ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო

უნივერსიტეტი

იურიდიული ფაკულტეტი

საგანი: სისხლის სამართლის კერძო პირველი ნაწილი

ლექტორი: პროფ. მაია ივანიძე
სასემინარო ჯგუფის ხელმძღვანელი: ასისტენტ-პროფესორი თემურ
ცქიტიშვილი
სტუდენტი: ნიკოლოზ ონეზაშვილი
შუალედური გამოცდა ბილეთი #1

1. იმსჯელეთ საქართველოს სსკ-ის 126-ე (პრიმა) მუხლზე - ოჯახში ძალადობა.

მიუთითეთ აღნიშნული მუხლის არსებობა რამდენად ეფექტურია საქართველოს
სსკ-ში.

სსკ -ის 126-ე (პრიმა) მუხლი ითვალისწინებს ,ოჯახის ერთ წევრის მიმართ ოჯახის ერთი
წევრის მიერ სისტემატიურ შეურაწმყოფას, შანტაჟს ან დამცირებას. ამ ყოველივეს თან უნდა
მოჰყვეს ფიზიკური ტკივილი ან ტანჯვა ხოლო დაცვის ობიექტად უნდა გვევლინებოდეს
ოჯახის წევრთა ჯამრთელობა მათი უფლება იცხოვრონ მშვიდ და პატივსაცემ გარემოში.
დანასაულის ამსრულებლად შეიძლება მოგვევლინოს არა საერთო სუბიექტი არამედ
მხოლოდ ოჯახის ბრალუნარიანი წევრი , რომელიც პასუხისმგებლობის ასკსაა
მიხწეული(14წ) ოჯახის წევრად ითვლება სსკ-ის მე11 პრიმა მუხლით გათვალისწინებული
ყველა პირი, ოჯახის წევრად ასევე შეიძლება ჩაითვალოს განქორწინებული ყოფილი
მეუღლე, იმის მიუხედავად რომ ისინი, სამართლერივი ფიქციის მიხედვით, შესძლოა
ცხოვრობდნენ ან არ ცხოვრობდნენ ერთად. ასეთი დათქმა მიემართულია მხოლოდ
მეუღლეებს შორის ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ოჯახის წევრებად არ შეგვიძლია
ვიგულისხმოთ ყოფილი რძალი ყოფილი სიძე.. და ნებისმიერი ყოფილი ოჯახის წევრი ამ
შემთხვევაში ოჯახის წევრად განიხილება მხოლოდ ყოფილი მეუღლე. დანაშაულის
ობიექტური მხარე გამოიხატება: ოჯახის ერთო წევრის მეორის მიმართ ძალადობაში
სისტემატიურ შეურაწმყოფაში შანტაჟში ან დამცირებაში ასევე მართლსაწინაააღმდეგო
შედეგი დადგომაში- ფიზიკურ ტკივილში ან ტანჯვაში და ქმედებასა და შედეგს შორის
მიზეზობრივ კავშირში. სუბიექტური მხრივ დანაშაულის კვალიფიკაციისთვის მოტივსა და
მიზანს არ აქვს მაკვალიფიცირებელი მნიშვნელობა თუმცა დანაშაულის ჩადენა ძირითადად
ხდება შურისძიების ეჭვიანობის სიძულვილის მოტივით და სამაგიეროს მიზღვის ან პირის
დამორჩილების მიზნით. ბრალის ფორმის მიხედვით დანაშვული განძრახია და მისი ჩადენა
როგორც პირდაპირი ასევე არაპირდაპირი განძრახვითაა შესაძლებელი.
განსახილველი მუხლი საქართველოს სკ-ს დაემატა 2012 წელს როდესაც სახეზე იყო ოჯახში
ძალადობის უამრავი შემთხვევა და კანონმდებელმა ამ შემთხვევების აღმკვეთი ღონისძიების
სახით და ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების მიზნით შეიმუშავა ახალი
მუხლი 126 პრიმა რომელიც უშვალო გამოვლინებას პოვებდა ოჯახში ძალვდობასთან
მიმართებით. ზემოთ განხილული 11 პრიმა მუხლის მიზანს წარმოადგენდა ოჯახური
ძალადობისთვის სისხლისამართლებრივი პასუხისმგებლობის განსაზღვრა რასაც თან უნდა
დათვოდა სისხლის სამართლის კოდექსის შესაბამისი კერხო ნორმა და მასზე
მითითებით(მაგ 11(პრიმა), 126(პრიმა) ) ამდენად ზოგად ნაწილში 11 პრიმა მუხლის
შემოღებას მხოლოდ პრაქტიკული დანიშნულება გააჩნდა ქართული კანონმდებლობისათვის
ვინაიდან იმ თვალსაზრისით რომ მასში განხილული ყველა დააშაულის სახე ითვლებოდა
ოჯახის წევრებს შორის ოჯახურ დანაშაულად. 11 მუხლი ასევეიძლეოდა იმის
შესაძლებლობას რომ ზემოთ განხილულ პერიოდში ადვილი ყოფილიყო ოჯახური
ძალადობის სტატისტიკის წარმოება რადგან ისევ და ისევ კვალიფიკაციის დროს ხდებოდა 11
პრიმა მუხლზე მითითება კერძო ნაწილის შესაბამისი მუხლისა.

კაზუსი 1

ჰიპოთეზა: შესაძლოა მშობელმა ჩაიდინა საქართველოს სისხლის სამარტლის კოდექსის

111 მუხლით გათვალისწინებული ქმედება როდესაც პავლე და მისი შეყვარებული
ცეცხლსასროლი იარაღით სიცოცხლეს გამოასალმა.

ობიექტური შემადგენლობა:

კაზუსის ფაბულიდან ჩანს რომ ქმედების სუბიექტია მშობელი ხოლო ობიექტს

წარმოადგენს სისხლის სამართლით დაცული სიკეთე, ამ შემთხვევაში პეტრეს და მისი
შეყვარებულის სიცოცხლე.
ქმედება შესაძლოა იყოს აქტიური და პასიურიასევე შედეგიანი და უშედეგო ამ
შემთხვევაში სახეზე გვაქვს შედეგიანი ქმედება რომელიც გამოიხატა აქტიური
მოქმედებით, ვინაიდან შედეგი დამდგარია ხელყოფილია ადამიანთა სიცოცხლე .

მიზეზობრივი კავშირი:

ქმედება მიზეზობრივ კავშირშია დამდგარ სეეგთან თუ უშუალოდ ამ ქმედებამ გამოიწვია

მართლსაწინააღმდეგო შედეგის დადგომა ან ქმედების გარეშე არ დადგებოდა
სამართლებრივად დასაძრახი ქმედება.(პირობათა თეორია)(8 მუხლი)

ფაკულტატური ნიშნები კაზუსში იკვეთება მშობელმა ცენტრალურ უბანში ცეცხლსასროლი

იარაღის გამოყენებით გამოიწვია დამდგარი შედეგი .

სუბიექტური მხარე:

შემთხვევის ფაბულაში იკვეთება ქმედების მოტივი და მიზანი მოტივი იყო შურისძიება

ვინაიდან იგი საკუთარი შვილის გარდაცვალების გამო შურის ძიების მოტივით იყო
განმსჭვალული პეტრეს მიმართ ხოლო მიზანი მისი სიცოცხლის გამოსალმებაა. პეტრეს
შეყვარებულის სემთხვევაში არც მოტივი და არც მიზანი სახეზე არ გვაქვს.

მშობელი მოქმედებდა პირდაპირი განძრახვით პეტრეს ხოლო არაპირდაპირი

განძრახვით შეყვარებულის მიმართ. ვნაიდან მშობელი ითვალისწინებდა და თან სურდა
დამდგარი შედეგი პეტრეს მიმართ, ხოლო შეყვარებულის შემთხვევაში არაპირდაპირია
განძრახვა იმიტომ რომ მას არ სურდა შედეგის დადგომა მაგრამ უშვებდა ალბათობას
დამდგარი შედეგისა.

მართლწინააღმდეგონის გამომრიცხავი გარემოება სახეზე არ გვაქვს მაგრამ

გასათვალისწინებელია ის ფაქტიც რომ პირი ძლიერი სულიერი აღელვების
მდგომარეობაში ჩაარდა მსხვერლპის/დაზარალებულის მართლსაწინააღმდეგო
მოქმედების შედეგად და იგი მოქმედებდა შეზღუდული შერაცხაობით .

ბრალის გამომრიცხველი გარემოებები სახეზე არ გვაქვს შეგვიძია ვთქვათ რომ იგი

მოქმედებდა ბრალეულად, მაგრამ გასათვალისწინებელია აფექტის მომენტი რმელიც
ბრალის შემამსუბუქებელ გარემოებას წარმოადგენს. თუმცაღა სსკ 111 მუხლის მეორე
ნაწილი ითვალისწინებს დამამძიმებელ გარემოებას დააშაულის ჩადენა ორი ან მეტი
პირის მიმართ რაც ზემოხსნებული შემთხვევის რელევანტურია

დასკვნა:მშობლის ქმედება დაკვალიფიცირდება სსსკ 111მუხლის 2 მიხედვით, რომელიც

ითვალისწინებსგანძრახ მკვლელობას უეცარი ძლიერი სულიერი აღელვების
მდგომარეობაში რაც გამოგამოიწვია დამნაშავის ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ
მსხვერპლის მართლსაწინააღმდეგო ძალადობამ, მძიმე შეურაწყოფამ ან სხვა
ამორალურმა ქმედებამ.

რაც შეეხება მშობლის მეგბრის ქმედებას რომელიც გამოიხატა იარაღის მიწოდებაში

ჩაითვლება ხელის შემწყობ გარემოებაში და დაკვალიფიცირდება 24(3) 111 მუხლით რაც
ითვალისწინებს დამხმარეობას მვლელობაში უეცარი ძლიერი სულიერი აღელვების
მდგომარეობაში, რაც გამოგამოიწვია დამნაშავის ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ
მსხვერპლის მართლსაწინააღმდეგო ძალადობამ, მძიმე შეურაწყოფამ ან სხვა
ამორალურმა ქმედებაში მკვლელობას უეცარი ძლიერი სულიერი აღელვების
მდგომარეობაში რაც გამოგამოიწვია დამნაშავის ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ
მსხვერპლის მართლსაწინააღმდეგო ძალადობამ, მძიმე შეურაწყოფამ ან სხვა
ამორალურმა ქმედებამ. ვინაიდან, პეტრეს ქმედება მიზეზობრივ კავშირშია დამდგარ
შედეგთან და რომ არა ეს ქმედება შედეგიც არ დადგებოდა სახეზე გვაქვს პეტრეს
ბრალეული ქმედება რის საფუძველზეც ობიექტურად შეერაცხება ბრალი .

კაზუსი 2

ჰიპოთეზა: შესაძლოა დათოსა და ვანოს ქმედება 24(3) 109(2) დაკვალიფიცირდეს. რაც

ითვალისწინებს დამხმარეობას განძრახ მკვლელობის ჩადენაში, დამამძიმებელი
გარემოებით.

ობიექტური მხარე:

ქმედება განხორციელებულია აქტიური მოქმედებით ვინაიდან, მათ საკუთარი

ქმედებით(გაკოჭვით) შეუწყეს ხელი დანაშაულის განხორციელებას.

შედეგი სახეზე გვავს - ხელყოფილია სამართლებრივის იკეთე(ადამიანის სიცოცხლე )

ვანოსა და დათოს ქმედება პირდეაპირ კავშირშია დამდგარ შედეგთან და მიზეზობრივი
კავშირიც სახეზე გვაქვს, რომ არა მათი ქედება შედეგი არ დადგებოდა .

დათოს და ვანოს ქმედება გამოიხატა ქუჩაში მსხვერპლის შეპყრობითა და შემდეგ

უშუალო განმხორციელებლებთათვის გადაცემით.

სუბიექტური მხარე:

ქმედების მოტივი ბუნდოვანია რასაც ვერ ვიტყვით მიზანზე მათი ქმედების მიზანი იყო რომ
მეგობარისათვის ხელი გაემართადთ და დახმარებოდნენ ისინი მოქმედებდნენ
არაპირდაპირი განძრახვით ვინაიდან მათ არ სურდათ შედეგის დადგომა მაგრამ
ითვალისწინებდნენ და უშვებდნენ.

მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველი არცერთი წინაპირობა სახეზე არ გვაქვს ისინი

მოქედებდნენ მართლსაწინააღმდეგოდ,

ბრალის გამომრიცხველი გარემოება სახეზე არ გვაქვს ვინაიდან შეგნებულად დაუშვეს

შედეგი და მათი მოქმედება ბრალეულია.

დასკვნა: ვანოსა და დათოს შეერაცხებათ 24(3) 109(2) მუხლით გათვალისწინებული

დანაშაუი-დახმარება განძრახ მკვლელობის ჩადენაში.

ჰიპოთეზა: პეტრესა და გურამის ქმედება შესაძლოა დაკვალიფიცირდეს 22, 109(2) მუხლით

რომელიც ითვალისწინებს განძრახ მკვლელობას დამამძიმებელ გარემოებებში
თანაამსრულებლობით.

ობიექტური მხარე :
შესაძლო დანაშაულის მხარეები კაზუსის მიხვედვით შემდეგნაირია : სუბიექტებს
წარმოადგენს დათო და ვანო უშუალო თანაამსრულებლები, ხოლო ობიექტს
სამართლებრივიდაცვის სიკეტე ( ადამიანის სიცოცხლე) ქმედება განხორციელებულია
აქტიური ფორმით ვინაიდან მათ შედეგი საკუთარი მოქმედებით გამოიწვიეს შედეგი
დამდგარია ხელყოფილია ადამიანის სიცოცხლე. ისინი პირდაპირ კავშირში არიან
დამდგარ შედეგთან ვინაიდან რომ არა მათი ჩარტულობა და მოქმედება შედეგი არ
დადგებოდა.

კაზუსის მიხედით იკვეთება ასევე ნიშნები რომლებიც ამ მუხლის კვალიფიკაციისათვის

არსებითად აუცლებელია ვინაიდან კაზუსის მიხედვით ჩანს რომ საქმეეხება როგორც
უმწეო მდგომარეობაში მყოფი პირის მიმართ განხორციელებულ ქმედებას ( გაკოჭილი
მსხვერპლი)ეხებოდა. ასევე საყურადღებოა ის გარემოება რომ გარდაცვლილს
აღენიშნებოდა კუჭის გახეთქვის კავალი.

სუბიექტური მხარე:

ფაბულის მიხედვით სახეზეა პირდაპირი განძრახვით ჩადენილი დანაშაული , ვინაიდან

მათ სურდათ შედეგის დადგომა ასევე ითვალისწინებდნენ ყოველივე ამას . მიზანი
ნათელია- სიცოცხლის გამოსალმება.

მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველი გარემოებები სახეზე არ გვაქვს გამომდინარე

აქედან მათი ქმედება მართლსაწინააღმდეგოა

პეტრესა და გურამის ქმედება ბრალეულია ვინაიდან ბრალის გამომრიცხველი არცერთი

წინაპირობა არ არის მოცემული კაზუსში, პირიქით, უნდა ვიხელმძღაანელოთ
ფაკულტატური ნიშენებითა და მათი სამართლებრივი წარსულით, გარემოებათა
ნიშენებით თუ ვიმსჯელებთ აშკარაა მსხვერპლის უმმწეო მდგომარეობა ვიაიდამ
სხვერპლს არ შეეძლო გაკოჭილ მდგომარეობაში თავი დვეცვა ან გადაერჩინა საკუთარი
სიცოცხლე, ასევე გახეთქილი კუჭი რაც ხშირი ფიზიკური ძალადობის შედეგია და ასევე
სახეზეა ის გარემოება რომ თავდამსხმელებს განძრახული ჰქონდათ შედეგის მტკივნეული
ფორმით ვნხორციელება რაც მსხვერპლის ძლიერ ფიზიკურ ტანჯვას გულისხობს. თუკი
ვიმსჯელებთ სამართლებრივი წარსულით დამამძიმებელი გარემება სახეზე გვაქვს
ვინაიდან სინი იყვნენ წარსულშიც ნასამართლევი, რადგან საქართველოს სისხლის
სამართლის კოდექსი გამოყოფს დანაშაულთა სახეებს რომლებიც ნასამართლევობის
შემთხვევაში დამამძიმებელ გარემოებად არ განიხილება მოგვიწევს ვუგულებელყოთ ის
გარემოება რომ ისინი წარსულშიც ნასამართლევები იყვნენ რადგან კაზუსში კონკრეტული
მუხლები არ იკვეთება.

დასკვნა: საბოლოოდ პეტრესა და გურამის ქმედება დაკვალიფიცირდება 22, 109(2,3)

მუხლით გათვალისწინებულ დააშაულად რაც ითვალისწინებს განძრახ მკვლელობას
დამამძიმებელი გარემოებით თანაამსრულებლობით.