16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Χρήση µη καταστρεπτικών µεθόδων για τον

προσδιορισµό των ιδιοτήτων τσιµεντοκονιαµάτων
Use of non destructive techniques in the determination of
cement mortars properties

Παναγιώτα ΠΙΠΙΛΙΚΑΚΗ1, Mάριος ΚΑΤΣΙΩΤΗΣ2, Γεώργιος Παπαβασιλείου3,

Μανώλης ΧΑΝΙΩΤΑΚΗΣ4, Μαργαρίτα ΚΑΤΣΙΩΤΗ5

Λέξεις κλειδιά: ενυδάτωση τσιµέντου, δυναµικό µέτρο ελαστικότητας, τεταρτοµερή

σύνθετα τσιµέντα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Στην παρούσα εργασία µελετήθηκε µε τη χρήση υπερήχων η

ενυδάτωση τσιµεντοκονιαµάτων που παράχθηκαν από τεταρτοµερή σύνθετα
τσιµέντα και προσδιορίστηκε το δυναµικό µέτρο ελαστικότητας των ίδιων
τσιµεντοκονιαµάτων. Στο πειραµατικό µέρος της εργασίας παρασκευάστηκαν
σύνθετα τσιµέντα µε διαφορετικά ποσοστά ιπτάµενης τέφρας Μεγαλόπολης,
µηλαϊκής γης και ασβεστολίθου µε συνολικό ποσοστό 40% κ.β. Αρχικά
προσδιορίστηκε ο χρόνος πήξης σύµφωνα µε το ΕΛΟΤ ΕΝ 196-3.
Παρασκευάστηκαν τσιµεντοκονιάµατα στα οποία µετρήθηκε η αντοχή σε θλίψη
και η εξέλιξη της ενυδάτωσης µε τη χρήση της συσκευής υπερήχων Steinkamp
Ultrasound Tester. Από τις µετρήσεις της ταχύτητας των υπερήχων υπολογίστηκε
το δυναµικό µέτρο ελαστικότητας των κονιαµάτων. Συµπερασµατικά, υπάρχει
αντιστοιχία των αποτελεσµάτων αρχής και τέλους πήξης που µετράται σύµφωνα
µε το ΕΛΟΤ ΕΝ 196-3 και από την µελέτη της ενυδάτωσης µε χρήση υπερήχων.
Επίσης, τόσο η ταχύτητα υπερήχων όσο και το δυναµικό µέτρο ελαστικότητας
είναι συσχετισµένα µε την αντοχή σε θλίψη.

1
Χηµικός Μηχανικός, ∆ιεύθυνση Έρευνας και Ποιότητας, Α.Ε. Τσιµέντων ΤΙΤΑΝ, email:
pipilikakip@titan.gr
2
Χηµικός Μηχανικός, Ινστιτούτο Επιστήµης Υλικών, ΕΚΕΦΕ ∆ηµόκριτος,
email:Marios.Katsiotis@ims.demokritos.gr
3
∆ιευθυντής Ινστιτούτου Επιστήµης Υλικών, ΕΚΕΦΕ ∆ηµόκριτος, email:
gpapav@ims.demokritos.gr:
4
∆ιευθυντής Έρευνας και Ποιότητας, Α.Ε. Τσιµέντων ΤΙΤΑΝ email: haniotakise@titan.gr
5
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Σχολή Χηµικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, email:
katsioti@central.ntua.gr

1
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

ABSTRACT: This study aims to determine quaternary blended cement mortars

hydration and calculating their dynamic modulus of elasticity. Therefore, blended
cements having different amounts of fly ash, Milos island pozzolana and
limestone were produced. Setting time compressive strength and evolution of
hydration using Steinkamp Ultrasound Tester of these cements were determined.
Using ultrasound velocity measurements dynamic modulus of elasticity was
calculated. Conclusively, measurements of setting time with ELOT ΕΝ 196-3
correspond to that using ultrasound study of hydration. Furthermore, ultrasound
velocity, as well as dynamic modulus of elasticity is proportional with
compressive strength.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Την τελευταία δεκαετία παράγεται και χρησιµοποιείται σε κατασκευές µεγάλος
αριθµός σύνθετων τσιµέντων. Ανά τον κόσµο έχουν χρησιµοποιηθεί διάφορα
κύρια συστατικά καθώς και συνδυασµοί αυτών αλλά η επίδραση που έχει το
καθένα στην διαδικασία της ενυδάτωσης του τσιµέντου δεν έχει ακόµα
εξακριβωθεί για την περίπτωση τριµερών και τετραµερών σύνθετων τσιµέντων.

Το µέτρο ελαστικότητας στο σκυρόδεµα έχει σηµασία για όλες τις κατασκευές
που υπόκεινται σε οριακούς περιορισµούς µετατόπισης που λίγο ή πολύ
περιορίζονται. Αυτό επιτείνεται όταν αυτές οι συνθήκες υπάρχουν από πολύ
µικρές ηλικίες (πεζοδρόµια, φράγµατα κ.α.) για τα οποία το µέτρο ελαστικότητας
αλλά κυρίως η εξέλιξή του στο χρόνο είναι µια από τις πιο κρίσιµες παραµέτρους
σχεδιασµού της κατασκευής που επηρεάζει την πιθανότητα της ρηγµάτωσης σε
νεαρή ηλικία. Το µέτρο ελαστικότητας αναπτύσσεται ουσιαστικά µε την
σκλήρυνση του υλικού και αυξάνεται από το µηδέν µέχρι µια τιµή κοντά στην
λειτουργική του τιµή. Ο ρυθµός αυτής της αλλαγής είναι µια ένδειξη σηµαντικών
εσωτερικών µεταβολών .[Acher and Ulm 2001], [Bentur 2002], [Spingenschidt
1994 ]

Οι υπέρηχοι είναι ελαστικοί κυµατισµοί του αέρα, της ίδιας φύσης µε τον ήχο,
αλλά συχνότητας µεγαλύτερης των 20.000 m/sec. Η ταχύτητα των υπερήχων,
όπως και του ήχου, µέσα από ένα υλικό συνδέεται µε το δυναµικό µέτρο
ελαστικότητας Ε, και την πυκνότητα ρ του υλικού µε τη γνωστή σχέση της
φυσικής: [Οικονόµου 2003]
E (1)
v=
ρ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Στο πειραµατικό µέρος της εργασίας παρασκευάστηκαν σύνθετα τσιµέντα µε
διαφορετικά ποσοστά ιπτάµενης τέφρας Μεγαλόπολης, µηλαϊκής γης και
ασβεστολίθου των οποίων το συνολικό ποσοστό ανερχόταν σε 40% κ.β. και το
υπόλοιπο ήταν κλίνκερ και γύψος. Οι ακριβείς συνθέσεις παρουσιάζονται στον

2
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακα 1. Κατόπιν παρασκευάστηκαν τσιµεντοκονιάµατα σύµφωνα µε το

Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 196-1 στα οποία µετρήθηκε η θλιπτική αντοχή σε
1,2,7,28,90 και 180 ηµέρες καθώς και η απαίτηση σε νερό και ο χρόνος πήξης
σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 196-3.
Πίνακας 1: Συστάσεις σύνθετων τσιµέντων
Ιπτάµενη Τέφρα Μεγαλόπολης
α/α Ασβεστόλιθος (%) Μηλαϊκή γη (%)
(%)
1 5 15 20
2 5 20 15
3 10 15 15
4 10 10 20
5 10 20 10
6 15 15 10
7 15 10 15
8 15 20 5

Η µελέτη της κινητικής ενυδάτωσης µε υπερήχους έγινε µε τη συσκευή

Steinkamp Ultrasound Tester µε πιεζοκρυστάλλους συχνότητας συντονισµού στα
50 kHz. Ο ήχος εκπέµπεται από τον κρύσταλλο ποµπό διέρχεται από το υλικό και
ανιχνεύεται από τον κρύσταλλο δέκτη. Η µετρούµενη παράµετρος είναι ο χρόνος
από τη στιγµή εκποµπής του ήχου έως την στιγµή ανίχνευσης του ενώ ακολούθως
υπολογίζεται η ταχύτητα του ήχου από την ακόλουθη σχέση:

u=x/t (2)

όπου u είναι η διαµήκης ταχύτητα του ήχου σε m/s, x είναι η διανυθείσα

απόσταση η οποία ταυτίζεται µε το µήκος του δοκιµίου σε m το οποίο µετριέται
µε παχύµετρο και t είναι ο µετρούµενος χρόνος που αναφέρθηκε παραπάνω σε
sec.
Οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν σε κονιάµατα τσιµέντου που
παρασκευάστηκαν σύµφωνα µε το ΕΛΟΤ-ΕΝ 196-1.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1. Μελέτη της κινητικής ενυδάτωσης µε υπέρηχους

Προκειµένου να προσδιοριστεί η εξέλιξη της ενυδάτωσης των σύνθετων

τσιµέντων έγινε µελέτη µε υπερήχους όπως περιγράφεται στο πειραµατικό µέρος
της εργασίας. Τα προς εξέταση δείγµατα είναι κονιάµατα παρασκευασµένα
σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 196-1. Η µετρήσιµη παράµετρος είναι ο
χρόνος που απαιτείται για να διανύσει το δοκίµιο ο υπέρηχος, ενώ τα δοκίµια
µετρώνται συνεχώς µέχρι τις 7 ηµέρες ζωής όπου το µεγαλύτερο µέρος της

3
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

ενυδάτωσης λαµβάνει χώρα και µετά από αυτό το διάστηµα έγιναν µετρήσεις σε
αραιότερα χρονικά διαστήµατα. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργείται το διάγραµµα
της Εικόνας 1.

70 0

5% LL-15% FA-20% POZ

60 0
5% LL-20% FA-15% POZ
10% LL-15% FA-15% POZ
50 0 10% LL-10% FA-20% POZ
10% LL-20% FA-10% POZ
15% LL-15% FA-10% POZ
ΧΡΟΝΟΣ ( sec)

40 0
15% LL-10% FA-15% POZ
15% LL-20% FA- 5% POZ
30 0

20 0

10 0

0
0 ,01 0,1 1 10 10 0 100 0
Η Λ ΙΚ ΙΑ (Η Μ Ε Ρ Ε Σ )

Εικόνα 1: ∆ιάγραµµα χρόνου που χρειάζεται ο υπέρηχος για να διανύσει το δοκίµιο ως

προς την ηλικία του δοκιµίου

Από το διάγραµµα αυτό είναι εµφανές ότι ο χρόνος που χρειάζεται για να
διανύσει το δοκίµιο ο υπέρηχος µειώνεται καθώς προχωράει η πήξη και η
ενυδάτωση του τσιµέντου. Αυτό συµβαίνει γιατί τα κύµατα διαδίδονται
γρηγορότερα όσο πιο συνεκτική είναι η δοµή του υλικού στο οποίο διαδίδονται
και τελικά αυτό που µελετάται µε τη µέθοδο των υπερήχων είναι εξέλιξη της
εσωτερικής δοµής των κονιαµάτων. Η δοµή αυτή διαµορφώνεται είτε από την
εξέλιξη της αντίδρασης της ενυδάτωσης, είτε είναι αποτέλεσµα της πληρωτικής
ικανότητας των υλικών που καθώς το τσιµέντο πήζει λαµβάνουν µια
συγκεκριµένη θέση είτε τέλος από την ποζολανική αντίδραση που και αυτή
επηρεάζει την δοµή του υλικού.

Για να µπορέσουν να εξαχθούν συµπεράσµατα για την εξέλιξη του

συγκεκριµένου φαινοµένου θα πρέπει να προσδιοριστεί η ταχύτητα των υπερήχων
µε τον τρόπο που έχει αναφερθεί στο πειραµατικό µέρος της εργασίας αυτής. Η
ταχύτητα υπερήχων προφανώς είναι αντιστρόφως ανάλογη µε τον χρόνο που
χρειάζεται για να διανύσει το δοκίµιο και συνεπώς ανάλογη µε την εξέλιξη της
δοµής του κονιάµατος. Οπότε παρακολουθώντας την αύξηση της ταχύτητας
ενυδάτωσης παράλληλα εξάγονται συµπεράσµατα για την εξέλιξη της δοµής του
κονιάµατος.

4
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Το διάγραµµα ταχύτητας υπερήχων ως προς την ηλικία του δοκιµίου

παρουσιάζεται στην Εικόνα 2.

5000 ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ

ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ
4500 Α∆ΡΑΝΕΙΑΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΥΠΕΡΗΧΩΝ (m/s)

4000

3500

3000
5% LL-20% FA- 15% POZ
2500 10% LL-15% FA-15% POZ
10% LL-10% FA-20% POZ
2000 10% LL-20% FA-10% POZ
15% LL-15% FA-10% POZ
1500 15% LL-10% FA-15% POZ
15% LL-20% FA- 5% POZ
1000 5% LL-15% FA-20% POZ
500

0
0,01 0,1 1 10 100 1000

ΗΛΙΚΙΑ (ΗΜΕΡΕΣ)

Εικόνα 2: ∆ιάγραµµα ταχύτητας υπερήχων ως προς την ηλικία του δοκιµίου

Στο διάγραµµα αυτό µπορεί κανείς να ξεχωρίσει τις βασικές περιόδους της
ενυδάτωσης του τσιµέντου. Έτσι, στο διάγραµµα σηµειώνεται η περίοδος
αδράνειας στην οποία δεν υπάρχει εξέλιξη στην ενυδάτωση, η περίοδος
επιτάχυνσης όπου ο κύριος όγκος της αντίδρασης της ενυδάτωσης λαµβάνει χώρα
και η περίοδος διάχυσης όποτε και επιβραδύνεται η αντίδραση. Είναι προφανές
ότι σε όλες τις συνθέσεις οι περίοδοι αυτές είναι σχεδόν ίδιες και αυτό οφείλεται
στο γεγονός ότι ενυδατώνεται το κλίνκερ το οποίο σε αυτές τις συνθέσεις είναι
σταθερό. Σε µικρές ηλικίες η ταχύτητα υπερήχων ακολουθεί την ταχύτητα της
πήξης έτσι τα τσιµέντα που έχουν µικρότερο χρόνο πήξης εµφανίζουν αντίστοιχα
µεγάλη ταχύτητα υπερήχων. Σε µεγαλύτερες ηλικίες, από τα σύνθετα τσιµέντα
που εξετάζονται εκείνα που εµφανίζουν µεγαλύτερο ρυθµό ενυδάτωσης είναι
αυτά που έχουν µικρό ποσοστό µηλαϊκής γης (5 και 10 %) και αυτό γιατί αυτή
αργεί να αντιδράσει γεγονός που έχει ως αποτέλεσµα την αργή διαµόρφωση της
πορώδους δοµής των κονιαµάτων.

Από το διάγραµµα της Εικόνας 2 µπορεί να προσδιοριστεί και ο χρόνος πήξης

των κονιαµάτων. Η αρχή και το τέλος της πήξης όπως προσδιοριστήκαν µε τη
µέθοδο του ΕΛΟΤ ΕΝ 196-3 καθώς και από το διάγραµµα της ταχύτητας
υπερήχων ως προς τον χρόνο παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.

5
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 1: Χρόνος πήξης προσδιορισµένος µε τη µέθοδο του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 196-

3 και µε υπερήχους

Αρχή πήξης(min) Τέλος Πήξης(min)

ΕΝ 196-3 Υπέρηχοι ΕΝ 196-3 Υπέρηχοι
5% LL - 15% FA- 20%POZ 200 209 270 280
5% LL - 20% FA-15% POZ 215 228 265 288
10% LL - 15% FA-15%POZ 180 179 230 228
10% LL - 10% FA-20%POZ 210 228 250 282
10% LL - 20% FA-10%POZ 220 220 250 258
15% LL - 15% FA-10%POZ 220 225 260 258
15% LL - 10% FA-15%POZ 220 210 260 256
15% LL-20%FA-5% POZ 210 210 250 248

Από τη σύγκριση των τιµών είναι εµφανές ότι οι χρόνοι πήξης είναι πολύ κοντά
και µέσα στα όρια του σφάλµατος των µεθόδων και µπορούν να θεωρηθούν ίδιοι.
Αυτό είναι ένδειξη ότι η ταχύτητα υπερήχων µπορεί να περιγράψει µε ακρίβεια
την διαδικασία της ενυδάτωσης του τσιµέντου.

2. Συσχέτιση ταχύτητας υπερήχων µε την αντοχή σε θλίψη

Η αντοχή σε θλίψη ουσιαστικά είναι µια ιδιότητα η οποία εξαρτάται από εξέλιξη
της δοµής των κονιαµάτων και αυτό σηµαίνει ότι είναι ένας τρόπος να εξεταστεί
η δοµή. Επίσης και η ταχύτητα των υπερήχων αναπτύσσεται ανάλογα µε την δοµή
και αυτό γεννά το ερώτηµα κατά πόσο αυτές οι δύο ιδιότητες –αντοχή σε θλίψη
και ταχύτητα υπερήχων- µπορούν να συσχετιστούν και αν πράγµατι
συσχετίζονται µε ποιον τρόπο γίνεται αυτό.

Στην Εικόνα 3 παρουσιάζεται η συσχέτιση των δύο ιδιοτήτων για τα οκτώ

σύνθετα τσιµέντα.

6
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

4800

4600
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΥΠΕΡΗΧΩΝ (m/s)

4400

4200

4000

3800 5% LL-15% FA-20% POZ

5% LL-20% FA-15% POZ
10% LL-15% FA-15% POZ
3600 10% LL-10% FA-20% POZ
10% LL-20% FA-10% POZ
3400 15% LL-15% FA-10% POZ
15% LL-10% FA-15% POZ
3200 15% LL-20% FA-5% POZ

3000

2800
0 10 20 30 40 50 60
ΑΝΤΟΧΗ ΣΕ ΘΛΙΨΗ (MPa)

Εικόνα 3: ∆ιάγραµµα συσχέτισης αντοχής σε θλίψη µε την ταχύτητα υπερήχων των

τσιµεντοκονιαµάτων

Από το παραπάνω διάγραµµα είναι σαφές ότι η ταχύτητα υπερήχων σχετίζεται

γραµµικά µε την αντοχή σε θλίψη των τσιµεντοκονιαµάτων ενώ στον Πίνακα 2
φαίνεται η συσχέτιση αυτή.

Η εξίσωση η οποία προσαρµόζεται στα πειραµατικά δεδοµένα είναι της µορφής :

Y=A+BX (2)

Πίνακας 2: Παράµετροι γραµµικής συσχέτισης ταχύτητας υπερήχων αντοχής σε θλίψη

A B R2
5% LL – 15%FA- 20%POZ 3102,18 22,19 0,97
5% LL – 20%FA-15% POZ 2835,73 32,23 0,98
10% LL – 15% FA-15% POZ 2986,96 29,60 0,96
10% LL – 10% FA-20% POZ 3075,45 30,20 0,98
10% LL – 20% FA-10% POZ 3493,16 18,51 0,97
15% LL – 15% FA-10% POZ 2989,15 30,72 0,99
15% LL – 10% FA-15% POZ 3422,57 21,55 0,98
15% LL-20%FA-5% POZ 2970,22 36,25 0,99

7
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Φαίνεται ότι η προσαρµογή της εξίσωσης είναι εξαιρετικά καλή και αυτό είναι
ιδιαίτερα σηµαντικό καθώς σηµαίνει ότι οι δύο αυτές ιδιότητες εκφράζουν
ουσιαστικά µια και µοναδική ιδιότητα που είναι η εξέλιξη της δοµής του
κονιάµατος. Το αποτέλεσµα αυτό έχει εξαιρετική σηµασία καθώς συνδέει τα
αποτελέσµατα µιας καταστρεπτικής µεθόδου (µέτρηση αντοχής σε θλίψη) µε τα
αποτελέσµατα µιας µη καταστρεπτικής µεθόδου (µέτρηση ταχύτητας υπερήχων).
Η γενίκευση αυτής της γραµµικής εξάρτησης ανοίγει το δρόµο για την επί τόπου
µέτρηση της ταχύτητας υπερήχων και αναγωγή αυτής σε αντοχή σε θλίψη της
κατασκευής.

3. ∆υναµικό µέτρο ελαστικότητας

Από τις τιµές της ταχύτητας υπερήχων µπορεί να υπολογιστεί µαθηµατικά το

δυναµικό µέτρο ελαστικότητας των κονιαµάτων σύµφωνα µε την απλοποιηµένη
εξίσωση, όπως προαναφέρθηκε
E
v= (3)
ρ

Όπου : v είναι η ταχύτητα υπερήχων σε m/s2, E είναι το µέτρο ελαστικότητας και

ρ είναι η φαινόµενη πυκνότητα του δοκιµίου.

Η φαινόµενη πυκνότητα υπολογίζεται σε κάθε κονίαµα ξεχωριστά µε µέτρηση της

µάζας (m) και του όγκου (V) του κονιάµατος σε κάθε ηλικία σύµφωνα µε τη
σχέση:
m (4)
ρ=
V

Τα αποτελέσµατα των παραπάνω υπολογισµών για κάθε κονίαµα παρουσιάζονται

διαγραµµατικά στην Εικόνα 4.
Από το παραπάνω διάγραµµα φαίνεται ότι το µέτρο ελαστικότητας αυξάνει καθώς
ενυδατώνεται το τσιµέντο. Όλα τα τσιµέντα παρουσιάζουν παρόµοια εξέλιξη στο
µέτρο ελαστικότητας αλλά ο ρυθµός ανάπτυξης είναι διαφορετικός και εξαρτάται
από τα ποσοστά των συστατικών του τσιµέντου.

8
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 2: Τιµές µέτρου ελαστικότητας για σηµαντικές ηλικίες

Ηµέρες (GPa) 1 2 7 28 90 150 180

5% LL– 15%FA-20%POZ 22,8 28,0 33,1 37,1 41,8 41,8 41,8

5% LL–20%FA-15% POZ 19,7 28,1 32,3 44,0 48,2 48,6 49,1

10% LL–15%FA-15% POZ 21,1 28,6 34,7 42,4 44,5 45,9 46,4

10% LL–10%FA-20% POZ 22,7 28,8 33,9 40,6 44,5 45,2 45,6

10% LL–20%FA-10% POZ 28,4 32,2 38,1 41,3 43,3 43,9 44,4

15% LL–15%FA-10% POZ 22,4 26,9 32,6 40,2 43,4 44,5 44,9

15% LL–10%FA-15% POZ 28,4 32,3 34,1 39,5 44,2 45,0 45,0

15% LL-20%FA-5% POZ 22,3 28,8 34,6 43,7 48,7 49,1 49,2

Είναι γνωστό ότι όσο µεγαλύτερο είναι το µέτρο ελαστικότητας, το σκυρόδεµα

έχει ψαθυρή συµπεριφορά. Έτσι, κάποιες συνθέσεις παρουσιάζουν µεγαλύτερη
ελαστικότητα από άλλες κάτι που εξαρτάται από το είδος των συστατικών που
προστίθενται. Φαίνεται ότι σε ηλικίες µικρότερες των 7 ηµερών το µέτρο
ελαστικότητας αυξάνεται µε αύξηση του ποσοστού του ασβεστόλιθου ενώ για
µεγαλύτερες ηλικίες εµφανίζεται πτώση του µέτρου ελαστικότητας καθώς
αυξάνεται το ποσοστό του ασβεστόλιθου στο σύνθετο τσιµέντο. Αντίθετα το
δυναµικό µέτρο ελαστικότητας µειώνεται σε ηλικίες µικρότερες των 7 ηµερών µε
αύξηση του ποσοστού της ιπτάµενης τέφρας στο σύνθετο τσιµέντο ενώ
παρουσιάζεται αύξηση του µέτρου ελαστικότητας σε µεγαλύτερες ηλικίες. Τέλος,
η αύξηση του ποσοστού της µηλαϊκής γης προκαλεί µείωση στο δυναµικό µέτρο
ελαστικότητας για όλες τις ηλικίες.

9
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

50
ΜΕΤΡΟ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (GPa)

40

30

5% LL-15% FA-20% POZ

20
5% LL-20% FA-15% POZ
10% LL-15% FA-15% POZ
10% LL-10% FA-20% POZ
10% LL-20% FA-10% POZ
10 15% LL-15% FA-10% POZ
15% LL-10% FA-15% POZ
15% LL-20% FA - 5% POZ

0
0,01 0,1 1 10 100
ΗΛΙΚΙΑ (ΗΜΕΡΕΣ)

Εικόνα 4: ∆ιάγραµµα δυναµικού µέτρου ελαστικότητας ως προς την ηλικία του

κονιάµατος

4. Συσχέτιση αντοχής σε θλίψη και δυναµικού µέτρου ελαστικότητας

Τόσο το δυναµικό µέτρο ελαστικότητας όσο και η αντοχή σε θλίψη εντάσσονται

στις µηχανικές ιδιότητες του κονιάµατος και ως εκ τούτου είναι λογικό να
συσχετίζονται χωρίς να έχει ακόµα προσδιοριστεί τι είδους εξάρτηση υπάρχει
µεταξύ τους. Προκειµένου να µελετηθεί αυτή η εξάρτηση παρατίθεται το
διάγραµµα της Εικόνας 5.

Από το παρακάτω διάγραµµα είναι σαφές ότι η ταχύτητα υπερήχων σχετίζεται

γραµµικά µε την αντοχή σε θλίψη των τσιµεντοκονιαµάτων ενώ στον Πίνακα 2
φαίνεται η συσχέτιση αυτή.

Η εξίσωση η οποία προσαρµόζεται στα πειραµατικά δεδοµένα είναι της µορφής :

Y=A+BX (5)

10
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 2: Παράµετροι γραµµικής συσχέτισης δυναµικού µέτρου ελαστικότητας και

αντοχής σε θλίψη
A B R2
5% LL-15% FA-20% POZ 21,08 0,38 0,98
5% LL-20% FA-15% POZ 16,75 0,57 0,99
10% LL-15% FA-15% POZ 19,21 0,52 0,98
10% LL-10% FA-20% POZ 20,52 0,52 0,98
10% LL-20% FA-10% POZ 27,09 0,33 0,97
15% LL-15% FA-10% POZ 25,97 0,39 0,97
15% LL-10% FA-15% POZ 19,29 0,53 1,00
15% LL-20% FA- 5% POZ 18,70 0,65 1,00
Είναι προφανές ότι οι δύο ιδιότητες συσχετίζονται γραµµικά και µάλιστα η
συσχέτιση είναι πάρα πολύ καλή. Αυτό σηµαίνει ότι πράγµατι αυτές οι δύο
ιδιότητες εκφράζουν την ίδια ιδιότητα του κονιάµατος, η οποία είναι η εσωτερική
δοµή του.

55

50
ΜΕΤΡΟ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (GPa)

45

40

35
5% LL-15% FA- 20% POZ
5% LL-20% FA- 15% POZ
30 10% LL-15% FA-15% POZ
10% LL-10% FA-20% POZ
10% LL-20% FA-10% POZ
25 15% LL-15% FA-10% POZ
15% LL-10% FA-15% POZ
15% LL-20% FA - 5% POZ
20

15
0 10 20 30 40 50 60
ΑΝΤΟΧΗ ΣΕ ΘΛΙΨΗ (MPa)

Εικόνα 5: ∆ιάγραµµα µέτρου ελαστικότητας ως προς την αντοχή σε θλίψη του

κονιάµατος

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Από την παραπάνω πειραµατική διερεύνηση προκύπτουν τα ακόλουθα
συµπεράσµατα

11
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

• Υπάρχει αντιστοιχία των αποτελεσµάτων αρχής και τέλους χρόνου πήξης που
µετράται σύµφωνα µε το ΕΛΟΤ ΕΝ 196-3 και από την µελέτη της
ενυδάτωσης µε χρήση υπερήχων.

• Η ταχύτητα υπερήχων είναι ένα µέγεθος που περιγράφει την εξέλιξη της
δοµής του κονιάµατος. Έτσι, σε µικρές ηλικίες ακολουθεί τον χρόνο πήξης
ενώ σε µεγαλύτερες ηλικίες είναι µέτρο απεικόνισης της συνεκτικότητας του
κονιάµατος.

• Υπάρχει γραµµική συσχέτιση της αντοχής σε θλίψη µε την ταχύτητα

υπερήχων αφού και τα δύο µεγέθη εκφράζουν την ίδια ιδιότητα, την εξέλιξη
της µικροδοµής. Με αυτό τον τρόπο συνδέεται µια καταστρεπτική µε µια µη
καταστρεπτική µέθοδο µέτρησης και µια γενίκευση της σχέσης αυτής οδηγεί
σε µέτρηση της αντοχής σε θλίψη υφιστάµενων κατασκευών µέσω της
µέτρησης της ταχύτητας υπερήχων.

• Το δυναµικό µέτρο ελαστικότητας συσχετίζεται γραµµικά µε την αντοχή σε

θλίψη.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Acker P, Ulm F-J., “Creep and shrinkage of concrete: physical origins, practical
measurements”, Nuc. Eng. & Design 203, (2-3), (2001), p.143-158

Bentur A.,“ Early age cracking in cementitious systems”, State of the art report of
the RILEM technical committee TC 181-EAS, Haifa (2002)

Οικονόµου Χ., «Τεχνολογία του σκυροδέµατος»,εκδ. Εκδοτική, (2003)

Springenschidt R., “ Thermal cracking in concrete at early age”, proceedings n. 25

of the international RILEM Symposium, Munich, (2004)

12