Professional Documents
Culture Documents
დანტე ალიგიერი - ღვთაებრივი კომედია ციფრული
დანტე ალიგიერი - ღვთაებრივი კომედია ციფრული
დანტე ალიგიერი - ღვთაებრივი კომედია ციფრული
wigni 31
gamomcemloba palitra L
2012
UDC (uak) 821.131.1-11
d-21
ISSN 1987-9628
ISBN 978-9941-19-342-2
dante aligieri
RvTaebrivi komedia
konstantine gamsaxurdias Targmani
ijhnyhubn
jojoxeTi
qeba pirveli
5
25. mivyev udabnos mcire biliks zemod mimavals,
da roca kalTas gormaxisas Sevadgi fexi,
SemomefeTa me uecrad fexmardi babri*,
6
55. erT uxiag dRes gakotrdeba da damwuxrdeba.
mec ise SevkrTi am tyieris Semoxvdomisas,
da mivaSure im midamos, sadac dilis mze
7
85. `sxva gzas mihyevi, _ mipasuxa maSin mgosanma,
ra daminaxa mduRareba Camomdioda, _
`mxolod amrigad Tavs daaRwev saSiSroebas.
8
115. `Seguebian sasoebiT da imedi aqvT
`odesme TavaT SeuerTdnen ganwmendil sulebs.
`Semdeg, Tu Senac mogindeba eaxlo imaT,
qeba meore
9
7. Svelas genukviT o, muzebo, geniav dido!
xolo Sen, sworo matianev Cemgan xilulis,
mexsierebav, axla unda iCino Tavi!
10
37. rac emarTeba adamians, romelic hkargavs
Tvis nebisyofas, romelSiac axali azri
Sescvlis Zvel azrebs da CaaxSobs qmedebis Zalas,
11
67. «wadi, uSvelos dee Senma brwyinvale sityvam.
«araviTari ar dazogo RonisZieba,
«rom ixsna igi da miT guli mec damimSvido.
12
97. «igi luCias* Seevedra mxurvale guliT:
`Sens erTgul morCils daxmareba sWirdeba Seni,
`da me genukvi, ar moaklo es daxmareba~.
13
127. rogorc yvavilni daTrTvilulni Ramis siciviT
Tavebs daxrian, magram diliT mzis cxovel Suqze
gaswordebian Reroebze lamazad isev,
qeba mesame
14
13. man mipasuxa ise, rogorc Sehferis brZensa:
`Sen aq uTuod unda dasTmo yoveli SiSi,
`ar unda eqmnes aq adgili sruliad yoymans.
15
43. `ostato, _ varqvi, _ ras Seicavs sasjeli ese,
`raa mizezi Semzaravi maTi drtvinvisa?~
momigo: `gamcnob yovelives oriod sityviT.
16
73. `vinRa arian es sulebi, an mouTmenlad
`mdinaris fonTan rad Seyrilan, Tu TvalTaxedva
`ara mRalatobs am saeWvo sinaTlis gamo?~
17
103. iwyes uflisa Segineba, swyevlidnen mamebs,
TavianT Svilebs, SviliSvilebs, kacTa jilagsa
da bolos Tavis dabadebis Jamsa da adgils.
18
133. kvnesa aRmoxda bedSavT banaks Semzarav qarqveS,
elvis zoliviT gaanaTa wiTelma Suqma,
da SiSis zariT gulwasuli Zirs Cavikece
qeba meoTxe
19
25. mxolod eTeri caxcaxebda maradJamuli,
mZime kvnesisgan Senarxevi da SenaZrwoli.
da brbo uSqari: kaci, qali, didi da mcire
20
55. `viT Camovida da Semdgomad man waiyvana
`adamis landi da Ze misi _ TavaT abeli,
`noe, da mose ebraelTa rjulismdebeli,
21
85. `gaxlavs homeri*, poetebis zesTa-zenari.
`mas rom mohyveba _ horacius satirikosi,
`Semdeg ovidi da meoTxe gaxlavT lukani.
22
115. Cven mivadeqiT mwvane goraks SuqiT mofenils,
sCanda aqedan moliani Semogareni.
am gorakidan me maCvenes sulni diadni,
23
145. saxelganTqmuli mwignobari, komentatori,
ar ZalmiZs yvelas saTiTood dasaxeleba,
sityva ar myofnis mand gancdilis gadmosacemad.
qeba mexuTe
24
22. `sabediswero gzaze Semdgars xels nu SeuSli,
`ase swadian es imasac, vinc yovelives
`ise warmarTavs, rogorc TavaT moesurveba~.
25
52. ase rom swewavs da awamebs daucxromelad?~
`upirvelesi, _ mipasuxa Cemma megzurma, _
`am sulTa Soris ganagebda odesRac mxares,
26
82. moaqrolebda Cvensken landebs subuqi qari
da me SevsZaxe: `hoi sulno, mogviaxlovdiT,
Tu SesaZloa, rom gixiloT da SegesityvoT~.
27
112. varqvi: `vaime, gamiRviZa maT aRsasrulma
me tkbili fiqri, survilebi miviwyebuli~.
Semdeg amisa mivubrundi im vnebul sulebs,
28
142. da waviqeci, viT uRono, usulo gvami.
qeba meeqvse
29
28. rogorc lukmisTvis aRrenili mSieri ZaRli
myis damSviddeba, rodesac ki miiRebs imas,
risTvisac igi ibrZolebda cofmoreuli,
30
58. isev mivmarTe: `o, Ciako, wameba Seni
`me guls miRonebs da cremlebiT misvelebs Tvalebs;
`magram, Tu uwyi, mec mauwye, sanamde mivlen
31
88. `magram, rodesac tkbil samyaros daubrundebi,
`gvedri auwyo adamianT ambavi Cemi.
`meti ar ZalmiZs arc pasuxi, arc saubari~.
32
qeba meSvide
33
myralis lanZRvis da sayveduris zluquniT ukan:
`Sen rad isrole? Sen ras ucdi, risTvis ar isvri?~
34
58. `veluri flangvis da veluri siZunwis gamo
`sitkbo dahkarges maT naTeli samyofelisa,
`da aRiCines aq mudmivi brZolisTvis bina.
35
88. `cvalebadobas dasasruli ara aqvs misas,
`mieqaneba, miiswrafvis win gamalebiT,
`rogorc saCuqris momxveWeli. ai, fortuna, _
36
118. `rom wylis qvemoTac bevrni hyrian; umZimes oxvriT
`amouburTavsT zedapiri maT Waobisa,
`Sens TvalTaxedvas yovelis mxriv rom gadaSlia.
qeba merve
37
16. da mohyivoda: `Senc mosulxar, sulo mZvinvare~.
`amaod hyviri Sen Cvens mimarT, hoi, flegias!~* _
gabrazebulma upasuxa ostatma Cemma,
38
46. `arcTu siqveles Seumkia xsovna am kacis,
`da amitomac am bneleTSi, am jojoxeTSic
`umweod daZrwis igi egzom gacofebuli.
39
76. `mand sivrceebSi momwyvdeuli da movarvare _
`es aCens wiTlad am Senobebs qvesknelis kides~.
Cven mivadeqiT TvalSeuvleb, uZiro jurRmuls,
40
106. `yovlisa SemZlem raki dagvrTo erTxelve neba.
`aq momicade, gaimxneve guli imediT,
`me ar dagtoveb am qvesknelSi arasdros marto~.
qeba mecxre
41
4. sulganabuli damdgariyo, radgan zrqel nislSi
Tvali verasfers SeamCnevda did manZilebze.
`xams gamarjveba wilad gvergos... da vinZlo ara...
42
34. `Waobi ese sibinZuriT da SmoriT savse
`irgvliv artyia qalaqs imav naRvlis savanes,
`romelSic jerac ubrZolvelad veRar SevsulvarT~.
43
64. ar endo igi Cemsav xelebs da sakuTari
myis momafara man Tvalebze da mTel saxeze.
hoi, Tqven visac gagaCniaT saRi goneba,
44
94. gaiRo kari, ar uqnia Zaldataneba.
`hoi, zecidan ulmobelad gadmorekilno,
`Tqven naTesavno gandevnilno da sazizRarno, _
45
124. luskumebisTvis* gadaeZroT mun sarqvelebi,
idga iseTi simZimili, mware godeba,
rom cxadi iyo, moismoda wamebul sulTa
qeba meaTe
46
`da am moZRvaris mimdevarTa, vinc RaRadebdnen
`Sesaxeb sulis sikvdilisa sxeulTan erTad.
47
43. me movindome Sesruleba misi nebisa,
da Cems pasuxSi yvelaferi gulaxdiT vamcne.
maSin Tvalebi ze aRmarTa florencielma
48
73. samagierod mas, visTvisac SevCerdi me iq,
Cemgan naTqvamiT ar Secvlia sruliad saxe, _
idga uZravad kvlav zviadi da udrekeli.
49
103. `magram, rodesac movlenani axlovdebian,
`Cveni Sorsxedva amaoa, da Tu ar gvamcnes,
`ver vigebT Tqveni miwieri cxovrebis ambavs.
50
133. sTqva es da marcxniT gaduxvia, Cven movitoveT
ukan qalaqis galavani da am qalaqis
centrs mivaSureT Walisaken daSvebul gziTa.
qeba meTerTmete
51
25. `tyuili _ es xom manki aris kacTa bunebis,
`igi isjeba umkacresad. aq matyuarni,
`RvTisgan umetes Serisxulni, Zirs hyrian ufro.
52
55. `meore dargis motyueba bunebis ZalTa
`mier gabmuli siyvarulis kavSirsa sTiSavs;
`da amitomac moqceula meore garsSi:
53
85. `Tu kargad ginda Seigno es WeSmariteba,
`warmoidgine Sen _ gareSe am garsebisa _
`ragvar sulTa aqvsT miCenili adgili tanjvis:
54
115. `da es iq, sadac eSvebian kldeebiT dabla~.
qeba meTormete
55
28. me Cavdiodi TavdaRmarTze Cafiqrebuli.
ostati Cemi momibrunda da meubneba:
`albaT Sen hfiqrob am dalewil kldeTa nafSvenze,
56
58. ra dagvinaxes am daRmarTiT Camomavalni,
Sesdgnen da sami imaTgani jgufs gamoeyvnen.
mogviaxlovdnen, mSvild-isaric myis moimarjves.
57
88. `me davikisre mas vaCveno es bneli veli.
`uciloblobam moiyvana is am qvesknelSi,
`ara survilma umizezod aCemebulma.
58
118. `romelsac axlac ixseniebs inglisis mxare~.
Semdeg vixile me landebi sisxlis ReleSi,
romelTac uCndaT sisxlis zemod mTeli sxeuli.
qeba mecamete
59
7. budes igebdnen aq harpebi,* gulSemzaravi,
strofadis mkvidri troelebi rom gamodevnes,
da maT auwyes momavali bediTi Jami.
60
37. `odesRac Cvenac qveyanaze kacni viyaviT,
`axla Senc hxedav, xis tani varT garindebuli.
`xams xeli Seni yofiliyo ufro Semwyale,
61
67. `roca augustuss Cemze guli aayrevines, _
`pativiscema Semecvala myisve patiJad, _
`amboxda suli, _ gadavwyvite TviTmokvdinebiT
62
97. `aRmocendeba igi, rogorc Tesli ifqlisa,
`ylortad amova da iqceva velur xis tanad.
`movlen harpebi, mohkortnian ylortebs da foTlebs,
63
127. Cemma megzurma xeli mkida da mimiyvana
aqviTinebul buCqis Ziras, da davinaxe _
rogor sdioda svel iarebs sisxli da cremli.
qeba meToTxmete
64
garsis mesame emijneba nawili, _ sadac
sCans zenaarsis Semrisxveli marTlmsajuleba.
65
34. ris gamo gasca aleqsandrem brZaneba jarSi, _
miwa fexebiT moeTelnaT, rom cecxlis wvimas
cecxlis gaCena ver moeswro da Camqraliyo,* _
66
64. `magram sasjeli miT umetes gaqvs saSineli;
`Seni uzomo gacofeba Tu aris mxolod
`emag sigiJis Rirseuli sanazRauro~.
67
94. maSin warmosTqva: `mdebareobs Suagul zRvaSi
`daoblebuli mxare kritos. ijda odesRac
`iq mefe, romlis dros qveyana ubiwo iyo.*
68
124. da winamZRolma mipasuxa: `wriseburia,
Sen TviTve uwyi, es adgili, Tumc didi xani
`eSvebi dabla mimarTuli sul mudam marcxniT,
qeba meTxuTmete
69
10. ise aqaur mSenebelsa, vinc aris igi,
Relis napirze jebirebi uSenebia,
Tumca arc ise didi ganis da simaRlisa.
70
40. `gauyev Sens gzas, Tan mogyvebi, da Semdeg isev
`SevuerTdebi me am laSqars, romelic marad
`midis win Tavis mware bedze cremlTa mfrqveveli~.
71
70. `bedi gimzadebs Sen esoden didebas Semdgom,
`rom Sens miqcevas moinatrebs orive mxare,
`magram sakenkad ver daswvdeba niskarti xorbals.
72
100. ase vidodi mosaubre brunetos gverdiT,
da SevekiTxe, Tu vin hyvandnen amxanagebi
gansakuTrebiT cnobilni da saxelganTqmulni.
qeba meTeqvsmete
73
4. ros sami landi moswyda adgils da gamohqanda,
erTad morbodnen dasetyvili cecxlis wvimisgan.
mogviaxlovdnen da gviyivles Semzaravi xmiT:
74
34. `erTi Cvengani, me rom mivsdev axla kvaldakval,
`Tumca umzgavsod gaZarcula da gatyaula,
`igi odesRac iyo metad warCinebuli,
75
64. `mravalJamier aw Sens sxeuls utarebixar,
`nuRar agcdeba nurc moxveWa saxelis didis~.
mkiTxavda suli: `Cvens qalaqSi Tu kidev hyvavis,
76
94. dahkargavs saxels, ra miaRwevs forlis maxloblad,
gadmoeSveba alpebidan grial-grialiT,*
swored im adgils, monasteri san benedetos,
77
124. am zrqel haerSi, sibneleSi viT moforTxavda,
erTbaSad SiSi Seipyrobda umamacessac
da gulze elda uecari moegzneboda.
qeba meCvidmete
78
19. rogorc navebi bagirebiT napirs mibmuli
qvemoTa taniT sanaxevrod wyalSi topaven,
da zemo taniT napirebze gadmodgebian,
79
49. rogorc SeeZloT cecxlis wvimas igeriebdnen,
ase ZaRlebi iSoreben drunCiT, TaTebiT,
papanebaSi Semoseul buzebs da rwyilebs.
80
79. vnaxe ostati amZvraliyo im saSineli
cxovelis zurgze, momibrunda da meubneba:
`marjveT iyavi, ar SeSinde, gmarTebs simarde,
81
109. «ukve gadascdi, Cemo Svilo, Sen swori gzidan»,
albaT arc erTi imaTgani ase ar TrToda,
rogorc davSindi me am wuTSi, roca vigrZeni,
82
qeba meTvramete
83
iubiles dros rogorc romSi mlocvelTa gundi
gaivlis wminda angelozis xidze* or mwkrivad,
84
58. `da boloniis mkvidrTa Soris ara Tu marto
`me vitanjebi am ufskrulSi, Cven imdeni varT,
`rom ar arsebobs savenasa da renos Sua
85
88. `moinaxula man gzadagza kunZuli lemnos,
`male mas Semdeg, rom is qveynis mkacrma qalebma
`iq amoswyvites mamrobiTi sqesi mTlianad.*
86
118. da SemomZaxa man qvemodan: `risTvis micqeri
`meti sixarbiT me, vidre sxva arawmindaTa?~
`misTvis, _ mivuge, _ rom, Tu xsovna ara mRalatobs.
qeba mecxramete
87
10. uzenaeso gonebao! ra xelovnebas
amJRavneb zecad, miwazedan da jojoxeTSi,
da ra samarTals aCens Seni marTlmsajuleba!
88
40. `Sen Cems gulSiac ki erkvevi~. Semdeg amisa
meoTxe zRudiT ze avediT, mivbrundiT marjvniT,
da viwro mRvimis ormoian fskerze daveSviT.
89
70. `me Ze viyavi Zu daTvisa da xarbi esden,*
`rom sakuTari xelebisTvis me vagrovebdi
`parkSi oqrosa, da aq parkSi TviT moveqeci.
90
100. `da rom aq CemSi ar iwvevdes TavSekavebas
`pativiscema im uwmindes kliteTa mimarT,
`romlebsac naTel qveyanaSi Sen ganagebdi,
91
130. aq ki neli-nel CamouSva Tavisi tvirTi
frialosa da dakoJrebul kldezedan, sadac
veluri Txac ki gaWirvebiT Tu gaivlida.
qeba meoce
92
25. rom mduRareba Tvalebidan gadmonaJoni,
am bedSav sulebs ukanalze gadasdiodaT.
da me vstirodi kldisa qimzed gadayrdnobili.
93
55. `Tavis ZuZuebs, Sen romelTac veRarc ki hxedav,
`es iyo manto,* Semomvleli mravali qveynis,
`ukanasknelad dabinavda Cems samSobloSi.
94
85. `unaxavs mantos kunZuli ram Waobebs Soris;
`ukacrieli, udaburi yofila igi.
`kacT siaxloves Segnebulad gannridebulsa
95
115. `tragediisa* Cemis leqsi gvauwyebs amas.
`xolo meore kafandara, sneuli saxis,
iyo cnobili cru misani mixael skotus.*
qeba ocdameerTe
96
13. zogi CaquCebs uraxunebs gemisa bolos,
zogic gemis Wvints ukirkitebs dazianebuls,
erTi niCbebis damzadebas mosWidebia,
97
43. `citaSi fuliT `ho~-d iqceva erTbaSad `ara~.
da gadaagdo, xolo TviTon wvetian qimze
gadmoirbina ise mardad, rogorc verc erTi
98
73. `dawinaurdes, momisminos vinmem Tqvenganma.
`da amis Semdeg SegiZliaT amkuwoT wvrilad.
yvelam erTbaSad daiCxavla: `wa, kudnacarav~.
99
103. erTi meores Sescqeroda _ eubneboda.
`Tu ginda cotas Sevexebi zurgze WangiTa~.
`mofxane cota~, _ upasuxa erTma meores.
100
133. `gvijobs viaroT umegzurod Cven am jurRmulSi. _
`Sen SegiZlian kvlavindebur darbaislobiT
`gza gaikvlio, me ki mimZims maTi danaxvac;
qeba ocdameore
101
fiss, rom menaxa me mTliani sivrcele mRvimis,
da Sig cecxlsa da geniaSi STayrilni sulni.
102
46. miuaxlovda mas megzuri da SeekiTxa:
`sadauri xar?~ _ upasuxa amaze sulma:
`me navariis samefodan var warmoSobiT.
103
76. roca isini cotaoden, miwynardnen, myisve
mimarTa Cemma winamZRolma SekiTxviT codvils,
romelic isev dascqeroda iaras Tvisas:
104
106. amis gamgone kaniacam aswia tuCi
da Tavis qneviT ganacxada: `uyureT amas,
`ra eSmakoba moigona, xelT rom dagviZvres!~
105
136. rawams codvili daimala, man maSinave
Tavis amxanags miaSura kbilebis RrWeniT,
da Caafrinda mas brWyalebiT ufskrulis Tavze.
qeba ocdamesame
106
13. me gavifiqre: `demonebi mostyuvdnen ase
`Cvens gamo; albaT am mizezma dahbada maTSi
`gaguliseba da sibraze ganusazRvreli.
107
43. kldis simaRlidan Casrialda ostati qvemoT,
zurgmibjenili daferdebul Suroze, romlis
bolo-orwoxi sxva mRvimeSi gadadioda.
108
73. mivmarTe megzurs: `gamonaxe maT Soris vinme,
`Tavis saxeliT da saqmiT rom iyos cnobili,
`ar Sesdge, ise mimoavle garSemo Tvali~.
109
103. `mxiarul ZmaTa* ordenidan varT bolonelni,
`im soflad merqva katalano, mas loderingo;
`mouravebad agvirCia Senma qalaqma.
110
133. `qedi maRali mdebareobs, romelic modis
`upirvelesi kedelidan da gadaseravs
`gulCaSavebuls, Cabnelebul orwoxebs yvelas;
qeba ocdameoTxe
111
13. ucvlia saxe, wamoavlebs xels Tavis kombals,
da cxvars garekavs farexidan SiSvel mindvrebSi,
mec ase SevkrTi, roca vnaxe Cemi ostati
112
43. sad namusrevi nangrevisa kidev eyara.
filtvebi Cemi daiSrita mZime sunTqvisagan,
veRar SevZeli siaruli da movikece.
113
73. `ostato, _ varqvi me Cems megzurs, _ vecadoT vinZlo
`gadaviaroT gaRma mxares, SevdgeT im Txemze,
`radgan aq mdgomsa me ar miWris Tvali da yuri~.
114
103. ase kvdebao, mogviTxroben misanni Zvelni,
TavaT feniqsic da xelaxla daibadeba,
Turme, rogorc ki gauxdeba xuTasi weli.
115
133. `vidre is Semxvda im qveynidan wamosvlis Jamsa.*
`arc SemiZlian mag wadili ar agisrulo.
`ufskruls STamagdes me, radganac wminda WurWeli
qeba ocdamexuTe
116
radganac Sensa garyvnilebas ar uCans bolo,
TviT jojoxeTis dabnelebul jurRmulT wiaRSi,
117
40. wamsve SevwyviteT Cven orivem aq maslaaTi,
da gulisyuri mivapyariT axlomosulTa.
ver Sevicani vinaoba maTi verasgziT,
118
70. wamoiZaxes: `o, agnelo, gecvala saxe,
`amieridan arc erTi xar da aRarc ori~,
orives Tavi ukve iqca erT saxeobad.
119
100. radgan arasdros mas kavSiri sxvadasxvagvari*
urTierTSoris gaTqvefili ar moucia,
orive formas materia rom gaecvalaT.
120
130. oTxze mxoxavma waigrZela erTbaSad dingi,
orive yuri Seikeca Tavis qalaSi,
ase sCvevia lokokinas rqebis Sekecva,
qeba ocdameeqvse
121
xuTi iseTi pirovneba, rom me sircxvilma
damwva, _ da es xom Sens saxelsac ara sdebs pativs.
122
34. viT man, vis gamo Zu daTvebma iZies Suri,*
wminda elias cecxlovani etli ixila,
odes zecisken waritaces cxenebma igi,
123
64. Tuki alidan SeuZliaT maT laparaki,
`ostato Cemo, gTxov, da kidev gTxov damatebiT, _
`da, dee, gaxdes Txovna Cemi aTasi fasi, _
124
94. `ama adgilsa, arca Svilis unazes grZnobis,
`arc vals moxuci mamisadmi, arc siyvarulsa,
`romelic Zvirfas penelopas avsebda lxeniT,
125
124. `zurgi vaqcieT aRmosavleTs, da myis niCbebi
`frTebad aesxa gaqanebas giJursa Cvensas,
`romlis manZilze sul marcxena gveWira mxare.
qeba ocdameSvide
126
10. viT is bRaoda wamebulis xmiT saSineliT,
TumcaRa igi spilenZisgan nabeWdi iyo,
da hgvanda mainc, rom wamebas mTlad ganemsWvala, _
127
40. `ravena axlac igivea, rac iyo winaT:
`dabudebula iq arwivi mZlavr polentasi,*
`da daufaravs mas Cervia Tavisis frTebiT.*
128
70: `Tu ara mama umaRlesi, _ wawymeda mis suls!
`isev STamagdo man winandel codvaTa Sigan, _
`yuri damigde da giambob, _ rogor da risTvis?
129
100. `man miTxra kidev: «gaanebe mag eWvebs Tavi,
«da winaswarve mogiteveb me Secodebas,
«oRond maswavle, penestrino rogor aviRo;
130
130. da ra wamSiac daasrula moTxroba Tvisi,
ali daiZra adgilidan da gaemarTa,
Tanac mkvnesare miarxevda wvetian mwvervals.
qeba ocdamerve
131
22. romelic mecxre garsSi vnaxe sakuTar TvaliT.
arasdros kasri fskergaclili arvis unaxavs
ise uwyalod gamoxuruli, ZrodabCenili,
132
52. ra yuri mohkres am saubars, wams asze meti
codvili iqve ormoebSi mojarda erTad,
gaocebuli Semcqerodnen, da sakuTari
133
82. `iq katolikas siaxloves gemidan zRvaSi
`maT gadauSvebs da daaxrCobs muxanaTurad.*
`neptuns arasdros ar uxilavs aseTi didi
134
112. Cven gagvecala, rogorc kaci varamisagan
gulSemoyrili da savsebiT gagiJebuli.
marto me davrCi. davacqerdi brbos mozimzimes,
135
142. `Tavi da tani gaTiSulaT unda vataro,
`amgvarad gavxdi Surisgebis uebro msxverpli~.
qeba ocdamecxre
136
`mitomac igi ver SeniSne da gagecala~.
`megzuro Cemo, _ vupasuxe me virgiliuss. _
137
55. eginis xalxis Semxedvares rom moesmina,
ros Savi Wiri gaeria didsa da mcires,*
da cxovelebsac, umciressa TavaT Wuasac.
138
85. `magram Sen vin xar viTarebis Cvenis mkiTxavi?~
Cemma megzurma maT miugo: `movyvebi cocxals
`me kldidan kldeze gadavdivar Zlivs majaganiT,
139
115. `radgan miwaze alqimias me veweodi~.
mivmarTe isev virgiliuss da veubnebi:
`ara mgonia, rom sxva iyos xalxi amqveynad
qeba ocdameaTe
140
rom, odes Tvali Secaaswro meuRles Tvisas,
ori Svili rom aeyvana orive xelze,
141
34. `dee, nu dagglejs Sen kbilebiT meore suli,
mivuge sityva, hqmen wyaloba da gamirkvie,
`vidre TvalTagan ar gamqrala, vin aris igi~.
142
64. `nakadulebi, kazentinos* mwvane borcvTagan,
`svel da nestian niadagSi sawolis mWrelni,
`Zirs rom Carbian da erTvian mdinare arnos,
143
94. `ase yofilan Cems mosvlamde, _ momigo sulma.
`da, rac aqa var, arasodes ar ganZreulan;
`vfiqrob, uZravad darCebian samaradisod.
144
124. aq yalbismqmnelma upasuxa: `eg Seni piri
`iReba maSin, roca ginda Tqma siavisa:
`Tu me mwyuria da sinestiT var gaberili,
qeba ocdameTerTmete
145
4. swored amgvarad Subis wveri aqilevsisa
da misi mamis _ gadmocema mogviTxrobs ase _
jer dahkodvida da Semdeg ki wyluls moarCenda.
146
34. rogorc burusis gacrecis Jams eCveva Tvali
TandaTanobiT gaarCios sagnebis saxe,
Semoburvili haerSigan Semdgaris orTqliT,
147
64. xels erTad sami fridlandeli, radgan mxaridan,
iq, sadac Tavi inaskveba mosasxamisa,
iyo fskeramde ocdaaTi mTlianad palma.
148
94. `mas efialte ewodeba; gmiroba misi
`did iyo, odes gigantebma SeakrTes RmerTni;
`xeli mmusvreli umoZraod STenia axla~.
149
124. `nurca ticiuss, nurc tifeoss nu migvaswavli, _
`Zaluss survili Segisrulos am adamians, _
maS daixare da nu RmeWav maggvarad saxes.
qeba ocdameTormete
150
7. veras gaawyobs aq laRboba, verc yrmis titini,
romelsac `deda~, an `mamilo~ ZaluZs gamosTqvas,
am gziT vin SesZlebs rom asweros gamouTqmeli,
151
37. galurjebulni mTel saxeze ybebis Ziramdis,
sulmTlad damzralni yinvisagan gamogvecxadnen,
akawkawebdnen Tanac kbilebs viT yanCa niskarts.
152
67. `arc fokaCia,* arc patroni eger, im Tavis,
`axla Cems mzeras rom xels uSlis SuaSi mdgari.
`sassol maskeron* erqva qveynad odesRac am kacs,
153
97. `suli cocxali, xom vigrZnobdi tkivils umetess?~
`me cocxali var, _ vupasuxe, _ xams gixarodes,
`rom me Sens saxels Cems leqsebSi vaxseneb erTxel~.
154
127. swored iseve umowyalod glejda tidee,*
gacofebuli menalipes safeTqlebs kbiliT,
mas Semdeg, rac man Tavis qala daRrRna, gamoxra,
qeba ocdamecamete
155
19. `viT miRalata gulalalad masze mindobils,
`da viT Semipyro mosisxarma da momakvdina.
`magram Sen albaT arc ki ici, rac mTavaria,
156
49. `im saSineli dilegisa da mivubrundi,
`sityvis uTqmelad mivaSterdi me Cemsa vaJebs.
`guli gaqvavda da SemaSra Tvalebze cremli;
157
79. `bolos SimSilma gaimarjva dardis winaSe~.
esa sTqva, Semdeg kvlav mivarda brazmoreuli
im upatrono Tavis qalas dauwyo ReWva.
158
109. `CamomacaleT me saxidan es safarveli,
`rom odnav mainc gulis Wiri Semimsubuqdes,
`da arc cremlebi SemeWirxlos quTuToebze~.
159
139. me vupasuxe: `Sen matyueb, da me mgonia,
`jer ar momkvdara iq miwaze branka d’oria
`sasmels da saWmels Seeqceva tanTSemosili~
qeba ocdameToTxmete
160
iseT adgilas, sad aCrdilni ukve savsebiT
yinvis loluebs SeemosaT da gaeToSaT.
161
40. ramdenad adre yofiliyo is Svenieri,
imdenadave sazizRari iyo amJamad.
Tuki is Tvalebs miapyrobda maRla Semoqmeds.
162
70. miTxra ostatma: `suli ese mometebulad
`rom itanjeba, iudaa iskarioti,
`Tavi xaxaSi gaCrili aqvs satanas misi.
163
100. `adgili igi, sadac maSin videqiT Cvena,
`koSkis darbazi rodi iyo, aramed mrume
`da oRroCoRro, bunebrivi tafobi rame.
164
130. aris adgili iq qvemoTken eSmakeulis
da mis saflavis moSorebiT, TvalSeuvlebi,
mxolod Tu smeniT miuxvdebi sadaurobas,
165
salxinebeli
qeba pirveli
166
28. ra ganerida mzera Cemi ima cTomilebs,
sxva poliusad mivaSure, aRvapyre Tvali,
sad ukve etli uCinari iqmna idumal.
167
58. `am mwirs daisi ar uxilavs ukanaskneli,*
`Tumca siSmagis Tvisis gamo sul mcire Jami
`mas darCenoda, vidre ukumoiqceoda.
168
88. `aw ki damRupvel niaRvaris gaRma STenili,
`veRar momwvdeba im kanonis gamoisobiT,
`romelic Cemis aq wamosvlis xanSi damkvidrda.
169
118. da Cvenc vicodiT rogorc mgzavri vinme euli,
dakarguli gzis saZebarad ukuqceuli
dards rom eZleva, vidre marTals ver povebs gzasa.
qeba meore
170
10. Cven zRvis napirze vayovnebdiT, rogorc rom kacni
SoreTze fiqris burusisgan garemoculni,
mgzavroben ndomiT, erT adgilze TavaT STenilni.
171
40. Zirs davixede, igi myisve daeSva xmelze,
iseTi swrafi da msrboleli haeris naviT,
rom wyalTa zedan miscuravda dausveneblad.
172
70. viT zeTisxilis totis momtans, mSvidobis macnes,
brbo miscvivdeba axal ambis mosasmenelad
da arvis unda gaecalos am aurzaurs.
173
100. `da mec videqi zRvis napirze imav adgilas,
`sadac tibrosi* marilians igemebs wyalsa.
`man gulmowyaled Semivrdoma da Semikedla.
174
130. aseve vnaxe: axlad mosul sulebis grova
moswyda simReras, gaeqana wamsve Txemisken,
rogorc is kaci, vinc ar icis saiTken rbodes,
qeba mesame
175
25. `axla binddeba im mxareSi, sad samareSi
`sZevs is sxeuli, Crdilis tyorcnis rom hqonda niWi.
`neapolSia, rac wamerTo brindisSi erTxel
176
55. vidre ostati idga agre Tavmodrekili,
akvirdeboda da irkvevda gzis avanCavans,
me mTis mwvervalebs Sevscqerodi, vuTvalTvalebdi,
177
85. ase mec vnaxe momavalTa Cvensken sulebis
mewinaveni, winamZRolni saTno saxisa,
dinji nabijiT momavalni darbaislurad.
178
115. `moinaxule Cemi qali, mzeTunaxavi,
`aragonis da siciliis mTavrebis deda,
`amcne simarTle, Tu wabilwon Cemi saxeli.
179
145. `iq darCenilTa locva Cven aq warmogvadgeba~.
qeba meoTxe
180
28. me ki mmarTebda uswrafesi msubuqi frTeni
ndomismieri gamomsxmoda, rom mivyolodi
megzursa Cemsa, vinc guldinjad gzas minaTebda.
181
58. Caswvda mgosani im wuTSive Cems gaocebas,
mnaxa viT SevkrTi, roca vnaxe, rom etli mzisa
aqvilons da am mTas Soris rogor mihqroda.
182
88. `da man momigo: `Zneli aris Tavdapirvelad
`am mTaze asvla dasawyisSi, magram Semdeg ki
`maRla da maRla aRmavali gza ioldeba.
183
118. gverds movudeqi, man aswia iseve Tavi,
mkiTxa: `axla xom Seicani Tu mze rarigad
`mxarmarcxnisaken miaqrolebs Tvis etls brwyinvales?~
qeba mexuTe
184
7. amis gamgone gamovbrundi da movixede,
vnaxe aCrdilni viT miWvretdnen momnusxvel mzeriT,
me miyurebdnen da mimzerdnen Cemsave aCrdils.
185
37. me ar minaxavs alnarevsa oxSivars ufro
metis siswrafiT gaekveTos bindis eTeri
an agvistos mzes rom gaepos Talxi Rrublebi.
186
67. `da me romelic Segesityve yvelaze adre,
`gTxov, Tu odesme Sen ixilo qveyana igi,
`romanias da karlos qveynebs* rom emijneba,
187
97. `im adgilamdis sad mdinare hkargavs Tvis saxels,
`me mivaRwie sanaxevrod yelgamoWrilma,
`mivrbodi fexiT da velmindors sisxliTa vrwyavdi,
188
127. `mklavni simwrisgan urTierTze gadanaskulni.
`maTria wyalma tboreTa da napirTa Soris,
`SlamSi gamxvia, damasila Slami da xreSi~.
qeba meeqvse
189
19. vnaxe graf orso* da is suli, vinc mokvdinebiT
gaSorda sofels meSurneTa geslis wyalobiT,
Tumc marTebulad, rogorc TavaT momiTxro sulma,
190
49. me vupasuxe: `o, moZRvaro, avCqardeT maSin,
`daqanculobas, me aRar vgrZnob kvlavindeburad.
`ehe, Sexede, gawolila ukve mTis Crdili~.
191
79. es didi suli aaTrTola ise anazdad
Tavis mamulis saxseneblis gagonebama,
naTesavs Tvisas miesalma da esalbuna,
192
109. moved, sastiko, da ixile dacema zneTa
Sen aznaurTa da uwamle dasneulebulT,
da naxav TavaT ra dReSia santafiore.
193
139. Sen verc aTina Segedreba da veRarc sparta,
sjulisdebani uZvelesni vinc Sehqmna erTxel,
maT ar miuZRviT Senodeni damsaxureba,
qeba meSvide
194
16. `he, laTinelTa siamayev, vinac gvaCvene
`laTinur enis sidiade~, uTxra sordelom,
`samSoblos Cemi didebisa mauwyebelo,
195
46. `aqeT, mxarmarjvniT Segveyreba sulTa krebuli,
`Tu nebas damrTav migiZRvebi maT saxilvelad,
ueWvelia, maTi xilva Senc geameba~.
196
76. yvelani erTad am walkotis pirispir mdgari,
fers dahkargavdnen rogorc mcire sagnebi xSirad
uzomod didTa siaxloes iCrdilebian.
197
106. `ukuqceulma Searcxvina man SroSanebi,
`Sexede igi mowyenili, Tavmodrekili
`rarigad oxravs da Rawvebi xelis gulebze
198
136. `mas dastirian monferati da kanaveze,
`alesandriis dasapyrobad omSi daRupuls~.
qeba merve
199
orives xmali xelSi epyra cecxlebr mgznebare,
orTave maxvils wamtvreuli hqondaT wvetebi,
200
55. `am wuTSi sityvac aRar gvyofnis misasalmeblad~.
merme mkiTxavda, ranairad, rodis moxvelo.
am Txemis Ziras Soreuli wylebis gadmoRma?
201
85. da xarbni Tvalni mivapyari me ukve zecas,
swored im adgils sad varskvlavni vlian nel-nela,
rogorac fersos nawilebi RerZis maxloblad.
202
115. `gvvedri, mauwyo Tu raime gagigonia
`valdi magris an monapire mxaris Sesaxeb,
`mamcne yoveli, me odesRac vflobdi am qveynebs;
qeba mecxre
203
4. amocimcimdnen Tavis misis garSemo Tvlebi
da miemsgavsa forma maTi gayinul cxovels,
romelic geslavs adamians Tvisive kudiT;
204
34. Tvals acecebda, aqeT-iqiT imzireboda,
ver cnobilobda igi Tavis adgilsamyofels,
rodesac dedam gamostaca igi xironsa,
205
64. `rogorc rom kaci meWoWmane gajiqdes nebiT,
`da mRelvareba Seecvalos guldajerebuls,
`ros sinamdviles aexsneba pirsaburveli,
206
94. Cven miveaxleT amis Semdeg pirvel safexurs,
is TeTri iyo, gasipuli marmaris qvisgan,
masSi gamovCndi mTelis Cemis aRnagobiTa.
207
124. `ufro Zvirfasi pirvelia, xolo meoriT
`karis gaRebas unda didi gamocdileba,
`radganac igi TviT kavSirTa ganmTiSvelia.
qeba meaTe
208
7. Semdeg gabzarul tans avyeviT, avcocdiT maRla,
qvis zedapiri livlivebda aRma da daRma,
rogorc zRvis talRa miqcevis da moqcevis Jamsa.
209
37. idga Cvens Tvalwin ise cocxlad da ise cxadliv,
pozac imdenad bunebrivi mieRo qandaks,
Cven ar gvegona es xateba Tu iyo munji.
210
67. xolo pirdapir did sasaxlis Ria sarkmelTan
ijda melqola,* gancvifreba aCnda saxeze
am gawbilebul da gulborot didsa qalbatons;
211
97. vidre me ase verTobodi da vWvretdi Tanac
Tavmodrekili saTnoebis diad magaliTs,
Tvalis momlxenel saocari naxelovnebiT,
212
127. maS rad amayobs suli Tqveni ampartavani?
roca Tqven mwerebs miagavxarT udReod SobilT,
matlebs, romelTac ar SesxmiaT jer kidev frTeni:
qeba meTerTmete
213
16. `rogorc Cven sxvaTa mivuteveT Secodebani,
`aseve Cvenac migviteve, rac Cven SevcodeT,
`nu gagvikiTxav, rogorc viyveT gankiTxvis Rirsni.
214
46. `da uneblieT umZims mitomc axla zeasvla~.
ar sCanda Tu vis pirisagan gamodioda
sityvebi, igi, rac gvesmoda imis pasuxad
215
76. mZime lodis qveS daigmina, gazniqa qedi,
SemomaCerda, ra Semicno, maxsena myisve,
Tan micqeroda momnusxveli mzeriT da meca
216
106. `Tu maSin, roca mogeweva sikvdili yrmasa?
`aTasi welic gaiqrolebs, es Jami mcire
`maradJamobis SefardebiT erTi wuTia,
217
136. `is gamovida, ukuagdo yalbi morcxvoba,
`Tavis megobris, karlosis tyvis gamosaxsnelad,
`TrToda, kankaliT dadioda mRelvare brboSi,
qeba meTormete
218
mogonebaTa gesli gulze SemoenTeba,
RvTismosav sulebs cremls daadens TvalTagan kidec;
219
49. iqve fiqalze gamoeWraT agreTve isic,
Tu rogor Zvirad alkmeonma* dausva dedas,
sabediswero maniaki meuRlis mkvlelsa.
220
da winamZRvrobda: aRmarTeo zeviTken mzera
aw dafiqrebuls ar gmarTebso aq siaruli.
221
106. swored am adgils dacereba klebulobs odnav,
meore wridan aq iwyeba kvlav daferdeba
kldeTa tinebiT momwyvdeuli yoveli mxridan.
222
136. ostatma Cemma es Sematyo da gaiRima.
qeba mecamete
223
28. xmaman pirvelman SemogvZaxa nazi SefrfeniT:
Vinum non habent* _ garkveulad es gavigoneT.
Cvens ukan gahqra da am sityvebs imeorebda.
224
58. vgoneb tanT ecvaT sinanulis samosi yvelas,
mxrebiT erTmaneTs miyrdnobodnen, sawyalobelad,
xolo yvelani eyrdnobodnen kldeebis kides.
225
88. `uflis wyalobiT ganiwmindos sul mcire xanSi,
`Tqveni sindisis mRvrie duJi, raTa ankara
`Cqeralis ZaliT ganiwmindos Segneba Tqveni.
226
118. `Semusres mteri, samarcxvinod ukuaqcies,
`da me mtris devnam imodenad gamaTavxeda
`(sixaruls amgvars aw verafers ver Sevadareb).
227
148. `Tuki odesme Sen toskanis qveynad dabrunde,
`CemTa maxlobelT Seaxsene Cemi saxeli.
`Sen maT ixilav garemoculT iseTi xalxiT,
qeba meToTxmete
228
22. `Tu Sens naubars kargad miswvda goneba Cemi,
momigo iman, vinc pirvelad gagvesaubra,
`Sen aq gulisxmob me mgonia mdinare arnos?~
229
52. `gaivlis merme Cabnelebul, mrume xeobebs,
`mglebs Semoxvdeba gularZnilebs da gaiZveraT,
`romelTac xundi ver aSinebs veraviTari.
230
82. `Surma imgvarad daswva Cemi sisxli im qveynad,
`rom mudam, roca molxenilsa vnaxavdi vismes,
`Suris siyviTle mTel saxeze momedeboda.
231
112. `o, brettinoro,* ratom Senc ar gauCinardi,
`roca is Seni siniorebi gadaikargnen.
`raTa SemdegSi garyvnilebas ar CaeTrie?
232
142. ukve haerSi myudroeba Camomdgariyo,
miTxra ostatma: `saWiroa marTlac aRvirni,
`TavaSvebulis kacTa modgmis asalagmavad.
qeba meTxuTmete
233
19. rogorac igi Zirs daeSva da ganze gadga
Tanabar doniT, SeweriliT dacemul qvisgan,
rasac gvimowmebs dakvirveba da xelovneba,
234
49. `vnebani Tqvenic xom iqiTken mimarTulia,
`raSiac meti monawile amcirebs kerZsac
`da SuriT aRvsils aRmoxdeba mitomac kvnesa.
235
79. `ecade mxolod ueWvelad mogiSuSdeba,
`sxva danarCeni xuTi wyluli,* rogorc is ori,
`xuTive isev sinanuliT dagiamdeba~.
236
109. vxedavdi Wabuks sasikvdilod ganwesebulsa,
mere waiqca da daemxo dedamiwaze
da Tvalni misni kianTobdnen viTa ciskari.
237
139. ase vidodiT mzis dasvlis win, Tanac vxedavdiT,
sanamdis mzera win mimavalT migviwvdeboda
saRamos bindSi Camavali mzis Suqs momkrTalos.
qeba meTeqvsmete
238
22. `marqvi, ostato, es Tu sulTa RaRadisia?
me SevekiTxe. damimowma, marTali xaro.
`imsubuqeben amnairad codvas brazisas~.
239
52. me vupasuxe: `daerwmune Cems mier aRTqmuls,
`Sensa saTxovars agisruleb, magram me erTi
`eWvi mawuxebs, gevedrebi es ganmimarto.
240
82. `da Tu qveyana axlandeli warxdenilia,
`amis mizezi TqvenSivea, iqve iZieT.
amis Secnobas da Segnebas SegaZlebineb.
241
112. `radgan erT xelSi urTierTis ara aqvT ridi,
`Tu ar mijereb, TavaT naxav Sen Wirnaxuli
`yovli mcenare marcvleuliT gamoicnobis
242
142. `daxe, sinaTlem gaarRvia kvamlisa ride
`da angelosi iqve micdis, unda wavide,
`vidremdis igi gamoCndeba TvalnaTliv Cvens win~.
qeba meCvidmete
243
25. miuwvdeneli gaxda maSin SemecnebisTvis.
Semdeg ezmana Cems ocnebas aboboqrebuls
kaci jvarcmuli, qedmaRali, warbSeWmuxvnili,
244
55. aseve meca ver SevsZeli mzeris gamarTva.
`suli RvTiuri gzas gviCvenebs aRmosavalsa,
`im mTis wverosken vedrebisa Cvenis kidegan.
245
85. `muxlni modundnen, magram sityva numc modundeba~.
man mipasuxa: `siqvelisas sjian aq trfials,
`rasac Sedegad jer nayofi ar mohyolia,
246
115. `es siyvaruli Tqvensav xelSi aRmocendeba,
`zogi moyvasis damcirebiT scdilobs mudamJams
`amaRldes TavaT, amitomac swadia kidec
qeba meTvramete
247
SemomaCerda, micqeroda, miTvalTvalebda.
surda gaego Tu ramdenad davkmayofildi?
248
31. `survils ahyveba, aenTeba da aborgdeba,
`am uasako ltolvilebas gadayolili,
`ver moisvenebs Tu ar miswvda mijnurs gulisas;
249
61. `da danarCeni nebisyofac mas Seufarddes,
`mocemuli gaqvT arsebaSi Zali mbWobeli,
`man unda mwyemsos nebadarTvis daculi bWeni.
250
91. rogoric ismens da azoposs* mas Jamsa Sina
aRtyinebuli brbo unaxavT RamiT mrokavi,
rodesac baxuss Svelas sTxovda Tebais xalxi,
251
121. `iq aris vinme, cali fexiT saflavSi mdgomi,
`vinc mokle xanSi am monasters gamoitirebs
`da bevrs inanebs winamZRvari rom iyo misi:
qeba mecxramete
252
4. am dros ukeTes niSans Wvreten geomantebi,*
amomavali ciskris gaswvriv aRmosavleTiT,
ros gariJraJi ukve iwyebs naTel gziT svlasa.
253
34. gamomeRviZa, damiZaxa virgiliusma:
`samjer gixmobdi amdgariyav, gamomyolodi,
`aw mivaSuroT da movZebnoT gadasasvleli~.
254
64. rogorc mimino moTvalTvale sakuTar WangTa
monadiris xmas gaigonebs da moixedavs,
iqiTken, sadac eguleba mas saqnieri,
255
94. `mamcne vina xar da rad wevxar pirqve miwaze?
`an egeb rame gagirigo im qveyanaSi,
`saidanac me amovedi aq xorcSesxmulad?~
256
124. `xelni da ferxni SegvikoWes da gagviTokes
`da sanam RmerTi ar inebebs azatqmnas Cvensas,
`ase viqnebiT Cven ganrTxmuli miwisa pirze~.
qeba meoce
257
7. merme sulebi, visac TvaliT sdioda wveTad
is boroteba, rac am sofels uqadis warRvnas.
mouaxlovdnen gadaRmidan kides flatisas.
258
37. `sityvani Senni uSedegod ar Caivlian.
`ros mivbrundebi mokle gzisa mosaTaveblad
`im cxovrebaSi, rac eswrafvis Tavis aRsasruls.
259
67. `karlos mZinare italias daesxa Tavsa
`da konradini Seewira laSqrobas misas,
`samagierod aagzavna man caSi Toma.*
260
97. `is, rac me warvTqvi uxrwnelisa qalwulis gamo,
`ramac Senc Cemsken mogaxeda wyalobis TvaliT,
`raTa mciredi ganmarteba migeRo Cemgan,
261
127. roca vigrZeni me mewyeris magvari tokva,
Seirya mTa da mTels sxeulSi vigrZeni JrJola,
viT sikvdilis pirs migdebulma mTrTolvare kacma.
qeba ocdameerTe
262
4. Tan viCqarodi, mivyvebodi nabijiT ostats,
viwro, daklaknil bilikebiT aRmamavalni,
mwuxare guliT Sevcqerodi sulTa gankiTxvas.
263
34. `axla mauwye Tu ram SesZra Ziri am mTisa
`da mis ferdobze zRviskidemdis irgvliv damsxdarni
`sulni erTbaSad aCoCqoldnen da axmaurdnen?~
264
64. `garna Tu winaT ara hqonda mas es wadili,
`magram zenaris neba iyo ucilobeli,
`tanjva egemna Secodebis samagierod.
265
94. `aRfrTovaneba Caminerga mgznebare cecxlma,
`ramac aRmanTo RvTaebrivi aRtyinebiTa
`da Cems gareSe aTasebsac Semogznebia,
266
124. `igi, vinc TvalTa mimarTebas CemTa aniWebs,
`aris virgili, romlisganac Sen giswavlia
`RmerTebisa da kacTa saqmis leqsiT Seqeba.
qeba ocdameore
267
15. `da mec iseTi sasoeba vigrZen Sendami,
`rogoric arvis SeugrZnia moyvasis mimarT,
`mitomc msubuqi meCveneba es safexurni.
268
46. `hoi, ramdeni wamodgeba Tavgaparsuli,*
`radganac droze veRar mixvdnen monaniebas
`im cxovrebaSi, an sikvdilis mZime wuTebSi.
269
76. `ukve qveyana aRvsiliyo kidiTkidemde
`axali rwmeniT da axali sarwmunoebiT,
`maradiuli sauflois mociqulebiT
270
106. `iq aris CvenTan evripide da antifone,
`simonide da agaTone da sxva berZnebi,
`romelTa Subli Semkuli aqvT dafnis gvirgviniT.
271
136. swored im mxares, saiTkenac gza ixSoboda,
naTeli wyaro Camohquxda maRal flatedan
da efrqveoda gareSemo mowolil mwvanes.
qeba ocdamesame
272
10. uceb momesma me qviTiniT Tqmuli galoba:
Ladia mea domine,* da ganagonma
me aRmitaca, TanagrZnoba mogvara Tanac,
273
40. uceb erT-erTma landTaganma momapyro Tvali,
SemomaSterda srulad mzerad gadaqceuli
da daiyvira: ra wyaloba momeniWao!
274
70. `gana Tu erTgzis, mravalgzisac roca davdivarT,
`am Saragzebze gviaxldeba wameba ese.
`wameba-meTqi? unda meTqva, uTuod lxena,
275
100. `roca saqveynod gaicema gankarguleba,
`rom florenciis boz diacebs aekrZalebaT
`mkerdis da yelis gaSiSvleba urcxvad, sajarod,
276
130. `macne amisa aris TviTon virgiliusi~.
vTqvi, Tanac xeli mivaSvire: `meore landi
`igia, visTvis iryeoda sauflo Tqveni,
qeba ocdameoTxe
277
25. TandaTanobiT gvaCvenebda sxvadasxva sulebs
da rogorc sCanda, arc maT swyindaT, rom axsenebdnen;
ase rom, arc erTs midgomia wyenisa Crdili.
278
55. `aw vxedav Zmao, `mipasuxa~ me im maryuJsa,
`romelic noters* me da gvittons* ar gvanebebda
`Seni axali tkbili stili gveyo sacnaur,
279
85. `mihqris nadiri da iqrolebs daucxromelad,
`vidre mis sxeuls daamsxvrevdes zed mokidebuls
`da miagdebdes sazarelad dasaxiCrebuls.*
280
115. `sxva gziT iareT da gerCios ar mogveaxloT,
`iq mTaze xe sdgas, romlis nayofs miendo eva,
`xolo es toti im xisagan aq aRmocenda~.
281
145. viTa ciskaris turfa macne maisis TveSi
nel surnelebas warmogzavnis niavis piriT,
yvavilTa fSveniT da bibiniT Tavbrudasxmuli.
qeba ocdamexuTe
282
19. maSin bageni mec ganmexvnen da warvTqvi esa:
`rogor iqneba iq gaxdoma, xorcis davseba,
`sadac aravin saWiroebs kvebis miRebas?~
283
49. `qmediTi Zala aborgdeba, amoZravdeba,
`daiwyebs denas, gamudmebul denis manZilze
`sisxls TanaSerwymuls mianiWebs igi sicocxles.
284
79. `roca laxeziss daeleva sarTavi Zafi,
`suli sxeulsa gaeyreba anazdeulad
`da Tan waiRebs miwiersac da zeciersac:
285
109. Cven ukanasknel satanjvelTan mivsuliyaviT,
marjvena mxrisken gamovbrundiT, mivyeviT gzasa
da gulisyuri aq miipyro sul sxva sagnebma.
286
139. raTa iara* morCenodaT ukanaskneli.
qeba ocdameeqvse
287
28. vxedav mohqrian almodebul gzis SuagulSi,
mohqrian sulni damxvdurT mimarT pirSeqceulni
da swored amaT maiZules mec mimexedna.
288
58. `am gzas mivyvebi, raTa vZlio awi sibrmaves,
`zenarma dedam momaniWa madli esdeni,
`Cems mokvdav sxeuls Tan vatareb Tqvens samkvidroSi.
289
88. `saqmeni Cvenni Senac uwyi da brali Cveni,
`magram Tu gwadis CvenTaganis yvelas saxeli,
`me ver movTvlidi, saamisod droc ar ikmarebs.
290
118. `Zvel satrfialo simRerebs da romancis prozas
`man Sors gaaswro* da Slegebma gaimeoron,
`rom limuzini win uswrebdes mas ostatobiT.
291
148. Semdeg amisa gahqra igi mgznebare alSi.
qeba ocdameSvide
292
28. `da Tu ggonia, rom gacdende ramenairad,
`miuaxlovdi, xeli axle, Tu girCevnia
`samosis Senis miakare cecxls Tundac quba.
293
58. Venite benedicti Patris mei,*
xma amnairi modioda iseT naTlidan,
romelsac Tvalis gasworebac veRar Sevbede,
294
88. aras vxedavdiT Tu ar naWers cisas sul mcires
da am manZilze me vxedavdi kidev varskvlavebs.
Cveulebrivze ufro naTels da moelvares.
295
118. amnair sityviT mommarTavda virgiliusi,
arc arasodes gagonila maTi badali
da monagvari saTqmeli da saxarobeli.
qeba ocdamerve
296
4. bolos davagde me napiri dauyovnebliv,
ase mivyevi gadaSlilsa Cems win niadags,
yovelis mxridan gaJRenTilsa nelsurnelebiT.
297
34. Sevdeq da myisve gadavxede gadaRma mxares,
raTa mexila sikekluce sagazafxulo.
sxvadasxva xisa da balaxis ferTa siuxve.
298
64. ara mgonia, anTeboda aseTi sxivi
TvalSi veneras, roca igi dahkoda Svilma,*
mTlad uneburad, Cveulebis miuxedavad.
299
94. `sakuTar braliT man mcire xans dahyo am adgils
`cremlsa da jafas anacvala man, rogorc viciT,
`spetaki Rimi sevdisa da lxenis mieri
300
124. `aramed misi saTavea maradJamuli
`zesTazenaris nebisyofa dausabamo
`da midis merme gayofili or mdinarebad
qeba ocdamecxre
301
4. rogorc nimfebi uRran tyeSi moxetiale,
erTni mzisagan gantolvilni Crdilis saZebnad,
sxvani ki mzvares monatrulni garbian xolme,
302
34. Cvens win aliviT movarvare gaxda haeri,
mwvane xeebis Stoebis qveS gvesma moarulT
tkbili galoba aRreuli ucxo xmaurSi.
303
64. da momavalni viT beladis asabiebi
maSin SevniSne me landebi TeTradmosilni
(amgvar siTeTres vervin naxavs Cven xmelis pirze).
304
94. frTeni eqvs-eqvsi, esxaT frTebze TviTeuls Tvalni
da rom namdvilad yofiliyvnen argusis Tvalni*
zedmiwevnebiT amgvar Tvalebs emsgavsebodnen.
305
124. xolo meores Seusxamso TiTqos sxeuli;
samaragdosgan agebuli TxemiT terfamdis.
mesame qali Tovlsa hgavda axlad dafifquls,
306
154. da Seayenes sasanTlenic win mimavalni.
qeba ocdameaTe
307
28. ase yvavilTa Rrublebisgan garemoculi
maT angelosni gars abnevdnen sakuTar xeliT
(scvivoda irgvliv, ibneoda bre furclebisa);
308
58. viT admirali, gemis Wvintze zeamosuli
mimoixilavs mezRvaurebs gars mofusfuseT
da gaamxnevebs, sxva gemebzed momuSaveTac,
309
88. da Wirxli igi galxvobili daiwyebs Jonvas,
rodesac xmeli dauberavs Crdils moklebuli,
an rogorc cvili lxveba xolme cecxlis Semyure;
310
118. `miT ufro uxamss iRebs saxes TviT niadagic,
`rodesac cud Tesls daakldeba jafa da movla,
`rac ufro metad nayofiers Seicavs Zalas,
311
qeba ocdameTerTmete
312
`Sen sxvis Sublebze Tvalwarmtaci da momxibvleli
`survilis maTis fareSobas ros eweodi~.
313
58. `aramcdaaramc ar gmarTebda dakecva frTebis,
`axal gancdaTa molodini an vinme qalis
`amaoebiT motyueba gulis da Tvalis.
314
88. Semipyro qenjnam ucnaurman da wamaqcia
da ra gadamxda im wuTebSi, rac ganvicade,
man erTman icis, vinc sababi momca amisa.
315
118. `aTas wadilTa alze ufro umgznebaresTa
da mzera Cemi miajaWves mis naTel Tvalebs,
romelic griffons daJinebiT miSterebodnen.
316
qeba ocdameTormete
317
me da staciuss, samniveni mivyeviT borbals,
romelic mcires akeTebda rkals trialisas.
318
58. vardze momkrTalo da iaze ufro xasxasa
feriT aRivso xe savsebiT ganaxlebuli,
romlis rtoebi usicocxlo sCanda aqamdis.
319
88. `eger misive Simunvarni Semokrefilan,
`danarCenebi miyvebian griffons aRmarTSi,
ufro natifi, ufro tkbili galobis mTqmelni~.
320
118. mcire xnis Semdeg triumfiur etlisa kofos,
mivarda vnaxe Cemi TvaliT erTbaSad mela,
sCanda arodes Rirseboda mas tkbili lukma.
321
148. idga cixisebr Seuvali, cad azvinuli
vixile masze usircxvilo meZavi mjdari,
imzireboda gareSemo Tvalis xamxamiT;
qeba ocdamecamete
322
Semdeg Cven ukan wamisyofiT Camogviyena,
me, erTi qali, brZeni igi CvenTan STenili.
323
43. `RmerTi wargzavnis xuTasaTas da kidev xuTsa,
`vinc ueWvelad borotmoqmeds mouRebs bolos
`da moakvdinebs mdevs meZavTan mruSobisaTvis.
324
73. `magram me vxedav Tu ramdenad goneba Seni
`gaqvavebula, amRvreula da SebRalula,
`ase rom, Suqi am simarTlis gibnelebs mzeras.
325
103. amasobaSi movarvare mzem neli srboliT
gadaiara ukve rkali meridianis,
romelic miwis horizontebs uTanabrdeba.
326
133. ase mec xeli wamomavlo daundobelad
nazma asulma, wamiyvana, miswvda staciuss:
Tavazianad eubneba: `Senc mihyevio~,
327
samoTxe
qeba pirveli
328
28. triumfis dafna iSviaTad mouxveWniaT
poetebis da cezarebis gareSe sxvaTa.
hoi sircxvilo, kacobriul araraobis,
329
58. sxivs ver gavuZel me xangrZlivad, magram naTeli
irgvliv isroda moelvare mTiebs viT rvali,
gaRvivebuli cecxlisagan, grdemlze mdebare.
330
88. magram Tu SesZleb gankurnebas am senisagan
ixilav imas, rac gagclia ukve xelidan.
Sen geCveneba TiTqos fexi gedgas miwaze,
331
118. `xvdeba isari ganatyorcni am mSvildis mier,
`aramed sxvaTac, siyvarulis niWis mqonebelT.
`Zali zenari gamgebeli bunebis wesTa
qeba meore
332
zRvas nu endobiT, SesaZloa damkargoT TvaliT
da gza dagebnaT TvalSeuvleb wylis udabnoSi,
333
34. maradiulma almasebma ise migviRes,
viT sxivebs mzisas aTinaTebs Wavlni wylisani.
aRar vicodi Tu me kidev zedmesxa xorci,
334
64. `mere cas bevri gaaCnia sxvadasxva zomis
`sxvadasxvagvari brwyinvalebis, Suqis cTomilni,
`aRnagobiTac urTierTSi gansxvavebulni.
335
94. `yovelnairi, Tqveneburi xelovnebisa.
`aiRe Tundac sami sarke, ori maTgani
`urTierTisgan mTlad Tanabar manZilze dadgi,
336
124. `raTa SemdegSi es TavaTac gamoiyeno
`da uCemodac gza ipovno, miagno fonsa.
`wminda sferoTa moZraoba da zegavlena
qeba mesame
337
Tu ranairad damarwmuna naTxrobma misma
avswie Tavi da mindoda, meTqva pasuxi.
338
34. da, mec mivmarTe suls, romelsac zed etyoboda
yvelaze metad, saubari enatreboda:
`sulo netaro, visac sxivis am saufloSi
339
64. `axla eg marqvi, am mxareSi cxonebul sulTa
`ufro maRali samyofeli Tu genatrebaT
`RvTis aRmatebul siyvarulis mosaxveWavad?~
340
94. agre mec sityviT, nawilobriv munji wamyofiT
vamcne, rameTu me mindoda kidev gamego
kvlav romel saqsovs aklda kidev cxemlis gavleba?
341
124. sanam SemeZlo, magram roca davkarge TvaliT
kvlav mivubrundi ndomis Cemis sagans ganuyrels;
da movindome: Sesityveba beatriCesTan,
qeba meoTxe
342
22. `garda amisa, Sen sxvagvaric gawvalebs iWvi
`platonis swavla Segicvnia, romlis mixedviT
`sikvdilis Semdeg varskvlaveTSi adian sulni.
343
52. `sulio, igi aswavlida, kvlav mieltviso
`iseve varskvlavs, romlisganac moswydao TavaT
`imave wuTSi ros miiRo sxeulis saxe.
344
82. `maT rom hqonodaT mtkice neba, ris meoxebiT
`lorenco* dawva Tavis nebiT wamebis lastze
`da an muCiom* TviT gaswira marjvena xeli,
345
112. `pikarda weRan giambobda, srul qmnilisaTvis,
`me ki sxva neba dagisaxe da ase vgoneb
`es Cven orTaves SegvaTanxmebs da mogvarigebs.
346
142. da mzera Cemi dandobilad ukuSeiqca.
qeba mexuTe
347
28. `RmerTma da kacma rom piroba dasdon erTxelac
`kaci mas swiravs im saunjes weRan xsenebuls
`viTarca msxverplsa da sawindars daufasebels.
348
58. `merwmune, Secvla usazmnoa Tuki sagani
`Zvelad aRTqmulis sxva axalSi ar moTavsdeba,
`rogorac oTxi eqvsSi aris moTavsebuli.
349
88. mowyurebuli daamSvida goneba Cemi,
romelic kidev apirebda kiTxvis micemas.
iseve swrafad, rogorc mizans xvdeba isari,
350
118. `naTeli zecis saufloTa SuqTmomfeneli
`Cvenc mogvwvdenia, amitomac gauwyebT Senac
`Tu gsurs gaigo Tu vina varT da sadaurni?~
qeba meeqvse
351
7. `wminda frinvelis frTeTa qveSe damyarebuli
`xelisufleba ganagebda samyaros mTelsa,
`xelidan xelze gadasuli moswvda Cemamdis.
352
37. `igive samas welze metad marTavda albas,*
`vidremdis brZola gulficxeli SeeqmnaT samTa
`samis winaRmdeg am arwivis meoxebiTa.
353
67. `moinaxula man antandros da simoneta,
`adgili, sadac ganisvenebs heqtoris neSTi,
`ptolomeosi SeaZrwuna nakrtenma misma.
354
97. `axla gansaje, visac brali davde me weRan.
`yvelani, visac axla msjavri gamoutane
`xom marTebulad mimaCnia Tqven damRupvelad?
355
127. `am margalitSi brwyinavs sxivi qveli romeos,*
`romlis amagi uangaro da samsaxuri
`umarTebulod Seuracxhyves, ar daafases.
qeba meSvide
356
13. magram krZalvisgan ise viyav gaognebuli
warvTqvi myis b... iCe da davxare imwamsve Tavi
rogorc mTvlemares emarTeba xolme anazdad.
357
43. `amasTanave mTlad uRmerTo, usastikesi,
`Tu movigonebT pirovnebas jvarze gakrulis
`adamianur bunebaSi qveynad mosulsa.
358
73. `rac mas waagavs, sanukveli ufroa misTvis,
`da cecxli igi RvTaebrivi, qveynad mbrwyinavi
`msgavs elementSi ufro metad xdeba sacnaur.
359
103. `sxva gza ar iyo darCenili da RmerTma TavaT
`es umweoba Seismina da amitomac
`gzani RvTiurni ganumzada modgmas kacisas.
360
133. `xolo Sens mier aRnusxuli elementebi
`isev stiqiis wiaRidan warmoSobilan
ukve Senaqmni Zalisagan gamovlenilni.
qeba merve
361
13. Tu rogor movxvdi am cTomilze me aRar maxsovs,
magram mand yofna me mauwya madonas saxem,
romelic ufro mSvenieri gaxda anazdad.
362
43. kvalad mivxedav lands sxivosans mravlisa aRmTqmels
da veubnebi: `marqvi vin xar he, saocaro?~
xma amiTrTolda Relvisagan acaxcaxebuls.
363
73. `xalxs gadaTqerils Surisgeba rom ar daewyo
`tiraniisa dasamxobad amxedrebulsa,
`palermoelebs ar eyviraT: `sikvdili mtarvalT~.*
364
103. `da yovelive, rac mowydeba am Svildis sables,
`Tvalmiucdenlad gatyorcnili isris siswrafiT
`xvdeba saniSnos winaswarve misgan ganWvretils.
365
133. `ase modgmidan modgmisaken ivlida mudam
`buneba, TavaT rom gangebas zesTazenaruls
`ar Seecvala TviTnebobis amgvari wesi.
qeba mecxre
366
13. axla meore momeaxla landi naTeli,
momapyra Tvalni moelvare, RvTivmSvenieri
da damimowma siyvaruli Tavazianad.
367
43. `ase ar fiqrobs brbo xalxisa, romelic cxovrobs
`tagliamentos da adijes* mdinareT Soris
`arcTu sinanuls miecema nebayofilad,
368
73. `RmerTi yovlisa mxilvelia, sulo netaro~,
ase mivmarTe: `da zraxvani uflismierni
`sacnaur xdeba SenTvis mudam usafarvelod.
369
103. `mainc aravin inaniebs aq Tavis codvebs
`miviwyebulTa da veZleviT mxolodRa Svebas
`uflisa mier saTnoebiT CvenTvis naboZebs.
370
133. `RvTismetyveleba daviwyebas mieca ukve
`da saxarebas dekretalebs* dawafebulni,
`sqolioebSi* kiTxuloben uqnarobis Jams,
qeba meaTe
371
19. gadascdenoda srbola maTi xazsa pirdapirs,
maSin samyaros rogorc zenas ise qvenasac,
daerRveoda odiTganve daTqmuli wesi.
372
49. amgvari iyo es meoTxe didi ojaxi.*
sad Sinaurebs gulmowyale mamaufali
kvebavs samebis, erTarsebis sasoebiTa,
373
79. me momagonda mocekvave asulTa dasi,
roca isini Sesdgebian mdumared mcires,
elodebian axal bgerebs sakravebisas.
374
109. `ubrwyinvalesi Cven oTx Soris suli naTeli*
`iseTi didi siyvaruliT aRgznebulia,
`rom dedamiwas xilva misi kvlav enatreba.
375
139. viT saaTebi adriani, tkbili wkaruniT
gagvaRviZeben iseT wuTSi ros qristes sasZlo
saqmaros Tvisas egebeba saTno sZlispiriT;
qeba meTerTmete
376
19. `iseve rogorc me aq vbrwyinav maradi SuqiT,
`misive ZaliT SenSi vxedav ukve TvalnaTlad
`fiqrebis Senis uecarsa aRmocenebas.
377
49. `arc ise maRal mTis ferdobze, mze amobrwyinda,
`rogorc mnaTobi kirCxibis wres miaxlebuli*
`zafxulis pirze gangis wylidan mogvevlineba.
378
79. `saTno grZnobebiT aRgznebulma Tavdapirvelad
`bernandma* fexze gaixada, Caicva Coxa
`maT wminda Zmobas miaSura da Semonazvnda.
379
109. `rodesac iman, visac hyavda amorCeuli
`mama franCesko _ siqveleTa mauwyebelad,
`Tavmodrekili aRamaRla RvawlmosilebiT,
380
139. `sad yvela xarobs, vinc cTunebas Tavs aaridebs~.
qeba meTormete
381
28. axlad movlenil sulTaganis momesma xmai,
da rogorc nemsi* polaruli varskvlavisaken
agre gulis xmac mas mivapyar, vinc ametyvelda.
382
58. `jer saSoSive suli edga ise mZleTamZle,
`uspetakesi madlisagan adreve mosils
`dedis muclidan moelodnen winaswarmetyvels.
383
88. `da taxtisagan (ra bralia papis taxtisa,
`rom RaribTaTvis miuvali ram gaxda igi,
`farisevelebs aq miuZRviT mTavari brali).*
384
118. `magram merwmune, dagvidgeba mkis yavli male
`da sarevelas cecxls miscemen, xolo mosavals
`patroni Cveni Tvis beRlebSi gaanawilebs.
385
qeba mecamete
386
wminda krebulma moaTava rokva, simRera,
CvenTvis pativis misagebad wamowyebuli.
387
58. `rogorc Cveneba sarkis pirze gamosaxuli,
`am cxra sferoSi amave dros rCeba maradJams
`ganuyofeli ukuniTi ukunisamde.
388
88. `vici am adgils rom Sevwyvito me saubari,
`ase metyodi: `rad iyoo igi ubadlo,
`rogor iqneba am mesames* ar hyavdes swori?
389
118. `mitomac xdeba, rom nafiqri naucbaTevad
`gzas ascildeba simarTlisas da sadaveni
`marTlad gansjisa xelT upyria usazmno vnebas.
qeba meToTxmete
390
4. aseTi rame moxda maSin Cems arsebaSi
ros Toma wmindis suli egzom saxelganTqmuli
dumils mieca, moaTava sauwyebeli.
391
34. yvelaze metad RvTivmSvenier sulis naTelma
me gamagona xma iseTi mokrZalebuli,
rogoric hqonda maxarobels mariamisas;
392
64. aha, vixile, naTlosanTa rkalsa mas pirvels
irgvliv moerTo, sxva axali Semogzneboda
rogorc naTeba ganTiadis caze gamdgari.
393
94. iseve rogorc moTeTro gzas polusTa Soris
gaavlebs xolme cadaqnilze irmis naxtomi.
didi da mcire varskvlavebiT mTlad moCiTuli,
394
124. ise momxibla am galobam mand mosmenilman,
rom amis Semdeg me ar maxsovs raimes qveynad
Tundac esinjos sulis Cemis mojadoveba.
qeba meTxuTmete
395
16. kacs eCveneba, gardenacvlos varskvlavs adgili
swored im adgils, sad cTomilma wams gaielva.
Tumc mandve rCeba sxva varskvlavi auracxeli,
396
46. `vhyav sacnauri mis naTqvamSi upirvelesad:
`dideba Senda erTarsebav samebis saxiT,
`CemTa naSierT rom aRavseb ciuri madliT.
397
76. `im mzis pirispir, romlis sxivi Tqven aq ginaTebT,
`ise Tanabrad gaqvT sul yvelas aq naboZebi
`sxva siTanabre baTildeba am SemTxvevaSi.
398
106. `ver ipovnidi iavarqmnil saxlebsac sadme,*
`sardanapali* jer ar iyo mand Camosuli,
`raTa enaxaT, rogor rTaven mdidarni saxlebs.
399
136. `myavda ori Zma: morontoi da elizeo.
`coli viTxove gamosuli pados mxaridan,
`misgan miviRe me meore gvari kidevac.*
qeba meTeqvsmete
400
16. ase vuTxari: `Tqven mama xarT Cemi Zvirfasi,
`Tqven gamamxneveT da aRmagzneT saubrisaTvis,
`da ufro metad amamaRleT vidre viyavi.
401
46. `ricxvi imaTi, vinc omebSi gamodgeboda
`marixis Zegls da jiovanis salocavs Soris,
`udrida mcxovrebT im JamindelT erTsa mexuTeds.
402
76. `nuravis ukvirs gvarovnebaT gadaSeneba,
`nu gagaocebs es ambavi ukve cnobili,
`Tu qalaqebi da xalxebi gadagebulan.
403
106. `diadi iyo winapari kalfuCis gvaris,
`saxelmwifoSi sapatio sakarcxlulebze,
`isxdnen niadag naSierni arriguCCisa.
404
136. `pativdebulad iTvleboda igi saxlica,*
`romelmac yvelas gadagkidaT mravali Wiri,
`vis Surisgebam Camoagdo sisxlis wvimebi,
qeba meCvidmete
405
10. `ara imisTvis, rom ganswavla miviRoT Sengan,
`aramed ise, rom wyurvili sulisa Senis,
`maT gaumJRavno, visganac Sen moeli sasmels.
406
40. `Sen ar gegonos Semoqmedi atandes Zalas
`dinebas misas, ise rogorc mimaval gemis
`sruli xateba Cvens TvalebSi gamokrTis xolme
407
70. `Sen moganiWebs mfarvelobas ucxoobaSi,
`saxelganTqmuli lombardeli didi vaJkaci,*
`romlis maRal gerbs amSvenebda Savi arwivi.
408
100. ros dadumebiT me mauwya sulman naTelma
aw moTaveba safuZvelis im saqsovisa,
romelsac weRan me gavavle pirvelad cxemli,
409
130. `vinZlo eg sityva moeCvenoT pirvelad mkacri,
`nu daRondebi, vinc mSvidobiT mas moinelebs
`merme igive sanukvelad moeCveneba.
qeba meTvramete
410
16. ciuri igi aRtaceba gadmovlenili,
donas saxeze ukukrTomiT SemomnaToda
da man aRavso suli Cemi savsebiT TvisiT.
411
46. Semdeg gotfridma, graf vilhelmma* da rinoardom
SemomanaTes, bolos vnaxe jvarze ielva
normandielma didma gmirma, robert gviskarma.*
412
76. agre es sulni, moelvare naTliTmosilni,
rokavdnen ancad, dafrinavdnen, galobdnen Tanac.
xazavdnen caSi xan D-sa da J-s, xanac L-sa.*
413
106. rogorc ki sulni miubrundnen TavianT adgils,
myisve SevniSne, Tu viT Sesdga naperwklebisgan
arwivis erTis Tavkiseri cecxliT naxazi.
414
136. petres da pavles, arc erT maTgans arad vagdebo.
qeba mecxramete
415
28. `me kargad vici, rom naTeli marTlgankiTxvisa
`sxva sferoebSi Tu mJRavndeba maradJamulad,
`arc Tqven samkvidros aRkveTili eqneba igi.
416
58. `radganac Tvali mokvdavTaTvis miniWebuli,
`ise vera sWvrets marTlgankiTxvis siRrmes uaRress,
`rogorc igive okeanis ufskruls ver swvdeba.
417
88. `marTebulia mxolod masTan Sexamebuli,
`verc miizidavs mas odesme keTilad qmnili,
`mxolod misive ukukrToma ars marTlis mqmneli~.
418
118. `naxaven masac, Tu rogori didi zarali
`xalxs miayena senis pirad man, visac taxma
`nadirobis dros amoxada eSvebiT suli.*
419
148. `romelic sZiZgnis sxvebTan erTad am naalafars~.*
qeba meoce
420
28. axla es dvrini gardaiqca uceb sityvebad,
arwivis niskarts es sityvebi wamoscda ise,
viT guls ewada, sadac igi aRbeWdil iqmna:
421
58. `is aq darwmunda: kargi zraxvis cudi Sedegi
`mas ar mohkiTxes, Tumc saqciels misas Tan mohyva
`gaCanageba, gaoxreba mTeli qveynisa.
422
88. `me kargad vxedav Sen erwmune Cemgan nauwyebs,
`radgan es me vTqvi, ara rwmenis Senis mixedviT,
`da uneblieT damijere, arc ici ratom?
423
118. `xolo meorem, meoxebiT im gvari madlis,
`romlis saTave uaRresi jerac aravis
`ar Seucvnia, arvin icis Tu sad iwyeba,
424
148. als atokebdnen ayolilni sityvaTa taqtsa.
qeba ocdameerTe
425
28. me aq vixile kibe didi oqrocurvili,
mTlad cecxlis feri da maRali, ise maRali,
rom kacis Tvali mis dasasruls ver miswvdeboda.
426
58. `da isic marqvi, ratom sduman am planetaze?
simfoniebi, Semoqmedis Cvenis saxotbo,
`sxva cTomilebSi egzom tkbilad aJRerebulni?~
427
88. `aha, mizezi Cemi egzom aRtyinebisa,
`radgan ramdenad suli Cemi uzado qmnila,
`imdenad ufro maciskrovnebs naTlis samosi.
428
118. `es monasteri iZleoda rTvelsa xvavriels
`samoTxisaTvis, axla ukve iavarqmnili,
`dee, uwyodes es ambavi yovelma kacma.
qeba ocdameore
429
4. da man viT dedam, rudunebiT mondomebulman,
Tavisi pirmSos mSobliuri nugeSiscemiT,
zrunviT aRvsilman, TanagrZnobiT gulanTebulman
430
34. `magram imisTvis, rom dagicxro gulis wadili
`da mizans Sensas miaRwio daukiTxavad,
`me gamovicnob da gauwyebT Sensave zraxvebs:
431
64. `yvela survili mand wmindaa da aRsruldeba
`zraxvani Cvenni da rac aris mTel samyaroSi,
`sruli sisavsiT Cven TvalnaTliv mogvevlineba.
432
94. `ufro naklebi saswauli iqneba, Tu Tqven
`iordanes wyals ukuaqcevT saTavisaken,
`vidre egzomad gularZnilTa gamosworeba~.
433
124. `ase axlos xar ukanasknel madlis samanTan~,
miTxra madonam, `xams daZabo, axlave mzera
`TavaT gafanto Sens garSemo mcire burusic.
434
154. Semdgom amisa kvlav Sevxede madonas Tvalebs.
qeba ocdamesame
435
28. agre mec vnaxe auracxel varskvlavebs Soris
mze* kaSkaSebda, abrwyinvebda irgvliv yovelTa,
ise viT Cveni aq aSuqebs varskvlavTa dasebs.
436
58. ver gamovTqvamdi meaTaseds im aRtacebis,
romelic maSin me momgvara misma Rimilma,
da saxem misma meyseulad gabrwyinebulma.
437
88. Rosa mystica-am,* romlis saxels ase vadideb
ciskarze, mwuxrze, man ganmivrco me mxedveloba,
raTa vixilo ufro didi sinaTlis are.
438
118. da Tvalebs Cemsas aRar eyoT imdeni Zali,
aliT Semosil diademas Tan mihyoloda,
rodesac igi Tavis Zisken miiswrafoda.
qeba ocdameoTxe
439
7. `mixedeT awi Tu ramdeni mas utanjnia,
`da moukaliT mas wyurvili daucxromeli,
`aki TavaT svamT maradJamul saTavis wyaros~.
440
37. `dahkiTxe igi, gamoscade sjulis codnaSi,
`hkiTxe, rac gsurdes, rac exeba imave rwmenas
`romlis wyalobiT dadiodi Sen erTxel zRvaze.
441
67. da man momigo: `azri Seni marTebulia,
`magram Tu ici ratom aris nagulisxmevi
`rwmena mis mier substancsa da arguments Soris?~
442
97. axla momigo: `Tu axalma, agreTve Zvelma,
`silogizmebma dagarwmunes Sen sabolood,
`rogorRa scani sityvis wmindis Zalmosileba~.
443
127. ase daviwye: `axla gwadis am sabrZanisSi
`warmogidgino me formula rwmenisa Cemis
`da saTaveni, aw mismine, me gipasuxeb:
444
qeba ocdamexuTe
445
`sulo brwyinvalev, Sen aRavse odesRac miwa
`eklesiisa marTlmorwmunis uzado rwmeniT,
446
58. `ori sxva kiTxva, rac Sen hkiTxe ara imisTvis,
`geswavla rame, aramed sxvisTvis im miwaze sauwyebelad,
`Tu rogor didad migaCnia Sen es siqvele.
447
88. `rogorc axali, ise Zveli saRvTo werili,
`mivuge, saxavs RvTis moyvare kacTa sicocxlis
`erTaderT miznad sabolood mxolodRa sasos
448
118. viT kacs, romelic mzes xangrZlivad miaSterdeba,
raTa Seatyos dabneleba mosalodneli,
didxans Wvretisgan daekargos Tvalisa Cini,
qeba ocdameeqvse
449
7. `aba, daviwyoT, ras mieltvis maS suli Seni.
`Tanac gaxsovdes mxedveloba ar dagikargavs,
`mxolod SemkrTali dagisustda mzeris unari.
450
37. `da Semoqmedmac ucdenelma, uzesTaesman
`mamcno, rodesac moses uTxra aseTnairad:
`me gaCvenebo uciloblad sikeTeT CemTa~.
451
67. rogorc mzis sxivi Tvlemisagan gamogvafxizlebs,
xedvis unari uecarad ganviaxldeba,
rodesac Suqi quTuToebs gaatans mkacri,
452
97. aseve suli pirvelqmnili me mauwyebda
cecxlis alidan gamonakrTom sixaruliTa,
rom mas ewada aRsruleba wadilis Cemis.
453
127. `enas buneba mianiWebs modgmas kacisas,
`magram rogori unda iyos es metyveleba
`amas gangeba ganawesebs, ganagebs TavaT.*
qeba ocdameSvide
454
16. gangebam, vinac anawilebs zecaSi rolebs,
myis daaduma xoroebi yovel kuTxeSi,
sdumdnen netarni da momesma am dros anazdad:
455
46. `Cven ar gvndomia, rom morwmune mas qristianni,
`zogi mxarmarcxniT Semoesxa, zogic mxarmarjvniT
taxtisa Cvenis mimtacebels, viTomdac msajuls;*
456
76. ra naxa didxans amgvar WvretiT viyav garTuli,
`daxare Tvalni, miTxra donam, ufskruleTisken,
`da dainaxe raodeni ganvle manZili~.
457
106. `brunvis buneba SuagulSi Zvras moklebuli,
`romelic yvelas Tvis garSemo abrunebs xolme,
`iZvris aqedan da aq aris daZvris samani.
458
136. `ase Savdeba TeTri kani turfa Rawvebze
`im asulisa, visac dRisiT Tan moaqvs WaRi
`da saRamo Jams Tan waiRebs Suqis saTaves.
qeba ocdamerve
459
16. aha, vixile almasiviT mbzinavi sxivi,
iseTi mZafri rom misive aTinaTidan
myisve davxare TvalTa CemTa quTuToebi.
460
46. da me: `qveyanac rom amrigad warmarTuliyo,
`rogorc me aq vWvret sferoebis am sabrZanisSi,
`Seni naTqvami iqneboda CemTvis sarwmuno.
461
76. `albaT SeniSnav gasaocar urTierTobas
`didsa da didsa, mcireodens da mcireodens,
`yovel casa da mis aRmZvrel gonebas Soris~.
462
106. `rac ufro Rvivis sixarulis anTeba maTSi,
`miT ufro metad Caswvdebian WeSmaritebas,
`romelic sulebs mianiWebs naTlis savanes.
463
136. `nu gaocdebi, rom SeiZlo Svilma soflisam
`WeSmaritebis mistiuris agre Cawvdena,
`es man Seicno, vinc ixila caTa sauflo.
qeba ocdamecxre
464
25. `rogorc mzis sxivi gaielvebs xolme minaSi,
`qarvaSi, brolSi, imnairad rom aRar rCeba
`mis Sesvlis wertsa da gaJRenTis xarvezebs Soris,
465
55. `warwymedis amis, siamayis wyeuli suli,
`iyo mizezi da Sen naxe igi jurRmulSi
`mTeli samyaros simZimisgan welmowyvetili.
466
85. `brZenmetyvelebiT Tqven mihyvebiT xSirad mrude gzas,
`radgan ahyvebiT Tqven saxelis amaoebas,
`da gagitacebT xan wyurvili TavmoTneobis.
467
115. `qadagebis dros mohyvebian moCmaxul ambebs,
`da roca mrevli gulianad gadixarxarebs,
`gamarjvebisgan~ ifuyeba mRvdlis kapuSoni.
468
145. `Tumc TavaT igi rCeba marad ganuyofeli~.
qeba ocdameaTe
469
28. pirveli dRidan, rac vixile me saxe misi
am Cvenebamdis leqsi Cemi daucxromelad
misda saqebrad iTxzeboda da irTveboda.
470
58. aenTo CemSi mxedvelobis unari ise,
rom udidesi brwyinvalebac am qveyanaze
veRar daSretda gamZleobas Cemi mzerisas.
471
88. rogorc ki wvetni quTuToTa Seexo wyalsa,
me SevamCnie es mdinare grZliv mimavali
TvalTa winaSe meyseulad gardiqmna mrgvalad
472
118. simaRle misi da sigane ar aferxebda
mzerasa Cemsas, radgan vWvretdi ukve Tamamad
mTels moculobas, sidiades uflis baRisas.
473
148. `raTa ufro Rrmad Caayudon alanieli~.*
qeba ocdameTerTmete
474
28. oi, naTelo samebisav, miapyrob mzeras
erTaderT varskvlavs, mas Sescqeri monusxuliviT,
Cvenc gagvabrwyine grigalisagan qancmileulni.
475
58. me erTs velodi da sxva rame Semomeyara.
msurda mexila beatriCe da donas nacvlad
viRac moxuci Cems win idga gabrwyinebuli.
476
88. `mommadle Seni gulmxurvale mosarCleoba,
`rom suli Cemi ganwmendili ukve Sens mier,
`aRar SegZagdes, roca sxeuls gaeTiSeba~.
477
118. aRvapyar Tvalni da viT diliT aRmosavlisken
aelvardeba cadaqnili mometebulad,
vidre ciskide dasavlisa mimwuxris Jamze.
qeba ocdameTormete
478
4. `wylulebi igi mariasgan moSuSebuli
`gaxsna diacma mSvenierma, romelic axla
`wamomjdaria Cvens winaSe RvTismSoblis ferTxiT.
479
34. `mis qvemoT msxdarni, mis mierve amorCeulni
`wminda franCesko, benedikti da avgustini.
`yvela esenic orad hyofen am Cvens samoTxes.
480
64. `qmnis aq am sulebs mzeris Tvisis brwyinvalebiTa
`da yovel maTgans miuboZebs imden sikeTes,
`ramdensac TavaT sasurvelad miiCnevs xolme.
481
94. im siyvarulma, romelmac aq mas ugaloba:
`mogesalmebi o, mariam, madliT mosilo~,
frTebi gaSala taxtis misis misaRwevelad:,
482
124. `mandvea igi, vinc ixila sikvdilze adre
`patiJni didni qristianul eklesiisa
`romelmac Zleva moixveWa samsWvaliT, SubiT.
qeba ocdamecamete
483
4. `modgma kacisa Sen gaxade keTilSobili,
`ase rom, yovlis Semoqmedma uzeSTaesma
`Sen agirCia uzenaes qmnilebad Tvisad.
484
34. `kidev amas gTxov, dedofalo, yovlis SemZleo,
`rom mas amgvari xilvis Semdeg SerCes uvneblad
`saRi unari siyvarulis mimarTebisa.
485
64. viT sxivi mzisa Tovls gaalxobs gamozafxulze
rogorc sibillas* werilebi mihqonda sios,
da minaweri samudamod ikargeboda.
486
94. me damaviwyda es suraTi erT wuTSi ufro
mometebulad, vidre landi argos gemisa,
neptunis mier SeniSnuli zRvis zedapirze.
487
124. hoi, naTelo, sawyaulo arsobis Senis,
Sen sacnaur hyav Tavi Seni, Semcnobni Senni,
Sen Tavs uRimi kmayofili, gabrwyinebuli.
dasasruli
488
`RvTaebrivi komediis~ ganmartebani
jojoxeTi
qeba pirveli
qeba meore
qeba mesame
qeba meoTxe
489
124. pentesileia _ aresis qaliSvili, amorZalebis dedofali. troas omSi
aqilevsma mokla.
140. orfeosi _ berZeni musikosi da poeti.
141. tulius cicero, anu ciceroni; linus (an lino) _ berZeni poeti.
ptolomeos _ cnobili geografi da astronomi.
qeba mexuTe
qeba meeqvse
qeba meSvide
490
qeba mecxre
qeba meaTe
qeba meTerTmete
491
79. aq igulisxmeba aristoteles moZRvreba, romlis mixedviTac sam vnebas
unda ganeridos kaci: uzomo tkbobas, gulmxecobas da kanias _ cud znes,
romelsac igi upirispirebs siqveles.
qeba meTormete
qeba mecamete
492
57. or klited igulisxmeba siZulvili da siyvaruli.
118. lano da-sienas sicocxle mohbezrda, roca mteri Tavs daesxa arecos
maxloblad, topposTan. man gaqcevas sikvdili arCia.
132. jiakopo da-sant andrea _ cnobili padueli mflangveli, romelic
saseirod oqros fuls wyalSi yrida da erTxel stumrebis gasarTobad sakuTar
saxls cecxli waukida.
143. igulisxmeba qalaqi florencia, romlis patroni, gadmocemis
mixedviT, Tavdapirvelad omis RmerTi marsi (marixi) iyo, xolo Semdeg ioane
naTlismcemeli.
144. marsis Zeglis naSTi 1337 wlamde idga florenciaSi veCios xidze,
romelmac gadmocemiT qalaqi ixsna mtrebisgan.
148. igulisxmeba lotto degla aglis, romelmac sakuTar saxlSi
CamoixrCo Tavi.
qeba meToTxmete
493
qeba meTxuTmete
qeba meTeqvsmete
qeba meCvidmete
494
qeba meTvramete
2. malebolje _ jurRmuli.
29. 1300 wels pap bonifaciusis mier mowyobili iubileumis gamo roms zRva
xalxi moawyda
50. italieli aznauri. gvelfi, romelmac Tavisi lamazi da gizola markiz
distes mihyida.
92. veneras mier waqezebulma lemnosis qalebma TavianTi mamebi da vaJebi
daxoces. hipzifilem sikvdils Cumad gadaarCina Tavisi mama Toasi. amis Semdeg
igi mefed airCies amboxebulma qalebma. roca argonavtebi lemons ewvivnen da
upatrono qalebs daepatronnen, hipzifile iazonis xasa gaxda. iazonma igi aq
datova da kolxeTs gaemgzavra.
122. alesio interminei _ gibelinebisa da TeTrebis partiis beladi, mTel
partiasTan erTad gaaZeves samSoblodan. Zlier fariseveli yofila.
qeba mecxramete
495
qeba meoce
qeba ocdameerTe
qeba ocdameore
496
19. delfinebis TamaSze avdris moaxloebas ityobdnen menaveebi. pliniusis
cnobiT, `delfinebi zRvauris mosvlas gvauwyeben da zRvauric iqidan modis,
saidanac isini mocuraven~.
65. laTinelebad dante miiCnevs italielebs. es im SemTxvevaSi, roca maT
berZnebs upirispirebs.
Tavi ocdamesame
qeba ocdameoTxe
qeba ocdamexuTe
497
19. igulisxmeba vani fuCCio.
24. kakus _ vulkanis Svili, romelic aventinis mTis erT gamoqvabulSi
cxovrobda, herkuless 4 Zroxa da 4 xari mohpara, risTvisac herkulesma
mokla kidevac.
48. kianfa donato gamoCndeba qvemoT eqvsfexiani gvelis saxiT, igi
moulodnelad iqca gvelad da amitomac moikiTxes amxanagebma.
85. igulisxmeba Wipi.
93. sabelus da nasidus _ katos laSqris meomrebi iyvnen. pirveli xvlikma
dakbina da maSinve daiwva, meores gvelma ukbina, dasivda da mokvda.
96. kadmusi Tebedan iliriaSi gaiqca, cxovrebisgan daqanculma gvelad
gadaqceva inatra da survili ausrulda.
areTuzas mdinareTa RvTaeba aleusi gamoudga, roca areTuzam lanas sauflomde
miaRwia, wyarod iqca, mRvimeSi SeiWra da Semdeg sicialiaSi amoyo Tavi.
99, 100. am taepebSi dante gulisxmobs Tavisi moZRvrebis qmedobiT Zalas.
aseTi Zala, misi azriT, aris adamianis Tandayolili kavSiri, am kavSirTan
SeuRlebulia sulis RvTaebrivi naperwkali da es kavSiri sikvdilis Semdegac
ganuyreli rCeba.
138. igulisxmeba buoso de donati.
151. geurCio (guelfo, franCesko) kavalkante javiles mcxovreblebma moa-
kvlevines, misma naTesavebma ki javiles mosaxleobaze iZies Suri.
Tavi ocdameeqvse
498
105. raki es adgili zogierT muxlSi homerosis `odiseas~ ewinaaRmdegeba,
dantes komentatorTa Soris filaletesi fiqrobs, rom poets poema ar unda
hqonoda wakiTxuli.
107. igulisxmeba tireniis zRva, sadac mdebareobs kunZulebi: korsika,
sardinia da sxv.
108. aq igulisxmeba herkulesis mier samijnos daweseba.
111. dantes cnobis mixedviT, odisevss daaxloebiT kadiqsis yuremde unda
mieRwia.
116. Zveli geografebis hipoTeziT, meore hemisfero miwisa martooden
wylisgan, e.i. zRvisgan Sedgeboda. ase rom, dausaxlebeli da ukacrieli
egonaT.
qeba ocdameSvide
10. Zv.w. 455 wels apulielebi daamarcxa romis konsulma publius decius
mussma. am brZolaSi 2000 apulieli daiRupa.
12. igulisxmeba kannes brZola.
13. normanebis hercogma roberts gviskarma berZnebs waarTva ukanaskneli
provincia apuliaSi.
16. igulisxmeba brZola beneventTan, sadac mefe alfredma taxti da
sicocxle daTmo. aq uRalates mefes apulielebma.
17. tagliakoCos brZola, sadac frangi jvarosani alard de valeri karl
anJus exmareboda.
499
56. fra dolCino (Zma dolCino) _ Sua saukuneebis reformatori. 1305
wels religiur komunizms qadagebda. dolCinos xalxi satanas da mwvalebels
eZaxda. 1307 wels dolCino misgan gawamebulma xalxma Seipyro. igi SanTebiT
awames da dawves. dolCino imitom moaTavsa dantem mahmadTan erTad, radgan
mravalcolianobas qadagebda.
60. novara _ italiis erT-erTi provincia da am provinciis mTavari qalaqi.
75. markabo _ venecielTa sasaxle, romelic gvido da-polentam daangria.
76. pietro da mediCina _ italieli aznauri, romelic gvido da-polentas
da malatesta da-riminis erTmaneTis winaaRmdeg aqezebda. igi dantes piradad
gascnobia.
81, 83. calTvala malatesta da-riminim dapatiJa gvido de karser da anji-
olello da-kagnan da SeboWilni zRvaSi gadaagdebina katolikas maxloblad.
98, 102. igulisxmeba romis tribuni kurio, romelmac riminis maxloblad
urCia cezars omis saswrafod dawyeba da am gziT brZola waagebina.
108. moska lambertim (TviT gibelinma) gvelfebisa da gibelinebis samo-
qalaqo omSi wamqezeblis roli Seasrula am sityvebiT.
136. bertram dal borno _ italieli vikonti, cnobili raindi da
trubaduri iyo.
137. re jiovani _ mefe jiovani. filatelesis azriT, bertram dal bornos
mefe jiovanisTvis ki ar gauwevia cudi TaTbiri, aramed mefe hainrixisTvis.
Cans, aq dantem istoriul sinamdviles gadauxvia.
qeba ocdamecxre
qeba ocdameaTe
500
mamis, qalaq Tebes damaarseblis, kadmusis winaaRmdeg. mravali xifaTi Sehyara
mas da mis cols da bolos orive gvelebad aqcia, xolo maTi vaJi aTamasi
gaagiJa da kldes miaxala.
2. zemele _kadmosis asuli, berZnul miTologiaSi zevsis sayvareli,
romelic mokla kidevac eWviani heras mier waqezebulma zevsma.
16. hekuba _ troas mefis, priamis meuRle, heqtorisa da parisis deda.
troas dangrevis Semdeg igi berZnebma daatyveves.
17. poliqsena _ priamisa da hekubas asuli. roca troas omebSi gamarjvebulma
berZnebma Trakiis maxloblad Ruza CauSves zRvaSi, maT aqilevsis landi
gamoecxada da moiTxova, poliqsena msxverplad SemomwireTo. berZnebma es surv-
ili ausrules. roca poliqsenas cxedari dedamiss, hekubas miutanes, igi zRvis
napirisken gaemarTa, raTa micvalebulisTvis sisxli moebana zRvis wyliT, magram
iqve Tvali hkida Tavisi ukanaskneli vaJis, polidoris cxedars. polidori
mSoblebs mibarebuli hyavda Trakiis mefe polimestorisTvis. igi berZnebs
mousyidavT da mefesac mouklavs polidori. gamwarebulma dedam aiyolia
troas qalebi, miuvarda polimestors da Tvalebi amohkawra. Trakielebma qvebi
dauSines ubedur dedas. igi SiSisgan gagiJda da ZaRliviT Sehyefda Trakielebs.
27. iSeli _ saRore.
31. igulisxmeba grifolino d’areco.
32. jiovani Siki dei kavalkantim simone donates rCeviT Semdegi siyalbe
Caidina: simones biZas, buoso donates sxvadasxva uzneo saSualebiT didZali
qoneba moexveWa, jiovani Siki mis loginSi Cawva, Tavi moiavadmyofa, mowmeebi
da notariusi moixmo da simone donates uanderZa biZamisis, buoso donates
qoneba.
38. mira _ hafos mefis kiniras asuli. mas mamamisi Seuyvarda da ise moawyo,
rom bnelSi Sexvedroda kiniras. aRelvebulma mamamac ver icno Svili da am
saSineli siyvarulisgan warmoiSva adonisi.
49. liuto _ gitariseburi, simebiani musikaluri iaraRi. boloSi ganieri,
TavSi wvrili.
61. adam da-bresciam grafis, gvido di romenas mier waqezebulma, yalbi
florenciuli florinebi moWra. san lorencoSi erTi saxli daiwva. im saxlis
saZirkvelSi ipoves didZali yalbi fuli. maSin Seipyres adam da-brescia da
koconze dawves.
64. kazentino _ mdinare arnos zemo Wala mTis nakadulebiT morwyuli.
74. florinebi _ 1252 wlidan florenciaSi Wridnen oqros fuls,
florinebs, romelzedac ioane naTlismcemlis (TiTqosda florenciis
damaarseblis) saxe iyo gamoxatuli.
77. daudgenelia, vin unda iyos es sami Zma. iqneb graf gvidos (aldradas
SviliSvilis) vaJebi.
78. brandis wyaro _ fonte branda, cnobili Waa sienaSi.
129. e.i. Sen ise gwyuria, rom siamovnebiT Sexvrepdi ankara wyaros. wyaroSi
xedavda narcisi sakuTar saxes, romelic Seuyvarda.
qeba ocdameTerTmete
501
qeba ocdameTormete
qeba ocdamecamete
502
89. graf ugolinos braldeboda am cixis gadacema qalaq lukkas mcxov-
rebTaTvis. es CaeTvala mas samSoblos Ralatad.
122. ptolomea _ albaT igulisxmeba bibliuri ptolomea, mRvdelmTavar
abobis vaJi, romelmac simon makabeli da misi vaJebi iuda da maTe purobis
dros daxoca.
124. atropos _ erT-erTi sam moiraTagani, romelic berZnuli miTologiis
mixedviT, cxovrebis gzas gadauWrida adamians.
137. branka d’oriam mokla Tavisi simamri miqael canCe purobisas.
146. miqael canCe da branka d’oria naTesavebi iyvnen da avkacobis Tanaziarni.
149. genuelebs dante hkicxavs, radganac italiis mematianis sityvebiT, ge-
nuelebi Tumca mdidrebi da Zlevamosilebi iyvnen, qalaqi savse iyo avkacebiT,
mkvlelebiT da mruSebiT. mosaxleoba iZulebuli gamxdara Tavisi wridan 18 brZeni
moqalaqe amoerCia da maTTvis neba daerTo erTi Tvis ganmavlobaSi yovelgvari
zomisTvis miemarTaT, rac qalaqis myudroebisTvis aucilebeli iqneboda.
salxinebeli
qeba pirveli
qeba meore
503
4. horizontis uSores wertilad aRmosavleTSi mdinare gangi iyo miCneuli,
xolo dasavleTiT _ kadiqsi. ase rom, ierusalimi qveynis Suagulad miaCndaT.
5. roca dRe da Rame urTierTs uswordeba, es aris saswori. Semodgomaze,
roca Rame matulobs, amboben, Rames saswori xelidan gauvardao.
7. avrora _ aspirozi mzis Casvlis win jer gaTeTrdeba, Semdeg gawiTldeba,
bolos _ gayviTldeba.
91. kazela _ florencieli musikosi, dantes megobari, romelmac
indulgencia miiRo pap bonifac VIII-isgan.
101. tibrosi _ mdinarea italiaSi.
qeba meoTxe
qeba mexuTe
69. karlos, e.i. karl anJus qveynad igulisxmeba neapolis samefo, romelsac
anJu ganagebda 1300 wels.
84. igulisxmeba partiebs Soris brZola dantes Tanamedrove italiaSi.
133. pia datolome istoriuli pirovnebaa. igi messire nello del pietras
coli iyo. qmarma Ralati daswama da maremaSi (WaobebiT cnobilia) Tavis koSkSi
Caamwyvdia, sadac qali daiRupa. pias mokvdinebis sxvadasxva versia arsebobs.
qeba meeqvse
qeba meSvide
504
129. konstanca _ petre III-is coli.
130. beatriCe da margarita _ karl anJus colebi.
qeba merve
qeba mecxre
qeba meaTe
qeba meTerTmete
qeba meTormete
505
102. igulisxmeba cnobili xidi florenciaSi _ alle gracie, 1237 wels
podestas rubakante da mandelos mier agebuli.
110. netar arian glaxakni suliTa.
qeba mecamete
qeba meTxuTmete
506
101. aTineli tiranis, pizistrates qaliSvils sajarod akoca erTma
ymawvilma. qalis dedam mosTxova qmars sastikad daesaja Wabuki. mamam swored
igive upasuxa mas, rogorc es dantes aqvs moxseniebuli. sxvaTa Soris,
pizistrates miaweren homerosis poemebis gadarCenas.
qeba meTeqvsmete
qeba meCvidmete
qeba meTvramete
507
136. ambavi aRebulia virgiliusis `eneidadan~: eneas mogzaurobis meSvide
wels im garTobaTa Semdgom, romelsac ar iklebda eneas mama anqize, eneas
mxlebel troelTa colebi ajanydnen da gemebi dawves, radgan ar undodaT
TavianT qmrebs laSqroba gaegrZelebinaT. enea daTmobaze wavida, meomarTa
nawils neba darTo siciliaSi darCeniliyvnen mefe acestis mfarvelobis qveS.
qeba mecxramete
qeba meoce
qeba ocdameerTe
508
50. taumante irida _ taumantes da eleqtras asuli, berZnul miTologiaSi
cisartyelas badali.
54. petres mosaydred igulisxmeba romis papi.
57. dante, aristoteles msgavsad, meteorologiuri cvlilebebis mizezad
miwier aorTqlebebs asaxelebda.
69. igulisxmeba laTineli poetis, publius staciusis landi. staciusi
cxovrobda Zv.w. I saukunis miwuruls.
99. drahma _ berZnuli fuli.
qeba ocdameore
qeba ocdamesame
509
48. foreze _ italieli didebulis, korzo donatis Zma.
75. ili, ili, lama sabaqTani _ ufalo, ufalo, raisaTvis damiteveb me
(saxareba maTesi, 27, 46). _ es wamocdenia Turme qristes sikvdilis wuTebSi.
94. barbajia _ sardinis olqis nawilia, sadac Sua saukuneebSi
aRviraxsnilobas hqonia adgili. aqedan barbajia: italiurad saroskipos
hqvia.
103. florenciel qalTa kosmetikaSic ereoda maSindeli samRvdeloeba,
xolo 1325 wels qalaqis gamgeobam sagangebo moxeleebi miuCina meTvalyured
qalebs.
114. dantes kosmogoniiT, arc jojoxeTSi da arc salxinebelSi sagnebsa da
sulebs landi ara aqvT. mxolod dantes hqonda landi, radgan igi cocxlad
igulisxmeboda.
120. klasikuri kosmogoniiT, mze da mTvare da-Zmad iTvleboda.
qeba ocdameoTxe
qeba ocdamexuTe
22. mefis eneis Zis _ medeagris dabadebisas stumrad iyvnen parkebi. cecxlze
Zeli dades da qalRmerTebis winaswarmetyvelebiT medeagris sicocxle manam
gagrZeldeboda, sanam muguzali ar daiwveboda. medeagris dedam muguzali
moipara da gadamala. yrma wamoizarda da saberZneTis udidesi gmirTagani gaxda.
121. uflis usazRvro wyalobis madliT.
128. ar vicnob vaJsa.
131. miTis mixedviT, iupiters Sehyvarebia kalisto, RmerTqal dianas
mxlebeli qali. es rom dianam gaigo, kalisto tyidan gaiqca.
139. iarad igulisxmeba angelos aRmsareblis mier codvilTa Sublze
xmlis wveriT dadebuli niSani.
qeba ocdameeqvse
510
binuli _ wyaro.
41. igulisxmeba berZnuli miTi: pasifea, mefe minosis coli Zroxad gadaiqca
da am gziT minotavris nerbi gaxda.
78. klasikur literaturaSi cezari cnobilia rogorc homoseqsuali da
dantec amas gulisxmobs.
92. gvido gviniCeli _ igulisxmeba italieli poeti. gardaicvala 1276 wels.
113. igulisxmeba xalxur, italiur enaze Seqmnili axali poezia.
119. igulisxmeba arnold danieli, cnobili trubaduri.
139. aqac arnold danieli igulisxmeba.
140-147. mTargmnelebma sityvasityviT Targmani aiRes fiorentinos
franguli Targmanidan:
`Tqvenma Tavazianma SekiTxvam iseTi siame momgvara, ar SemiZlia da arc minda
Cemi vinaoba dagifaroT.
me var arnold, romelic axla tiris da galobs, sevdianad vigoneb ganvlili
sigiJis dards da sixaruliT veswrafvi bednierebas, momavals.
axla gevedrebiT im madlis saxeliT, romelsac am xarisxebiT zeTavisken
mihyavxarT Tqven, moigoneT Cemi wameba~.
qeba ocdameSvide
qeba ocdamerve
qeba ocdamecxre
511
78. nadirobis qalRmerTis, dianasTvis Serqmeuli metsaxeli.
85-87. kurTxeul iyav Sen adamis naSierT Soris, maradJams iqmnes kurTxeuli
siturfe Seni.
95. argusi _ berZnuli miTologiiT, yovlismxilveli RvTaeba, heras mier
iosadmi miCenili asTvala mzveravi. argusi larWemiT daaZina heresma da mokla.
aqedan darCa gamoTqma: argusis Tvalebi, e.i. Tvali yovlismxilveli.
108. frTiani lomi.
116. avgustusi _ igulisxmeba romis imperatori.
afrikeli _ igulisxmeba publius kornelius scipion (ufrosi).
117. igulisxmeba faetonis etli.
138. igulisxmeba luka maxarobeli, romelic qristianuli legendis
mixedviT eqimi iyo. amitomac mas hipokrates mowafed Tvlidnen Turme.
qeba ocdameaTe
qeba ocdameTerTmete
qeba ocdameTormete
qeba ocdamecamete
512
10. sul mcire xani da Tqven ukve veRar mixilavT.
63. igulisxmeba qriste.
68. elza _ mdinarea florenciis axlos. e.i. dantes eubneba beatriCe, Tu
Seni goneba ise ar walekes da ar Seryvnes amao zraxvebma, rogorc elzas wyali
Sig moxvedril sagnebs aSavebso.
70. cnobili miTis mixedviT, piramma sikvdilis Jams sisxliT dasvara TuTis
xe da igi Tumca TeTri iyo, Savad gadaiqca.
samoTxe
qeba pirveli
qeba meore
qeba mesame
qeba meoTxe
513
83. igulisxmeba wminda lorenci, romelic legendis mixedviT, qristiano-
bisTvis awames 255 wels.
84. muCio _ agreTve wmindanad Seracxili pirvel saukuneSi.
99. igulisxmeba ciloba beatriCesa da pikardas Soris.
104. alkmeoni _ amfiresisa da evripoles vaJi, romelmac mamis mudaris
meoxebiT sakuTari deda mokla.
qeba mexuTe
qeba meeqvse
qeba meSvide
514
13. beatriCes siymawvileSi kninobiTi saxelic erqva _ biCe.
27. araodes dabadebuli kaci _ igulisxmeba adami.
qeba merve
qeba mecxre
515
antikuri gmirebisas: didonas siyvaruli eneasis, filidisa _ demofoontis
da herkulesisa iolisadmi. samive qalma Tavi moikla. folko ki monazvnad
aRikveca.
115. raabi _ ieriqoneli meZavi, romelmac damala ieso naves mier
gamogzavnili mstovrebi, romelTac aRTqmuli qveynis daTvaliereba ewadaT.
amis gamo raabi ebraelebma moakvdines.
118. dantesdroindeli kosmogoniiT, dedamiwis Crdils unda hqonoda konusis
forma, romlis wveti msoflio sivrceSi iyo aSverili da veneramde aRwevda.
alegoriulad dante Semdegs ambobs: ori pirveli samyaros, jojoxeTisa da
salxineblis garsebSi codvilTa sulebs Crdilebi misdgomodaTo.
120. qristes triumfad igulisxmeba Semdegi: raabi cxovrobda Zveli
aRTqmis periodSi. ase rom, igi ekuTvnoda ricxvs im sulebisas, romelnic
qristem gamoixsna jojoxeTSi Casvlisas, e.i. im dros, roca jer aravin iyo
cxonebuli.
123. bibliuri warmodgenis mixedviT, qriste raki orive xeliT iyo gakruli
jvarze, man orive mklaviT gaimarjva.
128-130. dante aq Tavs esxmis mSobliur qalaqs, florencias. igi gadmocemiT
daarsebulia warmarTTa RmerTis, marsis saxelze. florenciaSi florinebs,
oqros monetebs sWridnen. ase rom, dante amxels samRvdeloebas, `wyeuli
feri~, e.i. oqro uyvardaTo.
134. dekretali _ papis dekretebi, brZanebulebebi da sxv.
135. aq dante gulisxmobs Semdegs _ samRvdelo pirni saxarebis teqsts
rodi kiTxulobdnen, aramed areebze minawerebso.
138. gabrieli _ igulisxmeba mTavarangelozi gabrieli.
140. petre wmindis mxedroba _ e.i. petre mociqulis naterfalze daRupuli
wmindanebi.
142. meZaobis qveS igulisxmeba papebis aRviraxsniloba. gansakuTrebiT
papis _ bonifacius VIII-is mruSoba. papebi simonistebi aq Sedarebuli arian
apokalifsur meZavTan.
qeba meaTe
516
119. aq igulisxmeba pavlo oroziusi, agreTve RvTismetyveli, netari
avgustinis mowafe da misi mimbaZveli. oroziusis msoflio istoriaSi romis
imperiis daqceva qristianobas rodi hbraldeba, aramed warmarTul religias.
124. igulisxmeba anicius marcius boeciusi _ didi mcodne berZnuli da
laTinuri mwerlobisa, romelic dantes sayvareli mwerali iyo. awama guTebis
mefem teodorisma. igi dakrZales san pietro Ciel d’oros eklesiaSi, romSi.
131. beda _ anglosaqsi beri.
isidor _ sevilieli episkoposi, aResrula 636 wels.
riCard (rikardo da sanvitor) _ mistikosi beri.
136. sigieri _ VIII saukunis cnobili brabanteli Teologi. erT duqanSi,
sadac furaJi iyideboda, misi Segirdebi bzisa da Calis tomrebze msxdaran da
ise swavlobdnen Turme aristoteles.
qeba meTerTmete
517
89. franCeskos roca vinaobas ekiTxebodnen, ambobda: pietro bernardones
Svili varo. e.i. ucnobi sawyali kacis Ze varo.
101. igulisxmeba egviptis sulTani malek-al-kameli.
106. alvernos mwvervalze salocavad wasul franCeskos moeCvena, TiTqos
angelosi movida da orive xelze samsWvalebi daarWo. amas gulisxmobs dante
mesame damRad. es moxda 1224 wels. ori wlis Semdeg igi miicvala 44 wlisa.
117. sikvdilis win franCeskom daibara, ukubood daemarxaT.
124. axali sakvebi _ igulisxmeba dominikanelTa ordenis wevrebis
sxvadasxva sapatio Tanamdebobis moxveWiT gataceba. am ordenis damaarsebeli
iyo wminda dominikusi.
132. Coxa _ Tavdapirvelad ewodeboda berebis tanisamoss saqarTveloSi.
qeba meTormete
518
136. natan isani _ winaswarmetyveli, amxelda uriaTa mefes, daviTs.
iohan qrizostomos (oqropiri) _ konstantinepolis arqiepiskoposi.
137. ansela _ kenterberiis mTavarepiskoposi.
donate _ cnobili gramatikosi da ritori. mis gramatikas pirvelad
xelovnebas uwodebda dante.
139. raban _ rabanus mavrus _ mainceli qorepiskoposi, RvTismetyveli.
140. jioakkino _ RvTismetyveli, apokalifsis komentatori.
qeba mecamete
qeba meTxuTmete
519
105. im xanebSi, romelsac kaCiagvida gulisxmobs, 20 wlisas aTxovebdnen
Turme qalebs. erTi saukunis Semdeg ukve SemouRiaT florencielebs qalis
12-14 wlis asakSi gaTxoveba.
106. dante gulisxmobs Tavis dros, roca mravali saxli gaapartaxa
samoqalaqo omma.
107. sardanapali _ aSuRTa ukanaskneli mefe, didi komfortis moyvaruli.
109. montemalo, anu montemario _ mTaa romis maxloblad, viterborSi,
aqedan moCans romi.
110. uCeltoio _ mTaa florenciis maxloblad, saidanac moCans qalaqi
florencia.
113. aq dante gulisxmobs cnobil rainds belinCione bertis, romelsac
ubralo, ZvelbalTiani qamari ertya Turme welze.
126. fiezola _ Zveli fezule, patara daba florenciis maxloblad.
antikuri fezule _ sadac romaelebi da galebi ebrZodnen erTmaneTs odesRac.
128. saltarelo _ lapo, gaiZvela veqili. florencieli.
Ciangello _ dantes drois saxelganTqmuli garyvnili qali.
129. kornelia _ ufrosi scipionis qali, grakxebis deda.
cincinati _ romis diqtatori.
138. es qali iyo aligieris gvaridan.
139. kurrado _ italiuri saxelia germaneli imperatoris konrad III-
isa. man monawileoba miiRo jvarosnul omebSi. 1147 wels kaCiagvida daiRupa
brZolis velze.
142. aq kaCiagvida gulisxmobs selCukianebs, romelTac xelT epyraT ieru-
salimi.
143. igulisxmeba romis papis daudevroba im SemTxvevaSi.
qeba meTeqvsmete
520
62. semifonti _koSki iyo florenciaSi, 1202 wels daingra.
64. konti _ e.i. grafebi (igulisxmeba gvido), romelTac Tavisi mamuli
montemurlo florencielebs mihyides.
65. Cerki _ cnobili liderebi TeTrebis partiisa. isini ise gamdidrddnen,
rom gvidos mamuli Seisyides.
akina _sofels erqva, sadac Cerkis gvari cxovrobda.
66. buondelmonti _ cnobili aznaurebi, montebuonis koSkis patroni. es
koSki florencielebma aiRes, buondelmontebi florenciaSi gadasaxldnen.
73. luni _ Zveli ertruriis qalaqi, aw daqceuli.
urbisalia, _ qalaqi tiankonis olqSi, iavarqmnili.
75. kiuzi _ ertruriis sataxto qalaqi, yofili singalia _ odesRac
qalaqyofili adriatikis zRvis sanapiroze.
88, 89. aq CamoTvlilia gadagebuli gvarebi.
94. florenciaSi wminda petres eklesiis karibWeTa maxloblad cxovro-
bdnen TeTrebisa da Savebis partiis liderTa gvareulobani.
103. TeTri kolona, anu sveti, Zveli aznaurebis billis gerbs warmoadgenda.
105. gallis Semdeg igulisxmeba aznauri kiarminzeti, romelmac yalbi
sawyao daamzadebina xorblis gasayidad.
110. aq igulisxmeba cnobili florencieli aznaurebi umberti da lamberti.
lambertis gvaris gerbi iyo oqros birTvebi. es aznaurebi amboxebisas mudam
Tavkacebi iyvnen.
113. konsistoria _ saeklesio sabWo.
114. igulisxmeba feodali visdomini, romelic iTvleboda florenciis
eklesiis mfarvel kustosad. maSin, roca saepiskoposo taxti raime mizeziT
Tavisufali iyo, visdomini ganagebda saeklesio qonebas.
115. dante aq gulisxmobs bokaCio adimaris, romelsac mravali usiamovneba
miuyenebia poetisTvis, misi emigrantobis dros.
120. uberto donates colad hyavda beliCione bertis asuli. roca
beliCionem Tavisi meore qali adimaris miaTxova, uberto gaxelda.
121. fiezoleli kaponsaki aznauruli gvarisa iyo da vaWrobas eweoda.
123. aravin icis Tu vin iyo jiuda da infangante.
126. della pera, anu peruCCi _ pera Seerqva am gvars biTumad vaWrobis
gamo. dantes eucxoveba, rom viRac vaWris gvari qalaqis erT-erT karibWes
Serqmevia.
128. gran barones titulebi miiRes pulCis, nerlis, jandonatis da sxvaTa
gvarebma.
133. importun da gvaltierotti _ Zveli florencieli aznaurebi, dantes
dros TiTqmis gadagebulni.
134. igulisxmeba XII saukunis florenciaSi gadmosaxlebuli gvari buon-
delmontisa.
136. igulisxmeba amideis saxli, romelic Seuracxyo buondelmontem. am
ambavs sisxlis Rvra mohyva.
140. buondelmontes mier amideis asulis (misi sacolis) gagdebam didi
sisxlis Rvra gamoiwvia florenciaSi.
143. ema _ mdinare grevas erTvis, florenciis maxloblad.
145. igulisxmeba namsxvrevi marsis statuisa, romelic mdebareobs Zveli
xidis TavTan.
521
152. qalaq florenciis gerbi iyo SroSani, romelsac florenciis mtrebi
gamarjvebisas Tavdayira dakidebdnen xolme Subebze.
qeba meCvidmete
1-4. cnobili berZnuli miTis mixedviT faetonma sTxova Tavis mamas, mzis
etlis tarebis neba momecio. merme is iyo, faetoni daiRupa. amis Semdeg
mamebi gafrTxildnen da iSviaTad usrulebdnen Svilebs saTxovars.ufro adre
faetonma hkiTxa Tavis dedas klimenes, miTxari, vin aris mamaCemi, efapusi Tu
apolonio. aseve yoymaniT ekiTxeba dante beatriCes.
46. hipolite _ aTinis mefis tezeas vaJi. aTinidan gaaZeves misive
dedinacvlis fedras enataniobis wyalobiT (radgan hipolitem ar isurva
gamijnurebuli dedinacvlisTvis samagiero miezRo). kaCiagvida winaswar
atyobinebs dantes, rogorc hipolite mamisadmi erTgulebis gamo daisaja,
aseve Senc imperatorisadmi erTgulebis gamo gagaZevebeno.
51. e.i. romi, papis kuria, romelic indulgenciebiT vaWrobda.
66. igulisxmeba TeTrebis partiis wevrebi, dantesTan erTad gaZevebulni
florenciidan.
71. didi lombardieli _ unda igulisxmebodes kan grande della skala. am
gvaris gerbze gamoxatuli iyo oqros kibe wiTel fonze. bolos, roca della
skalas vikaroba miuboZa hainrix VII-m, am gerbs miemata Savi arwivi.
83. gaskoneli _ igulisxmeba papi klemens V, romelmac uRalata germaniis
imperator hainrix VII-s safrangeTis mefis filip mSvenieris winaaRmdeg omSi.
qeba meTvramete
qeba mecxramete
522
yvela arsebaze metad srulqmnili da aRzevebuli iyo, magram RmerTi ganarisxa
da igi daemxo kidevac.
80. eji _ udris sam mils.
103. igulisxmeba orTaviani arwivi, romis imperiis simbolo.
114. igulisxmeba Sercxvena mefeebisa.
117. dante aq kicxavs imperator albrext I-s, romelmac TurqmenTa tomis,
kumanTa SemweobiT qristianuli praga daarbia.
120. igulisxmeba safrangeTis mefe filip mSvenieri, romelic gaRaribda
flamandelTa winaaRmdeg warmoebuli omis Semdeg. man sanaxevrod vercxlis
monetebi gamouSva, rasac didi aurzauri mohyva. 1314 wels igi nadirobisas
cxenma Camoagdo da gareulma taxma daglija.
125, 126. igulisxmeba kastiliis mefe ferdinand 1V, bohemiis mefe venceslav IV.
127-129. igulisxmeba karlos II koWli (Ciotto), romelic rogorc
neapolis mefe, ierusalimel mefedac iTvleboda. TargmanSi ierusalimis
nacvlad weria palestina. poemaSi miniSnebulia, rom xsenebuli mefis siqvele
udrida i-s, anu erTs, xolo codvebi m-s, e.i. aTasso.
131. aq igulisxmeba siciliis mefe fridrix aragoneli. cecxlovani
kunZuli, sadac eneas mama anxize mokvda, aris sicilia.
136. biZa _ igulisxmeba balearebis mefe iakobi.
137. Zma _ iakob aragonelTa mefe.
139. norvegiis mefe haakoni igulisxmeba.
142. XIV saukunis dasawyisSi ungreTi safrangeTis mefeebis, anJus dinastiis
uRelqveS iyo.
143. anJus dinastia navarasac flobda. arwivi urCevs ungreTs, pirineebi
sazRvrad aqcios. navara imyofeba pirineebs gadaRma. ase rom, safrangeTidan
gamoyofas urCevso.
146. famagosta _qalaqia kviprosis kunZulze.
147. nikozia _ umTavresi qalaqia kviprosis kunZulze.
148. es strofi komentatorebs ase aqvT ganmartebuli: hainrix III, kviprosis
taxtis mflobeli, gaaZeva almerikma, somxeTs Caiyvana da iq daatyveva.
almerikis sikvdilis Semdeg hainrixma Suri iZia mis momxreebze.
qeba meoce
523
61. rkali _ igulisxmeba arwivis warbisa.
62. igulisxmeba vilhelm II normandieli, mefe siciliisa, vilhelm qveli.
igi iyo vaJi vilhelm I gulborotisa. marTalia, 14 wlisa avida taxtze, magram
keTilad warmarTavda saxelmwifos.
63. igulisxmeba karlos koWli da fridrix aragoneli. dantes dros isini
cocxlebi iyvnen.
94. caTa sauflo.
103. igulisxmeba taraini da rifei.
127. sami qalwuli, e.i. rwmena, imedi da siyvaruli, romelic (salxinebelSi)
ixila poetma eklesiis etlis marjvena borbalTan.
qeba ocdameerTe
qeba ocdameore
qeba ocdamesame
524
qeba ocdameoTxe
qeba ocdamexuTe
qeba ocdameeqvse
qeba ocdameSvide
525
15. iupiters vercxlis fers miaweren, xolo marixs (marss) _ wiTels,
mowiTalos.
22. igulisxmeba papi bonifac VIII, romelsac dante kanonier papad ar
miiCnevda.
41. aq CamoTvlili romis papebi, lin da klet mociqulebadac iTvlebodnen.
48. gvelfebisa da gibelinebis urTierTbrZolaSi papma uzenaesi msajulis
roli miitaca. dantes azriT ki es funqcia mxolod qristes ekuTvnis
gankiTxvis dRes.
52. aq igulisxmeba papis tvifarze saxe petre mociqulisa.
58. gaskoneli da kahoreli _ igulisxmeba bonifac VIII-is momdevno papebi
_ klemens V da ioane XXII.
83. evropa (berZnuli miTologiiT) _ kadmosis da. zevsma xaris aRnagoba miiRo
da moitaca igi. dantes azriT, herkulesiseuli svetebidan (gibraltaridan)
ierusalimamde unda yofiliyo miwieri garesivrcisa. am dros dante imyofeboda
swored gibraltars zemoT da iqidan gadascqeroda dedamiwas.
98. bude leda pirmSvenieris _ ase uwodebs dante zodiaqos niSans, romelic
ekuTvnoda marCbivT _ kastorsa da poluqss, radganac isini gamosuli iyvnen
ledas kvercxisgan (gedad qceuli iupiterisa da ledas siyvarulis nayofi).
qeba ocdamerve
qeba ocdamecxre
qeba ocdameaTe
qeba ocdameTerTmete
31. helike _ kreteli nimfa, romelic didi daTvis zodiaqod aqcia zevsma.
526
legendis mixedviT, igive nimfa Zu daTvad aqcia iunonam. daTvad qceul helikes
Semoeyara sanadirod mimavali vaJi misi, arkasi. Svilma kinaRam SubiT gangmira
deda, magram zevsi Caeria da oriveni aqcia mcire da did daTvebad. am zodiaqos
uwodeben agreTve arkturs.
35. laterani, italiurad laterano _ romis papebis rezidencia, keisar
konstantine didis mier agebuli.
104. legendis mixedviT, roca qriste golgoTaze mihyavdaT, erTma dedakacma
tilos naWeri miawoda mas sisxlisa da oflis mosawmendad. iesom daubruna
igi, Tavisi saxis natvifariT zed aRbeWdili. es tilo xatad aqcies da uwodes
`vera ikon~ _ namdvili xati, xolo dedakacs veronica daarqves Turme. aseTi
tilo inaxeboda romSiac.
qeba ocdameTormete
qeba ocdamecamete
527
50 wigni, romelic unda waikiTxo,
sanam cocxali xar
wigni 31
wigni 1
onore de balzaki
Sagrenis tyavi
wigni 2
jek londoni
martin ideni
wigni 3
SoTa rusTaveli
vefxistyaosani
wigni 4
aleqsandre diuma
sami muSketeri
or tomad
wigni 5
uiliam Seqspiri
hamleti
wigni 6
Jiul verni
80 000 kilometri wyalqveS
wigni 7
mixail bulgakovi
ostati da margarita
wigni 8
oskar uaildi
dorian greis portreti
wigni 9
Carlz dikensi
devid koperfildi
wigni 10
wigni 11
frederik begbederi
99 franki
wigni 12
edgar po
moTxrobebi
wigni 13
homerosi
odisea
wigni 14
main ridi
uTavo mxedari
wigni 15
Tomas mani
budenbrokebi
or tomad
wigni 16
mark tveni
tom soieris Tavgadasavali
wigni 17
konstantine gamsaxurdia
didostatis marjvena
wigni 18
migel de servantesi
don kixoti
or tomad
wigni 19
o’ henri
moTxrobebi
wigni 20
Stefan cvaigi
mariam stiuarti
wigni 21
mario piuzo
naTlia
wigni 22
gustav floberi
madam bovari
wigni 23
jorj orueli
1984
wigni 24
stendali
wiTeli da Savi
wigni 25
fiodor dostoevski
Zmebi karamazovebi
or tomad
wigni 26
ernest heminguei
mSvidobiT, iaraRo!
wigni 27
gi de mopasani
lamazi megobari
wigni 28
riunoske akutagava
moTxrobebi
wigni 29
uiliam Tekerei
amaoebis bazari
or tomad
wigni 30
hainrix bioli
klounis TvalTaxedva
seriis momdevno
wignebi
Sarlota bronte
jein eari
vaJa-fSavela
poemebi