EKOKRITISISMO AT PAGPAPAHALAGA SA KALIKASAN

Pangkalahatang Panuto

Ito ay may dalawang bahagi una ay ang pagsusuri ang ikalawa ay ang
paggawa o pagbuo ng iyong sariling panitikan.

I. Panuto: Basahin at unawain ang mga panitikan pagkatapos sagutin

ang Gawain sa ibaba nito.

A. Eko-Alamat
- Salaysay ito tungkol sa pinagmulan at pinanggalingan ng isang
bagay, lugar, at tao. Ito ang ginagamit ng mga ninuno upang
ipaliwanag at talakayin ang mga likas mundo na nasa kanilang
palibot.
 MGA KINAKAILANGAN SA
ARALING EKOKRITISISMO

IPINASA NI:
MARY JOY GARCIA GERBESE

IPAPASA KAY:
Bb.HAEZEL TORIBIO ALIJANDRO
A.1 Pagsusuri
GAWAIN
A. Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng sumusunod na mga salita

1. Gakit = raft o balsa

2. Tagapagtanggol= tagapaglaban/tagapagligtas ng tao o lupain

3. Nagyaya= Hinihikayat

4. Makipagtunggali= makipag away/ makipagdebate

5. Tungkod=baston

B. Pag-unawa sa binasa
(Isulat sa paraang patalata)
1. Kilala sa La Paz bilang tagapagtanggol = Ayon sa nabasa kong
panitikan may isang lalaking nakipaglaban sa mga taong gustong
agawin ang kanilang lupain, siya ay si Tudow.
2.
3. Mga katangian ng taong tinutukoy sa ibang baitang=
4. Sa nabasa kong panitikan may isang malaking tao,malakas at
matapang.Isang taong matulungin sa kapwa .
5.
6.
7. Kahulugan ng La Paz= Sa panitikang pinamagatan ng Tudow ang
ibigsabihin ng La Paz ay kapayapaan.
8. Dito inihalintulad ang sasakyang gakit
 Ito ay sasakyang pandagat na sing lapad ng Agwan River.

B. Eko-Pabula
- Salaysay o kuwento ito na ang pangunahing tauhan ay mga hayop. Bahagi
ito ng kuwentong-bayan na madalas ay ibinabahagi sa mga bata para aliwin
at magbigay ng aral.
B.1 PAGSUSURI
GAWAIN

A. Sagutin ang sumusunod na mga tanong.

1. Kanino unang humingi ng tulong si Paruparu?= Unang humingi ng

tulong si paruparu sa kaibigan niyang langgam.
 2. Anong dahilan kungbakit iniwan ni Gagamba si Paruparu sa kabila
ng kalagayan nito? = Sa kadahilanang pagagandahin pa niya ang
kaniyang bagay.

3. Paano natulungan ni alitaptap si Paruparu?= Natulungan si paruparu

ng kaniyang kaibigang alitaptap sa pamamagitan ng pagtawag ng
samahan para mabuhat at maialis sa kaniyang kinalalagyan.

4. Ano masasabi mo sa gawa ni Langgam? = Ang masasabi ko sa gawa

ni langgam ay mas inisip niya ang kalagayan niya kaysa sa ibang
hayop.

5. Saang bahagi ng kuwento lalo kang nanabik at gusto mong basahin

nang paulit-ulit? Bakit? = Sa kwento na aking nabasa nanabik at
gusto kong basahin ng paulit-ulit sa part ng Kay alitaptap. Dahil si
alitaptap ay may mabusilak na puso. Hindi siya nag dalawang isip na
tulungan ang kaniyang kaibang paruparu . Kahit na dumidilim na at
malapit na umulan ay tumulong parin siya.

C. Eko-Sanaysay
- Ito ay malikhaing anyo ng paggamit ng wika na nagpapaliwanag o
nagpapahayag ng sariling kaisipan tungkol sa isang pangyayari, bagay, tao,
at iba pa.

C.1 PAGSUSURI
 GAWAIN

A. Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod
Ang potensyal na1. EkolohikalAng
= pag-aaral sang
mga paraan kalikasan atsa naka aligid into.
Ang kahalagahan
tanyag na panitikan pagtugon sa mga
ng muling pag-iisip
upang itaguyod ang kritiko sa panitikan
2. Kontemporaryong panitikanat = ay makabagong o
kultura ay maaring ng among mga
kapaligiran na may pangkasalukuyan na sulatin na inililimbag.padagohikal na
pananagutan sa pag- makatugon sa mga
natural kasanayan pati na
3. Ideolohiya
iisip at pag-uugali. = ito na
aykalamidad at
mga kaisipang nagsisilbing
rin
gabay sa pagkilos.
ang aming mga
sa iba pang material na
Isang sistema o lipunan ng mga ideya o kaisipan tekstona naglalayong
kapag
mga epekti ng pag
magpaliwanag tungkol sa daigdig at pagbabago into.
nagtuturo kami ng
kasira ng kapaligiran.
mga kursong may
tema ng pang
kalikasan.
B. Pag-unawa sa binasa
Magbigay ng tatlong katangian ng tinutukoy ayon sa mga iyong
binasa. Isulat ito isa-isa sa mga kahong nasa ibaba.

Mga Katangian
 D. Eko-Kuwento
- Anomang inasalaysay o ikinukuwento na may kaugnayan sa kalikasan at tao, may
masinop na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari ay eko-kuwento. Maaari
itong halaw sa tunay na karanasan at pangyayari o imahinasyon lamang.
D.1 PAGSUSURI

GAWAIN
A. Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng sumusunod

1. Balisang-balisa = Hindi mapakali,Hindi mapalagay,nag-aalala

2. Gulok = itak

3. Tinaga = tagain,pinutol/ putolin

4. Mayabong = Mayaman,masagana

B. Maglahad ng paglalarawan tungkol sa bawat isa.

 1. Maria= Si Maria ang isang batang di alam kung sino-sino ang mga
magulang. May mga kaibigan siyang hayop ito sina usa at ibon na si
buhi. Si Maria ay palakaibigan at mabait.

2. Buhi= Si buhi ang anak ni busyangaw na namimilit kay maria na dun

matulog sa kanipang tahanan.Si buhi ay mssunurin.

3. Busyangaw= Si busyangaw ang ama ni buhi na gustong pumatay Kay

maria subalit ang na patay ni busyangaw ay ang kaniyang sariling anak
dahil sa pinagpalit ni Maria ang kaniyang damit Kay buhi. Si
busyagaw ay masama dahil sa pumapatay siya.

E. Eko-Tula
- Tula ang pinakamatandang anyo ng panitikan. Ito ay kaisipang nararamdaman sa
pamamagitan ng talinghaga, imahe, at simbolismo.

Paalam Ako ay Papanaw Na

Sa Diyos ay maparoon
Kapag ang buwan ay lulubog na
Upang sa mga pasakit ako’y makapagpahinga
Ang mga ibon sa kagubatan
Ang mga paruparo sa parang
 Kapag ang buwan ay lulubog na
Ako ay papanaw na
E.1 PAGSUSURI
GAWAIN
A. Talasalitaan
1. Buwan = ang nagbibigay ilaw

2. Kagubatan= kung saan nakatira ang mga hayop

3. Ibon= isang hayop na may pakpak at lumilipad sa himpapawid

4. Paruparo= isang hayop na may pakpak,lumilipad rin gaya ng ibon.

B. Pag-unawa sa binasa
1. Tungkol saan ang tulang “Paalam, Ako ay papanaw na”
Ipaliwanag. Ang tulang ito ay tungkol sa pagpapaalam.

2. Anong damdamin ang ipinapahiwatig sa tula? Ang damdamin

na ipinapahiwatig sa tulang nabasa ko ay
malumbay,nagpapaalam,malungkot.

3. Ano ang sinisimbolo ng buwan sa tulang binasa? Sinisimbolo

ng buwan ang buhay ng tao, ayon sa nabasa Kong tula.

II. Panuto: Basahin at unawain ang mga batas kaugnay sa kalikasan, pagkatapos gumawa ng
iyong sariling eko-panitikan tungkol rito.
GAWAIN
Sumulat ng isang eko-panitikan (tula, kuwento, sanaysay,awit ,o pabula) hingil sa
mga binuong batas patungkol sa pangangalaga ng kalikasan, Pahalagahan ang
kapansin-pansing pagbabago ng paligid at pag-init ng panahon, malawakang baha
atkung ano-ano pang kalamidad dahil sa pagsuway ng tao sa pagsunod ng batas.
"ALAGAAN AT INGATAN ANG KAPALIGIRAN"

Mga biyaya ng Panginoon ay magaganda

Pinakamahalaga sa lahat ay ang kapaligiran

Ako’y may sasabihin bilang isang makata

Para sa hinaharap, dapat ito’y alagaan

Ang simoy ng hangin at mababangong bulaklak

Kung titignan, tayo’y siguradong magagalak

Ang matatayog na puno at luntiang halaman

Matuturing natin na likas na yaman

Dahil sa kalat at polusyon, ito’y nasisira

Ang mga daan ay napupuno ng basura

Ano na ang mangyayari sa kinabukasan?

Paano maayos ang ganitong kalagayan?

Dapat nating linisin ang kapaligiran

Para maligtas sa panganib ang Inang Bayan

Sa atin, nagsilbi siyang isang kaibigan

Na sinasabing mahirap tayong paalalahanan

Gumawa na tayo ng paraan, kaibigan!

Magkaisa upang isalba ang ating tahanan

Tayo’y magpakita ng disiplina at pagkakaisa

Bago mahuli ang lahat at ito’y tuluyang masira

 IKA-SIYAM(9) NA MANGUNGULAT

Ang Ekokritisismo sa Pagdalumat ng Panitikan

Ayon Kay John Iremil E. Teodor (2002)

- Ang Bagong Luma ay dalawang salita na magkasalungat.
-Ang Fenn ay pag-usapan ang kapahamakan ng mga KAPALIGIRAN at dala ng mga
pagbabagong naganap na likha rin ng tao.

Ang Ekokritiko - ay galing sa Greek Eco-oikos na ang ibig sabihin ay (house-mundo)

Ang Critic - ay kritis o judge na ang ibig sabihin ay (house-judge)
Ang tumitingin kung maayos na pamahalaan ang tanahanaan.

PAZ V.M SANTOS - tulang bikol o rawitdawit galit ang lente ng ekokritisismo.

Sinuri ni Santos ang concept ng bagyo mula sa panulaang bikol upang malaman kung may
malikhaing tugon ang mga makata sa pagbabago ng klima sa tinawag niyang Republika ng
Kalamidad.
Natuklasan rin sa pag - aaral ni Santos na ang rawitdawit bikol na rawitdawit ukol sa krisis na
dala ng pagbabago ng klima ay itinuring na matinding paghuhusga o paglilinis ng mundo at
pagsingaw ng pag-asa sa gitna ng Kalamidad.

Ayon Kay Rina Garcia Chua ang mga tula ang naging pokus ng kaniyang pagsusuri iisang
genre na maaring magkaroon ng malaking kontribusyon sa eko-literasi ng bayan at mamayan.
Binigayang diin rin ni Rina G. Chua naniniwala siya na sa pamamagitan ng panitikan
nagkaroon ng pang matagalang kilusan tungo sa pagpapahinga ng kalikasan sa tulong ng
panghikayat sa kabataan na makilahok sa paghahabi ng pangmatagalang solusyon sa krisis
pangkapaligiran.

- Kaalaman ang susi ng pagliligtas ng kalikasan.

Ayong Kay Santiago "Ang Babae sa mga Piling Akda Pampanitikang Pilipino"
-Tinularan kung pano nakisangkot ang mga babae sa lipunan at kung pano niya pinaglaban ang
kalayaang nakalaan sa kanya.
-Ang pang abuso sa kalikasan ay kahawig sa pagsamantalang naranasan ng mga kababaihan.
Tinuring ekofeminista ang bunga ng panggahasa sa kalikasan na gaya ng pang aabuso sa
kalikasan.
Ang malawakang pang aabuso sa likas na yaman katulad ng pagtotroso, pagmining na nagdadala
sa bingit ng Kalamidad gaya ng baha,bagyo, at pagbago ng panahon.

Ayon Kay Mishra naniniwala si mashra na ang pag-aaral sa panitikan na nakatuon sa

kapaligiran ay magdudulot ng ekolohiya at matutong magpahalaga sa kalikasan.
Upang maipaunawa ang mga impak ng kalikasan sa tao at sa lipunan, kailangan ang masusing
pagdalumat ng mga ito gamit ang lente ng ekokritisismo.

Ayon kay lovino nagsabi na ang tao ang sumusungat o nanakit sa kalikasan. Bagamat ang sugar
na tinutukoy ay impersonal, Hindi pantao kundi sugat na gawa ng tao sa kalupaan,karagatan sa
mga lungsod selyula.

Isa ang panitikan sa mga nangungunang aralin sa larangan ng batayang edukasyon. Ang mga
kaalamang kanilang matamo ukol sa pangangalaga sa kalikasan ay magiging upang
maipalaganap ang kaalamang Makatulong sa pag ligtas ng kalikasan.

Talasalitaan:

Pagdalumat-pagkakaroon ng kakayahan na mag isip ng malalim.

Makata-maaring manunulat ng tula lamang o maaaring itanghal ang kaniyang sining sa mga
tagapanood.

Paghahabi-isang uri ng sining o kabuyahan sa lalawigan ng kalinga.