Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 64

TediaSvili

Levan TediashviLi

nugzar SataiZe
qarTveli olimpiuri Cempionebi
G E O R G I A n O Ly M p I C C H A M p I O n S
proeqtis avtori da mTavari redaqtori
elguja beriSvili
The project author and editor-in-chief
Elguja Berishvili
proeqtis menejeri
emzar zenaiSvili
The project manager
Emzar Zenaishvili
proeqtis koordinatori
rusudan afciauri
The project coordinator
Rusudan Aptsiauri
teqsti
nugzar SataiZe
Text
Nugzar Shataidze
dizaini
vaxtang SataiZe

Design
Vakhtang Shataidze
redaqcia
avTandil gurasaSvili, jemal kasraZe, daviT WeliZe,
karlo faCulia, zaal anjafariZe, inga alaviZe,
nana joxariZe, maia beriSvili, ivane burnaZe
Editorial Staff
Avtandil Gurasashvili, Jemal Kasradze, David Chelidze,
Inga Alavidze, Karlo Pachulia, Zaal Anjaparidze, Nana Jokharidze,
Maia Berishvili, Ivane Burnadze
foto
mixeil zargariani, givi kikvaZe, iuri somovi,
fred grinbergi, aleqsandre kotoraSvili, www.sportphoto.ge
Photo
Mikhail Zargaryan, Givi Kikvadze, Yuri Somov,
Fred Grinberg, Aleksandre Kotorashvili, www.sportphoto.ge

partniorebi
saqarTvelos erovnuli olimpiuri komiteti
saerTaSoriso olimpiuri komitetis olimpiuri solidaroba
saqarTvelos Widaobis erovnuli federacia
Partners
Georgian National Olympic Committee
Olympic Solidarity of the International Olympic Committee
Georgian Wrestling Federation

ISSN 2233-3096
ISBN 978-9941-0-3489-3
qarTveli olimpiuri Cempionebi

levan TediaSvili

2011
© saqarTvelos sportul JurnalistTa asociacia
© GEORGIAN SPORTS WRITERS ASSOCIATION
_ iWi­da­ve, le­van!
_ iWi­da­ve, jer ar wa­aq­cio!
_ eWi­da­ve ra, eWi­da­ve!!! _ iWa­We­ba ma­yu­re­be­li.
spor­tis sa­sax­le­Si Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­ri mim­di­na­re­
obs. le­van Te­di­aS­vi­li uk­ve sa­xel­gan­Tqmu­li fa­la­va­nia _ olim­pi­u­
ri Ta­ma­Se­bis or­gzis da msof­li­os xuT­gzis Cem­pi­o­nia. qar­Tvel ma­yu­
re­bels, ra­sak­vir­ve­lia, yve­la­ze me­tad mi­si nax­va un­do­da, yve­la mis
ga­mos­vlas elo­de­bo­da.
ai, ga­mo­vi­da ki­dec. sa­xe­ze ise­Ti eS­ma­ku­ri Ri­mi­li das­Ta­ma­Sebs,
TiT­qos ro­me­li­Rac cxa­re ka­xu­ri anek­do­ti ax­sen­de­bao, me­to­qe­sac
ga­Ri­me­bul­ma Ca­mo­ar­Tva xe­li, uec­rad fe­xeb­Si Se­u­var­da, as­wia da sa­
nam is az­rze mo­vi­do­da, be­Web­ze da­do! at­yda er­Ti am­ba­vi, aR­ta­ce­bu­
li ma­yu­reb­lis Rri­an­ce­li­sa da yi­Ji­ni­sa­gan ki­na­Ram spor­tis sa­sax­
lis sa­xu­ra­vi Ca­mo­iq­ca.
igi­ve xde­ba me­o­re da me­sa­me wre­Sic _ le­va­ni sul ram­de­ni­me wam­
Si am­Tav­rebs Sex­ved­rebs, ara­da ma­yu­re­bels mi­si Wi­da­o­bis nax­va swyu­
ria, ami­saT­vis zo­gi ra­i­o­ne­bi­da­nac ki Ca­mo­su­la, gan­sa­kuT­re­biT bev­
rni sa­ga­re­jo­e­le­bi ari­an.
_ iWi­da­ve ra, le­van, iWi­da­ve!
_ iWi­da­ve, Se oxe­ro, Se­na! _ gah­ki­vis le­va­nas ka­ris me­zo­be­li
`kru­xis bi­Wi.~
le­va­ni ki me­oT­xe wre­Sic isev ise ga­Ri­me­bu­li ga­mo­dis xa­li­Ca­ze,
isev el­vi­se­bu­ri sis­wra­fiT am­Tav­rebs Sex­ved­ras da msa­ji-in­for­ma­
to­ric ise­Ti­ve sa­ze­i­mo xmiT ac­xa­debs:
_ oTx wam­Si ga­i­mar­jva spor­tis dam­sa­xu­re­bul­ma os­tat­ma le­van
Te­di­aS­vil­ma!
ma­yu­re­be­li uk­ma­yo­fi­loa _ Te­di­aS­vi­lis Wi­da­o­bis nax­va un­do­
da, mag­ram kov­zi na­car­Si Ca­u­var­da.
_ es ra qna, ka­co?! _ uk­virT Wi­da­o­bis Zvel, ga­moc­dil qo­ma­gebs.
_ es vi­na yo­fi­la, e?! _ ik­ri­We­bi­an qa­la­qe­li bi­We­bi.
_ ma­i­ca, Ca­mo­vi­des iqa! _ imuq­re­ba sa­xe­mom­ruS­xu­li `kru­xis bi­Wi.~
5
levan TediaSvili

6
da mar­Tlac, ima­ve Ra­miT, ro­ca so­fel­Si Ca­su­li le­va­ni gaS­lil
suf­ras mi­uj­da da qi­te­sa­mac Rvi­nis sve­li xe­la­da Se­mod­ga ma­gi­da­ze,
`kru­xis biW­ma~ ka­ri Se­mo­a­Ro, oTax­Si Se­mo­vi­da, ska­mi ga­mos­wia, daj­da
da ga­mar­jve­bul fa­la­vans pir­ga­me­xe­bu­li mi­a­Cer­da.
_ ra iyo, ra­na­i­rad mi­yu­reb? _ hkiT­xa le­van­ma.
_ ra­Ta xar, bi­Wo, Se­na ege­Ti pe­i­ta­ri, ha?
_ ra pe­i­ta­ri?!
_ ma ra iyo, ro er­Ti Wi­da­o­ba ar gvaC­ve­ne xal­xsa!
_ ro­gor ar gaC­ve­neT.
_ e, ma­i­mu­ni xar da aba, ra un­da ge­la­pa­ra­ko,… _ gan­ze ga­i­xe­da
`kru­xis biW­ma.~
_ ma­i­xe­de, aqeT ma­i­xe­de!
_ ho, ra iyo.
_ ram­de­ni ga­da­i­xa­de bi­leT­Si?
_ ma­ne­Ti, ra un­da ga­da­me­xa­da.…
_ me­ti ara?
_ me­ti raT un­da ga­da­me­xa­da, ro­gorc sxvam, ise me­ca.
_ me­re, rac ga­da­i­xa­de, ge­nac­va­le, mec swo­red imi­si vi­Wi­da­ve.
ara, bi­Wo da Se­ni ma­ne­Tis gu­lis­Tvin ji­gars ga­vic­li­di!
`kru­xis biW­ma~ uyu­ra, uyu­ra da me­re le­va­nis ma­mas mi­ub­run­da:
_ e, Ce­mo qi­tes, Sen­Tvin i git­le­ris bombs Ti­Te­bi ki ara, sxva ra­
me un­da wa­ew­yvi­ta!
_ ra­Ta, ka­co?! _ ga­e­ci­na qi­te­sas.
_ es ar­ga­saz­rde­li ro ar ga­ge­ke­Te­bi­na, imi­to­ma!

***
me­o­re msof­lio omis dros qi­te­sa qer­CSi da­iW­ra, yum­ba­ram fe­xis
ter­fe­bi da xe­lis Ti­Te­bi wa­as­xi­pa. ra­med­ni­me mZi­me ope­ra­ci­is Sem­deg,
hos­pi­tal­Si sa­mi kvi­ra ug­rZnob­lad iw­va. gons rom mo­vi­da da Tva­le­
bi ga­a­xi­la, pir­ve­lad Ta­vi­si mom­vle­li ru­sis go­go, Su­ra eri­ka­lo­va
7
levan TediaSvili

da­i­na­xa. kar­gi, ji­Si­a­ni go­go iyo da ma­Sin­ve gul­Si Ca­u­var­da, mag­ram


ma­le­ve Se­it­yo, rom imas qma­ric hyo­lo­da da Svi­lic. mo­iw­yi­na, da­dar­
di­an­da. is iyo, hos­pit­li­dan un­da ga­mo­e­we­raT, rom Su­ras fron­ti­dan
qmris da­Rup­vis ma­uw­ye­be­li Sa­vi qa­Ral­di mo­u­vi­da. qi­te­sam mglo­vi­a­
re qals ma­inc ve­ra­fe­ri ga­u­be­da _ sa­qar­Tve­lo­Si ise wa­mo­vi­da, gu­
lis na­de­bi ver ga­um­xi­la. ara­da, so­fel­Si Ca­mo­suls, er­TTa­vad is
go­go ed­ga Tval­win, agon­de­bo­da mi­si naR­vli­a­ni Ri­mi­li, at­mis yva­vi­
lis­frad Se­fak­lu­li lo­ye­bi. ax­sen­de­bo­da, ro­gor da­di­o­da, ro­gor
la­pa­ra­kob­da, Sub­lze Ca­moS­lil Tmas ro­gor is­wo­reb­da…
kar­ga xan­ma ga­i­a­ra, mag­ram qi­te­sas ara­fer­ma uS­ve­la, er­TTa­vad
da­Ro­ne­bul­sa da da­dar­di­a­ne­buls, xe­li­dan ara­fe­ri ga­mo­u­di­o­da,
gax­da, ga­i­lia. bo­los, gul­ma ve­Rar mo­uT­mi­na, Su­ras we­ri­li mis­we­ra
da sa­qar­Tve­lo­Si da­pa­ti­Ja.
qa­li mi­pa­ti­Je­bam ga­a­xa­ra: omi axa­li dam­Tav­re­bu­li iyo, ru­seT­Si
xal­xi Sim­Si­lob­da, ifiq­ra, iq saW­me­li ma­inc iSo­ve­ba, bavSvs wa­viy­van,
ga­mov­kve­bav, co­ta­Ti mo­va­fe­ri­a­ne­bo da Ca­mo­vi­da.…
qi­te­sas ca ga­ex­sna _ gam­xi­a­rul­da, ise Se­ic­va­la, ax­lob­le­bi ve­
Ra­ra scnob­dnen. ma­Sin­Ra mix­vdnen, ra cec­xlic tri­a­leb­da mis gul­Si.
stu­mars da­uy­va­ves, mi­e­fer­nen da ma­le er­Ti kar­gi qor­wi­lic ga­da­i­xa­
des.
Su­ra sa­mu­da­mod dar­Ca sa­qar­Tve­lo­Si. Ta­vi­dan ga­u­Wir­da _ uc­xo
xal­xi da uc­xo ga­re­mo exa­mu­Sa, Ta­nac, mTel so­fel­Si, qi­te­sas met­ma
ru­su­li ara­vin ico­da da Si­na­ur­sa da ga­re­uls, yve­las mun­ju­rad ela­
pa­ra­ke­bo­da, mag­ram 1948 wels, ro­ca le­va­ni Se­e­Zi­na, ga­Si­na­ur­da, oja­xi­
sa da ve­na­xis saq­mes al­Ro au­Ro da Tan­da­Ta­no­biT qar­Tu­lic is­wav­la.

***
am oci­o­de wlis wi­naT, Te­la­vi­dan Tbi­liss mo­ma­val­ma, le­vans so­
fel­Si ga­mo­vu­a­re, ra­Rac saq­me mqon­da. Za­xil­ze Su­ra de­i­dam ga­mom­
xe­da, Se­mi­pa­ti­Ja, mag­ram ra­ki le­va­ni Sin ar iyo, aRar Se­ve­di. wa­mos­
8
vli­sas vkiT­xe: de­i­da Su­ra, am gziT tra­sa­ze xo ga­val-meT­qi? ara, Svi­
loo, _ suf­Ta qar­Tu­liT mi­pa­su­xa, _ eg uvar­gi­si, So­Sia gzaa, ai ese,
mar­jvniv wa­dio.
mov­di­o­di da me­ci­ne­bo­da: es `So­Sia gza~ ra­Ra icis, ka­co, ra ari
ma­inc es da­loc­vi­li ka­xe­Ti-meT­qi!

***
xu­Ti wlis gers qi­te­sa sa­ku­Ta­ri Svi­li­viT zrdi­da, fron­tze da­
Ru­pu­li ma­mis xaT­riT gva­ric ki ar Se­uc­va­la, sa­ga­re­jos ru­sul rvaw­
li­an sko­la­Si mi­a­ba­ra, sa­Su­a­lo ki Tbi­lis­Si da­am­Tav­re­bi­na. ger­ma­nes
Wi­da­o­bis ni­Wi aR­mo­aC­nda, co­ta rom mo­i­zar­da, sof­lis sa­Wi­da­o­ze
ga­eC­via, qar­Tu­li Wi­do­bis ile­Te­bi is­wav­la, to­leb­Tan Za­la mo­sin­
ja. jar­ga­mov­lil­ma, co­li Se­ir­To, sac­xov­reb­lad ki­Si­ni­ov­Si dar­Ca,
fiz­kul­tu­ris in­sti­tu­ti da­am­Tav­ra da Wi­da­o­bis mwvrTne­li gax­da.

***
… er­Txel le­van Te­di­aS­vils vkiT­xe, ma­inc ra iyo, ra­tom gax­di mo­
Wi­da­ve-meT­qi.
imi­tom, rom qaT­mis xor­ci miy­var­dao.…
ga­mik­vir­da, qaT­mis xor­ci ra Su­a­Sia-meT­qi?!
get­yvio: `de­da­Ce­mi qa­Tams mar­to ma­Sin dag­vak­vle­vi­neb­da, stu­
ma­ri rom mog­vi­vi­do­da, mag­ram im qaT­mi­sa me mar­to er­Ti bar­ka­li
mxvde­bo­da, ha, ha, er­Ti bar­ka­li da er­Tic frTis­Zi­ri, ara­da Za­li­an
miy­var­da, vgiJ­de­bo­di qaT­mis xor­cze. er­Txel, ra­i­o­nis mo­zard mo­
Wi­da­ve­Ta nak­reb­Si amiy­va­nes. Sek­re­ba­ze varT. sa­di­lis dro rom mo­vi­
da, Seg­viy­va­nes sa­sa­di­lo­Si da win na­xe­va­ri Sem­wva­ri qa­Ta­mi da­mi­des.
mo­ri­de­biT vi­kiT­xe _ bo­di­Si, mag­ram, esa su Ce­mia-meT­qi? Se­nia, ma
vi­si­ao! ai, swo­red ma­Si­na vTqvi gul­Si: mor­Ca, Tqven me aqe­dan ve­Rar
ga­mag­debT-meT­qi!~
9
levan TediaSvili

guram saRaraZe:
`le­va­ni Wi­da­o­bis­Tvi­
saa da­ba­de­bu­li. ro­ca
mis Sex­ved­ras vu­yu­reb,
vfiq­rob, am biWs nakls
ver mo­vu­Zeb­ni-meT­qi.
mo­mad­le­bu­li aqvs di­di
Ro­ne, sa­o­ca­ri sis­wra­fe,
plas­ti­ku­ro­ba. yo­ve­li­ve
es Ser­wymu­lia gam­be­da­o­
bas­Tan, ile­Te­bis
mdi­dar ar­se­nal­Tan,
gam­Wri­a­xo­bas­Tan, ga­mar­
jve­bi­sa­ken da­uc­xro­mel
ltol­vas­Tan.~

10
11
levan TediaSvili

mo­di da da­i­je­re. ra­sac es ar it­yvis, is ga­gik­vir­des!


si­nam­dvi­le­Si, qaT­mis xor­ci ara­fer Su­a­Sia. saq­me is aris, rom
sa­ga­re­jo­Si ux­so­va­ri dro­i­dan uy­varT qar­Tu­li Wi­da­o­ba. mTels
qarTl-ka­xeT­Si da iqac, tra­di­ci­u­lad, Se­jib­re­be­bi yve­la sa­e­ro da
sa­ek­le­sio dRe­sas­wa­u­le­beb­ze imar­Te­bo­da _ ad­re ga­zaf­xu­li­dan
daw­ye­bu­li gvi­an Se­mod­go­mam­de, yvel­gan, sa­dac ki na­xer­xmoy­ri­li
sa­Wi­dao egu­le­bo­daT, uam­ra­vi xal­xi ik­ri­be­bo­da, uk­rav­da zur­na da
do­li, wre­Si dat­ri­a­le­bu­li bi­We­bi mu­qa­riT iq­nev­dnen if­nis sax­re­
ebs, moz­Rva­ve­bul xalxs ukan axe­vi­neb­dnen. sa­Wi­dao wre­Si jer bal­
Re­bi ga­moh­yav­daT, me­re moz­rdi­li ymaw­vi­le­bi, bo­los ki daR­vi­ne­bu­
li fa­lav­ne­bi.
qar­Tul Wi­da­o­bas Tav­da­pir­ve­lad sab­rZo­lo da­niS­nu­le­ba hqon­
da da sam­xed­ro mom­za­de­bis erT-erT Zi­ri­Tad sa­fuZ­vels war­mo­ad­
gen­da, ami­to­mac Sem­Txve­vi­Ti ro­dia, rom spor­tis es erov­nu­li sa­xe­
o­ba sa­qar­Tve­los im kuT­xe­eb­Si uf­ro gan­vi­Tar­da, sa­dac mo­sax­le­o­ba
mtris mud­mi­vi Se­mo­se­ve­bi­sa­gan za­ral­de­bo­da.
er­Txel, stum­rad Ca­mo­su­li ia­po­ne­li mo­Wi­da­ve­e­bi mas­pin­Zlebs
erT so­fel­Si wa­uy­va­ni­aT. kvi­ra dRe yo­fi­la da sof­lis sa­Wi­da­o­ze,
Cve­u­le­bi­sa­mebr, Tur­me, Se­jib­re­ba mim­di­na­re­ob­da. cxa­dia, ia­po­ne­le­bi
Wi­da­o­biT da­in­te­re­se­bu­lan. mar­jve sar­me­biT, mog­ver­de­bi­Ta da kis­
ru­le­biT mo­xib­lul erT ia­po­nel fa­la­vans im mo­Wi­da­ve­e­bis mwvrTne­
li mo­u­kiT­xavs da ro­ca aux­sni­aT, am bi­Webs mwvrTne­li ara hyavT, ile­
Tebs isi­ni fe­xi­sad­gmis­Ta­na­ve swav­lo­be­no, uT­qvams _ ax­la aRar mik­
virs qar­Tve­le­bis ase­Ti di­di war­ma­te­ba msof­lio sar­bi­el­zeo.
le­van Te­di­aS­vi­lis war­ma­te­bis mi­ze­zic bal­Ro­ba­Si nas­wav­li qar­
Tu­li Wi­da­o­baa, ro­mel­sac igi `de­da Wi­da­o­bas~ eZa­xis.
pir­ve­lad mas sa­ga­re­jo­el­ma mwvrTnel­ma va­le­ri­an me­ko­kiS­vil­ma
mi­aq­cia yu­rad­Re­ba, 14 wlis bi­Wi Wi­da­o­bis seq­ci­a­Si Ca­we­ra da ram­de­
ni­me fan­di as­wav­la. 1966 wels le­van­ma spor­tsa­zo­ga­do­e­ba `gan­Ti­a­
dis~ pir­ve­lo­ba­Si ga­i­mar­jva, me­re sa­qar­Tve­los Cem­pi­o­ni gax­da qar­
Tul, Ta­vi­su­fal Wi­da­o­ba­sa da sam­bo­Si.
12
im wels ka­ka­beT­Si kar­gi sa­Wi­dao are­na mo­aw­yes. gax­sna­ze te­le­vi­
zi­i­dan ope­ra­to­re­bi Ca­mo­vid­nen. maT vax­tang ba­la­va­Zec Ca­moh­yvaT.
le­gen­da­rul­ma sa­ga­re­jo­el­ma fa­la­van­ma, ar­sen me­ko­kiS­vil­ma, vax­
tangs ur­Cia, aba, er­Ti Te­di­aS­vils da­uk­vir­dio. mar­Tlac, `Wi­da­o­bis
pro­fe­so­ri~ aR­ta­ce­bu­li dar­Ca, mas ara­so­des ena­xa ase­Ti fe­no­me­na­
lu­ri mo­na­ce­me­bis mqo­ne Wa­bu­ki da ra­ki mix­vda, rom igi mo­ma­va­li di­
di Cem­pi­o­ni iyo, Tbi­lis­Si wa­mo­iy­va­na, Ta­vis­Tan da­a­bi­na­va da mis gul­
mod­gi­ne wvrTnas Se­ud­ga. swo­red vax­tan­gma Se­as­wav­la le­vans mra­val­
fe­ro­va­ni ile­Te­bi da Tan­da­Ta­no­biT Ca­mo­u­ya­li­ba ma­Ra­li, uaR­re­sad
dax­ve­wi­li fi­lig­ra­nu­li teq­ni­ka.
1967 wels, cxra­me­ti wlis le­van Te­di­aS­vi­li sab­Wo­Ta kav­Si­ris
Cem­pi­o­ni gax­da axal­gaz­rdebs So­ris, me­re ki po­lo­neT­Si olim­pi­u­ri
`ime­dis Ta­si~ mo­i­go. mom­dev­no wel­sac war­ma­te­biT da­ic­va sab­Wo­Ta
kav­Si­ris Cem­pi­o­nis ti­tu­li da olim­pi­u­ri `ime­dis Tass~ ax­la uk­ve
la­ip­cig­Si da­e­uf­la. ima­ve wels gax­da spor­tis os­ta­tic.
1971 we­li le­van­ma Tbi­li­sis X sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­ri mo­i­go,
me­re ki ssr kav­Si­ris xal­xTa V spar­ta­ki­a­dis fi­nal­Si iu­ri Sax­mu­ra­
dovs Sex­vda. sa­xel­gan­Tqmu­li ma­xaC­ka­le­li fa­lav­nis ga­mar­jve­ba­
Si eW­vi ara­vis epa­re­bo­da. im dro­is­Tvis Sax­mu­ra­do­vi ev­ro­pis sam­
gzis Cem­pi­o­ni da msof­li­os Cem­pi­o­ni iyo. `so­vet­ski spor­ti~ wer­da,
mTels pla­ne­ta­ze ar mo­i­po­ve­ba mo­Wi­da­ve, Sax­mu­ra­dovs xa­li­Ca­ze
be­Wi rom da­a­de­bi­no­so. cxa­dia, msof­lio pir­ve­lo­bis um­Tav­res pre­
ten­den­ta­dac swo­red is mi­aC­ndaT. Tvi­Ton Sax­mu­ra­do­vi ki sxvag­va­
rad fiq­rob­da, mar­Ta­lia, axal­gaz­rda Te­di­aS­vi­li jer Tva­li­Tac
ar ena­xa, mag­ram, sa­ma­gi­e­rod, zed­mi­wev­niT kar­gad ic­nob­da qar­Tvel
fa­lav­nebs da maT So­ris gu­ram sa­Ra­ra­Zes, ro­mel­Ta­nac mra­va­li
fic­xe­li brZo­la hqon­da ga­dax­di­li. am ori uZ­li­e­re­si mo­Wi­da­vis
ga­u­Ta­ve­be­li da­va sab­Wo­Ta kav­Si­ri­sa da msof­li­os sa­u­ke­Te­so fa­
lav­nis ti­tu­li­saT­vis ara­er­Ti le­gen­dis sa­fuZ­ve­li gam­xda­ri­yo.
bo­los, ro­de­sac gu­ram­ma Wi­da­o­bas Ta­vi ga­a­ne­ba, Sax­mu­ra­dov­ma Sve­
biT amo­i­sun­Tqa, mag­ram, ro­gorc aR­moC­nda, es Sve­ba dro­e­bi­Ti yo­fi­
13
levan TediaSvili

levan TediaSvili, li­yo _ ax­la xa­li­Ca­ze, mis pi­ris­pir 23 wlis le­van Te­di­aS­vi­li id­ga
ilia CxartiSvili,
da... iRi­me­bo­da.
irakli sarajiSvili
da SoTa lomiZe am Ri­mil­ma ga­moc­di­li Sax­mu­ra­do­vi sa­Sin­lad da­ab­nia. ver ga­e­
go, ra iyo, ra­tom iRi­me­bo­da es bi­Wi, iq­neb imi­tom, rom amiT Si­Sis
da­mal­va un­do­da, an­da iq­neb marcxs wi­nas­war Se­gu­e­bo­da da fiq­rob­
da, ra vu­yoT, wa­ge­ba da mo­ge­ba Zme­bi ari­a­no. mag­ram uec­rad mix­vda,
rom es sa­ku­Tar Za­la­Si dar­wmu­ne­bu­li ka­cis Ri­mi­li iyo da, co­ta ar
iyos, gab­raz­da.
mi­xe­il Ti­ka­na­Ze igo­neb­da: `ro­ca msa­jeb­ma Te­di­aS­vi­li da Sax­mu­
ra­do­vi xa­li­Ca­ze ga­mo­i­Za­xes, le­va­nis se­kun­dan­to­ba me vi­kis­re. da­va­
ri­ge _ tem­pSi iWi­da­ve, Ta­ma­mad Se­u­tie, me­to­qis ie­riSs ar da­e­lo­do-

14
meT­qi. Ta­vi­dan­ve ini­ci­a­ti­va xelT ig­do da ori qu­lac ma­le­ve aar­Tva. saqarTvelos Tavisufali
stilis moWidaveTa
ax­la mo­po­ve­bu­lis Se­nar­Cu­ne­ba iyo sa­Wi­ro, ami­tom Ses­ve­ne­bi­sas Se­va­
nakrebi _ ssr kavSiris
qe da vuT­xa­ri _ kar­gia, isev mag tem­pSi ga­ag­rZe­le da, rac mTa­va­ria, 1969 wlis Cempioni.
Ri­mi­li ar da­ga­viw­ydes-meT­qi.~ TasiT xelSi _
brZo­lis da­sas­ruls Sax­mu­ra­do­vi uf­ro mo­ra­lu­rad iyo daR­li­ levan TediaSvili

li, vid­re fi­zi­ku­rad. msof­li­o­Si aRi­a­re­bu­li fa­la­va­ni sa­bo­lo­od


axal­gaz­rda me­to­qis im uc­na­ur­ma Ri­mil­ma ga­te­xa.
iu­ri Sax­mu­ra­do­vis da­mar­cxe­bam sa­kav­Si­ro nak­re­bis mwvrTne­
le­bi se­ri­o­zu­lad Se­a­fiq­ri­a­na: mi­un­xe­nis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis
wi­na we­li id­ga, msof­lio pir­ve­lo­bac kars iyo mom­dga­ri, Sax­mu­
ra­do­vis ime­di hqon­daT, is ki sru­li­ad axal­gaz­rda, ga­mo­uc­del

15
levan TediaSvili

1971 wels, sofiaSi


levan TediaSvili
pirvelad daeufla
msoflio Cempionis
tituls

16
monrealis olimpiur
TamaSebze
levan TediaSvilma
meeqvse wreSi qulebiT
mougo ruminel
stelice murkovs.
1976 weli

17
levan TediaSvili

mo­Wi­da­ves­Tan da­mar­cxda. ra un­da eq­naT? Cem­pi­o­nis mar­cxi Sem­


Txve­vi­To­bas mi­a­we­res da ga­daw­yvi­tes, sa­kav­Si­ro pir­ve­lo­bas da­
lo­de­bod­nen.
es dRec ma­le dad­ga. Se­jib­re­ba ma­xaC­ya­la­Si ga­i­mar­Ta, mag­ram iu­
ri Sax­mu­ra­dovs mSob­li­ur­ma ked­leb­mac ve­Rar uS­ve­les.
erT-er­Ti ga­ze­Ti­saT­vis mi­ce­mul in­ter­vi­u­Si man ga­nac­xa­da: `me­a­
ma­ye­ba, ro­ca Wi­da­o­bis ma­ne­riT fa­la­van­Ta qar­Tul sko­las ma­kuT­vne­
ben. Cem­Tvis sa­a­ma­yoa isic, rom spor­tul sar­bi­el­ze Se­sa­niS­na­vi qar­
Tve­li mo­Wi­da­ve gu­ram sa­Ra­ra­Ze Sev­cva­le. am­bo­ben, is­to­ria me­or­de­
bao _ ax­la le­van Te­di­aS­vil­ma da­i­ka­va sab­Wo­Ta nak­reb­Si Ce­mi ad­gi­li.
vu­lo­cav, igi nam­dvi­lad aris amis Rir­si.~
nak­re­bis mwvrTnel­Ta sa­er­To ga­daw­yve­ti­le­biT, bul­ga­re­Tis
msof­lio Cem­pi­o­nat­ze le­van Te­di­aS­vi­li ga­em­gzav­ra, sa­dac pir­ve­li
oT­xi Sex­ved­ra dro­ze ad­re da­am­Tav­ra: se­ne­ga­le­li mo­Wi­da­ve 45 wam­Si
ga­ak­ra xa­li­Cas, Sve­i­ca­ri­e­li _ 30 wam­Si, ira­ne­li 80 wam­Si, po­lo­ne­li
_ 40 wam­Si. Cem­pi­o­na­tis mTa­var fa­vo­ri­tebs: ru­mi­nel ior­gas, ia­po­
nel sa­sa­ki­sa da ger­ma­nel horst Stot­ma­is­ters ki, Se­jib­re­bis bo­lo
dRes, qu­le­biT mo­u­go da msof­li­os Cem­pi­o­ni gax­da.
so­fi­a­Si mo­po­ve­bu­li ga­mar­jve­bi­saT­vis le­van Te­di­aS­vils spor­
tis dam­sa­xu­re­bu­li os­ta­tis wo­de­ba mi­e­ni­Wa, mis mwvrTnel vax­tang
ba­la­va­Zes ki dam­sa­xu­re­bu­li mwvrTne­li­sa.
Tbi­lis­Si dab­ru­ne­bul­ma le­van­ma in­ter­vi­u­Si Tqva: mo­Wi­da­ve yo­
vel­Tvis viq­ne­bo­di, mag­ram vax­tang ba­la­va­Ze rom ara, Se­iZ­le­ba msof­
lio Cem­pi­o­ni ver gav­mxda­ri­ya­vio.
1971 wlis se­zo­nis Se­de­ge­bis mi­xed­viT le­van Te­di­aS­vi­li sa­qar­
Tve­los sa­u­ke­Te­so spor­tsme­nad aRi­a­res.

***
yve­la­fe­ri ki win iyo. le­va­ni mi­un­xe­nis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis­Tvis
em­za­de­bo­da.
18
1972 wlis se­zo­ni, tra­di­ci­i­sa­mebr, Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so
tur­ni­riT da­iw­yo, sa­dac ki­dev er­Txel ize­i­ma ga­mar­jve­ba da Ta­vi­si
mwvrTne­lis, vax­tang ba­la­va­Zis sa­xe­lo­bis pri­zi da­i­sa­kuT­ra, mag­ram
mi­un­xe­ni­sa­ken mi­ma­val gza­ze mo­u­lod­ne­lad isev iu­ri Sax­mu­ra­do­vi
ga­da­e­Ro­ba. saq­me is iyo, rom sa­qar­Tve­los Ta­vi­su­fa­li sti­lis mo­Wi­
da­ve­Ta nak­rebs aSS-s gun­dTan am­xa­na­gu­ri Sex­ved­ra un­da ga­e­mar­Ta da
rad­gan 90 kg wo­niT ka­te­go­ri­a­Si Cve­nebs Se­sa­fe­ri­si fa­la­va­ni ar hyav­
daT, le­vans wo­na mo­a­ma­te­bi­nes. es sa­be­dis­we­ro Sec­do­ma iyo _ olim­
pi­a­dis win ase­Ti ra­mis ga­ke­Te­ba yov­lad da­uS­ve­be­lia.
le­van­ma mTe­li rva ki­log­ra­mi mo­i­ma­ta da ame­ri­ke­leb­Tan brwyin­
va­led ias­pa­re­za, min­skis 1972 wlis sa­kav­Si­ro Cem­pi­o­na­ti­saT­vis ki
isev da­ik­lo da Ta­vis Cve­ul 82 ki­log­rams da­ub­run­da, mag­ram Se­sa­
fe­ri­si kon­di­cia ve­Rar aRid­gi­na. swo­red es iyo mi­ze­zi, rom min­skSi
Se­sa­fe­ri­si Se­de­gi ver aC­ve­na da iu­ri Sax­mu­ra­dov­Tan me­tad prin­ci­
pu­li brZo­la qu­le­biT daT­mo. sa­bo­lo­od, Sax­mu­ra­do­vi Cem­pi­o­ni gax­
da, le­va­ni ki me­oT­xe ad­gil­ze ga­vi­da. am­de­nad, olim­pi­a­da­Si mi­si mo­
na­wi­le­o­ba sa­Tuo gax­da.
le­van Te­di­aS­vi­li: `Sax­mu­ra­dov­Tan rom wa­va­ge, vi­fiq­re, yve­la­
fe­ri dam­Tav­rda-meT­qi. Tbi­lis­Si Ca­mos­vla aRar min­do­da. isev vax­
tang ba­la­va­Zem miS­ve­la, dRe­da­Ram Cam­Ci­Ci­neb­da _ nu ge­Si­nia, ka­co,
isev is le­va­na xar, ra xe­li Ca­giq­ne­vi­ao. co­ta gu­li mo­mib­run­da da
var­ji­Si da­viw­ye. dar­ba­zi­dan aRar ga­mov­di­o­di, la­mis iyo Ra­mec iq
da­me­Zi­na. ma­le for­ma aR­vid­gi­ne. iseT Za­las vgrZnob­di, me­go­na, mTas
ga­da­vab­ru­neb­di, ara­da, mi­un­xen­Si ver miv­di­o­di. jav­ris­gan la­mis gu­
li gam­xeT­qo­da. er­Txel wa­mom­cda _ Tu un­daT, Sax­mu­ra­dovs aT­jer
dam­Wi­don da er­Txe­lac Tu wa­maq­cia, aRa­ra­fers vit­yvi, is wa­iy­va­non-
meT­qi. ar vi­ci, Cem­ma sit­yvam gaW­ra, Tu ra iyo _ mar­Tlac aT­jer Seg­
vax­ved­res er­Tma­neTs da aTi­ve­jer va­jo­be.~
gu­ram sa­Ra­ra­Zi­sa da le­van Te­di­aS­vi­lis ma­ra­di­ul­ma me­to­qem,
ro­gorc iq­na, far-xma­li da­ya­ra da Wi­da­o­bas sa­mu­da­mod ga­mo­eT­xo­va,
Tum­ca mi­si da le­va­nis ur­Ti­er­To­ba amiT ar dam­Tav­re­bu­la _ ma­le,
19
levan TediaSvili

levan TediaSvili
da vaxtang balavaZe.
miunxeni, 1972 weli

20
iu­ri Sax­mu­ra­do­vi Ta­vi­su­fa­li sti­lis mo­Wi­da­ve­Ta sa­kav­Si­ro nak­re­
bis mTa­var mwvrTne­lad da­niS­nes.…

***
sa­nam mi­un­xe­nis XX olim­pi­ur Ta­ma­Seb­ze gi­am­bob­deT, erT gvi­
an­del am­bavs ga­vix­se­neb: 1987 we­lia, gi­or­gi Sen­ge­la­ia mxat­vrul
films, `xa­re­ba da go­gi­as~ iRebs. mTa­var ro­leb­ze omar fxa­ka­Ze da
le­van Te­di­aS­vi­li hyavs miw­ve­u­li, maT So­ris, mec _ xa­re­bas Zmas vTa­
ma­Sob. arc me var msa­xo­bi, arc ese­ni, mag­ram vcdi­lobT da gi­or­gis
dax­ma­re­biT ra­Rac­na­i­rad Tavs var­TmevT. me da omars uf­ro gvi­Wirs,
le­va­ni ki ise grZnobs Tavs, ro­gorc Tev­zi wyal­Si. is rom ar iyos,
naR­dad uf­ro gag­vi­Wir­de­bo­da, mag­ram mi­si xum­ro­ba da si­ci­li Za­las
gvma­tebs. rom ar ic­nob­de, nam­dvi­li ar­tis­ti ge­go­ne­ba, ise iq­ce­va,
TiT­qos Wi­pi hqon­des am saq­me­Si moW­ri­li. ax­lac Ca­mes­mis mi­si la­za­
Ti­a­ni Se­Za­xi­li: `pu­ri aRa­ra vWa­moT, ma­ma­Za­li?!~
avalT sa­ga­re­jos tye­Si, sa­dac ya­Ca­Re­bis Tav­Se­sa­fa­ria mow­yo­bi­
li: cec­xli an­Tia, jaW­vze yu­ri­a­ni qva­bi hki­dia, iq­ve ga­be­ri­li ti­kia
mi­yu­de­bu­li, er­Ti sit­yviT, uke­Tes sa­qe­i­fo ad­gils ka­ci ver inat­
rebs. le­va­ni mi­i­xe­davs, mo­i­xe­davs, da­fiq­re­bu­li ke­fas mo­i­qe­qavs da
dam­dgmel re­Ji­sors ekiT­xe­ba:
_ ex­la ram­den xan­Si un­da da­iw­yo ga­da­Re­ba?
_ ai, miv­lag­de­biT, mov­lag­de­biT da... ra iyo?
_ ara­fe­ri, me er­Ti sa­a­TiT un­da gav­var­de, kan­to­ris ga­sa­Re­bi ga­
mom­yo­lia (le­va­ni im dros ka­ka­be­Tis kol­me­ur­ne­o­bis Tav­mjdo­ma­red
mu­Sa­ob­da).
_ ha, le­van, ico­de ex­la, ar da­i­kar­go!
_ ara, ka­co, ras am­bob, Tu gin­da, ai, es ga­mo­ma­yo­le, _ Cem­ze
aniS­nebs.
_ mi­di, ra Sa­ta­i­Ze, ga­ye­vi da dro­ze amo­diT.…
TeTr `ni­va­Si~ vsxde­biT da qve­moT miv­jay­ja­yebT.
21
levan TediaSvili

sa­eW­vod gam­xi­a­ru­le­bu­li le­va­ni ici­nis, cqmu­tavs, ad­gil­ze ver


is­ve­nebs, na­ad­re­vad ga­me­lo­te­bul mZRols mxar­ze uS­ve­le­bel tors
ga­das­debs da an­jRrevs:
_ qo­Cor, Se Zve­lo!
Cav­di­varT ka­ka­beT­Si, iq da­ba­re­bu­le­bi­viT mi­vad­ge­biT erT saxls
da man­qa­ni­dan ga­dav­di­varT.
_ va­no!
sax­li­dan Ca­mi­Cu­mi ar is­mis, ise­Ti droa, et­yo­ba, yve­la­ni ve­nax­Si
ari­an gak­re­fi­le­bi.
le­va­ni ku­ti­kars aRebs da Sev­di­varT. er­Ti xri­o­ki ezoa, Ro­bis
Zir­Si fiC­xia miy­ri­li, sa­nex­ve­ze qaT­me­bi iqe­qe­bi­an, sa­i­dan­Rac yba­Sa­vi
ZaR­li ga­moZ­vre­ba da, ra­ki le­vans ic­nobs, ela­qu­ce­ba, fe­xeb­Si ugor­
de­ba. ga­viv­liT ezos, bos­tans da go­murs mi­vad­ge­biT. las­te­biT Se­mo­
Ro­bil bak­Si eq­vsi Tu Svi­di bat­ka­ni mih­xu­te­bia er­Tma­neTs. le­va­ni me
mi­yu­rebs:
_ aba, ro­me­li wa­viy­va­noT?
saq­mis mcod­ne ka­cis ie­riT vaT­va­li­e­reb bat­knebs, yve­la­ze moz­
rdils var­Cev.
le­va­ni ubis ji­bi­dan blok­not­sa da ka­lams iRebs, ra­Ra­cas da­
wers, qa­Ralds amo­xevs da las­tis ma­na­ze Ca­mo­a­gebs, me­re ze­mo­dan­ve
ga­das­wvde­ba da bat­kans uka­na fe­xiT da­iT­revs.
qa­Ral­dze ori sit­yva we­ria: `le­va­nam wa­viy­va­ne!~
yba­Sa­vi ZaR­li gak­vir­ve­bu­li Tva­le­biT gvi­yu­rebs, xan me Se­mom­xe­
davs, xa­nac le­vans, mag­ram xmas ro­di iRebs, od­nav, sul od­nav aq­nevs kuds.
ga­mov­di­varT da bat­kans man­qa­na­Si vsvamT.
monrealis olimpiuri co­ta xan­Si vSo­u­lobT yvels, kitrs, pa­mi­dors, `de­das pu­rebs~ da
kvarcxlbeki _ Rvi­no­sac.
ben petersoni (aSS), Cve­ni dam­dgme­li ope­ra­to­ri le­ri ma­Ca­i­Ze `Co­ban-ya­ur­mis~ di­
levan TediaSvili
da stelice murkovi
dos­ta­tia, dak­vla-gat­ya­ve­bac gva­ri­a­nad exer­xe­ba. ga­da­Re­ba rom das­
(rumineTi). rul­de­ba, Se­mo­vus­xde­biT suf­ras da sa­ga­re­jos da­bu­rul tye­eb­Si
1976 weli Su­a­Ra­mem­de is­mis Cve­ni sim­Re­ra da ma­u­ze­re­bis baT­qa-buT­qi….
22
23
levan TediaSvili

***

1972 wlis ag­vis­to. mi­un­xe­nis XX olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bi. `me­se­ge­len­


des~ spor­tu­li kom­pleq­sis erT-erT dar­baz­Si Ta­vi­su­fa­li sti­lis
mo­Wi­da­ve­e­bi as­pa­re­zo­ben.
pir­vel dRes mniS­vne­lo­va­ni ara­fe­ri mom­xda­ra, le­van Te­di­aS­vi­
li io­lad ga­us­wor­da se­ne­ga­lel alun di­ops, Ta­vi­dan­ve mkvir­cxlad
Se­u­tia, mag­ram se­ne­ga­le­li wmin­da wa­ge­bi­sa­gan xan gon­gma ix­sna, xa­nac
xa­li­Ci­dan gaq­ce­vam. le­va­ni qu­las qu­la­ze iReb­da da ro­ca mis sa­sar­
geb­lod 17:1 iyo, droc amo­i­wu­ra.
mi­si mom­dev­no me­to­qe mon­Ro­li tu­mur ar­ta­gi uf­ro ga­moc­di­li
meb­rZo­li ga­mod­ga, mag­ram le­vans arc mi­si da­mar­cxe­ba gas­Wir­ve­bia.
ori wris Sem­deg qar­Tvel fa­la­vans 1,5 sa­ja­ri­mo qu­la da­ug­rov­da,
mis mTa­var me­to­qe­ebs: ger­ma­nel Stot­ma­is­ters (gdr), ame­ri­kel jon
pe­ter­sons, Sved el­ngren­sa da ru­mi­nel ior­gas ki _ Ti­To.
me­sa­me wre­Si Te­di­aS­vi­li kurt el­ngrens Sex­vda. le­van­ma mo­wi­na­
aR­mde­ges amo­sun­Tqvis sa­Su­a­le­ba ar mis­ca, aT­jer ma­inc ga­da­iy­va­na
Coq­bjen­Si, or­jer xi­dur­zec ki hyav­da, mag­ram Sve­di ori­ve­jer ra­Rac
sas­wa­u­lis Za­liT ga­da­ur­Ca wmin­da wa­ge­bas. bo­los, ro­ca an­ga­ri­Si 23:0
iyo, le­van­ma me­to­qe brun­ze da­i­Wi­ra, wa­mo­i­Ro da… xa­li­Cas ise uxer­xu­
lad da­e­nar­cxa, rom Sveds cxvi­ri­dan sis­xli was­kda da msaj­Ta ko­le­
gi­am as­pa­re­zo­bi­dan mox­sna.
mo­ri­gi ga­mar­jve­be­bi mo­i­po­ves ior­gam da pe­ter­son­ma. swo­red
am uka­nas­knels Sex­vda Te­di­aS­vi­li me­oT­xe wre­Si. le­van­ma ame­ri­ke­
li pir­ve­li­ve wa­meb­ze ga­da­iy­va­na Coq­bjen­Si, me­re ram­den­jer­me ki­dev
aar­Tva qu­la da bo­los xid­zec da­a­ye­na, mag­ram pe­ter­so­ni gon­gma ix­
sna. me­o­re da me­sa­me pe­ri­od­Si aRa­ra­fe­ri Sec­vli­la da qar­Tvel­ma fa­
la­van­ma ame­ri­kels qu­le­biT ajo­ba.
me­xu­Te wre­Si le­van­ma pe­ter no­i­ma­i­e­ri (gfr) da­a­mar­cxa.
dad­ga as­pa­re­zo­bis bo­lo dRe _ 31 ag­vis­to. mo­Wi­da­ve­e­bi ase
daw­yvil­dnen: Stot­ma­is­te­ri-pe­ter­so­ni, ior­ga-Te­di­aS­vi­li. sa­ja­
24
ri­mo qu­le­bis mi­xed­viT, pir­ve­li wyvi­li­dan, San­si mxo­lod ger­ma­
nels hqon­da _ ga­mar­jve­bis Sem­Txve­va­Si igi fi­nal­Si ga­di­o­da, mag­
ram da­mar­cxda da fi­na­lur as­pa­re­zo­bas ame­ri­kel­Tan er­Tad isic
ga­mo­e­Ti­Sa.
ax­la le­vans frec hyof­ni­da, mag­ram me­to­qes Ta­vi­dan­ve Se­u­tia,
me­o­ce wam­ze Coq­bjen­Si ga­da­iy­va­na da sul ma­le er­Ti qu­la ki­dev aar­
Tva. me­o­re pe­ri­od­Si, ro­ca le­van­ma ki­dev er­Ti qu­la ai­Ro, ior­ga ga­
dam­wyvet ie­riS­ze ga­da­vi­da. qar­Tve­li fa­la­va­ni Tavs kar­gad icav­da,
man da­ma­te­biT ori qu­la ki­dev mo­i­po­va da es upi­ra­te­so­ba Sex­ved­ris
bo­lom­de Se­i­nar­Cu­na.
or seq­tem­bers ga­zeT `ko­mu­nis­tSi~ ase­Ti cno­ba ga­moq­vey­nda:
`Tbi­li­se­li le­van Te­di­aS­vi­li me­eq­vse olim­pi­ur dRes, di­liT, XX
olim­pi­a­dis Cem­pi­o­ni gax­da Ta­vi­su­fal Wi­da­o­ba­Si. Tbi­li­sis uni­ver­
si­te­tis 23 wlis stu­den­ti, mo­ma­va­li iu­ris­ti Te­di­aS­vi­li uk­ve iyo
msof­li­os Cem­pi­o­ni da wels mas mxo­lod er­Ti amo­ca­na hqon­da _ mo­e­
po­ve­bi­na um­Tav­re­si spor­tu­li ga­mar­jve­ba. es jil­do kar­gi sa­Cu­qa­ri
iq­ne­ba le­va­nis qor­wil­ze, ro­me­lic mi­si olim­pi­a­di­dan dab­ru­ne­bis
Sem­deg ga­i­mar­Te­ba.~
cno­bi­li Jur­na­lis­ti ar­Cil go­ge­lia ki me­o­re dRes ga­zeT `le­
lo­Si~ wer­da: `31 ag­vis­tos mTels sam­ya­ros mo­e­do mi­un­xe­nis xa­li­Ca­ze
qar­Tve­li fa­lav­nis brwyin­va­le ga­mar­jve­bis am­ba­vi. am cno­bam, cxa­
dia, gan­sa­kuT­re­bu­li si­xa­ru­li sa­qar­Tve­lo­Si ga­mo­iw­via. `vin aris
Tqve­ni ide­a­li Wi­da­o­ba­Si?~ _ hkiT­xes er­Txel Jur­na­lis­teb­ma Te­di­
aS­vils. le­van­ma uyoy­ma­nod upa­su­xa, gu­ram sa­Ra­ra­Zeo da amiT ga­mo­
xa­ta Ta­vi­si spor­tu­li kre­do­ca da sim­pa­Ti­ac Wi­da­o­bis erT-er­Ti sa­
xe­lo­va­ni war­mo­mad­gen­lis mi­marT. ax­la al­baT isic da­ga­in­te­re­sebT,
ra Se­xe­du­le­bi­saa sa­Ra­ra­Ze Ta­vis axal­gaz­rda ko­le­ga­ze: `le­va­ni Wi­
da­o­bis­Tvi­saa da­ba­de­bu­li, ro­ca mis Sex­ved­ras vu­yu­reb, vfiq­rob, am
biWs nakls ver mo­vu­Zeb­ni-meT­qi. mo­mad­le­bu­li aqvs di­di Ro­ne, sa­o­
ca­ri sis­wra­fe, plas­ti­ku­ro­ba. yo­ve­li­ve es Ser­wymu­lia gam­be­da­o­
bas­Tan, ile­Te­bis mdi­dar ar­se­nal­Tan, gam­Wri­a­xo­bas­Tan, ga­mar­jve­bi­
25
levan TediaSvili

levan TediaSvilisa
da ivan iariginis
Serkineba Tbilisis
sportis sasaxleSi

dimitri mindiaSvili
da levan TediaSvili

26
27
levan TediaSvili

sa­ken da­uc­xro­mel ltol­vas­Tan. ki­dev er­Ti ram, rac ase­ve mi­sa­ba­Zia


axal­gaz­rda Ta­o­bis spor­tsmen­TaT­vis _ Te­di­aS­vils am­par­tav­no­bi­sa
da me­di­du­ro­bis na­ta­ma­lic ara aqvs, Za­li­an Tav­mda­ba­li da mok­rZa­
le­bu­li ka­cia.~
mi­un­xe­ni­dan dab­ru­ne­bul le­vans sa­ga­re­jo­e­leb­ma Sex­ved­ra mo­
uw­yves, aqes da adi­des, mra­va­li xot­ba Se­as­xes, qi­te­sam ki mar­to er­Ti
ram uT­xra: `Sen amaT yu­ri ar ug­do, ve­ran, ga­i­ge? ra­ca xar, ega xar,
mor­Ca, mar­Tla di­di vin­me ki ar ge­go­nos Se­ni Ta­vi.~
ima­ve wlis 25 no­em­bers ga­zeT `le­lo­Si~ ase­Ti cno­ba ga­moq­vey­
nda: `dRes, sa­xel­gan­Tqmul fa­la­van le­van Te­di­aS­vils qor­wi­li aqvs
sa­ga­re­jo­Si. gu­li­Ta­dad vu­sur­vebT le­van­sa da mis mo­ma­val me­uR­les
_ Tbi­li­sis sa­me­di­ci­no in­sti­tu­tis stu­dent na­na mWed­liS­vils mya­
ri, me­gob­ru­li oja­xis Seq­mnas da ga­bed­ni­e­re­bis dRes vu­lo­cavT.~
na­nam da le­van­ma mar­Tlac sa­ma­ga­li­To oja­xi Seq­mnes, ma­le ori
va­Jic eyo­laT _ va­xo da be­so.

***

ro­ca gi­or­gi Sen­ge­la­i­am xa­re­ba ji­but­ze da go­gia ken­kiS­vil­ze


mxat­vru­li fil­mis ga­da­Re­ba ga­daw­yvi­ta, bev­ri ar ufiq­ria _ es ro­
le­bi omar fxa­ka­Ze­sa da le­van Te­di­aS­vils Ses­Ta­va­za….
aq ar Se­iZ­le­ba ori­od sit­yva omar­zec ar vTqvaT: igi da­i­ba­da
qu­Ta­is­Si, sa­dac sa­er­Tod ar ar­se­bob­da ve­los­por­tis tra­di­ci­e­bi,
uf­ro me­tic, iq ve­lot­re­kic ki ar iyo, mag­ram 1965 wels fxa­ka­Zem es­
pa­ne­Tis qa­laq san-se­bas­ti­an­Si er­Tma­ne­Tis mi­yo­le­biT da­a­mar­cxa ve­
los­por­tis gran­de­bi mo­re­lo­ni da tu­ri­ni da msof­lio Cem­pi­o­no­ba
mo­i­po­va.
gi­or­gi Sen­ge­la­i­as Ta­vi­si an­ga­ri­Se­bi hqon­da. igi films iReb­
da cno­bil vaJ­ka­ceb­ze, tye­Si ga­sul bi­Web­ze, rom­le­bic re­a­lu­rad
cxov­rob­dnen me­o­ce sa­u­ku­nis da­saw­yi­sis ka­xeT­Si. re­Ji­sors un­do­da
28
es per­so­na­Je­bi fi­zi­ku­rad Zli­er, war­mo­sa­deg pi­rov­ne­bebs ga­ne­sa­xi­
e­re­bi­naT da mi­si ar­Ce­va­nic swo­red ami­tom Se­Cer­da Te­di­aS­vil­sa da
fxa­ka­Ze­ze, mag­ram maT qva aag­des da Ta­vi Se­uS­vi­res.
ra­ki verc er­Ti ver da­i­Tan­xma, Sen­ge­la­i­am dax­ma­re­bis­Tvis par­ti­
is cen­tra­lu­ri ko­mi­te­tis ma­Sin­del pir­vel mdi­vans mi­mar­Ta. jum­ber
pa­ti­aS­vil­ma le­va­ni da oma­ri Ta­vis­Tan da­i­ba­ra. ar vi­ci, ra uT­xra maT
`am­xa­nag­ma jum­ber­ma,~ mag­ram faq­tia, rom stu­di­is sam­xat­vro sab­Wom
fxa­ka­Ze da Te­di­aS­vi­li me­o­re dRes­ve mTa­var ro­leb­ze da­am­tki­ca.
fil­mis pir­ve­li­ve epi­zod­Si xa­re­bas Zro­xa mi­u­dis ba­zar­ze ga­sa­
yi­dad. jgu­fis ad­mi­nis­tra­tor­ma sa­i­dan­Rac er­Ti gi­Ji sa­qo­ne­li mo­
iy­va­na, ver imor­Ci­le­ben _ xan aqeT ga­eq­ce­vaT da xan iqiT, kad­rSi ver
ax­ved­re­ben. le­van­ma uyu­ra, uyu­ra da uT­xra: e, Zro­xav, ico­de, ra­sac
ge­ub­ne­bi­an is ga­ke­Te, To­rem gi­or­ga Sen­ge­la­ia pa­ti­aS­vil­Tan gi­Civ­
leb­so.
gur­ja­a­nis sas­tum­ro­Si le­va­ni, omar fxa­ka­Ze da me erT no­mer­Si
vcxov­rob­diT. sa­Ra­mo­o­biT xan vin Se­mog­va­kiT­xav­da da xa­nac _ vin,
gvi­a­no­bam­de ver vi­Zi­neb­diT. le­va­ni Ta­vis Tav­ga­da­sav­lebs gviy­ve­bo­
da da si­ci­liT gvxo­cav­da. es am­ba­vic ma­Sin gvi­am­bo:
1977 wels Te­i­ran­Si ga­i­mar­Ta sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­ri Sah ari­a­me­
ris Tas­ze. Te­i­ra­nis ax­la­da­Se­ne­bu­li spor­tis sa­sax­lis tri­bu­neb­ze
nem­si ar Ca­var­de­bo­da. fi­na­lur Sex­ved­rebs ira­nis Sa­hic da­es­wro.
le­van­ma ira­ne­li ja­fa­ri 20 wam­Si wa­aq­cia, eg­vip­te­li xo­da­ba­la _ 25
wam­Si, bul­ga­re­li Cer­na­go­vi _ 2 wuT­Si, po­lo­ne­li to­ma­si _ 10 wam­Si
da fi­nal­Si ira­nel su­le­i­mans un­da Sex­ved­ro­da.
`fi­na­lam­de er­Ti sa­a­Tia dar­Ce­ni­li, mag­ram uk­ve spor­tis sa­sax­
le­Si var, Cvens mo­Wi­da­ve­ebs `vba­lel­Si­kob.~ Cve­ni mTa­va­ri mwvrTne­li
iu­ra Sax­mu­ra­do­vi mo­So­re­biT zis, ra­Rac ar mom­wons _ Se­mom­xe­davs,
ga­i­Ri­mebs, ki­de Se­mom­xe­davs, ki­de ga­i­Ri­mebs. mi­ve­di da gver­diT mi­vu­
je­qi, ra ari-meT­qi?
ara­fe­rio.
ma ra ga­ci­nebs, Se Ce­mis ve­ra­no-meT­qi!
29
levan TediaSvili

XX saukunis legendaruli
falavnebi _
levan TediaSvili
da ivan iarigini

isev iRi­me­ba, mi­yu­rebs, giT­xrao?


miT­xa­ri-meT­qi.
we­Ran aq erT ira­nel­Tan Se­max­ved­res, eg Se­ni su­le­i­ma­ni, Tur­me
Sa­his na­Te­sa­vi yo­fi­la, Za­li­an un­daT, ro ga­i­mar­jvos _ oRon­dac
le­va­na daw­ves da did­Zal fuls miv­cem­To.
ma­inc, ram­den­sa-meT­qi?
50 000 do­lar­sao.
avut­ydi _ mo­di ra, im kacs me Se­max­ved­re-meT­qi!
wa­di, da­i­kar­geo, ra­Ra­ca un­da icig­no da gax­des Sa­rio….
er­Ti sit­yviT, ua­ri mtki­ca, mag­ram ga­vi­xe­doT da is ka­ci Tvi­Ton
ar mo­mad­ga?! _ Sav­wve­ra, Sav­ke­i­si­a­ni ira­ne­lia, Tan vi­Rac me­o­re ax­
lavs, ro­gorc aR­moC­nda, Tar­ji­ma­ni. ga­miy­va­nes gan­ze da me­tu­tu­
ne­bi­an: ra gin­da, le­van, or­gzis olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni xar, xuT­gzis
msof­li­o­si, es oxe­ri tur­ni­ri ra ga­gix­da, ai­Re fu­li (ke­iss ma­Ce­Ce­
ben) da da­we­qio.
Se­vi­ka­ri Sub­li: ram­de­nia-meT­qi?
or­moc­da­a­Ti ­a­Ta­si ame­ri­ku­li do­la­ri­ao.

30
ilia matesTan
SexvedraSi gaimarjva
levan TediaSvilma

co­taa-meT­qi.
ma ram­de­ni gin­dao?
oT­xmo­ci­a­Tass ka­pi­ki ar mo­ak­lde­ba-meT­qi!
ex­la­veo, da gac­viv­dnen.
ra vqna, ga­mix­da mar­Tla Sa­ri-xa­Ta­ba­la, imaT ro is fu­li mo­i­ta­
non, ua­ri ro­gor­Ra vuT­xra? wa­ve­di da da­vi­ma­le tu­a­let­Si, cxvi­ri
aRar ga­mo­miy­via ga­reT, ra­di­o­Ti ro ga­mo­mac­xa­des, ma­Sin­Ra ga­mov­var­
di da le­i­bis­ken sir­bi­liT gav­wie. mom­devs is saw­ya­li ira­ne­li, maw­
vdis ke­iss, ra­Ra­cas mex­ve­we­ba, mag­ram aba, gvi­a­nia uk­ve.… da­viw­yeT Wi­
da­o­ba. es su­le­i­ma­ni di­di ve­ra­fe­ri Svi­li ga­mod­ga. da­vuw­ye Rla­bu­ci,
ise ve­Ta­ma­Se­bi, ro­gorc ka­ta Tagvs. is er­TTa­vad xa­li­Cis ga­reT mi­i­
wevs, mag­ram me ar vuS­veb, er­Ti sit­yviT, sul Tav-beds vaw­yev­li­neb.
bo­los, aviy­va­ne da da­vaw­yvi­te le­ib­ze _ ise­Ti `va­ya~ da­va­Za­xe­bi­ne,
ked­leb­ma sul zan­za­ri da­iw­yes. Ca­mo­var­da im­xe­la dar­baz­Si sa­ma­ri­se­
bu­ri si­Cu­me. ga­vi­xe­de Sa­xis lo­Jis­ken, gam­tkna­re­bu­li zis. av­de­qi da
fex­bur­Te­li ro gols ga­i­tans da uxams Jests ga­a­ke­Tebs, am Saxs eg­re
ar ga­vu­ke­Te?! ga­giJ­da xal­xi, ai­Sa­la ma­yu­re­be­li da qve­moT wa­mo­vi­da,

31
levan TediaSvili

po­li­cia ve­Ra­ra­fers aw­yobs, ga­ve­Se­bul xalxs ve­Rar aka­vebs. ki­dev


kar­gi ga­moc­viv­dnen es Cve­ni ru­se­bi Sax­mu­ra­do­vis Ta­ma­do­biT, al­ya­Si
mo­maq­ci­es da eg­re ga­miy­va­nes sam­Svi­do­bos, To­rem coc­xlad Sem­Wam­
dnen.… ra Tqma un­da, bev­ri say­ve­du­ri mi­vi­Re, mag­ram me ma­inc Za­li­an
kma­yo­fi­li vi­ya­vi _ rac mag Sa­hebs sa­qar­Tve­los­Tvis saq­me uq­ni­aT, xo
er­Tba­Sad amo­vi­ya­re yve­las jav­ri-meT­qi.~

***
1973 wli­dan le­van Te­di­aS­vi­li sa­bo­lo­od ga­da­bar­gda 90 kg wo­
niT ka­te­go­ri­a­Si, mag­ram arc fe­no­me­na­lu­ri re­aq­cia da­u­kar­gavs, arc
dis­tan­ci­is sas­wa­u­leb­ri­vi grZno­ba da arc ka­ti­se­bu­ri moq­ni­lo­ba.
ma­is­Si, ame­ri­kis Se­er­Te­bul Sta­teb­Si, msof­lio Ta­si mo­i­go, iv­nis­Si
kras­no­i­ar­skSi isa­xe­la Ta­vi _ fi­na­lur Sex­ved­ra­Si al­ma­a­te­li su­
ri­ko­vi da­a­mar­cxa da sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­nis ti­tu­li me­o­red mo­
i­po­va, ag­vis­to­Si msof­lio uni­ver­si­a­dis Cem­pi­o­ni gax­da.
mo­Wi­da­ve­Ta 1973 wlis msof­lio pir­ve­lo­bas ira­nis de­da­qa­la­
qi mas­pin­Zlob­da. le­van­ma Te­i­ran­Si, `fa­ra­xis~ sta­di­o­nis xa­li­Ca­ze
ise­Ti am­ba­vi Ca­i­di­na, rom qve­ya­na aa­la­pa­ra­ka: jer iyo da yve­la me­
to­qe da­a­mar­cxa, fi­nal­Si am wo­na­Si olim­pi­ur Cem­pi­ons ben pe­ter­
sons mo­u­go da msof­lio Cem­pi­o­nis ti­tuls me­o­red da­e­uf­la, me­re
ki...… me­re mox­da is, rom sam­bis­tTa nak­re­bis wev­ri ge­na­di rux­li­a­
de­vi avad gax­da. mwvrTne­le­bi sa­go­ne­bel­Si Cac­viv­dnen. sam­bis­te­
bis­Tvis es pir­ve­li msof­lio Cem­pi­o­na­ti iyo, Ta­nac, mo­gex­se­ne­baT,
sam­bo ru­se­bis ga­mo­go­ni­li Wi­da­o­baa da, cxa­dia, ueW­ve­li mo­ge­ba
un­do­daT.
sab­Wo­Ta de­le­ga­ci­is xel­mZRva­nel­ma ar­ka­di len­cma vax­tang ba­
la­va­Ze gan­ze ga­ix­mo da hkiT­xa: mar­Ta­lia, rom le­van Te­di­aS­vi­li Wa­
bu­ko­bi­sas sam­bo­sac Wi­da­ob­dao?
Wi­da­ob­da da eg­reo? 1966 wels sa­qar­Tve­los Cem­pi­o­no­ba mo­i­po­va
da sa­kav­Si­ro pir­ve­lo­bis pri­zi­o­ric gax­dao!
32
33
levan TediaSvili

eg ari da Cve­ni saq­meo, _ ga­i­xa­ra len­cma, _ mo­di, rux­li­a­de­vis


nac­vlad le­va­ni va­Wi­da­o­To!
ki ba­to­noo, _ vax­tan­gma, _ oRond le­van­sac hkiT­xe­To.
le­va­ni Ta­na­gun­de­leb­Tan er­Tad uk­ve `Ce­mo­dan­ze ij­da,~ ar­xe­i­nad
iyo, im Ce­mo­dan­Si msof­lio Cem­pi­o­nis oq­ros me­da­li edo, ji­be­Si ki
TviT­mfri­na­vis bi­le­Ti.
mi­ad­gnen ax­la mas:
xval un­da iWi­da­voo!
sa­dao?! _ ga­uk­vir­da le­vans.
`fa­ra­xis~ sta­di­on­zeo.
ras am­bobT, ka­co, aki vi­Wi­da­veo?!
ki­dev un­da iWi­da­voo.
ra iyo, xo ar ga­ap­ro­tes­te­so?
arao, ax­la sam­bo un­da iWi­da­vo, ka­ci avad gag­vix­da Sens wo­na­Sio….
me­re sam­bo­si me ra vi­cio?
qar­Tu­li xo ici da sam­boc eg ario! _ sit­yva Ca­ag­do vax­tan­gma.
kar­gi, rac ari, ario! _ ga­i­ci­na le­van­ma.
me­re aRi­a­ra: `eg­re io­lad ar un­da dav­Tan­xme­bu­li­ya­vi, Ra­miT Tva­
li ver mov­xu­We, ram­de­ni xa­nia sam­bo aRar me­Wi­da­va, aRarc we­se­bi max­
sov­da kar­gad da arc mtkiv­ne­u­li fan­de­bis kon­tri­le­Te­bi. Sev­fiq­
ri­an­di _ emand xe­li ara­vin mom­te­xos-meT­qi, mag­ram ra­Ras vi­zam­di,
sit­yva _ sit­yvaa. ro aRar da­me­Zi­na, ge­no gi­or­ga­Ze ga­vaR­vi­Ze, `mu­xa­
Ci~ _ msu­bu­qi wo­nis sam­bis­ti, ade, bi­jo, mtkiv­ne­u­lis kon­tri­le­Te­bi
mas­wav­le-meT­qi. ro­me­li sa­a­Ti­ao? jer oria-meT­qi. iman sa­feT­qel­Tan
saC­ve­neb­li Ti­Ti da­it­ri­a­la _ ka­co, msof­lio Cem­pi­o­nat­ze ga­di­xar
da Wi­da­o­bas ex­la swav­lo­bo?!
ade, ve­ran, ade-meT­qi! _ da ga­ve­diT dar­baz­Si. di­lis xuT sa­a­Tam­
de vi­var­ji­SeT.~
sam­bis­te­bi sa­Sin­lad Re­lav­dnen, da­Za­bu­le­bi Wi­da­ob­dnen, yo­ve­
li qu­lis da­kar­gvas tra­ge­di­ad mi­iC­nev­dnen da le­va­ni rom ara, saS­vi­
liS­vi­lod Caf­lav­de­bod­nen. is ga­u­Ta­veb­lad laz­Ran­da­rob­da, bi­Webs
34
anek­do­tebs uy­ve­bo­da, aci­neb­da, am­xi­a­ru­leb­da da amiT da­Za­bu­lo­ba­
sac Tan­da­Ta­no­biT ux­sni­da. sxva­Ta So­ris, ge­no gi­or­ga­Ze ma­Sin msof­
li­os Cem­pi­o­ni gax­da.
erT-erT Sex­ved­ra­Si le­van­ma ame­ri­ke­li me­to­qe ileT­ze da­i­Wi­ra,
Se­bo­Wa da msa­jis sas­tvens da­e­lo­da. 20 wa­mi un­da hyo­lo­da Se­bo­Wi­li,
mag­ram le­va­nis xa­si­a­Tis ka­cis­Tvis es 20 wa­mi mTe­li sa­u­ku­ne iyo _
dro rom ra­me­na­i­rad ga­ey­va­na: jer Ta­vis se­kun­dants Ca­uk­ra Tva­li,
me­re ame­ri­ke­li­sas da bo­los vax­tang ba­la­va­Ze­sac ga­u­Ri­ma eS­ma­ku­rad.
amis Sem­xed­va­re ma­yu­reb­leb­ma xar­xa­ri mor­Tes da sa­nam is Sex­ved­ra
ar dam­Tav­rda, muc­le­bi sul xe­liT eWi­raT.
ga­sax­del­Si vax­tan­gma mo­wa­fe mkac­rad da­tuq­sa: ra dros cig­no­
baa, bi­Wo, me­da­li gvWir­de­bao! le­van­ma bo­lom­de `icig­na,~ mag­ram oq­
ros me­da­li ma­inc Ca­mo­i­ki­da gul­ze.
ase gax­da le­van Te­di­aS­vi­li er­Tba­Sad or­gzis msof­li­os Cem­
pi­o­ni.
am co­ta xnis wi­naT, ro­ca Te­i­ran­Si myo­fi le­va­ni ima­ma­li ha­bi­bis
Sex­vda, msof­li­o­Si sa­xel­gan­Tqmu­li ira­ne­li fa­la­va­ni ga­da­ex­via da
mxar­ze eam­bo­ra. ha­bi­bi ira­ne­le­bis­Tvis coc­xa­li le­gen­daa da mis­ma
aseT­ma saq­ci­el­ma iq myof­ni, co­ta ar iyos, ga­ak­vir­va da da­ab­nia ki­
dec. maT ga­sa­go­nad ki ha­bi­bim ase­Ti ram Tqva: 1973 wels le­van­ma da­
am­tki­ca, rom Ta­vi­su­fa­li Wi­da­o­ba yve­la sxva sa­xis Wi­da­o­ba­ze maR­la
dgas. dar­wmu­ne­bu­li var, ma­Sin Te­di­aS­vils kla­si­ko­seb­Ta­nac rom
eas­pa­re­za, iqac Cem­pi­o­ni gax­de­bo­dao.
`kru­xis biW­sac~ eg­re ego­na _ sa­ga­re­jo­Si Ca­sul le­vans di­di say­
ve­du­ri uT­xra, ra iyo, bi­Wo, ba­rem kla­si­kur­Sic ge­Wi­da­va da me­sa­me
oq­roc age­Roo!
im wlis bo­los, de­kem­ber­Si, erT-er­Ti var­ji­Sis dros le­van­ma
se­ri­o­zu­lad da­i­Sa­va la­vi­wis Zva­li, ris ga­moc kar­ga xans ve­Rar var­
ji­Sob­da. verc Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­nir­ze ias­pa­re­za, me­re ki,
ro­ca mo­i­ke­Ta, ev­ro­pi­sa da msof­lio Cem­pi­o­na­te­bi­saT­vis sam­za­diss
gan­sa­kuT­re­bu­li mon­do­me­biT Se­ud­ga _ ise­Ti azar­tiT var­ji­Sob­da,
35
levan TediaSvili

rom me­ti mo­u­vi­da da mad­rid­Si, ev­ro­pis pir­ve­lo­ba­ze, sak­ma­od ga­


daR­li­li ga­em­gzav­ra.
nak­re­bis mwvrTne­le­bi gva­ri­a­nad Se­fiq­ri­an­dnen, ase­Ti le­va­
ni maT ara­so­des ena­xaT, Re­lav­dnen, mis xa­li­Cas ar Sor­de­bod­nen da
Tavs uk­ma­yo­fi­lod iq­nev­dnen, mag­ram `pa­la­so de los de­por­te­sis~
sar­bi­el­ze le­van Te­di­aS­vil­ma, mi­u­xe­da­vad yve­laf­ri­sa, sa­mi Sex­ved­
ra wmin­dad mo­i­go, da­nar­Ce­ni _ qu­le­biT da me­o­re sa­Su­a­lo wo­na­Si ev­
ro­pis Cem­pi­o­ni gax­da.
mwvrTne­le­bi ki ma­inc eW­vob­dnen _ ras izam­da Te­di­aS­vi­li stam­
bo­lis msof­lio pir­ve­lo­ba­ze? Ta­nac gaC­nda di­di xnis na­lo­di­na­ri
San­sic, rom sab­Wo­Ta qvey­nis Rir­se­ba qar­Tve­lis nac­vlad ro­me­li­me
rus mo­Wi­da­ves da­ec­va, Tun­dac mi­un­xe­nis olim­pi­a­dis ver­cxlis me­da­
lo­san ge­na­di stra­xovs, ro­me­lic er­Twli­a­ni pa­u­zis Sem­deg swo­red
im dros da­ub­run­da sa­Wi­dao xa­li­Cas.
Te­di­aS­vi­li da stra­xo­vi ma­nam­de ara­so­des Sex­ved­rod­nen er­Tma­
neTs, ma­nam­de isi­ni sxva­das­xva wo­niT ka­te­go­ri­eb­Si Wi­da­ob­dnen, le­va­
ni 82 ki­log­ram­Si, stra­xo­vi _ 90-Si.
ufis sa­kav­Si­ro Cem­pi­o­nat­ze le­van­ma stra­xo­vi sul io­lad wa­aq­
cia, ri­Tac mwvrTne­le­bis eW­vi da ma­van­Ta fu­Wi ime­de­bi er­Tba­Sad ga­a­
qar­wyla da er­Txel ki­dev da­am­tki­ca, rom `isev is le­va­na iyo!~
cxa­dia, stam­bol­Si le­van Te­di­aS­vi­li ga­em­gzav­ra, iq yve­la me­
to­qes da­ma­je­reb­lad sZlia da Ta­vi­su­fal Wi­da­o­ba­Si me­sa­med gax­da
msof­li­os Cem­pi­o­ni.

***
`pu­ri ara vWa­moT, ma­ma­Za­li?!~ _ es sit­yve­bi ax­lac Ca­mes­mis yur­Si.
`xa­re­ba da go­gi­as~ka­xeT­Si vi­Reb­diT, ka­xe­lebs ki Za­li­an uy­varT
gi­or­gi Sen­ge­la­ia, ro­mel­sac `Cve­ni na­tos biWs~ eZa­xi­an da sul Tva­
leb­Si Ses­ci­ci­ne­ben. ra Tqma un­da, uy­varT le­van Te­di­aS­vi­lic, ami­
tom ke­Ti­li mas­pin­Ze­li ar gve­le­o­da, ga­da­sa­Reb mo­e­dan­ze di­li­dan­
36
qarTuli Widaobis
didi moamage
lado gogibedaSvili
da levan TediaSvili

37
levan TediaSvili

levan TediaSvili da
iuri Saxmuradovi.
jer _ metoqe,
mere _ mwvrTneli

38
39
levan TediaSvili

ve id­ga ram­de­ni­me se­ri­o­zu­li sa­xis ka­ci da moT­mi­ne­biT elo­de­bo­da,


ro­dis mov­rCe­bo­diT saq­mes, rom suf­ra­ze wa­vey­va­neT. suf­ra ki... mo­
gex­se­ne­baT ka­xu­ri suf­ra Ta­vi­si mrgvlad mo­xar­Su­li ded­le­bi­Ta da
ni­or­Ta­va­Ti, Tu­Su­ri yve­li­Ta da wa­lam­ze Sem­wva­ri Ca­la­Ra­jiT, ya­ur­
mi­Ta da Wre­li bur­va­kis xaS­la­miT da, rac mTa­va­ria, qar­vis­fe­ri `rqa­
wi­Te­liT,~ ro­mel­sac zo­gi `mi­rons~ eZa­xis, zo­gi `ze­da­Ses~ da zo­gic
`bul­bu­lis cremls.~
erT dRe­sac mog­vad­ga ram­de­ni­me ka­ci _ suf­ra gaS­li­lia da ge­
lo­de­bi­To.
am erT epi­zod­sac ga­da­vi­RebT da ge­nac­va­loT Ce­mi Ta­vio! _ upa­
su­xa gi­or­gim.
dad­gnen da dag­viw­yes lo­di­ni.
epi­zo­di ase­Tia: xa­re­ba da go­gia Ta­vi­si bi­We­biT ci­xes da­e­ce­mi­an,
xa­re­bas Zma, si­mo­na ji­bu­ti un­da ga­a­Ta­vi­suf­lon. si­mo­nas me vTa­ma­Sob.
ai, Se­mog­li­jes sak­nis ka­ri da ga­mo­miy­va­nes ci­xis ezo­Si, sa­dac ise­Ti
sro­la da baT­qa-buT­qia ga­Ca­Re­bu­li, de­da Svils ar aiy­vans. sa­nam iqi­
da­nac ga­miy­va­nen, brma tyvia mxvde­ba da sa­sik­vdi­lod viW­re­bi. oma­ri
mxreb­Si xels mav­lebs da ga­lav­nis­ken mi­maT­revs. me vwe­var, mkvdars
vTa­ma­Sob. am dros kad­rSi Se­mor­bis ma­u­zer­mo­mar­jve­bu­li le­van Te­
di­aS­vi­li da yvi­ris: `dro­ze, bi­Wo, dro­ze, ga­civ­da xaS­la­ma!~
ra Tqma un­da, yve­las si­ci­li wag­vskda, maT So­ris _ mec da is
dub­li gag­vi­fuW­da.
oma­ri cxen­ze ar iyo naj­do­mi, ara­da, yu­la­ris cxen­sa­Se­ni­dan sa­
gan­ge­bod mis­Tvis Ca­mo­iy­va­nes er­Ti Sa­vi ajil­Ra, rom­lis Sem­xed­va­re
ki­nos­tu­di­is ga­moc­dil cxe­nos­neb­sac ki fer-fu­ri mis­di­o­daT. mi­ve­
diT ga­da­sa­Reb mo­e­dan­ze. er­Ti tri­a­li min­do­ria, naw­ve­ra­li. am­de­
ni xal­xiT, av­to­man­qa­ne­bi­Ta da ga­da­sa­Re­bi teq­ni­kiT ga­Ri­zi­a­ne­bu­li
cxe­ni ner­vi­u­lobs, sul cax­ca­xebs. or kacs or­ma­gi la­ga­miT uWi­ravs,
mag­ram is ma­inc frTxvi­navs, yal­yze dge­ba da ga­saq­ce­vad mi­i­wevs.
aba, da­vai, Se­je­qio! _ uT­xres omars da ima­nac ma­Sin­ve qa­mar­Si Ca­
i­ta­na Co­xis kal­Te­bi, Se­saj­do­mad mo­em­za­da.
40
me win ga­da­vu­de­qi: ar Sej­de, ka­co, gad­mo­gag­debs-meT­qi!
omar­ma gai­Ri­ma, gan­ze gam­wia da cxens Tva­lis da­xam­xa­me­ba­Si zur­
gze mo­ev­lo.
cxe­nos­neb­ma la­ga­mi xel­Si mi­a­Ce­Ces da gan­ze gad­gnen.
ajil­Ra ai­kal­xa, zam­ba­ra­sa­viT da­i­Zag­ra, gaf­rin­da da umal
Tvals mi­e­fa­ra.
aRar vi­ci, ra vqna, xan aqeT ve­ci, xan _ iqiT, cxe­nos­nebs veC­xu­be­
bi _ ro gad­mo­ag­dos da ra­me da­u­Sa­vos, ra pa­suxs iZ­le­viT, ka­ci cxen­
ze ara mjda­ra-meT­qi!
ve­lo­si­ped­ze xo mjda­rao! _ ici­ni­an.
ka­co, ve­lo­si­pe­di da cxe­ni er­Tia-meT­qi?!
ga­vi­da aTi wu­Ti, TxuT­me­ti, na­xe­va­ri sa­a­Ti, oma­ri ki ar Cans. ese­ni
ai­nun­Sic ar ag­de­ben amas, fus­fu­se­ben, cxe­nebs kaz­ma­ven, ga­da­sa­Re­bad
em­za­de­bi­an.
mi­ve­di le­van­Tan: ra vqnaT-meT­qi?
ra vi­ci, aba, ra un­da vqna­To, _ isic gva­ri­a­nad aris Se­fiq­ri­a­ne­
bu­li.
bi­Wo, uT­xa­ri, iq­neb Sen ma­inc da­gi­je­ron _ cxe­ne­biT wa­vid­nen da
mo­Zeb­non-meT­qi!
amis Tqma iyo da le­vans sa­xe ga­e­bad­ra, ukan mi­ma­xe­da. vxe­davT, Sa­
vi ajil­Ra qiv­qi­viT mo­dis, mo­te­xi­li, daR­li­li, TeTr qaf­Si amov­le­
bu­li, zed ki oma­ri zis da ga­Ri­me­bu­li xels gviq­nevs.
omar fxa­ka­Ze gan­sa­kuT­re­bu­li fi­zi­ku­ri Za­liT ga­mo­ir­Ce­o­da. er­
Txel le­van­ma miT­xra, ki­no­Si ro vi­Wi­da­veT, ki­na­Ram gav­giJ­di, ma­gis­
Ta­na Ro­ni­e­ri ka­ci jer ar Sem­xved­ri­ao.

***
1975 wlis da­saw­yis­Si, Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­nir­ze, le­
van Te­di­aS­vil­ma oT­xi wmin­da ga­mar­jve­bis Sem­deg fi­nal­Si qu­le­biT
mo­u­go groz­no­el bek­xan tun­ga­evs da ki­dev er­Txel mo­i­po­va vax­tang
41
levan TediaSvili

42
ba­la­va­Zis sa­xe­lo­bis pri­zi. ira­nel­Ta mwvrTnel­ma, mra­va­li sa­xe­lo­
va­ni fa­lav­nis _ ha­bi­bis, tax­tis, zan­dis, xo­jas­te­pu­ri­sa da sxva­Ta
aR­mzrdel­ma ha­bib bu­lur­ma erT in­ter­vi­u­Si ga­nac­xa­da: `le­van Te­
di­aS­vi­li ga­nu­me­o­re­be­li fa­la­va­nia. TiT­qmis mTe­li cxov­re­ba sa­Wi­
dao dar­baz­Si maqvs ga­ta­re­bu­li da me­go­na aRa­ra­fe­ri ga­mak­vir­veb­da,
mag­ram mis­ma Wi­da­o­bam es az­ri ga­mi­qar­wyla. igi ga­sa­o­ca­ri teq­ni­ki­sa
da fi­zi­ku­ri Za­lis mqo­ne fa­la­va­nia. le­va­nis teq­ni­ku­ri ar­se­na­li aT
mo­Wi­da­ve­sac ki eyo­fa.~
mo­rig msof­lio Cem­pi­o­nat­ze, ro­me­lic seq­tem­ber­Si ax­la uk­ve
min­skSi ga­i­mar­Ta, le­van­ma ki­dev er­Txel da­am­tki­ca, rom msof­li­o­Si
ba­da­li ar hyav­da. man ze­di­zed Ca­mo­i­So­ra gzi­dan Cem­pi­o­no­bis pre­ten­
den­te­bi bul­ga­re­li ai­bi­lo­vi, ia­po­ne­li ma­ko­to da fi­nal­Si Ta­vis ma­
ra­di­ul me­to­qes, ger­ma­nel horst Stot­ma­is­ters da­u­pi­ris­pir­da.
1971-72 wleb­Si ro­ca ori­ve­ni 82 ki­log­ram wo­niT ka­te­go­ri­a­Si Wi­
da­ob­dnen, Te­di­aS­vil­ma Stot­ma­is­te­ri jer so­fi­a­Si, msof­li­os Cem­
pi­o­nat­ze wa­aq­cia da me­re mi­un­xe­nis olim­pi­a­da­ze. ro­de­sac le­va­ni
me­o­re sa­Su­a­lo wo­na­Si ga­da­vi­da, yve­las ego­na, rom am ori uZ­li­e­re­si
43
levan TediaSvili

44
fa­lav­nis Sex­ved­ras ve­Ra­ra­so­des ixi­lav­dnen, mag­ram wo­na ger­ma­nel­
mac mo­i­ma­ta da ax­la isi­ni er­Tma­ne­Tis pi­ris­pir id­gnen.
le­van­ma msa­xi­o­bis ni­Wi pir­ve­lad swo­red im Sex­ved­ra­Si ga­mo­av­li­
na _ me­to­qes Ta­vi ise mo­aC­ve­na, vi­Tom Za­li­an iyo daR­li­li. saw­yal­ma
hor­stma `Wa­ma~ da Ta­vi­dan­ve Se­te­va­ze ga­da­vi­da. le­van­sac es un­do­
da, ro­gorc ki me­to­qis yu­rad­Re­ba mo­a­du­na, ma­Sin­ve Sec­do­ma­ze da­i­
Wi­ra da pir­ve­li mom­ge­bi­a­ni qu­la aar­Tva, mag­ram isev kar­gad iTa­ma­Sa
da ger­ma­ne­li da­ar­wmu­na, rom es `mo­u­lod­ne­li~ war­ma­te­ba Ta­vad­ve
ga­uk­vir­da. Stot­ma­is­te­ri ga­Ta­mam­da, Wi­da­o­bis sti­li ar Se­uc­vlia,
isev Tav­da­u­zo­ga­vad utev­da da bo­los, ro­ca mix­vda, rom le­va­ni ar­
tis­tob­da, gvi­an­Ra iyo _ uk­ve 11 qu­liT ageb­da.
msof­li­os xuT­gzi­sa da olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis Cem­pi­on le­van Te­
di­aS­vils ax­la uk­ve mon­re­a­lis olim­pi­u­ri xa­li­Ca elo­de­bo­da…

***
Ta­na­med­ro­ve qar­Tve­li mo­Wi­da­ve­e­bis ume­te­so­bas ori Zi­ri­Ta­di
nak­li aqvT: maT ar uy­varT, uf­ro me­tic, sa­Sin­lad eziz­Re­baT eg­reT­
wo­de­bu­li `kro­se­bi,~ anu sa­Su­a­lo da grZel dis­tan­ci­eb­ze sir­bi­li,
ua­mi­sod ki spor­tsme­ni gam­Zle­o­bas ver ga­mo­i­mu­Sa­vebs da xSi­rad, Sex­
ved­ris bo­los, na­pir­ze ga­mog­de­bul Tevzs em­sgav­se­ba. me­o­re da um­
Tav­re­si nak­li is gax­lavT, rom maT, ro­gorc we­si, mxo­lod er­Ti-ori
amo­Ce­me­bu­li ile­Ti aqvT da­mu­Sa­ve­bu­li da cdi­lo­ben me­to­qe ro­gor­
me swo­red am ileT­ze `da­i­Wi­ron,~ ase­Ti mo­Wi­da­vis ga­fu­We­ba ki sak­ma­
od io­li saq­mea.
er­Txel Sem­Txve­viT xel­Si Ca­mi­var­da kas­pe­li mwvrTne­lis lav­
ren­ti ka­ci­aS­vi­lis ubis wig­na­ki, sa­dac mi­si mo­wi­na­aR­mde­ge gun­dis
fa­lav­ne­bis gva­re­bi iyo Ca­mo­we­ri­li, maT gas­wvriv ki da­ax­lo­e­biT
orgzis olimpiuri
ase­Ti ra­Ra­ce­bi ewe­ra: `ewe­va pa­pi­rozs, di­xa­nia su ara aq,~ `Wi­da­obs
Cempionebi _
ga­dav­le­biT, icis ce­ru­li da bru­ni,~ `Co­qe­la kis­ru­lis me­ti ara­fe­ levan TediaSvili
ri icis.~ da valeri borzovi

45
levan TediaSvili

Ce­mi Rrma rwme­niT, ile­Te­bis ase­Ti sim­ci­re `de­da Wi­da­o­bis~ bo­


lod­ro­in­de­li sa­va­la­lo mdgo­ma­re­o­bis bra­lia. amas ­wi­naT, qar­Tlis
erT so­fel­Si Se­jib­re­ba ga­i­mar­Ta. TiT­qos yve­la­fe­ri rig­ze iyo _
bi­Webs kar­gi Co­xe­bi ec­vaT, dam­kvre­le­bic kar­ge­bi hyav­daT, ma­yu­re­
be­lic blo­mad iyo da msa­je­bic we­si­Ta da ri­giT msa­job­dnen, mag­ram
Se­jib­re­bas um­Tav­re­si ram ak­lda _ ile­Te­bi, urom­li­so­dac TiT­
qmis yve­la Sex­ved­ra bRlar­Zuns uf­ro hgav­da, vid­re Wi­da­o­bas. ara­
da, Cve­ni erov­nu­li sa­un­je yo­vel­Tvis ile­Te­bis mra­val­fe­rov­ne­biT
ga­mo­ir­Ce­o­da. kva­li­fi­ci­re­bu­li iyo eq­vsi Zi­ri­Ta­di dar­gi: sar­me­bi,
ka­u­re­bi, Ro­ju­re­bi, mog­ver­de­bi, Te­Zo­e­bi da kis­ru­le­bi. Ti­To­e­u­li
maT­ga­ni uam­rav ileTs Se­i­cav­da, gar­da ami­sa, ar­se­bob­da Tav­dac­vi­Ti
fan­de­bi da kon­trfan­de­bi. ro­gorc am saq­mis spe­ci­a­lis­te­bi am­bo­ben,
qar­Tu­li Wi­da­o­ba ora­sam­de sxva­das­xva ileTs iT­vli­da.

***
le­van Te­di­aS­vils arc kro­se­bi ejav­re­bo­da da `de­da Wi­da­o­bis~
mad­liT, ile­Te­bic ise hqon­da Se­sis­xlxor­ce­bu­li, rom yo­ve­li mnax­
ve­li gan­cvif­re­ba­Si moh­yav­da. ax­la igi mon­re­a­lis olim­pi­u­ri Ta­ma­
Se­bi­saT­vis em­za­de­bo­da _ kvi­ra­Si xuT dRes, Ta­nac dRe­Si ram­den­
jer­me var­ji­Sob­da: di­liT kus tba­ze kro­sebs aw­yob­da, me­re Ta­vi­si
mra­val­fe­ro­va­ni ar­se­na­lis yo­vel de­tals fa­la­van­Ta klub­Si xvew­da,
Su­ad­Ri­sas sa­cu­rao auz­Si iyo, me­re ki isev fa­la­van­Ta klu­bi da sa­Ra­
mos sa­er­To wvrTna sa­qar­Tve­los nak­reb­Tan er­Tad.
ase­Ti da­u­Ra­la­vi Sro­mis Se­de­gi iyo is, rom 1976 wlis ap­ril­Si
le­va­ni ki­dev er­Txel gax­da ev­ro­pis Cem­pi­o­ni.

***
ame­ri­ke­li fa­la­va­ni, mi­un­xe­nis olim­pi­a­dis ver­cxlis pri­zi­o­ri
jon pe­ter­so­ni mon­re­al­Si gul­dam­Svi­de­bu­li Ca­vi­da _ ro­gorc iq­na
46
Ta­vi­dan mo­i­So­ra le­van Te­di­aS­vi­li, ro­mel­mac mTe­li cxov­re­ba ga­um­
wa­ra, msof­li­os yve­la Cem­pi­o­na­ti mo­u­go, mi­un­xen­Si ki oq­ros me­da­li
zed cxvir­win aa­ca­la. ax­la es le­gen­da­ru­li `te­di,~ ro­gorc Te­di­aS­
vils uc­xo­e­li Jur­na­lis­te­bi eZax­dnen, uk­ve sxva wo­niT ka­te­go­ri­a­Si
Wi­da­ob­da.
sa­ma­gi­e­rod, mi­si uf­ro­si Zma, mi­un­xe­nis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis Cem­
pi­o­ni ben pe­ter­so­ni iyo Se­fiq­ri­a­ne­bu­li _ le­va­ni xom ax­la swo­red
mis wo­na­Si ga­mo­di­o­da.
Zmeb pe­ter­so­neb­Tan Te­di­aS­vils Zve­li nac­nob-me­gob­ro­ba akav­Si­
reb­da.
le­van­ma es am­ba­vic sa­ga­re­jos sas­tum­ro­Si mi­am­bo: `er­Txel jon
pe­ter­so­ni Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­nir­ze Ca­mo­vi­da. ame­ri­kel­Ta
gun­di sas­tum­ro `Tbi­lis­Si~ da­a­bi­na­ves. min­do­da ise­Ti pa­ti­vi me­ca,
rom mTe­li cxov­re­ba da­max­sov­re­bo­da, ami­tom Se­jib­re­bis wi­na dRes
man­qa­niT ga­vu­a­re da ka­xeT­Si wa­viy­va­ne.
Ca­ve­diT, Cve­nebs Za­li­an ga­u­xar­daT.
sa­nam de­da­Ce­mi suf­ras ga­aw­yob­da, ma­ma­Cem­ma qi­te­sam ma­ran­Si Seg­
viy­va­na, ai­Ro ke­del­ze mi­yu­de­bu­li To­xi, mi­ad­ga er­Ti qvev­ris pirs,
mi­wa ga­da­a­ca­la da ga­mo­a­Ci­na qvis sar­qve­li. mi­a­yu­da To­xi isev ke­del­
ze, ai­Ro ax­la suf­Ta Cva­ri, Ca­i­Co­qa da sar­qve­li gul­mod­gi­ned ga­daw­
min­da.
pe­ter­so­ni Tvals in­te­re­siT adev­neb­da, Se­kiT­xvebs ar iZ­le­o­da,
id­ga da elo­de­bo­da, ra mox­de­bo­da bo­los.
qi­te­sa das­wvda, sar­qve­li ai­ta­ca da mi­wis gro­va­ze gu­laR­ma mi­aw­
vi­na.
jons xe­li mov­ki­de da ax­los mi­viy­va­ne.
ga­da­a­ca­la ma­ma­Cem­ma qvev­ris pirs sa­fe­ni da ga­moC­nda Rvi­nis mu­
qi, lap­la­pa ze­da­pi­ri. uceb is ze­da­pi­ri aS­xiv­lda, amo­ya­ra ze­moT win­
wkle­bi da amoC­qrol­da Rvi­nis sa­a­mo sur­ne­lic, mo­e­do mTels ma­rans…
ma­ma­Ce­mi der­gze Se­mod­gmul Wi­qas ga­das­wvda, qvev­rSi Ca­uS­va, ga­
av­so da qar­vis­fer siT­xes Ria ka­ri­dan Se­mo­sul Suq­ze gah­xe­da, me­re
47
levan TediaSvili

mi­i­do tuC­ze, ne­la, da­ge­mov­ne­biT da­lia da Tva­le­bi kma­yo­fi­le­biT


ga­ub­rwyin­da.
Se­mo­vi­da de­da­Ce­mi, xon­CiT pu­ri, yve­li, niv­ris mwni­li da Wi­qe­bi
Se­mo­i­ta­na, mag­ram ar vi­ci, ra mo­mi­vi­da, avi­xi­re _ gin­da Tu ara, ame­
ri­ku­lad un­da dav­li­oT-meT­qi!
ame­ri­ku­li da­le­va ro­go­ri­Ra­ao? _ ga­uk­vir­da ma­ma­Cems.
da­ma­ca­de, da­ma­ca­de-meT­qi! _ avi­Re Rvi­nis Ca­mo­sas­xme­li re­zi­nis
grZe­li Slan­gi, gav­We­ri Su­a­ze, er­Ti stu­mars mi­ve­ci, me­o­re qvev­rSi
Ca­vuS­vi da da­viw­ye wrup­va, vi­Tom kok­te­i­lia!
ra­Ras izam­da, jon­mac mom­ba­Za. vsvamT eg­re.
ma­ma­Cem­ma gvi­yu­ra, gvi­yu­ra, me­re Ca­iq­nia xe­li da mar­ni­dan ga­vi­da.
kar­ga blo­mad rom Cav­ylur­weT, pe­ter­sons me­re­Ra ga­ax­sen­da:
e-e, ra­sa vSvre­bi­To, xval xo Se­jib­re­ba gvaq­vso!
me vuT­xa­ri, _ ka­co, ra gin­da, er­Tma­neTs ara vxvde­biT-meT­qi? er­
Tna­i­rad dav­li­oT da xva­lac zus­tad er­Tna­i­rad viq­ne­biT-meT­qi!
er­Ti sit­yviT, kar­ga mag­ra ga­mo­vib­ru­JeT.…
wa­mos­vli­sas ma­ma­Cems ram­de­ni­me bo­ca Rvi­no ga­mo­var­Tvi da wa­mo­ve­diT.
peter­so­ni sas­tum­ro­Si mi­viy­va­ne, Zlivs avi­ta­ne me­o­re sar­Tul­ze
da Ca­vaw­vi­ne lo­gin­Si.
di­liT mi­ve­di. wevs isev _ ve­ra dge­ba. Ta­vi pi­rsa­xo­ciT ga­uk­ravs.
iseT dRe­Sia, xma­sac ki ver iRebs, zmu­is mar­to.
Ca­ve­di, amo­vi­ta­ne is bo­ce­bi, Rvi­no aba­za­na­Si Ca­vus­xi da vuT­xa­ri
_ ade, ve­ran, pax­me­li­a­ze un­da ga­mo­giy­va­no-meT­qi!
ro­go­rao?
ro­gor da Rvi­no­Si un­da Caw­ve, Cve­na, qar­Tve­le­bi eg­re ga­mov­di­
varT pax­me­li­a­ze-meT­qi.
ra­Ras izam­da, Caw­va. et­yo­ba Rvi­nis sun­ma imoq­me­da _ erT aT wuT­
Si ise ga­mo­Cit­da, it­yo­di, wu­xel wve­Tic ar da­u­le­vi­ao. ga­gi­Je­bu­li
iyo _ Tqven ra xal­xi yo­fil­xarT, es ra kar­gi ra­me gcod­ni­a­To!~
jo­nis uf­ro­si Zma _ be­ni mon­re­a­lis olim­pi­a­da­ze ame­ri­ke­le­bis
um­Tav­re­si ko­zi­ri iyo, ma­Ti axa­li mwvrTne­li, mi­un­xe­nis olim­pi­a­dis
48
`mon­re­al sta­ri~:
`te­di Ta­na­med­ro­ve
spor­tsme­nis nam­dvi­li
eta­lo­nia. igi yve­la­ze
di­dia msof­li­o­Si, yve­
la­ze Zli­e­ri da srul­yo­
fi­li. ami­to­mac aRi­a­res
mon­re­a­lis olim­pi­u­ri
tur­ni­ris sa­u­ke­Te­so mo­
Wi­da­ved. te­dis var­skvla­
vi naT­lad kaS­ka­Sebs da
zRap­ru­li si­maR­li­dan
dah­yu­rebs sar­bi­els.
igi al­baT ki­dev did­xans
ikaS­ka­Sebs, rad­gan te­di
be­dis ne­bi­e­ria~.

49
levan TediaSvili

Cem­pi­o­ni dan ge­ib­lic swo­red am ori Zmis imed­ze iyo. um­cros­ma ga­u­
mar­Tla, uf­ros­ma ki... Tum­ca sjobs Ta­vi­dan da­viw­yoT: me­o­re sa­Su­a­
lo wo­na­Si Cem­pi­o­no­bis sa­mi re­a­lu­ri kan­di­da­ti Wi­da­ob­da _ le­van
Te­di­aS­vi­li, ben pe­ter­so­ni da Cven­Tvis uk­ve kar­gad nac­no­bi ger­ma­
ne­li horst Stot­ma­is­te­ri. pe­ter­so­ne­bi­sa ar iyos, Stot­ma­is­te­ric
di­di xa­ni iyo, rac ji­u­tad mi­i­wev­da miz­ni­sa­ken, mag­ram Te­di­aS­vils
ve­ra­fers uxer­xeb­da. Wi­da­o­bis gul­Se­mat­kiv­re­bi mon­re­al­Si swo­red
am sa­mi uZ­li­e­re­si fa­lav­nis mZaf­ri kon­ku­ren­ci­is mow­me­ni gax­dnen.
iq mom­xda­ri am­be­bis aR­sa­we­rad ga­zeT `le­los~ 1976 wlis 19 seq­
tem­bris no­mers mo­viS­ve­li­eb:
`pir­ve­li wre. Te­di­aS­vil­ma wuT-na­xe­var­Si mo­ag­va­ra saq­me­e­bi uen
To­mas­sTan (vir­ji­ni­is kun­Zu­le­bi). wmin­dad mo­i­go pir­ve­li brZo­la
Stot­ma­is­ter­mac. ben pe­ter­sons uf­ro Zne­li me­to­qe hyav­da _ ru­
mi­ne­li ste­li­ce mor­ko­vi. fi­zi­ku­rad Zli­er da Se­u­po­var ru­mi­nels
pe­ter­son­ma Svi­di qu­la aar­Tva, mag­ram oT­xis daT­mo­ba ma­inc mo­ux­da.…
me­o­re wre. le­van Te­di­aS­vil­ma me­o­re brZo­lac wmin­dad mo­i­go,
Tum­ca me­to­qe be­Web­ze ar da­u­cia, Sve­di an­der­so­ni gak­vir­ve­bu­li iyo:
ram­de­ni we­lia vWi­da­ob da 14 qu­liT arc er­Ti brZo­la ar wa­mi­gi­ao.
wmin­dad mo­i­go Sex­ved­ra Stot­ma­is­ter­ma, am­je­rad un­grel mol­nar­
Tan. mZaf­ri ga­mod­ga pe­ter­so­ni­sa da bul­ga­re­li luT­vi­e­vis Sex­ved­
ra. bed­ma ram­den­jer­me Se­aq­cia zur­gi ame­ri­kels am or­Tab­rZo­la­Si,
mag­ram pe­ter­so­ni ji­u­ti da ga­u­te­xe­li ka­cia. man ma­inc ga­mo­as­wo­ra
mdgo­ma­re­o­ba da ga­i­mar­jva sak­ma­od uc­na­u­ri Se­de­giT _ 14:13. sa­mar­
Tli­a­no­ba mo­iT­xovs aR­vniS­noT, rom ame­ri­kels ken­Wis­yri­sas sxveb­ze
me­tad um­tyu­na bed­ma, mag­ram er­Txel man swo­rad Se­niS­na: ra mniS­vne­
lo­ba aqvs, ad­re Sex­vde­bi Zi­ri­Tad kon­ku­ren­tebs Tu gvi­an, mTa­va­ria
isi­ni sa­Ti­Ta­od da­a­mar­cxoo.
me­sa­me wre. Te­di­aS­vil­ma in­gli­se­li mo­ris ala­ni ram­de­ni­me wam­Si
da­a­mac­xa. ro­gorc iq­na, pir­ve­li wmin­da ga­mar­jve­ba ize­i­ma pe­ter­son­
mac, man am­je­rad ia­po­nel ia­cus sZlia. Stot­ma­is­te­ri oTx wuT­Si ga­
us­wor­da po­lo­nel kur­Cev­skis.
50
me­oT­xe wre. Te­di­aS­vi­li-Stot­ma­is­te­ri, me­oT­xe wri­sa da al­
baT mTe­li olim­pi­u­ri tur­ni­ris erT-er­Ti cen­tra­lu­ri Sex­ved­ra.
am brZo­las kar­ga xa­nia ve­liT. mag­ram ra xde­ba? an Stot­ma­is­te­ri
is ar aris, vinc gve­go­na, an le­van­ma mi­si gva­ris amoS­la ga­niz­ra­xa
mo­Wi­da­ve­Ta si­i­dan. di­di xnis na­nat­ri brZo­la da ase­Ti uTa­nab­ro
Za­le­bi! gam­be­da­o­ba Stot­ma­is­ters ar ak­lia, arc Ji­ni da arc azar­
ti. ara­da, TiT­qos var­ji­Sob­so, da­av­lebs xels le­va­ni me­to­qes da an
xid­ze ga­dah­yavs, an _ Coq­bjen­Si. ase xum­ro­ba-xum­ro­ba­Si da­ag­ro­
va 17 qu­la da Sex­ved­rac dam­Tav­rda. Tva­lebs ar vu­je­rebT, nu­Tu
ger­ma­nel­ma 3 qu­la­ze me­ti ver wa­ar­Tva me­to­qes?! Stot­ma­is­te­ris
mar­cxma pe­ter­sons ener­gia Se­ma­ta. ku­bel mor­gans man erT wuT­Si
bo­lo mo­u­Ro.
me­xu­Te wre. le­va­ni 4 wuT­Si ga­us­wor­da ka­na­del te­ri pe­iss, pe­
ter­son­ma ki xu­Ti qu­lis sxva­o­biT da­a­mar­cxa Stot­ma­is­te­ri.~
me­eq­vse wre­Si le­van­ma 7:2 da­a­mar­cxa ru­mi­ne­li ste­li­ce mor­ko­
vi. dar­Ca ga­dam­wyve­ti brZo­la ame­ri­kel ben pe­ter­son­Tan, ro­mel­mac
olim­pi­u­ri Cem­pi­o­nis vi­na­o­ba un­da ga­mo­av­li­nos.
fi­na­lu­ri Sex­ved­ra 31 iv­liss, gvi­an Ra­miT ga­i­mar­Ta.
sjobs, Tvi­Ton le­vans mo­vus­mi­noT: `ame­ri­ke­le­bi mon­re­al­Si
Tavs mas­pin­Zle­bad grZnob­dnen _ ka­na­da da ame­ri­ka ram ga­yo. vi­co­
di, rom msa­je­bic ase­ve fiq­rob­dnen, ami­tom yve­la­na­i­rad ec­de­bod­nen
es Sex­ved­ra pe­ter­so­nis sa­sar­geb­lod dam­Tav­re­bu­li­yo. fi­na­lis win
sce­na­ri Se­vad­gi­ne _ un­da da­mem­tki­ce­bi­na, rom be­ni msa­je­bis da­ux­ma­
reb­la­dac Ses­Zleb­da Cems da­mar­cxe­bas. ami­tom, Ta­vi­dan­ve, ro­gorc
ki mo­wi­na­aR­mde­ge Coq­bjen­Si ga­da­viy­va­ne da er­Ti qu­la avar­Tvi, aRar
mi­aq­ti­u­ria _ vi­de­qi Cem­Tvis da bens mar­cxe­na xe­liT Subls vu­zel­
di. es ise aRi­zi­a­neb­da, ro­gorc xars wi­Te­li mo­sas­xa­mi. is mTe­li mon­
do­me­biT cdi­lob­da eWi­da­va, me ki ar vWi­da­ob­di, ami­tom msa­jeb­ma gaf­
rTxi­le­ba mom­ces da an­ga­ri­Si ga­Ta­nab­rda _ 1:1. iZu­le­bu­li gav­xdi
co­ta xel-fe­xi ga­me­to­ke­bi­na _ fe­xeb­Si Se­vu­var­di da er­Ti qu­la ki­
dev avar­Tvi, mag­ram, Ce­mi sce­na­ris mi­xed­viT yve­la­ni un­da da­mer­wmu­
51
levan TediaSvili

bolo Sexvedra 17-wlian ne­bi­na, rom pe­ter­sons Ce­mi da­mar­cxe­ba io­lad Se­eZ­lo, ami­tom ukan
sportul karieraSi.
da­vi­xie, Coq­bjen­Si ga­da­ve­di da ki­dev er­Ti qu­la va­Cu­qe. pir­ve­li pe­
moskovi,
1980 wlis 19 maisi. ri­o­di fred dam­Tav­rda _ 2:2.
ssr kavSiris 36-e be­nis se­kun­dan­ti jo­ni iyo. mas uk­ve mo­es­wro olim­pi­u­ri oq­ros
Cempionatis finali: med­lis aRe­ba da ax­la uf­ros Zmas agu­li­a­neb­da _ Ses­ve­ne­ba­ze ma­
levan TediaSvili
saJs uke­Teb­da da Tan ra­Ra­cas yvi­ro­da, aR­gzne­bu­li muS­tebs iq­nev­
_ ilia mate.
da. me Cve­ne­bis­ken ga­va­pa­re Tva­li, Za­li­an SeS­fo­Te­bu­le­bi Can­dnen
da gu­ne­ba­Si ga­me­ci­na, maT xom Ce­mi sa­i­dum­lo sce­na­ris Se­sa­xeb ara­
fe­ri icod­nen.
52
me­o­re pe­ri­od­Si eg­re­ve qu­la avi­Re da bens ki­dev er­Ti qu­la
da­vuT­me. an­ga­ri­Si kvlav ga­Ta­nab­rda. me isev dros vWi­mav­di, vpa­si­
u­rob­di, mag­ram msa­je­bi gaf­rTxi­le­bas aRar maZ­lev­dnen, cdi­lob­
dnen yve­las­Tvis eC­ve­ne­bi­naT, ro­go­ri obi­eq­tu­re­bi da mi­u­ker­Zo­eb­
le­bi iy­vnen.
ame­ri­ke­li gul­Se­mat­kiv­re­bis Rri­an­ce­li iqa­u­ro­bas ik­leb­da _
ma­Ti ker­pi ax­los iyo mi­zan­Tan, ama­Si eW­vi uk­ve aRa­ra­vis epa­re­bo­da.
me­xu­Te wuT­ze isev Ti­To qu­la avi­ReT, an­ga­ri­Si kvlav Ta­na­ba­ri iyo_
4:4. Tva­li tab­los­ken ga­va­pa­re _ me­o­re pe­ri­o­dis dam­Tav­re­bas 37
wa­mi ak­lda. bens sar­ma ga­mov­de, Coq­bjen­Si ga­da­viy­va­ne da ori qu­la
avar­Tvi _ 6:4.
Ses­ve­ne­ba­ze Cems ma­sa­Jits ga­ve­qi­li­ke _ eh, me­co­de­ba es saw­ya­li,
wa­u­gia da ver ga­u­gia, ara­da, ra kar­gi bi­Wia-meT­qi!
me­sa­me pe­ri­od­Si peter­sons yve­la we­si­Ta da ka­no­niT daS­ve­bu­li
ile­Te­biT ki­dev xu­Ti qu­la avar­Tvi, Ta­vad qu­la dav­Tme _ 11:5. ga­og­
ne­bu­li msa­je­bic ve­Ra­ra­fer­Si mo­me­dav­nen.“
am Sex­ved­ris Sem­deg ga­zeT `mon­re­al sta­ris~ ko­res­pon­den­ti
wer­da: `te­di Ta­na­med­ro­ve spor­tsme­nis nam­dvi­li eta­lo­nia. igi yve­
la­ze di­dia msof­li­o­Si, yve­la­ze Zli­e­ri da srul­yo­fi­li. ami­to­mac
aRi­a­res mon­re­a­lis olim­pi­u­ri tur­ni­ris sa­u­ke­Te­so mo­Wi­da­ved. te­
dis var­skvla­vi naT­lad kaS­ka­Sebs da zRap­ru­li si­maR­li­dan dah­yu­
rebs sar­bi­els. igi al­baT ki­dev did­xans ikaS­ka­Sebs, rad­gan te­di be­
dis ne­bi­e­ria~.
mon­re­a­lis Sem­deg `be­dis ne­bi­er­ma,~ mo­us­ve­nar­ma `te­dim~ isev
auS­va af­re­bi, Ta­vi­si ge­mi ma­ge­la­ni­viT Se­a­cu­ra oke­a­ne­Si da axa­li,
uc­no­bi mi­we­bis da­sap­yro­bad ga­em­gzav­ra _ igi me­o­re sa­Su­a­lo wo­ni­
dan 100-ki­log­ra­mi­an­Ta ko­hor­ta­Si ga­da­vi­da, sa­dac ise­Ti var­skvla­
ve­bi Wi­da­ob­dnen, ro­mel­Ta sa­xe­le­bi dRem­de Se­mor­Ca spor­tis is­to­
ri­as. ai isi­nic:
kras­no­i­ar­ske­li ivan ia­ri­gi­ni _ or­gzis olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni, qe­
ra, din­ji go­li­a­Ti;
53
levan TediaSvili

vaxo, beso da levani groz­no­e­li as­lan­bek bi­sul­Ta­no­vi _ msof­lio Cem­pi­o­ni, gan­sa­


kuT­re­bu­li fi­zi­ku­ri Za­lis mqo­ne aT­le­ti;
ma­xaC­ya­le­li ma­ho­med ma­ho­me­do­vi _ ev­ro­pis Cem­pi­o­ni, sa­oc­rad
am­ta­ni, wyna­ri da gul­ke­Ti­li bi­Wi;
do­nec­ke­li ilia ma­te _ msof­lio Cem­pi­o­ni, mxar­be­Wi­a­ni, yu­rad­
Re­biT mzi­ra­li.
isi­ni da maT­Tan er­Tad le­van Te­di­aS­vi­lic olim­pi­ur nak­reb­Si
ad­gi­lis dam­kvid­re­bas cdi­lob­dnen. da­iw­yo xan­grZli­vi da mom­qan­
cve­li ma­ra­To­ni, rom­lis fi­ni­Si 1980 wlis mos­ko­vis olim­pi­u­ri Ta­
ma­Se­bi un­da yo­fi­li­yo.
54
*** xareba _ omar fxakaZe,
gogia _ levan TediaSvili
omar fxa­ka­Zis bi­na­Si te­le­fo­ni aw­kri­al­da. oma­ris me­uR­lem, do­
na­ra ja­nu­yaS­vil­ma yur­mi­li ai­Ro:
_ gis­menT!
_ xa­re­ba Sin ari?
_ ga­su­lia, ra ga­dav­ce? _ eci­ne­ba qal­ba­ton do­na­ras.
_ uT­xa­ri, go­gi­am da­re­ka-Tqo!
omar fxa­ka­Zes mxo­lod de­bi hyav­da, et­yo­ba bav­Svo­bi­dan Zmis nat­
ru­li iyo da rad­gan fil­mSi me da is Zmebs vTa­ma­Sob­diT, mgo­ni da­i­je­
ra, rom si­nam­dvi­le­Sic mi­si RviZ­li ded­ma­miS­vi­li vi­ya­vi:
55
levan TediaSvili

_ ro­go­ra xar, Zmao!


_ kar­gad, xa­reb, Se­na?
_ ra vi­ci, bi­Wo, am bo­lo dros ra­Rac ise ve­Ra­ra var.…
yve­lam vi­co­diT, ukur­ne­be­li se­ni rom sWir­da da sa­Sin­lad gan­
vic­di­diT, er­Tma­neTs rom Sev­xvde­bo­diT, mxo­lod oma­ris avad­myo­
fo­ba­ze vsa­ub­rob­diT, vwux­diT, rom ve­ra­fers vSve­lo­diT.
gi­or­gi Sen­ge­la­i­as fil­mma mar­Tlac Zme­bi­viT dag­va­ax­lo­va.
_ ha, duq­nis lo­mo! _ si­ci­liT iWa­We­ba go­gia ken­kiS­vi­li da me­
duq­ne ilos, ro­mel­sac ya­Ca­Reb­Tan Se­am­xa­na­ge­ba ga­da­uw­yve­tia, mxar­ze
ve­e­ba tors uba­gu­nebs.
_ eh, kar­gi ra, go­gi!… _ uk­ma­yo­fi­lod iS­muS­ne­ba ilo, igi­ve mi­Sa sa­la­Ze.
1981 wels, ro­ca olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni ni­ko­loz bal­bo­Si­ni gzi­dan
Ca­mo­i­ci­la, mi­xe­il sa­la­Ze jer sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­ni gax­da, me­re
mTe­li pla­ne­ti­sa da bo­los msof­lio Tas­sac da­e­uf­la. iyo uni­ver­
si­a­dis sam­gzis Cem­pi­o­ni, sab­Wo­Ta kav­Si­ris oT­xi oq­ro­si da sa­mi ver­
cxlis med­lis mflo­be­li, spar­ta­ki­a­dis Cem­pi­o­ni, 1981 wlis msof­lio
Cem­pi­o­na­tis sa­u­ke­Te­so mo­Wi­da­ve.
_ duq­nis lo­mo! _ si­ci­liT iWa­We­ba go­gia ken­kiS­vi­li.
mi­Sa sa­la­Zes mim­te­veb­lad eRi­me­ba, man yve­la­ze kar­gad icis le­
va­nis fa­si. er­Txel miT­xra ki­dec _ Te­di­aS­vi­li, ro­gorc mo­Wi­da­ve,
Ce­mi ide­a­li iyoo.
bin­dde­ba. sa­ga­re­jos tye­Si, ya­Ca­Re­bis na­bu­dar­ze gaS­lil suf­
ras vus­xed­varT da gva­ri­a­nad Se­zar­xo­Se­bu­le­bi mo­rig sad­Reg­rZe­
los vam­bobT. le­ri ma­Ca­i­Zis mom­za­de­bu­li ya­ur­mi­dan aRa­ra­fe­ri dar­
Ce­ni­la, mar­to wve­ni­Ra Ca­yi­nu­la qvab­Si. le­va­nis uf­ro­si bi­Wi, va­xo im
qvab­Si ui­me­dod Ca­ic­qi­re­ba:
_ ma­mi, xor­ci aRar ari?
_ ha, kux­nis lo­mo! _ xar­xa­rebs le­va­ni da da­mor­cxve­bul biWs
ki­ser­Si koc­nis.
Cven­Tan aris Zi­ac, din­ji, uT­qme­li av­Tan­dil ma­i­su­ra­Ze _ sa­xe­
lo­va­ni qar­Tve­li fa­­la­va­ni, uzar­ma­za­ri ta­nis vaJ­ka­ci. aq­vea msa­xi­o­
56
bi gia ja­fa­ri­Ze _ isic mo­Wi­da­ve­sa­viT kar­gad Cad­gmu­li bi­Wi. Zi­a­si
ar iyos, fil­mSi ma­sac uc­na­u­ri ro­li aqvs, xmas ar iRebs, sul Cu­ma­
daa, zog­jer Tu Ca­fiq­rde­ba, ke­fas mo­i­qe­qavs da ma­Si­nac erT sit­yvad
ga­er­Ti­a­ne­bul am uaz­ro fra­zas am­bobs: `Cor­ti­oz­na­et.~ fil­mSi mas
arc sa­xe­li aqvs da arc gva­ri, yve­la Cor­ti­oz­na­e­tas eZa­xis.
azi­is, af­ri­ki­sa da la­Ti­nu­ri ame­ri­kis qvey­ne­bis fe­ti­val­ze, ro­
me­lic taS­ken­tSi ga­i­mar­Ta, gi­or­gi Sen­ge­la­i­as fil­mSi ma­ma­ka­cis ro­
lis sa­u­ke­Te­so Ses­ru­le­bi­saT­vis le­van Te­di­aS­vils `oq­ros ar­Ca~ ga­
das­ces. vi­ci, rom le­vans es pri­zi olim­pi­u­ri da msof­lio Cem­pi­o­nis
oq­ros med­leb­ze nak­le­bad ar ea­ma­ye­ba.

***
1978 wels le­van Te­di­aS­vils sa­kav­Si­ro Cem­pi­o­nat­ze ar uas­pa­re­
zia. ilia ma­tem qu­le­biT mo­u­go ivan ia­ri­gins, as­lan­bek bi­sul­Ta­novs ki
wmin­dad da sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­ni gax­da, mag­ram 1978 wlis msof­li­
os pir­ve­lo­ba­ze ma­inc ver wa­vi­da _ Te­di­aS­vil­ma igi Tbi­li­sis sa­er­Ta­
So­ri­so tur­nir­ze da­a­mar­cxa da nak­re­bis Se­mad­gen­lo­bi­dan ga­mo­Ti­Sa.
ima­ve wels le­van­ma ev­ro­pis Cem­pi­o­na­tic mo­i­go, mag­ram msof­lio
pir­ve­lo­ba­ze wmin­dad wa­a­go ger­ma­nel he­rald bi­ut­ner­Tan da Cem­
pi­o­na­tis ver­cxlis me­dals das­jer­da. sxvas es, ra­sak­vir­ve­lia, did
war­ma­te­bad Ca­eT­vle­bo­da, mag­ram le­vans _ nu­ras ukac­ra­vad! yve­
las da­a­viw­da, rom Ta­vis dro­ze bi­ut­ner­Tan ivan ia­ri­gin­sac wmin­dad
hqon­da wa­ge­bu­li.
sa­qar­Tve­lo­Si Ca­mo­suls set­yva­sa­viT da­a­ya­res Se­kiT­xve­bi _ ra
mox­da? ra­tom mox­da? vin aris dam­na­Sa­ve? er­Tma Jur­na­lis­tma ki et­
yo­ba ga­sam­xne­veb­lad hkiT­xa: `miT­xa­riT, ar­se­bobs ki beW­da­u­de­be­li
fa­la­vani?~
_ ro­gor ara, ram­de­nic gin­da. _ mSvi­dad upa­su­xa le­van­ma.
_ ma­ga­li­Tad?
_ ma­ga­li­Tad, ma­ma­Ce­mi qi­te­sa.
57
levan TediaSvili

TediaSvilebi Tbilisis
`lokomotivis~ stadionze

_ ras me­ub­ne­biT, ma­maT­qve­nic Wi­da­ob­da?!


_ saq­mec eg aris, rom ara­so­des uWi­da­via da ami­tom arc ara­so­
des waq­ce­u­la.
1979 ilia ma­tes aR­ze­ve­bis wlad iq­ca. man Tbi­li­sis ser­Ta­So­ri­so
tur­nir­ze da­a­mar­cxa ia­ri­gi­ni, bi­sul­Ta­no­vi, ma­ho­me­do­vi da pir­vel
ad­gil­ze ga­vi­da, ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze TviT bi­ut­ners aw­vne­vi­na mar­
cxi da kon­ti­nen­tis Cem­pi­o­ni gax­da, me­re ki ssr kav­Si­ris VII spar­ta­ki­
a­dac mo­i­go.
le­va­ni am Se­jib­re­beb­Si ar mo­na­wi­leo­bda, igi Ta­vi­si po­ten­ci­u­ri
me­to­qis tri­umfs So­ri­dan adev­neb­da Tvals.
1980 wels, mos­ko­vis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis win le­van­ma ga­daw­
yvi­ta, rom me­ti lo­di­nis dro aRar iyo da Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so
tur­nir­ze ga­mo­vi­da. ro­ca is da ma­te xa­li­Ca­ze er­Tma­ne­Tis pi­ris­pir
dad­gnen, spor­tis sa­sax­lis tri­bu­neb­ze bu­zis gaf­re­nis xmas ga­i­go­
58
levan TediaSvili da
nana mWedliSvili

neb­diT. ma­yu­reb­lebs er­Ta­der­Ti sur­vi­li hqon­daT da es sur­vi­li


maT­Tvis le­van Te­di­aS­vils un­da Se­es­ru­le­bi­na, mag­ram is Sex­ved­ra
le­van­ma wa­a­go _ 4:5…
_ ra qe­ni, bi­Wo, ega? _ hkiT­xa ga­sax­de­lis kar­Tan Ca­saf­re­bul­ma
`kru­xis biW­ma.~
_ Se­meS­vi ra, _ Se­uR­ri­na le­van­ma.
_ aba, ro­gor Se­geS­va, ka­co, ro­go­ra!
_ mor­Ca, dRe­is amas iqiT aRar vi­Wi­da­veb!
_ aRar iWi­da­veb da Se­ni ajo­bebs!
er­Ti Tvis Sem­deg le­van Te­di­aS­vi­li uk­ra­i­na­Si ga­em­gzav­ra, iq
kon­Ca-zas­pas saw­vrTnel ba­za­ze Ta­vi­si uf­ro­si Zma, ger­ma­ne ga­mo­i­Za­xa
da mi­si dax­ma­re­biT in­ten­si­ur var­jiSs Se­ud­ga.
Zma Zmis­Tvis da am dRis­Tvi­so _ ger­ma­nes sam­sa­xu­ri­dan uxel­fa­so
Sve­bu­le­ba ae­Ro da le­vans spa­ring-par­tni­o­ro­bas uwev­da. Tav­da­u­zo­
59
levan TediaSvili

didi Cempionis gacileba


didi sportidan.
marcxniv _ ilia mate,
marjvniv _ ivan iarigini

60
gav­ma var­jiS­ma Se­de­gi ga­mo­i­Ro _ Te­di­aS­vi­li Tan­da­Ta­no­biT ib­ru­
neb­da da­kar­gul for­mas, mag­ram guls ma­inc eW­vi uR­rRni­da, grZnob­
da, rom asaks Ta­vi­si gah­qon­da, `is le­va­na~ aRar iyo.…
da ai, dad­ga 1980 wlis ma­i­si. mos­kov­Si sab­Wo­Ta kav­Si­ris 36-e Cem­
pi­o­na­ti tar­de­ba. le­van Te­di­aS­vil­ma da ilia ma­tem yve­la Sex­ved­ra
mo­i­ges da fi­nal­Si ga­vid­nen. swo­red am Sex­ved­ram un­da ga­daw­yvi­
tos, vin gax­de­ba olim­pi­u­ri nak­re­bis pir­ve­li no­me­ri _ ma­te Tu Te­
di­aS­vi­li.
pir­ve­lad ma­tem ga­ris­ka, igi ga­af­Tre­bul Se­te­va­ze ga­da­vi­da da
mom­ge­bi­a­ni qu­lac ai­Ro.
le­va­ni pir­ve­li ori pe­ri­o­dis gan­mav­lo­ba­Si ar utev­da, Tavs uf­
rTxil­de­bo­da, Za­lebs zo­gav­da.
da­Za­bu­lo­bi­sa­gan ga­fiT­re­bu­li, avi wi­naT­grZ­no­biT Sep­yro­bi­li
ma­te yu­rad­Re­biT adev­neb­da Tvals me­to­qis yo­vel moZ­ra­o­bas, ico­
da le­va­nis am­ba­vi da ami­tom gan­sa­kuT­re­bul aq­ti­u­ro­bas aRar iCen­da,
er­Civ­na isev mo­wi­na­aR­mde­ges wa­mo­ew­yo ie­ri­Si.
le­van­ma mxo­lod me­sa­me pe­ri­od­Si Se­u­tia, xa­li­Ca­ze sa­Si­ne­li qar­
bor­ba­la dat­ri­al­da, ie­riSs ie­ri­Si moh­yva.
ma­te qu­las agebs, igi mTe­li mon­do­me­biT cdi­lobs Ta­vis dac­vas,
mag­ram pa­si­u­ro­bi­saT­vis Se­niS­vnas aZ­le­ven, ami­tom iZu­le­bu­lia Tvi­
To­nac Se­u­ti­os.
le­va­ni sas­wa­uls ax­dens _ igi ki­dev erT quls iRebs!
ma­te grZnobs, rom ase usik­vdi­lod wa­a­gebs, ami­tom Tav­gan­wir­viT
utevs, an­ga­riSs aTa­nab­rebs da ma­le wi­nac ga­dis.
Te­di­aS­vi­li da­i­Ra­la, ara, aRar aris `is le­va­na,~ uk­ve oc­da­Tor­
me­ti wli­saa, spor­tsme­nis­Tvis es si­be­ris da­saw­yi­sia, mag­ram ama­sac
un­da mo­e­ri­os, asak­sac un­da ajo­bos! mo­u­lod­ne­lad Se­te­va­ze ga­da­
dis da an­ga­riSs aTa­nab­rebs _ 4:4!
si­tu­a­cia sa­Sin­lad iZa­be­ba. ma­te Sed­rka, mix­vda, rom le­van­Tan
ga­mar­jve­ba mis Za­lebs aRe­ma­te­ba da ami­tom cdi­lobs dro gay­va­nos,
ise­dac ra­Ra dar­Ca _ ram­de­ni­me aTe­u­li wa­mi… gver­di­Ti msa­ji mo­iT­
61
levan TediaSvili

xovs, rom ma­tes ki­dev er­Ti gaf­rTxi­le­ba mis­cen, mag­ram Su­a­ma­va­li


mer­ye­obs.
Te­di­aS­vi­li ki isev Tav­da­u­zo­ga­vad utevs, cdi­lobs mTe­li Ta­
vi­si ga­moc­di­le­ba, yve­la­fe­ri, rac ki 17 wlis man­Zil­ze Se­u­Ze­nia am
bo­lo wa­meb­Si ga­mo­i­ye­nos, daR­li­lo­bi­sa­gan Zliv­sRa sun­Tqavs, ha­e­ri
aRar hyof­nis, mag­ram ma­inc ga­af­Tre­biT utevs.
dro ki Sag­re­nis tya­vi­viT ile­va, Tval­sa da xels Sua ipa­re­ba da,
ai, gon­gis xmac.… Sex­ved­ra mTav­rde­ba, an­ga­ri­Sia 4:4, mag­ram ima­rjvebs
ilia ma­te, ro­mel­mac pir­ve­li mom­ge­bi­a­ni qu­la ai­Ro.
daR­li­lo­bi­sa­gan ga­sa­va­Te­bu­li le­va­ni fe­xebs ve­Ra­ra grZnobs,
eSi­nia, xa­li­Ca­ze ar wa­iq­ces da ami­tom se­kun­dants mxar­ze xels ga­das­
debs, zed eki­de­ba.
ax­la uk­ve se­kun­dan­ti grZnobs mis as­ki­log­ra­mi­an sim­Zi­mes da ga­
sax­de­lis­ken ta­a­tiT mih­yavs.
ase­Ti iyo le­van Te­di­aS­vi­lis uka­nas­kne­li or­Tab­rZo­la.
sa­xe­ze pir­sa­xoc­wa­fa­re­bu­li le­va­ni ga­sax­del­Si gu­laR­ma wevs da
suls ib­ru­nebs. se­kun­dan­ti ux­mod dgas, krints ara sZravs, da­mar­
cxe­bul­sa da mi­si az­riT, sa­so­war­kve­Til fa­la­vans ase Ta­na­ug­rZnobs.
uec­rad, gu­li­a­ni xiT­xi­Ti es­mis, sa­xi­dan pir­sa­xocs ac­lis da gak­vir­
ve­bu­li sa­xiT uyu­rebs.
le­va­ni ici­nis, mTe­li sxe­u­li uTax­Ta­xebs.
_ ra iyo, ra ga­ci­nebs?! _ ekiT­xe­ba Sem­cba­ri se­kun­dan­ti.
_ ra vqna, ka­co, ra pa­su­xi gav­ce ex­la kru­xis biW­sa?!
se­kun­dan­tma ar icis vin aris kru­xis bi­Wi da ami­tom fiq­robs: `ex,
da­i­Ra­la bi­Wi, mag­ra da­i­Ra­la.~
da­iR­le­bi, ma ra mo­gi­va! da­iR­le­bi, ro­ca 17 wlis man­Zil­ze Tav­
da­u­zo­ga­vad var­ji­Sob, ro­ca 9 wlis gan­mav­lo­ba­Si pla­ne­tis yve­la­ze
Ro­ni­er ma­ma­ka­cebs er­ki­ne­bi, ro­ca 640 sa­er­Ta­So­ri­so Sex­ved­ri­dan
sul ram­de­ni­me or­Tab­rZo­las wa­a­geb, mets ara.… mar­Tla rki­ni­sa xom ar
ari, rom ar daR­li­li­yo, Tum­ca, rki­nac iR­le­ba, fo­la­dic ki iR­le­ba.
le­va­nic da­i­Ra­la, mag­ram ar gat­yda.
62
***
1993 wlis seq­tem­be­ri. so­xum­Si nam­dvi­li jo­jo­xe­Ti tri­a­lebs.
mter­ma Tbi­li­si­dan Ca­mo­su­li tu-154 aa­feT­qa. da­i­Ru­pa TviT­mfri­na­
vis 80 mgzav­ri. ae­ro­por­ti me­o­re dRe­sac ibom­be­ba.
me­o­re dRes, 23 seq­tem­bers, im sa­Si­nel ko­no­na­das er­Ta­der­Ti
ada­mi­a­ni em­sxver­pla _ le­va­nis uf­ro­si va­Ji vax­tang Te­di­aS­vi­li.
`be­dis ne­bi­e­ri te­di~ arc ise­Ti bed­ni­e­ri yo­fi­la, ro­gorc ka­na­
del Jur­na­lists ego­na.…
mag­ram le­va­ni verc aman ga­te­xa, ve­ra, ver ga­te­xa.
igi ax­la mxo­lod na­na­ze fiq­rob­da, na­na­ze da be­so­ze.…
le­va­nis me­uR­les, na­na mWed­liS­vils ufal­ma sas­wa­ul­moq­me­di
mad­li moh­fi­na _ xe­lov­ne­bis sa­o­ca­ri ni­WiT da­a­jil­do­va da amiT
gar­da­u­val da­Rup­vas ga­da­ar­Ci­na.
qal­ba­to­ni na­na fa­i­fu­ris yva­vi­lebs Zer­wavs.
dga­xar mis ga­mo­fe­na­ze, Seh­yu­reb am una­ti­fes qmni­le­bebs da geC­
ve­ne­ba, rom yve­la na­mu­Se­vars er­Ta­der­Ti sa­xe­li aqvs _ `Svi­lis saf­
lav­ze mi­sa­ta­ni yva­vi­le­bi,~ Tum­ca aq im­de­ni yva­vi­lia, yve­las eyo­fa,
af­xa­zeT­Si da­Ru­pul yve­la me­om­ris saf­lavs eyo­fa.

63
levan TediaSvili
daibada 1948 wlis 15 marts sagarejoSi. Tavisufali stilis moWidave (82,
90, 100 kg). XX da XXI olimpiuri TamaSebis Cempioni (1972, miunxeni da 1976,
monreali). msoflios xuTgzis Cempioni: oTxjer _ Tavisufal WidaobaSi
(1971, 73, 74, 75), erTxel _ samboSi (1973). msoflios Cempionatis meore
priziori (1978), msoflios Tasis mflobeli (1973), evropis samgzis
Cempioni (1974, 76, 78), ssrk xalxTa V spartakiadis Cempioni (1971) , ssrk
orgzis Cempioni (1973, 74). ssrk wlis saukeTeso sportsmeni (1973).
saqarTvelos XX saukunis saukeTeso sportsmeni (brinjaos prizi). ssrk
sportis damsaxurebuli ostati. vaxtang gorgaslis II xarisxis ordenis,
sokis, filas, Rirsebis ordenebis kavaleri.

Levan TediashviLi
Freestyle wrestler (82, 90, 100 kg), was born on March 15, 1948 in Sagarejo (Eastern
Georgia). He is a champion of XX and XX1 Olympic Games (Munich 1972, Montreal
1976), five time world champion: four times in freestyle wrestling (1971, 1973, 1974,
1975) and once in Sambo (1973). Tediashvili is the silver medalist of the world
championship (1978), the world cup winner (1973), three-time champion of Europe
(1974, 1976, 1978), champion of the USSR 5th sports and athletics meeting (1971)
and twice champion of the USSR (1973, 1974). He was named the best sportsman of
the USSR (1973) and Georgia’s best sportsman in XX century (bronze prize).
Tediashvili was the USSR Honored Master of Sports. He was decorated with Vakhtang
Gorgasali Order of the 2nd class, Order of Honor and the orders from FILA and IOC.

You might also like