8

FILIPINO
Unang Markahan
Modyul 8
Ang Panitikan sa Panahon ng mga Hapones
Maikling Kwento: Uhaw Ang Tigang na Lupa
Wika: Sanhi at Bunga

0
Panimula
Ang modyul na ito ay isinulat bilang isang suplementaryong kagamitan sa
pagtuturo ng mga mag-aaral sa ikawalong baitang. Ito ay makakatulong sa inyo upang
malinang ang kaalaman sa iba’t ibang paksa sa asignaturang Filipino. Gumagamit ito
ng iba’t ibang pamamaraan/metodolohiya sa pagtuturo upang madali ninyong
maintindihan. Ang mga aralin sa modyul na ito ay nakabatay sa Pinakamahalagang
Kasanayang Pampagkatuto na iminungkahi sa Kawaran ng Edukasyon.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin nang wasto ang modyul na ito. Ingatang di-masira o mapunit ang
anumang pahina nito.
2. Magtanong sa guro o sa mga magulang kung may hindi naunawaan tungkol
dito.
3. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
4. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
5. Maging tapat sa pagsagot sa mga gawain at huwag ipasagot sa ibang tao.
6. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
7. Ipasa ang mga sagutang papel (answer sheet) sa modyul na ito sa iyong guro.
Huwag kalimutang lagyan ng pangalan, pangkat (section) at pamagat ng
modyul.

MGA PINAKAMAHALAGANG KASANAYANG PAMPAGKATUTO

1. F8PU-lg-h-22: Naisusulat ang talatang:

-binubuo ang magkakaugnay at maayos na pangungusap
-nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan
-nagpapakita ng simula gitna at wakas,
2. F8PN-lg-h-22: Nakikinig nang may pag-unawa upang mailahad ang layunin
ng napakinggan, maipaliwanag ang pagkaugnay-ugnay ng
mga pangyayari at mauri ang sanhi at bunga ng mga
pangyayari,
3. F8Pb-lg-h-24: Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa
pamamagitan ng:
-paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda
-dating kaalaman kaugnay sa binasa,
4. F8WG-lg-h-22: Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi t bunga ng mga
pangyayari (dahil, Sapagkat, kaya, bunga nito, iba pa)

1
Pagkatapos pag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1. Nakasusuri ng binasang maikling kwento at natutut ng mga bagong

talasalitaan.
2. Nakapagpapaliwanag at natutukoy ang mga bahagi ng maikling kwento
3. Nauuri ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang maikling
kwento,
4. Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasang akda/teksto sa pamamagitan
ng pag-uugnay ng sanhi at bunga ng mga pangyayari .

Subukin ( Pre-Test )

Panuto: Sa mga katungang 1-5, piliin ang pinakatamang sagot at isulat sa patlang
ang titik lamang.
____1. Ano ang magiging resulta kapag ang isang anak ay lumaki sa isang
huwarang pamilya?
A. may kapanagutan sa anumang gawain
B. magigigng sikat sa mamamayan
C. hindi masasangkot sa ano mang gulo sa pamayanan
D. magkakaroon ng disiplinang pansarili
_____2. Sa iyong palagay ano kaya ang dahilan kapag ikaw ay babagsak sa klase?
A. sa pag-aaral ng mabuti
B. sa pagpasok ng maaga
C. sa pagsagot ng mga gawain
D. sa palaging pagliban sa klase
____3. Kapag ikaw a mahilig magbasa, ano ang iyong makukuha?
A. aksaya sa oras
B. nakaka-antok lang
C. mahahasa ang pagbabasa
D. walang napupulot
____4. Bakit kailanan natin na pag-aralan ang ating Panitikan?
A. upang maging mayabang
B. upang hindi pagalitan ng guro
C. upang mapag-aralan ang kasaysayan
D. upang magkaroon ng pera
____5. Alin ang hindi tama sa mga sumusunod na pahayag tungkol sa pagbabasa?
A. nakakapulot tayo ng magagandang aral
B. nahahasa ang ating kakayahan sa pagbabasa
C. matututo tayo ng mga bagong talasalitaan
D. nakakabulag ang palaging pagbabasa

2
Panuto: Sa mga katanungan 6-10, lagyan ng tsek ( √ ) ang patlang kung totoo ang
pahayag at ekis (×) naman kung hindi totoo.

____6. Ang bansang Pilipinas ay sinakop ng bansang Hapon.

____7. Ang kasaysayan sa pananakop ng mga dayuhan ng ating bansa ay bahagi
na ng ating panitikan.
____8. Ang pagbabasa ng tula, epiko, maikling kwento at iba pa ay hindi
nakakakatulong sa pag-aaral.
____9. Ang pagpupursigi sa buhay ay may tamis sa dulo na naghihintay.
___10. Walang maidudulot na kabutihan ang pagsunod sa ating mga magulang.

Aralin Maikling Kwento, “ Uhaw ang Tigang na Lupa”

ni Liwayway Arceo
1

Alamin

Pagkatapos ng aralin na ito ang mga mag-aaral ay inaasahang:

A. Naipaliliwanag kung ano ang maikling kwento,

B. Nasusuri ang binasang maikling kwento at
C. Natututo ng mga bagong talasalitaan

Balikan/Pangganyak

Isang sulyap sa larawan at alamin kung ano ang nais nitong iparating sa iyo.
Subukan mong dugtungan ang mga pangungusap upang mabuo ang iyong kuwento
mula sa larawan.

Dugtungan mo…
Napakamahalaga na magkaroon ng masayang pamilya, ito ay binubuo ng
ama, ina at mga anak at ito ang aking nakikita sa larawan.
May isang pamilyang naglalak __________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________.

.
3
 Nanggaling sila sa simbahan ______________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________________________________________.

Sila ay papunta sa pasyalan upang_________________________________

__________________________________________________________________.
Napakasaya nilang lahat at pagkatapos _________________________________
_____________________________________________________________.

Tuklasin
Alam mo ba na…

*Ang maikling kuwento ay isang kathang pampanitikan na ang layunin

ay maglahad o magsalaysay ng isang maselan at nangingibabaw na
pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan. Ito ang pag-aralan natin
ngayon.

Alamin natin…

Ano-ano ang mga bahagi ng maikling kwento?

*Ang maikling kuwento, ay binubuo ng simula gitna at wakas.

Ano ang isang natatanging katangian ng maikling kuwento?

*Ang maikling kwento ay nag-iiwan ng mahalagang aral sa mga

mambabasa.

Suriin/Talakayin

Basahin at Unawain
Uhaw ang Tigang na Lupa
ni Liwayway Arceo

Ilang gabi nang ako ang kapiling niya sa higaan. Tila musmos akong dumarama
sa init ng kanyang dibdib at nakikinig sa pintig ng kanyang puso. Ngunit, patuloy akong
nagtataka sa malalim na paghinga niya, sa kanyang malungkot na pagtitig sa lahat ng
bagay, paghikbi...Ilang araw ko nang hindi nadadalaw ang aklatan: ilang araw ko nang
hindi nasasalamin ang isang larawang mahal sa akin: bilugang mukha, malapad
na noo, hati-sa-kaliwang buhok, singkit na mga mata, hindi katangusang ilong, mga
labing duyan ng isang ngiting puspos-kasiyahan...Sa kanya ang aking noo at mga
mata. Ang aking hawas na mukha, ilong na kawangki ng tuka ng isang loro,
at maninipis na labi, ay kay Ina...Si Ina ay hindi palakibo: siya ay babaing bilang
at sukat ang pangungusap. Hindi niya ako inuutusan. Bihira siyang magalit sa akin at

4
kung nagkakagayon ay maikli ang kanyang pananalita: Lumigkit ka!...At kailangang
‘di ko makita. Kailangang ‘di ko masaksihan ang kikislap na poot sa kanyang mga
mata. Kailangang ‘di ko namamalas ang pagkagat niya sa kanyang labi. Kailangang
‘di ko na makita ang panginginig ng kanyang mga daliri. Ito rin ang katumbas ng
kanyang mariing huwag kung mayroon siyang ipinagbabawal. Ang ngiti ni Ina ay patak
ng ulan kung tag-araw: ang bata kong puso ay tigang na lupang uhaw na
uhaw...Minsan man ay hindi ko narinig na may pinagkagalitan sila ni Ama bagama’t
hindi ko mapaniwalaang may magkabiyak ng pusong hindi nagkakahinampuhan.
Marahil ay sapagkat kapwa sila may hawak na kainawaan: ang pagbibigayan sa isa’t
isa ay hindi nalilimot kailanman.Kung gabi ay hinahanap ko ang kaaliwang idinudulot
ng isang amang nagsasalaysay tungkol sa mga kapre at nuno at tungkol
sa magagandang ada at prinsesa; ng isang nagmamasid at nakangiting ina; ng isang
pulutong ng nakikinig na magaganda at masasayang bata.Ngunit, sa halip niyon ay
minalas ko si Ama sa kanyang pagsusulat; sa kanyang pagmamakinilya; sa kanyang
pagbabasa. Minamasdan ko kung paano niya pinapakunot ang kanyang noo; kung
paano niya ibinubuga ang asong nagbubuhat sa kanyang tabako; kung paano siya
titingin sa akin na tila may hinahanap; kung paano niya ipipikit ang kanyang mga mata;
kung paano siya magpapatuloy sa pagsulat...Si Ina ay isang magandang tanawin
kung nanunulsi ng mga punit na damit; kung nag-aayos ng mga uhales at nagkakabit
ng mga butones sa mga damit ni Ama. Sa kanyang pagbuburda ng aking mga
kamison at panyolito – sa galaw ng kanyang mga daliri – ay natutunghayan ko ang
isang kapana-panabik na kuwento. Ngunit, ang pananabik na ito’y napapawi.Kabagut-
bagot ang aking pag-iisa at ako ay naghahanap ng kasama sa bahay:isang batang
marahil ay nasa kanyang kasinungalingang gulang o isang saggol na kalugud-lugod,
may ngiti ng kawalang-malay, mabango ang hininga, may maliit na paa at kamay
na nakatutuwang pisilin, may mga pisngi at labing walang bahid-kasalanan at kasiya-
siyang hagkan, o isang kapatid na kahulihan ng gulang, isang maaaring maging
katapatan...Sakali mang hindi nagkagalit si Ina at Ama, o kung nagkakagalit man ay
sadyanghindi ipinamamalay sa akin, ay hinahanap ko rin ang magiliw na palitan ng
mga titig, ng mga ngiti, ng mga biruan. Sapat na ang isang tuyot na aalis na ako sa
pagpapaalam ni Ama. Sapat na ang naningil na ang maniningil sa ilaw o sa tubig o sa
telepono upang sakupin angpanahong itatagal ng isang hapunan. Sapat na panakaw
sa sulyap ni Ama upang ipadamang may naririnig siya.Mabibilang sa mga daliri
ng aking dalawang kamay kung makailan kaming nagpasyal: Si Ama, si Ina at ako.
Malimit na ako ang kasama ni Ina; hindi ko nakitang sinarili nila ang pag-
aaliw.Inuumaga man si Ama sa pag-uwi kung minsan ay hindi ko kinapapansinan ng
kakaibang kilos si Ina. Nahihiga rin siya pagdating ng mga sandali ng pamamahinga
at kung nakatutulog siya o hindi ay hindi ko matiyak. Marahil ay ito ang tunay na
madarama ng kataling-puso ng isang taong inaangkin ng madla...Ngunit, walang
pagsisisi sa kanyang tinig. Ilang taon na ngayon ang nakaraan nang minsang may
ibinalik na aklat ang aming tagapaglaba: yaon daw ay nakuha niya sa isang lukbutan
ng amerikana ni Ama. Ibinigay ko yaon kay Ina: yaon daw ay talaarawan ni
Ama.Kinabukasan ay may bakas ng luha ang mga mata ni Ina. Kapansin-pansin ang
lalo niyang hindi pagkibo buhat noon. Lalo siyang naging malungkot sa aking paningin.
Ano ang nasa isang talaarawan? Lasing na lasing si Ama. Karaniwan nang umuuwing
lasing si Ama ngunit, kakaibaang kalasingan niya ngayong gabi. Hinihilamusan siya
ni Ina ng malahiningang tsaa, ngunit wala itong naibigay na ginhawa.Hindi rin
kumikibo si Ina: nasa mga mata niya ang hindi maipahayag na pagtutol
Sapagkat may isusulat ako...sapagkat ikamamatay ko ang pighating
ito...sapagkat...sapagkat...sapagkat...Idinaraing ngayon ni Ama ang kanyang dibdib

5
at ulo: hindi raw siya makahingang mabuti.Marahil ay may sipon ka, ani ina. Sinisinat
ka nga.Isang panyolitong basa ng malamig na tubig ang itinali ko sa ulo ni Ama. Wala
siyang tutol sa aking ginagawa. Sinusundan niya ng tingin ang bawat kilos ko.Ang
kanyang mga bisig, buhat sa siko hanggang sa palad, at ang kanyang binti,buhat sa
tuhod hanggang sa mga talampakan, ay makailan kong binuhusan ng tubig na mainit
na inakala kong matatagalan niya – tubig na pinaglagaan ng mga dahon ng alagaw.
Kinulob ko siya ng makakapal na kumot matapos na inumin niya ang ibinigay kong
mainit na tubig na pinigaan ng kalamansi.Nakangiti si Ama: Manggagamot pala ang
aking dalaga!Sinuklian ko ng isang mahinang halakhak ang ngiti niyang yaon: hindi
ako dating binibiro ni Ama.Sana’y ako si ina sa mga sandaling yaon: sana’y lalo kong
ituturing na mahalagaang nadarama kong kasiyahan...Nabigo ako sa aking pag-asa:
nakaratay nang may ilang araw si Ama. Halos hindi siya hinihiwalayan ni Ina: sa ilalim
ng kanyang mga mata ay may mababakas na namang maiitim na guhit.Anang
manggagamot ay gagawin niya ang lahat ng kanyang makakaya. Ngunit,ayaw niyang
ipagtapat sa akin ang karamdaman ni Ama. Ipinaayos ngayon ni Ama ang kanyang
hapag. Nililinis ko ang kanyang makinilya.Idinikit ko ang kagugupit na kuwentong
kalalathala pa lamang. Pinagsama-sama ko ang mga papel sa kanyang mga kahon.
Ang pang-ilalim na kahon ng kanyang hapag ay nagbigay sa akin ng hindi gagaanong
pagtataka: may isang kahitang pelus na rosas at isang salansan ng mga liham. Maliliit
at mga bilugang titik bughaw na tinta sa pangalan ni Ama sa kanyang tanggapan ang
mga nasa sobre.Ang larawan sa kahitang pelus ay hindi yaong hawas na mukha, may
ilong nakawangki ng tuka ng isang loro, maninipis na labi. Sa likod niyon ay nasusulat
sa maliliit at bilugang mga titik sa bughaw na tinta: Sapagkat ako’y hindi makalimot...
Ang larawan ay walang lagda ngunit nadama ko ang biglang pagkapoot sa
kanya at sa mga sandaling yaon ay natutuhan ko ang maghinanakit kay Ama. Bakit
sa panahong ito lamang tayo pinaglapit ng pangyayari? Higit marahil ang aking
katiwasayan kung hindi ka dumating sa aking buhay, bagamat hindi ko rin marahil
matitiis na hindi maipagpalit ang aking kasiyahan sa isang pusong nagmamahal.
Totoong ang kalagayan ng tao sa buhay ang malimit maging sagwil sa kanyang
kaligayahan...Naiwan na natin ang gulang ng kapusukan; hindi na tayo maaaring
dayain ng ating nadarama. Ngunit, nakapagitan sa atin ngayon ang isang malawak na
katotohanang pumipigil sa kaligayahan ang hindi natin maisakatuparan ay buhayin na
lamang natin sa alaala. Panatilihin na lamang natin sa diwa ang katamisan ng isang
pangarap; sana’y huwag tayong magising sa katotohanan...Nakita ko siya kagabi sa
panaginip; sinusumbatan niya ako. Ngunit, hindi ko balak ang magwasak ng isang
tahanan. Hindi ko maatim na magnakaw ng kanyang kaligayahan; hindi ko
mapababayaang lumuha siya dahil sa akin. Ang sino mang bahagi ng iyong buhay ay
mahal sa akin; ang mahal sa akin ay hindi ko maaaring paluhain...Ang pag-ibig na ito’y
isang dulang ako ang gumaganap ng pangunahing tauhan;sapagkat ako ang
nagsimula ay ako ang magbibigay-wakas. Ipalagay mo nang ako’y nasimulang
tugtuging nararapat tapusin. Gawin mo akong isang pangarap na naglalaho
pagkagising. Tulungan mo akong pumawi sa kalungkutang itong halos pumatay sa
akin...Ngunit, bakit napakahirap ang lumimot?Nadama ko ang kamay ni Ina sa aking
kanang balikat: noon ko lamang namalayan na may pumasok sa aklatan. Nakita niya
ang larawang nasa kahitang pelus na rosas. Natunghan niya ang mga liham na
nagkalat sa hapag ni Ama.Si Ina ay dumating at lumisang walang binitiwang kataga.
Ngunit, sa kanyang paglisan ay muling binati ng kanyang palad ang aking balikat
at nadarama ko paang salat ng kanyang mag daliri; ang init ng mga iyo, ang bigat ng
kanilang pagkakadantay...Ang katahimikang namagitan sa amin ni Ina ay hindi pa
napapawi. Iniiwasan ko ngayon ang pagsasalubong ng aming mga titig; hindi ko

6
matagalan ang kalungkutang nababasa ko sa mga paninging yaon. Hiningi ni Ama
ang kanyang panulat at aklat-talaan. Nguni, nang mapaniwala ko siyang masama sa
kanyang ang bumangon ay kanyang sinasabi: Ngayon ay ang aking anak ang susulat
nang ukol sa atin...At sa anya’y isang dalubhasang kamay ang uukit niyon sa itim na
marmol. Ngunit, hindi ko maisatitik ang pagtutol na halos ay pumugto sa aking
paghinga.Nasa kalamigan ng lupa ang kaluwalhatian ko!Kailanman ay hindi ko
aangkining likha ng aking mga daliri ang ilang salitang ito. Huwag kang palilinlang sa
simbuyo ng iyong kalooban; ang unang tibok ng puso ay hindi pag-ibig sa
tuwina...Halos kasinggulang mo ako nang pagtaliin ang mga puso namin ng iyong
Ina...Mura pang lubha ang labingwalang taon...Huwag ikaw ang magbigay sa iyong
sarili ng mga kalungkutang magpapahirap sa iyo habang-buhay...Muli kong nadama
ang tibay ng buhol na nag-uugnay ng damdamin ni Ama sa akin.Kinatatakutan ko na
ang malimit na pagkawala ng diwa ni Ama.Si Ina ay patuloy sa kanyang hindi pagkibo
sa akin, patuloy sa kanyang hindi pag-idlip, patuloy sa kanyang pagluha kung walang
makakita sa kanya...Ang kanang kamay ni Ina ay idinantay sa noo ni Ama at ang
pagtatanan ng isang nais tumakas na damdamin sa kanyang dibdib ay tinimpi ng
pagdadaop ng kanyang ngipin sa labi.Naupo siya sa gilid ng higaan ni Ama at ang
kaliwang kamay nito ay kinulong niya sa kanyang mga palad.Magaling na ako, mahal
ko...magaling na ako...sa muli mong pagparito ay sabihin mo sa akin kung saan tayo
maaaring tumungo...ang moog na itong kinabibilangguan ko’y aking wawasakin...sa
ano mang paraan...sa ano mang paraan...Ang malabubog na tubig na bumabakod sa
mga pangingin ni Ina ay nabasag at ilang butil niya ang pumatak sa bisig ni Ama.
Mabibigat na talukap ang pinilt na iminulat ni Ama at sa pagtatagpo ng mga titig nila
ay gumuhit sa nanunuyo niyang labi ang isang ngiting punong-puno ng pagbasa.
Muling nalapat ang mga durungawang yaon ng isang kaluluwa at hindi niya namasid
ang mga matang binabalungan ng luha: ang mga salamin ng pagdaramdam na di
mabigkas . Nasa mga palad pa rin ni ina ang kaliwang kamay ni ama: sabihin mo
mahal ko, na maaangkin ko na ang kaligayahan ko…Kinagat ni ina nang mariin ang
kanyang labi at nang siya’y mangusap ay hindi ko maamin kay ina ang tinig na
yaon...Maangkin mo na, mahal ko! Ang init ng mga labi ni ina ang kasabay ng
kapayapaang nananahan sa mga labi ni ama at nasa mga mata man niya ang ilaw ng
pagkabigo sa pagdurugtong sa isang buhay na wala nang luhang dumadaloy sa mga
iyon: natitiyak niya ang kasiyahang nadama ng kalilisang kaluluwa…

Gawain 1: Paglinang ng talasalitaan

Panuto: Gamitin sa sariling pangungusap ang salitang binigyan ko ng

kahulugan.

1. Salita: tigang Kahulugan: tuyot

Halimbawa: Tigang na ang aking luha sa pagkamatay ng aking ama.

Pangungusap:____________________________________________________.

2. Salita: kawangki Kahulugan: katulad

Halimbawa: Ang hugis ng aking mukha ay kawangki sa mukha ni nanay.

Pangungusap: ________________________________________________.

7
 3. Salita: nanunulsi Kahulugan: nagtatahi

Halimbawa: Ang nanay ay nanunulsi ng mga butas na damit ng tatay.

Pangungusap: ________________________________________________.

4. Salita: sagwil Kahulugan: balakid

Halimbawa: Naging sagwil sa paghinga ng ama ang sakit na kanyang dibdib.

Pangungusap:_________________________________________________.

5. Salita: talukap kahulugan: takipmata

Halimbawa: Pilit na ibinuka n ama ang talukap ng kanyang mata.

Pangungusap:________________________________________.

Sa pagbabasa ng maikling kwento dapat nating tandaan ang mga sumusunod:

1. Ang mga tauhan sa kwento at ang kanilang mga ginagampanang mga papel.
• Dahil ang mga tauhan ang nagpapagalaw sa kwento.

Halimbawa: Ama – amang mapagmahal at mapag-aruga, nagkasakit at

ng buhay
2. Tukuyin ang mga mahahalagang tagpo sa kwento.
• Ang mga mahahalagang tagpo ay nakakatulong sa mambabasa upang
makakabuo ng malinaw na imahinasyon

Halimbawa: Tagpong nakakaantig sa puso kung saan malapit nang

bawiang ng buhay ang ama sa bisig ng ina.

3. Ilista ang mga mahihirap na salita at mga matatalinghaga pahayag.

• Ang pag-alam sa kahulugan sa mga mahirap na salita at matalinghagang
pahayag ay nakakatulong upang mas madaling maiintindihan ang kwento.

Halimbawa: Uhaw ang Tigang na Lupa – Ang kauhawan ng anak sa

pagmamahal sa kanyang pamilya.

4. Pansinin ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.

• Mahalaga ang maayos na pagkakasunod ng mga panyayari upang mas
madali itong maiintindihan ng mga mamabasa

Halimbawa: Una- sinalaysay niya ang mga karanasan noong bata pa siya.
Ikalawa- ang mga karanasan niya noong siya ay naging dalaga.
Pangatlo – mga karanasan niya noong siya ay matanda na.

8
 5. Alamin ang pinaka pangunahing ideya sa kwento.

• Ang pangunahing ideya ang nagsisilbing puso at tema ng isang kwento at

ito ang batayan ng mga detalyeng inilantad dito.

Halimbawa: Sa pagsusulat ng Talambuhay, ang pangunhing ideya o tema

ay ang pagbabahagi ng kwento tungkol sa iyong buhay.

6. Kunin ang mahalagang aral sa kwentong binasa.

• Ang mahalagang aral ang isa sa pinakalayunin ng isang kwento at ito ay
maiiwanan sa puso at isipan ng mga mambabasa.

Halimbawa: Sa epikong Tuwaang na inyong napag-aralan ang

mahalagang aral doon ay huwag managing seloso, dahil sa
kaniyang pagiging seloso hindi natuloy ang kasal.

Isaisip

Sa pagbabasa ng maikling kwento dapat tukuyin ang mga tauhan, mga

mahahalagang tagpo, ang pagkakasunod-sunod ng mga pangayayari,
pangungunahing ideya, mahalagang aral, ang mga kahulugan ng mga mahihirap na
salita at matatalinghagang pahayag, upang madali mong maunawaan ang iyong
binasa.

Isagawa

Panuto: Sa tulong ng graphic organizer ibigay ang ginagampanang papel ng mga

tauhan at ang pangunahing ideya sa kwentong binasa. Kopyahin at isulat ang sagot
sa papel (Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

Ama: Ina:

Maikling Kwento:
“ Uhaw ang Tigang na Lupa”
ni Liwayway Arceo

Anak:

Pangunahing Ideya:
f

9
 Pagyamanin/Karagdagang Gawain
Pag-unawa sa binasa:
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan batay sa kwentong
iyong binasa “ Uhaw sa Tigang na Lupa “ sa tulong ng Diagram.
Kopyahin at isulat ang sagot sa papel.
(Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

Ano ang
maikling Magbigay ng limang natutuhan/nauunawaan sa
kwento? kwentong binasa
1.
2.
3.
4.
5.

Aralin
MGA BAHAGI SA MAIKLING KWENTO
1.2

Alamin
Layunin:
A. Naipaliliwanag sa mga bahagi ng “Maikling Kwento”;
B. Natutukoy ang mga bahagi simula, gitna at wakas ng maikling kwento.

Balikan/Pangganyak
Kahapon ay tinalakay natin ang maikling kwento na “Uhaw sa Tigang na Lupa
balikan natin ito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong.

1.Tungkol saan ang kwentong “Uhaw sa Tigang na Lupa”?

2.Ano ang aral na natutunan mo mula rito?
3.Ibigay ang pangunahing tauhan sa kwento?

10
 Tuklasin
Ang simula, gitna at wakas ay napakamahalaga sa isang maikling kwento dahil
ito ang mga bahaging bumubuo at siyang nagpapaganda sa banghay nito. Tulad na
lamang sa binasa mong maikling kwento na “Uhaw sa Tigang n Lupa.

Suriin/Talakayin
Simula: Kabilang sa simula ang mga tauhan, tagpuan, at suliranin. Sa mga
tauhan nalalaman kung sinu-sino ang magsisiganap sa kwento at
kung ano ang papel na gaganapan ng bawat isa. Maaaring bida,
kontrabida o suportang tauhan.

Gitna: Ang gitna ay binubuo ng saglit na kasiglahan, tunggalian, at

kasukdulan. Ang saglit na kasiglahan ang naglalahad ng
panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa
suliranin.
Ang tunggalian naman ang bahaging kababasahan
pakikitunggali o pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan
laban sa mga suliraning kakaharapin, na minsan ay sa sarili, sa
kapwa, o sa kalikasan. Samantalang ang kasukdulan ang
pinakamadulang bahagi kung saan makakamtan ng pangunahing
tauhan ang katuparan o kasawian ng kanyang ipinaglalaban.

Wakas: Ang wakas ay binubuo ng kakalasan at katapusan. Ang kakalasan ang

bahaging nagpapakita ng unti-unting pagbaba ng takbo ng kwento
mula sa maigting na pangyayari sa kasukdulan, at ang katapusan ang
bahaging kababasahan ng magiging resolusyon ng kwento. Maaring
masaya o malungkot, pagkatalo o pagkapanalo.

Isaisip

Napakagandang basahin ang maikling kwento dahil marami tayong

matutuhan lalong-lalo na kapag maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayaring napapaloob nito at hindi mabubuo ang mga ito kung wala ang
mga bahaging simula, gitna at wakas.

11
 Isagawa
Panuto : Tukuyin ang mga bahagi ng maikling kwentong “Uhaw sa Tigang na
Lupa”. Kopyahin ang diagram sa papel at isulat ang sagot.
(Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

SIMULA GITNA WAKAS

Pagyamanin/Karagdagang Gawain
Panuto: Gumawa ng sariling kwento gamit ang isang buong papel kahit
anong paksa na may:

A. Simula, Gitna at Wakas

B. May tatlong talata
C. Tiglilimang pangungusap bawat talata

(Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

Aralin
SANHI AT BUNGA
1.3

Alamin

Layunin:
A. Naipaliliwanag ang sanhi at bunga;
B. Natutukoy ang sanhi at bunga sa kwentong binasa;
C. Nakagagawa ng sariling pangungusap na may sanhi at bunga.

12
 Balikan/Pangganyak
Hulaan mo…
Balikan natin ang pinag-aralan natin kahapon sa pamamagitan ng pagbuo sa
mga salitang magkahalo ang mga letra.
1. S-W-A-K-A ______________
• Mababasa dito ang kakalasan at katapusan.

2. I-M-L-A-S-U _____________
• Dito napabilang ang mga tauhan, tagpuan at suliranin.

3. N-G-T-A-I _______________
• Dito makikita ang saglit na kasiglahan, tunggalian, at kasukdulan.

Tuklasin
Sa bawat pangyayari sa ating buhay, tulad na lamang sa nararanasan natin
ngayon sa pandemyang sumubok sa ating katatagan ay may mga dahilan at resulta.
Ito ay ang tinatawag nating “Sanhi at Bunga”

Suriin/Talakayin

Talakayin natin…

SANHI: Tumutukoy sa pinagmulan o dahilan ng isang pangyayari.

Halimbawa: Nagkaroon ng pandemya na Covid 19..
BUNGA: Ang resulta o kinalabasan ng isang pangyayari.
Halimbawa: Kaya marami ang nakasakit.
Buong pangungusap: Nagkaroon ng pandemya na Covid 19 kaya marami
ang nagkasakit.

Sa malayang likha ng pagtatahi ng kwento, hindi kailangang laging nauuna

ang sanhi sa bunga sa paglalahad ng kwento, maaari namang mauuna ang bunga
sa pagsasalaysay.
Ang sanhi at bunga ay kadalasang pinagdudugtong ng mga pang-ugnay tulad
ng: dahil, kung kaya, kasi, nang dahil sa, kung, kapag at marami pang iba

13
 Isaisip

Tandaan mo palagi na ang dahilan ng isang pangyayari ay tinatawag na sanhi

at ang resulta nito ay tinatawag na bunga at hindi palaging nauuna ang sanhi sa
bunga sa pagbuo ng pangungusap may pagkakataong mauuna ang bunga sa sanhi.

Isagawa
Buuin Mo…

Panuto: Sa pamamagitan ng kasunod na mga sitwasyon, isulat ang sanhi at bunga

nito. Gawin sa papel. Gayahin ang pormat.
(Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

Halimbawa: Bumagsak sa pasulit. Sanhi: hindi nag-aaral

Bunga: maliit na marka

Sitwasyon Sanhi Bunga

1. Magulong pamilya
2. Pakikipagbarkada
3. Pagputol ng mga
puno
4. Maruming paligid
5. Mababang marka

Gawin mo…

Panuto: Gumawa ng limang (5) pangungusap na may sanhi at bunga gamit ang
mga sumusunod na huyat : dahil, kung kaya, kasi, nang dahil sa, kung. Isulat sa
papel ang iyong sagot.

Halimbawa: Nagkaroon ng malaking baha dahil s amalakas na ulan

14
 Pagyamanin/Karagdagang Gawain
Panuto: Basahing muli ang maikling kwento na “Uhaw sa Tigang na Lupa” at
bumubo ng limang pangungusap na may sanhi at bunga hango sa mga
pangyayaring nabasa sa kwento. Isulat ang iyong sagot sa
kalahating papel.
(Note: Isabay sa pag sumite ang mga gawain sa bahaging ito at lagyan ng
pangalan, baiting, section, at ng module number sa iyong papel.)

Halimbawa: Labis ang pagdadalamhati ng ina dahil sa pagkawala ng ama.

1.___________________________________________________________
2. __________________________________________________________
3.___________________________________________________________
4. ___________________________________________________________
5.___________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Sa mga katungang 1-5, piliin ang pinakatamang sagot at isulat sa patlang
ang titik lamang.

_____1. Sa iyong palagay ano kaya ang dahilan kapag ikaw ay babagsak sa klase?
A. sa pag-aaral ng mabuti
B. sa pagpasok ng maaga
C. sa pagsagot ng mga gawain
D. sa palaging pagliban sa klase

____2. Bakit kailanan natin na pag-aralan ang ating Panitikan?

A. upang maging mayabang
B. upang magkaroon ng pera
C. upang hindi pagalitan ng guro
D. upang mapag-aralan ang kasaysayan

____3. Kapag ikaw a mahilig magbasa, ano ang iyong makukuha?

A. aksaya sa oras
B. walang napupulot
C. nakakaantok lang
D. mahahasa ang pagbabasa

15
____4. Alin ang hindi tama sa mga sumusunod na pahayag tungkol sa pagbabasa?
A. nakakabulag ang palaging pagbabasa
B. nakakapulot tayo ng magagandang aral
C. matututo tayo ng mga bagong talasalitaan
D. nahahasa ang ating kakayahan sa pagbabasa

____5. Ano ang magiging resulta kapag ang isang anak ay lumaki sa isang
huwarang pamilya?
A. magigigng sikat na mamamayan
B. magkakaroon ng disiplinang pansarili
C. may kapanagutan sa anumang gawain
D. hindi masasangkot sa ano mang gulo sa pamayanan

_____6. Anong nangingibabaw na damdamin ang nadama mo pagkatapos basahin

ang Kwentong Uhaw sa Tigang na Lupa?
A. galit
B. kaligayahan
C. kalungkutan
D. paghihiganti

_____7. Kung ikaw ang anak sa kwentong Uhaw sa Tigang na Lupa ano ang iyong
gagawin?
A. maglayas
B. magagalit sa sarili
C. sisihin ang iyong ina
D. tanggapin ang pangyayari ng buong puso

____8. Madaling mauunawaan ang nilalaman ng isang maikling kwento dahil sa?

A. kakulungan sa detalye
B. maraming matatalinghagang salita
C. maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
D. gumagamit ng maraming mga flasback na mga eksena

____9. Sa baging ito ng kwento matatagpuan ang kakalasan at katapusan.

A. gitna
B. wakas
C. simula
D. sa simula at gitna

16
___10. Alin ang tama sa mga sumusunod na pahayag?
A. Ang sanhi ay dapat palaging nauuna sa bunga.
B. Ang bunga ay dapat palaging nahuhuli sa pangungusap.
C. Ang sanhi at bunga ay hindi dapat makikita sa isang pangungusap.
D. Hindi kailangang palaging nauuna ang sanhi sa pangungusap, maaaring
muuna ang bunga.

Panuto: Sa mga katanungan 11-15, lagyan ng tsek ( √ ) ang patlang kung totoo ang
pahayag at ekis (×) naman kung hindi totoo.

____11. Ang kasaysayan sa pananakop ng mga dayuhan ng ating bansa ay bahagi

na ng ating panitikan.
____12. Ang pagpupursigi sa buhay ay may tamis sa dulo na naghihintay.
____13. Walang maidudulot na kabutihan ang pagsunod sa ating mga magulang.
____14. Ang bansang Pilipinas ay sinakop ng bansang Hapon.
____15. Ang pagbabasa ng tula, epiko, maikling kwento at iba pa ay hindi
nakakatulong sa pag-aral.

Sanggunian: Aklat at Modyul sa pampublikong mag-aaral

Baitang 8

17