Арьс эсвэл дотоод эрхтэн дээрх өвдөлтийн цочроогчийн nociceptor утаслаг

мэдрэх эд, өвдөлтийн дохио нь нугас руу болон тархи руу мэдрэх мэдрэмж
зэргээс ялгаатайгаар мэдрэлийн замаар дамжуулдаг.

Энэхүү өвдөлтийн замын дагуух синапс бүрт nociceptive дохиог дамжуулахад

хэд хэдэн нейротрансмиттэрүүд оролцдог. Эдгээр нь 2 гол ангилалд
хуваагддаг: “сонгодог” нейротрансмиттэрүүд мөн нейропептидүүд.

Сонгодог мэдрэлийн эсийн дамжуулагчдын жишээнүүдэд глютамат, аспарат,

серотонин орно. Өвдөлтийн импульс дамжуулахад оролцдог дор хаяж 20
нейропептидүүдийг тогтоосон ба үүнд P бодис, васоактив гэдэсний пептид,
кальцитонинтэй холбоотой гентэй пептид, соматостатин, холецистокинин, мөн
ACTH, энкефалин зэрэг буурч буй хяналтын замд дарангуйлах нөлөө үзүүлдэг
том пептидүүдийн бүлэг ордог.

Ганц nociceptive утаслаг нь олон төрлийн пептидууд болон сонгодог

нейротрансмиттэрүүдийг агуулж чадах ба тэдгээрийн тус тусын үүргүүд нь
ихэвчлэн тодорхой бус хэвээр үлддэг. Ноцептивийн янз бүрийн замд агуулагдах
пептидүүдийн төрөл ба тэдгээрийн электрофизиологийн шинж чанаруудын
хоорондох хамаарлыг тогтооход хэцүү байдаг.

Мэдэгдэж байгаа ч гэсэн, глютамат болон Р бодис (11 амино хүчил агуулдаг ба
такникинин ангилалд багтдаг нэгэн пептид) бүх бодисууд дундаас өвдөлтийн
дамжуулалтанд оролцдог бололтой. Жишээлбэл, нугасны нурууны дохионы
Ноцептив мэдрэлийн эсүүдэд байрлах NK1 гэгдэх тодорхой хүлээн авагчуудад
Р бодис нь хүлээлгэж өгдөг.

Тархин дахь сэтгэлийн хямрал, сэтгэлийн түгшүүр, бэхлэлт, нейрогенез,

мэдрэлийн эсүүд, амьсгалын хэмнэл, дотор муухайралт мөн өвчин зэргийн
зохицуулалтанд оролцдог хэсэгт Р бодис нь тохиолддог байна. Мөн аксон
рефлекс гэж нэрлэгддэг үзэгдлээр дамжуулан P бодис нь эд эсийн гэмтэл
гарсан газарт мэдрэлийн системд ялгарч, улмаар брадининин, гистамин, мөн
серотонин зэрэг янз бүрийн бодисыг ялгаруулахад хүргэдэг хүчтэй судасжилт
үүсгэдэг.

Ерөнхийдөө P бодис нь харьцангуй удаан өдөөх холболттой, улмаар С эслэгээр

дамждаг архаг өвдөлтийн мэдрэмжтэй холбоотой байдаг бол глютамат нь А
дельта фибрүүдтэй холбоотой хурц өвдөлт мэдрэлийн дамжуулалтанд
оролцдог. P ба глутамат бодисын рецепторыг өөр өөрийн өвөрмөц шинж
чанараа хадгалдаг мэдрэлийн эсүүдийн янз бүрийн популяцид тарааж болно.
Гэхдээ төв мэдрэлийн системийн хэд хэдэн өөр хэсэгт ажиглагдсан шиг хоёр
төрлийн рецепторууд ижил мэдрэлийн эсүүд дээр зэрэгцэн оршиж болно. Олон
эмийн үйлдвэрлэгчид P антагонист бодис боловсруулж хүчтэй өвдөлт намдаах
эм болгон ашиглахыг хичээсэн боловч үр дүн нь сэтгэлд хүрэхээргүй байв.

Захын мэдрэлийн системд бусад бодисууд нь өвдөлтийг дамжуулахад хувь

нэмэр оруулж, нойцепторуудыг илүү мэдрэмтгий болгодог. Устөрөгч, калийн
ион зэрэг эдгээр бодисын зарим нь эд эсийн гэмтэлээс үүсдэг. Бусад нь,
тухайлбал, лейкотриен ба простагландинууд нь үрэвслийн процесстой
холбоотой бөгөөд гэмтэлээс үүссэн бодисуудад мэдрэлийн эсийг мэдрэмтгий
болгодог. P бодис гэх мэт бусад бодисыг никоцепторууд өөрсдөө ялгаруулж
шууд идэвхжүүлдэг.

Өвдөлт, бие махбодийн бусад хүчин чармайлтыг тэвчих, өвдөлтөөс бусад

зүйлд анхаарлаа төвлөрүүлэх өвдөлт, түүнтэй холбоотой эндорфиныг бууруулж
буй үйл явцтай зэрэгцэн эдгээр мэдрэмж, үрэвсэл нь бие махбодийн гэмтсэн
хэсгийг хөдөлгөөнгүй болгоход хүргэдэг. эдгээх явцтай холбоотойгоор энэхүү
"үрэвслийн шөл" -ийн молекулын үр нөлөөг хөнгөвчлөх хэрэгтэй. Гэмтлийн
мэдрэмтгий талбайн эргэн тойронд хамгийн энгийн мэдрэгч бүхий өдөөлтийг
бий болгодог өвдөлт нэмэгдэх нь таны биеийн гэмтсэн хэсгийг сайн арчлахад
сайнаар нөлөөлнө.

Нуруу нугасны хэсэгт үүсдэг төв мэдрэмтгий байдал нь өвдөлтийн хариу

урвалыг хэвийн өдөөгч болгон нэмэгдүүлдэг. Энэ мэдрэмж нь өөр өөр эсийн
механизмаар явагддаг.