Professional Documents
Culture Documents
Chapter 04
Chapter 04
Chapter 04
Baskı
Yunus A. Cengel, Michael A. Boles
McGraw-Hill, 2008
Bölüm 4
KAPALI SİSTEMLERİN
ENERJİ ANALİZİ
Copyright © The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display.
Amaçlar
• Özellikle otomobil motoru ve kompresör gibi pistonlu makinelerde
yaygın olarak karşılaşılan hareketli sınır işi veya PdV işi olmak
üzere değişik iş biçimlerinin incelenmesi,
• Kapalı sistemler (Sabit kütleli) için Termodinamiğin birinci
yasasının enerjinin korunumu ifadesi olduğunun tanıtılması,
• Kapalı sistemler için genel enerji dengesi bağıntısının
geliştirilmesi,
• Sabit hacimde veya sabit basınçta özgül ısıların tanımlanması,
• Mükemmel gazların iç enerji ve entalpi değişimlerinin
hesaplanmasını özgül ısılar ile ilişkilendirmek,
• Katı ve sıvı gibi sıkıştırılamayan maddelerin tanımlanması ve bu
maddelerin iç enerji ve entalpi değişimlerinin belirlenmesi,
• Saf maddeler, mükemmel gazlar ve sıkıştırılamayan maddeler
için iş ve ısı etkileşimleri içeren kapalı sistemlerin (sabit kütleli)
enerji dengesi problemlerinin çözülmesi
2
HAREKETLİ SINIR İŞİ
Hareketli sınır işi (P dV işi): Bir gazın Sanki dengede proses
piston-silindir düzeneği içinde Sistemin her an yaklaşık olarak
genişleme veya sıkıştırılma işidir. dengede olduğu prosesdir.
Hareketli sınırla
ilişkili iş sınır işi
diye adlandırılır.
Gaz pistonu
iterek ds
diferansiyel
miktarında
hareket ettirirken
δWs
miktarında iş
yapar. 3
Bir çevrim sırasında
yapılan net iş,
sistem tarafından
yapılan işle sistem
üzerinde yapılan iş
arasındaki farktır.
4
Politropik, İzotermal ve İzobarik Prosesler
Politropik hal değişimi: C, n politropik sabitler.
Politropik
Proses
n = 1 olduğu zaman
(izotermal durum)
Sabit hacim
durumunda hareketli
sınır işi ne olur?
Enerji dengesinin
diferansiyel formu
6
İşaret kabulü kullanıldığında enerji dengesi (örneğin, giren ısı ve iş çıkışı
pozitif ; ısı çıkışı ve iş girişi negatiftir).
8
ÖZGÜL ISILAR
• Sabit hacimde özgül ısı, cv: Maddenin birim kütlesinin sıcaklığını
sabit hacimde bir derece yükseltmek için gerekli enerji.
• Sabit basınçta özgül ısı, cp: Maddenin birim kütlesinin sıcaklığını
sabit basınçta bir derece yükseltmek için gerekli enerji.
Sabit hacimde
ve sabit basınçta
özgül ısılar cv ve
cp (verilen
Özgül ısı, maddenin birim
değerler helyum
kütlesinin sıcaklığını bir
gazı içindir)
derece artırmak için gerekli
enerjidir.
9
• Şekildeki denklemler herhangi bir madde için herhangi bir hal değişimi için
geçerlidir.
• cv ve cp birer özelliktir
• cv 'nin iç enerji değişimleriyle, cp 'nin ise entalpi değişimleriyle ilişkisi vardır.
• Özgül ısı için yaygın olarak kullanılan birimler kJ/(kg .°C) veya kJ/(kg .
K)'dir. Bu iki birimin aynımıdır?
cv ve cp.’nin tanımları.
Joule bu deney
düzeneğini
kullanarak Bir mükemmel gazın iç
u=u(T) Mükemmel
enerji ve entalpi
olduğunu gazlar için u, h, cv
değişimleri
göstermiştir. ve cp sadece
sıcaklıkla değişir.
11
• Düşük basınçlarda, tüm gerçek gazlar • Bazı gazlara ilişkin u ve h
mükemmel gaz davranışına yaklaşırlar, bu değerleri, hesaplanarak
nedenle özgül ısıları sadece sıcaklığın tablolarla verilmiştir.
fonksiyonu olur.
• Bu tablolar belirli bir referans
• Gerçek gazların düşük basınçlarda özgül ısıları noktası seçip bunu 1 hali olarak
mükemmel-gaz veya sıfır basınç özgül ısısı saptadıktan sonra integraller
diye adlandırılır ve cp0 ve cv0 ile gösterilir.. alınarak hazırlanmışlardır.
Bazı gazların
mükemmel
gaz özgül
ısıları ( cp0
denklemleri
için Tablo A- Mükemmel gaz tabloları
2c’ye bakın). hazırlanırken, 0 K referans
sıcaklığı olarak seçilir.
12
İç enerji ve enthalpy, özgül ısının, ortalama
bir değerde sabit alındığı zaman değişir
(kJ/kg)
Δu=cvΔT bağıntısı,
sabit hacimde olsun
veya olmasın tüm hal
değişimleri için
geçerlidir. 13
Δu ve Δh ‘ı hesaplamak için kullanılan üç yol
1. Tablolarla verilmiş u ve h değerleri
kullanılabilir. Tablolar bulunabiliyorsa
en hassas ve en kolay yol budur.
2. cv ve cp değerlerini sıcaklığın
fonksiyonu olarak veren bağıntıları
(Tablo A-2c) kullanarak integral
alınabilir. El hesapları için bu yol
zaman alıcıdır, ancak bilgisayarda
yapılan hesaplar için çok elverişlidir.
Elde edilen sonuçlar çok hassastır.
3. Ortalama özgül ısı değerleri
kullanılabilir. Bu yol kolayca
uygulanabilir ve özelik tabloları
bulunamadığı zaman çok uygundur.
Sıcaklık aralığı çok büyük olmadığı Δu’nun hesaplanmasının üç yolu.
sürece sonuçlar oldukça hassastır.
14
Mükemmel Gazlar İçin Özgül Isı Bağıntıları
cp, cv ve R arasındaki bağlantı.
16
İç Enerji Değişimleri
Entalpi Değişimleri
18