Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

PAUNANG SALITA

Ang FEd 111 ay tumatalakay sa mga teoryang (sikolohikal, sosyolohikal, antropolohikal,

linggwistik, atb.) na nakaiimpluwensya sa pagkatuto/pagtuturo ng wika. Tumutulong ang kursong ito
na mabuksan ang kaisipan ng mga mag-aaral sa mga paksang may kaugnayan sa wika, kahulugan,
katuturan, kaantasan, katangian at kahalagahan nito sa lipunan. Ang naging kasaysayan ng
pagkakabuo ng wikang pambansa at ang halaga nito sa kasalukuyan. Maipaliwanag ang gamit ng
komunikasyon sa bawat sitwasyon; berbal man o hindi-berbal. Maisa-isa ang iba’t ibang gamit ng
markong kasanayan sa tradisyonal man o gamit ang makabagong teknolohiya. Sa pangkalahatan,
tutukuyin ang gamit at kahalagahan ng wikang pambansa sa kasalukuyang panahon sa anumang
antas ng lipunan ng mga mamayang Filipino.

Ang kursong ito ay ituturo gamit ang Synchronous at Asynchronous Learning kung saan pinagsama
ang teknolohiya at mga materyales sa pagkatuturo at pagkatuto.

Sa kabuuan, ang modyul na ito ay binuo upang maging possible sa mga mag-aaral ang pagkatuto at
ang kalidad ng edukasyon ay patuloy na makakamtan at mararanasan ng bawat mag-aaral kahit sa
panahon ng pandemiya nakung saan ang face to cae learning ay hindi posible o kaya ang distance/
flexible /blended learning ang isasagawa ng mga estudyante at guro.

Ako ang inyong guro, Bb. Capuli,

 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

Ako ay nagagalak sapagkat ako ang naatasang maging tagapatnubay o guro sa asignaturang ito. Ang
ating klase ay magsisimula sa Agosto 24, 2020 hanggang Disyembre, 2020. Maaaring gamitin ang
anumang uri ng makabagong materyales sa pagpapadala ng mga ideya, paksang-aralin gayundin ang
mga nagawang pagsasanay gaya ng Gsuite Gmail,Facebook, Messenger, Group Chat. Ang mga
nagawang pagsasanay ay mamarkahan sa pamamagitan din ng mga rubrik sa pagtatasa.

Magsisimula kayo sa pagtukoy sa mga inaasahang pagkatuto sa kursong ito:

 Maipahayag ang kahalagahan ng pag-aaral ng wika.

 Matukoy ang mga teorya ng pagkakaroon ng wika.
 Matalakay ang mga makrong kasanayan sa wika.
 Makabuo ng mga salita, pangungusap at akda batay sa natutunang mga pamantayan.
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

Ano ang inyong inaasahan sa kursong ito?

Ang mga paksang-aralin sa modyul na ito:

Aralin I: Wika
a. Wika: Katuturan at Katangian
b. Mga Teorya ng Pinagmulan ng Wika
c. Kahalagahan ng wika
d. Mga Tungkulin ng wika
e. Antas ng Wika

Aralin II: Wikang Pambansa

a. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa sa Pilipinas
b. Tagalog, Pilipino, Filipino: May Pagkakaiba ba?
c. Kasaysayan ng Alfabeto at Ortografiyang Filipino

Aralin III: Dalawang Uri ng Komunikasyon

a. Verbal
a.1. Kahulugan
a.2. Paraan ng pagpapakahulugan sa berbal na komunikasyon.
b. Di-Verbal na Komunikasyon
b.1. Kahulugan
b.2. Ibat-ibang anyo ng ng di berbal na komunikasyon
b.3. Itnograpiya/ Itnograpi

Aralin IV: Ang Limang Makrong Kasanayan

a. Pakikinig
b Pagsasalita
c. Pagbabasa
d. Pagsulat
e. Panonood
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

ARALIN I: WIKA

Layunin:
 Matukoy ang iba’t ibang kaligirang hinggil sa wika.
 Magamit nang wasto ang wika sa bawat sitwasyon.
 Mapahalagan ang katuturan ng wika sa realidad ng buhay.

Kahulugan

HENRY GLEASON – Ito ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at

isinasaayos sa paraang arbritraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.
BERNALES ET. AL- Ito ay isang proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng simbolikong cues na maaaring berbal o di-berbal.
MANGAHIS ET. AL - Ito ang midyum na ginagamit sa maaayos na paghahatid at pagtanggap
ng mensahe na susi sa pagkakaunawaan.
PAMELA C. CONSTANTINO AT GALILEO S. ZAFRA- Ang wika ay isang kalipunan ng mga
salita at ang pamamaraan ng mga ito para magkaunawaan o makapag-usap ang isang grupo ng
mga tao.
BIENVENIDO LUMBERA- parang hininga ang wika. Gumagamit tayo ng wika upang kamtin
ang bawat panganagilangan natin sa buhay.
ALFONSO O. SANTIAGO – Ito ang sumasalamin sa mga mithiin, lunggati, pangarap,
damdamin, kaisipan o saloobin pilosopiya, kaalaman at karunungan , moralidad, paniniwala at
mga kaugalian ng tao sa lipunan.
DIKSYUNARYONG AKLAT - ang wika ay sistema ng komunikasyon ng mga tao sa
pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang simbolo.
UP DIKSYUNARYONG FILIPINO – Ito ay mga salita at sistema ng paggamit sa mga ito na
laganap sa isang sambayan na may iisang tradisyong pangkultura at pook na tinatahanan.

MGA KAHALAGAHAN NG WIKA

* Instrumento sa komunikasyon.
* Ginagamit sa pagpapanatili, pagpapayabong, at pagpapalaganap ng kultura ng bawat grupo ng
tao.
* Pambansang kamulatan at pagkakakilanlan
* Tagapag-ingat at tagapaglaganap ng mga karunungan at kaalaman.
* Tulay para mgakausap at magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng tao.

MGA KALIKASAN NG WIKA

* Ang wika ay may masistemang balangkas.

* Ang wika ay arbritraryo.
* Ang wikay ay ginagamit ng mga pangkat ng tao na kabilang sa isang kultura.
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

IBA PANG KAALAMAN HINGGIL SA WIKA

Mahigit sa 5, 000 na wika ang sinasalita sa buong mundo.

180 ang wikang sinasalita sa Pilipinas.
HETEROGENOUS- ang wikang sinasalita sa Pilipinas dahil maraming wika ang umiiral dito at may
mga diyalekto o varayti ng wika.
HOMOGENOUS – ang sitwasyon ng wikang sa isang bansa kung iisa ang wikang sinasalita ng mga
mamamayan dito.
* DIYALEKTO- ay nangangahulugang varayti ng isang wika , hindi hiwalay na wika.
* BERNAKULAR- ang tawag sa wikang katutubo ng isang pook.
* BILINGGUWALISMO – Aay tumutukoy sa dalawang wika.
* MITILINGGUWALISMO- paggamit ng unang wika ng mga estudyante sa isang partikular ana
lugar o siansabing maraming wikang ginagamit sa isang bansa.
* UNANG WIKA- Ito ang unang wikang natutunan ng isang bata.
* PANGALAWANG WIKA- ang tawag sa ibapang wikang matututuhan ng isang tao pagkaraang
matutuhan ang kaniyang unang wika.

WIKANG PAMBANSA

* FILIPINO – Ang pambasnang wika ng Pilipinas at may konstitusyonal na batayan ang pagiging
pambansang wika ng Filipino.
* ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 NG KONSTITUSTON NG 1987 – “ Ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang panililinang , ito ay dapat payabungin at payamanin pa salig
sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. “

WIKANG PANTURO

* ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 NG KONSTITUSTON NG 1987

Nakasaaad na “ Alinsunod sa tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasiya ng
Kongreso , dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod
ang paggamit ng Filipino bliang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang edukasyon”.

OPISYAL NA WIKA

* Tinatawag na opisyal na wika ang isang wika na binigyan ng natatanging pagkilala sa

konstitusyon bilang gagamitin sa mga opisyal na transaksiyon ng pamahalaan. May dalawang
opisyal na wika ang Pilipinas- ang filipino at Ingles .
* ARTIKULO IV , SEKSIYON 7- Ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, at hangga’t
wlang ibang itinatadhana ang batas, Ingles .

TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA

Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng iba’t ibang tao
hindi padin maipaliwanag kung saan, paano at kailan talaga nagsimula ang wika. Tinatanggap ng mga
dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring katiyakan ang iba’t ibang teorya tungkol sa
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

pinagmulan nito. Isa itong palaisipang hanggang sa kasalukuyan ay hinahanapan ng patunay subalit
nananatili pa ring hiwaga o misteryo.
* Teorya ang tawag sa siyentipikong pag-aaral sa iba’t ibang paniniwala ng mga bagay-bagay na
may mga batayan subalit hindi pa lubusang napapatunayan. Iba’t ibang pagsipat o lente ang
pinanghahawakan ng iba’t ibang eksperto. Ang iba ay siyentipiko ang paraan ng pagdulog
samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang nagkakaugnay at may ilan namang ang layo ng
koneksiyong sa isa’t isa. Narito ang iba’t ibang teorya ng wika sa tulong ng talahanayan.
*
IBA’T IBANG TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA

Tore ng Babel
* Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon kaya’t walang suliranin sa
pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan ang kapangyarihan ng Diyos, naging
mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at nagtayo ng pakataas-taas na tore.
Mapangahas at mayabang na ang mga tao, subalit pinatunayan ng Diyos na higit siyang
makapangyarihan kaya sa pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho niya ang tore.
Ginawang magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na magkaintindihan at naghiwa-hiwalay
ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)

Bow-wow
* Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng
kalikasan. Ang mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang sa mga bokabularyong
magagamit. Dahil dito, ang mga bagay-bagay sa kanilang paligid ay natutunan nilang tagurian sa
pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga ito. Marahil ito ang dahilan kung bakit ang tuko
ay tinatawag ng tuko dahil sa tunog na nalilikha ng nasabing insekto.
Ding-dong
* Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang ito, sa
pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid. Ngunit ang teoryang ito
ay hindi limitado sa mga kalikasan lamang kungdi maging sa mga bagay na likha ng tao.
Ayon sa teoryang ito, lahat ng bagay ay may sariling tunog na siyang kumakatawan sa bawat isa
at ang tunog niyon ang siyang ginagad ng mga sinaunang tao na kalauna’y nagpabagu-bago at
nilapatan ng iba’t ibang kahulugan. Tinawag din ito ni Max Muller na simbolismo ng tunog.
Pooh-pooh
* Unang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang ito, nang hindi sinasadya ay napabulalas
sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa, sarap, kalungkutan, takot,
pagkabigla at iba pa.
Yo-he-ho
* Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong
magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga ba’t tayo’y nakalilikha rin ng
tunog kapag tayo’y nag-eeksert ng pwersa. Halimbawa, ano’ng tunog ang nililikha natin kapag
tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag tayo’y sumusuntok o nangangarate o kapag ang
mga ina ay nanganganak.
Yum-yum
* Katulad ng teoryang ta-ta, sinasabi rito na ang tao ay tutugon sa pamamagitan ng pagkumpas sa
alinmang bagay na nangangailangan ng aksiyon. Ang pagtugong ito ay isinasagawa sa
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

pamamagitan ng bibig ayon sa posisyon ng dila. Katulad halos ng teoryang ta-ta ang paliwanag
ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng wika.
Ta-ta
* Ayon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang ginagawa sa
bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng taong lumikha ng
tunog at kalauna’y nagsalita.
Sing-song
* Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro, pagtawa,
pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal. Iminungkahi pa niya na
taliwas sa iba pang teorya, ang mga unang salita ay sadyang mahahaba at musikal, at hindi
maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.
* Hey you!
* Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng
interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika. Ayon kay Revesz, nagmula ang
wika sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!).
Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong
teoryang kontak.
Coo Coo
* Ayon sa teoryan g ito, ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol. Ang mga
tunog daw na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang pagpapangalan sa mga bagay-bagay sa
paligid, taliwas sa paniniwala ng marami na ang mga bata ang nanggagaya ng tunog ng mga
matatanda.
Babble Lucky
* Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga walang kahulugang bulalas ng tao.
Hocus Pocus
* Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng pinanggalingan ng
mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga ninuno.
Eureka!
* Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito. Maaari raw na ang ating mga ninuno ay may
ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.
Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha, mabilis na iyong kumalat sa iba pang tao at naging
kalakaran sa pagpapangalan ng mga bagay-bagay (Boeree, 2003).
La-la
* Mga pwersang may kinalaman sa romansa. Ang salik na nagtutulak sa tao upang magsalita.
Ta-ra-ra-boom-de- ay
* ay likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng gawain
tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda, pagkakasal, pagpaparusa sa
nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at pagluluto. Kaakibat ng mga ritwal na iyon ay ang
pagsasayaw, pagsigaw atincantation o mga bulong.
Mama
* Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng
pinakamahahalagang bagay. Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una’ y hindi niya masasabi
ang salitang mother ngunit dahil ang unang pantig ng nasabing salita ang pinakamahalaga
diumano, una niyang nasasabi ang mama bilang panumbas sa salitang mother.

KATANGIAN NG WIKA
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

1. Ang wika ay isang masistemang balangkas dahil ito ay binubuo ng mga makabuluhang tunog
(fonema) na kapag pinagsama-sama’y sa makabuluhang sikwens ay makalilikha ng mga salita
(morfema) na bumabagay sa iba pang mga salita (semantiks) upang makabuo ng mga pangungusap. Ang
pangungusap ay may istraktyur (sintaks) na nagiging basehan sa pagpapakahulugan sa paggamit ng
wika.

a. Ponolohiya o fonoloji – pag-aaral ng fonema o ponema; ang fonema ay tawag sa makabuluhang yunit
ng binibigkas na tunog sa isang wika. Halimbawa ay ang mga fonemang /l/, /u/, /m/, /i/, /p/, /a/ at /t/ na
kung pagsama-samahin sa makabuluhang ayos ay mabubuo ang salitang [lumipat].
b. Morpolohiya o morfoloji – pag-aaral ng morfema; ang morfema ay tawag sa pinamakamaliit na
makabuluhang yunit ng salita sa isang wika. Sa Filipino ang tatlong uri ng morfema ay ang salitang-
ugat, panlapi at fonema.

* Salitang-ugat = tao, laba, saya, bulaklak, singsing, doktor, dentista

* Panlapi = mag-, -in-, -um-, -an/-han
* Fonema = a
c. Sintaksis – pag-aaral ng sintaks; sintaks ay ang tawag sa formasyon ng mga pangungusap sa isang
wika. Sa Filipino, maaaring mauna ang paksa sa panaguri at posible naman ang kabaligtaran nito.
Samantalang sa Ingles laging nauuna ang paksa
* Hal. Inakyat niya ang puno.
* Umakyat siya sa puno.
* Makikita na nang ginamit ang pandiwang [inakyat] ang panghalip ng aktor sa
pangungusap ay [niya] at ang pantukoy sa paksa ay [ang]. Samantalang sa ikalawang
pangungusap ang pandiwa ay napalitan ng [umakyat] kaya nakaapekto ito sa panghalip ng aktot
na dati’y [niya] ngayo’y [siya] sa. Imbis na pantukoy na [ang] ay napalitan na ng pang-ukol na
[sa]. Nagkaiba na ang kahulugan ng dalawang pangungusap.
2. Ang wika ay binubuo ng mga tunog. Upang magamit nang mabuti ang wika, kailangang maipagsama-
sama ang mga binibigkas na tunog upang makalikha ng mga salita. (Tingnan ang ponolohiya)
3. Ang wika ay arbitraryo. Lahat ng wika ay napagkakasunduan ng mga gumagamit nito. Alam ng mga
Ilokano na kapag sinabing [balay], bahay ang tinutukoy nito. Sa Chavacano naman ay [casa] kapag nais
tukuyin ang bahay at [bay] naman sa Tausug samantalang [house] sa Ingles.
4. Ang wika ay may kakanyahan. Lahat ng wika ay may sariling set ng palatunugan, leksikon at
istrukturang panggramatika. May katangian ang isang wika na komon sa ibang wika samantalang may
katangian namang natatangi sa bawat wika.
Halimbawa
* Wikang Swahili – atanipena (magugustuhan niya ako)
* Wikang Filipino – Opo, po
* Wikang Subanon – gmangga (mangga)
* Wikang Ingles – girl/girls (batang babae/mga batang babae)
* Wikang Tausug – tibua (hampasin mo), pugaa (pigain mo)
* Wikang French – Francois (pangngalan /fransh-wa/)
* Mapapansin sa wikang Swahili (isang wika sa Kanlurang Afrika) isang salita lamang ngunit
katumbas na ng isang buong pangungusap na yunit sa wikang ito. Sa Filipino lamang
matatagpuan ang mga salitang opo at po bilang paggalang.
 Introduksyon sa Pag-aaral ng Wika

* Sa Subanon naman, mayroong di pangkaraniwang ayos ng mga fonema gaya ng di-kompatibol

na dalawang magkasunod na katinig sa iisang pantig na wala sa karamihang wika. Sa Ingles
naman, isang fonema lamang ang idinagdag ngunit nagdudulot ng makabuluhang pagbabago
* Sa Tausug naman ang pagkabit ng fonemang /a/ ay nagdudulot na ng paggawa sa kilos na saad
ng salitang-ugat. Sa French naman, mayroon silang natatanging sistema sa pagbigkas ng mga
tunog pangwika.
5. Ang wika ay buhay o dinamiko. Patuloy na nagbabago at yumayaman ang wika. Nagbabagu-bago ang
kahulugan ng isang salita na dumaragdag naman sa leksikon ng wika.
* Halimbawa: BOMBA
* Kahulugan
* a. Pampasabog
* b. Igipan ng tubig mula sa lupa
* c. Kagamitan sa palalagay ng hangin
* d. Bansag sa malalaswa at mapanghalay na larawan at pelikula
* e. Sikreto o baho ng mga kilalang tao
6. Lahat ng wika ay nanghihiram. Humihiram ang wika ng fonema at morfema mula sa ibang wika
kaya’t ito’y patuloy na umuunlad. Gaya sa Chavacano, binibigkas na ang ‘ka’ na hiniram sa Visaya
bilang kapalit ng ‘tu’ at ‘bo’. Ang Filipino ay madalas manghiram gaya ng paghiram sa mga salitang
[jip, jus at edukasyon] na mula sa Ingles na [juice], [jip] at Kastilang [educaćion].
7. Ang wika at kultura ay magkabuhol at hindi maaaring paghiwalayin.
8. Ang wika ay bahagi ng komunikasyon.
9. Nasusulat ang wika. Bawat tunog ay sinasagisag ng mga titik o letra ng alfabeto. Ang tunog na “bi”
ay sinasagisag ng titik na ‘b’. Ang simbolong ‘m’ ay sumasagisag sa tunog na “em”.
10. May level o antas ang wika.

ANTAS NG WIKA

* 1. formal at di-formal – di-formal na wika ang wikang ginagamit ng tao sa ka-edad samantalang
formal naman ang wikang gingamit ng tao sa nakatataas o nakatatanda
* 2. lingua franca – wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang Filipino ang
lingua franca ng mga tao
* 3. kolokyal o lalawiganin – wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng Chavacano,
Tausug, Cebuano, Ilonggo, Visaya at iba pa
* 4. balbal o pangkalye – wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may kanya-
kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla – halimbawa ang mga salitang
‘eklavush’, ‘erpat at ermat’ at ‘cheverloo’.
* 5. edukado/malalim – wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at pamantasan, sa
gobyerno, sa korte at iba pang okasyong profesyunal