απαθανατίζω ( και όχι αποθανατίζω)

ανέκαθεν ή από πάντα (και όχι από ανέκαθεν ή εξ απανεκαθεν)

της προσεχούς ημέρας (όχι της προσεχής ημέρας)

αντεπέξερχομαι στις δυσκολίες (και όχι ανταπεξέρχομαι // ρήμα σύνθετο από τα

αντί+επί+εκ+έρχομαι)

«Στο έργο του ο Χ συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα των κοινωνικών θεσμών» (και
όχι: διαπραγματεύεται).

«λανθασμένη άποψη» (και όχι: «λάθος άποψη»//το ουσ. λάθος δεν μπορεί να
χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός)

οι μέθοδοι / παράμετροι αυτές (και όχι: οι μέθοδοι / παράμετροι αυτοί).

περισσότεροι από έναν ή περισσότεροι του ενός (και όχι: περισσότεροι από ένας)

Επαναλαμβάνω (και όχι: ξαναεπαναλαμβάνω).

Πριν από την έναρξη (και όχι: πριν την έναρξη).

στη διάκριση «σαν» και «ως»: το «σαν» χρησιμοποιείται για παρομοιώσεις ενώ το «ως»
χρησιμοποιείται για πραγματικές ιδιότητες.
Έτσι για παράδειγμα όταν αναφερόμαστε σε ενέργειες δικηγόρων, γιατρών κλπ που
έχουν σχέση με την άσκηση του επαγγέλματός τους, τότε λέμε «ενήργησε ως δικηγόρος»,
«θεωρεί, ως γιατρός». Για ανάλογες ενέργειες ατόμου που δεν ασκεί το επάγγελμα
χρησιμοποιούμε το «σαν» : «μίλησε σαν δικηγόρος» (χωρίς να είναι), «τον φρόντισε σαν
γιατρός».
Σημειωτέον ότι το «ως» ακολουθείται από κατηγορούμενο που πρέπει να μπει
στην κατάλληλη πτώση, π.χ. «η εκλογή του ως καθηγητή» (και όχι: «ως καθηγητής»),
«οι ενέργειές του ως δικηγόρου», «η γνωμάτευσή του ως ιατρού».

λάθη στο σημασιολογικό επίπεδο: η χρήση της λέξης διαπραγματεύομαι με την σημασία του μελετώ
/ εξετάζω αντί της κανονικής σημασίας κάνω διαπραγμάτευση / συζητώ, συνεννοούμαι με σκοπό τη
σύναψη συμφωνίας, π.χ. «Στο έργο του ο Χ συγγραφέας διαπραγματεύεται το θέμα ….»

*Αποτείνομαι, μέλλ. θα αποταθώ (και όχι: αποτανθώ).

π.χ. η χρήση της λέξης ευάριθμος με τη σημασία 'πολυάριθμος',

"πολύς στον αριθμό" αντί της κανονικής σημασίας 'ολιγάριθμος', "εύκολος να
αριθμηθεί".
Επιστρέφοντας στα πρώτα μου posts για τις ανάγκες του «Γλωσσάδικου» διαπίστωσα μερικές τρύπες. Για παράδειγμα ενώ έχω γράψει αρκετά για το γλωσσικό λάθος, δεν έχω γράψει τίποτα για την υπερδιόρθωση. Το σημερινό post

είναι λοιπόν η πρώτη μου δημοσίευση στη Larissanet στην οποία δεν έκλεψα κάτι από το blog μου! Αντιθέτως κλέβω τη δημοσίευση από την εφημερίδα και σας την παρουσιάζω ηλεκτρονικά!   ]

Στο προηγούμενο άρθρο όρισα το γλωσσικό λάθος ως εκείνη την απόκλιση από τη νόρμα που δεν πρέπει να την προσεγγίζουμε αξιολογικά, γιατί ενδεχομένως οδηγεί στη γλωσσική αλλαγή. Η γλωσσική αλλαγή τελικά καταγράφεται
κάποια στιγμή στα λεξικά, τις γραμματικές και τα συντακτικά με τη μορφή κανόνα. Οι περισσότεροι άνθρωποι φυσικά δεν έχουν ανάγκη κανέναν κανόνα για να χρησιμοποιήσουν την εξελιγμένη εκδοχή της γλώσσας τους. Δεν ισχύει
όμως το ίδιο για μερικούς που επιθυμούν μέσα από το λόγο τους να αποδείξουν τη λογιότητα και τη μόρφωσή τους. Αυτοί όχι μόνο δεν χρησιμοποιούν τη νέα εκφορά όσο αυτή θεωρείται γλωσσικό λάθος, αλλά συνήθως δεν
αποδέχονται και την καταγραφή της ως κανόνα. Τέτοιοι ομιλητές οδηγούνται συχνά στην υπερδιόρθωση.

Θα εξηγήσω το φαινόμενο με ένα παράδειγμα: Την τελευταία εβδομάδα παρακολουθώντας τις εξελίξεις που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση διαπίστωσα ότι τα “της Ηρούς” για την Ηρώ Διώτη, υποψήφια περιφερειάρχισσα με το
ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ., έδιναν κι έπαιρναν. Δεν ξέρω αν η ίδια επιθυμεί να διατηρηθεί η αρχαιοπρεπής αυτή γενική για το όνομά της, ωστόσο μαντεύω ότι το στενό περιβάλλον της δεν μπορεί να συμμορφωθεί, ακόμα κι αν εκείνη το θέλει. Κι αυτό
γιατί οι κοντινοί της άνθρωποι έχουν ενσωματώσει στο λεξιλόγιό τους την πιο “καθημερινή” γενική του ονόματός της, όχι αυτή που φοράει “τα καλά της”. Η μαμά της, ας πούμε, λέει (λογικά) “Αυτό είναι το αγαπημένο φαΐ της Ηρώς” και
όχι “της Ηρούς”.

Εδώ και έναν αιώνα οι νεοελληνικές γραμματικές καταγράφουν ότι τα θηλυκά σε -ώ σχηματίζουν τη γενική ενικού σε -ώς. Ο κανόνας αυτός ωστόσο κονταροχτυπιέται με αυτό των αρχαίων ελληνικών που θέλει τα τριτόκλιτα
ακατάληκτα διπλόθεμα θηλυκά (!) σε -ώ να σχηματίζουν τη γενική σε -ους (με περισπωμένη). Από τα κύρια ονόματα τέτοια είναι τα: Ηρώ, Κλειώ, Λητώ, Ερατώ κτλ. Πολλοί λοιπόν κολλημένοι στον παλιό κανόνα δεν επιμένουν απλά στα
Ηρούς, Κλειούς κτλ, αλλά σχηματίζουν και τα νεότερα ονόματα με τον ίδιο τρόπο: Γωγούς, Αργυρούς, Μαριγούς.

Και τι σημαίνει αυτό, θα αναρωτηθείτε; Ότι η γενική των αρχαίων ονομάτων πρέπει να τίθεται σε -ούς ενώ των νέων σε -ώς; Δηλαδή καλώς η Ηρώ γίνεται της Ηρούς, αλλά αν τη λέγαν Αργυρώ θα έπρεπε να γίνει της Αργυρώς;
Αντιλαμβάνεστε νομίζω ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πρακτικό! Ούτε βέβαια μπορούμε να χρησιμοποιούμε την κατάληξη -ους για τη γενική κάθε Γωγώς, Λενιώς, Μαριγώς. Όχι γιατί δεν τους αξίζει αυτή η “τιμή”, αλλά γιατί η κλιτική οικογένεια
των θηλυκών σε -ώ εξελίχθηκε και έφτασε στις μέρες μας αλλαγμένη. Ας το αγκαλιάσουμε όπως κάνανε οι γραμματικές και τα συντακτικά της νέας ελληνικής και ας το εφαρμόσουμε σε όλα τα ονόματα, αρχαιόφερτα και μη. Αλλιώς ας
αρχίσουμε και τα “Το αγαπημένο φαΐ του Περικλέους” ή “Το μπλουζάκι του Σωκράτους”!

BLOG UPDATE: Αν σας αρέσει να λέτε της Ηρούς, της Αργυρούς κτλ αυτό είναι μία γλωσσική επιλογή, όποτε πάμε πάσο. Το να διατείνεστε όμως πως αυτό είναι το γραμματικά σωστό είναι που κάνει τ@ς γλωσσολόγους να μιλούν για
υπερδιόρθωση.

λάθη υπερδιόρθωσης  : η γενική των θηλυκών κυρίων ονομάτων σε –ω Αργυρούς αντί Αργυρώς,

Μυρτούς αντί Μυρτώς, Μαντούς αντί Μαντώς, Γωγούς αντί Γωγώς