ევროკომისია

ევროკომისია ​დღესდღეისობით ​შედგება 28 ​კომისრისგან (​თითო ​კომისარი ​თითოეული

წევრი ​ქვეყნიდან​), ​რომელთაც ​მთავრობები ​წარადგენენ​. ​მიღებულია ​რომ ​კომისრები ​უნდა
მოქმედებდნენ ​საერთო ​ევროპული ​ინტერესების ​საფუძველზე ​და ​ევროპული ​იდეას ​წამოწევის ​მიზნით
და ​არა ​ცალკეული ​წევრი ​ქვეყნების ​ინტერესების ​გატარების ​მიზნით.  ევროკომისია ​გუნდური
პასუხისმგებლობის ​პრინციპზეა ​დაფუძნებული​, ​ამიტომ​, ​არ ​შეიძლება ​ერთი ​რომელიმე ​კომისრის
გადაყენება ​ან ​მოხსნა​. ​კომისიის ​იმპიჩმენტის ​შემთხვევაში ​თანამდებობას ​ტოვებს ​ყველა ​კომისარი. 
სწორედ ​ასეთ ​შემთხვევას ​ქონდა ​ადგილი ​სანტერის ​კომისიის ​დროს​, ​როდესაც ​ედით ​კრესონის
(​კვლევის ​კომისარი​) ​კორუფციაში ​მხილებას ​მოჰყვა ​მთელი ​კომისიის ​გადადგომა​. ​გუნდური
პასუხისმგებლობის ​მომენტი ​ხშირად ​გამოიყენება ​ევროპარლამენტის ​მიერ.ევროკომისიის ​არჩევა
ხდება ​შემდეგი ​პროცედურის ​მიხედვით​: ​ევროპული ​საბჭო​, ​კვალიფიციური ​უმრავლესობის
გამოყენებით (​თუმცა​, ​როგორც ​წესი​, ​კონსენსუსით​), ​ირჩევს ​კომისიის ​პრეზიდენტს​, ​რომელსაც
შემდეგ ​ამტკიცებს ​ევროპარლამენტი​. ​შემდეგ ​ევროპული ​საბჭო​, ​ასევე ​კვალიფიციური
უმრავლესობით ​და ​ახლად ​დანიშნული ​პრეზიდენტის ​თანმხმობით ​ამტკიცებს ​დანარჩენი ​კომისრების
სიას​. ​ამსტერდამის ​ხელშეკრულების ​ძალაში ​შესვლის ​შემდეგ​, ​ევროკომისიის ​პრეზიდენტს ​უფლება
აქვს ​უარყოს ​წევრი ​ქვეყნების ​მიერ ​წამოყენებული ​კანდიდატები​. ​ასეთ ​შემთხვევაში ​წევრი ​ქვეყნები
ხელახლა ​თანხმდებიან ​და ​წარადგენენ ​ევროკომისრების ​კანდიდატების ​სიას​. ​შემდეგ​,
ევროკომისიის ​პრეზიდენტი ​და ​მთლიანად ​კომისია ​მტკიცდება ​ევროპარლამენტის ​მიერ​.
აღსანიშნავია​, ​რომ ​ევროპარლამენტს ​მთლიანი ​კოლეგიის ​დამტკიცებამდე ​კომისრების
ინდივიდუალურად "​დაკითხვის​" ​უფლება ​აქვს​. ​სწორედ ​ამ ​უფლების ​გამოყენების ​დროს
ევროპარლამენტი ​ადგენს​, ​რამდენად ​შეესაბამება ​ესა ​თუ ​ის ​კანდიდატურა ​ევროკომისრის
პოსტს​.​საჭიროების ​შემთხვევაში ​პარლამენტი ​მზად ​არის ​დაბლოკოს ​მთელი ​კომისია​, ​თუ ​კომისიის
პრეზიდენტი​ ​არ​ ​შეცვლის​ ​მიუღებელ​ ​კანდიდატს. 
ორგანიზაციული სტრუქტურა: 
კომისართა ​კაბინეტები​: ​თითოეულ ​კომისარს ​ჰყავს ​თავისი ​კაბინეტი​, ​ანუ ​მრჩეველთა
ჯგუფი​, ​რომლებიც ​უზრუნველყოფენ ​კომისრის ​ექსპერტიზას ​და ​მზადყოფნას​. ​ჩვეულებრივ ​კომისარს
კაბინეტში ​ჰყავს ​დაახლოებით ​ექვსი ​კაცი​, ​ხოლო ​კომისიის ​პრეზიდენტს ​ცხრა ​ან ​მეტი ​მრჩეველი​.
დაუწერელი ​წესის ​მიხედვით​, ​კაბინეტში ​შემავალი ​პერსონალი ​უნდა ​იყოს ​მინიმუმ ​სამი ​სხვადასხვა
სახელმწიფოდან​, ​ხოლო ​კაბინეტის ​ხელმძღვანელი ​და ​მოადგილე ​უნდა ​იყვნენ ​სხვადასხვა
ეროვნების​. ​ეს​ ​ხდება​ ​პარაშუტინგის​ ​თავიდან​ ​ასაცილებლად​.
ბიუროკრატია​: ​2002 ​წელს ​ევროკავშირის ​სტრუქტურებში ​დასაქმებული 30,000 ​მოხელისგან
21,750 ​მუშაობდა ​კომისიაში​. ​მოხელეთა ​მიღება ​ევროკომისიაში ​ხდება ​ღია ​კონკურსის ​წესით​.
როგორც ​წესი​, ​კანდიდატურები ​შეირჩევა ​ორი ​კრიტერიუმით - ​ეროვნული ​ბალანსის ​და
პროფესიონალიზმის​ ​გათვალისწინებით​.
გენერალური ​დირექტორატები​: ​კომისია ​შედგება ​გენერალური ​დირექტორატებისა ​და
სამსახურებისაგან​. E​ეს ​სტრუქტურა ​დაახლოებით ​წააგავს ​სახელმწიფო ​უწყებებში ​არსებული
დეპარტამენტების ​სტრუქტურას.შედგება 150-500 ​ადამიანისგან​, ​ამ ​უწყების ​მნიშვნელობის ​და
ფუნქციების ​გათვალისწინებით​. ​კომისია ​ხშირად ​მიმართავს ​ექსპერტების ​რჩევას​, ​იქნებიან ​ეს
ექსპერტები ​სახელმწიფოებიდან​, ​თუ ​სხვადასხვა ​პანევროპული​, ​თუ ​ტრანს​-​ევროპული
ასოციაციებიდან ​და ​ორგანიზაციებიდან​. ​ექსპერტების ​რჩევას ​კომისია ​იღებს ​ექსპერტთა
კომიტეტების​, ​საკონსულტაციო​ ​კომიტეტების​ ​და​ ​ჰიბრიდული​ ​კომიტეტებისგან​.
 
კომისია ​იკრიბება ​კვირაში ​ერთხელ ​და ​იმ ​დროისთვის ​დღის ​წესრიგზე ​არსებულ ​საკითხებს
განიხილავს​. ​გადაწყვეტილებები ​ხმათა ​უმრავლესობით ​მიიღება​, ​თუმცა​, ​როგორც ​წესი​, ​კომისრები
ცდილობენ ​საკითხების ​ერთხმად ​მიღებას​, ​რათა ​მათი ​შესრულების ​დროს ​არ ​წარმოიქმნას
პრობლემები​. ​სანამ ​კომისართა ​კოლეგიის ​სხდომაზე ​მოხვდება​, ​საკითხი ​ან ​კანონპროექტი
მზადდება ​შესაბამის ​დირექტორატში​, ​სადაც ​ინტენსიური ​კონსულტაციები ​მიმდინარეობს
კომპანიებთან​, ​წევრ ​სახელმწიფოებთან​, ​სამეცნიერო ​წრეებთან ​და ​სხვა ​დაინტერესებულ
უწყებებთან​.
 
კომისიის ფუნქციები 
საკანონმდებლო ​ინიციატივა​: ​ევროკომისიის ​ერთ​-​ერთი ​ყველაზე ​მნიშვნელოვანი ​ფუნქცია
არის ​საკანონმდებლო ​ინიციატივის ​შეტანა ​რიგ ​საკითხებზე​, ​რომლებიც ​ევროკავშირის ​ექსკლუზიურ
(​exclusive​) ​ან ​ევროკავშირსა ​და ​წევრ ​სახელმწიფოებს ​შორის ​საზიარო (​shared​) ​კომპეტენციაში
შედის (​იხილეთ ​ქვემოთ ​მოცემული ​გრაფიკი​). ​ეს ​ფუნქცია ​კომისიას ​საკმაოდ ​დიდ ​როლს ​ანიჭებს
საკანონმდებლო ​პროცესში​, ​მიუხედავად ​იმისა​, ​რომ ​საბოლოო ​გადაწყვეტილებას ​კანონპროექტების
მიღება​ ​არ​ ​მიღების​ ​შესახებ​ ​იღებს​ ​საბჭო​ ​ევროპარლამენტთან​ ​ერთად​.
კომისიას ​ასევე ​უფლება ​აქვს ​წამოაყენოს ​ევროკავშირის ​განვითარების ​და ​წინსვლის
ინიციატივები​, ​ანუ​ ​დაგეგმოს​ ​ინტეგრაციის​ ​ახალი​ ​მიმართულებები 
ევროკომისია ​ასევე ​სარგებლობს ​უფლებით ​აკონტროლოს ​ევროკავშირის ​ბიუჯეტი
დანახარჯების ​და ​შემოსავლების ​სფეროში​, ​თუმცა ​შემოსავლების ​ნაწილზე ​გადაწყვეტილებები
ძირითადად ​მაინც ​საბჭოს ​მიერ ​მიიღება​. ​ევროკომისია ​მონაწილეობს ​ბიუჯეტის ​შედგენაში ​და
პირველი ​წარადგენს ​ბიუჯეტის ​პროექტს​, ​თუმცა ​შემდეგ ​ეთიშება ​საბიუჯეტო ​პროცესს ​და ​ესტაფეტას
მინისტრთა​ ​საბჭოს​ ​და​ ​ევროპარლამენტს​ ​გადასცემს. 
მწვანე ​წიგნი ​არის ​ინდივიდების ​ან ​ორგანიზაციებისთვის ​საკითხების ​მიმართვის ​ფორმა​,
რაც​, ​როგორც​ ​წესი​, ​გამოიყენება​ ​დებატების​ ​დასაწყებად​ ​ამა​ ​თუ​ ​იმ​ ​საკითხზე​.
თეთრი ​წიგნები ​კი ​არის ​კონკრეტული ​მოქმედებების ​და ​კავშირის ​განვითარების
წინადადებები​, ​რომლებიც ​ქვეყნდება ​ევროკავშირის ​ინსტიტუტებისთვის ​და ​წევრი
სახელმწიფოებისთვის​, ​აჩვენებს​ ​მათ​ ​კავშირის​ ​სვლის​ ​მიმართულებას​.
კანონმდებლობის ​იმპლემენტაციის ​მონიტორინგი​: ​როგორც ​წესი​, ​ევროკომისია ​არ ​არის ​ამა ​თუ ​იმ
პოლიტიკური ​მიმართულების ​უშუალო ​შემსრულებელი​, ​კონკურენციის ​პოლიტიკის ​გარდა​). ​თუმცა
მას ​კონტროლის ​განხორციელების ​ექსკლუზიური ​უფლება ​აქვს​. ​აღსრულება ​ხორციელდება
სახელმწიფოების​ ​აღმასრულებელი​ ​ხელისუფლებების​ ​მიერ 
რეგულაციაში ​ზუსტადაა ​აღნუსხული ​ის ​კონკრეტული ​მოქმედებები​, ​რომლებიც ​სახელმწიფომ ​უნდა
განახორციელოს​ ​გარკვეული​ ​შედეგის​ ​მისაღწევად​.
დირექტივა ​ასევე ​სავალდებულო ​ხასიათისაა​, ​მაგრამ ​შესრულების ​პროცესში ​ეროვნულ
ადმინისტრაციებს ​მოქნილობას ​ანიჭებს​. ​დირექტივაში ​სავალდებულოა ​მხოლოდ ​საბოლოო ​შედეგი​,
ხოლო ​თუ ​რა ​გზებით ​იქნება ​ეს ​შედეგი ​მიღწეული​, ​უშუალოდ ​წევრ​-​სახელმწიფოებზეა
დამოკიდებული​.  
 
საგარეო ​წარმომადგენლის ​და ​მომლაპარაკებლის ​როლი​: ​კომისიის ​კიდევ ​ერთი ​მნიშვნელოვანი
ფუნქციაა ​საგარეო ​პოლიტიკის ​საკითხებში ​ევროკავშირის ​წარმომადგენლის ​და ​მომლაპარაკებლის
როლი​. ​ევროკომისიას ​ჰყავს ​დელეგაციები ​მსოფლიოს ​მრავალ ​ქვეყანაში (​მათ ​შორის
საქართველოშიც​), ​რაც ​საშუალებას ​აძლევს ​მიიღოს ​დამოუკიდებელი ​და ​ობიექტური ​ინფორმაცია ​ამა
თუ ​იმ ​ქვეყნის ​შესახებ​. ​ამასთან ​კომისიას ​უფლება ​აქვს ​ევროკავშირის ​სახელით ​მოლაპარაკებები
გამართოს. 
 
 
ევროკავშირის პირველი გაფართოება 
ევროგაერთიანებანპირველად  1973  წელს  გაფართოვდა,  როდესაც  გაერთიანებული  სამეფო, 
დანია  და  ირლანდია  შეუერთდნენ.  1972  წელს  ნორვეგიამ  რეფერენდუმით  უარყო  გაერთიანებაში 
გაწევრიანება.  ამ  პროცესს  წინ  უძღვოდა  საფრანგეთის  პრეზიდენტის  შარლ  დე  გოლის  მიერ 
აპლიკანტი  ქვეყნების  განაცხადის  ორჯერ  დაბლოკვა.  ამ  გაფართოების  პერიოდში  საკვანძო 
აპლიკანტი  გაერთიანებული  სამეფო  გახლდათ.  დანიამ,  ირლანდიამ  და  ნორვეგიამ  კი  გაწევრიანება 
ბრიტანეთთან მჭიდრო ეკონომიკური ურთიერთობების გამო გადაწყვიტეს.  
თავდაპირველად  ბრიტანეთისთვის  ევროპული  ინტეგრაცია  საინტერესო  არ  იყო.  მეორე 
მსოფლიო  ომის  შემდგომ  ის  ძლიერ  სახელმწიფოს  წარმოადგენდა  და  ქვეყნის  პოლიტიკური  ელიტა 
თანხმდებოდა  იმაზე,  რომ  ბრიტანეთს  უნდა  შეენარჩუნებინა  ლიდერი  ქვეყნის  როლი.  გარდა  ამისა, 
ბრიტანეთი  ყოველთვის  ერიდებოდა  სუვერენიტეტის  დელეგირებას  რომელიმე  ორგანიზაციაში 
ლეიბორისტული  პარტიის  ნაციონალისტური  ეკონომიკური  იდეოლოგიისა  და  საპარლამენტო 
სუვერენიტეტის  კონსტიტუციური  პრინციპიდან  გამომდინარე.  ქვეყანა  ემხრობოდა  მთავრობათშორის 
დიალოგს  ქვეყნებს  შორის.  ამ  პრეფერენციებიდან  გამომდინარე  ბრიტანეთი  1947-1948  წლებში 
ევროპის  ეკონომიკური  თანამშრომლობის  ორგანიზაციის  (Organisation  for  European 
Economic  Co-operation  -  OEEC)  ჩამოყალიბებაში  აქტიურად  იყო  ჩართული,  ხოლო 
1949-1950  წლებში  -  ევროსაბჭოს  (Council  of  Europe  -  CoE)  შექმნასა  და  განვითარებაში. 
ბრიტანეთისსაგარეო  პოლიტისთვის  ერთა  თანამეგობრობა(The Commonwealth) და შეერთებულ 
შტატებთან  “განსაკუთრებული  ურთიერთობა”  უფრო  პრიორიტეტული  იყო,  ვიდრე  დასავლეთ 
ევროპასთან.  60-იან  წლებში  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის  წარმატებას  მოწმობდა 
სხვადასხვა  ინდიკატორების  -  ინვესტიციების,  მთლიანი  ეროვნული  პროდუქტის,  ვაჭრობის  მზარდი 
მაჩვენებლები.  ნათელი  იყო,  რომ  ბრიტანეთისთვის  ევროგაერთიანებასთან  ურთიერთობა 
ეკონომიკური  თვალსაზრისით  მომგებიანი  იქნებოდა,  მაგრამ  ის  ეწინააღმდეგებოდა  ევროპული 
ინტეგრაციის  სუპრანაციონალურ  იდეებს.  ამიტომაც  1960  წელს  ბრიტანეთი  ევროგაერთიანების 
არაწევრ  სახელმწიფოებთან  ერთად  ეთვას  შექმნის  ინიციატივით  გამოვიდა.  კონვენციას  1960 წელს 
სტოქჰოლმში  ხელი  მოაწერესევროპის  შედარებით  მცირე  სახელმწიფოებმა:  ნორვეგიამ, 
პორტუგალიამ,  შვედეთმა,  შვეიცარიამ,  დანიამ,  ავსტრიამ  და  ირლანდიამ.  თუმცა,  ცხადი  იყო,  რომ 
ბრიტანეთისთვის ევროგაერთიანების გარეთ დარჩენა ეკონომიკურ იზოლაციას ნიშნავდა.  
ბრიტანეთის  ევროინტეგრაციულ  პროცესებთან  დამოკიდებულების  შეცვლა  ასევე 
განპირობებული  იყო  რამდენიმე  გეოსტრატეგიული  მიზეზითაც.1956  წლის  სუეცის  კრიზისის 
დროსგამოიკვეთა  ტენდენცია,  რომ  საერთაშორისო  პოლიტიკის  საკითხებზე  გადაწყვეტილებებს 
შეერთებული  შტატები  და  საბჭოთა  კავშირიბრიტანეთისგან  დამოუკიდებლად  იღებდნენ.  ამან 
ბრიტანეთის  მსოფლიოს  დიდი  სახელმწიფოს  პრესტიჟი  დასცა.  გარდა  ამისა,  60-იანი  წლების 
დასაწყისში  ერთა თანამეგობრობასთან სავაჭრო ურთიერთობები მისთვის ნაკლებად მნიშვნელოვანი 
გახდა  არა  მარტო  ეკონომიკურად,  არამედ  პოლიტიკურადაც.  დეკოლონიზაციის  პროცესი  რთულად 
მიმდინარეობდა  და  ბრიტანეთის  იმპერიისთვის  ერთა  თანამეგობრობა  არ  იყო  ძლიერი  პოლიტიკური 
ძალა,  რაც  ქვეყნის  იმიჯს  საერთაშორისო  ასპარეზზე  უფრო  გააძლიერებდა.  ამას  დაემატა ისიც, რომ 
1961  წელს  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის  სახელმწიფოებმა  საგარეო  პოლიტიკურ 
თანამშრომლობაზე  მოლაპარაკებები  დაიწყეს.  დე  გოლის  ინიციატივით  (Fouchet  Plan)ეს 
თანამშრომლობა  მოიცავდა  თავდაცვის  საკითხებსაც, თუმცა მასში ნატო მოხსენიებული არ იყო, რაც, 
თავის  მხრივ,  რეგიონში  ამერიკის  გავლენის  შემცირებას  გულისხმობდა.  1960  წელს  არჩეულმა 
კენედის  ადმინისტრაციამ  ბრიტანეთი  პოლიტიკური  წნეხის  წვეშ  მოაქცია  და  ევროგაერთიანებაში 
შესვლისკენ  უბიძგა.  ბრიტანეთის  წევრობით  ამერიკა  შეძლებდა  ევროპის  საგარეო  და  თავდაცვის 
საკითხების  განვითარებაზე  გავლენა  შეენარჩუნებინა.  მეორე მხრივ, ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრი 
ჰაროლდ  მაკმილანი  და  საგარეო  ოფისი  შიშობდა,  რომ  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობა 
შესაძლოა  ისე  გაძლიერებულიყო,  რომ  შეერთებული  შტატების  სტრატეგიული  პარტნიორიც  კი 
გამხდარიყო.  
ზემოთ  აღნიშნული  ეკონომიკური  და  გეოსტრატეგიული  არგუმენტების  გათვალისწინებით, 
1961  წლის  აგვისტოში  ბრიტანეთმა  ევროგაერთიანებაში  გაწევრიანების  განაცხადი  გააკეთა.  მას 
მიბაძეს  დანიამ  დაირლანდიამ,  1962  წლის  მაისში  კი  -  ნორვეგიამ.  ამ  ქვეყნებს  გაერთიანებულ 
სამეფოსთან  მჭიდრო  ეკონომიკური  ურთიერთობები  აკავშირებდათ  და  ვერც  ერთი  ვერ  გარისკავდა 
ევროგაერთიანების  გარეთ  დარჩენას.დანია,  ბრიტანეთის  მსგავსად,სკეპტიკურად  იყო  განწყობილი 
ევროინტეგრაციული  პროცესების  მიმართ. თუმცა ეკონომიკური ინტერესი დიდი იყო, განსაკუთრებით 
სოფლის  მეურნეობაში:  ქვეყანა  აწარმოებდა  სამჯერ  მეტ  პროდუქციას,  ვიდრე  თვითონ  მოიხმარდა, 
დანარჩენი  პროდუქცია  კი  ბრიტანეთში  გადიოდა.  ევროგაერთიანების  ბაზარი  დანიის  ინდუსტრიული 
განვითარებისთვის  მნიშვნელოვანი  იყო.  ირლანდია1922  წელს  დამოუკიდებლობის  მოპოვების 
შემდგომ,  ევროპისგან  შედარებით  იზოლირებული  და  ბრიტანეთზე  მჭიდროდ  დამოკიდებული  იყო. 
ევროგაერთიანებაში  გაწევრიანება  მისთვის  მნიშვნელოვანი  იყო  ევროპის  სხვა  ქვეყნებთან 
ურთიერთობის  გაღრმავებისთვის.  გარდა ამისა, მიღებული ეკონომიკური სარგებელი გრანტებისა და 
სესხების  სახით  მისთვის  საინტერესო  იყო  აგრარული  ინდუსტრიის  უფრო მეტად განვითარებისთვის. 
ნორვეგიაც,  ამ  ქვეყნებთან  მჭიდრო  ეკონომიკური  ურთიერთობებიდან  გამომდინარე,  აპლიკანტების 
ამ ჯგუფს შეუერთდა.  
1962  წლიდან  დაიწყო  ევროგაერთიანებაში  გაწევრიანებასთან  დაკავშირებით 
მოლაპარაკებები,  რომელიც  საკმაოდ  რთულად  მიმდინარეობდა.  საფრანგეთის პრეზიდენტი შარლ დე 
გოლი  ეწინააღდეგებოდა  გაერთიანებული  სამეფოსშემოერთებას  რამდენიმე  ფაქტორის 
გათვალისწინებით:  (1)  ბრიტანეთის  მიღებით  შეერთებული  შტატების  გავლენა  ევროპაში 
გაძლიერდებოდა  და  ამერიკის  დომინანტობას  რეგიონში  გზა  გაეხსნებოდა;  (2)  აპლიკანტი  ქვეყნის 
ინტერესები  ძირითადად  უკავშირდებოდა  ვაჭრობასა  და  ევროპულ  ბაზართან  წვდომას.ბრიტანეთის 
წარმომადგენლები  ცდილობდნენ,  მიეღწიათ  სოფლის  მეურნეობის,  ბაჭრობისა  და  ეთვას  წევრებთან 
თანამშრომლობის  სფეროებში  გარკვეული  შეღავათებისათვის;  (3)  დე  გოლს  მიაჩნდა,  რომ 
გაერთიანების  განვითარება  საფრანგეთ-გერმანიის  ალიანსის  გარშემო  უნდა  მომხდარიყო. 
ბრიტანეთი  კი  ალიანსს  საფრთხეს  შეუქმნიდა  და  შესაძლოა,  საფრანგეთის  გავლენაშეესუსტებინა.ამ 
მიზეზების  გამო,  1963  წელს  შარლ  დე  გოლმა  პარიზში  გამართულ  ერთ-ერთ  კონფერენციაზე 
გაერთიანებული  სამეფოს  განაცხადს  ვეტო  დაადო,  ერთი  კვირის  შემდეგ  კი  ხელი  მოაწერა 
საფრანგეთ-გერმანიის  მეგობრობის  ხელშეკრულებას  (Friendship  Treaty).  სამმა  დანარჩენმა 
აპლიკანტმა  სახელმწიფომ  თავისი  განაცხადები  გაიტანეს.  1967  წლის  მაისში  ბრიტანეთმა,  დანიამ 
და  ირლანდიამ  ხელმეორედ  სცადეს  ევროგაერთიანებაში  გაწევრიანება.  ივლისში  მათ  შეურთდა 
ნორვეგია, თუმცა დე გოლს პოზიცია არ შეუცვლია და განაცხადები დეკემბერშივე დაბლოკა.  
1969  წელს  დე  გოლის  გადადგომამ  გზა  გაუხსნა  გაერთიანებული  სამეფოს  თანამეგობრობაში 
მიღების  საკითხს.  საფრანგეთის  ახალი  პრეზიდენტი  ჟორჟ  პომპიდუ  გაფართოების  საკითხს  შემდეგი 
გარემოების  გათვალისწინებით  ემხრობოდა:  60-იანი  წლების  ბოლოს  საფრანგეთის  ეკონომიკა 
დასუსტდა  მაშინ,  როცა  გერმანიის  პოლიტიკური  და  ეკონომიკური  განვითარება  აღმასვლას 
განიცდიდა.  ამიტომ  გაერთიანებული  სამეფოს  ევროგაერთიანებაში  მიღება  საფრანგეთისთვის, 
ეკონომიკური  თვალსაზრისით,  პერსპექტიული  იყო.  შესაბამისად,  1969  წლის  დეკემბერს  ჟორჟ 
პომპიდუმ  ჰააგაში  ევროგაერთიანების  ლიდერებისთვის  სპეციალური  სამიტი  გამართა,  რომლის 
დროსაც  საფრანგეთმა ახალი წევრების მიღების პოლიტიკური ნება გამოთქვა და მზად იყო, განეხილა 
1967  წლის  აპლიკაციები.  ეს  სამიტი  ასევე  წარმოადგენდა  “ევროგაერთიანებაში  კომპრომისის 
კლასიკურ  მაგალითს”:  საფრანგეთმა  1970  წლის  ივნისი  გამოაცხადა  გაფართოების 
მოლაპარაკებების  დაწყების  თარიღად  საერთო  აგრარული  პოლიტიკის  დაფინანსების  ახალი 
სისტემის  ჩამოყალიბების  სანაცვლოდ  (Dinan,  2010,  p.  44).  18  თვის  შემდგომ,1972  წლის  22 
იანვარს,  ბრიუსელში  ხელი  მოეწერა  კანდიდატი  ქვეყნების  გაწევრიანების  შეთანხმებას.  იმავე  წელს 
ნორვეგიის  მოსახლეობის  უმრავლესობამ  რეფერენდუმით  ევროგაერთიანებასთან  მიერთებაზე  უარი 
განაცხადა.  ამისი  ძირითადი  მიზეზი  იყო  წინასარეფერენდუმო  კამპანიების ანტიევროპული განწყობა, 
რომლის  დროსაც  გამოკვეთილი  იყო  შემდეგი  არგუმენტები:  ევროგაერთიანებას  უარყოფითი 
გავლენა  ექნებოდა  ნორვეგიის  სოფლის  მეურნეობასა  და  მეთევზეობაზე  და  ქვეყნის  სუვერენიტეტს 
შეზღუდავდა.  დანიისა  და  ირლანდიის  რეფერენდუმები  მაღალი პროცენტული მაჩვენებლებით (დანია- 
63%,  ირლანდია-83  %)  მხარს  უჭერდნენ  ევროგაერთიანებაში  გაწევრიანებას.გაერთიანებულ 
სამეფოშიჩატარებულმა  რეფერენდუმმა  აჩვენა,  რომ  ედვარდ  ჰიტის  მთავრობამ  შეძლო 
დაერწმუნებინა  ლეიბორისტული  პარტია,  რომ  ბრიტანეთისთვის  ევროგაერთიანების  წევრობა 
მნიშვნელოვანი  იყო  ქვეყნისინდუსტრიული  განვითარებისთვის.  შესაბამისად,  1973  წლის  1  იანვარს 
ბრიტანეთი, დანია და ირლანდია ევროგაერთიანების წევრები გახდნენ.  
პირველი  გაფართოებით  წევრი  ქვეყნების  რიცხვი  6-დან  9-მდე  გაიზარდა.  ბრიტანეთის 
შემოერთებამ გაერთიანებაში კოალიციების ფორმირებაში ცვლილებები შეიტანა;  
ევროპარლამენტი 
 
იმ  ინსტიტუტებს  შორის,  რომლებიც  წარმართავენ  ევროკავშირის  პოლიტიკას,  ერთ-ერთი 
მნიშვნელოვანი  როლი  ევროპარლამენტს  უჭირავს.  სახელიდან  გამომდინარე,  ევროპარლამენტი 
ბევრს  შეიძლება  ევროკავშირის  ძირითადი  საკანონმდებლო  ინსტიტუტი  ეგონოს,  თუმცა 
ევროკავშირის  ინსტიტუციურ  მოწყობაში  ეს  ასე  არ  არის.  Eვროპარლამენტი  მართალია 
მონაწილეობს  საკანონმდებლო  პროცესში,  მაგრამ  ეროვნული  პარლამენტებისგან  განსხვავებით, 
ექსკლუზიური  კანონმდებელი  არ  არის.  როგორც  წინა  თავში  აღვნიშნეთ,  ევროკავშირში 
საკანონმდებლო  ორგანოდ  მინისტრთა  საბჭო,  იგივე  საბჭო,  ითვლება,  ევროპარლამენტს  კი 
თანაკანონმდებლის  ფუნქცია  აქვს.  უნდა  აღინიშნოს,  რომ  ევროპარლამენტის  ფუნქციები 
მნისნველოვნად  გაიზარდა  უკანასკნელი  ოცდაათი  წლის  მანძილზე.  1979  წლამდე,  როდესაც 
ევროპარლამენტი  პირველად  გახდა  არჩევითი,  მისი  დაკომპლექტება  ხდებოდა  ეროვნული 
პარლამენტებიდან  წარგზავნილი  დელეგაციებით,  რაც  მნიშვნელოვნად  ზღუდავდა  ევროპარლამენტის 
ფუნქციებს  და  დამოუკიდებელი  მოქმედების  შესაძლებლობას.  1980-იანი  წლებიდან  ხდებოდა 
ევროპარლამენტის  როლისა  და  გავლენის  ეტაპობრივი ზრდა. თუკი ადრე ევროპარლამენტს მხოლოდ 
საკონსულტაციო  ფუნქცია  გააჩნდა,  დღეისათვის  პარლამენტი  მონაწილეობს  ყველა  მნიშვნელოვანი 
კანონის მიღებაში.  
  ევროპარლამენტი  პარიზის  ხელშეკრულებით  1952  წელს  შეიქმნა,  თუმცა  სახელი  _ 
ევროპარლამენტი  მხოლოდ  1962  წელს  ეწოდა.  1979  წლიდან  ევროპარლამენტი  არჩევითია.  მის 
არჩევაში ევროკავშირის ყველა მოქალაქეს შეუძლია მონაწილეობის მიღება.  
საარჩევნო  სისტემა  ყველა  სახელმწიფოში  განსხვავებულია,  თუმცა  ევროპარლამენტის 
არჩევნები დროის ერთ მონაკვეთში ტარდება და შედეგებიც ერთდროულად ქვეყნდება.  
უკანასკნელი  2014  წელს  ჩატარებული  არჩევნების  შედეგად  2014  –  2019  წლის  მოწვევის 
პარლამენტში  არჩეული  იქნა  751  ევროპარლამენტარი.  ევროპარლამენტის  დაკომპლექტება  ხდება 
პროპორციული  წესით,  რომელიც  მხედველობაში  იღებს  თითოეული  წევრი  ქვეყნის  მოსახლეობის 
რაოდენობას.  ამ  წესის  თანახმად,  პატარა  ქვეყნები  შედარებით  მეტ  ადგილს  იღებენ 
ევროპარლამენტში  ვიდრე  მკაცრი  პროპორციულობის  დაცვა  მოითხოვს.  ამჟამად  თითოეული  წევრი 
ქვეყნიდან  პარლამენტარების  რაოდენობა  მერყეობს  ექვსი  პარლამეტარიდან (მალტა, ლუქსემბურგი, 
კვიპროსი, ესტონეთი) 96 პარლამენტარამდე (გერმანია).  
ევროპარლამენტის  არჩევნებში  გამარჯვებული  პარტიები  პოლიტიკური  იდეოლოგიისა  და  სპექტრის 
გათვალისწინებით ქმნიან პოლიტიკურ ჯგუფებს ევროპარლამენტში. 
 
ევროპარლამენტი  უკანასკნელ  ხანს  აქტიურად  მონაწილეობს  საკანონმდებლო  პროცესში, 
რასაც  რამდენიმე  ფორმა  აქვს.  პირველ  რიგში, აღსანიშნავია, რომ ევროპარლამენტი მონაწილეობას 
იღებს  კონკრეტული  პოლიტიკის  შემუშავებაში.  იგი  კომისიასთან  ერთად  მონაწილეობს 
საკანონმდებლო  ინიციატივის  მომზადებაში,  თუმცა  პარლამენტის  მონაწილეობა  უფრო 
არაფორმალურ  ხასიათს  ატარებს.  პარლამენტს  შეუძლია  თავად  იყოს  კანონპროექტის  ინიციატორი​. 
Eეს შესაძლებელია ორ შემთხვევაში: 
საინიციატივო  მოხსენება​:  პარლამენტს  აქვს  უფლება  გამოვიდეს  საინიციატივო  მოხსენებით, 
თუმცა  კომისია  არ  არის  ვალდებული  რეაგირება  მოახდინოს  მასზე.  მიუხედავად  ამისა,  კომისია 
ხშირად ითვალისწინებს პარლამენტის აზრს; 
 კომისიისგან  საინიციატივო  მოხსენების  წარმოდგენის  მოთხოვნა​:  პარლამენტს  შეუძლია 
კომისიას  მოხსენების  წარმოდგენა  მოთხოვოს,  თუ  ხმების  უმრავლესობით  მიიჩნევს,  რომ  ამგვარი 
წინადადება ხელშეკრულების შესასრულებლად არის აუცილებელი. 
პარლამენტის  მნიშვნელოვანი ფუნქციაა ​საბიუჯეტო პროცესში მონაწილეობა. თუ პარლამენტი 
მოითხოვს  ახალი  საბიუჯეტო  ხაზის  გახსნას,  ეს  მოთხოვნა  აუცილებლად  უნდა  დააკმაყოფილოს 
კომისიამ  და  საბჭომ.  პარლამენტის  მონაწილეობა  საბიუჯეტო  პროცედურაში  განსაკუთრებული 
აღნიშვნის  ღირსია.  ევროკავშირის  საბიუჯეტო  პროცესი  ორი  ნაწილისგან  შედგება.  ჯერ 
ევროკავშირი  ამტკიცებს  შვიდწლიან  ფინანსურ  პერსპექტივას,  ხოლო  შემდეგთითოეული  წლისთვის 
ადგენს ბიუჯეტის ხარჯვით ნაწილს.  
ლისაბონის  ხელსეკრულების  შემდეგ.  გარდა  ჩვეულებრივი  საკანონმდებლო  პროცედურისა, 
არსებობს  პარლამენტის  საკანონმდებლო  პროცესში  მონაწილეობის  სხვა  ფორმებიც:  კონსულტაცია, 
თანამშრომლობა, ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურა (თანაგადაწყვეტა), თანხმობა. 
პარლამენტის სისუსტეზე მეტყველებს შემდეგი: 
-  ევროპარლამენტს  არ  აქვს  ექსკლუზიური  უფლება  თავისი  ინიციატივით  წამოაყენოს 
კანონპროექტი; 
-  პარლამენტი  ხშირად  იძულებულია  სწრაფად  მიიღოს  გადაწყვეტილება,  რაც  ნიშნავს,  რომ 
იგი ვერ ახერხებს საბჭოსა და კომისიისათვის წინააღმდეგობის სათანადოდ გაწევას; 
-  პარლამენტს  არ  ეკითხებიან  რჩევას  ყველა  საკანონმდებლო  ინიციატივის  დროს. 
განსაკუთრებით  ნომინალურია  მისი  როლი  საგარეო  ურთიერთობების  სფეროში.  სავაჭრო 
ხელშეკრულებები ასევე არ საჭიროებს პარლამენტის თანხმობას; 
- კომისიის მიერ მიღებულ კანონებში პარლამენტი საერთოდ არ მონაწილეობს. არგუმენტი ის 
არის, რომ კომისიის კანონები ძირითადად ტექნიკური ხასიათისაა და სასწრაფოა, პარლამენტს კი არ 
გააჩნია  ყველა  ამ  კანონის  ანალიზის  არც  დრო  და  არც  ექსპერტიზა.  თუმცა,  როგორც  წესი, 
არაფორმალურად მაინც ხდება მისი მონაწილეობა.  
ევროპარლამენტის  ფუნქციაში  შედის  ევროკავშირის  “​აღმასრულებელი  ხელისუფლების” 
კონტროლი.  ევროპარლამენტს  ევროკავშირის  აღმასრულებელი  ხელისუფლების  კონტროლის  დროს 
იგივე  პრობლემები  აქვს,  რაც  ეროვნულ  პარლამენტებს  სახელმწიფოების  შიგნით.  ამას  ემატება  ორი 
პრობლემა:  (1)  კომისიის  უაღრესად  დიდი  ექსპერტიზის  გამო,  პარლამენტს  არ  ძალუძს  დარწმუნდეს 
ევროკომისიის  გადაწყვეტილებების  პროფესიონალიზმსა  და  მართებულობაში.  (2)  პარლამენტის 
მონიტორინგის  მექანიზმი  ევროკომისიასთან  მიმართებაში  გაცილებით  უფრო  ქმედითია  ვიდრე 
საბჭოსა  და  წევრ  სახელმწიფოებთან  მიმართებაში,  რომლებიც  რეალურ  აღმასრულებელ 
ხელისუფლებას  წარმოადგენენ.  ევროპარლამენტის  ერთ-ერთი  ყველაზე  ძლიერი  ინსტრუმენტი 
ევროკომისიასთან  მიმართებაში  გასული  წლის  ფინანსური  გეგმის  დამტკიცების  უფლებაა. 
Eევროპარლამენტს  წარედგინება  განვლილი  ფისკალური  წლის  ფინანსური  გეგმა  და  ბიუჯეტის 
შესრულების  რაპორტი,  რომელსაც  პარლამენტი  განიხილავს  აუდიტორთა  სასამართლოს 
მოხსენებასთან  ერთად.  ამის  შემდეგ  პარლამენტი  აძლევს  კომისიას  თანხმობას  ახალი  ფინანსური 
წლის  დასაწყებად  (ე.წ.  discharge-ის  უფლება),  რისთვისაც  ასევე  საჭიროა  საბჭოს  კვალიფიციური 
უმრავლესობის თანხმობა. 
პარლამენტის  კონტროლი  საბჭოზე:  ევროპარლამენტის  მხრიდან  მინისტრთა  საბჭოზე 
კონტროლი  პრაქტიკულად  ნომინალურია.  ამას  სამი  მიზეზი  აქვს:  1)  პარლამენტს  რომ  საბჭოს 
გაკონტროლების  უფლება  ჰქონდეს,  მოხდება  სუპრანაციონალიზმის  დამკვიდრება,  რასაც  შეიძლება 
არაერთგვაროვანი  რეაქცია  მოჰყვეს  წევრ  სახელმწიფოებს  შორის.2)  მთელი  რიგი  საკითხებისა, 
განსაკუთრებით  საგარეო  პოლიტიკაში  და  სავალუტო  საქმეებში,  მიიღება  საბჭოს  მიერ 
კონფიდენციალურად,  სუპრანაციონალური  ორგანოების  ჩარევის  გარეშე.  შესაბამისად, 
კონფიდენციალურ  პროცესში  ევროპარლამენტის  ჩართვა  ეწინააღმდეგება  ევროკავშირში  მიღებულ 
პრაქტიკას.  3)  საბჭოს  მობილურობის  და  კომპლექსურობის  გამო  ძნელია  დამყარდეს  განგრძობადი 
კავშირი საბჭოს და პარლამენტს შორის. 
 
 ამსტერდამის ხელშეკრულება 
 
როგორც  მაასტრიხტის  ხელშეკრულებაში  იყო  ნათქვამი,  ევროკავშირის  დაარსება  ახალი 
ეტაპს  წარმოადგენდა  ევროპის  ხალხებს  შორის  მჭიდრო  კავშირის  დამყარების  პროცესში  (Dinan, 
2010).  ამ  პროცესის  და  მაასტრიხტის  ხელშეკრულებაში  ჩადებული  მიზნების  განხორციელებისათვის 
დაიგეგმა  მორიგი  მთავრობათშორისი  კონფერენცია  1996  წელს,  რომელსაც  უნდა  განეხილა 
მაასტრიხტის ხელშეკრულების რეფორმირების საკითხი.  
ხალხის  რეაქციამ  მაასტრიხტის  ხელშეკრულების  მიმართ,  რომელიც  ნათლად  გამოჩნდა 
დანიაში  პირველი  რეფერენდუმის  დროს  მისი  ჩავარდნის  და  საფრანგეთში  მცირე  უმრავლესობით 
მიღების  დროს,  ევროკავშირის  ლიდერებს  დაანახა,  რომ  მეტი  ძალისხმევა  იყო  საჭირო 
ევროკავშირის  მნიშვნელობის  ხალხამდე  მისატანად.  ევროკავშირის  ინსტიტუციური  სტრუქტურის 
ნაკლოვანებები  განხილვის  საგანი  გახდა  ჯერ  კიდევ  1995  წლის  ევროკომისიის,  საბჭოსა  და 
ევროპარლამენტის  ანგარიშებში.  ევროკავშირის  ინსტუტუტები  იზიარებდნენ  მოსაზრებას,  რომ 
ევროკავშირის  საყრდენების  სტრუქტურა  არ  ფუნქციონირებდა  ეფექტურად  და  მთავრობათშორისი 
მესამე  საყრდენი  მნიშვნელოვნად  აფერხებდა  მართლმსაჯულების  და  შიდა  საქმეებში 
თანამშრომლობის  განვითარებას.  იუგოსლავიის  კრიზისში  ევროკავშირის  საგარეო  პოლიტიკის 
არაეფექტურობამ  ასევე  წარმოაჩინა  მეორე  საყრდენში  არსებული  პრობლემები.  ამას  ემატებოდა 
მოსალოდნელი  გაფართოება  აღმოსავლეთით.  1993  წლის  კოპენჰაგენის  სამიტის  შემდეგ  ნათელი 
იყო,  რომ  ცენტრალური  და  აღმოსავლეთ  ევროპის  ქვეყნები  მალე  შეურთდებოდნენ ევროკავშირს, ეს 
კი  მნიშვნელოვან  ინსტიტუციურ  ცვლილებებს  საჭიროებდა.  უნდა  განსაზღვრულიყო  ინსტიტუტების 
ზომა  და  შემადგენლობა,  ასევე  საჭირო  იყო  მინისტრთა  საბჭოში  კონსენსუსის  კვალიფიცური 
უმრავლესობით  გადაწყვეტილების  მიღების  პროცედურით  ჩანაცვლება,  რათა  არ  მომხდარიყო 
გადაწყვეტილების მიღების სისტემის პარალიზება გაფართოების შემდეგ (Van Oudenaren, 2011).  
1996  წლის  მთავრობათშორისი  კონფერენციის  შედეგად  საფუძველი  დაედო  ამსტერდამის 
ხელშეკრულებას,  რომელსაც  1997  წლის  ოქტომბერში  მოეწერა  ხელი.  ერთ-ერთი  ყველაზე 
მნიშვნელოვანი  ცვლილება,  რაც  ამსტერდამის  ხელშეკრულებამ  განახორციელა  იყო  თავისუფლების, 
უსაფრთხოებისა  და  მართლმსაჯულების  მიმართულების  (The  Area  of  Freedom,  Security  and 
Justice)  შექმნა,  რომელიც  ევროკავშირის  მესამე  საყრდენს  მიეკუთვნებოდა.  ამსტერდამის 
ხელშეკრულებამ  მართლმსაჯულებისა  და  შიდა  საქმეების  საყრდენს  დაქვემდებარებული  მრავალი 
საკითხი  პირველ  საყრდენში  (ევროგაერთიანებაში)  გადაიტანა.  შენგენის  შეთანხმება,  იმიგრაციასა 
და  თავშესაფართან  დაკავშირებული  საკითხები  პირველ  საყრდენში  მოექცა.  მესამე  საყრდენი 
ამიერიდან  პოლიციისა  და  კრიმინალურ  საკითხებში  თანამშრომლობას  ფარავდა.  შესაბამისად  მას 
სახელიც  შეეცვალა  და  პოლიციისა  და  კრიმინალურ  საკითხებში  სასამართლო  თანამშრომლობის 
საყრდენი  დაერქვა  (Police  and  Judicial  Cooperation  in  Criminal  Matters-PJCCM). 
აღნიშნული  ცვლილებები  უფრო  შეთანხმებულს  გახდიდა  ევროკავშირის  ქმდებებს,  თუმცა 
ცვლილებებს  წევრი  ქვეყნების  მიმართ  განსხვავებული  მიდგომების  ზრდაც  მოჰყვა.  დიდმა 
ბრიტანეთმა,  ირლანდიამ  და  დანიამ  მოიპოვეს  სხვადასხვა  დათქმა  შენგენის  სივრცეში 
თანამშრომლობის  და  თავისუფლების,  უსაფრთოხებისა  და  მართლმსაჯულების  მიმართულებიდან 
(Dedman, 2010) 
სფერო,  რომელშიც  ამსტერდამის  ხელშეკრულებამ  განსხვავებული  მიდგომები  აღმოფხვრა 
იყო  სოციალური  პოლიტიკა.  ევროკავშირის  დამფუძნებელ  ხელშეკრულებას  დაემატა  ახალი  თავი 
დასაქმების  შესახებ.  დიდი  ბრიტანეთის  დათქმა  და სოციალური პოლიტიკის პროტოკოლი გაუქმდა და 
გაიზარდა  ევროკავშირის  კომპეტენციები.  მეორე  საყრდენი  კვლავ  მთავრობათშორის 
თანამშრომლობაზე  დაფუძნებულ  საყრდენად  დარჩა,  თუმცა  განხორციელდა გარკვეული ცვლილებები 
ევროკავშირის  საგარეო  ქმედებების  თანმიმდევრულობის  უზრუნველყოფის  მიზნით.  შემოღებულ  იქნა 
საგარეო  პოლიტიკის  საკითხებში  უმაღლესი  წარმომადგენლის  (High  Representative  on  CFSP) 
პოსტი,  შეიქმნა  პოლიტიკის  დაგეგმვისა  და  ადრეული  გაფრთხილების  ერთეული,  უფრო  მკვეთრად 
განისაზღვრა  ევროკავშირის  უსაფრთხოების  კონცეფცია  (რაც  მოიცავდა  “პიტერსბერგის 
ამოცანების”  (Petersberg  Tasks)  –  ჰუმანიტარულ,  სამაშველო  და  სამშვიდობო  ოპერაციებს  და 
კრიზისის  მენეჯმენტს),  ასევე  შემოღებულ  იქნა  ე.წ. “კონსტრუქციული თავშეკავების” constructive 
anstention)  დებულება,  რომლის  თანახმადაც  საერთო  საგარეო  და  უსაფრთხოების  პოლიტიკის 
ინიციატივები  აღარ  დაიბლოკებოდა  იმ  წევრი  ქვეყნების  გამო,  რომლებიც  თავს  იკავებდნენ 
ინიციატივაში მონაწილეობისაგან (Urwin, 2010).  
ამსტერდამის  ხელშეკრულების  კიდევ  ერთ  მნიშვნელოვან  მიზანს  წარმოადგენდა 
ევროკავშირის  ინსტიტუციურად  მომზადება  მოსალოდნელი  გაფართოებისათვის.  ამსტერდამის 
ხეშეკრულება  ამ  კუთხით  წარუმატებელი  და  არაეფექტური  აღმოჩნდა.  რეფორმების  ნაცვლად  მოხდა 
საკვანძო  საკითხებზე,  როგორიც  იყო ევროკომისიის ზომა და შემადგენლობა და მინისტრთა საბჭოში 
ხმების  გადანაწილება,  შეთანხმების  გადავადება.  თუმცა  ამსტერდამის  ხელშეკრულებამ 
განახორციელა  რიგი  ინსტიტუციონალური  ცვლილებები.  კვალიფიციური  უმრავლესობით 
გადაწყვეტილების  მიღების  პროცედურამ  ჩაანაცვლა  კონსენსუსი  19  ახალ  საკითხში,  მათ  შორის 
დასაქმების,  ქალისა  და  მამაკაცისათვის  თანაბარი  შესაძლებლობების  უზრუნველყოფის,  ჯანდაცვის, 
გამჭვირვალობის  და  სხვა  საკითხებში.  “თანაგადაწყვეტილების”  პროცედურა  გავრცელდა  ახალ 
სფეროებზე  და  შესაბამისად  გაიზარდა  ევროპარლამენტის  როლი.  პირველად  მიეცა  მას  საშუალება 
მონაწილეობა  მიეღო  მესამე  საყრდენს  დაქვემბდებარებულ  საკითხებში.  გაძლიერდა 
ადმინისტრაციული  ანგარიშვალდებულებაც  ამსტერდამის  ხელშეკრულებაში  ტრანსფარენტულობის 
პრინციპის  ფორმალური  ჩართვით,  რაც  ევროკავშირის  თითოეულ  მოქალაქეს  ევროკავშირის 
დოკუმენტებზე წვდომის უფლებას ანიჭებდა (Chalmers et al, 2010).  
ევროკავშირის  მოსალოდნელი  გაფართოების ფონზე ინსტიტუციონალური რეფორმის საკითხი 
კვლავ  ევროკავშირის  დღის  წესრიგში  რჩებოდა.  ამიტომ  2000  წლის  მთავრობათშორისი 
კონფერენციის  მთავარ  თემას  ამსტერდამის  ხელშეკრულების  მიერ  ღიად  დატოვებული  საკითხები 
წარმოადგენდა, უმთავრესად ინსტიტუტების რეფორმა. 
 
ლისაბონის ხელშეკრულება. 
კონსტიტუციური  ხელშეკრულების  კრიზისის  შემდეგ  ევროპულმა  საბჭომ  ე.წ.  “მოფიქრების 
პერიოდი”  (reflection  period)  გამოაცხადა,  რომელიც  2006  წლამდე  გაგრძელდა.  2007  წლის 
მარტში,  რომის  ხელშეკრულების  50  წლის  თავზე,  გერმანიის  მთავრობამ  დაარწმუნა  დანარჩენი 
წევრი  ქვეყნები,  რომ  საჭირო  იყო  ევროპარლანეტის  2009  წლის  არჩევნებამდე  მომხდარიყო 
ევროკავშირის  ახალი  ხელშეკრულების  რატიფიცირება.  2007  წლის  13  დეკემბერს  ხელი  მოეწერა 
ლისაბონის  ხელშეკრულებას,  რომელიც  ძალაში  2009  წელს  შევიდა.  ამ  ქვეთავში  მიმოვიხილავთ 
ლისაბონის ხელშეკრულების ძირითად ელემენტებს. 
ლისაბონის  ხელშეკრულებამ  ორი  ახალი  ხელშეკრულებით  –  ევროკავშირის  ხელშეკრულება 
(Treaty  on  European  Union-TEU)  და  ხელშეკრულება  ევროკავშირის  ფუნქციონირების  შესახებ 
(Treaty  on  the  Functioning  of  the  European  Union-TFEU)  –  ჩაანაცვლა  ევროკავშირის 
მანამდე  არსებული  სახელშეკრულებო  ბაზა.  ევროკავშირის  ხელშეკრულებაში  ასახულია 
ევროკავშირის  მისია,  ღირებულებები,  დემოკრატიის  პრინციპები,  სამეზობლო  პოლიტიკა, 
ევროკავშირის  ინსტიტუტების  სტრუქტურა  და  ფუნქციები,  დებულებები  ევროკავშირის  საგარეო 
ქმედებებთან  და  მის  საერთო  საგარეო  და  უსაფრთხოების  პოლიტიკასა  და  უსაფრთხოებისა  და 
თავდაცვის  პოლიტიკასთან  დაკავშირებით,  ევროკავშირის  იურიდიული  სტატუსი,  წევრი  ქვეყნების 
მიერ ევროკავშირის დატოვების ან მათი გაძევების პირობები.  
ხელშეკრულება  ევროკავშირის  ფუნქციონირების  შესახებ  მოიცავს  ევროკავშირის  თითოეულ 
პოლიტიკურ  მიმართულებაში  პროცედურების  გამოყენებას.  იგი  ასევე  განსაზღვრავს ევროკავშირისა 
და  წევრი  სახელმწიფოების  კომპეტენციებს.  ევროკავშირის  კომპეტენციები  კლასიფიცირდება 
ექსკლუზიურ , საზიარო და მხარდამჭერ კომპეტენციებად. 
ლისაბონის  ხელშეკრულებამ  გააუქმა  ევროკავშირის  საყრდენების  სტრუქტურა,  ასევე 
გაერთიანების/თანამეგობრობის  კონცეფცია,  რომელსაც  ამიერიდან  კავშირი  ჩაანაცვლებს. 
ევროკავშირი  იფუნქციონირებს  “თანამეგობრობის  მეთოდის”  საფუძველზე  საერთო  საგარეო  და 
უსაფრთოხების  პოლიტიკის  საკითხების  გარდა.  რაც  შეეხება  გადაწყვეტილების  მიღების 
პროცედურებს,  ლისაბონის  ხელშეკრულებით  “თანაგადაწყვეტილების”  პროცედურამ  ძირითადი 
საკანონმდებლო  პროცესის  სტატუსი  მიიღო და 50 ახალ მიმართულებაზე გავრცელდა. ევროკავშირის 
საბჭოში  (მინისტრთა  საბჭოს  გადაერქვა  სახელი  და  ამიერიდან  ევროკავშირის  საბჭოს  ან  უბრალოდ 
საბჭოს  სახელით  მოიხსენიება)  კვალიფიციური  უმრავლესობით  გადაწყვეტილების  მიღების 
პროცედურა  გამარტივდა  და  სამმაგი  უმრავლესობის  მაგივრად  ამიერიდან  ორმაგი  უმრავლესობის 
პრინციპს  ეფუძნება,  რაც  იმას  ნიშნავს  რომ  გადაწყვეტილების  მისაღებად  საჭიროა  წევრი  ქვეყნების 
55  პროცენტის  თანხმობა,  რომელიც  ამავდროულად  ევროკავშირის  მოსახლეობის  მინიმუმ  65 
პროცენტს  წარმოადგენს.  კვალიფიციური  უმრავლესობით  გადაწყვეტილების  მიღების  პროცედურა 50 
ახალ საკითხზე გავრცელდა, თუმცა ზოგიერთი საკითხი კვლავ კონსენსუსის წესს ექვემდებარება.  
ლისაბონის  ხელშეკრულებით  განხორციელდა  მნიშვნელოვანი  ინსტიტუციური  ცვლილებებიც. 
გაიზარდა  ევროპარლამენტის  როლი  ბიუჯეტისა  და  ხელშეკრულებებში  ცვლილებების  შეტანისა  და 
ევროკომისიის  პრეზიდენტის  დანიშვნის  საკითხებში.  გაძლიერდა  ევროპული  საბჭოს  როლიც 
ევროკავშირის  საგარეო  ქმედებებში  და  ზოგადი  სტრატეგიის  შემუშავებაში.  ევროპული  საბჭო 
აღიარებულ  იქნა  ევროკავშირის  ფორმალურ  ინსტიტუტად  და  ამიერიდან  მისი  შეხვედრები 
გაიმართება  ყოველ  სამ  თვეში  ერთხელ.  Eევროპულ  საბჭოს  ეყოლება  არჩეული  პრეზიდენტი 
ორნახევარი  წლის  ვადით.  ევროკომისიის  პრეზიდენტს  მიენიჭა  ევროკომისრების  თანამდებობიდან 
ინდივიდუალურად  გათავისუფლების  უფლება. ევროკომისიის როლი გაიზარდა საგარეო საქმეებსა და 
თავისუფლების,  უსაფრთხოებისა  და  მართლმსაჯულების  სფეროში.  შემოღებულ  იქნა  ევროკავშირის 
უმაღლესი  წარმომადგენლის  პოსტიუმაღლესი  წარმომადგენლის  ძირითადი ფუნქციაა წარმოადგინოს 
ევროკავშირი  საერთაშორისო  არენაზე  საერთო  საგარეო  და  უსაფრთხოების  პოლიტიკის  სფეროში 
და  უზრუნველყოს  ევროკავშირის  შეთანხმებული  და  კოორდინირებული  ქმედება  საგარეო  საქმეებში. 
უმაღლესი  წარმომადგენელი  ამავდროულად  ევროკომისიის  ვიცე-პრეზიდენტია  და  აგრეთვე 
ხელმძღვანელობს ევროკავშირის საბჭოში საგარეო საქმეთა საბჭოს სხდომებს.  
ლისაბონის  ხელშეკრულება  მნიშვნელოვან  ადგილს  უთმობს  ღირებულებებსა  და  უფლებებს. 
ევროკავშირის უფლებებისა და თავისუფლებების ქარტიას მიენიჭა იურიდიული სტატუსი.  
ლისაბონის  ხელშეკრულების  მნიშვნელოვანი  ელემენტია  თავი  დემოკრატიის  შესახებ, 
რომელიც  მოიცავს  დებულებას  მოქალაქეთა  ინიციატივის  (Citizens’  initiative)  თაობაზე.  ეს 
გულისხმობს  მოქალაქეთა  უფლებას  პეტიციით  მიმართონ  ევროკომისიას,  რომელიც  ვალდებულია 
განიხილოს  მათი  მოთხოვნა  საკანონმდებლო  ზომების  მიღების  შესახებ,  თუკი  პეტიციას  ხელს აწერს 
ევროკავშირის  სხვადასხვა  წევრი  ქვეყნის  მილიონი  მოქალაქე.  ეროვნული  პარლამენტების  2/3-ის 
მიერ მიმართვის შემთხვევაში შესაძლებელია საკანონმდებლო პროცესის შეჩერება.  
 ლისაბონის  ხელშეკრულებას  ჩამოშორდა  კონსტიტუციური  ელემენტები,  რამაც  საშუალება 
მისცა  ევროკავშირის  წევრ  ქვეყნებს  ეროვნულ  პარლამენტებში  მოეხდინათ  მისი  რატიფიცირება  და 
გვერდი  აევლოთ  რეფერენდუმებისათვის.  ირლანდია  გახლდათ  ერთადერთი  ქვეყანა,  სადაც 
ლისაბონის  ხელშეკრულების  საკითხი  რეფერენდუმზე  იქნა  გატანილი,  რადგან  ირლანდიის 
კონსტუტიცია მოითხოვდა ამას. 
ინტეგრაცია 1950-იან წლებში 
მეორე  მსოფლიო  ომმა  და  მის  შემდეგ  განვითარებულმა  მოვლენებმა  1950-იან  წლებში 
მნიშვნელოვანი  როლი  ითამაშა  ერთიანი  ევროპის  იდეისაკენ  მიმართულ  პირველ  მცდელობებში. 
ევროპის  დანაწევრებამ  დასავლეთ  და  აღმოსავლეთ  ნაწილებად, აშშ-სა და საბჭოთა კავშირს შორის 
გაჩაღებულმა  “ცივმა  ომმა,”  იდეოლოგიურმა  ბიპოლარიზაციამ,  მყიფე  თავდაცვისა  და  ეროვნული 
ეკონომიკების  სავალალო  მდგომარეობამ  ხელი  შეუწყო  ევროპული  სახელმწიფოების  მიერ  საერთო 
ინტერესების  გათვითცნობიერებას  და  უბიძგა  მათ  თანამშრომლობისაკენ.  საერთაშორისო 
პოლიტიკური  კლიმატის  გარდა  მნიშვნელოვანი  ფაქტორი  იყო გერმანიის ფედერალური რესპუბლიკის 
ჩამოყალიბება  და  რურისა  და  საარის  ქვანახშირით  მდიდარი  რეგიონების  მართვის  უფლების 
გერმანიის  ფედერალური  რესპუბლიკისათვის  დაბრუნება,  რაც  მნიშვნელოვნად  ზრდიდა  გერმანიის 
ინდუსტრიულ  ძალაუფლებას  და  ფოლადისა  და  ქვანახშირის  პროდუქციაში  გერმანიის  წილს. 
გერმანიის  ხელახალი  მოძლიერებით  შეშფოთებული  საფრანგეთის  პასუხი  იყო  ფრანგი  საჯარო 
მოხელის,  ჟან  მონეს  მიერ  შემუშავებული  გეგმა,  რომელიც  საფრანგეთის  მაშინდელი  საგარეო 
საქმეთა მინისტრის, რობერტ შუმანის გეგმის სახელითაა ცნობილი 
სწორედ  შუმანის  გეგმა  დაედო  საფუძვლად  1951  წლის  პარიზის ხელშეკრულებას, რომელმაც 
ევროპის  ქვანახშირისა  და  ფოლადის  გაერთიანება  (European  Coal  and  Steel 
Community-ECSC)  დააფუძნა.  ეს  იყო  პირველი  ევროპული  ორგანიზაცია  სუპრანაციონალური 
ელემენტებით.  ორგანიზაციის  მიზანი  იყო  ფოლადისა  და  ქვანახშირის  სტრატეგიულ  სექტორებში 
საერთო  ბაზრის  შექმნა  წევრი  სახელმწიფოებისაგან  დამოუკიდებელი  და  საერთაშორისო  საჯარო 
მოხელეებით  დაკომპლექტებული  სუპრანაციონალური  ორგანოს,  უმაღლესი  საბჭოს  (High 
Authority)  ზედამხვედველობის  ქვეშ  .  უმაღლესი  საბჭო  სარგებლობდა  მნიშვნელოვანი  უფლებით 
განესაზღვრა  ქვანახშირისა  და  ფოლადის  წარმოების  პირობები  და  ფასები.  პარიზის  შეთანხმებამ 
ასევე  შექმნა  მართლმსაჯულების  სასამართლო  და  მინისტრთა  საბჭო,  რომელიც  წევრი  ქვეყნების 
ინტერესებს  წარმოადგენდა  და  იცავდა.  პარიზის  შეთანხმებას  ექვსმა  სახელმწიფომ  მოაწერა  ხელი: 
გერმანია, საფრანგეთი, იტალია, ბელგია, ლუქსემბურგი და ნიდერლანდები. 
ევროპის  ქვანახშირისა  და  ფოლადის  გაერთიანებამ,  როგორც  დამოუკიდებელმა 
სტრუქტურამ,  1967  წლამდე  იარსება,  რის  შემდეგაც  იგი  ევროგაერთიანებას  (European 
Communities-EC) შეუერთდა.  
აღსანიშნავია,  რომ  პარიზის  ხელშეკრულების მოლაპარაკებების პარალელურად, 1950 წელს 
დაიწყო  ომი  კორეაში.  აშშ,  საბჭოთა  კავშირის  მხრიდან  მზარდი  საფრთხის  გათვალისწინებით, 
გერმანიის  ხელახალ  შეიარაღებას  და  მის  ნატოში  გაწევრიანებას  უჭერდა  მხარს,  რაც 
წარმოუდგენელი  იყო  საფრანგეთისათვის  პასუხად,  საფრანგეთის  თავდაცვის  მინისტრმა  ევროპის 
თავდაცვის  გაერთიანების  (European  Defense  Community-EDC)  შექმნის  წინადადება 
წამოაყენა,  რაც  მოიაზრებდა  ევროპულ  არმიას  ევროპის  თავდაცვის  მინისტრის  მეთაურობით. 
ევროპის  თავდაცვის  გაერთიანების  დამფუძნებელ  ხელშეკრულებას  იგივე  ექვსმა  წევრმა  ქვეყანამ 
მოაწერა ხელი. თუმცა, ევროპის თავდაცვის გაერთიანების შექმნის იდეა კრახით დასრულდა, რადგან 
საფრანგეთის ეროვნულმა ასამბლეამ უარი განაცხადა ხელშეკრულების რატიფიცირებაზე. 
 1956  წლის  სპააკის  ანგარიშმა  საფუძველი  დაუდო  1957  წლის  რომის  ხელშეკრულებას, 
რომელმაც  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობა  (European  Economic  Community-EEC) 
დააარსა.  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის  პარალელურად  შეიქმნა  ევროპის  ატომური 
ენერგიის  თანამეგობრობა  (ევროატომი  -  Euratom),  რომლის  მთავარ  მიზანს  ატომური  ენერგიის 
განვითარების  და  აღნიშნულ  სექტორში  წევრი  ქვეყნების  თანამშრომლობის  ხელშეწყობა 
წარმოადგენდა. 
ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის  და  ევროპის  ატომური  ენერგიის  თანამეგობრობის 
ხელშეკრულებები  1958  წელს  შევიდა  ძალაში.  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის 
ხელშეკრულების  ძირითადი  მიზანი  იყო  საერთო  ბაზრის  შექმნა.  აქ  რამდენიმე  ელემენტი  შეიძლება 
გამოვყოთ:  პირველი,  საბაჟო  კავშირი,  რომელიც  მოიაზრებდა  ყველა  სახის  საბაჟო  გადასახადების 
გაუქმებას  და  საერთო  საგარეო  ტარიფის  შემოღებას;  მეორე,  საერთო  ბაზარი  საბაჟო  კავშირის 
გარდა  მოიცავდა  ე.წ.  “ოთხ  თავისუფლებას”  (four  freedoms)  –  საქონლის,  მომუშავეთა, 
მომსახურებისა  და  კაპიტალის  თავისუფალ  გადაადგილებას.  მესამე,  ჩამოყალიბდა  კონკურენციის 
პოლიტიკა,  რათა  არ  მომხდარიყო  კარტელების  მიერ  სახელმწიფო  ბარიერების  აკრძალვისათვის 
ხელის  შეშლა.  ასევე  მკაცრად  დარეგულირდა  სახელმწიფოს  ჩარევა  ეკონომიკაში.  მეოთხე, 
ჩამოყალიბდა  საერთო  სავაჭრო  პოლიტიკა  მესამე  ქვეყნებთან  სავაჭრო  ურთიერთობების 
დარეგულირების  მიზნით.  მეხუთე,  საფუძველი  დაედო  საერთო  სოფლის  მეურნეობის  და  საერთო 
ტრანსპორტის  პოლიტიკას.  რომის  ხელშეკრულებამ  მოიცვა  სოციალური  პოლიტიკის  ასპექტებიც, 
თუმცა ერთობ შეზღუდული ფორმით.  
რაც  მთავარია,  რომის  ხელშეკრულებამ  განსაზღვრა  ევროგაერთიანების  ინსტიტუციური 
სტრუქტურა  შეთანხმებაში  ასახული მიზნების მისაღწევად. ჩამოყალიბდა ოთხი ძირითადი ინსტიტუტი: 
კომისია,  წევრი  ქვეყნებისაგან  დამოუკიდებელი  ერთეული,  რომელსაც  ევალებოდა კანონმდებლობის 
ინიცირება  და  წევრ  სახელმწიფოთა  მიერ  ხელშეკრულების  მუხლების  და  კანონების  სათანადოდ 
აღრულების  ზედამხედველობა.  ასამბლეა,  რომელიც  მომავალში  გარდაიქმნა  ევროპარლამენტად, 
თავდაპირველად  ეროვნული  პარლამენტების  წევრებით  იყო  წარმოდგენილი.  მას  ქონდა  მხოლოდ 
კონსულტაციის  უფლება  საკანონმდებლო საქმიანობაში. კომისია ანგარიშვალდებული იყო ასამბლეის 
წინაშე.  საბჭო,  რომელიც  წარმოადგენდა  ეროვნულ  მთავრობებს.  მას  ქონდა  საბოლოო 
გადაწყვეტილების  უფლება  ევროპის  ეკონომიკური  თანამეგობრობის  საქმიანობის  თითქმის  ყველა 
სფეროში.  საბჭოში  გადაწყვეტილების  მიღება  ხდებოდა  კონსენსუსის  საფუძველზე. 
მართლმსაჯულების  სასამართლო,  რომლისთვისაც  არა  მხოლოდ  წევრ  ქვეყნებს,  არამედ 
სუპრანაციონალურ ინსტიტუტებს (კომისიას) და ეროვნულ სასამართლოებს შეეძლოთ მიემართათ. 
 
მინისტრთა საბჭო 
ევროკავშირის  საბჭო,  იგივე  მინისტრთა  საბჭო,  ან  უბრალოდ  საბჭო,  არის  ევროკავშირის 
ძირითადი  საკანონმდებლო  ორგანო,  რომელიც  წევრი  სახელმწიფოების  მინისტრებისგან  არის 
დაკომპლექტებული.  იმის  მიხედვით,  თუ  რა  საკითხი  განიხილება  საბჭოს  სხდომაზე,  შესაბამისი 
მინისტრი  წარმოადგენს  თითოეულ  ქვეყანას  საბჭო  დღესდღეობით  იკრიბება  ათი  ძირითადი 
კონფიგურაციით. ესენია: 
 
1. გენერალური  საქმეები  (კოორდინირებს  ევროპული  საბჭოს  შეხვედრების  მომზადებას  და 
ისეთ  საკითხებს  როგორიცაა  ევროკავშირის  გაფართოება  და  მრავალწლიანი  ფინანსური  გეგმა. 
შედგება ევროპულ საქმეთა მინისტრებისაგან); 
2. საგარეო  საქმეები  (შედგება  საგარეო  საქმეთა  მინისტრებისგან,  თუმცა  მის  სხდომებში 
შეიძლება მონაწილეობდნენ თავდაცვის, ვაჭრობის ან ეკონომიკური განვითარების მინისტრებიც); 
3. ეკონომიკური  და  ფინანსური  საკითხები  (შედგება  ეკონომიკის  და  ფინანსთა 
მინისტრებისაგან); 
4. თანამშრომლობა  მართლმსაჯულების  და  საშინაო  საქმეების  სფეროში  (შედგება  იუსტიციის 
და შინაგან საქმეთა მინისტრებისაგან); 
5. კონკურენტუნარიანობა  (შედგება  ევროპული  საქმეების  მინისტრების,  კვლევის  დარგში 
მინისტრების, მრეწველობის დარგში მინისტრებისაგან); 
6. ტრანსპორტი,  ტელეკომუნიკაციები  და  ენერგეტიკა  (შედგება  ტრანსპორტის, 
ტელეკომუნიკაციების და ენერგეტიკის მინისტრებისგან) 
7. სოფლის  მეურნეობა  და  მეთევზეობა  (შედგება  სოფლის  მეურნეობის  და  მეთევზეობის 
მინისტრებისგან); 
8. გარემოს დაცვა; 
9. განათლება, ახალგაზრდობა, კულტურა და სპორტი; 
10. დასაქმება, სოციალური პოლიტიკა, ჯანდაცვა და მომხმარებელთა საკითხები. 
 
აღნიშნული  კონფიგურაციების  უმეტესობა,  როგორც  წესი,  თვეში  ერთხელ  მართავს 
შეხვედრებს.  მიუხედავად  იმისა,  რომ  საბჭო  10  კონფიგურაციით  იკრიბება,  გადაწყვეტილებები, 
რომლებსაც  ის  იღებს,  ქვეყნდება  საბჭოს  სახელით  და  არ  არის  დაკონკრეტებული,  თუ  რომელმა 
კონფიგურაციამ მიიღო ეს გადაწყვეტილება.  
საბჭოს  ექვსი  თვის  ვადით  ხელმძღვანელობს  ერთი  რომელიმე  ქვეყანა.  შესაბამისად, საბჭოს 
სხდომების  თავმჯდომარის  მოვალეობას  ასრულებს  საბჭოს  პრეზიდენტი  ქვეყნის  მინისტრი.  წლების 
განმავლობაში  როტაცია  მიმდინარეობდა  ლათინური  ალფაბეტის  მიხედვით,  თუმცა  დღეს პრეზიდენტი 
ქვეყნის  ხელმძღვანელობის  ვადა  დგინდება  წინასწარგანსაზღვრული  გრაფიკით.  ასე  მაგალითად, 
2016  წლის  პირველი  ექვსი  თვე  ევროკავშირის  საბჭოს  თავმჯდომარე  ქვეყანა  იყო  ნიდერლანდები, 
ხოლო  ივლისიდან  დეკემბრამდე  ეს  პოსტი  გადაეცა  სლოვაკეთს.  2017  წლის  პირველი  იანვრიდან 
ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყანა იქნება მალტა, შემდეგ კი ესტონეთი. 
ევროკავშირის  საბჭოს  თავმჯდომარე  ქვეყანა  აქტიურად  თანამშრომლობს  წინა  და  მომავალ 
თავმდჯომარე  ქვეყნებთან  (ე.წ.  პრეზიდენტ  ქვეყანათა  ტროიკა)  გრძელვადიანი  სამოქმედო 
პროგრამის  (ე.წ.  სამეულის  პროგრამის)  შემუშავების მიზნით. აღნიშნულ პროგრამაში თავმჯდომარე 
ქვეყანა  კომისიასთან  და  წინა და მომავალ პრეზიდენტ ქვეყნებთან ერთად ასახავს იმ პრიორიტეტებს, 
რომლებზეც  უნდა  გაგრძელდეს  მუშაობა  მისი  პრეზიდენტობის  ექვსთვიან პერიოდში. მეორე ფუნქცია, 
რომელიც პრეზიდენტ ქვეყანას აქვს, არის მედიატორის როლი. 
 
საბჭოს სტრუქტურა და საქმის წარმოება 
 
საბჭოს  საქმიანობას  ამზადებს  მუდმივ  წარმომადგენელთა  კომიტეტი,  ე.წ.  კორეპერი  (COREPER), 
რომელიც  შედგება  წევრი  სახელმწიფოების  მიერ  ბრიუსელში  წარგზავნილი  სპეციალური 
წარმომადგენლებისა  და  მათი  დამხმარეებისაგან.  თავად  კორეპერის  საქმიანობა  მზადდება  250-ზე 
მეტი  კომიტეტისა  და  სამუშაო ჯგუფის მიერ, რომლებშიც შედიან წევრი სახელმწიფოების დელეგატები 
და ეროვნული ადმინისტრაციების მიერ მივლენილი საჯარო მოხელეები. 
თითოეულ  კომიტეტს  აქვს  თავისი  როლი  კოორდინაციისა  და  ექსპერტიზის  მიწოდების 
სფეროში.  აღსანიშნავია,  რომ  არსებობს  ორი  კორეპერი.  კორეპერ  I  შედგება  ელჩების 
მოადგილეებისგან,  ხოლო  კორეპერ  II  თავად  ელჩებისგან.  კორეპერ  I  განაგებს  პრაქტიკულად 
ყველა  საკითხს,  გარდა  უსაფრთხოების  და  თავდაცვის  პოლიტიკისა,  რომელიც  კორეპერ  II-ის 
ექსკლუზიურ  ფუნქციას  მიეკუთვნება.  ამ  ორ  კორეპერს  ფუნქციები  განაწილებული  აქვთ  და, 
როგორცწესი, ერთმანეთის საქმეებში არ ერევიან. 
კორეპერის  შემადგენლობაში  მოქმედებენ სხვადასხვა დარგობრივი კომიტეტები, რომლებშიც 
შედიან  ექსპერტი  საჯარო  მოხელეები.  სანამ  საკითხი  მინისტრთა  საბჭოში  მოხვდება  საბოლოო 
კენჭისყრისთვის,  მიმდინარეობს  მსჯელობა  ქვედა  ინსტანციებში.  ევროკომისიიდან  შემოსული 
კანონპროექტი  ჯერ  ხვდება  სამუშაო  ჯგუფში,  სადაც  ეროვნული  ადმინისტრაციების 
წარმომადგენლები  მაქსიმალურად  ცდილობენ  პოზიციების  დაახლოებას.  ზოგიერთ  შემთხვევაში 
სამუშაო  ჯგუფის  დონე  ყოფნის  კონსენსუსის  მიღწევას,  თუმცა  უფრო  ხშირად,  სამუშაო  ჯგუფის 
წევრები  იძულებულნი  ხდებიან  გადააგზავნონ  საკითხი  უფრო  ზედა  ინსტანციაში  -  კორეპერ  II-ში  ან 
კორეპერ I-ში, იმის მიხედვით, თუ რა საკითხს ეხება ესა თუ ის ინიციატივა.  
როგორც  წესი,  კორეპერების  დონეზე  ირკვევა  საერთო  საკითხების  90-95%  და  მხოლოდ 
დარჩენილი  საკითხები  განიხილება  მინისტრთა  საბჭოს  სხდომებზე.  სამუშაო  დღის  წესრიგი 
მინისტრთა  საბჭოს  სხდომებისთვის  შედგება  “ა”  და  “ბ”  პუნქტებისგან.  “ა”  ტიპის  პუნქტებს 
მიეკუთვნება  ის  საკითხები,  რომლებიც  პრაქტიკულად  შეთანხმებულია  და  დამატებით  განხილვას 
აღარ  საჭიროებს.  “ბ”  პუნქტებში კი ის საკითხებია, რომლებიც კორეპერების დონეზე ვერ შეთანხმდა 
და საჭიროებს დეტალურ განხილვას საბჭოს სხდომებზე.  
 
ხმის მიცემის წესი 
 
საბჭო გადაწყვეტილებების უმრავლესობას იღებს ორი ძირითადი ფორმით: 
კონსენსუსის  წესით  ხმის  მიცემა  -  ყველა  წევრ  სახელმწიფოს  აქვს  ერთი  ხმა.  გადაწყვეტილება  არ 
ითვლება  მიღებულად,  თუ  ერთი  წევრი  მაინც  წინააღმდეგია.  ამ  სისტემის  მიხედვით  თითოეულ 
სახელმწიფოს  შეუძლია  გამოიყენოს  ვეტოს  უფლება  და  დაბლოკოს  საკითხი,  თუ  თვლის,  რომ  ეს 
საკითხი  მის  ეროვნულ  ინტერესებს  ეწინააღმდეგება.  როგორც  წესი,  ხმის  მიცემის  ეს  პროცედურა 
საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში გამოიყენება.  
კვალიფიციური  უმრავლესობით  ხმის  მიცემა  –  ლისაბონის  ხელშეკრულებით  მოხდა  ადრე 
არსებული  კვალიფიციური  უმრავლესობით  ხმის  მიცემის  (რომელიც  აგრეთვე  ცნობილია  სამმაგი 
უმრავლესობის  სისტემის  სახელით)  პროცედურის  რეფორმა.  დღესდღეისობით  კვალიფიციური 
უმრავლესობით  ხმის  მიცემის  პროცედურა  ორმაგი  უმავლესობის  პრინციპს  ეფუძნება: 
გადაწყვეტილების  მისაღებად  აუცილებელია  წევრი  სახელმწიფოების  55%-ის  მხარდაჭერა,  თანაც 
ისე,  რომ  მხარდამჭერი  სახელმწიფოების  მოსახლეობა  ევროკავშირის  მოსახლეობის  65%-ს 
შეადგენდეს.  ლისაბონის  ხელშეკრულებამ  ასევე  შემოიტანა  დამბლოკავი  უმცირესობის  პრინციპი, 
რომლის  თანახმადაც  თუ  გადაწყვეტილებას  ეწინააღმდეგება  ნებისმიერი  ოთხი  სახელმწიფო, 
რომელთა  საერთო  მოსახლეობა  ევროკავშირის  მოსახლეობის  35  %-ს  შეადგენს, გადაწყვეტილება 
აღარ მიიღება.  
არსებობს  კიდევ  ერთი  გზა  საბჭოში  გადაწყვეტილებების  მისაღებად,  რომელიც 
კონსტრუქციული  თავშეკავების  სახელითაა ცნობილი. მაასტრიხტის ხელშეკრულების 205(3) მუხლის 
თანახმად,  რომელიმე  სახელმწიფოს  მიერ  კენჭისყრის  დროს  თავის  შეკავება  არ  უნდა  იყოს 
გადაწყვეტილების  მიღების  ხელისშემშლელი  მიზეზი,  თუ  გადაწყვეტილება  კონსენსუსით  მიიღება.  ეს 
ნიშნავს, რომ ისეთ საკითხებზე, რომლებზეც აუცილებელია გადაწყვეტილების ერთსულოვნად მიღება, 
საბჭოს  რომელიმე  წევრს  აქვს  უფლება  თავი  შეიკავოს.  შესაბამისად,  საკითხი  ჩავარდება  მხოლოდ 
მაშინ,  თუ  რომელიმე  ქვეყანა  წინააღმდეგ  მისცემს  ხმას.  აქვე  აღსანიშნავია,  რომ  კვალიფიციური 
უმრავლესობით ხმის მიცემის დროს თავის შეკავება იგივეა, რაც წინააღმდეგ ხმის მიცემა.  
ევროკავშირის საბჭოს ფუნქციები  
 
საკანონმდებლო  ფუნქცია:  როგორც  აღვნიშნეთ,  საბჭო  არის  ევროკავშირის  მთავარი 
საკანონმდებლო  ორგანო.  საბჭო  დაკომპლექტებულია  ეროვნული  ადმინისტრაციების 
აღმასრულებელი  მოხელეებით  (მინისტრებით),  თუმცა  ასრულებს  საკანონმდებლო  ფუნქციებს,  რაც 
პრობლემებს უქმნის თავად საკანონმდებლო პროცესს ევროკავშირის შიგნით.  
ა​ღმასრულებელი  ფუნქცია:  მიუხედავად  იმისა,  რომ  საბჭო  ძირითადად  საკანონმდებლო საქმიანობით 
არის  დაკავებული,  მას  აღამასრულებელი  ფუნქციებიც  აქვს.  1.​გრძელვადიანი  მიზნების  დასახვა  და 
მათი განხორციელების დელეგირება ევროკომისიაზე; 2.კოორდინაციის ღია მეთოდში მონაწილეობა ; 
3.​ეროვნული  ადმინისტრაციების  მიერ  ევროპული  კანონმდებლობის  ეროვნულ  კანონმდებლობაში 
გადატანის ვალდებულება; 4. კომიტოლოგიის პროცესში მონაწილეობა. 
 
ევროსკლეროზი 
 
ტერმინები  „ევროსკლეროზი“  და  „ევროსკეპტიციზმი“  ხშირად  გამოიყენებოდა  გვიანი  1970–იანი 
წლების  ევროპული  ინტეგრაციის  აღსაწერად.  გლობალური  ფინანსური  ძვრებისა  და  1974  წელს 
მომხდარი  პირველი  სანავთობო  კრიზისის  შემდეგ  ევროპული  თანამეგობრობას  უძნელდებოდა 
გამკლავება  მერყევ  სავალუტო  კურსებთან  და  წევრი  ქვეყნების  ეკონომიკურ  მდგომარეობასთან, 
რომელიც  ხასიათდებოდა  ზრდის  დაბალი  ტემპებით,  უმუშევრობის  მაღალი  დონით  და  ინფლაციით – 
ამ  ყველაფერს  ერთად  კი  მოიხსენიებენ  როგორც  სტაგფლაციას.  ევროპული  თანამეგობრობის 
ისტორია  1970  და  ადრეულ  1980–იანებამდე  არის  ისტორია  თანამეგობრობისა,  რომელსაც  აკლდა 
კონსოლიდაცია, რასაც ემატებოდა საერთაშორისო ეკონომიკური დარტყმები. 
ევროპულმა  თანამეგობრობამ  ამგვარ  შტორმს  გაუძლო  ნაწილობრივ  ევროპული  საბჭოს 
გამოჩენის/დაბადების  შედეგად,  რომელიც  გულისხმობდა  რეგულარულ  სამიტების  ჩატარებას  წევრი 
ქვეყნების  პირველი  პირების  მონაწილეობით  და  ფოკუსირებული  იყო  პრობლემების  გადაჭრაზე 
უმაღლესი  დონის  პოლიტიკოსების  მიერ  სამუშაო  მიმართულებების  განსაზღვრის  შედეგად.  თავისი 
როლი  ითამაშა  იმანაც,  რომ  70–იანი  წლიბის  კრიზისმა  დაარწმუნა  წევრი  სახელმწიფოების 
ლიდერები, ასევე კომისია და ევროპარლამენტი, რომ საჭირო იყო სწრაფი ინსტიტუციური რეგორმები 
და  ინოვაციური  ნაბიჯები.  შედეგად,  1970–1980–იან  წლებმა  ჩამოაყალიბა  მნიშვნელოვანი  ხიდი 
თანამეგობრობის პირველად მიღწევებსა და შემდეგ არსებულ ტრიუმფებს შორის.  
ევროპული  თანამეგობრობის  გარდაუვალი  განვითარება  ამ  პერიოდში  არც  ისე  ადვილად 
წარმოსადგენი  იყო.  რომის  ხელშეკრულების  25  წლისთავმა  (1982  წლის  მარტი)  ოფიციალური 
აღნიშვნის  გარეშე  ჩაიარა.  ევროპარლამენტის  მაშინდელმა  პრეზიდენტმა  ამ  ფაქტის  და  შექმნილი 
სიტუაციის  გამო  თანამეგობრობა  შეადარა  დაუძლურებულ,  ავადმყოფ  ადამიანს,  რომლისთვისაც 
საკუთარი  დაბედების  დღის  აღნიშვნაც  კი  შემაწუხებელი  იქნებოდა.  ამ  ვითარებაში,  1982  წლის 
თებერვალს, გრელანდიის მიერ თანამეგობრობის დატოვება სავსებით გასაგები იყო.  
ევროპული  თანამეგობრობის პრობლემები აურაცხელი იყო: გადაწყვეტილების მიღების არაეფექტური 
პროცესი;  სუსტი  კომისია;  უკონტროლო  აგრარული  პოლიტიკა;  საფრანგეთის  ახალი  პრეზიდენტის 
(ფრანსუა  მიტერანი)  ნაბიჯები,  რომელმაც  უფრო  შეასუსტა  თანამეგობრობის  სოლიდარობა;  და 
ბრიტანეთის  ახალი  პრემიერ–მინისტრი  (მარგარეტ  ტეტჩერი)  ბრიტანეთის  საბიუჯეტი  შენატანის 
შემცირების  მოთხოვნით,  რაც  გახდა  ევროპული  თანამეგობრობის  სამუშაოს  ფოკუსი  შემდეგი  5 
წლისა  და  15  სამიტის  განმავლობაში.  მხოლოდ  მას  შემდეგ  რაც  ევროპულმა  საბჭომ  მოაგვარა 
ბრიტანეთის  საბიუჯეტო  საკითხი  (1984  წლის  ივნისი)  ევროპული  თანამეგობრობამ  აღიქვა  ის 
პოზიტიური  ძვრები,  რაც  მოხდა  ამ  4  წლის  მანძილზე  და  გამოიწვია  წევრი  ქვეყნების  უფრო  მეტი 
ინტეგრაცია.  ამ  პერიოდთან  დაკავშირებით  საინტერესოა  კომისიონერ  ქრისტოფერ  ტუგენდჰატის 
შეფასება, რომელიც ამბობდა: „ყინული დნება და გაზაფხული მოდის“ 
. 
ევროსკლეროზი  არის  გერმანელი  ეკონომისტის  ჰერბერტ  გირშის  მიერ  შემოტანილი  ტერმინი 
რომელიც  აღნიშნავს  ევროპის  შენელებულ  და  არადინამიურ  შრომით  ბაზარს,  რაც  გამოწვეული  იყო 
ხისტი  შრომითი  კანონმდებლობით,  მაღალი  სოციალური  ხარჯებით,  მძიმე  დაბეგვრით  და 
ზერეგულირებით  გამოწვეული  სტაგნაციით.  1970-იანი  წლები  ევროპის  ეკონომიკური 
გაერთიანებებისათვის კრიზისების ხანად არის ცნობილი. ამ პერიოდში აღმოცენდა ეს ტერმინი. 
 
 
 
ერთიანი ევროპული აქტი 
 
თავდაპირველად  პროაქტიული  კომისიის  ლიდერობით  რომის  ხელშეკრულების  მიზნების 
განხორციელება  საკმაოდ  პროგრესულად  მიმდინარეობდა. 1960-იანი წლების ბოლოსათვის საბაჟო 
კავშირი  ფაქტიურად  განხორციელებული  იყო,  შიდა  ვაჭრობა  ყვაოდა,  ეკონომიკური  ზრდის 
მაჩვენებლებიც  შთამბეჭდავი  იყო.  ნავარაუდევი  იყო,  რომ  საერთო  ბაზრის  ჩამოყალიბება  15  წლის 
განმავლობაში  უნდა  დასრულებულიყო,  მაგრამ  1970-იანი  წლების  დასაწყისში  ევროგაერთიანება 
ახლოსაც კი არ იყო მიზანთან.   
საფრანგეთის  ახლად  არჩეული  პრეზიდენტის  შარლ  დე  გოლის  მიერ  წამოყენებული  “ფუშეს 
გეგმა”  (Fouchet  Plan)  და  ევროპის  პოლიტიკური  თანამეგობრობა  (European  Political 
Community),  რომელიც  მთავრობათშორის  თანამშრომლობაზე  იქნებოდა  დაფუძნებული, 
სუპრანაციონალური  ორგანიზაციის  წინააღმდეგ  იყო  მიმართული.  სიტუაცია  კიდევ  უფრო  გამწვავდა 
1963  წელს,  როდესაც  დე  გოლმა  ბრიტანეთის  გაწევრიანებას  ვეტო  დაადო  .  ვითარება  უკიდურესად 
დაიძაბა  1965  წელს,  როდესაც  კომისიამ  პაკეტის  სახით  წარმოადგინა  სამი  მნიშვნელოვანი 
ინიციატივა  საფრანგეთი  მხარს  უჭერდა  მხოლოდ მესამე ინიციატივას სოფლის მეურნეობის სფეროში. 
კომისიამ  პოზიციები  არ  დათმო,  რის  შედეგადაც  მოლაპარაკებები  ჩაიშალა  და  საფრანგეთა 
სხდომებზე  დასწრება შეწყვიტა. დე გოლის “ცარიელი სკამის პოლიტიკა” 1966 წელს ლუქსემბურგის 
შეთანხმებით  დასრულდა.  ეს  იყო  ერთგვარი  “თანხმობა  არ  დათანხმების შესახებ,” რომელიც წევრ 
ქვეყნებს ვეტოს უფლებას აძლევდა თუკი ამას მნიშვნელოვანი ეროვნული ინტერესი მოითხოვდა   
აღნიშნული  პრობლემების  მიუხედავად,1965  წელს  ხელი  მოეწერა  “შერწყმის 
ხელშეკრულებას”  (Merger  Treaty),  რომელმაც  ერთიანი  ლეგალური  და  ინსტიტუციური  ჩარჩოს 
ქვეშ  მოაქცია  ქვანახშირისა  და  ფოლადის  გაერთიანება,  ევროატომი  და  ევროპის  ეკონომიკური 
თანამეგობრობა.  
1980-იანი  წლების  რეცესიის  დაძლევის  მიზნით  ეროვნულმა  მთავრობებმა  გადაწყვიტეს 
ინტეგრაციის  პროცესის  განახლება.  ამას  ხელი  შეუწყო  1984  წელს  საფრანგეთის  ყოფილი ფინანსთა 
მინისტრის,  ჟაკ  დელორის  მეთაურობით  ახალი  ევროკომისიის  დანიშვნამ.  დელორს  მიზნად  ქონდა 
დასახული  საერთო  ბაზრის  დასრულება  .  ს.  1985  წელს  ევროკომისიამ  შეიმუშავა  “თეთრი 
ქაღალდი”  (White  Paper)  შიდა  ბაზრის  დასრულებაზე,  რომელიც  279  კონკრეტულ  ზომას 
სთავაზობდა  წევრ  ქვეყნებს  მიზნის  მისაღწევად.  ეს  იყო  უფრო  ტექნიკური  ხასიათის  მქონე  პროექტი. 
ბრიტანეთის,  დანიისა  და  საბერძნეთის  თავდაპირველი  წინააღმდეგობის  მიუხედავად,  1986  წელს 
ხელი მოეწერა ერთიან ევროპულ აქტს (Single European Act). 
ერთიანი  ევროპული  აქტი  ძირითადად  მანამდე  არსებული  პოლიტიკებისა  და  ინსტიტუტების 
ფორმალურ  აღიარებას  შეეხებოდა.  თუმცა  აღსანიშნავია  რამდენიმე  მნიშვნელოვანი  ცვლილება. 
ერთიანი  ეროპული  აქტით  ევროგაერთიანებას  მიენიჭა  ახალი  ფორმალური  კომპეტენცია  გარემოს 
დაცვის,  კვლევისა  და  განვითარების  და  ეკონომიკური  და  სოციალური  შესაბამისობის  (social 
cohesion)  სფეროში. ერთიანმა ევროპულმა აქტმა აგრეთვე დააწესა შიდა ბაზრის დასრულების ვადა 
–  1992  წლის  31  დეკემბერი.  რაც  შეეხება  ინსტიტუტებს,  მან  გაზარდა  ევროპარლამენტის  როლი 
გადაწყვეტილების  მიღების  პროცესში  ე.წ.  “თანამშრომლობის  პროცედურის”  (cooperation 
procedure)  შემოღებით  ძირითადად  შიდა  ბაზრის  საკითხებთან  მიმართებაში  და  ე.წ.  “თანხმობის 
პროცედურით”  (assent  procedure)  ასოცირების  შეთანხმებებთან  და  ქვეყნების  გაერთიანებაში 
გაწევრიანებასთან  მიმართებაში.  ერთიანი  ევროპული  აქტით  აგრეთვე  შემოღებულ  იქნა 
კვალიფიციური  უმრავლესობით  გადაწყვეტილების  მიღების  პროცედურა  მინისტრთა  საბჭოში  (თუმცა 
არა ყველა სფეროში), ევროპული საბჭო კი ოფიციალურად იქნა აღიარებული.