იტალიის გაერთიანება.

XIX ს. 60 წლამდე იტალია დაქუცმაცებული იყო მრავალ სამეფო სახელმწიფოებად აქედან

ნაწილი რომის პაპს ემორჩილებოდა , ვენეცია და ლომბარდია ავსტრიას, ამათ შორის
დაწინაურდა სარდინია რომელიც მომავალში იტალიის გაერთიანების ცენტრად იქცა.

იტალიის გაერთიანების ტერმინად იქცა რისორჯიმენტო ( აღორძინება) რომელსაც

ხელმძღვანელობდნენ იტალიის ეროვნული გმირები ჯუზეპე მაძინი და ჯუზეპე გარიბარდი.

სარდინიის პრემიერ მინისტმა კავილო კავურმ შეძლო და ნაპოლეონ III დაუპირისპირა

ავსტრიას 1859 წ სოლფერინოს ბრძოლაში ნაპოლეონ III მ დაამარცხა ავსტია მაგრამ შემდეგ
გარიგება დადო მასთან საიდუმლოდ რამაც იტალიის გულისწყრომა გამოიწვია და მათ
თავიანთი ძალებითდაიწყეს გაერთიანებისათვის ბრძოლა

1861 წ იტალია ქ.ტურინში სარდინიის გარშემო იტალია გაერთიანებულად

გამოცხადდარომლის დედაქალაქი მოგვიანებით რომი გახდა იმპერატორი გახდა სარდინიის
მეფე ვიტორიო ემანუელ II.

14. სამოქალაქო ომები აშშ-ში

1861-1865 წ აშშ დაიწყო სამოქალაქო ომი რომლის მიზეზი ძირითადად ეკონომიკური

ხასიათის იყო და ეფუძნებოდა შავკანიანი ადამიანების მონათმფლობელობის გაუქმების
მოთხოვნას. აშშ ჩრდილოეთ შტატი ძირითადად ინდუსტრიული წარმოება იყო
განვითარებული და აქ არ იყო მოთხოვნა მონებზე ხოლო სამხრეთ შტტებში ძირითადად
პლანტაციური მეურნეობა მოითხოვდამუშახელად შავკანიანი მონის აუცილებლობას .

ამბოლიციონისტები იყვნენ მონობის გაუქმების მომხრეები რომლებმაც შექმნეს

რესპუბლიკური თავიანთი პარტია ,აბრაამ ლინკოლნი აირჩიეს პრეზიდენტად მათ კავშირს (
union) უწოდეს.

ხოლო სამხრეთ მოწინააღმდეგეებმა პრეზიდენტად ჯეფერსონ დევისი დაასახელა და

კავშირს კონფედერაციული შტატი უწოდა.

1863 წ მათ შორის გადამწყვეტი ბრძოლა მოხდა გეთისბერგთან და დამარცხდა სამხრეთ

შტატი მათმა გენერალმა ლიმ დამარცხების ნიშნად გამარჯვებულ ჩრდილოეთ შტატის
გენერალ გრანტს ცხენი და ხმალი გადასცა თუმცა კეთილი ნების ჟესტის სახით არ
ჩამოართვა გრანტმა .ომი დამთავრდა 1865 წ ამავე წელს მოკლეს ლინკოლნი და მის მაცვლად
აირჩიეს ჯონსონი ხოლო კონსტიტუციაში მე-13 მუხლში შევიდა ცვლილება მონობის
გაუქმებისა.
ბატონყმობის გაუქმება რუსეთში.

რუსეთის იმპერატორმა ალექსანდრე II 1861 წ გამოსცა ბრძანებულება ბატონყმობის

გაუქმების შესახებ , გლეხი გახდა თავისუფალი მეთემე და დაურიგდა მიწის ნადელი
(ნაწილი) რომელიც 49 წლის განმავლობაში უნდა გამოესყიდა სახელმწიფოსგან.

რადგან საქართველო რუსეთის განაპირა პროვინცია იყო იქ ბატონყმობა მოგვიანებით 1864 წ

გაუქმდა და გლეხი გახდა მენადელე დროებითვალდებული სანამ მას არ გამოისყიდიდა.

მიწის რეფორმას მოყვა შემდეგი რეფორმებიც მაგალითად სასამართლო რეფორმა სადაც უკვე
ადამიანის უფლებებს ადვოკატები იცავდნენ ,უნივერსიტეტებს მიენიჭათ ავტონომია ანუ
თავისუფლება , გატარდა სამხედრო რეფორმა 25 წლის ნაცვლად ჯარში სამსახური 5 წელი
გახდა .

მიუხედავად ასეთი რეფორმებისა რუსეთში მაინც დაიწყო პოლიტიკურ საზოგადოებრივი

წინააღმდეგობები ე.წ იატაქქვესა ორგანიზაციებისა რომელტა მიზანი იყო რევოლუციური
გზით ხელისუფლების დამხობა და ამ მოძრაობას რუსეთში ნაროდნიკები ეწოდათ მათ
მოკლეს ალექსანდრე II. საქართველოში კი ხალხოსნები .