ODPOWIEDZI – DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE.

MATURALNE KARTY
PRACY

Zygmunt Freud

Nr zad. Proponowane odpowiedzi Punktacja

Obaj wierzyli w psychoanalizę. Początkowo byli dla siebie
inspirującymi partnerami do rozmów, z czasem ich drogi się rozeszły –
1. zerwali kontakty, gdy spostrzegli, że są dla siebie konkurentami. 1
Zrozumieli, że istnienie kilku autorytetów i kilku szkół
psychoanalitycznych podważa wartość psychologii głębi jako nauki.
• ukryte traumy
• wrodzone popędy
2. • nabyte kompleksy 1
• tłumione marzenia
• tabu seksualne
3. D. 1
np.
2
• badacze byli bezradni wobec chorób psychicznych: znali już sposoby,
(1 p. za
jak uspokoić czy oszołomić pacjentów, ale nie potrafili ich wyleczyć
wskazanie
• chorobę psychiczną traktowano jako opętanie i w związku z tym
4. minimum
egzorcyzmowano chorych
dwóch
• gdy przestano szukać odpowiedzi w religii, przyjęto wyjaśnienie
elementów z
genetyczne – uznano, że choroby psychiczne biorą się z degeneracji
klucza)
genów (co stało się pożywką dla ideologii o „czystości rasy”)
Freud użył języka naukowego do opisania spraw związanych z seksem,
objętych dotychczas tabu. Miał przy tym talent literacki i odwoływał
5. 1
się do kodów kulturowych znanych wykształconemu mieszczaństwu,
stąd jego sukces czytelniczy.
id – popędy stanowiące rdzeń jaźni, część dziedziczna 2
ego – sfera podporządkowana zasadzie rzeczywistości, powstaje pod (1 p. za
wpływem konfrontacji ze światem zewnętrznym właściwe
6.
superego – moralność kształtowana przez nagrody i kary wyjaśnienie
minimum
dwóch pojęć)
różnica wewnętrzne tarcia pomiędzy trzema 2
ciśnień składnikami jaźni: id, ego i superego; konflikty (po 1 p. za
wewnętrzne przeżywane przez dorastającego właściwe
7.
człowieka uzupełnienie
wentyl sublimacja – rozładowanie nadmiaru każdej rubryki
negatywnej energii w twórczość artystyczną tabeli)
np. 2 (po 1 p. za
Naziści odrzucali psychoanalizę, ponieważ: podanie
8.
• jej autorem był Żyd, każdej
• demaskowała mechanizmy działania ruchów masowych. przyczyny)
9. np. 2
• popularyzowała ją kultura masowa (hollywoodzkie filmy) (za
• wpisywała się w amerykański mit szczęścia spełnionego wymienienie
• odpowiadała młodzieży dokonującej właśnie rewolucji obyczajowej, min. trzech
ponieważ obciążała winą rodziców i namawiała do buntu przeciwko elementów z
1
 nim klucza, 1 p. za
• uzasadniała potrzebę ulegania zachciankom wymienienie
• jako podróż do ludzkiego wnętrza uzupełniała hippisowskie min. dwóch
poszukiwania w dziedzinie psychodelików elementów)
10. B. 1
np.
Wymyślona przez Freuda symbolika seksualna przedmiotów,
prawdziwe przyczyny przejęzyczeń i pomyłek, przekonanie o roli
2
rodziców w kształtowaniu tożsamości człowieka, wyjaśnienie
(1 p. za
znaczenia zachowań obronnych, kompleksów i traum z przeszłości,
11. podanie
którą należy przepracować – wszystko to przeniknęło do
jednego
powszechnego użytku. Freudowska koncepcja „dynamicznej
argumentu)
podświadomości”, według której człowiek nie kontroluje własnej
świadomości i pozostaje w ciągłym konflikcie z samym sobą, wpłynęła
w znaczący sposób na obraz literatury i sztuki XX w.
epitafium – utwór poświęcony osobie zmarłej bądź napis nagrobny;
12. autor artykułu nazywa w ten sposób artykuł z „Time’a”, który ogłosił 1
publicznie śmierć idei Freuda
teza: „Freud nie umarł” 2
uzasadnienie: terapia psychoanalityczna znów znajduje zwolenników; (po 1 p. za
pewne koncepcje Freuda zostały potwierdzone przez współczesne właściwie
13. badania neurologiczne i stanowią bazę do dalszych poszukiwań sformułowaną
tezę oraz
podanie
uzasadnienia)

Stefan Żeromski Przedwiośnie

Nr zad. Proponowane odpowiedzi Punktacja

Polska odzyskała wówczas pełną niepodległość, rozpoczął się 2 (1 p. za
kolejny etap w dziejach kraju – budowa nowego państwa. Oba wskazanie faktu
okresy charakteryzuje podobny entuzjazm, towarzyszący historycznego, 1 p.
1.
pierwszym chwilom po odzyskaniu wolności. za
scharakteryzowani
e okresu)
Azerbejdżan 2 (po 1 p. za każdą
2.
Armenia właściwą nazwę)
3. D. 1
• spośród wszystkich bohaterów urodził się najdalej od Korony i do
2 (1 p. za podanie
końca pozostał w pewnym sensie emigrantem
4. min. dwóch
• najbardziej samotny bohater w literaturze polskiej
informacji z klucza)
• jedna z najciekawszych postaci
np.
• opowiada o dojrzewaniu prowadzącym do rozczarowań
5. • przedstawia bohatera pozbawionego rodziny i ojczyzny, 1
wyobcowanego, który kolejno traci wiarę w rewolucję (ideę),
własny kraj, miłość i przyjaźń
6. Jadwiga Barykowa 2
• przyjechała do Rosji za mężem (po 1 p. za opis
• nigdy nie zaadaptowała się w Baku, cały czas była myślami w jednej postaci –
2
 rodzinnych Siedlcach
• była typem matki-Polki
• została sama z synem, na którego miała niewielki wpływ
• jej zwłoki zostały zbezczeszczone – ktoś zdarł jej z palca obrączkę

Seweryn Baryka
• pochodził ze wschodnich rubieży Polski podanie min.
• emigrował coraz dalej od kraju w poszukiwaniu fortuny czterech informacji
• ciułacz i karierowicz, materialista o każdej z nich)
• mimo że opuścił kraj, w głębi duszy był związany z ojczyzną: po
żonę pojechał do Polski; był dumny z ojca, Kaliksta Grzegorza, który
wziął udział w powstaniu listopadowym (jego pamiętnik traktował
jak relikwię); w 1914 r. wyruszył na wojnę; idealista i romantyk –
syna namówił na powrót do Polski, snując patriotyczne wizje
„szklanych domów” (sam umarł w drodze powrotnej)
• jest wszędzie obcy; nigdzie nie przynależy; nie jest do końca u
siebie ani w Baku, ani w Polsce
2 (1 p. za podanie
• rozpadły się związki z otaczającymi go ludźmi (rodzinne, z
7. niepełnej
kobietami, przyjaźnie), zerwał też ze szkołą
odpowiedzi)
• nie przynależy do żadnej frakcji, nie identyfikuje się z żadną
ideologią – każda budzi w nim wątpliwości, które rodzą dystans
Rewolucja unieważniała wszystkie dotychczasowe zakazy i normy –
8. taka wolność pociągała młodego człowieka. Poza tym Baryką 1
powodowała ciekawość typowa dla młodego wieku.
9. B. 1
np.
Pełni funkcję dowodu, że Stefan Żeromski nie był pisarzem
10. rewolucyjnym, a Przedwiośnie – wbrew początkowym zarzutom, a 1
następnie komunistycznej powojennej propagandzie – nie jest
pochwałą rewolucji.
np.
11. Wrażenie, że wydarzenia, których jesteśmy świadkami, już kiedyś 1
miały miejsce (już je kiedyś widzieliśmy).
I. odzyskanie niepodległości 2 (1 p. za
12. II. zwycięstwo Polski w wojnie polsko-bolszewickiej wymienienie
III. rewolucja społeczna dwóch cudów)
styl publicystyczny 2
• artykuł pochodzi z czasopisma (1 p. za właściwe
13. • tekst prezentuje osobisty punkt widzenia na temat książki oraz wskazanie stylu, 1
własną relację Zdzisława Pietrasika z planu filmowego p. za min. dwa
• tekst został napisany zrozumiałym językiem argumenty)

Bruno Schulz

Nr zad. Proponowane odpowiedzi Punktacja

Dzieła Schulza o wiele łatwiej parafrazować czy naśladować niż o
1. nich mówić. Łatwiej przejąć specyficzny, oryginalny język pisarza niż 1
wyjaśnić konkretnie, co znaczą jego utwory.
2. obiegowy sąd 1
3. np. 2
3
 • jest to walka z czymś, co nas przerasta (uczeń
• zwycięstwo oznacza, że trud czytania zostanie wynagrodzony otrzymuje
błogosławieństwem – czymś wyjątkowo cennym, wartym każdego punkty za każdą
trudu logiczną
interpretację)
• katalogowanie wątków i tematów – ważne, ale powierzchowne 2
• prześwietlanie metafor – podejście zbyt systematyzujące (1 p. za
• porównywanie – brak obiektu, z którym można porównać właściwe
wypisanie
4.
dwóch strategii
wraz z oceną,
bez użycia
cytatów)
Symbolicznie tytuł Sklepy cynamonowe może oznaczać tajemnice i 2
doświadczenie zmysłowe, Sanatorium pod Klepsydrą zaś – spotkanie (1 p. za każdy
5. ze śmiercią. Dosłownie obie te przestrzenie – sklep i sanatorium – są właściwie
po prostu miejscem ludzkich spotkań, rozmów, wymiany plotek, zinterpretowan
spojrzeń. y tytuł)
np.
• podkreślają trudności, jakich przysparza analiza prozy Schulza
• uświadamiają czytelnikowi mnogość zagadnień, z którymi będzie
6. 1
się musiał zmierzyć
• pokazują wprost, że utwory Schulza generują więcej pytań niż
odpowiedzi
• obiegowa opinia – słowo instytucja źle się kojarzy, z czymś
3
ograniczającym indywidualność i wolność człowieka, ze sztywnymi
(po 1 p. za
ramami narzucającymi kolektywny charakter jednostce
każde
• definicja autorska – instytucja jest płaszczyzną porozumienia
7. uzupełnienie
między ludźmi, służy do przekazywania doświadczeń, wymiany
rubryki tabeli,
międzyludzkiej, instytucje są fundamentem kultury, stanowią zatem
które nie jest
podstawę wspólnoty
cytatem)
• przykładowa instytucja – język
8. C. 1
9. teatr 1
np. „Rzeczywistość u Schulza nie ma stałego charakteru,
2
to jasne”.
(1 p. za min.
np. „Pokaż mi swoje instytucje, a powiem ci, czy śpiewasz,
10. dwie właściwie
czy bełkoczesz”.
uzupełnione
np. „Napięcie pozy, sztuczna powaga maski, ironiczny
rubryki tabeli)
patos drży na tym naskórku”.
np.
• oddalanie się od wspólnoty ludzkiej 3
• wygaśnięcie potrzeby międzyludzkich interakcji (2 p. za
11. • pogardzanie swoją cielesnością, potrzebami własnego ciała pierwszą część
• zamknięcie przed światem i ludźmi, również najbliższymi pytania, 1 p. za
• rezygnacja z komunikowania się (milczenie) drugą)
• przykład – ojciec odsuwający się od rodziny
12. C. 1

Witold Gombrowicz Ferdydurke

4
Nr zad. Proponowane odpowiedzi Punktacja
Funkcja formy w życiu człowieka:
• pomaga zrozumieć i zapamiętać świat,
2
• systematyzuje ogrom doznań, myśli, słów, doświadczeń
(1 p. za
codziennych,
częściowe
• ułatwia komunikację z innymi,
1. wymienienie
• jest narzędziem poznania i porozumiewania się.
funkcji
Przejawy formy:
przejawów
• gotowe kody werbalne,
formy)
• gesty,
• obyczaje.
np.
2 (1 p. za
Człowiek jest nieustannie wystawiony na widok publiczny, tak jak
2. niepełne
aktorzy na scenie teatralnej. Działa pod presją spojrzenia
wyjaśnienie)
otaczających go ludzi i przyjmuje narzuconą mu rolę.
np.
3. Człowiek pozwala wpływać na siebie innym ludziom, ponieważ wie, 1
że bez nich nie może istnieć.
np.
Człowiek buduje swoją indywidualną tożsamość w konfrontacji z
drugim człowiekiem. Wówczas dopiero jednostka uwalnia potencjał
4. 1
swojej oryginalności, wykazuje się niepowtarzalnością. W samotności
egzystencja ludzka jest niepełna, człowiek nie rozumie ani nie
przeżywa świata tak, jak jest to możliwe.
5. pedagog, donżuan, ziemianin 1
P 2
F (1 p. za trzy
6.
P poprawne
F odpowiedzi)
np.
Wizyta Pimki jest realizacją podświadomego pragnienia bohatera-
narratora (jednocześnie początkującego pisarza), by zjawił się
2
odbiorca jego książki. Niestety, osoba, która przybywa, okazuje się
7. (za pełną
banalnym, tradycyjnym belfrem – uosabiającym krytyków i
interpretację)
czytelników, których pisarz nie ceni, ale jednocześnie ich potrzebuje.
Tę ambiwalencję oddaje dwuznaczna postawa Józia, który chciałby
zakryć przed profesorem swoje rękopisy, ale tego nie robi.
styl potoczny
8. 1
styl naukowy
9. 3
7. kulturalna, • wypowiada frazesy (2 p. za
narodowa i • przywołuje wspomnienia właściwe
pedagogiczna • posługuje się profesorskimi gestami uzupełnienie
i zachowaniami min. trzech
• prezentuje własne oceny rubryk tabeli, 1
• powołuje się na autorytety p. za właściwe
(Mickiewicza i Comte’a) uzupełnienie
• odwołuje się do tradycji min. dwóch
9. belferska i • stuka laską rubryk)
tradycyjna • deklamuje, recytuje, cytuje
5
 • wypowiada myśli, sądy, koncepcje
10. A. 1
np.
Wuj Konstanty w obliczu zagrożenia jeszcze bardziej niż zwykle
2 (1 p. za opis
podkreśla swoją pozycję. Jest kapryśny, strofuje służbę, przytacza
zachowania
11. dawne historie ze swojego życia, zachowuje się jak typowy ziemianin,
postaci bez
po pańsku. Umacnia się tym samym w odgrywanej przez siebie roli i
interpretacji)
narzuca pozostałym układ, w którym to on jest na szczycie hierarchii
społecznej.
np.
Pimko jest znacznie bieglejszy w budowaniu formy, sprytnie
manipuluje otoczeniem, narzuca innym ludziom siebie. Podobnie 2 (1 p. za
12. Gombrowicz – wielokrotnie przyznał się, że jego celem było narzucić niepełne
siebie, swoją twórczość jako swoją osobowość, innym (czytelnikom). wyjaśnienie)
Na tym podobieństwie polega bliźniacze pokrewieństwo duchowe
pisarza i Pimki i stąd bierze się wroga rywalizacja między nimi.