Professional Documents
Culture Documents
Wika at Edukasyon
Wika at Edukasyon
CIELO | 2
Sa unang presentasyon mg MTB-‐MLE noon Nobyembre, ito’y dinisenyong tutugon sa
humigit kumulang 170 wika mula sa iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas. Karagdagan ay una rin
itong dinisenyong isakatuparan sa unang 8 taon ng pag-‐aaral sa pormal na paaralan, mula
kinder hanggang ika-‐7 baitang. Ngunit ayon sa Department Order No. 16 ng Kagawaran ng
Edukasyon sa ilalim ni Sec. Armin Luistro, ito’y nilimitahan sa 12 dyalekto, Tagalog,
Kapampangan, Pangasinense, Iloko, Bikol, Cebuano, Hiligaynon, Waray, Tausug,
Maguindanaoan, Maranao, at Chavacano. Maliban rito’y kakalahatiin rin ang
implementasyon nito mula sa 8 taon at ipapatupad lamang sa unang 4 na taon ng pag-‐aaral.
Ayon sa isang artikulo ng The Manila Times, ang nasasabing dahilan kung bakit nilimitahan
ang implementasyon ng programa ay dahil ang programang ito’y napaakalaki, mashadong
malaki para epektibong matugunan sa loob ng maikling panahon bago ito maisakatuparan.
Sinabi rin ni Sec. Luistro sa nasabing interview na hindi rin sapat ang kanilang natanggap na
badyet mula sa pamahalaan upang mapatupad ng buo ang programa at kapag pinilit ito’y
dudulo lamang sa pagkakalito ng mga mag-‐aaral.
Ang implementasyon ng MTB-‐MLE ay katuwang ng School-‐based Management Program ng
Kagawaran ng Edukasyon na nakasaad sa R.A. 9155. Nakapaloob sa School-‐based
Management Program ang Principal Empowerment na nagbibigay kapangyarihan sa mga
principal na panghawakan ang paggastos ng nakatuong badyet para sa kanilang paaralan at
binibigyang laya na gumawa ng mga local na polisiya na tumutugon sa mga
pangangailangan ng kanilang paaralan, hangga’t ito ay hindi lumalabag sa primaryang
direktiba ng Kagawaran ng Edukasyon. Para sa mga paaralang hindi nabigyan ng
karampatang konsiderasyon ng Kagawaran ng Edukasyon sa pagpapatupad ng MTB-‐MLE,
pumapaloob ito sa diskresyon ng principal at sa kakayanan ng paaralan ang pagpapatupad
nito.
Sa kasalukuyan, ito’y ipinapatupad sa 921 na paaralan sa buong bansa. Isa na rito ang Baet
Elementary School at Sinarire Elementary School sa bayan ng Mansalay, Oriental Mindoro,
ang dalawang paaralan na bumubuo sa pinakamalaking kumpol ng paaralang
pangelementarya na nagsisilbi sa mga Katutubong Mangyan sa buong Pilipinas. Ang Sinarire
Elementary School at Baet Elementary School ay ang dalawang natatanging paaralang
pangelementarya na malapit sa mga Sitio ng mga Katutubong Mangyan, kung kaya’t ang
CIELO | 3
dalawang paaralang ito’y nagsisilbi para sa kalimitan ng mga Katutubong Mangyan sa Bayan
ng Mansalay at sa buong populasyon ng mga Katutubong nanatiling namumuhay sa
kabundukan. Kabilang sa mga sitiong nabanggit na rito ang Sitio Gaang.
Ang Sitio Gaang ay isa sa mga natitirang komunidad ng mga Katutubong Mangyan mula sa
Tribong Hanunuo na kinikilalang mayroong isa sa pinakamayaman at pinakamaunlad na
kultura. Ngunit kinakaharap nito ngayon ang pautal-‐utal na pagkalimot ng nakababatang
henerasyon nito sa kanilang katutubong dyalekto. Bilang isa sa mga layon ng MTB-‐MLE ay
ang pagpapaunlad ng pagmamahal at paggalang sa katutubong dyalekto, ang pag-‐sasaliksik
na ito ay sinuri ang kasalukuyang programang MTB-‐MLE at kung ang MTB-‐MLE ay
nakatutulong o, sa katunayan, ay nakasasama sa layuning ito.
CIELO | 4
Pamamaraan ng Pananaliksik
Ito ay isang Case Study na naglalayong suriin sa particular ang epekto ng MTB-‐MLE
programa ng Kagawaran ng Edukasyon sa Sitio Gaang, isang komunidad ng mga Hanunuo
Mangyan sa Oriental Mindoro.
Ang primaryang pamamaraan na ginamit sa pananaliksik ay ang Key Informant Interview o
KII. Ang KII ay isang paraan ng pagkalap ng datos na ayon sa isang particular na paksa mula
sa isang susing indibidual na maalam sa paksa.
Ang mga KII ay sumasaklaw ng iba’t ibang perspektiba ng ayon sa MTB-‐MLE at sa
kasalukuyang kondisyon ng pag-‐aaral ng mga katutubo sa Sitio Gaang.
Ang mga napiling makapanayam ay ang DepEd district supervisor ng bayan ng Mansalay,
ang principal ng Baet at ng Sinarire Elementary School, at ang mga gurong dumaan sa
training ng Kagawaran ng Edukasyon ng MTB-‐MLE, upang makuha ang perspektiba ng mga
empleyado ng Kagawaran ng Edukasyon na siyang direktang nakatuon sa pagpapatupad ng
MTB-‐MLE sa kanilang bayan.
Maliban sa kanila, nakapanayam rin ang ilang mag-‐aaral ng Baet at Sinarire Elementary
School na mula sa Sitio Gaang, at ang Sitio Leader ng Gaang at ang magulang ng mga mag-‐
aaral sa Baet at Sinarire Elementary School. Ang panayam na ito’y naglalayong makuha ang
perspektiba at kaalaman ng mga indibidual na direktang naaapektuhan ng programang
MTB-‐MLE.
Karagdagan, nakapanayaam rin ang empleyado ng Munisipyo ng Mansalay mula sa Planning
and Development Office na siyang nakatuon sa pag-‐babantay sa mga paaralang
pangkatutubo at isang representante ng lokal na People’s Organization ng mga Mangyan.
It’y naglalayong makuha ang perspektiba ng local na pamahalaan at ng mga progresibong
grupong pangkatutubo sa implementasyon ng MTB-‐MLE.
Maliban sa KII, ako rin ay gumamit ng Census upang makapagbuo ng isang Community
Profile. Ang census ay isang pamamaraan ng sistematikong pagkuha at pagtatala
CIELO | 5
ngimpormasyon tungkol sa mga miyembro ng isang partikular na populasyon. Ito ay isang
regular na nagaganap at opisyal na bilang ng isang partikular na populasyon.
Ang proseso ng aking pag-‐Census ay ginawa bilang rekwisito sa aking practicum, sa Sitio
Gaang. Ang Sitio Gaang ang aking napili sapagkat ito ay isa sa mga natatanging komunidad
ng mga katutubong Mangyan na sa kasalukuyan ay aktibo pangnasasapraktika ang kanilang
kultura at hindi pa masyadong naiimpluwensyahan ng dominanteng kulturang Tagalog at
ng Banyagang Kultura.
Paraan ng Pagsuri ng Datos
Mula sa mga KII at Census, mabusising inilathala ang mga datos. Ang mga KII ay masusing
pinakinggan mula sa audio recording at isinalin upang mas sistematikong masuri ang datos.
Ang Census naman ay ginawan ng isang form na pinunan habang nakikipanayam. Mula sa
isinaling KII at sa mga Census forms, ito’y nilapat sa isang matrix o table. Mayroong tatlong
primaryang hanay ang matrix, ang una ay para sa data set, ang ikalawa ay para sa
konseptong nirerepresenta ng data set at ang ikatlo ay para sa mga sipi na makukuha mula
sa panayam. Lahat ng datos ay maayos na naitala ayon sa bawat panayam at ng ayon sa
pagkasunodsunod sa panayam.
Balangkas ng Pagsusuri
Ang teoryang aking inilapat upang suriin ang datos na aking nakalap ay ang Critical
Pedagogy ni Douglas Kellner. Hango ito sa mga teorya ni Dewey, Rosseau at Freire na siyang
isang kritikal na pagtingin sa kasalukuyang uri ng edukasyon bunsod ng
nakapamamayaning neo-‐liberal na oryentasyon nito.
Ayon sa Critical Pedagogy, kinakailangan ng ng pagbabago sa uri ng edukasyon upang i-‐
dekoratisa at isaayos ang edukasyon upang matugunan ang mga pangangailangan ng isang
lipunan. Kabilang rito ang pagbubuo ng isang panibagong pilosopiya ng edukasyon at
pagbibigay ng isang makasaysayang taalangkanan at saligan ng mga pangunahing tema ng
isang edukasyon na demokratiko na nagbibigay importansya sa pagsasaayos ng mga
nakasasamang praktika ng tradisyonal na edukasyon at ng pagbabago ng edukasyon ayon
CIELO | 6
sa alternatibo sa bagong panahon. Ayon kay Kellner, nakatutulong ang ibang pilosopiyang
nakapaloob sa klasikal na edukasyon, ngunit kinakailangang baguhin ang mga ‘elitista at
mapang-‐aping elemento’ nito.
Sabi rin ni Kellner na sa kritikal na pagtingin sa edukasyon, isa sa pinakaimportanteng
panawagan nila Marx ay ang pagkamit ng pampublikong paaralan na libre para sa lahat ng
mga mamamayan. Ito’y pinalawig nila Dewey at Rosseau na nakita ang edukasyon bilang
isang pangangailangan upang tunay na makamit ang demokrasya. Karagdagan, naipunto rin
ni Freire na hindi pantay na ibinabahagi o natatanggap ang mga benepisyo ng edukasyon at
hindi ito dapat tinitingnan bilang isang regalo mula sa naghaharing uri. Sa halip, sinasabi
niya sa ‘Pedagogy of the Oppressed’ na kinakailangan nilang turuan ang kanilang sarili at
makapagbuo ng isang paraan sa pagtuturio na mas angkop para sa mga naapi at inaapi.
Kung ating susumahin ang pinapaabot nito, ipinapalagay ng mga teorista na ang edukasyon
ay may sentral na kahalagahan sa paglikha ng mas mahusay na indibidwal, pati na rin ng
isang mabuting lipunan. Samakatuwid, ang pilosopiya ng edukasyon ay isang mahalagang
aspeto upang ma-‐critique ang lipunan at makamit ang pagbabago.
Ayon sa Critical Pedagogy, upang makamit ang agarang pagbabago tungo sa isang mas-‐
angkop at mas-‐epektibong edukasyon, kinakailangang tignan ang iilang sangkap nito. Una,
kinakailangang tignan ang porma ng pagtuturo at nilalaman ng pagtuturo.
Pinapalawig ang konseptong ito na sa pagsasaayos ng edukasyon, kinakailangangang ilapat
ang pinaka-‐angkop na wika sa pagtuturo (mode of instruction) upang nagagawang mas-‐
‘fluid’ ang proceso ng pag-‐iisip ng mga mag-‐aaral at ng pagtuturo ng guro. Maliban rito’y
kinakailangan ring gumamit ng iba’t ibang paraan sa pagtuturo. Mula sa mga karaniwang
paggamit ng simpleng pagsusulat at paggamit ng mga halimbawa, tungo sa paggamit ng mga
larawan at ng teknolohiya.
Kinakailangan ring tignan ang nilalaman ng itinuturo. Kalakip dito ang pagsusuri sa
nilalaman ng kurikulum. Ang kurrikulum ang nagsisilbing pundasyon sa kung papaano
naisasagawa ang pagtuturo, kung kaya’t kinakailangang baguhin, sa primarya, ang
kurikulum sa paglalalyong mabago ang oryentasyon ng edukasyon. Kinakailangan ring
CIELO | 7
suriin ang mga paksa ng mga babasahin at mga halimbawang ginagamit sa pagtuturo. Ang
mga paksa ng babasahin, mga litiraturang ginagamit sa paaralan at mga halimbawang
ginagamit ay naipapakita ang kulturang sinusulong ng edukasyon. Kadalasan, ang kulturang
sinusulong ng klasikal na edukasyon ay ang dominanteng kultura o ang kulturang banyaga.
Ikalawa, kinikilala rin ng Critical Pedagogy na ang pag-‐aaral ay isang proseso kung saan may
dalawang daanan. Dalawa ang ‘bearers of knowledge’ sa pag-‐aaral. Una ay ang guro at
ikalawa ay ang mag-‐aaral. Sa Klassikal na proseso ng pagtuturo, kadalasang hindi
nabibigyang konsiderasyon ang kaalamang naggagaling sa mga mag-‐aaral, sa halip, nagiging
‘linear’ na lamang ito. Mula sa asignaturong nakasaad sa kurikulum, ito’y dirediretsong
naituturo sa mga mag-‐aaral na madalas sa madalas ay hindi nabibgyang konsiderasyon ang
pagkakaintindi ng mag-‐aaral, kalimtan na rin ang mga kaalamang maaaring maibahagi ng
mag-‐aaral.
Higit sa lahat, binibigyang importansya ng Critical Pedagogy ang papel ng komunidad sa
pagbubuo ng isang mas angkop na edukasyon ayon sa kanilang pangangailangan. Ang
pakikipagtulungan sa komunidad ay paraan kung saan nailalapat ang edukasyon sa tunay
na kondisyon ng komunidad at nagagawang mas epektibo.
Ayon kay Kellner, ang isa sa mga pinakamalaking problema sa klasikal na edukasyon ay
nakakahon ito sa isang ‘monomodal instruction’ na mayroong ‘homogenized’ na mga
planong leksyon, kurikulum, at pamamaraan ng pagtuturo at kadalasan ay hindi nasasaot
ang mga pulitikal, kultural o ekolohikal na mga problema. Ang pagsasabagong hubog ng
edukasyon papatungo sa isang masprogresibong uri ng edukasyon ay nagbibigay daan sa
pagbubuo ng isang edukasyon na mas nakatutulong, demokratiko, at nang mayroong
positibong ugali, pati na rin ng komunikasyon, kooperasyon at pag-‐aaral.
CIELO | 8
Layunin ng Pananaliksik
Ang Pananaliksik na ito’y naglalayong alamin kung ano ang naging epekto ng MTB-‐MLE sa
pag-‐aaral ng mga mag-‐aaral na Mangyan sa Sitio Gaang. Nilalayong tumpakin nito kung ano
ang layunin ng MTB-‐MLE at kung ito ba ay nakamit.
Naglalayon rin ang pananaliksik na itong alamin kung nagkaroon ba ng pagbabago sa
kurikulum o sa nilalaman ng edukasyon matapos ang pagsasagawa ng MTB-‐MLE sa mga
paaralan, o naipanatili pa rin ba ang kasalukuyang kurikulum.
Naglalayon rin ang pananaliksik na itong tukuyin kung nailaapat ang MTB-‐MLE sa kultura
ng mga Mangyan, at kung ito ay nakatulong sa pag-‐aaral ng mga katutubong kabataan.
Higit sa lahat, naglalayon rin ang pananaliksik na ito kung ang MTB-‐MLE ay nakatulong sa
pagbuo ng pagmamahal at paggalang sa katutubong wika sa mga kabataang Mangyan na
mag-‐aaral sa Sitio Gaang.
Saklaw at Limitasyon
Ang Pananaliksik na ito’y naglalayong alamin lamang ang kondisyon ng pagpapatupad ng
MTB-‐MLE ng ayon sa principal empowerment sa Baet Elementary School at sa Sinarire
Elementary School at kung papaano nito naaapektuhan ang pag-‐aaral ng mga katutubong
Mangyan na taga-‐Sitio Gaang. Ito’y naglalayon rin na aralin ang kasalukuyang disenyo ng
MTB-‐MLE ng Kagawaran ng Edukasyon para sa pinaplanong pormal na implementasyon
nito sa Hunyo.
Hindi nilalayon ng pag-‐aaral na ito na alamin ang kondisyon ng mga Mangyan na na nag-‐
aaral sa Highschool o ng mga Mangyan na hindi nakatira sa Sitio Gaang. Hindi rin nito
nilalalyong aralin ang kondisyon ng mga Mangyan na nag-‐aaral sa paaralan sa bayan ng
Mansalay o sa iba pang mga paaralan, pampubliko man o pampribado, na hindi direktang
inilaan para sa pagbibigay serbisyo sa mga katutubo. Hindi rin ito naglalayong pag-‐aralan
ang mga katutubong kabataan na naampon ng mga damuong o ng mga Mangyan na tuluyan
nang nakalimutan ang kanilang kultura.
CIELO | 9
Pagtatalakay
Ang Sitio Gaang ay isang komunidad na binubuo ng 35 pamilya. Pitong pamilya ang nakatira
sa ‘Inner Gaang’ habang 27 pamilya na nahahati sa maliliit na kumpol ng 2-‐3 na pamilya ang
ang nakatira palibot nito sa ‘Outer Gaang’.
Ang Sitio Gaang ay isa sa mga natatanging komunidad ng mga Mangyan sa Mindoro na
malalim pang naisasapraktika ang kanilang kultura. Ngunit ayon kay Fr. Postma, isang
mananaliksik ng kulturang Mangyan, sa kalakhan, ang kultura ng mga katutubong Mangyan
ay nanganganib na mawala. Dahil ito sa malawakang impluwensya ng dominanteng kultura
ng mga damuong sa mga katutubo. Di na rin ito malayong mangyari sa mga residente ng
Sitio Gaang.
Ayon kay Tatay Bitin Ban-‐aw, ang Sitio Leader ng Gaang, unti-‐unti nang tumitigil ang ilang
mga katutubo sa pagsasapraktika ang kanilang kultura sa Sitio Gaang. Ito’y ayon sa
kadahilanang ilan sa mga katutubo ay nakaranas ng deskiminasyon sa tuwing sila ay
bumababa sa bundok nang dahil sa kanilang kasuotan at itsura. Ang mga kabataan naman
ah nahihiya na rin isapraktika ang kanilang kultura at minsa’y naglalayong hindi na mismo
alamin ang kanilang kultura sapagkat sila’y pinapahiya sa paaralan.
Ayon naman kay Kuya Amit Gabriel, ang Punong Kalihim ng Haggibat Mangyan Mindoro,
ang ibang mga katutubo na nakakapag-‐aral sa pormal na paaralan ay minsa’y tumitigil nang
isapraktika ang kanilang kultura. Ayon sa kanya, ito’y nakabubuo ng ‘pride’ sa mga katutubo
at minsa’y iniisip nila na sila’y mas mataas na kumpara sa kanilang mga kapwa katutubo.
Nang dahil rito’y tumitigil na sila sa pagsasapraktika ng kanilang kultura at tumitigil na rin
sa pagsasalita at pagsusulat sa sarili nilang wika.
Mayroong 173 na taong nakatira sa Sitio Gaang at 97 rito ay nasa edad na 4 hanggang 16.
Ibig sabihin nito, 97 ang mga residente ng Sitio Gaang na nasa tamang edad upang pumasok
sa pormal na paaralan, mula Kinder hanggang 4th year highschool.
Sa 97 na nasa edad, 51 o 53% nito lamang ang nag-‐aaral. Halos isa sa bawat dalawang
kabataang nasa nararapat na edad ang tumigil na sa pag-‐aaral o hindi pa man lang
CIELO | 10
nakatungtong sa paaralan. Sa 51 na nag-‐aaral, 37 o 73% nito ay nag-‐aaral ng Kinder
hanggang ikatlong baitang, kung saan 18 ay nasa ikauang baitang. Ibig sabihin nito, 73% ng
mga kabataang nag-‐aaral sa Sitio Gaang ay mapapaloob sa MTB-‐MLE.
Ang MTB-‐MLE ay isang programa ng Kagawaran ng Edukasyon na naglalayong gamitin ang
wikang kinalakihan ng isang mag-‐aaral bilang pangunahing wika sa patuturo upang
mapadali para sa kanila ang kanilang pag-‐aaral. Ito’y hinango mula sa praktika ng iba’t
ibang bansa at sa iba’t ibang mga pagsasaliksik. Ito’y naaayon rin sa mga rekomendasyon ng
UNESCO.
Nang ayon sa mga pag-‐aaral na ito at sa rekomendasyon ng UNESCO, ito’y dinisenyong
tutugon sa humigit kumulang 170 wika mula sa iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas. Karagdagan,
ito’y dinisenyong isakatuparan sa unang 8 taon ng pag-‐aaral sa pormal na paaralan, mula
kinder hanggang ika-‐pitong baitang.
Ngunit ayon kay DepEd Sec. Luistro kinailangang ito’y limitahan sa 12 dyalekto: Tagalog,
Kapampangan, Pangasinense, Iloko, Bikol, Cebuano, Hiligaynon, Waray, Tausug,
Maguindanaoan, Maranao, at Chavacano at kalahatiin rin ang implementasyon nito mula sa
8 taon at ipatupad lamang sa unang 4 na taon ng pag-‐aaral. Ito’y dahil ang programang ito’y
napaakalaki, mashadong malaki para epektibong matugunan sa loob ng maikling panahon
bago ito maisakatuparan at ng dahil sa kakulangan na rin ng badyet pangedukasyon para sa
programang ito. Dahil dito’y hindi ganap ang tulong mula sa DepEd para sa mga paaralan ng
Baet at ng Sinarire pagkat ang wikang Mangyan ay hindi isa sa mga prayoridad na wika para
sa programa. Sa halip ay pumaloob na lamang ito sa inisyatiba ng paaralan sa ilalim ng
Principal Empowerment. Sa kasalukuyan ay bumouo ng sariling programa at mga hakbang
ang local na paaralan upang tuwirang mapairal ang programang ito.
Ang dalawang primaryang layunin ng MTB-‐MLE ayon sa First Grade L1 Language
Curriculum Guide ng Kawanihan ng Pangelementaryang Edukasyon ng Kagawaran ng
Edukasyon, ang nagsisilbing gabay upang tumpak na Makita kung ito ba ay naging
matagumpay na programa. Una, ito’y inilunsad upang panimulan ang edukasyon ng isang
mag-‐aaral sa unang wika na sadyang patuloy ang paggamit nito sa layuning palalimin ang
kaalaman at kasanayan ng mga mag-‐aaral. Kinikilala ng MTB-‐MLE na mas epektibong
CIELO | 11
natututo ang mga mag-‐aaral sa tuwing ginagamit muna ang local na dyalekto sa pag-‐aaral
bago patuloy ipakilala ang ikalawa, at ikatlong wika.
Liban sa pagbabago ng wikang ginagamit sa pagtuturo, ang ikalawang layunin ng MTB-‐MLE
ay ang makakamit ng matagumpay na pag-‐aaral na hindi dumudulo sa kawalan ng kultura o
pangunahing dyalekto, at sa halip ay makabuo ng pagmamahal sa sariling wika at kultura.
Ito’y naglalayong palakasin ang kapasidad ng mga mag-‐aaral na makapagbuo ng isang
maka-‐komunidad na kaugalian. Ito’y nararapat na tumugon sa pagnanais na lahat ng
kabataang Pilipino ay lumaki sa isang kalagayang mapagtanggap sa pagkakaiba sa wika at
kultura, na makapag-‐isip ng angkop sa tradisyunal na paraan, at matutunan parehas ang
lumang kaisipan kasabay ng mga panibagong kaisipan sa paraang gumagalang sa kultura ng
mag-‐aaral at humihimok sa mga mag-‐aaral na mag-‐ambag sa lipunan.
Sa pagsasaliksik, makikita na bagamat naging matagumpay ang programa sa unang layunin,
hayagan din itong hindi naging matagumpay sa ikalawa. Ayon sa aking panayam sa mga
guro na nagtuturo gamit ang pangunahing wika, mas nadadalian ang mga mag-‐aaral sa
kanilang mga asignatura. Nasolusyonan nito ang malawakang problema ng mga katutubong
mag-‐aaral na sila’y inaaasahang marunong nang magtagalog sa kanilang pag-‐pasok sa
elementarya. Nalimitahan rin nito ang mga problema bunsad ng di pagkakaunawaan ng
guro at ng mga mag-‐aaral at buhat nito’y naging masmasigasig ang pag-‐aaral ng mga bata.
Sa pagsusuri ng ikalawang layunin, kinikilala sa Critical Pedadogy na upang matagumpay na
maiangkop ang edukasyon sa mga mag-‐aaral, kinakailangang bigyan pansin ang ‘means of
teaching’ at ‘content of teaching’. Bilang isang kritika sa pag-‐aaral ni Thomas at Collier,
pinapatukoy rito na hindi sapat ang pagbabago ng wikang ginagamit sa pagtuturo upang
mabigyan ng sapat at nararapat na edukasyon ang mga myembro ng bulnerableng sector na
gumagamit ng menoryang wika. Kinakailangan ring alamin ang nilalaman ng asignatura at
katuwang na ibinabago upang tumuga sa pagkakaintindi ng mga mag-‐aaral. Kapag hindi ito
nagawa, mariing hindi rin napapagtagumpayan ang pagtuturo gamit ang mother tongue.
Maliban rito’y kinikilala rin na importante ang partisipasyon ng komunidad upang
makapagbuo ng isang mas-‐komprehensibong programang pangedukasyon para sa mga
katutubo.
CIELO | 12
Sa pagpapatupad ng MTB-‐MLE sa Baet at Sinarire Elementary School, makikita na
nagkaroon ng iilang hakbang upang gawing komprehensibo ang programang MTB-‐MLE.
Dahil hindi ito nabigyan ng mga kaukulang atensyon mula sa DeEd at wala sila ng mga
kinakailangang materyales para sa pagtuturo, sa inisyatiba ng mga guro at ng
administrasyon ay nagkusa silang lumapit sa komunidad ng mga Mangyan at
nakipagtulungan upang makagawa ng iilang materyales na maaaring gamitin sa pagtuturo.
Ang mga guro ay kumalap ng mga kwentong katutubo at ito’y kasalukuyang ginagamit sa
pagtuturo. Maliban rito’y minabuti ng administrasyon na ilipat ang karamihan ng mga
gurong Mangyan sa unang baitang. Minarapat ng mga administrasyon at ng mga guro na
lumipat upang agarang maipatupad ang programa sapagkat bihasa na ang mga guro sa
kanilang sariling wika at di na kinailangang aralin pa ito, di tulad ng mga Tagalog na guro.
Nagkaroon ng magagandang praktika ang Baet at Sinarire Elementary School, ngunit hindi
pa ito sapat. Mayroong iilang mga puntong hindi pa naisasagawa ng baet at Sinarire
Elementary School buhat na rin ng mga kadahilanang labas sa kanilang kakayanan ayusin.
Una, ang programa ay kasalukuyan laman na ipinapatupad sa unang baitang pa lamang
kahit sa direktba ng Kagawaran ng Edukasyon. Ito’y maiuugat sa malawakang kakulangan
sa badyet at katauhan upang ganap na maipatupad ang programa. Maliban rito’y wala rin
naging hayag na paghahanda para sa pagpapatupad ng programang ito, at tila’y iniwanan ng
Kagawaran ng Edukasyon na lamang ng basta basta ang mga paaralan upang sariling
makipagsapalaran sa kung papaano isakakatuparan ang programa.
Ikalawa, hindi kasama sa programa ang pagtuturo ng Mangyan script o sulat ng mga
Mangyan at walang asignatura na nagtuturo ng wikang Mangyan. Bagamat mabuti na
kasalukuyang ginagamit ang wika sa pagtuturo ng mga mag-‐aaral sa unang baitang, wala pa
rin sa disenyo ng programa ang pagtuturo ng pagsusulat labs sa pananalita. Ang mga
Mangyan ang isa sa mga iilang katutubo sa Pilipinas na nakagawa ng sarili nilang paraan ng
pagsulat. Ito ang isa sa mga patunay na nagpapakita na ang kultura ng mga Mangyan ay
maunlad. Kung kaya’t sa layuning makabuo ng pagmamahal sa sariling kultura at wika, isa
ito sa pinakamaiging paraan upang makamit ito. Ngunit dahil na rin ang programang ito ay
hindi ganap na nabibigyang pansin ng Kagawaran ng Edukasyon, wala itong naging
CIELO | 13
paghahahnda o pinansyal na kapasidad na makapag-‐train ng mga guro o makapagsaiksik
para sa pagbubuo ng kurikulum para sa ganitong asignatura.
Marahil masasabing mabuti ang idinulot ng programa sa mga mag-‐aaral ng Sitio Gaang,
ngunit ito pa rin ay salat para epektibong makatulong solusyonan ang kasalukuyang pgbaba
ng bilang ng mga katutubong patuloy na sinasapraktika ang kanilang kultura.
Kung ating susuriin naman ang programang dinesenyo ng Kagawaran ng Edukasyon para
ipatupad sa iilang paaralan sa Hunyo, makikita natin na malayo pa ito sa layunin makakamit
ng matagumpay na pag-‐aaral ang mga katutubong mag-‐aaral na hindi dumudulo sa kawalan
ng kultura o pangunahing dyalekto, at sa halip ay makabuo ng pagmamahal sa sariling wika
at kultura. Sa halip, makikita na katunayan ang programang ito ay dudulo lamang sa
pagsususog ng dominanteng kultura.
Una, sa pambansang disenyo ng MTB-‐MLE, walang ganap na pagbabago sa nilalaman ng
panibagong kurikulum. Ayon sa First Grade L1 Language Curriculum Guide ng MTB-‐MLE,
ang primaryang babaguhin lamang ay ang wikang ginagamit para sa pagtuturo at ang
pagbuo ng isang panibagong asignatura sa unang baiting hanggang ikatlong baitang. Maari
lamang na itinuturo ang mga parehas na konsepto ng nakaraang kurikulum na gamit ang
salitang katutubo dahil sa paniniwalang mas mapapadali nitong mapaiintindi sa mga mag-‐
aaral ang asignatura.
Ayon sa Critical Pedagogy, kinakailangang baguhin ang pilisopiya ng edukasyon upang
tunay na makamit ang pagdedemokratisa nito. Kalakip dito ang pagsasaayos ng nilalaman
ng edukasyon ayon sa kultural na katanginan ng mga mag-‐aaral. Dahil walang ganap na
pagbabago sa nilalaman ng kurikulum, nananatili pa rin sa klasikal na uri ng edukasyon ang
mga kaisipan na nakasaad sa mga modyul ng pagtuturo ng Kagawaran ng Edukasyon na
banyaga sa kaisipan at kulturang Mangyan. Mariin ring gumagamit ng mga halimbawa na
hindi naman alam ng mga mag-‐aaral kung kaya’t kahit ginagamit ang kanilang pangunahing
wika ay mahihirapan pa rin silang maintindihan ang asignatura. Tahasan lamang na
isinasalin ang mga salita at kaisipan at hindi talaga ito nilalapat ng ayon sa kultura ng mga
mag-‐aaral. Ang procesong ito’y dumudulo sa pagbabagong anyo lamang ng mga nilalaman
CIELO | 14
ng kurikulum, at sa katotohanan ay nakaayon pa rin sa dominante, at minsa’y banyagang
kultura.
Ikalawa, hindi ito umaayon sa mga rekomendasyon ng mga internasyonal na pananaliksik
na ginamit upang idesenyo ang MTB-‐MLE. Ayon sa rekomendasyon ng mga internasyonal
na pananaliksik sa pagpapatupad ng mga programang MTB-‐MLE, kinakailangang ipatupad
ang programang ito sa loob ng kahit 8 taon ngunit di bababa ng 6 na taon. Ngunit ayon sa
isang artikulo sa The Manila Times, dahil sa kakulangan ng budyet ng Kagawaran ng
Edukasyon, at dahil sila’y nahirapang ihanda ang programa para matugunan ang 170 na
dyalektong ginagamit sa Pilipinas, ito’y ipapatupad na lamang sa unang 4 na taon sa pormal
na paaralan, kasama ang Kinder at unahing ipatupad gamit ang 12 wika. Nang dahil
kinalahati ang implementasyon ng MTB-‐MLE at malupit na binawasan ang mga wikang
isinama sa programang ito, hindi na nito naaabot ang rekomendasyon ng mga pananaliksik.
Nang dahil dito, di sapat ang taong iginugugol sa pag-‐aaral ng local na wika upang maging
bihasa ang mga mag-‐aaral rito at makapagbuo ng pagmamahal sa kanilang wika at kultura.
Ang pangangalahati ng taong implementasyon ng MTB-‐MLE at pagbabawas ng mga wikang
gagamitin ay nakakuha ng batikos sa ilang mga grupo at mambabatas. Ang primaryang
taguyod na tumututol rito ay si Rep. Magtanggol Gunigundo, mula sa ikalawang destrikto ng
Valenzuela. Sa kanyang talumpati sa kongreso noong Pebrero 21, 2012, sinabi niya na “I am
strongly opposed to the implementation of MTBMLE until grade 3 only, because
international research [has] shown that six years of teaching in mother tongue is an
absolute minimum…K+12 with 3 years of MTBMLE is weakest and least desirable set up for
functional literacy goals and acquisition of second language purposes.”
Dahil sa tahasang pagbabawas ng mga wika na nakapaloob sa programa at sa taon kung
kailan ito ipapatupad, hindi sapat ang panahon upang mabuo ng ganap ang pagmamahal
nila sa sariling wika. Ayon kay Thomas and Collier, kinakailangang maisama sa pag-‐aaral sa
kahit 6 na taon ang MTB-‐MLE upang masanay ang mga bata na ito ang karaniwang
ginagamit ang kanilang wika. Sa ganitong paraan nila mabubuo ang kanilang pagmamahal
sa wika. Ngunit hindi ito isinaalangalang ng Kagawaran ng Edukasyon. Sa halip, ito lamang
ay nagsilbi bilang isang daan upang mapadaling matututo ang mga katutubo ng ibang mga
CIELO | 15
wika, ang Filipino at Ingles, imbes na itanim sa isip at kamalayan ng mga mag-‐aaral at ng
mga guro ang pag-‐unlad ng pagmamahal at paggalang sa kultura at ng pangunahing wika.
Ito’y binibigyang katunayan ng pagkilala ng Kagawaran ng Edukasyon sa MTB-‐MLE bilang
isang ‘bridge program’. Hango sa pangalan, ito’y nagsisilbi laman bilang isang tulay para
mas madaling matutunan ang ibang wika. Hindi nakapaloob sa kurikulum ng MTB-‐MLE ang
pagtuturo ng iba ibang aspeto ng kulturang mangyan upang makamit ang layuning ito. Hindi
naglalayong ituro ang Mangyan Script, at iba pang aspeto ng kulturang Mangyan na siyang
tunay na makakabuo ng kamalayan at pagmamahal ng sariling kultura.
Sa kasalukuyan, patuloy pa rin na ipinapatupad ang MTB-‐MLE sa Oriental Mindoro, ngunit
matapos ang DepEd Department Order No. 16 na nilabas noong Marso 23, 2012, sinong
makakapagsabi kung gaano katagal pa ito magtatagal. Nang dahil wala itong direktang
nakukuhang pondo o supporta mula sa Kagawaran ng Edukasyon maliban sa karaniwang
badyet na kanilang nakukuha, marahil na magpatuloy ang hindi sapat na pagpapatupad mg
MTB-‐MLE.
CIELO | 16
Wakas
Habang sa kabuoan, hindi maipagkakaila na mayroong benepisyo ang programang MTB-‐
MLE. Nakatutulong ito sa pagpapadali ng pag-‐aaral para sa mga katutubo, particular ng mga
taga-‐Sitio Gaang. Mariin rin nitong natugunan ang problemang kadalasang hinaharap ng
mga mag-‐aaral na kung saan sila’y inaasahang marunong at nakaiintindi ng tagalog sa
unang ilang taon ng pag-‐aaral. Ngunit sa harap ng kabutihang naidulot nito, importante ring
aralin ng maigi ang mga porblemang maaaring umangat mula rito at kaakabay nitong suriin
na kung sa kasalukuyang programa nito’y mas nakabubuti ba ito o mas nakasasama para sa
mga katutubo.
Kung ating pagbabatayan ang kasalukuyang programa nito, masasabing ito’y nakatugon sa
unang layunin ng ng Kagawaran ng Edukasyon na mapadali ang pag-‐aaral ng mga mag-‐aaral
na gumagamit ng menoryang wika. Ngunit tahasang bigo sa layuning makabuo ng
kamalayan sa mga mag-‐aaral at guro tungo sa pag-‐unlad ng pagmamahal at paggalang sa
kultura at ng kanilang pangunahing wika. Sa halip, ito pa ay nakasasama sa pangangalaga ng
kultura ng mga katutubo sa pagkat tila’y inuudyok pa nito ang mga katutubo na tumanggap
ng ibang wika at kultura. Bagamat ang rason kung bakit ang kasalukuyang henerasyon ay
nahihiyang isapraktika ang kanilang kultura ay hindi direktang resulta ng systemang
edukasyon sa Mindoro, mayroong espesyal na responsibilidad ang mga paaralan sa
pagbubuo ng pagmamahal sa sariking kultura sa mga Mangyan. Kinakailangan nitong
maingat sa mga prosesong pinagdadaanan nito sa pagtuturo upang mabigyang seguridad na
nabibigyan ng sapat at nararapat na edukasyon ang mga katutubo na hindi nito nayuyurak,
napapalitan o negatibong naiimpluwensyahan ang kultura ng mga katutubo.
Sa paglalapat ng Critical Pedagogy sa kalagayan ng mga mag-‐aaral sa Sitio Gaang,
mahihinuha na ang edukasyon ay hindi lamang isang ‘Linear’ o kahit ‘Two-‐way’ na proseso.
Sa katunayan, hindi lamang dalawa ang ‘bearers of knowledge’ sa usapin ng edukasyon.
Marampatang hinihiwalay ang komunidad sa usapin ng pagbubuo ng edukasyon na hindi
dapat, sapagkat malaki ang inaambag ng komunidad sa pagbubuo ng kabuoang porma ng
edukasyon sa isang lugar.
CIELO | 17
Sa pagsusuri, nakikita na kinakailangang kilalanin na ang edukasyon ay isang ‘three-‐way
process’, lalo na para sa mga ‘tight-‐knit communities’ tulad ng mga katutubo. Mula sa
pagkasilang hanggang sa unang ilang taon ng buhay ng isang bata, ito ay natututo sa
kanyang komunidad. Dito niya natututunan kung papaano unang magsalita at dito niya
unang nabubuo ang kanyang mga ‘soft skills’. Sa kanyang pagpasok sa paaralan, ang batang
mag-‐aaral ay natututo mula sa guro at ang guro naman ay natututo rin mula sa kanyang
mag-‐aaral. Pag-‐uwi ng mga bata mula sa paaralan, ang kanilang mga magulang at mga ka-‐
komunidad ay natututo rin mula sa kanila. Lalo na para sa mga magulang ng mga kabataang
katutubo na nalampasan na ang kanilang pag-‐aaral. Maliban rito, maaarin rin matututo ang
mga guro mula sa komunidad. Ito ang nagbibigay importansya sa pagsasakatuparan ng mga
programa tulad ng MTB-‐MLE. Sa komunidad unang natututo ang mga mag-‐aaral, lahat ng
pangunahing kakayanan nito ay nakaayon sa komunidad at upang umangat sa ikalawang
bahagdan ng kanilang pag-‐aaral, kinakailangang isama ang karaniwan nilang kaalaman rito.
Upang ganap na maisakatuparan ang mga programang MTB-‐MLE, kinakailangang isagawa
nito ang ‘three-‐way process’ ng pag-‐aaral at aktibong isama ang komunidad at magkaroon
ng masikhay na pagtutulungan ng Kagawaran ng Edukasyon kasama ang mga paaralan, ng
mga mag-‐aaral at ng komunidad upang makabuo ng isang komprehensibong programa na
nakatuon sa pangangailangan ng komunidad.
Karagdagan nito’y kinakailangan ring i-‐decentralize ang pagbuo ng kurikulum para sa MTB-‐
MLE. Ating kinikilala na ganap na mahirap makapagbuo ng programa ang Kagawaran ng
Edukasyon para sa 170 wika para maayos na maisakatuparan ang MTB-‐MLE. Upang
solusyonan ito, nararapat na hayaan ang mga paaralan na panghawakan ang primaryang
tungkulin ng pagsasaliksik at pagbuo ng kurikulum kasama ang komunidad na mariing
gagabayan ng Kagawaran ng Edukasyon. Ang lokal na paaralan at ang komunidad ang tunay
na nakaiintindi kung papaano pinakamahusay na maiimplementa ang MTB-‐MLE sa kanilang
lugar.
CIELO | 18