȱsistemetȱeȱmatjesȱsëȱgjatësisë,ȱpeshësȱ
dheȱ vëllimitȱ dheȱ përdoriȱ përȱ tëȱ kryerȱ
llogaritjeȱtëȱthjeshtaȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ151ȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
x Tabelaȱtëȱbardhaȱtëȱvoglaȱ Sigurohuȱ qëȱ nxënësitȱ artikulojnëȱ qartësishtȱ
x Lapsaȱmeȱngjyraȱ njësitë.ȱ Nxitiȱ ataȱ tëȱ thonëȱ përȱ shembull”ȱ
ȱ milimetërȱdheȱjoȱmm.ȱNdihmojiȱnxënësitȱqëȱtëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ njohinȱmodeletȱmeȱnjësiȱekuivalente.ȱȱ
Shkruajȱnëȱtabelëȱ85.5cm.ȱKërkojuȱnxënësveȱtëȱ P.sh.ȱ
ndarëȱ nëȱ dysheȱ qëȱ taȱ shkruajnëȱ këtëȱ tëȱ dhënëȱ Saȱmilimetraȱkaȱnëȱnjëȱmetër?ȱ
nëȱ tabelatȱ eȱ tyreȱ tëȱ voglaȱ nëȱ saȱ mëȱ shumëȱ Saȱmililitraȱkaȱnjëȱlitër?ȱ
mënyraȱ tëȱ ndryshme.ȱ Përȱ shembull:ȱ 0.855ȱ m,ȱ Saȱmetraȱkaȱnëȱnjëȱkilometër?ȱ
0,00855ȱ km,ȱ 855ȱ mm.ȱ Përsëriteȱ këtëȱ meȱ Saȱgramȱkaȱnëȱnjëȱkilogram?ȱ
7.10litraȱdheȱ8540mg.ȱ Ka....ȱnëȱnjë.....ȱ
ȱ ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱqëȱtëȱpunojnëȱindividualishtȱ
ȱ
nëȱ ushtrimetȱ përkatëseȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ
Mundȱ taȱ përdorniȱ këtëȱ përȱ tëȱ vlerësuarȱ seȱ saȱ ȱ
kanëȱ arriturȱ tëȱ kuptojnë.ȱ Ndërkohëȱ qëȱ ataȱ ȱ
punojnë,ȱ bëjȱ shënimetȱ tekȱ nxënësitȱ qëȱ kanëȱ
realizuarȱmatjetȱmëȱinteresante.ȱȱ ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ 101
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ tiȱ prezantojnëȱ klasësȱ
rezultatetȱeȱgjetura.ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ krijojnëȱ njëȱ pakoȱ letraȱ lojeȱ
oseȱdominoshȱmeȱpërmasatȱeȱgjetura.ȱ ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱ5,ȱrrethoniȱpërgjigjenȱeȱsaktëȱ 5. Njëȱkutiȱlëngȱfrutashȱpërmbanȱ1.25ȱlitra.ȱJuȱ
mundȱtaȱshkruaniȱndrysheȱedheȱsi:ȱ
1. Cilatȱ çifteȱ njësishȱ përdorenȱ përȱ tëȱ treguarȱ
masënȱeȱnjëȱmajëȱlugeȱkripë?ȱ
ȱ
a)ȱgȱdheȱmgȱ ȱ b)ȱkgȱdheȱgȱ ȱ
c)ȱlȱdheȱclȱȱ ȱ d)ȱclȱdheȱmlȱ a)ȱ1250ȱmlȱ ȱ b)ȱ125ȱmlȱ
ȱ 11
c)ȱ ȱlitraȱȱ ȱ d)12ȱclȱ
2. Përȱtëȱkthyerȱ3.57mȱnëȱcentimetraȱju:ȱ 5
a) eȱshumëzoniȱmeȱ100ȱ ȱ
b) eȱpjesëtoniȱmeȱ100ȱ 6. Kamȱnjëȱkutiȱeȱcilaȱkaȱpesëȱpakoȱtëȱveçantaȱ
c) eȱshumëzoniȱmeȱ10ȱ brendaȱsaj.ȱ
d) eȱpjesëtoniȱmeȱ10ȱ
ȱ
3. Njëȱkutiȱȱlëngȱfrutashȱpërmbanȱ330ȱml.ȱKjoȱ
ështëȱeȱbarabartëȱme:ȱ
ȱ
Masaȱeȱpërgjithshmeȱeȱkutisëȱështëȱ4.85ȱkg.ȱ
Njëȱprejȱpakoveȱpeshonȱ137g.ȱ
ȱ Plotësoȱ tabelënȱ përȱ tëȱ treguarȱ masënȱ eȱ
a)ȱ3,3ȱlitërȱȱ ȱ b)ȱ0,33ȱlȱ
mundshmeȱtëȱpakoveȱtëȱtjera.ȱ
c)ȱ0,033ȱlitërȱ ȱ d)ȱ33ȱlitraȱ
Shkruaniȱ seȱ çfarëȱ mundȱ tëȱ përmbajëȱ secilaȱ
ȱ
pako.ȱ
4. Njëȱashensorȱkaȱnjëȱshënimȱkuȱthuhetȱseȱaiȱ
ȱ
mbanȱ maksimumiȱ 400ȱ kg.ȱ Përafërsishtȱ saȱ
Masaȱ Përmbajtjaȱeȱmundshmeȱ
prejȱshokëveȱtuajȱmundȱtëȱmbajȱashensori?ȱ
137ȱgȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ
102ȱ
ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
a)ȱ5ȱ ȱ ȱ b)ȱ10ȱ
c)ȱ15ȱ ȱ ȱ d)ȱ20ȱ
ȱ

Kapitulliȱ9ȱ Kohaȱ
ȱ
ȱ
Eȱvetmjaȱideȱeȱreȱpërȱnxënësitȱnëȱkëtëȱkapitullȱ milisekondëȱ
mundȱ tëȱ jetëȱ ajoȱ eȱ zonaveȱ orare.ȱ Nxënësitȱ qëȱ ditë,ȱjavë,ȱmuaj,ȱvite,ȱdekada,ȱshekuj,ȱ
kanëȱ udhëtuarȱ jashtëȱ shtetitȱ mundȱ taȱ dinëȱ seȱ mijëvjeçarȱ
çȇjanë,ȱ porȱ disaȱ mundȱ taȱ kenëȱ shumëȱ tëȱ paradite,ȱpasditeȱ
vështirëȱ qëȱ tëȱ kuptojnëȱ seȱ oraȱ sȇështëȱ kudoȱ mesditë,ȱmesnatëȱ
njëlloj.ȱ Qëȱ nxënësitȱ taȱ kuptojnëȱ mëȱ mirë,ȱ orarȱ
përpiquȱ tȇiȱ kujtoshȱ seȱ meqëȱ Tokaȱ rrotullohetȱ mbërritje,ȱnisjeȱ
rrethȱ boshtitȱ tëȱ vet,ȱ nëȱ njëȱ anëȱ tëȱ botësȱ ështëȱ orëȱdixhitaleȱ(24ȱorëshe),ȱorëȱanalogeȱ(12ȱ
ditëȱ dheȱ nëȱ njëȱ anëȱ ështëȱnatë.ȱMeȱ nëȱ veçanti,ȱ orëshe),ȱzonatȱorare.ȱ
nëȱ njëȱ anëȱ ështëȱ mesditëȱ dheȱ nëȱ njëȱ anëȱ ështëȱ ȱ
mesnatë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Zakonishtȱ kaȱ keqkuptimeȱ kurȱ përdoretȱ oraȱȱȱȱ ȱ
24ȱ orëshe.ȱ Nxënësitȱ janëȱ mësuarȱ meȱ sisteminȱ ȱ
dhjetorȱtëȱnumërimitȱdheȱmundȱtëȱharrojnëȱqëȱ ȱ
oraȱ bazohetȱ nëȱ cikleȱ 12ȱ orëshe,ȱ meȱ 24ȱ orëȱ nëȱ ȱ
njëȱ ditë.ȱ Kujtojiȱ vazhdimishtȱ nxënësitȱ qëȱ oraȱ ȱ
20:00ȱështëȱnëȱtëȱvërtetëȱoraȱ8,ȱjoȱ10.ȱJepiȱorënȱ ȱ
23:00ȱsiȱshembull,ȱmeqenëseȱnukȱshprehetȱdotȱ ȱ
siȱnjëȱngaȱ12ȱorëtȱplusȱ10ȱorë.ȱ
ȱ
Njësitëȱeȱndryshmeȱkohoreȱ Siȱtëȱktheshȱnjëȱnjësiȱkohoreȱnëȱnjëȱtjetër?ȱ
Çȇndryshimȱkaȱoraȱanalogeȱngaȱajoȱdigjitale?ȱ
Përdorimiȱiȱorësȱ24ȱorësheȱ Siȱmundȱtëȱpërdorëshȱorënȱ24ȱorësheȱpërȱtëȱlexuarȱorarin.ȱ
dheȱorareveȱ
Llogaritjaȱeȱorësȱnëpërȱbotëȱ Saȱështëȱoraȱnëȱnjëȱzonëȱtjetërȱorare?ȱ
ȱ
103

9ȱ Kohaȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱnjihenȱdheȱkuptohenȱnjësitëȱbazëȱkohoreȱ
(sekondat,ȱminutat,ȱorët,ȱditët,ȱjavët,ȱmuajt,ȱ
vitet,ȱdekadatȱdheȱshekujt).ȱ
x Tëȱ gjendetȱ saȱ ështëȱ oraȱ meȱ anëȱ tëȱ orëveȱ
digjitaleȱoseȱanaloge.ȱ
x Tëȱ krahasohetȱ kohaȱ nëȱ orëtȱ digjitaleȱ dheȱ
analoge.ȱ
x Tëȱllogaritenȱintervaletȱkohoreȱdukeȱpërdorurȱ
orëȱdigjitaleȱoseȱanaloge.ȱ
ȱ
x Tëȱkuptohenȱsistemetȱmeȱtëȱcilatȱmatetȱkoha.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ153ȱ Nxënësitȱmundȱtëȱlistojnëȱmënyratȱeȱndryshmeȱ
x FletaȱA4ȱ qëȱpërdorenȱpërȱtëȱmarrëȱveshȱsaȱështëȱoraȱdheȱ
x Lapustilaȱ pseȱpërdoretȱkoha.ȱ
ȱ
ȱ
Organizojeȱ klasënȱ nëȱ grupeȱ meȱ 4ȱ nxënës.ȱ
Kërkojuȱnxënësveȱqëȱtëȱlexojnëȱfjaliȱngaȱposteriȱ
Kërkojuȱ qëȱ tëȱ shkruajnëȱ saȱ mëȱ shumëȱ
iȱ tyre.ȱ Kjoȱ tëȱ ndihmonȱ qëȱ gjithashtuȱ tëȱ
përdorimeȱ tëȱ kohësȱ qëȱ tëȱ jetëȱ eȱ mundur.ȱ
kontrolloshȱ përȱ gabimeȱ tëȱ mundshmeȱ
Këmbeȱfletëtȱmesȱgrupeve,ȱdukeȱuȱkërkuarȱqëȱ
gjuhësore.ȱReferojuȱfjalëveȱkyçe.ȱ
tëȱ shtojnëȱ saȱ mëȱ shumëȱ përdorimeȱ tëȱ reja.ȱ
ȱ
Merreȱ njëȱ ngaȱ këtoȱ fletëȱ dheȱ kërkojiȱ grupitȱ
ȱ
përkatësȱqëȱtaȱprezantojë.ȱ
ȱ ȱ
Thuajuȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ zgjedhinȱ disaȱ prejȱ ȱ
temaveȱ tëȱ diskutimitȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ ȱ
Vendosiȱ ataȱ qëȱ tëȱ diskutojnëȱ meȱ njëriȱ tjetrin.ȱ ȱ
Shikoȱ fjalëtȱ matematikoreȱ qëȱ poȱ përdorinȱ dheȱ ȱ
shkruajiȱnëȱdërrasënȱeȱzezë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
104ȱ Fjalëveȱ qëȱ sapoȱ shkruat,ȱ shtojiȱ pjesënȱ tjetërȱ tëȱ ȱ
fjaloritȱ tëȱ përdorurȱ mëȱ sipër.ȱ Pyetiȱ grupetȱ seȱ ȱ
çfarëȱkuptimiȱkanëȱfjalët.ȱ ȱ
ȱ

9Aȱ Njësitëȱeȱkohësȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Teȱ gjendetȱ saȱ ështëȱ oraȱ meȱ anëȱ tëȱ orëveȱ
x Tëȱ krahasohetȱ kohaȱ nëȱ orëtȱ digjitaleȱ dheȱ
analoge.ȱ
x Tëȱ llogaritenȱ intervaletȱ kohoreȱ dukeȱ
përdorurȱorëȱdigjitaleȱoseȱanaloge.ȱ
ȱ
x Tëȱ kuptohenȱ sistemetȱ meȱ tëȱ cilatȱ matetȱ
koha.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësitȱfaqeȱ154Ȭ155ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
x Njëȱorëȱeȱmadheȱanalogeȱ Ndajeȱklasënȱneȱgrupeȱdysheȱdheȱpyesni:ȱCilatȱ
x Dërrasaȱtëȱvoglaȱtëȱzezaȱ janëȱ gjëratȱ mëȱ tëȱ rëndësishmeȱ qëȱ duhenȱ pasurȱ
ȱ
parasyshȱ përȱ tëȱ gjeturȱ saȱ ështëȱ ora?ȱ Jepuȱ dyȱ
minutaȱkohë.ȱMosȱharroȱqëȱjanëȱdyȱllojeȱorash,ȱ
Pyesni:ȱ Saȱ ngaȱ juȱ kanëȱ oraȱ analogeȱ nëpërȱ shtëpi?ȱ
digjitaleȱdheȱanaloge.ȱ
Diskutoniȱdiferencatȱmidisȱ orëveȱ digjitaleȱ dheȱ ȱ
atyreȱ analoge.ȱ Përdorniȱ orënȱ analogeȱ përȱ tȇjuȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
treguarȱ nxënësveȱ saȱ ështëȱ ora.ȱ Saȱ herëȱ qëȱ uȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ listojnëȱ tëȱ gjithëȱ vendetȱ kuȱ
tregonȱ orënȱ nxënësve,ȱ kërkojuȱ qëȱ ataȱ taȱ kanëȱparëȱorëȱanaloge.ȱAtaȱmundȱtëȱshkruajnëȱ
shkruajnëȱ nëȱ formatinȱ 24Ȭorësh.ȱ Përdorniȱ nëȱ njëȱ fletoreȱ saȱ ështëȱ ora,ȱ saȱ herëȱ qëȱ ataȱ eȱ
kohët:ȱ shohin.ȱ
9:25ȱ ȱ
10:10ȱ(45ȱminutaȱmëȱvonë)ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
12:25ȱ(2ȱorëȱeȱçerekȱmëȱvonë)ȱ Ndihmojiȱnxënësitȱqëȱtaȱartikulojnëȱsaȱmëȱmirëȱ
13:55ȱ(1ȱorëȱeȱgjysmëȱmëȱvonë)ȱ temënȱdukeȱbërëȱpyetjeȱsi:ȱ
19:15ȱ(5ȱorëȱeȱ20ȱminutaȱmëȱvonë)ȱ Mëȱthuajȱmëȱshumëȱmbiȱkëtë.ȱ
Pyeti:ȱ Siȱ eȱ llogaritëtȱ diferencën?ȱ Përdorȱ gabimetȱ Siȱarriteȱteȱkyȱrezultat?ȱȱ
përȱtȇiȱmësuarȱnxënësit.ȱ Inkurajojiȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ formatinȱ eȱ
ȱ
mëposhtëm:ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Dhjetëȱeȱçerekȱ
Nxënësitȱ doȱ tëȱ punojnëȱ meȱ aktivitetȱ eȱ libritȱ tëȱ Pesëȱpaȱçerekȱ
nxënësitȱ individualisht.ȱ Qëȱ taȱ kuptoninȱ mëȱ 105
Viȱnëȱdukjeȱdiferencënȱmeȱformatinȱdigjital:ȱ
mirëȱ mësimin,ȱ doȱ tëȱ ishteȱ mirëȱ qëȱ nxënësitȱ tëȱ 10:15ȱ
kishinȱ orëȱ nëpërȱ tavolinatȱ eȱ tyre.ȱ Thuajuȱ 4:45ȱ
nxënësveȱ tëȱ tregohenȱ tëȱ kujdesshëmȱ meȱ ȱ
akrepinȱeȱminutave.ȱ ȱ
ȱ

9Aȱ Kthimiȱiȱnjësiveȱtëȱkohësȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱnjihenȱdheȱkuptohenȱnjësitëȱbazëȱkohoreȱ
(sekonda,ȱminuta,ȱorë,ȱditë,ȱjavë,ȱmuaj,ȱvite,ȱ
dekadaȱdheȱshekuj).ȱ
x Tëȱ llogaritenȱ intervaletȱ kohoreȱ nëȱ ditë,ȱ
muajȱoseȱvite.ȱ
ȱ
kohaȱ dheȱ tëȱ përdorenȱ përȱ llogaritjeȱ tëȱ
thjeshta.ȱ
ȱ
ȱ
x Kartaȱ oseȱ fletëȱ kuȱ shkruhenȱ fjalëtȱ kyçȱ
(sekonda,ȱminuta,ȱorë,ȱditë,ȱjavë,ȱmuaj,ȱvite,ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ pyesinȱ familjarëtȱ eȱ tyreȱ përȱ
dekadaȱdheȱshekuj)ȱ
fakteȱ tëȱ rëndësishmeȱ kohoreȱ mbiȱ familjenȱ eȱ
x Shkopinjȱ lëpirëseshȱ oseȱ sendeȱ tëȱ tjeraȱ kuȱ
tyre,ȱ siȱ përȱ shembull:ȱ kurȱ vijnëȱ prindëritȱ ngaȱ
shkruhenȱemratȱeȱnxënësveȱ
punaȱoseȱkurȱhahetȱdarkë.ȱ
x Makinaȱllogaritëseȱ ȱ
x Njëȱkalendarȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ
Ndihmoȱ çiftetȱ eȱ nxënësveȱ qëȱ taȱ artikulojnëȱ saȱ
mëȱmirëȱtemënȱdukeȱbërëȱpyetjeȱsi:ȱ
Zgjidhȱnjëȱlëpirëse.ȱThërritȱnjëȱnxënësȱdheȱjepiȱ
Siȱeȱllogarite?ȱ
njëȱ ngaȱ kartatȱ meȱ emratȱ eȱ njësiveȱ kohore.ȱ
Pseȱpoȱshumëzonȱ24ȱmeȱ60?ȱ
Thuajiȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ thotëȱ seȱ çfarëȱ është.ȱ Përȱ
Inkurajoȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ diskutojnëȱ mbiȱ
shembull:ȱ
saktësinëȱ eȱ përgjigjeve.ȱ Mundȱ tëȱ bëhenȱ edheȱ
Java:ȱKaȱ7ȱditëȱnëȱnjëȱjavë.ȱ
pyetjeȱsi:ȱ
Ora:ȱKaȱ60ȱminutaȱnëȱnjëȱorë.ȱ
Saȱditëȱkanëȱkaluarȱqëȱkurȱlinde?ȱ
ȱ
Saȱmuajshȱjeȱti?ȱ
ȱ
Kurȱnxënësitȱtëȱmbarojnëȱmeȱtabelën,ȱkontrolloȱ
saktësinëȱ eȱ përgjigjeveȱ paraȱ seȱ tëȱ vazhdoȱ meȱ ȱ
ushtrimet.ȱKontrolloȱpërȱgabimeȱtëȱmundshmeȱ
nëȱlidhjeȱmeȱfjalorinȱmatematik.ȱLejojiȱnxënësitȱ ȱ
106ȱ qëȱtëȱpërdorinȱmakinaȱllogaritëse.ȱ
ȱ ȱ
Ndajeȱ klasënȱ neȱ grupeȱ dyshe.ȱ Zgjidhȱ dyȱ ngaȱ ȱ
kartatȱ meȱ fjalëȱ kyçe.ȱ Pyetiȱ saȱ ngaȱ njësiaȱ mëȱ eȱ
ȱ
vogëlȱ kaȱ nëȱ njësinëȱ mëȱ tëȱ madhe.ȱ Pyetiȱ siȱ
arritënȱnëȱatëȱrezultat.ȱ

9Bȱ Përdorimiȱiȱorësȱ24Ȭorësheȱdheȱoraretȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱmësohetȱpërdorimiȱiȱorareveȱtëȱbazuaraȱ
nëȱorënȱ24Ȭorëshe.ȱ
ȱ
x Tëȱ kuptohenȱ sistemetȱ meȱ tëȱ cilatȱ matetȱ kohaȱ
dheȱtëȱbëhenȱllogaritjeȱtëȱthjeshtaȱmeȱto.ȱ
x Tëȱpërdorenȱlistaȱoseȱtabelaȱpërȱtëȱzgjidhurȱ
problemaȱnëȱmënyrëȱsistematike.ȱ
ȱ
x Dërrasaȱtëȱvoglaȱtëȱzezaȱ
x Lëpirëseȱ meȱ emratȱ eȱ nxënësveȱ (ngaȱ ȱ
aktivitetiȱiȱmëparshëm)ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ listojnëȱ gjithëȱ aktivitetetȱ eȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ javësȱnëȱnjëȱorar.ȱ
Organizoȱ klasënȱ nëȱ çifteȱ dheȱ kërkojuȱ tëȱ ȱ
shkruajnëȱnëȱtabelatȱeȱtyreȱtëȱzezaȱdyȱgjëraȱqëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
kanëȱ bërëȱ dje,ȱ bashkëȱ meȱ orënȱ përkatëse.ȱ Njëȱ Ndihmoȱ nxënësitȱ qëȱ taȱ kuptojnëȱ saȱ mëȱ mirëȱ
ngaȱkëtoȱtëȱjetëȱparadite,ȱtjetraȱpasdite.ȱPërdorȱ idenëȱeȱdiferencësȱkohore:ȱ
lëpirësetȱqëȱtëȱzgjedhëshȱ6ȱnxënës.ȱNxirriȱparaȱ Pasȱsaȱkohe...?ȱ
klasësȱ edheȱ rregulloȱ aktivitetetȱ qëȱ kanëȱ bërëȱ Saȱkohëȱdeshi...?ȱ
ngaȱ mëȱ iȱ hershmiȱ teȱ mëȱ iȱ voni.ȱ Pyetiȱ nxënësitȱ Inkurajojiȱnxënësitȱqëȱtëȱpërdorinȱfjalëtȱkyçeȱnëȱ
mbiȱ diferencatȱ kohoreȱ mesȱ ngjarjeveȱ dheȱ lidhjeȱmeȱkohën.ȱ
diskutoȱidenëȱeȱnjëȱorari.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxënësitȱdoȱtëȱkrijojnëȱorareȱpërȱaktivitetinȱnëȱ ȱ
librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ tëȱ mosȱ ȱ
përdorinȱ vetëmȱ orëȱ tëȱ plota,ȱ meȱ çerekȱ oseȱ meȱ ȱ
gjysma.ȱPra,ȱataȱduhetȱtëȱpërdorinȱjoȱvetëmȱorëȱ ȱ
siȱ 10:15,ȱ porȱ edheȱ 11:47.ȱ Pyetiȱ nxënësitȱ mbiȱ ȱ
orënȱ qëȱ kryejnëȱ njëȱ aktivitetȱ dheȱ përȱ ȱ
diferencënȱngaȱaktivitetiȱiȱkaluar:ȱ ȱ 107
Unëȱuȱzgjovaȱnëȱ7:30.ȱKjoȱdoȱtëȱthotëȱseȱkamȱfjeturȱ ȱ
9ȱorëȱeȱ37ȱminuta.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Zgjidhȱnjëȱprejȱnxënësveȱqëȱtëȱshkruajëȱorarinȱ
eȱ tijȱ nëȱ dërrasënȱ eȱ zezë.ȱ Pyetiȱ nxënësitȱ mbiȱ
oraretȱeȱtyre.ȱ

9Bȱ Përdorimiȱiȱorësȱ24Ȭorësheȱdheȱoraretȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱmësohetȱpërdorimiȱiȱorareveȱtëȱbazuaraȱ
nëȱorënȱ24Ȭorëshe.ȱ
ȱ
kohaȱ dheȱ tëȱ bëhenȱllogaritjeȱ tëȱ thjeshtaȱmeȱ
to.ȱ
x ȱ
x FletëȱA4ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Ndihmojiȱ nxënësitȱ qëȱ tȇiȱ zgjedhinȱ saȱ mëȱ mirëȱ
Punoȱ meȱ klasënȱ meȱ aktivitetinȱ nëȱ librinȱ eȱ rrugët.ȱ Nëseȱ kaȱ kohë,ȱ tëȱ gjithaȱ versionetȱ tëȱ
nxënësit.ȱ Nëȱ fillim,ȱ listoȱ 6ȱ vendeȱ kuȱ mundȱ tëȱ mblidhenȱ dheȱ tëȱ krijohetȱ njëȱ planȱ final.ȱ Ataȱ
duhetȱ autobusi.ȱ Bëjȱ njëȱ vizatimȱ nëȱ rrugësȱ sëȱ mundȱ tëȱ verifikojnëȱ nëseȱ oraretȱ janëȱ tamamȱ
mundshmeȱtëȱautobusit.ȱPyet:ȱ apoȱndalesatȱjanëȱnëȱpikaȱkyçe.ȱ
Saȱkohëȱdoȱautobusiȱngaȱstacioniȱ...ȱnëȱstacioninȱ...?ȱ ȱ
Caktoȱorënȱ8:45ȱsiȱorënȱeȱnisjesȱdheȱshkruajȱkurȱ ȱ
arrinȱautobusiȱnëȱçdoȱstacion.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Kërkojiȱ nxënësveȱ qëȱ nëȱ grupeȱ tëȱ krijojnëȱ njëȱ ȱ
hartëȱ përȱ autobusinȱ dukeȱ përdorurȱ lapsaȱ dheȱ ȱ
fletë.ȱ Kërkojuȱ qëȱ tȇjuȱ shpjegojnëȱ pseȱ zgjodhënȱ ȱ
atëȱitinerarȱdheȱsaȱkohëȱdoȱpërȱçdoȱstacion.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Zgjidhȱ njëȱ grupȱ qëȱ tëȱ prezantojëȱ planinȱ dheȱ ȱ
orarinȱeȱautobusëveȱqëȱkanëȱzgjedhur.ȱKërkojiȱ ȱ
pjesësȱtjetërȱtëȱklasësȱqëȱtȇiȱbëjëȱpyetjeȱgrupit.ȱ ȱ
108ȱ ȱ ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ gjejnëȱ oraretȱ eȱ autobusëveȱ ȱ
lokalëȱdheȱtëȱbëjnëȱnjëȱlistëȱmeȱpyetjeȱpërȱkëtoȱ ȱ
orare.ȱ ȱ

9Cȱ Llogaritjaȱeȱintervaleveȱkohore,ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
dukeȱpërfshirëȱdheȱzonatȱkohore ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ kuptohetȱ seȱ kohaȱ nëpërȱ vendeȱ tëȱ
ndryshmeȱtëȱbotësȱështëȱeȱndryshme.ȱ
ȱ
to.ȱ
ȱ
x Hartëȱboteȱmeȱzonatȱorareȱ
ȱ
x Lëpirëseȱ meȱ emratȱ eȱ nxënësveȱ (ngaȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
aktivitetiȱiȱmëparshëm)ȱ Përdorniȱkrahasimeȱsi:ȱ
ȱ Saȱmëȱherët?ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ Saȱmëȱvonë?ȱ
Saȱorëȱmëȱpara?ȱ
Organizojeȱ klasënȱ nëȱ çifteȱ dheȱ kërkojiȱ tëȱ
Saȱorëȱmëȱpas?ȱ
shkruajnëȱnëȱtabelatȱeȱtyreȱqëȱkaneȱvizituarȱapoȱ
ȱ
kuȱbanojnëȱfamiljarëȱtëȱtyre.ȱPërdoriȱlëpirësetȱqëȱ
ȱ
tëȱ zgjidhniȱ disaȱ nxënës.ȱ Nxirriniȱ paraȱ klasësȱ
ȱ
edheȱ kërkojuȱ tëȱ tregojnëȱ vendinȱ qëȱ kanëȱ
ȱ
zgjedhurȱ nëȱ hartëȱ dheȱ gjejuȱ kohënȱ përkatëseȱ
ȱ
dukeȱ përdorurȱ zonatȱ ndërkombëtareȱ kohore.ȱ
ȱ
Mbajiȱkëtoȱorëȱnëȱnjëȱlistë.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Ndërsaȱnxënësitȱpunojnëȱmeȱlibrinȱeȱnxënësit,ȱ
ȱ
inkurajojiȱ qëȱ tëȱ thonëȱ fakteȱ interesanteȱ përȱ
ȱ
vendeȱtëȱndryshmeȱnëpërȱbotë.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ 109
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përdorinȱ oraretȱ eȱ
aeroporteveȱ përȱ tëȱ kuptuarȱ mëȱ mirëȱ zonatȱ
orare.ȱ

9Cȱȱ Llogaritjaȱeȱintervaleveȱkohore,ȱ ȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
dukeȱpërfshirëȱdheȱzonatȱkohore ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ kuptohetȱ seȱ kohaȱ nëpërȱ vendeȱ tëȱ
ndryshmeȱtëȱbotësȱështëȱeȱndryshme.ȱ
ȱ
to.ȱ
ȱ
x Hartëȱboteȱmeȱzonatȱorareȱ shembull:ȱÇfarëȱ poȱ bëjnëȱ taniȱ moshatarëtȱ eȱ miȱ nëȱ
x Dërrasaȱtëȱvoglaȱtëȱzezaȱ Athinë?ȱ
x Lëpirëseȱ meȱ emratȱ eȱ nxënësveȱ (ngaȱ ȱ
aktivitetiȱiȱmëparshëm)ȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
ȱ Dëgjoȱkurȱnxënësitȱflasinȱnëȱçifteȱnëȱfundȱtëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ mësimit.ȱTiȱmundȱtëȱpërdorëshȱnxënësitȱtëȱcilëtȱ
Përdorȱ listënȱ eȱ orareveȱ qëȱ bëtëȱ mësiminȱ eȱ janëȱtëȱsigurtȱnëȱgjuhëȱpërȱtiȱpaturȱsiȱ
mëparshëmȱ oseȱ krijoȱ njëȱ listëȱ tëȱ re.ȱ Pyetiȱ modeleȱpërȱtëȱtjerëtȱnëȱklasë.ȱ
nxënësit:ȱ Nëseȱ doȱ tëȱ donimȱ qëȱ tëȱ merrnimȱ njëȱ ȱ
shokunȱ apoȱ shoqenȱ tonëȱ nëȱ (njërinȱ prejȱ vendeveȱ tëȱ ȱ
globit),ȱç’doȱishteȱai/ajoȱdukeȱbërë?ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxënësveȱ mundȱ tȇjuȱ duhetȱ hartaȱ eȱ zonaveȱ ȱ
orareȱ përȱ tȇuȱ orientuarȱ saȱ mëȱ mirë.ȱ Thuajuȱ ȱ
atyreȱ qëȱ tȇiȱ ndajnëȱ rezultatetȱ meȱ klasënȱ qëȱ tëȱ ȱ
kuptohenȱgabimetȱnëȱllogaritje.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Bëjuȱnxënësveȱpyetjetȱeȱmëposhtme:ȱ ȱ
110ȱ Çȇmësuanȱdyȱmësimetȱeȱfundit?ȱ ȱ
Çfarëȱjuȱçuditi?ȱ ȱ
Çfarëȱdinitȱqyshȱmëȱpërpara?ȱ ȱ
ȱ ȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱmbajnëȱshënimȱaktivitetetȱeȱ ȱ
tyreȱ tëȱ përditshmeȱ dheȱ tëȱ bëjnëȱ pyetjeȱ siȱ përȱ ȱ

9ȱ Kohaȱ
ȱ
ȱȱȱ Unëȱtaniȱdi...
ȱ
x Tëȱkuptohenȱnjësitëȱkohoreȱtëȱndryshme.ȱ
x Tëȱ lexohenȱ oraretȱ dukeȱ përdorurȱ orënȱȱȱȱȱȱȱ
24ȱorëshe.ȱ
x Tëȱ llogaritenȱ intervaletȱ kohoreȱ mesȱ dyȱ
ngjarjeveȱdukeȱpërdorurȱorëȱdigjitale.ȱ
ȱ
kohaȱdheȱtëȱbëhenȱllogaritjeȱtëȱthjeshta.ȱ
ȱ
x Fletaȱpërȱtëȱbërëȱushtrimetȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
x Informacioneȱ ngaȱ internetiȱ përȱ baticën,ȱ Nxënësitȱmundȱtëȱplanifikojnëȱnjëȱekskursion.ȱ
zbaticën.ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ Përȱtëȱorientuarȱnxënësit,ȱpërdorniȱfjaliȱtëȱtipit:ȱȱ
Rikujtojiȱ nxënësveȱ shkurtimishtȱ gjithçkaȱ qëȱ Doȱdalimȱngaȱshkollaȱnë...ȱ
bërëȱderiȱtani.ȱQëllimiȱkryesorȱiȱkapitullitȱështëȱ Doȱshpenzojmëȱ...ȱorëȱnëȱishull.ȱ
zgjidhjaȱ eȱ ushtrimitȱ nëȱ librinȱ eȱ nxënësit.ȱ Doȱikimȱngaȱishulliȱnëȱorën...ȱ
Ndihmojiȱ nxënësitȱ nëseȱ nukȱ kuptojnëȱ ndonjëȱ ȱ
koncept.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Organizoniȱ klasënȱ nëȱ grupeȱ meȱ 4Ȭ5ȱ nxënës.ȱ ȱ
Lëriniȱ10ȱminutaȱparaȱseȱt’iȱndihmosh.ȱNëȱrastȱ ȱ
seȱ ndonjëȱ grupȱ kaȱ vështirësiȱ qyshȱ nëȱ fillim,ȱ ȱ
sugjerojiȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ njëȱ orar.ȱ Nxënësitȱ ȱ
mundȱtëȱmosȱeȱdinëȱçȇështëȱbaticaȱdheȱzbatica,ȱ ȱ
prandajȱ mundȱ tëȱ kenëȱ nevojëȱ tȇjuaȱ shpjegosh.ȱ ȱ
Sugjerojiȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ ngjyraȱ nëseȱ sȇkanëȱ ȱ
vështirësi.ȱCaktoȱnëȱfundȱ2ȱgrupeȱqëȱkanëȱdalëȱ ȱ
meȱzgjidhjeȱtëȱndryshme.ȱ ȱ 111
ȱ ȱ
Kërkojuȱ dyȱ grupeveȱ tëȱ zgjedhurȱ qëȱ tëȱ japinȱ ȱ
rekomandimetȱ eȱ tyre.ȱ Lëriȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ tëȱ ȱ
vendosinȱciliȱsugjerimȱiuȱduketȱmëȱiȱmiri.ȱ

9ȱ Kohaȱ
ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
x Duhenȱkuptuarȱnjësitëȱkohoreȱtëȱndryshme.ȱ
x Leximiȱ iȱ orareveȱ dukeȱ përdorurȱ orënȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
24ȱorëshe.ȱ
x Tëȱ llogarisinȱ intervalinȱ kohorȱ mesȱ dyȱ
ngjarjeveȱdukeȱpërdorurȱorëȱdigjitale.ȱ
x Duhetȱ kuptuarȱ seȱ kohaȱ nëpërȱ vendeȱ tëȱ
ndryshmeȱtëȱbotësȱështëȱndryshe.ȱ
x Tëȱ njihenȱ dheȱ kuptohenȱ njësitëȱ mazëȱ
kohoreȱ (sekondat,ȱ minutat,ȱ orët,ȱ ditët,ȱ
javët,ȱmuajt,ȱvitet,ȱdekadatȱdheȱshekujt).ȱ
x Teȱ gjendetȱ saȱ ështëȱ oraȱ meȱ anëȱ tëȱ orëveȱ
x Tëȱ krahasohetȱ kohaȱ nëȱ orëtȱ ȱ
digjitale/analoge.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ thonëȱ përdorimeȱ tëȱ
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematikeȱ njohuriveȱtëȱrejaȱnëȱjetënȱeȱpërditshme.ȱ
x Tëȱ kuptohenȱ sistemetȱ eȱ përditshmeȱ tëȱ ȱ
matjesȱ sëȱ kohësȱ dheȱ tëȱ kryhenȱ llogaritjeȱ tëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
thjeshta.ȱ Kujtojuȱ nxënësveȱ gjithëȱ fjalëtȱ kyçeȱ qëȱ kanëȱ
ȱ mësuarȱnëȱkëtëȱkapitull:ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Milisekondeȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ164Ȭ165ȱ ditë,ȱjavë,ȱmuaj,ȱvite,ȱdekada,ȱshekuj,ȱ
ȱ mijëvjeçarȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱȱ paradite,ȱpasdite,ȱmesditë,ȱmesnatëȱ
Rikujtojuȱ nxënësveȱ shkurtimishtȱ gjithçkaȱ qëȱ orar,ȱmbërritje,ȱnisjeȱ
bërëȱ deriȱ tani,ȱ dukeȱ iuȱ referuarȱ mësimeveȱ tëȱ oreȱdigjitaleȱ(24ȱorëshe),ȱoreȱanalogeȱ(12ȱorëshe),ȱ
mëparshmeȱ tëȱ kapitullit.ȱ Listoȱ qëllimetȱ zonatȱorare.ȱ
kryesoreȱtëȱkapitullit.ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ
Ndërsaȱ nxënësitȱ shkruajnëȱ pyetjetȱ eȱ tyreȱ nëȱ
libër,ȱ përpiquȱ tȇiȱ bëshȱ klasësȱ pyetjeȱ tëȱ ȱ
ndryshmeȱngaȱatoȱqëȱlexon.ȱ ȱ
112ȱ ȱ
Ndajeȱklasënȱnëȱgrupeȱdysheȱdheȱuȱthuajȱqëȱtëȱ
ndërrojnëȱ libratȱ eȱ tyreȱ dheȱ tȇuȱ përgjigjenȱ
pyetjeveȱtëȱnjëriȬtjetrit.ȱ

ȱ
ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱ6,ȱrrethoniȱpërgjigjenȱeȱsaktëȱ ȱ
5. Saȱminutaȱkaȱnjëȱditë?ȱ
1. Sȇtëȱduhetȱnjëȱorarȱpër:ȱ
a) 720ȱ
a) Lëndëtȱshkolloreȱ
b) 1440ȱ
b) Programetȱteleviziveȱ
c) 10800ȱ
c) Popullatënȱeȱqyteteveȱ
d) 3600ȱ
d) Kohëtȱeȱnisjesȱsëȱtrenaveȱ
ȱ
ȱ
6. Saȱsekondaȱkaȱnjëȱmiajȱmeȱ30ȱditë?ȱ
2. Sotȱ kemiȱ 3ȱ orëȱ 45ȱ minutaȱ mësimȱ dheȱ mëȱ
a) 592ȱ000ȱ
pasȱ njëȱ pushimȱ 30ȱ minuta.ȱ Shkollaȱ nisȱ nëȱ
b) 432ȱ000ȱ
8:45.ȱKurȱmbaronȱpushimi?ȱ
c) 2ȱ000ȱ000ȱȱ
a) 12:00ȱ
d) 7ȱ200ȱ000ȱ
b) 13:00ȱ
ȱ
c) 12:55ȱ
7. Tiȱ poȱ planifikonȱ disaȱ aktiviteteȱ përȱ klasënȱ
d) 13:25ȱ
tënde.ȱ
ȱ
Plotësoȱtabelënȱeȱmëposhtmeȱmeȱaktiviteteȱ
3. Duaȱtëȱflasȱmeȱkushërirënȱtime,ȱeȱcilaȱjetonȱ
tëȱndryshme.ȱ
nëȱnjëȱzonëȱorareȱ6ȱorëȱparaȱtonës.ȱKohaȱmëȱ
Vendosȱ 4ȱ aktiviteteȱ tëȱ ndryshmeȱ qëȱ kanëȱ
eȱ mirëȱ ështëȱ paraȱ seȱ ajoȱ tëȱ shkojëȱ nëȱ
lidhjeȱmeȱAnglishten,ȱMatematikën,ȱLojëraȱ
shkollë.ȱKurȱduhetȱtaȱmarr?ȱ
nëȱgrupȱdheȱHistorinë.ȱ
a) 8:30ȱ(Meȱkohënȱtonë)ȱ
Keȱ3ȱorëȱgjithsej.ȱ
b) 13:30ȱ(Meȱkohënȱtonë)ȱ
Aktivitetetȱ mundȱ tëȱ kenëȱ kohëzgjatjeȱ tëȱ
c) 23:00ȱ(Meȱkohënȱtonë)ȱ
ndryshme.ȱ
d) 05:30ȱ(Meȱkohënȱtonë)ȱ
Vendosȱnjëȱpushimȱ25ȱminutësh.ȱ
ȱ
Aktivitetetȱnisinȱnëȱ13:15.ȱ
4. Unëȱ dheȱ njëȱ shokuȱ imȱ duamȱ tëȱ shkojmëȱ
ȱ
diku.ȱ Autobusiȱ imȱ nisetȱ 25ȱ minutaȱ pasȱ atijȱ
tëȱ shokutȱ tim.ȱ Aiȱ uȱ nisȱ nëȱ 14:25.ȱ Udhëtimiȱ Aktivitetiȱ Nisjaȱ Mbarimiȱ
zgjatȱ1ȱorëȱeȱ12ȱminuta.ȱKurȱdoȱtëȱarrijȱunë?ȱ ȱ 13:15ȱ ȱ
a) 15:37ȱ ȱ ȱ ȱ
b) 16:37ȱ ȱ ȱ ȱ
c) 16:02ȱ ȱ ȱ ȱ
d) 17:02ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ 113

Kapitulliȱ10ȱ Sipërfaqjaȱdheȱperimetriȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ
Idejaȱ kryesoreȱ këtuȱ ështëȱ përdorimiȱ iȱ njësiveȱ
standarde.ȱKujtojuȱvazhdimishtȱnxënësveȱqëȱtëȱ
përdorinȱ centimetrinȱ katrorȱ përȱ tëȱ maturȱ
sipërfaqen.ȱ Sipërfaqjaȱ ështëȱ thjeshtëȱ numriȱ iȱ
katrorëveȱqëȱduhenȱpërȱtëȱmbuluarȱsipërfaqen.ȱ
Përȱ tëȱ maturȱ perimetrinȱ përdorenȱ metratȱ dheȱ
centimetrat.ȱȱ
Nxënësitȱ iȱ kanëȱ mësuarȱ qyshȱ nëȱ klasatȱ eȱ
mëparshmeȱ idetëȱ kyçe.ȱ Nëȱ këtëȱ kapitull,ȱ këtoȱ
njohuriȱdoȱtëȱpërdorenȱnëȱsituataȱtëȱndryshme.ȱ
ȱ
Gabimeȱtëȱmundshmeȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ mosȱ eȱ kenëȱ akomaȱ tëȱ qartëȱ ȱ
Sëȱ fundmi,ȱ nxënësitȱ mundȱ tëȱ mendojnëȱ qëȱ
ndryshiminȱmesȱperimetritȱdheȱsipërfaqes.ȱKjoȱ
ekzistonȱ vetëmȱ njëȱ sipërfaqeȱ unikeȱ përȱ çdoȱ
ështëȱ mëȱ shumëȱ çështjeȱ gjuhësoreȱ seȱ
perimetër.ȱ Kyȱ keqkuptimȱ ështëȱ trajtuarȱ nëȱ
matematike.ȱ Taȱ lidhëshȱ fjalënȱ meȱ kuptimeȱ tëȱ
hyrjeȱtëȱkapitullitȱteȱrubrikaȱȱȈDiskutoȈ.ȱ
tjeraȱ mundȱ tȇiȱ ndihmojëȱ nxënësit.ȱ ȈSipërfaqeȱ eȱ ȱ
gjelbërȈȱështëȱnjëȱshprehjeȱeȱtillë.ȱ Fjalëȱkyçeȱȱ
Gjithashtu,ȱ mundȱ tëȱ shihenȱ keqkuptimeȱ mbiȱ Gjatësi,ȱ gjerësi,ȱ lartësi,ȱ thellësi,ȱ kulm,ȱ
rregullinȱ eȱ ruajtjesȱ sëȱ hapësirës.ȱ Sugjerohenȱ perimetër,ȱ sipërfaqe,ȱ centimetërȱ katror,ȱ metërȱ
aktiviteteȱ dheȱ ushtrimeȱ meȱ kthiminȱ eȱ njëȱ katror,ȱmilimetërȱkatror.ȱ
drejtkëndëshiȱ nëȱ katrorȱ dukeȱ eȱ ndarëȱ nëȱ ȱ
copëzaȱ tëȱ voglaȱ letreȱ dheȱ pastajȱ dukeȱ krijuarȱ ȱ
njëȱkatrorȱmeȱpoȱatoȱletra.ȱ ȱ
ȱ
Sipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱ Siȱmundȱtaȱmatȱperimetrinȱdheȱsipërfaqenȱeȱkësajȱfigure?ȱ
figuraveȱbazëȱtëȱgjeometrisëȱ
Përafrimiȱiȱsipërfaqesȱsëȱ Aȱmundȱtȇiȱgjejȱsipërfaqetȱeȱfiguraveȱtëȱçrregulltaȱdukeȱnumëruarȱ
figuraveȱtëȱçrregulltaȱdukeȱ katrorët?ȱ
numëruarȱkatrorëtȱ
Gjetjaȱeȱsipërfaqeveȱdheȱ Siȱ mundȱ tëȱ përdorȱ atëȱ qëȱ unëȱ diȱ nëȱ gjetjenȱ eȱ sipërfaqeveȱ dheȱ
114ȱ
perimetraveȱtëȱfiguraveȱtëȱ perimetraveȱtëȱfiguraveȱtëȱbashkuara?ȱ
bashkuaraȱ
ȱ

ȱ
10ȱ Sipërfaqjaȱdheȱperimetriȱ
ȱ
ȱ
x Tëȱ matetȱ dheȱ tëȱ llogaritetȱ perimetriȱ dheȱ
sipërfaqja.ȱ
ȱ
x Tëȱ kuptohenȱ sistemetȱ eȱ matjesȱ sëȱ masësȱ
dheȱtëȱpërdorenȱatoȱpërȱtëȱbërëȱllogaritjeȱtëȱ
thjeshta.ȱ
ȱ
x FletëȱA4ȱ
ȱ
ȱ
Ndajeȱ klasënȱ nëȱ grupeȱ meȱ ngaȱ dyȱ dheȱ pyetiȱ
Pyetjetȱ eȱ bëraȱ mundȱ tëȱ shtrohenȱ edheȱ përȱ
grupetȱeȱsapoformuara:ȱÇȇdiniȱpërȱsipërfaqenȱdheȱ
vëlliminȱ eȱ njëȱ sendi:ȱ Nëseȱ njëȱ kuboidiȱ iaȱ
perimetrin?ȱ Ndërkohëȱ qëȱ ataȱ diskutojnë,ȱ
dyfishojmëȱ përmasat,ȱ çȇiȱ ndodhȱ vëllimit?ȱ Këtoȱ
shkruajȱnëȱdërrasënȱeȱzezëȱfjalëtȱkyçe:ȱ
pyetjeȱ nukȱ janëȱ nëȱ programinȱ mësimor,ȱ porȱ
Gjatësi,ȱgjerësi,ȱlartësi,ȱthellësi,ȱkulm,ȱperimetër,ȱ
amaȱ mundȱ tëȱ ndihmojnëȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ
sipërfaqe,ȱ centimetërȱ katror,ȱ metërȱ katror,ȱ
kuptojnëȱmëȱshumë.ȱ
milimetërȱkatror.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ katërshe.ȱ Thuajiȱ çdoȱ
ȱ
grupiȱ qëȱ tëȱ diskutojëȱ njëȱ ngaȱ tematȱ nëȱ libër.ȱ
ȱ
Inkurajojiȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ përdorinȱ fletëtȱ përȱ tëȱ
ȱ
parëȱ nëseȱ atoȱ qëȱ poȱ thonëȱ janëȱ gjithmonëȱ tëȱ
ȱ
vërteta,ȱ ndonjëherëȱ tëȱ vërtetaȱ oseȱ asnjëherëȱ tëȱ
ȱ
vërteta.ȱ
ȱ
ȱ
Zgjidhȱ njërinȱ prejȱ grupeveȱ qëȱ t’iȱ thotëȱ pyetjetȱ ȱ
paraȱ klasësȱ dheȱ tȇuȱ përgjigjet.ȱ Inkurajojiȱ qëȱ tëȱ ȱ
përdorinȱfjalëtȱkyçe.ȱ ȱ 115

10AȱȱȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱdrejtvizoreȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
sipërfaqja.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
ȱ
x FletëȱA4ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Nëseȱështëȱeȱmundur,ȱkyȱaktivitetȱtëȱkryhetȱnëȱ Shikoȱ meȱ kujdesȱ përdoriminȱ eȱ fjalëveȱ kyçe.ȱ
njëȱ ambientȱ tëȱ hapur.ȱ Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ Përdoriȱshpeshȱdukeȱformuarȱfjaliȱsi:ȱ
formojnëȱ njëȱ drejtkëndësh.ȱ Pyetiȱ saȱ ështëȱ ȱ
perimetri,ȱ dukeȱ përdorurȱ siȱ njësiȱ matëseȱ Gjerësiaȱeȱkësajȱfigureȱështë...ȱȱ
gjatësinëȱeȱkrahëve.ȱTaniȱthuajuȱtëȱkrijojnëȱnjëȱ Gjatësiaȱeȱkësajȱfigureȱështë...ȱȱ
drejtkëndëshȱtjetër.ȱThuajuȱqëȱtëȱgjejnëȱsaȱështëȱ Sipërfaqjaȱeȱkësajȱfigureȱështë...ȱ
perimetriȱiȱri.ȱ(Viniȱnëȱdukjeȱseȱështëȱiȱnjëjtë.)ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ qëȱ tëȱ vizatojëȱ njëȱ katrorȱ
ȱ
oseȱ drejtkëndëshȱ meȱ perimetërȱ 24ȱ njësi.ȱ
ȱ
Kërkojiȱ çdoȱ nxënësiȱ qëȱ tëȱ vizatojëȱ saȱ dyȱ
ȱ
drejtkëndëshȱtëȱtjerëȱmeȱperimetërȱ24ȱnjësiȱdheȱ
ȱ
vazhdoȱ meȱ ushtrimetȱ eȱ librit.ȱ Ndërkohëȱ njëȱ
ȱ
nxënësȱ tëȱ shpjegojëȱ siȱ eȱ gjetiȱ sipërfaqenȱ paraȱ
ȱ
klasës.ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përpiqenȱ tëȱ gjejnëȱ edheȱ ȱ
sipërfaqetȱ eȱ figuraveȱ tëȱ tjeraȱ gjeometrike,ȱ siȱ ȱ
116ȱ trekëndëshiȱapoȱrrethi.ȱ

10AȱȱȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱdrejtvizoreȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
sipërfaqja.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
ȱ
x FletëȱA4ȱ
ȱ ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
Vizatoȱ njëȱ drejtkëndëshȱ nëȱ dërrasëȱ tëȱ zezë.ȱ Shikoȱȱmeȱkujdesȱpërdoriminȱeȱfjalëveȱkyçe.ȱBëjȱ
Pyetiȱ nxënësit:ȱ Nëseȱ sipërfaqjaȱ eȱ këtijȱ pyetjeȱsi:ȱ
drejtkëndëshiȱ ështëȱ 48ȱ centimetraȱ katror,ȱ saȱ mundȱ ȱ
tëȱ jetëȱ perimetri?ȱ Vizatoȱ gjithashtuȱ disaȱ Saȱështëȱgjatësia?ȱ
drejtkëndëshaȱ meȱ sipërfaqeȱ tëȱ ndryshmeȱ dheȱ Saȱështëȱgjerësia?ȱ
pyetiȱsërish.ȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Lejoȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ punojnëȱ individualishtȱ meȱ
ȱ
librin.ȱNdërsaȱataȱpunojnë,ȱkontrolloȱsaktësinëȱ
ȱ
eȱpërgjigjeve.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Ngriȱdisaȱprejȱnxënësveȱnëȱdërrasëȱtëȱzezëȱdheȱ
ȱ
pyetiȱmbiȱushtrimet.ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ mundȱ tëȱ përpiqenȱ tëȱ gjejnëȱ edheȱ ȱ
sipërfaqetȱ eȱ figuraveȱ tëȱ tjeraȱ gjeometrike,ȱ siȱ ȱ
trekëndëshiȱapoȱrrethi.ȱ ȱ
117

ȱ
10BȱSipërfaqjaȱeȱfiguraveȱtëȱçrregulltaȱ(dukeȱnumëruarȱkatrorët)ȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ përafrohetȱ sipërfaqjaȱ eȱ figuraveȱ tëȱ
çrregulltaȱdukeȱpërdorurȱkatrorë.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
x Tëȱ shpjegohetȱ seȱ pseȱ ështëȱ zgjedhurȱ njëȱ
metodëȱ eȱ caktuarȱ përȱ tëȱ llogariturȱ diçkaȱ
dheȱsiȱfunksionon.ȱ
x Tëȱ përdoretȱ arsyetimiȱ matematikorȱ përȱ tëȱ
zgjidhurȱproblemaȱtëȱndryshme.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱnëȱfaqetȱ171Ȭ172ȱ
x FletëȱA4ȱ
x Fotokopjeȱ eȱ dorësȱ sëȱ dikujtȱ mbiȱ letërȱ
vizatimiȱoseȱfletëȱtëȱndarëȱnëȱkatrore.ȱ
ȱ
Kërkojuȱ nxënësveȱ qëȱ tëȱ gjejnëȱ meȱ përafërsiȱ saȱ
ështëȱsipërfaqjaȱeȱdorësȱnëȱcentimetraȱkatrorë.ȱ ȱ
Taniȱ kërkojuȱ qëȱ taȱ gjejnëȱ sipërfaqenȱ eȱ dorës,ȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
porȱ dukeȱ numëruarȱ katrorëtȱ eȱ mbuluar.ȱ Thuajuȱqëȱmeȱrritjenȱeȱgjatësisëȱsëȱdorës,ȱrritetȱ
Thuajuȱqëȱtȇiȱkrahasojnëȱdyȱrezultatetȱeȱtyreȱmeȱ dheȱsipërfaqjaȱeȱdorës.ȱTregojuȱpërȱlidhjenȱqëȱ
nxënësitȱ qëȱ kanëȱ afër.ȱ Viȱ nëȱ dukjeȱ seȱ sadoȱ qëȱ kanëȱkëtoȱdyȱmadhësiȱmeȱnjëraȬtjetrën.ȱ
mënyraȱ eȱ dytëȱ jepȱ njëȱ shifërȱ mëȱ tëȱ saktë,ȱ ȱ
prapëseprapëȱ ështëȱ vetëmȱ njëȱ përafrim.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Diskutoȱ siȱ duhenȱ numëruarȱ katrorëtȱ eȱ Grafikuȱ tëȱ ndahetȱ nëȱ grupe,ȱ siȱ përȱ shembullȱ
mbuluarȱpjesërisht.ȱ djemȱdheȱvajza.ȱTëȱkonsiderohetȱpyetja:ȱAȱështëȱ
ȱ ndrysheȱlidhja?ȱ
118ȱ Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ ȱ
Lejoȱnxënësitȱqëȱtëȱgjejnëȱsipërfaqenȱeȱdorësȱsëȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
tyreȱ meȱ tëȱ njëjtënȱ mënyrëȱ siȱ nëȱ libër.ȱ Pasiȱ tëȱ Shikoȱ meȱ kujdesȱ përdoriminȱ eȱ fjalëveȱ kyçeȱ
gjithëȱ tëȱ mbarojnë,ȱ thuajuȱ qëȱ tëȱ vendosinȱ tëȱ sidomosȱgrafikunȱdheȱlidhjenȱmesȱrezultateve.ȱ
dhënatȱeȱtyreȱnëȱnjëȱgrafikȱsiȱnëȱfigurë.ȱ ȱ
ȱ ȱ
ȱ ȱ

10BȱSipërfaqjaȱeȱfiguraveȱtëȱçrregulltaȱ(dukeȱnumëruarȱkatrorët)ȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ përafrohetȱ sipërfaqjaȱ eȱ figuraveȱ tëȱ
çrregulltaȱdukeȱpërdorurȱkatrorë.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
x Tëȱ shpjegohetȱ seȱ pseȱ ështëȱ zgjedhurȱ njëȱ
metodëȱ eȱ caktuarȱ përȱ tëȱ llogariturȱ diçkaȱ
dheȱsiȱfunksionon.ȱ
x Tëȱ përdoretȱ arsyetimiȱ matematikorȱ përȱ tëȱ
zgjidhurȱproblemaȱtëȱndryshme.ȱ
ȱ ȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ174Ȭ175ȱ Kujtojiȱnxënësitȱqë:ȱ
x Gërshërëȱ Perimetriȱështëȱgjatësi.ȱ
x FletëȱA4ȱ Perimetriȱmatetȱmeȱcentimetra.ȱ
ȱ Sipërfaqjaȱështëȱvleraȱeȱnumritȱtëȱkatrorëveȱmeȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ brinjëȱ1cmȱqëȱmbulojnëȱfigurën.ȱ
Bëjȱnjëȱkopjeȱtëȱmadheȱtëȱtangramitȱtëȱlibritȱtëȱ Sipërfaqjaȱmatetȱmeȱcentimetërȱnëȱkatrorȱ(cm2)ȱ
nxënësit.ȱ Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dheȱ vëriȱ tëȱ ȱ
matinȱ saȱ ështëȱ sipërfaqjaȱ eȱ çdoȱ pjeseȱ tëȱ ȱ
tangramit.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Lejoȱ çdoȱ nxënësȱ qëȱ tëȱ bëjëȱ versioninȱ eȱ vetȱ tëȱ ȱ
tangramitȱnëȱnjëȱcopëȱletërȱdheȱtaȱpërdorëȱatëȱ ȱ
përȱushtrimetȱeȱlibrit.ȱInkurajojiȱnxënësitȱqëȱtëȱ ȱ
shkëmbejnëȱpërgjigjet.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Gjejȱ perimetrinȱ përȱ çdoȱ pjesëȱ tëȱ tangramit.ȱ ȱ
Pyetiȱ nxënësit:ȱ Pseȱ kjoȱ copëȱ kaȱ perimetrinȱ mëȱ tëȱ ȱ
madh/vogël?ȱ ȱ 119
ȱ ȱ
Nxënësitȱ tëȱ përpiqenȱ tëȱ llogarisinȱ sipërfaqetȱ eȱ ȱ
figuraveȱmëȱkomplekseȱdheȱtëȱçrregullta.ȱ

10CȱȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱtëȱpërbëraȱ
ȱ
ȱȱȱ Zbulo
ȱ
x Tëȱ llogaritetȱ perimetritȱ dheȱ sipërfaqjaȱ eȱ
figuraveȱtëȱpërbëraȱngaȱdisaȱdrejtkëndësha.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
x Tëȱzgjidhenȱproblemaȱtëȱthjeshtaȱqëȱpërfshijnëȱ
raportetȱdheȱpërpjesëtiminȱeȱdrejtë.ȱ
ȱ
x FletëȱA4ȱ ȱ
x Lapustilaȱ
ȱ
Inkurajoȱnxënësitȱqëȱtëȱshpjegojnëȱidenëȱeȱtyreȱ
meȱpyetjeȱsi:ȱ
tëȱnxënitȱ
Siȱvendosëtȱtëȱnisnit?ȱ
Ndajiȱ nxënësitȱ nëȱ grupeȱ dheȱ lëriȱ taȱ kuptojnëȱ
Aȱjeniȱtëȱsigurtȱpërȱsaktësinëȱeȱidesëȱtuaj?ȱ
vetëȱmësimin.ȱNdajeȱletrënȱtheȱinkurajojiȱqëȱtëȱ
Çȇduhetȱbërëȱtjetër?ȱ
provojnëȱ saȱ mëȱ shumeȱ kombinimeȱ tëȱ
ȱ
ndryshme.ȱ Ndërsaȱ shehȱ ecurinë,ȱ zgjidhȱ njërinȱ
ȱ
prejȱgrupeveȱqëȱtëȱpërgjigjetȱparaȱklasës.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Tiȱ mundȱ tëȱ gjeshȱ tëȱ dhënaȱ tëȱ tjeraȱ ngaȱ botaȱ ȱ
realeȱdukeȱmarrëȱinformacioneȱngaȱinterneti.ȱ ȱ
Kërkoȱngaȱnxënësitȱqëȱtëȱgjejnëȱmënyrënȱpërȱtëȱ ȱ
prezantuarȱtëȱdhënat.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Inkurajoȱgrupinȱqëȱtëȱprezantojëȱgjithëȱrrugënȱ ȱ
sesiȱarritënȱnëȱpërfundim,ȱdukeȱpërfshirëȱgjëraȱ ȱ
qëȱataȱprovuan,ȱtëȱcilatȱnukȱfunksionuan.ȱ ȱ
120ȱ

10CȱȱSipërfaqjaȱdheȱperimetriȱiȱfiguraveȱtëȱpërbëraȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Tëȱ matenȱ dheȱ tëȱ llogaritenȱ perimetriȱ dheȱ
sipërfaqja.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
ȱ
x FletëȱA4ȱ
x Lapustilaȱ ȱ
x Kubaȱ
ȱ
Nxënësitȱmundȱtëȱpërpiqenȱtaȱbëjnëȱaktivitetinȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱ meȱ kubaȱ tëȱ vërtetë.ȱ Gjithashtu,ȱ ataȱ mundȱ tëȱ
Pyetiniȱnxënësit:ȱNëseȱkemiȱnjëȱlëngȱmeȱvëllimȱ36ȱ eksplorojnëȱllojeȱtëȱtjerëȱtrupashȱgjeometrikë.ȱ
centimetraȱ kub,ȱ saȱ llojeȱ tëȱ ndryshmeȱ kuboidëshȱ
ȱ
mundȱtaȱmbajnëȱaqȱlëng?ȱZgjidhniȱnjëȱprejȱkëtyreȱ
ȱ
kuboidëve,ȱ dheȱ llogarisniȱ sipërfaqenȱ dheȱ
ȱ
perimetrin.ȱ
ȱ
Sadoȱ qëȱ kjoȱ nukȱ përfshihetȱ nëȱ programinȱ eȱ
ȱ
klasaveȱ tëȱ gjashta,ȱ prezantimiȱ iȱ konceptitȱ
ȱ
mundȱtȇiȱndihmojëȱnxënësitȱqëȱtaȱkuptojnëȱmëȱ
ȱ
mirëȱmatjenȱdheȱmasën.ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Ndihmoniȱ nxënësitȱ qëȱ sȇeȱ kuptuanȱ mirëȱ ȱ
konceptin.ȱ Përpiquniȱ tuaȱ shpjegoniȱ dukeȱ ȱ
përdorurȱ kutiȱ kartoniȱ siȱ shembuj.ȱ Nxënësitȱ eȱ ȱ
tjerëȱtëȱvazhdojnëȱmeȱushtrimet.ȱ ȱ
ȱ ȱ
Ngriniȱ disaȱ prejȱ nxënësveȱ nëȱ dërrasëȱ tëȱ zezëȱ 121
dheȱbëjiniȱqëȱtëȱkrahasojnëȱpërgjigjet.ȱPyet:ȱCiliȱ
ështëȱllojiȱmëȱpraktikȱiȱkubitȱpërȱkompaninë?ȱ

ȱ
ȱ
sipërfaqja.ȱ
x Tëȱvizatohenȱdheȱmatenȱnëȱcentimetrinȱmëȱ
tëȱafërt.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
x Tëȱkuptojnëȱproblemaȱmeȱfjalë.ȱ
ȱ
ȱ
Ngriȱdisaȱprejȱnxënësveȱnëȱdërrasëȱtëȱzezëȱdheȱ
kërkojuȱqëȱtëȱthonëȱparaȱklasësȱidetëȱeȱtyreȱmbiȱ
x FletëȱA4ȱ
detyrën.ȱLëreȱklasënȱtëȱzgjedhëȱmëȱtëȱmirën.ȱ
x Lapustilaȱ
ȱ
x Vizoreȱdheȱmetërȱshiritȱ
x Gërshërëȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱmundȱtëȱpërpiqenȱtëȱbëjnëȱskicimeȱtëȱ
KompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱKompetencaȱeȱ pjesëveȱ tëȱ ndryshmeȱ tëȱ shkollësȱ oseȱ tëȱ njëȱ
tëȱnxënitȱ vendiȱkuȱnxënësitȱtakohenȱgjatëȱpushimeve.ȱ
Pyetiȱ nxënësit:ȱ Saȱ ështëȱ gjerësiaȱ dheȱ gjatësiaȱ eȱ ȱ
klasësȱnëȱmetrinȱmëȱtëȱafërt?ȱCaktoȱdisaȱprejȱtyreȱ Kompetencaȱgjuhësoreȱ
dheȱthuajuȱqëȱtëȱshkruajnëȱpërafrimetȱeȱtyreȱnëȱ Inkurajoȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ japinȱ njëȱ arsyetimȱ pasȱ
dërrasëȱ tëȱ zezë.ȱ Mëȱ pas,ȱ mateȱ klasënȱ meȱ njëȱ vendimeveȱtëȱtyreȱdukeȱpërdorurȱpyetjeȱsi:ȱ
metërȱshirit.ȱShikoȱȱsaktësinëȱeȱpërafrimeve.ȱ Saȱhapësirëȱduhetȱlënëȱpërȱbankat?ȱ
ȱ Kjoȱduhetȱvënëȱnëȱanënȱeȱmajtëȱapoȱtëȱdjathtë?ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Saȱmëȱiȱgjerë/gjatëȱështëȱkyȱdollapȱnëȱkrahasimȱmeȱ
Nxënësitȱtëȱvazhdojnëȱmeȱushtrimetȱeȱlibritȱtëȱ tëȱtjerët?ȱ
nxënësit.ȱ Bëjuȱ fotokopjeȱ tëȱ dollapëveȱ dheȱ ȱȱ
122ȱ thuajuȱnxënësveȱqëȱtȇiȱpresin,ȱnëȱmënyrëȱqëȱtȇiȱ ȱ
provojnëȱ nëȱ vendeȱ tëȱ ndryshme.ȱ Inkurajojiȱ ȱ
nxënësitȱ qëȱ taȱ shohinȱ këtëȱ siȱ njëȱ aktivitetȱ tëȱ ȱ
përditshëmȱnëȱmënyrëȱqëȱtaȱmbështesinȱmeȱnjëȱ ȱ
arsyetimȱvendiminȱeȱtyre.ȱ ȱ
Ndërkohëȱ qëȱ ataȱ punojnë,ȱ bëjiȱ njëȱ skicëȱ tëȱ ȱ
klasësȱnëȱdërrasënȱeȱzezë.ȱ

ȱ
ȱȱȱ Provoȱveten
ȱ
sipërfaqja.ȱ
x Tëȱvizatohenȱdheȱmatenȱnëȱcentimetrinȱmëȱ
tëȱafërt.ȱ
ȱ
thjeshta.ȱ
x Tëȱkuptojnëȱproblemaȱmeȱfjalë.ȱ
ȱ
ȱ
x Fletorjaȱeȱpunës,ȱfaqeȱ183ȱ
Kërkojiȱçdoȱgrupiȱtëȱprezantojëȱposterinȱeȱvet.ȱ
Nëȱ fund,ȱ nxënësitȱ mundȱ tëȱ zgjedhinȱ posterinȱ
x FletëȱA3ȱoseȱA4ȱ
mëȱtëȱbukurȱpërȱtëȱpërfaqësuarȱklasën.ȱ
x Lapustilaȱ
ȱ
x Revistaȱ oseȱ gazetaȱ tëȱ vjetraȱ ngaȱ tëȱ cilatȱ
nxënësitȱmundȱtëȱpresinȱfiguraȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ marrinȱ fotoȱ ngaȱ revistatȱ qëȱ
Kompetencaȱeȱtëȱmësuaritȱdheȱeȱtëȱnxënitȱ tëȱilustrojnëȱfjalëtȱkyçeȱnëȱlibër.ȱ
Ndajeȱ klasënȱ nëȱ dysheȱ edheȱ thuajuȱ qëȱ tëȱ ȱ
diskutojnëȱdheȱtëȱpërsërisinȱgjithëȱfjalëtȱkyçeȱtëȱ Kompetencëȱgjuhësoreȱ
kapitullit.ȱ Pasȱ 5ȱ minutash,ȱ listoȱ tëȱ gjithaȱ fjalëtȱ Inkurajoȱnxënësitȱqëȱtëȱdiskutojnëȱnëpërȱgrupeȱ
nëȱ dërrasënȱ eȱ zezë.ȱ Mosȱ harroȱ tëȱ përfshishȱ përȱtëȱmbrojturȱidetëȱeȱtyre.ȱPyet:ȱPseȱkyȱimazhȱ
gjithaȱfjalëtȱqëȱndodhenȱnëȱmësiminȱeȱditës.ȱ ështëȱmëȱiȱmiriȱpërȱtëȱthënëȱnjëȱpërkufizimȱtëȱqartë.ȱ
ȱ Inkurajoȱnxënësitȱqëȱtëȱpërdorinȱshprehjeȱsi:ȱ
Kompetencaȱeȱtëȱnxënitȱ Kjoȱështëȱmëȱeȱmiraȱsepse...ȱ
Ndajeȱ klasënȱ nëȱ grupeȱ meȱ katërȱ oseȱ pesëȱ Unëȱjam/sȇjamȱdakord...ȱ
nxënësȱ qëȱ tëȱ kryejnëȱ ushtrimetȱ eȱ libritȱ tëȱ Kjoȱështëȱmëȱeȱmirëȱseȱtjetra,ȱsepse...ȱ
nxënësit.ȱ Lëriȱ nxënësitȱ tëȱ punojnëȱ ȱ
individualishtȱpërȱ10ȱminutaȱparaȱseȱtȇuȱthuashȱ ȱ 123
tëȱ punojnëȱ nëȱ grupeȱ përȱ tëȱ vendosurȱ përȱ ȱ
mënyrënȱ siȱ doȱ tëȱ bëhetȱ posteri.ȱ Diagramiȱ nëȱ ȱ
libërȱ ështëȱ thjeshtȱ njëȱ shembull,ȱ porȱ mundȱ qëȱ ȱ
tëȱnxisëȱnxënësitȱpërȱposterinȱeȱtyre.ȱ ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ6ȱqarkoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ
1. Saȱ ështëȱ sipërfaqjaȱ eȱ njëȱ drejtkëndëshiȱ meȱ
gjerësiȱ12ȱcmȱdheȱgjatësiȱ7ȱcm?ȱ
a) 38ȱcm2ȱ
b) 6ȱcm2ȱ
c) 84ȱcm2ȱ
d) 42ȱcm2ȱ
ȱ
2. Cilaȱ ështëȱ njësiaȱ mëȱ eȱ mirëȱ përȱ tëȱ maturȱ
perimetrinȱeȱklasës?ȱ
a) mȱ
b) m2ȱ
c) cm2ȱ
ȱ
d) cmȱ
6. Sipërfaqjaȱeȱfigurësȱsëȱmësipërmeȱështë?ȱ
ȱ
a) 15,.5ȱmȱ
3. Saȱ ështëȱ sipërfaqjaȱ eȱ nevojshmeȱ përȱ tëȱ
b) 43ȱm2ȱ
mbuluarȱnjëȱkuboidȱmeȱgjerësiȱ8ȱcm,ȱgjatësiȱ
c) 10ȱm2ȱ
3ȱcmȱdheȱlartësiȱ2ȱcm?ȱ
d) 43ȱmȱ
ȱ
7. Keȱ disaȱ pllakaȱ 0,.5ȱ m2ȱ përȱ tëȱ mbuluarȱ njëȱ
sipërfaqeȱ prejȱ 9ȱ m2.ȱ Pasiȱ tëȱ provoshȱ disaȱ
mënyraȱvendosjejeȱnëȱnjëȱcopëȱletër,ȱvizatoȱ
ȱ këtuȱnjërinȱprejȱtyre.ȱGjejȱperimetrin.ȱ
a) 48ȱcm2ȱ ȱ
b) 76ȱcm2ȱ
c) 92ȱcm2ȱ
d) 96ȱcm2ȱ
ȱ
4. Përȱtëȱgjeturȱsipërfaqenȱeȱnjëȱdrejtkëndëshiȱ
përdoretȱformula:ȱ
a) gjatësiȱ+ȱgjerësiȱ
b) (gjatësiȱ+ȱgjerësi)ȱu2ȱ
c) gjatësiȱuȱgjerësiȱ
d) (gjatësiȱuȱgjerësi)ȱ:ȱ2ȱ
ȱ
5. Perimetriȱiȱlibritȱtuajȱështëȱafërsisht:ȱ ȱ
124ȱ
a) 150ȱcm2ȱ ȱ
b) 180ȱcmȱ ȱ
c) 70ȱcmȱ ȱ
d) 50ȱcmȱ ȱ
ȱ
ȱ
ȱ

Kapitulliȱ11ȱ Mbledhjaȱeȱtëȱdhënaveȱ
ȱ
ȱ
Idejaȱkryesoreȱ Fushaȱ eȱ dytëȱ matematikoreȱ meȱ tëȱ cilënȱ doȱ tëȱ
Kyȱ kapitullȱ shpjegonȱ dyȱ fushaȱ tëȱ ndryshmeȱ merremiȱ nëȱ këtëȱ kapitullȱ ështëȱ ajoȱ eȱ
matematikore.ȱEȱpara,ȱȇMbledhjaȱeȱtëȱdhënaveȇ,ȱ probabilitetit.ȱ Idejaȱ kryesoreȱ eȱ kësajȱ pjeseȱ tëȱ
konsistonȱ nëȱ marrjenȱ eȱ vendimeveȱ dukeȱ uȱ kapitullitȱ janëȱ ngjarjetȱ meȱ probabilitetȱ tëȱ
bazuarȱ nëȱ disaȱ tëȱ dhëna.ȱ Zakonisht,ȱ nxënësitȱ barabartë.ȱ
ȱ
sȇdinëȱ tȇiȱ interpretojnëȱ tëȱ dhënat:ȱ ataȱ mundȱ tëȱ
dinëȱ tȇiȱ mbledhinȱ dheȱ tȇiȱ organizojnëȱ ato,ȱ porȱ Gabimeȱtëȱmundshmeȱ
shpeshȱ sȇeȱ kuptojnëȱ qëȱ mundȱ tëȱ dalinȱ nëȱ Nxënësitȱ mundȱ qëȱ tëȱ dinëȱ tȇiȱ përgjigjenȱ
përfundimeȱ dukeȱ uȱ bazuarȱ tekȱ atoȱ tëȱ dhëna.ȱ pyetjeveȱdukeȱuȱbazuarȱnëȱtëȱdhëna,ȱporȱmundȱ
Nxënësitȱ duhetȱ taȱ kuptojnëȱ këtëȱ qëȱ nëȱ fillim;ȱ qëȱ tëȱ mosȱ eȱ kenëȱ tëȱ qartëȱ seȱ ekzistojnëȱ disaȱ
ataȱ duhetȱtëȱ kuptojnëȱseȱ kuptimiȱiȱ tëȱ dhënaveȱ interpretimeȱ përȱ tëȱ njëjtënȱ suazëȱ tëȱ dhënash.ȱ
ështëȱpoȱaqȱiȱrëndësishëmȱsaȱorganizimiȱiȱtyre.ȱ Nëȱkëtëȱkapitull,ȱtëȱdhënatȱduhenȱparëȱmeȱnjëȱ
Siȱfunksiononȱkjoȱfushë:ȱ syȱ kritik,ȱ dukeȱ uȱ organizuarȱ dheȱ përdorurȱ nëȱ
mënyraȱtëȱndryshme.ȱ
ȱ
Fjalëȱkyçeȱȱ
Tëȱ dhëna,ȱ anketë,ȱ pyetësor,ȱ statistika,ȱ grafik,ȱ
DiagramȱKaroli,ȱDiagramȱVeni,ȱMëȱe/Mëȱpakȱeȱ
përdorura,ȱ eȱ zakonshme,ȱ eȱ pazakonshme,ȱ
mesore,ȱ mesatare,ȱ modë,ȱ eȱ mundshme,ȱ
ndonjëherë,ȱ kurrë,ȱ zakonisht,ȱ shpesh,ȱ
ȱ gjithmonë,ȱ shumëȱ eȱ mundshme,ȱ pakȱ eȱ
Kyȱ diagramȱ vëȱ nëȱ dukjeȱ joȱ vetëmȱ rëndësinëȱ eȱ mundshme,ȱ ngjarje,ȱ pasojë,ȱ probabilitet,ȱ eȱ
mbledhjesȱ sëȱ tëȱ dhënave,ȱ porȱ edheȱ tëȱ sigurt,ȱ eȱ pamundur,ȱ meȱ shansȱ tëȱ barabartë,ȱ iȱ
interpretimitȱtëȱtyre.ȱDuhetȱkuptuarȱseȱcikliȱiȱtëȱ drejtë,ȱiȱpadrejtëȱ(Përȱzaret,ȱmonedhat,ȱetj).ȱ
dhënaveȱ ështëȱ iȱ vazhdueshëmȱ dheȱ iȱ ȱ
pandërprerë,ȱ prandajȱ kyȱ kapitullȱ nukȱ doȱ ȱ
ndahetȱnëȱnënkapituj,ȱporȱdoȱtëȱlihetȱbashkëȱqëȱ ȱ
nxënësitȱ taȱ kuptojnëȱ plotësishtȱ ȱ
vazhdueshmërinëȱeȱkësajȱfushe.ȱ
Statistikatȱnëȱjetënȱeȱ Siȱmundȱtȇiȱpërdorimȱstatistikatȱnëȱjetënȱeȱpërditshme?ȱ
përditshme.ȱ
Interpretimiȱiȱtëȱdhënaveȱ Siȱ mundȱ tȇiȱ përdorimȱ tëȱ dhënatȱ përȱ tëȱ zgjidhurȱ problemeȱ tëȱ 125
ngaȱgrafikëtȱdheȱtabelat.ȱ ndryshme?ȱ
Tëȱgjeshȱmesoren,ȱ Siȱmundȱqëȱtëȱgjejmëȱmesoren,ȱmesataren,ȱmodënȱdheȱmadhësinëȱeȱ
mesataren,ȱmodënȱdheȱ bashkësisë?ȱ
madhësinëȱeȱbashkësisë.ȱ
Probabilitetiȱ Saȱështëȱprobabilitetiȱqëȱdiçkaȱdoȱtëȱndodhë?ȱ
Siȱmundȱtaȱgjejȱprobabilitetinȱeȱnjëȱngjarjeje?ȱ
Siȱmundȱtëȱgjejȱngjarjeȱmeȱshanseȱtëȱbarabarta?ȱ

11ȱ Mbledhjaȱeȱtëȱdhënaveȱ
ȱ
ȱ
Kyȱ kapitullȱ iȱ libritȱ tëȱ mësuesveȱ kaȱ njëȱ formatȱ tëȱ
ndryshëmȱngaȱkapitujtȱeȱtjerëȱsepseȱështëȱshkruarȱsiȱ
njëȱ kapitullȱ iȱ vijueshëmȱ nëȱ vendȱ tëȱ disaȱ
nënkapitujve.ȱJuȱmundȱtëȱbëniȱvetëmȱnjëȱmësimȱçdoȱ
orëȱ mësimi,ȱ porȱ ështëȱ mëȱ mirëȱ qëȱ tȇiȱ liniȱ grupetȱ eȱ
ndryshmeȱ tëȱ punojnëȱ meȱ ritmeȱ tëȱ ndryshme.ȱ Siȱ
zakonisht,ȱ shënimetȱ janëȱ tëȱ ndaraȱnëȱ mënyrëȱ qëȱ tȇiȱ
ndihmoniȱnxënësitȱsaȱmëȱmirëȱnëȱprocesinȱmësimor.ȱ
Kjoȱ ështëȱ heraȱ eȱ funditȱ qëȱ nxënësitȱ merrenȱ meȱ
mbledhjeȱ tëȱ dhënashȱ brendaȱ programitȱ mësimor.ȱ
Qëllimiȱ ështëȱ qëȱ ataȱ tëȱ përdorinȱ gjithëȱ njohuritëȱ eȱ
marraȱ ndërȱ viteȱ nëȱ këtëȱ fushëȱ qëȱ tȇiȱ lidhinȱ tëȱ tëraȱ
bashkë.ȱ
x Eksploroniȱseȱsiȱstatistikatȱpërdorenȱnëȱjetënȱeȱ mësimeveȱtëȱkapitullit.ȱShpjegoniȱkuptiminȱeȱfjalëveȱ
përditshme.ȱ nxënësveȱkurȱfjalëtȱhasenȱnëȱmësim.ȱKurȱtaȱkuptoniȱ
x Zgjidhniȱ problemeȱ dukeȱ përdorurȱ tëȱ dhënaȱ seȱ nxënësitȱ eȱ kanëȱ tëȱ qartëȱ kuptiminȱ eȱ fjalëve,ȱ
ngaȱgrafetȱapoȱtabelat.ȱ inkurajojiniȱ qëȱ tëȱ plotësojnëȱ fjalorinȱ nëȱ librinȱ eȱ
x Gjeniȱ mesorenȱ dheȱ mesatarenȱ eȱ njëȱ grupiȱ tëȱ nxënësve.ȱȱ
dhënash.ȱ Kurȱ nxënësitȱ tëȱ bëjnëȱ prezantimetȱ duhetȱ tëȱ
x Gjeniȱ modënȱ dheȱ madhësinëȱ eȱ njëȱ grupiȱ tëȱ përdorinȱsaȱmëȱshumëȱfjalëȱkyç.ȱ
dhënashȱngaȱnjëȱproblemȱapoȱsituatë.ȱ Specifikimiȱiȱproblemitȱ
Zhvillimȱiȱkompetencaveȱmatematikeȱ Kjoȱ ështëȱ pjesaȱ eȱ parëȱ eȱ ciklitȱ tëȱ mbledhjesȱ dheȱ
x Bërja,ȱ testimiȱ dheȱ rafinimiȱ iȱ hipotezave;ȱ përpunimitȱtëȱtëȱdhënave:ȱȇSpecifikimiȱiȱproblemitȇ.ȱ
shpjegimiȱ dheȱ justifikimiȱ iȱ njëȱ metodeȱ tëȱ KërkojiniȱçdoȱnxënësiȱqëȱtëȱlexojëȱpjesënȱȇDiskutoȇȱtëȱ
përdorur;ȱ arsyetim,ȱ strategjiȱ oseȱ përfundimeȱ Libritȱ tëȱ nxënësit.ȱ Thojuniȱ qëȱ tëȱ punojnëȱ
paraȱklasës.ȱ individualishtȱmbiȱproblemetȱdheȱtëȱveçojnëȱatoȱpërȱ
Mjetetȱmësimoreȱdheȱburimetȱeȱinformacionitȱ tëȱcilatȱjanëȱmëȱtëȱinteresuar.ȱNjëȱalternativëȱështëȱqëȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ181Ȭ188ȱ statistikatȱtëȱmerrenȱngaȱgazetaȱapoȱrevistaȱtëȱvjetra.ȱ
x Internetiȱnëseȱështëȱeȱmundur,ȱnëseȱjoȱmundȱ Mundȱ tëȱ diskutohetȱ mbiȱ mënyrënȱ seȱ siȱ gazetarëtȱ
tëȱpërdorenȱedheȱstatistikaȱtëȱmarrëȱngaȱlibraȱ arritënȱnëȱkëtoȱpërfundime.ȱFushatȱqëȱnxënësitȱkanëȱ
tëȱndryshëm;ȱFletëȱA4;ȱLapustilaȱ zakonishtȱqejfȱtȇiȱeksplorojnëȱjanë:ȱ
Kompetencëȱgjuhësoreȱ Siȱmundȱtëȱpërmirësojmëȱdrekënȱnëȱshkollë?ȱ
Fjalëtȱkyçeȱpërȱkëtëȱkapitullȱjanë:ȱ Aȱështëȱshkollaȱjonëȱekologjike?ȱ
Tëȱ dhëna,ȱ anketë,ȱ pyetësor,ȱ statistika,ȱ grafik,ȱ Siȱ ështëȱ klimaȱ eȱ venditȱ tonëȱ nëȱ krahasimȱ meȱ atëȱ tëȱ
Diagramȱ Karoli,ȱ Diagramȱ Veni,ȱ Mëȱ e/ȱ Mëȱ pakȱ eȱ vendeveȱtëȱtjera?ȱ
126ȱ përdorura,ȱ eȱ zakonshme,ȱ eȱ pazakonshme,ȱ mesore,ȱ Cilatȱ programe/artikujȱ janëȱ mëȱ tëȱ miratȱ përȱ
mesatare,ȱ modë,ȱ eȱ mundshme,ȱ ndonjëherë,ȱ kurrë,ȱ gazetën/radion/televizorinȱeȱshkollës?ȱ
zakonisht,ȱshpesh,ȱgjithmonë,ȱshumëȱeȱmundshme,ȱ Aȱjanëȱnxënësitȱnëpërȱshkollaȱdukeȱuȱpërmirësuarȱnëȱ
pakȱ eȱ mundshme,ȱ ngjarje,ȱ pasojë,ȱ probabilitet,ȱ eȱ matematikë?ȱ
sigurt,ȱeȱpamundur,ȱmeȱshansȱtëȱbarabartë,ȱiȱdrejtë,ȱiȱ Kurȱ nxënësitȱ tëȱ kenëȱ mbaruarȱ meȱ listatȱ eȱ tyre,ȱ
padrejtëȱ(Përȱzaret,ȱmonedhat,ȱetj).ȱȱȱ thojuniȱqëȱtëȱzgjedhinȱtreȱpyetjeȱqëȱmendojnëȱseȱ
Shkruajiniȱ këtoȱ fjalëȱ nëȱ dërrasënȱ eȱ zezëȱ oseȱ nëȱ njëȱ janëȱmëȱtëȱmirat.ȱ
fletëȱ tëȱ madhe.ȱ Prezantojiniȱ vazhdimishtȱ gjatëȱ ȱ

11AȱȱȱMbledhjaȱeȱtëȱdhënaveȱ
ȱ
ȱ
Nisniȱ tëȱ flisniȱ përȱ prakticitetinȱ dukeȱ iȱ nxiturȱ
nxënësitȱ qëȱ tëȱ zgjedhinȱ vetëmȱ pyetjeȱ përȱ tëȱ
cilatȱjanëȱvërtetȱtëȱinteresuar.ȱ
ȱ
Çȇdimëȱderiȱtani?ȱ
Pasiȱ tëȱ shihniȱ zgjedhjetȱ eȱ klasës,ȱ ndajiniȱ nëȱ
grupeȱprejȱkatër,ȱpesëȱoseȱgjashtëȱnxënësishȱqëȱ
tëȱ merrenȱ meȱ pyetjetȱ eȱ zgjedhura.ȱ Thojuniȱ qëȱ
tëȱ dhënatȱmundȱ tȇiȱmarrinȱ ngaȱ interneti,ȱ libra,ȱ
gazetaȱapoȱrevistaȱoseȱteksteȱinformative.ȱÇdoȱ
grupȱ duhetȱ qëȱ tëȱ shkojëȱ nëȱ burimȱ përȱ tëȱ
kuptuarȱsaȱmëȱmirëȱsituatën:ȱnjëȱgrupȱiȱciliȱpoȱ
përpiqetȱ tëȱ gjejëȱ politikatȱ ushqimoreȱ teȱ
shkollësȱ mundȱ tëȱ kontrollojëȱ rregullorenȱ eȱ
shtetitȱmbiȱkëtëȱoseȱtëȱinteresohetȱnëȱmensë.ȱ
Interpretimiȱiȱtëȱdhënave.ȱ
ȱ
Bërjaȱeȱnjëȱsondazhiȱ Pjesaȱfinaleȱeȱciklitȱkaȱtëȱbëjëȱmeȱinterpretiminȱ
Pasiȱ grupetȱ tëȱ organizohen,ȱ duhenȱ mbledhurȱ eȱ tëȱ dhënave.ȱ Kujtojiniȱ nxënësveȱ nëseȱ ështëȱ
tëȱ dhënat.ȱ Kjoȱ mundȱ tëȱ kryhetȱ nëȱ dyȱ mënyra:ȱ nevojaȱ formulatȱ përȱ tëȱ gjeturȱ mesoren,ȱ
dukeȱ bërëȱ njëȱ sondazhȱ përȱ tȇiȱ mbledhurȱ tëȱ mesatarenȱdheȱmodënȱnëseȱduhen,ȱporȱedheȱtëȱ
dhënatȱ vetëȱ oseȱ dukeȱ përdorurȱ tëȱ dhënaȱ gjejnëȱshtrirjenȱeȱgrupitȱpërkatës.ȱ
ekzistueseȱ qëȱ mundȱ tëȱ merrenȱ ngaȱ burimeȱ siȱ Qëȱ nxënësitȱ taȱ kenëȱ saȱ mëȱ tëȱ lehtë,ȱ mblidhniȱ
interneti.ȱ Duhetȱ gjithashtuȱ pasurȱ kujdesȱ qëȱ tëȱ madhësitëȱ eȱ këpucëveȱ nëȱ klasëȱ dheȱ viniȱ
gjendenȱ njerëzitȱ eȱ duhurȱ përȱ tȇuȱ pyetur,ȱ nxënësitȱ nëȱ rolinȱ eȱ shitësve.ȱ Ataȱ duhetȱ tëȱ
qofshinȱ ataȱ nxënësȱ tëȱ tjerë,ȱ mësuesȱ apoȱ përdorinȱ tëȱ dhënatȱ përȱ tëȱ vendosurȱ mbiȱ
prindër.ȱ numrinȱeȱkëpucëveȱqëȱdoȱtëȱblejnë.ȱ
ȱ Pasiȱ nxënësitȱ tëȱ mbledhinȱ tëȱ dhënat,ȱ
Prezantimiȱiȱtëȱdhënaveȱ shpjegojuniȱse:ȱ
Pasiȱ tëȱ mbarojëȱ takimi,ȱ nxënësitȱ duhetȱ qëȱ tȇiȱ x Shtrirjaȱ ështëȱ diferencaȱ ngaȱ këpucaȱ mëȱ
analizojnëȱ këtoȱ tëȱ dhëna.ȱ Kaȱ disaȱ mënyraȱ përȱ eȱmadheȱteȱajoȱmëȱeȱvogël.ȱ
taȱbërëȱkëtë,ȱporȱmëȱeȱmiraȱështëȱqëȱtëȱdhënatȱ x Modaȱ ështëȱ numriȱ mëȱ iȱ zakonshëmȱ iȱ
tëȱ jepenȱ nëȱ njëȱ tabelëȱ rezultatesh,ȱ sepseȱ këpucëve.ȱ
dallohenȱ lehtësishtȱ kushȱ janëȱ zgjedhjetȱ mëȱ tëȱ x Mesorjaȱ ështëȱ numriȱ iȱ këpucës,ȱ iȱ ciliȱ
pëlqyeraȱ dheȱ mëȱ pakȱ tëȱ pëlqyera.ȱ Amaȱ disaȱ ështëȱ nëȱ mesȱ nëseȱ iȱ rendisimȱ tëȱ gjithëȱ
prejȱpyetjeveȱmundȱtëȱkenëȱnevojëȱpërȱnjëȱllojȱ numratȱeȱkëpucëve.ȱ
tjetërȱ prezantimi.ȱ Pyetjaȱ mbiȱ klimënȱ mundȱ tëȱ x Mesatarjaȱ ështëȱ shumaȱ eȱ tëȱ gjithaȱ
ketëȱ nevojëȱ përȱ njëȱ grafikȱ përȱ shembull.ȱ këpucëveȱ eȱ pjesëtuarȱ meȱ numrinȱ eȱ 127
(figurë)ȱ Diagramëtȱ eȱ Venitȱ dheȱ Karolitȱ këpucëve.ȱ
gjithashtuȱ mundȱ tëȱ jenëȱ tëȱ përdorshëm.ȱ Referojuniȱ fjalëveȱ kyçȱ nëȱ mënyrëȱ qëȱ ataȱ tëȱ
Nxënësitȱ duhetȱ taȱ shpjegojnëȱ seȱ pseȱ zgjodhënȱ përdorinȱnjëȱgjuhëȱsaȱmëȱtëȱmirëȱmatematikoreȱ
tȇiȱpërfaqësoninȱtëȱdhënatȱnëȱmënyrënȱtëȱcilënȱ gjatëȱ prezantimit.ȱ Gjithashtu,ȱ inkurajoniȱ
zgjodhën.ȱ nxënësitȱ qëȱ tëȱ praktikohenȱ paraȱ seȱ tëȱ dalinȱ
ȱ paraȱklasës.ȱ

11BȱȱȱProbabilitetiȱ
ȱ
ȱȱȱ Praktiko
ȱ
x Përdorimiȱ iȱ probabilitetitȱ përȱ tëȱ diskutuarȱ
ngjarjet,ȱ dukeȱ folurȱ përȱ riskunȱ dheȱ
mundësinëȱ eȱ ndodhjesȱ sëȱ njëȱ ngjarjeje,ȱ
dukeȱpërshirëȱatoȱmeȱshansȱtëȱbarabartë.ȱ
ȱ
x Realizimi,ȱtestimiȱdheȱrafinimiȱiȱhipotezave.ȱ
x Shpjegimiȱ dheȱ justifikimiȱ iȱ njëȱ metodeȱ tëȱ
përdorur;ȱ arsyetim,ȱ strategjiȱ oseȱ përfundimeȱ
paraȱklasës.ȱ
ȱ
x Libriȱiȱnxënësit,ȱfaqeȱ194Ȭ195ȱ probabilitetit.ȱ Rikujtojiȱ seȱ probabilitetiȱ ështëȱ
x Dërrasaȱtëȱvoglaȱtëȱzezaȱ Ngjarjetȱeȱkërkuara/Ngjarjetȱeȱmundshme.ȱ
x Revistaȱ dheȱ gazetaȱ tëȱ vjetraȱ qëȱ përfshijnëȱ ȱ
artikujȱqëȱkanëȱtëȱbëjnëȱmeȱprobabilitetinȱ Kompetencaȱeȱkomunikimitȱdheȱeȱshprehjesȱ
ȱ
Zgjidhȱdisaȱnxënësȱdheȱngrijiȱparaȱklasës.ȱBëjiȱ
qëȱtëȱthonëȱdisaȱprejȱngjarjeveȱqëȱzgjodhënȱnëȱ
Shkruajȱnëȱdërrasënȱeȱzezëȱkëtoȱfjali:ȱ
ushtriminȱ eȱ dytë.ȱ Pyetiȱ nxënësitȱ eȱ tjerëȱ nëseȱ
Kaȱshumëȱmundësiȱtë...ȱ
përgjigjjaȱështëȱeȱsaktë.ȱ
Ështëȱeȱsigurtȱse...ȱ ȱ
Shansiȱqë...ȱtëȱndodhëȱështëȱgjysmëȬpërȬgjysmë.ȱ Aktiviteteȱshtesëȱtëȱmundshmeȱ
Ështëȱeȱpamundurȱqë...ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ zbulojnëȱ probabilitetinȱ nëȱ
Sȇndodhȱzakonishtȱqë...ȱ media.ȱKëtuȱmundȱtëȱhynëȱnëȱpunëȱrevistaȱapoȱ
Jepiȱ çdoȱ dyshejeȱ njëȱ ngaȱ dërrasatȱ eȱ zeza.ȱ gazetaȱ tëȱ vjetra.ȱ Nxënësitȱ mundȱ tëȱ pohojnëȱ
Thuajuȱ qëȱ tëȱ shkruajnëȱ ngaȱ dyȱ përgjigjeȱ përȱ nëseȱprobabilitetiȱështëȱiȱsaktë.ȱ
çdoȱfjali,ȱçdoȱnxënësȱngaȱnjë.ȱȱ ȱ
Merrniȱ disaȱ prejȱ fjaliveȱ dheȱ tregojaȱ klasës.ȱ Kompetencaëȱgjuhësoreȱ
Sigurohuȱ qëȱ eȱ gjithëȱ klasaȱ tëȱ bjerëȱ dakord,ȱ Përdorniȱfjaliȱsi:ȱ
sidomosȱ për:ȱ Kaȱ shumëȱ mundësiȱ të...ȱ dheȱ Aȱjanëȱnjësojȱtëȱmundshmeȱngjarjet?ȱSiȱarriteȱteȱkyȱ
Sȇndodhȱzakonishtȱqë...ȱ përfundim?ȱ
Kujtojuȱ nxënësveȱ kuptiminȱ eȱ pesëdhjetëȬmeȬ Saȱështëȱprobabilitetiȱiȱnjëȱngjarjejeȱtëȱpamundur?ȱ
pesëdhjetë,ȱ praȱ tëȱ shanseveȱ tëȱ barabarta.ȱ Aȱ Çȇdomethënëȱ se:ȱ probabilitetiȱ njëȱ ngjarjejeȱ ështëȱ iȱ
janëȱ ngjarjetȱ qëȱ ataȱ dhanëȱ saktësishtȱ barabartëȱmeȱ1?ȱ
128ȱ pesëdhjetëȬmeȬpesëdhjetë?ȱ ȱ
ȱ
ȱ
Nxënësitȱ duhetȱ tëȱ punojnëȱ individualishtȱ ȱ
ushtrimetȱeȱlibritȱtëȱnxënësve.ȱNdërsaȱpunojnë,ȱ ȱ
pyetiȱ disaȱ prejȱ nxënësveȱ seȱ siȱ poȱ iȱ gjejnëȱ ȱ
ȱ

ȱ
ȱ
Përȱpyetjetȱ1ȱderiȱnëȱ6ȱqarkoȱpërgjigjenȱeȱsaktë.ȱ d) Dukeȱkrahasuarȱrezultatetȱnëȱteste.ȱ
ȱ
1. Njëȱnxënësȱiȱklasësȱȱpyetȱmiqtëȱeȱtijȱseȱsiȱataȱ
6. Tiȱ keȱ njëȱ kutiȱ meȱ 24ȱ zare.ȱ Ngaȱ 4ȱ përȱ çdoȱ
udhëtojnëȱnëȱshkollë.ȱCiliȱllojȱiȱpërfaqësimitȱ
ngjyrëȱ përkatësisht:ȱ eȱ kuqe,ȱ jeshile,ȱ blu,ȱ eȱ
nukȱështëȱeȱmirëȱpërȱtëȱpërdorur?ȱ
verdhë,ȱ rozëȱ dheȱ eȱ zezë.ȱ Shansiȱ përȱ tëȱ
a) Diagramëȱmeȱshtyllaȱ
marrëȱnjëȱzarȱtëȱziȱngaȱkutiaȱështë:ȱ
b) Diagramëȱrrethoreȱ
1
c) Tabelaȱeȱdenduriveȱ a) ȱ
d) Grafikȱdrejtvizorȱ 24
b) 50%ȱ
ȱ
1
2. Cilaȱështëȱarsyejaȱmëȱeȱpërshtatshmeȱpërȱtëȱ c) ȱ
paraqiturȱ tëȱ dhënatȱ statistikoreȱ meȱ njëȱ
6
1
grafikȱdrejtvizor?ȱ d) ȱ
4
a) Ajoȱështëȱeȱthjeshtëȱpërȱtuȱbërë.ȱ
ȱ
b) Ështëȱeȱlehtëȱpërȱtëȱlexuar.ȱ
7. Imagjinonȱsikurȱtëȱkishitȱnjëȱzarȱmeȱ8ȱfaqe,ȱ
c) Ështëȱ njëȱ mënyrëȱ eȱ mirëȱ përȱ tëȱ treguarȱ
kuȱnumriȱ4ȱshfaqejȱ3ȱherë,ȱndërsaȱnumratȱeȱ
diçkaȱqëȱndryshonȱmeȱkaliminȱeȱkohës.ȱ
tjerëȱvetëmȱngaȱnjëȱherë.ȱKyȱzarȱnukȱdoȱtëȱ
d) Ështëȱeȱlehtëȱpërȱtëȱparëȱmesoren.ȱ
ishteȱiȱdrejtëȱpërȱtȇuȱpërdorur.ȱ
ȱ
Siȱmundȱqëȱnjëȱzarȱtëȱjetëȱiȱrregullt?ȱPërveçȱ
3. Mesatarjaȱ aritmetikeȱ eȱ 5ȱ numraveȱ ështëȱ 7.ȱ
tëȱpasuritȱeȱnjëȱnumriȱmëȱshumëȱherë,ȱçfarëȱ
Numratȱjanë:ȱ
tjetërȱmundȱtaȱbëjëȱzarinȱtëȱparregullt?ȱ
a) 3,ȱ4,ȱ5,ȱ7,ȱ7ȱ
Merrȱ njëȱ zarȱ tëȱ rregullt.ȱ Saȱ herëȱ duhetȱ taȱ
b) 5,ȱ6,ȱ7,ȱ9,ȱ11ȱ
testoshȱqëȱtaȱvërtetoshȱseȱështëȱirregullt?ȱ
c) 2,ȱ2,ȱ6,ȱ10,ȱ15ȱ
Shkruajȱpërfundimetȱeȱtua.ȱ
d) 4,ȱ5,ȱ6,ȱ7,ȱ8ȱ
ȱ
4. Modaȱ eȱ njëȱ varguȱ statistikorȱ ështëȱ 13.Ciliȱ
ështëȱvargu?ȱ
a) 5,ȱ7,ȱ7,ȱ13,ȱ14,ȱ14,ȱ15ȱ
b) 11,ȱ12,ȱ13,ȱ14,ȱ15ȱ
c) 1,ȱ7,ȱ13,ȱ13,ȱ13,ȱ25,ȱ25,ȱ32ȱ
d) 2,ȱ5,ȱ8,ȱ9,ȱ11,ȱ15ȱ
ȱ
5. Njëȱ shokuȱ juajȱ nëȱ klasëȱ tëȱ gjashtëȱ mendonȱ
seȱnxënësitȱeȱklasësȱsëȱparëȱnukȱjanëȱtëȱmirëȱ
nëȱ matematikë.ȱ Aiȱ pyetiȱ shokëtȱ eȱ tijȱ nëȱ
klasëȱtëȱgjashtëȱdheȱ80%ȱranëȱdakordȱmeȱtë.ȱ
Siȱmundȱtëȱnxjerrimȱstatistikaȱmëȱtëȱmira?ȱ 129
a) Dukeȱ pyeturȱ mëȱ shumëȱ nxënësȱ tëȱ
klasësȱsëȱgjashtë.ȱ
ȱ
b) Dukeȱpyeturȱnxënësȱtëȱklasësȱsëȱparë.ȱ
ȱ
c) Dukeȱpyeturȱmësuesitȱeȱlëndës.ȱ
ȱ

LM Matematika 6 Me Ditare

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LM Matematika 6 Me Ditare

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.mediaprint.

Teksti mësimor Matematikë 1 është hartuar

Përktheu dhe përshtati: Irma Çaça, Fatbardha Gjoni

Titulli i origjinalit: OXFORD International Primary Maths 1

Përktheu dhe përshtati: Irma Çaça, Fatbardha Gjoni

Redaktore gjuhësore: Aviola Kristo

Design: OXFORD University Press

Shtëpia Botuese Mediaprint

spontanȱ dheȱ tëȱ bazuarȱ nëȱ x Libr

Origjinëȱ apitullȱës or ur .ȱ Fjaloriȱ Thuajuȱ ko munikim

konceptetȱqëȱgjendenȱnëȱkëtëȱ x Kuptoȱ dheȱ zgjidhȱ problemaȱ meȱ

d) eȱpjesëto ȱ 6. Kamȱ një

Plotpjesëtohetȱȱ Pjesëtimȱmeȱmbetjeȱ mënyrënȱeȱtyreȱtëȱarsyetimit.ȱ

Plotpjesëtohetȱȱ Pjesëtimȱmeȱmbetjeȱ qëȱt’iȱshfrytëzojnëȱnëȱmësiminȱpasardhës.ȱ

dallojnëȱ nëseȱ njëȱ metodëȱ eȱ caktuarȱ ështëȱ eȱ Fjalëȱkyçeȱȱ

You might also like