ΦΥΛΛΑΔΙΟ 1 Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ-
1
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ-ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ
1. Πόσα mol H2SO4 απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση:

Α) 10 g NaOH
B) 11,2 g CaO
Γ) 11,2 L NH3, μετρημένα σε συνθήκες STP;
2. Ορισμένη ποσότητα Na αντιδρά με περίσσεια νερού, οπότε ελευθερώνονται 2,24 L

αερίου Α, μετρημένα σε STP. Να υπολογιστούν:
Α) η μάζα του Na που αντέδρασε
Β) ο αριθμός moles του NaOH που παράγεται.
3. Να υπολογιστούν:
Α) πόσα g NaOH απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση 200 mL διαλύματος H3PO4
0,5 M.
Β) πόσα g άλατος σχηματίζονται για την πλήρη εξουδετέρωση 300 mL διαλύματος
KOH 5,6% w/v με περίσσεια H2SO4.
4. 4,48 L αέριας NH3, μετρημένα σε συνθήκες STP, αντιδρούν πλήρως με διάλυμα

H2SO4 4,9% w/v. Να υπολογιστούν:
Α) η μάζα του άλατος που παράγεται
Β) ο όγκος του διαλύματος H2SO4 που καταναλώθηκε.
5. 50 mL διαλύματος H2SO4 απαιτούν για πλήρη εξουδετέρωση 40 mL διαλύματος

NaOH 0,5 Μ. Να υπολογίσετε:
Α) τη συγκέντρωση του διαλύματος H2SO4
Β) τη μάζα του άλατος που παράγεται
6. 26,4 g (NH4)2SO4 αντιδρούν πλήρως με περίσσεια NaOH, οπότε ελευθερώνεται

αέριο Α. Να υπολογιστούν:
Α) ο όγκος του αερίου Α, μετρημένος σε θερμοκρασία 27ο C και πίεση 2 atm.
Β) πόσα mL διαλύματος HCl 7,3 % w/v απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση του
Α.
ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 2

7. 200 mL διαλύματος Na2CO3, που έχει πυκνότητα 1,1 g/mL, απαιτούν για πλήρη
αντίδραση 250 mL διαλύματος HCl 2 M. Να υπολογιστούν:
Α) η % w/w περιεκτικότητα του διαλύματος Na2CO3
Β) ο όγκος του αερίου που ελευθερώνεται, μετρημένος σε θερμοκρασία 27 ο C και
πίεση 3 atm.
8. 8 g μετάλλου Μ, που έχει αριθμό οξείδωσης +2, αντιδρούν πλήρως με διάλυμα HCl
0,8 Μ, οπότε ελευθερώνονται 4,48 L αερίου, μετρημένα σε συνθήκες STP. Να
υπολογιστούν:
Α) η σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ
Β) ο όγκος του διαλύματος HCl που απαιτείται.
9. Ένα δείγμα Zn καθαρότητας 90 % αντιδρά με διάλυμα HCl 1 Μ, οπότε

ελευθερώνονται 12,3 L αερίου, μετρημένα σε θερμοκρασία 27ο C και πίεση 0,9 atm.
Να υπολογιστούν:
Α) η μάζα του δείγματος Zn
Β) όγκος του διαλύματος HCl που απαιτείται.
Οι προσμίξεις δεν αντιδρούν με το HCl
10. 7 g ακάθαρτου σιδήρου αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl, οπότε παράγονται

2,24 L αερίου, μετρημένα σε συνθήκες STP. Να υπολογιστεί η % w/w καθαρότητα
του σιδήρου.
Οι προσμίξεις δεν αντιδρούν με το HCl
11. Η αμμωνία παρασκευάζεται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση:

N2 + 3H2  2NH3
Να υπολογίσετε πόσα γραμμάρια NH3 παρασκευάζονται όταν αναμίξουμε:
Α) 2 mol N2 και 8 mol H2
B) 4 mol N2 και 9 mol H2
Γ) 5 mol N2 και 15 mol H2
Δ) 56 g N2 και 9 g H2

12. Σε 500 mL διαλύματος HCl 1 Μ προσθέτουμε 13 g Zn. Να υπολογιστεί ο όγκος του

αερίου που ελευθερώνεται, μετρημένος σε συνθήκες STP.
13. Να υπολογίσετε πόσα mol άλατος σχηματίζονται στις εξής περιπτώσεις:

Α) αναμιγνύουμε 100 mL διαλύματος KOH 2Μ με 200 mL διαλύματος HCl 0,5M.
Β) σε 300 mL διαλύματος HNO3 1M προσθέτουμε 10 g NaOH
Γ) αναμιγνύουμε 200 mL διαλύματος H2SO4 0,6 M με 400 mL διαλύματος NaOH 0,5 M.
14. Σε 500 mL διαλύματος HCl 1Μ προστίθεται ορισμένη ποσότητα Na2CO3, οπότε

ελευθερώνεται αέριο Α και προκύπτει διάλυμα Δ. Το αέριο Α συλλέγεται σε κενό
δοχείο όγκου 6 L. Όταν σταματήσει η έκλυση αερίου, η πίεση στο δοχείο είναι 0,82
atm, σε θερμοκρασία 27ο C. Να υπολογιστούν:
Α) η μάζα του Na2CO3
Β) ο αριθμός moles των διαλυμένων ουσιών στο τελικό διάλυμα Δ.
15. 8,8 g FeS αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl. Το αέριο που ελευθερώνεται
διαβιβάζεται σε περίσσεια διαλύματος AgNO3, οπότε καταβυθίζεται ίζημα. Να
υπολογίσετε την μάζα του ιζήματος.
16. 7,2 g μαγνησίου αντιδρούν πλήρως με αραιό διάλυμα H2SO4. Το αέριο Α που
ελευθερώνεται αντιδρά πλήρως με N2, οπότε παράγεται αέριο Β, το οποίο
εξουδετερώνεται πλήρως με διάλυμα H2SO4 0,5 Μ. Να υπολογίσετε:
Α) τον όγκο του αερίου Β, μετρημένο σε πίεση 2 atm και θερμοκρασία 127ο C
Β) τον όγκο του διαλύματος H2SO4 που καταναλώθηκε για την εξουδετέρωση.
17. 300 mL διαλύματος NaCl αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος H2SO4. Το αέριο που
ελευθερώνεται αντιδρά πλήρως με Ca(OH)2. Το άλας που προκύπτει αντιδρά με
περίσσεια H3PO4, οπότε καταβυθίζονται 31 g ιζήματος. Να υπολογιστεί η
συγκέντρωση του διαλύματος NaCl.
18. Μέταλλο Μ έχει αριθμό οξείδωσης +2. Ποσότητα 9,5 g χλωριούχου άλατος του
μετάλλου Μ αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος H2SO4. Το αέριο Α που
ελευθερώνεται απαιτεί για πλήρη εξουδετέρωση 200 mL διαλύματος ΝαΟΗ 1Μ. Να
υπολογίσετε:

Α) τον όγκο του αερίου Α, μετρημένο σε συνθήκες STP

Β) τη σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ
19. Μέταλλο Μ έχει αριθμό οξείδωσης +1. Ποσότητα 6,9 g ανθρακικού άλατος του
μετάλλου Μ αντιδρά πλήρως με διάλυμα HCl 0,5 Μ. το αέριο που ελευθερώνεται
απαιτεί για πλήρη εξουδετέρωση 200 mL διαλύματος NaOH 2% w/v. Να
υπολογιστούν:
Α) η σχετική ατομική μάζα του μετάλλου Μ
Β) ο όγκος του διαλύματος HCl που απαιτείται.
20. 34,1 g μίγματος NaBr και KBr αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος AgNO3, οπότε
καταβυθίζονται 56,4 g ιζήματος. Να υπολογιστεί η σύσταση του μίγματος.
21. 15,6 g μίγματος Na2CO3 και CaCO3 αντιδρούν με περίσσεια HCl, οπότε
ελευθερώνονται 3,36 L αερίου, μετρημένα σε συνθήκες STP. Να υπολογίσετε την
σύσταση του μίγματος .
22. 7,7 g μίγματος NaOH και Ca(OH)2 απαιτούν για πλήρη εξουδετέρωση 200 mL
διαλύματος HCl 1Μ. Να υπολογιστεί η σύσταση του μίγματος.
23. 38,4 g μίγματος (κράματος) Cu και Zn αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl,

οπότε ελευθερώνονται 4, 48 L αερίου, μετρημένα σε συνθήκες STP. Να υπολογιστεί
η σύσταση του μίγματος σε γραμμάρια.
24. 22,7 g μίγματος Zn και ZnS διαλύονται πλήρως σε HCl, οπότε ελευθερώνονται 6 L
αερίου, μετρημένα σε πίεση 1,23 atm και θερμοκρασία 27ο C.
Α) να υπολογιστεί η σύσταση του μίγματος σε γραμμάρια
Β) το αέριο που ελευθερώθηκε διαβιβάζεται σε περίσσεια διαλύματος KOH. Να
υπολογιστεί η μάζα του άλατος που παράγεται.
25. Σε δοχείο όγκου 3L περιέχεται ποσότητα NH3 η οποία ασκεί πίεση 3,28 atm, στους
27ο C.
Α) να υπολογιστεί η μάζα της NH3

Β) η ποσότητα της NH3 διαλύεται σε νερό, οπότε σχηματίζεται διάλυμα Δ όγκου 800
mL. Ποια είναι η συγκέντρωση του διαλύματος Δ;
Γ) πόσα mL διαλύματος H2SO4 4,9 % w/v απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση
400 mL του διαλύματος Δ;

ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ
Οργανική χημεία: κλάδος της χημείας που ασχολείται με τις ενώσεις του άνθρακα.
Οργανικές ενώσεις: χημικές ενώσεις του άνθρακα με εξαίρεση τις ενώσεις του
μονοξειδίου του άνθρακα (CO) , του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) του ανθρακικού οξέος
(H2CO3) και των ανθρακικών αλάτων (π.χ . CaCO3).
Δομή του άνθρακα
Ο άνθρακας, C, ανήκει στην IVA ομάδα και στην 2η περίοδο του περιοδικού πίνακα.
Έχει ηλεκτρονιακή δομή
6 C → K: 2e
→ L : 4e
→ Άρα έχει 4 μονήρη ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα.
→ Άρα ο άνθρακας έχει 4 μονάδες συγγένειας.
Τρόποι ένωσης των ατόμων άνθρακα μεταξύ τους αλλά και με άλλα άτομα
 ο άνθρακας ενώνεται με τα άλλα στοιχεία ή άτομα άνθρακα για να αποκτήσει δομή

ευγενούς αερίου , δηλαδή να έχει 8e- στην εξωτερική στιβάδα
 σχηματίζει με αμοιβαία συνεισφορά ηλεκτρονίων ομοιοπολικούς δεσμούς. Άρα οι
οργανικές ενώσεις είναι ομοιοπολικές ενώσεις
 τα άτομα άνθρακα έχουν την μοναδική ικανότητα να μπορούν να ενώνονται μεταξύ
τους με σταθερούς δεσμούς

Τα άτομα άνθρακα ενώνονται μεταξύ τους με τους παρακάτω τρόπους:
Α. με απλό δεσμό
Β. με διπλό δεσμό
Γ. Με τριπλό δεσμό
* Ο μεγάλος αριθμός των οργανικών ενώσεων οφείλεται στη δομή του άνθρακα
Αποτέλεσμα αυτής της δομής είναι:
 Ο άνθρακας μπορεί να ενώνεται με άλλα άτομα άνθρακα ή με άτομα άλλων

στοιχείων με πολλούς και διαφορετικούς συνδυασμούς.
 Ο άνθρακας λόγω της μικρής ατομικής ακτίνας έχει την ικανότητα να σχηματίζει
πολύ σταθερούς ομοιοπολικούς δεσμούς - μεταξύ ατόμων άνθρακα – με
περισσότερα στοιχεία.
Τρόποι γραφής χημικών τύπων
Για την κατανόηση της δομής των οργανικών ενώσεων απαιτείται η γραφή των
συντακτικών τύπων (τύποι Kekulé), όπου ο ομοιοπολικός δεσμός παριστάνεται με μία
γραμμή π.χ.
H H H H H H
H C C H H C C C H H C C O H H C C O
H H , H H H , H H , H H
Πολύ συχνά όμως για εξοικονόμηση χρόνου και χώρου χρησιμοποιούμε τους
συντακτικούς τύπους που δεν φαίνονται οι δεσμοί των ατόμων Η, και τα άτομα Η
γράφονται μαζί με το άτομο στο οποίο ενώνονται. Έτσι οι παραπάνω τύποι μπορούν να
γραφούν ως εξής:

H3C CH3 , H3C CH CH2 , H3C CH2 OH , H3C CH O
Είναι δυνατόν επίσης να παραλείπονται και οι απλοί δεσμοί μεταξύ των ατόμων άνθρακα
π.χ.
CH3CH3 , CH3CH CH2 , CH3CH2 OH , CH3CH O
Τέλος, είναι δυνατόν να γράφουμε απλά τους αντίστοιχους μοριακούς τύπους.

Από τους τύπους αυτούς δεν μπορούμε να αντιληφθούμε πολλά για την δομή του μορίου
και γι’ αυτό πρέπει να ψάξουμε τον συντακτικό τύπο για να καταλάβουμε την δομή της
ένωσης.
C2H6 , C3H6 , C2H6O , C2H4O
Ανθρακική αλυσίδα: σχηματίζεται από άτομα άνθρακα που ενώνονται μεταξύ τους με
απλό, διπλό ή τριπλό δεσμό.
Οι ανθρακικές αλυσίδες μπορεί να είναι μικρές ή μεγάλες, διακλαδισμένες ή μη
διακλαδισμένες, ανοικτές ή κλειστές.
Οι ανθρακικές αλυσίδες αποτελούνται από άτομα άνθρακα που συνδέονται απ΄ ευθείας
μεταξύ τους ή παρεμβάλλονται μεταξύ των ατόμων άνθρακα άτομα άλλων στοιχείων
O απλός δεσμός μεταξύ των ανθράκων είναι ο ισχυρότερος των ομοιοπολικών δεσμών και
γι’ αυτό τα άτομα του άνθρακα έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν μεγάλες και
πολύμορφες σταθερές «αλυσίδες». Το γεγονός αυτό (σε συνδυασμό με την τετρασθενή
ικανότητα του άνθρακα) εξηγεί το ασύλληπτο πλήθος των οργανικών ενώσεων.
Οι οργανικές ενώσεις ταξινομούνται ως προς την μορφή της ανθρακικής αλυσίδας στις
παρακάτω κατηγορίες.

Άκυκλες ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις στις Κυκλικές ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις

οποίες η ανθρακική αλυσίδα είναι μη στις οποίες η ανθρακική αλυσίδα σχηματίζει
διακλαδισμένη ή διακλαδισμένη χωρίς όμως να κάποιο κλειστό δακτύλιο.
σχηματίζεται κάποιος κλειστός δακτύλιος
Ισοκυκλικές είναι οι ενώσεις στο μόριο των Ετεροκυκλικές ονομάζονται οι κυκλικές

οποίων υπάρχει ένας τουλάχιστον δακτύλιος , ενώσεις στις οποίες ο δακτύλιος σχηματίζεται
δηλαδή σχηματίζεται κλειστή αλυσίδα. όχι μόνο από άτομα άνθρακα, αλλά και από
άτομα άλλου στοιχείου, συνήθως Ο, Ν.
Αρωματικές ονομάζονται οι κυκλικές ενώσεις Αλεικυκλικές ονομάζονται όλες οι μη

που περιέχουν έναν τουλάχιστον βενζολικό αρωματικές Ισοκυκλικές ενώσεις
δακτύλιο
Ô á î éí ü ì ç ó ç þ ò ð ñ ï ò ô ç í á í è ñ á ê éê Þ á ë õ ó ßä á .
Ï ÑÃ Á Í É Ê Å Ó Å Í Ù Ó Å É Ó
Á í ï é÷ ô Þ Ê ë å éó ô Þ
á í è ñ á ê éê Þ á ë õ ó ßä á á í è ñ á ê éê Þ á ë õ ó ßä á
(åõ è ý ã ñ á ì ç Þ ( ä á ê ô ý ë éï ò )
ä éá ê ë á ä éæü ì å í ç )
Á ÊÕÊË ÅÓ Ê ÕÊË ÉÊÅÓ
H3C CH CH CH3 ( Á ë å éö á ô éê Ý ò )
CH3
H3C CH CH3 Å Ô Å ÑÏ Ê Õ Ê Ë É Ê Å Ó
ÉÓ Ï Ê ÕÊ Ë ÉÊ ÅÓ
Ï ä á ê ô ý ë éï ò á ð ï ô å ë å ßô á é Ó ô ï í ä á ê ô ý ë éï
ì üí ï áð ü ó õ ì ì å ôÝ÷ å é ê á é Ü ë ë ï
Á Ë ÅÉÊ ÕÊ Ë ÉÊ ÅÓ Á ÑÙ Ì Á Ô É Ê Å Ó
Ü ôï ì á Ü í è ñ á ê á . Ü ôï ì ï (å ôå ñ ï Ü ôï ì ï )
H ð ë Þ í ôï õ Ü í è ñ á ê á
C (ð .÷ . Í ,Ï ).
Ï é éó ï ê õ ê ë éê Ý ò Ð å ñ éÝ ÷ ï õ í
HC CH HC CH O
ð ï õ ä å í å ßí á é ð õ ñ Þ í á â å í æï ë ßï õ .
á ñ ù ì á ô éê Ý ò . H HC CH
HC CH H2C CH2
C C HC CH
HC CH HC CH
H
H2C CH2 HC CH
C
H

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ
Ι. Κορεσμένες ενώσεις ΙΙ. Ακόρεστες ενώσεις
Κορεσμένες ονομάζονται οι ενώσεις στις Ακόρεστες ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις στις

οποίες τα άτομα του άνθρακα ενώνονται οποίες μεταξύ των ατόμων άνθρακα υπάρχει
μεταξύ τους μόνο με απλούς δεσμούς τουλάχιστον ένας διπλός ή τριπλός δεσμός
Συντακτικός τύπος ονομάζεται ο χημικός τύπος που μας δείχνει από ποια στοιχεία
αποτελείται η ένωση, πόσα άτομα από κάθε στοιχείο υπάρχουν στο μόριο της καθώς και η
διάταξη των ατόμων στο επίπεδο
Ο Μοριακός τύπος εκφράζει πολλές φορές περισσότερες από μια οργανικές ενώσεις.
Π.χ. στον μοριακό τύπο C2H6O αντιστοιχούν δύο διαφορετικές ενώσεις

C2H6O
CH3-CH2-OH ← → CH3-O-CH3
αιθανόλη διμεθυλαιθέρας
 υγρό σώμα  αέριο σώμα
 διαλύεται στο νερό  ελάχιστα διαλυτό στο νερό
 αντιδρά με Να  δεν αντιδρά με Να
Σημασία Οργανικής χημείας:
 αποτελεί βάση της βιοχημεία. Η βιοχημεία είναι σημαντική για την ανάπτυξη της
βιολογίας, της φαρμακευτικής χημείας και της ιατρικής
 είναι η χημεία των τροφίμων
 είναι η χημεία των καυσίμων
 είναι η βιομηχανία των πετροχημικών ( ελαστικά , λιπάσματα, απορρυπαντικά κλπ)

Οι Οργανικές ενώσεις προκύπτουν :
 από τους διάφορους οργανισμούς ( ένζυμα, ορμόνες , χρωστικές κλπ)

 με παρασκευή τους στο εργαστήριο.
Οι πρώτες ύλες είναι:
 πετρέλαιο
 φυσικό αέριο
 γαιάνθρακες
Ιδιότητες οργανικών ενώσεων:
 είναι ομοιοπολικές ενώσεις

 οι περισσότερες δεν είναι ηλεκτρολύτες
 έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό και μεγάλη στους οργανικούς διαλύτες
 είναι ευπαθείς στην επίδραση υψηλής θερμοκρασίας
 παρουσιάζουν χαμηλά σημεία τήξεως και βρασμού
Χαρακτηριστικά οργανικών αντιδράσεων
 είναι μοριακές αντιδράσεις

 έχουν μικρή ταχύτητα
 είναι κυρίως αμφίδρομες αντιδράσεις
 έχουν μικρή απόδοση
 συνοδεύονται από δευτερεύουσες αντιδράσεις
 επηρεάζονται από τις συνθήκες (πίεση , θερμοκρασία, καταλύτες

ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ-ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ
Ανάγκη ταξινόμησης
 ο μεγάλος και αυξανόμενος αριθμός οργανικών ενώσεων

 ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά που ονομάζονται ομόλογες σειρές
Ομόλογη σειρά: ονομάζουμε ένα σύνολο οργανικών ενώσεων του οποίου τα

μέλη παρουσιάζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά :
 το κάθε μέλος διαφέρει από το προηγούμενο και το επόμενο κατά μια
μεθυλενομάδα (-CH2-)
 αποτελούνται από τα ίδια είδη και αριθμό ατόμων
 έχουν την ίδια χαρακτηριστική ομάδα
 έχουν τον ίδιο γενικό μοριακό τύπο
 έχουν κοινές μεθόδους παρασκευής
 έχουν ανάλογες ιδιότητες
 έχουν ανάλογες φυσικές ιδιότητες που είναι συνάρτηση του μοριακού
βάρους τους
Χαρακτηριστική ομάδα είναι ένα άτομο ή ένα συγκρότημα ατόμων στο

οποίο οφείλονται οι χαρακτηριστικές ιδιότητες που παρουσιάζει μια οργανική
ένωση
Μια συγκεκριμένη χαρακτηριστική ομάδα , όταν είναι παρούσα σε μια ένωση ,
θα εκδηλώσει τη χαρακτηριστική της χημική συμπεριφορά, σχεδόν πάντα,
ανεξάρτητα από την ταυτόχρονη συνύπαρξη και άλλων λειτουργικών
χαρακτηριστικών ομάδων στην ένωση.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Κυριότερες χαρακτηριστικές ομάδες είναι:

Υδροξύλιο
(αλκοόλες)
‌
Αιθερομάδα
(αιθέρες)
Αλδευδομάδα
(αλδεύδες) ή
Κετονομάδα
(κετόνες)
Καρβοξύλιο
(καρβοξυλικά οξέα) ή
Εστερομάδα
(εστέρες)
ή
Κυανομάδα
(νιτρίλια)
Αλογόνο
(αλογονίδια)
Παρατήρηση
 Η χαρακτηριστική ομάδα ονομάζεται καρβονύλιο.
 Όταν βρίσκεται στην άκρη της ανθρακικής αλυσίδας χαρακτηρίζεται ως
αλδευδομάδα. Όταν δεν βρίσκεται στην άκρη χαρακτηρίζεται ως
κετοομάδα.
 Οι αλδεύδες και οι κετόνες ονομάζονται καρβονυλικές ενώσεις.
Κυριότερες ομόλογες σειρές

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
α/α Ομόλογη σειρά Γενικός μοριακός Συμβολισμός Πρώτο

τύπος μέλος
1 Κορεσμένοι υδρογονάνθρακες CvH2v+2 (v≥1) RH CH4
ή αλκάνια
2 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες CvH2v (v≥2) R´ R´ CH2=CH2
C C
R´ R´
με 1 δ.δ. ή αλκένια
3 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες CvH2v-2 (v≥2) R´ C C R´ CH≡CH
με 1 τ.δ. ή αλκίνια
4 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες CvH2v-2 (v≥3) R´ R´ CH2=C=CH2
C C C
με 2 δ.δ. ή αλκαδιένια R´ R´
5 Κορεσμένες μονοσθενείς CvH2v+1OH (v≥1) CH3OH
αλκοόλες CvH2v+2O (v≥1) ROH ή R-OH
6 Κορεσμένοι μονοσθενείς CvH2v+1 O CκH2κ+1 CH3OCH3
αιθέρες (v≥1,κ≥1) ROR΄ ή R-O-R
CvH2v+2O (v≥2)
7 Κορεσμένες μονοσθενείς CvH2v+1CHO (v≥0) R-CH=O CH2O
αλδεύδες CvH2vΟ (v≥1)
8 Κορεσμένες μονοσθενείς CvH2vO (v≥3) RCOR΄ ή CH3COCH3
κετόνες CvH2v+1 CO R C R
CκH2κ+1 (v≥1,κ≥1)
O
9 Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά CvH2v+1 COOH RCOOH HCOOH
οξέα (v≥0) R´ C OH
CvH2vO2 (v≥1) O
10 Εστέρες CvH2vO2 (v≥2) RCOOR΄ HCOOCH3
CvH2v+1 COO
CκH2κ+1 (v≥0,κ≥1) R´ C O R
O
11 αλκυλαλογονίδια CvH2v+1X (v≥1) RX CH3X
 Με R- συμβολίζουμε το τμήμα με γενικό τύπο (CvH2v-1-) το οποίο

ονομάζεται αλκύλιο (Χ = αλογόνο)
 Τα αλκαδιένια με συνεχόμενους διπλούς δεσμούς είναι ασταθή και

μετασχηματίζονται σε αλκίνια.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Ισομέρεια είναι το φαινόμενο κατά το οποίο δύο η περισσότερες οργανικές

ενώσεις που έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο παρουσιάζουν διαφορετική διάταξη
των ατόμων στο επίπεδο , δηλαδή έχουν διαφορετικό συντακτικό τύπο ή
διαφορετική διάταξη των ατόμων στο χώρο , δηλαδή διαφορετικό
στερεοχημικό τύπο (στερεοϊσομέρεια) με αποτέλεσμα οι ενώσεις να
παρουσιάζουν διαφορές στις ιδιότητες τους.
Η ισομέρεια διακρίνεται στην συντακτική ισομέρεια όπου η διαφορετικότητα
των ενώσεων οφείλεται στην διαφορετικό συντακτικό τύπο (σύνταξη στο
επίπεδο), και την στερεοϊσομέρεια που οι ενώσεις έχουν ίδιο συντακτικό τύπο
αλλά διαφορετικό στερεοχημικό τύπο (σύνταξη στον χώρο).
ισομέρεια
συντακτική ισομέρεια στερεοϊσομέρεια
 ίδιο Μ.Τ.  ίδιο Μ.Τ.

 διαφορετικό συντακτικό τύπο  ίδιο συντακτικό τύπο
 διαφορετικό στερεοχημικό
τύπο
π.χ. στην απλή ένωση διχλωροαιθένιο (C2H2Cl2) έχουμε τα ισομερή:

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
C2H2Cl2
ä ý ï ó õ í ô á ê ô éê Ü éó ï ì å ñ Þ
Cl H Cl Cl
Cl C C H H C C H
1 , 1 - ä é÷ ë ù ñ ï á éè Ý í éï 1 , 2 - ä é÷ ë ù ñ ï á éè Ý í éï
ä å í Ý÷ å é äýï
ó ô å ñ å ï úó ï ì å ñ Þ ó ô å ñ å ï úó ï ì å ñ Þ
c is tra n s
1 , 2 - ä é÷ ë ù ñ ï á éè Ý í éï 1 , 2 - ä é÷ ë ù ñ ï á éè Ý í éï
Είδη συντακτικής ισομέρειας
Α. Ισομέρεια ανθρακικής αλυσίδας
Η ισομέρεια ανθρακικής αλυσίδας εμφανίζεται στην περίπτωση που οι

ενώσεις διαφέρουν στην ανθρακική αλυσίδα π.χ. το βουτάνιο και το
μεθυλοπροπάνιο.
C 4H 10
CH3
CH3 CH2 CH2 CH3 CH3 CH CH3
â ï õ ô Ü í éï ì å è õ ë ï ð ñ ï ð Ü í éï
T o â ï õ ô Ü í éï Ý ÷ å é ì å ã á ë ý ô å ñ ï ó ç ì å ßï â ñ á ó ì ï ý á ð ü ô ï ì å è õ ë ï ð ñ ï ð Ü í éï .
Β. Ισομέρεια θέσεως

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Στην ισομέρεια θέσης έχουμε ενώσεις με ίδια ανθρακική αλυσίδα αλλά

διαφέρουν στην θέση ενός πολλαπλού δεσμού ή μιας ομάδας π.χ. το 1-
βουτίνιο και το 2-βουτίνιο.
C 4H 6
CH C CH2 CH3 CH3 C C CH3

1 - â ï õ ô ßí éï 2 - â ï õ ô ßí éï
T o 1 - â ï õ ô ßí éï á í ô éä ñ Ü ì å í Ü ô ñ éï å í þ ô ï 2 - â ï õ ô ßí éï ü ÷ é.
Άλλο παράδειγμα με διαφορετική θέση ως προς την ομάδα είναι η 1-

προπανόλη και η 2-προπανόλη.
C 3H 8Ï
OH
CH3 CH2 CH2 OH CH3 CH CH3
1 -ð ñ ï ð á í ü ë ç 2 -ð ñ ï ð á í ü ë ç
H 1 - ð ñ ï ð á í ü ë ç ï î å éä þ í å ô á é ó å á ë ä å ý ä ç å í þ ç 2 - ð ñ ï ð á í ü ë ç ó å ê å ô ü í ç .
Γ. Ισομέρεια ομόλογης σειράς
Ισομέρεια ομόλογης σειράς χαρακτηρίζει ενώσεις με διαφορετική

χαρακτηριστική ομάδα. π.χ. η αιθανόλη και ο διμεθυλαιθέρας

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
C 2H 6Ï
CH3 CH2 OH CH3 O CH3

á éè á í ü ë ç ä éì å è õ ë á éè Ý ñ á ò
H á éè á í ü ë ç á í ô éä ñ Ü ì å í Ü ô ñ éï å í þ ï á éè Ý ñ á ò ü ÷ é.
Οι συνηθέστερες περιπτώσεις ομόλογης σειράς είναι τα ζεύγη:

A. Αλκίνια και αλκαδιένια με τύπο CvH2v-2
B. Αλκοόλες και αιθέρες με τύπο CvH2v+2O
Γ. Αλδεΰδες και κετόνες με τύπο CvH2vO
Δ. Οξέα και εστέρες με τύπο CvH2vO2
Τα παραπάνω ζεύγη αφορούν κορεσμένες ενώσεις με μια χαρακτηριστική
ομάδα.
Ì ßá éä éü ì ï ñ ö ç ð å ñ ßð ô ù ó ç ó õ í á í ô Ü ì å ì å ô á î ý ô ù í á éè Ý ñ ù í ü ð ï õ ç ï ì Ü ä á O " ó ð Ü å é"
ô ç í á í è ñ á ê éê Þ á ë õ ó ßä á ê á é " ì ï éñ Ü æ å é" ä éá ö ï ñ å ô éê Ü ô ï õ ò Ü í è ñ á ê å ò ó ô á á ë ê ý ë éá ð . ÷ .
C 4H 10Ï
C3H7 O CH3 C2H5 O C2H5

ð ñ ï ð õ ë ï ì å è õ ë á éè Ý ñ á ò ä éá éè õ ë á éè Ý ñ á ò
Η περίπτωση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ισομέρεια θέσης, γιατί οι

ενώσεις δεν έχουν ίδια ανθρακική αλυσίδα.
Από τα είδη της συντακτικής ισομέρειας σημαντικότερη, ως προς τις διαφορές

που επιβάλει στις ενώσεις, είναι η ισομέρεια ομόλογης σειράς και ακολουθεί η
ισομέρεια θέσης και η ισομέρεια ανθρακικής αλυσίδας.
Μεθοδολογία εύρεσης ισομερών.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Εύρεση ισομερών αλκανίων.
Η εύρεση των δυνατόν ισομερών που αντιστοιχούν σε ένα μοριακό τύπο

κορεσμένου υδρογονάνθρακα (αλκάνιο) είναι στην ουσία εύρεση των
δυνατών διαφορετικών ανθρακικών αλυσίδων. Θα αναλύσουμε την διαδικασία
αυτή χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα ανθρακική αλυσίδα με επτά άτομα
άνθρακα.
α. Γράφουμε την πρώτη αλυσίδα με συνεχόμενα τα άτομα άνθρακα:
(1 ) C C C C C C C
β. Αφαιρούμε 1 άτομο άνθρακα από την 1 η αλυσίδα οπότε η κύρια αλυσίδα

έχει 6C και το τοποθετούμε σε όλες τις δυνατές θέσεις έτσι ώστε να
προκύπτουν διαφορετικές ανθρακικές αλυσίδες.
Ï é è Ý ó å éò 2 ê á é 5 å ßí á é ó õ ì ì å ô ñ éê Ý ò . Ï é è Ý ó å éò 3 ê á é 4 å ßí á é ó õ ì ì å ô ñ éê Ý ò .
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6 (3 ) C
(2 ) C C C C C
C C C C C C
C
C
γ. Αφαιρούμε 2 άτομα άνθρακα από την 1η αλυσίδα (κύρια αλυσίδα με 5C) και
τα τοποθετούμε με όλους τους δυνατούς τρόπους (σαν δύο μεθύλια ή σαν ένα
αιθύλιο) σε όλες τις δυνατές θέσεις προσέχοντας πάλι ώστε να προκύπτουν
διαφορετικές ανθρακικές αλυσίδες.
C C C C C
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
C
(4 ) C C C C C (6 ) C C C C C 1 2 3 4 5
(8 ) C C C C C
C C
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
(5 ) C C C C C (7 ) C C C C C
Ô ï á éè ý ë éï ä å í ô ï ð ï è å ô å ßô á é ó ô ï í 2 C Þ 4 C
ã éá ô ß ð ñ ï ê ý ð ô å é ê ý ñ éá á ë õ ó ßä á ì å 6 C .
C C
δ. Συνεχίζουμε βγάζοντας 3 άτομα άνθρακα από την 1 η αλυσίδα (κύρια

αλυσίδα με 4C).

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
ε. Σταματάμε την παραπάνω διαδικασία όταν διαπιστώνουμε ότι δεν είναι

δυνατόν να προκύψουν νέες ανθρακικές αλυσίδες. Διαπιστώνουμε το σύνολο
των διαφορετικών αλυσίδων που στην προκείμενη περίπτωση είναι (9).
Τα τελικά ισομερή αλκάνια προκύπτουν με την συμπλήρωση των παραπάνω
ανθρακικών αλυσίδων με τα άτομα υδρογόνου (Η).
Εύρεση ισομερών άλλων ομολόγων σειρών , πλην αθέρων και εστέρων.
Όταν τα ζητούμενα δυνατά συντακτικά ισομερή δεν είναι αλκάνια, πρέπει

κατ’ αρχήν να βρούμε από τον γενικό μοριακό τύπο το είδος των
χαρακτηριστικών ομάδων (πολλαπλών δεσμών ή άλλων ομάδων) που
μπορεί να έχει η ένωση.
Ιδιαίτερη σημασία έχει να διαπιστώσουμε αν υπάρχει ισομέρεια
ομόλογης σειράς.
Στη συνέχεια αφού βρούμε όλες τις διαφορετικές αλυσίδες άνθρακα
όπως είδαμε στην προηγούμενη παράγραφο τοποθετούμε σε κάθε ανθρακική
αλυσίδα τις λειτουργικές ομάδες σε όλες της δυνατές θέσεις έτσι ώστε να
προκύπτουν διαφορετικές ενώσεις. Συμπληρώνουμε ταυτόχρονα με άτομα
υδρογόνου και αριθμούμε τα τελικά ισομερή.
Προσοχή: Αν θέλουμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη όμοιων ενώσεων

ονομάζουμε τις ενώσεις εφαρμόζοντας αυστηρά τους κανόνες
αρίθμησης της ανθρακικής αλυσίδας, οπότε οι όμοιες ενώσεις
εμφανίζονται με ίδιο όνομα.
Παράδειγμα 1o: Να βρεθούν τα ισομερή της ένωσης με τύπο C5H10.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
βήμα 1ο : Βρίσκουμε αν υπάρχουν λειτουργικές ομάδες:

Η ένωση έχει γενικό τύπο CνH2ν άρα είναι αλκένιο δηλαδή έχει ένα δ.δ. (
C C ).
βήμα 2ο : Βρίσκουμε τις δυνατές ανθρακικές αλυσίδες:

C C
(I) C C C C C (II) C C C C (III) C C C
C
βήμα 3ο : Τοποθετούμε τον δ.δ. σε όλες τις δυνατές θέσεις κάθε ανθρακικής
αλυσίδας και συμπληρώνουμε τα Η.
Á ð ü ô ç í ( I ) á ë õ ó ßä á :
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
( 1 ) H2C CH CH2 CH2 CH3 (2 ) H3C CH CH CH2 CH3
1 - ð å í ô Ý í éï 2 - ð å í ô Ý í éï
Á ð ü ô ç í ( I I ) á ë õ ó ßä á :
1 2 3 4 1 2 3 4 4 3 2 1
( 3 ) H2C C CH2 CH3 ( 4 ) H3C C CH CH3 ( 5 ) H3C CH CH CH2
CH3 CH3 CH3
2 - ì å è õ ë ï - 1 - â ï õ ô Ý í éï 2 - ì å è õ ë ï - 2 - â ï õ ô Ý í éï 3 - ì å è õ ë ï - 1 - â ï õ ô Ý í éï
Á ð ü ô ç í ( I I I ) á ë õ ó ßä á ä å í Ý ÷ ï õ ì å éó ï ì å ñ Þ . ¢ ñ á Ý ÷ ï õ ì å ó õ í ï ë é ê Ü 5 ó õ í ô á ê ô é ê Ü é ó ï ì å ñ Þ .
Παράδειγμα 2ο : Να βρεθούν τα κορεσμένα ισομερή της ένωσης με τύπο

C5H10Ο.
βήμα 1ο : Βρίσκουμε αν υπάρχουν λειτουργικές ομάδες:

Η ένωση έχει γενικό τύπο CνH2νΟ άρα είναι αλδεύδη ή κετόνη
δηλαδή έχει
ï ì Üäá CH O Þ C C C
O

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
βήμα 2ο : Βρίσκουμε τις δυνατές ανθρακικές αλυσίδες:

C C
(I) C C C C C (II) C C C C (III) C C C
C
βήμα 3ο : Τοποθετούμε πρώτα την αλδεϋδομάδα και ύστερα την κετονομάδα

σε όλες τις δυνατές θέσεις κάθε ανθρακικής αλυσίδας και
συμπληρώνουμε τα υδρογόνα.
Éó ï ì å ñ Þ ò á ë ä å ý ä å ò :
5 4 3 2 1
Á ð ü ô ç í ( I ) á ë õ ó ßä á : ( 1 ) CH3 CH2 CH2 CH2 CH O ð å í ô á í Ü ë ç
Á ð ü ô ç í ( I I ) á ë õ ó ßä á :
1 2 3 4 4 3 2 1
( 2 ) O CH CH CH2 CH3 ( 3 ) H3C CH CH2 CH O
CH3 2 - ì å è õ ë ï â ï õ ô á í Ü ë ç CH3 3 - ì å è õ ë ï â ï õ ô á í Ü ë ç
CH3
Á ð ü ô ç í ( I ÉI ) á ë õ ó ßä á : ( 4 ) CH3 C CH O ä éì å è õ ë ï ð ñ ï ð á í Ü ë ç
1 3 2
CH3
Éó ï ì å ñ Þ ò ê å ô ü í å ò :
5 4 3 2 1 5 4 3 2 1
Á ð ü ô ç í ( I ) á ë õ ó ßä á : ( 1 ) CH3 CH2 CH2 C CH3 ( 2 ) CH3 CH2 C CH2 CH3
2 -ð åí ôá í ü í ç O 3 -ð å í ôá í ü í ç O
4 3 2 1
Á ð ü ô ç í ( I I ) á ë õ ó ßä á : ( 3 ) CH3 CH C CH3 ì å è õ ë ï â ï õ ôá í ü í ç
CH3 O
Á ð ü ô ç í ( I ÉI ) á ë õ ó ßä á ä å í Ý ÷ ï õ ì å éó ï ì å ñ Þ .
¢ ñ á Ý÷ ï õ ì å 3 á ë ä å ý ä å ò ê á é 3 ê å ô ü í å ò ó õ í ï ë éê Ü 6 ó õ í ô á ê ô éê Ü éó ï ì å ñ Þ .
Εύρεση ισομερών αθέρων και εστέρων.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Εύρεση ισομερών αθέρων.
Η εύρεση των ισομερών αιθέρων παρουσιάζει ιδιομορφία γιατί η

αλυσίδα του άνθρακα «σπάει» από την ομάδα του αιθέρα.
Στην ουσία τα ζητούμενα ισομερή είναι όλοι οι δυνατοί συνδυασμοί των
διαφορετικών ισομερών αλκυλίων που όταν ενωθούν με την αιθερομάδα να
δίνουν τον ζητούμενο αιθέρα.
Σαν παράδειγμα θα αναζητήσουμε τους ισομερής αιθέρες με τύπο

C5H12Ο. Στον αιθέρα αυτό έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:
1η περίπτωση: αιθύλιο O προπύλιο
ó õ í ï ë éê Ü 5 C
η
2 περίπτωση: μεθύλιο O βουτύλιο.
Στη συνέχεια θα βρούμε τα ισομερή προπύλια και τα ισομερή βουτύλια και

ύστερα θα πάρουμε όλους του δυνατούς συνδυασμούς των αλκυλίων.
βήμα 1ο : Βρίσκουμε τα ισομερή αλκύλια.
CH2 CH2 CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 CH3 CH CH2 CH3
ð ñ ï ð ý ë éï â ï õ ô ý ë éo s e c - â ï õ ô ý ë éo
CH2 H3C C CH3

CH3 CH CH3
CH3 CH CH3 CH3
éó ï ð ñ ï ð ý ë éï
éó ï â ï õ ô ý ë éï t e r t - â ï õ ô ý ë éï
βήμα 2ο : Βρίσκουμε τους δυνατούς συνδυασμούς των αλκυλίων.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Éó ï ì å ñ Þ ó ô ç í 1 ç ð å ñ ßð ô ù ó ç : á é è ý ë éï O ð ñ ï ð ý ë éï .
( 1 ) H3C CH2 O CH2 CH2 CH3 ( 2 ) H3C CH2 O CH CH3

á éè õ ë ï ð ñ ï ð õ ë á éè Ý ñ á ò CH3
á éè õ ë ï éó ï ð ñ ï ð õ ë á éè Ý ñ á ò
Éó ï ì å ñ Þ ó ô ç í 2 ç ð å ñ ßð ô ù ó ç : ì å è ý ë é ï O â ï õ ô ý ë éï .
CH3
( 3 ) H3C O CH2 CH2 CH2 CH3 (4 ) H3C O CH CH2 CH3
â ï õ ô õ ë ï ì å è õ ë á éè Ý ñ á ò ä å õ ô ( s e c ) â ï õ ô õ ë ï ì å è õ ë á éè Ý ñ á ò
CH3
(5 ) H3C O CH2 CH CH3 (6 ) H3C O C CH3
CH3 CH3
éó ï â ï õ ô õ ë ï ì å è õ ë á éè Ý ñ á ò ô ñ éô ( t e r t ) - â ï õ ô õ ë ï ì å è õ ë á éè Ý ñ á ò
Συνολικά έχουμε 6 ισομερής αιθέρες.
Εύρεση ισομερών εστέρων
Η περίπτωση αναζήτησης ισομερών εστέρων έχει ανάλογη μέθοδο με

εκείνη των αιθέρων1.
Σαν παράδειγμα θα αναζητήσουμε τους ισομερής εστέρες με τύπο
C4H8Ο2. Στον εστέρα αυτό έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
1η περίπτωση: υδρογόνο –coo- προπύλιο.

2η περίπτωση: μεθύλιο –coo- αιθύλιο. ó õ í ï ë éê Ü 4 C
3η περίπτωση: αιθύλιο –coo- μεθύλιο.
Στη συνέχεια θα βρούμε τα ισομερή προπύλια και ύστερα θα πάρουμε όλους

του δυνατούς συνδυασμούς των αλκυλίων.
βήμα 1ο : Βρίσκουμε τα ισομερή προπύλια.

CH3
CH2 CH2 CH3 CH CH3
ð ñ ï ð ý ë éï éó ï ð ñ ï ð ý ë éï
βήμα 2ο :Βρίσκουμε τους δυνατούς συνδυασμούς των αλκυλίων.
É ó ï ì å ñ Þ ó ô ç í 1 ç ð å ñ ßð ô ù ó ç : H COO ð ñ ï ð ý ë éï .
CH3
(1 ) H COO CH2 CH2 CH3 (2 ) H COO CH CH3
ì å è á í éê ü ò ð ñ ï ð õ ë å ó ô Ý ñ á ò ì å è á í éê ü ò éó ï ð ñ ï ð õ ë å ó ô Ý ñ á ò
ç
Éó ï ì å ñ Þ ó ô ç í 2 ð å ñ ßð ô ù ó ç : ì å è ý ë é ï COO á éè ý ë éï .
(3 ) H3C COO CH2 CH3 á éè á í éê ü ò á éè õ ë å ó ô Ý ñ á ò
Éó ï ì å ñ Þ ó ô ç í 3 ç ð å ñ ßð ô ù ó ç : á é è ý ë é ï COO ì å è ý ë éï .
( 4 ) CH3 CH2 COO CH3 ð ñ ï ð á í éê ü ò ì å è õ ë å ó ô Ý ñ á ò
Συνολικά έχουμε 4 ισομερής εστέρες.
Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Στις παρακάτω ερωτήσεις να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί

στη σωστή απάντηση.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ
1) Οργανικές είναι οι ενώσεις που:

α. απομονώθηκαν από τον ενόργανο κόσμο (ζώα και φυτά)
β. περιέχουν το στοιχείο άνθρακα
γ. περιέχουν άνθρακα και υδρογόνο
δ. περιέχουν άνθρακα εκτός από ορισμένες περιπτώσεις.
2) Το CO2 είναι:
α. οργανική ένωση
β. ανόργανη ένωση
γ. οργανική ένωση όταν προέρχεται από ζωικούς οργανισμούς
δ. οργανική ένωση όταν προέρχεται από ζωντανούς οργανισμούς.
3) Το ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3) θεωρείται:

α. οργανική ένωση, διότι περιέχει άνθρακα
β. οργανική ένωση μόνο όταν κατά τη διαδικασία παρασκευής του παρεμβάλλεται ο
ενόργανος κόσμος (ζώα και φυτά)
γ. ανόργανη ένωση μόνο όταν περιέχεται στα πετρώματα
δ. πάντα ανόργανη ένωση.
4) Από τις ενώσεις: CO2, NaHCO3, CH4, H2CO3, CHCl3, NH4CN και NaCl, οργανικές είναι οι:
α. CO2, NaHCO3, CH4, H2CO3, CHCl3, NH4CN
β. CH4, CHCl3
γ. NaCl
δ. CH4, CHCl3, NH4CN.
5) Η ζωϊκή δύναμη ( Vis - Vitalis) πίστευαν ότι είναι:

α. η δύναμη των ζωντανών οργανισμών
β. η ικανότητα ορισμένων ζώων να επιβάλλονται σε άλλα
γ. η απαραίτητη δύναμη που διαθέτουν οι ζωντανοί οργανισμοί για να παράγουν

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
οργανικές ενώσεις
δ. η δυνατότητα των ζωντανών οργανισμών να παράγουν γενικά χημικές ενώσεις.
6) Ο Wöhler παρασκεύασε την ουρία με θέρμανση διαλύματος:

α. νιτρικού αμμωνίου
β. υπερχλωρικού αμμωνίου
γ. κυανιούχου αμμωνίου
δ. κυανικού αμμωνίου.
7) Το 1828 ο Wöhler απέδειξε ότι:

α. όλες οι οργανικές ενώσεις μπορούν να παρασκευαστούν στο εργαστήριο
β. οργανικές ενώσεις σχηματίζονται και στο εργαστήριο
γ. η ουρία είναι οργανική ένωση
δ. η ζωική δύναμη απαιτείται όταν γίνεται σύνθεση των οργανικών ενώσεων.
8) Από τις παρακάτω ενώσεις οργανική είναι :

α. CaCl2 β. HC≡CH γ. NaCl δ. H2CO3
9) Μία από τις αιτίες για τις οποίες ο άνθρακας σχηματίζει μεγάλο αριθμό χημικών ενώσεων
είναι το ότι:
α. περιέχεται στο CO2 της ατμόσφαιρας
β. μπορεί να υπάρχει με μορφή πολλών ισοτόπων
γ. διαθέτει τέσσερα μονήρη ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στοιβάδα
δ. βρίσκεται στη φύση σε σημαντικές ποσότητες.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ – ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΣΕΙΡΕΣ
1) Χαρακτηρίστε ως άκυκλες, αλεικυκλικές, αρωματικές ή ετεροκυκλικές και ως κορεσμένες ή

ακόρεστες τις παρακάτω ενώσεις.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
CH CH HC CH O CH
3 3 3
H H2C CH
3C C N 2
Cl C NH H3C CHCH3 H2C CH2 O CHCHCH3
H2C CH2
1 2 3 4 5 6
H O O OH
H2C CH O CH CH
2 C C 3
HC CH H CH C
CH3 3C C
CH2 H3C S OH CH OH
CH3 HC CH HC
CH2 CH
H2C CH C O
2 NH2 CH
H CH3
7 8 9 10 11 12
2 Από τις παρακάτω οργανικές ενώσεις κορεσμένες είναι:

)
CH2=CH2 CH3–C–CH3 CH2=CH–CH3 CHCH CH4

O
(I) (II) (III) (IV) (V)
α. οι (II) και (V) β. η (V) γ. όλες δ. καμία.
3 Από τις οργανικές ενώσεις ακόρεστες είναι:

) CH3-CH=O H-CΗ=O CH3-CN CH2=CH-COOH
(Ι) (ΙΙ) (ΙΙΙ) (ΙV)
α. οι (ΙΙΙ) και (ΙV) β. η (ΙV) γ. όλες δ. καμία.
4 Από τους υδρογονάνθρακες με μοριακούς τύπους C2H4, C4H6, C5H10,C3H6, C6H6, C8H16 και
) C5H12 έχουν στο μόριό τους ένα διπλό δεσμό οι:
α. C2H4, C4H6, C5H10, C3H6,C6H6, και C8H16 γ. C5H12
β. C2H4, C5H10, C3H6, και C8H16 δ. C4H6, και C6H6.
5) Γενικό μοριακό τύπο CvH2v ν≥2 έχουν

α) όλοι οι άκυκλοι υδρογονάνθρακες β) τα αλκάνια
γ) τα αλκένια δ) τα αλκίνια

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
6) Η ένωση με μοριακό τύπο C11H24 ανήκει:

α. στους κορεσμένους υδρογονάνθρακες
β. στους ακόρεστους υδρογονάνθρακες με ένα διπλό δεσμό
γ. στους ακόρεστους υδρογονάνθρακες με ένα τριπλό δεσμό
δ. σε άλλη κατηγορία υδρογονανθράκων.
7) Ποια από τις παρακάτω ενώσεις είναι κορεσμένη:

α. CH3 -CH=O β. CH2 =CH2 γ. CH ≡ CH δ. CH2 = CH-O
8) Από τις ενώσεις που ακολουθούν κορεσμένη είναι:

α. CH2=CH-CH3 β. CH3-CH2-C≡N γ. CH3-CH=C=CH2 δ.CH≡C-CH3
9) Από τις παρακάτω ενώσεις κετόνη είναι:

α. C4H8Ο β. C3H8O γ. C2H4 δ. C2H4O
10) Αν μία ένωση έχει μοριακό τύπο C6H14O, τότε η ένωση αυτή είναι:
α. αλκοόλη γ. αλδεΰδη ή κετόνη
β. αλδεΰδη δ. αλκοόλη ή αιθέρας
11) Η χαρακτηριστική ομάδα των καρβοξυλικών οξέων είναι:

α. -OH β. -O- γ. -COOH δ. -CH=O
12) Από τις οργανικές ενώσεις CH4, CH2O2, C2H6, C4H8, CH3OH και C2H4O ανήκουν στην ίδια
ομόλογη σειρά οι:
α. CH4, C2H6 και C4H8 β. CH3OH, C2H4O και CH2O
γ. CH3OH και C2H4O δ. CH4 και C2H6.
13) Από τις παρακάτω ενώσεις κετόνη είναι:

α. C4H8Ο β. C3H8O γ. C2H4 δ. C2H4O
14) Η χαρακτηριστική ομάδα των καρβοξυλικών οξέων είναι:

α. -OH β. -O- γ. -COOH δ.- CH=O
15) Η οργανική ένωση με μοριακό τύπο C6H6 είναι:

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
α. κορεσμένος υδρογονάνθρακας
β. ακόρεστος υδρογονάνθρακας με ένα διπλό δεσμό
γ. ακόρεστος υδρογονάνθρακας με ένα τριπλό δεσμό
δ. τίποτε από τα παραπάνω.
16) Από τους υδρογονάνθρακες με μοριακούς τύπους: CH4, C3H6, C10H18, C5H8, C6H10, C4H8
ακόρεστοι είναι:
α. οι C10H18, C5H8, C6H10 γ. οι C3H6 και C4H8
β. το CH4 δ. όλοι εκτός από το CH4.
17) Από τις ενώσεις που ακολουθούν κορεσμένη είναι:

α. CH2=CH-CH3 β. CH3-CH2-C≡N γ. CH3-CH=C=CH2 δ.CH≡C-CH3
18) Oι οργανικές ενώσεις που ανήκουν στην ομόλογη σειρά των αλκανίων έχουν το γενικό τύπο:
α. CνΗ2ν+2 με ν>2 γ. CνΗ2ν με ν>2
β. CνH2ν-2 με ν>2 δ. CνΗ2ν+2 με ν>1
19) Στο γενικό τύπο CνΗ2ν+2Ο με ν2 ανήκουν:

α. οι αλδεΰδες και οι κετόνες
β. μόνο οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες
γ. οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες και οι αιθέρες
δ. οι αλδεΰδες.
20) Ο υδρογονάνθρακας με το συντακτικό τύπο ονομάζεται:
α. 1-μεθυλο-2-προπένιο CH2 = CHCH2


γ. 3-μεθυλο-1-προπένιο CH3
β. 1-βουτένιο
δ. 3-βουτένιο
21) Δίνονται οι χαρακτηριστικές ομάδες:

1) -ΟΗ, 2) -CΗ=Ο, 3) -CΟΟΗ, 4) - C- CO-C-

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
Oι αντίστοιχες καταλήξεις των ενώσεων στις οποίες περιέχονται αυτές είναι:

α. -όλη, -άλη, -όνη, -ικό οξύ
β. -όλη, -όνη, -ικό οξύ, -άλη
γ. -όλη, -άλη, -ικό οξύ, -όνη
δ. -άλη, -όνη, -ικό οξύ, -όλη.
22) Οι οργανικές ενώσεις που περιέχουν την ομάδα ονομάζονται:
C=O
I
ΟΗ
α. οξέα β. κετόνες γ. αλκοόλες δ. αλδεΰδες.
23) Ποιος από τους παρακάτω μοριακούς τύπους αντιστοιχεί σε αλκάνιο :

α. C4H6 β. C5 H12 γ. C5 H10 δ. C3 H6
24) Ο χημικός τύπος συμβολίζει:
C3H5CH
║
Ο
α. κορεσμένη αλδεΰδη β. ακόρεστη αλδεΰδη γ. ακόρεστο οξύ δ. ακόρεστη

κετόνη.
25) Οι κορεσμένοι μονοαιθέρες έχουν το γενικό τύπο:

α. R-O-R΄ β. RCOR΄ γ. RCOOR΄ δ. R-O-O-R
26) Με το γενικό τύπο CxΗψCΟΟΗ συμβολίζονται τα:

α. κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα β. οξέα
γ. οργανικά οξέα δ. μονοκαρβοξυλικά οξέα.
27) Ο γενικός μοριακός τύπος των κετονών είναι:
α. CνΗ2νΟ ν1 β. CνΗ2νΟ ν3

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
γ. CνΗ2ν+2Ο ν3 δ. CνΗ2νΟ2 ν2
28) Από τους άκυκλους υδρογονάνθρακες με μοριακούς τύπους: CH4, C2 H6, C3H8, C5
H12, C6 H10, C8H16, κορεσμένοι είναι οι:
a) C2H6, C 3H8, C 6H10 b) CH4, C3 H8, C6 H10

c) CH4, C 3H8, C 5H12 ,C2 H6 d) CH4, C 3H8, C 8H16
29) Ποιος από τους παρακάτω μοριακούς τύπους αντιστοιχεί σε αλκάνιο :
α. C4H6 β. C5 H12 γ. C5 H10 δ. C3 H6
30) Ποιος από τους παρακάτω μοριακούς τύπους δεν ανήκει σε κορεσμένη μονοσθενή κετόνη;
α. C3H6O β. C4H8O γ. C2H4O δ. C5H10O
31) Ο μοριακός τύπος του προπινίου είναι:
α. C3Η4 β. C4H6 γ. C3H6 δ. C3H8
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΚΥΚΛΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ
1) Το πρώτο συνθετικό στην ονομασία μιας ένωσης που έχει 2 άτομα C είναι:
α. βουτ- β. αιθ- γ. προπ- δ. μεθ-
2) Ο υδρογονάνθρακας με το συντακτικό τύπο CH2=CH-CH-CH3 ονομάζεται:


CH 3
α. 3-μεθυλο-1-βουτένιο γ. 3,3-διμέθυλο-1-προπένιο
β. 2-μεθυλο-3-βουτένιο δ. 1-πεντένιο

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
3) Η ονομασία της ένωσης είναι:

ΟΗ
I
CH2CCH2CH2
I l l
CH3 CH3 CH3
α. 2-μεθυλο-2-βουτανόλη β. 3-μεθυλο-3-εξανόλη
γ. 1,2,4-τριμεθυλο-2-βουτανόλη δ. 1,3,4-τριμεθυλο-3-βουτανόλη
4) Ο υδρογονάνθρακας με το συντακτικό τύπο CH2=CH-CH-CH3 ονομάζεται:

I
C 2H5
α. 3-αιθυλο-1-βουτένιο γ. 2-αιθυλο-3-βουτένιο
δ. 3-μεθυλο-4-πεντένιο δ. 3-μεθυλο-1-πεντένιο
5) Το δεύτερο μέλος της σειράς των ολεφινών ονομάζεται:

α. αιθένιο β. προπένιο γ. 2-προπένιο δ. αιθίνιο
6) O μοριακός τύπος του 2-μεθυλο-1-βουτένιου είναι:

α. C4H8 β. C5H10 γ. C5H8 δ. C6H12
7) Το ειδικότερο κοινό χαρακτηριστικό των ενώσεων 2-μεθυλοβουτάνιο, 2-πεντένιο, 2,2

διμεθυλοβουτάνιο και 1,2 πενταδιένιο είναι το ότι:
α. περιέχουν όλες διακλαδώσεις στις ανθρακικές τους αλυσίδες

β. είναι υδρογονάνθρακες
γ. έχουν στο μόριό τους τον ίδιο αριθμό ατόμων άνθρακα
δ. είναι οργανικές ενώσεις
8) Ο μοριακός τύπος μιας από τις ενώσεις:

2-χλωροβουτάνιο, 2,2-διχλωρο-2-βουτένιο,
4-χλωρο-1-βουτένιο 3-χλωρο-3-μεθυλο-προπάνιο,

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
είναι ο: α. C4H8Cl β. C3H6Cl γ. C4H7Cl δ. C4H8Cl2.

9) Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ισχύει για το προπάνιο και για το προπένιο;
α. είναι κορεσμένοι υδρογονάνθρακες
β. έχουν ανά μόριο τον ίδιο αριθμό ατόμων άνθρακα
γ. ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά
δ. έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε άνθρακα.
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
1) Δύο ή περισσότερες χημικές ενώσεις είναι ισομερείς όταν έχουν:

α. τον ίδιο μοριακό τύπο (Μ.Τ.), αλλά διαφορετικές ιδιότητες
β. τον ίδιο εμπειρικό τύπο (Ε.Τ.)
γ. την ίδια χημική σύσταση, αλλά διαφορετικές ιδιότητες
δ. τον ίδιο συντακτικό τύπο.
2) Δύο ενώσεις παρουσιάζουν το φαινόμενο της συντακτικής ισομέρειας όταν έχουν:

α. διαφορετικό συντακτικό τύπο
β. το ίδιο μοριακό βάρος
γ. την ίδια διάταξη των ατόμων στο μόριο της ένωσης
δ. ίδιο μοριακό τύπο, αλλά διαφορετικό συντακτικό.
3) Στερεοϊσομέρεια ονομάζουμε το φαινόμενο κατά το οποίο δύο ή περισσότερες χημικές

ενώσεις έχουν:
α. ίδιο μοριακό και διαφορετικό συντακτικό τύπο
β. ίδιο στερεοχημικό, αλλά διαφορετικό συντακτικό τύπο
γ. τον ίδιο στερεοχημικό τύπο
δ. ίδιο συντακτικό και διαφορετικό στερεοχημικό τύπο.
4) Οι ενώσεις CH3-CH=CH-CH2-CH3 και CH2=CΗ- CH2-CH2-CH3

α. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας
β. εμφανίζουν ισομέρεια θέσης
γ. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας και ισομέρεια θέσης
δ. δεν είναι ισομερείς.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
5) Μια χημική ένωση Ε έχει μοριακό τύπο C6H12.

Δεν είναι ισομερής με την Ε η ένωση:
α. 3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο γ. 3,3-διμεθυλο-1-πεντένιο
β. 4-μεθυλο-1-πεντένιο δ. 3-μεθυλο-1-πεντένιο.
6) Πόσοι υδρογονάνθρακες υπάρχουν που περιέχουν στο μόριό τους ένα άτομο άνθρακα;
α. δύο β. κανένας γ. τρεις δ. ένας
7) Το πλήθος των άκυκλων συντακτικών ισομερών που αντιστοιχούν στον μοριακό τύπο C 5H10
είναι:
α. επτά β. έξι γ. πέντε δ. τρία
8) Το 3-μεθυλο-1-πεντένιο είναι ισομερές με το :

α. 1-πεντένιο β. 3-μεθυλο-πεντάνιο
γ. 3-μεθυλο-1-πεντίνιο δ. 3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο
9) Οι ενώσεις CH3-CH=CH-CH2-CH3 και CHC-CH-CH3

I
CH3
α. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας β. εμφανίζουν ισομέρεια θέσης
γ. εμφανίζουν ισομέρεια αλυσίδας και ισομέρεια θέσης δ. δεν είναι ισομερείς.
10) Από τις οργανικές ενώσεις (I) έως (V)

CHC-CH-CH3 (I) CH2=C-CH2-CH3 (II) CH3-CH=CΗ (III)
  
CH3 CH3 CH3
CH3-CH2-CH=CH2 (IV) CH2=CH-C=CH2 (V)

CH 3
εμφανίζουν ισομέρεια θέσης οι:
α. Ι, ΙΙ και ΙV β. I, II, IV, και V γ. ΙIIκαι IV δ. Ι, ΙΙ και III.
11) Οι εστέρες είναι ισομερείς με :

α. τους αιθέρες β. τα οργανικά οξέα γ. τις αλκοόλες δ. τις κετόνες

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
12) Η αιθανόλη:
α. είναι ισομερής με μία μόνο αλκοόλη β. δεν είναι ισομερής με καμία ένωση
γ. είναι ισομερής με τον διαιθυλαιθέρα δ. είναι ισομερής με κάποια άλλη ένωση.
13) Οι ενώσεις Ε1 και Ε2 με μοριακούς τύπους C4H8 και C5H10 αντίστοιχα:

α. εμφανίζουν ισομέρεια ομόλογης σειράς
β. εμφανίζουν ισομέρεια θέσης
γ. εμφανίζουν συντακτική ισομέρεια, αλλά δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε το είδος της.
δ. Δεν εμφανίζουν ισομέρεια.
14) Οι εστέρες είναι ισομερείς με :

α. τους αιθέρες β. τα οργανικά οξέα
γ. τις αλκοόλες δ. τις κετόνες
Ερωτήσεις αντιστοίχισης
1) Να αντιστοιχήσετε τη χαρακτηριστική ομάδα της στήλης (Ι) με την ονομασία της που
περιέχεται στην
στήλη (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
-COOH αιθερομάδα
C-O-C καρβοξύλιο
-ΟΗ υδροξύλιο
-CH=O αλδεϋδομάδα
C-C-C κετονομάδα

O
-C- καρβονύλιο

O

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
2)
Να συμπληρώσετε τα διάστικτα.
(Ι) (ΙΙ)
CH3-CH2-CH-CH3
 .......................................
OH
CH3-CH=O
…....................................
CH2=CH-CH2-OH .......................................
CH2=CH-CH-CH3
 …………..........................
CH3
3) Να αντιστοιχήσετε τα ονόματα των χημικών ενώσεων της πρώτης στήλης με τους μοριακούς
τύπους της δεύτερης.
(Ι) (ΙΙ)
Προπένιο C4H6
αιθίνιο C5H12
2-βουτίνιο C2H2
διμεθυλο-προπάνιο C3H6
μεθυλο-προπένιο C2H6
αιθάνιο C4H8
4) Nα γίνει αντιστοίχηση μεταξύ του κάθε συντακτικού τύπου της στήλης (Ι) και του ονόματος
της ένωσης που αυτός συμβολίζει και βρίσκεται στη στήλη (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
CH3-CH2-C-CH2-CH3 2-αιθυλο-1-βουτένιο

CH2 Χλωροαιθένιο

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
CH2=CH-CH=CH2 αιθανικό οξύ
CΗ2=CH-Cl διαιθυλαιθέρας
CH3-CH2Cl 1,3-βουταδιένιο
CH3 2-μεθυλο-2-προπανόλη

CH3-CH2-OH 2-πεντανόνη

CH3 2-υδροξυ-προπανικό οξύ
CH3-CH2-CH=O Προπανάλη
CH3-C-CH2- CH2-CH3
 Χλωροαιθάνιο
O
CH3-C-OH

O
CH3-CH2-O- CH2-CH3
CH3-CH-COOH

OH
5) Κάντε την αντιστοίχηση μεταξύ του κάθε συντακτικού τύπου της πρώτης στήλης και της
ονομασίας του
που υπάρχει στη δεύτερη στήλη.
(Ι) (ΙΙ)

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
CH2=CH-CΗ-COOH Προπίνιο

CH3
2,3 διμέθυλο βουτάνιο
H  CH=O
CH3-CH-CH-CH3 2-μεθυλο-3-βουτενικό οξύ
 
CH3 CH3
H CCCH3 Μεθανάλη
6) Να γίνει αμφιμονοσήμαντη αντιστοίχηση μεταξύ των μοριακών τύπων της στήλης (Ι) και των
ομόλογων σειρών της στήλης (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
C10H22 κετόνη
C2H4O αλκάνιο
C3H6O αιθέρας
CH2O2 αλδεΰδη
CH4O καρβονικό οξύ
C2H6O αλκοόλη
7) Να αντιστοιχήσετε τις ενώσεις της στήλης (I) με την ονομασία της ομόλογης σειράς στη στήλη
(II).
(I) (II)
CH3-CH2-O-CH3 αλδεΰδη
H-CH=O Καρβοξυλικό οξύ
CH3-C -CH3 αιθέρας
║
Ο
CH3-COOH κετόνη
CH3-CH2-OH αλκοόλη
8) Να αντιστοιχήσετε το κάθε όνομα του υδρογονάνθρακα της στήλης (ΙΙ) με το μοριακό τύπο
που βρίσκεται στη στήλη (Ι), καθώς και με την ομόλογη σειρά στην οποία ανήκει (στήλη ΙΙΙ).

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
(Ι) (ΙΙ) (ΙΙΙ)

C2H4 προπένιο κορεσμένος υδρογονάνθρακας
C3H6 αιθάνιο
C3H8 αιθένιο αλκένιο
C2H2 προπάνιο
C2H6 αιθίνιο αλκίνιο
9) Βρείτε για κάθε ένωση της στήλης (Ι) την ισομερή της που βρίσκεται στη στήλη (ΙΙ) και να τις
αντιστοιχήσετε.
(Ι) (ΙΙ)
CH3-CH-CH2-CH3 2-προπανόλη

CH3 βουτανόνη
CH3-O-CH2-CH3
CH3-CCH=O πεντάνιο
║
CH2 2,3-διμεθυλο-2-βουτένιο
CH2=CCHCH3
 
CH3CH3
10) Η κάθε ένωση που ο μοριακός της τύπος γράφεται στη στήλη (ΙΙ) αντιστοιχεί σε μία μόνο
κατηγορία χημικών ενώσεων της στήλης (Ι). Κάντε την αντιστοίχηση.
(Ι) (ΙΙ)
υδρογονάνθρακας με 1 τριπλό δεσμό C7H16
υδρογονάνθρακας με 1 διπλό δεσμό C10H20
κορεσμένος υδρογονάνθρακας C8H14
αλκοόλη C4H10O
αιθέρας CH4O
11) Να αντιστοιχήσετε τα συνθετικά των ονομασιών των οργανικών ενώσεων που περιέχονται
στην πρώτη στήλη με τις πληροφορίες που περιέχουν και περιλαμβάνονται στη στήλη (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
-εν- ακόρεστη ένωση με ένα διπλό δεσμό
-άλη Υδρογονάνθρακας

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
-ιν- κορεσμένος υδρογονάνθρακας

-ιο οργανική ένωση με 2 άτομα C ανά μόριο
-ανιο ακόρεστη ένωση με ένα τριπλό δεσμό
αιθ- Αλδεΰδης
ακόρεστος υδρογονάνθρακας με ένα διπλό δεσμό.
12) Nα αντιστοιχήσετε στο κάθε όνομα της πρώτης στήλης το μοριακό τύπο που βρίσκεται στη
δεύτερη.
(Ι) (ΙΙ)
3-μεθυλο-1-βουτίνιο C 5H10O
2-πεντένιο C4H8O2
3-μεθυλοβουτανάλη C5H8
2-μεθυλοπροπανικό οξύ C5H10
2-μεθυλο-2-προπανόλη C4H8O
2-βουτανόνη C 4H10O
13) Αντιστοιχήστε την κάθε ένωση της στήλης (Ι) με την ισομερή της που βρίσκεται στη στήλη (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
4-μεθυλο-1-πεντένιο 2,3-διμεθυλοβουτάνιο
3-μεθυλο-2-βουτένιο 2-πεντένιο
2,3-διμεθυλο-2-βουτένιο πεντάνιο
2,2-διμεθυλοπροπάνιο 2-μεθυλο-1-πεντένιο
3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο
14) Να γίνει 1 προς 1 αντιστοίχηση των ενώσεων της 1ης στήλης με τις ομόλογες σειράς της 2ης
στήλης.
1η στήλη 2η στήλη
C5H12 Αλκοόλη
C3H6O2 Κετόνη
C5H10O Οξύ
C3H6 Αλκαδιένιο
C4H10O Αλκάνιο
C5H8 Αιθέρας
C4H8O2 Εστέρας
C2H4O Αλκίνιο

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
C3H4 Αλδεΰδη
C3H8O Αλκένιο
15) Βρείτε τη σωστή ομόλογη σειρά των ενώσεων της 1ης στήλης:
α. C4H6 1. αλκάνια
β. C5H10 2. αλκένια
γ. C2H2 3. αλκίνια
δ. C4H10 4. αλκαδιένια
ε. C3H6
16) Να κάνετε την αντιστοίχηση μεταξύ των μοριακών τύπων της στήλης (Ι) και των ομόλογων
σειρών της στήλης (ΙΙ).
(Ι) (ΙΙ)
α. C10H22 1. κετόνη
β. C2H4 2. αλκάνιο
γ. C3H6O 3. αλκένιο
δ. CH2O2 4. αλδεύδη
ε. CH4O 5. καρβονικό οξύ
στ. C2H6O 6. αλκοόλη
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ – ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΣΕΙΡΕΣ
1. Σε ποιες γνωστές ομόλογες σειρές ανήκουν οι ενώσεις με χημικούς τύπους

α) C20H40 β) C3H7-OH γ) C3H7-CH=O
Να γραφεί ο γενικός μοριακός τύπος της αντίστοιχης ομόλογης σειράς και ο συντακτικός τύπος του
πρώτου μέλους για την κάθε περίπτωση.
2. Βρείτε ποιοι από τους παρακάτω τύπους είναι δυνατόν να ανήκουν σε ενώσεις της ίδιας ομόλογη
σειράς και γράψτε τον αντίστοιχο γενικό μοριακό τύπο.
CH4 , C4H8, C2H4O2, C3H6, C4H8O2, C5H10O, C4H10O, C8H18, C5H12, C2H4O και C3H6O.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
3. Βρείτε τους συντακτικούς τύπους:

α) της κετόνης με τη μικρότερη μοριακή μάζα
β) του υδρογονάνθρακα με το μικρότερο αριθμό ατόμων υδρογόνου ανά μόριο.
γ) του κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος που περιέχει στο μόριό του τον ίδιο αριθμό ατόμων
υδρογόνου και οξυγόνου.
4. Αν το 1ο μέλος μιας ομόλογης σειράς είναι C3H6O ποιο είναι το 4ο μέλος;

Αν το 3ο μέλος μιας ομόλογης σειράς είναι C4H8 ποιο είναι το 5ο μέλος;
5. Να γραφεί ο συντακτικός τύπος και το όνομα του προηγούμενου και του επόμενου μέλους της
ομόλογης σειράς στην οποία αντιστοιχεί κάθε μία από τις ενώσεις με τους παρακάτω χημικούς
τύπους:
α) CH3-CH3 β) CH3CH=O γ) CH3COOH
6. Ποιες ενώσεις ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά και ποια είναι αυτή:
1.CH2 = CH2 2.CH3C ≡ CH 3.CH4 4.C5H10O2
5.HCH=O 6.C5H8 7.CH3CH2CH2OH 8.C4H8
9.C8H18 10.C10CH3OH 11. C4H8O 12.HCOOH
7. Να γράψετε τους μοριακούς τύπους του 1ου και του 8ου μέλους της ομόλογης σειράς :
α. Των αλκανίων
β. Των αλκενίων
γ. Των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών
δ. Των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων
ε. Των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών
στ. Των κορεσμένων μονοσθενών κετονών.
8. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος:

α. του 3ου αλκάνιου β. της 2ης κετόνης γ. του 4ου αλκένιου
δ. του 2ου αιθέρα ε. του 5ου αλκίνιου στ. του 2ου αλκαδιένιο

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
9. Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκουν οι παρακάτω ενώσεις;
CH3 CH3 O CH3

H2C CH CH CH3 HO CH2 CH2 CH3 H3C CH C O
H3C CH3 H3C OH CH3

H2C C C CH2 CH2C O O CH2 CH3
H3C CH2 C CH3

HC C CH2 CH3 H3C CH2 CH O
O
O
H3C O CH2 CH3 H3C CH2 CH2 Cl H C O CH2 CH3
10 Σε ποιες γνωστές ομόλογες σειρές ανήκουν οι ενώσεις με χημικούς τύπους:

.
α. C20H40 β. C3H7OH γ. C3H7CH=O
δ. C4H10 ε. CH3CH=O στ. CH3COCH3
ζ. C3H6O2 η. C5H11OH
11 Να συμπληρωθεί ο πίνακας, με βάση την ή τις ομόλογες σειρές για κάθε μοριακό τύπο:
.
ΜΟΡΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ
C3H4
C4H8O2
C5H10
C3H6O
12 Να συμπληρωθεί ο αριθμός ατόμων του κάθε στοιχείου, που παραλείπεται στους μοριακούς
. τύπους των ενώσεων:

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
α. Αλκάνιο: C.....H14 ,
β. Αλκίνιο: C...H8,
γ. Κορεσμένη μονοσθενής αλδεύδη: C...H8O
δ. Κορεσμένο μονοκαρβοξυλικό οξύ: C..H6Ο..
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
1. Να γραφούν οι συντακτικοί των ενώσεων.

αιθάνιο, βουτάνιο, 2-βουτένιο, 1,3-βουταδιένιο,
προπίνιο, 2-βουτίνιο, 1,3-πενταδιίνιο, 2-βουτανόλη,
2-πεντεν-1-όλη, 2-βουτενάλη, βουτανόνη, 1,2,3-προπανοτριόλη,
προπανάλη, προπενικό οξύ, αιθανοδιάλη, 2,4-πεντανοδιόνη,
αιθανοδιϊκό οξύ, βουτινόνη, 3-πεντιν-2-όνη 1,3-πενταδιεν-1,5-διόλη.
2. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων :
α. 2 χλώρο -βουτάνιο β. 3 μέθυλο -1- βουτανόλη
γ. 2-προπανόλη δ. 3-μεθυλο-1-βουτίνιο
ε. μεθανάλη
3. Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων:

α. 2-προπανόλη β. 3-μεθυλο-1-βουτίνιο γ. μεθανάλη
4. Να ονομαστούν οι ενώσεις.
H3C CH2 CH2 CH2 CH3 HC C CH2 CH3 H3C CH CH CH2 CH3
H2C CH COOH H2C CH CH CH2 O CH CH O
H3C CH CH CH CH3 H3C CH CH CH CH3 HOOCC C COOH

OH OH OH OH
H2C CH CH2 C CH3 CH CH CH CH H3C C CH2 C CH3

O O O O O

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
5. Να ονομαστούν οι ενώσεις.
α) CH3CH2CH2CH3
στ) CH3CH2CH2OH
β) CH3CH=CH2 ζ) CH3CN
γ) CH3CH2CHCH3 η) CH3CHC CCH

3
OH
θ) CH2=CHCH=CHCH3
δ) CH3CH=CHCH3
ι) CH3CH2CH2COOH
ε) CH3CH2CH2CCH3
O
α) προπίνιο β) βουτανάλη γ) αιθανικό οξύ

δ) μεθανάλη ε) προπανικό οξύ στ) 2-πεντανόλη
ζ) 1-βουτένιο η) 2-εξανόνη θ) μεθανικό οξύ

α) προπενάλη β) 2-βουτενικό οξύ γ) 4-εξεν-1-ίνιο
δ) 3-πεντεν-2-όλη ε) 2-χλωροπροπανιο στ) τρίχλωρο αιθανάλη
ζ) 4-χλωρο-2-πεντένιο
8. Τα ονόματα των παρακάτω ενώσεων είναι λανθασμένα.

Χρησιμοποιώντας το λάθος όνομα να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων και στη
συνέχεια να ονομάσετε σωστά τις ενώσεις.
4-πεντίνιο, 2,4-πενταδιένιο, 4-πεντανόλη, 1-πεντεν-4-όλη,
3-πεντενοδιάλη, 3-βουτανόνη, 4-πεντεν-3-όνη 3,4-πεντανοδιόλη.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
9. Να ονομάσετε τις ενώσεις:
α) H2C CH CH CH3 ε) H3C CH CH CH2 CH O

OH
β) H2C CH CH O στ ) H2C CH C CH2 CH3

O
γ) HC C CH2 COOH η) H3C CH CH C CH
θ) H2C CH CH2 C CH
δ) H3C CH CH CH CH3
OH
10 Να γραφεί ο συντακτικός τύπος της ένωσης 3-μεθυλο-1-βουτανόλη.

. Β)Ποιος είναι ο μοριακός τύπος της ένωσης;
Γ)Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει;
Δ)Ποιος είναι ο Γενικός Μοριακός τύπος αυτής της ομόλογης σειράς;
Ε)Γράψτε και ονομάστε ένα ισομερές αλυσίδας και ένα ισομερές θέσης της παραπάνω ένωσης.
11 Να γραφούν οι συντακτικοί των ενώσεων.

.
μεθυλοβουτάνιο, 2,4-διμεθυλοπεντάνιο μεθυλοπροπένιο,
μεθυλο-2-προπανόλη 2-αιθυλο-1-βουτένιο 2,2-
διμεθυλοπροπάνιο
Μεθυλοβουτανοδιάλη 2,3-διμεθυλο-1,3-βουταδιένιο αιθυλοπεντανόνη
2,2-διμεθυλο-3-αιθυλο-1,4- 2-μεθυλο-3-αίθυλο-2-
βουτανοδιόλη πεντενοδιικό οξύ
12 Να ονομαστούν οι ενώσεις.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
. O
α) H3C CH CH2 OH β) H3 C CH C CH3 γ) H3C CH CH CH3
CH3 CH3 CH3 OH
H
δ) H3C CH C COOH ε) H2C C CH CH O σ τ) H3C CH COOH
CH3 CH3 CH3 CH3 C2H5
CH3
ζ) H2 C CH C CH CH3 η) H3 C CH CH CH3
O CH3 Cl
.
CH3
α) H3C CH CH2 CH3 β) H3C CH CH2 C CH3 γ) H2C CH CH CH3
CH3 CH3 CH3 CH3
δ) H3C CH C CH3 ε) H3C CH CH2 CH2 στ) H3C CH CH CH2 CH3

CH3 C2H5 CH3 CH3 C2H5
.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
O
) H
α 3CCH
CH
2OH β
) H
3CCH
C CH
3 ) H
γ 3CCH
CHCH
3
CH
3 CH
3 CH
3OH
H
) H
δ 3CCH
CCOOH ε
) H
2CC CHCH
O σ
τ)HCCH
COOH
3
CH
3CH
3 CH
3CH
3 CH
2 5
CH
3
ζ
)HCCH
2 CCH
CH
3 η
) H
3CCH
CHCH
3
O CH
3Cl
15 Να γραφούν οι συντακτικοί των ενώσεων.

. Αιθυλοπροπυλαιθέρα διαιθυλαιθέρας προπανικός μεθυλεστέρας
ς
1,1-διχλωροπροπάνιο 1-βρωμομεθυλοπροπένιο Μεθυλοπροπυλαιθέρας
προπενικός αιθανοδιικός μεθυλεστέρας 1-χλωρο-3-βρωμο-

αιθυλεστέρας βουτανόνη
μεθανικός 2-αιθυλο-3-βουτινικός μεθυλεστέρας

βουτυλεστέρας
16 Ποιες από τις παρακάτω ονομασίες είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
α) H2C CH CH 2 O H 1 - π ρ ο π εν - 3 - ό λη
H H
β) H3C C C CH2 1 - μέθ υ λο - 2 - β ο υ τέν ιο
CH3
γ) H3C CH2 CH π ρ ο π α ν ά λη
O
H
δ) H3C CH C CH3 2 - α ιθ υλο - 3 μεθ υ λο β ο υ τά ν ιο
CH 3 C 2 H 5
H
ε) H3 C C CH CH 2 2 - β ρ ω μο - 3 - β ο υ τέν ιο
Br
σ τ) H C OH μεθ α ν ικό ο ξύ
O
17 Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων:

. α) 2,3 – διμεθυλο πεντάνιο β) 3 – αιθυλο – 2,4,4 – τριμεθυλοεπτανιο
γ) 3 – αίθυλο – 2 μεθυλοπεντάνιο δ) 3,4 διμέθυλο – 2- πεντένιο
ε) 2 μέθυλο – 3 πεντανόλη στ) 2 – μεθυλο – 3 – βουτενάλη
ζ) 2,3 διμεθυλο – 3 – εξανόλη η) μέθυλο - -2 προπανόλη
18 Ποιες από τις παρακάτω ονομασίες είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; Να γραφούν οι
αντίστοιχες σωστές ονομασίες.
α) 3 – βουτένιο β) μεθανάλη γ) 2 – βουτανάλη
δ) 2 – αιθυλο – 1 – προπένιο ε) αιθανόνη στ) 3,4 - διχλωροβουτάνιο
ζ) 3 – πεντεν – 2 – όλη η) 1 – προπενικό οξύ
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
1. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους και τις ονομασίες όλων των ισομερών του τύπου C4H6.

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
2. Γράψτε τους συντακτικούς τύπους δύο οργανικών ενώσεων που εμφανίζουν με την 1-βουτανόλη, η
μία ισομέρεια θέσης και η άλλη ισομέρεια αλυσίδας.
3. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους δύο υδρογονανθράκων που είναι ισομερείς με το 3,3-
διμεθυλο-1-βουτένιο και εμφανίζουν μεταξύ τους ισομέρεια θέσης, καθώς και έναν ακόμη που
εμφανίζει ισομέρεια αλυσίδας με το 3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο.
4. Γράψτε όλους τους δυνατούς συντακτικούς τύπους των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών με
τέσσερα άτομα άνθρακα ανά μόριο και ονομάστε τις κατά IUPAC.
5. Γράψτε το συντακτικό τύπο του 3-μεθυλο-2-βουτένιου, καθώς και τους συντακτικούς τύπους των
υδρογονανθράκων που εμφανίζουν με αυτό ισομέρεια θέσης και ονομάστε τους κατά IUPAC.
6. Να γραφούν και να ονομαστούν τα άκυκλα ισομερή με τύπο:

α. C7H16 , β. C5H10 , γ.C6H10 .
7. Να γραφούν και να ονομαστούν τα άκυκλα ισομερή με τύπο:

α. C4H10O , β. C4H8O γ. C4H8O2 δ. C4H9Cl ε. C4H8Cl.
8. Γράψτε τους συντακτικούς τύπους:

α) δύο ενώσεων που έχουν μοριακό τύπο C5H10 και εμφανίζουν ισομέρεια θέσης.
β) δύο ισομερών ενώσεων με μοριακό τύπο C3H6O
9. Γράψτε όλα τα συντακτικά ισομερή των κορεσμένων οργανικών ενώσεων που έχουν μοριακό τύπο
C4H8O. Να εξετάσετε τα είδη της συντακτικής ισομέρειας που εμφανίζονται μεταξύ όλων αυτών
των ισομερών.
10 Βρείτε το ισομερές που παρουσιάζει:

. Α. Ισομέρεια θέσης με το1–βουτένιο
Β. Ισομέρεια αλυσίδας με το βουτάνιο
Γ. Ισομέρεια ομόλογης σειράς με τον διμεθυλαιθέρα
Δ. Ισομέρεια θέσης μετην1–προπανόλη
Ε. Ισομέρεια αλυσίδας με το βουτανικό οξύ
Δ. Ισομέρεια ομόλογης σειράς με την προπανόνη
11 Βρείτε το μοριακό τύπο των κετονών που έχουν δέκα άτομα υδρογόνου στο κάθε τους μόριο,

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
. γράψτε τους συντακτικούς τύπους όλων αυτών των κετονών, ονομάστε τις κατά IUPAC και βρείτε
ένα ζεύγος από τις ενώσεις αυτές που εμφανίζει ισομέρεια θέσης και ένα άλλο ζεύγος που
εμφανίζει ισομέρεια αλυσίδας.
12 Βρείτε τους συντακτικούς τύπους:

. Α. Του εστέρα με τη μικρότερη μοριακή μάζα.
Β. Του υδρογονάνθρακα με το μικρότερο αριθμό ατόμων υδρογόνου ανά μόριο.
Γ. Του κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος που περιέχει στο μόριό του τον ίδιο αριθμό ατόμων
υδρογόνου και οξυγόνου.
13 Να προσδιορίσετε τους δυνατούς συντακτικούς τύπους:

. Αλκάνιο Α έχει σχετική μοριακή μάζα ίση με την αντίστοιχη του δεύτερου μέλους της ομόλογης
σειράς των κετονών.
14 Να γράψετε τα ισομερή που αντιστοιχούν στον τύπο C4 H8 και να τα ονομάσετε.
.
15 Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει η ένωση CH3-CH=O; Γράψτε τους συντακτικούς τύπους και τα
. ονόματα τριών ενώσεων της ίδιας ομόλογης σειράς με πέντε άτομα άνθρακα ανά μόριο.
16 Γράψτε τους συντακτικούς τύπους και τις ονομασίες όλων των ενώσεων που εμφανίζουν ισομέρεια
. ομόλογης σειράς με την 1-βουτανόλη.
Να βρείτε τα συντακτικά ισομερή για τις ενώσεις με μοριακό τύπο: α) C5H10, β) C5H12, γ) C4H9OH δ)
17 Κορεσμένες μονοσθενείς αλδεύδες με 5 άτομα άνθρακα, ε) Κορεσμένες μονοσθενείς κετόνες με 5
. άτομα C, στ) C4H8O2
18 Να προσδιορίσετε τους δυνατούς συντακτικούς τύπους:

. 23,2g αλκανίου Β καταλαμβάνουν όγκο 8,96L μετρημένο σε STP συνθήκες.
Δίνονται Ar(C)=12,Ar(H)=1
19 Ποιος ο μοριακός τύπος οργανικής ένωσης αν έχει εμπειρικό τύπο (CH 5N)X, ενώ 1 mol της ένωσης
. περιέχει 5g υδρογόνου;

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
20 Αλκάνιο μάζας 25,9g καταλαμβάνει όγκο 10L σε Κ.Σ. Βρείτε το μοριακό τύπο και τα συντακτικά
. ισομερή του.
21 Οργανική ένωση αποτελείται από C και Η με αναλογία ατόμων 1:1. Η πυκνότητα της ένωσης σε
. Κ.Σ. είναι 3,482 g/L. Ποιος ο μοριακός τύπος της ένωσης αυτής;
22 Σε 6,15g οργανικής ένωσης που αποτελείται από (C,H,O,N) βρέθηκε ότι περιέχονται 3,6gC,
. 0,25gH, 0,7gN, ενώ 1 mol της ένωση περιέχει 14g αζώτου. Ποιος ο μοριακός τύπος της ένωσης;
23 0,2 mol ισομοριακού μείγματος δύο αλκενίων περιέχει 6gC. Βρείτε τους μοριακούς τύπους των δύο
. υδρογονανθράκων.
ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Παρατηρήστε τις παρακάτω χημικές ενώσεις (Ι) έως (VII) και απαντήστε στις ερωτήσεις που
ακολουθούν.
CH3-CH2- CH2- CH2-OH ( Ι ) CH3-CH2-CH-CH3 (ΙΙ)

OH
ΟΗ

CH3-CH-CH2-OH (ΙΙΙ) CH3-C-CH3 (IV)

 
CH3 CH3

ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ
CH3-O-CH-CH3 (V) CH3-O- CH2- CH2- CH3 (VI)


CH3
CH3-CH2-O- CH2-CH3 (VII)
α) Γιατί όλες οι παραπάνω χημικές ενώσεις εμφανίζουν το φαινόμενο της ισομέρειας;

β) Συμπληρώστε τα κενά της πρότασης:
Οι ενώσεις (I) ,............. , ............. ,.............. ανήκουν στην ομόλογη σειρά
των..................................................... ενώ οι ενώσεις ............... ........................... ανήκουν στην
ομόλογη σειρά των .........................
γ) Γράψτε τα ονόματα των τεσσάρων πρώτων ενώσεων.
δ) Τι μορφή συντακτικής ισομέρειας εμφανίζουν οι ενώσεις:
i) Ι και ΙΙ ii) ΙΙ και VI iii) I και IV
ε) Βρείτε ένα ζεύγος από τις παραπάνω ενώσεις που να εμφανίζουν μεταξύ τους το ίδιο είδος
συντακτικής ισομέρειας με αυτό πoυ εμφανίζουν οι ενώσεις V και VII.
2) α. Να γραφεί ο συντακτικός τύπος της ένωσης 3-μεθυλο-1-βουτανόλη.

β. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος της ένωσης;
γ. Σε ποια ομόλογη σειρά ανήκει;
δ. Ποιος είναι ο Γενικός Μοριακός τύπος αυτής της ομόλογης σειράς;
ε. Γράψτε και ονομάστε ένα ισομερές αλυσίδας και ένα ισομερές θέσης της παραπάνω
ένωσης.

ΦΥΛΛΑΔΙΟ 1 Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΦΥΛΛΑΔΙΟ 1 Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

1. Πόσα mol H2SO4 απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση:

2. Ορισμένη ποσότητα Na αντιδρά με περίσσεια νερού, οπότε ελευθερώνονται 2,24 L

4. 4,48 L αέριας NH3, μετρημένα σε συνθήκες STP, αντιδρούν πλήρως με διάλυμα

5. 50 mL διαλύματος H2SO4 απαιτούν για πλήρη εξουδετέρωση 40 mL διαλύματος

6. 26,4 g (NH4)2SO4 αντιδρούν πλήρως με περίσσεια NaOH, οπότε ελευθερώνεται

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 2

9. Ένα δείγμα Zn καθαρότητας 90 % αντιδρά με διάλυμα HCl 1 Μ, οπότε

10. 7 g ακάθαρτου σιδήρου αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl, οπότε παράγονται

11. Η αμμωνία παρασκευάζεται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση:

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 3

12. Σε 500 mL διαλύματος HCl 1 Μ προσθέτουμε 13 g Zn. Να υπολογιστεί ο όγκος του

13. Να υπολογίσετε πόσα mol άλατος σχηματίζονται στις εξής περιπτώσεις:

14. Σε 500 mL διαλύματος HCl 1Μ προστίθεται ορισμένη ποσότητα Na2CO3, οπότε

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 4

Α) τον όγκο του αερίου Α, μετρημένο σε συνθήκες STP

23. 38,4 g μίγματος (κράματος) Cu και Zn αντιδρούν με περίσσεια διαλύματος HCl,

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 5

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 6

Δομή του άνθρακα

→ Άρα έχει 4 μονήρη ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα.

→ Άρα ο άνθρακας έχει 4 μονάδες συγγένειας.

 ο άνθρακας ενώνεται με τα άλλα στοιχεία ή άτομα άνθρακα για να αποκτήσει δομή

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 7

Τα άτομα άνθρακα ενώνονται μεταξύ τους με τους παρακάτω τρόπους:

Αποτέλεσμα αυτής της δομής είναι:

 Ο άνθρακας μπορεί να ενώνεται με άλλα άτομα άνθρακα ή με άτομα άλλων

Τρόποι γραφής χημικών τύπων

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 8

H3C CH3 , H3C CH CH2 , H3C CH2 OH , H3C CH O

CH3CH3 , CH3CH CH2 , CH3CH2 OH , CH3CH O

Τέλος, είναι δυνατόν να γράφουμε απλά τους αντίστοιχους μοριακούς τύπους.

C2H6 , C3H6 , C2H6O , C2H4O

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 9

Άκυκλες ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις στις Κυκλικές ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις

Ισοκυκλικές είναι οι ενώσεις στο μόριο των Ετεροκυκλικές ονομάζονται οι κυκλικές

Αρωματικές ονομάζονται οι κυκλικές ενώσεις Αλεικυκλικές ονομάζονται όλες οι μη

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 10

Ι. Κορεσμένες ενώσεις ΙΙ. Ακόρεστες ενώσεις

Κορεσμένες ονομάζονται οι ενώσεις στις Ακόρεστες ενώσεις ονομάζονται οι ενώσεις στις

Π.χ. στον μοριακό τύπο C2H6O αντιστοιχούν δύο διαφορετικές ενώσεις

Σημασία Οργανικής χημείας:

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 11

Οι Οργανικές ενώσεις προκύπτουν :

 από τους διάφορους οργανισμούς ( ένζυμα, ορμόνες , χρωστικές κλπ)

Ιδιότητες οργανικών ενώσεων:

 είναι ομοιοπολικές ενώσεις

Χαρακτηριστικά οργανικών αντιδράσεων

 είναι μοριακές αντιδράσεις

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 12

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

 ο μεγάλος και αυξανόμενος αριθμός οργανικών ενώσεων

Ομόλογη σειρά: ονομάζουμε ένα σύνολο οργανικών ενώσεων του οποίου τα

Χαρακτηριστική ομάδα είναι ένα άτομο ή ένα συγκρότημα ατόμων στο

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 13

Κυριότερες χαρακτηριστικές ομάδες είναι:

Κυριότερες ομόλογες σειρές

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 14

α/α Ομόλογη σειρά Γενικός μοριακός Συμβολισμός Πρώτο

 Με R- συμβολίζουμε το τμήμα με γενικό τύπο (CvH2v-1-) το οποίο

 Τα αλκαδιένια με συνεχόμενους διπλούς δεσμούς είναι ασταθή και

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Σελίδα 15

Ισομέρεια είναι το φαινόμενο κατά το οποίο δύο η περισσότερες οργανικές