İLETİM HATTI SORULARI

İLETİM HATLARININ KARAKTERİSTİKLERİ

Uniform iletim hattı boyunca dağılmış dört temel büyüklük tanımlanabilir. Bu dağılmış hat
parametreleri; seri direnç R′(ohm/m), paralel kondüktans G′(mho/m), seri indüktans L′(H/m)
ve paralel kapasitans C′(F/m) dir. Bu parametreler yardımıyla, bir iletim hattının karakteristik
empedansı ve yayılma sabiti,
R ′ + jωL ′
Z0 =
G ′ + jωC ′

γ = α + jβ = (R ′ + jωL ′)(G ′ + jωC ′)

şeklinde tanımlanır. Burada α zayıflama sabiti ve β faz sabitidir. Mikrodalga frekanslarında

R ′ << ωL ′ ve G ′ << ωC ′ olduğundan, bu eşitlikler

L′
Z0 =
C′

1 C′ L′ 
γ = α + jβ = jω L ′C ′ + R′ + G′ 
2  L′ C ′ 

şeklinde yazılabilir. Benzer şekilde, iletim hattı üzerinde faz hızı,

ω 1 1
v= = =
β L ′C ′ µε

ile verilir.
Eğer karakteristik empedansı Z0 olan bir iletim hattı ZL yük empedansı ile sonlandırılırsa, yük
yansıma katsayısı,
Z L − Z0
ΓL = ΓL ⋅ e jθ =
ZL + Z0

eşitliği ile tanımlanır. Yükten d-uzaklıktaki bir yerde yansıma katsayısı ise,
Γd = ΓL e −2αd ⋅ e − j 2 βd = ΓL ⋅ e −2αd ⋅ e j (θ − 2 βd )

ile verilir.
Diğer taraftan, Duran dalga oranı (DDO-SWR) duran dalga maksimumunun minimumuna
oranı olarak tanımlanır ve
Vmax 1+ Γ
s= =
Vmin 1− Γ

şeklinde verilebilir. Ayrıca maksimum ve minimum voltaj noktalarında empedans saf rezistif
olacağından,

1
 Vmax Vmin Z 0
Rmax = = Z0 ⋅ s ve Rmin = =
I min I max s

yazılabilir.
Yük empedansından d-uzaklıktaki bir noktadan görünen hat empedansı,
Z L + Z 0 tanh γd
Z (d ) = Z 0
Z 0 + Z L tanh γd

dir. Eğer iletim hattı kayıpsız ise (α=0),

Z L + jZ 0 tan βd
Z (d ) = Z 0
Z 0 + jZ L tan βd

yazılabilir. Bir iletim hattı bilinmeyen bir yük empedansı ile sonlandırılmış ise, bu yük
empedansı,
1 + ΓL 1 + ΓL ⋅ e jθ
ZL = Z0 = Z0
1 − ΓL 1 − ΓL ⋅ e jθ

ile hesaplanır. Burada, θ = 2 β d min − π dir.

Sonu kısa devre iletim hattının giriş empedansı,
Z KD = jZ 0 tan β d

ve sonu açık devre iletim hattının giriş empedansı,

Z AD = − jZ 0 cot β d

ile verilir.

2
PROBLEM 1: TV anteninde EMD’ları TV alıcısına taşıyan transmisyon hattı kayıpsız kabul
edilebilir. Transmisyon hattının TV alıcısına bağlı ucundaki giriş empedansı Z(d) ‘nin hattın
boyundan bağımsız olması için transmisyon hattı TV antenine bağlı iken, anten empedansı
(ZL) ne olmalıdır? Matematiksel olarak ispatlayınız.
ÇÖZÜM 1: ZL anten empedansı, Z(d) giriş empedansı, ve Z0 hattın karakteristik
empedansı olmak üzere, ZL = Z0 kabul edilirse,
Z L + jZ 0 tan βd Z (1 + j tan β d )
Z (d ) = Z 0 = Z0 0 = Z0
Z 0 + jZ L tan β d Z 0 (1 + j tan β d )

bulunur. Bu durumda giriş empedansı hat boyundan bağımsızdır.

PROBLEM 2: a) RL = Z0, b) RL = Z0 /3 olan kayıpsız transmisyon hattı üzerindeki akım ve
voltaj duran dalga grafiklerini çiziniz.
ÇÖZÜM 2:

Vmax V+ +V− 1+ Γ Z L − Z0
s= = = ve Γ =
Vmin V +
−V − 1− Γ Z L + Z0

PROBLEM 3: 3 GHz’de çalışan 50 ohm’luk bir transmisyon hattı (120+j85) ohm’luk yük
empedansı ile sonlandırılmıştır. Voltaj duran dalga oranını, Zmax ve Zmin değerleri ile ilk
minimum ve maksimum voltaj noktalarının yüke uzaklığını hesaplayınız. (v=c=3.108 m/s)
ÇÖZÜM 3: Çalışma frekansında dalga boyu;
c 3 ⋅ 10 8
λ= = = 10cm
f 3 ⋅ 10 9

dir. Yansıma katsayısı ise;

ZL − Z0 70 + j85
Γ= = = 0.58∠24 0
Z L + Z 0 170 + j85

3
olduğundan duran dalga oranı, Zmax ve Zmin empedansları,
1 + Γ 1.58
s= = = 3.76
1 − Γ 0.42

Z max = Z 0 ⋅ s = 188 Ω

Z0
Z min = = 13.3Ω
s

bulunur. Yansıma katsayısının fazı, θ = −π + 2βd min = 24 0 olduğundan,

θ + π 24 + 180
d min = = = 2.83 cm
2β 2π
2.
λ
λ
d max = d min + = 2.83 + 2.5 = 0.33 cm
4
bulunur.
PROBLEM 4: Karakteristik empedansı 50Ω olan bir transmisyon hattı değeri bilinmeyen bir
ZL empedansı ile sonlandırılmış olup, duran dalga ölçmeleri s=3 olduğunu göstermiştir.
Ardışık iki minimum voltaj noktası arasındaki mesafe 20 cm ve yük ile minimum voltaj
noktası arasındaki mesafe 15 cm olduğuna göre;
a) ZL yük empedansını bulunuz.
b) Yük ile hat arasındaki uyumsuzluğu kaldırmak için gerekli çeyrek dalga empedans
transformatörünün karakteristik empedansını (Z01) ve yüke en yakın yerleşim
noktasını belirleyiniz.(Şekil üzerinde gösteriniz).
ÇÖZÜM 4: Z0 =50 Ω, s=3 , λ 2 = 20cm , dmin=15 cm olarak verildiğine göre,
2π π s −1 1
a) θ = −π + 2βd min = −π + 2 ⋅ 15 = Γ= = eşitliklerinden,
40 2 s +1 2
1 + Γ e jθ 1 + j 0,5
Z L = Z0 jθ
Z L = 50 = (30 + j 40)Ω = 50∠53.13 0 Ω
1− Γ e 1 − j 0,5

Z 0 50
b) Rmin = = = 16.7Ω ve Z 01 = Rmin .Z 0 ≅ 29Ω
s 3
bulunur.

Z0=50 Ω Z01=29 Ω Z0=50 Ω

ZL=30+j40 Ω

λ/4 dmin=15 cm

Rmin=16.7 Ω

4
PROBLEM 5: Yük empedansının ilk minimum voltaj noktasına olan uzaklığı dmin, duran
dalga oranı S olmak üzere yük empedansının,
1 − js tan βd min
ZL = Z0
s − j tan βd min

olduğunu gösteriniz.
Not: Cos (a − b) = Cosa ⋅ Cosb + Sina ⋅ Sinb, Sin(a − b) = Sina ⋅ Cosb − Cosa ⋅ Sinb

ÇÖZÜM 5:
s − 1 jθ
1+ e
Z L = Z0 s +1 θ = −π + 2βd min
s − 1 jθ
1− e
s +1
θ θ
− jθ jθ s.Cos − jSin
( s + 1)e 2 + ( s − 1)e 2
2 2
ZL = Z0 = Z0
( s + 1)e
− jθ
− ( s − 1)e
jθ θ θ
2 2
Cos − js.Sin
2 2
Burada θ = −π + 2βd min yazılıp, NOT’da verilen trigonometrik bağıntılar kullanılırsa,
1 − js tan βd min
Z L = Z0
s − j tan β d min

elde edilir.
PROBLEM 6: Şekilde verilen 300 Ω’luk transmisyon hattı, iç direnci 300 Ω olan 100
MHz’de 60 Volt’luk bir kaynak ile beslenmektedir. Hat sonu, giriş empedansı 300 Ω olan bir
anten yoluyla TV veya FM alıcısına bağlıdır.
a) Hat girişindeki (z=0’da) Vin giriş voltajını ve Iin giriş akımını hesaplayınız.
b) Yük voltajını (VL) ve yük akımını (IL) hesaplayınız
c) Kaynaktan hat girişine verilen ortalama gücü hesaplayınız.
d) Giriş direnci 300 Ω olan ikinci bir alıcı, birinci alıcı ile paralel bağlanacak olursa
kaynaktan hat girişine verilecek gücü hesaplayınız.
e) Her bir alıcıya verilen gücü ve voltajı hesaplayınız.

300 Ω Iin ν=2.5.108 m/s

VS= Vin Z0=300 Ω RL=300 Ω

60Cos(2π.108t) V
d=0 d=2 m

5
ÇÖZÜM 6 :
300 Ω Iin
a) Vin = 30Cos2π .10 t Volt 8
60 V
Vin 300 Ω
100 MHz
V 30Cos 2π .10 t 8
I in = in = = 0.1 ⋅ Cos (2π .10 8 t )
Z (d ) 300

b) Yansıma ve zayıflama olmadığından yükteki voltaj da 30 V’dur. Ancak,

2.5 × 10 8 2π 4π
λ= = 2 .5 m βd = d= = 1.6π rad
10 8 λ λ
olduğundan yükteki voltaj ve akım,
V L = 30Cos(2π ⋅ 108 t − 1.6π ) Volt

I L = 0.1Cos(2π ⋅ 108 t − 1.6π ) Amper

olacaktır.
c) Ortalama güç ise,
1 1
Pin = PL = Vin ⋅ I in = ⋅ 30 ⋅ 0.1 = 1.5 Watt
2 2
bulunur.
d) 300 Ω’luk iki alıcı paralel bağlandığına göre yük empedansı 150 ohm olur. Yansıma
katsayısı;
Z L − Z 0 150 − 300 1
Γ= = =−
Z L + Z 0 150 + 300 3

ve duran dalga oranı,

1+1 3
s= =2
1−1 3

olur. Giriş empedansı ise,

Z L + jZ 0 tan βd 150 + j 300 tan 288 0
Z in = = 300
Z 0 + jZ L tan βd 300 + j150 tan 288 0

= (466 − j 206)Ω = 510∠ − 23.8 0 Ω

olarak bulunur. Bu durumda giriş akımı,

60
I s ,in = = 0.0756∠15 0 A.
300 + 466 − j 206

ve kaynaktan iletim hattına verilen güç

1
Pin = (0,0756) 2 .(466) = 1.333 Watt
2
olur.
e) Her bir alıcıya verilen güç ise bunun yarısı, yani 0,667 Watt’dır. Voltaj ise,

6
 2
1 V S ,L
0.667 =
2 300

V S , L = 20 Volt

bulunur.
PROBLEM 7: Birim uzunluktaki indüktansı 1.35 µH/m ve kapasitesi 15 pF/m olan bir
kayıpsız transmisyon hattının karakteristik empedansını ve bu hat üzerindeki yayılma hızını
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 7:

L′ 1.35.10 −6
Z0 = = = 300Ω
C′ 15.10 −12
1 1
v= = = 2.22 ⋅ 10 8 m / s
L ′C ′ (1.35 ⋅ 10 )(15 ⋅ 10 )
−6 −12

PROBLEM 8: 50 ohm’luk yükle sonlandırılan bir kayıpsız transmisyon hattında gelen

voltajın 1/3 ‘ü yükten yansırsa , Z0’ın iki mümkün değerini hesaplayınız.
ÇÖZÜM 8: Bu durumda, yansıma katsayısının iki mümkün değeri,
1 1
ΓL = veya −
3 3
dir. Buna göre 1/3 ve -1/3’lik yansıma katsayılarına karşılık mümkün karakteristik
empedanslar,
1 − ΓL 1−1 3
Z0 = ZL = 50 = 25 Ω
1 + ΓL 1+1 3

1 − ΓL 1+1 3
Z0 = ZL = 50 = 100 Ω
1 + ΓL 1−1 3

olarak hesaplanır.
PROBLEM 9: İç iletken çapı 0.25 cm , dış iletken çapı 0.75 cm olan hava izolasyonlu
koaksiyel hattın karakteristik empedansını hesaplayınız. Hat teflon doldurulursa (εr=2,1)
karakteristik empedansı ve 3 GHz’de dalga boyunu hesaplayınız.
ÇÖZÜM 9: Hava izolasyonlu hat için,
µr  b  1  0.75 
Z 0 = 60 ln  = 60 ln  = 65.9 Ω
εr  a  1  0.25 

Teflon doldurulmuş hat için,

1  0.75 
Z 0 = 60 ln  = 41.4. ln 3 = 45.5Ω
2.1  0.25 

elde edilir. Teflon doldurulmuş hattın dalgaboyu ise,

7
 c 3 ⋅ 10 8
λ= = = 6.9cm
f εr 3 ⋅ 10 9 2,1

olarak bulunur.
PROBLEM 10: 75 ohm’luk kayıpsız iletim hattı 30-j75 ohm’luk yükle sonlandırılmıştır.
Hattın uzunluğu d = 0.15λ ise, yük ve giriş yansıma katsayısını ve duran dalga oranını
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 10:
Z L − Z 0 − 45 − j 75
ΓL = = = 0.054 − j 0.676 = 0.678∠ − 85.433 0
Z L + Z 0 105 + j 75

Γd = ΓL e −2γd = ΓL e −2αd ∠ − 2βd

Hat kayıpsız olduğundan α=0 ve

Γd = ΓL ∠θ L − 2βd

olur. Burada
2π
2βd = 2 0,15λ = 0,6π = 108 0
λ
Γd = 0.678∠ − 193.430 = 0.678∠166.57 0

olur. Böylece
1 + ΓL 1 + 0.678
s= = = 5.21
1 − ΓL 1 − 0.678

bulunur.
PROBLEM 11: 100 ohm‘luk hava izolasyonlu koaksiyel hat 80 ohm’luk dirençle 5 nH’lik
indüktörün paralel kombinasyonuyla sonlandırılmıştır. α=1.5 dB/m ve d=40 cm ise, 2 GHz’de
giriş yansıma katsayısını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 11: f = 2GHz de X L = wL = 2π .2.10 9.5.10 −9 = 20π Ω olduğundan
R ⋅ ( jwL ) j1600π
ZL = = = 30.52 + j 38.86 = 49.4∠51.85 0 Ω
R + jwL 80 + j 20π

Z L − Z0
ΓL =
Z L + Z0

Γd = ΓL e −2αd ∠θ − 2β d

Γd = 0.509∠14.2 0

bulunur.

8
PROBLEM 12: Az kayıplı iletim hatlarında R C L >> G L C olduğunu göz önüne alarak,

iletim hattına kapasite veya indüktans eklenmesi durumunda kaybın artıp artmayacağını
gösteriniz.
ÇÖZÜM 12: Az kayıplı iletim hatlarında zayıflama,
1 C
α≅ R
2 L
olduğundan , kapasite eklenirse zayıflama artar, indüktans eklenirse azalır.
PROBLEM 13: Belirli bir karakteristik empedans için tasarlanmış kayıpsız şerit hat göz
önüne alınırsa,
a) Dielektrik sabiti εr iki katına çıkarılınca, iletken plakaların sabit w genişliği için dielektrik
kalınlığı nasıl değiştirilmelidir?
b) εr iki katına çıkarılınca, sabit h kalınlığı için w-genişliği nasıl değiştirilmelidir?
c) h kalınlığı iki katına çıkarılırsa, sabit εr değeri için w genişliği nasıl değiştirilmelidir.
d) a, b ve c şıklarında belirlenen değişikliklerden sonra yayılma hızı orijinal hattın yayılma
hızı ile aynı olur mu? Açıklayınız.
ÇÖZÜM 13 : Kayıpsız şerit hatlar için,
w h w
C =ε L=µ G =σ
h w h

L µ h w 1
Z0 = = , v= =
C ε w β µε

dir.
a) Eğer ε → 2ε olursa , Z0’ın aynı kalması için,
1 µ h
Z0 = ⇒ h → 2h
2 ε w
olmalıdır.
b) ε → 2ε olursa , Z0’ın değişmemesi için,
1 µ h w
Z0 = ⇒w=
2 ε w 2
olmalıdır.
c) h → 2h olursa, Z0’ ın değişmemesi için,
w → 2w
olmalıdır.

9
d) a ve b-şıkları için hız aynı kalmaz ve 1 2 kadar düşer. c-şıkkı için aynı kalır. Çünkü v
hızı geometriden bağımsızdır.
PROBLEM 14: 50Ω ‘luk kayıpsız şerit iletim hattında yayılma hızı 2.4.108 m/s‘dir. Çalışma
frekansı 1 MHz olduğuna göre; β, L, C ve hat üzerindeki dalga boyunu bulunuz.
ÇÖZÜM 14:
w 2π ⋅ 1 ⋅ 10 8
β= = = 2.62 ⋅ 10 − 2 l / m
v 2.4 ⋅ 10 8
1 c
v= =
µε εr
2
 3 ⋅ 10 8 
ε r =   = 1.5625
8 
 2.4 ⋅ 10 

µ h µ0 h 377 h
Z0 = = = = 50
ε w ε 0ε r w 2,4 w
5
h 1
≅
w 6
w
C =ε = 82.89 pF
h
h
L=µ = 209.4 nH
w
PROBLEM 15: RG-58U tipi bir koaksiyel kablo 2x108 m/s lik propagasyon hızına 100 pF/m
lik kapasitansa sahiptir. 40 m uzunluğundaki kablo 25 ohm’luk bir direnç ile sonlandırıldığına
göre,
a) Kablonun karakteristik empedansını
b) 100 MHz’lik çalışma frekansına sahip giriş empedansını bulunuz.
ÇÖZÜM 15:
1 L′
a) v = olduğundan L ′ = 0.25µH / m Z0 = = 50Ω
L ′C ′ C′

w 2π ⋅ 10 8
b) β d = d= 40 = 40πrad
v 2 ⋅ 10 8
Z L + jZ 0 tan βd
Z (d ) = Z 0 = 25Ω
Z 0 + jZ L tan βd

PROBLEM 16: 50 Ω‘luk bir transmisyon hattında v=200 m/µs olup, hat bilinmeyen bir ZL
yüküyle sonlandırılmıştır. f = 1 GHz, s=4 ve ZL‘den ilk minimum voltaj noktasına olan
uzaklık 10 cm. olduğuna göre yük empedansını hesaplayınız.

10
ÇÖZÜM 16:
c 2.10 8 s −1
λ= = = 20cm Γ = = 0.6
f 10 9
s +1

2π
θ = −π + 2βd min = −π + 2 10 = π
20
1 + Γ e jθ
Z L = Z0 ,
1 − Γ e jθ

1 + 0 .6 j π
Z L = 50 = 12.5 Ω
1 − 0 .6 e j π
PROBLEM 17: 300 ohm’luk bir iletim hattı üzerinde duran dalga oranı s=5 ve maksimum
voltajın RMS değeri 150 Volt(rms) olduğuna göre, yüke iletilen maksimum gücü
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 17: Maksimum voltajın efektif değeri verildiğinden,
Vmax = 2 ⋅ Vmax (rms) = 2 ⋅ 150 = 212.132 Volt

olur ve böylece yüke iletilen güç,

2
1 Vmax 1 2 ⋅ (150) 2
PL = = = 15 Watt
2 Z 0 .s 2 300 ⋅ 5

olur.
PROBLEM 18: Şekilde verilen kayıpsız transmisyon hattı için;
a) Duran dalga oranını
b) d = - 2 m’deki giriş empedansını
c) d = - 2 m’deki giriş voltajını
d) Rg ve RL elemanlarında harcanan ortalama gücü
e) Transmisyon hattının kendisinin harcadığı ortalama gücü bulunuz.

Rg=40 Ω ν=c

Vg=100∠00 Z0=50 Ω ZL=(30-j40) Ω

f=108 Hz

d=-2 m d=0

ÇÖZÜM 18:
Z L − Z 0 30 − j 40 − 50
a) Γ= = = − j 0.5 = 0.5∠ − 90 0 Ω
Z L + Z 0 30 − j 40 + 50

1 + Γ 1.5
s= = =3
1 − Γ 0.5

11
 Z L + jZ 0 tan βd
b) Z (d ) = Z 0 λ = 3.10 8 10 8 = 3 m
Z 0 + jZ L tan βd

(30 − j 40) + j 50 tan( 4π )

Z ( −2) = Z 0 3
50 + j (30 − j 40) tan( 4π )
3

= 17.72 + j11.79 = 21.28∠33.64 0 Ω

Vg 100
c) VS = Z (−2) = (17.72 + j11.79)
R g + Z (−2) (40 + 17.72 + j11.79)

= 36.07∠22.10 Volt

I S = 1.7∠11.580 Amper

1 2
d) Pg = I S R g = 57.424 Watt
2
1 1
PS = V S I S = (36.07)(1.7) = 30.7 Watt
2 2
e) İletim hattı kayıpsız olduğundan, hat üzerinde enerji harcanmaz.
PROBLEM 19: 50 Ω’luk uyumlu bir iletim hattı üzerindeki gelen dalga voltajı Vi = 212 Volt
olduğuna göre hat üzerindeki toplam voltajı ve iletilecek gücü bulunuz. Yük 500 Ω olduğunda
aynı gücün tamamının alıcıya iletilmesi halinde hat üzerindeki toplam voltajın ve maksimum
voltajın etkin (rms) değerini bulunuz.
ÇÖZÜM 19: Hat uyumlu olduğundan, hat üzerindeki toplam voltaj VT = V i = 212 Volt’tur.
Alıcıya iletilen güç,

1 Vi (1 + Γ )
2 2

PL =
2 Z0 s

ile verilir. Ancak, s=1 veya Γ=0 olduğundan,

2
1 Vi 1 (212) 2
PL = = = 449.44 ≅ 450 Watt
2 Z0 2 50

bulunur. Yük 500Ω ise,

R L 500 s −1
s= = = 10 Γ = = 9 / 11
Z0 50 s +1

VT = V i (1 + Γ ) = 212
20
= 385.45 Volt
11
bulunur. Bunun efektif değeri ise,
385.45
VT = = 273 Volt (rms)
2

12
dir. Aynı gücü ilettiğinden dolayı,
2 2
1 V max 1 Vi
PL = =
2 Z 0 .s 2 Z 0

Vmax = V i s = 212 10 = 670.4 Volt

elde edilir. Efektif değeri ise,

670.4
Vmax (rms ) = = 474 Volt (rms)
2

bulunur.
PROBLEM 20: 100 Ω’luk bir transmisyon hattı, bilinmeyen bir yükle sonlandırılmıştır.
DDO 2 olup, ilk minimum voltaj noktası yükten 6 cm. uzaktadır. Yük kısa devre edildiği
zaman ilk minimum voltaj noktası yükten 10 cm. uzaklıkta olduğuna göre yük empedansını
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 20: Kısa devrede ilk minimum voltaj noktasının yüke uzaklığı 10 cm. olduğuna
göre,
λ
= 10cm d min = 6cm
2

θ = −π + 2βd min = 36 0
s − 1 jθ
1+ e
ZL = Z0 s +1 = 155 + j 67.5 Ω
s − 1 jθ
1− e
s +1
bulunur.
PROBLEM 21: Yük empedansı 100Ω ve çalışma frekansı 400 MHz olan aşağıdaki herbir
transmisyon hattı için dalgaboyu ve yansıma katsayılarını hesaplayınız.
a) Koaksiyel hat için : a = 0,5 mm b = 2,8 mm, εr = 3,1 µr = 1
b) İki telli hat için : a = 0,5 mm d = 9 mm, εr = 5 µr = 1
c) Düzlem hat için : d = 0,2 mm b = 5 mm, εr = 2,2 µr = 1
ÇÖZÜM 21: Z L = 100 Ω, f = 400 MHz olduğuna göre,

µ b 4π .10 −7
a) L ′ = ln = ln(2.8 0.5) = 3.45 ⋅ 10 −7 H/m
2π a 2π

2πε 2π ⋅ 3.1 ⋅ 10 −9
C′ = = = 10 −10 F/m
ln b a ln(2.8 0.5) ⋅ 36π

c 1
λ= = = 42.6 cm
f f L ′C ′

13
 L′
Z0 = == 58.7 Ω
C′
ZL − Z0
Γ= = 0.26
ZL + Z0

πε 0 ε r
b) C ′ = = 4.81 ⋅ 10 −11 F/m
ln d a

µ d 4π .10 −7
L′ = ln = ⋅ 2.89 = 1.156 ⋅ 10 −6 H/m
π a π
1
λ= = 33.5 cm
f L ′C ′

L′
Z0 = = 155 Ω
C′
ZL − Z0
Γ= = −0.216
ZL + Z0

b
c) C ′ = ε = 4.87 ⋅ 10 −10 F/m
d
d
L′ = µ = 5.03 ⋅ 10 −8 H/m
b
1
λ= = 50.5 cm
f L ′C ′

L′
Z0 = = 10.16 Ω
C′
ZL − Z0
Γ= = 0.816
ZL + Z0

PROBLEM 22: Çalışma voltajı 10 Volt, frekansı 1 GHz ve DDO s=4 olan 50 Ω‘luk
transmisyon hattının yük empedansı üzerinden minimum akım geçtiğine göre yük
empedansını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 22: Yük üzerinden geçen akım minimum olduğuna göre yük empedansı maksimum
olup ZL>Z0 ‘dır. Bundan dolayı,
ZL
s= Z L = 4.50 = 200Ω
Z0

bulunur.
PROBLEM 23: 300 MHz’de kullanılan 50 Ω‘luk bir iletim hattı maksimum akım noktasında
sonlandırılmıştır. Hat üzerindeki iletim hızı ν=200 m/µs ve duran dalga oranı s=2.5 olduğuna
göre, sonlandırma empedansını hesaplayınız.

14
ÇÖZÜM 23: Yük üzerinden geçen akım maksimum olduğuna göre yük empedansı
minimumdur ve ZL<Z0 ‘dır. Bundan dolayı,
Z0 50
ZL = ZL = = 20 Ω
s 2.5
bulunur.
PROBLEM 24: Şekilde verilen transmisyon hattı Vb voltajı ile yüklenmiş olup, t=0 anında R
direnci devreye girmektedir. R=Z0/2 için hattın deşarjını gösteren verici tarafındaki voltaj ve
akımın dalga formunu zaman ekseninde çiziniz.

t=0
++++++

Vb Z0

ÇÖZÜM 24:

VS IS

2Vb/3 2Vb/3Z0

Vb/27 2Vb/27Z0

0 t 0 t
2T 4T 2T 4T
-Vb/9 -2Vb/9Z0

PROBLEM 25: 100Ω’luk bir transmisyon hattının yük tarafında yansıma katsayısının genliği
1/3 ve ilk minimum voltaj noktasının yükten uzaklığı 0.3λ olduğuna göre yük empedansını
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 25:
2π
θ = −π + 2βd min = −π + 2 .0.3λ = 36 0
λ
1 + Γ e jθ 3 + Cos 36 + j sin 36
Z L = Z0 jθ
= 100 = 169∠24.23 0 Ω
1− Γe 3 − Cos 36 − j sin 36

PROBLEM 26: 100 Ω’luk bir transmisyon hattının yük tarafında yansıma katsayısının
genliği 1/3 ve ilk minimum voltaj noktasının yükten uzaklığı 26 cm dir. Yük açık devre

15
yapıldığında, ilk minimum voltaj noktasının yüke uzaklığı 5 cm olduğuna göre yük
empedansını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 26: Yük açık devreyken, ilk minimum voltaj noktası yükten çeyrek dalgaboyu
uzaklıkta olacağından,
λ = 4 ⋅ 5 = 20cm
ve böylece
2π
θ = −π + 2βd min = −π + 2 .26 = 0.2π = 36 0
20
olur. Sonuç olarak yük empedansı,
1 + Γ e jθ 3 + Cos 36 + j sin 36
Z L = Z0 jθ
= 100 = 169∠24.23 0 Ω
1− Γe 3 − Cos 36 − j sin 36

şeklinde hesaplanır.
PROBLEM 27: DDO 2, gelen dalga gücü 400 Watt olan bir transmisyon hattının yüke
ilettiği gücü heaplayınız.
ÇÖZÜM 27:
4s 4 .2
PL = P =
2 i
400 = 355.6 Watt
( s + 1) 9

PROBLEM 28: İletkenleri arası polyethylene ile doldurulmuş bir koaksiyel kablonun dış
iletken yarıçapı 0.68 cm, iç iletken yarıçapı 0.188 cm’dir. Polyethylene için ε r = 2.26 ,
µ r = 1 olduğuna göre koaksiyel kablonun karakteristik empedansını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 28:
1 µ b
Z0 = ln = 51.47Ω
2π ε a
PROBLEM 29: 300 MHz’de kullanılan 50 ohm’luk kayıpsız transmisyon hattında duran
dalga oranı 2.5 olup, yükten 0.15λ uzaklıkta bir minimum voltaj noktası mevcuttur. Yük
empedansını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 29:
Z 0 50 2π
Z min = = = 20Ω βd = 0.15λ = 0.3π = 54 0
s 2.5 λ
Z L Cosβ d + jZ 0 Sinβd
Z (d = 0.15λ ) = Z min = 20 = Z 0
Z 0 Cosβ d + jZ L Sinβd d = 0 ,15 λ

0.6 Z L + j 40
Z min = 20 = 50
30 + j 0.8Z L

Z L ≅ (43.25 − j 43.60)Ω = 61.4∠ − 45.230 Ω

16
PROBLEM 30: Kayıplı bir koaksiyel kablonun hat parametreleri R ′ = 2.25 Ω / m,
C ′ = 1 pF / m L ′ = 1 µH / m, ve G ′ = 0 S / m ’dir. 500 MHz için,

a) Kablonun karakteristik empedansını, faz sabitini, zayıflama sabitini,faz hızını ve

dalgaboyunu bulunuz.
b) Açık devre, kısadevre ve 10 ohm’luk yük empedansı değerleri için 10 m
uzunluğundaki kablonun giriş empedansını bulunuz.
ÇÖZÜM 30: L ′ = 1 µH / m , C ′ = 1 pF / m , R ′ = 2.25 Ω / m , G′ = 0 S / m , f = 500 MHz ,

d = 10 m olduğuna göre,

a) Z = R ′ + jwL ′ = 2.25 + j3.142 ⋅ 10 3 Ω

Y = G ′ + jwC ′ = j 3.142.10 −3 mho

Z
Z0 = =10 3 − j 0.358 ≅ 1000∠0 0 Ω
Y

γ = α + jβ = ZY
= 1.125.10 −3 + j 3.142 ≅ 3.142∠89.98 0

β = 3.142 rad / m α = 1.125 ⋅ 10 −3 Np / m

w 2πf
v= = = 0.9998.10 9 m / s ≅ 10.10 8 m / s
β β
v
λ= = 1.999 ≅ 2 m
f

b) Γ(d ) = ΓL .e −2γd

1) ZL =∞ (açık devre)
Z L − Z0
ΓL = =1
ZL + Z0

Γd ≅ 0.989∠0 0

1 + Γ(d ) 1 + 0.989
Z (d ) = Z 0 ≅ 1000 = 1808 Ω
1 − Γ(d ) 1 − 0.989

2) ZL = 0 (kısa devre )
ΓL = −1

Γd ≅ −0.989∠0 0
Z (d ) ≅ 5.53 Ω

3) Z L = 10 Ω
ΓL = −0.98

17
 Γd ≅ (−0.980)(0.989) = −0.969
Z (d ) ≅ 15.744 Ω

PROBLEM 31: 75 Ω’luk kayıpsız hat üzerindeki DDO 4’dür. Gelen dalga voltajı 30 V
olduğuna göre hat üzerindeki voltaj ve akımın maksimum ve minumum değerlerini
hesaplayınız.
ÇÖZÜM 31:
s −1
Γ= = 0.6
s +1

V − = 0.6 ⋅ 30 = 18 V

Vmax = V + + V − = 30 + 18 = 48 V

Vmin = V + − V − = 30 − 18 = 12 V

48
I max = = 0.64 A
75
12
I min = = 0.16 A
75
PROBLEM 32: 100 MHz’de kullanılan ve karakteristik empedansı 75+j0Ω olan kayıplı bir
transmisyon hattında, birim uzunlukta zayıflama 0.02 Neper ve faz sabiti 3 rad/m olduğuna
göre;
a) Hattın birim uzunluktaki direncini, indüktansını, kapasitesini ve iletkenliğini bulunuz.
b) 7 m uzunluğundaki hat Z L = 150 + j 0 Ω ’luk bir yükle sonlandırılırsa, Z S = 75 + j 0 Ω ’luk

iç dirence sahip VS = 10∠0 0 Volt’luk bir kaynaktan aktarılan ortalama gücü bulunuz.
ÇÖZÜM 32:
a) Z = R′ + jwL′ = γZ 0 = (0.02 + j3)(75 + j 0) = 1.5 + j 225 Ω/m
γ 0.02 + j 3
Y = G ′ + jwC ′ = = = 2.667 ⋅ 10 −4 + j 0.04 mho/m
Z0 75 + j 0

R ′ = 1.5 Ω/m G ′ = 266.7 µmho / m

L′ = 358 nH / m C ′ = 63.7 pF / m

150 − 75 1
b) ΓL = =
150 + 75 3
1
Γd = e − 2αd e − j 2 βd = 0.25∠246.42 0
3
1 + Γd 1 + 0.25∠246.42 0
Zd = Z0 = 75 = 55.53 − j 27.38 = 61.91∠ − 26.25 0 Ω
1 − Γd 1 − 0.25∠246.42 0

18
 10∠0 0
Id = = 75∠11.85 0 mA
75 + Z d

1 2
Pd = Id Re(Z d ) = 156.1 mW
2
PROBLEM 33: Kaynak voltajı 20 V, kaynak empedansı sıfır olan 750 MHz’lik bir kaynak
hava izolasyonlu bir koaksiyel hat ile Z L = 75 + j 60 Ω ’luk yük empedansına bağlanmıştır.
Hattın karakteristik empedansı 50 Ω, uzunluğu 18 cm. olduğuna göre,
a) Hat kayıpsız ise, yük ve kaynak tarafındaki yansıma katsayılarını ve hat üzerideki duran
dalga oranını bulunuz.
b) 3dB/m’lik zayıflama ve hat uzunluğunun dalgaboyunun iki katı olması durumunda,
yansıma katsayılarının genliğini bulunuz.
ÇÖZÜM 33:
ZL − Z0 25 + j 60
(a) Γ= = = 0.469∠41.8 0
Z L + Z 0 125 + j 60

c 3.1010
λ= = = 40cm
f 7.5.10 8

2π
βd = d = 0.9π rad = 162 0
λ
Γd = ΓL e − j 2 βd = 0.469∠41.8 0 − 2.162 0 = 0.469∠ − 282.2 0

1+ Γ 1 + 0.469
s= = = 2.77
1− Γ 1 − 0.469

(b) Hat uzunluğu l = 2λ = 80cm

3
αl = ⋅ 0.8 = 0.276 Np
8.69

Γd = ΓL e −2αl = 0.469.e −0.552 = 0.27

PROBLEM 34: Farklı dielektrik malzemelerden imal edilmiş olan, 80 m. uzunluğundaki iki
koaksiyel kablo sırasıyla; 1.108 m/s ve 2.108 m/s’lik yayılma hızına ve 50 ohm’luk
karakteristik empedansa sahiptir. Koaksiyel kablolar 25 ohm’luk yük empedansları ile
sonlandırıldığına göre, kabloların;
a) Bağıl dielektrik katsayılarını,
b) Birim uzunluktaki kapasitans ve indüktans değerlerini,
c) 200 MHz’lik çalışma frekansında giriş empedanslarını bulunuz.
ÇÖZÜM 34: f = 200 MHz v1 = 1.108 m / s v 2 = 2.108 m / s

d1 = d 2 = 80 m Z 01 = Z 02 = 50 Ω Z L1 = Z L 2 = 25 Ω

19
 c c
a) v= ε r = ( )2
εr v

eşitliğinden,
2 2
 3.10 8   3.10 8 
ε r1 =  8
 =9
 ε r2 =  8
 = 2.25

 1.10   2.10 
bulunur.
1 L
b) v= ve Z0 =
LC C

denklemlerinden
L1 L2
Z 0 = 50 = =
C1 C2

L1 = 2500C1 L2 = 2500C 2

ve
1 1
v1 = = C12 = (v12 .2500) −1
L1C1 2500C12

C1 = 200 pF / m L1 = 2500C1 = 0.5 µH/m

C 2 = 100 pF / m L2 = 0,25µH / m

bulunur.
Z L + jZ 0 tan βd w
c) Z (d ) = Z 0 βd = d
Z 0 + jZ L tan βd v

v1 v2
λ1 = = 50cm λ2 = = 100cm
f f

2π 2π
β1d = ⋅ 80 = 320π β2d = ⋅ 80 = 160π
0.5 1
Z1 (80) = 25Ω Z 2 (80) = 25Ω

Her λ/2 mesafede empedans tekrarlandığından d = 80m = 320. λ 2 dir ve giriş empedansı yük
empedansına eşittir.
PROBLEM 35: 75Ω’luk yük empedansı ile sonlandırılmış 50Ω’luk kayıpsız transmisyon
hattı, iç direnci 50Ω, açık devre voltajı 30V(rms) olan bir kaynaktan beslenmektedir. Hattın
uzunluğu, 2.25λ olduğuna göre;
a) Giriş empedansını
b) Ani yük voltajını
c) Yüke verilen ani gücü bulunuz.

20
ÇÖZÜM 35:
a) Burada,
2π π
βd = ⋅ 2.25λ =
λ 2
π
dir. Böylece βd = için,
2
Z L Cosβd + jZ 0 Sinβd Z 02 (50) 2
Z (d ) = Z 0 = = = 33.33 Ω
Z 0 Cosβd + jZ L Sinβd Z L 75

elde edilir.
b) Yükteki ani voltaj,
VL = V i e jβd (1 + Γ)

dir. Burada ,
Z L − Z 0 75 − 50
Γ= = = 0 .2
Z L + Z 0 75 + 50

olduğundan,
VL = 30(1 + 0.2) = 36V

bulunur.
c) Yüke verilen ani güç,

PL =
VL
=
(36)2 = 17.28W
2

ZL 75

olur.
PROBLEM 36: 6 dB’ lik dönme kaybına neden olan bir yük empedansı kayıpsız bir iletim
hattına bağlandığına göre, duran dalga oranını ve yansıtma (uyumsuzluk) kaybının kaç dB
olduğunu analitik yoldan hesaplayınız.
ÇÖZÜM 36:
1
Rloss = 20 log  = 6dB
Γ
1
= 100,3 Γ = 0.5
Γ
1+ Γ 1.5
s= = =3
1− Γ 0.5

 (s + 1)2   16 
M loss = 10 log   = 10 log  = 1.25 dB
 4 s   12 

21
PROBLEM 37: Kayıpsız bir iletim hattı gelen gücün %16’ sını yansıtacak şekilde bir
empedansla sonlandırıldığına göre, hat üzerindeki duran dalga oranını hesaplayınız.
ÇÖZÜM 37:
2 Pr 16
Γ = = = 0.16
Pi 100

Γ = 0.4

1+ Γ
s= = 2.33
1− Γ

22