‫﴿ ‪﴾ 25‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻟﻴﻜﻮال‪:‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ اﻟﺪوﻟﻪ‬
‫ژﺑﺎړن ‪:‬ﻋﺒﺪاﻟﻤﺘﻴﻦ "ﻣﺘﻴﻦ"‬
‫﴿ ‪﴾ 26‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ځﺎﻧګړﺗﻴﺎوي‪:‬‬
‫ﻧﻮم ‪:‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻟﻴﻜﻮال ‪:‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ اﻟﺪوﻟﻪ‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ژﺑﺎړن‪ :‬ﻣﺤﻤﺪګﻞ ګﻤﺸﺎدزﻫﻲ‬
‫ﭘښﺘﻮ ژﺑﺎړن‪:‬ﻋﺒﺪاﻟﻤﺘﻴﻦ "ﻣﺘﻴﻦ"‬
‫ﻛﻤﭙﻮز‪ :‬رﻳﺎن ﻋﻠﻤﻰ ﻣﺮﻛﺰ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 27‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻟړﻟﻴﻚ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺳﺮﻟﻴﻚ‬
‫دوﺳﻲ ځﻮان‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ځﻮان‬

‫ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺆﻣﻦ‬

‫د رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه‬

‫د ﺑﺤﺮﻳﻦ اﻣﻴﺮ‬

‫ښﻮوﻧﻜﻰ ﺻﺤﺎﺑﻲ‬

‫دﻣﺪﻳﻨﯥ اﻣﻴﺮ‬

‫ﭘﺮﻫﯧﺰګﺎر ﻋﺎﺑﺪ‬

‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ژوﻧﺪ وروﺳﺘۍ ورځ‬

‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﺎد ژوﻧﺪى ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮ‬

 ‫﴿ ‪﴾ 28‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻫﻴﻠﻪ او ﻣﻨﻨﻪ‬
‫درﻧــﻮ ﻟﻮﺳــﺘﻮﻧﻜﻮ! ﻣــﺦ ﺗــﻪ ﭘــﺮوت ﻛﺘــﺎب ﻣــﻮ ﭼــﻲ د ﺣﻀــﺮت‬
‫ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د ﻧــﮋدې ﻣﻠګــﺮي او ﺳــﺘﺮ ﺻــﺤﺎﺑﻲ‬
‫ﺣﻀــﺮت اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ژوﻧــﺪ‪ ،‬ﺳــﻴﺮت ‪ ،‬ﻛــړه وړه او ‪...‬‬
‫ﭘﻜﻲ څﯧړل ﺷﻮي دي ﻳﻮه ورځ راﺗﻪ ﻳـﻮه ﻣﻠګـﺮي ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﻧﻴـټ ﻧـﻪ‬
‫ﻳﯥ را اﺧﺴﺘﻰ وو‪ ،‬راﻛړ‪ .‬ﺗﺮ ﻟږ ﻟﻮﺳﺘﻠﻮ وروﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﻫﻮډ وﻛړ ﭼﻲ‬
‫ﭘښﺘﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ واړوم‪،‬ﺧﻮ داﭼﻲ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﺮ اوﺳـﻪ ژﺑـﺎړه ﻛـړې وه اوﻧـﻪ‬
‫ﻣﻲ ځﺎن دﻫﻐﯥ وړ ﺑﺎﻟﻪ ﺧﻮ ﻣﻴﻨـﻲ ﻳـﯥ دې ﺗـﻪ وﻫڅـﻮﻟﻢ ﭼـﻲ دا ﻛـﺎر‬
‫وﻛړم‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب دﻛﻤﭙﻴﻮټﺮ ﭘﻪ ﻳﻮه ﭘﺮوګﺮام ﻛﻲ او ﻣﺎﻳﯥ ﭘﻪ ﺑﻞ ﻫﻐﻪ ﻛـﻲ‬
‫ژﺑﺎړه ﺷﺮوع ﻛړه‪ ،‬د ژﺑﺎړي وﺧﺖ اوږد ﻧﺸﻮاو ﻧﮋدې ﭘﻪ دوو اوﻧﻴـﻮ‬
‫ﻛﻲ ﻟﻪ ﻧﻮرو ﻛﺎروﻧﻮ ﺳﺮه ﻳﻮ ځﺎى ﺧﻼص ﺷﻮ‪.‬‬
‫درﻧﻮ ﻟﻮﺳﺘﻮﻧﻜﻮ! څﻨګـﻪ ﭼـﻲ ﻣـﻲ ﻣﺨﻜـﻲ ووﻳـﻞ‪ ،‬ﺗـﺮ اوﺳـﻪ ﻣـﻲ‬
‫ژﺑﺎړه ﻧﻪ وه ﻛړې‪ ،‬ﻧﻮ ﻣﻤﻜﻦ ډﯦﺮي ﺗﯧﺮوﺗﻨـﻲ وﻟـﺮي‪ ،‬ﻫﻴﻠـﻪ ده ﻏـﺬر‬
‫ﻣﻮ وﻣﻨﺊ‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛﻲ د ﺧﭙﻞ ﻣﺸﺮ ﺗـﺮه ﻟـﻪ ﻛﺸـﺮ زوى ﺑﺸـﻴﺮ اﺣﻤـﺪ رﻳـﺎن‬
‫ﻧﻪ ﻣﻨﻨﻪ ﻛﻮم ﭼﻲ د ﻛﺘـﺎب ﭘـﻪ ﻛﺘﻠـﻮ ‪ ،‬ډﻳـﺰاﻳﻦ او ﭼـﺎپ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ﺗـﺮ‬
‫ﻣﺎډﯦﺮي ﻣﻨډي ﻛړي دي‪ ،‬ﻛﻮر ﻳـﯥ ودان او ﻟـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻧـﻪ ورﺗـﻪ‬
‫اﺟﺮوﻧﻪ ﻏﻮاړم‪.‬‬
‫ﺳﺘﺎﺳﻮ د ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﭘﻪ ﻫﻴﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﺘﻴﻦ ﻣﺘﻴﻦ‬
‫‪2009‬ﻣﺎرچ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 29‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ډاﻟۍ‬

‫
ﻫﻐﻪ ﭼﺎ ﺗـﻪ ﭼـﻲ د اﻧﺴـﺎﻧﻴﺖ د ﺳـﺘﺮ ﻻر ښـﻮد ﺻـﻠﻰ اﷲ‬

‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ او دﻫﻐﻪ د ﻣﻠګﺮو دژوﻧﺪ او ﻛړﻧـﻮ ﭘـﻪ رڼـﺎ ﻛـﯥ‬
‫ﺧﭙﻠﯥ ﭼﺎرې ﭘﺮ ﻣﺦ ﺑﻴﺎﻳﯥ‪.‬‬
‫
ﺧﭙﻞ ﭘﻼر او ﺗﺮوﻧﻮ ﺗﻪ ﻣﻲ ﭼﻲ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻳﯥ زﻣﺎ ﻏﻮښﺘﻨﻮ‬
‫ﺗﻪ ﭘﻪ ﻧﻪ ځﻮاب ﻧﻪ دى راﻛړى‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 30‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫دو ﺳﻲ ځﻮان‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﺸــﻤﺲ ﺑــﻦ ﺻــﺨﺮ‪ ،‬ﻟــﻪ ﺳــﻠګﻮﻧﻮ ﻋــﺮب دوﺳــﻲ ځﻮاﻧــﺎﻧﻮ‬

‫څﺨﻪ ﻳﻮ وو ﭼﯥ دﻳﻤﻦ ﭘﻪ ﻳﻮه څﻨډه ﻛﯥ اوﺳﯧﺪه‪ .‬ﭼـﺎ ورﺗـﻪ ﭘـﺎم ﻧـﻪ‬
‫ﻛﺎوو‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻳﺘـﻴﻢ او ﻓﻘﻴـﺮ وو‪ .‬ﭘـﻪ دووﻟـﺲ ﻛﻠﻨـۍ ﻛـﻲ د ﭘـﻼر ﻟـﻪ‬
‫ﻧﻌﻤـــﺖ څﺨـــﻪ ﻣﺤـــﺮوم او ﻣـــﻮر ﻳـــﯥ د ﻫﻐـــﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳـــﺘﻲ ﭘـــﻪ ﻏـــﺎړه‬
‫واﺧﺴﺘﻪ‪ .‬ډﯦﺮى ﻛﺴﺎﻧﻮ ﭘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻟږ ﺷـﻤﯧﺮ ﻫﻐـﻮ ﭘـﻪ ﻋﺒـﺪ‬
‫ﺷــﻤﺲ ﭘﯧﮋاﻧــﺪ‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻫﻐــﻪ ﻣﺴــﺘﻌﺎر ﻧــﻮم وو ﭼــﻲ ﻛــﻮر او‬
‫ﺧﭙﻠﻮاﻧـﻮ ورﺗــﻪ ﭘـﺮې ﻏــږ ﻛـﺎوواو ﭘــﻪ دې ﻧـﻮم ﻣﺸــﻬﻮر ﺷــﻮى وو‪.‬‬
‫ﻫﻐــﻪ ﭘﺨﭙﻠــﻪ دا ﻧــﻮم ﺧــﻮ ښــﺎوو‪ ،‬ځﻜــﻪ دې ﻧــﻮم ﻳــﯥ د ﭘــﻼر ﻳــﺎد او‬
‫ﺧﺎﻃﺮه ﭘﻪ زړه ﻛﯥ ژوﻧﺪۍ ﻛﻮﻟﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ وړوﻛﻮاﻟﻲ ﻛـﻲ د ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻧﻌﻤﺖ څﺨﻪ ﻣﺤﺮوم ﺷﻮى وو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 31‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﻴﺴــﻪ داﺳــﻲ وه ﭼــﻲ ﻋﺒﺪﺷــﻤﺲ ﭘــﻪ ﻣﺎﺷــﻮﻣﺘﻮب ﻛــﻲ د ﻳــﻮې‬
‫ﻛﻮﭼﻨۍ او ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﭘﺸﻲ ﺳﺮه زﻳﺎﺗﻪ ﻣﻴﻨﻪ درﻟﻮده‪ .‬د ورځﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﭘﻪ ﻏﯧږ ﻛﻲ ﻧﻴﻮه او ﭼﻲ د ﻣﺎل ﭘﻪ ﭘﻮوﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻮﺧﺖ وو‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐـﯥ‬
‫ﺳﺮه ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻮﺑﯥ ﻛﻮﻟﯥ او د ﺷﭙﯥ ﻟﻪ ﺧﻮا ﺑﻪ ﻳﯥ د وﻧﯥ ﭘﻪ ډډه ﻛـﻲ‬
‫ﭘﺮﯦښﻮده‪ .‬ﺑﻠﻪ ورځ ﭼﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺎ ﺻﺤﺮا ﺗﻪ ﺗﻮ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﭘﻴﺪاﻛﻮﻟـﻪ‬
‫او ﭘﻪ ﻏﯧږ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻧﻴﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫دا ﻛــــﺎر ﻳــــﯥ ﺗﻜــــﺮاراوو‪ ،‬ﭘــــﻼر ﻳــــﯥ ﻟــــﻪ دې اﻣﻠــــﻪ دا ﻛﻨﻴــــﻪ‬
‫)اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه( ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﻛﯧښﻮده‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳـﺮه ﻟـﻪ دې ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﺧﭙـﻞ‬
‫ﭘــﻼر ﺳــﺮه ﻛــﻢ وﺧــﺖ ﺗﯧــﺮ ﻛــړى وو‪ ،‬وﻟــﻲ ﺷــﻮخ ﻃﺒﻌــﻲ‪ ،‬د ښــﻜﻠﻮ‬
‫ﻧﻜﺘﻮ ﺑﻴﺎﻧﻮﻧﻪ او ګﭗ ﺷﭗ ﻳـﯥ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ څﺨـﻪ ﭘـﻪ ﻣﻴـﺮاث وړى وو‪،‬‬
‫ﻧــﻮ ځﻜــﻪ ﻳــﯥ ﻣﻠګــﺮو ژر ورﺳــﺮه ﻣﻴﻨــﻪ ﻛﻮﻟــﻪ او ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ ﻣﻠګــﺮى‬
‫ﻛــﺎوو‪ ،‬ﺧــﻮ ﻓﻘﻴــﺮي او ﻳﺘــﻴﻢ واﻟ ـﻲ ﻫﻐــﻪ د ﺧﻠﻜــﻮ ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي ﻛــﻢ‬
‫اﻫﻤﻴﺘﻪ ځﻼوو‪ .‬د ﻫﻐﻪ ﻣﻘﺎم ﻛﻤﯧﺪه ‪ ،‬ارزوګﺎﻧﯥ او ﻟﻮړ ﭘﺮوازوﻧﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻟﻪ ﻣﻴﻨځﻪ ور وړل‪.‬‬
‫ﻛﻠﻮﻧﻪ ﺗﯧﺮ ﺷﻮل‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻫﻤﺪاﺳﻲ ﺷﭙﻨﻲ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬د ﻋﻤـﺮ ﺷـﭙﯥ ﻳـﯥ‬
‫ﭘــﻪ دښــﺘﻮ ‪ ،‬ﻏﺮوﻧــﻮ او درو ﻛــﻲ ﭘــﻪ ګﺮځﯧــﺪا ﺗﯧﺮﯦــﺪې‪ .‬ﻛﻠــﻪ ﻳــﯥ ﭘــﻪ‬
‫ژورو درو‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﺑــﻪ د ﻟــﻮړو ﻏﺮوﻧــﻮ ﭘــﻪ څﻮﻛــﻮاو ﻛﻠــﻪ ﺑــﻪ ﭘــﻪ ﭘﻠﻨــﻮ‬
‫دښــﺘﻮ ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﻫــﺮ ﻟــﻮري ﺑــﻪ ﻏﺮوﻧــﻮ ﭼــﺎﭘﯧﺮ ﻛــړې وې‪ ،‬ﻟﻴــﺪل‬
‫ﻛﯧﺪه‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻳﻮاځﻲ واﻟﻲ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻣﻴﻨﻪ وه‪ ،‬ډﯦﺮ وﺧﺖ ﺑـﻪ ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﺷـﭙﻨﻮ‬
‫ﻣﻠګﺮو ﻟﻴﺮي ګﺮځﯧﺪه‪ ،‬ﻳﻮازي ﻛښﯧﻨﺎﺳﺖ او د ﺧﭙﻞ ﻧﻔـﺲ ﺗﺰﻛﻴـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻛﻮﻟﻪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﺗﺎزه واﻟﻰ او ښﻜﻼ ورﺑښﻠﻪ‪ .‬ﺷﺎوﺧﻮا ﻳـﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 32‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻏﻮر ﺗﺮ ﻧﻈﺮ ﻻﻧﺪي ﻧﻴﻮه‪ .‬د ﺷﭙﯥ ﻳﯥ د اﺳﻤﺎن ﻟﻪ ﻟﻴـﺪﻧﯥ ﺧﻮﻧـﺪ‬
‫اﺧﻴﺴـــﺖ‪ .‬دﺳـــﭙﻮږﻣۍ ښـــﻜﻠﯥ ﻣﻨﻈـــﺮې د ﻫﻐـــﻪ زړه ﻟـــﻪ ﺧﻮښـــۍ‬
‫ډﻛــﺎوو‪ .‬ﭘــﻪ ﻣﻴﺎﺷــﺖ ﭘټــﻮ ﺷــﭙﻮﻛﻲ د ځﻼﻧــﺪو ﺳــﺘﻮرو ﻧﻨــﺪارې د‬
‫ﻫﻐﻪ ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴـﺎ راﭘﺎروﻟـﻪ او ﻫﻐـﻪ ﻳـﯥ ﻟـﻪ ځﺎﻧـﻪ ﻧـﺎﺧﺒﺮاوو‪،‬ﺗﺮ ټﻮﻟـﻮ‬
‫ﺳــﺘﻮرو ﻳــﯥ د ﺳــﻬﻴﻞ ﺳــﺘﻮرى ډﯦــﺮ ﺧﻮښــﺎوو‪ ،‬ځﻜــﻪ ﺳــﻬﻴﻞ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﺳــﺘﻮرى وو ﭼــﯥ ﻳﻤﻨﻴــﺎﻧﻮ ﻳــﯥ ﺗــﻞ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﺷــﻌﺮوﻧﻮ ﻛــﻲ ښــﻜﻼ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻮﻟـــﻪ او د ﻫﻐـــﻪ ژﯦـــړ ﺑﺨـــﻮن ﻧـــﺎرﻧﺠﻲ ځﻠﯧـــﺪوﻧﻜﻰ رﻧـــګ ﻳـــﯥ‬
‫دﺧﻮښۍ وړ وو‪.‬‬
‫ﻟﻜﻪ ﻳﻮﺷﺎﻋﺮ ﭼﻲ واﻳﻲ‪:‬‬
‫وﻗﻠﺐ اﻟﻤﺤﺐ ﻓﻰ اﻟﺨﻔﻘﺎن‬ ‫وﺳﻬﻴﻞ ﻛﻮﺟﻨﺔ ﻓﻰ اﻟﻠﻮن‬
‫) ﺳﻬﻴﻞ د ﻣﻌﺸـﻮق ﭘـﻪ زﻟﻔـﻮ او ﺳـﺘﺮګﻚ وﻫـﻞ ﻳـﯥ دﻋﺎﺷـﻖ د‬
‫زړه ﭘﻪ ﻧﺎراﻣۍ ﻛﻲ ﭘﺎﺗﻪ ﻛﻴږي‪(.‬‬
‫د ورځﻮ ګﺮځﯧـﺪﻟﻮ‪ ،‬دﻣﻴﺎﺷـﺘﻮ‪ ،‬ﻓﺼـﻠﻮﻧﻮ او ﻛﻠﻮﻧـﻮ ﺗﯧﺮﯦـﺪﻟﻮ د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﻓﻜﺮ او زړه ﻛﯥ ﺑﻞ ډول ﺗﺎﺛﻴﺮ واﭼﺎوو‪ ،‬ځﻜﻪ ﻫﻐﻮى‬
‫ټﻮﻟــﻮ ﻓﻜــﺮ ﻛﻮﻟــﻮ او ﺗــﺪﺑﺮ ﺗــﻪ ﻫڅــﺎوو او ﻫﻐــﻪ ﺑﺘــﺎن ﭼــﯥ ﻗﺮﻳﺸــﻮ‬
‫ﻟﻤﺎﻧځﻞ او دﻫﻐﻮى ﭘﻪ وړاﻧﺪي ﻳﯥ اﺣﺘﺮام ﻛﺎوو‪ ،‬ده ﺗﻪ ﺧﻮار او‬
‫ﻛﻢ ارزښﺘﻪ ول‪ .‬ﻫﻐﻪ داﺳﻲ وده ﻛﻮﻟﻪ ﭼﻲ د ځﻤﻜﻲ او اﺳـﻤﺎن ﻟـﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳــﻪ ﺟــﻞ ﺟﻼﻟــﻪ ﭘﺮﺗــﻪ ﭼــﻲ ډﯦــﺮى ﻋﺮﺑــﺎﻧﻮ ﭘــﺮې اﻳﻤــﺎن درﻟــﻮد‪،‬‬
‫دﺑﻞ څﻪ اﺣﺘﺮام وﻧﻪ ﻛړي‪ .‬ﻋﺮﺑﺎﻧﻮ اﻳﻤـﺎن درﻟـﻮد ﭼـﻲ ﺧـﺪاى ﺟـﻞ‬
‫ﺟﻼﻟــﻪ ﻫــﺮ څــﻪ ﭘﻴــﺪا او ﻣﻮﺟــﻮد ﻛــړي دي‪ .‬وﻟــﻲ ﺧﭙــﻞ اﻳﻤــﺎن ﻳـﯥ‬
‫ﺑﺘﺎﻧﻮ ﺗﻪ ﭘﻪ ﻏﺎړه اﻳښﻮدﻧﻪ ﭼﻲ د ﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﺷـﺮﻳﻜﺎن ﻳـﯥ‬
‫ﺑﻠﻞ‪ ،‬ﻓﺎﺳﺪ ﻛړى وو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 33‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه وده وﻛــړه او ځــﻮان ﺷــﻮ‪ ،‬اﻟﺒﺘــﻪ ﭘــﻮه او د ﺗﻮﺟــﻪ وړ ‪.‬‬
‫ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻋﻘﻞ ‪ ،‬ﻟﻮى ﺑﺼﻴﺮت او ﭘﻮه زړه ورﻛړى‬
‫وو‪ .‬ﻫﻐﻪ ددې ځﺎﻧګړﺗﻴﺎوو ﭘﻪ درﻟﻮدﻟﻮ د ﻧﻮرو دوﺳﻲ ځﻮاﻧـﺎﻧﻮ‬
‫څﺨﻪ ﻏﻮره وو‪ .‬ﭘﻪ ﻫﻐﻮى ﻳـﯥ ﺑﺮﺗـﺮى درﻟـﻮده او اﺣﺴﺎﺳـﻮﻟﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﭼﻲ دا وړﺗﻴﺎوى ورﺗﻪ ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ د ﻧﯧﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻨګ ﻻﺳـﻲ‪،‬‬
‫ﺑﯥ ﭘﻼري او ﭘﻪ ﻗﻮم ﻛﻲ د ﻫﻐﻪ د ټﻴټﯥ رﺗﺒﯥ ﭘﻪ ﺑﺪل ﻛﻲ ورﻛړې‬
‫دي‪ ،‬ﺧﻮ ﻗﻮم د ﻫﻐﻪ اﻣﺘﻴﺎزاﺗﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻧﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ځﻜﻪ ﻧـﺎﭘﻮﻫﻲ‬
‫د ﻫﻐــــﻮي ﭘــــﻪ ټــــﻮل ژوﻧــــﺪ ﭘــــﺮده ﻏــــﻮړوﻟﯥ وه‪ .‬د ﻳــــﺎدو ﺷــــﻮﻳﻮ‬
‫ځﺎﻧګړﺗﻴﺎوو ﭘـﻪ درﻟﻮدﻟـﻮ ﺳـﺮ ه ﺑﻴـﺎ ﻫـﻢ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه و ﻧﺘﻮاﻧﯧـﺪ ﭼـﻲ‬
‫ﺧﭙﻞ ﻣﻘﺎم د ﻗـﻮم ﭘـﻪ وړاﻧـﺪي ﻟـﻮړ ﻛـړي او ﻫﻤﺪاﺳـﻲ ﻧـﻮم ورﻛـﻰ‬
‫ﻳﯥ ژوﻧﺪﻛﺎوو‪.‬‬
‫ﻟﻜـﻪ څﻨﻜــﻪ ﭼـﻲ ووﻳــﻞ ﺷـﻮل‪ ،‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه وړوﻛــﻮاﻟﻰ د دوس د‬
‫ﻗﺒﻴﻠﯥ ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﻲ ﺗﯧﺮ ﻛړ‪ ،‬ﻟﻤړى د ﭘﻼر د ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻲ او ﻣﺤﺒـﺖ ﺗـﺮ‬
‫ﺳــﻴﻮري ﻻﻧــﺪي ﺷــﭙﻮن وو‪ ،‬ﺑﻴــﺎ ﻧــﺎ ﺗﻮاﻧــﻪ ﻳﺘــﻴﻢ او وروﺳــﺘﻪ ﭘــﻮه‪،‬‬
‫ﻗــﻮي او ﺷــﺮﻳﻒ ځــﻮان ﺷــﻮ‪ .‬ﺳــﺮه ﻟــﻪ دې ﭼــﻲ ﻧﯧﺴــﺘﻤﻦ وو‪ ،‬ﺧــﻮ‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻳﯥ درﻟﻮد‪ .‬ﻟﻮى او ﻟﻪ ﻫﺮ ډول ﻧﺎوړه روﻳـﯥ ﭘـﺎك ﺷـﺨﺺ‬
‫وو‪ .‬ﻟـــﻮﻣړى ﻳـــﯥ د ﻗـــﻮم ﻧﻈﺮﻳـــﻮ او اﻋﺘﻘـــﺎداﺗﻮ ﺗـــﻪ وﻛﺘـــﻞ ﺧـــﻮ د‬
‫ﻫﻐﻮى ﻛړه او ﻛړﻧﻼره ﻳـﯥ ﺧﻮښـﻪ ﻧـﻪ ﺷـﻮه‪ .‬ﭘـﻪ داﺳـﻲ څـﻪ ﭘـﻮري‬
‫ګﺮځﯧﺪﭼﻲ ﻣﺎت زړه او ﺗږﻳﻮ ﺷﻮﻧډو ﺗﻪ ﻳﯥ اراﻣﺘﻴﺎ او ﻟﻤـﺪواﻟﻰ‬
‫وﺑښـــﻲ او ﺳـــﺮګﺮداﻧﻪ ﻋﻘـــﻞ ﻳـــﯥ رﻫﺒـــﺮي ﻛـــړي‪ .‬ﻫﻐـــﻪ د ﺳـــﺎﻟﻤﻲ‬
‫ﻋﻘﻴﺪې او ټﻴﻨګ دﻳﻦ ﭘﻪ ﻟټـﻪ ﻛـﻲ وو ‪ .‬اﻳـﺎ د ﻫﻐـﻪ ﻟﭙـﺎره ﻻره وه؟‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 34‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ځﻮان‬

‫د دوس ﻗﺒﻴﻠﻪ د ﺧﭙﻞ ﺑﺖ)ذى اﻟﺨﻠﺼﻪ( ﭘﻪ ﻟﻤﺎﻧځﻨﻪ ﻻر ورﻛﯥ‬

‫ﺷﻮې وه ﻟﻜﻪ څﻨګﻪ ﭼﻲ ﻧﻮر ﻋﺮﺑـﻲ ﻗﺒﺎﺋـﻞ د ﺧﭙﻠـﻮ ﺑﺘـﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻓﺘﻨـﻪ‬
‫او ﻓﺴﺎد ﻛـﻲ راګﻴـﺮ ﺷـﻮي وو‪ .‬د دوس ﻗﺒﻴﻠـﯥ ﻳـﺎد ﺷـﻮي ﺑـﺖ ﺗـﻪ‬
‫اﺣﺘــﺮام درﻟــﻮد او ﻋﺒــﺎدت ﻳــﯥ ﻛــﺎوه ‪ ،‬ﺑــﺎور ﻳــﯥ درﻟــﻮد ﭼــﻲ ﺑــﺖ‬
‫ﻛــﻮﻻى ﺷــﻲ دوى ﺗــﻪ ګټــﻪ او ﺗــﺎوان ورﺳــﻮي‪ ،‬ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ څــﻪ‬
‫وﺑښﻲ او ﻳﺎ ورڅﺨﻪ ﻛﻮم ﺧﻄﺮ ﻟﺮي ﻛـړي او د ﻫﻐـﻮى د ژوﻧـﺪ ﭘـﻪ‬
‫ﺗﯧﺮﯦﺪوﻧﻜﻮ ښﻮ او ﺑﺪو ﭘﯧښﻮ ﻛﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ واﭼﻮي‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺧﭙــﻞ ﺑــﺖ ﺗــﻪ ښــﻜﻠﻰ ځــﺎى ﺟــﻮړ ﻛــړى وواو ﻳــﻮ ﻛــﺲ ﻳــﯥ ورﺗــﻪ د‬
‫ﺳــﺎﺗﻮﻧﻜﻲ او ﺧــﺪﻣﺘګﺎر ﭘــﻪ ﻧــﻮم ټــﺎﻛﻠﻰ و‪ ،‬ﭼــﻲ د ﺑــﺖ ﭘــﺎﻟﻨﯥ ﺗــﺮ‬
‫څﻨـــګ ﻳـــﯥ ﺳـــﻴﻼﻧﻴﺎﻧﻮ ﺗـــﻪ ښـــﻪ راﻏﻼﺳـــﺖ ﻫـــﻢ واﻳـــﻪ ‪ .‬د دوس د‬
‫ﻗﺒﻴﻠﯥ ټﻮل وګړي ﻟﻪ زاړه ﺗـﺮ واړه د ﻫﻐـﻪ ﻟﻴـﺪﻟﻮ ﺗـﻪ ﺗﻠـﻞ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 35‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳﯥ ډاﻟۍ وړاﻧﺪي ﻛﻮﻟﯥ‪ ،‬د ﻫﻐﻪ د ﺧﻮښﻲ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﻟﻪ ﻧﺬر ﻛړﻳـﻮ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻮ ﺳﺮوﻧﻪ ﭘﺮې ﻛﻮل‪ .‬د ﻛﺎل ﭘﻪ ځـﺎﻧګړﻳﻮ ورځـﻮ ﻛـﻲ د ذى‬
‫اﻟﺨﻠﺼــﻪ ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي درﯦــﺪل‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻳــﯥ د اﺣﺘــﺮام او ﺗﻜــﺮﻳﻢ‬
‫ﻣﺮاﺗـــﺐ وړاﻧـــﺪي ﻛـــﻮل‪ ،‬دﻫﻐـــﻪ ﭘـــﻪ ﭼـــﺎﭘﯧﺮ ﻳـــﯥ ﻃـــﻮاف ﻛـــﺎوو او‬
‫ځﺎﻧﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﻮري ﻣﻮښﻞ ‪ .‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ اﺑـﻮ ﻫﺮﻳـﺮه ﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ‬
‫ﻗﻮم ﻳﯥ داﺳﻲ ﻛﺎروﻧﻪ ﻛﻮي‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﻳـﯥ ﻧـﺎﭘﻮه ‪ ،‬ﺑـﯥ ﻋﻠﻤـﻪ او ﻟـﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ څﺨﻪ ﻟﺮي ﺑﻠﻞ‪ ،‬ﻟﻪ ځﺎن ﻧﻪ ﺑﻪ ﻳـﯥ ﭘﻮښـﺘﻞ ‪ :‬وﻟـﻲ ﻫﻐـﻮى د‬
‫ډﺑﺮې ﭘﻪ ﭼﺎﭘﯧﺮ ګﺮځﻲ راګﺮځﻲ؟‬
‫ﺳﺮه ﻟﻪ دې ﭼﻲ ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﻗﻮم ﺳﺮه د ﻫﻐﻮى ﺑﺖ ﺗـﻪ ﺗـﻮ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣﻴﻨـﻪ‬
‫او اړﻳﻜﻲ ﻳﯥ ﭼﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﻐﻮى ﺑﺖ ﺗﻪ درﻟﻮدې او ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﺧﭙـﻞ‬
‫ﺧﺪاى ﺑﺎﻟـﻪ ‪ ،‬ده ﻟـﻪ ځـﺎن څﺨـﻪ ﻧـﻪ ښـﻮدې او دﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ اداﺑـﻮ او‬
‫رﺳﻮﻣﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ ګډون ﻧﻪ ﻛﺎوو‪.‬‬
‫ﻳﻮازي د ﺗﻔﺮﻳﺢ او ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻴﺮي ﻟﭙﺎره ﻫﻠﺘﻪ ورﺗـﻮ‪ .‬څـﻪ ﭼـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻟﻴﺪل ﻳﺎ اورﯦﺪل ﭘﺎم ﻳﯥ ﻧﻪ ورﺗﻪ ﻛﺎوو‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻣﻠګﺮى ﻧﻪ درﻟﻮد‬
‫ﭼﻲ د ﻗﻮم ﭘﻪ اﺧﺘﺮوﻧﻮ او ﺟﺸﻨﻮﻧﻮ ﻛﻲ ګـډون وﻧﻜـړي‪ ،‬ﺧـﻮ ﻣـﻮر‬
‫ﻳﯥ ﻫڅﺎوو ‪ ،‬د ذى اﻟﺨﻠﺼـﻪ ﻟـﻪ ﻗﻬـﺮ څﺨـﻪ ﻳـﯥ ﺑﯧـﺮاوو او ټﻴﻨګـﺎر‬
‫ﻳﯥ ﭘﺮې ﻛﺎوو ﭼﻲ ﺧﺎﻣﺎﺧﺎ ﭘﻪ ﻣﺮاﺳﻤﻮ ﻛﻲ ګډون وﻛړي‪.‬‬
‫ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳﯥ د ﻣـﻮر د ډﯦـﺮ ټﻴﻨګـﺎر ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ﭘﻜـﻲ ګـډون ﻛـﺎوو‪،‬‬
‫ﺧﻮ د ﻗﻮم ﭘﻪ اﻧﺪوﻧﻮ ﻳﯥ ﺑﺎور ﻧﻪ درﻟﻮد‪ ،‬ﻟﻪ ﺑـﻞ ﻟـﻮري ﻳـﯥ ﺟﺮآﺋـﺖ‬
‫ﻧــﻪ ﻛــﺎوه ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻮى ﻟــﻪ ﻛــړﻧﻼرې ﻣﻨﻜــﺮ او د ﻫﻐــﻮى ﻛﺎروﻧــﻪ‬
‫ﺟﺎﻫﻼﻧﻪ وﺑﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﯥ د ﻫﻐﻮى ﻛﺎروﻧﻪ ټﻮﻛﯥ ﺑﻠﻼى څﻪ ﻳﯥ ﻧﻪ‬
‫درﻟﻮدل ﭼﻲ دﻫﻐﻮى ځﺎى وﻧﻴﺴﻲ او ﻗﻮم د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻟﻮر وﺑﻮﻟﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 36‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ذى اﻟﺨﻠﺼــﻪ ﻳــﻮازﻳﻨﻰ ﺑــﺖ ﻧـــﻪ وو ﭼــﻲ دوى ﻳــﯥ اﺣﺘـــﺮام او‬
‫ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻛﺎوو)وﻟﻲ ډﯦﺮه ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻛﻮﻟـﻪ(‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻰ د ذى‬
‫اﻟﻜﻔﻴﻦ او ذوﺷﺮى ٰ◌ ﭘﻪ ﻧﻮﻣﻮ ﻧﻮ دوه ﻧﻮر ﺑﺘﺎن ﻫﻢ ﻫﻤﺪاﺳﻲ ول‪.‬‬
‫د دوس ﻗﺒﻴﻠــﯥ د ﻫﻐــﻮى ﻫــﺮ ﻳــﻮه ﻟﭙــﺎره وداﻧــۍ ﺟــﻮړه ﻛــړې او‬
‫ﺧﺪﻣﺘګﺎران ﻳﯥ ورﺗﻪ ﻧﻴـﻮﻟﻲ وو‪ ،‬د ﻫﻐـﻮى ﻟﭙـﺎره ﻳـﯥ ﻫـﻢ ورځـﻲ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﯥ ﻛړې وې‪ ،‬ﭼﻲ ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ورځﻮ ﻛـﻲ ورﺗﻠـﻞ ‪ ،‬د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ‬
‫وړاﻧـــﺪي ﻳـــﯥ ﻋﺒﺎدﺗﻮﻧـــﻪ او اﻃﺎﻋﺘﻮﻧـــﻪ ﻛـــﻮل او ﻫﻐـــﻮى ﺗـــﻪ ﻳـــﯥ‬
‫اﺣﺘﺮام ﻛﺎوو‪.‬‬
‫ذوﻟﻜﻔﻴﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﻤﻤﮥ اﻟﺪوﺳﻰ ﺟﻮړ ﻛړى وو او د ﻫﻐﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻣړﻳﻨﻲ وروﺳﺘﻪ ﻳﯥ زوى ﺣﺒﻴـﺐ ﺑـﻦ ﻋﻤـﺮو ﺳـﺎﺗﻨﻪ ﻛﻮﻟـﻪ او د ﺑـﺖ‬
‫اړوﻧﺪﻛﺎروﻧﻪ ﻳﯥ ﺳﺮﺗﻪ رﺳﻮل‪.‬‬
‫د ذواﻟﺸﺮى ﺑﺖ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﭘﻪ ښﻪ ځﺎى ﻛـﻲ وداﻧـۍ ﺟـﻮړه ﻛـړې‬
‫او ډﻳـــﺮه ځﻤﻜـــﻪ ﻳـــﯥ د ﻫﻐـــﻪ اړوﻧـــﺪ ګﺮځـــﻮﻟﯥ وه‪ ،‬ﭼـــﻲ ښـــﻜﻠﻰ‬
‫ﻟﻴﺪځﺎى ﻳﯥ درﻟﻮد‪ ،‬ﭘﻪ دې ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﻲ اوﺑﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې ﭼﻴﻨـﯥ ﭼـﻲ د‬
‫ﻏﺮه ﭘﻪ ﻣـﻼ ﻛـﯥ ﻳـﯥ ځـﺎى درﻟـﻮد‪ ،‬رواﻧـﯥ وې او د ذواﻟﺸـﺮى ﻟـﻪ‬
‫څﻨــګ څﺨــﻪ ﺗﯧﺮﯦــﺪې‪ ،‬ﺧﻠﻜــﻮ ﺑــﻪ ﻟــﻮﻣړى د ﭼﻴﻨــﯥ ﭘــﻪ اوﺑــﻮ ځــﺎن‬
‫ﻣﻴﻨځﻪ او ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ذواﻟﺸـﺮى ﺗـﻪ ﺣﺎﺿـﺮﯦﺪل‪ .‬اﺑـﻮ ﻫﺮﻳـﺮه ﭼـﻲ څﻨګـﻪ‬
‫ﻟﻮى ﺑﺖ‪ ،‬ذى اﻟﺨﻠﺼﻪ ﺳﭙﻚ او ﺑﯥ ارزښﺘﻪ ګﺎڼﻪ ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﻳﯥ‬
‫ﻫﻤﺪﻏﻮ دوو ﺗﻪ ﻫﻢ ﻛﻮﻣﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻧﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻴﺪل د ﻗﺒﻴﻠﯥ رﺋﻴﺲ او د ﻫﻐـﻮى ﻣﺸـﺮ )ﺣﺒﻴـﺐ‬
‫ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﻤﻤﻪ( ﻳﯥ ﻗﻮم ذى اﻟﻜﻔﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻫﻐﻪ ﻟﭙﺎره د‬
‫دﻏﻮ دوو ﺑﺘﺎﻧﻮ ﺳﭙﻜﻮاﻟﻰ او ﻧﺎڅﻴﺰ ﺗﻴﺎ ﻧﻮره ﻫﻢ زﻳﺎﺗﯧﺪﻟـﻪ‪ .‬ځﻜـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 37‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻛﺮاﺗﻮ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ اورﯦﺪﻟﻲ وو ﭼـﻲ وﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‪ :‬زه ﭘـﻮﻫﯧږم‬
‫ﭼﻲ ﻧړۍ ﭘﻴﺪاﻛﻮوﻧﻜﻰ ﻟﺮي ﺧﻮ ﻧﻪ ﭘﻮﻫﻴږم ﭼﯥ څﻮك دى؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـــﻪ ځـــﺎن ﺳـــﺮه وﻳـــﻞ‪ :‬ﻣـــﻮږ ﻧـــﻪ ﭘـــﻮﻫﯧږو ﭼـــﻲ د ﻧـــړۍ‬
‫ﭘﻴــﺪاﻛﻮوﻧﻜﻰ څــﻮك دى ‪ ،‬ﻧــﻮ ﺑﻴــﺎ وﻟــﻲ د ﻣﺨﻠــﻮق او ﭘﻴﺪاﺷــﻮي‬
‫څﻴﺰ ﻋﺒﺎدت وﻛړو؟‬
‫ﭘـــﻪ دې ﻛـــﺶ ﻣﻜـــﺶ ﻛـــﯥ د دوس د ﻗﺒﻴﻠـــﯥ ﻟـــﻪ ﻣﺸـــﺮ ‪ ،‬ﭘـــﻮه او‬
‫ﻫﻮښــﻴﺎر ﺷــﺎﻋﺮ ﻃﻔﻴــﻞ ﺑــﻦ ﻋﻤــﺮو څﺨــﻪ د ﺧﻠﻜــﻮ ﭘــﻪ ﻣﯧــﻨځ ﻛــﻲ‬
‫ﺣﻴﺮاﻧﻮوﻧﻜﻰ داﺳﺘﺎن ﺧﭙﻮر ﺷﻮ‪ .‬ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ‬
‫ﻳﻮه ﻋﺠﻴﺒﻪ او ﻏﺮﻳﺒﻪ ﭘﯧښﻪ ﺑﻠﻠﻪ‪ ،‬ﭘـﻪ ﭘـﻮره ادب او زور ﻳـﯥ ﻳـﻮه او‬
‫ﺑﻞ ﺗﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮﻟﻪ ‪ .‬دﭘﯧښﻲ ﺗﻔﺼﻴﻞ د ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﭘﻪ وﻳﻨﺎ داﺳـﻲ‬
‫وو‪:‬‬
‫) د ﻋﻤــﺮې د ادا ﻛﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره ﻣﻜــﯥ ﺗــﻪ ﻻړم ‪ ،‬ﻫﻠﺘــﻪ ﻣــﻲ د ﺑﻨــﻰ‬
‫ﻫﺎﺷـﻤﻮ د ﻳـﻮ ه ﻛــﺲ ﺳـﺮه وﻟﻴــﺪل ﭼـﻲ وﻳـﻞ ﻳــﯥ " زه د ﺧـﺪاى ﺟــﻞ‬
‫ﺟﻼﻟﻪ اﺳﺘﺎزى ﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻠﻚ ﺗﻮﺣﻴﺪ او ﻳﻮواﻟﻰ ﺗﻪ راﺑـﻮﻟﻢ‪ ".‬ﻣـﺎ ﭘـﻪ‬
‫ﻫﻐــﻪ اﻳﻤــﺎن راووړ او ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﻣــﻲ وﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ ﻣﺎﺗــﻪ اﺟــﺎزه‬
‫راﻛړي ﺗﺮ څﻮ ﺧﭙﻞ ﻗﻮم ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻢ او ﻫﻐﻮى اﺳﻼم ﺗﻪ راوﺑﻮﻟﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﻣــﻲ وﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ ﻣﺎﺗــﻪ دﻋــﺎ وﻛــړي ﭼــﻲ‬
‫ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ زﻣﺎ ﻣﺮﺳﺘﻪ ﭘﻪ ﻳﻮه ښﻜﺎره دﻟﻴﻞ ﺳﺮه وﻛړي څـﻮ‬
‫زﻣــﺎ د ﺧﺒــﺮي د رﻳښــﺘﻴﻨﺘﻮب دﻟﻴــﻞ وي‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ ﻣﺎﺗــﻪ دﻋــﺎ وﻛــړه او زه راﻏﻠــﻢ ‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﺧﭙﻠــﻲ ﺳــﻴﻤﯥ ﺗــﻪ‬
‫ورﺳﯧﺪم او ﻟﻪ ﻫﻐﯥ ﻏﻮﻧډۍ ﻧﻪ ﭼﻲ زﻣﺎ دﻗـﻮم ﻛﻮروﻧـﻮ ﺗـﻪ ﻧـﮋدې‬
‫وه راﻛښﺘﻪ ﻛﻴﺪم ‪ ،‬روښﺎﻧﻪ ﻧﻮر ﻣﻲ د اﻣﺴﺎ ﻟﻪ ﺳـﺮ څﺨـﻪ وځﻠﯧـﺪ‪،‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 38‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺧﭙﻞ ﻗﻮم څﻮ ﻛﺴﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ځﺎى وو دا ﻧﻮر ﻳﯥ وﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ‬
‫ﭼﻲ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ورﺳﯧﺪم ورﺗﻪ ﻣﻲ ﺧﭙﻠﻪ ﻛﻴﺴﻪ وﻛړه او ﻫﻐﻮى ﻣـﻲ‬
‫اﺳﻼم ﺗﻪ وﺑﻠﻞ‪ ،‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻴڅ ﻳﻮه رﻳښـﺘﻨﻰ وﻧـﻪ ګـڼﻠﻢ‪ ،‬ﻟـﻪ ﭘـﻼر‬
‫او ښځﻲ ﭘﺮﺗﻪ ﻣﻲ ﻫﻴﭽﺎ زﻣﺎ دﻋﻮت وﻧﻪ ﻣﺎﻧﻪ‪(.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ددې ﺧﺒــﺮ ﻟــﻪ اورﯦــﺪﻟﻮ ﺳــﺮه ټﻜــﺎن وﺧــﻮړ او دوﻣــﺮه‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮ ﭼﻲ ﺗﺮ ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﭘـﻮري ﭘـﻪ ﻛﻮﻣـﻪ ﺧﺒـﺮه دوﻣـﺮه ﻧـﻪ‬
‫وو ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮى‪ .‬ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﻮره ﻧﻪ ډارﯦـﺪاى‪ ،‬د ﻫﻐـﻲ ورځـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﻏﺮﻣــﯥ ﻣﺨﻜــﻲ ﻛﻮرﺗــﻪ ګﺮځﯧــﺪه ﭘــﻪ ﻛﻮﻣــﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ ﻳــﻮه ﭼﻮﭘــﺎن‬
‫ﻣﻠګــﺮي ورﺗــﻪ دا ﻛﻴﺴــﻪ اوروﻟــﯥ وه‪ ،‬ﻃﻔﻴــﻞ ﺗــﻪ ورﺗﻠــﻰ ﺗــﺮ څــﻮ د‬
‫ﻫﻐﻪ داﺳـﺘﺎن د ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ ﺧـﻮﻟﯥ واروي‪ ،‬ﺧـﻮ ﻏـﻮره ﻳـﯥ وﺑﻠﻠـﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻧﻴﻤــﻪ ورځ ﻧــﻮره ﻫــﻢ ﺗﯧ ـﺮه‪ ،‬دﺧﭙــﻞ ﻫﻤﯧﺸــﻨﻲ ﻋــﺎدت ﺳــﺮه ﺳــﻢ ﭘــﻪ‬
‫ټـــﺎﻛﻠﻲ وﺧـــﺖ ﻛـــﻮر ﺗـــﻪ ﻻړ ﺷـــﻲ او ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻪ وروﺳـــﺘﻪ ﻃﻔﻴـــﻞ ﺗـــﻪ‬
‫ورﺷﻲ‪ ،‬د ﺷﭙﯥ ورﺳﺮه ووﻳﻨﻲ او ﻛﻴﺴﻪ ﻳﯥ واوري‪.‬‬
‫دﻫﻐــﯥ ورځــﻲ ﻟــﻪ ﻟﻤــﺮ ﻟﻮﯦــﺪا وروﺳــﺘﻪ ﻳــﻮه ﺷــﯧﺒﻪ ﻟــﻪ ﻣــﻮر ﺳــﺮه‬
‫ﻛښﯧﻨﺎﺳﺖ او ﺗﺮې ﻳﯥ اﺟﺎزه وﻏﻮښﺘﻪ څﻮ ﻃﻔﻴﻞ ﺗﻪ ﻻړ ﺷـﻲ او د‬
‫داﺳﺘﺎن څﺮﻧګﻮاﻟﻰ د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﺧﭙﻠﯥ ﺧﻮﻟﯥ واوري‪.‬‬
‫ﻣﻮر ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ ":‬ﻻړ ﺷﻪ ‪ ،‬ﺧﻮ ﭘﺎم ﻛﻮه د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ څﻴـﺮ ﺑـﯥ دﻳﻨـﻪ‬
‫ﻧﺸﯥ‪ ،‬ﺧﭙـﻞ دﻳـﻦ ﺑـﺪل ﻧﻜـړې او دﻫﻐـﻪ ﭼـﺎ ﻛـﺎر ﭼـﻲ ټﻮﻟـﻮ ﺧﻠﻜـﻮ‬
‫ﻋﺎﻗﻞ او ﻫﻮښﻴﺎر ﺑﺎﻟﻪ ﺗﻜﺮار ﻧﻪ ﻛړې‪".‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻻړ او دﻃﻔﻴــﻞ ﻛــﻮر ﺗــﻪ ورﺳــﯧﺪ‪ .‬د داﺧﻠﯧــﺪو اﺟــﺎزه‬
‫ﻳــﯥ وﻏﻮښــﺘﻪ ‪ .‬ﻃﻔﻴــﻞ ښــﻪ راﻏﻼﺳــﺖ ورﺗــﻪ وواﻳــﻪ او ﭘــﻪ ورﻳــﻦ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 39‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺗﻨﺪي ﻳﯥ ﻫﺮﻛﻠﻰ وﻛـړ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﻧﺮﻣـﻪ ﺑﺴـﺘﺮه دﻛﯧﻨﺎﺳـﺘﻠﻮ‬
‫اﺷﺎره وﻛړه‪.‬‬
‫اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳــﻞ‪ ":‬ﻛﺎﻛﺎﺟﺎﻧــﻪ ! راﻏﻠــﻢ ‪ ،‬ﺗــﺮ څــﻮ ﻫﻐــﻪ ﻫﺎﺷــﻤﻰ‬
‫ﻛﺲ ﭼﻲ ﺗﻪ ورﺳﺮه ﭘﻪ ﻣﻜﻪ ﻛﻲ ﻣﺦ ﺷﻮى ﻳﯥ او ادﻋـﺎ ﻛـﻮي ﭼـﻲ‬
‫د ﺧﺪاى اﺳﺘﺎزى دى را وﭘﯧﮋﻧﯥ‪".‬‬
‫ﻃﻔﻴــﻞ ووﻳــﻞ‪" :‬ګﺮاﻧــﻪ وراره! ﭘــﻪ ﺧــﺪاى ﻗﺴــﻢ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ‬
‫رﻳښﺘﻴﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دى‪ .‬ﻣـﺎ ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ اﻳﻤـﺎن راوړى او د ﻫﻐـﻪ ﭘﻴـﺮوي‬
‫ﻛـﻮم‪ .‬ځﻜـﻪ اﻧﺴـﺎن ﺣــﻖ او ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﺗـﻪ ﺑــﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺗـﻪ ﭘـﻮه او ﻫﻮښــﻴﺎر‬
‫ﺳړى ﻳﯥ او زه ﺧﺒﺮ ﺷﻮى ﭼﻲ ﭘﻪ ذى اﻟﺨﻠﺼـﻪ ﻛـﻲ څـﻪ ﻧـﻪ وﻳﻨـﯥ‪.‬‬
‫ﻧﻮ د ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﭘﻪ دﻳﻦ ﭼﻲ دﺧﭙﺮوﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻳـﯥ وروﺳـﺘﻨﻰ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻮږ ﺗﻪ را ﻟﯧږﻟﻰ دى ‪ ،‬اﻳﻤﺎن راوړه‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ ":‬ﻫﻴﻠﻪ ﻛﻮم ﻟﻮﻣړى راﺗﻪ دﺧﭙﻞ اﻳﻤﺎن راوړﻟﻮ‬
‫ﻛﻴﺴﻪ وﻛړې ‪ ،‬ځﻜﻪ د اورﯦﺪﻟﻮ ﻳﯥ ډﯦﺮه ﻣﻴﻨﻪ ﻟﺮم‪".‬‬
‫ﻃﻔﻴــﻞ ووﻳــﻞ‪ ":‬زﻣــﺎ داﻳﻤــﺎن راوړﻟــﻮ ﻛﻴﺴــﻪ داﺳــﻲ وه ﭼــﻲ د‬
‫ﻋﻤﺮې د ادا ﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻣﻜﯥ ﺗﻪ ﻻړم‪ .‬ﻫﻠﺘﻪ د ﻗﺮﻳﺸﻮ د ډﻟـﯥ څـﻮ‬
‫وګړي راﺗﻪ راﻏﻠﻞ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪> :‬اې ﻃﻔﻴﻠﻪ ! ﺗﻪ زﻣـﻮږ ﺧـﺎوري‬
‫ﺗﻪ راﻏﻠﻰ ﻳﯥ‪ ،‬دﻟﺘﻪ ﻳﻮ ﻛـﺲ دﭘﻴﻐﻤﺒـﺮي دﻋـﻮه ﻛـﻮي او ﻣـﻮږ ﻳـﯥ‬
‫ﺳــﺘړي ﻛــړي ﻳــﻮ‪ .‬ﻧــﻪ ﭘــﻮﻫﯧږو ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه څــﻪ ډول روﻳــﻪ وﻛــړو‪،‬‬
‫زﻣــﻮږ ﻳــﻮواﻟﻰ ﻳــﯥ ﻟــﻪ ﻣﯧﻨځــﻪ وړى‪ ،‬زﻣــﻮږ د دﺳــﺘﻮروﻧﻮ ﻣــﺎﻧﻊ‬
‫ګﺮځﯧـﺪﻟﻰ‪ ،‬ﺧﺒـﺮي ﻳـﯥ ﺳـﺤﺮ دي‪ ،‬د ﭘـﻼر او زوى ‪ ،‬ﻣﯧـړه‪ ،‬ښــځﯥ‬
‫او ورور ﺗــﺮ ﻣــﻨځ ﺟــﺪا واﻟــﻰ راوﻟــﻲ‪ .‬ورور ﻟــﻪ وروره او ښــځﻪ ﻟــﻪ‬
‫ﻣﯧړه ﺟﺪا ﻛـﻮي‪ ،‬ډارﯦـږو ﻫﺴـﻲ ﻧـﻪ ﻫﻐـﻪ څـﻪ ﭼـﻲ ﻣـﻮږ ﺗـﻪ ﻣـﺦ ﻛـﻲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 40‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫راﻏﻠﻲ ﺗـﺎ او ﺳـﺘﺎ ﻗـﻮم ﺗـﻪ درﻧﺸـﻲ‪ .‬ﻫڅـﻪ وﻛـړه ﻫﻴڅﻜﻠـﻪ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺳﺮه ﺧﺒﺮي وﻧﻜړې‪،‬ﺧﺒﺮو ﺗﻪ ﻳﯥ ﻏﻮږ ﻛښﯧﻨږدې‪<.‬‬
‫ﭘــﻪ ﺧــﺪاى ﻗﺴــﻢ دوﻣــﺮه ﻳــﯥ راﺗــﻪ ووﻳــﻞ ﭼــﻲ ﻫــﻮډ ﻣــﻲ وﻛــړ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻫﻴڅ ﺧﺒﺮه ﺑﻪ ﻧﻪ اورم او ﻧﻪ ﺑﻪ ورﺳﺮه‬
‫ﺧﺒـﺮي ﻛــﻮم‪ ،‬ان ﺗـﺮ دې ﭼــﯥ ﻏﻮږوﻧـﻪ ﻣــﻲ ﻟـﻪ ﭘﻨﺒــﯥ ډك ﻛـړل‪ ،‬څــﻮ‬
‫ﻣﻲ د ﻫﻐﻪ ﺧﺒﺮي ﻏﻮږ ﺗﻪ و ﻧﻪ رﺳﻴږي‪.‬‬
‫د ﻫﻐﯥ ورځﻲ ﭘﻪ ﺳـﻬﺎر ﭼـﻲ ﻣﺴـﺠﺪ ﺗـﻪ ﻻړم ‪ ،‬دﺧـﺪاى رﺳـﻮل‬
‫ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻣــﻲ وﻟﻴــﺪ ﭼــﻲ دﻛﻌﺒــﯥ ﺗﺮڅﻨــګ وﻻړ او‬
‫ﻟﻤــﻮﻧځ ﻳــﯥ ﻛــﺎوو‪ .‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻧــږدې ﺷــﻮم او څــﻪ ﺧﺒــﺮي ﻣــﻲ ﻳــﯥ‬
‫واورﯦــﺪې‪ ،‬ډﯦــﺮ ښــﻜﻠﻰ او اورﯦــﺪوﻧﻜﻰ ﻛــﻼم وو‪ .‬ﻟــﻪ ځــﺎن ﺳــﺮه‬
‫ﻣﻲ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻣـﻮر ﻣـﻲ ﻋـﺰا ﺗـﻪ ﻛښـﯧﻨﻲ ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺧـﺪاى ﻗﺴـﻢ ﭼـﻲ ﭘـﻮه‬
‫ﺳړى او ﻫﻮښﻴﺎر ﺷﺎﻋﺮ ﻳﻢ‪ ،‬ښﻪ اوﺑﺪ ﻳـﻮ ﻟـﻪ ﺑﻠـﻪ ﭘﯧﮋﻧـﺪﻻى ﺷـﻢ او‬
‫څﻪ راﻧﻪ ﭘټ ﻧﻪ دي‪ ،‬ﻧـﻮ څـﻪ ﻛـﻮﻻى ﺷـﻲ ﭼـﻲ ﻣـﺎ د ﻫﻐـﻪ دﺧﺒـﺮو ﻟـﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻮ را وګﺮځﻮي!؟ ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ واﻳﻲ ﻛﻪ ښﻪ وو ﻣـﻨﻢ ﻳـﯥ او‬
‫ﻛﻪ ﺑﺪ وو ردوم ﻳﯥ‪.‬‬
‫ځﻜﻪ ﺗﻢ ﺷﻮم ‪ ،‬څﻮ د ﺧﺪاى رﺳﻮل ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻛـﻮر‬
‫ﺗﻪ وګﺮځﯧﺪ‪ ،‬زه ﻳﯥ ﻫﻢ ﻟـﻪ ﺷـﺎ روان ﺷـﻮم ‪ ،‬ﻛـﻮر ﺗـﻪ ﻳـﯥ ورﺳـﯧﺪم‪،‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻛـﻮر ﺗـﻪ ﻧﻨـﻮوت‪ ،‬زه ﻫـﻢ ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﭘـﻮري‬
‫داﺧــﻞ ﺷــﻮم او وﻣــﻲ وﻳــﻞ‪ :‬اې ﻣﺤﻤــﺪه ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ !‬
‫ﻗــﻮم دې ﻣﺎﺗــﻪ داﺳــﻲ او ﻫﺎﺳــﻲ ووﻳــﻞ اودوﻣــﺮه ﻳــﯥ درڅﺨــﻪ و‬
‫ډاروﻟﻢ ﭼﻲ ﻏﻮږوﻧﻪ ﻣـﻲ ﻟـﻪ ﭘﻨﺒـﯥ ډك ﻛـړل څـﻮ ﺳـﺘﺎ ﺧﺒـﺮي واﻧـﻪ‬
‫ورم‪ ،‬ﺧﻮ دﺧﺪاى ﺧﻮښـﻪ دا وه ﭼـﻲ ﺳـﺘﺎ څـﻪ ﺧﺒـﺮي واورم ‪ ،‬وﻳـﻨﻢ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 41‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭼﻲ ښﯥ ﺧﺒﺮي دي‪ ،‬ﻧﻮ ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ اﺳﻼﻣﻪ ﭘﻪ ﺧﭙـﻞ واك ﻛـﯥ‬
‫ﻟﺮې راﺗﻪ وﻳﯥ واﻳﻪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ اﺳـﻼم راﺗـﻪ وړاﻧـﺪي ﻛـړ او د‬
‫ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ د ﻛﻼم څـﻮ اﻳﺎﺗﻮﻧـﻪ ﻳـﯥ راﺗـﻪ ﺗـﻼوت ﻛـړل‪ .‬ﭘـﻪ‬
‫ﺧــﺪاى ﻗﺴــﻢ ﭼــﻲ ﺗــﺮ ﻫﻐــﻪ ﻣﻬﺎﻟــﻪ ﻣــﯥ داﺳــﻲ ښــﻜﻠﻰ ﻛــﻼم ﻧــﻪ وو‬
‫اورﯦﺪﻟﻰ اوﺗﺮ ﻫﻐﻪ ﻣﻲ ﻋﺎدﻻﻧﻪ دﺳﺘﻮر ﻧﻪ وو ﻟﻴﺪﻟﻰ‪ .‬ﻫﻐﻪ وﺧﺖ‬
‫ﻣﺴــﻠﻤﺎن ﺷــﻮم‪ ،‬د ﺣــﻖ ﺷــﺎﻫﺪي ﻣــﻲ ورﻛــړه او وﻣــﻲ وﻳــﻞ‪ :‬اې‬
‫دﺧــﺪاى ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮه ! زه ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ ﻗــﻮم ﻛــﻲ ځــﺎى ﻟــﺮم او ﺧﺒــﺮه ﻣــﻲ‬
‫ﻣﻨﻲ‪ ،‬اوس ﭼﻲ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ روان ﻳﻢ ‪ ،‬ﻏﻮاړم اﺳﻼم ﺗﻪ ﻳـﯥ دﻋـﻮت‬
‫ﻛړم ‪ ،‬ﻣﺎﺗﻪ دﻋﺎ وﻛړه او ﻟﻪ ﺧﺪاﻳﻪ راﺗـﻪ وﻏـﻮاړه ﭼـﻲ ﻳـﻮه ښـﻜﺎره‬
‫ﻧښﻪ راﻛړي‪ .‬ﺗﺮ څـﻮ زﻣـﺎ د دﻋـﻮت ﻣﻼﺗـړ ﺷـﻲ‪ .‬رﺳـﻮل ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ داﺳـﻲ دﻋـﺎ راﺗـﻪ وﻛـړه‪" :‬ﺧﺪاﻳـﻪ!! ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﻧښـﻪ او‬
‫څﺮګﻨﺪوﻧﻪ ورﻛړې‪".‬‬
‫ﻟﻪ اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﻪ ﻣـﻲ اﺟـﺎزه واﺧﻴﺴـﺘﻪ او‬
‫د ﺧﭙـــﻞ ﻗـــﻮم ﭘـــﻪ ﻟـــﻮر ﻻړم‪ .‬ﻛﻠـــﻪ ﭼـــﻲ زﻣـــﻮږ ﻛﻮروﻧـــﻮ ﺗـــﻪ څﯧﺮﻣـــﻪ‬
‫ﻏﻮﻧډۍ ﺗﻪ ورﺳﯧﺪم دﺧﺪاى ﭘﻪ اﻣﺮ ﻣﻲ ﺗﻨﺪي ﻛﻲ د دوو ﺳﺘﺮګﻮ‬
‫ﺗﺮﻣﻨځ رڼﺎ ﭘﻴﺪا ﺷﻮه‪ ،‬وﻣﻲ وﻳـﻞ ‪ :‬ﺧﺪاﻳـﻪ دا ﻧښـﻪ ﭼـﻲ دي ﭘـﺮ ﻣـﺎ‬
‫ﭘﯧــﺮزو ﻛــړه ﭘــﻪ ﺑــﻞ ځــﺎى ﻛــﻲ ﻳــﯥ راﻛــړه‪ ،‬ځﻜــﻪ ﻗــﻮم ﺑــﻪ ﻣــﻲ ګﻤــﺎن‬
‫وﻛــړي ﭼــﻲ د دﻳــﻦ د ﭘﺮﯦښــﻮدﻟﻮﻟﻪ اﻣﻠــﻪ ﻣﺴــﺨﻪ ﺷــﻮى ﻳــﻢ‪ .‬ﻫﻐــﻪ‬
‫وﺧﺖ رڼـﺎ اﻣﺴـﺎ ﺗـﻪ ﻧﻘـﻞ ﺷـﻮه‪ .‬ﻫﻐـﻪ ﺧﻠـﻚ ﭼـﻲ د اوﺑـﻮ ﭘـﻪ ﭼـﺎﭘﯧﺮ‬
‫ﺳﺮه ﻳﻮ ځﺎى ﺷﻮي وو‪ ،‬دا ﻧﻮر ﭼﻲ ﭘﺮ ﻟﻜړه ﻣـﻲ د څﻴـﺮاغ ﭘـﻪ څﯧـﺮ‬
‫راځړﯦﺪه وﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻮه او ﺑﻞ ﺗﻪ ﻳﯥ وروښﻮد‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 42‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫زه ورو ورو ﻟــــﻪ ﻏﻮﻧــــډۍ ﻛښــــﺘﻪ راﻏﻠــــﻢ ‪ ،‬څــــﻮ ﻫﻐــــﻮى ﺗــــﻪ‬
‫ورﺳــﻴﺪم‪ ،‬ﻟــﻪ ﻟﻴــﺪﻧﻲ او ښــﻪ راﻏﻼﺳــﺖ وروﺳــﺘﻪ ﻣــﻲ ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ‬
‫ﺧﭙﻞ داﺳﺘﺎن وواﻳﻪ او ﻫﻐﻮى ﻣﻲ ﺳﻼم ﺗـﻪ راوﺑﻠـﻞ وﻟـﻲ ﻫﻐـﻮى‬
‫زﻣﺎ ﺧﺒﺮي وﻧﻪ ﻣﻨﻠﯥ او اﻳﻤﺎن ﻳﯥ ﻧﻪ راووړ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐـﻮى ﺟـﺪا او د‬
‫ﻛﻮر ﭘﻪ ﻟﻮري روان ﺷﻮم‪ .‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻛـﻮر ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪم ﭘـﻼر ﻣـﻲ د‬
‫ښﻪ راﻏﻼﺳﺖ ﻟﭙـﺎره راﻏـﻰ ‪ ،‬ورﺗـﻪ ﻣـﻲ ووﻳـﻞ‪ :‬ﭘـﻼر ﺟﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﺎ‬
‫څﺨﻪ ﻟﻴﺮي ﺷﻪ! زه ﻟﻪ ﺗـﺎ څﺨـﻪ ﻧـﻪ ﻳـﻢ او ﺗـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﺎ څﺨـﻪ‪ .‬ﭘـﻼر ﻣـﻲ‬
‫ووﻳــﻞ‪ :‬وﻟــﻲ زوﻳــﻪ؟ وﻣــﻲ وﻳــﻞ‪ :‬زه ﻣﺴــﻠﻤﺎن او د ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ دﻳــﻦ ﻣــﻲ ﻣﻨﻠــﻰ دى‪ .‬ﭘــﻼر ځــﻮاب راﻛــړ‪ :‬زوﻳــﻪ!‬
‫زﻣﺎ دﻳﻦ ﻫﻢ ﺳﺘﺎ دﻳﻦ دى‪.‬‬
‫وﻣﻲ وﻳﻞ‪ :‬ﻻړ ﺷﻪ ‪ ،‬ځﺎن وﻣﻴﻨځـﻪ او ﭘـﺎﻛﻲ ﺟـﺎﻣﯥ واﻏﻮﻧـﺪه‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ راﺷﻪ څﻪ ﭼﻲ ﻣﻲ زده ﻛړي ﺗﺎﺗﻪ ﻳﯥ در وښﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴــﺎ ﻣــﻲ ښــځﻪ راﻏﻠــﻪ ﻫﻐــﯥ ﺗــﻪ ﻣــﻲ ﻫــﻢ دﭘــﻼ ر ﭘــﻪ څﯧــﺮ ځــﻮاب‬
‫ورﻛړ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮه‪.‬‬
‫وروﺳﺘﻪ ﻣﻲ د ﻗﺒﻴﻠﯥ ﺧﻠﻚ اﺳﻼم ﺗﻪ راوﺑﻠﻞ‪ ،‬ﺧﻮ ﻫﻐﻮى زﻣﺎ‬
‫دﻋﻮت وﻧﻪ ﻣﺎﻧﻪ‪(".‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﺧﺒﺮي ﻛﻮﻟﯥ او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ورﺗﻪ ﻏـﻮږ ﻧﻴـﻮﻟﻰ وو‪ .‬د ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺧﺒﺮي ﻳﯥ ﭘـﻪ زړه او ﻏﻮږوﻧـﻮ اورﯦـﺪې‪ ،‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ د ﻃﻔﻴـﻞ ﻛﻴﺴـﻪ‬
‫ﭘﺎى ﺗﻪ ورﺳﯧﺪه د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه څﯧﺮه ﻟﻪ زﻳـﺎﺗﯥ ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲ د ﺑﺮﯦښـﻨﺎ‬
‫ﭘﻪ څﯧﺮ وځﻠﯧﺪه او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اى اﺑﻮ ﻋﻤﺮو! ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ وﻛړه ﻫﻐﻪ‬
‫ﺧﺒﺮي ﭼﻲ ﭘﻪ دې ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻧـﺎزﻟﻲ ﺷـﻮي او‬
‫ﺗﺎﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻠﻲ‪ ،‬راﺗﻪ وواﻳﻪ ﭼﻲ واﻳﯥ ورم او ﺧﻮﻧﺪ ﺗـﺮې واﺧﻠـﻢ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 43‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ وﻣﻨﻠﻪ او ﻳﻮ څﻮ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ ﻳﯥ ورﺗـﻪ ﺗـﻼوت ﻛـړل‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫وﻧﺸﻮاى ﻛﻮﻻ ى ﭼﻲ ﺧﭙﻞ ځﺎن ﻛﻨﺘﺮول ﻛـړي‪ ،‬ﭼﻴﻐـﻪ ﻳـﯥ ﻛـړه او‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ ‪ :‬څﻮﻣﺮه ښﻜﻠﯥ او ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺘﻪ ﻛﻠﻤﯥ دي‪.‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﻫﻤﺪاﺳﻲ اداﻣﻪ ورﻛړه ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻴﺎ ﭼﻴﻐﻪ ﻛړه او وﻳﯥ وﻳﻞ‪" :‬اﺑﻮﻋﻤﺮو! ﺑﺲ دى‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﺧﺪاى ﻗﺴـﻢ ﺗـﺮ اوﺳـﻪ ﻣـﯥ ددې ﻛـﻼم ﭘـﻪ څﯧـﺮ ﻛـﻮم ﻛـﻼم ﻧـﻪ‬
‫دى اورﯦﺪﻟﻰ او ﻟﻪ ﻫﻴڅ ﻋﺮب ﻧﻪ دا اﻣﻴﺪ ﻧﻪ ﻟﺮم ﭼـﻲ ددې ﭘـﻪ څﯧـﺮ‬
‫ﻛﻼم ﻳﯥ وﻳﻠﻰ وي‪ ،‬دا ﺧﺒﺮي د اﻧﺴـﺎن ﻛـﻼم ﻧـﻪ دى‪ .‬زه ﺷـﺎﻫﺪي‬
‫ورﻛﻮم ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ ﻣﻌﺒﻮدﻧﺸـﺘﻪ ا و ﻣﺤﻤـﺪ د‬
‫ﻫﻐـﻪ اﺳــﺘﺎزى دى‪ .‬اوس زه ﻫــﻢ ﺳــﺘﺎ ﭘــﻪ دﻳــﻦ ﺷــﻮم او ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ څــﻪ‬
‫ﻣﻲ اﻳﻤﺎن راوړى ﭼﻲ ﺗﺎ ﭘﺮې راوړى دى ‪".‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ اﻳﻤﺎن راوړﻟـﻮ څﺨـﻪ ﺧـﻮرا ﺧـﻮښ ﺷـﻮ او‬
‫وﻳﯥ وﻳـﻞ د ﺧـﺪاى ﺷـﻜﺮ دى ﭼـﻲ ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ اﺳـﻼم ﻣﺸـﺮف او د‬
‫دوژخ ﻟﻪ اوره ﻳﯥ ﻧﺠﺎت درﻛړ‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻃﻔﻴﻞ ﺗﻪ وﻛﺘﻞ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ ":‬اوس راﺗﻪ د رﺳـﻮل‬
‫اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د ﺳـﻴﺮت او دﻋـﻮت ﭘـﻪ اړه وواﻳـﻪ ﭼــﻲ‬
‫دﺧﭙﻞ ﻗﻮم ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﯥ څﻨګﻪ وو؟ "‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ووﻳـﻞ ‪ ":‬ﺧـﺪاى ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﻟـﺲ ﻛﺎﻟـﻪ وړاﻧـﺪي‬
‫ﻫﻐـــﻪ ﭘـــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮى ﻣﺒﻌـــﻮث ﻛـــړ او ﻟـــﻮﻣړﻧﻲ اﻳﺎﺗﻮﻧـــﻪ ﭼـــﻲ ﻳـــﯥ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﻧﺎزل ﻛړل ‪ ،‬دادى ‪:‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 44‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻦ ﻋَﻠَﻖٍ ‪ 2‬اﻗْﺮَ ْأ‬
‫اﻗْﺮَ ْأ ﺑِﺎﺳْﻢِ رَﺑِّﻚَ اﻟَّﺬِي ﺧَﻠَﻖَ ‪ 1‬ﺧَﻠَﻖَ اﻟﺈِﻧﺴَﺎنَ ﻣِ ْ‬
‫وَرَ ُﺑّﻚَ اﻟﺄَﻛْﺮَ ُم ‪ 3‬اﻟَّﺬِي ﻋَﻠَّﻢَ ﺑِﺎﻟْﻘَﻠَﻢِ ‪ 4‬ﻋَﻠَّﻢَ اﻟﺈِﻧﺴَﺎنَ ﻣَﺎ ﻟَ ْﻢ ﻳَﻌْﻠَ ْﻢ ‪5‬‬
‫ژﺑﺎړه ‪" :‬وﻟﻮﻟﻪ دﺧﭙﻞ رب ﭘﻪ ﻧﻮم ﺳﺮه ﭼﻲ د ټﻮﻟﻮ ﺟﻮړوﻧﻜﻰ‬
‫دى‪ .‬ﺟﻮړ ﻳﯥ ﻛړ اﻧﺴﺎن د ﭼﻜﻪ وﻳﻨﯥ څﺨﻪ‪ .‬ﻟﻮﻟﻪ او ﺳﺘﺎ رب‬
‫ﻟﻮى ﻛﺮﻳﻢ دى ﭼﺎ ﭼﻲ ﻋﻠﻢ وښﻮد ﭘﻪ ﻗﻠﻢ ﺳﺮه ‪.‬وﻳﯥ ښﻮدل اﻧﺴﺎن‬
‫ﺗﻪ ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ دى ﻧﻪ ﭘﺮې ﭘﻮﻫﯧﺪه‪".‬‬
‫ﺧﺪاى ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د‬
‫ﻗﺮﻳﺸﻮ د ﻏﻮره ﺧﻠﻜﻮ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷـﻤﻮ څﺨـﻪ ﻏـﻮره ﻛـړ‪ .‬ﻫﻐـﻪ د‬
‫ﻣﻮر ﭘﻪ ګﯧډه ﻛﻲ وو ﭼﻲ ﭘـﻼر ﻳـﯥ وﻓـﺎت ﺷـﻮ‪ .‬د ﭘـﻼر ﻟـﻪ ﻣړﻳﻨـﻲ‬
‫وروﺳــﺘﻪ دﻫﻐــﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳــﺘﻲ ﺧــﺪاى ﺟــﻞ ﺟﻼﻟــﻪ دﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ﻧﻴﻜــﻪ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ واﭼﻮﻟﻪ‪ .‬ﻟﻪ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ وروﺳـﺘﻪ اﺑﻮﻃﺎﻟـﺐ دﻫﻐـﻪ‬
‫ﺳﺎﺗﻨﻪ او ﭘﺎﻟﻨﻪ ﭘﻪ ﻏﺎړه وا ﺧﺴﺘﻪ ‪ ،‬ﺗـﺮ څـﻮ ﭼـﻲ ﻟـﻮى او ﺗـﺮې ﺟـﺪا‬
‫ﺷﻮ‪ .‬د وﺣﻰ ﻟﻪ ﻧﺰول وروﺳﺘﻪ ﻳﯥ ﺧﻠﻚ ﭘﻪ ﭘټﻪ اﺳـﻼم ﺗـﻪ دﻋـﻮت‬
‫ﻛـــړل‪ ،‬ﭘـــﻪ دې وﺧـــﺖ ﻛـــﻲ څﻠﻮﯦښـــﺖ ﺷـــﺎوﺧﻮا ﻧﺮاﻧـــﻮ‪ ،‬ښـــځﻮ او‬
‫ﻣﺎﺷﻮﻣﺎﻧﻮ ﭘﺮې اﻳﻤﺎن راووړ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎﻳﯥ دﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﭘـﻪ اﻣـﺮ دﻋـﻮت ښـﻜﺎره ﻛـړ‪ .‬ﻗﺮﻳﺸـﻮ‬
‫ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﺑﺎﻧﺪي ﻣﻠﻨډي وﻫﻠـﯥ او ﻣﻠګـﺮي ﻳـﯥ ورځـﻮرول ‪ ،‬ﺗـﺮ څـﻮ‬
‫دوى ﻣﺠﺒــﻮر ﺷــﻮل د ﺧﭙــﻞ دﻳــﻦ د ﺳــﺎﺗﻨﻲ ﭘــﻪ ﺧــﺎﻃﺮ ﺣﺒﺸــﯥ ﺗــﻪ‬
‫ﻫﺠﺮت وﻛړي‪.‬‬
‫ﻫﻮ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧﻠﻚ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻳﻮواﻟﻲ ﺗﻪ ﺑﻠـﻞ‬
‫او د ډﺑﺮو او ﺑﺘﺎﻧﻮ ﻟﻪ ﻋﺒﺎدت څﺨﻪ راګﺮزول‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګـﻪ ﻫﻐـﻮى‬
‫ﻳﯥ رﻳښﺘﻴﺎوﻳﻠﻮ‪ ،‬اﻣﺎﻧﺘﺪارى‪ ،‬ﺻـﻠﻪ رﺣﻤـﻲ‪ ،‬ښـﻪ ګﺎوﻧـډﻳﺘﻮب‪،‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 45‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻟﻪ ﻣﺤﺎرﻣﻮ ځﺎن ﺳﺎﺗﻠﻮ او دوﻳﻨﻮ د ﺗﻮﻳﻮﻟﻮد ﻣﺨﻨﻴـﻮي ﺧﻠﻜـﻮ ﺗـﻪ‬
‫اﻣــﺮ ﻛــﻮي او د دراوﻏــﻮ د ﺷــﺎﻫﺪي ‪ ،‬دﻳﺘــﻴﻢ د ﻣــﺎل د ﺧﻮړﻟــﻮ‪ ،‬ﭘــﻪ‬
‫ﭘــﺎك ﻟﻤﻨــﻮ ښــځﻮ ﭘــﻮري د ﺗﻬﻤــﺖ وﻳﻠــﻮ او ﻧــﻮرو ﺑــﺪﻳﻮ ﺧﻠــﻚ را‬
‫ﻣﻨﻊ ﻛﻮي‪ .‬وﻳﻞ ﻳﯥ ﭼﻲ ﺻﺮف د ﺧﺪاى ﻋﺒﺎدت وﻛـړئ او څـﻮك‬
‫ﻣﻪ ورﺳﺮه ﺷﺮﻳﻜﻮئ‪ .‬ﻟﻤﻮﻧځ وﻛړئ‪ ،‬ﺧﭙـﻞ ﻣﺎﻟﻮﻧـﻪ ﭘـﻪ ﻧﯧﻜـﻮ ﻻرو‬
‫ﻛﯥ ورﻛـړئ‪ .‬اې اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه! دﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ د رﺳـﻮل ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ اړه ﺑﺎﻳﺪ وواﻳﻢ ﭼﻲ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻣﻲ د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ څﯧـﺮ‬
‫څﻮك ﭘﻮره او ښﻜﻠﻰ ﻧﻪ دى ﻟﻴﺪﻟﻰ‪.‬‬
‫څﯧــــﺮه ﻳــــﯥ ښــــﻜﻠﯥ او ټــــﻮل ﺧﻮﻳﻮﻧــــﻪ ﻳــــﯥ ﻧﯧــــﻚ دي‪ .‬ﺑــــﺪﻧﻲ‬
‫ﻧﻴﻤګړﺗﻴﺎ ﻧﻪ ﻟـﺮي‪ ،‬ښـﻜﻠﻰ‪ ،‬رﻳښـﺘﻴﻨﻰ‪ ،‬اﻣﺎﻧﺘـﺪار ‪ ،‬ﻧـﺮم ﺧﻮﻳـﻪ او‬
‫ﻫﻤﯧﺸﻪ ﻣﻮﺳﻜﻰ دى‪ .‬ﻫﺮ څـﻮك ﭼـﻲ ﻳـﯥ ووﻳﻨـﻲ ﻣﻠګـﺮى ﻛﯧـږي‬
‫ﻳﯥ او ﺑﺎور ورﺑﺎﻧﺪي ﻛﻮي‪،‬ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ دﻳـﻦ ﻳـﯥ ﻧـﻪ وي ﻣﻨﻠـﻰ‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫ﺗﺮې ﻏﻮښﺘﻨﻪ وﻛړه ﭼﻲ ﻟﻪ ﻣﺎ ﺳﺮه ﻻړ ﺷـﻲ او زﻣـﺎ ﻗـﻮم اﺳـﻼم ﺗـﻪ‬
‫دﻋﻮت ﻛړي‪.‬ﺧﻮ ﻫﻐﻪ وﻧﻪ ﻣﻨﻠﻪ او ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳـﻞ ﭼـﻲ ﺧﭙـﻞ ﻗـﻮم‬
‫ﺗــﻪ ﻻړ ﺷــﻲ‪ ،‬ﻫﻐــﻮى اﺳــﻼم ﺗــﻪ راوﺑــﻮﻟﻲ او ﭘــﻪ ﻗــﻮم)ﻗﺮﻳﺸــﻮ(‬
‫ﺑﺎﻧﺪي د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ وروﺳﺘﻪ ورﺳﺮه ﻳﻮځﺎى ﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻮ ځـﻞ ﺑﻴـﺎ ﻃﻔﻴـﻞ ﺗـﻪ وﻛﺘـﻞ او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﺷـﺎﻫﺪي‬
‫ورﻛـﻮم ﭼـﻲ ﻟـﻪ اﷲ ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ ﻣﻌﺒـﻮد وﺟـﻮد ﻧـﻪ ﻟــﺮي او‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﻫﻐـﻪ اﺳـﺘﺎزى دى‪ .‬زه ﺑـﻪ ﻣـﻲ ﻗـﻮم‬
‫دې ﺷﺎﻫﺪي ﺗﻪ دﻋﻮت ﻛړم‪ ،‬څﻮ ﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﻫﻐـﻮى ﺗـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ‪ ،‬ﺷﺮك او ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﻲ څﺨﻪ ﺧﻼﺻﻮن ورﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛړي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 46‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺧﺪاى ﺷﻜﺮ ادا ﻛـﻮم ﭼـﻲ زﻣـﺎ ﺳـﺘﺮګﻲ‪ ،‬ﻏﻮږوﻧـﻪ او زړه ﻳـﯥ‬
‫اﺳﻼم ﺗﻪ ﻫـﺪاﻳﺖ ﻛـړل‪ .‬اې اﺑـﻮﻋﻤﺮو! ﺗﺎﺗـﻪ دي ﻫـﻢ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ د‬
‫ﺧﻴﺮ ﺑﺪﻟﻪ درﻛړي ﭼﻲ زﻣﺎ دﻫﺪاﻳﺖ زﻣﻴﻨﻪ دې اﺳﺎﻧﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ډﻳــﺮ ژر ﻫﻐــﻪ څــﻪ ﻳــﺎد ﻛــړل ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﻃﻔﻴــﻞ ﻧــﻪ ﻳــﯥ زده‬
‫ﻛړي وو‪ .‬ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﻮل ﻳﯥ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ زده ﻛـړل او ﭘـﻪ ډﯦـﺮ ښـﻪ ډول ﻳـﯥ‬
‫ادا ﻛــﺎوو‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟــﻪ دې وروﺳــﺘﻪ ﺧﭙــﻞ ﻗــﻮم ﺗــﻪ د اﺳــﻼم او‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﻠﻨﻪ ورﻛړه ‪ ،‬ﻟﻪ ﺷﺮك او ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﻲ څﺨﻪ ﻳﯥ ﻣﻨﻊ ﻛړل‪.‬‬
‫ﺑﻞ ﭘﻠـﻮ ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻳـﯥ د ﻗﺒﻴﻠـﯥ وګـړي ﭘـﻮه ﺷـﻮل ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮى او د دوى ﻟـﻪ دﻳـﻦ څﺨـﻪ اوښـﺘﻰ ﻧـﻮ ﻳـﯥ دﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫ځﻮروﻟﻮ ﺷـﺮوع وﻛـړه او ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ څـﻪ ﭼـﻲ ده ﻛـړي وو ﻣﻼﻣﺘـﺎوو‬
‫ﻳﯥ‪ .‬دټﻮﻟﻮ ﭘﻪ ﺳﺮ ﻛﻲ ﻳـﯥ ﻣـﻮر ځـﺎى درﻟـﻮد ﭼـﻲ ﺗـﺮ ټﻮﻟـﻮ ﺳـﺨﺖ‬
‫درﻳځﻪ ﺑﻠﻞ ﻛﻴﺪه‪ ،‬ﻣﻮر ﻳﯥ ټﻴﻨګﺎر ﻛﺎوو ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻞ ﻧﻮى‬
‫دﻳﻦ ﭘﺮﯦږدي او د ﭘﻠﺮوﻧﻮاوﻧﻴﻜﻮﻧﻮ دﻳﻦ ﺗﻪ ﺑﯧﺮﺗﻪ وګﺮزي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻣﻮر ﭘﻪ ځﻮاب ووﻳﻞ‪ ":‬ﻣﻮر ﺟﺎﻧﯥ! ﻛـﻮم دﻳـﻦ ﭼـﻲ‬
‫ﻣــﻲ ﻣﻨﻠــﻰ ﻣﻜﻤــﻞ او ﭘــﻪ ﺣــﻖ دى‪ .‬ﺧــﺪاى ﺟــﻞ ﺟﻼﻟــﻪ ﻟــﻪ دې دﻳــﻦ‬
‫ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ دﻳﻦ ﻧﻪ ﻣﻨﻲ‪".‬‬
‫ﻣـــﻮر ﻳـــﯥ ﻧـــﻪ ﻣﻨﻠـــﻪ او ﻫﻤﯧﺸـــﻪ ﻳـــﯥ ځـــﻮراوو‪ .‬اﺧـــﺮ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫وروﺳﺘﻨﻰ ځﻮاب ورﻛړ او ﭘﻮه ﻳﯥ ﻛړه ﭼﻲ ﻫﻴڅﻜﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﭙﻞ ﻧﻮى‬
‫دﻳﻦ ﺑﺪل ﻧﻪ ﻛړي او ﭘﻪ دﻧﻴﺎ ﻛﯥ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻫﻴڅ څﻴﺰ ور ﻧﻪ ﻛړي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮ ه او ﻃﻔﻴــﻞ ‪ ،‬اﺳــﻼم ﺗــﻪ د دوى د ﻗــﻮم ﭘــﻪ دﻋــﻮت ﻛــﻲ‬
‫ډﯦ ـﺮ ﻛﻮښــښ وﻛــړ‪ ،‬ﺧــﻮ ﻫﻴﭽــﺎ ﻳــﯥ دﻋــﻮت وﻧــﻪ ﻣﺎﻧــﻪ‪ .‬ځﻜــﻪ ﺑــﺖ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻲ د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ ﻣﯧـﻨځ ﻛـﻲ زور ﻣﻮﻧـﺪﻟﻰ وو‪ ،‬ﺑـﺪۍ او ﻧـﺎوړه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 47‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﺎروﻧــﻪ ﻫﻐــﻮى ﻛــﻲ دې ځــﺎى ﺗــﻪ رﺳــﯧﺪﻟﻰ وو ﭼــﻲ ﻟــﻪ اﺧﻼﻗــﻲ‬
‫ښﯧګڼﻮ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻣﻨﻊ ﻛﻮل‪.‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﻟﻪ دې ﺑﯥ ګټﻮ ﻫڅﻮ ﭘﻪ ﺗﻨګ ﺷـﻮ‪ .‬ځﻜـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺷـﺮﻳﻒ او‬
‫ﻣﺨﻮر ﻛﺲ وو او ﻫﻴﻠﻪ ﻳﯥ درﻟﻮده ﭼﻲ ﻗﻮم ﺑﻪ ﻳﯥ دﻋﻮت وﻣﻨﻲ‪،‬‬
‫ﺧــﻮ دا ﻫﻴﻠــﻪ ﻳــﯥ ﭘــﻮره ﻧﺸــﻮه‪ .‬د ﻳــﻮه ﻛــﺎل ﭘــﻪ ﺟﺮﻳــﺎن ﻛــﯥ ﻳــﯥ ﻟــﻪ‬
‫ﭘﻼر‪،‬ښځﻲ او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﭼﺎ دﻋﻮت وﻧﻪ ﻣﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻣﺎت او ارﻳﺎن ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼـﻲ ﻛـﻮم ﻛـﺎر ﺗـﻪ‬
‫ﻻس واﭼﻮي او څﻪ وﻛړي؟‬
‫ﻳـﻮه ورځ ﻧﺎڅﺎﭘـﻪ ﻃﻔﻴـﻞ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـﻪ ووﻳـﻞ ﻏـﻮاړم رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻻړ ﺷــﻢ او دﺧﭙــﻞ ﻗــﻮم ﺷــﻜﺎﻳﺖ ورﺗــﻪ‬
‫وﻛړم‪.‬‬
‫د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه زړه ددې ﺧﺒــﺮي د اورﯦــﺪﻟﻮ څﺨــﻪ ټﻜــﺎن وﺧــﻮړ او‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه ﻧﻪ ﺑﻴﺎﻳﯥ ﭼﻲ دﺧـﺪاى رﺳـﻮل‬
‫ووﻳﻨﻢ او ﺑﻴﻌﺖ ورﺳﺮه وﻛړم؟‬
‫ﻃﻔﻴــﻞ ووﻳــﻞ ‪ :‬ﻗــﺮﻳﺶ ﭘــﻪ ډﯦــﺮه ﺗﯧــﺰي ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﭼـﺎ ﺳـﺮه ﭼـﻲ د ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك ﻣﻠګـﺮى ﺷـﻲ‬
‫دښـﻤﻨﻲ ﻛـﻮي‪ .‬ډارﯦـږم ﻛـﻪ ﻣﻜـﯥ ﺗـﻪ راﺳـﺮه ﻻړ ﺷـﯥ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺗﻜﻠﻴـﻒ‬
‫دي ﻧﻪ ﻛړي‪.‬ﻗﺮﻳﺶ زﻣﺎ اﺣﺘﺮام د ﻣﺨﻜﻨﻴﻮ اړﻳﻜﻮ ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻮى‬
‫ﺳﺮه ﻳﯥ ﻟﺮم او د ﻫﻐـﻪ ﺣﻴﺜﻴـﺖ ﻟـﻪ ﻛﺒﻠـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻗـﻮم ﻛـﯥ ﻳـﯥ‬
‫ﻟــﺮم‪ ،‬ﺳــﺎﺗﻲ‪ .‬ﺧــﻮ ﺳــﺘﺎ ﭘــﻪ اړه ﻧﺸــﻢ وﻳــﻼى ﭼــﻲ ازار دي ﻧــﻪ در‬
‫ورﺳﻮي‪ .‬ﻧﻮځﻜﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮاو ﻃﻔﻴـﻞ ﻟـﻪ ﻣﺠﺒﻮرۍﺗﻨﻬـﺎ‬
‫ﻣﻜﯥ ﺗﻪ ﻻړ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 48‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ورﻏﻰ او وﻳﯥ وﻳـﻞ‪:‬‬
‫د دوس ﻗﺒﻴﻠﻪ زﻣﺎ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ودرﯦﺪه‪ ،‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻳﯥ وﻛـړه او ﻟـﻪ‬
‫اﺳﻼم ﻧﻪ ﻳﯥ ﻣﺦ واړاوو‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻻﺳﻮﻧﻪ د اﺳﻤﺎن ﭘﻪ ﻟـﻮر‬
‫ﭘﻮرﺗــﻪ ﻛــړل‪ .‬ﻃﻔﻴــﻞ واﻳــﻲ‪ :‬ﻓﻜــﺮ ﻣــﻲ وﻛــړ ان ﺣﻀــﺮت ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻗﻮم ﺗﻪ ښﯧﺮا ﻛﻮي ﻧـﻮ ځﻜـﻪ ډﯦـﺮ ﺧـﻮښ ﺷـﻮم‪ ،‬ﺧـﻮ‬
‫وﻣﻰ ﻟﻴﺪل ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ داﺳﻲ دﻋﺎ ورﺗـﻪ‬
‫وﻛــړه‪ ":‬ﺧﺪاﻳــﻪ ! د دوس ﻗﺒﻴﻠــﯥ ﺗــﻪ ﻫــﺪاﻳﺖ وﻛــړې او ﻫﻐــﻮى‬
‫داﺳﻼم ﭘﻪ ﻟﻮر راوﻟﯥ‪".‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻣﺎﺗﻪ ووﻳﻞ ﭼﻲ ﺧﭙﻞ ﻗﻮم ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻢ او اﺳﻼم ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ‬
‫ﻧﺮﻣﻲ ﺳﺮه را وﺑﻮﻟﻢ ‪.‬‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﻻړ او ﭘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳـﯥ زﯦـﺮى وﻛـړ ﭼـﻲ رﺳـﻮل اﷲ ﻳـﯥ د‬
‫ﻗﻮم د ﻫﺪاﻳﺖ ﻟﭙﺎره د ﺧﻴﺮ دﻋﺎ وﻛړه‪ .‬دواړه د ﻗـﻮم ﭘـﻪ ﻟـﻮر وﻻړل‬
‫او ﺑﻴﺎ ﻳﯥ دﺳﻼم ﭘﻪ ﻟﻮر وﺑﻠﻞ‪ .‬د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ د دﻋــﺎ ﺗــﺮ ﺳــﻴﻮري ﻻﻧــﺪي د ﻫﻐــﻮى ﺳﺮﻛﺸــﻴﻮي ﻟــﻪ ﻣﻨځــﻪ‬
‫ﺗﻠﻠــﯥ وې‪ ،‬زړوﻧــﻪ ﻳــﯥ ﻧــﺮم ﺷــﻮي او داﺳــﻼم ﻣﻨﻠــﻮ ﺗــﻪ ﺗﻴــﺎر وو‪ .‬د‬
‫دوس د ﻗﺒﻴﻠﯥ وګړي ورو ورو د ﺧﺪاى ﭘﻪ دﻳﻦ ﻛﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ‪23‬ﻛﻠﻨۍ ﻛﻲ ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﺷـﻮ‪ .‬د اﺳـﻼم ﻟـﻪ راوړﻟـﻮ‬
‫ﻳﯥ څﻮ ﻛﺎﻟﻪ ﻧﻪ ﺗﯧﺮﯦﺪل ﭼﻲ ﻳﻮ ﭘﻮه ځﻮان ﺷـﻮ ‪ .‬ﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ‬
‫ﻳﯥ روزى ﭘﺮاﺧﻪ ﻛړه‪ .‬ﻳﻮ ﻏﻼم ﻳـﯥ واﺧﻴﺴـﺖ څـﻮ ﻳـﯥ ﻣـﻮر او ده‬
‫ﺗﻪ ﺧﺪﻣﺖ وﻛړي‪ .‬ﺻـﺮف ﻳـﻮڅﻴﺰ وو ﭼـﻲ دده ﺧـﻮب ﻳـﯥ وړى وو‬
‫او دي ﻳﯥ ﻧﺎ ﻛﺮاره ﻛړى وو ﻫﻐﻪ ﻫﻢ د ﺧﺪاى ﺟﻞ ﺟﻼﻟـﻪ د رﺳـﻮل‬
 ‫﴿ ‪﴾ 49‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ څﺨـــﻪ ﻟـ ـﺮي واﻟﻰ‪،‬ځﻜـــﻪ زړه ﻳـــﯥ دﻫﻐـــﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرك ﻟﻪ ﻣﻴﻨﻲ ډك وو او ﻏﻮښﺘﻞ ﻳﯥ څﻮﻣﺮه ﭼﻲ ژر وي دﻫﻐـﻪ‬
‫د ﭘښﻮﺧﺎوري د ﺳﺘﺮګﻮ راﻧﺠﻲ ﻛړي او ﭘـﻪ څﻨـګ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ژوﻧـﺪ‬
‫وﻛړي‪.‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ د ﻃﻔﻴﻞ څﺨﻪ د رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﭘﻪ اړه ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻮوﻧﻜﯥ ﺧﺒﺮي اورﯦﺪې‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرك ﭘـﻪ‬
‫ﻟــﻮر ﺑــﻪ ﻳــﯥ د ﻫﺠــﺮت وﻟــﻮﻟﯥ ﻧــﻮري ﻫــﻢ ﺗــﺎزه ﻛﻴــﺪې‪ .‬ﻳــﻮه ورځ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﺒـﺮ ﻛـړ ﭼـﻲ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د‬
‫ﻣﺪﻳﻨﯥ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻫﺠﺮت ﻛړى دى او د ﻣﺪﻳﻨﯥ وګړﻳﻮ ﭘﻪ ﺑﯥ ﺳـﺎري‬
‫ډول د ﻫﻐﻪ ښﻪ راﻏﻼﺳﺖ وﻳﻠﻰ‪ ،‬ورﺑﺎﻧﺪي ﻳـﯥ اﻳﻤـﺎن راوړى او‬
‫ﻣﺴـــﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷـــﻮي دي‪ .‬ﻣﻬـــﺎﺟﺮﻳﻨﻮ او اﻧﺼـــﺎرو د ﻳـــﻮ اوﺑـــﻞ ﭘـــﻪ‬
‫ﻣﺮﺳــﺘﻪ ﻟښــﻜﺮ ﻣــﻨځ ﺗــﻪ راوړى‪ ،‬ﭘــﻪ ﺗــﻮره او ﻧﯧــﺰه د اﺳــﻼم څﺨــﻪ‬
‫دﻓﺎع ﻛﻮي‪.‬‬
‫ﭘﺮﻟـــﻪ ﭘﺴـــﯥ ﻫﻐـــﻪ ﺗـــﻪ ﻟـــﻪ ﻳـــﻮه او ﺑﻠـــﻪ ﺧﻮﺷـــﺤﺎﻟﻮوﻧﻜﯥ ﺧﺒـــﺮې‬
‫رﺳﯧﺪې‪ ،‬ﭘﻪ ﻗﺮﻳﺸﻮ ﺑﺎﻧﺪي د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﭘﻪ ﺑﺪر او ‪...‬‬
‫د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻴﻨـﻪ ورځ‬
‫ﭘــﻪ ورځ زﻳﺎﺗﯧﺪﻟــﻪ‪ .‬ﭘــﻪ وروﺳــﺘﻴﻮﻛﻲ د اﺣــﺰاب ﭘــﻪ ﺟګــړه ﻛــﻲ د‬
‫ﻣﺴـــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻛﺎﻣﻴـــﺎﺑﻲ د ﻫﻐـــﻪ ﺧﻮﺷـــﺤﺎﻟﻲ دوه ﭼﻨـــﺪه ﻛـــړه‪ .‬ﭘـــﻪ‬
‫ځﺎﻧﻜړي ډول دا ﭼﻲ ﭘﻪ ﻫﻐـﯥ ﺟګـړه ﻛـﻲ دﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ او ﻣﻠګــﺮو ﻳــﯥ ﻟﻮﻳــﻪ ﻛﺎﻣﻴــﺎﺑﻲ ﭘــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ﺷــﻮه‪،‬‬
‫ځـﻮاك ﻳــﯥ ﻧـﻮر ﻫــﻢ ﻗـﻮي ﺷــﻮ‪ ،‬ﺑـﺎور ﻳــﯥ دﻏﺮوﻧـﻮ ﭘــﻪ څﯧـﺮ ټﻴﻨــګ‬
‫ﺷﻮى وو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 50‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻮرﺗﻪ دﻻﻳﻠﻮ د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ ﻟـﻮر‬
‫ﻫﺠــﺮت د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻴﻨــﻪ وروﺳــﺘﻲ ﺣــﺪ ﺗــﻪ ورﺳــﻮﻟﻪ‪.‬ﺧــﻮ دوو‬
‫ﻻﻣﻠﻮﻧﻮ دده ﭘﻪ وړاﻧﺪي وﺟﻮد درﻟﻮد‪.‬ﻳﻮ ﻳـﯥ ﻣـﻮر اوﺑـﻞ ﻃﻔﻴـﻞ؛‬
‫ﭼــﻲ وﻳــﻞ ﻳــﯥ ﻟــﻪ ﻗــﻮم ﺳــﺮه ﺑــﻪ ﻧــﻮر ﻫــﻢ ﭘﺎﺗــﻪ ﺷﻮڅﻮدﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ‬
‫ﺷﻤﯧﺮه زﻳﺎﺗﻪ ﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻣﻬـﺎ ل ﺑـﻪ ټـﻮل ﻳـﻮ ځـﺎى دﺧـﺪاى د رﺳـﻮل‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻻړ ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ډﻳﺮي ﻫڅﻲ وروﺳﺘﻪ وﺗﻮاﻧﯧﺪ ﭼﻲ ﺧﭙﻠﻪ ﻣﻮر ﻗﺎﻧﻊ‬
‫ﻛړې څﻮ ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ ﻫﺠﺮت وﻛـړي‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻃﻔﻴـﻞ ﺗـﻪ ورﻏـﻰ او ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻳــﯥ ﺗﺸــﻮﻳﻖ ﻛــړ ﭼــﻲ څــﻮﻣﺮه ژر ﻛﻴــﺪاى ﺷــﻲ ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻫﺠــﺮت‬
‫وﻛړي او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اوس ﭼﻲ د ﺧﺪاى ﭘـﻪ ﻣﺮﺳـﺘﻪ د دوس‬
‫دﻗﺒﻴﻠــــﯥ ﭘــــﻪ ﻟﺴــــګﻮﻧﻮ وګــــړي ﻣﺴــ ـﻠﻤﺎن ﺷــــﻮي‪ ،‬ددې وﺧــــﺖ‬
‫رارﺳﯧﺪﻟﻰ ﭼﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﻟـﻮر ﻫﺠـﺮت‬
‫وﻛړو‪ ،‬څﻮ دﻫﻐﻪ دﻟﻴﺪﻟﻮﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛﻲ ورﺳـﺮه ﻳﻮځـﺎى ژوﻧـﺪ ﻏـﻮره‬
‫ﻛـــړو‪ .‬اﺧـــﺮ ﻃﻔﻴـــﻞ د اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـــﻪ ﺧﺒـــﺮو ﺳـــﺮه ﻣﻮاﻓﻘـــﻪ وﻛـــړه او‬
‫ﻧﺎڅﺎﭘـــﻪ ﻳـــﯥ د ﻫﻐـــﻮ ﺧﺒـــﺮو زﯦـــﺮى ورﻛـــړ ﭼـــﻲ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳـــﯥ ﻟـــﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻮ ﭘﻪ ﺟﺎﻣﻮ ﻛﯥ ﻧﻪ ځﺎﻳﯧﺪه او وﻳﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﺗﻴـﺎر اوﺳـﻪ اوس‬
‫د ﻫﺠﺮت وﺧﺖ رارﺳﯧﺪﻟﻰ دى‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 51‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﺆﻣﻦ‬

‫ﻳﻮ ﺳﻬﺎر دوﺳﻲ ﺳﭙﺮو ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻨﻮ د ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟـﻮر ﺣﺮﮐـﺖ‬

‫وﮐ‪ ７‬ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺦ ﮐﻲ ﻳ‪ ３‬ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو
دﻫﻐـﻮى ﻣﺸـﺮ وو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﻨ‪ ，‬ﮐـﻲ روان وواو ﻟـﻪ دې‬
‫ﻫﺠﺮﺗﻪ ډ‪４‬ﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ وو‪.‬‬
‫د ﻳﻮن ﭘﻪ اوږدو ﮐﻲ ﻳ‪ ３‬د ﺣﺪى ﺗﺮاﻧ‪ ３‬وﻳﻠﻮ )ﻫﻐـﻪ ﺗﺮاﻧـﻪ ده‬
‫ﭼﻲ ﺷﭙﺎﻧﻪ ﻳ‪ ３‬واﻳﻲ ＇ﻮ او＊ـﺎن ﺗ‪５‬ـﺰ ﻻړ ﺷـﻲ( ﻳـﻮن ﺗـﻪ زوږ او‬
‫‪＄‬ــﺎﻧ‪７／‬ى ﺣﺎﻟــﺖ ورﺑ‪＋‬ــﻠﻰ وو‪＇ .‬ــﻮ ﺗﻨــﻮ اواز واﻳــﻪ او ﻧــﻮرو‬
 ‫﴿ ‪﴾ 52‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﺳﺮه زﻣﺰﻣﻪ ﮐﺎوو‪ .‬دا ﻧﻐﻤ‪ ３‬ﻏﺮوﻧﻮ‪ ،‬د＊ﺘﻮ او درو ﺗﻪ ﺗﻠ‪،３‬‬
‫ﻏﺒﺮ‪－‬ــﻮن ﻳــ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﺮﺗــﻪ دوى ﺗــﻪ را‪－‬ﺮ‪５＄‬ــﺪه‪ ،‬د او＊ـﺎﻧﻮ ﻏــﻮږو ﺗــﻪ‬
‫رﺳ‪５‬ﺪې او د ﻫﻐﻮى ﭼ＂ﮑﺘﻴﺎ ﻳ‪ ３‬زﻳﺎﺗﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫د دوس د ﻗﺒﻴﻠ‪ ３‬ﻧﻮر و‪７－‬ي ﺧﻮرا ﻧـﺎ اراﻣـﻪ وو ﭼـﻲ وﻟـﻲ د‬
‫دوى د ﻗﺒﻴﻠـ‪ ３‬و‪－‬ـ‪７‬ي ور＇ﺨـﻪ ﺟــﺪا ﮐﻴـ‪８‬ي او داﺳـﻲ ‪＄‬ـﺎى ﺗــﻪ‬
‫‪＄‬ﻲ ﭼﻲ ﻫﻴ＆ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ور＇ﺨﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي‪ .‬دوى ﻫﻐﻪ ﻣﻬـﺎل ﻧـﻮر‬
‫ﻫﻢ ﻧـﺎﺧﻮښ ﺷـﻮل ﭼـﻲ وﻳـ‪ ３‬ﻟﻴـﺪل داﺳـﻲ ﮐـﻮر ﻧﺸـﺘﻪ ﭼـﻲ ﻳـﻮ‬
‫ﻏ‪７‬ى ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﻧﻪ وي ورﮐ‪７‬ى‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻧﮋدې ﻟﻪ اﺗﻴﺎ ﮐﻮرﻧﻴﻮ‬
‫＇ﺨﻪ ووﭼ‪ ３‬د ﮐﻮرﻧ‪ ９‬ﻟﻪ ﻏ‪７‬و ＇ﺨﻪ ﺟـﻼ ﮐ‪５‬ـﺪل‪ .‬دﻗﺒﻴﻠـ‪ ３‬ﻳـﻮه‬
‫ﻏ‪７‬ي ووﻳﻞ‪ :‬ﻋﺠﻴﺒﻪ ده‪ ،‬دې دﻳﻦ ﭘﻪ دوى ﮐﻲ دوﻣﺮه ﮐﺎر وﮐـ‪７‬‬
‫ﭼﻲ د ﺧﭙﻞ ﮐﻮر ﮐﻬﻮل ﭘﺮ‪＋４‬ﻮدﻟﻮ ﺗﻪ ﺗﻴﺎر دي!‬
‫دې ﺧﺒﺮي ﭘﻪ ﻧﻮرو ﻫﻢ ډ‪４‬ﺮ ﻫ‪＋５‬ﻨﺪه اﻏ‪５‬ﺰ وﮐ‪ ７‬او د دې دﻳﻦ‬
‫ﭘﻪ ﺳﻮچ ﮐﻲ ﺷﻮل ﭼﻲ وﻟﻲ ﻳـ‪ ３‬د دوى ﭘـﻪ ورو‪１‬ـﻮ دوﻣـﺮه ژور‬
‫اﻏ‪５‬ﺰ ودرﻟﻮد؟ او د دوى د ﻋﻘﻞ درﻳ（ﻪ ﻳ‪ ３‬د ژور ﻓﮑﺮ ﻟﭙﺎره‬
‫ﺧﻼ‪請‬ﻪ ﮐ‪７‬ه؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( د ﺳــﭙﺮوﻣﻬﺎﺟﺮو ﭘــﻪ ﻣــﻨ‪ ＃‬ﮐــ‪３‬‬
‫ﺧﭙـــﻞ ﻳـــﻮن ﺗـــﻪ اداﻣـــﻪ ورﮐـــ‪７‬ه او ﻫﻐـــﻪ ﺳـــﺘﻮﻣﺎﻧﺘﻴﺎ ﻳـــ‪ ３‬ﻧـــﻪ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﻮﻟﻪ ﭼﻲ د ﻳﻮن ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﮐﻲ ورﺗﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻮې وه‪ .‬ﺳﺮه ﻟﻪ‬
‫دې ﭼﻲ ﻣﻮر ﻳ‪ ３‬ﻧﻴﻮﮐﻪ ﭘﺮې ﮐﻮﻟـﻪ او ﭘـﻪ ﮐﺮاﺗـﻮ ﻳـ‪＄ ３‬ـﻮراوو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( د ﻧ‪５‬ﮑﺒﺨﺘـﻲ اﺣﺴـﺎس ﮐـﺎوه ‪ ،‬ورځ‬
‫ﻟــﻪ ﺑﻠــﻲ ﻳــ‪ ３‬ﺧﻮ＊ــﻲ زﻳﺎﺗ‪５‬ﺪﻟـﻪ او ﭘــﻪ ډ‪４‬ــﺮه ﺑﻴــ‪７‬ه ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 53‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫)‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ(ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه د ﻟﻴــﺪﻟﻮد‬
‫ﺷ‪５‬ﺒ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﻤﻪ وو ﺗﺮ دې ﭼﻲ ﻟﻪ ډ‪４‬ﺮ ﻟﻴﺮي ﻧﻪ ﻫﻢ ورﺑﺎﻧﺪي ‪－‬ﺮان‬
‫وو‪ .‬ﻫﻐﻪ ددې ﺣﺴﺎﺳﻲ ﺷ‪５‬ﺒ‪ ３‬ﻟﭙﺎره ＇ﻮ ﮐﺎﻟﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﮐ‪７‬ى وو‬
‫او اوس ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل را رﺳ‪５‬ﺪه‪ .‬داﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( زړه‬
‫ﻟــﻪ ډ‪ ４‬ـﺮي ﺧﻮﺷــﺤﺎﻟﻲ ﻟ‪７‬ز‪４‬ــﺪه او د ﺧــﺪاى د رﺳــﻮل ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ د ﻣﻴﻨ‪＇ ３‬ﺨﻪ ډک وو‪ .‬ﭘﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻨﻮ ﻟﻪ ﻟﺴﻮ ور‪＄‬ﻮ‬
‫زﻳــﺎﺗﻲ ﺗ‪５‬ــﺮې ﺷــﻮې‪ ،‬ﻫﻐــﻮى ﻫﻤﺪاﺳــﻲ ﻻري ﭘــﺮې ﮐــﻮﻟ‪ ３‬او‬
‫ﺧﭙﻞ ﻳﻮن ﺗﻪ ﻳ‪ ３‬اداﻣﻪ ورﮐﻮﻟﻪ ﺗﺮ دې ﭼﻲ د ﺣﺠﺎز ﺧﺎورې ﺗـﻪ‬
‫واو＊ﺘﻞ‪.‬‬
‫اوس ﻫﻐﻮى ﻟﻪ ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺳﺮه ﻧـﮋدې وو او د اﺣـﺪ ﻏـﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬
‫ﻟﺮي ＇ﺨﻪ ﻟﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮ د ﻟﻤﺮ ﻟﻮ‪４‬ﺪﻟﻮ وﺧﺖ راورﺳ‪５‬ﺪ‪ ،‬رو＊ـﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ ﻻړه‪＊ ،‬ﮑﻠﻰ او دﻧ‪ ，‬ﻏﺮ ﭼﻲ اﻓﻖ ﻳ‪ ３‬ﭘ＂ﺎوو ﻟﻪ ﻧﻈﺮه‬
‫ووت‪ .‬ﻫﻐﻮى ﻧﻮر ﻫﻐﻪ ﺗﺮ ＇ﻨ‪ ，‬ﻧﻪ ﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮه ﻟﻪ دې ﭼـ‪ ３‬د ﺳـﭙﻮږﻣ‪ ９‬ﺗﺘـ‪ ３‬ر‪１‬ـﺎ ！ﻮﻟـﻪ ﻓﻀـﺎ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ‬
‫ﻏ‪ ８５‬ﮐﻲ واﺧﺴﺘﻪ‪،‬ﺑﻴﺎ ﻫﻢ د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ اوﺳﭙﻨﻴﺰ ﻫﻮډ ﮐـﻲ ﮐـﻮم‬
‫ﺗﻐﻴﺮ راﻧﻪ ﻏﻰ‪ ،‬ﻧﻮر ﻫـﻢ ﻫـﻮډﻣﻦ ﺷـﻮل‪ ،‬د رﺳـﻮل اﷲﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻴﻨﻪ او ﻣﺤﺒﺖ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ زړوﻧﻮﮐﻲ وروﺳﺘﻲ ﭘ‪７‬او ﺗﻪ‬
‫ورﺳ‪５‬ﺪ‪ .‬ﻫﻐﻮى اوس د ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺧﺎوري ﺗـﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪل‪ ،‬ﻏـ‪ ８‬ﻳـ‪３‬‬
‫ﻟﻮړ ﺷﻮ‪ ،‬د ﺧﺪاى ﺷﮑﺮ وﮐ‪７‬ئ دا ﭼﻲ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻣﺮﺳـﺘﻪ ﺧﭙﻠـ‪３‬‬
‫ﻣــﻮﺧ‪ ３‬او د ﺧــﺪاى د رﺳــﻮل ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ＊ــﺎر ﺗــﻪ‬
‫ورﺳ‪５‬ﺪل‪ .‬ډ‪４‬ﺮ ﺷﮑﺮ ﻳ‪ ３‬اداﮐ‪.７‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 54‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬د ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻨﻮ د ﻧـﻮې ډﻟـ‪＊ ３‬ـﻪ راﻏﻼﺳـﺖ واﻳـﻪ‪،‬ﺧﻮ‬
‫ﻫﻴ（ﻮک ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ورﺗ‪ ，‬ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﺷﻮل ‪＄.‬ﮑﻪ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮐﻲ ＇ﻮک‬
‫ﻧﻪ ول‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﺧﻴﺒﺮ ﺗﻪ ﺗﻠﻠﻲ وو ＇ﻮ ﻳ‪ ３‬ﮐﻼوې وﻧ‪７‬وي او ﻫﻐﻪ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳــﺎن ﭼــﻲ ﭘـــﻪ ﻣﺪﻳﻨــﻪ ﻳــ‪ ３‬د ﺣﻤﻠـــ‪ ３‬ﻧﻘﺸــﻪ ﮐ‪＋‬ـــﻠ‪ ３‬وه او‬
‫ﻏﻮ＊ﺘﻞ ﻳ‪ ３‬اوﺳ‪５‬ﺪوﻧﮑﻲ ﻳ‪ ３‬و‪＄‬ﭙﻲ‪ ،‬ﭘﻪ ﻻر راوﻟﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻨﻮ واړول‪ ،‬ﻟﻪ او＊ﺎﻧﻮ ﻳـ‪ ３‬ﺑﺎروﻧـﻪ راﮐـﻮز ﮐـ‪７‬ل‪ ،‬ﭘـﻪ‬
‫‪＄‬ﻤﮑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺧﻮاره ﮐـ‪７‬ل‪ ،‬د زﻳـﺎﺗﻲ ﺳـﺘﻮﻣﺎﻧﺘﻴﺎ ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ﭘـﻪ ژور‬
‫ﺧﻮب ﻻړل‪ ،‬ﻫﻐﻪ ＇ـﻪ ﭼـﻲ دوى ﻳـ‪ ３‬را وﻳ） ﮐـ‪７‬ل د ﻣـﺆذن ﻏـ‪８‬‬
‫وو ﭼﻲ ﺧﻠﮏ ﻳ‪ ３‬د ﺳﻬﺎر ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ﻪ ﺗﻪ ﺑﻠﻞ‪.‬‬
‫د اذان داواز اور‪４‬ﺪل ﻫﻐـﻮى ﺗـﻪ ＇ـﻮﻣﺮه ﭘـﻪ زړه ﭘـﻮري وو!‬
‫‪＄‬ﮑﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ى وار ﻳ‪ ３‬د ﺧﺪاى د رﺳـﻮل د ﻣـﺆذن ﻟـﻪ ﺧـﻮﻟ‪ ３‬ﷲ‬
‫اکبر اور‪４‬ﺪه‪ .‬ﻟﻪ ﺧﻮﺑﻪ ﭘﺎ＇‪５‬ﺪل‪ ،‬اودﺳﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬وﮐ‪７‬ل او دﻧﺒﻮى‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻪ ﻟﻮر روان ﺷﻮل‪.‬‬
‫ﻫﺮﻳـــﻮه ﻫﻴﻠـــﻪ درﻟـــﻮده ﭼـــﻲ د ﺧـــﺪاى د رﺳـــﻮل د ﻟﻴـــﺪﻟﻮ‬
‫ﻧﻴﮑﺒﺨﺘــﻲ ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ﺷــﻲ‪ ،‬ﺳــﻼم ورﺗــﻪ واﭼــﻮي او ﺑﻴﻌــﺖ‬
‫ورﺳﺮه وﮐ‪７‬ي ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﺗـﺮ ！ﻮﻟـﻮ وړاﻧـﺪي ﻧﺒـﻮى ﻣﺴـﺠﺪ‬
‫ﺗــﻪ ﻧﻨــﻮت‪＄ ،‬ﮑــﻪ ﻣﻴﻨــﻪ ﻳــ‪ ３‬ﺗــﺮ ！ﻮﻟــﻮ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ( ﺳــﺮه زﻳﺎﺗــﻪ وه‪.‬ﺧــﻮ ﭘــﻪ ﺣﻴﺮاﻧــﻮوﻧﮑﻲ ډول ﻳــ‪３‬‬
‫وﻟﻴــﺪل ﭼــﻲ د ﻟﻤــﻮﻧ‪ ＃‬ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ﺷــﻤ‪５‬ﺮ ﮐــﻢ او ډ‪４‬ــﺮى زاړه او‬
‫ﻧــﺎروغ دي‪ .‬ﻟــﻪ ﻳــﻮه ﻳــ‪ ３‬وﭘﻮ＊ــﺘﻞ‪ :‬دﺧــﺪاى ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮﺻــﻠﻰ اﷲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 55‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭼ‪５‬ﺮﺗﻪ دى؟ ‪＄‬ﻮاب ﻳ‪ ３‬ورﮐ‪ :７‬ان ﺣﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺧﻴﺒـﺮ ﺗـﻪ ﺗﻠﻠـﻰ دى‪ ،‬ﭼـﻲ ﻓـﺘﺢ ﻳـ‪ ３‬ﮐـ‪７‬ي‪.‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫)رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( د دې ﺧﺒﺮي ﻟﻪ اورﻳﺪﻟﻮ ﻏﻤ‪／‬ﻴﻦ ﺷﻮ‪＄ ،‬ﮑﻪ د‬
‫رﺳــﻮل اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ( ﺳــﺮه ﻳــ‪ ３‬ﻟﻴــﺪل ﭘــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ‬
‫ﻧﺸــﻮل ﮐــﻮم ﭼــﻲ ډ‪４‬ـﺮ وﺧــﺖ ﻳــ‪ ３‬ورﺗــﻪ اﻣﻴﺪوﻧــﻪ درﻟــﻮدل‪ .‬ﻧــﻮر‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ داﺧﻞ او ﻫﻠﺘﻪ ﮐ‪５＋‬ﻨﺎﺳﺘﻞ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫)رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د‬
‫ﺣﻀــﻮر د ﻧﺸــﺘﻮاﻟﻲ ﺧﺒــﺮ ورﮐــ‪ .７‬د ﻏــﻢ او ﭘﺮ‪＋４‬ــﺎﻧ‪ ３‬ورﻳ‪％５‬ــﻲ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﻣﺨﻮﻧﻪ وﭘﻮ＊ﻞ‪＄ ،‬ﮑﻪ ﻫﻐﻮى ﭘـﻪ زړوﻧـﻮ ﮐـﻲ ډ‪４‬ـﺮي ﻫﻴﻠـ‪３‬‬
‫درﻟﻮدې‪ ،‬ﻏﻮ＊ﺘﻞ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫ﺳﺮه ووﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻟﻪ ﻣﻠﮑﻮﺗ‪５＇ ３‬ﺮې ＇ﺨﻪ ﻳ‪ ３‬ﺑﺮﮐﺖ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﮐـ‪７‬ي‬
‫او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻫﻤﺪې ورځ ﺑﻴﻌﺖ وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﭘﻴﻞ ﺷﻮ‪ ،‬د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻧﻪ ﻳﻮ ﮐﺲ ﻣﺨﮑﻲ ﺷـﻮ ﭼـﻲ‬
‫اﻣﺎﻣــﺖ وﮐــ‪７‬ي‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻟــﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻠــﻮري ﻧــﻪ‬
‫وﭘﻮ＊ــﺘﻞ دا ﺳــ‪７‬ى ＇ــﻮک دى؟ ورﺗــﻪ وﻳــ‪ ３‬وﻳــﻞ ‪ :‬دا ﺷــﺨﺺ‬
‫ﺳﺒﺎع ﺑﻦ ﻋﺮﻓﻄﻪ ﻏﻔﺎري دى‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم‪ ،‬دا ﮐـﺲ ﺗـﺮ‬
‫＇ﻮ ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرک ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﮐـﻲ ﻧـﻪ وي ﺧﭙـﻞ ‪＄‬ـﺎى ﻧﺎﺳـﺘﻰ‬
‫ﻏــﻮره ﮐــ‪７‬ى‪ ،‬ﭼــﻲ د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ اﻣﺎﻣــﺖ وﮐــ‪７‬ي‪ .‬اﻣــﺎم ﺗﮑﺒﻴــﺮ‬
‫وواﻳــﻪ‪ ،‬ﻟﻤــﻮﻧ‪ ＃‬ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ﻫــﻢ ورﭘــﻮري ﺗﮑﺒﻴــﺮ وواﻳــﻪ او ﭘــﻪ‬
‫ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ﻪ ودر‪４‬ﺪل‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 56‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﺳﻮرت ﻓـﺎﺗﺤ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻟﻮﺳـﺘﻠﻮ وروﺳـﺘﻪ اﻣـﺎم د ﺳـﻮرة ﻣـﺮﻳﻢ‬
‫＇ﻮ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ ﺗﻼوت ﮐ‪７‬ل‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( دﻟﻤ‪７‬ي ‪＄‬ﻞ‬
‫ﻟﭙﺎره دا اﻳﺎت اور‪４‬ﺪه ‪،‬ﭘﻪ ډﻳﺮ ﻏـﻮر ﻳـ‪ ３‬ورﺗـﻪ ﻏـﻮږ ﻧﻴـﻮﻟﻰ و‪.‬‬
‫ﭘـــﻪ دوﻫـــﻢ رﮐﻌـــﺖ ﮐـــﻲ اﻣـــﺎم ﻟـــﻪ ﻓـــﺎﺗﺤ‪ ３‬وروﺳـــﺘﻪ د ﺳـــﻮرة‬
‫اﻟﻤﻄﻔﻔﻴﻦ ＇ﻮ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ وﻟﻮﺳﺘﻞ‪ .‬ﭼﻲ داﺳﻲ ﺷﺮوع ﮐﻴ‪８‬ي‪:‬‬
‫﴿ وَﻳْﻞٌ ﻟِّﻠْﻤُﻄَﻔِّﻔِﻴﻦَ ‪ 1‬اﻟَّﺬِﻳﻦَ إِذَا اﻛْﺘَﺎﻟُﻮ ْا ﻋَﻠَﻰ اﻟﻨَّﺎسِ‬
‫ﻦّ‬
‫ﻮﻓُﻮنَ ‪ 2‬وَإِذَا ﻛَﺎﻟُﻮﻫُ ْﻢ أَو وَّزَﻧُﻮﻫُ ْﻢ ﻳُﺨْﺴِﺮُونَ ‪ 3‬أَﻻَ ﻳَﻈُ ُ‬
‫ﻳَﺴْﺘَ ْ‬
‫س ﻟِﺮَبِّ‬
‫ﻮمَ ﻳَﻘُﻮ ُم اﻟﻨَّﺎ ُ‬
‫ﻮمٍ ﻋَﻈِﻴﻢٍ ‪ 5‬ﻳَ ْ‬
‫أُوﻟَﺌِﻚَ أَﻧَّﻬُﻢ ﻣَّﺒْﻌُﻮﺛُﻮنَ ‪ 4‬ﻟِﻴَ ْ‬
‫اﻟْﻌَﺎﻟَﻤِﻴﻦَ ﴾‬
‫)ﺧﺮاﺑﻲ ده ﮐﻤﻮوﻧﮑﻮ ﻟﺮه ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺧﻠﮏ ﭼـﻲ ﮐﻠـﻪ ﭘـﻪ ﭘ‪５‬ﻤﺎﻧـﻪ‬
‫اﺧﻠــﻲ ﻧــﻮ ﭘــﻮره ډﮐــﻮي‪،‬او ﮐﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﭘ‪５‬ﻤﺎﻧــﻪ ورﮐــﻮي‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻳـﺎ ﭘـﻪ ﺗـﻮل ﻳـ‪ ３‬ورﮐـﻮي ﻧـﻮ ﮐﻤـﻰ ﭘﮑ‪＋‬ـﻲ ﮐﻮي‪،‬اﻳـﺎ‬
‫ﺧﻴﺎل ﻧﻪ ﻟﺮي ﻫﻐﻪ ﺧﻠﮏ ﭼﻲ دوى ﻟﺮه ﭘﻮرﺗﻪ ﮐ‪５‬ـﺪل دي‪ ،‬ددې‬
‫ﻟﻮﻳﻲ ور‪＄‬ﻲ ﻟﭙﺎره‪ ،‬ﭘﻪ ﮐﻮﻣﻪ ورځ ﭼـﻲ ﺑـﻪ ودر‪４‬ـ‪８‬ي ﺧﻠـﮏ ﻻر‬
‫ﮐﺘﻮﻧﮑﻲ دﺟﻬﺎن د ﻣﺎﻟﮏ(‬
‫اﻣــﺎم ﺳــﻮرت ﺗــﺮ ﭘﺎﻳــﻪ وﻟﻮﺳــﺖ‪ .‬وﻟــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( واﻳﻲ زه ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ د ﺳﻮرت ﭘﻪ ﻟـﻮﻣ‪７‬ۍ ﺑﺮﺧـﻪ ﮐـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ‬
‫وم او ﻫﻐﻪ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﮑﺮارول‪.‬‬
‫ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳﺮه ﻣﻲ ووﻳﻞ‪ :‬اې دﭘﻼﻧﻲ زوﻳﻪ ‪ ،‬ﻫﻼﮐـﺖ دي وي‬
‫درﺑﺎﻧﺪي‪ .‬زﻣﺎ ﻣﻄﻠﺐ د دوس دﻗﺒﻴﻠ‪ ３‬ﻳﻮ ﮐﺲ وو ﭼـﻲ د ﺗﻠﻠـﻮ‬
‫ﻟﭙﺎره ﻳ‪ ３‬دوه ﭘﻴﻤﺎﻧ‪ ３‬درﻟﻮدې‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﭼﻲ درﻧﻪ وه د ‪＄‬ﺎن ﻟﭙﺎره‬
 ‫﴿ ‪﴾ 57‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺑـﻪ ﻳــ‪ ３‬ﮐﺎروﻟــﻪ او ﻫﻐــﻪ ﭼــﻲ ﺳــﭙﮑﻪ وه دﻧــﻮرو دﺧﻄــﺎ اﻳﺴــﺘﻠﻮ‬
‫ﻟﭙﺎره ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻮﻟﻪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د اور‪４‬ﺪﻟﻮ‬
‫اﻳـــﺎﺗﻮﻧﻮ ﭘـــﻪ ﻣﻌﻨـــﻰ ﭘﻮﻫ‪５‬ـــﺪه ﻧﻮ‪＄‬ﮑـــﻪ ﻳـــ‪ ３‬ﭘـــﻪ ﻫﻐـــﻮى زړه‬
‫وﺳﻮ‪５＄‬ﺪاو ده ﺗﻪ ﻳ‪ ３‬ﻳﻮ ＊ﮑﻠﻰ اﻏ‪５‬ﺰ وړاﻧﺪي ﮐ‪.７‬‬
‫ﻟﻤـــﻮﻧ‪ ＃‬ﭘـــﺎى ﺗـــﻪ ورﺳـــﻴﺪ‪ ،‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه اوﻃﻔﻴـــﻞ رﺿـــﻰ اﷲ‬
‫ﻋــﻨﻬﻢ‪ ،‬ﺳــﺒﺎع ﺑــﻦ ﻋﺮﻓــﻪ ﺗــﻪ ﻻړل‪ .‬ﻟــﻪ ﺳــﻼم اﭼﻮﻟــﻮ او روﻏﺒــ‪７‬‬
‫وروﺳﺘﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻪ دﺧﭙﻞ راﺗ‪ ，‬ﭘﻪ ﻣﻮﺧﻪ ﺧﺒﺮ ﮐ‪ .７‬ﻋﺮﻓﻪ ﻫﻐﻮى‬
‫ﺗﻪ ＊ﻪ راﻏﻼﺳـﺖ وواﻳـﻪ او دﻫﻐـﻮى ﮐـﺎر)ﻣـﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺗـﻪ ﻫﺠـﺮت(‬
‫ﻳ‪ ３‬وﺳﺘﺎﻳﻪ‪ .‬ﺑﻴﺎ د ﻗﺒﻴﻠ‪ ３‬ﻧﻮرو ﺧﻠﮑﻮ ﺗﻪ ورﻏﻠـﻞ او ﻳـﻮ ﻟـﻪ ﺑـﻞ‬
‫ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬ﻣﺸﻮره وﮐ‪７‬ه ﭼﻲ اﻳﺎ دﻟﺘﻪ ﭘﺎﺗﻪ ﺷـﻲ او ﮐـﻪ ﭘـﻪ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﭘﻮري ﺧﻴﺒﺮﺗﻪ ﻻړ ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳـﻮه ﻧﻈـﺮ در ﻟـﻮد‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﭘـﻪ داﺳـﻲ‬
‫ډول ﭘﻪ ﻟﻮړ اواز ﺳﺮه ﺧﭙﻞ ﻧﻈﺮ وواﻳﻪ ﭼﻲ ！ﻮل ﻳـ‪ ３‬واوري او‬
‫وﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ ‪ :‬ﻫﺮ ‪＄‬ﺎى ﭼﻲ داﷲ رﺳﻮل ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢوى‬
‫زه ﺑﻪ ﻫﻠﺘﻪ ﻻړ ﺷﻢ‪.‬‬
‫دې ﺧﺒــﺮي د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻣﻠ‪／‬ــﺮي ﺳــﻔﺮ ﺗــﻪ‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮐـ‪７‬ل او ﭘﺮ‪４‬ﮑـ‪７‬ه وﺷـﻮه ﭼـﻲ ﺳـﺒﺎ ﺳـﻬﺎر ﺑـﻪ د ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﻟﻮر ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻮي‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ( ﺧﭙﻠـــﻪ ﻣـــﻮر ﭘـــﻪ ﻣﺪﻳﻨـــﻪ ﮐـــﻲ‬
‫ﭘﺮ‪＋４‬ﻮده‪ ،‬دﻫﻐ‪ ３‬ور‪＄‬ﻲ ﭘﻪ ﺳﺒﺎ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ دوﺳﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻨﻮ ﺳـﺮه‬
‫دﺧﻴﺒﺮ ﭘﻪ ﻟﻮر ﺣﺮﮐﺖ وﮐ‪ ７‬او ﻫﻐﻪ ﻏﻼم ﭼﻲ ﻳ‪ ３‬د ‪＄‬ﺎن او ﻣﻮر‬
 ‫﴿ ‪﴾ 58‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﺧــﺪﻣﺖ ﻟﭙــﺎره اﺧﺴــﺘﻰ وو ﻟــﻪ ‪＄‬ــﺎن ﺳــﺮه ﻣﻠ‪／‬ــﺮى ﮐــ‪ .７‬ﻟﻤــﺮ‬
‫راوﺧﻮت او ﻫﺮ‪＄‬ﺎى رو＊ـﺎﻧﻪ ﺷـﻮ‪ .‬ﻫـﻮا ‪－‬ﺮﻣـﻪ وه او ورو ورو‬
‫ﻧﻮره ﻫـﻢ ‪－‬ﺮﻣ‪５‬ـﺪه ‪ .‬ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻨﻮ د ‪－‬ﺮﻣـﻲ ﺗ‪５‬ﺰواﻟـﻰ اﺣﺴﺎﺳـﺎوو‬
‫ﺧــﻮ زﻏﻤﻠــﻪ ﻳــ‪ ３‬او ﮐﻮﻣــﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧــﻪ ﻳــ‪ ３‬ﻧــﻪ ورﺗــﻪ ﮐﻮﻟــﻪ‪＄ ،‬ﮑــﻪ‬
‫ﻫﻐــﻮى د داﺳــﻲ ﻣﻬــﻢ ﮐــﺎر ﻫــﻮډ درﻟــﻮد ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ دﻻﺳــﺘﻪ‬
‫راوړﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻳ‪ ３‬د ！ﻮﻟﻮ ﺳﺨﺘﻴﻮ زﻏﻤﻞ اﺳﺎﻧﻪ ﮐﻮل‪.‬‬
‫ﻣﺎﭘ‪＋‬ﻴﻦ ﻣﻬﺎل ﻳ‪ ３‬د ډ‪４‬ـﺮي ﺳـﺘ‪７‬ﻳﺎ اﺣﺴـﺎس وﮐـ‪ ،７‬ﻳﻮ‪＄‬ـﺎى‬
‫ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮ او＊ﺎﻧﻮ ﮐ‪＋‬ﺘﻪ ﺷﻮل‪ .‬د ﻣﺎﭘ‪＋‬ﻴﻦ ﻟـﻪ ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬
‫د ﻗﻴﻠﻮﻟ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﻮب وﻳﺪه ﺷﻮل‪ .‬ﻟﻪ ﻟﻴ‪ ８‬دﻣﻲ وروﺳﺘﻪ ﺑﻴـﺎ روان‬
‫ﺷﻮل او دﺷﭙ‪ ３‬ﺗﺮ ﻳﻮې ﺑﺮﺧﻲ ﭘﻮري ﻳ‪ ３‬ﻻ ﻻر ﻟﻨ‪６‬وﻟـﻪ ‪ .‬ﭘـﺎﺗﻲ‬
‫ﺷﭙﻪ دﻳﻮه ﮐـﻮﭼﻨﻲ ﻏـﺮه ﭘـﻪ ډډه ﮐـﻲ وﻳـﺪه ﺷـﻮل‪ .‬ﺳـﻬﺎر ﻣﻬـﺎل‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻟﻪ ﺧﻮﺑـﻪ راﭘﺎ＇‪５‬ـﺪ‪ .‬د ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ـﻪ ﻟﭙـﺎره‬
‫ﻳ‪ ３‬اذان وﮐ‪ ７‬او ﻣﻠ‪／‬ﺮي ﻳ‪ ３‬راوﻳ） ﮐ‪７‬ل‪！ .‬ﻮﻟﻮ ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬وﮐـ‪７‬او‬
‫روان ﺷﻮل‪ .‬ﭘﻪ ﻻره ﮐ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﭼ‪５‬ﺮﺗـﻪ دﻣـﻪ او اﺳـﺘﺮاﺣﺖ وﻧﮑـ‪،７‬‬
‫‪＄‬ﮑﻪ ﻧﻮ ډ‪４‬ﺮ ﺳﺘ‪７‬ي ول‪ .‬ﻣﺎﭘ‪＋‬ﻴﻦ ﻣﻬﺎل ﻳ‪ ３‬ﻟ‪ ８‬دﻣﻪ وﮐـ‪７‬ه او ﺗـﺮ‬
‫ﻗﻴﻠﻮﻟ‪ ３‬وروﺳﺘﻪ ﻳ‪ ３‬ﺳﻔﺮ ﺗﻪ اداﻣـﻪ ورﮐـ‪７‬ه‪ .‬ﻫﻴﻠـﻪ ﻳـ‪ ３‬درﻟـﻮده‬
‫ﭼﻲ ﺳﺒﺎ ﺑﻪ ﺧﻴﺒـﺮ ﺗـﻪ ورﺳـ‪８５‬ي او ﺧﭙﻠـﻪ ﭘﺨـﻮاﻧ‪ ９‬ﻫﻴﻠـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺮ‬
‫ﻻﺳﻪ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫دﻫﻐـﻮى ﻟــﻪ ﺳــﻔﺮ ه ﭘ ـﻨ‪％‬ﻠﺲ ور‪＄‬ــﻲ ﺗ‪５‬ﺮ‪４‬ــﺪې‪ ،‬ﻳــﻮازي ﻳــﻮه‬
‫ورځ ﭘـﻪ ﻣﺪﻳﻨــﻪ ﮐــ‪ ３‬ﭘــﺎﺗﻲ ﺷــﻮل‪ ،‬ﻧــﻮر ﭼ‪５‬ﺮﺗــﻪ ﻧــﻪ وو در‪４‬ــﺪﻟﻲ‪.‬‬
‫ﻧﻮ‪＄‬ﮑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺳـﺘﻮﻣﺎﻧﺘﻴﺎ ﺧﭙـﻞ وروﺳـﺘﻲ ﭘـ‪７‬او ﺗـﻪ رﺳـ‪５‬ﺪﻟ‪ ３‬او‬
 ‫﴿ ‪﴾ 59‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻧــﮋدې وو ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﭘ‪＋‬ــﻮ ﻳــ‪ ３‬وﻏﻮر‪＄‬ــﻮي‪ ،‬ﮐــﻪ ﻳــ‪ ３‬د ﺳــﻔﺮ د‬
‫ﺳــﺘ‪７‬ﻳﺎوو ﺗــﺮ ﺷــﺎ ارز＊ ـﺘﻤﻨ‪ ３‬ﻫﻴﻠــ‪ ３‬ﻧــﻪ درﻟــﻮداى ﻧــﻮ ﻧــﻪ ﻳــ‪３‬‬
‫ﺷﻮاى ﮐﻮﻻى ﭼﻲ دا ﺳﺘ‪７‬ﻳﺎوې او ﻣﺸﮑﻼت وزﻏﻤﻲ‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﺳﺘ‪７‬ﻳﺎوو ﺳﺮه ﺳﺮه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( وﻟﻴﺪل ﭼﻲ‬
‫ﻏﻼم ﻳ‪ ３‬د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ ډﻟﻪ ﮐـﻲ ﻧﺸـﺘﻪ‪ .‬ﺷـﺎوﺧﻮاﻳ‪ ３‬وﮐﺘـﻞ ﭼـﻲ‬
‫وﻳــ‪ ３‬ﻣــﻮﻣﻲ ﺧــﻮ درک ﻳــ‪ ３‬ﻧــﻪ وو‪ .‬ﻟــﻪ ﻣﻠ‪／‬ــﺮو ﻳــ‪ ３‬وﭘﻮ＊ــﺘﻞ ‪،‬‬
‫وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ ‪ :‬ﻣﻮږ ﻧﻪ دى ﻟﻴﺪﻟﻰ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺑﺎور وﮐ‪ ７‬ﭼﻲ ﻳﺎ ﻟﻪ ﮐﺎروان ＇ﺨﻪ‬
‫ﺟﺪا او ورک ﺷﻮى دى او ﻳﺎ داﭼ‪ ３‬ﺗ‪＋５‬ﺘﻪ ﻳ‪ ３‬ﮐ‪７‬ې ده‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﮐﺎرواﻧﻪ ﺑ‪５‬ﻞ ﺷﻮ او دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﭘﻠ＂ﻨﻠﻮ ﻳ‪ ３‬ﺷﺮوع وﮐ‪７‬ه‪ ،‬ﺗﺮ‬
‫ډ‪４‬ﺮي ﺳﺘ‪７‬ﻳﺎ وروﺳﺘﻪ ﻧـﻪ ﻳـﻮازي ﻫﻐـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﭘﻴـﺪا ﻧـﻪ ﮐـ‪ ７‬ﺑﻠﮑـﻲ‬
‫ﺳﺘ‪７‬ى او ﺳـﺘﻮﻣﺎﻧﻪ ﺑ‪５‬ﺮﺗـﻪ ﮐـﺎروان ﺗـﻪ راو‪－‬ﺮ‪５＄‬ـﺪ‪ .‬د ﻻري ﭘـﻪ‬
‫اوږدو او دﻫﺴــﮑﻮ ﻏﺮوﻧــﻮ ﭘــﻪ ﻣ‪５‬ــﻨ‪ ＃‬ﮐــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬دا ﺷــﻌﺮ زﻣﺰﻣــﻪ‬
‫ﮐﺎوو‪:‬‬
‫يا ليلة من طولھا وعــــــــنائھا × على انھا من دلده الکفر نجت‬

‫)＇ﻮﻣﺮه اوږدې او ﺳﺨﺘ‪ ３‬ﺷﭙ‪ ،３‬ددې ﭘﻪ ﺑﺪل ﭼﻲ د ﮐﻔﺮ ﻟﻪ‬

‫＊ﺎر ﻧﻪ وژﻏﻮرل ﺷﻮ‪(.‬‬
‫اﺧﺮ ﮐﺎروان ﺗﻪ ورﺳ‪５‬ﺪاو ﻫﻐﻮى ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﻣﺸـﮑﻞ ＇ﺨـﻪ‬
‫ﺧﺒﺮ ﮐ‪７‬ل‪ ،‬ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻳ‪ ３‬زړه ﺳﻮى او ﻫﻤـﺪردي ورﺳـﺮه و＊ـﻮده‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ‪＄‬ﻮاب ﮐﻲ ووﻳﻞ ‪ :‬ﻫﻴ＆ ﺧﺒـﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 60‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻧﻪ ده ﮐﻪ ﻣﻲ ﻏﻼم ورک ﺷﻲ ‪ ،‬ﻳﺎ دﻧﻴﺎ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ورﮐ‪７‬م ﺧﻮ ﭼﻲ‬
‫درﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﻟﻴﺪﻧﻪ ﻣﻲ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﺷﻲ‪.‬‬
‫دې ﺟﻤﻠ‪ ３‬د ﻫﻐﻮى ﺳﺘ‪７‬ﻳﺎ ورﮐﻪ‪ ،‬دﺳﻔﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﻳ‪ ３‬ﻫﻴﺮ‬
‫او ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳـﺮه ﻳـ‪ ３‬د زﻏـﻢ او ﺣﻮ‪請‬ـﻠ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺳﺮ＊ـﺎره ‪＄‬ـﻮاک‬
‫ﮐﻲ ﻣﺮﺳﺘﻪ وﮐ‪７‬ه‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ د درﻳﻤ‪ ３‬ور‪＄‬ﻲ د ﺳـﻬﺎر دﻟﻤﺎﻧ‪％‬ـﻪ ﺗـﺮ ادا ﮐﻮﻟـﻮ‬
‫وروﺳﺘﻪ ﺑﻴﺎ روان ﺷﻮل‪.‬‬
‫ورو ورو ﻟﻤﺮ را＊ﮑﺎره ﺷﻮ او رو＊ﻨﺎﻳﻲ ﻳ‪ ３‬ﻫﺮ‪＄‬ﺎى وﻧﻴـﻮ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺒــﺮ ﻟــﻪ ﻟــﻮړو ﮐــﻼوو ﺳــﺮه ﻟــﻪ ﻟﻴــﺮي ＊ــﮑﺎره ﺷــﻮ‪ .‬د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ‬
‫ﻟﻴﺪﻟﻮ زړوﻧﻪ وﻟ‪７‬ز‪４‬ﺪل او ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺳـﻴﻨﻮ ﮐـﻲ ﭘـﻪ ‪＄‬ـﻼ ﺷـﻮې‪.‬‬
‫ﻳﻮ‪＄‬ـﻞ ﺑﻴـﺎ ﻳــﻮه ﮐـﺲ د ﺗﺮاﻧــ‪ ３‬ﭘـﻪ وﻳﻠـﻮ ﺷــﺮوع وﮐـ‪７‬ه‪ .‬او＊ــﺎﻧﻮ‬
‫ﺗ‪７－ ，‬ﻧﺪى او ﺳﭙﺎره ﻳ‪ ３‬ﻣﻮﺧ‪ ３‬ﺗﻪ ﻧﻮر ﻫﻢ ﻧﮋدې ﮐ‪７‬ل‪ .‬ﻟﻪ ＇ـﻮ‬
‫ﺷ‪５‬ﺒﻮ وروﺳﺘﻪ ﻫﻐﻮى د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻮځ ‪＄‬ـﺎى ﺗـﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪل‪،‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( د ﺧﭙﻞ ＇ﺎرﻧﺪوى ﭘﻪ ﻣﺮﺳﺘﻪ‬
‫د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ راﺗ‪＇ ，‬ﺨﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻮ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــــﻪ وﺳــــﻠﻢ( د ﻓﺮﻣــــﺎن ورﮐﻮﻟــ ـﻮ ﭘــــﻪ ﺣــــﺎل ﮐــــﻲ وو او‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺧﻴﺒﺮ د وروﺳﺘ‪ ９‬ﮐﻼ د ﻓﺘﺢ ﮐﻮﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره ﻧﻘﺸـﻪ‬
‫ﮐ‪＋‬ــﻠﻪ‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﭘــﻪ داﺳــﻲ ﺣــﺎل ﮐــﻲ ﭼــﻲ‬
‫دﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ او＊ﮑﻲ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﺦ رواﻧ‪ ３‬وې ﻟـﻪ ！ﻮﻟـﻮ وړاﻧـﺪي‬
‫ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرک ﺗــﻪ ﻧــﮋدې ﺷــﻮ او وﻳــ‪ ３‬وﻳــﻞ‪ :‬اﻟﺴــﻼم ﻋﻠﻴــﮏ ﻳــﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( او ﻻس ﻳ‪ ３‬وراوږد ﮐ‪.７‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 61‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ( د ﺳـﻼم ‪＄‬ـﻮاب ورﮐـ‪７‬او‬
‫وﻳ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪ :‬ﺗﻪ ＇ﻮک ﻳ‪ ３‬؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ‪＄‬ﻮاب ورﮐ‪ :７‬زه ﻋﺒﺪاﻟﺸﻤﺲ ﺑﻦ‬
‫‪請‬ﺨﺮ دوﺳﻰ‪ ،‬ﻣﺸﻬﻮر ﭘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﻢ ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﻣﻮﺳﮑﺎووﻳﻞ ‪ :‬ﻫﻮ ﺗـﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ‪請‬ﺨﺮ دوﺳﻰ ﻳ‪.３‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( وﺧﻨــﺪل او وﻳــ‪ ３‬وﻳــﻞ ‪ :‬ﻫــﻮ زه‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑـﻦ ‪請‬ـﺨﺮ دوﺳـﻰ ﻳـﻢ‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻳـ‪ ３‬ووﻳـﻞ ‪ :‬اې رﺳـﻮل‬
‫اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( زه ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﻗﻮم ﺳﺮه راﻏﻠﻰ ﻳـﻢ ＇ـﻮ‬
‫ﻟﻪ ﺗﺎ ﺳﺮه ﭘﻪ اﺳﻼم ﺑﻴﻌﺖ وﮐ‪７‬م‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﺎﺳﺮه واوﺳـﻢ او ﺳـﺘﺎ ﻟـﻪ‬
‫ﻣﻠ‪／‬ﺮﺗﻴﺎ ﻧﻪ ﻧ‪５‬ﮑﺒﺨﺖ ﺷﻢ ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﺑﻴﻌﺖ ورﺳﺮه وﮐـ‪＊ ،７‬ـﻪ‬
‫راﻏﻼﺳﺖ ﻳ‪ ３‬ورﺗﻪ وواﻳﻪ او دﻋﺎ ﻳ‪ ３‬ورﺗﻪ وﮐ‪７‬ه‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻃﻔﻴﻞ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ راﻏـﻰ‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺗـﻪ‬
‫ﻳــ‪ ３‬ﺳــﻼم ور واﭼــﺎوو‪ ،‬ﭘــﻪ ﻏ‪５‬ــ‪ ８‬ﮐــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬وﻧﻴــﻮاو ﭘــﻪ ﺗﻨــﺪى‬
‫ﻣﺒﺎرک ﻳ‪ ３‬ﻣﭻ ﮐ‪.７‬‬
‫ﺑﻴــﺎ ﻧــﻮر ﻣﻬــﺎﺟﺮﻳﻦ راﻏﻠــﻞ ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرک ‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻳــ‪ ３‬ﺳــﻼم اﭼــﺎوو او ﭘــﻪ اﺳــﻼم ﻳــ‪ ３‬ورﺳــﺮه ﺑﻴﻌــﺖ‬
‫ﮐﺎوو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 62‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرک ‪請‬ـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫ﺗـــﺮ ＇ﻨـــ‪ ，‬وﻻړ وو ‪ ،‬د ﻫـــﺮ ﻳـــﻮه ﻧـ ـﻮم ﻳـــ‪ ３‬اﺧﻴﺴـــﺖ او ورﺗـــﻪ‬
‫ورﭘ‪５‬ﮋاﻧﺪ ﻳ‪.３‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم دﻫﻐــﻮى ﻟــﻪ راﺗــ‪＇ ，‬ﺨــﻪ ﺧﻮﺷ ـﺤﺎل‬
‫ﺷﻮاو ﻫﻐﻮى ﻫﻢ د رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ(ﭘﻪ ﻟﻴـﺪﻟﻮ‬
‫ز＊ﺖ زﻳﺎت ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﻮل‪＄ .‬ﮑـﻪ د ژوﻧـﺪ ﭘـﻪ اوږدو ﮐـﻲ ﻳـ‪３‬‬
‫ﻟﻮﻳﻪ ﻧﻴﮑﺒﺨﺘﻲ ﻻس ﺗـﻪ راوړې وه او د رﺳـﻮل اﷲ )‪請‬ـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﻟﻴـﺪل ﻳـ‪ ３‬د ﺳـﺘﺮ‪－‬ﻮ راﻧﺠـ‪ ３‬ﺷـﻮي وو‪ .‬ﻟـﻪ ډ‪４‬ـﺮي‬
‫ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲ ﻳــ‪ ３‬ژړل‪ .‬ﭘــﻪ ‪＄‬ــﺎﻧ‪７／‬ي ډول ﻫﻐــﻪ وﺧــﺖ ﭼــﻲ وﻳــ‪３‬‬
‫ﻟﻴﺪل د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ اﻏ‪５‬ـﺰ او ＊ـﮑﻼ‬
‫ﺗﺮ ﻫﻐﻪ ＇ﻮ ‪＄‬ﻠﻪ ډ‪４‬ﺮه ده ﮐﻮم ﭼﻲ دوى ﻳ‪ ３‬ﺗﺼﻮر ﮐﺎوو‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ( ﻟـــﻪ ！ﻮﻟـــﻮ ﺧـــﻮښ وو‪ ،‬د ﻫﻐـــﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرک ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗﺮ＇ﻨـ‪ ，‬ﮐ‪５＋‬ﻨﺎﺳـﺖ او ﭘـﻪ وار‬
‫وار ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﺘﺮام ﻧﻪ ﭘﻪ ډﮐﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﮐﺘﻞ‪ .‬دا ﻣﻬﺎل ﭼﻲ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻨﻮ ﺗـﻪ د اﺳـﻼم‬
‫ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﺑﻴــﺎﻧﻮل‪ ،‬ﻧﺎ＇ﺎﭘــﻪ داﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻏــﻼم د‬
‫ﻫﻐﻪ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ＊ﮑﺎره ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( واﻳــ‪ : ３‬د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ﻟﻴــﺪﻟﻮ ﻣــﻲ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ وﮐ‪ ７‬او ﺣﻴﺮان ﺷﻮم‪＄ ،‬ﮑـﻪ ﺑـﺎور ﻣـﻲ درﻟـﻮد ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺗ‪＋‬ﺘ‪５‬ﺪﻟﻰ دى‪ ،‬ﭘﻪ دې ﻓﮑﺮ ﮐﻲ وم ﭼﻲ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ‪請‬ـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ زﻣﺎ ﭘﻪ ﻟﻮر وﮐﺘﻞ او وﻳـ‪ ３‬وﻳـﻞ‪ :‬اې اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 63‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دا ﮐﺲ ﺳﺘﺎ ﻏﻼم دى؟ وﻣﻲ وﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪ ،‬دﺧﺪاى رﺳﻮﻟﻪ )‪請‬ﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ( ددې ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﻟﻪ اور‪４‬ﺪﻟﻮ ډ‪４‬ـﺮ ﺣﻴـﺮان ﺷـﻮم او‬
‫ﻟـﻪ ‪＄‬ـﺎن ﺳـﺮه ﻣـﻲ ووﻳـﻞ‪ :‬ﭼـﺎ ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرک ﺗـﻪ ووﻳـﻞ ﭼــﻲ دا د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﻏـﻼم دى او ﻫﻐـﻪ ورک ﺷـﻮى وو؟‬
‫ﻧﻮ ‪＄‬ﮑﻪ ﻣﻲ ﺷﺎﻫﺪي ورﮐ‪７‬ه او وﻣﻲ وﻳﻞ‪ :‬زه ﺷـﺎﻫﺪى ورﮐـﻮم‬
‫ﭼﻲ ﻟﻪ اﷲ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﻣﻌﺒﻮد ﻧﺸﺘﻪ او ﺗﻪ ﭘﻪ ﺣﻘـﻪ ﺳـﺮه‬
‫د ﻫﻐــﻪ اﺳــﺘﺎزى ﻳــ‪ ３‬او ﺗــﻪ ﺷــﺎﻫﺪ اوﺳــﻪ ﭼــﻲ ﻣــﺎ دا ﻏــﻼم د‬
‫ﺧﺪاى درﺿﺎ ﻟﭙﺎره ازاد ﮐ‪.７‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ( د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ( ﻟﻪ دې ‪＄‬ﻮاب ﻧﻪ ﺧﻮښ ﺷﻮ او ﭘﻮه ﺷﻮ ﭼﻲ ﭘﻮه او ‪＄‬ﻴﺮک‬
‫‪＄‬ﻮان دى‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻪ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻧﻪ دﻫﻐﻪ د ﻗﻮم ﭘـﻪ اړه وﭘﻮ＊ـﺘﻞ‪ .‬ﻃﻔﻴـﻞ‬
‫ووﻳــﻞ‪ :‬ﺧــﺪاى ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﺳــﺘﺎ دﻋــﺎ ﻗﺒﻮﻟــﻪ ﮐــ‪７‬ه او زﻣــﺎ ﻗــﻮم ﻳــ‪３‬‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﮐ‪ .７‬ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻟﻪ اﺗﻴﺎ زﻳﺎﺗﻮ ﮐﻮرﻧﻴﻮ اﻳﻤﺎن راوړى‪ ،‬ﺧﻮ‬
‫ارﻣﺎن ډ‪４‬ﺮى ﻳ‪ ３‬ﻻ ﭘﻪ ﺷﺮک ﮐﻲ ﭘﺎﺗﻪ دي او د اﺳـﻼم ﻟـﻪ ﻣﻨﻠـﻮ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﻣﺦ واړاوو‪ .‬ﻟـﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ‪請‬ـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻧـﻪ‬
‫ﻳ‪ ３‬وﻏﻮ＊ﺘﻞ ﭼﻲ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ＊‪５‬ﺮا وﮐ‪７‬ي‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم‬
‫ﻻﺳﻮﻧﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﮐ‪７‬ل‪.‬‬
‫ددې ﺣﺎﻟﺖ ﻟﻪ ﻟﻴﺪﻟﻮ ＇ﺨﻪ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( زړه‬
‫！ﮑﺎن وﺧﻮړ او ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳـﺮه ﻳـ‪ ３‬ووﻳـﻞ‪ :‬د دوس ﻗﺒﻴﻠـﻪ ﻫﻼﮐـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 64‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷﻮه او ‪－‬ﻤﺎن ﻳ‪ ３‬وﮐ‪ ７‬ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ(‬
‫ﺑﻪ د ﻃﻔﻴﻞ ﭘﻪ ﻏﻮ＊ﺘﻨﻪ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﭼﻲ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻓﺴـﻖ‪،‬‬
‫ﻓﺠﻮر او ﺷﺮک ﭘﺎﺗﻲ دي‪５＊ ،‬ﺮا وﮐ‪７‬ي‪ .‬ﺧﻮ ﭘـﻪ ﺣﻴﺮاﻧـﻮوﻧﮑﻲ‬
‫ډول ﻳ‪ ３‬وﻟﻴﺪل ﭼﻲ رﺳـﻮل اﷲ )‪請‬ـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ(ﻳﻮ‪＄‬ـﻞ‬
‫ﺑﻴﺎ دﻃﻔﻴﻞ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( او ﻧـﻮرو دوﺳـﻴﺎﻧﻮ ﭘـﻪ‬
‫اړه ﭘﻪ ﺧﻮراﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ د ﺧﻴﺮ دﻋﺎ وﮐ‪７‬ه او وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‪" :‬ﻳﺎ اﻟﻬﻰ!‬
‫د دوس ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﮐ‪７‬ه او داﺳﻼم ﻣﻨﻠﻮ ﺗﻪ ﻳ‪ ３‬راوﻟﻪ‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( او ﻧﻮر دوﺳﻴﺎن د ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرک ﻟﻪ‬
‫دې دﻋﺎ ＇ﺨﻪ ﺧﻮښ ﺷﻮل او ﺑﺎور ﻳ‪ ３‬وﮐ‪ ７‬ﭼﻲ ژر ﺑـﻪ دﻫﻐـﻮى‬
‫د ﻗﺒﻴﻠ‪ ３‬ﻧﻮر و‪７－‬ي ﻫـﻢ اﻳﻤـﺎن راوړي‪ ،‬ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﺑـﻪ ﺷـﻲ او د‬
‫اﻳﻤﺎن ‪＄‬ﻠ‪５‬ﺪوﻧﮑ‪ ３‬ر‪１‬ﺎ ﺑﻪ د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ زړوﻧﻮ ﮐﻲ و‪＄‬ﻠ‪８５‬ي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ ﻟﻴــﺪﻟﻮ ﻫﻐــﻪ وﺧــﺖ ﻣﺸــﺮف ﺷــﻮ ﭼــﻲ د ﺧﻴﺒــﺮ د اوو‬
‫ﮐﻼوو د ﻓﺘﺢ ﮐﻮﻟﻮ ＇ﺨﻪ ﻳﻮازي ﻳﻮه ﭘـﺎﺗ‪ ３‬وه‪ ،‬ﻧـﻮ ‪＄‬ﮑـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻳﻮازي د ﻫﻤﺪې ﻳـﻮې ﭘـﻪ ﻓـﺘﺢ ﮐﻮﻟـﻮ ﮐـﻲ ﻟـﻪ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺳـﺮه‬
‫‪６－‬ون درﻟﻮد‪ .‬دﺟ‪７／‬ې ﭘﻪ اوږدو ﮐـﻲ د رﺳـﻮل اﷲ )‪請‬ـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴـﻪ وﺳــﻠﻢ(ﻳـﻮې ﺧﺒــﺮې د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﭘــﺎم را‬
‫اړاوﻟﻰ وو‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﻳـﻮه‬
‫ﻣﺒــﺎرز ﭘــﻪ اړه ﭼــﻲ د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮﭘﻪ ﻟﻴﮑــﻮ ﮐــﻲ د ﮐﻔــﺎرو ﭘــﻪ‬
‫وړاﻧﺪي ﺟﻨ‪５／‬ﺪه‪ ،‬وﻳﻠﻲ وو‪ :‬ﻫﻐﻪ د ﺟﻬﻨﻢ اﻫﻞ دى‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 65‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ددې ﺧﺒـﺮي ﻟـﻪ اور‪４‬ـﺪﻟﻮ ﺣﻴـﺮان‬
‫وو‪＄ ،‬ﮑﻪ ﻟﻴﺪ ﻳ‪ ３‬ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺳ‪７‬ى د ﺟﻨ‪ ，‬ﭘﻪ ډ‪－‬ﺮ ﮐﻲ ﻟـﻪ ‪＄‬ﺎﻧـﻪ‬
‫ډ‪４‬ﺮه ﻣ‪７５‬اﻧﻪ ＊ﻴﻲ‪ ،‬ډ‪４‬ﺮ او ژور ！ﭙﻲ ﺷﻮى دى‪＄ .‬ﻴﻨﻲ ﺧﻠـﮏ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د ﺧﺒﺮي ﭘﻪ اړوﻧﺪ د ﻫﻐﻪ ﭘـﻪ اړه ﻏ‪４８‬ـﺪل او‬
‫د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎر ＇ﺨﻪ ﭘﻪ ﺷﮏ ﮐﻲ وو‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ(‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ووﻳﻞ ‪ :‬ﺧﺪاى او رﺳﻮل ﻳ‪ ３‬ﺗﺮ ﻣﻮږ‪ ،‬زﻣﻮږ ﭘﻪ ﺣـﺎل‬
‫＊ﻪ ﭘﻮﻫ‪８５‬ي‪ ،‬ﭘﻪ دې ﺧﺒﺮو ﮐـﻲ وو ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﺳـ‪７‬ى ﭘـﻪ ‪＄‬ﻤﮑـﻪ‬
‫وﻟﻮ‪４‬ــﺪ‪＇ ،‬ﺮﻧ‪／‬ــﻪ ﭼــﻲ ﻳــ‪ ３‬د ﺗــﻮرو د زﺧﻤﻮﻧــﻮ د درد زﻏــﻢ ﻧــﻪ‬
‫درﻟﻮد ﻧﻮ ﻳ‪ ３‬ﻧ‪５‬ﺰه را واﻳﺴﺘﻪ او ‪＄‬ـﺎن ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻧ‪＋‬ـﻪ ﮐـ‪ .７‬ﺧﻠـﮏ‬
‫ددې ‪請‬ﺤﻨ‪ ３‬ﻟﻴﺪوﻧﮑﻲ وو‪.‬‬
‫ﻳﻮه ﮐـﺲ د ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ‪請‬ـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ ﻟـﻮر‬
‫ﻣﻨ‪６‬ه ﮐ‪７‬ه او ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬ددې ﮐﺲ ﭘﻪ ﺣﺎل ﺧﺒﺮ ﮐ‪ ７‬او وﻳـ‪ ３‬وﻳـﻞ ‪:‬‬
‫ﻓﻼﻧــﻲ ‪＄‬ﺎﻧﻮژﻧــﻪ وﮐــ‪７‬ه‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم د دې ﺧﺒــﺮې ﭘــﻪ‬
‫اور‪４‬ــﺪﻟﻮ ﺳــﺮه ﺑــﻼل ﺗــﻪ دﺳــﺘﻮر ور ﮐــ‪ ７‬ﭼــﻲ ﭘﻮرﺗــﻪ ﺷــﻪ او د‬
‫ﺧﻠﮑﻮ ﭘﻪ ﻣ‪５‬ﻨ‪ ＃‬ﮐﻲ وواﻳﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﭘﺮﺗﻪ ＇ﻮک ﺟﻨﺖ ﺗﻪ ﻧﻪ‬
‫داﺧﻠﻴــ‪８‬ي‪ ،‬ﺧــﻮ ﺧــﺪاى ﺧﭙــﻞ دﻳــﻦ ﺗــﻪ د ﻓﺎﺳــﻖ ﭘــﻪ وﺳــﻴﻠﻪ ﻫــﻢ‬
‫ﮐﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ورﮐﻮي‪！ .‬ﻮﻟﻮ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺧﺒـﺮه واور‪４‬ـﺪه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﭼﻲ ﻫﻢ داﺧﺒﺮه اور‪４‬ـﺪﻟ‪ ３‬وه ﭘـﻪ ﻟـﻮړ‬
‫ﻏ‪ ８‬ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪ :‬د ﺧﺪاى رﺳﻮل رﻳ‪＋‬ﺘﻴﺎ واﻳـﻲ‪ ،‬دﺧـﺪاى رﺳـﻮل‬
‫رﻳ‪＋‬ﺘﻴﺎ واﻳﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 66‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﺧﻴﺒـــﺮ د وروﺳـــﺘ‪ ９‬ﮐـــﻼ ﺗـــﺮ ﻓﺘﺤـــﻲ وروﺳـــﺘﻪ د ﺣﺒﺸـــ‪３‬‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﭼﻲ ﮐﻠﻮﻧﻪ وړاﻧـﺪي ﻣﻬـﺎﺟﺮ ﺷـﻮي وو‪ ،‬راﻏﻠـﻞ او د‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﺸﺮف ﺷﻮل‪.‬‬
‫رﺳــﻮل اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ( د ﻫﻐــﻮى ﻟـﻪ راﺗــ‪＇ ，‬ﺨــﻪ‬
‫زﻳﺎت ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮ‪ ،‬وﻻړ ﺷﻮ او ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ ﻳ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫ﭘـﻪ ﻏ‪５‬ــ‪ ８‬ﮐـﻲ وﻧﻴــﻮ‪ ،‬ﺗﻨــﺪى ﻳـ‪ ３‬ور＊ــﮑﻞ ﮐــ‪ ７‬او وﻳـ‪ ３‬وﻳــﻞ‪ :‬ﻧــﻪ‬
‫ﭘﻮﻫ‪８５‬م د ﺧﻴﺒﺮ ﻟﻪ ﻓﺘﺤ‪ ３‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻢ ﮐﻪ د ﺟﻌﻔﺮ ﻟﻪ راﺗـ‪，‬‬
‫ﻧﻪ‪.‬‬
‫ددې ﻣﻼﻗــﺎت ﺧــﺎﻃﺮه د ﻫﻤــ‪５‬ﺶ ﻟﭙــﺎره د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ( ﭘﻪ ذﻫﻦ ﮐﻲ ﭘﺎﺗﻪ ﺷﻮه‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐ‪ ３‬ور‪＄‬ﻲ او ﻣـﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺗـﻪ‬
‫ﻟﻪ راﺗ‪ ，‬وروﺳﺘﻪ ﺟﻌﻔﺮ ډ‪４‬ﺮ ورﺑﺎﻧﺪي ‪－‬ﺮان وو او د ژوﻧﺪ ﺗـﺮ‬
‫وروﺳــﺘ‪ ９‬ﺷــ‪５‬ﺒ‪ ３‬ﭘــﻮري ﻳــ‪ ３‬دا ﻣﻴﻨــﻪ ﻫﻤﺪاﺳــﻲ ﭘــﻪ زړه ﮐــﻲ‬
‫ورﺳﺮه ﭘﺎﺗﻪ وه‪.‬‬
‫دﺧﻴﺒـﺮ ﺟ‪／‬ــ‪７‬ه ﭘـﺎى ﺗــﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪه او ！ــﻮﻟ‪ ３‬ﮐـﻼوې ﻳــ‪ ３‬ﻓــﺘﺢ‬
‫ﺷﻮې‪ .‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﻬﻮد ﺧﻮار او ذﻟﻴـﻞ ﮐـ‪７‬ل‪ ،‬ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ډ‪４‬ـﺮ‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧــﻪ ﻻس ﺗــﻪ راوړل‪ ،‬د ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧ ـﻮ ﻳــﻮه ﺑﺮﺧــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫)رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( او دوﺳﻰ ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﺗـﻪ ﻳـ‪ ３‬ورﺳـ‪５‬ﺪه او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫وروﺳﺘﻪ داﺳﻼم ﻟﻪ ﻧﻮرو ﻟ‪＋‬ﮑﺮو ﺳﺮه ﻣـﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺗـﻪ و‪－‬ﺮ‪５＄‬ـﺪل‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﻪ ﭘ‪＋５‬ﻪ ﭼﻲ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﻴﺒـﺮ ﮐـﻲ ﻟﻴـﺪﻟ‪ ３‬وه او ﻫﻤ‪５‬ﺸـﻪ ﻳـ‪ ３‬د‬
‫ﻫﻐﻪ ذﻫﻦ ﻣﺸﻐﻮﻻوو‪ ،‬ﭘﻪ زﻫﺮو د ﮐﮑ‪ ７‬ﺷـﻮي ﭘﺴـﻪ ﮐﻴﺴـﻪ وه‬
‫ﭼﻲ د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﭙﺎره راوړل ﺷـﻮ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 67‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ( ﻳـﻮه ﺑﺮﺧـﻪ ﺗـﺮې وﺧـﻮړه ﺧـﻮ‬
‫ﮐﻠﻪ ﭼـﻲ ا‪請‬ـﺤﺎﺑﻮ وﻏﻮ＊ـﺘﻞ ﭼـﻲ وﻳـ‪ ３‬ﺧـﻮري‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرک‬
‫‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪ :‬ﻻس ﭘﻮرﺗﻪ ﮐـ‪７‬ئ دا ﭘﺴـﻪ ﭘـﻪ‬
‫زﻫﺮو ﮐﮑ‪ ７‬ﺷﻮى دى‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ د ﺣﻀﺮ ت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧﺒﺮي‪،‬‬
‫ﻫﻐ‪ ３‬ﻳﻬﻮدې ＊‪％‬ﻲ ﺗﻪ ﭼﻲ دا ﻣﺴﻤﻮم ﭘﺴﻪ ﻳ‪ ３‬راوړى وو‪ ،‬د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( د ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴـﺎ ﺳـﺒﺐ ﺷـﻮې وې او ﻫـﺮ‬
‫وﺧﺖ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬دا ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﻳﻬـﻮدى ＊ـ‪％‬ﻲ‬
‫ﺗﻪ ﮐ‪７‬ې وه ﭼﻲ ﻫﻴ（ﮑﻠﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺎ ﺧـﺪاى ﭘـﻪ ﻣﺎﻣﺴـﻠﻄﻪ ﻧـﻪ ﮐـ‪７‬ي‪.‬‬
‫ددې ‪請‬ﺤﻨ‪ ３‬ﻟﻴﺪﻟﻮ ﻫـﻢ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﺗﺼـﺪﻳﻖ‬
‫او ﻣﺤﺒـــﺖ د ﺣﻀـــﻮر ‪請‬ـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﭘـــﻪ وړاﻧـــﺪي‬
‫زﻳﺎﺗﺎوو‪.‬‬
‫د ﻣــﺪﻳﻨ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻻر ﺑــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻟــﻪ ﻧــﻮرو‬
‫ورو‪１‬ﻮ ＇ﺨﻪ د ﺧﻴﺒﺮ دﻓﺘﺤ‪ ３‬ﭘﻪ اړه ﭘﻮ＊ـﺘﻨﻪ ﮐﻮﻟـﻪ ﭼـﻲ دى ﺑـﻪ‬
‫ور＇ﺨﻪ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ وو او ﻫﻐﻮى ﺑﻪ د ﭘ‪＋５‬ﻮ ＇ﺮﻧ‪／‬ﻮاﻟﻰ ورﺗﻪ واﻳﻪ‬
‫‪.‬د ﺧﻴﺒــﺮ ﭘــﻪ ﻓــﺘﺢ ﮐــﻲ ﻳــ‪ ３‬دﺣﻀــﺮت ﻋﻠــﻰ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟــﻪ‬
‫ﻣ‪７５‬اﻧﻮ ﺧﻮﻧﺪ اﺧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫واﻳﻲ ﮐﻠﻪ ﭼﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗﻪ دﺧﻴﺒﺮ دﻳﻮې ﮐﻼ ﻧﻴﻮل ﺳﺨﺖ‬
‫ﺷــﻮل‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم‪ ،‬ﺣﻀــﺮت ﻋﻠــﻰ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫راوﻏﻮ＊ﺖ ﺗﺮ＇ﻮ د ﺧﻴﺒﺮ د ﻫﻤﺪې ﮐﻼ د ﻓﺘﺤﻪ ﮐﻮﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره د‬
‫ﻳــﻮې ډﻟــﻲ ﻣﺸــﺮي ورﮐــ‪７‬ي‪ .‬ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 68‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ووﻳﻞ ﺷﻮل ﭼﻲ د ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻰ ‪請‬ﺎﺣﺐ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻲ درد‬
‫ﮐﻮي‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ووﻳـﻞ ‪ :‬ﻣﺎﺗـﻪ ﻳـ‪３‬‬
‫راوﻟﺊ‪.‬‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻋﻠــﻰ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ راﻏــﻰ او ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﺧﭙﻠ‪ ３‬ﻣﺒـﺎرﮐﻲ ﺧـﻮﻟ‪ ３‬ﻻړي دﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫ﺳﺘﺮ‪－‬ﻮ ﺗ‪５‬ﺮي ﮐ‪７‬ې او ﻫﻐﻪ ﺳﻤﺪﺳﺘﻲ ﺟﻮړ ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳ‪ ３‬د اﺳﻼم ﺑﻴﺮغ ﭘـﻪ ﻻس ﮐـﻲ واﺧﻴﺴـﺖ‪ ،‬د زﻣـﺮي ﭘـﻪ‬
‫＇‪５‬ﺮ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ د＊ـﻤﻦ ﺣﻤﻠـﻪ وﮐـ‪７‬ه او ﻫﻐـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﭘ‪＋‬ـﻮ واﭼـﺎوو‪.‬‬
‫ﺧـﺪاى ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﺗﻮﻓﻴــﻖ ورﮐـ‪ ７‬ﭼــﻲ ﺧﻴﺒــﺮ ﻓـﺘﺢ ﮐــ‪７‬ي او دا ﻟﻮﻳــﻪ‬
‫ﮐﺎﻣﻴﺎﺑﻲ د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪７‬ي‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ـﻪ ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﺑﻠـﻪ‬
‫ﭘ‪＋５‬ﻪ ﮐﻲ ﭼﻲ ﻳﻮه ﻳﻬﻮدي ﻗﻮﻣﻨﺪان د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘﻪ وړاﻧﺪي‬
‫ﺑﻴﺮغ ﭘﻮرﺗﻪ ﮐ‪７‬ى وو‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﻳ‪ ３‬ﻣﺒﺎرزې ﺗـﻪ ﺑﻠـﻞ او ﺷـﻌﺮ ﻳـ‪３‬‬
‫واﻳــﻪ‪ ،‬ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ ‪＄‬ــﺎن ﻧﺎز‪４‬ــﺪه او ‪請‬ــﺤﺎﺑﻪ دﻫﻐــﻪ ﻟــﻪ ﻻﺳــﻪ ډ‪４‬ــﺮ‬
‫‪＄‬ﻮر‪４‬ﺪﻟﻲ وو د ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻰ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻻس ﻟـﻪ ﭘ‪＋‬ـﻮ‬
‫واﭼﻮل ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( دﺣﻀـﺮت ﻋﻠـﻰ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻻس ددې ﻳﻬﻮدي ﭘﻪ وژﻟﻮ ﻧﺎز‪４‬ﺪه او وﻳﺎړل ﻳ‪.３‬‬
‫ددې ！ﻮﻟﻮ ﭘ‪＋５‬ﻮ اور‪４‬ﺪﻟﻮ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ( ﺗﻨﺪه‬
‫ﻧﻪ ﻣﺎﺗﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻧـﻮرو ﻫﻤ（ﻨ‪／‬ـﻮ د ﻧـﻮرو‬
‫ﭘ‪＋５‬ﻮ ﭘﻮ＊ـﺘﻨﻪ ﮐﻮﻟـﻪ‪ ،‬ددې ﻟ‪５‬ـﻮال وو ﭼـﻲ د ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﺮ ＇ﻨ‪ ，‬وي‪ ،‬دﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرﮐﻲ ＇‪５‬ـﺮې ﺗـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 69‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻟــﻪ ﮐﺘﻠــﻮ ﺑﺮﮐــﺖ ﺗــﺮ ﻻﺳــﻪ او دﻫﻐــﻪ ﻣﻠﮑــﻮﺗﻲ ﺧﺒــﺮو ﺗــﻪ ﭼــﻲ د‬
‫اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﭘـﻪ زړه او ﻏـﻮږ وﻧـﻮ ﮐـﻲ ﻳـ‪＄ ３‬ــﺎى‬
‫ﻧﻴﻮ‪ ،‬ﻏﻮږ وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﺗﻪ ﻟﻪ رﺳـ‪５‬ﺪﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ(‬
‫ﻟﻪ ډ‪４‬ﺮو ﻧﻮرو ا‪請‬ﺤﺎﺑﻮ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻫﻐـﻪ اوﻟﻴﻤـﻪ ﮐـﻲ ﭼـﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د ‪請‬ﻔﻴ‪ ３‬ﺑﻨﺖ ﺣ‪Ｋ‬ﻰ ﺳﺮه ﭼﻲ دﺧﻴﺒـﺮ ﭘـﻪ ورځ ﻧﻴـﻮل‬
‫ﺷــﻮې وه‪ ،‬د ﻧﮑــﺎح ﭘــﻪ ﻣﻨﺎﺳــﺒﺖ ﺟــﻮړه ﮐــ‪７‬ې وه ‪－‬ــ‪６‬ون وﮐــ‪.７‬‬
‫‪請‬ﻔﻴ‪ ３‬ﺑﻲ ﺑـﻲ د ﻗﺮﻳﺸـﻮ ﭘـﻪ وړاﻧـﺪي زﻳـﺎت اﺣﺘـﺮام درﻟـﻮداو‬
‫ﺷﺮﻳﻔﻪ ﻣﻴﺮﻣﻦ وه ‪ ،‬ﻧﻮ‪＄‬ﮑﻪ رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ(‬
‫دﻫﻐـــ‪ ３‬دﺗﺴـــﮑﻴﻦ او اﮐـــﺮام ﻟﭙـــﺎره ورﺳـــﺮه ﻧﮑـــﺎح وﮐـــ‪７‬ه‪ .‬دا‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮرا ﺳﺎده وو ﭼﻲ ﻳﻮازي ډوډۍ ‪ ،‬ﺧﻮرﻣﺎ او ﻏـﻮړي‬
‫ﻳ‪ ３‬درﻟﻮدل‪.‬‬
‫ﮐﻠــﻪ ﭼــﻲ داﺳــﻼم ﻟ‪＋‬ــﮑﺮ ﻟــﻪ ﺧﻴﺒــﺮ ＇ﺨــﻪ را‪－‬ﺮ‪５＄‬ــﺪه‪ ،‬درې‬
‫ﭘ‪ ３＋５‬وﺷﻮې‪ ،‬ﭼﻲ دا درې واړه داﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ(‬
‫ذﻫﻦ ﺳﺎﺗﻠ‪ ３‬او ﻫﻴ＆ ﮐﻠﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻫ‪５‬ﺮوﻟ‪،３‬ﻳﻮه داﭼﻲ ﮐﻠﻪ ﻫﻐﻮى‬
‫ﭘﻪ وادى اﻟﻘـﺮى ﮐـﻲ وﻏﻮ＊ـﺘﻞ اﺳـﺘﺮاﺣﺖ وﮐـ‪７‬ي ‪ ،‬ﻳـﻮ ﻏـﻼم‬
‫ﭼﻲ ﻣﺪﻋﻢ ﻧﻮﻣ‪５‬ﺪه او د ﺑﻨﻰ ﺧﺒﺎب د ﻳﻮه ﮐﺲ ﻟﻪ ﺧﻮا ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺗﻪ ﻫﺪﻳﻪ ورﮐ‪７‬ل ﺷـﻮى وواو د ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرک ‪請‬ـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د اوښ د ﺳـﺎﻣﺎن د ﮐ‪＋‬ـﺘﻪ ﮐﻮﻟـﻮ ﭘـﻪ ﺣـﺎل ﮐـﻲ‬
‫وو‪ ،‬ﻧﺎ＇ﺎﭘــﻪ ﻳــﻮ ﻏﺸــﻰ ﭼــﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣــﻪ ﻧــﻪ وه ﭼﺎووﻳﺸــﺖ او ﻟــﻪ‬
‫ﮐﻮم ﻟـﻮري راﻏـﻰ ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ وﻟ‪５／‬ـﺪ او را واﻳـ‪ ３‬ﭼـﺎوو‪ .‬ﺧﻠﮑـﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 70‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ووﻳﻞ ‪ :‬ﺷﻬﺎدت دي ﻳ‪ ３‬ﻣﺒﺎرک وي ‪ ،‬ﺷﻬﺎدت دي ﻳ‪ ３‬ﻣﺒﺎرک‬
‫وي‪.‬‬
‫ﺧــﻮ ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ووﻳــﻞ‪ :‬ﻫﻐــﻪ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﻧﻪ دى‪ .‬ﭘـﻪ ﺧـﺪاى ﻗﺴـﻢ ﭼـﻲ زﻣـﺎ روح ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺑﻼﮐﻴﻔـﻪ‬
‫ﻻس ﮐﻲ ده‪ ،‬ﻫﻐﻪ ＇ﺎدر ﭼﻲ ﻳ‪ ３‬د ﺧﻴﺒﺮ ﺗﺮ ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧﻮ ﻣﺨﮑـﻲ‬
‫وړى وو‪ ،‬ورﺗﻪ د اور ﻟﻤﺒ‪ ３‬دي ‪.‬‬
‫دې ﺧﺒﺮي ﭘﻪ ﺧﻠﮑـﻮ دوﻣـﺮه اﻏ‪５‬ـﺰ وﮐـ‪ ７‬ﭼـﻲ ﺳﻤﺪﺳـﺘﻲ ﻳـﻮ‬
‫ﮐﺲ ﻻړ دﺑﻮټ ﺑﻨﺪ ﻳ‪ ３‬راووړ او د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ‪請‬ـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺣﻀﻮر ﺗﻪ ورﻏﻰ او وﻳ‪ ３‬وﻳﻞ‪:‬‬
‫داﻣــﻲ د ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧــﻮ ﺗــﺮ ﺗﻘﺴــﻴﻢ وړاﻧــﺪي اﺧﺴــﺘﻰ دى ‪ .‬ان‬
‫ﺣﻀــﺮت ‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ووﻳــﻞ‪ :‬دا ﺗﺴــﻤﻪ د دوژخ ﻟــﻪ‬
‫اوره ده‪.‬‬
‫د ﺳﻔﺮ ﭘﻪ اوږدو ﮐﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳـﻮې درې ﺗـﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪل او‬
‫ﭘــﻪ ﻟــﻮړ ﻏــ‪ ８‬ﻳــ‪ ３‬د اﷲ اﮐﺒــﺮ او ﻻ اﻟــﻪ اﻻ اﷲ ﭘــﻪ وﻳﻠــﻮ ﺷــﺮوع‬
‫وﮐ‪７‬ه‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ )‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﻫﻐﻮى ﺗﻪ وﮐﺘﻞ او وﻳـ‪３‬‬
‫وﻳــﻞ‪＄ :‬ﺎﻧﻮﻧــﻪ ﮐﻨﺘــﺮول ﮐــ‪７‬ئ‪ ،‬ﺗﺎﺳـﻮ ﻫﻐــﻪ ﺧــﺪاى ﻳــﺎدوئ ﭼــﻲ‬
‫اور‪４‬ﺪوﻧﮑﻰ‪ ،‬ﻧﮋدې او ﻫﻐﻪ ﻫﺮ ‪＄‬ﺎى ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﺳﺮه دى‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ( ﺷــﺎﺗﻪ او اﺑﻮﻣﻮﺳــﻰ اﺷــﻌﺮى ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ ＇ﻨــ‪ ，‬روان وو‪،‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرک ‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ اﺑﻮﻣﻮﺳﻰ ﺗﻪ وﮐﺘﻞ او وﻳ‪３‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 71‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬اى ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ! اﺑﻮﻣﻮﺳﻰ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﺒﻴﮏ ﻳﺎ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ(‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﺧﻮ＊ﻮې ﭼـﻲ د ﻳـﻮې ﺟﻤﻠـ‪ ３‬ﭘـﻪ وﻳﻠـﻮ درﺗـﻪ د ﺟﻨـﺖ ﻟـﻪ‬
‫ﺧﺰاﻧﻮ ﻳﻮه ﺧﺰاﻧﻪ و＊ﻴﻢ؟‬
‫اﺑﻮﻣﻮﺳـﻰ ووﻳــﻞ ‪ :‬وﻟــﻰ ﻧــﻪ ﻳــﺎ رﺳــﻮل اﷲ )‪請‬ــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ( زﻣﺎ ﻣﻮر او ﭘﻼر دي ﺗﺮ ﺗﺎ ‪＄‬ﺎر وي‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم ووﻳـﻞ ‪ :‬ﻫﻐـﻪ ﺟﻤﻠـﻪ ﻻ ﺣـﻮل وﻻﻗـﻮة اﻻ‬
‫ﺑﺎاﷲ ده‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه )رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ( ﻫﻐـﻪ ﺟﻤﻠـﻪ ﭘـﻪ ﻫﻤﺎﻏـﻪ ورځ ﻳـﺎده‬
‫ﮐــ‪７‬ه او ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻳــ‪ ３‬د ﻧــﻮرو اذﮐــﺎرو ﺳــﺮه ﻳﻮ‪＄‬ــﺎى‬
‫ﺗﮑﺮاروﻟﻪ‪＇ ،‬ﺮﻧ‪／‬ﻪ ﭼـﻲ ﻳـ‪ ３‬ددې ذﮐـﺮ ﻓﻀـﻴﻠﺖ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ‬
‫)‪請‬ﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ( ＇ﺨـﻪ اور‪４‬ـﺪﻟﻰ وو‪＇ ،‬ـﻮ ﭼـﻲ ژوﻧـﺪى‬
‫وو دا ذﮐﺮ ﻳ‪ ３‬ﮐﺎوو‪.‬‬
‫﴿ ‪﴾ 72‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮ م ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬

‫ﺳﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 73‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣـﺪﻳﻨﻰ ﺗـﻪ ورﺳـﻴﺪ اود ﻧﺒــﻮي ﻣﺴـﺠﺪ ﭘـﻪ ﺻـﻔﻪ ﻛــﻲ‬
‫ﻳﯥ ﭼﻴﺮي ﭼﻲ ﺑﻪ ﺑـﯥ ﻛـﻮره ﺻـﺤﺎﺑﻪ ﻛښﯧﻨﺎﺳـﺘﻞ او وﻳـﺪه ﻛﻴـﺪل‪،‬‬
‫ځﺎى وﻧﻴﻮ او ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﻳـﯥ دﻳﻮځـﺎى اوﺳـﯧﺪﻟﻮ‬
‫دوره ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ دژوﻧﺪ ﺗﺮ ټﻮﻟـﻮ ښـﻜﻠﯥ ﻣﺮﺣﻠـﻪ وه‪ ،‬ﺷـﺮوع ﺷـﻮه‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻬـﺎل اووم ﻫﺠـﺮى ﻛـﺎل وو ﭼـﻲ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﻤـﺮ ﺗـﺮ دﻳـﺮش‬
‫ﻛﻠﻨۍ ﻟﻮړ ﻧﻪ وو‪ .‬ځﻴﺮك ځﻮان‪ ،‬دﻗﻮي ﺣﺎﻓﻈﯥ درﻟـﻮدوﻧﻜﻰ او‬
‫دﻋﻠﻢ او ﭘﻮﻫﻲ ﺗږى وو‪.‬‬
‫ﻏﻮره ﻳﯥ ګڼﻠﻪ ﭼﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻟﻪ ﺧﺒﺮو څﺨﻪ ﺑـﺮﺧﻤﻦ‬
‫ﺷﻲ او دﺧﭙﻞ ژوﻧﺪ ﻟﭙﺎره ﻣﻌﻨﻮى زﯦﺮﻣﻪ ﺟﻮړه ﻛړي‪ .‬ﻫﻴڅ څﯧـﺰ ﻧـﻪ‬
‫وو ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ژوﻧــﺪﻛﻲ ددې ﻛــﺎر ﻣــﺎﻧﻊ ﺷــﻲ‪ .‬ﻫﻐــﻪ ﻗــﺎﻧﻊ او‬
‫داﺳﻲ ځﻮان وو ﭼﻲ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻳﯥ واده ﻧﻪ وو ﻛړى‪ .‬ﭘﻪ ډﯦﺮو ﻛﻤـﻮ‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻮ ﻳﯥ ژوﻧﺪ ﻛﺎوو‪ .‬ﺧﭙﻞ ﻧﻔﺲ ﻳـﯥ داﺳـﻲ روزﻟـﻰ وو ﭼـﻲ‬
‫ﻟــﻮږه‪ ،‬ﻟﻮڅــﻪ او ﺧــﻮاري ﻳــﯥ زﻏﻤــﻼى ﺷــﻮاى او ﭘــﻪ ﭘــﻮره ډول‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺗـﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ وو‪ .‬ﻫﻐـﻪ ﻳـﻮازي ﻳـﻮ ﻫـﺪف درﻟـﻮد‬
‫ﻫﻐﻪ ﻫﻢ ﻋﻠﻢ او ﭘﻪ دﻳﻦ ﻛﻲ ﭘﻮﻫﻪ‪ .‬ددې ﻫﺪف د ﭘـﻮره ﻛﻮﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره‬
‫ﻟﻮﻣړﻧﻲ څﻠﻮر ﻛﻠﻮﻧﻪ ﻳﻮه ﺷﯧﺒﻪ ﻫﻢ د ﺣﻀﻮر ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬
‫څﺨﻪ ﺑﯥ ﭘﺮوا ﻧﻪ ﺷﻮ او د ﻋﻠﻢ د ﻻس ﺗـﻪ راوړﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره ﻳـﯥ ډﯦـﺮي‬
‫ﺳــﺨﺘۍ وزﻏﻤﻠــﯥ‪ .‬ﭘــﻪ ﺻــﺒﺮ او ﺣﻮﺻــﻠﻪ ﺳــﺮه ﻳــﯥ وﻛــﻮﻻى ﺷــﻮل‬
‫ﭼﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم د ﻣﻜﺘـﺐ د ﻏـﻮره ﺷـﺎګﺮداﻧﻮ څﺨـﻪ ﻳـﻮ‬
‫ﺷﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 74‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛـﻲ ﻳـﯥ د اوﺳـﯧﺪﻟﻮ زﻳـﺎت وﺧـﺖ ﻧـﻪ وو ﺗﻴـﺮ ﺷـﻮى‪،‬‬
‫ﭼــﻲ ﺣﺒﻴــﺐ ﺑــﻦ ﻋﻤــﺮو ﺣﻤﻤــﮥ اﻟﺪوﺳــﻰ د دوس دﻗﺒﻴﻠــﯥ ﻣﺸــﺮ ﻟــﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻮ اوﻳﺎ ﻗﻮﻣﻴﺎﻧﻮ ﺳﺮه ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ راﻏـﻰ او د ﺣﻀـﻮر ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه ﺗـﺮ ﻟﻴـﺪﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ ﭘـﻪ اﻳﻤـﺎن ﻣﺸـﺮف‪ ،‬د ﺧﭙﻠـﻲ‬
‫ﻗﺒﻴﻠﯥ ﻟﻪ ﭘﺨﻮاﻧﻴﻮ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺳـﺮه ﻳﻮځـﺎى او د ﻣـﺪﻳﻨﯥ ﭘـﻪ ﻳـﻮه‬
‫ګﻮښﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ واړول‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ راﺗګ څﺨﻪ ډﯦـﺮ ﺧـﻮښ ﺷـﻮ او ﺑـﺎور ﻳـﯥ‬
‫درﻟﻮد ﭼﻲ دﻫﻐﻮى داﻳﻤﺎن راوړﻟﻮ ﻻﻣﻞ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم د‬
‫ﺧﻴﺒﺮ د ورځﻲ دﻋﺎ ده‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ زړه او ﻏﻮږﻧﻮ د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫ﺧﺒــﺮي اورﯦــﺪې‪ ،‬ﭘــﻪ څــﻪ ﭼــﻲ ﺑــﻪ ﻧــﻪ ﭘﻮﻫﯧــﺪه ﭘﻮښــﺘﻨﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﺗــﺮې‬
‫ﻛﻮﻟﻪ او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺳﺎﺗﻠﯥ‪ .‬ﻟـﻮﻣړى څﻴـﺰ ﭼـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ﭘﻪ ﺧﻮرا ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻲ زده ﻛـړ د ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ د ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﻮﻟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻪ وه‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې اﺳﺎس ﻳﯥ ﻟﻤﻮﻧځ اﺻﻼح او ﭘﻪ ﭘﻮره ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻳﯥ د ﻫﻐﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرك ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ څﯧﺮ ادا ﻛﺎوو‪.‬ﻟﻪ دې ﺳﺮه ﻳـﯥ ﭘـﻪ‬
‫ﺣﻴﺮاﻧـــﻮوﻧﻜﻰ ډول دﻗـــﺮان ﻛـــﺮﻳﻢ ﭘـــﻪ ﻳـــﺎدوﻟﻮ ﺷـــﺮوع وﻛـــړه‪ ،‬د‬
‫ﻗﺮاﻧﻜﺮﻳﻢ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ او ﺳﻮرﺗﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ څﺨﻪ زده ﻛﻮل او دﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك ﭘـﻪ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻳـﺎدول‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ ﻟــﻪ اﺻــﺤﺎﺑﻮ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻏﻮښــﺘﻞ څــﻮ ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻗــﺮان ﻛــﺮﻳﻢ‬
‫ورزده ﻛـــړي او د ﻫﻐـــﻪ د ښـــﻪ ﻳـــﺎدوﻟﻮ ﻟﭙـــﺎره ورﺗـــﻪ دﻋـــﺎ وﻛـــړي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻟږ وﺧﺖ ﻛﻲ د رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 75‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ ډﯦﺮو اﺻﺤﺎﺑﻮ ﺳﺮه وﭘﯧﮋﻧﺪل‪ ،‬د ﻫﻐـﻮى ﻧـﻮم‪ ،‬ځـﺎى‬
‫او ﻫﻐــﻪ ﺗﻜﻠﻴﻔﻮﻧــﻪ ﭼــﻲ دوى د اﺳــﻼم ﭘــﻪ ﻻر ﻛــﻲ ﺗﯧــﺮ ﻛــړي وو‪،‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﯧﮋﻧـــﺪل‪ .‬ﻛﻠـــﻪ ﻛﻠـــﻪ ﺑـــﻪ اﻧـــﺲ ﺑـــﻦ ﻣﺎﻟـــﻚ ﺗـــﻪ ﭼـــﻲ ﭘـــﻮه‬
‫اوﻫﻮښﻴﺎر ځﻮان او درﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻮﻣړﻧﻰ‬
‫ﺧــﺪﻣﺘګﺎر وو ‪ ،‬ورﺗــﻪ او ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ څﺨــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ د ﻫﻐــﻮ ﭘﯧښــﻮ او‬
‫ﺧﺒﺮوﻧﻮ ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺑﺎﻧـﺪي د‬
‫ﻫﺠﺮت ﭘﻪ ﺷﺮوع ﻛﻲ ﺗﯧـﺮي ﺷـﻮې وې‪ ،‬ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟـﻪ او ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ورﺗــــﻪ دا ﺣــــﺎﻻت ﺑﻴــــﺎﻧﻮل‪ ،‬اﺑــــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــــﻰ اﷲ ﻋﻨــــﻪ ﺑــــﻪ ﭘــــﻪ‬
‫ﺧﻮراﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ورﺗﻪ ﻏﻮږ ﻧﻴﻮه‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟﻴــﺪل ﭼــﻲ ﻋﺒــﺪاﷲ ﺑــﻦ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد او ﻣﻮر ﻳﯥ دﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻛـﻮر ﺗـﻪ‬
‫ډﯦــﺮ ﺗــګ راﺗــګ ﻛــﻮي‪ ،‬ﻓﻜــﺮ ﻳــﯥ وﻛــړ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻮى دواړه د ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرك ﺧﺪﻣﺘګﺎران دي‪ ،‬ﺧﻮ وروﺳﺘﻪ ﭘﻮه ﺷﻮ ﭼﻲ داﺳﻲ ﻧﻪ ده‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻴﻠﻪ درﻟﻮده ﭼـﻲ اﺑـﻦ ﻣﺴـﻌﻮد‪ ،‬اﻧـﺲ ﺑـﻦ ﻣﺎﻟـﻚ او‬
‫ﻧﻮر ﻧﮋدې ﺻﺤﺎﺑﻪ ﭼﻲ ﻛﻮم ځﺎي د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﭘـﻪ وړاﻧـﺪي‬
‫ﻟــﺮي دي ﻳــﯥ ﻫــﻢ وﻟــﺮي‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗــﻪ رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﺗــﺮ‬
‫ټﻮﻟﻮﺧﻠﻜﻮ ګﺮان وو‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﺗﺮ ﺧﭙﻞ ځﺎن ﻫﻢ او ﻫﺮ وﺧﺖ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه وو د ﻧﯧﻜﺒﺨﺘــﻲ او ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﺗــﺮې ﺟــﺪا ﺷــﻮ د وﯦــﺮي‬
‫اﺣﺴﺎس ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻛـﺎوو او ﭘـﻪ ښـﻜﺎره ډول ﻳـﯥ دا ﻣﻄﻠـﺐ ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ورﺳـﺎوو او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬اى داﷲ‬
‫رﺳﻮل ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ! ﻛﻠﻪ ﭼﻲ دي وﻳﻨﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﻛﯧـږم‬
‫او ﺳــﺘﺎ ﻟﻴــﺪل ﻣــﻲ د ﺳــﺘﺮګﻮ دﺳــړﯦﺪو ﺳــﺒﺐ ګﺮځــﻲ‪ .‬رﺳــﻮل اﷲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 76‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻫـﻢ ﭼـﻲ دﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ رﻳښـﺘﻴﻮﻟﻲ ﭘـﻮه ووﻣﻴﻨـﻪ‬
‫ﻳﯥ ورﺳﺮه ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻫﺮ وﺧﺖ ﺑﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﭘﻪ ورﻳﻦ ﺗﻨﺪي ﻣﺨـﺎﻣﺦ‬
‫ﻛﯧـﺪه‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻳـﻮازي ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﺳـــﺮه ﻣﻴﻨـــﻪ ﻧـــﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـــﻲ ﻟـــﻪ ټـــﻮل اﻫـــﻞ ﺑﻴـــﺖ او ﻧـــﻮرو‬
‫اﺻﺤﺎﺑﻮ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻫﻢ ﻣﻴﻨﻪ درﻟﻮده ځﻜﻪ ﭼﻲ ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ګﺮان ول‪ ،‬ﺣﺘﻰ واړه ﻣﺎﺷـﻮﻣﺎن ﭼـﻲ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ ﺑــﻪ ورﺳــﺮه ﻣﻴﻨــﻪ ﻛﻮﻟــﻪ ﭘــﻪ ده ګــﺮان وو او ﻣﻴﻨــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ورﺳــﺮه‬
‫ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ﭘﻪ ځﺎﻧګړي ډول ﺣﺴﻦ او ﺣﺴﻴﻦ د ﻋﻠﻰ رﺿﻰ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ‬
‫ﻋﻨﻪ زاﻣﻦ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﺒﺎس او ﻧﻮر ﻣﺎﺷﻮﻣﺎن‪.‬‬
‫د ﺣﻀـــﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﻣﻴﻨـــﻪ ﻟـــﻪ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﺳـــﺮه ددې ﺳـــﺒﺐ ﺷـــﻮ ه ﭼـــﻲ ﻫﻐـــﻪ ﺧﭙـــﻞ ځـــﺎن‬
‫ﻧﯧﻜﻤﺮﻏــــﻪ وﺷــــﻤﯧﺮي‪ ،‬ځﻜــــﻪ د ژوﻧــــﺪ وروﺳــــﺘۍ ارزو ﻳﻌﻨــــﻰ د‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه ﻟﻴــﺪﻟﻮ او دﻋﻠــﻢ او‬
‫ﭘﻮﻫﻲ زده ﻛﻮل د ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ‪.‬‬
‫ﻳﻮازي ﻳﻮه څﯧﺰ ﻫﻐﻪ ډﯦـﺮ ځـﻮراوو او دﻫﻐـﻪ داﺧﻠـﻲ ﭘـﺎﻛﻲ ﻳـﯥ‬
‫ځﻴږوﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻫﻢ دا ﭼﻲ ﻣﻮر ﻳﯥ ﻻ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﭘﻪ ﺷـﺮك ﻛـﻲ ﭘـﺎﺗﻲ وه‬
‫او ﭘﻪ ﺧﺪاى او د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ رﺳـﻮل ﻳـﯥ ﻟـﻪ اﻳﻤـﺎن راوړﻟـﻮ څﺨـﻪ ﻣﻨـﻊ‬
‫ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻫﻐﻪ ﻫﺮ وﺧﺖ اﺳﻼم ﺗﻪ دﻋﻮت ﻛﻮﻟﻪ ﺧﻮ ﻫﻐﯥ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫دﺧﻴﺒﺮ ﻟﻪ ﻓﺘﺤﯥ ﺗﺮ راګﺮځﯧﺪو وروﺳﺘﻪ ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫـﺮ څـﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻲ ﻳﺎ ﻟﻴﺪﻟﻲ وو ﻛﻮم ﭼﻲ دﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ د رﺳــﺎﻟﺖ ﭘــﻪ رﯦښــﺘﻴﻨﻮﻟﻰ او ﺻــﺪاﻗﺖ ﻳــﯥ دﻻﻟــﺖ ﻛــﺎوو‪،‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 77‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻲ ﻣﻮر ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ .‬ﭘـﻪ ځـﺎﻧﻜړي ډول د زﻫـﺮﺟﻦ ﭘﺴـﻪ ﻛﻴﺴـﻪ‬
‫ﭼﻲ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ راوړل ﺷﻮ‪ .‬ﺧﻮ ﻣـﻮر‬
‫ﻳﯥ ﻫﻤﺪاﺳﻲ د ﭘﻼر او ﻧﻴﻜﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ دﻳـﻦ وﻻړه وه او ﻟـﻪ ﻣﺴـﻠﻤﺎن‬
‫ﻛﻴــﺪﻟﻮ ﻳــﯥ ﻣﻨــﻊ ﻛﻮﻟــﻪ او وﻳــﻞ ﻳــﯥ ‪ :‬څــﻮ ﭼــﻲ ژوﻧــﺪۍ ﻳــﻢ‪ ،‬ذى‬
‫اﻟﺨﻠﺼﻪ ﻟﻤﺎﻧځﻢ‪.‬‬
‫ﻟﻪ دې ﺳﺮه ﺳﺮه اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ دﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻟـﻮر د ﻫﻐـﯥ ﻟـﻪ دﻋـﻮت ﻛﻮﻟـﻮ څﺨـﻪ ﻻس ﭘـﻪ ﺳـﺮ او ﻣـﺎﻳﻮس ﻧـﻪ‬
‫ﺷﻮ او ﻫﺮه ورځ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻫﻐـﯥ ﺗـﻪ ﻗﺴـﻢ ورﻛـﺎوو ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﺧـﺪاى او‬
‫رﺳﻮل ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻳـﯥ اﻳﻤـﺎن راوړي‪ .‬ﻫﻐـﯥ ﻧـﻪ ﻳـﻮازي‬
‫اﻳﻤــﺎن را ﻧــﻪ ووړ ﺑﻠﻜــﻲ ﻳــﻮه ورځ ﭘــﻪ ﻗﻬــﺮ ﺷــﻮه او د رﺳــﻮل اﻛــﺮم‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﭙﻜﺎوى ﻳﯥ وﻛړ‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ددې ﺧﺒـــﺮې ﭘـــﻪ اورﯦـــﺪﻟﻮ ﺧـــﻮرا‬
‫وځﻮرﯦﺪ او وډارﯦﺪ ﭼﻲ ﻫﺴﻲ ﻧﻪ ددې ګﺴﺘﺎﺧﻲ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دﻫﻐـﻪ د‬
‫ﻣـﻮر او ﺣﺘـﻰ دده ﻟﭙـﺎره ﭼـﻲ ددې ﺑـﯥ اﺣﺘﺮاﻣـﻲ ﺳـﺒﺐ ﺷـﻮى دى‬
‫ﻋﺬاب ﻧﺎزل ﺷﻲ‪ .‬ﻟـﻪ دې اﻣﻠـﻪ ﻟـﻮى ﻏـﻢ او ﭘﺮﯦښـﺎﻧﻲ ﭘـﻪ ﻏﯧـږ ﻛـﻲ‬
‫واﺧﻴﺴــﺖ او ددې ﻣﺸــﻜﻞ دﻟــﺮي ﻛﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره ﻳــﯥ ﻟــﻪ ﺣﻀــﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ ﻫﻤﻜـﺎر ﻧـﻪ ﻟﻴـﺪ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺗﯧـﺰي‬
‫ﺳـــﺮه د ﻫﻐـــﻪ ﻣﺒـــﺎرك ﭘـــﻪ ﻟـــﻮر روان ﺷـــﻮ‪ ،‬ﻣﺴــﺠﺪ ﺗـــﻪ ﻟـــﻪ ﻧﻨﻮﺗﻠـــﻮ‬
‫وروﺳﺘﻪ ﭼﻲ اوښﻜﻮ ﻳﯥ ﻣﺦ او ګﻴﺮه ﻟﻤﺪه ﻛـړې وه‪ ،‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺳﻼم واﭼﺎوو او ورﺳﺮه ﻛﯧﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ :‬څﻪ ﭘﯧښﻪ ﺷﻮې ده؟‬
 ‫﴿ ‪﴾ 78‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ ﻏﻤګــﻴﻦ اواز ووﻳــﻞ‪ :‬ﻧــﻦ ﻣــﻲ ﻣــﻮر اﺳــﻼم ﺗــﻪ را‬
‫دﻋﻮت ﻛړه‪ ،‬وﻳﯥ ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻪ او د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺳﺮ ﻳﯥ ﺳﺘﺎﺳﻮ ﭘﻪ اړه ﺑـﺪي‬
‫ﺧﺒﺮي وﻛړې‪ ،‬دﻋﺎ وﻛړه ﭼﻲ ﺧﺪاى ﻣﻲ ﻣﻮر ﻫﺪاﻳﺖ ﻛړي‪.‬‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﻫﻐﻪ ﻏﻮښـﺘﻨﻪ وﻣﻨﻠـﻪ‪،‬‬
‫ﻻﺳــﻮﻧﻪ ﻳــﯥ داﺳــﻤﺎن ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﭘﻮرﺗــﻪ ﻛــړل او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ﺧﺪاﻳــﻪ!‬
‫داﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻮر ﺗﻪ ﻫﺪاﻳﺖ وﻛړې‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ دې ﻧﻪ ډﯦﺮ ﺧﻮښ ﺷﻮ‪ ،‬ﭼـﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻳﯥ ﻣﻮر ﺗﻪ دﻫﺪاﻳﺖ دﻋﺎ وﻛړه‪ .‬ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨـﻪ ﻳـﯥ اﺟـﺎزه وﻏﻮښـﺘﻪ ﺗـﺮ څـﻮ ﻳـﯥ ﻣـﻮر ﺗـﻪ ﻻړ‬
‫ﺷــﻲ او د ﻫﻐــﻪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻟــﻪ ددې دﻋــﺎ زﯦــﺮى ﭘــﺮې وﻛــړي‪ ،‬ﺧــﻮ‬
‫ﻣﺨﻜﻲ ﻟﻪ دې ﻧﻪ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﻛـﻮر ﺗـﻪ ورﺳـﯧږي اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـﯥ ﻛـﺎر‬
‫وﻛړ‪ ،‬د ﺧﭙﻞ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﻋـﺎ ﻳـﯥ ﻗﺒﻮﻟـﻪ ﻛـړه او اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳـﯥ د ﻣـﻮر‬
‫دﻫﺪاﻳﺖ ﻟﭙﺎره د ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ وړ وګﺮځﺎوو‪ ،‬ځﻜﻪ ﻛﻠﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻟﻪ ﻛﻮر څﺨﻪ ﭘﻪ ډﯦﺮه ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻲ ﺳـﺮه ووت‪ ،‬ﻣـﻮر ﻳـﯥ د ﻫﻐـﻪ څـﻪ ﭘـﻪ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻛﻲ ﺷـﻮه ﭼـﻲ زوى ﻳـﯥ ورﺗـﻪ دﻋـﻮت ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـﯥ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل زړه روښﺎﻧﻪ او دﺣﻖ ﭘﻪ ﻟـﻮر ﻳـﯥ ﻫـﺪاﻳﺖ ﻛـړه‪ ،‬ژﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﺷﻮه او ﺷﺎﻫﺪي ﻳﯥ ووﻳﻠﻪ‪:‬‬
‫) اﺷﻬﺪ ان ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ واﺷﻬﺪ ان ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ(‬
‫ﻟــﻪ دې اﻣﻠــﻪ ﻳــﯥ ﻛﻔــﺮ ﭘــﻪ اﻳﻤــﺎن‪ ،‬ﺳــﺨﺖ زړﻳﺘــﻮب ﭘــﻪ ﻧﺮﻣـﻲ او‬
‫دښـﻤﻨﻲ ﻳـﯥ ﭘـﻪ دوﺳـﺘﻲ ﺑﺪﻟـﻪ ﺷـﻮه‪ .‬ﭘـﻪ ﺗﯧـﺰي ﻻړه ﭼـﻲ ﻏﺴـﻞ او‬
‫دﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻟﻪ ﭼټﻠﻴﻮ ﺳﺮه ﻣﺨﻪ ښﻪ وﻛړي او اﻳﻤﺎن ﭼﻲ ښـﻜﺎره او‬
‫ﭘټ ﻳﯥ ﭘﺎك دي ﭘﻪ ﻏﯧږ ﻛﻲ وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 79‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛـﻮر ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪ د اوﺑـﻮ د ﺗﻮﻳﯧـﺪﻟﻮ ﻟـﻪ اواز‬
‫څﺨﻪ ﭘﻮه ﺷﻮﭼﻲ ﻣﻮر ﻳﯥ ﻏﺴﻞ ﻛﻮي‪ ،‬ودرﻳﺪ ﭼـﻲ ﻣـﻮر ﻳـﯥ ﻛـﺎر‬
‫ﭘــﺎى ﺗــﻪ ورﺳــﻮي‪ .‬ﻣــﻮر ﻳــﯥ ﻛــﺎﻟﻲ واﻏﻮﺳــﺘﻞ او ﻣﺨﻜــﻲ ﺗــﺮ دې‬
‫ﭼﻲ ټﻴﻜﺮى ﭘﻪ ﺳﺮ ﻛړي ﭘﻪ اوﺑﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻏﻮټﻪ ﻛړ او ﺷـﺎﻫﺪي ﻳـﯥ‬
‫ووﻳﻠﻪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ددې ﺻﺤﻨﯥ ﻟﻪ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺣﻴﺮان ﺷﻮ ‪ ،‬ﭘﻪ ﺗﯧﺰي ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ‬
‫ځﺎﻳــﻪ وﺧﻮځﯧــﺪ او ﺑــﯥ ﻟــﻪ دې ﭼــﻲ ودرﯦــږي او ﻟــﻪ ﻣــﻮره ﭘﻮښــﺘﻨﻪ‬
‫وﻛــــړي ﭼــــﻲ څــــﻪ وﺷــــﻮل ﭼــــﻲ ﻣﺴــــﻠﻤﺎﻧﻪ ﺷــــﻮه ؟ د ﺣﻀــــﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺻــﻠﻰ اﷲ ﺣﻀــﻮر ﺗــﻪ وګﺮځﯧــﺪ ﺗــﺮ څــﻮ ﻳــﯥ دﺧﭙﻠــﻲ ﻣــﻮر د‬
‫اﺳـﻼم ﻟــﻪ راوړﻟــﻮ څﺨــﻪ ﺧﺒــﺮ ﻛـړي‪ .‬دا ځــﻞ ﭘــﻪ داﺳــﻲ ﺣــﺎل ﻛــﻲ د‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ﺣﻀﻮر ﺗﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﺷـﻮ ﭼـﻲ ﻟـﻪ ډﯦـﺮي ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲ ﻳـﯥ‬
‫ژړل‪ ،‬ﺳﻼم ﻳـﯥ واﭼـﺎوو او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬زﯦـﺮى‪ ،‬دﺧـﺪاى رﺳـﻮﻟﻪ‪،‬‬
‫ﺧــﺪاى ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﺳﺘﺎﺳــﻮ دﻋــﺎ ﻗﺒﻮﻟــﻪ ﻛــړه او ﻣــﻮر ﻣــﯥ ﻳــﯥ ﻫــﺪاﻳﺖ‬
‫ﻛړه‪ .‬د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﯧﺮه ددې ﺧﺒـﺮي ﭘـﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻮ ﺳﺮه وځﻠﯧـﺪه او ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻪ ﺷـﻮ د ﺧـﺪاى ﺣﻤـﺪ او ﺷـﻜﺮ‬
‫ﻳﯥ ﭘﻪ ځﺎى ﻛړل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻮﻗﻊ ﻏﻨﻴﻤﺖ وﺑﻠﻠﻪ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ دﻋﺎ‬
‫وﻛړه ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﺎ او ﻣﻮر ﻣﻲ د ﻣﺆﻣﻴﻨـﻮ ﺑﻨـﺪګﺎﻧﻮ ﻣﺤﺒـﻮب‬
‫وګﺮځﻮي او ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻨﺪګﺎن زﻣﻮږ ﻣﺤﺒﻮب وګﺮځﻮي‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ووﻳﻞ‪ :‬اې ﺧﺪاﻳﻪ ! ﺳﺘﺎ‬
‫دا وړوﻛﻰ ﺑﻨﺪه او ﻣﻮر ﻳﯥ د ﻣﺆﻣﻨﻮ ﺑﻨﺪګﺎﻧﻮ ﻣﺤﺒـﻮب او ﻣـﺆﻣﻦ‬
‫ﺑﻨﺪګﺎن ددوى ﻣﺤﺒﻮب وګﺮځﻮې‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 80‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ددې دﻋــﺎ وروﺳــﺘﻪ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧــﻮرا ﺧــﻮښ ﺷــﻮ‪ ،‬ځﻜــﻪ دا ورځ ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ښــﻜﻠﯥ او ﻧــﻪ‬
‫ﺣﯧﺮﯦﺪوﻧﻜﯥ وه او ﻟﻪ ﺧﻴﺒﺮ ﻧﻪ راوروﺳﺘﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ژوﻧﺪ ﻛﻲ دوﻫﻤﻪ‬
‫او ﺑﻬﺘــﺮه ورځ وه‪ .‬ځﻜــﻪ ﭘــﻪ دې ورځ ﻳــﯥ د ﻣــﻮر ﭘــﻪ ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﯧﺪﻟﻮ‬
‫ﺳﺮه دزړه ﻟﻮى ﻏﻢ ورك او ﻟﻮى ﻧﻌﻤﺖ ﻳﯥ ﺗـﺮ ﻻﺳـﻪ ﻛـړ او ﻫﻐـﻪ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ دﻋﺎ وه ﭼﻲ وﻳـﻞ ﻳـﯥ ‪ :‬ﺧﺪاﻳـﻪ‬
‫ﻣﺆﻣﻨــﺎن د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه او دﻫﻐــﻪ د ﻣــﻮر ﻣﺤﺒــﻮب او ﻫﻐــﻮى د دوى‬
‫ﻣﺤﺒﻮب وګﺮځﻮې‪.‬‬
‫ﻟﻪ دې ﻧﻪ ﺣﯧﺮﯦﺪوﻧﻜﯥ او ﺗـﺎرﻳﺨﻲ ورځـﻲ وروﺳـﺘﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ډﯦﺮ وﺧﺖ ژوﻧﺪ وﻛړ او وﻳـﯥ ﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ څﻨګـﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ دﺧﭙـﻞ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ دﻋـﺎ دده ﭘـﻪ ﺣـﻖ ﻛـﻲ ﻗﺒﻮﻟـﻪ ﻛـړې وه او ﻫـﺮ‬
‫وﺧﺖ ﺑﻪ ﻳﯥ دا ﺧﺒـﺮه ﻳﺎدوﻟـﻪ ﭼـﻲ‪ :‬د ﺧـﺪاى ﭘـﻪ ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻲ ﭼـﻲ ﻫـﺮ‬
‫ﻣﺆﻣﻦ ﻣﻲ ﻧﻮم واوري‪ ،‬ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ زه ﻳﯥ ﻧـﻪ ﻳـﻢ ﻟﻴـﺪﻟﻰ‪ ،‬ورﺑﺎﻧـﺪي‬
‫ګﺮان ﻳﻢ‪.‬‬
‫د ﻣﻮر ﻟﻪ اﻳﻤﺎن راوړﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺴـﺎس ﻛـړه ﭼـﻲ‬
‫ﻫﻴڅ ﻏﻢ‪ ،‬ﭘﺮﯦښﺎﻧﻲ او ﻣﺸﻜﻞ دﻫﻐﻪ ﭘـﻪ وړاﻧـﺪي وﺟـﻮد ﻧـﻪ ﻟـﺮي‪،‬‬
‫ﻧﻮځﻜﻪ ﻳﯥ ټﻮل ﺣﻮاس ﺳﺘﺮګﻲ ‪ ،‬ﻏﻮږوﻧﻪ او زړه ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛړل‪ ،‬ﺗﺮ څـﻮ ﭘـﻪ ﭘـﻮره ډول اﺳـﻼم‬
‫وﭘﯧﮋﻧﻲ او ﻋﻠﻢ زده ﻛړي‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﯥ ورځـﻲ را ﭘـﻪ دې ﺧـﻮا ﻳـﯥ ﺧﭙﻠـﻪ ﺗﻮﺟـﻪ دوو ﺷـﻴﺎﻧﻮ ﺗـﻪ‬
‫واړوﻟﻪ‪:‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 81‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫‪ - 1‬د ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ د ﻫﻐﻮ اﻳﺎﺗﻮﻧﻮ ﻳـﺎدول او ﭘـﺮې ﭘﻮﻫﻴـﺪل ﭼـﻲ‬
‫ﻟﻪ دې وروﺳﺘﻪ ﭘﻪ ﺣﻀﻮر ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزﻟﯧږي‪.‬‬
‫‪ - 2‬د ﺣﻀـــﺮت ﻣﺤﻤـــﺪ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ د اﺣـــﺎدﻳﺜﻮ‪،‬‬
‫وﻳﻨــــﺎوو او ﻧﺼـــــﻴﺤﺘﻮﻧﻮ ﻳــــﺎدول او ورﺑﺎﻧـــــﺪي ﭘﻮﻫﯧــــﺪل ﭼـــــﻲ‬
‫اﺻﺤﺎﺑﻮﺗﻪ ﻳـﯥ ﻛـﻮل‪ ،‬ﺑـﯥ ﻟـﻪ دې ﭼـﻲ ﻳـﻮه ﻛﻠﻤـﻪ ﻫـﻢ ﺗـﺮې ﺑﯧځﺎﻳـﻪ‬
‫ﺷـﻲ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ دﻫﻐــﻮ اﻳـﺎﺗﻮﻧﻮ ﻳــﺎدول ﭼــﻲ ﺗـﺮ دې وړاﻧــﺪي ﭘــﻪ‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻧــﺎزل ﺷــﻮي وو او ﻫﻐــﻪ‬
‫ﺧﺒﺮي ﭼﻲ ﻣﺨﻜﻲ ﻳـﯥ اﺻـﺤﺎﺑﻮ ﺗـﻪ ﻛـړې وې‪ ،‬د ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك ﻟـﻪ‬
‫ﺗﯧﺮ ﺳﻴﺮت او دﻫﻐﻪ دژوﻧﺪ ﻟﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ورځﻮ ﺳﺮه‪.‬‬
‫ددې دوو ﻣﻮﺧﻮ ﻟﭙﺎره وو ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ژوﻧﺪ ټـﻮﻟﻲ ورځـﻲ‬
‫او د ﺷﭙﻮڅﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻟﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه‬
‫ﺗﯧﺮوﻟــﯥ او ﻫــﺮ وﺧــﺖ ﺑــﻪ ورﺳــﺮه وو‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرك ﭘــﻮري ﻳــﯥ‬
‫ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﺎوو او ﻗﺮاﺋﺖ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻏﻮږ ﻧﻴـﻮ‪ ،‬ﺳـﻬﺎر او ﻣﺎښـﺎم ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺳــﺮه وو‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه ﻳﻮځــﺎى اﺻــﺤﺎﺑﻮ ﻟﻴــﺪﻟﻮ او دﻧﺎروﻏــﺎﻧﻮ‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻲ ﺗﻪ ﺗـﻮ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺳـﺮه ﻳـﯥ د ﺟﻨـﺎزو د ﻣﺮاﺳـﻤﻮ ﭘـﻪ ﺗـﺮ ﺳـﺮه‬
‫ﻛﻮﻟــﻮ ﻛــﻲ ګــډون ﻛــﺎوو‪ .‬د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﻛﺎروﻧــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ‬
‫ﻛــﻮل‪ ،‬ﭼــﺎﭼﻲ ﺑــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﻏﻮښــﺖ‪ ،‬ده ﺗــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻏــږ‬
‫ورﻛـــﺎوو او دﻫﻐـــﻪ دﺳـــﺘﻮروﻧﻪ او ﭘﻴﻐﺎﻣﻮﻧـــﻪ ﺑـــﻪ ﻳـــﯥ ﺧﻠﻜـــﻮ ﺗـــﻪ‬
‫رﺳﻮل‪.‬‬
‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ذﻫﻦ دﻫﻐﻪ دﻓﺘﺮ ﭘﻪ څﯧـﺮ وو ﭼـﻲ د ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧـﺎﻃﺮې‪ ،‬ﭘﯧښـﯥ او ورځﻨـﻲ ﺣـﺎﻻت ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫دﻗﻴﻘﺎً ﭘﻜﻲ ﺛﺒﺖ ﻛﻮل‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 82‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻟــﻮړ ﻫﻤــﺖ‪ ،‬ځــﺎﻧګړې ﺣــﺎﻓﻈﯥ‪ ،‬دﻗﻴــﻖ ﻓﻬــﻢ‪ ،‬د ﻋﻠــﻢ دﻻﺳــﺘﻪ‬
‫راړﻟﻮ ﻟﭙـﺎره ﻟـﻮږه‪ ،‬ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﻛـﺎروﻧﻮ ﻛـﻲ ﻧـﻪ ﻣﺸـﻐﻮﻟﻮاﻟﻰ‪ ،‬ﭘـﻮره‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺖ او د دﻧﻴﺎ ﻟﻪ دار ﻣﺪار ﺳﺮه ﻧﺎ ﻟﯧﻮاﻟﺘﻴـﺎ‪ ،‬ﻟـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳـﺮه‬
‫ﭘﻪ دې ﻣﻬﻢ ﻛﺎر ﻛﻲ ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ددې ټﻮﻟﻮ ﭘﻪ ﺳﺮﻛﻲ‪ ،‬ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬
‫ﺳــﺮه د ﻫﻐــﻪ ﻣﻴﻨــﻪ وه ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ ﻋﻮاﻃــﻒ او اﺣﺴﺎﺳــﺎت ﻳــﯥ ﭘــﻪ‬
‫ﺟﻮش راوړل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﭘﻪ وړاﻧـﺪي ﻟـﻮړ‬
‫ﻣﻘﺎم درﻟﻮد او دﻫﻐﻪ دګﺮاﻧښﺖ وړ ګﺮځﯧﺪﻟﻰ وو‪ .‬ﻟـﻪ ﻋﻠـﻢ ﺳـﺮه د‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻴﻨﻪ د ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻰ‬
‫ﺳﺒﺐ ﺷﻮې وه او اﺻﺤﺎﺑﻮ ﺗـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ وﻳـﻞ ﭼـﻲ ده ﺗـﻪ ﻗـﺮان ﻛـﺮﻳﻢ‬
‫ور زده ﻛړي او ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﺑـﻪ ﻳـﯥ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه وﻧـﻪ ﻟﻴـﺪ‪ ،‬ﭘﻠټﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻛﻮﻟﻪ او څﻮك ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﯧږه ﭼـﻲ وﻳـﯥ ﻣـﻮﻣﻲ‪.‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﺑـﻪ ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤـــﺪ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﻣﺴـــﺠﺪ ﺗـــﻪ راﺗﻠـــﻰ ﻧـــﻮ ﺑـــﻪ ورﺗـــﻪ‬
‫ورﻏﻰ‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺟﻮﻣــﺎت ﺗــﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮ‪ ،‬ﺧﻮ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳـﯥ وﻧـﻪ ﻟﻴـﺪ‪ .‬ﺷـﺎوﺧﻮاﻳﯥ وﻛﺘـﻞ او ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ ﻧـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﻣﺴـﺠﺪ ﻛـﻲ ول وﭘﻮښـﺘﻞ‪ :‬ﺗﺎﺳـﻮ دوﺳـﻰ‬
‫ځﻮان ﻧﻪ دى ﻟﻴﺪﻟﻰ؟ ﭼﺎ ځﻮاب ورﻧـﻪ ﻛـړ‪.‬ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د دوﻫﻢ او درﻳﻢ ځـﻞ ﻟﭙـﺎره وﭘﻮښـﺘﻞ‪ :‬ﭼـﺎ دوﺳـﻲ‬
‫ځﻮان ﻧﻪ دى ﻟﻴﺪﻟﻰ؟ ﻫﻐﻮى ووﻳﻞ ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﻳﻮ ﻛﺲ ﭼـﻲ ﻟﻤـﻮﻧځ ﻳـﯥ‬
‫ﻛــﺎوو‪ ،‬د ﻟﻤﺎﻧځــﻪ ﻟــﻪ ﺧﻼﺻــﯧﺪﻟﻮ وروﺳــﺘﻪ ﻳــﯥ ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 83‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬اى دﺧﺪاى رﺳﻮﻟﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﻫﻐﻪ ﻧﺎروغ دى او د ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻪ ﻳﻮه څﻨډه ﻛﻲ ﻟﻮﻳﺪﻟﻰ دى‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ددې ﺧﺒــﺮي ﻟــﻪ اورﯦــﺪﻟﻮ ﭘﺮﯦﺸــﺎﻧﻪ ﺷــﻮ او‬
‫ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ورﻏــﻰ‪ ،‬ﭘــﻪ ﻣﻮﺳــﻜﺎ ﻳــﯥ ﺳــﻼم ورواﭼــﺎوو او دﻧــﺎروﻏﻲ‬
‫ﭘﻮښــﺘﻨﻪ ﻳــﯥ وﻛــړه‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳــﯥ دﻧــﺎروﻏﻲ ډول ورﺗــﻪ وواﻳــﻪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧﭙﻞ ﻣﺒﺎرك ﻻس د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫دردﻣﻦ ځﺎى ﻛﯧښﻮد او دﻫﻐﻪ دښﻪ واﻟﻰ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ دﻋﺎ وﻛړه‪ .‬ﭘـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺷﯧﺒﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻮرﺗﻪ او ﻟﻪ ﻧﺎروﻏﻲ څﺨﻪ ﺟﻮړ ﺷﻮ‪.‬‬
‫څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ ﭘﻮرﺗﻪ ﻫﻢ ﻳﺎدوﻧﻪ وﺷﻮه‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﭘـﻮره ﻣﻌﻨـﻰ‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳـﺮه ﻣﻴﻨـﻪ درﻟـﻮده او ﻫـﺮ څـﻪ‬
‫ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨﻪ ﺑﻪ ﻳـﯥ اورﯦـﺪل‪ ،‬ﻳـﺎدول ﻳـﯥ او د ډﯦـﺮي ﻣﻴﻨـﻲ ﻟـﻪ‬
‫اﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ډﯦﺮى د ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك څﯧﺮې ﺗﻪ ﻛﺘـﻞ‪ .‬ﻟـﻪ ﻧﯧﻜـﻪ ﻣﺮﻏـﻪ د‬
‫دې ﻛــﺎر د ﻛﻮﻟــﻮ ﺟﺮﺋــﺖ ﻳــﯥ درﻟــﻮد‪ ،‬ﭘــﻪ داﺳــﻲ ﺣــﺎل ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﻳــﻮ‬
‫زﻳﺎت ﺷﻤﻴﺮ اﺻﺤﺎﺑﻮ د ﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرك د ﻫﻴﺒـﺖ ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ﭘـﻪ داﻳﻤـﻲ‬
‫ډول ﻧﺸﻮاى ﻛـﻮﻻى د ﻫﻐـﻪ څﯧـﺮې ﺗـﻪ وګـﻮري‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑـﻪ وﻳـﻞ ﭘـﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛـﻲ ﻣـﻲ د رﺳـﻮل اﷲ ﺗـﺮ څﯧـﺮې ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ‬
‫ﻫﻴڅ ﺷﻰ ښﻜﻠﻰ ﻧﻪ دى ﻟﻴﺪﻟﻰ‪،‬ګﻮﻳﺎ ﻟﻤﺮ ﻳﯥ ﭘﻪ څﯧﺮه ﻛـﻲ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﻮي‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ډﯦﺮ ورﺑﺎﻧﺪي ګـﺮان وو ﻧـﻮ داﺳـﻲ‬
‫ﺳﻮاﻟﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺗﺮې ﻛﻮل ﭼﻲ ﻧﻮرو ﻳﯥ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻪ درﻟﻮد‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﺗــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬اې د اﷲ‬
‫رﺳــﻮﻟﻪ ! ﭼــﻲ ﺗــﺎ وﻳــﻨﻢ ﺧﻮﺷــﺤﺎﻟﻪ ﻛﻴــږم او ﺳــﺘﺮګﻲ ﻣــﻲ روښــﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﻴږي ‪ ،‬ﻣﺎ ﻟﻪ ﻫﺮ څﻪ ﺧﺒﺮ ﻛړه‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 84‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻫـﺮ څـﻪ ﻟـﻪ‬
‫اوﺑﻮ څﺨﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻮي دي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎﺗﻪ داﺳﻲ ﻛﺎر راوښﻴﻪ ﭼﻲ دﻫﻐﻪ ﭘـﻪ ﻛﻮﻟـﻮ‬
‫ﺳﺮه ﺟﻨﺖ ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻢ‪.‬‬
‫ان ﺣﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ :‬ﺧﻠﻜـﻮ ﺗـﻪ ﺳـﻼم‬
‫اﭼﻮه‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﺧﻮاړه ورﻛـړه‪ ،‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻮى رﺣـﻢ وﻛـړه او ﭘـﻪ ﺷـﭙﻪ‬
‫ﻛﻲ ﭼﻲ ﺧﻠﻚ وﻳﺪه وي ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻪ او ﻋﺒﺎدت وﻛـړه ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻣﻬـﺎل‬
‫ﭘﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺳﺮه ﺟﻨﺖ ﺗﻪ داﺧﻠﯧږې‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﭼﻲ ډﻳـﺮ ﺻـﺤﺎﺑﻪ ﻟـﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ﻧﺎﺳﺖ وو‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ د ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﻪ‬
‫ورځ ﺑﻪ ﺳﺘﺎ ﺷﻔﺎﻋﺖ د ﭼﺎﭘﻪ ﻧﺼﻴﺐ ﻛﯧږي؟‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﺳﻮال څﺨﻪ ﺧﻮښ ﺷﻮ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻳــﯥ وﺳــﺘﺎﻳﻪ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ﻓﻜــﺮ ﻣــﻲ ﻛــﺎوه ﭼــﻲ ددې ﻣﻄﻠــﺐ ﭘــﻪ‬
‫ﭘﻮښـــﺘﻨﻪ ﻛـــﻲ ﺗـــﺮ ﺗـــﺎ ﻫﻴڅـــﻮك وړ ﻧـــﻪ دي‪ ،‬ځﻜـــﻪ ﺳـــﺘﺎ ﺷـــﻮق د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ دزده ﻛړي ﻟﭙﺎره ﺧﻮرا زﻳـﺎت دى‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬زﻣـﺎ‬
‫ﺷﻔﺎﻋﺖ ډﯦﺮ دﻫﻐﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﻧﺼﻴﺐ دى ﭼﻲ ﻣﺨﻠﺼـﺎﻧﻪ او د زړه‬
‫ﻟﻪ ﻛﻮﻣﻲ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ وواﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮام  ﻫﻢ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ دې ﺳﻮال څﺨﻪ ﺧﻮښ ﺷـﻮل‬
‫او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﻣﻨﻨﻪ وﻛړه‪ ،‬ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ زﻳﺎت د اﺑﻰ ﺑﻦ ﻛﻌـﺐ دا ﺳـﻮال‬
‫ﺧﻮښ ﺷﻮ او د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﺳﺘﺎﻳﻠﻮ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ووﻳﻞ ﭼﻲ ﻫﺮ‬
‫وﺧــﺖ ﻫﻤﺪاﺳــﻲ ﺳــﻮاﻟﻮﻧﻪ وﻛــړي‪ ،‬ﺗــﺮ څــﻮ د ﻫﻐــﻮى ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت‬
‫زﻳـــﺎت ﺷـــﻲ‪ .‬ﭘـــﻪ ﺣﻘﻴﻘـــﺖ ﻛـــﻲ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه داﺳـــﻲ ﻻرښـــﻮوﻧﻮ ﺗـــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 85‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺿﺮورت ﻧﻪ درﻟﻮد‪ ،‬ځﻜﻪ ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ دې اﻧـﺪازه ﻋﻠـﻢ ﺧﻮښـﺎوو ﻟﻜـﻪ‬
‫ﺗــږى ﭼــﻲ ﻳﺨــﻲ اوﺑــﻪ ﺧﻮښــﻮي او ﻟــﻪ ټﻮﻟــﻮ ﻛﺎﻳﻨــﺎﺗﻮ ﻳــﯥ ﺣﻀــﺮت‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم زﻳـﺎت ﺧﻮښـﺎوو‪ ،‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻋﺎدﺗـﺎ ﻫـﺮه‬
‫ورځ ﻟﻪ ان ﺣﻀﺮت ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟـﻪ او‬
‫ﺧﭙﻞ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻳﯥ زﻳﺎﺗﺎوو‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه اﺣﺴــﺎس ﻛــړې وه ‪ ،‬ﭼــﻲ ﻛﻠــﻪ ان ﺣﻀــﺮت ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ ودرﻳــږي ﻟــﻪ ﺗﻜﺒﻴــﺮ اوﻟــﻰ وروﺳــﺘﻪ او ﻟــﻪ‬
‫ﺳــﻮرة ﻓــﺎﺗﺤﯥ ﻣﺨﻜــﻲ ﻳــﻮه ﺷــﯧﺒﻪ درﯦــږي او ﺑﻴــﺎ ﭘــﻪ وﻳﻠــﻮ ﺷــﺮوع‬
‫ﻛﻮي ‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳـﯥ ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﺗـﺮې وﻛـړه ﭼـﻲ اې د ﺧـﺪاى رﺳـﻮﻟﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل څﻪ واﻳﯥ؟‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ووﻳــﻞ دا دﻋــﺎوى واﻳــﻢ ‪ " :‬اﻟﻠﻬــﻢ ﺑﺎﻋــﺪ‬
‫ﺑﻴﻨــﻰ و ﺑــﻴﻦ ﺧﻄﺎﻳــﺎﻳﻰ ﻛﻤــﺎ ﺑﺎﻋــﺪت ﺑــﻴﻦ اﻟﻤﺸــﺮق و اﻟﻤﻐــﺮب‬
‫اﻟﻠﻬﻢ ﻧﻘﻨـﻰ ﻣـﻦ ﺧﻄـﺎﻳﻰ ﻛﻤـﺎ ﻳﻨﻘـﻰ اﻟﺜـﻮب اﻻﺑـﻴﺾ ﻣـﻦ اﻟـﺪﻧﺲ‬
‫اﻟﻠﻬﻢ اﻏﺴﻠﻨﻰ ﻣﻦ ﺧﻄﺎﻳﺎى ﺑﺎﻟﻤﺎء واﻟﺜﻠﺞ واﻟﺒﺮد‪".‬‬
‫" ﻳــﺎ اﷲ زﻣــﺎ او زﻣــﺎ د ګﻨــﺎﻫﻮﻧﻮ ﺗــﺮ ﻣــﻨځ ﻟﻴ ـﺮي واﻟــﻰ راوﻟــﻪ‪،‬‬
‫څﺮﻧګﻪ دي ﭼﻲ ﻣﺸﺮق او ﻣﻐﺮب ﻳﻮ ﻟﻪ ﺑﻠـﻪ ﺳـﺮه ﻟﻴـﺮي ﻛـړي دي‪.‬‬
‫ﻳــﺎ اﷲ ﻣــﺎ ﻟــﻪ ګﻨــﺎﻫﻮﻧﻮ ﭘــﺎك ﻛــړې‪ ،‬څﺮﻧګ ـﻪ ﭼــﻲ ﺳــﭙﻴﻨﻪ ټﻮټــﻪ ﻟــﻪ‬
‫ﺧﻴﺮو ﭘﺎﻛﻪ ﺷﻲ‪ ،‬ﻳﺎ اﷲ ﭘﻪ ﺳړو اوﺑﻮ ﻣﺎ ﻟﻪ ګﻨﺎﻫﻮﻧﻮ وﻣﻴﻨځﻪ‪".‬‬
‫څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ ان ﺣﻀـﺮت ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﻳﯥ ﭘﻮښـﺘﻨﻮ ﺗـﻪ ﭘـﻪ ورﻳـﻦ ﺗﻨـﺪى ځﻮاﺑﻮﻧـﻪ واﻳـﻲ او ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ‬
‫دې ﭼﻲ ﭘﻪ ﻋﻠﻢ او ﻣﻌﺮﻓﺖ ﭘﻮري روان دى‪ ،‬ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻫﻢ دﻫﻐﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻮ ﻧﻪ ﺧﻮښﯧﺪل‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﻲ ﭘﻪ څﻪ ﺷﻲ ﺑﺎﻧﺪي ﻧـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 86‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻮﻫﯧﺪه ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرك ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﭘﻮښـﺘﻨﻪ‬
‫ﻛﻮﻟــﻪ‪ ،‬ﻣــﺜﻼ‪ ،‬ﻟﻤــﻮﻧځ ‪ ،‬روژه ‪ ،‬زﻛــﺎت ‪ ،‬ﺣــﺞ ‪ ،‬اﻳﻤــﺎن د دﺟﻨــﺖ او‬
‫دوژخ ﺣﻘﻴﻘــﺖ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻣــﻼ اﻋﻠــﻰ‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ د رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﺗـﺮ ژوﻧـﺪ ﭘـﻮري‪ .‬دﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك دﻋـﻮت ﭘـﻪ ﻣﻜـﻪ ﻛـﻲ او ﻫﻐـﻪ‬
‫ﭘﯧښــﯥ ﭼ ـﻲ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺑﺎﻧــﺪي ﻫﻤﻠﺘــﻪ راﻏﻠــﯥ وې‪ ،‬ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻟــﻪ‬
‫ﻫﺠﺮﺗﻪ او د ژوﻧﺪ د ټﻮﻟﻮ ورځﻮ ﻟﻪ ﭘﯧښﻮ ﻧﻪ ﻳﯥ ﭘﻮښﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻪ ﭘـﻪ ﺣﻮﺻـﻠﻪ او ﻣﺘﺎﻧـﺖ‬
‫ورﺗﻪ ځﻮاب واﻳﻪ ‪.‬‬
‫ﻳـــﻮه ورځ اﻧﺤﻀـــﺮت ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ وﻏﻮښـــﺘﻞ ﭼـــﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وازاﻣﺎﻳﻲ‪ .‬ﭘﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﭼـﻲ ﻏﻨﻴﻤـﺖ ﻳـﯥ وﯦﺸـﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ ﻣﺎڅﺨﻪ ﻧﻪ ﭘﻮښﺘﯥ ﭼـﻲ دا ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧـﻪ د‬
‫ﭼﺎ ﻣﺎل دى؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳــﯥ ﭘــﻪ ځــﻮاب ﻛــﻲ ووﻳــﻞ‪ :‬ﻫﻴﻠــﻪ ﻟــﺮم‪ ،‬ﻫﻐـﻪ څــﻪ ﭼــﻲ‬
‫ﺗﺎﺗﻪ ﺧﺪاى در زده ﻛړي دي‪ ،‬ﻣﺎﺗﻪ ﻫﻢ وښﻴﯥ‪.‬‬
‫ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻧـﻮ څـﺎدر‬
‫دي ﻫﻮار ﻛړه‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﺧﭙﻠﯥ اوږې څﺎدر د ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك او ده‬
‫ﭘــﻪ ﻣﯧــﻨځ ﻛــﻲ وﻏــﻮړاوو‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ډﯦــﺮ وﺧــﺖ ورﺗــﻪ‬
‫ﺧﺒﺮي وﻛړي او ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬څﺎدر دي ټﻮل ﻛړه‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه څــﺎدر راټــﻮل ﻛــړ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻳــﯥ ﺳﻤﺪﺳــﺘﻲ‬
‫ددې ﻛﺎر ﭘـﻪ راز ﺑﺎﻧـﺪي د ﭘﻮﻫﯧﺪﻟﻮﻟټـﻪ وﻛـړه‪ .‬دﻫﻐـﯥ ورځـﻲ ﭘـﻪ‬
‫ﺷﭙﻪ ﻛﻲ ﭼﻲ څﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻳﯥ ﺗﯧﺮه ﺷـﻮې وه اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻐـﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ‬
‫ﭼــﻲ ﻟــﻪ اﻧﺤﻀــﺮت ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ اورﯦــﺪﻟﻲ وو‪ ،‬ﭘــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 87‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳــﺎد ﻛــړل او ﺗﻜــﺮارول ﻳــﯥ‪ ،‬دﻫﻐﻮﺣــﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻳــﺎدول ورﺗــﻪ دوﻣــﺮه‬
‫اﺳﺎﻧﻪ وو ﻟﻜﻪ ﭼﻲ د ﻛﻮم ﻛﺘـﺎب ﻟـﻪ ﻣﺨـﻲ ﭼـﻲ ﻳـﯥ واﻳـﻲ‪ ،‬ﺑـﯥ ﻟـﻪ‬
‫دې ﭼﻲ ﻳﻮه ﻛﻠﻤﻪ ﻫﻢ ﺗﺮې ﺑﯥ ځﺎﻳﻪ ﺷـﻲ‪ ،‬ډﯦـﺮ ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﻮ او د‬
‫دې ﻧﻌﻤﺖ ﭘﻪ ﺑﺪﻟﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ دﺧﺪاى ډﯦﺮ ﺷﻜﺮ وﻛړ‪.‬‬
‫ﻟﻪ دې ﭘﯧښﻲ څﻮ ورځﻲ ﻧﻪ وې ﺗﯧﺮي ﺷﻮې ﭼـﻲ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﭘـﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻰ وﻛـړه او د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﻫﻐـﻪ دﻋـﺎ ﭼـﻲ‬
‫وﻳﻠﻲ ﻳﯥ وو‪:‬‬
‫" ﻳﺎ اﷲ داﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻗـﻮې ﻛـړې" ﻗﺒﻮﻟـﻪ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﯥ‬
‫ورځﻲ وروﺳﺘﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻳﺎ داوو‪ ،‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻧﻪ ﻫﯧﺮﯦﺪه‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﺟﻮﻣــﺎت ﺗــﻪ داﺧــﻞ ﺷــﻮ‪ ،‬وﻳــﯥ‬
‫ﻟﻴﺪل ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬زﻳﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑـﺖ او ﻳـﻮ ﺑـﻞ ﻛـﺲ  ﭘـﻪ ﺟﻮﻣـﺎت‬
‫ﻛﻲ ﻧﺎﺳﺖ دي‪ ،‬زﻳﺪ او ﻫﻐـﻪ ﺑـﻞ ﺳـړى ﻟﻤـﻮﻧځ ﻛـﻮي او اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻗــﺮان ﻛــﺮﻳﻢ ﺗــﻼوت ﻛــﻮي‪ .‬څــﻮ ﺷــﯧﺒﯥ وروﺳــﺘﻪ ﻫﻐــﻮى دواړو‬
‫ﻟﻤﻮﻧځ ﺧﻼص ﻛړ او د دﻋﺎ ﻻﺳﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﭘﻮرﺗﻪ ﻛړل ‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺳــﻼم ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ ﻧــﮋدې ﺷــﻮ‪ ،‬ﺗــﺮ څــﻮ واوري ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﺧﺪاﻳــﻪ څــﻪ‬
‫ﻏــﻮاړي؟ ﺧــﻮ ﻫﻐــﻮى ﺧﭙﻠــﻪ دﻋــﺎ ودروﻟــﻪ‪.‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم‬
‫ﻫﻐـﻮى ﺗــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬ﺧﭙﻠــﻪ دﻋــﺎ وﻛـړئ‪ .‬ﻫﻐــﻮى دﻋــﺎ ﻛﻮﻟــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم آﻣﻴﻦ واﻳﻪ‪ ،‬ﭼﻲ دﻋﺎوي ﻳﯥ ﭘﺎى ﺗﻪ ورﺳﯧﺪې ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗـﻪ ځـﺎن ﺗـﻪ دﻋـﺎ وﻛـړه‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻻﺳﻮﻧﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻛړل او داډول دﻋﺎ ﻳﯥ وﻛړه‪ :‬ﻳـﺎ ﺧﺪاﻳـﻪ! ﻫﻐـﻪ څـﻪ‬
‫ﭼﻲ دﻏﻮ دوو وروڼﻮ درﻧﻪ وﻏﻮښﺘﻞ ﻣﺎ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻫﻢ راﻛـړه او ﻟـﻪ ﺗـﺎ‬
‫څﺨـــﻪ داﺳـــﻲ ﭘﻮﻫـــﻪ ﻏـــﻮاړم ﭼـــﻲ ﻫﻴڅﻜﻠـــﻪ ﻣـــﻲ ﻫﯧـــﺮه ﻧﺸـــﻲ‪".‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 88‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم آﻣﻴﻦ وواﻳﻪ‪ .‬زﻳﺪ اوﻣﻠګﺮي ﻳﯥ ﭼـﻲ دا ﻣﻬﻤـﻪ‬
‫دﻋﺎ واورﯦﺪه او ﭘﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻳﯥ ﭘﻮه ﺷﻮل وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﺧﺪاﻳـﻪ ﻣـﻮږ‬
‫ﻫﻢ ﻟﻪ ﺗﺎڅﺨﻪ داﺳﻲ ﻋﻠﻢ ﻏﻮاړو ﭼﻲ ﻫﻴڅﻜﻠﻪ ﻳﯥ ﻫﯧﺮ ﻧﻪ ﻛړو‪.‬‬
‫ﺧﻮ دا ځﻞ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم آﻣـﻴﻦ وﻧـﻪ واﻳـﻪ او ﭘـﻪ ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻲ‬
‫ﺳﺮه ﻳﯥ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ووﻳﻞ‪) :‬دوﺳﻲ ځﻮان ﭘﻪ دې دﻋﺎ ﻛﻲ ﺗﺮ ﺗﺎﺳﻮ‬
‫ﻣﺨﻜﻲ ﺷﻮ‪ (.‬دا ﺟﻤﻠﻪ ﻳﯥ ﻳﻮځﻞ ﺑﻴﺎ ﺗﻜﺮار ﻛړه‪.‬‬
‫ﭘﻮه او ﺣﻜﻴﻢ ذات ﻏﻮښﺘﻲ وو ﭼﻲ دا ﺑﯥ ﻧﻮﻣﻪ او ﻧښـﺎﻧﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻳــﻮازي ﭼﻮﭘــﺎن وو‪ ،‬داﺳــﻼم ﻣﺮﻛـﺰ ﺗــﻪ راﺷــﻲ او ﻣﻬــﻢ ﻛــﺎر ﭼــﻲ د‬
‫ډﯦﺮى اﺣﺎدﻳﺜﻮ ﻳﺎدول او د اﺳﻼﻣﻰ اﻣـﺖ ﭘـﻪ ﻣﯧـﻨځ ﻛـﻲ د ﻫﻐـﻮى‬
‫ﺧﭙـــﺮواى‪ ،‬ﭘـــﻪ ځـــﺎﻧګړي ډول ﺗـــﺎﺑﻌﻴﻨﻮ او ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻮى وروﺳـــﺘﻪ د‬
‫اﺣــﺎدﻳﺜﻮ ﻧﻘــﻞ ﻟــﻪ ﻳــﻮه ﻧﺴــﻞ څﺨــﻪ ﺑــﻞ ﻧﺴــﻞ ﺗــﻪ د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ واﺳــﻄﻪ‬
‫ورﺳﻮي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻣﺨﻜــﻲ ﻟــﻪ دي ﭼــﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫ﺳﻼم ورﺗﻪ د ﺣﺎﻓﻈﯥ د ﺗﻘﻮﻳﺖ دﻋﺎ وﻛـړي او ﻣﺨﻜـﻲ د څـﺎدر د‬
‫ﻫﻮاروﻟﻮ د ﭘﯧښﯥ څﺨﻪ ‪ ،‬د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ځﻴﻨﻲ ﺧﺒـﺮي ﺗـﺮې‬
‫ﻫﯧﺮﯦـﺪﻟﯥ‪ .‬ﻧــﻮ ځﻜــﻪ ﻳــﯥ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳــﻼم ﺗــﻪ ﺷــﻜﺎﻳﺖ وﻛــړ او‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اې دﺧﺪاى رﺳﻮل ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ ﺗﺎﺳـﻮ ﻣـﻲ‬
‫ډﯦﺮ اﺣﺎدﻳﺚ اورﯦﺪﻟﻲ دي وﻟﻲ ارﻣـﺎن ﻳـﻮ ﺷـﻤﻴﺮ راﻧـﻪ ﻫﻴـﺮ ﺷـﻮي‬
‫دي‪.‬ﻟــﻪ دې اﻣﻠــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ورﺗــﻪ دﻋــﺎ وﻛــړه ‪ .‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ‬
‫وروﺳﺘﻪ ﻳﯥ ﺣﺎﻓﻈﻪ دوﻣﺮه ﻗﻮي ﺷﻮه ﭼﻲ د اﻳﺎت ﻳﻮه ﻛﻠﻤﻪ ﻳﺎ ﻳﻮ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ دي ﺗﺮې ﻫﻴﺮ ﺷﻲ‪ .‬ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﻳﻮځــﺎى واﻟــﻰ‪ ،‬د ﻫﻐــﻪ ﻗــﻮي ﺣــﺎﻓﻈﯥ او ﻟــﻪ ﻋﻠــﻢ ﺳــﺮه ﺑــﯥ ﺳــﺎري‬
 ‫﴿ ‪﴾ 89‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﻴﻨـــﻪ د ده د ﻧﺒـــﻮغ او ﺑﺮﺗـــﺮ ي ﺳـــﺒﺐ ﺷـــﻮه‪ .‬ﻟـــﻪ دې اﻣﻠـــﻪ ﻳـــﯥ د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻳﺎدوﻟﻮ او رواﻳﺖ ﻛﻲ ﻟﻪ ټﻮﻟﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ درﺟﻪ ﻳﻮړه‪.‬‬
‫ﻟﻪ دې ﺳﺮه ﺳـﺮه دﻫﻐـﻪ ﻳﻮځـﺎى واﻟـﻰ ﻟـﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ﻫﻐﻪ د ﺧﭙﻠﻲ ﻣﻮرﻟﻪ ﺧـﺪﻣﺖ او ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫ﻧﻪ ﺑﯥ ﭘﺮوا ﻧﻪ ﻛړ‪ ،‬ﻫﺮه ورځ ﺑﻪ دﻫﻐﯥ دﻟﻴﺪﻟﻮ ﻟﭙـﺎره ﺗﻠـﻰ او ﻛﻮﻣـﻪ‬
‫ﻛﻤﻪ ﻏﺬا ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻻ س راوړه ﻫﻐﯥ ﺗﻪ ﻳـﯥ ور وړه‪ .‬ﻣـﻮر ﻳـﯥ‬
‫ﻫﻢ ﭘﻪ دې ﻛﻤﻪ ﻏـﺬا ﻗـﺎﻧﻊ وه‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼـﻲ ﺑـﻪ ﻫﺮڅـﻪ ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم څﺨــﻪ اورﯦــﺪل‪ ،‬ﻣــﻮر ﺗــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻫــﻢ ورښــﻮدل‪،‬ﻟﻪ دې‬
‫ﺳــﺮﺑﯧﺮه ﻣــﻮر ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻣﺴــﺠﺪ ﻧﺒــﻮي ﻛــﯥ ﻟــﻪ ﻧــﻮرو ﻣﻴﺮﻣﻨــﻮ ﺳــﺮه‬
‫ﻳﻮځــﺎى ﻟﻤــﻮﻧځ ﻛــﺎوه او د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤﺪﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫ﻧﺼــــﻴﺤﺘﻮﻧﻪ ﺑــــﻪ ﻳــــﯥ اورﯦــــﺪل‪ ،‬ﻳــــﻮه ورځ اﺑــــﻮﻫﺮﻳﺮه دوه داﻧــــﯥ‬
‫ﺧﺮﻣﺎوي ﺧﭙﻠﻲ ﻣﻮر ﺗﻪ ورﻛړې او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬دا رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗﺎﺗــﻪ را اﺳــﺘﻮﻟﯥ دي‪ ،‬ﺑﺴــﻢ اﷲ وواﻳــﻪ او‬
‫وﻳــــﯥ ﺧــــﻮره‪ ،‬ټﻮﻟــــﻪ ورځ ﺑــــﻪ وږې ﻧــــﻪ ﺷــــﯥ‪ .‬ﺑﻴــــﺎ ﻳــــﯥ ووﻳــــﻞ‪:‬‬
‫ﻣﻮرﺟــﺎﻧﯥ! ﭘــﻪ ﺧــﺪاى ﻗﺴــﻢ ﻫﻐــﻪ ﻳــﻮازﻳﻨﻰ څﻴــﺰ ﭼــﻲ ﻣﺎﻟــﻪ ﻛــﺎر‪،‬‬
‫ﻛﺴـــﺐ او ﺳـــﺘﺎ دﺧـــﻮراك د ﺑﺮاﺑﺮوﻟــﻮ څﺨـــﻪ راګـــﺮزوي ﻫﻐـــﻪ ﻟـــﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه زﻣﺎ وﺧﺖ ﺗﻴﺮول او ﻳﻮځـﺎى‬
‫واﻟﻰ دى‪ .‬ځﻜﻪ ﻏﻮاړم ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨـﻪ ﻋﻠـﻢ‪ ،‬ﭘـﻮه او دﻳﻨـﻰ ﻣﻌﺮﻓـﺖ‬
‫زده ﻛړم‪ .‬ﻧﻮ ﻣﺸـﻜﻼت وزﻏﻤـﻪ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻟـﻪ ﻫـﺮي ﺳـﺨﺘﻲ وروﺳـﺘﻪ‬
‫اﺳﺎﻧﻲ ﺷﺘﻪ‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻣــﻮر ﺗــﻪ ورﻏــﻰ او وﻳــﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﻣـﻮرې ﻧـﻦ ﻣـﯥ ﻟـﻮړه او ارزښـﺘﻤﻨﻪ ﺗﺤﻔـﻪ در ﺗـﻪ راوړې ده‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 90‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﻮر ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ څﻪ دي؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻧﻦ ورځ ﻳﻮ ﺷـﻤﯧﺮ‬
‫ﻓﻘﻴﺮان ﺣﻀﺮ ت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗـﻪ راﻏﻠـﻞ او وﻳـﯥ‬
‫وﻳﻞ‪:‬‬
‫"اې د اﷲ رﺳﻮل ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ! ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ داران زﻳـﺎت‬
‫اﺟﺮ اوﺛﻮاب ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛﻮي‪.‬ﻟﻪ ﻳـﻮه ﻟـﻮري دﺧـﺪاى ﻋﺒـﺎدت ﻛـﻮي‬
‫او ﻟﻪ ﺑﻞ ﻟﻮري ﺧﭙﻞ ﻣﺎﻟﻮﻧﻪ دﺧﺪاى ﭘﻪ ﻻر ﻛﻲ ورﻛﻮي‪ ،‬ﺧﻮ ﻣـﻮږ‬
‫څﻪ ﻧﻪ ﻟﺮو ﭼﻲ دﺧﺪاى ﭘﻪ ﻻر ﻛﻲ ﻳﯥ ﺻﺪﻗﻪ ﻛړو‪".‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ ":‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ ﻧـﻮر ﻧﻌﻤﺘﻮﻧـﻪ‬
‫در ﻛړي ﭼﻲ ﻛﻮﻻى ﺷﺊ ﻫﻐﻪ ﻫﺮ وﺧﺖ ﺻﺪﻗﻪ ﻛـړئ‪ ،‬ﺳـﺒﺤﺎن اﷲ‬
‫وﻳـــﻞ ﺻـــﺪﻗﻪ ده‪ ،‬د اﻟﺤﻤـــﺪ ﷲ ‪ ،‬ﻻ اﻟـــﻪ اﻻ اﷲ او اﷲ اﻛﺒـــﺮ وﻳـــﻞ‬
‫ﺻﺪﻗﻪ ده‪ ،‬ﭘﻪ ﻧﻴﻜﻲ اﻣﺮ او ﻟﻪ ﺑﺪو راګﺮځﻮل ﻫﻢ ﺻﺪﻗﻪ ده‪".‬‬
‫ﻧﻮ ﻣﻮرﺟﺎﻧﯥ! دا اذﻛﺎر ډﯦﺮ واﻳﻪ‪ .‬ﻧـﻮ ﺑﻴـﺎ ﺑـﻪ دﻏﻨﻴـﺎﻧﻮ ﻟـﻪ ډﻟـﯥ‬
‫ﺷﯥ او ﻫﻐﻪ اﺟﺮ ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ د ﺑﺨښـښ او ﻧﻔﻘـﯥ‬
‫ﭘﻪ ﺑﺪل ﻛﻲ ورﻛﻮي ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫﻢ درﻛړي‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﻳﯥ ﻣـﻮر ﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬ﭘـﺮون ورځ ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻮږ ﺗﻪ ﻳﻮ ﺣﺪﻳﺚ وواﻳـﻪ او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺘﺎﺳﻮ دﻛﻮر ﻣﺨﻲ ﺗﻪ داوﺑﻮ ﻳﻮ ﻟښﺘﻰ وي او ﺗﺎﺳﻲ ﭘﻪ ورځ ﻛﻲ‬
‫ﭘﻴﻨځــﻪ واري ﭘﻜــﻲ وﻻﻣﺒــﺊ‪ ،‬اﻳــﺎ ﺳﺘﺎﺳــﻮ ﭘــﺮ ﺑــﺪن ﺑــﻪ ﺧﻴــﺮه ﭘــﺎﺗﻲ‬
‫ﺷﻲ؟‬
‫ﻣﻮږ ووﻳﻞ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 91‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻴﻨځﻪ وﺧﺘﻪ ﻟﻤﻮﻧځﻮﻧﻪ دﻫﻤﺪې ﻟښﺘﯥ ﭘـﻪ څﯧـﺮ‬
‫دي‪ ،‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ ﻣﺮﺳﺘﻪ زﻣﻮږ ټﻮل ګﻨﺎﻫﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﻴﻨځـﻪ‬
‫وړي‪.‬‬
‫ﻧـــﻮ اې ﻣـــﻮر ﺟـــﺎﻧﯥ! د ﻟﻤﻮﻧځﻮﻧـــﻮ ﻓﻀـــﻴﻠﺖ ﺗـــﻪ ﭘـــﺎم وﻛـــړه او‬
‫وګﻮره ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﻮږ ﺗـﻪ څـﻮﻣﺮه ﻧﻌﻤﺘﻮﻧـﻪ راﻛـړي دي‪،‬ﭼـﻲ‬
‫دﻫﻐﻮى ﭘﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻮﻻى ﺷﻮ ټـﻮل وﺧـﺖ ځـﺎن ﻟـﻪ ګﻨـﺎﻫﻮﻧﻮ ﭘـﺎك‬
‫وﺳﺎﺗﻮ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ان ﺣﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﺑـﻞ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻲ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪ :‬ﻳﻮه ورځ دوژخ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬زﻣـﺎ‬
‫ﻳﻮ ﺷﻤﻴﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻮري ﺑﺮﺧﻲ ﺧﻮري‪ ،‬ﻣﺎﺗﻪ اﺟـﺎزه راﻛـړه ﭼـﻲ ﺳـﺎه‬
‫وﺑﺎﺳﻢ‪ .‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ورﺗﻪ اﺟﺎزه ورﻛړه ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﻛـﺎل ﻛـﻲ دوه ځﻠـﻲ‬
‫ﺳـــﺎه وﺑﺎﺳـــﻲ‪ ،‬ﻳﻮځـــﻞ ﭘـــﻪ دوﺑـــﻰ او ﺑـــﻞ ځـــﻞ ﭘـــﻪ ژﻣـــﻲ ﻛـــﻲ‪ .‬ﺑﻴـــﺎ‬
‫اﻧﺤﻀــﺮت ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳــﻞ‪" :‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻣــﻮ ډﻳــﺮ‬
‫ﺳﺎړه اﺳﺤﺎس ﻛړل‪ ،‬ﻫﻐﻪ د ﺟﻬـﻨﻢ ﺗـﻨﻔﺲ دى‪ ،‬ﻛـﻪ ﻣـﻮ ﻛﻠـﻪ ﺳـﺨﺘﻪ‬
‫ګﺮﻣﻲ اﺣﺴﺎس ﻛړه ﻫﻐﻪ ﻫﻢ د ﺟﻬـﻨﻢ ﺗـﻨﻔﺲ دى‪ .‬ﻧـﻮ ﻣـﻮر ﺟـﺎﻧﯥ!‬
‫ﻟﻪ ﺟﻬﻨﻢ څﺨﻪ ﻟﻪ ﺧﺪاﻳﻪ ډﯦﺮه ﭘﻨـﺎه وﻏـﻮاړه ‪ ،‬او ﻟـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺟـﻞ‬
‫ﺟﻼﻟﻪ څﺨﻪ د ﺑښﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻼﻣﺘﻴﺎ او ﺟﻮړټﻴﺎ ﻏﻮښﺘﻨﻪ وﻛړه‪.‬‬
‫ﻫﺮ وﺧـﺖ ﭼـﻲ ﺑـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ اﺣﺎدﻳــﺚ اورﯦــﺪل ﻣــﻮر ﺗــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ‬
‫روښﺎﻧﻪ ﻛﻮل‪ ،‬ﻫﻐـﯥ ﺑـﻪ ﭘـﻪ ﭘـﻮره ډاډ اورﯦـﺪل او زوى ﺗـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ د‬
‫ﺧﻴﺮ دﻋﺎ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ‪ :‬ﻳﺎ اﷲ زه ﻣﻲ ﻟﻪ زوﻳﻪ ﺧﻮښﻪ ﻳﻢ ﺗﻪ ﻫـﻢ‬
‫ﺗﺮې راﺿﻲ ﺷﯥ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 92‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫څﻨګﻪ ﭼﻲ ﻣﺨﻜﻲ ووﻳﻞ ﺷﻮل اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻞ ﻛﻮر ﭘﺮې اﻳښﻰ‬
‫وو او د ﻧﺒــﻮي ﻣﺴــﺠﺪ ﭘــﻪ ﻳــﻮه څﻨــډه ﻛــﻲ ﻳــﯥ ژوﻧــﺪ ﻛــﺎوو‪ ،‬ډﯦــﺮ‬
‫وﺧﺖ ﻧﻪ وو ﺗﯧـﺮ ﺷـﻮى ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﻳـﻮه ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ څﯧـﺮه او د ﺻـﻔﯥ د‬
‫ﺧﻠﻜــﻮ د ﺳــﺮ ﺳــړى ﺷــﻮ‪ .‬ﺗــﺮ څــﻮ ﭼــﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﺣﻴــﺎت‬
‫درﻟﻮد‪ ،‬ﭘﻪ ﻫﻴڅ ﺻﻮرت ﻳـﯥ ﺻـﻔﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻛـﻮر ﻳـﺎ ﻛـﻮم ﺑـﻞ ځـﺎى‬
‫ﺑﺪﻟﻪ ﻧﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫ﺻﻔﻪ ﭘﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﻛﻲ ﻳﻮه ﭼﻮﺗﺮه وه‪ ،‬اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﻫﻐﻪ ﻓﻘﻴـﺮ‬
‫او ﻧﯧﺴﺘﻤﻦ اﺻﺤﺎب وو ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻛﻮر او ﻛﻮرﻧۍ ﻧﻪ‬
‫درﻟﻮدل او د رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د ژوﻧـﺪ ﭘـﻪ ﻣﻬـﺎل‬
‫ﺑــﻪ دوى ﭘﻜــﻲ وﻳــﺪه ﻛﻴــﺪل او د ﺧﭙــﻞ ژوﻧــﺪ زﻳــﺎت وﺧــﺖ ﺑــﻪ ﻳــﯥ‬
‫ﻫﻠﺘﻪ ﺗﻴﺮاوو‪ ،‬ﻳﻮ ﺷﻤﻴﺮ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﺳـﺮه ﭘـﺎﺗﻲ‬
‫ﻛﯧﺪل او ﻣﺎښـﺎﻣﻨۍ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ورﺳـﺮه ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬دې ﺣﺎﻟـﺖ ﺗـﺮ څـﻮ ﭼـﻲ‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دوى ﺷﺘﻤﻦ ﻛړل ﻫﻢ دوام درﻟﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم‬
‫ﺑﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻏـﻮره ﻛـﺎوو‪ ،‬ﭼـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛﻮﻣـﻪ ﺻـﺪﻗﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﻋﻠﻴـﻪ‬
‫ﺳﻼم ﺗﻪ راوړل ﻛﻴـﺪه‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـﻪ ورﻛﻮﻟـﻪ څـﻮ ﻳـﯥ‬
‫اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﺗﻪ ﻳﻮﺳﻲ او ورﺑﺎﻧﺪي ﻳﯥ ووﯦﺸﻲ‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺗﻪ ﻫﺪﻳﻪ راوړل ﺷﻮه ﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﯥ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﯧـږه ﭼـﻲ اﻫـﻞ‬
‫ﺻﻔﻪ راوﻟـﻲ او ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﻳـﯥ وﺧـﻮري او ﻳﺎﺑـﻪ‬
‫ﻳــﯥ دﻫﻐــﻮى ﺑﺮﺧــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗــﻪ ورﻛﻮﻟــﻪ ﭼــﻲ د اﻫــﻞ ﺻــﻔﻪ وو ﺗــﺮ‬
‫ﻣﻨځ ﻳﯥ ووﯦﺸﻲ‪.‬‬
‫اﻫــﻞ ﺻــﻔﻪ ﻟټــﺎن ﺧﻠــﻚ ﻧــﻪ وو ﭼــﻲ ﻛــﺎر ﻳــﯥ ﻧــﻪ ﻛــﺎوو‪ ،‬ﺑﻠﻜــﻲ‬
‫ﻫﻤﯧﺸــﻪ د ﻋﻠــﻢ او ﭘــﻮﻫﻲ ﭘــﻪ زده ﻛــړه او ﻟــﻪ ﻛﻔــﺎرو ﺳــﺮه ﭘــﻪ ﺟﻨـګ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 93‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺑﻮﺧــﺖ ول‪ .‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮﺑﯧﺮه ورﺗــﻪ ﭘــﻪ ﻣﺪﻳﻨــﻪ ﻛــﻲ ﻛــﻮم ﻛــﺎر ﻧــﻪ وو‬
‫ځﻜﻪ دﻣﺪﻳﻨﯥ ﺧﻠﻚ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻧﯧﺴﺘﻤﻦ وو‪.‬‬
‫اﻫﻞ ﺻﻔﻪ وو دوﻣﺮه ﻟﻮږي او ﺗږي ﺗﯧﺮي ﻛړې ﭼﻲ اﺧﺮ د ﺻـﺒﺮ‬
‫او ﺑﺮدﺑﺎري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻮل‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼـﻲ د ﺧـﺪاى او دﻫﻐـﻪ د رﺳـﻮل‬
‫ﻣﻴﻨﻪ ﺗﺮ ﻫﺮ څـﻪ ورﺗـﻪ ګﺮاﻧـﻪ وه‪ .‬اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـﯥ وﺿـﻌﻴﺖ ﺑـﺪل ﻛـړ‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻳﯥ ﺷﺘﻤﻨﻲ ورﻛړه‪ ،‬ﻏﻨﻴﺎن ﺷﻮل او دا ﭘﻴﺮزوﻳﻨﻪ ﻳﯥ ﻫﻢ‬
‫د ﺻﺒﺮ او ﺣﻮﺻﻠﯥ ﭘﻪ ﺳﻴﻮري ﻛﻲ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺻﻔﯥ ﭘﻪ ﻛﻠﻮﻧـﻮ ﻛـﻲ ډﯦـﺮي ﻧﯧﺴـﺘۍ‬
‫او ﻟﻮږې ﺗﯧﺮي ﻛړې او ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼﻲ دﻫﻐﻪ ﻟﭙﺎره ﻳﻮازي دوه ﻻرې‬
‫ﺷﺘﻮن ﻟﺮي ﭼﻲ ﻳﻮه ﺗﺮې ﻏﻮره ﻛړي‪ .‬ﻳﻮه ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه اوﺳــﯧﺪل او د ﻟــﻮږو ﺗﺤﻤــﻞ اوﻳــﺎ ﻟــﻪ ﺣﻀــﺮت‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻟﺮي واﻟﻰ او ﻣړﻳﺪل‪ ،‬ﺧـﻮ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺳﺮه اوﺳﯧﺪل ﻏﻮره ﻛړل‪ ،‬ځﻜﻪ ﻛـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻛــﺎر ﻛــﺎوو ﻧــﻮ ﻟــﻪ ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه د‬
‫اوﺳﯧﺪﻟﻮ ﻓﺮﺻﺖ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ورﻛﺎوو او د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم د زرﻳﻨــﻮ ﻛﻠﻤــﺎﺗﻮ ﻟــﻪ اورﻳــﺪﻟﻮ ﻣﺤــﺮوم ﻛﯧــﺪه‪ ،‬ﻟــﻪ‬
‫دې اﻣﻠﻪ ﻳﯥ ﻫﻮډ وﻛړ ﭼﻲ ﭘﻪ دې ﻻر ﻛﻲ ﻫﺮ ﻏﻢ وزﻏﻤـﻲ او ﺧﭙـﻞ‬
‫ﻟﻮړ ﻫﺪف ﺗﻪ ځﺎن ورﺳﻮي‪ .‬ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﺮي ﺳﺨﺘﻲ وروﺳﺘﻪ‬
‫اﺳﺎﻧﻲ وي او اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺑﻪ د ﻓﻘﺮ او ﻟﻮږي د زﻏﻤﻠﻮ ﺗﺮ ﺷﺎ د ﻋﻠـﻢ‬
‫او ﭘــﻮﻫﻲ ارزښــﺘﻤﻨﺪ ﺑــﺪﻳﻞ ورﻛــړي‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ ﭘﻮﻫﯧــﺪه ﭼــﻲ‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻏـﻮاړي ﺗـﺮ څﻮﺧﭙـﻞ اﺳـﺘﻌﺪاد‬
‫ﭘﻪ ﻟﻮﻣړى ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻲ ﭘﻪ ﻛﺎر واﭼـﻮي‪ .‬ځﻜـﻪ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 94‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه د ﻳﻮځﺎى ﻛﯧﺪو ﭘﻪ ﻟﻮﻣړﻳﻮ وﺧﺘﻮﻧﻮ ﻛﻲ‪ ،‬ﻳﻮه‬
‫ورځ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻧﻴﺎﻟګﻲ د ﻛﺮﻟﻮ ﭘﻪ ﺣﺎل ﻛـﻲ وو ﭼـﻲ رﺳـﻮل اﻛـﺮم‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻟﻴﺪ او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬څﻪ ﻛﺎر ﻛﻮې؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻏﻮاړم ﻧﻴﺎﻟګﻰ وﻛﺮم‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ :‬اﻳﺎ ﻧﻪ ﻏﻮاړې ﺗﺎ ﺗﻪ ﺗﺮ دې ﻧﻴـﺎﻟګﻲ‬
‫د ﺑﻞ ښﻪ ﻧﻴﺎﻟګﻲ ﻛﺮل وښﻴﻢ؟‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳـــﻞ‪ :‬ﻫـــﻮ‪ ،‬دﺧـــﺪاى رﺳـــﻮﻟﻪ )ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ( ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳـﻼم ووﻳــﻞ‪ :‬د دې ﻫـﺮي ﻳــﻮې ﺟﻤﻠـﯥ ﭘــﻪ وﻳﻠــﻮ‬
‫ﺳﺮه ﺗﺎﺗﻪ ﭘﻪ ﺟﻨﺖ ﻛﻲ ﻳﻮ ﻧﻴﺎﻟګﻰ ﻛـﺮل ﻛﻴـږي ﻟﻜـﻪ ‪ :‬ﺳـﺒﺤﺎن اﷲ‪،‬‬
‫اﻟﺤﻤــﺪﷲ‪ ،‬ﻻ اﻟــﻪ اﻻ اﷲ‪،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ)داﺳــﻲ ﺑﺎﻳــﺪ وﻧــﻪ ﺑﻮﻟــﻮ ﭼــﻲ‬
‫رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د ﻧﻴــﺎﻟګﻴﻮ ﻟــﻪ ﻛﺮﻟــﻮ‪ ،‬ﻛــﺎر او‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ ﺳــﺮه ﻣﺨــﺎﻟﻒ وو ﺑﻠﻜــﻰ ﻏﻮښــﺘﻞ ﻳــﯥ دﻫﻐــﻪ ذﻫــﻦ ددې‬
‫دﻧﻴﺎ ﻟـﻪ ﻧﻴـﺎﻟګﻲ څﺨـﻪ دﻫﻐـﯥ دﻧﻴـﺎ ﻧﻴـﺎﻟګﻲ ﺗـﻪ اوﻟـﻪ ﻋـﺎﻟﻢ ﻣـﺎدې‬
‫څﺨﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻌﻨﻰ ﺗﻪ واړوي‪( 1.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻮه ﺷﻮ ﭼﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻣﻮﺧﻪ داده ﭼـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐــﻪ څﺨــﻪ ﺟــﺪا ﻧﺸــﻲ ﺗــﺮ څــﻮ ﻋﻠــﻢ او ذﻛــﺮ زده ﻛــړي اوﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل واوﺳـﻲ‪ .‬ﻫﻐـﻪ ﻣﻬـﺎل ﭘـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳـﺨﺘﻲ ورځـﻲ ﺗﯧـﺮي‬
‫ﺷــﻮې‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﻛﻠــﻪ ﺑــﻪ دوﻣــﺮه وږى ﺷــﻮ ﭼــﻲ ﻟــﻪ ډﯦــﺮي ﻟــﻮږي ﺑــﻪ ﭘــﻪ‬
‫ځﻤﻜـﻪ وﻟﻮﯦــﺪه‪ ،‬ﭼـﺎ ﭼــﻲ ﻧـﻪ ﭘﯧﮋاﻧــﺪ ګﻤـﺎن ﺑــﻪ ﻳـﯥ ﻛــﺎوو ﭼـﻲ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻟﯧــﻮﻧﻰ دى او ﺑــﯥ ﻫﻮښــﻪ ﺷــﻮى دى‪ ،‬ﻧﻮځﻜــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻻ س ﭘــﻪ ﺳــﺮ‬

‫‪ 1‬ﻓﺎرﺳﻲ ژﺑﺎړن‬
 ‫﴿ ‪﴾ 95‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﺗﯧﺮاوو او ﭘښﯥ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻧـﺲ ﻛـﻲ ورﺗـﻪ ښـﻮدې‪ ،‬ښـﻮراوو ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑــﻪ ورﺗــﻪ وﻳــﻞ‪ :‬زه ﻧــﻪ ﻟﯧــﻮﻧﻰ ﻳــﻢ او ﻧــﻪ ﻧــﺎروغ ﺑﻠﻜــﻲ‬
‫ﻟﻮږي دې ﺣﺎل ﺗﻪ رارﺳﻮﻟﻰ ﻳـﻢ‪ .‬ډﯦـﺮ وﺧـﺖ ﺑـﻪ ﭼـﻲ دﻫﻐـﻪ ﻧـﺲ ﻟـﻪ‬
‫ﻟﻮږي درد ﻛﺎوو‪ ،‬ډﺑﺮه ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻮري ﺗړﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ دې ﺣـﺎل ﻟﻴـﺪ‪ ،‬ﻧﺎراﺣـﺖ‬
‫ﻛﯧﺪه ﺑﻪ‪ ،‬ځﻜﻪ ډﯦﺮ وﺧﺖ ﺑﻪ دﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛﻲ ﻫـﻢ څـﻪ ﺷـﻲ‬
‫ﻧﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻴﺪل‪ ،‬ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳـﯥ ورﻛـړي او دﻫﻐـﻪ ﻟـﻮږه ﭘـﺮې ﻣﺎﺗـﻪ‬
‫ﻛړي‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳــﺪ وواﻳــﻮ ﭼــﻲ ډﯦ ـﺮي داﺳــﻲ ورځــﻲ ﺑــﻪ وي ﭼــﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم او ﻧﻮرو اﺻﺤﺎﺑﻮ ﭘﻪ ﻛﻮرو ﻛﻲ ﺑﻪ څـﻪ ﻧـﻪ وو‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻛﻔﺎرو ﺳﺮه ﺟﻬﺎد ﺧﻠﻚ ﻟﻪ ﻛﺎر او ﺗﺠـﺎرت څﺨـﻪ ﺑـﯥ ﺑﺮﺧـﻲ ﻛـړي‬
‫وو‪ .‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﺑــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻴــﺪل ﭼــﻲ د ﺻــﻔﯥ ﻧــﻮر اﺻــﺤﺎب ﻫــﻢ‬
‫وږي دي او دﺧﻮړﻟﻮ ﻟﭙﺎره څﻪ ﺷﻰ ﻧﻪ ﻟﺮي او ﻫﻤﺪارﻧګـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم او ﻧـــﻮر اﺻـــﺤﺎب ورﺳـــﺮه ﻣﻴﻨـــﻪ ﻛـــﻮي ‪ ،‬زړه ﺑـــﻪ ﻳـــﯥ‬
‫ﺗﺴﻜﻴﻦ ﻛﻴﺪه‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ډﯦـﺮ وږى ﺷـﻮى وو او‬
‫ﻧــﻮر ﻳــﯥ د ﺗﻠﻠــﻮ ﺗــﻮان ﻧــﻪ درﻟــﻮد‪ ،‬ﻟــﻪ ﻣﺴــﺠﺪ ﺳــﺮه ﻧــﮋدې وﻟﻮﯦ ـﺪ‪،‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻳﯥ ﻻﺳﻮﻧﻪ وﻧﻴﻮل او راﭘﻮرﺗﻪ ﻳﯥ ﻛړ‪ ،‬ﻛﻮر ﺗﻪ‬
‫ﻳــﯥ ﺑــﻮت‪ ،‬ﻫﻠﺘــﻪ ﻳــﯥ ﻳــﻮه اﻧــﺪازه ﺷــﯧﺪې ورﻛــړې او اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫وڅښــﻠﯥ‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ورﺗــﻪ د دوﻫــﻢ او درﻳــﻢ ځــﻞ ﻟﭙــﺎره‬
 ‫﴿ ‪﴾ 96‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷﻴﺪې ورﻛړې ﺗﺮ څﻮ ﭼﻲ ﻣـﻮړ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲ او دﺷـﻜﺮ ﭘـﻪ ادا‬
‫ﻛﻮﻟﻮ د ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻪ ﻟﻮر روان ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺧﭙﻠﻲ ﻟﻮږي ﻟﻪ ﻛﻠﻮﻧـﻮ ښـﻜﻠﯥ ﺧـﺎﻃﺮې ﻟـﺮي‪ ،‬ﭼـﻲ‬
‫ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺧﭙﻠﻮ ﺷـﺎګﺮداﻧﻮ ﺗـﻪ ﻛـﻮﻟﯥ‪ ،‬د ﻫﻐـﻮى ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴـﺎ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫راﭘﺎروﻟــــﻪ او ﻫﻐــــﻮى ﺑــــﻪ د دې ﺻــــﺒﻮر او ﻟــــﻮى ﺷــــﺨﺺ ﻛړﻧــــﻲ‬
‫ﺳﺘﺎﻳﻠﯥ‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د ﻟــﻮږي د ﺷــﭙﻮ ﻟــﻪ ﺧــﺎﻃﺮو‬
‫څﺨﻪ ﻳﻮه ﺧﭙﻠﻮ دوﺳﺘﺎﻧﻮ ﺗﻪ داﺳﻲ ﻛﻮﻟﻪ‪ :‬ﭘﻪ ﺧـﺪاى ﻗﺴـﻢ ﭼـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﻣﻌﺒﻮد ﻧﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﻣـﻲ د ﻟـﻮږي ﻟـﻪ ډﯦﺮواﻟـﻰ ﺧﭙـﻞ‬
‫ﻧــﺲ ﭘــﻪ ځﻤﻜــﻪ ﻣﻮښــﻪ او ډﺑــﺮي ﺑــﻪ ﻣــﻲ ﭘــﺮې ﺗړﻟــﯥ‪ .‬ﻳــﻮه ورځ د‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ او ﻧﻮرو اﺻﺤﺎﺑﻮ د ﺗګ ﭘـﻪ‬
‫ﻻر ﻛــﻲ ﻛﯧﻨﺎﺳــﺘﻢ ﭼــﻲ ښــﺎﻳﻰ څـﻮك ﻣــﻲ دﻋــﻮت ﻛــړي او ﺧــﻮاړه‬
‫راﻛــړي‪ ،‬ﻟــﻮﻣړى ﻣــﻲ اﺑـﻮﺑﻜﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺗــﺮ څﻨــګ ﺗﯧـﺮ ﺷــﻮ‪،‬‬
‫ددې ﻟﭙــﺎره ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ ﺗﻮﺟــﻪ راواړوم د ﻗــﺮان ﻛــﺮم د ﻳــﻮه اﻳــﺎت‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻪ ﻣـﯥ ﺗـﺮې وﻛـړه‪ ،‬ﺧـﻮ ﭘـﺎم ﻳـﯥ راﺗـﻪ ﻧﺸـﻮ او ﻻړ‪ ،‬ﺑﻴـﺎ ﻋﻤـﺮ‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ راﻏﻰ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﻲ ﻫﻢ دﻳﻮه اﻳﺖ ﭘﻮښﺘﻨﻪ وﻛړه ﺧـﻮ‬
‫راﺗﻪ ﭘﺎم ﻳﯥ ﻧﺸـﻮ او وﻻړ‪ .‬وروﺳـﺘﻪ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ راﻧﮋدې ﺷﻮ‪ ،‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ زﻣﺎ ﭘﻪ ﺣﺎل ﭘﻮﻫﯧﺪه ﻣﻮﺳﻜﻰ ﺷـﻮ‬
‫او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ ﻣﺎﺳﺮه راځﻪ‪ ،‬ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﺴـﻲ ﻻړم ﭼـﻲ ﻛﻮرﺗـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ورﺳــﯧﺪو ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ داﺧــﻞ ﺷــﻮ او‬
‫ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ ﻫﻢ د ﻧﻨﻮﺗﻠﻮ اﺟـﺎزه راﻛـړه‪ .‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻛﻮرﻣﺒـﺎرك ﺗـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻧﻨــﻮﺗﻢ وﻣ ـﻲ ﻟﻴــﺪل ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻳــﻮه ګــﻴﻼس ﻛــﻲ ﻳــﻮه اﻧــﺪاز ه ﺷــﻴﺪې‬
 ‫﴿ ‪﴾ 97‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷﺘﻪ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻮښﺘﻨﻪ وﻛـړه ﭼـﻲ دا‬
‫ﺷﯧﺪې ﻟﻪ ﻛﻮﻣﻪ ﺷـﻮې دي؟ ورﺗـﻪ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻓﻼﻧـﻲ ﺳـړي ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ را اﺳﺘﻮﻟﯥ دي‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻣﺎﺗﻪ ووﻳﻞ ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫وﻣﻲ وﻳﻞ ‪ :‬ﺑﻠﯥ! ﻳﺎ رﺳﻮل اﻟﻠﻬﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪.‬‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻻړ ﺷﻪ اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ دﻟﺘﻪ را وﻏﻮاړه‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳــﯥ‪ :‬دﭘﻴﻐﻤﭙــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﻟــﻪ دې ﺧﺒــﺮي ﺳــﺨﺖ‬
‫ﻧﺎرام ﺷﻮم او ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه ﻣﻲ ووﻳﻞ‪ :‬دوﻣﺮه ﺷﯧﺪې زﻣﺎ ﻟﭙﺎره ﻫـﻢ‬
‫ﻧــﻪ دي ﺑــﺲ‪ ،‬څﺮﻧګــﻪ ﻛــﻮﻻى ﺷــﻲ ټــﻮل اﻫــﻞ ﺻــﻔﻪ ﻣــﺎړه ﻛــړي‪،‬‬
‫ﻛﺎﺷــﻜﯥ ﻳــﯥ ﻣﺎﺗــﻪ راﻛــړ ې واى ﭼـــﻲ ﻳــﻮه اﻧــﺪازه ﻗــﺪرت ﻣـــﻲ‬
‫ﭘﻴــﺪاﻛړې واى او ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ راﺷــﻲ ﺣﺘﻤــﺎً ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﺎﺗﻪ واﻳﻲ ﭼﻲ ﺷﯧﺪې ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ورﻛړم ﻧـﻮ‬
‫ﻣﺎﺗــﻪ ﺑــﻪ ﻫــﻴڅ ﺷــﻰ ﭘﺎﺗــﻪ ﻧــﻪ ﺷــﻲ‪ .‬وﻟــﻲ د رﺳــﻮل اﷲ ﻟــﻪ اﻃﺎﻋــﺖ‬
‫ﻛﻮﻟﻮﭘﺮﺗﻪ ﻣـﻲ ﺑﻠـﻪ ﻻره ﻧـﻪ درﻟـﻮده‪ ،‬ﻻړم او اﻫـﻞ ﺻـﻔﻪ ﻣـﻲ د ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻣﺒــــﺎرك ﻛــــﻮر ﺗــــﻪ رادﻋــــﻮت ﻛــــړل‪ .‬ﻛﻠــــﻪ ﭼــــﻲ راﻏﻠــــﻞ او ټــــﻮل‬
‫ﻛښﯧﻨﺎﺳـــﺘﻞ ﻣﺎﺗـــﻪ رﺳــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ووﻳـــﻞ‪:‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! وﻻړ ﺷﻪ‪ ،‬دﺷﻴﺪو ﻟﻮښـﻰ واﺧﻠـﻪ او ﻫﻐـﻮى ﺗـﻪ ﺷـﯧﺪې‬
‫ورﻛــړه‪ .‬ﻣــﺎ ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ ﺷــﻴﺪي ورﻛــﻮل ﺷــﺮوع ﻛــړل‪ ،‬ﻫــﺮ ﻳــﻮه ﭼــﻲ‬
‫ﺷــﻴﺪې څښــﻠﯥ‪ ،‬دوﻣــﺮه ﺑــﻪ ﻳــﯥ څښــﻠﯥ ﭼــﻲ ﻣــﺎړه ﺑــﻪ ﺷــﻮل‪ ،‬اﺧــﺮ‬
‫دوى ټﻮل ﻣﺎړه ﺷﻮل او ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻮږ دواړو ﺗﻪ راورﺳـﻴﺪ‪ .‬ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﺷﻴﺪو ګﻴﻼس راﻧﻪ واﺧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭘـﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﻣﻮﺳﻜﺎ ﻳﯥ ﻛﻮﻟـﻪ راﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻳـﻮازي زه او‬
‫ﺗﻪ ﭘﺎﺗﻲ ﻳﻮ‪ ،‬اوس ﻛﯧﻨﻪ او ﺷﻴﺪې وڅښﻪ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 98‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫زه ﻛښﯧﻨﺴـــﺘﻢ او وﻣـــﻲ څښـــﻠﯥ‪ .‬اﻧﺤﻀـــﺮت ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ راﺗــﻪ ﺑﻴــﺎ ووﻳــﻞ ﭼــﻲ وڅښــﻪ ‪ .‬د درﻳــﻢ او څﻠــﻮرم وار ﻟﭙــﺎره‬
‫ﻳﯥ ووﻳﻞ ﭼـﻲ وڅښـﻪ‪ .‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻣـﻮړ ﺷـﻮم وﻣـﻲ وﻳـﻞ‪ :‬ﻗﺴـﻢ ﭘـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ذات ﭼﻲ ﺗﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺣﻖ راﻟﯧږﻟﻰ ﻳﯥ‪ ،‬ﻧﻮر ﻣﻲ ﭘﻪ ﻧﺲ ﻛـﻲ ﺗـﺶ‬
‫ځﺎى ﻧﻪ دى ﭘﺎﺗﻲ او ﭘﻮره ﻣﻮړ ﺷﻮم‪ .‬وروﺳﺘﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم‬
‫ووﻳــﻞ ‪ :‬ګــﻴﻼس ﻣﺎﺗــﻪ راﻛــړه‪ .‬ﻣــﺎ ګــﻴﻼس ورﻛــړ ‪ :‬ﺑﺴــﻢ اﷲ ﻳــﯥ‬
‫ووﻳﻠﻪ او ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻴﺪې ﻳﯥ وڅښﻠﯥ او ﻫﻐﻪ ﻫﻢ زﻣﻮږ ﭘـﻪ څﯧـﺮ ﻣـﻮړ‬
‫ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﭘــﻪ دوه دﻟﻴﻠﻮﻧــﻮ ﻟــﻮږه وزﻏﻤﻠــﻪ‪ ،‬ﻳــﻮ‬
‫داﭼــﻲ د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻼم ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﻳــﯥ ﭘــﻪ‬
‫ﻫﺠﺮت ﻛﻲ ځﻨډ ﻛړى وو او دوﻫﻢ داﭼﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﻳـﯥ ﻛـﺎوو ﭼـﻲ‬
‫ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺳـﺮه ﺑـﻪ ﻳـﯥ د ﻳﻮځـﺎى واﻟـﻰ وﺧـﺖ اوږد ﻧـﻪ‬
‫ﺷﻲ‪ .‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳـﯥ ﻻزﻣـﻪ ﺑﻠﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻫـﺮ وﺧـﺖ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك ﺳـﺮه‬
‫وي‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﻏﻨﻴﻤﺖ وﺑﻮﻟﻰ او ددې ﻟﭙﺎره ﻫﺮ ﻣﺸـﻜﻞ وزﻏﻤـﻲ او‬
‫ﭘﻮﻫﻴﺪه ﭼﻲ ﭘﻪ راﺗﻠﻮﻧﻜﻲ ﻛﻲ ﺑﻪ داﺳﻲ ورځﻲ راﺷـﻲ ﭼـﻲ ﻫـﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮړ ﺷﻲ او ﻫﻢ د ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ﻧﻌﻤﺖ څﺨﻪ ﺑﺮﺧﻤﻦ‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻓﻘﺮ ﺳﺮه‪ ،‬ﺳﺮه اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه اﺳـﺘﻐﻨﺎ درﻟـﻮده‪ ،‬ﻟـﻪ ﭼـﺎ ﻳـﯥ څـﻪ ﻧـﻪ‬
‫ﻏﻮښﺘﻞ او ﭼﺎ ﺗﻪ ﻳﯥ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻪ ﻛـﺎوو‪ ،‬ﺧـﻮ د اﺳـﻼم ﻟـﻪ ﻣﺒـﺎرك‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــــﺮ ﺻــــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــــﻪ وﺳــــﻠﻢ ﺳــــﺮه ﺑــ ـﻪ ﻳــــﯥ ﻛﻠــــﻪ ﺧﭙــــﻞ راز‬
‫ﺷﺮﻳﻜﺎوو‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ ﻳـﯥ ﻟﻴـﺪل اﺑـﻮﺑﻜﺮ ﺻـﺪﻳﻖ او ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم وروﺳـﺘﻪ دﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻣـﻨځ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 99‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛـﻲ ﻟـﻮړ ﻣﻘـﺎم ﻟـﺮي‪ ،‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻛﻠـﻪ ﻛﻠـﻪ ﻫﻐـﻮى ﻫـﻢ د ﺧﭙﻠـﻮ‬
‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻮ ﭘﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻲ اﭼﻮل‪.‬‬
‫د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻳﻮازي ﻟﻪ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟـﺐ‬
‫ﺳ ـﺮه راز ﺷــﺮﻳﻜﺎوو‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﻫــﻢ ﻟــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳــﺮه ﻣﻴﻨــﻪ درﻟــﻮده‪،‬‬
‫ﻧﻴﻜــﻲ ﻳــﯥ ورﺳــﺮه ﻛﻮﻟــﻪ او دﺧﻴﺒــﺮ ﻟــﻪ ﻏــﺰا راﭘــﻪ دې ﺧــﻮا ﺳــﺮه‬
‫ﻣﻠګﺮي ﺷﻮي وو‪.‬‬
‫ﺧــﻮ ارﻣــﺎن ﭼــﻲ د ﺟﻌﻔــﺮ ﺑــﻦ اﺑــﻰ ﻃﺎﻟــﺐ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ژوﻧــﺪ‬
‫اوږد ﻧــﻪ ﺷــﻮ او ﻟــﻪ څــﻪ وﺧــﺖ وروﺳــﺘﻪ د ﻣﻮﺗــﻪ ﭘــﻪ ﺟﻨــګ ﻛــﻲ ﭘــﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت ورﺳﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﯥ ﭘﻪ ﺟﺪاﻳﻰ وژړل‪ ،‬دﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻳـﺎد او‬
‫ذﻛﺮ ﺳﺮه ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫﺮوﺧﺖ ﻣﻴﻨﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺳــﺨﺘﻲ ﻧﯧﺴــﺘۍ او ﻟــﻮږي ﺳــﺮه ﺳــﺮه د ﻧﯧﻜﺒﺨﺘــﻲ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﺎوو‪ ،‬ځﻜﻪ ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﻳﻮځـﺎى واﻟـﻰ‬
‫ورﺗﻪ د دﻧﻴﺎ ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻏﻮره څﻴﺰ وو‪.‬‬
‫ﻟﻮږي ﻧﺸﻮاى ﻛـﻮﻻى ﻫﻐـﻪ‪ ،‬د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم د ﺧﺒـﺮو ﻟـﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻮ او د ﻫﻐﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺗﻪ ﻟﻪ ﻏﻮږ اﻳښﻮدﻟﻮ ﻣﻨﻊ ﻛړي‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺷـﭙﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ څـﻮ ﻧﺒـﻮي ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ ﺗﻜـﺮارول او دﻗـﺮان ﻛـﺮﻳﻢ‬
‫زده ﺑﺮﺧــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ اﺑــﻰ ﺑــﻦ ﻛﻌــﺐ ‪ ،‬ﻋﺒــﺪاﷲ ﺑــﻦ ﻣﺴــﻌﻮد او زﻳــﺪﺑﻦ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻪ ﺗﯧﺮوﻟﻪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻪ دا درې ﻛﺴـﻪ ګـﺮان وو‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻫﻐـﻮى ﺧﭙـﻞ ﻓـﺎرغ‬
‫وﺧﺘﻮﻧــﻪ د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ واك ﻛــﻲ ورﻛــړي وو‪ ،‬ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﻫﻤــﺪا‬
‫وﺧﺘﻮﻧﻪ ورﺗﻪ د ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﻳـﺎد ﻛـړي اﻳﺎﺗﻮﻧـﻪ واوري‪ ،‬ﺗﺮڅـﻮ ﭘـﻮه‬
‫ﺷﻲ ﻫﻐﻪ اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ ﭼﻲ ﻳـﯥ ﻳـﺎد ﻛـړي‪ ،‬اوس ﻳـﯥ ﻫـﻢ ﻳـﺎد دي او ﻛـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 100‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺗﺮې ﻫﻴﺮ ﺷﻮي؟ ﻫﻐـﻪ ﻛﻠﻮﻧـﻪ ﭼـﻲ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﺻـﻔﻪ ﻳﻌﻨـﻰ ﻟـﻪ ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه ﺗﯧــﺮ ﻛــړل‪ ،‬دﻫﻐــﻪ د ژوﻧــﺪ ﻣﻬــﻢ‬
‫وﺧﺖ ﺷﻤﯧﺮل ﻛﻴﺪه او ﻫﻤﯧﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﺻﺤﻨﯥ ﻳﺎدوﻟﯥ‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ رﺣﻠﺖ وروﺳﺘﻪ ﭘـﻮه‬
‫ﺷﻮ ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ورﺗﻪ څﻮﻣﺮه ﻧﻌﻤﺖ ورﻛړى دى‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﺻﻔﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻣﺨﻠﺼﻮ ﻣﻠګﺮو ﺳـﺮه وﭘﯧﮋﻧـﺪل‪ ،‬ﭼـﻲ‬
‫اﻳﻤــﺎن‪ ،‬دوﺳــﺘﻲ‪ ،‬اﻃﺎﻋــﺖ‪ ،‬د ﻣﺸــﻜﻼﺗﻮ زﻏﻤــﻞ‪ ،‬دﺧــﺪاى او د‬
‫ﻫﻐﻪ د رﺳﻮل ﻟﭙﺎره ﻳﻮ ﻟﻪ ﺑﻞ ﺳﺮه را ﻳﻮځﺎى ﻛړي دي‪ .‬دﻫﻐﻮى ﻟـﻪ‬
‫ډﻟــﻲ ﻛــﻮﻻى ﺷــﻮ د ﺑــﻼل ﺑــﻦ رﺑــﺎح‪ ،‬ﺑــﺮاء ﺑــﻦ ﻣﺎﻟــﻚ‪ ،‬ﺣﺬﻳﻔــﻪ ﺑــﻦ‬
‫ﻳﻤﺎن‪ ،‬اﺑﻮذر ﻏﻔﺎرى‪ ،‬ﺧﺒﺎب ﺑﻦ ارت‪ ،‬زﻳﺪ ﺑﻦ ﺧﻄـﺎب‪ ،‬ﺑﺸـﻴﺮ ﺑـﻦ‬
‫ﺣﻀﺎﺻﻴﻪ‪ ،‬ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﺳﻔﻴﻨﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﻏـﻼم‪،‬‬
‫رﺑﻴﻌـــﻪ ﺑـــﻦ ﻛﻌـــﺐ د ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم ﺧـــﺎدم او دﻋﺒـــﺪاﷲ ﺑـــﻦ‬
‫ﻣﺴﻌﻮد ﻧﻮم واﺧﻠﻮ‪.‬‬
‫دوى ﻫﻐـــﻪ ﻓﻘﻴـــﺮ او ﻧﯧﺴـــﺘﻤﻦ اﺷـــﺨﺎص ول ﭼـــﻲ ﺗـــﺎرﻳﺦ ﻳـــﯥ‬
‫ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ ‪،‬ﻛړﻧــﻲ او زړورﺗﻴــﺎوى د اﻣــﺖ داﻣﺎﻣــﺎﻧﻮ او د ﻫــﺪاﻳﺖ د‬
‫څﺮاﻏﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ زرﻳﻨـﻮ ﭘـﺎڼﻮ ﻛـﻲ د ﻫﻤﯧﺸـﻪ ﻟﭙـﺎره ﺛﺒـﺖ‬
‫ﻛړي دي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﺗـﺮ څـﻮ ﻣﻴﺎﺷـﺘﻮ ﺗﯧﺮوﻟـﻮ‬
‫ورﺳﺘﻪ دﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ د ﺣﻔﻆ او اورﯦﺪﻟﻮ ﻟﭙﺎره ډﯦـﺮه ﻫڅـﻪ وﻛـړه او‬
‫ﭘﻪ دې وﺗﻮاﻧﯧﺪ ﭼﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﻴﺮت د ﻗـﺮان ﻛـﺮﻳﻢ د‬
‫ﻧﺰول ﻟﻪ ﺷﺮوع رادﯦﺨﻮا ﭘﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺮه ﻳﺎد ﻛړي‪ .‬ځﻜـﻪ ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ورﺗﻪ ﺧﭙﻞ ﺗﯧـﺮ ﺣـﻮادث وﻳﻠـﻲ وو او‬
 ‫﴿ ‪﴾ 101‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻢ ورﺗﻪ دﻫﺠﺮت داﺳﺘﺎن ﭘـﻪ ﭘـﻮره‬
‫ډول ﺗﺸـــﺮﻳﺢ ﻛـــړى وو‪ .‬ﻧـــﻮرو اﺻـــﺤﺎﺑﻮ ورﺗـــﻪ د ﺑـــﺪر‪ ،‬اﺣـــﺪ او‬
‫ﺧﻨﺪق د ﻏﺰواﺗﻮ ﭘﯧښﻲ وﻳﻠﯥ وې‪.‬‬
‫ﻳﺎدي ﺷﻮې ﺣﺎدﺛﯥ ﻳﯥ ﭘﻪ ذﻫـﻦ ﻛـﻲ داﺳـﻲ ﺛﺒـﺖ وې ﭼـﻲ ﺗـﻮا‬
‫ﺧﭙﻠﻪ ﻳﯥ ﻟﻴﺪﻟﯥ او دﻫﻐﻮ ﭘﯧښﻮ ﺷﺎﻫﺪ وي‪.‬‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻳﻮ ﻛﺎل ﻧﻪ وو ﺗﯧـﺮ‬
‫ﺷﻮى ﭼﻲ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻳـﯥ ﭘﺮﯦښـﻮده‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻣﺒـﺎرك ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﺳﺮه د ﻧﺠﺪ ﺳﻴﻤﯥ ﺗﻪ ووت او ﭘـﻪ ذات اﻟﺮﻗـﺎع ﺟګـړه ﻛـﻲ‬
‫ﻳﯥ ﺑﺮﺧﻪ واﺧﻴﺴﺘﻪ‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﻏﺰا ﻛﻲ ﺟګړه وﻧﻪ ﻧښﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ دوې دښـﻤﻨﻲ ډﻟـﯥ‬
‫ﻳــــﻮ ﻟــــﻪ ﺑﻠــــﯥ ډﯦــــﺮي ووﯦﺮﯦــــﺪې‪ ،‬ان ﺗــــﺮ دې ﭼــــﻲ ﻣﺴــــﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ﻣﺠﺒﻮرﺷﻮل د وﯦـﺮي ﻟﻤـﻮﻧځ وﻛـړي‪ .‬ﭘـﻪ دې ﻏـﺰوه ﻛـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫او ﻧﻮرو ﺻﺤﺎﺑﻪ وو ډﯦﺮي ﺳﺨﺘۍ ﺗﯧﺮي ﻛړې‪ ،‬ﺗﺮ دې ﭼﻲ دﭘښﻮ‬
‫ﺗﻠﯥ ﻳـﯥ زﺧﻤـﻲ ﺷـﻮې او ﻧﻮﻛﻮﻧـﻪ ﻳـﯥ وﻟﻮﯦـﺪل ‪ ،‬ﻧﻮځﻜـﻪ ﻣﺠﺒـﻮر‬
‫ﺷﻮل ﭼﻲ ﺧﭙﻠﻲ زﺧﻤﻲ ﭘښﯥ د ﺟﺎﻣﯥ ﭘﻪ ټﻮټﻮ وﺗـړي ﭼـﻲ ﻟـﻪ دې‬
‫اﻣﻠﻪ دا ﻏﺰا ذات اﻟﺮﻗﺎع ﺑﻮﻟﻲ‪.‬‬
‫ﭘـــﻪ ﻫﻤـــﺪې ﻛـــﺎل ﺣﻀـــﺮت اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه او ﻧـــﻮر ډﻳـــﺮ اﺻـــﺤﺎب د‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه د ﻣﻜـﯥ ﭘـﻪ ﻟـﻮر د ﻋﻤـﺮې د‬
‫ادا ﻛﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره ووﺗــﻞ او د ﻟــﻮﻣړي ځــﻞ ﻟﭙــﺎره د ﺧــﺪاى ﻛــﻮر ﺗــﻪ‬
‫ورﻏــﻰ‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ ﺳــﺘﺮګﯥ د ﻛﻌﺒــﯥ ﭘــﻪ ﺧﻮﻧــﻪ وﻟګﯧــﺪې‪ ،‬ﺗــﺮ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻻﻧﺪي ﻳﯥ راﻏﻰ او ﻟﻪ ﺳﺘﺮګﻮ ﻳـﯥ اوښـﻜﻲ رواﻧـﻲ ﺷـﻮې‪،‬‬
‫ﺧــﻮ څﺮﻧګــﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 102‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻲ وو ﭼﻲ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ رﺣﻤﺖ دي ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﭼـﺎ وي ﭼـﻲ ﻧـﻦ‬
‫ورځ ﻗﺪرت ښﻜﺎروﻧﻪ وﻛړي ﻧﻮ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻏـﺮور او ﺳـﺮﻟﻮړي ﺳـﺮه د‬
‫ﻛﻌﺒﯥ ﭘﻪ ﭼﺎﭘﯧﺮ ﻃﻮاف ﻛﺎوو‪ ،‬ﻫﻐﻪ وﺣﺖ ﻳﯥ وﻟﻴﺪل ﭼﻲ ﺣﻀـﺮت‬
‫رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ دﺣﺠﺮاﻻﺳـــﻮد ﻟـــﻪ ﻣﭽﻮﻟـــﻮ‬
‫وروﺳــﺘﻪ ﻟــﻪ ﻧــﻮرو اﺻــﺤﺎﺑﻮ ﺳــﺮه د ﺣــﺞ د ﻣﻨﺎﺳــﻜﻮ د ادا ﻟﭙــﺎره‬
‫ﺗﯧﺰي او ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ ﻛﻮي‪ ،‬ﭘﻪ ﻛﻔﺮ ﻳﯥ داﺳﻼم د ﺑﺮﺗﺮي ﻳﻘـﻴﻦ وﻛـړ‪،‬‬
‫دﻛﻔﺮ ﺳﻘﻮط او ورﻛﯧﺪل ﻳﯥ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛړل او ﭘـﻮه ﺷـﻮ ﭼـﻲ ژر ﺑـﻪ‬
‫دا دﻳﻦ ﭘﻪ ﻣﻜﻪ او ﻧﻮرو ښﺎروﻧﻮ ﻛﻲ ﺧﭙـﻮر ﺷـﻲ او اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻧﻮرو دﻳﻨﻮﻧﻮ ﺑﺮﺗﺮي ورﻛړي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻠــﻪ ﻧﯧﺴــﺘﻲ او ﺗﻨــګ ﻻﺳــﻲ زﻏﻤﻠــﻪ ‪ ،‬ﺧــﻮ ډارﯦ ـﺪه‬
‫ﻫﺴﻲ ﻧﻪ د ﻣﻮر ﭘﻪ اﻳﻤﺎن او ﻳﻘﻴﻦ ﻛـﻲ ﻳـﯥ د ﻧﯧﺴـﺘﻲ ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ﺧﻠـﻞ‬
‫ﭘﻴﺪاﺷﻲ‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻓﻜﺮ ورﺳﺮه ﭘﻴﺪا ﺷﻮ ﭼﻲ د ځﺎن ﻟﭙﺎره ﻳـﻮ ﻛـﺎر‬
‫ﭘﻴــﺪاﻛړي او ﻟــﻪ ﻻس ﺗــﻪ راوړﻧــﻮ ﻳــﯥ دﻣــﻮر او ﺧﭙــﻞ ﺿــﺮورﺗﻮﻧﻪ‬
‫ﭘﻮره ﻛړي‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻞ ﭘﻠـﻮه ﻳـﯥ څـﺎر ﻛـﺎوو‪ ،‬ﻫﺴـﻲ ﻧـﻪ ﻛـﺎر ﻛـﻮل ﻳـﯥ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د اﺣﺎدﻳﺜﻮ د اورﻳﺪﻟﻮ او دﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻧﺎﺳـﺘﻪ‬
‫وﻻړه ﻛــﻲ ﻛﻤــﻰ راوﻟــﻲ‪.‬ﻟــﻪ څــﻪ وﺧــﺖ ﻫڅــﻲ وروﺳــﺘﻪ ﻳــﯥ ﻛــﺎر‬
‫ﭘﻴﺪاﻛړ‪ ،‬ﭼﻲ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻧﻈـﺮ ﻳـﯥ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻛـﺎر ﻧﺸـﻮاى ﻛـﻮﻻى ﭼـﻲ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د ﻳﻮځﺎى واﻟﻰ څﺨﻪ ﻳﯥ ﻟﺮي ﻛړي‪ .‬د ﻏـﺰوان‬
‫د ﻟﻮر ﺑﺴﺮې ﺳﺮه ﭼﻲ ﻳﻮه ﺳﺘﺮه ﺻـﺤﺎﺑﻴﻪ وه‪ ،‬ﭘـﻪ ﻛـﺎر وﻟګﯧـﺪ‪ ،‬ﺗـﺮ‬
‫څــﻮ ددې او ﻣﯧــړه ﻟﭙــﺎره ﻳــﯥ ﺧــﺪﻣﺖ وﻛــړي او ﭘــﻪ ﺳــﻔﺮوﻧﻮ ﻛــﻲ‬
‫ورﺳـﺮه ﻣﻠګـﺮى وي‪ ،‬ﻣــﺰدوري ﺑـﻪ ﻳــﯥ ﻳـﻮازي د ده او د ده دﻣــﻮر‬
‫ﺧــﻮراك وي‪ .‬ﻟــﻪ دې وروﺳــﺘﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ دﺧﭙــﻞ ﺧــﻮراك ﻳــﻮه ﺑﺮﺧــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 103‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻲ ﻣﻮر ﺗﻪ وړه او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څـﻪ ﻳـﯥ ﻧﺠـﺎت وﻣﻮﻧـﺪ ﭼـﻲ دى ﺗـﺮې‬
‫ډارﯦﺪه‪.‬‬
‫ﺑﻞ ﭘﻠﻮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺷﺮﻃﻮﻧﻪ درﻟﻮدل ﭼﻲ د ﻏﺰوان ﻟﻮر وﻣﻨﻞ‪ ،‬ﻟﻪ‬
‫ﻫﻐﯥ ﺟﻤﻠﯥ داﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه د ﻳﻮځـﺎى‬
‫واﻟﻲ او د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﻟﻪ ﻛﻮﻟﻮڅﺨﻪ ﻧﻪ ﻣﻨـﻊ ﻛـﻮي‪ ،‬د ﺷـﭙﯥ ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﻧـﻪ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﻛﻮي‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ وﻛﻮﻻى ﺷﻲ ﺧﭙﻞ وﺧﺖ ﭘـﻪ ﺟﻮﻣـﺎت ﻛـﻲ‬
‫ﺗﯧـﺮ ﻛـړي‪ ،‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻮ ﺳـﻔﺮوﻧﻮ ﻻړ ﺷـﻲ ﭘـﻪ ﻛﻮﻣـﻮ ﻛـﻲ ﭼـﻲ ﺣﻀــﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وي‪ .‬ﻟﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﺷﺮﻃﻮﻧﻮ ﺳـﺮه ﺳـﺮه‬
‫ﺑﻴــﺎ ﻫــﻢ داﻛــﺎر ددې ﺳــﺒﺐ ﺷــﻮ ﭼــﻲ ﻳــﻮ څــﻪ ﻳــﯥ د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ ﻳﻮځﺎى واﻟﻰ څﺨﻪ ﻟﻴﺮي وﻟﺮي‪ ،‬ﺧﻮ ﻫﻐﻪ‬
‫څﻪ ﭼـﻲ ﺑـﻪ دده ﭘـﻪ ﻧـﻪ ﺷـﺘﻮن ﻛـﻲ ﺗﻴـﺮ ﺷـﻮى وو‪ ،‬ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫ﺳﻼم ‪ ،‬اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ او ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴـﻌﻮد  څﺨـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ‬
‫ﭘﻮښــﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟــﻮ ﺟﺒــﺮان ﻛــﻮل‪ .‬د ﻏــﺰوان ﭘــﻪ ﻟــﻮر او دﻫﻐــﯥ ﭘــﻪ ﻣﯧــړه‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧــﻮرا ګــﺮان وو‪ ،‬ځﻜــﻪ اﻣــﻴﻦ‪ ،‬ﻗــﻮي او دﻗــﺮان ﻛــﺮﻳﻢ او‬
‫اﺣــﺎدﻳﺜﻮ ﺣــﺎﻓﻆ وو او دﻫﻐــﻮى ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴــﺎ ﺑــﻪ ﻳــﯥ راﭘﺎروﻟــﻪ ﭼــﻲ‬
‫ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ډﯦﺮښـﻜﻠﻲ ﻏـږ واﻳـﻮ او ﻫﻐـﻮى ﺑـﻪ ﺗـﺮ ﺗـﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﻻﻧﺪي راﺗﻠﻞ‪ ،‬دﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﻪ ﻳﯥ ورﺗﻪ وﻳﻞ‪.‬‬
‫د ﻏﺰوان ﻟﻮر ﻫﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻧﻮﺑﺖ ﻟﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه څﺨـﻪ ﻏﻮښـﺘﻲ وو‬
‫ﭼﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻪ د ﻫﻐﯥ د اﻣﺮ ﻣﻨـﻮﻧﻜﻰ وي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻫـﻢ ورﺳـﺮه ﻣﻨﻠـﯥ‬
‫وه‪ ،‬ﻳـــﻮه ورځ ﻳـــﯥ وﻏﻮښـــﺘﻞ ﭼـــﻲ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه وازﻣـــﺎﻳﻲ ﭼـــﻲ اﻳـــﺎ‬
‫رښﺘﻴﺎ ﻫﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ وﻋﺪه او ﻫـﻮډ وﻻړدى او ﻛـﻪ ﻧـﻪ‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـﻪ‬
‫ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻻړ ﺷﻪ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ اوښ ﺳـﭙﻮر ﺷـﻪ‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﻤﺪﺳـﺘﻲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 104‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻫﻤﺎﻏـﻪ اوښ ﺳـﭙﻮر ﺷـﻮ‪ ،‬ﺑﺴـﺮې او ﻣﯧـړه ﻳـﯥ وﺧﻨـﺪل او وﻳـﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﻛښﺘﻪ ﺷﻪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ اوښ ﻧﻪ راﻛښﺘﻪ ﺷﻮ‪ ،‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ورﺗـﻪ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﻮڅﻲ ﭘښﯥ ﻻړ ﺷـﻪ او ﻟـﻪ ﻫـﺎﻏﯥ څـﺎه څﺨـﻪ ﻳـﻮه ﺳـﻠﻮاﻏﻪ‬
‫اوﺑـﻪ راوړه‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د اﻣــﺮ ﺳــﺮه ﺳــﻢ ﻟــﻮڅﻲ ﭘښــﯥ ﭘــﻪ ﻧــﺎ ﻫــﻮاره‬
‫ځﻤﻜــﻪ ﭼــﻲ ﺗﯧــﺮې ډﺑــﺮي ﻳــﯥ درﻟــﻮدې ﻻړ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻤــﺎﻏﯥ څــﺎه ﻳــﯥ‬
‫ﺑﺴﺮې ﺗﻪ اوﺑﻪ راوړې‪.‬‬
‫ﺑﺴﺮې ﺧﭙـﻞ ﻣﯧـړه ﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬وګـﻮره څـﻮﻣﺮه ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻋﻬـﺪ او‬
‫وﻋﺪه ﺑﺎﻧﺪي وﻻړ دى‪ .‬ﻗﻮى اﻳﻤﺎن او دﻫﻐﻪ ﺗﻘـﻮا د دې ښـځﻲ د‬
‫ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴﺎ ﻻﻣﻞ ﺷـﻮه‪ ،‬دﻫﻐـﻪ دﺻـﺪاﻗﺖ او ﭘـﻪ ﻋﻬـﺪ ﺑﺎﻧـﺪي د وﻓـﺎ‬
‫ﻟﻴﺪل د ﺑﺴﺮې ﻋﻼﻗﻪ ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﺮه زﻳﺎﺗﻪ ﻛړه‪ ،‬ﺧﻮ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫د ﻛــﺎر ډﯦـﺮ وﺧــﺖ ﻧــﻪ وو ﺗﯧــﺮ ﺷــﻮى ﭼــﻲ ﻫﻐــﯥ ﺗــﻪ ورﻏــﻰ او ورﺗــﻪ‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ زه ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﺳـﺮه ﻳـﻢ ‪ ،‬ﻧﺸـﻢ ﻛـﻮﻻى ﭼـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺳﺮه ﭘﻪ ﭘﻮره ﺗﻮګﻪ واوﺳﻢ‪ ،‬ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛـﻲ‬
‫ﭼﻲ ﻣﺎ د ﻫﻐﻪ ﻟﭙﺎره ﺧﭙﻠﻪ ځﻤﻜـﻪ او ټـﻮﻟﻲ اړﻳﻜـﻲ ﭘﺮﯦښـﻮدې‪،‬ﻛﻪ‬
‫ټﻮﻟﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﺎﺗـﻪ راﻛـړې‪ ،‬د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﺷـﯧﺒﻪ‬
‫ﻛښﯧﻨﺎﺳﺘﻠﻮ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺑﺪﻟﻪ ﻧﻪ ﻛړم‪.‬‬
‫ﺑﺴــﺮې ﻳــﯥ ﻋــﺬر وﻣﺎﻧــﻪ او ﻛــﺎر ﺗــﻪ ﻳــﯥ دﭘــﺎى ټﻜــﻰ ﻛﯧښــﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﯧﺮﺗﻪ ﺧﭙﻞ ﻟﻮﻣړﻧﻲ ژوﻧﺪ ﺗﻪ وګﺮځﯧﺪاو ﭘﻪ ﺻﻔﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ‬
‫دﺣﻀـــــﺮت ﻣﺤﻤـــــﺪ ﺻـــــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــــﻪ وﺳـــــﻠﻢ ﺗﺮڅﻨـــــګ واړول‪،‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ورﺗـګ ﺳـﺮه ﺳـﻢ دﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﻣﻨـﺎدي) ﺟـﺎر‬
‫ﻛﻮوﻧﻜﻰ ‪ ،‬اﻋﻼن ﻛﻮوﻧﻜﻰ( دﺟﻬﺎد اﻋﻼن وﻛـړ‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫ﺳﻼم اﺻﺤﺎب د ﺟﻬﺎد ﺗﻠﻠﻮ ﺗﻪ ﺗﺸـﻮﻳﻖ ﻛـړل‪ ،‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 105‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻏﻤﺨﻮاري ﻟﻴﺪﻟﻪ ﭼـﻲ ﺧﻠـﻚ‬
‫دﺟﻨګ ﺟﺒﻬﻮ ﺗﻪ ﭘﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﻲ راوﻟـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ځـﺎن ﺳـﺮه ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺗﺮ ﺧﭙـﻞ ځـﺎن راﺑﺎﻧـﺪي ګـﺮان دى او‬
‫ﻧﻪ ﻏﻮاړم ﭼـﻲ ﻳـﻮه ﺷـﯧﺒﻪ ﺗـﺮې ﻟﻴـﺮي ﺷـﻢ‪ ،‬ﺧـﻮ څﺮﻧګـﻪ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ د‬
‫ﺟﻬﺎد اﻣﺮ ﻛړى دى ﺑﺎﻳﺪ اﻣﺮ ﻳﯥ وﻣﻨﻢ او ﺟﻬﺎد ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻢ‪.‬‬
‫ﻧـــﻮ ﻟـــﻪ دې اﻣﻠـــﻪ داﺳـــﻼم ﻟـــﻪ ﻟښـــﻜﺮ ﺳـــﺮه "ﻣﻮﺗـــﻪ" ﺗـــﻪ ﻻړ‪.‬‬
‫ﻣﺴــــﻠﻤﺎﻧﺎن د دښــــﻤﻦ ﺳــــﺮه دﺳــــﺨﺘﻲ او ﻧــــﺎﺑﺒﺮه ﺟﻜــــړې څﺨــــﻪ‬
‫وﯦﺮﯦـــﺪل‪ ،‬ځﻜـــﻪ د دښـــﻤﻦ ﺟﻨګـــﻲ ﺗﺠﻬﻴـــﺰات ﭘـــﺮ ﻣـــﺦ ﺗﻠﻠـــﻲ او‬
‫ﺟﻨګﻴﺎﻟﻲ ﻳﯥ ﻫﻢ زﻳﺎت وو‪ ،‬ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ‬
‫ﺷﻤﯧﺮ ﻛﻢ او دﭘﺎم وړ اﺳﻠﺤﻪ ﻳـﯥ ﻫـﻢ ﻧـﻪ درﻟـﻮده‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه وﻟﻴـﺪه‬
‫ﭼﻲ اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻪ څﻪ ډول اﻧﺴـﺎن د اﺳـﻠﺤﯥ ﻟـﻪ اړﺗﻴـﺎ څﺨـﻪ ﺑـﯥ ﭘـﺮوا‬
‫ﻛـــﻮي او دښـــﻤﻦ د اﻧﺴـــﺎن ﭘـــﻪ اﻧـــﺪ ﻛﻤـــﺰورى او ﺧـــﻮار ځﻠـــﻮي‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د درﻳــﻮ وﺗﻠﻴــﻮ ﻗﻮﻣﻨــﺪاﻧﺎﻧﻮ څﺨــﻪ ﻳــﯥ‬
‫دﻋﺒـــﺪاﷲ ﺑـــﻦ رواﺣـــﻪ ﺧﺒـــﺮي ﻣﺨﻜـــﻲ ﻟـــﻪ ﺟﻨګـــﻪ او ﻫﻐـــﻪ ﻣﻬـــﺎل‬
‫اورﯦﺪﻟﯥ وې ﭼﻲ اﺣﺴﺎس ﻳـﯥ ﻛـﺎوو د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺷـﻤﯧﺮه ﻛﻤـﻪ‬
‫ده‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ داﺳﻼم ﻟښﻜﺮ ﺗﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ وﻳﻨـﺎ ﻛـﻲ داﺳـﻲ‬
‫ووﻳـــﻞ‪ :‬اې ډﻟـــﯥ! ﭘـــﻪ ﺧـــﺪاى ﻗﺴـــﻢ‪ .‬اوس ﭼـــﻲ ﻛـــﻮم څﻴـــﺰ ﻧـــﻪ‬
‫ﺧﻮښـــﻮئ‪ ،‬ﭘـــﻪ واﻗﻌﻴـــﺖ ﻛـــﻲ ﻫﻐـــﻪ څـــﻪ ده ﭼـــﻲ د ﻫﻐـــﻪ ﻟﭙـــﺎره ﻟـــﻪ‬
‫ﻛﻮروﻧﻮ څﺨﻪ راوﺗﻠﻲ ﻳﻮ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺎدت‪.‬‬
‫ﻣــﻮږ ﭘــﻪ ﺟﻨــګ ﻛــﻲ ﭘــﻪ ﻗــﻮت او ﺳــﻼح ﺑﺎﻧــﺪي ﻧــﻪ ﺟﻨګﯧــږو‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻲ ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﯥ ﻣﻮږ ﺣﻤﺎﺳﯥ او ﺷﻬﺎدت ﺗﻪ ﺑﻮﻟﯥ اﻳﻤـﺎن دى‪،‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 106‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭼﻲ د دې دﻳﻦ ﭘﻪ ﺳﻴﻮري ﻛﻲ زﻣﻮږ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﺷـﻮى دى‪ ،‬ﻧـﻮ ﻫڅـﻪ‬
‫وﻛړئ ﭼﻲ ﻟﻪ دوو ﻧﻌﻤﺘﻮﻧﻮ څﺨﻪ ﻳﻮ ﭘﻪ ﻻس راوړئ ﻳـﺎ ﻛﺎﻣﻴـﺎﺑﻲ‬
‫او ﻳﺎ ﻫﻢ ﺷﻬﺎدت‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺳﻤﺪﺳـﺘﻰ ﻫﻐـﻪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﭼـﻲ د ﻋﺒـﺪاﷲ‬
‫ﺧﺒﺮو د اﺳﻼم ﭘﻪ ﻟښـﻜﺮ واﭼـﺎوو‪ ،‬وﻟﻴـﺪ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺳﻤﺪﺳﺘﻲ ځﺎﻧﻮﻧﻪ د دښﻤﻦ ﺳﺮه دﻣﻘـﺎﺑﻠﯥ ﻟﭙـﺎره ﺗﻴـﺎر او د‬
‫دښــﻤﻦ د ﻟښــﻜﺮ ﭘــﻪ ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﻛــﻲ ﻳــﯥ ﺻــﻔﻮﻧﻪ وﺗــړل ‪.‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د‬
‫دښﻤﻦ ﻗـﻮت‪ ،‬اﺳـﻠﺤﯥ او ﺳـﭙﺎره ﻧﻈـﺎم ﺗـﻪ ﭼـﻲ دﻫﻐـﯥ ورځـﻲ ﭘـﻪ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻮ اﺳﻠﺤﻮ ﺳـﻤﺒﺎل وو ﭘـﻪ ﻓﻜـﺮ ﻛـﻲ ﺷـﻮى وو ﭼـﻲ ﺛﺎﺑـﺖ ﺑـﻦ‬
‫اﻗﺮم ﭘﻪ ﺣﺎل ﻛﻲ راووﺳـﺖ‪ ،‬ﺛﺎﺑـﺖ داﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـﻪ څﻨـګ ﻛـﻲ وﻻړ‬
‫او د ﻫﻐﻪ ﻛړﻧﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻛﺘﻞ‪ ،‬ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳـﻞ‪ :‬اې اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه وﻳـﻨﻢ‪،‬‬
‫ﭼــﻲ د دښــﻤﻦ ډﯦــﺮ ﻟښــﻜﺮ ﺳــﺘﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺟﻠــﺐ ﻛــړې ده‪ .‬ورﺗــﻪ وﻳــﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ووﻳﻞ‪ :‬ﻛﻪ ﺗﻪ ﻟﻪ ﻣﻮږ ﺳﺮه دﺑﺪرﭘﻪ ﺟﻨـګ ﻛـﻲ واى‪ ،‬ﻧـﻦ د‬
‫دښـﻤﻦ د ﺟﻨګﻴــﺎﻟﻴﻮ ﭘــﻪ ﺷــﻤﯧﺮ ﻧــﻪ ﺣﻴﺮاﻧﯧـﺪې‪ ،‬ځﻜــﻪ ﻫﻐــﻪ څــﻪ ﭼــﻲ‬
‫ﻣﻮږ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﺟﻨګ ﻛﻲ ﻛﺎﻣﻴـﺎب ﻛـړو‪ ،‬زﻣـﻮږ ډﯦﺮښـﺖ ﻧـﻪ وو‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻲ د اﻳﻤﺎن دﻫﻐﻪ ﻗﻮت رڼﺎ وه ﭼﻲ ﻣﻮږ ﻳﯥ ﭘـﻪ دښـﻤﻦ ﺑﺮﻳـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛړو‪.‬‬
‫ﺟﻨګ ﺷﺮوع ﺷﻮ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﺳﺘﺮګﻮ داﻳﻤﺎن ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ‬
‫ﭘﻪ ﻛﻔـﺮ او د روﻣﻴـﺎﻧﻮ ﺷـﺎه ﺗـګ وﻟﻴـﺪ‪ .‬وﻳـﯥ ﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ څﺮﻧګـﻪ د‬
‫ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ اﺳـــﺘﻘﺎﻣﺖ او ﻣﻘﺎوﻣـــﺖ د روﻣﻴــﺎﻧﻮ څـــﻮ زره ﻛﺴـــﻴﺰ‬
‫ﻟښﻜﺮ ﺗﻪ ﻣﺎﺗﻲ ورﻛړه او ﻫﻐﻮى ﻳﯥ ﺳﺮه وﭘﺎﺷﻞ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 107‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﻣﻮﺗﻪ ﺟﻨګ د اﺗﻢ ﻫﺠﺮي ﻛﺎل ﭘﻪ اوﻟﻪ ﻧﻴﻤﺎﻳﻲ ﻛﻲ ﭘﯧښ ﺷـﻮ‪،‬‬
‫دا ﻛﺎل ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه داﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه د‬
‫ﻳﻮځﺎى ﻛﯧﺪﻟﻮ دوﻫﻢ ﻛﺎل وو‪.‬‬
‫دا ﺟﻨــګ ﻳــﻮازﻳﻨۍ ﺻــﺤﻨﻪ ﻧــﻪ وه ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻜــﻲ ﺑﺮﺧــﻪ‬
‫واﺧﻴﺴـــﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـــﻲ ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻪ وروﺳـــﺘﻪ ﻳـــﯥ ﭘـــﻪ ﻧـــﻮرو ﻏﺰوﺗـ ـﻮ او‬
‫ﺟﻨګﻮﻧﻮ ﻛﻲ ﻫﻢ ګډون وﻛړ او ﺧﭙﻠﻪ ﻣﯧړاﻧﻪ ﻳﯥ وښﻮده‪.‬‬
‫دﻣﻮﺗــﻪ ﻟــﻪ ﺟﻨــګ څﺨــﻪ درې ﻣﻴﺎﺷــﻲ ﻧــﻪ وې ﺗﯧــﺮي ﺷــﻮې ﭼــﻲ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د روژې ﭘـﻪ ﻣﻴﺎﺷـﺖ ﻛـﻲ د‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ دﻟﻮى ﻟښﻜﺮ ﺳﺮه د ﻣﻜﯥ د ﻓﺘﺤﻲ ﻫﻮډ ﻣﻦ ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دﻓﺘﺤﯥ دروازى ﻳﻮه ﭘﻪ ﺑﻠﻪ ﭘﺴﻲ د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻼم ﭘﻪ وړاﻧـﺪي ﺧﻼﺻـﻲ ﻛـړې او ﻣﻜـﻪ ﻓﺘﺤـﻪ‬
‫ﺷﻮه‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﭘﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﭼـﻲ ﭘـﻪ اوښ ﺳـﭙﻮر‬
‫وو او د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻪ وړاﻧﺪى ﻳﯥ ﻋـﺎﺟﺮي ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﺧﭙﻠـﻪ ﻣـﻼ ﻳـﯥ‬
‫دوﻣـــﺮه ﻛـــږه ﻛـــړه ﭼـــﻲ ﻧـــﮋدې وو ﺗﻨـــﺪى ﻣﺒـــﺎرك ﻳـــﯥ د اوښ ﻟـــﻪ‬
‫ﻛﺠـــﺎوې ﺳـــﺮه وﻧښـــﻠﻲ او ﭘـــﻪ دې وﺧـــﺖ ﻛـــﻲ ﻳـــﯥ ﺳـــﻮرت ﻓـــﺘﺢ‬
‫ﺗﻼوت ﻛﺎوو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻢ د ﺣﻀﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗـﺮ‬
‫څﻨــګ ﺣﺮﻛــﺖ ﻛــﺎوو‪ ،‬ﻳــﺎد ﻳــﯥ ﺷــﻮل ﭼــﻲ ﻣﻜــﯥ ﺗــﻪ ﺗــﺮ ﻧﻨﻮﺗﻠــﻮ‬
‫وړاﻧــﺪي رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ورﺗــﻪ ﻟﻮﻳــﻪ دﻧــﺪه‬
‫ﺳﭙﺎرﻟﯥ وه ﻫﻐﻪ دا ﭼﻲ دﻓﺘﺤﯥ وروﺳﺘﻪ اﻧﺼـﺎر راټـﻮل او دﻫﻐـﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرك ﺣﻀﻮر ﺗﻪ ﻳﯥ راوﻟﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 108‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻠــﻪ دﻧــﺪه ﺳــﺮ ﺗــﻪ ورﺳــﻮﻟﻪ او ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ وروﺳــﺘﻪ د‬
‫ﺣﻀـــﺮت رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﺗـــﺮ څﻨـــګ وو‪ .‬د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲ ﻫﻐـﻪ ﻣﻬـﺎل وروﺳـﺘﻲ ﺣـﺪ ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪه ﭼـﻲ‬
‫وﻳﯥ ﻟﻴﺪل ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ دﻛﻌﺒـﯥ ﭘـﻪ‬
‫څﻨــګ ﻟــﻪ ﺑﺘــﺎﻧﻮ ﺳــﺮه ﺣﺮﻛــﺖ ﻛــﻮي‪ ،‬ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻪ اﻣﺴــﺎ ﺑﺘــﺎن وﻫــﻲ‪،‬‬
‫ﻧړوي ﻳﯥ او واﻳﻲ‪ :‬ﺣﻖ راﻏﻰ او ﺑﺎﻃﻞ ﻻړ‪ .‬ﺣـﻖ راﻏـﻰ او ﺑﺎﻃـﻞ‬
‫ﻻړ او ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﺎ راوﻧﻪ ګﺮځﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺑﺘـﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻣـﺎﺗﻮﻟﻮ اودﻛﻌﺒـﯥ ﻟـﻪ ﺧـﻮﻧﯥ ﭘـﻪ اﻳﺴـﺘﻠﻮ‬
‫ﻛــﻲ وﻧ ـډه درﻟــﻮده او ﻟــﻪ ﺧﺪاﻳــﻪ ﻳــﯥ ﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻪ دﻗــﻮم‬
‫دﺑﺘﺎﻧﻮ )ذى اﻟﺨﻠﺼﻪ او ذى اﻟﻜﻔـﻴﻦ( د ﻧړﯦـﺪو ورځ ﻫـﻢ راﻧـﮋدې‬
‫ﺷﻲ او ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ دﻣﻜﯥ د ﺑﺘﺎﻧﻮ )ﻻت‪ ،‬ﻣﻨﺎت‪ ،‬ﻋـﺰى او ﻫﺒـﻞ(‬
‫ﭘﻪ ﺳﺮوﻧﻮ راﻏﻠﻞ د ﻫﻐﻪ د ﻗﻮم د ﺑﺘﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﺮ ﻫﻢ راﺷﻲ‪.‬‬
‫د ﻣﻜﯥ ﻟﻪ ﻓﺘﺤﻲ وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﻳﻮه ﺑﻠﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻛﻲ ﭼﻲ‬
‫ﭘﻪ ﻋﻈﻤﺖ او ﻟﻮړﺗﻴﺎ ﻛـﻲ ﺗـﺮ ﻫﻐـﯥ ﻛﻤـﻪ ﻧـﻪ وه ﺑﺮﺧـﻪ درﻟـﻮده‪ ،‬دا د‬
‫ﺣﻨﻴﻦ د ﺟﻨـګ ﺻـﺤﻨﻪ وه‪ .‬ﭘـﻪ دې ﺟﻨـګ ﻛـﻲ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮﭘﻪ ﺧﭙـﻞ‬
‫ډﯦﺮواﻟﻲ د ﻏﺮور او ﭘﻪ ﺧـﺪاى ﺟـﻞ ﺟﻼﻟـﻪ ﺑﺎﻧـﺪي د ﺗﻮﻛـﻞ ﭘـﻪ ﺑـﯥ‬
‫ﭘﺮواﻳﻲ ﻛﻲ ﺳﺨﺘﻪ ﺿﺮﺑﻪ وﻟﻴﺪه او ﻧﮋدې وو ﭼﻲ ﺳﺨﺘﻪ ﻣﺎﺗﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﭘــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ﺷــﻲ‪ .‬ﺧــﻮ د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‪ ،‬ﻳــﻮ‬
‫ﺷﻤﯧﺮ ﻛﻤﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ او د اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻨګﻴﺎﻟﻴﻮﺛﺒـﺎت او ټﻴﻨګښـﺖ‬
‫د ﺟﻨګ ﺑڼﻪ ﺑﺪﻟﻪ او ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ واړوﻟﻪ‪ .‬ﭘﻪ دې ورځ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دې اﻟﻬﻰ ﻛﻼم ﺗﻪ ﭘﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﻲ ﺷﻮ ﭼﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 109‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻮمَ ﺣُﻨَﻴْﻦٍ إِ ْذ أَﻋْﺠَﺒَﺘْﻜُ ْﻢ‬
‫ﺪ ﻧَﺼَﺮَﻛُ ُﻢ اﻟﻠّ ُﻪ ﻓِﻲ ﻣَﻮَاﻃِﻦَ ﻛَﺜِﻴﺮَةٍ وَﻳَ ْ‬
‫﴿ ﻟَﻘَ ْ‬
‫ﺖ ﺛُﻢَّ‬
‫ض ﺑِﻤَﺎ رَﺣُﺒَ ْ‬
‫ﺖ ﻋَﻠَﻴْﻜُ ُﻢ اﻟﺄَرْ ُ‬
‫ﻛَﺜْﺮَﺗُﻜُ ْﻢ ﻓَﻠَ ْﻢ ﺗُﻐْﻦِ ﻋَﻨﻜُ ْﻢ ﺷَﻴْﺌًﺎ وَﺿَﺎﻗَ ْ‬
‫ﺪﺑِﺮِﻳﻦَ ‪ 25‬ﺛُﻢَّ أَﻧَﺰلَ اﻟﻠّ ُﻪ ﺳَﻜِﻴﻨَﺘَ ُﻪ ﻋَﻠَﻰ رَﺳُﻮﻟِﻪِ وَﻋَﻠَﻰ اﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ‬
‫وَﻟَّﻴْﺘُﻢ ﻣُّ ْ‬
‫وَأَﻧﺰَلَ ﺟُﻨُﻮدًا ﻟَّ ْﻢ ﺗَﺮَ ْوﻫَﺎ وَﻋﺬَّبَ اﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُو ْا وَذَﻟِﻚَ ﺟَﺰَاء اﻟْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ ‪26‬‬

‫∪∉⊄∩﴾ اﻟﺘﻮﺑﻪ ‪26-25‬‬

‫ژﺑﺎړه‪ ) :‬ﻣﺪد ﻛړى دى اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺳﺘﺎﺳﻮ ﺳﺮه ﭘﻪ ډﯦﺮو‬

‫ﻣﻴﺪاﻧﻮﻧﻮ ﻛﻲ او د ﺣﻨﻴﻦ ﭘﻪ ورځ ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮئ ﺗﺎﺳﻮ‬
‫ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ډﯦﺮواﻟﻲ ﺑﺎﻧﺪي ﺑﻴﺎ ﻫﻐﻪ ﻫﻴڅ ﭘﻪ ﻛﺎر راﻧﻐﻠﻮ ﺳﺘﺎﺳﻮ او‬
‫ﺗﻨګﻪ ﺷﻮه ﭘﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﺑﺎﻧﺪي ځﻤﻜﻪ ﺳﺮه دﺧﭙﻞ ارﺗﻮاﻟﻲ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺎ‬
‫واوړﯦﺪئ ﺗﺎﺳﻮ ﻣﺦ ﭘﻪ ﺷﺎ ﺑﻴﺎ ﻧﺎزل ﻛړ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دﺧﭙﻞ ﻟﻮري ﻧﻪ‬
‫ﺗﺴﻜﻴﻦ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ رﺳﻮل او ﻣﺆﻣﻨﺎﻧﻮ ﺑﺎﻧﺪي او ﻧﺎزل ﻳﯥ ﻛړل‬
‫ﭘﻮځﻮﻧﻪ ﭼﻲ ﺗﺎﺳﻮ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ وو ﻟﻴﺪﻟﻲ او ﻋﺬاب ﻳﯥ ورﻛړ‬
‫ﻛﺎﻓﺮاﻧﻮ ﺗﻪ ‪ ،‬ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺳﺰا ده د ﻣﻨﻜﺮاﻧﻮ‪(.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دﻛﻼم ﻋﻀـﻤﺖ وﻟﻴـﺪ‪ ،‬وﻳـﯥ ﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ‬
‫اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗــﻪ دﻏــﺰا د ﺑــﺲ ﻛﻮﻟــﻮ ﻧــﻪ ووﻳــﻞ ﺑﻠﻜــﻲ‬
‫دﺳــﺘﻮر ﻳــﯥ ورﻛــړ ﭼــﻲ دښــﻤﻦ ﺗﻌﻘﻴــﺐ ﻛــړي او څﺮﻧګــﻪ ﭼــﻲ د‬
‫دښﻤﻦ ﻗﻮﻣﻨﺪان ﻃﺎﻳﻒ ﺗﻪ ﺗﯧښـﺘﻪ ﻛـړې وه ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم د‬
‫ﻃﺎﻳﻒ د ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﻮﻟﻮ اﻣﺮ وﻛړ‪.‬‬
‫د ﺛﻘﻴــﻒ ﻗﺒﻴﻠــﯥ ﺧﭙﻠــﯥ ﻛــﻼ ﺗــﻪ ﭘﻨــﺎه ﻳــﻮړه‪ ،‬ﻣﺤﺎﺻــﺮه ﻧــﻮره ﻫــﻢ‬
‫ﺳﺨﺘﻪ ﺷـﻮه او دښـﻤﻨﺎن ﭘﺮﯦﺸـﺎﻧﻪ ﺷـﻮل‪ ،‬ﺧـﻮ څﺮﻧګـﻪ ﭼـﻲ د ﺧﭙـﻞ‬
‫ښــﺎر د دﯦـــﻮال ﭘــﻪ ټﻴﻨګښـــﺖ ﺑـــﺎوري ول‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣــﺖ ﻳـــﯥ وﻛـــړ او‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻪ ﺷﻮل‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 110‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وروﺳﺘﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛړه ﭼـﻲ‬
‫ﻛــﻪ ﻣﺤﺎﺻــﺮه ﻣﺎﺗــﻪ ﺷــﻲ د اﺳــﻼم ﭘــﻪ ګټــﻪ ده او ﻫﻐــﻮى ﻣﻤﻜــﻦ د‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د اﺳــﺎﻧﻲ ﭘــﻪ ﻟﻴــﺪﻟﻮ ﺳــﺮه‬
‫اﻳﻤﺎن راوړي‪ .‬ﻧﻮ ځﻜﻪ د ﺛﻘﻴﻒ دﻗﺒﻴﻠﯥ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻣﺎﺗﻪ ﺷـﻮه او د‬
‫اﺳﻼم ﻟښـﻜﺮ د ﻣﻜـﯥ ﭘـﻪ ﻟـﻮر وګﺮځﯧـﺪ‪ .‬ﻟـﻪ څـﻪ وﺧـﺖ وروﺳـﺘﻪ د‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻼم وړاﻧﺪوﻳﻨــﻪ رﻳښــﺘﻴﻨﯥ‬
‫ﺷﻮه او د ﺛﻘﻴﻒ ﻗﺒﻴﻠﯥ اﻳﻤﺎن راووړ‪.‬‬
‫د ﺣﻨﻴﻦ د ﺟګړې ﭘﻪ ﭘﺎى او ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﭼﻲ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧـﻪ وﯦﺸـﻞ‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـﻪ ﻋﺠﻴﺒـﻲ ﺻـﺤﻨﯥ‬
‫ﺳـــﺮه ﻣـــﺦ ﺷـــﻮ‪ ،‬ﭼـــﻲ دﻫﻐـــﻪ د اﺣﺴﺎﺳـــﺎﺗﻮ د ﭘـــﺎروﻟﻮ ﻻﻣـــﻞ او د‬
‫ﻫﻤﯧﺸﻪ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﭘﻪ زړه ﻛـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧـﻪ ﻫـﻢ ډﯦـﺮ او ﻫـﻢ‬
‫ﺑﺎارزښــﺘﻪ ول‪ ،‬رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻫﻐــﻪ د ﻗﺮﻳﺸــﻮ‬
‫ﺳﺮداراﻧﻮ ﺗﻪ ورﻛړل‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ ﻳـﯥ زړه ﭘـﻪ ﻻس راوړي او ﻟـﻪ اﺳـﻼم‬
‫ﺳﺮه ﻳﯥ ﻣﻴﻨﻪ ﭘﻴﺪاﻛړي‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﺻـﻔﻮان ﺑـﻦ اﻣﻴـﻪ څﺨـﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻫﻐــﻪ ﻣﻬــﺎل ﻟــﻪ دوى ﺳــﺮه وو‪ ،‬واورﯦــﺪل ﭼــﻲ وﻳــﻞ ﻳــﯥ‪ :‬ﺗــﺮ اوﺳــﻪ‬
‫ﭘﻮري ﻛﻮم ﭘﺎﭼﺎ داﺳﻲ ارزښﺘﻨﺎﻛﻲ ﺗﺤﻔﯥ ﭼﺎﺗﻪ ﻧـﻪ دې ورﻛـړې‪،‬‬
‫ﻟــﻪ ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻼم ﭘﺮﺗــﻪ او زه ﺷــﺎﻫﺪي‬
‫ورﻛــﻮم ﭼــﻲ ﻟــﻪ اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﭘﺮﺗــﻪ ﺑــﻞ ﻣﻌﺒــﻮد ﻧﺸــﺘﻪ او ﻣﺤﻤــﺪ ﻳــﯥ‬
‫اﺳﺘﺎزى دى‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮ‪ ،‬ﭼـﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻏﻨﻴﻤﺘﻮﻧﻮ څﺨﻪ څﻪ ﺷﻰ اﻧﺼﺎرو ﺗـﻪ ورﻧـﻪ ﻛـړل او دا ﻛـﺎر‬
‫د ﻫﻐﻮى د ځﻮر ﺳﺒﺐ ﺷﻮ‪ ،‬ﻳﻮه او ﺑﻞ ﺳﺮه وﻳﻞ‪ :‬رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 111‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻗـﻮم ﺳـﺮه ﻣﻼﻗـﺎت وﻛـړ او ﻣـﻮږ ﻳـﯥ ﻫﯧـﺮ‬
‫ﻛړي ﻳﻮ‪.‬‬
‫داﺧﺒﺮه د ﺣﻀﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗـﺮ ﻏـﻮږ‬
‫او د ﻫﻐﻪ د ﻏﺼﯥ ﻻﻣﻞ ﺷﻮه‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳﯥ ﭘﻪ ﻫﻤﺎﻏﻪ ورځ ﻣـﻲ‬
‫د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﻬـﺮ وﻟﻴـﺪ ﭼـﻲ ددې‬
‫ﺧﺒﺮې ﭘﻪ اورﯦﺪﻟﻮ ﺳﺨﺖ ﻧﺎ رام ﺷﻮى وو‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳﯥ د اﻧﺼـﺎرو‬
‫ﻳﻮ ﻣﺸﺮ وﻟﯧږه څﻮ ﻫﻐـﻮى ﺳـﺮه راټـﻮل ﻛـړي‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم‬
‫ورﺗﻪ ورﻏﻰ او ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻳﯥ ﺧﺒـﺮي وﻛـړې‪ .‬ﻟـﻪ ﻧﺎﺳـﺘﯥ وروﺳـﺘﻪ‬
‫اﻧﺼــﺎر ﭘــﻪ ﺧﻮﺷــﺤﺎﻟﻲ ﺳــﺮه ﻻړل او ﺧﭙﻠــﻪ ﻧــﺎ اراﻣــﯥ ﻳــﯥ ﻟــﻪ ﻳــﺎده‬
‫ووﺗﻪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻧﺎﺳﺘﯥ دﺧﺘﻤﯧﺪو او دﻫﻐﯥ د ﭘﺎﻳﻠﻮ‬
‫د اورﯦــﺪﻟﻮ ﻣﻨﺘﻈــﺮ وواو ﻏﻮښــﺘﻞ ﻳــﯥ ﭼــﻲ ﭘــﻮه ﺷــﯥ‪ :‬اﻧﺤﻀــﺮت‬
‫ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ اﻧﺼــﺎرو ﺗــﻪ څــﻪ ووﻳــﻞ ﭼــﻲ دوﻣــﺮه ژر د‬
‫ﻫﻐﻮى ﻗﻬﺮ او ﻏﻢ ﭘﻪ ﺧﻮﺷﺎﻟﻲ ﺑﺪل ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﭘــﻪ دې ﻣﻄﻠــﺐ ﺑﺎﻧــﺪي د ﭘﻮﻫﯧــﺪﻟﻮ ﻟﭙــﺎره د ﻳــﻮه ﻛــﻢ ﺳــﻨﻪ ﺧــﻮ‬
‫ځﻴــﺮك ځــﻮان ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﻻړ او ورﺗــﻪ ﻳــﯥ ووﻳــﻞ‪ :‬ﻛښــﯧﻨﻪ او راﺗــﻪ‬
‫وواﻳﻪ ﭼﻲ ﺳﺘﺎﺳﻮ او رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗـﺮ ﻣـﻨځ‬
‫څﻪ ﺗﯧﺮ ﺷﻮل اوﻫﻐﻪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ څﻪ ووﻳﻞ؟‬
‫اﺑﻮﺳﻌﻴﺪووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻣـﻮږ ﺗـﻪ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬اې داﻧﺼﺎرو ډﻟﯥ! وﻟﯥ ﻟﻪ ﻣﺎڅﺨﻪ ﺧﻔـﻪ ﺷـﻮي ﻳﺎﺳـﺖ او‬
‫دا څـﻪ ﺧﺒـﺮي دي ﭼــﻲ ﺳﺘﺎﺳـﻮ ﻟـﻪ ﻟــﻮري ﻣﺎﺗـﻪ رﺳـﯧﺪﻟﯥ دي؟ اﻳــﺎ‬
‫ﺗﺎﺳــﻮ ﻣﺨﻜــﻲ ګﻤــﺮاه ﻧــﻪ واﺳــﺖ ﭼــﻲ زﻣــﺎ ﭘــﻪ راﺗــګ ﺳــﺮه ﺧــﺪاى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 112‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫــﺪاﻳﺖ درﺗــﻪ وﻛــړ؟ اﻳــﺎ ﺗﺎﺳــﻲ ﻧﯧﺴــﺘﻤﻦ ﻧــﻪ واﺳــﺖ‪ ،‬اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ‬
‫ﺗﺎﺳﻮ ﻏﻨﻴﺎن ﻧﻪ ﻛړاﺳﺖ؟ اﻳـﺎ ﻳـﻮ ﻟـﻪ ﺑـﻞ ﺳـﺮه دښـﻤﻨﺎن ﻧـﻪ واﺳـﺖ‪،‬‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺳﺘﺎﺳﻮ ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﻲ ﻣﻴﻨﻪ او دوﺳﺘﻲ راﻧﻪ وﺳﺘﻪ؟‬
‫ﻣﻮږ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ! ﭘﻪ ﻣـﻮږ ﺑﺎﻧـﺪي د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ زﻳﺎﺗـﻪ ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻲ‬
‫او ﻛﺮم دى‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ووﻳـﻞ‪:‬ﻗﺴـﻢ ﭘـﻪ اﷲ ﺗﺎﺳـﻮ ﻛـﻮﻻى‬
‫ﺷﺊ ﭼﻲ وواﻳﺎﺳﺖ ﭼﻲ ﺗﻪ ﻣﻮږ ﺗﻪ ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ راﻏﻠـﯥ ﭼـﻲ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ درواغ درﭘﻮري ﺗړل ‪ ،‬ﺧﻮ ﻣﻮږ دې ﺗﺼﺪﻳﻖ وﻛـړ‪ ،‬ﺿـﻐﻴﻒ‬
‫وې ﻣ ـﻮږ در ﺳــﺮه ﻣﻠګــﺮي ﺷــﻮو‪ ،‬ﺑــﯥ ﻛــﻮره وې‪ ،‬ﻣــﻮږ درﺗــﻪ ﭘﻨــﺎه‬
‫درﻛړه‪ ،‬ﺑﯧﭽﺎره وې ﻣﻮږ ﻫﻤـﺪردي در ﺳـﺮه وﻛـړه‪ .‬زه ﻫـﻢ ﺳﺘﺎﺳـﻮ‬
‫ﺧﺒﺮي ﻣﻨﻢ‪ ،‬اې داﻧﺼﺎرو ډﻟﯥ! اﻳﺎ د ﻧﺎڅﻴﺰي دﻧﻴﺎ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﭼﻲ ﻣﺎ‬
‫ځﻴﻨــﻮ ﺧﻠﻜــﻮ ﺗــﻪ د دې ﻟﭙــﺎره ورﻛــړه څــﻮ ﻳــﯥ زړوﻧــﻪ واﺧﻠــﻢ‪ .‬ﻟــﻪ‬
‫ﻣﺎڅﺨﻪ ﺧﻔـﻪ ﺷـﻮي ﻳﺎﺳـﺖ ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﭼـﻲ ﺗﺎﺳـﻮ ﺗـﻪ ﻣـﻲ‬
‫ډﯦـــﺮه ارزښـــﺘﻨﺎﻛﻪ ﺗﺤﻔـــﻪ )اﺳـــﻼم ( درﻛـــړى دى‪ .‬اې داﻧﺼـــﺎرو‬
‫ډﻟﯥ! اﻳﺎ ﻧﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﻛﯧږئ ﭼﻲ ﻧﻮر ﻟﻪ ﻣﺎدي ﻣﺎل او ﻣﺘـﺎع ﺳـﺮه‬
‫ﻛﻮروﻧﻮ ﺗﻪ ګﺮځﻲ؟ ﻗﺴﻢ ﻟﻪ اﷲ ﭼﻲ زﻣـﺎ روح ﻳـﯥ ﭘـﻪ اﺧﻴﺘـﺎر ﻛـﻲ‬
‫ده‪ ،‬ﻛﻪ دﻫﺠﺮت ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻪ واى ﻣﺎﺧﭙﻞ ځﺎن ﻳﻮ اﻧﺼﺎرى ﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ټﻮل ﺧﻠﻚ ﻳﻮځﺎى راټﻮل ﺷـﻲ او اﻧﺼـﺎر ﺑـﻞ ځـﺎى‪ ،‬زه داﻧﺼـﺎرو‬
‫ﭘــﻪ ﻟــﻮر ځــﻢ‪ ،‬اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ دى ﭘــﻪ اﻧﺼــﺎرو‪ ،‬دﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ زاﻣﻨــﻮ او‬
‫ﻟﻤﺴﻴﺎﻧﻮ رﺣﻢ وﻛړي‪.‬‬
‫اې اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺧﻠﻜﻮ د ﺣﻀﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ دا ﺧﺒـﺮي واورﯦـﺪې‪ ،‬دوﻣـﺮه ﺗـﺮ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻻﻧـﺪي راﻏﻠـﻞ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 113‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭼﻲ ډﯦﺮ ﻳﯥ وژړل‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ځـﺎﻳﻮﻧﻮ ﭘﻮرﺗـﻪ ﺷـﻮل او ﺣﻀـﺮت‬
‫رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻼم ﺗــﻪ ﻳــﯥ ووﻳــﻞ‪ :‬ﻣــﻮږ ﭘــﻪ دې‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻳﻮ ﭼﻲ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ رﺳﻮل زﻣﻮږ ﺳﺮه دى‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﻫـــﻢ د اﺑﻮﺳـــﻌﻴﺪ د ﺧﺒـــﺮو وروﺳـــﺘﻪ‬
‫وژړل او دا ﻧــﻮى ﺗﺮﺑﻴﺘــﻲ درس ﭼــﻲ ﺣﻀــﺮت رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ اﻧﺼﺎرو ﺗﻪ ورﻛړى وو‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻫﻢ زده ﻛړ‪.‬‬
‫ددې درس ﭘﻪ ﺳﻴﻮري ﻛﻲ وو ﭼﻲ اﻧﺼﺎر ﻟﻮړ ځـﺎى‪ ،‬د اﻳﻤـﺎن‬
‫او ﻳﻘﻴﻦ ﻟﻮړو ﭘﻮړوﻧﻮ ﺗﻪ وﺧﺘﻞ او ﻟﻪ دﻧﻴﺎ څﺨﻪ ﺑﯥ ﭘﺮوا ﺷﻮل‪.‬‬
‫د اﺗﻢ ﻫﺠﺮي ﻛﺎل ﭘﻪ ورﺳﺘﻴﻮ ﻛﻲ ﭼﻲ داﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه دوه ﻛﻠﻮﻧـﻪ د‬
‫ﺣﻀــﺮت رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﺳـــﺮه ﺗﯧﺮﯦـــﺪل‪ ،‬ﻟـــﻪ‬
‫ﺣﻀـﺮت رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳـﺮه ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﻳﻮځــﺎى‬
‫واﻟﻰ ﻛﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﺻﺤﻨﯥ ﻟﻴﺪﻟﯥ او ﻟﻪ ﻫﻐﻮ څﺨـﻪ ﻳـﯥ درس زده‬
‫ﻛړى وو‪.‬‬
‫څﺮﻧګﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻤﯧﺸﻪ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه ﻳﻮځــﺎى وو‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫وﻟﻴﺪل ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻋﻠﻢ او ﭘﻮﻫﻲ ﭘـﻮره ذﺧﻴـﺮه‪ ،‬داﷲ او دﻫﻐـﻪ‬
‫د رﺳﻮل ﻟﻮر ﺗﻪ د ﺧﻠﻜـﻮ د دﻋـﻮت ﻛﻮﻟـﻮ وړﺗﻴـﺎ ﻟـﺮي او ﭘـﻪ دﻳﻨـﻲ‬
‫اﻣــﻮرو ﺑﺎﻧــﺪي دﻫﻐــﻮى د ﭘﻮﻫﻮﻟــﻮ ﻟــﻪ وړﻳﺘــﺎ څﺨــﻪ ﺑــﺮﺧﻤﻦ دى‪،‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻳﯥ وﻧﻴﻮ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ ﻋـﻼء ﺑـﻦ ﺣﻀـﺮﻣﻰ ﺳـﺮه ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﺗـﻪ‬
‫وﻟﯧـــږي‪ ،‬ځﻜـــﻪ د ﺑﺤـــﺮﻳﻦ ﭘﺎﭼـــﺎ ﻋﺎﻗـــﻞ او ﭘـــﻮه ﺷـــﺨﺺ دى ﭘـــﻪ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺎﻧﺪي ﭘﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻮي او څـﻮك ﭼـﻲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 114‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﺗﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د دﻋـﻮت ﻟﭙـﺎره ور واﺳـﺘﻮي د ﻫﻐـﻪ ښـﻪ‬
‫راﻏﻼﺳﺖ واﻳﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ورﻛړﭼﻲ ﻏﻮاړي ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻋﻼء ﺳـﺮه ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﺗـﻪ وﻟﯧـږي‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ددې ﺧﺒـﺮي ﻟـﻪ اورﯦـﺪﻟﻮ‬
‫ﺳﺨﺖ ﻧﺎﺧﻮښ ﺷﻮ‪ ،‬ځﻜﻪ واﻗﻌﺎً ﻫﻢ ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم څﺨـﻪ‬
‫ﻟﻴـــﺮي واﻟــــﻰ او ﺟــــﺪاﻳﻲ ورﺗــــﻪ ﺳــــﺨﺖ ﻛــــﺎر وو‪ .‬ﻟـــﻮﻣړى ﻳــــﯥ‬
‫وﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ ﻟﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ څﺨﻪ ﻫﻴﻠﻪ وﻛړي‬
‫ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻪ ﻟــﻪ ﻟﯧږﻟــﻮ ﺻــﺮف ﻧﻈــﺮ وﻛــړي‪ ،‬ﺧــﻮ ﺑﻴــﺎ ﻳــﯥ ﻓﻜــﺮ وﻛــړ‬
‫ﻫﺴﻲ ﻧﻪ ﭘﻪ دې ﺧﺒﺮه د ﻧﺎﻓﺮﻣـﺎﻧﻲ ﻣﺮﺗﻜـﺐ ﺷـﻲ او ﭘﻮﻫﯧـﺪه ﭼـﻲ د‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘﻴـﺮوي ﻳـﻮازي ﭘـﻪ ﺧﻮښـﻲ‬
‫ﻛــﻪ ﻧــﻪ ده‪ ،‬ﺑﻠﻜــﻲ د ﻣﺸــﻜﻼﺗﻮ ﭘــﻪ وﺧــﺖ ﻛــﻲ ﻫــﻢ ﺑﺎﻳــﺪ دﻫﻐــﻪ د‬
‫دﺳﺘﻮراﺗﻮ اﻃﺎﻋﺖ وﺷﻲ‪.‬‬
‫ﻧﻮځﻜﻪ ﻳﯥ اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺳـﺮه ﻟـﻪ‬
‫دې ﭼﻲ ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ څﺨﻪ ﺟﻼ ﻛﻴﺪل راﺗـﻪ ګـﺮان دي‪ ،‬ﺧـﻮ زه ﻫﻐـﻪ څـﻪ‬
‫ﭼﻲ ﺗﻪ ﺧﻮښﻮې او اﻣﺮ ﻳﯥ ﻛﻮې‪ ،‬ﻣﻨﻢ‪.‬‬
‫اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻴﻚ ﻋﻼء ﺗﻪ ورﻛړ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوى د ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺗﻪ ورﻛړي‪.‬‬
‫"ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬
‫د ﺧﺪاى د رﺳﻮل ﻣﺤﻤﺪ ﻟﻪ ﻟﻮري ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوى ﺗﻪ!‬
‫د ﺧﺪاى ﺳﻼم دي د ﺣﻖ او ﻫﺪاﻳﺖ ﭘﻪ ﭘﻴﺮو ﺑﺎﻧﺪي وي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 115‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ دې وﺳﻴﻠﻪ زه ﺗﺎ اﺳﻼم ﺗﻪ رادﻋﻮت ﻛﻮم‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ و اوﺳﯥ او ﻫﻤﺪاﺳﻲ ﭘﺨﭙﻞ رﻋﻴﺖ ﺑﺎﻧﺪي ﺣـﺎﻛﻢ ﭘﺎﺗـﻪ ﺷـﯥ‬
‫او ﭘﻪ دې ﭘﻮه ﺷﻪ ﭼﻲ ژر ﺑﻪ زﻣﺎ دﻳﻦ ټﻮﻟﻪ دﻧﻴﺎ وﻧﻴﺴﻲ‪...‬‬
‫او ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ زﻣﻮږ دﻟﻤﺎﻧځـﻪ ﭘـﻪ څﯧـﺮ ﻟﻤـﻮﻧځ وﻛـړي او ﻣـﺦ‬
‫زﻣـــﻮږ د ﻗﺒﻠـــﯥ ﭘـــﻪ ﻟـــﻮر واړوي او زﻣـــﻮږ ذﺑﻴﺤـــﻪ وﺧـــﻮري ﻫﻐـــﻪ‬
‫ﻣﺴـــﻠﻤﺎن دى‪ ،‬ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻮ ﺣﻘﻮﻗـــﻮ ﺑـــﻪ ﺑـــﺮﺧﻤﻦ وي ﻛـــﻮم ﭼـــﻲ ﻣـــﻮږ‬
‫ورڅﺨﻪ ﺑﺮﺧﻤﻦ ﻳﻮ اوﻛـﻮم ﺗﻜﻠﻴﻔﻮﻧـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﺮ ﻣـﻮږ دي ﭘـﺮ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻢ وي‪".‬‬
‫او ﻋﻼء ﺗـﻪ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ ‪ :‬ﻛـﻪ د ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﭘﺎﭼـﺎ ﺗﺎﺳـﻮ وﻣﻨﻼﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻫﻠﺘﻪ ﭘﺎﺗﻲ ﺷﺊ ﺗﺮ څﻮ زﻣﺎ ﺑـﻞ ﻓﺮﻣـﺎن درﺗـﻪ ورﺳـﯧږي‪ .‬د ﻫﻐـﻮى د‬
‫ﺷـــﺘﻤﻨﻴﻮ ﺻـــﺪﻗﻪ او زﻛـــﺎت واﺧﻠـــﺊ‪ ،‬د ﻫﻐـــﻮى ﻓﻘﻴﺮاﻧـــﻮ ﺗـــﻪ ﻳـــﯥ‬
‫ورﻛړئ‪ .‬ﺑﻴﺎ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻋـﻼء ﺗـﻪ‬
‫ﺳﭙﺎرښﺘﻨﻪ وﻛړه ﭼﻲ ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳﺮه ښﻪ ﺳﻠﻮك وﻛړي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭼﻲ وروﺳﺘﻨۍ ﺧﺒﺮه ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ څﺨﻪ واورﯦﺪه داوه ﭼﻲ وﻳﻞ ﻳﯥ‪":‬اﺳـﺘﻮدﻋﻚ اﷲ اﻟـﺬى‬
‫ﻻ ﻳﻀﻴﻊ و داﺋﻌﻪ‪ ".‬ﺗﺎ ﺧﺪاى ﺗﻪ ﺳﭙﺎرم ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ څـﻪ ﭼـﻲ ﺧـﺪاى‬
‫ﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻲ ﻧﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﻛﻴږي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻲ ﻣـﻮر ﺳـﺮه ﺧـﺪاى ﭘﺎﻣـﺎﻧﻲ وﻛـړه‪ .‬وروﺳـﺘﻪ‬
‫دواړه ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﺗـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﺷـﻮل‪ ،‬ﺧـﺪاى ﭘـﻪ اﻣـﺎﻧﻲ ﻳـﯥ‬
‫ورﺳﺮه وﻛړه او د ﺑﺤﺮﻳﻦ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻻړل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه ﺗـﺮ ﺟـﺪاﻳﻲ‬
‫وروﺳﺘﻪ ډﯦﺮ ﺧﻔﻪ ﺷﻮ‪ ،‬ﻋﻼء ﻫﻐـﻪ ﻏـﻢ او ﺧﻔګـﺎن ﭼـﻲ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 116‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ څﯧﺮه ﻛﻲ ښﻜﺎره وو‪ ،‬ﻟﻴﺪ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬وﻟـﻲ ﺧﻔـﻪ ﻳـﯥ؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﯥ ﭘﻪ ځﻮاب ﻛﻲ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ ﺧﺪاى ﻗﺴﻢ ﭼﻲ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻧﻪ ﻟﻪ ﻟﺮي واﻟﻲ ﭘﻪ ﺑﻞ څﻪ ﺧﻔﻪ ﻧـﻪ ﻳـﻢ او ﻧـﺎﻛﺮار ﻳـﻢ ﭼـﻲ‬
‫ﭘــﻪ دې وﺧــﺖ ﻛــﻲ ﺑــﻪ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ واﻧﻪ ورم‪.‬‬
‫ﻋــﻼء ووﻳــﻞ‪ :‬ﺧــﻮښ اوﺳــﻪ‪ ،‬ځﻜــﻪ ﺗــﻪ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻼم ﭘﻪ وړاﻧﺪي د ﻟﻮړ ﻣﻘﺎم څښﺘﻦ ﻳﯥ او ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻠـﻲ‬
‫ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﺗﺎﺳــﺮه ښــﻪ روﻳــﻪ وﻛــړم‪ .‬ﻫــﺮ څــﻪ ﭼــﻲ ﻏــﻮاړې وواﻳــﻪ ﭼــﻲ‬
‫درﺗﻪ وﻳﯥ ﻛړم‪.‬‬
‫دې ﺧﺒﺮو د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻏﻢ ﻛﻢ ﻛړ او ﻋـﻼء ﺗـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ دﺧﭙـﻞ ځـﺎن ﻣـﺆذن ﻏـﻮره ﻛـړه او ﭘﺮﯦـږده ﭼـﻲ ﺗـﺮ ﺗﺎﺳـﻮ‬
‫وړاﻧﺪي اﻣﻴﻦ وواﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻋﻼ ء ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﺮڅﻪ ﭼـﻲ ﺧﻮښـﻮې وﻳـﯥ ﻛـړه‪ ،‬ﺧـﻮ راﺗـﻪ وواﻳـﻪ‬
‫ﭼﻲ وﻟﻲ دادواړه څﻴﺰوﻧﻪ ﺧﻮښﻮې؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳـﻞ‪ :‬د اﷲ ﻟـﻪ رﺳـﻮل ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ‬
‫ﻣﻲ واورﯦﺪل‪":‬اﻟﻤﺆذن اﻃﻮل اﻟﻨﺎس اﻋﻨﺎﻗﺎً ﻳﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣﻪ‪".‬‬
‫اذان ﻛﻮوﻧﻜﻲ ﺑﻪ د ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﻪ ورځ ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻟﻮړ وي‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨﻪ ﻣﻲ وارﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﯥ وﻳﻞ‪:‬‬
‫" اذا اﻣـــﻦ اﻻﻣـــﺎم ﻓـــﺎﻣﻨﻮا‪ ،‬ﻓﺎﻧـــﻪ ﻣـــﻦ واﻓـــﻖ ﺗﺎﻣﻨـــﻪ ﺗـــﺎﻣﻴﻦ‬
‫اﻟﻤﻼﺋﻜﺔ ﻏﻔﺮ ﻟﻪ ﻣﺎﺗﻘﺪم ﻣﻦ ذﻧﺒﻪ‪".‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 117‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻠﻪ ﭼﻲ اﻣﺎم اﻣﻴﻦ وواﻳـﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺳـﻮ ﻫـﻢ اﻣـﻴﻦ وواﻳﺎﺳـﺖ‪،‬‬
‫ځﻜﻪ د ﻫـﺮ ﭼـﺎ اﻣـﻴﻦ ﭼـﻲ د ﭘﺮښـﺘﻮ ﻟـﻪ اﻣـﻴﻦ ﺳـﺮه ﻫـﻢ ﻣﻬﺎﻟـﻪ ﺷـﻲ‪،‬‬
‫ټﻮل ګﻨﺎﻫﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ وﺑښﻞ ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﻋﻼء‪ ،‬ﻟﻪ اﺟـﺮ او ﺑـﺪﻟﯥ ﺳـﺮه د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻴﻨـﯥ ﭘـﻪ ﺗﻌﺠـﺐ ﻛـﻲ‬
‫ﻛــړ او دا ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﺑــﻪ ورﺗــﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم اﺣﺎدﻳــﺚ وﻳــﻞ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﻛﯧﺪه ﺑﻪ او د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﻣﻠګﺮﺗﻴﺎ څﺨﻪ دوﻣﺮه ﺧـﻮښ‬
‫وو ﭼﻲ ﭘﻪ ﻛﺎﻟﻮ ﻛﻲ ﻧﻪ ځﺎﻳﯧﺪه‪.‬‬
‫ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺗـﻪ ﻟـﻪ رﺳـﯧﺪﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ ﻣﻨـﺬر ﺑـﻦ ﺳـﺎوى ﺗـﻪ ورﻏﻠـﻞ‪.‬‬
‫ﻋﻼء دﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻟﻴﻚ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ورﻛړ او اﺳﻼم ﻳـﯥ ورﺗـﻪ‬
‫وړاﻧﺪي ﻛړ‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻗـــﺮان ﻛـــﺮﻳﻢ ورﺗـــﻪ واﻳـــﻪ او د ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ ﻳﯥ ورﺗﻪ رواﻳـﺖ ﻛـﻮل‪ .‬د ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﭘﺎﭼـﺎ ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﺷـﻮ او‬
‫دﻗﻮم زﻳﺎﺗﻮ وګـړو ﻳـﯥ اﻳﻤـﺎن راووړ‪ .‬ﻋـﻼء د ﻣﻨـﺬر ﺑـﻦ ﺳـﺎوى د‬
‫اﺳﻼم راوړﻟﻮ ﺧﺒـﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺗـﻪ ورﺳـﺎوواو د اذان ﭘـﻪ‬
‫زړه ﭘﻮري ﻏږ ﭘﻪ ټﻮل ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻛﻲ ﭘﻪ دﻻﻧګﻮ ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﷲ اﻛﺒــﺮ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ‪ ،‬اﺷــﻬﺪان ﻻ اﻟــﻪ اﻻ‬
‫اﷲ‪ ،‬اﺷــﻬﺪان ﻻ اﻟــﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬اﺷــﻬﺪ ان ﻣﺤﻤــﺪ رﺳــﻮل اﷲ‪ ،‬اﺷــﻬﺪ‬
‫ان ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬ﺣﻰ ﻋﻠﻰ اﻟﺼﻠﻮة‪ ،‬ﺣﻰ ﻋﻠﻰ اﻟﺼﻠﻮة‪ ،‬ﺣـﻰ‬
‫ﻋﻠــﻰ اﻟﻔــﻼح‪ ،‬ﺣــﻰ ﻋﻠـﻰ اﻟﻔــﻼح‪ ،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒــﺮ‪ ،‬ﻻ اﻟــﻪ اﻻ‬
‫اﷲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 118‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﻠﻚ د دې اواز ﭘﻪ اورﯦـﺪﻟﻮ ﺳـﺮه ﭘـﻪ ﭼټﻜـﻲ ﺳـﺮه ﻣﺴـﺠﺪ ﺗـﻪ‬
‫ﺗﻠﻞ‪ ،‬ﺻﻔﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﺑﺮاﺑﺮول‪،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻌﻤﻮﻻ د ﻋﻼء ﺗﺮ ﺷﺎ درﯦﺪه‬
‫او ﻟﻤﻮﻧځ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺳﺮه ادا ﻛﺎوو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه څـﻮ ﻣﻴﺎﺷـﺘﻲ ﭘـﻪ ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﻛـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ ﺷـﻮ‪ ،‬داﻣﻬـﺎل ﻳـﯥ‬
‫ﻛﺎر ﻳﻮازي دﻋﻮت او ﺗﺒﻠﻴﻎ وواو داﺳـﻼم اﺣﻜـﺎم ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﺧﻠﻜـﻮ‬
‫ﺗﻪ ور زده ﻛﻮل‪.‬‬
‫د ﻋﻼ ء ﺳﺮه ﭘﻪ ﻣﻠګﺮﻳﺘﻮب ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ وو‪ ،‬ﻟﻪ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳـﺎوى‬
‫ﺳﺮه ﻳﯥ ﭘﻪ ﻧﺎﺳﺘﻪ ﭼﻲ ﻳﻮ ﺷﺮﻳﻒ او ﻟﻮړ ﺳړى وو‪ ،‬ﺧﻮﻧﺪ اﺧﻴﺴﺖ‬
‫او ﻟﻪ دواړو ﻳﯥ زﻳﺎﺗﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻟﻴﺪه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮي ﻛﺎل ﺷﭙږ ﻣﻴﺎﺷﻲ ﻟﻪ ﻋﻼء ﺳـﺮه ﻳﻮځـﺎى‬
‫ﭘـﻪ ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﻛـﻲ ﺗﯧــﺮي ﻛـړې‪ .‬ﭘـﻪ دې وﺧـﺖ ﻛــﻲ ﻳـﯥ داﷲ ﭘـﻪ ﻟــﻮر د‬
‫ﺧﻠﻜـﻮ ﻟـﻪ دﻋـﻮت څﺨـﻪ ﻟـﻪ ﻳــﻮې ﻫڅـﻲ ﻫـﻢ ﻣـﺦ واﻧـﻪ ړاوو‪ .‬ډﯦــﺮى‬
‫وګړي دده او ﻋﻼء رﺿـﻰ اﷲ ﻋـﻨﻬﻢ د دﻋـﻮت ﭘـﻪ اﺛـﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ﺷﻮل‪ .‬ﺧﻮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﺑﯥ ﺻﺒﺮي ﺳﺮه د ﻣـﺪﻳﻨﯥ د‬
‫ﺑﯧﺮﺗــﻪ ﺗﻠــﻮ ﻣﻨﺘﻈــﺮ او د ﻧــړۍ ﺗــﺮ ټﻮﻟــﻮ د ﻣﺤﺒــﻮب ﺗــﺮﻳﻦ اﻧﺴــﺎن ﺗــﺮ‬
‫څﻨــګ د اوﺳــﯧﺪﻟﻮ ﭘــﻪ ﻫﻴﻠــﻪ وو‪ .‬ﻫﻤﯧﺸــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ دﻋــﺎ ﻛﻮﻟــﻪ ﭼــﻲ‬
‫ﺧﺪاى ﻫﻐﻪ ﺗﻪ دﻣﺪﻳﻨﯥ د ﺗـګ زﻣﻴﻨـﻪ اﺳـﺎﻧﻪ ﻛـړي‪ .‬اﺧـﺮ ﻳـﯥ دﻋـﺎ‬
‫ﻗﺒﻮﻟﻪ ﺷﻮه او ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻳـﻮ ﻛـﺲ‬
‫د اﺑـﺎن ﺑـﻦ ﺳـﻌﻴﺪ ﺑـﻦ ﻋـﺎص ﭘـﻪ ﻧـﻮم د ﻫﻐـﻪ ځـﺎى )ﺑﺤـﺮﻳﻦ( واﻟــﻰ‬
‫ﻣﻘﺮر او ﻟﻪ ﻳﻮه ﻟﻴﻚ ﺳﺮه ور وﻟﯧږه‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﻟﻴـﻚ ﻛـﻲ ﻟـﻪ ﻋـﻼء او اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ‬
‫ﻏﻮښﺘﻲ وو ﭼﻲ ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ راﺷﻲ‪ .‬ټﻮل وﺟﻮد ﻳﯥ ﻟﻪ ﺧﻮښﻲ ډك‬
 ‫﴿ ‪﴾ 119‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷــﻮ‪ ،‬ځــﺎن ﻳــﯥ ﺗﻴــﺎر ﻛــړ او د ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﻻړل ‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ‬
‫ﺻﻔﻪ ﻛﻲ ﺧﭙﻞ ﭘﺨﻮاﻧﻰ ځﺎى وﻧﻴﻮ او ﻳﻮ ځـﻞ ﺑﻴـﺎ د اﻫـﻞ ﺻـﻔﻪ وو‬
‫ﻻرښــﻮوﻧﻜﻰ ﺷــﻮ‪ .‬ﺑﻴــﺎ ﻟــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﺳــﺮه ﻣﻠګــﺮى او‬
‫ﻳﻮځﺎى ﺷﻮ‪ .‬ﻛﻮﻣﻪ ﻣﻴﻨﻪ او ﻋﻼﻗﻪ ﭼﻲ ﻳـﯥ ﻟـﻪ ﻋﻠـﻢ ﺳـﺮه درﻟـﻮده‪،‬‬
‫ﺑﻴﺎ د ﻋﻠﻢ او ﭘﻮﻫﻲ ﭘﻪ ﺣﺎﺻﻠﻮﻟﻮ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮاو ﻏﻮښﺘﻞ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ‬
‫څﻪ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړي ﭼﻲ ﭘﻪ ﻏﻴﺎﺑﺖ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ورﻛړي وو‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ دﻫﻤــﺪې ﻧﻬــﻢ ﻫﺠــﺮي ﻛــﺎل ﭘ ـﻪ‬
‫رﺟﺐ ﻣﻴﺎﺷﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻳﻮه ﻟﻮى ﻟښﻜﺮ ﺳﺮه ﭼﻲ ﻣﺸﺮي ﻳﯥ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻏـﺎړه درﻟـﻮده‪ ،‬د ﺗﺒـﻮك ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﺣﺮﻛـﺖ وﻛـړ‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫـﻢ ﻟـﻪ‬
‫رﺳــﻮل اﷲ ﺳــﺮه وو‪ ،‬ﻫﻐــﻪ او ﻧــﻮرو اﺻــﺤﺎﺑﻮ ﭘــﻪ دې ﻏــﺰوه ﻛـــﻲ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ او ﻧﻪ زﻏﻤﻞ ﻛﯧﺪوﻧﻜﯥ ﺳﺘړﻳﺎوي ﺗﯧـﺮي ﻛـړې‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﭘﻪ دې ﺟﻨګ ﻛﻲ زﻳﺎﺗﻲ ﭘﯧښﯥ ﻳﺎد ﺗﻪ وﺳﭙﺎرﻟﯥ‪.‬‬
‫دﻫﻐﻮ ﭘﯧښﻮ ﻟﻪ ﺟﻤﻠﯥ څﺨﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻟﻮى ﭘﻴﻐـﺎم‬
‫ﻟــﻪ ځـــﺎن ﺳـــﺮه درﻟــﻮد‪ ،‬ﻳـــﻮه دا وه ﭼـــﻲ د ﺗﺒــﻮك ﭘـــﻪ ﺟګـــړه ﻛـــﻲ د‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺧﻮاړه ﺧﺘﻢ‪ ،‬ډﯦﺮ وږي ﺷﻮل او ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻳــﯥ ووﻳــﻞ‪ :‬اې دﺧــﺪاى رﺳــﻮﻟﻪ ﻛــﻪ اﺟــﺎزه‬
‫راﻛــړئ ﻣــﻮږ ﺧﭙــﻞ اوښــﺎن ﺣﻼﻟــﻮ ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﻟــﻮږى ﺧــﻼص ﺷــﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ورﺗــﻪ اﺟــﺎزه ورﻛــړه‪ ،‬ﭘــﻪ دې وﺧــﺖ ﻛــﻲ ﻋﻤــﺮ‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺗﻪ راﻏﻰ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ﻛـﻪ‬
‫داﺳﻲ وﺷﻲ‪ ،‬زﻣﻮږ ﺳﻮرﻟۍ ﺑﻪ ﻛﻤﻲ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ دوى وﻏـﻮاړه ﭼـﻲ‬
‫ﻫﺮڅـــﻪ ﻟـــﺮي څـــﻮ ﻳـــﯥ راوړي‪ ،‬ﺗﺎﺳـــﻮ دﻋـــﺎ وﻛـــړئ او ﻟـــﻪ ﺧﺪاﻳـــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 120‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وﻏــﻮاړئ ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻮى ﻛــﻲ ﺑﺮﻛــﺖ واﭼــﻮي‪.‬اﻣﻴــﺪ دى ﭼــﻲ دا‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻪ دې دﻋﺎ ﺳﺮه ﺣﻞ ﻛړي‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم د ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻧﻈﺮ ﺗﻪ داﺣﺘـﺮام ﭘـﻪ ﺳـﺘﺮګﻪ‬
‫وﻛﺘﻞ او اﻣﺮ ﻳﯥ وﻛـړ ﭼـﻲ څـﺎدر دي ﻫـﻮار ﻛـړي‪ ،‬ﻟـﻪ ﺻـﺤﺎﺑﻪ وو‬
‫ﻳــﯥ وﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ ﺧﭙــﻞ ﻛــﻢ ﻛــﻢ ﺧــﻮاړه راوړي او ﻳﻮځــﺎى ﻳــﯥ‬
‫واﭼﻮى‪ .‬ﻳﻮ ﻟﻪ ﻳﻮه ﻣﻮټ داﻧﻮ ﺳـﺮه راﻏـﻰ‪ ،‬ﺑـﻞ څـﻪ ﺧﺮﻣـﺎ درﻟـﻮده‬
‫او ﻫﻐﻪ ﺑﻞ ﻫﻢ ﻳﻮه ټﻮټﻪ ډوډۍ او‪...‬‬
‫ﭘﻪ دې ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻫﺮﭼﺎ ﭼﻲ څﻪ در ﻟﻮدل ﭘﻪ ﻫﻤﺎﻏـﻪ څـﺎدر ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫واﭼﻮل‪.‬‬
‫وروﺳﺘﻪ اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د دﻋـﺎ ﻻﺳـﻮﻧﻪ د اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ درګﺎه ﺗﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻛړل اوﻟﻪ ﺧﺪاﻳﻪ ﻳﯥ وﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ ﭘـﻪ دې‬
‫ﻛﻢ ﺧﻮراك ﻛﻲ ﺑﺮﻛﺖ واﭼﻮي‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬ﺧﭙـﻞ ﻟﻮښـﻲ ډك‬
‫ﻛړئ‪ ،‬ټﻮﻟﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ ﺧﭙﻞ ﻟﻮښﻲ ﻟـﻪ ﺧـﻮراك څﺨـﻪ ډك ﻛـړل‪ ،‬ﺗـﺮ‬
‫دې ﭼـــﻲ ﭘـــﻪ ﻟښـــﻜﺮ ﻛـــﻲ ﺧـــﺎﻟﻲ ﻟﻮښـــﻰ ﭘـــﺎﺗﻲ ﻧﺸـــﻮ‪ .‬ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻮ‬
‫ﺧﻮراﻛﻮﻧﻮ ﻳﯥ وﺧﻮړل او ﻣﺎړه ﺷﻮل‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ " :‬اﺷـﻬﺪ ان ﻻ اﻟـﻪ‬
‫اﻻ اﷲ واﻧﻰ رﺳـﻮل اﷲ ﻻ ﻳﻠﻘـﻰ ﺑﻬﻤـﺎ ﻋﺒـﺪ ﻏﻴـﺮ ﺷـﺎك ﻓﻴﺠـﺐ ﻟـﻪ‬
‫اﻟﺠﻨﺔ" ﺷﺎﻫﺪي ورﻛﻮم ﭼﻲ ﻟﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ ﻣﻌﺒـﻮد ﻧﺸـﺘﻪ‬
‫او ﺷﺎﻫﺪي ورﻛﻮم ﭼﻲ زه ﻳـﯥ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻳـﻢ او ﻫـﺮ څـﻮك ﭼـﻲ د اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ د اﻟﻮﻫﻴﺖ او زﻣـﺎ د رﺳـﺎﻟﺖ ﭘـﻪ ﻣﻨﻠـﻮﻛﻲ ﺷـﻚ ﻧـﻪ ﻟـﺮي او‬
‫ﭘﻪ دې ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﻟـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺳـﺮه ﻣﻼﻗـﺎت وﻛـړي‪ ،‬ﺟﻨـﺖ ﺗـﻪ ﺑـﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 121‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺗﺒﻮك ﻏـﺰا ﭘـﺎى ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪه او ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ ﻟښﻜﺮ ﺳﺮه ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ راﻏﻰ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﻫﻐﻪ ﻛﺎل د ﺣﺞ ﭘـﻪ ﻣﺮاﺳـﻤﻮ‬
‫ﻛـــﻲ اﺑـــﻮﺑﻜﺮ ﺻـــﺪﻳﻖ رﺿـــﻰ اﷲ ﺗﻌـــﺎﻟﻰ ﻋﻨـــﻪ اﻣﻴـــﺮ ټـــﺎﻛﻠﻰ وو‪،‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـــﻪ رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ څﺨـــﻪ اﺟـــﺎزه‬
‫وﻏﻮښﺘﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ ﺳﺮه ﺣﺞ د ادا ﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙـﺎره ﻣﻜـﯥ‬
‫ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻲ‪ .‬اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ورﺗـﻪ اﺟـﺎزه ورﻛـړه‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـــﻪ ﺣﻀـــﺮت اﺑـــﻮﺑﻜﺮ ﺻـــﺪﻳﻖ او ﻧـــﻮرو اﺻـــﺤﺎﺑﻮ ﺳـــﺮه‬
‫ﻳﻮځـــﺎى ﻣﻜـــﯥ ﺗـــﻪ ﻻړ او د ﺣـــﺞ ﻓﺮﻳﻀـــﻪ ﻳـــﯥ ادا ﻛـــړه‪ .‬ﻫﻤﺎﻟﺘـــﻪ‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮﺻﺪﻳﻖ ﻳﻮه ډﻟﻪ اﺻﺤﺎب وټﺎﻛﻞ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻣﺮاﺳـﻤﻮﻛﻲ‬
‫ﭼﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن او ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ټﻮل ﻳﻮځﺎى وي‪ ،‬وواﻳﯥ‪:‬‬
‫اې ﺧﻠﻜﻮ‪ ،‬ﻟﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻛﺲ ﭘﺮﺗﻪ ﺑـﻪ ﺑـﻞ څـﻮك ﺟﻨـﺖ ﺗـﻪ داﺧـﻞ‬
‫ﻧﻪ ﺷﻲ او څﻮك ﭼﻲ ﻟﻮڅ)ﺑﺮﺑﻨډ( وي ‪ ،‬ﺣﻖ ﻧـﻪ ﻟـﺮي ﭼـﻲ د ﻛﻌﺒـﯥ‬
‫ﻃﻮاف وﻛړي او ﻟﻪ دې ورﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن او ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﭘـﻪ ﺣـﺞ‬
‫ﻛﻲ ﺳﺮه ﺟﻤﻊ ﻧﺸﻲ څﻮك ﭼﻲ ﻋﻬﺪ ﻟﺮي‪ ،‬ﻋﻬﺪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﺗـﺮ ﻫﻤﺎﻏـﻪ‬
‫ﻣﻌﻠــﻮﻣﯥ ﻧﯧټــﯥ ﭘــﻮري وي‪ .‬څــﻮك ﭼــﻲ ﻋﻬــﺪ ﻧــﻪ ﻟــﺮي ﺗــﺮ څﻠــﻮر‬
‫ﻣﻴﺎﺷﺘﻲ ورﺳﺮه ﻋﻬﺪ ﻛﻴږي‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـــﻪ ﻣﻨـ ـﻰ ﻛـــﻲ ﻟـــﻪ ﻧـــﻮرو اﺻـــﺤﺎﺑﻮ ﺳـــﺮه ﻳﻮځـــﺎى د‬
‫ﺣﺎﺟﻴـــﺎﻧﻮ د ﺧﯧﻤـــﻮ ﭘـــﻪ ﺷـــﺎوﺧﻮا ﻛـــﻲ ګﺮځﯧـــﺪه او دا ﻣﻄﻠـــﺐ ﻳـــﯥ‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗﻪ رﺳﺎوو‪.‬‬
‫ﻟﺴـــﻢ ﻫﺠـــﺮى ﻛـــﺎل د رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﭘـــﻪ‬
‫ژوﻧﺪﻛﻲ ارام ﻛﺎل وو‪ .‬ﭘﻪ دې ﻛﺎل ﻛﻲ ﻧﻪ ﺟﻬﺎد وﺷﻮ او ﻧﻪ رﺳﻮل‬
 ‫﴿ ‪﴾ 122‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻪ ﻣـﺪﻳﻨﯥ څﺨـﻪ ﺑﻬـﺮ ووت‪ .‬ځﻜـﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ د ﻋﺮﺑﻮ ټﻮﻟﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﭘﻪ اﺳـﻼم ﻣﺸـﺮﻓﻪ ﻛـړې وه‪ .‬دﻣﻜـﯥ ﻟـﻪ‬
‫ﻓﺘﺤﻲ وروﺳﺘﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺗـﻪ ﻟـﻪ ﻫـﺮ ﻟـﻮري زﻳـﺎﺗﯥ ډﻟـﯥ‬
‫راﺗﻠــﯥ او اﺳــﻼم ﻳــﯥ ﻣﺎﻧــﻪ‪ .‬ﻧﻮځﻜــﻪ ددې ﻛــﺎل ټــﻮﻟﻲ ﻣﻴﺎﺷــﺘﻲ‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻛـﻲ ﭘـﺎﺗﻲ ﺷـﻮ‪ .‬ﭘﺮﺗـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐﻮ ورﺳﺘﻴﻮ ﻣﻴﺎﺷﺘﻮ ﭼﻲ رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ‬
‫ﻛښﻲ د ﺣﺞ اﻟﻮداع ﻟﭙﺎره ﻣﻜﯥ ﺗﻪ ﻻړ‪.‬‬
‫ﻟﺴﻢ ﻫﺠﺮي ﻛﺎل‪ ،‬ﻟﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻳﻮځﺎى ﻛﯧﺪو څﻠﻮرم ﻛـﺎل وو‪ .‬ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫دې ﻛﺎل ﻛﻲ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ﺧﻮرا ﻧﮋدې‪،‬‬
‫د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻲ وو او ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﻳﺎدوﻟﻮ ﺗﻪ ﻳـﯥ ﺗﻮﺟـﻪ ډﯦـﺮه‬
‫وه‪ .‬ﭘﻪ ﺗﯧﺮو ﻛﻠﻮﻧﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ دا ﻓﺮﺻﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻻس ﻧﻪ وو راوړي‪ .‬ﭘـﻪ‬
‫دې ﻛﺎل ﻛﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻴﻨـﻪ ﻟـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺳــﺮه زﻳﺎﺗــﻪ ﺷــﻮي وه او ﻫــﻢ ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرك ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫ورﺗﻪ ځﺎﻧګړې ﺳﭙﺎرښـﺘﻨﯥ ﻛـﻮﻟﯥ‪ .‬ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑـﻪ ﻳـﺎدوﻟﯥ او‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﺑﻪ ﻳﯥ ﻋﻤﻞ ﻛﺎوو‪.‬‬
‫ﻳـــﻮه ورځ رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـــﻪ‬
‫ووﻳــﻞ‪":‬اې اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺮﻫﯧﺰګــﺎره اوﺳــﻪ ﭼــﻲ ﺗــﺮ ﺗــﺮ ټﻮﻟــﻮ ﺧﻠﻜــﻮ‬
‫ﻋﺎﺑـــﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷـــﺨﺺ ﺷـــﯥ‪ ،‬ﻗـــﺎﻧﻊ اوﺳـــﻪ ﭼـــﻲ ﺗـــﺮ ټﻮﻟـــﻮ ﺧﻠﻜـــﻮ‬
‫ﺷﺎﻛﺮﺗﺮﻳﻦ ﺷﯥ‪ ،‬ﻫﺮ څﻪ ﭼﻲ ځﺎن ﺗﻪ ﺧﻮښﻮې د ﻧﻮرو ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﻫﻢ‬
‫ﺧــﻮښ ﻛــړه ﭼــﻲ ﻣــﺆﻣﻦ ﺷــﯥ‪ ،‬ﻫــﺮ څــﻮك ﭼــﻲ دي ګﺎوﻧــډي ﺗــﻮب‬
 ‫﴿ ‪﴾ 123‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﻮښﻮي دﻫﻐﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺗﻮب ﺧﻮښ ﻛړه ﭼﻲ ﻣﺴـﻠﻤﺎن واوﺳـﯥ‪،‬‬
‫ﻛﻤﻪ ﺧﻨﺪا ﻛﻮه ځﻜﻪ ډﯦﺮه ﺧﻨﺪا د اﻧﺴﺎن زړه وژﻧﻲ‪".‬‬
‫ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ﻫﻐــﻪ ﺗـﻪ د درﻳـﻮ ﻧــﻮرو څﻴﺰوﻧـﻮ ﺳﭙﺎرښـﺘﻨﻪ وﻛــړه‪ :‬اول‬
‫درې ورځــــﻲ ﭘـــــﻪ ﻣﻴﺎﺷـــــﺖ ﻛـــــﻲ روژه ﻧﻴـــــﻮل‪ ،‬د ﭼﺎښـــــﺖ د دوو‬
‫رﻛﻌﺘﻮﻧﻮ ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﻮل‪ ،‬درﻳﻢ ﻫﻢ ﺗﺮ ﺧـﻮب ﻣﺨﻜـﻲ د وﺗـﺮ ﻟﻤﺎﻧځـﻪ‬
‫ﻛﻮل‪.‬‬
‫ورځ ﭘﻪ ورځ د رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻧﺼـﻴﺤﺘﻮﻧﻪ‬
‫او ﺳﭙﺎرښﺘﯥ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ زﻳﺎﺗﯧـﺪې‪ ،‬ﻛﻠـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻳﻮه ﺧﺒﺮه ﻳﻮازي ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻛﻮﻟﻪ او ورﺗﻪ وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳـﯥ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﺧﭙـﺮه‬
‫ﻧــﻪ ﻛــړي‪ ،‬ورو ورو دا ﺧﺼﻮﺻــﻲ ﺗﻌﻠــﻴﻢ زﻳــﺎت ﺷــﻮ‪ ،‬ﺗــﺮ دې ﭼــﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ داﺳﻼم ﻟﻪ ﻟﻮﻳﻮ ﻣﻌﻠﻤﻴﻨﻮ څﺨﻪ وﺷـﻤﯧﺮل‬
‫ﺷﻮ‪ .‬ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ د زﻳـﺎﺗﻮ رواﻳﺘﻮﻧـﻮ‬
‫ﭘﻪ ﻧﻘﻠﻮﻟﻮ ﻛﻲ ﻛﻠﻪ ﻛﻠﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﭘﺮې اﻧﺘﻘﺎد ﻛﺎوو‪.‬‬
‫د ﻟﺴـــﻢ ﻫﺠـــﺮى ﻛـــﺎل د روژې ﻣﺒﺎرﻛـــﻪ ﻣﻴﺎﺷـــﺖ راورﺳـــﯧﺪه‪.‬‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻟــﻪ ﺧﭙــﻞ ﻟــﻮﻣړﻧﻲ ﻋــﺎدت‬
‫ﺳـــﺮه ﺳـــﻢ ﭼـــﻲ ﻧـــﻮر ﻛﻠـــﻪ ﺑـــﻪ د روژې د ﻣﺒـــﺎرﻛﻲ ﻣﻴﺎﺷـــﺘﯥ ﻟـــﺲ‬
‫وروﺳــﺘﻨۍ ﺷــﭙﯥ ﭘــﻪ ﻣﺴــﺠﺪ ﻛــﻲ ﻣﻌﺘﻜــﻒ ﻛﯧــﺪه ﺳــږ ﻛــﺎل ﺷــﻞ‬
‫ورځﻲ ﭘﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻲ ﭘﻪ اﻋﺘﻜﺎف ﻛښﯧﻨﺎﺳـﺖ‪ .‬ﭘـﻪ ﻣﺴـﺠﺪ ﻛـﻲ د‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻪ ﺣﻀـﻮر څﺨـﻪ اﻫـﻞ‬
‫ﺻــﻔﻪ ﺧــﻮرا ﺧــﻮښ ﺷــﻮل‪ ،‬دا ﺧﻮښــﻲ ﻳــﯥ ﭘــﻪ د ې ﻧــﻮره ﻫــﻢ زﻳﺎﺗــﻪ‬
‫ﺷـــﻮه ﭼـــﻲ رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﺗـــﻪ ﺑـــﻪ ﻫـــﺮه ورځ‬
‫ﺟﺒﺮاﺋﻴــﻞ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم راﺗــﻪ او د ﻗــﺮان ﻛــﺮ ﻳــﻢ ﻳــﻮه ﺑﺮﺧــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 124‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﻧﺎزوﻟﻪ‪ .‬دوى د وﺣﻲ ﭘﻪ ﻧﺰول او د ﺟﺒﺮاﺋﻴﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم‬
‫ﭘﻪ راﺗګ ﭘﻮﻫﯧﺪل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دا ﻣﻬﺎل ﻟﻪ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ‬
‫زﻳﺎﺗﻪ ګټﻪ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړه‪ .‬ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ ﻫﻢ ﭘﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻛـﻲ ﻣﻌﺘﻜـﻒ وو‬
‫او د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺗـﺮ څﻨـګ ﻳـﯥ ژوﻧـﺪ ﻛـﺎوو‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻠﻢ ورﺗﻪ ووﻳـﻞ ﭼـﻲ د ﻓﻄـﺮ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺻﺪﻗﯥ ﭼﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﯥ راوړي ﭘﻪ ﻳـﻮه ﻛـﻮر ﻛـﻲ ﻳﻮځـﺎى‬
‫ﻛـــړي‪ ،‬څـــﻮ ﻳـــﯥ وروﺳـــﺘﻪ رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ‬
‫ﻧﯧﺴـــﺘﻤﻨﻮ اﺻـــﺤﺎﺑﻮ ﺗـــﻪ ووﯦﺸـــﻲ او اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳـــﯥ د ﻫﻐـــﻪ ﻛـــﻮر‬
‫ﻣﺴﺆل وټﺎﻛﻪ‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﺎر او ﻣﺎښﺎم ﻫﻐﻪ ﻛﻮر ﺗﻪ ورﺗﻪ‪ ،‬ﻟﻴﺪل ﺑﻪ ﻳﯥ ﭼﻲ ﻫـﺮ‬
‫څﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ځﺎى ﭘﺮاﺗﻪ دي ﻧﻮ داراﻣﻲ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻳﯥ ﻛـﺎوو‪ .‬ﺧـﻮ‬
‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻳﻮه ﺷـﭙﻪ ﻳـﯥ وﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ ﻳـﻮ ﻧـﺎ اﺷـﻨﺎ ﻛـﺲ د ﺻـﺪﻗﺎﺗﻮ‬
‫ﻛﻮټﯥ ﺗﻪ داﺧﻞ ﺷﻮ او ﻟﻪ ﺧﺮﻣﺎڅﺨﻪ ﻳﯥ د ﻟﻮښﻮ ﭘﻪ ډﻛﻮﻟﻮ ﺷـﺮوع‬
‫وﻛړه‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ورﻏـﻰ وﻳـﯥ ﻧﻴـﻮ او ورﺗـﻪ وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﺗـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮ م ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﭼﻲ ﺟﺰا درﻛړي‪.‬‬
‫ﻫﻐــﻪ ﻛــﺲ ﭘــﻪ ﻏــﻮړه ﻣــﺎﻟﻲ ﺷــﺮوع وﻛــړه او ﭘــﻪ ﻧﺮﻣــﻲ ﺳــﺮه ﻳــﯥ‬
‫ﺧﺒــﺮي ﻛــﻮﻟﯥ ﭼــﻲ زه ﺿــﺮورت ﻟــﺮم‪ ،‬څــﻮ اوﻻدوﻧــﻪ ﻟــﺮم‪ ،‬د ډﯦــﺮي‬
‫ﻣﺠﺒـــﻮري ﻟـــﻪ اﻣﻠـــﻪ دې ﻛـــﺎر ﺗـــﻪ اړ ﺷـــﻮى ﻳـــﻢ‪ .‬داﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه زړه‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي وﺳﻮځﯧﺪ او ﭘـﻪ دې ګﻤـﺎن ﭼـﻲ دا ﺳـړى د ﻣﺠﺒـﻮري ﻟـﻪ‬
‫اﻣﻠﻪ ﻏﻼ ﺗﻪ اړ ﺷﻮى دى‪ ،‬ﺧﻮﺷﻰ ﻳﯥ ﻛړ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 125‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺳﻬﺎر ﻣﻬﺎل ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﯧﺮه ﺷﭙﻪ دي ﻟﻪ ﺧﭙﻞ زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﺮه څﻪ وﻛړل؟‬
‫اﺑــﻮ ﻫﺮﻳــﺮه ﺣﻴــﺮان ﺷــﻮ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬اې داﷲ رﺳــﻮﻟﻪ ﻣﺎﺗــﻪ ﻳــﯥ‬
‫ووﻳـــﻞ ﭼـــﻲ ﺳـــﺨﺖ ﺿـــﺮورت ﻟـــﺮم‪ ،‬زﻣـــﺎ زړه ﭘـــﺮې وﺳـــﻮځﯧﺪ او‬
‫ﺧﻮﺷﻰ ﻣﻲ ﻛړ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻫﻐـﻪ دروغ درﺗـﻪ وﻳﻠـﻲ دي‪،‬‬
‫ډﯦﺮ ژر ﺑﻪ ﺑﯧﺮﺗﻪ در ﺗﻪ راﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎور وﻛړ ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺳړى ﺑﻪ ﺑﻴـﺎ راﺷـﻲ‪ ،‬ځﻜـﻪ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ورﺗـﻪ وﻳﻠـﻲ وو ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ راګﺮځـﻲ‪ .‬ﻧـﻮ‬
‫ځﻜﻪ راﺗﻠﻮﻧﻜﯥ ﺷﭙﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻫﻐﻪ د ﻧﻴﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻛﻤﻴﻦ وﻧﻴـﻮ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺷﭙﻪ ﺗﻴـﺎره ﺷـﻮه‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺳـړى راﻏـﻰ د ﻛـﻮټﯥ دروازه ﻳـﯥ‬
‫ﭘﺮاﻧﻴﺴﺘﻪ او دﺧﺮﻣﺎ ﭘﻪ ټﻮﻟﻮﻟﻮ ﻳﯥ ﺷﺮوع وﻛړه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ورﺑﺎﻧﺪي ﺣﻤﻠﻪ وﻛړه‪ ،‬ﺗﺮ ګﺮﯦـﻮان ﻳـﯥ وﻧﻴـﻮ او وﻳـﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﺗﺎ ﻣﺎﺗﻪ ﻧﻪ ووﻳﻞ ﭼﻲ ﺑﻴﺎ ﻧﻪ راځﻢ‪.‬‬
‫داځــﻞ دي ﺣﺘﻤـﺎً رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﺑﻴــﺎﻳﻢ‪،‬‬
‫ﭼﻲ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻣـﻨځ ﻛـﻲ رﺳـﻮا ﺷـﯥ‪ ،‬ﺧـﻮ ﻫﻐـﻪ ﺳـړى ژﺑـﻮر‬
‫وو‪ ،‬وﻳﯥ ﻛﻮﻻى ﺷﻮاى داﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﻮاﻃـﻒ راوﭘـﺎروي او ځـﺎن‬
‫ورڅﺨﻪ ﺧﻼص ﻛړي ‪.‬‬
‫دوﻫﻤـــﻪ ورځ ﺑﻴـــﺎ ورﺗـــﻪ رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻨﺪي دي څﻪ وﻛړل؟‬
 ‫﴿ ‪﴾ 126‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳـــﻞ‪ :‬ﻫﻐـــﻪ ﻟـــﻪ ﺧﭙﻠـــﯥ ﺳـــﺨﺘﻲ ﻣﺠﺒـــﻮري څﺨـــﻪ‬
‫ﺷــﻜﺎﻳﺖ ﻛــﺎوواو وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ډﯦــﺮ اوﻻدوﻧــﻪ ﻣ ـﻲ وږي دي‪ .‬ﻣــﺎ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي رﺣﻢ وﻛړ او ﺧﻮﺷﻰ ﻣﻲ ﻛړ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐـﻪ درﺗـﻪ درواغ وﻳﻠـﻲ دي او ژر‬
‫ﺑﻴﺎ ﻫﻢ راګﺮځﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د درﻳﻢ ځﻞ ﻟﭙﺎره اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺎوو ﭼﻲ ﻫﻐـﻪ ﺑﻴـﺎ راﺷـﻲ‪،‬‬
‫وﻳــﯥ ﻧﻴﺴــﻲ او رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻳــﯥ ﺑــﻮزي‪.‬‬
‫ﻧﺎڅﺎﭘــﻪ ﻳــﯥ وﻟﻴــﺪل ﭼــﻲ د ﺗﯧــﺮو ﺷــﭙﻮ ﭘــﻪ څﯧــﺮ راﻏــﻰ‪ ،‬د ﻛــﻮټﯥ‬
‫دروازه ﻳـــﯥ ﺧﻼﺻـــﻪ ﻛـــړه او ﭘـــﻪ ﻏـــﻼ ﻳـــﯥ ﺷـــﺮوع وﻛـــړه‪ .‬دا ځـــﻞ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ورﺑﺎﻧــﺪي ﻟﻮﻳ ـﻪ ﭼﻴﻐــﻪ وﻛــړه ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ ﺣﻤﻠــﻪ وﻛــړه‪،‬‬
‫وﻳــﯥ ﻧﻴــﻮ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬دا درﻳــﻢ ځــﻞ دى ﭼــﻲ ﺗــﻪ واﻳــﯥ‪ :‬ﺑﻴــﺎ ﻧــﻪ‬
‫راځﻢ‪ ،‬ﺧﻮ ﺑﻴﺎ راﺷﯥ‪ ،‬ﻧﻮځﻜﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻳﻮه ﻻ س ﺗﺮ ﺑﺎزو او ﭘﻪ ﺑﻞ ﺗﺮ‬
‫ګﺮﯦﻮان وﻧﻴﻮ او ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻗﺪرت ﻳـﯥ د ځـﺎن ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﻛـﺶ ﻛـړ‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺳــړي ﭼــﻲ وﻟﻴــﺪل دا ځــﻞ واﻗﻌ ـﺎً ﻛــﺎر ﺟــﺪي دى‪ ،‬ﺑﻠــﻪ ﺑﻬﺎﻧــﻪ ﻳــﯥ‬
‫اﺳــﺘﻌﻤﺎل ﻛــړه ﺗــﺮ څــﻮ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ څﺨــﻪ ځــﺎن ﺧــﻼص ﻛــړي‪ .‬ﻫﻐــﻪ‬
‫ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـﻪ ﻋﻠـﻢ او ﭘـﻮﻫﻲ ﺳـﺮه زﻳﺎﺗـﻪ ﻣﻴﻨـﻪ ﻟـﺮي او‬
‫ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺴـﺌﻠﻮ ﺗـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﻫـﺮ ﻗﻴﻤـﺖ وي ﻏـﻮږ ږدي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﭘﺮﯦږده‪ ،‬ﺗﺎﺗﻪ ﺑﻪ داﺳﻲ ﺧﺒﺮ ي وښﻴﻢ ﭼﻲ دﻫﻐﻮ ﭘﻪ وﺟـﻪ‬
‫ﺑﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﺎﺗﻪ زﻳﺎت اﺟﺮ درﻛړي‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه " ﺧﺒﺮى وښﻴﻢ" ﺟﻤﻠﻪ واورﯦـﺪه ﻻﺳـﻮﻧﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺷﻞ ﺷﻮل او ﻗﻬﺮ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻣﻨځﻪ ﻻړ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 127‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ ﺧﻮﺷــﻰ ﻛــړ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬وواﻳــﻪ‪ ،‬ﭼــﻲ ووﻳــﻨﻢ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻛﻮﻣﻲ ﺧﺒـﺮى دي؟ ﻫﻐـﻪ ﻛـﺲ داﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـﻪ ځـﻮاب ﻛـﻲ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﺗﻪ دﺧﻮب ﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻻړې ﻧﻮ اﻳـﺖ ﻛﺮﺳـﻲ وواﻳـﻪ‬
‫‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ‪:‬‬
‫ﻮمٌ ﻟَّ ُﻪ ﻣَﺎ ﻓِﻲ‬
‫ﺬ ُه ﺳِﻨَﺔٌ وَﻻَ ﻧَ ْ‬ ‫﴿ اﻟﻠّ ُﻪ ﻻَ إِﻟَـﻪَ إِﻻَّ ﻫُﻮَ اﻟْﺤَ ُ‬
‫ﻲّ اﻟْﻘَﻴُّﻮ ُم ﻻَ ﺗَ ْﺄﺧُ ُ‬
‫اﻟﺴَّﻤَﺎوَاتِ وَﻣَﺎ ﻓِﻲ اﻟﺄَرْضِ ﻣَﻦ ذَا اﻟَّﺬِي ﻳَﺸْﻔَ ُ‬
‫ﻊ ﻋِﻨْﺪَ ُه إِﻻَّ ﺑِﺈِ ْذﻧِﻪِ ﻳَﻌْﻠَ ُﻢ ﻣَﺎ‬
‫ﻦ ﻋِﻠْﻤِﻪِ إِﻻَّ ﺑِﻤَﺎ ﺷَﺎء وَﺳِﻊَ‬
‫ﻲءٍ ﻣِّ ْ‬
‫ﺑَﻴْﻦَ أَﻳْﺪِﻳﻬِ ْﻢ وَﻣَﺎ ﺧَﻠْﻔَﻬُ ْﻢ وَﻻَ ﻳُﺤِﻴﻄُﻮنَ ﺑِﺸَ ْ‬
‫ﻲّ اﻟْﻌَﻈِﻴ ُﻢ‬
‫ﻛُﺮْﺳِﻴُّ ُﻪ اﻟﺴَّﻤَﺎوَاتِ وَاﻟﺄَرْضَ وَﻻَ ﻳَﺆُو ُد ُه ﺣِﻔْﻈُﻬُﻤَﺎ وَﻫُﻮَ اﻟْﻌَﻠِ ُ‬
‫ﻮمٌ ﻟَّ ُﻪ ﻣَﺎ ﻓِﻲ‬
‫ﺬ ُه ﺳِﻨَﺔٌ وَﻻَ ﻧَ ْ‬
‫ﻲّ اﻟْﻘَﻴُّﻮ ُم ﻻَ ﺗَ ْﺄﺧُ ُ‬
‫اﻟﻠّ ُﻪ ﻻَ إِﻟَـﻪَ إِﻻَّ ﻫُﻮَ اﻟْﺤَ ُ‬
‫اﻟﺴَّﻤَﺎوَاتِ وَﻣَﺎ ﻓِﻲ اﻟﺄَرْضِ ﻣَﻦ ذَا اﻟَّﺬِي ﻳَﺸْﻔَ ُ‬
‫ﻊ ﻋِﻨْﺪَ ُه إِﻻَّ ﺑِﺈِ ْذﻧِﻪِ ﻳَﻌْﻠَ ُﻢ ﻣَﺎ‬
‫ﻦ ﻋِﻠْﻤِﻪِ إِﻻَّ ﺑِﻤَﺎ ﺷَﺎء وَﺳِﻊَ‬ ‫ﺑَﻴْﻦَ أَﻳْﺪِﻳﻬِ ْﻢ وَﻣَﺎ ﺧَﻠْﻔَﻬُ ْﻢ وَﻻَ ﻳُﺤِﻴﻄُﻮنَ ﺑِﺸَ ْ‬
‫ﻲءٍ ﻣِّ ْ‬
‫ﻲّ اﻟْﻌَﻈِﻴ ُﻢ ﴾‬
‫ﻛُﺮْﺳِﻴُّ ُﻪ اﻟﺴَّﻤَﺎوَاتِ وَاﻟﺄَرْضَ وَﻻَ ﻳَﺆُو ُد ُه ﺣِﻔْﻈُﻬُﻤَﺎ وَﻫُﻮَ اﻟْﻌَﻠِ ُ‬
‫)داﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻧﻪ ﺳﻮا ﺑﻞ ﻫﻴڅﻮك ﻣﻌﺒﻮد ﻧﺸﺘﻪ‪ ،‬ژوﻧﺪى دى د‬
‫ټﻮﻟﻮ ﺳﻤﺒﺎﻟﻮوﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﯥ ﺷﻲ را ﻻﻧﺪي ﻛﻮﻟﻰ ﭘﺮﻛﺎﻟﻲ او ﻧﻪ‬
‫ﺧﻮب ‪ ،‬ﻫﻢ د ده دي ﻫﻐﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ اﺳﻤﺎﻧﻮﻧﻮ او ﭘﻪ ځﻤﻜﻪ ﻛﻲ دي‪،‬‬
‫داﺳﻲ څﻮك دى ﭼﻲ ﺳﻔﺎرش وﻛړي دﻫﻐﻪ ﺧﻮاﺗﻪ ﻣګﺮ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ‬
‫اﺟﺎزه ﺳﺮه‪ ،‬ﭘﯧﮋﻧﻲ ﻫﻐﻪ‪ ،‬څﻪ ﭼﻲ د ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ وړاﻧﺪي دي او څﻪ‬
‫ﭼﻲ د ﻫﻐﻮى ﻧﻪ وروﺳﺘﻪ دي او دا ټﻮل ﺳﺮاﺳﺮي ﻧﻪ ﺷﻲ را‬
‫ﻻﻧﺪي ﻛﻮﻟﻰ څﻪ څﻴﺰ ﻟﺮه دﻫﻐﻪ د ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻮ ځﻴﻨﻲ ﻣګﺮ څﻮﻣﺮه‬
‫ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ وﻏﻮاړي‪ ،‬ځﺎﻳﯧﺪل دي دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻛﺮﺳﻲ ﻛﻲ د ټﻮﻟﻮ‬
‫اﺳﻤﺎﻧﻮﻧﻮ او ځﻤﻜﻲ‪ ،‬او ګﺮان ﻧﻪ دي ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﺳﻤﺒﺎﻟﻮل ددې‬
‫دواړو او ﻫﻢ دى دى د ټﻮﻟﻮ ﻧﻪ زﻳﺎت ﻟﻮﻳﻲ واﻻ(‬
 ‫﴿ ‪﴾ 128‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﺑﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﺎﺗﻪ داﺳﻲ ﺳﺎﺗﻮﻧﻜﻲ وټﺎﻛﻲ ﭼﻲ ﺗﺮ‬
‫ﺳﻬﺎره ﺑﻪ ﻫﻴڅ ﺷﻴﻄﺎن ﺗﻪ اﺟﺎزه ورﻧﻪ ﻛړي څﻮ ﺗﺎﺗﻪ ﻧﮋدې ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﭘــﻪ اراﻣــﻲ ﺳــﺮه دﻫﻐــﻪ ﻏــﻮږ ﻛــﻲ ووﻳــﻞ‪:‬‬
‫ﺑﻨﺪي دي څﻪ ﻛﺎر وﻛړ؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬اې رﺳﻮل اﷲ ﻣﺎﺗﻪ ﻳﯥ څﻮ ﻛﻠﻤﯥ راوښﻮدې‬
‫د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ ﺑﺪل ﻛﻲ ﻣﻲ ﺧﻮﺷﻰ ﻛړ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻛﻮم ﻛﻠﻤﺎت وو؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳــﻞ‪ :‬اﻳــﺖ ﻛﺮﺳــﻲ ﻳــﻲ ووﻳﻠــﻪ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ ﭼــﻲ‬
‫دادي‪.‬‬
‫د ﻟﺴــﻢ ﻫﺠــﺮى ﻛــﺎل ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــﻲ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻼم د ﺣﺞ د ﻓﺮﻳﻀﯥ د اداﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻟـﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻮ ﻗﺒﻴﻠـﻮ څﺨـﻪ‬
‫وﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه ﻣﻠګﺮﺗﻴــﺎ وﻛـړي‪ ،‬ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻏﻮښﺘﻨﻲ ﺗﻪ ﻟﺒﻴﻚ وواﻳﻪ‪.‬‬
‫د ذى اﻟﺤﺠــﯥ د ﻣﻴﺎﺷــﺘﻲ ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﭘــﻪ زرﻫﺎووﻛﺴــﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﯥ ﺗﺮ ﺷﺎول د ﻣﻜﯥ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻳﯥ ﺣﺮﻛﺖ وﻛړ‪.‬‬
‫دا ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻟﻮﻳﻪ ډﻟﻪ وه ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ژوﻧـﺪ ﻛـﻲ ﻟﻴﺪﻟـﻪ‬
‫او د ژوﻧﺪ ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻣﻬﻢ ﺳﻔﺮ ﻳﯥ ﺑﻠﻞ ﻛﯧﺪه‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﻣﺒﺎرك ﺳﻔﺮ ﻛﻲ ﻫﻐﻪ ډﯦﺮ ﺣﻴﺮاﻧﻮوﻛﻲ څﻴﺰوﻧﻪ وﻟﻴـﺪل‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﯥ ﺟﻤﻠﯥ څﺨـﻪ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه د‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﻋﻘﻞ ﻧﻪ ﻣﻨـﻮﻧﻜﯥ ﻣﻴﻨـﻪ اوﻣﺤﺒـﺖ او د ﻫﻐـﻮى راټﻮﻟﯧـﺪل د‬
‫ﻫﻐﻪ د ﻣﺒﺎرك وﺟﻮد ﭘﻪ ډﯦﻮه ﺑﺎﻧﺪي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 129‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ دﻫﻐــﻮى دﺧﺒــﺮو ﻛﻮﻟــﻮ ﻃﺮﻳﻘــﻪ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺳــﺮه‬
‫داﺳﻲ وه ﭼﻲ دا دوﺳﺘﻲ ﻳﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﻮﻟﻪ ‪.‬‬
‫ﺧﻠﻜــﻮ ﻳــﻮ ﻟــﻪ ﺑــﻞ ﺳــﺮه درﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د‬
‫اوداﺳـــﻪ داوﺑـــﻮ ﭘـــﻪ را اﺧﻴﺴـــﺘﻠﻮ‪ ،‬ﭘـــﻪ ﺧﭙﻠـــﻮ ﺳـــﺮوﻧﻮ او ﻣﺨﻮﻧـــﻮ‬
‫ﺑﺎﻧﺪي ﭘﻪ اﭼﻮﻟﻮ ﻛﻲ ﺳﻴﺎﻟﻲ ﻛﻮﻟﻪ او ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻣﺒـﺎرك‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻪ ﺳﺮ ږﻣﻨځﺎوو ﺧﻠﻜـﻮ ﺑـﻪ دﻫﻐـﻪ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د وﻳښــﺘﻪ ﻣﺒــﺎرك د ﺗــﺮ ﻻﺳــﻪ ﻛﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره ﻳــﻮ ﻟــﻪ ﺑﻠــﻪ‬
‫ﻣﺨﻜﻲ واﻟﻰ ﻛﺎوو‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه د رﺳـــﻮل اﷲ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﻟﻮﻳـــﻪ ﻣﻌﺠـــﺰه‬
‫ﻟﻴــﺪﻟﯥ وه‪ ،‬ﻫﻐــﻪ داﭼــﻲ د ﺳــﻠﻬﺎوو ﻗﺒﻴﻠــﻮ زړوﻧــﻪ ﭼــﻲ ﺗــﺮ ﭘــﺮون‬
‫ﭘﻮري ﻳﯥ ﻳﻮﺑﻞ وژل او د ﻳﻮه اوﺑﻞ د وﻳﻨﻮ ﺗـږي وو‪ ،‬ﺳـﺮه ﻧـﮋدې‪،‬‬
‫ﻳــﻮ ځــﺎى ﺳــﺮه راټــﻮل او د ﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ ﻣــﻨځ ﻛــﻲ ﻣﻴﻨــﻪ او ﻣﺤﺒــﺖ‬
‫ﭘﻴﺪاﻛړي‪.‬‬
‫ﻣﻜﯥ ﺗﻪ ﻟﻪ رﺳﯧﺪﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳـﻞ ﻳـﻲ‪ :‬اې ﺧﻠﻜـﻮ ﻛﻮښـښ‬
‫وﻛړئ ﭼﻲ ﻣﻨﺎﺳﻚ ﻟـﻪ ﻣﺎڅﺨـﻪ زده ﻛـړئ‪ .‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـﻪ‬
‫ﭘﻮره ﺗﻮګﻪ څﺎر ﻛﺎوو ﭼﻲ ﻛﻮه ﺧﺒﺮه ﻳﺎ ﻋﻤﻞ ورڅﺨﻪ ﻟـﻪ ﻻﺳـﻪ وﻧـﻪ‬
‫وزي‪ .‬د ﺧﻠﻜـــﻮ د زﻳـــﺎﺗﻲ ګڼـــﻲ ګـــﻮڼﻲ ﭘـــﻪ ﻣـــﻨځ ﻛـــﻲ‪ ،‬د ﺣﻀـــﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﻣﺒﺎرك وﺟﻮد ﺗﺮ ﭼـﺎﭘﯧﺮ‪ ،‬ﭼـﻲ ﻛﻠـﻪ‬
‫ﺑﻪ ځﻴﻨﻲ ﺧﻠـﻚ د ﻳـﻮ ﺑـﻞ ﭘـﻪ اوږو ﺗﻠـﻞ څـﻮ د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺧﺒــﺮي واوري او د ﻣﺒــﺎرﻛﻲ څﯧــﺮي ﭘــﻪ ﻟﻴــﺪﻟﻮ ﻳــﯥ‬
‫ﺑﺮﻛﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛـړي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﭘـﻪ ﻧـﮋدې ﻛﯧـﺪﻟﻮ ﺳـﺮه ﻧﯧﻜﺒﺨﺘـﻲ ﺗـﺮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 130‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻻﺳــﻪ ﻛــړي‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺳــﺮه ﻟــﻪ دې ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﺗﻜﻠﻴــﻒ ﻛﯧــﺪه‪ ،‬ﺧــﻮ د‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻫـﻴڅ ﺧﺒـﺮه او ﻓﻌـﻞ ﻳـﯥ ﻟـﻪ‬
‫ﻻﺳﻪ ورﻧﻜړ‪.‬‬
‫اﺧــﺮ ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرك ﻛــﺎروان د ﺣﻀــﺮت رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﺮ څﻨــګ د ﺣــﺞ ﻣﻨﺎﺳــﻚ ادا ﻛــړل‪ .‬ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘــﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻮري اﻗﺘـﺪا وﻛـړه او‬
‫د ﺣﺞ ﻣﻨﺎﺳﻚ ﻳﯥ ورڅﺨﻪ زده ﻛړل‪ .‬د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﺮه ﭘــﻪ ﻳــﻮ ځــﺎى واﻟــﻰ ﻧﯧﻜﻤﺮﻏــﻪ ﺷــﻮل او د ﺣــﺞ د‬
‫ﻣﻨﺎﺳﻜﻮ وروﺳﺘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻛﻮروﻧﻮ ﺗﻪ وګﺮځﯧﺪل‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﻫﻢ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ ﺳﺮه ﭼﻲ ﻟـﻪ ﻣـﺪﻳﻨﯥ ﻳـﯥ‬
‫ورﺳــﺮه ﻣﻠګﺮﺗﻴــﺎ ﻛــړې وه ﺑﯧﺮﺗــﻪ ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻻړ‪ .‬ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻟــﻪ‬
‫راګﺮځﯧﺪﻟﻮ وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وﻟﻴﺪه ﭼﻲ ﭘﻪ دې ﺳﻔﺮ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ﻟـﻪ‬
‫اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ او ﻓﻘﻬﻲ څﺨﻪ ډﯦﺮ څـﻪ زده ﻛـړي دي‪ .‬ﺧـﻮ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳـﻼم ﻳـﻮې ﺧﺒـﺮي ﭼـﻲ د ﻋﺮﻓـﯥ ﭘـﻪ ﻣﻴـﺪان ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ﻛړې وه دى ﻏﻤګﻴﻦ او ﻋﺠﻴﺐ اﺛﺮ ﻳﯥ ورﺑﺎﻧﺪي ﭘﺮﯦښﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ﭘﻪ ﻋﺮﻓﺎت ﻛﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗﻪ ﺧﻄﺎب ﻛړى‬
‫وو‪ :‬اې ﺧﻠﻜــﻮ دا ﺧﺒــﺮې ﻟــﻪ ﻣﺎڅﺨــﻪ واورئ‪ ،‬ښــﺎﻳﻲ راﺗﻠــﻮﻧﻜﻰ‬
‫ﻛﺎل ﻣﻮ وﻧﻪ وﻳﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﻪ ﻟﻪ ځﺎﻧﻪ ﭘﻮښﺘﻞ ﭼﻲ د رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــــﻪ وﺳــــﻠﻢ ﻟــــﻪ دې ﺧﺒــــﺮي څﺨــــﻪ څــــﻪ ﻣﻄﻠــــﺐ وو؟ اﻳــــﺎ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم ﺗـــﻪ اﻟﻬـــﺎم ﺷـــﻮى ﭼـــﻲ د رﺣﻠـــﺖ وﺧـــﺖ ﻳـــﯥ‬
‫رارﺳــﯧﺪﻟﻰ؟ او ﻫﻐــﻪ اﻣــﺖ ﻟــﻪ دې څﺨــﻪ وډاراوو؟ څــﻮﻣﺮه ﻟــﻮى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 131‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖ دى ﻛﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟـﻪ دې دﻧﻴـﺎ ﻧـﻪ‬
‫ﻻړﺷــﻲ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ ﻟــﻪ ځــﺎن ﺳــﺮه ﺑــﻪ ﻳــﯥ وﻳــﻞ ﭼــﻲ زﻣــﺎ ﻟﭙــﺎره ﺑــﻪ‬
‫څﻮﻣﺮه ﺑﺪ وﺧﺖ وي ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﺻﺤﺒﺖ او ﻳﻮځﺎى واﻟﻰ څﺨـﻪ‬
‫ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻢ‪ .‬ځﻜﻪ زه ډﯦﺮ وﺧﺖ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫ﺳﺮه ﻧﻪ وم‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻳﯥ وﻧﻴﻮ ﭼﻲ ﻟﻪ دي وروﺳﺘﻪ ﺑـﻪ ﭘـﻪ ﭘـﻮره ډول‬
‫ﻫﻐــﻪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻣﺘﻮﺟــﻪ او ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه وي‪ ،‬ﻳــﻮه‬
‫ﺷﯧﺒﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻟـﻪ ﻻﺳـﻪ ﻧـﻪ ورﻛـﻮي او ﭘـﻪ ټـﻮل وﺟـﻮد ﺑـﻪ د رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻲ وي‪.‬‬
‫ﺳــﻮاﻟﻮﻧﻪ ﻳــﯥ زﻳــﺎت ﺷــﻮل‪ ،‬ﭘــﻪ څــﻪ ﺑﺎﻧــﺪي ﭼــﻲ ﻧــﻪ ﭘﻮﻫﯧــﺪه ﻟــﻪ‬
‫اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟـﻪ او وﻳـﻞ‬
‫ﺑــﻪ ﻳــﯥ‪ :‬ﻣﺎﺗــﻪ ﺗﻮﺻــﻴﻪ ﻛــﻮه‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﺑــﻪ ﻫــﻢ د ﻫﻐــﻪ‬
‫ﺳﻮاﻟﻮﻧﻮ او ﻏﻮښﺘﻨﻮ ﺗﻪ ځﻮاب واﻳﻪ‪.‬‬
‫ډﯦﺮ وﺧﺖ ﺗﯧﺮ ﻧﻪ ﺷﻮ؛ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ ﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳـﺨﺖ‬
‫ﻧﺎروغ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﯥ ﺷﻮاى ﻛﻮﻻى ﭼﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻲ او اﻣﺎت‬
‫وﻛړي‪ .‬د ﻧﺎروﻏﻲ ﭘﻪ ﺷﭙﻮ ﻛﻲ ﭼﻲ ﻳﻮه ورځ ﻳﯥ ﻟږ ﺣﺎﻟـﺖ ښـﻪ وو‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ ﻻړ‪ .‬ﭘﻪ ﻣﻨﺒـﺮ ﻛﯧﻨﺎﺳـﺖ او د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺗـﺮ ﺣﻤـﺪ او ﺛﻨـﺎ‬
‫وروﺳــﺘﻪ ﻳــﯥ ﺧﻠــﻚ ﻧﻴﻜــﻮ ﻛﺎروﻧﻮﺗــﻪ وﺑﻠــﻞ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ ":‬اې‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﻳﻘﻴﻨﺎً اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﺑﻨﺪګﺎﻧﻮ ﻫﺮ ﻳﻮه ﺗـﻪ واك ورﻛـړى‬
‫دى ﭼﻲ ﻟﻪ دوو ﻻرو ﻳﻮه ﻏﻮره ﻛړي ﻳﺎ دﻧﻴـﺎ او ﻧﻌﻤﺘﻮﻧـﻪ ﻳـﯥ‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫اﺧﺮت او ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺳﺮه دي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺻﺮف ﻫﻐﻪ څـﻪ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛړي ﭼﻲ ﻟﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺳﺮه دي‪".‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 132‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ډﯦ ـﺮو ﺧﻠﻜــﻮ ﻓﻜــﺮ وﻛــړ ﭼــﻲ د رﺳــﻮل اﷲ ﻫــﺪف ﻟــﻪ ﻧﻴﻜــﻮ او‬
‫ﺻـﺎﻟﺤﻮ ﺧﻠﻜـﻮ څﺨـﻪ ﻳـﻮ دى‪ ،‬ﺧـﻮ اﺑـﻮﺑﻜﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻳـﯥ ﭘــﻪ‬
‫ﻫﺪف ﭘﻮه ﺷﻮﭼﻲ ﻣﻄﻠـﺐ ﻳـﯥ ﺧﭙـﻞ ځـﺎن ﻣﺒـﺎرك دى‪ ،‬ﭘـﻪ ژړا ﻳـﯥ‬
‫ﺷﺮو ع وﻛړه او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ځﺎن او ﻣﺎل ﻟﻪ ﺗﺎﻧﻪ ﻗﺮﺑﺎن ﻛړم‪.‬‬
‫ددې ﺣﺎل ﭘﻪ ﻟﻴـﺪﻟﻮ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻏـﻢ زﻳـﺎت ﺷـﻮ‬
‫او د ژوﻧﺪ روښﻨﺎﻳﻲ ورﺑﺎﻧﺪي ﺗﻴـﺎره ﺷـﻮه‪ ،‬ځﻜـﻪ څـﻮ ورځـﻲ وې‬
‫ﭼﻲ د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺗﺮ څﻨګ ﻧﺎﺳـﺖ‬
‫وو ﺧﻮ د ﻫﻐﻪ د ﻟﻴﺪﻟﻮ ﻧﯧﻜﻤﺮﻏﻲ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻧﺼﻴﺐ ﻧﺸﻮه‪ ،‬اﻫـﻞ ﺻـﻔﻪ‬
‫وو ټﻮﻟﻪ ورځ د اﺑﻮﺑﻜﺮﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﺧﺒﺮه ﻛﻲ ﻓﻜـﺮاو‬
‫ﺧﺒﺮي ﻛﻮﻟﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺑـﻰ ﻣﻮﻫﻴﺒـﻪ ﺗـﻪ ﭼـﻲ د رﺳـﻮل اﷲ ﻟـﻪ ﺧﺎدﻣـﺎﻧﻮ څﺨـﻪ‬
‫وو ووﻳــﻞ‪ :‬اﻳــﺎ رﺳــﻮل اﷲ ﭼــﻲ څــﻪ ووﻳــﻞ او اﺑــﻮﺑﻜﺮ ﻳــﯥ ځــﻮاب‬
‫ورﻛړ‪ ،‬ﻣﻘﺼﺪ ﺧﭙﻠﻪ اﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وو؟‬
‫اﺑﻮﻣﻮﻫﻴﺒﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻓﻜـﺮ ﻛـﻮم ﻫﻤﺪاﺳـﻲ ده‪ ،‬ځﻜـﻪ څـﻮ ورځـﻲ‬
‫ﻣﺨﻜﻲ ﻟـﻪ دې ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﻣـﺮﻳﺾ ﺷـﻲ‪ ،‬ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﭼـﻲ د‬
‫ﺷﭙﯥ ﻳـﻮه ﺑﺮﺧـﻪ ﺗﯧـﺮه ﺷـﻮې وه ﻣﺎﺗـﻪ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬اې اﺑﻮﻣﻮﻫﻴﺒـﻪ!‬
‫ﻣﺎﺗﻪ اﻣﺮ ﺷﻮى دى ﭼﻲ ﭘﻪ اﻫﻞ ﺑﻘﻴﻊ ﺑﺎﻧﺪي اﺳﺘﻐﻔﺎر وواﻳﻢ‪.‬‬
‫زه ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه ﻻړم‪ ،‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ د‬
‫ﻣړﻳﻮ د ﻗﺒﺮوﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﻲ ودرﯦﺪ داﺳﻲ دﻋﺎ ﻳﯥ وﻛړه‪:‬‬
‫"اﺳﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻳﺎ اﻫﻞ اﻟﻤﻘﺎﺑﺮ ﻟﺤﻴﻨـﺎً ﻟﻜـﻢ اﺻـﺒﺤﺘﻢ ﻓﻴـﻪ ﻣﻤـﺎ‬
‫اﺻﺒﺢ اﻟﻨﺎس ﻓﻴﻪ‪ ،‬اﻗﺒﻠﺖ اﻟﻔﺘﻦ ﻛﻘﻄﻊ اﻟﻴﻞ اﻟﻤﻈﻠـﻢ ﺗﺘﺒـﻊ اﺧﺮﻫـﺎ‬
‫او ﻟﻬﺎ اﻻﺧﺮه ﺷﺮ ﻣﻦ اﻻوﻟﻰ"‬
 ‫﴿ ‪﴾ 133‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ژﺑﺎړه ‪ :‬اې د ﻗﺒﺮوﻧﻮ ﺧﺎوﻧـﺪاﻧﻮ ﭘـﺮ ﺗﺎﺳـﻮ دي ﺳـﻼم وي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ‬
‫څﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﻛﯧـږي ﺗـﺮ ﻫﻐـﻮ اﺳـﺎﻧﻪ دي ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﺧﻠﻜـﻮ ﻛﯧـږي‪،‬‬
‫ﻓﺘﻨﻮ د ﺷﭙﻮ د ﺗﻴﺎرو ﭘـﻪ ﺷـﺎن ﻳـﻮ ﭘـﻪ ﺑـﻞ ﭘﺴـﻲ ﻫﺠـﻮم راوړى دى‪،‬‬
‫وروﺳﺘﻨۍ ﺗﺮ ﭘﺨﻮاﻧﻴﻮ ډﯦﺮي ﺑﺪي دي‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻣﺎﺗﻪ ﻣﺦ راواړاوو او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اې اﺑﻮﻣﻮﻫﻴﺒﻪ! ﭘـﻪ د‬
‫ﻧﻴﺎ او ﻫﻐﯥ ﻛﻲ د ﭘﺎﺗﻪ ﻛﯧﺪﻟﻮ او ﻟﻪ ﻫﻐﯥ څﺨﻪ د ﺗﻠﻠـﻮ او ﭘـﻪ ﺟﻨـﺖ‬
‫ﻛﻲ دﭘﺎﺗﻪ ﻛﯧﺪﻟﻮ ﻛﻴﻠﻴـﺎﻧﻲ ﻣﺎﺗـﻪ راﻛـړل ﺷـﻮې دي‪ ،‬زه ﻣﺨﺘـﺎر ﻳـﻢ‬
‫ﭼﻲ ﻳﻮه ورڅﺨﻪ ﻏﻮره ﻛړم ﻳـﺎ ﭘـﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ ﻛﯧـﺪل او ﻳـﺎ داﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﻼﻗﺎت ﺗﻪ ﺗﻠﻞ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ زﻣـﺎ ﻣـﻮر او ﭘـﻼر دي‬
‫ﺗﺮ ﺗﺎ ﻗﺮﺑﺎن وي‪ ،‬ﻟﻤړى ﭘﻪ دﻧﻴﺎ ﻛﻲ ﭘﺎﺗﻪ ﻛﯧﺪل او ﺑﻴﺎ ﺟﻨﺖ ﺗﻠـﻞ ﺗـﻪ‬
‫ﻏﻮره ﻛړه‪.‬‬
‫ان ﺣﻀﺮ ت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻴﻠﻪ وﺳﻠﻢ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘـﻪ ﺧـﺪاى ﻗﺴـﻢ ﭼـﻲ‬
‫ﻣﺎ د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ ﻣﻨځ څﺨﻪ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دﻳﺪار ﻏﻮره ﻛړى دى‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ د ﺑﻘﻴﻊ د اﻫﻞ ﻟﭙﺎره د ﺑښﻨﻲ ﻏﻮښﺘﻨﻪ وﻛړه‪.‬‬
‫د ﻫﻐــﯥ ورځــﻲ ﻟــﻪ ﺳــﻬﺎر څﺨــﻪ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﻧﺎروﻏﻲ او درد ﺷﺮوع ﺷﻮ‪.‬‬
‫دې ﻧﺎروﻏﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ او ﺻﺤﺎﺑﻪ وو‬
‫ﭘﻪ ﻣﻨځ ﻛﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ واﭼﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜـﻪ اﺻـﺤﺎب ﻏﻤګـﻴﻦ ﺷـﻮل ﭘـﻪ‬
‫ﺗﯧﺮه ﺑﻴـﺎ اﻫـﻞ ﺻـﻔﻪ‪ ،‬ﭼـﻲ د رﺳـﻮل اﷲ د دﻳـﺪار ډﯦـﺮ ﻏﻮښـﺘﻮﻧﻜﻲ‬
‫وو او د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻟـﻪ ﻧﺎروﻏﺘﻴـﺎ څﺨـﻪ ډﯦـﺮ‬
‫ﻧﺎرام ﺷﻮل‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 134‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮ ه ﭼـﻲ د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ د ﻣﻼﻗـﺎت‬
‫ډﯦـــﺮ ﻟﯧـــﻮال وو اﺧـــﺮ ﻳـــﯥ ﺟـــﺮات وﻛـــړ او د ﻣﻼﻗـــﺎت اﺟـــﺎزه ﻳـــﯥ‬
‫وﻏﻮښﺘﻪ ‪ ،‬ان ﺣﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ورﺗﻪ اﺟـﺎزه ورﻛـړه‪،‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه داﺧـﻞ ﺷـﻮ‪ ،‬ﺳـﻼم ﻳـﯥ واﭼـﺎ وو او ودرﯦـﺪ‪ ،‬وﻳـﯥ ﻟﻴـﺪل‬
‫ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘـﺮوت دى‪ ،‬ﻣﺒـﺎرك ﺳـﺮ ﻳـﯥ‬
‫د ﻋﻠﻰ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ ﭘﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﻛـﻲ اﻳښـﻰ دى او ﻋﻠـﻰ رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ ﻻس ﻫﻐــﻪ ﻧﻴــﻮﻟﻰ دى‪ .‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه دا ﺣــﺎل‬
‫وﻟﻴــﺪ اوښــﻜﻲ ﻳــﯥ رواﻧــﻲ ﺷــﻮې‪ ،‬رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ورﺗﻪ ﭘﻪ ﻣﻴﻨـﻪ ﻧـﺎك ډول ووﻳـﻞ‪ ":‬ﻧـﮋدې راﺷـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‪".‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ورﻧـــﮋدې ﺷـــﻮ ﺗـــﺮ دې ﭼـــﻲ د ﭘښـــﻮ ګـــﻮﺗﯥ ﻳـــﯥ د ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻣﺒــﺎرك د ﭘښــﻮﻟﻪ ګﻮﺗــﻮ ﺳــﺮه وﻟګﯧــﺪې‪ ،‬ﺑﻴــﺎ ﻳــﯥ ورﺗــﻪ ووﻳــﻞ‪:‬‬
‫ﻛښﯧﻨﻪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻛښﯧﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم ووﻳـــﻞ‪ ":‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه! ﺗـــﺎ ﺗـــﻪ د داﺳـــﻲ‬
‫ﺻﻔﺘﻮﻧﻮ د درﻟﻮدﻟﻮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﻮم ﭼﻲ ﺗﺮ څﻮ ژوﻧﺪى ﻳﯥ ﭘﺮې ﻳﯥ‬
‫ﻧﻪ ږدې‪" .‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮ ه ووﻳــﻞ‪ ":‬ﻗــﻮل در ﺳـﺮه ﻛــﻮم ﭼــﻲ ﺗــﺮ څــﻮ ژوﻧــﺪى ﻳــﻢ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﻮم‪" .‬‬
‫ان ﺣﻀﺮت ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻼم ووﻳـﻞ ‪ ":‬د ﺟﻤﻌـﯥ ﭘـﻪ ورځ‬
‫ﻏﺴﻞ ﻛﻮه‪ ،‬ﭘـﻪ اول وﺧـﺖ ﻛـﻲ د ﺟﻤﻌـﯥ د ﻟﻤﺎﻧځـﻪ ﻟﭙـﺎره ﻻړ ﺷـﻪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻟﺘـﻪ )ﻣﺴــﺠﺪﻛﻲ( ﻟــﻪ ﻧــﺎوړه ﻛـﺎر او ﺑﯧﻬــﻮده ﺧﺒــﺮو څﺨــﻪ ځــﺎن‬
‫وﺳــﺎﺗﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺗــﻪ ﭘــﻪ ﻣﻴﺎﺷــﺖ ﻛــﻲ د درﻳــﻮ ورځــﻮ د روژې د ﻧﻴﻮﻟــﻮ‬
‫ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻛــﻮم‪ ،‬ځﻜــﻪ دا ﻛــﺎر د ټــﻮل ﻛــﺎل د روژې د ﻧﻴﻮﻟ ـﻮ ﭘــﻪ څﻴــﺮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 135‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دى‪ ،‬ﺗﺎﺗــﻪ د ﺳــﻬﺎر د وو رﻛﻌﺘــﻮ ﺳــﻨﺖ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ د اداﻛﻮﻟــﻮ واﻳــﻢ‪،‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﻪ ﭘﺮﯦږده‪ ،‬ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ ټﻮﻟـﻪ ﺷـﭙﻪ دې ﻟﻤـﻮﻧځ ﻛـړى وي‪ ،‬ځﻜـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﻛﻲ د ﻋﻔﻮى او ﺑښﻨﻲ اﻣﻴﺪ زﻳﺎت دى‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬اى د اﷲ رﺳﻮﻟﻪ د اﻧﻜﺘﯥ ﭘټﻲ وﺳﺎﺗﻢ او ﻛـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻧﻮرو ﺗﻪ ﻫﻢ ورﺳﻮم ؟‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ووﻳﻞ‪ :‬ﻧﻮرو ﺗﻪ ﻳﯥ ﻫﻢ ښﻜﺎره ﻛړه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ رﺳـﻮل اﷲ ﺗـﻪ راﻏـﻰ ﭼـﻲ ﺧﭙﻠـﻲ‬
‫ﻏﻮښــﺘﻨﻲ ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﻻ س راوړې‪ ،‬ﺳــﺘﺮګﻲ ﻳــﯥ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ دﻳﺪا رﺳړې ﺷﻮې او ﻧﻮى درس ﻳـﯥ زده ﻛـړى‬
‫وو‪ ،‬ﺧﻮ ارﻣﺎن ﭼﻲ ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼـﻲ دا وروﺳـﺘﻨۍ ﻛﻠﻤـﯥ دي ﭼـﻲ‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻳﯥ اوري‪.‬‬
‫د ﻳﻮوﻟﺴــﻢ ﻫﺠــﺮى ﻛــﺎل د رﺑﻴــﻊ اﻻول د ﻣﻴﺎﺷــﺘﻲ ﭘــﻪ دووﻟﺴــﻢ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻲ د دوﺷـﻨﺒﯥ ورځ وه‪ ،‬اﻫـﻞ ﺻـﻔﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ژوﻧـﺪ ﻛـﻲ ﺗـﺮ‬
‫ټﻮﻟﻮ ﻟﻪ ﺧﻔﻪ ﻛﻮوﻧﻜﯥ‪ ،‬ﻏﻢ ﻟﺮوﻧﻜﯥ‪ ،‬ﺗﺮﻳﺨﻲ او ﻧﺎګﻮاري ﺧﺒـﺮي‬
‫ﺳﺮه ﻣﺦ ﺷﻮل‪ ،‬د ﻫﻐﯥ ﻟﻪ اورﯦﺪﻟﻮ ﺳـﺮه ﻳـﯥ ﺳـﺨﺖ ټﻜـﺎن وﺧـﻮړ‪،‬‬
‫ﺣﻴـــﺮان ﺷـــﻮل‪ ،‬ﻫﻐـــﻪ ﺧﺒـــﺮ د رﺳـــﻮل اﷲ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ د‬
‫وﻓﺎت ﺧﺒﺮه وه‪ .‬ﻧړۍ ﻳﯥ ﺳﺘﺮګﻮ ﺗﻪ ﺗﻮره ﺗﻴﺎره ﺷﻮه‪ ،‬ﻟـﻮى ﻏـﻢ او‬
‫ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻏﯧږ ﻛﻲ واﺧﺴﺘﻞ‪ ،‬ډﯦﺮ ﻳﯥ وژړل‪.‬‬
‫د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻏــﻢ او ﺧﭙګــﺎن ﭘﻮښــﺘﻨﻪ ﻣــﻪ ﻛــﻮه‪ ،‬ځﻜــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ‬
‫دﺧﭙــﻞ ځــﺎن‪ ،‬دﻧﻴــﺎ او ﻫﻐــﻪ څــﻪ ﭼــﻲ ﭘــﻪ دﻧﻴــﺎ ﻛــﻲ دي دﻫﻐــﻮى ﻟــﻪ‬
‫ﻣﻴﻨځــﻪ ﺗﻠــﻞ اﺳــﺎن وو ﺧــﻮ ﻧــﻪ د رﺳــﻮ ل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫وﻓﺎت‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 136‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺳﺮ ﻳﯥ ګﺮﯦـﻮان ﻛـﻲ ﻛښـﺘﻪ ﻛـړ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻟﻮﻳـﻪ ﻧﯧﻜﺒﺨﺘـﻲ ﻟـﻪ ﻻﺳـﻪ‬
‫ورﻛړې وه‪ ،‬ﭘﻪ دې ﻟﻮﻳﻪ ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻲ ﭼﻲ ټﻮل ﺟﻬـﺎن ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﻏـﻢ ﻛـﻲ‬
‫ﻛړ اﻓﺴﻮس ﻛﺎوو‪.‬‬
‫د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د وﻓــﺎت ﺧﺒــﺮه ﻟﻜــﻪ ﭼــﻲ د‬
‫ټﻮﻟﻮ دﻫﺴﺘﻲ ﭘﻪ زﯦﺮﻣﻪ اور ﻟګﯧﺪﻟﻰ وي‪ ،‬ﭘﻪ ښـﺎر ﻛـﯥ وګﺮځﯧـﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻠﻚ ﭘﻪ ﻣﻨډه ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ راﻏﻠﻞ او ﺳﺮه ﻳﻮ ځﺎى ﺷﻮل‪.‬‬
‫ﭘـــﻪ ﻫﻐـــﻮى ﺣﻴـــﺮت او ﻟـــﻮى ﻏـــﻢ ﭘﺮﯦـــﻮﺗﻠﻰ وو‪ ،‬ټـــﻮل ﻟـــﻪ دې‬
‫ﺣﻴﺮاﻧــﻮوﻧﻜﯥ ﭘﯧښــﯥ ﻧــﺎ اراﻣــﻪ وو‪ ،‬ﺧــﻮ ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟــﻪ‬
‫ټﻮﻟﻮ ﻧﺎ اراﻣﻪ وو‪ ،‬ﻧﻮځﻜﻪ د ﺧﻠﻜـﻮ ﭘـﻪ ﻣﻴـﻨځ ﻛـﻲ ودرﯦـﺪ او وﻳـﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬اې ﺧﻠﻜﻮ رﺳﻮل اﷲ ﻧﻪ دى وﻓﺎت ﺷﻮى‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻـﺪﻳﻖ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ راﻏـﻰ‪ ،‬د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﯧـﺮې ﺗـﻪ ﻳـﯥ وﻛﺘـﻞ‪ ،‬ﺑـﺎور ﻳـﯥ وﺷـﻮ ﭼـﻲ رﺳـﻮل‬
‫اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ دې ﻓـﺎﻧﻲ دﻧﻴـﺎ ﺳـﺮه ﻣﺨـﻪ ښـﻪ ﻛـړې‬
‫ده‪ ،‬ﻣﺒﺎرﻛﻪ څﯧﺮه ﻳﯥ ښﻜﻞ ﻛـړه او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﭘـﻼر او ﻣـﻮر ﻣـﻲ‬
‫دي ﺗﺮ ﺗﺎ ﻗﺮﺑﺎن وي‪ ،‬ښﻪ ژوﻧﺪ دي وﻛړ او ښﻪ وﻓﺎت ﺷﻮې‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻫﻐﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺟﻮﻣﺎت ﻛﻲ راټﻮل ﺷﻮي وو‬
‫ورﻏﻰ‪ ،‬داﷲ ﻟﻪ ﺣﻤﺪ او ﺛﻨﺎ وروﺳﺘﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻪ‬
‫ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﻛﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪:‬‬
‫ﻞ أَﻓَﺈِن ﻣَّﺎتَ أَ ْو ﻗُﺘِﻞَ‬
‫ﺖ ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻠِﻪِ اﻟﺮُّﺳُ ُ‬ ‫﴿ وَﻣَﺎ ﻣُﺤَﻤَّﺪٌ إِﻻَّ رَﺳُﻮلٌ ﻗَ ْ‬
‫ﺪ ﺧَ ﻠَ ْ‬
‫ﺐ ﻋَﻠَﻰَ ﻋَﻘِﺒَﻴْﻪِ ﻓَﻠَﻦ ﻳَﻀُﺮَّ اﻟﻠّﻪَ ﺷَﻴْﺌًﺎ‬
‫اﻧﻘَﻠَﺒْﺘُ ْﻢ ﻋَﻠَﻰ أَﻋْﻘَﺎﺑِﻜُ ْﻢ وَﻣَﻦ ﻳَﻨﻘَﻠِ ْ‬
‫وَﺳَﻴَﺠْﺰِي اﻟﻠّ ُﻪ اﻟﺸَّﺎﻛِﺮِﻳﻦَ ﴾ ال ﻋﻤﺮان ‪144 :‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 137‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ژﺑﺎړه ‪ :‬او ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮ ﻳﻮ رﺳﻮل دى‪ ،‬ﺗﯧﺮ ﺷﻮو د ده ﻧﻪ وړاﻧﺪي‬
‫ډﯦﺮ رﺳﻮﻻن‪ .‬ﻛﻪ دى ﻣړ ﺷﻮ او ﻳﺎ ووژﻟﻰ ﺷﻮ ﻧﻮ ﺗﺎﺳﻮ ﺑﻪ واوړئ‬
‫ﻣﺦ ﭘﻪ ﺷﺎ او څﻮك ﭼﻲ ﻣﺦ ﭘﻪ ﺷﺎ واوړﯦﺪل ﻧﻮ ﻫﻴﭽﯧﺮي ﺑﻪ وران‬
‫ﻧﻪ ﻛړي داﷲ ﻫﻴڅ څﻴﺰ او اﷲ ﺑﻪ ﺛﻮاب ورﻛﻮي ﺷﻜﺮګﺰاراﻧﻮ ﺗﻪ‪.‬‬
‫ددې دوو اﻳﺎﺗﻮ ﻟﻪ ﺗﻼوت وروﺳﺘﻪ ﻳﯥ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﺮ‬
‫څﻮك ﭼﻲ د ﺧﺪاى ﻋﺒﺎدت ﻛﻮي‪ ،‬ﭘﻮه دي ﺷﻲ ﭼﻲ ﺧﺪاى‬
‫ژوﻧﺪى دى او ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ د ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺎدت ﻛﻮي ﭘﻮه دي ﺷﻲ‬
‫ﭼﻲ ﻫﻐﻪ وﻓﺎت ﺷﻮى دى‪.‬‬
‫د اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ې ﺧﺒﺮو د ﺧﻠﻜﻮ ﺣﻴﺮاﻧﺘﻴﺎ‬
‫ﻟﻪ ﻣﯧﻨځﻪ ﻳﻮړه‪ ،‬د ﻋﻘﻞ ﺳﺘﺮګﻲ ﻳﯥ روښﺎﻧﻪ ﻛړې‪ ،‬ددې ﻟﻮى‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﯥ درك ﻛړ او ﭘﻮه ﺷﻮل ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺎت ﺷﻮى دى‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ رﺣﻠﺖ ﺳﺮه د ﻫﻐﻪ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه څﻠﻮر ﻛﻠﻦ ﻳﻮ ځﺎى واﻟﻰ ﭘﺎى‬
‫ﺗﻪ ورﺳﯧﺪ‪ ،‬د ﻫﻐﻮ ﻣﺸﻜﻼﺗﻮ ﺳﺮه ﺳﺮه ﭼﻲ ﻣﺨﻜﻲ ﻳﯥ ﻳﺎدوﻧﻪ‬
‫وﺷﻮه ﻫﻐﻪ څﻠﻮر ﻛﻠﻮﻧﻪ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ژوﻧﺪ ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻏﻮره ﻛﻠﻮﻧﻪ‬
‫وو‪ .‬ﻫﻐﻪ ﭘﻪ دې ﻛﻠﻮﻧﻮ ﻛﻲ ډﯦﺮ اوګټﻮر ﻋﻠﻢ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړى وو او‬
‫ﺧﭙﻞ ژوﻧﺪ ﻳﯥ داﺳﻲ رﺳﻮل ﺗﻪ وﻗﻒ ﻛړى وو ﭼﻲ د ﻋﻠﻢ او‬
‫ﭘﻮﻫﻲ ﻏﻮښﺘﻮﻧﻜﻰ وو‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻏﻮره ﺷﺎګﺮد او د‬
‫ﻫﻐﻮى د ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﭘﻮه ﭘﻪ ﻋﻨﻮان ﻟﻪ ﻋﻠﻢ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻋﻼﻗﻪ او ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﭘﯧﮋاﻧﺪ او ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻣﻴﻨﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 138‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫درﻟﻮده او ورﺗﻪ ﻳﯥ دﻋﺎ ﻛﻮﻟﻪ‪ .‬ﺣﺘﻰ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ډول ﻋﻠﻮم ورښﻮدل‪ ،‬ﻟﻪ دې ﻻري د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ ﻳﺎد او د ﻋﻠﻮﻣﻮ‬
‫ﭘﻪ زده ﻛړه ﻛﻲ ﻟﻮى ﺗﻮﻓﻴﻖ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﺷﻮ ﭼﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د رﺳﺎﻟﺖ ﻟﻪ ﻧښﻮ څﺨﻪ ﻳﻮه ښﻜﺎره ﻧښﻪ وه‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 139‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫دﺑﺤﺮﻳﻦ اﻣﻴﺮ‬

‫د ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻴﻠــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻟــﻪ رﺣﻠــﺖ وروﺳــﺘﻪ‪،‬‬

‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮام د ارﺗﺪاد ﻟﻪ ﻣﺴﺌﻠﯥ ﺳﺮه ﭼﻲ د ﻋﺮﺑﻮ دﺷـﺒﻪ ﺟﺰﻳـﺮې‬
‫ﭘﻪ ډﯦﺮو ﺳﻴﻤﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ ﺳﺮ ﭘﻮرﺗﻪ ﻛړ اوﻟـﻪ ﻫﻐـﻮﻋﺮﺑﻲ ﻗﺒـﺎﺋﻠﻮ ﺳـﺮه‬
‫ﻣﺦ ﺷﻮل ﭼﻲ د زﻛﺎت ﻟﻪ ورﻛﻮﻟﻮ ﻳﯥ ﻣﻨﻊ وﻛړه‪.‬‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮام ﻟﻪ ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ ﺳﺮه ﭘﻪ ﺟﻨګ ﻛﻲ ښـﻜﯧﻞ اوﭘـﻪ ﻟـﻮى‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖ واوښﺘﻞ‪ ،‬زﻳﺎت ﺷﻤﯧﺮ ﺻـﺤﺎﺑﻪ  ﭘـﻪ ﻫﻤـﺪﻏﻮ ﺟﻨګﻮﻧـﻮ‬
‫ﻛــﻲ ﭼــﻲ وروﺳــﺘﻪ ﻣــﻨځ ﺗــﻪ راﻏﻠــﻞ ﺷــﻬﻴﺪان ﺷــﻮل‪ .‬ﭘــﻪ ﭘﺎﻳﻠــﻪ ﻛــﯥ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻛﺎﻣﻴﺎب‪ ،‬ﻣﺮﺗﺪﻳﻦ ﻣﺎت او ﺧﻠﻚ ﻳﻮ ځﻞ ﺑﻴﺎ د اﺳـﻼم‬
 ‫﴿ ‪﴾ 140‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻏﯧـــږ ﺗـــﻪ راوګﺮځﯧـــﺪل‪ .‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ددې ﺣﻮادﺛـــﻮ‬
‫ﺷﺎﻫﺪ او ﭘﻜﯥ ﻳﯥ ﺑﺮﺧﻪ درﻟﻮده‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟــﻪ ﻣﺮﺗــﺪﻳﻨﻮ ﺳــﺮه ﭘــﻪ ﺟﻨــګ ﻛــﻲ د‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ټﻴﻨـګ او ﻧـﻪ ﺑﺪﻟﯧـﺪوﻧﻜﻰ‬
‫درﻳځ وﻟﻴﺪ او ﭘﻮه ﺷﻮ ﭼﻲ ﻳﻮ ﺷـﻤﯧﺮ اﺻـﺤﺎب د اﺳـﺎﻣﻪ د ﻟښـﻜﺮ‬
‫ﭘﻪ ﻟﯧږﻟﻮ ﻛﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛـﻮي‪ ،‬ﻧﻈـﺮ ﻳـﯥ دادى ﭼـﻲ دا ﻟښـﻜﺮ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ وﻧﻜړي او د زﻛﺎت ﻟﻪ ﻧﻪ ورﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺳـﺮه وﻧـﻪ ﺟﻨګﻴـږي‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ وړاﻧﺪي ټﻴﻨـګ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫او ﻧﻪ ﺑﺪﻟﯧﺪوﻧﻜﻰ درﻳځ وﻧﻴﻮ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻟﻪ اوﺳﭙﻨﻴﺰ ﻋﺰم‪ ،‬ﺑﯥ ﺳﻴﺎﻟﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺛﺒﺎت‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ او د زړه‬
‫ﻟﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن څﺨﻪ ﺣﻴﺮان ﺷﻮ‪ ،‬ځﻜﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺧﺒﺮي وﻛړې ﭼﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻪ زرﻳﻨﻮ ﻛﺮښﻮ ﻛﻲ ځﺎى ﻛړې‪،‬‬
‫ﻫﻐﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻟښﻜﺮ ﭼﻲ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د‬
‫ﺟﻨګ ﻟﭙﺎره ﻟﯧږﻟﻰ دى‪ ،‬زه څﻨګﻪ ﻛﻮﻻى ﺷﻢ راوﻳﯥ ګﺮځﻮم؟ ﻛﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺟﺮﺋﺖ وﻛړم‪ ،‬ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻣﻲ ﭘﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻛﺎر ﻛﻲ‬
‫ﻻس وﻫﻠﻰ وي! ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ذات ﻗﺴﻢ ﭼﻲ زﻣﺎ روح ﻳﯥ ﭘﻪ ﻻس ﻛﻲ‬
‫ده‪ ،‬ﻛﻪ ټﻮل ﻋﺮﺑﺎن زﻣﺎ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ودرﯦږي‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﻟښﻜﺮ ﺗﺮ‬
‫راګﺮځﻮﻟﻮ راﺗﻪ ﻏﻮره ده ﭼﻲ د ﺣﺮﻛﺖ اﻣﺮ ﻳﯥ رﺳﻮ ل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺻﺎدر ﻛړى دى‪ .‬ﻗﺴﻢ ﭘﻪ اﷲ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ‬
‫ﺳﺮه ﭼﻲ د ﻟﻤﺎﻧځﻪ او زﻛﺎت ﺗﺮ ﻣﻨځ ﭘﻪ ﻓﺮق ﺑﺎﻧﺪي ﻗﺎﻳﻞ ﺷﻮي‬
‫دي وﺟﻨګﯧږم ‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ ﭼﻲ د اوښ ﻫﻐﻪ ﭘړى ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺗﻪ ﻳﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 141‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﻛﺎوو‪ ،‬ﻣﺎﺗﻪ راﻧﻜړي‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳﺮه ﺑﻪ ﻣﺒﺎزره وﻛړم‪ ،‬ﺳﺮه ﻟﻪ‬
‫دې ﭼﻲ د وﺣﻲ راﺗګ ﺑﻨﺪ ﺷﻮى او د ﺧﺪاى دﻳﻦ ﭘﻮره ﺷﻮى زه‬
‫څﺮﻧګﻪ ﻛﻮﻻى ﺷﻢ ژوﻧﺪى واوﺳﻢ او ووﻳﻨﻢ ﭼﻲ د اﷲ دﻳﻦ ﺗﻪ‬
‫ﺗﺎوان رﺳﯧږي!؟ د ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ ﻟﻪ ﻣﺎﺗﻲ وروﺳﺘﻪ ټﻮﻟﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ د‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻟﻮړواﻟﻲ اﻋﺘﺮاف وﻛړ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ټﻴﻨګﻮاﻟﻰ ﻫﻴڅﻜﻠﻪ‬
‫ﻫﻴﺮ ﻧﻪ ﻛړ او ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﺧﭙﻠﻮ ﺷﺎګﺮداﻧﻮ او ﻧﻮرو ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ واﻳﻪ‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﭼﻲ د ارﺗﺪاد ورځﻲ ﻳﯥ ﭘﻪ زړه ﺷﻮې‪ ،‬ﻣﻠګﺮو ﺗﻪ ﻳـﯥ‬
‫داﺳﻲ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴـﻢ ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ ﻣﻌﺒﻮدﻧﺸـﺘﻪ ﻛـﻪ‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺷﻮى ﻧﻪ واى‪ ،‬ﻧﻮ دﻳـﻦ ﺑـﻪ ﻟـﻪ ﻣﻴﻨځـﻪ ﺗﻠﻠـﻰ وو او د‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ ﭘﻪ دې ﺧﺎوره ﻛﻲ ﻧﻪ ﻛﯧﺪه‪ .‬دا ﻗﺴـﻢ ﻳـﯥ څـﻮ‬
‫ځﻠـﻪ ﺗﻜــﺮار ﻛــړ‪ ،‬ورﭘﺴــﯥ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ‪ ،‬اﺳﺎﻣﻪ ﻟﻪ اووه ﺳﻮه ﻟښﻜﺮ ﺳﺮه د ﺷﺎم ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﻟـﻪ روﻣﻴـﺎﻧﻮ‬
‫ﺳﺮه ﺟګړې ﺗﻪ وﻟﯧـږه‪ ،‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ او ﻟښـﻜﺮ ﻳـﯥ ذى ﺧﺸـﺐ ﺗـﻪ‬
‫ورﺳﯧﺪل ‪ ،‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺎت ﺷﻮ‪،‬‬
‫د ﻣــﺪﻳﻨﯥ د ﺷــﺎوﺧﻮا ﺧﻠــﻚ ددې ﺧﺒــﺮې ﻟــﻪ اورﯦــﺪﻟﻮ وروﺳــﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﺗــﺪ ﺷــﻮل‪ .‬د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳ ـﻼم اﺻــﺤﺎب اﺑــﻮﺑﻜﺮ رﺿــﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ورﻏﻠﻞ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬د ﻣﺪﻳﻨﯥ د ﺷﺎوﺧﻮا اﻋـﺮاب ﻣﺮﺗـﺪ‬
‫ﺷــﻮى دي‪ ،‬د اﺳــﺎﻣﻪ ﻟښــﻜﺮ را وګﺮځــﻮه ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﻣﺮﺗــﺪﻳﻨﻮ ﺳــﺮه‬
‫وﺟﻨګﯧږي او د روم ﻟﻪ ﺳﻔﺮ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻣﺦ راواړوه‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﻣﻌﺒـﻮد ﻧﺸـﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻫﻐـﻪ ﻟښــﻜﺮ ﭼــﻲ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د روﻣﻴــﺎﻧﻮ ﭘــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 142‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻟــﻮر ﻟﯧږﻟــﻰ دى‪ ،‬را وﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻧــﻪ ګﺮځـﻮم او ﻫﻐــﻪ ډﻟــﻪ ﭼــﻲ د رﺳــﻮل‬
‫اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘــﻪ ﻻس ﺗـړل ﺷـﻮې ده‪ ،‬ﺟــﺪا ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻧــﻪ‬
‫ﻛړم‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ اﻣﺮ وﻛړ ﭼﻲ د اﺳﺎﻣﻪ ﻟښـﻜﺮ دي د روم ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﺧﭙـﻞ‬
‫ﺳﻔﺮ ﺗﻪ اداﻣﻪ ورﻛړي‪ ،‬ﻫﻴڅ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻧﻪ وه ﻣګﺮ داﭼﻲ ﻏﻮښـﺘﻞ ﻳـﯥ‬
‫ﭼـــﻲ ﻣﺮﺗـــﺪ ﺷـــﻲ‪ .‬ﻟـــﻪ دې ﺳـــﺮه ﺑـــﻪ ﻳـــﯥ ﻳـــﻮ ﺑـــﻞ ﺗـــﻪ وﻳـــﻞ‪ :‬ﻛـــﻪ دې‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻗﺪرت ﻧﻪ درﻟﻮداى‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﯥ ﺷﻮاى ﻛﻮﻻى ﭼـﻲ د روم‬
‫ﭘﻪ ﻟﻮر ﭘﻪ دوﻣﺮه ﻋﻈﻤﺖ ﺳﺮه ﻟښﻜﺮ وﻟﻴږي‪ ،‬ﻣﻮږ ﺻﺒﺮ ﻛـﻮو ﭼـﻲ‬
‫ﻫﻐــﻮى ﻟ ـﻪ روﻣﻴــﺎﻧﻮ ﺳــﺮه وﺟﻨګﻴــږى‪ ،‬ﺑﻴــﺎ د ﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي‬
‫ﺧﭙﻞ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻴﺴﻮ‪.‬‬
‫د اﺳــﺎﻣﻪ ﻟښــﻜﺮ د روم ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﻻړ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻮى ﺳــﺮه ﻳــﯥ ﺟﻨــګ‬
‫وﻛـــړ او د ﻫﻐـــﻮى ﻟـــﻪ ﻣـــﺎﺗﻲ او ورك ﻛﻮﻟـــﻮ ورﺳـــﺘﻪ ﺑﯧﺮﺗـــﻪ ﺧﭙـــﻞ‬
‫ﻫﻴﻮاد ﺗﻪ روغ رﻣټ راﻏﻰ‪.‬‬
‫د ﻋﺮﺑﻮ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻗﺒﻴﻠـﯥ ددې ﻣﯧړاﻧـﻲ او اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ ﭘـﻪ ﻟﻴـﺪﻟﻮ‬
‫ﺳﺮه ﻣﺠﺒﻮر ﺷﻮل ﭼﻲ ﭘﻪ اﺳﻼم ﺛﺎﺑﺖ ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﯥ ﺟﻤﻠـﯥ‬
‫څﺨــﻪ ﭼــﻲ ﻣﺮﺗــﺪ ﺷــﻮي وو د ﺑﺤــﺮﻳﻦ ﺧﻠــﻚ وو‪ ،‬ځﻜــﻪ د ﻫﻐــﻮى‬
‫ﺻﺎﻟﺢ ﭘﺎﭼﺎ ﻣﻨﺬر ﺑﻦ ﺳﺎوى د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟـﻪ‬
‫رﺣﻠﺖ ﻟږ ﻣﺨﻜﻲ ﻟﻪ دې ﻧړۍ څﺨﻪ ﺳﺘﺮګﻲ ﭘټﻲ ﻛړې وې‪.‬‬
‫اﻟﻤﻨﺬر ﺑﻦ اﻟﻨﻌﻤﺎن ﺑﻦ اﻟﻤﻨﺬر ﭘﻪ اﻟﻐﺮور ﻣﻠﻘﺐ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ځـﺎى‬
‫ﻛښﯧﻨﺎﺳــﺖ‪ ،‬دﻫﻐــﻪ ځــﺎى ﺧﻠــﻚ ﻳــﯥ ارﺗــﺪاد ﺗــﻪ وﻫڅــﻮل‪ ،‬ﺧﻠــﻚ‬
‫ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻮل او د ﺧﭙﻠﻲ ﺧﺒﺮي د روﻏـﻮاﻟﻰ ﻟﭙـﺎره ﻳـﯥ داﺳـﻲ دﻟﻴـﻞ‬
‫واﻳﻪ ﭼﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ واى ﻧﻪ ﺑﻪ وﻓﺎت ﻛﯧﺪه‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 143‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺟــﻮاﺛﻰ ﭘــﻪ ﻧــﻮم ﻳــﻮ ﻛﻠﻴــﻮال ځــﻮان دﻫﻐــﻮى ﻟــﻪ ﻣﯧــﻨځ څﺨــﻪ‬
‫ﭘﻮرﺗــﻪ ﺷــﻮ او د ﻳــﻮه ﺑــﻞ ﺷــﺮﻳﻒ او ﻟــﻮى ﺷــﺨﺺ اﻣﺠــﺎرود ﺑــﻦ‬
‫اﻟﻤﻌﻠﻰ ﭘﻪ ﻫﻤﺖ ﭼﻲ ﭘﻪ اﺳﻼم ﭘﺎﺗـﻪ وو ﺧﻠﻜـﻮ ﺗـﻪ ﭘـﻪ ﺧﻄـﺎب ﻛـﻲ‬
‫داﺳﻲ ووﻳﻞ‪":‬اي د ﻋﺒﺪاﻟﻘﻴﺲ ډﻟﯥ‪ ،‬زه ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﻧـﻪ ﺳـﻮال ﻛـﻮم‬
‫ﻛــﻪ ﭘــﺮي ﭘــﻮه واﺳــﺖ ﺟــﻮاب راﺗــﻪ وواﻳﺎﺳــﺖ او ﻛــﻪ ﻧــﻪ واﺳــﺖ‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ﭘﻮه ﻧﻮ ﺣﺪ اﻗﻞ ﭼﻮپ ﻛښﯧﻨﺊ او زﻣﺎ ﺧﺒﺮي وﻣﻨﺊ‪".‬‬
‫ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﭘﻮښﺘﻨﻪ وﻛړه‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ووﻳﻞ‪ :‬اﻳﺎ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﻣﺨﻜـﻲ ﻧـﻮر رﺳـﻮﻻن‬
‫ﻧﻪ وو راﻟﯧږﻟﻲ ؟‬
‫ﻫﻐﻮى ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬
‫ده ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﺎ ﺳﻮ ﻫﻐﻪ ﻟﻴﺪﻟﻲ او ﻛﻪ ﻳﯥ ﻳـﻮازي ﻟـﻪ وﺟـﻮد‬
‫څﺨﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻮي ﻳﺎﺳﺖ؟‬
‫دوى ځﻮاب ورﻛړ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻣﻮﻧﻪ دي ﻟﻴﺪﻟﻲ‪ ،‬ﻳﻮازي د ﻫﻐﻮى ﻟـﻪ‬
‫راﺗګ څﺨﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻮى ﻳﻮ‪.‬‬
‫ده ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﭼﯧﺮﺗﻪ ﻻړل؟‬
‫دوى ووﻳﻞ ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻣړه ﺷﻮي دي‪.‬‬
‫ده ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻢ د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ څﯧـﺮ ﻳـﻮ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ وو او‬
‫اﺧـﺮ وﻓـﺎت ﺷـﻮ‪ ،‬زه ﺷـﺎﻫﺪي ورﻛــﻮم ﭼـﻲ ﻟـﻪ اﷲ ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ ﻣﻌﺒــﻮد‬
‫ﻧﺸﺘﻪ او ﻣﺤﻤﺪ د اﷲ رﺳﻮل دى‪.‬‬
‫دا وﺧﺖ ټﻮﻟﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻳﻮه ﻏږ ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﻮږ ﻫﻢ ﺷـﺎﻫﺪي واﻳـﻮ‬
‫ﭼﻲ ﻟﻪ اﷲ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﻣﻌﺒﻮد ﻧﺸﺘﻪ او ﻣﺤﻤﺪ د اﷲ رﺳـﻮل دى او اې‬
‫ځﻮاﻧﻪ ﺗﻪ زﻣﻮږ ﺗﺮ ټﻮﻟﻮ ﻏﻮره او ﻟﻮړ ﺷﺨﺺ ﻳﯥ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 144‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘــﻪ ﻫﻤــﺪې ﺗﺮﺗﻴــﺐ ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘــﻪ اﺳــﻼم ټﻴﻨــګ ودرﯦــﺪل او د‬
‫ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ ﻣﺤﺎﺻﺮې ﻳﯥ وزﻏﻤﻠﯥ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑـﻮﺑﻜﺮ ﺻـﺪﻳﻖ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻋـﻼء ﺑـﻦ ﺣﻀـﺮﻣﻰ د‬
‫ﺑﺤــﺮﻳﻦ ﺣــﺎﻛﻢ وټﺎﻛــﻪ‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻳــﯥ ووﻳــﻞ ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻪ ځــﺎى ﻟــﻪ‬
‫ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ ﺳﺮه وﺟﻨګﯧږه‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻢ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳـﺮه‬
‫ﻣﻠګﺮى وو‪.‬‬
‫ﻋــﻼء د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺳــﭙﺎره ﻧﻈــﺎم ﻟــﻪ ﺷــﭙﺎړس ﺗﻨــﻮ ﺳــﺮه ﻟــﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﯥ څﺨﻪ د ﺑﺤﺮﻳﻦ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻣﺨﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﻻر ﻛﻲ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ وﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﻣﺮﺳـﺘﻪ‬
‫وﻛــړي او ورﺳــﺮه ﻳﻮځــﺎى ﻻړ ﺷــﻲ‪ .‬ﻳــﻮ ﺷــﻤﯧﺮ ﻳــﯥ ﻏــږ ﺗــﻪ ﻟﺒﻴــﻚ‬
‫وواﻳﻪ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه د ﺑﺤﺮﻳﻦ ﭘﻪ ﻟﻮر روان ﺷـﻮل‪ .‬ﻋـﻼ ء ﺑﺤـﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻟﻪ رﺳﯧﺪﻟﻮ وروﺳﺘﻪ ﻟﻪ ﻣﺮﺗـﺪﻳﻨﻮ ﺳـﺮه ﺟﻨـګ وﻛـړ‪ .‬اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ‬
‫ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ ﺑﺎﻧـﺪي ﻛﺎﻣﻴـﺎب او ﻟـﻮى ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ‬
‫ﺷـﻮ‪ ،‬ﻳـﻮ ځــﻞ ﺑﻴـﺎ د ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﺧﻠــﻚ د اﺳـﻼم ﭘـﻪ ﻏﯧــږ ﻛـﻲ وﻟﻮﯦــﺪل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺟﻨـګ ﻛـﻲ ډﯦـﺮه ﻣﯧړاﻧـﻪ وښـﻮده‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧګـﻪ د‬
‫ﻏﻴﺒﻲ ﻣﺮﺳﺘﻮ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﻳﯥ ﻳﻘﻴﻦ ﻧﻮر ﻫﻢ ﭘﻮخ ﻛړ‪.‬‬
‫ﻋﻼء ﻣﺘﻘﻲ او ﭘﺮﻫﯧﺰګﺎر ﺳړى وو‪ ،‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻴﺪه‬
‫ﭼﻲ دﻋﺎ ﻳﯥ ﻗﺒﻠﻴږي او اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ورﺳـﺮه ﻣﺮﺳـﺘﻪ ﻛـﻮي ﻧـﻮ ځﻜـﻪ‬
‫ﻧﻮر ﻫﻢ ورﺑﺎﻧﺪي ګﺮان ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳـﻲ‪ :‬ﻣـﻮږ ﻟـﻪ ﻋـﻼء ﺳـﺮه ﻳـﻮې وﭼـﻲ او ﺑـﯥ ﻛښـﺘﻪ‬
‫ځﻤﻜـﻲ ﺗـﻪ ﻻړو‪ ،‬ﻫﻠﺘـﻪ ﻣــﻮ اوﺑـﻪ ﺧﺘﻤـﻲ ﺷــﻮې‪ ،‬ﺧﭙـﻞ ﻣﺸـﻜﻞ ﻣــﻮ‬
‫ﻋﻼ ء ﺗﻪ وواﻳﻪ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬دوه رﻛﻌﺘـﻪ ﻟﻤـﻮﻧځ وﻛـړئ‪ ،‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 145‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﻋﺎ وﻛړه‪ .‬ﻧﺎڅﺎﭘﻪ ﻳﻮه ورﻳـﯧځ راښـﻜﺎره ﺷـﻮه او ﺑـﺎران واورﯦـﺪ‪.‬‬
‫ټﻮﻟﻮ اوﺑﻪ وڅښﻠﯥ او ﻟﻮښﻲ ﻣﻮ ﻟﻪ اوﺑﻮ څﺨﻪ ډك ﻛړل‪ ،‬ﻛﻠﻪ ﭼـﻲ‬
‫د ﺳﻤﻨﺪر ﻏﺎړي ﺗﻪ ورﺳﯧﺪو وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬د اﷲ ﭘـﻪ ﻧـﻮم ﺳـﻤﻨﺪر ﺗـﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﺊ‪ .‬ټﻮل د اﷲ ﭘـﻪ ﻧﺎﻣـﻪ درﻳـﺎب ﺗـﻪ داﺧـﻞ ﺷـﻮل او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫څﺨــﻪ ﺗﯧــﺮ ﺷــﻮو‪ ،‬ﭘــﻪ اﷲ ﻗﺴــﻢ اوﺑــﻮ ﺣﺘــﻰ زﻣــﻮږ د اوښــﺎﻧﻮ ﭘښــﯥ‬
‫ﺧﯧﺸـﺘﯥ ﻧــﻪ ﻛــړې‪ ،‬ﺧﻠــﻚ د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻟــﻪ دې ﻛــﺎر څﺨــﻪ ﺣﻴــﺮان‬
‫ﺷــﻮل او ﻫﺮځــﺎى ﺑــﻪ ﭘــﺮې ﻏږﯦــﺪل‪ ،‬ﺗــﺮ دې ﭼــﻲ ﻟــﻪ دې اﻣﻠــﻪ ﻳــﻮ‬
‫ﻣﺴــﻴﺤﻲ راﻫــﺐ دﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺳــﻴﻤﻲ ﺗــﻪ راﻏــﻰ او د اﺳــﻼم ﭘــﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرك دﻳﻦ ﻣﺸﺮف ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳــﻲ‪ :‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻣــﻲ ووﻳــﻞ‪ ،‬ﺳــﺘﺎ داﺳــﻼم راوړﻟــﻮ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ څﻪ ﺷﻰ ﺷﻮ؟‬
‫راﻫﺐ ووﻳﻞ‪ :‬دﻫﻐﻮ ﻧښﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﭼـﻲ وﻣـﻲ ﻟﻴـﺪي‪ ،‬ﻳﻘـﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮ ﭼﻲ ﺣﻖ ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﺳـﺮه دى او وډارﯦـﺪم ﭼـﻲ ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬
‫اﺳــﻼم څﺨــﻪ ﻣــﺦ واړوم‪ ،‬ﻫﺴــﻲ ﻧــﻪ اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﻣــﻲ څﯧــﺮه ﻣﺴــﺨﻪ‬
‫ﻛړي‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮم‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺣﻀﺮت اﺑـﻮﺑﻜﺮ ﺻـﺪﻳﻖ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﺧﻼﻓـﺖ‬
‫ﭘﻪ ﻣﻬﺎل ﭘﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻛﻲ ﻟﻪ ﻋـﻼء ﺳـﺮه ژوﻧـﺪ ﻛـﺎوو‪ ،‬د ﺧﻠﻜـﻮ ﻟﭙـﺎره‬
‫ﻳﯥ اذان ﻛﺎوو‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻳﯥ ﻗﺮان ﻛـﺮﻳﻢ ور زده ﻛـﺎوو‪ ،‬د اﺳـﻼم‬
‫اﺣﻜﺎم ﻳﯥ ورﺗﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮل‪ .‬ﭘﻪ دﻏﻮ ﺷﭙﻮ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ﻧﺎڅﺎﭘـﻪ د ﺣﻀـﺮت‬
‫اﺑــﻮﺑﻜﺮ ﺻــﺪﻳﻖ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د وﻓــﺎت ﺧﺒــﺮ ﺗــﺮ ﻏــﻮږ ﺷــﻮ‪ .‬دې‬
‫ﺧﺒــﺮي ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ټﻜــﺎن ورﻛــړاو ډﯦــﺮ ورڅﺨــﻪ ﻣﺘــﺎﺛﺮ ﺷــﻮ‪ .‬ځﻜــﻪ د‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ دﺧﻼﻓﺖ زﻳﺎت وﺧﺖ ﻧﻪ وو ﺗﯧﺮ ﺷﻮى او‬
 ‫﴿ ‪﴾ 146‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ د اﺳﻼم ﭘﺎﻳﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﭼﻲ د ﻣﺮﺗﺪﻳﻨﻮ د ﻗﻴﺎم‬
‫ﭘــﻪ اﺛــﺮ ﻳــﻮه اﻧــﺪازه ﻟړزﯦــﺪﻟﯥ وې‪ ،‬اﺳــﺘﺤﻜﺎم ورﻛــړ‪ ،‬ددې ﻓــﺎﻧﻲ‬
‫دﻧﻴـــﺎ څﺨــــﻪ ﻻړ او د ﺧﻼﻓـــﺖ اﻣﺎﻧــــﺖ ﻳـــﯥ د ﺣﻀــــﺮت ﻋﻤـــﺮ ﺑــــﻦ‬
‫اﻟﺨﻄﺎب رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻏﺎړه واﭼﺎوو‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ دﻏﻮره ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻟﭙﺎره‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ځﺎى ﻧﺎﺳﺘﻰ وو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﺣﻀﺮت ﻋﻤـﺮ ﻟـﻪ ﺧﻼﻓـﺖ څﺨـﻪ زﻳـﺎت ﺧـﻮښ ﺷـﻮ‪،‬‬
‫ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬
‫د ﺧﻼﻓﺖ ﻟﭙـﺎره ﺗـﺮ ټﻮﻟـﻮ ﻏـﻮره ﺑﺎﻟـﻪ‪ ،‬ﻧـﻮ ﻳـﯥ ﭘـﻪ دې اړه د ﺑﺤـﺮﻳﻦ‬
‫ﺧﻠﻜـــﻮ ﺗـــﻪ ووﻳـــﻞ‪ :‬ﻣـــﺎ ﻟـــﻪ رﺳـــﻮل اﷲ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﻧـــﻪ‬
‫واورﯦــﺪل ﭼــﻲ وﻳــﻞ ﻳــﯥ‪ :‬اﺑــﻮﺑﻜﺮ ښــﻪ ﺳــړى دى‪ ،‬ﻋﻤــﺮ ښــﻪ ﺳــړى‬
‫دى‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﻲ واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ د‬
‫ﻋﻤﺮ ﭘﻪ ژﺑﻪ او زړه ﺑﺎﻧﺪي ﺣﻖ ﺟﺎرى ﻛړى دى‪.‬‬
‫څﻪ وﺧﺖ ﻧﻪ وو ﺗﯧﺮ ﺷـﻮى ﭼـﻲ د ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ‬
‫ﻟﻴﻚ ﻋﻼء ﺑﻦ ﺣﻀـﺮﻣﻰ ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪ‪ ،‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻟﻴـﻚ ﻛـﻲ ﻋـﻼء ﺗـﻪ‬
‫اﻣﺮ ﺷـﻮى وو ﭼـﻲ ﺑﺼـﺮې ﺗـﻪ ﻻړ ﺷـﻲ‪ ،‬د ﻫﻐـﻪ ځـﺎى ﺣﺎﻛﻤﻴـﺖ ﭘـﻪ‬
‫ﻏﺎړه واﺧﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻪ ﻟﻴﻚ ﻛﻲ ﻟﻴﻜﻞ ﺷﻮي ووﭼﻲ د ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ ﻏـﺰوان‬
‫ﻛــﺎر ﻣــﻲ ﺗﺎﺗــﻪ وﺳــﭙﺎره او ﭘــﻮه ﺷــﻪ ﭼــﻲ ﺗــﻪ د ﻣﻬــﺎﺟﺮﻳﻨﻮ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻮ‬
‫ﺧﻠﻜــﻮ ﻣﻘــﺪم ﻛﯧــږي ﭼــﻲ د اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﻟﻄــﻒ د ﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ ﺣــﺎل ﺗــﺮ‬
‫ټﻮﻟــﻮ ﻣﺨﻜــﻲ ﺷــﻮى دى‪ .‬ﻫﻐــﻪ ﻣــﻲ ﭘــﻪ دې ﺧــﺎﻃﺮ ﻧــﻪ دى اﻳﺴــﺘﻪ‬
‫ﻛړى ﭼﻲ وړ ﺳړى ﻧﻪ وو ﺑﻠﻜﻲ ګﻤﺎن ﻣﻲ وﻛړ ﭼﻲ ﺳـﺘﺎ وړﺗﻴـﺎ ﺗـﺮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 147‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ زﻳﺎﺗﻪ ده‪ .‬ﻧﻮ د ﻫﻐـﻪ ﺣـﻖ وﭘﯧﮋﻧـﻪ او اﺣﺘـﺮام ورﺗـﻪ وﻟـﺮه‪ .‬ﻟـﻪ ﺗـﺎ‬
‫ﻣﺨﻜـــﻲ ﻣـــﻲ دا ﻣﺴـــﺆﻟﻴﺖ د ﺑـــﻞ ﭼـــﺎ ﭘـــﻪ ﻏـــﺎړه واﭼـــﺎوو‪ ،‬ﺧـــﻮ‬
‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﺨﻜﻲ ﻟﻪ دې ﭼـﻲ ﺑﺼـﺮې ﺗـﻪ ﻻړ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ دې دﻧﻴـﺎ ﻧـﻪ‬
‫ﻳﯥ رﺣﻠﺖ وﻛـړ‪ .‬ﻛـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ وﻏـﻮاړي ﭼـﻲ ﺗـﻪ داﻣﺴـﺆﻟﻴﺖ ﭘـﻪ‬
‫ﻏﺎړه واﺧﻠﯥ او ﻋﺘﺒـﻪ ﻫﻤﺪاﺳـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ ﺷـﻲ ﻧـﻮ ﻫـﺮ څـﻪ ﭼـﻲ ﺧـﺪاى‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ وﻏﻮاړى ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻲ‪ .‬ﭘﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻛﻲ ﺣﻜﻢ د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ‬
‫ﻟﻪ ﻟﻮري دى‪ ،‬د ﻫﺮ څﻪ ﭼﻲ اﷲ اراده وﻛړي ﻛﯧږي‪.‬‬
‫ﻋﻼء د ﺑﺼﺮې ﭘﻪ ﻟﻮر ﺣﺮﻛـﺖ وﻛـړ‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه او ﻧـﻮر ﻣﻠګـﺮي‬
‫ﭼﻲ ﻟﻪ ﻣﺪﻳﻨﯥ ورﺳﺮه ﻣﻠګﺮي وو‪ ،‬ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه ﻳﯥ ﻣﻠګﺮي ﻛـړل‪،‬‬
‫ﺧﻮ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ رﺿﺎ داﺳﻲ وه ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﻫـﻢ د ﻻرې ﭘـﻪ ﻣـﻨځ ﻛـﻲ‬
‫رﺣﻠﺖ وﻛړ‪ ،‬ﻣﻠګﺮي ﻳﯥ ﻟﻪ دې ﭘﯧښﯥ ﺳﺨﺖ ﻏﻤګﻴﻦ ﺷﻮل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳﻲ‪ :‬ﻣﻮږ ﭘﻪ داﺳﻲ ځﺎى ﻛﻲ وو ﭼﻲ ﻫﻠﺘﻪ اوﺑـﻪ ﻧـﻪ‬
‫وې‪ .‬اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ ورﻳــﯧځ راوﺳــﺘﻪ او ﺑــﺎران وورﯦــﺪ‪ .‬ﻣــﻮږ د ﻋــﻼء‬
‫ﺟﻨﺎزې ﺗﻪ د ﺑﺎران ﭘﻪ اوﺑﻮ ﻏﺴﻞ ورﻛړ او ﻫﻐـﻪ ﻣـﻮ ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﻗﺒـﺮ‬
‫ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﺗﻮروﻣــﻮ ﻛښــﻠﻰ او د ﻟﺤــﺪ در ﻟــﻮدوﻧﻜﻲ وو‬
‫ﺧښ ﻛړ او ﺧﭙﻠﻲ ﻻر ﺗﻪ ﻣﻮاداﻣﻪ ورﻛړه‪.‬‬
‫دوﻣـﺮه ﻻر ﻣــﻮ ﻻ ﻧـﻪ وه وﻫﻠــﯥ ﭼـﻲ دﻫﻐــﯥ ﺳـﻴﻤﻲ ﻟــﻪ ﻳـﻮه ﻛــﺲ‬
‫ﺳﺮه ﻣـﺦ ﺷـﻮو او ﻛﻴﺴـﻪ ﻣـﻮ ورﺗـﻪ وﻛـړه‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬دا ځﻤﻜـﻪ‬
‫ﻣړي ﺑﯧﺮﺗﻪ راﺑﺎﺳﻲ‪ ،‬ښﻪ داده ﭼﻲ د ﻋﻼء ﺟﺴﺪ راوﺑﺎﺳـﺊ او څـﻮ‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﻟﻴﺮي ﻳﯥ ﺧښ ﻛړئ‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ د درﻧﺪګﺎﻧﻮ ﻟـﻪ ﺧﻄـﺮ او دﻫﻐـﻪ د‬
‫ﻟﻪ ﻣﻨځﻪ وړﻟﻮ ﻣﺨﻪ وﻧﻴﻮل ﺷﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 148‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘــﻪ اﺗﻔــﺎق ﺳــﺮه ددې ﻛــﺎر د ﺳــﺮﺗﻪ رﺳــﻮﻟﻮ ﻟﭙــﺎره ﻫﻐــﻪ ځــﺎى ﺗــﻪ‬
‫وګﺮځﯧـــﺪو ﺧـــﻮ ﻫﻐـــﻪ ځـــﺎى ﺗـــﻪ ﻟـــﻪ رﺳـــﻴﺪﻟﻮ وروﺳـــﺘﻪ ﻣـــﻮ ﭘـــﻪ‬
‫ﺣﻴﺮاﻧـﻮوﻧﻜﻲ ډول دﻫﻐــﻪ ﺟﻨــﺎزه ﻫﻤﻠﺘـﻪ ﭘﻴــﺪاﻧﻜړه‪ .‬ﻳــﻮازى ﻫﻠﺘــﻪ‬
‫ﻣﻮ ﻳﻮ ﻧـﻮر وﻟﻴـﺪ ﭼـﻲ ځﻠﯧـﺪه‪ ،‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ ﻣـﻮ دوﺑـﺎره د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ ﻗﺒـﺮ‬
‫ﺧــﺎوره واﭼﻮﻟــﻪ او ﻳﻘــﻴﻦ ﻣــﻮ وﻛــړ ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ ﺟﻨــﺎزه اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ‬
‫ﺳﺎﺗﻠﯥ ده‪.‬‬
‫د ﺑﺼــﺮې ﺳــﻔﺮ د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟﭙــﺎره د ﻋــﻼء ﭘـــﻪ‬
‫ﻧﺸــﺘﻮاﻟﻲ ﻛــﻲ ډﯦــﺮ ګــﺮان وو‪ .‬ﺑﯧﺮﺗــﻪ ﺑﺤــﺮﻳﻦ ﺗــﻪ ﻻړ او ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ‬
‫ﭘﺨﻮاﻧﻲ ﻛﺎر وﻟګﯧﺪ‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروﺳـﺘﻪ ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ورﺗـﻪ‬
‫ﻟﻴــﻚ وﻟﻴﻜــﻪ او ﻟــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳــﯥ وﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ دﻫﻐــﻪ ځــﺎى د‬
‫ﺧﻠﻜــﻮ اﻣﺎﻣــﺖ ﭘــﻪ ﻏــﺎړه واﺧﻠــﻲ او د ﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ اﺧﺘﻼﻓــﺎﺗﻮ ﻛــﻲ‬
‫ﻣﻨځګړﻳﺘــﻮب وﻛــړي‪ .‬د ﺑﺤــﺮﻳﻦ ﻧــﻮى اﻣﻴــﺮ ﻗﺪاﻣــﻪ ﺑــﻦ ﻣﻈﻌــﻮن‬
‫ﻧﻮﻣﯧﺪه‪ ،‬ﭼﻲ د ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻟﻪ ﻟﻮري د ﻫﻐـﻪ ځـﺎى دﺧﻠﻜـﻮ ﻟﭙـﺎره‬
‫ﻏﻮره ﺷﻮى وو‪ .‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺑﺎﻧـﺪي اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ګـﺮان وو‪ ،‬ﭘـﻪ ﻛـﺎروﻧﻮ‬
‫ﻛـــﻲ ﻳـــﯥ ورﺳـــﺮه ﻣﺸـــﻮره ﻛﻮﻟـــﻪ او د ﻫﻐـــﻪ ﻟـــﻪ ﻋﻠـــﻢ‪ ،‬ﭘـــﻮﻫﻲ او‬
‫ﭘﺮﻫﻴﺰګــﺎري ﻳــﯥ ګټــﻪ اﺧﻴﺴــﺘﻪ‪ .‬ﺧــﻮ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ښﺎر ﻣﻴﻨﻪ درﻟﻮده‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ‬
‫ډﯦــﺮ وﺧــﺖ ﺗــﺮې ﻟـﺮي ﺷــﻮى وو‪ ،‬ﻧــﻮ ځﻜــﻪ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ د ﻣﺒـــﺎرﻛﻲ ﺣﺠـــﺮې ﻣـــﺦ ﺗـــﻪ د درﯦـــﺪﻟﻮﻟﻴﻮال وو‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ دﺧﭙﻠــﻲ ﻣــﻮر د ﻟﻴــﺪﻟﻮ ﻫﻴﻠــﻪ ﻳــﯥ ﻫــﻢ درﻟــﻮده ﭼــﻲ ﭘــﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻳﻮازي ﭘﺮې اﻳښﯥ وه‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﻳﯥ د ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻟـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 149‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﻣﻴﺮ څﺨﻪ اﺟﺎزه وﻏﻮښﺘﻪ‪ ،‬دﻣـﺪﻳﻨﯥ ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﻻړ څـﻮﺧﭙﻠﻲ ﻫﻴﻠـﻲ‬
‫ﺗﻪ ورﺳﻴږي او ﺧﭙﻠﻪ اړﺗﻴﺎ ﭘﻮره ﻛړي‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ودرﯦـﺪ‬
‫او د ﺑﺤﺮﻳﻦ د وﺿﻌﻴﺖ ﺣﺎل ﻳﯥ ورﻛـړ‪ ،‬د ﺧﭙـﻞ راﺗـګ ﻣﻮﺧـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ورﺗﻪ ووﻳﻠﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ وﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ ده ﺗﻪ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛـﻲ د ﭘﺎﺗـﻪ‬
‫ﻛﯧﺪﻟﻮ اﺟﺎزه ورﻛړي او ﺑﯧﺮﺗﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺗﻪ ﻻړ ﻧﻪ ﺷﻲ‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﻓـﺎروق‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وﻣﻨﻠﻪ او اﺟﺎزه ﻳﯥ ورﻛړه ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﭘﺎﺗﻲ‬
‫ﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ډﯦﺮ ﺧﻮښ وو ﭼﻲ ﻳﻮځﻞ ﻳﯥ ﺑﻴﺎ د رﺳﻮل اﷲ ﭘﻪ ښـﺎر‬
‫ﻛـﻲ داوﺳـﯧﺪﻟﻮ ﭼـﺎﻧﺲ ﻻس ﺗـﻪ ورځـﻲ‪ .‬ځﻜـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ ﻳﻤـﻦ څﺨـﻪ‬
‫دې ﻣﻘﺪس ښـﺎر ﺗـﻪ ﻫﺠـﺮت ﻛـړى وو څـﻮ ﭘـﻪ دې ښـﻜﻠﻲ او ﭘـﺎك‬
‫ښﺎر ﻛـﻲ ژوﻧـﺪ وﻛـړي‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﭼـﻲ ﺑـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﺪﻳﻨﯥ ﻟـﺮي‬
‫ﻛﯧﺪه ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻪ ﻛﯧـﺪه ﺑـﻪ او د وﻳـﺮي اﺣﺴـﺎس ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻛـﺎوو‪ ،‬ځﻜـﻪ‬
‫ﻫﻐـــﻪ ﺧﭙﻠـــﻪ ﺧﻮﺷـــﺤﺎﻟﻲ ﻳـــﻮاز ي ﭘـــﻪ ﻣﺪﻳﻨـــﻪ ﻛـــﻲ ﭘﻴـــﺪاﻛړې وه‪.‬‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﭘـــﻪ ﺻـــﻔﻪ ﻛـــﻲ ﺧﭙـــﻞ ﭘﺨـــﻮاﻧﻰ ځـــﺎى‬
‫ﭘﺮﯦښﻮد او د اوﺳﯧﺪﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﻧﻮې ځﺎى ﻏﻮره ﻛړ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻫﻠﺘـﻪ‬
‫ﺻﻔﻪ اوس ﻧﻪ وه او اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﭼﻲ زړوﻧﻪ ﻳﯥ ﭘـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ راټــﻮل وو‪ ،‬ﺳــﺮه وﺷــﻴﻨﺪل ﺷــﻮل‪ ،‬ﭘــﻪ ﺑﯧﻼﺑﯧﻠــﻮ‬
‫ښﺎروﻧﻮ ﻛﻲ ﺗﻴﺖ‪ ،‬ﭘﻪ ﺟﻬﺎد او داﺳﻼم د ﻣﺒﺎرك دﻳﻦ ﭘـﻪ ﺧﭙﺮوﻟـﻮ‬
‫ﺑﻮﺧﺖ وو‪.‬‬
‫د اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﻟﭙـــﺎره د ﺻـــﻔﯥ دښـــﻜﻠﻮ او ﻏـ ـﻢ‬
‫ﻟﺮوﻧﻜﻮ ﺧﺎﻃﺮاﺗﻮ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ څﻪ ﭘﺎﺗﻲ ﻧﻪ وو‪ .‬ﻳﻮازﻳﻨﻲ څﻴﺰ ﭼـﻲ دى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 150‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳـــﯥ ﺧﻮﺷـــﺤﺎﻟﻪ ﺳـــﺎﺗﻠﻰ وو درﺳـــﻮل اﷲ ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ‬
‫ﻣﺒﺎرﻛــﻪ روﺿــﻪ وه‪ ،‬ﭼــﻲ ﻫــﺮه ورځ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﺳــﺘﺮګﻲ ﭘــﺮې ﻟګﯧــﺪې‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ټـﻮل ﻟﻤﻮﻧځﻮﻧـﻪ د اﻣﻴـﺮ اﻟﻤـﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻤـﺮ ﺑـﻦ اﻟﺨﻄـﺎب ﺗـﺮ ﺷـﺎ‬
‫ﻛﻮل او ﻫﻴڅ ﻟﻤﻮﻧځ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﻧﻪ ورﻛـﺎوو‪ .‬ﻫﻤﯧﺸـﻪ ﺑـﻪ دﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻲ ﻟﻴﺪل ﻛﯧﺪه‪ ،‬ﺧﺒﺮو ﺗﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻏـﻮږ ﻧﻴـﻮ او ﻣﺸـﻮرې ﺑـﻪ‬
‫ﻳـــﯥ ورﻛـــﻮﻟﯥ‪ .‬ﺣﻀـــﺮت ﻋﻤـــﺮ رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﻫـــﻢ د ﺣﻀـــﺮت‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د زﻳﺎﺗﻲ ﭘﻮﻫﻲ او ﻋﻠﻢ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ورﺗﻪ اﺣﺘﺮام درﻟﻮد‪.‬‬
‫دﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق د ﺧﻼﻓﺖ ﭘﻪ ﻣﻬﺎل ډﯦـﺮ ځﺎﻳﻮﻧـﻪ ﻓـﺘﺢ او‬
‫د اﺳﻼم ﺗﺮ ﺑﻴﺮغ ﻻﻧﺪي ځﻤﻜﻪ ډﯦﺮه ﭘﺮاﺧﻪ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻫـﺮه ورځ د ﻫﻐـﻮ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻮ ﺷـﻤﯧﺮ زﻳﺎﺗﯧـﺪه ﭼـﻲ ﭘـﻪ اﺳـﻼم ﺑـﻪ ﻣﺸـﺮف ﻛﯧـﺪل‪ .‬ﻧﻮځﻜـﻪ‬
‫ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ اﻣﺎﻧﺘﺪارو ﺣﺎﻛﻤﺎﻧﻮ او ﭘﻮﻫـﺎﻧﻮ ﺗـﻪ ﺿـﺮورت‬
‫درﻟــﻮد‪ ،‬ﭼــﻲ وﻛــﻮﻻى ﺷــﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔــﻲ ﺳــﻴﻤﻲ اداره ﻛــړي‪ .‬د دې‬
‫ﻣــﻮﺧﻲ ﻟﭙــﺎره ﻳــﯥ ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻛﻮﻣــﻮ ﺧﻠﻜــﻮ ﺑــﺎور درﻟــﻮد‪ ،‬راوﻳــﯥ‬
‫ﻏﻮښﺘﻞ او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬زه ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﻫﻴﻠﻪ ﻟـﺮم ﭼـﻲ د اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫ﻗﻠﻤــﺮو ﭘــﻪ اداره ﻛﻮﻟــﻮ ﻛــﻲ راﺳــﺮه ﻣﺮﺳــﺘﻪ وﻛــړئ اوﻛــﻪ ﺗﺎﺳــﻮ ﻟــﻪ‬
‫ﻣﺎﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻧﻪ ﻛﻮئ‪ ،‬ﻧﻮ څﻮك ﺑﻪ ﻟﻪ ﻣﺎﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﻛړي‪.‬‬
‫ﻫﻐــﻮى د اﻣﻴــﺮ اﻟﻤــﺆﻣﻨﻴﻦ ﭘــﻪ ځــﻮاب ﻛــﻲ ووﻳــﻞ‪ :‬ﻣــﻮږ ﺳــﺘﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﻳﻮ‪ .‬ﺗﺮ ټﻮﻟـﻮ وړاﻧـﺪي ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫ﺗﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮ او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اې اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـﻪ ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﺗـﻪ ﻻړ‬
‫ﺷﻪ او ﺳږ ﻛﺎل ﻣﻬﺎﺟﺮ واوﺳﻪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻧﻮرو ﺗﻪ ﻣﺦ واړاوو او د ﻳﻮه ښﺎر ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﻏﻮره ﻛړل‪،‬‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻳﯥ ﺧﭙﻞ اﻣﺮ وواﻳﻪ او ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻳﯥ ورﺗﻪ وﻛړ‪ .‬اﻣﺮ ﻳـﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 151‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورﺗــﻪ وﻛــړ ﭼــﻲ څــﻮﻣﺮه ژر ﻛﯧ ـږي ﺗﻌــﻴﻦ ﺷــﻮﻳﻮ ځــﺎﻳﻮﻧﻮ ﺗــﻪ ځــﺎن‬
‫ورﺳﻮي او دﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ اﻣﻮر ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻻس ﻛﻲ واﺧﻠﻲ‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ ﻏــﺎړه ور اﭼــﻮل ﺷــﻮي ﻣﺴــﺆﻟﻴﺖ ﻧــﺎرام ﻛــړ ځﻜــﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ ﭘـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻛـﻲ ﭘﺎﺗـﻪ ﺷـﻲ او ﭘـﺎﺗﻲ ﻋﻠـﻢ د رﺳـﻮل‬
‫اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ ﺻـﺤﺎﺑﻪ وو زده ﻛـړي‪ ،‬ﺑﻴـﺎ ځـﺎن ﻟـﻪ‬
‫ﻧــﻮرو ټﻮﻟــﻮ ﻗﻴ ـﺪوﻧﻮ ﺧــﻼص او ﻳــﻮازي دﺧﻠﻜــﻮ ﭘــﻪ ﺗﻌﻠــﻴﻢ ﻛــﻲ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻲ‪ .‬ﻏﻮښـﺘﻞ ﻳـﯥ ﭼـﻲ ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﺗـﻪ‬
‫وواﻳﻲ څﻮ دا ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻏﺎړي واړوي‪ ،‬ﺧـﻮ ډارﯦـﺪه ﻫﺴـﻲ‬
‫ﻧﻪ دا ﻛﺎر د ﻫﻐﻪ د ځﻮرﯦﺪﻟﻮ ﺳﺒﺐ ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﺳﺮه ﻟﻪ دې ﭼﻲ ﻟﻪ دې ﭘﯧﺸﻨﻬﺎد څﺨﻪ ﺧﻮښ ﻧـﻪ وو ﺧـﻮ ﺑـﯥ دې‬
‫ﻳﯥ ﻛﻮﻣﻪ ﭼﺎره ﻧﻪ درﻟﻮده‪ ،‬ځﻜﻪ ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﺳـﺮه‬
‫ﻳــﯥ ﺑﻴﻌــﺖ ﻛــړى وو ﭼــﻲ ﭘــﻪ اﺳــﺎﻧﻲ او ﺳــﺨﺘﻲ ﻛــﻲ ﺑــﻪ دﻫﻐــﻪ څــﻪ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻮي ﭼﻲ واﻳﻲ وري‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﻳـﻮ ځـﻞ ﺑﻴـﺎ ﺑﺤـﺮﻳﻦ ﺗـﻪ‬
‫ﻻړ او د ﻫﻐﻪ ځﺎى د ﺧﻠﻜﻮ د ﭘﻪ زړه ﭘﻮري ښﻪ راﻏﻼﺳﺖ ﺳﺮه ﻣﺦ‬
‫ﺷــﻮ‪ .‬ځﻜــﻪ د ﺑﺤــﺮﻳﻦ ﺧﻠﻜــﻮ ﻫﻐــﻪ وړاﻧــﺪي ﻻ ﭘﯧﮋاﻧــﺪ‪ ،‬د ﻫﻐــﻪ د‬
‫ﻧﻴﻜﯥ روﻳﯥ‪ ،‬زﻳﺎﺗﻲ ﭘـﻮﻫﻲ او ﻋﻠـﻢ ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ورﺑﺎﻧـﺪي ګـﺮان وو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ﻫﻐﻪ ځﺎى د اﻣﻴﺮ ﭘﻪ ﺻﻔﺖ ﻫﻠﺘـﻪ ژوﻧـﺪﻛﺎوو او د ﻫﻐـﻪ‬
‫ځﺎى ﺳﺮﺣﺪات ﻳﯥ د دښﻤﻨﺎﻧﻮ ﻟﻪ ﻻس وﻫﻨﻲ وﺳﺎﺗﻞ‪.‬‬
‫ﭘــﻪ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ ﻛــﻲ اﻣــﺎم وو‪ ،‬د ﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ اﺧﺘﻼﻓــﺎﺗﻮ ﻛــﻲ ﻳــﯥ‬
‫ﻣﻨځګړﻳﺘــﻮب ﻛــﺎوو‪ ،‬اﺳــﻼم ﻳــﯥ ور زده ﻛــﺎوو اوﭘــﻪ ﻧﻴﻜــﻪ روﻳــﻪ‬
‫ﻛﻮﻟﻮ ﻳﯥ دﺧﻠﻜـﻮ ﭘـﻪ زړوﻧـﻮ ﻛـﻲ ځـﺎى وﻧﻴـﻮ‪ .‬ﻫﻤﯧﺸـﻪ ﺑـﻪ ﻟـﻪ ﻋﻤـﺮ‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺳــﺮه ﭘــﻪ اړﻳﻜــﻪ ﻛــﻲ وو‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 152‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﻣﻮرو ﻛﻲ ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟـﻪ ﭼـﻲ ده ﺑـﻪ ﻓﺘـﻮا ﭘﻜـﻲ ورﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬څـﻮ ﭘـﻪ‬
‫دې اړه د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ راﻳﻪ او ﻧﻈﺮ وﭘﻮﻫﯧږي‪.‬‬
‫ځﻜــﻪ ډارﯦــﺪه ﭼــﻲ ﻫﺴــﻲ ﻧــﻪ ﺧﻠــﻚ ددې ﺻــﺤﻨﯥ ﭘــﻪ ﻟﻴ ـﺪﻟﻮ د‬
‫ﺧﭙﻠﻮ ﺣﺎﻛﻤﺎﻧﻮ ﺑﻲ اﺣﺘﺮاﻣﻲ وﻛړي‪.‬‬
‫ﻟــﻪ ﻳــﻮ څــﻪ وﺧــﺖ وروﺳــﺘﻪ ﺣﻀــﺮت ﻋﻤــﺮ ﺗــﻪ ﺧﺒــﺮ ورﺳــﯧﺪ ﭼــﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د ډﯦﺮي ﺷﺘﻤﻨﻲ څښﺘﻦ ﺷﻮى دى‪ .‬ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﭘﻴﻐﺎم واﺳﺘﺎوو او ځﺎن ﺗﻪ ﻳﯥ وروﻏﻮښﺖ‪.‬‬
‫اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ راﻏــﻰ ﭘــﻪ داﺳــﻲ ﺣــﺎل ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﺷــﻞ زره‬
‫درﻫﻢ ﻳﯥ ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه درﻟﻮدل‪ ،‬ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﭘﻪ ﭼـﺎ دي ﻇﻠـﻢ ﻛـړى دى؟ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳـﻞ‪ :‬ﻧـﻪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬څــﻮﻣﺮه ﭘﻴﺴــﯥ دي ﻟــﻪ ځــﺎن ﺳــﺮه راوړې دي؟ وﻳــﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﺷﻞ زره درﻫﻢ‪ .‬ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬داﭘﻴﺴﯥ دي ﻟـﻪ‬
‫ﻛــﻮﻣﯥ ﻻري ﻻس ﺗــﻪ راوړې؟ ﻫﻐــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬ﺗﺠــﺎرت ﻣــﻲ وﻛــړ‪.‬‬
‫ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬ﺧﭙﻠــﻪ ﻟــﻮﻣړﻧۍ ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻮى‬
‫څﺨﻪ در واﺧﻠﻪ او ﭘﺎﺗﻪ ﭘﻴﺴﯥ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﺗﻪ وﺳﭙﺎره‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه د اﻣﻴﺮ اﻟـﺆﻣﻨﻴﻦ ﻟـﻪ دې اﻣـﺮ څﺨـﻪ ډﯦـﺮ ﻏﻤګـﻴﻦ ﺷـﻮ‪،‬‬
‫ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﻴﺴﯥ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻣﺸﺮوع ﻻري او ﭘﻪ ډﯦﺮ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺳﺮه ﻻس‬
‫ﺗــﻪ راوړې وې‪ ،‬ﻧــﻮ ځﻜــﻪ ﻳــﯥ ﻟــﻪ ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺳــﺮه ﺑﺤــﺚ‬
‫وﻛړ‪ ،‬ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﻗﻬﺮ ورﻏـﻰ او ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫دا ﻣﺎل دي ﻟﻪ ﻛﻮﻣﻪ ﻻس ﺗﻪ راوړى دى؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻠﺘﻪ ﭼﻲ ﻻړم‪ ،‬اس ﻣﻲ واﺧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻣﻲ‬
‫وﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ رﺣﻢ راﺑﺎﻧﺪي وﻛړ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻳـﻮ ﭘـﻪ ﺑـﻞ ﭘﺴـﻲ ﻧـﻮر‬
 ‫﴿ ‪﴾ 153‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وزﯦــږول او ﻣــﺎ دﻫﻐــﻮى ﻟــﻪ ﺧــﺮڅ څﺨــﻪ دا ﭘﻴﺴــﯥ ﭘــﻪ ﻻس راوړې‬
‫دي‪.‬‬
‫دې ځﻮاب ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻗـﺎﻧﻊ ﻧـﻪ ﻛـړ‪ ،‬ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﻳـﯥ ﺗـﺮې‬
‫ﺟﺪا ﻛړه او ﭘﺎﺗﻪ ﭘﻴﺴﯥ ﻳﯥ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﺗﻪ وﺳﭙﺎرﻟﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻪ ﺧﭙﻠﯥ ﻣﻮر ﺗﻪ ورﻏﻰ او ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څـﻪ‬
‫څﺨــﻪ ﺧﺒــﺮه ﻛــړه ﭼــﻲ ورﺑﺎﻧــﺪي ﺗﯧــﺮ ﺷــﻮي وو‪ .‬ﻣــﻮر ﻳــﯥ ووﻳــﻞ‪:‬‬
‫ﺧــــﺪاى ﺗﻌــــﺎﻟﻰ دي ﻋﻤــــﺮ رﺿــــﻰ اﷲ ﻋﻨــــﻪ وﺑښــــﻲ‪ .‬دې ﺧﺒــــﺮي‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﻴﺮان ﻛړ‪ .‬د ﻫﻐﯥ ورځﻲ د ﺳﻬﺎر د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ورﺳﺘﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ داﺳﻲ دﻋﺎ وﻛړه ‪ :‬ﻳﺎ اﷲ !! اﻣﻴﺮ اﻟـﺆﻣﻨﻴﻦ‬
‫وﺑښﻪ‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه وﻟﻴـﺪل ﭼـﻲ ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻮ ټﻮﻟﻮ ﺣﺎﻛﻤـﺎﻧﻮ ﺳـﺮه ﻫﻤﺪاﺳـﻲ روﻳـﻪ ﻛـﻮي‪ ،‬ﻳـﻮازي دى ﻧـﻪ‬
‫دى ﭼﻲ ﭘﻴﺴﯥ ﻳﯥ ﺗﺮې واﺧﺴﺘﯥ او ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﺗﻪ ﻳـﯥ ورﻛـړې‪.‬‬
‫ځﺎن ﻳﯥ دﻻﺳﺎ ﻛﺎوو‪ .‬دا د ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻋﻨـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﺖ‬
‫وو ﭼـــﻲ د اﺣﺘﻴـــﺎط ﭘــﻪ ﭘﻮړوﻧـــﻮ ﻳـــﯥ ځـــﺎى درﻟـــﻮد او د اﻣﻴﺮاﻧـــﻮ‬
‫ﻣﺎﻟﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ دې وﯦﺮي ﻟﻪ ﻫﻐﻮى څﺨﻪ اﺧﻴﺴﺘﻞ ﭼﻲ ﻫﺴـﻲ ﻧـﻪ‬
‫د ﺣﺮﻣﺖ ﺷﻚ ﭘﻜﻲ ﻣﻮﺟـﻮد وي او ﻫﻐـﻮى ﺗـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻏـﻮره څﻴـﺰ‬
‫ورﻛﺎوو ﭼﻲ د ﻫﻐﻮى د ﺗﺴﻜﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ دې څﺨﻪ د ﺧﻮښﯥ اﺣﺴﺎس ﻛـﺎوو‬
‫ﭼﻲ ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ راﻏﻠﻰ دى او ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻳﯥ وﻧﻴﻮ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻛـﻲ‬
‫ﭘﺎﺗﻲ او ﭘﻪ ﭘﻮره ډول ﭘﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ او ﺗﻌﻠﻢ ﻣﺼـﺮوف ﺷـﻲ‪ ،‬ﺧـﻮ ﻟـﻪ ﻳـﻮ‬
‫څـــﻪ وﺧـــﺖ ورﺳـــﺘﻪ ﺑﻴـــﺎ ﺣﻀـــﺮت ﻋﻤـــﺮ رﺿـــﻰ اﷲ ﺗﻌـــﺎﻟﻰ ﻋﻨـــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 154‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﺗﻪ وﺑﺎﻟﻪ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺣﻴﺮان ﺷﻮ او ﭘﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔﻮ ﺑﻬﺎﻧﻮ ﻳـﯥ‬
‫ځﺎن د ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ څﺨﻪ ﺧﻼﺻﺎوو‪.‬‬
‫اﻣﻴـــﺮ اﻟﻤـــﺆﻣﻨﻴﻦ ﻫـــﻢ ﻣﺠﺒﻮرﺷـــﻮ او دﻫﻐـــﻪ ﻋــﺬر ﻳـــﯥ وﻣﺎﻧـــﻪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه واﻳﯥ‪ :‬ﻟﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ راﺗـﻪ څـﻮ‬
‫ځﻠﻪ ووﻳﻞ ﭼﻲ زﻣﺎ ﺳـﺮه ﻫﻤﻜـﺎري ﻧـﻪ ﻛـﻮې؟ ﻣﺎورﺗـﻪ ووﻳـﻞ ﭼـﻲ‬
‫ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ را ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ ﺗﺎ څﺨﻪ ﻏـﻮره ﺷـﺨﺺ وو‪ ،‬ﻣﺴـﺆﻟﻴﺖ ﻳـﯥ‬
‫ﻣﻨﻠﻰ او ﻛﺎر ﻳﯥ ﻛړى دى‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم وو‪.‬‬
‫ورﺗــﻪ وﻣــﻲ وﻳــﻞ‪ :‬ﻳﻮﺳــﻒ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ او د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ‬
‫زوى وو‪ .‬ﺧﻮ زه د ﻋﺎدي ﻣﯧﺮﻣﻨـﻲ زوى ﻳـﻢ او ﻟـﻪ څـﻮ ﺷـﻴﺎﻧﻮڅﺨﻪ‬
‫ﭘﻪ وﯦﺮه ﻛـﻲ ﻳـﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨـﻲ ډارﯦـږم ﭼـﻲ ﻫﺴـﻲ ﻧـﻪ ﭘـﻪ ﻧـﺎﭘﻮﻫﻲ ﻛـﻲ څـﻪ‬
‫وواﻳـــﻢ ‪ ،‬ﺑـــﯥ ﺻـــﺒﺮه ﺣﻜــﻢ وﻛـــړم او ډارﯦـــږم ﭼـــﻲ ﭘـــﻪ ﺷـــﺎﻣﻲ ﺑـــﺎر‬
‫ﻛﯧښﻨښﻮدل ﺷﻲ او ﭘﻪ ښﻜﻨځﻠﻮ ﻣﻲ ﻋـﺰت ﻟـﻪ ﻣﻴﻨځـﻪ ﻻړ ﺷـﻲ او‬
‫ﻣﺎل ﻣﻲ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ووزي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘـﻪ دې ﻣﺎﻫﺮاﻧـﻪ ﻋـﺬروﻧﻮ ﭘـﻪ ښـﺎروﻧﻮ‬
‫ﻛـﻲ ﻟــﻪ ﻛـﺎر ﻛﻮﻟــﻮ څﺨـﻪ ځــﺎن وژﻏـﻮره‪ ،‬ﻟــﻪ ټﻮﻟـﻮ ﺷــﻴﺎﻧﻮ ﻳــﯥ ﻻس‬
‫واﺧﻴﺴﺖ‪ ،‬څﻮ د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻣﻌﻠﻢ ﺷﻲ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 155‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ښﻮوﻧﻜﻰ ﺻﺤﺎﺑﻲ‬

‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه د ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ﻟـــﻪ رﺣﻠـــﺖ‬

‫وروﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻧﮋدې ﭘﻨځﻮس ﻛﺎﻟـﻪ ژوﻧـﺪ وﻛـړ‪ .‬ﭘـﻪ دې ﻣـﻮده ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ﻛﺎر ﻳﻮازي دﺧﻠﻜﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ او ﭘـﻪ دﻳﻨـﻲ ﻣﺴـﺎﺋﻠﻮ د ﻫﻐـﻮى ﺧﺒـﺮول‬
‫ؤ‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ اورﯦـــﺪﻟﻲ وو ﻳـــﺎ ﻳـــﯥ د ﻫﻐـــﻪ د ﺣﻴـــﺎت ﭘـــﻪ ﻣﻬـــﺎل ﻟــﻪ‬
‫ﺻــﺤﺎﺑﻪ ﻛﺮاﻣــﻮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋــﻨﻬﻢ څﺨــﻪ اورﯦــﺪﻟﻲ وو او ﻳــﺎ ﻫــﻢ د‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك د وﻓﺎت وروﺳﺘﻪ ﻳـﯥ ﻟـﻪ ﺻـﺤﺎﺑﻪ وو څﺨـﻪ زده ﻛـړي‬
‫وو‪ ،‬ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ور زده ﻛﻮل‪ ،‬ﺑﻞ ﻫﻴڅ ﻛﺎر ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﺗـﺮ دې ﻛـﺎر‬
‫ﺗــﺮﺟﻴﺢ ﻧــﻪ ورﻛﻮﻟــﻪ او ﭘــﻪ رﻳښــﺘﻴﺎ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ښــﻮوﻧﻜﻰ ﺻــﺤﺎﺑﻲ‬
‫وو‪ .‬ﭘـــﻪ ﺣﻘﻴﻘـــﺖ ﻛـــﻲ ﻫﻐـــﻪ د ﻣﺴـــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ دوو ﻧﺴـــﻠﻮﻧﻮ ﻳﻌﻨـــﻲ‬
‫ﺻـــﺤﺎﺑﻪ وو او ﺗـــﺎﺑﻌﻴﻨﻮ ﺗـــﻪ ﻋﻠـــﻢ ور وښــﻮد‪ .‬د ﻟـــﻮﻣړۍ ﭘﯧـــړۍ د‬
‫دوﻫﻤـــﻲ ﻧﻴﻤـــﺎﻳﻲ اﺳـــﻼم اﻣﺎﻣـــﺎن دﻫﻐـــﻪ ﺷـــﺎګﺮدان وو‪ ،‬ﭘـــﻪ دې‬
 ‫﴿ ‪﴾ 156‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺳــﺮﺑﯧﺮه ﭘــﻪ زرﻫــﺎوو ﻋــﺎﻣﻮ ﺧﻠﻜــﻮ ورڅﺨــﻪ ﻧﺒــﻮي ﺣﺪﻳﺜﻮﻧــﻪ زده‬
‫ﻛــړل‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟــﻪ راﺷــﺪه ﺧﻠﻔــﺎوو ﻧــﻪ زﻳــﺎت د‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺎوﻳـﻪ ﻫـﻢ ﻣﻬﺎﻟـﻪ وو‪ ،‬زﻳـﺎﺗﻮ اﺳـﻼﻣﻲ ښـﺎروﻧﻮ ﺗـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺳــﻔﺮوﻧﻪ وﻛــړل‪ ،‬ﻣﻬــﻢ اﺳ ـﻼﻣﻲ ﻣﺮﻛﺰوﻧــﻪ ﻳــﯥ وﻟﻴــﺪل ﺧــﻮ اﺻــﻠﻲ‬
‫ﻣﯧﻨﻪ ﻳﯥ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ښﺎر ﻳﻌﻨـﻲ ﻣﺪﻳﻨـﻪ وه‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﻐﻪ ښﺎر وو ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ډﯦﺮ ﺧﻮښﺎوو او‬
‫ﻟﻪ ﻫﺠﺮت وروﺳﺘﻪ ﺗﺮ څﻮ ﭼﻲ ﻟﻪ دې ﻧړۍ څﺨﻪ ﻳﯥ رﺣﻠﺖ ﻛﺎوو‪،‬‬
‫دﺧﭙﻞ ﻋﻤﺮ زﻳﺎﺗﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻫﻤﺪې ښﺎر ﻛﻲ ﺗﯧﺮه ﻛړه‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛﻲ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻛـﻲ‬
‫ﻣﯧﺸﺖ ﺷﻮ‪ ،‬ډﯦﺮ وﺧﺖ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮل‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫـﺮې‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﻳـﯥ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻮﻟـﻪ او وﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‪ :‬ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻧــﻪ ﻣــﻲ واورﯦــﺪل ﭼــﻲ وﻳــﻞ ﻳــﯥ ؛ ﻳــﺎ رﺳــﻮل اﷲ‬
‫وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ او ﻳﺎ ﻳﯥ داﺳﻲ ﺣﺪﻳﺚ ﻳﯥ ﻣﺎﺗﻪ وواﻳﻪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻟﻴـﺪل اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﭘــﻪ دې ﻛــﺎر ﻋــﺎدت ﺷــﻮى او ډﯦــﺮ وﺧــﺖ ﺧﻠﻜــﻮ ﺗــﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧــﻪ‬
‫واﻳــﻲ‪ ،‬ورﺗــﻪ وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ﻟــږ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧــﻪ ﻧﻘــﻞ ﻛــﻮه‪ .‬ﺧــﻮ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻧــﻪ ﺷــﻮاى ﻛــﻮﻻى ﭼــﻲ ﻏﻠــﻰ ﻛښــﯧﻨﻲ‪ ،‬ځﻜــﻪ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻛـﺎوو‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﭘﻮﻫـﻪ ﭼـﻲ ﻳـﯥ زده ﻛـړې ده‪ ،‬ﻳﻮاﻣﺎﻧـﺖ دى ﭼـﻲ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ رﺳﻮل واﺟﺐ دي‪ ،‬ﺑﺎور ﻳﯥ درﻟﻮد ﭼﻲ ﻫﺮ څـﻮك ﻟـﻪ‬
‫دﻳﻨﻲ اﻣﻮروڅﺨﻪ څﻪ زده ﻛړه وﻟـﺮي ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻓـﺮض دى ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻧﻮرو ﺗﻪ وښﻴﻲ‪ .‬ﻧﻮځﻜﻪ څﻨګﻪ ﭼﻲ ﻳﯥ ﻋﺎدت وو ﻫﻤﺪاﺳﻲ ﻳﯥ د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د وﻳﻠـﻮ ﻟـړۍ ﺟـﺎري وﺳـﺎﺗﻠﻪ‪ ،‬ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ څـﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 157‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ځﻠﻪ ﻟﻪ دې ﻛﺎر څﺨﻪ راﻣﻨﻊ ﻛړ ﺧﻮ ﻫﻐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻪ ورﺗـﻪ ﻛﻮﻟـﻪ‪ .‬اﺧـﺮ‬
‫ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻗﻬﺮﺟﻦ ﺷﻮ او ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﺳﺨﺖ ﻣﻼﻣـﺖ ﻛـړ او‬
‫وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ﻛــﻪ د ﺣــﺪﻳﺜﻮﻧﻮ رواﻳــﺖ ﻛــﻮل ﭘﺮﯦﻨږدې‪،‬ﺧﭙــﻞ ځــﺎى‬
‫)دوس( ﺗﻪ ﺑﻪ دې واﺳﺘﻮم‪.‬‬
‫ﻟــﻪ ﻫﻐــﯥ ﻧﯧټــﯥ ورﺳــﺘﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د رﺳــﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻛـﻢ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ ﺑﻴـﺎﻧﻮل‪ .‬ﻳـﻮ څـﻪ وﺧـﺖ ﭘـﻪ دې‬
‫ﺣـﺎل ﺗﯧــﺮ ﺷــﻮ‪ ،‬اﻟﺒﺘـﻪ ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻏﻮښــﺘﻞ ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫وﭘﻮﻫــﻮى ﭼــﻲ ﻛــﻪ ﻣﺤــﺪث ﭘــﻪ اﺷــﺘﺒﺎه‪ ،‬دروﻏــﻮ او ﻳــﺎ ﻗﺼــﺪ ﺳــﺮه‬
‫ﺣــﺪﻳﺚ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺗــﻪ ﻣﻨﺴــﻮب ﻛــړي‪ ،‬ﭘــﻪ‬
‫اﺧـﺮت ﻛــﻲ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﭘﺎﻳﻠــﻪ ﺧﺮاﺑــﻪ وي او ﻫﺴــﻲ ﻧــﻪ ﻫﻐــﻪ ) اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ( ګﻨﺎﻫﻜـﺎر او ﭘــﻪ اﺧــﺮت ﻛــﻲ د ﺳــﺰا وړ و ګﺮځــﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﻳﯥ د زﻳﺎﺗﻮ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻟﻪ رواﻳـﺖ ﻛﻮﻟـﻮ څﺨـﻪ ﻣﻨـﻊ ﻛـﺎوو‪ ،‬ﻧـﻮ‬
‫ځﻜــﻪ ﻳــﯥ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙــﻞ ځ ـﺎن ﺗــﻪ وﺑﺎﻟــﻪ اوورﺗــﻪ وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬اې‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ! ﻫﻐــﻪ ورځ ﭼــﻲ زه ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻠﻢ ﺳـــﺮه د ﭘﻼﻧـــﻲ ﭘـــﻪ ﻛـــﻮر ﻛـــﻲ وم ‪ ،‬ﺗـــﻪ ﻫﻠﺘـــﻪ وې؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ووﻳــﻞ ‪ ":‬ﻫــﻮ او ﭘــﻮﻫﯧږم ﭼــﻲ وﻟــﻲ ﻟ ـﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻪ ﭘﻪ دې اړه ﭘﻮښﺘﻪ ﻛﻮې‪".‬‬
‫رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ورځ وﻓﺮﻣﺎﻳــﻞ‪ :‬ﻫــﺮ‬
‫څﻮك ﭼﻲ ﻗﺼﺪاً درواغ ﻣﺎﺗﻪ ﻣﻨﺴـﻮب ﻛـړي‪ ،‬ﺧﭙـﻞ د اﺳـﺘﻮګﻨﻲ‬
‫ځﺎي ﻳﯥ د دوږخ ﭘﻪ اور ﻛﻲ ﺗﻴﺎر ﻛړ‪".‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ددې ﺟﻤﻠـﯥ ﻟـﻪ اورﯦـﺪﻟﻮ ﺗﻌﺠـﺐ‬
‫وﻛړ او ﺣﻴﺮان ﺷﻮ‪ ،‬د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻗﻮي ﺣﺎﻓﻈـﻪ او‬
 ‫﴿ ‪﴾ 158‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﻳﻨﻲ ﺳﺎﺗﻨﻪ ﻳﯥ ﺑﺎور راﻏﻰ اوﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬اوس ﻻړ ﺷﻪ او‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻛړه‪.‬‬
‫څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﭘـﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻮ ﻣﻨﺎﺳـﺒﺘﻮﻧﻮ ﻛـﻲ‬
‫ﻟﻴﺪل ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟﻪ ﻧﻮرو څﺨـﻪ ﭘـﻪ ښـﻪ ډول اﺣﺎدﻳـﺚ ﻳـﺎد ﻛـړي‬
‫دي ﻧﻮ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻪ ﻳﯥ ورﺑﺎﻧﺪي زﻳﺎﺗﯧﺪه‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ ﺣﺴــﺎن ﺑــﻦ ﺛﺎﺑــﺖ ﭘــﻪ ﻣﺴــﺠﺪ ﻛــﻲ ﺷــﻌﺮ واﻳــﻪ‪ ،‬ﻋﻤــﺮ‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ څﻨګـﻪ ﺗﯧـﺮ او ﭘـﻪ ﻗﻬـﺮ ﺟـﻦ ډول ﻳـﯥ ورﺗـﻪ‬
‫وﻛﺘﻞ‪ .‬ﺣﺴﺎن ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﺨﻜﻲ ﻫﻢ د رﺳﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي ﺷــﻌﺮ زﻣﺰﻣــﻪ ﻛــړى دى‪ .‬ﺧــﻮ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻟــﻪ ﻣﺎﺳــﺮه داﺳــﻲ روﻳــﻪ ﻧــﻪ ده ﻛــړې؟ ﺑﻴــﺎ ﻳــﯥ ﻣــﺦ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﻛړ او وﻳـﻲ وﻳـﻞ‪ :‬ﺗﺎﺗـﻪ دي ﭘـﻪ ﺧـﺪاى‬
‫ﻗﺴــﻢ وي ﭼــﻲ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨــﻪ دي ﻧــﻪ‬
‫واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﻲ وﻳﻞ‪ :‬زﻣﺎ ﻟﻪ ﻟﻮري ﺟﻮاب ورﻛـړه او ﻳـﺎ اﻟﻬـﻲ‬
‫د ﻫﻐﻪ ﻣﺮﺳﺘﻪ ﭘﻪ روح اﻟﻘﺪس ﺳﺮه وﻛړه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬
‫د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د ﺷــﻬﺎدت د اورﯦــﺪﻟﻮ وروﺳــﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻫﻐﻪ د ﻗﺒﻠﻮﻟﻮ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻠﻪ ﻻر ﻧﻪ درﻟﻮده‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ ﻳــﻮه ﻣﯧــﺮﻣﻦ ﭼــﻲ ﺧﺎﻟﻮﻧــﻪ ﻳــﯥ وﻫــﻞ د ﺣﻀــﺮت ﻋﻤــﺮ‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺣﻀــﻮر ﺗــﻪ راوﺳــﺘﻞ ﺷــﻮه‪ .‬ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫ﭘﻮرﺗﻪ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ دي ﭘﻪ ﺧﺪاي ﻗﺴﻢ وي‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﻧﻪ‬
‫ﭼــﺎ د ﺣﻀــﺮت رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ څﺨ ـﻪ دﺧــﺎل‬
‫وﻫﻠﻮ ﭘﻪ اړه ﻛﻮﻣﻪ ﺧﺒﺮه اورﯦﺪﻟﯥ ده؟‬
 ‫﴿ ‪﴾ 159‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ټــﻮل ﻏﻠــﻲ ﺷــﻮل‪ .‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ وﻻړ ﺷــﻮ او وﻳــﻲ‬
‫وﻳــﻞ‪ :‬اې اﻣﻴﺮاﻟﻤــﺆﻣﻨﻴﻦ! ﻣــﺎ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ څﺨــﻪ واورﯦــﺪل ﭼــﻲ‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻣﻪ ﺧﺎﻟﻮﻧﻪ وﻫﺊ او ﻣﻪ ﭼﺎﺗـﻪ اﺟـﺎزه ورﻛـﻮئ ﭼـﻲ ﺳـﺘﺎ‬
‫ﺳﻮ ﭘﺮ ﺑﺪن ﺧﺎﻟﻮﻧﻪ ووﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻮه ﺑﻠﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ﻛـﻲ ﭼـﻲ ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ ﻧـﻮرو‬
‫اﺻﺤﺎﺑﻮ ﺳﺮه ﻳﻮځﺎى د ﻋﻤﺮې د ادا ﻛﻮﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره د ﻣﻜـﯥ ﭘـﻪ ﻟـﻮر‬
‫روان وو‪ .‬ﭘــﻪ ﻻر ﻛــﻲ ﺗﯧ ـﺰ ﺑــﺎد ﺷــﺮوع ﺷــﻮ‪ .‬ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻮ څﻨګﻠﻮرو ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟـﻪ ﺗﺎﺳـﻮ څﺨـﻪ ﻛـﻮم ﻳـﻮه ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ د ﺑـﺎد ﭘـﻪ ﺑـﺎره ﻛـﻲ ﺣـﺪﻳﺚ اورﯦـﺪﻟﻰ‬
‫دى؟ ﭼـﺎ ﺟـﻮاب ورﻧﻜـړ‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﺧﺒـﺮ ﺷـﻮ ﭼــﻲ‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ داډول ﺳــﻮال ﻛــړى دى‪ ،‬د ﺧﭙﻠــﻲ‬
‫ﺳﻮرﻟﻲ ﭼټﻜﺘﻴﺎ ﻳﯥ زﻳﺎﺗﻪ ﻛړه ﭼـﻲ ﻛﻠـﻪ ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﺗــﻪ ورﺳــﯧﺪ وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ ":‬اې اﻣﻴــﺮ اﻟﻤــﺆﻣﻨﻴﻦ واﻣــﻲ ورﻳــﺪل‬
‫ﭼﻲ د ﺑﺎد ﭘﻪ اړه ﻣﻮ ﺣﺪﻳﺚ ﻏﻮښـﺘﻰ دى‪ .‬ﻣـﺎ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨـﻪ واورﯦـﺪل ﭼـﻲ وﻳـﯥ ﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ :‬ﺑـﺎد او ﻧﺴـﻴﻢ‬
‫اﻟﻬﻰ اﻣﺮ دى ‪ ،‬ﻛﻠﻪ د رﺣﻤﺖ او ﻛﻠﻪ د ﻋﺬاب ﭘﻪ ﺻﻮرت ﭼﻠﯧـږي‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﺎد ﭼﻠﯧږي ښﻜﻨځﻞ ﻣﻪ ورﺗﻪ ﻛﻮئ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻲ ﻟـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ‬
‫ﻧﻪ ﻳﯥ ﺧﻴﺮ وﻏﻮاړئ او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﺷﺮ څﺨﻪ ﭘﻪ اﷲ ﭘﻨﺎه وﻏﻮاړئ‪".‬‬
‫ﻟﻪ ﺗﻌﻠﻢ ﺳﺮه د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻴﻨﻪ ﺗﺮ ﺗﻌﻠـﻴﻢ ﻛﻮﻟـﻮ ﻛﻤـﻪ ﻧـﻪ وه‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻫﻤﯧﺸـــﻪ ﻟـــﻪ ﺧﻠﻔـــﺎى راﺷـــﺪﻳﻨﻮ او ﻧـــﻮرو ﻟﻮﻳـــﻮ اﺻـــﺤﺎﺑﻮ ﺳــــﺮه‬
‫ﻛﯧﻨﺎﺳـــﺖ‪ ،‬ﭘـــﻪ ﻫﻐـــﻮ اﺣـــﺎدﻳﺜﻮ ﭼـــﻲ ﻧـــﻪ ﭘﻮﻫﯧـــﺪه ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻮى ﻳـــﯥ‬
‫اورﯦــﺪل‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ زده ﻛــﻮل ‪ ،‬ﺣﺘــﻰ ﻟــﻪ ﻛــﻮﭼﻨﻰ ﺻــﺤﺎﺑﻰ ﻟﻜــﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 160‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺳــﺎﻣﻪ ﺑــﻦ زﻳــﺪاو ﻋﺎﻳﺸــﯥ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨﻬ ـﺎ ﻧــﻪ ﻳــﯥ ﻫــﻢ ﻋﻠــﻢ زده‬
‫ﻛﺎوو‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﭼﻲ ﻳـﯥ دﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘـﻪ ژوﻧـﺪ ﻛـﻲ ﻧـﻪ وو ﻳـﺎد ﻛـړى‪ ،‬ﻟـﻪ ﻧـﻮرو اﺻـﺤﺎﺑﻮ ﭘـﻪ‬
‫ځﺎﻧګړي ډول ﻟﻪ ﻟﻮى ﻋﺎﻟﻢ اﺑﻰ ﺑﻦ ﻛﻌﺐ څﺨﻪ ﻳﯥ ﺗﺮ ﻻﺳـﻪ ﻛـﺎوو‬
‫او د ﻗــﺮان ﻛــﺮﻳﻢ ﻫﻐــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ ﻳــﺎده وه ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﺗﯧﺮوﻟــﻪ او د‬
‫ﻫﻐـــﻮى ﺻـــﺤﻴﺢ ﻗﺮاﺋـــﺖ ﻳـــﯥ ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻪ څﺨـــﻪ زده ﻛـــﺎوو‪ .‬ﻟـــﻪ ﻫﻐـــﻪ‬
‫وروﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺧﭙﻠﻮ ﺷﺎګﺮداﻧﻮ ﺗﻪ دوﺑﺎره واﻳﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻐﻪ ﻣﻬـﺎل‪ ،‬ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ ﻓـﺎروق رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د‬
‫ﻣﺤﺮاب ﻟﻤړﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻟﻪ دې ﻓﺎﻧﻲ ﻧړۍ ﺳﺮه ﺧﺪاى ﭘﺎﻣﺎﻧﻲ وﻛړه‬
‫او د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ روﺿــﻪ ﻣﺒﺎرﻛــﻪ ﻛــﻲ د‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﺒﺎرك د ﻣﺮﻗﺪ ﺗﺮ څﻨګ ﺧﺎورو ﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻮ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دې ﭘﯧښﯥ ﺳﺨﺖ ﻧﺎراﻣﻪ ﻛـړ‪ .‬ﻟﻴـﺪﻟﻲ‬
‫ﻳﯥ وو ﭼﻲ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ او اﺳـﻼم‬
‫ﺧﻴﺮ ﻏﻮښﺘﻮﻧﻜﻰ وو‪ ،‬ﺷـﭙﻪ او ورځ ﻳـﯥ د دﻳـﻦ داﻗﺘـﺪار او ﻋـﺰت‬
‫او د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺧﺪﻣﺖ ﻟﭙﺎره ﻫڅﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وروﺳـﺘﻪ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻟـﻪ ﻋﺜﻤـﺎن رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﺳﺮه ﺑﻴﻌﺖ وﻛړ او د ﺧﻼﻓﺖ دروﻧﺪ ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ ﻳـﯥ دﻫﻐـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻏﺎړه واﭼﺎوو‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺧﻼﻓـﺖ ﭘـﻪ ﻣﻬـﺎل اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫ﻗﻠﻤﺮو زﻳﺎت ﺷﻮ‪ ،‬ﺧﻠﻜﻮ د ﻫﻐﻪ د ﺧﻼﻓﺖ ﭘﻪ ﺳﻴﻮري ﻛـﻲ ﭘـﻪ ارام‬
‫او ډاډ ﺳﺮه ژوﻧﺪﻛﺎوو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 161‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭼﻲ د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د ﺑﻴﺎﻧﻮﻟﻮ ﭘﻪ اړه ﻛﻮم‬
‫ﻣﺸــﻜﻞ د ﺣﻀــﺮت ﻋﻤــﺮ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﭘــﻪ وﺧــﺖ ﻛــﻲ درﻟــﻮد‪ ،‬د‬
‫ﻧﻮي ﺧﻠﻴﻔﻪ ﭘﻪ دوره ﻛﻲ ﻳﯥ ﻧﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎوو‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وﻟﻴﺪل ﭼـﻲ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻣﯧـﻨځ ﻛـﻲ‬
‫ﻧــﻮى ﻧﺴــﻞ ﻏﻮړﯦــﺪﻟﻰ‪ ،‬ﻧــﻮي اﻣﺘﻮﻧــﻪ ﻣﺴــﻠﻤﺎن ﺷــﻮي‪ ،‬داﺧﻠــﻚ‬
‫داﺳــﻲ ﻋﻘــﻞ ﺗــﻪ ﺿــﺮورت ﻟــﺮي ﭼــﻲ وﻛــﻮﻻى ﺷــﻲ د دﻳــﻦ اﺣﻜــﺎم‬
‫ورﺗــﻪ وښــﻴﻲ او د ﺣﻀــﺮت رﺳــﻮل اﻛــﺮم ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‬
‫ﻣﺒﺎرك اﺣﺎدﻳﺚ ورﺗﻪ ورﺳﻮي‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤـﺎن رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﭘـﻪ اﺣـﺎدﻳﺜﻮ ﺑﺎﻧـﺪي د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﭘﻮره ﺗﺴﻠﻂ او د ﻫﻐﻪ ﻟـﻪ ﻗـﻮي ﺣـﺎﻓﻈﯥ څﺨـﻪ ﺧﺒـﺮ وو‪.‬‬
‫ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاﺑﺮه ﻛړه او ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳـﯥ ﻓﺮﺻـﺖ ورﻛـړ‬
‫ﭼﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ زړه د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﭘﻪ رواﻳﺖ ﻛﻮﻟﻮ ﺷﺮوع وﻛړي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﭼــﻲ د داﺳــﻲ ﻣﻮﻗــﻊ ﭘــﻪ اﻧﺘﻈــﺎر ﻛــﻲ‬
‫وو‪ ،‬وﻻړ ﺷــﻮ او ﺧﻠﻜــﻮ ﺗــﻪ ﻳــﯥ زﻳــﺎت اﺣﺎدﻳــﺚ ﺑﻴــﺎﻧﻮل ﺷــﺮوع‬
‫ﻛــړل‪ ،‬د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳــﻨﺘﻮﻧﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ څﻨګــﻪ‬
‫ﻟﻴﺪﻟﻲ او اورﯦﺪﻟﻲ وو ﭘﻪ ﻫﻤﺎﻏﻪ ډول ﻳﯥ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺑﻴـﺎﻧﻮل‪ ،‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ښﻮوﻧﻜﯥ ﭘﯧښﯥ ﭼﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘـﻪ وﺧـﺖ‬
‫ﻛﻲ ﺗﺮ ﺳﺮه ﺷﻮې وې داﺳﻲ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﺧﻠﻜـﻮ ﺗـﻪ وړاﻧـﺪي ﻛـﻮﻟﯥ ﺗـﻪ‬
‫وا اوس ﻫﻐـــﻪ ﺻـــﺤﻨﻪ د دوى ﭘـــﻪ وړاﻧـــﺪي ده او دى دﻫﻐـــﯥ ﭘـــﻪ‬
‫ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺳﺮه ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺧﺒﺮي ﻛﻮي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻗـﺮان ﻛـﺮﻳﻢ واﻳـﻪ‬
‫او د ﺗﻔﺴﻴﺮ ﭘﻪ اړه ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻛﻮم رواﻳﺖ اورﯦﺪﻟﻰ وو دوى ﺗﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻳﯥ ﺑﻴﺎﻧﺎوو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 162‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﻟﻪ ﻫﻐـﻪ څﺨـﻪ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﭘﻮښـﺘﻠﻪ اوﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻛﻮﻣـﻪ‬
‫ﻓﺘــﻮا ورڅﺨــﻪ ﻏﻮښــﺘﻪ ﻫﻐــﻪ ﺑــﻪ ﻫــﻢ د اﺳــﺎس‪ ،‬ﺷــﻨﺎﺧﺖ اوﻻزﻣــﻲ‬
‫ﭘﻮﻫﻲ ﭘﻪ اﺳﺎ س ورﺗﻪ ورﻛﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﺧﻠﻜـﻮ ﺑـﻪ دده ﻓﺘـﻮاوي ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻋﺜﻤﺎن رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗـﻪ رﺳـﻮﻟﯥ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﺗﺎﺋﻴـﺪوﻟﯥ‪ .‬ﭘـﻪ دې‬
‫ﻛﺎر ﻛﻲ ﻳﻮ ﺷﻤﯧﺮ ﻛﻤﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ ﻟﻪ ده ﺳﺮه ګډون درﻟﻮد‪ ،‬ﺧﻮ د ده‬
‫ﭘﻪ څﯧﺮ ﻓﻌﺎل ﻧﻪ وو‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺧﭙﻠــﻲ ﻻر ﺗــﻪ اداﻣــﻪ ورﻛــړه او د دې‬
‫ﻛﺎر ﻟﭙﺎره ﺑﻪ زﻳﺎﺗﺮه وﺧﺖ ﭘﻪ ﺟﻮﻣﺎت ﻛـﻲ ﻧﺎﺳـﺖ وو‪ ،‬ﺗـﺮ څـﻮ ﭼـﻲ‬
‫ژوﻧــﺪى وو ټﻮﻟــﻮ ﻋ ـﺎﻣﻮ ﺧﻠﻜــﻮ ﻟــﻪ ﻟﻮﻳــﻮ راﻧﯧــﻮﻟﯥ ﺗــﺮ ﻛﻮﭼﻨﻴــﻮ‪،‬‬
‫اﺷــﻨﺎ‪ ،‬ﻧــﺎ اﺷــﻨﺎ او ﻏﺮﻳﺒــﻮ ﭘــﻮري ﺑــﻪ ﻳــﯥ ورﺗــﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧــﻪ ﺑﻴــﺎﻧﻮل‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﭘﻪ ﻣﺴـﺠﺪ‪ ،‬ﺑـﺎزار‪ ،‬ﻛښـﺖ‪ ،‬ﺳـﻔﺮ او ﺣﻀـﺮ ﻛـﻲ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﻴـﺎﻧﻮل او ﻫﻐـﻮى ﺑـﻪ ﻳـﯥ د ﻋﻠـﻢ او ﭘـﻮﻫﻲ ﻻس‬
‫ﺗﻪ راوړﻟﻮ ﺗﻪ ﺗﺸﻮﻳﻘﻮل‪ .‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ځﺎﻧګړو ګړﻧﻼرو ﺑﻪ ﻳـﯥ ﺧﻠـﻚ‬
‫د ﻋﻠﻢ او ﭘﻮﻫﻲ د ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻫڅﻮل‪.‬‬
‫واﻳﯥ ﻳـﻮه ورځ ﭼـﻲ د ﻣـﺪﻳﻨﯥ ﺑـﺎزار ﺗـﻪ ﻻړ‪ ،‬ﭘـﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ودرﯦﺪ او ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺧﻄﺎب ﻛـﻲ ووﻳـﻞ‪ :‬اى ﺑـﺎزار واﻻوو!‬
‫ﭘﻪ ﺗﺎﺳﻮ څﻪ ﺷـﻮي ﭼـﻲ دﻟﺘـﻪ ﻣـﻮ اړوﻟـﻲ دي‪ ،‬ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ‬
‫ﭼــﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻣﻴــﺮاث ﭘــﻪ ﻣﺴــﺠﺪ ﻛــﻲ‬
‫وﯦﺸـــﻞ ﻛﯧـــږي‪ ،‬ﻧـــﻪ ﻏـــﻮاړئ ﭼـــﻲ ﻫﻠﺘـــﻪ ﻻړ ﺷـــﺊ او ﺧﭙﻠـــﻪ ﺑﺮﺧـــﻪ‬
‫واﺧﻠﺊ؟ ﻫﻐﻮى ووﻳﻞ‪ :‬وﻟﻲ ﻧﻪ‪ .‬ده ورﺗﻪ ووﻳﻞ ‪ :‬ﻧﻮ وﻟﻲ اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﻛﻮئ‪ .‬ﻫﻐﻮى وارﺧﻄﺎ دﻣﺴﺠﺪ ﭘﻪ ﻟﻮر ﻻړل‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﻫﻤﺎﻟﺘــﻪ اﻧﺘﻈــﺎر ﻛــﺎوو ﺗــﺮ څــﻮ ﻫﻐــﻮى ﺑﯧﺮﺗــﻪ راﻏﻠــﻞ‪ .‬ﺑﻴــﺎ ﻳــﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 163‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﻮى ﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬څـﻪ ﺧﺒـﺮه وه ﺧﭙﻠـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻣـﻮ واﺧﺴـﺘﻪ؟ ﻫﻐـﻮى‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﻣـﻮږ ﺟﻮﻣـﺎت ﺗـﻪ ﻻړو ﺧـﻮ څـﻪ ﺷـﻲ وﺟـﻮد ﻧـﻪ درﻟـﻮد‪،‬‬
‫ﭼـــﻲ ﺗﻘﺴـــﻴﻢ ﻳـــﯥ ﻛـــړي‪.‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ووﻳـــﻞ‪ :‬ﭘـــﻪ‬
‫ﺟﻮﻣﺎت ﻛﻲ ﻣﻮ څﻮك وﻧﻪ ﻟﻴﺪل؟ ﻫﻐﻮى ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪ ،‬ﻳﻮه ډﻟﻪ ﻣﻮ‬
‫وﻟﻴﺪه ﭼﻲ ﻟﻤﻮﻧځ ﻳﯥ ﻛـﺎوو‪ ،‬ځﻴﻨـﻮ ﻗـﺮان ﺗـﻼوت ﻛـﺎوو‪ ،‬ځﻴﻨـﻮ د‬
‫ﺣﻼل او ﺣﺮام ﭘﻪ اړه ﺳﺮه ﺧﺒﺮي ﻛﻮﻟﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬اﻓﺴﻮس ﭘﺮ ﺗﺎﺳﻮ‪ ،‬ﻫﻐﻪ څـﻪ ﭼـﻲ ﻣﻮﻟﻴـﺪﻟﻲ د‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻴﺮاث او ﭘﺎﺗﻪ ﺷﻮﻧﻲ دي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د ﺣــﺪﻳﺜﻮﻧﻮ دﺑﻴــﺎﻧﻮﻟﻮ ﺗﺮڅﻨــګ ﭘــﻪ‬
‫ﻧﻴﻜﻴﻮ اﻣﺮ او ﻟﻪ ﺑﺪﻳﻮ څﺨﻪ ﻣﻨﻊ ﻫﻢ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬واﻳﻲ ﻳﻮه ورځ ﻳـﻮ ﻛـﺲ‬
‫د ﻫﻐــﻪ ﺗــﺮ څﻨــګ ﺗﯧــﺮ ﺷــﻮ‪ ،‬ﺧﻠﻜــﻮ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺗــﻪ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬دا ﻛﺲ ﺗـﺮ ټﻮﻟـﻮ ډﯦـﺮه ﺷـﺘﻤﻨﻲ ﻟـﺮي‪ .‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻏږ وروﻛړ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اﻳﺎ رښـﺘﻴﺎ واﻳـﻲ ﭼـﻲ ﺗـﻪ ﺗـﺮ‬
‫ټﻮﻟﻮ ﺷﺘﻤﻦ ﻳﯥ؟ ﻫﻐﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪ ،‬زه ﺳـﻞ اوښـﺎن‪ ،‬ﺳـﻞ اﺳـﺎن او‬
‫ﻫﻤﺪوﻣﺮه ﭘﺴﻮﻧﻪ ﻟﺮم‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬د اوښ او ﭘﺴﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﺗﻠﻮ‬
‫ځﺎن وﺳﺎﺗﻪ‪ .‬ځﻜﻪ ﻣـﺎ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ‬
‫واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﯥ ﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪" :‬ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ ﭘﺴـﻪ ﻳـﺎ اوښ وﻟـﺮي‬
‫او ﭘﻪ ﺳﺨﺘﻲ او اﺳﺎﻧﻲ ﻛﻲ ﻳﯥ ﺣﻖ ادا ﻧﻜـړي‪ ،‬د ﻗﻴﺎﻣـﺖ ﭘـﻪ ورځ‬
‫ﻫﻐــﻪ ﭘﺴــﻪ ﻳــﺎ اوښ ﭘــﻪ ﭼــﺎغ ﺑــﺪن راځــﻲ او اوښ ﺧﭙــﻞ څښــﺘﻦ ﭘــﻪ‬
‫ﻟﻐﺘـﻪ او ﭘﺴــﻪ ﻳــﯥ ﭘــﻪ ښــﻜﺮاﻧﻮ وﻫــﻲ‪ .‬ﻫﻤﺪراﻧګــﻪ ﭘـﻪ ﺗﺮﺗﻴــﺐ ﺳــﺮه‬
‫راځﻲ اوځﻲ‪،‬ﻳﻌﻨﻲ وروﺳﺘﻲ ﺣﻴﻮان ﭼـﻲ ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺳـﺮه د ﺣﺴـﺎب‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ واﻟـﻰ ﻛـﻮي‪ ،‬د دوﻫـﻢ ځـﻞ ﻟﭙـﺎره اول راځـﻲ او ﻫﻐـﻪ د ﺧﭙﻠـﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 164‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘښـــﻮ ﻳـــﺎ ښـــﻜﺮاﻧﻮ د وﻫﻠـــﻮ ﻻﻧـــﺪي ﻧﻴﺴـــﻲ‪ ،‬ﭘـــﻪ ﻫﻐـــﻪ ورځ ﭼـــﻲ د‬
‫ﭘﻨځــﻮس زره ﻛﺎﻟــﻪ ﭘــﻪ اﻧــﺪازه اوږده ده‪ ،‬دا ﺣﺎﻟــﺖ ﺑــﻪ ﻫﻤﺪاﺳــﻲ‬
‫ﺟﺮﻳــﺎن ﻟــﺮي‪ ،‬ﺗــﺮ څــﻮ ﭼــﻲ د ټﻮﻟــﻮ ﺧﻠﻜــﻮ ﺣﺴــﺎب او ﻛﺘــﺎب ﺧــﺘﻢ‬
‫ﺷــﻲ‪،‬ﺑﻴﺎ د ﻫﻐــﻪ ﺣﺴــﺎب ﺗــﻪ رﺳــﻴﺪګﻲ او ﺗﻜﻠﻴــﻒ ﻳــﯥ روښــﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﻮي‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ د ﻫﻐﻪ ﭼﺎ ﺣﺎل ﻫـﻢ ﻫﻤﺪاﺳـﻲ دى ﭼـﻲ ﻏـﻮا او ﭘﺴـﻪ‬
‫وﻟـــﺮي اوﭘـــﻪ ﺳـــﺨﺘﻲ او اﺳـــﺎﻧﻲ ﻛـــﻲ ﻳـــﯥ ﺣـــﻖ ادا ﻧﻜـــړي‪ ،‬ﻫﻐـــﻪ‬
‫ﻏﻮاوي ﻫﻢ د ﺣﺸﺮ ﭘﻪ ﻣﻴـﺪان ﻛـﻲ ﺣﺎﺿـﺮﻳږي او ﭘـﻪ ﭘـﻮره ﺳـﻤﺒﺎل‬
‫ﺷﻮي ﺣﺎﻟﺖ ﺧﭙﻞ څښﺘﻦ ﭘﻪ ﻟﻐﺘﻮ او ښﻜﺮاﻧﻮ وﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ه ﻳﻮه ﭼـﻲ‬
‫ﺗﯧﺮه ﺷﻲ ‪ ،‬ﺑﻠﻪ راځﻲ‪ ،‬دا دوره ﻫﻤﺪاﺳﻲ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪاﻛﻮي ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ‬
‫ورځ ﭼــﻲ اوږدواﻟــﻰ ﻳــﯥ ﭘﻨځــﻮس زره ﻛﻠﻮﻧــﻪ دى ‪ ،‬ﺗــﺮ دې ﭼــﻲ‬
‫دﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛـﻲ ﻗﻀـﺎوت وﺷـﻲ ﺑﻴـﺎ د ﻫﻐـﻪ ﻛـﺲ ﻻر ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ‬
‫ښﻮدل ﻛﻴږي‪".‬‬
‫ﺧﻠﻚ ﻟﻪ ﻫﺮ ﻟﻮر ي ﻫﻐﻪ ﺗﻪ راﺗﻠﻞ او ﺷﺎګﺮدان ﻳﯥ زﻳﺎﺗﯧﺪل ‪ .‬د‬
‫اﻧﻘـﻼب دوﻫــﻢ ﻧﺴــﻞ ﭼــﻲ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳــﻠﻢ ﭘــﻪ‬
‫زﻳــﺎرت ﻣﺸــﺮف ﺷــﻮى ﻧــﻪ وو‪ ،‬د ﻫﻐــﻪ ﻣﺒــﺎرك ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳــﻠﻢ دې ﻫﻮښــﻴﺎر اوﭘــﻮه ﺷــﺎګﺮد او ﭘــﻮه ﻣﻌﻠــﻢ ﺗــﻪ راﺗﻠــﻞ او د‬
‫ﺣﻀــﺮت ﻣﺤﻤــﺪ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د ﺣــﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﭘــﻪ اورﯦــﺪﻟﻮ‬
‫ﻳﯥ ځﺎن ﺗﻪ ډاډ ورﻛﺎوو‪.‬‬
‫د ﻣﺴـــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ درﻳـــﻢ ﺧﻠﻴﻔـــﻪ د اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﺣـــﻖ‬
‫اداﻛړ‪ ،‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ ﻟـﻪ ﻛـﺎر ﻧـﻪ راﺿـﻲ وواﺣﺘـﺮام ﻳـﯥ ورﺗـﻪ‬
‫درﻟﻮد او زﻳﺎت ﺑﺨښښﻮﻧﻪ ﻳـﯥ ورﻛـﻮل‪ .‬ﭘـﻪ دې ﺳـﺮه د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 165‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺣﺎﻟــﺖ ﺗﻐﻴــﺮ وﻛــړ ‪ ،‬ﻟــﻪ ﺧــﻮاري او ﺗﻨګﻼﺳــﻲ ﻳــﯥ‬
‫ﺣﺎل ﭘﻪ ﺷـﺘﻤﻨﻲ او ﻏﻨـﺎ ﺑـﺪل ﺷـﻮ او اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﺑـﻞ ﻧﻌﻤـﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ واده ﻛﻮﻟﻮ وﻧﺎزاوو‪ .‬ښځﻪ ﻳﯥ ﻫﻤﺎﻏـﻪ ﺑﺴـﺮه د ﻏـﺰوان ﻟـﻮر‬
‫وه ﭼﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ وﺧـﺖ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ﻛـﺎر‬
‫ورﺳﺮه ﻛﺎوو‪ .‬ﻫﻮ د ﻏﺰوان ﻟﻮر د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ښـځﻪ‬
‫ﺷﻮه او دﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﻳﯥ واده وﻛړ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ دې‬
‫ﻛـﺎر ﻧــﻪ ﺳــﺨﺖ ﺧﻮﺷــﺤﺎل ﺷــﻮ او د ﺧﻮښــﻲ اﺣﺴــﺎس ﻳــﯥ وﻛــړ ‪ ،‬د‬
‫دې ﭘﻪ ﺑﺪل ﻛﻲ ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻪ ﺗﻐﻴﺮ ورﻛـړى وو‪،‬‬
‫د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ د ﻧﻌﻤﺘﻮﻧﻮ ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ذﻛﺮ‪ ،‬ﻋﺒـﺎدت او دﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺳﺘﺎﻳﻠﻮ ﭼﻲ څﻨګﻪ ور ﺳﺮه وړ وو‪ ،‬ﭘﻪ ځﺎى ﻛﺎوو‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ ﺷـﺎګﺮداﻧﻮ څﺨـﻪ ورﺗـﻪ ﻣﺤﻤـﺪ ﺑـﻦ‬
‫ﺳﻴﺮﻳﻦ راﻏﻰ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﻟﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﺧﺒﺮي ﻛﻮﻟﯥ ﻟﻪ ﺟﯧﺐ څﺨﻪ ﻳﻮه ﻛﺘﺎﻧﻲ ټﻮټﻪ راوﻛښـﻪ ﺗـﺮ‬
‫څــﻮ د ﺧﭙﻠــﻲ ﭘــﻮزي او ﺑــﻪ ﭘــﺮې ﭘــﺎﻛﻲ ﻛــړي‪ .‬اﺑــﻦ ﺳــﻴﺮﻳﻦ ددې‬
‫ﺻﺤﻨﯥ ﻟﻪ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺣﻴﺮان ﺷﻮ او وﻳﻲ وﻳﻞ‪ :‬اوس ﭘﻪ ﻛﺘﺎﻧﻲ ټﻮټﻪ د‬
‫ﺧﭙﻠــﻲ ﭘــﻮزي او ﺑــﻪ ﭘــﺎﻛﻮې !؟ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻳــﯥ ﭘــﻪ‬
‫ځــﻮاب ﻛــﻲ ووﻳــﻞ‪ :‬اې اﺑــﻦ ﺳــﻴﺮﻳﻨﻪ ! ﻗﺴــﻢ ﭘــﻪ اﷲ زه د رﺳــﻮل‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﻣﻨﺒﺮ او ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬـﺎ‬
‫د ﺣﺠﺮې ﺗﺮ ﻣﯧﻨځ د ﻟﻮږي ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﻟـټ ﭘـﻪ ﻟـټ اوښـﺘﻢ‪ ،‬څـﻮك ﭼـﻲ‬
‫زﻣﺎ ﭘﻪ ﺣﺎل ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧﺪل ﻳﻮ ه اوﺑﻞ ﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻫﻐﻪ ﻟﯧﻮﻧﻰ دى‪ .‬ﭘـﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﻣﺎ ﻟﻪ ﻟﻮږي ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻞ ﻣﺮض ﻧﻪ درﻟـﻮد‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 166‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻮ اﻏﻮﺳﺘﻮ ﺟـﺎﻣﻮ ﺗـﻪ اﺷـﺎره وﻛـړه او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﻧـﻪ ﭘـﻮﻫﯧږې‬
‫څﻪ ﻣﻲ اﻏﻮﺳﺘﻲ دي؟ ﺑﻴﺎ ﻳﯥ داﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ډﯦﺮ ﺷﻜﺮ ادا ﻛړ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺧﻠﻔﺎى راﺷﺪﻳﻨﻮ ﭘـﻪ ځـﺎﻧﻜړي ډول‬
‫د ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺧﻼﻓﺖ ﭘﻪ ﻣﻬﺎل ﺧـﻮرا ارام او‬
‫اﺳﻮده ژوﻧـﺪ ﻛـﺎوو‪ ،‬ﭘـﻪ ﭘـﻮره ﻣﻌﻨـﻰ ﻧـﻮرو ﺗـﻪ ﭘـﻪ ﺗﻌﻠـﻴﻢ ورﻛﻮﻟـﻮ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل وو‪.‬‬
‫دا ﻣﺸﻬﻮره ﺧﺒﺮه د ﻫﻐﻪ ده‪ :‬دﻋﻠﻢ ﻳﻮ ﻓﺼﻞ ﭼﻲ ﻳﺎد ﻛړم‪ ،‬زﻣـﺎ‬
‫ﻟﭙــﺎره ﺗــﺮ زر رﻛﻌﺘــﻪ ﻧﻔﻠــﻲ ﻟﻤــﻮﻧځ ﻏــﻮره ده او ﻳــﻮ ﻓﺼــﻞ ﻋﻠــﻢ ﭼــﻲ‬
‫ﻧﻮرو ﺗﻪ وښﻴﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ﻋﻤﻞ وﻛړم ﻳﺎ ﻧﻪ ‪ ،‬ﻟﻪ ﺳـﻞ رﻛﻌﺘـﻪ ﻧﻔﻠـﻲ‬
‫ﻟﻤﺎﻧځــﻪ راﺗــﻪ ﻏــﻮره ده‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ وﻳــﻞ ﻳــﻲ‪ :‬ﻣــﺎ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨـﻪ واورﯦـﺪل ﭼـﻲ وﻳـﻞ ﻳـﻲ‪":‬ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ د‬
‫ﻃﺎﻟـــﺐ اﻟﻌﻠـــﻢ ﻣـــﺮ ګ راورﺳـــﻴږي او ﻫﻐـــﻪ د ﻋﻠـــﻢ او ﭘـــﻮﻫﻲ ﭘـــﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻮﻟﻮ ﻣﺸﻐﻮل وي‪ ،‬د ﺷﻬﺎدت ﭘﻪ ﻣﺮګ ﺑﻪ ﻣړ ﺷﻲ‪".‬‬
‫د ﺣﻀــــﺮت ﻋﺜﻤــــﺎن رﺿــــﻰ اﷲ ﻋﻨــــﻪ ﻟــــﻪ ﺷــــﻬﺎدت وروﺳــــﺘﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻟﻪ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺳﺮه ﺑﻴﻌـﺖ وﻛـړ‬
‫او ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ د ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺧﻠﻴﻔــﻪ ﭘــﻪ ﺣﻴــﺚ وټﺎﻛــﻪ‪ ،‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻢ ورﺳﺮه ﺑﻴﻌﺖ وﻛړ‪ .‬ﻋﻠﻰ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻫﻐـﻮ‬
‫درزوﻧﻮ د ﻟﻪ ﻣﻨځـﻪ وړﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره راوﻻړ ﺷـﻮ ﭼـﻲ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻪ‬
‫ﻣﻨځ ﻛﻲ ﭘﻴﺪاﺷـﻮى وو‪ .‬ﺧـﻮ ﻓﺘﻨـﻪ ﻟﻮﻳـﻪ او ﭘـﻪ ډﯦـﺮو ښـﺎروﻧﻮ ﻛـﻲ‬
‫ﻳﯥ د ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗﻮﺟـﻪ ځـﺎن ﺗـﻪ ﺟﻠـﺐ ﻛـړې وه‪ ،‬اﺧـﺮ د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ‬
‫ﻣﯧــﻨځ ﻛــﻲ وﻳﻨــﻲ ﺗﻮﻳــﻮل او ﺟﻨــګ ﻣﯧــﻨځ ﺗــﻪ راﻏــﻰ‪ ،‬ﻛــﻮﻻى ﺷــﻮ‬
‫وواﻳﻮ ﭼﻲ د ﺟﻤﻞ او ﺻﻔﻴﻦ ﺟﻨګﻮﻧﻪ ددې ﻓﺘﻨﯥ ﻧﺘﻴﺠﻪ وه‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 167‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﭘﯧښﻮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ځـﺎى ﻧﺎﺳـﺘﻰ ﻛـړ‪ ،‬ﭘـﻪ‬
‫ﻫﻴڅ ﭘﯧښﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ ﺑﺮﺧﻪ واﻧﻪ ﺧﯧﺴﺘﻪ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺣـﺪﻳﺚ ﭼـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨـﻪ اورﯦـﺪﻟﻰ وو ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻟﻪ دې ﻛﺎر څﺨﻪ راګﺮځﺎوو‪.‬‬
‫اﻧﺤﻀــﺮت ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻓﺮﻣــﺎﻳﻠﻲ وو‪":‬راﺗﻠــﻮﻧﻜﻲ‬
‫ﻛﻲ ﺑﻪ ﻓﺘﻨﯥ ښﻜﺎره ﺷـﻲ ‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻣﻬـﺎل ﭘـﻪ ځـﺎى ﻛﯧﻨﺎﺳـﺘﻮﻧﻜﻰ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐﻮ ﻧﻪ ﻏﻮره دى ﭼﻲ د ﻫﻐﻮى ﭘـﻪ ﻟﻮرﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﻮي او ﻫﻐـﻪ ﻛـﺲ‬
‫ﭼﻲ دﻫﻐﻮ ﻓﺘﻨﻮ ﭘﻪ ﻟﻮر ﭘﻪ اراﻣﻲ ﺳﺮه روان وي ﻟﻪ ﻫﻐـﻪ ﻏـﻮره دى‬
‫ﭼﻲ ﺗﯧﺰ ور روان وي او ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ ﻟـﻮر ﻏـﺎړه ﻛـږه‬
‫ﻛړي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ځﺎن ﺗﻪ ورﺟﺬب ﻛړي ﭘـﺲ ﻫﻐـﻪ ﻣﻬـﺎل ﻛـﻲ ﭼـﺎ ﭘﻨـﺎه‬
‫ﭘﻴﺪاﻛړه ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻐﯥ ﭘﻨﺎ ﺗﻪ ﻻړ ﺷﻲ‪".‬‬
‫دا ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﻛﻲ د اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﻛـﺎر‬
‫دﺳﺘﻮر وو‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛﯥ ﻛﯧﻨﺎﺳﺘﻠﻮ ﺗﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ورﻛړه ‪،‬‬
‫ځــﺎن ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻮ ﻓﺘﻨــﻮ ﻛــﻲ ﺷــﺮﻳﻚ ﻧــﻪ ﻛــړ او ﻟــﻪ ﻣــﺪﻳﻨﯥ څﺨــﻪ د‬
‫ﺑﺎﻧﺪي ﻧﻪ وﻻړ‪.‬‬
‫ﻳﻮ ﺷﻤﯧﺮ ﻧﻮر ﻟـﻮى اﺻـﺤﺎب ﻟﻜـﻪ ﺳـﻌﺪ ﺑـﻦ اﺑـﻰ وﻗـﺎص ‪ ،‬اﺑـﻦ‬
‫ﻋﻤﺮ‪ ،‬ﻋﻤﺮان ﺑﻦ ﺣﺼﻴﻦ او اﺑﻰ ﺑﻜـﺮ اﻟﺜﻘﻔـﻲ رﺿـﻰ اﷲ ﻋـﻨﻬﻢ ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪه وو‪.‬‬
‫ﻟــﻪ دې وروﺳــﺘﻪ د ﺣﻀــﺮت ﻋﻠــﻰ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ زوى ﺣﺴــﻦ‬
‫ﺧﻼﻓـــﺖ ﺗـــﻪ ورﺳـــﻴﺪ‪ ،‬ﭘـــﻪ دې ﻛـــﺎل )څﻠﻮﯦښـــﺘﻢ ﻫﺠـــﺮي( ﻳـــﯥ د‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ دﻛﺎل ﻧﻮم ﻛﯧښﻮد‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ دې ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫ﺗﻪ ﻟـﻪ ورﻧﻨﻮﺗﻠـﻮ ﻫـﻢ ځـﺎن وﺳـﺎﺗﻪ‪ ،‬ﺧﭙـﻞ ﭘﺨـﻮاﻧﻰ ﻛـﺎر ﻳـﯥ ﻟـﻪ ﺳـﺮه‬
 ‫﴿ ‪﴾ 168‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷﺮوع ﻛړ او د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻪ ښـﺎر ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫دﺣﺪﻳﺚ او ﻓﻘﻬﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﺮوﻟﻮ ﺷـﺮوع وﻛـړه‪ ،‬ﺳـﺮه ﻟـﻪ دې ﭼـﻲ ﺳـﻦ‬
‫ﻳﯥ ډﯦﺮ ﻟﻮړ ﺷﻮى وو‪ ،‬د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘـﻪ ﻣﯧـﻨځ ﻛـﻲ د ځﻠﯧـﺪوﻧﻜﻲ‬
‫ﺳﺘﻮري ﭘﻪ څﯧﺮ ځﻠﯧﺪه او ﻋﻠﻢ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ښـﺎروﻧﻮ ﻛـﻲ ﺧﭙﺮﯦـﺪه‪ ،‬ورځ‬
‫ﭘﻪ ورځ ﻳﯥ ﺷﺎګﺮدان زﻳﺎﺗﯧﺪل‪ ،‬څﺮﻧګـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﻮه ﺷـﻮ د ﺣـﺪﻳﺜﻮﻧﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻮل د ﺧﻠﻜﻮ څﺨﻪ د ﻓﺘﻨﯥ د ﻣﻬﺎل ﭘﯧښﯥ ﻟﻪ ﻳﺎده ﺑﺎﺳﻲ دا ﻛـﺎر‬
‫ﻳــﯥ دوه ﭼﻨــﺪه ﻛــړ‪ ،‬ﻫــﺮه اوﻧــۍ ﺑــﻪ د ﺟﻤﻌــﯥ د ﺧﻄﻴــﺐ ﻧــﻪ ﻣﺨﻜــﻲ‬
‫دﻣﻨﺒﺮ ﺗﺮ څﻨګ درﯦﺪه ا وﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﻳﯥ ﺑﻴﺎﻧﻮل‪ ،‬دا ﻛﺎر ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫـﺮه‬
‫اوﻧۍ ﻛـﺎوو او ﺧﻠﻜـﻮ ﺑـﻪ ﻧـﻮي اﺣﺎدﻳـﺚ ﺗـﺮې اورﯦـﺪل‪ ،‬دﻫﻐـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻗــﻮې ﺣــﺎﻓﻈﯥ او ښــﻜﻠﯥ ﻟﻬﺠــﯥ څﺨــﻪ ﺣﻴــﺮان وو او ګﻤــﺎن ﻳــﯥ‬
‫ﻛﺎوو ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ دﻛﺘﺎب ﻟﻪ ﻣﺨﻲ واﻳﻲ‪.‬‬
‫اﺑــــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــــﻰ اﷲ ﻋﻨــــﻪ دﺻــــﺤﺎﺑﻪ وو ﭘــــﻪ ﻣﯧــــﻨځ ﻛــــﻲ د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د ﻟﻮﻣړي ﺣﺎﻓﻆ ﭘﻪ ﻧﻮم وځﻠﯧﺪ‪ ،‬ﺧﻠﻜـﻮ ﺑـﻪ ﻟـﻪ ﻳـﻮه اوﺑـﻞ‬
‫ﺳﺮه وﻳﻞ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ دوﻣـﺮه اﺣﺎدﻳـﺚ ﻟـﻪ ﻛﻮﻣـﻪ‬
‫ﻛــړل ﭘــﻪ داﺳــﻲ ﺣــﺎل ﻛــﻲ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ﺗـﺮ څﻠـﻮر ﻛﺎﻟـﻪ زﻳـﺎت وﺧـﺖ ﺗﯧـﺮ ﻧـﻪ ﻛـړ او ﻫﻐـﻪ ﻛﺴـﺎن‬
‫ﭼــﻲ ډﯦــﺮ ﻛﻠﻮﻧـــﻪ ﻟــﻪ رﺳـــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳــﻠﻢ ﺳـــﺮه وو‬
‫دوﻣﺮه ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﻧﻪ دي ﻳﺎد؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دې ټﻮﻟـﻮ زﻣﺰﻣـﻮ ﺗـﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﻮ‪ ،‬ﻧـﻮ‬
‫ځﻜــﻪ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﺑ ـﻪ دﻫﻐــﻪ د ﺑﻴــﺎن ﭘــﻪ ﺷــﺮوع ﻛــﻲ ﻫﻐــﻮى‬
‫ﺷــﺎﻫﺪي ورﻛﻮﻟــﻪ ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ډﯦــﺮ وﺧــﺖ ﻟــﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳـﺮه وو او ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 169‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻳﯥ داﺳﻲ ﺧﺒﺮي اورﯦﺪﻟﯥ ﭼﻲ دوى ﻧـﻪ دې‬
‫اورﯦﺪﻟﯥ‪ .‬ﺣﺘﻰ ﻟﻮى اﻣﺎم او د ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﺟﺎﻣﻊ زﻳﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﻢ‬
‫دا ﺷــﺎﻫﺪي ادا ﻛــړه ﭼــﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻋﻠﻴــﻪ ﺳــﻼم اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗــﻪ دﻋــﺎ‬
‫وﻛړه ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻗﻮي او ﺛﺎﺑﺘﻪ ﻛړي‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﻳﻮ ﻛﺲ ﺛﺎﺑﺖ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﺗـﻪ راﻏـﻰ او ﺳـﻮال ﻳـﯥ‬
‫ﺗـﺮې وﻛـړ‪ :‬ﻫﻐـﻪ ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ ﻻړ ﺷـﻪ ﻟـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه څﺨـﻪ دا ﺳــﻮال‬
‫وﻛړه ځﻜﻪ ﻳﻮه ورځ زه ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ او ﻳﻮه ﺑﻞ ﻛﺲ‬
‫ﺳﺮه ﭘﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﻛﻲ د دﻋﺎ ﭘﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﻣﺸﻐﻮل وو ﭼـﻲ ﻧﺎڅﺎﭘـﻪ‬
‫رﺳـــﻮل اﻛـــﺮم ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ راﻏـــﻰ‪ ،‬زﻣـــﻮږ ﺗـــﺮ څﻨـــګ‬
‫ﻛښﯧﻨﺎﺳـــﺖ او وﻳـــﯥ وﻳـــﻞ‪ :‬ﺧﭙـــﻞ ﻛـــﺎر ﺗـــﻪ اداﻣـــﻪ ورﻛـــړئ‪ .‬ﻣـــﺎ‬
‫اوﻣﻠګـﺮى ﻣــﻲ ﭼـﻲ د دﻋﺎﭘــﻪ ﻛﻮﻟــﻮ ﻣﺸـﻐﻮل وو دﻋــﺎ ﻣـﻮ ﻟــﻪ ﺳــﺮه‬
‫ﺷـــﺮوع ﻛـــړ او آن ﺣﻀـــﺮت ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ آﻣـــﻴﻦ واﻳـــﻪ‪.‬‬
‫وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه دﻋﺎ وﻏﻮښﺘﻪ او داﺳﻲ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻳﺎ اﷲ ﻫﻐﻪ‬
‫څــﻪ ﭼــﻲ دﻏــﻮ دواړو ﻣﻠګــﺮو ﻣــﻲ درڅﺨــﻪ وﻏﻮښــﺘﻞ زه ﻳــﯥ ﻫــﻢ‬
‫درڅﺨﻪ ﻏﻮاړم او ﻟﻪ ﺗﺎ څﺨﻪ داﺳﻲ ﻋﻠﻢ ﻏﻮاړم ﭼﻲ ﻫﻴڅﻜﻠﻪ ﻫﯧﺮ‬
‫ﻧﺸــﻲ‪ .‬رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ اﻣــﻴﻦ وواﻳــﻪ ‪ .‬وروﺳــﺘﻪ‬
‫ﻣﻮږ ووﻳﻞ اې رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻞ ﻣﻮږ ﻫﻢ ﻟـﻪ ﺧﺪاﻳـﻪ‬
‫داﺳــﻲ ﭘﻮﻫ ـﻪ ﻏــﻮاړو ﭼــﻲ ﻫﻴڅﻜﻠــﻪ ﻫﯧــﺮه ﻧﺸــﻲ‪ .‬ﺧــﻮ رﺳــﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ ‪ :‬دوﺳﻲ ځﻮان ﻟـﻪ ﺗﺎﺳـﻮ ﻣﺨﻜـﻲ‬
‫واﻟﻰ وﻛړ‪.‬‬
‫ﻟــﻪ دې ﺳــﺮه‪ ،‬ﺳــﺮه د ﺧﻠﻜــﻮ د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي دﻧﻈﺮوﻧــﻮ‬
‫وﻳﻞ ﺑﻨﺪ ﻧﻪ ﻛړل او ﭘټﻲ زﻣﺰﻣﯥ ﻳﯥ ﭘﻪ ښﻜﺎره ﺧﺒﺮو ﺑﺪﻟﻲ ﺷﻮې‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 170‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻣﺠﺒــﻮر ﺷــﻮ ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﺟــﺮات او ﺧﭙــﻞ‬
‫وس ﺳﺮه ﻟﻪ ځﺎن څﺨﻪ دﻓﺎع وﻛړي او د ﺧﭙﻞ ﻳﺎد ﺳـﺒﺐ ﺧﻠﻜـﻮ ﺗـﻪ‬
‫روښﺎﻧﻪ ﻛړي‪.‬‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﺧﻠـﻚ واﻳـﻲ ﭼـﻲ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ زﻳـﺎت‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﻴﺎﻧﻮي‪ ....‬اوواﻳـﻲ‪ :‬وﻟـﻲ ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻦ او اﻧﺼـﺎر د ﻫﻐـﻪ‬
‫ﭘــﻪ اﻧــﺪازه اﺣﺎدﻳــﺚ ﻧــﻪ رواﻳــﺖ ﻛــﻮي؟ ﺑﺎﻳــﺪ وواﻳــﻢ ﭼــﻲ ﻣﻬــﺎﺟﺮ‬
‫وروڼﻪ ﭘﻪ ﺑﺎزاروﻧﻮ ﻛﻲ ﭘﻪ ﻛﺎروﺑﺎر ﻣﺸﻐﻮل وو او اﻧﺼﺎر وروڼـﻪ‬
‫ﻫﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ځﻤﻜﻮ ﻛﻲ ﭘﻪ ﻛښﺖ او ﻛﺮوﻧﺪه ﻣﺸﻐﻮل وو‪ ،‬وﻟـﻲ زه‬
‫ﻧﯧﺴــﺘﻤﻦ ﺳــړى وم ﭼــﻲ د ﺧﭙــﻞ ﻧــﺲ دﻣړوﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره ﻫــﺮ وﺧــﺖ ﻟــﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه وم‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑـﻪ دوى ﻧـﻪ ول‬
‫زه ﺑــﻪ ﺣﺎﺿــﺮﯦﺪم او ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﺑــﻪ دوى ﻫﯧــﺮول ﻣــﺎ ﺑــﻪ ﻳــﺎدول ‪ ،‬زه‬
‫ﻣﻌﺘﻜــﻒ ﺷــﺨﺺ وم او ډﯦــﺮ وﺧــﺖ ﻣــﻲ ﻟــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه ژوﻧﺪ ﻛﺎوو‪ ،‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻫﻐـﻮى ﺗﻠـﻞ ‪ ،‬زه ﺑـﻪ ﭘﺎﺗـﻪ‬
‫ﻛﯧﺪم او ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻫﻐﻮى ﻫﯧﺮول ﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﺎدول‪ ،‬ﻣﺎ ځـﺎن ﭘـﻪ ﺑـﺎزار‬
‫ﻛﻲ ﭘﻪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ اوﭘﻪ ﻛﺮوﻧﺪه ﻛﻲ ﭘﻪ ﻛﺮوﻟﻮ ﻧﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻛـﺎوو ﭼـﻲ‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ ﻟﻴـﺮي واوﺳـﻢ‪ .‬ﺑﻠﻜـﻲ د‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﺣﻀﻮر ﻛﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﻐﻮل وم‪ ،‬ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐـﻮى ﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻲ ﻏﻮښــﺘﻞ ﭼـﻲ ﻳـﻮه ﻛﻠﻤـﻪ راﺗـﻪ وښــﻴﻲ او ډوډۍ‬
‫راﻛـړي‪ ،‬ﻣـﺎ ﺧﻤﯧـﺮه ﺷـﻮې ډوډۍ ﻧــﻪ ﺧـﻮړه )ﻧﻤـﻲ ﺷـﻮاى ﻛــﻮﻻى‬
‫ﭼﻲ ﭘﻴﺪا ﻳﯥ ﻛـړم(‪ ،‬ورﯦښـﻤﻴﻨﻲ ﺟـﺎﻣﯥ ﻣـﻲ ﻧـﻪ اﻏﻮﺳـﺘﯥ‪ ،‬ﻏـﻼم‬
‫او وﻳﻨځﻪ ﻣﻲ ﻧﻪ درﻟﻮدل‪ ،‬ﻟﻪ ﻟﻮږي ﻣﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻧـﺲ ﭘـﻮري ډﺑـﺮي‬
‫ﺗړﻟﯥ‪ ،‬ﻛﻪ څﻮك ﺑﻪ ﻣﻲ ﻟﻪ څﻨګﻪ ﺗﯧﺮﯦﺪه ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻲ د ﻳـﻮه اﻳـﺖ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 171‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ دې ﺳﺮه ﻳـﯥ ﺧﭙـﻞ ځـﺎن ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﻛـړم څـﻮ ﻣـﺎ‬
‫ورﺳﺮه ﺑﻮزي او ﺧﻮاړه راﻛړي‪.‬‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ ﭼﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم ورﺗـﻪ داﺳـﻲ دﻋـﺎ‬
‫ﻛړ ې ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ورﺗﻪ داﺳﻲ ﻋﻠﻢ ورﻛړ ي ﭼـﻲ ﻫﻴڅﻜﻠـﻪ ﻫﯧـﺮ‬
‫ﻧﺸﻲ او وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ‪ :‬زﻣﺎ د ﺣﺎﻓﻈﯥ ﻗـﻮت د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ د دﻋـﺎ ﭘـﻪ ﺑﺮﻛـﺖ دى‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ ډﯦـﺮ ﺧﻠـﻚ د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ﻏﻠﻲ ﺷﻮل‪ ،‬څﻪ ﻳﯥ وﻧـﻪ وﻳـﻞ‬
‫او ﺑـﺎور ﻳــﯥ ﺷـﻮ ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ رښـﺘﻴﺎ واﻳــﻲ‪ .‬ﻟــﻪ‬
‫دې ﻻري ﻳﯥ ﻣﻘﺎم ﻟﻮړ‪ ،‬ﻋﻠﻢ او ﻓﻀﻞ ﻳﯥ د ﻋـﺎم او ﺧـﺎص ﭘـﻪ ژﺑـﻪ‬
‫ﺷﻮ‪.‬‬
‫د ﻳﻮې ﺟﻤﻌﯥ ﭘﻪ ورځ ﭼـﻲ د ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ د زﻳـﺎﺗﻮاﻟﻲ ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ‬
‫ﭘــﻪ ﺟﻮﻣــﺎت ﻛــﻲ ځــﺎى ﻧــﻪ ﻛﯧــﺪه ‪ ،‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ وﻻړ‬
‫ﺷﻮ‪ ،‬د ﻣﻨﺒﺮ ﺗﺮ څﻨګ ودرﯦﺪ او ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺧﭙـﻞ ﺧﻄـﺎب ﻛـﻲ‬
‫ووﻳــﻞ‪ :‬اې ﺧﻠﻜـــﻮ داﷲ رﺳــﻮل‪ ،‬ﺻـــﺎدق ﻣﺼــﺪق او اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳـــﻢ‬
‫ﺻـــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ ووﻳـــﻞ‪ :‬ﻫـــﺮ څـــﻮك ﭼـــﻲ ﻗﺼـــﺪا ﻣﺎﺗـــﻪ د‬
‫دروﻏﻮ ﻧﺴﺒﺖ وﻛړي‪ ،‬ځﺎن دي د دوژخ د اور ﻟﭙﺎره ﺗﻴﺎر ﻛړي‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﻞ‬
‫ﻳﯥ‪ :‬د ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﻪ ورځ ﺑﻪ زﻣﺎ اﻣﺖ ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ راﺷـﻲ ﭼـﻲ‬
‫د اوداﺳﻪ ﻧښﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺗﻨﺪي‪ ،‬ﻻﺳﻮﻧﻮ او ﭘښﻮﺑﺎﻧﺪي ﻣﻌﻠﻮﻣﻲ‬
‫وي)دا اﻋﻀﺎوى ﺑـﻪ ﺳـﭙﻴﻨﻲ او روښـﺎﻧﻪ وي( ﻧـﻮ ﻟـﻪ ﺗﺎﺳـﻮ څﺨـﻪ‬
‫ﻫﺮ څﻮك ﻛﻮﻻى ﺷﻲ د ﻋﺒـﺎدت ﻟﭙـﺎره د اوداﺳـﻪ ﭘـﻪ زﻳـﺎت ﻛﻮﻟـﻮ‬
‫ﺳﺮه دا ﻧﻮر زﻳﺎت ﻛړي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 172‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګــﻪ رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳــﻞ‪ :‬ﻛــﻪ‬
‫ﺧﻠـــﻚ ﭘﻮﻫﯧـــﺪاى ﭼـــﻲ د اذان ﭘـــﻪ ﻛﻮﻟـــﻮ او دﻟﻤﺎﻧځـــﻪ ﻟﭙـــﺎره ﭘـــﻪ‬
‫ﻟﻮﻣړي ﺻﻒ درﯦﺪﻟﻮ ﻛﻲ څـﻮﻣﺮه ﻓﻀـﻴﻠﺖ دى‪ ،‬دوﻣـﺮه ﻫﺠـﻮم ﺑـﻪ‬
‫ﻳــﯥ راووړ ﭼــﻲ دا ﻛــﺎر ﺑــﻪ ﭘــﻪ ﭘﭽــﻪ اﭼﻮﻟــﻮ ﭘــﺎى ﺗــﻪ رﺳــﯧﺪه او ﻛــﻪ‬
‫ﭘﻮﻫﯧﺪاى ﭼﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ ژر ﺗﻠﻞ څﻮﻣﺮه ﺛﻮاب ﻟﺮي دا ﻓﺮﺻـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﻧﻪ ور ﻛﺎوو او ﻛﻪ ﭘﻮﻫﯧﺪاى ﭼﻲ د ﺳﻬﺎر او ﻣﺎﺧﺴﺘﻦ‬
‫ﻟﻤﻮﻧځﻮﻧﻪ څﻮﻣﺮه ﺛﻮاب ﻟﺮي‪ ،‬ﭘﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ دﻫﻐﻮ د ادا ﻛﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ ﺗﻠﻞ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪ :‬ﻫـﺮ څـﻮك ﭼـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﺗﺎﺳــﻮ څﺨــﻪ ﭘــﻪ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ ﻛــﻲ دﺧﻠﻜــﻮ اﻣــﺎم ﺷــﻲ‪ ،‬ﻟﻤــﻮﻧځ دي ﻧــﻪ‬
‫اوږدوي‪ ،‬ځﻜﻪ د ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ ﻛﻮﭼﻨﻴـﺎن‪ ،‬ﻟﻮﻳـﺎن‪ ،‬ﺿـﻌﻴﻒ‬
‫او ﻣﺮﻳﺾ ﺧﻠﻚ ﻣﻮﺟﻮد وي‪ ،‬ﺧﻮ ﻛـﻪ ﻳـﯥ وﻏﻮښـﺘﻞ ﭼـﻲ ﻟﻤـﻮﻧځ‬
‫ﻳﻮاز ي وﻛـړي ﻫـﺮ ډول ﭼـﻲ ﻳـﯥ ﺧﻮښـﻪ وي ﻛـﻮﻻى ﺷـﻲ ﭼـﻲ ادا‬
‫ﻳﯥ ﻛړي‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ :‬ﻟـﻪ ټﻮﻟـﻮ وﺧﺘﻮﻧـﻮ‬
‫ﺑﻨﺪه اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﻪ ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﻧﮋدې دى ﭼﻲ ﭘﻪ ﺟﻮﻣﺎت ﻛـﻲ وي‪.‬‬
‫ﻧﻮ ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺟﻮﻣﺎت ﻛﻲ ﻳﺎﺳﺖ ډﯦﺮ وﺧﺖ دﻋﺎ وﻛړئ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ :‬ﻛﻠـﻪ‬
‫ﭼــﻲ ﺗﺸــﻬﺪ واﻳﺎﺳــﺖ ﻟــﻪ څﻠــﻮرو څﻴﺰوﻧــﻮ څﺨــﻪ ﭘــﻪ ﺧــﺪاى ﭘﻨــﺎه‬
‫وﻏﻮاړئ او دا ﻋﺎ وواﻳﺎﺳﺖ " اﻟﻠﻬـﻢ اﻧـﻰ اﻋﻮذﺑـﻚ ﻣـﻦ ﻋـﺬاب‬
‫ﺟﻬﻨﻢ وﻣﻦ ﻋـﺬاب اﻟﻘﺒـﺮ وﻣـﻦ ﻓﺘﻨـﺔ اﻟﻤﺤﻴـﺎ و اﻟﻤﻤـﺎت وﻣـﻦ ﺷـﺮ‬
‫ﻓﺘﻨﺔ اﻟﻤﺴﻴﺢ اﻟﺪﺟﺎل" )ﻳﻌﻨﻲ اې ﺧﺪاﻳﻪ ! د ﺟﻬـﻨﻢ ﻟـﻪ ﻋـﺬاب ﻧـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 173‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﻗﺒﺮ ﻟﻪ ﻋﺬاب ﻧﻪ‪ ،‬د ﺣﻴﺎت او ﻣﺮګ ﻟﻪ ﻓﺘﻨـﯥ ﻧـﻪ او د دﺟـﺎل د ﺷـﺮ‬
‫ﻟﻪ ﻓﺘﻨﯥ څﺨﻪ ﺗﺎ ﺗﻪ ﭘﻨﺎه دروړم(‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳـﻞ‪ :‬ﻫـﺮ څـﻮك ﭼـﻲ ﻟـﻪ‬
‫ﻫــﺮ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ وروﺳــﺘﻪ دري دﻳــﺮش ځﻠــﻪ ﺳــﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬دري دﯦــﺮش‬
‫ځﻠﻪ اﻟﺤﻤﺪﷲ او دري دﯦﺮش ځﻠﻪ اﷲ اﻛﺒﺮ وواﻳﯥ او ﭘﻪ ﭘـﺎى ﻛـﻲ‬
‫د ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ وﺣـﺪه ﻻ ﺷـﺮﻳﻚ ﻟـﻪ‪ ،‬ﻟـﻪ اﻟﻤﻠـﻚ وﻟـﻪ اﻟﺤﻤـﺪ وﻫـﻮ‬
‫ﻋﻠــﻰ ﻛــﻞ ﺷــﻰء ﻗــﺪﻳﺮ‪ ،‬ﭘــﻪ وﻳﻠــﻮ ﺳــﺮه ﺳــﻞ ﭘــﻮره ﻛــړي‪ ،‬د ﻫﻐــﻪ‬
‫ګﻨﺎﻫﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﺑښﻞ ﺷﻲ‪،‬ﻛﻪ څﻪ ﻫـﻢ د درﻳـﺎب د ﭘﻮﻛـﺎڼﻮ ﭘـﻪ اﻧـﺪازه‬
‫زﻳﺎت وي‪.‬‬
‫رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳـﻠﻢ وﻓﺮﻣﺎﻳــﻞ‪ :‬ﭘـﻪ ﺷــﭙﻪ او ورځ‬
‫ﻛﻲ دوه ډﻟﯥ ﻣﻼﺋﻴﻜﻲ ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ راځﻲ‪ ،‬ﻳﻮه ډﻟﻪ د ﺳﻬﺎر ﭘﻪ ﻣﻬـﺎل‬
‫او ﺑﻠﻪ ډﻟﻪ د ﻣﺎښﺎم ﭘﻪ ﻣﻬﺎل‪ ،‬دا دواړه ډﻟﻲ د ﺳـﻬﺎر او ﻣﺎښـﺎم ﭘـﻪ‬
‫ﻟﻤﻮﻧځﻮﻧــﻮ ﻛــﻲ ﻳــﻮې او ﺑﻠــﯥ ﺗــﻪ رﺳــﻴږي ) ﺳــﺮه ﻳﻮځــﺎى ﻛﻴــږي(‬
‫ﻫﻐﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﺷﭙﻪ ﻛﻲ ﻟﻪ ﺗﺎﺳﻮ ﺳﺮه وي‪ ،‬ﺳﻬﺎر اﺳﻤﺎن ﺗﻪ ځـﻲ‪ ،‬اﷲ‬
‫ﺗﻌــﺎﻟﻰ) ﺳــﺮه ﻟــﻪ دې ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻫــﺮ څــﻪ ﭘــﻮﻫﻴږي( ﻟــﻪ ﻫﻐــﻮى څﺨــﻪ‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻪ ﻛﻮي‪ :‬زﻣﺎ ﺑﻨﺪه ګﺎن ﻣـﻮ ﭘـﻪ څـﻪ ﺣـﺎل ﻛـﻲ ﭘﺮﯦښـﻮدل؟ ﭘـﻪ‬
‫ځﻮاب ﻛﻲ واﻳﻲ‪ :‬ﻳﺎ اﷲ!! ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ورﻏﻠﻮ او ﻛﻠﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﻮى څﺨﻪ راﺗﻠﻮ د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﭘﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﺑﻮﺧﺖ وو‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻣﻲ‬
‫واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪ :‬ﻣﺎ ﻟﻤﻮﻧځ د‬
‫ځﺎن او ﺑﻨﺪه ﺗﺮﻣﻨځ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛړى دى او ﺑﻨﺪه ﭼﻲ ﻫﺮ څﻪ وﻏﻮاړي‬
‫ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ ورﻛﻮم‪ ،‬ﻧﻮﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻨﺪه وواﻳﻲ‪:‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 174‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺪ ﻟﻠّﻪِ رَبِّ اﻟْﻌَﺎﻟَﻤِﻴﻦَ‪ .‬ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ :‬ﺑﻨﺪه زﻣﺎ ﺣﻤﺪ‬
‫اﻟْﺤَﻤْ ُ‬
‫وواﻳﻪ او ﻛﻠﻪ ﭼﻲ وواﻳﻲ‪:‬‬
‫اﻟﺮَّﺣْﻤـﻦِ اﻟﺮَّﺣِﻴﻢِ‪ .‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﻰ‪ :‬ﺑﻨﺪه ﻣﻲ زﻣﺎ ﺛﻨﺎ‬
‫ﻮمِ اﻟﺪِّﻳﻦِ‪ .‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬
‫ووﻳﻠﻪ‪ .‬او ﭼﻲ وواﻳﻲ ‪ :‬ﻣَـﻠِﻚِ ﻳَ ْ‬
‫ﺑﻨﺪه ﻣﻲ ﻋﻈﻤﺖ او ﻟﻮﻳﯥ ﺑﻴﺎن ﻛړه‪ .‬او ﻛﻠﻪ ﭼﻲ وواﻳﻲ‪ :‬إِﻳَّﺎكَ‬
‫ﻦ‪ .‬دا ﺑﺮﺧﻪ زﻣﺎ او د ﺑﻨﺪه ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ اړه‬
‫ﺪ وإِﻳَّﺎكَ ﻧَﺴْﺘَﻌِﻴ ُ‬
‫ﻧَﻌْﺒُ ُ‬
‫ﻟﺮي او ﺑﻨﺪه ﭼﻲ ﻣﻲ ﻫﺮ څﻪ وﻏﻮاړي ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ورﻛړم‪ .‬او‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ وواﻳﻲ اﻫﺪِﻧَــــﺎ اﻟﺼِّﺮَاطَ اﻟﻤُﺴﺘَﻘِﻴﻢَ ‪ِ請 6‬ﺮَاطَ اﻟَّﺬِﻳﻦَ‬
‫أَﻧﻌَﻤﺖَ ﻋَﻠَﻴﻬِ ْﻢ ﻏَﻴﺮِ اﻟﻤَﻐﻀُﻮبِ ﻋَﻠَﻴﻬِ ْﻢ وَﻻَ اﻟﻀَّﺎﻟِّﻴﻦَ‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ ‪ :‬دا ﺟﻤﻠﯥ ﻣﻲ د ﺑﻨﺪه ﻟﭙﺎره دي او ﻫﺮڅﻪ‬
‫ﭼﻲ وﻏﻮاړي ورﺑﻪ ﻳﯥ ﻛړم‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻤﺪاﺳﻲ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮل ﺗﺮ څﻮ ﻳﯥ‬
‫ﭼﻲ اﺣﺴﺎس ﻛړ‪ ،‬د اذان وﺧﺖ را رﺳﯧﺪﻟﻰ دى‪ ،‬ﻧﻮ ﻳﯥ ﺧﭙﻠﻮ‬
‫ﺧﺒﺮو ﺗﻪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ورﻛړه‪.‬‬
‫ددې ﺣﺪﻳﺚ ﻟﻪ ﺑﻴﺎن وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ ﻛښﯧﻨﺎﺳﺖ‪ ،‬دﺟﻤﻌﯥ ﻟﻤﻮﻧځ ودرﯦﺪ‪ .‬ﻟﻪ‬
‫ﻟﻤﺎﻧځﻪ وروﺳﺘﻪ ﻳﻮ ﺳړى ﭼﻲ ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ څﺨﻪ د‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ددې ټﻮﻟﻮ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د ﺑﻴﺎﻧﻮﻟﻮ‬
‫څﺨﻪ ﺣﻴﺮان ﺷﻮى وو‪ .‬ﭘﻪ ﻣﻨډه ﻣﻨډه ﻳﯥ ځﺎن د ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﯥ‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﺣﺠﺮې ﺗﻪ ورﺳﺎوو‪ ،‬ﺳﻼم ﻳﯥ واﭼﺎ وو او وﻳﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬اې ام اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﻫﻐﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﺑﻴﺎن ﻛړل وادي ورﯦﺪل؟ ﻫﻐﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 175‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﺳړي ووﻳﻞ‪ :‬اﻳﺎ دا ټﻮل ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ اورﯦﺪﻟﻲ دي؟ ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻬﺎ ﻫﻢ ﭘﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﺳﺮه ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﺳﺮه ﺑﻪ ﭘﻪ دې اړه ﺧﺒﺮه وﻛړم‪ .‬ﻳﻮه ورځ وروﺳﺘﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺎﻳﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﻳﻮ ﻛﺲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ‬
‫وﻟﯧږه او ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ځﺎن ﺗﻪ وﻏﻮښﺖ‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﻪ ﻟﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ زﻳﺎت ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ رواﻳﺖ‬
‫ﻛﻮې‪ ،‬اﻳﺎ ﺗﺎ ډﯦﺮ وﺧﺖ ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﺎ څﺨﻪ ﻟﻴﺪﻟﻰ او ﺧﺒﺮي دي ﻳﯥ‬
‫اورﯦﺪﻟﯥ دي؟ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻮه ﺷﻮﭼﻲ دا ﺧﺒﺮي د‬
‫ﻫﻐﻪ ﭘﻪ اړوﻧﺪ د ﺧﻠﻜﻮ د ﺧﺒﺮو اﻧﻌﻜﺎس دى‪ .‬د زړه ﭘﻪ اراﻣﻲ او‬
‫ﻫﻮښﻴﺎري ﺳﺮه ﻳﯥ د ﺣﻀﺮت ﻋﺎﺋﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﭘﻪ ځﻮاب‬
‫ﻛﻲ ووﻳﻞ‪ :‬اې ﻣﻮرې! ﺗﻪ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬
‫ﻟﭙﺎره د اﻳﻨﯥ او رﻧﺠﻠﻮﻣﻲ ﭘﻪ ﺑﺮاﺑﺮﻟﻮ ﻣﺸﻐﻮﻟﻪ وې‪ .‬ﺧﻮ ﭘﻪ اﷲ‬
‫ﻗﺴﻢ ﻫﻴڅ څﻴﺰ ﻧﺸﻮاى ﻛﻮﻻى ﭼﻲ زﻣﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﺧﭙﻞ ځﺎن ﺗﻪ واړوي او ﻳﻮه ﺷﯧﺒﻪ ﻣﺎ ﻟﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻛړي‪.‬ام اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬
‫ﺣﻴﺮاﻧﻪ ﺷﻮه او ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧﺪه ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ څﻪ‬
‫ځﻮاب ورﻛړي‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻏﻠﯥ ﭘﺎﺗﻪ ﺷﻮه او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻫﻢ ﺧﭙﻞ ﻛﻮر ﺗﻪ ﻻړ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻫﻤﺪاﺳﻲ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﺑﻴﺎﻧﻮﻟﻮ ﺗﻪ اداﻣﻪ ورﻛړه‪ ،‬ﻟﻪ ﻛﻮم اﻧﺘﻘﺎد ﻛﻮوﻧﻜﻲ څﺨﻪ‬
‫ﻧﻪ ډارﯦﺪه او د ﻫﺮي ﻣﻼﻣﺘﻲ ﻣﻼﻣﺘﻮوﻧﻜﻲ ﻧﻪ ﭘﺮﯦﺸﺎﻧﻪ ﻛﺎوو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 176‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﻠﻪ ﺑﻪ دﺣﻀﺮت ﻋﺎﺋﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ د ﺣﺠﺮې څﻨګ ﺗﻪ‬
‫راﺗﻪ‪ ،‬ﺧﻠﻚ ﺑﻪ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺳﺮه ﻳﻮ ځﺎى ﻛﯧﺪل او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ورﺗﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮل‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻋﺎﺋﺸﯥ ﺗﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻳﯥ ﭘﻪ ﺧﻄﺎب ﻛﻲ وﻳﻞ‪:‬اې دﺣﺠﺮې ﻣﯧﺮﻣﻨﯥ! ﻏﻮږ ﺷﻪ‪ .‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺎﻳﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ دﻧﻮرو اﺻﺤﺎﺑﻮ ﭘﻪ څﯧﺮ د ﻫﻐﻪ‬
‫ﺧﺒﺮو ﺗﻪ ﻏﻮږ ﻧﻴﻮ او څﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻧﻪ وﻳﻞ ځﻜﻪ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯥ ﻳﯥ د ﻫﻐﯥ ﺟﻤﻠﯥ ﻟﻪ اورﯦﺪﻟﻮ وروﺳﺘﻪ ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه‬
‫وﻋﺪه ﻛړي وه ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﺑﻪ څﻪ ﻧﻪ واﻳﻲ‪ .‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دوﻫﻢ ځﻞ داﺧﺒﺮه ﺗﻜﺮار ﻛړي وه‪ ،‬ﻳﻮ ځﻞ داﺳﻲ‬
‫ﭼﻲ ټﻮﻟﻮ ﺧﻠﻜﻮ اورﯦﺪﻟﯥ وه او ﺑﻴﺎ د ځﻴﻨﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ ﭘﻪ ﺣﻀﻮر‬
‫ﻛﻲ ﭘﻪ ﻫﻤﺪې ﻧﻮﺑﺖ ﻛﻲ وو ﭼﻲ دﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻬﺎ ﺣﺠﺮې ﺗﻪ ﭘﻪ ورﻧﻨﻮﺗﻠﻮ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻧﮋدې ﻫﻐﯥ ﺗﻪ ﺳﻼم واﭼﺎوو‬
‫او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ورﺣﻤﺔ اﷲ وﺑﺮﻛﺎﺗﻪ‪ .‬ام اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬
‫ﻫﻢ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ د ﭘﺮدې ﻟﻪ ﺷﺎ څﺨﻪ ځﻮاب ورﻛړ او وﻳﻲ وﻳﻞ‪:‬‬
‫وﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم ورﺣﻤﺔ اﷲ وﺑﺮﻛﺎﺗﻪ او ﭘﻮښﺘﻪ ﻳﯥ وﻛړه ﭼﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‪ ،‬ﺗﻪ ﻳﯥ؟ ﻫﻐﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻐﯥ ووﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ زﻳﺎت ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻛﻮې؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻐﻪ ځﻮاب ﭼﻲ ﻣﺨﻜﻲ ﻳﯥ دې ﺗﻪ‬
‫وﻳﻠﻰ وو‪ ،‬ﺗﻜﺮار ﻛړ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪:‬ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ‪ ،‬اې ﻣﻮرې‬
‫زه اﻳﻨﯥ‪ ،‬رﻧﺠﻠﻮﻣﯥ او ﺗﯧﻠﺪاﻧﻲ ﻧﻪ وم ﻣﺸﻐﻮل ﻛړى‪ .‬د اﺳﻼم‬
‫ﺳﺘﺮي ﻣﯧﺮﻣﻦ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ځﻮاب ﻛﻲ ووﻳﻞ‪ :‬ښﺎﻳﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘﻪ‬
‫ﺧﭙﻞ ﺣﻔﻆ ﺑﺎور وﻟﺮي او د اﷲ د دﻳﻦ‪ ،‬د اﷲ د رﺳﻮل او د ټﻮﻟﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 177‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺧﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻰ او د ﻋﻠﻢ د ﺑﯥ ﺗﻮﺟﻬﻲ وﯦﺮي د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻮﻟﻮ ﺗﻪ وادار ﻛړى وي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ دوو اﻳﺎﺗﻮﻧﻮ ﺗﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ‬
‫ﻛﻲ راﻏﻠﻲ دي ﻣﺘﻮﺟﻪ وو او وﻳﻞ ﻳﯥ‪:‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻴﺮي‬
‫دﻏﻪ دوه اﻳﺎﺗﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﻛﻲ ﻧﻪ واى ﻫﻴڅﻜﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻲ ﺗﺎﺳﻮ‬
‫ﺗﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻧﻪ واى ﺑﻴﺎن ﻛړي‪ ،‬ﭼﻲ ﻋﺒﺎرت دي ﻟﻪ ‪:‬‬
‫﴿ إِنَّ اﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳَﻜْﺘُﻤُﻮنَ ﻣَﺎ أَﻧﺰَﻟْﻨَﺎ ﻣِﻦَ اﻟْﺒَﻴِّﻨَﺎتِ وَاﻟْﻬُﺪَى ﻣِﻦ‬
‫ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ ﺑَﻴَّﻨَّﺎ ُه ﻟِﻠﻨَّﺎسِ ﻓِﻲ اﻟْﻜِﺘَﺎبِ أُوﻟَـﺌِﻚَ ﻳَﻠﻌَﻨُﻬُ ُﻢ اﻟﻠّ ُﻪ وَﻳَﻠْﻌَﻨُﻬُ ُﻢ‬
‫اﻟﻼَّﻋِﻨُﻮنَ ﴾ البقره‪١٥٩ :‬‬
‫)ﺑﯧﺸﻜﻪ څﻮك ﭼﻲ ﭘټﻮي ﻫﻐﻪ ﭼﻲ ﻣﻮږ ﻧﺎزل ﻛړل ﺻﻔﺎ‬
‫ﺣﻜﻤﻮﻧﻪ او د ﻫﺪاﻳﺖ ﺧﺒﺮي ﭘﺲ دﻫﻐﯥ ﻧﻪ ﭼﻲ ﻣﻮږ دا‬
‫ﭘﺮاﻧﻴﺴﺘﻞ د ﺧﻠﻜﻮ د ﭘﺎره ﭘﻪ ﻛﺘﺎب ﻛښﻲ ﭘﻪ ﻫﻐﻮى ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻮي‬
‫اﷲ او ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻮي ﭘﻪ ﻫﻐﻮى ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻮوﻧﻜﻲ(‬
‫ب ﻋَﻠَﻴْﻬِ ْﻢ‬
‫﴿إِﻻَّ اﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺗَﺎﺑُﻮ ْا وَأَ‪ْ請‬ﻠَﺤُﻮ ْا وَﺑَﻴَّﻨُﻮ ْا ﻓَ ُﺄ ْوﻟَـﺌِﻚَ أَﺗُﻮ ُ‬
‫ب اﻟﺮَّﺣِﻴ ُﻢ ﴾ البقره ‪١٦٠‬‬
‫وَأَﻧَﺎ اﻟﺘَّﻮَّا ُ‬
‫)ﻣګﺮ ﭼﺎ ﭼﻲ ﺗﻮﺑﻪ وﻛړه او درﺳﺖ ﻳﯥ ﻛړ ﺧﭙﻞ ﻛﻼم او ﺑﻴﺎن‬
‫ﻳﯥ ﻛړه ﺣﻘﻪ ﺧﺒﺮه ﻧﻮ ﻫﻐﻮى ﻣﻌﺎف ﻛﻮم او زه ﻟﻮى ﺑښﻮﻧﻜﻲ ډﯦﺮ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻳﻢ(‬
‫ﻳﻮ ﺷﻤﯧﺮ ﺧﻠﻚ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ورﻏﻠﻞ او‬
‫اﻋﺘﺮاض ﻳﯥ وﻛړ ﭼﻲ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ زﻳﺎت‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ رواﻳﺖ ﻛﻮي‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻫﻢ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ اړه‬
‫ﭘﻪ ﺷﻚ او ﺗﺮدﻳﺪ ﻛﻲ ﺷﻮ‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروﺳﺘﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت‬
 ‫﴿ ‪﴾ 178‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻛﻮل ﺧﺼﻮﺻﺎً د‬
‫ﺟﻤﻌﯥ ﭘﻪ ورځ ﺑﻪ ﻳﻲ ﭘﻪ دﻗﺖ ﻏﻮږ ورﺗﻪ ﻧﯧﻮ‪ ،‬ﺧﻮ څﻪ ﻳﯥ وﻧﻪ‬
‫ﻣﻮﻧﺪل ﭼﻲ ورﺑﺎﻧﺪي اﻋﺘﺮاض وﻛړي ﺑﻠﻜﻲ د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ځﺎى ﻳﯥ د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻗﻮى او ځﯧﺮﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ وﺳﺘﺎﻳﻠﻪ او‬
‫ﺷﻚ ﻳﯥ ورو ورو ﻟﻪ ﻣﯧﻨځﻪ ﻻړ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻜﺘﻮ وﺟﻮد‬
‫درﻟﻮد‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ وو ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺷﻜﻤﻨﯥ ﻧﻜﺘﯥ ﻫﻢ ﻫﺎ ﺧﻮا ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ دﻫﻐﻮ وﺧﺖ ﻫﻢ راورﺳﯧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯥ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺖ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻨﺴﻮب ﻛړ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪":‬ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ د ﺟﻨﺎزې ﺗﺮ ﺷﺎ ﻻړ ﺷﻲ او ﭘﻪ ﻫﻐﯥ‬
‫ﻟﻤﻮﻧځ وﻛړې‪ ،‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻪ ﺑﺪﻟﻪ ﻛﻲ دﻳﻮه ﻗﻴﺮاط ﭘﻪ اﻧﺪاز ه‬
‫ﺛﻮاب ورﻛﻮي او ﻛﻪ دﻫﻐﻪ ﭘﻪ دﻓﻦ ﻛﻮﻟﻮ ﻛﻲ ﺑﺮﺧﻪ واﺧﻠﻲ دوه‬
‫ﻗﻴﺮاﻃﻪ ﺑﻪ ﭘﻪ ﻻس راوړي او ﻫﺮ ﻗﻴﺮاط د اﺣﺪ ﻟﻪ ﻏﺮه څﺨﻪ ﻟﻮى‬
‫دى‪".‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ددې ﺣﺪﻳﺚ ﻟﻪ اورﯦﺪﻟﻮ وروﺳﺘﻪ ﭼﻲ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﻟﻮى وﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬داﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻻس وﻧﻴﻮ او‬
‫ﻳﻮې ګﻮښﯥ ﺗﻪ ﻳﯥ ﺑﻮت او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اى اﺑﻮﻫﺮﻳﺮ ه رﺿﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ دا ﻛﻮم ﺣﺪﻳﺚ وو ﭼﻲ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ څﺨﻪ دي ﻧﻘﻞ ﻛړ؟ اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ اﷲ‬
‫ﻗﺴﻢ‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﻪ ﭘﺮﺗﻪ ﭼﻲ اورﯦﺪﻟﻲ ﻣﻲ دي ﺑﻞ څﻪ ﻣﻲ ﻧﻪ دي‬
‫رواﻳﺖ ﻛړي‪ .‬ﺑﻴﺎ ﻳﯥ د ﺣﻀﺮت اﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻻس‬
‫وﻧﻴﻮ او د ﺣﻀﺮت ﻋﺎﺋﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ ﺣﺠﺮې ﺗﻪ ﻻړ‪ ،‬وﻳﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 179‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬اې ام اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﺗﺎﺗﻪ ﭘﻪ ﺧﺪاى ﻗﺴﻢ درﻛﻮم ﭼﻲ دا‬
‫ﺣﺪﻳﺚ دي ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻧﻪ واورﯦﺪ‬
‫ﭼﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻞ ﻳﻲ‪ :‬ﻫﺮ څﻮك ﭼﻲ د ﺟﻨﺎزې ﺗﺮ ﺷﺎ ﻻړ ﺷﻲ او ﭘﻪ‬
‫ﻫﻐﯥ ﻟﻤﻮﻧځ ادا ﻛړي‪ ،‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻪ ﺑﺪﻟﻪ ﻛﻲ د ﻳﻮه ﻗﻴﺮاط ﭘﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﺛﻮاب ورﻛﻮي او څﻮك ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻛﻲ ﺑﺮﺧﻪ‬
‫واﺧﻠﻲ د دوو ﻗﻴﺮاﻃﻮ ﭘﻪ ﻧﺪازه اﺟﺮ ﺑﻪ ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛړي‪ .‬او ﻫﺮ‬
‫ﻗﻴﺮاط داﺣﺪ ﺗﺮ ﻏﺮه ﻟﻮى دى‪".‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﺋﺸﯥ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ!‬
‫دﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ څﯧﺮه ﻟﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯥ‬
‫وځﻠﯧﺪه اواﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪:‬اې د‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﭘﻼره ! زه ﻛﺮﻟﻮ ﭘﻪ ﻛﺮوﻧﺪه او ﻛﺎرو ﺑﺎر ﭘﻪ ﺑﺎزار ﻛﻲ‬
‫ﻧﻪ وم ﺑﻮﺧﺖ ﻛړى او ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻧﻪ وم ﺑﯥ ﭘﺮوا ﻛړى‪ ،‬ﺑﻠﻜﻲ زه ﻫﺮ وﺧﺖ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه وم او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ﻣﻲ ﻏﻮښﺘﻞ ﭼﻲ ﻳﻮه ﺧﺒﺮه‬
‫راﺗﻪ وښﻴﻲ او ﺧﻮاړه راﺗﻪ راﻛړي‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻳﯥ ﺧﺒﺮي وﻣﻨﻠﯥ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ ":‬اې‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ! ﺗﻪ ﻟﻪ ﻣﻮږ څﺨﻪ ډﯦﺮ وﺧﺖ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه وې او ﺗﺮ ﻣﻮږ ټﻮﻟﻮ د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل‬
‫اﻛﺮم ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻋﺎﻟﻢ ﻳﯥ ‪".‬‬
‫ﺣﻀﺮ ت اﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺟﺪا ﺷﻮ ﭘﻪ داﺳﻲ‬
‫ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﻟﻪ ارﻣﺎﻧﻪ ﻳﯥ ﻻﺳﻮﻧﻪ ﻳﻮ ﭘﻪ ﺑﻞ ﻣﻮښﻞ او ځﺎن ﻳﯥ‬
‫ﻣﻼﻣﺖ ﻛﺎوو‪ ،‬وﻳﯥ وﻳﻞ‪ ":‬زﻳﺎت ﻗﻴﺮاﻃﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ورﻛړي‬
 ‫﴿ ‪﴾ 180‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دي‪ ".‬دا ﭘﯧښﻪ ددې ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮه ﭼﻲ د ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ دزﻳﺎﺗﻮ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د رواﻳﺖ ﭘﻪ اړوﻧﺪ دﻫﻐﻪ ﺷﻚ ﻟﻪ‬
‫ﻣﯧﻨځﻪ ﻻړ ﺷﻲ او ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﭘﻮه ﺷﻮ ﭼﻲ داﺷﺨﺺ )اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ( د ﻗﻮې ﺣﺎﻓﻈﯥ څښﺘﻦ او رﻳښﺘﻴﺎ وﻳﻮﻧﻜﻰ دى‬
‫ﭼﻲ ﭘﻪ دې ﻣﻴﺪان ﻛﻲ ﻟﻪ ټﻮﻟﻮ ﻣﺨﻜﻲ ﺷﻮى او د وړاﻧﺪي واﻟﻲ‬
‫ﻛړۍ ﻳﯥ وړې ده‪.‬‬
‫ﻳﻮه ورځ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﻳﻮ ﻛﺲ راﻏﻰ او وﻳﯥ‬
‫وﻳﻞ‪:‬اې دﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﭘﻼره!اﻳﺎﻳﻮﺷﻤﯧﺮ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﭼﻲ ﺣﻀﺮت‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻳﯥ رواﻳﺖ ﻛﻮي ﻧﻪ ﻣﻨﯥ؟ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ‬
‫ووﻳﻞ‪ " :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣګﺮ ﺑﺎﻳﺪ ښﻜﺎره ﻛړم ﭼﻲ زﻣﻮږ او دﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ‬
‫ﻛﻲ ﻳﻮ ﻓﺮق وﺟﻮد ﻟﺮي‪ ،‬ﻫﻐﻪ داﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺟﺮات وﻛړ او ﻣﻮږ ﺑﯥ‬
‫زړه ﺷﻮو‪ ".‬ﻫﻐﻪ ﻛﺲ ﻟﻪ دې ﭼﻲ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ دا ﺳﺘﺮ ﺻﺤﺎﺑﻲ او‬
‫ﻟﻮى ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻛړ‪ ،‬ﺧﻮښ ﺷﻮ‪ ،‬وﻻړ او ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ دا ﻛﻴﺴﻪ ووﻳﻠﻪ ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﺗﺒﺴﻢ ﻳﯥ ﻛﺎوو ووﻳﻞ‪ :‬ګﻨﺎه ﻣﻲ داده ﭼﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻪ دي ﻫﻴﺮ ﻛړي او ﻫﻐﻮى ﻫﯧﺮ ﻛړي دي‪.‬‬
‫د ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﭙﺎره ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره ﺗﺮ‬
‫ټﻮﻟﻮ ښﻜﻠﻰ ښﺎر وو‪ ،‬ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻮګﻨﻪ ﺗﺮ ﺑﻞ ﻫﺮ ځﺎى‬
‫ﺧﻮښﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺧﻮ ﻟﻪ دې ﺳﺮه د ﻛﻌﺒﯥ ﺷﺮﻳﻔﯥ د زﻳﺎرت ﻟﯧﻮال ﻫﻢ‬
‫وو‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ ﺧﻮښﻮﻟﻪ ﻳﯥ ﭼﻲ ځﻴﻨﻲ اﺳﻼﻣﻲ ښﺎروﻧﻪ ﻫﻢ‬
‫ووﻳﻨﻲ او ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ ‪ ،‬ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ او ﭘﻮﻫﻨﻪ ﭼﻲ ﻟﺮي د ﻫﻐﻮ ځﺎﻳﻮﻧﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 181‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻲ ورﻛړي‪ .‬ﻟﻪ دې ﺳﺮﺑﯧﺮه ﻳﯥ ﻧﻮر‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﻫﻢ در ﻟﻮدل ﭼﻲ ﻟﻪ ﻣﺪﻳﻨﯥ څﺨﻪ د ﻫﻐﻪ د وﺗﻠﻮ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫وو ﻟﻪ ﻫﻐﯥ ﺟﻤﻠﯥ ﻳﯥ زړه ﻣﻮر ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻫﺮه ورځ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺗﻪ ورﺗﻪ او ﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ورﺳﺮه ښﻜﺎره ﻛﻮﻟﻪ‬
‫ﺣﻖ ﺑﻪ ﻳﯥ ورﭘﻪ ځﺎى ﻛﺎوواو وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ ‪ :‬ﻣﻮرې اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دي‬
‫د ﻧﯧﻜﻲ ﺟﺰا درﻛړي ﭼﻲ زه دي ﭘﻪ ﻣﺎﺷﻮﻣﺘﻮب ﻛﻲ وﭘﺎﻟﻠﻢ‪ .‬ﻣﻮر‬
‫ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ځﻮاب ﻛﻲ وﻳﻞ‪ :‬زوﻳﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دي ﺗﺎﺗﻪ ﻫﻢ اﺟﺮ در‬
‫ﻛړي ﭼﻲ ﭘﻪ زوړ واﻟﻲ ﻛﻲ ﻟﻪ ﻣﺎﺳﺮه ﻧﯧﻜﻲ ﻛﻮې‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻣﺠﺒﻮر وو ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﭘﺎﺗﻪ‬
‫ﺷﻲ او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ځﺎﻳﻪ ﭼﯧﺮﺗﻪ وﻧﻪ ښﻮرې‪ ،‬ﺗﺮ دې ﭼﻲ ﻫﻐﻪ وﻓﺎت‬
‫ﺷﻮه‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﺳﻔﺮ ﻫﻮډ وﻛړ او‬
‫ﭘﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﺎورو ﻛﻲ ﻳﯥ ﻗﺪم ﻛښﯧښﻮد‪ ،‬ﻟﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔﻮ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ښﺎروﻧﻮ ﻳﯥ ﻟﻴﺪﻧﯥ وﻛړې ﻛﻮﻓﯥ‪ ،‬ﺑﺼﺮې‪ ،‬دﻣﺸﻖ او ﻧﻮرو‬
‫ځﺎﻳﻮﻧﻮ ﺗﻪ ﻻړ‪ .‬ﻫﺮ ښﺎر ﺗﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ رﺳﯧﺪه‪ ،‬ﺧﻠﻚ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﭼﺎﭘﯧﺮ‬
‫راټﻮل ﺷﻮل‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ورﺗﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ وﻳﻞ او‬
‫ﻫﻐﻮى ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﻋﻠﻢ څﺨﻪ ﻓﺎﻳﺪه ﻣﻦ ﻛﻮل‪.‬‬
‫واﻳﻲ‪ :‬ﺧﻠﻚ ﺑﻪ ﻳﻮ ﺑﻞ ﺗﻪ ﺳﺮه ورﻏﻠﻞ ﭼﻲ د ﺷﭙﯥ ﻟﻪ ﺧﻮا ﺳﺮه‬
‫راټﻮل ﺷﻲ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ ودرﯦﺪ‬
‫او ﺗﺮ ﺳﻬﺎر ﭘﻮري ﺑﻪ ﻳﯥ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ورﺗﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮل‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻳﻮازي د‬
‫ﻣﻮر ﻟﻪ وﻓﺎت څﺨﻪ وروﺳﺘﻪ وﻛﻮﻻى ﺷﻮل ﭼﻲ د ﺣﺞ ﭘﻪ ﻣﺮاﺳﻤﻮ‬
‫ﻛﻲ ﺑﺮﺧﻪ واﺧﻠﻲ او ﭘﻪ دې ﻣﺮاﺳﻤﻮ ﻟﻪ ﭘﻮﻫﺎﻧﻮ او د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻟﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 182‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﻴﻨﻪ ﻟﺮوﻧﻜﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﺳﺮه ووﻳﻨﻲ‪ .‬ﻫﻐﻮى ﻫﻢ ﻟﻪ ﻓﺮﺻﺖ څﺨﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻋﻠﻢ او ﭘﻮﻫﻲ څﺨﻪ څﻪ ﭘﻪ‬
‫ﻻس ﻧﻪ وو راوړي ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨﻪ ﻧﻪ ﺟﺪا ﻛﯧﺪل‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ څﺨﻪ څﻪ اورﯦﺪﻟﻲ وو‪ ،‬ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ ﺧﻮ د ﻋﻠﻢ ﻟﻪ‬
‫څﭙﺮﻛﻮ ﻳﯥ ﻳﻮازي ﻳﻮ څﭙﺮﻛﻰ ﻟﻪ ځﺎن ﺳﺮه ﺳﺎﺗﻠﻰ وو‪ ،‬ځﻜﻪ د‬
‫دې څﭙﺮﻛﻲ ډﯦﺮى ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ د ﺷﺮ‪ ،‬ﻓﺘﻨﻮ او د راﺗﻠﻮﻧﻜﻲ او ﺗﯧﺮ‬
‫وﺧﺖ د ﭘﯧښﻮ ﭘﻪ اړه وو ﭼﻲ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﺗﺼﻮر ګﺮان وو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ډارﯦﺪه ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ واوري وﺑﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻧﻪ ﻣﻨﻲ او ﻧﺒﻮي ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﺑﻪ د در وﻏﻮ ﺗﺮ ﻧﻮم ﻻﻧﺪي راﺷﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻮ ځﻜﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻏﻮر ﺳﺮه دې ﺗﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ورﻛړه ﭼﻲ دا ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ وﻧﻪ واﻳﻲ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ څﻮ ځﻠﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ‬
‫ووﻳﻞ ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه داﺳﻲ ﻋﻠﻢ دى ﭼﻲ ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻧﻪ دى‬
‫ښﻮوﻟﻰ او څﻪ ﭼﻲ دوى ﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻠﻲ دﻫﻐﻪ ټﻮل ﻋﻠﻢ ﻧﻪ دى‪،‬‬
‫ﻫﻤﺪراﻧګﻪ وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ‪ :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻼم دﻋﻠﻢ دوه ﻟﻮښﻲ زﻣﺎ‬
‫ﭘﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻲ راﻛړل‪ ،‬ﻣﺎ ﻳﻮ د ﺧﻠﻜﻮ ﻟﭙﺎره ﺧﺎص ﻛړ او ﺑﻞ ﻣﻲ ﻟﻪ‬
‫ځﺎن ﺳﺮه وﺳﺎﺗﻪ‪ ،‬ځﻜﻪ ﻛﻪ ﻫﻐﻪ وواﻳﻢ ﻏﺎړه ﻣﻲ وﻫﻞ ﻛﯧږي‪ .‬وﻳﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻳﯥ د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻛڅﻮړي ﻟﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺳﺮه دي‬
‫ﭼﻲ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻳﯥ ﻧﻪ دې ﺧﻼﺻﻲ ﻛړې‪.‬‬
‫د دې ﺳﺘﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮ ﻫﻐﻪ ورﺳﺘﻪ د اﺳﻼم اﻣﺎﻣﺎﻧﻮ‬
‫وﻣﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 183‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﻣﺎم ذﻫﺒﻲ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ددې ﺧﺒﺮي ﭘﻪ ﺧﭙﻞ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻛﻲ دا ﺳﻲ وﻳﻠﻲ دي‪ ":‬زﻣﺎ ﭘﻪ ﻧﻈﺮ ځﻴﻨﻲ اﺣﺎدﻳﺚ ﭼﻲ د‬
‫اﺻﻮﻟﻮ‪ ،‬ﻓﺮوع ‪ ،‬ﻣﺪح او ذم ﭘﻪ ﺑﺎره ﻛﻲ وي او د ﻓﺘﻨﻮ د ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫ﺑﺎﻋﺖ ګﺮځﻲ‪ ،‬ﭘټﻮل ﻳﯥ ﺟﺎﻳﺰ دى ﺧﻮ ﻛﻮم ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﭼﻲ د ﺣﻼل‬
‫او ﺣﺮام ﭘﻪ اړه دي ﭘﻪ ﻫﻴڅ وﺟﻪ ﻳﯥ ﭘټﻮل ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻪ دي ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻟﻪ ښﻜﺎره څﻴﺰوﻧﻮ او ﻫﺪاﻳﺎﺗﻮ څﺨﻪ دي‪".‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎرى ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻰ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ څﺨﻪ ﻧﻘﻞ ﻛﻮي‬
‫ﭼﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ ":‬ﻫﻐﻪ اﺣﺎدﻳﺚ د ﺧﻠﻜﻮ ﻟﭙﺎره ﺑﻴﺎن ﻛړئ ﭼﻲ ﭘﻪ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﻳﯥ ﭘﻮﻫﯧږئ او د ﻫﻐﻮ اﺣﺎدﻳﺜﻮ ﻟﻪ وﻳﻠﻮ څﺨﻪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ‬
‫وﻛړئ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﻳﯥ ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧږئ‪ ،‬اﻳﺎ ﺗﺎﺳﻮ ﺧﻮښﻮئ ﭼﻲ اﷲ‬
‫او رﺳﻮل ﻳﯥ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﺷﻲ؟"‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ واﻳﻲ‪ :‬دﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻫﻐﻪ ﻟﻮښﻰ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دﺧﻠﻜﻮ ﻟﭙﺎره ﺑﻴﺎن ﻧﻜړ‪ ،‬ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻲ د ﻓﺘﻨﻮ‪،‬‬
‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻮ او ﻫﻐﻮ ﺟﻨګﻮﻧﻮ ﭘﻪ اړه دي ﭼﻲ د ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ‬
‫ﭘﯧښ ﺷﻮل او ﻳﺎ ﻫﻐﻪ ﭘﯧښﯥ دي ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ وروﺳﺘﻪ ﭘﯧښﯧږي‪.‬‬
‫ﻛﻪ ﻳﯥ ﻣﺨﻜﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﺧﺒﺮ ورﻛﻮﻻى ډﯦﺮو ﺧﻠﻜﻮ ﺑﻪ درواغ ﺑﻠﻞ‬
‫او رﻳښﺘﻴﻨﯥ او ﺻﺤﻴﺢ ﺧﺒﺮه ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ وﻳﻠﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻣﻨﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﻛﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ واﻳﻢ ﭼﻲ اﻣﺎﻣﺎن ﺑﻪ ووژﻧﻲ‪ ،‬د ﻳﻮه او‬
‫ﺑﻞ ﭘﻪ ﻣﺦ ﺑﻪ ﺗﻮره وﻛښﻞ ﺷﻲ زﻣﺎ ﺧﺒﺮه ﻣﻮ ﻣﻨﻠﻪ؟"‬
‫اﻣﺎم اﺑﻦ ﺣﺠﺮ)ﺷﺎرح ﺑﺨﺎرى( ﻟﻪ اﺑﻦ ﻣﻨﻴﺮ څﺨﻪ ﭘﻪ ﻧﻘﻞ‬
‫واﻳﻲ‪ :‬د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﺪف ﻟﻪ دې ﺧﺒﺮې)ﻛﻪ‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ رواﻳﺖ ﻛړم ﺳﺘﻮﻧﻰ ﺑﻪ ﻣﻲ ﭘﺮې ﺷﻲ( څﺨﻪ دادى ﭼﻲ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 184‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﻠﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎن واوري ﭼﻲ ﻫﻐﻪ د دوى ﭘﻪ ﻛﺎروﻧﻮ اﻧﺘﻘﺎد ﻛﻮي او د‬
‫ﻫﻐﻮى ﻫڅﻲ ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ ﺑﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﻏﺎړه ﻳﻲ ووﻫﻲ‪.‬‬
‫ځﻴﻨﻮ وﻳﻠﻲ دي‪ :‬اﺣﺘﻤﺎل ﻟﺮي ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮ د ﻗﻴﺎﻣﺖ د‬
‫ﻋﻼﻣﻮ او ﻳﺎ ﭘﻪ اﺧﺮه زﻣﺎﻧﻪ ﻛﻲ د ﺣﺎﻻﺗﻮ د ﺗﻐﻴﺮ او د ﻓﺘﻨﻮ د‬
‫وﻗﻮع ﭘﻪ اړه وي ﻛﻪ څﻮك ﻳﯥ درك ﻧﻪ ﻛړي ﻧﻪ ﻳﯥ ﻣﻨﻲ او ﺣﺘﻰ‬
‫ﻫﻐﻪ څﻮك ﭼﻲ ﭘﻮﻫﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي ﭘﻪ ﻫﻐﻮى ﻧﻴﻮﻛﻪ ﻛﻮي‪.‬‬
‫د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﭘﻪ رواﻳﺖ او ﺣﻔﻆ ﻛﻲ د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺷﻬﺮت ﻟﻪ اﻣﻠﻪ زﻳﺎت ﺷﻤﯧﺮ ﺧﻠﻚ د ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د زده ﻛﻮﻟﻮ‬
‫ﻟﭙﺎره ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ ورﻏﻠﻞ او ورځ ﭘﻪ ورځ ﻳﯥ ﺷﻤﯧﺮ زﻳﺎﺗﯧﺪه‪ ،‬ﺗﺮ‬
‫دې ﭼﻲ اﺗﻪ ﺳﻮه ﻛﺴﻪ ﺗﻪ ورﺳﯧﺪ‪ .‬د ﻫﻐﻮى ﭘﻪ ﻣﯧﻨځ ﻛﻲ ﻳﻮ ﺷﻤﯧﺮ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻟﻜﻪ اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺮ اﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ‪ ،‬اﺑﻦ‬
‫ﻋﺒﺎس‪ ،‬اﺛﻠﻪ ﺑﻦ اﻻﺳﻘﻊ ﻫﻢ ﻟﻴﺪل ﻛﯧﺪل رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧګﻪ د اﺻﺤﺎﺑﻮ ﻛﺮاﻣﻮ زاﻣﻦ او ﺳﺘﺮ ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ ﻟﻜﻪ ﺣﺴﻦ‬
‫ﺑﺼﺮى‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﻴﺐ ) څﻮك ﭼﻲ ﻟﻮر ﻳﯥ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗﻪ واده‬
‫ﻛړه(‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬اﺑﻮادرﻳﺲ ﺧﻮﻻﻧﻲ او اﺑﻮ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻫﻢ د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﺷﺎګﺮداﻧﻮ څﺨﻪ وو رﺣﻤﺔ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ‬
‫ﻋﻠﻴﻬﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻮرﺗﻨۍ ﭘﯧښﯥ د ﻣﺮوان ﺑﻦ ﺣﻜﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﭼﻲ د ﻣﻌﺎوﻳﻪ رﺿﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﻟﻮري د ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺣﺎﻛﻢ ټﺎﻛﻞ ﺷﻮى وو ځﺎن ﺗﻪ واړوﻟﻪ‬
‫او ﻫﻮډ ﻳﯥ وﻛړ ﭼﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وازﻣﺎﻳﻲ او د ﻫﻐﻪ‬
‫د ﻳﺎد ﭘﻪ اړه ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻛﺮاﺗﻮ ادﻋﺎ ﻛﻮﻟﻪ ﭼﻲ " ګﻨﺎه ﻣﻲ څﻪ‬
‫ده‪،‬ﭼﻲ ﻣﺎ ﻳﺎد ﻛړي او ﻫﻐﻮى ﻫﯧﺮ ﻛړى دي؟" ډاډ ﺣﺎﺻﻞ ﻛړي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 185‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﺮوان د دې ﻛﺎر د ﺳﺮﺗﻪ رﺳﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﺧﭙﻞ ﭘﻮه او ځﻴﺮك‬
‫ﻟﻴﻜﻮﻧﻜﻰ اﺑﻮ اﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪" :‬ﻏﻮاړم اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ وازﻣﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻮ ځﻜﻪ زه ﻫﻐﻪ ﺣﺎﺿﺮوم او ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨﻪ ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﭘﻮښﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻪ د ﭘﺮدې ﺷﺎﺗﻪ ودرﯦږه او ﻫﻐﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﭼﻲ دى ﻳﯥ‬
‫واﻳﻲ ﻳﺎدداښﺖ ﻳﯥ ﻛړه‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ راﻏﻰ‪ ،‬ﻣﺮوان ﺳﻮاﻟﻮﻧﻪ ورڅﺨﻪ‬
‫ﺷﺮوع ﻛړل ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﭘﻼﻧﻲ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﭘﻪ اړه څﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي؟ ﻳﺎ ﻳﯥ ﻓﻼﻧﻲ ﺗﻪ څﻪ وﻳﻠﻲ دي‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻫﻐﻪ ډول ﺗﻪ وا ﭼﻲ د ﻛﺘﺎب ﻟﻪ ﻣﺨﻲ ﻳﯥ واﻳﻲ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ورﺗﻪ وﻳﻞ او اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﻫﻤﻬﻐﻪ ﻳﺎداښﺖ ﻛﻮل‪ .‬اﺧﺮ‬
‫ﭘﻮښﺘﻨﻪ او ﺳﻮال ﻛﻮل ﭘﺎى ﺗﻪ ورﺳﯧﺪل او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻞ ﻛﻮر ﺗﻪ‬
‫ﻻړ‪ .‬ﻳﻮ ﻛﺎل وروﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺮوان اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺧﭙﻞ ځﺎن ﺗﻪ راوﺑﺎﻟﻪ او د‬
‫ﺗﯧﺮ ﻛﺎل ﭘﻪ څﯧﺮ ﻳﯥ ﺧﭙﻞ ﻟﻴﻜﻮﻧﻜﻲ ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﺮ ﭘﺮدې ﺷﺎﺗﻪ‬
‫ﻛښﯧﻨﻪ‪ ،‬زه ﻫﻤﺎﻏﻪ ﺗﯧﺮ ﺳﻮاﻟﻮﻧﻪ ﺗﺮې ﻛﻮم‪ ،‬ﺗﻪ ځﻮاﺑﻮﻧﻪ ورﺳﺮه‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ راﻏﻰ‪ .‬ﻣﺮوان وروﺳﺘﻪ او وړاﻧﺪي‬
‫ﻫﻐﻪ ﺗﯧﺮ ﺳﻮاﻟﻮﻧﻪ ﺗﺮې وﻛړل‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ځﻮاب‬
‫ورﻛﺎوو او اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ ﺧﭙﻠﻲ ﻟﻴﻜﻨﯥ ﺗﻪ ﻛﺘﻞ‪ .‬وﻳﯥ ﻟﻴﺪل ﭼﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﻛﻤﻲ او زﻳﺎﺗﻲ ﭘﺮﺗﻪ ﻫﻤﺎﻏﻪ ﻛﻠﻤﺎت‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻮي‪ .‬ﻫﻐﻪ ﻣﻬﺎل اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ﻣﺮوان ﻛﺎر ﺗﻪ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬وﻟﻲ ﻫﻐﻪ د ﺗﯧﺮ ﻛﺎل ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭘﻮښﺘﯥ؟‬
 ‫﴿ ‪﴾ 186‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻣﺮوان ووﻳﻞ‪:‬ﻏﻮښﺘﻞ ﻣﻲ ﺗﺎوازﻣﻮﻳﻢ‪ .‬دا وﺧﺖ اﺑﻮ‬
‫اﻟﺰﻋﻴﺰﻋﻪ د ﭘﺮدې ﻟﻪ ﺷﺎ څﺨﻪ راووت او ﻣﺮوان ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ‪:‬‬
‫اې اﻣﻴﺮه ! ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ‪ ،‬ﻟﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ څﺨﻪ ﻳﻮه ﻛﻠﻤﻪ ﻛﻤﻪ ﻳﺎ‬
‫زﻳﺎﺗﻪ اوﻳﺎ ﻣﺨﻜﻲ او وروﺳﺘﻪ ﻧﻪ وه‪.‬‬
‫ﻣﺮوان وﺧﻨﺪل‪ ،‬د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ څﯧﺮه ﭘﺮاﺧﻪ او‬
‫وځﻠﯧﺪه‪ .‬ﺑﻴﺎ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻣﺮوان ﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬زه څﻮ‬
‫ﻛﺎﻟﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺮه وم‪ .‬ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﻠﻮﻧﻮ‬
‫ﻛﻲ ﻣﻲ ﻟﻪ ﻫﺮ څﻪ ډﯦﺮه ﻣﻴﻨﻪ ﻟﻪ دې ﺳﺮه وه ﭼﻲ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻳﻮه ﺧﺒﺮه زده ﻛړم او دﻋﻤﺮ ﭘﻪ ﻫﻤﻬﻐﻮ‬
‫ﻛﻠﻮﻧﻮ ﻛﻲ ﭘﻮه وم او ښﻪ ﻣﻲ ﺑﻠﻠﻪ ﭼﻲ ﻫﺮ څﻪ رﺳﻮل ﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﻳﺎد ﻛړم‪ .‬ﻫﻐﻪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬
‫ﻫﻢ راﺗﻪ دﻋﺎ ﻛﻮﻟﻪ‪ .‬اې دﻋﺒﺪاﻟﻤﺎﻟﻚ ﭘﻼره! ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ‪ ،‬ټﻮل‬
‫ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ ﻣﻲ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ‬
‫اورﯦﺪﻟﻲ دي ﺗﺎﺳﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ واﻳﻢ‪ .‬دﻋﻠﻢ ﻳﻮه ﻛڅﻮړه زﻣﺎ ﺳﺮه ده ﭼﻲ‬
‫ﺗﺮ اوﺳﻪ ﻣﻲ ﻧﻪ ده ﺧﻼﺻﻪ ﻛړې‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 187‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫د ﻣﺪﻳﻨﯥ اﻣﻴﺮ‬

‫د ﻣﺨﺘﻠﻔــﻮ ښــﺎروﻧﻮ ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎن ورو‪ ،‬ورو د اﺑــﻮ ﻫﺮﻳــﺮه رﺿــﻰ‬

‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﭘﻮه ﺷﻮل‪ .‬ﭘﻪ ځﺎﻧګړي ډول د ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺧﻠﻚ‪،‬‬
‫ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ د دوى ﻟﻮﻣړﻧﻰ ﻣﻌﻠﻢ ﺷـﻤﯧﺮل ﻛﯧـﺪه‪ .‬ﻟـﻪ دﯦﺮﺷـﻮ ﻛﻠﻮﻧـﻮ‬
‫زﻳــﺎت وﺧــﺖ ﺗﯧﺮﯦــﺪه ﭼــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ د‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﭘﻪ زده ﻛـړه ﻣﺸـﻐﻮل وو‪ .‬ﭘـﻪ ﺧﻠﻜـﻮ ګـﺮان وو‪ ،‬ﻫـﺮ ځـﺎى‬
‫ﺑﻪ ﻳﯥ د ﻫﻐﻪ ﺳﺘﺎﻳﻨﻪ ﻛﻮﻟﻪ او ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻳﯥ ﻟـﻮړه ﺑﻠﻠـﻪ‪ .‬څﺮﻧګـﻪ ﭼـﻲ د‬
‫رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻟــﻪ ﻏــﻮره اﺻــﺤﺎﺑﻮ څﺨــﻪ وو‬
‫ﻧﻮﻛﻠﻪ ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﻪ ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﻛﻲ د ﺧﻠﻜﻮ اﻣﺎم ﻛﯧﺪه ﻫﻢ‪.‬‬
‫ﻣــﺮوان ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻣﺪﻳﻨــﻪ ﻣﻨــﻮره ﻛــﻲ د ﻣﻌﺎوﻳــﻪ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫ﺣـﺎﻛﻢ وو ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﻳـﯥ زﻳـﺎت اﺣﺘـﺮام درﻟـﻮد‪ ،‬ځﻜـﻪ د ﻫﻐـﻪ ﺣﻔــﻆ‪،‬‬
‫ﺗﻘﻮا او ﭘﺮﻫﯧﺰګﺎري ﻫﻐﻪ ﺣﻴﺮان ﻛـړى وو‪ .‬ﭘـﻪ ﻛﻮﻣـﻮ ﻣﺴـﺌﻠﻮ ﻛـﻲ‬
‫ﭼــﻲ ﺑ ـﻪ ورﺗــﻪ ﻣﺸــﻜﻞ ﭘﻴــﺪا ﻛﯧ ـﺪه ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻓﺘــﻮا او د ﻧﻈــﺮ‬
‫څﺮﻧګــﻮاﻟﻰ ﻏﻮښــﺖ او د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ اﺟﺘﻬــﺎد ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻋﻤــﻞ ﻛــﺎوو‪.‬‬
‫ﻣـﺮوان ﺧﭙـﻞ زاﻣـﻦ ﻋﺒـﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ او ﻋﺒـﺪاﻟﻤﺎﻟﻚ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﭼﻲ ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻓﻘﻪ ورزده او د دﻳﻦ ﻟﻪ ﻣﺴﺌﻠﻮ‬
‫ﻳﯥ ﺑﺎﺧﺒﺮه ﻛړي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 188‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻣﻘـﺎم ﻳـﯥ د ﻣـﺮوان ﭘـﻪ‬
‫وړاﻧﺪي ﻟﻮړ ﻛړى وو‪ ،‬دا وو ﭼـﻲ ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ ﻋﻠـﻢ ﻛـﻲ ﺻـﺎدق او ﭘـﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻲ ﻣﺨﻠﺺ وو ﭼﻲ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻟﻪ رﺿﺎ ﭘﺮﺗﻪ ﻳﯥ ﺑـﻞ ﻫـﺪف‬
‫ﻧﻪ درﻟﻮد‪ ،‬ﻧﻮځﻜﻪ ﻳﯥ د ﺣﻖ د ﺧﺒـﺮي ﭘـﻪ ﻛﻮﻟـﻮ ﻛـﻲ ﺟـﺮات درﻟـﻮد‬
‫او د ﻫﻴڅ ﻣﻼﻣﺘﻲ څﺨﻪ ﻧﻪ ډارﯦﺪه‪ ،‬څﻨګﻪ ﭼﻲ ﺧﭙﻠﻪ ﻣﺮوان ﺗﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﭘﻪ ﻧﻴﻜﻲ اﻣﺮ او ﻟﻪ ﺑﺪي ﻧﻬﻲ ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﭘـﻪ ﻛﺮاﺗـﻮ ﻳـﯥ ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﺑـﯥ ﻟـﻪ‬
‫ﺳﺘﺮګﻲ ﭘټﻮﻟﻮﻧﺼﻴﺤﺖ او د ﻫﻐﻪ ﻟﭙﺎره وﻋﻆ ﻛﺎوو‪.‬‬
‫د ﻣــﺮوان ﻏــﻼم اﺑــﻮﻣﺮﻳﻢ واﻳــﻲ‪ :‬ﻳــﻮه ورځ ﻣــﺮوان د ﻣــﺪﻳﻨﯥ د‬
‫ښــﺎر ﭘــﻪ ﻣﯧــﻨځ ﻛــﻲ ځــﺎن ﺗــﻪ ﭘــﻪ ﻛــﻮر ﺟﻮړوﻟــﻮ ﻟګﻴــﺎ وو‪ ،‬زه ﻧــﮋدې‬
‫ورﺳــﺮه ﻛﯧﻨﺴ ـﺘﻢ او د ﻫﻐــﻪ د ﻛــﺎر څﺮﻧګــﻮاﻟﻰ ﻣــﻲ ﻛــﻮت‪ ،‬ﭘــﻪ دې‬
‫وﺧــﺖ ﻛــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻫﻤﻠﺘــﻪ ﺗﯧﺮﯦــﺪه‪ ،‬دﻫﻐــﻮى ﭘــﻪ‬
‫ﻟﻴﺪﻟﻮ ﻳﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬ﻛـﻮر ټﻴﻨـګ ﺟـﻮړ ﻛـړئ‪ ،‬اوږدې ﻫﻴﻠـﻲ وﻟـﺮئ‪،‬‬
‫ژر ﺑﻪ ﻣړه ﺷﺊ‪ .‬ﻣﺮوان راﺗﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ څـﻪ‬
‫واﻳــﯥ؟ ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ ﻣــﻲ ووﻳــﻞ‪،‬واﻳﻲ‪ :‬ﻛــﻮر ټﻴﻨــګ ﺟــﻮړ ﻛــړئ‪،‬‬
‫اوږدې ارزوګﺎﻧﻲ وﻟﺮئ ‪ ،‬ژر ﺑﻪ ﻣړه ﺷﺊ‪.‬‬
‫ﻣﺮوان د دې ﺟﻤﻠﯥ ﻟﻪ اورﯦﺪﻟﻮﻏﻠﻰ ﺷﻮ‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻳﻮ ﺷﻤﯧﺮ ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻨﻮ ﺗـﻪ ﭘـﻪ ﺧﻄـﺎب ﻛـﻲ ووﻳـﻞ‪ :‬اې ﻗﺮﻳﺸـﻮ!‬
‫ﭘــﻪ ﻳــﺎد راوړئ ﭼــﻲ ﭘــﺮون څــﻪ واﺳــﺖ او ﻧــﻦ څــﻪ ﻳﺎﺳــﺖ ‪ .‬ﻧــﻦ ورځ‬
‫ﺧﻠﻚ ﺗﺎﺳﻮ ﺗـﻪ ﻛـﺎر ﻛـﻮي‪ ،‬د ﻓـﺎرس او روم د ﺳـﻴﻤﻮ د ﻏﻼﻣـﺎﻧﻮ‬
‫ﻟﺮوﻧﻜــﻲ ﻳﺎﺳــﺖ‪ ،‬د ﺳــﭙﻴﻨﻮ اوړو ډوډۍ او ﻏﻮښــﻲ ﺧــﻮرئ‪ ،‬ﻧــﻮ‬
‫ﻛﻮښښ وﻛړئ د ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻮ ﭘﻪ څﯧﺮ ﻳـﻮ او ﺑـﻞ ﻣـﻪ ﺳـﺮه ﺧـﻮرئ‪ ،‬ﻧـﻦ‬
‫ځﺎﻧﻮﻧـــﻪ واړه وﺷـــﻤﯧﺮئ ﺗـــﺮ څـــﻮ ﻣـــﻮ اﷲ ﺗﻌـــﺎﻟﻰ ﺳـــﺒﺎ ﺗـــﻪ ﻟـــﻮى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 189‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫وګﺮځﻮى‪ .‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ ﻟـﻪ ﺗﺎﺳـﻮ ﻫـﻴڅ څـﻮك ﻧﺸـﺘﻪ ﭼـﻲ ﻣﻘـﺎم ﻳـﯥ‬
‫ﻳﻮه درﺟﻪ ﻟﻮړ ﺷﻲ او اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ دﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﻪ ورځ ﻛښـﺘﻪ راﻧـﻪ‬
‫وﻟﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎ د ﻣﺮوان ﻛﻮر ﺗﻪ ﻧﻨﻮوت او وﻳﯥ ﻟﻴﺪل ﭼﻲ ﭘﻪ دﯦﻮال ﺑﺎﻧﺪي‬
‫ﺗﺼﻮﯦﺮوﻧﻪ ښﻜﻞ ﺷﻮي دي‪ ،‬وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﻣـﺎ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ وﺳـــﻠﻢ څﺨـــﻪ واورﯦـــﺪل ﭼـــﻲ وﻳـــﻞ ﻳـــﯥ‪ ":‬اﷲ ﺗﻌـــﺎﻟﻰ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪ :‬څﻮك دى ﻇﺎﻟﻢ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﭼﺎ ﭼﻲ ﺟﻮړ ﻛړي ﭘﻪ څﯧـﺮ د‬
‫ﻫﻐﻪ څﻪ ﭼﻲ ﻣﺎ ﭘﻴﺪاﻛړي دي‪ ،‬ﻛﻪ رﻳښﺘﻴﺎ واﻳﻲ او ﻛﻮﻻى ﺷﻲ د‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﻛﻮﭼﻨۍﺗﺮﻳﻨﻪ ذره دي ﺟﻮړه ﻛړي ﻛﻪ څﻪ ﻫﻢ د ﻏـﻨﻢ ﻳـﺎ ﺟـﻮار‬
‫داﻧﻪ وي‪".‬‬
‫ﻳﻮه ورځ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ داراﻻﻣﺎره ﻛﻲ ﻣﺮوان ﺗـﻪ‬
‫ورﻏـــﻰ‪ ،‬ﻣـــﺮوان د دروازې ﺳـــﺎﺗﻮﻧﻜﻲ ﺗـــﻪ ووﻳـــﻞ‪ :‬وګـــﻮره ﭼـــﻲ‬
‫څــﻮك دى؟ ﺳــﺎﺗﻮﻧﻜﻲ ووﻳــﻞ‪ :‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ دى‪.‬‬
‫ﻣﺮوان د داﺧﻠﯧﺪﻟﻮ اﺟـﺎزه ورﻛـړه‪ ،‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ ":‬د رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ اﺣﺎدﻳﺜﻮ راﺗﻪ ﻳـﻮ ﺣـﺪﻳﺚ رواﻳـﺖ ﻛـړه‪".‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ څﺨﻪ واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ ":‬داﺳﻲ ورځ ﺑﻪ راﺷـﻲ ﭼـﻲ‬
‫ډﯦــﺮ اﻣﻴــﺮان ﺑــﻪ داﺳــﻲ ﻫﻴﻠــﻪ ﻟــﺮي ﭼــﻲ ﻛﺎﺷــﻜﻲ ﻟــﻪ اﺳــﻤﺎن څﺨــﻪ‬
‫ځﻤﻜﻲ ﺗﻪ راﻟﻮﯦﺪﻟﻲ واى ﺧﻮ ﭼﻲ د اﻣﺎرت ﺷﻐﻞ ﻳﯥ ﭘـﻪ ﻏـﺎړه ﻧـﻪ‬
‫واى‪.‬‬
‫دې ﻣﻮﺿﻮع د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻣﻘﺎم دﻫﻐﻪ ﻟـﻪ ﻋﻠـﻢ او‬
‫ﻓﻘﻲ ﺳﺮه د ﻣﺮوان ﭘﻪ وړاﻧﺪي ﻟﻮړ ﻛړ‪ .‬ﻟﻪ دې اﻣﻠﻪ ﭘـﻪ ‪ 45‬ﻫﺠـﺮى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 190‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﺎل ﻛﻲ ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﻣﻌﺎوﻳﻪ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ‪ ،‬ﻣﺮوان د ﻫﻤﺪې ﻛـﺎل د‬
‫ﺣﺞ ﻣﺴﺆل وټﺎﻛﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ ووﻳﻞ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛـﻲ ﺧﭙـﻞ ځـﺎى‬
‫ﻧﺎﺳﺘﻰ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وټﺎﻛﻲ‪.‬‬
‫ﻣــﺮوان د ﺟﻤﻌــﯥ ﭘــﻪ ورځ ﻣﻨﺒــﺮ ﺗــﻪ ﭘﻮرﺗــﻪ ﺷــﻮ او د ﻣــﺪﻳﻨﯥ د‬
‫ﺧﻠﻜــﻮ ﺗــﺮ ﻏــﻮږ ﻳــﯥ ورﺳــﻮﻟﻪ ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﺣﻀــﺮت اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﺧﭙﻞ ځﺎى ﻧﺎﺳﺘﻰ ﭘـﺮې اﻳښـﻰ دى‪ .‬ﺧﻠـﻚ‬
‫د دې ﺧﺒﺮي ﻟﻪ اورﯦﺪﻟﻮ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷـﻮل‪ ،‬ځﻜـﻪ د ﻣـﺪﻳﻨﯥ ﺧﻠﻜـﻮ‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ډﯦﺮ ﺧﻮښـﺎوو‪ ،‬ﻧﯧـﻚ اﺧـﻼق او‬
‫ښﻜﻠﯥ ﺳﻴﺮت ﻳﯥ د ټﻮﻟﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﺧﻮښ وو‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د اﻣـﺎرت دﻧـﺪه ﭘـﻪ ﻏـﻮره ډول ﺳـﺮ ﺗـﻪ‬
‫رﺳﻮﻟﻪ‪ ،‬ﭘـﻪ ﻟﻤﺎﻧځـﻪ ﻛـﻲ د ﺧﻠﻜـﻮ اﻣـﺎم وو‪ .‬د ﺟﻤﻌـﻮ ﭘـﻪ ورځـﻮ ﺑـﻪ‬
‫ﻳــﯥ ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ ﺧﻄﺒــﻪ وﻳﻠــﻪ‪ .‬د ﻋــﺪاﻟﺖ ﺳﻴﺎﺳــﺖ ﻳــﯥ ﻏــﻮره ﻛــړ‪ ،‬د‬
‫ﻫﻐﻮى ﭘﻪ ﺟګړو ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻗﻀﺎوت او اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺑـﻪ ﻳـﯥ ورﺣـﻞ‬
‫ﻛﻮل‪ ،‬د ﻫﻐـﻮى ﭘـﻪ ﻣـﻨځ ﻛـﻲ ﻳـﯥ د ﻳـﻮه ﻋـﺎدي ﻛـﺲ ﭘـﻪ څﯧـﺮ ژوﻧـﺪ‬
‫ﻛﺎوو‪.‬‬
‫اﻣﺎرت د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ اﺧﻼﻗـﻮ او رﻓﺘـﺎر ﻛـﻲ ﺑـﺪﻟﻮن راﻧـﻪ ووﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﺿﻊ‪ ،‬ﺧﺎﻛﺴﺎري‪ ،‬ﻓﺎﺳﺪو او دﻧﻴﻮى ﻣﻘﺎﻣﻮﻧﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻳﯥ‬
‫ددې ﺑﺎﻋــﺚ ﺷــﻮه ﭼــﻲ ټــﻮل ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﻧﯧﻜــﻲ ﻳــﺎد ﻛــړي‪ ،‬ﻫﻐــﻪ د ﭘــﺎك‬
‫وﺟــﻮد او ښــﻜﻠﻮ اﺧﻼﻗــﻮ څښــﺘﻦ وو‪ .‬ښــﻜﻠﻮ ﻟﻮﺑــﻮ او د دﻧﻴــﺎ د‬
‫ﻏﻮﻟﻮوﻧﻜﻮ ښﻜﺎروﻧﻮ ﺗﺤﻘﻴﺮ او داﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ د ﻧﻌﻤﺘﻮﻧـﻮ ﺷـﻜﺮ د‬
‫ﻫﻐﻪ د ﻟﻮﻳﻲ او ﺳﺘﺮﺗﻮب ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻛﺎوو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 191‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳﻮه ورځ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻧﺒﻮى ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻲ د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﻟﻪ درﯦﺪﻟﻮ ورﺳـﺘﻪ‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﭘﻪ ﺧﻄﺎب ﻛﻲ ﭘﻪ ﻟﻮړ ﻏږ ووﻳﻞ‪ :‬د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﺷـﻜﺮ دى‬
‫ﭼﻲ دﻳﻦ ﻳﯥ ټﻴﻨګ او ﻣﺤﻜﻢ ﻛړ او اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻳﯥ وروﺳﺘﻪ ﻟـﻪ دې‬
‫ﭼﻲ د ﻏﺰوان ﻟﻮر ﺗﻪ ﻳﯥ د ﻧـﺲ د ﻣړوﻟـﻮ او د ﺳـﻮرﻟۍ د درﻟﻮدﻟـﻮ‬
‫ﻟﭙــﺎره ﻛــﺎر ﻛــﺎوو‪ ،‬د ﺧﻠﻜــﻮ اﻣــﺎم وګﺮځــﺎوو‪.‬اې ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ‪ ،‬ﭘــﻪ‬
‫اﷲ ﻗﺴــﻢ! ﻣــﺎ د ﻫﻐــﻮى ﺧــﺪﻣﺖ ﻳــﻮازي د ﻳــﻮې ټــﻮټﯥ ډوډۍ او‬
‫ددې ﻟﭙــﺎره ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﺗﻴــﺎره ﺷــﭙﻮ ﻛــﻲ ﻣــﺎ ﭘــﻪ اوښ ﺳــﭙﻮر ﻛــړي‪ ،‬ﭘــﻪ‬
‫ﻏﺎړه واﺧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺎ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻫﻤﺎﻏﻪ ښځﻪ زﻣﺎ ﻣﯧﺮﻣﻦ ﻛړه‪.‬‬
‫ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﻪ ﺧﺮه ﺳﭙﺮﯦﺪه ﭼﻲ ځﻞ ﻳﯥ درﻟﻮد او د ﺧﺮﻣﺎ د ﺗـﺎروﻧﻮ‬
‫ﻳﻮ ﻧﺮى ﭘړى ﻳﯥ ﭘﻪ ﻏـﺎړه وو‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎروﻧﻪ ﺳﺮﺗﻪ رﺳﻮل‪ ،‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﺧﻠﻜﻮ ﺳﭙﻮر ﻳﺎ ﭘﻴﺎده ﭘـﻪ‬
‫داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ د ﺧﺎﺷﻮ ﭘﻨډه ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ اوږه وه وﻟﻴﺪ‪ ،‬وﻳﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻳﯥ‪ :‬اﻣﻴﺮ دى ﻻر ورﻛړئ‪.‬‬
‫ﺛﻌﻠﺒــﻪ ﺑــﻦ اﺑــﻰ ﻣﺎﻟــﻚ اﻟﻘُﺮﻇــﻰ واﻳــﻲ‪ :‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣــﻰ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ‬
‫ﻣﻬﺎل ﭼﻲ د ﻣﺮوان ځﺎى ﻧﺎﺳـﺘﻰ وو ﭘـﻪ ﺑـﺎزار ﻛـﻲ ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل‬
‫ﻛﻲ وﻟﻴﺪ ﭼﻲ د ﺳﻮن د ﻟﺮګﻴﻮ ﻛﻮده ﻳﯥ ﭘـﻪ ﺷـﺎ وه ﻛﻠـﻪ ﭼـﻲ ﻳـﯥ زه‬
‫وﻟﻴﺪم وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اﺑﻦ اﺑﻰ ﻣﺎﻟﻚ د اﻣﻴـﺮ ﻟﭙـﺎره ﻻر ﺧﻼﺻـﻪ ﻛـړه‪.‬‬
‫وﻣﻲ وﻳـﻞ‪ :‬ﻫﻤـﺪوﻣﺮه ﺑـﺲ ده؟ ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬د اﻣﻴـﺮ ﻟﭙـﺎره ﻻر‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛړه‪.‬‬
‫ﻳــﻮه ورځ د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻳــﻮه دوﺳــﺖ اﺑــﻮ راﻓــﻊ‪،‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺷــﺎم ﺗــﻪ دﻋــﻮت ﻛــړ‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ډوډوۍ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 192‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﯧښﻮدل ﺷﻮه وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اﺑﻮ راﻓﻊ ﻫﻐﻪ ﻫډوﻛﻲ ﭼﻲ ﻏﻮښﻪ ﻟـﺮي‬
‫د اﻣﻴﺮ ﻟﭙﺎره ﭘﺮﯦږده‪.‬‬
‫اﺑﻮ راﻓﻊ ﻓﻜﺮ وﻛړ ﭼﻲ ﭘﻪ ډوډوۍ ﻛﻲ ﻳﯥ ﻏﻮښﻪ وﺟﻮد ﻟﺮي‪،‬‬
‫ﺧﻮ ﻛﻠﻪ ﭼـﻲ ﻳـﯥ وﻟﻴـﺪل‪ ،‬ﺧـﻮاړه ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﻏﻮړﻳـﻮ ﻛـﻲ ﻣﻴـﺪه ﺷـﻮي‬
‫ډوډۍ ده ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼـﻲ ﺧﻨـﺪل ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪ :‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ﺗـﻪ‬
‫ﻳﻮ ﺧﻮښ ﻃﺒﻴﻌﺘﻪ ﺳړى ﻳﯥ‪.‬‬
‫ﻳـــﻮه ورځ د ﺟﻤﺎﻋـــﺖ ﻧـــﻪ د راوﺗﻠـــﻮ وروﺳـــﺘﻪ ﻳـــﻮ ځـــﻮان ورﺗـــﻪ‬
‫راﻏــﻰ او وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬وﻟــﻲ ﻳــﯥ ﺳــﺘﺎ ﻛﻨﻴــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه اﯦښــﯥ ده؟‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ورﺗﻪ وﻛﺘﻞ او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻟﻪ ﻣﺎ څﺨﻪ ﻧﻪ ډارﯦږې؟ وﻳـﯥ‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ ﻟﻪ ﺗﺎ ﻧﻪ ډارﯦږم‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ دﺧﭙﻞ ﻛﻮر ﭘﺴـﻮﻧﻪ‬
‫ﭘﻮول‪ ،‬ﻳﻮه وړه او ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﭘﺸﻲ ﻣﻲ درﻟﻮده ﭼـﻲ د ﺷـﭙﯥ ﻣـﻲ د‬
‫وﻧـﻲ ﻻﻧـﺪي ﭘﺮﯦښـﻮده او ﭼــﻲ ورځ ﺑـﻪ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﺑــﻪ ﻣـﻲ ﻟـﻪ ځــﺎن‬
‫ﺳﺮه ﺻﺤﺮا ﺗﻪ ﺑﻴﻮه او ﺳﺎﺗﯧﺮي ﺑﻪ ﻣﻲ ورﺳﺮه ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ ﻳـﯥ‬
‫زﻣﺎ ﻛﻨﻴﻪ اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه ﻛﯧښﻮده‪.‬‬
‫ﻛﻮﭼﻨﻴـــﺎن ﺑـــﻪ ﻫـــﻢ د اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻟـــﻪ ﻧﻴﻜـــﻲ روﻳـــﯥ‪ ،‬ﻋـــﺎﺟﺰي او‬
‫ﺧﻮښــﻮ څﺨــﻪ ﺑــﺮﺧﻤﻦ ﻛﯧــﺪل‪ ،‬واﻳــﻲ‪ :‬ﻫﻠﻜــﺎﻧﻮ ﺑــﻪ د ﺷــﭙﯥ د ﻛــﻼغ‬
‫ﻟﻮﺑﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﯥ ﻟﻪ دې ﭼـﻲ ﻫﻐـﻮى ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﻲ‪ ،‬اﺑـﻮ ﻫﺮﻳـﺮه ﺑـﻪ ﭘـﻪ‬
‫اراﻣﻲ ﺳﺮه ﻫﻐﻮى ﺗﻪ ﻧﮋدې ﻛﯧﺪه او ﻧﺎڅﺎﭘﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ځـﺎن د ﻫﻐـﻮى‬
‫ﻟــﻮﺑﻲ ﺗــﻪ ﻧﻨﻴﻮﺳــﺖ‪ ،‬ﺧﭙﻠــﻲ ﭘښــﯥ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻛښــﻮﻟﯥ)ﻏﻮښــﺘﻞ ﻳــﯥ‬
‫ﻣﺎﺷﻮﻣﺎن وﺧﻨﺪوي( ﻫﻠﻜﺎن ﺑﻪ وﯦﺮﯦﺪل او ﺗﯧښﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوان دوه ځﻠﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﭘـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻛـﻲ ﺧﭙـﻞ‬
‫ځﺎى ﻧﺎﺳـﺘﻰ وټﺎﻛـﻪ او ﭘـﻪ دې وﺳـﻴﻠﻪ ﻳـﯥ ﻫﻐـﻪ ﻧـﺎزاوو‪ ،‬ځـﺎن ﺗـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 193‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻧﮋدې ﻛﺎوواو د ﻫﻐﻪ د ﻋﻠﻢ او ﻛﻤـﺎل ﻟـﻪ اﻣﻠـﻪ ﻳـﯥ ورﺗـﻪ ﺗﺤﻔـﻪ‬
‫ورﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎوﻳــﻪ رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻫــﻢ د اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻘــﺎم ﻟــﻮړ ﺳــﺎﺗﻪ او ﻟــﻪ‬
‫دﻣﺸﻖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ورﺗﻪ ﺗﺤﻔﯥ اﺳﺘﻮﻟﯥ‪ .‬ﻟﻪ دې ﺳـﺮه ﺳـﺮه اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻧﺸــﻮاى ﻛــﻮﻻى ﭼــﻲ ﻟــﻪ اﺳــﻼم ﺳــﺮه د ﻣــﺮوان ﭘــﻪ‬
‫ﻛﻮﭼﻨﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻏﻠﻰ ﭘﺎﺗﻪ ﺷﻲ‪ ،‬ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ ﻳـﻮ ﺻـﺎدق ﻋـﺎﻟﻢ وو‪،‬‬
‫ﭼــﻲ د اﷲ د رﺿــﺎ او ﭘــﻪ اﺧــﺮت ﻛــﻲ د ﺳــﺮ ﻟــﻮړي ﻓﻜــﺮ ﻳــﯥ ﻛــﺎوو‪.‬‬
‫ﻫﻐــﻪ ﻣــﺮوان د ځﻴﻨــﻮ ﻛــﺎروﻧﻮ ﻟــﻪ اﻣﻠــﻪ ﺳــﭙﻜﺎوو ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻫــﻮښ‬
‫راﺷﻲ‪ .‬ﻛﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺒﺮه دې ﺗـﻪ ورﺳـﯧﺪه ﭼـﻲ ﻣـﺮوان ﺑـﻪ ﻗﻬـﺮﺟﻦ ﺷـﻮ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﺣـﻖ د د ﻓـﺎع ﭘﺮﺗـﻪ ﺑـﻞ څـﻪ ﻧـﻪ‬
‫وﻳﻞ‪.‬‬
‫ﻳﻮه روځ اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﭘـﻪ دار اﻻﻣـﺎره ﻛـﻲ ﻣـﺮوان‬
‫ﺗﻪ ورﻏﻰ او ورﺗﻪ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﺗـﺎ د رﺑـﺎ )ﺳـﻮد( ﺑﻴﻌـﻪ ﺣﻼﻟـﻪ ﻛـړې‬
‫‪1‬‬
‫ده؟ ﻣــﺮوان ووﻳــﻞ‪ :‬څــﻪ ډول؟ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳــﻞ‪ :‬ﺗــﺎ د ﻣﺤﺎﻛــﻚ‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ )ﻫﻐﻪ ﭼﻲ روا ﻧﻪ ده( ﺣﻼﻟﻪ ﻛړې ده‪ ،‬ﭘـﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ‬
‫ﭼﻲ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ د ﺧﻮړو ﺧﺮڅﻮل ﻣﺨﻜـﻲ ﻟـﻪ‬
‫دې ﭼﻲ ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ ﭘـﻮره ډول ﭘـﻪ ﻻس ﻛـﻲ ﻧـﻪ وي راوړل ﺷـﻮي ﻣﻨـﻊ‬
‫ﻛړي دي‪.‬‬
‫اﺧﺮ ﻣﻌﺎوﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺮوان ﻟﻪ اﻣﺎرت څﺨﻪ ﻟﻴﺮي ﻛړ او ﻳﻮ ﺑـﻞ څـﻮك‬
‫ﻳﯥ د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ځﺎى ﻏﻮره ﻛړ‪ ،‬ﺳـﺮه ﻟـﻪ دې دﻫﻐـﻪ ﻣﻘـﺎم او ﻟﻮړﺗﻴـﺎ د‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ وړاﻧﺪي ﻛﻤﻪ ﻧﺸﻮه‪ ،‬څﺮﻧګﻪ ﭼﻲ ډﯦﺮى ﺧﻠﻜﻮ ﭘـﻪ ﺧـﺎص‬

‫‪ - 1‬د ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻮ ﺧﺮ＇ﻮل او اﺧﻴﺴﺘﻞ ﻣﺨﮑﻲ ﻟﻪ دې ﭼﻲ ﭘﻪ ﻻس راﺷﻲ‪.‬‬

 ‫﴿ ‪﴾ 194‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ډول ﺑﻨـــﻰ اﻣﻴـــﻪ وو ورﺗـــﻪ ډﯦـــﺮ اﺣﺘـــﺮ ام درﻟـــﻮد‪ ،‬ځﻜـــﻪ د ﻫﻐـــﻮى‬
‫ﻻرښﻮوﻧﻜﻰ وو‪.‬‬
‫د ﻣـــﺮوان ﭘـــﻪ وړاﻧـــﺪي د ﺣﻀـــﺮ ت اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ‬
‫درﻳځ ﭘﻪ دواړو ﺣـﺎﻻﺗﻮ ﻳﻌﻨـﻲ د اﻣـﺎرت او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﻛـﻲ‬
‫ﭘﻪ ﻧﻴﻜﻲ اﻣﺮ او ﻟﻪ ﺑﺪي راګﺮځﻮل وو‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 195‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫ﭘﺮﻫﯧﺰګﺎر ﻋﺎﺑﺪ‬
‫د دې ﺳﺘﺮ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻟﻮﻳﻪ ارزو د ﻋﻠـﻢ ﻃﻠـﺐ او دﻫﻐـﻪ ﻧﺸـﺮ وو‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﺳﺮﺑﯧﺮه ﻳﯥ ﺑﻠﻪ ځﺎﻧګړﺗﻴﺎ ﻫﻢ رﻟﻮده ﭼﻲ اﻫﻤﻴـﺖ ﻳـﯥ د ﻋﻠـﻢ‬
‫ﻟﻪ ﻃﻠﺐ څﺨﻪ ﻛﻢ ﻧﻪ وو ﻫﻐـﻪ ﻫـﻢ ﺗﻘـﻮا او ﻟـﻪ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ څﺨـﻪ وﯦـﺮه‬
‫وه‪ ،‬ﭘﻪ دې ډول ﭼﻲ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ د ذات وړ وه‪.‬‬
‫د اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ د اﻃﺎﻋــﺖ ﭘــﻪ ﻻر ﻛــﻲ ﻛﻮښــښ‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ ﻧــﮋدې‬
‫ﻛﯧﺪل‪،‬ﭘــﻪ ﻧﻴﻜــﻮ ﻛــﺎروﻧﻮ ﻋــﺎدي ﻛﻴــﺪل او ﻧﻴﻜــﻪ روﻳــﻪ ددې ﺳــﺘﺮ‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻲ ځﺎﻧګړﺗﻴـﺎوي وې‪ .‬د اځﺎﻧګړﺗﻴـﺎوي څـﻪ ﺣﻴﺮاﻧـﻮوﻧﻜﯥ‬
‫ﻧﻪ وې ځﻜـﻪ ټﻮﻟـﻮ اﺻـﺤﺎﺑﻮ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫څﺨﻪ زده ﻛـړې وې‪ ،‬ﻳﻌﻨـﻲ ﻋﻠـﻢ او ﻋﻤـﻞ دواړه ﻳـﯥ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﺧﭙﻞ ﻛړي وو‪ .‬ﺧﺒﺮه داده ﭼﻲ ﺻـﺎدق‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻋﻠﻢ ﻋﻤﻞ وﻛړي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ځﺎن ﻋﻤﻠﻲ ﻛـړي ﺗـﺮ څـﻮ د‬
‫ﻧـــﻮرو ﻟﭙـــﺎره ﻧﻤﻮﻧـــﻪ واوﺳـــﻲ‪ .‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ زﻳـــﺎت‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻛﺎوو‪ ،‬د ﺗﻬﺠـﺪ ﻟﻤـﻮﻧځ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ډﯦـﺮ وﺧـﺖ ﻛـﺎوو‪ ،‬اوږدې‬
‫رﻛﻮﻋګـــﺎﻧﻲ او ﺳـــﺠﺪې ﺑـــﻪ ﻳـــﯥ ادا ﻛـــﻮﻟﯥ‪ ،‬ډﯦـــﺮ اﺳـــﺘﻐﻔﺎر او‬
‫ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت ﺑﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ‪ .‬ﺗﻮﺑﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﻛښـﻠﻪ او اوږدې دﻋـﺎوي ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻛﻮﻟﯥ‪ .‬د ﺷﭙﯥ ﺑﻪ ﻳﯥ اﻟﻬﻲ درﺑﺎر ﺗﻪ زارۍ او ژړاوي ﻛـﻮﻟﯥ‪،‬‬
‫د دوﺷﻨﺒﯥ او ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﯥ ورځ ﺑﻪ ﻳـﯥ روژه ﻧﻴﻮﻟـﻪ او ﭘـﻪ ﻫـﻴڅ وﺟـﻪ‬
‫ﻳﯥ دا روژې ﻧﻪ ﭘﺮﯦښﻮدې‪ ،‬ﺷـﭙﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ درﻳـﻮ ﺑﺮﺧـﻮ وﯦﺸـﻠﯥ وه‪،‬‬
‫درﻳﻤﻪ ﺑﺮﺧﻪ وﻳﺪه ﻛﯧﺪه‪ ،‬ﺑﻠﻪ درﻳﻤﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺪار وو او ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻛﺎوو‪ ،‬درﻳﻤﻪ درﻳﻤﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻫﻐـﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ ﭼـﻲ ﻳـﺎد ﻳـﯥ‬
‫وو راﺗﻜــﺮارول او ﭘــﻪ زړه ﺑــﻪ ﻳــﯥ راوړل‪ .‬ﺧﭙﻠــﻪ ﻛــﻮر واﻻ ﺑــﻪ ﻳــﯥ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 196‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫دﻋﺒــﺎدت ﻟﭙــﺎره د ﺷــﭙﯥ ﭘــﻪ ﻫﻐــﯥ ﺑﺮﺧــﻪ ﻛــﻲ راوﻳښــﻮﻟﻪ ﭘــﻪ ﻛﻮﻣــﻪ‬
‫ﻛﻲ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻳﯥ ﻋﺒﺎدت ﻛﺎوو‪.‬‬
‫ﺳﺘﺮ ﺗﺎﺑﻌﻲ اﺑﻮﻋﺜﻤﺎن واﻳـﻲ‪ :‬اووه ورځـﻲ د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻣﯧﻠﻤــﻪ وم‪ ،‬ﻫﻐــﻪ‪ ،‬ښــځﻲ او ﺧــﺎدم ﻳــﯥ ﺷــﭙﻪ درې ﺑﺮﺧــﻲ‬
‫ﻛړي وه او د ﺷﭙﯥ ﻫﺮه ﺑﺮﺧﻪ ﻳﯥ د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﭘﻪ ﻛﻮﻟـﻮ ﺗﯧﺮوﻟـﻪ ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﻟﻮﻣړى ﺑﻪ ﻳﻮه ﻟﻤـﻮﻧځ ﻛـﺎوو‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﭼـﻲ وﺧـﺖ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﭘﻮره ﺷﻮ ﺑﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ راوﻳښﺎوو‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ورځ ﻛﻲ زر ﻛﺮﺗﻪ د ﺑښﻨﯥ ﻏﻮښﺘﻨﻪ ﻛﻮﻟﻪ‪ ،‬ډﯦﺮ ه دﻋﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻛﻮﻟﻪ او وﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﯥ‪ :‬ډﯦﺮ ﺑﺨﻴﻞ ﻫﻐـﻪ څـﻮك دى ﭼـﻲ ﭘـﻪ ﺳـﻼم‬
‫اﭼﻮﻟ ـﻮ ﺑﺨﺎﻟــﺖ ﻛــﻮي او ډﯦــﺮ ﻋــﺎﺟﺰ ﻫﻐــﻪ څــﻮك دى ﭼــﻲ ﻟــﻪ دﻋــﺎ‬
‫ﻏﻮښﺘﻠﻮ ﻋﺎﺟﺰ وي‪.‬‬
‫د ذي اﻟﺤﺠــﯥ ﭘــﻪ ﻟــﻮﻣړۍ ﻟﺴــﻴﺰه ﻛــﻲ ﺑــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ او ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤـﺮ ﺑـﺎزار ﺗـﻪ ﺗﻠـﻞ او ﺗﻜﺒﻴﺮوﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻳـﯥ وﻳـﻞ‪،‬‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻪ ﻳـﻮه ﻏـږ ورﺳـﺮه زﻣﺰﻣـﻪ ﻛـﻮل‪ .‬ﻫﻐـﻪ د ﺳـﻬﺎر د دوو‬
‫رﻛﻌﺘﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﻨﺖ ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﻛﻲ ډﯦﺮ ﻛﻮښښ ﻛﺎوواو ﻣﻠګﺮ و ﺗﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﻫﻢ د ﻫﻐـﻮ دﻛﻮﻟـﻮ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻛﻮﻟـﻪ اووﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‪ :‬د ﺳـﻬﺎر دوه‬
‫رﻛﻌﺘــﻪ ﺳــﻨﺖ ﻟﻤــﻮﻧځ ﻣــﻪ ﭘﺮﯦــږدۍ ﻛــﻪ څــﻪ ﻫــﻢ اﺳــﻮﻧﻪ ﻣــﻮ ﭘــﻪ ﻟﻐﺘــﻪ‬
‫وﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻛـﻮر ﻛـﻲ د ﻟﻤﺎﻧځـﻪ د ﻛﻮﻟـﻮ‬
‫څﻠﻮر ځﺎﻳﻪ درﻟﻮدل‪:‬‬
‫‪ -1‬د ﻛﻮر د ﻟﻮﻳﻲ دروازې ﺗﺮ څﻨګ) د ﻟﻤﺎﻧځﻪ د ﻛﻮﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره‬
‫ﻛﻮﭼﻨۍ ﻛﻮټﻪ(‬
 ‫﴿ ‪﴾ 197‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫‪ – 2‬ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛﻲ‬
‫‪ – 3‬ﭘﻪ ﻛﻮټﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ‬
‫‪ – 4‬د ﻛﻮر ﻟﻪ دروازې ﺳﺮه ﻧﮋدې‬
‫ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﺑﻪ ﻟﻪ ﻛﻮر څﺨﻪ ووت‪ ،‬ﭘﻪ دې ټﻮﻟﻮ ځﺎﻳﻮﻧﻮ ﻛﻲ ﺑﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﺎوو‪ ،‬ﻗﺮان ﻛﺮﻳﻢ ﻳـﯥ زﻳـﺎت ﺗـﻼوت ﻛـﺎوو‪ ،‬ﭘـﻪ ځـﺎﻧګړي‬
‫ډول ﭘﻪ ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﻛﻲ‪ ،‬د ﻟﻤﺎﻧځﻪ ﭘﻪ څﻮﻣﺮه او څﻨګـﻪ واﻟـﻲ ﻛـﻲ ﻳـﯥ‬
‫ﻛټ ﻣټ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴﺮوي ﻛﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫اﺑﻮراﻓﻊ واﻳﻲ‪ :‬ﻣﺎ د ﻣﺎﺧﺴﺘﻦ ﻟﻤـﻮﻧځ ﭘـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﭘــﻮري ادا ﻛــړ‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ ﻛــﻲ د اذا اﻟﺴــﻤﺎء اﻧﺸــﻘﺖ‬
‫ﺳﻮرت وواﻳﻪ اود ﺗﻼوت ﺳﺠﺪه ﻳـﯥ اداﻛـړه‪ .‬ﭘﻮښـﺘﻨﻪ ﻣـﻲ ﺗـﺮې‬
‫وﻛـړه‪ :‬داﻛﻮﻣـﻪ ﺳــﺠﺪه وه؟ وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﭘــﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻮري ﻣﻲ ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﺎوو‪ ،‬ﭼـﻲ د اﺳـﺠﺪه ﻳـﯥ ادا ﻛـړه‪.‬‬
‫ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروﺳﺘﻪ ﭼﻲ زه ﻫﻢ دې اﻳﺖ ﺗﻪ رﺳﯧږم‪ ،‬ﺳﺠﺪه ﻛﻮم‪.‬‬
‫د ﻫـــﺮي اوﻧـــۍ ﭘـــﻪ دوﺷـــﻨﺒﻪ او ﭘﻨﺠﺸـــﻨﺒﻪ ﻳـــﯥ روژه ﻧﻴﻮﻟﻪ‪،‬ﭘـــﻪ‬
‫ﻣﻴﺎﺷﺖ ﻛﻲ ﻳﯥ درې ورځﻲ ﻧﻮرې روژې ﻫﻢ ﻧﻴﻮې‪ ،‬ﺗﺮ څﻮ ﻳـﯥ د‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ وﺻـﻴﺖ ﭘـﻪ ځـﺎى ﻛـړى‬
‫وي‪.‬‬
‫وﻳﻞ ﻳﻲ ‪ :‬ﺧﭙﻞ ﻣﻠګﺮي ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬
‫وﺳﻠﻢ ﻣﺎﺗﻪ ﭘﻪ ﻣﻴﺎﺷﺖ ﻛﻲ ددرﻳﻮ ورځـﻮ روژه ﻧﻴﻮﻟـﻮ‪ ،‬د ﺳـﻬﺎر د‬
‫دوه رﻛﻌﺘﻪ ﺳﻨﺖ ﻟﻤﻮﻧځ ﻛﻮﻟﻮ او ﺗﺮ ﺧﻮب ﻣﺨﻜﻲ د وﺗـﺮ ﻟﻤﺎﻧځـﻪ‬
‫د اداﻛﻮﻟﻮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛړې ده‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 198‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د ﺣﻀﺮت اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﻣﺠـﺮد واﻟـﻲ دوره ډﯦـﺮه‬
‫اوږده او ﭘﻪ ﻛﻮزده ﻛﻮﻟﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ ځﻨـډ وﻛـړ‪ ،‬څﺮﻧګـﻪ ﭼـﻲ ډارﯦـﺪه‬
‫ﭘﻪ ﻛﺒﻴﺮه ګﻨﺎه واﻧﻪ وړي‪ ،‬ﻫﻤﯧﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﯥ ﭘﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻲ دﻋـﺎ ﻛﻮﻟـﻪ‬
‫ﭼﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ د ﻛﺒﻴﺮه ګﻨﺎه ﻟـﻪ ﻛﻮﻟـﻮ وﺳـﺎﺗﻲ ﺗﺮڅـﻮ ﻳـﯥ دﻳـﻦ‬
‫ﺳـﺎﻟﻢ ﭘﺎﺗــﻪ ﺷــﻲ‪ .‬وﻳــﻞ ﺷـﻮي ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ ﺑــﻪ ﭘـﻪ ﺟﻮﻣــﺎت ﻛــﻲ ﻟــﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ د زﻧﺎ‪ ،‬ﻏﻼ او ﻧﻮرو ﻛﺒﻴﺮه ګﻨﺎﻫﻮﻧﻮ څﺨﻪ ﭘﻨﺎه ﻏﻮښﺘﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﺗﺮ ې وﻧﺸﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ووﻳﻞ ﺷﻮل‪ :‬اﻳﺎ ډارﯦږې؟ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬زه څﻪ‬
‫اﻣﺎن ﻟﺮم ﭘﻪ داﺳﻲ ﺣﺎل ﻛﻲ ﭼﻲ ﺷﻴﻄﺎن ژوﻧﺪى دى‪ ،‬اﻧﺴـﺎن ﭼـﻲ‬
‫د ﺧﻮږ ژﺑﻮاﻟﻲ ﺗﺮڅﻨګ د ﻋﻤﻞ ﺷﻜﺮ ادا ﻧﻜړي‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺎﺑـﺪ ﻧـﻪ‬
‫ﺟﻮړﯦږي‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺑــﻪ ﻫــﺮ وﺧــﺖ ﺧﻠﻜــﻮ ﺗــﻪ وﻳــﻞ ﭼــﻲ‬
‫ﻣﺨﻜــﻲ څــﻮك وو او اوس څــﻮك دى او ﻫﻤﯧﺸــﻪ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ څﺨــﻪ د‬
‫اﻟﻬـــﻰ ﻧﻌﻤﺘـــﻮ ﻧـــﻮ د ﺷـــﻜﺮ اواز اورﯦـــﺪل ﻛﯧـــﺪه او دا ﻛﻠﻤـــﯥ ﻳـــﯥ‬
‫زﻳــــﺎﺗﻲ ﺗﻜﺮاروﻟــــﯥ‪" :‬اﻟﺤﻤــــﺪ ﷲ اﻟــــﺬى ﻫــــﺪى ٰ◌ اﺑــــﺎ ﻫﺮﻳــــﺮة‬
‫ﻟﻼﺳــﻼم‪ ،‬اﻟﺤﻤــﺪﷲ اﻟــﺬى ﻣــﻦ ﻋﻠــﻰ اﺑــﻰ ﻫﺮﻳــﺮة ﺑﻤﺤﻤــﺪ ﻋﻠﻴــﻪ‬
‫اﻟﺼﻠﻮة واﻟﺴﻼم"‬
‫د ﻋﺒﺎدت او ﺗﻘـﻮا ﻏـﻮره ﺛﻤـﺮه‪ ،‬ﺧـﻮښ ﺷـﻮي او ﻧﻴـﻚ اﺧـﻼق‬
‫ﻻس ﺗﻪ راوړل دي‪ ،‬ﭼـﻲ اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ دا داوړه ﭘـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻮروﻟﻲ وو‪ ،‬ﺗﺮ ﻧﻮرو زﻳﺎت ﻛﻮرﻧۍ‪ ،‬ﺧﭙﻠﻮان‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺎﻳﻪ‬
‫ګﺎن او ﻣﻠګﺮي د ښـﻪ ﭼﻠﻨـﺪ وړ دي‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ‬
‫دې ټﻮﻟــﻮ ﺳــﺮه‪ ،‬ﺳــﺮه ﻟــﻪ ﺧﭙﻠــﻲ ﻣــﻮر ﺳــﺮه ډﯦــﺮه ﻧﻴﻜــﻲ ﻛﻮﻟــﻪ او‬
‫څﺮﻧګــﻪ ﭼــﻲ ﻳــﯥ ﻫﻐــﻪ ﻟــﻪ ﻳﻤــﻦ څﺨــﻪ ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ راوﺳــﺘﻠﯥ وه‪ ،‬د‬
 ‫﴿ ‪﴾ 199‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐﯥ ﭘـﻪ ﺷـﺮك ﻳـﯥ ډﯦـﺮ ﻓﻜـﺮ وﻛـړ‪ ،‬اﺧـﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﻪ ﺷـﻮه‪ .‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ‬
‫ځﺎن د ﻫﻐﯥ ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻪ وﻗﻒ ﻛړ‪ ،‬ﻣﻮر ﻳﯥ ﺗـﺮ څـﻮ ﭼـﻲ ژوﻧـﺪۍ وه‬
‫ورﺑﺎﻧﺪي ګﺮان وو او ورڅﺨﻪ راﺿﻲ وه‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ اوﻻدوﻧـﻮ ﺳـﺮه ﻧﻴﻜـﻪ روﻳـﻪ‬
‫ﻛﻮﻟﻪ او ښﻪ ﻳﯥ ﺗﺮﺑﻴﻪ ﻛړل‪ .‬ﻟـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻏﻼﻣـﺎﻧﻮ ﺳـﺮه ﻳـﯥ ﻧﯧﻜـﻲ او‬
‫ښـــﻪ ګـــﺰاره ﻛﻮﻟـــﻪ او ﻫﻐـــﻮى ﺗـــﻪ ﻳـــﯥ ﭘـــﻮه او ﻋﻠـــﻢ ورښـــﻮد‪ .‬ﻟـــﻪ‬
‫وروڼﻮاوګﺎوﻧډﻳﺎﻧﻮ ﺳﺮه ﻳﯥ ﻫﻢ ﻧﯧﻜـﻪ روﻳـﻪ ﻛﻮﻟـﻪ او اﺣﺘـﺮام ﻳـﯥ‬
‫ورﺗﻪ درﻟﻮد‪ ،‬ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳﺮه ﭘـﻪ ورﻳـﻦ ﺗﻨـﺪي ﻣﺨـﺎﻣﺦ ﻛﯧـﺪه او ﭘـﻪ‬
‫ﺧﻮږو ﺟﻤﻠﻮ ورﺳﺮه ﻏږﯦﺪه‪.‬‬
‫ﭘــﻪ ﻟﻨــډ ډول ټــﻮل ﺧﻠــﻚ ﻳــﯥ ﺧﻮښــﻮل او ﻟــﻪ ﻫﻐ ـﻮى ﺳــﺮه ﻳــﯥ‬
‫ﻣﻬﺮﺑــﺎﻧﻲ ﻛﻮﻟــﻪ‪ ،‬د ټﻮﻟــﻮ ﺧﻴــﺮ ﻏﻮښــﺘﻮﻧﻜﻰ وو‪ ،‬ﺧﭙــﻞ ﺑــﺪن ﻳــﯥ د‬
‫ﺧﻠﻜﻮ د ﺗﻌﻠﻴﻢ او ﺗﻌﻠﻢ ﭘﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻲ ﻛړى وو‪ ،‬ﻫﻐﻮى ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ‬
‫ﻧﻴﻜـــﻲ اﻣـــﺮ او ﻟـــﻪ ﺑـــﺪي ﻳـــﯥ راګﺮځـــﻮل‪ .‬د ﺧﻠﻜـــﻮ ﭘـــﻪ وړاﻧـــﺪي‬
‫ﻣﺘﻮاﺿـــﻊ وو او ﭘـــﻪ ﺧﭙﻠـــﻮ ښـــﻜﻠﻮ ﻛړﻧـــﻮ ﻳـــﯥ ﻫﻐـــﻮى ﺧﻮﺷـــﺤﺎﻟﻪ‬
‫ﺳﺎﺗﻞ‪.‬‬
‫داﺳــﺘﺮ ﻋــﺎﻟﻢ ﭘــﻪ ﻋﻠــﻢ‪ ،‬ﺷــﻬﺮت او ﻣﻘــﺎم ﺑﺎﻧــﺪي ﻣﻐـﺮور ﻧــﻪ وو‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﺗﻪ ﭼﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻧﻪ ډﯦﺮ وړوﻛﻰ وو‪ ،‬وﻳﻞ ﻳﻲ‪ :‬ﺗﻪ ﻟﻪ ﻣﺎﻧـﻪ‬
‫ﻏﻮره او ﻋﺎﻟﻢ ﻳﯥ‪ .‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑښﻮﻧﻜﻰ او ﻣﻬﺮﺑﺎن‬
‫وو‪.‬‬
‫ﻃﻐﺎوى واﻳﻲ‪ :‬ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻲ ﻣﻲ ﻟﻪ ﺣﻀـﺮت اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺳــﺮه واړول‪ ،‬د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻫــﻴڅ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 200‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺻــﺤﺎﺑﻲ ﻣــﻲ وﻧــﻪ ﻟﻴــﺪ ﭼــﻲ د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ اﻧــﺪازه د ﻣﯧﻠﻤــﻪ ﺧــﺪﻣﺖ‬
‫وﻛړي‪.‬‬
‫ﺣﻤﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻦ ﺧﻴﺜﻢ واﻳـﻲ‪ :‬ﻟـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ‬
‫ﺳــﺮه ﻣــﻲ د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ځــﺎى ﭼــﻲ ﭘــﻪ ﻋﻘﻴــﻖ ﻛــﻲ وو‪ ،‬ﻧﺎﺳــﺖ وم‪ ،‬د‬
‫ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺧﻠﻚ ﭼﻲ ﭘـﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎﺗﻮ ﺳـﭙﺎره وو ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ راﻏﻠـﻞ‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻣﺎﺗﻪ ووﻳـﻞ‪ :‬زﻣـﺎ ﻣـﻮر ﺗـﻪ ورﺷـﻪ‪ ،‬زﻣـﺎ ﺳـﻼم ﭘـﺮې واﻳـﻪ او ورﺗـﻪ‬
‫وواﻳــﻪ ﭼــﻲ ﻣﺎﺗــﻪ ﻣﯧﻠﻤﺎﻧــﻪ راﻏﻠــﻲ دي او ډوډۍ راﺗــﻪ راوﻟﯧــږه‪.‬‬
‫ﻣــﻮر ﻳــﯥ درې ﭘﺎﺳــﺘﻲ د ورﺑﺸــﻮ ډوډوۍ ﻟــﻪ ﻳــﻮ څــﻪ ﻏﻮړﻳــﻮ او‬
‫ﻣﺎﻟګﻲ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻳﻮه ﻛﺎﺳﻪ ﻛﻲ راواﭼﻮل او ﻣﺎﺗﻪ ﻳـﯥ راﻛـړل‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻣــﻲ ﭘــﻪ ﺳــﺮ ﻛﯧښــﻮدل ﻫﻐــﻮى ﺗــﻪ ﻣــﻲ راوړل‪ ،‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻣــﻮ د ﻏــﺬا‬
‫دﺳﺘﺮﺧﻮان و ﻏﻮړاوو‪ ،‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻜﺒﻴﺮ وواﻳﻪ او‬
‫وﻳـ ـﻲ وﻳـــﻞ‪ :‬د اﷲ ﺗﻌـــﺎﻟﻰ ﺷـــﻜﺮ دى ﭼـــﻲ ﻣـــﻮږ ﻳـــﯥ ﭘـــﻪ ډوډۍ‬
‫وروﺳﺘﻪ ﻟﻪ دې ﻣﺎړه ﻛړو ﭼﻲ ﻟﻪ ﺧﺮﻣﺎ او اوﺑﻮ ﭘﺮﺗﻪ ﻣﻮ ﺑـﻞ څـﻪ ﻧـﻪ‬
‫درﻟﻮدل‪.‬‬
‫ﺣﻤﻴــﺪ واﻳــﻲ‪ :‬ﻛﻠــﻪ ﭼــﻲ ﻣﯧﻠﻤﺎﻧــﻪ ﻻړل‪ ،‬ﻣﺎﺗــﻪ ﻳــﯥ ووﻳــﻞ‪ :‬اې‬
‫وراره ! ﻟـــﻪ ﺧﭙﻠـــﻮ ﭘﺴـــﻮﻧﻮ ﺳـــﺮه ښـــﻪ ﭼﻠﯧـــږه‪ .‬د ﭘـــﻮزي اوﺑـــﻪ ﻳـــﯥ‬
‫ورﭘﺎﻛﻲ ﻛړه او ﭘﻪ ﺷﭙﻪ ﻛﻲ ﻳﯥ ﺳﻢ ځﺎى وﻳﺪه ﻛړه‪ .‬ﭘﻪ ﻳﻮه ګﻮښﻪ‬
‫ځﺎى ﻛﻲ ﻟﻤﻮﻧځ وﻛـړه ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﭘﺴـﻮﻧﻪ د ﺟﻨـﺖ ﻟـﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎﺗﻮ څﺨـﻪ‬
‫دي‪ .‬ﭘﻪ اﷲ ﻗﺴﻢ ﭘﻪ ﺧﻠﻜـﻮ ﺑـﻪ داﺳـﻲ وﺧـﺖ راﺷـﻲ ﭼـﻲ د ﭘﺴـﻮﻧﻮ‬
‫څښﺘﻦ ﺗﻪ ﺑﻪ ﺧﭙﻠﻪ رﻣﻪ د ﻣﺮوان ﻟﻪ ﻛﻮر ﻧﻪ ﻏﻮره وي‪.‬‬
‫د ﻣــﺮوان ﻛﺎﺗــﺐ ‪ ،‬اﺑــﻮ اﻟﺰﻋﻴﺰﻋــﻪ واﻳــﻲ‪ :‬ﻣــﺮوان ﺳــﻞ دﻳﻨــﺎره‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ وروﻟﯧږل‪ ،‬څـﻪ وﺧـﺖ وروﺳـﺘﻪ ﻳـﯥ ﻳـﻮ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 201‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛﺲ ورواﺳﺘﺎوو او وﻳﻲ وﻳﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﺳﻬﻮه ﻛـړې وه‪ ،‬ﻫﻐـﻪ څـﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺗﺎﺗﻪ در اﺳﺘﻮﻟﻲ وو‪ ،‬ﺳﺘﺎﺑﺮﺧﻪ ﻧﻪ وه‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺑﯧﺮﺗﻪ راوﻟﯧږه‪.‬‬
‫اﺑــﻮ ﻫﺮﻳــﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬د ﻫﻐــﻮ ﭘﻴﺴــﻮ ﻳــﻮه ﺑﺮﺧــﻪ‬
‫راﺳﺮه ﭘﺎﺗﻪ ده‪ ،‬ﻫﺮ وﺧﺖ ﭼﻲ زﻣﺎ ﺑﺮﺧﻪ راورﺳـﯧﺪه ﻫﻤـﺪا ورڅﺨـﻪ‬
‫ﻛﻤﻲ ﻛړئ‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﺰﻋﻴﺰﻋـــﻪ واﻳـــﻲ‪ :‬ﻣـــﺮوان ﻏﻮښـــﺘﻞ ﭼـــﻲ ﭘـــﻮه ﺷـــﻲ‪ ،‬ﻫﻐـــﻪ‬
‫ﭘﻴﺴﻲ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻧﻔﻘﻪ ﻛړې او ﻛﻪ ﻳـﯥ ﻟـﻪ ځـﺎن ﺳـﺮه‬
‫ﺳﺎﺗﻠﯥ دي؟‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺧﭙــﻞ ﻣــﺎل د ﻏﻼﻣــﺎﻧﻮ د ازادوﻟــﻮ او‬
‫ﻳﺘﻴﻤﺎﻧﻮ د ﭘﺎﻟﻠﻮ ﻟﭙﺎره ﺻﺮف ﻛﺎوو‪.‬‬
‫واﻳــﻲ ﻳــﻮه ورځ ﻳــﯥ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻪ ﻣﯧﻨځــﻪ ﭼــﻲ ورڅﺨ ـﻪ ﻧــﺎ راﺣﺘــﻪ‬
‫ﺷﻮې وه ﻣﺘﺮوﻛﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻛړه څـﻮ ﻳـﯥ ﺗﻨﺒـﻪ ﻛـړي‪ ،‬ﺑﻴـﺎ ﻳـﯥ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﻛﻪ د ﻗﻴﺎﻣـﺖ ﭘـﻪ ورځ ﻗﺼـﺎص ﻧـﻪ واى‪ ،‬ﺗـﻪ ﻣـﻲ وﻫﻠـﯥ‪ ،‬ﺧـﻮ اوس‬
‫دي ﺧﺮڅﻮم‪ ،‬ﭼﻲ زﻣﺎ ﻣﻬﻢ او ﻋﺎﺟﻞ ﺿـﺮورﺗﻮﻧﻪ ﭘـﺮې ﭘـﻮره ﺷـﻲ‪،‬‬
‫ځﻪ ﻻړه ﺷﻪ او د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ د رﺿﺎ ﻟﭙﺎره ازاده ﻳﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺧﻮش ﻃﺒﻴﻌﺘـﻪ وو او د ښـﻜﻠﻮ ټﻮﻛـﻮ‬
‫ﻛﻮل ﻳﻲ ﺧﻮښﻮل‪ .‬د ﻣﺜﺎل ﭘﻪ ډول‪ :‬ﻳﻮه ورځ ﻳﻮ ځﻮان ورﺗﻪ راﻏﻰ‬
‫او وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬اې اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ روژه ﻣـﻲ ﻧﻴـﻮﻟﻲ وه‪،‬‬
‫ﻧﺎڅﺎﭘﻪ ﻣﻲ ﭘﻼر ﭘﻪ داﺳـﻲ ﺣـﺎل ﻛـﻲ راﻏـﻰ ﭼـﻲ ﻳـﻮ څـﻪ ډوډۍ او‬
‫ﻏﻮښﻪ ورﺳﺮه وه‪ ،‬ﺑﯥ ﭘﺎﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﻮه اﻧﺪازه وﺧﻮړه‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ووﻳــﻞ‪ :‬دا ﻫﻐــﻪ ﺧــﻮاړه وو ﭼــﻲ اﷲ‬
‫ﺗﻌــﺎﻟﻰ ﺗﺎﺗــﻪ ﺑښــﻠﯥ وه‪ .‬وﻳــﯥ وﻳــﻞ‪ :‬ﺑﻴــﺎ ﻛــﻮر واﻻوو ﺗــﻪ ورﻏﻠــﻢ‪،‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 202‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻫﻐـــﻮى راﺗـــﻪ ﺷـــﻴﺪې راوړي‪ ،‬ﭘـــﻪ ﻧﺎﭘـــﺎﻣﻲ ﻛـــﻲ ﻣـــﻲ وڅښـــﻠﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﺎﺗـﻪ ﻛـﻮم ﻣﺸـﻜﻞ ﻧﺸـﺘﻪ‪ .‬ځـﻮان‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﺑﻴﺎ وﻳﺪه ﺷﻮم‪ ،‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ راوﻳښ ﺷﻮم اوﺑﻪ ﻣـﻲ وڅښـﻠﯥ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ووﻳﻞ‪ :‬وراره ! ﺗﻪ ﺗﺮ اوﺳﻪ ﭘﻪ روژه ﻧﻴﻮﻟﻮ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻋﺎدت‬
‫ﺷﻮى‪.‬‬
‫ﻛﻠـــﻪ ﭼـــﻲ اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﺷـــﺘﻤﻦ ﺷـــﻮ‪ ،‬ﭘﺸـــﻤﻲ او‬
‫ورﯦښــﻤﻲ ﺟــﺎﻣﻲ ﺑــﻪ ﻳــﯥ ﻛــﻮﻟﯥ‪ ،‬ﺳــﺮه ﻟــﻪ دې ﻫــﻢ دﻧﻴــﺎ ﻧﺸــﻮاى‬
‫ﻛــﻮﻻى ﭼــﻲ ﻫﻐــﻪ وﻏﻮﻟــﻮي او ﻫﻐــﻪ ﻫﻤﺪاﺳــﻲ ﻟــﻪ دﻧﻴــﺎ ﺳــﺮه ﺑــﯥ‬
‫ﻣﻴﻨﻲ او ﻟﻪ اﺧﺮت ﺳﺮه ﻳﯥ زړه ﺗړﻟﻰ وو‪.‬‬
‫د ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ ﻋﻠﻴـــﻪ ﺳـــﻼم او ﺧﻠﻔــﺎى راﺷــﺪﻳﻨﻮ د ژوﻧـــﺪ ﻻر ﻳـــﯥ‬
‫ﻏﻮره ﻛړې وه او د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻫﺪاﻳﺎت ﻳـﯥ‬
‫د ﺧﭙﻞ ژوﻧـﺪ ﻗـﺎﻧﻮن او د ﻛـﺎر ﻛـړﻧﻼره ګﺮځـﻮﻟﯥ وه‪ .‬ﻫﻤﯧﺸـﻪ ﻳـﯥ‬
‫درﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ دې وﺻـﻴﺖ ﺗـﻪ ﭘـﺎم ﻛـﺎوو ﭼـﻲ‬
‫وﻳﻠــﻲ ﻳــﻲ وو‪ " :‬اې اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ! ﭘﺮﻫﯧﺰګــﺎر اوﺳــﻪ ﭼــﻲ ﺗــﺮ ټﻮﻟــﻮ‬
‫ﺧﻠﻜـــﻮ ﻋﺎﺑـــﺪ ﺷـــﯥ‪ ،‬ﻗﻨﺎﻋـــﺖ وﻟـــﺮه ﭼـــﻲ ﺗـــﺮ ټﻮﻟـــﻮ ﺧﻠﻜـــﻮ ﺷـــﻜﺮ‬
‫ﻛﻮوﻧﻜﻰ ﺷﯥ‪ ،‬څﻪ ﭼـﻲ ځـﺎن ﺗـﻪ ﻧـﻪ ﺧﻮښـﻮې ﻧـﻮرو ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﻫـﻢ ﻣـﻪ‬
‫ﺧﻮښــﻮه ﭼــﻲ ﻣــﺆﻣﻦ ﺷــﯥ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻤﺴــﺎﻳﻪ ﺳــﺮه دي ﻧﻴــﻚ ﭼﻠﻨــﺪﻛﻮه‬
‫ﭼﻲ واﻗﻌﻲ ﻣﺆﻣﻦ ﺷﯥ‪ ،‬ﻛﻢ ﺧﺎﻧﺪه‪ ،‬ځﻜﻪ ﺧﻨﺪا زړه ﻣړ ﻛﻮي‪ ".‬ﻧﻮ‬
‫ځﻜﻪ ﻫﻐﻪ دﻧﻴﺎ ﺗﻪ ﭘﺎم ﻧﻪ ﻛﺎوو او ټﻮﻟﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻳﯥ اﺧﺮت ﺗﻪ وه‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ د دﻧﻴﺎﺧﻮﻧﺪوﻧﻪ او ښﻜﻼوي ﻧﺎڅﻴﺰه ﺑﻠﻠﯥ او وﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﭼﻲ ژر ﺑﻪ راﻧﻪ ﻗﺒﺮ ﻛﻲ ﭘﻮښﺘﻨﻪ وﺷﻲ‪ ،‬د ﭘﺮوردګـﺎر ﻟـﻮر ﺗـﻪ ﺑـﻪ ﻻړ‬
‫ﺷﻢ او زﻣﺎ د اﻋﻤﺎﻟﻮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻪ وﺷـﻲ‪ .‬ﻫﻐـﻪ ځـﺎن او ﻧـﻮرو ﺗـﻪ ﭘـﻪ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 203‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ورځ ﻛﻲ دوه ځﻠﻲ دﻗﺒـﺮ ﻋـﺬاب ورﭘـﻪ ﻳـﺎداوو‪ .‬د ﺳـﻬﺎر ﭘـﻪ ﻣﻬـﺎل‬
‫ﺑﻪ ﻳﯥ ژړل ﭼﻲ ﺷﭙﻪ ﻻړه او ورځ راﻏﻠﻪ او د ﻓﺮﻋـﻮن آل ﭘـﻪ ﻋـﺬاب‬
‫اﺧﺘ ـﻪ ﺷــﻮ او ﭘــﻪ ﺷــﭙﻪ ﻛــﻲ ﺑــﻪ ﻳــﻲ وﻳــﻞ ورځ ﻻړه ﺷــﭙﻪ راﻏﻠــﻪ او د‬
‫ﻓﺮﻋﻮن آل ﭘﻪ ﻋﺬاب اﺧﺘﻪ ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﻫــﺮ ﭼــﺎ ﭼــﻲ ﺑــﻪ داﻏــږ اورﯦــﺪه د دوږخ ﻟــﻪ اوره ﺑــﻪ ﻳــﻲ ﻟــﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻧﻪ ﭘﻨﺎه ﻏﻮښﺘﻪ‪ ،‬ﻫﺮ وﺧـﺖ ﭼـﻲ ﺑـﻪ ﻳـﯥ ﺟﻨـﺎزه ﻟﻴـﺪه وﻳـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﯥ‪ :‬ﺗﺎ ﺳﻮ ﻣﺎښﺎم ځﺊ او ﻣـﻮږ ﺑـﻪ ﺳـﻬﺎر در ﺷـﻮ‪ .‬ﻳـﺎ ﺗﺎﺳـﻮ ﺳـﻬﺎر‬
‫ځﺊ او ﻣﻮږ ﺑﻪ ﺷﭙﻪ ﻛﻲ درﺷﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﻫﻤﯧﺸﻪ د اﺧﺮت د ﺣﺴﺎب او ﻛﺘﺎب ﭘـﻪ ﻓﻜـﺮ ﻛـﻲ وو او د‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻟﻪ ﻋﺬاب څﺨﻪ ډارﯦﺪه‪ ،‬دﻧﻴﺎ ﺗﻪ ﻳﯥ ﻛﻮﻣﻪ ﺗﻮﺟـﻪ ﻧـﻪ وه‬
‫او ﺧﻠﻜﻮ ﺗﻪ ﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻫﻴڅ ﻓﺎﺳﻖ دي ﭘﻪ دې ﻧـﻪ ﻏـﻮﻟﯧږي ﭼـﻲ اﷲ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ ورﺗﻪ ﻧﻌﻤﺖ ورﻛړى دى‪.‬‬
‫ﺖ زِ ْدﻧَﺎﻫُ ْﻢ ﺳَﻌِﻴﺮًا‬
‫ﻛُﻠَّﻤَﺎ ﺧَﺒَ ْ‬
‫ژﺑﺎړه‪:‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﭘﻪ ﻣړ ﻛﯧﺪو ﺷﻲ )اور( ﻧﻮ ﻣﻮږ ﺑﻪ ﻳﯥ زﻳﺎﺗﻮو‪،‬‬
‫ﭘﻪ ﻫﻐﻮى ﺑﺎﻧﺪي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 204‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ د ژوﻧﺪ‬

‫وروﺳﺘۍ ورځ‬

‫ددې ﺳﺘﺮ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻋﻤﺮ ډﯦﺮ‪ ،‬د ﭘﻮﺧﻮاﻟﻲ ﻟﻪ ﻣﺮﺣﻠﯥ څﺨـﻪ ﺗﯧـﺮ‬
‫او زړښﺖ ﺗﻪ رﺳـﯧﺪﻟﻰ وو‪ .‬ﻫﻐـﻪ د ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﺳـﻼم ﻟـﻪ وﻓـﺎت‬
‫وروﺳﺘﻪ د ﺧﭙﻞ ﻋﻤـﺮ ﭘﻨځﻤـﻪ ﻟﺴـﻴﺰه ﺗﯧﺮوﻟـﻪ او ﻋﻤـﺮ ﻳـﯥ د رﺳـﻮل‬
‫اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ ﻟــﻪ وﻓــﺎت وروﺳــﺘﻪ اوږد ﺷــﻮى وو‪.‬‬
‫ﻫﻐـﻪ د زﻳــﺎﺗﻮ او ﺳـﺘﺮو اﺻــﺤﺎﺑﻮ د ﺟﻨـﺎزو ﭘــﻪ ﻣﺮاﺳـﻤﻮ ﻛــﻲ وﻧــډه‬
‫درﻟـــﻮده ﭼـــﻲ وروﺳـــﺘﻨۍ ﻳـــﯥ د ام ﻟﻤـــﺆﻣﻨﻴﻦ ﺣﻀـــﺮت ﻋﺎﺋﺸـــﯥ‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ وه ﭼـﻲ ﭘـﻪ ‪ 58‬ﻫﺠـﺮي ﻛـﺎل ﻳـﯥ ﻟـﻪ دې ﻧـړۍ ﺳـﺮه‬
‫ﻣﺨـــﻪ ښـــﻪ وﻛـــړه‪ ،‬اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﻳـــﯥ د ﺟﻨـــﺎزې ﭘـــﻪ‬
‫ﻣﺮاﺳــﻤﻮ ﻛــﻲ ﺑﺮﺧــﻪ واﺧﻴﺴــﺘﻪ او ﻫﻐــﻪ ﻳــﯥ ﺗــﺮ وروﺳــﺘۍ ﻣﻨــﺰل‬
‫ﭘــﻮري ﺑﺪرګــﻪ ﻛــړه‪ ،‬ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ وروﺳــﺘﻪ اﺑ ـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ‬
‫ﻧﺎروغ ﺷﻮ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻳﯥ ﻛړ ه ﭼﻲ ﻣـﺮګ ﻳـﯥ راﻧـﮋدې ﺷـﻮى دى‪،‬‬
‫ﻏﻮره ﻳﯥ ﺑﻠﻠﻪ ﭼﻲ اﺟﻞ ﻳﯥ ژر راورﺳـﻴږي او دﻋـﺎ ﻳـﯥ ﻛﻮﻟـﻪ ﭼـﻲ‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﯥ ﻟﻪ ‪60‬ﻫﺠﺮي ﻛﺎل وړاﻧﺪي ﭘﻪ ﺧﭙـﻞ ﻟـﻮري وﺑـﻮﻟﻲ‪.‬‬
‫ورو ورو ﻳــﯥ ﺣــﺎل ﺧﺮاﺑﯧــﺪه‪ ،‬ټــﻮل ﺑــﺪن ﻳــﯥ ﺳﺴــﺖ او ﻛﻤــﺰورى‬
‫ﺷﻮ‪ ،‬ﺑﺎور ﻳﯥ وﻛړ ﭼﻲ دا ﻧـﺎروﻏﻲ د ﻣـﺮګ ﻧـﺎروﻏﻲ ده او ژر ﺑـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ ﭘﺮﯦږدي‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره ﻛﻲ ﻫﻢ د اﺧﺒﺮه ﺧﭙﺮه ﺷـﻮه ﭼـﻲ د ﻫﻐـﻪ وﺧـﺖ د‬
‫اﺳــﻼم ﺳــﺘﺮ ﭘــﻮه او ﺣــﺎﻓﻆ ﺻــﺤﺎﺑﻲ ﻧــﺎروغ ﺷــﻮى او د ﻣــﺮګ د‬
 ‫﴿ ‪﴾ 205‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺷﺮف ﭘﻪ ﺣﺎل ﻛﻲ دى‪ .‬ﺧﻠﻚ ﻳﯥ ﻟﻪ ﻫﺮ ﻟﻮري ﭘﻮښﺘﻨﻲ ﺗﻪ راﺗﻠـﻞ‪،‬‬
‫د ﻫﻐــــﻪ ﻟﭙــــﺎره ﻳــــﯥ د ﺟﻮړﺗﻴــــﺎ‪ ،‬ﺳــ ـﻼﻣﺘﻲ او اوږده ﻋﻤــــﺮ ﻫﻴﻠــــﻪ‬
‫څﺮګﻨﺪوﻟﻪ‪ ،‬څﻮ وﻛﻮﻻى ﺷﻲ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ څﺨﻪ ﻧﻮى ﻋﻠـﻮم زده ﻛـړي‪،‬‬
‫ځﻜﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ داﺳـﻲ ﻋﻠـﻢ درﻟـﻮد ﭼـﻲ ﻫـﻴڅ ﻛﻠـﻪ‬
‫ﻳﯥ ﺳﺮﭼﻴﻨﻪ ﻧﻪ وﭼﯧﺪه‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې وﺧﺘﻮﻧﻮ ﻛﻲ ﻳﯥ ﺷـﺎګﺮد اﺑﻮﺳـﻠﻤﻪ ﺑـﻦ ﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑـﻦ‬
‫ﻋﻮف ﭘﻮښﺘﻨﻲ ﺗﻪ راﻏﻰ‪ ،‬ﭼﻲ وﻳﯥ ﻟﻴﺪل د اﺳﺘﺎد ﺣﺎل ﻳﯥ ښـﻪ ﻧـﻪ‬
‫او درد ﻳـــﯥ ﺳـــﺨﺖ دى‪ ،‬ﻧﺎراﻣـــﻪ ﺷـــﻮ‪ ،‬اوښـــﻜﻲ ﻳـــﯥ ﻟـــﻪ ﺳـــﺘﺮګﻮ‬
‫رواﻧﻲ ﺷـﻮې‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﻏﯧـږ ﻛـﻲ وﻧﻴـﻮ او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬ﻳـﺎ اﷲ!‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺗﻪ ﺷﻔﺎ ورﻛړې‪ .‬ﺧﻮ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ووﻳﻞ‪ :‬اﷲ ! ﻣﺎ ﻣړ ﻛړې‪ ،‬اﺑﻮﺳﻠﻤﻪ ﺗﻪ ﻳﯥ وﻛﺘـﻞ او ورو ﻳـﯥ‬
‫ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪" :‬ﻛﻪ ﻣړ ﻛﯧږې ﻣـړ ﺷـﻪ‪ ،‬ﭘـﻪ اﷲ ﻗﺴـﻢ داﺳـﻲ وﺧـﺖ ﺑـﻪ‬
‫راﺷــﻲ ﭼــﻲ ﺳــړى ﺑــﻪ د ورور د ﻗﺒــﺮ ﺗــﺮ څﻨــګ ﺗﯧﺮﯦـږي او ﻫﻴﻠــﻪ ﺑــﻪ‬
‫ﻛﻮي ﭼﻲ ﻛﺎﺷﻜﻲ دى ددې ﻗﺒﺮ څښﺘﻦ واى‪".‬‬
‫ﻳﻮه ډﻟﻪ ﺧﻠﻚ ﻳﯥ ﻟﻴﺪﻟﻮ ﺗـﻪ راﻏﻠـﻞ‪ ،‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ‬
‫ﻳﯥ څﯧﺮو ﺗﻪ وﻛﺘﻞ‪ ،‬اوښﻜﻲ ﻳﯥ ﭘﻪ ﺳﺘﺮګﻮ ﻛﻲ راټـﻮﻟﻲ ﺷـﻮې او‬
‫ﭘﻪ ژړﻟـﻮ ﻳـﯥ ﺷـﺮوع وﻛـړه‪ ،‬ﻫﻐـﻮى د اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ژړﻟﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺷـﻮل او ﻳـﻮه ﻟـﻪ ﻫﻐـﻮى څﺨـﻪ ﻟـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ څﺨـﻪ وﭘﻮښـﺘﻞ‪ :‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه! وﻟـﻲ ژاړې؟ وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪ :‬د ﺳـﻔﺮ‬
‫ﭘــــﻪ اوږدواﻟــــﻲ او ﻛﻤــــﯥ ﺗﻮښــــﯥ ﺑﺎﻧــــﺪي ژاړم‪ ،‬ځﻜــــﻪ د داﺳــــﻲ‬
‫ﻏﻮﻧډۍ ﭘﻪ ﻣﺦ ﻳﻢ ﭼـﻲ د ګړﻧـګ څﻨـډه ﻳـﯥ ﻳـﺎ د ﺟﻨـﺖ ﻣـﺦ ده ﻳـﺎ د‬
‫دوزخ او زه ﻧﻪ ﭘﻮﻫﯧږم ﭼﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻛﻮم ﻟﻮري ﺗﻪ وﻏﻮرځﻮي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 206‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺣﺎﺿــﺮﻳﻨﻮ د ﻫﻐــﻪ د ﺧﺒــﺮو ﻟــﻪ اورﯦــﺪﻟﻮ ﭼــﻲ زړه ﻳــﯥ د اﷲ ﻟــﻪ‬
‫وﻳــﺮي څﺨــﻪ ډك‪ ،‬ﻧﯧﻜــﻮ ﻛـــﺎره‪ ،‬ﺻــﺎﻟﺢ ا وداﺳــﻲ ﻛــﺲ وو ﭼـــﻲ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻪ وي ﺗﯧﺮ اﻳﺴﺘﻠﻰ‪ ،‬ﺣﻴﺮان ﺷﻮل او دﻫﻐﻪ ﻟـﻪ ﺧﺒـﺮو ﻳـﯥ د‬
‫ﻋﺒﺮت درس واﺧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺧــﺮ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺧﭙــﻞ زاﻣــﻦ اﻟﻤﺤــﺮر‪ ،‬ﻣﺤــﺮز‪،‬‬
‫ﻋﺒــﺪاﻟﺮﺣﻦ او ﺑــﻼل‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧګـﻪ ﻏﻼﻣــﺎن او ﺳــﻌﻴﺪ ﺑــﻦ ﻣﺴــﻴﺐ‪،‬‬
‫ﻣﻬﻢ او ﻟﻮى ﺷﺎګﺮ دان ﻳﯥ را وﻏﻮښﺘﻞ او ﻫﻐـﻮى ﺗـﻪ ﻳـﯥ داﺳـﻲ‬
‫وﺻﻴﺖ وﻛړ‪ :‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ ﻣړ ﺷﻢ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺪي ﻣـﻪ راﭘـﻮري ﻛـﻮئ‪ ،‬ځﻜـﻪ‬
‫ﭘﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﺎﻧﺪي ﭼﺎ ﺳﺎﻧﺪي وﻧﻪ ﻛـړې‪،‬‬
‫ﻟﻪ ﺷﺎ ﻣﻲ اور ځﺎى ﺗﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻪ ﻛﻮئ‪ ،‬ﭘﻪ ﺗﻠﻮار ﻣﻲ د ﻫﺪﻳﺮې ﭘﻪ‬
‫ﻟﻮر ﻳﻮﺳـﺊ‪ ،‬ځﻜـﻪ ﻣـﺎ ﻟـﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ‬
‫واورﯦﺪل ﭼﻲ وﻳﯥ وﻳﻞ‪ :‬ﻛﻠﻪ ﭼﻲ د ﺻﺎﻟﺢ ﺳړي ﺟﻨﺎزه ﭘﻪ ﺗﺎﺑﻮت‬
‫ﻛــﻲ ﻛﯧښــﻮدل ﺷــﻲ‪ ،‬واﻳــﻲ‪ :‬ﻣــﺎ ژر ﻳﻮﺳــﺊ‪ ،‬ﻣــﺎژر ﻳﻮﺳــﺊ‪ .‬ﺧــﻮ‬
‫ﻣﺘﺎﺳـــﻔﺎﻧﻪ ﻛﻠـــﻪ ﭼـــﻲ د ﻧﺎﺻـــﺎﻟﺢ ﺳـــړي ﺟﻨـــﺎزه ﭘـــﻪ ﺗـــﺎﺑﻮت ﻛـــﻲ‬
‫ﻛﯧښــﻮدل ﺷــﻲ واﻳــﻲ‪ :‬ﭘــﻪ ﻣــﺎ دي ﻫﻼﻛــﺖ وي! ﻣــﺎ ﭼﯧﺮﺗــﻪ وړئ؟‬
‫ﻣﺎﭼﯧﺮﺗﻪ وړئ؟ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ وروﺳﺘﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ وژړل ‪.‬‬
‫ﭼﺎ ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬څﻪ ﺷﻰ دي ژړوي؟‬
‫وﻳﯥ وﻳﻞ‪" :‬د ﺳﻔﺮ ﻟﻴﺮي واﻟﻰ ا ود ﺗﻮښﯥ ﻛﻤﻮاﻟﻰ‪".‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﻳﯥ زوى ﺗﻪ وﺻﻴﺖ وﻛړ ﭼﻲ‪ ،‬ﭘﻪ ذى اﻟﺤﻠﻴﻔﻪ ﻛﻲ ﻳﻲ ﻛﻮر‬
‫ﻏﻼﻣﺎﻧﻮ ﺗﻪ ورﻛړي او ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳﺮه ﻧﯧﻜﻲ وﻛړي‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 207‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ژوﻧـﺪ د وروﺳـﺘۍ ورځـﻲ ﺳـﻬﺎر‬
‫راورﺳﯧﺪ‪ ،‬ﻣﺮوان ﺑﻦ ﺣﻜﻢ ﻳﯥ ﭘﻮښﺘﻨﯥ ﺗـﻪ راﻏـﻰ او وﻳـﯥ وﻳـﻞ‪:‬‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ دي ﺷﻔﺎ درﻛړى اې اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫اﺑـــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـــﻰ اﷲ ﻋﻨـــﻪ ﺳـــﺘﺮګﻲ ﺧﻼﺻـــﻲ ﻛـــړې‪ ،‬ﭘﻮرﺗـــﻪ‬
‫ﻟـــﻮري ﺗـــﻪ ﻳـــﯥ وﻛﺘـــﻞ او وﻳـــﯥ وﻳـــﻞ‪" :‬اﷲ ! زه ﺳـــﺘﺎ ﻣﻼﻗـــﺎت‬
‫ﺧﻮښﻮم ﺗﻪ ﻫﻢ زﻣﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﺧﻮښ ﻛړه ‪".‬‬
‫ﻣﺮوان ﻳﯥ ﻟﻪ څﻨګﻪ وﻻړ ﺷﻮ او وﻻړ‪ .‬څﻮ ﺷـﯧﺒﯥ وروﺳـﺘﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻨﻪ روح ﻟﻪ ﻣﻠﻜﻮت اﻋﻠﻰ ﺳﺮه ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷـﻮه او ﻟـﻪ دې ﻧـړۍ‬
‫ﻳﯥ ﻣﺨﻪ ښﻪ وﻛړه‪ .‬د ﻫﻤﯧﺸﻨﻲ او ارام ژوﻧﺪ د ښـﻪ راﻏﻼﺳـﺖ ﭘـﻪ‬
‫ﻟﻮر ﻳﯥ ﻣﻨډه ﻛړه او ﺗﺎرﻳﺦ د ‪ 59‬ﻫﺠﺮي ﻛﺎل ﭘﻪ ﺣﻮادﻳﺜﻮ ﻛـﻲ ﭘـﻪ‬
‫زرﻳﻨــﻮ ﻛﺮښــﻮ وﻟﻴﻜــﻞ‪ ) :‬ﭘــﻪ دې ﻛــﺎل د وﺳــﻲ‪ ،‬ﻳﻤﻨــﻲ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‪ ،‬د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻣﻠګـﺮى‬
‫او ﺗﻜـــړه ﺷـــﺎګﺮد‪ ،‬د ﻋﻠـــﻢ د ﻻﺳـ ـﺘﻪ راوړﻟـــﻮ‪ ،‬د اﷲ د ﻋﺒـــﺎدت او‬
‫ﻧﻴﻜﻮ ﻛﺎروﻧﻮﻟﻪ ﻛﻮﻟﻮ وروﺳـﺘﻪ ﻟـﻪ دې ﻓـﺎﻧﻲ ﻧـړۍ ﺳـﺮه ﻣﺨـﻪ ښـﻪ‬
‫وﻛړه‪ .‬ټﻮﻟﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﺑﺎﻧﺪي وژړل او دﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﺟـﺪاﻳﻲ څﺨـﻪ ﺳـﺨﺖ‬
‫ﻏﻤګﻴﻦ ﺷﻮل( ‪.‬‬
‫د اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دوﻓـﺎت ﺧﺒـﺮه ډﯦـﺮه ژر ﭘـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ او‬
‫ﺷــﺎوﺧﻮا ﻛــﻲ ﺧﭙــﺮه ﺷــﻮه‪ ،‬ﺧﻠﻜــﻮ ﺧﭙــﻞ ﻛﺎروﻧــﻪ ﭘﺮﯦښــﻮدل او د‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻛﻮرﺗـﻪ ﭼـﻲ ﭘـﻪ ذى اﻟﺤﻠﻴﻔـﻪ ﻛـﻲ وو‪ ،‬ﭘـﻪ‬
‫ﻣﻨډه ﻻړل‪ ،‬د ﻫﻐﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﻳﯥ ﭘﻪ ګﺮﻣـﻲ او ﺳـﻮځﻮوﻧﻜﻲ ﻟﻤـﺮ ﻛـﻲ‬
‫ﭘــﻪ اوږوﻛــړ او د ﻧﺒــﻮي ﻣﺴــﺠﺪ ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﻳــﯥ د ﺟﻨــﺎزې د ﻣﺮاﺳــﻤﻮ‬
‫ﻟﭙــﺎره ﻳــﻮوړ‪ ،‬ﺧﻠﻜــﻮ د ﻫﻐــﻪ د ﺗــﺎﺑﻮت ﭘــﻪ وړاﻧــﺪي ارام ﺣﺮﻛــﺖ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 208‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﻛــﺎوو‪ .‬د ﻣﺎﺳﭙښــﻴﻦ د ﻟﻤﺎﻧځــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻳــﯥ ﻧﺒــﻮي ﻣﺴــﺠﺪ ﺗــﻪ‬
‫ﻳــﻮوړ‪ .‬د ﺟﻨــﺎزې د ﻣﺮاﺳــﻤﻮ ﭘــﻪ ﻣــﺦ ﻛــﻲ د رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ اﺻــﺤﺎب او ﺗــﺎﺑﻌﻴﻦ ﻧﺎﺳــﺖ وو‪ ،‬دوو ﺻــﺤﺎﺑﻪ وو‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ او اﺑﻮﺳﻌﻴﺪ ﺧﺪري ﭼﻲ ﻟﻪ ﻳﻮ ﺑـﻞ ﺳـﺮه ﭘـﻪ څﻨـګ‬
‫روان وو‪ ،‬ﭘﻪ ﻛﺮاﺗـﻮ وﻳـﻞ‪ :‬د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ رﺣﻤـﺖ دي ﭘـﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ وي‪.‬‬
‫ﺧﻠﻜﻮ د ﻣﺎزدﻳګﺮ ﻟﻤـﻮﻧځ ادا ﻛـړ‪ ،‬د ﺣﻀـﺮت اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻨــﻪ ﺗــﺎﺑﻮت ﻳــﯥ څﻨــګ ﺗــﻪ راووړ‪ ،‬د ﻣــﺪﻳﻨﯥ اﻣﻴــﺮ وﻟﻴــﺪ ﺑــﻦ‬
‫ﻋﻘﺒﻪ اﻣﺎم ﺷﻮ او ﺧﻠﻚ ورﭘﻮري ﺗﺮ ﺷـﺎ ودرﯦـﺪل‪ .‬ﺧﻠـﻚ دوﻣـﺮه‬
‫زﻳــﺎت ول ﭼــﻲ د ﺟﻮﻣــﺎت ﭘــﻪ اﻧګــړ ﻛــﻲ ﻧــﻪ ځﺎﻳﯧــﺪل‪ ،‬د ﺟﻨــﺎزې‬
‫ﻟﻤــﻮﻧځ وﺷــﻮ‪ ،‬ﻟــﻪ ﻟﻤﺎﻧځــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻟــﻮﻣړى د ﺣﻀــﺮت ﻋﺜﻤــﺎن‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ زاﻣﻨﻮ دﻫﻐﻪ ﺗﺎﺑﻮت د ﺧﻠﻜـﻮ ﭘـﻪ ګڼـﻪ ګﻮڼـﻪ ﻛـﻲ ﭘـﻪ‬
‫اوږو ﻛړ او د ﺑﻘﻴﻊ د ﻫﺪﻳﺮې ﭘﻪ ﻟﻮر روان ﺷﻮل‪ ،‬دا ﻧـﻮى ﻣﯧﻠﻤـﻪ د‬
‫ﻣﺪﻳﻨﯥ ﭘﻪ ﺳـﺘﺮه ﻫـﺪﯦﺮه ﻛـﻲ ﭼـﻲ د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـﻮ ﺷـﻤﯧﺮ ﻧﯧﻜـﻮ او‬
‫ﻧــﮋدې ﺑﻨــﺪه ګــﺎﻧﻮ ﺗــﻪ ﻳــﯥ ځــﺎى ورﻛــړى وو‪ ،‬ﺧــﺎورو ﺗــﻪ وﺳــﭙﺎرل‬
‫ﺷﻮ‪ ،‬ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﻏﻢ او ډﯦﺮه ژړا ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﺳﺮه ﺧﺪاى ﭘﺎﻣﺎﻧﻲ وﻛړه‪.‬‬
‫د ﺑﻘﻴﻊ ﭘﺎﻛﻮ روﺣﻮﻧﻮ د دې ﭘﺎﻛﻲ روح ﻫﺮ ﻛﻠـﻰ وﻛـړ او د ﻫﻐـﻪ‬
‫ﻟﻪ ﺣﻀﻮر ﻧﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮل‪.‬‬
 ‫﴿ ‪﴾ 209‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬

‫د ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻳﺎد‬

‫ژوﻧﺪى ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮ‬

‫ﺣﻀــﺮت اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﻟــﻪ ﺳــﺘﺮو ﻛــﺎروﻧﻮ ﻧــﻪ ډك‬

‫ﻋﻤﺮ ﺗﯧﺮ او اﺳـﻼم ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ څﺨـﻪ ﺳـﺘﺮ اﻧﺴـﺎن ﺟـﻮړ ﻛـړى وو‪ .‬ﭘـﻪ‬
‫ﺧﭙﻞ وﺧﺖ او وروﺳﺘﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻪ ﻳﯥ‪ ،‬دﻧﻴﺎ دﺧﭙﻞ وﺟﻮد ﻟﻪ ﻓﻴﺾ ﻧـﻪ‬
‫ﻓﺎﻳﺪه ﻣﻨﻪ ﻛړه او دى ﻻړ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﺗﺮ دې وړاﻧﺪي ﻟﻪ ﭼﻮﭘﺎن ﭘﺮﺗﻪ ﺑـﻞ‬
‫څﻪ ﻧﻪ وو او ﭼﺎ ورﺗﻪ ﭘﺎم ﻧﻪ ﻛﺎوو‪.‬‬
‫رﻳښــﺘﻴﺎ ﭼــﻲ اﺳــﻼم د ﺧﻠﻜــﻮ او اﺳــﻼﻣﻲ اﻣــﺖ ﻟﭙــﺎره څــﻮﻣﺮه‬
‫ﺳــﺘﺮ ﻛﺎروﻧــﻪ ﻛــړي دي؟ ﻛــﻪ اﺳــﻼم ﻧــﻪ واى‪ ،‬ﺧﻠــﻚ ﻣــړه ﻛﯧــﺪل‪،‬‬
‫ﺿــﺎﻳﻊ ﻛﯧــﺪل او ﺗــﺎرﻳﺦ ﻫﯧــﺮول‪ ،‬ﺧــﻮ د اﺳــﻼم ﭘــﻪ ﺳــﻴﻮري ﻛــﻲ‬
‫ﻫﻐﻮى ﻫﻤﯧﺸﻨﻲ ﺷﻮل او ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳﯥ د ﺗﻞ ﻟﭙﺎره ﭘﺎﺗﻲ ﺷﻮل‪.‬‬
‫اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د اﺳــﻼم ﻟــﻪ ﻧﺎﺑﻐــﻪ ګــﺎﻧﻮ او ﻟﻮﻳــﺎﻧﻮ‬
‫څﺨــﻪ وو‪ ،‬ﭼــﻲ ﻟــﻪ ﺳــﺮه ﻳــﯥ ﻫــﺪف ﻣﺸــﺨﺺ ﻛــړى وو‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ د‬
‫رﺳﯧﺪﻟﻮ ﭘﻪ ﻻر ﻛﻲ ﻳﯥ ﻟـﻪ ﻫـﻴڅ ﺗﻜﻠﻴـﻒ څﺨـﻪ ﻣـﺦ واﻧـﻪ ړاوو او د‬
‫ﻫﻐﻪ د ﻻس ﺗﻪ راوړﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﺳﺨﺖ ﻣﺸـﻜﻼت وزﻏﻤـﻞ‪ ،‬اﺧـﺮ‬
‫ﺧﭙﻞ ﻫﺪف ﺗﻪ ورﺳﯧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ دژوﻧـﺪ ﭘـﻪ دوران ﻛـﻲ‬
‫ﻫﺮ وﺧﺖ ﻫڅﻪ ﻛﻮﻟﻪ ﭼﻲ د رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭘـﻮه‬
‫ﺷﺎګﺮد او د اﷲ د دﻳـﻦ ﭘـﻮه او ﻓﻘﻴـﺪ ﻋـﺎﻟﻢ واوﺳـﻲ‪ .‬ﻧﻮځﻜـﻪ ﻳـﯥ‬
‫ﻫﺮه ﺷﯧﺒﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ ﻋﻠﻢ زده ﻛﺎوو‬
 ‫﴿ ‪﴾ 210‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫او ﻳﺎداوو ﻳﯥ‪ .‬د دې ﻣﻬﻢ ﻛﺎر د ﻻس ﺗﻪ راوﻟـﻮ ﻟﭙـﺎره ﻳـﯥ ﻟـﻮږي‪،‬‬
‫ﺧﻮارۍ او ډﯦﺮي ﺗﻨګﻼﺳۍ وزﻏﻤﻠﯥ او وﻳﯥ ﺷﻮاى ﻛـﻮﻻى ﻟـﻪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ څﺨﻪ زﻳﺎت او ﺑﺎﺑﺮﻛﺘـﻪ ﻋﻠـﻢ زده‬
‫ﻛړي‪.‬‬
‫د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﻪ رﺣﻠﺖ وروﺳـﺘﻪ ﻫﻤﯧﺸـﻪ‬
‫ﭘﻪ دې ﻓﻜﺮ ﻛﻲ وو‪ ،‬ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ ﭼﻲ ﻳـﯥ زده ﻛـړى دى ﻧـﻮرو ﺗـﻪ‬
‫ورﺳﻮي او ﻋﻤﺮ ﻳﯥ ﭘﻪ دې ﻻر ﻳﻌﻨﻲ د اﻣﺖ ﭘﻪ ﺧﻴـﺮ ﺧـﻮاﻫﻲ او د‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﺣﻜﺎﻣﻮ ﭘﻪ ﺑﻴﺎن ﻛـﻲ ﻣﺼـﺮف ﻛـړ‪ .‬ﻫﻐـﻪ ﻫڅـﻪ ﻛﻮﻟـﻪ ﭼـﻲ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ ﭼﻲ ﻳﯥ زده ﻛړى دى ﻋﻤﻞ ﻫﻢ ورﺑﺎﻧﺪي وﻛړي‪.‬‬
‫د رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﻴﺮت د ﺧﭙﻞ ژوﻧﺪ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫وګﺮځﻮي‪ ،‬ﻧـﻮ ځﻜـﻪ د ﻋﻠـﻢ ﭘـﻪ ﻧﺸـﺮ او ﺗﺒﻠﻴـﻎ ﺑﻮﺧـﺖ ﺷـﻮ او د دې‬
‫ﻫﺪف ﻟﭙﺎره ﻳﯥ ﻫﺮ ﺗﻮر او ﺳﭙﻜﻪ زﻏﻤﻠﻪ‪ .‬څـﻮ ځﻠـﯥ ﺗـﺮ ازﻣﺎﻳښـﺖ‬
‫ﻻﻧﺪي وﻧﻴﻮل ﺷﻮ او ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺗﺮې ووت‪ .‬دﻋﻠﻢ ﭘـﻪ ﻃﻠـﺐ او ﻧﺸـﺮ‬
‫ﻛﻲ ﻳﯥ ﻧﻪ ﻳﻮازي د ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﻟﻮي ﻋﺎﻣﻞ ﻫڅﻪ او ﻫﺎﻧـﺪ وو ﺑﻠﻜـﻲ‬
‫اﺧﻼص‪ ،‬ﺻـﺪاﻗﺖ او د اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ د رﺿـﺎ ﺣﺼـﻮل ﻫـﻢ وو‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫وواﻳﻮ ﭼﻲ ﻫﻐﻪ ﻋﻠﻢ د اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ د رﺿـﺎ ﭘـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻧﺸـﺮ ﻛـړ او ﭘـﻪ‬
‫اﺧﺮت ﻛﻲ ﻳﯥ ﺳﺮ ﻟﻮړي ﻫﻤﯧﺸﻪ ﭘﻪ ﻧﻈـﺮ ﻛـﻲ وه‪ .‬ﻧﯧﻜﻤﺮﻏـﻪ ژوﻧـﺪ‬
‫ﻳــﯥ وﻛــړ او ﻧﯧﻜﻤﺮﻏــﻪ وﻣــړ‪ .‬اوﻛــﻪ داﺧﺒــﺮه ﭼــﻲ واﻳــﻲ‪ ) :‬ﻛــﻼم‬
‫اﻟﺨﻠﻖ اﻗﻼم اﻟﺤﻖ( ﻳﻌﻨـﻲ دﺧﻠﻜـﻮ وﻳﻨـﺎ اﻟﻬـﻲ ﺗﻘـﺪﻳﺮ دى‪ ،‬ﺳـﻤﻪ‬
‫ده‪ ،‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه ﭘــﻪ دې زﻣﻴﻨــﻪ ﻛــﻲ ﺳــﺘﺮه ګټــﻪ او ﻟﻮﻳــﻪ ﻛﺎﻣﻴــﺎﺑﻲ ﭘــﻪ‬
‫ﻻس راوړې ده‪ ،‬ځﻜﻪ دﻫﻐﻪ د ژوﻧﺪ ﭘﻪ ﻣﻬـﺎل او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬
‫ﻳﯥ د اﻣﺖ ﻏﻮره ﺧﻠﻚ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻠﻤﺎء‪ ،‬ﻓﻘﻬﺎء‪ ،‬ﻣﺤﺪﺛﻴﻦ اوﺧـﺪاى‬
 ‫﴿ ‪﴾ 211‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﭘﺎﻟﻮﻧﻜﻲ ﭘﻪ ﻧﯧﻚ ﻧﻮم ﻳﺎدوي او ﻧـﻦ ورځ ﻳـﯥ ﻫـﻢ ﻫـﺮ ځـﺎى د ﺧﻴـﺮ‬
‫ﻳﺎدوﻧﻪ ﻛﯧږي‪.‬‬
‫ﺳــﺮور ﻛﺎﺋﻨــﺎت ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ‪ ،‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨــﻪ ﺗــﻪ ووﻳــﻞ‪ ":‬ګﻤــﺎن ﻣــﻲ ﻛــﺎوه ﭼــﻲ ﻫﻴڅــﻮك ددې ﺳــﻮال د‬
‫ﭘﻮښــﺘﻨﻲ ﻟﭙــﺎره ﻟــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ ﭘﺮﺗــﻪ ﻣﺴــﺘﺤﻖ ﻧــﻪ‬
‫دى‪.‬ځﻜﻪ د ﺣـﺪﻳﺜﻮﻧﻮ د زده ﻛﻮﻟـﻮ ﭘـﻪ اړه ﻣـﻲ ﺳـﺘﺎ ﺳـﺨﺖ ﺣـﺮص‬
‫ﻟﻴﺪﻟﻰ دى‪".‬‬
‫د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛـﺮم ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻣﻠګـﺮى ﻃﻠﺤـﻪ‬
‫ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﻪ دي ﻛـﻲ ﺷـﻚ ﻧـﻪ ﻟـﺮم ﭼـﻲ‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ دي ﻟﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫څﺨﻪ ﺧﺒﺮي اورﯦﺪﻟﻲ وي او ﻣﻮږ دي ﻧﻪ وي اورﯦﺪﻟﯥ‪.‬‬
‫ﺳﺘﺮ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺣﻀﺮت اﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ :‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﻣﺎڅﺨﻪ ﻏﻮره دى‪ ،‬ځﻜـﻪ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ ﭼـﻲ ﺑﻴـﺎﻧﻮي ﭘـﺮې ﻋﻠـﻢ‬
‫ﻟﺮي‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧګﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ ﺗـﻪ ﻳـﯥ ﭘـﻪ ﺧﻄـﺎب ﻛـﻲ‬
‫ووﻳﻞ‪ :‬ﺗﻪ ﺗﺮ ﻣﻮږ ټﻮﻟﻮ ﻟﻪ رﺳـﻮل اﷲ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺳـﺮه‬
‫ډﯦﺮ وﺧﺖ وې او ﺗﺮ ﻣـﻮږ ټﻮﻟـﻮ دي د ﻫﻐـﻪ ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻏﻮره ﻳﺎد ﻛړي دي‪.‬‬
‫ﺳﺘﺮ ﻋﺎﻟﻢ اﺑﻮ ﻋﺒﺪاﷲ اﻟﺸﺎﻓﻲ ﻓﺮﻣـﺎﻳﻲ‪ :‬اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿـﻰ اﷲ‬
‫ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ټﻮﻟـﻮ ﺧﻠﻜـﻮ ﭼـﻲ د ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ وﺧـﺖ ﻛـﻲ ﻳـﯥ ﺣﺪﻳﺜﻮﻧـﻪ‬
‫رواﻳﺖ ﻛﻮل د ﻗﻮي ﺣﺎﻓﻈﯥ درﻟﻮدوﻧﻜﻰ وو‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤـــﺆﻣﻨﻴﻦ اﻣـــﺎم ﺑﺨـــﺎرى ﻓﺮﻣـــﺎﻳﻲ‪ :‬ﻟـــﻪ اﺗـــﻪ ﺳـــﻮه زﻳـــﺎﺗﻮ‬
‫ﻋﺎﻟﻤــﺎﻧﻮ ﻟــﻪ اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ څﺨــﻪ ﭘــﻪ ﻧﻘــﻞ‪ ،‬اﺣﺎدﻳــﺚ‬
 ‫﴿ ‪﴾ 212‬‬ ‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫رواﻳﺖ ﻛﻮل‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ وﺧـﺖ ﻛـﻲ ﻟـﻪ ټﻮﻟـﻮ ﻫﻐـﻮ ﻛﺴـﺎﻧﻮ ﭼـﻲ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ ﻳﯥ رواﻳﺖ ﻛﻮل د ﻗﻮي ﻳﺎد څﺨﻪ ﺑﺮﺧﻤﻦ وو‪.‬‬
‫اﻣﺎم ذﻫﺒﻲ واﻳﻲ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨـﻪ د ﻫﻐـﻪ څـﻪ ﭘـﻪ ﻳـﺎد‬
‫ﻛﻲ ﭼـﻲ ﻟـﻪ رﺳـﻮل ﺻـﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ څﺨـﻪ ﻳـﯥ اورﯦـﺪﻟﻲ ﻳـﺎ‬
‫ﻟﻴـــﺪﻟﻲ وي دﻫﻐـــﻪ ﻣﺒـــﺎرك ﻋـــﻴﻦ ﻛﻠﻤـــﺎت راﻧﻘـــﻞ ﻛـــړي دي او د‬
‫ﻏﻮره ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻟﺮوﻧﻜﻰ دى‪.‬‬
‫اﻣــﺎم اﺑــﻦ ﻛﺜﻴــﺮ ﻓﺮﻣــﺎﻳﻲ‪ :‬اﺑــﻮﻫﺮﻳﺮه رﺿــﻰ اﷲ ﻋﻨــﻪ د ﻗــﻮې‬
‫ﺣــﺎﻓﻈﯥ‪ ،‬ﺧــﺎص ﻋﺒــﺎدت‪ ،‬ﺻــﺪاﻗﺖ او ﻟــﻮﻳﻲ څښــﺘﻦ وو‪ .‬ﻫﻐــﻪ د‬
‫رﺳــﻮل اﷲ ﺻــﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ د ﺣــﺪﻳﺜﻮﻧﻮ ﻣﻌــﺮوف راوي او‬
‫ﻟﻪ ﺣﺎﻓﻈﻴﻨﻮ اﺻﺤﺎﺑﻮ څﺨﻪ وو‪.‬‬
‫د ﺑﺨﺎري ﺷﺎرح ﺷﻴﺦ اﻻﺳﻼم اﺑﻦ ﺣﺠﺮ واﻳﻲ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه‬
‫رﺿﻰ اﷲ ﻋﻨﻪ ﻟﻪ ټﻮﻟﻮ ﻫﻐﻮ ﺧﻠﻜﻮ ﻧﻪ ﭼﻲ د ﻫﻐﻪ ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛﻲ ﻳﯥ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻮﻧﻪ رواﻳﺖ ﻛﻮل‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻳﯥ ﻗﻮي وه او د اﺻﺤﺎﺑﻮ ﻟﻪ‬
‫ﺟﻤﻠﯥ ﻧﻪ ﻳﻮه ﻫﻢ د ده ﭘﻪ اﻧﺪازه اﺣﺎدﻳﺚ ﻧﻪ دي رواﻳﺖ ﻛړي‪ ،‬دا‬
‫اﻓﺘﺨﺎر دده ﻟﭙﺎره ﺑﺲ دى ﭼﻲ ﻧﻮم ﻳﯥ ﻟﺲ ګﻮﻧﻪ زره ځﻠﻪ ﭘﻪ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ دﯦﻮاﻧﻮﻧﻮ ﻛﻲ راﻏﻠﻰ دى اوﻟﻪ څﻮارﻟﺲ ﭘﯧړﻳﻮ وروﺳﺘﻪ‬
‫ﺑﻴﺎ ﻫﻢ د زرګﻮﻧﻮ ﻋﻠﻤﺎوو او ﺷﺎګﺮداﻧﻮ ﭘﻪ ژﺑﻪ د ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﺟﺎري‬
‫دى‪.‬‬