ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Κλίμακα απώλειας της αισθητικότητας:

-1 Ελαφριά υπαισθησία
➢ Η ελάττωση της αισθητικότητας δεν είναι σταθερή στην εξέταση.
➢ Ελάχιστες λαθεμένες απαντήσεις με κλειστά μάτια.
-2 Μέτρια υπαισθησία
➢ Η ελάττωση της αισθητικότητας είναι σταθερή και σαφής με πολλές λαθεμένες απαντήσεις με κλειστά μάτια.
-3 Μεγάλου βαθμού υπαισθησία
➢ Η ελάττωση είναι σταθερή με ελάχιστες μόνο σωστές απαντήσεις με κλειστά μάτια.
-4 Τέλεια αναισθησία

Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΠΟΝΟΥ (ΑΛΓΑΙΣΘΗΣΙΑΣ)

Γίνεται με ελαφρό τσίμπημα με καρφίτσα, που προσαρμόζεται στην άκρη λεπτού στυλεού (πχ.γλωσσοπίεστρο).
Στην αρχή ερεθίζεται το δέρμα με τη μύτη ή το κεφάλι της καρφίτσας και ο άρρωστος με κλειστά μάτια αντιδρά με
απαντήσεις “μύτη”, “κεφάλι”.
Ύστερα ο άρρωστος ανοίγει τα μάτια και δίνονται ερεθίσματα ίσης έντασης με τη μύτη της καρφίτσας σε διάφορα
μέρη, ρωτώντας αν το τσίμπημα έχει διαφορά.

Για τον καθορισμό ορίων διαταραγμένης αισθητικότητας μπορεί να αρχίσει η σύγκριση μεταξύ των 2 πλαγίων του
σώματος συμμετρικά. Τα ερεθίσματα φέρονται έπειτα από το πλάγιο του κορμού προς τη μέση γραμμή για αναζήτηση
διαχωριστικής γραμμής σε περίπτωση ημιυπαισθησίας.
Σε αναζήτηση μυελικής βλάβης η εξέταση γίνεται στο εγκάρσιο επίπεδο συγκρίνοντας τα κατώτερα με τα ανώτερα
μέρη του σώματος και καθορίζεται το ύψος της διαχωριστικής γραμμής αν υπάρχει υπαισθησία.
Ακολουθεί εξέταση των περιοχών κατανομής νεύρων ή ριζών.
(Γενικά τα όρια υπαισθησίας καθορίζονται καλύτερα πηγαίνοντας από την περιοχή ελαττωμένης αισθητικότητας προς
τη φυσιολογική περιοχή)
ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΕΡΜΟΥ-ΨΥΧΡΟΥ (ΘΕΡΜΟΑΙΣΘΗΣΙΑΣ)
Γίνεται με δοκιμαστικά σωληνάρια που περιέχουν χλιαρό και κρύο νερό και ακολουθείται η προηγούμενη τοπογραφική
διαδικασία.
Πρόχειρη εξέταση γίνεται με επαφή στο δέρμα μεταλλικού αντικειμένου (πχ.το διαπασών ή το άκρο του σφυριού)
καθώς ο άρρωστος δηλώνει αν νιώθει διαφορά θερμοκρασίας στα διάφορα μέρη.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΦΗΣ
Γίνεται με βαμβάκι ή με ελαφριά δακτυλική επαφή.
Ο άρρωστος με κλειστά μάτια απαντά με “ναι” όταν αισθάνεται το ερέθισμα. Κατόπιν γίνεται η εξέταση με ανοικτά
μάτια ρωτώντας τον άρρωστος αν διαπιστώνει διαφορά στην ένταση του ερεθίσματος στα διάφορα μέρη.
Ακολουθείται η προηγούμενη τοπογραφική διαδικασία.

Η λεπτή αφή εξετάζεται καλύτερα σε μέρη χωρίς τρίχες (ράγες δακτύλων, παλάμες, έσω επιφάνειες αντιβραχίων,
πέλματα) με πολύ ελαφριά επαφή με βαμβάκι ή με το δάκτυλο ή με ένα κομμάτι πανί/χαρτί, και ζητείται από τον
άρρωστος να πει με κλειστά μάτια πότε και πού αισθάνεται το ερέθισμα και τι είδους είναι.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Υπαλγησία ή αναλγησία: ελάττωση ή απουσία αίσθησης πόνου.
Αντίστοιχα ή θερμοϋπαισθησία και θερμοαναισθησία.
Παραισθησία:το υποκειμενικό αίσθημα μυρμηγκιάσματος, μουδιάσματος ή καυσαλγίας, χωρίς την παρουσία
ερεθίσματος
Δυσαισθησία:η δυσάρεστη αίσθηση σε ένα συνηθισμένο ερέθισμα (πχ.με απλό ακούμπημα)

Αναλγησία, αναισθησία ή παραισθησία μπορεί να οφείλεται σε βλάβη της περιφερικής ή κεντρικής αισθητικής οδού,
ενώ η δυσαισθησία είναι ερεθιστικό φαινόμενο κυρίως της κεντρικής αισθητικής οδού.
Αυτόματος πόνος οφείλεται σε βλάβη της περιφερικής αισθητικής οδού αλλά μπορεί και της κεντρικής (βλάβη στο
θάλαμο ή στο νωτιοθαλαμικό δεμάτιο)

Απώλεια επιπολής αισθητικότητας νευριτικής ή ριζιτικής κατανομής υποσημαίνει βλάβη νεύρου ή ρίζας αντίστοιχα.

Σε πολυνευρίτιδες:
η υπαισθησία είναι κατανομής “καλτσών-γαντιών”

Απώλεια στο ένα πλάγιο του σώματος μαζί και του προσώπου:
βλάβη στην κεντρική αισθητική οδό του αντίθετου πλαγίου πάνω από το άνω επίπεδο της γέφυρας.

Υπαισθησία στο ένα πλάγιο του προσώπου και στο αντίθετο πλάγιο του σώματος (επαλλασσουσα ημιυπαισθησία):
βλάβη στη γέφυρα ή στον προμήκη (η βλάβη σύστοιχα με την υπαισθησία του προσώπου)

Υπαισθησία στα δύο πλάγια του σώματος μέχρι ένα ορισμένο ύψος:
αμφοτερόπλευρη νωτιοθαλαμική βλάβη του νωτιοθαλαμικού δεματίου

Υπαισθησία στο ένα μόνο πλάγιο του σώματος μέχρι ένα ορισμένο ύψος:
βλάβη του νωτιοθαλαμικού στο αντίθετο πλάγιο

Επειδή οι αισθητικές ίνες για την επιπολής αισθητικότητα μπαίνοντας στο ΝΜ με τις οπίσθιες ρίζες ανεβαίνουν λίγα
μυελοτόμια πριν χιαστούν, το άνω όριο της υπαισθησίας από βλάβη του νωτιοθαλαμικού στο ΝΜ είναι χαμηλότερο του
μυελικού επιπέδου της βλάβης.

Απώλεια της επιπολής αισθητικότητας στο ένα πλάγιο του σώματος (όχι στο κεφάλι) και της εν τω βάθει στο άλλο
πλάγιο:
ημιεγκάρσια βλάβη του ΝΜ
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
Δε χρησιμοποείται συνήθως ειδική κλίμακα διαβάθμισης. Απλώς σημειώνεται αν η αισθητικότητα είναι φυσιολογική ή
ελαττωμένη/καταργημένη.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ (αίσθηση των αρθρώσεων)
Συνήθως γίνεται στα δάκτυλα με παθητικές κινήσεις πιάνοντας το δάκτυλο από τα πλάγια. Ο άρρωστος με κλειστά
μάτια προσδιορίζει:
a) την αρχή της κίνησης
b) την κατεύθυνση
c) τη θέση του δακτύλου
Φυσιολογικά οι απαντήσεις πρέπει να είναι γρήγορες και σωστές.
Σχετική νωθρότητα ή ελάττωση στην αίσθηση των αρθρώσεων υπάρχει φυσιολογικά σε υπερήλικες.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΠΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΠΙΕΣΗΣ

Εν τω βάθει πόνος: Εξετάζεται με βαθιά δακτυλική πίεση ή με σύνθλιψη μυών, τενόντων, νεύρων.
Συνήθεις θέσεις είναι η γαστροκνημία, ο αχίλλειος τένοντας, οι όρχεις και το ωλένιο νεύρο στον
αγκώνα.
Εν τω βάθει πίεση: Γίνεται με ελαφριά σταθερή πίεση του δέρματος ή μυών με το δάκτυλο.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΛΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Γίνεται φέροντας το παλλόμενο διαπασών (συχνότητας συνήθως 128 δονήσεων/sec) σε επαφή με διάφορα σημεία
στο σώμα.
Συνήθη σημεία:
• ραχιαία επιφάνεια μεγάλου δακτύλου ποδιού
• σφυρά
• γόνατα
• πρόσθιες λαγόνιες άκανθες
• φάλαγγες δακτύλων χεριών
• ακανθώδεις αποφύσεις σπονδύλων κ.ά
Προσδιορίζεται ο βαθμός και η διάρκεια αντίληψης των δονήσεων συγκριτικά στα δύο πλάγια και σε σύγκριση με τον
εξεταστή.
Ο άρρωστος πρέπει να αναγγέλει και τη στιγμή που οι δονήσεις σταματούν, καθώς ο εξεταστής πιάνει το διαπασών
από τα δονούμενα άκρα σταματώντας το.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Απώλειά της εκδηλώνεται κυρίως με μείωση/απώλεια της ικανότητας του αρρώστου να προσδιορίζει τη θέση και τις
κινήσεις των μελών του στις αρθρώσεις και να αντιληφθεί τις δονήσεις του παλλόμενου διαπασών.
Μεγάλη απώλεια της εν τω βάθει αισθητικότητας προκαλεί την εικόνα της αισθητικής αταξίας, με κύρια διαταραχή στην
ορθοστάτηση και στο βάδισμα, το οποίο είναι ασταθές και καλπαστικό.
Οι διαταραχές είναι εντονότερες με κλειστά μάτια ή γενικά σε χαμηλό φωτισμό
Δοκιμασία Romberg: τάση για πτώση
Δοκιμασία Barre: ψευδοαθετωσικές κινήσεις στα δάκτυλα ή παρεκκλίσεις των χεριών πιο έντονες με το κλείσιμο των
ματιών.
Επίσης οι εκούσιες κινήσεις μπορεί να εμφανίζουν διάφορο βαθμό αστάθειας και αστοχία.

Απώλεια της εν τω βάθει αισθητικότητας συμμετρικά στα δύο πλάγια:

βλάβη στις οπίσθιες δέσμες ή πολυνευρίτιδες

Θαλαμικές ή βρεγματικές βλάβες ή βλάβες στην οδό του έσω λημνίσκου:

απώλεια της εν τω βάθει αισθητικότητας στο αντίθετο πλάγιο

ΠΡΟΣΟΧΗ:
Βλάβες προς τη μέση γραμμή (ισχνό δεμάτιο-Goll): διαταραχή αισθητικότητας μόνο στα κάτω μέρη του σώματος.
Βλάβες στα πλάγια (σφηνοειδές δεμάτιο-Burdach): διαταραχή αισθητικότητας στα άνω άκρα.
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Γίνεται αφού εκτιμηθεί η επιπολής και η εν τω βάθει αισθητικότητα, γιατί αν οι στοιχειώδεις μορφές υπολείπονται,
τυχόν ελάττωση της συνδυασμένης δεν μπορεί σίγουρα να αποδοθεί σε βλάβη στο φλοιικό επίπεδο.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΔΥΑΔΙΚΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ
Χρησιμοποιείται διαβήτης με αμβλεία άκρη (διαβήτης Weber) αλλά για την αδρή εξέταση μπορεί ο εξεταστής να
χρησιμοποιήσει τα δύο δάκτυλά του.
Το διπλό ερέθισμα δίνεται συνήθως στη ράγα ενός δακτύλου. Ο άρρωστος απαντά με κλειστά μάτια αν αισθάνεται ένα
ή δύο ερεθίσματα, καθώς ο εξεταστής εναλλάσσει μονό ή διπλό ερέθισμα ή καθώς αλλάζει της απόσταση μεταξύ των
δύο ερεθισμάτων, και συγκρίνονται συμμετρικά σημεία του σώματος.

Η μικρότερη απόσταση που φυσιολογικά γίνεται διάκριση δυαδικού ερεθίσματος είναι:

 1-2mm στα χείλια
 2-4mm στις ράγες των δακτύλων του χεριού
 8-10mm στις παλάμες και στο σώμα

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΑΙΣΘΗΣΙΑΣ (ΤΟΠΟΓΝΩΣΙΑΣ)

Ο άρρωστος με κλειστά μάτια προσδιορίζει τη θέση του απτικού ερεθίσματος (συνήθως ακούμπημα με το δάκτυλο) σε
διάφορα μέρη του σώματος και συγκρίνοντας τα δύο πλάγια.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΒΑΡΑΙΣΘΗΣΙΑΣ (ΒΑΡΟΓΝΩΣΙΑ)

Ο άρρωστος με κλειστά μάτια συγκρίνει το βάρος αντικειμένων που ο εξεταστής βάζει στην παλάμη του, με τα άνω
άκρα σε πρόσθια έκταση.
Η εξέταση συμπληρώνεται με σύγχρονη τοποθέτηση ισοβαρών αντικειμένων στις παλάμες.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΜΦΟΤΕΡΟΠΛΕΥΡΩΝ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΩΝ (απόσβεση ερεθίσματος)

Ο εξεταστής δίνει συγχρόνως ίσης έντασης ερεθίσματα (συνήθως ακουμπώντας τα δάκτυλά του) στα δύο πλάγια και ο
άρρωστος με κλειστά μάτια οφείλει να προσδιορίσει αν νιώθει το ερέθισμα στο ένα ή και στα δύο πλάγια.
Φυσιολογικά τα ερεθίσματα γίνονται αμέσως εξίσου αντιληπτά-διαφορετικά ο άρρωστος “αγνοεί” το ερέθισμα στο
πλάγιο της μειωμένης αισθητικότητας.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Με αμβλύ άκρο ιχνογραφείται ένα γράμμα ή αριθμός στην παλάμη του αρρώστου και αυτός οφείλει να το αναγνωρίσει
με κλειστά μάτια. Φυσιολογικά η αναγνώριση είναι άμεση.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΟΓΝΩΣΙΑΣ

Ο άρρωστος μονάχα ψηλαφώντας οφείλει να αναγνωρίσει με κλειστά μάτια το αντικείμενο που τοποθετείται στο χέρι
του.
Προσδιορίζει το σχήμα και μέγεθος (μορφογνωσία) και έπειτα την υφή και σύστασή του (υλογνωσία).

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Εφόσον δεν υπάρχει σαφής απώλεια της επιπολής και της εν τω βάθει αισθητικότητας, εκλεκτική απώλεια της
συνδυασμένης σε ένα πλάγιο του σώματος υποσημαίνει βλάβη στον ετερόπλευρο αισθητικό φλοιό (στο συνειρμικό
αισθητικό βρεγματικό φλοιό)
Η στερεοαγνωσία είναι η πιο αντιπροσωπευτική μορφή διαταραγμένης αισθητικότητας σε γνωστικό επίπεδο, και
υποσημαίνει βρεγματική βλάβη στις πίσω περιοχές του αισθητικού συνειρμικού φλοιού (περιοχές 5, 7 ή και 40)