Takım Yıldızlar

• Takım Yıldızların kökeni 5000 yılı aşkın bir süre

önce Mezopotamya’ya dayanır.
• Babil, Mısır ve Greek astronomlar tarafından
eklenenler de olmuştur.
Günümüzde 48 tanesi halen kullanılmaktadır.
 Takım Yıldızlar
• Orion (Greek)
• Al Jabbar (Arap)
• Beyaz Kaplan (Çin)

•Akrep (Greek)
•Yılan + İki Ördek (Pawnee
Takım Yıldızlar

• Büyük Ayı olarak bilinen takım yıldızı tüm kültürlerde (Greek,

Kuzey Asya, Kızılderili) bir Ayı figürü ile ilişkilendirilmiştir.
• 10 Bin yıl önce Asya’da Kuzay Amerika’ya olan geçişle ilişkili mi?

Bazı takım yıldızlar halen yaşayan en eski insan kültürüdür.

Takım Yıldızlar
Antik çağlarda

• Takım yıldızlar en
parlak yıldızlardan
oluşturulmuştu.

• Takım yıldız
sınırları kesin
olarak
tanımlanmamıştı.

• Güney yarıkürede
hiç takımyıldız
tanımlanmamıştı.
Takım Yıldızlar
Günümüzde

• Son birkaç
yüzyılda boşluğu
doldurmak için 40
yeni takım yıldız
eklendi.

• 1928de IAU
(International
Astronomical
Union) sınırları net
olarak belirlenmiş
88 resmi takım
yıldız kabul etti.
Asterism

Kış Üçgeni

Büyük Kepçe
Zodyak Takım Yıldızları
88 takım yıldızdan
Ekliptik ile çakışan
12 tanesi
Zodyak Takım Yıldızları
(Burçlar)
olarak bilinir.
Zodyak Takım Yıldızları
Latince Türkçe Astroloji Astrono Gün
k mik Sayısı
Aries Koç 21 Mar – 20 19 Nis – 14 25
Nis May
Taurus Boğa 21 Nis – 21 14 May – 21 38
May Haz
Gemini İkizler 22 May – 23 21 Haz – 21 30
Haz Tem
Cancer Yengeç 23 Haz – 22 21 Tem – 11 21
Tem Ağu
Leo Aslan 23 Tem – 23 11 Ağu – 17 37
Ağu Eyl
Virgo Başak 24 Ağu – 22 17 Eyl – 31 44
Eyl Eki
Libra Terazi 23 Eyl – 23 31 Eki – 23 23
Eki Kas
Scorpius Akrep 24 Eki – 22 23 Kas – 30 7
Kas Kas
Ophiucus Yılancı Tanımsız 30 Kas – 18 18
 Takım Yıldızlar
Takım yıldızlardaki yıldızların
birbirleriyle fiziksel bağları y

Farklı uzaklıklarda olabilirler ve

farklı yönlere hareket ediyor olabilirler!
Animasy
Yıldızların
İsimlendirilmeleri
• En parlak yıldızlar binlerce yıl önce adlandırıldı ve ilk
yıldız kataloglarına bu isimlerle geçtiler.
• Takım Yıldız İsimleri : Greekçe isimlerin Latince’ye
çevrilmiş halleridir.
• Yıldız İsimleri : Çoğu antik Arapça’dan gelir.

Aldebaran Ad – Dabaran Pleiades’in Takipçisi

Algol Al – Ghul Gulyabani (bireysel isimlendirme)
Altair At – Ta’ir “Uçan” Kartal
Deneb Dhanab ad – Dajajah Kuşun Kuyruğu (TY ile
ilişkili isimlendirme)
Binlerce yıldıza özel isim vermek pratik değildir.
Yıldızlara özel isimler vermek çok yardımcı da
değildir…
Yıldızların
İsimlendirilmeleri
URANOMETRIA (1603

Johan Bayer
Amatör Astronom
(Aslen Hukukçu)

(Gökyüzü Atlası)
Yıldızların
İsimlendirilmeleri

URANOMETRIA
Yıldızların
İsimlendirilmeleri
Bayer,
Takım Yıldızın en
parlak yıldızların
Yaklaşık bir par
sırası oluşturac
biçimde
Greek harfleri (kü
atadı.

URANOMETRIA
 Yıldızların
İsimlendirilmeleri
Antares

α
Scorpii

Latince takım yıldızın

Greekçe harf
isminin iyelik hali
(Scorpius – Scorpii)

α Scorpii (Antares) Scorpius (Akrep) takım yıld

 Yıldızların
İsimlendirilmeleri
V* alf Sco Elia 2-74 HR 6134 ROT 2345

alf Sco A FK5 616 IRAS 16262-2619A SAO 184415

21 Sco GC 22157 IRAS 16262-2619 SKY# 29714

alf Sco GCRV 9479 IRC -30265 SRS 30616

ADS 10074 A GEN# +1.00148479J N30 3686 TYC 6803-2158-1

CCDM J16294-2626A GEN# +1.00148478 NAME ANTARES UBV M 21449

CD-26 11359 GSC 06803-02158 PLX 3741 VDB 107

CMC 184415 HD 148478 PMC 90-93 439 AAVSO 1623-26

CPD-26 5648 HIC 80763 PPM 265579

CSI-26 11359 21 HIP 80763 RAFGL 1863

 Yıldızların Parlaklıkları
Yıldızların parlaklıkları
Parlaklık Ölçeği (Kadir Ölçeği)
ile belirlenir.

Hipparchus’un Parlaklık
1. Kadir En parlak yıldız
2. Kadir
Hipparchus (M.Ö. 3. Kadir
160 – 127) 4. Kadir
5. Kadir
Gözle görülebile
6. Kadir
en sönük yıldız

! Matematiksel Bir Temele

 Yıldızların Parlaklıkları
19. yy. da yıldız ışığı ölçümleri başlam

•Kesinlik açısından parlaklık sistemi

matematiksel temele oturtulmalı.

•Hipparchus sistemiyle kabaca da ols

Norman Robert POGSON

(1829 – 1891)
m1 - m2 = - 2.5 log (I1 / I2)
Pogson Bağıntısı (1856)
 Yıldızların Parlaklıkları
Dolunay (-12mPolaris(Kutup
.5) Yıldızı)

Venüs Hubble Uzay Teleskobu’nu

(en parlak halde) görme sınırı
Güneş (-26m.5) SiriusÇıplak göz sınırı

-30-25 -20 -15 -10 -5 0 +5 +10 +15+20+25 +30

Hipparchus’un parlaklık ölçeği

Yıldızların Parlaklıkları
• Hipparchus zamanından beri hemen hemen tüm
kataloglar parlaklık (kadir) ölçeğini kullanır.
• Parlaklık sübjektiftir : Gözün fizyolojisine ve algı
psikolojisine bağlıdır.
• Ölçüm ve hesaplarda kesin olabilmek için daha
ölçülebilir bir nicelik olan şiddet (I) kullanılmalıdır.
• Şiddet: yıldızdan 1 saniyede 1 metrekareye düşen
ışık enerjisinin bir ölçüsüdür.
• Parlaklık ve şiddet birbirine çevrilmelidir.
• İnsan gözü cisimlerin parlaklık karşılaştırmasını, bu
cisimlerden gelen şiddetlerin oranına göre yapar.
Yıldızların Parlaklıkları
• Tanımlanan bu parlaklıklara ,

“Görünürdeki Görsel Parlaklık (Apparent Visual

Magnitude)”

adı verilir.

• Başta cismin uzaklığına olmak üzere, bazı faktörlere

bağlıdır.

• mv ile gösterilir.
• Vega yıldızı standart kabul edilmiştir ve görünen
parlaklığı m=0m alınır.
Isaac Newton

(1642 –
1727)
 Işık IŞIK
Işık Elektromanyetik Radyasyonun bir çeşi

DALGA
(Girişim,Kırınım olayı)
c
λ=
ν
DALGABOYU ( λ)
Aynı fazdaki ardışık iki nokta
arasındaki mesafe :
FREKANS (ν)
Belli bir noktadan 1 saniyede
geçen dalgaların sayısı.
1/sn = Hertz (Hz)
 Işık IŞIK
Işık Elektromanyetik Radyasyonun bir çeşi

DALGA PARÇACIK (foton

(Girişim,Kırınım olayı) (Momentum)
c
λ= hc
ν E=
λ
• Işık hızı sabit olduğundan,
fekans büyüdükçe dalgaboyu küçülür.

•Astronomide dalgaboyu kullanılır. h = 6.6262 x 10-34 Jo

Planck Sabiti
Elektromanyetik
Spektrum

Mikrometre : 10-6 metre

Nanometre : 10-9 metre
Angström : 10-10 metre
Yer Atmosferinin
Geçirgenliği
Yer Atmosferinin
Geçirgenliği