1

PODZEMNI RUDNICI UGLJA U SRBIJI

- STANJE I PERSPEKTIVE -

Svi podzemni rudnici uglja u Srbiji organizaciono su povezani u

Javno preduzeće za podzemnu eksploataciju uglja sa sedištem u Resavici.
Preduzeće je u državnom vlasništvu, te država putem upravljačko-
nadzornih organa direktno utiče na njegov rad i uslove poslovanja.
Osnovna delatnost preduzeća je proizvodnja, prerada i transport uglja i
obavlja se u delovima preduzeća, i to:

Rudnik antracita „Vrška Čuka“ – Avramica,

Ibarski rudnici kamenog uglja – Baljevac,
Rudnik mrkog uglja „Rembas“ – Resavica,
Rudnik mrkog uglja „Bogovina“ – Bogovina,
Rudnik mrkog uglja „Soko“ – Soko Banja,
Rudnik mrkog uglja „Jasenovac“ – Krepoljin,
Rudnik mrkog uglja „Štavalj“ – Sjenica,
Rudnik lignita „Lubnica“ – Lubnica, i
Aleksinački rudnik - Aleksinački rudnik, kojji izvodi rudarske
investicione radove u ostalim delovima preduzeća.

U Upravi se obavljaju osnovne poslovne funkcije

upravljanja i rukovođenja: proizvodno-tehnička, ekonomsko-finansijska,
kadrovska, pravna i opšta, kao i poslovi informatike. Na ovaj način se
stvaraju uslovi za vršenje delatnosti u rudnicima uglja, organizuje i
sprovodi kontrola zaštite na radu, kao i finansijskog i materijalnog
poslovanja. (slika 1. Organizaciona šema preduzeća).

Iz šeme na slici 2. (Lokacije rudnika uglja u Srbiji) vidljivo

je da su podzemni rudnici dispergovani na teritoriji države u centralnim,
istočnim i zapadnim delovima, što ima niz podgodnosti.

2
 УПРАВНИ ОДБОР

НАДЗОРНИ ОДБОР

УПРАВА ЈП ПЕУ

СЛУЖБА ЗНР

СЕКТОР ЗАПРАВНЕ И ОПШТЕ ФИНАНСИЈСКО КОМЕРЦИЈАЛНА

ТЕХНИЧКА УПРАВА
ПОСЛОВЕ УПРАВА

СЕКТОР ЗА ПРОИЗВОДЊУ СЕКТОР ИНВЕСТИЦИЈА ФИНАНСИЈСКИ СЕКТОР

БИРО ЗА ПРОЈЕКТОВАЊЕ И КОМЕРЦИЈАЛНИ

РАЗВОЈ СЕКТОР

РА ВРШКА ЧУКА

РКУ ИБАРСКИ РУДНИЦИ

РМУ РЕМБАС

РМУ БОГОВИНА

РМУ СОКО

РМУ ЈАСЕНОВАЦ

РМУ ШТАВАЉ

РЛ ЛУБНИЦА

РГР АЛЕКСИНАЦ

Slika 1. Organizaciona šema JP PEU Resavica

3
 Slika 2.
Lokacija
podzemnih
rudnika
uglja u
Srbiji

4
 Ležišta uglja predisponirana za sisteme podzemne eksploatacije
raspolažu sa preko 860 miliona tona bilansnih rezervi svih kategorija, što
je značajan potencijal, ne samo kvantitativno, nego i u kvalitativnom
smislu. U ležištima aktivnih rudnika uglja verifikovane rezerve iznose
95.100.000 tona, u neaktivnim većim ležištima 572.000.000 tona i u
ostalim manjim ležištima 192.900.000 tona uglja (slike3.,4.,5.). U sada
aktivnim rudnicima eksploatacija se obavlja od 155 do 60 godina tako da
je većina njih pred iscrpljenjem rezervi, i neminovno je aktiviranje nekog
od perspektivnijih ležišta sa većim rezervama uglja. U sirovinskii
potencijal rudnika mogu se ubrajati i rezerve uljnih škriljaca
Aleksinačkog područja u veličini od preko 2 milijarde tona.

Bilansne rezerve uglja predisponirane sistemu podzemne eksploatacije

AKTIVNI RUDNICI
Bilansne
Rudnik-ležište Vrsta
rezerve
Vrška Čuka 1.500.000 antracit
Ibarski rudnici 2.500.000 kameni
Rembas 6.500.000 mrki
Bogovina 2.000.000 mrki
Soko-centar 58.000.000 mrki
Jasenovac 1.100.000 mrki
Štavalj-centar 10.000.000 mrki
Lubnica 13.500.000 lignit
UKUPNO aktivni rudnici (I) 95.100.000

Tabela 1
LEŽIŠTA VAN EKSPLOATACIJE
Bilansne
Rudnik-ležište Vrsta
rezerve
Aleksinac 27.000.000 Mrki
Melnica 40.000.000 Mrki
mrki
Despotovački basen 28.000.000
lignitski
mrki
Zapadnomoravski basen 27.000.000
lignitski
Poljana 60.000.000 lignit
Ćirikovac 120.000.000 lignit
Štavalj (bez centralnog polja) 180.000.000 mrki
Soko (bez centralnog polja) 90.000.000 mrki
5
UKUPNO ležišta van eksploatacije (II) 572.000.000
Ostala manja ležišta (III) 192.900.000
SVEGA (I+II+III) 860.000.000
 Tabela 2

Kružni dijagram bilansnih rezervi uglja predisponirane sistemu

podzemne eksploatacije

Slika 3

6
 Bilansne rezerve uglja aktivnih rudnika

Vrš

Lubnica 14%
Slika 4

Bilansne rezerve uglja ležišta van eksploatacije

Štavalj c. 11%

Soko (bez c.
polja) 16%
Slika 5

Jasenovac 1% 7
 Sadašnji proizvodni kapacitet aktivnih rudnika u normalnim
prilikama sa postojećim otvorima je 600-700.000t/god. Analizom
ostvarene proizvodnje u podzemnim rudnicima uglja u periodu 1992-
2008.godina (tabela 3.) vidljiv je trend kontinuiranog pada, a što je
rezultat niza objektivnih okolnosti. U prvom redu dugotrajne ekonomske
sankcije devedesetih godina, kao i ratna zbivanja u okruženju i na
Kosovu uticali su da se osetno smanji priliv finansijskih sredstava za
narmalan razvoj rudnika, a što je rezurtiralo zaostajanjem u tehnološkom
razvoju. Sa druge strane politika cena energenata je uticala na znatan
disparitet a posebno prema ulaznim repromaterijalima neophodnim za
održanje proizvodnje.

Prikaz ostvarenja proizvodnje u rudnicima JP PEU za period 1992.-

2008.
Rudnik
Godina Vrška Ibarski JP PEU
Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica Štavalj
Čuka Rudnici
1992 22.502 85.814 301.439 112.001 207.380 84.248 65.107 82.482 960.973
1993 11.735 64.863 203.765 48.735 163.974 63.330 44.758 86.241 687.401
1994 6.143 78.107 241.793 62.602 114.206 71.100 52.417 60.025 686.393
1995 0 55.296 208.499 48.305 150.262 76.730 41.315 44.528 624.935
1996 1.580 62.754 244.645 29.567 135.460 75.780 45.028 43.103 637.917
1997 13.269 77.690 247.767 1.284 154.030 80.321 38.860 65.017 678.238
1998 27.573 76.982 178.200 30.784 100.170 80.930 51.263 88.111 634.013
1999 16.105 31.779 160.862 43.200 130.001 76.620 48.471 72.164 579.202
2000 19.263 68.618 165.531 49.978 123.668 59.290 49.763 87.119 623.230
2001 18.946 50.767 171.175 46.272 91.074 61.940 51.248 57.727 549.149
2002 14.409 55.899 177.209 39.037 92.016 54.730 57.035 50.402 540.737
2003 2.004 51.802 171.174 28.211 104.216 73.650 52.948 56.653 540.658
2004 0 72.152 178.221 25.498 77.716 71.100 48.836 60.737 534.260
2005 906 65.490 190.035 22.666 83.534 66.950 54.986 67.393 551.960
2006 4 64.998 171.746 32.772 66.596 45.190 54.791 56.722 492.819
2007 8.295 57.574 158.161 24.251 69.062 21.790 50.305 61.125 450.563
2008 7.018 59.084 153.674 28.925 83.096 51.890 60.680 69.419 513.786
UKUPNO 169.752 1.079.669 3.323.896 674.088 1.946.461 1.115.589 867.811 1.108.968 10.286.234
PROSEK 9.985 63.510 195.523 39.652 114.498 65.623 51.048 65.233 605.073

Tabela 3

8
 U svim rudnicima tehnološki proces proizvodnje zasniva se na
klasičnim metodama otkopavanja, tehnologijama diskontinuirane izrade
rudarskih prostorija bušačko-minerskim radovima i odvozom iskopine
sistemima grabuljastih i trakastih transportera. Sve ove faze rada odlikuju
se niskom proizvodnošću i produktivnošću i visokom učešću teškog
fizičkog rada.

Najveći obim proizvodnje uglja u analiziranom periodu ostvaren je

iz ležišta rudnika „Rembas“ - Resavica a što je prikazano na grafičkim
prikazima (slike 6.,7.,8.).

Grafički prikaz ostvarene proizvodnje uglja za period 1992.-2008. na

nivou JP PEU

350.000

300.000
Slika 6

250.000

200.000 9
Grafički prikaz ukupne proizvodnje uglja po rudnicima na nivou JP PEU
za period 1992.-2008.

3.323.896

Slika 7

Kružni dijagram gde je proizvodnja uglja za period 1992.-2008. na nivou

JP PEU izražena u procentima i tonama

1.079.669

674.
Vrška Čuka Slika 8 Ibarski Rudnici Re
169.752
10
 Zaposlenost u podzemnim rudnicima uglja takođe beleži
kontinuiran pad i on se kreće od 5.669 zaposlenih u 1992. godini do
4.154 u 2008.godini (tabela 4; dijagramski prikazi na slikama 9 i 10).

Broj zaposlenih
Godina
Jama Spolja UKUPNO
1992 3.151 2.518 5.669
1993 3.009 2.473 5.482
1994 2.795 2.525 5.320
1995 2.726 2.551 5.277
1996 2.952 2.528 5.480
1997 3.103 2.545 5.648
1998 3.089 2.636 5.725
1999 2.962 2.156 5.118
2000 2.876 2.546 5.422
2001 2.873 2.448 5.321
2002 2.949 2.464 5.413
2003 2.877 2.484 5.361
2004 2.975 2.316 5.291
2005 3.026 1.455 4.481
2006 2.981 1.299 4.280
2007 2.898 1.288 4.186
2008 2.813 1.341 4.154

Tabela 4

11
 Pregled broja zaposlenih u JP PEU - Resavica za period 1992.-2008.

6.000 5 .6 6 9 5 .6
5 .4 8 2 5 .4 8 0
Slika 9
5 .3 2 0 5 .2 7 7
Ukupna zaposlenost po rudnicima za 1992. i 2008. godinu

5.000 Rudnik
JP
Godina
Vrška Ibarski Aleksin. PEU
Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica Štavalj Uprava
Čuka Rudnici Rudnik

1992 405 723 1.870 570 693 354 273 414 122 245 5.669

4.000
2008 173 505 1.134 321 598 270 324 438 303 88 4.154

Tabela 5

3.000
Grafički prikaz ukupne zaposlenosti po rudnicima za 1992. i 2008.
godinu

2.000

1.000
12
Slika 10

13
 Strateški pravci razvoja JP PEU Resavica

Sirovinska baza, tržišni uslovi, izgrađeni infrastrukturni objekti,

kvalifikovana radna snaga i rudarska tradicija upućuju na potrebu
pokretanja novog investicionog ciklusa i perspektivnog razvoja
podzemne eksploatacije uglja u Srbiji u cilju ostvarenja ukupnog
energetskog bilansa.

Dugoročni ciljevi:

• Strateško partnerstvo kod izgradnje novih termoenergetskih

objekata TE-TO Štavalj i TE-TO Zaječar i sa TE Morava

• Značajno povećanje proizvodnje uglja

• Spregnut rad sa termoenergetskim objektima

• Otvaranje novih radnih mesta i ravnomerni regionalni razvoj

14