Inhoudsopgave

Stedebouwkundig ontwerpen 3
Planning en programmering 9
Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen 18
Nederlands - Engelse woordenlijst Bouwproces 22
stedebouwkundige begrippen Milieutechnisch ontwerpen
(Nederlands) Landschap
24
27
Verkeer 31
Onderwijstermen 35
… van Aanbesteden tot Zwaartepunt …

Als pdf beschikbaar via de website van de

afdeling Urbanism en via:
http://networkcity.bk.tudelft.nl
(Zie ook binnenzijde kaft.)
In dit boekje vindt u 1125 stedebouwkundige begrippen met de
Engelse vertaling, samengesteld door Daniëlle Wijnen en Ina
Klaasen. Reeds op de afdeling ‘Urbanism’ roulerende lijstjes zijn
uitgebreid, aangevuld en verbeterd met medewerking van
medewerkers van de afdeling. Wij danken iedereen voor zijn of haar
bijdrage.

Zo’n woordenlijst is nooit af. Aanvullingen en opmerkingen kunt u

mailen naar Ina Klaasen, onder vermelding van ‘Nederlands Engelse
TUDelft, Faculteit Bouwkunde woordenlijst’: i.t.klaasen@tudelft.nl
Ruimtelijke Planning Het is de bedoeling dat aanvullingen en opmerkingen binnenkort via
de website gegeven kunnen worden.
Januari 2007 De lijst is ook als pdf beschikbaar via de website van de afdeling
Urbanism en via: http://networkcity.bk.tudelft.nl.
Dr. I.T. Klaasen
Ir. D.M.P. Wijnen
Opmerkingen voor het gebruik

Woorden of begrippen in de lijst worden gescheiden door een komma, punt-

komma of schuine streep.
Stedebouwkundig ontwerpen
, wordt gebruikt voor verschillende woorden of begrippen van gelijke barrierewerking barrier effect
orde bebouwd gebied built-up area (= bebouwde kom)
Bijvoorbeeld: mansion, manor bebouwingsdichtheid building density
beeldcultuur visual culture
beeldkwaliteit visual quality
; wordt gebruikt voor verschillende woorden of begrippen in een beeldkwaliteitsplan city-image plan
afwijkende context beleving experience
Bijvoorbeeld: health service(s) (instanties); health care, medical care belevingswaarde experiential value
(zorg voor de gezondheid) beschutting shelter, protection
bestrating road surfaces, paving
/ wordt gebruikt voor verschillende mogelijkheden binnen een begrip bewerking treatment, (operation)
Bijvoorbeeld: city / town council bezonning insolation
! Niet verwarren met isolation
bodemkaart soil maps
Onder de vertaling vindt u af en toe een opmerking (!), verwijzing of
casco framework
aanwijzing voor de uitspraak. Deze laatste wordt gegeven tussen centrumgebieden central area, city area
aanhalingstekens; de lettergreep in KAPITALEN krijgt klemtoon in de centrummilieu city centre environment
uitspraak. Bijvoorbeeld: “deVELopment” concentratie concentration
contextgebonden ontwerp contextual design
contour contour, outline
dichtheid density
diensten services
differentiatie differentiation
diversiteit diversity
"diVERsity"
doorkijk vista
doorsnede section
draagvlak user base
dwarsprofiel cross-section
erfgoed heritage
esthetica aesthetics
gebiedsanalyse site analysis
gebiedsgerichte aanpak area-focused approach
gebruikswaarde use value
geleed articulated
genius loci genius loci
geomorfologische kenmerken geomorfological characteristics
groen green space, vegetation
grondbeleid land policy
halfverharding loose-fill surfacing
helling, hellingbaan ramp
herbouw reconstruction
hergebruik reuse
2
 Stedebouwkundig ontwerpen Stedebouwkundig ontwerpen

herinrichting, herindeling restructuring, redevelopment, reshaping maaiveld, indeling (-) ground level layout
zie ook stedelijke herinrichting maaswijdte mesh width
herinrichtingsplan restructuring plan maatvoering dimensions
herinrichtingsvoorstel restructuring proposal, redevelopment meerkernig stedelijke gebieden multi-centered urban areas
proposal meervoudig grondgebruik multifunctional landuse
herontwikkelingsplan redevelopment programme menselijke maat human scale
heropbouw rebuilding montage assembly
herstructurering renewal, restructuring netwerkstad network city
hoofdas principal axis nieuwbouw new development, newly built houses
hoofdlijnen outlines nieuwbouw, vervangende (-) newly built housing, replacement
hoofdstraat main street, high street nieuwbouwlocatie new-development site
hoogbouwplan high-rise scheme omgevingskwaliteit environmental quality
hoogteverschil difference in height onbelemmerde toegang, vrije toegang unimpeded access
huis met bijbehorende grond premises onderdoorgang underpass
huishoudens households ondergronds bouwen underground building
huurbescherming rent protection / control ondergrondse ordening underground spatial planning
ideaalsteden ideal cities ondergrondse spoorlijn underground railway
inrichting (aankleding) design, layout onderhoud maintenance
inspraak public participation ontmoetingsplaats meeting place
inspraakprocedure (public) enquiry procedure ontwerp, voorlopig (-) preliminary design, provisional design
inventarisatie inventory ontwerpend onderzoek research by design, design-driven
invulproject infill project research
kavelmaat lot size ontwerponderzoek design research
kleurgebruik colour application ontwerpopgave design task
klinkers, hardgebakken (-) hard-burned clinkers ontwerpopvatting design approach
korrel grain ontwerpprincipes design principles
zie tijdkorrel en ruimtelijke korrel ontwerprichtlijnen design guidelines
landelijk en stedelijk gebied rural and urban area ontwerpschets draft of a design, design sketch
lange lijnen (long lines) ontwerptekening design drawing
langsdoorsnede longitudinal section ontwerpvisie design perception, design view, design
langsprofiel longitudinal profile vision
leefbaarheid liveability openbare ruimte public space
leefomgeving (dagelijkse) social environment, living environment oppervlaktewater surface water
(daily) orthogonaal orthogonal
leesbaarheid legibility "orTHOgonal"
lengteprofiel longitudinal profile perceel lot
lift lift (Brits), elevator (Amerikaans) plan analyse design analysis
ligging site, location "aNAlysis"
lintbebouwing ribbon development plangebied plan area
lintdorp linear village radiaal radial
! linear city = bandstad roltrap escalator
lob lobe roltrap escalator
lobbenmodel lobate model rooilijn building line
locatie, binnenstedelijke (-) inner city location ruimtegebruik spatial use/claims
locatie, industriële (-) factory site ruimtelijke dimensies spatial dimensions
maaiveld ground level, surface level ruimtelijke korrel (verg. tijdkorrel) spatial grain (cf. temporal grain)
4 5
 Stedebouwkundig ontwerpen Stedebouwkundig ontwerpen

ruimtelijke kwaliteit spatial quality straatwand elevation along the street, street
ruimtelijke meerwaarde spatial asset elevation
ruimtelijke omgeving spatial environment streefwaarde target value
sanering sanitation, clearance strip strip
sanering van woningen housing improvement, slum clearance strokenverkaveling parallel plots of land
sanerings- en reconstructie-projecten renewal and reconstruction projects structuur, qua functie / qua vorm structure, functional-spatial / formal-
saneringsbeleid housing improvement, renewal policy spatial
schaalaanduiding indication of scale tangentiaal tangential
schaalniveau level of scale tapis roulant, rollend trottoir moving walkway
schaalsprongen leaps in scale tijdkorrel (vrg. ruimtelijke korrel) temporal grain (cf. spatial grain)
schaalvergroting scaling-up, increase in scale trap, vaste (-) fixed stair
scheg wedge tuindorp garden village
schema diagram, outline, schedule, scheme tuinstad garden city
schets sketch, draft typologie typology
situatiegebonden (ontwerp) localized (design) uitwerking detailed plan, (further) elaboration
situatieonafhankelijk (ontwerp) non-localized (design) uitzicht view, vista, panorama
situatietekening site plan variatie variation
situering siting verblijfsgebied omschrijven
sleutelprojecten key projects verblijven = to stay
spreiding (urban) sprawl verblijfskwaliteit quality of the surroundings for people
stadsas city axis verdichten to increase the density
stadsbeeld town scape, cityscape verdiept sunken
stadsbeleving urban experience verhard surfaced, paved
stadsgezicht, beschermd (-) protected urban scene verharding hard paving, area of hard surfaces
stadslandschap townscape, urban landscape verkavelen allotment
stadsontwerp urban design verkaveling land division, allotment, site layout, plot
stadsontwikkeling urban development, city development division
stadsstructuur urban structure verkavelingspatroon field pattern
! Zowel formal (vorm) als functional verkavelingsplan parcelling plan, lot plan
(functioneel) verkavelingsstructuur land division
stadsvernieuwing urban renewal verscheidenheid diversity
zie ook stedelijke vernieuwing "diVERsity"
stadsvernieuwingsgebied urban renewal area versnippering fragmentation
stadsvernieuwingsplan urban redevelopment plan verspreid spread out
stadsvernieuwingsproject urban renewal scheme, urban verstedelijking urbanization
regeneration project verstedelijkingsbeleid urbanization policy
stedebouwkunde urban planning and design vestigingspatroon settlement pattern
stedelijk beeld cityscape vingermodel finger model
stedelijk patroon urban pattern vista framed view
stedelijk weefsel urban fabric, urban tissue visuele beleving visual experience
stedelijke herinrichting urban redevelopment / reconstruction visuele belevingswaarde visual experiential value
stedelijke vernieuwing urban regeneration vlak (verg. lijn, punt) bounded area (cf. line, point)
zie ook stadsvernieuwing voorontwerp, voorstudie preliminary design
steeg alley voorwaardescheppend beleid condition-creating policy
straatbeeld street picture voorzieningen amenities, facilities
straatmeubilair street furniture vormanalyse analysis of form
6 7
 Stedebouwkundig ontwerpen

vormentaal form language, formal language,

vocabulary of forms, formal idiom Planning en programmering
vormgeving visual design
! ter onderscheiding van ontwerpen =
aanpasbaar bouwen adaptable building
design
aantrekkingskracht (van stedelijk drawing power, power of attraction
waarneming (visuele waarneming) perception (visual)
centrum)
wal barrier, hedgerow, quay
actieruimte action space
wederopbouw reconstruction
activiteitenpatronen activity pattern
werkmaquette working model
afbraak demolition
wijzigingen tov de vorige situatie changes in comparison to the former
agglomeratie urban agglomeration
situation
! als meerdere steden: conurbation
woningbouwarchitectuur residential architecture
agglomeratie-effecten agglomeration effects
woningdifferentiatie residential differentiation
akkerland arable land, plough land, tillage
woningplattegrond floor plan of dwelling unit, domestic floor
alleenstaanden singles
plan
allochtonen people with a foreign background
woningtype housing type, type of house
apotheek pharmacy, (dispensing) chemist
woonomgeving residential environment
arbeidsongeschikten people unfit for work
zichtas line of vision
autochtonen autochtones
zichtlijn line of sight, sight line
bandstad linear city
zone area, zone
bandstedelijke ontwikkeling linear urban development
zwaartelijn median
basisschool primary school
zwaartepunt centre, central point
bebouwd gebied built-up area (= bebouwde kom)
bebouwingsdichtheid building density
bedrijfsleven trade and industry
begraafplaats burial ground, cemetery, graveyard,
memorial park
beheer management
! onderhoud = maintenance
beheerplanning maintenance planning / management
planning
behoefte needs, demand, requirements
behoeftenpiramide hierarchy of needs
bejaardenwoning old people's flat
bereikbaarheid accessibility
beroepsbevolking working population, economically active
population
beroepsonderwijs technical school / college
beschermde landschappen protected landscapes
bestaansvoorwaarden existential preconditions
bestemmen designate, allocate
bestuurlijk-organisatorisch administrative-organizational
bevolking population
bevolkingsdichtheid population density
bevolkingsgroei population growth / increase
bevolkingsgroep section of the population

8
 Planning en programmering Planning en programmering

bevolkingsomvang population size functiescheiding separation of functions

bevolkingsopbouw composition of the population functieverandering change(s) in function, functional change
bevolkingsoverschot population surplus functieverdeling function distribution
bevolkingsprognose population prognosis functioneel-ruimtelijke structuur functional spatial structure
bevolkingsspreiding population distribution vgl. formal-spatial structure
bewoners (huis) occupants fysiek ruimtelijk physical spatial
! inwoners (stad, land): inhabitants galerijflat gallery flats
bewonersparticipatie close cooperation with the residents gebiedsontwikkeling area development
bijstandsmoeders mothers on social security geboortecijfer birth rate
binnenstadsvernieuwing inner city renewal geboorteoverschot excess (of) births (over deaths), (natural)
bloembollengebied bulb growing area increase in population
bloembollenteelt bulb growing / culture / cultivation gebruiksvriendelijk user-friendly
BNP (bruto nationaal product) GNP (gross national product) gebruikswaarde use value
bouwen voor de buurt building for the neighbourhood gedragsverandering change in behaviour
bufferzone buffer zone gedragswetenschap behavioural science
bundelen bundle, cluster gezinshereniging family reunion
centralisatie centralization gezondheidszorg health service(s) (instanties); health care,
compacte stad compact city medical care (zorg voor de gezondheid)
concurrentie competition glastuinbouw cultivation under glass
criterium criterion groei (stedelijke groei) urban expansion
dag- en nachtroutes daytime and nighttime routes groeikern centre of urban growth
dag-, avond- en nachtfuncties day / evening / night functions groeistad expanded town
dagelijkse leefomgeving daily social environment / living grondbeginselen van ruimtelijke ordening principles of regional development / land
environment utilization
decentralisatie decentralization groothandel wholesale trade
deconcentratie deconcentration grote steden beleid large-cities policy
demografie demography haalbaarheid feasibility
"deMOgraphy" herbestemmen reallocate
dienstverlening service(s), provision of services herbouw reconstruction
doel(stelling) target, aim, objective, goal hergebruik reuse
! let op verschillen herhuisvesting rehousing
doelstellingen aims and objectives herinrichting, herindeling restructuring, redevelopment, reshaping
dokterspraktijk medical practice zie ook stedelijke herinrichting
doorstroming "moving up (down) the house ladder" herinrichtingsplan restructuring plan
draagfunctie carrying function herinrichtingsvoorstel restructuring proposal, redevelopment
draagvlak user base proposal
eigenaar-bewoner owner-occupant, owner-occupier herontwikkelingsplan redevelopment programme
erfgoed heritage heropbouw rebuilding
exploderende stad exploding city herstructurering renewal, restructuring
fasering organizing in phases, phasing hierarchie hierarchy
flankerend beleid accompanying policies hogeschool college (of advanced / higher education),
formeel-ruimtelijke structuur formal-spatial structure polytechnic
vgl: functional-spatial structure hoofdlijnen outlines
functie-invulling actualization of a function hoogspanningskabel high-voltage cable, high-tension cable,
functiemenging mix of functions, functional mix, mixed power (transmission) line
use hoogspanningsleiding high-tension lines (?)
10 11
 Planning en programmering Planning en programmering

hoogspanningsmast power pylon leeftijdsopbouw age distribution

hoogspanningsnet high-tension network leeftijdsverdeling / -opbouw age distribution
huisarts family doctor, general practitioner leegstand vacancy, unoccupied houses, etc.
huisartsenpraktijk medical practice levendigheid liveliness, activity, bustle
huishoudens households ligweide sunbathing area, sun terrace
huisvesting lodging accomodation locatiebeleid location policy
huur rent maakbaarheid makeability
huurbeleid rent(s) policy maatschappelijk societal
huurbescherming rent protection / control ! sociaal = social
huurcommissie rent tribunal maatschappelijk belang societal interest
huurder tenant maatschappij society
huursector rented sector medegebruik joint use
huurwoning rented house / flat meerkernig stedelijke gebieden multi-centered urban areas
huurwoningen, sociale (-) rented social housing meubelboulevard furniture heaven / strip, row of furniture
invloedssfeer sphere of influence, range of influence shops
inwoners (stad, land) inhabitants middelbare school secondary school
! bewoners (huis) : occupants migrantenhuisvestingsbeleid immigrant settlement policy
jongerenhuisvesting housing for young people milieudifferentiatie environmental differentiation
kantoren offices modelmatig model-based
kantorencentrum business district / centre multifunctioneel mixed use, multi-purpose
kas greenhouse, glasshouse, hothouse natuurgebied nature reserve (natuurleven); scenic area
kassengebied greenhouse area (natuurschoon)
kengetallen index numbers, indicators Nederlands Economisch Instituut (NEI) Netherlands Economics Institute
kennisas knowledge axis netwerkstad network city
kern nucleus, core area niet-actieven inactive persons
vgl: meerkernig : multinodal nieuwbouw, vervangende (-) newly built housing, replacement
kern (kleine) village norm standard (norm)
kinderboerderij children's farm nutsvoorzieningen public utilities
kinderdagverblijf crèche, day-care centre omgevingskenmerken environmental characteristics
knelpunt bottleneck omgevingspsychologie environmental psychology
knooppunt node, junction, hub onderhoud maintenance
koopappartement owner-occupied flat onderverhuren sublet
koopwoning sale sector; owner-occupied property ongeschoold (werk) unskilled (work)
(dwelling) ontgroening = vergrijzing population ageing
koopwoningbouw owner-occupied housing ontsluiten make accessible
korrel grain ontsluiting access, access road
zie tijdkorrel en ruimtelijke korrel ontsluitingsprincipes principles of accessibility
kostwinner breadwinner ontwerpstrategie design and planning strategy
laag geschoold, laag opgeleid low-skilled ontwikkelingsas growth axis, development axis
lagere inkomensgroepen / klassen lower income brackets ontwikkelingsperspectief development perspective
leefbaarheid liveability "deVELopment"
leefomgeving (dagelijkse) social environment, living environment ontwikkelingsplan development scheme
(daily) ontwikkelingsplanologie development planning
leefstijl life style "deVELopment"
leeftijdscategorieën age categories ontwikkelingssnelheid development tempo
leeftijdsopbouw age distribution open/groene ruimte open space, non-urbanized space
12 13
 Planning en programmering Planning en programmering

orientatie orientation, direction finding sporthal sports hall / centre; gym (informeel)
orienterende betekenis direction-defining significance sportveld sports / playing / athletic field
particuliere huurwoningen private rented housings stadsbewoner town dweller
persoonskenmerken personal characteristics ! zie ook stedeling
plaatswaarde (=locatiewaarde) location value stadscentrum city centre
plantoelichting commentary to the design stadsmilieu urban environment
planvorming planning processes stadsmodellen urban models
portiek porch, portico stadsuitbreiding urban expansion, urban extension
potentiekaart map of potentials stadsvernieuwing urban renewal
problematiek problem, issue zie ook stedelijke vernieuwing
procesplanning process planning stadsvernieuwingsgebied urban renewal area
programma van eisen design requirements, schedule of stadsvernieuwingsplan urban redevelopment plan
requirements stadsvernieuwingsproject urban renewal scheme, urban
programmatische analyse (van) functional analysis of surroundings regeneration project
omgeving stagnatiegebied stagnation area
publiekstrekker magnet function stedelijk grondgebruik urban land use
randvoorwaarden conditionally stedelijk woonmilieu urban habitat
recreatie recreation, leisure stedelijke herinrichting urban redevelopment / reconstruction
regulatiefunctie regulation function stedelijke vernieuwing urban regeneration
ruimelijke ordening spatial planning zie ook stadsvernieuwing
ruimtelijke korrel (verg. tijdkorrel) spatial grain (cf. temporal grain) stedelijkheid degree of urbanization
ruimtelijke ontwikkeling spatial development stedeling urban dweller
ruimtelijke oplossing spatial solution sterfte mortality
ruimtelijke planning spatial / urban & regional planning suburbaan suburban
ruimtelijk-ecologisch spatial-ecological suburbanisatie suburbanization
ruiterpad bridle path, rider trail (Am.), riding track symbiose symbiosis, supporting interactivity
sanering sanitation, clearance tijdkorrel (vrg. ruimtelijke korrel) temporal grain (cf. spatial grain)
sanering van woningen housing improvement, slum clearance tijdruimtelijk temporospatial (time-space )
sanerings- en reconstructie-projecten renewal and reconstruction projects tijdsbesteding time-spending
saneringsbeleid housing improvement, renewal policy toegankelijkheid (verg. bereikbaarheid) reachability (cf accessibility)
satellietstad satellite (town) toekomstwaarde future value
scheiden separate toelatingsplanologie development control planning
slaapstad dormitory town uitbreiding expansion, extension
sleutelprojecten key projects uitgangspunt basic assumption / principle
sociaal-cultureel socio-cultural uitwaaiering van voorsteden sprawling suburbs
sociaal-economisch socio-economic universiteit university
sociaal-ruimtelijk socio-spatial veerpont ferry(boat)
sociale controle social control veeteelt stock / cattle breeding
! controleren = to check veiligheid safety
sociale veiligheid public safety veiling (plaats, gebouw) auction-mart, auction room(s) / hall
! niet: social security verdichting densification
sociale woningbouw public housing (subsidized by public vergrijzing population ageing
funds) verhuisbeleid house-moving policy
spaarbekken reservoir verkennend exploratory
speelterrein playground verloedering degradation, degeneration
speelweide playing field zie ook verpaupering
14 15
 Planning en programmering Planning en programmering

vernieuwbouw conversion, renovation woningbouwvereniging housing association

verpaupering deterioration, decay woningdifferentiatie residential differentiation
zie ook verloedering woningmarkt housing market
verpleeghuis nursing home woningnood housing shortage/ problem
verschralen decrease, to make poorer, to become woningplattegrond floor plan of dwelling unit, domestic floor
poorer plan
verstedelijkend gebied urbanescent area woningpolitiek housing policies
verstedelijking urbanization woningprijzen housing prices
vertrek emigration woningsanering zie sanering
vertrekoverschot emigration surplus, negative net woningtype type of house, housing type
migration woningverbetering improvement of accomodation
vervuiling pollution woningvoorraad housing stock
verwerving procurement woningwetbouw subsidized / council housing
verweving interweaving woongebied residential zone
verzorgingsgebied catchment area woongelegenheid housing
zie ook : draagvlak woonlasten housing expenditures
verzorgingsstaat welfare state woonmilieu habitat, residential environment
vestiging immigration woonmilieudifferentie residential differentiation
vestigingsfactoren allocation factors woonomgeving residential environment
vestigingsoverschot migration surplus woonruimte housing accomodation
visie outlook, perception, philosophy, vision, woonruimteverdeling distribution of housing accommodation
perspective woonruimtevoorzieningen housing provisions
volkshuisvesting housing woonsatisfactie residential satisfaction
volkstuin allotment (garden) woonsituatie living conditions (meervoud)
voorwaarden preconditions woonwagen caravan (Brits); (house) trailer (Am.)
vrijetijdsbesteding leisure activity woonwensen housing demands
waarde value zendmast (radio/TV) mast, radio/TV tower
waterberging water storage zorg / verzorging care
waterwingebied water-collection area sociale verzorging : welfare
wederopbouw reconstruction zorgsector social service sector, social services
welzijn wellbeing
welzijn, welvaart welfare
welzijnsbeleid welfare policy
werkgelegenheid employment
werkloosheid unemployment
winkelcentrum shopping centre
wisselwoning temporary housing
woning dwelling
woningbouwopgave housing commission
woningbouwplannen planning schemes for housing
construction
woningbouwprogramma house-building programme (?)
woningbouwsubsidies subsidies for housing
! (object subsidies) housing construction
subsidies; individual subsidies, housing
allowances
16 17
 Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen

Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen gemeentebestuur

gemeentelijk niveau
local council, city / town council
municipal level
grondgebonden landbouw land-based agriculture
aanbeveling recommendation handhaven van speciale regels to enforce the special regulations
ABC locatiebeleid ABC location policy Hinderwet Nuisance Act
Actieplan Bedrijventerreinen Action Plan for Business Estates hoofdverbindingsas major transport axis
B&W Municipal Executive Committee Hoogheemraadschap Water Board
beleid policy kabinet (het) (the) government
beleidsanalyse policy analysis kadaster land register, cadastre, register of real
"aNAlysis" estate
beleidsnota policy document kadastrale kaart ordnance survey map
beleidsplan policy plan landinrichting rural land use planning
Beleidsplan Drink- en Industriewater- Policy Plan for Drinking and Industrial Landinrichtingswet Land Use Act
voorziening Water Supply locatiebeleid voor perifere en location policy for peripheral and large-
beleidsvoornemens policy proposals grootschalige detailhandelsvestigingen scale retail establishments
beleidsvorming policy making "peRIpheral"
Besluit Ruimtelijke Ordening (BRO) Spatial Planning Decree Meerjarenprogramma Infrastructuur en Multiannual Programme for Infrastructure
besluitvormingsproces decision-making process Transport and Transport
bestemmingsplan (local) land-use plan; zoning plan; Meerjarenprogramma Vitaal Platteland Multiannual Programme for a Vibrant and
development plan Dynamic Countryside
Bestuur/ Regering; bestuurlijk Administration; administrative metropool metropolis
"adMINistrative" milieueffectenrapportage environmental impact assessment
Bestuurlijk Platform Groene Hart Green Heart Administrative Platform Mer = EIR = Environmental Impact
bestuurslagen levels of administration Report
Bouwbesluit Building Decree Nederlands Economisch Instituut (NEI) Netherlands Economics Institute
bouwverordening building regulation noordvleugel (van de Randstad) northern wing (of the Randstad)
bouwvoorschriften building regulations Nota Gebiedsgerichte Economische Policy Document on Regional Economic
brandweervoorschriften fire regulations Perspectieven (GEP) Perspectives
burgemeester mayor Nota Mobiliteit National Traffic and Transport Strategy
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Statistics Netherlands Nota Nationale Landschapsparken Policy Document on National
deelgemeente borough Landscapes
borough (in bijzonder in Londen en New Nota Nationale Parken Policy Document on National Parks
York) Nota Ruimte National Spatial Policy Document
deelplan sub-plan Nota Vier Grote Steden Policy Document on the Four Large
Ecologische Hoofdstructuur National Ecological Network Cities
ecologische verbindingszone ecological connection zone ontwerpplan plan proposal
economisch kerngebied economic core area ontwerpschets draft of a design, design sketch
Europese ecologische hoofdstructuur European ecological network Ontwikkelingsprogramma Groene Hart Green Heart Development Programme
Europese richtlijn luchtkwaliteit European air quality directive Ontwikkelingsschets Schelde Estuarium Development Outline for the Scheldt
Exclusieve Economische Zone (EEZ) (in Exclusive Economic Zone (in the North Estuary
de Noordzee) Sea) overheid public authorities, government,
gebundelde deconcentratie clustered dispersal authorities
Gedeputeerde Staten Provincial Executive Committee overheidsbeleid public policy
"eXEcutive" overheidsinstantie voor ruimtelijke planning authority
Gemeente Municipality ontwikkeling
overheidsinstanties public bodies
19
 Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen

planningswetgeving planning legislation verzorgingsstaat welfare state

Planologische Kernbeslissing (PKB) National Spatial Planning Key Decision Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Fourth National Policy Document on
provinciale staten provincial council Spatial Planning
provincie province VINAC Actualisering van de VINEX Update of the supplement to the….
publiek-private-samenwerking public private partnership VINEX Vierde Nota Ruimtelijk Ordening Supplement to the Fourth National Policy
Randstad Randstad Extra Document on Spatial Planning
Randstadgroenstructuur Randstadgroenstructuur Vogel- en Habitatrichtlijn(EU) (EU) Bird and Habitat Directive
! niet vertalen voorbeeldplannen model plans
reconstructiegebied (rural) reconstruction area ! Model (in Engels) is ook 2- en 3-dim.
Reconstructiewet concentratiegebieden Reconstruction Act on concentration model en maquette
areas voorbeeldproject model project
Rijksbeleid National policy voorlopig ontwerp draft of a design
rijksoverheid central / national government VROM Ministry of Housing, Spatial Planning and
Rijksplanologische Dienst (RPD) National Spatial Planning Agency the Environment
ruilverkaveling land reallocation waterschap district water board
Ruimte voor de Rivier Space for the Rivers werelderfgoed (UNESCO) (UNESCO) world heritage site
Ruimtelijk Planbureau (RPB) the Netherlands Institute for Spatial Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG) Rural Planning Act
Research Wet Ruimtelijke Ordening (WRO) Spatial Planning Act
Ruimtelijke Hoofdstructuur National Spatial Structure Wetenschappelijke Raad voor Advisory Council on Government Policy
ruimtelijke investering spatial investment Regeringsbeleid (WRR)
ruimtelijke reservering spatial reservation wetgeving ruimtelijke ontwikkeling planning legislation
ruimtelijke verkenning spatial outlook Wethouder Alderman, City Councillor (for housing
scenario scenario etc)
Sociaal Plan Bureau (SCP) Social and Cultural Planning Board woningwet housing act, housing law
stadsdeelraad borough council, borough Zuidas (Amsterdam) Southern Axis
stadsgewest urban region zuidvleugel (van de Randstad) southern wing (of the Randstad)
stadsplattegrond urban street plan, town plan; urban fabric
stadsverbeteringsplannen urban regeneration plans
streekplan regional spatial plan
structuurplan structure plan, master plan
Structuurschema Groene Ruimte (SGR) National Structure Plan for Green Areas
Structuurschema Verkeer en Vervoer Second National Traffic and Transport
(SVV) Structure Plan
structuurschema structure scheme, structure plan
structuurvisie structural concept
sturingsfilosofie philosophy of governance
toekomstverkenning exploration of the future
Tweede Nota Ruimtelijke Ordening Second National Policy Document on
Spatial Planning
uitbreidingsplan development plan
Uitvoeringsplan Implementation Plan
vergunning (planning) permission, licence
verkavelingswet zoning law
verordening (lagere overheid) by(e)-law
verordeningen regulations
verstedelijkingsnota government paper on urbanization
20 21
 Bouwproces

Bouwproces overwinst
planfase
planning gain
phase of planning
projectenveloppe project envelopes
aanbesteden put out to tender projectontwikkelaar property development company
belanghebbende stakeholder publiek-private-samenwerking public private partnership
bouwlocatie building site, development site uitgifte van grond land issue
"deVELopment" uitvoerbaarheid feasibility
bouwmassa built mass uitvoering construction, implementation
bouwopgave building task, building brief vastgoed real estate, property
bouwrijpmaken, het terrein (-) prepare the site for building vastgoedbeheer real estate management
bouwvergunning building permit, licence, planning vastgoedsector property development sector
permission verbouw refurbishment
bouwvolume volume of the building, building volume verbouwd renovated
exploitatie running expenses verbouwing refurbishment
financiering financing, funding verbouwingsplan conversion plan
gebiedsontwikkeling area development verwerving procurement
grondbezit landownership woningbouwvereniging housing association
grondeigendom landholding, ownership of land woningproduktie housing production
grondexploitatie estimate of land development
grondgebied surface area
grondgebruik land use
grondopbrengsten ground rates
grondprijs price of land
grondverwerving procurement of land
handhaven van speciale regels to enforce the special regulations
huiseigenaar home-owner
! eigenaar van huurhuizen: landlord /
landlady
huizenaanbod housing supply
huizenbouw domestic construction
kostenaspecten cost elements
kosten-baten-analyse cost-benefit analysis
"aNAlysis"
kostenbeheersing cost management
kostenbesparing savings in costs
kostenraming cost estimate
marktpartijen private parties
onderhoud maintenance
ontwikkelingsperspectief development perspective
"deVELopment"
ontwikkelingssnelheid development tempo
opdrachtgever client, customer
in context: de gemeente is de
opdrachtgever van …. = the local
authority has commissioned …

23
22
 Milieutechnisch ontwerpen

Milieutechnisch ontwerpen ecologisch bouwen

ecologisch verantwoord
ecologically-sound building
ecologically sound
ecologische voetafdruk ecological footprint
aan- en uitvliegroute approach and take-off routes eutrofiëring eutrophication
aantasting damage (to) geluid sound, (negatief:) noise
afval, chemisch (-) chemical waste(s) zie ook geluidhinder
afval, huishoudelijk (-) domestic waste(s) geluidgrens sound limit
afvalberg waste volume geluidhinderfactoren noise factors
afvalcontainer refuse bin geluidsarm noiseless
afvalscheiding waste separation geluidsbeperking sound restriction
afvalsorteerbedrijf waste sorting plant, waste sorting geluidshinder noise (impliceert hinder)
business geluidshinderbeperking noise restriction
afvalstoffen, schadelijke (-) hazardous wastes, hazardous geluidsisolatie sound isolation
substances ! isolation niet verwarren met insolation=
afvalverbrandingsinstallatie waste incineration plant, waste bezonning
incinerator geluidsisolerende eisen sound-isolation demands
afvalwater wastewater geluidsmaatregel noise prevention measure
afvalwater, grijs (-) grey water geluidswal noise barrier
afvalwater, huishoudelijk (-) domestic sewage, household sewage, geluidwerende maatregel sound-damping measure
domestic wastewater grijs water grey water
afvalwater, ongezuiverd (-) untreated sewage grijswatercircuit grey water cycles
afvalwater, zwart (-) black water grondstoffen raw materials
afvalwatervijvers sewage ponds grondstoffenbeheer resource conservation
afvalwaterzuiveringsinstallatie sewage purification plant grondwater groundwater
afvoer drainage grondwaterbeheersingssysteem groundwater control system
bedreigde soorten endangered species grondwaterbeschermingsgebied ground waterprotection area
bedrijfsafval "commercial waste(s); trade waste(s)" grondwaterhuishouding groundwater management
bemesting manuring, (met kunstmest) fertilization helofyten [niet in Oxford Dictionary]
bergingsvijver storage pond klimaatbeheersing climate control
beschoeiing (rivieroever) campsheeting, sheet piling klimaatverandering climate change
bezonning insolation kringlopen cycles
! Niet verwarren met isolation kunstofafval plastics waste(s)
biodiversiteit biodiversity leefmilieuverordening environmental by(e)-law
biotoop habitat ! Van lagere overheid
bodemgesteldheid soil condition, nature of the ground luchtkwaliteit air quality
bodemsanering soil sanitation luchtverontreiniging air pollution
bodemvervuiling soil pollution meervoudig ruimtegebruik multifunctional land use
bodemwater groundwater mestoverschot surplus manure
broeikaseffect greenhouse effect milieuaspecten environmental aspects
drinkwatervoorziening supply of drinking water milieubeheer environmental protection, conservation
duurzaam beheer sustainable management (of nature)
duurzaam bouwen sustainable building milieubeleid policies on environmental issues
duurzaam(heid) sustainable (-bility) milieubeleidsplan environmental policy plan
! In de zin van 'langdurig': durable milieuheffing environmental levy
ecologisch ecological milieuhygiëne environmental hygiene
milieu-indicatoren environmental indicators
25
24
 Milieutechnisch ontwerpen

milieukunde
milieukwaliteit
environmentology
environmental quality
(Nederlands) Landschap
milieukwaliteitsdoelstellingen environmental quality targets
milieuprobleem environmental problem aandijken dam (up), reclaim
oppervlaktewater surface water aanplemping filling in
ozonlaag ozone layer aanzandingsproces accretion process
regenwaterriool rainwater sewer achtergronddecor backdrop
riolen sewers ! achtergrond = background
riolering sewerage, sewer system, sewers achterkade enclosing quay
rioolwaterzuiveringsinrichting water treatment plant afstromend water descending water flows
sanering sanitation, clearance afwatering drainage, discharge of water
schoonwaterberging clean water storage pond zie ook: bemaling en ontwatering
soortenrijkdom (high) diversity of species bedijking diking
stadsbiotopen urban habitats bemaling drainage
stank nasty smell, stench bemalingstechniek pumping technique
stankoverlast stench nuisance beplantingsschema planting scheme
vegetatie vegetation bewerking treatment, (operation)
verbruik consumption, spending binnendijks (lying/situated) inside the dike(s) / on the
verdichten to increase the density landside of the dike(s)
verdringen to push away / aside bloemenparterre floral parterre
verdroging dehydration bodemdaling subsidence
verontreiniging pollution, contamination bodemkaart soil maps
versnippering fragmentation boezem outlet waterway
verspilling wasting boomgaard orchard
verspreiding dispersal boompartij grove
verstoring disturbance, disruption boomsoorten tree species
vervuiling pollution, contamination bosschage small copse
verwijdering removal bovenland upland
verzuring acidification brak brackish
waterbeheer water management buiten(huis) country house (home)
windhinder nuisance caused by wind zie ook: stedelijk buiten en landhuis
zuiveringsgebouw purification plant buitendijks outside the dike(s)
zuiveringsinstallatie water-treatment works, treatment plant buitenplaats country estate
zuiveringsmoerassen water-purification marshes casco framework
contour contour, outline
cultuurlandschap man-made / cultural landscape
demping van grachten filling in canals
dijk dike
dijkkruin dike crest
dijkverhoging dike elevations
dijkverzwaring dyke reinforcement
doolhof labyrinth
droogmakerij drained lake
droogmakingsproject land reclamation project
duikers culverts

26
27
 (Nederlands) Landschap (Nederlands) Landschap

duin dune kwelwater seepage

duinwiggenstructuur dune cuneate structure laan avenue
duiventoren dovecote landaanwinning land reclamation
eendenkooi duck-trap landgoed estate
eerdgronden eerd soils landhuis country house / home, manor
enkele bedding single river beds landschapselement landscape component
erf yard, property, grounds landscheidingsdijk boundary dike
erfpacht long (term) lease, building lease lanenstelsel system of avenues
gazon lawn lengteas longitudinal axis
geestgrond geest (sandy soil between dunes and lusthof garden of delight
polder), old sand ridges maniërisme mannerism
gelaagdheid stratification merenlandschap lakeside landscape
gemaal pumping-station moestuin kitchen garden
getijde tide nis niche
getrapt systeem multi-stage system oever bank
gevel, (achter-, voor-) elevation, (rear, front) oeverlijn, oeverstrook shoreline
gracht canal oeverwal levee
grasbaan grass strip ommuurde tuin walled garden
grondwaterniveau groundwater level ontginning reclamation
Gulden Snede golden section ontwatering drainage
heggenlandschap hedge landscape oppervlaktewater, (zoet) surface (fresh)water
herenboerderij gentleman's farm plantage plantation
herenhuis mansion, manor plassenlandschap lake area
hoekverdraaiing angular rotation poortgebouw gatehouse
hofstede homestead, farmstead prieel bower, (paradisiac), arbour
hoogveen "(high) moorland, peat moor; grondsoort: raamwerk framework
high moor peat; of: peat formations raster grid
above the water table" rivierloop river course
houtsingel windbreak, shelter belt rondeel roundel
houtwal hedgerow ruimtewerking spatial effect
inklinking settlement schaalvergroting scaling-up, increase in scale
! subsidence = slinking, inkrimping, scheg wedge
verzakking scherm screen
inpoldering land reclamation siertuin ornamental garden
! Voornamelijk met betrekking tot slagenverkaveling strip land parcelling
Nederland: impoldering slingervorm sweeping curves
jachtbos hunting preserve sloot ditch
kleigronden clay(ey) soil sluisdeuren lock gates
koepel dome solitaire boom single / solitary tree
kolonisatieraster occupation grid spiegelas mirror axis, axis of symmetry
komgebieden basin areas spiegelvijver reflecting pond, reflecting pool
kreekruggen creek ridges stadslandschap townscape, urban landscape
kustfundament coastal foundation stadswal town rampant
kustlijnbeheersing coast line control stedelijk buiten urban retreat, urban polder villa
kustversterking coastal reinforcements strandwallen sand-ridge
kwelplekken places with seepage strook strip
28 29
 (Nederlands) Landschap

stroomgebied
stuw
river basin
weir, flood-control dam, dam
Verkeer
symmetrie-as axis of symmetry
toegangslaan access avenue, approach drive afslag exit
trekvaartnetwerk boat-canal network autobezit car ownership
turf peat autoluw omschrijven: minimal car use
turfwining extraction of peat automobiliteit car use
uiterwaarden water meadows auto-ontsluiting car access
uitgeveende veenpolders peated out / depleted peat polders autoroute, doorgaande (-) through traffic route
uitwateringssluis discharge sluice autotunnel tunnel for motor traffic
uitzicht view, vista, panorama autoverkeer car traffic, vehicular traffic
vaart canal, waterway autovrij car free
veen peat barrierewerking barrier effect
veengebieden peaty soils, peat districts bereikbaarheid accessibility
veenlandschap peat (polder) landscape zie ook toegankelijkheid
veenweidegebieden peat meadow areas bestemming destination
verdwijnpunt vanishing point bestemmingsverkeer local traffic
vergezicht panoramic view bewegwijzering signposting
verkavelingsraster parcellation grid, allotment grid busbaan, vrijliggend dedicated bus corridor
verrekijkereffect telescope effect busstrook bus lane
vestinggracht moat collectief openbaar vervoer (COV) public transport
vestingmuur (als: vestingwal) rampart dienstregeling timetable
vestingwerken fortifications dwarsparkeren perpendicular parking
vijver pond dwarsstraat cross street
vogelvluchtperspectief bird's-eye view fiets- en voetgangersbrug bridge for cyclists and pedestrians
wandelpark strolling park fietsberging cycle racks, cycle shelter
waterpeil water level fietsenstalling cycle shelter, bicycle shelter
waterspiegel water surface (oppervlakte), water level fietsopstelstrook (opgeblazen) (OFOS) (expanded) cycle stacking lanes
(hoogte) zie ook: grondwaterniveau fietspad, vrijliggend (-) cycle track, separate (-)
waterval cascade, waterfall fietsroute cycle route
wenteltrap spiral staircase fietssnelweg cycle ‘highway’
wetering watercourse fietsstrook cycle lane
wijngaard vineyard fietstunnel cycle underpass
winterbed winter bed fietsverkeer cycle traffic
zandbed sandbed fietsvoorzieningen amenities for cyclists, bicycle facilities
zandgrond sandy soil file traffic jam
zeebodem seabed ! congestion = wegverstopping
zeedijk en zeewering seawall forens commuter
zeespiegel sea level forensenverkeer commuting traffic
zeespiegelstijging M.S.L. rise forensisme commuting
zetting- en inklinkingsgevoelig setting and settlement sensitive ! forensic = misdaad gerelateerd
zicht sight, view gebiedsontsluitingsweg district access roads
zoom fringe gelede bus articulated bus
zuilengang arcade gelijkvloerse kruising level crossing
zwaartelijn median gemotoriseerd verkeer vehicular traffic
zwaartepunt centre, central point
30
31
 Verkeer Verkeer

halte vh openbaar vervoer public transport stop(s) rit trip

herkomst (point of) origin rondweg, ringweg ring road, orbital motorway
hogesnelheidslijn high-speed line routebundeling route clustering
hoofdontsluitingsader main access road sluipverkeer rat-run traffic
hoofdverkeersstraat major traffic road sneltram light rail transit
hoofdwegennet major road network snelverkeer fast-moving traffic
in- en uitstappen boarding and alighting spoor(-weg) railway line
ketenverplaatsing / verplaatsingsketen mobility chain spoorverdubbeling track doubling
knooppunt junction, hub, node spoorwegennet rail network
zie ook kruispunt spoorwegovergang railway crossing
kopstation terminus stamlijn (van OV) trunk lines
kruispunt intersection stationsgebied station area
langzaam verkeer non-motorised traffic stationslocatie station site, railway station site
leefbaarheid liveability stationsplein station square, station forecourt
lichte helling geschikt voor fietsers easy gradient suitable for cyclists stilstaand verkeer non-moving traffic
loopafstand walking distance stoep pedestrian pavement
metro metro stoplicht (verkeerregelinstallatie) traffic light(s)
mobiliteit mobility rate streekbus regional bus
mobiliteitsbeheersing mobility control streekbus (lange afstand) coach
mobiliteitsketen, verplaatsingsketen mobility chain, transportation chain stroomweg distributor road
motorverkeer motorised traffic toegankelijkheid (verg. bereikbaarheid) reachability (cf accessibility)
natransport post-transport, egress trip(s) toevoerlijn feeder line
omrijden to make a detour tracé (proposed) route
onbelemmerde toegang, vrije toegang unimpeded access trottoir pavement
onderdoorgang underpass tunnelbak sunken track, tunnel tray
ongelijkvloers grade separation uitvalsweg arterial road, exit road
zie ook gelijkvloers venstertijd time windows (off-peak hours for the
ontsluitingsweg access road public)
onverharde weg unpaved road, earth road verbindingsroute throughway, linking route, connecting
oprit (autoweg) slip road, approach route
! van een garage: drive verbindingswater through route
opstelvak stacking lane verkeer traffic, circulation
OV knooppunt public transport hub verkeers- en voetgangersstromen traffic and pedestrian flows / movements
overstappunt transfer location(s) verkeersader main road
parkeerbehoefte parking needs verkeersarm (gebied) minimal traffic (area)
parkeerbeleid parking policy verkeersbeleid traffic policy
parkeernorm parking standard verkeerscapaciteit carrying capacity
parkeerplaats car park verkeersdrempel speed control humps, sleeping policemen
parkeerplaatsen parking places verkeerseiland traffic island
parkeerterrein car park verkeersintensiteit traffic flow
parkeervakken parking bays verkeerskunde traffic engineering
parkeervoorzieningen parking provisions verkeersleefbaarheid traffic-related residential quality
personenverkeer passenger traffic, movement of travellers verkeerslicht traffic light
rijbaan carriageway verkeersluw zie verkeersarm
rijstrook traffic lane verkeersoverlast traffic nuisance
rijweg, doorgaande (-) thoroughfare verkeersplanning traffic planning
32 33
 Verkeer

verkeersprognoses / -ramingen
verkeersregelinstallatie
traffic forecasting, traffic prognosis
traffic control system
Onderwijstermen
verkeersscheiding traffic separation
verkeersstromen traffic flows arceren hatching
verkeersveiligheid road safety exploratief onderzoek exploratory research
verkeersvoorzieningen transport facilities gecommitteerde external examinator
verplaatsing movement gedachte-experiment thought-experiment
! van een bedrijf, station etc.: relocation hoofdmentor main tutor
verplaatsingafstand trip length inhoudelijk-wetenschappelijk substantive scientific, scientific with
verplaatsingsgedrag movement behaviour regard to content
verplaatsingsmotief moving motive leerplan thesis plan
verplaatsingspatroon pattern of movements leesbaarheid legibility
verplaatsingsweerstand resistance to movement mentor tutor
vervoer transport onderzoeksprogramma research programme
vervoermethode mode of transport ontwerpend onderzoek research by design, design-driven
vervoermiddel means of transport research
vervoersketen transport chain ontwerponderzoek design research
vervoersknooppunt transport junction, hub ontwerpopgave design task
vervoersstroom traffic flow ontwerpstudies design studies
vervoerswijze mode of transport, transportation mode opdracht assignment
verzorgingsgebied catchment area oplossingsgericht solution-oriented
zie ook : draagvlak praktijkhoogleraar practice chair,
vluchtheuvel pedestrian island / refuge probleemgestuurd leren problem-based learning
voet / fietsroute pedestrian routes / cycle routes problematiek problem, issue
voetgangersbrug pedestrian bridge procedureel wetenschappelijk procedural scientific
voetgangersgebied pedestrian area reproduceerbaar possibility of reproduction
voetgangersverkeer pedestrian traffic vraagstuk problem, issue, topic
voor- en natransport pre-transport and post-transport, access wetenschapsleer epistemology
and egress trips
voorrang right of way
voortransport pre-transport, access trip(s)
vrachtverkeer goods transportation
vrachtwagen lorry, truck
wegverkeer road traffic
wegverkeerlawaai traffic noise
wijkontsluitingsweg district access road
woonerf woonerf
woon-werkverkeer commuter traffic

34 35