ნეოლითური რევოლუცია

1. What is the difference between hunting-and-gathering societies and

intensive hunting-and gathering societies?
The difference between hunting and gathering societies and
intensive hunting and gathering societies is that Some societies were
hunting and gathering foraging societies with little possessions. ... The
intensive hunting and gathering societies were pastoral societies. Meaning
they domesticated animals. Also they were making presents by animals for
god.
2. Where were the first sedentary agricultural communities established?
How are the first sites connected to the spread of sedentary agriculture?
The first sedentary agricultural communities were called Çatal Hüyük
and Jericho. They are the first sedentary agricultural communities. Jericho
is located in modern Israel. Çatal Hüyük is located in modern Turkey.
The first sites were located in perfect regions because both of them had
access to seas and also other lands were naer too. These factors helped
agricultural communities in spreading. That’s why the population was
growing.
3. How did the Neolithic agrarian revolution transform the material life and
social organization of human communities?
Neolithic agrarian revolution lend a helping hand to grow the world’s
population from 4 million up to 60 millions. Also, people start mixing
agricultural techniques which were known for them and settlements
became more complex , well built.

ცივილიზაციის გაჩენა
1. What is the importance of private property in civilization?
2. What is the connection between irrigation systems and civilization?
3. Why did the earliest civilization emerge in Mesopotamia?
4. How did the Sumerians politically organize early Mesopotamia?
5. What factors defined civilization in Sumerian culture?
6. Why were cities important in Mesopotamian civilization?
7. Was writing indispensable to civilization? 8. What are some of the great social losses
associated with civilization?
9. What was the form of political organization in ancient Egypt?
10. What other early centers of civilization developed in the Middle East and Africa
besides Mesopotamia and Egypt?

1. ცივილიზაციაში კერძო საკუთრების ქონა ადამიანისთვის წარმადგენს დასაყრდენს, მას არ

აქვს მომავლის შიში. არ აქვს მნიშვნელობა ეს ქონება მოძრავი სახით იქნება თუ უძრავი ის
არის დაბანდებული ფული და კაპიტალი, რომელიც ყველა ადამიანს სჭირდება ნორმალური
არსებობისთვის
2. . 2. სარწყავი სისტემები ეს არის მთავარი რესურსი რაც ადამიანს სჭირდება. წყალი
გაიგივებულია სიცოცხლის ელექსირთან და ეს ასეც არის. მასთან დაკავშირებულია უამრავი
რამ. დავიწყოთ იქიდან რომ ის ადამიანდ სჭირდება იმისთვის რომ იცოცხლოს და არ
დეჰიდრირდეს. ასევე, ის საჭიროა მიწების, ვენახების, ბაღების და ყანების მოსარწყავად.
წყალი კარგი საშუალებაა გადაადგილებისთვის და საქონლის ექსპორტისთვის. აქვე მინდა
დავამატო, რომ ის თევზსაც გვაძლებს რაც ადამიანისთვის შეუცვლელ ვიტამინებს
წარმოადგენს.
3. 3. უძველესი ცივილიზაციები ცხოვრობდნენ ჩრდილოეთის მიწებზე სადაც მათ ჰქონდათ
გაუსაძლისი კლიმატური პირობები და ნაკლებას ნაყოფიერი მიწები აქედან გამომდინარე,
მათ გადაწყვიტეს იმიგრირებულიყვნენ დღევანდელი არაბეთის ტერიტორიებისკენ. შედეგად
ისინი დასახლდნენ მდინარეების ტიგროსის და ევფრატის შესართავთან, ადგილას სადაც
შედარებით ლმობიერი კლიმატური პირობები და ნაყოფიერი მიწები იყო.
4. 4. შუმერებმა შექმნეს უძლიერესი სახელმწიფო, რომელსაც მეფე მართავდა. ასევე იყვნენ
კონსულები ისინი განაპირა მხარეებს მართვდნენ. მათ სახელმწიფოში სრული წესრიგი
ჰქონდათ და მკაფიოდ იაზრებნენ რელიგიურ ვალდებულებებს, კარგად მუშაობდა
სასამართლოც. ისინი პასუხისმგებლობას იღებდნენ დაპყრობილ მიწებზე და ყოველთვის
ადევნებდნენ თვალ-ყურს მათი მონების მიერ დამუშავებულ მიწებს. ასეთი მიდგომით მათ
ეკონომიკურად წელში გამართული სახელ,წიფო ჰქონდათ
5. 5. მათ კულტურას განსაზრვრავდა მათ მიერ შექმნილი ლურსმნული დამწელობა, რომელიც
მათ ეხმარებოდა ყველანაირი მოვლენის აღწერაში. ასევე, ეს დამწერლობა ავითარებდა
პოლიტიკურ, სოციალურ და ეკონომიკურ სფეროებს. ამ მიღწევამ გნათლება უფრო მაღალ
დონეზე აიყვანა და ხელმისაწვდომი გახადასხვადასხვა ინფორმაცია.
6. 6. ქალაქები იყო ცივილიზაციის კერა სადაც მიდიოდა გაცხოველებული ვაჭრობა. ადამიანები
იკრიბებოდნენ და ერთმანეთს უცვლიდნენ საკუთარ მოსაზრებებს, შეხედულებებს. ზუსტად
ქალაქი იყო ის ადგილი საიდანაც იმპორტირდებოდა და ექსპორტირდებოდა საქონელი. ის
უფრო დაცული და გამაგრებული ადგილი იყო. ქალაქი იყო ადგილი სადაც უსაზღვრო
შესაზლებლობები ჰქონდა ადამიანს განვითარებისთვის. სწორედ ამიტომ იყო ის ასე
მნიშვნელოვანი.
7. 7. ჩემი აზრით, წერა ნამდვილად შეუცვლელი იყო ცივილიზაციისთვის იმიტომ,რომ ეს იყო
ერთ-ერთი გზა მათი განვითარებისთვის. ეს მათ ეხმარება იყვნენ უფრო განათლებულები და
საღად მოაზროვნეები.
 8. 8. ცივილიზაციები ვითარდებიან მაგრამ არის შემთხვევები, როდესაც ისინი შეცდომებს
უშვებენ და ამიტომ მწარედაც იხდიან. უძველესს ცივილიზაციებში ეს პროცესი მაშინ იწყება,
როდესც მოსახლეობა კლასებად იყოფა და მათში შედარებიტ მდიდრები იკვეთებიან
ამავდროულად ქალის და მამაკაცის უფლებები არატანასწორია. მმართველმა ორგანოებმა
უნდა იზრუნონ ადამიანების მოთხოვნებსა და საჭიროებებზე და არა დაპირდნენ მათ
ბედნიერება და ფუჭი სურვილების ასრულება.
9. 9. უძველეს ეგვიპტეს მართავდა ფარაონი. ადამიანები მას აიგივებდნენ ღმერთთან და მას
შუამავლადაც აიღქვამდნენ მასთან. მისი სიკვდილის შემდეგ ის წმინდანიც ეგონათ. ასეთი
მიდგომა არის დასტური თუ როგორ სცემდნენ ადამიანები ფარაონს პატივს.
10. 10. არსებობდა მინოანების ცივილაცია ისინი ჩამოყალიბდნენ ძვ.წ 1600 წელს და საკმაოდ
განათლებულები იყვნენ მათემატიკური კუთხით. მათ დაიპყრეს ეგვიპრის ნაწილი. ძვ.წ 1000
წელს ის გაანადგურა ინდო ევროპულმა ტომებმა.

1. Compare and contrast Roman civilization

to Greek civilization.
2. Describe the republican constitution of
Rome.
3. How did the territorial expansion of the
republic affect the society and politics of
Rome?
4. Compare and contrast Greek and Roman
culture.
5. Why did Christianity spread within the
Roman Empire?
8. How did the status of women in the
Roman Empire compare with women’s
position in other contemporary empires?
9. What was the legacy of the Roman
Empire to successor Western civilizations?
1. რომაული ცივილიზაცია შედარებით გვიან შეიქმნა ვიდრე ბერძნული ცივილიზაცია. მათი
ისტორიული წყაროებიდან ხშირად ვაწყდებით როგორც მსგავსებებს ასევე განსხვავებებს. მაშინ,
როდესაც საბერძნეთი სერიოზული პრობლემების წინაშე იდგა და ელინისტურ სამყაროში ძირეული
ცვლილებები იგეგმებოდა რომი გადაიქცა ხმელთაშუაზღვასთან მდებარე დომინანტურ
სახელმწიფოდ. მართალია, მათ სახელმწიფო მმართველობაში შეინიშნება ელინური საბერძნეთის
დროინდელი მმართველობის შტრიხები მაგრამ რომაელები უფრო ორგანიზებულები და
მიზანდასახულები იყვნენ.
2. რომის რესპუბლიკური წყობა ყველანაირად მიმართული იყო იმისკენ, რომ ძალაუფლება
ცალკეულიპიროვნების ხელში არ აღმოჩენილიყო მაგრამ გაიუს მარიუსის მიერ გატარებულმა
სამხედრო რეფორმამ ამისთვის საკმარისი პირობა შექმნა. სახელმწიფოს მართავდა სენატი,
სენატორები იყვნენ ყველაზე გავლენიანი და მდიდარი წარჩინებული გვარის წარმომადგენლები,
როგორც წესი ესენი ყოველთვის მაგისტრუსები იყვნენ.
3. რომს მდგოარეობა უკეთესობისკენ შეიცვალა მას შემდეგ რაც სხვადასხვა მიწების შემოერთება
დაიწყეს. ეს მათ უამრავ საშუალებას აძლევდა. ისინი საკუთარი საქონლის მარტივ ექსპორტსა და
იმპორტს ახდენდნენ. ასევე, ყველანაირ მოგებულ ნადავლს ახმარდნენ აგროკულტურის
განვითარებას.
4. რომაული კულტურის საძირკველი იყო ბერძნული კულტურა. მწერლები, მსახიობები,
დრამატურგები ბერძნულ მოდელებს მისდევდნენ. რომაელები დიდ ყურადღებას აქცევდნენ ეთიკას,
ფილოსოფიას, არქიტექტურას და განათლებას ისევე, როგორც ბერძნები. საინჟინერიო მიღწევებმა
შესაძლებელი გახადა უფრო დიდი შენობების აშენება, რომლებსაც ბერძნული ელფერი დაკრავდა.
აქედან გამომდინარე რომსა და საბერძნეთს საკმაოდ ბევრი მსგავსება ჰქონდა კულტურაშიც. ისევე,
როგორც ბერძენ არისტოკრატებს რომელი არისტოკრატებიც გიჟდებოდნენ ხელოვნებაზე. ამ
პერიოდში მწერლობაც საკმაოდ მაღალ დონეზე იყო რომში.
5. რომის წესი ემყარებოდატოლერანტობასა და კანონის მეშვეობიტ ერთობას. მნიშვნელოვანი
ავტონომია გადაეცა ადგილობრივ ხელისუფლებას, რითაც აღმოიფხვრა ბიუროკრატია. სამხედრო
გარნიზონები ასრულებდნენ წესრიგს რა თქმა უნდა სადაც ამის საჭიროება იყო. ხშირად ასეთი
საჭიროება მხოლოდ დაპყრობილ ტერიტორიებზე იყო. ასევე, ხაზი მინდა გავუსვა ავგუსტუსის
რეფორმებს, მან გააძლიერა ოჯახები, ახალი მშენებლობების ხარჯზე შექმნა სამუშაო ადგილები,
შემოიღო ჯილდო კარგად შესრულებული სამხედრო სამსახურისთვის, განახორციელა სამხდრო
რეფორმაც. მისი ჯარი იყო ენერგიის წყარო თუმცა მას შეიძლებოდა ხანდახან პრობლემებიც შეექმნა.
6. რომის ეკონომიკა და სოციალურა სტრუქტურა ძირითადად ერისტოკრატიისა და ფერმერებისგან
შემდგარ მეურნეობას ემყარებოდა. ვაჭრების ორივე კლასი ადგილობრივი და უცხოელი გაფართოვდა
და შედარებიტ შეძლებული გვიანი რესპუბლიკის პერიოდში გახდა. რომის დიდ ქალაქებში
ხელოსნები და უმიწაწყალოები ცხოვრობდნენ. რომში ქალის უფლებები უფრო დაცული იყო ვიდრე
საბერძნეთსა და ჩინეთში. ისინი საკმაოდ გამოირჩეოდნენ საზოგადოებაში რადგანაც იღებდნენ
შსესაბამისს განათლებას. თუმცა დროთა განმავლობაში სქესთა შორის უთანასწორობა გაიზარდა.
7. რომის სახელმწიფოში საკმაოდ ბევრი ღარიბი ადამიანი ცხოვრობდა, რომლებსაც სხვადასხვა
მოთხოვნილებები ჰქონდათ მათ ვერავინ ასრულებდა. ქრისტიანობა კი იყო რელიგია, რომელიც
ადამიანებს სიკვდილიდ შემდეგ უკეთესს ცხოვრებას ჰპირდებოდა. ქრისტიანობის გავრცელებლებმა
და თვითოონ რელიგიის სულის ჩამდგმელებმა ისარგებლეს იმპერიის დალაგებული პოლიტიკითა
და მისი კავშირებით . ნელ-ნელა რელიგია და მისი ეპისკოპოსი პავლე დაშორდნენ ებრაულ კანონებს
და ყველასთვის ღია გახდა რამაც შეუწყო ხელი მის გავრცელებას. ზემოთქმულიდან გამომდინარე
რამდენიმე მიზეზზი იკვეთება როგორიცაა რომის გეოგრაფიული მდებარეობა რაც ხელს უწყობს
რელიგიის მიმდევრების შეძენას და ქრისტიანული მოძღვრება, რომელიც ადამიანებს უკეთესს
ცხოვრებას ჰპირდება სიკვდილის შემდეგ.
8. ქალის როლი და თვითონ ქალი უფრო დაფასებული იყო რომის იმპერიაში სხვა სახელმწიფოებთან
შედარებით, როგორიც იყო სპარსეთი, საბერძნეთი ანდაც ჩინეთი. აქ ქალს ჰქონდა განათლების
მიღების უფლება და ის აქტიურად იყო ჩართული ქალაქის ცხოვრებაშიც თუმცა დროსთან ერთად
ქალის მდგომარეობა სეიცვალა.
 9. რომაელებმა საფუძველი ჩაუყარეს მრავალ მიმართულებას როგორიც იყო ქალაქთა მშენებლობა,
ინჟინერია დასავლურ ცივილიზაციებში ისინი საკმაოდ განათლებული, პროგრესული და წინ
წასული ხალხები იყვნენ. უძველეს რომში დაგებული გზები და აშენებული ნაგბობები დღემდეა
შემორჩენილი.ასევე ნაწარმოებები, სამკაულები და ხელოვნების ნიმუშები, რომლებიც იმ ეპოქიდან
შემოგჩა ნამდვილად უნიკალურია.

6. Compare and contrast Greek and Roman social organization.

7. Why did Christianity spread within the Roman Empire?

რომმის დაცემის მიზეზები და შედეგები

1. What are the causes for the fall of the western Roman Empire?
2. What were the results of the fall of the western Roman Empire?
3. Compare and contrast the doctrines of Buddhism and Christianity.
4. How did the map of civilization alter as a result of cultural diffusion after the
disruption of the classical empires?

1. რომის იმპერია მრავალი მიზეზის გამო დაქვეითებული იყო, ამას ხელს უწყობდა ქვეყანაში
არსებული პრობლემები როგორიც იყო შინაარეულობა. ახ.წ II საუკუნის ბოლოს ქვეყანაში
მოსახლეობის ნაკლებობის პრობლემა დადგა რაც ხელს უშლიდა ჯარის შეკრებას ეს კი
დამღუპველი იყო რომისთივის, რადგანაც მოგეხსენებათ რომი ოდითგანვე მილიტარისტული
სახელმწიფო იყო. იმპერატორის როლი შედარებით დაკნინდა საზოგადოებაში, დაწესდა ახალი
გადასახადები, რომლებიც თანხის საკმაოდ კოლოსალურ რაოდენობაზე ადიოდა ეს კი კიდევ
ერთი საბაბი იყო საზოგადოების უკმაყოფილების. რომის იმპერია საუკუნეების განმავლობაში
უამრავ დაპყრობით ბრძოლას ახორციელებდა და მათი უმრავლესობა მათივე გამარჯვებით
სრულდებოდა თუმცა წლების განმავლობაში ამდენი ტერიტორიის მართვა ერთი წერტილიდან
შეუძლებელი გახდა, 180 წელს უკვე სრულდება მათი დაპყრობითი ომების ეპოქა. ეკონომიკური
თვალსაზრისითაც პრობლემები იყო რომში პოლისებში არასაკმარისი ტანხა მიდიოდა, რადგანაც
იმპერია ამდენ ხარჯებს ვერ აუდიოდა. ხშირად მეფეებიც კი ჰყიდნენ პირად ნივთებს
სასახლეებიდან სხვადასხვა ვალების გასასტუმრებლად. ამდენ პრობლემას მოუსავლიანობაც
დაემატა, მათი მთავარი მომმარაგებელი იყო ჩრდილოეთი აფრიკა თუმცა უნდა აღვნიშნოთ, რომ
ამ ეპოქაში დედამიწაზე იწყება კლიმატური ცვლილებები რომელმაც აფრიკა ძალიან დააზარალა.
აქედან გამომდინარე, ამ უამრავ პრობლემას საკვების ნაკლებობაც დაემატა. ამხელა იმპერიაში არ
იყო შესაბამისი რაოდენობის საქონელი ამიტომ ღარიბთა ფენას კიდევ უფრო უჭირდა, რადგანაც
ამან პროდუქტზე ფასის ზრდა გამოიწვია. ყურად საღებია ის ფაქტიც, რომ ვრცელდებოდა
სხვადასხვა ვირუსული ინფექცია ეს კი ადამიანთა მასობრივ სიკვდილიანობას იწევდა, რაც კიდევ
უფრო აზარალებდა ისედაც დანგრეულ და გაუბედურებულ ქვეყანას. რომის იმპერია
კულტურულად ვერ ვითარდებოდა, ამ ეპოქაში არანაირი წიგნი არ დაწერილა და არაფერი არ
შექმნილა ცნობილი ქრისტიანი მწერლებისთვიის ეს ხანა უმოქმედობის ხანადაც შეიძლება
ჩაიტვალოს. ხშირი იყო ტავდასხმა ოსტგოთების მხრიდან, რომლებიც არღვევდნენ მათი
საზღვრების ტერიტორიას და კიდევ უფრო მეტ პრობლემას უმატებდნენ რომის მმართველებს.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, თითქმის ყველა ფაქტორის სინთეზმა გამოიწვია ამ
ძლევამოსილი იმპერიის დაშლა.
2. რომის დაშლამ გამოიწვია ხმელთაშუა ზღვის ერთიანობის დარღვევა დაიწყო სხვადასხვა
პროცესები, მაგალიტად გაჩნდა სამი დამოუკიდებელი ზონა რამაც გამოიწვია დამოუკიდებელი
ცივილიზაციების წარმოქმნა. საკმაოდ გაძლიერდა იმპერიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილი
 სადაც ბიზანტიის იმპერია შეიქმნა. ეს საკმაოდ ძლიერი იმპერია იყო როგორც კულტურული
ასევე ეკონომიკური თვალსაზრისითაც. ამ პერიოდში ჭარბობს ხელოვნების ისეთი ნიმუსები
სადაც იდეალურადაა შერწყმული ერთმანეთში ელინური და რომაული სტილი. ასევე მინდა
გამოვყო მეორე ზონა რომელიც ჩრდილოეთ აფრიკაში გაჩნდა მის გასწვრივ ხმელთაშუა ზღვის
სანაპიროზე მდებარე ქალაქებმა კი ნგრევა განიცადეს და გაჩნდა დროებითი რეგიონალური
სახელმწიფოებიიქ ისევე როგორც ჩრდილოეთ აფრიკაში ქრისტიანობა გავრცელდა მაგრამ მათი
საბოლოო რელიგია მაინც ისლამი აღმოჩნდა. მესამე ზონა კი ევროპაში იყო თუმცა ამ ზონაში
ცივილიზაცია საკმაოდ დაბალ დონეზე იყო გასულ საუკუნეებთან შედარებით, ამ პერიოდში
ასპარეზზე ჩნდებიან სხვადასხვა პატარ პატარა სახელმწიფოები. ამ ზონაში მცხოვრები ხალხის
მთავარი ძალა იყო ქრისტიანობა, მათ სჯეროდათ ქრისტიანული მოძღვრების და იცოდნენ რომ
სიკვდილის შემდეგ უკეთესი ცხოვრება ელოდათ საიქიოში. რელიგია იყო ერთადერთი მიზეზი
რის გამოც ნარჩუნდებოდა ეს ზონა. სხვა ზონებთან შედარებიტ აქ ხალხს ყველაზე მზიმე
ცხოვრება ჰქონდათ. ზემოტქმულიდან გამომდინარე, რომის იმპერიის დაშლით საკმაოდ რთული
პერიოდი დაეწყო ყველა იმ სახელმწიფოს რომელიც ოდესღაც მატ შემადგენლობაში შედიოდა.
სახელმწიფო მოწყობის ყველა ასპექტში კრიზისული პერიოდი იყო რაც ხელს უშლიდა მათ
ფეხზე წამოდგომას. შედეგი რომის იმპერიის დაშლისა იყო ეს სამი ზონა რომელიც ზემოთ
აღვწერე. ამ ზონებში ხალხის ყოფა გაუსაძლისი და აუტანელი იყო.
3. ქრისტეს მსგავსად არც ბუდას დაუტოვებია ჩვენთვის წერილობითი წყარო. იგი ასწავლიდა
ზეპირი სიტყვით და ამგვარადვე გადაიცემოდა მისი სიტყვა ხალხში. ბუდას გარდაცვალების
შემდეგ მისი მოწაფეების წინაშე დადგომის საკითხი გახდა. ქრისტიანობა და ბუდიზმი ორივე
უძველესი რელიგიებია. ბუდისტები თვლიან, რომ ადამიანი სიკვდილის შემდეგ განიცდის
რეინკარნაციას და სიკვდილის შემდეგ სიცოცხლეს სხვა სხეულსი აგრძელებს ქრისტიანებს კი
სწამთ რომ ადამიანი სიკვდილის შემდეგ ღვთის წინაშე წარდგება და სამსჯავროზე წყდება მისი
ბედი სამოთხეში წავა თუ ჯოჯოხეთში. ბუდისტურ სალოცავ ადგილს პაგოდა ჰქვია ხოლო
ქრისტიანულს ეკლესია. ქრისტიანულ სარწმუნოებაში ქოწინება აუცილებელი პირობაა ოჯახის
შესაქმნელად( სწორედ ამაში მდგომარეობს ქორწინების საიდუმლოც) ხოლო ბუდისტებში ეს
აუცილებლობად არ ითვლება. საბოლოოდ ქრისტიანობას დაახლობაც 2 მილიარდზე მეტი
მიმდევარი ჰყავს ბუდიზმს კი 500 მილიონი აქედან დაახლოებით 110 მილიონი ჩინეთში
ცხოვრობს.
4. ქრისტიანობის, ბუდიზმისა და ისლამის მიმდევარი თითქმის ყველა სახელმწიფოში იიყო.
ხალხთა უმრავლესობამ კონცენტრირება ერტ ღმერთზე მოახდინა და სეინარჩუნა მათი
მამაპაპისეული რელიგია ხოლო მეორე ნაწილმა შეიცვალა ის. ამან ხელი შეუწყო უძველესი
რელიგიების სხვადასხვა მიმართულებების ჩამოყალიბებას, რომელსაც უმცირესობები
მისდევდნენ. მსოფლიო რელიგიები მსოფლიო ისტორიში იყვნენ ახალი ძალა ქმნიდნენ რწმენას
რომელიც სცდებოდა პოლიტიკურ სუბიექტებს და ხელს უწყობდა ვაჭრობას. შესაბამისად შეიქმნა
ახალი რელიგიური რუკა. რაწმუნოებების სინთეზი სასარგებლო აღმოჩნდა ეკონომიკისთვის და
ვაჭრობისთვის

ისლამი
1. What was the nature of bedouin society before Muhammad received his revelations?
2. How did Islam address the fundamental problems in Arabian society?
3. How was the succession dispute over the office of caliph finally settled?
4. What was the nature and extent of the Umayyad Empire?
5. What events led to the fall of the Umayyads?
6. How did the Abbasid Empire differ from the Umayyad Empire?
7. What were the achievements of the Arab phase of Islamic development ending in 750?
8. Did women in the Islamic world have more or less freedom than women in other
contemporary societies?

1. ბედუინები მომთაბარე ცხოვრებას ეწეოდნენ, მათ არ ჰქონდათ ერთი საცხოვრებელი ადგილი,

სახელმეწფო ან რელიგია. მათ ჰყავდა აქლემები, ცხვრები. იქ სადაც სახლდებოდნენ ავიტარებდნენ
აგროკულტურას. უმეტესად იზიდავდათ ისეთი მიწები, რომლებიც მათი ტერიტორიის ცნტრი იყო.
ცხოვრობდნენ კლანური ცხოვრებით.

2. როგორც მოგხსენებათ იმ არაბეთის მოსახლეობაში არ იყო ჩამოყალიბებული სახელმწიფო

სტრუქტურები, არ იყო გამართული ინფრასტრუქტურა მაშინ, როდესაც მეზობელ სახემწიფოებში
ანდაც ევროპულ რეგიონებში ცივილიზაცია განვითარების საკმაოდ მაღალ დონეზე იდგა. ისლამის
შექმნამ და ჩამოყალიბებამ თითქოს და შეკრა ეს სახელმწიფო და ერთიანი გახადა. შეიქმნა ორი
საკულტო ცენტრი მექა და მის ჩრდილოეთ ნაწილში იასრიბი (მედინა). ეს ქალაქები იყო ადგილი
სადაც გაცხოველებული ვაჭრობა მიდიოდა, იქმნებოდა ხელოვნების ნიმუშები და ვითარდებოდა
ხელოვნება. ჩემი აზრით ისლამმა შექნა, საფუძველი ჩაუყარა და ერტ მუშტად შეკრა არაბული
საზოგადოება. ეს იყო მათი პრობლემების მოგვარების ხსნა და გზაც.

3. მუჰამედის გარდაცვალების შემდეგ ახ.წ 632 წელი აქტიურად გაგრძელდა ისლამის გავრცელება
მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში. ეს საქმე, ძალაუფლება გადავიდა მის შთამომავლობაზე, ისინი თავს
ხალიბებად მოიხსენიებდნენ, ხალიფა არაბული სიტყვიაა და ალაჰის მოადგილეს ნიშნავს.
აღსანისნავია 4 ხალიფას მორვაწეობა: აბუბაქრი (632-634), ომარი (634-644), ოსმანი(644-656),
ალი(656-661). სწორებ ამ ადამიანებმა დაიწყეს დაპყრობითი ომები. ხაზი მინდა გავუსვა აბუბექრისა
და ომარის ეპოქებს ამ პერიოდში მუსულმანები იპყრობენ: სირიას, ირანს, მესოპოტამიას, ეგვიპტეს,
სპარსეთს (ნაწილობრივ). მინდა გამოვყო ომარის მიერ ჩატარებული რეფორმები, ეოგორიცაა
ხანგრზლივი ალყის შემდეგ იერუსალიმის დაპყრობა და სოლომონის ტაძრის ადგილზე მეჩეთის
აშენება ( ეს დღესაც მუსულმანების მთავარ სიწმინდედ ითვლება.) ომარის მმართველობის დროს
იყოფა ისლამი შიიზდად და სუნიზმად.

4. ომაინთა იმპერია საბრძოლო ხასიათს ატარებდა . მათმა გამარჯვებებმა ტომში გამოიწვია შიდა
აშლილობა, და ტომის შიდა დაყოფა. ოსმანის სიკვდილის შემდეგ სახალიფოში მიდის გამწარებული
ბრძოლა ტახტისთვის. მუჰამედის ადრეული მიმდევრები მხარს უჭერდნენ ალის( მის სიძეს) მაგრამ
ომაინები მისი კატეგორიული წინააღმდეგები იყვნენ. 657 წელს წელს მან გამარჯვება მოიპოვა
სიფინში და გახდა ხალიფა მაგრამ წლებტან ერთად მან დაკარგა მისი მომხრეების ნდობა. ხშირი იყო
ომები მის დროს, მაგალითად 660 წელს მთავარ ხალიფად ომაიანთა ლიდერი მუავია გამოცხადდა
ალი კი 661 წელს მოკლეს მისმა ერთმა ვაჟმა უარი თქვა მამის პოსტზე ხოლო მეორემ ჰუსეინი მოკლე
ს680 წელს კარბალაში. დავის შედეგად მან მუდმიი განხეთქილებები დატოვა ისლამში სუნიტებმა
მხარი დაუჭირეს ომაიელებს ხოლო შიიტები მხარს უჭერენ ალის შთამომავლებს.

5. ომაინათა იმპერიის დაშლის მიზეზი იყო იქაური მოსახლეობის უკმაყოფილება მმართველი

პარტიის მიართ. მოქალაქეები თვლიდნენ რომ მათი ასეთი მიდგომა სახელმწიფორ მმართვასთან
დაკავშირებით არასწორი იყო და მას ის ნგრევისკენ მიყავდა. მათი ერთ ერთი დაპირება იყო
სხვადასხვა დაპყრობილი ქვეყნებიდან მიღებული ნადავლის თანაბრად განაწილებარაც არ იქნა
შესრულებული არცერთი ბრძოლის შემდეგ იმის მიუხედავად, რომ მათ არაერთი გასვლა ჰქონდათ,
იტვლებოდნენ მილიტარისტულ სახელმწიფროდა და მათი ჯარისკაცები ცხოვრების უმეტეს ნაწილს
ომში და ბრძოლაში ატარებდნენ. საკუთარი მოსახლეობის განაწყენება და იმათ მიერ დაწყებული
ღონისძიებები როგორიც იყო ქვეყნის დატოვება და სხვაგან საცხოვრებლად წასვლა გახდა მათი
ძლიერი იმპერიის დასასრულის ერთ-ერთი მიზეზი.

6. აბასიდების იმპერია მალევე წარმოიქმნა ომაიანების იმპერიის დაშლის შემდეგ. ამ იმპერიის

მმარტველები აბსოლუტუზმისკენ მიისწრაფოდნენ. თავიდან მათი იმპერია საკმაოდ კარგად
ორგანიზებული იყო, ადამიანებს ჰქონდათ მდიდრული სახლები, კარგი პირობრბი, ეკონომიკურად
სტაბულური მდგომარეობა. ისნი მხარს უჭერდნენ ისლამის სუნიტურ განხრას. მათი მმართველები
უფრო მაღალ დონეზე იდგნენ ხოლო ბიუროკრატიულ საქმეებს ვეზირები აგვარებდნენ. ერთი
შეხედვითაბასიდების იმპერია საკმაოდ კარგად და კოორდინირებულად მუშაობდა თუმცა
აბსოლუტიზმი და ამ სახის მმართველობა ეს ის კიბეა რომელაც უკან ჩამოსასვლელი საფეხურები არ
აქვს. მისი ეფექტურობა საკმაოდ ცოტა ხანს გრძელდება. რომ შევადაროტ ეს ორი იპერია ერთმანეთს
არსბობის ხანაში აბაიანთა იმპერია სჯობა ომაინებისას ყველა ასპექტში ეს ზემოთქმულიდანაც
ცხადია. ომაინტა იმპერიამ ისტორიას თავი დაპყრობითი ომებიტ, მოუწესრიგებელი ეკონომიკით და
გაუტავებელი შიდა ომებით დაამახსოვრა.

7. ამ პერიოდში არაბებს მეტურობენ ომაიანები, მათ დაპყრობილი აქვთ სხვადასხვა მიწები და

აქტიურად ავრცელებენ ისლამს თუმცა, იწყება შიდა ომები, რომელსაც აბულ ალ აბასი მეთაურობს.
ის ამარცხებს ომაილებს. ახ.წ 750 წელს კი კლავს მათი ლიდერების უმეტესობას.

8. ქალთა უფლებები არაბეთსი შედარებიტ დაცული და მოწესრგებული იყო,მაგალითად ქალს

უფლება ჰქონდა განათლება მიეღო რელიგიურ სკოლაში, რომელსაც მათ ენაზე მედრესე ეწოდება,
ამას პირდაპირ ყურანი ქადაგებდა, ვინაიდან ის მომავალი დედა იყო მას შესაბამისი განათლება
სჭირდებოდა. მანამ სანამ ალაჰის მცნება სემოვიდოდა მანამდე იქ გენდერული თანასწორობა
სუფევდა თუმცა მოგვიანებით, ეს დაირრვა, რადგან მამაკაცებს დართეს ნება ჰყოლოდატ 4 კანონიერი
ცოლი, მაგრამ ქალს ქმარზე გაშორების უფლება ჰქონდა თუკი მას ამისთვს ლოგიკური მიზეზი
ჰქონდა.

Main question არაბეთი ისლამის გავრცელებამდე იყო სახელმწიფო სადაც არცერთი ინსტიტუტი არ
არსებობდა, ყველაფერი მოშლილი იყო, ინფრასტრუქტურა განადგურებული. ისლამმა და
ისლამურმა სწავლებამ ბედუინს საშუაება მისცა გადაელახა ის პრობლემები, რომლებიც თემურ და
ტომურ ცხოვრებას ახლავს და ეცხოვრა რელიგიურად და პოლიტიკურად გაერთიანებულ სისტემაში.
ის ერთობა, რომელსაც ისლამი ქადაგებდა იყო საძირკველი გლობალური დომინირების მისაღწევად.
მართალია მათ რთული გზა განვლეს იყო უამრავი ბრძოლა, რომელიც წარმატებით სრულდებოდა და
იქ ისინი ისლამს ავრცელებდნენ მაგრამ იყო წარუმატებლებიც მაგალითად ახ.წ 732 წელი ბრძოლა
პუატიესთან სადაც არაბები ხახამშრალები დარჩნენ. ამ ყველაფრის მიუხედავად ამ საზოგადოებამ
შეძლო ბედუინობიდან შეექმნა მსოფლიოში ერთი-ერთი რელიგიურად და პოლიტიკურად ძლიერი
სახელმწიფო დაცული საზღვრებით, რომელსაც დომინანტის სტატუსიც შეგვიძლია მივანიჭოთ.

How a nomadic pastoral society produced a religion capable of achieving global Dominance?