สรุปคำบรรยำยสัมมนำวิชำกฎหมำยลักษณะตัว๋ เงิน P E A R_LAWTU 60

ครัง้ ที่ 4 : 25 เมษายน 2563

ผู้บรรยาย : ผศ.ดร.กมลวรรณ จิรวิศิษฎ์

ตั๋วสัญญาใช้ เงิน

1. อะไรที่อนุโลมตัว๋ แลกเงินมาใช้ เมื่อนามาใช้ แล้ วให้ ผลอย่างไร

2. อะไรที่ไม่อนุโลมตัว๋ แลกเงินมาใช้ แล้ วให้ ผลอย่างไร

ข้ อ 1 อรวรรณ ออกตั๋วสัญ ญาใช้ เงิ น ลงวันที่ 10 กั นยายน พ.ศ.2543 สัญ ญาว่ าจะใช้ เงิ นให้ รัส มี
จานวน 100,000 บาท ในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ.2544 โดยมีนายเอ เข้ ามาลงลายมือชื่อไว้ ด้านหน้ าตั๋ว รัสมีสลักหลัง
โอนตัว๋ ให้ แก้ วตาและแก้ วตาสลักหลังโอนตัว๋ ต่อให้ แขไข
(ก) แขไขนาตัว๋ ไปยื่นให้ อรวรรณใช้ เงินในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2544 ซึ่งล่วงเลยวันถึงกาหนดใช้ เงินตาม
ตัว๋ เช่นนี ้ หากอรวรรณปฏิเสธการใช้ เงิน แขไขจะใช้ สิทธิไล่เบี ้ยให้ ใครต้ องรับผิดตามตัว๋ ได้ บ้างและไม่ได้ บ้าง เพียงใด
(ข) หากแขไขนาตั๋วไปยื่ นให้ อรวรรณใช้ เงินในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ.2544 และอรวรรณปฏิเสธการใช้
เงิน แต่แขไขไม่ได้ ทาคาคัดค้ านการไม่ใช้ เงิน เช่นนี ้ แขไขจะใช้ สิทธิไล่เบี ้ยให้ ใครต้ องรับผิดตามตัว๋ ได้ บ้าง และ ไม่ได้
บ้ าง เพียงใด
(ค) หากก่อนตั๋วถึงกาหนด อรวรรณได้ มาขอผ่อนเวลาใช้ เงินจากแขไข และแขไขยินยอมให้ ผ่อนเวลา
ตามตัว๋ ได้ จนถึงวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2544 โดยที่ ค่สู ัญญาตามตัว๋ คนอื่นไม่ได้ ยินยอมด้ วยในการผ่อนเวลาเช่นนี ้ แข
ไขจะใช้ สิทธิไล่เบี ้ยให้ ใครต้ องรับผิดตามตัว๋ ได้ บ้างและไม่ได้ บ้าง เพียงใด (ข้ อ 3/2544)

สาหรับเรื่องตั๋วสัญญาใช้ เงินถ้ าเขาไม่ได้ ถามเรื่ องผู้ทรง ประเด็นปั ญหาเรื่ องความเป็ นผู้ทรง นักศึกษา
ไม่ต้องอธิบายละเอียด เพราะนั่นไม่ใช่ประเด็นหลัก แต่ต้องเขียนว่าแขไขเป็ นผู้ทรง เพราะว่าครอบครองตัว๋ อยู่การ
สลักหลังไม่ ขาดสาย มูลหนีช้ อบด้ วยกฎหมายเพราะฉะนัน้ แขไขเป็ นผู้ทรง เขียนสัน้ ๆ เพราะไม่เช่นนัน้ จะไล่ เบีย้
ไม่ได้
แขไขมีสิทธิไล่เบี ้ยเพราะเรียกให้ เขาจ่ายแล้ วเขาไม่จ่าย เพราะฉะนันให้้ โฟกัสที่ประเด็นหลัก ซึ่งจะต่าง
จากตัว๋ แลกเงิน ต่างจากบททั่วไป เพราะเรื่องเหล่านี ้ความเป็ นผู้ทรง สิทธิของผู้ทรง ความรับผิดของผู้ทรง ความรับ
ผิด ของลูก หนีน้ ัน้ สาคัญ แต่พ อเลยเรื่ องมาถึงเรื่ องตั๋วสัญ ญาใช้ เงิน เรื่ องเช็ค เรื่ องท้ าย ๆ ตั๋วปลอม พวกนี่ไ ม่ใ ช่
ประเด็นสาคัญที่เขาจะถามอีกต่อไป พวกนี ้เขียนสัน้ ๆ พอให้ เขารู้ ว่าเป็ น ไปตามขัน้ ตอน เช่น เป็ นผู้ทรง เรี ยกให้ เขา
ใช้ หนี ้แล้ วเขาไม่จ่าย จึงไล่เบี ้ย
(ก) ตัว๋ ถึงกาหนด 1 กันยายน 2544 แต่นาไปยื่นใช้ เงิน 1 ตุลาคม 2544 เลยกาหนดไป 1 เดือน แล้ วมี
ผลอะไรหรื อไม่?

1
สรุปคำบรรยำยสัมมนำวิชำกฎหมำยลักษณะตัว๋ เงิน P E A R_LAWTU 60

หน้ าที่ของผู้ทรง ผู้ทรงมีหน้ าที่ต้องไปยื่นตั๋วในเขาจ่ายเงินเมื่อตัว๋ ถึงกาหนด เป็ นหน้ าที่ตามมาตรา 941

ซึ่งมาตรา 985 เขาอนุโลมมาใช้
เพราะฉะนัน้ ต้ องตอบก่อนเลย มาตรา 985 อนุโลมให้ นาหลักเรื่ องเรี ยกเก็บเงินมาตรา 941 มาใช้ ซึ่ง
มาตรา 941 บอกแล้ วว่าตัว๋ ถึงกาหนดวันไหนก็ต้องยื่นเรี ยกเก็บเงินวันนัน้ หน้ าที่ของผู้ทรง แต่แขไขไม่ได้ ทา แต่เป็ น
หน้ าที่ที่ต้องทา
เมื่อมีหน้ าที่แล้ วไม่ได้ ทา ได้ กาหนดบทลงโทษไว้ หรื อไม่? มาตรา 985 ไม่ได้ บญ ั ญัติให้ นามาตรา 973
มาใช้ การไม่เรี ยกเก็บเงินในวันที่ตั๋วถึงกาหนด แล้ วตั๋วเป็ นประเภทที่ไม่ต้องทาคาคัดค้ าน ก็ไม่ได้ ทาให้ แขไขสิ ้นสิทธิ
ไล่เบีย้ แต่ประการใด หรือ หลุดพ้ นความรับผิดได้ ถามว่าทาไม? เพราะมาตรา 985 ไม่ได้ อนุโลมนามาตรา 973 มา
บังคับใช้ (ประเด็นหลัก – มีหน้ าที่แต่การทาหน้ าที่ไม่ได้ ให้ ผลร้ าย เพราะ 985 ไม่ได้ นามาตรา 973 มาอนุโลมใช้ อัน
นี ้ต้ องตอบ อธิบายโดยละเอียด)
เอ ลงลายมือชื่อ ด้ านหน้ าตั๋วฯ มาตรา 985 นัน้ อนุ โลมเรื่ องการอาวัล ของตั๋วแลกเงิน มาใช้ กั บ ตั๋ ว
สัญญาใช้ เงิน มาตรา 939 ลงชื่อเฉย ๆ ทางด้ านหน้ าของตัว๋ โดยไม่เขียนอะไรเลย ตามมาตรา 939 วรรคสาม ถือเป็ น
การรับอาวัลแล้ ว มาตรา 939 วรรคสี่ ในเมื่อไม่ระบุว่ารับอาวัลใคร ก็คือไม่ระบุว่าประกันใคร ก็ถือว่าประกันผู้สงั่ จ่าย
เพราะฉะนัน้ เอ ก็กลายเป็ นผู้รับอาวัลผู้สงั่ จ่าย เป็ นไปตามมาตรา 939 ซึ่งอนุโลมเอามาใช้ กับตัว๋ สัญญาใช้ เงินด้ วย
(อย่าลืมเขียนว่าเป็ นการอนุโลมนามาใช้ )
เอจะมีค วามรับ ผิด อย่างไร? เอ จะมีค วามรับ ผิด ตามมาตรา 940 อนุ โลมนามาใช้ เอมีค วามรับ ผิ ด
เหมือนกับบุคคลที่ตนประกันก็คืออรวรรณ รับผิดเหมือนอรวรรณ
ความรับผิดที่เกิดขึน้ ใช้ สิทธิไล่เบีย้ ใครได้ บ้าง? ไล่เบี ้ยได้ หมด เพราะฉะนัน้ ตามมาตรา 900 ใครที่ลง
ลายมือชื่อในตัว๋ มีความรับผิดในตัว๋ อรวรรณ รัสมี แก้ วตา มีความรับผิดต่อแขไข เพราะลงลายมือชื่อในตัว๋
อรวรรณในฐานะผู้ ออกตั๋วสัญ ญาใช้ เงิ น ไม่ ใช่ ผ้ ู สั่งจ่ าย ผู้ ออกตั๋วสัญ ญาใช้ เงินต้ องรั บ ผิ ด อย่ างไร
มาตรา 986 บอกว่าความรับผิดของผู้ออกตั๋วสัญญาใช้ เงิน เหมือนกับผู้รับรองตัว๋ แลกเงิน อรวรรณผู้ออกตัว๋ สัญญา
ใช้ เงิน รับผิดเป็ นลูกหนี ้ชันต้
้ น ตามมาตรา 986 วรรคหนึ่ง
ส่วนรัสมี แก้ วตา รับผิดเป็ นผู้สลักหลัง
เอ รับอาวัลอรวรรณ รับผิดเหมือนอรวรรณ
เพราะฉะนันสี ้ ่คนนี ้ อรวรรณ เอ รัสมี และแก้ วตา รับผิดต่อแขไข
(อันหนึ่งที่ห้ามลื ม ต้ องเปิ ด มาตรา 985 – อนุ โลมใช้ ไม่ มี ม าตรา 914 เป็ นเรื่ องความรับ ผิ ด อย่ างมี
เงื่อนไขของผู้สงั่ จ่าย และผู้สลักหลังไม่มี ไม่มี อย่าตอบ ไม่ได้ อนุโลมใช้ เพราะฉะนัน้ ความเป็ นลูกหนี ้ของเขาจะเกิด
ที่มาตรา 900 เท่านัน้ อันนี ้ย ้า มีแต่มาตรา 986 รับผิดเป็ นลูกหนี ้ชัน้ ต้ นของอรวรรณ เพราฉะนันการที ้ ่ต้องรับผิดตอบ
ได้ แค่มาตรา 900 เขาลงลายมือชื่อในแต่ละสถานะ เขาก็รับผิดอย่างนัน) ้
(ข) สิทธิไล่เบี ้ยของแขไขเขียนไปแล้ วไม่ต้องเขียนอีก เพราะฉะนันโฟกั ้ สในสิ่งที่โจทย์ถามเลย คือ เรื่ อง
คาคัดค้ าน มาตรา 985 บอกว่าไม่ให้ นาเอาเรื่องคาคัดค้ านมาใช้ ตัว๋ ในประเทศอนุมานก่อนเลยว่าถ้ าไม่ได้ บอกว่าตั๋ว
ต่างประเทศ ก็คือตัว๋ ในประเทศ ตัว๋ ในประเทศนัน้ มาตรา 985 นันไม่ ้ ได้ อนุโลมเรื่ องคาคัดค้ านมาใช้ แปลว่าผู้ทรงไม่
2
สรุปคำบรรยำยสัมมนำวิชำกฎหมำยลักษณะตัว๋ เงิน P E A R_LAWTU 60

มีหน้ าที่ทาคาคัดค้ าน เพราะเขาไม่ได้ เอามาตรา 960 มาใช้ เพราะฉะนัน้ ตั๋วขาดความเชื่อถือเพราะเขาไม่จ่ายเงิน

เขาปฏิเสธการจ่ายเงิน แขไขผู้ทรงก็ไม่ได้ มีหน้ าที่ทาคาคัดค้ าน เพราะมาตรา 985 ไม่ได้ อนุโลมเรื่ องคาคัดค้ านมาใช้
เพราะฉะนันแขไขสามารถใช้
้ สิทธิไล่เบีย้ เหมือนกับข้ อ (ก) การที่แขไขไม่ได้ ทาคาคัดค้ านนัน้ เพราะไม่มี หน้ าที่ และ
เมื่อไม่ ได้ ทาคาคัดค้ านก็ไม่ได้ ทาให้ แขไขผู้ ทรงสิน้ สิทธิไล่ เบี ย้ แต่ป ระการใด เพราะมาตรา 985 ก็ไม่ได้ อนุโลมนา
มาตรา 973 มาใช้ เช่นเดียวกัน สาหรับตัว๋ ที่เกิดในประเทศ
ถามว่าใครรับผิดบ้ าง? รับผิดทุกคน คาตอบเป็ นเช่นเดียวกับข้ อ (ก)
(ค) ถามเรื่องการผ่อนเวลา? มาตรา 948 ถ้ าผู้ทรงผ่อนเวลาให้ ผ้ ูจ่ายโดยไม่ได้ ถามความสมัครใจและ
ไม่ได้ รับความยินยอมของลูกหนีอ้ ื่น ลูกหนีค้ นก่อน ๆ หลุดพ้ นความรับผิด แต่ มาตรา 985 ไม่ได้ อนุโลมมาตรา 948
มาใช้ ผลคือ การที่แขไขผ่อนเวลาให้ อรวรรณนัน้ แม้ ไม่ ได้ รับความยินยอมจากลูกหนีค้ นไหนก็ตามก็ไม่ ได้ ทาให้
ลูกหนี ้หลุดพ้ นความรับผิดแต่ประการใด เพราะมาตรา 985 ไม่ได้ อนุโลมนามาตรา 948 มาใช้
เพราะฉะนัน้ เรี ยกให้ ใครรับผิ ดได้ บ้าง? อรวรรณ เอ รัสมี และแก้ วตา (เหมื อนข้ อ (ก)) เพราะฉะนัน้
ประเด็นความรับผิดก็จะไม่ต่างกัน
หลัก ๆ ในตั๋วสัญญาใช้ เงินอย่างที่บอกอะไรอนุโลมใช้ อะไรไม่ได้ อนุโลมใช้ ถามว่าการไม่ อนุโลมใช้
ให้ ผลอย่างไร ต้ องบอกปรับบทให้ เห็นว่ามาตราที่ไม่ได้ นามาใช้ นนใช้ ั ้ อย่างไร
แม้ แขไขจะผ่อนเวลาให้ อรวรรณ โดยที่ลูกหนี ้ไม่ว่าจะเป็ นเอ รัสมี และแก้ วตา ไม่ได้ ยินยอม ก็ไม่ได้ ทา
ให้ เอ รัสมี และแก้ วตา หลุดพ้ นความรับผิดแต่ประการใด เหตุผลก็คือ เพราะมาตรา 985 ไม่ได้ อนุโลมหลักการใน
มาตรา 948 มาใช้