Специјална безбедносна обука 1

Изработил Ментор
Научен соработник
Горазд Божиноски Д-р Назим Куртовиќ 
Бр. на индекс 17177
E mail: gorazd.bozinoski@fon .mk
Факултет : Детективи и безбедност - Струга
Струга 2020,Септември
 1. Борбени ставови

Боречки вештини се систем на кодифицирани вежби и традицији на борба. Сите борбени

вештини имаат за цел, физички да победат друго лице, или за лична одбрана од физички
закани.
Во боречките вештини, ставовите претставуваат: ориентација на стапалата и позиции на
телото (особено нозете и торзото) употребени при напад, одбрана, напредување или
повлекување. Во многу борбени вештини, најшироко користен став е плитко стоечки став.
Оваа позиција е генерално употребена бидејќи е неутрална и подвижна позиција од која
може да се извршат напади и одбрана. Таа предвидува испорака на сила при напад и
стабилност при одбрана. Постојат разлики на основни ставови во различни боречки
вештини но како основни можат да се претстават:

Подготвителен став
Во борбените вештини можеме да забележиме неколку подготвителни ставови
Стоечки став (Musubi Dachi)
Мусуби дачи е формален начин на стоење во
јапонските боречки вештини. Овој став е многу важен
и се користи за изведување на формалниот
респектибилен лак наречен реи. Мусуби дачи и реи се
изведуваат пред и по загревање.
Слика бр. 1

Хеисоку Дачи е
еден од
основните
ставови во каратето. Овој став е формален став во
кој петите и стапалата се заедно. Најчесто се
користи за поклонување кон противникот.

Слика бр. 2

Паралелен став
 Heiko-dachi е став за внимание или став „подгответе се“што се користи во
некои стилови. Општо се изведува по поклонување (musubi-dachi),
непосредно пред вежбање или ката. Heiko-dachi е исто така став што се
слуша при слушање на упатства.

слика бр.3

Дијагонален став

Овој став најчесто се користи во таеквондо.

Претставува добар став кога се работи за одбрана од напади
од предна страна и како начин за подготовка за напад.

Слика бр.4

2. Борбени движења

Кога ќе се спомене терминот боречки вештини некои луѓе веднаш помислуваат на :

карате, таеквондо, џудо итн. Важното е дека сите овие боречки вештини имаат нешто
заедничко а тоа е стил на борба. Боречките вештини опфаќаат различни стилови на борба:
со оружје, без оружје и самоодбрана. Има многубројни боречки вештини и сите имаат
различни стилови на борба и имаат посебни борбени движења, но секое движење може
да се обележи како движење нанапред, странично(бочно), наназад, дијагонално итн.
Најпознати борбени движења се движењата во каратето кои се познати под името кати.
Kaтa (型 или 形) (во превод: „форма“) е јапонски збор кој детално ги опишува начините на
движењата во каратето, било во парови или соло. 

Борбени движења напред

Фронтален став, понекогаш наречен и наклонет став или став напред, е основен став што се
користи во разни азиски боречки вештини. Иако спецификите на ставот се разликуваат според
стилот, севкупно тој е визуелно сличен на ударот, со предната нога свиткана во коленото, а ставот
е да се научи мускулно-скелетното порамнување што додава што е можно поголема маса на
земјата на удар. Ставот овозможува голема количина на производство на енергија напред, но
многу малку во која било друга насока.

Слика бр 5 Слика бр. 6

Борбени движења наназад

Ударите наназад се наречени уште и удари на „мазга“.Ударот наназад постои во таеквондо,

карате, Муај Боран и во многу форми на кунг фу.
За време на ударот, торзото треба да се наведнува напред, за да се зголеми висината на ударот.
За време на ударот, ногата за удари треба да помине близу до стоечката нога; со други зборови,
ногата за удирање не се поместува нанадвор од линијата на целта и повторно се враќа назад.
Главата треба да се сврти настрана за да можете да видите што се удира.
Слика бр. 7

Полукружни борбени удари

Полукружните борбени удари се брзи удари што ја добиваат својата моќ од извртување на
колковите. Во полукружниот удар вежбачот го крева коленото при вртење на потпорната нога и
тело со полукружно движење, проширувајќи ја ногата удирајќи со долниот дел на подколеницата
и / или спустот (горниот дел од стапалото), исто така, може да биде и топчето на ногата.Се користи
за удар на целта и се претпочита кога се кршат дебели табли. Овој тип на удар се користи во
многу различни боречки вештини и е популарен и во натпревари без во контакт и во воени
вештини со целосен контакт. Ударот има многу варијации засновани на ставот, движењето на
нозете, ударната површина и висината на ударот.

Слика бр. 8

Страничен борбен удар

Страничниот удар е клучен елемент во арсеналот на секој боречки уметник, кој може
ефективно да се користи за одбрана, напад или контра-напад на противникот. Слично на
ударот однапред, моќта во страничниот удар се генерира преку колковите и јадрото, што
го прави незгоден . Додека ударот од предната страна нуди разноврсност, страничниот
удар нуди варијации.
 Слика бр 9

3. Борбена дистанца
Борбената дистанца е соодветен избор на растојание помеѓу себе и противникот во текот
на целата борба. Растојанието е значајно во борбата бидејќи ги одредува и опциите за
напад и одбрана за сите вклучени страни. Времето и тактиката се исто така важни
елементи на борба кои често се користат заедно со дистанцирање од страна на искусни
воени уметници.
Растојанието е важен концепт во сите борбени спортови и уметности. Се однесува и на
вооружените и на невооружените борби. Во воена смисла, вооружената борба има форма
на традиционална пракса со оружје. Со оглед на огромната разновидност на оружје за
воени вештини, покрај различните опсези на невооружени борби, можно е да се подели
дистанцирањето нагоре на повеќе поддалечености или опсези. Навистина, многу боречки
вештини имаат свои уникатни изрази за различни растојанија или опсези кои
произлегуваат од оние за кои се специјализирани.
Без соодветно растојание од противникот, не би можело правилно да се удри, блокира,
контрира или дури да се избегне напад.
Па, како тогаш да ја одредиме нашата далечина?
Најчестите фактори се состојат од висината, достигнувањето, вештината и моделите на
противникот што ги употребува во неговиот напад. На пример, ако противникот е висок и
има долг дострел, тогаш ќе мора да се изврши проценка за тие фактори, а потоа да се
прилагодите соодветно. По проценката на висината и достигнувањето, во некои случаи
можеби ќе треба да се напаѓа наместо да се блокира за да може се доближите под
ударот, бидејќи вашиот досег може да биде пократок. Во некои случаи, блокирањето
може да биде опција само кога е комбинира со заобиколување за да се избегне нападот,
додека го отстраните, овозможувајќи ви да контрирате внатре.
Растојанијата може да се поделат на повеќе начини кои вклучуваат разни комбинации на
опсези. Иако многу стилови обучуваат практичари во различни опсези, повеќето стилови
се специјализирани во една или две главни групи на опсези.

Продолжена далечина каде само оружје како Stick & Staff може да стигне до противникот
Примери на боречки вештини: Арнис

Долг дострел
Долго растојание каде само нозете можат да го достигнат противникот
Примери на боречки вештини: карате, таеквондо, Савате.

Средно растојание каде само рацете можат да стигнат до противникот

Примери за боречки вештини: Бокс
Средно растојание каде што само колената и лактот - пократки делови на горните
екстремитети и долните екстремитети можат да стигнат до противникот
Примери на боречки вештини: Муај Тај, Винг Чун Ганг Фу

Затворен опсег
Многу блиско растојание каде што само двете тела се во близина приближување
Примери на боречки вештини: филипински Думог, џуиџитсу, џудо, западно борење,
аикидо

Опсег на подлога
Заедно со противникот се наоѓате целосно на земја
Примери на боречки вештини: џудо, борење, филипински думог.

Најкарактеристични опсези во боречките вештини се:

Долг опсег - Опсег на удар: Ако се истегне раката нанадвор, прстите ќе достигаат до носот
на противниците. Ова е само надворешен опсег на удирања.
Среден опсег - Опсег на удар: Со испружена рака, може да се допре носот на
противниците со дланката.
Затворен опсег - Опсег на зафаќање: Со испружена рака, дланка го покрива увото на
противниците. Ова е само надворешен од опсег на борби.
Затвори опсег - граничен опсег: Со рака може да се зграби главата на противникот. Во
рамките на овој опсег, може да се користат копчиња, лакти, колена, удари по тело и
техники на борба.
Дистанци

слика бр. 10

слика бр. 11
 слика бр. 12

4.Блокади
Во боречките вештини, блокирањето е чин на запирање или избегнување на нападот од
противникот со цел спречување на штетен контакт со телото. Блокот обично се состои од
поставување на екстремитет преку линијата на нападот.
Стиловите и типовите на блокирање, како и терминологијата, варираат помеѓу различните
воени вештини. Во јапонските воени вештини како што е каратето, овие техники се
нарекуваат uke vaza. Примери вклучуваат age uke (зголемувањето на блок) и shuto uke
(блок за заштита на рацете со нож). Во боречките вештини во Кореја, како што е
таеквондо, овие техники се нарекуваат makgi, при што некои примери се chukyeo makgi
(растечки блок) и onkal daebi makgi(блок за чување од нож). Некои воени вештини, како
што е Капоеира, целосно ги отфрлаат техниките на блокирање бидејќи ги сметаат за
премногу неефикасни. Во Капоеира тие користат избегнување наместо блокирање.
Постојат многу различни техники на блокирање што се користат;
Сепак, постојат четири блокада на раката што обично се користат за одбрана од
стандардните удари и удари:
 Внатрешен блок,
 Надворешен блок,
 Горен блок и
 Долен блок.
 слика бр 13

Внатрешен блок
Од позиција на одбрана, свртете ја левата рака надесно (навнатре), оставајќи ја
затворената тупаница свртена кон лицето. Внатрешните блокови, се одличен начин да се
одвратат прави удари и удари во главата, како и странични удари. Идеално, внатрешната
подлактица ќе се сретне со подлактицата на напаѓачот или задниот дел на ногата, туркајќи
ја надвор и подалеку од главата.

слика бр14

Надворешен блок

Овој блок е познат и како блок „спрема надвор“.

Со надворешен блок, студентите за боречки вештини ја оддалечуваат раката од главата или
телото со цел да го блокираат високиот удар или ударот на противникот.
 слика бр 15
Горен блок

Овој блок е познат и како растечки блок.

Со висок блок, студентите за боречки вештини ја носат надворешноста на подлактицата
над главата. Овој блок се користи за заштита од високи напади (т.е. удар со секира во
глава, лице кое замавнува со палка, итн.). Во реалниот свет на борба, ова може да се
користи за туркање, обид за грабање или како одбрана во областа на грлото.
Традиционално, високиот блок е над главата и едвај треба да биде видлив при
затегнување на очите на блокот. Никогаш не треба да биде на челото бидејќи тоа го
остава горниот дел од главата отворен.
Раката треба да биде свртена и ориентирана така што дланката е свртена нагоре, ова му
овозможува на корисникот да блокира
За време на овој блок, улната и радиусот не треба да лежат хоризонтално, но лактот треба
да биде понизок од оној на зглобот. На овој начин (како покривот на куќата) силата на
ударот има каде да се пренасочи кон надворешноста на телото.
Тактички, високиот блок може да излезе директно повеќе како удар со дланката надолу,
удирајќи го напаѓачот и може да следи право во удар.
Имајте на ум дека со секој блок следната блокирачка рака мора да се појави пред
тековниот блок, така што краците не се заплеткуваат и дека врамувањето на блокот може
да биде прекин на задршката на напаѓачот кој ја зграпчува тековната рака за блокирање.
 слика бр 16

Низок блок

Овој блок е познат и како блок надолу или долен блок. Во низок блок,раката се спушта
надолу за да се блокира ударот на противникот или да се блокира фаќањето на раката од
страна на противникот. Доколку се замавне доволно силно, блокот може да дејствува и
како удар против напаѓачката нога или рака на противникот.

Слика бр 17

5. Удари

Удари со лакт
Удар на лактот е удар со точката на лактот, дел од подлактицата најблизу до лактот или
дел од надлактицата најблиску до лактот. Лактите може да се фрлат настрана слично на
кука, нагоре слично како горен дел, надолу со точката на лактот, дијагонално или во
директно движење и на неколку други начини, како при скок.
Цврстината на лактот овозможува удари со значителна сила, а искусните борци лесно можат да го
нокаутираат, исечат или повредат својот противник со добро поставен удар. Лактите генерално се
најефикасни кога се користат во комбинација со удари со рака или нога за да може борецот да го
затвори растојанието. Ударите во лактот се една од најважните алатки во борбите одблизу.
Затоа е клучно да разберете како правилно да ги користите.
Ударите со лакти можат да се изведат од неколку позиции.

Слика бр 18

Позиции на удар со лакт

Ударите со лактот често се користат во ситуации на самоодбрана кога борецот е многу
близу до напаѓачот. Може да се користи насочен кон главата, вратот, ребрата на напаѓачот
итн.
1-ви удар со лакт:
Погледнете на спротивната страна и извадете ги рацете пред телото со дланката нагоре
од страната што е само поместена и со дланката надолу од спротивната страна. Рацете
треба да бидат во положба на торта, со дланката нагоре на дното, оддалечена од 1-3 инчи
од другата рака. Извршете удар на лактот на задната рака на дланката додека ја
доведувате дланката надолу рачно хоризонтално назад кон градите.

2-от удар на лакт:

По 1-от удар на лактот, променете ги рацете хоризонтално пред тупаниците на градите
дланка надолу. Ударот на лактот хоризонтално кон задниот дел во висина на рамото со
спротивниот лакт додека истовремено повторно се извршува првиот удар на лактот.
Преминете и извршете ја серијата од спротивната страна.
3- от удар на лакт
Третиот удар е вертикален пресек на лактот со раката што штотуку го изврши
хоризонталниот 2-ри удар. Спротивната рака повторно го изведува 1-от удар. Подгответе
се за вертикален удар со проширување на тупаницата кон земјата и благо спуштање на
тежиштето. Подгответе се за повторно извршување на 1првиот удар со доведување на
другата рака на спротивното рамо. Извршете ги двата удари истовремено.
4-тиот удар е заден од задната страна, изведен од раката што го изведе вертикалниот
удар. Другата рака повторно го извршува првиот удар. Подгответе се за ударот на ист
начин како и за 3-тиот удар без да го спуштите тежиштето. Погледнете на спротивната
страна и извадете ги рацете пред телото со дланката нагоре од страната што е само
поместена и со дланката надолу од спротивната страна. Рацете треба да бидат во
позиција со дланката нагоре на дното, оддалечена од 2-6 см од другата рака. Извршете
удар на лактот на задната рака на дланката додека ја доведувате дланката надолу рачно
хоризонтално назад кон градите.

Удари со колено (Hiza geri)

Ова е јапонски збор за удар со колено или буквално удар на колено (хиза) (гери).
Ударотсо коленото често се користи за блиски борби каде што боречкиот уметник не
може целосно да ги прошири нозете (т.е. не може да започне удар во круг поради
непосредна близина на противникот), да се бори со ситуации кога рацете се заробени или
ограничени, итн. Целите на ударот со коленото се: ребра, бутови, брада / лице на
противникот (ако главата се повлече надолу за време на борбата) итн.

слика бр 19
Удари со тупаница
Akаку зуки е удар во телото или главата, со раката спротивна на предната нога.

слика бр 20

Кизами зуки е удар напред со чекор (предната нога се повлекува назад)

слика бр 21

Удари со нога
Мае Гери, познат на англиски јазик како „Фронт кик“, е најосновниот удар во каратето Шотокан. И
тоа е фундаментално, се користи повеќе од другите удари во карате, па затоа е важно да се
усоврши оваа техника.
 слика 22
Маваши гери (回 し 蹴 り) може да се преведе како „удар со вртење“, иако понекогаш се
нарекува и удар на заокруг. Тоа е удар што се користи во јапонските боречки вештини.

6. Техники на паѓање
Техниките за паѓање ги користат широк спектар на воени вештини како што се џудо,
аикидо, хапкидо и крав мага. Во јапонските воени вештини, техниките на паѓање се
познати како Укеми.
Zenpo kaiten ukemi- превртување напред од рамото на предната нога до колкот на
спротивната страна. Ова е контролирано паѓање нанапред. Кога се извршува ова паѓање
не е дозволено паѓање на страна или на грб. Главате е цврсто насочена нанапред и со
брадата се допираат градите. Благодарение на оваа позиција задниот дел од главата нема
да удри на подот, со што би можело да се предизвика сериозни последици па дури и
смрт.

Слика 23
Mae ukemi - пробив нанапред. Ова може да биде во форма на тврд пробив на удирање
или повеќе од тркалање напред како движење. Постојат суптилности во различните
типови на тркалање напред, но принципот е дека кога се фрла напред, укето (лицето што
се фрла) е во состојба да излезе од опасност, пред да претрпи повреда.
 Слика 24
Kōhō ukemi - се тркалаат или паѓаат наназад.

Јоко укеми - странично паѓање.

Правилната употреба на ова паѓање ќе овозможи борецот да претрпи најмала можна
штета од пад. Ако се направи правилно, силата на удирање во земјата ќе се шири по
некритичните делови на телото на уке. Со правилно правење на овој пад, борецот може
да излезе од опасност и да се префрли во следен тек на дејствување, без да се оштети
премногу со удирање во земјата.

Слика 25

7. Фрлања
Уке Гоши, е фрлање познато и како пловечки колк. За да се изврши фрлањето, лицето кое
фрла (познато како тори) го повлекува лицето што го фрла, (познато како уке) нагоре и го
става напред во рамнотежа. Тори го става другиот круг на грбот додека се врти така што
страната на колкот е во близок контакт со укето и ја влече раката на уке наоколу. Тори
потоа се врти наоколу користејќи го грбот и колкот на Тори како стожерна точка.
Водечката нога на Тори едвај ја блокира предната нога на уке, а тори првично е малку
странично. Се потпира на високо ниво на вештина, но може полесно да се користи против
потешки луѓе од О Гоши.
 Слика 26
О-гоши (техника на колк), укажува на централната улога што колкот ја игра во
извршувањето на техниката.
Во оваа техника, треба да се изврши прекин на рамнотежата на предниот дел на Уке.
Цукури вклучува вртење на колковите, движење на нив пред и под колковите на уке, со
кревање, поминува зад грбот на уке, обично под раката на уке, додека се минимизира
количината на простор помеѓу грбот на тори и градите на уке. Хокитот на Тори ја влече
раката на Уке напред, одржувајќи го прекинот на рамнотежата. Тори крева со колковите
и свиткува напред додека продолжува повлекувањето напред и надолу, носејќи го уке на
душекот кај нозете на Тори.

Слика 27
8. Зафати за приведување
При секое приведување важно е да се воспостави контрола врз лицето кое го
приведуваме. Со цел – воспоставување на контрола , постојат повеќе техники на
приведување кои ги користи полицијата. Како најкарактеристични можат да се наведат
следните техника :
- Контрола на рамена (shoulders control)
Tехниката за контрола на рамената се состои од притисок врз рамената на осомничениот,
со цел да ги контролира неговите движења и тело. Учесниците во апсењето оваа техника ја
извршуваат со користење на нивната надворешна рака. Оваа техника се смета како основна
техника при апсење.
- Техниката на подигнување на телото се состои од подигнување на осомничен кој
се витка напред обидувајќи се да избега од стисокот на полицајците. Кога се
приближуваат до осомничениот, полицајците ја користат својата најблиска рака и рацете
од осомниченото лице, ги позиционираат на грбот на осомничениот и го завршуваат
зафатот. Тие го креваат телото, зграпчувајќи ги нозете со нивната друга рака.
- Техниката за контрола на главата се состои од контрола на главата на
осомничениот кој се наведнува наназад и се обидува да избега од стисокот на
полицајците. Кога му се приближуваат на осомничениот, полициските службеници ја
користат најблиската рака од осомничениот, ги поставуваат рацете на задниот дел на
осомничениот. На овој начин се контролира главата извршувајќи соодветен притисок со
цел да добие контрола врз целото тело.
- Техниката на заробување или заседа треба да се применува приоритетно во секој
случај на апсење. Оваа техниката може да се користи на лица кои се соочени со
полициските службеници, кои се движат додека приоѓаат, свртени со грб или на страна.
Првиот полицаец го зграпчува лицето и го раширува телото за да постави контрола на
рамената и рацете. Тој го ослободува застојот при пристигнувањето на вториот полицаец.
Техниките за подигање на телото или контролата на главата може да следат после.
https://www.youtube.com/watch?v=3aYuKZFOmVA
Користена литература
1. https://mk.eferrit.com/%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%87-%D0%B7%D0%B0-
%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0-%D0%B8-
%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB-%D0%BD%D0%B0-%D0%BA
%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B5-%D0%B8/

2. https://kineziologija.mk/tehniki-vo-karateto/

3. https://warriorsofamericantaekwondo.com/blog/distance-positioning-and-control-in-the-martial-arts

4. https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0_(%D0%BA
%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B5)

5. https://www.megaessays.com/viewpaper/18922.html

6. https://www.karatecity.org/post_blog/karate/

7. http://www.ashiharakarate.org/html/distance_-ma-ai.html

8. https://www.handerick.com/basic-karate-moves-for-beginners/

9. https://www.karatebyjesse.com/29-things-about-karate-you-ought-to-know/

10. https://www.thekaratelifestyle.com/list-of-karate-stances/

11. https://taekwondo.fandom.com/wiki/Diagonal_Stance

12. https://lawofthefist.com/side-kick-101-everything-you-need-to-know-about-a-side-kick/

13. https://www.google.com/search?
q=round+kick+karate&rlz=1C1GCEA_enMK906MK906&sxsrf=ALeKk009p-
Krw4NzmoGzkqtKtptOPFC5_g:1599864540097&source=lnms&tbm=isch&sa=X

14. https://teamnolimitsmartialarts.com/basic-karate-moves/

15. https://en.wikipedia.org/wiki/Distancing

16. https://en.wikipedia.org/wiki/Blocking_(martial_arts)

17. http://kaimuay.com/martial-arts-blocks.html

18. https://www.google.com/search?
q=empi+uchi+wikipedia&rlz=1C1GCEA_enMK906MK906&sxsrf=ALeKk00i3IUarzVIVD3wx-cTOlNH--
iUnQ:1599915069692&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiJ7ZiL1OPrAhVMSxUIHbcTChgQ_A
UoAXoECAsQAw&biw=1366&bih=608#imgrc=l373YN8Dma4nsM&imgdii=oAO3YHrLRrAqGM
19. http://www.10-dan.com/karate_vodic.pdf

20. МАТЕРИЈАЛ ЗА УЧЕЊЕ НА СТУДЕНТИТЕ ПО СПЕЦИЈАЛНО ФИЗИЧКО

ОБРАЗОВАНИЕ ЗА 4 СЕМЕСТАР НА НАСОКА КРИМИНАЛИСТ - (27.4.2020)
Предметен професор:
д-р Јонче Ивановски, вонреден професор

21. https://www.sindark.com/genre/Uke%20(martial%20arts).pdf
22. http://dag.un.org/bitstream/handle/11176/387390/Arrest%20methods.pdf?
sequence=2&isAllowed=y