Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 17

12

34
56 + 9
3 ÷ × 6
3 mQ¾K ixLHd u; .Ks; l¾u
fuu mdvu wOHhkh lsÍfuka Tng"
²²mQ¾K ixLHd tl;= lsÍug"
²²mQ¾K ixLHdjlska Bg jvd l=vd mQ¾K ixLHdjla wvq lsÍug"
²²mq¾K ixLHd .=K lsÍug iy
²²mQ¾K ixLHdjla" mQ¾K ixLHdjlska fn§ug
yelshdj ,efí'

Tn oekg bf.k f.k we;s tl;= lsÍu" wvq lsÍu" .=K lsÍu yd fn§u
hk .‚; l¾u" fuu mdvfï § jvd;a úêu;a j Tng bf.k .ekSug
wjia:dj ie,fia'

3'1 mQ¾K ixLHd tl;= lsÍu

0, 1, 2, 3, 4, ... hk ixLHd mQ¾K ixLHd f,i y÷kajkq ,efí'


m<uqjk fjf<kaod fojk fjf<kaod
m<uqjk fjf<kaod <`. ne¨ï fnda, 12la o fojk fjf<kaod <`.
ne¨ï fnda, 13la o we;' fuu tla tla fjf<kaod <`. we;s ne¨ï fnda,
.Kfkys tl;=j 25la nj tajd ish,a, .Kka lsÍfuka oek .; yels h'
fuu ms<s;=r" ixLHd fofla tlia:dkfha b,lalï 12
fol fjk u o" oiia:dkfha b,lalï fol fjk + 13
u o tl;= lr ,nd .; yels h' 25

21
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
fuu tl;= lsÍu wdldr follska meyeÈ,s lr .ksuq'
(1) .Kl rduq u.ska tl;= lruq'
12 iy 13 ixLHd .Kl rduq foll ksrEmKh lruq'

100 tajd 10 tajd 1 tajd 100 tajd 10 tajd 1 tajd

12 13

fuu tla tla .Kl rduqj, ;sfnk tlia:dkfha .Kl ish,a, fjku;a
oiia:dkfha we;s .Kl ish,a, fjku;a" fjk;a .Kl rduqjlg oeuQ
úg my; wdldrhg ksrEmKh fõ'

fuu .Kl rduqfjka ksrEmKh jk ixLHdj


25 fõ' tkï" 12 + 13 = 25 fõ'
100 tajd 10 tajd 1 tajd

(2) 12 iy 13 ixLHdj," tla tla ia:dkj, ;sfnk b,lalfuka ksrEmKh


jk w.h i,lñka tl;= lruq'

oiia:dkfha b,lalfuka tlia:dkfha b,lalfuka


ixLHdj
ksrEmKh jk w.h ksrEmKh jk w.h
12 10 2
13 10 3
tl;=j 20 5

ms<s;=frys oiia:dkfha b,lalfuka ksrEmKh jk w.h 20 fõ' 20 hkq
10 tAjd 2ls' tkï" ms<s;=frys oiia:dkfha b,lalu 2 fõ'

tfia u tlia:dkfha b,lalfuka ksrEmKh jk w.h 5 fõ' 5 hkq 1


tAjd 5ls' tkï" ms<s;=frys tlia:dkfha b,lalu 5 fõ'

22
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
oiia:dkfha b,lalu 2 o tlia:dkfha b,lalu 5 o neúka ms<s;=r
25 fõ' tkï" 12 + 13 = 25

ó<Õg" my; ixLHdj, ftlHh fidhuq'


4768
fuu tl;= lsÍu my; mshjr u.ska meyeÈ,s lr .ksuq'
+3986

1000 100 10 1 mshjr 1 - tfla tAjd tl;= lruq'


tAjd tAjd tAjd tAjd 8 + 6 = 14
1 tfla tAjd 14la hkq"
4 7 6 8
oyfha tAjd 1la yd tfla tAjd 4ls'
+ 3 9 8 6 oyfha tAjd 1 oiia:dk ;Srejg f.k huq'
4
14 tfla tAjd 4 tlia:dk ;Srefõ ,shuq'

1000 100 10 1 mshjr 2 - oyfha tAjd tl;= lruq'


tAjd tAjd tAjd tAjd 1 + 6 + 8 = 15
1 1 oyfha tAjd 15la hkq 150ls'
4 7 6 8
fuys ishfha tAjd 1la yd oyfha tajd 5ls'
+ 3 9 8 6
ishfha tAjd 1 ishia:dk ;Srejg f.k huq'
5 4
15
oyfha tAjd 5 oiia:dk ;Srefõ ,shuq'

1000 100 10 1 mshjr 3 - ishfha tAjd tl;= lruq'


tAjd tAjd tAjd tAjd 1 + 7 + 9 = 17
1 1 1 ishfha tAjd 17la hkq 1700ls'
4 7 6 8 fuys odfya tAjd 1la yd ishfha tajd 7ls'
+ 3 9 8 6 odfya tAjd 1 oyia:dk ;Srejg f.k huq'
7 5 4
ishfha tAjd 7 ishia:dk ;Srefõ ,shuq'
17

1000 100 10 1 mshjr 4 - odfya tAjd tl;= lruq'


tAjd tAjd tAjd tAjd 1+4+3=8
1
4
1
7
1
6 8 odfya tAjd 8 oyia:dk ;Srefõ ,shuq'
+ 3 9 8 6
8 7 5 4 ms<s;=r 8754 fõ'

23
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
ksoiqk 1 ksoiqk 2 ksoiqk 3 ksoiqk 4
1 1 1 1 1 2
6 2 7 1 4 5 8 4 5 6 157 + 26 iq¿ lrkak'
1

+2 8 3 +2 9 2 6 3 7 6 1 5 7
1
9 1 0 4 3 8 4 + 1208 + 2 6
11 10 13 14 2 0 4 0 1 8 3
10 14 20 13
fuys olajd we;s mßÈ tla tla ixLHdfõ" tlia:dkfha b,lalï tl
;Srejlg o oiia:dkfha b,lalï tl ;Srejlg o" ishia:dkfha
b,lalï tl ;Srejlg o wdÈ jYfhka tk mßÈ ixLHd ,shd f.k
tl;= l< hq;-= h'

3'1 wNHdih
(1) iq¿ lrkak'

(2) iq¿ lrkak'


(i) 27 + 31 (ii) 43 + 29 (iii) 176 + 217 (iv) 352 + 189
(v) 2187 + 1854 (vi) 3095 + 1936 (vii) 84 + 258 (viii) 7 + 195
(ix) 139 + 2875 (x) 1987 + 36 + 171 (xi) 657 + 11389 + 64721

(3) mdi,l msßñ <uhs 486la o .eyekq <uhs 658la o isá;s' tu mdif,a
isák uq¿ <uhs ixLHdj lSh o@

(4) bvul we;s fmd,a .iaj,ska ckjdß udifha § fmd,a f.ä 1846la o
ud¾;= udifha § fmd,a f.ä 1384la o lvk ,È' fuu udi fofla §
lvk ,o uq¿ fmd,a f.ä .Kk lSh o@
24
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
(5) im;a;= ksIAmdok wdh;khl ckjdß udifha § im;a;= 1395la o"
fmnrjdß udifha § im;a;= 1426la o ud¾;= udifha § im;a;= 1737la
o ksIamdokh lrk ,È' fï wkqj" udi ;=fka § ksIAmdokh lrk ,o
uq¿ im;a;= ixLHdj lSh o@
(6) jHdmdßlhl= jk ksu,a m<uqjk Èkfha § re 810la o" fojeks Èkfha
§ re 985la o ;=kajeks Èkfha § re 1130la o jYfhka wdodhï ,eî h'
ksu,a fuu Èk ;=fka § u ,enQ uq¿ wdodhu lSh o@
(7) lsß tl;= lsÍfï uOHia:dkhl i÷od Èkhl lsß fnda;,a 974la o"
w`.yrejdod i÷odg jvd lsß fnda;,a 103la o tl;= lf<a kï" i÷od
yd w`.yrejdod Èk fofla § tl;= jQ uq¿ lsß fnda;,a m%udKh lSh o@

3'2 mQ¾K ixLHdjlska Bg jvd l=vd mQ¾K ixLHdjla wvq lsÍu

m<uqjk rEmh fojk rEmh



m<uqjk rEmfhys oe,afjk myka 25la oelafõ' fojk rEmfhys tu
mykaj,ska 12la ksù we;s wjia:djla fmkajd we;' fojk rEmfhys
oe,afjk myka ixLHdj" 13la nj .Kka lsÍfuka fidhd .; yels h'

fojk rEmfha oe,afjk myka ixLHdj 25ka 12la wvq lsÍfuka o ,nd
.; yels fõ'

tl;= lsÍfï § fuka u wvq lsÍfï § o tlia:dkfha b,lalï fjku o


oiia:dkfha b,lalï fjk u o wvq lrkq ,efí'

25
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
tfla tajd 5ka tfla tajd 2la wvq l< úg tfla tAjd 3ls'
oyfha tAjd 2ka oyfha tajd 1la wvq l< úg oyfha tAjd 1ls'
tA wkqj" ms<s;=frys oyfha tAjd 1la yd tfla tAjd 3la ;sfí'
tkï" ms<s;=r 13 fõ'

ksoiqk 1

iq¿ lrkak'
(i) (ii) (iii)

oeka wms 6753ka 1896la wvq lruq'


ixLHdj, tla tla ia:dkj, b,lalï" kshñ; ;Srefõ msysgk mßÈ my;
wdldrhg ,shd .ksuq'
fuu wvq lsÍu my; mshjr u.ska meyeÈ,s lr .ksuq'
mshjr 1 - tfla tAjd wvq lruq'
1000 100 10 1 ² tlia:dk ;Srefõ 3" 6g jvd l=vd fõ'
tAjd tAjd tAjd tAjd
4 13
² tu ksid" oiia:dkfha oyfha tAjd 5ka 1la tkï"
6 7 5 3 tfla tAjd 10la" tlia:dkhg f.k tuq'
- 1 8 9 6 ² túg" tlia:dkfha tfla tAjd 13ls'
7 ² oiia:dkfha oyfha tAjd 4la b;sß fõ'
² tfla tAjd 13ka 6la wvq l< úg tfla tAjd 7ls'

mshjr 2 - oyfha tAjd wvq lruq'


1000 100 10 1
tAjd tAjd tAjd tAjd ² oiia:dk ;Srefõ b;sß 4" 9g jvd l=vd fõ'
6 14
4
13 ² tu ksid" ishia:dkfha ishfha tAjd 7ka 1la"
6 7 5 3
tkï" oyfha tAjd 10la oiia:dkhg f.k tuq'
- 1 8 9 6
² túg" oiia:dkfha oyfha tAjd 14ls'
5 7
² ishia:dkfha ishfha tAjd 6la b;sß fõ'
² oyfha tAjd 14ka" 10 tAjd 9la wvq l< úg
oyfha tAjd 5ls'

26
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
mshjr 3 - ishfha tAjd wvq lruq'
1000 100 10 1
tAjd tAjd tAjd tAjd ² ishia:dk ;Srefõ b;sß 6" 8g jvd l=vd fõ'
5 16 14 13 ² tu ksid" oyia:dkfha odfya tAjd 6ka 1la" tkï
6 6 7 4 5 3 ishfha tAjd 10la ishia:dkhg f.k tuq'
- 1 8 9 6 ² túg" ishia:dkfha ishfha tAjd 16ls'
8 5 7 ² oyia:dkfha odfya tAjd 5la b;sß fõ' ishfha
tAjd 16ka" ishfha tAjd 8la wvq l< úg ishfha
tAjd 8ls'
1000 100 10 1
tAjd tAjd tAjd tAjd mshjr 4 - odfya tAjd wvq lruq'
5 16 14 13
6 6 7 4 5 3 ² oyia:dkfha b;sß odfya tAjd 5ka" odfya tAjd 1la
- 1 8 9 6 wvq l< úg odfya tAjd 4ls'
4 8 5 7

ta wkqj" 6753ka 1896la wvq l< úg ms<s;=r 4857 fõ'

3'2 wNHdih
(1) iq¿ lrkak'
(i) 35 (ii) 478 (iii) 3975 (iv) 72 (v) 576
- 23 - 153 - 2341 - 38 -129

(vi) 352 (vii) 814 (viii) 506 (ix) 602 (x) 700
- 175 - 359 - 273 - 435 - 354

(xi) 7481 (xii) 4201 (xiii) 3023 (xiv) 6000
- 2154 - 1758 - 1496 - 2358

(2) iq¿ lrkak'


(i) 782 - 257 (ii) 524 -175 (iii) 631 - 58
(iv) 246 - 89 (v) 3532 - 785 (vi) 4000 - 356

(3) fmd,a f.ä 475la /f.k .sh ksu,a bka fmd,a f.ä 297la úl=Kqfõ
kï" b;sß fmd,a f.ä .Kk fldmuK o@
27
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
(4) /iaùulg iyNd.s jQ 300lska" msßñka 192la isáfha kï tys isá
.eyekqka .Kk fldmuK o@
(5) l¾udka; Yd,djl 2013 j¾Ifha §" fudag¾ r: 1450la o 2014 j¾Ifha
§ 2325la o ksmojkq ,eî h' 2013 j¾Ihg jvd 2014 j¾Ifha §
ksIAmdokh lr we;s fudag¾ r: m%udKh fidhkak'
(6) fyaIdka ;u mshdf.ka re 325la o ujf.ka re 430la o ,nd .;af;a h'
tu uqo,aj,ska re 149lg fifrmamq l=Ügula o" re 225lg fmd;la o
ñ, § .;a úg" Tyq <`. b;sß jQ uqo, fidhkak'

3'3 mQ¾K ixLHd .=K lsÍu

rEmfha olajd we;af;a fmar f.ä 5 ne.ska we;s fmar f.dvj,a ;=kls'
fuu fmar f.dvj,a ;=fkys u we;s fmar f.ä .Kk 15 fõ'
5 + 5 + 5 = 15

"mfya tajd ;=kla " hkak" 5 × 3 wdldrhg .=K lsÍula f,i oelafõ'
tkï" 5 × 3 = 15
fï whqßka u" 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 2 × 5 = 10 o
10 + 10 + 10 + 10 = 10 × 4 = 40 o fõ'

5 × 3 = 3 × 5 jk nj wms my; wdldrhg meyeÈ,s lr .ksuq'


mfya f.dvj,a ;=kla hkq 15ls'

28
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
15" ;=fka f.dvj,aj,g my; wdldrhg fjka lruq'

mfya f.dvj,a ;=k" ;=fka f.dvj,aj,g fjka


l< úg" ;=fka f.dvj,a myla ,efí'
tkï" 5 × 3 = 3 × 5 fõ'

0 isg 9 f;la mQ¾K ixLHdj, .=Kk j.=jla my; oelafõ'


× 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
3 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27
4 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36
5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
6 0 6 12 18 24 30 36 42 48 54
7 0 7 14 21 28 35 42 49 56 63
8 0 8 16 24 32 40 48 56 64 72
9 0 9 18 27 36 45 54 63 72 81

10g wvq mQ¾K ixLHd .=K lsÍu" by; .=Kk j.=j wdOdrfhka l<
yels h' th my; WodyrK u.ska meyeÈ,s lr.kak'
5 × 3 = 15 (
i,l=K n,kak)
7 × 6 = 42 (
i,l=K n,kak)
9 × 8 = 72 (
i,l=K n,kak)
34 × 2ys .=Ks;h by; j.=fjka fl<ska u ,nd .; fkdyels h' tjeks
wjia:dj, .=Ks;h fidhuq'
34 tajd 2la hkq 34 + 34 fõ' tkï" 68 fõ'
fuu ms<s;=r my; wdldrhg o ,nd .; yels h'
34ys tlia:dkfha yd oiia:dkfha we;s b,lalïj, ksrEmKh jk
w.hka fjk fjk u 2ka .=K lr" ,efnk ixLHd tl;= lsÍfuka 68
,efí'
29
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
34ys tlia:dkfha we;s 4" 2ka .=K l< úg tfla tajd 8la ,efí'
34ys oiia:dkfha we;s 3" 2ka .=K l< úg oyfha tAjd 6la ,efí'
tA wkqj" oyfha tAjd 8 + tfla tAjd 6 = 60 + 8 = 68

3'3 wNHdih
(1) by; oelajQ .=Kk j.=j Ndú;fhka" my; tAjdfhys .=‚;hka ,nd
.kak'
(i) 3 × 4 (ii) 7 × 3 (iii) 8 × 0 (iv) 9 × 6
(2) w.h fidhkak'
(i) 42 × 3 (ii) 122 × 4 (iii) 78 × 7 (iv) 96 × 9

3'4 mQ¾K ixLHdjla" 10ka 100ka yd 1000ka .=K lsÍu


my; i|yka .=Ks; úuid n,uq'
2 × 10 hkq 2 tAjd 10ls' tkï" 10 tajd 2ls' tys w.h 20ls'
2 × 100 hkq 2 tAjd 100ls' tkï" 100 tAjd 2ls' tys w.h 200ls'
2 × 1000 hkq 2 tAjd 1000ls' tkï" 1000 tAjd 2ls' tys w.h 2000ls'
12 × 10 hkq 12 tAjd 10ls' tkï" 10 tAjd 12ls' tkï" 10 tAjd 10la iy 10
tAjd 2ls' tu ksid" tys w.h 100 + 20 = 120'
tA wkqj" my; i|yka .=Ks; úuid n,uq'
2 × 10 = 20 2 × 100 = 200 2 × 1000 = 2000
3 × 10 = 30 3 × 100 = 300 3 × 1000 = 3000
7 × 10 = 70 7 × 100 = 700 7 × 1000 = 7000
12 × 10 = 120 12 × 100 = 1200 12 × 1000 = 12 000
15 × 10 = 150 15 × 100 = 1500 15 × 1000 = 15 000
by; .=Ks;hka ksÍlaIKh lsÍfuka" my; i|yka lreKq wkdjrKh fõ'
² ixLHdjla 10ka .=K l< úg ,efnk ixLHdj" m<uq ixLHdfõ
ol=Kqmi w.g ìkaÿ 1la fh§fuka ,nd .; yels h'
² ixLHdjla 100ka .=K l< úg ,efnk ixLHdj" m<uq ixLHdfõ
ol=Kqmi w.g ìkaÿ 2la fh§fuka ,nd .; yels h'
² ixLHdjla 1000ka .=K l< úg ,efnk ixLHdj" m<uq ixLHdfõ
ol=Kqmi w.g ìkaÿ 3la fh§fuka ,nd .; yels h'

30
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
3'5 mQ¾K ixLHd .=K lsÍu ;jÿrg;a
25 × 14 i,luq'
25 × 14 hkq 25 tAjd 14ls' fuu 25 tAjd 14" 25 tAjd 10la yd 25 tAjd 4la
f,i ie,lsh yels h'
25 tAjd 10la hkq 250 ls' 25 tAjd 4la hkq 100ls' tu ksid" 25 tAjd 14la
hkq" 250 + 100 = 350'
tkï" 25 × 14 = 25 tAjd 10 + 25 tAjd 4
= 250 + 100
= 350
fuys § isÿ ù we;af;a 14ys tla tla b,lalfuka ksrEmKh jk w.fhka" 25
fjk fjk u .=K lr" ,efnk ixLHd tl;= lr ms<;
s r
= ,nd .ekSu hs'
fï wkqj 25, 14ka .=K lsÍu my; wdldrhg o ,súh yels h'

ksoiqk 1 ksoiqk 2
64 × 36ys w.h fidhkak' 157 × 52ys w.h fidhkak'

idudkHfhka" ixLHd foll .=‚;h fiùfï § úYd, ixLHdj l=vd


ixLHdfjka .=K lrkq ,efí'

31
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
3'4 wNHdih

(1) ysia;eka iïmQ¾K lrkak'


(i) 13 × 10 = ............. (ii) 72 × 100 = .............
(iii) 54 × 1000 = ............. (iv) 39 × 100 = .............
(v) 43 × ............. = 430 (vi) 67 × ............. = 6700
(vii) ............. × 100 = 2900 (viii) 2450 × 100 = .............
(ix) 1700 × ............. = 17 000 (x) ............. × 1000 = 40 000

(2) iqÿiq w.hka fhdod ysia;eka iïmQ¾K lrkak'

(i) 52 (ii) 78 (iii) 136


× 13 × 24 × 32
15 1 2
5 0 15 0 8
6 6 1 7 4 2
(3) iq¿ lrkak'

(i) 64 (ii) 59 (iii) 76 (iv) 82 (v) 125 (vi) 248


× 21 × 63 × 54 × 45 × 32 × 70

(vii) 348 × 25 (viii) 515 × 36 (ix) 47 × 805 (x) 2015 × 36


(xi) 5115 × 29 (xii) 3042 × 42 (xiii) 4004 × 73 (xiv) 86 × 6029

(4) Yd,djl tla fm<l mqgq 57 ne.ska fma<s 35la we;' Yd,dfõ we;s mqgq
ixLHdj fldmuK o@
(5) iy,a u,a,l ñ, re 1225la fõ' tn÷ iy,a u¨ 75l ñ, fldmuK o@

(6) mdi,a nia r:hl .uka l< yels Wmßu isiqka .Kk 55ls' tjeks
nia r: 6l .uka l< yels Wmßu isiqka .Kk fldmuK o@
(7) mdi,a isiqjl=g wNHdi fmd;a 8la wjYH h' wNHdi fmd;l ñ,
re 48ls' mka;sfha isák isiqka .Kk 35ls' isiqka 35 fokdg u wjYH
wNHdi fmd;a m%udKh ñ, § .ekSug wjYH uq¿ uqo, fldmuK o@

32
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
3'6 mQ¾K ixLHdjla ;j;a mQ¾K ixLHdjlska fn§u

fjr¿ f.ä 10la risl yd iór hk ñ;=rka fofokd w;r iufia fnod
.;a úg tla whl=g ,enqKq fjr¿ m%udK rEmfha oelafõ'

uq¿ fjr¿ f.ä .Kk 10 hs'

iórg ,enqKq fjr¿ f.ä .Kk 5 hs' rislg ,enqKq fjr¿ f.ä .Kk 5 hs'

rislg fjr¿ f.ä 5la o iórg fjr¿ f.ä 5la o ne.ska ,efí' fufia
fofokd w;r fjr¿ fnok wdldrh úia;r lrkq ,nkafka" 10 fn§u
2 f,i hs'
fuh 10 ÷ 2 f,i ,shkq ,efí'
tA wkqj" 10 ÷ 2 = 5'
fuh my; wdldrhg o meyeÈ,s lr .; yels h'
10g mfya f.dvj,a 2ls' tkï" 10 = 5 « 2'
tu ksid" 10 iudk f.dvj,a follg fn¥ úg" tla f.dvl myla ;sfí'
tkï" 10 ÷ 2 = 5'

oeka" wms fnd;a;ï 7la hy¿jka fofokl= w;r
iudk j fnouq' fuys § tla whl=g 3 ne.ska
,efnk w;r 1la b;sß fõ'
tkï" 7 ÷ 2 hkq 3 hs b;sß 1 hs'
7 ÷ 2, §¾> fn§fï l%ufhka lrk wdldrh my; oelafõ'

3 ,íêh 7g fofla tAjd Wmßu jYfhka 3la we;=<;a


2 7 w;r 3 × 2 = 6ls' túg" b;sß jkafka 1ls'
6 tA wkqj 7" 2ka fn¥ úg 3 hs b;sß 1 hs'
fYaIh 1 tkï" 7" 2ka fn¥ úg ,íêh 3 iy fYaIh
1 fõ'

33
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
3'7 mQ¾K ixLHdjla" 10ka" 100ka yd 1000ka fn§u

my; i|yka fn§ï i,luq'

20 ÷ 10 hkq 20 g 10 tajd fldmuK o hkakhs'


200 ÷ 100 hkq 200 g 100 tajd fldmuK o hkakhs'
2000 ÷ 1000 hkq 2000 g 1000 tajd fldmuK o hkakhs'
fï wkqj" my; fn§ï úuid n,uq'
20 ÷ 10ys w.h fidhuq'
2 × 10 = 20 neúka" 20 ÷ 10 = 2'
tf,iu"
30 ÷ 10 =3 200 ÷ 100 = 2 300 ÷ 100 = 3
400 ÷ 10 = 40 700 ÷ 100 = 7 2000 ÷ 1000 =2
3000 ÷ 1000 =3 7000 ÷ 1000 = 7 520 ÷ 10 = 52
15000 ÷ 100 = 150

ta wkqj"
� ol=Kqmi w.g ìkaÿ 1la fh§ we;s ixLHdjla 10ka fn¥ úg" ixLHdfõ
tu ìkaÿj bj;a lsÍfuka ms<s;=r ,efí'
� ol=Kqmi w.g ìkaÿ 2la fh§ we;s ixLHdjla" 100ka fn¥ úg"
ixLHdfõ tu ìkaÿ 2 bj;a lsÍfuka ms<s;=r ,efí'
� ol=Kqmi w.g ìkaÿ 3la fh§ we;s ixLHdjla" 1000ka fn¥ úg"
ixLHdfõ tu ìkaÿ 3 bj;a lsÍfuka ms<s;=r ,efí'

igyk
´kE u ixLHdjla ìkaÿfjka 0" ìkaÿj fkdjk ´kE u ixLHdjlska fn¥
.=K l< úg ms<s;=r 0 fõ' úg ms<s;=r 0 fõ'
2×0=0 0÷ 2=0
28 × 0 = 0 0 ÷ 13 = 0
412 × 0 = 0 0 ÷ 971 = 0
kuq;a" lsisu ixLHdjla 0ka fn§u l< fkdyels h'

34
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
3'8 mQ¾K ixLHd fn§u ;jÿrg;a
§¾> fn§fï l%ufhka 75 ÷ 5ys w.h fidhuq'

1 mshjr 1 - 75ys oiia:dkfha b,lalu 7 fõ' tkï"


5 75 10 tAjd 7ls'
5 1×5=5
2 7" 5ka fn¥ úg 1 hs b;sß 2 hs' tkï" b;sß
jkafka 10 tAjd 2ls'

1 mshjr 2 - tu b;sß oyfha tAjd 2g" tfla tAjd 5


575
5 tl;= lruq' túg" tfla tAjd 25ls'
25

15
57 5 mshjr 3 - tfla tAjd 25" 5ka fnouq'
5
25 túg" tfla tAjd 5 hs b;sß ke;'
25 5 « 5 = 25
0 tkï" 75 ÷ 5 ys w.h 15 fõ'

20 ÷ 5 ys w.h fidhuq'

5 20 fyda 5 20 fyda f,iska 20 ÷ 5 olajk nj wms oksuq'


4
5 20 fyda 5 20 fyda fõ'
4 20
0

wms oeka ixLHdjla" b,lalï folla we;s ixLHdjlska fnouq'


38" 12ka fn§u i,luq'
3
12 38 3g 12 tAjd ke;'
36 tu ksid 38g 12 tAjd fldmuK ;sfí oe hs fidhuq'
2 38g 12 tAjd 3 hs b;sß 2 hs'

38" 12 ka fn¥ úg" 3 hs b;sß 2 hs'

35
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
ksoiqk 1 -
iq¿ lrkak'
(i) 470 ÷ 10 (ii) 253 ÷ 11 (iii) 419 ÷ 13
47 23 32
10 470 11 253 13 419
40 10 « 4 = 40 22 11 « 2 = 22 39 13 « 3 = 39
70 33 29
70 10 « 7 = 70 33 11 « 3 = 33 26 13 « 2 = 26
0 0 3

470 ÷ 10 = 47 253 ÷ 11 = 23 419 ÷ 13 = 32 hs b;sß 3 hs

3'5 wNHdih
(1) ysia;eka iïmQ¾K lrkak'
(i) 40 ÷ 10 = '''''''' (ii) 720 ÷ 10 = ''''''''
(iii) 600 ÷ 100 = '''''''''' (iv) 1300 ÷ 100 = '''''''''
(v) 5000 ÷ 1000 = ''''''''' (vi) 12 800 ÷ 10 = ''''''''''
(vii) 19 000 ÷ 1000 = '''''''''' (viii) 8300 ÷ ''''''''' = 83
(ix) 24 380 ÷ 10 = ''''''''' (x) 31 000 ÷ ''''''''' = 3100
(2) §¾> fn§fï l%ufhka iq¿ lrkak'
(i) 525 ÷ 7 (ii) 240 ÷ 9 (iii) 416 ÷ 13
(iv) 625 ÷ 25 (v) 448 ÷ 14 (vi) 2244 ÷ 17
(vii) 2772 ÷ 21 (viii) 1980 ÷ 15 (ix) 3696 ÷ 24
(x) 2052 ÷ 19
(3) 16 fokl= hk jEka r:hlg wh lrkq ,nk .dia;=j re 10 800ls' tu
.dia;=j myf<dia fokl= w;r iu j fnod .kafka kï" tla whl=
f.úh hq;= uqo, lSh o@
(4) mqgq 6480la mdi,a 20lg iu fia fnod Èh hq;= j we;akï tla mdi,lg
,efnk mqgq ixLHdj lSh o@
(5) inka leg 25la ne.ska we;s fmÜá 12l we;s inka leg" fiajlhka
myf<dia fokl= w;r iudk j fn¥ úg tla whl=g ,efnk inka
leg .Kk lSh o@

36
12
34
56 + 9
3 ÷ × 6
ñY% wNHdih
(1) Ñ;% m%o¾Ykhla keröu i|yd m<uqjk Èkfha ñksiaiq 1320la o
fojk Èkfha ñksiaiq 1567la o ;=kajk Èkfha ñksiaiq 1624la o
meñ‚hy' fuu Èk ;=k ;=< § meñ‚ uq¿ msßi lSh o@
(2) fhda.Ü ksIamdokh lrkq ,nk l¾udka; Yd,djla ;=< m<uqjk
i;sfha fhda.Ü 3 788la o fojk i;sfha fhda.Ü 4 124la o ksIamdokh
lrk ,È' m<uqjk i;shg jvd fojk i;sfha ksIamdokh lrk ,o
fhda.Ü m%udKh lSh o@
(3) mqia;ld,hl tl iudk rdlal 10la we;' tA tla rdlalhl ;Ügq
5la ne.ska we;' tla ;Ügqjl fmd;a 30la ne.ska wiqrkq ,efí'
mqia;ld,fha fuu rdlal 10 ;=< we;s uq¿ fmd;a .Kk fldmuK o@
(4) ñksil=g fmd,a me< 152la isgqùug wjYH fõ' tfy;a Èklg
isgqúh yelafla me< 8la mu‚' fmd,a me< 152 isgqùug Èk lShla
.; fõ o@
(5) isfuka;s úl=Kqï uOHia:dkhlg isfuka;s fldÜg 740la f.k
taug wjYH fõ' isfuka;s fldÜg /f.k tk jdykfha /f.k wd
yels Wmßu isfuka;s fldÜg .Kk 24ls' tA wkqj fuu jdykfhka
lS jdrhla isfuka;s f.k wd hq;= o@
idrdxYh
²² mQ¾K ixLHd tl;= lsÍï yd wvq lsÍïj, §" tAjdfha tlia:dkh"
oiia:dkh wdÈ jYfhka tla tla ia:dkfha b,lalñka ksrEmKh
jk w.h i,lñka tu .‚; l¾uh isÿ l< hq;= h'
²² mQ¾K ixLHd folla .=K lsÍfï §" my; mshjr wkq.ukh l< yels h'
-− tla ixLHdjl" tla tla b,lalfuka ksrEmKh jk w.h ,nd
.ekSu'
-− tu tla tla ksrEmKh jk w.fhka" wfkla ixLHdj fjk
fjku .=K lsÍu'
-− tu .=‚; tlg tl;= lsÍfuka wjika ms<s;=r ,nd .ekSu'
²² mQ¾K ixLHdjla ;j;a mQ¾K ixLHdjlska fn§ug §¾> fn§fï
l%uh fhdod.; yels h'

37

You might also like