lipunan at mga isyu o  Gumamit ng mga

Sanaysay
paksa sa pagitan tayutay
- Lakbay Sanaysay: 3. Mag-isip na parang
Ang sanaysay ay ang paglalaman ng pananaw, o Tungkol sa paglalakbay ng manunulat
pagsusuri at opinion tungkol sa isyung pumukaw sa manunulat o vlogger  Upang makuha
interes o damdamin o Tinatawag din na travel essay o ang damdamin
- Repleksyon: travelogue ng mga
o Paguulit o pagbabalik tanaw o Mga dahilan sa pagbuo mambabasa
o Pinapakita natin ang pagninlay sa 1. Itaguyod ang lugar at  Padama sa mga
isang karanasan kumita sa pagsusulat mambabasa na
o Repleksyon ng isang damdamin  Turismo kasali sila
- Replektibong sanaysay:  Kagandahan sa  Gumamit ng
o May pangkaraniwang isyu … pook unag panauhan
o May kaugnayan sa pansariling 2. Makalikha ng patnubay sa  Maka-akit sa mga
pananaw at damdamin posibleng paglalakbay mambabasa para
o May kaugnayan ang pagtalakay sa 3. Pagtala ng pansariling gumawa ng
mga puntong nilalaman nito na kasaysayan pagbabago sa
karaniwan ay mula sa karanasan ng  Mga karanasan mga kilos at
manunulat mo gawa nila
o Layunin 4. Upang maidokumento ang
1. Bigay katuwiran kasaysayan, kultura &
2. Magpaliwanag heograpiya ng lugar
3. Magsuri ng salaysay  Pananaliksik
4. _____ sa halaga o  Mga
maidudulot ng sanaysay akademikong
o Subhhektibo ang paksa ng sulatin
Humanidades
replektibong sanaysay o Mga dapat isaalang-alang
o Dumadaan sa masusing pagsusuri 1. Kailangan manaliksik
Mga Disiplinang Kabilang as Larangan ng
upang makita ang kahulugan at  Ano ang makuha
Humanidades
kahalagahan sa obhetibong sa lugar dahil
1. Wika:
pamamaraan mayroon kang
- nagsisilbing instrumento na
o Maaring makonsidera ang isang layunin na
ginagamit ng bawat tao sa buong
replektibing sanaysay bilang isang makabahagi
mundo upang maipahayag ang
akademikong sulatin 2. Maging kakaiba
ating nararamdaman at naiisip, o
1. Dahil ikaw ay may  Estilo ng
maibahagi ang ating mga
layunin sa pagsulat nito manunulat
kaalaman, may tunog man o wala
2. Ito ay isang akademikong  Ipahayag ang
- Linggwistika- ito ang siyentipikong
paraan ng pagbuo ng mga
pag-aaral ng wika.
bagong kaalaman naramdaman sa
- Nag ugat ang salitang “wika” sa
patungkol sa pagkatao, lugar sa
wikang Malay
pinaglakbayan
 - Nagmula naman sa mga Kastila naririnig ng tenga sa kasiyahan o
ang iba pang katawagan ng wika; lamang paligsahan
ang salitang lengguwahe  Pagdedesinyo:  Sining na Biswal:
- Salitang lingua sa Latin; “dila”  Ang  kahit anong
2. Panitikan: pagpaplanong sining na
- tawag sa lahat ng uri ng pahayag- naglalatag ng maaring makita,
nakasulat man ito, binibigkas o basehan para sa di-kabilang ang
kahit ipinahihiwatig lang ng paggawa ng sining-pagganap,
aksyon ngunit may takdang anyo o isang bagay teatro, musika, o
porma katulad ng tula, maikling  Arkitektura: opera
kwento, dula, nobela at sanaysay.  Pamamaraan at  Pagtatanghal:
- Ang pagsulat ng tuwiran o tuluyan produkto ng  Sa sining ng
at patula na nag-uugnay sa isang pagpaplano, pagganap o
tao pagdidisenyo at pagtatanghal, ay
- “pang(titik)an” pagtatayo ng mga pangkalahatang
- Salitang Literatura ;Latin: “titik” gusali o iba pang binubuo ng isang
- Maaring taalan ng buhay, pisikal na kaganapan o
nagpapahayag ng damdamin, istruktura palabas kung
karanasan, nagsasalaysay atbp.  Sayaw: saan ang isang
3. Sining:  Isang uri ng kaganapan o
- Ito ay iba’t-ibang uri ng pag-likha pagtatanghal na palabas kung
ng biswal, nadidinig o kaya isang kung saan saaan ang isang
pag-tatanghal na pinapakita ang mayroong pangkat ng mga
kahusayan ng isang manlilikha sa pagkasunod- tao (ang mga
kanyang imahinasyon, malikhaing sunod ng tagapgagtanghal,
pag-iisip, o teknikal na husay paggalaw ng tagatanghal) ay
- Saklaw ng kahulugan nito ang mga katawan ng tao nag-aasal sa isang
uri ng pagtatanghal kagaya ng  Kadalasang may partikular na
musika, teatro, sayaw, pelikula musika ang paraan para sa isa
atbp. ipinatugtog pang pangkat ng
- Noong ika-17 na siglo; ito ay kasama nito mga tao (ang
inilarawan na kahit anong  POSTR?: tagapanood).
kahusayan o kadalubhasaan at di  Isang gawain na  Pagpipinta:
nag-iiba sa agham at paglikha gumagamit ng  Ang kasanayan
pisikal na pwersa sa pagpahid ng
at kakayahan pintura,
- Mga Uri laban sa isa’t-isa pigmento, kulay
 Musika: o sa ibang o iba pang gamit
 sining na pangkat pangguhit sa
gumagamit ng  Ito ay maaring isang pang-
‘tinig’ o alinmang isinasagawa para ibabaw
  Paglililok: - pag-aaral ng nakaran, at kung to think seriously about ourselves
 Kahit anong paano nakaka-apekto ito sa and the world.”
tatlong- kasalukuyan
dimensiyonal na Metodolohiya sa Pagsulat sa Larangang Hmanidades
anyo na nalilikha 1. Analitikal na Lapit:
bilang isang o ginagamit sa pag-organisa ng mga
masining o 5. Pilosopiya: impormasyon sa:
artistikong - Ay ang makapagkilatis na pag- a. kategorya
pamamahayag ng aaral sa mga pinakamalalim na b. bahagi
saloobin katanungan na maaring itanong ng c. grupo
 Sining na Isinasagawa: sangkatauhan d. uri
 Ang mga uri o e. pag-uugnay
anyo ng sining na 6. Antropolohiya:
naiiba mula sa - Ang pag-aaral sa lahi ng tao 2. Kritikal na Lapit:
mga plastik na 7. Pananampalataya: o ginagawan ng interpretasyon,
sining dahil sa - Ang paniniwala sa isang doktrina o argumento, ebalwasyon, at
ang mga katuturuan ng isang relihiyon pagbibigay ng sariling opinyon sa
isinasagawang - Maaring kabilangan ng pagtitiwala isang ideya
sining ay o paniniwala ng walang patunay na 3. Ispekulatibong Lapit:
gumagamit ng pruweba o pagkilala ng mga senaryo, mga
sariling katawan, estratehiya o pamamaraan ng
mukha at ang Humanidades ayon sa mga Pantas sa Larangang Ito pagsusuri, pag-iisip, at pagsulat
pagharap ng - Joseph Irwin Miller (industrialist,
artista bilang arkitektura) Mga Pamamaraan at Estratehiya
isang midyum,  ”I think most of us sense that it is a 1. Deskripsyon o Paglalarawan:
samantalang ang responsibility of the humanities to  Mayaman sa turismo ang isla ng
plastik na sining try to help better the conduct of Babuyan.
ay gumagamit ng human beings in their lives and 2. Paglilista:
mga materyal manifold professional activities.””  Upang masiguradong matibay ang
katulad ng putik, - Terry Eagleton (literary critic, public gusali, maaring (a) gumamit ng
metal o pintura intellectual, theorist) sementong de-kalidad, (b)
na maaring  “In the end, the humanities can only dagdagan ang mga iron bars sa
hubugin o be defended by stressing how konstrukyon at (c) pag-aralan ng
bahuhin upang indispensable they are; their vital maigi ang kalidad ng lupang
makalikha nag role in the whole business of pagtatayuan.
isang pisikal o academic learning.” 3. Kronolohikal:
may katawang - Nicholas Kristof (American journalist and  Naipakilala ang telegraph noong
akda ng sining o political commentator) dekada 40. Kaagapay nito ang
makasining na  “For me, the humanities are not only pagsulong ng Morse Code noong
bagay relevant but also give us the toolbox 1844.
4. Kasaysayan: 4. Sanhi at Bunga:
  Ang pagbaba ng marka ng mga
estudyante ay dulot ng
pagkahumaling nila sa mga
computer games.
5. Pagkukumpara:
 Ang mga mag-aaral sa UST ay di
hamak na mas matalino kaysa sa
mga mag-aaral ng Adamson
University.
6. Epekto:
 Kailangan alam natin ang wastong
pag-aalaga sa madla
Mga Anyo ng Pagsulat Ayon sa Layunin sa Larangan
ng Humanidades
Mga Anyo
1. Impormasyonal:
o Paktuwal na impormasiyon bilang
background gaya ng talambuhay o
maikling bionote tungkol sa may
akda o libro sa pabalat, artikulo
tungkol sa kasaysayan ng mga
bagay at iba pa.
o Maaari itong isagawa sa
pamamagitan ng mga sumusunod:
i. Paglalarawan –
nagbibigay ito ng detalye,
mga imahe na dinedetalye
sa isipan ng mambabasa,
sinasabayan ng kritikal na
pagsusuri na karaniwan
ay isinasagawa sa mga
akdang pampanitikan
gaya ng kritisismo, tula,
kuwento, nobela at iba pa
ii. Proseso – Binubuo ito ng
paliwanag kaugnay ng
Teknik, paano isinagawa,
at ang nagiging resulta na
kadalasan ay ginagawa sa
sining at musika.
2. Imahinatibo:
o Binubuo ito ng mga malikhaing
akda gaya ng piksyon (nobela,
dula, maikling kuwento) sa
larangan ng panitikan, gayundin
ang pagsusuri nito.
o Ang pagsusuri ng malikhaing akda
(piksyon) ay nagbibigay-tuon sa
kung ano ang mensaheng
ipinahahayag at paano nila ito
ipinahahayag. Ang apela nito ay sa
imahinasyon at emosyon ng
mambabasa o tagapakinig.
Gayundin, sinusuri ito ayon sa
estilo, epekto, at maging lohika ng
akda.
o Sa larangan naman ng sining at
musika, ang pagsusuri ay batay sa
kakaibang katangian ng akda,
kabuluhan, at katangian nito ayon
sa ibinibigay nitong ginhawa,
malalim na pag-unawa, at bagong
kaisipan kaugnay ng karanasan at
buhay ng sangkatauhan.
3. Pangungumbinse:
o Pangganyak ito upang mapaniwala
o di-mapaniwala ang bumabasa,
nakikinig at nanonood sa teksto o
akda. Subhetibo ito kaya’t
mahalagang ang opinyon ay
kaakibat ng ebidensya at katuwiran
o argumento. Makikita ang
ganitong anyo ng pagsulat sa mga
kritisismo o rebyu ng libro,
pelikula, dula, sining, musika at iba
pa.