ΑΛΜΠΟΥΜ - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ & ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

ΤΟΥ Α. Γ.
ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
HISTORY OF COINS
AND ANCIENT CRETAN COINS
Βy ADAM (MAKIS)
KRASANAKIS
....
• Ο Αριστοτέλης ("Πολιτικά") αναφέρει ότι πολύ πριν γίνει χρήση του
νομίσματος ως μέσου ανταλλαγής, οι αρχέγονες κοινότητες
αντάλλασσαν μεταξύ τους τα απολύτως χρήσιμα στην ζωή χωρίς
κανένα ενδιάμεσο και αργότερα μεταπήδησαν στο στάδιο των
χρηματικών συναλλαγών.

• Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέΡουν ότι Ιδαίοι Δάκτυλοι της Κρήτης ή άλλως
Ετεόκρητες, ήτοι οι πρωτοι κάτοικοι της Κρήτης, ήταν εκείνοι που εφεύραν πρώτοι τη
φωτιά και τη χρήση του χαλκού και του σιδήρου φτιάχνοντας χρήσιμα εργαλεία και
επίσης ότι οι Κρήτες επί Μίνωας ήταν εκείνοι που επεξεργάστηκαν πρώτοι το χαλκό
και το σίδηρο και έκοψαν σιδερένια και χάλκινα νομίσματα και από αυτούς τα πήραν
οι Αθηναίοι επί Θησέα. Στη συνέχεια οι Λυδοί πρώτοι έκοψαν πρώτοι αργυρά και
χρυσά νομίσματα, πρβ:
• «Για τους Ιδαίους δακτύλους της Κρήτης παραδίδεται πως ανακάλυψαν τη φωτιά, τη
χρήση του χαλκού και του σιδήρου, στη χώρα των Απτεραίων στο λεγόμενο
Βερέκυνθο, καθώς και τον τρόπο επεξεργασίας τους» (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική
5,65)
• «Εφηύραν (οι Ιδαίοι δάκτυλοι της Κρήτης) το σίδερο και το κατεργάστηκαν πρώτοι,
καθώς και πολλά ακόμη χρήσιμα στη ζωή πράγματα» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 473,
ΙΙΙ, 22)

ΑΝΑΚΤΟΡΑ ΚΝΩΣΟΥ
Queen's Megaron
with dolphin frieze
• Ο Πλούταρχος (που παίρνει λέει πληροφορίες από παλιότερούς του ιστορικούς:
Φερεκύδη, Φιλόχορο, Κλείδημο κ.α.) αναφέρει ότι ο Θησέας έκοψε νόμισμα μετά
την επιστροφή του από την Κρήτη, πρβ:
• «Ο Θησέας μετά την επιστροφή του από Κρήτη έκοψε νόμισμα όπου χάραξε ένα
βόδι, για να παραστήσει το Μαραθώνιο ταύρο ή το στρατηγό Μίνωα ή σαν ένα
κάλεσμα των πολιτών στη γεωργία και από εκεί λέγεται πως από εκείνον πήραν
το όνομά τους τα νομίσματα «εκατόμβοιον» και «δεκάβοιον» (Πλουτάρχου
«Θησεύς», 25).
• Σημειώνεται επίσης ότι:

• 1) O Μίνωας Α, σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό, βασίλευε το έτος 1210 πριν από το
Διόγνητο, ήτοι το 1453 πριν από το Χριστό, άρα τα νομίσματα υπήρχαν στην Ελλάδα
ήδη από το 1453 π.Χ.
• 2) Χάλκινο τάλαντο που βρέθηκε στην Κύμη Εύβοιας χρονολογείται στα μέσα του
16ου αι. π.Χ., ενώ κάποια χάλκινα τάλαντα που βρέθηκαν στην Κνωσό
χρονολογούνται από τον 16 – 14 αι. π.Χ. ,
Αθήνα, η πόλη του πνεύματος

Ο Ναός του Ολύμπιου Δία

Τετράδραχμο Αθηνών, 435 – 429 π.Χ. και νομισμα ενός ευρώ
Νομισματοκοπειο Αθηνων

• Η ονομασία χρήμα, χρήματα (αρχαία ελληνικά χρέματα) προέρχεται από τις
λέξεις χρέος , υπόχρεος (από το χράομαι = μεταχειρίζομαι, χρησιμοποιώ
κ.α.).
• Στο πρώτο στάδιο των χρηματικών συναλλαγών τα νομίσματα ήταν άτυπα, δηλαδή χωρίς
ένδειξη βάρους, αξίας κλπ Επίσης δεν είχαν εικόνες
• Ήταν απλώς κομμάτια ( βόλους ή ράβδους κλπ ) από μέταλλα (χαλκό, σίδηρο κλπ) και γι
αυτό αρχικά τα νομίσματα ζυγίζονταν κάθε φορά που χρειαζόταν να γίνει μια
συναλλαγή, κάτι ως κάνουμε και στα πράγματα, για να επιβεβαιωθεί το βάρος τους και να
καθαριστεί έτσι η ανταλλακτική αξία τους.
• Στο επόμενο στάδιο στη μια όψη τους χαράζονταν η ποσότητα του βάρος τους και στην
άλλη μια ένδειξη (κάτι ως η σφραγίδα) ότι το νόμισμα είχε ζυγιστεί και η συνάμα ήταν
νόμιμη η κυκλοφορία του – απ΄όπου και νόμισμα ή νόμος (= το νόμισμα για τους Έλληνες
της Μ. Ελλάδας).
• Τέλος στη μια μεγάλη όψη ή και τις δυο χαραζόταν και ένα διακοσμητικό γεωμετρικό
σχέδιο ή η εικόνα αγαπημένου ζώου ή θεού ή βασιλιά κ.α.

• Πριν από τα νομίσματα κύριο αντιπραγματικό μέσο ήταν τα ζώα και από
εκεί προέκυψε η ονομασία κεφάλαιο = η περιουσία κάποιου.
• Οι οικονομικοί όροι «κεφάλαιο» και «καπιταλισμός (capitalιsm»)
προέρχονται από την ελληνική λέξη κεφάλι = λατινικά capital, επειδή
αρχικά η κύρια περιουσία κάποιου ήταν τα κεφάλια ζώων που διέθετε
εξ ου και στην αρχαία Αθήνα τα νομίσματα λεγόταν π.χ. «εκατόμβοιον» ,
«δεκάβοιον» κ.τ.λ. = 100 βόδια, 10 βόδια κ.τ.λ.

• Τα πρώτα ελληνικά μικρής αξίας νομίσματα ήταν οι καλούμενοι
«οβελοί», που ήσαν μικροί ράβδοι σίδερου ή χαλκού ή μικροί
βόλοι (στρογγυλές σφαίρες), εξ ου και η ονομασία «οβολός».
• Τα πρώτα μεγάλης αξίας νομίσματα ήσαν τα καλούμενα τάλαντα,
που είχαν τετράγωνο σχήμα ή ως δέρμα ζώου, και τα οποία
άξιζαν τόσους οβελούς όσο αναλογούσε το βάρος τους .

Χάλκινο τάλαντο από ναυάγιο
Κύμης Ευβοίας.
Έξι (6) Οβελοί (στην πρώτη

τους μορφή) = 1 δραχμή
(Νομισματικό μουσείο)

Τάλαντο από αυτά που βρέθηκαν
στις Μυκήνες, 16ο - 14ο π. Χ.
Μπρούτζινες Δραχμές Αθηνών, 140 – 175 μ.Χ., με θεά Αθηνά
και το Θησέα να φονεύει το Μινώταυρο
• Δεν είναι αληθές ότι ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Λυδοί εφεύραν
πρώτοι τα νομίσματα, αλλά ότι οι Λυδοί έκοψαν πρώτοι τα αργυρά και
χρυσά νομίσματα, καθώς και κάλπικα. πρβ:
• «Λυδοί δε νόμοισι μεν παραπλήσοισι χρεώνται και Έλληνες, χωρίς ή ότι
θήλεα τέκνα καταπορνευουσι, πρώτοι δε ανθρώπων των ημείς ήδμεν
νόμισμα χρυσού και αργυρού κοψάμενοι εχρήσαντο, πρώτοι δε και
κάπηλοι εγένοντο. φασι δε αυτοί Λυδοί και τας παιγνίας τας νυν σφίσι
τε και Έλλησι κατεστεώσας εωυτών εξεύρημα γενέσθαι· άμα δε ταύτας
τε εξευρεθήναι παρα σφίσι λέγουσι και Τυρσηνίην αποικίσαι, ώδε περί
αυτών λέγοντες».
• (Ηρόδοτος, Α, 94).

Νόμισμα Λυδίας επί βασιλιά Κροίσου με ήλεκτρο = κράμα
χρυσού και αργύρου, 561 – 546 π.Χ.

• Δεν είναι αληθές ότι το Πάριο Χρονικό αναφέρει πως ο Φείδωνας το έτος
631 πριν από το Διόγνητο = 874 π.Χ. έκοψε στο Άργος για πρώτη φορά
νόμισμα, αλλά ότι έκοψε για πρώτη φορά αργυρό νόμισμα και ως εκ
τούτου καθόρισε νέα μέτρα και σταθμά σε σχέση με τα χάλκινα και τα
σιδερένια νομίσματα, πρβ: «Όταν ο Φείδων ο Αργείος κοινοποίησε τα
μέτρα και σταθμά κατασκεύασε αργυρό νόμισμα που το έφτιαξε στην
Αίγινα, έγινε 11ος από τον Ηρακλή, έτος ΓΗΔΔΔΙ = 631 (πριν από το
Διόγνητο), όταν ο Φερέκλειος βασίλευε στην Αθήνα» (Πάριο Χρονικό)

• Λέγεται επίσης ότι ο βασιλιάς του Αργούς Φείδωνας είναι εκείνος που
αντικατέστησε τους οβολούς με τα επίπεδα (= τα λεπτά γνωστά μας νομίσματα) στο
νομισματοκοπείο που έφτιαξε επί τούτου, το πρώτο στον κόσμο, στην Αίγινα.
• Τα πρώτα αυτά ελληνικά νομίσματα από την μία όψη είχαν παράσταση χελώνας και
γι’ αυτό τα έλεγαν και «χελώνες» και από την άλλη ένα έγκοιλο τετράγωνο.
• Στην Εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού φυλάσσεται ένα από τα αρχαιότερα αυτά
νομίσματα.
• Στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας φυλάσσεται μία δέσμη από έξι οβελούς την
οποία ο Φείδων είχε προσφέρει στην θεά Ήρα (Ηραίον) στο Άργος, όπως μας
πληροφορεί ο Αριστοτέλης.

Αργυρός στατήρας Αίγινας 600- 525 π.Χ.
Αργυρή δραχμή
ΣΥΛΛΟΓΗ Αίγινας,
ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) 404. π. Χ.
Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
Τα σημερινά στρογγυλά-επίπεδα νομίσματα προέκυψαν με κτύπημα
στην κορυφή των στρογγυλών βόλων (σφαιρών) μετάλλου, ώστε
να γίνουν στρογγυλές επίπεδες πίττες – ο λόγος που τα επίπεδα
νομίσματα ονομάζονταν και «παιστά» (από το ρήμα «παίω» που
σημαίνει κτυπώ).

Αργυρός στατήρας (Δίδραχμο ) Μ. Αλέξανδρου , 336 – 323 π.Χ.
Νομισματοκοπειο Βαβυλώνας

Χρυσό δίδραχμο Μ. Αλέξανδρου (336-323 π.Χ.),
Νομισματοκοπείο Αμφίπολης 320 π.Χ.
Χρυσός στατήρας Θρακης - Λυσίμαχου, 323 - 281

Με Μ. Αλέξανδρο και Θεά Αθηνά
Χρυσοί στατήρες
Φιλίππου Β΄ και
Αλεξάνδρου Γ΄ από το
θησαυρό της Αρχαίας
Κορίνθου.

• Η δραχμή – η ελληνική νομισματική μονάδα - πήρε, ως υπολογίζεται, το όνομά της από
το ρήμα «δράττομαι», που σημαίνει «πιάνω σφιχτά την ποσότητα που χωράει στην
παλάμη μου».
• Στην παλάμη χωρούσαν έξι οβολοί, γι’ αυτό και η «ισοτιμία» της δραχμής καθορίστηκε
αρχικά ως 1 δρχ./6 οβολούς.
• Νεώτερα μια δραχμή ήταν ίση με 2 ημιδραχμα, 10 δεκάρες = 100 λεπτά, ενώ το
διδραχμο = 2 δραχμές κλπ.
• Η Δραχμή ως γενικό ελληνικό νόμισμα είχε καθιερωθεί ήδη επί Φείδωνα και
έκλεισε τον κύκλο της ζωής της στις 28 Φλεβάρη του 2002, δηλαδή σε ηλικία πάνω
από 2.700 χρόνων, με την αντικατάστασή της από το ευρώ.
• Η δραχμή από άργυρο (ασήμι) ήταν το βασικό νόμισμα της Αρχαίας Ελλάδας.
• Η μνα ( λατινικά mina) ήταν και νόμισμα και μονάδα μέτρησης του τάλαντου. Μία
αττική μνα της κλασικής εποχής ζύγιζε 433 ±3 σημερινά γραμμάρια.
• Η 1 μνα ισοδυναμούσε με 100 δραχμές και 60 μνες ισοδυναμούσαν με ένα τάλαντο.
• Η 1 μνα ζύγιζε σχεδόν μισό κιλό, ενώ η Δραχμή ελάχιστο, το 1/100 της μνας, ο λόγος που
η μνα ήταν ελάχιστα χρησιμοποιούμενη.

• Τα κυριότερα νομίσματα των αρχαίων Ελλήνων ήσαν τα εξής: το
πέμπτον, ο χαλκούς, το δίχαλκον, το ημιώβολον, ο οβολός, το
διώβολον, το τριώβολον, το τετράβολον, η δραχμή, το δίδραχμο
ή στατήρας, το τετράδραχμο, η μνα και το τάλαντο.

ΣΤΑΘΜΗΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
(ΑΤΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)
1 τάλαντο (=26 kgr) = 60 μνες = 600 δραχμές = 360.000 οβολούς = 2.880,000 χαλκούς
1 μνα (=433gr) = 100 δραχμές = 600 οβολούς = 4800 χαλκούς

1 δραχμή (=4.3gr) = 6 οβολούς = 48 χαλκούς
1 οβολός (=0.717gr) = 8 χαλκούς (0.09gr)
1 Δίδραχμο ή Στατήρας = 2 Δραχμές

1 Ημίδραχμο ή Τριόβολoν (2,19 γρ.) = 3 Οβολοί ή μισή δραχμή
1 Οβολός (0,72 γρ.) = 8 Χαλκοί
1 Ημιόβολο = Μισός Οβολός
1 χρυσός στατήρας ή δαρεικός = 27, 5 αττικές δραχμές
1 αργυρός στατήρας = 4 δραχμές.
ΟΜΗΡΙΚΗ ΚΡΗΤΗ
• Σύμφωνα με τους: Ηρόδοτο ( Α, 172 - 173 και Ζ , 169 - 171), Θουκυδίδη (3 – 9),
Στράβωνα («Γεωγραφικά» Ι’, C 476 – 478 , Ι - ΙV 6 – 7), Διόδωρο (4, 60 και 5, 80),
Παυσανία («Ηλιακά», Α, 5 – 8) κ.α.:
• Α) Στην Κρητη αρχικά ζούσαν οι καλούμενοι Ιδαίοι Δάκτυλοι ή Κουρήτες και γι
αυτό καλούνταν αυτόχθονες ή Ετεοκρήτες (σε σχέση με τους μετανάστες που
ήρθαν μετά).
• Β) Μετά τον Κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και όταν ήταν βασιλιάς των
Ετεοκρητών ο Κρηθεας, επειδή η Κρήτη είχε πάθει μεγάλη ερήμωση, φεύγουν
από το Πελασγικό Άργος (= η Θεσσαλία) κάποιες φυλές των Αχαιών, Πελασγών
και Δωριέων με αρχηγό τον Τέκταμο (ήταν γιος του Δώρου του Έλληνα και
παππούς του Μίνωα) και πάνε και καταλαμβάνουν κυρίως το ανατολικό μέρος
του νησιού. Οι νέοι κάτοικοι αυτοί της Κρήτης, σε σχέση με τους παλαιότερους,
ονομαστηκαν επήλυδες, δηλαδή μετανάστες, άποικοι.

• Γ) Όταν πέθανε ο Τέκταμος τη βασιλεία των Δωριέων της Κρήτης πήρε ο γιος του
Αστέριος, ο οποίος, επειδή η γυναίκα του δε του έκανε γιο, τη χώρισε και πήγε και
έκλεψε από τη Φοινίκη την κόρη του βασιλιά της Τύρου Αγήνορα, την πανέμορφη
Ευρώπη, κάτι που ήταν και μια από τις αιτίες που έγινε αργότερα ο Τρωικός πόλεμος.
• Απλώς η Ελληνική μυθολογία για λόγους κατευνασμού των παθών μεταξύ Φοινίκων
και Ελλήνων αναφέρει ότι την εν λόγω αρπαγή έκανε ο Δίας.
• Δ) Όταν πέθανε ο Αστέριος, συνεπλάκησαν οι γιοι του Μίνωας και Σαρπηδόνας για το
ποιος θα πάρει τη βασιλεία. Νίκησε ο Μίνωας και ο Σαρπηδόνας με τους στασιαστές
κυνηγημένοι κατέφυγαν στη Λυκία της Μ. Ασίας όπου έκτισαν τη πόλη Μίλητο σε
ανάμνηση της Κρητικιάς πόλης Μίλατος.
• Ε) Όταν έγινε βασιλιάς ο Μίνωας (βασίλευε το έτος 1470 π.Χ. = τρεις γενιές πριν από
τον Τρωικό πόλεμο) με τη βοήθεια του αδελφού του Ραδάμανθυ ένωσε σε ενιαίο
σύνολο τις φυλές της Κρήτης με έδρα την Κνωσό, δημιουργώντας την περίφημη
Κρητική Πολιτεία και Θαλασσοκρατορία με έδρα την Κνωσό.

• Ζ) Οι γιοι του Τεγεάτη βασιλιά Λυκάονα: Κύδων, Γόρτυς και
Κατρέας έφυγαν από τη Αρκαδία και Γορτυνία της
Πελοποννήσου και πάηγαν στην Κρήτη και έκτισαν τις πόλεις
που φέρουν το όνομά τους: Κυδωνία, Γόρτυνα και Κατρέα, κάτι
που απεικονίζεται και στα νομίσματά των πόλεων αυτών.

ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΝΩΣΟΥ, 3ος αι. π.Χ.,
Με το Μίνωα στο θρόνο και την Αριάδνη
Σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό ο Μίνωας Α’ βασίλευε το έτος 1453π.Χ. και
σύμφωνα με τους Ηρόδοτο και Όμηρο τρεις γενιές πριν από τον Τρωικό
πόλεμο. Ο εγγονός του Μίνωα, ο Ιδομενέας, είχε λάβει μέρος στον πόλεμο
αυτό.

Δραχμή Κνωσού 300 - 270 π.Χ.,
Με την Ήρα και διάγραμμα διαδρόμων Λαβύρινθου

Τετράδραχμο Κνωσού 3ος αι. π.Χ.,
Με την Ήρα και διάγραμμα διαδρόμων Λαβύρινθου

Στατήρας Κνωσού, 350 π.Χ.
Με την Ήρα και διάγραμμα διαδρόμων λαβύρινθου

Με την Ήρα και διάγραμμα διαδρόμων λαβύρινθου

Με Δια και σχεδιάγραμμα διαδρόμου Λαβύρινθου

Δίδραχμο Κνωσού 300 - 180 π.Χ.,
Με Μίνωα και διάγραμμα διαδρόμων Λαβύρινθου


Με Αριάδνη και σβάστικα- Λαβύρινθο



Στατήρας Κνωσού, 400 - 350 π.Χ
Με Ήρα ή Ευρώπη και Δία.

Στατήρας Κνωσού, 200 π.Χ
Με το Δία και τον αετό του

Αργυρός Στατήρας Κνωσού,
440, π.Χ., με Μινώταυρο
Με Μινώταυρο και διάγραμμα διαδρόμων λαβύρινθου
(σβάστικα)

Στατήρας Κνωσού,
Με Μινώταυρο και σβάστικα

Ημίδραχμο Κνωσού, 420/380 π.Χ.
Με Μινώταυρο

Στατήρας Κνωσού, 5/4 αι. π.Χ.
Με Μινώταυρο και Αριάδνη

Τετράδραχμο Κνωσού 110 - 90 π.Χ.
Με Απόλλωνα και Λαβύρινθο

Αργυρή δραχμή Κνωσού 200 - 67 π.Χ.,

Τετράδραχμο Κνωσού 100 - 67 π.Χ.,


Αργυρός Στατήρας Κνωσού,
440, π.Χ., με Μινώταυρο
Στατήρας Κνωσού, 330 - 300 π.Χ.,
με κεφάλι Περσεφόνης
Αργυρή Δραχμή Κνωσού, 350 - 300 π.Χ., με
κεφάλι Απόλλωνα και Δία σε νεαρή ηλικία
Με Απαγωγή Ευρώπης και διάγραμμα διαδρόμων
Λαβύρινθου


Δίδραχμο = στατηρας Κνωσού 220 π.Χ.,
Με αρπαγηή Ευρωπης και διάγραμμα διαδρόμων Λαβύρινθου

Αργυρός στατήρας ΑΞΟΥ, 300-280 π.Χ.,
Με Διόνυσο και τρίποδα
Μπρούτζινα νομίσματα ΑΞΟΥ, 300-67 π.Χ.,
με Διόνυσο
Αργυρό ημίδραχμο ΑΞΟΥ, 380 π.Χ.,
Με Διόνυσο και τρίποδα
Αργυρή δραχμή ΑΞΟΥ, 300 μ.Χ.,
Με Διόνυσο ή Δία και τρίποδα
Αργυρός στατήρας Απτερας, 280 π.Χ.,
Με Αφροδίτη και πολεμιστή

Αργυρός στατήρας Άπτερας, 330 - 300 π.Χ.,
Με Αφροδίτη και πολεμιστή.

Αργυρός στατήρας Άπτερας, 4ος αι. π.Χ. με Άρτεμη

Νόμισμα Άπτερας, 250 – 67 π.Χ,
Με Αρτεμη Βριτόμαρτη

Νόμισμα Άπτερας, 250 – 67 μ.Χ,
Με Άρτεμη Βριτόμαρτη

Αργυρός στατήρας Άπτερας, 250 – 67 π.Χ.,
Με Άρτεμη Βριτόμαρτη

Με Απόλλωνα

Με Άρτεμη βριτόμαρτη και μονόγραμμα πόλης.

Με Άρτεμη και μονόγραμμα πόλης.

Αργυρή δραχμή ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 2ος αι. π.Χ. με το Δια και τον οικιστή της πόλης Γόρτυ
Ο Κύδωνας ήταν αδελφός του Αρχέδιου και του Γόρτυ , παιδια του βασιλιά της
Αρκαδίας Λυκαονα, που είχαν έρθει στην Κρήτη από Αρκαδία – Γορτυνία
Πελοποννήσου και έκτισαν τις πόλεις Κυδωνία, Γόρτυνα και Κατρέα της Κρήτης.
Στατήρας ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 3ος αι. π.Χ.
Με το Δια και την Ευρώπη καθισμένη πάνω στο
μεταμορφωμένο σε ταύρο Δια

Στατήρας ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 221 π.Χ.
Με Δια και την Ευρώπη καθισμένη πάνω στο
Στατήρας ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 3ος αι. π.Χ.
Με Δια και την Ευρώπη καθισμένη πάνω στο

Στατήρας ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 220 π.Χ.
Με Δια και την Ευρώπη καθισμένη πάνω στο μεταμορφωμένο σε
ταύρο Δια

Στατήρας (δίδραχμο) Γόρτυνας, 430 π.Χ.,
με την Ευρώπη προστατευόμενη από τις
φτερούγες αετού
με την Ευρώπη προστατευόμενη από τις
φτερούγες αετού

με την Ευρώπη

Αργυρή δραχμή ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 200 - 100 π.Χ.
Με Δια και Απόλλωνα τοξοτη.
Ο Απόλλωνας δίδαξε τους Κρητικούς τη λύρα και το τόξο γι αυτό
θεωρούνταν οι καλύτεροι του είδους, εκτός από καλοί ναυτικοί

Αργυρή δραχμή ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 200-80 π.Χ.
Με Δια και Απόλλωνα τοξοτη.

Αργυρή δραχμή ΓΟΡΤΥΝΑΣ, 200-80 π.Χ.
Με Δια και Απόλλωνα.

Στατήρας Γόρτυνας, 330 - 270 π.Χ.,
με την Ευρώπη κάτω από τον πλάτανο
Στατήρας Γόρτυνας, 3ος αι. π.Χ.,

Δραχμή Γόρτυνας, 320 - 270 π.Χ.,
Δίδραχμο Γόρτυνας, 489- 430 π.Χ. π.Χ.,
με την Ευρώπη κάτω από τον πλάτανο

Δίδραχμο Γόρτυνας, 330 - 220 π.Χ.,
Δίδραχμο Γόρτυνας, 330 - 220 π.Χ.,
Στατήρας Γόρτυνας, 250 - 221 π.Χ.,

Αργυρός στατήρας Γόρτυνας, 200 – 67 π.Χ.,
Με απαγωγή Ευρώπης

Αργυρή Δραχμή Γόρτυνας, 431- 300 π.Χ.,

Αργυρό Τετράδραχμο Γόρτυνας, 85 π.Χ.,
με θεά Αθηνά.

Μπρούτζινο νόμισμα Ελεύθερνας, 3ος αι. π.Χ.,Με
θεό Απόλλωνα πάνω σε ομφαλό

Μπρούτζινο νόμισμα Ελεύθερνας, 3ος αι. π.Χ.,
Με θεό Απόλλωνα πάνω σε ομφαλό

Αργυρός στατήρας Ελεύθερνας, 300–280 π.Χ.,
Με θεό Απόλλωνα

Με θεό Απόλλωνα

Με Δία και Απόλλωνα

Αργυρός στατήρας Ελεύθερνας, 220 π.Χ.,
Με Απόλλωνα

Νόμισμα Ελεύθερνας,
Με κεφαλή θεάς και το μονόγραμμα της πόλης

Στατήρας Ελευθερνας 400 - 280,
Με κεφαλή θεάς και Απόλλωνα

Δραχμή Ελυρίων, 4/3ος αι. π.Χ.


Δραχμή Ελυρίων, 330 – 270 π.Χ.


Αργυρή δραχμή Ελυρίων, 4ος αι. π.Χ.

Δίδραχμο Ιεράπυτνας, 200 - 67 p.Χ.

Τετράδραχμο Ιεράπυτνας, 200 – 67 π.Χ.
Με θεά τύχη



Δίδραχμο Ιεραπυτνας, 200 π.Χ.

Δίδραχμο Ιεραπυτνας, 200 - 100 π.Χ.

Τετράδραχμο Ιεραπυτνας, 300 - 200 π.Χ.

Δίδραχμο Ιεράπυτνας, 145 - 100 μ.Χ.

Αργυρός στατήρας Ιτανου, 375 - 350 π.Χ.
Με Τρίτωνα και ιππόκαμπους

Αργυρό Δίδραχμο Ιτανου, 350 π.Χ,.
Με Γλαύκο Τρίτωνα και Ιππόκαμπους



Οβολός Ιτάνου

Αργυρός στατήρας Ιτάνου 380 - 350

Με θεά Αθηνά


Αργυρή Δραχμή Ιτανου, 300 - 280 π.Χ.

Με θεά Αθηνα

Αργυρή Δραχμή Ιτάνου, 300 - 280 π.Χ.


Ιτανου, 299 - 270 π.Χ.
Με τη θεά Αθηνά

Οβολός Ιτανου, 330 - 330 π.Χ.
Με θεά Αθηνα

Οβολός Ιτάνους

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 320 – 280 π.Χ.
Με τη θεά Αθηνά και τον Κύδωνα, οικιστή πολης,
να θηλάζει Λύκαινα

Νομισμα Κυδωνίας με τον Κύδωνα, οικιστή πόλης,
να θηλάζει Λύκαινα

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 4/3 αι. π.Χ.
Με τη θεά Ηρα και τον Κύδωνα

Νόμισμα Κυδωνίας, 190 – 180 π.Χ.

Νόμισμα Κυδωνίας, 330 – 290 π.Χ. π.Χ.

Τετράδραχμο Κυδωνίας, 200 π.Χ.

Τετράδραχμο Κυδωνίας, 200 π.Χ.

Χελωνιο Κυδωνίας, 430 – 400 π.Χ.

Χελώνιο Κυδωνίας, 5ος αι. π.Χ.

Κυδωνίας, 4ος αι. π.Χ
Με Κυδωνα και την τροφό του λύκαινα.

Κυδωνίας, 4ος αι. π.Χ

Διοβολο Κυδωνίας, 2ος αι. π.Χ
Με Κυδωνα

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 320 – 280 π.Χ
Με νύμφη και Κυδωνα.

Τριόβολο Κυδωνίας, 4ος αι. π.Χ

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 320 π.Χ.
Με τον Κύδωνα και τη τροφό λύκαινα

Με τον Κυδωνα

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 320 π.Χ.
Με τη Βριτομαρτη και τον Κυδωνα

Με Βριτομαρτη και τον Κυδωνα

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 4ος αι. π.Χ.
Με τα Βριτόμαρτη και τον Κύδωνα

Διόβολο Κυδωνίας, 320 – 280 π.Χ.

Αργυρός στατήρας Κυδωνίας, 3 μ.Χ.
Με Βριτομαρτη και τον Κυδωνα

Αργυρή δραχμή Λάππας, 100-75 π.Χ.
Με Εκατη και Απόλλωνα

Αργυρή δραχμή Λάππας, 100- 200 v. Chr.
Με Εκάτη και Απόλλωνα

Νόμισμα Λάππας, 200 π. Χ.
Με Εκάτη και Απόλλωνα

Νόμισμα ΛΑΤΟΥΣ, 200 – 67 π.Χ.
Με Άρτεμη και Ερμή




Νομίσματα ΛΑΤΙΩΝ, 200 – 67 π.Χ.

Νομίσματα ΛΑΤΙΩΝ, 200 – 67 π.Χ.

½ Χρυσός στατήρας Λισού,
3ος αι. π.Χ.

Αργυρή δραχμή Λύττου, 300 π.Χ. με το Δία και τον αετό του.
Η Λύκτος ή Λύττος βρισκόταν δυτικά της Δίκτης και από εκεί πήγε η θεά Ρέα
στο σπήλαιο της Δίκτης όπου γέννησε το Δία, σύμφωνα με τον Ησίοδο.

Αργυρός στατήρας Λυττίων,
320-270 π.Χ.

Αργυρός στατηρας Λυττίων, 450 π.Χ.
Με Δία και τον αετό του

420-320 π.Χ.

ΛΥΤΤΟΣ, 320 – 280 π.Χ.
Με αετό και κάπρο

ΛΥΤΤΟΣ, αργυρός στατήρας 330 – 270 π.Χ.

320-270 π.Χ.

Δίδραχμο Λυττιων, 320 – 280 π.Χ.

320-270 π.Χ.

320-270 π.Χ.

450-400 π.Χ.

440 - 400 π.Χ.

330-300 π.Χ.

Νόμισμα Λυττίων, 300 π.Χ.
Με Θεά Αθηνά και πλώρη πλοίου

Νόμισμα Ολουντιων
300 – 270 π.Χ. με τη θεά Δικτυνα

Αργυρός στατήρας Ολουντιων,
300-280 π.Χ.

Στατήρας Πολυρήνιων 330 π.Χ.
Με Ποσειδώνα και τον ταύρο
που χάρισε στο Μίνωα, πατέρα Μινωταυρου

Αργυρός στατήρας Πολυρήνιων 330 π.Χ.
Με Ποσειδώνα και τον ταύρο
που χάρισε στο Μίνωα, πατέρα Μινωταυρου

Αργυρή δραχμή Πολυρήνιων
300 – 270 π.Χ.

Αργυρή δραχμή Πολυρήνιων 300 π.Χ.

Ημίδραχμο Πολυρήνιων 330 – 270 π.Χ.
Με Βριτομαρτη

Διόβολο Πολυρήνιων
Με Δικτυνα και Απόλλωνα

Δραχμή Πράσου ή Πραισού, 400 π.Χ., με το Δία σε θρόνο
Η πόλη Πραισός ή Πράσον βρίσκονταν ανατολικά της Δίκτης και εκεί υπήρχε
ιερό του Δικταίου Δία ( «πολίχνιον Πράσον, όπου το του Δικταίου Διός ιερόν,
Στράβων 10, 475]

Αργυρή δραχμή Πραισού με το Δία στο θρόνο του
και την αίγαγρο Αμάλθεια.
Η πόλη Πραισός ή Πράσον βρίσκονταν ανατολικά της Δίκτης και εκεί υπήρχε
ιερό του Δικταίου Δία ( «πολίχνιον Πράσον, όπου το του Δικταίου Διός ιερόν,
Στράβων 10, 475]

Αργυρός Στατήρας Πράσου, 300 - 270,
με το Δία σε θρόνο

Δίδραχμο Πραισού 400/300
Με το Δία στο θρόνο και την αίγα(γρο) Αμάλθεια.

Δίδραχμο Πραισού, 4ος αι. π.Χ.,
Με το Δία στο θρόνο την αίγα(γρο) Αμάλθεια

Ημιδραχμο Πραισού 325 - 275 π.,Χ.

Ημιδραχμο Πραισού 4ος αι. π.,Χ.
Με την Περσεφόνη

Ημιδραχμο ΠΡΑΙΣΟΥ,
Με την Περσεφόνη

Αργυρό δίδραχμο Πράσου, 4ος αι. π.,Χ.

Αργυρός στατηρας Πραισού, 400 – 350 π.Χ.,

Αργυρή Δραχμή Πριανσίων, 4ος αι. π.Χ.

Αργυρή Δραχμή Πριανσίων, 330 - 270. π.,Χ.

Αργυρό δίδραχμο Πριανσίων 330 – 300 π.Χ.
Με Περσεφόνη και Ποσειδώνα

Αργυρός στατήρας Πριανσου 330 - 300 π.,Χ.
Με Περσεφόνη και Ποσειδώνα

Αργυρός στατήρας Ραύκου 4ος αι. π.,Χ.
Με το θεο Ποσειδώνα να ιππεύει άλογο . Αρχικά ο Ποσειδώνας
δάμαζε άλογα στην Κρήτη, κατόπιν ασχολήθηκε με ναυτικά

Αργυρός στατήρας Ραυκου 4ος αι. π.,Χ.
Με το θεό Ποσειδώνα

Αργυρός στατήρας Ραυκου 320 - 270 π.,Χ.
Με το θεό Ποσειδώνα

Αργυρός στατήρας Ραυκου 300 π.,Χ.
Με το θεο Ποσειδώνα σε ιππο

Στατήρας Ραυκου, 330 – 270 π.Χ.,
με το Θεό Ποσειδώνα έφιππο
Αργυρή Δραχμή Ρίθυμνας 400 π.X.
Με τη Θεά Αθηνά

Αργυρή δραχμή Ρέθυμνου 300 v. Chr
Με το θεα Αθηνά

Αργυρή δραχμή Ρέθυμνου 300 v. Chr
Με το θεά Αθηνά

Ημιδραχμο Ρέθυμνου 300 v. Chr
Με το θέα Αθηνά

Αργυρό δίδραχμο Συβρίτου, 330 π.Χ.
με Διόνυσο και τον Ερμή

Αργυρή δραχμή Συβρίτου, 290 π.Χ.
με Διόνυσο ως πάνθηρ να απάγει την Αριάδνη
και τον Ερμή

Αργυρός στατήρας Συβρίτου, 330 – 300 v. chr
με Διόνυσο και Ερμή

Αργυρός στατήρας Συβρίτου, 330 v. Chr.
με Διόνυσο και Ερμη

Αργυρός στατήρας Τυλίσου 330 - 270 π.Χ.,
Με Ήρα και Απόλλωνα

Αργυρός στατήρας Τυλίσου 330 - 270 π.Χ.,

Αργυρός στατήρας Τυλίσου 330 – 270 v. Chr,

Αργυρή δραχμή Υρτακινίων, 3ος αι.

Αργυρή δραχμή Υρτακινίων, 300 π.Χ.

Στατήρας Φαιστού, 330 - 300 π.Χ., με τον Ηρακλή.
Ο Παυσανίας και ο Στ. Βυζάντιος αναφέρουν ότι η Φαιστός
ιδρύθηκε από το Φαίστο, το γιο του Ιδαίου Ηρακλή.

Αργυρός στατήρας ΦΑΙΣΤΟΥ, 350 π.Χ.
Με τον άγγελο Τάλω (προστάτη Κρήτης, Ευρώπης και
νόμων Μίνωα) και ταύρο Κρήτης

Με τον άγγελο Τάλω και ταύρο Κρήτης

Αργυρός στατήρας ΦΑΙΣΤΟΥ, 300 - 270 π.Χ.
Με τον άγγελο Τάλω και ταύρο Κρήτης

Στατήρας ΦΑΙΣΤΟΥ, 350 π.Χ.
Με τον άγγελο Τάλω και τη σκύλα Λαίλαπα,
σκυλί της Ευρώπης

Η Ευρώπη χαϊδεύει τον μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία
Από την άλλη όψη ο Ερμής

Η Ευρώπη χαϊδεύει τον μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία
Από την άλλη όψη ο Ερμής

Αργυρή Δραχμή Φαιστού, 325 π.Χ.,
Με την Ευρώπη και ταύρο Κρήτης

Αργυρή Δίδραχμο Φαιστού, 325 π.Χ.,
Με την Ευρώπη

Αργυρή Δραχμή Φαιστού
Με Ηρακλή και ταύρο Κρήτης

Στατήρας Φαιστού, 330 π.Χ.,
Με τον Ηρακλή να φονεύει τη Λερναία Ύδρα και τον ταύρο που
δάμασε στην Κρήτη

Στατήρας Φαιστού, 400 - 360 π.Χ.,
Με Ηρακλή κλέβοντας τα μήλα Εσπερίδων και τον ταύρο
που δάμασε στην Κρήτη

Στατήρας Φαιστού, 330 - 300 π.Χ.,
Με τον Ηρακλή στον κήπο των Εσπερίδων και τον ταύρο που
δάμασε στην Κρήτη

Αργυρός στατήρας Φαιστού, 350 π.Χ., με Ηρακλή
και τον ταύρο Κρητης που δάμασε.

Αργυρή δραχμή Φαλασαρνας 350 – 300 π.Χ.
Με τη θεά Δίκτυννα-Βριτομαρτη

Με τη θεά Δίκτυννα (Βριτόμαρτη)


Δραχμή Φαλάσαρνας 300 – 270 π.Χ.

Δραχμή Φαλασαρνας

Αργυρό δίδραχμο Χερσονήσου, 330 – 270,
με Βριτόμαρτη (Δίκτυννα) και Ηρακλή

Στατήρας Xερσονήσου, 300 π.Χ.
Με τη θεά Δίκτυννα και το Θεό Απόλλωνα

Στατήρας Xερσονήσου, 300 π.Χ.
Με τη θεά Δίκτυννα και τον Ηρακλή μαχόμενο

Στατήρας Xερσονήσου, 370 v. Chr
Με τη θεά Δίκτυννα και τον Ηρακλή μαχόμενο

ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΝΩΣΟΥ, 300 – 220 π.Χ.,
Με θεά Αθηνά και πλώρη πλοίου
Στατήρας Χερσονήσου, 300 – 220 π.Χ.,
Με θεά Αθηνά και πλώρη πλοίου

Στατήρας χερσονήσου, 300 v. Chr
Με τη θεά Δίκτυννα και το Μίνωα

Στατήρας Χερσονήσου, 300 v Chr
Με τη θεά Δίκτυννα και τον Απόλλωνα

Στατήρας Χερσονήσου, 300 – 67 π.Χ.
Με τo μονόγραμμα της πόλης

• Ο Ηρόδοτος (Α 65), ο Πλάτωνας (Νόμοι, Μίνως), ο Πλούταρχος (Λυκούργος
4-7 , Σόλων 12 - 20), ο Δ. Λαέρτιος (Επιμενίδης), Αριστοτέλης Πολιτικά (Β,
1271, 10) ο Διονύσιος Αλικαρνασευς (Ρωμαϊκή Αρχαιολογία, Λόγος Β’ LXI.
1-2) ), ο Ισοκράτης (Παναθηναϊκός 205) κ.α. αναφέρουν ότι:
• 1) Η πρώτη άξια λόγου πολιτεία που δημιουργήθηκε στον κόσμο ήταν
αυτή που ίδρυσε ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ στην Κρήτη.
• 2) Την Κρητική πολιτεία, το Μινωικό πολιτισμό, αντέγραψαν πρώτα οι
Σπαρτιάτες με το Λυκούργο, μετά οι Αθηναίοι με το Σόλωνα και μετά οι
Ρωμαίοι με το Νομά και έτσι οι λαοί αυτοί εκπολιτίστηκαν και
ευημέρησαν.

• 3) Ο Μίνωας ήταν ο πρώτος ηγεμόνας στον κόσμο που δημιούργησε
αξιόλογο πολιτισμό, το καλούμενο σήμερα Μινωικό. Τότε
Θεσμοθετήθηκε για πρώτη το σύνταγμα, η βουλή, οι βουλευτές κλπ,
καθώς και οι νόμοι ανάλογα με το περί θείου και δικαίου συναίσθημα.
• Πριν από το Μίνωα δεν υπήρχαν οργανωμένες πολιτείες, όχι μόνο στην
Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Ο κάθε αρχηγός (φύλαρχος
ή βασιλιάς κλπ) έκανε ό,τι ήθελε ή όριζε τους νόμους ανάλογα με τις
προσωπικές του επιθυμίες και νοημοσύνη κλπ, κάτι που ήταν και η
αιτία που:
• Α) Οι Σπαρτιάτες έλεγαν ότι οι νόμοι των άλλων πόλεων-κρατών, πλην
του Μίνωα ήσαν γελοίοι, για να τους αντιγράψουν.
• Β) Οι Εβραίοι έλεγαν ότι αν δεν αλλάξει ο κόσμος, θα τον καταστρέψει ο
θεός,
• Γ) Οι αρχαίοι Έλληνες δεν αναφέρουν κανένα άλλο σπουδαίο αρχαίο
πολιτισμό πλην μόνο το Μινωικό ή που έλεγαν «Πας μη Έλλην
βάρβαρος»

◼ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΛΕΠΕ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:
◼ «ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
ΚΡΗΤΗΣ ΤΟΥ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

The End

ΑΛΜΠΟΥΜ - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ &amp; ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΑΛΜΠΟΥΜ - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ &amp; ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΤΟΥ Α. Γ.

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

• Σημειώνεται επίσης ότι:

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

Έξι (6) Οβελοί (στην πρώτη

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

Χρυσός στατήρας Θρακης - Λυσίμαχου, 323 - 281

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

1 μνα (=433gr) = 100 δραχμές = 600 οβολούς = 4800 χαλκούς

1 Δίδραχμο ή Στατήρας = 2 Δραχμές

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

Με Αφροδίτη και πολεμιστή.

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΔΑΜ (ΜΑΚΗ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

ΑΛΜΠΟΥΜ - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ & ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

ΑΛΜΠΟΥΜ - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ & ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΗΣ