UNIVERSITETI I PRISHTINËS “HASAN PRISHTINA”

FAKULTETI I MJEKËSISË
DEGA: FARMACI

ELEKTROFOREZA

Mentori: Pranvera Breznica Punoi: Egzona Grajçevci

Prishtinë, 2020
Arne Tiselius

 Elektroforeza është një term i përgjithshëm që përshkruan

migrimin dhe ndarjen e grimcave të ngarkuara (joneve) nën
ndikimin e një fushe elektrike.
 Fenomeni elektrokinetik : elektroforeza, i vëzhguar në
vitin 1807 për herë të parë.
 Cmimi nobel në kimi i fituar në 1948 : “për hulumtimin e tij mbi
elektroforezën dhe analizën e adsorbimit, veçanërisht për zbulimet e tij në lidhje me
natyrën komplekse të proteinave të serumit”
Celula elektrolitike
 Elektrodat
 Burimi i rrymes
 Puferi
 Grimca koloidale me ngarkesë elektrike lëviz në drejtim të
ndonjërës elektrodë si rezultat i veprimit të fushës elektrike
konstante :

Shkalla e migrimit të një joni në fushën elektrike varet nga faktorët:

 ngarkesa neto e molekulës

 madhësia dhe forma e grimcave
 forca e fushës elektrike
 vetitë e mediumit mbështetës
 temperatura
 forca jonike e puferit
 Elektroforeza

Elektroforeza e lirë Elektroforeza zonike

Elektroforez me Elektroforeza me Gell

Mikroelektroforeza Elektroforeza letër
kufi lëvizës acetat celuloze elektroforeza
 Te elektroforeza zonike për separim përdoret një mbajtës i
fortë, apo i ashtuquajtur medium mbeshtetës (supporting
media).
 Avantazhi kryesor i pranisë së mediave mbështetëse është se
minimizon përzierjen e mostrës dhe imobilizimin e molekulës
pas elektroforezës.

Letër Acetat celuloza Xhel

ELEKTROFOREZA LETËR
o Kjo teknik është e dobishme për ndarjen e molekulave të vogla
të ngarkuara sic janë aminoacidet dhe proteinat e vogëla.
o Mjeti mbështetës është një letër filtri. Letra me cilësi të mirë duhet
të përmbajë të paktën 95% α-celulozë dhe duhet të ketë vetëm një
kapacitet shumë të vogël adsorbimi.
o Skajet e letrës janë zhytur në enë të veçantë që përmbajnë puffer
dhe në të cilin elektrodat janë të vendosura.
o Pas kalimit të rrymës elektrike, jonet në mostër migrojnë drejt
elektrodave me ngarkesë të kundërt.
 • Mund të analizohet serumi i gjakut për qëllime diagnostike
• Mund të ndahet proteina e muskujve (miozina), albumina,
proteina e qumshtit (kazeina)

Përparësitë Mangësitë

√ Përdorim i lehtë x Koha e gjatë e procedurës (14-

16 orë)
√ Kostoja e ulët
x Elektroosmoza
ELEKTROFOREZA ME ACETAT CELULOZE
• Disa nga problemet që lidhen me elektroforezën e letrës u
tejkaluan nga futja e përdorimit të elektroforezës me acetatin e
celulozës
• Paraqet një gel të hollë të acetatit të celulozës ( cello gell ) i
vendosur në një foli plastike
 • Përdoret për hulumtime klinike sidomos për ndarjen e
glikoproteinave, lipoproteinave dhe hemoglobinës nga gjaku

Përparësitë Mangësitë

√ në dispozicion në një gamë të gjerë x Kosto e lartë

të madhësisë së grimcave dhe
trashësisë së shtresave x Prania e mbetjeve sulfonike dhe
karboksilike shkakton elektrosmozë
√ Rezolucion i mirë të induktuar gjatë elektroforezës.

√ Mund të aplikohet tension i lartë me

c rast rrit rezolucionin
XHEL ELEKTROFOREZA
• Xhel elektroforeza është një metodë që përdoret për ndarjen dhe
analizimin e makromolekulave (ADN, ARN, proteina) dhe
fragmenteve të tyre, bazuar në madhësinë dhe ngarkesën e tyre.
• Si mjet mbështetës për ndarje përdoret xheli

Xheli agaroz Xheli i amidonit Xheli poliakrilamid

XHELI AGAROZ
• Është një polimer linear i D-galaktozës dhe 3,6-anhidrogalaktozës që
përmbajnë përreth 0.04 % jone sulfate.
• Tretet në ujë të vluar dhe kur ftohet në rreth 38 gradë celsius formon
një xhel që mbahet së bashku nga lidhjet e hidrogjenit
• Përqendrimi i agarozës përcakton madhësinë e poreve të xhelit - sa
më e lartë është përqendrimi aq më i vogël është madhësia
• Karakteristikat fizike të xhelit agarozë, veçanërisht viskoziteti i tyre,
janë shumë të ndjeshëm ndaj ndryshimeve të temperaturës, prandaj
nxehtësia që krijohet gjatë elektroforezës duhet të largohet nga një
sistem ftohës efikas.
 • Përdoret për hulumtime në lidhje me biologjinë molekulare
ndarjen e tipeve të ndryshme të acideve nukleike

Përparësitë Mangësitë

√ Në dispozicion në një gamë të gjerë x Rezolucioni më i dobët

të madhësisë së grimcave dhe
trashësisë së shtresave
√ Xheli agaroz mund të përgaditet
lehtë
x Prania e mbetjeve sulfonike dhe
karboksilike shkakton elektrosmozë
të induktuar gjatë elektroforezës.

√ Më i sigurtë dhe më i lehtë për

përdorim
 XHELI I AMIDONIT
• Njihet si një ndër teknikat më të hershme sa i përketë llojit të
xheleve.
• Përgaditet nga amidoni i patates së hidrolizuar së bashku me një
pufer derisa të arrihet qëndrueshmëri uniforme

• Teknika është përdorur gjerësisht për analizën e proteinave,

izoenzimeve të veçanta.

Përparësitë Mangësitë

√ Kosto e ulët x Për më tepër, niseshtja përmban disa

zinxhirë anësor të ngarkuar
√ Xheli amidon mund të përgaditet negativisht, të cilat mund të
lehtë bashkëveprojnë me molekula
proteine dhe pengojnë migrimin e
tyre. Këto mund të çojnë gjithashtu
në një efekt elektrosmotik gjatë
elektroforezës.
XHELI POLIAKRILAMID

• Shpesh i përdour si “PAGE’’

• Xhel poliakrilamid i ndërlidhur formohet nga polimerizimi i
monomerit në prani të sasisë së vogël të N, N ”-metilendiakrilamidi
• Xhel poliakrilamid janë më të fortë se xhelat agarozë
• Është i qëndrueshëm, i tejdukshëm, i fortë dhe relativisht inert
 • Përdoret për të vlerësuar peshën molekulare të proteinave dhe
acideve nukleike
• Pastrimi i proteinave të izoluara
• Monitorimi i ndryshimeve në përmbajtjen e proteinave në lëngjet e
trupit
• Më shpesh përdoret për ndarjen e proteinave të cilat në lengjet
trupore janë me koncentrim të ulët

Përparësitë Mangësitë

√ Janë të qëndrueshëm mbi gamën e

gjerë të ph dhe temperaturës

√ Mund të formohen madhësi të

ndryshme të poreve

√ E thjeshtë dhe ndarje e shpejtë

ELEKTROFOREZA KUFI LËVIZËSE
 Metoda kufi lëvizëse lejon që speciet e ngarkuara të migrojnë në një
tretësirë lëvizëse të lirë pa mjetin mbështetës
 Celulë qelqi në formë shkronje “U” drejtkëndore
KLASIFIKIMI

Elektroforeza kufi
lëvizëse

Elektroforeza Elektroforeza e
Imuno elektroforeza
kapilare fokusimit izoelektrik
ELEKTROFOREZA KAPILARE
 Parimi i ketij tipi elektroforeze është që molekulat e ngarkuara
do të migrojnë drejt polit të kundërt dhe do të ndahen nga njëri-
tjetri bazuar në karakteristikat fizike
 Është evoluar si teknikë e ndarjes që përfshinë aplikimin e
tensioneve të larta përreth kapilarëve të mbushur me pufer për
të arrit ndarje
 Diametri I brendshëm I kapilarit shkon në 50 μm dhe gjatësi 0.5-
1m
INSTRUMENTIMI
Sistemi kapilar elektroforetik përfshinë :

 Sistemi i injektimit të mostrës

 Tretësira puferike
 Tubi kapilar
 Furnizimi me energji
 Detektori
 Pajisje dalëse
 Sistemi i injektimit të mostrës kryhet nga dy metoda:

• përdor një ndryshim tensioni midis dy skajeve të kapilarit

• përdor një ndryshim presioni midis dy skajeve të kapilarit

DETEKTORËT
 një pajisje ose instrument i dizajnuar për të zbuluar praninë e
një objekti ose substanca të veçantë dhe për të lëshuar një
sinjal në përgjigje
Emri i detektorit Komponimet e zbuluara
Detektori i absorbances UV\VIS Komponimet me kromofor
Detektori fluoroshent Komponimet fluoroshente
Detektor i fluoreshencës i Komponimet fluoroshente
induktuar nga lazeri

Detektor i përcjellshmërisë Komponimet jonike

Detektori elektrokimik Komponime elektrokimike aktive

Spektrometria e masës Komponimet që formojnë jonet
e fazës së gazit