Wydział Imię i nazwisko Rok Grupa Zespół

WEiP 1.Michał Musiał

2.Mateusz Nowak
2010 II II
PRACOWNIA Temat: Nr ćwiczenia
FIZYCZNA
WFiIS AGH Wahadło Fizyczne 1
Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA
23.10.2010 25.10.2010

Cel ćwiczenia: celem ćwiczenia jest wyznaczenie momentu bezwładności brył sztywnych -
pręta i pierścienia - poprzez pomiar okresu drgań wahadła fizycznego.

Aparatura: Do wykonania ćwiczenia potrzebne są: pręt oraz pierścień zawieszone na

statywach i wprawione w ruch drgający, ponadto suwmiarka, waga i stoper.

Wykonanie ćwiczenia: Mierzymy i ważymy pręt oraz pierścień, następnie wieszamy pręt na
statywie i wprawiamy w ruch drgający o małej amplitudzie. Mierzymy czas 30 drgań po 10
razy. To samo powtarzamy dla pierścienia. Po dokonaniu pomiarów liczymy moment
bezwładności z okresu drgań względem osi obrotu. Następnie obliczyć moment bezwładności
względem środka ciężkości wykorzystując twierdzenie Steinera. Policzyć również momenty
bezwładności na podstawie wymiarów geometrycznych oraz masy tych brył. Porównać
momenty bezwładności brył policzone z okresów drgań z momentami bezwładności
liczonymi z wymiarów geometrycznych i mas brył.

Wyniki pomiarów:

Pomiary masy i długości:

Pręt
Wartość Niepewność
m [g] 749 0,577
l [mm] 794 0,577
b [mm] 093 0,577
a [mm] 304 0,577

Pierścień
Wartość Niepewność
m [g] 1560 0,577
Dw [mm] 280 0,0289
Dz [mm] 312 0,0289
Rw [mm] 140 0,0289
Rz [mm] 156 0,0289
e [mm] 13,8 0,0289
a [mm] 142,2 0,0289
Pomiary okresów drgań:

Pręt
Lp. Liczba Czas t[s] dla k Okres Ti[s]
okresów k okresów
1 30 41,47 1,382
2 30 41,41 1,380
3 30 41,41 1,380
4 30 41,38 1,379
5 30 41,47 1,382
6 30 41,44 1,381
7 30 41,35 1,378
8 30 41,53 1,384
9 30 41,44 1,381
10 30 41,41 1,380
Wartość średnia okresu T: 1,381
Niepewność u(T): 0,0051

Pierścień
Lp. Liczba Czas t[s] dla k Okres Ti[s]
okresów k okresów
1 30 32,72 1,092
2 30 32,84 1,059
3 30 32,60 1,087
4 30 32,59 1,086
5 30 32,84 1,095
6 30 32,71 1,090
7 30 32,63 1,088
8 30 32,72 1,091
9 30 32,59 1,086
10 30 32,50 1,083
Wartość średnia okresu T: 1,089
Niepewność u(T): 0,0097

Niepewność u(T) =

Gdzie: n – ilość pomiarów

Opracowanie wyników:

Okres drgań wahadła fizycznego obliczamy ze wzoru: , przekształcając ze

względu na Io otrzymujemy:

Z twierdzenia Steinera otrzymujemy: , gdzie s – moment bezwładności I

względem środka ciężkości. Z tego wzoru otrzymujemy:

mgaT 2
Is   ma 2
4 2

Niepewności pręta:

2 2 2
u( I 0 )  u ( m)   u (a)   2u (T0 ) 
       = 0,0077
I0  m   a  T
 0 

u(I s )  [u ( I 0 )]2  [a 2  u (m)]2  [ 2am  u (m)]2  0,0719

geom 2 2
u( I s )  u (m)   2u (l ) 
geom
      0,0016
Is  m   l 

Niepewność pierścienia:

2 2 2
u( I 0 )  u ( m)   u (a)   2u (T0 ) 
       = 0,0178
I0  m   a  T
 0 

u(I s )  [u ( I 0 )]2  [a 2  u (m)]2  [ 2am  u (m)]2  0,2565

0,0005

Wyniki obliczeń momentów bezwładności dla pręta:

Io wyliczone z okresu Is wyznaczone z Is wyznaczone z

drgań [kg m2] twierdzenia Steinera pomiarów
 [kg m2] geometrycznych
[kg m2]
Wartość 0,1080 0,0388 0,0393
Niepewność 0,0077 0,0719 0,0016

kgm2

kgm2

kgm2

Wyniki obliczeń momentów bezwładności dla pierścienia:

Io wyliczone z okresu Is wyznaczone z Is wyznaczone z

drgań [kg m2] twierdzenia Steinera pomiarów
[kg m2] geometrycznych
[kg m2]
Wartość 0,0655 0,0339 0,0343
Niepewność 0,0178 0,2565 0,0005

kgm2

kgm2

kgm2

Wnioski:

Moment bezwładności wahadła liczony przy pomocy okresu drgań różnił się niewiele w
porównaniu z momentem liczonym przy pomocy wzorów. Błędy pomiarowe były
spowodowane oporem ośrodka, w którym poruszało się wahadło, oraz niedokładnością
włączania i wyłączania stopera przy pomiarze okresów drgań wahadła.