Professional Documents
Culture Documents
Ćwicz - Widzenie Ewy
Ćwicz - Widzenie Ewy
)
Scena IV
DOM WIEJSKI PODE LWOWEM
Pokój sypialny. — Ewa, młoda panienka, wbiega, poprawia kwiaty przed obrazem Najświętszej Panny, klęka
i modli się. — Wchodzi Marcelina
MARCELINA
Modlisz się jeszcze dotąd! — Czas spać, północ biła.
EWA
Jużem się za ojczyznę moję pomodliła,
Jak nauczono, i za ojca i za mamę.
[…]
Litwin, co dziś tu przybył, uciekł od Moskali;
Strach słyszeć, co tam oni z nimi wyrabiali;
Zły car kazał ich wszystkich do ciemnicy wsadzić,
I jak Herod chce całe pokolenie zgładzić. […]
– Ja pacierz osobny
Zmówię za tego, co te piosenki ogłosił:
(pokazując książkę)
I on także w więzieniu, jak nam gość donosił.
Te piosenki czytałam: niektóre są piękne –
Jeszcze pójdę, przed Matką Najświętszą uklęknę,
Pomodlę się za niego: kto wié, czy w téj chwili
Ma rodziców, żeby się za nim pomodlili.
Marcelina odchodzi
Ewa modli się i usypia
ANIOŁ
Lekko i cicho, jak lekkie sny zlećmy.
CHÓR ANIOŁÓW
Braciszka miłego sen rozweselmy,
Sennemu pod głowę skrzydło podścielmy,
Oczami, gwiazdami, twarz mu oświećmy,
Śpiewając i grając, latajmy wiankiem,
Nad czystym, nad cichym, naszym kochankiem. […]
EWA (widzenie)
Deszczyk tak świéży, miły, cichy jak rosa –
I skąd ten deszczyk? Tak czyste niebiosa,
Jasne niebiosa! –
Krople zielone, kraśne: trawki, równianki,
Róże, lilije, wianki.
Obwijają mnie wkoło. – Ach, jaki sen wonny,
Sen lekki, słodki – oby był dozgonny!
Różo błyszcząca, słoneczna,
Lilijo przeczysta, mleczna!
Ty nie z ziemi: tam rosłaś, nad białym obłokiem!
Narcyzie, jakiém śnieżném patrzysz na mnie okiem!
A te błękitne kwiaty pamiątek,
Jak źrenice niewiniątek –
Poznałam – kwiatki moje – sama polewałam,
W moim ogródku wczora nazbiérałam,
I uwieńczyłam Matki Boskiej skronie,
Tam nad łóżkiem na obrazku.
Widzę – to Matka Boska – Cudowny blasku!
Pogląda na mnie, bierze wianek w dłonie,
Podaje Jezusowi; a Jezus dziecię
Z uśmiechem rzuca na mnie kwiecie!
Jak wypiękniały kwiatki, – jak ich wiele, – krocie:
A wszystkie w przelocie
Szukają na powietrzu siebie,
Moje kochanki!
I same plotą się w wianki!
Jak tu mnie miło, jak w niebie;
Jak tu mnie dobrze! mój Boże; –
Niech mię na zawsze ten wianek otoczy,
Niech zasnę, umrę, patrząc w te róże,
W te białe narcyzu oczy!
Zadanie 1.
Określ, w jakiej przestrzeni rozgrywa się przedstawiona scena i jaki to ma wpływ na jej wymowę. Pamiętaj, że
w dramacie romantycznym realizm łączy się z fantastyką.
Zadanie 2.
a. Odczytaj symboliczne znaczenie lilii, narcyza i róży w scenie Widzenia Ewy. W odpowiedzi
wykorzystaj informacje zawarte w podanych definicjach słownikowych:
lilia – „symbolizuje chwałę, królewskość, wyborność, majestat, odrodzenie, dobroczynność, nadzieję,
niewinność, dziewictwo, wstydliwość, […] łaskę boską, kuszenie, przebaczenie win, skruchę, duszę
bezgrzeszną, zwiastowanie, zmartwychwstanie”
narcyz – „symbolizuje sen, odrętwiałość, zemstę, śmierć za młodu, zmartwychwstanie, wiosnę, płodność;
zimną, nieczułą urodę, samolubstwo, egotyzm, egocentryzm”
róża – „jest symbolem wieczności, śmierci i zmartwychwstania, życia, niezniszczalności; przemijania,
kruchości; […] doskonałości, piękna, wiosny, […] serca, cnoty, dziewiczości, zagadkowości”
Władysław Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 1990
b. Wyjaśnij, jak rozumiesz symboliczne znaczenie kwiatowego wianka w załączonym fragmencie
Dziadów.
Zadanie 3.
Przeczytaj podane fragmenty Pieśni nad Pieśniami
Pieśń szósta
[…]
OBLUBIENIEC
6
Połóż mię jak pieczęć na twoim sercu,
jak pieczęć na twoim ramieniu,
bo jak śmierć potężna jest miłość […]
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2012
Uzasadnij, że nawiązania biblijne obecne w scenie Widzenia Ewy nadają jej mistyczny charakter.
W odpowiedzi odwołaj się do podanych fragmentów Pieśni nad Pieśniami oraz znajomości Biblii.
Zadanie 4.
Wskaż w scenie IV nawiązania do innych scen z III cz. Dziadów. Wyjaśnij, jakie znaczenie mają te odniesienia
do dla odczytania sensu Widzenia Ewy.
Zadanie 5.
Widzenie Ewy jest jedną z wielu scen wizyjnych obecnych w III cz. Dziadów. Określ temat każdej z tych scen
i wyjaśnij, jaką funkcję pełni ona w dramacie Mickiewicza. Uzupełnij tabelę.
Wielka Improwizacja
Widzenie Ewy
Sen Senatora
Zadanie 6.
Obejrzyj obraz i przeczytaj podany fragment tekstu.
Źródło 1.
Źródło 2.
Wiktor Weintraub
Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza (fragm.)
Sceny widzeń sennych charakteryzują się swoistym nasyceniem lirycznym, dlatego właśnie, że traktują
o tym, co doniosłe, że w nich przychodzi do głosu – jak mówi Więzień w Prologu – „życie duszy”.
Wiktor Weintraub, Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza, Warszawa 1983
Na podstawie podanych źródeł, wiedzy o epoce i znajomości III cz. Dziadów uzasadnij, że obecne w dramacie
Adama Mickiewicza sceny widzeń stanowią ważny element realizacji założeń programowych romantyzmu.
[tu trzeba wrócić do lekcji wstępnych czy choćby utwory programowego – „Romantyczności”; Ci, którzy nie
chodzili do 106, mogliby, jak już sugerowałam, zwrócić się do koleżanek/kolegów, którzy mają odpowiednie
materiały, tj. scenariusze lekcji z odpowiedziami; kiedyś trzeba to samodzielnie nadrobić, a lepiej wcześniej niż
później]