M1 Merge

Link: www.vedakosh.
com/rig-veda/mandal-1/sukta-001/mantra-rig-01-001-001
MANTRA NUMBER:
Mantra 1 of Sukta 1 of Mandal 1 of Rig Veda
Mantra 1 of Varga 1 of Adhyaya 1 of Ashtak 1 of Rig Veda
Mantra 1 of Anuvaak 1 of Mandal 1 of Rig Veda
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- मधच्
ु छन्दाः वैश्वामित्रः
दे वता (Devataa) :- अग्निः
छन्द: (Chhand) :- गायत्री
स्वर: (Swar) :- षड्जः
THE MANTRA
The Mantra with meters (Sanskrit)

अ॒ ग्निमी॑ळे प॒ रोहि॑
ु तं य॒ ज्ञस्य॑ दे॒ वम॒ त्विज॑
ृ म ् । होता॑रं रत्न॒ धात॑मम ् ॥
The Mantra without meters (Sanskrit)

अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य दे वमत्वि
ृ जम ् । होतारं रत्नधातमम ् ॥
The Mantra's transliteration in English

agnim īḻe purohitaṁ yajñasya devam ṛtvijam | hotāraṁ ratnadhātamam ||
The Pada Paath (Sanskrit)

अ॒ ग्निम ् । ई॒ळ॒ े । प॒ रःऽहि॑
ु तम ् । य॒ ज्ञस्य॑ । दे॒ वम ् । ऋ॒त्विज॑म ् । होता॑रम ् । र॒त्न॒ ऽधात॑मम ् ॥
The Pada Paath - transliteration

agnim | īḷe | puraḥ-hitam | yajñasya | devam | ṛtvijam | hotāram | ratna-dhātamam
Link: www.vedakosh.com/rig-veda/mandal-1/sukta-001/mantra-rig-01-001-002
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पिपीलिकामध्यानिचद्
ृ गायत्री;
THE MANTRA

अ॒ ग्निः पर्वे
ू भि॒॑ ॠषि॑भि॒रीड्यो॒ नत
ू न
॑ ैरु॒त । स दे॒ वाँ एह व॑क्षति ॥

अग्निः पूर्वेभिॠषिभिरीड्यो नत
ू नैरुत । स दे वाँ एह वक्षति ॥

agniḥ pūrvebhir ṛṣibhir īḍyo nūtanair uta | sa devām̐ eha vakṣati ||

॑
अ॒ ग्निः । पूर्वेभिः । ऋषि॑ऽभिः । ईड्यः॑ । नूतन
॑ ैः । उ॒ त । सः । दे॒ वान ् । आ । इ॒ह । व॒ क्ष॒ति॒ ॥

agniḥ | pūrvebhiḥ | ṛṣi-bhiḥ | īḍyaḥ | nūtanaiḥ | uta | saḥ | devān | ā | iha | vakṣati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निना॑ र॒यिम॑श्नव॒ त्पोष॑मव े ॑ वे । य॒ शसं॑ वी॒रव॑त्तमम ् ॥
े॒ दि॒ वदि

अग्निना रयिमश्नवत्पोषमेव दिवेदिवे । यशसं वीरवत्तमम ् ॥

agninā rayim aśnavat poṣam eva dive-dive | yaśasaṁ vīravattamam ||

अ॒ ग्निना॑ । र॒यिम ् । अ॒ श्न॒ व॒त ् । पोष॑म ् । ए॒ व । दि॒ वेऽदि॑ वे । य॒ शस॑म ् । वी॒रव॑त ्ऽतमम ् ॥

agninā | rayim | aśnavat | poṣam | eva | dive--dive | yaśasam | vīravat-tamam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॒ यं य॒ ज्ञम॑ध्व॒ रं वि॒ श्वत॑: परि॒भरू सि॑ । स इद्दे॒वेषु॑ गच्छति ॥

अग्ने यं यज्ञमध्वरं विश्वतः परिभूरसि । स इद्देवेषु गच्छति ॥

agne yaṁ yajñam adhvaraṁ viśvataḥ paribhūr asi | sa id deveṣu gacchati ||

अग्ने॑ । यम ् । य॒ ज्ञम ् । अ॒ ध्व॒ रम ् । वि॒ श्वतः॑ । प॒ रि॒ऽभूः । असि॑ । सः । इत ् । दे॒ वेषु॑ । ग॒ च्छ॒ ति॒ ॥

agne | yam | yajñam | adhvaram | viśvataḥ | pari-bhūḥ | asi | saḥ | it | deveṣu | gacchati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निर्होता॑ क॒ विक्र॑तःु स॒ त्यश्चि॒ त्रश्र॑वस्तमः । दे॒ वो दे॒ वभि
े ॒ रा ग॑मत ् ॥

अग्निर्होता कविक्रतुः सत्यश्चित्रश्रवस्तमः । दे वो दे वेभिरा गमत ् ॥

agnir hotā kavikratuḥ satyaś citraśravastamaḥ | devo devebhir ā gamat ||

अ॒ ग्निः । होता॑ । क॒ विऽक्र॑तुः । स॒ त्यः । चि॒ त्रश्र॑वःऽतमः । दे॒ वः । दे॒ वेभिः॑ । आ । ग॒ म॒ त ् ॥

agniḥ | hotā | kavi-kratuḥ | satyaḥ | citraśravaḥ-tamaḥ | devaḥ | devebhiḥ | ā | gamat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचद्
ृ गायत्री
THE MANTRA

ु ॒ े त्वमग्ने॑ भ॒ द्रं क॑रि॒ष्यसि॑ । तवेत्तत्स॒ त्यम॑ङ्गिरः ॥
यद॒ ङ्ग दा॒शष

यदङ्ग दाशुषे त्वमग्ने भद्रं करिष्यसि । तवेत्तत्सत्यमङ्गिरः ॥

yad aṅga dāśuṣe tvam agne bhadraṁ kariṣyasi | tavet tat satyam aṅgiraḥ ||

यत ् । अ॒ ङ्ग । दा॒शुषे॑ । त्वम ् । अग्ने॑ । भ॒ द्रम ् । क॒ रि॒ष्यसि॑ । तव॑ । इत ् । तत ् । स॒ त्यम ् । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ ॥

yat | aṅga | dāśuṣe | tvam | agne | bhadram | kariṣyasi | tava | it | tat | satyam | aṅgiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ त्वाग्ने दि॒ वदि
े ॑ व॒ े दोषा॑वस्तर्धि॒ या व॒ यम ् । नमो॒ भर॑ न्त॒ एम॑सि ॥

उप त्वाग्ने दिवेदिवे दोषावस्तर्धिया वयम ् । नमो भरन्त एमसि ॥

upa tvāgne dive-dive doṣāvastar dhiyā vayam | namo bharanta emasi ||

उप॑ । त्वा॒ । अ॒ ग्ने॒ । दि॒ वेऽदि॑ वे । दोषा॑ऽवस्तः । धि॒ या । व॒ यम ् । नमः॑ । भर॑ न्तः । आ । इ॒म॒सि॒ ॥

upa | tvā | agne | dive--dive | doṣāvastaḥ | dhiyā | vayam | namaḥ | bharantaḥ | ā | imasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- यवमध्याविराड्गायत्री
THE MANTRA

राज॑न्तमध्व॒ राणां॑ गो॒पाम॒ तस्य॒
ृ ॑ ॒ स्वे दमे॑ ॥
दीदि॑ विम ् । वर्धमानं

राजन्तमध्वराणां गोपामत
ृ स्य दीदिविम ् । वर्धमानं स्वे दमे ॥

rājantam adhvarāṇāṁ gopām ṛtasya dīdivim | vardhamānaṁ sve dame ||

॑
राज॑न्तम ् । अ॒ ध्व॒ राणा॑म ् । गो॒पाम ् । ऋ॒तस्य॑ । दीदि॑ विम ् । वर्धमानम ् । स्वे । दमे॑ ॥

rājantam | adhvarāṇām | gopām | ṛtasya | dīdivim | vardhamānam | sve | dame
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्गायत्री
THE MANTRA

स न॑: पि॒ तव ू ऽग्ने॑ सप
े ॑ स॒ नवे ू ाय॒ नो भ॑व । सच॑स्वा नः स्व॒ स्तये॑ ॥

स नः पितेव सूनवेऽग्ने सूपायनो भव । सचस्वा नः स्वस्तये ॥

sa naḥ piteva sūnave 'gne sūpāyano bhava | sacasvā naḥ svastaye ||

ू ॑ । अग्ने॑ । स॒ ऽउ॒
सः । नः॒ । पि॒ ताऽइ॑व । स॒ नवे ु पा॒य॒नः । भ॒ व॒ । सच॑स्व । नः॒ । स्व॒ स्तये॑ ॥

saḥ | naḥ | pitāiva | sūnave | agne | su-upāyanaḥ | bhava | sacasva | naḥ | svastaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वायु:
THE MANTRA

वाय॒ वा या॑हि दर्शते॒मे सोमा॒ अरं॑ कृताः । तेषां॑ पाहि श्र॒ धी
ु हव॑म ् ॥

वायवा याहि दर्शतेमे सोमा अरं कृताः । तेषां पाहि श्रुधी हवम ् ॥

vāyav ā yāhi darśateme somā araṁkṛtāḥ | teṣām pāhi śrudhī havam ||

वायो॒ इति॑ । आ । या॒हि॒ । द॒ र्श॒त॒ । इ॒मे । सोमाः॑ । अरं॑ ऽकृताः । तेषा॑म ् । पा॒हि॒ । श्र॒ धि
ु । हव॑म ् ॥

vāyo iti | ā | yāhi | darśata | ime | somāḥ | araṃ-kṛtāḥ | teṣām | pāhi | śrudhi | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वाय॑ उ॒ क्थेभिर्ज
॑ रन्ते॒ त्वामच्छा॑ जरि॒तार॑ : । स॒ तसो॑
ु मा अह॒र्विद॑ : ॥

वाय उक्थेभिर्जरन्ते त्वामच्छा जरितारः । सुतसोमा अहर्विदः ॥

vāya ukthebhir jarante tvām acchā jaritāraḥ | sutasomā aharvidaḥ ||

वायो॒ इति॑ । उ॒ क्थेभिः॑ । ज॒ र॒न्ते॒ । त्वाम ् । अच्छ॑ । ज॒ रि॒तारः॑ । स॒ तऽसो॑
ु माः । अ॒ हः॒ऽविदः॑ ॥

vāyo iti | ukthebhiḥ | jarante | tvām | accha | jaritāraḥ | suta-somāḥ | ahaḥ-vidaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वायो॒ तव॑ प्रपञ् ु े॑ । उ॒ रू॒ची सोम॑पीतये ॥
ृ च॒ ती धेना॑ जिगाति दा॒शष

वायो तव प्रपञ्
ृ चती धेना जिगाति दाशुषे । उरूची सोमपीतये ॥

vāyo tava prapṛñcatī dhenā jigāti dāśuṣe | urūcī somapītaye ||

ृ ती । धेना॑ । जि॒ गा॒ति॒ । दा॒शुषे॑ । उ॒ रू॒ची । सोम॑ऽपीतये ॥
वायो॒ इति॑ । तव॑ । प्र॒ ऽप॒ ञ्च॒

vāyo iti | tava | pra-pṛñcatī | dhenā | jigāti | dāśuṣe | urūcī | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रवायूः
THE MANTRA

इन्द्र॑ वायू इ॒मे स॒ ता
ु उप॒ प्रयो॑भि॒रा ग॑तम ् । इन्द॑ वो वाम॒ शन्ति॒
ु हि ॥

इन्द्रवायू इमे सुता उप प्रयोभिरा गतम ् । इन्दवो वामुशन्ति हि ॥

indravāyū ime sutā upa prayobhir ā gatam | indavo vām uśanti hi ||

इन्द्र॑ वाय॒ ू इति॑ । इ॒मे । स॒ ताः
ु । उप॑ । प्रयः॑ऽभिः॒ । आ । ग॒ त॒म ् । इन्द॑ वः । वाम ् । उ॒ शन्ति॑ । हि ॥

indravāyūiti | ime | sutāḥ | upa | prayaḥ-bhiḥ | ā | gatam | indavaḥ | vām | uśanti | hi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वाय॒ विन्द्र॑ श्च चेतथः स॒ तानां
ु ॑ वाजिनीवसू । तावा या॑त॒मप
ु ॑ द्र॒ वत ् ॥

वायविन्द्रश्च चेतथः सत
ु ानां वाजिनीवसू । तावा यातमुप द्रवत ् ॥

vāyav indraś ca cetathaḥ sutānāṁ vājinīvasū | tāv ā yātam upa dravat ||

वायो॒ इति॑ । इन्द्रः॑ । च॒ । चे॒ त॒थः॒ । स॒ ताना॑
ु म ् । वा॒जि॒नी॒व॒स॒ ू इति॑ वाजिनीऽवसू । तौ । आ । या॒त॒म ् । उप॑ । द्र॒ वत ् ॥

vāyo iti | indraḥ | ca | cetathaḥ | sutānām | vājinīvasūitivājinī-vasū | tau | ā | yātam | upa | dravat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वाय॒ विन्द्र॑ श्च सन्
ु व॒ त आ या॑त॒मप
ु ॑ निष्कृ॒तम ् । म॒ क्ष्वि१॒॒॑॑त्था धि॒ या न॑रा ॥

वायविन्द्रश्च सुन्वत आ यातमुप निष्कृतम ् । मक्ष्वित्था धिया नरा ॥

vāyav indraś ca sunvata ā yātam upa niṣkṛtam | makṣv itthā dhiyā narā ||

वायो॒ इति॑ । इन्द्रः॑ । च॒ । स॒ न्व॒
ु तः । आ । या॒त॒म ् । उप॑ । निः॒ऽकृ॒तम ् । म॒ क्षु । इ॒त्था । धि॒ या । न॒ रा॒ ॥

vāyo iti | indraḥ | ca | sunvataḥ | ā | yātam | upa | niḥ-kṛtam | makṣu | itthā | dhiyā | narā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मित्रावरुणौ
THE MANTRA

ू क्षं॒ वरु॑ णं च रि॒शाद॑ सम ् । धियं॑ घ॒ ताचीं
मि॒ त्रं हु॑वे प॒ तद॑ ृ ॒ साध॑न्ता ॥

मित्रं हुवे पत
ू दक्षं वरुणं च रिशादसम ् । धियं घत
ृ ाचीं साधन्ता ॥

mitraṁ huve pūtadakṣaṁ varuṇaṁ ca riśādasam | dhiyaṁ ghṛtācīṁ sādhantā ||

मि॒ त्रम ् । हु॒वे॒ । प॒ तऽद॑
ू क्षम ् । वरु॑ णम ् । च॒ । रि॒शाद॑ सम ् । धिय॑म ् । घ॒ ताची
ृ ॑म ् । साध॑न्ता ॥

mitram | huve | pūta-dakṣam | varuṇam | ca | riśādasam | dhiyam | ghṛtācīm | sādhantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तेन॑ मित्रावरुणावत
ृ ावध
ृ ावत ृ ा । क्रतंु॑ ब॒ हन्त॑
ृ स्पश ृ माशाथे ॥

ऋतेन मित्रावरुणावत
ृ ावध
ृ ावत
ृ स्पश
ृ ा । क्रतुं बह
ृ न्तमाशाथे ॥

ṛtena mitrāvaruṇāv ṛtāvṛdhāv ṛtaspṛśā | kratum bṛhantam āśāthe ||

ऋ॒तेन॑ । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णौ॒ । ऋ॒ता॒ऽव॒ धौ॒
ृ । ऋ॒त॒ऽस्प॒ शा॒
ृ । क्रतम
ु॑ ् । ब॒ हन्त॑
ृ म ् । आ॒शा॒थे॒ इति॑ ॥

ṛtena | mitrāvaruṇau | ṛtāvṛdhau | ṛta-spṛśā | kratum | bṛhantam | āśātheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु जा॒ता उ॑ रु॒क्षया॑ । दक्षं॑ दधाते अ॒ पस॑म ् ॥
क॒ वी नो॑ मि॒ त्रावरु॑ णा तवि

कवी नो मित्रावरुणा तुविजाता उरुक्षया । दक्षं दधाते अपसम ् ॥

kavī no mitrāvaruṇā tuvijātā urukṣayā | dakṣaṁ dadhāte apasam ||

क॒ वी इति॑ । नः॒ । मि॒ त्रावरु॑ णा । त॒ वि॒
ु ऽजा॒तौ । उ॒ रु॒ऽक्षया॑ । दक्ष॑म ् । द॒ धा॒त॒ े इति॑ । अ॒ पस॑म ् ॥

kavī iti | naḥ | mitrāvaruṇā | tuvi-jātau | uru-kṣayā | dakṣam | dadhāteiti | apasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अश्विनौ
THE MANTRA

अश्वि॑ना॒ यज्व॑री॒रिषो॒ द्रव॑त्पाणी॒ शभ
ु स्
॑ पती । परु
ु ॑ भज
ु ा चन॒ स्यत॑म ् ॥

अश्विना यज्वरीरिषो द्रवत्पाणी शुभस्पती । पुरुभुजा चनस्यतम ् ॥

aśvinā yajvarīr iṣo dravatpāṇī śubhas patī | purubhujā canasyatam ||

अश्वि॑ना । यज्व॑रीः । इषः॑ । द्रव॑त्पाणी॒ इति॒ द्रव॑त ्ऽपाणी । शुभः॑ । प॒ ती॒ इति॑ । पुरु॑ऽभुजा । च॒ न॒ स्यत॑म ् ॥

aśvinā | yajvarīḥ | iṣaḥ | dravatpāṇī itidravat-pāṇī | śubhaḥ | patī iti | puru-bhujā | canasyatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ दं ससा॒ नरा॒ शवी॑रया धि॒ या । धिष्ण्या॒ वन॑त॒ ं गिर॑ : ॥
अश्वि॑ना॒ परु

अश्विना पुरुदं ससा नरा शवीरया धिया । धिष्ण्या वनतं गिरः ॥

aśvinā purudaṁsasā narā śavīrayā dhiyā | dhiṣṇyā vanataṁ giraḥ ||

अश्वि॑ना । पुरु॑ऽदं ससा । नरा॑ । शवी॑रया । धि॒ या । धिष्ण्या॑ । वन॑तम ् । गिरः॑ ॥

aśvinā | puru-daṃsasā | narā | śavīrayā | dhiyā | dhiṣṇyā | vanatam | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दस्रा॑ य॒ वाक
ु ॑ वः स॒ ता
ु नास॑त्या व॒ क्तब॑
ृ र्हिषः । आ या॑तं रुद्रवर्तनी ॥

दस्रा युवाकवः सुता नासत्या वक्
ृ तबर्हिषः । आ यातं रुद्रवर्तनी ॥

dasrā yuvākavaḥ sutā nāsatyā vṛktabarhiṣaḥ | ā yātaṁ rudravartanī ||

दस्रा॑ । य॒ वाक
ु ॑ वः । स॒ ताः
ु । नास॑त्या । व॒ क्तऽब॑
ृ र्हिषः । आ । या॒त॒म ् । रु॒द्र॒व॒र्त॒नी॒ इति॑ रुद्रऽवर्तनी ॥

dasrā | yuvākavaḥ | sutāḥ | nāsatyā | vṛkta-barhiṣaḥ | ā | yātam | rudravartanī itirudra-vartanī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्र:
THE MANTRA

ु इ॒मे त्वा॒यव॑: । अण्वी॑भि॒ स्तना॑ प॒ तास॑
इन्द्रा या॑हि चित्रभानो स॒ ता ू :॥

इन्द्रा याहि चित्रभानो सत
ु ा इमे त्वायवः । अण्वीभिस्तना पूतासः ॥

indrā yāhi citrabhāno sutā ime tvāyavaḥ | aṇvībhis tanā pūtāsaḥ ||

इन्द्र॑ । आ । या॒हि॒ । चि॒ त्रभ ु । इ॒मे । त्वा॒ऽयवः॑ । अण्वी॑भिः । तना॑ । प॒ तासः॑
॒ ा॒नो॒ इति॑ चित्रऽभानो । स॒ ताः ू ॥

indra | ā | yāhi | citrabhāno iticitra-bhāno | sutāḥ | ime | tvāyavaḥ | aṇvībhiḥ | tanā | pūtāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रा या॑हि धि॒ येषि॒तो विप्र॑जत
ू ः स॒ ताव॑
ु तः । उप॒ ब्रह्मा॑णि वा॒घत॑: ॥

इन्द्रा याहि धियेषितो विप्रजूतः सत
ु ावतः । उप ब्रह्माणि वाघतः ॥

indrā yāhi dhiyeṣito viprajūtaḥ sutāvataḥ | upa brahmāṇi vāghataḥ ||

इन्द्र॑ । आ । या॒हि॒ । धि॒ या । इ॒षि॒तः । विप्र॑ऽजूतः । स॒ तऽव॑
ु तः । उप॑ । ब्रह्मा॑णि । वा॒घतः॑ ॥

indra | ā | yāhi | dhiyā | iṣitaḥ | vipra-jūtaḥ | suta-vataḥ | upa | brahmāṇi | vāghataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रा या॑हि॒ तत
ू ुज
॑ ान॒ उप॒ ब्रह्मा॑णि हरिवः । स॒ ते
ु द॑ धिष्व न॒ श्चन॑: ॥

इन्द्रा याहि तूतुजान उप ब्रह्माणि हरिवः । सुते दधिष्व नश्चनः ॥

indrā yāhi tūtujāna upa brahmāṇi harivaḥ | sute dadhiṣva naś canaḥ ||

इन्द्र॑ । आ । या॒हि॒ । तत
ू ज
ु॑ ानः । उप॑ । ब्रह्मा॑णि । ह॒रि॒ऽवः॒ । स॒ ते
ु । द॒ धि॒ष्व॒ । नः॒ । चनः॑ ॥

indra | ā | yāhi | tūtujānaḥ | upa | brahmāṇi | hari-vaḥ | sute | dadhiṣva | naḥ | canaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- विश्वेदेवा:
THE MANTRA

ृ ो॒ विश्वे॑ दे वास॒ आ ग॑त । दा॒श्वांसो॑ दा॒शष
ओमा॑सश्चर्षणीधत ु :॑ स॒ तम
ु ्॥

ओमासश्चर्षणीधत
ृ ो विश्वे दे वास आ गत । दाश्वांसो दाशुषः सुतम ् ॥

omāsaś carṣaṇīdhṛto viśve devāsa ā gata | dāśvāṁso dāśuṣaḥ sutam ||

ृ ः॒ । विश्वे॑ । दे॒ वा॒सः॒ । आ । ग॒ त॒ । दा॒श्वांसः॑ । दा॒शुषः॑ । स॒ तम
ओमा॑सः । च॒ र्ष॒ णि॒ऽधत ु ्॥

omāsaḥ | carṣaṇi-dhṛtaḥ | viśve | devāsaḥ | ā | gata | dāśvāṃsaḥ | dāśuṣaḥ | sutam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वे॑ दे॒ वासो॑ अ॒ प्तरु ॑ : स॒ तमा
ु ग॑न्त॒ तर्ण॑ । उ॒ स्रा इ॑व॒ स्वस॑राणि ॥
ू यः

विश्वे दे वासो अप्तुरः सुतमा गन्त तूर्णयः । उस्रा इव स्वसराणि ॥

viśve devāso apturaḥ sutam ā ganta tūrṇayaḥ | usrā iva svasarāṇi ||

विश्वे॑ । दे॒ वासः॑ । अ॒ प ्ऽतुरः॑ । स॒ तम
ु ॑ । उ॒ स्राःऽइ॑व । स्वस॑राणि ॥
् । आ । ग॒ न्त॒ । तूर्णयः

viśve | devāsaḥ | ap-turaḥ | sutam | ā | ganta | tūrṇayaḥ | usrāḥ-iva | svasarāṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वे॑ दे॒ वासो॑ अ॒ स्रिध॒ एहि॑ मायासो अ॒ द्रहु ॑ : । मेधं॑ जष
ु न्त॒ वह्न॑यः ॥

विश्वे दे वासो अस्रिध एहिमायासो अद्रहु ः । मेधं जुषन्त वह्नयः ॥

viśve devāso asridha ehimāyāso adruhaḥ | medhaṁ juṣanta vahnayaḥ ||

विश्वे॑ । दे॒ वासः॑ । अ॒ स्रिधः॑ । एहि॑ऽमायासः । अ॒ द्रहु ः॑ । मेधम
॑ ् । ज॒ ष॒
ु न्त॒ । वह्न॑यः ॥

viśve | devāsaḥ | asridhaḥ | ehi-māyāsaḥ | adruhaḥ | medham | juṣanta | vahnayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सरस्वती
THE MANTRA

॑ जिनी॑वती । य॒ ज्ञं व॑ष्टु धि॒ याव॑सःु ॥
पा॒व॒का न॒ : सर॑ स्वती॒ वाजेभिर्वा॒

पावका नः सरस्वती वाजेभिर्वाजिनीवती । यज्ञं वष्टु धियावसुः ॥

pāvakā naḥ sarasvatī vājebhir vājinīvatī | yajñaṁ vaṣṭu dhiyāvasuḥ ||

॑
पा॒व॒का । नः॒ । सर॑ स्वती । वाजेभिः । वा॒जिनी॑ऽवती । य॒ ज्ञम ् । व॒ ष्टु॒ । धि॒ याऽव॑सुः ॥

pāvakā | naḥ | sarasvatī | vājebhiḥ | vājinī-vatī | yajñam | vaṣṭu | dhiyāvasuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चो॒द॒यि॒त्री स॒ न
ू त
ृ ा॑नां॒ चेतन्
॑ ती सम
ु ती॒नाम ् । य॒ ज्ञं द॑ धे॒ सर॑ स्वती ॥

चोदयित्री सूनत
ृ ानां चेतन्ती सुमतीनाम ् । यज्ञं दधे सरस्वती ॥

codayitrī sūnṛtānāṁ cetantī sumatīnām | yajñaṁ dadhe sarasvatī ||

चो॒द॒यि॒त्री । स॒ न
ू त
ृ ा॑नाम ् । चेतन्
॑ ती । स॒ ऽम॒
ु ती॒नाम ् । य॒ ज्ञम ् । द॒ धे॒ । सर॑ स्वती ॥

codayitrī | sūnṛtānām | cetantī | su-matīnām | yajñam | dadhe | sarasvatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
म॒ हो अर्ण॒: सर॑ स्वती॒ प्र चेतयति के॒तन
ु ा॑ । धियो॒ विश्वा॒ वि रा॑जति ॥

महो अर्णः सरस्वती प्र चेतयति केतुना । धियो विश्वा वि राजति ॥

maho arṇaḥ sarasvatī pra cetayati ketunā | dhiyo viśvā vi rājati ||

म॒ हः । अर्णः॑ । सर॑ स्वती । प्र । चे॒ त॒ य॒ति॒ । के॒तन
ु ा॑ । धियः॑ । विश्वाः॑ । वि । रा॒ज॒ति॒ ॥

mahaḥ | arṇaḥ | sarasvatī | pra | cetayati | ketunā | dhiyaḥ | viśvāḥ | vi | rājati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ रू॒
ु प॒कृ॒त्नम ू ॑ स॒ द
ु ॒ तये ु ा॑मिव गो॒दहु े॑ । ज॒ ह
ु घ ु ू॒ मसि॒ द्यवि॑द्यवि ॥

सुरूपकृत्नुमूतये सुदघ
ु ामिव गोदहु े । जुहूमसि द्यविद्यवि ॥

surūpakṛtnum ūtaye sudughām iva goduhe | juhūmasi dyavi-dyavi ||

स॒ ुरू॒प॒ऽकृ॒त्नुम ् । ऊ॒ तये॑ । स॒ द ु ा॑म ्ऽइव । गो॒ऽदहु े॑ । ज॒ ह
ु घ ु ू॒ मसि॑ । द्यवि॑ऽद्यवि ॥

surūpa-kṛtnum | ūtaye | sudughām-iva | go--duhe | juhūmasi | dyavi-dyavi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ न॒ : सव॒ ना ग॑हि॒ सोम॑स्य सोमपाः पिब । गो॒दा इद्रे॒ वतो॒ मद॑ : ॥

उप नः सवना गहि सोमस्य सोमपाः पिब । गोदा इद्रे वतो मदः ॥

upa naḥ savanā gahi somasya somapāḥ piba | godā id revato madaḥ ||

उप॑ । नः॒ । सव॑ना । आ । ग॒ हि॒ । सोम॑स्य । सो॒म॒ऽपाः॒ । पि॒ ब॒ । गो॒ऽदाः । इत ् । रे ॒वतः॑ । मदः॑ ॥

upa | naḥ | savanā | ā | gahi | somasya | soma-pāḥ | piba | go--dāḥ | it | revataḥ | madaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अथा॑ ते॒ अन्त॑मानां वि॒ द्याम॑ सम
ु ती॒नाम ् । मा नो॒ अति॑ ख्य॒ आ ग॑हि ॥

अथा ते अन्तमानां विद्याम सुमतीनाम ् । मा नो अति ख्य आ गहि ॥

athā te antamānāṁ vidyāma sumatīnām | mā no ati khya ā gahi ||

अथ॑ । ते॒ । अन्त॑मानाम ् । वि॒ द्याम॑ । स॒ ऽम॒
ु ती॒नाम ् । मा । नः॒ । अति॑ । ख्यः॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

atha | te | antamānām | vidyāma | su-matīnām | mā | naḥ | ati | khyaḥ | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परे॑ हि॒ विग्र॒ मस्तत
॑ ृ ॒ मिन्द्रं॑ पच्ृ छा विप॒ श्चित॑म ् । यस्ते॒ सखि॑भ्य॒ आ वर॑ म ् ॥

परे हि विग्रमस्तत
ृ मिन्द्रं पच्
ृ छा विपश्चितम ् । यस्ते सखिभ्य आ वरम ् ॥

parehi vigram astṛtam indram pṛcchā vipaścitam | yas te sakhibhya ā varam ||

परा॑ । इ॒हि॒ । विग्र॑म ् । अस्तत
॑ ृ म ् । इन्द्र॑ म ् । प॒ च्छ॒
ृ । वि॒ पः॒ऽचित॑म ् । यः । ते॒ । सखि॑ऽभ्यः । आ । वर॑ म ् ॥

parā | ihi | vigram | astṛtam | indram | pṛccha | vipaḥ-citam | yaḥ | te | sakhi-bhyaḥ | ā | varam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त ब्रुव
॑ न्तु नो॒ निदो॒ निर॒न्यत॑श्चिदारत । दधा॑ना॒ इन्द्र॒ इद्दुव:॑ ॥

उत ब्रुवन्तु नो निदो निरन्यतश्चिदारत । दधाना इन्द्र इद्दुवः ॥

uta bruvantu no nido nir anyataś cid ārata | dadhānā indra id duvaḥ ||

ु न्त॒ ु । नः॒ । निदः॑ । निः । अ॒ न्यतः॑ । चित ् । आ॒र॒त॒ । दधा॑नाः । इन्द्रे॑ । इत ् । दव
उ॒ त । ब्र॒ व॒ ु ः॑ ॥

uta | bruvantu | naḥ | nidaḥ | niḥ | anyataḥ | cit | ārata | dadhānāḥ | indre | it | duvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त न॑: स॒ भगाँ
ु ॑ अ॒ रिर्वो॒चेयर्द ॑ ॥
ु॑ स्म कृ॒ष्टय॑: । स्यामेदिन्द्र॑ स्य॒ शर्मणि

उत नः सुभगाँ अरिर्वोचेयुर्द स्म कृष्टयः । स्यामेदिन्द्रस्य शर्मणि ॥

uta naḥ subhagām̐ arir voceyur dasma kṛṣṭayaḥ | syāmed indrasya śarmaṇi ||

उ॒ त । नः॒ । स॒ भगा॑
ु ॑ ॥
न ् । अ॒ रिः । वो॒चेयुः॑ । द॒ स्म॒ । कृ॒ष्टयः॑ । स्याम॑ । इत ् । इन्द्र॑ स्य । शर्मणि

uta | naḥ | subhagān | ariḥ | voceyuḥ | dasma | kṛṣṭayaḥ | syāma | it | indrasya | śarmaṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ा॒शवे॑ भर यज्ञ॒श्रियं॑ न॒ माद॑
एमा॒शम ृ नम ् । प॒ त॒यन्म॑न्द॒ यत्स॑खम ् ॥

एमाशुमाशवे भर यज्ञश्रियं नम
ृ ादनम ् । पतयन्मन्दयत्सखम ् ॥

em āśum āśave bhara yajñaśriyaṁ nṛmādanam | patayan mandayatsakham ||

आ । ई॒म ् । आ॒शुम ् । आ॒शवे॑ । भ॒ र॒ । य॒ ज्ञ॒ऽश्रिय॑म ् । न॒ ऽमाद॑
ृ नम ् । प॒ त॒यत ् । म॒ न्द॒ यत ्ऽस॑खम ् ॥

ā | īm | āśum | āśave | bhara | yajña-śriyam | nṛ-mādanam | patayat | mandayat-sakham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य पी॒त्वा श॑तक्रतो घ॒ नो व॒ त्राणा॑
ृ ॑ ु वा॒जिन॑म ् ॥
मभवः । प्रावो॒ वाजेष

अस्य पीत्वा शतक्रतो घनो वत्र
ृ ाणामभवः । प्रावो वाजेषु वाजिनम ् ॥

asya pītvā śatakrato ghano vṛtrāṇām abhavaḥ | prāvo vājeṣu vājinam ||

अ॒ स्य । पी॒त्वा । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । घ॒नः । व॒ त्राणा॑
ृ ॑ ु । वा॒जिन॑म ् ॥
म ् । अ॒ भ॒ वः॒ । प्र । आ॒वः॒ । वाजेष

asya | pītvā | śatakrato itiśata-krato | ghanaḥ | vṛtrāṇām | abhavaḥ | pra | āvaḥ | vājeṣu | vājinam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु वा॒जिनं॑ वा॒जया॑मः शतक्रतो । धना॑नामिन्द्र सा॒तये॑ ॥
तं त्वा॒ वाजेष

तं त्वा वाजेषु वाजिनं वाजयामः शतक्रतो । धनानामिन्द्र सातये ॥

taṁ tvā vājeṣu vājinaṁ vājayāmaḥ śatakrato | dhanānām indra sātaye ||

॑ ु । वा॒जिन॑म ् । वा॒जया॑मः । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । धना॑नाम ् । इ॒न्द्र॒ । सा॒तये॑ ॥
तम ् । त्वा॒ । वाजेष

tam | tvā | vājeṣu | vājinam | vājayāmaḥ | śatakrato itiśata-krato | dhanānām | indra | sātaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो रा॒यो॒३॒॒॑॑ऽवनि॑र्म॒हान्त्सुप
॑ ा॒रः सुन्
॑ व॒ तः सखा॑ । तस्मा॒ इन्द्रा॑य गायत ॥

यो रायोऽवनिर्महान्त्सुपारः सुन्वतः सखा । तस्मा इन्द्राय गायत ॥

yo rāyo 'vanir mahān supāraḥ sunvataḥ sakhā | tasmā indrāya gāyata ||

यः । रा॒यः । अ॒ वनिः॑ । म॒ हान ् । स॒ ऽपा॒ ु तः । सखा॑ । तस्मै॑ । इन्द्रा॑य । गा॒य॒त॒ ॥
ु रः । स॒ न्व॒

yaḥ | rāyaḥ | avaniḥ | mahān | su-pāraḥ | sunvataḥ | sakhā | tasmai | indrāya | gāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वेता॒ नि षी॑द॒ तेन्द्र॑ म॒भि प्र गा॑यत । सखा॑य॒: स्तोम॑वाहसः ॥

आ त्वेता नि षीदतेन्द्रमभि प्र गायत । सखायः स्तोमवाहसः ॥

ā tv etā ni ṣīdatendram abhi pra gāyata | sakhāyaḥ stomavāhasaḥ ||

आ । तु । आ । इ॒त॒ । नि । सी॒द॒त॒ । इन्द्र॑ म ् । अ॒ भि । प्र । गा॒य॒त॒ । सखा॑यः॒ । स्तोम॑ऽवाहसः ॥

ā | tu | ā | ita | ni | sīdata | indram | abhi | pra | gāyata | sakhāyaḥ | stoma-vāhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्च्युष्णिक्
स्वर: (Swar) :- ऋषभः
THE MANTRA

ु तमं॑ परू
प॒ रू॒ ु ॒णामीशा॑न॒ ं वार्या॑णाम ् । इन्द्रं॒ सोमे॒ सचा॑ स॒ ते
ु ॥

पुरूतमं पुरूणामीशानं वार्याणाम ् । इन्द्रं सोमे सचा सत
ु े॥

purūtamam purūṇām īśānaṁ vāryāṇām | indraṁ some sacā sute ||

ु णाम ् । ईशा॑नम ् । वार्या॑णम ् । इन्द्र॑ म ् । सोमे॑ । सचा॑ । स॒ ते
प॒ ुरु॒ऽतम॑म ् । प॒ रू॒ ु ॥

puru-tamam | purūṇām | īśānam | vāryāṇam | indram | some | sacā | sute
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ त्स रा॒ये स परु ं॑ ध्याम ् । गम॒ द्वाजेभि॒
स घा॑ नो॒ योग॒ आ भुव ॑ रा स न॑: ॥

स घा नो योग आ भुवत्स राये स पुरंध्याम ् । गमद्वाजेभिरा स नः ॥

sa ghā no yoga ā bhuvat sa rāye sa puraṁdhyām | gamad vājebhir ā sa naḥ ||

सः । घ॒ । नः॒ । योगे॑ । आ । भ॒ व॒ ॑
ु त ् । सः । रा॒ये । सः । पुर॑म ्ऽध्याम ् । गम॑त ् । वाजेभिः । आ । सः । नः॒ ॥

saḥ | gha | naḥ | yoge | ā | bhuvat | saḥ | rāye | saḥ | puram-dhyām | gamat | vājebhiḥ | ā | saḥ | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॒ हरी॑ स॒ मत्स॒ ु शत्र॑वः । तस्मा॒ इन्द्रा॑य गायत ॥
यस्य॑ सं॒ स्थे न व॒ ण्वते
ृ

यस्य संस्थे न वण्ृ वते हरी समत्सु शत्रवः । तस्मा इन्द्राय गायत ॥

yasya saṁsthe na vṛṇvate harī samatsu śatravaḥ | tasmā indrāya gāyata ||

यस्य॑ । स॒ म ्ऽस्थे । न । व॒ ण्वते
ृ ॑ । हरी॒ इति॑ । स॒ मत ्ऽसु॑ । शत्र॑वः । तस्मै॑ । इन्द्रा॑य । गा॒य॒त॒ ॥

yasya | sam-sthe | na | vṛṇvate | harī iti | samat-su | śatravaḥ | tasmai | indrāya | gāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु पाव्ने॑ स॒ ता
स॒ त॒ ु इ॒मे शच ॑ ो यन्ति वी॒तये॑ । सोमा॑सो॒ दध्या॑शिरः ॥
ु य

सुतपाव्ने सुता इमे शुचयो यन्ति वीतये । सोमासो दध्याशिरः ॥

sutapāvne sutā ime śucayo yanti vītaye | somāso dadhyāśiraḥ ||

स॒ ुत॒ऽपाव्ने॑ । स॒ ताः ॑ ः । य॒न्ति॒ । वी॒तये॑ । सोमा॑सः । दधि॑ऽआशिरः ॥
ु । इ॒मे । शुचय

suta-pāvne | sutāḥ | ime | śucayaḥ | yanti | vītaye | somāsaḥ | dadhi-āśiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं स॒ तस्य॑
ु पी॒तये॑ स॒ द्यो व॒ द्धो
ृ अ॑जायथाः । इन्द्र॒ ज्यैष्ठ्या॑य सक्र
ु तो ॥

त्वं सुतस्य पीतये सद्यो वद्ध
ृ ो अजायथाः । इन्द्र ज्यैष्ठ्याय सुक्रतो ॥

tvaṁ sutasya pītaye sadyo vṛddho ajāyathāḥ | indra jyaiṣṭhyāya sukrato ||

त्वम ् । स॒ तस्य॑
ु । पी॒तये॑ । स॒ द्यः । व॒ द्धः
ृ । अ॒ जा॒य॒थाः॒ । इन्द्र॑ । ज्यैष्ठ्या॑य । स॒ क्र
ु ॒ तो॒ इति॑ सुऽक्रतो ॥

tvam | sutasya | pītaye | sadyaḥ | vṛddhaḥ | ajāyathāḥ | indra | jyaiṣṭhyāya | sukrato itisu-krato
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वा॑ विशन्त्वा॒शव॒ : सोमा॑स इन्द्र गिर्वणः । शं ते॑ सन्त॒ ु प्रचेतसे
॑ ॥

आ त्वा विशन्त्वाशवः सोमास इन्द्र गिर्वणः । शं ते सन्तु प्रचेतसे ॥

ā tvā viśantv āśavaḥ somāsa indra girvaṇaḥ | śaṁ te santu pracetase ||

॑
आ । त्वा॒ । वि॒ श॒न्त॒ ु । आ॒शवः॑ । सोमा॑सः । इ॒न्द्र॒ । गि॒ र्व॒ णः॒ । शम ् । ते॒ । स॒ न्त॒ ु । प्रऽचेतसे ॥

ā | tvā | viśantu | āśavaḥ | somāsaḥ | indra | girvaṇaḥ | śam | te | santu | pra-cetase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पादनिचद्
THE MANTRA

त्वां स्तोमा॑ अवीवध
ृ ॒ न्त्वाम॒ क्था
ु श॑तक्रतो । त्वां व॑र्धन्तु नो॒ गिर॑ : ॥

त्वां स्तोमा अवीवध
ृ न्त्वामुक्था शतक्रतो । त्वां वर्धन्तु नो गिरः ॥

tvāṁ stomā avīvṛdhan tvām ukthā śatakrato | tvāṁ vardhantu no giraḥ ||

त्वाम ् । स्तोमाः॑ । अ॒ वी॒व॒ ध॒
ृ न ् । त्वाम ् । उ॒ क्था । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । त्वाम ् । व॒ र्ध॒न्त॒ ु । नः॒ । गिरः॑ ॥

tvām | stomāḥ | avīvṛdhan | tvām | ukthā | śatakrato itiśata-krato | tvām | vardhantu | naḥ | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अक्षि॑तोतिः सनेदि॒मं वाज॒ मिन्द्र॑ : सह॒स्रिण॑म ् । यस्मि॒ न्विश्वा॑नि॒ पौंस्या॑ ॥

अक्षितोतिः सनेदिमं वाजमिन्द्रः सहस्रिणम ् । यस्मिन्विश्वानि पौंस्या ॥

akṣitotiḥ saned imaṁ vājam indraḥ sahasriṇam | yasmin viśvāni pauṁsyā ||

अक्षि॑तऽऊतिः । स॒ ने॒ त ् । इ॒मम ् । वाज॑म ् । इन्द्रः॑ । स॒ ह॒स्रिण॑म ् । यस्मि॑न ् । विश्वा॑नि । पौंस्या॑ ॥

akṣita-ūtiḥ | sanet | imam | vājam | indraḥ | sahasriṇam | yasmin | viśvāni | paiṃsyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॒ मर्ता॑ अ॒ भि द्र॑ हु न्त॒ नन
ू ा॑मिन्द्र गिर्वणः । ईशा॑नो यवया व॒ धम ् ॥

मा नो मर्ता अभि द्रहु न्तनूनामिन्द्र गिर्वणः । ईशानो यवया वधम ् ॥

mā no martā abhi druhan tanūnām indra girvaṇaḥ | īśāno yavayā vadham ||

मा । नः॒ । मर्ताः॑ । अ॒ भि । द्र॒ हु ॒ न ् । त॒नन
ू ा॑म ् । इ॒न्द्र॒ । गि॒ र्व॒ णः॒ । ईशा॑नः । य॒ व॒य॒ । व॒ धम ् ॥

mā | naḥ | martāḥ | abhi | druhan | tanūnām | indra | girvaṇaḥ | īśānaḥ | yavaya | vadham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ ञ्जन्ति॑
ु ब्र॒ ध्नम॑रु॒षं चर॑ न्तं॒ परि॑ त॒ स्थष
ु :॑ । रोच॑न्ते रोच॒ ना दि॒ वि ॥

युञ्जन्ति ब्रध्नमरुषं चरन्तं परि तस्थुषः । रोचन्ते रोचना दिवि ॥

yuñjanti bradhnam aruṣaṁ carantam pari tasthuṣaḥ | rocante rocanā divi ||

य॒ ुञ्जन्ति॑ । ब्र॒ ध्नम ् । अ॒ रु॒षम ् । चर॑ न्तम ् । परि॑ । त॒स्थुषः॑ । रोच॑न्ते । रो॒च॒ना । दि॒ वि ॥

yuñjanti | bradhnam | aruṣam | carantam | pari | tasthuṣaḥ | rocante | rocanā | divi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु स्य॒ काम्या॒ हरी॒ विप॑क्षसा॒ रथे॑ । शोणा॑ ध॒ ष्ण
य॒ ञ्जन्त्य॑ ृ ू न॒ वाह॑
ृ सा ॥

युञ्जन्त्यस्य काम्या हरी विपक्षसा रथे । शोणा धष्ृ णू नव
ृ ाहसा ॥

yuñjanty asya kāmyā harī vipakṣasā rathe | śoṇā dhṛṣṇū nṛvāhasā ||

य॒ ुञ्जन्ति॑ । अ॒ स्य॒ । काम्या॑ । हरी॒ इति॑ । विप॑क्षसा । रथे॑ । शोणा॑ । ध॒ ष्ण
ृ ू इति॑ । न॒ ऽवाह॑
ृ सा ॥

yuñjanti | asya | kāmyā | harī iti | vipakṣasā | rathe | śoṇā | dhṛṣṇū iti | nṛ-vāhasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

के॒तंु कृ॒ण्वन्न॑के॒तवे॒ पेशो॑ मर्या अपे॒शसे॑ । सम॒ षद्भि॑
ु रजायथाः ॥

केतुं कृण्वन्नकेतवे पेशो मर्या अपेशसे । समुषद्भिरजायथाः ॥

ketuṁ kṛṇvann aketave peśo maryā apeśase | sam uṣadbhir ajāyathāḥ ||

के॒तुम ् । कृ॒ण्वन ् । अ॒ के॒तवे॑ । पेशः॑ । म॒ र्याः॒ । अ॒ पे॒शसे॑ । सम ् । उ॒ षत ्ऽभिः॑ । अ॒ जा॒य॒थाः॒ ॥

ketum | kṛṇvan | aketave | peśaḥ | maryāḥ | apeśase | sam | uṣat-bhiḥ | ajāyathāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मरूतः
THE MANTRA

आदह॑ स्व॒ धामन॒ ु पन
ु र्ग ॑ रे । दधा॑ना॒ नाम॑ य॒ ज्ञिय॑म ् ॥
॑ र्भ॒ त्वमेरि॒

आदह स्वधामनु पुनर्गर्भत्वमेरिरे । दधाना नाम यज्ञियम ् ॥

ād aha svadhām anu punar garbhatvam erire | dadhānā nāma yajñiyam ||

आत ् । अह॑ । स्व॒ धाम ् । अनु॑ । पुनः॑ । ग॒ र्भ॒ ऽत्वम ् आ॒ऽई॒रि॒रे । दधा॑नाः । नाम॑ । य॒ज्ञिय॑म ् ॥

āt | aha | svadhām | anu | punaḥ | garbha-tvam āīrire | dadhānāḥ | nāma | yajñiyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मरूत इन्द्रश्च
THE MANTRA

वी॒ळु चि॑दारुज॒ त्नभि
ु ॒ र्गुहा॑ चिदिन्द्र॒ वह्नि॑भिः । अवि॑न्द उ॒ स्रिया॒ अनु॑ ॥

वीळु चिदारुजत्नुभिर्गुहा चिदिन्द्र वह्निभिः । अविन्द उस्रिया अनु ॥

vīḻu cid ārujatnubhir guhā cid indra vahnibhiḥ | avinda usriyā anu ||

वी॒ळु । चि॒ त ् । आ॒रु॒ज॒त्नुऽभिः॑ । गुहा॑ । चि॒ त ् । इ॒न्द्र॒ । वह्नि॑ऽभिः । अवि॑न्दः । उ॒ स्रियाः॑ । अनु॑ ॥

vīḷu | cit | ārujatnu-bhiḥ | guhā | cit | indra | vahni-bhiḥ | avindaḥ | usriyāḥ | anu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ व॒यन्तो॒ यथा॑ म॒ तिमच्छा॑ वि॒ दद्व॑स॒ ंु गिर॑ : । म॒ हाम॑नष
ू त श्र॒ तम
ु ्॥

दे वयन्तो यथा मतिमच्छा विदद्वसुं गिरः । महामनूषत श्रुतम ् ॥

devayanto yathā matim acchā vidadvasuṁ giraḥ | mahām anūṣata śrutam ||

दे॒ व॒ऽयन्तः॑ । यथा॑ । म॒ तिम ् । अच्छ॑ । वि॒ दत ्ऽव॑सुम ् । गिरः॑ । म॒ हाम ् । अ॒ न॒ ष॒
ू त॒ । श्र॒ तम
ु ्॥

deva-yantaḥ | yathā | matim | accha | vidat-vasum | giraḥ | mahām | anūṣata | śrutam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मरूत इन्द्रश्च
THE MANTRA

इन्द्रे॑ ण॒ सं हि दृक्ष॑से संजग्मा॒नो अबि॑भ्यष
ु ा । म॒ न्द ू स॑मा॒नव॑र्चसा ॥

इन्द्रे ण सं हि दृक्षसे संजग्मानो अबिभ्युषा । मन्द ू समानवर्चसा ॥

indreṇa saṁ hi dṛkṣase saṁjagmāno abibhyuṣā | mandū samānavarcasā ||

इन्द्रे॑ ण । सम ् । हि । दृक्ष॑से । स॒ म ्ऽज॒ ग्मा॒नः । अबि॑भ्युषा । म॒ न्द ू इति॑ । स॒ मा॒नऽव॑र्चसा ॥

indreṇa | sam | hi | dṛkṣase | sam-jagmānaḥ | abibhyuṣā | mandū iti | samāna-varcasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ र्म॒ खः सह॑ स्वदर्चति । ग॒ णैरिन्द्र॑ स्य॒ काम्यै॑: ॥
अ॒ न॒ व॒द्यैर॒भिद्यभि

अनवद्यैरभिद्युभिर्मखः सहस्वदर्चति । गणैरिन्द्रस्य काम्यैः ॥

anavadyair abhidyubhir makhaḥ sahasvad arcati | gaṇair indrasya kāmyaiḥ ||

अ॒ न॒ व॒द्यैः । अ॒ भिद्युऽ॑ भिः । म॒ खः । सह॑स्वत ् । अ॒ र्च॒ ति॒ । ग॒ णैः । इन्द्र॑ स्य । काम्यैः॑ ॥

anavadyaiḥ | abhidyu-bhiḥ | makhaḥ | sahasvat | arcati | gaṇaiḥ | indrasya | kāmyaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अत॑: परिज्म॒ न्ना ग॑हि दि॒ वो वा॑ रोच॒ नादधि॑ । सम॑स्मिन्नञ्
ृ जते॒ गिर॑ : ॥

अतः परिज्मन्ना गहि दिवो वा रोचनादधि । समस्मिन्नञ्
ृ जते गिरः ॥

ataḥ parijmann ā gahi divo vā rocanād adhi | sam asminn ṛñjate giraḥ ||

अतः॑ । प॒ रि॒ज्म॒ न ् । आ । ग॒ हि॒ । दि॒ वः । वा॒ । रो॒च॒नात ् । अधि॑ । सम ् । अ॒ स्मि॒ न ् । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । गिरः॑ ॥

ataḥ | parijman | ā | gahi | divaḥ | vā | rocanāt | adhi | sam | asmin | ṛñjate | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ दधि॑ । इन्द्रं॑ म॒ हो वा॒ रज॑सः ॥
इ॒तो वा॑ सा॒तिमीम॑हे दि॒ वो वा॒ पार्थिवा॒

इतो वा सातिमीमहे दिवो वा पार्थिवादधि । इन्द्रं महो वा रजसः ॥

ito vā sātim īmahe divo vā pārthivād adhi | indram maho vā rajasaḥ ||

॑
इ॒तः । वा॒ । सा॒तिम ् । ईम॑हे । दि॒ व । वा॒ । पार्थिवात ् । अधि॑ । इन्द्र॑ म ् । म॒ हः । वा॒ । रज॑सः ॥

itaḥ | vā | sātim | īmahe | diva | vā | pārthivāt | adhi | indram | mahaḥ | vā | rajasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ मिद्गा॒थिनो॑ ब॒ हदिन्द्र॑
ृ ॒ ण॑: । इन्द्रं॒ वाणी॑रनष
म॒र्के भि॑रर्कि ू त॥

इन्द्रमिद्गाथिनो बह
ृ दिन्द्रमर्के भिरर्कि णः । इन्द्रं वाणीरनूषत ॥

indram id gāthino bṛhad indram arkebhir arkiṇaḥ | indraṁ vāṇīr anūṣata ||

इन्द्र॑ म ् । इत ् । गा॒थिनः॑ । ब॒ हत
ृ ् । इन्द्र॑ म ् । अ॒ र्के भिः॑ । अ॒ र्कि णः॑ । इन्द्र॑ म ् । वाणीः॑ । अ॒ न॒ ष॒
ू त॒ ॥

indram | it | gāthinaḥ | bṛhat | indram | arkebhiḥ | arkiṇaḥ | indram | vāṇīḥ | anūṣata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ इद्धर्यो॒: सचा॒ सम्मि॑श्ल॒ आ व॑चो॒यज
ु ा॑ । इन्द्रो॑ व॒ ज्री हि॑ र॒ण्यय॑: ॥

इन्द्र इद्धर्योः सचा सम्मिश्ल आ वचोयुजा । इन्द्रो वज्री हिरण्ययः ॥

indra id dharyoḥ sacā sammiśla ā vacoyujā | indro vajrī hiraṇyayaḥ ||

इन्द्रः॑ । इत ् । हर्योः॑ । सचा॑ । सम ्ऽमि॑श्लः । आ । व॒ चःऽयुजा॑ । इन्द्रः॑ । व॒ ज्री । हि॒र॒ण्ययः॑ ॥

indraḥ | it | haryoḥ | sacā | sam-miślaḥ | ā | vacaḥ-yujā | indraḥ | vajrī | hiraṇyayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ दी॒र्घाय॒ चक्ष॑स॒ आ सर्यं
ू ॑ रोहयद्दि॒वि । वि गोभि॒ रद्रि॑ मैरयत ् ॥

इन्द्रो दीर्घाय चक्षस आ सूर्यं रोहयद्दिवि । वि गोभिरद्रिमैरयत ् ॥

indro dīrghāya cakṣasa ā sūryaṁ rohayad divi | vi gobhir adrim airayat ||

इन्द्रः॑ । दी॒र्घाय॑ । चक्ष॑से॑ । आ । सूर्यम
॑ ् । रो॒ह॒य॒त ् । दि॒ वि । वि । गोभिः॑ । अद्रि॑ म ् । ऐ॒ र॒य॒त ् ॥

indraḥ | dīrghāya | cakṣase | ā | sūryam | rohayat | divi | vi | gobhiḥ | adrim | airayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु नोऽव स॒ हस्र॑प्रधनेषु च । उ॒ ग्र उ॒ ग्राभि॑रूति
इन्द्र॒ वाजेष ॒ भि॑: ॥

इन्द्र वाजेषु नोऽव सहस्रप्रधनेषु च । उग्र उग्राभिरूतिभिः ॥

indra vājeṣu no 'va sahasrapradhaneṣu ca | ugra ugrābhir ūtibhiḥ ||

॑ ु । नः॒ । अ॒ व॒ । स॒ हस्र॑ऽप्रधनेषु । च॒ । उ॒ ग्रः । उ॒ ग्राभिः॑ । ऊ॒ तिऽभिः॑ ॥
इन्द्रः॑ । वाजेष

indraḥ | vājeṣu | naḥ | ava | sahasra-pradhaneṣu | ca | ugraḥ | ugrābhiḥ | ūti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॑ व॒ यं म॑हाध॒ न इन्द्र॒ मर्भे॑ हवामहे । यज
ु ं॑ व॒ त्रे
ृ षु॑ व॒ ज्रिण॑म ् ॥

इन्द्रं वयं महाधन इन्द्रमर्भे हवामहे । युजं वत्र
ृ ष े ु वज्रिणम ् ॥

indraṁ vayam mahādhana indram arbhe havāmahe | yujaṁ vṛtreṣu vajriṇam ||

इन्द्र॑ म ् । व॒ यम ् । म॒ हा॒ऽध॒ ने । इन्द्र॑ म ् । अर्भे॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । युजम
॑ ् । व॒ त्रे
ृ षु॑ । व॒ ज्रिण॑म ् ॥

indram | vayam | mahādhane | indram | arbhe | havāmahe | yujam | vṛtreṣu | vajriṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ वष
ृ न्न॒ मंु च॒ रुं सत्रा॑दाव॒ न्नपा॑ वधि
ृ । अ॒ स्मभ्य॒ मप्र॑तिष्कुतः ॥

स नो वष
ृ न्नमुं चरुं सत्रादावन्नपा वधि
ृ । अस्मभ्यमप्रतिष्कुतः ॥

sa no vṛṣann amuṁ caruṁ satrādāvann apā vṛdhi | asmabhyam apratiṣkutaḥ ||

सः । नः॒ । व॒ ष॒ृ न ् अ॒ मुम ् । च॒ रुम ् । सत्रा॑ऽदावन ् । अप॑ । व॒ धि॒
ृ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । अप्र॑तिऽस्कुतः ॥

saḥ | naḥ | vṛṣan amum | carum | satrādāvan | apa | vṛdhi | asmabhyam | aprati-skutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त॒ ञ्जे
ु तञ्ु॑ जे॒ य उत्त॑रे॒ स्तोमा॒ इन्द्र॑ स्य व॒ ज्रिण॑: । न वि॑न्धे अस्य सष्ु टु॒तिम ् ॥

तुञ्जेतुञ्जे य उत्तरे स्तोमा इन्द्रस्य वज्रिणः । न विन्धे अस्य सुष्टुतिम ् ॥

tuñje-tuñje ya uttare stomā indrasya vajriṇaḥ | na vindhe asya suṣṭutim ||

त॒ ुञ्जेऽतञ्
ु॑ जे । ये । उत ्ऽत॑रे । स्तोमाः॑ । इन्द्र॑ स्य । व॒ ज्रिणः॑ । न । वि॒ न्धे॒ । अ॒ स्य॒ । स॒ ऽस्त
ु ॒ तिम
ु ्॥

tuñje--tuñje | ye | ut-tare | stomāḥ | indrasya | vajriṇaḥ | na | vindhe | asya | su-stutim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वष
ृ ा॑ य॒ थे
ू व॒ वंसग
॑ ः कृ॒ष्टीरि॑ य॒र्त्योज॑सा । ईशा॑नो॒ अप्र॑तिष्कुतः ॥

वष
ृ ा यूथेव वंसगः कृष्टीरियर्त्योजसा । ईशानो अप्रतिष्कुतः ॥

vṛṣā yūtheva vaṁsagaḥ kṛṣṭīr iyarty ojasā | īśāno apratiṣkutaḥ ||

वष
ृ ा॑ । य॒ थाऽइ॑
ू व । वंसग
॑ ः । कृ॒ष्टीः इ॒य॒र्ति॒ । ओज॑सा । ईशा॑नः । अप्र॑तिऽस्कुतः ॥

vṛṣā | yūthāiva | vaṃsagaḥ | kṛṣṭīḥ iyarti | ojasā | īśānaḥ | aprati-skutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य एक॑श्चर्षणी॒नां वसन
ू॑ ामिर॒ज्यति॑ । इन्द्र॒ : पञ्च॑ क्षिती॒नाम ् ॥

य एकश्चर्षणीनां वसूनामिरज्यति । इन्द्रः पञ्च क्षितीनाम ् ॥

ya ekaś carṣaṇīnāṁ vasūnām irajyati | indraḥ pañca kṣitīnām ||

यः । एकः॑ । च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् । वसन
ू॑ ाम ् । इ॒र॒ज्यति॑ । इन्द्रः॑ । पञ्च॑ । क्षि॒ती॒नाम ् ॥

yaḥ | ekaḥ | carṣaṇīnām | vasūnām | irajyati | indraḥ | pañca | kṣitīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॑ वो वि॒ श्वत॒ स्परि॒ हवा॑महे॒ जनेभ्यः
॑ । अ॒ स्माक॑मस्त॒ ु केव॑लः ॥

इन्द्रं वो विश्वतस्परि हवामहे जनेभ्यः । अस्माकमस्तु केवलः ॥

indraṁ vo viśvatas pari havāmahe janebhyaḥ | asmākam astu kevalaḥ ||

॑
इन्द्र॑ म ् । वः॒ । वि॒ श्वतः॑ । परि॑ । हवा॑महे । जनेभ्यः । अ॒ स्माक॑म ् । अ॒ स्त॒ ु । केव॑लः ॥

indram | vaḥ | viśvataḥ | pari | havāmahe | janebhyaḥ | asmākam | astu | kevalaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
एन्द्र॑ सान॒ सि ं र॒यि ं स॒ जित्वा॑नं सदा॒सह॑ म ् । वर्षिष्ठम ू ॑ भर ॥
॒ तये

एन्द्र सानसिं रयिं सजित्वानं सदासहम ् । वर्षिष्ठमूतये भर ॥

endra sānasiṁ rayiṁ sajitvānaṁ sadāsaham | varṣiṣṭham ūtaye bhara ||

॑
आ । इ॒न्द्र॒ । सा॒न॒सिम ् । र॒यिम ् । स॒ ऽजित्वा॑नम ् । स॒ दा॒ऽसह॑म ् । वर्षिष्ठम ् । ऊ॒ तये॑ । भ॒ र॒ ॥

ā | indra | sānasim | rayim | sa-jitvānam | sadāsaham | varṣiṣṭham | ūtaye | bhara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि येन॑ मष्टि
ु ह॒त्यया॒ नि व॒ त्रा ॑ ॥
ृ रु॒णधा॑महै । त्वोता॑सो॒ न्यर्वता

नि येन मुष्टिहत्यया नि वत्र
ृ ा रुणधामहै । त्वोतासो न्यर्वता ॥

ni yena muṣṭihatyayā ni vṛtrā ruṇadhāmahai | tvotāso ny arvatā ||

नि । येन॑ । म॒ ष्टि॒
ु ऽह॒त्यया॑ । नि । व॒ त्रा ॑ ॥
ृ । रु॒णधा॑महै । त्वाऽऊ॑तासः । नि । अर्वता

ni | yena | muṣṭi-hatyayā | ni | vṛtrā | ruṇadhāmahai | tvāūtāsaḥ | ni | arvatā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ त्वोता॑स॒ आ व॒ यं वज्रं॑ घ॒ ना द॑ दीमहि । जयेम॒
॑ सं य॒ धि
ु स्पध
ृ :॑ ॥

इन्द्र त्वोतास आ वयं वज्रं घना ददीमहि । जयेम सं युधि स्पध
ृ ः॥

indra tvotāsa ā vayaṁ vajraṁ ghanā dadīmahi | jayema saṁ yudhi spṛdhaḥ ||

॑ । सम ् । य॒ धि
इन्द्र॑ । त्वाऽऊ॑तासः । आ । व॒ यम ् । वज्र॑म ् । घ॒ ना । द॒ दी॒म॒हि॒ । जयेम ु । स्पध
ृ ः॑ ॥

indra | tvāūtāsaḥ | ā | vayam | vajram | ghanā | dadīmahi | jayema | sam | yudhi | spṛdhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यं शरू े॑ भि॒ रस्तभि
॑ ृ ॒ रिन्द्र॒ त्वया॑ य॒ जा
ु व॒ यम ् । सा॒स॒ह्याम॑ पत
ृ न्य॒ तः ॥

वयं शूरेभिरस्तभि
ृ रिन्द्र त्वया युजा वयम ् । सासह्याम पत
ृ न्यतः ॥

vayaṁ śūrebhir astṛbhir indra tvayā yujā vayam | sāsahyāma pṛtanyataḥ ||

व॒ यम ् । शूरे॑भिः । अस्तऽ॑ ृ भिः । इन्द्र॑ । त्वया॑ । य॒ जा
ु । व॒ यम ् । सा॒स॒ह्याम॑ प॒ त॒न्य॒
ृ तः ॥

vayam | śūrebhiḥ | astṛ-bhiḥ | indra | tvayā | yujā | vayam | sāsahyāmapṛtanyataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ हाँ इन्द्र॑ : प॒ रश्च॒ नु म॑हि॒त्वम॑स्तु व॒ ज्रिणे॑ । द्यौर्न प्र॑थि॒ना शव॑: ॥

महाँ इन्द्रः परश्च नु महित्वमस्तु वज्रिणे । द्यौर्न प्रथिना शवः ॥

mahām̐ indraḥ paraś ca nu mahitvam astu vajriṇe | dyaur na prathinā śavaḥ ||

म॒ हान ् । इन्द्रः॑ । प॒ रः । च॒ । नु । म॒ हि॒ऽत्वम ् । अ॒ स्त॒ ु । व॒ ज्रिणे॑ । द्यौः । न । प्र॒ थि॒ना । शवः॑ ॥

mahān | indraḥ | paraḥ | ca | nu | mahi-tvam | astu | vajriṇe | dyauḥ | na | prathinā | śavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ मो॒हे वा॒ य आश॑त॒ नर॑ स्तो॒कस्य॒ सनि॑तौ । विप्रा॑सो वा धिया॒यव॑: ॥

समोहे वा य आशत नरस्तोकस्य सनितौ । विप्रासो वा धियायवः ॥

samohe vā ya āśata naras tokasya sanitau | viprāso vā dhiyāyavaḥ ||

स॒ म ्ऽओ॒हे । वा॒ । ये । आश॑त । नरः॑ । तो॒कस्य॑ । सनि॑तौ । विप्रा॑सः । वा॒ । धि॒ या॒ऽयवः॑ ॥

sam-ohe | vā | ye | āśata | naraḥ | tokasya | sanitau | viprāsaḥ | vā | dhiyāyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः कु॒क्षिः सो॑म॒पात॑मः सम॒ द्र
ु इ॑व॒ पिन्व॑ते । उ॒ र्वीरापो॒ न का॒कुद॑ : ॥

यः कुक्षिः सोमपातमः समुद्र इव पिन्वते । उर्वीरापो न काकुदः ॥

yaḥ kukṣiḥ somapātamaḥ samudra iva pinvate | urvīr āpo na kākudaḥ ||

यः । कु॒क्षिः । सो॒म॒ऽपात॑मः । स॒ म॒ द्रःऽइ॑
ु व । पिन्व॑ते । उ॒ र्वीः । आपः॑ । न । का॒कुदः॑ ॥

yaḥ | kukṣiḥ | soma-pātamaḥ | samudraḥ-iva | pinvate | urvīḥ | āpaḥ | na | kākudaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा ह्य॑स्य स॒ न
ू त ु े॑ ॥
ृ ा॑ विर॒प्शी गोम॑ती म॒ ही । प॒ क्वा शाखा॒ न दा॒शष

एवा ह्यस्य सूनत
ृ ा विरप्शी गोमती मही । पक्वा शाखा न दाशुषे ॥

evā hy asya sūnṛtā virapśī gomatī mahī | pakvā śākhā na dāśuṣe ||

ए॒ व । हि । अ॒ स्य॒ । स॒ न ृ ा॑ । वि॒ ऽर॒प्शी । गोऽम॑ती । म॒ ही । प॒ क्वा । शाखा॑ । न । दा॒शुषे॑ ॥
ू त

eva | hi | asya | sūnṛtā | vi-rapśī | go--matī | mahī | pakvā | śākhā | na | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा हि ते॒ विभूत ु े॑ ॥
॑ य ऊ॒ तय॑ इन्द्र॒ माव॑ते । स॒ द्यश्चि॒ त्सन्ति॑ दा॒शष

एवा हि ते विभूतय ऊतय इन्द्र मावते । सद्यश्चित्सन्ति दाशुषे ॥

evā hi te vibhūtaya ūtaya indra māvate | sadyaś cit santi dāśuṣe ||

ू॑ यः । ऊ॒ तयः॑ । इ॒न्द्र॒ । माऽव॑ते । स॒ द्यः । चि॒ त ् । सन्ति॑ । दा॒शुषे॑ ॥
ए॒ व । हि । ते॒ । विऽभत

eva | hi | te | vi-bhūtayaḥ | ūtayaḥ | indra | māvate | sadyaḥ | cit | santi | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- वर्धमाना गायत्री
THE MANTRA

ए॒ वा ह्य॑स्य॒ काम्या॒ स्तोम॑ उ॒ क्थं च॒ शंस्या॑ । इन्द्रा॑य॒ सोम॑पीतये ॥

एवा ह्यस्य काम्या स्तोम उक्थं च शंस्या । इन्द्राय सोमपीतये ॥

evā hy asya kāmyā stoma ukthaṁ ca śaṁsyā | indrāya somapītaye ||

ए॒ व । हि । अ॒ स्य॒ । काम्या॑ । स्तोमः॑ । उ॒ क्थम ् । च॒ । शंस्या॑ । इन्द्रा॑य । सोम॑ऽपीतये ॥

eva | hi | asya | kāmyā | stomaḥ | uktham | ca | śaṃsyā | indrāya | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
इन्द्रे हि॒ मत्स्यन्ध॑सो॒ विश्वेभिः ॑
सोम॒ पर्वभिः । म॒ हाँ अ॑भि॒ष्टिरोज॑सा ॥

इन्द्रे हि मत्स्यन्धसो विश्वेभिः सोमपर्वभिः । महाँ अभिष्टिरोजसा ॥

indrehi matsy andhaso viśvebhiḥ somaparvabhiḥ | mahām̐ abhiṣṭir ojasā ||

॑
इन्द्र॑ । आ । इ॒हि॒ । मत्सि॑ । अन्ध॑सः । विश्वेभिः ॑
। सो॒म॒पर्वऽभिः । म॒ हान ् । अ॒ भि॒ ष्टिः । ओज॑सा ॥

indra | ā | ihi | matsi | andhasaḥ | viśvebhiḥ | somaparva-bhiḥ | mahān | abhiṣṭiḥ | ojasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ सज
एमेनं ु म॒ न्दिमिन्द्रा॑य म॒ न्दिने॑ । चक्रिं॒ विश्वा॑नि॒ चक्र॑ये ॥
ृ ता स॒ ते

एमेनं सज
ृ ता सुते मन्दिमिन्द्राय मन्दिने । चक्रिं विश्वानि चक्रये ॥

em enaṁ sṛjatā sute mandim indrāya mandine | cakriṁ viśvāni cakraye ||

आ । ई॒म ् । ए॒ न॒म ् । स॒ ज॒ ु । म॒ न्दिम ् । इन्द्रा॑य । म॒ न्दिने॑ । चक्रि॑म ् । विश्वा॑नि । चक्र॑ये ॥
ृ त॒ । स॒ ते

ā | īm | enam | sṛjata | sute | mandim | indrāya | mandine | cakrim | viśvāni | cakraye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मत्स्वा॑ सशि ॑
ु प्र म॒ न्दिभि॒ : स्तोमेभिर्विश्वचर्षणे । सचै॒ षु सव॑न॒ ष्े वा ॥

मत्स्वा सुशिप्र मन्दिभिः स्तोमेभिर्विश्वचर्षणे । सचैषु सवनेष्वा ॥

matsvā suśipra mandibhiḥ stomebhir viśvacarṣaṇe | sacaiṣu savaneṣv ā ||

मत्स्व॑ । स॒ ऽशि॒
ु ॑
प्र॒ । म॒ न्दिऽभिः । स्तोमेभिः । वि॒ श्व॒ ऽच॒ र्ष॒ णे॒ । सचा॑ । ए॒ षु । सव॑नेषु । आ ॥

matsva | su-śipra | mandi-bhiḥ | stomebhiḥ | viśva-carṣaṇe | sacā | eṣu | savaneṣu | ā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असग्र
॑ ृ मिन्द्र ते॒ गिर॒: प्रति॒ त्वामद
ु ॑ हासत । अजो॑षा वष
ृ ॒ भं पति॑म ् ॥

असग्र
ृ मिन्द्र ते गिरः प्रति त्वामुदहासत । अजोषा वष
ृ भं पतिम ् ॥

asṛgram indra te giraḥ prati tvām ud ahāsata | ajoṣā vṛṣabham patim ||

असग्र
॑ ृ म ् । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । गिरः॑ । प्रति॑ । त्वाम ् । उद् । अ॒ हा॒स॒त॒ । अजो॑षाः । व॒ ष॒ृ भम ् । पति॑म ् ॥

asṛgram | indra | te | giraḥ | prati | tvām | ud | ahāsata | ajoṣāḥ | vṛṣabham | patim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं चो॑दय चि॒ त्रम॒ र्वाग्राध॑ इन्द्र॒ वरे॑ ण्यम ् । अस॒ दित्ते॑ वि॒ भु प्र॒ भु ॥

सं चोदय चित्रमर्वाग्राध इन्द्र वरे ण्यम ् । असदित्ते विभु प्रभु ॥

saṁ codaya citram arvāg rādha indra vareṇyam | asad it te vibhu prabhu ||

सम ् । चो॒द॒य॒ । चि॒ त्रम ् । अ॒ र्वाक् । राधः॑ । इ॒न्द्र॒ । वरे॑ ण्यम ् । अस॑त ् । इत ् । ते॒ । वि॒ ऽभु । प्र॒ ऽभु ॥

sam | codaya | citram | arvāk | rādhaḥ | indra | vareṇyam | asat | it | te | vi-bhu | pra-bhu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मान्त्सु तत्र॑ चोद॒ येन्द्र॑ रा॒ये रभ॑स्वतः । तवि
ु द्
॑ यम्
ु न॒ यश॑स्वतः ॥

अस्मान्त्सु तत्र चोदयेन्द्र राये रभस्वतः । तुविद्युम्न यशस्वतः ॥

asmān su tatra codayendra rāye rabhasvataḥ | tuvidyumna yaśasvataḥ ||

अ॒ स्मान ् । सु । तत्र॑ । चो॒द॒य॒ । इन्द्र॑ । रा॒ये । रभ॑स्वतः । तुविऽ॑ द्युम्न । यश॑स्वतः ॥

asmān | su | tatra | codaya | indra | rāye | rabhasvataḥ | tuvi-dyumna | yaśasvataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं गोम॑दिन्द्र॒ वाज॑वद॒ स्मे प॒ थ
ृ ु श्रवो॑ ब॒ हत
ृ ् । वि॒ श्वायर्धे
ु॑ ॒ ह्यक्षि॑तम ् ॥

सं गोमदिन्द्र वाजवदस्मे पथ
ृ ु श्रवो बह
ृ त ् । विश्वायुर्धेह्यक्षितम ् ॥

saṁ gomad indra vājavad asme pṛthu śravo bṛhat | viśvāyur dhehy akṣitam ||

सम ् । गोऽम॑त ् । इ॒न्द्र॒ । वाज॑ऽवत ् । अ॒ स्मे इति॑ । प॒ थ
ृ ु । श्रवः॑ । ब॒ हत
ृ ् । वि॒ श्वऽआ॑युः । धे॒ हि॒ । अक्षि॑तम ् ॥

sam | go--mat | indra | vāja-vat | asme iti | pṛthu | śravaḥ | bṛhat | viśva-āyuḥ | dhehi | akṣitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ श्रवो॑ ब॒ हद्द्य
अ॒ स्मे धेहि ृ ॒ म्नं
ु स॑हस्र॒ सात॑मम ् । इन्द्र॒ ता र॒थिनी॒रिष॑: ॥

अस्मे धेहि श्रवो बह
ृ द्द्युम्नं सहस्रसातमम ् । इन्द्र ता रथिनीरिषः ॥

asme dhehi śravo bṛhad dyumnaṁ sahasrasātamam | indra tā rathinīr iṣaḥ ||

अ॒ स्मे इति॑ । धे॒ हि॒ । श्रवः॑ । ब॒ हत
ृ ् । द्य॒ म्नम
ु ् । स॒ ह॒स्र॒ऽसात॑मम ् । इन्द्र॑ । ताः । र॒थिनिः॑ । इषः॑ ॥

iti | dhehi | śravaḥ | bṛhat | dyumnam | sahasra-sātamam | indra | tāḥ | rathiniḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वसो॒रिन्द्रं॒ वसुप ू ॑॥
॑ तिं गी॒र्भिर्गृ॒णन्त॑ ऋ॒ग्मिय॑म ् । होम॒ गन्ता॑रम॒ तये

वसोरिन्द्रं वसुपतिं गीर्भिर्गृणन्त ऋग्मियम ् । होम गन्तारमत
ू ये ॥

vasor indraṁ vasupatiṁ gīrbhir gṛṇanta ṛgmiyam | homa gantāram ūtaye ||

वसोः॑ । इन्द्र॑ म ् । वसऽु॑ पतिम ् । गीः॒ऽभिः । ग॒ णन्तः॑
ृ । ऋ॒ग्मिय॑म ् । होम॑ । गन्ता॑रम ् । ऊ॒ तये॑ ॥

vasoḥ | indram | vasu-patim | gīḥ-bhiḥ | gṛṇantaḥ | ṛgmiyam | homa | gantāram | ūtaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ते
ु स ुत
॑ ॒ े न्यो॑कसे ब॒ हद्ब
ृ ह
॑ ृ ॒ त एद॒ रिः । इन्द्रा॑य श॒ षम॑
ू र्चति ॥

सुतेसत
ु े न्योकसे बह
ृ द्बह
ृ त एदरिः । इन्द्राय शूषमर्चति ॥

sute-sute nyokase bṛhad bṛhata ed ariḥ | indrāya śūṣam arcati ||

स॒ ुतेऽसत
ु॑ े । निऽओ॑कसे । ब॒ हत
ृ ् । ब॒ ह
ृ ॒ ते । आ । इत ् । अ॒ रिः । इन्द्रा॑य । श॒ षम
ू ् । अ॒ र्च॒ ति॒ ॥

sute--sute | ni-okase | bṛhat | bṛhate | ā | it | ariḥ | indrāya | śūṣam | arcati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्नुष्टुप ्
स्वर: (Swar) :- गान्धारः
THE MANTRA

॑
गाय॑न्ति त्वा गाय॒ त्रिणोऽर्चन्त्य॒ र्क म॒ र्कि ण॑: । ब्र॒ ह्माण॑स्त्वा शतक्रत॒ उद्वं॒शमि॑व येमिरे ॥

गायन्ति त्वा गायत्रिणोऽर्चन्त्यर्क मर्कि णः । ब्रह्माणस्त्वा शतक्रत उद्वंशमिव येमिरे ॥

gāyanti tvā gāyatriṇo 'rcanty arkam arkiṇaḥ | brahmāṇas tvā śatakrata ud vaṁśam iva yemire ||

॑
गाय॑न्ति । त्वा॒ । गा॒य॒त्रिणः॑ । अर्चन्ति । अ॒ र्क म ् । अ॒ र्कि णः॑ । ब्र॒ ह्माणः॑ । त्वा॒ । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । उत ् ।
वं॒शम ्ऽइ॑व । ये॒मि॒ रे ॒ ॥

gāyanti | tvā | gāyatriṇaḥ | arcanti | arkam | arkiṇaḥ | brahmāṇaḥ | tvā | śatakrato itiśata-krato | ut | vaṃśam-
iva | yemire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्सानो॒: सान॒ मारु॑
ु ह॒द्भर्य ॑ ् । तदिन्द्रो॒ अर्थं॑ चेतति य॒ थे
ू स्प॑ष्ट॒ कर्त्वम ू न॑ व॒ ष्णिरे
ृ ॑ जति ॥

यत्सानोः सानुमारुहद्भर्य
ू स्पष्ट कर्त्वम ् । तदिन्द्रो अर्थं चेतति यूथेन वष्णि
ृ रे जति ॥

yat sānoḥ sānum āruhad bhūry aspaṣṭa kartvam | tad indro arthaṁ cetati yūthena vṛṣṇir ejati ||

यत ् । सानोः॑ । सानुम ॑ ् । तत ् । इन्द्रः॑ । अर्थम
॑ ् । आ । अरु॑ हत ् । भूरि॑ । अस्प॑ष्ट । कर्त्वम ॑ ् । चे॒ त॒ ति॒ । य॒ थे
ू न॑ । व॒ ष्णिः
ृ ।
ए॒ ज॒ति॒ ॥

yat | sānoḥ | sānum | ā | aruhat | bhūri | aspaṣṭa | kartvam | tat | indraḥ | artham | cetati | yūthena | vṛṣṇiḥ |
ejati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ क्ष्वा
ु हि के॒शिना॒ हरी॒ वष
ृ ण
॑ ा कक्ष्य॒ प्रा । अथा॑ न इन्द्र सोमपा गि॒ रामप
ु श्र
॑ ति
ु ं चर ॥

युक्ष्वा हि केशिना हरी वष
ृ णा कक्ष्यप्रा । अथा न इन्द्र सोमपा गिरामुपश्रुति ं चर ॥

yukṣvā hi keśinā harī vṛṣaṇā kakṣyaprā | athā na indra somapā girām upaśrutiṁ cara ||

य॒ ुक्ष्व । हि । के॒शिना॑ । हरी॒ इति॑ । वष
ृ ण
॑ ा । क॒ क्ष्य॒ ऽप्रा । अथ॑ । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । सो॒म॒ऽपाः॒ । गि॒ राम ् । उप॑ऽश्रुतिम ् । च॒ र॒ ॥

yukṣva | hi | keśinā | harī iti | vṛṣaṇā | kakṣya-prā | atha | naḥ | indra | soma-pāḥ | girām | upa-śrutim | cara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगुष्णिक्
THE MANTRA

एहि॒ स्तोमाँ॑ अ॒ भि स्व॑रा॒भि गण
॑ ृ ी॒ह्या रु॑ व । ब्रह्म॑ च नो वसो॒ सचेन्द्र॑ य॒ ज्ञं च॑ वर्धय ॥

एहि स्तोमाँ अभि स्वराभि गण
ृ ीह्या रुव । ब्रह्म च नो वसो सचेन्द्र यज्ञं च वर्धय ॥

ehi stomām̐ abhi svarābhi gṛṇīhy ā ruva | brahma ca no vaso sacendra yajñaṁ ca vardhaya ||

आ । इ॒हि॒ । स्तोमा॑न ् । अ॒ भि । स्व॒ र॒ । अ॒ भि । ग॒ णी॒
ृ हि॒ । आ । रु॒व॒ । ब्रह्म॑ । च॒ । नः॒ । व॒ सो॒ इति॑ । सचा॑ । इन्द्र॑ । य॒ ज्ञम ् ।
च॒ । व॒ र्ध॒य॒ ॥

ā | ihi | stomān | abhi | svara | abhi | gṛṇīhi | ā | ruva | brahma | ca | naḥ | vaso iti | sacā | indra | yajñam | ca |
vardhaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडनुष्टुप ्
THE MANTRA

॑ परु
उ॒ क्थमिन्द्रा॑य॒ शंस्यं॒ वर्धनं ु नि॒ ष्षिधे॑ । श॒ क्रो यथा॑ स॒ ते
ु षु॑ णो रा॒रण॑त्स॒ ख्येषु॑ च ॥

उक्थमिन्द्राय शंस्यं वर्धनं पुरुनिष्षिधे । शक्रो यथा सुतेषु णो रारणत्सख्येषु च ॥

uktham indrāya śaṁsyaṁ vardhanam puruniṣṣidhe | śakro yathā suteṣu ṇo rāraṇat sakhyeṣu ca ||

॑
उ॒ क्थम ् । इन्द्रा॑य । शंस्य॑म ् । वर्धनम ु निः॒ऽसिधे॑ । श॒ क्रः । यथा॑ । स॒ ते
् । प॒ रु॒ ु षु॑ । नः॒ । र॒रण॑त ् । स॒ ख्येषु॑ । च॒ ॥

uktham | indrāya | śaṃsyam | vardhanam | puruniḥ-sidhe | śakraḥ | yathā | suteṣu | naḥ | raraṇat | sakhyeṣu |
ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचद
ृ नुष्टुप ्
THE MANTRA

तमित्स॑खि॒त्व ईम
॑ हे॒ तं रा॒ये तं स॒ वीर्ये
ु ॑ । स श॒ क्र उ॒ त न॑: शक॒ दिन्द्रो॒ वस॒ ु दय॑मानः ॥

तमित्सखित्व ईमहे तं राये तं सुवीर्ये । स शक्र उत नः शकदिन्द्रो वसु दयमानः ॥

tam it sakhitva īmahe taṁ rāye taṁ suvīrye | sa śakra uta naḥ śakad indro vasu dayamānaḥ ||

तम ् । इत ् । स॒ खि॒ ऽत्वे । ई॒म॒हे॒ । तम ् । रा॒ये । तम ् । स॒ ऽवीर्ये
ु ॑ । सः । श॒ क्रः । उ॒ त । नः॒ । श॒ क॒ त ् । इन्द्रः॑ । वसु॑ । दय॑मानः ॥

tam | it | sakhi-tve | īmahe | tam | rāye | tam | su-vīrye | saḥ | śakraḥ | uta | naḥ | śakat | indraḥ | vasu |
dayamānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- अनुष्टुप ्
THE MANTRA

स॒ वि॒
ु वतृ ं॑ सनि
ु ॒ रज॒ मिन्द्र॒ त्वादा॑त॒मिद्यश॑: । गवा॒मप॑ व्र॒ जं वधि
॑ ृ कृण॒ ष्व
ु राधो॑ अद्रिवः ॥

सुविवत
ृ ं सुनिरजमिन्द्र त्वादातमिद्यशः । गवामप व्रजं वधि
ृ कृणुष्व राधो अद्रिवः ॥

suvivṛtaṁ sunirajam indra tvādātam id yaśaḥ | gavām apa vrajaṁ vṛdhi kṛṇuṣva rādho adrivaḥ ||

स॒ ुऽवि॒ वतृ म॑ ् । स॒ निः॒
ु ऽअज॑म ् । इन्द्र॑ । त्वाऽदा॑तम ् । इत ् । यशः॑ । गवा॑म ् । अप॑ । व्र॒ जम ् । व॒ धि॒
ृ । कृ॒ण॒ ष्व
ु । राधः॑ ।
अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ ॥

su-vivṛtam | suniḥ-ajam | indra | tvādātam | it | yaśaḥ | gavām | apa | vrajam | vṛdhi | kṛṇuṣva | rādhaḥ | adri-
vaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ हि त्वा॒ रोद॑ सी उ॒ भे ऋ॑घा॒यमा॑ण॒मिन्व॑तः । जेष॒: स्व॑र्वतीर॒पः सं गा अ॒ स्मभ्यं॑ धन
ू हि
ु ॥

नहि त्वा रोदसी उभे ऋघायमाणमिन्वतः । जेषः स्वर्वतीरपः सं गा अस्मभ्यं धूनुहि ॥

nahi tvā rodasī ubhe ṛghāyamāṇam invataḥ | jeṣaḥ svarvatīr apaḥ saṁ gā asmabhyaṁ dhūnuhi ||

न॒हि । त्वा॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ । उ॒ भे इति॑ । ऋ॒घा॒यमा॑णम ् । इन्व॑तः । जेषः॑ । स्वः॑ऽवतीः । अ॒ पः । सम ् । गाः । अ॒ स्मभ्य॑म ् ।
ध॒ न
ू ॒ हि
ु ॒॥

nahi | tvā | rodasī iti | ubhe iti | ṛghāyamāṇam | invataḥ | jeṣaḥ | svaḥ-vatīḥ | apaḥ | sam | gāḥ | asmabhyam |
dhūnuhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आश्रत्ु॑ कर्ण श्र॒ धी
ु हवं॒ नू चि॑द्दधिष्व मे॒ गिर॑ : । इन्द्र॒ स्तोम॑मि॒मं मम॑ कृ॒ष्वा य॒ जश्चि॒
ु दन्त॑रम ् ॥

आश्रुत्कर्ण श्रुधी हवं नू चिद्दधिष्व मे गिरः । इन्द्र स्तोममिमं मम कृष्वा युजश्चिदन्तरम ् ॥

āśrutkarṇa śrudhī havaṁ nū cid dadhiṣva me giraḥ | indra stomam imam mama kṛṣvā yujaś cid antaram ||

आश्रुत
॑ ्ऽकर्ण । श्र॒ धि
ु । हव॑म ् । नू । चि॒ त ् । द॒ धि॒ष्व॒ । मे॒ । गिरः॑ । इन्द्र॑ । स्तोम॑म ् । इ॒मम ् । मम॑ । कृ॒ष्व । य॒ जः
ु । चि॒ त ् ।
अन्त॑रम ् ॥

āśrut-karṇa | śrudhi | havam | nū | cit | dadhiṣva | me | giraḥ | indra | stomam | imam | mama | kṛṣva | yujaḥ |
cit | antaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ द्मा हि त्वा॒ वष
ृ न् ॑ ु हवन॒ श्रत
॑ तमं॒ वाजेष ु म
॑ ् । वष
ृ न्
॑ तमस्य हूमह ऊ॒ तिं स॑हस्र॒ सात॑माम ् ॥

विद्मा हि त्वा वष
ृ न्तमं वाजेषु हवनश्रुतम ् । वष
ृ न्तमस्य हूमह ऊतिं सहस्रसातमाम ् ॥

vidmā hi tvā vṛṣantamaṁ vājeṣu havanaśrutam | vṛṣantamasya hūmaha ūtiṁ sahasrasātamām ||

वि॒ द्म । हि । त्वा॒ । वष
ृ न ॑ ु । ह॒व॒न॒ऽश्रुतम
॑ ्ऽतमम ् । वाजेष ॑ ् । वष
ृ न
॑ ्ऽतमस्य । हू॒म॒ हे॒ । ऊ॒ तिम ् । स॒ ह॒स्र॒ऽसात॑माम ् ॥

vidma | hi | tvā | vṛṣan-tamam | vājeṣu | havana-śrutam | vṛṣan-tamasya | hūmahe | ūtim | sahasra-sātamām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ तू न॑ इन्द्र कौशिक मन्दसा॒नः स॒ तं
ु पि॑ब । नव्य॒ माय॒ ु: प्र सू ति॑र कृ॒धी स॑हस्र॒ सामषि
ृ म॑ ्॥

आ तू न इन्द्र कौशिक मन्दसानः सुतं पिब । नव्यमायुः प्र सू तिर कृधी सहस्रसामषि
ृ म ्॥

ā tū na indra kauśika mandasānaḥ sutam piba | navyam āyuḥ pra sū tira kṛdhī sahasrasām ṛṣim ||

आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । कौ॒शि॒क॒ । म॒ न्द॒ सा॒नः । स॒ तम
ु ् । पि॒ ब॒ । नव्य॑म ् । आयुः॑ । प्र । सु । ति॒र॒ । कृ॒धि । स॒ ह॒स्र॒ऽसाम ् ।
ऋषि॑म ् ॥

ā | tu | naḥ | indra | kauśika | mandasānaḥ | sutam | piba | navyam | āyuḥ | pra | su | tira | kṛdhi | sahasra-sām |
ṛṣim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परि॑ त्वा गिर्वणो॒ गिर॑ इ॒मा भ॑वन्तु वि॒ श्वत॑: । व॒ द्धाय
ृ ॒ मन
ु ॒ ु वद्ध
ृ ॑यो॒ जष्ु टा॑ भवन्त॒ ु जष्ु ट॑ यः ॥

परि त्वा गिर्वणो गिर इमा भवन्तु विश्वतः । वद्ध
ृ ायुमनु वद्ध
ृ यो जुष्टा भवन्तु जुष्टयः ॥

pari tvā girvaṇo gira imā bhavantu viśvataḥ | vṛddhāyum anu vṛddhayo juṣṭā bhavantu juṣṭayaḥ ||

परि॑ । त्वा॒ । गि॒ र्व॒ णः॒ । गिरः॑ । इ॒माः । भ॒ व॒ न्त॒ ु । वि॒ श्वतः॑ । व॒ द्धऽआ॑
ृ युम ् । अनु॑ । वद्ध
ृ य ॑ ः । जुष्टाः॑ । भ॒ व॒ न्त॒ ु । जुष्ट॑ यः ॥

pari | tvā | girvaṇaḥ | giraḥ | imāḥ | bhavantu | viśvataḥ | vṛddha-āyum | anu | vṛddhayaḥ | juṣṭāḥ | bhavantu |
juṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- जेता माधच्
ु छ्न्दसः
THE MANTRA

इन्द्रं॒ विश्वा॑ अवीवध
ृ न्त्सम॒ द्रव्य॑
ु चसं॒ गिर॑ : । र॒थीत॑मं र॒थीनां॒ वाजा॑नां॒ सत्प॑ति ं॒ पति॑म ् ॥

इन्द्रं विश्वा अवीवध
ृ न्त्समुद्रव्यचसं गिरः । रथीतमं रथीनां वाजानां सत्पतिं पतिम ् ॥

indraṁ viśvā avīvṛdhan samudravyacasaṁ giraḥ | rathītamaṁ rathīnāṁ vājānāṁ satpatim patim ||

इन्द्र॑ म ् । विश्वाः॑ । अ॒ वी॒व॒ ध॒
ृ न ् । स॒ म॒ द्रऽव्य॑
ु चसम ् । गिरः॑ । र॒थिऽत॑मम ् । र॒थीना॑म ् । वाजा॑नाम ् । सत ्ऽप॑तिम ् । पति॑म ् ॥

indram | viśvāḥ | avīvṛdhan | samudra-vyacasam | giraḥ | rathi-tamam | rathīnām | vājānām | sat-patim |
patim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ शवसस्पते । त्वाम॒ भि प्र णो॑नम
स॒ ख्ये त॑ इन्द्र वा॒जिनो॒ मा भेम ु ो॒ जेता॑र॒मप॑राजितम ् ॥

सख्ये त इन्द्र वाजिनो मा भेम शवसस्पते । त्वामभि प्र णोनुमो जेतारमपराजितम ् ॥

sakhye ta indra vājino mā bhema śavasas pate | tvām abhi pra ṇonumo jetāram aparājitam ||

स॒ ख्ये । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वा॒जिनः॑ । मा । भे॒ म॒ । श॒ व॒ सः॒ । प॒ त॒ े । त्वाम ् । अ॒ भि । प्र । नो॒न॒ मः॒
ु । जेता॑रम ् । अप॑राऽजितम ् ॥

sakhye | te | indra | vājinaḥ | mā | bhema | śavasaḥ | pate | tvām | abhi | pra | nonumaḥ | jetāram | aparājitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ र्वीरिन्द्र॑
ू स्य रा॒तयो॒ न वि द॑ स्यन्त्य॒ तय॑
ू : । यदी॒ वाज॑स्य॒ गोम॑तः स्तो॒तभ्
ृ यो॒ मंह॑ते म॒ घम ् ॥

पूर्वीरिन्द्रस्य रातयो न वि दस्यन्त्यूतयः । यदी वाजस्य गोमतः स्तोतभ्
ृ यो मंहते मघम ् ॥

pūrvīr indrasya rātayo na vi dasyanty ūtayaḥ | yadī vājasya gomataḥ stotṛbhyo maṁhate magham ||

प॒ ूर्वीः । इन्द्र॑ स्य । रा॒तयः॑ । न । वि । द॒ स्य॒ न्ति॒ । ऊ॒ तयः॑ । यदि॑ । वाज॑स्य । गोऽम॑तः । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । मंह॑ते । म॒ घम ् ॥

pūrvīḥ | indrasya | rātayaḥ | na | vi | dasyanti | ūtayaḥ | yadi | vājasya | go--mataḥ | stotṛ-bhyaḥ | maṃhate |
magham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ रां
ु भि॒ न्दर्यु ॑ ध॒ र्ता व॒ ज्री पुरु
ु वा॑ क॒ विरमि॑तौजा अजायत । इन्द्रो॒ विश्व॑स्य॒ कर्मणो ॑ ष्टु॒तः ॥

पुरां भिन्दर्यु
ु वा कविरमितौजा अजायत । इन्द्रो विश्वस्य कर्मणो धर्ता वज्री पुरुष्टुतः ॥

purām bhindur yuvā kavir amitaujā ajāyata | indro viśvasya karmaṇo dhartā vajrī puruṣṭutaḥ ||

॑ । ध॒ र्ता । व॒ ज्री । प॒ रु॒
प॒ ुराम ् । भि॒ न्दःु । युवा॑ । क॒ विः । अमि॑तऽओजाः । अ॒ जा॒य॒त॒ । इन्द्रः॑ । विश्व॑स्य । कर्मणः ु ऽस्त॒ तः
ु ॥

purām | bhinduḥ | yuvā | kaviḥ | amita-ojāḥ | ajāyata | indraḥ | viśvasya | kamarṇaḥ | dhartā | vajrī | puru-
stutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं व॒ लस्य॒ गोम॒ तोऽपा॑वरद्रिवो॒ बिल॑म ् । त्वां दे॒ वा अबि॑भ्यष
ु स्त॒ ज्यमा॑
ु नास आविषःु ॥

त्वं वलस्य गोमतोऽपावरद्रिवो बिलम ् । त्वां दे वा अबिभ्युषस्तुज्यमानास आविषुः ॥

tvaṁ valasya gomato 'pāvar adrivo bilam | tvāṁ devā abibhyuṣas tujyamānāsa āviṣuḥ ||

त्वम ् । व॒ लस्य॑ । गोऽम॑तः । अप॑ । अ॒ वः॒ । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । बिल॑म ् । त्वाम ् । दे॒ वाः । अबि॑भ्युषः । त॒ ज्यमा॑
ु नासः । आ॒वि॒ षुः॒ ॥

tvam | valasya | go--mataḥ | apa | avaḥ | adri-vaḥ | bilam | tvām | devāḥ | abibhyuṣaḥ | tujyamānāsaḥ |
āviṣuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तवा॒हं शूर॑ रा॒तिभि॒ : प्रत्या॑य॒ ं सिन्धुम
॑ ा॒वद॑ न ् । उपा॑तिष्ठन्त गिर्वणो वि॒ दष्ु टे॒ तस्य॑ का॒रव॑: ॥

तवाहं शूर रातिभिः प्रत्यायं सिन्धुमावदन ् । उपातिष्ठन्त गिर्वणो विदष्ु टे तस्य कारवः ॥

tavāhaṁ śūra rātibhiḥ praty āyaṁ sindhum āvadan | upātiṣṭhanta girvaṇo viduṣ ṭe tasya kāravaḥ ||

तव॑ । अ॒ हम ् । श॒ र॒ू । रा॒तिऽभिः॑ । प्रति॑ । आ॒य॒ म ् । सिन्धम
ु॑ ् । आ॒ऽवद॑ न ् । उप॑ । अ॒ ति॒ष्ठ॒ न्त॒ । गि॒ र्व॒ णः॒ । वि॒ दःु । ते॒ । तस्य॑
। का॒रवः॑ ॥

tava | aham | śūra | rāti-bhiḥ | prati | āyam | sindhum | āvadan | upa | atiṣṭhanta | girvaṇaḥ | viduḥ | te | tasya |
kāravaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा॒याभि॑रिन्द्र मा॒यिनं॒ त्वं शष्ु ण॒ मवा॑तिरः । वि॒ दष्ु टे॒ तस्य॒ मेधिर॑ ा॒स्तेषां॒ श्रवां॒स्यत्ति
ु र॑ ॥

मायाभिरिन्द्र मायिनं त्वं शुष्णमवातिरः । विदष्ु टे तस्य मेधिरास्तेषां श्रवांस्युत्तिर ॥

māyābhir indra māyinaṁ tvaṁ śuṣṇam avātiraḥ | viduṣ ṭe tasya medhirās teṣāṁ śravāṁsy ut tira ||

मा॒याभिः॑ । इ॒न्द्र॒ । मा॒यिन॑म ् । त्वम ् । शुष्ण॑म ् । अव॑ । अ॒ ति॒रः॒ । वि॒ दःु । ते॒ । तस्य॑ । मेधिर॑ ाः । तेषा॑म ् । श्रवां॑सि । उत ् ।
ति॒र॒ ॥

māyābhiḥ | indra | māyinam | tvam | śuṣṇam | ava | atiraḥ | viduḥ | te | tasya | medhirāḥ | teṣām | śravāṃsi |
ut | tira
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ मीशा॑न॒मोज॑सा॒भि स्तोमा॑ अनष
ू त । स॒ हस्रं॒ यस्य॑ रा॒तय॑ उ॒ त वा॒ सन्ति॒ भय
ू स
॑ ीः ॥

इन्द्रमीशानमोजसाभि स्तोमा अनूषत । सहस्रं यस्य रातय उत वा सन्ति भूयसीः ॥

indram īśānam ojasābhi stomā anūṣata | sahasraṁ yasya rātaya uta vā santi bhūyasīḥ ||

इन्द्र॑ म ् । ईशा॑नम ् । ओज॑सा । अ॒ भि । स्तोमाः॑ । अ॒ न॒ ष॒
ू त॒ । स॒ हस्र॑म ् । यस्य॑ । रा॒तयः॑ । उ॒ त । वा॒ । सन्ति॑ । भूयस
॑ ीः ॥

indram | īśānam | ojasā | abhi | stomāḥ | anūṣata | sahasram | yasya | rātayaḥ | uta | vā | santi | bhūyasīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- मेधातिथिः काण्वः
THE MANTRA

अ॒ ग्निं द॒ तं
ू वण ॑
॑ ृ ीमहे॒ होता॑रं वि॒ श्ववेदसम ् । अ॒ स्य य॒ ज्ञस्य॑ स॒ क्रत
ु ुम ॑ ्॥

अग्निं दत
ू ं वण
ृ ीमहे होतारं विश्ववेदसम ् । अस्य यज्ञस्य सुक्रतुम ् ॥

agniṁ dūtaṁ vṛṇīmahe hotāraṁ viśvavedasam | asya yajñasya sukratum ||

अ॒ ग्निम ् । द॒ तम
ू ् । व॒ णी॒ ॑
ृ म॒हे॒ । होता॑रम ् । वि॒ श्वऽवेदसम ् । अ॒ स्य । य॒ ज्ञस्य॑ । स॒ ऽक्रत
ु म
ु॑ ् ॥

agnim | dūtam | vṛṇīmahe | hotāram | viśva-vedasam | asya | yajñasya | su-kratum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निम॑ग्नि॒ ं हवी॑मभि॒ : सदा॑ हवन्त वि॒ श्पति॑म ् । ह॒व्य॒ वाहं॑ परु
ु प्रि॒ यम ् ॥

अग्निमग्निं हवीमभिः सदा हवन्त विश्पतिम ् । हव्यवाहं पुरुप्रियम ् ॥

agnim-agniṁ havīmabhiḥ sadā havanta viśpatim | havyavāham purupriyam ||

अ॒ ग्निम ्ऽअ॑ग्निम ् । हवी॑मऽभिः । सदा॑ । ह॒व॒न्त॒ । वि॒ श्पति॑म ् । ह॒व्य॒ ऽवाह॑म ् । प॒ रु॒
ु ऽप्रि॒ यम ् ॥

agnim-agnim | havīma-bhiḥ | sadā | havanta | viśpatim | havya-vāham | puru-priyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॑ दे॒ वाँ इ॒हा व॑ह जज्ञा॒नो व॒ क्तब॑
ृ र्हिषे । असि॒ होता॑ न॒ ईड्य॑: ॥

अग्ने दे वाँ इहा वह जज्ञानो वक्
ृ तबर्हिषे । असि होता न ईड्यः ॥

agne devām̐ ihā vaha jajñāno vṛktabarhiṣe | asi hotā na īḍyaḥ ||

अग्ने॑ । दे॒ वान ् । इ॒ह । आ । व॒ ह॒ । ज॒ ज्ञा॒नः । व॒ क्तऽब॑
ृ र्हिषे । असि॑ । होता॑ । नः॒ । ईड्यः॑ ॥

agne | devān | iha | ā | vaha | jajñānaḥ | vṛkta-barhiṣe | asi | hotā | naḥ | īḍyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ताँ उ॑ श॒ तो वि बो॑धय॒ यद॑ ग्ने॒ यासि॑ द॒ त्य॑
ू म ् । दे॒ वैरा स॑त्सि ब॒ र्हिषि॑ ॥

ताँ उशतो वि बोधय यदग्ने यासि दत्ू यम ् । दे वैरा सत्सि बर्हिषि ॥

tām̐ uśato vi bodhaya yad agne yāsi dūtyam | devair ā satsi barhiṣi ||

तान ् । उ॒ श॒तः । वि । बो॒ध॒य॒ । यत ् । अ॒ ग्ने॒ । यासि॑ । द॒ त्य॑
ू म ् । दे॒ वैः । आ । स॒ त्सि॒ । ब॒ र्हिषि॑ ॥

tān | uśataḥ | vi | bodhaya | yat | agne | yāsi | dūtyam | devaiḥ | ā | satsi | barhiṣi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

घत
ृ ा॑हवन दीदिव॒ : प्रति॑ ष्म॒ रिष॑तो दह । अग्ने॒ त्वं र॑ क्ष॒स्विन॑: ॥

घत
ृ ाहवन दीदिवः प्रति ष्म रिषतो दह । अग्ने त्वं रक्षस्विनः ॥

ghṛtāhavana dīdivaḥ prati ṣma riṣato daha | agne tvaṁ rakṣasvinaḥ ||

ृ ऽ॑ आहवन । दी॒दि॒ऽवः॒ । प्रति॑ । स्म॒ । रिष॑तः । द॒ ह॒ । अग्ने॑ । त्वम ् । र॒क्ष॒स्विनः॑ ॥
घत

ghṛta-āhavana | dīdi-vaḥ | prati | sma | riṣataḥ | daha | agne | tvam | rakṣasvinaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निना॒ग्निः समि॑ध्यते क॒ विर्गृ॒हप॑ति॒र्युवा॑ । ह॒व्य॒ वाड्ज॒ ह्वा॑
ु स्यः ॥

अग्निनाग्निः समिध्यते कविर्गृहपतिर्युवा । हव्यवाड्जुह्वास्यः ॥

agnināgniḥ sam idhyate kavir gṛhapatir yuvā | havyavāḍ juhvāsyaḥ ||

अ॒ ग्निना॑ । अ॒ ग्निः । सम ् । इ॒ध्य॒ त॒ े । क॒ विः । ग॒ हऽप॑
ृ तिः । युवा॑ । ह॒व्य॒ ऽवाट् । ज॒ ह
ु ु ऽआ॑स्यः ॥

agninā | agniḥ | sam | idhyate | kaviḥ | gṛha-patiḥ | yuvā | havya-vāṭ | juhu-āsyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ विम॒ ग्निमप
ु ॑ स्तहि
ु स॒ त्यध॑र्माणमध्व॒ रे । दे॒ वम॑मीव॒ चात॑नम ् ॥

कविमग्निमुप स्तुहि सत्यधर्माणमध्वरे । दे वममीवचातनम ् ॥

kavim agnim upa stuhi satyadharmāṇam adhvare | devam amīvacātanam ||

क॒ विम ् । अ॒ ग्निम ् । उप॑ । स्त॒ हि
ु ॒ । स॒ त्यऽध॑र्माणम ् । अ॒ ध्व॒ रे । दे॒ वम ् । अ॒ मी॒व॒ऽचात॑नम ् ॥

kavim | agnim | upa | stuhi | satya-dharmāṇam | adhvare | devam | amīva-cātanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्त्वाम॑ग्ने ह॒विष्प॑तिर्दू॒ तं दे॑ व सप॒ र्यति॑ । तस्य॑ स्म प्रावि॒ ता भ॑व ॥

यस्त्वामग्ने हविष्पतिर्दूतं दे व सपर्यति । तस्य स्म प्राविता भव ॥

yas tvām agne haviṣpatir dūtaṁ deva saparyati | tasya sma prāvitā bhava ||

यः । त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । ह॒विःऽप॑तिः । द॒ तम
ू ् । दे॒ व॒ । स॒ प॒ र्यति॑ । तस्य॑ । स्म॒ । प्र॒ ऽअ॒ वि॒ ता । भ॒ व॒ ॥

yaḥ | tvām | agne | haviḥ-patiḥ | dūtam | deva | saparyati | tasya | sma | pra-avitā | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो अ॒ ग्निं दे॒ ववी॑तये ह॒विष्माँ॑ आ॒विवा॑सति । तस्मै॑ पावक मळ
ृ य॥

यो अग्निं दे ववीतये हविष्माँ आविवासति । तस्मै पावक मळ
ृ य॥

yo agniṁ devavītaye haviṣmām̐ āvivāsati | tasmai pāvaka mṛḻaya ||

यः । अ॒ ग्निम ् । दे॒ वऽवी॑तये । ह॒विष्मा॑न ् । आ॒ऽविवा॑सति । तस्मै॑ । पा॒व॒क॒ । म॒ ळ॒
ृ य॒ ॥

yaḥ | agnim | deva-vītaye | haviṣmān | āvivāsati | tasmai | pāvaka | mṛḷaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स न॑: पावक दीदि॒ वोऽग्ने॑ दे॒ वाँ इ॒हा व॑ह । उप॑ य॒ ज्ञं ह॒विश्च॑ नः ॥

स नः पावक दीदिवोऽग्ने दे वाँ इहा वह । उप यज्ञं हविश्च नः ॥

sa naḥ pāvaka dīdivo 'gne devām̐ ihā vaha | upa yajñaṁ haviś ca naḥ ||

सः । नः॒ । पा॒व॒क॒ । दी॒दि॒ऽवः॒ । अग्ने॑ । दे॒ वान ् । इ॒ह । आ । व॒ ह॒ । उप॑ । य॒ ज्ञम ् । ह॒विः । च॒ । नः॒ ॥

saḥ | naḥ | pāvaka | dīdi-vaḥ | agne | devān | iha | ā | vaha | upa | yajñam | haviḥ | ca | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े ॒ नवी॑यसा । र॒यि ं वी॒रव॑ती॒मिष॑म ् ॥
स न॒ : स्तवा॑न॒ आ भ॑र गाय॒ त्रण

स नः स्तवान आ भर गायत्रेण नवीयसा । रयिं वीरवतीमिषम ् ॥

sa naḥ stavāna ā bhara gāyatreṇa navīyasā | rayiṁ vīravatīm iṣam ||

सः । नः॒ । स्तवा॑नः । आ । भ॒ र॒ । गाय॒ त्रण ॑
े ॑ । नवीयसा । र॒यिम ् । वी॒रऽव॑तीम ् । इष॑म ् ॥

saḥ | naḥ | stavānaḥ | ā | bhara | gāyatreṇa | navīyasā | rayim | vīra-vatīm | iṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॑ श॒ क्र
ु े ण॑ शो॒चिषा॒ विश्वा॑भिर्दे॒ वहू॑तिभिः । इ॒मं स्तोमं॑ जष
ु स्व नः ॥

अग्ने शुक्रेण शोचिषा विश्वाभिर्देवहूतिभिः । इमं स्तोमं जुषस्व नः ॥

agne śukreṇa śociṣā viśvābhir devahūtibhiḥ | imaṁ stomaṁ juṣasva naḥ ||

अग्ने॑ । श॒ क्र
ु े ण॑ । शो॒चिषा॑ । विश्वा॑भिः । दे॒ वहू॑तिऽभिः । इ॒मम ् । स्तोम॑म ् । ज॒ ष॒
ु स्व॒ । नः॒ ॥

agne | śukreṇa | śociṣā | viśvābhiḥ | devahūti-bhiḥ | imam | stomam | juṣasva | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इध्मः समिध्दो वाऽग्निः
THE MANTRA

सस
ु मि
॑ द्धो न॒ आ व॑ह दे॒ वाँ अ॑ग्ने ह॒विष्म॑ते । होत॑: पावक॒ यक्षि॑ च ॥

सुसमिद्धो न आ वह दे वाँ अग्ने हविष्मते । होतः पावक यक्षि च ॥

susamiddho na ā vaha devām̐ agne haviṣmate | hotaḥ pāvaka yakṣi ca ||

सुऽस॑मिद्धः । नः॒ । आ । व॒ ह॒ । दे॒ वान ् । अ॒ ग्ने॒ । ह॒विष्म॑ते । होत॒रिति॑ । पा॒व॒क॒ । यक्षि॑ । च॒ ॥

su-samiddhaḥ | naḥ | ā | vaha | devān | agne | haviṣmate | hotariti | pāvaka | yakṣi | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- तनूनपात ्
THE MANTRA

मधुम
॑ न्तं तनन ु वी॒तये॑ ॥
ू पाद्य॒ ज्ञं दे॒ वेषु॑ नः कवे । अ॒ द्या क॑ ृ णहि

मधुमन्तं तनूनपाद्यज्ञं दे वेषु नः कवे । अद्या कृणुहि वीतये ॥

madhumantaṁ tanūnapād yajñaṁ deveṣu naḥ kave | adyā kṛṇuhi vītaye ||

मधुऽ॑ मन्तम ् । त॒न॒ ऽन॒ ु ॒ । वी॒तये॑ ॥
ू पा॒त ् । य॒ ज्ञम ् । दे॒ वेषु॑ । नः॒ । क॒ वे॒ । अ॒ द्य । कृ॒ण॒ हि

madhu-mantam | tanū-napāt | yajñam | deveṣu | naḥ | kave | adya | kṛṇuhi | vītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- नराशंस:
THE MANTRA

नरा॒शंसमि
॑ ॒ ह प्रि॒ यम॒ स्मिन्य॒ ज्ञ उप॑ ह्वये । मधजि
ु॑ ह्वं हवि॒ ष्कृत॑म ् ॥

नराशंसमिह प्रियमस्मिन्यज्ञ उप ह्वये । मधुजिह्वं हविष्कृतम ् ॥

narāśaṁsam iha priyam asmin yajña upa hvaye | madhujihvaṁ haviṣkṛtam ||

नरा॒शंसम
॑ ् । इ॒ह । प्रि॒ यम ् । अ॒ स्मिन ् । य॒ ज्ञे । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । मधऽु॑ जिह्वम ् । ह॒विः॒ऽकृत॑म ् ॥

narāśaṃsam | iha | priyam | asmin | yajñe | upa | hvaye | madhu-jihvam | haviḥ-kṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इळ:
THE MANTRA

अग्ने॑ स॒ खत॑
ु मे॒ रथे॑ दे॒ वाँ ई॑ळि॒त आ व॑ह । असि॒ होता॒ मनर्हि
ु॑ तः ॥

अग्ने सुखतमे रथे दे वाँ ईळित आ वह । असि होता मनुर्हितः ॥

agne sukhatame rathe devām̐ īḻita ā vaha | asi hotā manurhitaḥ ||

अग्ने॑ । स॒ खऽत॑
ु मे । रथे॑ । दे॒ वान ् । इ॒ळि॒तः । आ । व॒ ह॒ । असि॑ । होता॑ । मनुः॑ऽहितः ॥

agne | sukha-tame | rathe | devān | iḷitaḥ | ā | vaha | asi | hotā | manuḥ-hitaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- बर्हिः
THE MANTRA

स्त॒ णी॒
ृ त ब॒ र्हिरा॑न॒ षग्घ
ु ॒ तप
ृ ष्॑ ृ ठं मनीषिणः । यत्रा॒मत
ृ स्
॑ य॒ चक्ष॑णम ् ॥

स्तण
ृ ीत बर्हिरानुषग्घत
ृ पष्ृ ठं मनीषिणः । यत्रामत
ृ स्य चक्षणम ् ॥

stṛṇīta barhir ānuṣag ghṛtapṛṣṭham manīṣiṇaḥ | yatrāmṛtasya cakṣaṇam ||

स्त॒ णी॒
ृ त । ब॒ र्हिः । आ॒न॒ षक्
ु । घ॒ तऽप
ृ ष्॑ृ ठम ् । म॒ नी॒षि॒णः॒ । यत्र॑ । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । चक्ष॑णम ् ॥

stṛṇīta | barhiḥ | ānuṣak | ghṛta-pṛṣṭham | manīṣiṇaḥ | yatra | amṛtasya | cakṣaṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दे वीर्द्वार:
THE MANTRA

वि श्र॑यन्तामत
ृ ा॒वध
ृ ो॒ द्वारो॑ दे॒ वीर॑ स॒श्चत॑: । अ॒ द्या न॒ नं
ू च॒ यष्ट॑ वे ॥

वि श्रयन्तामत
ृ ावध
ृ ो द्वारो दे वीरसश्चतः । अद्या नन
ू ं च यष्टवे ॥

vi śrayantām ṛtāvṛdho dvāro devīr asaścataḥ | adyā nūnaṁ ca yaṣṭave ||

वि । श्र॒य॒न्ता॒म ् । ऋ॒त॒ऽवध
ृ ः॑ । द्वारः॑ । दे॒ वीः । अ॒ स॒ श्चतः॑ । अ॒ द्य । न॒ नम
ू ् । च॒ । यष्ट॑ वे ॥

vi | śrayantām | ṛta-vṛdhaḥ | dvāraḥ | devīḥ | asaścataḥ | adya | nūnam | ca | yaṣṭave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- उषासानक्ता
THE MANTRA

नक्तो॒षासा॑ स॒ पे ॑ ा॒स्मिन्य॒ ज्ञ उप॑ ह्वये । इ॒दं नो॑ ब॒ र्हिरा॒सदे॑ ॥
ु शस

नक्तोषासा सुपेशसास्मिन्यज्ञ उप ह्वये । इदं नो बर्हिरासदे ॥

naktoṣāsā supeśasāsmin yajña upa hvaye | idaṁ no barhir āsade ||

नक्तो॒षासा॑ । स॒ ऽपे
ु शस॑ ा । अ॒ स्मिन ् । य॒ ज्ञे । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । इ॒दम ् । नः॒ । ब॒ र्हिः । आ॒ऽसदे॑ ॥

naktoṣāsā | su-peśasā | asmin | yajñe | upa | hvaye | idam | naḥ | barhiḥ | āsade
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दै व्यौ होतारौ, प्रचेतसौ
THE MANTRA

ता सजि
ु॑ ॒ ह्वा उप॑ ह्वये॒ होता॑रा॒ दै व्या॑ क॒ वी । य॒ ज्ञं नो॑ यक्षतामि॒ मम ् ॥

ता सुजिह्वा उप ह्वये होतारा दै व्या कवी । यज्ञं नो यक्षतामिमम ् ॥

tā sujihvā upa hvaye hotārā daivyā kavī | yajñaṁ no yakṣatām imam ||

ता । स॒ ऽजि॒
ु ह्वौ । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । होता॑रा । दै व्या॑ । क॒ वी इति॑ । य॒ ज्ञम ् नः॒ । य॒ क्ष॒ता॒म ् । इ॒मम ् ॥

tā | su-jihvau | upa | hvaye | hotārā | daivyā | kavī iti | yajñam naḥ | yakṣatām | imam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- तिस्त्रो दे व्यः- सरस्वतीळाभारत्यः
THE MANTRA

॑ भव
इळा॒ सर॑ स्वती म॒ ही ति॒ स्रो दे॒ वीर्मयो॒ ु :॑ । ब॒ र्हिः सी॑दन्त्व॒ स्रिध॑: ॥

इळा सरस्वती मही तिस्रो दे वीर्मयोभुवः । बर्हिः सीदन्त्वस्रिधः ॥

iḻā sarasvatī mahī tisro devīr mayobhuvaḥ | barhiḥ sīdantv asridhaḥ ||

इळा॑ । सर॑ स्वती । म॒ ही । ति॒स्रः । दे॒ वीः । म॒ यः॒ऽभुवः॑ । ब॒ र्हिः । सी॒द॒न्त॒ ु । अ॒ स्त्रिधः॑ ॥

iḷā | sarasvatī | mahī | tisraḥ | devīḥ | mayaḥ-bhuvaḥ | barhiḥ | sīdantu | asridhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- त्वष्टा
THE MANTRA

इ॒ह त्वष्टा॑रमग्रि॒ यं वि॒ श्वरू॑प॒ मप
ु ॑ ह्वये । अ॒ स्माक॑मस्त॒ ु केव॑लः ॥

इह त्वष्टारमग्रियं विश्वरूपमुप ह्वये । अस्माकमस्तु केवलः ॥

iha tvaṣṭāram agriyaṁ viśvarūpam upa hvaye | asmākam astu kevalaḥ ||

इ॒ह । त्वष्टा॑रम ् । अ॒ ग्रि॒ यम ् । वि॒ श्वऽरू॑पम ् । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । अ॒ स्माक॑म ् । अ॒ स्त॒ ु । केव॑लः ॥

iha | tvaṣṭāram | agriyam | viśva-rūpam | upa | hvaye | asmākam | astu | kevalaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वनस्पतिः
THE MANTRA

अव॑ सज
ृ ा वनस्पते॒ दे व॑ दे॒ वेभ्यो॑ ह॒विः । प्र दा॒तरु ॑ स्त॒ ु चेतन
॑ म ्॥

अव सजृ ा वनस्पते दे व दे वेभ्यो हविः । प्र दातुरस्तु चेतनम ् ॥

ava sṛjā vanaspate deva devebhyo haviḥ | pra dātur astu cetanam ||

अव॑ । स॒ ज॒
ृ । व॒ न॒स्प॒ त॒ े । दे व॑ । दे॒ वेभ्यः॑ । ह॒विः । प्र । दा॒तुः । अ॒ स्त॒ ु । चेतन
॑ म ्॥

ava | sṛja | vanaspate | deva | devebhyaḥ | haviḥ | pra | dātuḥ | astu | cetanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- स्वाहाकृत्यः
THE MANTRA

स्वाहा॑ य॒ ज्ञं क॑ ृ णोत॒ नेन्द्रा॑य॒ यज्व॑नो ग॒ हेृ । तत्र॑ दे॒ वाँ उप॑ ह्वये ॥

स्वाहा यज्ञं कृणोतनेन्द्राय यज्वनो गहृ े । तत्र दे वाँ उप ह्वये ॥

svāhā yajñaṁ kṛṇotanendrāya yajvano gṛhe | tatra devām̐ upa hvaye ||

स्वाहा॑ । य॒ ज्ञम ् । कृ॒णो॒त॒न॒ । इन्द्रा॑य । यज्व॑नः । ग॒ हेृ । तत्र॑ । दे॒ वान ् । उप॑ । ह्व॒ य॒ े ॥

svāhā | yajñam | kṛṇotana | indrāya | yajvanaḥ | gṛhe | tatra | devān | upa | hvaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऐभि॑रग्ने॒ दव ॑ : सोम॑पीतये । दे॒ वभि
ु ो॒ गिरो॒ विश्वेभि॒ े र्या
॑ हि॒ यक्षि॑ च ॥

ऐभिरग्ने दव
ु ो गिरो विश्वेभिः सोमपीतये । दे वेभिर्याहि यक्षि च ॥

aibhir agne duvo giro viśvebhiḥ somapītaye | devebhir yāhi yakṣi ca ||

आ । ए॒ भिः॒ । अ॒ ग्ने॒ । दव ॑
ु ः॑ । गिरः॑ । विश्वेभिः । सोम॑ऽपीतये । दे॒ वेभिः॑ । या॒हि॒ । यक्षि॑ । च॒ ॥

ā | ebhiḥ | agne | duvaḥ | giraḥ | viśvebhiḥ | soma-pītaye | devebhiḥ | yāhi | yakṣi | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वा॒ कण्वा॑ अहूषत ग॒ णन्ति॑
ृ विप्र ते॒ धिय॑: । दे॒ वभि
े र॑ ग्न॒ आ ग॑हि ॥

आ त्वा कण्वा अहूषत गण
ृ न्ति विप्र ते धियः । दे वेभिरग्न आ गहि ॥

ā tvā kaṇvā ahūṣata gṛṇanti vipra te dhiyaḥ | devebhir agna ā gahi ||

आ । त्वा॒ । कण्वाः॑ । अ॒ हू॒ष॒ त॒ । ग॒ णन्ति॑
ृ । वि॒ प्र॒ । ते॒ । धियः॑ । दे॒ वेभिः॑ अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ā | tvā | kaṇvāḥ | ahūṣata | gṛṇanti | vipra | te | dhiyaḥ | devebhiḥ agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ स्पतिं॑ मि॒ त्राग्निं प॒ षणं॒
इ॒न्द्र॒ वा॒यू बह ू भग॑म ् । आ॒दि॒ त्यान्मारु॑ तं ग॒ णम ् ॥

इन्द्रवायू बह
ृ स्पतिं मित्राग्निं पूषणं भगम ् । आदित्यान्मारुतं गणम ् ॥

indravāyū bṛhaspatim mitrāgnim pūṣaṇam bhagam | ādityān mārutaṁ gaṇam ||

इ॒न्द्र॒ वा॒यू इति॑ । बह
ृ ॒ स्पति॑म ् । मि॒ त्रा । अ॒ ग्निम ् । प॒ षण॑
ू म ् । भग॑म ् । आ॒दि॒ त्यान ् । मारु॑ तम ् । ग॒ णम ् ॥

indravāyū iti | bṛhaspatim | mitrā | agnim | pūṣaṇam | bhagam | ādityān | mārutam | gaṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र वो॑ भ्रियन्त॒ इन्द॑ वो मत्स॒ रा मा॑दयि॒ ष्णव॑: । द्र॒ प्सा मध्व॑श्चम॒ षद॑
ू :॥

प्र वो भ्रियन्त इन्दवो मत्सरा मादयिष्णवः । द्रप्सा मध्वश्चमूषदः ॥

pra vo bhriyanta indavo matsarā mādayiṣṇavaḥ | drapsā madhvaś camūṣadaḥ ||

प्र । वः॒ । भ्रि॒ य॒ न्ते॒ । इन्द॑ वः । म॒ त्स॒ राः । मा॒द॒यि॒ष्णवः॑ । द्र॒ प्साः । मध्वः॑ । च॒ म॒ ऽसदः॑
ू ॥

pra | vaḥ | bhriyante | indavaḥ | matsarāḥ | mādayiṣṇavaḥ | drapsāḥ | madhvaḥ | camū-sadaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ईळ॑ त॒ े त्वाम॑व॒स्यव॒ : कण्वा॑सो व॒ क्तब॑
ृ र्हिषः । ह॒विष्म॑न्तो अरं ॒कृत॑: ॥

ईळते त्वामवस्यवः कण्वासो वक्
ृ तबर्हिषः । हविष्मन्तो अरं कृतः ॥

īḻate tvām avasyavaḥ kaṇvāso vṛktabarhiṣaḥ | haviṣmanto araṁkṛtaḥ ||

ईळ॑ ते । त्वाम ् । अ॒ व॒ स्यवः॑ । कण्वा॑सः । व॒ क्तऽब॑
ृ र्हिषः । ह॒विष्म॑न्तः । अ॒ र॒म ्ऽकृतः॑ ॥

īḷate | tvām | avasyavaḥ | kaṇvāsaḥ | vṛkta-barhiṣaḥ | haviṣmantaḥ | aram-kṛtaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

घ॒ तप
ृ ष्॑ ृ ठा मनो॒यज
ु ो॒ ये त्वा॒ वह॑ न्ति॒ वह्न॑यः । आ दे॒ वान्त्सोम॑पीतये ॥

घत
ृ पष्ृ ठा मनोयुजो ये त्वा वहन्ति वह्नयः । आ दे वान्त्सोमपीतये ॥

ghṛtapṛṣṭhā manoyujo ye tvā vahanti vahnayaḥ | ā devān somapītaye ||

घ॒ तऽप
ृ ष्॑ृ ठाः । मनः॒ऽयुजः॑ । ये । त्वा॒ । वह॑ न्ति । वह्न॑यः । आ । दे॒ वान ् । सोम॑ऽपीतये ॥

ghṛta-pṛṣṭhāḥ | manaḥ-yujaḥ | ye | tvā | vahanti | vahnayaḥ | ā | devān | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ोऽग्ने॒ पत्नी॑वतस्कृधि । मध्व॑: सजि
तान्यज॑त्राँ ऋता॒वध ु ह्व पायय ॥

तान्यजत्राँ ऋतावध
ृ ोऽग्ने पत्नीवतस्कृधि । मध्वः सुजिह्व पायय ॥

tān yajatrām̐ ṛtāvṛdho 'gne patnīvatas kṛdhi | madhvaḥ sujihva pāyaya ||

ृ ः॑ । अग्ने॑ । पत्नी॑ऽवतः । कृ॒धि॒ । मध्वः॑ । स॒ ऽजि॒
तान ् । यज॑त्रान ् । ऋ॒त॒ऽवध ु ह्व॒ । पा॒य॒य॒ ॥

tān | yajatrān | ṛta-vṛdhaḥ | agne | patnī-vataḥ | kṛdhi | madhvaḥ | su-jihva | pāyaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये यज॑त्रा॒ य ईड्या॒स्ते ते॑ पिबन्तु जि॒ ह्वया॑ । मधो॑रग्ने॒ वष॑ट्कृति ॥

ये यजत्रा य ईड्यास्ते ते पिबन्तु जिह्वया । मधोरग्ने वषट्कृति ॥

ye yajatrā ya īḍyās te te pibantu jihvayā | madhor agne vaṣaṭkṛti ||

ये । यज॑त्राः । ये । ईड्याः॑ । ते । ते॒ । पि॒ ब॒न्त॒ ु । जि॒ ह्वया॑ । मधोः॑ । अ॒ ग्ने॒ । वष॑ट्ऽकृति ॥

ye | yajatrāḥ | ye | īḍyāḥ | te | te | pibantu | jihvayā | madhoḥ | agne | vaṣaṭ-kṛti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आकीं॒ सर्य॑
ू स्य रोच॒ नाद्विश्वा॑न्दे॒ वाँ उ॑ ष॒ र्बुध॑: । विप्रो॒ होते॒ह व॑क्षति ॥

आकीं सूर्यस्य रोचनाद्विश्वान्दे वाँ उषर्बुधः । विप्रो होतेह वक्षति ॥

ākīṁ sūryasya rocanād viśvān devām̐ uṣarbudhaḥ | vipro hoteha vakṣati ||

आकी॑म ् । सूर्यस्य
॑ । रो॒च॒नात ् । विश्वा॑न ् । दे॒ वान ् । उ॒ षः॒ऽबुधः॑ । विप्रः॑ । होता॑ । इ॒ह । व॒ क्ष॒ति॒ ॥

ākīm | sūryasya | rocanāt | viśvān | devān | uṣaḥ-budhaḥ | vipraḥ | hotā | iha | vakṣati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
विश्वेभिः सो॒म्यं मध्वग्न॒ इन्द्रे॑ ण वा॒यन
ु ा॑ । पिबा॑ मि॒ त्रस्य॒ धाम॑भिः ॥

विश्वेभिः सोम्यं मध्वग्न इन्द्रे ण वायन
ु ा । पिबा मित्रस्य धामभिः ॥

viśvebhiḥ somyam madhv agna indreṇa vāyunā | pibā mitrasya dhāmabhiḥ ||

॑
विश्वेभिः । सो॒म्यम ् । मधु॑ । अग्ने॑ । इन्द्रे॑ ण । वा॒युना॑ । पिब॑ । मि॒ त्रस्य॑ । धाम॑ऽभिः ॥

viśvebhiḥ | somyam | madhu | agne | indreṇa | vāyunā | piba | mitrasya | dhāma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ ॒ तोऽग्ने॑ य॒ ज्ञेषु॑ सीदसि । सेमं नो॑ अध्व॒ रं य॑ज ॥
त्वं होता॒ मनर्हि

त्वं होता मनुर्हितोऽग्ने यज्ञेषु सीदसि । सेमं नो अध्वरं यज ॥

tvaṁ hotā manurhito 'gne yajñeṣu sīdasi | semaṁ no adhvaraṁ yaja ||

त्वम ् । होता॑ । मनुः॑ऽहितः । अग्ने॑ । य॒ ज्ञेषु॑ । सी॒द॒सि॒ । सः । इ॒मम ् । नः॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । य॒ ज॒ ॥

tvam | hotā | manuḥ-hitaḥ | agne | yajñeṣu | sīdasi | saḥ | imam | naḥ | adhvaram | yaja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ह्यरु॑ षी॒ रथे॑ ह॒रितो॑ दे व रो॒हित॑: । ताभि॑र्दे॒ वाँ इ॒हा व॑ह ॥

युक्ष्वा ह्यरुषी रथे हरितो दे व रोहितः । ताभिर्देवाँ इहा वह ॥

yukṣvā hy aruṣī rathe harito deva rohitaḥ | tābhir devām̐ ihā vaha ||

य॒ ुक्ष्व । हि । अरु॑ षीः । रथे॑ । ह॒रितः॑ । दे॒ व॒ । रो॒हितः॑ । ताभिः॑ । दे॒ वान ् । इ॒ह । आ । व॒ ह॒ ॥

yukṣva | hi | aruṣīḥ | rathe | haritaḥ | deva | rohitaḥ | tābhiḥ | devān | iha | ā | vaha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ सोमं॒ पिब॑ ऋ॒तन
ु ा त्वा॑ विश॒ न्त्विन्द॑ वः । म॒ त्स॒ रास॒ स्तदो॑कसः ॥

इन्द्र सोमं पिब ऋतुना त्वा विशन्त्विन्दवः । मत्सरासस्तदोकसः ॥

indra somam piba ṛtunā tvā viśantv indavaḥ | matsarāsas tadokasaḥ ||

इन्द्र॑ । सोम॑म ् । पिब॑ । ऋ॒तुना॑ । आ । त्वा॒ । वि॒ श॒न्त॒ ु । इन्द॑ वः । म॒ त्स॒ रासः॒ । तत ्ऽओ॑कसः ॥

indra | somam | piba | ṛtunā | ā | tvā | viśantu | indavaḥ | matsarāsaḥ | tat-okasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्गायत्री
THE MANTRA

मरु॑ त॒ : पिब॑त ऋ॒तन
ु ा॑ पो॒त्राद्य॒ ज्ञं पन
ु॑ ीतन । य॒ यं
ू हि ष्ठा सुद
॑ ानवः ॥

मरुतः पिबत ऋतुना पोत्राद्यज्ञं पुनीतन । यूयं हि ष्ठा सुदानवः ॥

marutaḥ pibata ṛtunā potrād yajñam punītana | yūyaṁ hi ṣṭhā sudānavaḥ ||

मरु॑ तः । पिब॑त । ऋ॒तुना॑ । पो॒त्रात ् । य॒ ज्ञम ् । प॒ नी॒
ू त॒न॒ । य॒ यम
ू ् । हि । स्थ । स॒ ऽदा॒
ु न॒वः॒ ॥

marutaḥ | pibata | ṛtunā | potrāt | yajñam | pūnītana | yūyam | hi | stha | su-dānavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि य॒ ज्ञं गण
॑ ृ ीहि नो॒ ग्नावो॒ नेष्ट॒ : पिब॑ ऋ॒तन
ु ा॑ । त्वं हि र॑ त्न॒ धा असि॑ ॥

अभि यज्ञं गण
ृ ीहि नो ग्नावो नेष्टः पिब ऋतुना । त्वं हि रत्नधा असि ॥

abhi yajñaṁ gṛṇīhi no gnāvo neṣṭaḥ piba ṛtunā | tvaṁ hi ratnadhā asi ||

अ॒ भि । य॒ ज्ञम ् । ग॒ णी॒
ृ हि॒ । नः॒ । ग्रावः॑ । नेष्ट॒ रिति॑ । पिब॑ । ऋ॒तुना॑ । त्वम ् । हि । र॒त्न॒ ऽधा । असि॑ ॥

abhi | yajñam | gṛṇīhi | naḥ | grāvaḥ | neṣṭariti | piba | ṛtunā | tvam | hi | ratna-dhā | asi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॑ दे॒ वाँ इ॒हा व॑ह सा॒दया॒ योनि॑षु त्रिष
॒ ु । परि॑ भष
ू ॒ पिब॑ ऋ॒तन
ु ा॑ ॥

अग्ने दे वाँ इहा वह सादया योनिषु त्रिषु । परि भूष पिब ऋतुना ॥

agne devām̐ ihā vaha sādayā yoniṣu triṣu | pari bhūṣa piba ṛtunā ||

अग्ने॑ । दे॒ वान ् । इ॒ह । आ । व॒ ह॒ । सा॒दय॑ । योनि॑षु । त्रिष
॒ ु । परि॑ । भ॒ ष॒
ू । पिब॑ । ऋ॒तुना॑ ॥

agne | devān | iha | ā | vaha | sādaya | yoniṣu | triṣu | pari | bhūṣa | piba | ṛtunā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब्राह्म॑णादिन्द्र॒ राध॑स॒: पिबा॒ सोम॑म॒ त
ृ ँरू नु॑ । तवेद्धि स॒ ख्यमस्तत
॑ृ म ् ॥

ब्राह्मणादिन्द्र राधसः पिबा सोममत
ृ ँरू नु । तवेद्धि सख्यमस्तत
ृ म ्॥

brāhmaṇād indra rādhasaḥ pibā somam ṛtūm̐r anu | taved dhi sakhyam astṛtam ||

ब्राह्म॑णात ् । इ॒न्द्र॒ । राध॑सः । पिब॑ । सोम॑म ् । ऋ॒तून ् । अनु॑ । तव॑ । इत ् । हि । स॒ ख्यम ् । अस्तत
॑ृ म ् ॥

brāhmaṇāt | indra | rādhasaḥ | piba | somam | ṛtūn | anu | tava | it | hi | sakhyam | astṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु दक्षं॑ धत
य॒ वं ृ व्रत॒ मित्रा॑वरुण द॒ ळभ॑
ू म ् । ऋ॒तन
ु ा॑ य॒ ज्ञमा॑शाथे ॥

युवं दक्षं धत
ृ व्रत मित्रावरुण दळ
ू भम ् । ऋतुना यज्ञमाशाथे ॥

yuvaṁ dakṣaṁ dhṛtavrata mitrāvaruṇa dūḻabham | ṛtunā yajñam āśāthe ||

य॒ ुवम ् । दक्ष॑म ् । ध॒ त॒ऽव्र॒
ृ ता॒ । मित्रा॑वरुणा । दःु ॒ऽदभ॑म ् । ऋ॒तुना॑ । य॒ ज्ञम ् । आ॒शा॒थे॒ इति॑ ॥

yuvam | dakṣam | dhṛta-vratā | mitrāvaruṇā | duḥ-dabham | ṛtunā | yajñam | āśātheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- द्रविणोदाः
THE MANTRA

द्र॒ वि॒णो॒दा द्रवि॑णसो॒ ग्राव॑हस्तासो अध्व॒ रे । य॒ ज्ञेषु॑ दे॒ वमी॑ळते ॥

द्रविणोदा द्रविणसो ग्रावहस्तासो अध्वरे । यज्ञेषु दे वमीळते ॥

draviṇodā draviṇaso grāvahastāso adhvare | yajñeṣu devam īḻate ||

द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । द्रवि॑णसः । ग्राव॑ऽहस्तासः । अ॒ ध्व॒ रे । य॒ ज्ञेषु॑ । दे॒ वम ् । ई॒ळ॒ते॒ ॥

draviṇaḥ-dāḥ | draviṇasaḥ | grāva-hastāsaḥ | adhvare | yajñeṣu | devam | īḷate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्र॒ वि॒णो॒दा द॑ दातु नो॒ वसनि
ू॑ ॒ यानि॑ शण्वि
ृ ॒ रे । दे॒ वेष॒ ु ता व॑नामहे ॥

द्रविणोदा ददातु नो वसूनि यानि शण्वि
ृ रे । दे वेषु ता वनामहे ॥

draviṇodā dadātu no vasūni yāni śṛṇvire | deveṣu tā vanāmahe ||

द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । द॒ दा॒त॒ ु । नः॒ । वसनि
ू॑ । यानि॑ । श॒ ण्वि॒
ृ रे । दे॒ वेषु॑ । ता । व॒ ना॒म॒हे॒ ॥

draviṇaḥ-dāḥ | dadātu | naḥ | vasūni | yāni | śṛṇvire | deveṣu | tā | vanāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्र॒ वि॒णो॒दाः पि॑पीषति ज॒ होत॒
ु प्र च॑ तिष्ठत । ने॒ष्ट्रादृ॒तभि
ु रि
॑ ष्यत ॥

द्रविणोदाः पिपीषति जुहोत प्र च तिष्ठत । नेष्ट्रादृतुभिरिष्यत ॥

draviṇodāḥ pipīṣati juhota pra ca tiṣṭhata | neṣṭrād ṛtubhir iṣyata ||

द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । पि॒ पी॒ष॒ति॒ । ज॒ होत॑
ु । प्र । च॒ । ति॒ष्ठ॒ त॒ । ने॒ ष्ट्रात ् । ऋ॒तुऽभिः॑ । इ॒ष्य॒ त॒ ॥

draviṇaḥ-dāḥ | pipīṣati | juhota | pra | ca | tiṣṭhata | neṣṭrāt | ṛtu-bhiḥ | iṣyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्त्वा॑ त॒ रीय॑
ु म॒ त
ृ भि ॑ ॥
ु ॒ र्द्रवि॑णोदो॒ यजा॑महे । अध॑ स्मा नो द॒ दिर्भव

यत्त्वा तुरीयमत
ृ ुभिर्द्रविणोदो यजामहे । अध स्मा नो ददिर्भव ॥

yat tvā turīyam ṛtubhir draviṇodo yajāmahe | adha smā no dadir bhava ||

यत ् । त्वा॒ । त॒ रीय॑
ु म ् । ऋ॒तुऽभिः॑ । द्रवि॑णःऽदः । यजा॑महे । अध॑ । स्म॒ । नः॒ । द॒ दिः । भ॒ व॒ ॥

yat | tvā | turīyam | ṛtu-bhiḥ | draviṇaḥ-daḥ | yajāmahe | adha | sma | naḥ | dadiḥ | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वि॑ना॒ पिब॑त॒ ं मध॒ ु दीद्य॑ग्नी शचि
ु व्रता । ऋ॒तन
ु ा॑ यज्ञवाहसा ॥

अश्विना पिबतं मधु दीद्यग्नी शुचिव्रता । ऋतुना यज्ञवाहसा ॥

aśvinā pibatam madhu dīdyagnī śucivratā | ṛtunā yajñavāhasā ||

अश्वि॑ना । पिब॑तम ् । मधु॑ । दीद्य॑ग्नी॒ इति॒ दीदि॑ ऽअग्नी । श॒ चि॒
ु ऽव्र॒ ता॒ । ऋ॒तुना॑ । य॒ ज्ञ॒ऽवा॒ह॒सा॒ ॥

aśvinā | pibatam | madhu | dīdyagnī itidīdi-agnī | śuci-vratā | ṛtunā | yajña-vāhasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गार्ह॑पत्येन सन्त्य ऋ॒तन
ु ा॑ यज्ञ॒नीर॑ सि । दे॒ वान्दे॑ वय॒ ते य॑ज ॥

गार्हपत्येन सन्त्य ऋतुना यज्ञनीरसि । दे वान्दे वयते यज ॥

gārhapatyena santya ṛtunā yajñanīr asi | devān devayate yaja ||

गार्ह॑पत्येन । स॒ न्त्य॒ । ऋ॒तुना॑ । य॒ ज्ञ॒ऽनीः । अ॒ सि॒ । दे॒ वान ् । दे॒ व॒य॒ते । य॒ ज॒ ॥

gārhapatyena | santya | ṛtunā | yajña-nīḥ | asi | devān | devayate | yaja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वा॑ वहन्त॒ ु हर॑ यो॒ वष
ृ ण
॑ ं॒ सोम॑पीतये । इन्द्र॑ त्वा॒ सरू ॑ चक्षसः ॥

आ त्वा वहन्तु हरयो वष
ृ णं सोमपीतये । इन्द्र त्वा सूरचक्षसः ॥

ā tvā vahantu harayo vṛṣaṇaṁ somapītaye | indra tvā sūracakṣasaḥ ||

आ । त्वा॒ । व॒ ह॒न्त॒ ु । हर॑ यः । वष
ृ ण
॑ म ् । सोम॑ऽपीतये । इन्द्र॑ । त्वा॒ । सूर॑ऽचक्षसः ॥

ā | tvā | vahantu | harayaḥ | vṛṣaṇam | soma-pītaye | indra | tvā | sūra-cakṣasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मा धा॒ना घत ु ो॒ हरी॑ इ॒होप॑ वक्षतः । इन्द्रं॑ स॒ खत॑
॑ ृ ॒ स्नव ु मे॒ रथे॑ ॥

इमा धाना घत
ृ स्नुवो हरी इहोप वक्षतः । इन्द्रं सुखतमे रथे ॥

imā dhānā ghṛtasnuvo harī ihopa vakṣataḥ | indraṁ sukhatame rathe ||

इ॒माः । धा॒नाः । घ॒ त॒ऽस्न
ृ ुवः॑ । हरी॒ इति॑ । इ॒ह । उप॑ । व॒ क्षत मे । रथे॑ ॥
॒ ः॒ । इन्द्र॑ म ् । स॒ खऽत॑
ु

imāḥ | dhānāḥ | ghṛta-snuvaḥ | harī iti | iha | upa | vakṣataḥ | indram | sukha-tame | rathe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॑ प्रा॒तर्ह॑वामह॒ इन्द्रं॑ प्रय॒ त्य॑ध्व॒ रे । इन्द्रं॒ सोम॑स्य पी॒तये॑ ॥

इन्द्रं प्रातर्हवामह इन्द्रं प्रयत्यध्वरे । इन्द्रं सोमस्य पीतये ॥

indram prātar havāmaha indram prayaty adhvare | indraṁ somasya pītaye ||

इन्द्र॑ म ् । प्रा॒तः । ह॒वा॒म॒हे॒ । इन्द्र॑ म ् । प्र॒ ऽय॒ ति । अ॒ ध्व॒ रे । इन्द्र॑ म ् । सोम॑स्य । पी॒तये॑ ॥

indram | prātaḥ | havāmahe | indram | pra-yati | adhvare | indram | somasya | pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ नः स॒ तमा
ु ग॑हि॒ हरि॑ भिरिन्द्र के॒शिभि॑: । स॒ ते
ु हि त्वा॒ हवा॑महे ॥

उप नः सत
ु मा गहि हरिभिरिन्द्र केशिभिः । सुते हि त्वा हवामहे ॥

upa naḥ sutam ā gahi haribhir indra keśibhiḥ | sute hi tvā havāmahe ||

उप॑ । नः॒ । स॒ तम
ु ् । आ । ग॒ हि॒ । हरि॑ ऽभिः । इ॒न्द्र॒ । के॒शिऽभिः॑ । स॒ ते
ु । हि । त्वा॒ । हवा॑महे ॥

upa | naḥ | sutam | ā | gahi | hari-bhiḥ | indra | keśi-bhiḥ | sute | hi | tvā | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सेमं न॒ : स्तोम॒ मा ग॒ ह्यप
ु ॒ ेदं सव॑नं स॒ तम
ु ् । गौ॒रो न तषि
॑ ृ ॒ तः पि॑ब ॥

सेमं नः स्तोममा गह्युपेदं सवनं सुतम ् । गौरो न तषि
ृ तः पिब ॥

semaṁ naḥ stomam ā gahy upedaṁ savanaṁ sutam | gauro na tṛṣitaḥ piba ||

सः । इ॒मम ् । नः॒ । स्तोम॑म ् । आ । ग॒ हि॒ । उप॑ । इ॒दम ् । सव॑नम ् । स॒ तम
ु ् । गौ॒रः । न । त॒ षि॒
ृ तः । पि॒ ब॒ ॥

saḥ | imam | naḥ | stomam | ā | gahi | upa | idam | savanam | sutam | gauraḥ | na | tṛṣitaḥ | piba
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मे सोमा॑स॒ इन्द॑ वः स॒ तासो॒
ु अधि॑ ब॒ र्हिषि॑ । ताँ इ॑न्द्र॒ सह॑से पिब ॥

इमे सोमास इन्दवः सुतासो अधि बर्हिषि । ताँ इन्द्र सहसे पिब ॥

ime somāsa indavaḥ sutāso adhi barhiṣi | tām̐ indra sahase piba ||

इ॒मे । सोमा॑सः । इन्द॑ वः । स॒ तासः॑
ु । अधि॑ । ब॒ र्हिषि॑ । तान ् । इ॒न्द्र॒ । सह॑से । पि॒ ब॒ ॥

ime | somāsaḥ | indavaḥ | sutāsaḥ | adhi | barhiṣi | tān | indra | sahase | piba
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं ते॒ स्तोमो॑ अग्रि॒ यो हृ॑दि॒स्पग
ृ स् ॑ ः । अथा॒ सोमं॑ स॒ तं
॑ त॒ ु शंतम ु पि॑ब ॥

अयं ते स्तोमो अग्रियो हृदिस्पग
ृ स्तु शंतमः । अथा सोमं सत
ु ं पिब ॥

ayaṁ te stomo agriyo hṛdispṛg astu śaṁtamaḥ | athā somaṁ sutam piba ||

अ॒ यम ् । ते॒ । स्तोमः॑ । अ॒ ग्रि॒ यः । हृ॒दि॒ऽस्पक
ृ ् । अ॒ स्त॒ ु । शम ्ऽत॑मः । अथ॑ । सोम॑म ् । स॒ तम
ु ् । पि॒ ब॒ ॥

ayam | te | stomaḥ | agriyāḥ | hṛdii-spṛk | astu | śam-tamaḥ | atha | somam | sutam | piba
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्व॒ मित्सव॑नं स॒ तमिन्द्रो॒
ु मदा॑य गच्छति । व॒ त्र
ृ ह ॒ ा सोम॑पीतये ॥

विश्वमित्सवनं सत
ु मिन्द्रो मदाय गच्छति । वत्र
ृ हा सोमपीतये ॥

viśvam it savanaṁ sutam indro madāya gacchati | vṛtrahā somapītaye ||

विश्व॑म ् । इत ् । सव॑नम ् । स॒ तम
ु ् । इन्द्रः॑ । मदा॑य । ग॒ च्छ॒ ति॒ । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । सोम॑ऽपीतये ॥

viśvam | it | savanam | sutam | indraḥ | madāya | gacchati | vṛtra-hā | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ॒ गोभि॒ रश्वै:॑ शतक्रतो । स्तवा॑म त्वा स्वा॒ध्य॑: ॥
सेमं न॒ : काम॒ मा पण

सेमं नः काममा पण
ृ गोभिरश्वैः शतक्रतो । स्तवाम त्वा स्वाध्यः ॥

semaṁ naḥ kāmam ā pṛṇa gobhir aśvaiḥ śatakrato | stavāma tvā svādhyaḥ ||

सः । इ॒मम ् । नः॒ । काम॑म ् । आ । प॒ ण॒
ृ । गोभिः॑ । अश्वैः॑ । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतक्रतो । स्तवा॑म । त्वा॒ । स॒ ऽआ
ु ॒ ध्यः॑ ॥

saḥ | imam | naḥ | kāmam | ā | pṛṇa | gobhiḥ | aśvaiḥ | śatakrato itiśatakrato | stavāma | tvā | su-ādhyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रावरुणौ
THE MANTRA

इन्द्रा॒वरु॑ णयोर॒हं स॒ म्राजो॒रव॒ आ वण ृ ात ई॒दृशे॑ ॥
॑ ृ े । ता नो॑ मळ

इन्द्रावरुणयोरहं सम्राजोरव आ वण
ृ े । ता नो मळ
ृ ात ईदृशे ॥

indrāvaruṇayor ahaṁ samrājor ava ā vṛṇe | tā no mṛḻāta īdṛśe ||

इन्द्रा॒वरु॑ णयोः । अ॒ हम ् । स॒ म ्ऽराजोः॑ । अवः॑ । आ । व॒ णे॒ ृ तः॒ । ई॒दृशे॑ ॥
ृ । ता । नः॒ । म॒ ळा॒

indrāvaruṇayoḥ | aham | sam-rājoḥ | avaḥ | ā | vṛṇe | tā | naḥ | mṛḷātaḥ | īdṛśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गन्ता॑रा॒ हि स्थोऽव॑से॒ हवं॒ विप्र॑स्य॒ माव॑तः । ध॒ र्तारा॑ चर्षणी॒नाम ् ॥

गन्तारा हि स्थोऽवसे हवं विप्रस्य मावतः । धर्तारा चर्षणीनाम ् ॥

gantārā hi stho 'vase havaṁ viprasya māvataḥ | dhartārā carṣaṇīnām ||

गन्ता॑राः । हि । स्थः । अव॑से । हव॑म ् । विप्र॑स्य । माव॑तः । ध॒ र्तारा॑ च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् ॥

gantārāḥ | hi | sthaḥ | avase | havam | viprasya | māvataḥ | dhartārācarṣaṇīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ न॒ का॒
ु मं त॑र्पयेथा॒मिन्द्रा॑वरुण रा॒य आ । ता वां॒ नेदि॑ष्ठमीमहे ॥

अनुकामं तर्पयेथामिन्द्रावरुण राय आ । ता वां नेदिष्ठमीमहे ॥

anukāmaṁ tarpayethām indrāvaruṇa rāya ā | tā vāṁ nediṣṭham īmahe ||

अ॒ न॒ ुऽका॒मम ् । त॒र्प॒ य॒ ेथा॒म ् । इन्द्रा॑वरुणा । रा॒यः । आ । ता । वा॒म ् । नेदि॑ष्ठम ् । ई॒म॒हे॒ ॥

anukāmam | tarpayethām | indrāvaruṇā | rāyaḥ | ā | tā | vām | nediṣṭham | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ु ॒ हि शची॑नां य॒ वाक
य॒ वाक ु ॑ु सम
ु ती॒नाम ् । भ॒ याम॑
ू वाज॒ दाव्ना॑म ् ॥

युवाकु हि शचीनां युवाकु सुमतीनाम ् । भूयाम वाजदाव्नाम ् ॥

yuvāku hi śacīnāṁ yuvāku sumatīnām | bhūyāma vājadāvnām ||

य॒ ुवाक॑ु । हि । शची॑नाम ् । य॒ वाक
ु ॑ु । स॒ ऽम॒
ु ती॒नाम ् । भ॒ याम॑
ू । वा॒ज॒दाव्ना॑म ् ॥

yuvāku | hi | śacīnām | yuvāku | su-matīnām | bhūyāma | vājadāvnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगार्चीगायत्री
THE MANTRA

इन्द्र॑ : सहस्र॒ दाव्नां॒ वरु॑ ण॒ : शंस्या॑नाम ् । क्रतर्भ
ु॑ वत्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

इन्द्रः सहस्रदाव्नां वरुणः शंस्यानाम ् । क्रतुर्भवत्युक्थ्यः ॥

indraḥ sahasradāvnāṁ varuṇaḥ śaṁsyānām | kratur bhavaty ukthyaḥ ||

इन्द्रः॑ । स॒ ह॒स्र॒ऽदाव्ना॑म ् । वरु॑ णः । शंस्या॑नाम ् । क्रतुः॑ । भ॒ व॒ ति॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

indraḥ | sahasra-dāvnām | varuṇaḥ | śaṃsyānām | kratuḥ | bhavati | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तयो॒रिदव॑सा व॒ यं स॒ नेम॒ नि च॑ धीमहि । स्याद॒ त
ु प्र॒ रेचन
॑ म ्॥

तयोरिदवसा वयं सनेम नि च धीमहि । स्यादत
ु प्ररे चनम ् ॥

tayor id avasā vayaṁ sanema ni ca dhīmahi | syād uta prarecanam ||

तयोः॑ । इत ् । अव॑सा । व॒ यम ् । स॒ नेम॑ । नि । च॒ । धी॒म॒हि॒ । स्यात ् । उ॒ त । प्र॒ ऽरे चन
॑ म ्॥

tayoḥ | it | avasā | vayam | sanema | ni | ca | dhīmahi | syāt | uta | pra-recanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रा॑वरुण वाम॒ हं हु॒वे चि॒ त्राय॒ राध॑से । अ॒ स्मान्त्सु जि॒ ग्यष
ु स्
॑ कृतम ् ॥

इन्द्रावरुण वामहं हुवे चित्राय राधसे । अस्मान्त्सु जिग्युषस्कृतम ् ॥

indrāvaruṇa vām ahaṁ huve citrāya rādhase | asmān su jigyuṣas kṛtam ||

इन्द्रा॑वरुणा । वा॒म ् । अ॒ हम ् । हु॒वे । चि॒ त्राय॑ । राध॑से । अ॒ स्मान ् । सु । जि॒ ग्युषः॑ । कृ॒त॒म ् ॥

indrāvaruṇā | vām | aham | huve | citrāya | rādhase | asmān | su | jigyuṣaḥ | kṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रा॑वरुण॒ नू नु वां॒ सिषा॑सन्तीषु धी॒ष्वा । अ॒ स्मभ्यं॒ शर्म॑ यच्छतम ् ॥

इन्द्रावरुण नू नु वां सिषासन्तीषु धीष्वा । अस्मभ्यं शर्म यच्छतम ् ॥

indrāvaruṇa nū nu vāṁ siṣāsantīṣu dhīṣv ā | asmabhyaṁ śarma yacchatam ||

इन्द्रा॑वरुणा । नु । नु । वा॒म ् । सिसा॑सन्तीषु । धी॒षु । आ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ त॒म ् ॥

indrāvaruṇā | nu | nu | vām | siṣāsantīṣu | dhīṣu | ā | asmabhyam | śarma | yacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र वा॑मश्नोतु सष्ु टु॒तिरिन्द्रा॑वरुण॒ यां हु॒वे । याम॒ धाथे
ृ ॑ स॒ धस्तति
ु॑ म ् ॥

प्र वामश्नोतु सुष्टुतिरिन्द्रावरुण यां हुवे । यामध
ृ ाथे सधस्तुतिम ् ॥

pra vām aśnotu suṣṭutir indrāvaruṇa yāṁ huve | yām ṛdhāthe sadhastutim ||

प्र । वा॒म ् । अ॒ श्नो॒त॒ ु । सुऽस्त॒ तिः
ु । इन्द्रा॑वरुणा । याम ् । हु॒वे । याम ् । ऋ॒धाथे॑ इति॑ । स॒ धऽस्तति
ु॑ म ् ॥

pra | vām | aśnotu | su-stutiḥ | indrāvaruṇā | yām | huve | yām | ṛdhātheiti | sadha-stutim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ब्रह्मणस्पतिः
THE MANTRA

सो॒मानं॒ स्वर॑ णं कृण॒ हि
ु ब्र॑ह्मणस्पते । क॒ क्षीव॑न्तं॒ य औ॑शि॒जः ॥

सोमानं स्वरणं कृणुहि ब्रह्मणस्पते । कक्षीवन्तं य औशिजः ॥

somānaṁ svaraṇaṁ kṛṇuhi brahmaṇas pate | kakṣīvantaṁ ya auśijaḥ ||

सो॒मान॑म ् । स्वर॑ णम ् । कृ॒ण॒ हि
ु । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । क॒ क्षीव॑न्तम ् । यः । औ॒शि॒ जः ॥

somānam | svaraṇam | kṛṇuhi | brahmaṇaḥ | pate | kakṣīvantam | yaḥ | auśijaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो रे ॒वान्यो अ॑मीव॒ हा व॑स॒ वित्प
ु ष्टि ॑ । स न॑: सिषक्त॒ ु यस्त॒ रः
ु॑ ॒ वर्धनः ु ॥

यो रे वान्यो अमीवहा वसुवित्पुष्टिवर्धनः । स नः सिषक्तु यस्तुरः ॥

yo revān yo amīvahā vasuvit puṣṭivardhanaḥ | sa naḥ siṣaktu yas turaḥ ||

यः । रे ॒वान ् । यः । अ॒ मी॒व॒ऽहा । व॒ स॒ ऽवित
ु ् । प॒ ष्टि॒ ॑ । सः । नः॒ । सि॒ स॒ क्त॒ ु । यः । त॒ रः
ु ऽवर्धनः ु ॥

yaḥ | revān | yaḥ | amīva-hā | vasu-vit | puṣṭi-vardhanaḥ | saḥ | naḥ | sisaktu | yaḥ | turaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा न॒ : शंसो॒ अर॑ रुषो ध॒ र्तिः
ू ॑ । रक्षा॑ णो ब्रह्मणस्पते ॥
प्रण॒ ङ्मर्त्यस्य

मा नः शंसो अररुषो धूर्तिः प्रणङ्मर्त्यस्य । रक्षा णो ब्रह्मणस्पते ॥

mā naḥ śaṁso araruṣo dhūrtiḥ praṇaṅ martyasya | rakṣā ṇo brahmaṇas pate ||

मा । नः॒ । शंसः॑ । अर॑ रुषः । ध॒ र्तिः
ू ॑ । रक्ष॑ । नः॒ । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े ॥
। प्रण॑क् । मर्त्यस्य

mā | naḥ | śaṃsaḥ | araruṣaḥ | dhūrtiḥ | praṇak | martyasya | rakṣa | naḥ | brahmaṇaḥ | pate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ब्रह्मणस्पतिरिन्द्रश्च सोमश्च
THE MANTRA

॑ ्॥
स घा॑ वी॒रो न रि॑ ष्यति॒ यमिन्द्रो॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: । सोमो॑ हि॒नोति॒ मर्त्यम

स घा वीरो न रिष्यति यमिन्द्रो ब्रह्मणस्पतिः । सोमो हिनोति मर्त्यम ् ॥

sa ghā vīro na riṣyati yam indro brahmaṇas patiḥ | somo hinoti martyam ||

॑ ्॥
सः । घ॒ । वी॒रः । न । रि॒ष्य॒ ति॒ । यम ् । इन्द्रः॑ । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । सोमः॑ । हि॒नोति॑ । मर्त्यम

saḥ | gha | vīraḥ | na | riṣyati | yam | indraḥ | brahmaṇaḥ | patiḥ | somaḥ | hinoti | martyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ब्रह्मणस्पतिसोमेन्द्रदक्षिणाः
THE MANTRA

॑ ् । दक्षि॑णा पा॒त्वंह॑सः ॥
त्वं तं ब्र॑ह्मणस्पते॒ सोम॒ इन्द्र॑ श्च॒ मर्त्यम

त्वं तं ब्रह्मणस्पते सोम इन्द्रश्च मर्त्यम ् । दक्षिणा पात्वंहसः ॥

tvaṁ tam brahmaṇas pate soma indraś ca martyam | dakṣiṇā pātv aṁhasaḥ ||

॑ ् । दक्षि॑णा । पा॒त॒ ु । अंह॑सः ॥
त्वम ् । तम ् । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । सोमः॑ । इन्द्रः॑ । च॒ । मर्त्यम

tvam | tam | brahmaṇaḥ | pate | somaḥ | indraḥ | ca | martyam | dakṣiṇā | pātu | aṃhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सदसस्पतिः
THE MANTRA

सद॑ स॒स्पति॒ मद्भ॑ त
ु ं प्रि॒ यमिन्द्र॑ स्य॒ काम्य॑म ् । स॒ निं मे॒ धाम॑यासिषम ् ॥

सदसस्पतिमद्भत
ु ं प्रियमिन्द्रस्य काम्यम ् । सनिं मेधामयासिषम ् ॥

sadasas patim adbhutam priyam indrasya kāmyam | sanim medhām ayāsiṣam ||

सद॑ सः । पति॑म ् । अद्भ॑ त
ु म ् । प्रि॒ यम ् । इन्द्र॑ स्य । काम्य॑म ् । स॒ निम ् । मे॒ धाम ् । अ॒ या॒सि॒ष॒ म ् ॥

sadasaḥ | patim | adbhutam | priyam | indrasya | kāmyam | sanim | medhām | ayāsiṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्मा॑दृ॒ते न सिध्य॑ति य॒ ज्ञो वि॑प॒श्चित॑श्च॒ न । स धी॒नां योग॑मिन्वति ॥

यस्मादृते न सिध्यति यज्ञो विपश्चितश्चन । स धीनां योगमिन्वति ॥

yasmād ṛte na sidhyati yajño vipaścitaś cana | sa dhīnāṁ yogam invati ||

यस्मा॑त ् । ऋ॒ते । न । सिध्य॑ति । य॒ ज्ञः । वि॒ पः॒ऽचितः॑ । च॒ न । सः । धी॒नाम ् । योग॑म ् । इ॒न्व॒ ति॒ ॥

yasmāt | ṛte | na | sidhyati | yajñaḥ | vipaḥ-citaḥ | cana | saḥ | dhīnām | yogam | invati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आदृ॑ध्नोति ह॒विष्क॑ ृ तिं॒ प्राञ्चं॑ कृणोत्यध्व॒ रम ् । होत्रा॑ दे॒ वेषु॑ गच्छति ॥

आदृध्नोति हविष्कृतिं प्राञ्चं कृणोत्यध्वरम ् । होत्रा दे वेषु गच्छति ॥

ād ṛdhnoti haviṣkṛtim prāñcaṁ kṛṇoty adhvaram | hotrā deveṣu gacchati ||

आत ् । ऋ॒ध्नो॒ति॒ । ह॒विःऽक॑ ृ तिम ् । प्राञ्च॑म ् । कृ॒णो॒ति॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । होत्रा॑ । दे॒ वेषु॑ । ग॒ च्छ॒ ति॒ ॥

āt | ṛdhnoti | haviḥ-kṛtim | prāñcam | kṛṇoti | adhvaram | hotrā | deveṣu | gacchati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सदसस्पतिर्नराशंसो वा
THE MANTRA

नरा॒शंसं॑ स॒ ध
ु ष्ृ ट॑ म॒मप॑श्यं स॒ प्रथ॑स्तमम ् । दि॒ वो न सद्म॑मखसम ् ॥

नराशंसं सुधष्ृ टममपश्यं सप्रथस्तमम ् । दिवो न सद्ममखसम ् ॥

narāśaṁsaṁ sudhṛṣṭamam apaśyaṁ saprathastamam | divo na sadmamakhasam ||

नरा॒शंसम
॑ ् । स॒ ध
ु ष्ृ ट॑ मम ् । अप॑श्यम ् । स॒ प्रथः॑ऽतमम ् । दि॒ वः । न । सद्म॑ऽमखसम ् ॥

narāśaṃsam | sudhṛṣṭamam | apaśyam | saprathaḥ-tamam | divaḥ | na | sadma-makhasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निर्मरुतश्च
THE MANTRA

प्रति॒ त्यं चारु॑ मध्व॒ रं गो॑पी॒थाय॒ प्र हू॑यसे । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

प्रति त्यं चारुमध्वरं गोपीथाय प्र हूयसे । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

prati tyaṁ cārum adhvaraṁ gopīthāya pra hūyase | marudbhir agna ā gahi ||

प्रति॑ । त्यम ् । चारु॑ म ् । अ॒ ध्व॒ रम ् । गो॒ऽपी॒थाय॑ । प्र । हू॒य॒ से॒ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

prati | tyam | cārum | adhvaram | go--pīthāya | pra | hūyase | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ हि दे॒ वो न मर्त्यो॑ म॒ हस्तव॒ क्रतंु॑ प॒ रः । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

नहि दे वो न मर्त्यो महस्तव क्रतुं परः । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

nahi devo na martyo mahas tava kratum paraḥ | marudbhir agna ā gahi ||

न॒हि । दे॒ वः । न । मर्त्यः॑ । म॒ हः । तव॑ । क्रतुम
॑ ् । प॒ रः । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

nahi | devaḥ | na | martyaḥ | mahaḥ | tava | kratum | paraḥ | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु श्वे॑ दे॒ वासो॑ अ॒ द्रहु ॑ : । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥
ये म॒ हो रज॑सो वि॒ दर्वि

ये महो रजसो विदर्वि
ु श्वे दे वासो अद्रहु ः । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ye maho rajaso vidur viśve devāso adruhaḥ | marudbhir agna ā gahi ||

ये । म॒ हः । रज॑सः । वि॒ दःु । विश्वे॑ । दे॒ वासः॑ । अ॒ द्रहु ः॑ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ye | mahaḥ | rajasaḥ | viduḥ | viśve | devāsaḥ | adruhaḥ | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य उ॒ ग्रा अ॒ र्क मा॑न॒ च
ृ रु ना॑धष्ृ टास॒ ओज॑सा । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

य उग्रा अर्क मानच
ृ ुरनाधष्ृ टास ओजसा । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ya ugrā arkam ānṛcur anādhṛṣṭāsa ojasā | marudbhir agna ā gahi ||

ये । उ॒ ग्राः । अ॒ र्क म ् । आ॒न॒ च
ृ ुः । अना॑धष्ृ टासः । ओज॑सा । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ye | ugrāḥ | arkam | ānṛcuḥ | anādhṛṣṭāsaḥ | ojasā | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये श॒ भ्रा
ु घो॒रव॑र्पसः सक्ष
ु ॒त्रासो॑ रि॒शाद॑ सः । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

ये शुभ्रा घोरवर्पसः सुक्षत्रासो रिशादसः । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ye śubhrā ghoravarpasaḥ sukṣatrāso riśādasaḥ | marudbhir agna ā gahi ||

ये । श॒ भ्राः
ु । घो॒रऽव॑र्पसः । स॒ ऽक्ष॒
ु त्रासः॑ । रि॒शाद॑ सः । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ye | śubhrāḥ | ghora-varpasaḥ | su-kṣatrāsaḥ | riśādasaḥ | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये नाक॒ स्याधि॑ रोच॒ ने दि॒ वि दे॒ वास॒ आस॑ते । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

ये नाकस्याधि रोचने दिवि दे वास आसते । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ye nākasyādhi rocane divi devāsa āsate | marudbhir agna ā gahi ||

ये । नाक॑स्य । अधि॑ । रो॒च॒ने । दि॒ वि । दे॒ वासः । आस॑ते । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ye | nākasya | adhi | rocane | divi | devāsaḥ | āsate | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
य ई॒ङ्खय॑न्ति॒ पर्वतान्ति॒ रः स॑म॒ द्रम॑
ु र्ण॒वम ् । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

य ईङ्खयन्ति पर्वतान्तिरः समुद्रमर्णवम ् । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ya īṅkhayanti parvatān tiraḥ samudram arṇavam | marudbhir agna ā gahi ||

॑
ये । ई॒ङ्खय॑न्ति । पर्वतान ् । ति॒ रः । स॒ म॒ द्रम
ु ् । अ॒ र्ण॒वम ् । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ye | īṅkhayanti | parvatān | tiraḥ | samudram | arṇavam | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ये त॒ न्वन्ति॑ र॒श्मिभि॑स्ति॒रः स॑म॒ द्रमोज॑
ु सा । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

आ ये तन्वन्ति रश्मिभिस्तिरः समुद्रमोजसा । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

ā ye tanvanti raśmibhis tiraḥ samudram ojasā | marudbhir agna ā gahi ||

आ । ये । त॒न्वन्ति॑ । र॒श्मिऽभिः॑ । ति॒रः । स॒ म॒ द्रम
ु ् । ओज॑सा । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

ā | ye | tanvanti | raśmi-bhiḥ | tiraḥ | samudram | ojasā | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑तये स॒ जामि॑
अ॒ भि त्वा॑ प॒ र्वपी ृ सो॒म्यं मधु॑ । म॒ रुद्भि॑ रग्न॒ आ ग॑हि ॥

अभि त्वा पूर्वपीतये सज
ृ ामि सोम्यं मधु । मरुद्भिरग्न आ गहि ॥

abhi tvā pūrvapītaye sṛjāmi somyam madhu | marudbhir agna ā gahi ||

अ॒ भि । त्वा॒ । प॒ र्वऽपी
ू ॑
तये । स॒ जामि॑
ृ । सो॒म्यम ् । मधु॑ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

abhi | tvā | pūrva-pītaye | sṛjāmi | somyam | madhu | marut-bhiḥ | agne | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ऋभवः
THE MANTRA

॑
अ॒ यं दे॒ वाय॒ जन्म॑न॒ े स्तोमो॒ विप्रेभिरास॒ या । अका॑रि रत्न॒ धात॑मः ॥

अयं दे वाय जन्मने स्तोमो विप्रेभिरासया । अकारि रत्नधातमः ॥

ayaṁ devāya janmane stomo viprebhir āsayā | akāri ratnadhātamaḥ ||

॑
अ॒ यम ् । दे॒ वाय॑ । जन्म॑ने । स्तोमः॑ । विप्रेभिः । आ॒स॒ या । अका॑रि । र॒त्न॒ ऽधात॑मः ॥

ayam | devāya | janmane | stomaḥ | viprebhiḥ | āsayā | akāri | ratna-dhātamaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ा॑ तत॒ क्षुर्मन॑सा॒ हरी॑ । शमी॑भिर्य॒ ज्ञमा॑शत ॥
य इन्द्रा॑य वचो॒यज

य इन्द्राय वचोयुजा ततक्षुर्मनसा हरी । शमीभिर्यज्ञमाशत ॥

ya indrāya vacoyujā tatakṣur manasā harī | śamībhir yajñam āśata ||

ये । इन्द्रा॑य । व॒ चः॒ऽयुजा॑ । त॒ त॒क्षुः । मन॑सा । हरी॒ इति॑ । शमा॑ईभिः । य॒ ज्ञम ् । आ॒श॒ त॒ ॥

ye | indrāya | vacaḥ-yujā | tatakṣuḥ | manasā | harī iti | śamāībhiḥ | yajñam | āśata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तक्ष॒न्नास॑त्याभ्यां॒ परि॑ ज्मानं स॒ खं
ु रथ॑म ् । तक्ष॑न्धे॒ नंु स॑ब॒र्दु घा॑म ् ॥

तक्षन्नासत्याभ्यां परिज्मानं सुखं रथम ् । तक्षन्धेनुं सबर्दुघाम ् ॥

takṣan nāsatyābhyām parijmānaṁ sukhaṁ ratham | takṣan dhenuṁ sabardughām ||

तक्ष॑न ् । नास॑त्याभ्याम ् । परि॑ ऽज्मानम ् । स॒ ऽखम
ु ् । रथ॑म ् । तक्ष॑न ् । धे॒ नुम ् । स॒ बः॒ऽदघ
ु ा॑म ् ॥

takṣan | nāsatyābhyām | pari-jmānam | su-kham | ratham | takṣan | dhenum | sabaḥ-dughām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यव
ु ा॑ना पि॒ तरा॒ पन
ु ॑: स॒ त्यम॑न्त्रा ऋज॒ यव॑
ू : । ऋ॒भवो॑ वि॒ ष्ट्य॑क्रत ॥

युवाना पितरा पुनः सत्यमन्त्रा ऋजूयवः । ऋभवो विष्ट्यक्रत ॥

yuvānā pitarā punaḥ satyamantrā ṛjūyavaḥ | ṛbhavo viṣṭy akrata ||

युवा॑ना । पि॒ तरा॑ । पुन॒रिति॑ । स॒ त्यऽम॑न्त्राः । ऋ॒ज॒ ऽयवः॑
ू । ऋ॒भवः॑ । वि॒ ष्टी । अ॒ क्र॒त॒ ॥

yuvānā | pitarā | punariti | satya-mantrāḥ | ṛjū-yavaḥ | ṛbhavaḥ | viṣṭī | akrata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं वो॒ मदा॑सो अग्म॒ तेन्द्रे॑ ण च म॒ रुत्व॑ता । आ॒दि॒ त्येभिश्॑ च॒ राज॑भिः ॥

सं वो मदासो अग्मतेन्द्रे ण च मरुत्वता । आदित्येभिश्च राजभिः ॥

saṁ vo madāso agmatendreṇa ca marutvatā | ādityebhiś ca rājabhiḥ ||

सम ् । वः॒ । मदा॑सः । अ॒ ग्म॒ त॒ । इन्द्रे॑ ण । च॒ । म॒ रुत्व॑ता । आ॒दि॒ त्येभिः॑ । च॒ । राज॑ऽभिः ॥

sam | vaḥ | madāsaḥ | agmata | indreṇa | ca | marutvatā | ādityebhiḥ | ca | rāja-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त त्यं च॑म॒सं नवं॒ त्वष्टु॑र्दे॒ वस्य॒ निष्क॑ ृ तम ् । अक॑र्त च॒ तरु ॒: पन
ु :॑ ॥

उत त्यं चमसं नवं त्वष्टुर्देवस्य निष्कृतम ् । अकर्त चतुरः पुनः ॥

uta tyaṁ camasaṁ navaṁ tvaṣṭur devasya niṣkṛtam | akarta caturaḥ punaḥ ||

उ॒ त । त्यम ् । च॒ म॒ सम ् । नव॑म ् । त्वष्टुः॑ । दे॒ वस्य॑ । निःऽक॑ ृ तम ् । अक॑र्त । च॒ तुरः॑ । पुन॒रिति॑ ॥

uta | tyam | camasam | navam | tvaṣṭuḥ | devasya | niḥ-kṛtam | akarta | caturaḥ | punariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ते नो॒ रत्ना॑नि धत्तन॒ त्रिरा साप्ता॑नि सन्
ु व॒ ते । एक॑मेकं सश
ु ॒ स्तिभि॑: ॥

ते नो रत्नानि धत्तन त्रिरा साप्तानि सुन्वते । एकमेकं सुशस्तिभिः ॥

te no ratnāni dhattana trir ā sāptāni sunvate | ekam-ekaṁ suśastibhiḥ ||

ते । नः॒ । रत्ना॑नि । ध॒ त्त॒ न॒ । त्रिः । आ । साप्ता॑नि । स॒ न्व॒
ु ते । एक॑म ्ऽएकम ् । स॒ श॒
ु स्तिऽभिः॑ ॥

te | naḥ | ratnāni | dhattana | triḥ | ā | sāptāni | sunvate | ekam-ekam | suśasti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधा॑रयन्त॒ वह्न॒ योऽभ॑जन्त सक
ु ृ॒ त्यया॑ । भा॒गं दे॒ वेषु॑ य॒ ज्ञिय॑म ् ॥

अधारयन्त वह्नयोऽभजन्त सुकृत्यया । भागं दे वेषु यज्ञियम ् ॥

adhārayanta vahnayo 'bhajanta sukṛtyayā | bhāgaṁ deveṣu yajñiyam ||

अधा॑रयन्त । वह्न॑यः । अभ॑जन्त । स॒ ऽक
ु ृ॒ त्यया॑ । भा॒गम ् । दे॒ वेषु॑ । य॒ ज्ञिय॑म ् ॥

adhārayanta | vahnayaḥ | abhajanta | su-kṛtyayā | bhāgam | deveṣu | yajñiyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्राग्नी
THE MANTRA

इ॒हेन्द्रा॒ग्नी उप॑ ह्वये॒ तयो॒रित्स्तोम॑मश्ु मसि । ता सोमं॑ सोम॒ पात॑मा ॥

इहे न्द्राग्नी उप ह्वये तयोरित्स्तोममुश्मसि । ता सोमं सोमपातमा ॥

ihendrāgnī upa hvaye tayor it stomam uśmasi | tā somaṁ somapātamā ||

इ॒ह । इ॒न्द्रा॒ग्नी इति॑ । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । तयोः॑ । इत ् । स्तोम॑म ् । उ॒ श्म॒ सि॒ । ता । सोम॑म ् । सो॒म॒ऽपात॑मा ॥

iha | indrāgnī iti | upa | hvaye | tayoḥ | it | stomam | uśmasi | tā | somam | soma-pātamā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ न्द्रा॒ग्नी शुम्
ता य॒ ज्ञेष॒ ु प्र शंसते ॑ भता नरः । ता गा॑य॒त्रष
े ु॑ गायत ॥

ता यज्ञेषु प्र शंसतेन्द्राग्नी शुम्भता नरः । ता गायत्रेषु गायत ॥

tā yajñeṣu pra śaṁsatendrāgnī śumbhatā naraḥ | tā gāyatreṣu gāyata ||

ता । य॒ ज्ञेषु॑ । प्र । शं॒ स॒ त॒ । इ॒न्द्रा॒ग्नी इति॑ । श॒ म्भ॒
ु त॒ । न॒ रः॒ । ता । गा॒य॒त्रष
े ु॑ । गा॒य॒त॒ ॥

tā | yajñeṣu | pra | śaṃsata | indrāgnī iti | śumbhata | naraḥ | tā | gāyatreṣu | gāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता मि॒ त्रस्य॒ प्रश॑स्तय इन्द्रा॒ग्नी ता ह॑ वामहे । सो॒म॒पा सोम॑पीतये ॥

ता मित्रस्य प्रशस्तय इन्द्राग्नी ता हवामहे । सोमपा सोमपीतये ॥

tā mitrasya praśastaya indrāgnī tā havāmahe | somapā somapītaye ||

ता । मि॒ त्रस्य॑ । प्रऽश॑स्तये । इ॒न्द्रा॒ग्नी इति॑ । ता । ह॒वा॒म॒हे॒ । सो॒म॒ऽपा । सोम॑ऽपीतये ॥

tā | mitrasya | pra-śastaye | indrāgnī iti | tā | havāmahe | soma-pā | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ ग्रा सन्ता॑ हवामह॒ उपे॒दं सव॑नं स॒ तम
ु ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी एह ग॑च्छताम ् ॥

उग्रा सन्ता हवामह उपेदं सवनं सत
ु म ् । इन्द्राग्नी एह गच्छताम ् ॥

ugrā santā havāmaha upedaṁ savanaṁ sutam | indrāgnī eha gacchatām ||

उ॒ ग्रा । सन्ता॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । उप॑ । इ॒दम ् । सव॑नम ् । स॒ तम
ु ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी इति॑ । आ । इ॒ह । ग॒ च्छ॒ ता॒म ् ॥

ugrā | santā | havāmahe | upa | idam | savanam | sutam | indrāgnī iti | ā | iha | gacchatām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता म॒ हान्ता॒ सद॒ स्पती॒ इन्द्रा॑ग्नी॒ रक्ष॑ उब्जतम ् । अप्र॑जाः सन्त्व॒ त्रिण॑: ॥

ता महान्ता सदस्पती इन्द्राग्नी रक्ष उब्जतम ् । अप्रजाः सन्त्वत्रिणः ॥

tā mahāntā sadaspatī indrāgnī rakṣa ubjatam | aprajāḥ santv atriṇaḥ ||

ता । म॒ हान्ता॑ । सद॒ स्पती॒ इति॑ । इन्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । रक्षः॑ । उ॒ ब्ज॒ त॒म ् । अप्र॑जाः । स॒ न्त॒ ु । अ॒ त्रिणः॑ ॥

tā | mahāntā | sadaspatī iti | indrāgnī iti | rakṣaḥ | ubjatam | aprajāḥ | santu | atriṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तेन॑ स॒ त्येन॑ जागत ु े॑ प॒ दे । इन्द्रा॑ग्नी॒ शर्म॑ यच्छतम ् ॥
ृ ॒ मधि॑ प्रचे॒ तन

तेन सत्येन जागत
ृ मधि प्रचेतन
ु े पदे । इन्द्राग्नी शर्म यच्छतम ् ॥

tena satyena jāgṛtam adhi pracetune pade | indrāgnī śarma yacchatam ||

तेन॑ । स॒ त्येन॑ । जा॒ग॒ त॒म
ृ ु े॑ । प॒ दे । इन्द्रा॑ग्नी॒ इति॑ । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ त॒म ् ॥
् । अधि॑ । प्र॒ ऽचे॒ तन

tena | satyena | jāgṛtam | adhi | pra-cetune | pade | indrāgnī iti | śarma | yacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रा॒त॒र्युजा॒ वि बो॑धया॒श्विना॒वेह ग॑च्छताम ् । अ॒ स्य सोम॑स्य पी॒तये॑ ॥

प्रातर्युजा वि बोधयाश्विनावेह गच्छताम ् । अस्य सोमस्य पीतये ॥

prātaryujā vi bodhayāśvināv eha gacchatām | asya somasya pītaye ||

प्रा॒तः॒ऽयुजा॑ । वि । बो॒ध॒य॒ । अ॒ श्विनौ॑ । आ । इ॒ह । ग॒ च्छ॒ ता॒म ् । अ॒ स्य । सोम॑स्य । पी॒तये॑ ॥

prātaḥ-yujā | vi | bodhaya | aśvinau | ā | iha | gacchatām | asya | somasya | pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या स॒ रथा॑
ु र॒थीत॑मो॒भा दे॒ वा दि॑ वि॒स्पश
ृ ा॑ । अ॒ श्विना॒ ता ह॑ वामहे ॥

या सुरथा रथीतमोभा दे वा दिविस्पश
ृ ा । अश्विना ता हवामहे ॥

yā surathā rathītamobhā devā divispṛśā | aśvinā tā havāmahe ||

या । स॒ ऽरथा॑
ु । र॒थिऽत॑मा । उ॒ भा । दे॒ वा । दि॒ वि॒ऽस्पश
ृ ा॑ । अ॒ श्विना॑ । ता । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yā | su-rathā | rathi-tamā | ubhā | devā | divi-spṛśā | aśvinā | tā | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या वां॒ कशा॒ मधुम
॑ ॒ त्यश्वि॑ना स॒ न
ू त
ृ ा॑वती । तया॑ य॒ ज्ञं मि॑मिक्षतम ् ॥

या वां कशा मधुमत्यश्विना सूनत
ृ ावती । तया यज्ञं मिमिक्षतम ् ॥

yā vāṁ kaśā madhumaty aśvinā sūnṛtāvatī | tayā yajñam mimikṣatam ||

या । वा॒म ् । कशा॑ । मधऽु॑ मती । अश्वि॑ना । स॒ न
ू त
ृ ा॑ऽवती । तया॑ । य॒ ज्ञम ् । मि॒ मि॒ क्ष॒त॒म ् ॥

yā | vām | kaśā | madhu-matī | aśvinā | sūnṛtāvatī | tayā | yajñam | mimikṣatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ गच्छ॑ थः । अश्वि॑ना सो॒मिनो॑ ग॒ हम
न॒ हि वा॒मस्ति॑ दरू ॒के यत्रा॒ रथेन॒ ृ ्॥

नहि वामस्ति दरू के यत्रा रथेन गच्छथः । अश्विना सोमिनो गह
ृ म ्॥

nahi vām asti dūrake yatrā rathena gacchathaḥ | aśvinā somino gṛham ||

॑ । गच्छ॑ थः । अश्वि॑ना । सो॒मिनः॑ । ग॒ हम
न॒हि । वा॒म ् । अस्ति॑ । द॒ र॒ू के । यत्र॑ । रथेन ृ ्॥

nahi | vām | asti | dūrake | yatra | rathena | gacchathaḥ | aśvinā | sominaḥ | gṛham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सविता
THE MANTRA

ू ॑ सवि॒ तार॒मप
हिर॑ ण्यपाणिम॒ तये ु ॑ ह्वये । स चेत्ता॑ दे॒ वता॑ प॒ दम ् ॥

हिरण्यपाणिमूतये सवितारमुप ह्वये । स चेत्ता दे वता पदम ् ॥

hiraṇyapāṇim ūtaye savitāram upa hvaye | sa cettā devatā padam ||

हिर॑ ण्यऽपाणिम ् । ऊ॒ तये॑ । स॒ वि॒ तार॑ म ् । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । सः । चेत्ता॑ । दे॒ वता॑ । प॒ दम ् ॥

hiraṇya-pāṇim | ūtaye | savitāram | upa | hvaye | saḥ | cettā | devatā | padam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पां नपा॑त॒मव॑से सवि॒ तार॒मप
ु ॑ स्तहि
ु । तस्य॑ व्र॒ तान्युश्॑ मसि ॥

अपां नपातमवसे सवितारमुप स्तुहि । तस्य व्रतान्युश्मसि ॥

apāṁ napātam avase savitāram upa stuhi | tasya vratāny uśmasi ||

अ॒ पाम ् । नपा॑तम ् । अव॑से । स॒ वि॒ तार॑ म ् । उप॑ । स्त॒ हि
ु ॒ । तस्य॑ । व्र॒ तानि॑ । उ॒ श्म॒ सि॒ ॥

apām | napātam | avase | savitāram | upa | stuhi | tasya | vratāni | uśmasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ भ॒क्तारं॑ हवामहे॒ वसो॑श्चि॒त्रस्य॒ राध॑सः । स॒ वि॒ तारं॑ न॒ चक्ष॑
ृ सम ् ॥

विभक्तारं हवामहे वसोश्चित्रस्य राधसः । सवितारं नच
ृ क्षसम ् ॥

vibhaktāraṁ havāmahe vasoś citrasya rādhasaḥ | savitāraṁ nṛcakṣasam ||

वि॒ ऽभ॒ क्तार॑ म ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । वसोः॑ । चि॒ त्रस्य॑ । राध॑सः । स॒ वि॒ तार॑ म ् । न॒ ऽचक्ष॑
ृ सम ् ॥

vi-bhaktāram | havāmahe | vasoḥ | citrasya | rādhasaḥ | savitāram | nṛ-cakṣasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सखा॑य॒ आ नि षी॑दत सवि॒ ता स्तोम्यो॒ नु न॑: । दाता॒ राधां॑सि शम्
ु भति ॥

सखाय आ नि षीदत सविता स्तोम्यो नु नः । दाता राधांसि शुम्भति ॥

sakhāya ā ni ṣīdata savitā stomyo nu naḥ | dātā rādhāṁsi śumbhati ||

सखा॑यः । आ । नि । सी॒द॒त॒ । स॒ वि॒ ता । स्तोम्यः॑ । नु । नः॒ । दाता॑ । राधां॑सि । श॒ म्भ॒
ु ति॒ ॥

sakhāyaḥ | ā | ni | sīdata | savitā | stomyaḥ | nu | naḥ | dātā | rādhāṃsi | śumbhati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॒ पत्नी॑रि॒हा व॑ह दे॒ वाना॑मश
ु ॒ तीरुप॑ । त्वष्टा॑रं॒ सोम॑पीतये ॥

अग्ने पत्नीरिहा वह दे वानामुशतीरुप । त्वष्टारं सोमपीतये ॥

agne patnīr ihā vaha devānām uśatīr upa | tvaṣṭāraṁ somapītaye ||

अग्ने॑ । पत्नीः॑ । इ॒ह । आ । व॒ ह॒ । दे॒ वाना॑म ् । उ॒ श॒तीः । उप॑ । त्वष्टा॑रम ् । सोम॑ऽपीतये ॥

agne | patnīḥ | iha | ā | vaha | devānām | uśatīḥ | upa | tvaṣṭāram | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ग्ना अ॑ग्न इ॒हाव॑से॒ होत्रां॑ यविष्ठ॒ भार॑ तीम ् । वरू॑त्रीं धि॒ षणां॑ वह ॥

आ ग्ना अग्न इहावसे होत्रां यविष्ठ भारतीम ् । वरूत्रीं धिषणां वह ॥

ā gnā agna ihāvase hotrāṁ yaviṣṭha bhāratīm | varūtrīṁ dhiṣaṇāṁ vaha ||

आ । ग्नाः । अ॒ ग्ने॒ । इ॒ह । अव॑से । होत्रा॑म ् । य॒ वि॒ष्ठ॒ । भार॑ तीम ् । वरू॑त्रीम ् । धि॒ षणा॑म ् । व॒ ह॒ ॥

ā | gnāḥ | agne | iha | avase | hotrām | yaviṣṭha | bhāratīm | varūtrīm | dhiṣaṇām | vaha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दे व्यः
THE MANTRA

॑ न॒ पत्नी
अ॒ भि नो॑ दे॒ वीरव॑सा म॒ हः शर्मणा ृ ॑: । अच्छि॑ न्नपत्राः सचन्ताम ् ॥

अभि नो दे वीरवसा महः शर्मणा नप
ृ त्नीः । अच्छिन्नपत्राः सचन्ताम ् ॥

abhi no devīr avasā mahaḥ śarmaṇā nṛpatnīḥ | acchinnapatrāḥ sacantām ||

॑ । न॒ ऽपत्नीः॑
अ॒ भि । नः॒ । दे॒ वीः । अव॑सा । म॒ हः । शर्मणा ृ । अच्छि॑ न्नऽपत्राः । स॒ च॒ न्ता॒म ् ॥

abhi | naḥ | devīḥ | avasā | mahaḥ | śarmaṇā | nṛ-patnīḥ | acchinna-patrāḥ | sacantām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्राणीवरुणान्यग्नाय्यः
THE MANTRA

ु ॑ ह्वये वरुणा॒नीं स्व॒ स्तये॑ । अ॒ ग्नायीं॒ सोम॑पीतये ॥
इ॒हेन्द्रा॒णीमप

इहे न्द्राणीमुप ह्वये वरुणानीं स्वस्तये । अग्नायीं सोमपीतये ॥

ihendrāṇīm upa hvaye varuṇānīṁ svastaye | agnāyīṁ somapītaye ||

इ॒ह । इ॒न्द्रा॒णीम ् । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । व॒ रु॒णा॒नीम ् । स्व॒ स्तये॑ । अ॒ ग्नायी॑म ् । सोम॑ऽपीतये ॥

iha | indrāṇīm | upa | hvaye | varuṇānīm | svastaye | agnāyīm | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- द्यावापथि
ृ व्यौ
THE MANTRA

म॒ ही द्यौः पथि ृ नो॒ भरी॑मभिः ॥
॑ ृ ॒ वी च॑ न इ॒मं य॒ ज्ञं मि॑मिक्षताम ् । पि॒ प॒ तां

मही द्यौः पथि
ृ वी च न इमं यज्ञं मिमिक्षताम ् । पिपत
ृ ां नो भरीमभिः ॥

mahī dyauḥ pṛthivī ca na imaṁ yajñam mimikṣatām | pipṛtāṁ no bharīmabhiḥ ||

म॒ ही । द्यौः । प॒ थि॒
ृ वी । च॒ । नः॒ । इ॒मम ् । य॒ ज्ञम ् । मि॒ मि॒ क्ष॒ता॒म ् । पि॒ प॒ ताम
ृ ् । नः॒ । भरी॑मऽभिः ॥

mahī | dyauḥ | pṛthivī | ca | naḥ | imam | yajñam | mimikṣatām | pipṛtām | naḥ | bharīma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

तयो॒रिद्घ॒ तव॒
ृ त्पयो॒ विप्रा॑ रिहन्ति धी॒तिभि॑: । ग॒ न्ध॒ र्वस्य॑ ध्र॒ वे
ु प॒ दे ॥

तयोरिद्घत
ृ वत्पयो विप्रा रिहन्ति धीतिभिः । गन्धर्वस्य ध्रुवे पदे ॥

tayor id ghṛtavat payo viprā rihanti dhītibhiḥ | gandharvasya dhruve pade ||

तयोः॑ । इत ् । घ॒ तऽव॑
ृ त ् । पयः॑ । विप्राः॑ । रि॒ह॒न्ति॒ । धी॒तिऽभिः॑ । ग॒ न्ध॒ र्वस्य॑ । ध्र॒ वे
ु । प॒ दे ॥

tayoḥ | it | ghṛta-vat | payaḥ | viprāḥ | rihanti | dhīti-bhiḥ | gandharvasya | dhruve | pade
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- पथि
ृ वी
THE MANTRA

स्यो॒ना पथि
॑ ृ वि भवानक्ष ॑ ी । यच्छा॑ न॒ : शर्म॑ स॒ प्रथ॑: ॥
ृ ॒रा नि॒ वेशन

स्योना पथि
ृ वि भवानक्ष
ृ रा निवेशनी । यच्छा नः शर्म सप्रथः ॥

syonā pṛthivi bhavānṛkṣarā niveśanī | yacchā naḥ śarma saprathaḥ ||

स्यो॒ना । प॒ थि॒
ृ वि॒ । भ॒ व॒ । अ॒ न॒ क्ष॒ ॑ ी । यच्छ॑ । नः॒ । शर्म॑ । स॒ ऽप्रथः॑ ॥
ृ रा । नि॒ ऽवेशन

syonā | pṛthivi | bhava | anṛkṣarā | ni-veśanī | yaccha | naḥ | śarma | sa-prathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- विष्णुर्दे वो वा
THE MANTRA

अतो॑ दे॒ वा अ॑वन्तु नो॒ यतो॒ विष्णर्वि
ु॑ चक्र॒ मे । प॒ थि॒
ृ व्याः स॒ प्त धाम॑भिः ॥

अतो दे वा अवन्तु नो यतो विष्णुर्विचक्रमे । पथि
ृ व्याः सप्त धामभिः ॥

ato devā avantu no yato viṣṇur vicakrame | pṛthivyāḥ sapta dhāmabhiḥ ||

अतः॑ । दे॒ वाः । अ॒ व॒ न्त॒ ु । नः॒ । यतः॑ । विष्णुः॑ । वि॒ ऽच॒ क्र॒ मे । प॒ थि॒
ृ व्याः । स॒ प्त । धाम॑ऽभिः ॥

ataḥ | devāḥ | avantu | naḥ | yataḥ | viṣṇuḥ | vi-cakrame | pṛthivyāḥ | sapta | dhāma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- विष्णुः
THE MANTRA

इ॒दं विष्ण॒ र्वि
ु च॑क्रमे त्रेध
॒ ा नि द॑ धे प॒ दम ् । समूळ्
॑ हमस्य पांस॒ रेु ॥

इदं विष्णुर्वि चक्रमे त्रेधा नि दधे पदम ् । समूळ्हमस्य पांसुरे ॥

idaṁ viṣṇur vi cakrame tredhā ni dadhe padam | samūḻham asya pāṁsure ||

इ॒दम ् । विष्णुः॑ । वि । च॒ क्र॒मे॒ । त्रेध
॒ ा । नि । द॒ धे॒ । प॒ दम ् । सम ्ऽऊ॑ळ्हम ् । अ॒ स्य॒ । पां॒स॒ रेु ॥

idam | viṣṇuḥ | vi | cakrame | tredhā | ni | dadhe | padam | sam-ūḷham | asya | pāṃsure
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ ॒पा अदा॑भ्यः । अतो॒ धर्मा॑णि धा॒रय॑न ् ॥
त्रीणि॑ प॒ दा वि च॑क्रमे॒ विष्णर्गो

त्रीणि पदा वि चक्रमे विष्णुर्गोपा अदाभ्यः । अतो धर्माणि धारयन ् ॥

trīṇi padā vi cakrame viṣṇur gopā adābhyaḥ | ato dharmāṇi dhārayan ||

त्रीणि॑ । प॒ दा । वि । च॒ क्र॒मे॒ । विष्णुः॑ । गो॒पाः । अदा॑भ्यः । अतः॑ । धर्मा॑णि । धा॒रय॑न ् ॥

trīṇi | padā | vi | cakrame | viṣṇuḥ | gopāḥ | adābhyaḥ | ataḥ | dharmāṇi | dhārayan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विष्णो॒: कर्मा॑णि पश्यत॒ यतो॑ व्र॒ तानि॑ पस्प॒ शे । इन्द्र॑ स्य॒ यज्
ु य॒ : सखा॑ ॥

विष्णोः कर्माणि पश्यत यतो व्रतानि पस्पशे । इन्द्रस्य यज्
ु यः सखा ॥

viṣṇoḥ karmāṇi paśyata yato vratāni paspaśe | indrasya yujyaḥ sakhā ||

विष्णोः॑ । कर्मा॑णि । प॒ श्य॒ त॒ । यतः॑ । व्र॒ तानि॑ । प॒ स्प॒ शे । इन्द्र॑ स्य । यज्
ु यः॑ । सखा॑ ॥

viṣṇoḥ | karmāṇi | paśyata | yataḥ | vratāni | paspaśe | indrasya | yujyaḥ | sakhā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू : । दि॒ वी॑व॒ चक्षुरात॑
तद्विष्णो॑: पर॒मं प॒ दं सदा॑ पश्यन्ति स॒ रय॑ ॒ तम ् ॥

तद्विष्णोः परमं पदं सदा पश्यन्ति सूरयः । दिवीव चक्षुराततम ् ॥

tad viṣṇoḥ paramam padaṁ sadā paśyanti sūrayaḥ | divīva cakṣur ātatam ||

तत ् । विष्णोः॑ । प॒ र॒मम ् । प॒ दम ् । सदा॑ । प॒ श्य॒ न्ति॒ । स॒ रयः॑
ू । दि॒ विऽइ॑व । चक्षुः॑ । आऽत॑तम ् ॥

tat | viṣṇoḥ | paramam | padam | sadā | paśyanti | sūrayaḥ | divi-iva | cakṣuḥ | ātatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्विप्रा॑सो विप॒ न्यवो॑ जाग॒ वां
ृ स॒: समि॑न्धते । विष्णो॒र्यत्प॑र॒मं प॒ दम ् ॥

तद्विप्रासो विपन्यवो जागव
ृ ांसः समिन्धते । विष्णोर्यत्परमं पदम ् ॥

tad viprāso vipanyavo jāgṛvāṁsaḥ sam indhate | viṣṇor yat paramam padam ||

तत ् । विप्रा॑सः । वि॒ प॒न्यवः॑ । जा॒ग॒ ऽवां
ृ सः॑ । सम ् । इ॒न्ध॒ ते॒ । विष्णोः॑ । यत ् । प॒ र॒मम ् । प॒ दम ् ॥

tat | viprāsaḥ | vipanyavaḥ | jāgṛ-vāṃsaḥ | sam | indhate | viṣṇoḥ | yat | paramam | padam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
ती॒व्राः सोमा॑स॒ आ ग॑ह्या॒शीर्वन्तः स॒ ता
ु इ॒मे । वायो॒ तान्प्रस्थि॑तान्पिब ॥

तीव्राः सोमास आ गह्याशीर्वन्तः सुता इमे । वायो तान्प्रस्थितान्पिब ॥

tīvrāḥ somāsa ā gahy āśīrvantaḥ sutā ime | vāyo tān prasthitān piba ||

ती॒व्राः । सोमा॑सः । आ । ग॒ हि॒ । आ॒शीःऽव॑न्तः । स॒ ताः
ु । इ॒मे । वायो॒ इति॑ । तान ् । प्रऽस्थि॑तान ् । पि॒ ब॒ ॥

tīvrāḥ | somāsaḥ | ā | gahi | āśīḥ-vantaḥ | sutāḥ | ime | vāyo iti | tān | pra-sthitān | piba
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रवायू
THE MANTRA

उ॒ भा दे॒ वा दि॑ वि॒स्पश ॑
ृ ेन्द्रवा॒ यू ह॑वामहे । अ॒ स्य सोम॑स्य पी॒तये॑ ॥

उभा दे वा दिविस्पश
ृ ेन्द्रवायू हवामहे । अस्य सोमस्य पीतये ॥

ubhā devā divispṛśendravāyū havāmahe | asya somasya pītaye ||

ृ ा॑ । इ॒न्द्र॒ वा॒यू इति॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । अ॒ स्य । सोम॑स्य । पी॒तये॑ ॥
उ॒ भा । दे॒ वा । दि॒ वि॒ऽस्पश

ubhā | devā | divi-spṛśā | indravāyū iti | havāmahe | asya | somasya | pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रवायू
THE MANTRA

ु ा॒ विप्रा॑ हवन्त ऊ॒ तये॑ । स॒ ह॒स्रा॒क्षा धि॒ यस्पती॑ ॥
इ॒न्द्र॒ वा॒यू म॑नो॒जव

इन्द्रवायू मनोजुवा विप्रा हवन्त ऊतये । सहस्राक्षा धियस्पती ॥

indravāyū manojuvā viprā havanta ūtaye | sahasrākṣā dhiyas patī ||

इ॒न्द्र॒ वा॒यू इति॑ । म॒ नः॒ऽजुवा॑ । विप्राः॑ । ह॒व॒न्ते॒ । ऊ॒ तये॑ । स॒ ह॒स्र॒ऽअ॒ क्षा । धि॒ यः । पती॒ इति॑ ॥

indravāyū iti | manaḥ-juvā | viprāḥ | havante | ūtaye | sahasra-akṣā | dhiyaḥ | patī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मि॒ त्रं व॒ यं ह॑वामहे॒ वरु॑ णं॒ सोम॑पीतये । ज॒ ज्ञा॒ना प॒ तद॑
ू क्षसा ॥

मित्रं वयं हवामहे वरुणं सोमपीतये । जज्ञाना पूतदक्षसा ॥

mitraṁ vayaṁ havāmahe varuṇaṁ somapītaye | jajñānā pūtadakṣasā ||

मि॒ त्रम ् । व॒ यम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । वरु॑ णम ् । सोम॑ऽपीतये । ज॒ ज्ञा॒ना । प॒ तऽद॑
ू क्षसा ॥

mitram | vayam | havāmahe | varuṇam | soma-pītaye | jajñānā | pūta-dakṣasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तेन॒ यावत
॑ ृ ा॒वध
ृ ा॑व॒ तस्य॒
ृ ज्योति॑ष॒स्पती॑ । ता मि॒ त्रावरु॑ णा हुवे ॥

ऋतेन यावत
ृ ावध
ृ ावत
ृ स्य ज्योतिषस्पती । ता मित्रावरुणा हुवे ॥

ṛtena yāv ṛtāvṛdhāv ṛtasya jyotiṣas patī | tā mitrāvaruṇā huve ||

ऋ॒तेन॑ । यौ । ऋ॒त॒ऽवध
ृ ौ॑ । ऋ॒तस्य॑ । ज्योति॑षः । पती॒ इति॑ । ता । मि॒ त्रावरु॑ णा । हु॒वे॒ ॥

ṛtena | yau | ṛta-vṛdhau | ṛtasya | jyotiṣaḥ | patī iti | tā | mitrāvaruṇā | huve
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वरु॑ णः प्रावि॒ ता भुव
॑ न्मि॒ त्रो विश्वा॑भिरू॒तिभि॑: । कर॑ तां नः स॒ राध॑
ु सः ॥

वरुणः प्राविता भुवन्मित्रो विश्वाभिरूतिभिः । करतां नः सुराधसः ॥

varuṇaḥ prāvitā bhuvan mitro viśvābhir ūtibhiḥ | karatāṁ naḥ surādhasaḥ ||

वरु॑ णः । प्र॒ ऽअ॒ वि॒ ता । भ॒ व॒
ु त ् । मि॒ त्रः । विश्वा॑भिः । ऊ॒ तिऽभिः॑ । कर॑ ताम ् । नः॒ । स॒ ऽराध॑
ु सः ॥

varuṇaḥ | pra-avitā | bhuvat | mitraḥ | viśvābhiḥ | ūti-bhiḥ | karatām | naḥ | su-rādhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रोमरुत्वान ्
THE MANTRA

म॒ रुत्व॑न्तं हवामह॒ इन्द्र॒ मा सोम॑पीतये । स॒ जर्ग
ू ॒ णेन॑ तम्
ृ पतु ॥

मरुत्वन्तं हवामह इन्द्रमा सोमपीतये । सजूर्गणेन तम्
ृ पतु ॥

marutvantaṁ havāmaha indram ā somapītaye | sajūr gaṇena tṛmpatu ||

म॒ रुत्व॑न्तम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । इन्द्र॒ म ् । आ । सोम॑ऽपीतये । स॒ ऽजूः । ग॒ णेन॑ । त॒ म्प॒
ृ त॒ ु ॥

marutvantam | havāmahe | indram | ā | soma-pītaye | sa-jūḥ | gaṇena | tṛmpatu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॑ ज्येष्ठा॒ मरु॑ द्गणा॒ दे वा॑स॒: पष
ू र॑ ातयः । विश्वे॒ मम॑ श्रत
ु ा॒ हव॑म ् ॥

इन्द्रज्येष्ठा मरुद्गणा दे वासः पूषरातयः । विश्वे मम श्रुता हवम ् ॥

indrajyeṣṭhā marudgaṇā devāsaḥ pūṣarātayaḥ | viśve mama śrutā havam ||

इन्द्र॑ ऽज्येष्ठाः । मरु॑ त ्ऽगणाः । दे वा॑सः । पूषऽ॑ रातयः । विश्वे॑ । मम॑ । श्र॒ त॒
ु । हव॑म ् ॥

indra-jyeṣṭhāḥ | marut-gaṇāḥ | devāsaḥ | pūṣa-rātayaḥ | viśve | mama | śruta | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ह॒त व॒ त्रं ॑ ानव॒ इन्द्रे॑ ण॒ सह॑ सा य॒ जा
ृ स ुद ु । मा नो॑ द॒ :शं
ु स॑ ईशत ॥

हत वत्र
ृ ं सुदानव इन्द्रे ण सहसा युजा । मा नो दःु शंस ईशत ॥

hata vṛtraṁ sudānava indreṇa sahasā yujā | mā no duḥśaṁsa īśata ||

ह॒त । व॒ त्रम ु न॒व॒ । इन्द्रे॑ ण । सह॑सा । य॒ जा
ृ ् । स॒ ऽदा॒ ु । मा । नः॒ । दःु ॒ऽशंसः॑ । ई॒श॒त॒ ॥

hata | vṛtram | su-dānava | indreṇa | sahasā | yujā | mā | naḥ | duḥ-śaṃsaḥ | īśata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वा॑न्दे॒ वान्ह॑ वामहे म॒ रुत॒ : सोम॑पीतये । उ॒ ग्रा हि पश्नि
ृ म ॑ ातरः ॥

विश्वान्दे वान्हवामहे मरुतः सोमपीतये । उग्रा हि पश्नि
ृ मातरः ॥

viśvān devān havāmahe marutaḥ somapītaye | ugrā hi pṛśnimātaraḥ ||

व्विश्वा॑न ् । दे॒ वान ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । म॒ रुतः॑ । सोम॑ऽपीतये । उ॒ ग्राः । हि । पश्नि
ृ ऽ॑ मातरः ॥

vviśvān | devān | havāmahe | marutaḥ | soma-pītaye | ugrāḥ | hi | pṛśni-mātaraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जय॑तामिव तन्य॒ तर्म ु । यच्छुभं॑ या॒थना॑ नरः ॥
ु ॒ रुता॑मेति धष्ृ ण॒ या

जयतामिव तन्यतुर्मरुतामेति धष्ृ णुया । यच्छुभं याथना नरः ॥

jayatām iva tanyatur marutām eti dhṛṣṇuyā | yac chubhaṁ yāthanā naraḥ ||

जय॑ताम ्ऽइव । त॒न्य॒ तुः । म॒ रुता॑म ् । ए॒ ति॒ । ध॒ ष्ण
ृ ॒ ऽया
ु । यत ् । शुभम
॑ ् । या॒थन॑ । न॒ रः॒ ॥

jayatām-iva | tanyatuḥ | marutām | eti | dhṛṣṇu-yā | yat | śubham | yāthana | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ह॒स्का॒राद्वि॒ द्यत
ु ॒ स्पर्यतो॑ जा॒ता अ॑वन्तु नः । म॒ रुतो॑ मळ
ृ यन्तु नः ॥

हस्काराद्विद्युतस्पर्यतो जाता अवन्तु नः । मरुतो मळ
ृ यन्तु नः ॥

haskārād vidyutas pary ato jātā avantu naḥ | maruto mṛḻayantu naḥ ||

ह॒स्का॒रात ् । वि॒ ऽद्युतः॑ । परि॑ । अतः॑ । जा॒ताः । अ॒ व॒ न्त॒ ु । नः॒ । म॒ रुतः॑ । म॒ ळ॒
ृ य॒ न्त॒ ु । नः॒ ॥

haskārāt | vi-dyutaḥ | pari | ataḥ | jātāḥ | avantu | naḥ | marutaḥ | mṛḷayantu | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- पूषा
THE MANTRA

आ पष ॑ ृ े ध॒ रुणं॑ दि॒ वः । आजा॑ न॒ ष्टं यथा॑ प॒ शम
ू॑ ञ्चि॒ त्रब॑र्हिष॒ माघण ु ्॥

आ पूषञ्चित्रबर्हिषमाघण
ृ े धरुणं दिवः । आजा नष्टं यथा पशुम ् ॥

ā pūṣañ citrabarhiṣam āghṛṇe dharuṇaṁ divaḥ | ājā naṣṭaṁ yathā paśum ||

आ । प॒ ष॒
ू न ् । चि॒ त्रऽब॑र्हिष॒ म ् । आघण
॑ ृ े । ध॒ रुण॑म ् । दि॒ वः । आ । अ॒ ज॒ । न॒ ष्टम ् । यथा॑ । प॒ शुम ् ॥

ā | pūṣan | citra-barhiṣam | āghṛṇe | dharuṇam | divaḥ | ā | aja | naṣṭam | yathā | paśum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ षा
ू राजा॑न॒माघणि
॑ ृ ॒ रप॑गळ्
ू हं॒ गह
ु ा॑ हि॒तम ् । अवि॑न्दच्चि॒ त्रब॑र्हिषम ् ॥

पूषा राजानमाघणि
ृ रपगूळ्हं गह
ु ा हितम ् । अविन्दच्चित्रबर्हिषम ् ॥

pūṣā rājānam āghṛṇir apagūḻhaṁ guhā hitam | avindac citrabarhiṣam ||

प॒ ूषा । राजा॑नम ् । आघणि
॑ ृ ः । अप॑ऽगूळ्हम ् । गुहा॑ । हि॒तम ् । अवि॑न्दत ् । चि॒ त्रऽब॑र्हिषम ् ॥

pūṣā | rājānam | āghṛṇiḥ | apa-gūḷham | guhā | hitam | avindat | citra-barhiṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ तो स मह्य॒ मिन्द॑ भि
ु ॒ : षड्य॒ क्ताँ
ु अ॑न॒ से
ु षिध
॑ त ् । गोभि॒ र्यवं॒ न च॑र्कृ षत ् ॥

उतो स मह्यमिन्दभि
ु ः षड्यक्
ु ताँ अनुसेषिधत ् । गोभिर्यवं न चर्कृ षत ् ॥

uto sa mahyam indubhiḥ ṣaḍ yuktām̐ anuseṣidhat | gobhir yavaṁ na carkṛṣat ||

उ॒ तो इति॑ । सः । मह्य॑म ् । इन्द॑ ऽु भिः । षट् । य॒ क्तान
ु ् । अ॒ न॒ ऽसे
ु सिध
॑ त ् । गोभिः॑ । यव॑म ् । न । च॒ र्कृ ॒ ष॒ त ् ॥

uto iti | saḥ | mahyam | indu-bhiḥ | ṣaṭ | yuktān | anu-sesidhat | gobhiḥ | yavam | na | carkṛṣat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- आपः
THE MANTRA

अ॒ म्बयो॑ य॒ न्त्यध्व॑भिर्जा॒मयो॑ अध्वरीय॒ ताम ् । प॒ ञ्च॒
ृ तीर्मधन
ु॑ ा॒ पय॑: ॥

अम्बयो यन्त्यध्वभिर्जामयो अध्वरीयताम ् । पञ्
ृ चतीर्मधुना पयः ॥

ambayo yanty adhvabhir jāmayo adhvarīyatām | pṛñcatīr madhunā payaḥ ||

अ॒ म्बयः॑ । य॒न्ति॒ । अध्व॑ऽभिः । जा॒मयः॑ । अ॒ ध्व॒ रि॒ऽय॒ ताम ् । प॒ ञ्च॒
ृ तीः । मधन
ु॑ ा । पयः॑ ॥

ambayaḥ | yanti | adhva-bhiḥ | jāmayaḥ | adhvari-yatām | pṛñcatīḥ | madhunā | payaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ मर्या
ू उप॒ सर्ये ू ॑: स॒ ह । ता नो॑ हिन्वन्त्वध्व॒ रम ् ॥
ू ॒ याभि॑र्वा॒ सर्य

अमूर्या उप सूर्ये याभिर्वा सूर्यः सह । ता नो हिन्वन्त्वध्वरम ् ॥

amūr yā upa sūrye yābhir vā sūryaḥ saha | tā no hinvantv adhvaram ||

अ॒ मूः । याः । उप॑ । सूर्ये॑ । याभिः॑ । वा॒ । सूर्यः॑ । स॒ ह । ताः । नः॒ । हि॒न्व॒ न्त॒ ु । अ॒ ध्व॒ रम ् ॥

amūḥ | yāḥ | upa | sūrye | yābhiḥ | vā | sūryaḥ | saha | tāḥ | naḥ | hinvantu | adhvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पो दे॒ वीरुप॑ ह्वये॒ यत्र॒ गाव॒ : पिब॑न्ति नः । सिन्धुभ्
॑ य॒ : कर्त्वं॑ ह॒विः ॥

अपो दे वीरुप ह्वये यत्र गावः पिबन्ति नः । सिन्धुभ्यः कर्त्वं हविः ॥

apo devīr upa hvaye yatra gāvaḥ pibanti naḥ | sindhubhyaḥ kartvaṁ haviḥ ||

॑ ् । ह॒विः ॥
अ॒ पः । दे॒ वीः । उप॑ । ह्व॒ य॒ े । यत्र॑ । गावः॑ । पिब॑न्ति । नः॒ । सिन्धऽु॑ भ्यः । कर्त्वम

apaḥ | devīḥ | upa | hvaye | yatra | gāvaḥ | pibanti | naḥ | sindhu-bhyaḥ | kartvam | haviḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पुरउष्णिक्
THE MANTRA

अ॒ प्स्व१॒॑न्
॒॑ तर॒मत
ृ म ॑ जम॒ पाम॒ त
॑ ॒ प्सु भेष॒ ु प्रश॑स्तये । दे वा॒ भव॑त वा॒जिन॑: ॥

अप्स्वन्तरमत
ृ मप्सु भेषजमपामुत प्रशस्तये । दे वा भवत वाजिनः ॥

apsv antar amṛtam apsu bheṣajam apām uta praśastaye | devā bhavata vājinaḥ ||

अ॒ प ्ऽसु । अ॒ न्तः । अ॒ मत
ृ म
॑ ् । अ॒ प ्ऽसु । भे॒ ष॒ जम ् । अ॒ पाम ् । उ॒ त । प्रऽश॑स्तये । दे वाः॑ । भव॑त । वा॒जिनः॑ ॥

ap-su | antaḥ | amṛtam | ap-su | bheṣajam | apām | uta | pra-śastaye | devāḥ | bhavata | vājinaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ प्सु मे॒ सोमो॑ अब्रवीद॒ न्तर्विश्वा॑नि भेष॒जा । अ॒ ग्निं च॑ वि॒ श्वश॑म्भव ॑
ु ॒ माप॑श्च वि॒ श्वभेषजीः ॥

अप्सु मे सोमो अब्रवीदन्तर्विश्वानि भेषजा । अग्निं च विश्वशम्भुवमापश्च विश्वभेषजीः ॥

apsu me somo abravīd antar viśvāni bheṣajā | agniṁ ca viśvaśambhuvam āpaś ca viśvabheṣajīḥ ||

अ॒ प ्ऽसु । मे॒ । सोमः॑ । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । अ॒ न्तः । विश्वा॑नि । भे॒ ष॒ जा । अ॒ ग्निम ् । च॒ । वि॒ श्वऽश॑म्भुवम ् । आपः॑ । च॒ ।
॑
वि॒ श्वऽभेषजीः ॥

ap-su | me | somaḥ | abravīt | antaḥ | viśvāni | bheṣajā | agnim | ca | viśva-śambhuvam | āpaḥ | ca | viśva-
bheṣajīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- प्रतिष्ठागायत्री
THE MANTRA

आप॑: पण ॑ जं वरू॑थं त॒ न्वे॒३॒॒॑॑ मम॑ । ज्योक्च॒ सर्यं
ृ ी॒त भेष॒ ू ॑ दृ॒शे ॥

आपः पण
ृ ीत भेषजं वरूथं तन्वे मम । ज्योक्च सूर्यं दृशे ॥

āpaḥ pṛṇīta bheṣajaṁ varūthaṁ tanve mama | jyok ca sūryaṁ dṛśe ||

ृ त । भे॒ ष॒ जम ् । वरू॑थम ् । त॒न्वे॑ । मम॑ । ज्योक् । च॒ । सूर्यम
आपः॑ । प॒ णी॒ ॑ ् । दृ॒शे ॥

āpaḥ | pṛṇīta | bheṣajam | varūtham | tanve | mama | jyok | ca | sūryam | dṛśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒दमा॑प॒: प्र व॑हत॒ यत्किं च॑ दरि
ु ॒तं मयि॑ । यद्वा॒हम॑भिद॒ द्रोह
ु ॒ यद्वा॑ शे॒ प उ॒ तानत
॑ृ म ् ॥

इदमापः प्र वहत यत्किं च दरि
ु तं मयि । यद्वाहमभिदद्र
ु ोह यद्वा शेप उतानत
ृ म ्॥

idam āpaḥ pra vahata yat kiṁ ca duritam mayi | yad vāham abhidudroha yad vā śepa utānṛtam ||

इ॒दम ् । आ॒पः॒ । प्र । व॒ ह॒त॒ । यत ् । किम ् । च॒ । द॒ रि॒
ु तम ् । मयि॑ । यत ् । वा॒ । अ॒ हम ् । अ॒ भि॒ ऽद॒ द्रोह॑
ु । यत ् । वा॒ । शे॒ पे । उ॒ त ।
अनत
॑ृ म ् ॥

idam | āpaḥ | pra | vahata | yat | kim | ca | duritam | mayi | yat | vā | aham | abhi-dudroha | yat | vā | śepe | uta |
anṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ सम॑गस्महि । पय॑स्वानग्न॒ आ ग॑हि॒ तं मा॒ सं सज
आपो॑ अ॒ द्यान्व॑चारिषं॒ रसेन॒ ॑ ॥
॑ ृ ॒ वर्चसा

आपो अद्यान्वचारिषं रसेन समगस्महि । पयस्वानग्न आ गहि तं मा सं सज
ृ वर्चसा ॥

āpo adyānv acāriṣaṁ rasena sam agasmahi | payasvān agna ā gahi tam mā saṁ sṛja varcasā ||

॑ । सम ् । अ॒ ग॒ स्म॒ हि॒ । पय॑स्वान ् । अ॒ ग्ने॒ । आ । ग॒ हि॒ । तम ् । मा॒ । सम ् । स॒ ज॒
आपः॑ । अ॒ द्य । अनु॑ । अ॒ चा॒रि॒ष॒म ् । रसेन ृ ।
॑ ॥
वर्चसा

āpaḥ | adya | anu | acāriṣam | rasena | sam | agasmahi | payasvān | agne | ā | gahi | tam | mā | sam | s ṛja |
varcasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ सज
सं मा॑ग्ने॒ वर्चसा ृ ॒ सं प्र॒ जया॒ समायष ु ॑ अस्य दे॒ वा इन्द्रो॑ विद्यात्स॒ ह ऋषि॑भिः ॥
ु॑ ा । वि॒ द्यर्मे

सं माग्ने वर्चसा सज
ृ सं प्रजया समायुषा । विद्युर्मे अस्य दे वा इन्द्रो विद्यात्सह ऋषिभिः ॥

sam māgne varcasā sṛja sam prajayā sam āyuṣā | vidyur me asya devā indro vidyāt saha ṛṣibhiḥ ||

॑ । स॒ ज॒
सम ् । मा॒ । अ॒ ग्ने॒ । वर्चसा ृ । सम ् । प्र॒ ऽजया॑ । सम ् । आयष
ु॑ ा । वि॒ द्युः । मे॒ । अ॒ स्य॒ । दे॒ वाः । इन्द्रः॑ । वि॒ द्या॒त ् ।
स॒ ह । ऋषि॑ऽभिः ॥

sam | mā | agne | varcasā | sṛja | sam | pra-jayā | sam | āyuṣā | vidyuḥ | me | asya | devāḥ | indraḥ | vidyāt |
saha | ṛṣi-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- शन
ु ःशेप आजीगर्तिः स कृत्रिमो वैश्वामित्रो दे वरातः
दे वता (Devataa) :- प्रजापतिः
छन्द: (Chhand) :- त्रिष्टुप ्
स्वर: (Swar) :- धैवतः
THE MANTRA

कस्य॑ न॒ नं
ू क॑त॒ मस्या॒मत
ृ ा॑नां॒ मना॑महे॒ चारु॑ दे॒ वस्य॒ नाम॑ । को नो॑ म॒ ह्या अदि॑ तये॒ पन ॑ त्पि॒ तरं॑ च
ु र्दा
दृ॒शेयं॑ मा॒तरं॑ च ॥

कस्य नन
ू ं कतमस्यामत
ृ ानां मनामहे चारु दे वस्य नाम । को नो मह्या अदितये पुनर्दात्पितरं च दृशेयं मातरं च ॥

kasya nūnaṁ katamasyāmṛtānām manāmahe cāru devasya nāma | ko no mahyā aditaye punar dāt pitaraṁ
ca dṛśeyam mātaraṁ ca ||

कस्य॑ । न॒ नम
ू ् । क॒ त॒मस्य॑ । अ॒ मत
ृ ा॑नाम ् । मना॑महे । चारु॑ । दे॒ वस्य॑ । नाम॑ । कः । नः॑ । म॒ ह्यै । अदि॑ तये । पुनः॑ । दा॒त ् ।
पि॒ तर॑ म ् । च॒ । दृ॒शेयम
॑ ् । मा॒तर॑ म ् । च॒ ॥

kasya | nūnam | katamasya | amṛtānām | manāmahe | cāru | devasya | nāma | kaḥ | naḥ | mahyai | aditaye |
punaḥ | dāt | pitaram | ca | dṛśeyam | mātaram | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्नेर्व॒यं प्र॑थ॒मस्या॒मत
ृ ा॑नां॒ मना॑महे॒ चारु॑ दे॒ वस्य॒ नाम॑ । स नो॑ म॒ ह्या अदि॑ तये॒ पन ॑ त्पि॒ तरं॑ च दृ॒शेयं॑
ु र्दा
मा॒तरं॑ च ॥

अग्नेर्वयं प्रथमस्यामत
ृ ानां मनामहे चारु दे वस्य नाम । स नो मह्या अदितये पुनर्दात्पितरं च दृशेयं मातरं च ॥

agner vayam prathamasyāmṛtānām manāmahe cāru devasya nāma | sa no mahyā aditaye punar dāt pitaraṁ
ca dṛśeyam mātaraṁ ca ||

अ॒ ग्नेः । व॒ यम ् । प्रथ॒ मस्य॑ । अ॒ मत
ृ ा॑नाम ् । मना॑महे । चारु॑ । दे॒ वस्य॑ । नाम॑ । सः । नः॑ । म॒ ह्यै । अदि॑ तये । पुनः॑ । दा॒त ् ।
पि॒ तर॑ म ् । च॒ । दृ॒शेयम
॑ ् । मा॒तर॑ म ् । च॒ ॥

agneḥ | vayam | prathamasya | amṛtānām | manāmahe | cāru | devasya | nāma | saḥ | naḥ | mahyai | aditaye |
punaḥ | dāt | pitaram | ca | dṛśeyam | mātaram | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सविता भगो वा
THE MANTRA

अ॒ भि त्वा॑ दे व सवित॒ रीशा॑न॒ ं वार्या॑णाम ् । सदा॑वन्भा॒गमी॑महे ॥

अभि त्वा दे व सवितरीशानं वार्याणाम ् । सदावन्भागमीमहे ॥

abhi tvā deva savitar īśānaṁ vāryāṇām | sadāvan bhāgam īmahe ||

अ॒ भि । त्वा॒ । दे॒ व॒ । स॒ वि॒ तः॒ । ईशा॑नम ् । वार्या॑णाम ् । सदा॑ । अ॒ व॒ न ् । भा॒गम ् । ई॒म॒हे॒ ॥

abhi | tvā | deva | savitaḥ | īśānam | vāryāṇām | sadā | avan | bhāgam | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यश्चि॒ द्धि त॑ इ॒त्था भग॑: शशमा॒नः प॒ रा
ु नि॒ दः । अ॒ द्वे॒षो हस्त॑योर्द॒ धे ॥

यश्चिद्धि त इत्था भगः शशमानः पुरा निदः । अद्वेषो हस्तयोर्दधे ॥

yaś cid dhi ta itthā bhagaḥ śaśamānaḥ purā nidaḥ | adveṣo hastayor dadhe ||

यः । चि॒ त ् । हि । ते॒ । इ॒त्था । भगः॑ । श॒ श॒ मा॒नः । प॒ रा
ु । नि॒ दः । अ॒ द्वे॒षः । हस्त॑योः । द॒ धे ॥

yaḥ | cit | hi | te | itthā | bhagaḥ | śaśamānaḥ | purā | nidaḥ | adveṣaḥ | hastayoḥ | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भग॑भक्तस्य ते व॒ यमद
ु ॑ शम
े ॒ तवाव॑सा । म॒ र्धानं
ू ॑ रा॒य आ॒रभे॑ ॥

भगभक्तस्य ते वयमुदशेम तवावसा । मूर्धानं राय आरभे ॥

bhagabhaktasya te vayam ud aśema tavāvasā | mūrdhānaṁ rāya ārabhe ||

म ् । रा॒यः । आ॒ऽरभे॑ ॥
भग॑ऽभक्तस्य । ते॒ । व॒ यम ् । उत ् । अ॒ शे॒ म॒ । तव॑ । अव॑सा । म॒ र्धान॑
ू

bhaga-bhaktasya | te | vayam | ut | aśema | tava | avasā | mūrdhānam | rāyaḥ | ārabhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वरुणः
छन्द: (Chhand) :- निचत्त्रि
ृ ष्टुप ्
THE MANTRA

न॒ हि ते॑ क्ष॒त्रं न सहो॒ न म॒ न्यंु वय॑श्च॒ नामी प॒ तय॑न्त आ॒पःु । नेमा आपो॑ अनिमि॒ षं चर॑ न्ती॒र्न ये
वात॑स्य प्रमि॒ नन्त्यभ्व॑म ् ॥

नहि ते क्षत्रं न सहो न मन्युं वयश्चनामी पतयन्त आपुः । नेमा आपो अनिमिषं चरन्तीर्न ये वातस्य प्रमिनन्त्यभ्वम ् ॥

nahi te kṣatraṁ na saho na manyuṁ vayaś canāmī patayanta āpuḥ | nemā āpo animiṣaṁ carantīr na ye
vātasya praminanty abhvam ||

न॒हि । ते॒ । क्ष॒त्रम ् । न । सहः॑ । न । म॒ न्युम ् । वयः॑ । च॒ न । अ॒ मी इति॑ । प॒ तय॑न्तः । आ॒पुः । न । इ॒माः । आपः॑ ।
अ॒ नि॒ ऽमि॒ षम ् । चर॑ न्तीः । न । ये । वात॑स्य । प्र॒ ऽमि॒ नन्ति॑ । अभ्व॑म ् ॥

nahi | te | kṣatram | na | sahaḥ | na | manyum | vayaḥ | cana | amī iti | patayantaḥ | āpuḥ | na | imāḥ | āpaḥ |
ani-miṣam | carantīḥ | na | ye | vātasya | pra-minanti | abhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ब॒ ध्ने
ु ू ं॑ ददते प॒ तद॑
राजा॒ वरु॑ णो॒ वन॑स्यो॒र्ध्वं स्तप ू क्षः । नी॒चीना॑: स्थरु
ु ॒परि॑ ब॒ ध्न
ु ए॑षाम॒ स्मे
अ॒ न्तर्निहि॑ताः के॒तव॑: स्यःु ॥

अबुध्ने राजा वरुणो वनस्योर्ध्वं स्तूपं ददते पत
ू दक्षः । नीचीनाः स्थुरुपरि बुध्न एषामस्मे अन्तर्निहिताः केतवः स्युः ॥

abudhne rājā varuṇo vanasyordhvaṁ stūpaṁ dadate pūtadakṣaḥ | nīcīnāḥ sthur upari budhna eṣām asme
antar nihitāḥ ketavaḥ syuḥ ||

अ॒ ब॒ ुध्ने । राजा॑ । वरु॑ णः । वन॑स्य । ऊ॒ र्ध्वम ् । स्तूपम
॑ ् । द॒ द॒त॒ े । प॒ तऽद॑
ू क्षः । नी॒चीनाः॑ । स्थुः॒ । उ॒ परि॑ । ब॒ ध्नः
ु । ए॒ षा॒म ् ।
अ॒ स्मे इति॑ । अ॒ न्तः । निऽहि॑ताः । के॒तवः॑ । स्य॒ ुरिति॑ स्युः ॥

abudhne | rājā | varuṇaḥ | vanasya | ūrdhvam | stūpam | dṛte | pūta-dakṣaḥ | nīcīnāḥ | sthuḥ | upari | budhnaḥ
| eṣām | asme iti | antaḥ | ni-hitāḥ | ketavaḥ | syuritisyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑य॒ पन्था॒मन्वेत॒
उ॒ रुं हि राजा॒ वरु॑ णश्च॒ कार॒ सर्या ॑ वा उ॑ । अ॒ पदे॒ पादा॒ प्रति॑धातवेऽकरु॒ताप॑व॒क्ता
हृ॑दया॒विध॑श्चित ् ॥

उरुं हि राजा वरुणश्चकार सूर्याय पन्थामन्वेतवा उ । अपदे पादा प्रतिधातवेऽकरुतापवक्ता हृदयाविधश्चित ् ॥

uruṁ hi rājā varuṇaś cakāra sūryāya panthām anvetavā u | apade pādā pratidhātave 'kar utāpavaktā
hṛdayāvidhaś cit ||

॑ । पन्था॑म ् । अनऽु॑ ए॒ त॒वै । ऊँ॒ इति॑ । अ॒ पदे॑ । पादा॑ । प्रति॑ऽधातवे । अ॒ कः॒ ।
उ॒ रुम ् । हि । राजा॑ । वरु॑ णः । च॒ कार॑ । सूर्याय
उ॒ त । अ॒ प॒ ऽव॒ क्ता । हृ॒द॒य॒ऽविधः॑ । चित ् ॥

urum | hi | rājā | varuṇaḥ | cakāra | sūryāya | panthām | anu-etavai | oṃ iti | apade | pādā | prati-dhātave |
akaḥ | uta | apa-vaktā | hṛdaya-vidhaḥ | cit
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ तं ते॑ राजन्भि॒ षज॑: स॒ हस्र॑म॒ र्वी ॑ ॒ तिष्टे॑ अस्तु । बाध॑स्व द॒ रेू निॠ॑तिं परा॒चैः कृ॒तं चि॒ दे न॒: प्र
ु ग॑भी॒रा सुम
म ुम
॑ ग्ु ध्य॒ स्मत ् ॥

शतं ते राजन्भिषजः सहस्रमुर्वी गभीरा सुमतिष्टे अस्तु । बाधस्व दरू े निॠतिं पराचैः कृतं चिदे नः प्र मुमुग्ध्यस्मत ् ॥

śataṁ te rājan bhiṣajaḥ sahasram urvī gabhīrā sumatiṣ ṭe astu | bādhasva dūre nirṛtim parācaiḥ kṛtaṁ cid
enaḥ pra mumugdhy asmat ||

श॒ तम ् । ते॒ । रा॒ज॒न ् । भि॒ षजः॑ । स॒ हस्र॑म ् । उ॒ र्वी । ग॒ भी॒रा । स॒ ऽम॒
ु तिः । ते॒ । अ॒ स्त॒ ु । बाध॑स्व । द॒ रेू । निःऽऋ॑तिम ् । परा॒चैः
। कृ॒तम ् । चि॒ त ् । एनः॒ । प्र । म॒ म
ु ॒ ग्धि॒
ु । अ॒ स्मत ् ॥

śatam | te | rājan | bhiṣajaḥ | sahasram | urvī | gabhīrā | su-matiḥ | te | astu | bādhasva | dūre | niḥ-ṛtim |
parācaiḥ | kṛtam | cit | enaḥ | pra | mumugdhi | asmat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ःु । अद॑ ब्धानि॒ वरु॑ णस्य व्र॒ तानि॑
अ॒ मी य ऋक्षा॒ निहि॑ तास उ॒ च्चा नक्तं॒ ददृ॑श्र॒ े कुह॑ चि॒ द्दिवेय
वि॒ चाक॑शच्च॒ न्द्रमा॒ नक्त॑मेति ॥

अमी य ऋक्षा निहितास उच्चा नक्तं ददृश्रे कुह चिद्दिवेयुः । अदब्धानि वरुणस्य व्रतानि विचाकशच्चन्द्रमा नक्तमेति
॥

amī ya ṛkṣā nihitāsa uccā naktaṁ dadṛśre kuha cid diveyuḥ | adabdhāni varuṇasya vratāni vicākaśac
candramā naktam eti ||

अ॒ मी इति॑ । ये । ऋक्षाः॑ । निऽहि॑तासः । उ॒ च्चा । नक्त॑म ् । ददृ॑श्रे । कुह॑ । चि॒ त ् । दिवा॑ । ई॒युः॒ । अद॑ ब्धानि । वरु॑ णस्य ।
व्र॒ तानि॑ । वि॒ ऽचाक॑शत ् । च॒ न्द्रमाः॑ । नक्त॑म ् । ए॒ ति॒ ॥

amī iti | ye | ṛkṣāḥ | ni-hitāsaḥ | uccā | naktam | dṛdaśre | kuha | cit | divā | īyuḥ | adabdhāni | varuṇasya |
vratāni | vi-cākaśat | candramāḥ | naktam | eti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्त्वा॑ यामि॒ ब्रह्म॑णा॒ वन्द॑ मान॒ स्तदा शा॑स्ते॒ यज॑मानो ह॒विर्भि:॑ । अहे॑ ळमानो वरुणे॒ ह बो॒ध्यरु
ु ॑ शंस॒
मा न॒ आय॒ :ु प्र मो॑षीः ॥

तत्त्वा यामि ब्रह्मणा वन्दमानस्तदा शास्ते यजमानो हविर्भिः । अहे ळमानो वरुणेह बोध्युरुशंस मा न आयुः प्र मोषीः
॥

tat tvā yāmi brahmaṇā vandamānas tad ā śāste yajamāno havirbhiḥ | aheḻamāno varuṇeha bodhy uruśaṁsa
mā na āyuḥ pra moṣīḥ ||

तत ् । त्वा॒ । या॒मि॒ । ब्रह्म॑णा । वन्द॑ मानः । तत ् । आ । शा॒स्ते॒ । यज॑मानः । ह॒विःऽभिः॑ । अहे॑ ळमानः । व॒ रु॒ण॒ । इ॒ह ।
बो॒धि॒ । उरु॑ ऽशंस । मा । नः॒ । आयःु ॑ । प्र । मो॒षीः॒ ॥

tat | tvā | yāmi | brahmaṇā | vandamānaḥ | tat | ā | śāste | yajamānaḥ | haviḥ-bhiḥ | aheḷamānaḥ | varuṇa | iha
| bodhi | uru-śaṃsa | mā | naḥ | āyuḥ | pra | moṣīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तदिन्नक्तं॒ तद्दिवा॒ मह्य॑माहु॒स्तद॒ यं केतो॑ हृ॒द आ वि च॑ष्टे । शन
ु ॒ :शेपो॒ यमह्व॑द्गभ
ृ ी॒तः सो
अ॒ स्मान्राजा॒ वरु॑ णो मम
ु ोक्तु ॥

तदिन्नक्तं तद्दिवा मह्यमाहुस्तदयं केतो हृद आ वि चष्टे । शन
ु ःशेपो यमह्वद्गभ
ृ ीतः सो अस्मान्राजा वरुणो मुमोक्तु
॥

tad in naktaṁ tad divā mahyam āhus tad ayaṁ keto hṛda ā vi caṣṭe | śunaḥśepo yam ahvad gṛbhītaḥ so
asmān rājā varuṇo mumoktu ||

तत ् । इत ् । नक्त॑म ् । तत ् । दिवा॑ । मह्य॑म ् । आ॒हुः॒ । तत ् । अ॒ यम ् । केतः॑ । हृ॒दः । आ । वि । च॒ ष्टे॒ । शन
ु ः॒शेपः॑ । यम ् ।
अह्व॑त ् । ग॒ भी॒
ृ तः । सः । अ॒ स्मान ् । राजा॑ । वरु॑ णः । म॒ मो॒
ु क्त॒ ु ॥

tat | it | naktam | tat | divā | mahyam | āhuḥ | tat | ayam | ketaḥ | hṛdaḥ | ā | vi | caṣṭe | śunaḥśepaḥ | yam |
ahvat | gṛbhītaḥ | saḥ | asmān | rājā | varuṇaḥ | mumoktu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिक्पङ्क्ति
THE MANTRA

शन
ु ॒ :शेपो॒ ह्यह्व॑द्गभ
ृ ी॒तस्त्रिष्॒ वा॑दि॒त्यं द्र॑ प ॑ ॒ राजा॒ वरु॑ णः ससज्
ु ॒ देषु॑ ब॒ द्धः । अवैनं ृ याद्वि॒ द्वाँ अद॑ ब्धो॒ वि
म ुम
॑ ोक्त॒ ु पाशा॑न ् ॥

शुनःशेपो ह्यह्वद्गभ
ृ ीतस्त्रिष्वादित्यं द्रप
ु दे षु बद्धः । अवैनं राजा वरुणः ससज्
ृ याद्विद्वाँ अदब्धो वि मुमोक्तु पाशान ् ॥

śunaḥśepo hy ahvad gṛbhītas triṣv ādityaṁ drupadeṣu baddhaḥ | avainaṁ rājā varuṇaḥ sasṛjyād vidvām̐
adabdho vi mumoktu pāśān ||

शुनः॒शेपः॑ । हि । अह्व॑त ् । ग॒ भी॒
ृ तः । त्रिष
॒ ु । आ॒दि॒ त्यम ् । द्र॒ ऽप॒
ु देषु॑ । ब॒ द्धः । अव॑ । ए॒ न॒म ् । राजा॑ । वरु॑ णः । स॒ स॒ ज्या॒
ृ त्।
वि॒ द्वान ् । अद॑ ब्धः । वि । म॒ मो॒
ु क्त॒ ु । पासा॑न ् ॥

śunaḥśepaḥ | hi | ahvat | gṛbhītaḥ | triṣu | ādityam | dru-padeṣu | baddhaḥ | ava | enam | rājā | varuṇaḥ |
sasṛjyāt | vidvān | adabdhaḥ | vi | mumoktu | pāsān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े र॑ ीमहे ह॒विर्भि:॑ । क्षय॑न्न॒ स्मभ्य॑मसरु प्रचेता॒ राज॒ न्नेनां॑सि
अव॑ ते॒ हे ळो॑ वरुण॒ नमो॑भि॒रव॑ य॒ ज्ञभि
शिश्रथः कृ॒तानि॑ ॥

अव ते हे ळो वरुण नमोभिरव यज्ञेभिरीमहे हविर्भिः । क्षयन्नस्मभ्यमसुर प्रचेता राजन्नेनांसि शिश्रथः कृतानि ॥

ava te heḻo varuṇa namobhir ava yajñebhir īmahe havirbhiḥ | kṣayann asmabhyam asura pracetā rājann
enāṁsi śiśrathaḥ kṛtāni ||

अव॑ । ते॒ । हे ळः॑ । व॒ रु॒ण॒ । नमः॑ऽभिः । अव॑ । य॒ ज्ञेभिः॑ । ई॒म॒हे॒ । ह॒विःऽभिः॑ । क्षय॑न ् । अ॒ स्मभ्य॑म ् । अ॒ स॒ र॒ु । प्र॒ चत॒ े॒ इति॑
प्रऽचेतः । राज॑न ् । एनांसि ॑ । शि॒ श्र॒थः॒ । कृ॒तानि॑ ॥

ava | te | heḷaḥ | varuṇa | namaḥ-bhiḥ | ava | yajñebhiḥ | īmahe | haviḥ-bhiḥ | kṣayan | asmabhyam | asura |
pracetaitipra-cetaḥ | rājan | enāṃsi | śiśrathaḥ | kṛtāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्त्रिस्टुप ्
THE MANTRA

उद॑ त्ु त॒ मं व॑रुण॒ पाश॑म॒स्मदवा॑ध॒मं वि म॑ध्य॒ मं श्र॑थाय । अथा॑ व॒ यमा॑दित्य व्र॒ ते तवाना॑गसो॒ अदि॑ तये
स्याम ॥

उदत्ु तमं वरुण पाशमस्मदवाधमं वि मध्यमं श्रथाय । अथा वयमादित्य व्रते तवानागसो अदितये स्याम ॥

ud uttamaṁ varuṇa pāśam asmad avādhamaṁ vi madhyamaṁ śrathāya | athā vayam āditya vrate
tavānāgaso aditaye syāma ||

उत ् । उ॒ त ्ऽत॒मम ् । व॒ रु॒ण॒ । पाश॑म ् । अ॒ स्मत ् । अव॑ । अ॒ ध॒ मम ् । वि । म॒ ध्य॒ यमम ् । श्र॒थ॒य॒ । अथ॑ । व॒ यम ् । आ॒दि॒ त्य॒ ।
व्र॒ ते । तव॑ । अना॑गसः । अदि॑ तये । स्या॒म॒ ॥

ut | ut-tamam | varuṇa | pāśam | asmat | ava | adhamam | vi | madhyayamam | śrathaya | atha | vayam | āditya
| vrate | tava | anāgasaḥ | aditaye | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ःशेप आजीगर्तिः
THE MANTRA

यच्चि॒ द्धि ते॒ विशो॑ यथा॒ प्र दे॑ व वरुण व्र॒ तम ् । मि॒ नी॒मसि॒ द्यवि॑द्यवि ॥

यच्चिद्धि ते विशो यथा प्र दे व वरुण व्रतम ् । मिनीमसि द्यविद्यवि ॥

yac cid dhi te viśo yathā pra deva varuṇa vratam | minīmasi dyavi-dyavi ||

यत ् । चि॒ त ् । हि । ते॒ । विशः॑ । य॒ था॒ । प्र । दे॒ व॒ । व॒ रु॒ण॒ । व्र॒ तम ् । मि॒ नी॒मसि॑ । द्यवि॑ऽद्यवि ॥

yat | cit | hi | te | viśaḥ | yathā | pra | deva | varuṇa | vratam | minīmasi | dyavi-dyavi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॑ व॒ धाय॑ ह॒त्नवे॑ जिहीळा॒नस्य॑ रीरधः । मा हृ॑णा॒नस्य॑ म॒ न्यवे॑ ॥

मा नो वधाय हत्नवे जिहीळानस्य रीरधः । मा हृणानस्य मन्यवे ॥

mā no vadhāya hatnave jihīḻānasya rīradhaḥ | mā hṛṇānasya manyave ||

मा । नः॑ । व॒ धाय॑ । ह॒त्नवे॑ । जि॒ ही॒ळा॒नस्य॑ । री॒र॒धः॒ । मा । हृ॒णा॒नस्य॑ म॒ न्यवे॑ ॥

mā | naḥ | vadhāya | hatnave | jihīḷānasya | rīradhaḥ | mā | hṛṇānasyamanyave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि मळ ॑
॑ ृ ी॒काय॑ ते॒ मनो॑ र॒थीरश्वं॒ न संदि॑तम ् । गी॒र्भिर्वरुण सीमहि ॥

वि मळ
ृ ीकाय ते मनो रथीरश्वं न संदितम ् । गीर्भिर्वरुण सीमहि ॥

vi mṛḻīkāya te mano rathīr aśvaṁ na saṁditam | gīrbhir varuṇa sīmahi ||

वि । म॒ ळी॒
ृ काय॑ । ते॒ । मनः॑ । र॒थीः । अश्व॑म ् । न । सम ्ऽदि॑ तम ् । गी॒भिः । व॒ रु॒ण॒ । सी॒म॒हि॒ ॥

vi | mṛḷīkāya | te | manaḥ | rathīḥ | aśvam | na | sam-ditam | gīrbhiḥ | varuṇa | sīmahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परा॒ हि मे॒ विम॑न्यव॒ : पत॑न्ति॒ वस्य॑इष्टये । वयो॒ न व॑स॒तीरुप॑ ॥

परा हि मे विमन्यवः पतन्ति वस्यइष्टये । वयो न वसतीरुप ॥

parā hi me vimanyavaḥ patanti vasyaïṣṭaye | vayo na vasatīr upa ||

परा॑ । हि । मे॒ । विऽम॑न्यवः । पत॑न्ति । वस्यः॑ऽइष्टये । वयः॑ । न । व॒ स॒तीः । उप॑ ॥

parā | hi | me | vi-manyavaḥ | patanti | vasyaḥ-iṣṭaye | vayaḥ | na | vasatīḥ | upa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ दा क्ष॑त्रश्रि
॒ यं॒ नर॒मा वरु॑ णं करामहे । म॒ ळी॒
ृ कायो॑रु॒चक्ष॑सम ् ॥

कदा क्षत्रश्रियं नरमा वरुणं करामहे । मळ
ृ ीकायोरुचक्षसम ् ॥

kadā kṣatraśriyaṁ naram ā varuṇaṁ karāmahe | mṛḻīkāyorucakṣasam ||

क॒ दा । क्ष॒त्रऽ॒ श्रिय॑म ् । नर॑ म ् । आ । वरु॑ णम ् । क॒ रा॒म॒हे॒ । म॒ ळी॒
ृ काय॑ । उ॒ रु॒ऽचक्ष॑सम ् ॥

kadā | kṣatra-śriyam | naram | ā | varuṇam | karāmahe | mṛḷīkāya | uru-cakṣasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तदित्स॑मा॒नमा॑शाते॒ वेनन्
॑ ता॒ न प्र युच्
॑ छतः । ध॒ तव्र॑ ु े॑ ॥
ृ ताय दा॒शष

तदित्समानमाशाते वेनन्ता न प्र यच्
ु छतः । धत
ृ व्रताय दाशुषे ॥

tad it samānam āśāte venantā na pra yucchataḥ | dhṛtavratāya dāśuṣe ||

तत ् । इत ् । स॒ मा॒नम ् । आ॒शा॒त॒ े इति॑ । वेनन्
॑ ता । न । प्र । य॒ च्छ॒ ताय । दा॒शुषे॑ ॥
ु तः॒ । ध॒ तऽव्र॑
ृ

tat | it | samānam | āśāteiti | venantā | na | pra | yucchataḥ | dhṛta-vratāya | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वेदा॒ यो वी॒नां प॒ दम॒ न्तरि॑ क्षेण॒ पत॑ताम ् । वेद॑ ना॒वः स॑म॒ द्रिय॑
ु :॥

वेदा यो वीनां पदमन्तरिक्षेण पतताम ् । वेद नावः समुद्रियः ॥

vedā yo vīnām padam antarikṣeṇa patatām | veda nāvaḥ samudriyaḥ ||

वेद॑ । यः । वी॒नाम ् । प॒ दम ् । अ॒ न्तरि॑ क्षेण । पत॑ताम ् । वेद॑ । ना॒वः । स॒ म॒ द्रियः॑
ु ॥

veda | yaḥ | vīnām | padam | antarikṣeṇa | patatām | veda | nāvaḥ | samudriyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वेद॑ मा॒सो ध॒ तव्र॑
ृ तो॒ द्वाद॑ श प्र॒ जाव॑तः । वेदा॒ य उ॑ प॒ जाय॑ते ॥

वेद मासो धत
ृ व्रतो द्वादश प्रजावतः । वेदा य उपजायते ॥

veda māso dhṛtavrato dvādaśa prajāvataḥ | vedā ya upajāyate ||

वेद॑ । मा॒सः । ध॒ तऽव्र॑
ृ तः । द्वाद॑ श । प्र॒ जाऽव॑तः । वेद॑ । यः । उ॒ प॒ऽजाय॑ते ॥

veda | māsaḥ | dhṛta-vrataḥ | dvādaśa | prajāvataḥ | veda | yaḥ | upa-jāyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वेद॒ वात॑स्य वर्त॒ निम॒ रोॠ
ु ॒ ष्वस्य॑ बह
ृ ॒ तः । वेदा॒ ये अ॒ ध्यास॑ते ॥

वेद वातस्य वर्तनिमुरोॠष्वस्य बह
ृ तः । वेदा ये अध्यासते ॥

veda vātasya vartanim uror ṛṣvasya bṛhataḥ | vedā ye adhyāsate ||

वेद॑ । वात॑स्य । व॒ र्त॒निम ् । उ॒ रोः । ऋ॒ष्वस्य॑ । ब॒ ह
ृ ॒ तः । वेद॑ । ये । अ॒ धि॒ ऽआस॑ते ॥

veda | vātasya | vartanim | uroḥ | ṛṣvasya | bṛhataḥ | veda | ye | adhi-āsate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि ष॑साद ध॒ तव्र॑
ृ तो॒ वरु॑ णः प॒ स्त्या॒३॒॒॑॑स्वा । साम्रा॑ज्याय स॒ क्रत
ु :ु॑ ॥

नि षसाद धत
ृ व्रतो वरुणः पस्त्यास्वा । साम्राज्याय सुक्रतुः ॥

ni ṣasāda dhṛtavrato varuṇaḥ pastyāsv ā | sāmrājyāya sukratuḥ ||

नि । स॒ सा॒द॒ । ध॒ तऽव्र॑
ृ तः । वरु॑ णः । प॒ स्त्या॑सु । आ । साम ्ऽरा॑ज्याय । स॒ ऽक्रत
ु ुः॑ ॥

ni | sasāda | dhṛta-vrataḥ | varuṇaḥ | pastyāsu | ā | sām-rājyāya | su-kratuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ा चिकि॒ त्वाँ अ॒ भि प॑श्यति । कृ॒तानि॒ या च॒ कर्त्वा॑ ॥
अतो॒ विश्वा॒न्यद्भ॑ त

अतो विश्वान्यद्भत
ु ा चिकित्वाँ अभि पश्यति । कृतानि या च कर्त्वा ॥

ato viśvāny adbhutā cikitvām̐ abhi paśyati | kṛtāni yā ca kartvā ||

ु ा । चि॒ कि॒ त्वान ् । अ॒ भि । प॒ श्य॒ ति॒ । कृ॒तानि॑ । या । च॒ । कर्त्वा॑ ॥
अतः॑ । विश्वा॑नि । अद्भ॑ त

ataḥ | viśvāni | adbhutā | cikitvān | abhi | paśyati | kṛtāni | yā | ca | kartvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ वि॒ श्वाहा॑ स॒ क्रत
ु ुर॑ ादि॒ त्यः स॒ पथा॑
ु ंू॑ तारिषत ् ॥
करत ् । प्र ण॒ आयषि

स नो विश्वाहा सुक्रतुरादित्यः सुपथा करत ् । प्र ण आयूंषि तारिषत ् ॥

sa no viśvāhā sukratur ādityaḥ supathā karat | pra ṇa āyūṁṣi tāriṣat ||

सः । नः॒ । वि॒ श्वाहा॑ । स॒ ऽक्रत
ु ुः॑ । आ॒दि॒ त्यः । स॒ ऽपथा॑
ु ूं॑ । ता॒रि॒ष॒त ् ॥
। क॒ र॒त ् । प्र । नः॒ । आयषि

saḥ | naḥ | viśvāhā | su-kratuḥ | ādityaḥ | su-pathā | karat | pra | naḥ | āyūṃṣi | tāriṣat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
बिभ्र॑द्द्रा॒पि ं हि॑ र॒ण्ययं॒ वरु॑ णो वस्त नि॒ र्णिज॑म ् । परि॒ स्पशो॒ नि षेदिरे ॥

बिभ्रद्द्रापिं हिरण्ययं वरुणो वस्त निर्णिजम ् । परि स्पशो नि षेदिरे ॥

bibhrad drāpiṁ hiraṇyayaṁ varuṇo vasta nirṇijam | pari spaśo ni ṣedire ||

बिभ्र॑त ् । द्रा॒पिम ् । हि॒र॒ण्यय॑म ् । वरु॑ णः । व॒ स्त॒ । निः॒ऽनिज॑म ् । परि॑ । स्पशः॑ । नि । से॒ दि॒ रे॒ ॥

bibhrat | drāpim | hiraṇyayam | varuṇaḥ | vasta | niḥ-nijam | pari | spaśaḥ | ni | sedire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यं दिप्स॑न्ति दि॒ प्सवो॒ न द्रह्ु वा॑णो॒ जना॑नाम ् । न दे॒ वम॒ भिमा॑तयः ॥

न यं दिप्सन्ति दिप्सवो न द्रह्ु वाणो जनानाम ् । न दे वमभिमातयः ॥

na yaṁ dipsanti dipsavo na druhvāṇo janānām | na devam abhimātayaḥ ||

न । यम ् । दिप्स॑न्ति । दि॒ प्सवः । न । द्रह्ु वा॑णः । जना॑नाम ् । न । दे॒ वम ् । अ॒ भिऽमा॑तयः ॥

na | yam | dipsanti | dipsavaḥ | na | druhvāṇaḥ | janānām | na | devam | abhi-mātayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त यो मानष
ु॑ ॒ ष्े वा यश॑श्च॒ क्रे असा॒म्या । अ॒ स्माक॑म॒ दरे
ु ॒ष्वा ॥

उत यो मानुषेष्वा यशश्चक्रे असाम्या । अस्माकमुदरे ष्वा ॥

uta yo mānuṣeṣv ā yaśaś cakre asāmy ā | asmākam udareṣv ā ||

ु॑ ेषु । आ । यशः॑ । च॒ क्रे । असा॑मि । आ । अ॒ स्माक॑म ् । उ॒ दरे॑ षु । आ ॥
उ॒ त । यः । मानष

uta | yaḥ | mānuṣeṣu | ā | yaśaḥ | cakre | asāmi | ā | asmākam | udareṣu | ā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ी॒रनु॑ । इ॒च्छन्ती॑रुरु॒चक्ष॑सम ् ॥
परा॑ मे यन्ति धी॒तयो॒ गावो॒ न गव्यूत

परा मे यन्ति धीतयो गावो न गव्यत
ू ीरनु । इच्छन्तीरुरुचक्षसम ् ॥

parā me yanti dhītayo gāvo na gavyūtīr anu | icchantīr urucakṣasam ||

पराः॑ । मे॒ । य॒ न्ति॒ । धी॒तयः । गावः॑ । न । गव्यत
ू॑ ीः । अनु॑ । इ॒च्छन्तीः॑ । उ॒ रु॒ऽचक्ष॑सम ् ॥

parāḥ | me | yanti | dhītayaḥ | gāvaḥ | na | gavyūtīḥ | anu | icchantīḥ | uru-cakṣasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं नु वो॑चावहै॒ पन
ु ॒ र्यतो॑ मे॒ मध्वाभत ॑ क्षद॑ से प्रि॒ यम ् ॥
॑ ृ म ् । होतेव॒

सं नु वोचावहै पुनर्यतो मे मध्वाभत
ृ म ् । होतेव क्षदसे प्रियम ् ॥

saṁ nu vocāvahai punar yato me madhv ābhṛtam | hoteva kṣadase priyam ||

सम ् । नु । वो॒चा॒व॒है॒ । पुनः॑ । यतः॑ । मे॒ । मधु॑ । आऽभत
॑ ृ म ् । होता॑ऽइव । क्षद॑ से । प्रि॒ यम ् ॥

sam | nu | vocāvahai | punaḥ | yataḥ | me | madhu | ābhṛtam | hotāiva | kṣadase | priyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दर्शं॒ नु वि॒ श्वद॑ र्शतं॒ दर्शं॒ रथ॒ मधि॒ क्षमि॑ । ए॒ ता जष
ु॑ त मे॒ गिर॑ : ॥

दर्शं नु विश्वदर्शतं दर्शं रथमधि क्षमि । एता जुषत मे गिरः ॥

darśaṁ nu viśvadarśataṁ darśaṁ ratham adhi kṣami | etā juṣata me giraḥ ||

॑ ् । नु । वि॒ श्वऽद॑ र्शतम ् । दर्शम
दर्शम ॑ ् । रथ॑म ् । अधि॑ । क्षमि॑ । ए॒ ताः । ज॒ ष॒
ु त॒ । मे॒ । गिरः॑ ॥

darśam | nu | viśva-darśatam | darśam | ratham | adhi | kṣami | etāḥ | juṣata | me | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मं मे॑ वरुण श्रध
ु ी॒ हव॑म॒द्या च॑ मळ
ृ य । त्वाम॑व॒स्यरु ा च॑के ॥

इमं मे वरुण श्रुधी हवमद्या च मळ
ृ य । त्वामवस्युरा चके ॥

imam me varuṇa śrudhī havam adyā ca mṛḻaya | tvām avasyur ā cake ||

इ॒मम ् । मे॒ । व॒ रु॒ण॒ । श्रुधि॑ । हव॑म ् । अ॒ द्य । च॒ । म॒ ळ॒
ृ य॒ । त्वाम ् । अ॒ व॒ स्युः । आ । च॒ क्रे॒ ॥

imam | me | varuṇa | śrudhi | havam | adya | ca | mṛḷaya | tvām | avasyuḥ | ā | cakre
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं विश्व॑स्य मेधिर दि॒ वश्च॒ ग्मश्च॑ राजसि । स याम॑नि॒ प्रति॑ श्रधि
ु ॥

त्वं विश्वस्य मेधिर दिवश्च ग्मश्च राजसि । स यामनि प्रति श्रुधि ॥

tvaṁ viśvasya medhira divaś ca gmaś ca rājasi | sa yāmani prati śrudhi ||

त्वम ् । विश्व॑स्य । मे॒ धि॒ र॒ । दि॒ वः । च॒ । ग्मः । च॒ । रा॒ज॒सि॒ । सः याम॑नि॒ । प्रति॑ । श्र॒ धि॒
ु ॥

tvam | viśvasya | medhira | divaḥ | ca | gmaḥ | ca | rājasi | saḥ yāmani | prati | śrudhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उद॑ त्ु त॒ मं मुम
॑ ग्धि
ु नो॒ वि पाशं॑ मध्य॒ मं चत
॑ृ । अवा॑ध॒मानि॑ जी॒वसे॑ ॥

उदत्ु तमं मुमुग्धि नो वि पाशं मध्यमं चत
ृ । अवाधमानि जीवसे ॥

ud uttamam mumugdhi no vi pāśam madhyamaṁ cṛta | avādhamāni jīvase ||

उत ् । उ॒ त ्ऽत॒मम ् । म॒ म
ु ॒ ग्धि॒
ु ृ । अव॑ । अ॒ ध॒ मानि॑ । जी॒वसे॑ ॥
। नः॒ । वि । पाश॑म ् । म॒ ध्य॒ मञ ् च॒ त॒

ut | ut-tamam | mumugdhi | naḥ | vi | pāśam | madhyamañ cṛta | ava | adhamāni | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वसि॑ष्वा॒ हि मि॑येध्य॒ वस्त्रा॑ण्यर्जां
ू पते । सेमं नो॑ अध्व॒ रं य॑ज ॥

वसिष्वा हि मियेध्य वस्त्राण्यूर्जां पते । सेमं नो अध्वरं यज ॥

vasiṣvā hi miyedhya vastrāṇy ūrjām pate | semaṁ no adhvaraṁ yaja ||

वसि॑ष्व । हि । मि॒ ये॒ध्य॒ । वस्त्रा॑णि । ऊ॒ र्जा॒म ् । प॒ त॒ े । सः । इ॒मम ् । नः॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । य॒ ज॒ ॥

vasiṣva | hi | miyedhya | vastrāṇi | ūrjām | pate | saḥ | imam | naḥ | adhvaram | yaja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि नो॒ होता॒ वरे॑ ण्य॒ : सदा॑ यविष्ठ॒ मन्म॑भिः । अग्ने॑ दि॒ वित्म॑ता॒ वच॑: ॥

नि नो होता वरे ण्यः सदा यविष्ठ मन्मभिः । अग्ने दिवित्मता वचः ॥

ni no hotā vareṇyaḥ sadā yaviṣṭha manmabhiḥ | agne divitmatā vacaḥ ||

नि । नः॒ । होता॑ । वरे॑ ण्यः । सदा॑ । य॒वि॒ ष्ठ॒ । मन्म॑ऽभिः । अग्ने॑ । दि॒ वित्म॑ता । वचः॑ ॥

ni | naḥ | hotā | vareṇyaḥ | sadā | yaviṣṭha | manma-bhiḥ | agne | divitmatā | vacaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑ पि॒ तापिर्यज॑त्या॒पये॑ । सखा॒ सख्ये॒ वरे॑ ण्यः ॥
आ हि ष्मा॑ स॒ नवे

आ हि ष्मा सूनवे पितापिर्यजत्यापये । सखा सख्ये वरे ण्यः ॥

ā hi ṣmā sūnave pitāpir yajaty āpaye | sakhā sakhye vareṇyaḥ ||

ू ॑ । पि॒ ता । आ॒पिः । यज॑ति । आ॒पये॑ । सखा॑ । सख्ये॑ । वरे॑ ण्यः ॥
आ । हि । स्म॒ । स॒ नवे

ā | hi | sma | sūnave | pitā | āpiḥ | yajati | āpaye | sakhā | sakhye | vareṇyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ ब॒ र्ही रि॒शाद॑ सो॒ वरु॑ णो मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा । सीद॑ न्त॒ ु मनष
ु॑ ो यथा ॥

आ नो बर्ही रिशादसो वरुणो मित्रो अर्यमा । सीदन्तु मनुषो यथा ॥

ā no barhī riśādaso varuṇo mitro aryamā | sīdantu manuṣo yathā ||

आ । नः॒ । ब॒ र्हिः । रि॒शाद॑ सः । वरु॑ णः । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । सीद॑ न्तु । मनष
ु॑ ः । य॒ था॒ ॥

ā | naḥ | barhiḥ | riśādasaḥ | varuṇaḥ | mitraḥ | aryamā | sīdantu | manuṣaḥ | yathā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑ होतर॒स्य नो॒ मन्द॑ स्व स॒ ख्यस्य॑ च । इ॒मा उ॒ षु श्रुध
पर्व्य ॑ ी॒ गिर॑ : ॥

पूर्व्य होतरस्य नो मन्दस्व सख्यस्य च । इमा उ षु श्रुधी गिरः ॥

pūrvya hotar asya no mandasva sakhyasya ca | imā u ṣu śrudhī giraḥ ||

पूर्व्य॑ । हो॒तः॒ । अ॒ स्य । नः॒ । मन्द॑ स्व । स॒ ख्यस्य॑ । च॒ । इ॒माः । ऊँ॒ इति॑ । सु । श्र॒ धी॒
ु । गिरः॑ ॥

pūrvya | hotaḥ | asya | naḥ | mandasva | sakhyasya | ca | imāḥ | oṃ iti | su | śrudhī | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यच्चि॒ द्धि शश्व॑ता॒ तना॑ दे॒ वंदे॑वं॒ यजा॑महे । त्वे इद्धू॑यते ह॒विः ॥

यच्चिद्धि शश्वता तना दे वंदेवं यजामहे । त्वे इद्धूयते हविः ॥

yac cid dhi śaśvatā tanā devaṁ-devaṁ yajāmahe | tve id dhūyate haviḥ ||

यत ् । चि॒ त ् । हि । शश्व॑ता । तना॑ । दे॒ वम ्ऽदे॑ वम ् । यजा॑महे । त्वे इति॑ । इत ् । हू॒य॒ त॒ े । ह॒विः ॥

yat | cit | hi | śaśvatā | tanā | devam-devam | yajāmahe | tve iti | it | hūyate | haviḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रि॒ यो नो॑ अस्तु वि॒ श्पति॒ र्होता॑ म॒ न्द्रो वरे॑ ण्यः । प्रि॒ याः स्व॒ ग्नयो॑ व॒ यम ् ॥

प्रियो नो अस्तु विश्पतिर्होता मन्द्रो वरे ण्यः । प्रियाः स्वग्नयो वयम ् ॥

priyo no astu viśpatir hotā mandro vareṇyaḥ | priyāḥ svagnayo vayam ||

प्रि॒ यः । नः॒ । अ॒ स्त॒ ु । वि॒ श्पतिः॑ । होता॑म ् । म॒ न्द्रः । वरे॑ ण्यः । प्रि॒ याः । स॒ ऽअ॒
ु ग्नयः॑ । व॒ यम ् ॥

priyaḥ | naḥ | astu | viśpatiḥ | hotām | mandraḥ | vareṇyaḥ | priyāḥ | su-agnayaḥ | vayam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्व॒ ग्नयो॒ हि वार्यं॑ दे॒ वासो॑ दधि॒ रे च॑ नः । स्व॒ ग्नयो॑ मनामहे ॥

स्वग्नयो हि वार्यं दे वासो दधिरे च नः । स्वग्नयो मनामहे ॥

svagnayo hi vāryaṁ devāso dadhire ca naḥ | svagnayo manāmahe ||

॑ ् । दे॒ वासः॑ । द॒ धि॒रे । च॒ । नः॒ । स॒ ऽअ॒
स॒ ुऽअ॒ ग्नयः॑ । हि । वार्यम ु ग्नयः॑ । म॒ ना॒म॒हे॒ ॥

su-agnayaḥ | hi | vāryam | devāsaḥ | dadhire | ca | naḥ | su-agnayaḥ | manāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ममत
अथा॑ न उ॒ भयेषा॒ ॑ ृ ॒ मर्त्या॑नाम ् । मि॒ थः स॑न्त॒ ु प्रश॑स्तयः ॥

अथा न उभयेषाममतृ मर्त्यानाम ् । मिथः सन्तु प्रशस्तयः ॥

athā na ubhayeṣām amṛta martyānām | mithaḥ santu praśastayaḥ ||

॑
अथ॑ । नः॒ । उ॒ भयेषाम ॑ृ । मर्त्या॑नाम ् । मि॒ थः । स॒ न्त॒ ु । प्रऽश॑स्तयः ॥
् । अमत

atha | naḥ | ubhayeṣām | amṛta | martyānām | mithaḥ | santu | pra-śastayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
विश्वेभिरग्ने अ॒ ग्निभि॑रिम
॒ ं य॒ ज्ञमि॒ दं वच॑: । चनो॑ धाः सहसो यहो ॥

विश्वेभिरग्ने अग्निभिरिमं यज्ञमिदं वचः । चनो धाः सहसो यहो ॥

viśvebhir agne agnibhir imaṁ yajñam idaṁ vacaḥ | cano dhāḥ sahaso yaho ||

॑
विश्वेभिः । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ ग्निऽभिः॑ । इ॒मम ् । य॒ ज्ञम ् । इ॒दम ् । वचः॑ । चनः॑ । धाः॒ । स॒ ह॒स॒ । य॒ हो॒ इति॑ ॥

viśvebhiḥ | agne | agni-bhiḥ | imam | yajñam | idam | vacaḥ | canaḥ | dhāḥ | sahasa | yaho iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वं॒ न त्वा॒ वार॑ वन्तं व॒ न्दध्या॑ अ॒ ग्निं नमो॑भिः । स॒ म्राज॑न्तमध्व॒ राणा॑म ् ॥

अश्वं न त्वा वारवन्तं वन्दध्या अग्निं नमोभिः । सम्राजन्तमध्वराणाम ् ॥

aśvaṁ na tvā vāravantaṁ vandadhyā agniṁ namobhiḥ | samrājantam adhvarāṇām ||

अश्व॑म ् । न । त्वा॒ । वार॑ ऽवन्तम ् । व॒ न्दध्यै॑ । अ॒ ग्निम ् । नमो॑भिः । स॒ म ्ऽराज॑न्तम ् । अ॒ ध्व॒ राणा॑म ् ॥

aśvam | na | tvā | vāra-vantam | vandadhyai | agnim | namobhiḥ | sam-rājantam | adhvarāṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स घा॑ नः स॒ न
ू ःु शव॑सा प॒ थ
ृ प्र
ु ग ु व:॑ । मी॒ढ्वाँ अ॒ स्माकं॑ बभय
॑ ामा स॒ शे ू ात ् ॥

स घा नः सूनुः शवसा पथ
ृ ुप्रगामा सुशेवः । मीढ्वाँ अस्माकं बभूयात ् ॥

sa ghā naḥ sūnuḥ śavasā pṛthupragāmā suśevaḥ | mīḍhvām̐ asmākam babhūyāt ||

सः । घ॒ । नः॒ । स॒ न
ू ुः । शव॑सा । प॒ थ
ृ ुऽप्र॑गामा । स॒ ऽशे
ु वः॑ । मी॒ढ्वान ् । अ॒ स्माक॑म ् । ब॒ भ॒ या॒
ू त ्॥

saḥ | gha | naḥ | sūnuḥ | śavasā | pṛthu-pragāmā | su-śevaḥ | mīḍhavān | asmākam | babhūyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ द॒ राच्चा॒
ू साच्च॒ नि मर्त्या॑दघा॒योः । पा॒हि सद॒ मिद्वि॒ श्वायु॑: ॥

स नो दरू ाच्चासाच्च नि मर्त्यादघायोः । पाहि सदमिद्विश्वायुः ॥

sa no dūrāc cāsāc ca ni martyād aghāyoḥ | pāhi sadam id viśvāyuḥ ||

सः । नः॒ । द॒ रात
ू ॑ ् । अ॒ घ॒ ऽयोः । पा॒हि । सद॑ म ् । इत ् । वि॒ श्वऽआ॑युः ॥
् । च॒ । आ॒सात ् । च॒ । नि । मर्त्यात

saḥ | naḥ | dūrāt | ca | āsāt | ca | ni | martyāt | agha-yoḥ | pāhi | sadam | it | viśva-āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मम॒ ू षु त्वम॒ स्माकं॑ स॒ निं गा॑य॒त्रं नव्यां॑सम ् । अग्ने॑ दे॒ वेष॒ ु प्र वो॑चः ॥

इममू षु त्वमस्माकं सनिं गायत्रं नव्यांसम ् । अग्ने दे वेषु प्र वोचः ॥

imam ū ṣu tvam asmākaṁ saniṁ gāyatraṁ navyāṁsam | agne deveṣu pra vocaḥ ||

इ॒मम ् । ऊँ॒ इति॑ । सु । त्वम ् । अ॒ स्माक॑म ् । स॒ निम ् । गा॒य॒त्रम ् । नव्यां॑सम ् । अग्ने॑ । दे॒ वेषु॑ । प्र । वो॒चः॒ ॥

imam | oṃ iti | su | tvam | asmākam | sanim | gāyatram | navyāṃsam | agne | deveṣu | pra | vocaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु मध्य॒ मेषु॑ । शिक्षा॒ वस्वो॒ अन्त॑मस्य ॥
आ नो॑ भज पर॒मेष्वा वाजेष

आ नो भज परमेष्वा वाजेषु मध्यमेषु । शिक्षा वस्वो अन्तमस्य ॥

ā no bhaja parameṣv ā vājeṣu madhyameṣu | śikṣā vasvo antamasya ||

॑ ु । म॒ ध्य॒ मेषु॑ । शिक्षा॑ । वस्वः॑ । अन्त॑मस्य ॥
आ । नः॑ । भ॒ ज॒ । प॒ र॒मेषु॑ । आ । वाजेष

ā | naḥ | bhaja | parameṣu | ā | vājeṣu | madhyameṣu | śikṣā | vasvaḥ | antamasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु े॑ क्षरसि ॥
वि॒ भ॒क्तासि॑ चित्रभानो॒ सिन्धो॑रू॒र्मा उ॑ पा॒क आ । स॒ द्यो दा॒शष

विभक्तासि चित्रभानो सिन्धोरूर्मा उपाक आ । सद्यो दाशुषे क्षरसि ॥

vibhaktāsi citrabhāno sindhor ūrmā upāka ā | sadyo dāśuṣe kṣarasi ||

॒ ा॒नो॒ इति॑ चित्रऽभानो । सिन्धोः॑ । ऊ॒ र्मौ । उ॒ पा॒के । आ । स॒ द्यः । दा॒शुषे॑ । क्ष॒र॒सि॒ ॥
वि॒ ऽभ॒ क्ता । अ॒ सि॒ । चि॒ त्रभ

vi-bhaktā | asi | citrabhāno iticitra-bhāno | sindhoḥ | ūrmau | upāke | ā | sadyaḥ | dāśuṣe | kṣarasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यम॑ग्ने प॒ त्स ॑ ॒ ु यं ज॒ नाः
ृ ु मर्त्य॒ मवा॒ वाजेष ु । स यन्ता॒ शश्व॑ती॒रिष॑: ॥

यमग्ने पत्ृ सु मर्त्यमवा वाजेषु यं जुनाः । स यन्ता शश्वतीरिषः ॥

yam agne pṛtsu martyam avā vājeṣu yaṁ junāḥ | sa yantā śaśvatīr iṣaḥ ||

यम ् । अ॒ ग्ने॒ । प॒ त ॑ ् । अवाः॑ । वाजेष
ृ ्ऽसु । मर्त्यम ॑ ु । यम ् । ज॒ नाः
ु । सः । यन्ता॑ । शश्व॑तीः । इषः॑ ॥

yam | agne | pṛt-su | martyam | avāḥ | vājeṣu | yam | junāḥ | saḥ | yantā | śaśvatīḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नकि॑रस्य सहन्त्य पर्ये॒ता कय॑स्य चित ् । वाजो॑ अस्ति श्र॒वाय्य॑: ॥

नकिरस्य सहन्त्य पर्येता कयस्य चित ् । वाजो अस्ति श्रवाय्यः ॥

nakir asya sahantya paryetā kayasya cit | vājo asti śravāyyaḥ ||

नकिः॑ । अ॒ स्य॒ । स॒ ह॒न्त्य॒ । प॒ रि॒ऽए॒ ता । कय॑स्य । चि॒ त ् । वाजः॑ । अ॒ स्ति॒ । श्र॒वाय्यः॑ ॥

nakiḥ | asya | sahantya | pari-etā | kayasya | cit | vājaḥ | asti | śravāyyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स वाजं॑ वि॒ श्वच॑र्षणि॒ रर्वद्भिरस्त
॑ ॑
॒ ु तरु॑ ता । विप्रेभिरस्त॒ ु सनि॑ता ॥

स वाजं विश्वचर्षणिरर्वद्भिरस्तु तरुता । विप्रेभिरस्तु सनिता ॥

sa vājaṁ viśvacarṣaṇir arvadbhir astu tarutā | viprebhir astu sanitā ||

॑ ्ऽभिः । अ॒ स्त॒ ु । तरु॑ ता । विप्रेभिः
सः । वाज॑म ् । वि॒ श्वऽच॑र्षणिः । अर्वत ॑ । अ॒ स्त॒ ु । सनि॑ता ॥

saḥ | vājam | viśva-carṣaṇiḥ | arvat-bhiḥ | astu | tarutā | viprebhiḥ | astu | sanitā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ े य॒ ज्ञिया॑य । स्तोमं॑ रु॒द्राय॒ दृशी॑कम ् ॥
जरा॑बोध॒ तद्वि॑विड्ढि वि॒ शेविश

जराबोध तद्विविड्ढि विशेविशे यज्ञियाय । स्तोमं रुद्राय दृशीकम ् ॥

jarābodha tad viviḍḍhi viśe-viśe yajñiyāya | stomaṁ rudrāya dṛśīkam ||

जरा॑ऽबोध । तत ् । वि॒ वि॒ड्ढि॒ । वि॒ शेऽवि॑शे । य॒ ज्ञिया॑य । स्तोम॑म ् । रु॒द्राय॑ । दृशी॑कम ् ॥

jarābodha | tat | viviḍḍhi | viśe--viśe | yajñiyāya | stomam | rudrāya | dṛśīkam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू े॑ तःु परु
स नो॑ म॒ हाँ अ॑निमा॒नो ध॒ मक ु श्च॒ न्द्रः । धि॒ ये वाजा॑य हिन्वतु ॥

स नो महाँ अनिमानो धूमकेतुः पुरुश्चन्द्रः । धिये वाजाय हिन्वतु ॥

sa no mahām̐ animāno dhūmaketuḥ puruścandraḥ | dhiye vājāya hinvatu ||

सः । नः॑ । म॒ हान ् । अ॒ नि॒ ऽमा॒नः । ध॒ मऽक
ू े॑ तुः । प॒ रु॒
ु ऽच॒ न्द्रः । धि॒ ये । वाजा॑य । हि॒न्व॒ त॒ ु ॥

saḥ | naḥ | mahān | ani-mānaḥ | dhūma-ketuḥ | puru-candraḥ | dhiye | vājāya | hinvatu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स रे ॒वाँ इ॑व वि॒ श्पति॒ र्दै व्य॑: के॒तःु शण
॑ृ ोतु नः । उ॒ क्थैर॒ग्निर्बृ॒हद्भा॑नःु ॥

स रे वाँ इव विश्पतिर्दैव्यः केतुः शण
ृ ोतु नः । उक्थैरग्निर्बृहद्भानुः ॥

sa revām̐ iva viśpatir daivyaḥ ketuḥ śṛṇotu naḥ | ukthair agnir bṛhadbhānuḥ ||

सः । रे ॒वान ्ऽइ॑व । वि॒ श्पतिः॑ । दै व्यः॑ । के॒तुः । श॒ णो॒
ृ त॒ ु । नः॒ । उ॒ क्थैः । अ॒ ग्निः । ब॒ हत
ृ ्ऽभा॑नुः ॥

saḥ | revān-iva | viśpatiḥ | daivyaḥ | ketuḥ | śṛṇotu | naḥ | ukthaiḥ | agniḥ | bṛhat-bhānuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नमो॑ म॒ हद्भ्यो॒ नमो॑ अर्भ॒ केभ्यो॒ नमो॒ यव
ु भ्
॑ यो॒ नम॑ आशि॒ नेभ्य॑: । यजा॑म दे॒ वान्यदि॑ श॒ क्नवा॑म॒ मा
ज्याय॑स॒: शंस॒मा वक्षि
॑ ृ दे वाः ॥

नमो महद्भ्यो नमो अर्भकेभ्यो नमो युवभ्यो नम आशिनेभ्यः । यजाम दे वान्यदि शक्नवाम मा ज्यायसः शंसमा वक्षि
ृ
दे वाः ॥

namo mahadbhyo namo arbhakebhyo namo yuvabhyo nama āśinebhyaḥ | yajāma devān yadi śaknavāma
mā jyāyasaḥ śaṁsam ā vṛkṣi devāḥ ||

नमः॑ । म॒ हत ्ऽभ्यः॑ । नमः॑ । अ॒ र्भ॒ केभ्यः॑ । नमः॑ । युवभ्
॑ यः । नमः॑ । आ॒शि॒ नेभ्यः॑ । यजा॑म । दे॒ वान ् । यदि॑ । श॒ क्नवा॑म ।
मा । ज्याय॑सः॒ । शंसम
॑ ् । आ । व॒ क्षि॒
ृ । दे॒ वाः॒ ॥

namaḥ | mahat-bhyaḥ | namaḥ | arbhakebhyaḥ | namaḥ | yuvabhyaḥ | namaḥ | āśinebhyaḥ | yajāma | devān |
yadi | śaknavāma | mā | jyāyasaḥ | śaṃsam | ā | vṛkṣi | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रयज्ञसोमाः
THE MANTRA

यत्र॒ ग्रावा॑ प॒ थ
ृ ब
ु ुध्
॑ न ऊ॒ र्ध्वो भव॑ति॒ सोत॑वे । उ॒ लख
ू ल
॑ सत
ु ाना॒मवेद्वि॑न्द्र जल्गल
ु ः॥

यत्र ग्रावा पथ
ृ ुबुध्न ऊर्ध्वो भवति सोतवे । उलूखलसुतानामवेद्विन्द्र जल्गुलः ॥

yatra grāvā pṛthubudhna ūrdhvo bhavati sotave | ulūkhalasutānām aved v indra jalgulaḥ ||

यत्र॑ । ग्रावा॑ । प॒ थ
ृ ुऽबध्
ु॑ नः । ऊ॒ र्ध्वः । भव॑ति । सोत॑वे । उ॒ लूखल
॑ ऽसुतानाम ् । अव॑ । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । इ॒न्द्र॒ । ज॒ ल्ग॒ लः॒
ु ॥

yatra | grāvā | pṛthu-budhnaḥ | ūrdhvaḥ | bhavati | sotave | ulūkhala-sutānām | ava | it | oṃ iti | indra |
jalgulaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्र॒ द्वावि॑व ज॒ घना॑धिषव॒ ण्या॑ कृ॒ता । उ॒ लख
ू ल
॑ सत
ु ः॥

यत्र द्वाविव जघनाधिषवण्या कृता । उलूखलसुतानामवेद्विन्द्र जल्गुलः ॥

yatra dvāv iva jaghanādhiṣavaṇyā kṛtā | ulūkhalasutānām aved v indra jalgulaḥ ||

यत्र॑ । द्वौऽइ॑व । ज॒ घना॑ । अ॒ धि॒ ऽस॒ व॒ न्या॑ । कृ॒ता । उ॒ लूखल
ु ॥

yatra | dvau-iva | jaghanā | adhi-savanyā | kṛtā | ulūkhala-sutānām | ava | it | oṃ iti | indra | jalgulaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
यत्र॒ नार्यपच्य॒ वमुप
॑ च्य॒ वं च॒ शिक्ष॑ते । उ॒ लख
ू ल
॑ सत
ु ः॥

यत्र नार्यपच्यवमुपच्यवं च शिक्षते । उलूखलसुतानामवेद्विन्द्र जल्गुलः ॥

yatra nāry apacyavam upacyavaṁ ca śikṣate | ulūkhalasutānām aved v indra jalgulaḥ ||

यत्र॑ । नारी॑ । अ॒ प॒ ऽच्य॒ वम ् । उ॒ प॒ऽच्य॒ वम ् । च॒ । शिक्ष॑ते । उ॒ लूखल
ु ॥

yatra | nārī | apa-cyavam | upa-cyavam | ca | śikṣate | ulūkhala-sutānām | ava | it | oṃ iti | indra | jalgulaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्र॒ मन्थां॑ विब॒ ध्नते॑ र॒श्मीन्यमि॑त॒वा इ॑व । उ॒ लख
ू ल
॑ सत
ु ः॥

यत्र मन्थां विबध्नते रश्मीन्यमितवा इव । उलूखलसुतानामवेद्विन्द्र जल्गुलः ॥

yatra manthāṁ vibadhnate raśmīn yamitavā iva | ulūkhalasutānām aved v indra jalgulaḥ ||

यत्र॑ । मन्था॑म ् । वि॒ ऽब॒ ध्नते॑ । र॒श्मीन ् । यमि॑त॒वैऽइ॑व । उ॒ लूखल
ु ॥

yatra | manthām | vi-badhnate | raśmīn | yamitavai-iva | ulūkhala-sutānām | ava | it | oṃ iti | indra | jalgulaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यच्चि॒ द्धि त्वं ग॒ हेृ गह
॑ ृ ॒ उलख
ू॑ लक य॒ ज्यसे
ु ॑ । इ॒ह द्य॒ मत्त॑
ु मं वद॒ जय॑तामिव दन्ु द॒ भिः
ु ॥

यच्चिद्धि त्वं गह
ृ े गहृ उलूखलक युज्यसे । इह द्युमत्तमं वद जयतामिव दन्ु दभि
ु ः॥

yac cid dhi tvaṁ gṛhe-gṛha ulūkhalaka yujyase | iha dyumattamaṁ vada jayatām iva dundubhiḥ ||

यत ् । चि॒ त ् । हि । त्वम ् । ग॒ हेृ ऽगह
॑ ृ े । उलख
ू॑ लक । य॒ ज्यसे
ु ॑ । इ॒ह । द्य॒ मत
ु ्ऽत॑मम ् । व॒ द॒ । जय॑ताम ्ऽइव । द॒ न्द
ु ॒ भिः
ु ॥

yat | cit | hi | tvam | gṛhe--gṛhe | ulūkhalaka | yujyase | iha | dyumat-tamam | vada | jayatām-iva | dundubhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त स्म॑ ते वनस्पते॒ वातो॒ वि वा॒त्यग्र॒ मित ् । अथो॒ इन्द्रा॑य॒ पात॑वे स॒ न
ु ु सोम॑मल
ु ख
ू ल॥

उत स्म ते वनस्पते वातो वि वात्यग्रमित ् । अथो इन्द्राय पातवे सुनु सोममुलूखल ॥

uta sma te vanaspate vāto vi vāty agram it | atho indrāya pātave sunu somam ulūkhala ||

उ॒ त । स्म॒ । ते॒ । व॒ न॒स्प॒ त॒ े । वातः॑ । वि । वा॒ति॒ । अग्र॑म ् । इत ् । अथो॒ इति॑ । इन्द्रा॑य । पात॑वे । स॒ न
ु ु । सोम॑म ् । उ॒ ल॒ ख॒
ू ल॒ ॥

uta | sma | te | vanaspate | vātaḥ | vi | vāti | agram | it | atho iti | indrāya | pātave | sunu | somam | ulūkhala
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒॒॑च्चा वि॑जर्भृ॒तः । हरी॑ इ॒वान्धां॑सि॒ बप्स॑ता ॥
आ॒य॒ जी वा॑ज॒सात॑मा॒ ता ह्य१॑

आयजी वाजसातमा ता ह्युच्चा विजर्भृतः । हरी इवान्धांसि बप्सता ॥

āyajī vājasātamā tā hy uccā vijarbhṛtaḥ | harī ivāndhāṁsi bapsatā ||

आ॒य॒ जी इत्या॑ऽय॒ जी । वा॒ज॒ऽसात॑मा । ता । हि । उ॒ च्चा । वि॒ ऽज॒ र्भृ॒तः । हरी॑ इ॒वेति॒ हरी॑ऽइव । अन्धां॑सि । बप्स॑ता ॥

āyajī ity āyajī | vāja-sātamā | tā | hi | uccā | vi-jarbhṛtaḥ | harīivetiharī-iva | andhāṃsi | bapsatā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता नो॑ अ॒ द्य व॑नस्पती ऋ॒ष्वाव॒ ष्वे
ृ भि:॑ सो॒तभि
ृ :॑ । इन्द्रा॑य॒ मधुम
॑ त्सत
ु म ्॥

ता नो अद्य वनस्पती ऋष्वावष्ृ वेभिः सोतभि
ृ ः । इन्द्राय मधुमत्सुतम ् ॥

tā no adya vanaspatī ṛṣvāv ṛṣvebhiḥ sotṛbhiḥ | indrāya madhumat sutam ||

ता । नः॒ । अ॒ द्य । व॒ न॒स्पती॒ इति॑ । ऋ॒ष्वौ । ऋ॒ष्वेभिः॑ । सो॒तऽृ भिः॑ । इन्द्रा॑य । मधऽु॑ मत ् । स॒ त॒म
ु ्॥

tā | naḥ | adya | vanaspatī iti | ṛṣvau | ṛṣvebhiḥ | sotṛ-bhiḥ | indrāya | madhu-mat | sutam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उच्छि॒ ष्टं च॒ म्वो॑र्भर॒ सोमं॑ प॒ वित्र॒ आ सज ॑ ॒ गोरधि॑ त्व॒ चि ॥
॑ ृ । नि धेहि

उच्छिष्टं चम्वोर्भर सोमं पवित्र आ सज
ृ । नि धेहि गोरधि त्वचि ॥

uc chiṣṭaṁ camvor bhara somam pavitra ā sṛja | ni dhehi gor adhi tvaci ||

उत ् । शि॒ ष्टम ् । च॒ म्वोः॑ । भ॒ र॒ । सोम॑म ् । प॒ वित्रे॑ । आ । स॒ ज॒
ृ । नि । धे॒ हि॒ । गोः । अधि॑ । त्व॒ चि ॥

ut | śiṣṭam | camvoḥ | bhara | somam | pavitre | ā | sṛja | ni | dhehi | goḥ | adhi | tvaci
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्ृ पङ्क्ति
स्वर: (Swar) :- पञ्चमः
THE MANTRA

॑ ु श॒ भ्रिष
यच्चि॒ द्धि स॑त्य सोमपा अनाश॒ स्ता इ॑व॒ स्मसि॑ । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु
ु॑ स॒ हस्रेष
तव
ु ीमघ ॥

यच्चिद्धि सत्य सोमपा अनाशस्ता इव स्मसि । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

yac cid dhi satya somapā anāśastā iva smasi | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

॑ ु । श॒ भ्रिष
यत ् । चि॒ त ् । हि । स॒ त्य॒ । सो॒म॒ऽपा॒ । अ॒ ना॒श॒स्ताःऽइ॑व । स्मसि॑ । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष ु ु॑
॑
। स॒ हस्रेषु । त॒ वी॒
ु ऽम॒ घ॒ ॥

yat | cit | hi | satya | soma-pā | anāśastāḥ-iva | smasi | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
sahasreṣu | tuvī-magha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्पङ्क्ति
THE MANTRA

शिप्रि॑न्वाजानां पते॒ शची॑व॒ स्तव॑ दं॒ सना॑ । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष
ु ॑ ु तव
ु॑ स॒ हस्रेष ु ीमघ ॥

शिप्रिन्वाजानां पते शचीवस्तव दं सना । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

śiprin vājānām pate śacīvas tava daṁsanā | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

शिप्रि॑न ् । वा॒जा॒ना॒म ् । प॒ त॒ े । शची॑ऽवः । तव॑ । दं॒ सना॑ । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष
ु ॑ ु।
ु॑ । स॒ हस्रेष
त॒ वी॒

śiprin | vājānām | pate | śacī-vaḥ | tava | daṃsanā | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि ष्वा॑पया मिथ॒ दृशा॑
ू स॒ स्तामबुध् ॑ ु श॒ भ्रिष
॑ यमाने । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु तव

नि ष्वापया मिथूदृशा सस्तामबुध्यमाने । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

ni ṣvāpayā mithūdṛśā sastām abudhyamāne | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

नि । स्वा॒प॒य॒ । मि॒ थ॒ ऽदृशा॑
ु । स॒ स्ताम ् । अबध् ॑ ु । श॒ भ्रिष
ु॑ यमाने॒ इति॑ । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष ु ु॑ ।
॑
स॒ हस्रेषु । त॒ वी॒

ni | svāpaya | mithu-dṛśā | sastām | abudhyamāneiti | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ सन्त॒ ु त्या अरा॑तयो॒ बोध॑न्तु शरू रा॒तय॑: । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु तव
ु॑ स॒ हस्रेष ु ीमघ
॥

ससन्तु त्या अरातयो बोधन्तु शूर रातयः । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

sasantu tyā arātayo bodhantu śūra rātayaḥ | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

स॒ सन्तु॑ । त्याः । अरा॑तयः । बोध॑न्तु । श॒ र॒ू । रा॒तयः॑ । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष ु ॑ ु।
त॒ वी॒

sasantu | tyāḥ | arātayaḥ | bodhantu | śūra | rātayaḥ | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

समि॑न्द्र गर्द॒ भं मण
॑ ृ न॒ वन्तं
ु ॑ पा॒पया॑म॒ या ॑ ु श॒ भ्रिष
ु । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु तव

समिन्द्र गर्दभं मण
ृ नुवन्तं पापयामुया । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

sam indra gardabham mṛṇa nuvantam pāpayāmuyā | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

सम ् । इ॒न्द्र॒ । ग॒ र्द॒ भम ् । म॒ ण॒
ृ । न॒ वन्त॑
ु म ् । पा॒पया॑ । अ॒ म॒ या ॑ ु । श॒ भ्रिष
ु । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष ु ु॑ ।
॑
स॒ हस्रेषु । त॒ वी॒

sam | indra | gardabham | mṛṇa | nuvantam | pāpayā | amuyā | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu |
śubhriṣu | sahasreṣu | tuvī-magha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पता॑ति कुण्डृ॒णाच्या॑ द॒ रंू वातो॒ वना॒दधि॑ । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु तव

पताति कुण्डृणाच्या दरू ं वातो वनादधि । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

patāti kuṇḍṛṇācyā dūraṁ vāto vanād adhi | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

पता॑ति । कु॒ण्डृ॒णाच्या॑ । द॒ रम ॑ ु । श॒ भ्रिष
ू ् । वातः॑ । वना॑त ् । अधि॑ । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष ु ॑ ु
। त॒ वी॒

patāti | kuṇḍṛṇācyā | dūram | vātaḥ | vanāt | adhi | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सर्वं॑ परिक्रो॒शं ज॑हि ज॒ म्भया॑ कृकदा॒श्व॑म ् । आ तू न॑ इन्द्र शंसय॒ गोष्वश्वेष ु ॑ ु तव

सर्वं परिक्रोशं जहि जम्भया कृकदाश्वम ् । आ तू न इन्द्र शंसय गोष्वश्वेषु शुभ्रिषु सहस्रेषु तुवीमघ ॥

sarvam parikrośaṁ jahi jambhayā kṛkadāśvam | ā tū na indra śaṁsaya goṣv aśveṣu śubhriṣu sahasreṣu
tuvīmagha ||

॑ ् । प॒ रि॒ऽक्रो॒शम ् । ज॒ हि॒ । ज॒ म्भय॑ । कृ॒क॒ दा॒श्व॑म ् । आ । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । शं॒ स॒ य॒ । गोषु॑ । अश्वेष
सर्वम ॑ ु । श॒ भ्रिष
ु ॑ ु।
त॒ वी॒

sarvam | pari-krośam | jahi | jambhaya | kṛkadāśvam | ā | tu | naḥ | indra | śaṃsaya | goṣu | aśveṣu | śubhriṣu |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ व॒ इन्द्रं॒ क्रिविं॑ यथा वाज॒ यन्त॑: श॒ तक्र॑तम
ु ् । मंहि॑ष्ठं सिञ्च॒ इन्द॑ भि
ु ः॥

आ व इन्द्रं क्रिविं यथा वाजयन्तः शतक्रतुम ् । मंहिष्ठं सिञ्च इन्दभि
ु ः॥

ā va indraṁ kriviṁ yathā vājayantaḥ śatakratum | maṁhiṣṭhaṁ siñca indubhiḥ ||

आ । वः॒ । इन्द्र॑ म ् । क्रिवि॑म ् । य॒ था॒ । वा॒ज॒ऽयन्तः॑ । श॒ तऽक्र॑तुम ् । मंहि॑ष्ठं सि॒ ञ्चे॒ । इन्द॑ ऽु भिः ॥

ā | vaḥ | indram | krivim | yathā | vāja-yantaḥ | śata-kratum | maṃhiṣṭhaṃsiñce | indu-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ी॑नां स॒ हस्रं॑ वा॒ समा॑शिराम ् । एद॑ ु नि॒ म्नं न री॑यते ॥
श॒ तं वा॒ यः शच

शतं वा यः शुचीनां सहस्रं वा समाशिराम ् । एद ु निम्नं न रीयते ॥

śataṁ vā yaḥ śucīnāṁ sahasraṁ vā samāśirām | ed u nimnaṁ na rīyate ||

श॒ तम ् । वा॒ । यः । शुची॑नाम ् । स॒ हस्र॑म ् । वा॒ । सम ्ऽआ॑शिराम ् । आ । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । नि॒ म्नम ् । न । री॒य॒त॒ े ॥

śatam | vā | yaḥ | śucīnām | sahasram | vā | sam-āśirām | ā | it | oṃ iti | nimnam | na | rīyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं यन्मदा॑य श॒ ष्मिण॑
ु ए॒ ना ह्य॑स्यो॒दरे॑ । स॒ म॒ द्रो
ु न व्यचो॑ द॒ धे ॥

सं यन्मदाय शुष्मिण एना ह्यस्योदरे । समुद्रो न व्यचो दधे ॥

saṁ yan madāya śuṣmiṇa enā hy asyodare | samudro na vyaco dadhe ||

सम ् । यत ् । मदा॑य । श॒ ष्मिणे
ु ॑ । ए॒ ना । हि । अ॒ स्य॒ । उ॒ दरे॑ । स॒ म॒ द्रः
ु । न । व्यचः॑ । द॒ धे ॥

sam | yat | madāya | śuṣmiṇe | enā | hi | asya | udare | samudraḥ | na | vyacaḥ | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यमु॑ ते॒ सम॑तसि क॒ पोत॑ इव गर्भ॒ धिम ् । वच॒ स्तच्चि॑न्न ओहसे ॥

अयमु ते समतसि कपोत इव गर्भधिम ् । वचस्तच्चिन्न ओहसे ॥

ayam u te sam atasi kapota iva garbhadhim | vacas tac cin na ohase ||

अ॒ यम ् । ऊँम ् इति॑ । ते॒ । सम ् । अ॒ त॒सि॒ । क॒ पोतः॑ऽइव । ग॒ र्भ॒ ऽधिम ् । वचः॑ । तत ् । चि॒ त ् । नः॒ । ओ॒ह॒से॒ ॥

ayam | oṃ iti | te | sam | atasi | kapotaḥ-iva | garbha-dhim | vacaḥ | tat | cit | naḥ | ohase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ वीर॒ यस्य॑ ते । विभति
स्तो॒त्रं रा॑धानां पते॒ गिर्वाहो ू॑ रस्तु स॒ न
ू त
ृ ा॑ ॥

स्तोत्रं राधानां पते गिर्वाहो वीर यस्य ते । विभूतिरस्तु सूनत
ृ ा॥

stotraṁ rādhānām pate girvāho vīra yasya te | vibhūtir astu sūnṛtā ||

स्तो॒त्रम ् । रा॒धा॒ना॒म ् । प॒ त॒ े । गिर्वा॑हः । वी॒र॒ । यस्य॑ । ते॒ । विऽभति
ू॑ ः । अ॒ स्त॒ ु । स॒ न
ु त
ृ ा॑ ॥

stotram | rādhānām | pate | girvāhaḥ | vīra | yasya | te | vi-bhūtiḥ | astu | sunṛtā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऊ॒ र्ध्वस्ति॑ष्ठा न ऊ॒ तये॒ऽस्मिन्वाजे॑ शतक्रतो । सम॒ न्येषु॑ ब्रवावहै ॥

ऊर्ध्वस्तिष्ठा न ऊतयेऽस्मिन्वाजे शतक्रतो । समन्येषु ब्रवावहै ॥

ūrdhvas tiṣṭhā na ūtaye 'smin vāje śatakrato | sam anyeṣu bravāvahai ||

ऊ॒ र्ध्वः । ति॒ष्ठ॒ । नः॒ । ऊ॒ तये॑ । अ॒ स्मिन ् । वाजे॑ । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । सम ् । अ॒ न्येषु॑ । ब्र॒ वा॒व॒है॒ ॥

ūrdhvaḥ | tiṣṭha | naḥ | ūtaye | asmin | vāje | śatakrato itiśata-krato | sam | anyeṣu | bravāvahai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
योगेयोगे ॑
त॒ वस्त॑रं॒ वाजेवाजे ू ॑॥
हवामहे । सखा॑य॒ इन्द्र॑ म॒ तये

योगेयोगे तवस्तरं वाजेवाजे हवामहे । सखाय इन्द्रमूतये ॥

yoge-yoge tavastaraṁ vāje-vāje havāmahe | sakhāya indram ūtaye ||

॑
योगेऽयोगे ॑
। त॒वःऽत॑रम ् । वाजेऽवाजे । ह॒वा॒म॒हे॒ । सखा॑यः । इन्द्र॑ म ् । ऊ॒ तये॑ ॥

yoge--yoge | tavaḥ-taram | vāje--vāje | havāmahe | sakhāyaḥ | indram | ūtaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
आ घा॑ गम॒ द्यदि॒ श्रव॑त्सह॒स्रिणीभिरू॒ ॑ रुप॑ नो॒ हव॑म ् ॥
तिभि॑: । वाजेभि॒

आ घा गमद्यदि श्रवत्सहस्रिणीभिरूतिभिः । वाजेभिरुप नो हवम ् ॥

ā ghā gamad yadi śravat sahasriṇībhir ūtibhiḥ | vājebhir upa no havam ||

आ । घ॒ । ग॒ म॒ त ् । यदि॑ । श्रव॑त ् । स॒ ह॒स्रिणी॑भिः । ऊ॒ तिऽभिः॑ । वाजेभिः
॑ । उप॑ । नः॒ । हव॑म ् ॥

ā | gha | gamat | yadi | śravat | sahasriṇībhiḥ | ūti-bhiḥ | vājebhiḥ | upa | naḥ | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अनु॑ प्र॒ त्नस्यौक॑सो हु॒वे तवि
ु॑ प्र॒ ति ं नर॑ म ् । यं ते॒ पर्वं
ू ॑ पि॒ ता हु॒वे ॥

अनु प्रत्नस्यौकसो हुवे तुविप्रतिं नरम ् । यं ते पूर्वं पिता हुवे ॥

anu pratnasyaukaso huve tuvipratiṁ naram | yaṁ te pūrvam pitā huve ||

अनु॑ । प्र॒ त्नस्य॑ । ओक॑सः । हु॒वे । त॒ वि॒ ॑ ् । पि॒ ता । हुवे ॥
ु ऽप्र॒ तिम ् । नर॑ म ् । यम ् । ते॒ । पूर्वम ॒

anu | pratnasya | okasaḥ | huve | tuvi-pratim | naram | yam | te | pūrvam | pitā | huve
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु हूत । सखे॑ वसो जरि॒तभ्
तं त्वा॑ व॒ यं वि॑श्ववा॒रा शा॑स्महे परु ृ य॑: ॥

तं त्वा वयं विश्ववारा शास्महे पुरुहूत । सखे वसो जरितभ्
ृ यः ॥

taṁ tvā vayaṁ viśvavārā śāsmahe puruhūta | sakhe vaso jaritṛbhyaḥ ||

ु ऽहू॒त॒ । सखे॑ । व॒ सो॒ इति॑ । ज॒ रि॒तऽृ भ्यः॑ ॥
तम ् । त्वा॒ । व॒ यम ् । वि॒ श्व॒ ऽवा॒र॒ । आ । शा॒स्म॒ हे॒ । प॒ रु॒

tam | tvā | vayam | viśva-vāra | ā | śāsmahe | puru-hūta | sakhe | vaso iti | jaritṛ-bhyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माकं॑ शि॒ प्रिणी॑नां॒ सोम॑पाः सोम॒ पाव्ना॑म ् । सखे॑ वज्रि॒ न्त्सखी॑नाम ् ॥

अस्माकं शिप्रिणीनां सोमपाः सोमपाव्नाम ् । सखे वज्रिन्त्सखीनाम ् ॥

asmākaṁ śipriṇīnāṁ somapāḥ somapāvnām | sakhe vajrin sakhīnām ||

अ॒ स्माक॑म ् । शि॒ प्रिणी॑नाम ् । सोम॑ऽपाः । सो॒म॒ऽपाव्ना॑म ् । सखे॑ । व॒ ज्रि॒न ् । सखी॑नाम ् ॥

asmākam | śipriṇīnām | soma-pāḥ | soma-pāvnām | sakhe | vajrin | sakhīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तथा॒ तद॑ स्तु सोमपा॒: सखे॑ वज्रि॒ न्तथा॑ कृणु । यथा॑ त उ॒ श्मसी॒ष्टये ॑ ॥

तथा तदस्तु सोमपाः सखे वज्रिन्तथा कृणु । यथा त उश्मसीष्टये ॥

tathā tad astu somapāḥ sakhe vajrin tathā kṛṇu | yathā ta uśmasīṣṭaye ||

तथा॑ । तत ् । अ॒ स्त॒ ु । सो॒म॒ऽपाः॒ । सखे॑ । व॒ ज्रि॒न ् । तथा॑ । कृ॒ण॒ ु । यथा॑ । ते॒ । उ॒ श्मसि॑ । इ॒ष्टये॑ ॥

tathā | tat | astu | soma-pāḥ | sakhe | vajrin | tathā | kṛṇu | yathā | te | uśmasi | iṣṭaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रे ॒वती॑र्नः सध॒ माद॒ इन्द्रे॑ सन्तु त॒ विवा॑
ु जाः । क्षुमन्तो॒
॒ याभि॒ र्मदे॑ म ॥

रे वतीर्नः सधमाद इन्द्रे सन्तु तुविवाजाः । क्षुमन्तो याभिर्मदे म ॥

revatīr naḥ sadhamāda indre santu tuvivājāḥ | kṣumanto yābhir madema ||

रे ॒वतीः॑ । नः॒ । स॒ ध॒ ऽमादे॑ । इन्द्रे॑ । स॒ न्त॒ ु । त॒ विऽवा॑
ु जाः । क्षु॒ऽमन्तः॑ । याभिः॑ । मदे॑ म ॥

revatīḥ | naḥ | sadha-māde | indre | santu | tuvi-vājāḥ | kṣu-mantaḥ | yābhiḥ | madema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ घ॒ त्वावा॒न्त्मना॒प्तः स्तो॒तभ्
ृ यो॑ धष्ृ णविया॒नः । ऋ॒णोरक्षं॒ न च॒ क्र्यो॑: ॥

आ घ त्वावान्त्मनाप्तः स्तोतभ्
ृ यो धष्ृ णवियानः । ऋणोरक्षं न चक्र्योः ॥

ā gha tvāvān tmanāptaḥ stotṛbhyo dhṛṣṇav iyānaḥ | ṛṇor akṣaṁ na cakryoḥ ||

आ । घ॒ । त्वाऽवा॑न ् । त्मना॑ । आ॒प्तः । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । ध॒ ष्णो॒
ृ इति॑ । इ॒या॒नः । ऋ॒णोः । अक्ष॑म ् । न । च॒ क्र्योः॑ ॥

ā | gha | tvāvān | tmanā | āptaḥ | stotṛ-bhyaḥ | dhṛṣṇo iti | iyānaḥ | ṛṇoḥ | akṣam | na | cakryoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यद्दुव:॑ शतक्रत॒ वा कामं॑ जरित॒ ॄणाम ् । ऋ॒णोरक्षं॒ न शची॑भिः ॥

आ यद्दुवः शतक्रतवा कामं जरितॄणाम ् । ऋणोरक्षं न शचीभिः ॥

ā yad duvaḥ śatakratav ā kāmaṁ jaritṝṇām | ṛṇor akṣaṁ na śacībhiḥ ||

ु ः॑ । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । आ । काम॑म ् । ज॒ रि॒त॒ ॄणाम ् । ऋ॒णोः । अक्ष॑म ् । न । शची॑भिः ॥
आ । यत ् । दव

ā | yat | duvaḥ | śatakrato itiśata-krato | ā | kāmam | jaritṝṇām | ṛṇoḥ | akṣam | na | śacībhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शश्व॒ दिन्द्र॒ : पोप्रुथ
॑ द्भिर्जिगाय॒ नान॑दद्भि॒ : शाश्व॑सद्भि॒ र्धना॑नि । स नो॑ हिरण्यर॒थं दं॒ सना॑वा॒न्त्स न॑:
सनि॒ ता स॒ नये॒ स नो॑ऽदात ् ॥

शश्वदिन्द्रः पोप्रुथद्भिर्जिगाय नानदद्भिः शाश्वसद्भिर्धनानि । स नो हिरण्यरथं दं सनावान्त्स नः सनिता सनये स नोऽदात ्
॥

śaśvad indraḥ popruthadbhir jigāya nānadadbhiḥ śāśvasadbhir dhanāni | sa no hiraṇyarathaṁ daṁsanāvān
sa naḥ sanitā sanaye sa no 'dāt ||

शश्व॑त ् । इन्द्रः॑ । पोप्रथ
ु॑ त ्ऽभिः । ज॒ गा॒य॒ । नान॑दत ्ऽभिः । शाश्व॑सत ्ऽभिः । धना॑नि । सः । नः॒ । हि॒र॒ण्य॒ ऽर॒थम ् । दं॒ सना॑ऽ
वान ् । सः । नः॒ । स॒ नि॒ ता । स॒ नये॑ । सः । नः॒ । अ॒ दा॒त ् ॥

śaśvat | indraḥ | popruthat-bhiḥ | jagāya | nānadat-bhiḥ | śāśvasat-bhiḥ | dhanāni | saḥ | naḥ | hiraṇya-ratham
| daṃsanāvān | saḥ | naḥ | sanitā | sanaye | saḥ | naḥ | adāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आश्वि॑ना॒वश्वा॑वत्ये॒षा या॑त॒ ं शवी॑रया । गोम॑द्दस्रा॒ हिर॑ ण्यवत ् ॥

आश्विनावश्वावत्येषा यातं शवीरया । गोमद्दस्रा हिरण्यवत ् ॥

āśvināv aśvāvatyeṣā yātaṁ śavīrayā | gomad dasrā hiraṇyavat ||

आ । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अश्व॑ऽवत्या । इ॒षा । या॒त॒म ् । शवी॑रया । गोऽम॑त ् । द॒ स्रा॒ । हिर॑ ण्यऽवत ् ॥

ā | aśvinau | aśva-vatyā | iṣā | yātam | śavīrayā | go--mat | dasrā | hiraṇya-vat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ मा॒नयो॑जनो॒ हि वां॒ रथो॑ दस्रा॒वम॑र्त्यः । स॒ म॒ द्रे
ु अ॑श्वि॒नेयत
॑ े॥

समानयोजनो हि वां रथो दस्रावमर्त्यः । समुद्रे अश्विनेयते ॥

samānayojano hi vāṁ ratho dasrāv amartyaḥ | samudre aśvineyate ||

स॒ मा॒नऽयो॑जनः । हि । वा॒म ् । रथः॑ । द॒ स्रौ॒ । अम॑र्त्यः । स॒ म॒ द्रे
ु । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ईय॑ते ॥

samāna-yojanaḥ | hi | vām | rathaḥ | dasrau | amartyaḥ | samudre | aśvinā | īyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न्य१॒॑घ्
॒॑ न्यस्य॑ म॒ र्धनि॑
ू च॒ क्रं रथ॑स्य येमथःु । परि॒ द्याम॒ न्यदी॑यते ॥

न्यघ्न्यस्य मूर्धनि चक्रं रथस्य येमथुः । परि द्यामन्यदीयते ॥

ny aghnyasya mūrdhani cakraṁ rathasya yemathuḥ | pari dyām anyad īyate ||

नि । अ॒ घ्न्यस्य॑ । म॒ र्धनि॑
ू । च॒ क्रम ् । रथ॑स्य । ये॒म॒थुः॒ । परि॑ । द्याम ् । अ॒ न्यत ् । ई॒य॒त॒ े ॥

ni | aghnyasya | mūrdhani | cakram | rathasya | yemathuḥ | pari | dyām | anyat | īyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- उषाः
THE MANTRA

कस्त॑ उषः कधप्रिये भ॒ जे
ु मर्तो॑ अमर्त्ये । कं न॑क्षसे विभावरि ॥

कस्त उषः कधप्रिये भुजे मर्तो अमर्त्ये । कं नक्षसे विभावरि ॥

kas ta uṣaḥ kadhapriye bhuje marto amartye | kaṁ nakṣase vibhāvari ||

कः । ते॒ । उ॒ षः॒ । क॒ ध॒ ऽप्रि॒ य॒ े । भ॒ जे
ु । मर्तः॑ । अ॒ म॒ र्त्ये॒ । कम ् । न॒ क्ष॒से॒ । वि॒ भा॒ऽव॒ रि॒ ॥

kaḥ | te | uṣaḥ | kadha-priye | bhuje | martaḥ | amartye | kam | nakṣase | vibhā-vari
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यं हि ते॒ अम॑न्म॒ ह्यान्ता॒दा प॑रा॒कात ् । अश्वे॒ न चि॑त्रे अरुषि ॥

वयं हि ते अमन्मह्यान्तादा पराकात ् । अश्वे न चित्रे अरुषि ॥

vayaṁ hi te amanmahy āntād ā parākāt | aśve na citre aruṣi ||

व॒ यम ् । हि । ते॒ । अम॑न्महि । आ । अन्ता॑त ् । आ । प॒ रा॒कात ् । अश्वे॑ । न । चि॒ त्रे॒ । अ॒ रु॒षि॒ ॥

vayam | hi | te | amanmahi | ā | antāt | ā | parākāt | aśve | na | citre | aruṣi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वं त्येभि॒रा ग॑हि॒ वाजेभिर्दुहितर्दिवः । अ॒ स्मे र॒यि ं नि धा॑रय ॥

त्वं त्येभिरा गहि वाजेभिर्दुहितर्दिवः । अस्मे रयिं नि धारय ॥

tvaṁ tyebhir ā gahi vājebhir duhitar divaḥ | asme rayiṁ ni dhāraya ||

॑
त्वम ् । त्येभिः॑ । आ । ग॒ हि॒ । वाजेभिः । द॒ हि
ु ॒ तः॒ । दि॒ वः॒ । अ॒ स्मे इति॑ । र॒यिम ् । नि । धा॒र॒य॒ ॥

tvam | tyebhiḥ | ā | gahi | vājebhiḥ | duhitaḥ | divaḥ | asme iti | rayim | ni | dhāraya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- हिरण्यस्तप
ू आङ्गिरसः
छन्द: (Chhand) :- विराट्जगती
स्वर: (Swar) :- निषादः
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने प्रथ॒ मो अङ्गि॑रा॒ ऋषि॑र्दे॒ वो दे॒ वाना॑मभवः शि॒ वः सखा॑ । तव॑ व्र॒ ते क॒ वयो॑ विद्म॒ नाप॒ सोऽजा॑यन्त
म॒ रुतो॒ भ्राज॑दृष्टयः ॥

त्वमग्ने प्रथमो अङ्गिरा ऋषिर्देवो दे वानामभवः शिवः सखा । तव व्रते कवयो विद्मनापसोऽजायन्त मरुतो भ्राजदृष्टयः
॥

tvam agne prathamo aṅgirā ṛṣir devo devānām abhavaḥ śivaḥ sakhā | tava vrate kavayo vidmanāpaso
'jāyanta maruto bhrājadṛṣṭayaḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्र॒ थ॒माः । अङ्गि॑राः । ऋषिः॑ । दे॒ वः । दे॒ वाना॑म ् । अ॒ भ॒ वः॒ । शि॒ वः । सखा॑ । तव॑ । व्र॒ ते । क॒ वयः॑ ।
वि॒ द्म॒नाऽअ॑पसः । अजा॑यन्त । म॒ रुतः॑ । भ्राज॑त ्ऽऋष्टयः ॥

tvam | agne | prathamāḥ | aṅgirā | ṛṣiḥ | devaḥ | devānām | abhavaḥ | śivaḥ | sakhā | tava | vrate | kavayaḥ |
vidmanāapasaḥ | ajāyanta | marutaḥ | bhrājat-ṛṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचज्
ृ जगती
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने प्रथ॒ मो अङ्गि॑रस्तमः क॒ विर्दे॒ वानां॒ परि॑ भष
ू सि व्र॒ तम ् । वि॒ भर्वि
ु श्व॑स्मै॒ भव
ु न
॑ ाय॒ मेधिर॑ ो
द्विमा॒ता श॒ यःु क॑ति॒ धा चि॑दा॒यवे॑ ॥

त्वमग्ने प्रथमो अङ्गिरस्तमः कविर्देवानां परि भूषसि व्रतम ् । विभुर्विश्वस्मै भुवनाय मेधिरो द्विमाता शयुः कतिधा
चिदायवे ॥

tvam agne prathamo aṅgirastamaḥ kavir devānām pari bhūṣasi vratam | vibhur viśvasmai bhuvanāya
medhiro dvimātā śayuḥ katidhā cid āyave ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्र॒ थ॒मः । अङ्गि॑रःऽतमः । क॒ विः । दे॒ वाना॑म ् । परि॑ । भ॒ ष॒
ू सि॒ । व्र॒ तम ् । वि॒ ऽभुः । विश्व॑स्मै । भुवन
॑ ाय ।
मेधिर॑ ः । द्वि॒ ऽमा॒ता । श॒ यःु । क॒ ति॒धा । चि॒ त ् । आ॒यवे॑ ॥

tvam | agne | prathamaḥ | aṅgiraḥ-tamaḥ | kaviḥ | devānām | pari | bhūṣasi | vratam | vi-bhuḥ | viśvasmai |
bhuvanāya | medhiraḥ | dvi-mātā | śayuḥ | katidhā | cit | āyave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिक्त्रिष्टुप ्
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने प्रथ॒ मो मा॑त॒रिश्व॑न ॑
आ॒विर्भव सक्र
ु त॒ या
ू वि॒ वस्व॑ते । अरे॑ जेतां॒ रोद॑ सी
होत॒ व
ृ र्ये
ू ऽस॑घ्नोर्भा॒रमय॑जो म॒ हो व॑सो ॥

त्वमग्ने प्रथमो मातरिश्वन आविर्भव सुक्रतूया विवस्वते । अरे जेतां रोदसी होतव
ृ ूर्येऽसघ्नोर्भारमयजो महो वसो ॥

tvam agne prathamo mātariśvana āvir bhava sukratūyā vivasvate | arejetāṁ rodasī hotṛvūrye 'saghnor
bhāram ayajo maho vaso ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्र॒ थ॒मः । मा॒त॒रिश्व॑ने । आ॒विः । भ॒ व॒ । स॒ क्र
ु ॒ त॒ ऽया
ू । वि॒ वस्व॑ते । अरे॑ जेताम ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । हो॒त॒ ऽव
ृ ूर्ये॑ ।
अस॑घ्नोः । भा॒रम ् । अय॑जः । म॒ हः । व॒ सो॒ इति॑ ॥

tvam | agne | prathamaḥ | mātariśvane | āviḥ | bhava | sukratū-yā | vivasvate | arejetām | rodasī iti | hotṛ-
vūrye | asaghnoḥ | bhāram | ayajaḥ | mahaḥ | vaso iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ मन॑व॒ े द्याम॑वाशयः परू ु ृ ते॑ स॒ क
ु ॒रव॑से स॒ क ु ृ त्त॑रः । श्वा॒त्रण
े ॒ यत्पि॒ त्रोर्मुच्य॑से॒ पर्या त्वा॒
पर्व॑
ू मनय॒ न्नाप॑रं॒ पन
ु :॑ ॥

त्वमग्ने मनवे द्यामवाशयः पुरूरवसे सुकृते सुकृत्तरः । श्वात्रेण यत्पित्रोर्मुच्यसे पर्या त्वा पूर्वमनयन्नापरं पुनः ॥

tvam agne manave dyām avāśayaḥ purūravase sukṛte sukṛttaraḥ | śvātreṇa yat pitror mucyase pary ā tvā
pūrvam anayann āparam punaḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । मन॑वे । द्याम ् । अ॒ वा॒श॒यः॒ । प॒ रू॒ ु ृ ते॑ । स॒ क
ु रव॑से । स॒ ऽक ु ृ त ्ऽत॑रः । श्वा॒त्रण
े ॑ । यत ् । पि॒ त्रोः । मुच्य॑से । परि॑ ।
आ । त्वा॒ । पूर्वम ॑ ् । अ॒ न॒ य॒न ् । आ । अप॑रम ् । पुन॒रिति॑ ॥

tvam | agne | manave | dyām | avāśayaḥ | purūravase | su-kṛte | sukṛt-taraḥ | śvātreṇa | yat | pitroḥ | mucyase
| pari | ā | tvā | pūrvam | anayan | ā | aparam | punariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने वष
ृ ॒ भः पष्टि ॑ उद्य॑तस्रच
ु॑ ॒ वर्धन॒ ु े भवसि श्र॒वाय्य॑: । य आहु॑ति ं॒ परि॒ वेदा॒ वष॑ट्कृति॒ मेका॑य॒ रग्रे॒
ु
विश॑ आ॒विवा॑ससि ॥

त्वमग्ने वष
ृ भः पुष्टिवर्धन उद्यतस्रुचे भवसि श्रवाय्यः । य आहुतिं परि वेदा वषट्कृतिमेकायुरग्रे विश आविवाससि ॥

tvam agne vṛṣabhaḥ puṣṭivardhana udyatasruce bhavasi śravāyyaḥ | ya āhutim pari vedā vaṣaṭkṛtim ekāyur
agre viśa āvivāsasi ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । व॒ ष॒ृ भः । पष्टि ॑ । उद्य॑तऽस्रुचे । भ॒ व॒ सि॒ । श्र॒वाय्यः॑ । यः । आऽहु॑तिम ् । परि॑ । वेद॑ । वष॑ट्ऽकृतिम ्
ु॑ ॒ ऽवर्धनः
। एक॑ऽआयुः । अग्ने॑ । विशः॑ । आ॒ऽविवा॑ससि ॥

tvam | agne | vṛṣabhaḥ | puṣṭi-vardhanaḥ | udyata-sruce | bhavasi | śravāyyaḥ | yaḥ | āhutim | pari | veda |
vaṣaṭ-kṛtim | eka-āyuḥ | agne | viśaḥ | āvivāsasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ नव॑र्तनिं॒ नरं ॒ सक्म॑न्पिपर्षि वि॒ दथे॑ विचर्षणे । यः शरू ॑ साता॒ परि॑ तक्म्ये॒ धने॑
त्वम॑ग्ने वजि
द॒ भ्रेभिश्चि
॑ ॒ त्समत
॑ ृ ा॒ हं सि॒ भय
ू स
॑ ः॥

त्वमग्ने वजि
ृ नवर्तनिं नरं सक्मन्पिपर्षि विदथे विचर्षणे । यः शूरसाता परितक्म्ये धने दभ्रेभिश्चित्समत
ृ ा हं सि भूयसः
॥

tvam agne vṛjinavartaniṁ naraṁ sakman piparṣi vidathe vicarṣaṇe | yaḥ śūrasātā paritakmye dhane
dabhrebhiś cit samṛtā haṁsi bhūyasaḥ ||

ृ नऽव॑र्तनिम ् । नर॑ म ् । सक्म॑न ् । पि॒ प॒र्षि॒ । वि॒ दथे॑ । वि॒ ऽच॒ र्ष॒ णे॒ । यः । शूर॑ऽसाता । परि॑ ऽतक्म्ये । धने॑
त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । व॒ जि॒
। द॒ भ्रेभिः॑ । चि॒ त ् । सम ्ऽऋ॑ता । हं सि॑ । भय
ू स
॑ ः॥

tvam | agne | vṛjina-vartanim | naram | sakman | piparṣi | vidathe | vi-carṣaṇe | yaḥ | śūra-sātā | pari-takmye |
dhane | dabhrebhiḥ | cit | sam-ṛtā | haṃsi | bhūyasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्वं तम॑ग्ने अमत ृ ॒ त्व उ॑ त्त॒ मे मर्तं॑ दधासि॒ श्रव॑से दि॒ वदि
े ॑ वे । यस्ता॑तष
ृ ा॒ण उ॒ भया॑य॒ जन्म॑न॒ े मय॑:
ू ॑॥
कृ॒णोषि॒ प्रय॒ आ च॑ स॒ रये

त्वं तमग्ने अमत
ृ त्व उत्तमे मर्तं दधासि श्रवसे दिवेदिवे । यस्तातष
ृ ाण उभयाय जन्मने मयः कृणोषि प्रय आ च सूरये
॥

tvaṁ tam agne amṛtatva uttame martaṁ dadhāsi śravase dive-dive | yas tātṛṣāṇa ubhayāya janmane mayaḥ
kṛṇoṣi praya ā ca sūraye ||

त्वम ् । तम ् । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ म॒ त॒ऽत्वे
ृ ॑ ् । द॒ धा॒सि॒ । श्रव॑से । दि॒ वेऽदि॑ वे । यः । त॒त॒ षा॒
। उ॒ त ्ऽत॒मे । मर्तम ृ णः । उ॒ भया॑य । जन्म॑ने
। मयः॑ । कृ॒णोषि॑ । प्रयः॑ । आ । च॒ । स॒ रये ू ॑॥

tvam | tam | agne | amṛta-tve | ut-tame | martam | dadhāsi | śravase | dive--dive | yaḥ | tatṛṣāṇaḥ | ubhayāya |
janmane | mayaḥ | kṛṇoṣi | prayaḥ | ā | ca | sūraye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं नो॑ अग्ने स॒ नये॒ धना॑नां य॒ शसं॑ का॒रुं क॑ ृ णहि ॑ दे॒ वैर्द्या॑वापथि
ु ॒ स्तवा॑नः । ऋ॒ध्याम॒ कर्मा॒पसा॒ नवेन ृ वी॒
प्राव॑तं नः ॥

त्वं नो अग्ने सनये धनानां यशसं कारुं कृणुहि स्तवानः । ऋध्याम कर्मापसा नवेन दे वैर्द्यावापथि
ृ वी प्रावतं नः ॥

tvaṁ no agne sanaye dhanānāṁ yaśasaṁ kāruṁ kṛṇuhi stavānaḥ | ṛdhyāma karmāpasā navena devair
dyāvāpṛthivī prāvataṁ naḥ ||

त्वम ् । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ नये॑ । धना॑नाम ् । य॒ शस॑म ् । का॒रुम ् । कृ॒ण॒ हि
ु ॒ । स्तवा॑नः । ऋ॒ध्याम॑ । कर्म॑ । अ॒ पसा॑ । नवेन
॑ । दे॒ वैः
। द्या॒वा॒प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ । प्र । अ॒ व॒ त॒म ् । नः॒ ॥

tvam | naḥ | agne | sanaye | dhanānām | yaśasam | kārum | kṛṇuhi | stavānaḥ | ṛdhyāma | karma | apasā |
navena | devaiḥ | dyāvāpṛthivī iti | pra | avatam | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं नो॑ अग्ने पि॒ त्रोरु॒पस्थ॒ आ दे॒ वो दे॒ वेष्व॑नवद्य॒ जागवि
॑ ृ ः । त॒ न॒ क
ू ृ द्बो॑धि॒ प्रम॑तिश्च का॒रवे॒ त्वं
क॑ल्याण॒ वस॒ ु विश्व॒ मोपि॑षे ॥

त्वं नो अग्ने पित्रोरुपस्थ आ दे वो दे वेष्वनवद्य जागवि
ृ ः । तनूकृद्बोधि प्रमतिश्च कारवे त्वं कल्याण वसु विश्वमोपिषे
॥

tvaṁ no agne pitror upastha ā devo deveṣv anavadya jāgṛviḥ | tanūkṛd bodhi pramatiś ca kārave tvaṁ
kalyāṇa vasu viśvam opiṣe ||

त्वम ् । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । पि॒ त्रोः । उ॒ पऽस्थे॑ । आ । दे॒ वः । दे॒ वेषु॑ । अ॒ न॒ व॒द्य॒ । जागवि
॑ ृ ः । त॒न॒ ऽक
ू ृ त ् । बो॒धि॒ । प्रऽम॑तिः । च॒ ।
का॒रवे॑ । त्वम ् । क॒ ल्या॒ण॒ । वसु॑ । विश्व॑म ् । आ । ऊ॒ पि॒ ष॒ े ॥

tvam | naḥ | agne | pitroḥ | upa-sthe | ā | devaḥ | deveṣu | anavadya | jāgṛviḥ | tanū-kṛt | bodhi | pra-matiḥ | ca
| kārave | tvam | kalyāṇa | vasu | viśvam | ā | ūpiṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ प्रम॑ति॒स्त्वं पि॒ तासि॑ न॒ स्त्वं व॑य॒स्कृत्तव॑ जा॒मयो॑ व॒ यम ् । सं त्वा॒ राय॑: श॒ तिन॒ : सं स॑ह॒स्रिण॑:
ु ॑ यन्ति व्रत॒ पाम॑दाभ्य ॥
स॒ वीरं

त्वमग्ने प्रमतिस्त्वं पितासि नस्त्वं वयस्कृत्तव जामयो वयम ् । सं त्वा रायः शतिनः सं सहस्रिणः सुवीरं यन्ति
व्रतपामदाभ्य ॥

tvam agne pramatis tvam pitāsi nas tvaṁ vayaskṛt tava jāmayo vayam | saṁ tvā rāyaḥ śatinaḥ saṁ
sahasriṇaḥ suvīraṁ yanti vratapām adābhya ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्रऽम॑तिः । त्वम ् । पि॒ ता । अ॒ सि॒ । नः॒ । त्वम ् । व॒ यः॒ऽकृत ् । तव॑ जा॒मयः॑ । व॒ यम ् । सम ् । त्वा॒ । रायः॑ ।
श॒ तिनः॒ । सम ् । स॒ ह॒स्रिणः॑ । स॒ वीर॑
ु म ् । य॒न्ति॒ । व्र॒ त॒ऽपाम ् । अ॒ दा॒भ्य॒ ॥

tvam | agne | pra-matiḥ | tvam | pitā | asi | naḥ | tvam | vayaḥ-kṛt | tavajāmayaḥ | vayam | sam | tvā | rāyaḥ |
śatinaḥ | sam | sahasriṇaḥ | suvīram | yanti | vrata-pām | adābhya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु ा॒यवे॑ दे॒ वा अ॑कृण्व॒ न्नहु॑षस्य वि॒ श्पति॑म ् । इळा॑मकृण्व॒ न्मनष
त्वाम॑ग्ने प्रथ॒ ममा॒यम ु॑ स्य॒ शास॑नीं
पि॒ तर्य
ु त्प॒ त्रो
ु मम॑कस्य॒ जाय॑ते ॥

त्वामग्ने प्रथममायुमायवे दे वा अकृण्वन्नहुषस्य विश्पतिम ् । इळामकृण्वन्मनुषस्य शासनीं पितुर्यत्पुत्रो ममकस्य
जायते ॥

tvām agne prathamam āyum āyave devā akṛṇvan nahuṣasya viśpatim | iḻām akṛṇvan manuṣasya śāsanīm
pitur yat putro mamakasya jāyate ||

त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्र॒ थ॒मम ् । आ॒युम ् । आ॒यवे॑ । दे॒ वाः । अ॒ कृ॒ण्व॒ न ् । नहु॑षस्य । वि॒ श्पति॑म ् । इळा॑म ् । अ॒ कृ॒ण्व॒ न ् । मनष
ु॑ स्य ।
शास॑नीम ् । पि॒ तुः । यत ् । प॒ त्रः
ु । मम॑कस्य । जाय॑ते ॥

tvām | agne | prathamam | āyum | āyave | devāḥ | akṛṇvan | nahuṣasya | viśpatim | iḷām | akṛṇvan |
manuṣasya | śāsanīm | pituḥ | yat | putraḥ | mamakasya | jāyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं नो॑ अग्ने॒ तव॑ दे व पा॒यभि
ु र्म
॑ ॒ घोनो॑ रक्ष त॒ न्व॑श्च वन्द्य । त्रा॒ता तो॒कस्य॒ तन॑य॒ े गवा॑म॒स्यनि॑मष
े ॒ं
रक्ष॑माण॒ स्तव॑ व्र॒ ते ॥

त्वं नो अग्ने तव दे व पायुभिर्मघोनो रक्ष तन्वश्च वन्द्य । त्राता तोकस्य तनये गवामस्यनिमेषं रक्षमाणस्तव व्रते ॥

tvaṁ no agne tava deva pāyubhir maghono rakṣa tanvaś ca vandya | trātā tokasya tanaye gavām asy
animeṣaṁ rakṣamāṇas tava vrate ||

त्वम ् । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । तव॑ । दे॒ व॒ । पा॒युऽभिः॑ । म॒ घोनः॑ । र॒क्ष॒ । त॒न्वः॑ । च॒ । व॒ न्द्य॒ । त्रा॒ता । तो॒कस्य॑ । तन॑ये । गवा॑म ् ।
अ॒ सि॒ । अनि॑ऽमेषम ् । रक्ष॑माणः । तव॑ । व्र॒ ते ॥

tvam | naḥ | agne | tava | deva | pāyu-bhiḥ | maghonaḥ | rakṣa | tanvaḥ | ca | vandya | trātā | tokasya | tanaye |
gavām | asi | ani-meṣam | rakṣamāṇaḥ | tava | vrate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ यज्य॑वे पा॒यरु न्त॑रोऽनिष॒ ङ्गाय॑ चतरु ॒क्ष इ॑ध्यसे । यो रा॒तह॑ व्योऽव॒ काय॒
ृ धाय॑से
की॒रेश्चि॒न्मन्त्रं॒ मन॑सा व॒ नोषि॒ तम ् ॥

त्वमग्ने यज्यवे पायुरन्तरोऽनिषङ्गाय चतुरक्ष इध्यसे । यो रातहव्योऽवक
ृ ाय धायसे कीरे श्चिन्मन्त्रं मनसा वनोषि
तम ् ॥

tvam agne yajyave pāyur antaro 'niṣaṅgāya caturakṣa idhyase | yo rātahavyo 'vṛkāya dhāyase kīreś cin
mantram manasā vanoṣi tam ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । यज्य॑वे । पा॒युः । अन्त॑रः । अ॒ नि॒ष॒ ङ्गाय॑ । च॒ तुः॒ऽअ॒ क्षः । इ॒ध्य॒ से॒ । यः । रा॒तऽह॑व्यः । अ॒ व॒ काय॑
ृ । धाय॑से ।
की॒रेः । चि॒ त ् । मन्त्र॑म ् । मन॑सा । व॒ नोषि॑ । तम ् ॥

tvam | agne | yajyave | pāyuḥ | antaraḥ | aniṣaṅgāya | catuḥ-akṣaḥ | idhyase | yaḥ | rāta-havyaḥ | avṛkāya |
dhāyase | kīreḥ | cit | mantram | manasā | vanoṣi | tam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्वम॑ग्न उरु॒शंसा॑य वा॒घते॑ स्पा॒र्हं यद्रे क्ण॑: पर॒मं व॒ नोषि॒ तत ् । आ॒ध्रस्य॑ चि॒ त्प्रम॑तिरुच्यसे पि॒ ता प्र
पाकं॒ शास्सि॒ प्र दिशो॑ वि॒ दष्ु ट॑ रः ॥

त्वमग्न उरुशंसाय वाघते स्पार्हं यद्रे क्णः परमं वनोषि तत ् । आध्रस्य चित्प्रमतिरुच्यसे पिता प्र पाकं शास्सि प्र दिशो
विदष्ु टरः ॥

tvam agna uruśaṁsāya vāghate spārhaṁ yad rekṇaḥ paramaṁ vanoṣi tat | ādhrasya cit pramatir ucyase pitā
pra pākaṁ śāssi pra diśo viduṣṭaraḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । उ॒ रु॒ऽशंसा॑य । वा॒घते॑ । स्पा॒र्हम ् । यत ् । रे क्णः॑ । प॒ र॒मम ् । व॒ नोषि॑ । तत ् । आ॒ध्रस्य॑ । चि॒ त ् । प्रऽम॑तिः ।
उ॒ च्य॒ से॒ । पि॒ ता । प्र । पाक॑म ् । शास्सि॑ । प्र । दिशः॑ । वि॒ दःु ऽट॑ रः ॥

tvam | agne | uru-śaṃsāya | vāghate | spārham | yat | rekṇaḥ | paramam | vanoṣi | tat | ādhrasya | cit | pra-
matiḥ | ucyase | pitā | pra | pākam | śāssi | pra | diśaḥ | viduḥ-ṭaraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स्य॒ तं
त्वम॑ग्ने॒ प्रय॑तदक्षिणं॒ नरं ॒ वर्मेव ू परि॑ पासि वि॒ श्वत॑: । स्वा॒द॒ क्षद्मा॒
ु यो व॑स॒तौ स्यो॑न॒कृज्जी॑वया॒जं
यज॑त॒ े सोप॒ मा दि॒ वः ॥

त्वमग्ने प्रयतदक्षिणं नरं वर्मेव स्यूतं परि पासि विश्वतः । स्वादक्ष
ु द्मा यो वसतौ स्योनकृज्जीवयाजं यजते सोपमा दिवः
॥

tvam agne prayatadakṣiṇaṁ naraṁ varmeva syūtam pari pāsi viśvataḥ | svādukṣadmā yo vasatau syonakṛj
jīvayājaṁ yajate sopamā divaḥ ||

॑
त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । प्रय॑तऽदक्षिणम ् । नर॑ म ् । वर्मऽइव । स्य॒ तम
ू ् । परि॑ । पा॒सि॒ । वि॒ श्वतः॑ । स्वा॒द॒ ऽक्षद्मा॑
ु । यः । व॒ स॒तौ ।
स्यो॒न॒ऽकृत ् । जी॒व॒ऽया॒जम ् । यज॑ते । सः । उ॒ प॒ऽमा । दि॒ वः ॥

tvam | agne | prayata-dakṣiṇam | naram | varma-iva | syūtam | pari | pāsi | viśvataḥ | svādu-kṣadmā | yaḥ |
vasatau | syona-kṛt | jīva-yājam | yajate | saḥ | upa-mā | divaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒माम॑ग्ने श॒ रणिं॑ मीमष ृ ो न इ॒ममध्वा॑न॒ ं यमगा॑म द॒ रात
ू ् । आ॒पिः पि॒ ता प्रम॑तिः सो॒म्यानां॒
भमि
ृ र॑ स्यषि ॑
ृ ॒ कृन्मर्त्यानाम ्॥

इमामग्ने शरणिं मीमष
ृ ो न इममध्वानं यमगाम दरू ात ् । आपिः पिता प्रमतिः सोम्यानां भमि
ृ रस्यषि
ृ कृन्मर्त्यानाम ् ॥

imām agne śaraṇim mīmṛṣo na imam adhvānaṁ yam agāma dūrāt | āpiḥ pitā pramatiḥ somyānām bhṛmir
asy ṛṣikṛn martyānām ||

इ॒माम ् । अ॒ ग्ने॒ । श॒ रणि॑म ् । मी॒म॒ षः॒
ृ । नः॒ । इ॒मम ् । अध्वा॑नम ् । यम ् । अगा॑म । द॒ रात
ू ् । आ॒पिः । पि॒ ता । प्रऽम॑तिः ।
सो॒म्याना॑म ् । भमि ॑
ृ ः॑ । अ॒ सि॒ । ऋ॒षि॒ ऽकृत ् । मर्त्यानाम ्॥

imām | agne | śaraṇim | mīmṛṣaḥ | naḥ | imam | adhvānam | yam | agāma | dūrāt | āpiḥ | pitā | pra-matiḥ |
somyānām | bhṛmiḥ | asi | ṛṣi-kṛt | martyānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ न॒ ष्वद॑
ु ग्ने अङ्गिर॒स्वद॑ ङ्गिरो ययाति॒ वत्सद॑ ने पर्व
ू ॒ वच्छु॑चे । अच्छ॑ या॒ह्या व॑हा॒ दै व्यं॒ जन॒ मा सा॑दय
ब॒ र्हिषि॒ यक्षि॑ च प्रि॒ यम ् ॥

मनुष्वदग्ने अङ्गिरस्वदङ्गिरो ययातिवत्सदने पूर्ववच्छुचे । अच्छ याह्या वहा दै व्यं जनमा सादय बर्हिषि यक्षि च
प्रियम ् ॥

manuṣvad agne aṅgirasvad aṅgiro yayātivat sadane pūrvavac chuce | accha yāhy ā vahā daivyaṁ janam ā
sādaya barhiṣi yakṣi ca priyam ||

म॒ न॒ ुष्वत ् । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वत ् । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ । य॒ या॒ति॒ऽवत ् । सद॑ ने । प॒ र्व॒
ू ऽवत ् । श॒ चे॒
ु । अच्छ॑ । या॒हि॒ । आ । व॒ ह॒ । दै व्य॑म ्
। जन॑म ् । आ । सा॒द॒य॒ । ब॒ र्हिषि॑ । यक्षि॑ । च॒ । प्रि॒ यम ् ॥

manuṣvat | agne | aṅgirasvat | aṅgiraḥ | yayāti-vat | sadane | pūrva-vat | śuce | accha | yāhi | ā | vaha |
daivyam | janam | ā | sādaya | barhiṣi | yakṣi | ca | priyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ स्व॒ शक्ती॑ वा॒ यत्ते॑ चकृ॒मा वि॒ दा वा॑ । उ॒ त प्र णेष्य॒
ए॒ तेना॑ग्ने॒ ब्रह्म॑णा वावध ॑ भि वस्यो॑ अ॒ स्मान्त्सं न॑:
सज
ृ सम
ु ॒ त्या वाज॑वत्या ॥

एतेनाग्ने ब्रह्मणा वावध
ृ स्व शक्ती वा यत्ते चकृमा विदा वा । उत प्र णेष्यभि वस्यो अस्मान्त्सं नः सज
ृ सुमत्या
वाजवत्या ॥

etenāgne brahmaṇā vāvṛdhasva śaktī vā yat te cakṛmā vidā vā | uta pra ṇeṣy abhi vasyo asmān saṁ naḥ
sṛja sumatyā vājavatyā ||

ृ स्व॒ । शक्ती॑ । वा॒ । यत ् । ते॒ । च॒ कृ॒म । वि॒ दा । वा॒ । उ॒ त । प्र । ने॒षि॒ । अ॒ भि । वस्यः॑ ।
ए॒ तेन॑ । अ॒ ग्ने॒ । ब्रह्म॑णा । व॒ व॒ ध॒
अ॒ स्मान ् । सम ् । नः॒ । स॒ ज॒
ृ । स॒ ऽम॒
ु त्या । वाज॑ऽवत्या ॥

etena | agne | brahmaṇā | vavṛdhasva | śaktī | vā | yat | te | cakṛma | vidā | vā | uta | pra | neṣi | abhi | vasyaḥ |
asmān | sam | naḥ | sṛja | su-matyā | vāja-vatyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॑ स्य॒ नु वी॒र्या॑णि॒ प्र वो॑चं॒ यानि॑ च॒ कार॑ प्रथ॒ मानि॑ व॒ ज्री । अह॒न्नहि॒मन्व॒ पस्त॑तर्द॒ प्र व॒ क्षणा॑
॑
अभिन॒ त्पर्वतानाम ्॥

इन्द्रस्य नु वीर्याणि प्र वोचं यानि चकार प्रथमानि वज्री । अहन्नहिमन्वपस्ततर्द प्र वक्षणा अभिनत्पर्वतानाम ् ॥

indrasya nu vīryāṇi pra vocaṁ yāni cakāra prathamāni vajrī | ahann ahim anv apas tatarda pra vakṣaṇā
abhinat parvatānām ||

इन्द्र॑ स्य । नु । वी॒र्या॑णि । प्र । वो॒च॒म ् । यानि॑ । च॒ कार॑ । प्र॒ थ॒मानि॑ । व॒ ज्री । अह॑ न ् । अहि॑म ् । अनु॑ । अ॒ पः । त॒त॒र्द॒ । प्र ।
॑
व॒ क्षणा॑आः॑ । अ॒ भि॒ न॒ त ् । पर्वतानाम ्॥

indrasya | nu | vīryāṇi | pra | vocam | yāni | cakāra | prathamāni | vajrī | ahan | ahim | anu | apaḥ | tatarda | pra
| vakṣaṇāāḥ | abhinat | parvatānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ शिश्रिया॒णं त्वष्टा॑स्मै॒ वज्रं॑ स्व॒ र्यं॑ ततक्ष । वा॒श्रा इ॑व धे॒ नव॒ : स्यन्द॑ माना॒ अञ्ज॑:
अह॒न्नहिं॒ पर्वते
सम॒ द्रमव॑
ु जग्म॒ राप॑
ु :॥

अहन्नहिं पर्वते शिश्रियाणं त्वष्टास्मै वज्रं स्वर्यं ततक्ष । वाश्रा इव धेनवः स्यन्दमाना अञ्जः समुद्रमव जग्मुरापः ॥

ahann ahim parvate śiśriyāṇaṁ tvaṣṭāsmai vajraṁ svaryaṁ tatakṣa | vāśrā iva dhenavaḥ syandamānā añjaḥ
samudram ava jagmur āpaḥ ||

॑ । शि॒ श्रि॒या॒णम ् । त्वष्टा॑ । अ॒ स्मै॒ । वज्र॑म ् । स्व॒ र्यम
अह॑ न ् । अहि॑म ् । पर्वते ॑ ् । त॒ त॒क्ष॒ । वा॒श्राःऽइ॑व । धे॒ नवः॑ । स्यन्द॑ मानाः
। अञ्जः॑ । स॒ म॒ द्रम
ु ् । अव॑ । ज॒ ग्मुः॒ । आपः॑ ॥

ahan | ahim | parvate | śiśriyāṇam | tvaṣṭā | asmai | vajram | svaryam | tatakṣa | vāśrāḥ-iva | dhenavaḥ |
syandamānāḥ | añjaḥ | samudram | ava | jagmuḥ | āpaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ षा॒
ृ यमा॑णोऽवणृ ीत॒ सोमं॒ त्रिक॑द्रक
ु े ष्वपिबत्स॒ तस्य॑
ु । आ साय॑कं म॒ घवा॑दत्त॒ वज्र॒ मह॑ न्नेनं
प्रथम॒ जामही॑नाम ् ॥

वष
ृ ायमाणोऽवण
ृ ीत सोमं त्रिकद्रक
ु े ष्वपिबत्सुतस्य । आ सायकं मघवादत्त वज्रमहन्नेनं प्रथमजामहीनाम ् ॥

vṛṣāyamāṇo 'vṛṇīta somaṁ trikadrukeṣv apibat sutasya | ā sāyakam maghavādatta vajram ahann enam
prathamajām ahīnām ||

व॒ ष॒ृ ऽयमा॑णः । अ॒ व॒ णी॒
ृ त॒ । सोम॑म ् । त्रिऽक॑द्रक
ु े षु । अ॒ पि॒ ब॒त ् । स॒ तस्य॑
ु । आ । साय॑कम ् । म॒ घवा॑ । अ॒ द॒ त्त॒ । वज्र॑म ् । अह॑न ्
॑
। ए॒ न॒म ् । प्र॒ थ॒म॒ ऽजाम ् । अहीनाम ् ॥

vṛṣa-yamāṇaḥ | avṛṇīta | somam | tri-kadrukeṣu | apibat | sutasya | ā | sāyakam | maghavā | adatta | vajram |
ahan | enam | prathama-jām | ahīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॒ न्द्राह॑न्प्रथम॒ जामही॑ना॒मान्मा॒यिना॒ममि॑ना॒: प्रोत मा॒याः । आत्सर्यं
ू ॑ ज॒ नय॒ न्द्याम॒ षासं
ु ॑ ता॒दीत्ना॒
शत्रं॒ु न किला॑ विवित्से ॥

यदिन्द्राहन्प्रथमजामहीनामान्मायिनाममिनाः प्रोत मायाः । आत्सूर्यं जनयन्द्यामुषासं तादीत्ना शत्रुं न किला
विवित्से ॥

yad indrāhan prathamajām ahīnām ān māyinām amināḥ prota māyāḥ | āt sūryaṁ janayan dyām uṣāsaṁ
tādītnā śatruṁ na kilā vivitse ||

यत ् । इ॒न्द्र॒ । अह॑ न ् । प्र॒ थ॒म॒ ऽजाम ् । अही॑नाम ् । आत ् । मा॒यिना॑म ् । अमि॑नाः । प्र । उ॒ त । मा॒याः । आत ् । सूर्यम
॑ ्।
ज॒ नय॑न ् । द्याम ् । उ॒ षास॑म ् । ता॒दीत्ना॑ । शत्रुम
॑ ् । न । किला॑ । वि॒ वि॒त्से॒ ॥

yat | indra | ahan | prathama-jām | ahīnām | āt | māyinām | amināḥ | pra | uta | māyāḥ | āt | sūryam | janayan |
dyām | uṣāsam | tādītnā | śatrum | na | kilā | vivitse
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अह॑न्व॒ त्रं
ृ वत्र ॑ृ त ॑ मिन्द्रो॒ वज्रेण
॒ रं ॒ व्यंस॒ ॑ मह॒ता व॒ धेन॑ । स्कन्धां॑सीव॒ कुलि॑शेना॒ विव॒ क्णाहि॑
ृ : शयत
उप॒ पक्
ृ पथि ॑ ृ ॒ व्याः ॥

अहन्वत्र
ृ ं वत्र
ृ तरं व्यंसमिन्द्रो वज्रेण महता वधेन । स्कन्धांसीव कुलिशेना विवक्
ृ णाहिः शयत उपपक्
ृ पथि
ृ व्याः ॥

ahan vṛtraṁ vṛtrataraṁ vyaṁsam indro vajreṇa mahatā vadhena | skandhāṁsīva kuliśenā vivṛkṇāhiḥ
śayata upapṛk pṛthivyāḥ ||

अह॑ न ् । व॒ त्र॑
ृ म ् । व॒ त्र ॑
ृ ऽ॒ तर॑ म ् । विऽअंसम ॑ । म॒ ह॒ता । व॒ धेन॑ । स्कन्धां॑सिऽइव । कुलि॑शेन । विऽवक्
् । इन्द्रः॑ । वज्रेण ॑ृ णा ।
अहिः॑ । श॒ य॒ त॒ े । उ॒ प॒ऽपक
ृ ् । प॒ थि॒

ahan | vṛtram | vṛtra-taram | vi-aṃsam | indraḥ | vajreṇa | mahatā | vadhena | skandhāṃsi-iva | kuliśena | vi-
vṛkṇā | ahiḥ | śayate | upa-pṛk | pṛthivyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यो॒द्धेव॑ द॒ र्मद॒
ु आ हि ज॒ ह्वे
ु म॑हावी॒रं तवि
ु॑ बा॒धमज
॑ ृ ी॒षम ् । नाता॑रीदस्य॒ समति
॑ ृ ं व॒ धानां॒ सं रु॒जाना॑:
पिपिष॒ इन्द्र॑ शत्रःु ॥

अयोद्धेव दर्म
ु द आ हि जुह्वे महावीरं तुविबाधमज
ृ ीषम ् । नातारीदस्य समति
ृ ं वधानां सं रुजानाः पिपिष इन्द्रशत्रुः ॥

ayoddheva durmada ā hi juhve mahāvīraṁ tuvibādham ṛjīṣam | nātārīd asya samṛtiṁ vadhānāṁ saṁ
rujānāḥ pipiṣa indraśatruḥ ||

अ॒ यो॒द्धाऽइ॑व॑ । दःु ॒ऽमदः॑ । आ । हि । ज॒ ह्वेु । म॒ हा॒ऽवी॒रम ् । त॒ वि॒ ु ऽबा॒धम ् । ऋ॒जी॒षम ् । न । अ॒ ता॒री॒त ् । अ॒ स्य॒ ।
सम ्ऽऋ॑तिम ् । व॒ धाना॑म ् । सम ् । रु॒जानाः॑ । पि॒ पि॒ष॒ े । इन्द्र॑ ऽशत्रुः ॥

ayoddhāiva | duḥ-madaḥ | ā | hi | juhve | mahāvīram | tuvi-bādham | ṛjīṣam | na | tārīt | asya | sam-ṛtim |
vadhānām | sam | rujānāḥ | pipiṣe | indra-śatruḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पाद॑ ह॒स्तो अ॑पत
ृ न्य॒ दिन्द्र॒ मास्य॒ वज्र॒ मधि॒ सानौ॑ जघान । वष्ृ णो॒ वध्रि॑: प्रति॒ मानं॒ बभ
ु ष
ू॑ न्परु
ु ॒त्रा व॒ त्रो
ृ
अ॑शय॒ द्व्य॑स्तः ॥

अपादहस्तो अपत
ृ न्यदिन्द्रमास्य वज्रमधि सानौ जघान । वष्ृ णो वध्रिः प्रतिमानं बुभूषन्पुरुत्रा वत्र
ृ ो अशयद्व्यस्तः ॥

apād ahasto apṛtanyad indram āsya vajram adhi sānau jaghāna | vṛṣṇo vadhriḥ pratimānam bubhūṣan
purutrā vṛtro aśayad vyastaḥ ||

अ॒ पात ् । अ॒ ह॒स्तः । अ॒ प॒ त॒न्य॒
ृ त ् । इन्द्र॑ म ् । आ । अ॒ स्य॒ । वज्र॑म ् । अधि॑ । सानौ॑ । ज॒ घा॒न॒ । वष्ृ णः॑ । वध्रिः॑ । प्र॒ ति॒ऽमान॑म ् ।
बुभष
ू॑ न ् । प॒ रु॒
ु ऽत्रा । व॒ त्रः
ृ । अ॒ श॒ य॒ त ् । विऽअ॑स्तः ॥

apāt | ahastaḥ | apṛtanyat | indram | ā | asya | vajram | adhi | sānau | jaghāna | vṛṣṇaḥ | vadhriḥ | prati-mānam
| bubhūṣan | puru-trā | vṛtraḥ | aśayat | vi-astaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ दं न भि॒ न्नम॑म॒ या
ु शया॑न॒ ं मनो॒ रुहा॑णा॒ अति॑ य॒ न्त्याप॑: । याश्चि॑द्व॒ त्रो
ृ म॑हि॒ना
प॒ र्यति॑ष्ठ॒ त्तासा॒महि॑ : पत्सत ॑ व
ु ॒ :शीर्बभ ू ॥

नदं न भिन्नममुया शयानं मनो रुहाणा अति यन्त्यापः । याश्चिद्वत्र
ृ ो महिना पर्यतिष्ठत्तासामहिः पत्सुतःशीर्बभूव ॥

nadaṁ na bhinnam amuyā śayānam mano ruhāṇā ati yanty āpaḥ | yāś cid vṛtro mahinā paryatiṣṭhat tāsām
ahiḥ patsutaḥśīr babhūva ||

न॒ दम ् । न । भि॒ न्नम ् । अ॒ म॒ या
ु । शया॑नम ् । मनः॑ । रुहा॑णाः । अति॑ । य॒न्ति॒ । आपः॑ । याः । चि॒ त ् । व॒ त्रः
ृ । म॒ हि॒ना ।
प॒ रि॒ऽअति॑ष्ठत ् । तासा॑म ् । अहिः॑ । प॒ त्स॒ तः॒
ु शीः । ब॒ भ॒ ूव॒ ॥

nadam | na | bhinnam | amuyā | śayānam | manaḥ | ruhāṇāḥ | ati | yanti | āpaḥ | yāḥ | cit | vṛtraḥ | mahinā |
pari-atiṣṭhat | tāsām | ahiḥ | patsutaḥśīḥ | babhūva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नी॒चाव॑या अभवद्व॒ त्रप
ृ ॒ त्रे
ु न्द्रो॑ अस्या॒ अव॒ वध॑र्जभार । उत्त॑रा॒ सरू ध॑रः प॒ त्र
ु आ॑सी॒द्दानु॑: शये स॒ हव॑त्सा॒
न धे॒ नःु ॥

नीचावया अभवद्वत्र
ृ पुत्रन्
े द्रो अस्या अव वधर्जभार । उत्तरा सूरधरः पुत्र आसीद्दानुः शये सहवत्सा न धेनुः ॥

nīcāvayā abhavad vṛtraputrendro asyā ava vadhar jabhāra | uttarā sūr adharaḥ putra āsīd dānuḥ śaye
sahavatsā na dhenuḥ ||

नी॒चाऽव॑याः । अ॒ भ॒ व॒ त ् । व॒ त्रऽप
ृ ुत्र
॑ ा । इन्द्रः॑ । अ॒ स्याः॒ । अव॑ । वधः॑ । ज॒ भा॒र॒ । उत ्ऽत॑रा । सूः । अध॑रः । प॒ त्रः
ु । आ॒सी॒त ् ।
दानुः॑ । श॒ ये॒ । स॒ हऽव॑त्सा । न । धे॒ नुः ॥

nīcāvayāḥ | abhavat | vṛtra-putrā | indraḥ | asyāḥ | ava | vadhaḥ | jabhāra | ut-tarā | sūḥ | adharaḥ | putraḥ |
āsīt | dānuḥ | śaye | saha-vatsā | na | dhenuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अति॑ष्ठन्तीनामनिवेश॒नानां॒ काष्ठा॑नां॒ मध्ये॒ निहि॑ त॒ ं शरी॑रम ् । व॒ त्रस्य॑
ृ नि॒ ण्यं वि च॑र॒न्त्यापो॑ दी॒र्घं
तम॒ आश॑य॒दिन्द्र॑ शत्रःु ॥

अतिष्ठन्तीनामनिवेशनानां काष्ठानां मध्ये निहितं शरीरम ् । वत्र
ृ स्य निण्यं वि चरन्त्यापो दीर्घं तम आशयदिन्द्रशत्रुः
॥

atiṣṭhantīnām aniveśanānāṁ kāṣṭhānām madhye nihitaṁ śarīram | vṛtrasya niṇyaṁ vi caranty āpo dīrghaṁ
tama āśayad indraśatruḥ ||

अति॑ष्ठन्तीनाम ् । अ॒ नि॒ ऽवे॒श॒नाना॑म ् । काष्ठा॑नाम ् । मध्ये॑ । निऽहि॑तम ् । शरी॑रम ् । व॒ त्रस्य॑
ृ । नि॒ ण्यम ् । वि । च॒ र॒न्ति॒ ।
आपः॑ । दी॒र्घम ् । तमः॑ । आ । अ॒ श॒ य॒ त ् । इन्द्र॑ ऽशत्रःु ॥

atiṣṭhantīnām | ani-veśanānān | kāṣṭhānām | madhye | ni-hitam | śarīram | vṛtrasya | niṇyam | vi | caranti |
āpaḥ | dīrgham | tamaḥ | ā | aśayat | indra-śatruḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ गाव॑: । अ॒ पां बिल॒ मपि॑हितं॒ यदासी॑द्व॒ त्रं
दा॒सप॑त्नी॒रहि॑ गोपा अतिष्ठ॒ न्निरु॑ द्धा॒ आप॑: प॒ णिनेव॒ ृ ज॑घ॒न्वाँ
अप॒ तद्व॑वार ॥

दासपत्नीरहिगोपा अतिष्ठन्निरुद्धा आपः पणिनेव गावः । अपां बिलमपिहितं यदासीद्वत्र
ृ ं जघन्वाँ अप तद्ववार ॥

dāsapatnīr ahigopā atiṣṭhan niruddhā āpaḥ paṇineva gāvaḥ | apām bilam apihitaṁ yad āsīd vṛtraṁ
jaghanvām̐ apa tad vavāra ||

दा॒सऽप॑त्नीः॒ । अहि॑ऽगोपाः । अ॒ ति॒ष्ठ॒ न ् । निऽरु॑ द्धाः । आपः॑ । प॒ णिना॑ऽइव । गावः॑ । अ॒ पाम ् । बिल॑म ् । अपि॑ऽहितम ् । यत ्
। आसीत ॑ ् । व॒ त्रम
ृ ् । ज॒ घ॒ न्वान ् । अप॑ । तत ् । व॒ वा॒र॒ ॥

dāsa-patnīḥ | ahi-gopāḥ | atiṣṭhan | ni-ruddhāḥ | āpaḥ | paṇināiva | gāvaḥ | apām | bilam | api-hitam | yat |
āsīt | vṛtram | jaghanvān | apa | tat | vavāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्व्यो॒ वारो॑ अभव॒ स्तदि॑ न्द्र स॒ क
ृ े यत्त्वा॑ प्र॒ त्यह॑ न्दे॒ व एक॑: । अज॑यो॒ गा अज॑यः शरू ॒ सोम॒ मवा॑सज
ृ ॒:
॑ स॒ प्त सिन्धन
सर्तवे ू॑ ् ॥

अश्व्यो वारो अभवस्तदिन्द्र सक
ृ े यत्त्वा प्रत्यहन्दे व एकः । अजयो गा अजयः शूर सोममवासज
ृ ः सर्तवे सप्त सिन्धून ्
॥

aśvyo vāro abhavas tad indra sṛke yat tvā pratyahan deva ekaḥ | ajayo gā ajayaḥ śūra somam avāsṛjaḥ
sartave sapta sindhūn ||

अश्व्यः॑ । वारः॑ । अ॒ भ॒ वः॒ । तत ् । इ॒न्द्र॒ । स॒ क
ृ े । यत ् । त्वा॒ । प्र॒ ति॒ऽअह॑ न ् । दे॒ वः । एकः॑ । अज॑यः । गाः । अज॑यः । श॒ र॒ू ।
सोम॑म ् । अव॑ । अ॒ स॒ जः॒
ृ । सर्तवे॑ । स॒ प्त । सिन्धन ू॑ ् ॥

aśvyaḥ | vāraḥ | abhavaḥ | tat | indra | sṛke | yat | tvā | prati-ahan | devaḥ | ekaḥ | ajayaḥ | gāḥ | ajayaḥ | śūra |
somam | ava | asṛjaḥ | sartave | sapta | sindhūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नास्मै॑ वि॒ द्यन् ु ॑ ं च । इन्द्र॑ श्च॒ यद्युय
ु न त॑न्य॒ तःु सि॑षेध॒ न यां मिह॒मकि॑रद्ध्रा॒दनि ॑ ॒ धाते
ु ॒
अहि॑ श्चो॒ताप॒ रीभ्यो॑ म॒ घवा॒ वि जि॑ग्ये ॥

नास्मै विद्युन्न तन्यतुः सिषेध न यां मिहमकिरद्ध्रादनि
ु ं च । इन्द्रश्च यद्यय
ु ुधाते अहिश्चोतापरीभ्यो मघवा वि
जिग्ये ॥

nāsmai vidyun na tanyatuḥ siṣedha na yām miham akirad dhrāduniṁ ca | indraś ca yad yuyudhāte ahiś
cotāparībhyo maghavā vi jigye ||

न । अ॒ स्मै॒ । वि॒ द्युत ् । न । त॒न्य॒ तुः । सि॒ से॒ ध॒ । न । याम ् । मिह॑म ् । अकि॑रत ् । ह्रा॒दनि
ु म॑ ् । च॒ । इन्द्रः॑ । च॒ । यत ् ।
य॒ य
ु ॒ धाते
ु ॒ इति॑ । अहिः॑ । च॒ । उ॒ त । अ॒ प॒ रीभ्यः॑ । म॒ घऽवा॑ । वि । जि॒ ग्ये॒ ॥

na | asmai | vidyut | na | tanyatuḥ | sisedha | na | yām | miham | akirat | hrādunim | ca | indraḥ | ca | yat |
yuyudhāteiti | ahiḥ | ca | uta | aparībhyaḥ | magha-vā | vi | jigye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अहे॑ र्या॒तारं ॒ कम॑पश्य इन्द्र हृ॒दि यत्ते॑ ज॒ घ्नष
ु ो॒ भीरग॑च्छत ् । नव॑ च॒ यन्न॑व॒ति ं च॒ स्रव॑न्तीः श्ये॒नो न
भी॒तो अत॑रो॒ रजांसि ॑ ॥

अहे र्यातारं कमपश्य इन्द्र हृदि यत्ते जघ्नुषो भीरगच्छत ् । नव च यन्नवतिं च स्रवन्तीः श्येनो न भीतो अतरो रजांसि ॥

aher yātāraṁ kam apaśya indra hṛdi yat te jaghnuṣo bhīr agacchat | nava ca yan navatiṁ ca sravantīḥ śyeno
na bhīto ataro rajāṁsi ||

अहे ः॑ । या॒तार॑ म ् । कम ् । अ॒ प॒ श्यः॒ । इ॒न्द्र॒ । हृ॒दि । यत ् । ते॒ । ज॒ घ्नुषः॑ । भीः । अग॑च्छत ् । नव॑ । च॒ । यम ् । न॒ व॒तिम ् । च॒
। स्रव॑न्तीः । श्ये॒नः । न । भी॒तः । अत॑रः । रजांसि ॑ ॥

aheḥ | yātāram | kam | apaśyaḥ | indra | hṛdi | yat | te | jaghnuṣaḥ | bhīḥ | agacchat | nava | ca | yam | navatim
| ca | sravantīḥ | śyenaḥ | na | bhītaḥ | ataraḥ | rajāṃsi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ या॒तोऽव॑सितस्य॒ राजा॒ शम॑स्य च श॒ ङ्गिणो॒
ृ वज्र॑बाहुः । सेद॒ ु राजा॑ क्षयति चर्षणी॒नाम॒ रान्न
ने॒ मिः परि॒ ता ब॑भव
ू ॥

इन्द्रो यातोऽवसितस्य राजा शमस्य च शङ्
ृ गिणो वज्रबाहुः । सेद ु राजा क्षयति चर्षणीनामरान्न नेमिः परि ता बभूव ॥

indro yāto 'vasitasya rājā śamasya ca śṛṅgiṇo vajrabāhuḥ | sed u rājā kṣayati carṣaṇīnām arān na nemiḥ
pari tā babhūva ||

इन्द्रः॑ । या॒तः । अव॑ऽसितस्य । राजा॑ । शम॑स्य । च॒ । श॒ ङ्गिणः॑ ृ । वज्र॑ऽबाहुः । सः । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । राजा॑ । क्ष॒य॒ति॒ ।
च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् । अ॒ रान ् । न । ने॒मिः । परि॑ । ता । ब॒ भ॒ ूव॒ ॥

indraḥ | yātaḥ | ava-sitasya | rājā | śamasya | ca | śṛṅgiṇaḥ | vajra-bāhuḥ | saḥ | it | oṃ iti | rājā | kṣayati |
carṣaṇīnām | arān | na | nemiḥ | pari | tā | babhūva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एताया॒मोप॑ ग॒ व्यन्त॒ इन्द्र॑ म॒स्माकं॒ सु प्रम॑ति ं वावध
ृ ाति । अ॒ ना॒म॒ णः
ृ कु॒विदाद॒ स्य रा॒यो गवां॒ केतं॒
॑ नः ॥
पर॑ मा॒वर्जते

एतायामोप गव्यन्त इन्द्रमस्माकं सु प्रमतिं वावध
ृ ाति । अनामण
ृ ः कुविदादस्य रायो गवां केतं परमावर्जते नः ॥

etāyāmopa gavyanta indram asmākaṁ su pramatiṁ vāvṛdhāti | anāmṛṇaḥ kuvid ād asya rāyo gavāṁ ketam
param āvarjate naḥ ||

आ । इ॒त॒ । अया॒म । उप॑ । ग॒ व्यन्तः॑ । इन्द्र॑ म ् । अ॒ स्माक॑म ् । सु । प्रऽम॑तिम ् । व॒ व॒ धा॒
ृ ति॒ । अ॒ ना॒म॒ णः
ृ । कु॒वित ् । आत ् ।
॑ । नः॒ ॥
अ॒ स्य । रा॒यः । गवा॒म ् । केत॑म ् । पर॑ म ् । आ॒ऽवर्जते

ā | ita | ayāma | upa | gavyantaḥ | indram | asmākam | su | pra-matim | vavṛdhāti | anāmṛṇaḥ | kuvit | āt | asya
| rāyaḥ | gavām | ketam | param | āvarjate | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उपेद॒हं ध॑न॒दामप्र॑तीतं॒ जष्ु टां॒ न श्ये॒नो व॑स॒तिं प॑तामि । इन्द्रं॑ नम॒ स्यन्नुप
॑ ॒ मेभिर॑ र्कै
॒ र्यः स्तो॒तभ्
ृ यो॒
हव्यो॒ अस्ति॒ याम॑न ् ॥

उपेदहं धनदामप्रतीतं जुष्टां न श्येनो वसतिं पतामि । इन्द्रं नमस्यन्नुपमेभिरर्कै र्यः स्तोतभ्
ृ यो हव्यो अस्ति यामन ् ॥

uped ahaṁ dhanadām apratītaṁ juṣṭāṁ na śyeno vasatim patāmi | indraṁ namasyann upamebhir arkair
yaḥ stotṛbhyo havyo asti yāman ||

इत ् । अ॒ हम ् । ध॒ न॒ ऽदाम ् । अप्र॑तिऽइतम ् । जुष्टा॑म ् । न । श्ये॒नः । व॒ स॒तिम ् । प॒ ता॒मि॒ । इन्द्र॑ म ् । न॒ म॒स्यन ् । उ॒ प॒ऽमेभिः॑ ।
अ॒ र्कै ः । यः । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । हव्यः॑ । अस्ति॑ । याम॑न ् ॥

upa | it | aham | dhana-dām | aprati-itam | juṣṭām | na | śyenaḥ | vasatim | patāmi | indram | namasyan | upa-
mebhiḥ | arkaiḥ | yaḥ | stotṛ-bhyaḥ | havyaḥ | asti | yāman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि सर्वसे ॑ न इष॒ धीँ
ु र॑सक्त॒ सम॒ र्यो गा अ॑जति॒ यस्य॒ वष्टि॑ । चो॒ष्कू॒यमा॑ण इन्द्र॒ भरि
ू ॑ वा॒मं मा
प॒ णिर्भूर॒॑ स्मदधि॑ प्रवद्ध
ृ ॥

नि सर्वसेन इषुधीँरसक्त समर्यो गा अजति यस्य वष्टि । चोष्कूयमाण इन्द्र भूरि वामं मा पणिर्भूरस्मदधि प्रवद्ध
ृ ॥

ni sarvasena iṣudhīm̐r asakta sam aryo gā ajati yasya vaṣṭi | coṣkūyamāṇa indra bhūri vāmam mā paṇir
bhūr asmad adhi pravṛddha ||

॑ नः । इ॒ष॒ ऽधीन
नि । सर्वऽसे ु ् । अ॒ स॒ क्त॒ । सम ् । अ॒ र्यः । गाः । अ॒ ज॒ ति॒ । यस्य॑ । वष्टि॑ । चो॒ष्कू॒यमा॑णः । इ॒न्द्र॒ । भूरि॑ ।
वा॒मम ् । मा । प॒ णिः । भूः॒ । अ॒ स्मत ् । अधि॑ । प्र॒ ऽव॒ द्ध॒
ृ ॥

ni | sarva-senaḥ | iṣu-dhīn | asakta | sam | aryaḥ | gāḥ | ajati | yasya | vaṣṭi | coṣkūyamāṇaḥ | indra | bhūri |
vāmam | mā | paṇiḥ | bhūḥ | asmat | adhi | pra-vṛddha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वधी॒र्हि दस्यंु॑ ध॒ निनं॑ घ॒ नेन॒ ँ एक॒ श्चर॑ न्नप
ु शा॒केभि॑रिन्द्र । धनो॒रधि॑ विष॒ णक्ते
ु व्या॑य॒न्नय॑ज्वानः
सन॒ काः प्रेतिम
॑ ीयःु ॥

वधीर्हि दस्युं धनिनं घनेनँ एकश्चरन्नुपशाकेभिरिन्द्र । धनोरधि विषुणक्ते व्यायन्नयज्वानः सनकाः प्रेतिमीयुः ॥

vadhīr hi dasyuṁ dhaninaṁ ghanenam̐ ekaś carann upaśākebhir indra | dhanor adhi viṣuṇak te vy āyann
ayajvānaḥ sanakāḥ pretim īyuḥ ||

वधीः॑ । हि । दस्यम ु॑ ् । ध॒ निन॑म ् । घ॒ नेन॑ । एकः॑ । चर॑ न ् । उ॒ प॒ऽशा॒केभिः॑ । इ॒न्द्र॒ । धनोः॑ । अधि॑ । वि॒ ष॒ णक्
ु । ते॒ । वि ।
आ॒य॒ न ् । अय॑ज्वानः । स॒ न॒ काः । प्रऽइ॑तिम ् । ई॒युः॒ ॥

vadhīḥ | hi | dasyum | dhaninam | ghanena | ekaḥ | caran | upa-śākebhiḥ | indra | dhanoḥ | adhi | viṣuṇak | te |
vi | āyan | ayajvānaḥ | sanakāḥ | pra-itim | īyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परा॑ चिच्छी॒र्षा व॑वज
ृ ॒ स्त
ु ॑
इ॒न्द्राय॑ज्वानो॒ यज्व॑भि॒: स्पर्धमानाः । प्र यद्दि॒वो ह॑ रिवः स्थातरुग्र॒ निर॑ व्र॒ताँ
अ॑धमो॒ रोद॑ स्योः ॥

परा चिच्छीर्षा ववज
ृ ुस्त इन्द्रायज्वानो यज्वभिः स्पर्धमानाः । प्र यद्दिवो हरिवः स्थातरुग्र निरव्रताँ अधमो रोदस्योः ॥

parā cic chīrṣā vavṛjus ta indrāyajvāno yajvabhiḥ spardhamānāḥ | pra yad divo harivaḥ sthātar ugra nir
avratām̐ adhamo rodasyoḥ ||

परा॑ । चि॒ त ् । शी॒र्षा । व॒ व॒ ज ॑
ृ ुः॒ । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । अय॑ज्वानः । यज्व॑ऽभिः । स्पर्धमानाः । प्र । यत ् । दि॒ वः । ह॒रि॒ऽवः॒ । स्था॒तः॒ ।
उ॒ ग्र॒ । निः । अ॒ व्र॒ तान ् । अ॒ ध॒ मः॒ । रोद॑ स्योः ॥

parā | cit | śīrṣā | vavṛjuḥ | te | indra | ayajvānaḥ | yajva-bhiḥ | spardhamānāḥ | pra | yat | divaḥ | hari-vaḥ |
sthātaḥ | ugra | niḥ | avratān | adhamaḥ | rodasyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अयुय ॑ त्ु सन्ननव॒ द्यस्य॒ सेना॒मया॑तयन्त क्षि॒तयो॒ नव॑ग्वाः । व॒ षा॒
ृ यधु ो॒ न वध्र॑यो॒ निर॑ ष्टाः
प्र॒ वद्भि॒ रिन्द्रा॑च्चि॒तय॑न्त आयन ् ॥

अयुयुत्सन्ननवद्यस्य सेनामयातयन्त क्षितयो नवग्वाः । वष
ृ ायुधो न वध्रयो निरष्टाः प्रवद्भिरिन्द्राच्चितयन्त आयन ्
॥

ayuyutsann anavadyasya senām ayātayanta kṣitayo navagvāḥ | vṛṣāyudho na vadhrayo niraṣṭāḥ pravadbhir
indrāc citayanta āyan ||

अयुय ॑ ुत्सन ् । अ॒ न॒ व॒द्यस्य॑ । सेना॑म ् । अया॑तयन्त । क्षि॒तयः॑ । नव॑ऽग्वाः । व॒ ष॒ृ ऽयुधः॑ । न । वध्र॑यः । निःऽअ॑ष्टाः ।
प्र॒ ऽवत ्ऽभिः॑ । इन्द्रा॑त ् । चि॒ तय॑न्तः । आ॒य॒ न ् ॥

ayuyutsan | anavadyasya | senām | ayātayanta | kṣitayaḥ | nava-gvāḥ | vṛṣa-yudhaḥ | na | vadhrayaḥ | niḥ-
aṣṭāḥ | pra-vat-bhiḥ | indrāt | citayantaḥ | āyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमे॒ तान्रुद
॑ ॒ तो जक्ष॑त॒श्चायो॑धयो॒ रज॑स इन्द्र पा॒रे । अवा॑दहो दि॒ व आ दस्युम
॑ ॒ च्चा
ु प्र सुन्
॑ व॒ तः स्तव
ु ॑ ॒ तः
शंसम
॑ ावः ॥

त्वमेतान्रुदतो जक्षतश्चायोधयो रजस इन्द्र पारे । अवादहो दिव आ दस्युमुच्चा प्र सुन्वतः स्तुवतः शंसमावः ॥

tvam etān rudato jakṣataś cāyodhayo rajasa indra pāre | avādaho diva ā dasyum uccā pra sunvataḥ stuvataḥ
śaṁsam āvaḥ ||

त्वम ् । ए॒ तान ् । रु॒द॒तः । जक्ष॑तः । च॒ । अयो॑धयः । रज॑सः । इ॒न्द्र॒ । पा॒रे । अव॑ । अ॒ द॒ हः॒ । दि॒ वः । आ । दस्यम
ु॑ ् । उ॒ च्चा ।
प्र । स॒ न्व॒
ु तः । स्त॒ व॒
ु तः । शंसम
॑ ् । आ॒वः॒ ॥

tvam | etān | rudataḥ | jakṣataḥ | ca | ayodhayaḥ | rajasaḥ | indra | pāre | ava | adahaḥ | divaḥ | ā | dasyum |
uccā | pra | sunvataḥ | stuvataḥ | śaṃsam | āvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ क्रा॒णास॑: परी॒णहं॑ पथि
ृ ॒ व्या हिर॑ ण्येन म॒ णिना॒ शम्
ु भ॑मानाः । न हि॑न्वा॒नास॑स्तितिरु॒स्त इन्द्रं॒ परि॒
स्पशो॑ अदधा॒त्सर्ये ॑ ॥
ू ण

चक्राणासः परीणहं पथि
ृ व्या हिरण्येन मणिना शुम्भमानाः । न हिन्वानासस्तितिरुस्त इन्द्रं परि स्पशो अदधात्सूर्येण ॥

cakrāṇāsaḥ parīṇaham pṛthivyā hiraṇyena maṇinā śumbhamānāḥ | na hinvānāsas titirus ta indram pari
spaśo adadhāt sūryeṇa ||

च॒ का॒णासः॑ । प॒ रि॒ऽनह॑म ् । प॒ थि॒
ृ व्याः । हिर॑ ण्येन । म॒ णिना॑ । शुम्भ॑मानाः । न । हि॒न्वा॒नासः॑ । ति॒ति॒रुः॒ । ते । इन्द्र॑ म ् ।
॑ ॥
परि॑ । स्पशः॑ । अ॒ द॒ धा॒त ् । सूर्येण

cakāṇāsaḥ | pari-naham | pṛthivyāḥ | hiraṇyena | maṇinā | śumbhamānāḥ | na | hinvānāsaḥ | titiruḥ | te |
indram | pari | spaśaḥ | adadhāt | sūryeṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परि॒ यदि॑ न्द्र॒ रोद॑ सी उ॒ भे अबभ
ु॑ ोजीर्महि॒ना वि॒ श्वत॑: सीम ् । अम॑न्यमानाँ अ॒ भि
मन्य॑मानै॒र्निर्ब्र॒ह्मभि॑रधमो॒ दस्यमि
ु॑ न्द्र ॥

परि यदिन्द्र रोदसी उभे अबुभोजीर्महिना विश्वतः सीम ् । अमन्यमानाँ अभि मन्यमानैर्निर्ब्रह्मभिरधमो दस्युमिन्द्र ॥

pari yad indra rodasī ubhe abubhojīr mahinā viśvataḥ sīm | amanyamānām̐ abhi manyamānair nir
brahmabhir adhamo dasyum indra ||

परि॑ । यत ् । इ॒न्द्र॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ । उ॒ भे इति॑ । अबभ
ु॑ ोजीः । म॒ हि॒ना । वि॒ श्वतः॑ । सी॒म ् । अम॑न्यमानान ् । अ॒ भि ।
मन्य॑मानैः । निः । ब्र॒ ह्मऽभिः॑ । अ॒ ध॒ मः॒ । दस्यम
ु॑ ् । इ॒न्द्र॒ ॥

pari | yat | indra | rodasī iti | ubhe iti | abubhojīḥ | mahinā | viśvataḥ | sīm | amanyamānān | abhi |
manyamānaiḥ | niḥ | brahma-bhiḥ | adhamaḥ | dasyum | indra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न ये दि॒ वः पथि
॑ ृ ॒ व्या अन्त॑मा॒पर्न
ु मा॒याभि॑र्धन॒ दां प॒ र्यभूव ु ं॒ वज्रं॑ वष
॑ न ् । यज ृ ॒ भश्च॑क्र॒ इन्द्रो॒ निर्ज्योति॑षा॒
तम॑सो॒ गा अ॑दक्ष
ु त ्॥

न ये दिवः पथि
ृ व्या अन्तमापुर्न मायाभिर्धनदां पर्यभूवन ् । युजं वज्रं वष
ृ भश्चक्र इन्द्रो निर्ज्योतिषा तमसो गा अदक्ष
ु त ्॥

na ye divaḥ pṛthivyā antam āpur na māyābhir dhanadām paryabhūvan | yujaṁ vajraṁ vṛṣabhaś cakra indro
nir jyotiṣā tamaso gā adukṣat ||

न । ये । दि॒ वः । प॒ थि॒
ृ व्याः । अन्त॑म ् । आ॒पुः । न । मा॒याभिः॑ । ध॒ न॒ ऽदाम ् । प॒ रि॒ऽअभव
ू॑ न ् । युजम
॑ ् । वज्र॑म ् । व॒ ष॒ृ भः । च॒ क्रे॒
। इन्द्रः॑ । निः । ज्योति॑षा । तम॑सः । गाः । अ॒ ध॒ क्ष॒
ु त ्॥

na | ye | divaḥ | pṛthivyāḥ | antam | āpuḥ | na | māyābhiḥ | dhana-dām | pari-abhūvan | yujam | vajram |
vṛṣabhaḥ | cakre | indraḥ | niḥ | jyotiṣā | tamasaḥ | gāḥ | adhukṣat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अनु॑ स्व॒ धाम॑क्षर॒न्नापो॑ अ॒ स्याव॑र्धत॒ मध्य॒ आ ना॒व्या॑नाम ् । स॒ ध्री॒चीने॑न॒ मन॑सा॒ तमिन्द्र॒ ओजि॑ष्ठे न॒
हन्म॑नाहन्न॒ भि द्यन
ू ्॥

अनु स्वधामक्षरन्नापो अस्यावर्धत मध्य आ नाव्यानाम ् । सध्रीचीनेन मनसा तमिन्द्र ओजिष्ठे न हन्मनाहन्नभि द्यून ्
॥

anu svadhām akṣarann āpo asyāvardhata madhya ā nāvyānām | sadhrīcīnena manasā tam indra ojiṣṭhena
hanmanāhann abhi dyūn ||

अनु॑ । स्व॒ धाम ् । अ॒ क्ष॒र॒न ् । आपः॑ । अ॒ स्य॒ । अव॑र्धत । मध्ये॑ । आ । ना॒व्या॑नाम ् । स॒ ध्री॒चीनेन
॑ । मन॑सा । तम ् । इन्द्रः॑ ।
ओजि॑ष्ठे न । हन्म॑ना । अ॒ ह॒न ् । अ॒ भि । द्यून ् ॥

anu | svadhām | akṣaran | āpaḥ | asya | avardhata | madhye | ā | nāvyānām | sadhrīcīnena | manasā | tam |
indraḥ | ojiṣṭhena | hanmanā | ahan | abhi | dyūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न्या॑विध्यदिली॒बिश॑स्य दृ॒ळ्हा वि श॒ ङ्गिण॑
ृ ॑
मभिन॒ च्छुष्ण॒ मिन्द्र॑ : । याव॒ त्तरो॑ मघव॒ न्याव॒ दोजो॒ वज्रेण॒
शत्रम
॑ु वधीः पत
ृ ॒ न्यम
ु ्॥

न्याविध्यदिलीबिशस्य दृळ्हा वि शङ्
ृ गिणमभिनच्छुष्णमिन्द्रः । यावत्तरो मघवन्यावदोजो वज्रेण शत्रुमवधीः
पत
ृ न्यम
ु ्॥

ny āvidhyad ilībiśasya dṛḻhā vi śṛṅgiṇam abhinac chuṣṇam indraḥ | yāvat taro maghavan yāvad ojo vajreṇa
śatrum avadhīḥ pṛtanyum ||

नि । अ॒ वि॒ ध्य॒ त ् । इ॒ली॒बिश॑स्य । दृ॒ळ्हा । वि । श॒ ङ्गिण॑ृ म ् । अ॒ भि॒ न॒ त ् । शुष्ण॑म ् । इन्द्रः॑ । याव॑त ् । तरः॑ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् ।
याव॑त ् । ओजः॑ । वज्रेण ॑ । शत्रमु॑ ् । अ॒ व॒ धीः॒ । प॒ त॒न्य
ृ म
ु ्॥

ni | avidhyat | ilībiśasya | dṛḷhā | vi | śṛṅgiṇam | abhinat | śuṣṇam | indraḥ | yāvat | taraḥ | magha-van | yāvat |
ojaḥ | vajreṇa | śatrum | avadhīḥ | pṛtanyum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि सि॒ ध्मो अ॑जिगादस्य॒ शत्रन्वि ति॒ ग्मेन॑ वष ॑
ृ ॒ भेणा॒ परु ो॑ऽभेत ् । सं वज्रेणासजृ द्व॒ त्रमिन्द्र॒ : प्र स्वां
॒ू ृ
म॒ तिम॑तिर॒च्छाश॑दानः ॥

अभि सिध्मो अजिगादस्य शत्रून्वि तिग्मेन वष
ृ भेणा पुरोऽभेत ् । सं वज्रेणासज
ृ द्वत्र
ृ मिन्द्रः प्र स्वां
मतिमतिरच्छाशदानः ॥

abhi sidhmo ajigād asya śatrūn vi tigmena vṛṣabheṇā puro 'bhet | saṁ vajreṇāsṛjad vṛtram indraḥ pra svām
matim atirac chāśadānaḥ ||

अ॒ भि । सि॒ ध्मः । अ॒ जि॒ गा॒त ् । अ॒ स्य॒ । शत्रन ॑ । अ॒ स॒ ज॒
ू॑ ् । वि । ति॒ग्मेन॑ । व॒ ष॒ृ भेण॑ । पुरः॑ । अ॒ भे॒ त ् । सम ् । वज्रेण ृ त ् । व॒ त्रम
ृ ्।
इन्द्रः॑ । प्र । स्वाम ् । म॒ तिम ् । अ॒ ति॒र॒त ् । शाश॑दानः ॥

abhi | sidhmaḥ | ajigāt | asya | śatrūn | vi | tigmena | vṛṣabheṇa | puraḥ | abhet | sam | vajreṇa | asṛjat | vṛtram
| indraḥ | pra | svām | matim | atirat | śāśadānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आव॒ : कुत्स॑मिन्द्र॒ यस्मि॑ञ्चा॒कन्प्रावो॒ यध्
ु य॑न्तं वष
ृ ॒ भं दश॑द्यम
ु ् । श॒ फच्युत
॑ ो रे ॒णर्न॑
ु क्षत॒
द्यामच् ॑ य
ु छ्वैत्रे ॒ ो न॒ षाह्या॑
ृ य तस्थौ ॥

आवः कुत्समिन्द्र यस्मिञ्चाकन्प्रावो युध्यन्तं वष
ृ भं दशद्युम ् । शफच्यत
ु ो रे णुर्नक्षत द्यामुच्छ्वैत्रय
े ो नष
ृ ाह्याय तस्थौ
॥

āvaḥ kutsam indra yasmiñ cākan prāvo yudhyantaṁ vṛṣabhaṁ daśadyum | śaphacyuto reṇur nakṣata dyām
uc chvaitreyo nṛṣāhyāya tasthau ||

आवः॑ । कुत्स॑म ् । इ॒न्द्र॒ । यस्मि॑न ् । चा॒कन ् । प्र । आ॒वः॒ । यध्ु य॑न्तम ् । व॒ ष॒ृ भम ् । दश॑ऽद्युम ् । श॒ फऽच्यत
ु॑ ः । रे ॒णुः ।
न॒ क्ष॒त॒ । द्याम ् । उत ् । श्वै॒त्रय
े॒ ः । न॒ ऽसह्या॑
ृ य । त॒स्थौ॒ ॥

āvaḥ | kutsam | indra | yasmin | cākan | pra | āvaḥ | yudhyantam | vṛṣabham | daśa-dyum | śapha-cyutaḥ |
reṇuḥ | nakṣata | dyām | ut | śvaitreyaḥ | nṛ-sahyāya | tasthau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आव॒ : शमं॑ वष
ृ ॒ भं तग्र्ु या॑सु क्षेत्रजे॒ षे म॑घव॒ ञ्छ्वित्र्यं॒ गाम ् । ज्योक्चि॒ दत्र॑ तस्थि॒ वांसो॑
अक्रञ्छत्रय
ू ॒ तामध॑रा॒ वेद॑नाकः ॥

आवः शमं वष
ृ भं तुग्र्यासु क्षेत्रजेषे मघवञ्छ्वित्र्यं गाम ् । ज्योक्चिदत्र तस्थिवांसो अक्रञ्छत्रूयतामधरा वेदनाकः ॥

āvaḥ śamaṁ vṛṣabhaṁ tugryāsu kṣetrajeṣe maghavañ chvitryaṁ gām | jyok cid atra tasthivāṁso akrañ
chatrūyatām adharā vedanākaḥ ||

आवः॑ । शम॑म ् । व॒ ष॒ृ भम ् । तुग्र्या॑सु । क्षे॒त्रऽ॒ जे॒ षे । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । श्वित्र्यम
॑ ् । गाम ् । ज्योक् । चि॒ त ् । अत्र॑ । त॒स्थि॒ ऽवांसः॑ ।
अ॒ क्र॒न ् । श॒ त्रऽय॒
ु॒ ताम ् । अध॑रा । वेद॑ना । अ॒ क॒ रित्य॑कः ॥

āvaḥ | śamam | vṛṣabham | tugryāsu | kṣetra-jeṣe | magha-van | śvitryam | gām | jyok | cit | atra | tasthi-
vāṃsaḥ | akran | śatru-yatām | adharā | vedanā | akar ity akaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्जगती
THE MANTRA

त्रिश्चि॑न्नो अ॒ द्या भ॑वतं नवेदसा वि॒ भर्वां
ु ॒ याम॑ उ॒ त रा॒तिर॑ श्विना । य॒ वोर्हि
ु य॒ न्त्रं हि॒म्येव॒
वास॑सोऽभ्यायं॒सेन्या॑ भवतं मनी॒षिभि॑: ॥

त्रिश्चिन्नो अद्या भवतं नवेदसा विभुर्वां याम उत रातिरश्विना । युवोर्हि यन्त्रं हिम्येव वाससोऽभ्यायंसेन्या भवतं
मनीषिभिः ॥

triś cin no adyā bhavataṁ navedasā vibhur vāṁ yāma uta rātir aśvinā | yuvor hi yantraṁ himyeva vāsaso
'bhyāyaṁsenyā bhavatam manīṣibhiḥ ||

त्रिः । चि॒ त ् । नः॒ । अ॒ द्य । भ॒ व॒ त॒म ् । नवेदसा । वि॒ ऽभुः । वा॒म ् । यामः॑ । उ॒ त । रा॒तिः । अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वोः
ु । हि । य॒ न्त्रम ् ।
हि॒म्याऽइ॑व । वास॑सः । अ॒ भि॒ ऽआ॒यं॒ सेन्या॑ । भ॒ व॒ त॒म ् । म॒ नी॒षिऽभिः॑ ॥

triḥ | cit | naḥ | adya | bhavatam | navedasā | vi-bhuḥ | vām | yāmaḥ | uta | rātiḥ | aśvinā | yuvoḥ | hi | yantram
| himyāiva | vāsasaḥ | abhi-āyaṃsenyā | bhavatam | manīṣi-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्रय॑: प॒ वयो॑ मध॒ वाह॑
ु न॒ े रथे॒ सोम॑स्य वे॒नामन॒ ु विश्व॒ इद्वि॑दःु । त्रय॑: स्क॒ म्भास॑: स्कभि॒ तास॑ आ॒रभे॒
त्रिर्नक्तं॑ या॒थस्त्रिर्वश्विना॒
॑ दिवा॑ ॥

त्रयः पवयो मधुवाहने रथे सोमस्य वेनामनु विश्व इद्विदःु । त्रयः स्कम्भासः स्कभितास आरभे त्रिर्नक्तं
याथस्त्रिर्वश्विना दिवा ॥

trayaḥ pavayo madhuvāhane rathe somasya venām anu viśva id viduḥ | trayaḥ skambhāsaḥ skabhitāsa
ārabhe trir naktaṁ yāthas trir v aśvinā divā ||

त्रयः॑ । प॒ वयः॑ । मध॒ ऽवाहे
ु ॑ न । रथे॑ । सोम॑स्य । वे॒नाम ् । अनु॑ । विश्वे॑ । इत ् । वि॒ दःु ॒ । त्रयः॑ । स्क॒ म्भासः॑ । स्क॒ मि॒ तासः॑ ।
आ॒ऽरभे॑ । त्रिः । नक्त॑म ् । या॒थः । त्रिः । ऊँ॒ इति॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । दिवा॑ ॥

trayaḥ | pavayaḥ | madhu-vāhena | rathe | somasya | venām | anu | viśve | it | vidu ḥ | trayaḥ | skambhāsaḥ |
skamitāsaḥ | ārabhe | triḥ | naktam | yāthaḥ | triḥ | oṃ iti | aśvinā | divā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- जगती
THE MANTRA

स॒ मा॒ने अह॒न्त्रिर॑ वद्यगोहना॒ त्रिर॒द्य य॒ ज्ञं मधन
ु॑ ा मिमिक्षतम ् । त्रिर्वाज॑वती॒रिषो॑ अश्विना य॒ वं
ु दो॒षा
अ॒ स्मभ्य॑म॒ षस॑
ु श्च पिन्वतम ् ॥

समाने अहन्त्रिरवद्यगोहना त्रिरद्य यज्ञं मधुना मिमिक्षतम ् । त्रिर्वाजवतीरिषो अश्विना युवं दोषा अस्मभ्यमुषसश्च
पिन्वतम ् ॥

samāne ahan trir avadyagohanā trir adya yajñam madhunā mimikṣatam | trir vājavatīr iṣo aśvinā yuvaṁ
doṣā asmabhyam uṣasaś ca pinvatam ||

स॒ मा॒ने । अह॑न ् । त्रिः । अ॒ व॒ द्य॒ ऽगो॒ह॒ना॒ । त्रिः । अ॒ द्य । य॒ ज्ञम ् । मधुन
॑ ा । मि॒ मि॒ क्ष॒त॒म ् । त्रिः । वाज॑वतीः । इषः॑ ।
अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वम
ु ् । दो॒षा । अ॒ स्मभ्य॑म ् । उ॒ षसः॑ । च॒ । पि॒ न्व॒ त॒म ् ॥

samāne | ahan | triḥ | avadya-gohanā | triḥ | adya | yajñam | madhunā | mimikṣatam | triḥ | vājavatīḥ | iṣaḥ |
aśvinā | yuvam | doṣā | asmabhyam | uṣasaḥ | ca | pinvatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिर्व॒ र्तिर्या॑तं॒ त्रिरनुव्र ॑ ा॒व्ये॑ त्रेध
॑ ते ज॒ ने त्रिः सुप्र ॒ ेव॑ शिक्षतम ् । त्रिर्ना॒न्द्यं॑ वहतमश्विना य॒ वं
ु त्रिः पक्ष
ृ ो॑
अ॒ स्मे अ॒ क्षरे॑ व पिन्वतम ् ॥

त्रिर्वर्तिर्यातं त्रिरनुव्रते जने त्रिः सुप्राव्ये त्रेधेव शिक्षतम ् । त्रिर्नान्द्यं वहतमश्विना युवं त्रिः पक्ष
ृ ो अस्मे अक्षरे व पिन्वतम ्
॥

trir vartir yātaṁ trir anuvrate jane triḥ suprāvye tredheva śikṣatam | trir nāndyaṁ vahatam aśvinā yuvaṁ
triḥ pṛkṣo asme akṣareva pinvatam ||

त्रिः । व॒ र्तिः । या॒त॒म ् । त्रिः । अनुऽ॑ व्रते । जने॑ । त्रिः । स॒ प्र॒
ु ऽअ॒ व्ये॑ । त्रेध
॒ ाऽइ॑व । शि॒ क्ष॒त॒म ् । त्रिः । ना॒न्द्य॑म ् । व॒ ह॒त॒म ् ।
अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वम
ु ् । त्रिः । पक्ष
ृ ः॑ । अ॒ स्मे इति॑ । अ॒ क्षरा॑ऽइव । पि॒ न्व॒ त॒म ् ॥

triḥ | vartiḥ | yātam | triḥ | anu-vrate | jane | triḥ | supra-avye | tredhāiva | śikṣatam | triḥ | nāndyam | vahatam
| aśvinā | yuvam | triḥ | pṛkṣaḥ | asme iti | akṣarāiva | pinvatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिर्नो॑ र॒यि ं व॑हतमश्विना य॒ वं ु त्रिर्दे॒ वता॑ता॒ त्रिरु॒ताव॑त॒ ं धिय॑: । त्रिः सौ॑भग॒ त्वं त्रिरु॒त श्रवां॑सि नस्त्रिष्॒ ठं
वां॒ सरू े॑ दहि
ु ॒ ता रु॑ ह॒द्रथ॑म ् ॥

त्रिर्नो रयिं वहतमश्विना युवं त्रिर्देवताता त्रिरुतावतं धियः । त्रिः सौभगत्वं त्रिरुत श्रवांसि नस्त्रिष्ठं वां सूरे दहि
ु ता
रुहद्रथम ् ॥

trir no rayiṁ vahatam aśvinā yuvaṁ trir devatātā trir utāvataṁ dhiyaḥ | triḥ saubhagatvaṁ trir uta śravāṁsi
nas triṣṭhaṁ vāṁ sūre duhitā ruhad ratham ||

त्रिः । नः॑ । र॒यिम ् । व॒ ह॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वम
ु ् । त्रिः । दे॒ वता॑ता । त्रिः । उ॒ त । अ॒ व॒ त॒म ् । धियः॑ । त्रिः । सौ॒भ॒ग॒ ऽत्वम ् ।
॑ । नः॒ । त्रिः॒ऽस्थम ् । वा॒म ् । सरू े॑ । द॒ हि
त्रिः । उ॒ त । श्रवांसि ु ॒ ता । रु॒ह॒त ् । रथ॑म ् ॥

triḥ | naḥ | rayim | vahatam | aśvinā | yuvam | triḥ | devatātā | triḥ | uta | avatam | dhiyaḥ | triḥ | saubhaga-
tvam | triḥ | uta | śravāṃsi | naḥ | triḥ-stham | vām | sūre | duhitā | ruhat | ratham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्रिर्नो॑ अश्विना दि॒ व्यानि॑ भेष॒जा त्रिः पार्थिवानि॒ त्रिरु॑ दत्तम॒ द्भ्यः । ओ॒मानं॑ शं॒ योर्मम॑काय स॒ नव॑
ू
॒ ात॒ ु शर्म॑ वहतं शभ
त्रिध ु स्पती ॥

त्रिर्नो अश्विना दिव्यानि भेषजा त्रिः पार्थिवानि त्रिरु दत्तमद्भ्यः । ओमानं शंयोर्ममकाय सूनवे त्रिधातु शर्म वहतं
शभ
ु स्पती ॥

trir no aśvinā divyāni bheṣajā triḥ pārthivāni trir u dattam adbhyaḥ | omānaṁ śaṁyor mamakāya sūnave
tridhātu śarma vahataṁ śubhas patī ||

॑
त्रिः । नः॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । दि॒ व्यानि॑ । भे॒ ष॒ जा । त्रिः । पार्थिवान ् । त्रिः । ऊँ॒ इति॑ । द॒ त्त॒म ् । अ॒ त ्ऽभ्यः । ओ॒मान॑म ् । श॒ म ्ऽयोः
। मम॑काय । स॒ नवे ू ॑ । त्रिऽ॒ धातु॑ । शर्म॑ । व॒ ह॒त॒म ् । श॒ भः॒
ु । प॒ ती॒ इति॑ ॥

triḥ | naḥ | aśvinā | divyāni | bheṣajā | triḥ | pārthivān | triḥ | oṃ iti | dattam | at-bhyaḥ | omānam | śam-yoḥ |
mamakāya | sūnave | tri-dhātu | śamar | vahatam | śubhaḥ | patī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्रिर्नो॑ अश्विना यज॒ ता दि॒ वदि
े ॑ व॒ े परि॑ त्रिध
॒ ातु॑ पथि
ृ ॒ वीम॑शायतम ् । ति॒ स्रो ना॑सत्या रथ्या परा॒वत॑
आ॒त्मेव॒ वात॒ : स्वस॑राणि गच्छतम ् ॥

त्रिर्नो अश्विना यजता दिवेदिवे परि त्रिधातु पथि
ृ वीमशायतम ् । तिस्रो नासत्या रथ्या परावत आत्मेव वातः स्वसराणि
गच्छतम ् ॥

trir no aśvinā yajatā dive-dive pari tridhātu pṛthivīm aśāyatam | tisro nāsatyā rathyā parāvata ātmeva vātaḥ
svasarāṇi gacchatam ||

त्रिः । नः॒ । अ॒ स्वि॒ ना॒ । य॒ ज॒ता । दि॒ वेऽदि॑ वे । परि॑ । त्रिऽ॒ धातु॑ । प॒ थि॒
ृ वीम ् । अ॒ शा॒य॒त॒म ् । ति॒स्रः । ना॒स॒त्या॒ । र॒थ्या॒ ।
प॒ रा॒ऽवतः॑ । आ॒त्माऽइ॑व । वातः॒ । स्वस॑राणि । ग॒ च्छ॒ त॒म ् ॥

triḥ | naḥ | asvinā | yajatā | dive--dive | pari | tri-dhātu | pṛthivīm | aśāyatam | tisraḥ | nāsatyā | rathyā |
parāvataḥ | ātmāiva | vātaḥ | svasarāṇi | gacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्रिर॑ श्विना॒ सिन्धभि
ु॑ ः स॒ प्तमा॑तभि
ृ ॒ स्त्रय॑ आहा॒वास्त्रेध
॒ ा ह॒विष्कृ॒तम ् । ति॒ स्रः पथि
॑ ृ ॒ वीरु॒परि॑ प्र॒ वा दि॒ वो
नाकं॑ रक्षेथे॒ द्यभि
ु र॑ ॒क्तभि
ु र्हि
॑ ॒ तम ् ॥

त्रिरश्विना सिन्धुभिः सप्तमातभि
ृ स्त्रय आहावास्त्रेधा हविष्कृतम ् । तिस्रः पथि
ृ वीरुपरि प्रवा दिवो नाकं रक्षेथे
द्यभि
ु रक्तभि
ु र्हितम ् ॥

trir aśvinā sindhubhiḥ saptamātṛbhis traya āhāvās tredhā haviṣ kṛtam | tisraḥ pṛthivīr upari pravā divo
nākaṁ rakṣethe dyubhir aktubhir hitam ||

त्रिः । आ॒श्वि॒ ना॒ । सिन्धऽु॑ भिः । स॒ प्तमा॑तऽृ भिः । त्रयः॑ । आ॒ऽहा॒वाः । त्रेध
॒ ा । ह॒विः । कृ॒तम ् । ति॒स्रः । प॒ थि॒
ृ वीः । उ॒ परि॑ ।
प्र॒ वा । दि॒ वः । नाक॑म ् । र॒क्षे॒थे॒ इति॑ । द्यऽु भिः॑ । अ॒ क्तऽु भिः॑ । हि॒तम ् ॥

triḥ | āśvinā | sindhu-bhiḥ | saptamātṛ-bhiḥ | trayaḥ | āhāvāḥ | tredhā | haviḥ | kṛtam | tisraḥ | pṛthivīḥ | upari
| pravā | divaḥ | nākam | rakṣetheiti | dyu-bhiḥ | aktu-bhiḥ | hitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्पङ्क्ति
THE MANTRA

क्व१॒॒॑॑ त्री च॒ क्रा त्रिव ृ ो॒ रथ॑स्य॒ क्व१॒॒॑॑ त्रयो॑ व॒ न्धरु ो॒ ये सनी॑ळाः । क॒ दा योगो॑ वा॒जिनो॒ रास॑भस्य॒ येन॑ य॒ ज्ञं
॒ त
ना॑सत्योपया॒थः ॥

क्व त्री चक्रा त्रिवत
ृ ो रथस्य क्व त्रयो वन्धुरो ये सनीळाः । कदा योगो वाजिनो रासभस्य येन यज्ञं नासत्योपयाथः ॥

kva trī cakrā trivṛto rathasya kva trayo vandhuro ye sanīḻāḥ | kadā yogo vājino rāsabhasya yena yajñaṁ
nāsatyopayāthaḥ ||

ृ ः॑ । रथ॑स्य । क्व॑ । त्रयः॑ । व॒ न्धुरः॑ । ये । सऽनी॑ळाः । क॒ दा । योगः॑ । वा॒जिनः॒ । रास॑भस्य । येन॑
क्व॑ । त्री । च॒ क्रा । त्रिऽ॒ वत
। य॒ ज्ञम ् । ना॒स॒त्या॒ । उ॒ प॒ऽया॒थः ॥

kva | trī | cakrā | tri-vṛtaḥ | rathasya | kva | trayaḥ | vandhuraḥ | ye | sa-nīḷāḥ | kadā | yogaḥ | vājinaḥ |
rāsabhasya | yena | yajñam | nāsatyā | upa-yāthaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ना॑सत्या॒ गच्छ॑ तं हू॒यते॑ ह॒विर्मध्व॑: पिबतं मध॒ पे
ु भिर॑ ा॒सभि॑: । य॒ वोर्हि
ु पर्वं
ू ॑ सवि॒ तोषसो॒ रथ॑म॒ ताय॑
ृ
चि॒ त्रं घ॒ तव॑
ृ न्त॒ मिष्य॑ति ॥

आ नासत्या गच्छतं हूयते हविर्मध्वः पिबतं मधुपेभिरासभिः । युवोर्हि पूर्वं सवितोषसो रथमत
ृ ाय चित्रं
घत
ृ वन्तमिष्यति ॥

ā nāsatyā gacchataṁ hūyate havir madhvaḥ pibatam madhupebhir āsabhiḥ | yuvor hi pūrvaṁ savitoṣaso
ratham ṛtāya citraṁ ghṛtavantam iṣyati ||

आ । ना॒स॒त्या॒ । गच्छ॑ तम ् । हू॒यते॑ । ह॒विः । मध्वः॑ । पि॒ ब॒त॒म ् । म॒ ध॒ ऽपे
ु भिः॑ । आ॒सऽभिः॑ । य॒ वोः ॑ ् । स॒ वि॒ ता ।
ु । हि । पूर्वम
उ॒ षसः॑ । रथ॑म ् । ऋ॒ताय॑ । चि॒ त्रम ् । घ॒ तऽव॑
ृ न्तम ् । इष्य॑ति ॥

ā | nāsatyā | gacchatam | hūyate | haviḥ | madhvaḥ | pibatam | madhu-pebhiḥ | āsa-bhiḥ | yuvoḥ | hi | pūrvam
| savitā | uṣasaḥ | ratham | ṛtāya | citram | ghṛta-vantam | iṣyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॒ रे॑ काद॒ शैरिह
आ ना॑सत्या त्रिभि ॒ दे॒ वभि
े र्या
॑ तं मध॒ पे
ु यम
॑ श्विना । प्राय॒ स्तारि॑
ु ष्टं॒ नी रपां॑सि मक्ष
ृ तं॒ सेधत
॑ ॒ं
द्वेषो॒ भव॑तं सचा॒भव
ु ा॑ ॥

आ नासत्या त्रिभिरे कादशैरिह दे वेभिर्यातं मधुपेयमश्विना । प्रायुस्तारिष्टं नी रपांसि मक्ष
ृ तं सेधतं द्वेषो भवतं सचाभुवा
॥

ā nāsatyā tribhir ekādaśair iha devebhir yātam madhupeyam aśvinā | prāyus tāriṣṭaṁ nī rapāṁsi mṛkṣataṁ
sedhataṁ dveṣo bhavataṁ sacābhuvā ||

आ । ना॒स॒त्या॒ । त्रिभि
॒ ः । ए॒ का॒द॒शैः । इ॒ह । दे॒ वेभिः॑ । या॒त॒म ् । म॒ ध॒ ऽपे
ु यम॑ ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । प्र । आयुः॑ । तारि॑ ष्टम ् । निः ।
॑ । म॒ क्ष॒
रपांसि ृ त॒म ् । सेधत
॑ म ् । द्वेषः॑ । भव॑तम ् । स॒ चा॒ऽभव ु ा॑ ॥

ā | nāsatyā | tribhiḥ | ekādaśaiḥ | iha | devebhiḥ | yātam | madhu-peyam | aśvinā | pra | āyuḥ | tāriṣṭam | niḥ |
rapāṃsi | mṛkṣatam | sedhatam | dveṣaḥ | bhavatam | sacābhuvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ अश्विना त्रिव
॒ त ॑ र्वाञ्चं॑ र॒यि ं व॑हतं स॒ वीर॑
ृ ा॒ रथेना॒ ु म ् । श॒ ण्वन्ता॑
ृ वा॒मव॑से जोहवीमि व॒ धे
ृ च॑ नो
भवतं॒ वाज॑सातौ ॥

आ नो अश्विना त्रिवत
ृ ा रथेनार्वाञ्चं रयिं वहतं सुवीरम ् । शण्ृ वन्ता वामवसे जोहवीमि वध
ृ े च नो भवतं वाजसातौ ॥

ā no aśvinā trivṛtā rathenārvāñcaṁ rayiṁ vahataṁ suvīram | śṛṇvantā vām avase johavīmi vṛdhe ca no
bhavataṁ vājasātau ||

आ । नः॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । त्रिऽ॒ वत ॑ । अ॒ र्वाञ्च॑म ् । र॒यिम ् । व॒ ह॒त॒म ् । स॒ ऽवीर॑
ृ ा॑ । रथेन ु म ् । श॒ ण्वन्ता॑
ृ । वा॒म ् । अव॑से । जो॒ह॒वी॒मि॒
। व॒ धे
ृ । च॒ । नः॒ । भ॒ व॒ त॒म ् । वाज॑ऽसातौ ॥

ā | naḥ | aśvinā | tri-vṛtā | rathena | arvāñcam | rayim | vahatam | su-vīram | śṛṇvantā | vām | avase | johavīmi
| vṛdhe | ca | naḥ | bhavatam | vāja-sātau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निर्मित्रावरुणौ, रात्रिः, सविता
THE MANTRA

ह्वया॑म्य॒ ग्निं प्र॑थ॒मं स्व॒ स्तये॒ ह्वया॑मि मि॒ त्रावरु॑ णावि॒ हाव॑से । ह्वया॑मि॒ रात्रीं॒ जग॑तो नि॒ वश
े न
॑ ीं॒
ू ॑॥
ह्वया॑मि दे॒ वं स॑वि॒तार॑ म॒ तये

ह्वयाम्यग्निं प्रथमं स्वस्तये ह्वयामि मित्रावरुणाविहावसे । ह्वयामि रात्रीं जगतो निवेशनीं ह्वयामि दे वं
सवितारमत
ू ये ॥

hvayāmy agnim prathamaṁ svastaye hvayāmi mitrāvaruṇāv ihāvase | hvayāmi rātrīṁ jagato niveśanīṁ
hvayāmi devaṁ savitāram ūtaye ||

ह्वया॑मि । अ॒ ग्निम ् । प्र॒ थ॒मम ् । स्व॒ स्तये । ह्वया॑मि । मि॒ त्रावरु॑ णौ । इ॒ह । अव॑से । ह्वया॑मि । रात्री॑म ् । जग॑तः ।
॑ ीम ् । ह्वया॑मि । दे॒ वम ् । स॒ वि॒ तार॑ म ् । ऊ॒ तये॑ ॥
नि॒ वेशन

hvayāmi | agnim | prathamam | svastaye | hvayāmi | mitrāvaruṇau | iha | avase | hvayāmi | rātrīm | jagataḥ |
niveśanīm | hvayāmi | devam | savitāram | ūtaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
आ कृ॒ष्णेन॒ रज॑सा॒ वर्तमानो निवे॒शय॑न्न॒ मत ॑ सवि॒ ता रथे॒ ना दे॒ वो या॑ति॒
ृ ॒ ं मर्त्यं॑ च । हि॒र॒ण्ययेन
भव
ु न
॑ ानि॒ पश्य॑न ् ॥

आ कृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्नमत
ृ ं मर्त्यं च । हिरण्ययेन सविता रथेना दे वो याति भुवनानि पश्यन ् ॥

ā kṛṣṇena rajasā vartamāno niveśayann amṛtam martyaṁ ca | hiraṇyayena savitā rathenā devo yāti
bhuvanāni paśyan ||

॑
आ । कृ॒ष्णेन॑ । रज॑सा । वर्तमानः । नि॒ ऽवे॒शय॑न ् । अ॒ मत
ृ म ॑ ् । च॒ । हि॒र॒ण्ययेन
॑ ् । मर्त्यम ॑ । स॒ वि॒ ता रथे॒ न॑ । आ । दे॒ वः ।
या॒ति॒ । भुवन
॑ ानि । पश्य॑न ् ॥

ā | kṛṣṇena | rajasā | vartamānaḥ | ni-veśayan | amṛtam | martyam | ca | hiraṇyayena | savitā rathena | ā |
devaḥ | yāti | bhuvanāni | paśyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याति॑ दे॒ वः प्र॒ वता॒ यात्य॒ द्वता॒
ु याति॑ श॒ भ्राभ्यां
ु ॑ यज॒ तो हरि॑ भ्याम ् । आ दे॒ वो या॑ति सवि॒ ता प॑रा॒वतोऽप॒
विश्वा॑ दरिु ॒ता बाध॑मानः ॥

याति दे वः प्रवता यात्युद्वता याति शुभ्राभ्यां यजतो हरिभ्याम ् । आ दे वो याति सविता परावतोऽप विश्वा दरि
ु ता
बाधमानः ॥

yāti devaḥ pravatā yāty udvatā yāti śubhrābhyāṁ yajato haribhyām | ā devo yāti savitā parāvato 'pa viśvā
duritā bādhamānaḥ ||

याति॑ । दे॒ वः । प्र॒ ऽवता॑ । याति॑ । उ॒ त ्ऽवता॑ । याति॑ । श॒ भ्राभ्या॑
ु म ् । य॒ ज॒तः । हरि॑ ऽभ्याम ् । आ । दे॒ वः । या॒ति॒ । स॒ वि॒ ता ।
प॒ रा॒ऽवतः॑ । अप॑ । विश्वा॑ । दःु ऽइ॒ता । बाध॑मानः ॥

yāti | devaḥ | pra-vatā | yāti | ut-vatā | yāti | śubhrābhyām | yajataḥ | hari-bhyām | ā | devaḥ | yāti | savitā |
parāvataḥ | apa | viśvā | duḥ-itā | bādhamānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भीवत म ् । आस्था॒द्रथं॑ सवि॒ ता चि॒ त्रभा॑नःु कृ॒ष्णा
॑ ृ ॒ ं कृश॑नैर्वि॒श्वरू॑पं॒ हिर॑ ण्यशम्यं यज॒ तो ब॒ हन्त॑
ृ
॑ तवि॑षीं॒ दधा॑नः ॥
रजांसि॒

अभीवतृ ं कृशनैर्विश्वरूपं हिरण्यशम्यं यजतो बह
ृ न्तम ् । आस्थाद्रथं सविता चित्रभानुः कृष्णा रजांसि तविषीं दधानः ॥

abhīvṛtaṁ kṛśanair viśvarūpaṁ hiraṇyaśamyaṁ yajato bṛhantam | āsthād rathaṁ savitā citrabhānuḥ kṛṣṇā
rajāṁsi taviṣīṁ dadhānaḥ ||

अ॒ भिऽवत ॑ृ म ् । कृश॑नैः । वि॒ श्वऽरू॑प॒ म ् । हिर॑ ण्यऽशम्यम ् । य॒ ज॒तः । ब॒ हन्त॑
ृ म ् । आ । अ॒ स्था॒त ् । रथ॑म ् । स॒ वि॒ ता ।
॑ । तवि॑षीम ् । दधा॑नः ॥
चि॒ त्रऽभा॑नुः । कृ॒ष्णा । रजांसि

abhi-vṛtam | kṛśanaiḥ | viśva-rūpam | hiraṇya-śamyam | yajataḥ | bṛhantam | ā | asthāt | ratham | savitā |
citra-bhānuḥ | kṛṣṇā | rajāṃsi | taviṣīm | dadhānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि जना॑ञ्छ्या॒वाः शि॑ति॒पादो॑ अख्य॒ न्रथं॒ हिर॑ ण्यप्रउगं॒ वह॑ न्तः । शश्व॒ द्विश॑: सवि॒ तर्दै
ु व्य॑स्यो॒पस्थे॒
विश्वा॒ भव
ु न
॑ ानि तस्थःु ॥

वि जनाञ्छ्यावाः शितिपादो अख्यन्रथं हिरण्यप्रउगं वहन्तः । शश्वद्विशः सवितुर्दै व्यस्योपस्थे विश्वा भुवनानि तस्थुः
॥

vi janāñ chyāvāḥ śitipādo akhyan rathaṁ hiraṇyapraügaṁ vahantaḥ | śaśvad viśaḥ savitur daivyasyopasthe
viśvā bhuvanāni tasthuḥ ||

वि । जना॑न ् । श्या॒वाः । शि॒ ति॒ऽपादः॑ । अ॒ ख्य॒ न ् । रथ॑म ् । हिर॑ ण्यऽप्रऽउग॒ म ् । वह॑न्तः । शश्व॑त ् । विशः॑ । स॒ वि॒ तुः ।
दै व्य॑स्य । उ॒ पऽस्थे॑ । विश्वा॑ । भव
ु न
॑ ानि । त॒स्थःु ॒ ॥

vi | janān | śyāvāḥ | śiti-pādaḥ | akhyan | ratham | hiraṇya-pra-ugam | vahantaḥ | śaśvat | viśaḥ | savituḥ |
daivyasya | upa-sthe | viśvā | bhuvanāni | tasthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ति॒ स्रो द्याव॑: सवि॒ तर्द्
ु वा उ॒ पस्थाँ॒ एका॑ य॒ मस्य॒ भव
ु न
॑ े विरा॒षाट् । आ॒णिं न रथ्य॑म॒मत
ृ ाधि॑ तस्थरि
ु ॒ह
ब्र॑वीत॒ ु य उ॒ तच्चिके॑तत ् ॥

तिस्रो द्यावः सवितुर्द्वा उपस्थाँ एका यमस्य भुवने विराषाट् । आणिं न रथ्यममत
ृ ाधि तस्थुरिह ब्रवीतु य उ
तच्चिकेतत ् ॥

tisro dyāvaḥ savitur dvā upasthām̐ ekā yamasya bhuvane virāṣāṭ | āṇiṁ na rathyam amṛtādhi tasthur iha
bravītu ya u tac ciketat ||

ति॒स्रः । द्यावः॑ । स॒ वि॒ तुः । द्वौ । उ॒ पऽस्था॑ । एका॑ । य॒ मस्य॑ । भुवन
॑ े । वि॒ रा॒षाट् । आ॒णिम ् । न । रथ्य॑म ् । अ॒ मत
ृ ा॑ ।
अधि॑ । त॒स्थुः॒ । इ॒ह । ब्र॒ वी॒त॒ ु । यः । ऊँ॒ इति॑ । तत ् । चिके॑तत ् ॥

tisraḥ | dyāvaḥ | savituḥ | dvau | upa-sthā | ekā | yamasya | bhuvane | virāṣāṭ | āṇim | na | rathyam | amṛtā |
adhi | tasthuḥ | iha | bravītu | yaḥ | oṃ iti | tat | ciketat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि सुप ॑ असुर॑ ः सन
॑ ॒ र्णो अ॒ न्तरि॑ क्षाण्यख्यद्गभी॒रवेपा॒ ु ी॒थः । क्वे॒३॒॒॑॑दानीं॒ सर्य
ू ॒ : कश्चि॑केत कत॒ मां द्यां
र॒श्मिर॒स्या त॑तान ॥

वि सुपर्णो अन्तरिक्षाण्यख्यद्गभीरवेपा असुरः सुनीथः । क्वेदानीं सूर्यः कश्चिकेत कतमां द्यां रश्मिरस्या ततान ॥

vi suparṇo antarikṣāṇy akhyad gabhīravepā asuraḥ sunīthaḥ | kvedānīṁ sūryaḥ kaś ciketa katamāṁ dyāṁ
raśmir asyā tatāna ||

वि । स॒ ऽप॒ ॑ । अस॒ ुरः । स॒ ऽनी॒
ु र्णः । अ॒ न्तरि॑ क्षाणि । अ॒ ख्य॒ त ् । ग॒ भी॒रऽवेपाः ु थः । क्व॑ । इ॒दानी॒म ् । सूर्यः॑ । कः । चि॒ के॒त॒ ।
क॒ त॒माम ् । द्याम ् । र॒श्मिः । अ॒ स्य॒ । आ । त॒ ता॒न॒ ॥

vi | su-parṇaḥ | antarikṣāṇi | akhyat | gabhīra-vepāḥ | asuraḥ | su-nīthaḥ | kva | idānīm | sūryaḥ | kaḥ | ciketa
| katamām | dyām | raśmiḥ | asya | ā | tatāna
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ष्टौ व्य॑ख्यत्क॒ कुभ॑: पथि ृ ॒ व्यास्त्री धन्व॒ योज॑ना स॒ प्त सिन्धन
ू॑ ् । हि॒रण्
॒ या॒क्षः स॑वि॒ता दे॒ व
आगा॒द्दध॒ द्रत्ना॑ दा॒शष ॑ ॥
ु ॒ े वार्याणि

अष्टौ व्यख्यत्ककुभः पथि
ृ व्यास्त्री धन्व योजना सप्त सिन्धून ् । हिरण्याक्षः सविता दे व आगाद्दधद्रत्ना दाशुषे वार्याणि
॥

aṣṭau vy akhyat kakubhaḥ pṛthivyās trī dhanva yojanā sapta sindhūn | hiraṇyākṣaḥ savitā deva āgād dadhad
ratnā dāśuṣe vāryāṇi ||

अ॒ ष्टौ । वि । अ॒ ख्य॒ त ् । क॒ कुभः॑ । प॒ थि॒
ृ व्याः । त्री । धन्व॑ । योज॑ना । स॒ प्त । सिन्धन
ू॑ ् । हि॒र॒ण्य॒ ऽअ॒ क्षः । स॒ वि॒ ता । दे॒ वः ।
आ । अ॒ गा॒त ् । दध॑त ् । रत्ना॑ । दा॒शष ु े॑ । वार्याणि
॑ ॥

aṣṭau | vi | akhyat | kakubhaḥ | pṛthivyāḥ | trī | dhanva | yojanā | sapta | sindhūn | hiraṇya-akṣaḥ | savitā |
devaḥ | ā | agāt | dadhat | ratnā | dāśuṣe | vāryāṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ृ ॒ वी अ॒ न्तरी॑यते । अपामी॑वां॒ बाध॑त॒ े वेति॒ सर्य
हिर॑ ण्यपाणिः सवि॒ ता विच॑र्षणिरु॒भे द्यावा॑पथि ॑ भि
ू म॒
कृ॒ष्णेन॒ रज॑सा॒ द्यामण
॑ ृ ोति ॥

हिरण्यपाणिः सविता विचर्षणिरुभे द्यावापथि
ृ वी अन्तरीयते । अपामीवां बाधते वेति सूर्यमभि कृष्णेन रजसा
द्यामण
ृ ोति ॥

hiraṇyapāṇiḥ savitā vicarṣaṇir ubhe dyāvāpṛthivī antar īyate | apāmīvām bādhate veti sūryam abhi kṛṣṇena
rajasā dyām ṛṇoti ||

हिर॑ ण्यऽपाणिः । स॒ वि॒ ता । विऽच॑र्षणिः । उ॒ भे इति॑ । द्यावा॑पथि ृ ॒ वी इति॑ । अ॒ न्तः । ई॒य॒त॒ े । अप॑ । अमी॑वाम ् । बाध॑ते ।
वेति॑ । सर्य
ू म॑ ् । अ॒ भि । कृ॒ष्णेन॑ । रज॑सा । द्याम ् । ऋ॒णो॒ति॒ ॥

hiraṇya-pāṇiḥ | savitā | vi-carṣaṇiḥ | ubhe iti | dyāvāpṛthivī iti | antaḥ | īyate | apa | amīvām | bādhate | veti |
sūryam | abhi | kṛṣṇena | rajasā | dyām | ṛṇoti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यहस्तो॒ असुर॑ ः सन
ु ी॒थः सुम ृ ी॒कः स्ववाँ॑ यात्व॒ र्वाङ् । अ॒ प॒ सेधन्र
॑ ळ ॑ ॒ क्षसो॑ यात॒ धाना॒
ु नस्था॑द्दे॒वः
प्र॑तिदो॒षं गण
॑ ृ ा॒नः ॥

हिरण्यहस्तो असुरः सुनीथः सुमळ
ृ ीकः स्ववाँ यात्वर्वाङ् । अपसेधन्रक्षसो यातुधानानस्थाद्देवः प्रतिदोषं गण
ृ ानः ॥

hiraṇyahasto asuraḥ sunīthaḥ sumṛḻīkaḥ svavām̐ yātv arvāṅ | apasedhan rakṣaso yātudhānān asthād devaḥ
pratidoṣaṁ gṛṇānaḥ ||

हिर॑ ण्यऽहस्तः । असरु॑ ः । स॒ ऽनी॒
ु थः । स॒ ऽम ु ॒ ळी॒
ृ कः । स्वऽवा॑न ् । या॒त॒ ु । अ॒ र्वाङ् । अ॒ प॒ ऽसेधन
॑ ् । र॒क्षसः॑ । या॒त॒ ऽधाना॑
ु न्।
अस्था॑त ् । दे॒ वः । प्र॑तिऽदो॒षम ् । ग॒ णा॒
ृ नः ॥

hiraṇya-hastaḥ | asuraḥ | su-nīthaḥ | su-mṛḷīkaḥ | sva-vān | yātu | arvāṅ | apa-sedham | rakṣasaḥ | yātu-
dhānān | asthāt | devaḥ | prati-doṣam | gṛṇānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये ते॒ पन्था॑: सवितः प॒ र्व्यासो॑
ू ऽरे ॒णव॒ : सक
ु ॑ ृ ता अ॒ न्तरि॑ क्षे । तेभिर्नो
॑ अ॒ द्य प॒ थिभि॑: स॒ गे
ु भी॒ रक्षा॑ च नो॒
अधि॑ च ब्रहि
ू दे व ॥

ये ते पन्थाः सवितः पूर्व्यासोऽरे णवः सुकृता अन्तरिक्षे । तेभिर्नो अद्य पथिभिः सुगेभी रक्षा च नो अधि च ब्रूहि दे व ॥

ye te panthāḥ savitaḥ pūrvyāso 'reṇavaḥ sukṛtā antarikṣe | tebhir no adya pathibhiḥ sugebhī rakṣā ca no
adhi ca brūhi deva ||

ये । ते॑ । पन्थाः॑ । स॒ वि॒ त॒रिति॑ । प॒ र्व्यासः॑
ू । अ॒ रे ॒णवः॑ । सुऽक॑ ृ ताः । अ॒ न्तरि॑ क्षे । तेभिः॑ । नः॒ । अ॒ द्य । प॒ थिऽभिः॑ ।
स॒ ुऽगेभिः॑ । रक्ष॑ । च॒ । नः॒ । अधि॑ । च॒ । ब्र॒ ूहि॒ । दे॒ व॒ ॥

ye | te | panthāḥ | savitariti | pūrvyāsaḥ | areṇavaḥ | su-kṛtāḥ | antarikṣe | tebhiḥ | naḥ | adya | pathi-bhiḥ | su-
gebhiḥ | rakṣa | ca | naḥ | adhi | ca | brūhi | deva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कण्वो घौरः
छन्द: (Chhand) :- भुरिगनुष्टुप ्
THE MANTRA

॑ ॒णां वि॒ शां दे॑ वय॒ तीना॑म ् । अ॒ ग्निं स॒ क्ते
प्र वो॑ य॒ ह्वं पुरू ू भि॒र्वचो॑भिरीमहे॒ यं सी॒मिद॒ न्य ईळ॑ ते ॥

प्र वो यह्वं पुरूणां विशां दे वयतीनाम ् । अग्निं सक्
ू तेभिर्वचोभिरीमहे यं सीमिदन्य ईळते ॥

pra vo yahvam purūṇāṁ viśāṁ devayatīnām | agniṁ sūktebhir vacobhir īmahe yaṁ sīm id anya īḻate ||

प्र । वः॒ । य॒ ह्वम ् । प॒ रू॒
ु णाम ् । वि॒ शाम ् । दे॒ व॒ऽय॒ तीना॑म ् । अ॒ ग्निम ् । स॒ ऽउ॒
ु क्तेभिः॑ । वचः॑ऽभिः । ई॒म॒हे॒ । यम ् । सी॒म ् । इत ्
। अ॒ न्ये । ईळ॑ ते ॥

pra | vaḥ | yahvam | purūṇām | viśām | deva-yatīnām | agnim | su-uktebhiḥ | vacaḥ-bhiḥ | īmahe | yam | sīm |
it | anye | īḷate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्ृ सतः पङ्क्ति
THE MANTRA

ृ ं॑ ह॒विष्म॑न्तो विधेम ते । स त्वं नो॑ अ॒ द्य स॒ मना॑
जना॑सो अ॒ ग्निं द॑ धिरे सहो॒वध ु ॑ ु
इ॒हावि॒ ता भवा॒ वाजेष
सन्त्य ॥

जनासो अग्निं दधिरे सहोवध
ृ ं हविष्मन्तो विधेम ते । स त्वं नो अद्य सुमना इहाविता भवा वाजेषु सन्त्य ॥

janāso agniṁ dadhire sahovṛdhaṁ haviṣmanto vidhema te | sa tvaṁ no adya sumanā ihāvitā bhavā vājeṣu
santya ||

जना॑सः । अ॒ ग्निम ् । द॒ धि॒रे ॒ । स॒ हः॒ऽवध
ृ म
॑ ् । ह॒विष्म॑न्तः । वि॒ धे॒म॒ । ते॒ । सः । त्वम ् । नः॒ । अ॒ द्य । स॒ ऽमनाः॑
ु । इ॒ह ।
॑
अ॒ वि॒ ता । भव॑ । वाजेषु । स॒ न्त्य॒ ॥

janāsaḥ | agnim | dadhire | sahaḥ-vṛdham | haviṣmantaḥ | vidhema | te | saḥ | tvam | naḥ | adya | su-manāḥ |
iha | avitā | bhava | vājeṣu | santya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्ृ पथ्याबहृ ती
स्वर: (Swar) :- मध्यमः
THE MANTRA

प्र त्वा॑ द॒ तं
ू वण ॑
॑ ृ ीमहे॒ होता॑रं वि॒ श्ववेदसम ् । म॒ हस्ते॑ स॒ तो वि च॑रन्त्य॒ र्चयो॑ दि॒ वि स्पश
॑ ृ न्ति भा॒नव॑: ॥

प्र त्वा दत
ू ं वण
ृ ीमहे होतारं विश्ववेदसम ् । महस्ते सतो वि चरन्त्यर्चयो दिवि स्पश
ृ न्ति भानवः ॥

pra tvā dūtaṁ vṛṇīmahe hotāraṁ viśvavedasam | mahas te sato vi caranty arcayo divi spṛśanti bhānavaḥ ||

प्र । त्वा॒ । द॒ तम
ू ् । व॒ णी॒ ॑
ृ म॒हे॒ । होता॑रम ् । वि॒ श्वऽवेदसम ् । म॒ हः । ते॒ । स॒ तः । वि । च॒ र॒न्ति॒ । अ॒ र्चयः॑ । दि॒ वि । स्प॒ श॒
ृ न्ति॒ ।
भा॒नवः॑ ॥

pra | tvā | dūtam | vṛṇīmahe | hotāram | viśva-vedasam | mahaḥ | te | sataḥ | vi | caranti | arcayaḥ | divi |
spṛśanti | bhānavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू प्र॒ त्नमि॑न्धते । विश्वं॒ सो अ॑ग्ने जयति॒ त्वया॒ धनं॒ यस्ते॑
दे॒ वास॑स्त्वा॒ वरु॑ णो मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा सं द॒ तं
द॒ दाश॒ मर्त्य:॑ ॥

दे वासस्त्वा वरुणो मित्रो अर्यमा सं दत
ू ं प्रत्नमिन्धते । विश्वं सो अग्ने जयति त्वया धनं यस्ते ददाश मर्त्यः ॥

devāsas tvā varuṇo mitro aryamā saṁ dūtam pratnam indhate | viśvaṁ so agne jayati tvayā dhanaṁ yas te
dadāśa martyaḥ ||

दे॒ वासः॑ । त्वा॒ । वरु॑ णः । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । सम ् । द॒ तम
ू ् । प्र॒ त्नम ् । इ॒न्ध॒ ते॒ । विश्व॑म ् । सः । अ॒ ग्ने॒ । ज॒ य॒ ति॒ । त्वया॑ ।
धन॑म ् । यः । ते॒ । द॒ दाश॑ । मर्त्यः॑ ॥

devāsaḥ | tvā | varuṇaḥ | mitraḥ | aryamā | sam | dūtam | pratnam | indhate | viśvam | saḥ | agne | jayati |
tvayā | dhanam | yaḥ | te | dadāśa | martyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ बह
ृ ती
THE MANTRA

ृ ति॒रग्ने॑ द॒ तो
म॒ न्द्रो होता॑ ग॒ हप॑ ू वि॒ शाम॑सि । त्वे विश्वा॒ संगत
॑ ानि व्र॒ ता ध्र॒ वा
ु यानि॑ दे॒ वा अक॑ ृ ण्वत ॥

मन्द्रो होता गहृ पतिरग्ने दत
ू ो विशामसि । त्वे विश्वा संगतानि व्रता ध्रुवा यानि दे वा अकृण्वत ॥

mandro hotā gṛhapatir agne dūto viśām asi | tve viśvā saṁgatāni vratā dhruvā yāni devā akṛṇvata ||

ृ तिः । अग्ने॑ । द॒ तः
म॒ न्द्रः । होता॑ । ग॒ हऽप॑ ू । वि॒ शाम ् । अ॒ सि॒ । त्वे इति॑ । विश्वा॑ । सम ्ऽग॑तानि । व्र॒ ता । ध्र॒ वा
ु । यानि॑ ।
दे॒ वाः । अक॑ ृ ण्वत ॥

mandraḥ | hotā | gṛha-patiḥ | agne | dūtaḥ | viśām | asi | tve iti | viśvā | sam-gatāni | vratā | dhruvā | yāni |
devāḥ | akṛṇvata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्बह
ृ ती
THE MANTRA

त्वे इद॑ ग्ने स॒ भगे ु ॑ यविष्ठ्य॒ विश्व॒ मा हू॑यते ह॒विः । स त्वं नो॑ अ॒ द्य स॒ मना॑
ु उ॒ ताप॒ रं यक्षि॑
दे॒ वान्त्स॒ वीर्या
ु ॑॥

त्वे इदग्ने सुभगे यविष्ठ्य विश्वमा हूयते हविः । स त्वं नो अद्य सुमना उतापरं यक्षि दे वान्त्सुवीर्या ॥

tve id agne subhage yaviṣṭhya viśvam ā hūyate haviḥ | sa tvaṁ no adya sumanā utāparaṁ yakṣi devān
suvīryā ||

ु ॑ । य॒वि॒ ष्ठ्य॒ । विश्व॑म ् । आ । हू॒य॒ त॒ े । ह॒विः । सः । त्वम ् । नः॒ । अ॒ द्य । स॒ ऽमनाः॑
त्वे । इत ् । अ॒ ग्ने॒ । स॒ भगे ु । उ॒ त ।
अ॒ प॒ रम ् । यक्षि॑ । दे॒ वान ् । स॒ ऽवीर्या
ु ॑ ॥

tve | it | agne | subhage | yaviṣṭhya | viśvam | ā | hūyate | haviḥ | saḥ | tvam | naḥ | adya | su-manāḥ | uta |
aparam | yakṣi | devān | su-vīryā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- बह
ृ ती
THE MANTRA

॑ त्था न॑म॒स्विन॒ उप॑ स्व॒ राज॑मासते । होत्रा॑भिर॒ग्निं मनष
तं घेमि॒ ु॑ ॒ : समि॑न्धते तिति॒ र्वांसो॒ अति॒ स्रिध॑: ॥

तं घेमित्था नमस्विन उप स्वराजमासते । होत्राभिरग्निं मनुषः समिन्धते तितिर्वांसो अति स्रिधः ॥

taṁ ghem itthā namasvina upa svarājam āsate | hotrābhir agnim manuṣaḥ sam indhate titirvāṁso ati
sridhaḥ ||

तम ् । घ॒ । ई॒म ् । इ॒त्था । न॒ म॒स्विनः॑ । उप॑ । स्व॒ ऽराज॑म ् । आ॒स॒ ते॒ । होत्रा॑भिः । अ॒ ग्निम ् । मनष
ु॑ ः । सम ् । इ॒न्ध॒ ते॒ ।
ति॒ति॒र्वांसः॑ । अति॑ । स्रिधः॑ ॥

tam | gha | īm | itthā | namasvinaḥ | upa | sva-rājam | āsate | hotrābhiḥ | agnim | manuṣaḥ | sam | indhate |
titirvāṃsaḥ | ati | sridhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराड्बह
ृ ती
THE MANTRA

घ्नन्तो॑ व॒ त्रम॑
ृ तर॒न्रोद॑ सी अ॒ प उ॒ रु क्षया॑य चक्रिरे । भव
ु ॒ त्कण्वे॒ वष
ृ ा॑ द्य॒ म्न्याह
ु ु ॑ त॒: क्रन्द॒ दश्वो॒ गवि॑ष्टिषु
॥

घ्नन्तो वत्र
ृ मतरन्रोदसी अप उरु क्षयाय चक्रिरे । भुवत्कण्वे वष
ृ ा द्युम्न्याहुतः क्रन्ददश्वो गविष्टिषु ॥

ghnanto vṛtram ataran rodasī apa uru kṣayāya cakrire | bhuvat kaṇve vṛṣā dyumny āhutaḥ krandad aśvo
gaviṣṭiṣu ||

घ्नन्तः॑ । व॒ त्रम ॑ ् । कण्वे॑ । वष
ृ ् । अ॒ त॒ र॒न ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । अ॒ पः । उ॒ रु । क्षया॑य । च॒ क्रि॒ रे ॒ । भुवत ृ ा॑ । द्य॒ म्नी
ु । आऽहु॑तः ।
क्रन्द॑ त ् । अश्वः॑ । गोऽइ॑ष्टिषु ॥

ghnantaḥ | vṛtram | ataran | rodasī iti | apaḥ | uru | kṣayāya | cakrire | bhuvat | kaṇve | vṛṣā | dyumnī | āhutaḥ
| krandat | aśvaḥ | go--iṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ प
ु रिष्टाद् बह
ृ ती
THE MANTRA

सं सी॑दस्व म॒ हाँ अ॑सि॒ शोच॑स्व दे व॒वीत॑मः । वि ध॒ मम॑
ू ग्ने अरु॒षं मि॑येध्य स॒ ज
ृ प्र॑शस्त दर्श॒ तम ् ॥

सं सीदस्व महाँ असि शोचस्व दे ववीतमः । वि धूममग्ने अरुषं मियेध्य सज
ृ प्रशस्त दर्शतम ् ॥

saṁ sīdasva mahām̐ asi śocasva devavītamaḥ | vi dhūmam agne aruṣam miyedhya sṛja praśasta darśatam ||

सम ् । सी॒द॒स्व॒ । म॒ हान ् । अ॒ सि॒ । शोच॑स्व । दे॒ व॒ऽवीत॑मः । वि । ध॒ मम
ू ् । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ रु॒षम ् । मि॒ ये॒ध्य॒ । स॒ ज
ृ । प्र॒ ऽश॒ स्त॒ ।
द॒ र्स॒तम ् ॥

sam | sīdasva | mahān | asi | śocasva | deva-vītamaḥ | vi | dhūmam | agne | aruṣam | miyedhya | sṛja | pra-
śasta | darsatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ विष्टारपङ्क्ति
THE MANTRA

यं त्वा॑ दे॒ वासो॒ मन॑वे द॒ धरि
ु ॒ह यजि॑ष्ठं हव्यवाहन । यं कण्वो॒ मेध्या॑तिथिर्धन॒ स्पत
ृ ॒ ं यं वष
ृ ा॒ यमुप
॑ स्त॒ तः
ु
॥

यं त्वा दे वासो मनवे दधुरिह यजिष्ठं हव्यवाहन । यं कण्वो मेध्यातिथिर्धनस्पत
ृ ं यं वष
ृ ा यमुपस्तुतः ॥

yaṁ tvā devāso manave dadhur iha yajiṣṭhaṁ havyavāhana | yaṁ kaṇvo medhyātithir dhanaspṛtaṁ yaṁ
vṛṣā yam upastutaḥ ||

यम ् । त्वा॒ । दे॒ वासः॑ । मन॑वे । द॒ धुः । इ॒ह । यजि॑ष्ठम ् । ह॒व्य॒ ऽवा॒ह॒न॒ । यम ् । कण्वः॑ । मेध्य॑ऽअतिथिः । ध॒ न॒ ऽस्पत
ृ म
॑ ्।
यम ् । वष
ृ ा॑ । यम ् । उ॒ प॒ऽस्त॒ तः
ु ॥

yam | tvā | devāsaḥ | manave | dadhuḥ | iha | yajiṣṭham | havya-vāhana | yam | kaṇvaḥ | medhya-atithiḥ |
dhana-spṛtam | yam | vṛṣā | yam | upa-stutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यम॒ ग्निं मेध्या॑तिथि॒ : कण्व॑ ई॒ध ऋ॒तादधि॑ । तस्य॒ प्रेषो॑ दीदिय॒ स्तमि॒
ु मा ऋच॒ स्तम॒ ग्निं व॑र्धयामसि ॥

यमग्निं मेध्यातिथिः कण्व ईध ऋतादधि । तस्य प्रेषो दीदियुस्तमिमा ऋचस्तमग्निं वर्धयामसि ॥

yam agnim medhyātithiḥ kaṇva īdha ṛtād adhi | tasya preṣo dīdiyus tam imā ṛcas tam agniṁ vardhayāmasi
||

यम ् । अ॒ ग्निम ् । मेध्य॑ऽअतिथिः । कण्वः॑ । ई॒घे । ऋ॒तात ् । अधि॑ । तस्य॑ । प्र । इषः॑ । दी॒दि॒युः॒ । तम ् । इ॒माः । ऋचः॑ ।
तम ् । अ॒ ग्निम ् । व॒ र्ध॒या॒म॒सि॒ ॥

yam | agnim | medhya-atithiḥ | kaṇvaḥ | īghe | ṛtāt | adhi | tasya | pra | iṣaḥ | dīdiyuḥ | tam | imāḥ | ṛcaḥ | tam
| agnim | vardhayāmasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू॑ स्वधा॒वोऽस्ति॒ हि तेऽग्ने॑ दे॒ वेष्वाप्य॑म ् । त्वं वाज॑स्य॒ श्रत्ु य॑स्य राजसि॒ स नो॑ मळ
रा॒यस्पर्धि ृ म॒ हाँ
अ॑सि ॥

रायस्पूर्धि स्वधावोऽस्ति हि तेऽग्ने दे वेष्वाप्यम ् । त्वं वाजस्य श्रुत्यस्य राजसि स नो मळ
ृ महाँ असि ॥

rāyas pūrdhi svadhāvo 'sti hi te 'gne deveṣv āpyam | tvaṁ vājasya śrutyasya rājasi sa no mṛḻa mahām̐ asi ||

रा॒यः । प॒ र्धि॒
ू । स्वध॒ ा॒ऽवः॒ । अ॒ स्ति॒ । हि । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । दे॒ वेषु॑ । आप्य॑म ् । त्वम ् । वाज॑स्य । श्रुत्य॑स्य । रा॒ज॒सि॒ । सः । नः॑
। म॒ ळ्ह
ृ ॒ । म॒ हान ् । अ॒ सि॒ ॥

rāyaḥ | pūrdhi | svadhā-vaḥ | asti | hi | te | agne | deveṣu | āpyam | tvam | vājasya | śrutyasya | rājasi | saḥ |
naḥ | mṛḷha | mahān | asi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- उपरिष्टाद् बह
ृ ती
THE MANTRA

ऊ॒ र्ध्व ऊ॒ षु ण॑ ऊ॒ तये॒ तिष्ठा॑ दे॒ वो न स॑वि॒ता । ऊ॒ र्ध्वो वाज॑स्य॒ सनि॑ता॒ यद॒ ञ्जिभि॑र्वा॒घद्भि॑ र्वि॒ह्वया॑महे
॥

ऊर्ध्व ऊ षु ण ऊतये तिष्ठा दे वो न सविता । ऊर्ध्वो वाजस्य सनिता यदञ्जिभिर्वाघद्भिर्विह्वयामहे ॥

ūrdhva ū ṣu ṇa ūtaye tiṣṭhā devo na savitā | ūrdhvo vājasya sanitā yad añjibhir vāghadbhir vihvayāmahe ||

ऊ॒ र्ध्वः । ऊँ॒ इति॑ । सु । नः॒ । ऊ॒ तये॑ । तिष्ठ॑ । दे॒ वः । न । स॒ वि॒ ता । ऊ॒ र्ध्वः । वाज॑स्य । सनि॑ता । यत ् । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ ।
वा॒घत ्ऽभिः॑ । वि॒ ऽह्वया॑महे ॥

ūrdhvaḥ | oṃ iti | su | naḥ | ūtaye | tiṣṭha | devaḥ | na | savitā | ūrdhvaḥ | vājasya | sanitā | yat | añji-bhiḥ |
vāghat-bhiḥ | vi-hvayāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ विष्टारपङ्क्ति
THE MANTRA

ु ा॒ विश्वं॒ सम॒ त्रिणं॑ दह । कृ॒धी न॑ ऊ॒ र्ध्वाञ्च॒ रथा॑य जी॒वसे॑ वि॒ दा दे॒ वेषु॑ नो॒
ऊ॒ र्ध्वो न॑: पा॒ह्यंह॑सो॒ नि के॒तन
दव
ु :॑ ॥

ऊर्ध्वो नः पाह्यंहसो नि केतन
ु ा विश्वं समत्रिणं दह । कृधी न ऊर्ध्वाञ्चरथाय जीवसे विदा दे वेषु नो दव
ु ः॥

ūrdhvo naḥ pāhy aṁhaso ni ketunā viśvaṁ sam atriṇaṁ daha | kṛdhī na ūrdhvāñ carathāya jīvase vidā
deveṣu no duvaḥ ||

ऊ॒ र्ध्वः । नः॒ । पा॒हि॒ । अंह॑सः । नि । के॒तुना॑ । विश्व॑म ् । सम ् । इ॒त्रिण॑म ् । द॒ ह॒ । कृ॒धि । नः॒ । ऊ॒ र्ध्वान ् । च॒ रथा॑य । जी॒वसे॑ ।
वि॒ दाः । दे॒ वेषु॑ । नः॒ । दव
ु ः॑ ॥

ūrdhvaḥ | naḥ | pāhi | aṃhasaḥ | ni | ketunā | viśvam | sam | itriṇam | daha | kṛdhi | naḥ | ūrdhvān | carathāya
| jīvase | vidāḥ | deveṣu | naḥ | duvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्पथ्याबह
ृ ती
THE MANTRA

पा॒हि नो॑ अग्ने र॒क्षस॑: पा॒हि ध॒ र्तेररा॑
ू व्णः । पा॒हि रीष॑त उ॒ त वा॒ जिघां॑सतो॒ बह
ृ ॑ द्भानो॒ यवि॑ष्ठ्य ॥

पाहि नो अग्ने रक्षसः पाहि धूर्तेरराव्णः । पाहि रीषत उत वा जिघांसतो बह
ृ द्भानो यविष्ठ्य ॥

pāhi no agne rakṣasaḥ pāhi dhūrter arāvṇaḥ | pāhi rīṣata uta vā jighāṁsato bṛhadbhāno yaviṣṭhya ||

पा॒हि । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । र॒क्षसः॑ । पा॒हि । ध॒ ूर्तेः । अरा॑व्णः । पा॒हि । रिष॑तः । उ॒ त । वा॒ । जिघां॑सतः । बह
ृ ॑ द्भानो॒ इति॑
बह
ृ ॑त ्ऽभानो । यवि॑ष्ठ्य ॥

pāhi | naḥ | agne | rakṣasaḥ | pāhi | dhūrteḥ | arāvṇaḥ | pāhi | riṣataḥ | uta | vā | jighāṃsataḥ | bṛhadbhāno
itibṛhat-bhāno | yaviṣṭhya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

घ॒ नेव॒ विष्व॒ ग्वि ज॒ ह्यरा॑व्ण॒ स्तपर्ज
ु॑ म्भ॒ यो अ॑स्म॒ ध्रक ॑ ॒ अत्य॒ क्तभि
ु ् । यो मर्त्य॒ : शिशीते ु ॒ र्मा न॒ : स
॑
रि॒परु ीशत ॥

घनेव विष्वग्वि जह्यराव्णस्तपुर्जम्भ यो अस्मध्रुक् । यो मर्त्यः शिशीते अत्यक्तुभिर्मा नः स रिपुरीशत ॥

ghaneva viṣvag vi jahy arāvṇas tapurjambha yo asmadhruk | yo martyaḥ śiśīte aty aktubhir mā naḥ sa ripur
īśata ||

॑ । अति॑ ।
घ॒ नाऽइ॑व । विष्व॑क् । वि । ज॒ हि॒ । अरा॑व्णः । तपुः॑ऽजम्भ । यः । अ॒ स्म॒ ऽध्रुक् । यः । मर्त्यः॑ । शिशीते
अ॒ क्तुऽभिः॑ । मा । नः॒ । सः । रि॒पुः । ई॒श॒त॒ ॥

ghanāiva | viṣvak | vi | jahi | arāvṇaḥ | tapuḥ-jambha | yaḥ | asma-dhruk | yaḥ | martyaḥ | śiśīte | ati | aktu-
bhiḥ | mā | naḥ | saḥ | ripuḥ | īśata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडुपरिष्टाद् बह
ृ ती
THE MANTRA

॑
अ॒ ग्निर्वव्ने स॒ वीर्य
ु ॑ ग्निः कण्वा॑य॒ सौभ॑गम ् । अ॒ ग्निः प्राव॑न्मि॒त्रोत मेध्या॑तिथिम॒ ग्निः सा॒ता
म॒
उ॑ पस्त॒ तम
ु ्॥

अग्निर्वव्ने सुवीर्यमग्निः कण्वाय सौभगम ् । अग्निः प्रावन्मित्रोत मेध्यातिथिमग्निः साता उपस्तुतम ् ॥

agnir vavne suvīryam agniḥ kaṇvāya saubhagam | agniḥ prāvan mitrota medhyātithim agniḥ sātā upastutam
||

अ॒ ग्निः । व॒ व्ने॒ । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । अ॒ ग्निः । कण्वा॑य । सौभ॑गम ् । अ॒ ग्निः । प्र । आ॒व॒ त ् । मि॒ त्रा । उ॒ त । मेध्य॑ऽअतिथिम ् ।
म
अ॒ ग्निः । सा॒तौ । उ॒ प॒ऽस्त॒ तम
ु ्॥

agniḥ | vavne | su-vīryam | agniḥ | kaṇvāya | saubhagam | agniḥ | pra | āvat | mitrā | uta | medhya-atithim |
agniḥ | sātau | upa-stutam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विष्टारपङ्क्तिः
THE MANTRA

अ॒ ग्निना॑ त॒ र्वशं॒
ु यदं॑ ु परा॒वत॑ उ॒ ग्रादे॑ वं हवामहे । अ॒ ग्निर्नय॒
॑ न्नव॑वास्त्वं ब॒ हद्र॑
ृ थं त॒ र्वीतिं॒
ु दस्य॑व॒ े सह॑ : ॥

अग्निना तुर्वशं यदं ु परावत उग्रादे वं हवामहे । अग्निर्नयन्नववास्त्वं बह
ृ द्रथं तुर्वीतिं दस्यवे सहः ॥

agninā turvaśaṁ yadum parāvata ugrādevaṁ havāmahe | agnir nayan navavāstvam bṛhadrathaṁ turvītiṁ
dasyave sahaḥ ||

अ॒ ग्निना॑ । त॒ र्वश॑
ु म ् । यद॑ म ु ् । प॒ रा॒ऽवतः॑ । उ॒ ग्रऽदे॑ वम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । अ॒ ग्निः । न॒ य॒त ् । नव॑ऽवास्त्वम ् । ब॒ हत
ृ ्ऽर॑ थम ् ।
त॒ ुर्वीति॑म ् । दस्य॑वे । सहः॑ ॥

agninā | turvaśam | yadum | parāvataḥ | ugra-devam | havāmahe | agniḥ | nayat | nava-vāstvam | bṛhat-
ratham | turvītim | dasyave | sahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पथ्यावह
ृ ती
THE MANTRA

नि त्वाम॑ग्ने॒ मनर्द
ु॑ धे॒ ज्योति॒ र्जना॑य॒ शश्व॑ते । दी॒देथ॒ कण्व॑ ऋ॒तजा॑त उक्षि॒तो यं न॑म॒स्यन्ति॑ कृ॒ष्टय॑:
॥

नि त्वामग्ने मनुर्द धे ज्योतिर्जनाय शश्वते । दीदे थ कण्व ऋतजात उक्षितो यं नमस्यन्ति कृष्टयः ॥

ni tvām agne manur dadhe jyotir janāya śaśvate | dīdetha kaṇva ṛtajāta ukṣito yaṁ namasyanti kṛṣṭayaḥ ||

नि । त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । मनुः॑ । द॒ धे॒ । ज्योतिः॑ । जना॑य । शश्व॑ते । दी॒देथ॑ । कण्वे॑ । ऋ॒तऽजा॑तः । उ॒ क्षि॒तः । यम ् ।
न॒ म॒स्यन्ति॑ । कृ॒ष्टयः॑ ॥

ni | tvām | agne | manuḥ | dadhe | jyotiḥ | janāya | śaśvate | dīdetha | kaṇve | ṛta-jātaḥ | ukṣitaḥ | yam |
namasyanti | kṛṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- सतःपङ्क्ति
THE MANTRA

त्वे॒षासो॑ अ॒ ग्नेरम॑वन्तो अ॒ र्चयो॑ भी॒मासो॒ न प्रती॑तये । र॒क्ष॒स्विन॒ : सद॒ मिद्या॑त॒ माव॑
ु तो॒ विश्वं॒ सम॒ त्रिणं॑
दह ॥

त्वेषासो अग्नेरमवन्तो अर्चयो भीमासो न प्रतीतये । रक्षस्विनः सदमिद्यातुमावतो विश्वं समत्रिणं दह ॥

tveṣāso agner amavanto arcayo bhīmāso na pratītaye | rakṣasvinaḥ sadam id yātumāvato viśvaṁ sam
atriṇaṁ daha ||

त्वे॒षासः॑ । अ॒ ग्नेः । अम॑ऽवन्तः । अ॒ र्चयः॑ । भी॒मासः॑ । न । प्रति॑ऽइतये । र॒क्ष॒स्विनः॑ । सद॑ म ् । इत ् । या॒त॒ ऽमाव॑
ु तः ।
विश्व॑म ् । सम ् । अ॒ त्रिण॑म ् । द॒ ह॒ ॥

tveṣāsaḥ | agneḥ | ama-vantaḥ | arcayaḥ | bhīmāsaḥ | na | prati-itaye | rakṣasvinaḥ | sadam | it | yātu-
māvataḥ | viśvam | sam | atriṇam | daha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्री॒ळं व॒ : शर्धो॒ मारु॑ तमन॒ र्वाणं॑ रथे॒ शभ
ु म
॑ ् । कण्वा॑ अ॒ भि प्र गा॑यत ॥

क्रीळं वः शर्धो मारुतमनर्वाणं रथेशुभम ् । कण्वा अभि प्र गायत ॥

krīḻaṁ vaḥ śardho mārutam anarvāṇaṁ ratheśubham | kaṇvā abhi pra gāyata ||

क्री॒ळम ् । वः॒ । शर्धः॑ । मारु॑ तम ् । अ॒ न॒र्वाण॑म ् । र॒थऽश े॒ ुभम
॑ ् । कण्वाः॑ । अ॒ भि । प्र । गा॒य॒त॒ ॥

krīḷam | vaḥ | śardhaḥ | mārutam | anarvāṇam | rathe--śubham | kaṇvāḥ | abhi | pra | gāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये पष
ृ त ॑
॑ ीभिॠ॒ष्टिभि॑: सा॒कं वाशीभिर॒
ञ्जिभि॑: । अजा॑यन्त॒ स्वभा॑नवः ॥

ये पष
ृ तीभिॠष्टिभिः साकं वाशीभिरञ्जिभिः । अजायन्त स्वभानवः ॥

ye pṛṣatībhir ṛṣṭibhiḥ sākaṁ vāśībhir añjibhiḥ | ajāyanta svabhānavaḥ ||

ये । पष ॑ ीभिः । ऋ॒ष्टिऽभिः॑ । सा॒कम ् । वाशी॑भिः । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ । अजा॑यन्त । स्वऽभा॑नवः ॥
ृ त

ye | pṛṣatībhiḥ | ṛṣṭi-bhiḥ | sākam | vāśībhiḥ | añji-bhiḥ | ajāyanta | sva-bhānavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ ु यद्वदा॑न ् । नि याम॑ञ्चि॒त्रमञ्
इ॒हेव॑ शण्ृ व एषां॒ कशा॒ हस्तेष ॑ ृ जते ॥

इहे व शण्ृ व एषां कशा हस्तेषु यद्वदान ् । नि यामञ्चित्रमञ्
ृ जते ॥

iheva śṛṇva eṣāṁ kaśā hasteṣu yad vadān | ni yāmañ citram ṛñjate ||

इ॒हऽइ॑व । श॒ ण्व॒ ॑ ु । यत ् । वदा॑न ् । नि । याम॑न ् । चि॒ त्रम ् । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ ॥
ृ । एषा॑म ् । कशाः॑ । हस्तेष

iha-iva | śṛṇva | eṣām | kaśāḥ | hasteṣu | yat | vadān | ni | yāman | citram | ṛñjate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र व॒ : शर्धा॑य॒ घष्ृ व॑ये त्वे॒षद्युम्
॑ नाय श॒ ष्मिणे
ु ॑ । दे॒ वत्तं॒ ब्रह्म॑ गायत ॥

प्र वः शर्धाय घष्ृ वये त्वेषद्युम्नाय शुष्मिणे । दे वत्तं ब्रह्म गायत ॥

pra vaḥ śardhāya ghṛṣvaye tveṣadyumnāya śuṣmiṇe | devattam brahma gāyata ||

प्र । वः॒ । शर्धा॑य । घष्ृ व॑ये । त्वे॒षऽद्यम्
ु॑ नाय । श॒ ष्मिणे
ु ॑ । दे॒ वत्त॑म ् । ब्रह्म॑ । गा॒य॒त॒ ॥

pra | vaḥ | śardhāya | ghṛṣvaye | tveṣa-dyumnāya | śuṣmiṇe | devattam | brahma | gāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ गोष्वघ्न्यं॑ क्री॒ळं यच्छर्धो॒ मारु॑ तम ् । जम्भे॒ रस॑स्य वावध
प्र शंसा॒ ृ े॥

प्र शंसा गोष्वघ्न्यं क्रीळं यच्छर्धो मारुतम ् । जम्भे रसस्य वावध
ृ े॥

pra śaṁsā goṣv aghnyaṁ krīḻaṁ yac chardho mārutam | jambhe rasasya vāvṛdhe ||

प्र । शं॒ स॒ । गोषु॑ । अघ्न्य॑म ् । क्री॒ळम ् । यत ् । शर्धः॑ । मारु॑ तम ् । जम्भे॑ । रस॑स्य । व॒ व॒ धे॒
ृ ॥

pra | śaṃsa | goṣu | aghnyam | krīḷam | yat | śardhaḥ | mārutam | jambhe | rasasya | vavṛdhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ आ न॑रो दि॒ वश्च॒ ग्मश्च॑ धत
को वो॒ वर्षिष्ठ॒ ू यः । यत्सी॒मन्तं॒ न धन
ू॑ ॒ थ
ु ॥

को वो वर्षिष्ठ आ नरो दिवश्च ग्मश्च धूतयः । यत्सीमन्तं न धूनुथ ॥

ko vo varṣiṣṭha ā naro divaś ca gmaś ca dhūtayaḥ | yat sīm antaṁ na dhūnutha ||

॑
कः । वः । वर्षिष्ठः । आ । न॒ रः॒ । दि॒ वः । च॒ । ग्मः । च॒ । ध॒ त॒
ू यः॒ । यत ् । सी॒म ् । अन्त॑म ् । न । ध॒ न
ू ॒थ
ु ॥

kaḥ | vaḥ | varṣiṣṭhaḥ | ā | naraḥ | divaḥ | ca | gmaḥ | ca | dhūtayaḥ | yat | sīm | antam | na | dhūnutha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ ो द॒ ध्र उ॒ ग्राय॑ म॒ न्यवे॑ । जिही॑त॒ पर्वतो
नि वो॒ यामा॑य॒ मानष ॑ गि॒ रिः ॥

नि वो यामाय मानुषो दध्र उग्राय मन्यवे । जिहीत पर्वतो गिरिः ॥

ni vo yāmāya mānuṣo dadhra ugrāya manyave | jihīta parvato giriḥ ||

ु॑ ः । द॒ ध्रे । उ॒ ग्राय॑ । म॒ न्यवे॑ । जिही॑त । पर्वतः
नि । वः॒ । यामा॑य । मानष ॑ । गि॒ रिः ॥

ni | vaḥ | yāmāya | mānuṣaḥ | dadhre | ugrāya | manyave | jihīta | parvataḥ | giriḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु पथि
येषा॒मज्मेष ृ ॒ वी जुज
॑ ॒ र्वाँ ॑ ॒ ु रे जत
ु इ॑व वि॒ श्पति॑: । भि॒ या यामेष ॑ े॥

येषामज्मेषु पथि
ृ वी जुजुर्वाँ इव विश्पतिः । भिया यामेषु रे जते ॥

yeṣām ajmeṣu pṛthivī jujurvām̐ iva viśpatiḥ | bhiyā yāmeṣu rejate ||

॑ ु । प॒ थि॒
येषा॑म ् । अज्मेष ृ वी । ज॒ ज
ु ॒ र्वान
ु ॑ ु । रे जत
्ऽइ॑व । वि॒ श्पतिः॑ । भि॒ या । यामेष ॑ े॥

yeṣām | ajmeṣu | pṛthivī | jujurvān-iva | viśpatiḥ | bhiyā | yāmeṣu | rejate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु रे॑ तवे । यत्सी॒मनु॑ द्वि॒ ता शव॑: ॥
स्थि॒ रं हि जान॑मेषां॒ वयो॑ मा॒तर्नि

स्थिरं हि जानमेषां वयो मातुर्निरे तवे । यत्सीमनु द्विता शवः ॥

sthiraṁ hi jānam eṣāṁ vayo mātur niretave | yat sīm anu dvitā śavaḥ ||

स्थि॒ रम ् । हि । जान॑म ् । ए॒ षा॒म ् । वयः॑ । मा॒तुः । निःऽए॑तवे । यत ् । सी॒म ् । अनु॑ । द्वि॒ ता । शवः॑ ॥

sthiram | hi | jānam | eṣām | vayaḥ | mātuḥ | niḥ-etave | yat | sīm | anu | dvitā | śavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उद॒ ु त्ये स॒ नवो॒
ू ॑
गिर॒: काष्ठा॒ अज्मेष्वत्नत । वा॒श्रा अ॑भि॒ज्ञु यात॑वे ॥

उद ु त्ये सूनवो गिरः काष्ठा अज्मेष्वत्नत । वाश्रा अभिज्ञु यातवे ॥

ud u tye sūnavo giraḥ kāṣṭhā ajmeṣv atnata | vāśrā abhijñu yātave ||

उत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्ये । स॒ नवः॑
ू ॑ ु । अ॒ त्न॒ त॒ । वा॒श्राः । अ॒ भि॒ ऽज्ञु । यात॑वे ॥
। गिरः॑ । काष्ठाः॑ । अज्मेष

ut | oṃ iti | tye | sūnavaḥ | giraḥ | kāṣṭhāḥ | ajmeṣu | atnata | vāśrāḥ | abhi-jñu | yātave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्यं चि॑द्घा दी॒र्घं प॒ थ
ृ ंु मि॒ हो नपा॑त॒ममध्र
॑ ृ म ् । प्र च्या॑वयन्ति॒ याम॑भिः ॥

त्यं चिद्घा दीर्घं पथ
ृ ुं मिहो नपातममध्र
ृ म ् । प्र च्यावयन्ति यामभिः ॥

tyaṁ cid ghā dīrgham pṛthum miho napātam amṛdhram | pra cyāvayanti yāmabhiḥ ||

त्यम ् । चि॒ त ् । घ॒ । दी॒र्घम ् । प॒ थ
ृ ुम ् । मि॒ हः । नपा॑तम ् । अमध्र
॑ ृ म ् । प्र । च्य॒ व॒य॒न्ति॒ । याम॑ऽभिः ॥

tyam | cit | gha | dīrgham | pṛthum | mihaḥ | napātam | amṛdhram | pra | cyavayanti | yāma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मरु॑ तो॒ यद्ध॑ वो॒ बलं॒ जनाँ॑ अचच्
ु यवीतन । गि॒ रीँर॑चच्
ु यवीतन ॥

मरुतो यद्ध वो बलं जनाँ अचुच्यवीतन । गिरीँरचुच्यवीतन ॥

maruto yad dha vo balaṁ janām̐ acucyavītana | girīm̐r acucyavītana ||

मरु॑ तः । यत ् । ह॒ । वः॒ । बल॑म ् । जना॑न ् । अ॒ च॒ च्य॒
ु वी॒त॒न॒ । गि॒ रीन ् । अ॒ च॒ च्य॒
ु वी॒त॒न॒ ॥

marutaḥ | yat | ha | vaḥ | balam | janān | acucyavītana | girīn | acucyavītana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्ध॒ यान्ति॑ म॒ रुत॒ : सं ह॑ ब्रव
ु ॒ तऽे ध्व॒ न्ना । श॒ णोति॒
ृ कश्चि॑देषाम ् ॥

यद्ध यान्ति मरुतः सं ह ब्रुवतेऽध्वन्ना । शण
ृ ोति कश्चिदे षाम ् ॥

yad dha yānti marutaḥ saṁ ha bruvate 'dhvann ā | śṛṇoti kaś cid eṣām ||

यत ् । ह॒ । यान्ति॑ । म॒ रुतः॑ । सम ् । ह॒ । ब्र॒ व॒
ु त॒ े । अध्व॑न ् । आ । श॒ णोति॑
ृ । कः । चि॒ त ् । ए॒ षा॒म ् ॥

yat | ha | yānti | marutaḥ | sam | ha | bruvate | adhvan | ā | śṛṇoti | kaḥ | cit | eṣām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र या॑त॒ शीभ॑मा॒शभि ॑ ु वो॒ दव
ु ॒ : सन्ति॒ कण्वेष ु :॑ । तत्रो॒ षु मा॑दयाध्वै ॥

प्र यात शीभमाशुभिः सन्ति कण्वेषु वो दव
ु ः । तत्रो षु मादयाध्वै ॥

pra yāta śībham āśubhiḥ santi kaṇveṣu vo duvaḥ | tatro ṣu mādayādhvai ||

॑ ु । वः॒ । दव
प्र । या॒त॒ । शीभ॑म ् । आ॒शुभिः॑ । स॒ न्ति॒ । कण्वेष ु ः॑ । तत्रो॒ इति॑ । सु । मा॒द॒या॒ध्वै॒ ॥

pra | yāta | śībham | āśubhiḥ | santi | kaṇveṣu | vaḥ | duvaḥ | tatro iti | su | mādayādhvai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अस्ति॒ हि ष्मा॒ मदा॑य व॒ : स्मसि॑ ष्मा व॒ यमेषाम ् । विश्वं॑ चि॒ दायर्जी
ु॑ ॒वसे॑ ॥

अस्ति हि ष्मा मदाय वः स्मसि ष्मा वयमेषाम ् । विश्वं चिदायुर्जीवसे ॥

asti hi ṣmā madāya vaḥ smasi ṣmā vayam eṣām | viśvaṁ cid āyur jīvase ||

अस्ति॑ । हि । स्म॒ । मदा॑य । वः॒ । स्मसि॑ । स्म॒ । व॒ यम ् । ए॒ षा॒म ् । विश्व॑म ् । चि॒ त ् । आयुः॑ । जी॒वसे॑ ॥

asti | hi | sma | madāya | vaḥ | smasi | sma | vayam | eṣām | viśvam | cit | āyuḥ | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कद्ध॑ न॒ नं
ू क॑धप्रियः पि॒ ता प॒ त्रं
ु न हस्त॑योः । द॒ धि॒ध्वे वक्
॑ ृ तबर्हिषः ॥

कद्ध नूनं कधप्रियः पिता पुत्रं न हस्तयोः । दधिध्वे वक्
ृ तबर्हिषः ॥

kad dha nūnaṁ kadhapriyaḥ pitā putraṁ na hastayoḥ | dadhidhve vṛktabarhiṣaḥ ||

कत ् । ह॒ । न॒ नम
ू ् । क॒ ध॒ ऽप्रि॒ यः॒ । पि॒ ता । प॒ त्रम
ु ् । न । हस्त॑योः । द॒ धि॒ध्वे । व॒ क्त॒ऽब॒
ृ र्हि॒षः॒ ॥

kat | ha | nūnam | kadha-priyaḥ | pitā | putram | na | hastayoḥ | dadhidhve | vṛkta-barhiṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्व॑ न॒ नं
ू कद्वो॒ अर्थं॒ गन्ता॑ दि॒ वो न पथि
॑ ृ ॒ व्याः । क्व॑ वो॒ गावो॒ न र॑ ण्यन्ति ॥

क्व नन
ू ं कद्वो अर्थं गन्ता दिवो न पथि
ृ व्याः । क्व वो गावो न रण्यन्ति ॥

kva nūnaṁ kad vo arthaṁ gantā divo na pṛthivyāḥ | kva vo gāvo na raṇyanti ||

क्व॑ । न॒ नम
ू ॑ ् । गन्ता॑ । दि॒ वः । न । प॒ थि॒
् । कत ् । वः॒ । अर्थम ृ व्याः । क्व॑ । वः॒ । गावः॑ । न । र॒ण्य॒ न्ति॒ ॥

kva | nūnam | kat | vaḥ | artham | gantā | divaḥ | na | pṛthivyāḥ | kva | vaḥ | gāvaḥ | na | raṇyanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्व॑ वः स॒ म्ना
ु नव्यां॑सि॒ मरु॑ त॒ : क्व॑ सवि
ु ॒ ता । क्वो॒३॒॒॑॑ विश्वा॑नि॒ सौभ॑गा ॥

क्व वः सुम्ना नव्यांसि मरुतः क्व सुविता । क्वो विश्वानि सौभगा ॥

kva vaḥ sumnā navyāṁsi marutaḥ kva suvitā | kvo viśvāni saubhagā ||

क्व॑ । वः॒ । स॒ म्ना
ु । नव्यां॑सि । मरु॑ तः । क्व॑ । स॒ वि॒
ु ता । क्वो॒ इति॑ । विश्वा॑नि । सौभ॑गा ॥

kva | vaḥ | sumnā | navyāṃsi | marutaḥ | kva | suvitā | kva | viśvāni | saubhagā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्य॒ यं
ू पश्नि ॑ : स्यात॑न । स्तो॒ता वो॑ अ॒ मत
॑ ृ मातरो॒ मर्तास॒ ृ :॑ स्यात ् ॥

यद्यूयं पश्नि
ृ मातरो मर्तासः स्यातन । स्तोता वो अमत
ृ ः स्यात ् ॥

yad yūyam pṛśnimātaro martāsaḥ syātana | stotā vo amṛtaḥ syāt ||

यत ् । य॒ यम
ू ृ ऽमा॒त॒रः॒ । मर्ता॑सः । स्यात॑न । स्तो॒ता । वः॒ । अ॒ मत
् । प॒ श्नि॒ ृ ः॑ । स्यात ् ॥

yat | yūyam | pṛśni-mātaraḥ | martāsaḥ | syātana | stotā | vaḥ | amṛtaḥ | syāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा वो॑ म॒ गो
ृ न यव॑से जरि॒ता भ॒ दजो॑
ू ष्यः । प॒ था य॒ मस्य॑ गा॒दप
ु ॑॥

मा वो मग
ृ ो न यवसे जरिता भूदजोष्यः । पथा यमस्य गादप
ु ॥

mā vo mṛgo na yavase jaritā bhūd ajoṣyaḥ | pathā yamasya gād upa ||

मा । वः॒ । म॒ गः
ृ । न । यव॑से । ज॒ रि॒ता । भ॒ त
ू ् । अजो॑ष्यः । प॒ था । य॒ मस्य॑ । गा॒त ् । उप॑ ॥

mā | vaḥ | mṛgaḥ | na | yavase | jaritā | bhūt | ajoṣyaḥ | pathā | yamasya | gāt | upa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मो षु ण॒ : परा॑परा॒ निॠ॑तिर्दु॒ र्हणा॑ वधीत ् । प॒ दी॒ष्ट तष्ृ ण॑या स॒ ह ॥

मो षु णः परापरा निॠतिर्दुर्हणा वधीत ् । पदीष्ट तष्ृ णया सह ॥

mo ṣu ṇaḥ parā-parā nirṛtir durhaṇā vadhīt | padīṣṭa tṛṣṇayā saha ||

मो इति॑ । सु । नः॒ । परा॑ऽपरा । निःऽऋ॑तिः । दःु ॒ऽहना॑ । व॒ धी॒त ् । प॒ दी॒ष्ट । तष्ृ ण॑या । स॒ ह ॥

mo iti | su | ṇaḥ | parāparā | niḥ-ṛtiḥ | duḥ-hanā | vadhīt | padīṣṭa | tṛṣṇayā | saha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ त्यं त्वे॒षा अम॑वन्तो॒ धन्व॑ञ्चि॒दा रु॒द्रिया॑सः । मिहं॑ कृण्वन्त्यवा॒ताम ् ॥

सत्यं त्वेषा अमवन्तो धन्वञ्चिदा रुद्रियासः । मिहं कृण्वन्त्यवाताम ् ॥

satyaṁ tveṣā amavanto dhanvañ cid ā rudriyāsaḥ | mihaṁ kṛṇvanty avātām ||

स॒ त्यम ् । त्वे॒षाः । अम॑ऽवन्तः । धन्व॑म ् । चि॒ त ् । आ । रु॒द्रिया॑सः । मिह॑म ् । कृ॒ण्व॒ न्ति॒ । अ॒ वा॒ताम ् ॥

satyam | tveṣāḥ | ama-vantaḥ | dhanvam | cit | ā | rudriyāsaḥ | miham | kṛṇvanti | avātām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वा॒श्रेव॑ वि॒ द्यन्मि
ु म॑ ाति व॒ त्सं न मा॒ता सि॑षक्ति । यदे॑ षां व॒ ष्टिरस॑
ृ र्जि ॥

वाश्रेव विद्युन्मिमाति वत्सं न माता सिषक्ति । यदे षां वष्टि
ृ रसर्जि ॥

vāśreva vidyun mimāti vatsaṁ na mātā siṣakti | yad eṣāṁ vṛṣṭir asarji ||

वा॒श्राऽइ॑व । वि॒ ऽद्युत ् । मि॒ मा॒ति॒ । व॒ त्सम ् । न । मा॒ता । सि॒ ष॒ क्ति॒ । य॒ त ् । ए॒ षा॒म ् । व॒ ष्टिः
ृ । अस॑र्जि ॥

vāśrāiva | vi-dyut | mimāti | vatsam | na | mātā | siṣakti | yat | eṣām | vṛṣṭiḥ | asarji
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
दिवा॑ चि॒ त्तम॑: कृण्वन्ति प॒ र्जन्येनोदवा॒ हेन॑ । यत्पथि
॑ ृ ॒ वीं व्य॒ न्दन्ति॑
ु ॥

दिवा चित्तमः कृण्वन्ति पर्जन्येनोदवाहे न । यत्पथि
ृ वीं व्युन्दन्ति ॥

divā cit tamaḥ kṛṇvanti parjanyenodavāhena | yat pṛthivīṁ vyundanti ||

॑ । उ॒ द॒ऽवा॒हेन॑ । यत ् । प॒ थि॒
दिवा॑ । चि॒ त ् । तमः॑ । कृ॒ण्व॒ न्ति॒ । प॒ र्जन्येन ृ वीम ् । वि॒ ऽउ॒ न्दन्ति॑ ॥

divā | cit | tamaḥ | kṛṇvanti | parjanyena | uda-vāhena | yat | pṛthivīm | vi-undanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ् । अरे॑ जन्त॒ प्र मानष
अध॑ स्व॒ नान्म॒ रुतां॒ विश्व॒ मा सद्म॒ पार्थिवम ु॑ ाः ॥

अध स्वनान्मरुतां विश्वमा सद्म पार्थिवम ् । अरे जन्त प्र मानुषाः ॥

adha svanān marutāṁ viśvam ā sadma pārthivam | arejanta pra mānuṣāḥ ||

॑ ् । अरे॑ जन्त । प्र । मानष
अध॑ । स्व॒ नात ् । म॒ रुताम ् । विश्व॑म ् । आ । सद्म॑ । पार्थिवम ु॑ ाः ॥

adha | svanāt | marutām | viśvam | ā | sadma | pārthivam | arejanta | pra | mānuṣāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मरु॑ तो वीळुपा॒णिभि॑श्चि॒त्रा रोध॑स्वती॒रनु॑ । या॒तेमखि॑द्रयामभिः ॥

मरुतो वीळुपाणिभिश्चित्रा रोधस्वतीरनु । यातेमखिद्रयामभिः ॥

maruto vīḻupāṇibhiś citrā rodhasvatīr anu | yātem akhidrayāmabhiḥ ||

मरु॑ तः । वी॒ळ॒ ु पा॒णिऽभिः॑ । चि॒ त्राः । रोध॑स्वतीः । अनु॑ । या॒त । ई॒म ् । अखि॑द्रयामऽभिः ॥

marutaḥ | vīḷupāṇi-bhiḥ | citrāḥ | rodhasvatīḥ | anu | yāta | īm | akhidrayāma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्थि॒ रा व॑: सन्तु ने॒मयो॒ रथा॒ अश्वा॑स एषाम ् । सस ॑ ृ ता अ॒ भीश॑वः ॥
ु ंस्क

स्थिरा वः सन्तु नेमयो रथा अश्वास एषाम ् । सुसंस्कृता अभीशवः ॥

sthirā vaḥ santu nemayo rathā aśvāsa eṣām | susaṁskṛtā abhīśavaḥ ||

॑ ृ ताः । अ॒ भीश॑वः ॥
स्थि॒ राः । वः॒ । स॒ न्त॒ ु । ने॒ मयः॑ । रथाः॑ । अश्वा॑सः । ए॒ षा॒म ् । सुऽसंस्क

sthirāḥ | vaḥ | santu | nemayaḥ | rathāḥ | aśvāsaḥ | eṣām | su-saṃskṛtāḥ | abhīśavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अच्छा॑ वदा॒ तना॑ गि॒ रा ज॒ रायै॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑म ् । अ॒ ग्निं मि॒ त्रं न द॑ र्श॒तम ् ॥

अच्छा वदा तना गिरा जरायै ब्रह्मणस्पतिम ् । अग्निं मित्रं न दर्शतम ् ॥

acchā vadā tanā girā jarāyai brahmaṇas patim | agnim mitraṁ na darśatam ||

अच्छ॑ । व॒ द॒ । तना॑ । गि॒ रा । ज॒ रायै॑ । ब्रह्म॑णः । पति॑म ् । अ॒ ग्निम ् । मि॒ त्रम ् । न । द॒ र्श॒तम ् ॥

accha | vada | tanā | girā | jarāyai | brahmaṇaḥ | patim | agnim | mitram | na | darśatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मि॒ मी॒हि श्लोक॑मा॒स्ये ॑ प॒ र्जन्य॑ इव ततनः । गाय॑ गाय॒ त्रम॒ क्थ्य॑
ु म ्॥

मिमीहि श्लोकमास्ये पर्जन्य इव ततनः । गाय गायत्रमुक्थ्यम ् ॥

mimīhi ślokam āsye parjanya iva tatanaḥ | gāya gāyatram ukthyam ||

मि॒ मी॒हि । श्लोक॑म ् । आ॒स्ये॑ । प॒ र्जन्यः॑ऽइव । त॒ त॒नः॒ । गाय॑ । गा॒य॒त्रम ् । उ॒ क्थ्य॑म ् ॥

mimīhi | ślokam | āsye | parjanyaḥ-iva | tatanaḥ | gāya | gāyatram | ukthyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वन्द॑ स्व॒ मारु॑ तं ग॒ णं त्वे॒षं प॑न॒स्यम
ु ॒ र्कि ण॑म ् । अ॒ स्मे व॒ द्धा
ृ अ॑सन्नि॒ ह ॥

वन्दस्व मारुतं गणं त्वेषं पनस्युमर्कि णम ् । अस्मे वद्ध
ृ ा असन्निह ॥

vandasva mārutaṁ gaṇaṁ tveṣam panasyum arkiṇam | asme vṛddhā asann iha ||

वन्द॑ स्व । मारु॑ तम ् । ग॒ णम ् । त्वे॒षम ् । प॒ न॒स्युम ् । अ॒ र्कि ण॑म ् । अ॒ स्मे इति॑ । व॒ द्धाः
ृ । अ॒ स॒ न ् । इ॒ह ॥

vandasva | mārutam | gaṇam | tveṣam | panasyum | arkiṇam | asme iti | vṛddhāḥ | asan | iha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

॑ कं या॑थ॒ कं ह॑ धत
प्र यदि॒ त्था प॑रा॒वत॑: शो॒चिर्न मान॒ मस्य॑थ । कस्य॒ क्रत्वा॑ मरुत॒ : कस्य॒ वर्पसा॒ ू यः ॥

प्र यदित्था परावतः शोचिर्न मानमस्यथ । कस्य क्रत्वा मरुतः कस्य वर्पसा कं याथ कं ह धूतयः ॥

pra yad itthā parāvataḥ śocir na mānam asyatha | kasya kratvā marutaḥ kasya varpasā kaṁ yātha kaṁ ha
dhūtayaḥ ||

॑ । कम ् । या॒थ॒ ।
प्र । यत ् । इ॒त्था । प॒ रा॒ऽवतः॑ । शो॒चिः । न । मान॑म ् । अस्य॑थ । कस्य॑ । क्रत्वा॑ । मरुतः॑ । कस्य॑ । वर्पसा
कम ् । ह॒ । ध॒ त॒
ू यः॒ ॥

pra | yat | itthā | parāvataḥ | śociḥ | na | mānam | asyatha | kasya | kratvā | marutaḥ | kasya | varpasā | kam |
yātha | kam | ha | dhūtayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्सतःपङ्क्ति
THE MANTRA

स्थि॒ रा व॑: स॒ न्त्वायुध ु े॑ वी॒ळू उ॒ त प्र॑ति॒ष्कभे॑ । य॒ ष्माक
॑ ा परा॒णद ु ॑ मस्त॒ ु तवि॑षी॒ पनी॑यसी॒ मा मर्त्यस्य
॑
मा॒यिन॑: ॥

स्थिरा वः सन्त्वायुधा पराणुदे वीळू उत प्रतिष्कभे । युष्माकमस्तु तविषी पनीयसी मा मर्त्यस्य मायिनः ॥

sthirā vaḥ santv āyudhā parāṇude vīḻū uta pratiṣkabhe | yuṣmākam astu taviṣī panīyasī mā martyasya
māyinaḥ ||

ु॑ ा । प॒ रा॒ऽनुदे॑ । वी॒ळु । उ॒ त । प्र॒ ति॒ऽस्कभे॑ । य॒ ष्माक
स्थि॒ रा । वः॒ । स॒ न्त॒ ु । आयध ु ॑
॑ म ् । अ॒ स्त॒ ु । तवि॑षी । पनीयसी । मा ।
॑ । मा॒यिनः॑ ॥
मर्त्यस्य

sthirā | vaḥ | santu | āyudhā | parānude | vīḷu | uta | prati-skabhe | yuṣmākam | astu | taviṣī | panīyasī | mā |
martyasya | māyinaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परा॑ ह॒ यत्स्थि॒ रं ह॒थ नरो॑ व॒ र्तय॑था ग॒ रु
ु । वि या॑थन व॒ निन॑: पथि ॑
ृ ॒ व्या व्याशा॒: पर्वतानाम ्॥

परा ह यत्स्थिरं हथ नरो वर्तयथा गुरु । वि याथन वनिनः पथि
ृ व्या व्याशाः पर्वतानाम ् ॥

parā ha yat sthiraṁ hatha naro vartayathā guru | vi yāthana vaninaḥ pṛthivyā vy āśāḥ parvatānām ||

परा॑ । ह॒ । यत ् । स्थि॒ रम ् । ह॒थ । नरः॑ । व॒ र्तय॑थ । ग॒ रु
ु । वि । या॒थ॒न॒ । व॒ निनः॑ । प॒ थि॒ ॑
ृ व्याः । वि । आशाः॑ । पर्वतानाम ्॥

parā | ha | yat | sthiram | hatha | naraḥ | vartayatha | guru | vi | yāthana | vaninaḥ | pṛthivyāḥ | vi | āśāḥ |
parvatānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ हि व॒ : शत्रर्वि ू यां॑ रिशादसः । य॒ ष्माक
॑ु वि॒ दे अधि॒ द्यवि॒ न भम् ु ॑ मस्त॒ ु तवि॑षी॒ तना॑ य॒ जा
ु रुद्रा॑सो॒ नू
चि॑दा॒धष ृ े॑ ॥

नहि वः शत्रुर्विविदे अधि द्यवि न भूम्यां रिशादसः । युष्माकमस्तु तविषी तना युजा रुद्रासो नू चिदाधष
ृ े॥

nahi vaḥ śatrur vivide adhi dyavi na bhūmyāṁ riśādasaḥ | yuṣmākam astu taviṣī tanā yujā rudrāso nū cid
ādhṛṣe ||

न॒हि । वः॒ । शत्रुः॑ । वि॒ वि॒दे । अधि॑ । द्यवि॑ । न । भूम्या॑म ् । रि॒शा॒द॒सः॒ । य॒ ष्माक
ु ॑ म ् । अ॒ स्त॒ ु । तवि॑षी । तना॑ । य॒ जा
ु ।
रुद्रा॑सः । नु । चि॒ त ् । आ॒ऽधष ृ े॑ ॥

nahi | vaḥ | śatruḥ | vivide | adhi | dyavi | na | bhūmyām | riśādasaḥ | yuṣmākam | astu | taviṣī | tanā | yujā |
rudrāsaḥ | nu | cit | ādhṛṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

॑
प्र वेपयन्ति॒ ॑ न्वि वि॑ञ्चन्ति॒ वन॒ स्पती॑न ् । प्रो आ॑रत मरुतो द॒ र्मदा॑
पर्वता॒ ु ॑ वि॒ शा ॥
इव॒ दे वा॑स॒: सर्वया

प्र वेपयन्ति पर्वतान्वि विञ्चन्ति वनस्पतीन ् । प्रो आरत मरुतो दर्म
ु दा इव दे वासः सर्वया विशा ॥

pra vepayanti parvatān vi viñcanti vanaspatīn | pro ārata maruto durmadā iva devāsaḥ sarvayā viśā ||

॑
प्र । वे॒प॒य॒न्ति॒ । पर्वतान ् । वि । वि॒ ञ्च॒ न्ति॒ । वन॒ स्पती॑न ् । प्रो इति॑ । आ॒र॒त॒ । म॒ रु॒तः॒ । द॒ र्मदाः॑
ु ॑ ।
ऽइव । दे वा॑सः । सर्वया
वि॒ शा ॥

pra | vepayanti | parvatān | vi | viñcanti | vanaspatīn | pro iti | ārata | maruta ḥ | durmadāḥ-iva | devāsaḥ |
sarvayā | viśā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ ु पष
उपो॒ रथेष ृ त ृ ॒ वी चि॑दश्रो॒दबी॑भयन्त॒ मानष
॑ ीरयग्ु ध्वं॒ प्रष्टि॑ र्वहति॒ रोहि॑तः । आ वो॒ यामा॑य पथि ु॑ ाः ॥

उपो रथेषु पष
ृ तीरयग्ु ध्वं प्रष्टिर्वहति रोहितः । आ वो यामाय पथि
ृ वी चिदश्रोदबीभयन्त मानुषाः ॥

upo ratheṣu pṛṣatīr ayugdhvam praṣṭir vahati rohitaḥ | ā vo yāmāya pṛthivī cid aśrod abībhayanta mānuṣāḥ
||

॑ ु । पष
उपो॒ इति॑ । रथेष ृ त
॑ ीः । अ॒ य॒ ग्ध्व॒
ु म ् । प्रष्टिः॑ । व॒ ह॒ति॒ । रोहि॑तः । आ । वः॒ । यामा॑य । प॒ थि॒
ृ वी । चि॒ त ् । अ॒ श्रो॒त ् ।
॑
अबीभयन्त । मानष ु॑ ाः ॥

upo iti | ratheṣu | pṛṣatīḥ | ayugdhvam | praṣṭiḥ | vahati | rohitaḥ | ā | vaḥ | yāmāya | pṛthivī | cit | aśrot |
abībhayanta | mānuṣāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- उपरिष्टाद्विराड् बह
ृ ती
THE MANTRA

आ वो॑ म॒ क्षू तना॑य॒ कं रुद्रा॒ अवो॑ वण
ृ ीमहे । गन्ता॑ न॒ नं ु े॑ ॥
ू नोऽव॑सा॒ यथा॑ प॒ रेु त्था कण्वा॑य बि॒ भ्यष

आ वो मक्षू तनाय कं रुद्रा अवो वण
ृ ीमहे । गन्ता नूनं नोऽवसा यथा पुरेत्था कण्वाय बिभ्युषे ॥

ā vo makṣū tanāya kaṁ rudrā avo vṛṇīmahe | gantā nūnaṁ no 'vasā yathā puretthā kaṇvāya bibhyuṣe ||

आ । वः॒ । म॒ क्षु । तना॑य । कम ् । रुद्राः॑ । अवः॑ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ । गन्त॑ । न॒ नम
ू ् । नः॒ । अव॑स ् ॒यथा॑ । प॒ रा
ु । इ॒त्था । कण्वा॑य ।
बि॒ भ्युषे॑ ॥

ā | vaḥ | makṣu | tanāya | kam | rudrāḥ | avaḥ | vṛṇīmahe | ganta | nūnam | naḥ | avas yathā | purā | itthā |
kaṇvāya | bibhyuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ ष्मे
ु षित ॑
॑ ो मरुतो॒ मर्त्येषित॒ आ यो नो॒ अभ्व॒ ईष॑ते । वि तं युय
॑ ोत॒ शव॑सा॒ व्योज॑सा॒ वि
य॒ ष्माका॑
ु भिरू॒तिभि॑: ॥

युष्मेषितो मरुतो मर्त्येषित आ यो नो अभ्व ईषते । वि तं युयोत शवसा व्योजसा वि युष्माकाभिरूतिभिः ॥

yuṣmeṣito maruto martyeṣita ā yo no abhva īṣate | vi taṁ yuyota śavasā vy ojasā vi yuṣmākābhir ūtibhiḥ ||

य॒ ुष्माऽइ॑षित ॑
॑ ः । म॒ रु॒तः॒ । मर्त्यऽइषितः । आ । यः । नः॒ । अभ्वः॑ । ईष॑ते । वि । तम ् । य॒ यो॒
ु त॒ । शव॑सा । वि । ओज॑सा ।
वि । य॒ ष्माका॑
ु भिः । ऊ॒ तिऽभिः॑ ॥

yuṣmāiṣitaḥ | marutaḥ | martya-iṣitaḥ | ā | yaḥ | naḥ | abhvaḥ | īṣate | vi | tam | yuyota | śavasā | vi | ojasā | vi
| yuṣmākābhiḥ | ūti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

असा॑मि॒ हि प्र॑यज्यव॒ : कण्वं॑ द॒ द प्र॑चेतसः । असा॑मिभिर्मरुत॒ आ न॑ ऊ॒ तिभि॒ र्गन्ता॑ व॒ ष्टिं
ृ न वि॒ द्यत
ु :॑
॥

असामि हि प्रयज्यवः कण्वं दद प्रचेतसः । असामिभिर्मरुत आ न ऊतिभिर्गन्ता वष्टि
ृ ं न विद्युतः ॥

asāmi hi prayajyavaḥ kaṇvaṁ dada pracetasaḥ | asāmibhir maruta ā na ūtibhir gantā vṛṣṭiṁ na vidyutaḥ ||

असा॑मि । हि । प्र॒ ऽय॒ ज्य॒ वः॒ । कण्व॑म ् । द॒ द । प्र॒ ऽचे॒ त॒सः॒ । असा॑मिऽभिः । म॒ रु॒तः॒ । आ । नः॒ । ऊ॒ तिऽभिः॑ । गन्त॑ । व॒ ष्टिम
ृ ्
। न । वि॒ ऽद्युतः॑ ॥

asāmi | hi | pra-yajyavaḥ | kaṇvam | dṛ | pra-cetasaḥ | asāmi-bhiḥ | marutaḥ | ā | naḥ | ūti-bhiḥ | ganta |
vṛṣṭim | na | vi-dyutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असा॒म्योजो॑ बिभथ
ृ ा सद ू य॒ : शव॑: । ऋ॒षि॒ द्विषे॑ मरुतः परिम॒ न्यव॒ इष॒ ंु न सज
ु ान॒ वोऽसा॑मि धत ॑ ृ त॒
द्विष॑म ् ॥

असाम्योजो बिभथ
ृ ा सुदानवोऽसामि धूतयः शवः । ऋषिद्विषे मरुतः परिमन्यव इषुं न सज
ृ त द्विषम ् ॥

asāmy ojo bibhṛthā sudānavo 'sāmi dhūtayaḥ śavaḥ | ṛṣidviṣe marutaḥ parimanyava iṣuṁ na sṛjata dviṣam
||

असा॒मि । ओजः॑ । बि॒ भ॒ थ॒
ृ । स॒ ऽदा॒ ू यः॒ । शवः॑ । ऋ॒षि॒ ऽद्विषे॑ । म॒ रु॒तः॒ । प॒ रि॒ऽम॒ न्यवे॑ । इषम
ु न॒वः॒ । असा॑मि । ध॒ त॒ ु॑ ् । न ।
स॒ ज॒
ृ त॒ । द्विष॑म ् ॥

asāmi | ojaḥ | bibhṛtha | su-dānavaḥ | asāmi | dhūtayaḥ | śavaḥ | ṛṣi-dviṣe | marutaḥ | pari-manyave | iṣum |
na | sṛjata | dviṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- बह
ृ स्पतिः
ृ प
ृ ती
THE MANTRA

उत्ति॑ष्ठ ब्रह्मणस्पते दे व॒यन्त॑स्त्वेमहे । उप॒ प्र य॑न्तु म॒ रुत॑: स॒ दान॑
ु व॒ इन्द्र॑ प्रा॒शर्भ॑ सचा॑ ॥
ू वा॒

उत्तिष्ठ ब्रह्मणस्पते दे वयन्तस्त्वेमहे । उप प्र यन्तु मरुतः सुदानव इन्द्र प्राशूर्भवा सचा ॥

ut tiṣṭha brahmaṇas pate devayantas tvemahe | upa pra yantu marutaḥ sudānava indra prāśūr bhavā sacā ||

उत ् । ति॒ष्ठ॒ । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । दे॒ व॒ऽयन्तः॑ । त्वा॒ । ई॒म॒हे॒ । उप॑ । प्र । य॒ न्त॒ ु । म॒ रुतः॑ । स॒ ऽदान॑
ु वः । इन्द्र॑ । प्रा॒सूः । भ॒ व॒ ।
सचा॑ ॥

ut | tiṣṭha | brahmaṇaḥ | pate | deva-yantaḥ | tvā | īmahe | upa | pra | yantu | marutaḥ | su-dānavaḥ | indra |
prāsūḥ | bhava | sacā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ प
ृ ती
THE MANTRA

ु ॒ मर्त्य॑ उपब्र॒ ते
त्वामिद्धि स॑हसस्पत्र ू धने॑ हि॒ते । स॒ वीर्यं॑
ु मरुत॒ आ स्वश्व्यं॒ दधी॑त॒ यो व॑ आच॒ के ॥

त्वामिद्धि सहसस्पुत्र मर्त्य उपब्रूते धने हिते । सुवीर्यं मरुत आ स्वश्व्यं दधीत यो व आचके ॥

tvām id dhi sahasas putra martya upabrūte dhane hite | suvīryam maruta ā svaśvyaṁ dadhīta yo va ācake ||

त्वाम ् । इत ् । हि । स॒ ह॒सः॒ । प॒ त्र ू । धने॑ । हि॒ते । स॒ ऽवीर्य
ु ॒ । मर्त्यः॑ । उ॒ प॒ऽब्र॒ ते ु ॑ ् । म॒ रु॒तः॒ । आ । स॒ ऽअश्व्य॑
म ु म ् । दधी॑त । यः
। वः॒ । आ॒ऽच॒ क्रे ॥

tvām | it | hi | sahasaḥ | putra | martyaḥ | upa-brūte | dhane | hite | su-vīryam | marutaḥ | ā | su-aśvyam |
dadhīta | yaḥ | vaḥ | ācakre
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्चीत्रिष्टुप ्
THE MANTRA

॑ ु स॒ न
प्रैत॒ ु ब्रह्म॑ण॒स्पति॒ : प्र दे॒ व्येत ू त
ृ ा॑ । अच्छा॑ वी॒रं नर्यं॑ प॒ ङ्क्तिरा॑धसं दे॒ वा य॒ ज्ञं न॑यन्तु नः ॥

प्रैतु ब्रह्मणस्पतिः प्र दे व्येतु सूनत
ृ ा । अच्छा वीरं नर्यं पङ्क्तिराधसं दे वा यज्ञं नयन्तु नः ॥

praitu brahmaṇas patiḥ pra devy etu sūnṛtā | acchā vīraṁ naryam paṅktirādhasaṁ devā yajñaṁ nayantu
naḥ ||

प्र । ए॒ त॒ ु । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । प्र । दे॒ वी । ए॒ त॒ ु । स॒ न
ू त ॑ ् । प॒ ङ्क्तिऽरा॑धसम ् । दे॒ वाः । य॒ ज्ञम ् ।
ृ ा॑ । अच्छ॑ । वी॒रम ् । नर्यम
न॒ य॒न्त॒ ु । नः॒ ॥

pra | etu | brahmaṇaḥ | patiḥ | pra | devī | etu | sūnṛtā | accha | vīram | naryam | paṅkti-rādhasam | devāḥ |
yajñam | nayantu | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो वा॒घते॒ ददा॑ति स॒ नरंू ॒ वस॒ ु स ध॑त्ते॒ अक्षि॑ति॒ श्रव॑: । तस्मा॒ इळां॑ स॒ वीरा॒
ु मा य॑जामहे
स॒ प्रत
ु र्ति
ू॑ मने॒हस॑म ् ॥

यो वाघते ददाति सूनरं वसु स धत्ते अक्षिति श्रवः । तस्मा इळां सुवीरामा यजामहे सुप्रतूर्तिमनेहसम ् ॥

yo vāghate dadāti sūnaraṁ vasu sa dhatte akṣiti śravaḥ | tasmā iḻāṁ suvīrām ā yajāmahe supratūrtim
anehasam ||

यः । वा॒घते॑ । ददा॑ति । स॒ नर॑
ू म ् । वसु॑ । सः । ध॒ त्ते॒ । अक्षि॑ति । श्रवः॑ । तस्मै॑ । इळा॑म ् । स॒ ुऽवीराम ् । आ । य॒ जा॒म॒हे॒ ।
स॒ ऽप्रत
ु र्ति
ू॑ म ् । अ॒ ने॒हस॑म ् ॥

yaḥ | vāghate | dadāti | sūnaram | vasu | saḥ | dhatte | akṣiti | śravaḥ | tasmai | iḷām | su-vīrām | ā | yajāmahe |
su-pratūrtim | anehasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ू ब्रह्म॑ण॒स्पति॒ र्मन्त्रं॑ वदत्य॒ क्थ्य॑
प्र न॒ नं ु म ् । यस्मि॒ न्निन्द्रो॒ वरु॑ णो मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा दे॒ वा ओकां॑सि चक्रि॒ रे
॥

प्र नूनं ब्रह्मणस्पतिर्मन्त्रं वदत्युक्थ्यम ् । यस्मिन्निन्द्रो वरुणो मित्रो अर्यमा दे वा ओकांसि चक्रिरे ॥

pra nūnam brahmaṇas patir mantraṁ vadaty ukthyam | yasminn indro varuṇo mitro aryamā devā okāṁsi
cakrire ||

प्र । न॒ नम
ू ् । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । मन्त्र॑म ् । व॒ द॒ति॒ । उ॒ क्थ्य॑म ् । यस्मि॑न ् । इन्द्रः॑ । वरु॑ णः । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । दे॒ वाः ।
॑
ओकांसि । च॒ क्रि॒ रे ॥

pra | nūnam | brahmaṇaḥ | patiḥ | mantram | vadati | ukthyam | yasmin | indraḥ | varuṇaḥ | mitraḥ | aryamā |
devāḥ | okāṃsi | cakrire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु श॒ म्भव
तमिद्वो॑चेमा वि॒ दथेष ु ॒ ं मन्त्रं॑ दे वा अने॒हस॑म ् । इ॒मां च॒ वाचं॑ प्रति॒ हर्यथा
॑ नरो॒ विश्वेद्वा॒मा वो॑
अश्नवत ् ॥

तमिद्वोचेमा विदथेषु शम्भुवं मन्त्रं दे वा अनेहसम ् । इमां च वाचं प्रतिहर्यथा नरो विश्वेद्वामा वो अश्नवत ् ॥

tam id vocemā vidatheṣu śambhuvam mantraṁ devā anehasam | imāṁ ca vācam pratiharyathā naro viśved
vāmā vo aśnavat ||

तम ् । इत ् । वो॒चम॒ ॑ ु । श॒ म्भुवम
े॒ । वि॒ दथेष ॑ । न॒ रः॒ ।
॑ ् । मन्त्र॑म ् । दे॒ वाः॒ । अ॒ ने॒हस॑म ् । इ॒माम ् । च॒ । वाच॑म ् । प्रति॒ऽहर्यथ
विश्वा॑ । इत ् । वा॒मा । वः॒ । अ॒ श्न॒ व॒त ् ॥

tam | it | vocema | vidatheṣu | śambhuvam | mantram | devāḥ | anehasam | imām | ca | vācam | prati-haryatha
| naraḥ | viśvā | it | vāmā | vaḥ | aśnavat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को दे॑ व॒ यन्त॑मश्नव॒ ज्जनं॒ को व॒ क्तब॑
ृ र्हिषम ् । प्रप्र॑ दा॒श्वान्प॒ स्त्या॑भिरस्थितान्त॒ र्वाव॒ त्क्षयं॑ दधे ॥

को दे वयन्तमश्नवज्जनं को वक्
ृ तबर्हिषम ् । प्रप्र दाश्वान्पस्त्याभिरस्थितान्तर्वावत्क्षयं दधे ॥

ko devayantam aśnavaj janaṁ ko vṛktabarhiṣam | pra-pra dāśvān pastyābhir asthitāntarvāvat kṣayaṁ dadhe
||

कः । दे॒ व॒ऽयन्त॑म ् । अ॒ श्न॒ व॒त ् । जन॑म ् । कः । व॒ क्तऽब॑
ृ र्हिषम ् । प्रऽप्र॑ । दा॒श्वान ् । प॒ स्त्या॑भिः । अ॒ स्थि॒ त॒ । अ॒ न्तः॒ऽवाव॑त ् ।
क्षय॑म ् । द॒ धे॒ ॥

kaḥ | deva-yantam | aśnavat | janam | kaḥ | vṛkta-barhiṣam | pra-pra | dāśvān | pastyābhiḥ | asthita | antaḥ-
vāvat | kṣayam | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ क्ष॒त्रं पञ् ु ॒ति ं द॑ धे । नास्य॑ व॒ र्ता न त॑रु॒ता म॑हाध॒ ने नार्भे॑ अस्ति
॑ ृ ची॒त हन्ति॒ राज॑भिर्भ॒ ये चि॑त्सक्षि
व॒ ज्रिण॑: ॥

उप क्षत्रं पञ्
ृ चीत हन्ति राजभिर्भये चित्सुक्षितिं दधे । नास्य वर्ता न तरुता महाधने नार्भे अस्ति वज्रिणः ॥

upa kṣatram pṛñcīta hanti rājabhir bhaye cit sukṣitiṁ dadhe | nāsya vartā na tarutā mahādhane nārbhe asti
vajriṇaḥ ||

उप॑ । क्ष॒त्रम ् । प॒ ञ्ची॒
ृ त । हन्ति॑ । राज॑ऽभिः । भ॒ ये । चि॒ त ् । स॒ ऽक्षि॒
ु तिम ् । द॒ धे॒ । न । अ॒ स्य॒ । व॒ र्ता । न । त॒रु॒ता । म॒ हा॒ऽध॒ ने
। न । अर्भे॑ । अ॒ स्ति॒ । व॒ ज्रिणः॑ ॥

upa | kṣatram | pṛñcīta | hanti | rāja-bhiḥ | bhaye | cit | su-kṣitim | dadhe | na | asya | vartā | na | tarutā |
mahādhane | na | arbhe | asti | vajriṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वरुणमित्रार्यमणः
THE MANTRA

॑
यं रक्ष॑न्ति॒ प्रचेतसो॒ वरु॑ णो मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा । नू चि॒ त्स द॑ भ्यते॒ जन॑: ॥

यं रक्षन्ति प्रचेतसो वरुणो मित्रो अर्यमा । नू चित्स दभ्यते जनः ॥

yaṁ rakṣanti pracetaso varuṇo mitro aryamā | nū cit sa dabhyate janaḥ ||

॑
यम ् । रक्ष॑न्ति । प्रऽचेतसः । वरु॑ णः । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । नु । चि॒ त ् । सः । द॒ भ्य॒ त॒ े । जनः॑ ॥

yam | rakṣanti | pra-cetasaḥ | varuṇaḥ | mitraḥ | aryamā | nu | cit | saḥ | dabhyate | janaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े॑ पिप्र॑ति॒ पान्ति॒ मर्त्यं॑ रि॒षः । अरि॑ ष्ट॒ : सर्व॑ एधते ॥
यं बा॒हुतव॒

यं बाहुतेव पिप्रति पान्ति मर्त्यं रिषः । अरिष्टः सर्व एधते ॥

yam bāhuteva piprati pānti martyaṁ riṣaḥ | ariṣṭaḥ sarva edhate ||

॑ ् । रि॒षः । अरि॑ ष्टः । सर्वः॑ । ए॒ ध॒ते॒ ॥
यम ् । बा॒हुता॑ऽइव । पिप्र॑ति । पान्ति॑ । मर्त्यम

yam | bāhutāiva | piprati | pānti | martyam | riṣaḥ | ariṣṭaḥ | sarvaḥ | edhate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि द॒ र्गा
ु वि द्विष॑: प॒ रो
ु घ्नन्ति॒ राजा॑न एषाम ् । नय॑न्ति दरि
ु ॒ता ति॒ रः ॥

वि दर्गा
ु वि द्विषः पुरो घ्नन्ति राजान एषाम ् । नयन्ति दरि
ु ता तिरः ॥

vi durgā vi dviṣaḥ puro ghnanti rājāna eṣām | nayanti duritā tiraḥ ||

वि । दःु ॒ऽगा । वि । द्विषः॑ । प॒ रः
ु । घ्नन्ति॑ । राजा॑नः । ए॒ षा॒म ् । नय॑न्ति । दःु ॒ऽइ॒ता । ति॒ रः ॥

vi | duḥ-gā | vi | dviṣaḥ | puraḥ | ghnanti | rājānaḥ | eṣām | nayanti | duḥ-itā | tiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- आदित्याः
THE MANTRA

स॒ गः
ु पन्था॑ अनक्ष
ृ ॒र आदि॑ त्यास ऋ॒तं य॒ ते । नात्रा॑वखा॒दो अ॑स्ति वः ॥

सुगः पन्था अनक्ष
ृ र आदित्यास ऋतं यते । नात्रावखादो अस्ति वः ॥

sugaḥ panthā anṛkṣara ādityāsa ṛtaṁ yate | nātrāvakhādo asti vaḥ ||

स॒ ुऽगः । पन्था॑ । अ॒ न॒ क्ष॒
ृ रः । आदि॑ त्यासः । ऋ॒तम ् । य॒ ते । न । अत्र॑ । अ॒ व॒ ऽखा॒दः । अ॒ स्ति॒ । वः॒ ॥

su-gaḥ | panthā | anṛkṣaraḥ | ādityāsaḥ | ṛtam | yate | na | atra | ava-khādaḥ | asti | vaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ा॑ प॒ था । प्र व॒ : स धी॒तये॑ नशत ् ॥
यं य॒ ज्ञं नय॑था नर॒ आदि॑ त्या ऋ॒जन

यं यज्ञं नयथा नर आदित्या ऋजुना पथा । प्र वः स धीतये नशत ् ॥

yaṁ yajñaṁ nayathā nara ādityā ṛjunā pathā | pra vaḥ sa dhītaye naśat ||

यम ् । य॒ ज्ञम ् । नय॑थ । न॒ रः॒ । आदि॑ त्याः । ऋ॒जुना॑ । प॒ था । प्र । वः॒ । सः । धी॒तये॑ । न॒ श॒त ् ॥

yam | yajñam | nayatha | naraḥ | ādityāḥ | ṛjunā | pathā | pra | vaḥ | saḥ | dhītaye | naśat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स रत्नं॒ मर्त्यो॒ वस॒ ु विश्वं॑ तो॒कम॒ त
ु त्मना॑ । अच्छा॑ गच्छ॒ त्यस्तत
॑ृ ः ॥

स रत्नं मर्त्यो वसु विश्वं तोकमुत त्मना । अच्छा गच्छत्यस्तत
ृ ः॥

sa ratnam martyo vasu viśvaṁ tokam uta tmanā | acchā gacchaty astṛtaḥ ||

सः । रत्न॑म ् । मर्त्यः॑ । वसु॑ । विश्व॑म ् । तो॒कम ् । उ॒ त । त्मना॑ । अच्छ॑ । ग॒ च्छ॒ ति॒ । अस्तत
॑ृ ः ॥

saḥ | ratnam | martyaḥ | vasu | viśvam | tokam | uta | tmanā | accha | gacchati | astṛtaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ था रा॑धाम सखाय॒ : स्तोमं॑ मि॒ त्रस्या॑र्य॒म्णः । महि॒ प्सरो॒ वरु॑ णस्य ॥

कथा राधाम सखायः स्तोमं मित्रस्यार्यम्णः । महि प्सरो वरुणस्य ॥

kathā rādhāma sakhāyaḥ stomam mitrasyāryamṇaḥ | mahi psaro varuṇasya ||

क॒ था । रा॒धा॒म॒ । स॒ खा॒यः॒ । स्तोम॑म ् । मि॒ त्रस्य॑ । अ॒ र्य॒ म्णः । महि॑ । प्सरः॑ । वरु॑ णस्य ॥

kathā | rādhāma | sakhāyaḥ | stomam | mitrasya | aryamṇaḥ | mahi | psaraḥ | varuṇasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा वो॒ घ्नन्तं॒ मा शप॑न्तं॒ प्रति॑ वोचे दे व॒यन्त॑म ् । स॒ म्नै
ु रिद्व॒ आ वि॑वासे ॥

मा वो घ्नन्तं मा शपन्तं प्रति वोचे दे वयन्तम ् । सुम्नैरिद्व आ विवासे ॥

mā vo ghnantam mā śapantam prati voce devayantam | sumnair id va ā vivāse ||

मा । वः॒ । घ्नन्त॑म ् । मा । शप॑न्तम ् । प्रति॑ । वो॒चे॒ । दे॒ व॒ऽयन्त॑म ् । स॒ म्नै
ु ः । इत ् । वः॒ । आ । वि॒ वा॒से॒ ॥

mā | vaḥ | ghnantam | mā | śapantam | prati | voce | deva-yantam | sumnaiḥ | it | vaḥ | ā | vivāse
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ तरु ॑ श्चि॒द्दद॑ मानाद्बिभी॒यादा निधा॑तोः । न द॑ रु
ु ॒क्ताय॑ स्पह
ृ येत ् ॥

चतुरश्चिद्ददमानाद्बिभीयादा निधातोः । न दरु
ु क्ताय स्पह
ृ येत ् ॥

caturaś cid dadamānād bibhīyād ā nidhātoḥ | na duruktāya spṛhayet ||

च॒ तुरः॑ । चि॒ त ् । दद॑ मानात ् । बि॒ भी॒यात ् । आ । निऽधा॑तोः । न । दःु ॒ऽउ॒ क्ताय॑ । स्प॒ ह
ृ ॒ य॒ ेत ् ॥

caturaḥ | cit | dadamānāt | bibhīyāt | ā | ni-dhātoḥ | na | duḥ-uktāya | spṛhayet
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं पष
ू॑ ॒ न्नध्व॑नस्तिर॒ व्यंहो॑ विमच
ु ो नपात ् । सक्ष्वा॑ दे व॒ प्र ण॑स्प॒ रः
ु ॥

सं पूषन्नध्वनस्तिर व्यंहो विमुचो नपात ् । सक्ष्वा दे व प्र णस्पुरः ॥

sam pūṣann adhvanas tira vy aṁho vimuco napāt | sakṣvā deva pra ṇas puraḥ ||

सम ् । प॒ ष॒
ू न ् । अध्व॑नः । ति॒ र॒ । वि । अंहः॑ । वि॒ ऽम॒ चः॒
ु । न॒ पा॒त ् । सक्ष्व॑ । दे॒ व॒ । प्र । नः॒ । प॒ रः
ु ॥

sam | pūṣan | adhvanaḥ | tira | vi | aṃhaḥ | vi-mucaḥ | napāt | sakṣva | deva | pra | naḥ | puraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो न॑: पष
ू न्न॒ घो वक ु व॑ आ॒दिदे॑ शति । अप॑ स्म॒ तं प॒ थो ज॑हि ॥
ृ ो॑ द॒ :शे

यो नः पूषन्नघो वक
ृ ो दःु शेव आदिदे शति । अप स्म तं पथो जहि ॥

yo naḥ pūṣann agho vṛko duḥśeva ādideśati | apa sma tam patho jahi ||

यः । नः॒ । प॒ ष॒ ृ ः॑ । दःु ॒शेव॑ । आ॒ऽदिदे॑ शति । अप॑ । स्म॒ । तम ् । प॒ थः । ज॒ हि॒ ॥
ू न ् । अ॒ घः । वक

yaḥ | naḥ | pūṣan | aghaḥ | vṛkaḥ | duḥśeva | ādideśati | apa | sma | tam | pathaḥ | jahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप॒ त्यं प॑रिप॒ न्थिनं॑ मष
ु ी॒वाणं॑ हुरश्चि
॒ त॑म ् । द॒ रमधि॑
ू स्र॒ ते
ु र॑ज ॥

अप त्यं परिपन्थिनं मुषीवाणं हुरश्चितम ् । दरू मधि स्रुतेरज ॥

apa tyam paripanthinam muṣīvāṇaṁ huraścitam | dūram adhi sruter aja ||

अप॑ । त्यम ् । प॒ रि॒ऽप॒ न्थिन॑म ् । म॒ षी॒
ु वाण॑म ् । हु॒रः॒ऽचित॑म ् । द॒ रम
ू ् । अधि॑ । स्र॒ ते
ु ः । अ॒ ज॒ ॥

apa | tyam | pari-panthinam | muṣīvāṇam | huraḥ-citam | dūram | adhi | sruteḥ | aja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वं तस्य॑ द्वया॒विनो॒ऽघशंसस्य॒ कस्य॑ चित ् । प॒ दाभि ति॑ष्ठ॒ तपषि
ु॑ म ् ॥

त्वं तस्य द्वयाविनोऽघशंसस्य कस्य चित ् । पदाभि तिष्ठ तपुषिम ् ॥

tvaṁ tasya dvayāvino 'ghaśaṁsasya kasya cit | padābhi tiṣṭha tapuṣim ||

॑
त्वम ् । तस्य॑ । द्व॒ या॒विनः॑ । अ॒ घऽशंसस्य । कस्य॑ । चि॒ त ् । प॒ दा । अ॒ भि । ति॒ष्ठ॒ । तपषि
ु॑ म ् ॥

tvam | tasya | dvayāvinaḥ | agha-saṃsasya | kasya | cit | padā | abhi | tiṣṭha | tapuṣim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ तत्ते॑ दस्र मन्तम
ु ॒ : पष
ू ॒ न्नवो॑ वण
ृ ीमहे । येन॑ पि॒ तॄनचो॑दयः ॥

आ तत्ते दस्र मन्तुमः पूषन्नवो वण
ृ ीमहे । येन पितॄनचोदयः ॥

ā tat te dasra mantumaḥ pūṣann avo vṛṇīmahe | yena pitṝn acodayaḥ ||

आ । तत ् । ते॒ । द॒ स्र॒ । म॒ न्त॒ ऽमः॒
ु । प॒ ष॒
ू न ् । अवः॑ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ । येन॑ । पि॒ तॄन ् । अचो॑दयः ॥

ā | tat | te | dasra | mantu-maḥ | pūṣan | avaḥ | vṛṇīmahe | yena | pitṝn | acodayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधा॑ नो विश्वसौभग॒ हिर॑ ण्यवाशीमत्तम । धना॑नि स॒ षणा॑
ु कृधि ॥

अधा नो विश्वसौभग हिरण्यवाशीमत्तम । धनानि सुषणा कृधि ॥

adhā no viśvasaubhaga hiraṇyavāśīmattama | dhanāni suṣaṇā kṛdhi ||

अधः॑ । नः॒ । वि॒ श्व॒ ऽसौ॒भ॒ग॒ । हिर॑ ण्यवाशीमत ्ऽतम । धना॑नि । स॒ ऽसना॑
ु । कृ॒धि॒ ॥

adhaḥ | naḥ | viśva-saubhaga | hiraṇyavāśīmat-tama | dhanāni | su-sanā | kṛdhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अति॑ नः स॒ श्चतो॑ नय स॒ गा
ु न॑: स॒ पथा॑
ु कृणु । पष ॑ ॒ ह क्रतंु॑ विदः ॥
ू न्नि

अति नः सश्चतो नय सुगा नः सुपथा कृणु । पूषन्निह क्रतुं विदः ॥

ati naḥ saścato naya sugā naḥ supathā kṛṇu | pūṣann iha kratuṁ vidaḥ ||

अति॑ । नः । स॒ श्चतः॑ । न॒ य॒ । स॒ ऽगा
ु । नः॒ । स॒ ऽपथा॑
ु । कृ॒ण॒ ु । पूषन
॑ ् । इ॒ह । क्रतम
ु॑ ् । वि॒ दः॒ ॥

ati | naḥ | saścataḥ | naya | su-gā | naḥ | su-pathā | kṛṇu | pūṣan | iha | kratum | vidaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि स॒ यव॑
ू सं नय॒ न न॑वज्वा॒रो अध्व॑ने । पष ॑ ॒ ह क्रतंु॑ विदः ॥
ू न्नि

अभि सूयवसं नय न नवज्वारो अध्वने । पूषन्निह क्रतुं विदः ॥

abhi sūyavasaṁ naya na navajvāro adhvane | pūṣann iha kratuṁ vidaḥ ||

अ॒ भि । स॒ ऽयव॑
ु सम ् । न॒ य॒ । न । न॒ व॒ऽज्वा॒रः । अध्व॑ने । पूषन
॑ ् । इ॒ह । क्रतम
ु॑ ् । वि॒ दः॒ ॥

abhi | su-yavasam | naya | na | nava-jvāraḥ | adhvane | pūṣan | iha | kratum | vidaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ ग्धि प॒ र्धि ॑ च शिशी॒हि प्रास्य॒ दर॑
ू प्र यंसि ु म ् । पष ॑ ॒ ह क्रतंु॑ विदः ॥
ू न्नि

शग्धि पूर्धि प्र यंसि च शिशीहि प्रास्युदरम ् । पूषन्निह क्रतुं विदः ॥

śagdhi pūrdhi pra yaṁsi ca śiśīhi prāsy udaram | pūṣann iha kratuṁ vidaḥ ||

श॒ ग्धि । प॒ र्धि
ू । प्र । यं॒ सि॒ । च॒ । शि॒ शी॒हि । प्रासि॑ । उ॒ दर॑ म ् । पूषन
॑ ् । इ॒ह । क्रतम
ु॑ ् । वि॒ दः॒ ॥

śagdhi | pūrdhi | pra | yaṃsi | ca | śiśīhi | prāsi | udaram | pūṣan | iha | kratum | vidaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑ मेथामसि स॒ क्तै
न प॒ षणं ू रभि॒ गण ू॑ द॒ स्ममी॑महे ॥
॑ ृ ीमसि । वसनि

न पूषणं मेथामसि सूक्तैरभि गण
ृ ीमसि । वसूनि दस्ममीमहे ॥

na pūṣaṇam methāmasi sūktair abhi gṛṇīmasi | vasūni dasmam īmahe ||

न । प॒ षण॑
ू म ् । मे॒ था॒म॒सि॒ । स॒ क्तै
ू ः । अ॒ भि । ग॒ णी॒
ृ म॒सि॒ । वसनि
ू॑ । द॒ स्मम ् । ई॒म॒हे॒ ॥

na | pūṣaṇam | methāmasi | sūktaiḥ | abhi | gṛṇīmasi | vasūni | dasmam | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- रुद्रः
THE MANTRA

कद्र॒ द्राय॒
ु ॑
प्रचेतसे मी॒ळ्हुष्ट॑ माय॒ तव्य॑से । वो॒चेम॒ शंतम
॑ ं हृ॒दे ॥

कद्रद्र
ु ाय प्रचेतसे मीळ्हुष्टमाय तव्यसे । वोचेम शंतमं हृदे ॥

kad rudrāya pracetase mīḻhuṣṭamāya tavyase | vocema śaṁtamaṁ hṛde ||

॑
कत ् । रु॒द्राय॑ । प्रऽचेतसे । मी॒ळ्हुःऽत॑माय । तव्य॑से । वो॒चेम॑ । शम ्ऽत॑मम ् । ह्द॒ े ॥

kat | rudrāya | pra-cetase | mīḷhuḥ-tamāya | tavyase | vocema | śam-tamam | hṛde
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ यो॒ यथा॒ गवे॑ । यथा॑ तो॒काय॑ रु॒द्रिय॑म ् ॥
यथा॑ नो॒ अदि॑ ति॒: कर॒त्पश्वे॒ नभ्

यथा नो अदितिः करत्पश्वे नभ्
ृ यो यथा गवे । यथा तोकाय रुद्रियम ् ॥

yathā no aditiḥ karat paśve nṛbhyo yathā gave | yathā tokāya rudriyam ||

यथा॑ । नः॒ । अदि॑ तिः । कर॑ त ् । पश्वे॑ । नऽृ भ्यः॑ । यथा॑ । गवे॑ । यथा॑ । तो॒काय॑ । रु॒द्रिय॑म ् ॥

yathā | naḥ | aditiḥ | karat | paśve | nṛ-bhyaḥ | yathā | gave | yathā | tokāya | rudriyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यथा॑ नो मि॒ त्रो वरु॑ णो॒ यथा॑ रु॒द्रश्चिके॑तति । यथा॒ विश्वे॑ स॒ जोष॑सः ॥

यथा नो मित्रो वरुणो यथा रुद्रश्चिकेतति । यथा विश्वे सजोषसः ॥

yathā no mitro varuṇo yathā rudraś ciketati | yathā viśve sajoṣasaḥ ||

यथा॑ । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । यथा॑ । रु॒द्रः । चिक॑े तति । यथा॑ । विश्वे॑ । स॒ ऽजोष॑सः ॥

yathā | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ | yathā | rudraḥ | ciketati | yathā | viśve | sa-joṣasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गा॒थप॑ति ं मे॒ धप॑ति ं रु॒द्रं जला॑षभेषजम ् । तच्छं॒ योः स॒ म्नमी
ु ॑महे ॥

गाथपतिं मेधपतिं रुद्रं जलाषभेषजम ् । तच्छं योः सुम्नमीमहे ॥

gāthapatim medhapatiṁ rudraṁ jalāṣabheṣajam | tac chaṁyoḥ sumnam īmahe ||

गा॒थऽप॑तिम ् । मे॒ धऽप॑तिम ् । रु॒द्रम ् । जला॑षऽभेषजम ् । तत ् । श॒ म ्ऽयोः । स॒ म्नम
ु ् । ई॒म॒हे॒ ॥

gātha-patim | medha-patim | rudram | jalāṣa-bheṣajam | tat | śam-yoḥ | sumnam | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः श॒ क्र
ु इ॑व॒ सर्यो
ू ॒ हिर॑ ण्यमिव॒ रोच॑ते । श्रेष्ठो॑ दे॒ वानां॒ वस:ु॑ ॥

यः शुक्र इव सूर्यो हिरण्यमिव रोचते । श्रेष्ठो दे वानां वसुः ॥

yaḥ śukra iva sūryo hiraṇyam iva rocate | śreṣṭho devānāṁ vasuḥ ||

यः । श॒ क्रःऽइ॑
ु व । सूर्यः॑ । हिर॑ ण्यम ्ऽइव । रोच॑ते । श्रेष्ठः॑ । दे॒ वानाम ् । वसुः॑ ॥

yaḥ | śukraḥ-iva | sūryaḥ | hiraṇyam-iva | rocate | śreṣṭhaḥ | devānām | vasuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ गं
शं न॑: कर॒त्यर्वते ु मे॒ षाय॑ मे॒ ष्ये॑ । नभ्
ृ यो॒ नारि॑ भ्यो॒ गवे॑ ॥

शं नः करत्यर्वते सुगं मेषाय मेष्ये । नभ्
ृ यो नारिभ्यो गवे ॥

śaṁ naḥ karaty arvate sugam meṣāya meṣye | nṛbhyo nāribhyo gave ||

॑ । स॒ ऽगम
शन ् । नः॒ । क॒ र॒ति॒ । अर्वते ु ् । मे॒ षाय॑ । मे॒ ष्ये॑ । नऽृ भ्यः॑ । नारि॑ ऽभ्यः । गवे॑ ॥

śan | naḥ | karati | arvate | su-gam | meṣāya | meṣye | nṛ-bhyaḥ | nāri-bhyaḥ | gave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सोमः
THE MANTRA

॑ श॒ तस्य॑ न॒ णाम
अ॒ स्मे सो॑म॒ श्रिय॒ मधि॒ नि धेहि ृ ् । महि॒ श्रव॑स्तवि
ु न॒ म्णम
ृ ्॥

अस्मे सोम श्रियमधि नि धेहि शतस्य नण
ृ ाम ् । महि श्रवस्तुविनम्
ृ णम ् ॥

asme soma śriyam adhi ni dhehi śatasya nṛṇām | mahi śravas tuvinṛmṇam ||

अ॒ स्मे इति॑ । सो॒म॒ । श्रिय॑म ् । अधि॑ । नि । धे॒ हि॒ । श॒ तस्य॑ । न॒ णाम
ृ ् । महि॑ । श्रवः॑ । त॒ वि॒
ु ऽन॒ म्णम
ृ ्॥

asme iti | soma | śriyam | adhi | ni | dhehi | śatasya | nṛṇām | mahi | śravaḥ | tuvi-nṛmṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ु रन्त । आ न॑ इन्दो॒ वाजे॑ भज ॥
मा न॑: सोमपरि॒बाधो॒ मारा॑तयो जह

मा नः सोमपरिबाधो मारातयो जुहुरन्त । आ न इन्दो वाजे भज ॥

mā naḥ somaparibādho mārātayo juhuranta | ā na indo vāje bhaja ||

ु ु ॒ र॒न्त॒ । आ । नः॒ । इ॒न्दो॒ इति॑ । वाजे॑ । भ॒ ज॒ ॥
मा । नः॒ । सो॒म॒ऽप॒ रि॒बाधः॑ । मा । अरा॑तयः । ज॒ ह

mā | naḥ | soma-paribādhaḥ | mā | arātayaḥ | juhuranta | ā | naḥ | indo iti | vāje | bhaja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यास्ते॑ प्र॒ जा अ॒ मत
ृ स्
॑ य॒ पर॑ स्मि॒न्धाम॑न्न॒ तस्य॑
ृ । म॒ र्धा
ू नाभा॑ सोम वेन आ॒भष
ू न्
॑ तीः सोम वेदः ॥

यास्ते प्रजा अमत
ृ स्य परस्मिन्धामन्नत
ृ स्य । मूर्धा नाभा सोम वेन आभूषन्तीः सोम वेदः ॥

yās te prajā amṛtasya parasmin dhāmann ṛtasya | mūrdhā nābhā soma vena ābhūṣantīḥ soma vedaḥ ||

याः । ते॒ । प्र॒ ऽजाः । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । पर॑ स्मिन ् । धाम॑न ् । ऋ॒तस्य॑ । म॒ र्धा
ू । नाभा॑ । सो॒म॒ । वे॒नः॒ । आ॒ऽभूषन्
॑ तीः । सो॒म॒ । वे॒दः॒
॥

yāḥ | te | pra-jāḥ | amṛtasya | parasmin | dhāman | ṛtasya | mūrdhā | nābhā | soma | venaḥ | ābhūṣantīḥ | soma
| vedaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- प्रस्कण्वः काण्वः
ृ ती
THE MANTRA

अग्ने॒ विव॑स्वद॒ षस॑ ु े॑ जातवेदो वहा॒ त्वम॒ द्या दे॒ वाँ उ॑ ष॒ र्बुध॑: ॥
ु श्चि॒त्रं राधो॑ अमर्त्य । आ दा॒शष

अग्ने विवस्वदष
ु सश्चित्रं राधो अमर्त्य । आ दाशुषे जातवेदो वहा त्वमद्या दे वाँ उषर्बुधः ॥

agne vivasvad uṣasaś citraṁ rādho amartya | ā dāśuṣe jātavedo vahā tvam adyā devām̐ uṣarbudhaḥ ||

अग्ने॑ । विव॑स्वत ् । उ॒ षसः॑ । चि॒ त्रम ् । राधः॑ । अ॒ म॒ र्त्य॒ । आ । दा॒शुषे॑ । जा॒त॒ऽवे॒दः॒ । व॒ ह॒ । त्वम ् । अ॒ द्य । दे॒ वाम ् ।
उ॒ षः॒ऽबुधः॑ ॥

agne | vivasvat | uṣasaḥ | citram | rādhaḥ | amartya | ā | dāśuṣe | jāta-vedaḥ | vaha | tvam | adya | devām |
uṣaḥ-budhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू असि॑ हव्य॒ वाह॒नोऽग्ने॑ र॒थीर॑ ध्व॒ राणा॑म ् । स॒ जरू श्वि
जष्ु टो॒ हि द॒ तो ॒ भ्या॑म॒ षसा॑
ु स॒ वीर्य
ु ॑ स्मे धेहि
म॒ ॑ ॒ श्रवो॑
ब॒ हत
ृ ्॥

जुष्टो हि दत
ू ो असि हव्यवाहनोऽग्ने रथीरध्वराणाम ् । सजूरश्विभ्यामुषसा सुवीर्यमस्मे धेहि श्रवो बह
ृ त ्॥

juṣṭo hi dūto asi havyavāhano 'gne rathīr adhvarāṇām | sajūr aśvibhyām uṣasā suvīryam asme dhehi śravo
bṛhat ||

ू । असि॑ । ह॒व्य॒ ऽवाहनः । अग्ने॑ । र॒थीः । अ॒ ध्व॒ राणा॑म ् । स॒ ऽजूः । अ॒ श्विऽभ्या॑म ् । उ॒ षसा॑ । स॒ ऽवीर्य
जुष्टः॑ । हि । द॒ तः ु ॑ ्।
म
अ॒ स्मे इति॑ । धे॒ हि॒ । श्रवः॑ । ब॒ हत
ृ ्॥

juṣṭaḥ | hi | dūtaḥ | asi | havya-vāhanaḥ | agne | rathīḥ | adhvarāṇām | sa-jūḥ | aśvi-bhyām | uṣasā | su-
vīryam | asme iti | dhehi | śravaḥ | bṛhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ प
ृ ती
THE MANTRA

अ॒ द्या द॒ तं
ू वण
॑ ृ ीमहे॒ वसुम
॑ ॒ ग्निं पुरु ू े॑ त॒ ंु भाऋ॑जीकं॒ व्यष्टि
॑ प्रि॒ यम ् । ध॒ मक ु॑ षु य॒ ज्ञाना॑मध्वर॒श्रिय॑म ् ॥

अद्या दत
ू ं वण
ृ ीमहे वसुमग्निं पुरुप्रियम ् । धूमकेतुं भाऋजीकं व्युष्टिषु यज्ञानामध्वरश्रियम ् ॥

adyā dūtaṁ vṛṇīmahe vasum agnim purupriyam | dhūmaketum bhāṛjīkaṁ vyuṣṭiṣu yajñānām
adhvaraśriyam ||

अ॒ द्य । द॒ तमू ् । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ । वसुम
॑ ् । अ॒ ग्निम ् । प॒ रु॒
ु ऽप्रि॒ यम ् । ध॒ मऽक
ू े॑ तुम ् । भाःऽऋ॑जीकम ् । विऽउ॑ ष्टिषु । य॒ ज्ञाना॑म ् ।
अ॒ ध्व॒ र॒ऽश्रिय॑म ् ॥

adya | dūtam | vṛṇīmahe | vasum | agnim | puru-priyam | dhūma-ketum | bhāḥ-ṛjīkam | vi-uṣṭiṣu | yajñānām |
adhvara-śriyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु े॑ । दे॒ वाँ अच्छा॒ यात॑वे जा॒तवेदसम॒
श्रेष्ठं॒ यवि॑ष्ठ॒ मति॑थि॒ ं स्वा॑हुत॒ ं जष्ु टं॒ जना॑य दा॒शष ॑ ग्निमी॑ळे॒ व्यष्टि
ु ॑ षु
॥

श्रेष्ठं यविष्ठमतिथिं स्वाहुतं जुष्टं जनाय दाशुषे । दे वाँ अच्छा यातवे जातवेदसमग्निमीळे व्युष्टिषु ॥

śreṣṭhaṁ yaviṣṭham atithiṁ svāhutaṁ juṣṭaṁ janāya dāśuṣe | devām̐ acchā yātave jātavedasam agnim īḻe
vyuṣṭiṣu ||

श्रेष्ठ॑ म ् । यवि॑ष्ठम ् । अति॑थिम ् । सुऽआ॑हुतम ् । जुष्टम ् । जना॑य । दा॒शुषे॑ । दे॒ वान ् । अच्छ॑ । यात॑वे । जा॒तऽवेदसम
॑ ्।
अ॒ ग्निम ् । ई॒ळ॒ े । विऽउ॑ ष्टिषु ॥

śreṣṭham | yaviṣṭham | atithim | su-āhutam | juṣṭam | janāya | dāśuṣe | devān | accha | yātave | jāta-vedasam |
agnim | īḷe | vi-uṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ृ भोजन । अग्ने॑ त्रा॒तार॑ म॒मत
स्त॒ वि॒ ष्यामि॒ त्वाम॒ हं विश्व॑स्यामत ृ ं॑ मियेध्य॒ यजि॑ष्ठं हव्यवाहन ॥

स्तविष्यामि त्वामहं विश्वस्यामत
ृ भोजन । अग्ने त्रातारममत
ृ ं मियेध्य यजिष्ठं हव्यवाहन ॥

staviṣyāmi tvām ahaṁ viśvasyāmṛta bhojana | agne trātāram amṛtam miyedhya yajiṣṭhaṁ havyavāhana ||

ृ । भो॒ज॒न॒ । अग्ने॑ । त्रा॒तार॑ म ् । अ॒ मत
स्त॒वि॒ ष्यामि॑ । त्वाम ् । अ॒ हम ् । विश्व॑स्य । अ॒ म॒ त॒ ृ म
॑ ् । मि॒ ये॒ध्य॒ । यजि॑ष्ठम ् ।
ह॒व्य॒ ऽवा॒ह॒न॒ ॥

staviṣyāmi | tvām | aham | viśvasya | amṛta | bhojana | agne | trātāram | amṛtam | miyedhya | yajiṣṭham |
havya-vāhana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

स॒ शं
ु सो॑ बोधि गण
ृ ॒ ते य॑विष्ठ्य॒ मधजि ु॑ ॒वसे॑ नम॒ स्या दै व्यं॒
ु॑ ह्व॒ : स्वा॑हुतः । प्रस्क॑ण्वस्य प्रति॒ रन्नायर्जी
जन॑म ् ॥

सुशंसो बोधि गण
ृ ते यविष्ठ्य मधुजिह्वः स्वाहुतः । प्रस्कण्वस्य प्रतिरन्नायुर्जीवसे नमस्या दै व्यं जनम ् ॥

suśaṁso bodhi gṛṇate yaviṣṭhya madhujihvaḥ svāhutaḥ | praskaṇvasya pratirann āyur jīvase namasyā
daivyaṁ janam ||

ृ ते । य॒ वि॒ष्ठ्य॒ । मधऽु॑ जिह्वः । सुऽआ॑हुतः । प्रस्क॑ण्वस्य । प्र॒ ऽति॒रन ् । आयुः॑ । जी॒वसे॑ । न॒ म॒स्य ।
स॒ ुशंसः॑ । बो॒धि॒ । ग॒ ण॒
दै व्य॑म ् । जन॑म ् ॥

suśaṃsaḥ | bodhi | gṛṇate | yaviṣṭhya | madhu-jihvaḥ | su-āhutaḥ | praskaṇvasya | pra-tiran | āyuḥ | jīvase |
namasya | daivyam | janam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
होता॑रं वि॒ श्ववेदसं॒ सं हि त्वा॒ विश॑ इ॒न्धते॑ । स आ व॑ह परु ॑ सोऽग्ने॑ दे॒ वाँ इ॒ह द्र॒ वत ् ॥
ु हूत॒ प्रचेत॒

होतारं विश्ववेदसं सं हि त्वा विश इन्धते । स आ वह पुरुहूत प्रचेतसोऽग्ने दे वाँ इह द्रवत ् ॥

hotāraṁ viśvavedasaṁ saṁ hi tvā viśa indhate | sa ā vaha puruhūta pracetaso 'gne devām̐ iha dravat ||

॑
होता॑रम ् । वि॒ श्वऽवेदसम ् । सम ् । हि । त्वा॒ । विशः॑ । इ॒न्धते॑ । सः । आ । व॒ ह॒ । प॒ रु॒ ॑
ु ऽहू॒त॒ । प्रऽचेतसः । अग्ने॑ । दे॒ वान ् ।
इ॒ह । द्र॒ वत ् ॥

hotāram | viśva-vedasam | sam | hi | tvā | viśaḥ | indhate | saḥ | ā | vaha | puru-hūta | pra-cetasaḥ | agne |
devān | iha | dravat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ वि॒ तार॑ म॒ षस॑
ु म॒श्विना॒ भग॑म॒ग्निं व्यष्टि
ु॑ ष॒ ु क्षप॑: । कण्वा॑सस्त्वा स॒ तसो॑
ु मास इन्धते हव्य॒ वाहं॑
स्वध्वर ॥

सवितारमुषसमश्विना भगमग्निं व्युष्टिषु क्षपः । कण्वासस्त्वा सुतसोमास इन्धते हव्यवाहं स्वध्वर ॥

savitāram uṣasam aśvinā bhagam agniṁ vyuṣṭiṣu kṣapaḥ | kaṇvāsas tvā sutasomāsa indhate havyavāhaṁ
svadhvara ||

स॒ वि॒ तार॑ म ् । उ॒ षस॑म ् । अ॒ श्विना॑ । भग॑म ् । अ॒ ग्निम ् । विऽउ॑ ष्टिषु । क्षपः॑ । कण्वा॑सः । त्वा॒ । स॒ तऽसो॑
ु मासः । इ॒न्ध॒ ते॒ ।
ह॒व्य॒ ऽवाह॑म ् । स॒ ुऽअ॒ ध्व॒ र॒ ॥

savitāram | uṣasam | aśvinā | bhagam | agnim | vi-uṣṭiṣu | kṣapaḥ | kaṇvāsaḥ | tvā | suta-somāsaḥ | indhate |
havya-vāham | su-adhvara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ राणा॒मग्ने॑ द॒ तो
पति॒ र्ह्यध्व॒ ू वि॒ शामसि॑ । उ॒ ष॒र्बुध॒ आ व॑ह॒ सोम॑पीतये दे॒ वाँ अ॒ द्य स्व॒ र्दृश॑: ॥

पतिर्ह्यध्वराणामग्ने दत
ू ो विशामसि । उषर्बुध आ वह सोमपीतये दे वाँ अद्य स्वर्दृशः ॥

patir hy adhvarāṇām agne dūto viśām asi | uṣarbudha ā vaha somapītaye devām̐ adya svardṛśaḥ ||

पतिः॑ । हि । अ॒ ध्व॒ राणा॑म ् । अग्ने॑ । द॒ तः
ू । वि॒ शाम ् । असि॑ । उ॒ षः॒ऽबुधः॑ । आ । व॒ ह॒ । सोम॑ऽपीतये । दे॒ वान ् । अ॒ द्य ।
स्वः॒ऽदृशः॑ ॥

patiḥ | hi | adhvarāṇām | agne | dūtaḥ | viśām | asi | uṣaḥ-budhaḥ | ā | vaha | soma-pītaye | devān | adya |
svaḥ-dṛśaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्विस्तारपङ्क्ति
THE MANTRA

अग्ने॒ पर्वा
ू ॒ अन॒ षसो॑
ू ॑
विभावसो दी॒देथ॑ वि॒ श्वद॑ र्शतः । असि॒ ग्रामेष्ववि॒ ता प॒ रोहि
ु ॒ तोऽसि॑ य॒ ज्ञेष॒ ु मानष
ु॑ ः
॥

अग्ने पूर्वा अनूषसो विभावसो दीदे थ विश्वदर्शतः । असि ग्रामेष्वविता पुरोहितोऽसि यज्ञेषु मानुषः ॥

agne pūrvā anūṣaso vibhāvaso dīdetha viśvadarśataḥ | asi grāmeṣv avitā purohito 'si yajñeṣu mānuṣaḥ ||

अग्ने॑ । पूर्वाः॑ । अनु॑ । उ॒ षसः॑ । वि॒ भा॒व॒सो॒ इति॑ विभाऽवसो । दी॒देथ॑ । वि॒ श्वऽद॑ र्शतः । असि॑ । ग्रामेष
॑ ु । अ॒ वि॒ ता ।
प॒ रःऽहि॑
ु तः । असि॑ । य॒ ज्ञेषु॑ । मानष
ु॑ ः ॥

agne | pūrvāḥ | anu | uṣasaḥ | vibhāvaso itivibhāvaso | dīdetha | viśva-darśataḥ | asi | grāmeṣu | avitā | puraḥ-
hitaḥ | asi | yajñeṣu | mānuṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि त्वा॑ य॒ ज्ञस्य॒ साध॑न॒मग्ने॒ होता॑रम॒ त्विज॑
ृ म ् । म॒ न॒ ष्वद्दे
ु ॑व धीमहि॒ प्रचेतसं
॑ जी॒रं द॒ तमम॑
ू र्त्यम ् ॥

नि त्वा यज्ञस्य साधनमग्ने होतारमत्वि
ृ जम ् । मनुष्वद्देव धीमहि प्रचेतसं जीरं दत
ू ममर्त्यम ् ॥

ni tvā yajñasya sādhanam agne hotāram ṛtvijam | manuṣvad deva dhīmahi pracetasaṁ jīraṁ dūtam
amartyam ||

नि । त्वा॒ । य॒ ज्ञस्य॑ । साध॑नम ् । अग्ने॑ । होता॑रम ् । ऋ॒त्विज॑म ् । म॒ न॒ ष्वत
ु ॑
् । दे॒ व॒ । धी॒म॒हि॒ । प्रऽचेतसम ् । जी॒रम ् । द॒ तम
ू ्
। अम॑र्त्यम ् ॥

ni | tvā | yajñasya | sādhanam | agne | hotāram | ṛtvijam | manuṣvat | deva | dhīmahi | pra-cetasam | jīram |
dūtam | amartyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

यद्दे॒वानां॑ मित्रमहः प॒ रोहि
ु ू म ् । सिन्धो॑रिव॒ प्रस्व॑नितास ऊ॒ र्मयो॒ऽग्नेर्भ्रा॑जन्ते
॒ तोऽन्त॑रो॒ यासि॑ द॒ त्य॑
अ॒ र्चय॑: ॥

यद्देवानां मित्रमहः पुरोहितोऽन्तरो यासि दत्ू यम ् । सिन्धोरिव प्रस्वनितास ऊर्मयोऽग्नेर्भ्राजन्ते अर्चयः ॥

yad devānām mitramahaḥ purohito 'ntaro yāsi dūtyam | sindhor iva prasvanitāsa ūrmayo 'gner bhrājante
arcayaḥ ||

यत ् । दे॒ वाना॑म ् । मि॒ त्रऽ॒ म॒ हः॒ । प॒ रःऽहितः
ु । अन्त॑रः । यासि॑ । द॒ त्य॑
ू म ् । सिन्धोः॑ऽइव । प्रऽस्व॑नितासः । ऊ॒ र्मयः॑ । अ॒ ग्नेः ।
भ्रा॒ज॒न्ते॒ । अ॒ र्चयः॑ ॥

yat | devānām | mitra-mahaḥ | puraḥ-hitaḥ | antaraḥ | yāsi | dūtyam | sindhoḥ-iva | pra-svanitāsaḥ | ūrmayaḥ
| agneḥ | bhrājante | arcayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ु श्रत्ु॑ कर्ण॒ वह्नि॑भिर्दे॒ वैर॑ग्ने स॒ याव॑भिः । आ सी॑दन्तु ब॒ र्हिषि॑ मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा प्रा॑त॒र्यावा॑णो अध्व॒ रम ्
श्र॒ धि
॥

श्रुधि श्रुत्कर्ण वह्निभिर्देवैरग्ने सयावभिः । आ सीदन्तु बर्हिषि मित्रो अर्यमा प्रातर्यावाणो अध्वरम ् ॥

śrudhi śrutkarṇa vahnibhir devair agne sayāvabhiḥ | ā sīdantu barhiṣi mitro aryamā prātaryāvāṇo adhvaram
||

श्र॒ ुधि । श्र॒ त
ु ्ऽक॒ र्ण॒ । वह्नि॑ऽभिः । दे॒ वैः । अ॒ ग्ने॒ । स॒ याव॑ऽभिः । आ । सी॒द॒न्त॒ ु । ब॒ र्हिषि॑ । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । प्रा॒तः॒ऽयावा॑नः ।
अ॒ ध्व॒ रम ् ॥

śrudhi | śrut-karṇa | vahni-bhiḥ | devaiḥ | agne | sayāva-bhiḥ | ā | sīdantu | barhiṣi | mitraḥ | aryamā | prātaḥ-
yāvānaḥ | adhvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ ण्वन्त
ृ ॒ ु स्तोमं॑ म॒ रुत॑: स॒ दान॑
ु वोऽग्निजि॒ ह्वा ऋ॑ता॒वध
ृ ॑: । पिब॑त॒ ु सोमं॒ वरु॑ णो ध॒ तव्र॑
ृ तो॒ऽश्विभ्या॑म॒ षसा॑
ु
स॒ जःू ॥

शण्ृ वन्तु स्तोमं मरुतः सुदानवोऽग्निजिह्वा ऋतावध
ृ ः । पिबतु सोमं वरुणो धत
ृ व्रतोऽश्विभ्यामुषसा सजूः ॥

śṛṇvantu stomam marutaḥ sudānavo 'gnijihvā ṛtāvṛdhaḥ | pibatu somaṁ varuṇo dhṛtavrato 'śvibhyām uṣasā
sajūḥ ||

श॒ ण्वन्त
ृ ु॑ । सोम॑म ् । म॒ रुतः॑ । स॒ ऽदान॑
ु वः । अ॒ ग्नि॒ ऽजि॒ ह्वाः । ऋ॒त॒ऽवध
ृ ः॑ । पिब॑तु । सोम॑म ् । वरु॑ णः । ध॒ तऽव्र॑
ृ तः ।
अ॒ श्विऽभ्या॑म ् । उ॒ षसा॑ । स॒ ऽजूः ॥

śṛṇvantu | somam | marutaḥ | su-dānavaḥ | agni-jihvāḥ | ṛta-vṛdhaḥ | pibatu | somam | varuṇaḥ | dhṛta-
vrataḥ | aśvi-bhyām | uṣasā | sa-jūḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निर्देवाः
THE MANTRA

ू॑ ह रु॒द्राँ आ॑दि॒त्याँ उ॒ त । यजा॑ स्वध्व॒ रं जनं॒ मनुज
त्वम॑ग्ने॒ वसँरि॒ ॑ ातं घत
ृ ॒ प्रष
ु म
॑ ्॥

त्वमग्ने वसँरि
ू ह रुद्राँ आदित्याँ उत । यजा स्वध्वरं जनं मनुजातं घत
ृ प्रुषम ् ॥

tvam agne vasūm̐r iha rudrām̐ ādityām̐ uta | yajā svadhvaraṁ janam manujātaṁ ghṛtapruṣam ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । वसन
ू॑ ् । इ॒ह । रु॒द्रान ् । आ॒दि॒ त्यान ् । उ॒ त । यज॑ । स॒ ऽअ॒
ु ध्व॒ रम ् । जन॑म ् । मनऽु॑ जातम ् । घ॒ त॒
ृ ऽप्रुषम
॑ ्॥

tvam | agne | vasūn | iha | rudrān | ādityān | uta | yaja | su-adhvaram | janam | manu-jātam | ghṛta-pruṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्र॒ ष्टी॒ ु े॑ दे॒ वा अ॑ग्ने॒ विचेतसः
ु वानो॒ हि दा॒शष ॑ । तान्रो॑हिदश्व गिर्वण॒ स्त्रय॑स्त्रिश
ं त॒ मा व॑ह ॥

श्रुष्टीवानो हि दाशुषे दे वा अग्ने विचेतसः । तान्रोहिदश्व गिर्वणस्त्रयस्त्रिंशतमा वह ॥

śruṣṭīvāno hi dāśuṣe devā agne vicetasaḥ | tān rohidaśva girvaṇas trayastriṁśatam ā vaha ||

श्र॒ ुष्टी॒ऽवानः । हि । दा॒शुषे॑ । दे॒ वाः । अ॒ ग्ने॒ । विचेतसः
॑ । तान ् । रो॒हि॒त ्ऽअ॒ श्व॒ । गि॒ र्व॒ णः॒ । त्रयः॑ऽत्रिंशतम ् । आ । व॒ ह॒ ॥

śruṣṭī-vānaḥ | hi | dāśuṣe | devāḥ | agne | vicetasaḥ | tān | rohit-aśva | girvaṇaḥ | trayaḥ-triṃśatam | ā | vaha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रि॒ य॒मे॒ध॒ वद॑ त्रिव
॒ ज्जात॑वेदो विरूप॒ वत ् । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वन्म॑हिव्रत॒ प्रस्क॑ण्वस्य श्रध
ु ी॒ हव॑म ् ॥

प्रियमेधवदत्रिवज्जातवेदो विरूपवत ् । अङ्गिरस्वन्महिव्रत प्रस्कण्वस्य श्रुधी हवम ् ॥

priyamedhavad atrivaj jātavedo virūpavat | aṅgirasvan mahivrata praskaṇvasya śrudhī havam ||

प्रि॒ य॒मे॒ध॒ ऽवत ् । अ॒ त्रिऽ॒ वत ् । जात॑ऽवेदः । वि॒ रू॒प॒ऽवत ् । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वत ् । म॒ हि॒ऽव्र॒ त॒ । प्रस्क॑ण्वस्य । श्र॒ धि॒
ु । हव॑म ् ॥

priyamedha-vat | atri-vat | jāta-vedaḥ | virūpa-vat | aṅgirasvat | mahi-vrata | praskaṇvasya | śrudhi | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

महि॑ केरव ऊ॒ तये॑ प्रि॒ यमेधा
॑ अहूषत । राज॑न्तमध्व॒ राणा॑म॒ग्निं श॒ क्र
ु े ण॑ शो॒चिषा॑ ॥

महिकेरव ऊतये प्रियमेधा अहूषत । राजन्तमध्वराणामग्निं शुक्रेण शोचिषा ॥

mahikerava ūtaye priyamedhā ahūṣata | rājantam adhvarāṇām agniṁ śukreṇa śociṣā ||

महि॑ऽकेरवः । ऊ॒ तये॑ । प्रि॒ यऽमेधाः
॑ । अ॒ हू॒ष॒ त॒ । राज॑न्तम ् । अ॒ ध्व॒ राणा॑म ् । अ॒ ग्निम ् । श॒ क्र
ु े ण॑ । शो॒चिषा॑ ॥

mahi-keravaḥ | ūtaye | priya-medhāḥ | ahūṣata | rājantam | adhvarāṇām | agnim | śukreṇa | śociṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- उष्णिक्
THE MANTRA

घत
ृ ा॑हवन सन्त्ये॒मा उ॒ षु श्रुध
॑ ी॒ गिर॑ : । याभि॒ : कण्व॑स्य स॒ नवो॒
ू हव॒ न्तेऽव॑से त्वा ॥

घत
ृ ाहवन सन्त्येमा उ षु श्रुधी गिरः । याभिः कण्वस्य सूनवो हवन्तेऽवसे त्वा ॥

ghṛtāhavana santyemā u ṣu śrudhī giraḥ | yābhiḥ kaṇvasya sūnavo havante 'vase tvā ||

घत
ृ ऽ॑ आहवन । स॒ न्त्य॒ । इ॒माः । ऊँ॒ इति॑ । सु । श्र॒ धि॒
ु । गिरः॑ । याभिः॑ । कण्व॑स्य । स॒ नवः॑
ू । हव॑न्ते । अव॑से । त्वा॒ ॥

ghṛta-āhavana | santya | imāḥ | oṃ iti | su | śrudhi | giraḥ | yābhiḥ | kaṇvasya | sūnavaḥ | havante | avase | tvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वां चि॑त्रश्रवस्तम॒ हव॑न्ते वि॒ क्षु ज॒ न्तव॑: । शो॒चिष्के॑शं परु
ु प्रि॒ याग्ने॑ ह॒व्याय॒ वोळ्ह॑ वे ॥

त्वां चित्रश्रवस्तम हवन्ते विक्षु जन्तवः । शोचिष्केशं पुरुप्रियाग्ने हव्याय वोळ्हवे ॥

tvāṁ citraśravastama havante vikṣu jantavaḥ | śociṣkeśam purupriyāgne havyāya voḻhave ||

॒ ॒ वः॒ऽत॒म॒ । हव॑न्ते । वि॒ क्षु । ज॒ न्तवः॑ । शो॒चिःऽके॑शम ् । प॒ रु॒
त्वाम ् । चि॒ त्रश्र ु ऽप्रि॒ य॒ । अग्ने॑ । ह॒व्याय॑ । वोळ्ह॑वे ॥

tvām | citraśravaḥ-tama | havante | vikṣu | jantavaḥ | śociḥ-keśam | puru-priya | agne | havyāya | voḷhave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि त्वा॒ होता॑रम॒ त्विजं
ृ ॑ दधि॒ रे व॑स॒ वित्त॑
ु मम ् । श्रत्ु क॑र्णं स॒ प्रथ॑स्तमं॒ विप्रा॑ अग्ने॒ दिवि॑ष्टिषु ॥

नि त्वा होतारमत्वि
ृ जं दधिरे वसुवित्तमम ् । श्रुत्कर्णं सप्रथस्तमं विप्रा अग्ने दिविष्टिषु ॥

ni tvā hotāram ṛtvijaṁ dadhire vasuvittamam | śrutkarṇaṁ saprathastamaṁ viprā agne diviṣṭiṣu ||

नि । त्वा॒ । होता॑रम ् । ऋ॒त्विज॑म ् । द॒ धि॒रे । व॒ स॒ वित
ु ्ऽत॑मम ् । श्रुत ्ऽक॑र्णम ् । स॒ प्रथः॑ऽतमम ् । विप्राः॑ । अ॒ ग्ने॒ । दिवि॑ष्टिषु
॥

ni | tvā | hotāram | ṛtvijam | dadhire | vasuvit-tamam | śrut-karṇam | saprathaḥ-tamam | viprāḥ | agne |
diviṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वा॒ विप्रा॑ अचच्
ु यवःु स॒ तसो॑
ु मा अ॒ भि प्रय॑: । ब॒ हद्भा
ृ बिभ्र॑तो ह॒विरग्ने॒ मर्ता॑य दा॒शष
ु े॑ ॥

आ त्वा विप्रा अचुच्यवुः सुतसोमा अभि प्रयः । बह
ृ द्भा बिभ्रतो हविरग्ने मर्ताय दाशुषे ॥

ā tvā viprā acucyavuḥ sutasomā abhi prayaḥ | bṛhad bhā bibhrato havir agne martāya dāśuṣe ||

आ । त्वा॒ । विप्राः॑ । अ॒ च॒ च्य॒
ु वुः॒ । स॒ तऽसो॑
ु ृ ् । भाः । बिभ्र॑तः । ह॒विः । अग्ने॑ । मर्ता॑य । दा॒शुषे॑ ॥
माः । अ॒ भि । प्रयः॑ । ब॒ हत

ā | tvā | viprāḥ | acucyavuḥ | suta-somāḥ | abhi | prayaḥ | bṛhat | bhāḥ | bibhrataḥ | haviḥ | agne | martāya |
dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रा॒त॒र्याव्ण॑: सहस्कृत सोम॒ पेया॑य सन्त्य । इ॒हाद्य दै व्यं॒ जनं॑ ब॒ र्हिरा सा॑दया वसो ॥

प्रातर्याव्णः सहस्कृत सोमपेयाय सन्त्य । इहाद्य दै व्यं जनं बर्हिरा सादया वसो ॥

prātaryāvṇaḥ sahaskṛta somapeyāya santya | ihādya daivyaṁ janam barhir ā sādayā vaso ||

प्रा॒तः॒ऽयाव्नः॑ । स॒ हः॒ऽकृ॒त॒ । सो॒म॒ऽपेया॑य । स॒ न्त्य॒ । इ॒ह । अ॒ द्य । दै व्य॑म ् । जन॑म ् । ब॒ र्हिः । आ । सा॒द॒य॒ । व॒ सो॒ इति॑ ॥

prātaḥ-yāvnaḥ | sahaḥ-kṛta | soma-peyāya | santya | iha | adya | daivyam | janam | barhiḥ | ā | sādaya | vaso
iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ र्वाञ्चं॒ दै व्यं॒ जन॒ मग्ने॒ यक्ष्व॒ सहू॑तिभिः । अ॒ यं सोम॑: सद
ु ानव॒ स्तं पा॑त ति॒ रोअ॑ह्न्यम ् ॥

अर्वाञ्चं दै व्यं जनमग्ने यक्ष्व सहूतिभिः । अयं सोमः सुदानवस्तं पात तिरोअह्न्यम ् ॥

arvāñcaṁ daivyaṁ janam agne yakṣva sahūtibhiḥ | ayaṁ somaḥ sudānavas tam pāta tiroahnyam ||

अ॒ र्वाञ्च॑म ् । दै व्य॑म ् । जन॑म ् । अग्ने॑ । यक्ष्व॑ । सहू॑तिऽभिः । अ॒ यम ् । सोमः॑ । स॒ ऽदा॒
ु न॒वः॒ । तम ् । पा॒त॒ । ति॒ रःऽअ॑ह्न्यम ्
॥

arvāñcam | daivyam | janam | agne | yakṣva | sahūti-bhiḥ | ayam | somaḥ | su-dānavaḥ | tam | pāta | tiraḥ-
ahnyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ षो उ॒ षा अपर्व्या
ू॑ ॒ व्युच्
॑ छति प्रि॒ या दि॒ वः । स्त॒ षे
ु वा॑मश्विना ब॒ हत
ृ ्॥

एषो उषा अपूर्व्या व्युच्छति प्रिया दिवः । स्तुषे वामश्विना बह
ृ त ्॥

eṣo uṣā apūrvyā vy ucchati priyā divaḥ | stuṣe vām aśvinā bṛhat ||

ए॒ षो इति॑ । उ॒ षाः । अपर्व्या
ू॑ । वि । उ॒ च्छ॒ ति॒ । प्रि॒ या । दि॒ वः । स्त॒ षे
ु । वा॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ब॒ हत
ृ ्॥

eṣo iti | uṣāḥ | apūrvyā | vi | ucchati | priyā | divaḥ | stuṣe | vām | aśvinā | bṛhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या द॒ स्रा सिन्धुम
॑ ातरा मनो॒तरा॑ रयी॒णाम ् । धि॒ या दे॒ वा व॑स॒ विदा॑
ु ॥

या दस्रा सिन्धुमातरा मनोतरा रयीणाम ् । धिया दे वा वसुविदा ॥

yā dasrā sindhumātarā manotarā rayīṇām | dhiyā devā vasuvidā ||

या । द॒ स्रा । सिन्धऽु॑ मातरा । म॒ नो॒तरा॑ । र॒यी॒णाम ् । धि॒ या । दे॒ वा । व॒ स॒ ऽविदा॑
ु ॥

yā | dasrā | sindhu-mātarā | manotarā | rayīṇām | dhiyā | devā | vasu-vidā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ च्यन्ते॑ वां ककु॒हासो॑ ज॒ र्णाया॒
ू मधि॑ वि॒ ष्टपि॑ । यद्वां॒ रथो॒ विभि॒ ष्पता॑त ् ॥

वच्यन्ते वां ककुहासो जूर्णायामधि विष्टपि । यद्वां रथो विभिष्पतात ् ॥

vacyante vāṁ kakuhāso jūrṇāyām adhi viṣṭapi | yad vāṁ ratho vibhiṣ patāt ||

व॒ च्यन्ते॑ । वा॒म ् । क॒ कु॒हासः॑ । ज॒ र्णाया॑
ू म ् । अधि॑ । वि॒ ष्टपि॑ । यत ् । वा॒म ् । रथः॑ । विऽभिः॑ । पता॑त ् ॥

vacyante | vām | kakuhāsaḥ | jūrṇāyām | adhi | viṣṭapi | yat | vām | rathaḥ | vi-bhiḥ | patāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ह॒विषा॑ जा॒रो अ॒ पां पिप॑र्ति॒ पपरि
ु॑ र्नरा । पि॒ ता कुट॑ स्य चर्ष॒ णिः ॥

हविषा जारो अपां पिपर्ति पपुरिर्नरा । पिता कुटस्य चर्षणिः ॥

haviṣā jāro apām piparti papurir narā | pitā kuṭasya carṣaṇiḥ ||

ह॒विषा॑ । जा॒रः । अ॒ पाम ् । पिप॑र्ति । पपरि
ु॑ ः । न॒ रा॒ । पि॒ ता । कुट॑ स्य । च॒ र्ष॒ णिः ॥

haviṣā | jāraḥ | apām | piparti | papuriḥ | narā | pitā | kuṭasya | carṣaṇiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒दा॒रो वां॑ मती॒नां नास॑त्या मतवचसा । पा॒तं सोम॑स्य धष्ृ ण॒ या
ु ॥

आदारो वां मतीनां नासत्या मतवचसा । पातं सोमस्य धष्ृ णुया ॥

ādāro vām matīnāṁ nāsatyā matavacasā | pātaṁ somasya dhṛṣṇuyā ||

आ॒दा॒रः । वा॒म ् । म॒ ती॒नाम ् । नास॑त्या । म॒ त॒ऽव॒ च॒सा॒ । पा॒तम ् । सोम॑स्य । ध॒ ष्ण
ृ ॒ ऽया
ु ॥

ādāraḥ | vām | matīnām | nāsatyā | mata-vacasā | pātam | somasya | dhṛṣṇu-yā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या न॒ : पीप॑रदश्विना॒ ज्योति॑ष्मती॒ तम॑स्ति॒रः । ताम॒ स्मे रा॑साथा॒मिष॑म ् ॥

या नः पीपरदश्विना ज्योतिष्मती तमस्तिरः । तामस्मे रासाथामिषम ् ॥

yā naḥ pīparad aśvinā jyotiṣmatī tamas tiraḥ | tām asme rāsāthām iṣam ||

या । नः॒ । पीप॑रत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ज्योति॑ष्मती । तमः॑ । ति॒रः । ताम ् । अ॒ स्मे इति॑ । रा॒सा॒था॒म ् । इष॑म ् ॥

yā | naḥ | pīparat | aśvinā | jyotiṣmatī | tamaḥ | tiraḥ | tām | asme iti | rāsāthām | iṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ ना॒वा म॑ती॒नां या॒तं पा॒राय॒ गन्त॑वे । य॒ ञ्जाथा॑
ु मश्विना॒ रथ॑म ् ॥

आ नो नावा मतीनां यातं पाराय गन्तवे । युञ्जाथामश्विना रथम ् ॥

ā no nāvā matīnāṁ yātam pārāya gantave | yuñjāthām aśvinā ratham ||

आ । नः॒ । ना॒वा । म॒ ती॒नाम ् । या॒तम ् । पा॒राय॑ । गन्त॑वे । य॒ ञ्जाथा॑
ु म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । रथ॑म ् ॥

ā | naḥ | nāvā | matīnām | yātam | pārāya | gantave | yuñjāthām | aśvinā | ratham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ रित्रं॑ वां दि॒ वस्प॒ थ
ृ ु ती॒र्थे सिन्धन
ू॑ ां॒ रथ॑: । धि॒ या युय
॑ ज्र
ु ॒ इन्द॑ वः ॥

अरित्रं वां दिवस्पथ
ृ ु तीर्थे सिन्धूनां रथः । धिया युयुज्र इन्दवः ॥

aritraṁ vāṁ divas pṛthu tīrthe sindhūnāṁ rathaḥ | dhiyā yuyujra indavaḥ ||

अ॒ रित्र॑म ् । वा॒म ् । दि॒ वः । प॒ थ
ृ ु । ती॒र्थे । सिन्धन
ू॑ ाम ् । रथः॑ । धि॒ या । य॒ य
ु ॒ ज्रे॒
ु । इन्द॑ वः ॥

aritram | vām | divaḥ | pṛthu | tīrthe | sindhūnām | rathaḥ | dhiyā | yuyujre | indavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ वस्क॑ण्वास॒ इन्द॑ वो॒ वस॒ ु सिन्धन
ू॑ ां प॒ दे । स्वं व॒ व्रि ं कुह॑ धित्सथः ॥

दिवस्कण्वास इन्दवो वसु सिन्धूनां पदे । स्वं वव्रिं कुह धित्सथः ॥

divas kaṇvāsa indavo vasu sindhūnām pade | svaṁ vavriṁ kuha dhitsathaḥ ||

दि॒ वः । क॒ ण्वा॒सः॒ । इन्द॑ वः । वसु॑ । सिन्धन
ू॑ ाम ् । प॒ दे । स्वम ् । व॒ व्रिम ् । कुह॑ । धि॒ त्स॒ थः॒ ॥

divaḥ | kaṇvāsaḥ | indavaḥ | vasu | sindhūnām | pade | svam | vavrim | kuha | dhitsathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अभूद ू :॑ । व्य॑ख्यज्जि॒ ह्वयासि॑तः ॥
॑ ॒ ु भा उ॑ अं॒ शवे॒ हिर॑ ण्यं॒ प्रति॒ सर्य

अभूद ु भा उ अंशवे हिरण्यं प्रति सूर्यः । व्यख्यज्जिह्वयासितः ॥

abhūd u bhā u aṁśave hiraṇyam prati sūryaḥ | vy akhyaj jihvayāsitaḥ ||

॑ ् । ऊँ॒ इति॑ । भाः । ऊँ॒ इति॑ । अं॒ शवे॑ । हिर॑ ण्यम ् । प्रति॑ । सूर्यः॑ । वि । अ॒ ख्य॒ त ् । जि॒ ह्वया॑ । असि॑तः ॥
अभूत

abhūt | oṃ iti | bhāḥ | oṃ iti | aṃśave | hiraṇyam | prati | sūryaḥ | vi | akhyat | jihvayā | asitaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अभूद
॑ ु पा॒रमेतव
॑ ॒ े पन्था॑ ऋ॒तस्य॑ साध॒ या
ु । अद॑ र्शि॒ वि स्र॒ तिर्दि॒
ु वः ॥

अभूद ु पारमेतवे पन्था ऋतस्य साधुया । अदर्शि वि स्रुतिर्दिवः ॥

abhūd u pāram etave panthā ṛtasya sādhuyā | adarśi vi srutir divaḥ ||

अभूत
॑ ् । ऊँ॒ इति॑ । पा॒रम ् । एत॑वे । पन्था॑ । ऋ॒तस्य॑ । सा॒ध॒ ऽया
ु । अद॑ र्शि । वि । स्र॒ तिः
ु । दि॒ वः ॥

abhūt | oṃ iti | pāram | etave | panthā | ṛtasya | sādhu-yā | adarśi | vi | srutiḥ | divaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्त॒ दिद॒ श्विनो॒रवो॑ जरि॒ता प्रति॑ भष
ू ति । मदे॒ सोम॑स्य॒ पिप्र॑तोः ॥

तत्तदिदश्विनोरवो जरिता प्रति भूषति । मदे सोमस्य पिप्रतोः ॥

tat-tad id aśvinor avo jaritā prati bhūṣati | made somasya pipratoḥ ||

ू ति॒ । मदे॑ । सोम॑स्य । पिप्र॑तोः ॥
तत ्ऽत॑त ् । इत ् । अ॒ श्विनोः॑ । अवः॑ । ज॒ रि॒ता । प्रति॑ । भ॒ ष॒

tat-tat | it | aśvinoḥ | avaḥ | jaritā | prati | bhūṣati | made | somasya | pipratoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वा॒व॒सा॒ना वि॒ वस्व॑ति॒ सोम॑स्य पी॒त्या गि॒ रा । म॒ न॒ ष्वच्छ॑
ु म्भ॒ ू आ ग॑तम ् ॥

वावसाना विवस्वति सोमस्य पीत्या गिरा । मनुष्वच्छम्भू आ गतम ् ॥

vāvasānā vivasvati somasya pītyā girā | manuṣvac chambhū ā gatam ||

वा॒व॒सा॒ना । वि॒ वस्व॑ति । सोम॑स्य । पी॒त्या । गि॒ रा । म॒ न॒ ष्वत
ु ् । श॒ म्भ॒ ू इति॑ शम ्ऽभू । आ । ग॒ त॒म ् ॥

vāvasānā | vivasvati | somasya | pītyā | girā | manuṣvat | śambhūitiśam-bhū | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वोरु॒
ु षा अन॒ ु श्रियं॒ परि॑ ज्मनोरु॒पाच॑रत ् । ऋ॒ता व॑नथो अ॒ क्तभि
ु :॑ ॥

युवोरुषा अनु श्रियं परिज्मनोरुपाचरत ् । ऋता वनथो अक्तुभिः ॥

yuvor uṣā anu śriyam parijmanor upācarat | ṛtā vanatho aktubhiḥ ||

य॒ ुवोः । उ॒ षाः । अनु॑ । श्रिय॑म ् । परि॑ ऽज्मनोः । उ॒ प॒ऽआच॑रत ् । ऋ॒ता । व॒ न॒थः॒ । अ॒ क्तुऽभिः॑ ॥

yuvoḥ | uṣāḥ | anu | śriyam | pari-jmanoḥ | upa-ācarat | ṛtā | vanathaḥ | aktu-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भा पि॑बतमश्विनो॒भा न॒ : शर्म॑ यच्छतम ् । अ॒ वि॒ द्रि॒याभि॑रूति
॒ भि॑: ॥

उभा पिबतमश्विनोभा नः शर्म यच्छतम ् । अविद्रियाभिरूतिभिः ॥

ubhā pibatam aśvinobhā naḥ śarma yacchatam | avidriyābhir ūtibhiḥ ||

उ॒ भा । पि॒ ब॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । उ॒ भा । नः॒ । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ त॒म ् । अ॒ वि॒ द्रि॒याभिः॑ । ऊ॒ तिभिः॑ ॥

ubhā | pibatam | aśvinā | ubhā | naḥ | śarma | yacchatam | avidriyābhiḥ | ūtibhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं वां॒ मधुम
॑ त्तमः स॒ तः
ु सोम॑ ऋतावध ु े॑ ॥
ृ ा । तम॑श्विना पिबतं ति॒ रोअ॑ह्न्यं ध॒ त्तं रत्ना॑नि दा॒शष

अयं वां मधुमत्तमः सत
ु ः सोम ऋतावध
ृ ा । तमश्विना पिबतं तिरोअह्न्यं धत्तं रत्नानि दाशुषे ॥

ayaṁ vām madhumattamaḥ sutaḥ soma ṛtāvṛdhā | tam aśvinā pibataṁ tiroahnyaṁ dhattaṁ ratnāni dāśuṣe ||

अ॒ यम ् । वा॒म ् । मधमु॑ त ्ऽतमः । स॒ तः
ु । सोमः॑ । ऋ॒त॒ऽव॒ धा॒
ृ । तम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । पि॒ ब॒त॒म ् । ति॒ रःऽअ॑ह्न्यम ् । ध॒ त्तम ् ।
रत्ना॑नि । दा॒शुषे॑ ॥

ayam | vām | madhumat-tamaḥ | sutaḥ | somaḥ | ṛta-vṛdhā | tam | aśvinā | pibatam | tiraḥ-ahnyam | dhattam |
ratnāni | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिव
॒ ॒ न्ध॒ रेु ण॑ त्रिव
॒ त
ृ ा॑ स॒ पे
ु शस
॑ ा॒ रथे॒ ना या॑तमश्विना । कण्वा॑सो वां॒ ब्रह्म॑ कृण्वन्त्यध्व॒ रे तेषां॒ सु शण
॑ृ त
ु ॒ं
हव॑म ् ॥

त्रिवन्धुरेण त्रिवत
ृ ा सुपेशसा रथेना यातमश्विना । कण्वासो वां ब्रह्म कृण्वन्त्यध्वरे तेषां सु शण
ृ ुतं हवम ् ॥

trivandhureṇa trivṛtā supeśasā rathenā yātam aśvinā | kaṇvāso vām brahma kṛṇvanty adhvare teṣāṁ su
śṛṇutaṁ havam ||

त्रिऽ॒ व॒ न्ध॒ रेु ण॑ । त्रिऽ॒ वत
ृ ा॑ । स॒ ऽपे
ु शस ॑ । आ । या॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । कण्वा॑सः । वा॒म ् । ब्रह्म॑ । कृ॒ण्व॒ न्ति॒ । अ॒ ध्व॒ रे ।
॑ ा । रथेन
तेषा॑म ् । सु । श॒ ण
ृ ॒ त॒म
ु ् । हव॑म ् ॥

tri-vandhureṇa | tri-vṛtā | su-peśasā | rathena | ā | yātam | aśvinā | kaṇvāsaḥ | vām | brahma | kṛṇvanti |
adhvare | teṣām | su | śṛṇutam | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

अश्वि॑ना॒ मधुम
॑ त्तमं पा॒तं सोम॑मत ृ ा । अथा॒द्य द॑ स्रा॒ वस॒ ु बिभ्र॑ता॒ रथे॑ दा॒श्वांस॒मप
ृ ावध ु ॑ गच्छतम ् ॥

अश्विना मधुमत्तमं पातं सोममत
ृ ावध
ृ ा । अथाद्य दस्रा वसु बिभ्रता रथे दाश्वांसमुप गच्छतम ् ॥

aśvinā madhumattamam pātaṁ somam ṛtāvṛdhā | athādya dasrā vasu bibhratā rathe dāśvāṁsam upa
gacchatam ||

अश्वि॑ना । मधम ृ । अथ॑ । अ॒ द्य । द॒ स्रा॒ । वसु॑ । बिभ्र॑ता । रथे॑ । दा॒स्वांसम
ु॑ त ्ऽतमम ् । पा॒तम ् । सोम॑म ् । ऋ॒त॒ऽव॒ धा॒ ॑ ् । उप॑
। ग॒ च्छ॒ त॒म ् ॥

aśvinā | madhumat-tamam | pātam | somam | ṛta-vṛdhā | atha | adya | dasrā | vasu | bibhratā | rathe |
dāsvāṃsam | upa | gacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिष
॒ ॒ ध॒स्थे ब॒ र्हिषि॑ विश्ववेदसा॒ मध्वा॑ य॒ ज्ञं मि॑मिक्षतम ् । कण्वा॑सो वां स॒ तसो॑
ु मा अ॒ भिद्य॑वो य॒ वां
ु
ह॑ वन्ते अश्विना ॥

त्रिषधस्थे बर्हिषि विश्ववेदसा मध्वा यज्ञं मिमिक्षतम ् । कण्वासो वां सुतसोमा अभिद्यवो युवां हवन्ते अश्विना ॥

triṣadhasthe barhiṣi viśvavedasā madhvā yajñam mimikṣatam | kaṇvāso vāṁ sutasomā abhidyavo yuvāṁ
havante aśvinā ||

त्रिष
॒ ्ऽसध॒ स्थे । ब॒ र्हिषि॑ । वि॒ श्व॒ ऽवे॒द॒सा॒ । मध्वा॑ । य॒ ज्ञम ् । मि॒ मि॒ क्ष॒त॒म ् । कण्वा॑सः । वाम ् । स॒ तऽसो॑
ु माः । अ॒ भिऽद्य॑वः ।
य॒ वाम
ु ् । ह॒व॒न्ते॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ ॥

triṣ-sadhasthe | barhiṣi | viśva-vedasā | madhvā | yajñam | mimikṣatam | kaṇvāsaḥ | vām | suta-somāḥ | abhi-
dyavaḥ | yuvām | havante | aśvinā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॒ : कण्व॑म॒भिष्टि॑ भि॒: प्राव॑तं य॒ वम॑
ु श्विना । ताभि॒ : ष्व१॒॒॑॑स्माँ अ॑वतं शभ
ु स्पती पा॒तं सोम॑मत
ृ ावध
ृ ा
॥

याभिः कण्वमभिष्टिभिः प्रावतं युवमश्विना । ताभिः ष्वस्माँ अवतं शुभस्पती पातं सोममत
ृ ावध
ृ ा॥

yābhiḥ kaṇvam abhiṣṭibhiḥ prāvataṁ yuvam aśvinā | tābhiḥ ṣv asmām̐ avataṁ śubhas patī pātaṁ somam
ṛtāvṛdhā ||

याभिः॑ । कण्व॑म ् । अ॒ भिष्टि॑ ऽभिः । प्र । आव॑तम ् । य॒ वम
ु ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ताभिः॑ । सु । अ॒ स्मान ् । अ॒ व॒ त॒म ् । श॒ भः॒
ु । प॒ ती॒
इति॑ । पा॒तम ् । सोम॑म ् । ऋ॒त॒ऽव॒ धा॒
ृ ॥

yābhiḥ | kaṇvam | abhiṣṭi-bhiḥ | pra | āvatam | yuvam | aśvinā | tābhiḥ | su | asmān | avatam | śubhaḥ | patī iti
| pātam | somam | ṛta-vṛdhā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ दासे
ु ॑ दस्रा॒ वस॒ ु बिभ्र॑ता॒ रथे॒ पक्ष
ृ ो॑ वहतमश्विना । र॒यि ं स॑म॒ द्राद
ु ॒त ु वा॑ दि॒ वस्पर्य॒ स्मे ध॑त्तं परु
ु ॒स्पह
ृ ॑म ् ॥

सुदासे दस्रा वसु बिभ्रता रथे पक्ष
ृ ो वहतमश्विना । रयिं समुद्रादत
ु वा दिवस्पर्यस्मे धत्तं पुरुस्पह
ृ म ्॥

sudāse dasrā vasu bibhratā rathe pṛkṣo vahatam aśvinā | rayiṁ samudrād uta vā divas pary asme dhattam
puruspṛham ||

स॒ ुऽदासे॑ । द॒ स्रा॒ । वसु॑ । बिभ्र॑ता । रथे॑ । पक्ष
ृ ः॑ । व॒ ह॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । र॒यिम ् । स॒ म॒ द्रात
ु ् । उ॒ त । वा॒ । दि॒ वः । परि॑ । अ॒ स्मे
इति॑ । ध॒ त्त॒म ् । प॒ रु॒
ु ऽस्पह
ृ ॑म ् ॥

su-dāse | dasrā | vasu | bibhratā | rathe | pṛkṣaḥ | vahatam | aśvinā | rayim | samudrāt | uta | vā | divaḥ | pari |
asme iti | dhattam | puru-spṛham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ु ॑ । अतो॒ रथेन
यन्ना॑सत्या परा॒वति॒ यद्वा॒ स्थो अधि॑ त॒ र्वशे ॑ स॒ व
ु त
ृ ा॑ न॒ आ ग॑तं सा॒कं सर्य॑
ू स्य र॒श्मिभि॑:
॥

यन्नासत्या परावति यद्वा स्थो अधि तुर्वशे । अतो रथेन सुवत
ृ ा न आ गतं साकं सूर्यस्य रश्मिभिः ॥

yan nāsatyā parāvati yad vā stho adhi turvaśe | ato rathena suvṛtā na ā gataṁ sākaṁ sūryasya raśmibhiḥ ||

ु ॑ । अतः॑ । रथेन
यत ् । ना॒स॒त्या॒ । प॒ रा॒ऽवति॑ । यत ् । वा॒ । स्थः । अधि॑ । त॒ र्वशे ॑ । स॒ ऽव
ु तृ ा॑ । नः॒ । आ । ग॒ त॒म ् । सा॒कम ् ।
॑ । र॒श्मिऽभिः॑ ॥
सूर्यस्य

yat | nāsatyā | parāvati | yat | vā | sthaḥ | adhi | turvaśe | ataḥ | rathena | su-vṛtā | naḥ | ā | gatam | sākam |
sūryasya | raśmi-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ । इषं॑ प॒ ञ्चन्ता॑
अ॒ र्वाञ्चा॑ वां॒ सप्त॑योऽध्वर॒श्रियो॒ वह॑ न्त॒ ु सव॒ नेदप ृ ु ृ ते॑ स॒ दान॑
स॒ क ु व॒ आ ब॒ र्हिः सी॑दतं नरा
॥

अर्वाञ्चा वां सप्तयोऽध्वरश्रियो वहन्तु सवनेदप
ु । इषं पञ्
ृ चन्ता सुकृते सुदानव आ बर्हिः सीदतं नरा ॥

arvāñcā vāṁ saptayo 'dhvaraśriyo vahantu savaned upa | iṣam pṛñcantā sukṛte sudānava ā barhiḥ sīdataṁ
narā ||

अ॒ र्वाञ्चा॑ । वा॒म ् । सप्त॑यः । अ॒ ध्व॒ र॒ऽश्रियः॑ । वह॑न्तु । सव॑ ना । इत ् । उप॑ । इष॑म ् । प॒ ञ्चन्ता॑
ृ ु ृ ते॑ । स॒ ऽदान॑
। स॒ ऽक ु वे । आ
। ब॒ र्हिः । सि॒ द॒ त॒म ् । न॒ रा॒ ॥

arvāñcā | vām | saptayaḥ | adhvara-śriyaḥ | vahantu | savanā | it | upa | iṣam | pṛñcantā | su-kṛte | su-dānave |
ā | barhiḥ | sidatam | narā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

॑ सर्य
तेन॑ नास॒ त्या ग॑त॒ ं रथेन॒ ॑
ू त्वचा । येन॒ शश्व॑द॒ हथ
ू र्दा ु ॒ े वस॒ ु मध्व॒ : सोम॑स्य पी॒तये॑ ॥
ु॑ ॒शष

तेन नासत्या गतं रथेन सूर्यत्वचा । येन शश्वदहू थुर्दाशुषे वसु मध्वः सोमस्य पीतये ॥

tena nāsatyā gataṁ rathena sūryatvacā | yena śaśvad ūhathur dāśuṣe vasu madhvaḥ somasya pītaye ||

॑ । सूर्यऽत्वचा
तेन॑ । ना॒स॒त्या॒ । आ । ग॒ त॒म ् । रथेन ॑ । येन॑ । शश्व॑त ् । ऊ॒ हथुः॑ । दा॒शुषे॑ । वसु॑ । मध्वः॑ । सोम॑स्य । पी॒तये॑ ॥

tena | nāsatyā | ā | gatam | rathena | sūrya-tvacā | yena | śaśvat | ūhathu ḥ | dāśuṣe | vasu | madhvaḥ | somasya
| pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ क्थेभिर॑ र्वा ु ॒वसू॑ अ॒ र्कै श्च॒ नि ह्व॑यामहे । शश्व॒ त्कण्वा॑नां॒ सद॑ सि प्रि॒ ये हि कं॒ सोमं॑
॒ गव॑से परू
प॒ पथुर॑ श्विना ॥

उक्थेभिरर्वागवसे पुरूवसू अर्कै श्च नि ह्वयामहे । शश्वत्कण्वानां सदसि प्रिये हि कं सोमं पपथुरश्विना ॥

ukthebhir arvāg avase purūvasū arkaiś ca ni hvayāmahe | śaśvat kaṇvānāṁ sadasi priye hi kaṁ somam
papathur aśvinā ||

उ॒ क्थेभिः॑ । अ॒ र्वाक् । अव॑से । प॒ रु॒
ु वस॒ ू इति॑ प॒ रु॒
ु ऽवसू॑ । अ॒ र्कै ः । च॒ । नि । ह्व॒ या॒म॒हे॒ । शश्व॑त ् । कण्वा॑नाम ् । सद॑ सि । प्रि॒ ये
। हि । क॒ म ् । सोम॑म ् । प॒ पथुः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ ॥

ukthebhiḥ | arvāk | avase | puruvasūitipuru-vasū | arkaiḥ | ca | ni | hvayāmahe | śaśvat | kaṇvānām | sadasi |
priye | hi | kam | somam | papathuḥ | aśvinā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

स॒ ह वा॒मेन॑ न उषो॒ व्युच्
॑ छा दहि
ु तर्दिवः । स॒ ह द्य॒ म्ने ृ ॒ ता वि॑भावरि रा॒या दे॑ वि॒ दास्व॑ती ॥
ु न ॑ बह

सह वामेन न उषो व्युच्छा दहि
ु तर्दिवः । सह द्युम्नेन बह
ृ ता विभावरि राया दे वि दास्वती ॥

saha vāmena na uṣo vy ucchā duhitar divaḥ | saha dyumnena bṛhatā vibhāvari rāyā devi dāsvatī ||

स॒ ह । वा॒मेन॑ । नः॒ । उ॒ षः॒ । वि । उ॒ च्छ॒ । द॒ हि
ु ॒ तः॒ । दि॒ वः॒ । स॒ ह । द्य॒ म्ने
ु न॑ । ब॒ ह
ृ ॒ ता । वि॒ भा॒ऽव॒ रि॒ । रा॒या । दे॒ वि॒ । दास्व॑ती ॥

saha | vāmena | naḥ | uṣaḥ | vi | uccha | duhitaḥ | divaḥ | saha | dyumnena | bṛhatā | vibhāvari | rāyā | devi |
dāsvatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वा॑वती॒र्गोम॑तीर्विश्वस॒ विदो॒
ु ू ॑ च्यवन्त॒ वस्त॑वे । उदी॑रय॒ प्रति॑ मा स॒ न
भरि ू त
ृ ा॑ उष॒ श्चोद॒ राधो॑
म॒ घोना॑म ् ॥

अश्वावतीर्गोमतीर्विश्वसुविदो भूरि च्यवन्त वस्तवे । उदीरय प्रति मा सूनत
ृ ा उषश्चोद राधो मघोनाम ् ॥

aśvāvatīr gomatīr viśvasuvido bhūri cyavanta vastave | ud īraya prati mā sūnṛtā uṣaś coda rādho maghonām
||

अश्व॑ऽवतीः । गोऽम॑तीः । वि॒ श्व॒ ऽस॒ विदः॑
ु । भूरि॑ । च्य॒ व॒न्त॒ । वस्त॑वे । उत ् । ई॒र॒य॒ । प्रति॑ । मा॒ । स॒ न
ू त
ृ ाः॑ । उ॒ षः॒ । चो॒द॒ ।
राधः॑ । म॒ घोना॑म ् ॥

aśva-vatīḥ | go--matīḥ | viśva-suvidaḥ | bhūri | cyavanta | vastave | ut | īraya | prati | mā | sūnṛtāḥ | uṣaḥ |
coda | rādhaḥ | maghonām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

उ॒ वासो॒षा उ॒ च्छाच्च॒ नु दे॒ वी जी॒रा रथा॑नाम ् । ये अ॑स्या आ॒चर॑ णेषु दध्रि॒ रे स॑म॒ द्रे
ु न श्र॑व॒स्यव॑: ॥

उवासोषा उच्छाच्च नु दे वी जीरा रथानाम ् । ये अस्या आचरणेषु दध्रिरे समुद्रे न श्रवस्यवः ॥

uvāsoṣā ucchāc ca nu devī jīrā rathānām | ye asyā ācaraṇeṣu dadhrire samudre na śravasyavaḥ ||

उ॒ वास॑ । उ॒ षाः । उ॒ च्छात ् । च॒ । नु । दे॒ वी । जी॒रा । रथा॑नाम ् । ये । अ॒ स्याः॒ । आ॒ऽचर॑ णेषु । द॒ ध्रि॒रे । स॒ म॒ द्रे
ु । न । श्र॒व॒स्यवः॑
॥

uvāsa | uṣāḥ | ucchāt | ca | nu | devī | jīrā | rathānām | ye | asyāḥ | ācaraṇeṣu | dadhrire | samudre | na |
śravasyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु य॒ ञ्जते
उषो॒ ये ते॒ प्र यामेष ु ॒ मनो॑ दा॒नाय॑ स॒ रय॑
ू : । अत्राह॒ तत्कण्व॑ एषां॒ कण्व॑तमो॒ नाम॑ गण
ृ ाति
न॒ णाम
ृ ्॥

उषो ये ते प्र यामेषु युञ्जते मनो दानाय सूरयः । अत्राह तत्कण्व एषां कण्वतमो नाम गण
ृ ाति नण
ृ ाम ् ॥

uṣo ye te pra yāmeṣu yuñjate mano dānāya sūrayaḥ | atrāha tat kaṇva eṣāṁ kaṇvatamo nāma gṛṇāti nṛṇām
||

॑ ु । य॒ ञ्जते
उषः॑ । ये । ते॒ । प्र । यामेष ु ॑ । मनः॑ । दा॒नाय॑ । स॒ रयः॑
ू । अत्र॑ । अह॑ । तत ् । कण्वः॑ । ए॒ षा॒म ् । कण्व॑ऽतमः । नाम॑
। ग॒ णा॒
ृ ति॒ । न॒ णाम
ृ ्॥

uṣaḥ | ye | te | pra | yāmeṣu | yuñjate | manaḥ | dānāya | sūrayaḥ | atra | aha | tat | kaṇvaḥ | eṣām | kaṇva-
tamaḥ | nāma | gṛṇāti | nṛṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ नर्यु
आ घा॒ योषेव ू ॒ षा या॑ति प्रभञ्
ु ज॒ ती । ज॒ रय॑न्ती॒ वज ॑ ं प॒ द्वदी॑यत॒ उत्पा॑तयति प॒ क्षिण॑: ॥
ृ न

आ घा योषेव सूनर्युषा याति प्रभुञ्जती । जरयन्ती वज
ृ नं पद्वदीयत उत्पातयति पक्षिणः ॥

ā ghā yoṣeva sūnary uṣā yāti prabhuñjatī | jarayantī vṛjanam padvad īyata ut pātayati pakṣiṇaḥ ||

ू ॑ । उ॒ षाः । या॒ति॒ । प्र॒ ऽभ॒ ञ्ज॒
आ । घ॒ । योषा॑ऽइव । स॒ नरी ु ती । ज॒ रय॑न्ती । वज
ृ न
॑ म ् । प॒ त ्ऽवत ् । ई॒य॒त॒ े । उत ् । पा॒त॒य॒ ति॒ ।
प॒ क्षिणः॑ ॥

ā | gha | yoṣāiva | sūnarī | uṣāḥ | yāti | pra-bhuñjatī | jarayantī | vṛjanam | pat-vat | īyate | ut | pātayati |
pakṣiṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

वि या स॒ जति॒
ृ सम॑न॒ ं व्य१॒॒॑॑र्थिन॑: प॒ दं न वे॒त्योद॑ ती । वयो॒ नकि॑ष्टे पप्ति॒ वांस॑ आसते॒ व्युष्॑ टौ
वाजिनीवति ॥

वि या सज
ृ ति समनं व्यर्थिनः पदं न वेत्योदती । वयो नकिष्टे पप्तिवांस आसते व्युष्टौ वाजिनीवति ॥

vi yā sṛjati samanaṁ vy arthinaḥ padaṁ na vety odatī | vayo nakiṣ ṭe paptivāṁsa āsate vyuṣṭau vājinīvati ||

वि । या । स॒ जति॑
ृ । सम॑नम ् । वि । अ॒ र्थिनः॑ । प॒ दम ् । न । वे॒ति॒ । ओद॑ ती । वयः॒ । नकिः॑ । ते॒ । प॒ प्ति॒वांसः॑ । आ॒स॒ ते॒
विऽउ॑ ष्टौ वा॒जि॒नी॒ऽव॒ ति॒ ॥

vi | yā | sṛjati | samanam | vi | arthinaḥ | padam | na | veti | odatī | vayaḥ | naki ḥ | te | paptivāṃsaḥ | āsatevi-
uṣṭau vājinī-vati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ए॒ षायुक्
॑ त परा॒वत॒ : सर्य॑ दय॑ना॒दधि॑ । श॒ तं रथेभिः
ू स्यो॒ ॑ स॒ भगो॒
ु षा इ॒यं वि या॑त्य॒ भि मानष
ु॑ ान ् ॥

एषायुक्त परावतः सूर्यस्योदयनादधि । शतं रथेभिः सुभगोषा इयं वि यात्यभि मानुषान ् ॥

eṣāyukta parāvataḥ sūryasyodayanād adhi | śataṁ rathebhiḥ subhagoṣā iyaṁ vi yāty abhi mānuṣān ||

ए॒ षा । अ॒ य॒ क्त॒
ु ॑
। प॒ रा॒ऽवतः॒ । सूर्यस्य ॑
। उ॒ त ्ऽअय॑नात ् । अधि॑ । श॒ तम ् । रथेभिः । स॒ ऽभगा॑
ु । उ॒ षाः । इ॒यम ् । वि । या॒ति॒ ।
अ॒ भि । मानष
ु॑ ान ् ॥

eṣā | ayukta | parāvataḥ | sūryasya | ut-ayanāt | adhi | śatam | rathebhiḥ | su-bhagā | uṣāḥ | iyam | vi | yāti |
abhi | mānuṣān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पङ्क्तिः
THE MANTRA

ू ॑ । अप॒ द्वेषो॑ म॒ घोनी॑ दहि
विश्व॑मस्या नानाम॒ चक्ष॑से॒ जग॒ ज्ज्योति॑ष्कृणोति स॒ नरी ु ॒ ता दि॒ व उ॒ षा
उ॑ च्छ॒ दप॒ स्रिध॑: ॥

विश्वमस्या नानाम चक्षसे जगज्ज्योतिष्कृणोति सूनरी । अप द्वेषो मघोनी दहि
ु ता दिव उषा उच्छदप स्रिधः ॥

viśvam asyā nānāma cakṣase jagaj jyotiṣ kṛṇoti sūnarī | apa dveṣo maghonī duhitā diva uṣā ucchad apa
sridhaḥ ||

ू ॑ । अप॑ । द्वेषः॑ । म॒ घोनी॑ । दि॒ वः । उ॒ षाः ।
विश्व॑म ् । अ॒ स्याः॒ । न॒ ना॒म॒ । चक्ष॑से । जग॑त ् । ज्योतिः॑ । कृ॒णो॒ति॒ । स॒ नरी
उ॒ च्छ॒ त ् । अप॑ । स्रिधः॑ ॥

viśvam | asyāḥ | nanāma | cakṣase | jagat | jyotiḥ | kṛṇoti | sūnarī | apa | dveṣaḥ | maghonī | divaḥ | uṣāḥ |
ucchat | apa | sridhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

उष॒ आ भा॑हि भा॒नन
ु ा॑ च॒ न्द्रे ण॑ दहि
ु तर्दिवः । आ॒वह॑ न्ती॒ भर्य
ू ॒ स्मभ्यं॒ सौभ॑गं व्य॒ च्छन्ती॒
ु दिवि॑ष्टिषु ॥

उष आ भाहि भानन
ु ा चन्द्रे ण दहि
ु तर्दिवः । आवहन्ती भूर्यस्मभ्यं सौभगं व्युच्छन्ती दिविष्टिषु ॥

uṣa ā bhāhi bhānunā candreṇa duhitar divaḥ | āvahantī bhūry asmabhyaṁ saubhagaṁ vyucchantī diviṣṭiṣu
||

ु ॒ तः॒ । दि॒ वः॒ । आ॒ऽवह॑न्ती । भूरि॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । सौभ॑गम ् । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ती॑ ।
उषः॑ । आ । भा॒हि॒ । भा॒नुना॑ । च॒ न्द्रे ण॑ । द॒ हि
दिवि॑ष्टिषु ॥

uṣaḥ | ā | bhāhi | bhānunā | candreṇa | duhitaḥ | divaḥ | āvahantī | bhūri | asmabhyam | saubhagam | vi-
ucchantī | diviṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्व॑स्य॒ हि प्राण॑न॒ ं जीव॑न॒ ं त्वे वि यद॒ च्छसि॑
ु सन ॑ बह
ू रि । सा नो॒ रथेन ृ ॒ ता वि॑भावरि श्र॒ धि
ु चि॑त्रामघे॒
हव॑म ् ॥

विश्वस्य हि प्राणनं जीवनं त्वे वि यदच्ु छसि सूनरि । सा नो रथेन बह
ृ ता विभावरि श्रुधि चित्रामघे हवम ् ॥

viśvasya hi prāṇanaṁ jīvanaṁ tve vi yad ucchasi sūnari | sā no rathena bṛhatā vibhāvari śrudhi citrāmaghe
havam ||

विश्व॑स्य । हि । प्राण॑नम ् । जीव॑नम ् । त्वे इति॑ । वि । यत ् । उ॒ च्छसि॑ । स॒ न॒रि॒
ू ॑ । ब॒ ह
। सा । नः॒ । रथेन ृ ॒ ता । वि॒ भा॒ऽव॒ रि॒ ।
श्र॒ धि
ु । चि॒ त्रऽ॒ म॒ घे॒ । हव॑म ् ॥

viśvasya | hi | prāṇanam | jīvanam | tve iti | vi | yat | ucchasi | sūnari | sā | naḥ | rathena | bṛhatā | vibhāvari |
śrudhi | citra-maghe | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ ॒ े जने॑ । तेना व॑ह स॒ क
उषो॒ वाजं॒ हि वंस्व॒ यश्चि॒ त्रो मानष ु ृ तो॑ अध्व॒ राँ उप॒ ये त्वा॑ ग॒ णन्ति॒
ृ वह्न॑यः ॥

उषो वाजं हि वंस्व यश्चित्रो मानुषे जने । तेना वह सुकृतो अध्वराँ उप ये त्वा गण
ृ न्ति वह्नयः ॥

uṣo vājaṁ hi vaṁsva yaś citro mānuṣe jane | tenā vaha sukṛto adhvarām̐ upa ye tvā gṛṇanti vahnayaḥ ||

ु॑ े । जने॑ । तेन॑ । आ । व॒ ह॒ । स॒ ुऽकृतः॑ । अ॒ ध्व॒ रान ् । उप॑ । ये । त्वा॒ ।
उषः॑ । वाज॑म ् । हि । वंस्व॑ । यः । चि॒ त्रः । मानष
ग॒ णन्ति॑
ृ । वह्न॑यः ॥

uṣaḥ | vājam | hi | vaṃsva | yaḥ | citraḥ | mānuṣe | jane | tena | ā | vaha | su-kṛtaḥ | adhvarān | upa | ye | tvā |
gṛṇanti | vahnayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

विश्वा॑न्दे॒ वाँ आ व॑ह॒ सोम॑पीतये॒ऽन्तरि॑ क्षादष
ु ॒ स्त्वम ् । सास्मासु॑ धा॒ गोम॒ दश्वा॑वद॒ क्थ्य१॒॑
ु ु ो॒ वाजं॑
॒॑मष
स॒ वीर्य
ु ॑ ्॥
म

विश्वान्दे वाँ आ वह सोमपीतयेऽन्तरिक्षादष
ु स्त्वम ् । सास्मासु धा गोमदश्वावदक्
ु थ्यमुषो वाजं सुवीर्यम ् ॥

viśvān devām̐ ā vaha somapītaye 'ntarikṣād uṣas tvam | sāsmāsu dhā gomad aśvāvad ukthyam uṣo vājaṁ
suvīryam ||

विश्वा॑न ् । दे॒ वान ् । आ । व॒ ह॒ । सोम॑ऽपीतये । अ॒ न्तरि॑ क्षात ् । उ॒ षः॒ । त्वम ् । सा । अ॒ स्मासु॑ । घाः॒ । गोऽम॑त ् । अश्व॑ऽवत ् ।
उ॒ क्थ्य॑म ् । उषः॑ । वाज॑म ् । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ्॥
म

viśvān | devān | ā | vaha | soma-pītaye | antarikṣāt | uṣaḥ | tvam | sā | asmāsu | ghāḥ | go--mat | aśva-vat |
ukthyam | uṣaḥ | vājam | su-vīryam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्या॒ रुश॑न्तो अ॒ र्चय॒ : प्रति॑ भ॒ द्रा अदृ॑क्षत । सा नो॑ र॒यि ं वि॒ श्ववा॑रं स॒ पे
ु शस
॑ म॒ षा
ु द॑ दात॒ ु सग्ु म्य॑म ् ॥

यस्या रुशन्तो अर्चयः प्रति भद्रा अदृक्षत । सा नो रयिं विश्ववारं सुपेशसमुषा ददातु सुग्म्यम ् ॥

yasyā ruśanto arcayaḥ prati bhadrā adṛkṣata | sā no rayiṁ viśvavāraṁ supeśasam uṣā dadātu sugmyam ||

यस्याः॑ । रुश॑न्तः । अ॒ र्चयः॑ । प्रति॑ । भ॒ द्राः । अदृ॑क्षत । सा । नः॒ । र॒यिम ् । वि॒ श्वऽवा॑रम ् । स॒ ऽपे
ु शस॑ म ् । उ॒ षाः । द॒ दा॒त॒ ु ।
सुग्म्य॑म ् ॥

yasyāḥ | ruśantaḥ | arcayaḥ | prati | bhadrāḥ | adṛkṣata | sā | naḥ | rayim | v iśva-vāram | su-peśasam | uṣāḥ |
dadātu | sugmyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये चि॒ द्धि त्वामष
ृ य ू ॑ ऊ॒ तये॑ जह
॑ ॒ : पर्व ु ू॒ रे ऽव॑से महि । सा न॒ : स्तोमाँ॑ अ॒ भि गण
॑ ृ ीहि॒ राध॒ सोष॑: श॒ क्र
ु े ण॑
शो॒चिषा॑ ॥

ये चिद्धि त्वामष
ृ यः पूर्व ऊतये जुहूरे ऽवसे महि । सा नः स्तोमाँ अभि गण
ृ ीहि राधसोषः शुक्रेण शोचिषा ॥

ye cid dhi tvām ṛṣayaḥ pūrva ūtaye juhūre 'vase mahi | sā naḥ stomām̐ abhi gṛṇīhi rādhasoṣaḥ śukreṇa
śociṣā ||

ये । चि॒ त ् । हि । त्वाम ् । ऋष॑यः । पूर्वे॑ । ऊ॒ तये॑ । ज॒ ह
ु ू ॒ रे । अव॑से । म॒ हि॒ । सा । नः॒ । स्तोमा॑न ् । अ॒ भि । ग॒ णी॒
ृ हि॒ । राध॑सा ।
उषः॑ । श॒ क्र
ु े ण॑ । शो॒चिषा॑ ॥

ye | cit | hi | tvām | ṛṣayaḥ | pūrve | ūtaye | juhūre | avase | mahi | sā | naḥ | stomān | abhi | gṛṇīhi | rādhasā |
uṣaḥ | śukreṇa | śociṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

उषो॒ यद॒ द्य भा॒नन
ु ा॒ वि द्वारा॑व॒ णवो॑
ृ दि॒ वः । प्र नो॑ यच्छतादव॒ क ृ ु च्छ॒ र्दिः प्र दे॑ वि॒ गोम॑ती॒रिष॑: ॥
ृ ं प॒ थ

उषो यदद्य भानुना वि द्वारावण
ृ वो दिवः । प्र नो यच्छतादवक
ृ ं पथ
ृ ु च्छर्दिः प्र दे वि गोमतीरिषः ॥

uṣo yad adya bhānunā vi dvārāv ṛṇavo divaḥ | pra no yacchatād avṛkam pṛthu cchardiḥ pra devi gomatīr
iṣaḥ ||

उषः॑ । यत ् । अ॒ द्य । भा॒नुना॑ । वि । द्वारौ॑ । ऋ॒णवः॑ । दि॒ वः । प्र । नः॒ । य॒ च्छ॒ ता॒त ् । अ॒ व॒ कम
ृ ् । प॒ थ
ृ ु । छ॒ र्दिः । प्र । दे॒ वि॒ ।
गोऽम॑तीः । इषः॑ ॥

uṣaḥ | yat | adya | bhānunā | vi | dvārau | ṛṇavaḥ | divaḥ | pra | naḥ | yacchatāt | avṛkam | pṛthu | chardiḥ | pra
| devi | go--matīḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं नो॑ रा॒या बह ॑
॑ ृ ॒ ता वि॒ श्वपेशसा मिमि॒ क्ष्वा समिळा॑भि॒रा । सं द्य॒ म्ने
ु न॑ विश्व॒ तरु ो॑षो महि॒ सं
॑
वाजैर्वाजिनीवति ॥

सं नो राया बह
ृ ता विश्वपेशसा मिमिक्ष्वा समिळाभिरा । सं द्युम्नेन विश्वतुरोषो महि सं वाजैर्वाजिनीवति ॥

saṁ no rāyā bṛhatā viśvapeśasā mimikṣvā sam iḻābhir ā | saṁ dyumnena viśvaturoṣo mahi saṁ vājair
vājinīvati ||

सम ् । नः॒ । रा॒या । ब॒ ह ॑
ृ ॒ता । वि॒ श्वऽपेशसा । मि॒ मि॒ क्ष्व । सम ् । इळा॑भिः । आ । सम ् । द्य॒ म्ने
ु न॑ । वि॒ श्व॒ ऽतुरा॑ । उ॒ षः॒ । म॒ हि॒
। सम ् । वाजैः॑ । वा॒जि॒नी॒ऽव॒ ति॒ ॥

sam | naḥ | rāyā | bṛhatā | viśva-peśasā | mimikṣva | sam | iḷābhiḥ | ā | sam | dyumnena | viśva-turā | uṣaḥ |
mahi | sam | vājaiḥ | vājinī-vati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उषो॑ भ॒ द्रे भि॒रा ग॑हि दि॒ वश्चि॑द्रोच॒ नादधि॑ । वह॑ न्त्वरु॒णप्स॑व॒ उप॑ त्वा सो॒मिनो॑ ग॒ हम
ृ ्॥

उषो भद्रे भिरा गहि दिवश्चिद्रोचनादधि । वहन्त्वरुणप्सव उप त्वा सोमिनो गह
ृ म ्॥

uṣo bhadrebhir ā gahi divaś cid rocanād adhi | vahantv aruṇapsava upa tvā somino gṛham ||

उषः॑ । भ॒ द्रे भिः॑ । आ । ग॒ हि॒ । दि॒ वः । चि॒ त ् । रो॒च॒नात ् । अधि॑ । वह॑न्तु । अ॒ रु॒णऽप्स॑वः । उप॑ । त्वा॒ । सो॒मिनः॑ । ग॒ हम
ृ ्॥

uṣaḥ | bhadrebhiḥ | ā | gahi | divaḥ | cit | rocanāt | adhi | vahantu | aruṇa-psavaḥ | upa | tvā | sominaḥ | gṛham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ पे
ु शस
॑ ं स॒ खं
ु रथं॒ यम॒ ध्यस्था॑ उष॒ स्त्वम ् । तेना॑ स॒ श्रव॑
ु सं॒ जनं॒ प्रावा॒द्य द॑ हि
ु तर्दिवः ॥

सुपेशसं सुखं रथं यमध्यस्था उषस्त्वम ् । तेना सुश्रवसं जनं प्रावाद्य दहि
ु तर्दिवः ॥

supeśasaṁ sukhaṁ rathaṁ yam adhyasthā uṣas tvam | tenā suśravasaṁ janam prāvādya duhitar divaḥ ||

स॒ ुऽपेशस ॑ म ् । स॒ खम
ु ् । रथ॑म ् । यम ् । अ॒ धि॒ ऽअस्थाः॑ । उ॒ षः॒ । त्वम ् । तेन॑ । स॒ ऽश्रव॑
ु सम ् । जन॑म ् । प्र । अ॒ व॒ । अ॒ द्य ।
द॒ हि
ु ॒ तः॒ । दि॒ वः॒ ॥

su-peśasam | sukham | ratham | yam | adhi-asthāḥ | uṣaḥ | tvam | tena | su-śravasam | janam | pra | ava | adya
| duhitaḥ | divaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वय॑श्चित्ते पत॒ त्रिणो॑ द्वि॒ पच्चतुष्॑ पदर्जुनि । उष॒ : प्रार॑ न्न॒ त ॑ स्परि॑ ॥
ृ ँरू नु॑ दि॒ वो अन्तेभ्य॒

वयश्चित्ते पतत्रिणो द्विपच्चतुष्पदर्जुनि । उषः प्रारन्नत
ृ ँरू नु दिवो अन्तेभ्यस्परि ॥

vayaś cit te patatriṇo dvipac catuṣpad arjuni | uṣaḥ prārann ṛtūm̐r anu divo antebhyas pari ||

॑
वयः॑ । चि॒ त ् । ते॒ । प॒ त॒त्रिणः॑ । द्वि॒ पत ् । चतुः॑ऽपत ् । अ॒ र्जु॒नि॒ । उषः॑ । प्र । आ॒र॒न ् ऋ॒तून ् । अनु॑ । दि॒ वः । अन्तेभ्यः । परि॑
॥

vayaḥ | cit | te | patatriṇaḥ | dvipat | catuḥ-pat | arjuni | uṣaḥ | pra | āran ṛtūn | anu | divaḥ | antebhyaḥ | pari
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व्य॒ च्छन्ती॒
ु हि र॒श्मिभि॒ र्विश्व॑मा॒भासि॑ रोच॒ नम ् । तां त्वामष
ु॑ र्वस॒ यवो॑
ू गी॒र्भिः कण्वा॑ अहूषत ॥

व्युच्छन्ती हि रश्मिभिर्विश्वमाभासि रोचनम ् । तां त्वामुषर्वसूयवो गीर्भिः कण्वा अहूषत ॥

vyucchantī hi raśmibhir viśvam ābhāsi rocanam | tāṁ tvām uṣar vasūyavo gīrbhiḥ kaṇvā ahūṣata ||

व्यि॒ ऽउच्छन्ती॑ । हि । र॒श्मिऽभिः॑ । विश्व॑म ् । आ॒ऽभासि॑ । रो॒च॒नम ् । ताम ् । त्वाम ् । उ॒ षः॒ । व॒ स॒ ऽयवः॑
ु । गीः॒ऽभिः ।
कण्वाः॑ । अ॒ हू॒ष॒ त॒ ॥

vyi-ucchantī | hi | raśmi-bhiḥ | viśvam | ābhāsi | rocanam | tām | tvām | uṣaḥ | vasu-yavaḥ | gīḥ-bhiḥ |
kaṇvāḥ | ahūṣata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सूर्यः
THE MANTRA

॑
उद॒ ु त्यं जा॒तवेदसं दे॒ वं व॑हन्ति के॒तव॑: । दृ॒शे विश्वा॑य॒ सर्य
ू म॑ ्॥

उद ु त्यं जातवेदसं दे वं वहन्ति केतवः । दृशे विश्वाय सूर्यम ् ॥

ud u tyaṁ jātavedasaṁ devaṁ vahanti ketavaḥ | dṛśe viśvāya sūryam ||

॑
उत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्यम ् । जा॒तऽवेदसम ॑ ्॥
् । दे॒ वम ् । व॒ ह॒न्ति॒ । के॒तवः॑ । दृ॒शे । विश्वा॑य । सूर्यम

ut | oṃ iti | tyam | jāta-vedasam | devam | vahanti | ketavaḥ | dṛśe | viśvāya | sūryam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप॒ त्ये ता॒यवो॑ यथा॒ नक्ष॑त्रा यन्त्य॒ क्तभि
ु :॑ । सरू ा॑य वि॒ श्वच॑क्षसे ॥

अप त्ये तायवो यथा नक्षत्रा यन्त्यक्तुभिः । सूराय विश्वचक्षसे ॥

apa tye tāyavo yathā nakṣatrā yanty aktubhiḥ | sūrāya viśvacakṣase ||

अप॑ । त्ये । ता॒यवः॑ । य॒ था॒ । नक्ष॑त्रा । य॒ न्ति॒ । अ॒ क्तुऽभिः॑ । सूरा॑य । वि॒ श्वऽच॑क्षसे ॥

apa | tye | tāyavaḥ | yathā | nakṣatrā | yanti | aktu-bhiḥ | sūrāya | viśva-cakṣase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अदृ॑श्रमस्य के॒तवो॒ वि र॒श्मयो॒ जनाँ॒ अनु॑ । भ्राज॑न्तो अ॒ ग्नयो॑ यथा ॥

अदृश्रमस्य केतवो वि रश्मयो जनाँ अनु । भ्राजन्तो अग्नयो यथा ॥

adṛśram asya ketavo vi raśmayo janām̐ anu | bhrājanto agnayo yathā ||

अदृ॑श्रम ् । अ॒ स्य॒ । के॒तवः॑ । वि । र॒श्मयः॑ । जना॑न ् । अनु॑ । भ्राज॑न्तः । अ॒ ग्नयः॑ । य॒ था॒ ॥

adṛśram | asya | ketavaḥ | vi | raśmayaḥ | janān | anu | bhrājantaḥ | agnayaḥ | yathā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त॒ रणि॑र्वि॒श्वद॑ र्शतो ज्योति॒ ष्कृद॑ सि सर्य
ू । विश्व॒ मा भा॑सि रोच॒ नम ् ॥

तरणिर्विश्वदर्शतो ज्योतिष्कृदसि सूर्य । विश्वमा भासि रोचनम ् ॥

taraṇir viśvadarśato jyotiṣkṛd asi sūrya | viśvam ā bhāsi rocanam ||

त॒रणिः॑ । वि॒ श्वऽद॑ र्शतः । ज्यो॒तिः॒ऽकृत ् । अ॒ सि॒ । स॒ र्य॒
ू । विश्व॑म ् । आ । भा॒सि॒ । रो॒च॒नम ् ॥

taraṇiḥ | viśva-darśataḥ | jyotiḥ-kṛt | asi | sūrya | viśvam | ā | bhāsi | rocanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ त्यङ्दे॒ वानां॒ विश॑: प्र॒ त्यङ्ङुदे॑ षि॒ मानष
ु॑ ान ् । प्र॒ त्यङ्विश्वं॒ स्व॑र्दृ॒शे ॥

प्रत्यङ्दे वानां विशः प्रत्यङ्ङुदे षि मानुषान ् । प्रत्यङ्विश्वं स्वर्दृशे ॥

pratyaṅ devānāṁ viśaḥ pratyaṅṅ ud eṣi mānuṣān | pratyaṅ viśvaṁ svar dṛśe ||

प्र॒ त्यङ् । दे॒ वाना॑म ् । विशः॑ । प्र॒ त्यङ् । उत ् । ए॒ षि॒ । मानष
ु॑ ान ् । प्र॒ त्यङ् । विश्व॑म ् । स्वः॑ । दृ॒शे ॥

pratyaṅ | devānām | viśaḥ | pratyaṅ | ut | eṣi | mānuṣān | pratyaṅ | viśvam | svaḥ | dṛśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

येना॑ पावक॒ चक्ष॑सा भरु ॒ण्यन्तं॒ जनाँ॒ अनु॑ । त्वं व॑रुण॒ पश्य॑सि ॥

येना पावक चक्षसा भुरण्यन्तं जनाँ अनु । त्वं वरुण पश्यसि ॥

yenā pāvaka cakṣasā bhuraṇyantaṁ janām̐ anu | tvaṁ varuṇa paśyasi ||

येन॑ । पा॒व॒क॒ । चक्ष॑सा । भ॒ र॒ु ण्यन्त॑म ् । जना॑न ् । अनु॑ । त्वम ् । व॒ रु॒ण॒ । पश्य॑सि ॥

yena | pāvaka | cakṣasā | bhuraṇyantam | janān | anu | tvam | varuṇa | paśyasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ रज॑स्प॒ थ्वहा॒
वि द्यामेषि॒ ृ मिमा॑नो अ॒ क्तभि
ु :॑ । पश्य॒ ञ्जन्मा॑नि सर्य
ू ॥

वि द्यामेषि रजस्पथ्
ृ वहा मिमानो अक्तुभिः । पश्यञ्जन्मानि सूर्य ॥

vi dyām eṣi rajas pṛthv ahā mimāno aktubhiḥ | paśyañ janmāni sūrya ||

वि । द्याम ् । ए॒ षि॒ । रजः॑ । प॒ थ
ृ ु । अहा॑ । मिमा॑नः । अ॒ क्तुऽभिः॑ । पश्य॑न ् । जन्मा॑नि । स॒ र्य॒
ू ॥

vi | dyām | eṣi | rajaḥ | pṛthu | ahā | mimānaḥ | aktu-bhiḥ | paśyan | janmāni | sūyar
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू । शो॒चिष्के॑शं विचक्षण ॥
स॒ प्त त्वा॑ ह॒रितो॒ रथे॒ वह॑न्ति दे व सर्य

सप्त त्वा हरितो रथे वहन्ति दे व सूर्य । शोचिष्केशं विचक्षण ॥

sapta tvā harito rathe vahanti deva sūrya | śociṣkeśaṁ vicakṣaṇa ||

स॒ प्त । त्वा॒ । ह॒रितः॑ । रथे॑ । वह॑ न्ति । दे॒ व॒ । स॒ र्य॒
ू । शो॒चिःऽके॑शम ् । वि॒ ऽच॒ क्ष॒ण॒ ॥

sapta | tvā | haritaḥ | rathe | vahanti | deva | sūrya | śociḥ-keśam | vi-cakṣaṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अयुक्
॑ त स॒ प्त श॒ न्ध्य
ु व
ु ॒ : सरू ो॒ रथ॑स्य न॒ प्त्य॑: । ताभि॑र्याति॒ स्वयक्ति
ु॑ भिः ॥

अयुक्त सप्त शुन्ध्युवः सूरो रथस्य नप्त्यः । ताभिर्याति स्वयक्ति
ु भिः ॥

ayukta sapta śundhyuvaḥ sūro rathasya naptyaḥ | tābhir yāti svayuktibhiḥ ||

अयुक्
॑ त । स॒ प्त । श॒ न्ध्य
ु ुवः॑ । सूरः॑ । रथ॑स्य । न॒ प्त्यः॑ । ताभिः॑ । या॒ति॒ । स्वयक्ति
ु॑ ऽभिः ॥

ayukta | sapta | śundhyuvaḥ | sūraḥ | rathasya | naptyaḥ | tābhiḥ | yāti | svayukti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उद्व॒ यं तम॑स॒स्परि॒ ज्योति॒ ष्पश्य॑न्त॒ उत्त॑रम ् । दे॒ वं दे॑ व॒ त्रा सर्य
ू ॒ मग॑न्म॒ ज्योति॑रुत्त॒ मम ् ॥

उद्वयं तमसस्परि ज्योतिष्पश्यन्त उत्तरम ् । दे वं दे वत्रा सूर्यमगन्म ज्योतिरुत्तमम ् ॥

ud vayaṁ tamasas pari jyotiṣ paśyanta uttaram | devaṁ devatrā sūryam aganma jyotir uttamam ||

॑ ् । अग॑न्म । ज्योतिः॑ ।
उत ् । व॒ यम ् । तम॑सः । परि॑ । ज्योतिः॑ । पश्य॑न्तः । उत ्ऽत॑रम ् । दे॒ वम ् । दे॒ व॒ऽत्रा । सूर्यम
उ॒ त ्ऽत॒मम ् ॥

ut | vayam | tamasaḥ | pari | jyotiḥ | paśyantaḥ | ut-taram | devam | deva-trā | sūryam | aganma | jyotiḥ | ut-
tamam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू हरि॒माणं॑ च नाशय ॥
उ॒ द्यन्न॒ द्य मि॑त्रमह आ॒रोह॒न्नत्ु त॑रां॒ दिव॑म ् । हृ॒द्रो॒गं मम॑ सर्य

उद्यन्नद्य मित्रमह आरोहन्नुत्तरां दिवम ् । हृद्रोगं मम सूर्य हरिमाणं च नाशय ॥

udyann adya mitramaha ārohann uttarāṁ divam | hṛdrogam mama sūrya harimāṇaṁ ca nāśaya ||

उ॒ त ्ऽयन ् । अ॒ द्य । मि॒ त्रऽ॒ म॒ हः॒ । आ॒ऽरोह॑न ् । उत ्ऽत॑राम ् । दिव॑म ् । हृ॒त ्ऽरो॒गम ् । मम॑ । स॒ र्य॒
ू । ह॒रि॒माण॑म ् । च॒ । ना॒श॒य॒ ॥

ut-yan | adya | mitra-mahaḥ | ārohan | ut-tarām | divam | hṛt-rogam | mama | sūrya | harimāṇam | ca | nāśaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु े॑ षु मे हरि॒माणं॑ रोप॒ णाका॑सु दध्मसि । अथो॑ हारिद्र॒ वेषु॑ मे हरि॒माणं॒ नि द॑ ध्मसि ॥
शक

शुकेषु मे हरिमाणं रोपणाकासु दध्मसि । अथो हारिद्रवेषु मे हरिमाणं नि दध्मसि ॥

śukeṣu me harimāṇaṁ ropaṇākāsu dadhmasi | atho hāridraveṣu me harimāṇaṁ ni dadhmasi ||

शुक॑े षु । मे॒ । ह॒रि॒माण॑म ् । रो॒प॒णाका॑सु । द॒ ध्म॒ सि॒ । अथो॒ इति॑ । हा॒रि॒द्र॒वेषु॑ । मे॒ । ह॒रि॒माण॒ म ् । नि । द॒ ध्म॒ सि॒ ॥

śukeṣu | me | harimāṇam | ropaṇākāsu | dadhmasi | atho iti | hāridraveṣu | me | harimāṇam | ni | dadhmasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ सह॑ सा स॒ ह । द्वि॒ षन्तं॒ मह्यं॑ र॒न्धय॒ न्मो अ॒ हं द्वि॑ष॒ते र॑ धम ् ॥
उद॑ गाद॒ यमा॑दि॒त्यो विश्वेन॒

उदगादयमादित्यो विश्वेन सहसा सह । द्विषन्तं मह्यं रन्धयन्मो अहं द्विषते रधम ् ॥

ud agād ayam ādityo viśvena sahasā saha | dviṣantam mahyaṁ randhayan mo ahaṁ dviṣate radham ||

॑ । सह॑सा । स॒ ह । द्वि॒ षन्त॑म ् । मह्य॑म ् । र॒न्धय॑न ् । मो इति॑ । अ॒ हम ् ।
उत ् । अ॒ गा॒त ् । अ॒ यम ् । आ॒दि॒ त्यः । विश्वेन
द्वि॒ ष॒ते । र॒ध॒म ् ॥

ut | agāt | ayam | ādityaḥ | viśvena | sahasā | saha | dviṣantam | mahyam | randhayan | mo iti | aham | dviṣate |
radham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- सव्य आङ्गिरसः
THE MANTRA

अ॒ भि त्यं मे॒ षं पुरु
॑ हू॒तम॒ ग्मिय॒
ृ मिन्द्रं॑ गी॒र्भिर्मदता॒
॑ वस्वो॑ अर्ण॒वम ् । यस्य॒ द्यावो॒ न वि॒ चर॑ न्ति॒ मानष
ु॑ ा
भ॒ जे
ु मंहि॑ष्ठम॒ भि विप्र॑मर्चत ॥

अभि त्यं मेषं पुरुहूतमग्मि
ृ यमिन्द्रं गीर्भिर्मदता वस्वो अर्णवम ् । यस्य द्यावो न विचरन्ति मानुषा भुजे मंहिष्ठमभि
विप्रमर्चत ॥

abhi tyam meṣam puruhūtam ṛgmiyam indraṁ gīrbhir madatā vasvo arṇavam | yasya dyāvo na vicaranti
mānuṣā bhuje maṁhiṣṭham abhi vipram arcata ||

अ॒ भि । त्यम ् । मे॒ षम ् । प॒ रु॒
ु ऽहू॒तम ् । ऋ॒ग्मिय॑म ् । इन्द्र॑ म ् । गीः॒ऽभिः । म॒ द॒ त॒ । वस्वः॑ । अ॒ र्ण॒वम ् । यस्य॑ । द्यावः॑ । न ।
वि॒ ऽचर॑ न्ति । मानष
ु॑ ा । भ॒ जे
ु । मंहि॑ष्ठम ् । अ॒ भि । विप्र॑म ् । अ॒ र्च॒ त॒ ॥

abhi | tyam | meṣam | puru-hūtam | ṛgmiyam | indram | gīḥ-bhiḥ | madata | vasvaḥ | arṇavam | yasya |
dyāvaḥ | na | vi-caranti | mānuṣā | bhuje | maṃhiṣṭham | abhi | vipram | arcata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भीम॑वन्वन्त्स्वभि॒ ष्टिम॒ तयो॑
ू ऽन्तरिक्ष॒प्रां तवि॑षीभि॒ रावत ु ं॑
॑ ृ म ् । इन्द्रं॒ दक्षा॑स ऋ॒भवो॑ मद॒ च्यत
श॒ तक्र॑त॒ ंु जव॑नी स॒ न
ू त
ृ ारु॑ हत ् ॥

अभीमवन्वन्त्स्वभिष्टिमूतयोऽन्तरिक्षप्रां तविषीभिरावत
ृ म ् । इन्द्रं दक्षास ऋभवो मदच्यत
ु ं शतक्रतुं जवनी सूनत
ृ ारुहत ्
॥

abhīm avanvan svabhiṣṭim ūtayo 'ntarikṣaprāṁ taviṣībhir āvṛtam | indraṁ dakṣāsa ṛbhavo madacyutaṁ
śatakratuṁ javanī sūnṛtāruhat ||

अ॒ भि । ई॒म ् । अ॒ व॒ न्व॒ न ् । स॒ ऽअ॒
ु भि॒ ष्टिम ् । ऊ॒ तयः॑ । अ॒ न्त॒रि॒क्ष॒ऽप्राम ् । तवि॑षीभिः । आऽवत
॑ ृ म ् । इन्द्र॑ म ् । दक्षा॑सः ।
ऋ॒भवः॑ । म॒ द॒ ऽच्यत
ु म
॑ ् । श॒ तऽक्र॑तम
ु ् । जव॑नी । स॒ न
ू त
ृ ा॑ । आ । अ॒ रु॒ह॒त ् ॥

abhi | īm | avanvan | su-abhiṣṭim | ūtayaḥ | antarikṣa-prām | taviṣībhiḥ | āvṛtam | indram | dakṣāsaḥ |
ṛbhavaḥ | mada-cyutam | śata-kratum | javanī | sūnṛtā | ā | aruhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं गो॒त्रमङ्गि॑रोभ्योऽवणृ ो॒रपो॒तात्र॑ये श॒ तद॑ रु े षु गात॒ वित
ु ् । स॒ सेन॑ चिद्विम॒ दाया॑वहो॒ वस्वा॒जावद्रि॑ ग
वावसा॒नस्य॑ न॒ र्तय॑न ् ॥

त्वं गोत्रमङ्गिरोभ्योऽवण
ृ ोरपोतात्रये शतदरु े षु गातुवित ् । ससेन चिद्विमदायावहो वस्वाजावद्रिं वावसानस्य नर्तयन ् ॥

tvaṁ gotram aṅgirobhyo 'vṛṇor apotātraye śatadureṣu gātuvit | sasena cid vimadāyāvaho vasv ājāv adriṁ
vāvasānasya nartayan ||

त्वम ् । गो॒त्रम ् । अङ्गि॑रःऽभ्यः । अ॒ व॒ णोः॒
ृ । अप॑ । उ॒ त । अत्र॑ये । श॒ तऽद॑ रु े षु । गा॒त॒ ऽवित
ु ् । स॒ सेन॑ । चि॒ त ् । वि॒ ऽम॒ दाय॑ ।
अ॒ व॒ हः॒ । वसु॑ । आ॒जौ । अद्रि॑ म ् । व॒ व॒सा॒नस्य॑ । न॒ र्तय॑न ् ॥

tvam | gotram | aṅgiraḥ-bhyaḥ | avṛṇoḥ | apa | uta | atraye | śata-dureṣu | gātu-vit | sasena | cit | vi-madāya |
avahaḥ | vasu | ājau | adrim | vavasānasya | nataryan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॒ पाम॑पि॒धाना॑वण ॑ ॒ दानुम
ृ ो॒रपाधा॑रय॒ : पर्वते ॑ ॒ द्वसु॑ । व॒ त्रं
ृ यदि॑ न्द्र॒ शव॒ साव॑धी॒रहि॒मादित्सर्यं
ू ॑
दि॒ व्यारो॑हयो दृ॒शे ॥

त्वमपामपिधानावण
ृ ोरपाधारयः पर्वते दानुमद्वसु । वत्र
ृ ं यदिन्द्र शवसावधीरहिमादित्सूर्यं दिव्यारोहयो दृशे ॥

tvam apām apidhānāvṛṇor apādhārayaḥ parvate dānumad vasu | vṛtraṁ yad indra śavasāvadhīr ahim ād it
sūryaṁ divy ārohayo dṛśe ||

त्वम ् । अ॒ पाम ् । अ॒ पि॒ ऽधाना॑ । अ॒ व॒ णोः॒
ृ । अप॑ । अधा॑रयः । पर्वते ॑ । दानऽु॑ मत ् । वसु॑ । व॒ त्रम
ृ ् । यत ् । इ॒न्द्र॒ । शव॑सा ।
अव॑धीः । अहि॑म ् । आत ् । इत ् । सूर्यम ॑ ् । दि॒ वि । आ । अ॒ रो॒ह॒यः॒ । दृ॒शे ॥

tvam | apām | api-dhānā | avṛṇoḥ | apa | adhāraya | parvate | dānu-mat | vasu | vṛtram | yat | indra | śavasā |
avadhīḥ | ahim | āt | it | sūryam | divi | ā | arohayaḥ | dṛśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं मा॒याभि॒ रप॑ मा॒यिनो॑ऽधमः स्व॒ धाभि॒ र्ये अधि॒ शप्ु ता॒वजुह्
॑ वत । त्वं पिप्रो॑र्नृमण॒ : प्रारु॑ ज॒ : परु :॒ प्र
ऋ॒जिश्वा॑नं दस्य॒ हत्ये
ु ॑
ष्वाविथ ॥

त्वं मायाभिरप मायिनोऽधमः स्वधाभिर्ये अधि शुप्तावजुह्वत । त्वं पिप्रोर्नृमणः प्रारुजः पुरः प्र ऋजिश्वानं
दस्यह
ु त्येष्वाविथ ॥

tvam māyābhir apa māyino 'dhamaḥ svadhābhir ye adhi śuptāv ajuhvata | tvam pipror nṛmaṇaḥ prārujaḥ
puraḥ pra ṛjiśvānaṁ dasyuhatyeṣv āvitha ||

त्वम ् । मा॒याभिः॑ । अप॑ । मा॒यिनः॑ । अ॒ ध॒ मः॒ । स्व॒ धाभिः॑ । ये । अधि॑ । शुप्तौ॑ । अजह्
ु॑ वत । त्वम ् । पिप्रोः॑ । न॒ ऽम॒
ृ नः॒ । प्र
। अ॒ रु॒जः॒ । परु ः॑ । प्र । ऋ॒जिश्चा॑नम ् । द॒ स्य॒ ऽहत्ये
ु ॑ ु । आ॒वि॒ थ॒ ॥
ष

tvam | māyābhiḥ | apa | māyinaḥ | adhamaḥ | svadhābhiḥ | ye | adhi | śuptau | ajuhvata | tvam | piproḥ | nṛ-
manaḥ | pra | arujaḥ | puraḥ | pra | ṛjiścānam | dasyu-hatyeṣu | āvitha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं कुत्सं॑ शष्ु ण॒ हत्येष्वावि॒
॑ थार॑ न्धयोऽतिथि॒ ग्वाय॒ शम्ब॑रम ् । म॒ हान्तं॑ चिदर्बु॒दं नि क्र॑मीः प॒ दा स॒ नादे॒ व
द॑ स्य॒ हत्या॑
ु य जज्ञिषे ॥

त्वं कुत्सं शुष्णहत्येष्वाविथारन्धयोऽतिथिग्वाय शम्बरम ् । महान्तं चिदर्बुदं नि क्रमीः पदा सनादे व दस्युहत्याय
जज्ञिषे ॥

tvaṁ kutsaṁ śuṣṇahatyeṣv āvithārandhayo 'tithigvāya śambaram | mahāntaṁ cid arbudaṁ ni kramīḥ padā
sanād eva dasyuhatyāya jajñiṣe ||

॑ ु । आ॒वि॒ थ॒ । अर॑ न्धयः । अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वाय॑ । शम्ब॑रम ् । म॒ हान्त॑म ् । चि॒ त ् । अ॒ र्बु॒दम ् । नि ।
त्वम ् । कुत्स॑म ् । शुष्ण॒ ऽहत्येष
क्र॒मीः॒ । प॒ दा । स॒ नात ् । ए॒ व । द॒ स्य॒ ऽहत्या॑
ु य । ज॒ ज्ञि॒ष॒ े ॥

tvam | kutsam | śuṣṇa-hatyeṣu | āvitha | arandhayaḥ | atithi-gvāya | śambaram | mahāntam | cit | arbudam | ni
| kramīḥ | padā | sanāt | eva | dasyu-hatyāya | jajñiṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे विश्वा॒ तवि॑षी स॒ ध्र्य॑ग्घि॒ता तव॒ राध॑: सोमपी॒थाय॑ हर्षते । तव॒ वज्र॑श्चिकिते बा॒ह्वोर्हि॒तो व॒ श्चा
ृ
शत्रो॒रव॒ विश्वा॑नि॒ वष्ृ ण्या॑ ॥

त्वे विश्वा तविषी सध्र्यग्घिता तव राधः सोमपीथाय हर्षते । तव वज्रश्चिकिते बाह्वोर्हितो वश्ृ चा शत्रोरव विश्वानि
वष्ृ ण्या ॥

tve viśvā taviṣī sadhryag ghitā tava rādhaḥ somapīthāya harṣate | tava vajraś cikite bāhvor hito vṛścā śatror
ava viśvāni vṛṣṇyā ||

त्वे इति॑ । विश्वा॑ । तवि॑षी । स॒ ध्र्य॑क् । हि॒ता । तव॑ । राधः॑ । सो॒म॒ऽपी॒थाय॑ । ह॒र्ष॒त॒ े । तव॑ । वज्रः॑ । चि॒ कि॒ ते॒ । बा॒ह्वोः ।
हि॒तः । व॒ श्च
ृ । शत्रोः॑ । अव॑ । विश्वा॑नि । वष्ृ ण्या॑ ॥

tve iti | viśvā | taviṣī | sadhryak | hitā | tava | rādhaḥ | soma-pīthāya | harṣate | tava | vajraḥ | cikite | bāhvoḥ |
hitaḥ | vṛśca | śatroḥ | ava | viśvāni | vṛṣṇyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि जा॑नी॒ह्यार्या॒न्ये च॒ दस्य॑वो ब॒ र्हिष्म॑ते रन्धया॒ शास॑दव्र॒ तान ् । शाकी॑ भव॒ यज॑मानस्य चोदि॒ ता
विश्वेत्ता ते॑ सध॒ मादे॑ षु चाकन ॥

वि जानीह्यार्यान्ये च दस्यवो बर्हिष्मते रन्धया शासदव्रतान ् । शाकी भव यजमानस्य चोदिता विश्वेत्ता ते सधमादे षु
चाकन ॥

vi jānīhy āryān ye ca dasyavo barhiṣmate randhayā śāsad avratān | śākī bhava yajamānasya coditā viśvet tā
te sadhamādeṣu cākana ||

वि । जा॒नी॒हि॒ । आर्यान॑ ् । ये । च॒ । दस्य॑वः । ब॒ र्हिष्म॑ते । र॒न्ध॒ य॒ । शास॑त ् । अ॒ व्र॒ तान ् । शाकी॑ । भ॒ व॒ । यज॑मानस्य ।
चो॒दि॒ता । विश्वा॑ । इत ् । ता । ते॒ । स॒ ध॒ ऽमादे॑ षु । चा॒क॒न॒ ॥

vi | jānīhi | āryān | ye | ca | dasyavaḥ | barhiṣmate | randhaya | śāsat | avratān | śākī | bhava | yajamānasya |
coditā | viśvā | it | tā | te | sadha-mādeṣu | cākana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अनुव्र
॑ ताय र॒न्धय॒ न्नप॑व्रताना॒भभि ू ॒ रिन्द्र॑ : श्न॒ थय॒ न्नना॑भव
ु ः । व॒ द्धस्य॑
ृ ॑
चि॒ द्वर्धतो॒ द्यामिन॑क्षत॒ :
स्तवा॑नो व॒ म्रो वि ज॑घान सं॒ दिह॑ : ॥

अनुव्रताय रन्धयन्नपव्रतानाभूभिरिन्द्रः श्नथयन्ननाभुवः । वद्ध
ृ स्य चिद्वर्धतो द्यामिनक्षतः स्तवानो वम्रो वि जघान
संदिहः ॥

anuvratāya randhayann apavratān ābhūbhir indraḥ śnathayann anābhuvaḥ | vṛddhasya cid vardhato dyām
inakṣataḥ stavāno vamro vi jaghāna saṁdihaḥ ||

अनुऽ॑ व्रताय । र॒न्धय॑न ् । अप॑ऽव्रतान ् । आ॒ऽभूभिः॑ । इन्द्रः॑ । श्न॒ थय॑न ् । अना॑भुवः । व॒ द्धस्य॑
ृ ॑ । द्याम ् ।
। चि॒ त ् । वर्धतः
इन॑क्षतः । स्तवा॑नः । व॒ म्रः । वि । ज॒ घा॒न॒ । स॒ म ्ऽदिहः॑ ॥

anu-vratāya | randhayan | apa-vratān | ābhūbhiḥ | indraḥ | śnathayan | anābhuvaḥ | vṛddhasya | cit |
vardhataḥ | dyām | inakṣataḥ | stavānaḥ | vamraḥ | vi | jaghāna | sam-dihaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तक्ष॒द्यत्त॑ उ॒ शना॒ सह॑ सा॒ सहो॒ वि रोद॑ सी म॒ ज्मना॑ बाधते॒ शव॑: । आ त्वा॒ वात॑स्य नम
ृ णो मनो॒यज
ु ॒ आ
पर्य॑
ू माणमवहन्न॒ भि श्रव॑: ॥

तक्षद्यत्त उशना सहसा सहो वि रोदसी मज्मना बाधते शवः । आ त्वा वातस्य नम
ृ णो मनोयुज आ
पर्य
ू माणमवहन्नभि श्रवः ॥

takṣad yat ta uśanā sahasā saho vi rodasī majmanā bādhate śavaḥ | ā tvā vātasya nṛmaṇo manoyuja ā
pūryamāṇam avahann abhi śravaḥ ||

तक्ष॑त ् । यत ् । ते॒ । उ॒ शना॑ । सह॑सा । सहः॑ । वि । रोद॑ सी॒ इति॑ । म॒ ज्मना॑ । बा॒ध॒ते॒ । शवः॑ । आ । त्वा॒ । वात॑स्य । न॒ ऽम॒
ृ नः॒
। म॒ नः॒ऽयज ु ः॑ । आ । पर्य ॑
ू माणम ् । अ॒ व॒ ह॒न ् । अ॒ भि । श्रवः॑ ॥

takṣat | yat | te | uśanā | sahasā | sahaḥ | vi | rodasī iti | majmanā | bādhate | śavaḥ | ā | tvā | vātasya | nṛ-
manaḥ | manaḥ-yujaḥ | ā | pūryamāṇam | avahan | abhi | śravaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु ॑ का॒व्ये सचाँ॒ इन्द्रो॑ व॒ ङ्कू व॑ङ्कु॒तराधि॑ तिष्ठति । उ॒ ग्रो य॒ यि ं निर॒पः स्रोत॑सासज
मन्दि॑ ष्ट॒ यद॒ शने ृ ॒ द्वि
शष्ु ण॑स्य दृंहि॒ता ऐ॑रय॒ त्परु ॑ : ॥

मन्दिष्ट यदश
ु ने काव्ये सचाँ इन्द्रो वङ्कू वङ्कुतराधि तिष्ठति । उग्रो ययिं निरपः स्रोतसासज
ृ द्वि शुष्णस्य दृंहिता
ऐरयत्परु ः ॥

mandiṣṭa yad uśane kāvye sacām̐ indro vaṅkū vaṅkutarādhi tiṣṭhati | ugro yayiṁ nir apaḥ srotasāsṛjad vi
śuṣṇasya dṛṁhitā airayat puraḥ ||

मन्दि॑ ष्ट॑ । यत ् । उ॒ शने॑ । का॒व्ये । सचा॑ । इन्द्रः॑ । व॒ ङ्कू इति॑ । व॒ ङ्कु॒ऽतरा । अधि॑ । ति॒ष्ठ॒ ति॒ । उ॒ ग्रः । य॒ यिम ् । निः ।
अ॒ पः । स्रोत॑सा । अ॒ स॒ ज॒
ृ त ् । वि । शष्ु ण॑स्य । दृं॒हि॒ताः । ऐ॒ र॒य॒त ् । परु ः॑ ॥

mandiṣṭa | yat | uśane | kāvye | sacā | indraḥ | vaṅkūiti | vaṅku-tarā | adhi | tiṣṭhat i | ugraḥ | yayim | niḥ |
apaḥ | srotasā | asṛjat | vi | śuṣṇasya | dṛṃhitāḥ | airayat | puraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ स्मा॒ रथं॑ वष ॑ ु तिष्ठसि शार्या॒तस्य॒ प्रभत
ृ ॒ पाणेष ॑ ृ ा॒ येष॒ ु मन्द॑ से । इन्द्र॒ यथा॑ स॒ तसो॑
ु मेषु
चा॒कनो॑ऽन॒ र्वाणं॒ श्लोक॒ मा रो॑हसे दि॒ वि ॥

आ स्मा रथं वष
ृ पाणेषु तिष्ठसि शार्यातस्य प्रभत
ृ ा येषु मन्दसे । इन्द्र यथा सत
ु सोमेषु चाकनोऽनर्वाणं श्लोकमा रोहसे
दिवि ॥

ā smā rathaṁ vṛṣapāṇeṣu tiṣṭhasi śāryātasya prabhṛtā yeṣu mandase | indra yathā sutasomeṣu cākano
'narvāṇaṁ ślokam ā rohase divi ||

॑ ु । ति॒ष्ठ॒ सि॒ । शा॒र्यात
आ । स्म॒ । रथ॑म ् । व॒ ष॒ृ ऽपानेष ॒ स्य॑ । प्रऽभत
॑ ृ ाः । येषु॑ । मन्द॑ से । इन्द्र॑ । यथा॑ । स॒ तऽसो॑
ु मेषु । चा॒कनः॑
। अ॒ न॒र्वाण॑म ् । श्लोक॑म ् । आ । रो॒ह॒से॒ । दि॒ वि ॥

ā | sma | ratham | vṛṣa-pāneṣu | tiṣṭhasi | śāryātasya | pra-bhṛtāḥ | yeṣu | mandase | indra | yathā | suta-
someṣu | cākanaḥ | anarvāṇam | ślokam | ā | rohase | divi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अद॑ दा॒ अर्भां॑ मह॒ते व॑च॒स्यवे॑ क॒ क्षीव॑ते वच
ृ ॒ यामि॑न्द्र सन्
ु व॒ ते । मेना॑भवो वष
ृ ण॒ श्वस्य॑ सक्र
ु तो॒ विश्वेत्ता
ते॒ सव॑नेषु प्र॒ वाच्या॑ ॥

अददा अर्भां महते वचस्यवे कक्षीवते वच
ृ यामिन्द्र सुन्वते । मेनाभवो वष
ृ णश्वस्य सुक्रतो विश्वेत्ता ते सवनेषु प्रवाच्या
॥

adadā arbhām mahate vacasyave kakṣīvate vṛcayām indra sunvate | menābhavo vṛṣaṇaśvasya sukrato
viśvet tā te savaneṣu pravācyā ||

अद॑ दाः । अर्भा॑म ् । म॒ ह॒ते । व॒ च॒स्यवे॑ । क॒ क्षीव॑ते । व॒ च॒
ृ याम ् । इ॒न्द्र॒ । स॒ न्व॒
ु ते । मेना॑ । अ॒ भ॒ वः॒ । व॒ ष॒ृ ण॒श्वस्य॑ । स॒ क्र
ु ॒ तो॒ इति॑
सऽु क्रतो । विश्वा॑ । इत ् । ता । ते॒ । सव॑नेषु । प्र॒ ऽवाच्या॑ ॥

adadāḥ | arbhām | mahate | vacasyave | kakṣīvate | vṛcayām | indra | sunvate | menā | abhavaḥ |
vṛṣaṇaśvasya | sukrato itisu-krato | viśvā | it | tā | te | savaneṣu | pra-vācyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ अश्रायि स॒ ध्यो॑
ु निरे ॒के प॒ ज्रेष॒ ु स्तोमो॒ दर्यो
ु ॒ न यप
ू :॑ । अ॒ श्व॒ यर्ग
ु ॒ व्यू र॑ थ॒यर्व
ु स॑ ॒य
ू रि
ु न्द्र॒ इद्रा॒यः क्ष॑यति
प्रय॒ न्ता ॥

इन्द्रो अश्रायि सुध्यो निरे के पज्रेषु स्तोमो दर्यो
ु न यूपः । अश्वयर्ग
ु व्यू रथयुर्वसूयुरिन्द्र इद्रायः क्षयति प्रयन्ता ॥

indro aśrāyi sudhyo nireke pajreṣu stomo duryo na yūpaḥ | aśvayur gavyū rathayur vasūyur indra id rāyaḥ
kṣayati prayantā ||

इन्द्रः॑ । अ॒ श्रा॒यि॒ । स॒ ऽध्यः॑
ु । नि॒ रे॒के । प॒ ज्रेषु॑ । स्तोमः॑ । दर्य
ु ः॑ । न । यूपः॑ । अ॒ श्व॒ ऽयुः । ग॒ व्युः । र॒थ॒ऽयुः । व॒ स॒ ऽय
ु ुः । इन्द्रः॑
। इत ् । रा॒यः । क्ष॒य॒ति॒ । प्रऽय॒ न्ता ॥

indraḥ | aśrāyi | su-dhyaḥ | nireke | pajreṣu | stomaḥ | duryaḥ | na | yūpaḥ | aśva-yuḥ | gavyuḥ | ratha-yuḥ |
vasu-yuḥ | indraḥ | it | rāyaḥ | kṣayati | pra-yantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒दं नमो॑ वष ृ ॒ भाय॑ स्व॒ राजे॑ स॒ त्यशुष्॑ माय त॒ वसेऽवाचि
॑ । अ॒ स्मिन्नि॑न्द्र व॒ जने ॑
ृ ॒ सर्ववीरा॒ :
स्मत्स॒ रिभि॒
ू ॑
स्तव॒ शर्मन्त्स्याम ॥

इदं नमो वष
ृ भाय स्वराजे सत्यशुष्माय तवसेऽवाचि । अस्मिन्निन्द्र वज
ृ ने सर्ववीराः स्मत्सूरिभिस्तव शर्मन्त्स्याम ॥

idaṁ namo vṛṣabhāya svarāje satyaśuṣmāya tavase 'vāci | asminn indra vṛjane sarvavīrāḥ smat sūribhis
tava śarman syāma ||

इ॒दम ् । नमः॑ । व॒ ष॒ृ भाय॑ । स्व॒ ऽराजे॑ । स॒ त्यऽशष्ु॑ माय । त॒वसे॑ । अ॒ वा॒चि॒ । अ॒ स्मिन ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ जने
ृ ॑ । सर्वऽवीराः
॑ । स्मत ् ।
स॒ रिऽभिः॑
ू ॑
। तव॑ । शर्मन ् । स्या॒म॒ ॥

idam | namaḥ | vṛṣabhāya | sva-rāje | satya-śuṣmāya | tavase | avāci | asmin | indra | vṛjane | sarva-vīrāḥ |
smat | sūri-bhiḥ | tava | śarman | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्यं सु मे॒ षं म॑हया स्व॒ र्विदं॑ श॒ तं यस्य॑ स॒ भ्व॑
ु : सा॒कमीर॑ ते । अत्यं॒ न वाजं॑ हवन॒ स्यदं॒ रथ॒ मेन्द्रं॑
ववत्ृ या॒मव॑से सवु ॒ क्तिभि॑
ृ :॥

त्यं सु मेषं महया स्वर्विदं शतं यस्य सुभ्वः साकमीरते । अत्यं न वाजं हवनस्यदं रथमेन्द्रं ववत्ृ यामवसे सुवक्ति
ृ भिः ॥

tyaṁ su meṣam mahayā svarvidaṁ śataṁ yasya subhvaḥ sākam īrate | atyaṁ na vājaṁ havanasyadaṁ
ratham endraṁ vavṛtyām avase suvṛktibhiḥ ||

त्यम ् । सु । मे॒ षम ् । म॒ ह॒य॒ । स्वः॒ऽविद॑ म ् । श॒ तम ् । यस्य॑ । स॒ ऽभ्वः॑
ु । सा॒कम ् । ईर॑ते । अत्य॑म ् । न । वाज॑म ् ।
ह॒व॒न॒ऽस्यदम ् । रथ॑म ् । आ । इन्द्र॑ म ् । व॒ व॒ त्या॒
ृ म ् । अव॑से । स॒ ुव॒ क्तिऽभिः॑
ृ ॥

tyam | su | meṣam | mahaya | svaḥ-vidam | śatam | yasya | su-bhvaḥ | sākam | īrate | atyam | na | vājam |
havana-syadam | ratham | ā | indram | vavṛtyām | avase | suvṛkti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ न ध॒ रुणे॒ ष्वच्युत
स पर्वतो॒ ॑ ः स॒ हस्र॑मति
ू ॒ स्तवि॑षीषु वावध
ृ े । इन्द्रो॒ यद्व॒ त्रमव॑
ृ धीन्नदी॒वत
ृ म
॑ ॒ ब्जन्नर्णां॑
ु सि॒
॑
जर्हृषाणो॒ अन्ध॑सा ॥

स पर्वतो न धरुणेष्वच्युतः सहस्रमूतिस्तविषीषु वावध
ृ े । इन्द्रो यद्वत्र
ृ मवधीन्नदीवत
ृ मुब्जन्नर्णांसि जर्हृषाणो अन्धसा
॥

sa parvato na dharuṇeṣv acyutaḥ sahasramūtis taviṣīṣu vāvṛdhe | indro yad vṛtram avadhīn nadīvṛtam
ubjann arṇāṁsi jarhṛṣāṇo andhasā ||

॑ । न । ध॒ रुणेष
सः । पर्वतः ॑ ु । अच्यत
ु॑ ः । स॒ हस्र॑म ्ऽऊतिः॑ । तवि॑षीषु । व॒ व॒ धे॒
ृ । इन्द्रः॑ । यत ् । व॒ त्रम
ृ ् । अव॑धीत ् । न॒ दी॒ऽवत
ृ म
॑ ्
॑
। उ॒ ब्जन ् । अर्णां॑सि । जर्हृषाणः । अन्ध॑सा ॥

saḥ | parvataḥ | na | dharuṇeṣu | acyutaḥ | sahasram-ūtiḥ | taviṣīṣu | vavṛdhe | indraḥ | yat | vṛtram | avadhīt |
nadī-vṛtam | ubjan | arṇāṃsi | jarhṛṣāṇaḥ | andhasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स हि द्व॒ रो द्व॒ रिषु॑ व॒ व्र ऊध॑नि च॒ न्द्रबुध्
॑ नो॒ मद॑ वद्ध
ृ ो मनी॒षिभि॑: । इन्द्रं॒ तम॑ह्वे स्वप॒ स्यया॑ धि॒ या
मंहि॑ष्ठरातिं॒ स हि पप्रि॒ रन्ध॑सः ॥

स हि द्वरो द्वरिषु वव्र ऊधनि चन्द्रबुध्नो मदवद्ध
ृ ो मनीषिभिः । इन्द्रं तमह्वे स्वपस्यया धिया मंहिष्ठरातिं स हि
पप्रिरन्धसः ॥

sa hi dvaro dvariṣu vavra ūdhani candrabudhno madavṛddho manīṣibhiḥ | indraṁ tam ahve svapasyayā
dhiyā maṁhiṣṭharātiṁ sa hi paprir andhasaḥ ||

सः । हि । द्व॒ रः । द्व॒ रिषु॑ । व॒ व्रः । ऊध॑नि । च॒ न्द्रऽबध्
ु॑ नः । मद॑ ऽवद्ध
ृ ः । म॒ नी॒षिऽभिः॑ । इन्द्र॑ म ् । तम ् । अ॒ ह्वे॒ ।
स॒ ऽअ॒
ु प॒ स्यया॑ । धि॒ या । मंहि॑ष्ठऽरातिम ् । सः । हि । पप्रिः॑ । अन्ध॑सः ॥

saḥ | hi | dvaraḥ | dvariṣu | vavraḥ | ūdhani | candra-budhnaḥ | mada-vṛddhaḥ | manīṣi-bhiḥ | indram | tam |
ahve | su-apasyayā | dhiyā | maṃhiṣṭha-rātim | saḥ | hi | papriḥ | andhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ यं प॒ णन्ति॑
ृ दि॒ वि सद्म॑बर्हिषः सम॒ द्रं
ु न स॒ भ्व१॒॑
ु ॒॑: स्वा अ॒ भिष्ट॑ यः । तं वत्र
॑ृ ह॒ त्ये॒ अनु॑ तस्थरू
ु ॒तय॒ :
शष्ु मा॒ इन्द्र॑ मवा॒ता अह्रु॑तप्सवः ॥

आ यं पण
ृ न्ति दिवि सद्मबर्हिषः समुद्रं न सुभ्वः स्वा अभिष्टयः । तं वत्र
ृ हत्ये अनु तस्थुरूतयः शुष्मा इन्द्रमवाता
अह्रुतप्सवः ॥

ā yam pṛṇanti divi sadmabarhiṣaḥ samudraṁ na subhvaḥ svā abhiṣṭayaḥ | taṁ vṛtrahatye anu tasthur
ūtayaḥ śuṣmā indram avātā ahrutapsavaḥ ||

आ । यम ् । प॒ णन्ति॑
ृ । दि॒ वि । सद्म॑ऽबर्हिषः । स॒ म॒ द्रम ु ् । न । स॒ ऽभ्वः॑
ु ृ ऽ॒ हत्ये॑ । अनु॑ ।
। स्वाः । अ॒ भिष्ट॑ यः । तम ् । व॒ त्र
त॒स्थःु ॒ । ऊ॒ तयः॑ । शष्ु माः॑ । इन्द्र॑ म ् । अ॒ वा॒ताः । अह्रु॑तऽप्सवः ॥

ā | yam | pṛṇanti | divi | sadma-barhiṣaḥ | samudram | na | su-bhvaḥ | svāḥ | abhiṣṭayaḥ | tam | vṛtra-hatye |
anu | tasthuḥ | ūtayaḥ | śuṣmāḥ | indram | avātāḥ | ahruta-psavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ं॒ मदे॑ अस्य॒ यध्
अ॒ भि स्ववष्टि ु य॑तो र॒घ्वीरि॑ व प्रव॒ णे स॑स्ररू
ु ॒तय॑: । इन्द्रो॒ यद्व॒ ज्री ध॒ षमा॑
ृ णो॒ अन्ध॑सा
भि॒ नद्व॒ लस्य॑ परि॒धीँरि॑व त्रित
॒ ः॥

अभि स्ववष्टि
ृ ं मदे अस्य युध्यतो रघ्वीरिव प्रवणे सस्रुरूतयः । इन्द्रो यद्वज्री धष
ृ माणो अन्धसा भिनद्वलस्य
परिधीँरिव त्रितः ॥

abhi svavṛṣṭim made asya yudhyato raghvīr iva pravaṇe sasrur ūtayaḥ | indro yad vajrī dhṛṣamāṇo andhasā
bhinad valasya paridhīm̐r iva tritaḥ ||

॑ृ म ् । मदे॑ । अ॒ स्य॒ । युध्य॑तः । र॒घ्वीःऽइ॑व । प्र॒ व॒णे । स॒ स्रुः॒ । ऊ॒ तयः॑ । इन्द्रः॑ । यत ् । व॒ ज्री । ध॒ षमा॑
अ॒ भि । स्वऽवष्टि ृ णः॑ ।
अन्ध॑सा । भि॒ नत ् । व॒ लस्य॑ । प॒ रि॒धीन ्ऽइ॑व । त्रित
॒ ः॥

abhi | sva-vṛṣtim | made | asya | yudhyataḥ | raghvīḥ-iva | pravaṇe | sasruḥ | ūtayaḥ | indraḥ | yat | vajrī |
dhṛṣamāṇaḥ | andhasā | bhinat | valasya | paridhīn-iva | tritaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परीं॑ घ॒ णा
ृ च॑रति तित्वि॒ षे शवो॒ऽपो व॒ त्वी
ृ रज॑सो ब॒ ध्नमाश॑
ु यत ् । व॒ त्रस्य॒
ृ यत्प्र॑व॒णे द॒ र्गृभि॑
ु श्वनो
निज॒ घन्थ॒ हन्वो॑रिन्द्र तन्य॒ तम
ु ्॥

परीं घण
ृ ा चरति तित्विषे शवोऽपो वत्ृ वी रजसो बुध्नमाशयत ् । वत्र
ृ स्य यत्प्रवणे दर्गृ
ु भिश्वनो निजघन्थ हन्वोरिन्द्र
तन्यतम
ु ्॥

parīṁ ghṛṇā carati titviṣe śavo 'po vṛtvī rajaso budhnam āśayat | vṛtrasya yat pravaṇe durgṛbhiśvano
nijaghantha hanvor indra tanyatum ||

परि॑ । ई॒म ् । घ॒ णा
ृ । च॒ र॒ति॒ । ति॒त्वि॒ षे । शवः॑ । अ॒ पः । व॒ त्वी
ृ । रज॑सः । ब॒ ध्नम
ु ् । आ । अ॒ श॒ य॒ त ् । व॒ त्रस्य॑
ृ । यत ् । प्र॒ व॒णे ।
दःु ॒ऽगभि
ृ श्॑ वनः । नि॒ ऽज॒ घन्थ॑ । हन्वोः॑ । इ॒न्द्र॒ । त॒न्य॒ तुम ् ॥

pari | īm | ghṛṇā | carati | titviṣe | śavaḥ | apaḥ | vṛtvī | rajasaḥ | budhnam | ā | aśayat | vṛtrasya | yat | pravaṇe
| duḥ-gṛbhiśvanaḥ | ni-jaghantha | hanvoḥ | indra | tanyatum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ह्र॒दं न हि त्वा॑ न्य॒ षन्त्य
ृ ॒ र्मयो॒
ू ॑ । त्वष्टा॑ चित्ते॒ यज्
ब्रह्मा॑णीन्द्र॒ तव॒ यानि॒ वर्धना ु यं॑ वावध
ृ े॒ शव॑स्त॒ तक्ष॒
वज्र॑म॒भिभत्ू॑ योजसम ् ॥

ह्रदं न हि त्वा न्यष
ृ न्त्यूर्मयो ब्रह्माणीन्द्र तव यानि वर्धना । त्वष्टा चित्ते यज्
ु यं वावध
ृ े शवस्ततक्ष वज्रमभिभूत्योजसम ्
॥

hradaṁ na hi tvā nyṛṣanty ūrmayo brahmāṇīndra tava yāni vardhanā | tvaṣṭā cit te yujyaṁ vāvṛdhe śavas
tatakṣa vajram abhibhūtyojasam ||

॑ । त्वष्टा॑ । चि॒ त ् । ते॒ । युज्य॑म ् ।
ह्र॒दम ् । न । हि । त्वा॒ । नि॒ ऽऋ॒षन्ति॑ । ऊ॒ र्मयः॑ । ब्रह्मा॑णि । इ॒न्द्र॒ । तव॑ । यानि॑ । वर्धना
व॒ व॒ धे॒
ृ । शवः॑ । त॒तक्ष॑ । वज्र॑म ् । अ॒ भिभति
ू॑ ऽओजसम ् ॥

hradam | na | hi | tvā | ni-ṛṣanti | ūrmayaḥ | brahmāṇi | indra | tava | yāni | vardhanā | tvaṣṭā | cit | te | yujyam
| vavṛdhe | śavaḥ | tatakṣa | vajram | abhibhūti--ojasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज॒ घ॒ न्वाँ उ॒ हरि॑ भिः सम्भत
ृ क्रत॒ विन्द्र॑ व॒ त्रं
ृ मनषु॑ े गात॒ यन्न॒
ु पः । अय॑च्छथा बा॒ह्वोर्वज्र॑माय॒ समधा॑रयो
दि॒ व्या सर्यं
ू ॑ दृ॒शे ॥

जघन्वाँ उ हरिभिः सम्भत
ृ क्रतविन्द्र वत्र
ृ ं मनुषे गातुयन्नपः । अयच्छथा बाह्वोर्वज्रमायसमधारयो दिव्या सूर्यं दृशे ॥

jaghanvām̐ u haribhiḥ sambhṛtakratav indra vṛtram manuṣe gātuyann apaḥ | ayacchathā bāhvor vajram
āyasam adhārayo divy ā sūryaṁ dṛśe ||

ज॒ घ॒ न्वान ् । ऊँ॒ इति॑ । हरि॑ ऽभिः । स॒ म्भ॒ त॒क्र
ृ ॒ तो॒ इति॑ सम्भत
ृ ऽक्रतो । इन्द्र॑ । व॒ त्रम
ृ ् । मनष
ु॑ े । गा॒त॒ ऽयन
ु ् । अ॒ पः ।
॑ ् । दृ॒शे ॥
अय॑च्छथाः । बा॒ह्वोः । वज्र॑म ् । आ॒य॒ सम ् । अधा॑रयः । दि॒ वि । आ । सूर्यम

jaghanvān | oṃ iti | hari-bhiḥ | sambhṛtakrato itisambhṛta-krato | indra | vṛtram | manuṣe | gātu-yan | apaḥ |
ayacchathāḥ | bāhvoḥ | vajram | āyasam | adhārayaḥ | divi | ā | sūryam | dṛśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्त्रिष्टुप ्
THE MANTRA

ब॒ हत्स्वश्च॑
ृ न्द्र॒ मम॑व॒द्यद॒ क्थ्य१॒॑
ु ॒॑मक॑ ृ ण्वत भि॒ यसा॒ रोह॑ णं दि॒ वः । यन्मानष
ु॑ प्रधना॒ इन्द्र॑ म॒ तय॒
ू :
स्व॑र्नृ॒षाचो॑ म॒ रुतोऽम॑द॒न्ननु॑ ॥

बह
ृ त्स्वश्चन्द्रममवद्यदक्
ु थ्यमकृण्वत भियसा रोहणं दिवः । यन्मानुषप्रधना इन्द्रमूतयः स्वर्नृषाचो मरुतोऽमदन्ननु
॥

bṛhat svaścandram amavad yad ukthyam akṛṇvata bhiyasā rohaṇaṁ divaḥ | yan mānuṣapradhanā indram
ūtayaḥ svar nṛṣāco maruto 'madann anu ||

ब॒ हत
ृ ् । स्वऽच॑न्द्रम ् । अम॑ऽवत ् । यत ् । उ॒ क्थ्य॑म ् । अक॑ ृ ण्वत । भि॒ यसा॑ । रोह॑णम ् । दि॒ वः । यत ् । मानष
ु॑ ऽप्रधनाः ।
इन्द्र॑ म ् । ऊ॒ तयः॑ । स्वः॑ । न॒ ऽसाचः॑
ृ । म॒ रुतः॑ । अम॑दन ् । अनु॑ ॥

bṛhat | sva-candram | ama-vat | yat | ukthyam | akṛṇvata | bhiyasā | rohaṇam | di vaḥ | yat | mānuṣa-
pradhanāḥ | indram | ūtayaḥ | svaḥ | nṛ-ṣācaḥ | marutaḥ | amadan | anu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यौश्चि॑द॒स्याम॑वाँ॒ अहे॑ : स्व॒ नादयो॑यवीद्भि॒ यसा॒ वज्र॑ इन्द्र ते । व॒ त्रस्य॒
ृ यद्ब॑द्बधा॒नस्य॑ रोदसी॒ मदे॑
स॒ तस्य॒
ु शव॒ साभि॑न॒च्छिर॑ : ॥

द्यौश्चिदस्यामवाँ अहे ः स्वनादयोयवीद्भियसा वज्र इन्द्र ते । वत्र
ृ स्य यद्बद्बधानस्य रोदसी मदे सुतस्य
शवसाभिनच्छिरः ॥

dyauś cid asyāmavām̐ aheḥ svanād ayoyavīd bhiyasā vajra indra te | vṛtrasya yad badbadhānasya rodasī
made sutasya śavasābhinac chiraḥ ||

द्यौः । चि॒ त ् । अ॒ स्य॒ । अम॑ऽवान ् । अहे ः॑ । स्व॒ नात ् । अयो॑यवीत ् । भि॒ यसा॑ । वज्रः॑ । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । व॒ त्रस्य॑
ृ । यत ् ।
ब॒ द्ब॒ धा॒नस्य॑ । रो॒द॒सी॒ इति॑ । मदे॑ । स॒ तस्य॑
ु । शव॑सा । अभि॑नत ् । शिरः॑ ॥

dyauḥ | cit | asya | ama-vān | aheḥ | svanāt | ayoyavīt | bhiyasā | vajraḥ | indra | te | vṛtrasya | yat |
badbadhānasya | rodasī iti | made | sutasya | śavasā | abhinat | śiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदिन्न्वि॑न्द्र पथि
ृ ॒ वी दश॑भजिु ॒ रहा॑नि॒ विश्वा॑ त॒ तन॑न्त कृ॒ष्टय॑: । अत्राह॑ ते मघव॒ न्विश्रुत
॑ ॒ ं सहो॒
द्यामन॒ ु शव॑सा ब॒ र्हणा॑ भव
ु त ्॥

यदिन्न्विन्द्र पथि
ृ वी दशभुजिरहानि विश्वा ततनन्त कृष्टयः । अत्राह ते मघवन्विश्रुतं सहो द्यामनु शवसा बर्हणा
भव
ु त ्॥

yad in nv indra pṛthivī daśabhujir ahāni viśvā tatananta kṛṣṭayaḥ | atrāha te maghavan viśrutaṁ saho dyām
anu śavasā barhaṇā bhuvat ||

यत ् । इत ् । नु । इ॒न्द्र॒ । प॒ थि॒
ृ वी । दश॑ऽभुजिः । अहा॑नि । विश्वा॑ । त॒ तन॑न्त । कृ॒ष्टयः॑ । अत्र॑ । अह॑ । ते॒ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् ।
विऽश्रत
ु॑ म ् । सहः॑ । द्याम ् । अनु॑ । शव॑सा ब॒ र्हणा॑ । भ॒ व॒
ु त ्॥

yat | it | nu | indra | pṛthivī | daśa-bhujiḥ | ahāni | viśvā | tatananta | kṛṣṭayaḥ | atra | aha | te | magha-van | vi-
śrutam | sahaḥ | dyām | anu | śavasā barhaṇā | bhuvat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॒ स्य पा॒रे रज॑सो॒ व्यो॑मन॒ : स्वभत्ू॑ योजा॒ अव॑से धष ू ॑ ं प्रति॒ मान॒ मोज॑सो॒ऽपः स्व॑:
ृ न्मनः । च॒ कृ॒षे भमि
परि॒भरू े ॒ष्या दिव॑म ् ॥

त्वमस्य पारे रजसो व्योमनः स्वभूत्योजा अवसे धष
ृ न्मनः । चकृषे भूमि ं प्रतिमानमोजसोऽपः स्वः परिभूरेष्या दिवम ् ॥

tvam asya pāre rajaso vyomanaḥ svabhūtyojā avase dhṛṣanmanaḥ | cakṛṣe bhūmim pratimānam ojaso 'paḥ
svaḥ paribhūr eṣy ā divam ||

त्वम ् । अ॒ स्य । पा॒रे । रज॑सः । विऽओ॑मनः । स्वभति
ू॑ ऽओजाः । अव॑से । ध॒ ष॒ृ त ्ऽम॒ नः॒ । च॒ कृ॒षे । भूमिम
॑ ् । प्र॒ ति॒ऽमान॑म ् ।
ओज॑सः । अ॒ पः । स्वरिति॑ स्वः॑ । प॒ रि॒ऽभूः । ए॒ षि॒ । आ । दिव॑म ् ॥

tvam | asya | pāre | rajasaḥ | vi-omanaḥ | svabhūti-ojāḥ | avase | dhṛṣat-manaḥ | cakṛṣe | bhūmim | prati-
mānam | ojasaḥ | apaḥ | [svar iti] svaḥ | pari-bhūḥ | eṣi | ā | divam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ः प्रति॒ मानं॑ पथि
त्वं भुव ृ ॒ व्या ऋ॒ष्ववी॑रस्य बह
ृ ॒ तः पति॑र्भूः । विश्व॒ माप्रा॑ अ॒ न्तरि॑ क्षं महि॒त्वा स॒ त्यम॒ द्धा
नकि॑र॒न्यस्त्वावा॑न ् ॥

त्वं भुवः प्रतिमानं पथि
ृ व्या ऋष्ववीरस्य बह
ृ तः पतिर्भूः । विश्वमाप्रा अन्तरिक्षं महित्वा सत्यमद्धा नकिरन्यस्त्वावान ् ॥

tvam bhuvaḥ pratimānam pṛthivyā ṛṣvavīrasya bṛhataḥ patir bhūḥ | viśvam āprā antarikṣam mahitvā
satyam addhā nakir anyas tvāvān ||

त्वम ् । भ॒ वः॒ ृ व्याः । ऋ॒ष्वऽवी॑रस्य । ब॒ ह
ु । प्र॒ ति॒ऽमान॑म ् । प॒ थि॒ ृ ॒ तः । पतिः॑ । भूः॒ । विश्व॑म ् । आ । अ॒ प्राः॒ । अ॒ न्तरि॑ क्षम ् ।
म॒ हि॒ऽत्वा । स॒ त्यम ् । अ॒ द्धा । नकिः॑ । अ॒ न्यः । त्वाऽवा॑न ् ॥

tvam | bhuvaḥ | prati-mānam | pṛthivyāḥ | ṛṣva-vīrasya | bṛhataḥ | patiḥ | bhūḥ | viśvam | ā | aprāḥ |
antarikṣam | mahi-tvā | satyam | addhā | nakiḥ | anyaḥ | tvāvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यस्य॒ द्यावा॑पथि ॑ ृ ं॒ मदे॑ अस्य॒
ृ ॒ वी अन॒ ु व्यचो॒ न सिन्ध॑वो॒ रज॑सो॒ अन्त॑मान॒ शःु । नोत स्ववष्टि
यध्
ु य॑त॒ एको॑ अ॒ न्यच्च॑कृषे॒ विश्व॑मान॒ षक्
ु ॥

न यस्य द्यावापथि
ृ वी अनु व्यचो न सिन्धवो रजसो अन्तमानशुः । नोत स्ववष्टि
ृ ं मदे अस्य यध्
ु यत एको अन्यच्चकृषे
विश्वमानष
ु क् ॥

na yasya dyāvāpṛthivī anu vyaco na sindhavo rajaso antam ānaśuḥ | nota svavṛṣṭim made asya yudhyata
eko anyac cakṛṣe viśvam ānuṣak ||

न । यस्य॑ । द्यावा॑पथि ृ ॒ वी इति॑ । अनु॑ । व्यचः॑ । न । सिन्ध॑वः । रज॑सः । अन्त॑म ् । आ॒न॒ शुः । न । उ॒ त । स्वऽवष्टि
॑ृ म ् ।
मदे॑ । अ॒ स्य॒ । यध्
ु य॑तः । एकः॑ । अ॒ न्यत ् । च॒ कृ॒षे॒ । विश्व॑म ् । आ॒न॒ षक्
ु ॥

na | yasya | dyāvāpṛthivī iti | anu | vyacaḥ | na | sindhavaḥ | rajasaḥ | antam | ānaśuḥ | na | uta | sva-vṛṣṭim |
made | asya | yudhyataḥ | ekaḥ | anyat | cakṛṣe | viśvam | ānuṣak
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आर्च॒ न्नत्र॑ म॒ रुत॒ : सस्मि॑न्ना॒जौ विश्वे॑ दे॒ वासो॑ अमद॒ न्ननु॑ त्वा । व॒ त्रस्य॒
ृ यद्भ॑ ष्टि
ृ ॒ मता॑ व॒ धेन॒ नि
त्वमि॑न्द्र॒ प्रत्या॒नं ज॒ घन्थ॑ ॥

आर्चन्नत्र मरुतः सस्मिन्नाजौ विश्वे दे वासो अमदन्ननु त्वा । वत्र
ृ स्य यद्भष्टिमता
ृ वधेन नि त्वमिन्द्र प्रत्यानं जघन्थ
॥

ārcann atra marutaḥ sasminn ājau viśve devāso amadann anu tvā | vṛtrasya yad bhṛṣṭimatā vadhena ni tvam
indra praty ānaṁ jaghantha ||

॑ ् । अत्र॑ । म॒ रुतः॑ । सस्मि॑न ् । आ॒जौ । विश्वे॑ । दे॒ वासः॑ । अ॒ म॒ द॒ न ् । अनु॑ । त्वा॒ । व॒ त्रस्य॑
आर्चन ृ । यत ् । भ॒ ष्टि॒
ृ ऽमता॑ । व॒ धेन॑
। नि । त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । प्रति॑ । आ॒नम ् । ज॒ घन्थ॑ ॥

ārcan | atra | marutaḥ | sasmin | ājau | viśve | devāsaḥ | amadan | anu | tvā | vṛtrasya | yat | bhṛṣṭi-matā |
vadhena | ni | tvam | indra | prati | ānam | jaghantha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ू ॒॑ षु वाचं॒ प्र म॒ हे भ॑रामहे॒ गिर॒ इन्द्रा॑य॒ सद॑ ने वि॒ वस्व॑तः । नू चि॒ द्धि रत्नं॑ सस॒ तामि॒ वावि॑द॒न्न
न्य॒ ३॒॑
द॑ :ु ष्टु॒तिर्द्र॑विणो॒देषु॑ शस्यते ॥

न्यू षु वाचं प्र महे भरामहे गिर इन्द्राय सदने विवस्वतः । नू चिद्धि रत्नं ससतामिवाविदन्न दःु ष्टुतिर्द्रविणोदे षु शस्यते
॥

ny ū ṣu vācam pra mahe bharāmahe gira indrāya sadane vivasvataḥ | nū cid dhi ratnaṁ sasatām ivāvidan na
duḥṣṭutir draviṇodeṣu śasyate ||

नि । ऊँ॒ इति॑ । सु । वाच॑म ् । प्र । म॒ हे । भ॒ रा॒म॒हे॒ । गिरः॑ । इन्द्रा॑य । सद॑ ने । वि॒ वस्व॑तः । नु । चि॒ त ् । हि । रत्न॑म ् ।
स॒ स॒ ताम ्ऽइ॑व । अवि॑दत ् । न । दःु ॒ऽस्त॒ तिः
ु । द्र॒ वि॒णः॒ऽदे षु॑ । श॒ स्य॒ त॒ े ॥

ni | oṃ iti | su | vācam | pra | mahe | bharāmahe | giraḥ | indrāya | sadane | vivasvataḥ | nu | cit | hi | ratnam |
sasatām-iva | avidat | na | duḥ-stutiḥ | draviṇaḥ-deṣu | śasyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्जगती
THE MANTRA

द॒ रो
ु अश्व॑स्य द॒ रु इ॑न्द्र॒ गोर॑ सि द॒ रो
ु यव॑स्य॒ वसन
ु॑ इ॒नस्पति॑: । शि॒ क्षा॒न॒रः प्र॒ दिवो॒ अका॑मकर्शन॒ : सखा॒
सखि॑भ्य॒ स्तमि॒ दं गण ॑ ृ ीमसि ॥

दरु ो अश्वस्य दरु इन्द्र गोरसि दरु ो यवस्य वसुन इनस्पतिः । शिक्षानरः प्रदिवो अकामकर्शनः सखा सखिभ्यस्तमिदं
गण
ृ ीमसि ॥

duro aśvasya dura indra gor asi duro yavasya vasuna inas patiḥ | śikṣānaraḥ pradivo akāmakarśanaḥ sakhā
sakhibhyas tam idaṁ gṛṇīmasi ||

द॒ रः
ु । अश्व॑स्य । द॒ रः
ु । इ॒न्द्र॒ । गोः । अ॒ सि॒ । द॒ रः
ु । यव॑स्य । वसन
ु॑ ः । इ॒नः । पतिः॑ । शि॒ क्षा॒ऽन॒ रः । प्र॒ ऽदिवः॑ ।
अका॑मऽकर्शनः । सखा॑ । सखि॑ऽभ्यः । तम ् । इ॒दम ् । ग॒ णी॒ ृ म॒सि॒ ॥

duraḥ | aśvasya | duraḥ | indra | goḥ | asi | duraḥ | yavasya | vasunaḥ | inaḥ | patiḥ | śikṣānaraḥ | pra-divaḥ |
akāma-karśanaḥ | sakhā | sakhi-bhyaḥ | tam | idam | gṛṇīmasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

शची॑व इन्द्र परु
ु कृद्द्यम
ु त्तम॒ तवेदि॒दम॒ भित॑श्चेकिते॒ वसु॑ । अत॑: सं॒ गभ्
ृ या॑भिभत
ू ॒ आ भ॑र॒ मा त्वा॑य॒तो
ज॑रि॒तःु काम॑मन
ू यीः ॥

शचीव इन्द्र पुरुकृद्द्युमत्तम तवेदिदमभितश्चेकिते वसु । अतः संगभ्
ृ याभिभूत आ भर मा त्वायतो जरितुः काममूनयीः
॥

śacīva indra purukṛd dyumattama taved idam abhitaś cekite vasu | ataḥ saṁgṛbhyābhibhūta ā bhara mā
tvāyato jarituḥ kāmam ūnayīḥ ||

शची॑ऽवः । इ॒न्द्र॒ । प॒ रु॒
ु ऽकृ॒त ् । द्य॒ म॒
ु त ्ऽत॒म॒ । तव॑ । इत ् । इ॒दम ् । अ॒ भितः॑ । चे॒ कि॒ ते॒ । वसु॑ । अतः॑ । स॒ म ्ऽगभ्
ृ य॑ ।
अ॒ भि॒ ऽभ॒ ते
ू ॒ । आ । भ॒ र॒ । मा । त्वा॒ऽय॒ तः । ज॒ रि॒तःु । काम॑म ् । ऊ॒ न॒ यीः॒ ॥

śacī-vaḥ | indra | puru-kṛt | dyumat-tama | tava | it | idam | abhitaḥ | cekite | vasu | ataḥ | sam-gṛbhya | abhi-
bhūte | ā | bhara | mā | tvāyataḥ | jarituḥ | kāmam | ūnayīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ भिर्द्यभि
ु :॑ स॒ मना॑
ु ए॒ भिरिन्द॑ भि ॒ ना॑ । इन्द्रे॑ ण॒ दस्यंु॑ द॒ रय॑न्त॒
ु र्निरुन्धा॒नो अम॑ति ं॒ गोभि॑रश्वि
इन्द॑ भि ॑ : समि॒ षा र॑ भेमहि ॥
ु र्यु॒तद्वेषस॒

एभिर्द्युभिः सुमना एभिरिन्दभि
ु र्निरुन्धानो अमतिं गोभिरश्विना । इन्द्रे ण दस्युं दरयन्त इन्दभि
ु र्युतद्वेषसः समिषा
रभेमहि ॥

ebhir dyubhiḥ sumanā ebhir indubhir nirundhāno amatiṁ gobhir aśvinā | indreṇa dasyuṁ darayanta
indubhir yutadveṣasaḥ sam iṣā rabhemahi ||

ए॒ भिः । द्युभिः॑ । स॒ ऽमनाः॑
ु । ए॒ भिः । इन्द॑ ऽु भिः । निः॒ऽउ॒ न्धा॒नः । अम॑तिम ् । गोभिः॑ । अ॒ श्विना॑ । इन्द्रे॑ ण । दस्यम
ु॑ ् ।
द॒ रय॑न्तः । इन्द॑ ऽु भिः । य॒ तऽद्वे
ु ॑
षसः । सम ् इ॒षा । र॒भे॒म॒ हि॒ ॥

ebhiḥ | dyubhiḥ | su-manāḥ | ebhiḥ | indu-bhiḥ | niḥ-undhānaḥ | amatim | gobhiḥ | aśvinā | indreṇa | dasyum
| darayantaḥ | indu-bhiḥ | yuta-dveṣasaḥ | sam iṣā | rabhemahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
समि॑न्द्र रा॒या समि॒ षा र॑ भेमहि॒ सं वाजेभिः परु
ु श्च॒ न्द्रै रभि
॒ द्यभि
ु॑ ः । सं दे॒ व्या प्रम॑त्या वी॒रशुष्॑ मया॒
गोअ॑ग्र॒याश्वा॑वत्या रभेमहि ॥

समिन्द्र राया समिषा रभेमहि सं वाजेभिः पुरुश्चन्द्रै रभिद्युभिः । सं दे व्या प्रमत्या वीरशुष्मया गोअग्रयाश्वावत्या
रभेमहि ॥

sam indra rāyā sam iṣā rabhemahi saṁ vājebhiḥ puruścandrair abhidyubhiḥ | saṁ devyā pramatyā
vīraśuṣmayā goagrayāśvāvatyā rabhemahi ||

॑
सम ् । इ॒न्द्र॒ । रा॒या । सम ् । इ॒षा । र॒भे॒म॒ हि॒ । सम ् । वाजेभिः । प॒ रु॒
ु ऽच॒ न्द्रै ः । अ॒ भिद्यऽु॑ भिः । सम ् । दे॒ व्या । प्रऽम॑त्या ।
वी॒रऽशष्ु॑ मया । गोऽअ॑ग्रया । अश्व॑ऽवत्या । र॒भे॒म॒ हि॒ ॥

sam | indra | rāyā | sam | iṣā | rabhemahi | sam | vājebhiḥ | puru-candraiḥ | abhidyu-bhiḥ | sam | devyā | pra-
matyā | vīra-śuṣmayā | go--agrayā | aśva-vatyā | rabhemahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ते त्वा॒ मदा॑ अमद॒ न्तानि॒ वष्ृ ण्या॒ ते सोमा॑सो वत्र
ृ ह ॑ ु सत्पते । यत्का॒रवे॒ दश॑ व॒ त्राण्य॑
॒ त्येष ृ प्र॒ति ब॒ र्हिष्म॑त॒ े
नि स॒ हस्रा॑णि ब॒ र्हय॑: ॥

ते त्वा मदा अमदन्तानि वष्ृ ण्या ते सोमासो वत्र
ृ हत्येषु सत्पते । यत्कारवे दश वत्र
ृ ाण्यप्रति बर्हिष्मते नि सहस्राणि बर्हयः
॥

te tvā madā amadan tāni vṛṣṇyā te somāso vṛtrahatyeṣu satpate | yat kārave daśa vṛtrāṇy aprati barhiṣmate
ni sahasrāṇi barhayaḥ ||

ते । त्वा॒ । मदाः॑ । अ॒ म॒ द॒ न ् । तानि॑ । वष्ृ ण्या॑ । ते । सोमा॑सः । व॒ त्र ॑ ु । स॒ त ्ऽप॒ त॒ े । यत ् । का॒रवे॑ । दश॑ । व॒ त्राणि॑
ृ ऽ॒ हत्येष ृ ।
अ॒ प्र॒ ति । ब॒ र्हिष्म॑ते । नि । स॒ हस्रा॑णि । ब॒ र्हयः॑ ॥

te | tvā | madāḥ | amadan | tāni | vṛṣṇyā | te | somāsaḥ | vṛtra-hatyeṣu | sat-pate | yat | kārave | daśa | vṛtrāṇi |
aprati | barhiṣmate | ni | sahasrāṇi | barhayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ धा
ु यध ु ॒ घेदे॑षि धष्ृ ण॒ या
ु ॒ मप ु प॒ रा
ु परु ं ॒ समि॒ दं हं॒ स्योज॑सा । नम्या॒ यदि॑ न्द्र॒ सख्या॑ परा॒वति॑ निब॒ र्हयो॒
नमचि ु॑ ं॒ नाम॑ मा॒यिन॑म ् ॥

युधा युधमुप घेदेषि धष्ृ णुया पुरा पुरं समिदं हं स्योजसा । नम्या यदिन्द्र सख्या परावति निबर्हयो नमुचि ं नाम मायिनम ्
॥

yudhā yudham upa ghed eṣi dhṛṣṇuyā purā puraṁ sam idaṁ haṁsy ojasā | namyā yad indra sakhyā
parāvati nibarhayo namuciṁ nāma māyinam ||

य॒ ुधा । युधम
॑ ् । उप॑ । घ॒ । इत ् । ए॒ षि॒ । ध॒ श्ण
ृ ॒ ऽया
ु । प॒ रा
ु । पुर॑म ् । सम ् । इ॒दम ् । हं॒ सि॒ । ओज॑सा । नम्या॑ । यत ् । इ॒न्द्र॒ ।
सख्या॑ । प॒ रा॒ऽवति॑ । नि॒ ऽब॒ र्हयः॑ । नमच्
ु॑ म ् । नाम॑ । मा॒यिन॑म ् ॥

yudhā | yudham | upa | gha | it | eṣi | dhṛśṇu-yā | purā | puram | sam | idam | haṃsi | ojasā | namyā | yat |
indra | sakhyā | parāvati | ni-barhayaḥ | namucm | nāma | māyinam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु प॒ र्णयं॑ वधी॒स्तेजिष्॑ ठयातिथि॒ ग्वस्य॑ वर्त॒ नी । त्वं श॒ ता वङ्गद
त्वं कर॑ ञ्जम॒ त ॑ ृ स्याभिन॒ त्परु ो॑ऽनान॒ दः
ु
परि॑ षत
ू ा ऋ॒जिश्व॑ना ॥

त्वं करञ्जमुत पर्णयं वधीस्तेजिष्ठयातिथिग्वस्य वर्तनी । त्वं शता वङ्गद
ृ स्याभिनत्पुरोऽनानुदः परिषत
ू ा ऋजिश्वना
॥

tvaṁ karañjam uta parṇayaṁ vadhīs tejiṣṭhayātithigvasya vartanī | tvaṁ śatā vaṅgṛdasyābhinat puro
'nānudaḥ pariṣūtā ṛjiśvanā ||

त्वम ् । कर॑ ञ्जम ् । उ॒ त । प॒ र्णय॑म ् । व॒ धीः॒ । तेजिष्॑ ठया । अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वस्य॑ । व॒ र्त॒नी । त्वम ् । श॒ ता । वङ्गद
॑ ृ स्य । अ॒ भि॒ न॒ त ्
। परु ः॑ । अ॒ न॒न॒ ऽदः
ु । परि॑ ऽसत
ू ाः । ऋ॒जिश्व॑ना ॥

tvam | karañjam | uta | parṇayam | vadhīḥ | tejiṣṭhayā | atithi-gvasya | vartanī | tvam | śatā | varṅgedasya |
abhinat | puraḥ | ananu-daḥ | pari-sūtāḥ | ṛjiśvanā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमे॒ ताञ्ज॑न॒राज्ञो॒ द्विर्दशा॑ब॒न्धन
ु ा॑ स॒ श्रव॑
ु सोपज॒ ग्मष
ु :॑ । ष॒ ष्टिं स॒ हस्रा॑ नव॒ ति ं नव॑ श्र॒ तो
ु नि च॒ क्रेण॒
रथ्या॑ द॒ ष्पदा॑
ु वण
ृ क् ॥

त्वमेताञ्जनराज्ञो द्विर्दशाबन्धुना सुश्रवसोपजग्मुषः । षष्टिं सहस्रा नवतिं नव श्रुतो नि चक्रेण रथ्या दष्ु पदावण
ृ क् ॥

tvam etāñ janarājño dvir daśābandhunā suśravasopajagmuṣaḥ | ṣaṣṭiṁ sahasrā navatiṁ nava śruto ni
cakreṇa rathyā duṣpadāvṛṇak ||

त्वम ् । ए॒ तान ् । ज॒ न॒ ऽराज्ञः॑ । द्विः । दश॑ । अ॒ ब॒ न्धुना॑ । स॒ ऽश्रव॑
ु सा । उ॒ प॒ऽज॒ ग्मुषः॑ । ष॒ ष्टिम ् । स॒ हस्रा॑ । न॒ व॒तिम ् । नव॑ ।
श्र॒ तः
ु । नि । च॒ क्रेण॑ । रथ्या॑ । दःु ॒ऽपदा॑ । अ॒ व॒ ण॒
ृ क् ॥

tvam | etān | jana-rājñaḥ | dviḥ | daśa | abandhunā | su-śravasā | upa-jagmuṣaḥ | ṣaṣṭim | sahasrā | navatim |
nava | śrutaḥ | ni | cakreṇa | rathyā | duḥ-padā | avṛṇak
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमा॑विथ स॒ श्रव॑
ु सं॒ तवो॒तिभि॒ स्तव॒ त्राम॑भिरिन्द्र॒ तर्व॑
ू याणम ् । त्वम॑स्मै॒ कुत्स॑मतिथि॒ ग्वमा॒यंु म॒ हे राज्ञे॒
यनू े॑ अरन्धनायः ॥

त्वमाविथ सुश्रवसं तवोतिभिस्तव त्रामभिरिन्द्र तूर्वयाणम ् । त्वमस्मै कुत्समतिथिग्वमायुं महे राज्ञे यन
ू े अरन्धनायः ॥

tvam āvitha suśravasaṁ tavotibhis tava trāmabhir indra tūrvayāṇam | tvam asmai kutsam atithigvam āyum
mahe rājñe yūne arandhanāyaḥ ||

त्वम ् । आ॒वि॒ थ॒ । स॒ ऽश्रव॑
ु ॑
सम ् । तव॑ । ऊ॒ तिऽभिः॑ । तव॑ । त्राम॑ऽभिः । इ॒न्द्र॒ । तूर्वयाणम ् । त्वम ् । अ॒ स्मै॒ । कुत्स॑म ् ।
अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वम ् । आ॒युम ् । म॒ हे । राज्ञे॑ । यन
ू े॑ । अ॒ र॒न्ध॒ ना॒यः॒ ॥

tvam | āvitha | su-śravasam | tava | ūti-bhiḥ | tava | trāma-bhiḥ | indra | tūrvayāṇam | tvam | asmai | kutsam |
atithi-gvam | āyum | mahe | rājñe | yūne | arandhanāyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य उ॒ दृची॑न्द्र दे॒ वगो॑पा॒: सखा॑यस्ते शि॒ वत॑मा॒ असा॑म । त्वां स्तो॑षाम॒ त्वया॑ स॒ वीरा॒
ु द्राघी॑य॒ आय:ु॑ प्रत॒ रं
दधा॑नाः ॥

य उदृचीन्द्र दे वगोपाः सखायस्ते शिवतमा असाम । त्वां स्तोषाम त्वया सुवीरा द्राघीय आयुः प्रतरं दधानाः ॥

ya udṛcīndra devagopāḥ sakhāyas te śivatamā asāma | tvāṁ stoṣāma tvayā suvīrā drāghīya āyuḥ prataraṁ
dadhānāḥ ||

ये । उ॒ त ्ऽऋचि॑ । इ॒न्द्र॒ । दे॒ वऽगो॑पाः । सखा॑यः । ते॒ । शि॒ वऽत॑माः । असा॑म । त्वाम ् । स्तो॒षा॒म॒ । त्वया॑ । स॒ ऽवीराः॑
ु ।
॑ । आयुः॑ । प्र॒ ऽत॒रम ् । दधा॑नाः ॥
द्राघीयः

ye | ut-ṛci | indra | deva-gopāḥ | sakhāyaḥ | te | śiva-tamāḥ | asāma | tvām | stoṣāma | tvayā | su-vīrāḥ |
drāghīyaḥ | āyuḥ | pra-taram | dadhānāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॑ अ॒ स्मिन्म॑घवन्प॒ त्स्वं
ृ ह॑सि न॒ हि ते॒ अन्त॒ : शव॑सः परी॒णशे॑ । अक्र॑न्दयो न॒ द्यो॒३॒॒॑॑ रोरु॑ व॒ द्वना॑
क॒ था न क्षो॒णीर्भि॒ यसा॒ समा॑रत ॥

मा नो अस्मिन्मघवन्पत्ृ स्वंहसि नहि ते अन्तः शवसः परीणशे । अक्रन्दयो नद्यो रोरुवद्वना कथा न क्षोणीर्भियसा
समारत ॥

mā no asmin maghavan pṛtsv aṁhasi nahi te antaḥ śavasaḥ parīṇaśe | akrandayo nadyo roruvad vanā kathā
na kṣoṇīr bhiyasā sam ārata ||

ृ ्ऽसु । अंह॑सि । न॒हि । ते॒ । अन्तः॑ । शव॑सः । प॒ रि॒ऽनशे॑ । अक्र॑न्दयः । न॒ द्यः॑ । रोरु॑ वत ्
मा । नः॒ । अ॒ स्मिन ् । म॒ घ॒ व॒न ् । प॒ त
। वना॑ । क॒ था । न । क्षो॒णीः । भि॒ यसा॑ । सम ् । आ॒र॒त॒ ॥

mā | naḥ | asmin | maghavan | pṛt-su | aṃhasi | nahi | te | antaḥ | śavasaḥ | pari-naśe | akrandayaḥ | nadyaḥ |
roruvat | vanā | kathā | na | kṣoṇīḥ | bhiyasā | sam | ārata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अर्चा॑ श॒ क्राय॑ शा॒किने॒ शची॑वते श॒ ण्वन्त॒
ृ मिन्द्रं॑ म॒ हय॑न्न॒ भि ष्टु॑हि । यो ध॒ ष्ण
ृ नु ा॒ शव॑सा॒ रोद॑ सी उ॒ भे
वष
ृ ा॑ वष
ृ ॒ त्वा वष
॑ ृ ॒ भो न्य॒ ञ्जते
ृ ॑॥

अर्चा शक्राय शाकिने शचीवते शण्ृ वन्तमिन्द्रं महयन्नभि ष्टुहि । यो धष्ृ णुना शवसा रोदसी उभे वष
ृ ा वष
ृ त्वा वष
ृ भो
न्यञ्
ृ जते ॥

arcā śakrāya śākine śacīvate śṛṇvantam indram mahayann abhi ṣṭuhi | yo dhṛṣṇunā śavasā rodasī ubhe vṛṣā
vṛṣatvā vṛṣabho nyṛñjate ||

अर्च॑ । श॒ क्राय॑ । शा॒किने॑ । शची॑ऽवते । श॒ ण्वन्त॑
ृ म ् । इन्द्र॑ म ् । म॒ हय॑न ् । अ॒ भि । स्त॒ हि
ु ॒ । यः । ध॒ ष्ण
ृ ुना॑ । शव॑सा । रोद॑ सी॒
ृ ा॑ । व॒ ष॒ृ ऽत्वा । व॒ ष॒ृ भः । नि॒ ऽऋ॒ञ्जते॑ ॥
इति॑ । उ॒ भे इति॑ । वष

arca | akrāya | śākine | śacī-vate | śṛṇvantam | indram | mahayan | abhi | stuhi | yaḥ | dhṛṣṇunā | śavasā |
rodasī iti | ubhe iti | vṛṣā | vṛṣa-tvā | vṛṣabhaḥ | ni-ṛñjate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अर्चा॑ दि॒ वे बह ॑ ृ ॒ ते श॒ ष्यं
ू १॒॒॑॑ वच॒ : स्वक्ष॑त्रं॒ यस्य॑ धष
ृ ॒ तो ध॒ षन्मन॑
ृ : । ब॒ हच्छ्र॑
ृ वा॒ असुर॑ ो ब॒ र्हणा॑ कृ॒तः प॒ रो
ु
हरि॑ भ्यां वषृ ॒ भो रथो॒ हि षः ॥

अर्चा दिवे बह
ृ ते शूष्यं वचः स्वक्षत्रं यस्य धष
ृ तो धष
ृ न्मनः । बह
ृ च्छ्रवा असुरो बर्हणा कृतः पुरो हरिभ्यां वष
ृ भो रथो हि षः
॥

arcā dive bṛhate śūṣyaṁ vacaḥ svakṣatraṁ yasya dhṛṣato dhṛṣan manaḥ | bṛhacchravā asuro barhaṇā kṛtaḥ
puro haribhyāṁ vṛṣabho ratho hi ṣaḥ ||

अर्च॑ । दि॒ वे । ब॒ ह
ृ ॒ ते । श॒ ष्य॑
ू म ् । वचः॑ । स्वऽक्ष॑त्रम ् । यस्य॑ । ध॒ ष॒ृ तः । ध॒ षत
ृ ् । मनः॑ । ब॒ हत
ृ ्ऽश्र॑वाः । असरु॑ ः । ब॒ र्हणा॑ । कृ॒तः
। प॒ रः
ु । हरि॑ ऽभ्याम ् । व॒ ष॒ृ भः । रथः॑ । हि । सः ॥

arca | dive | bṛhate | śūṣyam | vacaḥ | sva-kṣatram | yasya | dhṛṣataḥ | dhṛṣat | manaḥ | bṛhat-śravāḥ | asuraḥ
| barhaṇā | kṛtaḥ | puraḥ | hari-bhyām | vṛṣabhaḥ | rathaḥ | hi | saḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं दि॒ वो बह॑ ृ ॒ तः सानु॑ कोप॒ योऽव॒ त्मना॑ धष
ृ ॒ ता शम्ब॑रं भिनत ् । यन्मा॒यिनो॑ व्र॒ न्दिनो॑ म॒ न्दिना॑
ध॒ षच्छि॒
ृ तां गभ॑स्तिम॒ शनिं॑ पत ृ ॒ न्यसि॑ ॥

त्वं दिवो बह
ृ तः सानु कोपयोऽव त्मना धष
ृ ता शम्बरं भिनत ् । यन्मायिनो व्रन्दिनो मन्दिना धष
ृ च्छितां गभस्तिमशनिं
पत
ृ न्यसि ॥

tvaṁ divo bṛhataḥ sānu kopayo 'va tmanā dhṛṣatā śambaram bhinat | yan māyino vrandino mandinā dhṛṣac
chitāṁ gabhastim aśanim pṛtanyasi ||

त्वम ् । दि॒ वः । ब॒ ह
ृ ॒ तः । सानु॑ । को॒प॒यः॒ । अव॑ । त्मना॑ । ध॒ ष॒ृ ता । शम्ब॑रम ् । भि॒ न॒ त ् । यत ् । मा॒यिनः॑ । व्र॒ न्दिनः॑ ।
म॒ न्दिना॑ । ध॒ षत
ृ ् । शि॒ ताम ् । गभ॑स्तिम ् । अ॒ शनि॑म ् । प॒ त॒न्यसि॑
ृ ॥

tvam | divaḥ | bṛhataḥ | sānu | kopayaḥ | ava | tmanā | dhṛṣatā | śambaram | bhinat | yat | māyinaḥ |
vrandinaḥ | mandinā | dhṛṣat | śitām | gabhastim | aśanim | pṛtanyasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

नि यद्व॒ णक्षि॑
ृ श्वस॒ नस्य॑ म॒ र्धनि॒
ू ॑ मन॑सा ब॒ र्हणा॑वता॒
शष्ु ण॑स्य चिद्व्र॒ न्दिनो॒ रोरु॑ व॒ द्वना॑ । प्रा॒चीनेन॒
यद॒ द्या चि॑त्कृ॒णव॒ : कस्त्वा॒ परि॑ ॥

नि यद्वण
ृ क्षि श्वसनस्य मूर्धनि शुष्णस्य चिद्व्रन्दिनो रोरुवद्वना । प्राचीनेन मनसा बर्हणावता यदद्या चित्कृणवः
कस्त्वा परि ॥

ni yad vṛṇakṣi śvasanasya mūrdhani śuṣṇasya cid vrandino roruvad vanā | prācīnena manasā barhaṇāvatā
yad adyā cit kṛṇavaḥ kas tvā pari ||

नि । यत ् । व॒ णक्षि॑
ृ । श्व॒ स॒नस्य॑ । म॒ र्धनि॑
ू ॑ । मन॑सा ।
। शुष्ण॑स्य । चि॒ त ् । व्र॒ न्दिनः॑ । रोरु॑ वत ् । वना॑ । प्रा॒चीनेन
ब॒ र्हणा॑ऽवता । यत ् । अ॒ द्य । चि॒ त ् । कृ॒णवः॑ । कः । त्वा॒ । परि॑ ॥

ni | yat | vṛṇakṣi | śvasanasya | mūrdhani | śuṣṇasya | cit | vrandinaḥ | roruvat | vanā | prācīnena | manasā |
barhaṇāvatā | yat | adya | cit | kṛṇavaḥ | kaḥ | tvā | pari
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमा॑विथ॒ नर्यं॑ त॒ र्वशं॒
ु ु ॑ व॒ य्यं॑ शतक्रतो । त्वं रथ॒ मेतश
यदं॒ ु त्वं त॒ र्वीतिं ॑ ं॒ कृत्व्ये॒ धने॒ त्वं परु ो॑ नव॒ ति ं
द॑ म्भयो॒ नव॑ ॥

त्वमाविथ नर्यं तुर्वशं यदं ु त्वं तुर्वीतिं वय्यं शतक्रतो । त्वं रथमेतशं कृत्व्ये धने त्वं पुरो नवतिं दम्भयो नव ॥

tvam āvitha naryaṁ turvaśaṁ yaduṁ tvaṁ turvītiṁ vayyaṁ śatakrato | tvaṁ ratham etaśaṁ kṛtvye dhane
tvam puro navatiṁ dambhayo nava ||

॑ ् । त॒ र्वश॑
त्वम ् । आ॒वि॒ थ॒ । नर्यम ु म ् । यद॑ म ु ् । त्वम ् । त॒ र्वीति॑
ु म ् । व॒ य्य॑म ् । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । त्वम ् । रथ॑म ् ।
एत॑शम ् । कृत्व्ये॑ । धने॑ । त्वम ् । पुरः॑ । न॒ व॒तिम ् । द॒ म्भ॒ यः॒ । नव॑ ॥

tvam | āvitha | naryam | turvaśam | yadum | tvam | turvītim | vayyam | śatakrato itiśata-krato | tvam | ratham |
etaśam | kṛtvye | dhane | tvam | puraḥ | navatim | dambhayaḥ | nava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स घा॒ राजा॒ सत्प॑तिः शश
ू व
ु ॒ ज्जनो॑ रा॒तह॑ व्य॒ : प्रति॒ यः शास॒ मिन्व॑ति । उ॒ क्था वा॒ यो अ॑भिग॒ णाति॒
ृ
राध॑सा॒ दानुर॑ स्मा॒ उप॑रा पिन्वते दि॒ वः ॥

स घा राजा सत्पतिः शूशुवज्जनो रातहव्यः प्रति यः शासमिन्वति । उक्था वा यो अभिगण
ृ ाति राधसा दानुरस्मा उपरा
पिन्वते दिवः ॥

sa ghā rājā satpatiḥ śūśuvaj jano rātahavyaḥ prati yaḥ śāsam invati | ukthā vā yo abhigṛṇāti rādhasā dānur
asmā uparā pinvate divaḥ ||

सः । घ॒ । राजा॑ । सत ्ऽप॑तिः । श॒ श ू ॒ व॒
ु त ् । जनः॑ । रा॒तऽह॑व्यः । प्रति॑ । यः । शास॑म ् । इन्व॑ति । उ॒ क्था । वा॒ । यः ।
अ॒ भि॒ ऽग॒ णाति॑
ृ । राध॑सा । दानःु ॑ । अ॒ स्मै॒ । उप॑रा । पि॒ न्व॒ त॒ े । दि॒ वः ॥

saḥ | gha | rājā | sat-patiḥ | śūśuvat | janaḥ | rāta-havyaḥ | prati | yaḥ | śāsam | invati | ukthā | vā | yaḥ | abhi-
gṛṇāti | rādhasā | dānuḥ | asmai | uparā | pinvate | d ivaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अस॑मं क्ष॒त्रमस॑मा मनी॒षा प्र सो॑म॒पा अप॑सा सन्त॒ ु नेमे॑ । ये त॑ इन्द्र द॒ दष
ु ो॑ व॒ र्धय॑न्ति॒ महि॑ क्ष॒त्रं स्थवि॑रं॒
वष्ृ ण्यं॑ च ॥

असमं क्षत्रमसमा मनीषा प्र सोमपा अपसा सन्तु नेमे । ये त इन्द्र ददष
ु ो वर्धयन्ति महि क्षत्रं स्थविरं वष्ृ ण्यं च ॥

asamaṁ kṣatram asamā manīṣā pra somapā apasā santu neme | ye ta indra daduṣo vardhayanti mahi
kṣatraṁ sthaviraṁ vṛṣṇyaṁ ca ||

अस॑मम ् । क्ष॒त्रम ् । अस॑मा । म॒ नी॒षा । प्र । सो॒म॒ऽपाः । अप॑सा । स॒ न्त॒ ु । नेमे॑ । ये । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । द॒ दष
ु ः॑ । व॒ र्धय॑न्ति । महि॑
। क्ष॒त्रम ् । स्थवि॑रम ् । वष्ृ ण्य॑म ् । च॒ ॥

asamam | kṣatram | asamā | manīṣā | pra | soma-pāḥ | apasā | santu | neme | ye | te | indra | daduṣaḥ |
vardhayanti | mahi | kṣatram | sthaviram | vṛṣṇyam | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तभ्
ु येदे॒ते ब॑हु॒ला अद्रि॑ दग्ु धाश्चम॒ षद॑
ू श्चम॒ सा इ॑न्द्र॒ पाना॑: । व्य॑श्नहि
ु त॒ र्पया॒ काम॑मेषा॒मथा॒ मनो॑
वस॒ दे
ु या॑य कृष्व ॥

तुभ्येदेते बहुला अद्रिदग्ु धाश्चमूषदश्चमसा इन्द्रपानाः । व्यश्नुहि तर्पया काममेषामथा मनो वसुदेयाय कृष्व ॥

tubhyed ete bahulā adridugdhāś camūṣadaś camasā indrapānāḥ | vy aśnuhi tarpayā kāmam eṣām athā mano
vasudeyāya kṛṣva ||

तुभ्य॑ । इत ् । ए॒ ते । ब॒ हु॒लाः । अद्रि॑ ऽदग्ु धाः । च॒ म॒ ऽसदः॑
ू । च॒ म॒ साः । इ॒न्द्र॒ ऽपानाः॑ । वि । अ॒ श्न॒ हि
ु ॒ । त॒र्पय॑ । काम॑म ् । ए॒ षा॒म ्
। अथ॑ । मनः॑ । व॒ स॒ ऽदे
ु या॑य । कृ॒ष्व॒ ॥

tubhya | it | ete | bahulāḥ | adri-dugdhāḥ | camū-sadaḥ | camasāḥ | indra-pānāḥ | vi | aśnuhi | tarpaya |
kāmam | eṣām | atha | manaḥ | vasu-deyāya | kṛṣva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पाम॑तिष्ठद्ध॒रुण॑ह्वरं ॒ तमो॒ऽन्तर्वृ॒त्रस्य॑ ज॒ ठरे॑ ष॒ ु पर्वतः
॑ । अ॒ भीमिन्द्रो॑ न॒ द्यो॑ व॒ व्रिणा॑ हि॒ता विश्वा॑
अन॒ ष्ठाः
ु प्र॑व॒णेषु॑ जिघ्नते ॥

अपामतिष्ठद्धरुणह्वरं तमोऽन्तर्वृत्रस्य जठरे षु पर्वतः । अभीमिन्द्रो नद्यो वव्रिणा हिता विश्वा अनुष्ठाः प्रवणेषु
जिघ्नते ॥

apām atiṣṭhad dharuṇahvaraṁ tamo 'ntar vṛtrasya jaṭhareṣu parvataḥ | abhīm indro nadyo vavriṇā hitā
viśvā anuṣṭhāḥ pravaṇeṣu jighnate ||

अ॒ पाम ् । अ॒ ति॒ष्ठ॒ त ् । ध॒ रुण॑ऽह्वरम ् । तमः । अ॒ न्तः । व॒ त्रस्य॑
ृ । ज॒ ठरे॑ षु । पर्वतः
॑ । अ॒ भि । ई॒म ् । इन्द्रः॑ । न॒ द्यः॑ । व॒ व्रिणा॑
। हि॒ताः । विश्वाः॑ । अ॒ न॒ ऽस्थाः
ु । प्र॒ व॒णेषु॑ । जि॒ घ्न॒ त॒ े ॥

apām | atiṣṭhat | dharuṇa-hvaram | tamaḥ | antaḥ | vṛtrasya | jaṭhareṣu | parvataḥ | abhi | īm | indraḥ | nadyaḥ
| vavriṇā | hitāḥ | viśvāḥ | anu-sthāḥ | pravaṇeṣu | jighnate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स शेवध
॑ ृ ॒ मधि॑ धा द्य॒ म्नम॒
ु स्मे महि॑ क्ष॒त्रं ज॑ना॒षाळि॑ न्द्र॒ तव्य॑म ् । रक्षा॑ च नो म॒ घोन॑: पा॒हि स॒ रीन्रा॒
ू ये च॑
नः स्वप॒ त्या इ॒षे धा॑: ॥

स शेवध
ृ मधि धा द्युम्नमस्मे महि क्षत्रं जनाषाळिन्द्र तव्यम ् । रक्षा च नो मघोनः पाहि सूरीन्राये च नः स्वपत्या इषे
धाः ॥

sa śevṛdham adhi dhā dyumnam asme mahi kṣatraṁ janāṣāḻ indra tavyam | rakṣā ca no maghonaḥ pāhi
sūrīn rāye ca naḥ svapatyā iṣe dhāḥ ||

सः । शेऽवध
॑ृ म ् । अधि॑ । धाः॒ । द्य॒ म्नम
ु ् । अ॒ स्मे इति॑ । महि॑ । क्ष॒त्रम ् । ज॒ ना॒षाट् । इ॒न्द्र॒ । तव्य॑म ् । रक्ष॑ । च॒ । नः॒ ।
म॒ घोनः॑ । पा॒हि । स॒ रीन
ू ् । रा॒ये । च॒ । नः॒ । स॒ ऽअ॒
ु प॒ त्यै । इ॒षे । धाः॒ ॥

saḥ | śe--vṛdham | adhi | dhāḥ | dyumnam | asme iti | mahi | kṣatram | janāṣāṭ | indra | tavyam | rakṣa | ca |
naḥ | maghonaḥ | pāh i | sūrīn | rāye | ca | naḥ | su-apatyai | iṣe | dhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ वश्चि॑दस्य वरि॒मा वि प॑प्रथ॒ इन्द्रं॒ न म॒ ह्ना पथि
॑ ृ ॒ वी च॒ न प्रति॑ । भी॒मस्तवि
ु ष्॑ माञ्चर्ष॒ णिभ्य॑ आत॒ पः
शिशीते॑ ॒ वज्रं॒ तेजस
॑ े॒ न वंसग
॑ ः॥

दिवश्चिदस्य वरिमा वि पप्रथ इन्द्रं न मह्ना पथि
ृ वी चन प्रति । भीमस्तुविष्माञ्चर्षणिभ्य आतपः शिशीते वज्रं तेजसे
न वंसगः ॥

divaś cid asya varimā vi papratha indraṁ na mahnā pṛthivī cana prati | bhīmas tuviṣmāñ carṣaṇibhya
ātapaḥ śiśīte vajraṁ tejase na vaṁsagaḥ ||

दि॒ वः । चि॒ त ् । अ॒ स्य॒ । व॒ रि॒मा । वि । प॒ प्र॒थ॒ । इन्द्र॑ म ् । न । म॒ ह्ना । प॒ थि॒
ृ वी । च॒ न । प्रति॑ । भी॒मः । तुविष्॑ मान ् ।
च॒ र्ष॒ णिऽभ्यः॑ । आ॒ऽत॒पः । शिशीते ॑ । वज्र॑म ् । तेजस॑ े । न । वंसग ॑ ः॥

divaḥ | cit | asya | varimā | vi | papratha | indram | na | mahnā | pṛthivī | cana | prati | bhīmaḥ | tuviṣmān |
carṣaṇi-bhyaḥ | ātapaḥ | śiśīte | vajram | tejase | na | vaṃsagaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

सो अ॑र्ण॒वो न न॒ द्य॑: सम॒ द्रिय॒
ु ृ णाति॒ विश्रि॑ता॒ वरी॑मभिः । इन्द्र॒ : सोम॑स्य पी॒तये॑ वष
: प्रति॑ गभ् ृ ायते
स॒ नात्स य॒ ध्म
ु ओज॑सा पनस्यते ॥

सो अर्णवो न नद्यः समुद्रियः प्रति गभ्
ृ णाति विश्रिता वरीमभिः । इन्द्रः सोमस्य पीतये वष
ृ ायते सनात्स युध्म ओजसा
पनस्यते ॥

so arṇavo na nadyaḥ samudriyaḥ prati gṛbhṇāti viśritā varīmabhiḥ | indraḥ somasya pītaye vṛṣāyate sanāt
sa yudhma ojasā panasyate ||

सः । अ॒ र्ण॒वः । न । न॒ द्यः॑ । स॒ म॒ द्रियः॑
ु । प्रति॑ । ग॒ भ्णा॒
ृ ति॒ । विऽश्रि॑ताः । वरी॑मऽभिः । इन्द्रः॑ । सोम॑स्य । पी॒तये॑ ।
व॒ ष॒ृ ऽय॒ त॒ े । स॒ नात ् । सः । य॒ ध्मः
ु । ओज॑सा । प॒ न॒स्य॒ त॒ े ॥

saḥ | arṇavaḥ | na | nadyaḥ | samudriyaḥ | prati | gṛbhṇāti | vi-śritāḥ | varīma-bhiḥ | indraḥ | somasya | pītaye
| vṛṣa-yate | sanāt | saḥ | yudhmaḥ | ojasā | panasyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ न भोज॑से म॒ हो न॒ म्णस्य॒
त्वं तमि॑न्द्र॒ पर्वतं ृ ॑
धर्मणामिरज्यसि ॑ दे॒ वताति॑ चेकिते॒ विश्व॑स्मा
। प्र वी॒र्येण
॑ प॒ रोहि॑
उ॒ ग्रः कर्मणे ु तः ॥

त्वं तमिन्द्र पर्वतं न भोजसे महो नम्
ृ णस्य धर्मणामिरज्यसि । प्र वीर्येण दे वताति चेकिते विश्वस्मा उग्रः कर्मणे
परु ोहितः ॥

tvaṁ tam indra parvataṁ na bhojase maho nṛmṇasya dharmaṇām irajyasi | pra vīryeṇa devatāti cekite
viśvasmā ugraḥ karmaṇe purohitaḥ ||

॑
त्वम ् । तम ् । इ॒न्द्र॒ । पर्वतम ् । न । भोज॑से । म॒ हः । न॒ म्णस्य॑
ृ ॑
। धर्मणाम ॑ । दे॒ वताति॑ । चे॒ कि॒ ते॒ ।
् । इ॒र॒ज्य॒ सि॒ । प्र । वी॒र्येण
॑ । प॒ रःऽहि॑
विश्व॑स्मै । उ॒ ग्रः । कर्मणे ु तः ॥

tvam | tam | indra | parvatam | na | bhojase | mahaḥ | nṛmṇasya | dharmaṇām | irajyasi | pra | vīryeṇa |
devatāti | cekite | viśvasmai | ugraḥ | karmaṇe | puraḥ-h itaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स इद्वने॑ नम॒ स्यभि ु र्व ॑ ु प्रब्रव
॑ चस्यते॒ चारु॒ जनेष ु ा॒ण इ॑न्द्रि॒यम ् । वष
ृ ा॒ छन्द॑ र्भ
ु वति हर्य॒ तो वष ॑
ृ ा॒ क्षेमेण॒
धेनां॑ म॒ घवा॒ यदिन्व॑ति ॥

स इद्वने नमस्युभिर्वचस्यते चारु जनेषु प्रब्रुवाण इन्द्रियम ् । वष
ृ ा छन्दर्भ
ु वति हर्यतो वष
ृ ा क्षेमेण धेनां मघवा यदिन्वति
॥

sa id vane namasyubhir vacasyate cāru janeṣu prabruvāṇa indriyam | vṛṣā chandur bhavati haryato vṛṣā
kṣemeṇa dhenām maghavā yad invati ||

सः । इत ् । वने॑ । न॒ म॒स्युऽभिः॑ । व॒ च॒स्य॒ त॒ े । चारु॑ । जनेष
॑ ु । प्र॒ ऽब्र॒ वा॒
ु णः । इ॒न्द्रि॒यम ् । वष
ृ ा॑ । छन्दःु ॑ । भ॒ व॒ ति॒ । ह॒र्य॒तः ।
वष ॑ । धेना॑म ् । म॒ घवा॑ । यत ् । इन्व॑ति ॥
ृ ा॑ । क्षेमेण

saḥ | it | vane | namasyu-bhiḥ | vacasyate | cāru | janeṣu | pra-bruvāṇaḥ | indri yam | vṛṣā | chanduḥ | bhavati
| haryataḥ | vṛṣā | kṣemeṇa | dhenām | maghavā | yat | invati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स इन्म॒ हानि॑ समि॒ थानि॑ म॒ ज्मना॑ कृ॒णोति॑ य॒ ध्म
ु ॑
ओज॑सा॒ जनेभ्यः । अधा॑ च॒ न श्रद्द॑धति॒ त्विषी॑मत॒
इन्द्रा॑य॒ वज्रं॑ नि॒ घनि॑घ्नते व॒ धम ् ॥

स इन्महानि समिथानि मज्मना कृणोति युध्म ओजसा जनेभ्यः । अधा चन श्रद्दधति त्विषीमत इन्द्राय वज्रं
निघनिघ्नते वधम ् ॥

sa in mahāni samithāni majmanā kṛṇoti yudhma ojasā janebhyaḥ | adhā cana śrad dadhati tviṣīmata indrāya
vajraṁ nighanighnate vadham ||

सः । इत ् । म॒ हानि॑ । स॒ म ्ऽइ॒थानि॑ । म॒ ज्मना॑ । कृ॒णोति॑ । य॒ ध्मः
ु ॑
। ओज॑सा । जनेभ्यः । अध॑ । च॒ न । श्रत ् । द॒ ध॒ति॒ ।
त्विषि॑ऽमते । इन्द्रा॑य । वज्र॑म ् । नि॒ ऽघनि॑घ्नते । व॒ धम ् ॥

saḥ | it | mahāni | sam-ithāni | majmanā | kṛṇoti | yudhmaḥ | ojasā | janebhyaḥ | adha | cana | śrat | dadhati |
tviṣi-mate | indrāya | vajram | ni-ghanighnate | vadham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ ृ ा॒न ओज॑सा विना॒शय॑न ् । ज्योतीं॑षि कृ॒ण्वन्न॑व॒ काणि॒
स हि श्र॑व॒स्यःु सद॑ नानि कृ॒त्रिमा॑ क्ष्म॒ या वध ृ
यज्य॒ वेऽव॑ स॒ क्रत
ु ॒ :ु सर्त॒ वा अ॒ पः सज
॑ृ त ् ॥

स हि श्रवस्युः सदनानि कृत्रिमा क्ष्मया वध
ृ ान ओजसा विनाशयन ् । ज्योतींषि कृण्वन्नवक
ृ ाणि यज्यवेऽव सुक्रतुः
सर्तवा अपः सज
ृ त ्॥

sa hi śravasyuḥ sadanāni kṛtrimā kṣmayā vṛdhāna ojasā vināśayan | jyotīṁṣi kṛṇvann avṛkāṇi yajyave 'va
sukratuḥ sartavā apaḥ sṛjat ||

ृ नः । ओज॑सा । वि॒ ऽना॒शय॑न ् । ज्योतीं॑षि । कृ॒ण्वन ् । अ॒ व॒ काणि॑
सः । हि । श्र॒व॒स्युः । सद॑ नानि । कृ॒त्रिमा॑ । क्ष्म॒ या । व॒ धा॒ ृ ।
यज्य॑वे । अव॑ । स॒ ऽक्रत
ु ःु ॑ । सर्त॒वै । अ॒ पः । स॒ ज॒
ृ त ्॥

saḥ | hi | śravasyuḥ | sadanāni | kṛtrimā | kṣmayā | vṛdhānaḥ | ojasā | vi-nāśayan | jyotīṃṣi | kṛṇvan | avṛkāṇi
| yajyave | ava | su-kratuḥ | sartavai | apaḥ | sṛjat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

दा॒नाय॒ मन॑: सोमपावन्नस्तु ते॒ऽर्वाञ्चा॒ हरी॑ वन्दनश्र॒ दा
ु क॑ ृ धि । यमि॑ष्ठास॒ : सार॑ थयो॒ य इ॑न्द्र ते॒ न
त्वा॒ केता॒ आ द॑ भ्नव
ु न्ति॒ भर्ण॑ ॥
ू यः

दानाय मनः सोमपावन्नस्तु तेऽर्वाञ्चा हरी वन्दनश्रुदा कृधि । यमिष्ठासः सारथयो य इन्द्र ते न त्वा केता आ
दभ्नव
ु न्ति भर्ण
ू यः ॥

dānāya manaḥ somapāvann astu te 'rvāñcā harī vandanaśrud ā kṛdhi | yamiṣṭhāsaḥ sārathayo ya indra te na
tvā ketā ā dabhnuvanti bhūrṇayaḥ ||

दा॒नाय॑ । मनः॑ । सो॒म॒ऽपा॒व॒न ् । अ॒ स्त॒ ु । ते॒ । अ॒ र्वाञ्चा॑ । हरी॒ इति॑ । व॒ न्द॒ न॒ऽश्र॒ त
ु ् । आ । कृ॒धि॒ । यमि॑ष्ठासः । सार॑ थयः ।
ये । इ॒न्द्र्च । ते॒ । न । त्वा॒ । केताः॑ । आ । द॒ भ्न॒ व॒
ु न्ति॒ । भर्ण ॑ ॥
ू यः

dānāya | manaḥ | soma-pāvan | astu | te | arvāñcā | harī iti | vandana-śrut | ā | kṛdhi | yamiṣṭhāsaḥ |
sārathayaḥ | ye | indrca | te | na | tvā | ketāḥ | ā | dabhnuvanti | bhūrṇayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप्र॑क्षितं॒ वसु॑ बिभर्षि॒ हस्त॑यो॒रषा॑ळ्हं॒ सह॑ स्त॒ न्वि॑ श्र॒ तो
ु द॑ धे । आवत
॑ ृ ासोऽव॒ तासो॒ न क॒ र्तृभि॑स्त॒ नष
ू ु॑ ते॒
क्रत॑व इन्द्र॒ भरू ॑ यः ॥

अप्रक्षितं वसु बिभर्षि हस्तयोरषाळ्हं सहस्तन्वि श्रुतो दधे । आवत
ृ ासोऽवतासो न कर्तृभिस्तनूषु ते क्रतव इन्द्र भूरयः ॥

aprakṣitaṁ vasu bibharṣi hastayor aṣāḻhaṁ sahas tanvi śruto dadhe | āvṛtāso 'vatāso na kartṛbhis tanūṣu te
kratava indra bhūrayaḥ ||

अप्र॑ऽक्षितम ् । वसु॑ । बि॒ भ॒र्षि॒ । हस्त॑योः । अषा॑ळ्हम ् । सहः॑ । त॒न्वि॑ । श्र॒ तः
ु । द॒ धे॒ । आऽवत
॑ ृ ासः । अ॒ व॒ तासः । न ।
क॒ र्तृऽभिः॑ । त॒नूषु॑ । ते॒ । क्रत॑वः । इ॒न्द्र॒ । भूर॑यः ॥

apra-kṣitam | vasu | bibharṣi | hastayoḥ | aṣāḷham | sahaḥ | tanvi | sṛutaḥ | dadhe | āvṛtāsaḥ | avatāsaḥ | na |
kartṛ-bhiḥ | tanūṣu | te | kratavaḥ | indra | bhūrayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ए॒ ष प्र प॒ र्वीरव॒
ू तस्य॑ च॒ म्रिषोऽत्यो॒ न योषा॒मद : । दक्षं॑ म॒ हे पा॑ययते हिर॒ण्ययं॒ रथ॑मा॒वत्ृ या॒
ु ॑ यंस्त भ॒ र्वणि॑
ु
हरि॑ योग॒ मभ्
ृ व॑सम ् ॥

एष प्र पूर्वीरव तस्य चम्रिषोऽत्यो न योषामुदयंस्त भुर्वणिः । दक्षं महे पाययते हिरण्ययं रथमावत्ृ या हरियोगमभ्
ृ वसम ् ॥

eṣa pra pūrvīr ava tasya camriṣo 'tyo na yoṣām ud ayaṁsta bhurvaṇiḥ | dakṣam mahe pāyayate hiraṇyayaṁ
ratham āvṛtyā hariyogam ṛbhvasam ||

ए॒ षः । प्र । प॒ र्वीः
ू । अव॑ । तस्य॑ । च॒ म्रिषः॑ । अत्यः॑ । न । योषा॑म ् । उत ् । अ॒ यं॒ स्त॒ । भ॒ र्वणिः॑
ु । दक्ष॑म ् । म॒ हे । पा॒य॒य॒त॒ े ।
हि॒र॒ण्ययम ् । रथ॑म ् । आ॒ऽवत्ृ य॑ । हरि॑ ऽयोगम ् । ऋभ्व॑सम ् ॥

eṣaḥ | pra | pūrvīḥ | ava | tasya | camriṣaḥ | atyaḥ | na | yoṣām | ut | ayaṃsta | bhurvaṇiḥ | dakṣam | mahe |
pāyayate | hiraṇyayam | ratham | āvṛtya | hari-yogam | ṛbhvasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं ग॒ र्तयो॑
ू नेम॒न्निष॒ : परी॑णसः सम॒ द्रं
ु न सं॒ चर॑ णे सनि॒ ष्यव॑: । पतिं॒ दक्ष॑स्य वि॒ दथ॑स्य॒ नू सहो॑ गि॒ रिं न
वे॒ना अधि॑ रोह॒ तेजस
॑ ा॥

तं गर्त
ू यो नेमन्निषः परीणसः समुद्रं न संचरणे सनिष्यवः । पतिं दक्षस्य विदथस्य नू सहो गिरिं न वेना अधि रोह
तेजसा ॥

taṁ gūrtayo nemanniṣaḥ parīṇasaḥ samudraṁ na saṁcaraṇe saniṣyavaḥ | patiṁ dakṣasya vidathasya nū
saho giriṁ na venā adhi roha tejasā ||

तम ् । ग॒ र्तयः॑
ू । ने॒ म॒न ्ऽइषः॑ । परी॑णसः । स॒ म॒ द्रम
ु ् । न । स॒ म ्ऽचर॑ णे । स॒ नि॒ ष्यवः॑ । पति॑म ् । दक्ष॑स्य । वि॒ दथ॑स्य । नु ।
सहाः । गि॒ रिम ् । न । वे॒नाः । अधि॑ । रो॒ह॒ । तेजस ॑ ा॥

tam | gūrtayaḥ | neman-iṣaḥ | parīṇasaḥ | samudram | na | sam-caraṇe | san iṣyavaḥ | patim | dakṣasya |
vidathasya | nu | sahāḥ | girim | na | venāḥ | adhi | roha | tejasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स त॒ र्वणि॑
ु र्म॒हाँ अ॑रे॒णु पौंस्ये॑ गि॒ रे र्भृ॒ष्टिर्न भ्रा॑जते त॒ जा
ु शव॑: । येन॒ शष्ु णं॑ मा॒यिन॑माय॒ सो मदे॑ द॒ ध्र
ु
आ॒भष ू ु॑ रा॒मय॒ न्नि दाम॑नि ॥

स तुर्वणिर्महाँ अरे णु पौंस्ये गिरे र्भृष्टिर्न भ्राजते तुजा शवः । येन शुष्णं मायिनमायसो मदे दध्र
ु आभूषु रामयन्नि दामनि
॥

sa turvaṇir mahām̐ areṇu pauṁsye girer bhṛṣṭir na bhrājate tujā śavaḥ | yena śuṣṇam māyinam āyaso made
dudhra ābhūṣu rāmayan ni dāmani ||

सः । त॒ र्वणिः॑
ु । म॒ हान ् । अ॒ रे ॒णु । पौंस्ये॑ । गि॒ रे ः । भ॒ ष्टिः
ृ । न । भ्रा॒ज॒ते॒ । त॒ जा
ु । शवः॑ । येन॑ । शुष्ण॑म ् । मा॒यिन॑म ् ।
आ॒य॒ सः । मदे॑ । द॒ ध्रः
ु । आ॒भष ू ु॑ । रा॒मय॑त ् । नि । दाम॑नि ॥

saḥ | turvaṇiḥ | mahān | areṇu | paiṃsye | gireḥ | bhṛṣṭiḥ | na | bhrājate | tujā | śavaḥ | yena | śuṣṇam |
māyinam | āyasaḥ | made | dudhraḥ | ābhūṣu | rāmayat | ni | dāman i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वी यदि॒ तवि॑षी॒ त्वावध
॑ ृ ो॒तय॒ इन्द्रं॒ सिष॑क्त्य॒ षसं॒
ु ू ॑: । यो ध॒ ष्ण
न सर्य ृ नु ा॒ शव॑सा॒ बाध॑त॒ े तम॒ इय॑र्ति रे ॒णंु
ब॒ हद॑
ृ र्हरि॒ष्वणि॑: ॥

दे वी यदि तविषी त्वावध
ृ ोतय इन्द्रं सिषक्त्युषसं न सूर्यः । यो धष्ृ णुना शवसा बाधते तम इयर्ति रे णुं बह
ृ दर्हरिष्वणिः ॥

devī yadi taviṣī tvāvṛdhotaya indraṁ siṣakty uṣasaṁ na sūryaḥ | yo dhṛṣṇunā śavasā bādhate tama iyarti
reṇum bṛhad arhariṣvaṇiḥ ||

॑ृ ा । ऊ॒ तये॑ । इन्द्र॑ म ् । सिष॑क्ति । उ॒ षस॑म ् । न । सूर्यः॑ । यः । ध॒ ष्ण
दे॒ वी । यदि॑ । तवि॑षी । त्वाऽवध ृ ुना॑ । शव॑सा । बाध॑ते ।
तमः॑ । इय॑र्ति । रे ॒णुम ् । ब॒ हत
ृ ् । अ॒ र्ह॒रि॒ऽस्वनिः॑ ॥

devī | yadi | taviṣī | tvāvṛdhā | ūtaye | indram | siṣakti | uṣasam | na | sūryaḥ | yaḥ | dhṛṣṇunā | śavasā |
bādhate | tamaḥ | iyarti | reṇum | bṛhat | arhari-svani ḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि यत्ति॒ रो ध॒ रुण॒ मच्युत
॑ ॒ ं रजोऽति॑ष्ठिपो दि॒ व आता॑सु ब॒ र्हणा॑ । स्व॑र्मीळ्हे॒ यन्मद॑ इन्द्र॒ हर्ष्याह॑ न्व॒ त्रं
ृ
निर॒पामौ॑ब्जो अर्ण॒वम ् ॥

वि यत्तिरो धरुणमच्युतं रजोऽतिष्ठिपो दिव आतासु बर्हणा । स्वर्मीळ्हे यन्मद इन्द्र हर्ष्याहन्वत्र
ृ ं निरपामौब्जो अर्णवम ्
॥

vi yat tiro dharuṇam acyutaṁ rajo 'tiṣṭhipo diva ātāsu barhaṇā | svarmīḻhe yan mada indra harṣyāhan
vṛtraṁ nir apām aubjo arṇavam ||

वि । यत ् । ति॒रः । ध॒ रुण॑म ् । अच्यत ु॑ म ् । रजः॑ । अति॑स्थिपः । दि॒ वः । आता॑सु । ब॒ र्हणा॑ । स्वः॑ऽमीळ्हे । यत ् । मदे॑ । इ॒न्द्र॒
। हर्ष्या॑ । अह॑ न ् । व॒ त्रम
ृ ् । निः । अ॒ पाम ् । औ॒ब्जः॒ । अ॒ र्ण॒वम ् ॥

vi | yat | tiraḥ | dharuṇam | acyutam | rajaḥ | atisthipaḥ | divaḥ | ātāsu | barhaṇā | svaḥ-mīḷhe | yat | made |
indra | harṣyā | ahan | vṛtram | niḥ | apām | aubjaḥ | arṇavam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं दि॒ वो ध॒ रुणं॑ धिष॒ ओज॑सा पथि
ृ ॒ व्या इ॑न्द्र॒ सद॑ नेष॒ ु माहि॑ नः । त्वं स॒ तस्य॒
ु मदे॑ अरिणा अ॒ पो वि
व॒ त्रस्य॑
ृ स॒ मया॑ पा॒ष्या॑रुजः ॥

त्वं दिवो धरुणं धिष ओजसा पथि
ृ व्या इन्द्र सदनेषु माहिनः । त्वं सत
ु स्य मदे अरिणा अपो वि वत्र
ृ स्य समया
पाष्यारुजः ॥

tvaṁ divo dharuṇaṁ dhiṣa ojasā pṛthivyā indra sadaneṣu māhinaḥ | tvaṁ sutasya made ariṇā apo vi
vṛtrasya samayā pāṣyārujaḥ ||

त्वम ् । दि॒ वः । ध॒ रुण॑म ् । धि॒ षे॒ । ओज॑सा । प॒ थि॒ृ व्याः । इ॒न्द्र॒ । सद॑ नेषु । माहि॑ नः । त्वम ् । स॒ तस्य॑
ु । मदे॑ । अ॒ रि॒णाः॒ ।
अ॒ पः । वि । व॒ त्रस्य॑
ृ । स॒ मया॑ । पा॒ष्या॑ । अ॒ रु॒जः॒ ॥

tvam | divaḥ | dharuṇam | dhiṣe | ojasā | pṛthivyāḥ | indra | sadaneṣu | māhinaḥ | tvam | sutasya | made |
ariṇāḥ | apaḥ | vi | vṛtrasya | samayā | pāṣyā | arujaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र मंहि॑ष्ठाय बह ृ ये स॒ त्यशुष्॑ माय त॒ वसे॑ म॒ तिं भ॑रे । अ॒ पामि॑व प्रव॒ णे यस्य॑ द॒ र्धरं
ृ ॒ ते ब॒ हद्र॑ ु ॒ राधो॑ वि॒ श्वाय॒ ु
शव॑से॒ अपा॑वत
ृ म ्॥

प्र मंहिष्ठाय बह
ृ ते बह
ृ द्रये सत्यशुष्माय तवसे मतिं भरे । अपामिव प्रवणे यस्य दर्ध
ु रं राधो विश्वायु शवसे अपावत
ृ म ्॥

pra maṁhiṣṭhāya bṛhate bṛhadraye satyaśuṣmāya tavase matim bhare | apām iva pravaṇe yasya durdharaṁ
rādho viśvāyu śavase apāvṛtam ||

प्र । मंहि॑ष्ठाय । ब॒ ह ृ ्ऽर॑ ये । स॒ त्यऽशष्ु॑ माय । त॒वसे॑ । म॒ तिम ् । भ॒ रे ॒ । अ॒ पाम ्ऽइ॑व । प्र॒ व॒णे । यस्य॑ । दःु ॒ऽधर॑ म ् ।
ृ ॒ ते । ब॒ हत
राधः॑ । वि॒ श्वऽआ॑यु । शव॑से । अप॑ऽवत
ृ म ्॥

pra | maṃhiṣṭhāya | bṛhate | bṛhat-raye | satya-śuṣmāya | tavase | matim | bhare | apām-iva | pravaṇe | yasya
| duḥ-dharam | rādhaḥ | viśva-āyu | śavase | apa-vṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ न स॒ मशी॑त हर्य॒ त इन्द्र॑ स्य॒
अध॑ ते॒ विश्व॒ मनु॑ हासदि॒ ष्टय॒ आपो॑ नि॒ म्नेव॒ सव॑ना ह॒विष्म॑तः । यत्पर्वते
वज्र॒ : श्नथि॑ता हिर॒ण्यय॑: ॥

अध ते विश्वमनु हासदिष्टय आपो निम्नेव सवना हविष्मतः । यत्पर्वते न समशीत हर्यत इन्द्रस्य वज्रः श्नथिता
हिरण्ययः ॥

adha te viśvam anu hāsad iṣṭaya āpo nimneva savanā haviṣmataḥ | yat parvate na samaśīta haryata indrasya
vajraḥ śnathitā hiraṇyayaḥ ||

अध॑ । ते॒ । विश्व॑म ् । अनु॑ । ह॒ । अ॒ स॒ त ् । इ॒ष्टये॑ । आपः॑ । नि॒ म्नाऽइ॑व । सव॑ना । ह॒विष्म॑तः । यत ् । पर्वते
॑ ।न।
॑ । ह॒र्य॒तः । इन्द्र॑ स्य । वज्रः॑ । श्नथि॑ता । हि॒र॒ण्ययः॑ ॥
स॒ म ्ऽअशीत

agha | te | viśvam | anu | ha | asat | iṣṭaye | āpaḥ | nimnāiva | savanā | haviṣmataḥ | yat | parvate | na | sam-
aśīta | haryataḥ | indrasya | vajraḥ | śnathitā | hiraṇyayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ ॒ आ भ॑रा॒ पनी॑यसे । यस्य॒ धाम॒ श्रव॑से॒ नामेन्द्रि॒
अ॒ स्मै भी॒माय॒ नम॑सा॒ सम॑ध्व॒ र उषो॒ न शभ्र ॑ यं
ज्योति॒ रका॑रि ह॒रितो॒ नाय॑से ॥

अस्मै भीमाय नमसा समध्वर उषो न शुभ्र आ भरा पनीयसे । यस्य धाम श्रवसे नामेन्द्रियं ज्योतिरकारि हरितो नायसे
॥

asmai bhīmāya namasā sam adhvara uṣo na śubhra ā bharā panīyase | yasya dhāma śravase nāmendriyaṁ
jyotir akāri harito nāyase ||

अ॒ स्मै । भी॒माय॑ । नम॑सा । सम ् । अ॒ ध्व॒ रे । उषः॑ । न । श॒ भ्रे॒ ॑
ु । आ । भ॒ र॒ । पनीयसे । यस्य॑ । धाम॑ । श्रव॑से । नाम॑ ।
इ॒न्द्रि॒यम ् । ज्योतिः॑ । अका॑रि । ह॒रितः॑ । न । अय॑से ॥

asmai | bhīmāya | namasā | sam | adhvare | uṣaḥ | na | śubhre | ā | bhara | panīyase | yasya | dhāma | śravase |
nāma | indriyam | jyotiḥ | akāri | haritaḥ | na | ayase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मे त॑ इन्द्र॒ ते व॒ यं पुरु
॑ ष्टुत॒ ये त्वा॒रभ्य॒ चरा॑मसि प्रभव
ू सो । न॒ हि त्वद॒ न्यो गि॑र्वणो॒ गिर॒:
सघ॑त्क्षो॒णीरि॑ व॒ प्रति॑ नो हर्य॒ तद्वच॑: ॥

इमे त इन्द्र ते वयं पुरुष्टुत ये त्वारभ्य चरामसि प्रभूवसो । नहि त्वदन्यो गिर्वणो गिरः सघत्क्षोणीरिव प्रति नो हर्य
तद्वचः ॥

ime ta indra te vayam puruṣṭuta ye tvārabhya carāmasi prabhūvaso | nahi tvad anyo girvaṇo giraḥ saghat
kṣoṇīr iva prati no harya tad vacaḥ ||

इ॒मे । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । ते । व॒ यम ् । प॒ रु॒
ु ऽस्त॒ त॒
ु । ये । त्वा॒ । आ॒ऽरभ्य॑ । चरा॑मसि । प्र॒ भ॒ व॒
ु सो॒ इति॑ प्रभुऽवसो । न॒हि । त्वत ् ।
अ॒ न्यः । गि॒ र्व॒ णः॒ । गिरः॑ । सघ॑त ् । क्षो॒णीःऽइ॑व । प्रति॑ । नः॒ । ह॒र्य॒ । तत ् । वचः॑ ॥

ime | te | indra | te | vayam | puru-stuta | ye | tvā | ārabhya | carāmasi | prabhuvaso itiprabhu-vaso | nahi | tvat
| anyaḥ | girvaṇaḥ | giraḥ | saghat | kṣoṇīḥ-iva | prati | naḥ | harya | tat | vacaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भरि
ू ॑ त इन्द्र वी॒र्यं१॒॒॑॑ तव॑ स्मस्य॒ स्य स्तो॒तर्म॑ न्काम॒ मा पण
ु घव॒ ॑ ॒ ती वी॒र्यं॑ मम इ॒यं च॑ ते
॑ ृ । अनु॑ ते॒ द्यौर्बृह
पथि ॑ ओज॑से ॥
ृ ॒ वी नेम॒

भूरि त इन्द्र वीर्यं तव स्मस्यस्य स्तोतुर्मघवन्काममा पण
ृ । अनु ते द्यौर्बृहती वीर्यं मम इयं च ते पथि
ृ वी नेम ओजसे ॥

bhūri ta indra vīryaṁ tava smasy asya stotur maghavan kāmam ā pṛṇa | anu te dyaur bṛhatī vīryam mama
iyaṁ ca te pṛthivī nema ojase ||

॑ ् । तव॑ । स्म॒ सि॒ । अ॒ स्य । स्तो॒तुः । म॒ घऽव॒ न ् । काम॑म ् । आ । प॒ ण॒
भूरि॑ । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वी॒र्यम ृ । अनु॑ । ते॒ । द्यौः । ब॒ ह
ृ ॒ ती ।
॑ ् । म॒ मे॒ । इ॒यम ् । च॒ । ते॒ । प॒ थि॒
वी॒र्यम ृ वी । ने॒ मे॒ । ओज॑से ॥

bhūri | te | indra | vīryam | tava | smasi | asya | stotuḥ | magha-van | kāmam | ā | pṛṇa | anu | te | dyauḥ | bṛhatī
| vīryam | mame | iyam | ca | te | pṛthivī | neme | ojase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ म॒ हाम॒ रुंु वज्रेण
त्वं तमि॑न्द्र॒ पर्वतं ॑ वज्रिन्पर्व॒ शश्च॑कर्तिथ । अवा॑सज ॑ ृ ा॒: सर्त॒ वा अ॒ पः स॒ त्रा विश्वं॑
ृ ो॒ निवत
दधिषे॒ केव॑लं॒ सह॑ : ॥

त्वं तमिन्द्र पर्वतं महामुरुं वज्रेण वज्रिन्पर्वशश्चकर्तिथ । अवासज
ृ ो निवत
ृ ाः सर्तवा अपः सत्रा विश्वं दधिषे केवलं सहः ॥

tvaṁ tam indra parvatam mahām uruṁ vajreṇa vajrin parvaśaś cakartitha | avāsṛjo nivṛtāḥ sartavā apaḥ
satrā viśvaṁ dadhiṣe kevalaṁ sahaḥ ||

॑
त्वम ् । तम ् । इ॒न्द्र॒ । पर्वतम ॑ । व॒ ज्रि॒न ् । प॒ र्व॒ऽशः । च॒ क॒ र्ति॒थ॒ । अव॑ । अ॒ स॒ जः॒
् । म॒ हाम ् । उ॒ रुम ् । वज्रेण ृ । निऽवत
॑ ृ ाः ।
सर्त॒वै । अ॒ पः । स॒ त्रा । विश्व॑म ् । द॒ धि॒षे॒ । केव॑लम ् । सहः॑ ॥

tvam | tam | indra | parvatam | mahām | urum | vajreṇa | vajrin | parva-śaḥ | cakartitha | ava | asṛjaḥ | ni-vṛtāḥ
| sartavai | apaḥ | satrā | viśvam | dadhiṣe | kevalam | sahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- नोधा गौतमः
THE MANTRA

नू चि॑त्सहो॒जा अ॒ मत
ृ ो॒ नि तन्
ु॑ दते॒ होता॒ यद्दूतो
॒ अभ॑वद्वि॒ वस्व॑तः । वि साधि॑ष्ठे भिः प॒ थिभी॒ रजो॑ मम॒
आ दे॒ वता॑ता ह॒विषा॑ विवासति ॥

नू चित्सहोजा अमत
ृ ो नि तुन्दते होता यद्दूतो अभवद्विवस्वतः । वि साधिष्ठे भिः पथिभी रजो मम आ दे वताता हविषा
विवासति ॥

nū cit sahojā amṛto ni tundate hotā yad dūto abhavad vivasvataḥ | vi sādhiṣṭhebhiḥ pathibhī rajo mama ā
devatātā haviṣā vivāsati ||

नु । चि॒ त ् । स॒ हः॒ऽजाः । अ॒ मत
ृ ः॑ । नि । त॒ न्दते
ु ॑ । होता॑ । यत ् । द॒ तः
ू । अभ॑वत ् । वि॒ वस्व॑तः । वि । साधि॑ष्ठे भिः ।
प॒ थिऽभिः॑ । रजः॑ । म॒ मे॒ । आ । दे॒ वऽता॑ता । ह॒विषा॑ । वि॒ वा॒स॒ति॒ ॥

nu | cit | sahaḥ-jāḥ | amṛtaḥ | ni | tundate | hotā | yat | dūtaḥ | abhavat | vivasvataḥ | vi | sādhiṣṭhebhiḥ | pathi-
bhiḥ | rajaḥ | mame | ā | deva-tātā | haviṣā | vivāsati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ स्वमद्म॑ य॒ वमा॑
ु नो अ॒ जर॑ स्त॒ ष्व॑
ृ वि॒ष्यन्न॑त॒सेषु॑ तिष्ठति । अत्यो॒ न प॒ ष्ठं
ृ प्रषि
ु॑ ॒ तस्य॑ रोचते दि॒ वो न
सानु॑ स्त॒ नय॑न्नचिक्रदत ् ॥

आ स्वमद्म युवमानो अजरस्तष्ृ वविष्यन्नतसेषु तिष्ठति । अत्यो न पष्ृ ठं प्रुषितस्य रोचते दिवो न सानु
स्तनयन्नचिक्रदत ् ॥

ā svam adma yuvamāno ajaras tṛṣv aviṣyann ataseṣu tiṣṭhati | atyo na pṛṣṭham pruṣitasya rocate divo na
sānu stanayann acikradat ||

आ । स्वम ् । अद्म॑ । य॒ वमा॑
ु नः । अ॒ जरः॑ । त॒ ष ृ ु । अ॒ वि॒ ष्यन ् । अ॒ त॒सेषु॑ । ति॒ष्ठ॒ ति॒ । अत्यः॑ । न । प॒ ष्ठम
ृ ् । प्र॒ षि॒
ु तस्य॑ ।
रो॒च॒ते॒ । दि॒ वः । न । सानु॑ । स्त॒नय॑न ् । अ॒ चि॒ क्र॒द॒ त ् ॥

ā | svam | adma | yuvamānaḥ | ajaraḥ | tṛṣu | aviṣyan | ataseṣu | tiṣṭhati | atyaḥ | na | pṛṣṭham | pruṣitasya |
rocate | divaḥ | na | sānu | stanayan | acikradat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्रा॒णा रु॒द्रेभि॒र्वसभि ु॑ ः प॒ रोहि॑
ु तो॒ होता॒ निष॑त्तो रयि॒ षाळम॑र्त्यः । रथो॒ न वि॒ क्ष्वञ्
॑ ृ जसा॒न आ॒यष
ु ॒ु
व्या॑न॒ षग्वार्या
ु ॑ दे॒ व ऋ॑ण्वति ॥

क्राणा रुद्रे भिर्वसुभिः पुरोहितो होता निषत्तो रयिषाळमर्त्यः । रथो न विक्ष्वञ्
ृ जसान आयुषु व्यानुषग्वार्या दे व ऋण्वति
॥

krāṇā rudrebhir vasubhiḥ purohito hotā niṣatto rayiṣāḻ amartyaḥ | ratho na vikṣv ṛñjasāna āyuṣu vy ānuṣag
vāryā deva ṛṇvati ||

क्रो॒णा । रु॒द्रेभिः॑ । वसऽु॑ भिः । प॒ रःऽहि॑
ु तः । होता॑ । निऽस॑त्तः । र॒यि॒षाट् । अम॑र्त्यः । रथः॑ । न । वि॒ क्षु । ऋ॒ञ्ज॒ सा॒नः ।
आ॒यष ु ु॑ । वि । आ॒न॒ षक्
ु । वार्या॑ । दे॒ वः । ऋ॒ण्व॒ ति॒ ॥

kroṇā | rudrebhiḥ | vasu-bhiḥ | puraḥ-hitaḥ | hotā | ni-sattaḥ | rayiṣāṭ | amatyarḥ | rathaḥ | na | vikṣu |
ṛñjasānaḥ | āyuṣu | vi | ānuṣak | vāryā | devaḥ | ṛṇvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

वि वात॑जत
ू ो अत॒ सेषु॑ तिष्ठते॒ वथ
ृ ा॑ ज॒ ह
ु ू भि॒: सण्ृ या॑ तवि
ु ॒ ष्वणि॑: । त॒ ष ृ ा॒यसे॑ कृ॒ष्णं त॒
ृ ु यद॑ ग्ने व॒ निनो॑ वष
एम॒ रुश॑दर्मे
ू अजर ॥

वि वातजूतो अतसेषु तिष्ठते वथ
ृ ा जुहूभिः सण्ृ या तुविष्वणिः । तष
ृ ु यदग्ने वनिनो वष
ृ ायसे कृष्णं त एम रुशदर्मे
ू अजर
॥

vi vātajūto ataseṣu tiṣṭhate vṛthā juhūbhiḥ sṛṇyā tuviṣvaṇiḥ | tṛṣu yad agne vanino vṛṣāyase kṛṣṇaṁ ta ema
ruśadūrme ajara ||

वि । वात॑ऽजूतः । अ॒ त॒सेषु॑ । ति॒ष्ठ॒ त॒ े । वथ
ृ ा॑ । ज॒ ह
ु ू भिः॑ । सण्ृ या॑ । त॒ वि॒ ृ ु । यत ् । अ॒ ग्ने॒ । व॒ निनः॑ । व॒ ष॒ृ ऽयसे॑ ।
ु ऽस्वणिः॑ । त॒ ष
कृ॒ष्णम ् । ते॒ । एम॑ । रुश॑त ्ऽऊर्मे । अ॒ ज॒ र॒ ॥

vi | vāta-jūtaḥ | ataseṣu | tiṣṭhate | vṛthā | juhūbhiḥ | sṛṇyā | tuvi-svaṇiḥ | tṛṣu | yat | agne | vaninaḥ | vṛṣa-
yase | kṛṣṇam | te | ema | ruśat-ūrme | ajara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तपर्ज
ु॑ म्भो॒ वन॒ आ वात॑चोदितो य॒ थे ू न सा॒ह्वाँ अव॑ वाति॒ वंसग
॑ ः । अ॒ भि॒ व्रज॒ न्नक्षि॑त॒ ं पाज॑सा॒ रज॑:
स्था॒तश्ु च॒ रथं॑ भयते पत॒ त्रिण॑: ॥

तपुर्जम्भो वन आ वातचोदितो यूथे न साह्वाँ अव वाति वंसगः । अभिव्रजन्नक्षितं पाजसा रजः स्थातुश्चरथं भयते
पतत्रिणः ॥

tapurjambho vana ā vātacodito yūthe na sāhvām̐ ava vāti vaṁsagaḥ | abhivrajann akṣitam pājasā rajaḥ
sthātuś caratham bhayate patatriṇaḥ ||

तपुः॑ऽजम्भः । वने॑ । आ । वात॑ऽचोदितः । य॒ थे ू । न । सा॒ह्वान ् । अव॑ । वा॒ति॒ । वंसग
॑ ः । अ॒ भि॒ ऽव्रज॑न ् । अक्षि॑तम ् ।
पाज॑सा । रजः॑ । स्था॒तःु । च॒ रथ॑म ् । भ॒ य॒ त॒ े । प॒ त॒त्रिणः॑ ॥

tapuḥ-jambhaḥ | vane | ā | vāta-coditaḥ | yūthe | na | sāhvān | ava | vāti | vaṃsagaḥ | abhi-vrajan | akṣitam |
pājasā | rajaḥ | sthātuḥ | caratham | bhayate | patatri ṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ धष्ु ट्वा॒ भग
ृ व ु॑ ॒ ष्े वा र॒यि ं न चारुं॑ स॒ हवं
॑ ो॒ मानष ॑
ु ॒ जनेभ्यः । होता॑रमग्ने॒ अति॑थि॒ ं वरे॑ ण्यं मि॒ त्रं न शेवं॑
दि॒ व्याय॒ जन्म॑ने ॥

दधुष्ट्वा भग
ृ वो मानुषेष्वा रयिं न चारुं सुहवं जनेभ्यः । होतारमग्ने अतिथिं वरे ण्यं मित्रं न शेवं दिव्याय जन्मने ॥

dadhuṣ ṭvā bhṛgavo mānuṣeṣv ā rayiṁ na cāruṁ suhavaṁ janebhyaḥ | hotāram agne atithiṁ vareṇyam
mitraṁ na śevaṁ divyāya janmane ||

द॒ धुः । त्वा॒ । भग ृ व॑ ः । मानषु॑ ॒ ष
े ु । आ । र॒यिम ् । न । चारु॑ म ् । स॒ ऽहव॑
ु ॑
म ् । जनेभ्यः । होता॑रम ् । अ॒ ग्ने॒ । अति॑थिम ् ।
वरे॑ ण्यम ् । मि॒ त्रम ् । न । शेवम
॑ ् । दि॒ व्याय॑ । जन्म॑ने ॥

dadhuḥ | tvā | bhṛgavaḥ | mānuṣeṣu | ā | rayim | na | cārum | su-havam | janebhyaḥ | hotāram | agne | atithim
| vareṇyam | mitram | na | śevam | divyāya | janmane
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

होता॑रं स॒ प्त ज॒ ह्वो॒ ृ ॑ अध्व॒ रेषु॑ । अ॒ ग्निं विश्वेषामर॒
ु ३॒॒॑॑ यजि॑ष्ठं॒ यं वा॒घतो॑ व॒ णते ॑ ति ं वसन
ू॑ ां सप॒ र्यामि॒
प्रय॑सा॒ यामि॒ रत्न॑म ् ॥

होतारं सप्त जुह्वो यजिष्ठं यं वाघतो वण
ृ ते अध्वरे षु । अग्निं विश्वेषामरतिं वसूनां सपर्यामि प्रयसा यामि रत्नम ् ॥

hotāraṁ sapta juhvo yajiṣṭhaṁ yaṁ vāghato vṛṇate adhvareṣu | agniṁ viśveṣām aratiṁ vasūnāṁ
saparyāmi prayasā yāmi ratnam ||

होता॑रम ् । स॒ प्त । ज॒ ह्वः॑
ु ृ ॑ । अ॒ ध्व॒ रेषु॑ । अ॒ ग्निम ् । विश्वेषाम
। यजि॑ष्ठम ् । यम ् । वा॒घतः॑ । व॒ णते ॑ ् । अ॒ र॒तिम ् । वसन
ू॑ ाम ् ।
स॒ प॒ र्यामि॑ । प्रय॑सा । यामि॑ । रत्न॑म ् ॥

hotāram | sapta | juhvaḥ | yajiṣṭham | yam | vāghataḥ | vṛṇate | adhvareṣu | agnim | viśveṣām | aratim |
vasūnām | saparyāmi | prayasā | yāmi | ratnam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अच्छि॑ द्रा सन ृ यो॑ मित्रमह॒: शर्म॑ यच्छ । अग्ने॑ ग॒ णन्त॒
ू ो सहसो नो अ॒ द्य स्तो॒तभ् ृ मंह॑स उरु॒ष्योर्जो॑
नपात्प॒ र्भिराय॑
ू सीभिः ॥

अच्छिद्रा सूनो सहसो नो अद्य स्तोतभ्
ृ यो मित्रमहः शर्म यच्छ । अग्ने गण
ृ न्तमंहस उरुष्योर्जो नपात्पूर्भिरायसीभिः ॥

acchidrā sūno sahaso no adya stotṛbhyo mitramahaḥ śarma yaccha | agne gṛṇantam aṁhasa uruṣyorjo
napāt pūrbhir āyasībhiḥ ||

ू इति॑ । स॒ ह॒सः॒ । नः॒ । अ॒ द्य । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । मि॒ त्रऽ॒ म॒ हः॒ । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ । अग्ने॑ । ग॒ णन्त॑
अच्छि॑ द्रा । स॒ नो॒ ृ म ् । अंह॑सः ।
उ॒ रु॒ष्य॒ । ऊर्जः॑ । न॒ पा॒त ् । पूः॒ऽभिः । आय॑सीभिः ॥

acchidrā | sūno iti | sahasaḥ | naḥ | adya | stotṛ-bhyaḥ | mitra-mahaḥ | śarma | yaccha | agne | gṛṇantam |
aṃhasaḥ | uruṣya | ūrjaḥ | napāt | pūḥ-bhiḥ | āyasībhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भवा॒ वरू॑थं गणृ ॒ ते वि॑भावो॒ भवा॑ मघवन्म॒ घव॑द्भ्य॒ : शर्म॑ । उ॒ रु॒ष्याग्ने॒ अंह॑सो ग॒ णन्तं
ृ ॑ प्रा॒तर्म॒ क्षू
धि॒ याव॑सर्ज
ु गम्यात ् ॥

भवा वरूथं गण
ृ ते विभावो भवा मघवन्मघवद्भ्यः शर्म । उरुष्याग्ने अंहसो गण
ृ न्तं प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ् ॥

bhavā varūthaṁ gṛṇate vibhāvo bhavā maghavan maghavadbhyaḥ śarma | uruṣyāgne aṁhaso gṛṇantam
prātar makṣū dhiyāvasur jagamyāt ||

ृ ते । वि॒ भा॒ऽवः॒ । भव॑ । म॒ घ॒ व॒न ् । म॒ घव॑त ्ऽभ्यः । शर्म॑ । उ॒ रु॒ष्य । अ॒ ग्ने॒ । अंह॑सः । ग॒ णन्त॑
भव॑ । वरू॑थम ् । ग॒ ण॒ ृ म ् । प्रा॒तः ।
म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सुः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

bhava | varūtham | gṛṇate | vibhāvaḥ | bhava | maghavan | maghavat-bhyaḥ | śarma | uruṣya | agne |
aṃhasaḥ | gṛṇantam | prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निर्वैश्वानरः
THE MANTRA

व॒ या इद॑ ग्ने अ॒ ग्नय॑स्ते अ॒ न्ये त्वे विश्वे॑ अ॒ मत
ृ ा॑ मादयन्ते । वैश्वा॑नर॒ नाभि॑रसि क्षिती॒नां स्थण ॑
ू ेव॒
जनाँ॑ उप॒ मिद्य॑यन्थ ॥

वया इदग्ने अग्नयस्ते अन्ये त्वे विश्वे अमत
ृ ा मादयन्ते । वैश्वानर नाभिरसि क्षितीनां स्थूणेव जनाँ उपमिद्ययन्थ ॥

vayā id agne agnayas te anye tve viśve amṛtā mādayante | vaiśvānara nābhir asi kṣitīnāṁ sthūṇeva janām̐
upamid yayantha ||

व॒ याः । इत ् । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ ग्नयः॑ । ते॒ । अ॒ न्ये । त्वे इति॑ । विश्वे॑ । अ॒ मत
ृ ाः॑ । मा॒द॒य॒न्ते॒ । वैश्वा॑नर । नाभिः॑ । अ॒ सि॒ ।
क्षि॒ती॒नाम ् । स्थूणा॑ऽइव । जना॑न ् । उ॒ प॒ऽमित ् । य॒ य॒न्थ॒ ॥

vayāḥ | it | agne | agnayaḥ | te | anye | tve iti | viśve | amṛtāḥ | mādayante | vaiśvānara | nābhiḥ | asi |
kṣitīnām | sthūṇāiva | janān | upa-mit | yayantha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ र्धा
ू दि॒ वो नाभि॑रग्नि
॒ ः पथि
॑ ृ ॒ व्या अथा॑भवदर॒ती रोद॑ स्योः । तं त्वा॑ दे॒ वासो॑ऽजनयन्त दे॒ वं वैश्वा॑नर॒
ज्योति॒ रिदार्या॑य ॥

मूर्धा दिवो नाभिरग्निः पथि
ृ व्या अथाभवदरती रोदस्योः । तं त्वा दे वासोऽजनयन्त दे वं वैश्वानर ज्योतिरिदार्याय ॥

mūrdhā divo nābhir agniḥ pṛthivyā athābhavad aratī rodasyoḥ | taṁ tvā devāso 'janayanta devaṁ
vaiśvānara jyotir id āryāya ||

म॒ ूर्धा । दि॒ वः । नाभिः॑ । अ॒ ग्निः । प॒ थि॒
ृ व्याः । अथ॑ । अ॒ भ॒ व॒ त ् । अ॒ र॒तिः । रोद॑ स्योः । तम ् । त्वा॒ । दे॒ वासः॑ । अ॒ ज॒ न॒ य॒न्त॒ ।
दे॒ वम ् । वैश्वा॑नर । ज्योतिः॑ । इत ् । आर्या॑य ॥

mūrdhā | divaḥ | nābhiḥ | agniḥ | pṛthivyāḥ | atha | abhavat | aratiḥ | rodasyoḥ | tam | tvā | devāsaḥ |
ajanayanta | devam | vaiśvānara | jyotiḥ | it | āryāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ सर्ये
ू ॒ न र॒श्मयो॑ ध्र॒ वासो॑
ु वैश्वान॒ रे द॑ धिरे ॒ऽग्ना वसनि ॑ ॒ ष्वोष॑धीष्व॒ प्सु या मानष
ू॑ । या पर्वते ु॑ ॒ ष्े वसि॒
तस्य॒ राजा॑ ॥

आ सूर्ये न रश्मयो ध्रुवासो वैश्वानरे दधिरे ऽग्ना वसूनि । या पर्वतेष्वोषधीष्वप्सु या मानुषेष्वसि तस्य राजा ॥

ā sūrye na raśmayo dhruvāso vaiśvānare dadhire 'gnā vasūni | yā parvateṣv oṣadhīṣv apsu yā mānuṣeṣv asi
tasya rājā ||

आ । सूर्ये॑ । न । र॒श्मयः॑ । ध्र॒ वासः॑
ु । वै॒श्वा॒न॒रे । द॒ धि॒रे ॒ । अ॒ ग्ना । वसनि ॑ षु । ओष॑धीषु । अ॒ प ्ऽसु । या ।
ू॑ । या । पर्वते
मानष
ु॑ ेषु । अ॒ सि॒ । तस्य॑ । राजा॑ ॥

ā | sūrye | na | raśmayaḥ | dhruvāsaḥ | vaiśvānare | dadhire | agnā | vasūni | yā | parvateṣu | oṣadhīṣu | ap-su |
yā | mānuṣeṣu | asi | tasya | rājā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब॒ ह
ृ ॒ ती इ॑व स॒ नवे
ू ॒ रोद॑ सी॒ गिरो॒ होता॑ मन॒ ष्यो॒
ु ३॒॒॑॑ न दक्ष॑: । स्व॑र्वते स॒ त्यशुष्॑ माय प॒ र्वीर्वै
ू श्वान॒ ॑ राय॒ नत
ृ म
॑ ाय
य॒ ह्वीः ॥

बह
ृ ती इव सूनवे रोदसी गिरो होता मनुष्यो न दक्षः । स्वर्वते सत्यशुष्माय पूर्वीर्वैश्वानराय नत
ृ माय यह्वीः ॥

bṛhatī iva sūnave rodasī giro hotā manuṣyo na dakṣaḥ | svarvate satyaśuṣmāya pūrvīr vaiśvānarāya
nṛtamāya yahvīḥ ||

ब॒ ह
ृ ॒ तीइ॒वेति॑ बह ू ॑ । रोद॑ सी॒ इति॑ । गिरः॑ । होता॑ । म॒ न॒ ष्यः॑
ृ ॒ तीऽइ॑व । स॒ नवे ु । न । दक्षः॑ । स्वः॑ऽवते । स॒ त्यऽशष्ु॑ माय । प॒ र्वीः
ू ।
वै॒श्वा॒न॒राय॑ । नऽृ त॑माय । य॒ ह्वीः ॥

bṛhatīivetibṛhatī-iva | sūnave | rodasī iti | giraḥ | hotā | manuṣyaḥ | na | dakṣaḥ | svaḥ-vate | satya-śuṣmāya |
pūvīrḥ | vaiśvānarāya | nṛ-tamāya | yahvīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ वश्चि॑त्ते बहृ ॒ तो जा॑तवेदो॒ वैश्वा॑नर॒ प्र रि॑ रिचे महि॒त्वम ् । राजा॑ कृष्टी॒नाम॑सि॒ मानष
ु॑ ीणां य॒ धा
ु
दे॒ वेभ्यो॒ वरि॑ वश्चकर्थ ॥

दिवश्चित्ते बह
ृ तो जातवेदो वैश्वानर प्र रिरिचे महित्वम ् । राजा कृष्टीनामसि मानुषीणां युधा दे वेभ्यो वरिवश्चकर्थ ॥

divaś cit te bṛhato jātavedo vaiśvānara pra ririce mahitvam | rājā kṛṣṭīnām asi mānuṣīṇāṁ yudhā devebhyo
varivaś cakartha ||

दि॒ वः । चि॒ त ् । ते॒ । ब॒ ह
ृ ॒ तः । जा॒त॒ऽवे॒दः॒ । वैश्वा॑नर । प्र । रि॒रि॒चे॒ । म॒ हि॒ऽत्वम ् । राजा॑ । कृ॒ष्टी॒नाम ् । अ॒ सि॒ । मानष
ु॑ ीणाम ् ।
य॒ धा
ु । दे॒ वेभ्यः॑ । वरि॑ वः । च॒ क॒ र्थ॒ ॥

divaḥ | cit | te | bṛhataḥ | jāta-vedaḥ | vaiśvānara | pra | ririce | mahi-tvam | rājā | kṛṣṭīnām | asi | mānuṣīṇām |
yudhā | devebhyaḥ | varivaḥ | cakartha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र नू म॑हि॒त्वं वष
॑ ृ ॒ भस्य॑ वोचं॒ यं प॒ रवो॑
ू वत्र
ृ ह ॒ णं॒ सच॑न्ते । वै॒श्वा॒न॒रो दस्युम ॑ न्वाँ अधन
॑ ॒ ग्निर्जघ॒ ू॑ ो॒त्काष्ठा॒
अव॒ शम्ब॑रं भेत ् ॥

प्र नू महित्वं वष
ृ भस्य वोचं यं पूरवो वत्र
ृ हणं सचन्ते । वैश्वानरो दस्युमग्निर्जघन्वाँ अधूनोत्काष्ठा अव शम्बरं भेत ् ॥

pra nū mahitvaṁ vṛṣabhasya vocaṁ yam pūravo vṛtrahaṇaṁ sacante | vaiśvānaro dasyum agnir jaghanvām̐
adhūnot kāṣṭhā ava śambaram bhet ||

प्र । नु । म॒ हि॒ऽत्वम ् । व॒ ष॒ृ भस्य॑ । वो॒च॒म ् । यम ् । प॒ रवः॑
ू । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हन॑म ् । सच॑न्ते । वै॒श्वा॒न॒रः । दस्यम
ु॑ ् । अ॒ ग्निः ।
ज॒ घ॒ न्वान ् । अधून
॑ ोत ् । काष्ठाः॑ । अव॑ । शम्ब॑रम ् । भे॒ त ् ॥

pra | nu | mahi-tvam | vṛṣabhasya | vocam | yam | pūravaḥ | vṛtra-hanam | sacante | vaiśvānaraḥ | dasyum |
agniḥ | jaghanvān | adhūnot | kāṣṭhāḥ | ava | śambaram | bhet
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वै॒श्वा॒न॒रो म॑हि॒म्ना वि॒ श्वक॑ ृ ष्टिर्भ॒ रद्वा॑जेषु यज॒ तो वि॒ भावा॑ । शा॒त॒व॒न॒ य ॑
े े श॒ तिनीभिर॒
ग्निः पुरु
॑ णी॒थे
ज॑रते स॒ न
ू त
ृ ा॑वान ् ॥

वैश्वानरो महिम्ना विश्वकृष्टिर्भरद्वाजेषु यजतो विभावा । शातवनेये शतिनीभिरग्निः पुरुणीथे जरते सूनत
ृ ावान ् ॥

vaiśvānaro mahimnā viśvakṛṣṭir bharadvājeṣu yajato vibhāvā | śātavaneye śatinībhir agniḥ puruṇīthe jarate
sūnṛtāvān ||

वै॒श्वा॒न॒रः । म॒ हि॒म्ना । वि॒ श्वऽक॑ ृ ष्टिः । भ॒ रत ्ऽवा॑जेषु । य॒ ज॒तः । वि॒ भाऽवा॑ । शा॒त॒ऽव॒ नये॒ े । श॒ तिनी॑भिः । अ॒ ग्निः ।
प॒ रु॒
ु ऽनी॒थे । ज॒ र॒त॒ े । स॒ न
ू त
ृ ा॑ऽवान ् ॥

vaiśvānaraḥ | mahimnā | viśva-kṛṣṭiḥ | bharat-vājeṣu | yajataḥ | vibhāvā | śāta-vaneye | śatinībhiḥ | agniḥ |
puru-nīthe | jarate | sūnṛtāvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वह्निं॑ य॒ शसं॑ वि॒ दथ॑स्य के॒तंु सुप्र
॑ ा॒व्यं॑ द॒ तं
ू स॒ द्योअ॑र्थम ् । द्वि॒ जन्मा॑नं र॒यिमि॑व प्रश॒ स्तं रा॒ति ं
भ॑रद्भ
॒ ग॑ृ वे मात॒ रिश्वा॑ ॥

वह्निं यशसं विदथस्य केतुं सुप्राव्यं दत
ू ं सद्योअर्थम ् । द्विजन्मानं रयिमिव प्रशस्तं रातिं भरद्भगवे
ृ मातरिश्वा ॥

vahniṁ yaśasaṁ vidathasya ketuṁ suprāvyaṁ dūtaṁ sadyoartham | dvijanmānaṁ rayim iva praśastaṁ
rātim bharad bhṛgave mātariśvā ||

वह्नि॑म ् । य॒ शस॑म ् । वि॒ दथ॑स्य । के॒तुम ् । स॒ प्र॒ ु ऽअ॒ व्य॑म ् । द॒ तम
ू ् । स॒ द्यःऽअ॑र्थम ् । द्वि॒ ऽजन्मा॑नम ् । र॒यिम ्ऽइ॑व ।
प्र॒ ऽश॒ स्तम ् । रा॒तिम ् । भ॒ र॒त ् । भग
ृ व
॑ े । मा॒त॒रिश्वा॑ ॥

vahnim | yaśasam | vidathasya | ketum | supra-avyam | dūtam | sadyaḥ-artham | dvi-janmānam | rayim-iva |
pra-śastam | rātim | bharat | bhṛgave | mātariśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒भया॑सः सचन्ते ह॒विष्म॑न्त उ॒ शिजो॒ ये च॒ मर्ता॑: । दि॒ वश्चि॒ त्पर्वो
अ॒ स्य शासुरु ू ॒ न्य॑सादि॒ होता॒पच्
ृ छ्यो॑
वि॒ श्पति॑र्वि॒क्षु वे॒धाः ॥

अस्य शासुरुभयासः सचन्ते हविष्मन्त उशिजो ये च मर्ताः । दिवश्चित्पूर्वो न्यसादि होतापच्ृ छ्यो विश्पतिर्विक्षु वेधाः ॥

asya śāsur ubhayāsaḥ sacante haviṣmanta uśijo ye ca martāḥ | divaś cit pūrvo ny asādi hotāpṛcchyo viśpatir
vikṣu vedhāḥ ||

अ॒ स्य । शासुः॑ । उ॒ भया॑सः । स॒ च॒ न्ते॒ । ह॒विष्म॑न्तः । उ॒ शिजः॑ । ये । च॒ । मर्ताः॑ । दि॒ वः । चि॒ त ् । पूर्वः॑ । नि । अ॒ सा॒दि॒ ।
होता॑ । आ॒ऽपच्
ृ छ्यः॑ । वि॒ श्पतिः॑ । वि॒ क्षु । वे॒धाः ॥

asya | śāsuḥ | ubhayāsaḥ | sacante | haviṣmantaḥ | uśijaḥ | ye | ca | martāḥ | d ivaḥ | cit | pūrvaḥ | ni | asādi |
hotā | āpṛcchyaḥ | viśpatiḥ | vikṣu | vedhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं नव्य॑सी हृ॒द आ जाय॑मानम॒ स्मत्सक
ु॑ ी॒र्तिर्मधजि
ु॑ ह्वमश्याः । यम॒ त्विजो॑
ृ व॒ जने
ृ ॒ मानष
ु॑ ास॒ :
प्रय॑स्वन्त आ॒यवो॒ जीज॑नन्त ॥

तं नव्यसी हृद आ जायमानमस्मत्सुकीर्तिर्मधुजिह्वमश्याः । यमत्वि
ृ जो वज
ृ ने मानुषासः प्रयस्वन्त आयवो जीजनन्त
॥

taṁ navyasī hṛda ā jāyamānam asmat sukīrtir madhujihvam aśyāḥ | yam ṛtvijo vṛjane mānuṣāsaḥ
prayasvanta āyavo jījananta ||

तम ् । नव्य॑सी । हृ॒दः । आ । जाय॑मानम ् । अ॒ स्मत ् । स॒ ऽकी॒
ु ृ ॑।
र्तिः । मधऽु॑ जिह्वम ् । अ॒ श्याः॒ । यम ् । ऋ॒त्विजः॑ । व॒ जने
मानुष॑ ासः । प्रय॑स्वन्तः । आ॒यवः॑ । जीज॑नन्त ॥

tam | navyasī | hṛdaḥ | ā | jāyamānam | asmat | su-kīrtiḥ | madhu-jihvam | aśyāḥ | yam | ṛtvijaḥ | vṛjane |
mānuṣāsaḥ | prayasvantaḥ | āyavaḥ | jījananta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ शिक्पा॑व॒को वस॒ र्मान
ु ु॑ ेष॒ ु वरे॑ ण्यो॒ होता॑धायि वि॒ क्षु । दमन
ष ू॑ ा ग॒ हप॑ ॑
ृ ति॒र्द म॒ आँ अ॒ ग्निर्भुवद्रयि॒ पती॑
रयी॒णाम ् ॥

उशिक्पावको वसुर्मानुषेषु वरे ण्यो होताधायि विक्षु । दमूना गह
ृ पतिर्दम आँ अग्निर्भुवद्रयिपती रयीणाम ् ॥

uśik pāvako vasur mānuṣeṣu vareṇyo hotādhāyi vikṣu | damūnā gṛhapatir dama ām̐ agnir bhuvad rayipatī
rayīṇām ||

ु॑ ेषु । वरे॑ ण्यः । होता॑ । अ॒ धा॒यि॒ । वि॒ क्षु । दमन
उ॒ शिक् । पा॒व॒कः । वसुः॑ । मानष तिः । दमे॑ । आ । अ॒ ग्निः । भ॒ व॒
ू॑ ा । ग॒ हऽप॑
ृ ु त्
। र॒यि॒ऽपतिः॑ । र॒यी॒णाम ् ॥

uśik | pāvakaḥ | vasuḥ | mānuṣeṣu | vareṇyaḥ | hotā | adhāyi | vikṣu | damūnā | gṛha-patiḥ | dame | ā | agniḥ |
bhuvat | rayi-patiḥ | rayīṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
तं त्वा॑ व॒ यं पति॑मग्ने रयी॒णां प्र शंसामो म॒ तिभि॒ र्गोत॑मासः । आ॒शंु न वा॑जम्भ॒ रं म॒ र्जय॑न्तः प्रा॒तर्म॒ क्षू

तं त्वा वयं पतिमग्ने रयीणां प्र शंसामो मतिभिर्गोतमासः । आशुं न वाजम्भरं मर्जयन्तः प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ्
॥

taṁ tvā vayam patim agne rayīṇām pra śaṁsāmo matibhir gotamāsaḥ | āśuṁ na vājambharam marjayantaḥ
prātar makṣū dhiyāvasur jagamyāt ||

तम ् । त्वा॒ । व॒ यम ् । पति॑म ् । अ॒ ग्ने॒ । र॒यी॒णाम ् । प्र । शं॒ सा॒मः॒ । म॒ तिऽभिः॑ । गोत॑मासः । आ॒शुम ् । न । वा॒ज॒म ्ऽभ॒ रम ् ।
म॒ र्जय॑न्तः । प्रा॒तः । म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सःु । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

tam | tvā | vayam | patim | agne | rayīṇām | pra | śaṃsāmaḥ | mati-bhiḥ | gotamāsaḥ | āśum | na | vājam-
bharam | marjayantaḥ | prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु प्र त॒ वसे॑ त॒ राय॒
ु प्रयो॒ न ह॑र्मि॒ स्तोमं॒ माहि॑ नाय । ऋची॑षमा॒याध्रि॑गव॒ ओह॒मिन्द्रा॑य॒ ब्रह्मा॑णि
रा॒तत॑मा ॥

अस्मा इद ु प्र तवसे तुराय प्रयो न हर्मि स्तोमं माहिनाय । ऋचीषमायाध्रिगव ओहमिन्द्राय ब्रह्माणि राततमा ॥

asmā id u pra tavase turāya prayo na harmi stomam māhināya | ṛcīṣamāyādhrigava oham indrāya brahmāṇi
rātatamā ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्र । त॒वसे॑ । त॒ राय॑
ु । प्रयः॑ । न । ह॒र्मि॒ । स्तोम॑म ् । माहि॑ नाय । ऋची॑षमाय । अध्रि॑ऽगवे । ओह॑म ्
। इन्द्रा॑य । ब्रह्मा॑णि । रा॒तऽत॑मा ॥

asmai | it | oṃ iti | pra | tavase | turāya | prayaḥ | na | harmi | stomam | māhināya | ṛcīṣamāya | adhri-gave |
oham | indrāya | brahmāṇi | rāta-tamā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ भरा॑म्याङ्ग॒ षं
अ॒ स्मा इद॒ ु प्रय॑ इव॒ प्र यंसि॒ ू बाधे॑ सव
ु ॒ क्ति
ृ । इन्द्रा॑य हृ॒दा मन॑सा मनी॒षा प्र॒ त्नाय॒ पत्ये॒
धियो॑ मर्जयन्त ॥

अस्मा इद ु प्रय इव प्र यंसि भराम्याङ्गूषं बाधे सुवक्ति
ृ । इन्द्राय हृदा मनसा मनीषा प्रत्नाय पत्ये धियो मर्जयन्त ॥

asmā id u praya iva pra yaṁsi bharāmy āṅgūṣam bādhe suvṛkti | indrāya hṛdā manasā manīṣā pratnāya
patye dhiyo marjayanta ||

ू ् । बाधे॑ । स॒ ऽव
अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्रयः॑ऽइव । प्र । यं॒ सि॒ । भरा॑मि । आ॒ङ्ग॒ षम ु ॒ क्ति
ृ । इन्द्रा॑य । हृ॒दा । मन॑सा ।
॑
म॒ नी॒षा । प्र॒ त्नाय॑ । पत्ये । धियः॑ । म॒ र्ज॒य॒ न्त॒ ॥

asmai | it | oṃ iti | prayaḥ-iva | pra | yaṃsi | bharāmi | āṅgūṣam | bādhe | su-vṛkti | indrāya | hṛdā | manasā |
manīṣā | pratnāya | patye | dhiyaḥ | marjayanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु त्यमुप
॑ ॒ मं स्व॒ र्षां भरा॑म्याङ्ग॒ षमा॒
ू ॑ । मंहि॑ष्ठ॒ मच्छो॑क्तिभिर्मती॒नां सुव
स्येन ॑ ॒ क्तिभि॑
ृ : स॒ रिं
ू
वा॑व॒ धध्यै
ृ ॑॥

अस्मा इद ु त्यमुपमं स्वर्षां भराम्याङ्गूषमास्येन । मंहिष्ठमच्छोक्तिभिर्मतीनां सुवक्ति
ृ भिः सूरिं वावध
ृ ध्यै ॥

asmā id u tyam upamaṁ svarṣām bharāmy āṅgūṣam āsyena | maṁhiṣṭham acchoktibhir matīnāṁ
suvṛktibhiḥ sūriṁ vāvṛdhadhyai ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्यम ् । उ॒ प॒ऽमम ् । स्वः॒ऽसाम ् । भरा॑मि । आ॒ङ्ग॒ षम ॑ । मंहि॑ष्ठम ् । अच्छो॑क्तिऽभिः ।
ू ् । आ॒स्येन
म॒ ती॒नाम ् । स॒ व
ु ॒ क्तिऽभिः॑
ृ । स॒ रिम
ू ् । व॒ व॒ धध्यै
ृ ॑॥

asmai | it | oṃ iti | tyam | upa-mam | svaḥ-sām | bharāmi | āṅgūṣam | āsyena | maṃhiṣṭham | acchokti-bhiḥ |
matīnām | suvṛkti-bhiḥ | sūrim | vavṛdhadhyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु स्तोमं॒ सं हि॑ नोमि॒ रथं॒ न तष्टे॑ व॒ तत्सि॑नाय । गिर॑ श्च॒ गिर्वा॑हसे सव
ु ॒ क्तीन्द्रा॑
ृ य विश्वमि॒ न्वं
मेधिर॑ ाय ॥

अस्मा इद ु स्तोमं सं हिनोमि रथं न तष्टे व तत्सिनाय । गिरश्च गिर्वाहसे सुवक्
ृ तीन्द्राय विश्वमिन्वं मेधिराय ॥

asmā id u stomaṁ saṁ hinomi rathaṁ na taṣṭeva tatsināya | giraś ca girvāhase suvṛktīndrāya viśvaminvam
medhirāya ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । स्तोम॑म ् । सम ् । हि॒नो॒मि॒ । रथ॑म ् । न । तष्टा॑ऽइव । तत ्ऽसि॑नाय । गिरः॑ । च॒ । गिर्वा॑हसे ।
स॒ ऽव
ृ । इन्द्रा॑य । वि॒ श्व॒ म ्ऽइ॒न्वम ् । मेधिर॑ ाय ॥

asmai | it | oṃ iti | stomam | sam | hinomi | ratham | na | taṣṭāiva | tat-sināya | giraḥ | ca | girvāhase | su-vṛkti
| indrāya | viśvam-invam | medhirāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ३॒॒॑॑ सम॑ञ्जे । वी॒रं दा॒नौक॑सं व॒ न्दध्यै॑ प॒ रां
अ॒ स्मा इद॒ ु सप्ति॑मिव श्रव॒ स्येन्द्रा॑या॒र्कं ज॒ ह्वा॒ ु ग॒ र्तश्र॑
ू वसं
द॒ र्माण॑म ् ॥

अस्मा इद ु सप्तिमिव श्रवस्येन्द्रायार्कं जुह्वा समञ्जे । वीरं दानौकसं वन्दध्यै पुरां गूर्तश्रवसं दर्माणम ् ॥

asmā id u saptim iva śravasyendrāyārkaṁ juhvā sam añje | vīraṁ dānaukasaṁ vandadhyai purāṁ
gūrtaśravasaṁ darmāṇam ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । सप्ति॑म ्ऽइव । श्र॒व॒स्या । इन्द्रा॑य । अ॒ र्क म ् । ज॒ ह्वा॑
ु । सम ् । अ॒ ञ्जे॒ । वी॒रम ् । दा॒नऽओ॑कसम ् ।
व॒ न्दध्यै॑ । प॒ राम
ु ् । ग॒ र्तऽश्र॑
ू वसम ् । द॒ र्माण॑म ् ॥

asmai | it | oṃ iti | saptim-iva | śravasyā | indrāya | arkam | juhvā | sam | añje | vīram | dāna-okasam |
vandadhyai | purām | gūrta-śravasam | darmāṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु त्वष्टा॑ तक्ष॒द्वज्रं॒ स्वप॑स्तमं स्व॒ र्यं१॒॒॑॑ रणा॑य । व॒ त्रस्य॑
ृ चिद्वि॒ दद्येन॒ मर्म॑
त॒ जन्नीशा॑
ु नस्तज
ु ॒ ता कि॑ये॒धाः ॥

अस्मा इद ु त्वष्टा तक्षद्वज्रं स्वपस्तमं स्वर्यं रणाय । वत्र
ृ स्य चिद्विदद्येन मर्म तुजन्नीशानस्तुजता कियेधाः ॥

asmā id u tvaṣṭā takṣad vajraṁ svapastamaṁ svaryaṁ raṇāya | vṛtrasya cid vidad yena marma tujann
īśānas tujatā kiyedhāḥ ||

॑ ् । रणा॑य । व॒ त्रस्य॑
अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्वष्टा॑ । त॒क्ष॒त ् । वज्र॑म ् । स्वपः॑ऽतमम ् । स्व॒ र्यम ृ । चि॒ त ् । वि॒ दत ् । येन॑ । मर्म॑
। त॒ जन
ु ् । ईशा॑नः । त॒ ज॒
ु ता । कि॒ ये॒धाः ॥

asmai | it | oṃ | iti | tvaṣṭā | takṣat | vajram | svapaḥ-tamam | svaryam | raṇāya | vṛtrasya | cit | vidat | yena |
marma | tujan | īśānaḥ | tujatā | kiyedhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्येद॑ ु मा॒तःु सव॑नेषु स॒ द्यो म॒ हः पि॒ तंु प॑पि॒वाञ्चार्वन्ना॑ । म॒ षा॒
ु यद्विष्ण:ु॑ पच॒ तं
॑ न्विध्य॑द्वरा॒हं ति॒ रो अद्रि॒ मस्ता॑ ॥
सहीया॒

अस्येद ु मातुः सवनेषु सद्यो महः पितुं पपिवाञ्चार्वन्ना । मुषायद्विष्णुः पचतं सहीयान्विध्यद्वराहं तिरो अद्रिमस्ता
॥

asyed u mātuḥ savaneṣu sadyo mahaḥ pitum papivāñ cārv annā | muṣāyad viṣṇuḥ pacataṁ sahīyān
vidhyad varāhaṁ tiro adrim astā ||

अ॒ स्य । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । मा॒तुः । सव॑नेषु । स॒ द्यः । म॒ हः । पि॒ तुम ् । प॒ पि॒वान ् । चारु॑ । अन्ना॑ । म॒ षा॒
ु यत ् । विष्णुः॑ ।
॑
प॒ च॒तम ् । सहीयान ् । विध्य॑त ् । व॒ रा॒हम ् । ति॒रः । अद्रि॑ म ् । अस्ता॑ ॥

asya | it | oṃ iti | mātuḥ | savaneṣu | sadyaḥ | mahaḥ | pitum | papivān | cāru | annā | muṣāyat | viṣṇuḥ |
pacatam | sahīyān | vidhyat | varāham | tiraḥ | adrim | astā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु ग्नाश्चि॑द्दे॒वप॑त्नी॒रिन्द्रा॑या॒र्क म॑हि॒हत्य॑ ऊवःु । परि॒ द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी ज॑भ्र उ॒ र्वी नास्य॒ ते
म॑हि॒मानं॒ परि॑ ष्टः ॥

अस्मा इद ु ग्नाश्चिद्देवपत्नीरिन्द्रायार्क महिहत्य ऊवुः । परि द्यावापथि
ृ वी जभ्र उर्वी नास्य ते महिमानं परि ष्टः ॥

asmā id u gnāś cid devapatnīr indrāyārkam ahihatya ūvuḥ | pari dyāvāpṛthivī jabhra urvī nāsya te
mahimānam pari ṣṭaḥ ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । ग्नाः । चि॒ त ् । दे॒ वऽप॑त्नीः । इन्द्रा॑य । अ॒ र्क म ् । अ॒ हि॒ऽहत्ये॑ । ऊ॒ व॒ रित्य
ु व
ू॑ ुः । परि॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी
इति॑ । ज॑भ्रे॒ । उ॒ र्वी इति॑ । न । अ॒ स्य॒ । ते इति॑ । म॒ हि॒मान॑म ् । परि॑ । स्त॒ इति॑ स्तः ॥

asmai | it | oṃ iti | gnāḥ | cit | deva-patnīḥ | indrāya | arkam | ahi-hatye | ūvur ity ūvuḥ | pari | dyāvāpṛthivī iti
| jabhre | urvī iti | na | asya | te iti | mahimānam | pari | staitistaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्येदे॒व प्र रि॑ रिचे महि॒त्वं दि॒ वस्पथि
॑ ृ ॒ व्याः पर्य॒ न्तरि॑ क्षात ् । स्व॒ राळिन्द्रो॒ दम॒ आ वि॒ श्वगर्त
ू॑ ः
स्व॒ रिरम॑त्रो ववक्षे॒ रणा॑य ॥

अस्येदेव प्र रिरिचे महित्वं दिवस्पथि
ृ व्याः पर्यन्तरिक्षात ् । स्वराळिन्द्रो दम आ विश्वगर्त
ू ः स्वरिरमत्रो ववक्षे रणाय ॥

asyed eva pra ririce mahitvaṁ divas pṛthivyāḥ pary antarikṣāt | svarāḻ indro dama ā viśvagūrtaḥ svarir
amatro vavakṣe raṇāya ||

ृ व्याः । परि॑ । अ॒ न्तरि॑ क्षात ् । स्व॒ ऽराट् । इन्द्रः॑ । दमे॑ । आ ।
अ॒ स्य । इत ् । ए॒ व । प्र । रि॒रि॒चे॒ । म॒ हि॒त्वम ् । दि॒ वः । प॒ थि॒
वि॒ श्वऽगूर्त
॑ ः । स॒ ुऽअ॒ रिः । अम॑त्रः । व॒ व॒क्षे॒ । रणा॑य ॥

asya | it | eva | pra | ririce | mahitvam | divaḥ | pṛthivyāḥ | pari | antarikṣāt | sva-rāṭ | indraḥ | dame | ā | viśva-
gūrtaḥ | su-ariḥ | amatraḥ | vavakṣe | raṇāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्येदे॒व शव॑सा श॒ षन्तं
ु ॑ व॒ त्रमिन्द्र॑
॒ वि वश्॑ ृ च॒ द्वज्रेण ृ : । गा न व्रा॒णा अ॒ वनी॑रमञ्
ु चद॒ भि श्रवो॑ दा॒वने॒
॑ ॥
सचेताः

अस्येदेव शवसा शुषन्तं वि वश्ृ चद्वज्रेण वत्र
ृ मिन्द्रः । गा न व्राणा अवनीरमुञ्चदभि श्रवो दावने सचेताः ॥

asyed eva śavasā śuṣantaṁ vi vṛścad vajreṇa vṛtram indraḥ | gā na vrāṇā avanīr amuñcad abhi śravo
dāvane sacetāḥ ||

अ॒ स्य । इत ् । ए॒ व । शव॑सा । श॒ षन्तम
ु ् । वि । व॒ श्च॒ ॑ । व॒ त्रम
ृ त ् । वज्रेण ृ ् । इन्द्रः॑ । गाः । न । व्रा॒णाः । अ॒ वनीः॑ । अ॒ म॒ ञ्च॒
ु त ्।
अ॒ भि । श्रवः॑ । दा॒वने॑ । सऽचेताः
॑ ॥

asya | it | eva | śavasā | śuṣantam | vi | vṛścat | vajreṇa | vṛtram | indraḥ | gāḥ | na | vrāṇāḥ | avanīḥ | amuñcat
| abhi | śravaḥ | dāvane | sa-cetāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ सी॒मय॑च्छत ् । ई॒शा॒न॒कृद्दा॒शष
अ॒ स्येद॑ ु त्वे॒षसा॑ रन्त॒ सिन्ध॑व॒: परि॒ यद्वज्रेण ु े॑ दश॒ स्यन्त॒ र्वीत॑
ु ये गा॒धं
त॒ र्वणि॑
ु : कः ॥

अस्येद ु त्वेषसा रन्त सिन्धवः परि यद्वज्रेण सीमयच्छत ् । ईशानकृद्दाशुषे दशस्यन्तुर्वीतये गाधं तुर्वणिः कः ॥

asyed u tveṣasā ranta sindhavaḥ pari yad vajreṇa sīm ayacchat | īśānakṛd dāśuṣe daśasyan turvītaye
gādhaṁ turvaṇiḥ kaḥ ||

॑ । सी॒म ् । अय॑च्छत ् । ई॒शा॒न॒ऽकृत ् । दा॒शुषे॑ ।
अ॒ स्य । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्वे॒षसा॑ । र॒न्त॒ । सिन्ध॑वः । परि॑ । यत ् । वज्रेण
द॒ श॒स्यन ् । त॒ र्वीत॑
ु ये । गा॒धम ् । त॒ र्वणिः॑
ु । क॒ रिति॑ कः ॥

asya | it | oṃ iti | tveṣasā | ranta | sindhavaḥ | pari | yat | vajreṇa | sīm | ayacchat | īśāna-kṛt | dāśuṣe |
daśasyan | turvītaye | gādham | turvaṇiḥ | karitikaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु प्र भ॑रा॒ तत
ू ुज
॑ ानो व॒ त्राय॒
ृ वज्र॒ मीशा॑नः किये॒धाः । गोर्न पर्व॒ वि र॑ दा तिर॒श्चेष्य॒ न्नर्णां॑स्य॒ पां
च॒ रध्यै॑ ॥

अस्मा इद ु प्र भरा तत
ू ुजानो वत्र
ृ ाय वज्रमीशानः कियेधाः । गोर्न पर्व वि रदा तिरश्चेष्यन्नर्णांस्यपां चरध्यै ॥

asmā id u pra bharā tūtujāno vṛtrāya vajram īśānaḥ kiyedhāḥ | gor na parva vi radā tiraśceṣyann arṇāṁsy
apāṁ caradhyai ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्र । भ॒ र॒ । तूतज
ु॑ ानः । व॒ त्राय॑
ृ । वज्र॑म ् । ईशा॑नः । कि॒ ये॒धाः । गोः । न । पर्व॑ । वि । र॒द॒ । तिर॑ श्चा ।
इष्य॑न ् । अर्णां॑सि । अ॒ पाम ् । च॒ रध्यै॑ ॥

asmai | it | oṃ iti | pra | bhara | tūtujānaḥ | vṛtrāya | vajram | īśānaḥ | kiyedhāḥ | goḥ | na | parva | vi | rada |
tiraścā | iṣyan | arṇāṃsi | apām | caradhyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्येद॒ ु प्र ब्रहि
ू॑ प॒ र्व्याणि॑
ू त॒ रस्य॒
ु ॑
कर्माणि॒ नव्य॑ उ॒ क्थैः । य॒ धे
ु यदि॑ ष्णा॒न आयुध
॑ ान्यघ
ृ ा॒यमा॑णो
निरि॒णाति॒ शत्रन ॑ू ् ॥

अस्येद ु प्र ब्रूहि पूर्व्याणि तुरस्य कर्माणि नव्य उक्थैः । युधे यदिष्णान आयुधान्यघ
ृ ायमाणो निरिणाति शत्रून ् ॥

asyed u pra brūhi pūrvyāṇi turasya karmāṇi navya ukthaiḥ | yudhe yad iṣṇāna āyudhāny ṛghāyamāṇo
niriṇāti śatrūn ||

अ॒ स्य । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्र । ब्र॒ हि
ू ॒ । प॒ र्व्याणि॑
ू । त॒ रस्य॑
ु । कर्मा॑णि । नव्यः॑ । उ॒ क्थैः । य॒ धे
ु । यत ् । इ॒ष्णा॒नः । आयध
ु॑ ानि ।
ऋ॒घा॒यमा॑णः । नि॒ ऽरि॒णाति॑ । शत्रन
ू॑ ् ॥

asya | it | oṃ iti | pra | brūhi | pūrvyāṇi | turasya | karmāṇi | navyaḥ | ukthaiḥ | yudhe | yat | iṣṇānaḥ |
āyudhāni | ṛghāyamāṇaḥ | ni-riṇāti | śatrūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्येद॑ ु भि॒ या गि॒ रय॑श्च दृ॒ळ्हा द्यावा॑ च॒ भम
ू ा॑ ज॒ नष
ु स्
॑ तज
ु ेते । उपो॑ वे॒नस्य॒ जोगुव
॑ ान ओ॒णिं स॒ द्यो
भ ुव ॑ नो॒धाः ॥
॑ द्वी॒र्याय

अस्येद ु भिया गिरयश्च दृळ्हा द्यावा च भूमा जनुषस्तुजेते । उपो वेनस्य जोगुवान ओणिं सद्यो भुवद्वीर्याय नोधाः ॥

asyed u bhiyā girayaś ca dṛḻhā dyāvā ca bhūmā januṣas tujete | upo venasya joguvāna oṇiṁ sadyo bhuvad
vīryāya nodhāḥ ||

अ॒ स्य । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । भि॒ या । गि॒ रयः॑ । च॒ । दृ॒ळ्हाः । द्यावा॑ । च॒ । भूमा॑ । ज॒ नुषः॑ । त॒ जे॒
ु ते॒ इति॑ । उपो॒ इति॑ । वे॒नस्य॑ ।
जोगव ु॑ ानः । ओ॒णिम ् । स॒ द्यः । भ॒ व॒ ॑ । नो॒धाः ॥
ु त ् । वी॒र्याय

asya | it | oṃ iti | bhiyā | girayaḥ | ca | dṛḷhāḥ | dyāvā | ca | bhūmā | januṣaḥ | tujeteiti | upo iti | venasya |
joguvānaḥ | oṇim | sadyaḥ | bhuvat | vīryāya | nodhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मा इद॒ ु त्यदनु॑ दाय्येषा॒मेको॒ यद्व॒ व्ने भरू े ॒रीशा॑नः । प्रैतश ू ॑ पस्पध
॑ ं॒ सर्ये ृ ा॒नं सौव॑श्व्ये॒
सष्वि
ु म॑ ाव॒ दिन्द्र॑ : ॥

अस्मा इद ु त्यदनु दाय्येषामेको यद्वव्ने भूरेरीशानः । प्रैतशं सूर्ये पस्पध
ृ ानं सौवश्व्ये सुष्विमावदिन्द्रः ॥

asmā id u tyad anu dāyy eṣām eko yad vavne bhūrer īśānaḥ | praitaśaṁ sūrye paspṛdhānaṁ sauvaśvye
suṣvim āvad indraḥ ||

अ॒ स्मै । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । त्यत ् । अनु॑ । दा॒यि॒ । ए॒ षा॒म ् । एकः॑ । यत ् । व॒ व्ने । भूरेः॑ । ईशा॑नः । प्र । एत॑शम ् । सूर्ये॑ ।
प॒ स्प॒ धा॒
ृ नम ् । सौव॑श्व्ये । सुष्विम
॑ ् । आ॒व॒ त ् । इन्द्रः॑ ॥

asmai | it | oṃ iti | tyat | anu | dāyi | eṣām | ekaḥ | yat | vavne | bhūreḥ | īśānaḥ | pra | etaśam | sūrye |
paspṛdhānam | sauvaśvye | suṣvim | āvat | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा ते॑ हारियोजना सव ु ॒ क्तीन्द्र॒
ृ ॑
ब्रह्मा॑णि॒ गोत॑मासो अक्रन ् । ऐषु॑ वि॒ श्वपेशसं॒ धियं॑ धाः प्रा॒तर्म॒ क्षू

एवा ते हारियोजना सुवक्
ृ तीन्द्र ब्रह्माणि गोतमासो अक्रन ् । ऐषु विश्वपेशसं धियं धाः प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ् ॥

evā te hāriyojanā suvṛktīndra brahmāṇi gotamāso akran | aiṣu viśvapeśasaṁ dhiyaṁ dhāḥ prātar makṣū
dhiyāvasur jagamyāt ||

ए॒ व । ते॒ । हा॒रि॒ऽयो॒ज॒न॒ । स॒ ऽव
ृ ॑
। इन्द्र॑ । ब्रह्मा॑णि । गोत॑मासः । अ॒ क्र॒न ् । आ । ए॒ ष॒ ु । वि॒ श्वऽपेशसम ् । धिय॑म ् । धाः॒
। प्रा॒तः । म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सुः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

eva | te | hāri-yojana | su-vṛkti | indra | brahmāṇi | gotamāsaḥ | akran | ā | eṣu | viśva-peśasam | dhiyam |
dhāḥ | prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडार्षीत्रिष्टुप ्
THE MANTRA

प्र म॑न्महे शवसा॒नाय॑ श॒ षमा॑
ू ङ्ग॒ षं ॑
ू गिर्वणसे अङ्गिर॒स्वत ् । स॒ व
ु ॒ क्तिभि॑
ृ ु ॒ त ऋ॑ग्मि॒ यायार्चा॑मा॒र्कं
: स्तव
नरे ॒ विश्रुत
॑ ाय ॥

प्र मन्महे शवसानाय शूषमाङ्गूषं गिर्वणसे अङ्गिरस्वत ् । सुवक्ति
ृ भिः स्तुवत ऋग्मियायार्चामार्कं नरे विश्रुताय ॥

pra manmahe śavasānāya śūṣam āṅgūṣaṁ girvaṇase aṅgirasvat | suvṛktibhiḥ stuvata ṛgmiyāyārcāmārkaṁ
nare viśrutāya ||

प्र । म॒ न्म॒ हे॒ । श॒ व॒ सा॒नाय॑ । श॒ षम
ू ् । आ॒ङ्ग॒ षम ॑
ू ् । गिर्वणसे । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वत ् । स॒ व
ृ । स्त॒ व॒
ु ते । ऋ॒ग्मि॒ याय॑ ।
॑ ॑
अर्चाम अ॒ र्क म ् । नरे । विऽश्रत ु॑ ाय ॥

pra | manmahe | śavasānāya | śūṣam | āṅgūṣam | girvaṇase | aṅgirasvat | suvṛkt i-bhiḥ | stuvate | ṛgmiyāya |
arcāma arkam | nare | vi-śrutāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ार्षीत्रिष्टुप ्
THE MANTRA

ू ॑ शवसा॒नाय॒ साम॑ । येना॑ न॒ : पर्वे
प्र वो॑ म॒ हे महि॒ नमो॑ भरध्वमाङ्ग॒ ष्यं ू ॑ पि॒ तर॑ : पद॒ ज्ञा अर्चन्तो॒
॑
अङ्गि॑रसो॒ गा अवि॑न्दन ् ॥

प्र वो महे महि नमो भरध्वमाङ्गूष्यं शवसानाय साम । येना नः पूर्वे पितरः पदज्ञा अर्चन्तो अङ्गिरसो गा अविन्दन ् ॥

pra vo mahe mahi namo bharadhvam āṅgūṣyaṁ śavasānāya sāma | yenā naḥ pūrve pitaraḥ padajñā arcanto
aṅgiraso gā avindan ||

ू म ् । श॒ व॒ सा॒नाय॑ । साम॑ । येन॑ । नः॒ । पूर्वे॑ । पि॒ तरः॑ । प॒ द॒ऽज्ञाः ।
प्र । वः॒ । म॒ हे । महि॑ । नमः॑ । भ॒ र॒ध्व॒ म ् । आ॒ङ्ग॒ ष्य॑
॑
अर्चन्तः । अङ्गि॑रसः । गाः । अवि॑न्दन ् ॥

pra | vaḥ | mahe | mahi | namaḥ | bharadhvam | āṅgūṣyam | śavasānāya | sāma | yena | naḥ | pūrve | pitaraḥ |
pada-jñāḥ | arcantaḥ | aṅgirasaḥ | gāḥ | avindan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगार्षीपङ्क्ति
THE MANTRA

इन्द्र॒ स्याङ्गि॑रसां चे॒ ष्टौ वि॒ दत्स॒ रमा॒ तन॑याय धा॒सिम ् । बहृ ॒ स्पति॑र्भि॒नदद्रिं॑ वि॒ दद्गाः
सम॒ स्रिया॑
ु भिर्वावशन्त॒ नर॑ : ॥

इन्द्रस्याङ्गिरसां चेष्टौ विदत्सरमा तनयाय धासिम ् । बह
ृ स्पतिर्भिनदद्रिं विदद्गाः समुस्रियाभिर्वावशन्त नरः ॥

indrasyāṅgirasāṁ ceṣṭau vidat saramā tanayāya dhāsim | bṛhaspatir bhinad adriṁ vidad gāḥ sam usriyābhir
vāvaśanta naraḥ ||

इन्द्र॑ स्य । अङ्गि॑रसाम ् । च॒ । इ॒ष्टौ । वि॒ दत ् । स॒ रमा॑ । तन॑याय । धा॒सिम ् । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । भि॒ नत ् । अद्रि॑ म ् । वि॒ दत ् । गाः
। सम ् । उ॒ स्रिया॑भिः । वा॒व॒श॒न्त॒ । नरः॑ ॥

indrasya | aṅgirasām | ca | iṣṭau | vidat | saramā | tanayāya | dhāsim | bṛhaspatiḥ | bhinat | adrim | vidat | gāḥ |
sam | usriyābhiḥ | vāvaśanta | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स स॒ ष्ट ु स॒ प्त विप्रै:॑ स्व॒ रेणाद्रिं॑ स्व॒ र्यो॒३॒॒॑॑ नव॑ग्वैः । स॒ र॒ण्यभि
ु ु भा॒ स स्त॒ भा ु :॑ फलि॒ गमि॑न्द्र शक्र व॒ लं
॑ दरयो॒ दश॑ग्वैः ॥
रवेण

स सुष्टुभा स स्तुभा सप्त विप्रैः स्वरे णाद्रिं स्वर्यो नवग्वैः । सरण्युभिः फलिगमिन्द्र शक्र वलं रवेण दरयो दशग्वैः ॥

sa suṣṭubhā sa stubhā sapta vipraiḥ svareṇādriṁ svaryo navagvaiḥ | saraṇyubhiḥ phaligam indra śakra
valaṁ raveṇa darayo daśagvaiḥ ||

सः । स॒ ऽस्त
ु ुभा॑ । सः । स्त॒ भा
ु । स॒ प्त । विप्रैः॑ । स्व॒ रेण॑ । अद्रि॑ म ् । स्व॒ र्यः॑ । नव॑ऽग्वैः । स॒ र॒ण्युऽभिः॑ । फ॒ लि॒ ऽगम ् । इ॒न्द्र॒ ।
॑ । दश॑ऽग्वैः ॥
श॒ क्र॒ । व॒ लम ् । रवेण

saḥ | su-stubhā | saḥ | stubhā | sapta | vipraiḥ | svareṇa | adrim | svaryaḥ | nava-gvaiḥ | saraṇyu-bhiḥ | phali-
gam | indra | śakra | valam | raveṇa | daśa-gvaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ग॒ णा॒
ृ नो अङ्गि॑रोभिर्दस्म॒ वि व॑रु॒षसा॒ सर्ये
ू ण॒ ॑ गोभि॒ रन्ध॑: । वि भम्
ू या॑ अप्रथय इन्द्र॒ सानु॑ दि॒ वो रज॒
उप॑रमस्तभायः ॥

गण
ृ ानो अङ्गिरोभिर्दस्म वि वरुषसा सूर्येण गोभिरन्धः । वि भूम्या अप्रथय इन्द्र सानु दिवो रज उपरमस्तभायः ॥

gṛṇāno aṅgirobhir dasma vi var uṣasā sūryeṇa gobhir andhaḥ | vi bhūmyā aprathaya indra sānu divo raja
uparam astabhāyaḥ ||

ग॒ णा॒ ॑ । गोभिः॑ । अन्धः॑ । वि । भूम्याः॑ । अ॒ प्र॒ थ॒यः॒ । इ॒न्द्र॒ । सानु॑ ।
ृ नः । अङ्गि॑रःऽभिः । द॒ स्म॒ । वि । वः॒ । उ॒ षसा॑ । सूर्येण
दि॒ वः । रजः॑ । उप॑रम ् । अ॒ स्त॒भा॒यः॒ ॥

gṛṇānaḥ | aṅgiraḥ-bhiḥ | dasma | vi | vaḥ | uṣasā | sūryeṇa | gobhiḥ | andhaḥ | vi | bhūmyāḥ | aprathayaḥ |
indra | sānu | divaḥ | rajaḥ | uparam | astabhāyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॒ ु प्रय॑क्षतममस्य॒ कर्म॑ द॒ स्मस्य॒ चारु॑ तममस्ति॒ दं स:॑ । उ॒ प॒ह्व॒ रे यदप
ु र॑ ा॒ अपि॑न्व॒ न्मध्व॑र्णसो
न॒ द्य१॒॒॑॑श्चत॑स्रः ॥

तद ु प्रयक्षतममस्य कर्म दस्मस्य चारुतममस्ति दं सः । उपह्वरे यदप
ु रा अपिन्वन्मध्वर्णसो नद्यश्चतस्रः ॥

tad u prayakṣatamam asya karma dasmasya cārutamam asti daṁsaḥ | upahvare yad uparā apinvan
madhvarṇaso nadyaś catasraḥ ||

तत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्रय॑क्षऽतमम ् । अ॒ स्य॒ । कर्म॑ । द॒ स्मस्य॑ । चारु॑ ऽतमम ् । अ॒ स्ति॒ । दं सः॑ । उ॒ प॒ऽह्व॒ रे । यत ् । उप॑राः ।
अपि॑न्वत ् । मधऽु॑ अर्णसः । न॒ द्यः॑ । चत॑स्रः ॥

tat | oṃ iti | prayakṣa-tamam | asya | karma | dasmasya | cāru-tamam | asti | daṃsaḥ | upa-hvare | yat |
uparāḥ | apinvat | madhu-arṇasaḥ | nadyaḥ | catasraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्वि॒ ता वि व॑व्रे स॒ नजा॒ सनी॑ळे अ॒ यास्य॒ : स्तव॑मानेभिर॒र्कै ः । भगो॒ न मेने॑ पर॒मे व्यो॑म॒न्नधा॑रय॒ द्रोद॑ सी
स॒ दं
ु सा॑: ॥

द्विता वि वव्रे सनजा सनीळे अयास्यः स्तवमानेभिरर्कै ः । भगो न मेने परमे व्योमन्नधारयद्रोदसी सुदंसाः ॥

dvitā vi vavre sanajā sanīḻe ayāsyaḥ stavamānebhir arkaiḥ | bhago na mene parame vyomann adhārayad
rodasī sudaṁsāḥ ||

द्वि॒ ता । वि । व॒ व्र॒ े । स॒ ऽनजा॑ । सनी॑ळे॒ इति॒ सऽनी॑ळे । अ॒ यास्यः॑ । स्तव॑मानेभिः । अ॒ र्कै ः । भगः॑ । न । मेने॒ इति॑ । प॒ र॒मे ।
विऽओ॑मन ् । अधा॑रयत ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । स॒ ऽदं
ु साः॑ ॥

dvitā | vi | vavre | sa-najā | sanīḷe itisa-nīḷe | ayāsyaḥ | stavamānebhiḥ | arkaiḥ | bhagaḥ | na | meneiti |
parame | vi-oman | adhārayat | rodasī iti | su-daṃsāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ नाद्दिवं॒ परि॒ भम
ू ा॒ विरू॑पे पन ु ॒ ती स्वेभि॒रे वै:॑ । कृ॒ष्णेभिर॑ ॒क्तोषा रुश॑द्भि॒र्वपर्भि
ु ॒ र्भुवा॑ यव ु॑ ॒ रा च॑रतो
अ॒ न्यान्या॑ ॥

सनाद्दिवं परि भूमा विरूपे पुनर्भुवा युवती स्वेभिरे वैः । कृष्णेभिरक्तोषा रुशद्भिर्वपुर्भिरा चरतो अन्यान्या ॥

sanād divam pari bhūmā virūpe punarbhuvā yuvatī svebhir evaiḥ | kṛṣṇebhir aktoṣā ruśadbhir vapurbhir ā
carato anyānyā ||

स॒ नात ् । दिव॑म ् । परि॑ । भूम॑ । विरू॑पे॒ इति॒ विऽरू॑पे । प॒ नः॒
ु ऽभुवा॑ । य॒ व॒
ु ती इति॑ । स्वेभिः॑ । एवैः॑ । कृ॒ष्णेभिः॑ । अ॒ क्ता ।
उ॒ षाः । रुश॑त ्ऽभिः । वपुः॑ऽभिः । आ । च॒ र॒तः॒ । अ॒ न्याऽअ॑न्या ॥

sanāt | divam | pari | bhūma | virūpeitivi-rūpe | punaḥ-bhuvā | yuvatī iti | svebhiḥ | evaiḥ | kṛṣṇebhiḥ | aktā |
uṣāḥ | ruśat-bhiḥ | vapuḥ-bhiḥ | ā | carataḥ | anyāanyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ ख्यं स्व॑प॒स्यमा॑नः स॒ न
सनेमि ु ॑धार॒ शव॑सा स॒ दं
ू र्दा ु सा॑: । आ॒मासु॑ चिद्दधिषे प॒ क्वम॒ न्तः पय॑: कृ॒ष्णास॒ ु
रुश॒ द्रोहि॑ णीषु ॥

सनेमि सख्यं स्वपस्यमानः सूनुर्दाधार शवसा सुदंसाः । आमासु चिद्दधिषे पक्वमन्तः पयः कृष्णासु रुशद्रोहिणीषु ॥

sanemi sakhyaṁ svapasyamānaḥ sūnur dādhāra śavasā sudaṁsāḥ | āmāsu cid dadhiṣe pakvam antaḥ payaḥ
kṛṣṇāsu ruśad rohiṇīṣu ||

सनेमि॑ । स॒ ख्यम ् । स॒ ऽअ॒
ु प॒ स्यमा॑नः । स॒ न ू ुः । दा॒धा॒र॒ । शव॑सा । स॒ ऽदं
ु साः॑ । आ॒मासु॑ । चि॒ त ् । द॒ धि॒षे॒ । प॒ क्वम ् ।
अ॒ न्तरिति॑ । पयः॑ । कृ॒ष्णासु॑ । रुश॑त ् । रोहि॑णीषु ॥

sanemi | sakhyam | su-apasyamānaḥ | sūnuḥ | dādhāra | śavasā | su-daṃsāḥ | āmāsu | cit | dadhiṣe | pakvam |
antariti | payaḥ | kṛṣṇāsu | ruśat | rohiṇīṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्षीत्रिष्टुप ्
THE MANTRA

स॒ नात्सनी॑ळा अ॒ वनी॑रवा॒ता व्र॒ ता र॑ क्षन्ते अ॒ मत ु स॒ हस्रा॒ जन॑यो॒ न पत्नी॑र्दुव॒ स्यन्ति॒
ृ ा॒: सहो॑भिः । प॒ रू
स्वसा॑रो॒ अह्र॑ याणम ् ॥

सनात्सनीळा अवनीरवाता व्रता रक्षन्ते अमत
ृ ाः सहोभिः । पुरू सहस्रा जनयो न पत्नीर्दुवस्यन्ति स्वसारो अह्रयाणम ् ॥

sanāt sanīḻā avanīr avātā vratā rakṣante amṛtāḥ sahobhiḥ | purū sahasrā janayo na patnīr duvasyanti svasāro
ahrayāṇam ||

स॒ नात ् । सऽनी॑ळाः । अ॒ वनीः॑ । अ॒ वा॒ताः । व्र॒ ता । र॒क्ष॒न्ते॒ । अ॒ मत
ृ ाः॑ । सहः॑ऽभिः । प॒ रु
ु । स॒ हस्रा॑ । जन॑यः । न । पत्नीः॑ ।
द॒ व॒ु स्यन्ति॑ । स्वसा॑रः । अह्र॑ याणम ् ॥

sanāt | sa-nīḷāḥ | avanīḥ | avātāḥ | vratā | rakṣante | amṛtāḥ | sahaḥ-bhiḥ | puru | sahasrā | janayaḥ | na |
patnīḥ | duvasyanti | svasāraḥ | ahrayāṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ना॒यव ॑ ॒ यवो॑
ु ो॒ नम॑सा॒ नव्यो॑ अ॒ र्कै र्वस ू म॒ तयो॑ दस्म दद्रःु । पतिं॒ न पत्नी॑रुश॒ तीरु॒शन्तं॑ स्प॒ शन्ति॑
ृ त्वा
शवसावन्मनी॒षाः ॥

सनायुवो नमसा नव्यो अर्कै र्वसूयवो मतयो दस्म दद्रःु । पतिं न पत्नीरुशतीरुशन्तं स्पश
ृ न्ति त्वा शवसावन्मनीषाः ॥

sanāyuvo namasā navyo arkair vasūyavo matayo dasma dadruḥ | patiṁ na patnīr uśatīr uśantaṁ spṛśanti
tvā śavasāvan manīṣāḥ ||

स॒ ना॒ऽयुवः॑ । नम॑सा । नव्यः॑ । अ॒ र्कै ः । व॒ स॒ ऽयवः॑
ु । म॒ तयः॑ । द॒ स्म॒ । द॒ द्रःु ॒ । पति॑म ् । न । पत्नीः॑ । उ॒ श॒तीः । उ॒ शन्त॑म ् ।
स्प॒ शन्ति॑
ृ । त्वा॒ । श॒ व॒ सा॒ऽव॒ न ् । म॒ नी॒षाः ॥

sanāyuvaḥ | namasā | navyaḥ | arkaiḥ | vasu-yavaḥ | matayaḥ | dasma | dadruḥ | patim | na | patnīḥ | uśatīḥ |
uśantam | spṛśanti | tvā | śavasāvan | manīṣāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ नादे॒ व तव॒ रायो॒ गभ॑स्तौ॒ न क्षीय॑न्ते॒ नोप॑ दस्यन्ति दस्म । द्य॒ माँ
ु अ॑सि॒ क्रतुम
॑ ाँ इन्द्र॒ धीर॒: शिक्षा॑
॑
शचीव॒ स्तव॑ न॒ : शचीभिः ॥

सनादे व तव रायो गभस्तौ न क्षीयन्ते नोप दस्यन्ति दस्म । द्युमाँ असि क्रतुमाँ इन्द्र धीरः शिक्षा शचीवस्तव नः
शचीभिः ॥

sanād eva tava rāyo gabhastau na kṣīyante nopa dasyanti dasma | dyumām̐ asi kratumām̐ indra dhīraḥ śikṣā
śacīvas tava naḥ śacībhiḥ ||

स॒ नात ् । ए॒ व । तव॑ । रायः॑ । गभ॑स्तौ । न । क्षीय॑न्ते । न । उप॑ । द॒ स्य॒ न्ति॒ । द॒ स्म॒ । द्य॒ मान
ु ् । अ॒ सि॒ । क्रतऽु॑ मान ् । इ॒न्द्र॒
॑
। धीरः॑ शिक्ष॑ । श॒ ची॒ऽवः॒ । तव॑ । नः॒ । शचीभिः ॥

sanāt | eva | tava | rāyaḥ | gabhastau | na | kṣīyante | na | upa | dasyanti | dasma | dyumān | asi | kratu-mān |
indra | dhīraḥ śikṣa | śacī-vaḥ | tava | naḥ | śacībhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ना॒य॒ते गोत॑म इन्द्र॒ नव्य॒ मत॑क्ष॒द्ब्रह्म॑ हरि॒योज॑नाय । स॒ नी॒
ु थाय॑ नः शवसान नो॒धाः प्रा॒तर्म॒ क्षू

सनायते गोतम इन्द्र नव्यमतक्षद्ब्रह्म हरियोजनाय । सुनीथाय नः शवसान नोधाः प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ् ॥

sanāyate gotama indra navyam atakṣad brahma hariyojanāya | sunīthāya naḥ śavasāna nodhāḥ prātar makṣū

स॒ ना॒य॒ते । गोत॑मः । इ॒न्द्र॒ । नव्य॑म ् । अत॑क्षत ् । ब्रह्म॑ । ह॒रि॒ऽयोज॑नाय । स॒ ऽनी॒
ु थाय॑ । नः॒ । श॒ व॒ सा॒न॒ । नो॒धाः । प्रा॒तः ।
म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सुः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

sanāyate | gotamaḥ | indra | navyam | atakṣat | brahma | hari-yojanāya | su-nīthāya | naḥ | śavasāna | nodhāḥ |
prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ॒ वी अमे॑ धाः । यद्ध॑ ते॒ विश्वा॑ गि॒ रय॑श्चि॒दभ्वा॑ भि॒ या
त्वं म॒ हाँ इ॑न्द्र॒ यो ह॒ शष्ु मै॒ र्द्यावा॑ जज्ञा॒नः पथि
दृ॒ळ्हास॑: कि॒ रणा॒ नैजन
॑ ्॥

त्वं महाँ इन्द्र यो ह शुष्मैर्द्यावा जज्ञानः पथि
ृ वी अमे धाः । यद्ध ते विश्वा गिरयश्चिदभ्वा भिया दृळ्हासः किरणा नैजन ्
॥

tvam mahām̐ indra yo ha śuṣmair dyāvā jajñānaḥ pṛthivī ame dhāḥ | yad dha te viśvā girayaś cid abhvā
bhiyā dṛḻhāsaḥ kiraṇā naijan ||

ृ वी इति॑ । अमे॑ । घाः॒ । यत ् । ह॒ । ते॒ । विश्वा॑ । गि॒ रयः॑
त्वम ् । म॒ हान ् । इ॒न्द्र॒ । यः । ह॒ । शुष्मैः॑ । द्यावा॑ । ज॒ ज्ञा॒नः । प॒ थि॒
। चि॒ त ् । अभ्वा॑ । भि॒ या । दृ॒ळ्हासः॑ । कि॒ रणाः॑ । न । ऐज॑न ् ॥

tvam | mahān | indra | yaḥ | ha | śuṣmaiḥ | dyāvā | jajñānaḥ | pṛthivī iti | ame | ghāḥ | yat | ha | te | viśvā |
girayaḥ | cit | abhvā | bhiyā | dṛḷhāsaḥ | kiraṇāḥ | na | aijan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यद्धरी॑ इन्द्र॒ विव्र॑ता॒ वेरा ते॒ वज्रं॑ जरि॒ता बा॒ह्वोर्धा॑त ् । येना॑विहर्यतक्रतो अ॒ मित्रा॒न्परु ॑ इ॒ष्णासि॑
परु
ु हूत प॒ र्वीः
ू ॥

आ यद्धरी इन्द्र विव्रता वेरा ते वज्रं जरिता बाह्वोर्धात ् । येनाविहर्यतक्रतो अमित्रान्पुर इष्णासि पुरुहूत पूर्वीः ॥

ā yad dharī indra vivratā ver ā te vajraṁ jaritā bāhvor dhāt | yenāviharyatakrato amitrān pura iṣṇāsi
puruhūta pūrvīḥ ||

आ । यत ् । हरी॒ इति॑ । इ॒न्द्र॒ । विऽव्र॑ता । वेः । आ । ते॒ । वज्र॑म ् । ज॒ रि॒ता । बा॒ह्वोः । धा॒त ् । येन॑ । अ॒ वि॒ ह॒र्य॒त॒क्र॒तो॒
इत्य॑विहर्यतऽक्रतो । अ॒ मित्रा॑न ् । पुरः॑ । इ॒ष्णासि॑ । प॒ रु॒
ु ऽहू॒त॒ । प॒ र्वीः
ू ॥

ā | yat | harī iti | indra | vi-vratā | veḥ | ā | te | vajram | jaritā | bāhvoḥ | dhāt | yena | aviharyatakrato ity
aviharyata-krato | amitrān | puraḥ | iṣṇāsi | puru-hūta | pūrvīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं स॒ त्य इ॑न्द्र ध॒ ष्ण
ृ रु े ॒तान्त्वमभ ु नर्य॒ स्त्वं षाट् । त्वं शष्ु णं॑ व॒ जने
॑ ृ ॒ क्षा ृ ॑ प॒ क्ष
ृ आ॒णौ यन
ू ॒ े कुत्सा॑य द्य॒ मते
ु ॒
सचा॑हन ् ॥

त्वं सत्य इन्द्र धष्ृ णुरेतान्त्वमभ
ृ ुक्षा नर्यस्त्वं षाट् । त्वं शुष्णं वज
ृ ने पक्ष
ृ आणौ यन
ू े कुत्साय द्युमते सचाहन ् ॥

tvaṁ satya indra dhṛṣṇur etān tvam ṛbhukṣā naryas tvaṁ ṣāṭ | tvaṁ śuṣṇaṁ vṛjane pṛkṣa āṇau yūne
kutsāya dyumate sacāhan ||

त्वम ् । स॒ त्यः । इ॒न्द्र॒ । ध॒ ष्ण
ृ ुः । ए॒ तान ् । त्वम ् । ऋ॒भ॒ क्षाः
ु ृ ॑ । प॒ क्षे
। नर्यः॑ । त्वम ् । षाट् । त्वम ् । शुष्ण॑म ् व॒ जने ृ । आ॒णौ ।
॑
यूने । कुत्सा॑य । द्य॒ मते
ु ॑ । सचा॑ । अ॒ ह॒न ् ॥

tvam | satyaḥ | indra | dhṛṣṇuḥ | etān | tvam | ṛbhukṣāḥ | naryaḥ | tvam | ṣāṭ | tvam | śuṣṇam | vṛjane | pṛkṣe |
āṇau | yūne | kutsāya | dyumate | sacā | ahan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं ह॒ त्यदि॑ न्द्र चोदी॒: सखा॑ व॒ त्रं
ृ यद्व॑ज्रिन्वष
ृ कर्मन्न॒ भ्नाः
ु । यद्ध॑ शरू वष
ृ मणः परा॒चैर्वि
दस्य॒ र्योना॒
ँू वक॑ ृ तो वथ
ृ ा॒षाट् ॥

त्वं ह त्यदिन्द्र चोदीः सखा वत्र
ृ ं यद्वज्रिन्वष
ृ कर्मन्नुभ्नाः । यद्ध शूर वष
ृ मणः पराचैर्वि दस्यूँर्योनावकृतो वथ
ृ ाषाट् ॥

tvaṁ ha tyad indra codīḥ sakhā vṛtraṁ yad vajrin vṛṣakarmann ubhnāḥ | yad dha śūra vṛṣamaṇaḥ parācair
vi dasyūm̐r yonāv akṛto vṛthāṣāṭ ||

त्वम ् । ह॒ । त्यत ् । इ॒न्द्र॒ । चो॒दीः॒ । सखा॑ । व॒ त्रम
ृ ् । यत ् । व॒ ज्रि॒न ् । व॒ ष॒ृ ऽक॒ र्म॒ न ् । उ॒ भ्नाः । यत ् । ह॒ । श॒ र॒ू । व॒ ष॒ृ ऽम॒ णः॒ ।
प॒ रा॒चैः । वि । दस्यून
॑ ् । योनौ॑ । अक॑ ृ तः । व॒ था॒
ृ षाट् ॥

tvam | ha | tyat | indra | codīḥ | sakhā | vṛtram | yat | vajrin | vṛṣa-karman | ubhnāḥ | yat | ha | śūra | vṛṣa-
maṇaḥ | parācaiḥ | vi | dasyūn | yonau | akṛtaḥ | vṛthāṣāṭ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

त्वं ह॒ त्यदि॒ न्द्रारि॑ षण्यन्दृ॒ळ्हस्य॑ चि॒ न्मर्ता॑ना॒मजुष्॑ टौ । व्य१॒॒॑॑स्मदा काष्ठा॒ अर्वते
॑ वर्घ॒ नेव॑
वज्रिञ्छ्नथिह्य॒ मित्रा॑न ् ॥

त्वं ह त्यदिन्द्रारिषण्यन्दृळ्हस्य चिन्मर्तानामजुष्टौ । व्यस्मदा काष्ठा अर्वते वर्घनेव वज्रिञ्छ्नथिह्यमित्रान ् ॥

tvaṁ ha tyad indrāriṣaṇyan dṛḻhasya cin martānām ajuṣṭau | vy asmad ā kāṣṭhā arvate var ghaneva vajriñ
chnathihy amitrān ||

त्वम ् । ह॒ । त्यत ् । इ॒न्द्र॒ । अरि॑ षण्यन ् । दृ॒ळ्हस्य॑ । चि॒ त ् । मर्ता॑नाम ् । अजष्ु॑ टौ । वि । अ॒ स्मत ् । आ । काष्ठाः॑ । अर्वते
॑ ।
वः॒ । घ॒नाऽइ॑व । व॒ ज्रि॒न ् । श्न॒थि॒ हि॒ । अ॒ मित्रा॑न ् ॥

tvam | ha | tyat | indra | ariṣaṇyan | dṛḷhasya | cit | martānām | ajuṣṭau | vi | asmat | ā | kāṣṭhāḥ | arvate | vaḥ |
ghanāiva | vajrin | śnathihi | amitrān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडार्षीबह
ृ ती
THE MANTRA

॑
त्वां ह॒ त्यदि॒ न्द्रार्णसातौ॒ स्व॑र्मीळ्हे॒ नर॑ आ॒जा ह॑ वन्ते । तव॑ स्वधाव इ॒यमा स॑म॒र्य
॑
ऊ॒ तिर्वाजेष्वत॒ साय्या॑ भतू ्॥

त्वां ह त्यदिन्द्रार्णसातौ स्वर्मीळ्हे नर आजा हवन्ते । तव स्वधाव इयमा समर्य ऊतिर्वाजेष्वतसाय्या भूत ् ॥

tvāṁ ha tyad indrārṇasātau svarmīḻhe nara ājā havante | tava svadhāva iyam ā samarya ūtir vājeṣv atasāyyā
bhūt ||

॑
त्वाम ् । ह॒ । त्यत ् । इ॒न्द्र॒ । अर्णऽसातौ । स्वः॑ऽमीळ्हे । नरः॑ । आ॒जा । ह॒व॒न्ते॒ । तव॑ । स्व॒ धा॒ऽवः । इ॒यम ् । आ । स॒ ऽम॒ र्ये ।
॑
ऊ॒ तिः । वाजेषु । अ॒ त॒साय्या॑ । भ॒ त ू ्॥

tvām | ha | tyat | indra | arṇa-sātau | svaḥ-mīḷhe | naraḥ | ājā | havante | tava | svadhāvaḥ | iyam | ā | sa-marye
| ūtiḥ | vājeṣu | atasāyyā | bhūt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं ह॒ त्यदि॑ न्द्र स॒ प्त यध्
ु य॒ न्परु ो॑ वज्रिन्परु
ु ॒कुत्सा॑य दर्दः । ब॒ र्हिर्न यत्स॒ दासे॒
ु वथ
ृ ा॒ वर्गं॒हो रा॑ज॒न्वरि॑ वः
ू ॑ कः ॥
प॒ रवे

त्वं ह त्यदिन्द्र सप्त युध्यन्पुरो वज्रिन्पुरुकुत्साय दर्दः । बर्हिर्न यत्सुदासे वथ
ृ ा वर्गंहो राजन्वरिवः पूरवे कः ॥

tvaṁ ha tyad indra sapta yudhyan puro vajrin purukutsāya dardaḥ | barhir na yat sudāse vṛthā varg aṁho
rājan varivaḥ pūrave kaḥ ||

त्वम ् । ह॒ । त्यत ् । इ॒न्द्र॒ । स॒ प्त । युध्य॑न ् । पुरः॑ । व॒ ज्रि॒न ् । प॒ रु॒
ु ऽकुत्सा॑य । द॒ र्द॒ रिति॑ दर्दः । ब॒ र्हिः । न । यत ् । स॒ ऽदासे
ु ॑।
वथ ू ॑ । कः ॥
ृ ा॑ । वर्क् । अं॒ होः । रा॒ज॒न ् । वरि॑ वः । प॒ रवे

tvam | ha | tyat | indra | sapta | yudhyan | puraḥ | vajrin | puru-kutsāya | dardaḥ | barhiḥ | na | yat | su-dāse |
vṛthā | varka | aṃhoḥ | rājan | varivaḥ | pūrave | kaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं त्यां न॑ इन्द्र दे व चि॒ त्रामिष॒ मापो॒ न पी॑पय॒ : परि॑ ज्मन ् । यया॑ शरू ॒ प्रत्य॒ स्मभ्यं॒ यंसि॒ त्मन॒ मर्जं
ू ॒ न
वि॒ श्वध॒ क्षर॑ ध्यै ॥

त्वं त्यां न इन्द्र दे व चित्रामिषमापो न पीपयः परिज्मन ् । यया शूर प्रत्यस्मभ्यं यंसि त्मनमूर्जं न विश्वध क्षरध्यै ॥

tvaṁ tyāṁ na indra deva citrām iṣam āpo na pīpayaḥ parijman | yayā śūra praty asmabhyaṁ yaṁsi
tmanam ūrjaṁ na viśvadha kṣaradhyai ||

त्वम ् । त्याम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । दे॒ व॒ । चि॒ त्राम ् । इष॑म ् । आपः॑ । न । पी॒प॒यः॒ । परि॑ ऽज्मन ् । यया॑ । शूर॑ । प्रति॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् ।
यंसि॑ । त्मन॑म ् । ऊर्जम ॑ ् । न । वि॒ श्वध॑ । क्षर॑ध्यै ॥

tvam | tyām | naḥ | indra | deva | citrām | iṣam | āpaḥ | na | pīpayaḥ | pari-jman | yayā | śūra | prati |
asmabhyam | yaṃsi | tmanam | ūrjam | na | viśvadha | kṣaradhyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अका॑रि त इन्द्र॒ गोत॑मेभि॒र्ब्रह्मा॒ण्योक्ता॒ नम॑सा॒ हरि॑ भ्याम ् । स॒ पे
ु शस
॑ ं॒ वाज॒ मा भ॑रा नः प्रा॒तर्म॒ क्षू

अकारि त इन्द्र गोतमेभिर्ब्रह्माण्योक्ता नमसा हरिभ्याम ् । सुपेशसं वाजमा भरा नः प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ् ॥

akāri ta indra gotamebhir brahmāṇy oktā namasā haribhyām | supeśasaṁ vājam ā bharā naḥ prātar makṣū

अका॑रि । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । गोत॑मेभिः । ब्रह्मा॑णि । आऽउ॑ क्ता । नम॑सा । हरि॑ ऽभ्याम ् । स॒ ऽपे
ु शस॑ म ् । वाज॑म ् । आ । भ॒ र॒ । नः॒
। प्रा॒तः । म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सुः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

akāri | te | indra | gotamebhiḥ | brahmāṇi | āuktā | namasā | hari-bhyām | su-peśasam | vājam | ā | bhara | naḥ
| prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वष्ृ णे॒ शर्धा॑य॒ समु ख
॑ ाय वे॒धसे॒ नोध॑: सव
ु ॒ क्तिं
ृ प्र भ॑रा म॒ रुद्भ्य॑: । अ॒ पो न धीरो॒ मन॑सा स॒ हस्त्यो॒
ु गिर॒:
॑ भव
सम॑ञ्जे वि॒ दथेष्वा॒ ु :॑ ॥

वष्ृ णे शर्धाय सुमखाय वेधसे नोधः सुवक्ति
ृ ं प्र भरा मरुद्भ्यः । अपो न धीरो मनसा सुहस्त्यो गिरः समञ्जे
विदथेष्वाभव
ु ः॥

vṛṣṇe śardhāya sumakhāya vedhase nodhaḥ suvṛktim pra bharā marudbhyaḥ | apo na dhīro manasā
suhastyo giraḥ sam añje vidatheṣv ābhuvaḥ ||

वष्ृ णे॑ । शर्धा॑य । सुऽम॑खाय । वे॒धसे॑ । नोधः॑ । स॒ ऽव ु ॒ क्तिम
ृ ् । प्र । भ॒ र॒ । म॒ रुत ्ऽभ्यः॑ । अ॒ पः । न । धीरः॑ । मन॑सा ।
स॒ ऽहस्त्यः॑
ु ॑ ु । आ॒ऽभव
। गिरः॑ । सम ् । अ॒ ञ्जे॒ । वि॒ दथेष ु ः॑ ॥

vṛṣṇe | śardhāya | su-makhāya | vedhase | nodhaḥ | su-vṛktim | pra | bhara | marut-bhyaḥ | apaḥ | na | dhīraḥ |
manasā | su-hastyaḥ | giraḥ | sam | añje | vidatheṣu | ābhuvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ते ज॑ज्ञिरे दि॒ व ऋ॒ष्वास॑ उ॒ क्षणो॑ रु॒द्रस्य॒ मर्या॒ असुर॑ ा अरे ॒पस॑: । पा॒व॒कास॒ : शच
ु य ू ॑ इव॒ सत्वा॑नो॒ न
॑ ॒ : सर्या
द्र॒ प्सिनो॑ घो॒रव॑र्पसः ॥

ते जज्ञिरे दिव ऋष्वास उक्षणो रुद्रस्य मर्या असुरा अरे पसः । पावकासः शुचयः सूर्या इव सत्वानो न द्रप्सिनो घोरवर्पसः
॥

te jajñire diva ṛṣvāsa ukṣaṇo rudrasya maryā asurā arepasaḥ | pāvakāsaḥ śucayaḥ sūryā iva satvāno na
drapsino ghoravarpasaḥ ||

ते । ज॒ ज्ञि॒रे॒ । दि॒ वः । ऋ॒ष्वासः॑ । उ॒ क्षणः॑ । रु॒द्रस्य॑ । मर्या॑ । असुर॑ ाः । अ॒ रे ॒पसः॑ । पा॒व॒कासः॒ । शुचय
॑ ः । सूर्याः॑ऽइव ।
सत्वा॑नः । न । द्र॒ प्सिनः॑ । घो॒रऽव॑र्पसः ॥

te | jajñire | divaḥ | ṛṣvāsaḥ | ukṣaṇaḥ | rudrasya | maryā | asurāḥ | arepasaḥ | pāvakāsaḥ | śucayaḥ | sūryāḥ-
iva | satvānaḥ | na | drapsinaḥ | ghora-varpasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यव ॑ इव । दृ॒ळ्हा चि॒ द्विश्वा॒ भव
ु ा॑नो रु॒द्रा अ॒ जरा॑ अभो॒ग्घनो॑ वव॒ क्षुरध्रि॑गाव॒ : पर्वता ु न ॑ प्र
॑ ानि॒ पार्थिवा॒
च्या॑वयन्ति दि॒ व्यानि॑ म॒ ज्मना॑ ॥

युवानो रुद्रा अजरा अभोग्घनो ववक्षुरध्रिगावः पर्वता इव । दृळ्हा चिद्विश्वा भुवनानि पार्थिवा प्र च्यावयन्ति दिव्यानि
मज्मना ॥

yuvāno rudrā ajarā abhogghano vavakṣur adhrigāvaḥ parvatā iva | dṛḻhā cid viśvā bhuvanāni pārthivā pra
cyāvayanti divyāni majmanā ||

॑
युवा॑नः । रु॒द्राः । अ॒ जराः॑ । अ॒ भो॒क्ऽहनः॑ । व॒ व॒क्षुः । अध्रि॑ऽगावः । पर्वताःऽइव । दृ॒ळ्हा । चि॒ त ् । विश्वा॑ । भुवन
॑ ानि ।
॑ । प्र । च्या॒व॒य॒न्ति॒ । दि॒ व्यानि॑ । म॒ ज्मना॑ ॥
पार्थिवा

yuvānaḥ | rudrāḥ | ajarāḥ | abhok-hanaḥ | vavakṣuḥ | adhri-gāvaḥ | parvatāḥ-iva | dṛḷhā | cit | viśvā |
bhuvanāni | pārthivā | pra | cyāvayanti | divyāni | majmanā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चि॒ त्रैर॒ञ्जिभि॒ र्वपष
ु॑ ॒ े व्य॑ञ्जते॒ वक्ष॑स्सु रु॒क्माँ अधि॑ येतिरे श॒ भे ॑ षां॒ नि मि॑मक्ष
ु । अंसेष्वे ृ ुॠ॒ष्टय॑: सा॒कं
ज॑ज्ञिरे स्व॒ धया॑ दि॒ वो नर॑ : ॥

चित्रैरञ्जिभिर्वपुषे व्यञ्जते वक्षस्सु रुक्माँ अधि येतिरे शुभे । अंसेष्वेषां नि मिमक्ष
ृ ुॠष्टयः साकं जज्ञिरे स्वधया दिवो
नरः ॥

citrair añjibhir vapuṣe vy añjate vakṣassu rukmām̐ adhi yetire śubhe | aṁseṣv eṣāṁ ni mimṛkṣur ṛṣṭayaḥ
sākaṁ jajñire svadhayā divo naraḥ ||

चि॒ त्रैः । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ । वपष
ु॑ े । वि । अ॒ ञ्ज॒ ते॒ । वक्षः॑ऽसु । रु॒क्मान ् । अधि॑ । ये॒ति॒रे ॒ । श॒ भे ॑ ु । ए॒ षा॒म ् । नि । मि॒ म॒ क्षु
ु । अंसेष ृ ः॒
। ऋ॒ष्टयः॑ । सा॒कम ् । ज॒ ज्ञि॒रे॒ । स्व॒ धया॑ । दि॒ वः । नरः॑ ॥

citraiḥ | añji-bhiḥ | vapuṣe | vi | añjate | vakṣaḥ-su | rukmān | adhi | yetire | śubhe | aṃseṣu | eṣām | ni |
mimṛkṣuḥ | ṛṣṭayaḥ | sākam | jajñire | svadhayā | divaḥ | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ई॒शा॒न॒कृतो॒ धन
ु य
॑ ो रि॒शाद॑ सो॒ वाता॑न्वि॒द्यत
ु ॒ स्तवि॑षीभिरक्रत । द॒ हन्त्य
ु ध
ू र्दि
॑ ॒ व्यानि॒ धत
ू य ू ॑ं
॑ ो॒ भमि
पिन्वन्ति॒ पय॑सा॒ परि॑ ज्रयः ॥

ईशानकृतो धुनयो रिशादसो वातान्विद्युतस्तविषीभिरक्रत । दहु न्त्यूधर्दिव्यानि धूतयो भूमि ं पिन्वन्ति पयसा
परिज्रयः ॥

īśānakṛto dhunayo riśādaso vātān vidyutas taviṣībhir akrata | duhanty ūdhar divyāni dhūtayo bhūmim
pinvanti payasā parijrayaḥ ||

ई॒शा॒न॒ऽकृतः॑ । धुनय ॑ ः । रि॒शाद॑ सः । वाता॑न ् । वि॒ ऽद्युतः॑ । तवि॑षीभिः । अ॒ क्र॒त॒ । द॒ हन्ति॑
ु । ऊधः॑ । दि॒ व्यानि॑ । धूतय
॑ ः।
भमि
ू म॑ ् । पि॒ न्व॒ न्ति॒ । पय॑सा । परि॑ ऽज्रयः ॥

īśāna-kṛtaḥ | dhunayaḥ | riśādasaḥ | vātān | vi-dyutaḥ | taviṣībhiḥ | akrata | duhanti | ūdhaḥ | divyāni |
dhūtayaḥ | bhūmim | pinvanti | payasā | pari-jrayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पिन्व॑न्त्य॒ पो म॒ रुत॑: स॒ दान॑
ु व॒: पयो॑ घ॒ तव॑ ॑ भव
ृ द्वि॒ दथेष्वा॒ ु :॑ । अत्यं॒ न मि॒ हे वि न॑यन्ति वा॒जिन॒ मत्ु सं॑
दहु न्ति स्त॒ नय॑न्त॒ मक्षि॑तम ् ॥

पिन्वन्त्यपो मरुतः सुदानवः पयो घत
ृ वद्विदथेष्वाभुवः । अत्यं न मिहे वि नयन्ति वाजिनमुत्सं दहु न्ति
स्तनयन्तमक्षितम ् ॥

pinvanty apo marutaḥ sudānavaḥ payo ghṛtavad vidatheṣv ābhuvaḥ | atyaṁ na mihe vi nayanti vājinam
utsaṁ duhanti stanayantam akṣitam ||

पिन्व॑न्ति । अ॒ पः । म॒ रुतः॑ । स॒ ऽदान॑
ु वः । पयः॑ । घ॒ तऽव॑
ृ ॑ ु । आ॒ऽभुवः॑ । अत्य॑म ् । न । मि॒ हे । वि । न॒ य॒न्ति॒ ।
त ् । वि॒ दथेष
वा॒जिन॑म ् । उत्स॑म ् । द॒ हु ॒ न्ति॒ । स्त॒ नय॑न्तम ् । अक्षि॑तम ् ॥

pinvanti | apaḥ | marutaḥ | su-dānavaḥ | payaḥ | ghṛta-vat | vidatheṣu | ābhuvaḥ | atyam | na | mihe | vi |
nayanti | vājinam | utsam | duhanti | stanayantam | akṣitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

म॒ हि॒षासो॑ मा॒यिन॑श्चि॒त्रभा॑नवो गि॒ रयो॒ न स्वत॑वसो रघ॒ ष्यद॑
ु : । म॒ गा
ृ इ॑व ह॒स्तिन॑: खादथा॒ वना॒
यदारु॑ णीष॒ ु तवि॑षी॒रयग्ु॑ ध्वम ् ॥

महिषासो मायिनश्चित्रभानवो गिरयो न स्वतवसो रघुष्यदः । मग
ृ ा इव हस्तिनः खादथा वना यदारुणीषु
तविषीरयग्ु ध्वम ् ॥

mahiṣāso māyinaś citrabhānavo girayo na svatavaso raghuṣyadaḥ | mṛgā iva hastinaḥ khādathā vanā yad
āruṇīṣu taviṣīr ayugdhvam ||

म॒ हि॒षासः॑ । मा॒यिनः॑ । चि॒ त्रऽभा॑नवः । गि॒ रयः॑ । न । स्वऽत॑वसः । र॒घ॒ ऽस्यदः॑
ु । म॒ गाःऽइ॑
ृ व । ह॒स्तिनः॑ । स्वा॒द॒थ॒ । वना॑ ।
यत ् । आरु॑ णीषु । तवि॑षीः । अयग्ु॑ ध्वम ् ॥

mahiṣāsaḥ | māyinaḥ | citra-bhānavaḥ | girayaḥ | na | sva-tavasaḥ | raghu-syadaḥ | mṛgāḥ-iva | hastinaḥ |
svādatha | vanā | yat | āruṇīṣu | taviṣīḥ | ayugdhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
सिं॒हा इ॑व नानदति॒ प्रचेतसः पि॒ शा इ॑व स॒ पिशो॑
ु ॑
वि॒ श्ववेदसः । क्षपो॒ जिन्व॑न्त॒ : पष
ृ त
॑ ीभिॠ॒ष्टिभि॒ :
समित्स॒ बाध॒ : शव॒ साहि॑ मन्यवः ॥

सिंहा इव नानदति प्रचेतसः पिशा इव सुपिशो विश्ववेदसः । क्षपो जिन्वन्तः पष
ृ तीभिॠष्टिभिः समित्सबाधः
शवसाहिमन्यवः ॥

siṁhā iva nānadati pracetasaḥ piśā iva supiśo viśvavedasaḥ | kṣapo jinvantaḥ pṛṣatībhir ṛṣṭibhiḥ sam it
sabādhaḥ śavasāhimanyavaḥ ||

॑
सिं॒ हाःऽइ॑व । ना॒न॒द॒ति॒ । प्रऽचेतसः । पि॒ शाःऽइ॑व । स॒ ऽपिशः॑
ु ॑
। वि॒ श्वऽवेदसः । क्षपः॑ । जिन्व॑न्तः । पष
ृ त
॑ ीभिः ।
ऋ॒ष्टिऽभिः॑ । सम ् । इत ् । स॒ ऽबाधः॒ । शव॑सा । अहि॑ऽमन्यवः ॥

siṃhāḥ-iva | nānadati | pra-cetasaḥ | piśāḥ-iva | su-piśaḥ | viśva-vedasaḥ | kṣapaḥ | jinvantaḥ | pṛṣatībhiḥ |
ṛṣṭi-bhiḥ | sam | it | sa-bādhaḥ | śavasā | ahi-manyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ा॑चः शरू ा॒: शव॒ साहि॑ मन्यवः । आ व॒ न्धरु े॑ ष्व॒ मति॒ र्न द॑ र्श॒ता वि॒ द्यन्
रोद॑ सी॒ आ व॑दता गणश्रियो॒ नष ु न
॑ ु वः ॥
त॑स्थौ मरुतो॒ रथेष

रोदसी आ वदता गणश्रियो नष
ृ ाचः शूराः शवसाहिमन्यवः । आ वन्धुरेष्वमतिर्न दर्शता विद्युन्न तस्थौ मरुतो रथेषु वः
॥

rodasī ā vadatā gaṇaśriyo nṛṣācaḥ śūrāḥ śavasāhimanyavaḥ | ā vandhureṣv amatir na darśatā vidyun na
tasthau maruto ratheṣu vaḥ ||

रोद॑ सी॒ इति॑ । आ । व॒ द॒त॒ । ग॒ ण॒ ऽश्रि॒यः॒ । नऽृ सा॑चः । शूराः॑ । शव॑सा । अहि॑ऽमन्यवः । आ । व॒ न्धुरे॑षु । अ॒ मतिः॑ । न ।
द॒ र्श॒ता । वि॒ द्यत ॑ ु । वः॒ ॥
ु ् । न । त॒स्थौ॒ । म॒ रु॒तः॒ । रथेष

rodasī iti | ā | vadata | gaṇa-śriyaḥ | nṛ-sācaḥ | śūrāḥ | śavasā | ahi-manyavaḥ | ā | vandhureṣu | amatiḥ | na |
darśatā | vidyut | na | tasthau | marutaḥ | ratheṣu | vaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
वि॒ श्ववेदसो र॒यिभि॒ : समो॑कस॒ : सम्मि॑श्लास॒ स्तवि॑षीभिर्विर॒प्शिन॑: । अस्ता॑र॒ इष॑म
््॑ दधिरे ॒
गभ॑स्त्योरन॒ न्तशुष्॑ मा॒ वष
ृ ख
॑ ादयो॒ नर॑ : ॥

विश्ववेदसो रयिभिः समोकसः सम्मिश्लासस्तविषीभिर्विरप्शिनः । अस्तार इषुं दधिरे गभस्त्योरनन्तशुष्मा
वष
ृ खादयो नरः ॥

viśvavedaso rayibhiḥ samokasaḥ sammiślāsas taviṣībhir virapśinaḥ | astāra iṣuṁ dadhire gabhastyor
anantaśuṣmā vṛṣakhādayo naraḥ ||

॑
वि॒ श्वऽवेदसः । र॒यिऽभिः॑ । सम ्ऽओ॑कसः । सम ्ऽमि॑श्लासः । तवि॑षीभिः । वि॒ ऽर॒प्शिनः॑ । अस्ता॑रः । इषम
ु॑ ् । द॒ धि॒रे ॒ ।
गभ॑स्त्योः । अ॒ न॒ न्तऽशष्ु॑ माः । वष
ृ ऽ॑ खादयः । नरः॑ ॥

viśva-vedasaḥ | rayi-bhiḥ | sam-okasaḥ | sam-miślāsaḥ | taviṣībhiḥ | vi-rapśinaḥ | astāraḥ | iṣum | dadhire |
gabhastyoḥ | ananta-śuṣmāḥ | vṛṣa-khādayaḥ | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

हि॒रण् ॑
॒ ययेभिः प॒ विभि॑: पयो॒वध ॑
ृ ॒ उज्जि॑घ्नन्त आप॒ थ्यो॒३॒॒॑॑ न पर्वतान ् । म॒ खा अ॒ यास॑: स्व॒ सत
ृ ो॑
ध्रव
ु ॒ च्यत
ु ो॑ दध्र
ु ॒ कृतो॑ म॒ रुतो॒ भ्राज॑दृष्टयः ॥

हिरण्ययेभिः पविभिः पयोवध
ृ उज्जिघ्नन्त आपथ्यो न पर्वतान ् । मखा अयासः स्वसत
ृ ो ध्रुवच्युतो दध्र
ु कृतो मरुतो
भ्राजदृष्टयः ॥

hiraṇyayebhiḥ pavibhiḥ payovṛdha ujjighnanta āpathyo na parvatān | makhā ayāsaḥ svasṛto dhruvacyuto
dudhrakṛto maruto bhrājadṛṣṭayaḥ ||

॑
हि॒र॒ण्ययेभिः । प॒ विऽभिः॑ । प॒ यः॒ऽवध ॑
ृ ः॑ । उत ् । जि॒ घ्न॒ न्ते॒ । आ॒ऽप॒ थ्यः॑ । न । पर्वतान ् । म॒ खाः । अ॒ यासः॑ । स्व॒ ऽसत
ृ ः॑ ।
ध्र॒ व॒
ु ऽच्यत
ु ः॑ । द॒ ध्र॒
ु ऽकृतः॑ । म॒ रुतः॑ । भ्राज॑त ्ऽऋष्टयः ॥

hiraṇyayebhiḥ | pavi-bhiḥ | payaḥ-vṛdhaḥ | ut | jighnante | āpathyaḥ | na | parvatān | makhāḥ | ayāsaḥ | sva-
sṛtaḥ | dhruva-cyutaḥ | dudhra-kṛtaḥ | marutaḥ | bhrājat-ṛṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

घषृ ंु॑ पाव॒ कं व॒ निनं॒ विच॑र्षणिं रु॒द्रस्य॑ स॒ न ृ ीमसि । र॒ज॒स्तरु ं॑ त॒ वसं॒ मारु॑ तं ग॒ णमज
ू ंु ह॒वसा॑ गण ॑ ृ ी॒षिणं॒
वष
ृ ण॑ ं सश्चत श्रि॒ये ॥

घष
ृ ुं पावकं वनिनं विचर्षणिं रुद्रस्य सूनुं हवसा गण
ृ ीमसि । रजस्तुरं तवसं मारुतं गणमज
ृ ीषिणं वष
ृ णं सश्चत श्रिये ॥

ghṛṣum pāvakaṁ vaninaṁ vicarṣaṇiṁ rudrasya sūnuṁ havasā gṛṇīmasi | rajasturaṁ tavasam mārutaṁ
gaṇam ṛjīṣiṇaṁ vṛṣaṇaṁ saścata śriye ||

घष ृ ुम
॑ ् । पा॒व॒कम ् । व॒ निन॑म ् । विऽच॑र्षणिम ् । रु॒द्रस्य॑ । स॒ न
ू ुम ् । ह॒वसा॑ । ग॒ णी॒
ृ म॒सि॒ । र॒जः॒ऽतुर॑म ् । त॒वस॑म ् । मारु॑ तम ् ।
ग॒ णम ् । ऋ॒जी॒षिण॑म ् । वष ृ ण
॑ म ् । स॒ श्च॒ त॒ । श्रि॒ये ॥

ghṛṣum | pāvakam | vaninam | vi-carṣaṇim | rudrasya | sūnum | havasā | gṛṇīmas i | rajaḥ-turam | tavasam |
mārutam | gaṇam | ṛjīṣiṇam | vṛṣaṇam | saścata | śriye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ र्वाजं॑ भरते॒ धना॒
प्र नू स मर्त॒ : शव॑सा॒ जनाँ॒ अति॑ त॒ स्थौ व॑ ऊ॒ ती म॑रुतो॒ यमाव॑त । अर्वद्भि॒
नभिृ र॑ ा॒पच्
ृ छ्यं॒ क्रत॒ मा ॑ पष्ु य॑ति ॥
ु क्षेति॒

प्र नू स मर्तः शवसा जनाँ अति तस्थौ व ऊती मरुतो यमावत । अर्वद्भिर्वाजं भरते धना नभि
ृ रापच्
ृ छ्यं क्रतुमा क्षेति
पष्ु यति ॥

pra nū sa martaḥ śavasā janām̐ ati tasthau va ūtī maruto yam āvata | arvadbhir vājam bharate dhanā nṛbhir
āpṛcchyaṁ kratum ā kṣeti puṣyati ||

॑ ्ऽभिः॑ । वाज॑म ् । भ॒ र॒त॒ े
प्र । नु । सः । मर्तः॑ । शव॑सा । जना॑न ् । अति॑ । त॒स्थौ । वः॒ । ऊ॒ ती । म॒ रुतः॑ । यम ् । आव॑त । अर्वत
। धना॑ । नऽृ भिः॑ । आ॒ऽपच्ृ छ्य॑म ् । क्रतम
ु॑ ् । आ । क्षे॒ति॒ । पष्ु य॑ति ॥

pra | nu | saḥ | martaḥ | śavasā | janān | ati | tasthau | vaḥ | ūtī | marutaḥ | yam | āvata | arvat-bhiḥ | vājam |
bharate | dhanā | nṛ-bhiḥ | āpṛcchyam | kratum | ā | kṣeti | puṣyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ र्कृ त्यं॑ मरुतः प॒ त्स ु ॑ द्य॒ मन्तं
ृ ु द॒ ष्टरं ु ॒ शष्ु मं॑ म॒ घव॑त्सु धत्तन । ध॒ न॒ स्पत
ृ म
॑ ॒ क्थ्यं
ु ॑ वि॒ श्वच॑र्षणिं तो॒कं
पुष्॑ येम॒ तन॑यं श॒ तं हिमा॑: ॥

चर्कृ त्यं मरुतः पत्ृ सु दष्ु टरं द्युमन्तं शुष्मं मघवत्सु धत्तन । धनस्पत
ृ मुक्थ्यं विश्वचर्षणिं तोकं पुष्येम तनयं शतं
हिमाः ॥

carkṛtyam marutaḥ pṛtsu duṣṭaraṁ dyumantaṁ śuṣmam maghavatsu dhattana | dhanaspṛtam ukthyaṁ
viśvacarṣaṇiṁ tokam puṣyema tanayaṁ śataṁ himāḥ ||

च॒ र्कृ त्य॑म ् । म॒ रु॒तः॒ । प॒ त
ृ ्ऽसु । द॒ स्तर॑
ु म ् । द्य॒ ऽमन्त॑
ु म ् । शुष्म॑म ् । म॒ घव॑त ्ऽसु । ध॒ त्त॒ न॒ । ध॒ न॒ ऽस्पत
ृ म
॑ ् । उ॒ क्थ्य॑म ् ।
वि॒ श्वऽच॑र्षणिम ् । तो॒कम ् । प॒ ष्ये ु ॒ म॒ । तन॑यम ् । श॒ तम ् । हिमाः॑ ॥

carkṛtyam | marutaḥ | pṛt-su | dustaram | dyu-mantam | śuṣmam | maghavat-su | dhattana | dhana-spṛtam |
ukthyam | viśva-carṣaṇim | tokam | puṣyema | tanayam | śatam | himāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ी॒षाहं॑ र॒यिम॒ स्मासु॑ धत्त । स॒ ह॒स्रिणं॑ श॒ तिनं॑ शश
नू ष्ठि॒ रं म॑रुतो वी॒रव॑न्तमत ु सं॑ प्रा॒तर्म॒ क्षू
ू ॒ वां

नू ष्ठिरं मरुतो वीरवन्तमत
ृ ीषाहं रयिमस्मासु धत्त । सहस्रिणं शतिनं शूशुवांसं प्रातर्मक्षू धियावसुर्जगम्यात ् ॥

nū ṣṭhiram maruto vīravantam ṛtīṣāhaṁ rayim asmāsu dhatta | sahasriṇaṁ śatinaṁ śūśuvāṁsam prātar
makṣū dhiyāvasur jagamyāt ||

नु । स्थि॒ रम ् । म॒ रु॒तः॒ । वी॒रऽव॑न्तम ् । ऋ॒ति॒ऽसह॑म ् । र॒यिम ् । अ॒ स्मासु॑ । ध॒ त्त॒ । स॒ ह॒स्रिण॑म ् । श॒ तिन॑म ् । श॒ श
ू ॒ ऽवां
ु सम ॑ ्।
प्रा॒तः । म॒ क्षु । धि॒ याऽव॑सुः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् ॥

nu | sthiram | marutaḥ | vīra-vantam | ṛti-saham | rayim | asmāsu | dhatta | sahasriṇam | śatinam | śūśu-
vāṃsam | prātaḥ | makṣu | dhiyāvasuḥ | jagamyāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- पराशरः शाक्तः
THE MANTRA

प॒ श्वा न ता॒यंु गह
ु ा॒ चत॑न्तं॒ नमो॑ यज
ु ा॒नं नमो॒ वह॑ न्तम ् ॥

पश्वा न तायुं गह
ु ा चतन्तं नमो युजानं नमो वहन्तम ् ॥

paśvā na tāyuṁ guhā catantaṁ namo yujānaṁ namo vahantam ||

प॒ श्वा । न । ता॒युम ् । गुहा॑ । चत॑न्तम ् । नमः॑ । य॒ जा॒
ु नम ् । नमः॑ । वह॑न्तम ् ॥

paśvā | na | tāyum | guhā | catantam | namaḥ | yujānam | namaḥ | vahantam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ जोषा॒ धीरा॑: प॒ दैरनु॑ ग्म॒ न्नप
ु ॑ त्वा सीद॒ न्विश्वे॒ यज॑त्राः ॥

सजोषा धीराः पदै रनु ग्मन्नुप त्वा सीदन्विश्वे यजत्राः ॥

sajoṣā dhīrāḥ padair anu gmann upa tvā sīdan viśve yajatrāḥ ||

स॒ जोषाः॑ । धीराः॑ । प॒ दैः । अनु॑ । ग्म॒ न ् । उप॑ । त्वा॒ । सी॒द॒न ् । विश्वे॑ । यज॑त्राः ॥

sajoṣāḥ | dhīrāḥ | padaiḥ | anu | gman | upa | tvā | sīdan | viśve | yajatrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तस्य॑ दे॒ वा अनु॑ व्र॒ ता ग॒ र्भुव॒
ु त्परि॑ ष्टि॒र्द्यौर्न भम
ू ॑॥

ऋतस्य दे वा अनु व्रता गुर्भुवत्परिष्टिर्द्यौर्न भूम ॥

ṛtasya devā anu vratā gur bhuvat pariṣṭir dyaur na bhūma ||

ऋ॒तस्य॑ । दे॒ वाः । अनु॑ । व्र॒ ता । गुः॒ । भुवत
॑ ् । परि॑ ष्टिः । द्यौः । न । भूम॑ ॥

ṛtasya | devāḥ | anu | vratā | guḥ | bhuvat | pariṣṭiḥ | dyauḥ | na | bhūma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ माप॑: प॒ न्वा सशि
वर्धन्ती॒ ु श्वि
॑ म॒ तस्य॒
ृ योना॒ गर्भे॒ सज
ु ा॑तम ् ॥

वर्धन्तीमापः पन्वा सुशिश्विमत
ृ स्य योना गर्भे सुजातम ् ॥

vardhantīm āpaḥ panvā suśiśvim ṛtasya yonā garbhe sujātam ||

॑
वर्धन्ति । ई॒म ् । आपः॑ । प॒ न्वा । सुऽशि॑श्विम ् । ऋ॒तस्य॑ । योना॑ । गर्भे॑ । सुऽजा॑तम ् ॥

vardhanti | īm | āpaḥ | panvā | su-śiśvim | ṛtasya | yonā | garbhe | su-jātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ ष्टिर्न
ु र॒ण्वा क्षि॒तिर्न प॒ थ्वी
ृ गि॒ रिर्न भज्
ु म॒ क्षोदो॒ न श॒ म्भु ॥

पुष्टिर्न रण्वा क्षितिर्न पथ्
ृ वी गिरिर्न भुज्म क्षोदो न शम्भु ॥

puṣṭir na raṇvā kṣitir na pṛthvī girir na bhujma kṣodo na śambhu ||

प॒ ुष्टिः । न । र॒ण्वा । क्षि॒तिः । न । प॒ थ्वी
ृ । गि॒ रिः । न । भज्
ु म॑ । क्षोदः॑ । न । श॒ म ्ऽभु ॥

puṣṭiḥ | na | raṇvā | kṣitiḥ | na | pṛthvī | giriḥ | na | bhujma | kṣodaḥ | na | śam-bhu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- Dvipadaa viraat
THE MANTRA

॑
अत्यो॒ नाज्म॒ न्त्सर्गप्रतक्त॒ : सिन्ध॒ र्न
ु क्षोद॒ : क ईं॑ वराते ॥

अत्यो नाज्मन्त्सर्गप्रतक्तः सिन्धुर्न क्षोदः क ईं वराते ॥

atyo nājman sargaprataktaḥ sindhur na kṣodaḥ ka īṁ varāte ||

॑
अत्यः॑ । न । अज्म॑न ् । सर्गऽप्रतक्तः । सिन्धुः॑ । न । क्षोदः॑ । कः । इ॒म ् । व॒ रा॒त॒ े ॥

atyaḥ | na | ajman | sarga-prataktaḥ | sindhuḥ | na | kṣodaḥ | kaḥ | im | varāte
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जा॒मिः सिन्धन ॑ स्वस्रा॒मिभ्या॒न्न राजा॒ वना॑न्यत्ति ॥
ू॑ ां॒ भ्रातेव॒

जामिः सिन्धूनां भ्रातेव स्वस्रामिभ्यान्न राजा वनान्यत्ति ॥

jāmiḥ sindhūnām bhrāteva svasrām ibhyān na rājā vanāny atti ||

जा॒मिः । सिन्धन
ू॑ ाम ् । भ्राता॑ऽइव । स्वस्रा॑म ् । इभ्या॑न ् । न । राजा॑ । वना॑नि । अ॒ त्ति॒ ॥

jāmiḥ | sindhūnām | bhrātāiva | svasrām | ibhyān | na | rājā | vanāni | atti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ो॒ वना॒ व्यस्था॑द॒ग्निर्ह॑ दाति॒ रोमा॑ पथि
यद्वात॑जत ृ ॒ व्याः ॥

यद्वातजूतो वना व्यस्थादग्निर्ह दाति रोमा पथि

yad vātajūto vanā vy asthād agnir ha dāti romā pṛthivyāḥ ||

यत ् । वात॑ऽजूतः । वना॑ । वि । अस्था॑त ् । अ॒ ग्निः । ह॒ । दा॒ति॒ । रोम॑ । प॒ थि॒

yat | vāta-jūtaḥ | vanā | vi | asthāt | agniḥ | ha | dāti | roma | pṛthivyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्वसि॑त्य॒ प्सु हं॒ सो न सीद॒ न्क्रत्वा॒ चेतिष्॑ ठो वि॒ शामष
ु॑ ॒ र्भुत ् ॥

श्वसित्यप्सु हं सो न सीदन्क्रत्वा चेतिष्ठो विशामुषर्भुत ् ॥

śvasity apsu haṁso na sīdan kratvā cetiṣṭho viśām uṣarbhut ||

श्वसि॑ति । अ॒ प ्ऽसु । हं॒ सः । न । सीद॑ न ् । क्रत्वा॑ । चेतिष्॑ ठः । वि॒ शाम ् । उ॒ षः॒ऽभुत ् ॥

śvasiti | ap-su | haṃsaḥ | na | sīdan | kratvā | cetiṣṭhaḥ | viśām | uṣaḥ-bhut
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोमो॒ न वे॒धा ऋ॒तप्र॑जातः प॒ शर्न
ु शिश्वा॑ वि॒ भर्दू
ु ॒ रे भा॑: ॥

सोमो न वेधा ऋतप्रजातः पशर्न
ु शिश्वा विभुर्दू रे भाः ॥

somo na vedhā ṛtaprajātaḥ paśur na śiśvā vibhur dūrebhāḥ ||

सोमः॑ । न । वे॒धाः । ऋ॒तऽप्र॑जातः । प॒ शुः । न । शिश्वा॑ । वि॒ ऽभुः । द॒ रेू ऽभाः॑ ॥

somaḥ | na | vedhāḥ | ṛta-prajātaḥ | paśuḥ | na | śiśvā | vi-bhuḥ | dūre--bhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

र॒यिर्न चि॒ त्रा सरू ो॒ न सं॒ दृगाय॒ र्न
ु प्रा॒णो नित्यो॒ न स॒ न
ू ःु ॥

रयिर्न चित्रा सूरो न संदृगायुर्न प्राणो नित्यो न सूनुः ॥

rayir na citrā sūro na saṁdṛg āyur na prāṇo nityo na sūnuḥ ||

र॒यिः । न । चि॒ त्रा । सूरः॑ । न । स॒ म ्ऽदृक् । आयुः॑ । न । प्रा॒णः । नित्यः॑ । न । स॒ न
ू ुः ॥

rayiḥ | na | citrā | sūraḥ | na | sam-dṛk | āyuḥ | na | prāṇaḥ | nityaḥ | na | sūnuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तक्वा॒ न भर्णि
ू ॒ र्वना॑ सिषक्ति॒ पयो॒ न धे॒ नःु शचि
ु र्वि
॑ ॒ भावा॑ ॥

तक्वा न भूर्णिर्वना सिषक्ति पयो न धेनुः शुचिर्विभावा ॥

takvā na bhūrṇir vanā siṣakti payo na dhenuḥ śucir vibhāvā ||

तक्वा॑ । न । भूर्णिः॑ । वना॑ । सै॒ स॒ क्ति॒ । पयः॑ । न । धे॒ नुः । शुचिः॑ । वि॒ भाऽवा॑ ॥

takvā | na | bhūrṇiḥ | vanā | saisakti | payaḥ | na | dhenuḥ | śuciḥ | vibhāvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दा॒धार॒ क्षेम॒मोको॒ न र॒ण्वो यवो॒ न प॒ क्वो जेता॒ जना॑नाम ् ॥

दाधार क्षेममोको न रण्वो यवो न पक्वो जेता जनानाम ् ॥

dādhāra kṣemam oko na raṇvo yavo na pakvo jetā janānām ||

दा॒धार॑ । क्षेमम
॑ ् । ओकः॑ । न । र॒ण्वः॑ । यवः॑ । न । प॒ क्वः । जेता॑ । जना॑नाम ् ॥

dādhāra | kṣemam | okaḥ | na | raṇvaḥ | yavaḥ | na | pakvaḥ | jetā | janānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋषि॒ र्न स्तभ्
ु वा॑ वि॒ क्षु प्र॑श॒स्तो वा॒जी न प्री॒तो वयो॑ दधाति ॥

ऋषिर्न स्तुभ्वा विक्षु प्रशस्तो वाजी न प्रीतो वयो दधाति ॥

ṛṣir na stubhvā vikṣu praśasto vājī na prīto vayo dadhāti ||

ऋषिः॑ । न । स्तुभ्वा॑ । वि॒ क्षु । प्र॒ ऽश॒ स्तः । वा॒जी । न । प्री॒तः । वयः॑ । द॒ धा॒ति॒ ॥

ṛṣiḥ | na | stubhvā | vikṣu | pra-śastaḥ | vājī | na | prītaḥ | vayaḥ | dadhāti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ रोक
ु ॑ शोचि॒ : क्रत॒ र्न
ु नित्यो॑ जा॒येव॒ योना॒वरं ॒ विश्व॑स्मै ॥

दरु ोकशोचिः क्रतर्न
ु नित्यो जायेव योनावरं विश्वस्मै ॥

durokaśociḥ kratur na nityo jāyeva yonāv araṁ viśvasmai ||

द॒ रोक
ु ॑ ऽशोचिः॑ । क्रतुः॑ । न । नित्यः॑ । जा॒याऽइ॑व । योनौ॑ । अर॑ म ् । विश्व॑स्मै ॥

duroka-śociḥ | kratuḥ | na | nityaḥ | jāyāiva | yonau | aram | viśvasmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चि॒ त्रो यदभ्रा॑ट् छ्वे॒तो न वि॒ क्षु रथो॒ न रु॒क्मी त्वे॒षः स॒ मत्सु॑ ॥

चित्रो यदभ्राट् छ्वेतो न विक्षु रथो न रुक्मी त्वेषः समत्सु ॥

citro yad abhrāṭ chveto na vikṣu ratho na rukmī tveṣaḥ samatsu ||

चि॒ त्रः । यत ् । अभ्रा॑ट् । श्वे॒तः । न । वि॒ क्षु । रथः॑ । न । रु॒क्मी । त्वे॒षः । स॒ मत ्ऽसु॑ ॥

citraḥ | yat | abhrāṭ | śvetaḥ | na | vikṣu | rathaḥ | na | rukmī | tveṣaḥ | samat-su
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े॑ स॒ ष्टामं
सेनव ृ ॑ दधा॒त्यस्त॒ र्न
ु दि॒ द्यत्ु त्वे॒षप्र॑तीका ॥

सेनेव सष्ृ टामं दधात्यस्तुर्न दिद्युत्त्वेषप्रतीका ॥

seneva sṛṣṭāmaṁ dadhāty astur na didyut tveṣapratīkā ||

सेना॑ऽइव । स॒ ष्टा
ृ । अम॑म ् । द॒ धा॒ति॒ । अस्तुः॑ । न । दि॒ द्युत ् । त्वे॒षऽप्र॑तीका ॥

senāiva | sṛṣṭā | amam | dadhāti | astuḥ | na | didyut | tveṣa-pratīkā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ मो ह॑ जा॒तो य॒ मो जनि॑त्वं जा॒रः क॒ नीनां॒ पति॒ र्जनी॑नाम ् ॥

यमो ह जातो यमो जनित्वं जारः कनीनां पतिर्जनीनाम ् ॥

yamo ha jāto yamo janitvaṁ jāraḥ kanīnām patir janīnām ||

य॒ मः । ह॒ । जा॒तः । य॒ मः । जनि॑ऽत्वम ् । जा॒रः । क॒ नीना॑म ् । पतिः॑ । जनी॑नाम ् ॥

yamaḥ | ha | jātaḥ | yamaḥ | jani-tvam | jāraḥ | kanīnām | patiḥ | janīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं व॑श्च॒ राथा॑ व॒ यं व॑स॒त्यास्तं॒ न गावो॒ नक्ष॑न्त इ॒द्धम ् ॥

तं वश्चराथा वयं वसत्यास्तं न गावो नक्षन्त इद्धम ् ॥

taṁ vaś carāthā vayaṁ vasatyāstaṁ na gāvo nakṣanta iddham ||

तम ् । वः॒ । च॒ राथा॑ । व॒ यम ् । व॒ स॒त्या अस्त॑म ् । न । गावः॑ । नक्ष॑न्ते । इ॒द्धम ् ॥

tam | vaḥ | carāthā | vayam | vasatyā astam | na | gāvaḥ | nakṣante | iddham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु क्षोद॒ : प्र नीची॑रै नो॒न्नव॑न्त॒ गाव॒ : स्व१॒॒॑॑र्दृशी॑के ॥
सिन्ध॒ र्न

सिन्धुर्न क्षोदः प्र नीचीरै नोन्नवन्त गावः स्वर्दृशीके ॥

sindhur na kṣodaḥ pra nīcīr ainon navanta gāvaḥ svar dṛśīke ||

सिन्धुः॒ । न । क्षोदः॑ । प्र । नीचीः॑ । ऐ॒ नो॒त ् । नव॑न्ते । गावः॑ । स्वः॑ । दृशी॑के ॥

sindhuḥ | na | kṣodaḥ | pra | nīcīḥ | ainot | navante | gāvaḥ | svaḥ | dṛśīke
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु जा॒यर्म
वनेष ॑ ु मि॒ त्रो वण
ु र्तेष ॑ ृ ी॒ते श्र॒ ष्टिं
ु ॑ ॒ र्यम
राजेवाज ु ्॥

वनेषु जायुर्मर्तेषु मित्रो वण
ृ ीते श्रुष्टिं राजेवाजुर्यम ् ॥

vaneṣu jāyur marteṣu mitro vṛṇīte śruṣṭiṁ rājevājuryam ||

॑ ु । जा॒युः । मर्तेष
वनेष ॑ ु । मि॒ त्रः । व॒ णी॒
ृ त॒ े । श्र॒ ष्टिम
ु ् । राजा॑ऽइव । अ॒ ज॒ र्यम
ु ्॥

vaneṣu | jāyuḥ | marteṣu | mitraḥ | vṛṇīte | śruṣtim | rājāiva | ajuryam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्षेमो॒ न सा॒धःु क्रत॒ र्न
ु भ॒ द्रो भव
ु त्॑ स्वा॒धीर्होता॑ हव्य॒ वाट् ॥

क्षेमो न साधुः क्रतुर्न भद्रो भुवत्स्वाधीर्होता हव्यवाट् ॥

kṣemo na sādhuḥ kratur na bhadro bhuvat svādhīr hotā havyavāṭ ||

क्षेमः॑ । न । सा॒धुः । क्रतुः॑ । न । भ॒ द्रः । भुवत
॑ ् । स॒ ऽआ
ु ॒ धीः । होता॑ । ह॒व्य॒ ऽवाट् ॥

kṣemaḥ | na | sādhuḥ | kratuḥ | na | bhadraḥ | bhuvat | su-ādhīḥ | hotā | havya-vāṭ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हस्ते॒ दधा॑नो न॒ म्णा
ृ विश्वा॒न्यमे॑ दे॒ वान्धा॒द्गह
ु ा॑ नि॒ षीद॑ न ् ॥

हस्ते दधानो नम्
ृ णा विश्वान्यमे दे वान्धाद्गुहा निषीदन ् ॥

haste dadhāno nṛmṇā viśvāny ame devān dhād guhā niṣīdan ||

हस्ते॑ । दधा॑नः । न॒ म्णा
ृ । विश्वा॑नि । अमे॑ । दे॒ वान ् । धा॒त ् । गुहा॑ । नि॒ ऽसीद॑ न ् ॥

haste | dadhānaḥ | nṛmṇā | viśvāni | ame | devān | dhāt | guhā | ni-sīdan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
वि॒ दन्ती॒मत्र॒ नरो॑ धियं॒धा हृ॒दा यत्त॒ ष्टान्मन्त्राँ॒ अशंसन ्॥

विदन्तीमत्र नरो धियंधा हृदा यत्तष्टान्मन्त्राँ अशंसन ् ॥

vidantīm atra naro dhiyaṁdhā hṛdā yat taṣṭān mantrām̐ aśaṁsan ||

॑
वि॒ दन्ति॑ । ई॒म ् । अत्र॑ । नरः॑ । धि॒ य॒ म ्ऽधाः । हृ॒दा । यत ् । त॒ष्टान ् । मन्त्रा॑न ् । अशंसन ्॥

vidanti | īm | atra | naraḥ | dhiyam-dhāḥ | hṛdā | yat | taṣṭān | mantrān | aśaṃsan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ जो न क्षां दा॒धार॑ पथि ॑
ृ ॒ वीं त॒ स्तम्भ॒ द्यां मन्त्रेभिः स॒ त्यैः ॥

अजो न क्षां दाधार पथि
ृ वीं तस्तम्भ द्यां मन्त्रेभिः सत्यैः ॥

ajo na kṣāṁ dādhāra pṛthivīṁ tastambha dyām mantrebhiḥ satyaiḥ ||

अ॒ जः । न । क्षाम ् । दा॒धार॑ । प॒ थि॒ ॑
ृ वीम ् । त॒स्तम्भ॑ । द्याम ् । मन्त्रेभिः । स॒ त्यैः ॥

ajaḥ | na | kṣām | dādhāra | pṛthivīm | tastambha | dyām | mantrebhiḥ | satyaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रि॒ या प॒ दानि॑ प॒ श्वो नि पा॑हि वि॒ श्वायुर॑ ग्ने ग॒ हा ु ं॑ गाः ॥
ु गह

प्रिया पदानि पश्वो नि पाहि विश्वायुरग्ने गुहा गह
ु ं गाः ॥

priyā padāni paśvo ni pāhi viśvāyur agne guhā guhaṁ gāḥ ||

प्रि॒ या । प॒ दानि॑ । प॒ श्वः । नि । पा॒हि॒ । वि॒ श्वऽआ॑युः । अ॒ ग्ने॒ । ग॒ हा
ु । गुह॑म ् । गाः॒ ॥

priyā | padāni | paśvaḥ | ni | pāhi | viśva-āyuḥ | agne | guhā | guham | gāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य ईं॑ चि॒ केत॒ गह
ु ा॒ भव॑न्त॒ मा यः स॒ साद॒ धारा॑म॒ तस्य॑
ृ ॥

य ईं चिकेत गह
ु ा भवन्तमा यः ससाद धारामत
ृ स्य ॥

ya īṁ ciketa guhā bhavantam ā yaḥ sasāda dhārām ṛtasya ||

यः । ई॒म ् । चि॒ केत॑ । गुहा॑ । भव॑न्तम ् । आ । यः । स॒ साद॑ । धारा॑म ् । ऋ॒तस्य॑ ॥

yaḥ | īm | ciketa | guhā | bhavantam | ā | yaḥ | sasāda | dhārām | ṛtasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि ये च॒ तन्त्य
ृ ॒ ता
ृ सप॑न्त॒ आदिद्वसनि
ू॑ ॒ प्र व॑वाचास्मै ॥

वि ये चत
ृ न्त्यत
ृ ा सपन्त आदिद्वसूनि प्र ववाचास्मै ॥

vi ye cṛtanty ṛtā sapanta ād id vasūni pra vavācāsmai ||

वि । ये । च॒ तन्ति॑
ृ । ऋ॒ता । सप॑न्तः । आत ् । इत ् । वसनि
ू॑ । प्र । व॒ वा॒च॒ । अ॒ स्मै ॥

vi | ye | cṛtanti | ṛtā | sapantaḥ | āt | it | vasūni | pra | vavāca | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि यो वी॒रुत्स॒ ु रोध॑न्महि॒त्वोत प्र॒ जा उ॒ त प्र॒ सष्ू व॒ न्तः ॥

वि यो वीरुत्सु रोधन्महित्वोत प्रजा उत प्रसूष्वन्तः ॥

vi yo vīrutsu rodhan mahitvota prajā uta prasūṣv antaḥ ||

वि । यः । वी॒रुत ्ऽसु॑ । रोध॑त ् । म॒ हि॒ऽत्वा । उ॒ त । प्र॒ ऽजाः । उ॒ त । प्र॒ ऽसूषु॑ । अ॒ न्तरिति॑ ॥

vi | yaḥ | vīrut-su | rodhat | mahi-tvā | uta | pra-jāḥ | uta | pra-sūṣu | antarit i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चित्ति॑र॒पां दमे॑ वि॒ श्वाय॒ :ु सद्मेव॒
॑ धीरा॑: स॒ म्माय॑ चक्रुः ॥

चित्तिरपां दमे विश्वायुः सद्मेव धीराः सम्माय चक्रुः ॥

cittir apāṁ dame viśvāyuḥ sadmeva dhīrāḥ sammāya cakruḥ ||

चित्तिः॑ । अ॒ पाम ् । दमे॑ । वि॒ श्वऽआ॑युः । सद्म॑ऽइव । धीराः॑ । स॒ म ्ऽमाय॑ । च॒ क्रुः॒ ॥

cittiḥ | apām | dame | viśva-āyuḥ | sadma-iva | dhīrāḥ | sam-māya | cakruḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ स्था॒द्दिवं॑ भरु ॒ण्यःु स्था॒तश्ु च॒ रथ॑म॒क्तन्
श्री॒णन्नप ू व्यर्णो
ू॑ त ् ॥

श्रीणन्नुप स्थाद्दिवं भुरण्युः स्थातुश्चरथमक्तून्व्यूर्णोत ् ॥

śrīṇann upa sthād divam bhuraṇyuḥ sthātuś caratham aktūn vy ūrṇot ||

श्री॒णन ् । उप॑ । स्था॒त ् । दिव॑म ् । भ॒ र॒ु ण्युः । स्था॒तुः । च॒ रथ॑म ् । अ॒ क्तून ् । वि । ऊ॒ र्णो॒त ् ॥

śrīṇan | upa | sthāt | divam | bhuraṇyuḥ | sthātuḥ | caratham | aktūn | vi | ūrṇot
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परि॒ यदे॑ षा॒मेको॒ विश्वेषां
॑ ॒ भव ॑ े॒वो दे॒ वानां॑ महि॒त्वा ॥
ु द्द

परि यदे षामेको विश्वेषां भुवद्देवो दे वानां महित्वा ॥

pari yad eṣām eko viśveṣām bhuvad devo devānām mahitvā ||

॑
परि॑ । यत ् । ए॒ षा॒म ् । एकः॑ । विश्वेषाम ् । भुवत
॑ ् । दे॒ वः । दे॒ वाना॑म ् । म॒ हि॒ऽत्वा ॥

pari | yat | eṣām | ekaḥ | viśveṣām | bhuvat | devaḥ | devānām | mahi-tvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आदित्ते॒ विश्वे॒ क्रतंु॑ जष
ु न्त॒ शष्ु का॒द्यद्दे॑व जी॒वो जनि॑ष्ठाः ॥

आदित्ते विश्वे क्रतुं जुषन्त शुष्काद्यद्देव जीवो जनिष्ठाः ॥

ād it te viśve kratuṁ juṣanta śuṣkād yad deva jīvo janiṣṭhāḥ ||

आत ् । इत ् । ते॒ । विश्वे॑ । क्रतम
ु॑ ् । ज॒ ष॒
ु न्त॒ । शुष्का॑त ् । यत ् । दे॒ व॒ । जी॒वः । जनि॑ष्ठाः ॥

āt | it | te | viśve | kratum | juṣanta | śuṣkāt | yat | deva | jīvaḥ | janiṣṭhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भज॑न्त॒ विश्वे॑ दे व॒त्वं नाम॑ ऋ॒तं सप॑न्तो अ॒ मत
ृ ॒ मेवै:॑ ॥

भजन्त विश्वे दे वत्वं नाम ऋतं सपन्तो अमत
ृ मेवैः ॥

bhajanta viśve devatvaṁ nāma ṛtaṁ sapanto amṛtam evaiḥ ||

भज॑न्त । विश्वे॑ । दे॒ व॒ऽत्वम ् । नाम॑ । ऋ॒तम ् । सप॑न्तः । अ॒ मत
ृ म
॑ ् । एवैः॑ ॥

bhajanta | viśve | deva-tvam | nāma | ṛtam | sapantaḥ | amṛtam | evaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॒ अपां॑सि चक्रुः ॥
ऋ॒तस्य॒ प्रेषा॑ ऋ॒तस्य॑ धी॒तिर्वि॒ श्वाय॒ र्विश्वे
ु

ऋतस्य प्रेषा ऋतस्य धीतिर्विश्वायुर्विश्वे अपांसि चक्रुः ॥

ṛtasya preṣā ṛtasya dhītir viśvāyur viśve apāṁsi cakruḥ ||

ऋ॒तस्य॑ । प्रेषाः॑ । ऋ॒तस्य॑ । धी॒तिः । वि॒ श्वऽआ॑युः । विश्वे॑ । अपां॑सि । च॒ क्रुः॒ ॥

ṛtasya | preṣāḥ | ṛtasya | dhītiḥ | viśva-āyuḥ | viśve | apāṃsi | cakruḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु यं॒ दाशा॒द्यो वा॑ ते॒ शिक्षा॒त्तस्मै॑ चिकि॒ त्वान्र॒ यिं द॑ यस्व ॥
यस्तभ्

यस्तुभ्यं दाशाद्यो वा ते शिक्षात्तस्मै चिकित्वान्रयिं दयस्व ॥

yas tubhyaṁ dāśād yo vā te śikṣāt tasmai cikitvān rayiṁ dayasva ||

यः । तुभ्य॑म ् । दाशा॑त ् । यः । वा॒ । ते॒ । शिक्षा॑त ् । तस्मै॑ । चि॒ कि॒ त्वान ् । र॒यिम ् । द॒ य॒स्व॒ ॥

yaḥ | tubhyam | dāśāt | yaḥ | vā | te | śikṣāt | tasmai | cikitvān | rayim | dayasva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

होता॒ निष॑त्तो॒ मनो॒रप॑त्ये॒ स चि॒ न्न्वा॑सां॒ पती॑ रयी॒णाम ् ॥

होता निषत्तो मनोरपत्ये स चिन्न्वासां पती रयीणाम ् ॥

hotā niṣatto manor apatye sa cin nv āsām patī rayīṇām ||

होता॑ । निऽस॑त्तः । मनोः॑ । अप॑त्ये । सः । चि॒ त ् । नु । आ॒सा॒म ् । पतिः॑ । र॒यी॒णाम ् ॥

hotā | ni-sattaḥ | manoḥ | apatye | saḥ | cit | nu | āsām | patiḥ | rayīṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒च्छन्त॒ रे तो॑ मि॒ थस्त॒ नष
ू ॒ ु सं जा॑नत॒ स्वैर्द क्षै॒रमूर॑ ाः ॥

इच्छन्त रे तो मिथस्तनूषु सं जानत स्वैर्द क्षैरमूराः ॥

icchanta reto mithas tanūṣu saṁ jānata svair dakṣair amūrāḥ ||

इ॒च्छन्त॑ । रे तः॑ । मि॒ थः । त॒नूषु॑ । सम ् । जा॒न॒त॒ । स्वैः । दक्षैः॑ । अमरू॑ ाः ॥

icchanta | retaḥ | mithaḥ | tanūṣu | sam | jānata | svaiḥ | dakṣaiḥ | amūrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पि॒ तर्न ु क्रतंु॑ जष
ु प॒ त्राः ु न्त॒ श्रोष॒ न्ये अ॑स्य॒ शासं॑ त॒ रास॑
ु :॥

पितुर्न पुत्राः क्रतुं जुषन्त श्रोषन्ये अस्य शासं तुरासः ॥

pitur na putrāḥ kratuṁ juṣanta śroṣan ye asya śāsaṁ turāsaḥ ||

पि॒ तुः । न । प॒ त्राः
ु । क्रतुम
॑ ् । ज॒ ष॒
ु न्त॒ । श्रोष॑न ् । ये । अ॒ स्य॒ । शास॑म ् । त॒ रासः॑
ु ॥

pituḥ | na | putrāḥ | kratum | juṣanta | śroṣan | ye | asya | śāsam | turāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि राय॑ और्णो॒द्दुर॑: परु
ु ॒क्षःु पि॒ पेश॒ नाकं॒ स्तभि
ृ ॒ र्दमन
ू॑ ाः ॥

वि राय और्णोद्दुरः पुरुक्षुः पिपेश नाकं स्तभि
ृ र्दमूनाः ॥

vi rāya aurṇod duraḥ purukṣuḥ pipeśa nākaṁ stṛbhir damūnāḥ ||

वि । रायः॑ । औ॒र्णो॒त ् । दरु ः॑ । प॒ रु॒
ु ऽक्षुः । पि॒ पेश॑ । नाक॑म ् । स्तऽृ भिः॑ । दमन
ू॑ ाः ॥

vi | rāyaḥ | aurṇot | duraḥ | puru-kṣuḥ | pipeśa | nākam | stṛ-bhiḥ | damūnāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- पराशरः शक्तिपत्र
ु ः
THE MANTRA

श॒ क्रः
ु शश ु॑ ॒ क्वाँ
ु उ॒ षो न जा॒रः प॒ प्रा स॑मी॒ची दि॒ वो न ज्योति॑: ॥

शुक्रः शुशक्
ु वाँ उषो न जारः पप्रा समीची दिवो न ज्योतिः ॥

śukraḥ śuśukvām̐ uṣo na jāraḥ paprā samīcī divo na jyotiḥ ||

श॒ ुक्रः । श॒ श
ु ॒ क्वान
ु ् । उ॒ षः । न । जा॒रः । प॒ प्रा । स॒ मी॒ची इति॑ स॒ म ्ऽई॒ची । दि॒ वः । न । ज्योतिः॑ ॥

śukraḥ | śuśukvān | uṣaḥ | na | jāraḥ | paprā | samīcī itisam-īcī | divaḥ | na | jyotiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

परि॒ प्रजा॑त॒: क्रत्वा॑ बभथ ु ो॑ दे॒ वानां॑ पि॒ ता प॒ त्रः
ू ॒ भव ु सन ् ॥

परि प्रजातः क्रत्वा बभूथ भुवो दे वानां पिता पुत्रः सन ् ॥

pari prajātaḥ kratvā babhūtha bhuvo devānām pitā putraḥ san ||

परि॑ । प्रऽजा॑तः । क्रत्वा॑ । ब॒ भ॒ थ॒
ू । भुवः॑ । दे॒ वाना॑म ् । पि॒ ता । प॒ त्रः
ु । सन ् ॥

pari | pra-jātaḥ | kratvā | babhūtha | bhuvaḥ | devānām | pitā | putraḥ | san
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

॑ नन्नध
वे॒धा अदृ॑प्तो अ॒ ग्निर्विजा॒ ू ॒ र्न गोनां॒ स्वाद्मा॑ पित॒ नाम
ू ्॥

वेधा अदृप्तो अग्निर्विजानन्नूधर्न गोनां स्वाद्मा पितूनाम ् ॥

vedhā adṛpto agnir vijānann ūdhar na gonāṁ svādmā pitūnām ||

वे॒धाः । अदृ॑प्तः । अ॒ ग्निः । वि॒ ऽज॒ नन ् । ऊधः॑ । न । गोना॑म ् । स्वाद्म॑ । पि॒ त॒ नाम
ू ्॥

vedhāḥ | adṛptaḥ | agniḥ | vi-janan | ūdhaḥ | na | gonām | svādma | pitūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

जने॒ न शेव॑ आ॒हूर्य॒: सन्मध्ये॒ निष॑त्तो र॒ण्वो द॑ रु ो॒णे ॥

जने न शेव आहूर्यः सन्मध्ये निषत्तो रण्वो दरु ोणे ॥

jane na śeva āhūryaḥ san madhye niṣatto raṇvo duroṇe ||

जने॑ । न । शेव॑ । आ॒ऽहूर्यः॑ । सन ् । मध्ये॑ । निऽस॑त्तः । र॒ण्वः । द॒ रो॒
ु णे ॥

jane | na | śeva | āhūryaḥ | san | madhye | ni-sattaḥ | raṇvaḥ | duroṇe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
ृ ती
THE MANTRA

प॒ त्रो
ु न जा॒तो र॒ण्वो द॑ रु ो॒णे वा॒जी न प्री॒तो विशो॒ वि ता॑रीत ् ॥

पुत्रो न जातो रण्वो दरु ोणे वाजी न प्रीतो विशो वि तारीत ् ॥

putro na jāto raṇvo duroṇe vājī na prīto viśo vi tārīt ||

प॒ ुत्रः । न । जा॒तः । र॒ण्वः । द॒ रो॒
ु णे । वा॒जी । न । प्री॒तः । विशः॑ । वि । ता॒री॒त ् ॥

putraḥ | na | jātaḥ | raṇvaḥ | duroṇe | vājī | na | prītaḥ | viśaḥ | vi | tārīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

ृ ॒ : सनी॑ळा अ॒ ग्निर्दे॑ व॒ त्वा विश्वा॑न्यश्याः ॥
विशो॒ यदह्वे॒ नभि

विशो यदह्वे नभि
ृ ः सनीळा अग्निर्देवत्वा विश्वान्यश्याः ॥

viśo yad ahve nṛbhiḥ sanīḻā agnir devatvā viśvāny aśyāḥ ||

विशः॑ । यत ् । अह्वे॑ । नऽृ भिः॑ । सऽनी॑ळाः । अ॒ ग्निः । दे॒ व॒ऽत्वा । विश्वा॑नि । अ॒ श्याः॒ ॥

viśaḥ | yat | ahve | nṛ-bhiḥ | sa-nīḷāḥ | agniḥ | deva-tvā | viśvāni | aśyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

नकि॑ष्ट ए॒ ता व्र॒ ता मि॑नन्ति॒ नभ्
ृ यो॒ यदे॒ भ्यः श्र॒ ष्टिं
ु च॒ कर्थ॑ ॥

नकिष्ट एता व्रता मिनन्ति नभ्
ृ यो यदे भ्यः श्रुष्टिं चकर्थ ॥

nakiṣ ṭa etā vratā minanti nṛbhyo yad ebhyaḥ śruṣṭiṁ cakartha ||

नकिः॑ । ते॒ । ए॒ ता । व्र॒ ता । मि॒ न॒न्ति॒ । नऽृ भ्यः॑ । यत ् । ए॒ भ्यः । श्र॒ ष्टिम
ु ् । च॒ कर्थ॑ ॥

nakiḥ | te | etā | vratā | minanti | nṛ-bhyaḥ | yat | ebhyaḥ | śruṣṭim | cakartha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

तत्तु ते॒ दं सो॒ यदह॑न्त्समा॒नैर्नृभि॒ र्यद्य॒ क्तो
ु ॑ ॥
वि॒ वे रपांसि

तत्तु ते दं सो यदहन्त्समानैर्नृभिर्यद्युक्तो विवे रपांसि ॥

tat tu te daṁso yad ahan samānair nṛbhir yad yukto vive rapāṁsi ||

तत ् । तु । ते॒ । दं सः॑ । यत ् । अह॑ न ् । स॒ मा॒नैः । नऽृ भिः॑ । यत ् । य॒ क्तः
ु । वि॒ वेः । रपां॑सि ॥

tat | tu | te | daṃsaḥ | yat | ahan | samānaiḥ | nṛ-bhiḥ | yat | yuktaḥ | viveḥ | rapāṃsi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

उ॒ षो न जा॒रो वि॒ भावो॒स्रः संज्ञा॑तरूप॒ श्चिके॑तदस्मै ॥

उषो न जारो विभावोस्रः संज्ञातरूपश्चिकेतदस्मै ॥

uṣo na jāro vibhāvosraḥ saṁjñātarūpaś ciketad asmai ||

उ॒ षः । न । जा॒रः । वि॒ भाऽवा॑ । उ॒ स्रः । सञ्ज्ञा॑तऽरूपः । चिक॑े तत ् । अ॒ स्मै॒ ॥

uṣaḥ | na | jāraḥ | vibhāvā | usraḥ | sañjñāta-rūpaḥ | ciketat | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

॑ ृ व॒ न्नव॑न्त॒ विश्वे॒ स्व१॒॒॑॑र्दृशी॑के ॥
त्मना॒ वह॑ न्तो॒ दरु ो॒ व्यण्

त्मना वहन्तो दरु ो व्यण्ृ वन्नवन्त विश्वे स्वर्दृशीके ॥

tmanā vahanto duro vy ṛṇvan navanta viśve svar dṛśīke ||

त्मना॑ । वह॑न्तः । दरु ः॑ । वि । ऋ॒ण्व॒ न ् । नव॑न्त । विश्वे॑ । स्वः॑ । दृशी॑के ॥

tmanā | vahantaḥ | duraḥ | vi | ṛṇvan | navanta | viśve | svaḥ | dṛśīke
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ नेम॑ प॒ र्वीर॒
ू र्यो म॑नी॒षा अ॒ ग्निः स॒ शोको॒
ु विश्वा॑न्यश्याः ॥

वनेम पूर्वीरर्यो मनीषा अग्निः सुशोको विश्वान्यश्याः ॥

vanema pūrvīr aryo manīṣā agniḥ suśoko viśvāny aśyāḥ ||

व॒ नेम॑ । प॒ र्वीः
ू । अ॒ र्यः । म॒ नी॒षा । अ॒ ग्निः । स॒ शोकः॑
ु । विश्वा॑नि । अ॒ श्याः॒ ॥

vanema | pūrvīḥ | aryaḥ | manīṣā | agniḥ | suśokaḥ | viśvāni | aśyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ दै व्या॑नि व्र॒ ता चि॑कि॒त्वाना मानष
ु॑ स्य॒ जन॑स्य॒ जन्म॑ ॥

आ दै व्यानि व्रता चिकित्वाना मानुषस्य जनस्य जन्म ॥

ā daivyāni vratā cikitvān ā mānuṣasya janasya janma ||

आ । दै व्या॑नि । व्र॒ ता । चि॒ कि॒ त्वान ् । आ । मानष
ु॑ स्य । जन॑स्य । जन्म॑ ॥

ā | daivyāni | vratā | cikitvān | ā | mānuṣasya | janasya | janma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स्था॒तां गर्भश्च॒
गर्भो॒ यो अ॒ पां गर्भो॒ वना॑नां॒ गर्भश्च ॑ रथा॑म ् ॥

गर्भो यो अपां गर्भो वनानां गर्भश्च स्थातां गर्भश्चरथाम ् ॥

garbho yo apāṁ garbho vanānāṁ garbhaś ca sthātāṁ garbhaś carathām ||

गर्भः॑ । यः । अ॒ पाम ् । गर्भः॑ । वना॑नाम ् । गर्भः॑ । च॒ । स्था॒ताम ् । गर्भः॑ । च॒ रथा॑म ् ॥

garbhaḥ | yaḥ | apām | garbhaḥ | vanānām | garbhaḥ | ca | sthātām | garbhaḥ | carathām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अद्रौ॑ चिदस्मा अ॒ न्तर्दु॑ रो॒णे वि॒ शां न विश्वो॑ अ॒ मत
ृ :॑ स्वा॒धीः ॥

अद्रौ चिदस्मा अन्तर्दुरोणे विशां न विश्वो अमत
ृ ः स्वाधीः ॥

adrau cid asmā antar duroṇe viśāṁ na viśvo amṛtaḥ svādhīḥ ||

अद्रौ॑ । चित ् । अ॒ स्मै॒ । अ॒ न्तः । द॒ रो॒
ु णे । वि॒ शाम ् । न । विश्वः॑ । अ॒ मत
ृ ः॑ । स॒ ऽआ
ु ॒ धीः ॥

adrau | cit | asmai | antaḥ | duroṇe | viśām | na | viśvaḥ | amṛtaḥ | su-ādhīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स हि क्ष॒पावाँ॑ अ॒ ग्नी र॑ यी॒णां दाश॒ द्यो अ॑स्मा॒ अर॑ स॒ क्तै
ू ः॥

स हि क्षपावाँ अग्नी रयीणां दाशद्यो अस्मा अरं सक्
ू तैः ॥

sa hi kṣapāvām̐ agnī rayīṇāṁ dāśad yo asmā araṁ sūktaiḥ ||

सः । हि । क्ष॒पाऽवा॑न ् । अ॒ ग्निः । र॒यी॒णाम ् । दाश॑त ् । यः । अ॒ स्मै॒ । अर॑ म ् । स॒ ऽउ॒
ु क्तैः ॥

saḥ | hi | kṣapāvān | agniḥ | rayīṇām | dāśat | yaḥ | asmai | aram | su-uktaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- साम्नीपङ्क्ति
THE MANTRA

ए॒ ता चि॑कित्वो॒ भम
ू ा॒ नि पा॑हि दे॒ वानां॒ जन्म॒ मर्ताँ॑श्च वि॒ द्वान ् ॥

एता चिकित्वो भूमा नि पाहि दे वानां जन्म मर्ताँश्च विद्वान ् ॥

etā cikitvo bhūmā ni pāhi devānāṁ janma martām̐ś ca vidvān ||

ए॒ ता । चि॒ कि॒ त्वः॒ । भूम॒ । नि । पा॒हि॒ । दे॒ वाना॑म ् । जन्म॑ । मर्ता॑न ् । च॒ । वि॒ द्वान ् ॥

etā | cikitvaḥ | bhūma | ni | pāhi | devānām | janma | martān | ca | vidvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वर्धा॒न्यं प॒ र्वीः
ू क्ष॒पो विरू॑पाः स्था॒तश्ु च॒ रथ॑म॒ तप्र॑
ृ वीतम ् ॥

वर्धान्यं पूर्वीः क्षपो विरूपाः स्थातुश्च रथमत
ृ प्रवीतम ् ॥

vardhān yam pūrvīḥ kṣapo virūpāḥ sthātuś ca ratham ṛtapravītam ||

वर्धा॑न ् । यम ् । प॒ र्वीः
ू । क्ष॒पः । विऽरू॑पाः । स्था॒तुः । च॒ । रथ॑म ् । ऋ॒तऽप्र॑वीतम ् ॥

vardhān | yam | pūrvīḥ | kṣapaḥ | vi-rūpāḥ | sthātuḥ | ca | ratham | ṛta-pravītam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ त्या ॥
अरा॑धि॒ होता॒ स्व१॒॒॑॑र्निष॑त्तः कृ॒ण्वन्विश्वा॒न्यपांसि

अराधि होता स्वर्निषत्तः कृण्वन्विश्वान्यपांसि सत्या ॥

arādhi hotā svar niṣattaḥ kṛṇvan viśvāny apāṁsi satyā ||

अरा॑धि । होता॑ । स्वः॑ । निऽस॑त्तः । कृ॒ण्वन ् । विश्वा॑नि । अपां॑सि । स॒ त्या ॥

arādhi | hotā | svaḥ | ni-sattaḥ | kṛṇvan | viśvāni | apāṃsi | satyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु धिषे॒ भर॑ न्त॒ विश्वे॑ ब॒ लि ं स्व॑र्णः ॥
गोष॒ ु प्रश॑स्तिं॒ वनेष

गोषु प्रशस्तिं वनेषु धिषे भरन्त विश्वे बलिं स्वर्णः ॥

goṣu praśastiṁ vaneṣu dhiṣe bharanta viśve baliṁ svar ṇaḥ ||

॑ ु । धिषे॑ । भर॑ न्त । विश्वे॑ । ब॒ लिम ् । स्वः॑ । नः॒ ॥
गोषु॑ । प्रऽश॑स्तिम ् । वनेष

goṣu | pra-śastim | vaneṣu | dhiṣe | bharanta | viśve | balim | svaḥ | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि त्वा॒ नर॑ : परु
ु ॒त्रा स॑पर्यन्पि॒ तर्न
ु जिव्रे॒र्वि वेदो॑ भरन्त ॥

वि त्वा नरः पुरुत्रा सपर्यन्पितर्न
ु जिव्रेर्वि वेदो भरन्त ॥

vi tvā naraḥ purutrā saparyan pitur na jivrer vi vedo bharanta ||

ु ऽत्रा । स॒ प॒ र्य॒न ् । पि॒ तुः । न । जिव्रेः॑ । वि । वेदी॑ । भ॒ र॒न्त॒ ॥
वि । त्वा॒ । नरः॑ । प॒ रु॒

vi | tvā | naraḥ | puru-trā | saparyan | pituḥ | na | jivreḥ | vi | vedī | bharanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सा॒धर्न
ु ग॒ ध्न ॑ शरू ो॒ यातेव
ृ रु स्तेव॒ ॑ भी॒मस्त्वे॒षः स॒ मत्सु॑ ॥

साधुर्न गध्ृ नुरस्तेव शूरो यातेव भीमस्त्वेषः समत्सु ॥

sādhur na gṛdhnur asteva śūro yāteva bhīmas tveṣaḥ samatsu ||

सा॒धुः । न । ग॒ ध्न
ृ ुः । अस्ता॑ऽइव । शूरः॑ । याता॑ऽइव । भी॒मः । त्वे॒षः । स॒ मत ्ऽसु॑ ॥

sādhuḥ | na | gṛdhnuḥ | astāiva | śūraḥ | yātāiva | bhīmaḥ | tveṣaḥ | samat-su
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॒ प्र जि॑न्वन्नश ु ॒ तीरु॒शन्तं॒ पतिं॒ न नित्यं॒ जन॑य॒: सनी॑ळाः । स्वसा॑र॒:
श्यावी॒मरु॑ षीमजष्र
ु ञ्चि॒ त्रम॒ च्छन्ती
ु ॑ ॒ षसं॒
म ु न गाव॑: ॥

उप प्र जिन्वन्नुशतीरुशन्तं पतिं न नित्यं जनयः सनीळाः । स्वसारः श्यावीमरुषीमजुष्रञ्चित्रमुच्छन्तीमुषसं न गावः
॥

upa pra jinvann uśatīr uśantam patiṁ na nityaṁ janayaḥ sanīḻāḥ | svasāraḥ śyāvīm aruṣīm ajuṣrañ citram
ucchantīm uṣasaṁ na gāvaḥ ||

उप॑ । प्र । जि॒ न्व॒ न ् । उ॒ श॒तीः । उ॒ शन्त॑म ् । पति॑म ् । न । नित्य॑म ् । जन॑यः । सऽनी॑ळाः । स्वसा॑रः । श्यावी॑म ् । अरु॑ षीम ् ।
अ॒ ज॒ ष्र॒ ॑ ् । उ॒ षस॑म ् । न । गावः॑ ॥
ु न ् । चि॒ त्रम ् । उ॒ च्छन्तीम

upa | pra | jinvan | uśatīḥ | uśantam | patim | na | nityam | janayaḥ | sa-nīḷāḥ | svasāraḥ | śyāvīm | aruṣīm |
ajuṣran | citram | ucchantīm | uṣasam | na | gāvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वी॒ळु चि॑द्दृळ्हा
॒ पि॒ तरो॑ न उ॒ क्थैरद्रिं॑ रुज॒ न्नङ्गि॑रसो॒ रवेण
॑ । च॒ क्रुर्दि॒ वो बह
॑ ृ ॒ तो गा॒तम
ु ॒ स्मे अह॒:
स्व॑र्विविदःु के॒तम
ु ॒ स्राः
ु ॥

वीळु चिद्दृळ्हा पितरो न उक्थैरद्रिं रुजन्नङ्गिरसो रवेण । चक्रुर्दिवो बह
ृ तो गातुमस्मे अहः स्वर्विविदःु केतुमुस्राः ॥

vīḻu cid dṛḻhā pitaro na ukthair adriṁ rujann aṅgiraso raveṇa | cakrur divo bṛhato gātum asme ahaḥ svar
vividuḥ ketum usrāḥ ||

॑ । च॒ क्रुः । दि॒ वः । ब॒ ह
वी॒ळु । चि॒ त ् । दृ॒ळ्हा । पि॒ तरः॑ । नः॒ । उ॒ क्थैः । अद्रि॑ म ् । रुज॑न ् । अङ्गि॑रसः । रवेण ृ ॒ तः । गा॒तुम ् ।
अ॒ स्मे इति॑ । अह॒रिति॑ । स्वः॑ । वि॒ वि॒दःु ॒ । के॒तुम ् । उ॒ स्राः ॥

vīḷu | cit | dṛḷhā | pitaraḥ | naḥ | ukthaiḥ | adrim | rujan | aṅgirasaḥ | raveṇa | cakruḥ | divaḥ | bṛhataḥ | gātum
| asme iti | ahariti | svaḥ | vividuḥ | ketum | usrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दध॑न्न॒ तं
ृ ध॒ नय॑न्नस्य धी॒तिमादिद॒ र्यो दि॑ धि॒ष्वो॒३॒॒॑॑ विभत्र
॑ ृ ाः । अतष्॑ ृ यन्तीर॒पसो॑ य॒ न्त्यच्छा॑ दे॒ वाञ्जन्म॒
प्रय॑सा व॒ र्धय॑न्तीः ॥

दधन्नत
ृ ं धनयन्नस्य धीतिमादिदर्यो दिधिष्वो विभत्र
ृ ाः । अतष्ृ यन्तीरपसो यन्त्यच्छा दे वाञ्जन्म प्रयसा वर्धयन्तीः ॥

dadhann ṛtaṁ dhanayann asya dhītim ād id aryo didhiṣvo vibhṛtrāḥ | atṛṣyantīr apaso yanty acchā devāñ
janma prayasā vardhayantīḥ ||

दध॑न ् । ऋ॒तम ् । ध॒ नय॑न ् । अ॒ स्य॒ । धी॒तिम ् । आत ् । इत ् । अ॒ र्यः । द॒ धि॒ष्वः॑ । विऽभत्र
॑ ृ ाः । अतष्॑ ृ यन्तीः । अ॒ पसः॑ । य॒ न्ति ।
अच्छ॑ । दे॒ वान ् । जन्म॑ । प्रय॑सा । व॒ र्धय॑न्तीः ॥

dadhan | ṛtam | dhanayan | asya | dhītim | āt | it | aryaḥ | dadhiṣvaḥ | vi-bhṛtrāḥ | atṛṣyantīḥ | apasaḥ | yanti |
accha | devān | janma | prayasā | vardhayantīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मथी॒द्यदीं॒ विभत
॑ ृ ो मात॒ रिश्वा॑ ग॒ हेृ गह ू ् । आदीं॒ राज्ञे॒ न सही॑यसे॒ सचा॒ सन्ना द॒ त्यं
॑ ृ े श्ये॒तो जेन्यो॒ भत ू १॒॒॑॑
भग
ृ व
॑ ाणो विवाय ॥

मथीद्यदीं विभत
ृ ो मातरिश्वा गहृ े गह
ृ े श्येतो जेन्यो भत
ू ् । आदीं राज्ञे न सहीयसे सचा सन्ना दत्ू यं भग
ृ वाणो विवाय ॥

mathīd yad īṁ vibhṛto mātariśvā gṛhe-gṛhe śyeto jenyo bhūt | ād īṁ rājñe na sahīyase sacā sann ā dūtyam
bhṛgavāṇo vivāya ||

मथी॑त ् । यत ् । ई॒म ् । विऽभत
॑ ृ ः । मा॒त॒रिश्वा॑ । ग॒ हेृ ऽगह ू ् । आदी॑म ् । राज्ञे॑ । न । सहीयसे
॑ ृ े । श्ये॒तः । जेन्यः॑ । भत ॑ । सचा॑ ।
सन ् । आ । द॒ त्य॑
ू म ् । भग
ृ व
॑ ाणः । वि॒ वा॒य॒ ॥

mathīt | yat | īm | vi-bhṛtaḥ | mātariśvā | gṛhe--gṛhe | śyetaḥ | jenyaḥ | bhūt | ādīm | rājñe | na | sahīyase | sacā
| san | ā | dūtyam | bhṛgavāṇaḥ | vivāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ हे यत्पि॒ त्र ईं॒ रसं॑ दि॒ वे करव॑ त्सरत्पश
ृ ॒ न्य॑श्चिकि॒ त्वान ् । स॒ जदस्ता॑
ृ धष
ृ ॒ ता दि॒ द्यम ॑ मै॒ स्वायां॑ दे॒ वो
ु स्
ु ॒ तरि॒ त्विषिं॑ धात ् ॥
द॑ हि

महे यत्पित्र ईं रसं दिवे करव त्सरत्पश
ृ न्यश्चिकित्वान ् । सज
ृ दस्ता धष
ृ ता दिद्युमस्मै स्वायां दे वो दहि
ु तरि त्विषिं धात ्
॥

mahe yat pitra īṁ rasaṁ dive kar ava tsarat pṛśanyaś cikitvān | sṛjad astā dhṛṣatā didyum asmai svāyāṁ
devo duhitari tviṣiṁ dhāt ||

म॒ हे । यत ् । पि॒ त्रे । ई॒म ् । रस॑म ् । दि॒ वे । कः । अव॑ । त्स॒ र॒त ् । प॒ श॒
ृ न्यः॑ । चि॒ कि॒ त्वान ् । स॒ जत
ृ ् । अस्ता॑ । धष
ृ ॒ ता । दि॒ द्युम ्
। अ॒ स्मै॒ । स्वाया॑म ् । दे॒ वः । द॒ हि
ु ॒ तरि॑ । त्विषि॑म ् । धा॒त ् ॥

mahe | yat | pitre | īm | rasam | dive | kaḥ | ava | tsarat | pṛśanyaḥ | cikitvān | sṛjat | astā | dhṛṣatā | didyum |
asmai | svāyām | devaḥ | duhitari | tviṣim | dhāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्व आ यस्तभ् ु यं॒ दम॒ आ वि॒ भाति॒ नमो॑ वा॒ दाशा॑दश
ु ॒ तो अन॒ ु द्यन
ू ् । वर्धो॑ अग्ने॒ वयो॑ अस्य द्वि॒ बर्हा॒
यास॑द्रा॒या स॒ रथं॒ यं ज॒ नासि॑
ु ॥

स्व आ यस्तुभ्यं दम आ विभाति नमो वा दाशादश
ु तो अनु द्यून ् । वर्धो अग्ने वयो अस्य द्विबर्हा यासद्राया सरथं यं
जन
ु ासि ॥

sva ā yas tubhyaṁ dama ā vibhāti namo vā dāśād uśato anu dyūn | vardho agne vayo asya dvibarhā yāsad
rāyā sarathaṁ yaṁ junāsi ||

स्वे । आ । यः । तुभ्य॑म ् । दमे॑ । आ । वि॒ ऽभाति॑ । नमः॑ । वा॒ । दाशा॑त ् । उ॒ श॒तः । अनु॑ । द्यून ् । वर्धः॑ । अ॒ ग्ने॒ । वयः॑ ।
अ॒ स्य॒ । द्वि॒ ऽबर्हाः॑ । यास॑त ् । रा॒या । स॒ ऽरथ॑म ् । यम ् । ज॒ नासि॑
ु ॥

sve | ā | yaḥ | tubhyam | dame | ā | vi-bhāti | namaḥ | vā | dāśāt | uśataḥ | anu | dyūn | vardhaḥ | agne | vayaḥ |
asya | dvi-barhāḥ | yāsat | rāyā | sa-ratham | yam | junāsi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निं विश्वा॑ अ॒ भि पक्ष ृ ॑: सचन्ते सम॒ द्रं
ु न स्र॒ वत॑: स॒ प्त य॒ ह्वीः । न जा॒मिभि॒ र्वि चि॑किते॒ वयो॑ नो
वि॒ दा दे॒ वेष॒ ु प्रम॑ति ं चिकि॒ त्वान ् ॥

अग्निं विश्वा अभि पक्ष
ृ ः सचन्ते समुद्रं न स्रवतः सप्त यह्वीः । न जामिभिर्वि चिकिते वयो नो विदा दे वेषु प्रमतिं
चिकित्वान ् ॥

agniṁ viśvā abhi pṛkṣaḥ sacante samudraṁ na sravataḥ sapta yahvīḥ | na jāmibhir vi cikite vayo no vidā
deveṣu pramatiṁ cikitvān ||

अ॒ ग्निम ् । विश्वाः॑ । अ॒ भि । पक्ष
ृ ः॑ । स॒ च॒ न्ते॒ । स॒ म॒ द्रम
ु ् । न । स्र॒ वतः॑ । स॒ प्त । य॒ ह्वीः । न । जा॒मिभिः॑ । वि । चि॒ कि॒ ते॒ ।
वयः॑ । नः॒ । वि॒ दाः । दे॒ वेषु॑ । प्रऽम॑तिम ् । चि॒ कि॒ त्वान ् ॥

agnim | viśvāḥ | abhi | pṛkṣaḥ | sacante | samudram | na | sravataḥ | sapta | yahvīḥ | na | jāmibhiḥ | vi | cikite |
vayaḥ | naḥ | vidāḥ | deveṣu | pra-matim | cikitvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यदि॒ षे न॒ पतिं॒
ृ तेज॒ आन॒ ट् छुचि॒ रे तो॒ निषि॑क्तं॒ द्यौर॒भीके॑ । अ॒ ग्निः शर्धमनव॒
॑ ु ा॑नं स्वा॒ध्यं॑
द्यं यव
जनयत्स॒ दय॑
ू च्च ॥

आ यदिषे नप
ृ तिं तेज आनट् छुचि रे तो निषिक्तं द्यौरभीके । अग्निः शर्धमनवद्यं युवानं स्वाध्यं जनयत्सूदयच्च ॥

ā yad iṣe nṛpatiṁ teja ānaṭ chuci reto niṣiktaṁ dyaur abhīke | agniḥ śardham anavadyaṁ yuvānaṁ
svādhyaṁ janayat sūdayac ca ||

म ् । तेजः॑ । आन॑ट् । शुचि॑ । रे तः॑ । निऽसि॑क्तम ् । द्यौः । अ॒ भीक॑े । अ॒ ग्निः । शर्धम
आ । यत ् । इ॒षे । न॒ ऽपति॑
ृ ॑ ्।
अ॒ न॒ व॒द्यम ् । युवा॑नम ् । स॒ ऽआ
ु ॒ ध्य॑म ् । ज॒ न॒ य॒त ् । स॒ दय॑
ू त ् । च॒ ॥

ā | yat | iṣe | nṛ-patim | tejaḥ | ānaṭ | śuci | retaḥ | ni-siktam | dyauḥ | abhīke | agniḥ | śardham | anavadyam |
yuvānam | su-ādhyam | janayat | sūdayat | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मनो॒ न योऽध्व॑नः स॒ द्य एत्येक॑: स॒ त्रा सरू ो॒ वस्व॑ ईशे । राजा॑ना मि॒ त्रावरु॑ णा सप
ु ा॒णी गोषु॑ प्रि॒ यम॒ मत
ृ ॒ं
रक्ष॑माणा ॥

मनो न योऽध्वनः सद्य एत्येकः सत्रा सूरो वस्व ईशे । राजाना मित्रावरुणा सुपाणी गोषु प्रियममत
ृ ं रक्षमाणा ॥

mano na yo 'dhvanaḥ sadya ety ekaḥ satrā sūro vasva īśe | rājānā mitrāvaruṇā supāṇī goṣu priyam amṛtaṁ
rakṣamāṇā ||

मनः॑ । न । यः । अध्व॑नः । स॒ द्यः । एति॑ । एकः॑ । स॒ त्रा । सूरः॑ । वस्वः॑ । ई॒शे॒ । राजा॑ना । मि॒ त्रावरु॑ णा । स॒ पा॒
ु णी इति॑
स॒ ुऽपा॒णी । गोषु॑ । प्रि॒ यम ् । अ॒ मत
ृ म
॑ ् । रक्ष॑माणा ॥

manaḥ | na | yaḥ | adhvanaḥ | sadyaḥ | eti | ekaḥ | satrā | sūraḥ | vasvaḥ | īśe | rājānā | mitrāvaruṇā | supāṇī
itisu-pāṇī | goṣu | priyam | amṛtam | rakṣamāṇā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॑ अग्ने स॒ ख्या पित्र्या॑णि॒ प्र म॑र्षिष्ठा अ॒ भि वि॒ दष्ु क॒ विः सन ् । नभो॒ न रू॒पं ज॑रि॒मा मि॑नाति प॒ रा
ु
॑ ॥
तस्या॑ अ॒ भिश॑स्ते॒रधीहि

मा नो अग्ने सख्या पित्र्याणि प्र मर्षिष्ठा अभि विदष्ु कविः सन ् । नभो न रूपं जरिमा मिनाति पुरा तस्या
अभिशस्तेरधीहि ॥

mā no agne sakhyā pitryāṇi pra marṣiṣṭhā abhi viduṣ kaviḥ san | nabho na rūpaṁ jarimā mināti purā tasyā
abhiśaster adhīhi ||

मा । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ ख्या । पित्र्या॑णि । प्र । म॒ र्षि॒ ष्ठाः॒ । अ॒ भि । वि॒ दःु । क॒ विः । सन ् । नभः॑ । न । रू॒पम ् । ज॒ रि॒मा ।
मि॒ ना॒ति॒ । प॒ रा
ु । तस्याः॑ । अ॒ भिऽश॑स्तेः । अधि॑ । इ॒हि॒ ॥

mā | naḥ | agne | sakhyā | pitryāṇi | pra | marṣiṣṭhāḥ | abhi | viduḥ | kaviḥ | san | nabhaḥ | na | rūpam | jarimā
| mināti | purā | tasyāḥ | abhi-śasteḥ | adhi | ihi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि काव्या॑ वे॒धस॒ : शश्व॑तस्क॒ र्हस्ते॒ दधा॑नो॒ नर्या॑ प॒ रूणि॑
ु ॑
। अ॒ ग्निर्भुवद्रयि॒ पती॑ रयी॒णां स॒ त्रा च॑क्रा॒णो
अ॒ मत
ृ ा॑नि॒ विश्वा॑ ॥

नि काव्या वेधसः शश्वतस्कर्हस्ते दधानो नर्या पुरूणि । अग्निर्भुवद्रयिपती रयीणां सत्रा चक्राणो अमत
ृ ानि विश्वा ॥

ni kāvyā vedhasaḥ śaśvatas kar haste dadhāno naryā purūṇi | agnir bhuvad rayipatī rayīṇāṁ satrā cakrāṇo
amṛtāni viśvā ||

नि । काव्या॑ । वे॒धसः॑ । शश्व॑तः । कः॒ । हस्ते॑ । दधा॑नः । नर्या॑ । प॒ रूणि॑
ु । अ॒ ग्निः । भ॒ व॒
ु त ् । र॒यि॒ऽपतिः॑ । र॒यी॒णाम ् । स॒ त्रा
। च॒ क्रा॒णः । अ॒ मत
ृ ा॑नि । विश्वा॑ ॥

ni | kāvyā | vedhasaḥ | śaśvataḥ | kaḥ | haste | dadhānaḥ | naryā | purūṇi | agniḥ | bhuvat | rayi-patiḥ |
rayīṇām | satrā | cakrāṇaḥ | amṛtāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मे व॒ त्सं परि॒ षन्तं॒ न वि॑न्दन्नि॒ च्छन्तो॒ विश्वे॑ अ॒ मत
ृ ा॒ अमूर॑ ाः । श्र॒म॒यव
ु :॑ पद॒ व्यो॑ धियं॒धास्त॒ स्थःु
प॒ दे प॑र॒मे चार्व॒ ग्नेः ॥

अस्मे वत्सं परि षन्तं न विन्दन्निच्छन्तो विश्वे अमत
ृ ा अमूराः । श्रमयुवः पदव्यो धियंधास्तस्थुः पदे परमे चार्वग्नेः ॥

asme vatsam pari ṣantaṁ na vindann icchanto viśve amṛtā amūrāḥ | śramayuvaḥ padavyo dhiyaṁdhās
tasthuḥ pade parame cārv agneḥ ||

अ॒ स्मे इति॑ । व॒ त्सम ् । परि॑ । सन्त॑म ् । न । वि॒ न्द॒ न ् । इ॒च्छन्तः॑ । विश्वे॑ । अ॒ मत
ृ ाः॑ । अमरू॑ ाः । श्र॒म॒ऽयुवः॑ । प॒ द॒व्यः॑ ।
धि॒ य॒ म ्ऽधाः । त॒स्थुः । प॒ दे । प॒ र॒मे । चारु॑ । अ॒ ग्नेः ॥

asme iti | vatsam | pari | santam | na | vindan | icchantaḥ | viśve | amṛtāḥ | amūrāḥ | śrama-yuvaḥ | padavyaḥ
| dhiyam-dhāḥ | tasthuḥ | pade | parame | cāru | agneḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ति॒ स्रो यद॑ ग्ने श॒ रद॒ स्त्वामिच्छुचिं॑ घ॒ ते
ृ न॒ शच
ु य
॑ ः सप॒ र्यान ् । नामा॑नि चिद्दधिरे य॒ ज्ञिया॒न्यसूद
॑ यन्त
त॒ न्व१॒॒॑॑: सज
ु ा॑ताः ॥

तिस्रो यदग्ने शरदस्त्वामिच्छुचिं घत
ृ ेन शुचयः सपर्यान ् । नामानि चिद्दधिरे यज्ञियान्यसूदयन्त तन्वः सुजाताः ॥

tisro yad agne śaradas tvām ic chuciṁ ghṛtena śucayaḥ saparyān | nāmāni cid dadhire yajñiyāny asūdayanta
tanvaḥ sujātāḥ ||

ति॒स्रः । यत ् । अ॒ ग्ने॒ । श॒ रदः॑ । त्वाम ् । इत ् । शुचिम
॑ ् । घ॒ ते
ृ न॑ । शुचय
॑ ः । स॒ प॒ र्यान ् । नामा॑नि । चि॒ त ् । द॒ धि॒रे ॒ । य॒ ज्ञिया॑नि
। असद
ू॑ यन्त । त॒न्वः॑ । सुऽजा॑ताः ॥

tisraḥ | yat | agne | śaradaḥ | tvām | it | śucim | ghṛtena | śucayaḥ | saparyān | nāmāni | cit | dadhire | yajñiyāni
| asūdayanta | tanvaḥ | su-jātāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ रोद॑ सी बहृ ॒ ती वेविद
॑ ाना॒: प्र रु॒द्रिया॑ जभ्रिरे य॒ ज्ञिया॑सः । वि॒ दन्मर्तो॑ ने॒मधि॑ता चिकि॒ त्वान॒ ग्निं प॒ दे
प॑र॒मे त॑स्थि॒वांसम
॑ ्॥

आ रोदसी बह
ृ ती वेविदानाः प्र रुद्रिया जभ्रिरे यज्ञियासः । विदन्मर्तो नेमधिता चिकित्वानग्निं पदे परमे तस्थिवांसम ् ॥

ā rodasī bṛhatī vevidānāḥ pra rudriyā jabhrire yajñiyāsaḥ | vidan marto nemadhitā cikitvān agnim pade
parame tasthivāṁsam ||

आ । रोद॑ सी॒ इति॑ । ब॒ ह
ृ ॒ ती इति॑ । वेविद
॑ ानाः॑ । प्र । रु॒द्रिया॑ । ज॒ भ्रि॒ रे ॒ । य॒ ज्ञिया॑सः । वि॒ दत ् । मर्तः॑ । ने॒ मऽधि॑ता ।
चि॒ कि॒ त्वान ् । अ॒ ग्निम ् । प॒ दे । प॒ र॒मे । त॒स्थि॒ ऽवांसम
॑ ्॥

ā | rodasī iti | bṛhatī iti | vevidānāḥ | pra | rudriyā | jabhrire | yajñiyāsaḥ | vidat | martaḥ | nema-dhitā |
cikitvān | agnim | pade | parame | tasthi-vāṃsam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं॒ जा॒ना॒ना उप॑ सीदन्नभि॒ ज्ञु पत्नी॑वन्तो नम॒ स्यं॑ नमस्यन ् । रि॒रि॒क्वांसस्
॑ त॒ न्व॑: कृण्वत॒ स्वाः सखा॒
सख्यर्नि
ु॑ ॒ मिषि॒ रक्ष॑माणाः ॥

संजानाना उप सीदन्नभिज्ञु पत्नीवन्तो नमस्यं नमस्यन ् । रिरिक्वांसस्तन्वः कृण्वत स्वाः सखा सख्युर्निमिषि
रक्षमाणाः ॥

saṁjānānā upa sīdann abhijñu patnīvanto namasyaṁ namasyan | ririkvāṁsas tanvaḥ kṛṇvata svāḥ sakhā
sakhyur nimiṣi rakṣamāṇāḥ ||

स॒ म ्ऽजा॒ना॒नाः । उप॑ । सी॒द॒न ् । अ॒ भि॒ ऽज्ञु । पत्नी॑ऽवन्तः । न॒ म॒स्य॑म ् । न॒ म॒स्य॒ न्निति॑ नमस्यन ् । रि॒रि॒क्वांसः॑ । त॒न्वः॑ ।
कृ॒ण्व॒ त॒ । स्वाः । सखा॑ । सख्यःु ॑ । नि॒ ऽमिषि॑ । रक्ष॑माणाः ॥

sam-jānānāḥ | upa | sīdan | abhi-jñu | patnī-vantaḥ | namasyam | namasyannitinamasyan | ririkvāṃsaḥ |
tanvaḥ | kṛṇvata | svāḥ | sakhā | sakhyuḥ | n i-miṣi | rakṣamāṇāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिः स॒ प्त यद्गह्ु या॑नि॒ त्वे इत्प॒ दावि॑द॒न्निहि॑ ता य॒ ज्ञिया॑सः । तेभी॑ रक्षन्ते अ॒ मत
ृ ं॑ स॒ जोषा॑: प॒ शञ्
ू च॑
स्था॒तॄञ्च॒ रथं॑ च पाहि ॥

त्रिः सप्त यद्गुह्यानि त्वे इत्पदाविदन्निहिता यज्ञियासः । तेभी रक्षन्ते अमत
ृ ं सजोषाः पशूञ्च स्थातॄञ्चरथं च पाहि ॥

triḥ sapta yad guhyāni tve it padāvidan nihitā yajñiyāsaḥ | tebhī rakṣante amṛtaṁ sajoṣāḥ paśūñ ca sthātṝñ
carathaṁ ca pāhi ||

त्रिः । स॒ प्त । यत ् । गुह्या॑नि । त्वे॒ इति॑ । इत ् । प॒ दा । अ॒ वि॒ द॒न ् । निऽहि॑ताः । य॒ज्ञिया॑सः । तेभिः॑ । र॒क्ष॒न्ते॒ । अ॒ मत
ृ म
॑ ्।
स॒ ऽजोषाः॑ । प॒ शून ् । च॒ । स्था॒तॄन ् । च॒ रथ॑म ् । च॒ । पा॒हि॒ ॥

triḥ | sapta | yat | guhyāni | tveiti | it | padā | avidan | ni-hitā ḥ | yajñiyāsaḥ | tebhiḥ | rakṣante | amṛtam | sa-
joṣāḥ | paśūn | ca | sthātṝn | caratham | ca | pāhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ द्वाँ अ॑ग्ने व॒ यन
ु ा॑नि क्षिती॒नां व्या॑न॒ षक्छ
ु ु ॒ रुधो॑ जी॒वसे॑ धाः । अ॒ न्त॒ र्वि॒द्वाँ अध्व॑नो दे व॒याना॒नत॑न्द्रो
द॒ तो
ू अ॑भवो हवि॒ र्वाट् ॥

विद्वाँ अग्ने वयुनानि क्षितीनां व्यानुषक्छुरुधो जीवसे धाः । अन्तर्विद्वाँ अध्वनो दे वयानानतन्द्रो दत
ू ो अभवो हविर्वाट्
॥

vidvām̐ agne vayunāni kṣitīnāṁ vy ānuṣak churudho jīvase dhāḥ | antarvidvām̐ adhvano devayānān atandro
dūto abhavo havirvāṭ ||

वि॒ द्वान ् । अ॒ ग्ने॒ । व॒ यन
ु ा॑नि । क्षि॒ती॒नाम ् । वि । आ॒न॒ षक्
ु । श॒ रुधः॑
ु । जी॒वसे॑ । धाः॒ । अ॒ न्तः॒ऽवि॒ द्वान ् । अध्व॑नः ।
दे॒ व॒ऽयाना॑न ् । अत॑न्द्रः । द॒ तः
ू । अ॒ भ॒ वः॒ । ह॒विः॒ऽवाट् ॥

vidvān | agne | vayunāni | kṣitīnām | vi | ānuṣak | śurudhaḥ | jīvase | dhāḥ | antaḥ-vidvān | adhvanaḥ | deva-
yānān | atandraḥ | dūtaḥ | abhavaḥ | haviḥ-vāṭ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ॒ ज्ञा अ॑जानन ् । वि॒ दद्गव्यं॑ स॒ रमा॑ दृ॒ळ्हम॒ र्वं
स्वा॒ध्यो॑ दि॒ व आ स॒ प्त य॒ ह्वी रा॒यो दरु ो॒ व्यत ू येना॒ नु कं॒
मानष
ु॑ ी॒ भोज॑त॒ े विट् ॥

स्वाध्यो दिव आ सप्त यह्वी रायो दरु ो व्यत
ृ ज्ञा अजानन ् । विदद्गव्यं सरमा दृळ्हमूर्वं येना नु कं मानुषी भोजते विट् ॥

svādhyo diva ā sapta yahvī rāyo duro vy ṛtajñā ajānan | vidad gavyaṁ saramā dṛḻham ūrvaṁ yenā nu kam
mānuṣī bhojate viṭ ||

स्व॒ ुऽआध्यः॑ । दि॒ वः । आ । स॒ प्त । य॒ ह्वीः । रा॒यः । दरु ः॑ । वि । ऋ॒त॒ऽज्ञाः । अ॒ जा॒न॒न ् । वि॒ दत ् । गव्य॑म ् । स॒ रमा॑ ।
दृ॒ळ्हम ् । ऊ॒ र्वम ् । येन॑ । नु । क॒ म ् । मानष
ु॑ ी । भोज॑ते । विट् ॥

svu-ādhyaḥ | divaḥ | ā | sapta | yahvīḥ | rāyaḥ | duraḥ | vi | ṛta-jñāḥ | ajānan | vidat | gavyam | saramā |
dṛḷham | ūrvam | yena | nu | kam | mānuṣī | bhojate | viṭ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ये विश्वा॑ स्वप॒ त्यानि॑ त॒ स्थःु क॑ ृ ण्वा॒नासो॑ अमत
ृ ॒ त्वाय॑ गा॒तम
ु ् । म॒ ह्ना म॒ हद्भि॑ : पथि
ृ ॒ वी वि त॑स्थे
मा॒ता प॒ त्रै
ु रदि॑ ति॒र्धाय॑से॒ वेः ॥

आ ये विश्वा स्वपत्यानि तस्थुः कृण्वानासो अमत
ृ त्वाय गातुम ् । मह्ना महद्भिः पथि
ृ वी वि तस्थे माता पुत्रैरदितिर्धायसे
वेः ॥

ā ye viśvā svapatyāni tasthuḥ kṛṇvānāso amṛtatvāya gātum | mahnā mahadbhiḥ pṛthivī vi tasthe mātā
putrair aditir dhāyase veḥ ||

आ । ये । विश्वा॑ । स॒ ऽअ॒
ु प॒ त्यानि॑ । त॒स्थुः । कृ॒ण्वा॒नासः॑ । अ॒ म॒ त॒ऽत्वाय॑
ृ । गा॒तुम ् । म॒ ह्ना । म॒ हत ्ऽभिः॑ । प॒ थि॒
ृ वी । वि ।
त॒स्थे॒ । मा॒ता । प॒ त्रै
ु ः । अदि॑ तिः । धाय॑से । वेः ॥

ā | ye | viśvā | su-apatyāni | tasthuḥ | kṛṇvānāsaḥ | amṛta-tvāya | gātum | mahnā | mahat-bhiḥ | pṛthivī | vi |
tasthe | mātā | putraiḥ | aditiḥ | dhāyase | veḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधि॒ श्रियं॒ नि द॑ ध॒ श्चारु॑
ु मस्मिन्दि॒ वो यद॒ क्षी अ॒ मत
ृ ा॒ अक॑ ृ ण्वन ् । अध॑ क्षरन्ति॒ सिन्ध॑वो॒ न स॒ ष्टाः
ृ प्र
॑
नीचीरग्ने॒ अरु॑ षीरजानन ् ॥

अधि श्रियं नि दधुश्चारुमस्मिन्दिवो यदक्षी अमत
ृ ा अकृण्वन ् । अध क्षरन्ति सिन्धवो न सष्ृ टाः प्र नीचीरग्ने
अरुषीरजानन ् ॥

adhi śriyaṁ ni dadhuś cārum asmin divo yad akṣī amṛtā akṛṇvan | adha kṣaranti sindhavo na sṛṣṭāḥ pra
nīcīr agne aruṣīr ajānan ||

अधि॑ । श्रिय॑म ् । नि । द॒ धुः॒ । चारु॑ म ् । अ॒ स्मि॒ न ् । दि॒ वः । यत ् । अ॒ क्षी इति॑ । अ॒ मत
ृ ाः॑ । अक॑ ृ ण्वन ् । अध॑ । क्ष॒र॒न्ति॒ ।
सिन्ध॑वः । न । स॒ ष्टाः
ृ । प्र । नीचीः॑ । अ॒ ग्ने॒ । अरु॑ षीः । अ॒ जा॒न॒न ् ॥

adhi | śriyam | ni | dadhuḥ | cārum | asmin | divaḥ | yat | akṣī iti | amṛtāḥ | akṛṇvan | adha | kṣaranti |
sindhavaḥ | na | sṛṣṭāḥ | pra | nīcīḥ | agne | aruṣīḥ | ajānan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

र॒यिर्न यः पि॑तवि
ृ ॒ त्तो व॑यो॒धाः स॒ प्रणी
ु ॑तिश्चिकि॒ तष
ु ो॒ न शास:ु॑ । स्यो॒न॒शीरति॑थि॒र्न प्री॑णा॒नो होतेव॒
॑ सद्म॑
विध॒ तो वि ता॑रीत ् ॥

रयिर्न यः पितवि
ृ त्तो वयोधाः सुप्रणीतिश्चिकितुषो न शासुः । स्योनशीरतिथिर्न प्रीणानो होतेव सद्म विधतो वि तारीत ्
॥

rayir na yaḥ pitṛvitto vayodhāḥ supraṇītiś cikituṣo na śāsuḥ | syonaśīr atithir na prīṇāno hoteva sadma
vidhato vi tārīt ||

र॒यिः । न । यः । पि॒ त॒ ऽवि॒
ृ त्तः । व॒ यः॒ऽधाः । स॒ ऽप्रनी
ु ॑
तिः । चि॒ कि॒ तुषः॑ । न । शासुः॑ । स्यो॒न॒ऽशीः । अति॑थिः । न ।
प्री॒णा॒नः । होता॑ऽइव । सद्म॑ । वि॒ ध॒तः । वि । ता॒री॒त ् ॥

rayiḥ | na | yaḥ | pitṛ-vittaḥ | vayaḥ-dhāḥ | su-pranītiḥ | cikituṣaḥ | na | śāsuḥ | syona-śīḥ | atithiḥ | na |
prīṇānaḥ | hotāiva | sadma | vidhataḥ | vi | tārīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वो न यः स॑वि॒ता स॒ त्यम॑न्मा॒ क्रत्वा॑ नि॒ पाति॑ व॒ जना॑
ृ नि॒ विश्वा॑ । प॒ रु॒
ु प्र॒श॒स्तो अ॒ मति॒ र्न स॒ त्य आ॒त्मेव॒
शेवो॑ दिधि॒ षाय्यो॑ भत
ू ्॥

दे वो न यः सविता सत्यमन्मा क्रत्वा निपाति वज
ृ नानि विश्वा । पुरुप्रशस्तो अमतिर्न सत्य आत्मेव शेवो दिधिषाय्यो
भत
ू ्॥

devo na yaḥ savitā satyamanmā kratvā nipāti vṛjanāni viśvā | purupraśasto amatir na satya ātmeva śevo
didhiṣāyyo bhūt ||

दे॒ वः । न । यः । स॒ वि॒ ता । स॒ त्यऽम॑न्मा । क्रत्वा॑ । नि॒ ऽपाति॑ । व॒ जना॑
ृ नि । विश्वा॑ । प॒ रु॒
ु ऽप्र॒ श॒स्तः । अ॒ मतिः॑ । न । स॒ त्यः ।
आ॒त्माऽइ॑व । शेवः॑ । दि॒ धि॒षाय्यः॑ । भ॒ त
ू ्॥

devaḥ | na | yaḥ | savitā | satya-manmā | kratvā | ni-pāti | vṛjanāni | viśvā | puru-praśastaḥ | amatiḥ | na |
satyaḥ | ātmāiva | śevaḥ | didhiṣāyyaḥ | bhūt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वो न यः पथि ॑ ृ ॒ वीं वि॒ श्वधा॑या उप॒ क्षति
े ॑ हि॒तमि॑त्रो॒ न राजा॑ । प॒ र॒ु :सद॑ : शर्म॒सदो॒ न वी॒रा अ॑नव॒ द्या
पति॑जष्ु टे व॒ नारी॑ ॥

दे वो न यः पथि
ृ वीं विश्वधाया उपक्षेति हितमित्रो न राजा । पुरःसदः शर्मसदो न वीरा अनवद्या पतिजुष्टे व नारी ॥

devo na yaḥ pṛthivīṁ viśvadhāyā upakṣeti hitamitro na rājā | puraḥsadaḥ śarmasado na vīrā anavadyā
patijuṣṭeva nārī ||

दे॒ वः । न । यः । प॒ थि॒
ृ वीम ् । वि॒ श्वऽधा॑याः । उ॒ प॒ऽक्षेति॑ । हि॒तऽमि॑त्रः॑ । न । राजा॑ । प॒ रः॒
ु ऽसदः॑ । श॒ र्म॒ ऽसदः॑ । न । वी॒राः ।
अ॒ न॒ व॒द्या । पति॑जुष्टाऽइव । नारी॑ ॥

devaḥ | na | yaḥ | pṛthivīm | viśva-dhāyāḥ | upa-kṣeti | hita-mitraḥ | na | rājā | puraḥ-sadaḥ | śarma-sadaḥ | na
| vīrāḥ | anavadyā | patijuṣṭāiva | nārī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं त्वा॒ नरो॒ दम॒ आ नित्य॑मि॒द्धमग्ने॒ सच॑न्त क्षि॒तिषु॑ ध्र॒ वास
ु ु॑ । अधि॑ द्य॒ म्नं
ु नि द॑ ध॒ र्भूर्य
ु स्मि॒॑ न्भवा॑
वि॒ श्वायर्ध
ु॑ ॒ रुणो॑ रयी॒णाम ् ॥

तं त्वा नरो दम आ नित्यमिद्धमग्ने सचन्त क्षितिषु ध्रुवासु । अधि द्युम्नं नि दधुर्भूर्यस्मिन्भवा विश्वायुर्धरुणो
रयीणाम ् ॥

taṁ tvā naro dama ā nityam iddham agne sacanta kṣitiṣu dhruvāsu | adhi dyumnaṁ ni dadhur bhūry asmin
bhavā viśvāyur dharuṇo rayīṇām ||

तम ् । त्वा॒ । नरः॑ । दमे॑ । आ । नित्य॑म ् । इ॒द्धम ् । अ॒ ग्ने॒ । सच॑न्त । क्षि॒तिषु॑ । ध्र॒ वास
ु ु॑ । अधि॑ । द्य॒ म्नम
ु ् । नि । द॒ धुः॒ ।
भरि
ू ॑ । अ॒ स्मि॒ न ् । भव॑ । वि॒ श्वऽआ॑यःु । ध॒ रुणः॑ । र॒यी॒णाम ् ॥

tam | tvā | naraḥ | dame | ā | nityam | iddham | agne | sacanta | kṣitiṣu | dhruvāsu | adhi | dyumnam | ni |
dadhuḥ | bhūri | asmin | bhava | viśva-āyuḥ | dharuṇaḥ | rayīṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि पक्ष
ृ ो॑ अग्ने म॒ घवा॑नो अश्य॒ र्वि
ु स॒ रयो॒
ू दद॑ तो॒ विश्व॒ माय:ु॑ । स॒ नेम॒ वाजं॑ समि॒ थेष्व॒ र्यो भा॒गं दे॒ वेष॒ ु
श्रव॑से॒ दधा॑नाः ॥

वि पक्ष
ृ ो अग्ने मघवानो अश्युर्वि सूरयो ददतो विश्वमायुः । सनेम वाजं समिथेष्वर्यो भागं दे वेषु श्रवसे दधानाः ॥

vi pṛkṣo agne maghavāno aśyur vi sūrayo dadato viśvam āyuḥ | sanema vājaṁ samitheṣv aryo bhāgaṁ
deveṣu śravase dadhānāḥ ||

वि । पक्ष
ृ ः॑ । अ॒ ग्ने॒ । म॒ घऽवा॑नः । अश्युः॑ । वि । स॒ रयः॑
ू । दद॑ तः । विश्व॑म ् । आयुः॑ । स॒ नेम॑ । वाज॑म ् । स॒ म ्ऽइ॒थेषु॑ । अ॒ र्यः ।
भा॒गम ् । दे॒ वेषु॑ । श्रव॑से । दधा॑नाः ॥

vi | pṛkṣaḥ | agne | magha-vānaḥ | aśyuḥ | vi | sūrayaḥ | dadataḥ | viśvam | āyuḥ | sanema | vājam | sam-
itheṣu | aryaḥ | bhāgam | deveṣu | śravase | dadhānāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तस्य॒ हि धे॒ नवो॑ वावशा॒नाः स्मद॑ ध्ू नीः पी॒पय॑न्त॒ द्यभ
ु क्
॑ ताः । प॒ रा॒वत॑: सम
ु ॒ तिं भिक्ष॑माणा॒ वि
सिन्ध॑वः स॒ मया॑ सस्र॒ रद्रि॑
ु म ्॥

ऋतस्य हि धेनवो वावशानाः स्मदध्ू नीः पीपयन्त द्युभक्ताः । परावतः सुमतिं भिक्षमाणा वि सिन्धवः समया
सस्ररु द्रिम ् ॥

ṛtasya hi dhenavo vāvaśānāḥ smadūdhnīḥ pīpayanta dyubhaktāḥ | parāvataḥ sumatim bhikṣamāṇā vi
sindhavaḥ samayā sasrur adrim ||

ऋ॒तस्य॑ । हि । धे॒ नवः॑ । वा॒व॒शा॒नाः । स्मत ्ऽऊ॑ध्नीः । पी॒पय॑न्त । द्युऽभ॑क्ताः । प॒ रा॒ऽवतः॑ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । भिक्ष॑माणाः ।
वि । सिन्ध॑वः । स॒ मया॑ । स॒ स्रःु ॒ । अद्रि॑ म ् ॥

ṛtasya | hi | dhenavaḥ | vāvaśānāḥ | smat-ūdhnīḥ | pīpayanta | dyu-bhaktāḥ | parāvataḥ | su-matim |
bhikṣamāṇāḥ | vi | sindhavaḥ | samayā | sasruḥ | adrim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे अ॑ग्ने सम
ु ॒ तिं भिक्ष॑माणा दि॒ वि श्रवो॑ दधिरे य॒ ज्ञिया॑सः । नक्ता॑ च च॒ क्रुरु॒षसा॒ विरू॑पे कृ॒ष्णं च॒
॑ णं च॒ सं ध:ु॑ ॥
वर्णमरु॒

त्वे अग्ने सुमतिं भिक्षमाणा दिवि श्रवो दधिरे यज्ञियासः । नक्ता च चक्रुरुषसा विरूपे कृष्णं च वर्णमरुणं च सं धुः ॥

tve agne sumatim bhikṣamāṇā divi śravo dadhire yajñiyāsaḥ | naktā ca cakrur uṣasā virūpe kṛṣṇaṁ ca
varṇam aruṇaṁ ca saṁ dhuḥ ||

त्वे । अ॒ ग्ने॒ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । भिक्ष॑माणाः । दि॒ वि । श्रवः॑ । द॒ धि॒रे ॒ । य॒ ज्ञियाः॑ । नक्ता॑ । च॒ । च॒ क्रुः । उ॒ षसा । विरू॑पे॒ इति॒
॑ ् । अ॒ रु॒णम ् । च॒ । सम ् । ध॒ रिति॑
विऽरू॑पे । कृ॒ष्णम ् । च॒ । वर्णम ु धुः ॥

tve | agne | su-matim | bhikṣamāṇāḥ | divi | śravaḥ | dadhire | yajñiyāḥ | naktā | ca | cakruḥ | uṣasā |
virūpeitivi-rūpe | kṛṣṇam | ca | varṇam | aruṇam | ca | sam | dhurit idhuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यान्रा॒ये मर्ता॒न्त्सष
ु ूद
॑ ो अग्ने॒ ते स्या॑म म॒ घवा॑नो व॒ यं च॑ । छा॒येव॒ विश्वं॒ भव
ु न
॑ ं सिसक्ष्यापप्रि॒ वान्रोद॑ सी
अ॒ न्तरि॑ क्षम ् ॥

यान्राये मर्तान्त्सुषूदो अग्ने ते स्याम मघवानो वयं च । छायेव विश्वं भुवनं सिसक्ष्यापप्रिवान्रोदसी अन्तरिक्षम ् ॥

yān rāye martān suṣūdo agne te syāma maghavāno vayaṁ ca | chāyeva viśvam bhuvanaṁ sisakṣy
āpaprivān rodasī antarikṣam ||

यान ् । रा॒ये । म॒ र्ता॑न ् । सुसद
ू॑ ः । अ॒ ग्ने॒ । ते । स्या॒म॒ । म॒ घऽवा॑नः । व॒ यम ् । च॒ । छा॒याऽइ॑व । विश्व॑म ् । भुवन
॑ म ् । सि॒ स॒ क्षि॒
। आ॒प॒ प्रि॒ऽवान ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । अ॒ न्तरि॑ क्षम ् ॥

yān | rāye | martān | susūdaḥ | agne | te | syāma | magha-vānaḥ | vayam | ca | chāyāiva | viśvam | bhuvanam |
sisakṣi | āpapri-vān | rodasī iti | antarikṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अर्वद्भिरग्ने ॑ नभि
॒ अर्वतो॒ ृ ॒ र्नॄन्वी॒रैर्वी॒रान्व॑नय
ु ामा॒ त्वोता॑: । ई॒शा॒नास॑: पितवि
ृ ॒ त्तस्य॑ रा॒यो वि स॒ रय॑
ू :
श॒ तहि॑ मा नो अश्यःु ॥

अर्वद्भिरग्ने अर्वतो नभि
ृ र्नॄन्वीरै र्वीरान्वनुयामा त्वोताः । ईशानासः पितवि
ृ त्तस्य रायो वि सूरयः शतहिमा नो अश्युः ॥

arvadbhir agne arvato nṛbhir nṝn vīrair vīrān vanuyāmā tvotāḥ | īśānāsaḥ pitṛvittasya rāyo vi sūrayaḥ
śatahimā no aśyuḥ ||

॑ ्ऽभिः । अ॒ ग्ने॒ । अर्वतः
अर्वत ॑ । नभि
ृ ः॑ । नॄन ् । वी॒रैः । वी॒रान ् । व॒ न॒ या॒
ु म॒ । त्वाऽऊ॑ताः । ई॒शा॒नासः॑ । पि॒ त॒ ऽवि॒
ृ त्तस्य॑ । रा॒यः
। वि । स॒ रयः॑
ू । श॒ तऽहि॑माः । नः॒ । अ॒ श्युः॒ ॥

arvat-bhiḥ | agne | arvataḥ | nṛbhiḥ | nṝn vīrair vīrān vanuyāmā tvotāḥ | īśānāsaḥ | pitṛ-vittasyar | yaḥ | vi |
sūrayaḥ | śata-himāḥ | naḥ | aśyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ ता ते॑ अग्न उ॒ चथा॑नि वेधो॒ जष्ु टा॑नि सन्त॒ ु मन॑से हृ॒दे च॑ । श॒ केम॑ रा॒यः स॒ ध
ु रु ो॒ यमं॒ तेऽधि॒ श्रवो॑
दे॒ वभ॑क्तं॒ दधा॑नाः ॥

एता ते अग्न उचथानि वेधो जुष्टानि सन्तु मनसे हृदे च । शकेम रायः सुधुरो यमं तेऽधि श्रवो दे वभक्तं दधानाः ॥

etā te agna ucathāni vedho juṣṭāni santu manase hṛde ca | śakema rāyaḥ sudhuro yamaṁ te 'dhi śravo
devabhaktaṁ dadhānāḥ ||

ए॒ ता । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । उ॒ चथा॑नि । वे॒धः॒ । जुष्टा॑नि । स॒ न्त॒ ु । मन॑से । हृ॒दे । च॒ । श॒ केम॑ । रा॒यः । स॒ ऽध
ु ुरः॑ । यम॑म ् । ते॒ । अधि॑
। श्रवः॑ । दे॒ वऽभ॑क्तम ् । दधा॑नाः ॥

etā | te | agne | ucathāni | vedhaḥ | juṣṭāni | santu | manase | hṛde | ca | śakema | rāyaḥ | su-dhuraḥ | yamam |
te | adhi | śravaḥ | deva-bhaktam | dadhānāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- गोतमो राहूगणः
THE MANTRA

उ॒ प॒प्र॒यन्तो॑ अध्व॒ रं मन्त्रं॑ वोचेमा॒ग्नये॑ । आ॒रे अ॒ स्मे च॑ शण्ृ व॒ ते ॥

उपप्रयन्तो अध्वरं मन्त्रं वोचेमाग्नये । आरे अस्मे च शण्ृ वते ॥

upaprayanto adhvaram mantraṁ vocemāgnaye | āre asme ca śṛṇvate ||

उ॒ प॒ऽप्र॒ यन्तः॑ । अ॒ ध्व॒ रम ् । मन्त्र॑म ् । वो॒चम॒ े॒ । अ॒ ग्नये॑ । आ॒रे । अ॒ स्मे इति॑ । च॒ । श॒ ण्व॒
ृ ते ॥

upa-prayantaḥ | adhvaram | mantram | vocema | agnaye | āre | asme iti | ca | śṛṇvate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः स्नीहि॑ तीषु प॒ र्व्यः
ू ॑
संजग्मा॒ नासु॑ कृ॒ष्टिषु॑ । अर॑ क्षद्दा॒शष
ु ॒ े गय॑म ् ॥

यः स्नीहितीषु पूर्व्यः संजग्मानासु कृष्टिषु । अरक्षद्दाशुषे गयम ् ॥

yaḥ snīhitīṣu pūrvyaḥ saṁjagmānāsu kṛṣṭiṣu | arakṣad dāśuṣe gayam ||

यः । स्नीहि॑तीषु । प॒ र्व्यः
ू । स॒ म ्ऽज॒ ग्मा॒नासु॑ । कृ॒ष्टिषु॑ । अर॑ क्षत ् । दा॒शुषे॑ । गय॑म ् ॥

yaḥ | snīhitīṣu | pūrvyaḥ | sam-jagmānāsu | kṛṣṭiṣu | arakṣat | dāśuṣe | gayam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त ब्रुव ॑ ह
॑ न्तु ज॒ न्तव॒ उद॒ ग्निर्वृत्र ॑
॒ ाज॑नि । ध॒ नं॒ज॒यो रणेरणे ॥

उत ब्रुवन्तु जन्तव उदग्निर्वृत्रहाजनि । धनंजयो रणेरणे ॥

uta bruvantu jantava ud agnir vṛtrahājani | dhanaṁjayo raṇe-raṇe ||

उ॒ त । ब्र॒ व॒
ु न्त॒ ु । ज॒ न्तवः॑ । उत ् । अ॒ ग्निः । व॒ त्र ॑
ृ ऽ॒ हा । अ॒ ज॒ नि॒ । ध॒ न॒ म ्ऽज॒ यः । रणेऽरणे ॥

uta | bruvantu | jantavaḥ | ut | agniḥ | vṛtra-hā | ajani | dhanam-jayaḥ | raṇe--raṇe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू असि॒ क्षये॒ वेषि॑ ह॒व्यानि॑ वी॒तये॑ । द॒ स्मत्कृ॒णोष्य॑ध्व॒ रम ् ॥
यस्य॑ द॒ तो

यस्य दत
ू ो असि क्षये वेषि हव्यानि वीतये । दस्मत्कृणोष्यध्वरम ् ॥

yasya dūto asi kṣaye veṣi havyāni vītaye | dasmat kṛṇoṣy adhvaram ||

ू । असि॑ । क्षये॑ । वेषि॑ । ह॒व्यानि॑ । वी॒तये॑ । द॒ स्मत ् । कृ॒णोषि॑ । अ॒ ध्व॒ रम ् ॥
यस्य॑ । द॒ तः॑

yasya | dūtaḥ | asi | kṣaye | veṣi | havyāni | vītaye | dasmat | kṛṇoṣi | adhvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमित्सह
ु॑ ॒ व्यम॑ङ्गिरः सद
ु े॒ वं स॑हसो यहो । जना॑ आहुः सब
ु ॒ र्हिष॑म ् ॥

तमित्सुहव्यमङ्गिरः सुदेवं सहसो यहो । जना आहुः सुबर्हिषम ् ॥

tam it suhavyam aṅgiraḥ sudevaṁ sahaso yaho | janā āhuḥ subarhiṣam ||

तम ् । इत ् । स॒ ऽह
ु ॒ व्यम ् । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ । स॒ ऽदे
ु ॒ वम ् । स॒ ह॒सः॒ । य॒ हो॒ इति॑ । जनाः॑ । आ॒हुः॒ । स॒ ऽब॒
ु र्हिष॑म ् ॥

tam | it | su-havyam | aṅgiraḥ | su-devam | sahasaḥ | yaho iti | janāḥ | āhuḥ | su-barhiṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ च॒ वहा॑सि॒ ताँ इ॒ह दे॒ वाँ उप॒ प्रश॑स्तये । ह॒व्या सुश्॑ चन्द्र वी॒तये॑ ॥

आ च वहासि ताँ इह दे वाँ उप प्रशस्तये । हव्या सुश्चन्द्र वीतये ॥

ā ca vahāsi tām̐ iha devām̐ upa praśastaye | havyā suścandra vītaye ||

ु न्द्र॒ । वी॒तये॑ ॥
आ । च॒ । वहा॑सि । तान ् । इ॒ह । दे॒ वान ् । उप॑ । प्रऽश॑स्तये । ह॒व्या । स॒ ऽच॒

ā | ca | vahāsi | tān | iha | devān | upa | pra-śastaye | havyā | su-candra | vītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न योरु॑ प॒ ब्दिरश्व्य॑: श॒ ण्वे
ृ रथ॑स्य॒ कच्च॒ न । यद॑ ग्ने॒ यासि॑ द॒ त्य॑
ू म ्॥

न योरुपब्दिरश्व्यः शण्ृ वे रथस्य कच्चन । यदग्ने यासि दत्ू यम ् ॥

na yor upabdir aśvyaḥ śṛṇve rathasya kac cana | yad agne yāsi dūtyam ||

न । योः । उ॒ प॒ब्दिः । अश्व्यः॑ । श॒ ण्वे
ृ । रथ॑स्य । कत ् । च॒ न । यत ् । अ॒ ग्ने॒ । यासि॑ । द॒ त्य॑
ू म ्॥

na | yoḥ | upabdiḥ | aśvyaḥ | śṛṇve | rathasya | kat | cana | yat | agne | yāsi | dūtyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडर्चीगायत्री
THE MANTRA

त्वोतो॑ वा॒ज्यह्र॑ यो॒ऽभि पर्व॑
ू स्मा॒ दप॑रः । प्र दा॒श्वाँ अ॑ग्ने अस्थात ् ॥

त्वोतो वाज्यह्रयोऽभि पूर्वस्मादपरः । प्र दाश्वाँ अग्ने अस्थात ् ॥

tvoto vājy ahrayo 'bhi pūrvasmād aparaḥ | pra dāśvām̐ agne asthāt ||

॑
त्वाऽऊ॑तः । वा॒जी । अह्र॑ यः । अ॒ भि । पूर्वस्मात ् । अप॑रः । प्र । दा॒श्वान ् । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ स्था॒त ् ॥

tvāūtaḥ | vājī | ahrayaḥ | abhi | pūrvasmāt | aparaḥ | pra | dāśvān | agne | asthāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त द्य॒ मत्स
ु ॒ वीर्यं॑
ु ब॒ हद॑ ु े॑ ॥
ृ ग्ने विवाससि । दे॒ वेभ्यो॑ दे व दा॒शष

उत द्युमत्सुवीर्यं बह
ृ दग्ने विवाससि । दे वेभ्यो दे व दाशुषे ॥

uta dyumat suvīryam bṛhad agne vivāsasi | devebhyo deva dāśuṣe ||

उ॒ त । द्य॒ ऽमत
ु ् । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । ब॒ हत
म ृ ् । अ॒ ग्ने॒ । वि॒ वा॒स॒सि॒ । दे॒ वेभ्यः॑ । दे॒ व॒ । दा॒शुषे॑ ॥

uta | dyu-mat | su-vīryam | bṛhat | agne | vivāsasi | devebhyaḥ | deva | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज॒ षस्व॑
ु स॒ प्रथ॑स्तमं॒ वचो॑ दे॒ वप्स॑रस्तमम ् । ह॒व्या जह्
ु वा॑न आ॒सनि॑ ॥

जुषस्व सप्रथस्तमं वचो दे वप्सरस्तमम ् । हव्या जुह्वान आसनि ॥

juṣasva saprathastamaṁ vaco devapsarastamam | havyā juhvāna āsani ||

ज॒ ुषस्व॑ । स॒ प्रथः॑ऽतमम ् । वचः॑ । दे॒ वप्स॑रःऽतमम ् । ह॒व्या । जुह्वा॑नः । आ॒सनि॑ ॥

juṣasva | saprathaḥ-tamam | vacaḥ | devapsaraḥ-tamam | havyā | juhvānaḥ | āsani
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अथा॑ ते अङ्गिरस्त॒ माग्ने॑ वेधस्तम प्रि॒ यम ् । वो॒चेम॒ ब्रह्म॑ सान॒ सि ॥

अथा ते अङ्गिरस्तमाग्ने वेधस्तम प्रियम ् । वोचेम ब्रह्म सानसि ॥

athā te aṅgirastamāgne vedhastama priyam | vocema brahma sānasi ||

अथ॑ । ते॒ । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ऽत॒म॒ । अ॒ ग्ने॒ । वे॒धः॒ऽत॒म॒ । प्रि॒ यम ् । वो॒चेम॑ । ब्रह्म॑ । सा॒न॒सि ॥

atha | te | aṅgiraḥ-tama | agne | vedhaḥ-tama | priyam | vocema | brahma | sānasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कस्ते॑ जा॒मिर्जना॑ना॒मग्ने॒ को दा॒श्व॑ध्वरः । को ह॒ कस्मि॑न्नसि श्रि॒तः ॥

कस्ते जामिर्जनानामग्ने को दाश्वध्वरः । को ह कस्मिन्नसि श्रितः ॥

kas te jāmir janānām agne ko dāśvadhvaraḥ | ko ha kasminn asi śritaḥ ||

कः । ते॒ । जा॒मिः । जना॑नाम ् । अग्ने॑ । कः । दा॒शुऽअ॑ध्वरः । कः । ह॒ । कस्मि॑न ् । अ॒ सि॒ । श्रि॒तः ॥

kaḥ | te | jāmiḥ | janānām | agne | kaḥ | dāśu-adhvaraḥ | kaḥ | ha | kasmin | asi | śritaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- यवमध्यापादनिचद्
THE MANTRA

त्वं जा॒मिर्जना॑ना॒मग्ने॑ मि॒ त्रो अ॑सि प्रि॒ यः । सखा॒ सखि॑भ्य॒ ईड्य॑: ॥

त्वं जामिर्जनानामग्ने मित्रो असि प्रियः । सखा सखिभ्य ईड्यः ॥

tvaṁ jāmir janānām agne mitro asi priyaḥ | sakhā sakhibhya īḍyaḥ ||

त्वम ् । जा॒मिः । जना॑नाम ् । अग्ने॑ । मि॒ त्रः । अ॒ सि॒ । प्रि॒ यः । सखा॑ । सखि॑ऽभ्यः । ईड्यः॑ ॥

tvam | jāmiḥ | janānām | agne | mitraḥ | asi | priyaḥ | sakhā | sakhi-bhyaḥ | īḍyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यजा॑ नो मि॒ त्रावरु॑ णा॒ यजा॑ दे॒ वाँ ऋ॒तं ब॒ हत
ृ ् । अग्ने॒ यक्षि॒ स्वं दम॑म ् ॥

यजा नो मित्रावरुणा यजा दे वाँ ऋतं बह
ृ त ् । अग्ने यक्षि स्वं दमम ् ॥

yajā no mitrāvaruṇā yajā devām̐ ṛtam bṛhat | agne yakṣi svaṁ damam ||

ृ ् । अग्ने॑ । यक्षि॑ । स्वम ् । दम॑म ् ॥
यज॑ । नः॒ । मि॒ त्रावरु॑ णा । यज॑ । दे॒ वान ् । ऋ॒तम ् । ब॒ हत

yaja | naḥ | mitrāvaruṇā | yaja | devān | ṛtam | bṛhat | agne | yakṣi | svam | damam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ र्मन॑सो॒ वरा॑य॒ भव
का त॒ उपेति॒ ु द ॑ ा॒ का म॑नी॒षा । को वा॑ य॒ ज्ञैः परि॒ दक्षं॑ त आप॒ केन॑ वा ते॒
॑ ग्ने॒ शंतम
मन॑सा दाशेम ॥

का त उपेतिर्मनसो वराय भुवदग्ने शंतमा का मनीषा । को वा यज्ञैः परि दक्षं त आप केन वा ते मनसा दाशेम ॥

kā ta upetir manaso varāya bhuvad agne śaṁtamā kā manīṣā | ko vā yajñaiḥ pari dakṣaṁ ta āpa kena vā te
manasā dāśema ||

का । ते॒ । उप॑ऽइतिः । मन॑सः । वरा॑य । भुवत
॑ ् । अ॒ ग्ने॒ । शम ्ऽत॑मा । का । म॒ नी॒षा । कः । वा॒ । य॒ ज्ञैः । परि॑ । दक्ष॑म ् । ते॒ ।
आ॒प॒ । केन॑ । वा॒ । ते॒ । मन॑सा । दा॒शम॒ े॒ ॥

kā | te | upa-itiḥ | manasaḥ | varāya | bhuvat | agne | śam-tamā | kā | manīṣā | kaḥ | vā | yajñaiḥ | pari |
dakṣam | te | āpa | kena | vā | te | manasā | dāśema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एह्य॑ग्न इ॒ह होता॒ नि षी॒दाद॑ ब्ध॒ : सु पुर॑ ए॒ ता भ॑वा नः । अव॑तां त्वा॒ रोद॑ सी विश्वमि॒ न्वे यजा॑ म॒ हे
सौ॑मन॒ साय॑ दे॒ वान ् ॥

एह्यग्न इह होता नि षीदादब्धः सु पुरएता भवा नः । अवतां त्वा रोदसी विश्वमिन्वे यजा महे सौमनसाय दे वान ् ॥

ehy agna iha hotā ni ṣīdādabdhaḥ su puraetā bhavā naḥ | avatāṁ tvā rodasī viśvaminve yajā mahe
saumanasāya devān ||

आ । इ॒हि॒ । अ॒ ग्ने॒ । इ॒ह । होता॑ । नि । सी॒द॒ । अद॑ ब्धः । सु । प॒ रः॒ ु ऽए॒ ता । भ॒ व॒ । नः॒ । अव॑ताम ् । त्वा॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ ।
वि॒ श्व॒ मि॒न्वे इति॑ वि॒ श्व॒ म ्ऽइ॒न्वे । यज॑ । म॒ हे । सौ॒म॒न॒ साय॑ । दे॒ वान ् ॥

ā | ihi | agne | iha | hotā | ni | sīda | adabdhaḥ | su | puraḥ-etā | bhava | naḥ | avatām | tvā | rodasī iti |
viśvaminve itiviśvam-inve | yaja | mahe | saumanasāya | devān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र सु विश्वा॑न्र॒क्षसो॒ धक्ष्य॑ग्ने॒
भवा॑ य॒ ज्ञाना॑मभिशस्ति॒ पावा॑ । अथा व॑ह॒ सोम॑पतिं॒
हरि॑ भ्यामाति॒ थ्यम॑स्मै चकृमा स॒ दाव्ने
ु ॑॥

प्र सु विश्वान्रक्षसो धक्ष्यग्ने भवा यज्ञानामभिशस्तिपावा । अथा वह सोमपतिं हरिभ्यामातिथ्यमस्मै चकृमा सुदाव्ने ॥

pra su viśvān rakṣaso dhakṣy agne bhavā yajñānām abhiśastipāvā | athā vaha somapatiṁ haribhyām
ātithyam asmai cakṛmā sudāvne ||

प्र । सु । विश्वा॑न ् । र॒क्षसः॑ । धक्षि॑ । अ॒ ग्ने॒ । भव॑ । य॒ ज्ञाना॑म ् । अ॒ भि॒ श॒ स्ति॒ऽपावा॑ । अथ॑ । आ । व॒ ह॒ । सोम॑ऽपतिम ् ।
हरि॑ ऽभ्याम ् । आ॒ति॒थ्यम ् । अ॒ स्मै॒ । च॒ कृ॒म॒ । स॒ ऽदाव्ने
ु ॑॥

pra | su | viśvān | rakṣasaḥ | dhakṣi | agne | bhava | yajñānām | abhiśasti-pāvā | atha | ā | vaha | soma-patim |
hari-bhyām | ātithyam | asmai | cakṛma | su-dāvne
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ जाव॑ता॒ वच॑सा॒ वह्नि॑रा॒सा च॑ हु॒वे नि च॑ सत्सी॒ह दे॒ वैः । वेषि॑ हो॒त्रम॒ त
ु पो॒त्रं य॑जत्र बो॒धि
प्र॑यन्तर्जनित॒ र्वसन
ू॑ ाम ् ॥

प्रजावता वचसा वह्निरासा च हुवे नि च सत्सीह दे वैः । वेषि होत्रमुत पोत्रं यजत्र बोधि प्रयन्तर्जनितर्वसूनाम ् ॥

prajāvatā vacasā vahnir āsā ca huve ni ca satsīha devaiḥ | veṣi hotram uta potraṁ yajatra bodhi prayantar
janitar vasūnām ||

प्र॒ जाव॑ता । वच॑सा । वह्निः॑ । आ॒सा । आ । च॒ । हु॒वे । नि । च॒ । स॒ त्सि॒ । इ॒ह । दे॒ वैः । वेषि॑ । हो॒त्रम ् । उ॒ त । पो॒त्रम ् । य॒ ज॒त्र॒
। बो॒धि । प्र॒ ऽय॒ न्तः॒ । ज॒ नि॒ तः॒ । वसन
ू॑ ाम ् ॥

prajāvatā | vacasā | vahniḥ | āsā | ā | ca | huve | ni | ca | satsi | iha | devaiḥ | veṣi | hotram | uta | potram |
yajatra | bodhi | pra-yantaḥ | janitaḥ | vasūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यथा॒ विप्र॑स्य॒ मनष ॑ वाँ अय॑जः क॒ विभि॑: क॒ विः सन ् । ए॒ वा हो॑तः सत्यतर॒ त्वम॒ द्याग्ने॑
ु॑ ो ह॒विर्भिर्दे॒
म॒ न्द्रया॑ ज॒ ह्वा॑
ु यजस्व ॥

यथा विप्रस्य मनुषो हविर्भिर्देवाँ अयजः कविभिः कविः सन ् । एवा होतः सत्यतर त्वमद्याग्ने मन्द्रया जुह्वा यजस्व ॥

yathā viprasya manuṣo havirbhir devām̐ ayajaḥ kavibhiḥ kaviḥ san | evā hotaḥ satyatara tvam adyāgne
mandrayā juhvā yajasva ||

यथा॑ । विप्र॑स्य । मनष ु॑ ः । ह॒विःऽभिः॑ । दे॒ वान ् । अय॑जः । क॒ विऽभिः॑ । क॒ विः । सन ् । ए॒ व । हो॒त॒रिति॑ । स॒ त्य॒ ऽत॒र॒ । त्वम ्
॑
। अ॒ द्य । अग्ने । म॒ न्द्रया॑ । ज॒ ह्वा॑
ु । य॒ ज॒स्व॒ ॥

yathā | viprasya | manuṣaḥ | haviḥ-bhiḥ | devān | ayajaḥ | kavi-bhiḥ | kaviḥ | san | eva | hotariti | satya-tara |
tvam | adya | agne | mandrayā | juhvā | yajasva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ था दा॑शेमा॒ग्नये॒ कास्मै॑ दे॒ वजुष्॑ टोच्यते भा॒मिने॒ गीः । यो मर्त्येष्व॒
॑ मत ृ ॑ ऋ॒तावा॒ होता॒ यजि॑ष्ठ॒
इत्कृ॒णोति॑ दे॒ वान ् ॥

कथा दाशेमाग्नये कास्मै दे वजुष्टोच्यते भामिने गीः । यो मर्त्येष्वमत
ृ ऋतावा होता यजिष्ठ इत्कृणोति दे वान ् ॥

kathā dāśemāgnaye kāsmai devajuṣṭocyate bhāmine gīḥ | yo martyeṣv amṛta ṛtāvā hotā yajiṣṭha it kṛṇoti
devān ||

क॒ था । दा॒शम॒ े॒ । अ॒ ग्नये॑ । का । अ॒ स्मै॒ । दे॒ वऽजष्ु॑ टा । उ॒ च्य॒ त॒ े । भा॒मिने॑ । गीः । यः । मर्त्येष
॑ ु । अ॒ मत
ृ ः॑ । ऋ॒तऽवा॑ । होता॑ ।
यजि॑ष्ठः । इत ् । कृ॒णोति॑ । दे॒ वान ् ॥

kathā | dāśema | agnaye | kā | asmai | deva-juṣṭā | ucyate | bhāmine | gīḥ | yaḥ | martyeṣu | amṛtaḥ | ṛta-vā |
hotā | yajiṣṭhaḥ | it | kṛṇoti | devān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो अ॑ध्व॒ रेष॒ ु शंतम ु वम ् । अ॒ ग्निर्यद्वेर्मर्ता॑य दे॒ वान्त्स चा॒ बोधा॑ति॒
॑ ऋ॒तावा॒ होता॒ तम॒ ू नमो॑भि॒रा क॑ ृ णध्
मन॑सा यजाति ॥

यो अध्वरे षु शंतम ऋतावा होता तमू नमोभिरा कृणुध्वम ् । अग्निर्यद्वेर्मर्ताय दे वान्त्स चा बोधाति मनसा यजाति ॥

yo adhvareṣu śaṁtama ṛtāvā hotā tam ū namobhir ā kṛṇudhvam | agnir yad ver martāya devān sa cā
bodhāti manasā yajāti ||

यः । अ॒ ध्व॒ रेषु॑ । शम ्ऽत॑मः । ऋ॒तऽवा॑ । होता॑ । तम ् । ऊँ॒ इति॑ । नमः॑ऽभिः । आ । कृ॒ण॒ ध्व॒
ु म ् । अ॒ ग्निः । यत ् । वेः ।
॑
मर्ताय । दे॒ वान ् । सः । च॒ । बोधा॑ति । मन॑सा । य॒ जा॒ति॒ ॥

yaḥ | adhvareṣu | śam-tamaḥ | ṛta-vā | hotā | tam | oṃ iti | namaḥ-bhiḥ | ā | kṛṇudhvam | agniḥ | yat | veḥ |
martāya | devān | saḥ | ca | bodhāti | manasā | yajāti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स हि क्रत॒ :ु स मर्य॒ : स सा॒धर्मि
ु ॒ त्रो न भ॒ दद्भ
ू ॑त ॑ ु प्रथ॒ मं दे॑ व॒ यन्ती॒र्विश॒ उप॑ ब्रव
ु स्य र॒थीः । तं मेधेष ु ते
द॒ स्ममारी॑: ॥

स हि क्रतुः स मर्यः स साधुर्मित्रो न भूदद्भत
ु स्य रथीः । तं मेधेषु प्रथमं दे वयन्तीर्विश उप ब्रुवते दस्ममारीः ॥

sa hi kratuḥ sa maryaḥ sa sādhur mitro na bhūd adbhutasya rathīḥ | tam medheṣu prathamaṁ devayantīr
viśa upa bruvate dasmam ārīḥ ||

सः । हि । क्रतुः॑ । सः । मर्यः॑ । सः । सा॒धुः । मि॒ त्रः । न । भ॒ त
ू ् । अद्भ॑ त ॑ ु । प्र॒ थ॒मम ् । दे॒ व॒ऽयन्तीः
ु स्य । र॒थीः । तम ् । मेधेष
। विशः॑ । उप॑ । ब्र॒ व॒
ु त॒ े । द॒ स्मम ् । आरीः॑ ॥

saḥ | hi | kratuḥ | saḥ | maryaḥ | saḥ | sādhuḥ | mitraḥ | na | bhūt | adbhutasya | rathīḥ | tam | medheṣu |
prathamam | deva-yantīḥ | viśaḥ | upa | bruvate | dasmam | ārīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ न॒ णां
ृ नतृ म
॑ ो रि॒शादा॑ अ॒ ग्निर्गिरोऽव॑सा वेतु धी॒तिम ् । तना॑ च॒ ये म॒ घवा॑न॒: शवि॑ष्ठा॒ वाज॑प्रसत
ू ा
इ॒षय॑न्त॒ मन्म॑ ॥

स नो नण
ृ ां नत
ृ मो रिशादा अग्निर्गिरोऽवसा वेतु धीतिम ् । तना च ये मघवानः शविष्ठा वाजप्रसूता इषयन्त मन्म ॥

sa no nṛṇāṁ nṛtamo riśādā agnir giro 'vasā vetu dhītim | tanā ca ye maghavānaḥ śaviṣṭhā vājaprasūtā
iṣayanta manma ||

सः । नः॒ । न॒ णाम
ृ ् । नऽृ त॑मः । रि॒शादाः॑ । अ॒ ग्निः । गिरः॑ । अव॑सा । वे॒त॒ ु । धी॒तिम ् । तना॑ । च॒ । ये । म॒ घऽवा॑नः ।
शवि॑ष्ठाः । वाज॑ऽप्रसूताः । इ॒षय॑न्त । मन्म॑ ॥

saḥ | naḥ | nṛṇām | nṛ-tamaḥ | riśādāḥ | agniḥ | giraḥ | avasā | vetu | dhītim | tanā | ca | ye | magha-vānaḥ |
śaviṣṭhāḥ | vāja-prasūtāḥ | iṣayanta | manma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
ए॒ वाग्निर्गोत॑मेभिॠ॒तावा॒ विप्रेभिरस्तोष्ट ॑ । स ए॑षु द्य॒ म्नं
जा॒तवेदाः ु पी॑पय॒ त्स वाजं॒ स प॒ ष्टिं
ु या॑ति॒
जोष॒ मा चि॑कि॒त्वान ् ॥

एवाग्निर्गोतमेभिॠतावा विप्रेभिरस्तोष्ट जातवेदाः । स एषु द्युम्नं पीपयत्स वाजं स पुष्टिं याति जोषमा चिकित्वान ्
॥

evāgnir gotamebhir ṛtāvā viprebhir astoṣṭa jātavedāḥ | sa eṣu dyumnam pīpayat sa vājaṁ sa puṣṭiṁ yāti
joṣam ā cikitvān ||

॑
ए॒ व । अ॒ ग्निः । गोत॑मेभिः । ऋ॒तऽवा॑ । विप्रेभिः ॑ । सः । ए॒ ष॒ ु । द्य॒ म्नम
। अ॒ स्तो॒ष्ट॒ । जा॒तऽवेदाः ु ् । पी॒प॒य॒त ् । सः । वाज॑म ्
। सः । प॒ ष्टिम
ु ् । या॒ति॒ । जोष॑म ् । आ । चि॒ कि॒ त्वान ् ॥

eva | agniḥ | gotamebhiḥ | ṛta-vā | viprebhiḥ | astoṣṭa | jāta-vedāḥ | saḥ | eṣu | dyumnam | pīpayat | saḥ |
vājam | saḥ | puṣṭim | yāti | joṣam | ā | cikitvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि त्वा॒ गोत॑मा गि॒ रा जात॑वेदो॒ विच॑र्षणे । द्य॒ म्नै
ु रभि॒ प्र णो॑नम
ु ः॥

अभि त्वा गोतमा गिरा जातवेदो विचर्षणे । द्युम्नैरभि प्र णोनुमः ॥

abhi tvā gotamā girā jātavedo vicarṣaṇe | dyumnair abhi pra ṇonumaḥ ||

अ॒ भि । त्वा॒ । गोत॑माः । गि॒ रा । जात॑ऽवेदः । विऽच॑र्षणे । द्य॒ म्नै
ु ः । अ॒ भि । प्र । नो॒न॒ मः॒
ु ॥

abhi | tvā | gotamāḥ | girā | jāta-vedaḥ | vi-carṣaṇe | dyumnaiḥ | abhi | pra | nonumaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमु॑ त्वा॒ गोत॑मो गि॒ रा रा॒यस्का॑मो दव
ु स्यति । द्य॒ म्नै
ु ः॥

तमु त्वा गोतमो गिरा रायस्कामो दव
ु स्यति । द्युम्नैरभि प्र णोनुमः ॥

tam u tvā gotamo girā rāyaskāmo duvasyati | dyumnair abhi pra ṇonumaḥ ||

तम ् । ऊँ॒ इति॑ । त्वा॒ । गोत॑मः । गि॒ रा । रा॒यःऽका॑मः । द॒ व॒ु स्य॒ ति॒ । द्य॒ म्नै
ु ॥

tam | oṃ iti | tvā | gotamaḥ | girā | rāyaḥ-kāmaḥ | duvasyati | dyumnaiḥ | abhi | pra | nonumaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमु॑ त्वा वाज॒ सात॑ममङ्गिर॒स्वद्ध॑वामहे । द्य॒ म्नै
ु ः॥

तमु त्वा वाजसातममङ्गिरस्वद्धवामहे । द्युम्नैरभि प्र णोनुमः ॥

tam u tvā vājasātamam aṅgirasvad dhavāmahe | dyumnair abhi pra ṇonumaḥ ||

तम ् । ऊँ॒ इति॑ । त्वा॒ । वा॒ज॒ऽसात॑मम ् । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वत ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । द्य॒ म्नै
ु ॥

tam | oṃ iti | tvā | vāja-sātamam | aṅgirasvat | havāmahe | dyumnaiḥ | abhi | pra | nonumaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमु॑ त्वा वत्र
ृ ह ँू॑
॒ न्त॑मं॒ यो दस्यरवध न
ू ॒ षे
ु । द्य॒ म्नै
ु ः॥

तमु त्वा वत्र
ृ हन्तमं यो दस्यूँरवधूनुषे । द्युम्नैरभि प्र णोनुमः ॥

tam u tvā vṛtrahantamaṁ yo dasyūm̐r avadhūnuṣe | dyumnair abhi pra ṇonumaḥ ||

तम ् । ऊँ॒ इति॑ । त्वा॒ । व॒ त्र
ृ ह ॒ न ्ऽत॑मम ् । यः । दस्यन
ू॑ ् । अ॒ व॒ ऽध॒ न
ू ॒ षे
ु । द्य॒ म्नै
ु ॥

tam | oṃ iti | tvā | vṛtrahan-tamam | yaḥ | dasyūn | ava-dhūnuṣe | dyumnaiḥ | abhi | pra | nonumaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवो॑चाम॒ रहू॑गणा अ॒ ग्नये॒ मधुम
॑ ॒ द्वच॑: । द्य॒ म्नै
ु ः॥

अवोचाम रहूगणा अग्नये मधुमद्वचः । द्युम्नैरभि प्र णोनुमः ॥

avocāma rahūgaṇā agnaye madhumad vacaḥ | dyumnair abhi pra ṇonumaḥ ||

अवो॑चाम । रहू॑गणाः । अ॒ ग्नये॑ । मधुऽ॑ मत ् । वचः॑ । द्य॒ म्नै
ु ॥

avocāma | rahūgaṇāḥ | agnaye | madhu-mat | vacaḥ | dyumnaiḥ | abhi | pra | nonumaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यकेशो॒ रज॑सो विसा॒रेऽहि॒र्धुनि॒ र्वात॑ इव॒ ध्रजी॑मान ् । शचि
ु भ्र ॑ यश॑स्वतीरप॒ स्यव
॑ ाजा उ॒ षसो॒ नवेदा॒ ु ो॒
न स॒ त्याः ॥

हिरण्यकेशो रजसो विसारे ऽहिर्धुनिर्वात इव ध्रजीमान ् । शुचिभ्राजा उषसो नवेदा यशस्वतीरपस्युवो न सत्याः ॥

hiraṇyakeśo rajaso visāre 'hir dhunir vāta iva dhrajīmān | śucibhrājā uṣaso navedā yaśasvatīr apasyuvo na
satyāḥ ||

हिर॑ ण्यऽकेशः । रज॑सः । वि॒ ऽसा॒रे । अहिः॑ । धुनिः॑ । वातः॑ऽइव । ध्रजी॑मान ् । शुचिऽ॑ भ्राजाः । उ॒ षसः॑ । नवेदाः
॑ । यश॑स्वतीः
। अ॒ प॒ स्युवः॑ । न । स॒ त्याः ॥

hiraṇya-keśaḥ | rajasaḥ | vi-sāre | ahiḥ | dhuniḥ | vātaḥ-iva | dhrajīmān | śuci-bhrājāḥ | uṣasaḥ | navedāḥ |
yaśasvatīḥ | apasyuvaḥ | na | satyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ते॑ सप
ु ॒ र्णा अ॑मिनन्तँ॒ एवै:॑ कृ॒ष्णो नो॑नाव वष
ृ ॒ भो यदी॒दम ् । शि॒ वाभि॒ र्न स्मय॑मानाभि॒ रागा॒त्पत॑न्ति॒
मिह॑ : स्त॒ नय॑न्त्य॒ भ्रा ॥

आ ते सुपर्णा अमिनन्तँ एवैः कृष्णो नोनाव वष
ृ भो यदीदम ् । शिवाभिर्न स्मयमानाभिरागात्पतन्ति मिहः
स्तनयन्त्यभ्रा ॥

ā te suparṇā aminantam̐ evaiḥ kṛṣṇo nonāva vṛṣabho yadīdam | śivābhir na smayamānābhir āgāt patanti
mihaḥ stanayanty abhrā ||

आ । ते॒ । स॒ ऽप॒
ु र्णाः । अ॒ मि॒ न॒ न्त॒ । एवैः॑ । कृ॒ष्णः । नो॒ना॒व॒ । व॒ ष॒ृ भः । यदि॑ । इ॒दम ् । शि॒ वाभिः॑ । न । स्मय॑मानाभिः । आ
। अ॒ गा॒त ् । पत॑न्ति । मिहः॑ । स्त॒ नय॑न्ति । अ॒ भ्रा ॥

ā | te | su-parṇāḥ | aminanta | evaiḥ | kṛṣṇaḥ | nonāva | vṛṣabhaḥ | yadi | idam | śivābhiḥ | na |
smayamānābhiḥ | ā | agāt | patanti | mihaḥ | stanayanti | abhṛā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदी॑म॒ तस्य॒
ृ पय॑सा॒ पिया॑नो॒ नय॑न्न॒ तस्य॑
ृ प॒ थिभी॒ रजि॑ष्ठै ः । अ॒ र्य॒ मा मि॒ त्रो वरु॑ ण॒ : परि॑ ज्मा॒ त्वचं॑
पञ्
ृ च॒ न्त्यप
ु र॑ स्य॒ योनौ॑ ॥

यदीमत
ृ स्य पयसा पियानो नयन्नत
ृ स्य पथिभी रजिष्ठै ः । अर्यमा मित्रो वरुणः परिज्मा त्वचं पञ्
ृ चन्त्युपरस्य योनौ ॥

yad īm ṛtasya payasā piyāno nayann ṛtasya pathibhī rajiṣṭhaiḥ | aryamā mitro varuṇaḥ parijmā tvacam
pṛñcanty uparasya yonau ||

यत ् ई॒म ् । ऋ॒तस्य॑ । पय॑सा । पिया॑नः । नय॑न ् । ऋ॒तस्य॑ । प॒ थिऽभिः॑ । रजि॑ष्ठै ः । अ॒ र्य॒ मा । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । परि॑ ऽज्मा ।
त्वच॑म ् । प॒ ञ्च॒
ृ न्ति॒ । उप॑रस्य । योनौ॑ ॥

yat īm | ṛtasya | payasā | piyānaḥ | nayan | ṛtasya | pathi-bhiḥ | rajiṣṭhaiḥ | ayarmā | mitraḥ | varuṇaḥ | pari-
jmā | tvacam | pṛñcanti | uparasya | yonau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्ष्युष्णिक्
THE MANTRA

॑ जातवेदो॒ महि॒ श्रव॑: ॥
अग्ने॒ वाज॑स्य॒ गोम॑त॒ ईशा॑नः सहसो यहो । अ॒ स्मे धेहि

अग्ने वाजस्य गोमत ईशानः सहसो यहो । अस्मे धेहि जातवेदो महि श्रवः ॥

agne vājasya gomata īśānaḥ sahaso yaho | asme dhehi jātavedo mahi śravaḥ ||

अग्ने॑ । वाज॑स्य । गोम॑तः । ईशा॑नः । स॒ ह॒सः॒ । य॒ हो॒ इति॑ । अ॒ स्मे इति॑ । धे॒ हि॒ । जा॒त॒ऽवे॒दः॒ । महि॑ । श्रवः॑ ॥

agne | vājasya | gomataḥ | īśānaḥ | sahasaḥ | yaho iti | asme iti | dhehi | jāta-vedaḥ | mahi | śravaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ार्ष्युष्णिक्
THE MANTRA

स इ॑धा॒नो वसुष्॑ क॒ विर॒ग्निरी॒ळेन्यो॑ गि॒ रा । रे ॒वद॒ स्मभ्यं॑ पर्व
ु णीक दीदिहि ॥

स इधानो वसुष्कविरग्निरीळे न्यो गिरा । रे वदस्मभ्यं पुर्वणीक दीदिहि ॥

sa idhāno vasuṣ kavir agnir īḻenyo girā | revad asmabhyam purvaṇīka dīdihi ||

सः । इ॒धा॒नः । वसुः॑ । क॒ विः । अ॒ ग्निः । ई॒ळेन्यः॑ । गि॒ रा । रे ॒वत ् । अ॒ स्मभ्य॑म ् । प॒ रु॒
ु ऽअ॒ णी॒क॒ । दी॒दि॒हि॒ ॥

saḥ | idhānaḥ | vasuḥ | kaviḥ | agniḥ | īḷenyaḥ | girā | revat | asmabhyam | puru-aṇīka | dīdihi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ार्ष्युष्णिक्
THE MANTRA

क्ष॒पो रा॑जन्न॒ त
ु त्मनाग्ने॒ वस्तो॑रु॒तोषस॑: । स ति॑ग्मजम्भ र॒क्षसो॑ दह॒ प्रति॑ ॥

क्षपो राजन्नुत त्मनाग्ने वस्तोरुतोषसः । स तिग्मजम्भ रक्षसो दह प्रति ॥

kṣapo rājann uta tmanāgne vastor utoṣasaḥ | sa tigmajambha rakṣaso daha prati ||

क्ष॒पः । रा॒ज॒न ् । उ॒ त । त्मना॑ । अग्ने॑ । वस्तोः॑ । उ॒ त । उ॒ षसः॑ । सः । ति॒ ग्म॒ ऽज॒ म्भ॒ । र॒क्षसः॑ । द॒ ह॒ । प्रति॑ ॥

kṣapaḥ | rājan | uta | tmanā | agne | vastoḥ | uta | uṣasaḥ | saḥ | tigma-jambha | rakṣasaḥ | daha | prati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवा॑ नो अग्न ऊ॒ तिभि॑र्गाय॒ त्रस्य॒ प्रभ॑र्मणि । विश्वा॑सु धी॒षु व॑न्द्य ॥

अवा नो अग्न ऊतिभिर्गायत्रस्य प्रभर्मणि । विश्वासु धीषु वन्द्य ॥

avā no agna ūtibhir gāyatrasya prabharmaṇi | viśvāsu dhīṣu vandya ||

अव॑ । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । ऊ॒ तिऽभिः॑ । गा॒य॒त्रस्य॑ । प्रऽभ॑र्मणि । विश्वा॑सु । धी॒षु । व॒ न्द्य॒ ॥

ava | naḥ | agne | ūti-bhiḥ | gāyatrasya | pra-bharmaṇi | viśvāsu | dhīṣu | vandya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ अग्ने र॒यि ं भ॑र सत्रा॒साहं॒ वरे॑ ण्यम ् । विश्वा॑सु प॒ त्स
ृ ु द॒ ष्टर॑
ु म ्॥

आ नो अग्ने रयिं भर सत्रासाहं वरे ण्यम ् । विश्वासु पत्ृ सु दष्ु टरम ् ॥

ā no agne rayim bhara satrāsāhaṁ vareṇyam | viśvāsu pṛtsu duṣṭaram ||

आ । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । र॒यिम ् । भ॒ र॒ । स॒ त्रा॒ऽसह॑म ् । वरे॑ ण्यम ् । विश्वा॑सु । प॒ त
ृ ्ऽसु । द॒ स्तर॑
ु म ्॥

ā | naḥ | agne | rayim | bhara | satrāsaham | vareṇyam | viśvāsu | pṛt-su | dustaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ अग्ने सच
ु त े॒ न
ु ा॑ र॒यि ं वि॒ श्वायुप ॑ जी॒वसे॑ ॥
॑ ोषसम ् । मा॒र्डी॒कं धेहि

आ नो अग्ने सुचेतुना रयिं विश्वायुपोषसम ् । मार्डीकं धेहि जीवसे ॥

ā no agne sucetunā rayiṁ viśvāyupoṣasam | mārḍīkaṁ dhehi jīvase ||

आ । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ ऽचे॒
ु तन ु ा॑ । र॒यिम ् । वि॒ श्वायऽु॑ पोषसम ् । मा॒र्डी॒कम ् । धे॒ हि॒ । जी॒वसे॑ ॥

ā | naḥ | agne | su-cetunā | rayim | viśvāyu-poṣasam | mārḍīkam | dhehi | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र प॒ तास्ति॒
ू ग्मशो॑चिषे॒ वाचो॑ गोतमा॒ग्नये॑ । भर॑ स्व सम्
ु न॒ यर्गि
ु र॑ : ॥

प्र पूतास्तिग्मशोचिषे वाचो गोतमाग्नये । भरस्व सुम्नयुर्गिरः ॥

pra pūtās tigmaśociṣe vāco gotamāgnaye | bharasva sumnayur giraḥ ||

ू । ति॒ग्मऽशो॑चिषे । वाचः॑ । गोतम । अ॒ ग्नये॑ । भर॑ स्व । स॒ म्न॒
प्र । प॒ ताः ु ऽयुः । गिरः॑ ॥

pra | pūtāḥ | tigma-śociṣe | vācaḥ | gotama | agnaye | bharasva | sumna-yuḥ | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो नो॑ अग्नेऽभि॒ दास॒ त्यन्ति॑ द॒ रेू प॑दी॒ष्ट सः । अ॒ स्माक॒ मिद्व॒ धे
ृ भ॑व ॥

यो नो अग्नेऽभिदासत्यन्ति दरू े पदीष्ट सः । अस्माकमिद्वध
ृ े भव ॥

yo no agne 'bhidāsaty anti dūre padīṣṭa saḥ | asmākam id vṛdhe bhava ||

यः । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ भि॒ ऽदास॑ति । अन्ति॑ । द॒ रेू । प॒ दी॒ष्ट । सः । अ॒ स्माक॑म ् । इत ् । व॒ धे
ृ । भ॒ व॒ ॥

yaḥ | naḥ | agne | abhi-dāsati | anti | dūre | padīṣṭa | saḥ | asmākam | it | vṛdhe | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ह॒स्रा॒क्षो विच॑र्षणिर॒ग्नी रक्षां॑सि सेधति । होता॑ गण
ृ ीत उ॒ क्थ्य॑: ॥

सहस्राक्षो विचर्षणिरग्नी रक्षांसि सेधति । होता गण
ृ ीत उक्थ्यः ॥

sahasrākṣo vicarṣaṇir agnī rakṣāṁsi sedhati | hotā gṛṇīta ukthyaḥ ||

स॒ ह॒स्र॒ऽअ॒ क्षः । विऽच॑र्षणिः । अ॒ ग्निः । रक्षां॑सि । से॒ ध॒ ति॒ । होता॑ । ग॒ णी॒
ृ त॒ े । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

sahasra-akṣaḥ | vi-carṣaṇiḥ | agniḥ | rakṣāṃsi | sedhati | hotā | gṛṇīte | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ास्तारपङ्क्ति
THE MANTRA

इ॒त्था हि सोम॒ इन्मदे॑ ब्र॒ ह्मा च॒ कार॒ वर्धनम
॑ ् । शवि॑ष्ठ वज्रि॒ न्नोज॑सा पथि
ृ ॒ व्या निः श॑शा॒
अहि॒मर्च॒ न्ननु॑ स्व॒ राज्य॑म ् ॥

इत्था हि सोम इन्मदे ब्रह्मा चकार वर्धनम ् । शविष्ठ वज्रिन्नोजसा पथि
ृ व्या निः शशा अहिमर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

itthā hi soma in made brahmā cakāra vardhanam | śaviṣṭha vajrinn ojasā pṛthivyā niḥ śaśā ahim arcann anu
svarājyam ||

इ॒त्था । हि । सोमे॑ । इत ् । मदे॑ । ब्र॒ ह्मा । च॒ कार॑ । वर्धनम
॑ ् । शवि॑ष्ठ । व॒ ज्रि॒न ् ओज॑सा । प॒ थि॒
ृ व्याः । निः । श॒ शाः॒ । अहि॑म ्
॑
। अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

itthā | hi | some | it | made | brahmā | cakāra | vardhanam | śaviṣṭha | vajrin ojasā | pṛthivyāḥ | niḥ | śaśāḥ |
ahim | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

स त्वा॑मद॒ द्वष ृ ा॒ मद॒ : सोम॑: श्ये॒नाभत
॑ ृ ः स॒ तः
ु । येना॑ व॒ त्रं
ृ निर॒द्भ्यो ज॒ घन्थ॑ वज्रि॒ न्नोज॒ सार्च॒ न्ननु॑
स्व॒ राज्य॑म ् ॥

स त्वामदद्वष
ृ ा मदः सोमः श्येनाभत
ृ ः सुतः । येना वत्र
ृ ं निरद्भ्यो जघन्थ वज्रिन्नोजसार्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

sa tvāmadad vṛṣā madaḥ somaḥ śyenābhṛtaḥ sutaḥ | yenā vṛtraṁ nir adbhyo jaghantha vajrinn ojasārcann
anu svarājyam ||

सः । त्वा॒ । अ॒ म॒ द॒ त ् । वष
ृ ा॑ । मदः॑ । सोमः॑ । श्ये॒नऽआ॑भत
ृ ः । स॒ तः
ु । येन॑ । व॒ त्रम
ृ ् । निः । अ॒ त ्ऽभ्यः । ज॒ घन्थ॑ । व॒ ज्रि॒न ् ।
॑
ओज॑सा । अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

saḥ | tvā | amadat | vṛṣā | madaḥ | somaḥ | śyena-ābhṛtaḥ | sutaḥ | yena | vṛtram | niḥ | at-bhyaḥ | jaghantha |
vajrin | ojasā | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

॑ धष्ृ ण॒ हि
प्रेह्य॒ भीहि ॑
ु न ते॒ वज्रो॒ नि यंसते । इन्द्र॑ न॒ म्णं
ृ हि ते॒ शवो॒ हनो॑ व॒ त्रं
ृ जया॑ अ॒ पोऽर्च॒ न्ननु॑

प्रेह्यभीहि धष्ृ णुहि न ते वज्रो नि यंसते । इन्द्र नम्
ृ णं हि ते शवो हनो वत्र
ृ ं जया अपोऽर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

prehy abhīhi dhṛṣṇuhi na te vajro ni yaṁsate | indra nṛmṇaṁ hi te śavo hano vṛtraṁ jayā apo 'rcann anu
svarājyam ||

प्र । इ॒हि॒ । अ॒ भि । इ॒हि॒ । ध॒ ष्ण
ृ ॒ हि
ु । न । ते॒ । वज्रः॑ । नि । यं॒ स॒ते॒ । इन्द्र॑ । न॒ म्णम
ृ ् । हि । ते॒ । शवः॑ । हनः॑ । व॒ त्रम
ृ ् । जयाः॑
॑
। अ॒ पः । अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

pra | ihi | abhi | ihi | dhṛṣṇuhi | na | te | vajraḥ | ni | yaṃsate | indra | nṛmṇam | h i | te | śavaḥ | hanaḥ | vṛtram
| jayāḥ | apaḥ | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

निरि॑ न्द्र॒ भम्
ू या॒ अधि॑ व॒ त्रं
ृ ज॑घन्थ॒ निर्दि॒ वः । स॒ जा
ृ म॒ रुत्व॑ती॒रव॑ जी॒वध॑न्या इ॒मा अ॒ पोऽर्च॒ न्ननु॑

निरिन्द्र भूम्या अधि वत्र
ृ ं जघन्थ निर्दिवः । सज
ृ ा मरुत्वतीरव जीवधन्या इमा अपोऽर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

nir indra bhūmyā adhi vṛtraṁ jaghantha nir divaḥ | sṛjā marutvatīr ava jīvadhanyā imā apo 'rcann anu
svarājyam ||

निः । इ॒न्द्र॒ । भूम्याः॑ । अधि॑ । व॒ त्रम
ृ ् । ज॒ घ॒ न्थ॒ । निः । दि॒ वः । स॒ ज
ृ । म॒ रुत्व॑तीः । अव॑ । जी॒वऽध॑न्याः । इ॒माः । अ॒ पः ।
॑
अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

niḥ | indra | bhūmyāḥ | adhi | vṛtram | jaghantha | niḥ | divaḥ | sṛja | marutvatīḥ | ava | jīva-dhanyāḥ | imāḥ |
apaḥ | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ व॒ त्रस्य॒
ृ ॑ हीळि॒ तः । अ॒ भि॒ क्रम्याव॑ जिघ्नते॒ऽपः सर्मा॑य चो॒दय॒ न्नर्च॒ न्ननु॑
दोध॑त॒: सान॒ ंु वज्रेण

इन्द्रो वत्र
ृ स्य दोधतः सानुं वज्रेण हीळितः । अभिक्रम्याव जिघ्नतेऽपः सर्माय चोदयन्नर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

indro vṛtrasya dodhataḥ sānuṁ vajreṇa hīḻitaḥ | abhikramyāva jighnate 'paḥ sarmāya codayann arcann anu
svarājyam ||

इन्द्रः॑ । व॒ त्रस्य॑
ृ । दोध॑तः । सानुम ॑ । ही॒ळि॒तः । अ॒ भि॒ ऽक्रम्य॑ । अव॑ । जि॒ घ्न॒ त॒ े । अ॒ पः । सर्मा॑य । चो॒दय॑न ् । अर्चन
॑ ् । वज्रेण ॑ ्
। अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

indraḥ | vṛtrasya | dodhataḥ | sānum | vajreṇa | hīḷitaḥ | abhi-kramya | ava | ji ghnate | apaḥ | sarmāya |
codayan | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ श॒ तप॑र्वणा । म॒ न्दा॒न इन्द्रो॒ अन्ध॑स॒: सखि॑भ्यो गा॒तमि
अधि॒ सानौ॒ नि जि॑घ्नते॒ वज्रेण ु च्
॑ छ॒ त्यर्च॒ न्ननु॑

अधि सानौ नि जिघ्नते वज्रेण शतपर्वणा । मन्दान इन्द्रो अन्धसः सखिभ्यो गातुमिच्छत्यर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

adhi sānau ni jighnate vajreṇa śataparvaṇā | mandāna indro andhasaḥ sakhibhyo gātum icchaty arcann anu
svarājyam ||

॑ । श॒ तऽप॑र्वणा । म॒ न्दा॒नः । इन्द्रः॑ । अन्ध॑सः । सखि॑ऽभ्यः । गा॒तुम ् । इ॒च्छ॒ ति॒ ।
अधि॑ । सानौ॑ । नि । जि॒ घ्नी॒त॒ े । वज्रेण
॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥
अर्चन

adhi | sānau | ni | jighnīate | vajreṇa | śata-parvaṇā | mandānaḥ | indraḥ | andhasaḥ | sakhi-bhyaḥ | gātum |
icchati | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

इन्द्र॒ तभ् ॑ ् । यद्ध॒ त्यं मा॒यिनं॑ म॒ गं
ु य॒ मिद॑ द्रि॒वोऽनत्ु॑ तं वज्रिन्वी॒र्यम ृ तम॒ ु त्वं मा॒यया॑वधी॒रर्च॒ न्ननु॑

इन्द्र तुभ्यमिदद्रिवोऽनुत्तं वज्रिन्वीर्यम ् । यद्ध त्यं मायिनं मग
ृ ं तमु त्वं माययावधीरर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

indra tubhyam id adrivo 'nuttaṁ vajrin vīryam | yad dha tyam māyinam mṛgaṁ tam u tvam māyayāvadhīr
arcann anu svarājyam ||

॑ ् । यत ् । ह॒ । त्यम ् । मा॒यिन॑म ् । म॒ गम
इन्द्र॑ । तुभ्य॑म ् । इत ् । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । अनत्ु॑ तम ् । व॒ ज्रि॒न ् । वी॒र्यम ृ ् । तम ् । ऊँ॒ इति॑ ।
॑
त्वम ् । मा॒यया॑ । अ॒ व॒ धीः॒ । अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

indra | tubhyam | it | adri-vaḥ | anuttam | vajrin | vīryam | yat | ha | tyam | māy inam | m ṛgam | tam | oṃ iti |
tvam | māyayā | avadhīḥ | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

वि ते॒ वज्रा॑सो अस्थिरन्नव॒ ति ं ना॒व्या॒३॒॒॑॑ अनु॑ । म॒ हत्त॑ इन्द्र वी॒र्यं॑ बा॒ह्वोस्ते॒ बलं॑ हि॒तमर्च॒ न्ननु॑

वि ते वज्रासो अस्थिरन्नवतिं नाव्या अनु । महत्त इन्द्र वीर्यं बाह्वोस्ते बलं हितमर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

vi te vajrāso asthiran navatiṁ nāvyā anu | mahat ta indra vīryam bāhvos te balaṁ hitam arcann anu
svarājyam ||

॑ ् । बा॒ह्वोः । ते॒ । बल॑म ् । हि॒तम ् ।
वि । ते॒ । वज्रा॑सः । अ॒ स्थि॒ र॒न ् । न॒ व॒तिम ् । ना॒व्याः॑ । अनु॑ । म॒ हत ् । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वी॒र्यम
॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥
अर्चन

vi | te | vajrāsaḥ | asthiran | navatim | nāvyāḥ | anu | mahat | te | indra | vīryam | bāhvoḥ | te | balam | hitam |
arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ हस्रं॑ सा॒कम॑र्चत॒ परि॑ ष्टोभत विंश॒तिः । श॒ तैन॒मन्व॑नोनव॒ रिन्द्रा॑
ु य॒ ब्रह्मोद्य॑त॒मर्च॒ न्ननु॑ स्व॒ राज्य॑म ्
॥

सहस्रं साकमर्चत परि ष्टोभत विंशतिः । शतैनमन्वनोनवुरिन्द्राय ब्रह्मोद्यतमर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

sahasraṁ sākam arcata pari ṣṭobhata viṁśatiḥ | śatainam anv anonavur indrāya brahmodyatam arcann anu
svarājyam ||

स॒ हस्र॑म ् । सा॒कम ् । अ॒ र्च॒ त॒ । परि॑ । स्तो॒भ॒त॒ । विं॒ श॒तिः । श॒ ता । ए॒ न॒म ् । अनु॑ । अ॒ नो॒न॒वुः॒ । इन्द्रा॑य । ब्रह्म॑ । उत ्ऽय॑तम ् ।
अर्चन॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

sahasram | sākam | arcata | pari | stobhata | viṃśatiḥ | śatā | enam | anu | anonavuḥ | indrāya | brahma | ut-
yatam | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ व॒ त्रस्य॒
ृ तवि॑षीं॒ निर॑ ह॒न्त्सह॑ सा॒ सह॑ : । म॒ हत्तद॑ स्य॒ पौंस्यं॑ व॒ त्रं
ृ ज॑घ॒न्वाँ अ॑सज
ृ ॒ दर्च॒ न्ननु॑

इन्द्रो वत्र
ृ स्य तविषीं निरहन्त्सहसा सहः । महत्तदस्य पौंस्यं वत्र
ृ ं जघन्वाँ असज
ृ दर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

indro vṛtrasya taviṣīṁ nir ahan sahasā sahaḥ | mahat tad asya pauṁsyaṁ vṛtraṁ jaghanvām̐ asṛjad arcann
anu svarājyam ||

इन्द्रः॑ । व॒ त्रस्य॑
ृ । तवि॑षीम ् । निः । अ॒ ह॒न ् । सह॑सा । सहः॑ । म॒ हत ् । तत ् । अ॒ स्य॒ । पौंस्य॑म ् । व॒ त्रम
ृ ् । ज॒ घ॒ न्वा॒न ् । अ॒ स॒ ज॒
ृ त्
॑

indraḥ | vṛtrasya | taviṣīm | niḥ | ahan | sahasā | sahaḥ | mahat | tat | asya | paiṃsyam | vṛtram | jaghanvān |
asṛjat | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ भि॒ यसा॑ म॒ ही । यदि॑ न्द्र वज्रि॒ न्नोज॑सा व॒ त्रं
इ॒मे चि॒ त्तव॑ म॒ न्यवे॒ वेपेते ृ म॒ रुत्वाँ॒ अव॑धी॒रर्च॒ न्ननु॑

इमे चित्तव मन्यवे वेपेते भियसा मही । यदिन्द्र वज्रिन्नोजसा वत्र
ृ ं मरुत्वाँ अवधीरर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

ime cit tava manyave vepete bhiyasā mahī | yad indra vajrinn ojasā vṛtram marutvām̐ avadhīr arcann anu
svarājyam ||

इ॒मे । चि॒ त ् । तव॑ । म॒ न्यवे॑ । वेपेते
॑ ॒ इति॑ । भि॒ यसा॑ । म॒ ही । यत ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ ज्रि॒न ् । ओज॑सा । व॒ त्रम
ृ ् । म॒ रुत्वान ् । अव॑धीः
॑

ime | cit | tava | manyave | vepeteiti | bhiyasā | mahī | yat | indra | vajrin | ojasā | vṛtram | marutvān | avadhīḥ |
arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

न वेपस े द्रं॑ व॒ त्रो
॑ ा॒ न त॑न्य॒ तन् ृ वि बी॑भयत ् । अ॒ भ्येनं
॑ ॒ वज्र॑ आय॒ सः स॒ हस्र॑भष्टि
ृ राय॒ तार्च॒ न्ननु॑ स्व॒ राज्य॑म ्
॥

न वेपसा न तन्यतेन्द्रं वत्र
ृ ो वि बीभयत ् । अभ्येनं वज्र आयसः सहस्रभष्टि
ृ रायतार्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

na vepasā na tanyatendraṁ vṛtro vi bībhayat | abhy enaṁ vajra āyasaḥ sahasrabhṛṣṭir āyatārcann anu
svarājyam ||

न । वेपस ॑ ा । न । त॒न्य॒ ता । इन्द्र॑ म ् । व॒ त्रः
ृ । वि । बी॒भ॒य॒ त ् । अ॒ भि । ए॒ न॒म ् । वज्रः॑ । आय॒ सः । स॒ हस्र॑ऽभष्टि
ृ ः । आ॒या॒त॒ ।
॑
अर्चन ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

na | vepasā | na | tanyatā | indram | vṛtraḥ | vi | bībhayat | abhi | enam | vajraḥ | āyasaḥ | sahasra-bhṛṣṭiḥ |
āyāta | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्व॒ त्रं ॑ स॒ मयो॑धयः । अहि॑मिन्द्र॒ जिघां॑सतो दि॒ वि ते॑ बद्बधे॒ शवोऽर्च॒ न्ननु॑
ृ तव॑ चा॒शनिं॒ वज्रेण

यद्वत्र
ृ ं तव चाशनिं वज्रेण समयोधयः । अहिमिन्द्र जिघांसतो दिवि ते बद्बधे शवोऽर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

yad vṛtraṁ tava cāśaniṁ vajreṇa samayodhayaḥ | ahim indra jighāṁsato divi te badbadhe śavo 'rcann anu
svarājyam ||

यत ् । व॒ त्रम ॑ । स॒ म ्ऽअयो॑धयः । अहि॑म ् । इ॒न्द्र॒ । जिघां॑सतः । दि॒ वि । ते॒ । ब॒ द्ब॒ धे॒ । शवः॑ ।
ृ ् । तव॑ । च॒ । अ॒ शनि॑म ् । वज्रेण
॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥
अर्चन

yat | vṛtram | tava | ca | aśanim | vajreṇa | sam-ayodhayaḥ | ahim | indra | jighāṃsataḥ | divi | te | badbadhe |
śavaḥ | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि॒ ष्ट॒ ने ते॑ अद्रिवो॒ यत्स्था जग॑च्च रे जते । त्वष्टा॑ चि॒ त्तव॑ म॒ न्यव॒ इन्द्र॑ वेवि॒ज्यते॑ भि॒ यार्च॒ न्ननु॑

अभिष्टने ते अद्रिवो यत्स्था जगच्च रे जते । त्वष्टा चित्तव मन्यव इन्द्र वेविज्यते भियार्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

abhiṣṭane te adrivo yat sthā jagac ca rejate | tvaṣṭā cit tava manyava indra vevijyate bhiyārcann anu
svarājyam ||

अ॒ भि॒ ऽस्त॒ने । ते॒ । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । यत ् । स्थाः । जग॑त ् । च॒ । रे ॒ज॒ते॒ । त्वष्टा॑ । चि॒ त ् । तव॑ । म॒ न्यवे॑ । इ॒न्द्र॒ । वे॒वि॒ज्यते॑ ।
भि॒ या । अर्चन ॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

abhi-stane | te | adri-vaḥ | yat | sthāḥ | jagat | ca | rejate | tvaṣṭā | cit | tava | manyave | indra | vevijyate | bhiyā
| arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

न॒ हि नु याद॑ धी॒मसीन्द्रं॒ को वी॒र्या॑ प॒ रः । तस्मि॑न्न॒ म्णम
ृ ु क्रतंु॑ दे॒ वा ओजांसि॒
॒त ॑ सं द॑ ध॒ रर्च॒
ु न्ननु॑

नहि नु यादधीमसीन्द्रं को वीर्या परः । तस्मिन्नम्
ृ णमुत क्रतुं दे वा ओजांसि सं दधुरर्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

nahi nu yād adhīmasīndraṁ ko vīryā paraḥ | tasmin nṛmṇam uta kratuṁ devā ojāṁsi saṁ dadhur arcann
anu svarājyam ||

न॒हि । नु । यात ् । अ॒ धि॒ ऽइ॒मसि॑ । इन्द्र॑ म ् । कः । वी॒र्या॑ । प॒ रः । तस्मि॑न ् । न॒ म्णम
ृ ु॑ ् । दे॒ वाः । ओजां॑सि ।
् । उ॒ त । क्रतम
॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥
सम ् । द॒ धुः॒ । अर्चन

nahi | nu | yāt | adhi-imasi | indram | kaḥ | vīryā | paraḥ | tasmin | nṛmṇam | uta | kratum | devāḥ | ojāṃsi |
sam | dadhuḥ | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

यामथ॑र्वा॒ मनष्पिु॑ ॒ ता द॒ ध्यङ्धिय॒ मत्न॑त । तस्मि॒ न्ब्रह्मा॑णि प॒ र्वथे
ू न्द्र॑ उ॒ क्था सम॑ग्म॒ तार्च॒ न्ननु॑

यामथर्वा मनुष्पिता दध्यङ्धियमत्नत । तस्मिन्ब्रह्माणि पूर्वथेन्द्र उक्था समग्मतार्चन्ननु स्वराज्यम ् ॥

yām atharvā manuṣ pitā dadhyaṅ dhiyam atnata | tasmin brahmāṇi pūrvathendra ukthā sam agmatārcann
anu svarājyam ||

याम ् । अथ॑र्वा । मनुः॑ । पि॒ ता । द॒ ध्यङ् । धिय॑म ् । अत्न॑त । तस्मि॑न ् । ब्रह्मा॑णि । प॒ र्वऽथा॑
ू । इन्द्रे॑ । उ॒ क्था । सम ् ।
॑ ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥
अ॒ ग्म॒ त॒ । अर्चन

yām | atharvā | manuḥ | pitā | dadhyaṅ | dhiyam | atnata | tasmin | brahmāṇi | pūrva-thā | indre | ukthā | sam |
agmata | arcan | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॒ मदा॑य वावध
ृ े॒ शव॑से वत्र
ृ ह ॒ ा नभि ू मर्भे॑ हवामहे॒ स वाजेष
ृ :॑ । तमिन्म॒ हत्स्वा॒जिष॒ ते ॑ ॒ ु प्र नो॑ऽविषत ् ॥

इन्द्रो मदाय वावध
ृ े शवसे वत्र
ृ हा नभि
ृ ः । तमिन्महत्स्वाजिषूतेमर्भे हवामहे स वाजेषु प्र नोऽविषत ् ॥

indro madāya vāvṛdhe śavase vṛtrahā nṛbhiḥ | tam in mahatsv ājiṣūtem arbhe havāmahe sa vājeṣu pra no
'viṣat ||

इन्द्रः॑ । मदा॑य । व॒ व॒ धे॒ ृ ऽ॒ हा । नऽृ भिः॑ । तम ् । इत ् । म॒ हत ्ऽसु॑ । आ॒जिषु॑ । उ॒ त । ई॒म ् । अर्भे॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । सः ।
ृ । शव॑से । व॒ त्र
वाजेष ॑ ु । प्र । नः॒ । अ॒ वि॒ ष॒त ् ॥

indraḥ | madāya | vavṛdhe | śavase | vṛtra-hā | nṛ-bhiḥ | tam | it | mahat-su | ājiṣu | uta | īm | arbhe | havāmahe
| saḥ | vājeṣu | pra | naḥ | aviṣat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असि॒ हि वी॑र॒ सेन्योऽसि॒ भरि
ू ॑ पराद॒ दिः । असि॑ द॒ भ्रस्य॑ चिद्व॒ धो
ृ यज॑मानाय शिक्षसि सन्
ु व॒ ते भरि
ू ॑ ते॒
वसु॑ ॥

असि हि वीर सेन्योऽसि भूरि पराददिः । असि दभ्रस्य चिद्वध
ृ ो यजमानाय शिक्षसि सुन्वते भूरि ते वसु ॥

asi hi vīra senyo 'si bhūri parādadiḥ | asi dabhrasya cid vṛdho yajamānāya śikṣasi sunvate bhūri te vasu ||

असि॑ । हि । वी॒र॒ । सेन्यः॑ । असि॑ । भूरि॑ । प॒ रा॒ऽद॒ दिः । असि॑ । द॒ भ्रस्य॑ । चि॒ त ् । व॒ धः
ृ । यज॑मानाय । शि॒ क्ष॒सि॒ । स॒ न्व॒
ु ते ।
भूरि॑ । ते॒ । वसु॑ ॥

asi | hi | vīra | senyaḥ | asi | bhūri | parādadiḥ | asi | dabhrasya | cit | vṛdhaḥ | yajamānāya | śikṣasi | sunvate |
bhūri | te | vasu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद॒ दीर॑
ु त आ॒जयो॑ ध॒ ष्णवे
ृ ॑ धीयते॒ धना॑ । य॒ क्ष्वा
ु म॑द॒च्यत
ु ा॒ हरी॒ कं हन॒ : कं वसौ॑ दधो॒ऽस्माँ इ॑न्द्र॒ वसौ॑
दधः ॥

यदद
ु ीरत आजयो धष्ृ णवे धीयते धना । युक्ष्वा मदच्युता हरी कं हनः कं वसौ दधोऽस्माँ इन्द्र वसौ दधः ॥

yad udīrata ājayo dhṛṣṇave dhīyate dhanā | yukṣvā madacyutā harī kaṁ hanaḥ kaṁ vasau dadho 'smām̐
indra vasau dadhaḥ ||

यत ् । उ॒ त ्ऽईर॑ते । आ॒जयः॑ । ध॒ ष्णवे
ृ ॑ । धी॒य॒त॒ े । धना॑ । य॒ क्ष्व
ु । म॒ द॒ ऽच्यत
ु ा॑ । हरी॒ इति॑ । कम ् । हनः॑ । कम ् । वसौ॑ । द॒ धः॒
। अस्मान ् । इ॒न्द्र॒ । वसौ॑ । दधः ॥

yat | ut-īrate | ājayaḥ | dhṛṣṇave | dhīyate | dhanā | yukṣva | mada-cyutā | harī iti | kam | hanaḥ | kam | vasau |
dadhaḥ | asmān | indra | vasau | dadhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्रत्वा॑ म॒ हाँ अ॑नष्ु व॒ धं भी॒म आ वा॑वध
ृ े॒ शव॑: । श्रि॒य ऋ॒ष्व उ॑ पा॒कयो॒र्नि शि॒ प्री हरि॑ वान्दधे॒
हस्त॑यो॒र्वज्र॑माय॒ सम ् ॥

क्रत्वा महाँ अनुष्वधं भीम आ वावध
ृ े शवः । श्रिय ऋष्व उपाकयोर्नि शिप्री हरिवान्दधे हस्तयोर्वज्रमायसम ् ॥

kratvā mahām̐ anuṣvadham bhīma ā vāvṛdhe śavaḥ | śriya ṛṣva upākayor ni śiprī harivān dadhe hastayor
vajram āyasam ||

क्रत्वा॑ । म॒ हान ् । अ॒ न॒ ऽस्व॒
ु धम ् । भी॒मः । आ । व॒ व॒ धे॒
ृ । शवः॑ । श्रि॒ये । ऋ॒ष्वः । उ॒ पा॒कयोः॑ । नि । शि॒ प्री । हरि॑ ऽवान ् । द॒ धे॒ ।
हस्त॑योः । वज्र॑म ् । आ॒य॒ सम ् ॥

kratvā | mahān | anu-svadham | bhīmaḥ | ā | vavṛdhe | śavaḥ | śriye | ṛṣvaḥ | upākayoḥ | ni | śiprī | hari-vān |
dadhe | hastayoḥ | vajram | āyasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ रजो॑ बद्ब॒ धे रो॑च॒ना दि॒ वि । न त्वावाँ॑ इन्द्र॒ कश्च॒ न न जा॒तो न ज॑निष्य॒ तेऽति॒ विश्वं॑
आ प॑प्रौ॒ पार्थिवं
ववक्षिथ ॥

आ पप्रौ पार्थिवं रजो बद्बधे रोचना दिवि । न त्वावाँ इन्द्र कश्चन न जातो न जनिष्यतेऽति विश्वं ववक्षिथ ॥

ā paprau pārthivaṁ rajo badbadhe rocanā divi | na tvāvām̐ indra kaś cana na jāto na janiṣyate 'ti viśvaṁ
vavakṣitha ||

॑ ् । रजः॑ । ब॒ द्ब॒ धे । रो॒च॒ना । दि॒ वि । न । त्वाऽवा॑न ् । इ॒न्द्र॒ । कः । च॒ न । न । जा॒तः । न । ज॒ नि॒ ष्य॒ त॒ े
आ । प॒ प्रौ॒ । पार्थिवम
। अति॑ । विश्व॑म ् । व॒ व॒क्षि॒थ॒ ॥

ā | paprau | pārthivam | rajaḥ | badbadhe | rocanā | divi | na | tvāvān | indra | kaḥ | cana | na | jātaḥ | na |
janiṣyate | ati | viśvam | vavakṣitha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु े॑ । इन्द्रो॑ अ॒ स्मभ्यं॑ शिक्षत॒ ु वि भ॑जा॒ भरि
यो अ॒ र्यो म॑र्त॒भोज॑नं परा॒ददा॑ति दा॒शष ू ॑ ते॒ वसु॑ भक्षी॒य तव॒
राध॑सः ॥

यो अर्यो मर्तभोजनं पराददाति दाशुषे । इन्द्रो अस्मभ्यं शिक्षतु वि भजा भूरि ते वसु भक्षीय तव राधसः ॥

yo aryo martabhojanam parādadāti dāśuṣe | indro asmabhyaṁ śikṣatu vi bhajā bhūri te vasu bhakṣīya tava
rādhasaḥ ||

यः । अ॒ र्यः । म॒ र्त॒ऽभोज॑नम ् । प॒ रा॒ऽददा॑ति । दा॒शुषे॑ । इन्द्रः॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । शि॒ क्ष॒त॒ ु । वि । भ॒ ज॒ । भूरि॑ । ते॒ । वसु॑ । भ॒ क्षी॒य
। तव॑ । राध॑सः ॥

yaḥ | aryaḥ | marta-bhojanam | parādadāti | dāśuṣe | indraḥ | asmabhyam | śikṣatu | vi | bhaja | bhūri | te |
vasu | bhakṣīya | tava | rādhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मदे॑ मदे॒ हि नो॑ द॒ दिर्यू॒था गवा॑मज
ृ ॒ क्रत
ु :ु॑ । सं गभ
॑ ृ ाय प॒ रू
ु श॒ तोभ॑याह॒स्त्या वसु॑ शिशी॒हि रा॒य आ भ॑र ॥

मदे मदे हि नो ददिर्यूथा गवामज
ृ ुक्रतुः । सं गभ
ृ ाय पुरू शतोभयाहस्त्या वसु शिशीहि राय आ भर ॥

made-made hi no dadir yūthā gavām ṛjukratuḥ | saṁ gṛbhāya purū śatobhayāhastyā vasu śiśīhi rāya ā bhara
||

मदे॑ ऽमदे । हि । नः॒ । द॒ दिः । य॒ था
ू । गवा॑म ् । ऋ॒ज॒ ऽक्रत
ु ुः॑ । सम ् । ग॒ भा॒
ृ य॒ । प॒ रु
ु । श॒ ता । उ॒ भ॒या॒ह॒स्त्या । वसु॑ । शि॒ शी॒हि ।
रा॒यः । आ । भ॒ र॒ ॥

made--made | hi | naḥ | dadiḥ | yūthā | gavām | ṛju-kratuḥ | sam | gṛbhāya | puru | śatā | ubhayāhastyā | vasu |
śiśīhi | rāyaḥ | ā | bhara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा॒दय॑स्व स॒ ते
ु सचा॒ शव॑से शरू ॒ राध॑से । वि॒ द्मा हि त्वा॑ परू
ु ॒वस॒ म
ु प
ु ॒ कामा॑न्त्सस॒ ज्महे
ृ ऽथा॑ नोऽवि॒ ता भ॑व
॥

मादयस्व सुते सचा शवसे शूर राधसे । विद्मा हि त्वा पुरूवसुमुप कामान्त्ससज्
ृ महे ऽथा नोऽविता भव ॥

mādayasva sute sacā śavase śūra rādhase | vidmā hi tvā purūvasum upa kāmān sasṛjmahe 'thā no 'vitā bhava
||

मा॒दय॑स्व । स॒ ते
ु । सचा॑ । शव॑से । श॒ र॒ू । राध॑से । वि॒ द्म । हि । त्वा॒ । प॒ रु॒
ु ऽवसम
ु॑ ् । उप॑ । कामा॑न ् । स॒ स॒ ज्महे
ृ ॑ । अथ॑ । नः॒ ।
अ॒ वि॒ ता । भव॒ ॥

mādayasva | sute | sacā | śavase | śūra | rādhase | vidma | hi | tvā | puru-vasum | upa | kāmān | sas ṛjmahe |
atha | naḥ | avitā | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ ते त॑ इन्द्र ज॒ न्तवो॒ विश्वं॑ पष्ु यन्ति॒ वार्यम
॑ ् । अ॒ न्तर्हि ख्यो जना॑नाम॒ र्यो वेदो॒ अदा॑शष
ु ां॒ तेषां॑ नो॒ वेद॒
आ भ॑र ॥

एते त इन्द्र जन्तवो विश्वं पुष्यन्ति वार्यम ् । अन्तर्हि ख्यो जनानामर्यो वेदो अदाशुषां तेषां नो वेद आ भर ॥

ete ta indra jantavo viśvam puṣyanti vāryam | antar hi khyo janānām aryo vedo adāśuṣāṁ teṣāṁ no veda ā
bhara ||

ए॒ ते । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । ज॒ न्तवः॑ । विश्व॑म ् । प॒ ष्य॒न्ति॒
ु ॑ ् । अ॒ न्तः । हि । ख्यः । जना॑नाम ् । अ॒ र्यः । वेदः॑ । अदा॑शुषाम ् ।
। वार्यम
तेषा॑म ् । नः॒ । वेदः॑ । आ । भ॒ र॒ ॥

ete | te | indra | jantavaḥ | viśvam | puṣyanti | vāryam | antaḥ | hi | khyaḥ | janānām | aryaḥ | vedaḥ |
adāśuṣām | teṣām | naḥ | vedaḥ | ā | bhara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उपो॒ षु शण
॑ृ ॒ ही
ु गिरो॒ मघ॑व॒न्मात॑था इव । य॒ दा न॑: स॒ न ृ ा॑वत॒ : कर॒ आद॒ र्थया॑स॒ इद्योजा॒ न्वि॑न्द्र ते॒ हरी॑
ू त
॥

उपो षु शण
ृ ुही गिरो मघवन्मातथा इव । यदा नः सूनत
ृ ावतः कर आदर्थयास इद्योजा न्विन्द्र ते हरी ॥

upo ṣu śṛṇuhī giro maghavan mātathā iva | yadā naḥ sūnṛtāvataḥ kara ād arthayāsa id yojā nv indra te harī ||

उपो॒ इति॑ । सु । श॒ ण
ृ ॒ हि
ु । गिरः॑ । मघ॑ऽवन ् । मा । अत॑थाःऽइव । य॒ दा । नः॒ । स॒ न
ू त
ृ ा॑ऽवतः । करः॑ । आत ् । अ॒ र्थया॑से । इत ्
। योज॑ । नु । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । हरी॒ इति॑ ॥

upo iti | su | śṛṇuhi | giraḥ | magha-van | mā | atathāḥ-iva | yadā | naḥ | sūnṛtāvataḥ | karaḥ | āt | arthayāse | it
| yoja | nu | indra | te | harī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडास्तारपङ्क्ति
THE MANTRA

॑
अक्ष॒न्नमीमदन्त॒ ह्यव॑ प्रि॒ या अ॑धष
ू त । अस्तो॑षत॒ स्वभा॑नवो॒ विप्रा॒ नवि॑ष्ठया म॒ ती योजा॒ न्वि॑न्द्र ते॒
हरी॑ ॥

अक्षन्नमीमदन्त ह्यव प्रिया अधूषत । अस्तोषत स्वभानवो विप्रा नविष्ठया मती योजा न्विन्द्र ते हरी ॥

akṣann amīmadanta hy ava priyā adhūṣata | astoṣata svabhānavo viprā naviṣṭhayā matī yojā nv indra te harī
||

अक्ष॑न ् । अमी॑मदन्त । हि । अव॑ । प्रि॒ याः । अ॒ ध॒ ष॒
ू त॒ । अस्तो॑षत । स्वऽभा॑नवः । विप्राः॑ । नवि॑ष्ठया । म॒ ती । योज॑ । नु ।
इ॒न्द्र॒ । ते॒ । हरी॒ इति॑ ॥

akṣan | amīmadanta | hi | ava | priyāḥ | adhūṣata | astoṣata | sva-bhānavaḥ | viprāḥ | naviṣṭhayā | matī | yoja |
nu | indra | te | harī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु दृशं॑ त्वा व॒ यं मघ॑वन्वन्दिषी॒महि॑ । प्र न॒ नं
स॒ सं॒ ू प॒ र्णव॑ ु या॑हि॒ वशाँ॒ अन॒ ु योजा॒ न्वि॑न्द्र ते॒ हरी॑
ू न्धरु ः स्त॒ तो
॥

सुसंदृशं त्वा वयं मघवन्वन्दिषीमहि । प्र नूनं पूर्णवन्धुरः स्तत
ु ो याहि वशाँ अनु योजा न्विन्द्र ते हरी ॥

susaṁdṛśaṁ tvā vayam maghavan vandiṣīmahi | pra nūnam pūrṇavandhuraḥ stuto yāhi vaśām̐ anu yojā nv
indra te harī ||

स॒ ुऽस॒ न्दृश॑म ् । त्वा॒ । व॒ यम ् । मघ॑ऽवन ् । व॒ न्दि॒षी॒महि॑ । प्र । न॒ नम
ू ् । प॒ र्णऽव॑
ू न्धुरः । स्त॒ तः
ु । या॒हि॒ । वशा॑न ् । अनु॑ । योज॑
। नु । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । हरी॒ इति॑ ॥

su-sandṛśam | tvā | vayam | magha-van | vandiṣīmahi | pra | nūnam | pūrṇa-vandhuraḥ | stutaḥ | yāhi | vaśān |
anu | yoja | nu | indra | te | harī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स घा॒ तं वष ॑ ं॒ रथ॒ मधि॑ तिष्ठाति गो॒विद॑ म ् । यः पात्रं॑ हारियोज॒ नं प॒ र्णमि॑
ृ ण ू न्द्र॒ चिके॑तति॒ योजा॒ न्वि॑न्द्र
ते॒ हरी॑ ॥

स घा तं वष
ृ णं रथमधि तिष्ठाति गोविदम ् । यः पात्रं हारियोजनं पूर्णमिन्द्र चिकेतति योजा न्विन्द्र ते हरी ॥

sa ghā taṁ vṛṣaṇaṁ ratham adhi tiṣṭhāti govidam | yaḥ pātraṁ hāriyojanam pūrṇam indra ciketati yojā nv
indra te harī ||

सः । घ॒ । तम ् । वष
ृ ण
॑ म ् । रथ॑म ् । अधि॑ । ति॒ष्ठा॒ति॒ । गो॒विद॑ म ् । यः । पात्र॑म ् । हा॒रि॒ऽयो॒ज॒नम ् । प॒ र्णम
ू ् । इ॒न्द्र॒ ।
॑
चिकेतति । योज॑ । नु । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । हरी॒ इति॑ ॥

saḥ | gha | tam | vṛṣaṇam | ratham | adhi | tiṣṭhāti | govidam | yaḥ | pātram | hāri-yojanam | pūrṇam | indra |
ciketati | yoja | nu | indra | te | harī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ क्तस्ते
ु ॑ अस्त॒ ु दक्षि॑ण उ॒ त स॒ व्यः श॑तक्रतो । तेन॑ जा॒यामप
ु ॑ प्रि॒ यां म॑न्दा॒नो या॒ह्यन्ध॑सो॒ योजा॒
न्वि॑न्द्र ते॒ हरी॑ ॥

युक्तस्ते अस्तु दक्षिण उत सव्यः शतक्रतो । तेन जायामुप प्रियां मन्दानो याह्यन्धसो योजा न्विन्द्र ते हरी ॥

yuktas te astu dakṣiṇa uta savyaḥ śatakrato | tena jāyām upa priyām mandāno yāhy andhaso yojā nv indra
te harī ||

य॒ ुक्तः । ते॒ । अ॒ स्त॒ ु । दक्षि॑णः । उ॒ त । स॒ व्यः । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । तेन॑ । जा॒याम ् । उप॑ । प्रि॒ याम ् । म॒ न्दा॒नः ।
या॒हि॒ । अन्ध॑सः । योज॑ । नु । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । हरी॒ इति॑ ॥

yuktaḥ | te | astu | dakṣiṇaḥ | uta | savyaḥ | śatakrato itiśata-krato | tena | jāyām | upa | priyām | mandānaḥ |
yāhi | andhasaḥ | yoja | nu | indra | te | harī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ नज्मि॑
ु ते॒ ब्रह्म॑णा के॒शिना॒ हरी॒ उप॒ प्र या॑हि दधि॒ षे गभ॑स्त्योः । उत्त्वा॑ स॒ तासो॑
ु रभ॒ सा अ॑मन्दिषःु
पषू ॒ ण्वान्व॑ज्रि॒न्त्सम॒ ु पत्न्या॑मदः ॥

युनज्मि ते ब्रह्मणा केशिना हरी उप प्र याहि दधिषे गभस्त्योः । उत्त्वा सत
ु ासो रभसा अमन्दिषुः पूषण्वान्वज्रिन्त्समु
पत्न्यामदः ॥

yunajmi te brahmaṇā keśinā harī upa pra yāhi dadhiṣe gabhastyoḥ | ut tvā sutāso rabhasā amandiṣuḥ
pūṣaṇvān vajrin sam u patnyāmadaḥ ||

य॒ ुनज्मि॑ । ते॒ । ब्रह्म॑णा । के॒शिना॑ । हरी॒ इति॑ । उप॑ । प्र । या॒हि॒ । द॒ धि॒षे । गभ॑स्त्योः । उत ् । त्वा॒ । स॒ तासः॑
ु । र॒भ॒साः ।
अ॒ म॒ न्दि॒ षःु ॒ । प॒ ष॒
ू ण ्ऽवान ् । व॒ ज्रि॒न ् । सम ् । ऊँ॒ इति॑ । पत्न्या॑ । अ॒ म॒ दः॒ ॥

yunajmi | te | brahmaṇā | keśinā | harī iti | upa | pra | yāhi | dadhiṣe | gabhastyoḥ | ut | tvā | sutāsaḥ | rabhasāḥ
| amandiṣuḥ | pūṣaṇ-vān | vajrin | sam | oṃ iti | patnyā | amadaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अश्वा॑वति प्रथ॒ मो गोषु॑ गच्छति सप्र
ु ा॒वीरि॑ न्द्र॒ मर्त्य॒ स्तवो॒तिभि॑: । तमित्पण ु॑ ा॒ भवी॑यसा॒
॑ ृ क्षि॒ वसन
सिन्ध॒ मापो॒
ु ॑
यथा॒भितो॒ विचेतसः ॥

अश्वावति प्रथमो गोषु गच्छति सुप्रावीरिन्द्र मर्त्यस्तवोतिभिः । तमित्पण
ृ क्षि वसुना भवीयसा सिन्धुमापो यथाभितो
विचेतसः ॥

aśvāvati prathamo goṣu gacchati suprāvīr indra martyas tavotibhiḥ | tam it pṛṇakṣi vasunā bhavīyasā
sindhum āpo yathābhito vicetasaḥ ||

॥

aśva-vati | prathamaḥ | goṣu | gacchati | supra-āvīḥ | indra | martyaḥ | tava | ūti-bhiḥ | tam | it | pṛṇakṣi |
vasunā | bhavīyasā | sindhum | āpaḥ | yathā | abhitaḥ | vi-cetasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आपो॒ न दे॒ वीरुप॑ यन्ति हो॒त्रिय॑म॒वः प॑श्यन्ति॒ वित॑त॒ ं यथा॒ रज॑: । प्रा॒चैर्दे॒ वास॒ : प्र ण॑यन्ति दे व॒यंु
ब्र॑ह्म॒ प्रियं॑ जोषयन्ते व॒ रा इ॑व ॥

आपो न दे वीरुप यन्ति होत्रियमवः पश्यन्ति विततं यथा रजः । प्राचैर्दे वासः प्र णयन्ति दे वयुं ब्रह्मप्रियं जोषयन्ते वरा
इव ॥

āpo na devīr upa yanti hotriyam avaḥ paśyanti vitataṁ yathā rajaḥ | prācair devāsaḥ pra ṇayanti devayum
brahmapriyaṁ joṣayante varā iva ||

आपः॑ । न । दे॒ वीः । उप॑ । य॒ न्ति॒ । हो॒त्रिय॑म ् । अ॒ वः । प॒ श्य॒ न्ति॒ । विऽत॑तम ् । यथा॑ । रजः॑ । प्रा॒चैः । दे॒ वासः॑ । प्र । न॒ य॒न्ति॒
। दे॒ व॒ऽयम
ु ् । ब्र॒ ह्म॒ ऽप्रिय॑म ् । जो॒ष॒य॒न्ते॒ । व॒ राःऽइ॑व ॥

āpaḥ | na | devīḥ | upa | yanti | hotriyam | avaḥ | paśyanti | vi-tatam | yathā | rajaḥ | prācaiḥ | devāsaḥ | pra |
nayanti | deva-yum | brahma-priyam | joṣayante | varāḥ-iva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अधि॒ द्वयो॑रदधा उ॒ क्थ्यं१॒॒॑॑ वचो॑ य॒ तस्रच
ु॑ ा मिथ॒ ना ॑
ु या स॑प॒र्यत॑: । असंयत्तो व्र॒ ते ते॑ क्षेति॒ पष्ु य॑ति भ॒ द्रा
श॒ क्तिर्यज॑मानाय सन्
ु व॒ ते ॥

अधि द्वयोरदधा उक्थ्यं वचो यतस्रुचा मिथुना या सपर्यतः । असंयत्तो व्रते ते क्षेति पुष्यति भद्रा शक्तिर्यजमानाय
सन्
ु वते ॥

adhi dvayor adadhā ukthyaṁ vaco yatasrucā mithunā yā saparyataḥ | asaṁyatto vrate te kṣeti puṣyati
bhadrā śaktir yajamānāya sunvate ||

अधि॑ । द्वयोः॑ । अ॒ द॒ धाः॒ । उ॒ क्थ्य॑म ् । वचः॑ । य॒ तऽस्रच
ु॑ ा । मि॒ थ॒ ना
ु । या । स॒ प॒ र्यतः॑ । अस॑म ्ऽयत्तः । व्र॒ ते । ते॒ । क्षे॒ति॒ ।
पुष्य॑ति । भ॒ द्रा । श॒ क्तिः । यज॑मानाय । स॒ न्व॒
ु ते ॥

adhi | dvayoḥ | adadhāḥ | ukthyam | vacaḥ | yata-srucā | mithunā | yā | saparyataḥ | asam-yattaḥ | vrate | te |
kṣeti | puṣyati | bhadrā | śaktiḥ | yajamānāya | sunvate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आदङ्गि॑राः प्रथ॒ मं द॑ धिरे ॒ वय॑ इ॒द्धाग्न॑य॒: शम्या॒ ये सुक
॑ ृ॒ त्यया॑ । सर्वं॑ प॒ णेः सम॑विन्दन्त॒
भोज॑न॒मश्वा॑वन्तं॒ गोम॑न्त॒ मा प॒ शंु नर॑ : ॥

आदङ्गिराः प्रथमं दधिरे वय इद्धाग्नयः शम्या ये सुकृत्यया । सर्वं पणेः समविन्दन्त भोजनमश्वावन्तं गोमन्तमा पशुं
नरः ॥

ād aṅgirāḥ prathamaṁ dadhire vaya iddhāgnayaḥ śamyā ye sukṛtyayā | sarvam paṇeḥ sam avindanta
bhojanam aśvāvantaṁ gomantam ā paśuṁ naraḥ ||

आत ् । अङ्गि॑राः । प्र॒ थ॒मम ् । द॒ धि॒रे ॒ । वयः॑ । इ॒द्धऽअ॑ग्नयः । शम्या॑ । ये । स॒ ऽक ॑ ् । प॒ णेः । सम ् ।
ु ृ॒ त्यया॑ । सर्वम
अ॒ वि॒ न्द॒ न्त॒ । भोज॑नम ् । अश्व॑ऽवन्तम ् । गोऽम॑न्तम ् । आ । प॒ शम
ु ् । नरः॑ ॥

āt | aṅgirāḥ | prathamam | dadhire | vayaḥ | iddha-agnayaḥ | śamyā | ye | su-kṛtyayā | sarvam | paṇeḥ | sam |
avindanta | bhojanam | aśva-vantam | go--mantam | ā | paśum | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ ज्ञैरथ॑र्वा प्रथ॒ मः प॒ थस्त॑त॒ े तत॒ : सर्यो
ू ॑ व्रत॒ पा वे॒न आज॑नि । आ गा आ॑जद॒ शना॑
ु का॒व्यः सचा॑ य॒ मस्य॑
जा॒तम॒ मत ृ ं॑ यजामहे ॥

यज्ञैरथर्वा प्रथमः पथस्तते ततः सूर्यो व्रतपा वेन आजनि । आ गा आजदश
ु ना काव्यः सचा यमस्य जातममत
ृ ं यजामहे
॥

yajñair atharvā prathamaḥ pathas tate tataḥ sūryo vratapā vena ājani | ā gā ājad uśanā kāvyaḥ sacā yamasya
jātam amṛtaṁ yajāmahe ||

य॒ ज्ञैः । अथ॑र्वा । प्र॒ थ॒मः । प॒ थः । त॒ते॒ । ततः॑ । सूर्यः॑ । व्र॒ त॒ऽपाः । वे॒नः । आ । अ॒ ज॒ नि॒ । आ । गाः । आ॒ज॒ त ् । उ॒ शना॑ ।
क॒ व्यः । सचा॑ । य॒ मस्य॑ । जा॒तम ् । अ॒ मत
ृ म
॑ ् । य॒ जा॒म॒हे॒ ॥

yajñaiḥ | atharvā | prathamaḥ | pathaḥ | tate | tataḥ | sūryaḥ | vrata-pāḥ | venaḥ | ā | ajani | ā | gāḥ | ājat |
uśanā | kavyaḥ | sacā | yamasya | jātam | amṛtam | yajāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब॒ र्हिर्वा॒ यत्स्व॑प॒त्याय॑ व॒ ज्यते
ृ ॒ ऽर्को वा॒ श्लोक॑मा॒घोष॑ते दि॒ वि । ग्रावा॒ यत्र॒ वद॑ ति
का॒रुरु॒क्थ्य१॒॒॑॑स्तस्येदिन्द्रो॑ अभिपि॒ त्वेषु॑ रण्यति ॥

बर्हिर्वा यत्स्वपत्याय वज्
ृ यतेऽर्को वा श्लोकमाघोषते दिवि । ग्रावा यत्र वदति कारुरुक्थ्यस्तस्येदिन्द्रो अभिपित्वेषु
रण्यति ॥

barhir vā yat svapatyāya vṛjyate 'rko vā ślokam āghoṣate divi | grāvā yatra vadati kārur ukthyas tasyed
indro abhipitveṣu raṇyati ||

ब॒ र्हिः । वा॒ । यत ् । स॒ ऽअ॒
ु प॒ त्याय॑ । व॒ ज्यते
ृ ॑ । अ॒ र्क ः । वा॒ । श्लोक॑म ् । आ॒ऽघोष॑ते । दि॒ वि । ग्रावा॑ । यत्र॑ । वद॑ ति । का॒रुः ।
उ॒ क्थ्यः॑ । तस्य॑ । इत ् । इन्द्रः॑ । अ॒ भि॒ ऽपि॒ त्वेषु॑ । र॒ण्य॒ ति॒ ॥

barhiḥ | vā | yat | su-apatyāya | vṛjyate | arkaḥ | vā | ślokam | āghoṣate | divi | grāvā | yatra | vadati | kāruḥ |
ukthyaḥ | tasya | it | indraḥ | abhi-pitveṣu | raṇyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असा॑वि॒ सोम॑ इन्द्र ते॒ शवि॑ष्ठ धष्ृ ण॒ वा ग॑हि । आ त्वा॑ पण
ृ क्त्विन्द्रि॒ यं रज॒ : सर्यो
ू ॒ न र॒श्मिभि॑: ॥

असावि सोम इन्द्र ते शविष्ठ धष्ृ णवा गहि । आ त्वा पण
ृ क्त्विन्द्रियं रजः सूर्यो न रश्मिभिः ॥

asāvi soma indra te śaviṣṭha dhṛṣṇav ā gahi | ā tvā pṛṇaktv indriyaṁ rajaḥ sūryo na raśmibhiḥ ||

असा॑वि । सोमः॑ । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । शवि॑ष्ठ । ध॒ ष्णो॒
ृ इति॑ । आ । ग॒ हि॒ । आ । त्वा॒ । प॒ ण॒
ृ क्त॒ ु । इ॒न्द्रि॒यम ् । रजः॑ । स॒ र्यः॑
ू ।न।
र॒श्मिऽभिः॑ ॥

asāvi | somaḥ | indra | te | śaviṣṭha | dhṛṣṇo iti | ā | gahi | ā | tvā | pṛṇaktu | indriyam | rajaḥ | sūryaḥ | na |
raśmi-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ मिद्धरी॑ वह॒तोऽप्र॑तिधष्ृ टशवसम ् । ऋषी॑णां च स्त॒ तीरुप॑
ु य॒ ज्ञं च॒ मानष
ु॑ ाणाम ् ॥

इन्द्रमिद्धरी वहतोऽप्रतिधष्ृ टशवसम ् । ऋषीणां च स्तुतीरुप यज्ञं च मानुषाणाम ् ॥

indram id dharī vahato 'pratidhṛṣṭaśavasam | ṛṣīṇāṁ ca stutīr upa yajñaṁ ca mānuṣāṇām ||

इन्द्र॑ म ् । इत ् । हरी॑ । व॒ ह॒तः॒ । अप्र॑तिधष्ृ टऽशवसम ् । ऋषी॑णाम ् । च॒ । स्त॒ तीः
ु । उप॑ । य॒ ज्ञम ् । च॒ । मानष
ु॑ ाणाम ् ॥

indram | it | harī | vahataḥ | apratidhṛṣṭa-śavasam | ṛṣīṇām | ca | stutīḥ | upa | yajñam | ca | mānuṣāṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ह॒न्रथं॑ य॒ क्ता
आ ति॑ष्ठ वत्र ु ते॒ ब्रह्म॑णा॒ हरी॑ । अ॒ र्वा॒चीनं॒ सु ते॒ मनो॒ ग्रावा॑ कृणोतु व॒ ग्नन
ु ा॑ ॥

आ तिष्ठ वत्र
ृ हन्रथं युक्ता ते ब्रह्मणा हरी । अर्वाचीनं सु ते मनो ग्रावा कृणोतु वग्नुना ॥

ā tiṣṭha vṛtrahan rathaṁ yuktā te brahmaṇā harī | arvācīnaṁ su te mano grāvā kṛṇotu vagnunā ||

आ । ति॒ष्ठ॒ । व॒ त्र
ृ ऽ॒ ह॒न ् । रथ॑म ् । य॒ क्ता
ु । ते॒ । ब्रह्म॑णा । हरी॒ इति॑ । अ॒ र्वा॒चीन॑म ् । सु । ते॒ । मनः॑ । ग्रावा॑ । कृ॒णो॒त॒ ु ।
व॒ ग्नुना॑ ॥

ā | tiṣṭha | vṛtra-han | ratham | yuktā | te | brahmaṇā | harī | iti | arvācīnam | su | te | manaḥ | grāvā | kṛṇotu |
vagnunā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒ममि॑न्द्र स॒ तं
ु पि॑ब॒ ज्येष्ठ॒ मम॑र्त्यं॒ मद॑ म ् । श॒ क्रस्य॑
ु त्वा॒भ्य॑क्षर॒न्धारा॑ ऋ॒तस्य॒ साद॑ ने ॥

इममिन्द्र सुतं पिब ज्येष्ठममर्त्यं मदम ् । शुक्रस्य त्वाभ्यक्षरन्धारा ऋतस्य सादने ॥

imam indra sutam piba jyeṣṭham amartyam madam | śukrasya tvābhy akṣaran dhārā ṛtasya sādane ||

इ॒मम ् । इ॒न्द्र॒ । स॒ तम
ु ् । पि॒ ब॒ । ज्येष्ठ॑ म ् । अम॑र्त्यम ् । मद॑ म ् । श॒ क्रस्य॑
ु । त्वा॒ । अ॒ भि । अ॒ क्ष॒र॒न ् । धाराः॑ । ऋ॒तस्य॑ ।
साद॑ ने ॥

imam | indra | sutam | piba | jyeṣṭham | amartyam | madam | śukrasya | tvā | abhi | akṣaran | dhārāḥ | ṛtasya |
sādane
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निच्रद
THE MANTRA

इन्द्रा॑य न॒ नम॑
ू र्चतो॒क्थानि॑ च ब्रवीतन । स॒ ता
ु अ॑मत्स॒ रिन्द॑
ु वो॒ ज्येष्ठं॑ नमस्यता॒ सह॑ : ॥

इन्द्राय नूनमर्चतोक्थानि च ब्रवीतन । सुता अमत्सुरिन्दवो ज्येष्ठं नमस्यता सहः ॥

indrāya nūnam arcatokthāni ca bravītana | sutā amatsur indavo jyeṣṭhaṁ namasyatā sahaḥ ||

इन्द्रा॑य । न॒ नम
ू ् । अ॒ र्च॒ त॒ । उ॒ क्थानि॑ । च॒ । ब्र॒ वी॒त॒न॒ । स॒ ताः
ु । अ॒ म॒ त्सुः॒ । इन्द॑ वः । ज्येष्ठ॑ म ् । न॒ म॒स्य॒ त॒ । सहः॑ ॥

indrāya | nūnam | arcata | ukthāni | ca | bravītana | sutāḥ | amatsuḥ | indavaḥ | jyeṣṭham | namasyata | sahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नकि॒ ष्ट्वद्र॒ थीत॑रो॒ हरी॒ यदि॑ न्द्र॒ यच्छ॑ से । नकि॒ ष्ट्वानु॑ म॒ ज्मना॒ नकि॒ : स्वश्व॑ आनशे ॥

नकिष्ट्वद्रथीतरो हरी यदिन्द्र यच्छसे । नकिष्ट्वानु मज्मना नकिः स्वश्व आनशे ॥

nakiṣ ṭvad rathītaro harī yad indra yacchase | nakiṣ ṭvānu majmanā nakiḥ svaśva ānaśe ||

नकिः॑ । त्वत ् । र॒थीत॑रः । हरी॑ । यत ् । इ॒न्द्र॒ । यच्छ॑ से । नकिः॑ । त्वा॒ । अनु॑ । म॒ ज्मना॑ । नकिः॑ । स॒ ऽअश्वः॑
ु । आ॒न॒ शे॒ ॥

nakiḥ | tvat | rathītaraḥ | harī | yat | indra | yacchase | nakiḥ | tvā | anu | majmanā | nakiḥ | su-aśvaḥ | ānaśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य एक॒ इद्वि॒ दय॑त॒ े वस॒ ु मर्ता॑य दा॒शष
ु े॑ । ईशा॑नो॒ अप्र॑तिष्कुत॒ इन्द्रो॑ अ॒ ङ्ग ॥

य एक इद्विदयते वसु मर्ताय दाशुषे । ईशानो अप्रतिष्कुत इन्द्रो अङ्ग ॥

ya eka id vidayate vasu martāya dāśuṣe | īśāno apratiṣkuta indro aṅga ||

यः । एकः॑ । इत ् । वि॒ ऽदय॑ते । वसु॑ । मर्ता॑य । दा॒शुषे॑ । ईशा॑नः । अप्र॑तिऽस्कुतः । इन्द्रः॑ । अ॒ ङ्ग ॥

yaḥ | ekaḥ | it | vi-dayate | vasu | martāya | dāśuṣe | īśānaḥ | aprati-skutaḥ | indraḥ | aṅga
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ धसं॑ प॒ दा क्षुम्प॑मिव स्फुरत ् । क॒ दा न॑: शश्र
क॒ दा मर्तमरा॒ ु व॒ द्गिर॒ इन्द्रो॑ अ॒ ङ्ग ॥

कदा मर्तमराधसं पदा क्षुम्पमिव स्फुरत ् । कदा नः शुश्रवद्गिर इन्द्रो अङ्ग ॥

kadā martam arādhasam padā kṣumpam iva sphurat | kadā naḥ śuśravad gira indro aṅga ||

॑ ् । अ॒ रा॒धस॑म ् । प॒ दा । क्षुम्प॑म ्ऽइव । स्फु॒र॒त ् । क॒ दा । नः॒ । श॒ श्र
क॒ दा । मर्तम ु ॒ व॒त ् । गिरः॑ । इन्द्रः॑ । अ॒ ङ्ग ॥

kadā | martam | arādhasam | padā | kṣumpam-iva | sphurat | kadā | naḥ | śuśravat | giraḥ | indraḥ | aṅga
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यश्चि॒ द्धि त्वा॑ ब॒ हुभ्य॒ आ स॒ तावाँ
ु ॑ आ॒विवा॑सति । उ॒ ग्रं तत्प॑त्यते॒ शव॒ इन्द्रो॑ अ॒ ङ्ग ॥

यश्चिद्धि त्वा बहुभ्य आ सत
ु ावाँ आविवासति । उग्रं तत्पत्यते शव इन्द्रो अङ्ग ॥

yaś cid dhi tvā bahubhya ā sutāvām̐ āvivāsati | ugraṁ tat patyate śava indro aṅga ||

यः । चि॒ त ् । हि । त्वा॒ । ब॒ हुऽभ्यः॑ । आ । स॒ तऽवा॑
ु न ् । आ॒ऽविवा॑सति । उ॒ ग्रम ् । तत ् । प॒ त्य॒ त॒ े । शवः॑ । इन्द्रः॑ । अ॒ ङ्ग ॥

yaḥ | cit | hi | tvā | bahu-bhyaḥ | ā | suta-vān | āvivāsati | ugram | tat | patyate | śavaḥ | indraḥ | aṅga
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्वा॒दोरि॒त्था वि॑ष॒ वतो॒
ू मध्व॑: पिबन्ति गौ॒र्य॑: । या इन्द्रे॑ ण स॒ याव॑री॒र्वृष्णा॒ मद॑ न्ति शो॒भसे॒ वस्वी॒रनु॑

स्वादोरित्था विषूवतो मध्वः पिबन्ति गौर्यः । या इन्द्रे ण सयावरीर्वृष्णा मदन्ति शोभसे वस्वीरनु स्वराज्यम ् ॥

svādor itthā viṣūvato madhvaḥ pibanti gauryaḥ | yā indreṇa sayāvarīr vṛṣṇā madanti śobhase vasvīr anu
svarājyam ||

स्वा॒दोः । इ॒त्था । वि॒ ष॒ ऽवतः॑
ु । मध्वः॑ । पि॒ ब॒न्ति॒ । गौ॒र्यः॑ । याः । इन्द्रे॑ ण । स॒ ऽयाव॑रीः । वष्ृ णा॑ । मद॑ न्ति । शो॒भसे॑ ।
वस्वीः॑ । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

svādoḥ | itthā | viṣu-vataḥ | madhvaḥ | pibanti | gauryaḥ | yāḥ | indreṇa | sa-yāvarīḥ | vṛṣṇā | madanti |
śobhase | vasvīḥ | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता अ॑स्य पश ु ॒ : सोमं॑ श्रीणन्ति॒ पश्ृ न॑यः । प्रि॒ या इन्द्र॑ स्य धे॒ नवो॒ वज्रं॑ हिन्वन्ति॒ साय॑कं॒ वस्वी॒रनु॑
ृ ना॒यव

ता अस्य पश
ृ नायुवः सोमं श्रीणन्ति पश्ृ नयः । प्रिया इन्द्रस्य धेनवो वज्रं हिन्वन्ति सायकं वस्वीरनु स्वराज्यम ् ॥

tā asya pṛśanāyuvaḥ somaṁ śrīṇanti pṛśnayaḥ | priyā indrasya dhenavo vajraṁ hinvanti sāyakaṁ vasvīr
anu svarājyam ||

ताः । अ॒ स्य॒ । प॒ श॒
ृ न॒ ऽयुवः॑ । सोम॑म ् । श्री॒ण॒न्ति॒ । पश्ृ न॑यः । प्रि॒ याः । इन्द्र॑ स्य । धे॒ नवः॑ । वज्र॑म ् । हि॒न्व॒ न्ति॒ । साय॑कम ् ।
वस्वीः॑ । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

tāḥ | asya | pṛśana-yuvaḥ | somam | śrīṇanti | pṛśnayaḥ | priyāḥ | indrasya | dhenavaḥ | vajram | hinvanti |
sāyakam | vasvīḥ | anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
ता अ॑स्य॒ नम॑सा॒ सह॑ : सप॒ र्यन्ति॒ प्रचेतसः । व्र॒ तान्य॑स्य सश्चिरे प॒ रूणि॑
ु प॒ र्वचि॑
ू त्तये॒ वस्वी॒रनु॑

ता अस्य नमसा सहः सपर्यन्ति प्रचेतसः । व्रतान्यस्य सश्चिरे पुरूणि पूर्वचित्तये वस्वीरनु स्वराज्यम ् ॥

tā asya namasā sahaḥ saparyanti pracetasaḥ | vratāny asya saścire purūṇi pūrvacittaye vasvīr anu svarājyam
||

॑
ताः । अ॒ स्य॒ । नम॑सा । सहः॑ । स॒ प॒ र्यन्ति॑ । प्रऽचेतसः । व्र॒ तानि॑ । अ॒ स्य॒ । स॒ श्चि॒ रे ॒ । प॒ रूणि॑
ु । प॒ र्वऽचि॑
ू त्तये । वस्वीः॑ । अनु॑
। स्व॒ ऽराज्य॑म ् ॥

tāḥ | asya | namasā | sahaḥ | saparyanti | pra-cetasaḥ | vratāni | asya | saścire | purūṇi | pūrva-cittaye | vasvīḥ |
anu | sva-rājyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ दधी॒चो अ॒ स्थभि॑र्वृ॒त्राण्यप्र॑तिष्कुतः । ज॒ घान॑ नव॒ तीर्नव॑ ॥

इन्द्रो दधीचो अस्थभिर्वृत्राण्यप्रतिष्कुतः । जघान नवतीर्नव ॥

indro dadhīco asthabhir vṛtrāṇy apratiṣkutaḥ | jaghāna navatīr nava ||

इन्द्रः॑ । द॒ धी॒चः । अ॒ स्थऽभिः॑ । व॒ त्राणि॑
ृ । अप्र॑तिऽस्कुतः । ज॒ घान॑ । न॒ व॒तीः । नव॑ ॥

indraḥ | dadhīcaḥ | astha-bhiḥ | vṛtrāṇi | aprati-skutaḥ | jaghāna | navatīḥ | nava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ ष्वप॑श्रितम ् । तद्वि॑दच्छर्य॒ णाव॑ति ॥
इ॒च्छन्नश्व॑स्य॒ यच्छिर॒: पर्वते

इच्छन्नश्वस्य यच्छिरः पर्वतेष्वपश्रितम ् । तद्विदच्छर्यणावति ॥

icchann aśvasya yac chiraḥ parvateṣv apaśritam | tad vidac charyaṇāvati ||

॑ षु । अप॑ऽश्रितम ् । तत ् । वि॒ द॒त ् । श॒ र्य॒ णाऽव॑ति ॥
इ॒च्छन ् । अश्व॑स्य । यत ् । शिरः॑ । पर्वते

icchan | aśvasya | yat | śiraḥ | parvateṣu | apa-śritam | tat | vidat | śaryaṇāvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अत्राह॒ गोर॑ मन्वत॒ नाम॒ त्वष्टु॑रपी॒च्य॑म ् । इ॒त्था च॒ न्द्रम॑सो ग॒ हेृ ॥

अत्राह गोरमन्वत नाम त्वष्टुरपीच्यम ् । इत्था चन्द्रमसो गहृ े ॥

atrāha gor amanvata nāma tvaṣṭur apīcyam | itthā candramaso gṛhe ||

अत्र॑ । अह॑ । गोः । अ॒ म॒ न्व॒ त॒ । नाम॑ । त्वष्टुः॑ । अ॒ पी॒च्य॑म ् । इ॒त्था । च॒ न्द्रम॑सः । ग॒ हेृ ॥

atra | aha | goḥ | amanvata | nāma | tvaṣṭuḥ | apīcyam | itthā | candramasaḥ | gṛhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को अ॒ द्य युङ् ु गा ऋ॒तस्य॒ शिमी॑वतो भा॒मिनो॑ दर्हृ
॑ क्ते ध॒ रि ु णा॒यन
ू ् । आ॒सन्नि॑षन्
ू हृ॒त्स्वसो॑ मयो॒भन्
ू य
ए॑षां भ॒ त्याम
ृ ृ त्स जी॑वात ् ॥
॒ णध॒

को अद्य युङ्क्ते धुरि गा ऋतस्य शिमीवतो भामिनो दर्हृ
ु णायून ् । आसन्निषून्हृत्स्वसो मयोभून्य एषां भत्ृ यामण
ृ धत्स
जीवात ् ॥

ko adya yuṅkte dhuri gā ṛtasya śimīvato bhāmino durhṛṇāyūn | āsanniṣūn hṛtsvaso mayobhūn ya eṣām
bhṛtyām ṛṇadhat sa jīvāt ||

कः । अ॒ द्य । य॒ ङ्क्ते
ु ु । गाः । ऋ॒तस्य॑ । शिमी॑ऽवतः । भा॒मिनः॑ । दःु ऽहृ॒णा॒यून ् । आ॒सन ्ऽइ॑षन
॒ । ध॒ रि ू ् । ह॒त्स॒ ऽअसः॑
ु ।
म॒ य॒ ऽभन
ू ् । यः । ए॒ षा॒म ् । भ॒ त्याम
ृ ् । ऋ॒णध॑त ् । सः । जी॒वा॒त ् ॥

kaḥ | adya | yuṅkte | dhuri | gāḥ | ṛtasya | śimī-vataḥ | bhāminaḥ | duḥ-hṛṇāyūn | āsan-iṣūn | hatsu-asaḥ |
maya-bhūn | yaḥ | eṣām | bhṛtyām | ṛṇadhat | saḥ | jīvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क ईष ॑ ते त॒ ज्यतेु ॑ ॒ सन्त॒ मिन्द्रं॒ को अन्ति॑ । कस्तो॒काय॒ क इभा॑यो॒त रा॒येऽधि॑
॒ को बि॑भाय॒ को मंसते
ब्रवत्त॒ न्वे॒३॒॒॑॑ को जना॑य ॥

क ईषते तज्
ु यते को बिभाय को मंसते सन्तमिन्द्रं को अन्ति । कस्तोकाय क इभायोत रायेऽधि ब्रवत्तन्वे को जनाय ॥

ka īṣate tujyate ko bibhāya ko maṁsate santam indraṁ ko anti | kas tokāya ka ibhāyota rāye 'dhi bravat
tanve ko janāya ||

कः । ई॒ष॒त॒ े । त॒ ज्यते
ु ॑ । कः । बि॒ भा॒य॒ । कः । मं॒ स॒ ते॒ । सन्त॑म ् । इन्द्र॑ म ् । कः । अन्ति॑ । कः । तो॒काय॑ । कः । इभा॑य । उ॒ त
। रा॒ये । अधि॑ । ब्र॒ व॒त ् । त॒न्वे॑ । कः । जना॑य ॥

kaḥ | īṣate | tujyate | kaḥ | bibhāya | kaḥ | maṃsate | santam | indram | kaḥ | anti | kaḥ | tokāya | kaḥ | ibhāya |
uta | rāye | adhi | bravat | tanve | kaḥ | janāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को अ॒ ग्निमी॑ट्टे ह॒विषा॑ घ॒ ते
ृ न॑ स्र॒ चा
ु य॑जाता ऋ॒तभि ॑ ॒ वेभि:॑ । कस्मै॑ दे॒ वा आ व॑हाना॒शु होम॒ को मंसते
ु र्ध्रु ॑
वी॒तिहो॑त्रः सद
ु े॒ वः ॥

को अग्निमीट्टे हविषा घत
ृ ेन स्रुचा यजाता ऋतुभिर्ध्रुवेभिः । कस्मै दे वा आ वहानाशु होम को मंसते वीतिहोत्रः सुदेवः ॥

ko agnim īṭṭe haviṣā ghṛtena srucā yajātā ṛtubhir dhruvebhiḥ | kasmai devā ā vahān āśu homa ko maṁsate
vītihotraḥ sudevaḥ ||

कः । अ॒ ग्निम ् । ई॒ट्ट॒ े । ह॒विषा॑ । घ॒ ते
ृ न॑ । स्र॒ चा ु भिः॑ । कस्मै॑ । दे॒ वाः । आ । व॒ हा॒न ् । आ॒शु । होम॑
ु । य॒ जा॒त॒ ै । ऋ॒तुऽभिः॑ । ध्र॒ वे
। कः । मं॒ स॒ ते॒ । वी॒तिऽहो॑त्रः । स॒ ऽदे
ु ॒ वः ॥

kaḥ | agnim | īṭe | haviṣā | ghṛtena | srucā | yajātai | ṛtu-bhiḥ | dhruvebhiḥ | kasmai | devāḥ | ā | vahān | āśu |
homa | kaḥ | maṃsate | vīti-hotraḥ | su-devaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वम॒ ङ्ग प्र शंसिषो ॑ ् । न त्वद॒ न्यो म॑घवन्नस्ति मर्डि॒ तन्
दे॒ वः श॑विष्ठ॒ मर्त्यम े द्र॒ ब्रवी॑मि ते॒ वच॑: ॥

त्वमङ्ग प्र शंसिषो दे वः शविष्ठ मर्त्यम ् । न त्वदन्यो मघवन्नस्ति मर्डितेन्द्र ब्रवीमि ते वचः ॥

tvam aṅga pra śaṁsiṣo devaḥ śaviṣṭha martyam | na tvad anyo maghavann asti marḍitendra bravīmi te
vacaḥ ||

॑ ् । न । त्वत ् । अ॒ न्यः । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । अ॒ स्ति॒ । म॒ र्डि॒ता । इन्द्र॑ ।
त्वम ् । अ॒ ङ्ग । प्र । शं॒ सि॒ षः॒ । दे॒ वः । श॒ वि॒ ष्ठ॒ । मर्त्यम
॑ । ते॒ । वचः॑ ॥
ब्रवीमि

tvam | aṅga | pra | śaṃsiṣaḥ | devaḥ | śaviṣṭha | martyam | na | tvat | anyaḥ | magha-van | asti | marḍitā |
indra | bravīmi | te | vacaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा ते॒ राधां॑सि॒ मा त॑ ऊ॒ तयो॑ वसो॒ऽस्मान्कदा॑ च॒ ना द॑ भन ् । विश्वा॑ च न उपमिमी॒हि मा॑नष
ु ॒ वसनि
ू॑
चर्ष॒ णिभ्य॒ आ ॥

मा ते राधांसि मा त ऊतयो वसोऽस्मान्कदा चना दभन ् । विश्वा च न उपमिमीहि मानुष वसूनि चर्षणिभ्य आ ॥

mā te rādhāṁsi mā ta ūtayo vaso 'smān kadā canā dabhan | viśvā ca na upamimīhi mānuṣa vasūni
carṣaṇibhya ā ||

मा । ते॒ । राधां॑सि । मा । ते॒ । ऊ॒ तयः॑ । वसो॒ इति॑ । अ॒ स्मान ् । कदा॑ । च॒ न । द॒ भ॒न ् । विश्वा॑ । च॒ । नः॒ । उ॒ प॒ऽमि॒ मी॒हि ।
मा॒न॒ ष॒
ु । वसनि
ू॑ । च॒ र्ष॒ णिऽभ्यः॑ । आ ॥

mā | te | rādhāṃsi | mā | te | ūtayaḥ | vaso iti | asmān | kadā | cana | dabhan | viśvā | ca | naḥ | upa-mimīhi |
mānuṣa | vasūn i | carṣaṇi-bhyaḥ | ā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र ये शम्
ु भ॑न्ते॒ जन॑यो॒ न सप्त॑यो॒ याम॑न्र॒ द्रस्य॑
ु स॒ नव॑
ू : स॒ दं
ु सस
॑ ः । रोद॑ सी॒ हि म॒ रुत॑श्चक्रि॒ रे व॒ धे
ृ मद॑ न्ति
॑ ॒ ु घष्ृ व॑यः ॥
वी॒रा वि॒ दथेष

प्र ये शुम्भन्ते जनयो न सप्तयो यामन्रुद्रस्य सूनवः सुदंससः । रोदसी हि मरुतश्चक्रिरे वध
ृ े मदन्ति वीरा विदथेषु
घष्ृ वयः ॥

pra ye śumbhante janayo na saptayo yāman rudrasya sūnavaḥ sudaṁsasaḥ | rodasī hi marutaś cakrire vṛdhe
madanti vīrā vidatheṣu ghṛṣvayaḥ ||

प्र । ये । शुम्भ॑न्ते । जन॑यः । न । सप्त॑यः । याम॑न ् । रु॒द्रस्य॑ । स॒ नवः॑
ू । स॒ ऽदं
ु सस॑ ः । रोद॑ सी॒ इति॑ । हि । म॒ रुतः॑ । च॒ क्रि॒ रे ।
व॒ धे ॑ ु । घष्ृ व॑यः ॥
ृ । मद॑ न्ति । वी॒राः । वि॒ दथेष

pra | ye | śumbhante | janayaḥ | na | saptayaḥ | yāman | rudrasya | sūnavaḥ | su-daṃsasaḥ | rodasī | hi |
marutaḥ | cakrire | vṛdhe | madanti | vīrāḥ | vidatheṣu | ghṛṣvayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त उ॑ क्षि॒तासो॑ महि॒मान॑माशत दि॒ वि रु॒द्रासो॒ अधि॑ चक्रिरे ॒ सद॑ : । अर्चन्तो अ॒ र्कं ज॒ नय॑न्त इन्द्रि॒ यमधि॒
श्रियो॑ दधिरे ॒ पश्नि
ृ म ॑ ातरः ॥

त उक्षितासो महिमानमाशत दिवि रुद्रासो अधि चक्रिरे सदः । अर्चन्तो अर्कं जनयन्त इन्द्रियमधि श्रियो दधिरे
पश्नि
ृ मातरः ॥

ta ukṣitāso mahimānam āśata divi rudrāso adhi cakrire sadaḥ | arcanto arkaṁ janayanta indriyam adhi śriyo
dadhire pṛśnimātaraḥ ||

॑
ते । उ॒ क्षि॒तासः॑ । म॒ हि॒मान॑म ् । आ॒श॒ त॒ । दि॒ वि । रु॒द्रासः॑ । अधि॑ । च॒ क्रि॒ रे ॒ । सदः॑ । अर्चन्तः । अ॒ र्क म ् । ज॒ नय॑न्तः ।
इ॒न्द्रि॒यम ् । अधि॑ । श्रियः॑ । द॒ धि॒रे ॒ । पश्नि
ृ ऽ॑ मातरः ॥

te | ukṣitāsaḥ | mahimānam | āśata | divi | rudrāsaḥ | adhi | cakrire | sadaḥ | arcantaḥ | arkam | janayantaḥ |
indriyam | adhi | śriyaḥ | dadhire | pṛśni-mātaraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

गोमा॑तरो॒ यच्छु॒भय॑न्ते अ॒ ञ्जिभि॑स्त॒ नष
ू ु॑ श॒ भ्रा
ु द॑ धिरे वि॒ रुक्म॑तः । बाध॑न्ते॒ विश्व॑मभिमा॒तिन॒ मप॒
॑ षा॒मनु॑ रीयते घ॒ तम
वर्त्मान्ये ृ ्॥

गोमातरो यच्छुभयन्ते अञ्जिभिस्तनूषु शुभ्रा दधिरे विरुक्मतः । बाधन्ते विश्वमभिमातिनमप वर्त्मान्येषामनु रीयते
घत
ृ म ्॥

gomātaro yac chubhayante añjibhis tanūṣu śubhrā dadhire virukmataḥ | bādhante viśvam abhimātinam apa
vartmāny eṣām anu rīyate ghṛtam ||

गोऽमा॑तरः॑ । यत ् । श॒ भय॑
ु न्ते । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ । त॒नूषु॑ । श॒ भ्राः
ु । द॒ धि॒रे ॒ । वि॒ रुक्म॑तः । बाध॑न्ते । विश्व॑म ् । अ॒ भि॒ ऽमा॒तिन॑म ्
॑ । ए॒ षा॒म ् । अनु॑ । री॒य॒त॒ े । घ॒ तम
। अप॑ । वर्त्मानि ृ ्॥

go--mātaraḥ | yat | śubhayante | añji-bhiḥ | tanūṣu | śubhrāḥ | dadhire | virukmataḥ | bādhante | viśvam |
abhi-mātinam | apa | vartmāni | eṣām | anu | rīyate | ghṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि ये भ्राज॑न्ते॒ सम
ु ख
॑ ास ऋ॒ष्टिभि॑: प्रच्या॒वय॑न्तो॒ अच्युत
॑ ा चि॒ दोज॑सा । म॒ नो॒जव
ु ो॒ यन्म॑रुतो॒ रथे॒ ष्वा
वष
ृ व्र
॑ ातास॒ : पष
ृ त
॑ ी॒रयग्ु॑ ध्वम ् ॥

वि ये भ्राजन्ते सुमखास ऋष्टिभिः प्रच्यावयन्तो अच्युता चिदोजसा । मनोजुवो यन्मरुतो रथेष्वा वष
ृ व्रातासः
पष
ृ तीरयग्ु ध्वम ् ॥

vi ye bhrājante sumakhāsa ṛṣṭibhiḥ pracyāvayanto acyutā cid ojasā | manojuvo yan maruto ratheṣv ā
vṛṣavrātāsaḥ pṛṣatīr ayugdhvam ||

वि । ये । भ्राज॑न्ते । सुऽम॑खासः । ऋ॒ष्टिऽभिः॑ । प्र॒ ऽच्य॒ वय॑न्तः । अच्यत
ु॑ ा । चि॒ त ् । ओज॑सा । म॒ नः॒ऽजुवः॑ । यत ् । म॒ रु॒तः॒
॑ ु । आ । वष
। रथेष ृ ऽ॑ व्रातासः । पष
ृ त
॑ ीः । अयग्ु॑ ध्वम ् ॥

vi | ye | bhrājante | su-makhāsaḥ | ṛṣṭi-bhiḥ | pra-cyavayantaḥ | acyutā | cit | ojasā | manaḥ-juvaḥ | yat |
marutaḥ | ratheṣu | ā | vṛṣa-vrātāsaḥ | pṛṣatīḥ | ayugdhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यद्रथेष ॑ ॒ ु पष
ृ त
॑ ी॒रयग्ु॑ ध्वं॒ वाजे॒ अद्रिं॑ मरुतो रं ॒हय॑न्तः । उ॒ तारु॒षस्य॒ वि ष्य॑न्ति॒
॑ दभि॒ र्व्युन्दन्ति॒
धारा॒श्चर्मेवो॒ ॑ भमू ॑॥

प्र यद्रथेषु पष
ृ तीरयुग्ध्वं वाजे अद्रिं मरुतो रं हयन्तः । उतारुषस्य वि ष्यन्ति धाराश्चर्मेवोदभिर्व्युन्दन्ति भूम ॥

pra yad ratheṣu pṛṣatīr ayugdhvaṁ vāje adrim maruto raṁhayantaḥ | utāruṣasya vi ṣyanti dhārāś
carmevodabhir vy undanti bhūma ||

प्र । यत ् । रथेष॑ ु । पष ॑ ीः । अयग्ु॑ ध्वम ् । वाजे॑ । अद्रि॑ म ् । म॒ रु॒तः॒ । रं ॒हय॑न्तः । उ॒ त । अ॒ रु॒षस्य॑ । वि । स्य॒ न्ति॒ । धाराः॑ ।
ृ त
॑
चर्मऽइव । उ॒ दऽभिः॑ । वि । उ॒ न्दन्ति॑ । भूम॑ ॥

pra | yat | ratheṣu | pṛṣatīḥ | ayugdhvam | vāje | adrim | marutaḥ | raṃhayantaḥ | uta | aruṣasya | vi | syanti |
dhārāḥ | carma-iva | uda-bhiḥ | vi | undanti | bhūma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वो॑ वहन्त॒ ु सप्त॑यो रघ॒ ष्यदो॑
ु रघ॒ पत्वा॑
ु न॒: प्र जि॑गात बा॒हुभि:॑ । सीद॒ ता ब॒ र्हिरु॒रु व॒ : सद॑ स्कृ॒तं
मा॒दय॑ध्वं मरुतो॒ मध्वो॒ अन्ध॑सः ॥

आ वो वहन्तु सप्तयो रघुष्यदो रघुपत्वानः प्र जिगात बाहुभिः । सीदता बर्हिरुरु वः सदस्कृतं मादयध्वं मरुतो मध्वो
अन्धसः ॥

ā vo vahantu saptayo raghuṣyado raghupatvānaḥ pra jigāta bāhubhiḥ | sīdatā barhir uru vaḥ sadas kṛtam
mādayadhvam maruto madhvo andhasaḥ ||

आ । वः॒ । व॒ ह॒न्त॒ ु । सप्त॑यः । र॒घ॒ ऽस्यदः॑
ु । र॒घ॒ ऽपत्वा॑
ु नः । प्र । जि॒ गा॒त॒ । बा॒हुऽभिः॑ । सीद॑ ता । ब॒ र्हिः । उ॒ रु । वः॒ । सदः॑ ।
कृ॒तम ् । मा॒दय॑ध्वम ् । म॒ रु॒तः॒ । मध्वः॑ । अन्ध॑सः ॥

ā | vaḥ | vahantu | saptayaḥ | raghu-syadaḥ | raghu-patvānaḥ | pra | jigāta | bāhu-bhiḥ | sīdatā | barhiḥ | uru |
vaḥ | sadaḥ | kṛtam | mādayadhvam | marutaḥ | madhvaḥ | andhasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
तेऽवर्धन्त॒ स्वत॑वसो महित्व॒ ना नाकं॑ त॒ स्थरु
ु ॒रु च॑क्रिरे ॒ सद॑ : । विष्ण॒ र्यद्धाव॒
ु द्वष
ृ ण
॑ ं मद॒ च्यत
ु ॒ ं वयो॒ न
सीद॒॑ न्नधि॑ ब॒ र्हिषि॑ प्रि॒ ये ॥

तेऽवर्धन्त स्वतवसो महित्वना नाकं तस्थुरुरु चक्रिरे सदः । विष्णुर्यद्धावद्वष
ृ णं मदच्यत
ु ं वयो न सीदन्नधि बर्हिषि
प्रिये ॥

te 'vardhanta svatavaso mahitvanā nākaṁ tasthur uru cakrire sadaḥ | viṣṇur yad dhāvad vṛṣaṇam
madacyutaṁ vayo na sīdann adhi barhiṣi priye ||

ते । अ॒ व॒ र्ध॒न्त॒ । स्वऽत॑वसः । म॒ हि॒ऽत्व॒ ना । आ । नाक॑म ् । त॒स्थुः । उ॒ रु । च॒ क्रि॒ रे ॒ । सदः॑ । विष्णुः॑ । यत ् । ह॒ । आव॑त ् ।
वष
ृ ण
॑ म ् । म॒ द॒ ऽच्यत
ु म
॑ ् । वयः॑ । न । स्द॒ न ् । अधि॑ । ब॒ र्हिषि॑ । प्रि॒ ये ॥

te | avardhanta | sva-tavasaḥ | mahi-tvanā | ā | nākam | tasthuḥ | uru | cakrire | sadaḥ | viṣṇuḥ | yat | ha | āvat |
vṛṣaṇam | mada-cyutam | vayaḥ | na | sdan | adhi | barhiṣi | priye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

शरू ा॑ इ॒वेद्ययु ुध
॑ यो॒ न जग्म॑यः श्रव॒ स्यवो॒ न पत
ृ न
॑ ासु येतिरे । भय॑न्ते॒ विश्वा॒ भव
ु न
॑ ा म॒ रुद्भ्यो॒ राजा॑न
॑
इव त्वे॒षसंदृशो॒ नर॑ : ॥

शूरा इवेद्यय
ु ुधयो न जग्मयः श्रवस्यवो न पत
ृ नासु येतिरे । भयन्ते विश्वा भुवना मरुद्भ्यो राजान इव त्वेषसंदृशो नरः
॥

śūrā ived yuyudhayo na jagmayaḥ śravasyavo na pṛtanāsu yetire | bhayante viśvā bhuvanā marudbhyo
rājāna iva tveṣasaṁdṛśo naraḥ ||

शूराः॑ऽइव । इत ् । यय
ु ध
ु॑ यह् । न । जग्म॑यः । श्र॒व॒स्यवः॑ । न । पत
ृ न
॑ ासु । ये॒ति॒रे ॒ । भय॑न्ते । विश्वा॑ । भुवन
॑ ा । म॒ रुत ्ऽभ्यः॑
। राजा॑नःऽइव । त्वे॒षऽस॑न्दृशः । नरः॑ ॥

śūrāḥ-iva | it | yuyudhayah | na | jagmayaḥ | śravasyavaḥ | na | pṛtanāsu | yetire | bhayante | viśvā | bhuvanā |
marut-bhyaḥ | rājānaḥ-iva | tveṣa-sandṛśaḥ | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ ृ तं हिर॒ण्ययं॑ स॒ हस्र॑भष्टि
त्वष्टा॒ यद्वज्रं॒ सक ृ ं॒ स्वपा॒ अव॑र्तयत ् । ध॒ त्त इन्द्रो॒ नर्यपां॑सि॒ कर्त॒ वऽे ह॑ न्व॒ त्रं
ृ
निर॒पामौ॑ब्जदर्ण॒वम ् ॥

त्वष्टा यद्वज्रं सुकृतं हिरण्ययं सहस्रभष्टि
ृ ं स्वपा अवर्तयत ् । धत्त इन्द्रो नर्यपांसि कर्तवेऽहन्वत्र
ृ ं निरपामौब्जदर्णवम ् ॥

tvaṣṭā yad vajraṁ sukṛtaṁ hiraṇyayaṁ sahasrabhṛṣṭiṁ svapā avartayat | dhatta indro nary apāṁsi kartave
'han vṛtraṁ nir apām aubjad arṇavam ||

त्वष्टा॑ । यत ् । वज्र॑म ् । सुऽक॑ ृ तम ् । हि॒र॒ण्यय॑म ् । स॒ हस्र॑ऽभष्टि
ृ म ् । स॒ ऽअपाः॑
ु । अव॑र्तयत ् । ध॒ त्ते । इन्द्रः॑ । नरि॑ । अपां॑सि
॑ । अह॑न ् । व॒ त्रम
। कर्तवे ृ ् । निः । अ॒ पाम ् । औ॒ब्ज॒ त ् । अ॒ र्ण॒वम ् ॥

tvaṣṭā | yat | vajram | su-kṛtam | hiraṇyayam | sahasra-bhṛṣṭim | su-apāḥ | avartayat | dhatte | indraḥ | nari |
apāṃsi | kartave | ahan | vṛtram | niḥ | apām | aubjat | arṇavam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऊ॒ र्ध्वं नन
ु॑ द्र
ु े ऽव॒ तं त ओज॑सा दादृहा॒णं चि॑द्बिभिद॒ र्वि ॑
ु पर्वतम ् । धम॑न्तो वा॒णं म॒ रुत॑: स॒ दान॑
ु वो॒ मदे॒
सोम॑स्य॒ रण्या॑नि चक्रिरे ॥

ऊर्ध्वं नन
ु ुद्रेऽवतं त ओजसा दादृहाणं चिद्बिभिदर्वि
ु पर्वतम ् । धमन्तो वाणं मरुतः सुदानवो मदे सोमस्य रण्यानि
चक्रिरे ॥

ūrdhvaṁ nunudre 'vataṁ ta ojasā dādṛhāṇaṁ cid bibhidur vi parvatam | dhamanto vāṇam marutaḥ
sudānavo made somasya raṇyāni cakrire ||

ऊ॒ र्ध्वम ् । न॒ न
ु ॒ द्रे ॑
ु ॒ । अ॒ व॒ तम ् । ते । ओज॑सा । द॒ दृ॒हा॒णम ् । चि॒ त ् । बि॒ भि॒दःु ॒ । वि । पर्वतम ् । धम॑न्तः । वा॒णम ् । म॒ रुतः॑ ।
स॒ ऽदान॑
ु वह् । मदे॑ । सोम॑स्य । रण्या॑नि । च॒ क्रि॒ रे ॒ ॥

ūrdhvam | nunudre | avatam | te | ojasā | dādṛhāṇam | cit | bibhiduḥ | vi | parvatam | dhamantaḥ | vāṇam |
marutaḥ | su-dānavah | made | somasya | raṇyāni | cakrire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जि॒ ह्मं नन
ु॑ द्र
ु े ऽव॒ तं तया॑ दि॒ शासि॑ञ्च॒ न्नत्ु सं॒ गोत॑माय त॒ ष्णजे
ृ ॑ । आ ग॑च्छन्ती॒मव॑सा चि॒ त्रभा॑नव॒ : कामं॒
विप्र॑स्य तर्पयन्त॒ धाम॑भिः ॥

जिह्मं नुनुद्रेऽवतं तया दिशासिञ्चन्नुत्सं गोतमाय तष्ृ णजे । आ गच्छन्तीमवसा चित्रभानवः कामं विप्रस्य तर्पयन्त
धामभिः ॥

jihmaṁ nunudre 'vataṁ tayā diśāsiñcann utsaṁ gotamāya tṛṣṇaje | ā gacchantīm avasā citrabhānavaḥ
kāmaṁ viprasya tarpayanta dhāmabhiḥ ||

जि॒ ह्मम ् । न॒ न
ु ॒ द्रे
ु ॒ । अ॒ व॒ तम ् । तया॑ । दि॒ शा । असि॑ञ्चन ् । उत्स॑म ् । गोत॑माय । त॒ ष्णऽजे
ृ ॑ । आ । ग॒ च्छ॒ न्ति॒ । ई॒म ् । अव॑सा
। चि॒ त्रऽभा॑नवः । काम॑म ् । विप्र॑स्य । त॒र्प॒ य॒न्त॒ । धाम॑ऽभिः ॥

jihmam | nunudre | avatam | tayā | diśā | asiñcan | utsam | gotamāya | tṛṣṇa-je | ā | gacchanti | īm | avasā |
citra-bhānavaḥ | kāmam | viprasya | tarpayanta | dhāma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या व॒ : शर्म॑ शशमा॒नाय॒ सन्ति॑ त्रिध
॒ ातनि ु े॑ यच्छ॒ ताधि॑ । अ॒ स्मभ्यं॒ तानि॑ मरुतो॒ वि य॑न्त र॒यि ं
ू॑ दा॒शष
नो॑ धत्त वष
ृ णः स॒ वीर॑
ु म ्॥

या वः शर्म शशमानाय सन्ति त्रिधातूनि दाशुषे यच्छताधि । अस्मभ्यं तानि मरुतो वि यन्त रयिं नो धत्त वष
ृ णः
सव
ु ीरम ् ॥

yā vaḥ śarma śaśamānāya santi tridhātūni dāśuṣe yacchatādhi | asmabhyaṁ tāni maruto vi yanta rayiṁ no
dhatta vṛṣaṇaḥ suvīram ||

या । वः॒ । शर्म॑ । श॒ श॒ मा॒नाय॑ । सन्ति॑ । त्रिऽ॒ धातनि
ू॑ । दा॒शुषे॑ । य॒ च्छ॒ त॒ । अधि॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । तानि॑ । म॒ रु॒तः॒ । वि । य॒ न्त॒
। र॒यिम ् । नः॒ । ध॒ त्त॒ । व॒ ष॒ृ णः॒ । स॒ ऽवीर॑
ु म ्॥

yā | vaḥ | śarma | śaśamānāya | santi | tri-dhātūni | dāśuṣe | yacchata | adhi | asmabhyam | tāni | marutaḥ | vi |
yanta | rayim | naḥ | dhatta | vṛṣaṇaḥ | su-vīram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मरु॑ तो॒ यस्य॒ हि क्षये॑ पा॒था दि॒ वो वि॑महसः । स सुग
॑ ो॒पात॑मो॒ जन॑: ॥

मरुतो यस्य हि क्षये पाथा दिवो विमहसः । स सुगोपातमो जनः ॥

maruto yasya hi kṣaye pāthā divo vimahasaḥ | sa sugopātamo janaḥ ||

मरु॑ तः । यस्य॑ । हि । क्षये॑ । पा॒थ । दि॒ वः । वि॒ ऽम॒ ह॒सः॒ । सः । स॒ ऽगो॒
ु पात॑मः । जनः॑ ॥

marutaḥ | yasya | hi | kṣaye | pātha | divaḥ | vi-mahasaḥ | saḥ | su-gopātamaḥ | janaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ ज्ञैर्वा॑ यज्ञवाहसो॒ विप्र॑स्य वा मती॒नाम ् । मरु॑ तः शण
ृ ॒ ता
ु हव॑म ् ॥

यज्ञैर्वा यज्ञवाहसो विप्रस्य वा मतीनाम ् । मरुतः शण
ृ ुता हवम ् ॥

yajñair vā yajñavāhaso viprasya vā matīnām | marutaḥ śṛṇutā havam ||

य॒ ज्ञैः । वा॒ । य॒ ज्ञ॒ऽवा॒ह॒सः॒ । विप्र॑स्य । वा॒ । म॒ ती॒नाम ् । मरु॑ तः । श॒ ण
ृ ॒त
ु । हव॑म ् ॥

yajñaiḥ | vā | yajña-vāhasaḥ | viprasya | vā | matīnām | marutaḥ | śṛṇuta | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त वा॒ यस्य॑ वा॒जिनोऽन॒ ु विप्र॒ मत॑क्षत । स गन्ता॒ गोम॑ति व्र॒ जे ॥

उत वा यस्य वाजिनोऽनु विप्रमतक्षत । स गन्ता गोमति व्रजे ॥

uta vā yasya vājino 'nu vipram atakṣata | sa gantā gomati vraje ||

उ॒ त । वा॒ । यस्य॑ । वा॒जिनः॑ । अनु॑ । विप्र॑म ् । अत॑क्षत । सः । गन्ता॑ । गोऽम॑ति । व्र॒ जे ॥

uta | vā | yasya | vājinaḥ | anu | vipram | atakṣata | saḥ | gantā | go--mati | vraje
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य वी॒रस्य॑ ब॒ र्हिषि॑ स॒ तः
ु सोमो॒ दिवि॑ष्टिषु । उ॒ क्थं मद॑ श्च शस्यते ॥

अस्य वीरस्य बर्हिषि सुतः सोमो दिविष्टिषु । उक्थं मदश्च शस्यते ॥

asya vīrasya barhiṣi sutaḥ somo diviṣṭiṣu | uktham madaś ca śasyate ||

अ॒ स्य । वी॒रस्य॑ । ब॒ र्हिषि॑ । स॒ तः
ु । सोमः॑ । दिवि॑ष्टिषु । उ॒ क्थम ् । मदः॑ । च॒ । श॒ स्य॒ त॒ े ॥

asya | vīrasya | barhiṣi | sutaḥ | somaḥ | diviṣṭiṣu | uktham | madaḥ | ca | śasyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ो॒ विश्वा॒ यश्च॑र्ष॒णीर॒भि । सरू ं॑ चित्स॒ स्रष
अ॒ स्य श्रो॑ष॒न्त्वा भव ु ी॒रिष॑: ॥

अस्य श्रोषन्त्वा भुवो विश्वा यश्चर्षणीरभि । सूरं चित्सस्रुषीरिषः ॥

asya śroṣantv ā bhuvo viśvā yaś carṣaṇīr abhi | sūraṁ cit sasruṣīr iṣaḥ ||

अ॒ स्य । श्रो॒ष॒न्त॒ ु । आ । भुवः॑ । विश्वाः॑ । यः । च॒ र्ष॒ णीः । अ॒ भि । सूर॑म ् । चि॒ त ् । स॒ स्रुषीः॑ । इषः॑ ॥

asya | śroṣantu | ā | bhuvaḥ | viśvāḥ | yaḥ | carṣaṇīḥ | abhi | sūram | cit | sasruṣīḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ र्वीभि॒
ू र्हि द॑ दाशि॒ म श॒ रद्भि॑ र्मरुतो व॒ यम ् । अवो॑भिश्चर्षणी॒नाम ् ॥

पूर्वीभिर्हि ददाशिम शरद्भिर्मरुतो वयम ् । अवोभिश्चर्षणीनाम ् ॥

pūrvībhir hi dadāśima śaradbhir maruto vayam | avobhiś carṣaṇīnām ||

प॒ ूर्वीभिः॑ । हि । द॒ दा॒शि॒म । श॒ रत ्ऽभिः॑ । म॒ रु॒तः॒ । व॒ यम ् । अवः॑ऽभिः । च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् ॥

pūrvībhiḥ | hi | dadāśima | śarat-bhiḥ | marutaḥ | vayam | avaḥ-bhiḥ | carṣaṇīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु : स प्र॑यज्यवो॒ मरु॑ तो अस्त॒ ु मर्त्य:॑ । यस्य॒ प्रयां॑सि॒ पर्षथ
स॒ भग॒ ॑ ॥

सुभगः स प्रयज्यवो मरुतो अस्तु मर्त्यः । यस्य प्रयांसि पर्षथ ॥

subhagaḥ sa prayajyavo maruto astu martyaḥ | yasya prayāṁsi parṣatha ||

स॒ ुऽभगः॑ । सः । प्र॒ ऽय॒ ज्य॒ वः॒ । मरु॑ तः । अ॒ स्त॒ ु । मर्त्यः॑ । यस्य॑ । प्रयां॑सि । पर्षथ
॑ ॥

su-bhagaḥ | saḥ | pra-yajyavaḥ | marutaḥ | astu | martyaḥ | yasya | prayāṃsi | parṣatha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ श॒ मा॒नस्य॑ वा नर॒: स्वेद॑स्य सत्यशवसः । वि॒ दा काम॑स्य॒ वेनत
॑ ः॥

शशमानस्य वा नरः स्वेदस्य सत्यशवसः । विदा कामस्य वेनतः ॥

śaśamānasya vā naraḥ svedasya satyaśavasaḥ | vidā kāmasya venataḥ ||

श॒ श॒ मा॒नस्य॑ । वा॒ । न॒ रः॒ । स्वेद॑स्य । स॒ त्य॒ ऽश॒ व॒ सः॒ । वि॒ द । काम॑स्य । वेनत
॑ ः॥

śaśamānasya | vā | naraḥ | svedasya | satya-śavasaḥ | vida | kāmasya | venataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ यं
ू तत्स॑त्यशवस आ॒विष्क॑र्त महित्व॒ ना । विध्य॑ता वि॒ द्यत
ु ा॒ रक्ष॑: ॥

यूयं तत्सत्यशवस आविष्कर्त महित्वना । विध्यता विद्युता रक्षः ॥

yūyaṁ tat satyaśavasa āviṣ karta mahitvanā | vidhyatā vidyutā rakṣaḥ ||

य॒ ूयम ् । तत ् । स॒ त्य॒ ऽश॒ व॒ सः॒ । आ॒विः । क॒ र्त॒ । म॒ हि॒ऽत्व॒ ना । विध्य॑त । वि॒ ऽद्युता॑ । रक्षः॑ ॥

yūyam | tat | satya-śavasaḥ | āviḥ | karta | mahi-tvanā | vidhyata | vi-dyutā | rakṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गह
ू ॑ ता॒ गह्
ु यं॒ तमो॒ वि या॑त॒ विश्व॑म॒त्रिण॑म ् । ज्योति॑ष्कर्ता॒ यद॒ श्मसि॑
ु ॥

गूहता गुह्यं तमो वि यात विश्वमत्रिणम ् । ज्योतिष्कर्ता यदश्ु मसि ॥

gūhatā guhyaṁ tamo vi yāta viśvam atriṇam | jyotiṣ kartā yad uśmasi ||

गूह॑त । गह्
ु य॑म ् । तमः॑ । वि । या॒त॒ । विश्व॑म ् । अ॒ त्रिण॑म ् । ज्योतिः॑ । क॒ र्त॒ । यत ् । उ॒ श्मसि॑ ॥

gūhata | guhyam | tamaḥ | vi | yāta | viśvam | atriṇam | jyotiḥ | karta | yat | uśmas i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- गोतमो राहूगणपत्र
ु ः
THE MANTRA

प्रत्व॑क्षस॒ : प्रत॑वसो विर॒प्शिनोऽना॑नता॒ अवि॑थरु ा ऋजी॒षिण॑: । जष्ु ट॑ तमासो॒ नत
ृ म
॑ ासो
॑
अ॒ ञ्जिभि॒ र्व्यानज्रे॒ के चि॑द॒ स्रा
ु इ॑व॒ स्तभि
ृ :॑ ॥

प्रत्वक्षसः प्रतवसो विरप्शिनोऽनानता अविथुरा ऋजीषिणः । जुष्टतमासो नत
ृ मासो अञ्जिभिर्व्यानज्रे के चिदस्र
ु ा इव
स्तभि
ृ ः॥

pratvakṣasaḥ pratavaso virapśino 'nānatā avithurā ṛjīṣiṇaḥ | juṣṭatamāso nṛtamāso añjibhir vy ānajre ke cid
usrā iva stṛbhiḥ ||

प्रऽत्व॑क्षसः । प्रऽत॑वसः । वि॒ ऽर॒प्शिनः॑ । अना॑नताः । अवि॑थुराः । ऋ॒जी॒षिणः॑ । जुष्ट॑ ऽतमासः । नऽृ त॑मासः । अ॒ ञ्जिऽभिः॑
। वि । आ॒न॒ ज्रे॒ । के । चि॒ त ् । उ॒ स्राइ॑व॒ स्तभि
ृ ः॑ ॥

pra-tvakṣasaḥ | pra-tavasaḥ | vi-rapśinaḥ | anānatāḥ | avithurāḥ | ṛjīṣ iṇaḥ | juṣṭa-tamāsaḥ | nṛ-tamāsaḥ |
añji-bhiḥ | vi | ānajre | ke | cit | usrāivastṛbhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

उ॒ प॒ह्व॒ रेष॒ ु यदचि॑ध्वं य॒ यि ं वय॑ इव मरुत॒ : केन॑ चित्प॒ था । श्चोत॑न्ति॒ कोशा॒ उप॑ वो॒ रथे॒ ष्वा घ॒ तम
ृ ुक्ष
॑ ता॒
मधुव ॑ र्ण॒मर्चते॑ ॥

उपह्वरे षु यदचिध्वं ययिं वय इव मरुतः केन चित्पथा । श्चोतन्ति कोशा उप वो रथेष्वा घत
ृ मुक्षता मधुवर्णमर्चते ॥

upahvareṣu yad acidhvaṁ yayiṁ vaya iva marutaḥ kena cit pathā | ścotanti kośā upa vo ratheṣv ā ghṛtam
ukṣatā madhuvarṇam arcate ||

उ॒ प॒ऽह्व॒ रेष॒ ु । यत ् । अचि॑ध्वम ् । य॒ यिम ् । वयः॑ऽइव । म॒ रु॒तः॒ । केन॑ । चि॒ त ् । प॒ था । श्चोत॑न्ति । कोशाः॑ । उप॑ । वः॒ ।
रथेष ॑ ु । आ । घ॒ तम ॑ ् । अर्चते
ृ ् । उ॒ क्ष॒त॒ । मधऽु॑ वर्णम ॑ ॥

upa-hvareṣu | yat | acidhvam | yayim | vayaḥ-iva | marutaḥ | kena | cit | pathā | ścotanti | kośāḥ | upa | vaḥ |
ratheṣu | ā | ghṛtam | ukṣata | madhu-varṇam | arcate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

॑ ु विथ॒ रेु व॑ रे जते॒ भमि
प्रैषा॒मज्मेष ॑ ॒ ु यद्ध॑ य॒ ञ्जते
ू ॒ र्यामेष ु ॑ श॒ भे
ु । ते क्री॒ळयो॒ धन
ु य
॑ ो॒ भ्राज॑दृष्टयः स्व॒ यं
म॑हि॒त्वं प॑नयन्त॒ धत ू य॑ ः॥

प्रैषामज्मेषु विथुरेव रे जते भूमिर्यामेषु यद्ध युञ्जते शुभे । ते क्रीळयो धुनयो भ्राजदृष्टयः स्वयं महित्वं पनयन्त धूतयः
॥

praiṣām ajmeṣu vithureva rejate bhūmir yāmeṣu yad dha yuñjate śubhe | te krīḻayo dhunayo bhrājadṛṣṭayaḥ
svayam mahitvam panayanta dhūtayaḥ ||

॑ ु । वि॒ थ॒ राऽइ॑
प्र । ए॒ षा॒म ् । अज्मेष ु ॑ ु । यत ् । ह॒ । य॒ ञ्जते
व । रे ॒ज॒ते॒ । भूमिः॑ । यामेष ु ॑ । श॒ भे
ु । ते । क्री॒ळयः॒ । धुनय
॑ ः।
भ्राज॑त ्ऽऋष्टयः । स्व॒ यम ् । म॒ हि॒ऽत्वम ् । प॒ न॒य॒न्त॒ । धत ू य
॑ ः॥

pra | eṣām | ajmeṣu | vithurāiva | rejate | bhūmiḥ | yāmeṣu | yat | ha | yuñjate | śubhe | te | krīḷayaḥ |
dhunayaḥ | bhrājat-ṛṣṭayaḥ | svayam | mahi-tvam | panayanta | dhūtayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

स हि स्व॒ सत्ृ पष
ृ द
॑ श्वो॒ यव
ु ा॑ ग॒ णो॒३॑ऽ॒॒॑ या ईश
॑ ा॒नस्तवि॑षीभि॒ रावत ॑ ऽस्या
॑ ृ ः । असि॑ स॒ त्य ऋ॑ण॒ यावानेद्यो॒
धि॒ यः प्रा॑वि॒ताथा॒ वष
ृ ा॑ ग॒ णः ॥

स हि स्वसत्ृ पष
ृ दश्वो युवा गणोऽया ईशानस्तविषीभिरावत
ृ ः । असि सत्य ऋणयावानेद्योऽस्या धियः प्राविताथा वष
ृ ा
गणः ॥

sa hi svasṛt pṛṣadaśvo yuvā gaṇo 'yā īśānas taviṣībhir āvṛtaḥ | asi satya ṛṇayāvānedyo 'syā dhiyaḥ
prāvitāthā vṛṣā gaṇaḥ ||

सः । हि । स्व॒ ऽसत ृ ् । पष
ृ त॑ ्ऽअश्वः । युवा॑ । ग॒ णः । अ॒ या । ई॒शा॒नः । तवि॑षीऽभिः॑ । आऽव ् ऋतः । असि॑ । स॒ त्यः ।
॑
ऋ॒ण॒ ऽयावा॑ । अनेद्यः । अ॒ स्याः । धि॒ यः । प्र॒ ऽअ॒ वि॒ ता । अथ॑ । वष
ृ ा॑ । ग॒ णः ॥

saḥ | hi | sva-sṛt | pṛṣat-aśvaḥ | yuvā | gaṇaḥ | ayā | īśānaḥ | taviṣī-bhiḥ | āv ṛtaḥ | asi | satyaḥ | ṛṇa-yāvā |
anedyaḥ | asyāḥ | dhiyaḥ | pra-avitā | atha | vṛṣā | gaṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

पि॒ तःु प्र॒ त्नस्य॒ जन्म॑ना वदामसि॒ सोम॑स्य जि॒ ह्वा प्र जि॑गाति॒ चक्ष॑सा । यदी॒मिन्द्रं॒ शम्यक्
ृ वा॑ण॒
आश॒ तादिन्नामा॑नि य॒ ज्ञिया॑नि दधिरे ॥

पितुः प्रत्नस्य जन्मना वदामसि सोमस्य जिह्वा प्र जिगाति चक्षसा । यदीमिन्द्रं शम्यक्
ृ वाण आशतादिन्नामानि
यज्ञियानि दधिरे ॥

pituḥ pratnasya janmanā vadāmasi somasya jihvā pra jigāti cakṣasā | yad īm indraṁ śamy ṛkvāṇa āśatād in
nāmāni yajñiyāni dadhire ||

पि॒ तुः । प्र॒ त्नस्य॑ । जन्म॑ना । व॒ दा॒म॒सि॒ । सोम॑स्य । जि॒ ह्वा । प्र । जि॒ गा॒ति॒ । चक्ष॑सा । यत ् । ई॒म ् । इन्द्र॑ म ् । शमि॑ ।
ऋक्वा॑णः । आश॑त । आत ् । इत ् । नामा॑नि । य॒ ज्ञिया॑नि । द॒ धि॒रे ॒ ॥

pituḥ | pratnasya | janmanā | vadāmasi | somasya | jihvā | pra | jigāti | cak ṣasā | yat | īm | indram | śami |
ṛkvāṇaḥ | āśata | āt | it | nāmāni | yajñiyāni | dadhire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
ृ जगती
THE MANTRA

श्रि॒यसे॒ कं भा॒नभि ु ा॒दय॑: । ते वाशी॑मन्त इ॒ष्मिणो॒
ु ॒ : सं मि॑मिक्षिरे ॒ ते र॒श्मिभि॒ स्त ऋक्व॑भिः सख
अभीरवो॑ वि॒ द्रे प्रि॒ यस्य॒ मारु॑ तस्य॒ धाम्न॑: ॥

श्रियसे कं भानुभिः सं मिमिक्षिरे ते रश्मिभिस्त ऋक्वभिः सुखादयः । ते वाशीमन्त इष्मिणो अभीरवो विद्रे प्रियस्य
मारुतस्य धाम्नः ॥

śriyase kam bhānubhiḥ sam mimikṣire te raśmibhis ta ṛkvabhiḥ sukhādayaḥ | te vāśīmanta iṣmiṇo abhīravo
vidre priyasya mārutasya dhāmnaḥ ||

श्रि॒यसे॑ । कम ् । भा॒नुऽभिः॑ । सम ् । मि॒ मि॒ क्षि॒रे॒ । ते । र॒श्मिऽभिः॑ । ते । ऋक्व॑ऽभिः । स॒ ऽखा॒
ु दयः॑ । ते । वाशी॑ऽमन्तः ।
इ॒ष्मिणः॑ । अभीरवः॑ । वि॒ द्रे । प्रि॒ यस्य॑ । मारु॑ तस्य । धाम्नः॑ ॥

śriyase | kam | bhānu-bhiḥ | sam | mimikṣire | te | raśmi-bhiḥ | te | ṛkva-bhiḥ | su-khādayaḥ | te | vāśī-mantaḥ
| iṣmiṇaḥ | abhīravaḥ | vidre | priyasya | mārutasya | dhāmnaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वि॒ द्यन् ॑
ु म॑द्भिर्मरुतः स्व॒ र्कै रथेभिर्यात ॑
ऋष्टि॒ मद्भि॒ रश्व॑पर्णैः । आ वर्षिष्ठया न इ॒षा वयो॒ न प॑प्तता
सम
ु ायाः ॥

आ विद्युन्मद्भिर्मरुतः स्वर्कै रथेभिर्यात ऋष्टिमद्भिरश्वपर्णैः । आ वर्षिष्ठया न इषा वयो न पप्तता सुमायाः ॥

ā vidyunmadbhir marutaḥ svarkai rathebhir yāta ṛṣṭimadbhir aśvaparṇaiḥ | ā varṣiṣṭhayā na iṣā vayo na
paptatā sumāyāḥ ||

आ । वि॒ द्युन्म॑त ्ऽभिः । म॒ रु॒तः॒ । स॒ ऽअ॒ ॑
ु र्कै ः । रथेभिः ॑
। या॒त॒ । ऋ॒ष्टि॒ मत ्ऽभिः॑ । अश्व॑ऽपर्णैः । आ । वर्षिष्ठया । नः॒ । इ॒षा
। वयः॑ । न । प॒ प्त॒ त॒ । स॒ ऽमा॒
ु याः॒ ॥

ā | vidyunmat-bhiḥ | marutaḥ | su-arkaiḥ | rathebhiḥ | yāta | ṛṣṭimat-bhiḥ | aśva-parṇaiḥ | ā | varṣiṣṭhayā |
naḥ | iṣā | vayaḥ | na | paptata | su-māyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ णेभि॒र्वर॒मा पि॒ शङ्गै:॑ श॒ भे
तेऽरु॒ ू ॒ रश्वै:॑ । रु॒क्मो न चि॒ त्रः स्वधि॑तीवान्प॒ व्या रथ॑स्य
ु कं या॑न्ति रथ॒ तर्भि
जङ्घनन्त॒ भम ू ॑॥

तेऽरुणेभिर्वरमा पिशङ्गैः शुभे कं यान्ति रथतूर्भिरश्वैः । रुक्मो न चित्रः स्वधितीवान्पव्या रथस्य जङ्घनन्त भूम ॥

te 'ruṇebhir varam ā piśaṅgaiḥ śubhe kaṁ yānti rathatūrbhir aśvaiḥ | rukmo na citraḥ svadhitīvān pavyā
rathasya jaṅghananta bhūma ||

ते । अ॒ रु॒णेभिः॑ । वर॑ म ् । आ । पि॒ शङ्गैः॑ । श॒ भे ु । कम ् । या॒न्ति॒ । र॒थ॒तूःऽभिः॑ । अश्वैः॑ । रु॒क्मः । न । चि॒ त्रः ।
स्वधि॑तिऽवान ् । प॒ व्या । रथ॑स्य । ज॒ ङ्घ॒ न॒ न्त॒ । भूम॑ ॥

te | aruṇebhiḥ | varam | ā | piśaṅgaiḥ | śubhe | kam | yānti | rathatūḥ-bhiḥ | aśvaiḥ | rukmaḥ | na | citraḥ |
svadhiti-vān | pavyā | rathasya | jaṅghananta | bhūma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्रि॒ये कं वो॒ अधि॑ त॒ नष ू ॒ ु वाशी॑र्मे॒धा वना॒ न क॑ ृ णवन्त ऊ॒ र्ध्वा । य॒ ष्मभ्यं
ु ॒ कं म॑रुतः
सज ु ातास्तवि
ु द्य॒ म्नासो॑
ु धनयन्ते॒ अद्रि॑ म ् ॥

श्रिये कं वो अधि तनूषु वाशीर्मेधा वना न कृणवन्त ऊर्ध्वा । युष्मभ्यं कं मरुतः सुजातास्तुविद्युम्नासो धनयन्ते
अद्रिम ् ॥

śriye kaṁ vo adhi tanūṣu vāśīr medhā vanā na kṛṇavanta ūrdhvā | yuṣmabhyaṁ kam marutaḥ sujātās
tuvidyumnāso dhanayante adrim ||

श्रि॒ये । कम ् । वः॒ । अधि॑ । त॒नूषु॑ । वाशीः॑ । मे॒ धा । वना॑ । न । कृ॒ण॒ व॒ न्ते॒ । ऊ॒ र्ध्वा । य॒ ष्मभ्य॑
ु म ् । कम ् । म॒ रु॒तः॒ ।
स॒ ुऽजा॒ताः॒ । त॒ ुवि॒ ऽद्य॒ ुम्नासः॑ । ध॒ न॒ य॒न्ते॒ । अद्रि॑ म ् ॥

śriye | kam | vaḥ | adhi | tanūṣu | vāśīḥ | medhā | vanā | na | kṛṇavante | ūrdhvā | yuṣmabhyam | kam |
marutaḥ | su-jātāḥ | tuvi-dyumnāsaḥ | dhanayante | adrim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अहा॑नि॒ गध्र ु॑ ॒मां धियं॑ वार्का॒र्यां च॑ दे॒ वीम ् । ब्रह्म॑ कृ॒ण्वन्तो॒ गोत॑मासो अ॒ र्कै रू॒र्ध्वं नन
ृ ा॒: पर्या व॒ आगरि ु॑ द्र
ु
उत्स॒ धिं पिब॑ध्यै ॥

अहानि गध्र
ृ ाः पर्या व आगुरिमां धियं वार्कार्यां च दे वीम ् । ब्रह्म कृण्वन्तो गोतमासो अर्कै रूर्ध्वं नुनुद्र उत्सधिं पिबध्यै ॥

ahāni gṛdhrāḥ pary ā va āgur imāṁ dhiyaṁ vārkāryāṁ ca devīm | brahma kṛṇvanto gotamāso arkair
ūrdhvaṁ nunudra utsadhim pibadhyai ||

अहा॑नि । गध्र
ृ ाः॑ । परि॑ । आ । वः॒ । आ । अ॒ गुः॒ । इ॒माम ् । धिय॑म ् । वा॒र्का॒र्याम ् । च॒ । दे॒ वीम ् । ब्रह्म॑ । कृ॒ण्वन्तः॑ ।
गोत॑मासः । अ॒ र्कै ः । ऊ॒ र्ध्वम ् । न॒ न
ु ॒ ुद्रे॒ । उ॒ त्स॒ ऽधिम ् । पिब॑ध्यै ॥

ahāni | gṛdhrāḥ | pari | ā | vaḥ | ā | aguḥ | imām | dhiyam | vārkāryām | ca | devīm | brahma | kṛṇvantaḥ |
gotamāsaḥ | arkaiḥ | ūrdhvam | nunudre | utsa-dhim | pibadhyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तत्त्यन्न योज॑नमचेति स॒ स्वर्ह॒ यन्म॑रुतो॒ गोत॑मो वः । पश्य॒ न्हिर॑ ण्यचक्रा॒नयो॑दंष्ट्रान्वि॒ धाव॑तो
व॒ राहू॑न ् ॥

एतत्त्यन्न योजनमचेति सस्वर्ह यन्मरुतो गोतमो वः । पश्यन्हिरण्यचक्रानयोदं ष्ट्रान्विधावतो वराहून ् ॥

etat tyan na yojanam aceti sasvar ha yan maruto gotamo vaḥ | paśyan hiraṇyacakrān ayodaṁṣṭrān
vidhāvato varāhūn ||

ए॒ तत ् । त्यत ् । न । योज॑नम ् । अ॒ चे॒ ति॒ । स॒ स्वः । ह॒ । यत ् । म॒ रु॒तः॒ । गोत॑मः । वः॒ । पश्य॑न ् । हिर॑ ण्यऽचक्रान ् ।
अयः॑ऽदं ष्ट्रान ् । वि॒ ऽधाव॑तः । व॒ राहू॑न ् ॥

etat | tyat | na | yojanam | aceti | sasvaḥ | ha | yat | marutaḥ | gotamaḥ | vaḥ | paśyan | hiraṇya-cakrān | ayaḥ-
daṃṣṭrān | vi-dhāvataḥ | varāhūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ बह
ृ ती
THE MANTRA

ु ॒ र्त्री प्रति॑ ष्टोभति वा॒घतो॒ न वाणी॑ । अस्तो॑भय॒ द्वथ
ए॒ षा स्या वो॑ मरुतोऽनभ ृ ा॑सा॒मनु॑ स्व॒ धां गभ॑स्त्योः
॥

एषा स्या वो मरुतोऽनुभर्त्री प्रति ष्टोभति वाघतो न वाणी । अस्तोभयद्वथ
ृ ासामनु स्वधां गभस्त्योः ॥

eṣā syā vo maruto 'nubhartrī prati ṣṭobhati vāghato na vāṇī | astobhayad vṛthāsām anu svadhāṁ gabhastyoḥ
||

ु र्त्री । प्रति॑ । स्तो॒भ॒ति॒ । वा॒घतः॑ । न । वाणी॑ । अस्तो॑भयत ् । वथ
ए॒ षा । स्या । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ । अ॒ न॒ ऽभ॒ ृ ा॑ । आ॒सा॒म ् । अनु॑ ।
स्व॒ धाम ् । गभ॑स्त्योः ॥

eṣā | syā | vaḥ | marutaḥ | anu-bhartrī | prati | stobhati | vāghataḥ | na | vāṇī | astobhayat | vṛthā | āsām | anu |
svadhām | gabhastyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ नो॑ भ॒ द्राः क्रत॑वो यन्तु वि॒ श्वतोऽद॑ ब्धासो॒ अप॑रीतास उ॒ द्भिद॑ : । दे॒ वा नो॒ यथा॒ सद॒ मिद्व॒ धे
ृ
अस॒ न्नप्रा॑यव
ु ो रक्षि॒तारो॑ दि॒ वदि
े ॑ वे ॥

आ नो भद्राः क्रतवो यन्तु विश्वतोऽदब्धासो अपरीतास उद्भिदः । दे वा नो यथा सदमिद्वध
ृ े असन्नप्रायुवो रक्षितारो
दिवेदिवे ॥

ā no bhadrāḥ kratavo yantu viśvato 'dabdhāso aparītāsa udbhidaḥ | devā no yathā sadam id vṛdhe asann
aprāyuvo rakṣitāro dive-dive ||

आ । नः॒ । भ॒ द्राः । क्रत॑वः । य॒ न्त॒ ु । वि॒ श्वतः॑ । अद॑ ब्धासः । अप॑रिऽइतासः । उ॒ त ्ऽभिदः॑ । दे॒ वाः । नः॒ । यथा॑ । सद॑ म ् ।
इत ् । व॒ धे
ृ । अस॑न ् । अप्र॑ऽआयव
ु ः । र॒क्षि॒तारः॑ । दि॒ वेऽदि॑ वे ॥

ā | naḥ | bhadrāḥ | kratavaḥ | yantu | viśvataḥ | adabdhāsaḥ | apari-itāsaḥ | ut-bhidaḥ | devāḥ | naḥ | yathā |
sadam | it | vṛdhe | asan | apra-āyuvaḥ | rakṣitāraḥ | dive--dive
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वानां॑ भ॒ द्रा सुम ू ॒ तां दे॒ वानां॑ रा॒तिर॒भि नो॒ नि व॑र्तताम ् । दे॒ वानां॑ स॒ ख्यमप
॑ ॒ तिॠ॑जय ु ॑ सेदिमा व॒ यं दे॒ वा न॒
आय॒ :ु प्र ति॑रन्तु जी॒वसे॑ ॥

दे वानां भद्रा सुमतिॠजूयतां दे वानां रातिरभि नो नि वर्तताम ् । दे वानां सख्यमुप सेदिमा वयं दे वा न आयुः प्र तिरन्तु
जीवसे ॥

devānām bhadrā sumatir ṛjūyatāṁ devānāṁ rātir abhi no ni vartatām | devānāṁ sakhyam upa sedimā
vayaṁ devā na āyuḥ pra tirantu jīvase ||

दे॒ वाना॑म ् । भ॒ द्रा । स॒ ऽम॒
ु तिः । ऋ॒ज॒ ऽय॒
ु ताम ् । दे॒ वाना॑म ् । रा॒तिः । अ॒ भि । नः॒ । नि । व॒ र्त॒ता॒म ् । दे॒ वाना॑म ् । स॒ ख्यम ् । उप॑ ।
से॒ दि॒ म॒ । व॒ यम ् । दे॒ वाः । नः॒ । आयःु ॑ । प्र । ति॒र॒न्त॒ ु । जी॒वसे॑ ॥

devānām | bhadrā | su-matiḥ | ṛju-yatām | devānām | rātiḥ | abhi | naḥ | ni | vartatām | devānām | sakhyam |
upa | sedima | vayam | devāḥ | naḥ | āyuḥ | pra | tirantu | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तान्पर्व॑ नि॒ विदा॑ हूमहे व॒ यं भगं॑ मि॒ त्रमदि॑ ति ं॒ दक्ष॑म॒स्रिध॑म ् । अ॒ र्य॒ मणं॒ वरु॑ णं॒ सोम॑म॒श्विना॒ सर॑ स्वती
ू या
नः स॒ भगा॒
ु मय॑स्करत ् ॥

तान्पूर्वया निविदा हूमहे वयं भगं मित्रमदितिं दक्षमस्रिधम ् । अर्यमणं वरुणं सोममश्विना सरस्वती नः सुभगा
मयस्करत ् ॥

tān pūrvayā nividā hūmahe vayam bhagam mitram aditiṁ dakṣam asridham | aryamaṇaṁ varuṇaṁ somam
aśvinā sarasvatī naḥ subhagā mayas karat ||

॑ । नि॒ ऽविदा॑ । हूम॒ हे॒ । व॒ यम ् । भग॑म ् । मि॒ त्रम ् । अदि॑ तिम ् । दक्ष॑म ् । अ॒ स्रिध॑म ् । अ॒ र्य॒ मण॑म ् । वरु॑ णम ् ।
तान ् । पूर्वया ॒
सोम॑म ् । अ॒ श्विना॑ । सर॑ स्वती । नः॒ । स॒ ऽभगा॑
ु । मयः॑ । क॒ र॒त ् ॥

tān | pūrvayā | ni-vidā | hūmahe | vayam | bhagam | mitram | aditim | dakṣam | asridham | aryamaṇam |
varuṇam | somam | aśvinā | sarasvatī | naḥ | su-bhagā | mayaḥ | karat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तन्नो॒ वातो॑ मयो॒भु वा॑तु भेष॒जं तन्मा॒ता पथि
॑ ृ ॒ वी तत्पि॒ ता द्यौः । तद्ग्रावा॑णः सोम॒ सत
ु ो॑
मयो॒भव
ु ॒ स्तद॑ श्विना शण
ृ त
ु ं धिष्ण्या य॒ वम
ु ्॥

तन्नो वातो मयोभु वातु भेषजं तन्माता पथि
ृ वी तत्पिता द्यौः । तद्ग्रावाणः सोमसुतो मयोभुवस्तदश्विना शण
ृ त
ु ं
धिष्ण्या यव
ु म ्॥

tan no vāto mayobhu vātu bheṣajaṁ tan mātā pṛthivī tat pitā dyauḥ | tad grāvāṇaḥ somasuto mayobhuvas
tad aśvinā śṛṇutaṁ dhiṣṇyā yuvam ||

तत ् । नः॒ । वातः॑ । म॒ यः॒ऽभु । वा॒त॒ ु । भे॒ ष॒ जम ् । तत ् । मा॒ता । प॒ थि॒
ृ वी । तत ् । पि॒ ता । द्यौः । तत ् । ग्रावा॑णः । सो॒म॒ऽसुतः॑
। म॒ यः॒ऽभव
ु ः॑ । तत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । श॒ ण
ृ ॒ त॒म
ु ् । धि॒ ष्ण्या॒ । य॒ वम
ु ्॥

tat | naḥ | vātaḥ | mayaḥ-bhu | vātu | bheṣajam | tat | mātā | pṛthivī | tat | pitā | dyauḥ | tat | grāvāṇaḥ | soma-
sutaḥ | mayaḥ-bhuvaḥ | tat | aśvinā | śṛṇutam | dhiṣṇyā | yuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तमीशा॑न॒ ं जग॑तस्त॒ स्थष ु ॒ स्पतिं॑ धियंजि॒न्वमव॑से हूमहे व॒ यम ् । प॒ षा
ू नो॒ यथा॒ वेद॑सा॒मस॑द्व॒ धे
ृ र॑ क्षि॒ता
पा॒यरु द॑ ब्धः स्व॒ स्तये॑ ॥

तमीशानं जगतस्तस्थुषस्पतिं धियंजिन्वमवसे हूमहे वयम ् । पूषा नो यथा वेदसामसद्वध
ृ े रक्षिता पायुरदब्धः स्वस्तये
॥

tam īśānaṁ jagatas tasthuṣas patiṁ dhiyaṁjinvam avase hūmahe vayam | pūṣā no yathā vedasām asad
vṛdhe rakṣitā pāyur adabdhaḥ svastaye ||

तम ् । ईशा॑नम ् । जग॑तः । त॒स्थुषः॑ । पति॑म ् । धि॒ य॒ म ्ऽजि॒ न्वम ् । अव॑से । हू॒म॒ हे॒ । व॒ यम ् । प॒ षा
ू । नः॒ । यथा॑ । वेद॑सम ् ।
अस॑त ् । व॒ धे ॒ ा । पा॒यःु । अद॑ ब्धः । स्व॒ स्तये॑ ॥
ृ । र॒क्षित

tam | īśānam | jagataḥ | tasthuṣaḥ | patim | dhiyam-jinvam | avase | hūmahe | vayam | pūṣā | naḥ | yathā |
vedasam | asat | vṛdhe | rakṣitā | pāyuḥ | adabdhaḥ | svastaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराड्बह
ृ ती
THE MANTRA

स्व॒ स्ति न॒ इन्द्रो॑ व॒ द्धश्र॑
ृ वाः स्व॒ स्ति न॑: प॒ षा ॑ । स्व॒ स्ति न॒ स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ ष्टनेमिः स्व॒ स्ति नो॒
ू वि॒ श्ववेदाः
बहृ ॒ स्पति॑र्द धातु ॥

स्वस्ति न इन्द्रो वद्ध
ृ श्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बह
ृ स्पतिर्दधातु ॥

svasti na indro vṛddhaśravāḥ svasti naḥ pūṣā viśvavedāḥ | svasti nas tārkṣyo ariṣṭanemiḥ svasti no
bṛhaspatir dadhātu ||

स्व॒ स्ति । नः॒ । इन्द्रः॑ । व॒ द्धऽश्र॑
ृ वाः । स्व॒ स्ति । नः॒ । प॒ षा ॑ । स्व॒ स्ति । नः॒ । तार्क्ष्यः॑ । अरि॑ ष्टऽनेमिः ।
ू । वि॒ श्वऽवेदाः
स्व॒ स्ति । नः॒ । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । द॒ धा॒त॒ ु ॥

svasti | naḥ | indraḥ | vṛddha-śravāḥ | svasti | naḥ | pūṣā | viśva-vedāḥ | svasti | naḥ | tārkṣyaḥ | ariṣṭa-nemiḥ
| svasti | naḥ | bṛhaspatiḥ | dadhātu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पष
ृ द
॑ श्वा म॒ रुत॒ : पश्नि
ृ म ॑ ातरः शभ
ु यावा॑
ं॒ ॑ ॒ ु जग्म॑यः । अ॒ ग्नि॒ जि॒ह्वा मन॑व॒: सरू ॑ चक्षसो॒ विश्वे॑
नो वि॒ दथेष
नो दे॒ वा अव॒ सा ग॑मन्नि॒ ह ॥

पष
ृ दश्वा मरुतः पश्नि
ृ मातरः शुभंयावानो विदथेषु जग्मयः । अग्निजिह्वा मनवः सूरचक्षसो विश्वे नो दे वा अवसा
गमन्निह ॥

pṛṣadaśvā marutaḥ pṛśnimātaraḥ śubhaṁyāvāno vidatheṣu jagmayaḥ | agnijihvā manavaḥ sūracakṣaso
viśve no devā avasā gamann iha ||

पषृ त
॑ ्ऽअश्वाः । म॒ रुतः॑ । पश्नि
ृ ऽ॑ मातरः । श॒ भ॒ ॑ ु । जग्म॑यः । अ॒ ग्नि॒ ऽजि॒ ह्वाः । मन॑वः । सूर॑ऽचक्षसः
ु म ्ऽयावा॑नः । वि॒ दथेष
। विश्वे॑ । नः॒ । दे॒ वाः । अव॑सा । आ । ग॒ म॒ न ् । इ॒ह ॥

pṛṣat-aśvāḥ | marutaḥ | pṛśni-mātaraḥ | śubham-yāvānaḥ | vidatheṣu | jagmayaḥ | agni-jihvāḥ | manavaḥ |
sūra-cakṣasaḥ | viśve | naḥ | devāḥ | avasā | ā | gaman | iha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
भ॒ द्रं कर्णेभिः शण
ृ य ॑ ष्ु टु॒वांसस्
ु ाम दे वा भ॒ द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॑र्यजत्राः । स्थि॒ रै रङ्गैस्त ॑ त॒ नभि ॑ म दे॒ वहि॑ त॒ ं
ू ॒ र्व्यशे
यदायु॑: ॥

भद्रं कर्णेभिः शण
ृ ुयाम दे वा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरै रङ्गैस्तुष्टुवांसस्तनूभिर्व्यशेम दे वहितं यदायुः ॥

bhadraṁ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devā bhadram paśyemākṣabhir yajatrāḥ | sthirair aṅgais tuṣṭuvāṁsas
tanūbhir vy aśema devahitaṁ yad āyuḥ ||

॑
भ॒ द्रम ् । कर्णेभिः । श॒ ण
ृ ॒ या॒
ु म॒ । दे॒ वाः॒ । भ॒ द्रम ् । प॒ श्ये॒म॒ । अ॒ क्षऽभिः॑ । य॒ ज॒त्राः॒ । स्थि॒ रै ः । अङ्गैः॑ । त॒ स्त
ु ॒ ऽवां
ु सः॑ । त॒नूभिः॑ ।
वि । अ॒ शे॒ म॒ । दे॒ वऽहि॑तम ् । यत ् । आयुः॑ ॥

bhadram | karṇebhiḥ | śṛṇuyāma | devāḥ | bhadram | paśyema | akṣa-bhiḥ | yajatrāḥ | sth iraiḥ | aṅgaiḥ |
tustu-vāṃsaḥ | tanūbhiḥ | vi | aśema | deva-hitam | yat | āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ तमिन्नु श॒ रदो॒ अन्ति॑ दे वा॒ यत्रा॑ नश्च॒ क्रा ज॒ रसं॑ त॒ नन
ू ा॑म ् । प॒ त्रासो॒
ु यत्र॑ पि॒ तरो॒ भव॑न्ति॒ मा नो॑ म॒ ध्या
॑ ताय॒ र्गन्तो॑
रीरिष॒ ु :॥

शतमिन्नु शरदो अन्ति दे वा यत्रा नश्चक्रा जरसं तनूनाम ् । पुत्रासो यत्र पितरो भवन्ति मा नो मध्या रीरिषतायुर्गन्तोः ॥

śatam in nu śarado anti devā yatrā naś cakrā jarasaṁ tanūnām | putrāso yatra pitaro bhavanti mā no madhyā
rīriṣatāyur gantoḥ ||

श॒ तम ् । इत ् । नु । श॒ रदः॑ । अन्ति॑ । दे॒ वाः॒ । यत्र॑ । नः॒ । च॒ क्र । ज॒ रस॑म ् । त॒नूना॑म ् । प॒ त्रासः॑
ु । यत्र॑ । पि॒ तरः॑ । भव॑न्ति ।
मा । नः॒ । म॒ ध्या । रि॒रि॒ष॒त॒ । आयुः॑ । गन्तोः॑ ॥

śatam | it | nu | śaradaḥ | anti | devāḥ | yatra | naḥ | cakra | jarasam | tanūnām | putrāsaḥ | yatra | pitaraḥ |
bhavanti | mā | naḥ | madhyā | ririṣata | āyuḥ | gantoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अदि॑ ति॒र्द्यौरदि॑ तिर॒न्तरि॑ क्षम
॒ दि॑ तिर्मा॒ता स पि॒ ता स प॒ त्रः
ु । विश्वे॑ दे॒ वा अदि॑ ति॒: पञ्च॒ जना॒
अदि॑ तिर्जा॒तमदि॑ ति॒र्जनि॑त्वम ् ॥

अदितिर्द्यौरदितिरन्तरिक्षमदितिर्माता स पिता स पुत्रः । विश्वे दे वा अदितिः पञ्च जना अदितिर्जातमदितिर्जनित्वम ्
॥

aditir dyaur aditir antarikṣam aditir mātā sa pitā sa putraḥ | viśve devā aditiḥ pañca janā aditir jātam aditir
janitvam ||

ु । विश्वे॑ । दे॒ वाः । अदि॑ तिः । पञ्च॑
अदि॑ तिः । द्यौः । अदि॑ तिः । अ॒ न्तरि॑ क्षम ् । अदि॑ तिः । मा॒ता । सः । पि॒ ता । सः । प॒ त्रः
। जनाः॑ । अदि॑ तिः । जा॒तम ् । अदि॑ तिः । जनि॑ऽत्वम ् ॥

aditiḥ | dyauḥ | aditiḥ | antarikṣam | aditiḥ | mātā | saḥ | pitā | saḥ | putraḥ | viśve | devāḥ | aditiḥ | pañca |
janāḥ | aditiḥ | jātam | aditiḥ | jani-tvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒ज॒ नी॒
ु ती नो॒ वरु॑ णो मि॒ त्रो न॑यतु वि॒ द्वान ् । अ॒ र्य॒ मा दे॒ वैः स॒ जोषा॑: ॥

ऋजुनीती नो वरुणो मित्रो नयतु विद्वान ् । अर्यमा दे वैः सजोषाः ॥

ṛjunītī no varuṇo mitro nayatu vidvān | aryamā devaiḥ sajoṣāḥ ||

ऋ॒ज॒ ुऽनी॒ती । नः॒ । वरु॑ णः । मि॒ त्रः । न॒ य॒त॒ ु । वि॒ द्वान ् । अ॒ र्य॒ मा । दे॒ वैः । स॒ ऽजोषाः॑ ॥

ṛju-nītī | naḥ | varuṇaḥ | mitraḥ | nayatu | vidvān | aryamā | devaiḥ | sa-joṣāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ते हि वस्वो॒ वस॑वाना॒स्ते अप्र॑मरू ा॒ महो॑भिः । व्र॒ ता र॑ क्षन्ते वि॒ श्वाहा॑ ॥

ते हि वस्वो वसवानास्ते अप्रमूरा महोभिः । व्रता रक्षन्ते विश्वाहा ॥

te hi vasvo vasavānās te apramūrā mahobhiḥ | vratā rakṣante viśvāhā ||

ते । हि । वस्वः॑ । वस॑वानाः । ते । अप्र॑ऽमूराः । महः॑ऽभिः । व्र॒ ता । र॒क्ष॒न्ते॒ । वि॒ श्वाहा॑ ॥

te | hi | vasvaḥ | vasavānāḥ | te | apra-mūrāḥ | mahaḥ-bhiḥ | vratā | rakṣante | viśvāhā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पिपीलिकामध्याविराड्गायत्री
THE MANTRA

ते अ॒ स्मभ्यं॒ शर्म॑ यंसन्न॒ मत ॑
ृ ा॒ मर्त्येभ्यः । बाध॑माना॒ अप॒ द्विष॑: ॥

ते अस्मभ्यं शर्म यंसन्नमत
ृ ा मर्त्येभ्यः । बाधमाना अप द्विषः ॥

te asmabhyaṁ śarma yaṁsann amṛtā martyebhyaḥ | bādhamānā apa dviṣaḥ ||

ते । अ॒ स्मभ्यम ् । शर्म॑ । यं॒ स॒न ् । अ॒ मत ॑
ृ ाः॑ । मर्त्येभ्यः । बाध॑मानाः । अप॑ । द्विषः॑ ॥

te | asmabhyam | śarma | yaṃsan | amṛtāḥ | martyebhyaḥ | bādhamānāḥ | apa | dviṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि न॑: प॒ थः सवि
ु॑ ॒ ताय॑ चि॒ यन्त्विन्द्रो॑ म॒ रुत॑: । प॒ षा
ू भगो॒ वन्द्या॑सः ॥

वि नः पथः सुविताय चियन्त्विन्द्रो मरुतः । पूषा भगो वन्द्यासः ॥

vi naḥ pathaḥ suvitāya ciyantv indro marutaḥ | pūṣā bhago vandyāsaḥ ||

वि । नः॒ । प॒ थः । स॒ वि॒
ु ताय॑ । चि॒ यन्तु॑ । इन्द्रः॑ । म॒ रुतः॑ । प॒ षा
ू । भगः॑ । वन्द्या॑सः ॥

vi | naḥ | pathaḥ | suvitāya | ciyantu | indraḥ | marutaḥ | pūṣā | bhagaḥ | vandyāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त नो॒ धियो॒ गोअ॑ग्रा॒: पष ॑ ावः । कर्ता॑ नः स्वस्ति॒ मत॑: ॥
ू ॒ न्विष्ण॒ वेवय

उत नो धियो गोअग्राः पूषन्विष्णवेवयावः । कर्ता नः स्वस्तिमतः ॥

uta no dhiyo goagrāḥ pūṣan viṣṇav evayāvaḥ | kartā naḥ svastimataḥ ||

॑ ् । विष्णो॒ उति॑ । एव॑ऽयावः । कर्त॑ । नः॒ । स्व॒ स्ति॒ऽमतः॑ ॥
उ॒ त । नः॒ । धियः॑ । गोऽअ॑ग्राः । पूषन

uta | naḥ | dhiyaḥ | go--agrāḥ | pūṣan | viṣṇo uti | eva-yāvaḥ | karta | naḥ | svasti-mataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मध॒ ु वाता॑ ऋताय॒ ते मधु॑ क्षरन्ति॒ सिन्ध॑वः । माध्वी॑र्नः स॒ न्त्वोष॑धीः ॥

मधु वाता ऋतायते मधु क्षरन्ति सिन्धवः । माध्वीर्नः सन्त्वोषधीः ॥

madhu vātā ṛtāyate madhu kṣaranti sindhavaḥ | mādhvīr naḥ santv oṣadhīḥ ||

मधु॑ । वाताः॑ । ऋ॒त॒य॒ ते । मधु॑ । क्ष॒र॒न्ति॒ । सिन्ध॑वः । माध्वीः॑ । नः॒ । स॒ न्त॒ ु । ओष॑धीः ॥

madhu | vātāḥ | ṛtayate | madhu | kṣaranti | sindhavaḥ | mādhvīḥ | naḥ | santu | oṣadhīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मध॒ ु नक्त॑म॒ तोषसो॒
ु मधुम ॑ ॒ रज॑: । मध॒ ु द्यौर॑ स्तु नः पि॒ ता ॥
॑ ॒ त्पार्थिवं

मधु नक्तमत
ु ोषसो मधुमत्पार्थिवं रजः । मधु द्यौरस्तु नः पिता ॥

madhu naktam utoṣaso madhumat pārthivaṁ rajaḥ | madhu dyaur astu naḥ pitā ||

॑ ् । रजः॑ । मधु॑ । द्यौः । अ॒ स्त॒ ु । नः॒ । पि॒ ता ॥
मधु॑ । नक्त॑म ् । उ॒ त । उ॒ षसः॑ । मधऽु॑ मत ् । पार्थिवम

madhu | naktam | uta | uṣasaḥ | madhu-mat | pārthivam | rajaḥ | madhu | dyauḥ | astu | naḥ | pitā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मधुम
॑ ान्नो॒ वन॒ स्पति॒ र्मधुम ू ॑: । माध्वी॒र्गावो॑ भवन्तु नः ॥
॑ ाँ अस्त॒ ु सर्य

मधुमान्नो वनस्पतिर्मधुमाँ अस्तु सूर्यः । माध्वीर्गावो भवन्तु नः ॥

madhumān no vanaspatir madhumām̐ astu sūryaḥ | mādhvīr gāvo bhavantu naḥ ||

मधुऽ॑ मान ् । नः॒ । वन॒ स्पतिः॑ । मधऽु॑ मान ् । अ॒ स्त॒ ु । सूर्यः॑ । माध्वीः॑ । गावः॑ । भ॒ व॒ न्त॒ ु । नः॒ ॥

madhu-mān | naḥ | vanaspatiḥ | madhu-mān | astu | sūryaḥ | mādhvīḥ | gāvaḥ | bhavantu | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शं नो॑ मि॒ त्रः शं वरु॑ ण॒ : शं नो॑ भवत्वर्य॒ मा । शं न॒ इन्द्रो॒ बह
ृ ॒ स्पति॒ : शं नो॒ विष्णुरु
॑ रुक्र॒ मः ॥

शं नो मित्रः शं वरुणः शं नो भवत्वर्यमा । शं न इन्द्रो बह
ृ स्पतिः शं नो विष्णुरुरुक्रमः ॥

śaṁ no mitraḥ śaṁ varuṇaḥ śaṁ no bhavatv aryamā | śaṁ na indro bṛhaspatiḥ śaṁ no viṣṇur urukramaḥ ||

शम ् । नः॒ । मि॒ त्रः । शम ् । वरु॑ णः॒ । शम ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । अ॒ र्य॒ मा । शम ् । नः॒ । इन्द्रः॑ । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । शम ् । नः॒ । विष्णुः॑ ।
उ॒ रु॒ऽक्र॒ मः ॥

śam | naḥ | mitraḥ | śam | varuṇaḥ | śam | naḥ | bhavatu | aryamā | śam | naḥ | indraḥ | bṛhaspatiḥ | śam | naḥ
| viṣṇuḥ | uru-kramaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं सो॑म॒ प्र चि॑कितो मनी॒षा त्वं रजि॑ष्ठ॒ मनु॑ नेषि॒ पन्था॑म ् । तव॒ प्रणी॑ती पि॒ तरो॑ न इन्दो दे॒ वेष॒ ु
रत्न॑मभजन्त॒ धीरा॑: ॥

त्वं सोम प्र चिकितो मनीषा त्वं रजिष्ठमनु नेषि पन्थाम ् । तव प्रणीती पितरो न इन्दो दे वेषु रत्नमभजन्त धीराः ॥

tvaṁ soma pra cikito manīṣā tvaṁ rajiṣṭham anu neṣi panthām | tava praṇītī pitaro na indo deveṣu ratnam
abhajanta dhīrāḥ ||

त्वम ् । सो॒म॒ । प्र । चि॒ कि॒ तः॒ । म॒ नी॒षा । त्वम ् । रजि॑ष्ठम ् । अनु॑ । ने॒षि॒ । पन्था॑म ् । तव॑ । प्रऽनी॑ती । पि॒ तरः॑ । नः॒ । इ॒न्दो॒
इति॑ । दे॒ वेषु॑ । रत्न॑म ् । अ॒ भ॒ ज॒ न्त॒ । धीराः॑ ॥

tvam | soma | pra | cikitaḥ | manīṣā | tvam | rajiṣṭham | anu | neṣi | panthām | tava | pra-nītī | pitaraḥ | naḥ |
indo iti | deveṣu | ratnam | abhajanta | dhīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं सो॑म॒ क्रतभि ु॑ ः स॒ क्रत ु॑ ॒ स्त्वं दक्षै॑: स॒ दक्षो॑
ु र्भू ु ॑
वि॒ श्ववेदाः । त्वं वष
ृ ा॑ वष
ृ ॒ त्वेभिर्म
॑ हि॒त्वा
द्य॒ म्ने
ु भिर्द्
॑ य॒ म्न्य॑
ु भवो न॒ चक्षा॑
ृ :॥

त्वं सोम क्रतुभिः सुक्रतुर्भूस्त्वं दक्षैः सुदक्षो विश्ववेदाः । त्वं वष
ृ ा वष
ृ त्वेभिर्महित्वा द्युम्नेभिर्द्युम्न्यभवो नच
ृ क्षाः ॥

tvaṁ soma kratubhiḥ sukratur bhūs tvaṁ dakṣaiḥ sudakṣo viśvavedāḥ | tvaṁ vṛṣā vṛṣatvebhir mahitvā
dyumnebhir dyumny abhavo nṛcakṣāḥ ||

त्वम ् । सो॒म॒ । क्रतऽु॑ भिः । स॒ ऽक्रत
ु ुः॑ । भूः॒ । त्वम ् । दक्षैः॑ । स॒ ऽदक्षः॑
ु ॑ । त्वम ् । वष
। वि॒ श्वऽवेदाः ृ ा॑ । व॒ ष॒ृ ऽत्वेभिः॑ । म॒ हि॒ऽत्वा
। द्य॒ म्ने
ु भिः॑ । द्य॒ म्नी
ु । अ॒ भ॒ वः॒ । न॒ ऽचक्षाः॑
ृ ॥

tvam | soma | kratu-bhiḥ | su-kratuḥ | bhūḥ | tvam | dakṣaiḥ | su-dakṣaḥ | viśva-vedāḥ | tvam | vṛṣā | vṛṣa-
tvebhiḥ | mahi-tvā | dyumnebhiḥ | dyumnī | abhavaḥ | nṛ-cakṣāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

राज्ञो॒ नु ते॒ वरु॑ णस्य व्र॒ तानि॑ ब॒ हद्ग॑
ृ भी॒रं तव॑ सोम॒ धाम॑ । शचि
ु ॒ ष्ट्वम॑सि प्रि॒ यो न मि॒ त्रो द॒ क्षाय्यो॑
अर्य॒ मेवा॑सि सोम ॥

राज्ञो नु ते वरुणस्य व्रतानि बह
ृ द्गभीरं तव सोम धाम । शुचिष्ट्वमसि प्रियो न मित्रो दक्षाय्यो अर्यमेवासि सोम ॥

rājño nu te varuṇasya vratāni bṛhad gabhīraṁ tava soma dhāma | śuciṣ ṭvam asi priyo na mitro dakṣāyyo
aryamevāsi soma ||

राज्ञः॑ । नु । ते॒ । वरु॑ णस्य । व्र॒ तानि॑ । ब॒ हत
ृ ् । ग॒ भी॒रम ् । तव॑ । सो॒म॒ । धाम॑ । शुचिः॑ । त्वम ् । अ॒ सि॒ । प्रि॒ यः । न । मि॒ त्रः ।
द॒ क्षाय्यः॑ । अ॒ र्य॒ माऽइ॑व । अ॒ सि॒ । सो॒म॒ ॥

rājñaḥ | nu | te | varuṇasya | vratāni | bṛhat | gabhīram | tava | soma | dhāma | śuciḥ | tvam | asi | priyaḥ | na |
mitraḥ | dakṣāyyaḥ | aryamāiva | asi | soma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या ते॒ धामा॑नि दि॒ वि या पथि ॑ ॒ ष्वोष॑धीष्व॒ प्सु । तेभिर्नो
॑ ृ ॒ व्यां या पर्वते ॑ ॒ विश्वै:॑ स॒ मना॒
ु अहे॑ ळ॒ न्राज॑न्त्सोम॒
प्रति॑ ह॒व्या गभ
॑ ृ ाय ॥

या ते धामानि दिवि या पथि
ृ व्यां या पर्वतेष्वोषधीष्वप्सु । तेभिर्नो विश्वैः सुमना अहे ळन्राजन्त्सोम प्रति हव्या गभ
ृ ाय ॥

yā te dhāmāni divi yā pṛthivyāṁ yā parvateṣv oṣadhīṣv apsu | tebhir no viśvaiḥ sumanā aheḻan rājan soma
prati havyā gṛbhāya ||

या । ते॒ । धामा॑नि । दि॒ वि । या । प॒ थि॒ ॑ षु । ओष॑धीषु । अ॒ प ्ऽसु । तेभिः॑ । नः॒ । विश्वैः॑ । स॒ ऽमनाः॑
ृ व्याम ् । या । पर्वते ु ।
अहे॑ ळन ् । राज॑न ् । सो॒म॒ । प्रति॑ । ह॒व्या । ग॒ भा॒
ृ य॒ ॥

yā | te | dhāmāni | divi | yā | pṛthivyām | yā | parvateṣu | oṣadhīṣu | ap-su | tebhiḥ | naḥ | viśvaiḥ | su-manāḥ |
aheḷan | rājan | soma | prati | havyā | gṛbhāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं सो॑मासि॒ सत्प॑ति॒स्त्वं राजो॒त वत्र
॑ृ ह॒ ा । त्वं भ॒ द्रो अ॑सि॒ क्रत:ु॑ ॥

त्वं सोमासि सत्पतिस्त्वं राजोत वत्र
ृ हा । त्वं भद्रो असि क्रतुः ॥

tvaṁ somāsi satpatis tvaṁ rājota vṛtrahā | tvam bhadro asi kratuḥ ||

त्वम ् । सो॒म॒ । अ॒ सि॒ । सत ्ऽप॑तिः । त्वम ् । राजा॑ । उ॒ त । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । त्वम ् । भ॒ द्रः । अ॒ सि॒ । क्रतुः॑ ॥

tvam | soma | asi | sat-patiḥ | tvam | rājā | uta | vṛtra-hā | tvam | bhadraḥ | asi | kratuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं च॑ सोम नो॒ वशो॑ जी॒वात॒ ंु न म॑रामहे । प्रि॒ यस्तो॑त्रो॒ वन॒ स्पति॑: ॥

त्वं च सोम नो वशो जीवातुं न मरामहे । प्रियस्तोत्रो वनस्पतिः ॥

tvaṁ ca soma no vaśo jīvātuṁ na marāmahe | priyastotro vanaspatiḥ ||

त्वम ् । च॒ । सो॒म॒ । नः॒ । वशः॑ । जी॒वातम
ु॑ ् । न । म॒ रा॒म॒हे॒ । प्रि॒ यऽस्तो॑त्रः । वन॒ स्पतिः॑ ॥

tvam | ca | soma | naḥ | vaśaḥ | jīvātum | na | marāmahe | priya-stotraḥ | vanaspatiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- वर्धमाना गायत्री
THE MANTRA

ू ॑ ऋताय॒ ते । दक्षं॑ दधासि जी॒वसे॑ ॥
त्वं सो॑म म॒ हे भगं॒ त्वं यन

त्वं सोम महे भगं त्वं यन
ू ऋतायते । दक्षं दधासि जीवसे ॥

tvaṁ soma mahe bhagaṁ tvaṁ yūna ṛtāyate | dakṣaṁ dadhāsi jīvase ||

त्वम ् । सो॒म॒ । म॒ हे । भग॑म ् । त्वम ् । यूने॑ । ऋ॒त॒ऽय॒ ते । दक्ष॑म ् । द॒ धा॒सि॒ । जी॒वसे॑ ॥

tvam | soma | mahe | bhagam | tvam | yūne | ṛta-yate | dakṣam | dadhāsi | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं न॑: सोम वि॒ श्वतो॒ रक्षा॑ राजन्नघाय॒ तः । न रि॑ ष्ये॒त्त्वाव॑त॒: सखा॑ ॥

त्वं नः सोम विश्वतो रक्षा राजन्नघायतः । न रिष्येत्त्वावतः सखा ॥

tvaṁ naḥ soma viśvato rakṣā rājann aghāyataḥ | na riṣyet tvāvataḥ sakhā ||

त्वम ् । नः॒ । सो॒म॒ । वि॒ श्वतः॑ । रक्ष॑ । रा॒ज॒न ् । अ॒ घ॒ ऽय॒ तः । न । रि॒ष्ये॒त ् । त्वाऽव॑तः । सखा॑ ॥

tvam | naḥ | soma | viśvataḥ | rakṣa | rājan | agha-yataḥ | na | riṣyet | tvāvataḥ | sakhā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोम॒ यास्ते॑ मयो॒भव ु े॑ । ताभि॑र्नोऽवि॒ ता भ॑व ॥
ु ॑ ऊ॒ तय॒ : सन्ति॑ दा॒शष

सोम यास्ते मयोभुव ऊतयः सन्ति दाशुषे । ताभिर्नोऽविता भव ॥

soma yās te mayobhuva ūtayaḥ santi dāśuṣe | tābhir no 'vitā bhava ||

सोम॑ । याः । ते॒ । म॒ यः॒ऽभुवः॑ । ऊ॒ तयः॑ । सन्ति॑ । दा॒शुषे॑ । ताभिः॑ । नः॒ । अ॒ वि॒ ता । भ॒ व॒ ॥

soma | yāḥ | te | mayaḥ-bhuvaḥ | ūtayaḥ | santi | dāśuṣe | tābhiḥ | naḥ | avitā | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मं य॒ ज्ञमि॒ दं वचो॑ जज
ु ष
ु ा॒ण उ॒ पाग॑हि । सोम॒ त्वं नो॑ व॒ धे
ृ भ॑व ॥

इमं यज्ञमिदं वचो जुजुषाण उपागहि । सोम त्वं नो वध
ृ े भव ॥

imaṁ yajñam idaṁ vaco jujuṣāṇa upāgahi | soma tvaṁ no vṛdhe bhava ||

इ॒मम ् । य॒ ज्ञम ् । इ॒दम ् । वचः॑ । ज॒ ज
ु ॒ षा॒
ु णः । उ॒ प॒ऽआग॑हि । सोम॑ । त्वम ् । नः॒ । व॒ धे
ृ । भ॒ व॒ ॥

imam | yajñam | idam | vacaḥ | jujuṣāṇaḥ | upa-āgahi | soma | tvam | naḥ | vṛdhe | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोम॑ गी॒र्भिष्ट्वा॑ व॒ यं व॒ र्धया॑मो वचो॒विद॑ : । स॒ म
ु ॒ ळी॒
ृ को न॒ आ वि॑श ॥

सोम गीर्भिष्ट्वा वयं वर्धयामो वचोविदः । सुमळ
ृ ीको न आ विश ॥

soma gīrbhiṣ ṭvā vayaṁ vardhayāmo vacovidaḥ | sumṛḻīko na ā viśa ||

सोम॑ । गीः॒ऽभिः । त्वा॒ । व॒ यम ् । व॒ र्धया॑मः । व॒ चः॒ऽविदः॑ । स॒ ऽम
ु ॒ ळी॒
ृ कः । नः॒ । आ । वि॒ श॒ ॥

soma | gīḥ-bhiḥ | tvā | vayam | vardhayāmaḥ | vacaḥ-vidaḥ | su-mṛḷīkaḥ | naḥ | ā | viśa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ग॒ य॒ स्फानो॑ अमीव॒ हा व॑स॒ वित्प
ु ष्टि ॑ । स॒ मि॒
ु॑ ॒ वर्धनः ु त्रः सो॑म नो भव ॥

गयस्फानो अमीवहा वसुवित्पुष्टिवर्धनः । सुमित्रः सोम नो भव ॥

gayasphāno amīvahā vasuvit puṣṭivardhanaḥ | sumitraḥ soma no bhava ||

ग॒ य॒ ऽस्फानः॑ । अ॒ मी॒व॒ऽहा । व॒ स॒ ऽवित
ु ् । प॒ ष्टि॒ ॑ । स॒ ऽमि॒
ु ऽवर्धनः ु त्रः । सो॒म॒ । नः॒ । भ॒ व॒ ॥

gaya-sphānaḥ | amīva-hā | vasu-vit | puṣṭi-vardhanaḥ | su-mitraḥ | soma | naḥ | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोम॑ रार॒न्धि नो॑ हृ॒दि गावो॒ न यव॑से॒ष्वा । मर्य॑ इव॒ स्व ओ॒क्ये॑ ॥

सोम रारन्धि नो हृदि गावो न यवसेष्वा । मर्य इव स्व ओक्ये ॥

soma rārandhi no hṛdi gāvo na yavaseṣv ā | marya iva sva okye ||

सोम॑ । र॒र॒न्धि । नः॒ । हृ॒दि । गावः॑ । न । यव॑सेषु । आ । मर्यः॑ऽइव स्वे । ओ॒क्ये॑ ॥

soma | rarandhi | naḥ | hṛdi | gāvaḥ | na | yavaseṣu | ā | maryaḥ-iva sve | okye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः सो॑म स॒ ख्ये तव॑ रा॒रण॑द्देव॒ मर्त्य:॑ । तं दक्ष॑: सचते क॒ विः ॥

यः सोम सख्ये तव रारणद्देव मर्त्यः । तं दक्षः सचते कविः ॥

yaḥ soma sakhye tava rāraṇad deva martyaḥ | taṁ dakṣaḥ sacate kaviḥ ||

यः । सो॒म॒ । स॒ ख्ये । तव॑ । र॒रण॑त ् । दे॒ व॒ । मर्त्यः॑ । तम ् । दक्षः॑ । स॒ च॒ ते॒ । क॒ विः ॥

yaḥ | soma | sakhye | tava | raraṇat | deva | martyaḥ | tam | dakṣaḥ | sacate | kavi ḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ रु॒ष्या णो॑ अ॒ भिश॑स्ते॒: सोम॒ नि पा॒ह्यंह॑सः । सखा॑ स॒ शे
ु व॑ एधि नः ॥

उरुष्या णो अभिशस्तेः सोम नि पाह्यंहसः । सखा सुशेव एधि नः ॥

uruṣyā ṇo abhiśasteḥ soma ni pāhy aṁhasaḥ | sakhā suśeva edhi naḥ ||

उ॒ रु॒ष्य । नः॒ । अ॒ भिऽश॑स्तेः । सोम॑ । नि । पा॒हि॒ । अंह॑सः । सखा॑ । स॒ ऽशे
ु वः॑ । ए॒ धि॒ । नः॒ ॥

uruṣya | ṇaḥ | abhi-śasteḥ | soma | ni | pāhi | aṃhasaḥ | sakhā | su-śevaḥ | edhi | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु ते वि॒ श्वत॑: सोम॒ वष्ृ ण्य॑म ् । भवा॒ वाज॑स्य संग॒थे ॥
आ प्या॑यस्व॒ समेत

आ प्यायस्व समेतु ते विश्वतः सोम वष्ृ ण्यम ् । भवा वाजस्य संगथे ॥

ā pyāyasva sam etu te viśvataḥ soma vṛṣṇyam | bhavā vājasya saṁgathe ||

आ । प्या॒य॒स्व॒ । सम ् । ए॒ त॒ ु । ते॒ । वि॒ श्वतः॑ । सो॒म॒ । वष्ृ ण्य॑म ् । भव॑ । वाज॑स्य । स॒ म ्ऽग॒ थे ॥

ā | pyāyasva | sam | etu | te | viśvataḥ | soma | vṛṣṇyam | bhava | vājasya | sam-gathe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- परोष्निक्
THE MANTRA

॑ श
आ प्या॑यस्व मदिन्तम॒ सोम॒ विश्वेभिरं ॒ भि
ु :॑ । भवा॑ नः स॒ श्रव॑
ु स्तम॒ : सखा॑ व॒ धे
ृ ॥

आ प्यायस्व मदिन्तम सोम विश्वेभिरं शुभिः । भवा नः सुश्रवस्तमः सखा वध
ृ े॥

ā pyāyasva madintama soma viśvebhir aṁśubhiḥ | bhavā naḥ suśravastamaḥ sakhā vṛdhe ||

॑
आ । प्या॒य॒स्व॒ । म॒ दि॒ न ्ऽत॒म॒ । सोम॑ । विश्वेभिः । अं॒ शुऽभिः॑ । भव॑ । नः॒ । स॒ श्रवः॑
ु ऽतमः । सखा॑ । व॒ धे
ृ ॥

ā | pyāyāasva | madin-tama | soma | viśvebhiḥ | aṃśu-bhiḥ | bhava | naḥ | suśravaḥ-tamaḥ | sakhā | vṛdhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ समु॑ यन्त॒ ु वाजा॒: सं वष्ृ ण्या॑न्यभिमाति॒ षाह॑ : । आ॒प्याय॑मानो अ॒ मत
सं ते॒ पयांसि॒ ृ ा॑य सोम दि॒ वि
॑ त्ु त॒ मानि॑ धिष्व ॥
श्रवांस्य

सं ते पयांसि समु यन्तु वाजाः सं वष्ृ ण्यान्यभिमातिषाहः । आप्यायमानो अमत
ृ ाय सोम दिवि श्रवांस्युत्तमानि धिष्व ॥

saṁ te payāṁsi sam u yantu vājāḥ saṁ vṛṣṇyāny abhimātiṣāhaḥ | āpyāyamāno amṛtāya soma divi
śravāṁsy uttamāni dhiṣva ||

सम ् । ते॒ । पयां॑सि । सम ् । ऊँ॒ इति॑ । य॒ न्त॒ ु । वाजाः॑ । सम ् । वष्ृ ण्या॑नि । अ॒ भि॒ मा॒ति॒ऽसहः॑ । आ॒ऽप्याय॑मानः । अ॒ मत
ृ ा॑य ।
॑ । उ॒ त ्ऽत॒मानि॑ । धि॒ ष्व॒ ॥
सो॒म॒ । दि॒ वि । श्रवांसि

sam | te | payāṃsi | sam | oṃ iti | yantu | vājāḥ | sam | vṛṣṇyāni | abhimāti-sahaḥ | āpyāyamānaḥ | amṛtāya |
soma | divi | śravāṃsi | ut-tamāni | dhiṣva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या ते॒ धामा॑नि ह॒विषा॒ यज॑न्ति॒ ता ते॒ विश्वा॑ परि॒भरू ॑ स्तु य॒ ज्ञम ् । ग॒ य॒ स्फान॑: प्र॒ तर॑ णः स॒ वीरोऽवी
ु ॑रहा॒ प्र
च॑रा सोम॒ दर्या
ु न ॑ ्॥

या ते धामानि हविषा यजन्ति ता ते विश्वा परिभूरस्तु यज्ञम ् । गयस्फानः प्रतरणः सुवीरोऽवीरहा प्र चरा सोम दर्या
ु न ्॥

yā te dhāmāni haviṣā yajanti tā te viśvā paribhūr astu yajñam | gayasphānaḥ prataraṇaḥ suvīro 'vīrahā pra
carā soma duryān ||

या । ते॒ । धामा॑नि । ह॒विषा॑ । यज॑न्ति । ता । ते॒ । विश्वा॑ । प॒ रि॒ऽभूः । अ॒ स्त॒ ु । य॒ ज्ञम ् । ग॒ य॒ऽस्फानः॑ । प्र॒ ऽतर॑ णः ।
स॒ ऽवीरः॑
ु । अवी॑रऽहा । प्र । च॒ र॒ । सो॒म॒ । दर्या
ु ॑न ् ॥

yā | te | dhāmāni | haviṣā | yajanti | tā | te | viśvā | pari-bhūḥ | astu | yajñam | gaya-sphānaḥ | pra-taraṇaḥ | su-
vīraḥ | avīra-hā | pra | cara | soma | duryān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ शंु सोमो॑ वी॒रं क॑र्म॒ ण्यं॑ ददाति । सा॒द॒न्यं॑ विद॒ थ्यं॑ स॒ भेयं॑ पित॒ श्रव॑
सोमो॑ धे॒ नंु सोमो॒ अर्वन्तमा॒ ृ णं॒ यो
ददा॑शदस्मै ॥

सोमो धेनुं सोमो अर्वन्तमाशुं सोमो वीरं कर्मण्यं ददाति । सादन्यं विदथ्यं सभेयं पितश्र
ृ वणं यो ददाशदस्मै ॥

somo dhenuṁ somo arvantam āśuṁ somo vīraṁ karmaṇyaṁ dadāti | sādanyaṁ vidathyaṁ sabheyam
pitṛśravaṇaṁ yo dadāśad asmai ||

॑
सोमः॑ । धे॒ नुम ् । सोमः॑ । अर्वन्तम ् । आ॒शुम ् । सोमः॑ । वी॒रम ् । क॒ र्म॒ ण्य॑म ् । द॒ दा॒ति॒ । स॒ द॒ न्य॑म ् । वि॒ द॒थ्य॑म ् । स॒ भेयम
॑ ्।
पि॒ त॒ ऽश्रव॑
ृ णम ् । यः । ददा॑शत ् । अ॒ स्मै॒ ॥

somaḥ | dhenum | somaḥ | arvantam | āśum | somaḥ | vīram | karmaṇyam | dadāti | sadanyam | vidathyam |
sabheyam | pitṛ-śravaṇam | yaḥ | dadāśat | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अषा॑ळ्हं य॒ त्स
ु ु पत ॑ ास॒ ु पप्रिं॑ स्व॒ र्षाम॒ प्सां व॒ जन॑
ृ न ृ स्य गो॒पाम ् । भ॒ रे ॒ष॒ जां
ु सक्षि
ु॑ ति॒ ं स॒ श्रव॑
ु सं॒ जय॑न्तं॒
त्वामनु॑ मदे म सोम ॥

अषाळ्हं युत्सु पत
ृ नासु पप्रिं स्वर्षामप्सां वज
ृ नस्य गोपाम ् । भरे षुजां सुक्षितिं सुश्रवसं जयन्तं त्वामनु मदे म सोम ॥

aṣāḻhaṁ yutsu pṛtanāsu papriṁ svarṣām apsāṁ vṛjanasya gopām | bhareṣujāṁ sukṣitiṁ suśravasaṁ
jayantaṁ tvām anu madema soma ||

अषा॑ह्ळम ् । य॒ त ु ्ऽसु । पतृ न
॑ ासु । पप्रि॑म ् । स्वः॒ऽसाम ् । अ॒ प्साम ् । व॒ जन॑
ृ स्य । गो॒पाम ् । भ॒ रे ॒ष॒ ऽजाम
ु ् । स॒ ऽक्षि॒
ु तिम ् ।
स॒ ुऽश्रव॑सम ् । जय॑न्तम ् । त्वाम ् । अनु॑ । म॒ दे॒ म॒ । सो॒म॒ ॥

aṣāhvam | yut-su | pṛtanāsu | paprim | svaḥ-sām | apsām | vṛjanasya | gopām | bhareṣu-jām | su-kṣitim | su-
śravasam | jayantam | tvām | anu | madema | soma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमि॒ मा ओष॑धीः सोम॒ विश्वा॒स्त्वम॒ पो अ॑जनय॒ स्त्वं गाः । त्वमा त॑तन्थो॒र्व१॒॑न्
॒॑ तरि॑ क्षं॒ त्वं ज्योति॑षा॒
वि तमो॑ ववर्थ ॥

त्वमिमा ओषधीः सोम विश्वास्त्वमपो अजनयस्त्वं गाः । त्वमा ततन्थोर्वन्तरिक्षं त्वं ज्योतिषा वि तमो ववर्थ ॥

tvam imā oṣadhīḥ soma viśvās tvam apo ajanayas tvaṁ gāḥ | tvam ā tatanthorv antarikṣaṁ tvaṁ jyotiṣā vi
tamo vavartha ||

त्वम ् । इ॒माः । ओष॑धीः । सो॒म॒ । विश्वाः॒ । त्वम ् । अ॒ पः । अ॒ ज॒ न॒ यः॒ । त्वम ् । गाः । त्वम ् । आ । त॒त॒न्थ॒ । उ॒ रु ।
अ॒ न्तरि॑ क्षम ् । त्वम ् । ज्योति॑षा । वि । तमः॑ । व॒ व॒र्थ॒ ॥

tvam | imāḥ | oṣadhīḥ | soma | viśvāḥ | tvam | apaḥ | ajanayaḥ | tvam | gāḥ | tvam | ā | tatantha | uru |
antarikṣam | tvam | jyotiṣā | vi | tamaḥ | vavartha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वेन॑ नो॒ मन॑सा दे व सोम रा॒यो भा॒गं स॑हसावन्न॒ भि युध् ॑
॑ य । मा त्वा त॑न॒दीशि॑षे वी॒र्यस्यो॒ ॑ : प्र
भयेभ्य॒
चि॑कित्सा॒ गवि॑ष्टौ ॥

दे वेन नो मनसा दे व सोम रायो भागं सहसावन्नभि यध्
ु य । मा त्वा तनदीशिषे वीर्यस्योभयेभ्यः प्र चिकित्सा गविष्टौ ॥

devena no manasā deva soma rāyo bhāgaṁ sahasāvann abhi yudhya | mā tvā tanad īśiṣe
vīryasyobhayebhyaḥ pra cikitsā gaviṣṭau ||

दे॒ वेन॑ । नः॒ । मन॑सा । दे॒ व॒ । सो॒म॒ । रा॒यः । भा॒गम ् । स॒ ह॒सा॒ऽव॒ न ् । अ॒ भि । य॒ ध्य॒ ॑ ।
ु । मा । त्वा । त॒न॒ त ् । ईशि॑षे । वी॒र्यस्य
॑
उ॒ भयेभ्यः । प्र । चि॒ कि॒ त्स॒ । गोऽइ॑ष्टौ ॥

devena | naḥ | manasā | deva | soma | rāyaḥ | bhāgam | sahasāvan | abhi | yudhya | mā | tvā | tanat | īśiṣe |
vīryasya | ubhayebhyaḥ | pra | cikitsa | go--iṣṭau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ए॒ ता उ॒ त्या उ॒ षस॑: के॒तम
ु क्र
॑ त॒ पर्वे
ू ॒ अर्धे॒ रज॑सो भा॒नम
ु ञ्
॑ जते । नि॒ ष्कृ॒ण्वा॒ना आयुध
॑ ानीव ध॒ ष्णव॒
ृ : प्रति॒
गावोऽरु॑ षीर्यन्ति मा॒तर॑ : ॥

एता उ त्या उषसः केतुमक्रत पूर्वे अर्धे रजसो भानुमञ्जते । निष्कृण्वाना आयुधानीव धष्ृ णवः प्रति गावोऽरुषीर्यन्ति
मातरः ॥

etā u tyā uṣasaḥ ketum akrata pūrve ardhe rajaso bhānum añjate | niṣkṛṇvānā āyudhānīva dhṛṣṇavaḥ prati
gāvo 'ruṣīr yanti mātaraḥ ||

ए॒ ताः । ऊँ॒ इति॑ । त्याः । उ॒ षसः॑ । के॒तुम ् । अ॒ क्र॒त॒ । पूर्वे॑ । अर्धे॑ । रज॑सः । भा॒नुम ् । अ॒ ञ्ज॒ ते॒ । निः॒ऽकृ॒ण्वा॒नाः ।
आयध
ु॑ ानिऽइव । ध॒ ष्णवः॑
ृ । प्रति॑ । गावः॑ । अरु॑ षीः । य॒ न्ति॒ । मा॒तरः॑ ॥

etāḥ | oṃ iti | tyāḥ | uṣasaḥ | ketum | akrata | pūrve | ardhe | rajasaḥ | bhānum | añjate | niḥ-kṛṇvānāḥ |
āyudhāni-iva | dhṛṣṇavaḥ | prati | gāvaḥ | aruṣīḥ | yanti | mātaraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

उद॑ पप्तन्नरु॒णा भा॒नवो॒ वथ
ृ ा॑ स्वा॒यज
ु ो॒ अरु॑ षी॒र्गा अ॑यक्ष
ु त । अक्र॑न्न॒ षासो॑
ु व॒ यन
ु ा॑नि प॒ र्वथा॒
ू रुश॑न्तं
भा॒नमु रु॑ षीरशिश्रयःु ॥

उदपप्तन्नरुणा भानवो वथ
ृ ा स्वायुजो अरुषीर्गा अयुक्षत । अक्रन्नुषासो वयुनानि पूर्वथा रुशन्तं भानुमरुषीरशिश्रयुः ॥

ud apaptann aruṇā bhānavo vṛthā svāyujo aruṣīr gā ayukṣata | akrann uṣāso vayunāni pūrvathā ruśantam
bhānum aruṣīr aśiśrayuḥ ||

उत ् । अ॒ प॒ प्त॒न ् । अ॒ रु॒णाः । भा॒नवः॑ । वथ
ृ ा॑ । स॒ ऽआ
ु ॒ युजः॑ । अरु॑ षीः । गाः । अ॒ य॒ क्ष॒
ु त॒ । अक्र॑न ् । उ॒ षसः॑ । व॒ यन
ु ा॑नि । प॒ र्वथा॑
ू
। रुश॑न्तम ् । भा॒नुम ् । अरु॑ षीः । अ॒ शि॒ श्र॒युः॒ ॥

ut | apaptan | aruṇāḥ | bhānavaḥ | vṛthā | su-āyujaḥ | aruṣīḥ | gāḥ | ayukṣata | akran | uṣasaḥ | vayunāni |
pūrvathā | ruśantam | bhānum | aruṣīḥ | aśiśrayuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अर्चन्ति॒ नारी॑र॒पसो॒ न वि॒ ष्टिभि॑: समा॒नेन॒ योज॑न॒ न ु ृ ते॑ स॒ दान॑
े ा प॑रा॒वत॑: । इषं॒ वह॑ न्तीः स॒ क ु व॒ े विश्वेदह॒
यज॑मानाय सन्
ु व॒ ते ॥

अर्चन्ति नारीरपसो न विष्टिभिः समानेन योजनेना परावतः । इषं वहन्तीः सुकृते सुदानवे विश्वेदह यजमानाय सुन्वते
॥

arcanti nārīr apaso na viṣṭibhiḥ samānena yojanenā parāvataḥ | iṣaṁ vahantīḥ sukṛte sudānave viśved aha
yajamānāya sunvate ||

॑
अर्चन्ति ु ृ ते॑ ।
। नारीः॑ । अ॒ पसः॑ । न । वि॒ ष्टिऽभिः॑ । स॒ मा॒नेन॑ । योज॑नेन । आ । प॒ रा॒ऽवतः॑ । इष॒ म ् । वह॑न्तीः । स॒ ऽक
स॒ ुऽदान॑वे । विश्वा॑ । इत ् । अह॑ । यज॑मानाय । स॒ ुन्व॒ ते ॥

arcanti | nārīḥ | apasaḥ | na | viṣṭi-bhiḥ | samānena | yojanena | ā | parāvataḥ | iṣam | vahantīḥ | su-kṛte | su-
dānave | viśvā | it | aha | yajamānāya | sunvate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधि॒ पेशांसि ॑ वपते न॒ त ृ रि ॑ ् । ज्योति॒ र्विश्व॑स्मै॒ भव
ू ॒वापो॑र्णुते॒ वक्ष॑ उ॒ स्रेव॒ बर्जहम ु न
॑ ाय कृण्व॒ ती गावो॒ न
व्र॒ जं व्य१॑
ु ॒॒॑षा आ॑व॒र्तम॑: ॥

अधि पेशांसि वपते नत
ृ ूरिवापोर्णुते वक्ष उस्रेव बर्जहम ् । ज्योतिर्विश्वस्मै भुवनाय कृण्वती गावो न व्रजं व्युषा आवर्तमः
॥

adhi peśāṁsi vapate nṛtūr ivāporṇute vakṣa usreva barjaham | jyotir viśvasmai bhuvanāya kṛṇvatī gāvo na
vrajaṁ vy uṣā āvar tamaḥ ||

अधि॑ । पेशां॑सि । व॒ प॒त॒ े । न॒ त ॑ ् । ज्योतिः॑ । विश्व॑स्मै । भुवन
ृ ूःऽइ॑व । अप॑ । ऊ॒ र्णु॒ते॒ । वक्षः॑ । उ॒ स्राऽइ॑व बर्जहम ॑ ाय । कृ॒ण्व॒ ती
। गावः॑ । न । व्र॒ जम ् । वि । उ॒ षाः । आ॒व॒ रित्या॑वः । तमः॑ ॥

adhi | peśāṃsi | vapate | nṛtūḥ-iva | apa | ūrṇute | vakṣaḥ | usrāiva barjaham | jyotiḥ | viśvasmai | bhuvanāya
| kṛṇvatī | gāvaḥ | na | vrajam | vi | uṣāḥ | āvar ity āvaḥ tamaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ञ्जञ्चि॒ त्रं दि॒ वो
प्रत्य॒ र्ची रुश॑दस्या अदर्शि॒ वि ति॑ष्ठते॒ बाध॑ते कृ॒ष्णमभ्व॑म ् । स्वरुं ॒ न पेशो॑ वि॒ दथेष्व॒
द॑ हि
ु ॒ ता भा॒नम ु श्र
॑ ेत ् ॥

प्रत्यर्ची रुशदस्या अदर्शि वि तिष्ठते बाधते कृष्णमभ्वम ् । स्वरुं न पेशो विदथेष्वञ्जञ्चित्रं दिवो दहि
ु ता भानुमश्रेत ् ॥

praty arcī ruśad asyā adarśi vi tiṣṭhate bādhate kṛṣṇam abhvam | svaruṁ na peśo vidatheṣv añjañ citraṁ
divo duhitā bhānum aśret ||

॑ ु।
प्रति॑ । अ॒ र्चिः । रुश॑त ् । अ॒ स्याः॒ । अ॒ द॒ र्शि॒ । वि । ति॒ष्ठ॒ त॒ े । बाध॑ते । कृ॒ष्णम ् । अभ्व॑म ् । स्वरु॑ म ् । न । पेशः॑ । वि॒ दथेष
अ॒ ञ्जन ् । चि॒ त्रम ् । दि॒ वः । द॒ हि
ु ॒ ता । भा॒नुम ् । अ॒ श्रे॒त ् ॥

prati | arciḥ | ruśat | asyāḥ | adarśi | vi | tiṣṭhate | bādhate | kṛṣṇam | abhvam | svarum | na | peśaḥ | vidatheṣu
| añjan | citram | divaḥ | duhitā | bhānum | aśret
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अता॑रिष्म॒ तम॑सस्पा॒रम॒ स्योषा उ॒ च्छन्ती॑ व॒ यन
ु ा॑ कृणोति । श्रि॒ये छन्दो॒ न स्म॑यते विभा॒ती स॒ प्रती
ु ॑का
सौमन॒ साया॑जीगः ॥

अतारिष्म तमसस्पारमस्योषा उच्छन्ती वयुना कृणोति । श्रिये छन्दो न स्मयते विभाती सुप्रतीका सौमनसायाजीगः ॥

atāriṣma tamasas pāram asyoṣā ucchantī vayunā kṛṇoti | śriye chando na smayate vibhātī supratīkā
saumanasāyājīgaḥ ||

अता॑रिष्म । तम॑सः । पा॒रम ् । अ॒ स्य । उ॒ षाः । उ॒ च्छन्ती॑ । व॒ यन
ु ा॑ । कृ॒णो॒ति॒ । श्रि॒ये । छन्दः॑ । न । स्म॒ य॒ त॒ े । वि॒ ऽभा॒ती ।
स॒ ऽप्रती
ु ॑ । सौ॒म॒न॒ साय॑ । अ॒ जी॒ग॒रिति॑ ॥
का

atāriṣma | tamasaḥ | pāram | asya | uṣāḥ | ucchantī | vayunā | kṛṇoti | śriye | chandaḥ | na | smayate | vi-bhātī
| su-pratīkā | saumanasāya | ajīgariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भास्व॑ती ने॒त्री स॒ न
ू त
ृ ा॑नां दि॒ वः स्त॑वे दहि
ु ॒ ता गोत॑मेभिः । प्र॒ जाव॑तो न॒ वतो॒
ृ अश्व॑बध्
ु या॒नष
ु ो॒ गोअ॑ग्राँ॒ उप॑
मासि॒ वाजा॑न ् ॥

भास्वती नेत्री सूनत
ृ ानां दिवः स्तवे दहि
ु ता गोतमेभिः । प्रजावतो नव
ृ तो अश्वबुध्यानुषो गोअग्राँ उप मासि वाजान ् ॥

bhāsvatī netrī sūnṛtānāṁ divaḥ stave duhitā gotamebhiḥ | prajāvato nṛvato aśvabudhyān uṣo goagrām̐ upa
māsi vājān ||

भास्व॑ती । ने॒ त्री । स॒ न
ू त
ृ ा॑नाम ् । दि॒ वः । स्त॒वे॒ । द॒ हि
ु ॒ ता । गोत॑मेभिः । प्र॒ जाऽव॑तः । न॒ ऽवतः॑
ृ । अश्व॑ऽबुध्यान ् । उषः॑ ।
गोऽअ॑ग्रान ् । उप॑ । मा॒सि॒ । वाजा॑न ् ॥

bhāsvatī | netrī | sūnṛtānām | divaḥ | stave | duhitā | gotamebhiḥ | prajāvataḥ | nṛ-vataḥ | aśva-budhyān | uṣaḥ
| go--agrān | upa | māsi | vājān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उष॒ स्तम॑श्यां य॒ शसं॑ स॒ वीरं
ु ॑ दा॒सप्र॑वर्गं र॒यिमश्व॑बध्
ु यम ् । स॒ दं
ु सस
॑ ा॒ श्रव॑सा॒ या वि॒ भासि॒ वाज॑प्रसत
ू ा
सभ
ु गे ब॒ हन्त॑
ृ म ्॥

उषस्तमश्यां यशसं सुवीरं दासप्रवर्गं रयिमश्वबध्
ु यम ् । सुदंससा श्रवसा या विभासि वाजप्रसूता सुभगे बह
ृ न्तम ् ॥

uṣas tam aśyāṁ yaśasaṁ suvīraṁ dāsapravargaṁ rayim aśvabudhyam | sudaṁsasā śravasā yā vibhāsi
vājaprasūtā subhage bṛhantam ||

उषः॒ । तम ् । अ॒ श्याम ् । य॒ शस॑म ् । स॒ ऽवीर॑ु म ् । दा॒सऽप्र॑वर्गम ् । र॒यिम ् । अश्व॑ऽबुध्यम ् । स॒ ऽदं
ु सस॑ ा । श्रव॑सा । या ।
वि॒ ऽभासि॑ । वाज॑ऽप्रसूता । स॒ ुऽभ॒ गे॒ । ब॒ हन्त॑
ृ म ्॥

uṣaḥ | tam | aśyām | yaśasam | su-vīram | dāsa-pravargam | rayim | aśva-budhyam | su-daṃsasā | śravasā | yā
| vi-bhāsi | vāja-prasūtā | su-bhage | bṛhantam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वा॑नि दे॒ वी भव ॑ ाभि॒ चक्ष्या॑ प्रती॒ची चक्षु॑रुर्वि॒ या वि भा॑ति । विश्वं॑ जी॒वं च॒ रसे॑ बो॒धय॑न्ती॒ विश्व॑स्य॒
ु न
वाच॑मविदन्मना॒योः ॥

विश्वानि दे वी भुवनाभिचक्ष्या प्रतीची चक्षुरुर्विया वि भाति । विश्वं जीवं चरसे बोधयन्ती विश्वस्य वाचमविदन्मनायोः
॥

viśvāni devī bhuvanābhicakṣyā pratīcī cakṣur urviyā vi bhāti | viśvaṁ jīvaṁ carase bodhayantī viśvasya
vācam avidan manāyoḥ ||

॑ ा । अ॒ भि॒ ऽचक्ष्य॑ । प्र॒ ती॒ची । चक्षुः॑ । उ॒ र्वि॒या । वि । भा॒ति॒ । विश्व॑म ् । जी॒वम ् । च॒ रसे॑ । बो॒धय॑न्ती ।
विश्वा॑नि । दे॒ वी । भुवन
विश्व॑स्य । वाच॑म ् । अ॒ वि॒ द॒त ् । म॒ ना॒योः ॥

viśvāni | devī | bhuvanā | abhi-cakṣya | pratīcī | cakṣuḥ | urviyā | vi | bhāti | viśvam | jīvam | carase |
bodhayantī | viśvasya | vācam | avidat | manāyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पन ु ॑:पन ॑ भि शम्
ु ॒ र्जाय॑माना परु ा॒णी स॑मा॒नं वर्णम॒ ु भ॑माना । श्व॒ घ्नीव॑ कृ॒त्नर्वि ॑
ु ज॑ आमिना॒ना मर्तस्य
दे॒ वी ज॒ रय॒ न्त्यायु॑: ॥

पुनःपुनर्जायमाना पुराणी समानं वर्णमभि शुम्भमाना । श्वघ्नीव कृत्नुर्विज आमिनाना मर्तस्य दे वी जरयन्त्यायुः ॥

punaḥ-punar jāyamānā purāṇī samānaṁ varṇam abhi śumbhamānā | śvaghnīva kṛtnur vija āminānā
martasya devī jarayanty āyuḥ ||

पुनः॑ऽपुनः । जाय॑माना । प॒ रा॒ ॑ ् । अ॒ भि । शुम्भ॑माना । श्व॒ घ्नीऽइ॑व । कृ॒त्नुः । विजः॑ । आ॒ऽमि॒ ना॒ना
ु णी । स॒ मा॒नम ् । वर्णम
॑
। मर्तस्य । दे॒ वी । ज॒ रय॑न्ती । आयुः॑ ॥

punaḥ-punaḥ | jāyamānā | purāṇī | samānam | varṇam | abhi | śumbhamānā | śvaghnī-iva | kṛtnuḥ | vijaḥ |
āminānā | martasya | devī | jarayantī | āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ती दि॒ वो अन्ताँ॑ अबो॒ध्यप॒ स्वसा॑रं सन॒ तर्यु
व्य॒ र्ण्व॒ ॑
ु योति । प्र॒ मि॒न॒ ती म॑न॒ ष्या॑
ु य॒ गानि॒
ु योषा॑ जा॒रस्य॒
चक्ष॑सा॒ वि भा॑ति ॥

व्यूर्ण्वती दिवो अन्ताँ अबोध्यप स्वसारं सनत
ु र्युयोति । प्रमिनती मनुष्या युगानि योषा जारस्य चक्षसा वि भाति ॥

vyūrṇvatī divo antām̐ abodhy apa svasāraṁ sanutar yuyoti | praminatī manuṣyā yugāni yoṣā jārasya
cakṣasā vi bhāti ||

वि॒ ऽऊ॒ र्ण्व॒ ती । दि॒ वः । अन्ता॑न ् । अ॒ बो॒धि॒ । अप॑ । स्वसा॑रम ् । स॒ न॒ तः
ु । य॒ यो॒
ु ति॒ । प्र॒ ऽमि॒ न॒ ती । म॒ न॒ ष्या॑
ु । य॒ गानि॑
ु । योषा॑ ।
जा॒रस्य॑ । चक्ष॑सा । वि । भा॒ति॒ ॥

vi-ūrṇvatī | divaḥ | antān | abodhi | apa | svasāram | sanutaḥ | yuyoti | pra-m inatī | manuṣyā | yugāni | yoṣā |
jārasya | cakṣasā | vi | bhāti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ शन्
ू न चि॒ त्रा स॒ भगा॑
ु प्रथा॒ना सिन्ध॒ र्न
ु क्षोद॑ उर्वि॒ या व्य॑श्वैत ् । अमि॑नती॒ दै व्या॑नि व्र॒ तानि॒ सर्य॑
ू स्य
चेति र॒श्मिभि॑र्दृशा॒ना ॥

पशून्न चित्रा सुभगा प्रथाना सिन्धुर्न क्षोद उर्विया व्यश्वैत ् । अमिनती दै व्यानि व्रतानि सूर्यस्य चेति रश्मिभिर्दृशाना ॥

paśūn na citrā subhagā prathānā sindhur na kṣoda urviyā vy aśvait | aminatī daivyāni vratāni sūryasya ceti
raśmibhir dṛśānā ||

प॒ शून ् । न । चि॒ त्रा । स॒ ऽभगा॑
ु । प्र॒ था॒ना । सिन्धुः॑ । न । क्षोदः॑ । उ॒ र्वि॒या । वि । अ॒ श्वै॒त ् । अमि॑नती । दै व्या॑नि । व्र॒ तानि॑ ।
॑ । चे॒ ति॒ । र॒श्मिऽभिः॑ । दृ॒शा॒ना ॥

paśūn | na | citrā | su-bhagā | prathānā | sindhuḥ | na | kṣodaḥ | urviyā | vi | aśvait | aminatī | daivyāni |
vratāni | sūryasya | ceti | raśmi-bhiḥ | dṛśānā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्ृ परोष्णिक्
THE MANTRA

उष॒ स्तच्चि॒ त्रमा भ॑रा॒स्मभ्यं॑ वाजिनीवति । येन॑ तो॒कं च॒ तन॑यं च॒ धाम॑हे ॥

उषस्तच्चित्रमा भरास्मभ्यं वाजिनीवति । येन तोकं च तनयं च धामहे ॥

uṣas tac citram ā bharāsmabhyaṁ vājinīvati | yena tokaṁ ca tanayaṁ ca dhāmahe ||

उषः॑ । तत ् । चि॒ त्रम ् । आ । भ॒ र॒ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । वा॒जि॒नी॒ऽव॒ ति॒ । येन॑ । तो॒कम ् । च॒ । तन॑यम ् । च॒ । धाम॑हे ॥

uṣaḥ | tat | citram | ā | bhara | asmabhyam | vājinī-vati | yena | tokam | ca | tanayam | ca | dhāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्परोष्णिक्
THE MANTRA

उषो॑ अ॒ द्येह गो॑म॒त्यश्वा॑वति विभावरि । रे ॒वद॒ स्मे व्युच्
॑ छ सन
ू त
ृ ावति ॥

उषो अद्येह गोमत्यश्वावति विभावरि । रे वदस्मे व्युच्छ सूनत
ृ ावति ॥

uṣo adyeha gomaty aśvāvati vibhāvari | revad asme vy uccha sūnṛtāvati ||

उषः॑ । अ॒ द्य । इ॒ह । गो॒ऽम॒ ति॒ । अश्व॑ऽवति । वि॒ भा॒ऽव॒ रि॒ । रे ॒वत ् । अ॒ स्मे । वि । उ॒ च्छ॒ । स॒ न
ू ॒ ता॒
ृ ऽव॒ ति॒ ॥

uṣaḥ | adya | iha | go--mati | aśva-vati | vibhāvari | revat | asme | vi | uccha | sūnṛtāvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्परोष्णिक्
THE MANTRA

ु हि वा॑जिनीव॒ त्यश्वाँ॑ अ॒ द्यारु॒णाँ उ॑ षः । अथा॑ नो॒ विश्वा॒ सौभ॑गा॒न्या व॑ह ॥

युक्ष्वा हि वाजिनीवत्यश्वाँ अद्यारुणाँ उषः । अथा नो विश्वा सौभगान्या वह ॥

yukṣvā hi vājinīvaty aśvām̐ adyāruṇām̐ uṣaḥ | athā no viśvā saubhagāny ā vaha ||

य॒ ुक्ष्व । हि । वा॒जि॒नी॒ऽव॒ ति॒ । अश्वा॑न ् । अ॒ द्य । अ॒ रु॒णान ् । उ॒ षः॒ । अथ॑ । नः॒ । विश्वा॑ । सौभ॑गानि । आ । व॒ ह॒ ॥

yukṣva | hi | vājinī-vati | aśvān | adya | aruṇān | uṣaḥ | atha | naḥ | viśvā | saubhagāni | ā | vaha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वि॑ना व॒ र्तिर॒स्मदा गोम॑द्दस्रा॒ हिर॑ ण्यवत ् । अ॒ र्वाग्रथं॒ सम॑नसा॒ नि य॑च्छतम ् ॥

अश्विना वर्तिरस्मदा गोमद्दस्रा हिरण्यवत ् । अर्वाग्रथं समनसा नि यच्छतम ् ॥

aśvinā vartir asmad ā gomad dasrā hiraṇyavat | arvāg rathaṁ samanasā ni yacchatam ||

अश्वि॑ना । व॒ र्तिः । अ॒ स्मत ् । आ । गोऽम॑त ् । द॒ स्रा॒ । हिर॑ ण्यऽवत ् । अ॒ र्वाक् । रथ॑म ् । सऽम॑नसा । नि । य॒ च्छ॒ त॒म ् ॥

aśvinā | vartiḥ | asmat | ā | go--mat | dasrā | hiraṇya-vat | arvāk | ratham | sa-manasā | ni | yacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यावि॒ त्था श्लोक॒ मा दि॒ वो ज्योति॒ र्जना॑य च॒ क्रथु॑: । आ न॒ ऊर्जं॑ वहतमश्विना य॒ वम
ु ्॥

यावित्था श्लोकमा दिवो ज्योतिर्जनाय चक्रथुः । आ न ऊर्जं वहतमश्विना युवम ् ॥

yāv itthā ślokam ā divo jyotir janāya cakrathuḥ | ā na ūrjaṁ vahatam aśvinā yuvam ||

यौ । इ॒त्था । श्लोक॑म ् । आ । दि॒ वः । ज्योतिः॑ । जना॑य । च॒ क्रथह् ॑ ् । व॒ ह॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वम
ु॑ । आ । नः॒ । ऊर्जम ु ्॥

yau | itthā | ślokam | ā | divaḥ | jyotiḥ | janāya | cakrathuh | ā | naḥ | ūrjam | vahatam | aśvinā | yuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एह दे॒ वा म॑यो॒भव
ु ा॑ द॒ स्रा हिर॑ ण्यवर्तनी । उ॒ ष॒र्बुधो॑ वहन्त॒ ु सोम॑पीतये ॥

एह दे वा मयोभुवा दस्रा हिरण्यवर्तनी । उषर्बुधो वहन्तु सोमपीतये ॥

eha devā mayobhuvā dasrā hiraṇyavartanī | uṣarbudho vahantu somapītaye ||

आ । इ॒ह । दे॒ वा । म॒ यः॒ऽभुवा॑ । द॒ स्रा । हिर॑ ण्यवर्तनी॒ इति॒ हिर॑ ण्यऽवर्तनी । उ॒ षः॒ऽबुधः॑ । व॒ ह॒न्त॒ ु । सोम॑ऽपीतये ॥

ā | iha | devā | mayaḥ-bhuvā | dasrā | hiraṇyavartanī itihiraṇya-vartanī | uṣaḥ-budhaḥ | vahantu | soma-
pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
दे वता (Devataa) :- अग्नीषोमौ
THE MANTRA

अग्नी॑षोमावि॒ मं सु मे॑ शण
ृ ॒ तं
ु वष
॑ ृ णा॒ हव॑म ् । प्रति॑ स॒ क्तानि॑
ू हर्यतं॒ भव॑तं दा॒शष
ु ॒ े मय॑: ॥

अग्नीषोमाविमं सु मे शण
ृ त
ु ं वष
ृ णा हवम ् । प्रति सक्
ू तानि हर्यतं भवतं दाशुषे मयः ॥

agnīṣomāv imaṁ su me śṛṇutaṁ vṛṣaṇā havam | prati sūktāni haryatam bhavataṁ dāśuṣe mayaḥ ||

अग्नी॑षोमौ । इ॒मम ् । सु । मे॒ । श॒ ण
ृ ॒ तम
ु ु क्तानि॑ । ह॒र्य॒त॒म ् । भव॑तम ् । दा॒शुषे॑ । मयः॑ ॥
् । व॒ ष॒ृ णा॒ । हव॑म ् । प्रति॑ । स॒ ऽउ॒

agnīṣomau | imam | su | me | śṛṇutam | vṛṣaṇā | havam | prati | su-uktāni | haryatam | bhavatam | dāśuṣe |
mayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा॒ यो अ॒ द्य वा॑मि॒दं वच॑: सप॒ र्यति॑ । तस्मै॑ धत्तं स॒ वीर्यं
ु ॒ गवां॒ पोषं॒ स्वश्व्य॑म ् ॥

अग्नीषोमा यो अद्य वामिदं वचः सपर्यति । तस्मै धत्तं सुवीर्यं गवां पोषं स्वश्व्यम ् ॥

agnīṣomā yo adya vām idaṁ vacaḥ saparyati | tasmai dhattaṁ suvīryaṁ gavām poṣaṁ svaśvyam ||

अग्नी॑षोमा । यः । अ॒ द्य । वा॒म ् । इ॒दम ् । वचः॑ । स॒ प॒ र्यति॑ । तस्मै॑ । ध॒ त्त॒म ् । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । गवा॑म ् । पोष॑म ् । स॒ ऽअश्व्य॑
म ु म्
॥

agnīṣomā | yaḥ | adya | vām | idam | vacaḥ | saparyati | tasmai | dhattam | su-vīryam | gavām | poṣam | su-
aśvyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा॒ य आहु॑ति ं॒ यो वां॒ दाशा॑द्ध॒विष्क॑ ृ तिम ् । स प्र॒ जया॑ स॒ वीर्यं
ु ॒ विश्व॒ माय॒ र्व्य॑
ु श्नवत ्॥

अग्नीषोमा य आहुतिं यो वां दाशाद्धविष्कृतिम ् । स प्रजया सुवीर्यं विश्वमायुर्व्यश्नवत ् ॥

agnīṣomā ya āhutiṁ yo vāṁ dāśād dhaviṣkṛtim | sa prajayā suvīryaṁ viśvam āyur vy aśnavat ||

अग्नी॑षोमा । यः । आहु॑तिम ् । यः । वा॒म ् । दासा॑त ् । ह॒विःऽक॑ ृ तिम ् । सः । प्र॒ ऽजया॑ । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । विश्व॑म ् । आयुः॑ । वि ।
म
अ॒ श्न॒ व॒त ् ॥

agnīṣomā | yaḥ | āhutim | yaḥ | vām | dāsāt | haviḥ-kṛtim | saḥ | pra-jayā | su-vīryam | viśvam | āyuḥ | vi |
aśnavat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा॒ चेति॒ तद्वी॒र्यं॑ वां॒ यदमुष्॑ णीतमव॒ सं प॒ णि ं गाः । अवा॑तिरतं॒ बस
ृ य
॑ स्य॒ शेषोऽवि॑न्दतं॒
ज्योति॒ रेकं॑ ब॒ हुभ्य॑: ॥

अग्नीषोमा चेति तद्वीर्यं वां यदमुष्णीतमवसं पणिं गाः । अवातिरतं बस
ृ यस्य शेषोऽविन्दतं ज्योतिरे कं बहुभ्यः ॥

agnīṣomā ceti tad vīryaṁ vāṁ yad amuṣṇītam avasam paṇiṁ gāḥ | avātiratam bṛsayasya śeṣo 'vindataṁ
jyotir ekam bahubhyaḥ ||

अग्नी॑षोमा । चेति॑ । तत ् । वी॒र्यम
॑ ् । वा॒म ् । यत ् । अमष्ु॑ णीतम ् । अ॒ व॒ सम ् । प॒ णिम ् । गाः । अव॑ । अ॒ ति॒र॒त॒म ् । बस
ृ य
॑ स्य ।
शेषः॑ । अवि॑न्दतम ् । ज्योतिः॑ । एक॑म ् । ब॒ हुऽभ्यः॑ ॥

agnīṣomā | ceti | tat | vīryam | vām | yat | amuṣṇītam | avasam | paṇim | gāḥ | ava | atiratam | bṛsayasya |
śeṣaḥ | avindatam | jyotiḥ | ekam | bahu-bhyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

य॒ वमे॒
ु तानि॑ दि॒ वि रो॑च॒नान्य॒ ग्निश्च॑ सोम॒ सक्र॑तू अधत्तम ् । य॒ वं
ु
सिन्धर॒ूँ॑ भिश॑स्तेरव॒ द्यादग्नी॑षोमा॒वमुञ्
॑ चतं गभ ृ ी॒तान ् ॥

युवमेतानि दिवि रोचनान्यग्निश्च सोम सक्रतू अधत्तम ् । युवं सिन्धरूँ भिशस्तेरवद्यादग्नीषोमावमुञ्चतं गभ
ृ ीतान ् ॥

yuvam etāni divi rocanāny agniś ca soma sakratū adhattam | yuvaṁ sindhūm̐r abhiśaster avadyād
agnīṣomāv amuñcataṁ gṛbhītān ||

य॒ ुवम ् । ए॒ तानि॑ । दि॒ वि । रो॒च॒नानि॑ । अ॒ ग्निः । च॒ । सो॒म॒ । सक्र॑त॒ ू इति॒ सऽक्र॑तू । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । य॒ वम
ु ् । सिन्धन
ू॑ ् ।
॑
अ॒ भिऽश॑स्तेः । अ॒ व॒ द्यात ् । अग्नीषोमौ । अमञ् ु॑ चतम ् । ग॒ भी॒
ृ तान ् ॥

yuvam | etāni | divi | rocanāni | agniḥ | ca | soma | sakratūitisa-kratū | adhattam | yuvam | sindhūn | abhi-
śasteḥ | avadyāt | agnīṣomau | amuñcatam | gṛbhītān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

आन्यं दि॒ वो मा॑त॒रिश्वा॑ जभा॒राम॑थ्नाद॒ न्यं परि॑ श्ये॒नो अद्रे॑ : । अग्नी॑षोमा॒ ब्रह्म॑णा वावध
ृ ा॒नोरुं य॒ ज्ञाय॑
चक्रथरु
ु लो॒कम ् ॥

आन्यं दिवो मातरिश्वा जभारामथ्नादन्यं परि श्येनो अद्रे ः । अग्नीषोमा ब्रह्मणा वावध
ृ ानोरुं यज्ञाय चक्रथुरु लोकम ् ॥

ānyaṁ divo mātariśvā jabhārāmathnād anyam pari śyeno adreḥ | agnīṣomā brahmaṇā vāvṛdhānoruṁ
yajñāya cakrathur u lokam ||

आ । अ॒ न्यम ् । दि॒ वः । मा॒त॒रिश्वा॑ । ज॒ भा॒र॒ । अम॑थ्नात ् । अ॒ न्यम ् । परि॑ । श्ये॒नः । अद्रे ः॑ । अग्नी॑षोमा । ब्रह्म॑णा ।
व॒ व॒ धा॒
ृ ना । उ॒ रुम ् । य॒ ज्ञाय॑ । च॒ क्र॒थुः॒ । ऊँ॒ इति॑ । लो॒कम ् ॥

ā | anyam | divaḥ | mātariśvā | jabhāra | amathnāat | anyam | pari | śyenaḥ | adreḥ | agnīṣomā | brahmaṇā |
vavṛdhānā | urum | yajñāya | cakrathuḥ | oṃ iti | lokam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा ह॒विष॒ : प्रस्थि॑तस्य वी॒तं हर्यतं
॑ वष
ृ णा ज॒ षे
ु था॑म ् । स॒ शर्मा
ु ॑णा॒ स्वव॑सा॒ हि भ॒ तमथा॑
ू धत्तं॒
यज॑मानाय॒ शं योः ॥

अग्नीषोमा हविषः प्रस्थितस्य वीतं हर्यतं वष
ृ णा जुषेथाम ् । सुशर्माणा स्ववसा हि भूतमथा धत्तं यजमानाय शं योः ॥

agnīṣomā haviṣaḥ prasthitasya vītaṁ haryataṁ vṛṣaṇā juṣethām | suśarmāṇā svavasā hi bhūtam athā
dhattaṁ yajamānāya śaṁ yoḥ ||

अग्नी॑षोमा । ह॒विषः॑ । प्रऽस्थि॑तस्य । वी॒तम ् । हर्यतम
॑ ् । व॒ ष॒ृ णा॒ । ज॒ षे
ु था॑म ् । स॒ ऽशर्मा
ु ॑णा । स॒ ऽअव॑
ु सा । हि । भ॒ तम
ू ्।
अथ॑ । ध॒ त्त॒म ् । यज॑मानाय । शम ् । योः ॥

agnīṣomā | haviṣaḥ | pra-sthitasya | vītam | haryatam | vṛṣaṇā | juṣethām | su-śarmāṇā | su-avasā | hi |
bhūtam | atha | dhattam | yajamānāya | śam | yoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

यो अ॒ ग्नीषोमा॑ ह॒विषा॑ सप॒ र्याद्दे॑व॒ द्रीचा॒ मन॑सा॒ यो घ॒ ते
ृ न॑ । तस्य॑ व्र॒ तं र॑ क्षतं पा॒तमंह॑सो वि॒ शे जना॑य॒
महि॒ शर्म॑ यच्छतम ् ॥

यो अग्नीषोमा हविषा सपर्याद्देवद्रीचा मनसा यो घत
ृ न
े । तस्य व्रतं रक्षतं पातमंहसो विशे जनाय महि शर्म यच्छतम ् ॥

yo agnīṣomā haviṣā saparyād devadrīcā manasā yo ghṛtena | tasya vrataṁ rakṣatam pātam aṁhaso viśe
janāya mahi śarma yacchatam ||

यः । अ॒ ग्नीषोमा॑ । ह॒विषा॑ । स॒ प॒ र्यात ् । दे॒ व॒द्रीचा॑ । मन॑सा । यः । घ॒ ते
ृ न॑ । तस्य॑ । व्र॒ तम ् । र॒क्षत
॒ ॒म ् । पा॒तम ् । अंह॑सः ।
॑
वि॒ शे । जना॑य । महि॑ । शर्म । य॒ च्छ॒ त॒म ् ॥

yaḥ | agnīṣomā | haviṣā | saparyāt | devadrīcā | manasā | yaḥ | ghṛtena | tasya | vratam | rakṣatam | pātam |
aṃhasaḥ | viśe | janāya | mahi | śarma | yacchatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा॒ सवेदसा॒
॑ सहू॑ती वनतं॒ गिर॑ : । सं दे॑ व॒ त्रा ब॑भव
ू थःु ॥

अग्नीषोमा सवेदसा सहूती वनतं गिरः । सं दे वत्रा बभूवथुः ॥

agnīṣomā savedasā sahūtī vanataṁ giraḥ | saṁ devatrā babhūvathuḥ ||

अग्नी॑षोमा । सऽवेदसा
॑ । सहू॑ती॒ इति॒ सऽहू॑ती । व॒ न॒त॒म ् । गिरः॑ । सम ् । दे॒ व॒ऽत्रा । ब॒ भ॒ व॒
ू थुः॒ ॥

agnīṣomā | sa-vedasā | sahūtī itisa-hūtī | vanatam | giraḥ | sam | deva-trā | babhūvathuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमाव॒ नेन॑ वां॒ यो वां॑ घ॒ ते
ृ न॒ दाश॑ति । तस्मै॑ दीदयतं ब॒ हत
ृ ्॥

अग्नीषोमावनेन वां यो वां घत
ृ न
े दाशति । तस्मै दीदयतं बह
ृ त ्॥

agnīṣomāv anena vāṁ yo vāṁ ghṛtena dāśati | tasmai dīdayatam bṛhat ||

अग्नी॑षोमौ । अ॒ नेन॑ । वा॒म ् । यः । वा॒म ् । घ॒ ते
ृ न॑ । दाश॑ति । तस्मै॑ । दी॒द॒य॒त॒म ् । ब॒ हत
ृ ्॥

agnīṣomau | anena | vām | yaḥ | vām | ghṛtena | dāśati | tasmai | dīdayatam | bṛhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमावि॒ मानि॑ नो य॒ वं
ु ह॒व्या जज
ु॑ ोषतम ् । आ या॑त॒मप
ु ॑ न॒ : सचा॑ ॥

अग्नीषोमाविमानि नो युवं हव्या जुजोषतम ् । आ यातमुप नः सचा ॥

agnīṣomāv imāni no yuvaṁ havyā jujoṣatam | ā yātam upa naḥ sacā ||

अग्नी॑षोमौ । इ॒मानि॑ । नः॒ । य॒ वम
ु ् । ह॒व्या । ज॒ जो॒
ु ष॒त॒म ् । आ । या॒त॒म ् । उप॑ । नः॒ । सचा॑ ॥

agnīṣomau | imāni | naḥ | yuvam | havyā | jujoṣatam | ā | yātam | upa | naḥ | sacā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ु ः
THE MANTRA

अग्नी॑षोमा पिप॒ तमर्व
ृ ॑ न॒ आ प्या॑यन्ताम॒ स्रिया॑
तो ु हव्य॒ सद
ू ॑ : । अ॒ स्मे बला॑नि म॒ घव॑त्सु धत्तं कृण॒ तं
ु नो॑
अध्व॒ रं श्रष्टि
ु॑ ॒ मन्त॑म ् ॥

अग्नीषोमा पिपत
ृ मर्वतो न आ प्यायन्तामुस्रिया हव्यसूदः । अस्मे बलानि मघवत्सु धत्तं कृणुतं नो अध्वरं
श्रष्टि
ु मन्तम ् ॥

agnīṣomā pipṛtam arvato na ā pyāyantām usriyā havyasūdaḥ | asme balāni maghavatsu dhattaṁ kṛṇutaṁ
no adhvaraṁ śruṣṭimantam ||

अग्नी॑षोमा । पि॒ प॒ तम
ृ ॑ । नः॒ । आ । प्या॒य॒न्ता॒म ् । उ॒ स्रियाः॑ । ह॒व्य॒ ऽस॒ दः॑
् । अर्वतः ू । अ॒ स्मे इति॑ । बला॑नि । म॒ घव॑त ्ऽसु ।
ध॒ त्त॒म ् । कृ॒ण॒ तम
ु ् । नः॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । श्र॒ ष्टि॒
ु ऽमन्त॑म ् ॥

agnīṣomā | pipṛtam | arvataḥ | naḥ | ā | pyāyantām | usriyāḥ | havya-sūdaḥ | asme iti | balāni | maghavat-su |
dhattam | kṛṇutam | naḥ | adhvaram | śruṣṭi-mantam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कुत्सः आङ्गिरसः
ृ जगती
THE MANTRA

इ॒मं स्तोम॒ मर्ह॑ते जा॒तवेदसे॒
॑ रथ॑मिव॒ सं म॑हेमा मनी॒षया॑ । भ॒ द्रा हि न॒ : प्रम॑तिरस्य सं॒ सद्यग्ने॑ स॒ ख्ये
मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

इमं स्तोममर्हते जातवेदसे रथमिव सं महे मा मनीषया । भद्रा हि नः प्रमतिरस्य संसद्यग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव ॥

imaṁ stomam arhate jātavedase ratham iva sam mahemā manīṣayā | bhadrā hi naḥ pramatir asya saṁsady
agne sakhye mā riṣāmā vayaṁ tava ||

इ॒मम ् । स्तोम॑म ् । अर्ह॑ते जा॒तऽवेदसे
॑ । रथ॑म ्ऽइव । सम ् । म॒ हे॒ म॒ । म॒ नी॒षया॑ । भ॒ द्रा । हि । नः॒ । प्रऽम॑तिः । अ॒ स्य॒ ।
स॒ म ्ऽसदि॑ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

imam | stomam | arhate jāta-vedase | ratham-iva | sam | mahema | manīṣayā | bhadrā | hi | naḥ | pra-matiḥ |
asya | sam-sadi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्मै॒ त्वमा॒यज॑से॒ स सा॑धत्यन॒ र्वा क्षे॑ति॒ दध॑ते स॒ वीर्य
ु ॑ ् । स त ूत
म ॑ श्नोत्यंह॒तिरग्ने॑ स॒ ख्ये मा
॑ ाव॒ नैनम
रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

यस्मै त्वमायजसे स साधत्यनर्वा क्षेति दधते सुवीर्यम ् । स तूताव नैनमश्नोत्यंहतिरग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव ॥

yasmai tvam āyajase sa sādhaty anarvā kṣeti dadhate suvīryam | sa tūtāva nainam aśnoty aṁhatir agne
sakhye mā riṣāmā vayaṁ tava ||

यस्मै॑ । त्वम ् । आ॒ऽयज॑से । सः । सा॒ध॒ति॒ । अ॒ न॒र्वा । क्षे॒ति॒ । दध॑ते । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । सः । त॒ ता॒
म ू व॒ । न । ए॒ न॒म ् । अ॒ श्नो॒ति॒ ।
अं॒ ह॒तिः । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

yasmai | tvam | āyajase | saḥ | sādhati | anarvā | kṣeti | dadhate | su-vīryam | saḥ | tūtāva | na | enam | aśnoti |
aṃhatiḥ | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ केम॑ त्वा स॒ मिधं॑ सा॒धया॒ धिय॒ स्त्वे दे॒ वा ह॒विर॑ द॒न्त्याहु॑तम ् । त्वमा॑दि॒त्याँ आ व॑ह॒
ु ॒॒॑श्मस्यग्ने॑ स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥
तान्ह्य१॑

शकेम त्वा समिधं साधया धियस्त्वे दे वा हविरदन्त्याहुतम ् । त्वमादित्याँ आ वह तान्ह्युश्मस्यग्ने सख्ये मा रिषामा
वयं तव ॥

śakema tvā samidhaṁ sādhayā dhiyas tve devā havir adanty āhutam | tvam ādityām̐ ā vaha tān hy uśmasy

श॒ केम॑ । त्वा॒ । स॒ म ्ऽइध॑म ् । सा॒धय॑ । धियः॑ । त्वे॒ । दे॒ वाः । ह॒विः । अ॒ द॒ न्ति॒ । आऽहु॑तम ् । त्वम ् । आ॒दि॒ त्यान ् । आ । व॒ ह॒
। तान ् । हि । उ॒ श्मसि॑ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

śakema | tvā | sam-idham | sādhaya | dhiyaḥ | tve | devāḥ | haviḥ | adanti | āhutam | tvam | ādityān | ā | vaha |
tān | hi | uśmasi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
भरा॑मे॒ध्मं कृ॒णवा॑मा ह॒वींषि॑ ते चि॒ तय॑न्त॒ : पर्वणापर्वणा व॒ यम ् । जी॒वात॑वे प्रत॒ रं सा॑धया॒ धियोऽग्ने॑
स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

भरामेध्मं कृणवामा हवींषि ते चितयन्तः पर्वणापर्वणा वयम ् । जीवातवे प्रतरं साधया धियोऽग्ने सख्ये मा रिषामा वयं
तव ॥

bharāmedhmaṁ kṛṇavāmā havīṁṣi te citayantaḥ parvaṇā-parvaṇā vayam | jīvātave prataraṁ sādhayā
dhiyo 'gne sakhye mā riṣāmā vayaṁ tava ||

॑
भरा॑म । इ॒ध्मम ् । कृ॒णवा॑म । ह॒वींषि॑ । ते॒ । चि॒ तय॑न्तः । पर्वणाऽपर्वणा । व॒ यम ् । जी॒वात॑वे । प्र॒ ऽत॒रम ् । सा॒ध॒य॒ । धियः॑ ।
अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

bharāma | idhmam | kṛṇavāma | havīṃṣi | te | citayantaḥ | parvaṇāparvaṇā | vayam | jīvātave | pra-taram |
sādhaya | dhiyaḥ | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

वि॒ शां गो॒पा अ॑स्य चरन्ति ज॒ न्तवो॑ द्वि॒ पच्च॒ यद॒ त
ु चतुष्॑ पद॒ क्तभि
ु :॑ । चि॒ त्रः प्र॑के॒त उ॒ षसो॑ म॒ हाँ
अ॒ स्यग्ने॑ स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

विशां गोपा अस्य चरन्ति जन्तवो द्विपच्च यदत
ु चतुष्पदक्तुभिः । चित्रः प्रकेत उषसो महाँ अस्यग्ने सख्ये मा रिषामा

viśāṁ gopā asya caranti jantavo dvipac ca yad uta catuṣpad aktubhiḥ | citraḥ praketa uṣaso mahām̐ asy

वि॒ शाम ् । गो॒पाः । अ॒ स्य॒ । च॒ र॒न्ति॒ । ज॒ न्तवः॑ । द्वि॒ ऽपत ् । च॒ । यत ् । उ॒ त । चतुः॑ऽपत ् । अ॒ क्तुऽभिः॑ । चि॒ त्रः । प्र॒ ऽके॒तः ।
उ॒ षसः॑ । म॒ हान ् । अ॒ सि॒ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

viśām | gopāḥ | asya | caranti | jantavaḥ | dvi-pat | ca | yat | uta | catuḥ-pat | aktu-bhiḥ | citraḥ | pra-ketaḥ |
uṣasaḥ | mahān | asi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ध्व॒ र्युरु॒त होता॑सि प॒ र्व्यः
ू प्र॑शा॒स्ता पोता॑ ज॒ नष
ु ा॑ प॒ रोहि॑
ु ॑
तः । विश्वा॑ वि॒ द्वाँ आर्त्विज्या धीर
पष्ु य॒ स्यग्ने॑ स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

त्वमध्वर्युरुत होतासि पूर्व्यः प्रशास्ता पोता जनुषा पुरोहितः । विश्वा विद्वाँ आर्त्विज्या धीर पुष्यस्यग्ने सख्ये मा
रिषामा वयं तव ॥

tvam adhvaryur uta hotāsi pūrvyaḥ praśāstā potā januṣā purohitaḥ | viśvā vidvām̐ ārtvijyā dhīra puṣyasy

त्वम ् । अ॒ ध्व॒ र्युः । उ॒ त । होता॑ । अ॒ सि॒ । प॒ र्व्यः
ू । प्र॒ ऽशा॒स्ता । पोता॑ । ज॒ नुषा॑ । प॒ रःऽहि॑
ु ॑
तः । विश्वा॑ । वि॒ द्वान ् । आर्त्विज्या
। धी॒र॒ । प॒ ष्य॒सि॒
ु । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

tvam | adhvaryuḥ | uta | hotā | asi | pūrvyaḥ | pra-śāstā | potā | januṣā | puraḥ-hitaḥ | viśvā | vidvān | ārtvijyā |
dhīra | puṣyasi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यो वि॒ श्वत॑: स॒ प्रती
ु ॑ कः स॒ दृङ्ङसि॑ द॒ रेू चि॒ त्सन्त॒ ळिदि॒ वाति॑ रोचसे । रात्र्या॑श्चि॒दन्धो॒ अति॑ दे व
पश्य॒ स्यग्ने॑ स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

यो विश्वतः सुप्रतीकः सदृङ्ङसि दरू े चित्सन्तळिदिवाति रोचसे । रात्र्याश्चिदन्धो अति दे व पश्यस्यग्ने सख्ये मा
रिषामा वयं तव ॥

yo viśvataḥ supratīkaḥ sadṛṅṅ asi dūre cit san taḻid ivāti rocase | rātryāś cid andho ati deva paśyasy agne

यः । वि॒ श्वतः॑ । स॒ ऽप्रती
ु ॑कः । स॒ ऽदृङ् । असि॑ । द॒ रेू । चि॒ त ् । सन ् । त॒ळित ्ऽइ॑व । अति॑ । रो॒च॒से॒ । रात्र्याः॑ । चि॒ त ् । अन्धः॑ ।
अति॑ । दे॒ व॒ । प॒ श्य॒ सि॒ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

yaḥ | viśvataḥ | su-pratīkaḥ | sa-dṛṅ | asi | dūre | cit | san | taḷit-iva | ati | rocase | rātryāḥ | cit | andhaḥ | ati |
deva | paśyasi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पर्वो
ू ॑ दे वा भवतु सन् ू : । तदा जा॑नीतो॒त पुष्॑ यता॒ वचोऽग्ने॑ स॒ ख्ये
ु व॒ तो रथो॒ऽस्माकं॒ शंसो॑ अ॒ भ्य॑स्तु द॒ ढ्य॑

पूर्वो दे वा भवतु सुन्वतो रथोऽस्माकं शंसो अभ्यस्तु दढ्
ू यः । तदा जानीतोत पुष्यता वचोऽग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव
॥

pūrvo devā bhavatu sunvato ratho 'smākaṁ śaṁso abhy astu dūḍhyaḥ | tad ā jānītota puṣyatā vaco 'gne

प॒ ूर्वः॑ । दे॒ वाः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । स॒ न्व॒
ु तः । रथः॑ । अ॒ स्माकम ् । शंसः॑ । अ॒ भि । अ॒ स्त॒ ु । दःु ॒ऽध्यः॑ । तत ् । आ । जा॒नी॒त॒ । उ॒ त ।
ु त॒ । वचः॑ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥
प॒ ष्य॒

pūrvaḥ | devāḥ | bhavatu | sunvataḥ | rathaḥ | asmākam | śaṃsaḥ | abhi | astu | duḥ-dhyaḥ | tat | ā | jānīta | uta
| puṣyata | vacaḥ | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ धैर्दु॒ :शंसाँ॒ अप॑ द॒ ढ्यो॑
ू जहि द॒ रेू वा॒ ये अन्ति॑ वा॒ के चि॑द॒त्रिण॑: । अथा॑ य॒ ज्ञाय॑ गण ु कृ॒ध्यग्ने॑
ृ ॒ ते स॒ गं

वधैर्दु ःशंसाँ अप दढ्
ू यो जहि दरू े वा ये अन्ति वा के चिदत्रिणः । अथा यज्ञाय गण
ृ ते सुगं कृध्यग्ने सख्ये मा रिषामा वयं
तव ॥

vadhair duḥśaṁsām̐ apa dūḍhyo jahi dūre vā ye anti vā ke cid atriṇaḥ | athā yajñāya gṛṇate sugaṁ kṛdhy

व॒ धैः । दःु ॒ऽशंसा॑न ् । अप॑ । दःु ॒ऽध्यः॑ । ज॒ हि॒ । द॒ रेू । वा॒ । ये । अन्ति॑ । वा॒ । के । चि॒ त ् । अ॒ त्रिणः॑ । अथ॑ । य॒ ज्ञाय॑ । ग॒ ण॒
ृ ते॒ ।
स॒ ऽगम
ु ् । कृ॒धि॒ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

vadhaiḥ | duḥ-śaṃsān | apa | duḥ-dhyaḥ | jahi | dūre | vā | ye | anti | vā | ke | cit | atri ṇaḥ | atha | yajñāya |
gṛṇate | su-gam | kṛdhi | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यदयुक्
॑ था अरु॒षा रोहि॑ता॒ रथे॒ वात॑जत
ू ा वष ॑ ते॒ रव॑: । आदि॑ न्वसि व॒ निनो॑ ध॒ मक
ृ ॒ भस्येव ू े॑ त॒ नाग्ने
ु ॑ स॒ ख्ये

यदयुक्था अरुषा रोहिता रथे वातजूता वष
ृ भस्येव ते रवः । आदिन्वसि वनिनो धूमकेतुनाग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव
॥

yad ayukthā aruṣā rohitā rathe vātajūtā vṛṣabhasyeva te ravaḥ | ād invasi vanino dhūmaketunāgne sakhye
mā riṣāmā vayaṁ tava ||

यत ् । अयक् ु॑ थाः । अ॒ रु॒षा । रोहि॑ता । रथे॑ । वात॑ऽजूता । व॒ ष॒ृ भस्य॑ऽइव । ते॒ । आत ् । इ॒न्व॒ सि॒ । व॒ निनः॑ । ध॒ मऽक
ू े॑ तुना ।
अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

yat | ayukthāḥ | aruṣā | rohitā | rathe | vāta-jūtā | vṛṣabhasya-iva | te | āt | invasi | vaninaḥ | dhūma-ketunā |
agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध॑ स्व॒ नाद॒ त ु बि॑भ्यःु पत॒ त्रिणो॑ द्र॒ प्सा यत्ते॑ यव॒ सादो॒ व्यस्थि॑रन ् । स॒ गं
ु तत्ते॑ ताव॒ केभ्यो॒
रथे॒ भ्योऽग्ने॑ स॒ ख्ये मा रि॑ षामा व॒ यं तव॑ ॥

अध स्वनादत
ु बिभ्युः पतत्रिणो द्रप्सा यत्ते यवसादो व्यस्थिरन ् । सुगं तत्ते तावकेभ्यो रथेभ्योऽग्ने सख्ये मा रिषामा

adha svanād uta bibhyuḥ patatriṇo drapsā yat te yavasādo vy asthiran | sugaṁ tat te tāvakebhyo rathebhyo
'gne sakhye mā riṣāmā vayaṁ tava ||

अध॑ । स्व॒ नात ् । उ॒ त । बि॒ भ्युः॒ । प॒ त॒त्रिणः॑ । द्र॒ प्सा । यत ् । ते॒ । य॒ व॒स॒ऽअदः॑ । वि । अस्थि॑रन ् । स॒ ऽगम
ु ् । तत ् । ते॒ ।
ता॒व॒केभ्यः॑ । र॒थभ्यः
े॒ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

adha | svanāt | uta | bibhyuḥ | patatriṇaḥ | drapsā | yat | te | yavasa-adaḥ | vi | asthiran | su-gam | tat | te |
tāvakebhyaḥ | rathebhyaḥ | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं मि॒ त्रस्य॒ वरु॑ णस्य॒ धाय॑सेऽवया॒तां म॒ रुतां॒ हे ळो॒ अद्भ॑ त
ु ः । म॒ ळा ॑ ॒ मन॒ : पन
ृ सु नो॒ भत्ू वेषां ु ॒ रग्ने॑ स॒ ख्ये

अयं मित्रस्य वरुणस्य धायसेऽवयातां मरुतां हे ळो अद्भत
ु ः । मळ
ृ ा सु नो भूत्वेषां मनः पुनरग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव
॥

ayam mitrasya varuṇasya dhāyase 'vayātām marutāṁ heḻo adbhutaḥ | mṛḻā su no bhūtv eṣām manaḥ punar

अ॒ यम ् । मि॒ त्रस्य॑ । वरु॑ णस्य । धाय॑से । अ॒ व॒ ऽया॒ताम ् । म॒ रुता॒म ् । हे ळः॑ । अद्भ॑ त
ु ः । म॒ ळ
ृ । सु । नः॒ । भत
ू ु॑ । ए॒ षा॒म ् । मनः॑
। पनु ः॑ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

ayam | mitrasya | varuṇasya | dhāyase | ava-yātām | marutām | heḷaḥ | adbhutaḥ | mṛḷa | su | naḥ | bhūtu |
eṣām | manaḥ | punaḥ | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वो दे॒ वाना॑मसि मि॒ त्रो अद्भ॑ त
ु ो॒ वस॒ र्वस
ु न ॑
ू॑ ामसि॒ चारु॑ रध्व॒ रे । शर्मन्त्स्याम॒ तव॑ स॒ प्रथ॑स्त॒ मेऽग्ने॑ स॒ ख्ये

दे वो दे वानामसि मित्रो अद्भत
ु ो वसुर्वसूनामसि चारुरध्वरे । शर्मन्त्स्याम तव सप्रथस्तमेऽग्ने सख्ये मा रिषामा वयं तव
॥

devo devānām asi mitro adbhuto vasur vasūnām asi cārur adhvare | śarman syāma tava saprathastame 'gne

दे॒ वः । दे॒ वाना॑म ् । अ॒ सि॒ । मि॒ त्रः । अद्भ॑ त
ु ः । वसुः॑ । वसन ॑ ् । स्या॒म॒ । तव॑ ।
ू॑ ाम ् । अ॒ सि॒ । चारुः॑ । अ॒ ध्व॒ रे । शर्मन
स॒ प्रथः॑ऽतमे । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

devaḥ | devānām | asi | mitraḥ | adbhutaḥ | vasuḥ | vasūnām | asi | cāruḥ | adhvare | śarman | syāma | tava |
saprathaḥ-tame | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्ते॑ भ॒ द्रं यत्समि॑द्ध॒: स्वे दमे॒ सोमा॑हुतो॒ जर॑ से मळ ु ऽे ग्ने॑
ृ ॒ यत्त॑मः । दधा॑सि॒ रत्नं॒ द्रवि॑णं च दा॒शष

तत्ते भद्रं यत्समिद्धः स्वे दमे सोमाहुतो जरसे मळ
ृ यत्तमः । दधासि रत्नं द्रविणं च दाशुषेऽग्ने सख्ये मा रिषामा वयं
तव ॥

tat te bhadraṁ yat samiddhaḥ sve dame somāhuto jarase mṛḻayattamaḥ | dadhāsi ratnaṁ draviṇaṁ ca
dāśuṣe 'gne sakhye mā riṣāmā vayaṁ tava ||

तत ् । ते॒ । भ॒ द्रम ् । यत ् । सम ्ऽइ॑द्धः । स्वे । दमे॑ । सोम॑ऽआहुतः । जर॑ से । म॒ ळ॒
ृ यत ्ऽत॑मः । दधा॑सि । रत्न॑म ् । द्रवि॑णम ् ।
च॒ । दा॒शष ु े॑ । अग्ने॑ । स॒ ख्ये । मा । रि॒षा॒म॒ । व॒ यम ् । तव॑ ॥

tat | te | bhadram | yat | sam-iddhaḥ | sve | dame | soma-āhutaḥ | jarase | mṛḷayat-tamaḥ | dadhāsi | ratnam |
draviṇam | ca | dāśuṣe | agne | sakhye | mā | riṣāma | vayam | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्मै॒ त्वं सुद्र
॑ विणो॒ ददा॑शोऽनागा॒स्त्वम॑दिते स॒ र्वता॑ता । यं भ॒ द्रे ण॒ शव॑सा चो॒दया॑सि प्र॒ जाव॑ता॒ राध॑सा॒
ते स्या॑म ॥

यस्मै त्वं सुद्रविणो ददाशोऽनागास्त्वमदिते सर्वताता । यं भद्रे ण शवसा चोदयासि प्रजावता राधसा ते स्याम ॥

yasmai tvaṁ sudraviṇo dadāśo 'nāgāstvam adite sarvatātā | yam bhadreṇa śavasā codayāsi prajāvatā
rādhasā te syāma ||

यस्मै॑ । त्वम ् । स॒ ऽद्र॒
ु वि॒णः॒ । ददा॑शः । अ॒ ना॒गाः॒ऽत्वम ् । अ॒ दि॒ त॒ े । स॒ र्वऽता॑ता । यम ् । भ॒ द्रे ण॑ । शव॑सा । चो॒दया॑सि ।
प्र॒ जाऽव॑ता । राध॑सा । ते॒ । स्या॒म॒ ॥

yasmai | tvam | su-draviṇaḥ | dadāśaḥ | anāgāḥ-tvam | adite | sarva-tātā | yam | bhadreṇa | śavasā | codayāsi |
prajāvatā | rādhasā | te | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स त्वम॑ग्ने सौभग॒ त्वस्य॑ वि॒ द्वान॒ स्माक॒ माय॒ ु: प्र ति॑रे॒ह दे॑ व । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:
सिन्धु॑: पथि
ृ ॒ वी उ॒ त द्यौः ॥

स त्वमग्ने सौभगत्वस्य विद्वानस्माकमायुः प्र तिरे ह दे व । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

sa tvam agne saubhagatvasya vidvān asmākam āyuḥ pra tireha deva | tan no mitro varuṇo māmahantām
aditiḥ sindhuḥ pṛthivī uta dyauḥ ||

सः । त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । सौ॒भ॒ग॒ ऽत्वस्य॑ । वि॒ द्वान ् । अ॒ स्माक॑म ् । आयुः॑ । प्र । ति॒र॒ । इ॒ह । दे॒ व॒ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।
म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् । अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒
ृ वी । उ॒ त । द्यौः ॥

saḥ | tvam | agne | saubhaga-tvasya | vidvān | asmākam | āyuḥ | pra | tira | iha | deva | tat | naḥ | mitraḥ |
varuṇaḥ | mamahantām | aditiḥ | sindhuḥ | pṛthivī | uta | dyauḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सत्यगुणविशिष्टोऽग्निः शद्ध
ु ोऽग्निर्वा
THE MANTRA

द्वे विरू॑पे चरत॒ : स्वर्थे॑ अ॒ न्यान्या॑ व॒ त्समप
ु ॑ धापयेते । हरि॑ र॒न्यस्यां॒ भव॑ति स्व॒ धावा॑ञ्छु॒क्रो अ॒ न्यस्यां॑
ददृशे स॒ वर्चा
ु ॑: ॥

द्वे विरूपे चरतः स्वर्थे अन्यान्या वत्समुप धापयेते । हरिरन्यस्यां भवति स्वधावाञ्छुक्रो अन्यस्यां ददृशे सुवर्चाः ॥

dve virūpe carataḥ svarthe anyānyā vatsam upa dhāpayete | harir anyasyām bhavati svadhāvāñ chukro
anyasyāṁ dadṛśe suvarcāḥ ||

द्वे । विरू॑पे॒ इति॒ विऽरू॑पे । च॒ र॒तः॒ । स्वर्थे॒ इति॑ स॒ ऽअर्थे
ु ॑ । अ॒ न्याऽअ॑न्या । व॒ त्सम ् । उप॑ । धा॒प॒य॒ ेत॒ े इति॑ । हरिः॑ ।
अ॒ न्यस्या॑म ् । भव॑ति । स्व॒ धाऽवा॑न ् । श॒ ुक्रः । अ॒ न्यस्या॑म ् । द॒ दृ॒शे॒ । स॒ ऽवर्चाः॑
ु ॥

dve | virūpeitivi-rūpe | carataḥ | svartheitisu-arthe | anyāanyā | vatsam | upa | dhāpayeteiti | hariḥ | anyasyām
| bhavati | svadhāvān | śukraḥ | anyasyām | dadṛśe | su-varcāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दशे॒ मं त्वष्टु॑र्जनयन्त॒ गर्भ॒ मत॑न्द्रासो यव ॑ ृ म ् । ति॒ ग्मानी॑कं॒ स्वय॑शसं॒ जनेष
ु ॒ तयो॒ विभत्र ॑ ु वि॒ रोच॑मानं॒
परि॑ षीं नयन्ति ॥

दशेमं त्वष्टुर्जनयन्त गर्भमतन्द्रासो युवतयो विभत्र
ृ म ् । तिग्मानीकं स्वयशसं जनेषु विरोचमानं परि षीं नयन्ति ॥

daśemaṁ tvaṣṭur janayanta garbham atandrāso yuvatayo vibhṛtram | tigmānīkaṁ svayaśasaṁ janeṣu
virocamānam pari ṣīṁ nayanti ||

॑ ् । अत॑न्द्रासः । य॒ व॒
दश॑ । इ॒मम ् । त्वष्टुः॑ । ज॒ न॒ य॒न्त॒ । गर्भम ॑ ृ म ् । ति॒ग्मऽअ॑नी॑कम ् । स्वऽय॑शसम ् । जनेष
ु तयः॑ । विऽभत्र ॑ ु
। वि॒ ऽरोच॑मानम ् । परि॑ । सी॒म ् । न॒ य॒न्ति॒ ॥

daśa | imam | tvaṣṭuḥ | janayanta | garbham | atandrāsaḥ | yuvatayaḥ | vi-bhṛtram | tigma-anīkam | sva-
yaśasam | janeṣu | vi-rocamānam | pari | sīm | nayanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रीणि॒ जाना॒ परि॑ भष ु एकं॑ दि॒ व्येक॑म॒ प्सु । पर्वा
ू न्त्यस्य सम॒ द्र ॑
ू ॒मन॒ ु प्र दिशं॒ पार्थिवानाम॒त
ृ न्
ू प्र॒ शास॒ द्वि
द॑ धावन॒ ष्ठ
ु ु ॥

त्रीणि जाना परि भूषन्त्यस्य समुद्र एकं दिव्येकमप्सु । पूर्वामनु प्र दिशं पार्थिवानामत
ृ ून्प्रशासद्वि दधावनुष्ठु ॥

trīṇi jānā pari bhūṣanty asya samudra ekaṁ divy ekam apsu | pūrvām anu pra diśam pārthivānām ṛtūn
praśāsad vi dadhāv anuṣṭhu ||

त्रीणि॑ । जाना॑ । परि॑ । भ॒ ष॒ ु । एक॑म ् । दि॒ वि । एक॑म ् । अ॒ प ्ऽसु । पूर्वा॑म ् । अनु॑ । प्र । दिश॑म ् ।
ू न्ति॒ । अ॒ स्य॒ । स॒ म॒ द्रे
॑
पार्थिवानाम ् । ऋ॒तून ् । प्र॒ ऽशास॑त ् । वि । द॒ धौ॒ । अ॒ न॒ ष्ठ
ु ु ॥

trīṇi | jānā | pari | bhūṣanti | asya | samudre | ekam | divi | ekam | ap-su | pūrvām | anu | pra | diśam |
pārthivānām | ṛtūn | pra-śāsat | vi | dadhau | anuṣṭhu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क इ॒मं वो॑ नि॒ ण्यमा चि॑केत व॒ त्सो ॑
मा॒तॄर्जनयत स्व॒ धाभि॑: । ब॒ ह्वी॒नां गर्भो॑
अ॒ पसा॑म॒ पस्था॑
ु न्म॒ हान्क॒ विर्निश्च॑रति स्व॒ धावा॑न ् ॥

क इमं वो निण्यमा चिकेत वत्सो मातॄर्जनयत स्वधाभिः । बह्वीनां गर्भो अपसामुपस्थान्महान्कविर्निश्चरति
स्वधावान ् ॥

ka imaṁ vo niṇyam ā ciketa vatso mātṝr janayata svadhābhiḥ | bahvīnāṁ garbho apasām upasthān mahān
kavir niś carati svadhāvān ||

कः । इ॒मम ् । वः॒ । नि॒ ण्यम ् । आ । चि॒ के॒त॒ । व॒ त्सः । मा॒तॄः । ज॒ न॒ य॒त॒ । स्व॒ ऽधाभिः॑ । ब॒ ह्वी॒नाम ् । गर्भः॑ । अ॒ पसा॑म ् ।
उ॒ पऽस्था॑त ् । म॒ हान ् । क॒ विः । निः । च॒ र॒ति॒ । स्व॒ धाऽवा॑न ् ॥

kaḥ | imam | vaḥ | niṇyam | ā | ciketa | vatsaḥ | mātṝḥ | janayata | sva-dhābhiḥ | bahvīnām | garbhaḥ | apasām
| upa-sthāt | mahān | kaviḥ | niḥ | carati | svadhāvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒विष्ट्यो॑ वर्धते॒ चारु॑ रासु जि॒ ह्माना॑म॒ र्ध्वः
ू स्वय॑शा उ॒ पस्थे॑ । उ॒ भे त्वष्टु॑र्बिभ्यत॒ र्जाय॑
ु मानात्प्रती॒ची
सिं॒हं प्रति॑ जोषयेते ॥

आविष्ट्यो वर्धते चारुरासु जिह्मानामूर्ध्वः स्वयशा उपस्थे । उभे त्वष्टुर्बिभ्यतुर्जायमानात्प्रतीची सिंहं प्रति जोषयेते ॥

āviṣṭyo vardhate cārur āsu jihmānām ūrdhvaḥ svayaśā upasthe | ubhe tvaṣṭur bibhyatur jāyamānāt pratīcī
siṁham prati joṣayete ||

आ॒विःऽत्यः॑ । व॒ र्ध॒ते॒ । चारुः॑ । आ॒स॒ ु । जि॒ ह्माना॑म ् । ऊ॒ र्ध्वः । स्वऽय॑शाः । उ॒ पऽस्थे॑ । उ॒ भे इति॑ । त्वष्टुः॑ । बि॒ भ्य॒ तुः॒ ।
जाय॑मानात ् । प्र॒ ती॒ची इति॑ । सिं॒ हम ् । प्रति॑ । जो॒ष॒य॒ ेत॒ े इति॑ ॥

āviḥ-tyaḥ | vardhate | cāruḥ | āsu | jihmānām | ūrdhvaḥ | sva-yaśāḥ | upa-sthe | ubhe | iti | tvaṣṭuḥ |
bibhyatuḥ | jāyamānāt | pratīcī iti | siṃham | prati | joṣayeteiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भे भ॒ द्रे जो॑षयेत॒ े न मेन॒ े गावो॒ न वा॒श्रा उप॑ तस्थ॒ रेु वै:॑ । स दक्षा॑णां॒ दक्ष॑पतिर्बभव
ू ा॒ञ्जन्ति॒ यं
द॑ क्षिण॒ तो ह॒विर्भि:॑ ॥

उभे भद्रे जोषयेते न मेने गावो न वाश्रा उप तस्थुरेवैः । स दक्षाणां दक्षपतिर्बभूवाञ्जन्ति यं दक्षिणतो हविर्भिः ॥

ubhe bhadre joṣayete na mene gāvo na vāśrā upa tasthur evaiḥ | sa dakṣāṇāṁ dakṣapatir babhūvāñjanti
yaṁ dakṣiṇato havirbhiḥ ||

उ॒ भे इति॑ । भ॒ द्रे इति॑ । जो॒ष॒य॒ ेत॒ े इति॑ । न । मेने॑ । गावः॑ । न । वा॒श्राः । उप॑ । त॒स्थुः॒ । एवैः॑ । सः । दक्षा॑णाम ् । दक्ष॑ऽपतिः
। ब॒ भ॒ व॒
ू । अ॒ ञ्जन्ति॑ । यम ् । द॒ क्षि॒ण॒तः । ह॒विःऽभिः॑ ॥

ubhe iti | bhadre iti | joṣayeteiti | na | mene | gāvaḥ | na | vāśrāḥ | upa | tasthuḥ | evaiḥ | saḥ | dakṣāṇām |
dakṣa-patiḥ | babhūva | añjanti | yam | dakṣiṇataḥ | haviḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
उद्यंयमीति सवि॒ तेव॑ बा॒हू उ॒ भे सिचौ॑ यतते भी॒म ऋ॒ञ्जन ् । उच्छु॒क्रमत्क॑मजते सि॒ मस्मा॒न्नवा॑
मा॒तभ्
ृ यो॒ वस॑ना जहाति ॥

उद्यंयमीति सवितेव बाहू उभे सिचौ यतते भीम ऋञ्जन ् । उच्छुक्रमत्कमजते सिमस्मान्नवा मातभ्
ृ यो वसना जहाति
॥

ud yaṁyamīti saviteva bāhū ubhe sicau yatate bhīma ṛñjan | uc chukram atkam ajate simasmān navā
mātṛbhyo vasanā jahāti ||

उत ् । यं॒ य॒मी॒ति॒ । स॒ वि॒ ताऽइ॑व । बा॒हू इति॑ । उ॒ भे इति॑ । सिचौ॑ । य॒ त॒ते॒ । भी॒मः । ऋ॒ञ्जन ् । उत ् । श॒ क्रम
ु ् । अत्क॑म ् ।
अ॒ ज॒ ते॒ । सि॒ मस्मा॑त ् । नवा॑ । मा॒तऽृ भ्यः॒ । वस॑ना । ज॒ हा॒ति॒ ॥

ut | yaṃyamīti | savitāiva | bāhū iti | ubhe iti | sicau | yatate | bhīmaḥ | ṛñjan | ut | śukram | atkam | ajate |
simasmāt | navā | mātṛ-bhyaḥ | vasanā | jahāti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे॒षं रू॒पं क॑ ृ णत
ु ॒ उत्त॑रं॒ यत्स॑म्पञ्
ृ चा॒नः सद॑ न॒ े गोभि॑रद्भि
॒ ः । क॒ विर्बु॒ध्नं परि॑ मर्मृज्यते॒ धीः सा दे॒ वता॑ता॒
समि॑तिर्बभव
ू ॥

त्वेषं रूपं कृणुत उत्तरं यत्सम्पञ्
ृ चानः सदने गोभिरद्भिः । कविर्बुध्नं परि मर्मृज्यते धीः सा दे वताता समितिर्बभूव ॥

tveṣaṁ rūpaṁ kṛṇuta uttaraṁ yat sampṛñcānaḥ sadane gobhir adbhiḥ | kavir budhnam pari marmṛjyate
dhīḥ sā devatātā samitir babhūva ||

त्वे॒षम ् । रू॒पम ् । कृ॒णुत॒ े । उत ्ऽत॑रम ् । यत ् । स॒ म ्ऽप॒ ञ्चा॒
ृ नः । सद॑ ने॒ । गोऽभिः॑ । अ॒ त ्ऽभिः । क॒ विः । ब॒ ध्नम
ु ् । परि॑ ।
म॒ र्मृ॒ज्य॒ त॒ े । धीः । सा । दे॒ वता॑ता । सम ्ऽइ॑तिः । ब॒ भ॒ ूव॒ ॥

tveṣam | rūpam | kṛṇute | ut-taram | yat | sam-pṛñcānaḥ | sadane | go--bhiḥ | at-bhiḥ | kaviḥ | budhnam | pari
| marmṛjyate | dhīḥ | sā | devatātā | sam-itiḥ | babhūva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ब॒ ध्नं
उ॒ रु ते॒ ज्रय॒ : पर्येति ु ॑
वि॒ रोच॑मानं महि॒षस्य॒ धाम॑ । विश्वेभिरग्ने
॒ स्वय॑शोभिरि॒द्धोऽद॑ ब्धेभिः
पा॒यभिु :॑ पाह्य॒ स्मान ् ॥

उरु ते ज्रयः पर्येति बुध्नं विरोचमानं महिषस्य धाम । विश्वेभिरग्ने स्वयशोभिरिद्धोऽदब्धेभिः पायुभिः पाह्यस्मान ् ॥

uru te jrayaḥ pary eti budhnaṁ virocamānam mahiṣasya dhāma | viśvebhir agne svayaśobhir iddho
'dabdhebhiḥ pāyubhiḥ pāhy asmān ||

उ॒ रु । ते॒ । ज्रयः॑ । परि॑ । ए॒ ति॒ । ब॒ ध्नम
ु ॑
् । वि॒ ऽरोच॑मानम ् । म॒ हि॒षस्य॑ । धाम॑ । विश्वेभिः । अ॒ ग्ने॒ । स्वय॑शःऽभिः । इ॒द्धः ।
अद॑ ब्धेभिः । पा॒युऽभिः॑ । पा॒हि॒ । अ॒ स्मान ् ॥

uru | te | jrayaḥ | pari | eti | budhnam | vi-rocamānam | mahiṣasya | dhāma | viśvebhiḥ | agne | svayaśaḥ-bhiḥ
| iddhaḥ | adabdhebhiḥ | pāyu-bhiḥ | pāhi | asmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

धन्व॒ न्त्स्रोत॑: कृणत
ु े गा॒तम ु ॒ र्मिं
ू श॒ क्र
ु ै रू॒र्मिभि॑रभि
॒ न॑क्षति॒ क्षाम ् । विश्वा॒ सना॑नि ज॒ ठरे॑ षु
धत्ते॒ऽन्तर्नवा॑सु चरति प्र॒ सष
ू ु॑ ॥

धन्वन्त्स्रोतः कृणुते गातुमूर्मिं शुक्रैरूर्मिभिरभि नक्षति क्षाम ् । विश्वा सनानि जठरे षु धत्तेऽन्तर्नवासु चरति प्रसूषु ॥

dhanvan srotaḥ kṛṇute gātum ūrmiṁ śukrair ūrmibhir abhi nakṣati kṣām | viśvā sanāni jaṭhareṣu dhatte
'ntar navāsu carati prasūṣu ||

धन्व॑न ् । स्रोतः॑ । कृ॒ण॒ ते
ु ॒ । ग॒ तुम ् । ऊ॒ र्मिम ् । श॒ क्र ॒ ॒ । क्षाम ् । विश्वा॑ । सना॑नि । ज॒ ठरे॑ षु ।
ु ै ः । ऊ॒ र्मिऽभिः॑ । अ॒ भि । न॒ क्षति
ध॒ त्ते॒ । अ॒ न्तः । नवा॑सु । च॒ र॒ति॒ । प्र॒ ऽसूषु॑ ॥

dhanvan | srotaḥ | kṛṇute | gatum | ūrmim | śukraiḥ | ūrmi-bhiḥ | abhi | nakṣati | kṣām | viśvā | sanāni |
jaṭhareṣu | dhatte | antaḥ | navāsu | carati | pra-sūṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा नो॑ अग्ने स॒ मिधा॑ वध
ृ ा॒नो रे ॒वत्पा॑वक॒ श्रव॑स॒स वि भा॑हि । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

एवा नो अग्ने समिधा वध
ृ ानो रे वत्पावक श्रवसे वि भाहि । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

evā no agne samidhā vṛdhāno revat pāvaka śravase vi bhāhi | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ
sindhuḥ pṛthivī uta dyauḥ ||

ए॒ व । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ म ्ऽइधा॑ । व॒ धा॒
ृ नः । रे ॒वत ् । पा॒व॒क॒ । श्रव॑से । वि । भा॒हि॒ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् ।
अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒

eva | naḥ | agne | sam-idhā | vṛdhānaḥ | revat | pāvaka | śravase | vi | bhāhi | tat | naḥ | mi traḥ | varuṇaḥ |
mamahantām | aditiḥ | sindhuḥ | pṛthivī | uta | dyauḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- द्रविणोदा अग्निः शद्ध
THE MANTRA

स प्र॒ त्नथा॒ सह॑ सा॒ जाय॑मानः स॒ द्यः काव्या॑नि॒ बळ॑ धत्त॒ विश्वा॑ । आप॑श्च मि॒ त्रं धि॒ षणा॑ च साधन्दे॒ वा
अ॒ ग्निं धा॑रयन्द्रविणो॒दाम ् ॥

स प्रत्नथा सहसा जायमानः सद्यः काव्यानि बळधत्त विश्वा । आपश्च मित्रं धिषणा च साधन्दे वा अग्निं
धारयन्द्रविणोदाम ् ॥

sa pratnathā sahasā jāyamānaḥ sadyaḥ kāvyāni baḻ adhatta viśvā | āpaś ca mitraṁ dhiṣaṇā ca sādhan devā
agniṁ dhārayan draviṇodām ||

सः । प्र॒ त्नऽथा॑ । सह॑सा । जाय॑मानः । स॒ द्यः । काव्या॑नि । बट् । अ॒ ध॒ त्त॒ । विश्वा॑ । आपः॑ । च॒ । मि॒ त्रम ् । धि॒ षणा॑ । च॒ ।
सा॒ध॒न ् । दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

saḥ | pratna-thā | sahasā | jāyamānaḥ | sadyaḥ | kāvyāni | baṭ | adhatta | viśvā | āpaḥ | ca | mitram | dhiṣaṇā |
ca | sādhan | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स पर्व॑ नि॒ विदा॑ क॒ व्यता॒योरि॒माः प्र॒ जा अ॑जनय॒ न्मनन
ू या ू॑ ाम ् । वि॒ वस्व॑ता॒ चक्ष॑सा॒ द्याम॒ पश्च॑ दे॒ वा

स पूर्वया निविदा कव्यतायोरिमाः प्रजा अजनयन्मनूनाम ् । विवस्वता चक्षसा द्यामपश्च दे वा अग्निं

sa pūrvayā nividā kavyatāyor imāḥ prajā ajanayan manūnām | vivasvatā cakṣasā dyām apaś ca devā agniṁ
dhārayan draviṇodām ||

॑ । नि॒ ऽविदा॑ । क॒ व्यता॑ । आ॒योः । इ॒माः । प्र॒ ऽजाः । अ॒ ज॒ न॒ य॒त ् । मनन
सः । पूर्वया ू॑ ाम ् । वि॒ वस्व॑ता । चक्ष॑सा । द्याम ् ।
अ॒ पः । च॒ । दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

saḥ | pūrvayā | ni-vidā | kavyatā | āyoḥ | imāḥ | pra-jāḥ | ajanayat | manūnām | vivasvatā | cakṣasā | dyām |
apaḥ | ca | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमी॑ळत प्रथ॒ मं य॑ज्ञ॒साधं॒ विश॒ आरी॒राहु॑तमञ्
ृ जसा॒नम ् । ऊ॒ र्जः प॒ त्रं
ु भ॑र॒तं स॒ प्रदा॑
ृ नंु दे॒ वा अ॒ ग्निं
धा॑रयन्द्रविणो॒दाम ् ॥

तमीळत प्रथमं यज्ञसाधं विश आरीराहुतमञ्
ृ जसानम ् । ऊर्जः पुत्रं भरतं सप्र
ृ दानुं दे वा अग्निं धारयन्द्रविणोदाम ् ॥

tam īḻata prathamaṁ yajñasādhaṁ viśa ārīr āhutam ṛñjasānam | ūrjaḥ putram bharataṁ sṛpradānuṁ devā

तम ् । इ॒ळ॒त॒ । प्र॒ थ॒मम ् । य॒ ज्ञ॒ऽसाध॑म ् । विशः॑ । आरीः॑ । आऽहु॑तम ् । ऋ॒ञ्ज॒ सा॒नम ् । ऊ॒ र्जः । प॒ त्रम
ु ् । भ॒ र॒तम ् । स॒ प्रऽदा॑
ृ नुम ्
। दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

tam | iḷata | prathamam | yajña-sādham | viśaḥ | ārīḥ | āhutam | ṛñjasānam | ūrjaḥ | putram | bharatam | sṛpra-
dānum | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स मा॑त॒रिश्वा॑ परु
ु ॒वार॑ पष्टि
ु र्वि॒ दद्गा॒तंु तन॑याय स्व॒ र्वित ् । वि॒ शां गो॒पा ज॑नि॒ता रोद॑ स्योर्दे॒ वा अ॒ ग्निं

स मातरिश्वा पुरुवारपुष्टिर्विदद्गातुं तनयाय स्वर्वित ् । विशां गोपा जनिता रोदस्योर्देवा अग्निं धारयन्द्रविणोदाम ् ॥

sa mātariśvā puruvārapuṣṭir vidad gātuṁ tanayāya svarvit | viśāṁ gopā janitā rodasyor devā agniṁ

सः । मा॒त॒रिश्वा॑ । प॒ रु॒
ु वार॑ ऽपुष्टिः । वि॒ दत ् । गा॒तुम ् । तन॑याय । स्वः॒ऽवित ् । वि॒ शाम ् । गो॒पाः । ज॒ नि॒ ता । रोद॑ स्योः ।
दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

saḥ | mātariśvā | puruvāra-puṣṭiḥ | vidat | gātum | tanayāya | svaḥ-vit | viśām | gopāḥ | janitā | rodasyoḥ |
devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नक्तो॒षासा॒ वर्णमा॒ ॑ मेम्या॑ने धा॒पयेते
॑ ॒ शिश॒ मे
ु कं॑ समी॒ची । द्यावा॒क्षामा॑ रु॒क्मो अ॒ न्तर्वि भा॑ति दे॒ वा

नक्तोषासा वर्णमामेम्याने धापयेते शिशुमेकं समीची । द्यावाक्षामा रुक्मो अन्तर्वि भाति दे वा अग्निं

naktoṣāsā varṇam āmemyāne dhāpayete śiśum ekaṁ samīcī | dyāvākṣāmā rukmo antar vi bhāti devā agniṁ

॑ ् । आ॒मेम्या॑ने॒ इत्या॒ऽमेम्या॑ने । धा॒पयेते
नक्तो॒षसा॑ । वर्णम ॑ ॒ इति॑ । शिशम
ु॑ ् । एक॑म ् । स॒ मी॒ची॒ इति॑ स॒ म ्ऽई॒ची ।
द्यावा॒क्षामा॑ । रु॒क्मः । अ॒ न्तः । वि । भा॒ति॒ । दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

naktoṣasā | varṇam | āmemyāneity āmemyāne | dhāpayeteiti | śiśum | ekam | samīcī itisam-īcī | dyāvāk ṣāmā
| rukmaḥ | antaḥ | vi | bhāti | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रा॒यो ब॒ ध्नः
ु सं॒ गम॑नो॒ वसन
ू॑ ां य॒ ज्ञस्य॑ के॒तर्म॑ साध॑नो॒ वेः । अ॒ म॒ त॒
ु न्म॒ ृ त्वं रक्ष॑माणास एनं दे॒ वा अ॒ ग्निं

रायो बुध्नः संगमनो वसूनां यज्ञस्य केतुर्मन्मसाधनो वेः । अमत
ृ त्वं रक्षमाणास एनं दे वा अग्निं धारयन्द्रविणोदाम ् ॥

rāyo budhnaḥ saṁgamano vasūnāṁ yajñasya ketur manmasādhano veḥ | amṛtatvaṁ rakṣamāṇāsa enaṁ
devā agniṁ dhārayan draviṇodām ||

रा॒यः । ब॒ ध्नः
ु । स॒ म ्ऽगम॑नः । वसन
ू॑ ाम ् । य॒ ज्ञस्य॑ । के॒तुः । म॒ न्म॒ ऽसाध॑नः । वेः । अ॒ म॒ त॒ऽत्वम
ृ ् । रक्ष॑माणासः । ए॒ न॒म ् ।
दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

rāyaḥ | budhnaḥ | sam-gamanaḥ | vasūnām | yajñasya | ketuḥ | manma-sādhanaḥ | veḥ | amṛta-tvam |
rakṣamāṇāsaḥ | enam | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु च॒ सद॑ नं रयी॒णां जा॒तस्य॑ च॒ जाय॑मानस्य च॒ क्षाम ् । स॒ तश्च॑ गो॒पां भव॑तश्च॒ भरू े॑ र्दे॒ वा अ॒ ग्निं
नू च॑ प॒ रा

नू च पुरा च सदनं रयीणां जातस्य च जायमानस्य च क्षाम ् । सतश्च गोपां भवतश्च भूरेर्दे वा अग्निं धारयन्द्रविणोदाम ्
॥

nū ca purā ca sadanaṁ rayīṇāṁ jātasya ca jāyamānasya ca kṣām | sataś ca gopām bhavataś ca bhūrer devā

नु । च॒ । प॒ रा
ु । च॒ । सद॑ नम ् । र॒यी॒णाम ् । जा॒तस्य॑ । च॒ । जाय॑मानस्य । च॒ । क्षाम ् । स॒ तः । च॒ । गो॒पाम ् । भव॑तः । च॒ ।
भरू े ः॑ । दे॒ वाः । अ॒ ग्निम ् । धा॒र॒य॒न ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाम ् ॥

nu | ca | purā | ca | sadanam | rayīṇām | jātasya | ca | jāyamānasya | ca | kṣām | sataḥ | ca | gopām | bhavataḥ |
ca | bhūreḥ | devāḥ | agnim | dhārayan | draviṇaḥ-dām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्र॒ वि॒णो॒दा द्रवि॑णसस्त॒ रस्य॑
ु ॑
द्रविणो॒दाः सन॑रस्य॒ प्र यंसत ् । द्र॒ वि॒णो॒दा वी॒रव॑ती॒मिषं॑ नो द्रविणो॒दा
रा॑सते दी॒र्घमायु॑: ॥

द्रविणोदा द्रविणसस्तुरस्य द्रविणोदाः सनरस्य प्र यंसत ् । द्रविणोदा वीरवतीमिषं नो द्रविणोदा रासते दीर्घमायुः ॥

draviṇodā draviṇasas turasya draviṇodāḥ sanarasya pra yaṁsat | draviṇodā vīravatīm iṣaṁ no draviṇodā
rāsate dīrgham āyuḥ ||

द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । द्रवि॑णसः । त॒ रस्य॑
ु । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । सन॑रस्य । प्र । यं॒ स॒त ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । वी॒रऽव॑तीम ् । इष॑म ् । नः॒ ।
द्रव॒ ि॒णः॒ऽदाः । रा॒स॒ते॒ । दी॒र्घम ् । आयुः॑ ॥

draviṇaḥ-dāḥ | draviṇasaḥ | turasya | draviṇaḥ-dāḥ | sanarasya | pra | yaṃsat | draviṇaḥ-dāḥ | vīra-vatīm |
iṣam | naḥ | draviṇaḥ-dāḥ | rāsate | dīrgham | āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा नो॑ अग्ने स॒ मिधा॑ वध
ृ ा॒नो रे ॒वत्पा॑वक॒ श्रव॑स॒ वि भा॑हि । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

एवा नो अग्ने समिधा वध
ृ ानो रे वत्पावक श्रवसे वि भाहि । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

evā no agne samidhā vṛdhāno revat pāvaka śravase vi bhāhi | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

ए॒ व । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ म ्ऽइधा॑ । व॒ धा॒
ृ नः । रे ॒वत ् । पा॒व॒क॒ । श्रव॑से । वि । भा॒हि॒ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् ।

eva | naḥ | agne | sam-idhā | vṛdhānaḥ | revat | pāvaka | śravase | vi | bhāhi | tat | naḥ | mi traḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ द॒ घमग्ने॑ शश
अप॑ न॒ : शोशच ु ॒ ग्ध्या
ु र॒यिम ् । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

अप नः शोशुचदघमग्ने शुशुग्ध्या रयिम ् । अप नः शोशुचदघम ् ॥

apa naḥ śośucad agham agne śuśugdhy ā rayim | apa naḥ śośucad agham ||

ु॑ त ् । अ॒ घम ् । अग्ने॑ । श॒ श
अप॑ । नः॒ । शोशच ु ॒ ग्धि
ु । आ । र॒यिम ् । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

apa | naḥ | śośucat | agham | agne | śuśugdhi | ā | rayim | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ क्षे
ु त्रि
॒ य
॒ ा सुग
॑ ात॒ या
ु व॑स॒ या
ू च॑ यजामहे । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

सुक्षत्रि
े या सुगातुया वसूया च यजामहे । अप नः शोशुचदघम ् ॥

sukṣetriyā sugātuyā vasūyā ca yajāmahe | apa naḥ śośucad agham ||

स॒ ुऽक्षे॒त्रिय
॒ ा । स॒ गा॒
ु त॒ ऽया
ु । व॒ स॒ ऽया
ु । च॒ । य॒ जा॒म॒हे॒ । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

su-kṣetriyā | sugātu-yā | vasu-yā | ca | yajāmahe | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यद्भन्दि॑ ष्ठ एषां॒ प्रास्माका॑सश्च स॒ रय॑
ू : । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

प्र यद्भन्दिष्ठ एषां प्रास्माकासश्च सूरयः । अप नः शोशुचदघम ् ॥

pra yad bhandiṣṭha eṣām prāsmākāsaś ca sūrayaḥ | apa naḥ śośucad agham ||

प्र । यत ् । भन्दि॑ ष्ठः । ए॒ षा॒म ् । प्र । अ॒ स्माका॑सः । च॒ । स॒ रयः॑
ू । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

pra | yat | bhandiṣṭhaḥ | eṣām | pra | asmākāsaḥ | ca | sūrayaḥ | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यत्ते॑ अग्ने स॒ रयो॒
ू ॑
जायेमहि॒ प्र ते॑ व॒ यम ् । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

प्र यत्ते अग्ने सूरयो जायेमहि प्र ते वयम ् । अप नः शोशुचदघम ् ॥

pra yat te agne sūrayo jāyemahi pra te vayam | apa naḥ śośucad agham ||

प्र । यत ् । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ रयः॑
ू ॑
। जायेमहि । प्र । ते॒ । व॒ यम ् । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

pra | yat | te | agne | sūrayaḥ | jāyemahi | pra | te | vayam | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यद॒ ग्नेः सह॑ स्वतो वि॒ श्वतो॒ यन्ति॑ भा॒नव॑: । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

प्र यदग्नेः सहस्वतो विश्वतो यन्ति भानवः । अप नः शोशुचदघम ् ॥

pra yad agneḥ sahasvato viśvato yanti bhānavaḥ | apa naḥ śośucad agham ||

प्र । यत ् । अ॒ ग्नेः । सह॑स्वतः । वि॒ श्वतः । यन्ति॑ । भा॒नवः॑ । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

pra | yat | agneḥ | sahasvataḥ | viśvataḥ | yanti | bhānavaḥ | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं हि वि॑श्वतोमख
ु वि॒ श्वत॑: परि॒भरू सि॑ । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

त्वं हि विश्वतोमुख विश्वतः परिभूरसि । अप नः शोशुचदघम ् ॥

tvaṁ hi viśvatomukha viśvataḥ paribhūr asi | apa naḥ śośucad agham ||

त्वम ् । हि । वि॒ श्व॒ तः॒ऽम॒ ख॒
ु । वि॒ श्वतः॑ । प॒ रि॒ऽभूः । असि॑ । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

tvam | hi | viśvataḥ-mukha | viśvataḥ | pari-bhūḥ | asi | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्विषो॑ नो विश्वतोम॒ खाति॑
ु ना॒वेव॑ पारय । अप॑ न॒ : शोशच
ु॑ द॒ घम ् ॥

द्विषो नो विश्वतोमुखाति नावेव पारय । अप नः शोशुचदघम ् ॥

dviṣo no viśvatomukhāti nāveva pāraya | apa naḥ śośucad agham ||

द्विषः॑ । नः॒ । वि॒ श्व॒ तः॒ऽम॒ ख॒
ु । अति॑ । ना॒वाऽइ॑व । पा॒र॒य॒ । अप॑ । नः॒ । शोशच
ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

dviṣaḥ | naḥ | viśvataḥ-mukha | ati | nāvāiva | pāraya | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ व ना॒वयाति॑ पर्षा स्व॒ स्तये॑ । अप॑ न॒ : शोशच
स न॒ : सिन्धमि ु॑ द॒ घम ् ॥

स नः सिन्धुमिव नावयाति पर्षा स्वस्तये । अप नः शोशुचदघम ् ॥

sa naḥ sindhum iva nāvayāti parṣā svastaye | apa naḥ śośucad agham ||

ु॑ ्ऽइव । ना॒वया॑ । अति॑ । प॒ र्ष॒ । स्व॒ स्तये॑ । अप॑ । नः॒ । शोशच
सः । नः॒ । सिन्धम ु॑ त ् । अ॒ घम ् ॥

saḥ | naḥ | sindhum-iva | nāvayā | ati | parṣa | svastaye | apa | naḥ | śośucat | agham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वै॒श्वा॒न॒रस्य॑ सम
ु ॒ तौ स्या॑म॒ राजा॒ हि कं॒ भव
ु न
॑ ानामभि॒ श्रीः । इ॒तो जा॒तो विश्व॑मि॒दं वि च॑ष्टे वैश्वान॒ रो
य॑तते॒ सर्ये ॑ ॥
ू ण

वैश्वानरस्य सुमतौ स्याम राजा हि कं भुवनानामभिश्रीः । इतो जातो विश्वमिदं वि चष्टे वैश्वानरो यतते सूर्येण ॥

vaiśvānarasya sumatau syāma rājā hi kam bhuvanānām abhiśrīḥ | ito jāto viśvam idaṁ vi caṣṭe vaiśvānaro
yatate sūryeṇa ||

वै॒श्वा॒न॒रस्य॑ । स॒ ऽम॒
ु तौ । स्या॒म॒ । राजा॑ । हि । क॒ म ् । भुवन
॑ ानाम ् । अ॒ भि॒ ऽश्रीः । इ॒तः । जा॒तः । विश्व॑म ् । इ॒दम ् । वि ।
॑ ॥
च॒ ष्टे॒ । वै॒श्वा॒न॒रः । य॒ त॒त॒ े । सूर्येण

vaiśvānarasya | su-matau | syāma | rājā | hi | kam | bhuvanānām | abhi-śrīḥ | itaḥ | jātaḥ | viśvam | idam | vi |
caṣṭe | vaiśvānaraḥ | yatate | sūryeṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ ष्टो
ृ दि॒ वि प॒ ष्टो
ृ अ॒ ग्निः पथि
॑ ृ ॒ व्यां प॒ ष्टो
ृ विश्वा॒ ओष॑धी॒रा वि॑वेश । वै॒श्वा॒न॒रः सह॑ सा प॒ ष्टो
ृ अ॒ ग्निः स
नो॒ दिवा॒ स रि॒षः पा॑त॒ ु नक्त॑म ् ॥

पष्ृ टो दिवि पष्ृ टो अग्निः पथि
ृ व्यां पष्ृ टो विश्वा ओषधीरा विवेश । वैश्वानरः सहसा पष्ृ टो अग्निः स नो दिवा स रिषः
पातु नक्तम ् ॥

pṛṣṭo divi pṛṣṭo agniḥ pṛthivyām pṛṣṭo viśvā oṣadhīr ā viveśa | vaiśvānaraḥ sahasā pṛṣṭo agniḥ sa no divā
sa riṣaḥ pātu naktam ||

प॒ ष्टः
ृ । दि॒ वि । प॒ ष्टः
ृ । अ॒ ग्निः । प॒ थि॒
ृ व्याम ् । प॒ ष्टः
ृ । विश्वाः॑ । ओष॑धीः । आ । वि॒ व॒ श
े ॒ । वै॒श्वा॒न॒रः । सह॑सा । प॒ ष्टः
ृ ।
अ॒ ग्निः । सः । नः॒ । दिवा॑ । सः । रि॒षः । पा॒त॒ ु । नक्त॑म ् ॥

pṛṣṭaḥ | divi | pṛṣṭaḥ | agniḥ | pṛthivyām | pṛṣṭaḥ | viśvāḥ | oṣadhīḥ | ā | viveśa | vaiśvānaraḥ | sahasā |
pṛṣṭaḥ | agniḥ | saḥ | naḥ | divā | saḥ | riṣaḥ | pātu | naktam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वैश्वा॑नर॒ तव॒ तत्स॒ त्यम॑स्त्व॒ स्मान्रायो॑ म॒ घवा॑नः सचन्ताम ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

वैश्वानर तव तत्सत्यमस्त्वस्मान्रायो मघवानः सचन्ताम ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

vaiśvānara tava tat satyam astv asmān rāyo maghavānaḥ sacantām | tan no mitro varuṇo māmahantām

वैश्वा॑नर । तव॑ । तत ् । स॒ त्यम ् । अ॒ स्त॒ ु । अ॒ स्मान ् । रायः॑ । म॒ घवा॑नः । स॒ च॒ न्ता॒म ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

vaiśvānara | tava | tat | satyam | astu | asmān | rāyaḥ | maghavānaḥ | sacantām | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कश्यपो मरीचिपत्र
ु ः
दे वता (Devataa) :- अग्निर्जातवेदाः
THE MANTRA

॑
जा॒तवेदसे सनु वाम॒ सोम॑मरातीय॒ तो नि द॑ हाति॒ वेद॑: । स न॑: पर्ष॒ दति॑ द॒ र्गाणि॒
ु विश्वा॑ ना॒वेव॒ सिन्धंु॑
दरि
ु ॒तात्य॒ ग्निः ॥

जातवेदसे सुनवाम सोममरातीयतो नि दहाति वेदः । स नः पर्षदति दर्गा
ु णि विश्वा नावेव सिन्धुं दरि
ु तात्यग्निः ॥

jātavedase sunavāma somam arātīyato ni dahāti vedaḥ | sa naḥ parṣad ati durgāṇi viśvā nāveva sindhuṁ
duritāty agniḥ ||

॑
ज॒ तऽवेदसे । स॒ न॒
ु वा॒म॒ । सोम॑म ् । अ॒ रा॒ति॒ऽय॒ तः । नि । द॒ हा॒ति॒ । वेदः॑ । सः । नः॒ । प॒ र्ष॒त ् । अति॑ । दःु ॒ऽगानि॑ । विश्वा॑ ।
ना॒वाऽइ॑व । सिन्धम
ु॑ ् । दःु ॒ऽइ॒ता । अति॑ । अ॒ ग्निः ॥

jata-vedase | sunavāma | somam | arāti-yataḥ | ni | dahāti | vedaḥ | saḥ | naḥ | parṣat | ati | duḥ-gāni | viśvā |
nāvāiva | sindhum | duḥ-itā | ati | agniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- वष
ृ ागिरो महाराजस्य पत्र
ु भतू ा वार्षागिरा ऋज्राश्वाम्बरीषसहदे व भयमानसरु ाधसः
THE MANTRA

स यो वष ॑ : समो॑का म॒ हो दि॒ वः पथि
ृ ा॒ वष्ृ ण्येभि॒ ॑ ृ ॒ व्याश्च॑ स॒ म्राट् । स॒ ती॒नस॑त्वा॒ हव्यो॒ भरे॑ षु म॒ रुत्वा॑न्नो
भव॒ त्विन्द्र॑ ऊ॒ ती ॥

स यो वष
ृ ा वष्ृ ण्येभिः समोका महो दिवः पथि
ृ व्याश्च सम्राट् । सतीनसत्वा हव्यो भरे षु मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa yo vṛṣā vṛṣṇyebhiḥ samokā maho divaḥ pṛthivyāś ca samrāṭ | satīnasatvā havyo bhareṣu marutvān no
bhavatv indra ūtī ||

सः । यः । वष ॑
ृ ा॑ । वष्ृ ण्येभिः॑ ृ व्याः । च॒ । स॒ म ्ऽराट् । स॒ ती॒नऽस॑त्वा । हव्यः॑ । भरे॑ षु ।
। सम ्ऽओ॑काः । म॒ हः । दि॒ वः । प॒ थि॒
म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | yaḥ | vṛṣā | vṛṣṇyebhiḥ | sam-okāḥ | mahaḥ | divaḥ | pṛthivyāḥ | ca | sam-rāṭ | satīna-satvā | havyaḥ |
bhareṣu | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्याना॑प्त॒ : सर्य॑ व॒ यामो॒ भरे॑ भरे वत्र
ू स्ये ृ ह ॒ ा शष्ु मो॒ अस्ति॑ । वष
ृ न् ॑ रुत्वा॑न्नो
॑ तम॒ : सखि॑भि॒: स्वेभि॒रे वैर्म॒

यस्यानाप्तः सूर्यस्येव यामो भरे भरे वत्र
ृ हा शुष्मो अस्ति । वष
ृ न्तमः सखिभिः स्वेभिरे वैर्मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

yasyānāptaḥ sūryasyeva yāmo bhare-bhare vṛtrahā śuṣmo asti | vṛṣantamaḥ sakhibhiḥ svebhir evair
marutvān no bhavatv indra ūtī ||

॑
यस्य॑ । अना॑प्तः । सूर्यस्यऽइव । यामः॑ । भरे॑ ऽभरे । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । शुष्मः॑ । अस्ति॑ । वष
ृ न
॑ ्ऽतमः । सखि॑ऽभिः । स्वेभिः॑ । एवैः॑
। म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

yasya | anāptaḥ | sūryasya-iva | yāmaḥ | bhare--bhare | vṛtra-hā | śuṣmaḥ | asti | vṛṣan-tamaḥ | sakhi-bhiḥ |
svebhiḥ | evaiḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ वो न यस्य॒ रे तस ॑ ो॒ दघ ु ा॑ना॒: पन्था॑सो॒ यन्ति॒ ॑
शव॒ साप॑रीताः । त॒ रद्द्वेषाः सास॒ हिः
॑
पौंस्येभिर्म॒ रुत्वा॑न्नो भव॒ त्विन्द्र॑ ऊ॒ ती ॥

दिवो न यस्य रे तसो दघ
ु ानाः पन्थासो यन्ति शवसापरीताः । तरद्द्वेषाः सासहिः पौंस्येभिर्मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

divo na yasya retaso dughānāḥ panthāso yanti śavasāparītāḥ | taraddveṣāḥ sāsahiḥ pauṁsyebhir marutvān
no bhavatv indra ūtī ||

दि॒ वः । न । यस्य॑ । रे तस
॑ ः॑ । दघ ॑ । स॒ स॒ हिः । पौंस्येभिः
ु ा॑नाः । पन्था॑सः । यन्ति॑ । शव॑सा । अप॑रिऽइताः । त॒रत ्ऽद्वेषाः ॑ ।

divaḥ | na | yasya | retasaḥ | dughānāḥ | panthāsaḥ | yanti | śavasā | apari-itāḥ | tarat-dveṣāḥ | sasahiḥ |
paiṃsyebhiḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सो अङ्गि॑रोभि॒ रङ्गि॑रस्तमो भ॒ द्व ू ष
ृ ा॒ वष
ृ भि
॑ ॒ : सखि॑भि॒: सखा॒ सन ् । ऋ॒ग्मिभि॑ॠ॒ग्मी गा॒तभि
ु ॒ र्ज्येष्ठो॑
म॒ रुत्वा॑न्नो भव॒ त्विन्द्र॑ ऊ॒ ती ॥

सो अङ्गिरोभिरङ्गिरस्तमो भूद्वष
ृ ा वष
ृ भिः सखिभिः सखा सन ् । ऋग्मिभिॠग्मी गातुभिर्ज्येष्ठो मरुत्वान्नो
भवत्विन्द्र ऊती ॥

so aṅgirobhir aṅgirastamo bhūd vṛṣā vṛṣabhiḥ sakhibhiḥ sakhā san | ṛgmibhir ṛgmī gātubhir jyeṣṭho

सः । अङ्गि॑रःऽभिः । अङ्गि॑रःऽतमः । भ॒ त ू ् । वष ृ ा॑ । वष ृ ऽ॑ भिः । सखि॑ऽभिः । सखा॑ । सन ् । ऋ॒ग्मिऽभिः॑ । ऋ॒ग्मी ।
गा॒तुऽभिः॑ । ज्येष्ठः॑ । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | aṅgiraḥ-bhiḥ | aṅgiraḥ-tamaḥ | bhūt | vṛṣā | vṛṣa-bhiḥ | sakhi-bhiḥ | sakhā | san | ṛgmi-bhiḥ | ṛgmī |
gātu-bhiḥ | jyeṣṭhaḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स स॒ नू भि
ु ॒ र्न रु॒द्रेभि॒ॠभ्वा॑ न॒ षाह्ये
ृ ॑ सास॒ ह्वाँ अ॒ मित्रा॑न ् । सनी॑ळे भिः श्रव॒ स्या॑नि॒ तर्व॑ रुत्वा॑न्नो
ू न्म॒

स सूनुभिर्न रुद्रे भिॠभ्वा नष
ृ ाह्ये सासह्वाँ अमित्रान ् । सनीळे भिः श्रवस्यानि तूर्वन्मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa sūnubhir na rudrebhir ṛbhvā nṛṣāhye sāsahvām̐ amitrān | sanīḻebhiḥ śravasyāni tūrvan marutvān no

सः । स॒ न
ू ुऽभिः॑ । न । रु॒द्रेभिः॑ । ऋभ्वा॑ । न॒ ऽसह्ये
ृ ॑ । स॒ स॒ ह्वान ् । अ॒ मित्रा॑न ् । सऽनी॑ळे भिः । श्र॒व॒स्या॑नि । तूर्वन
॑ ् । म॒ रुत्वा॑न ्
। नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | sūnu-bhiḥ | na | rudrebhiḥ | ṛbhvā | nṛ-sahye | sasahvān | amitrān | sa-nīḷebhiḥ | śravasyāni | tūrvan |
marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स म॑न्य॒ मीः
ु स॒ मद॑ नस्य क॒ र्तास्माके॑भि॒ र्नृभि॒ : सर्यं
ू ॑ सनत ् । अ॒ स्मिन्नह॒न्त्सत्प॑तिः परु
ु हू॒तो

स मन्युमीः समदनस्य कर्तास्माकेभिर्नृभिः सूर्यं सनत ् । अस्मिन्नहन्त्सत्पतिः पुरुहूतो मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa manyumīḥ samadanasya kartāsmākebhir nṛbhiḥ sūryaṁ sanat | asminn ahan satpatiḥ puruhūto marutvān

सः । म॒ न्य॒ ऽमीः
ु । स॒ ऽमद॑ नस्य । क॒ र्ता । अ॒ स्माके॑भिः । नऽृ भिः॑ । सूर्यम
॑ ् । स॒ न॒ त ् । अ॒ स्मिन ् । अह॑ न ् । सत ्ऽप॑तिः ।
प॒ रु॒
ु ऽहू॒तः । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | manyu-mīḥ | sa-madanasya | kartā | asmākebhiḥ | nṛ-bhiḥ | sūryam | sanat | asmi n | ahan | sat-patiḥ |
puru-hūtaḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तम॒ तयो॑
ू रणय॒ ञ्छूर॑ सातौ॒ तं क्षेमस्
॑ य क्षि॒तय॑: कृण्वत॒ त्राम ् । स विश्व॑स्य क॒ रुण॑स्येश॒ एको॑

तमत
ू यो रणयञ्छूरसातौ तं क्षेमस्य क्षितयः कृण्वत त्राम ् । स विश्वस्य करुणस्येश एको मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

tam ūtayo raṇayañ chūrasātau taṁ kṣemasya kṣitayaḥ kṛṇvata trām | sa viśvasya karuṇasyeśa eko

तम ् । ऊ॒ तयः॑ । र॒ण॒य॒ त ् । शूर॑ऽसातौ । तम ् । क्षेमस् ॑ य । क्षि॒तयः॑ । कृ॒ण्व॒ त॒ । त्राम ् । सः । विश्व॑स्य । क॒ रुण॑स्य । ई॒शे॒ ।
एकः॑ । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

tam | ūtayaḥ | raṇayat | śūra-sātau | tam | kṣemasya | kṣitayaḥ | kṛṇvata | trām | saḥ | viśvasya | karuṇasy a |
īśe | ekaḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तम॑प्सन्त॒ शव॑स उत्स॒ वेष॒ ु नरो॒ नर॒मव॑से॒ तं धना॑य । सो अ॒ न्धे चि॒ त्तम॑सि॒ ज्योति॑र्विदन्म॒ रुत्वा॑न्नो

तमप्सन्त शवस उत्सवेषु नरो नरमवसे तं धनाय । सो अन्धे चित्तमसि ज्योतिर्विदन्मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

tam apsanta śavasa utsaveṣu naro naram avase taṁ dhanāya | so andhe cit tamasi jyotir vidan marutvān no

तम ् । अ॒ प्स॒ न्त॒ । शव॑सः । उ॒ त ्ऽस॒ वेषु॑ । नरः॑ । नर॑ म ् । अव॑से । तम ् । धना॑य । सः । अ॒ न्धे । चि॒ त ् । तम॑सि । ज्योतिः॑ ।
वि॒ द॒त ् । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

tam | apsanta | śavasaḥ | ut-saveṣu | naraḥ | naram | avase | tam | dhanāya | saḥ | andhe | cit | tamasi | jyotiḥ |
vidat | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स स॒ व्येन॑ यमति॒ व्राध॑तश्चि॒ त्स द॑ क्षि॒णे संगभ
॑ ृ ीता कृ॒तानि॑ । स की॒रिणा॑ चि॒ त्सनि॑ता॒ धना॑नि

स सव्येन यमति व्राधतश्चित्स दक्षिणे संगभ
ृ ीता कृतानि । स कीरिणा चित्सनिता धनानि मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती
॥

sa savyena yamati vrādhataś cit sa dakṣiṇe saṁgṛbhītā kṛtāni | sa kīriṇā cit sanitā dhanāni marutvān no

सः । स॒ व्येन॑ । य॒ म॒ति॒ । व्राध॑तः । चि॒ त ् । सः । द॒ क्षि॒णे । सम ्ऽगभ
॑ ृ ीता । कृ॒तानि॑ । सः । की॒रिणा॑ । चि॒ त ् । सनि॑ता ।
धना॑नि । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | savyena | yamati | vrādhataḥ | cit | saḥ | dakṣiṇe | sam-gṛbhītā | kṛtāni | saḥ | kīriṇā | cit | sanitā |
dhanāni | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स ॑ :
ग्रामेभि॒ सनि॑ता॒ स ॑
रथेभिर्वि॒ दे विश्वा॑भिः कृ॒ष्टिभि॒ र्न्व१॒॒॑॑द्य । स
॑
पौंस्येभिरभि॒ भरू श॑स्तीर्म॒ रुत्वा॑न्नो भव॒ त्विन्द्र॑ ऊ॒ ती ॥

स ग्रामेभिः सनिता स रथेभिर्विदे विश्वाभिः कृष्टिभिर्न्वद्य । स पौंस्येभिरभिभूरशस्तीर्मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa grāmebhiḥ sanitā sa rathebhir vide viśvābhiḥ kṛṣṭibhir nv adya | sa pauṁsyebhir abhibhūr aśastīr

॑
सः । ग्रामेभिः । सनि॑ता । सः । रथेभिः ॑ ॑
। वि॒ दे । विश्वा॑भिः । कृ॒ष्टिऽभिः॑ । नु । अ॒ द्य । सः । पौंस्येभिः । अ॒ भि॒ ऽभूः ।
अश॑स्तीः । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | grāmebhiḥ | sanitā | saḥ | rathebhiḥ | vide | viśvābhiḥ | kṛṣti-bhiḥ | nu | adya | saḥ | paiṃsyebhiḥ | abhi-
bhūḥ | aśastīḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु हू॒त एवै:॑ । अ॒ पां तो॒कस्य॒ तन॑यस्य जे॒ षे म॒ रुत्वा॑न्नो
स जा॒मिभि॒ र्यत्स॒ मजा॑ति मी॒ळ्हे ऽजा॑मिभिर्वा परु

स जामिभिर्यत्समजाति मीळ्हे ऽजामिभिर्वा पुरुहूत एवैः । अपां तोकस्य तनयस्य जेषे मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa jāmibhir yat samajāti mīḻhe 'jāmibhir vā puruhūta evaiḥ | apāṁ tokasya tanayasya jeṣe marutvān no

सः । जा॒मिऽभिः॑ । यत ् । स॒ म ्ऽअजा॑ति । मी॒ळ्हे । अजा॑मिऽभिः । वा॒ । प॒ रु॒
ु ऽहू॒तः । एवैः॑ । अ॒ पाम ् । तो॒कस्य॑ । तन॑यस्य ।
जे॒ षे । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

saḥ | jāmi-bhiḥ | yat | sam-ajāti | mīḷhe | ajāmi-bhiḥ | vā | puru-hūtaḥ | evaiḥ | apām | tokasya | tanayasya |
jeṣe | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स व॑ज्र॒भद्द ु भी॒म उ॒ ग्रः स॒ हस्र॑चेताः श॒ तनी॑थ॒ ऋभ्वा॑ । च॒ म्री॒षो न शव॑सा॒ पाञ्च॑जन्यो म॒ रुत्वा॑न्नो
ृ ॑स्य॒ हा

स वज्रभद्द
ृ स्युहा भीम उग्रः सहस्रचेताः शतनीथ ऋभ्वा । चम्रीषो न शवसा पाञ्चजन्यो मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

sa vajrabhṛd dasyuhā bhīma ugraḥ sahasracetāḥ śatanītha ṛbhvā | camrīṣo na śavasā pāñcajanyo marutvān

सः । व॒ ज्र॒ऽभत
ृ ् । द॒ स्य॒ ऽहा
ु । भी॒मः । उ॒ ग्रः । स॒ हस्र॑ऽचेताः । श॒ तऽनी॑थः । ऋभ्वा॑ । च॒ म्री॒षः । न । शव॑सा । पाञ्च॑ऽजन्यः ।

saḥ | vajra-bhṛt | dasyu-hā | bhīmaḥ | ugraḥ | sahasra-cetāḥ | śata-nīthaḥ | ṛbhvā | camrīṣaḥ | na | śavasā |
pāñca-janyaḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तस्य॒ वज्र॑: क्रन्दति॒ स्मत्स्व॒ र्षा दि॒ वो न त्वे॒षो र॒वथ॒ : शिमी॑वान ् । तं स॑चन्ते स॒ नय॒ स्तं धना॑नि

तस्य वज्रः क्रन्दति स्मत्स्वर्षा दिवो न त्वेषो रवथः शिमीवान ् । तं सचन्ते सनयस्तं धनानि मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र
ऊती ॥

tasya vajraḥ krandati smat svarṣā divo na tveṣo ravathaḥ śimīvān | taṁ sacante sanayas taṁ dhanāni

तस्य॑ । वज्रः॑ । क्र॒न्द॒ ति॒ । स्मत ् । स्वः॒ऽसाः । दि॒ वः । न । त्वे॒षः । र॒वथः॑ । शिमी॑ऽवान ् । तम ् । स॒ च॒ न्ते॒ । स॒ नयः॑ । तम ् ।
धना॑नि । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

tasya | vajraḥ | krandati | smat | svaḥ-sāḥ | divaḥ | na | tveṣaḥ | ravathaḥ | śimī-vān | tam | sacante | sanayaḥ |
tam | dhanāni | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्याज॑स्रं॒ शव॑सा॒ मान॑म॒ क्थं ु प॑रिभ॒ जद्रोद॑
ु सी वि॒ श्वत॑: सीम ् । स पा॑रिष॒ त्क्रतभि
ु॑ र्मन्दसा॒नो

यस्याजस्रं शवसा मानमक्
ु थं परिभुजद्रोदसी विश्वतः सीम ् । स पारिषत्क्रतुभिर्मन्दसानो मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥

yasyājasraṁ śavasā mānam uktham paribhujad rodasī viśvataḥ sīm | sa pāriṣat kratubhir mandasāno

यस्य॑ । अज॑स्रम ् । शव॑सा । मान॑म ् । उ॒ क्थम ् । प॒ रि॒ऽभ॒ जत
ु ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । वि॒ श्वतः॑ । सी॒म ् । सः । पा॒रि॒ष॒त ् । क्रतऽु॑ भिः ।
म॒ न्द॒ सा॒नः । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

yasya | ajasram | śavasā | mānam | uktham | pari-bhujat | rodasī iti | viśvataḥ | sīm | saḥ | pāriṣat | kratu-bhiḥ |
mandasānaḥ | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यस्य॑ दे॒ वा दे॒ वता॒ न मर्ता॒ आप॑श्च॒ न शव॑सो॒ अन्त॑मा॒पःु । स प्र॒ रिक्वा॒ त्वक्ष॑सा॒ क्ष्मो दि॒ वश्च॑

न यस्य दे वा दे वता न मर्ता आपश्चन शवसो अन्तमापुः । स प्ररिक्वा त्वक्षसा क्ष्मो दिवश्च मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती
॥

na yasya devā devatā na martā āpaś cana śavaso antam āpuḥ | sa prarikvā tvakṣasā kṣmo divaś ca marutvān

न । यस्य॑ । दे॒ वाः । दे॒ वता॑ । न । मर्ता॑ । आपः॑ । च॒ न । शव॑सः । अन्त॑म ् । आ॒पुः । सः । प्र॒ ऽरिक्वा॑ । त्वक्ष॑सा । क्ष्मः ।
दि॒ वः । च॒ । म॒ रुत्वा॑न ् । नः॒ । भ॒ व॒ त॒ ु । इन्द्रः॑ । ऊ॒ ती ॥

na | yasya | devāḥ | devatā | na | martā | āpaḥ | cana | śavasaḥ | antam | āpuḥ | saḥ | pra-rikvā | tvakṣasā |
kṣmaḥ | divaḥ | ca | marutvān | naḥ | bhavatu | indraḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रो॒हिच्छ्या॒वा स॒ मदंु ॑ शर्ल
ु ला॒मीर्द्य॒ क्षा
ु रा॒य ऋ॒ज्राश्व॑स्य । वष
ृ ण् ू रथं॑ म॒ न्द्रा चि॑केत॒
॑ वन्तं॒ बिभ्र॑ती ध॒ र्षु
नाहु॑षीषु वि॒ क्षु ॥

रोहिच्छ्यावा सुमदं शुर्ललामीर्द्युक्षा राय ऋज्राश्वस्य । वष
ृ ण्वन्तं बिभ्रती धूर्षु रथं मन्द्रा चिकेत नाहुषीषु विक्षु ॥

rohic chyāvā sumadaṁśur lalāmīr dyukṣā rāya ṛjrāśvasya | vṛṣaṇvantam bibhratī dhūrṣu ratham mandrā
ciketa nāhuṣīṣu vikṣu ||

रो॒हित ् । श्या॒वा । स॒ मत
ु ॑ ुः । ल॒ ला॒मीः । द्य॒ क्षा
्ऽअंश ु । रा॒ये । ऋ॒ज्रऽअश्व॑स्य । वष
ृ ण
॑ ्ऽवन्तम ् । बिभ्र॑ती । धूः॒ऽसु । रथ॑म ् ।
म॒ न्द्रा । चि॒ के॒त॒ । नाहु॑षीषु । वि॒ क्षु ॥

rohit | śyāvā | sumat-aṃśuḥ | lalāmīḥ | dyukṣā | rāye | ṛjra-aśvasya | vṛṣaṇ-vantam | bibhratī | dhūḥ-su |
ratham | mandrā | ciketa | nāhuṣīṣu | vikṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ न्ति॒ राध॑: । ऋ॒ज्राश्व॒ : प्रष्टि॑ भिरम्ब॒ रीष॑: स॒ हदे॑ वो॒
ए॒ तत्त्यत्त॑ इन्द्र॒ वष्ृ ण॑ उ॒ क्थं वा॑र्षागि॒ रा अ॒ भि गण
भय॑मानः स॒ राधा॑
ु :॥

एतत्त्यत्त इन्द्र वष्ृ ण उक्थं वार्षागिरा अभि गण
ृ न्ति राधः । ऋज्राश्वः प्रष्टिभिरम्बरीषः सहदे वो भयमानः सुराधाः ॥

etat tyat ta indra vṛṣṇa ukthaṁ vārṣāgirā abhi gṛṇanti rādhaḥ | ṛjrāśvaḥ praṣṭibhir ambarīṣaḥ sahadevo
bhayamānaḥ surādhāḥ ||

ए॒ तत ् । त्यत ् । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वष्ृ णे॑ । उ॒ क्थम ् । वा॒र्षा॒गि॒राः । अ॒ भि । ग॒ ण॒
ृ न्ति॒ । राधः॑ । ऋ॒ज्रऽअश्वः॑ । प्रष्टि॑ ऽभिः ।
अ॒ म्ब॒ रीषः॑ । स॒ हऽदे॑ वः । भय॑मानः । स॒ ऽराधाः॑
ु ॥

etat | tyat | te | indra | vṛṣṇe | uktham | vārṣāgirāḥ | abhi | gṛṇanti | rādhaḥ | ṛjra-aśvaḥ | praṣṭi-bhiḥ |
ambarīṣaḥ | saha-devaḥ | bhayamānaḥ | su-rādhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दस्य॒ ञ्छिम्य
ू ँू॑
श्च परु ॑ ॒ त्वा पथि
ु हू॒त एवैर्ह ॑ ृ ॒ व्यां शर्वा॒ नि ब॑र्हीत ् । सन॒ त्क्षेत्रं॒ सखि॑भिः श्वि॒ त्न्येभि॒:
सन॒ त्सर्यं
ू ॒ सन॑द॒पः स॒ वज्र॑
ु :॥

दस्यूञ्छिम्यूँश्च पुरुहूत एवैर्हत्वा पथि
ृ व्यां शर्वा नि बर्हीत ् । सनत्क्षेत्रं सखिभिः श्वित्न्येभिः सनत्सूर्यं सनदपः सुवज्रः ॥

dasyūñ chimyūm̐ś ca puruhūta evair hatvā pṛthivyāṁ śarvā ni barhīt | sanat kṣetraṁ sakhibhiḥ śvitnyebhiḥ
sanat sūryaṁ sanad apaḥ suvajraḥ ||

दस्यन ू॑ ् । शिम्यन
ू॑ ् । च॒ । प॒ रु॒ ृ व्याम ् । शर्वा॑ । नि । ब॒ र्ही॒त ् । सन॑त ् । क्षेत्रम
ु ऽहू॒तः । एवैः॑ । ह॒त्वा । प॒ थि॒ ॑ ् । सखि॑ऽभिः ।
॑ ् । सन॑त ् । अ॒ पः । स॒ ऽवज्रः॑
श्वि॒ त्न्येभिः॑ । सन॑त ् । सूर्यम ु ॥

dasyūn | śimyūn | ca | puru-hūtaḥ | evaiḥ | hatvā | pṛthivyām | śarvā | ni | barhīt | sanat | kṣetram | sakhi-bhiḥ
| śvitnyebhiḥ | sanat | sūryam | sanat | apaḥ | su-vajraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ श्वाहे न्द्रो॑ अधिव॒ क्ता नो॑ अ॒ स्त्वप॑रिह्वत
ृ ाः सनय
ु ाम॒ वाज॑म ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो
मामहन्ता॒मदि॑ ति॒: सिन्ध:ु॑ पथि

विश्वाहे न्द्रो अधिवक्ता नो अस्त्वपरिह्वत
ृ ाः सनुयाम वाजम ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी
उत द्यौः ॥

viśvāhendro adhivaktā no astv aparihvṛtāḥ sanuyāma vājam | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

वि॒ श्वाहा॑ । इन्द्रः॑ । अ॒ धि॒ ऽव॒ क्ता । नः॒ । अ॒ स्त॒ ु । अप॑रिऽह्वत
ृ ाः । स॒ न॒ या॒
ु म॒ । वाज॑म ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

viśvāhā | indraḥ | adhi-vaktā | naḥ | astu | apari-hvṛtāḥ | sanuyāma | vājam | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

प्र म॒ न्दिने॑ पित॒ मद॑
ु र्चता॒ वचो॒ यः कृ॒ष्णग॑र्भा नि॒ रह॑न्न॒ जिश्व॑
ृ ना । अ॒ व॒ स्यवो॒ वष
ृ ण
॑ ं॒ वज्र॑दक्षिणं
म॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

प्र मन्दिने पितुमदर्चता वचो यः कृष्णगर्भा निरहन्नजि
ृ श्वना । अवस्यवो वष
ृ णं वज्रदक्षिणं मरुत्वन्तं सख्याय हवामहे
॥

pra mandine pitumad arcatā vaco yaḥ kṛṣṇagarbhā nirahann ṛjiśvanā | avasyavo vṛṣaṇaṁ vajradakṣiṇam
marutvantaṁ sakhyāya havāmahe ||

प्र । म॒ न्दिने॑ । पि॒ त॒ ऽमत
ु ् । अ॒ र्च॒ त॒ । वचः॑ । यः । कृ॒ष्णऽग॑र्भाः । निः॒ऽअह॑ न ् । ऋ॒जिश्व॑ना । अ॒ व॒ स्यवः॑ । वष
ृ ण
॑ म् ।
वज्र॑ऽदक्षिणम ् । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

pra | mandine | pitu-mat | arcata | vacaḥ | yaḥ | kṛṣṇa-garbhāḥ | niḥ-ahan | ṛjiśvanā | avasyavaḥ | vṛṣaṇam |
vajra-dakṣiṇam | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
यो व्यंसं जाहृषा॒णेन॑ म॒ न्यन
ु ा॒ यः शम्ब॑रं॒ यो अह॒न्पिप्रुम
॑ व्र॒ तम ् । इन्द्रो॒ यः शष्ु ण॑म॒शष
ु ॒ं
न्यावण
॑ ृ ङ्म॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

यो व्यंसं जाहृषाणेन मन्युना यः शम्बरं यो अहन्पिप्रुमव्रतम ् । इन्द्रो यः शुष्णमशुषं न्यावण
ृ ङ्मरुत्वन्तं सख्याय
हवामहे ॥

yo vyaṁsaṁ jāhṛṣāṇena manyunā yaḥ śambaraṁ yo ahan piprum avratam | indro yaḥ śuṣṇam aśuṣaṁ ny
āvṛṇaṅ marutvantaṁ sakhyāya havāmahe ||

॑
यः । विऽअंसम ् । ज॒ हृ॒षा॒णेन॑ । म॒ न्युना॑ । यः । शम्ब॑रम ् । यः । अह॑ न ् । पिप्रम
ु॑ ् । अ॒ व्र॒ तम ् । इन्द्रः॑ । यः । शुष्ण॑म ् ।
अ॒ शष
ु म
॑ ् । नि । अवण
॑ ृ क् । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yaḥ | vi-aṃsam | jahṛṣāṇena | manyunā | yaḥ | śambaram | yaḥ | ahan | piprum | avratam | indraḥ | yaḥ |
śuṣṇam | aśuṣam | ni | avṛṇak | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ वी पौंस्यं॑ म॒ हद्यस्य॑ व्र॒ ते वरु॑ णो॒ यस्य॒ सर्य
यस्य॒ द्यावा॑पथि ू ॑: । यस्येन्द्र॑ स्य॒ सिन्ध॑व॒: सश्च॑ति व्र॒ तं
म॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

यस्य द्यावापथि
ृ वी पौंस्यं महद्यस्य व्रते वरुणो यस्य सूर्यः । यस्येन्द्रस्य सिन्धवः सश्चति व्रतं मरुत्वन्तं सख्याय

yasya dyāvāpṛthivī pauṁsyam mahad yasya vrate varuṇo yasya sūryaḥ | yasyendrasya sindhavaḥ saścati
vratam marutvantaṁ sakhyāya havāmahe ||

यस्य॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ । पौंस्य॑म ् । म॒ हत ् । यस्य॑ । व्र॒ ते । वरु॑ णः । यस्य॑ । सूर्यः॑ । यस्य॑ । इन्द्र॑ स्य । सिन्ध॑वः ।
सश्च॑ति । व्र॒ तम ् । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yasya | dyāvāpṛthivī iti | paiṃsyam | mahat | yasya | vrate | varuṇaḥ | yasya | sūryaḥ | yasya | indrasya |
sindhavaḥ | saścati | vratam | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
यो अश्वा॑नां॒ यो गवां॒ गोप॑तिर्व॒ शी य आ॑रि॒तः कर्मणिकर्मणि स्थि॒ रः । वी॒ळोश्चि॒ दिन्द्रो॒ यो असन्
ु॑ वतो
व॒ धो म॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

यो अश्वानां यो गवां गोपतिर्वशी य आरितः कर्मणिकर्मणि स्थिरः । वीळोश्चिदिन्द्रो यो असुन्वतो वधो मरुत्वन्तं
सख्याय हवामहे ॥

yo aśvānāṁ yo gavāṁ gopatir vaśī ya āritaḥ karmaṇi-karmaṇi sthiraḥ | vīḻoś cid indro yo asunvato vadho

॑
यः । अश्वा॑नाम ् । यः । गवा॑म ् । गोऽप॑तिः । व॒ शी । यः । आ॒रि॒तः । कर्मणिऽकर्मणि । स्थि॒ रः । वी॒ळोः । चि॒ त ् । इन्द्रः॑ ।
यः । असुन्
॑ वतः । व॒ धः । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yaḥ | aśvānām | yaḥ | gavām | go--patiḥ | vaśī | yaḥ | āritaḥ | karmaṇi-karmaṇi | sthiraḥ | vīḷoḥ | cit | indraḥ |
yaḥ | asunvataḥ | vadhaḥ | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो विश्व॑स्य॒ जग॑तः प्राण॒ तस्पति॒ र्यो ब्र॒ ह्मणे॑ प्रथ॒ मो गा अवि॑न्दत ् । इन्द्रो॒ यो दस्य॒ रध॑
ँू राँ
अ॒ वाति॑रन्म॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

यो विश्वस्य जगतः प्राणतस्पतिर्यो ब्रह्मणे प्रथमो गा अविन्दत ् । इन्द्रो यो दस्यूँरधराँ अवातिरन्मरुत्वन्तं सख्याय

yo viśvasya jagataḥ prāṇatas patir yo brahmaṇe prathamo gā avindat | indro yo dasyūm̐r adharām̐ avātiran

यः । विश्व॑स्य । जग॑तः । प्रा॒ण॒तः । पतिः॑ । यः । ब्र॒ ह्मणे॑ । प्रथ॒ मः । गाः । अवि॑न्दत ् । इन्द्रः॑ । यः । दस्यन
ू॑ ् । अध॑रान ् ।
अ॒ व॒ ऽअति॑रत ् । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yaḥ | viśvasya | jagataḥ | prāṇataḥ | patiḥ | yaḥ | brahmaṇe | prathamaḥ | gāḥ | avi ndat | indraḥ | yaḥ |
dasyūn | adharān | ava-atirat | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः शरू े॑ भि॒ र्हव्यो॒ यश्च॑ भी॒रुभि॒ र्यो धाव॑द्भिर्हू॒यते॒ यश्च॑ जि॒ ग्यभि
ु :॑ । इन्द्रं॒ यं विश्वा॒ भव
ु न
॑ ा॒भि
॑ धर्म
संद॒ ु ॒ रुत्व॑न्तं स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

यः शूरेभिर्हव्यो यश्च भीरुभिर्यो धावद्भिर्हूयते यश्च जिग्युभिः । इन्द्रं यं विश्वा भुवनाभि संदधुर्मरुत्वन्तं सख्याय

yaḥ śūrebhir havyo yaś ca bhīrubhir yo dhāvadbhir hūyate yaś ca jigyubhiḥ | indraṁ yaṁ viśvā bhuvanābhi
saṁdadhur marutvantaṁ sakhyāya havāmahe ||

यः । शूरे॑भिः । हव्यः॑ । यः । च॒ । भी॒रुऽभिः॑ । यः । धाव॑त ्ऽभिः । हू॒यते॑ । यः । च॒ । जि॒ ग्युभिः॑ । इन्द्र॑ म ् । यम ् । विश्वा॑ ।
भव
ु न
॑ ा । अ॒ भि । स॒ म ्ऽद॒ धःु । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

yaḥ | śūrebhiḥ | havyaḥ | yaḥ | ca | bhīru-bhiḥ | yaḥ | dhāvat-bhiḥ | hūyate | yaḥ | ca | jigyubhiḥ | indram |
yam | viśvā | bhuvanā | abhi | sam-dadhuḥ | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रु॒द्राणा॑मेति प्र॒ दिशा॑ विचक्ष॒णो रु॒द्रेभि॒र्योषा॑ तनत ृ ु ज्रय॑: । इन्द्रं॑ मनी॒षा अ॒ भ्य॑र्चति श्र॒ तं
ु े प॒ थ ु म॒ रुत्व॑न्तं
स॒ ख्याय॑ हवामहे ॥

रुद्राणामेति प्रदिशा विचक्षणो रुद्रे भिर्योषा तनुते पथ
ृ ु ज्रयः । इन्द्रं मनीषा अभ्यर्चति श्रुतं मरुत्वन्तं सख्याय हवामहे ॥

rudrāṇām eti pradiśā vicakṣaṇo rudrebhir yoṣā tanute pṛthu jrayaḥ | indram manīṣā abhy arcati śrutam

रु॒द्रा॒णा॑म ् । ए॒ ति॒ । प्र॒ ऽदिशा॑ । वि॒ ऽच॒ क्ष॒णः । रु॒द्रेभिः॑ । योषा॑ । त॒न॒ ते
ु ॒ । प॒ थ
ृ ु । ज्रयः॑ । इन्द्र॑ म ् । म॒ नी॒षा । अ॒ भि । अ॒ र्च॒ ति॒ ।
श्र॒ ुतम ् । म॒ रुत्व॑न्तम ् । स॒ ख्याय॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

rudrāṇām | eti | pra-diśā | vi-cakṣaṇaḥ | rudrebhiḥ | yoṣā | tanute | pṛthu | jrayaḥ | indram | manīṣā | abhi |
arcati | śrutam | marutvantam | sakhyāya | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॑ मा॒दया॑से । अत॒ आ या॑ह्यध्व॒ रं नो॒ अच्छा॑ त्वा॒या
यद्वा॑ मरुत्वः पर॒मे स॒ धस्थे॒ यद्वा॑व॒मे व॒ जने
ह॒विश्च॑कृमा सत्यराधः ॥

यद्वा मरुत्वः परमे सधस्थे यद्वावमे वज
ृ ने मादयासे । अत आ याह्यध्वरं नो अच्छा त्वाया हविश्चकृमा सत्यराधः ॥

yad vā marutvaḥ parame sadhasthe yad vāvame vṛjane mādayāse | ata ā yāhy adhvaraṁ no acchā tvāyā
haviś cakṛmā satyarādhaḥ ||

यत ् । वा॒ । म॒ रु॒त्वः॒ । प॒ र॒मे । स॒ धऽस्थे॑ । यत ् । वा॒ । अ॒ व॒ मे । व॒ जने
ृ ॑ । मा॒दया॑से । अतः॑ । आ । या॒हि॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । नः॒ ।
अच्छ॑ । त्वा॒ऽया । ह॒विः । च॒ कृ॒म॒ । स॒ त्य॒ ऽरा॒धः॒ ॥

yat | vā | marutvaḥ | parame | sadha-sthe | yat | vā | avame | vṛjane | mādayāse | ataḥ | ā | yāhi | adhvaram |
naḥ | accha | tvāyā | haviḥ | cakṛma | satya-rādhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वा॒येन्द्र॒ सोमं॑ सष
ु म
ु ा सद
ु क्ष त्वा॒या ह॒विश्च॑कृमा ब्रह्मवाहः । अधा॑ नियत्ु व॒ : सग॑णो
म॒ रुद्भि॑ रस्मि
॒ न्य॒ ज्ञे ब॒ र्हिषि॑ मादयस्व ॥

त्वायेन्द्र सोमं सुषुमा सुदक्ष त्वाया हविश्चकृमा ब्रह्मवाहः । अधा नियुत्वः सगणो मरुद्भिरस्मिन्यज्ञे बर्हिषि मादयस्व
॥

tvāyendra somaṁ suṣumā sudakṣa tvāyā haviś cakṛmā brahmavāhaḥ | adhā niyutvaḥ sagaṇo marudbhir
asmin yajñe barhiṣi mādayasva ||

त्वा॒ऽया । इ॒न्द्र॒ । सोम॑म ् । स॒ स ु ॒ म॒
ु । स॒ ऽद॒
ु क्ष॒ । त्वा॒ऽया । ह॒विः । च॒ कृ॒म॒ । ब्र॒ ह्म॒ ऽवा॒हः॒ । अध॑ । नि॒ ऽय॒ त्वः॒
ु । सऽग॑णः ।
म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ स्मिन ् । य॒ ज्ञे । ब॒ र्हिषि॑ । मा॒द॒य॒स्व॒ ॥

tvāyā | indra | somam | susuma | su-dakṣa | tvāyā | haviḥ | cakṛma | brahma-vāhaḥ | adha | ni-yutvaḥ | sa-
gaṇaḥ | marut-bhiḥ | asmin | yajñe | barhiṣi | mādayasva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ स्व॒ धेने॑ । आ त्वा॑ सशि
मा॒दय॑स्व॒ हरि॑ भि॒र्ये त॑ इन्द्र॒ वि ष्य॑स्व॒ शिप्रे॒ वि सज ु प्र॒ हर॑ यो वहन्त॒ शन्ह
ू ॒ व्यानि॒
प्रति॑ नो जष
ु स्व ॥

मादयस्व हरिभिर्ये त इन्द्र वि ष्यस्व शिप्रे वि सज
ृ स्व धेने । आ त्वा सुशिप्र हरयो वहन्तूशन्हव्यानि प्रति नो जुषस्व ॥

mādayasva haribhir ye ta indra vi ṣyasva śipre vi sṛjasva dhene | ā tvā suśipra harayo vahantūśan havyāni
prati no juṣasva ||

मा॒द्य॑स्व । हरि॑ ऽभिः । ये । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वि । स्य॒ स्व॒ । शिप्रे॑ । वि । स॒ ज॒
ृ स्व॒ । धेने॒ इति॑ । आ । त्वा॒ । स॒ ऽशि॒
ु प्र॒ । हर॑ यः ।
व॒ ह॒न्त॒ ु । उ॒ शन ् । ह॒व्यानि॑ । प्रति॑ । नः॒ । ज॒ ष॒
ु स्व॒ ॥

mādyasva | hari-bhiḥ | ye | te | indra | vi | syasva | śipre | vi | sṛjasva | dheneiti | ā | tvā | su-śipra | harayaḥ |
vahantu | uśan | havyāni | prati | naḥ | juṣasva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ स्य गो॒पा व॒ यमिन्द्रे॑ ण सनय
म॒ रुत्स्तो॑त्रस्य व॒ जन॑ ु ाम॒ वाज॑म ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

मरुत्स्तोत्रस्य वज
ृ नस्य गोपा वयमिन्द्रे ण सनुयाम वाजम ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

marutstotrasya vṛjanasya gopā vayam indreṇa sanuyāma vājam | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

ृ स्य । गो॒पाः । व॒ यम ् । इन्द्रे॑ ण । स॒ न॒ या॒
म॒ रुत ्ऽस्तो॑त्रस्य । व॒ जन॑ ु म॒ । वाज॑म ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् ।

marut-stotrasya | vṛjanasya | gopāḥ | vayam | indreṇa | sanuyāma | vājam | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मां ते॒ धियं॒ प्र भ॑रे म॒ हो म॒ हीम॒ स्य स्तो॒त्रे धि॒ षणा॒ यत्त॑ आन॒ जे । तमत्ु॑ स॒ वे च॑ प्रस॒ वे च॑ सास॒ हिमिन्द्रं॑
दे॒ वास॒ : शव॑सामद॒ न्ननु॑ ॥

इमां ते धियं प्र भरे महो महीमस्य स्तोत्रे धिषणा यत्त आनजे । तमुत्सवे च प्रसवे च सासहिमिन्द्रं दे वासः
शवसामदन्ननु ॥

imāṁ te dhiyam pra bhare maho mahīm asya stotre dhiṣaṇā yat ta ānaje | tam utsave ca prasave ca sāsahim
indraṁ devāsaḥ śavasāmadann anu ||

इ॒माम ् । ते॒ । धिय॑म ् । प्र । भ॒ रे ॒ । म॒ हः । म॒ हीम ् । अ॒ स्य । स्तो॒त्रे । धि॒ षणा॑ । यत ् । ते॒ । आ॒न॒ जे । तम ् । उ॒ त ्ऽस॒ वे । च॒ ।
प्र॒ ऽस॒ वे । च॒ । स॒ स॒ हिम ् । इन्द्र॑ म ् । दे॒ वासः॑ । शव॑सा । अ॒ म॒ द॒ न ् । अनु॑ ॥

imām | te | dhiyam | pra | bhare | mahaḥ | mahīm | asya | stotre | dhiṣaṇā | yat | te | ānaje | tam | ut-save | ca |
pra-save | ca | sasahim | indram | devāsaḥ | śavasā | amadan | anu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य श्रवो॑ न॒ द्य॑: स॒ प्त बि॑भ्रति॒ द्यावा॒क्षामा॑ पथि ू॑ चन्द्र॒ मसा॑भि॒चक्षे॑ श्र॒द्धे
ृ ॒ वी द॑ र्श॒तं वप:ु॑ । अ॒ स्मे सर्या
कमि॑न्द्र चरतो वितर्तु॒रम ् ॥

अस्य श्रवो नद्यः सप्त बिभ्रति द्यावाक्षामा पथि
ृ वी दर्शतं वपुः । अस्मे सूर्याचन्द्रमसाभिचक्षे श्रद्धे कमिन्द्र चरतो
वितर्तुरम ् ॥

asya śravo nadyaḥ sapta bibhrati dyāvākṣāmā pṛthivī darśataṁ vapuḥ | asme sūryācandramasābhicakṣe
śraddhe kam indra carato vitarturam ||

अ॒ स्य । श्रवः॑ । न॒ द्यः॑ । स॒ प्त । बि॒ भ्र॒ति॒ । द्यावा॒क्षामा॑ । प॒ थि॒ ृ वी । द॒ र्श॒तम ् । वपुः॑ । अ॒ स्मे इति॑ । स॒ र्या॒
ू च॒न्द्र॒ मसा॑ ।
अ॒ भि॒ ऽचक्षे॑ । श्र॒द्धे । कम ् । इ॒न्द्र॒ । च॒ र॒तः॒ । वि॒ ऽत॒र्तु॒रम ् ॥

asya | śravaḥ | nadyaḥ | sapta | bibhrati | dyāvākṣāmā | pṛthivī | darśatam | vapuḥ | asme iti |
sūryācandramasā | abhi-cakṣe | śraddhe | kam | indra | carataḥ | vi-tarturam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तं स्मा॒ रथं॑ मघव॒ न्प्राव॑ सा॒तये॒ जैत्रं॒ यं ते॑ अन॒ मदा॑
ु म संग॒मे । आ॒जा न॑ इन्द्र॒ मन॑सा परु
ु ष्टुत
त्वा॒यद्भ्यो॑ मघव॒ ञ्छर्म॑ यच्छ नः ॥

तं स्मा रथं मघवन्प्राव सातये जैत्रं यं ते अनुमदाम संगमे । आजा न इन्द्र मनसा पुरुष्टुत त्वायद्भ्यो मघवञ्छर्म यच्छ
नः ॥

taṁ smā ratham maghavan prāva sātaye jaitraṁ yaṁ te anumadāma saṁgame | ājā na indra manasā
puruṣṭuta tvāyadbhyo maghavañ charma yaccha naḥ ||

तम ् । स्म॒ । रथ॑म ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । प्र । अव॑ । सा॒तये॑ । जैत्रम॑ ् । यम ् । ते॒ । अ॒ न॒ ऽमदा॑
ु म । स॒ म ्ऽग॒ मे । आ॒जा । नः॒ । इ॒न्द्र॒ ।
मन॑सा । प॒ रु॒ ु । त्वा॒यत ्ऽभ्यः॑ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ । नः॒ ॥
ु ऽस्त॒ त॒

tam | sma | ratham | magha-van | pra | ava | sātaye | jaitram | yam | te | anu-madāma | sam-game | ājā | na ḥ |
indra | manasā | puru-stuta | tvāyat-bhyaḥ | magha-van | śamar | yaccha | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यं ज॑येम॒ त्वया॑ य॒ जा
ु वत
ृ म ु ॑ वा॒ भरे॑ भरे । अ॒ स्मभ्य॑मिन्द्र॒ वरि॑ वः स॒ गं
॑ ॒ स्माक॒ मंश॒मद ु क॑ ृ धि॒ प्र शत्रण
॑ू ां
मघव॒ न्वष्ृ ण्या॑ रुज ॥

वयं जयेम त्वया युजा वत
ृ मस्माकमंशमुदवा भरे भरे । अस्मभ्यमिन्द्र वरिवः सुगं कृधि प्र शत्रूणां मघवन्वष्ृ ण्या रुज ॥

vayaṁ jayema tvayā yujā vṛtam asmākam aṁśam ud avā bhare-bhare | asmabhyam indra varivaḥ sugaṁ
kṛdhi pra śatrūṇām maghavan vṛṣṇyā ruja ||

व॒ यम ् । ज॒ ये॒म॒ । त्वया॑ । य॒ जा
ु । वत
ृ म ॑ ् । उत ् । अ॒ व॒ । भरे॑ ऽभरे । अ॒ स्मभ्य॑म ् । इ॒न्द्र॒ । वरि॑ वः ।
॑ ् । अ॒ स्माक॑म ् । अंशम
स॒ ऽगम
ु ् । कृ॒धि॒ । प्र । शत्रण
ू॑ ाम ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । वष्ृ ण्या॑ । रु॒ज॒ ॥

vayam | jayema | tvayā | yujā | vṛtam | asmākam | aṃśam | ut | ava | bhare--bhare | asmabhyam | indra |
varivaḥ | su-gam | kṛdhi | pra | śatrūṇām | magha-van | vṛṣṇyā | ruja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

नाना॒ हि त्वा॒ हव॑माना॒ जना॑ इ॒मे धना॑नां धर्त॒ रव॑सा विप॒ न्यव॑: । अ॒ स्माकं॑ स्मा॒ रथ॒ मा ति॑ष्ठ सा॒तये॒
॑ निभत
जैत्रं॒ हीन्द्र॒ ॑ ृ ॒ ं मन॒ स्तव॑ ॥

नाना हि त्वा हवमाना जना इमे धनानां धर्तरवसा विपन्यवः । अस्माकं स्मा रथमा तिष्ठ सातये जैत्रं हीन्द्र निभत
ृ ं
मनस्तव ॥

nānā hi tvā havamānā janā ime dhanānāṁ dhartar avasā vipanyavaḥ | asmākaṁ smā ratham ā tiṣṭha sātaye
jaitraṁ hīndra nibhṛtam manas tava ||

नाना॑ । हि । त्वा॒ । हव॑मानाः । जनाः॑ । इ॒मे । धना॑नाम ् । ध॒ र्तः॒ । अव॑सा । वि॒ प॒न्यवः॑ । अ॒ स्माक॑म ् । स्म॒ । रथ॑म ् । आ ।
ति॒ष्ठ॒ । सा॒तये॑ । जैत्रम
॑ ् । हि । इ॒न्द्र॒ । निऽभत
॑ ृ म ् । मनः॑ । तव॑ ॥

nānā | hi | tvā | havamānāḥ | janāḥ | ime | dhanānām | dhartaḥ | avasā | vipanyavaḥ | asmākam | sma | ratham
| ā | tiṣṭha | sātaye | jaitram | hi | indra | ni-bhṛtam | manaḥ | tava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
गो॒जिता॑ बा॒हू अमि॑तक्रतःु सि॒ मः कर्मन्कर्मञ्छ॒ तमति
ू॑ ः खजंक॒रः । अ॒ क॒ ल्प इन्द्र॑ : प्रति॒ मान॒ मोज॒ साथा॒
जना॒ वि ह्व॑यन्ते सिषा॒सव॑: ॥

गोजिता बाहू अमितक्रतुः सिमः कर्मन्कर्मञ्छतमूतिः खजंकरः । अकल्प इन्द्रः प्रतिमानमोजसाथा जना वि ह्वयन्ते
सिषासवः ॥

gojitā bāhū amitakratuḥ simaḥ karman-karmañ chatamūtiḥ khajaṁkaraḥ | akalpa indraḥ pratimānam
ojasāthā janā vi hvayante siṣāsavaḥ ||

॑ ्ऽकर्मन ् । श॒ तऽमर्ति
गो॒ऽजिता॑ । बा॒हू इति॑ । अमि॑तऽक्रतुः । सि॒ मः । कर्मन ू॑ ः । ख॒ ज॒ म ्ऽक॒ रः । अ॒ क॒ ल्पः । इन्द्रः॑ ।
प्र॒ ति॒ऽमान॑म ् । ओज॑सा । अथ॑ । जनाः॑ । वि । ह्व॒ य॒न्ते॒ । सि॒ सा॒सवः॑ ॥

go--jitā | bāhū iti | amita-kratuḥ | simaḥ | karman-karman | śata-mūrtiḥ | khajam-karaḥ | akalpaḥ | indraḥ |
prati-mānam | ojasā | atha | janāḥ | vi | hvayante | sisāsavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

उत्ते॑ श॒ तान्म॑घव॒ न्नच्
ु च॒ भय
ू स
॑ ॒ उत्स॒ हस्रा॑द्रिरिचे कृ॒ष्टिष॒ ु श्रव॑: । अ॒ मा॒त्रं त्वा॑ धि॒ षणा॑ तित्विषे म॒ ह्यधा॑
व॒ त्राणि॑
ृ जिघ्नसे परु ं दर ॥

उत्ते शतान्मघवन्नच्
ु च भूयस उत्सहस्राद्रिरिचे कृष्टिषु श्रवः । अमात्रं त्वा धिषणा तित्विषे मह्यधा वत्र
ृ ाणि जिघ्नसे
परु ं दर ॥

ut te śatān maghavann uc ca bhūyasa ut sahasrād ririce kṛṣṭiṣu śravaḥ | amātraṁ tvā dhiṣaṇā titviṣe mahy
adhā vṛtrāṇi jighnase puraṁdara ||

उत ् । ते॒ । श॒ तात ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । उत ् । च॒ भूयस
॑ ः । उत ् । स॒ हस्रा॑त ् । रि॒रि॒चे॒ । कृ॒ष्टिषु॑ । श्रवः॑ । अ॒ मा॒त्रम ् । त्वा॒ । धि॒ षणा॑ ।
ति॒त्वि॒ ष॒ े । म॒ ही । अध॑ । व॒ त्राणि॑
ृ । जि॒ घ्न॒ से॒ । प॒ र॒ु म ्ऽद॒ र॒ ॥

ut | te | śatāt | magha-van | ut | cabhūyasaḥ | ut | sahasrāt | ririce | kṛṣṭiṣu | śravaḥ | amātram | tvā | dhiṣaṇā |
titviṣe | mahī | adha | vṛtrāṇi | jighnase | puram-dara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्रिवि
॒ ॒ ष्टि॒धातु॑ प्रति॒ मान॒ मोज॑सस्ति॒ स्रो ू ी॑र्नृपते॒
भम त्रीणि॑ रोच॒ ना । अती॒दं विश्वं॒ भव
ु न
॑ ं
ववक्षिथाश॒ त्ररि
ु ॑ न्द्र ज॒ नष
ु ा॑ स॒ नाद॑ सि ॥

त्रिविष्टिधातु प्रतिमानमोजसस्तिस्रो भूमीर्नृपते त्रीणि रोचना । अतीदं विश्वं भुवनं ववक्षिथाशत्रुरिन्द्र जनुषा सनादसि
॥

triviṣṭidhātu pratimānam ojasas tisro bhūmīr nṛpate trīṇi rocanā | atīdaṁ viśvam bhuvanaṁ
vavakṣithāśatrur indra januṣā sanād asi ||

त्रिवि
॒ ॒ ष्टि॒ऽधातु॑ । प्र॒ ति॒ऽमानम ् । ओज॑सः । ति॒स्रः । भूमीः॑ । न॒ ऽप॒
ृ त॒ े । त्रीणि॑ । रो॒च॒ना । अति॑ । इ॒दम ् । विश्व॑म ् । भुवन
॑ म ्।
व॒ व॒क्षि॒थ॒ । अ॒ श॒ त्रःु । इ॒न्द्र॒ । ज॒ नष
ु ा॑ । स॒ नात ् । अ॒ सि॒ ॥

triviṣṭi-dhātu | prati-mānam | ojasaḥ | tisraḥ | bhūmīḥ | nṛ-pate | trīṇi | rocanā | at i | idam | viśvam |
bhuvanam | vavakṣitha | aśatruḥ | indra | januṣā | sanāt | asi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वां दे॒ वेषु॑ प्रथ॒ मं ह॑ वामहे॒ त्वं ब॑भथ
ू ॒ पत
ृ न
॑ ासु सास॒ हिः । सेमं न॑: का॒रुमुप
॑ म॒ न्यम
ु ॒ द्भिद॒
ु मिन्द्र॑ : कृणोतु
प्रस॒ वे रथं॑ प॒ रः
ु ॥

त्वां दे वेषु प्रथमं हवामहे त्वं बभूथ पत
ृ नासु सासहिः । सेमं नः कारुमुपमन्युमुद्भिदमिन्द्रः कृणोतु प्रसवे रथं पुरः ॥

tvāṁ deveṣu prathamaṁ havāmahe tvam babhūtha pṛtanāsu sāsahiḥ | semaṁ naḥ kārum upamanyum
udbhidam indraḥ kṛṇotu prasave ratham puraḥ ||

त्वाम ् । दे॒ वेषु॑ । प्र॒ थ॒मम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । त्वम ् । ब॒ भ॒ थ॒ू । पतृ न
॑ ासु । स॒ स॒ हिः । सः । इ॒मम ् । नः॒ । का॒रुम ् । उ॒ प॒ऽम॒ न्युम ् ।
उ॒ त ्ऽभिद॑ म ् । इन्द्रः॑ । कृ॒णो॒त॒ ु । प्र॒ ऽस॒ वे । रथ॑म ् । प॒ रः
ु ॥

tvām | deveṣu | prathamam | havāmahe | tvam | babhūtha | pṛtanāsu | sasahiḥ | saḥ | imam | naḥ | kārum |
upa-manyum | ut-bhidam | indraḥ | kṛṇotu | pra-save | ratham | puraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ जा म॑घवन्म॒ हत्सु॑ च । त्वाम॒ ग्रमव॑
त्वं जि॑गेथ॒ न धना॑ रुरोधि॒ थार्भेष्वा॒ ु से॒ सं शि॑शीम॒ स्यथा॑ न इन्द्र॒
हव॑नेषु चोदय ॥

त्वं जिगेथ न धना रुरोधिथार्भेष्वाजा मघवन्महत्सु च । त्वामुग्रमवसे सं शिशीमस्यथा न इन्द्र हवनेषु चोदय ॥

tvaṁ jigetha na dhanā rurodhithārbheṣv ājā maghavan mahatsu ca | tvām ugram avase saṁ śiśīmasy athā na
indra havaneṣu codaya ||

॑ ु । आ॒जा । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । म॒ हत ्ऽसु॑ । च॒ । त्वाम ् । उ॒ ग्रम ् । अव॑से । सम ् ।
त्वम ् । जि॒ गे॒ थ॒ । न । धना॑ । रु॒रो॒धि॒थ॒ । अर्भेष
शि॒ शी॒म॒सि॒ । अथ॑ । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । हव॑नेषु । चो॒द॒य॒ ॥

tvam | jigetha | na | dhanā | rurodhitha | arbheṣu | ājā | magha-van | mahat-su | ca | tvām | ugram | avase | sam
| śiśīmasi | atha | naḥ | indra | havaneṣu | codaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ श्वाहे न्द्रो॑ अधिव॒ क्ता नो॑ अ॒ स्त्वप॑रिह्वत
ृ ाः सनय
ु ाम॒ वाज॑म ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो

विश्वाहे न्द्रो अधिवक्ता नो अस्त्वपरिह्वत
ृ ाः सनुयाम वाजम ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी

viśvāhendro adhivaktā no astv aparihvṛtāḥ sanuyāma vājam | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

वि॒ श्वाहा॑ । इन्द्रः॒ । अ॒ धि॒ ऽव॒ क्ता । नः॒ । अ॒ स्त॒ ु । अप॑रिऽह्वत
ृ ाः । स॒ न॒ या॒
ु म॒ । वाज॑म ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

viśvāhā | indraḥ | adhi-vaktā | naḥ | astu | apari-hvṛtāḥ | sanuyāma | vājam | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्त॑ इन्द्रि॒ यं प॑र॒मं प॑रा॒चैरधा॑रयन्त क॒ वय॑: प॒ रेु दम ् । क्ष॒मेदम॒ न्यद्दि॒व्य१॒॒॑॑न्यद॑ स्य॒ समी॑ पच्ृ यते
सम॒ नेव॑ के॒तःु ॥

तत्त इन्द्रियं परमं पराचैरधारयन्त कवयः पुरेदम ् । क्षमेदमन्यद्दिव्यन्यदस्य समी पच्
ृ यते समनेव केतुः ॥

tat ta indriyam paramam parācair adhārayanta kavayaḥ puredam | kṣamedam anyad divy anyad asya sam ī
pṛcyate samaneva ketuḥ ||

तत ् । ते॒ । इ॒न्द्रि॒यम ् । प॒ र॒मम ् । प॒ रा॒चैः । अधा॑रयन्त । क॒ वयः॑ । प॒ रा
ु । इ॒दम ् । क्ष॒मा । इ॒दम ् । अ॒ न्यत ् । दि॒ वि । अ॒ न्यत ् ।
अ॒ स्य॒ । सम ् । ई॒म ् इति॑ । प॒ च्य॒
ृ त॒ े । स॒ म॒ नाऽइ॑व । के॒तुः ॥

tat | te | indriyam | paramam | parācaiḥ | adhārayanta | kavayaḥ | purā | idam | kṣamā | idam | anyat | divi |
anyat | asya | sam | īm iti | pṛcyate | samanāiva | ketuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स धा॑रयत्पथि ॑ ह॒त्वा निर॒पः स॑सर्ज । अह॒न्नहि॒मभि॑नद्रौहि॒णं व्यह॒न्व्यंसं
ृ ॒ वीं प॒ प्रथ॑च्च॒ वज्रेण ॑ म॒ घवा॒
॑
शचीभिः ॥

स धारयत्पथि
ृ वीं पप्रथच्च वज्रेण हत्वा निरपः ससर्ज । अहन्नहिमभिनद्रौहिणं व्यहन्व्यंसं मघवा शचीभिः ॥

sa dhārayat pṛthivīm paprathac ca vajreṇa hatvā nir apaḥ sasarja | ahann ahim abhinad rauhiṇaṁ vy ahan
vyaṁsam maghavā śacībhiḥ ||

सः । धा॒र॒य॒त ् । प॒ थि॒ ॑ । ह॒त्वा । निः । अ॒ पः । स॒ स॒ र्ज॒ । अह॑ न ् । अहि॑म ् । अभि॑नत ् । रौ॒हि॒णम ् ।
ृ वीम ् । प॒ प्रथ॑त ् । च॒ । वज्रेण
वि । अह॑न ् । विऽअंसम ॑ ् । म॒ घऽवा॑ । शची॑भिः ॥

saḥ | dhārayat | pṛthivīm | paprathat | ca | vajreṇa | hatvā | niḥ | apaḥ | sasarja | ahan | ahim | abhinat |
rauhiṇam | vi | ahan | vi-aṃsam | magha-vā | śacībhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स जा॒तभ ॑ श्र॒द्दधा॑न॒ ओज॒ : परु ो॑ विभि॒ न्दन्न॑चर॒द्वि दासी॑: । वि॒ द्वान्व॑ज्रि॒न्दस्य॑वे हे॒ तिम॒ स्यार्यं॒
ू र्मा
सहो॑ वर्धया द्य॒ म्नमि॑
ु न्द्र ॥

स जातूभर्मा श्रद्दधान ओजः पुरो विभिन्दन्नचरद्वि दासीः । विद्वान्वज्रिन्दस्यवे हे तिमस्यार्यं सहो वर्धया
द्यम्
ु नमिन्द्र ॥

sa jātūbharmā śraddadhāna ojaḥ puro vibhindann acarad vi dāsīḥ | vidvān vajrin dasyave hetim asyāryaṁ
saho vardhayā dyumnam indra ||

सः । जा॒तूऽभ॑र्मा । श्र॒त ्ऽदधा॑नः । ओजः॑ । पुरः॒ । वि॒ ऽभि॒ न्दन ् । अ॒ च॒ र॒त ् । वि । दासीः॑ । वि॒ द्वान ् । व॒ ज्रि॒न ् । दस्य॑वे ।
हे॒ तिम ् । अ॒ स्य॒ । आर्यम ् । सहः॑ । व॒ र्ध॒य॒ । द्य॒ म्नम
ु ् । इ॒न्द्र॒ ॥

saḥ | jātū-bharmā | śrat-dadhānaḥ | ojaḥ | puraḥ | vi-bhindan | acarat | vi | dāsīḥ | vi dvān | vajrin | dasyave |
hetim | asya | āryam | sahaḥ | vardhaya | dyumnam | indra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॒ च
ू ष
ु ॒ े मानष
ु॑ ॒ म
े ा य॒ गानि॑
ु की॒र्तेन्यं॑ म॒ घवा॒ नाम॒ बिभ्र॑त ् । उ॒ प॒प्र॒यन्द॑ स्य॒ हत्या॑
ु य व॒ ज्री यद्ध॑ स॒ न
ू ःु श्रव॑से॒
नाम॑ द॒ धे ॥

तदच
ू ुषे मानुषेमा यग
ु ानि कीर्तेन्यं मघवा नाम बिभ्रत ् । उपप्रयन्दस्युहत्याय वज्री यद्ध सूनुः श्रवसे नाम दधे ॥

tad ūcuṣe mānuṣemā yugāni kīrtenyam maghavā nāma bibhrat | upaprayan dasyuhatyāya vajrī yad dha
sūnuḥ śravase nāma dadhe ||

तत ् । ऊ॒ चुषे॑ । मानष
ु॑ ा । इ॒मा । य॒ गानि॑
ु । की॒र्तेन्य॑म ् । म॒ घऽवा । नाम॑ । बिभ्र॑त ् । उ॒ प॒ऽप्र॒ यन ् । द॒ स्य॒ ऽहत्या॑
ु य । व॒ ज्री । यत ्
। ह॒ । स॒ न
ू ुः । श्रव॑से । नाम॑ । द॒ धे ॥

tat | ūcuṣe | mānuṣā | imā | yugāni | kīrtenyam | magha-vā | nāma | bibhrat | upa-prayan | dasyu-hatyāya |
vajrī | yat | ha | sūnuḥ | śravase | nāma | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॑ स्ये॒दं प॑श्यता॒ भरि
ू ॑ प॒ ष्टं
ु श्रदिन्द्र॑ स्य धत्तन वी॒र्या॑य । स गा अ॑विन्द॒ त्सो अ॑विन्द॒ दश्वा॒न्त्स
ओष॑धी॒: सो अ॒ पः स वना॑नि ॥

तदस्येदं पश्यता भूरि पुष्टं श्रदिन्द्रस्य धत्तन वीर्याय । स गा अविन्दत्सो अविन्ददश्वान्त्स ओषधीः सो अपः स
वनानि ॥

tad asyedam paśyatā bhūri puṣṭaṁ śrad indrasya dhattana vīryāya | sa gā avindat so avindad aśvān sa
oṣadhīḥ so apaḥ sa vanāni ||

तत ् । अ॒ स्य॒ । इ॒दम ् । प॒ श्य॒ त॒ । भूरि॑ । प॒ ष्टम
ु ् । श्रत ् । इन्द्र॑ स्य । ध॒ त्त॒न॒ । वी॒र्या॑य । सः । गाः । अ॒ वि॒ न्द॒ त ् । सः ।
अ॒ वि॒ न्द॒ त ् । अश्वा॑न ् । सः । ओष॑धीः । सः । अ॒ पः । सः । वना॑नि ॥

tat | asya | idam | paśyata | bhūri | puṣṭam | śrat | indrasya | dhattana | vīryāya | saḥ | gāḥ | avindat | saḥ |
avindat | aśvān | saḥ | oṣadhīḥ | saḥ | apaḥ | saḥ | vanāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भरि ृ ॒ भाय॒ वष्ृ णे॑ स॒ त्यशुष्॑ माय सन
ू ॑ कर्मणे वष ु वाम॒ सोम॑म ् । य आ॒दृत्या॑ परिप॒ न्थीव॒ शरू ोऽय॑ज्वनो
वि॒ भज॒ न्नेति॒ वेद॑: ॥

भूरिकर्मणे वष
ृ भाय वष्ृ णे सत्यशुष्माय सुनवाम सोमम ् । य आदृत्या परिपन्थीव शूरोऽयज्वनो विभजन्नेति वेदः ॥

bhūrikarmaṇe vṛṣabhāya vṛṣṇe satyaśuṣmāya sunavāma somam | ya ādṛtyā paripanthīva śūro 'yajvano
vibhajann eti vedaḥ ||

भूरि॑ऽकर्मणे । व॒ ष॒ृ भाय॑ । वश्ृ णे॑ । स॒ त्यऽशष्ु॑ माय । स॒ न॒
ु वा॒म॒ । सोम॑म ् । यः । आ॒ऽदृत्य॑ । प॒ रि॒ऽप॒ न्थीऽइ॑व । शूरः॑ ।
अय॑ज्वनः । वि॒ ऽभज॑न ् । एति॑ । वेदः॑ ॥

bhūri-karmaṇe | vṛṣabhāya | vṛśṇe | satya-śuṣmāya | sunavāma | somam | yaḥ | ādṛtya | pari-panthī-iva |
śūraḥ | ayajvanaḥ | vi-bhajan | eti | vedaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तदि॑ न्द्र॒ प्रेव॑ वी॒र्यं॑ चकर्थ॒ यत्स॒ सन्तं॒ वज्रे॒ णाबो॑ध॒योऽहि॑ म ् । अनु॑ त्वा॒ पत्नी॑र्हृषि॒ तं वय॑श्च॒ विश्वे॑ दे॒ वासो॑
अमद॒ न्ननु॑ त्वा ॥

तदिन्द्र प्रेव वीर्यं चकर्थ यत्ससन्तं वज्रेणाबोधयोऽहिम ् । अनु त्वा पत्नीर्हृषितं वयश्च विश्वे दे वासो अमदन्ननु त्वा ॥

tad indra preva vīryaṁ cakartha yat sasantaṁ vajreṇābodhayo 'him | anu tvā patnīr hṛṣitaṁ vayaś ca viśve
devāso amadann anu tvā ||

॑ ् । च॒ क॒ र्थ॒ । यत ् । स॒ सन्त॒म ् । वज्रेण
तत ् । इ॒न्द्र॒ । प्र । अव॑ । वी॒र्यम ॑ । अबो॑धयः । अहि॑म ् । अनु॑ । त्वा॒ । पत्नीः॑ । हृ॒षि॒तम ्
। वयः॑ । च॒ । विश्वे॑ । दे॒ वासः॑ । अ॒ म॒ द॒ न ् । अनु॑ । त्वा॒ ॥

tat | indra | pra | ava | vīryam | cakartha | yat | sasantam | vajreṇa | abodhayaḥ | ah im | anu | tvā | patnīḥ |
hṛṣitam | vayaḥ | ca | viśve | devāsaḥ | amadan | anu | tvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शष्ु णं॒ पिप्र॒ ंु कुय॑वं व॒ त्रमि॑
ृ न्द्र य॒ दाव॑धी॒र्वि परु :॒ शम्ब॑रस्य । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:
सिन्धु॑: पथिृ ॒ वी उ॒ त द्यौः ॥

शुष्णं पिप्रुं कुयवं वत्र
ृ मिन्द्र यदावधीर्वि पुरः शम्बरस्य । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत द्यौः
॥

śuṣṇam pipruṁ kuyavaṁ vṛtram indra yadāvadhīr vi puraḥ śambarasya | tan no mitro varuṇo māmahantām

शुष्ण॑म ् । पिप्रम
ु॑ ् । कुय॑वम ् । व॒ त्रम
ृ ् । इ॒न्द्र॒ । य॒ दा । अव॑धीः । वि । पुरः॑ । शम्ब॑रस्य । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

śuṣṇam | piprum | kuyavam | vṛtram | indra | yadā | avadhīḥ | vi | puraḥ | śambarasya | tat | naḥ | mitraḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

योनि॑ष्ट इन्द्र नि॒ षदे॑ अकारि॒ तमा नि षी॑द स्वा॒नो नार्वा॑ । वि॒ मच्
ु या॒ वयो॑ऽव॒ सायाश्वा॑न्दो॒षा
॑
वस्तो॒र्वहीयसः प्रपि॒ त्वे ॥

योनिष्ट इन्द्र निषदे अकारि तमा नि षीद स्वानो नार्वा । विमुच्या वयोऽवसायाश्वान्दोषा वस्तोर्वहीयसः प्रपित्वे ॥

yoniṣ ṭa indra niṣade akāri tam ā ni ṣīda svāno nārvā | vimucyā vayo 'vasāyāśvān doṣā vastor vahīyasaḥ
prapitve ||

योनिः॑ । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । नि॒ ऽसदे॑ । अ॒ का॒रि॒ । तम ् । आ । नि । सी॒द॒ । स्वा॒नः । न । अर्वा॑ । वि॒ ऽमुच्य॑ । वयः॑ । अ॒ व॒ ऽसाय ।
अश्वा॑न ् । दो॒षा । वस्तोः॑ । वहीयसः ॑ । प्र॒ ऽपि॒ त्वे ॥

yoniḥ | te | indra | ni-sade | akāri | tam | ā | ni | sīda | svānaḥ | na | arvā | vi-mucya | vayaḥ | ava-sāya | aśvān |
doṣā | vastoḥ | vahīyasaḥ | pra-pitve
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑ ग॒ र्नू
ओ त्ये नर॒ इन्द्र॑ म॒ तये ु चि॒ त्तान्त्स॒ द्यो अध्व॑नो जगम्यात ् । दे॒ वासो॑ म॒ न्यंु दास॑स्य श्चम्न॒ न्ते न॒
आ व॑क्षन्त्सवि
ु ॒ ताय॒ वर्णम ॑ ्॥

ओ त्ये नर इन्द्रमूतये गर्नू
ु चित्तान्त्सद्यो अध्वनो जगम्यात ् । दे वासो मन्युं दासस्य श्चम्नन्ते न आ वक्षन्त्सुविताय
वर्णम ् ॥

o tye nara indram ūtaye gur nū cit tān sadyo adhvano jagamyāt | devāso manyuṁ dāsasya ścamnan te na ā
vakṣan suvitāya varṇam ||

ओ इति॑ । त्ये । नरः॑ । इन्द्र॑ म ् । ऊ॒ तये॑ । गुः॒ । नु । चि॒ त ् । तान ् । स॒ द्यः । अध्व॑नः । ज॒ ग॒ म्या॒त ् । दे॒ वासः॑ । म॒ न्युम ् ।
दास॑स्य । श्च॒ म्न॒न ् । ते । नः॒ । आ । व॒ क्ष॒न ् । स॒ ऽवि॒
ु ताय । वर्णम ॑ ्॥

o iti | tye | naraḥ | indram | ūtaye | guḥ | nu | cit | tān | sadyaḥ | adhvanaḥ | jagamyāt | devāsaḥ | manyum |
dāsasya | ścamnan | te | naḥ | ā | vakṣan | su-vitāya | varṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ् । क्षी॒रेण॑ स्नात॒ : कुय॑वस्य॒ योषे॑ ह॒ते ते स्या॑तां
अव॒ त्मना॑ भरते॒ केत॑वेदा॒ अव॒ त्मना॑ भरते॒ फेन॑म॒ दन
प्रव॒ णे शिफा॑याः ॥

अव त्मना भरते केतवेदा अव त्मना भरते फेनमुदन ् । क्षीरे ण स्नातः कुयवस्य योषे हते ते स्यातां प्रवणे शिफायाः ॥

ava tmanā bharate ketavedā ava tmanā bharate phenam udan | kṣīreṇa snātaḥ kuyavasya yoṣe hate te
syātām pravaṇe śiphāyāḥ ||

अव॑ । त्मना॑ । भ॒ र॒त॒ े । केत॑ऽवेदाः । अव॑ । त्मना॑ । भ॒ र॒त॒ े । फेन॑म ् । उ॒ दन ् । क्षी॒रेण॑ । स्ना॒तः॒ । कुय॑वस्य । योषे॒ इति॑ । ह॒ते
इति॑ । ते इति॑ । स्या॒ता॒म ् । प्र॒ व॒णे । शिफा॑याः ॥

ava | tmanā | bharate | keta-vedāḥ | ava | tmanā | bharate | phenam | udan | kṣīreṇa | snātaḥ | kuyavasya |
yoṣeiti | hate iti | te iti | syātām | pravaṇe | śiphāyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ योप॒
ु ू ॑भिस्तिरते॒ राष्टि॒ शरू ॑ : । अ॒ ञ्ज॒ सी क॑ु लि॒ शी वी॒रप॑त्नी॒ पयो॑ हिन्वा॒ना
नाभि॒ रुप॑रस्या॒योः प्र पर्वा
उ॒ दभि॑र्भरन्ते ॥

युयोप नाभिरुपरस्यायोः प्र पूर्वाभिस्तिरते राष्टि शूरः । अञ्जसी कुलिशी वीरपत्नी पयो हिन्वाना उदभिर्भरन्ते ॥

yuyopa nābhir uparasyāyoḥ pra pūrvābhis tirate rāṣṭi śūraḥ | añjasī kuliśī vīrapatnī payo hinvānā udabhir
bharante ||

य॒ ुयोप॑ । नाभिः॑ । उप॑रस्य । आ॒योः । प्र । पूर्वा॑भिः । ति॒र॒त॒ े । राष्टि॑ । शूरः॑ । अ॒ ञ्ज॒ सी । कु॒लि॒ शी । वी॒रऽप॑त्नी । पयः॑ ।
हि॒न्वा॒नाः । उ॒ दऽभिः॑ । भ॒ र॒न्ते॒ ॥

yuyopa | nābhiḥ | uparasya | āyoḥ | pra | pūrvābhiḥ | tirate | rāṣṭi | śūraḥ | añjasī | kuliśī | vīra-patnī | payaḥ |
hinvānāḥ | uda-bhiḥ | bharante
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रति॒ यत्स्या नीथाद॑ र्शि॒ दस्यो॒रोको॒ नाच्छा॒ सद॑ नं जान॒ ती गा॑त ् । अध॑ स्मा नो मघवञ्चर्कृ ॒ तादिन्मा
नो॑ म॒ घेव॑ निष्ष॒ पी परा॑ दाः ॥

प्रति यत्स्या नीथादर्शि दस्योरोको नाच्छा सदनं जानती गात ् । अध स्मा नो मघवञ्चर्कृ तादिन्मा नो मघेव निष्षपी
परा दाः ॥

prati yat syā nīthādarśi dasyor oko nācchā sadanaṁ jānatī gāt | adha smā no maghavañ carkṛtād in mā no
magheva niṣṣapī parā dāḥ ||

प्रति॑ । यत ् । स्या । नीथा॑ । अद॑ र्शि । दस्योः॑ । ओकः॑ । न । अच्छ॑ । सद॑ नम ् । जा॒न॒ती । गा॒त ् । अध॑ । स्म॒ । नः॒ ।
म॒ घ॒ ऽवन ् । च॒ र्कृ ॒ तात ् । इत ् । मा । नः॒ । म॒ घाऽइ॑व । नि॒ ष्ष॒ पी । परा॑ । दाः॒ ॥

prati | yat | syā | nīthā | adarśi | dasyoḥ | okaḥ | na | accha | sadanam | jānatī | gāt | adha | sma | naḥ | magha-
van | carkṛtāt | it | mā | naḥ | maghāiva | niṣṣapī | parā | dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स त्वं न॑ इन्द्र॒ सर्ये ु ॒ मा री॑रिषो न॒ : श्रद्धि॑तं ते
ू ॒ सो अ॒ प्स्व॑नागा॒स्त्व आ भ॑ज जीवशं॒ से । मान्त॑रां॒ भज
मह॒त इ॑न्द्रि॒याय॑ ॥

स त्वं न इन्द्र सूर्ये सो अप्स्वनागास्त्व आ भज जीवशंसे । मान्तरां भुजमा रीरिषो नः श्रद्धितं ते महत इन्द्रियाय ॥

sa tvaṁ na indra sūrye so apsv anāgāstva ā bhaja jīvaśaṁse | māntarām bhujam ā rīriṣo naḥ śraddhitaṁ te
mahata indriyāya ||

सः । त्वम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । सूर्ये॑ । सः । अ॒ प ्ऽसु । अ॒ ना॒गाः॒ऽत्वे । आ । भ॒ ज॒ । जी॒व॒ऽशं॒ से । मा । अन्त॑राम ् । भुजम
॑ ्। आ ।
रि॒रि॒षः॒ । नः॒ । श्रद्धि॑तम ् । ते॒ । म॒ ह॒ते । इ॒न्द्रि॒याय॑ ॥

saḥ | tvam | naḥ | indra | sūrye | saḥ | ap-su | anāgāḥ-tve | ā | bhaja | jīva-śaṃse | mā | antarām | bhujam | ā |
ririṣaḥ | naḥ | śraddhitam | te | mahate | indriyāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधा॑ मन्ये॒ श्रत्ते॑ अस्मा अधायि॒ वष
ृ ा॑ चोदस्व मह॒ते धना॑य । मा नो॒ अक॑ ृ ते परु
ु हूत॒ योना॒विन्द्र॒
क्षुध्य॑द्भ्यो॒ वय॑ आस॒ तिं
ु दा॑: ॥

अधा मन्ये श्रत्ते अस्मा अधायि वष
ृ ा चोदस्व महते धनाय । मा नो अकृते पुरुहूत योनाविन्द्र क्षुध्यद्भ्यो वय आसुति ं
दाः ॥

adhā manye śrat te asmā adhāyi vṛṣā codasva mahate dhanāya | mā no akṛte puruhūta yonāv indra
kṣudhyadbhyo vaya āsutiṁ dāḥ ||

अध॑ । म॒ न्ये॒ । श्रत ् । ते॒ । अ॒ स्मै॒ । अ॒ धा॒यि॒ । वष
ृ ा॑ । चो॒द॒स्व॒ । म॒ ह॒ते । धना॑य । मा । नः॒ । अक॑ ृ ते । प॒ रु॒
ु ऽहू॒त॒ । योनौ॑ । इन्द्र॑
। क्षुध्य॑त ्ऽभ्यः । वयः॑ । आ॒ऽस॒ तिम
ु ् । दाः॒ ॥

adha | manye | śrat | te | asmai | adhāyi | vṛṣā | codasva | mahate | dhanāya | mā | naḥ | akṛte | puru-hūta |
yonau | indra | kṣudhyat-bhyaḥ | vayaḥ | āsutim | dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॑ वधीरिन्द्र॒ मा परा॑ दा॒ मा न॑: प्रि॒ या भोज॑नानि॒ प्र मो॑षीः । आ॒ण्डा मा नो॑ मघवञ्छक्र॒ निर्भे॒न्मा
न॒ : पात्रा॑ भेत्स॒ हजा॑नष
ु ाणि ॥

मा नो वधीरिन्द्र मा परा दा मा नः प्रिया भोजनानि प्र मोषीः । आण्डा मा नो मघवञ्छक्र निर्भेन्मा नः पात्रा
भेत्सहजानष
ु ाणि ॥

mā no vadhīr indra mā parā dā mā naḥ priyā bhojanāni pra moṣīḥ | āṇḍā mā no maghavañ chakra nir bhen
mā naḥ pātrā bhet sahajānuṣāṇi ||

मा । नः॒ । व॒ धीः॒ । इ॒न्द्र॒ । मा । परा॑ । दाः॒ । मा । नः॒ । प्रि॒ या । भोज॑नानि । प्र । मो॒षीः॒ । आ॒ण्डा । मा । नः॒ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् ।
श॒ क्र॒ । निः । भे॒ त ् । मा । नः॒ । पात्रा॑ । भे॒ त ् । स॒ हऽजा॑नष
ु ाणि ॥

mā | naḥ | vadhīḥ | indra | mā | parā | dāḥ | mā | naḥ | priyā | bhojanāni | pra | moṣīḥ | āṇḍā | mā | naḥ |
magha-van | śakra | niḥ | bhet | mā | naḥ | pātrā | bhet | saha-jānuṣāṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ र्वाङेहि॒ सोम॑कामं त्वाहुर॒यं स॒ तस्तस्य॑
ु पिबा॒ मदा॑य । उ॒ रु॒व्यचा॑ ज॒ ठर॒ आ वष
॑ ृ स्व पि॒ तेव॑ नः शण
ृ हि
ु
हू॒यमा॑नः ॥

अर्वाङेहि सोमकामं त्वाहुरयं सुतस्तस्य पिबा मदाय । उरुव्यचा जठर आ वष
ृ स्व पितेव नः शण
ृ ुहि हूयमानः ॥

arvāṅ ehi somakāmaṁ tvāhur ayaṁ sutas tasya pibā madāya | uruvyacā jaṭhara ā vṛṣasva piteva naḥ śṛṇuhi
hūyamānaḥ ||

ु । तस्य॑ । पि॒ ब॒ । मदा॑य । उ॒ रु॒ऽव्यचाः॑ । ज॒ ठरे॑ । आ ।
अ॒ र्वाङ् । आ । इ॒हि॒ । सोम॑ऽकामम ् । त्वा॒ । आ॒हुः॒ । अ॒ यम ् । स॒ तः
व॒ ष॒ृ स्व॒ । पि॒ ताऽइ॑व । नः॒ । श॒ ण
ृ ॒ ुहि॒ । हू॒यमा॑नः ॥

arvāṅ | ā | ihi | soma-kāmam | tvā | āhuḥ | ayam | sutaḥ | tasya | piba | madāya | uru-vyacāḥ | jaṭhare | ā |
vṛṣasva | pitāiva | naḥ | śṛṇuhi | hūyamānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- आप्त्यस्त्रित आङ्गिरसः कुत्सो वा
THE MANTRA

च॒ न्द्रमा॑ अ॒ प्स्व१॒॑न्
॒॑ तरा सुप ु ो वि॒ त्तं मे॑
॑ ॒ र्णो धा॑वते दि॒ वि । न वो॑ हिरण्यनेमयः प॒ दं वि॑न्दन्ति विद्यत
अ॒ स्य रो॑दसी ॥

चन्द्रमा अप्स्वन्तरा सुपर्णो धावते दिवि । न वो हिरण्यनेमयः पदं विन्दन्ति विद्युतो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

candramā apsv antar ā suparṇo dhāvate divi | na vo hiraṇyanemayaḥ padaṁ vindanti vidyuto vittam me
asya rodasī ||

च॒ न्द्रमाः॑ । अ॒ प ्ऽसु । अ॒ न्तः । आ । स॒ ऽप॒
ु र्णः । धा॒व॒त॒ े । दि॒ वि । न । वः॒ । हि॒र॒ण्य॒ ऽने॒ म॒यः॒ । प॒ दम ् । वि॒ न्द॒ न्ति॒ । वि॒ ऽद्य॒ तः॒
ु
। वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

candramāḥ | ap-su | antaḥ | ā | su-parṇaḥ | dhāvate | divi | na | vaḥ | hiraṇya-nemayaḥ | padam | vindanti | vi-
dyutaḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अर्थ॒ मिद्वा उ॑ अ॒ र्थिन॒ आ जा॒या युव ॒ वष्ृ ण्यं॒ पय॑: परि॒दाय॒ रसं॑ दहु े वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
॑ ते॒ पति॑म ् । त॒ ञ्जाते
ु
रो॑दसी ॥

अर्थमिद्वा उ अर्थिन आ जाया युवते पतिम ् । तुञ्जाते वष्ृ ण्यं पयः परिदाय रसं दहु े वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

artham id vā u arthina ā jāyā yuvate patim | tuñjāte vṛṣṇyam payaḥ paridāya rasaṁ duhe vittam me asya
rodasī ||

॑ ् । इत ् । वै । ऊँ॒ इति॑ । अ॒ र्थिनः॑ । आ । जा॒या । य॒ व॒
अर्थम ु त॒ े । पति॑म ् । त॒ ञ्जाते
ु ॒ इति॑ । वष्ृ ण्य॑म ् । पयः॑ । प॒ रि॒ऽदाय॑ । रस॑म ्
। द॒ हेु ॒ । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

artham | it | vai | oṃ iti | arthinaḥ | ā | jāyā | yuvate | patim | tuñjāteiti | vṛṣṇyam | payaḥ | pari-dāya | rasam |
duhe | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मो षु दे॑ वा अ॒ दः स्व१॒॒॑॑रव॑ पादि दि॒ वस्परि॑ । मा सो॒म्यस्य॑ श॒ म्भव ू े ॑ भम
ु ॒ : शन ू ॒ कदा॑ च॒ न वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य

मो षु दे वा अदः स्वरव पादि दिवस्परि । मा सोम्यस्य शम्भुवः शूने भूम कदा चन वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

mo ṣu devā adaḥ svar ava pādi divas pari | mā somyasya śambhuvaḥ śūne bhūma kadā cana vittam me asya
rodasī ||

मो इति॑ । सु । दे॒ वाः॒ । अ॒ दः । स्वः॑ । अव॑ । पा॒दि॒ । दि॒ वः । परि॑ । मा । सो॒म्यस्य॑ । श॒ म ्ऽभुवः॑ । शूने॑ । भ॒ म॒
ू । कदा॑ । च॒ न ।
वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

mo iti | su | devāḥ | adaḥ | svaḥ | ava | pādi | divaḥ | pari | mā | somyasya | śam-bhuvaḥ | śūne | bhūma | kadā
| cana | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ ज्ञं पच्
॑ ृ छाम्यव॒ मं स तद्दूतो
॒ वि वो॑चति । क्व॑ ऋ॒तं प॒ र्व्यं
ू ग॒ तं कस्तद्बि॑भर्ति॒ नत ॑ ो वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
ू न

यज्ञं पच्
ृ छाम्यवमं स तद्दूतो वि वोचति । क्व ऋतं पूर्व्यं गतं कस्तद्बिभर्ति नूतनो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

yajñam pṛcchāmy avamaṁ sa tad dūto vi vocati | kva ṛtam pūrvyaṁ gataṁ kas tad bibharti nūtano vittam
me asya rodasī ||

य॒ ज्ञम ् । प॒ च्छा॒
ृ मि॒ । अ॒ व॒ मम ् । सः । तत ् । द॒ तः
ू । वि । वो॒च॒ति॒ । क्व॑ । ऋ॒तम ् । प॒ र्व्यम
ू ् । ग॒ तम ् । कः । तत ् । बि॒ भ॒र्ति॒ ।
नूतन
॑ ः । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

yajñam | pṛcchāmi | avamam | saḥ | tat | dūtaḥ | vi | vocati | kva | ṛtam | pūrvyam | gatam | kaḥ | tat | bibharti |
nūtanaḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ बह
ृ ती
THE MANTRA

अ॒ मी ये दे॑ वा॒: स्थन॑ त्रिष्॒ वा रो॑च॒ने दि॒ वः । कद्व॑ ऋ॒तं कदनत
॑ृ ॒ ं क्व॑ प्र॒ त्ना व॒ आहु॑तिर्वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य

अमी ये दे वाः स्थन त्रिष्वा रोचने दिवः । कद्व ऋतं कदनत
ृ ं क्व प्रत्ना व आहुतिर्वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

amī ye devāḥ sthana triṣv ā rocane divaḥ | kad va ṛtaṁ kad anṛtaṁ kva pratnā va āhutir vittam me asya
rodasī ||

अ॒ मी इति॑ । ये । दे॒ वः॒ । स्थन॑ । त्रिष
॒ ु । आ । रो॒च॒ने । दि॒ वः । कत ् । वः॒ । ऋ॒तम ् । कत ् । अनत
॑ृ म ् । क्व॑ । प्र॒ त्ना । वः॒ ।
आऽहु॑तिः । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

amī iti | ye | devaḥ | sthana | triṣu | ā | rocane | divaḥ | kat | vaḥ | ṛtam | kat | anṛtam | kva | pratnā | vaḥ |
āhutiḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कद्व॑ ऋ॒तस्य॑ धर्ण॒सि कद्वरु॑ णस्य॒ चक्ष॑णम ् । कद॑ र्य॒म्णो म॒ हस्प॒ थाति॑ क्रामेम द॒ ढ्यो॑
ू वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य

कद्व ऋतस्य धर्णसि कद्वरुणस्य चक्षणम ् । कदर्यम्णो महस्पथाति क्रामेम दढ्
ू यो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

kad va ṛtasya dharṇasi kad varuṇasya cakṣaṇam | kad aryamṇo mahas pathāti krāmema dūḍhyo vittam me
asya rodasī ||

कत ् । वः॒ । ऋ॒तस्य॑ । ध॒ र्ण॒सि । कत ् । वरु॑ णस्य । चक्ष॑णम ् । कत ् । अ॒ र्य॒ म्णः । म॒ हः । प॒ था । अति॑ । क्रा॒मे॒म॒ । दःु ॒ऽढ्यः॑ ।

kat | vaḥ | ṛtasya | dharṇasi | kat | varuṇasya | cakṣaṇam | kat | aryamṇaḥ | mahaḥ | pathā | ati | krāmema |
duḥ-ḍhyaḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

अ॒ हं सो अ॑स्मि॒ यः प॒ रा
ु स॒ ते
ु वदा॑मि॒ कानि॑ चित ् । तं मा॑ व्यन्त्या॒ध्यो॒३॒॒॑॑ वक
ृ ो॒ न त॒ ष्णजं
ृ ॑ म॒ गं
ृ वि॒ त्तं मे॑

अहं सो अस्मि यः पुरा सुते वदामि कानि चित ् । तं मा व्यन्त्याध्यो वक
ृ ो न तष्ृ णजं मग
ृ ं वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

ahaṁ so asmi yaḥ purā sute vadāmi kāni cit | tam mā vyanty ādhyo vṛko na tṛṣṇajam mṛgaṁ vittam me
asya rodasī ||

अ॒ हम ् । सः । अ॒ स्मि॒ । यः । प॒ रा ु । स॒ ते ु । वदा॑मि । कानि॑ । चि॒ त ् । तम ् । मा॒ । व्य॒ न्ति॒ । आ॒ऽध्यः॑ । वक
ृ ः॑ । न ।
त॒ ष्णऽज॑
ृ म ् । म॒ गम
ृ ् । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

aham | saḥ | asmi | yaḥ | purā | sute | vadāmi | kāni | cit | tam | mā | vyanti | ādhyaḥ | vṛkaḥ | na | tṛṣṇa-jam |
mṛgam | vittam | me | asya | rodasī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं मा॑ तपन्त्य॒ भित॑: स॒ पत्नी॑रिव॒ पर्शवः
॑ । मष
ू ो॒ न शि॒ श्ना व्य॑दन्ति मा॒ध्य॑: स्तो॒तारं॑ ते शतक्रतो
वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य रो॑दसी ॥

सं मा तपन्त्यभितः सपत्नीरिव पर्शवः । मूषो न शिश्ना व्यदन्ति माध्यः स्तोतारं ते शतक्रतो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

sam mā tapanty abhitaḥ sapatnīr iva parśavaḥ | mūṣo na śiśnā vy adanti mādhyaḥ stotāraṁ te śatakrato
vittam me asya rodasī ||

॑ । मूषः॑ । न । शि॒ श्ना । वि । अ॒ द॒ न्ति॒ । मा॒ । आ॒ऽध्यः॑ । स्तो॒तार॑ म ् ।
सम ् । मा॒ । त॒प॒ न्ति॒ । अ॒ भितः॑ स॒ पत्नीः॑ऽइव । पर्शवः
ते॒ । श॒ त॒ऽक्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

sam | mā | tapanti | abhitaḥ sapatnīḥ-iva | parśavaḥ | mūṣaḥ | na | śiśnā | vi | adanti | mā | ādhyaḥ | stotāram |
te | śata-krato itiśata-krato | vittam | me | asya | rodasī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ मी ये स॒ प्त र॒श्मय॒ स्तत्रा॑ मे॒ नाभि॒ रात॑ता । त्रित ॑ प्त्यः स जा॑मि॒त्वाय॑ रे भति वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
॒ स्तद्वेदा॒

अमी ये सप्त रश्मयस्तत्रा मे नाभिरातता । त्रितस्तद्वेदाप्त्यः स जामित्वाय रे भति वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

amī ye sapta raśmayas tatrā me nābhir ātatā | tritas tad vedāptyaḥ sa jāmitvāya rebhati vittam me asya
rodasī ||

अ॒ मी इति॑ । ये । स॒ प्त । र॒श्मयः॑ । तत्र॑ । मे॒ । नाभिः॑ । आऽत॑ता । त्रित
॒ ः । तत ् । वे॒द॒ । आ॒प्त्यः । सः । जा॒मि॒ऽत्वाय॑ ।
रे ॒भ॒ति॒ । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

amī iti | ye | sapta | raśmayaḥ | tatra | me | nābhiḥ | ātatā | tritaḥ | tat | veda | āptyaḥ | saḥ | jāmi-tvāya | rebhati
| vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ मी ये पञ्चो॒क्षणो॒ मध्ये॑ त॒ स्थर्म
ु ॒ हो दि॒ वः । दे॒ व॒त्रा नु प्र॒ वाच्यं॑ सध्रीची॒ना नि वा॑वत ु ॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
ृ र्वि

अमी ये पञ्चोक्षणो मध्ये तस्थुर्महो दिवः । दे वत्रा नु प्रवाच्यं सध्रीचीना नि वावत
ृ ुर्वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

amī ye pañcokṣaṇo madhye tasthur maho divaḥ | devatrā nu pravācyaṁ sadhrīcīnā ni vāvṛtur vittam me
asya rodasī ||

अ॒ मी इति॑ । ये । पञ्च॑ । उ॒ क्षणः॑ । मध्ये॑ । त॒स्थुः । म॒ हः । दि॒ वः । दे॒ व॒ऽत्रा । नु । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । स॒ ध्री॒ची॒नाः । नि । व॒ व॒ त
ृ ुः॒ ।

amī iti | ye | pañca | ukṣaṇaḥ | madhye | tasthuḥ | mahaḥ | divaḥ | deva-trā | nu | pra-vācyam | sadhrīcīnāḥ |
ni | vavṛtuḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ प॒ ॑
ु र्णा ए॒ त आ॑सते॒ मध्य॑ आ॒रोध॑ने दि॒ वः । ते सेधन्ति ृ ं ॒ तर॑ न्तं य॒ ह्वती॑र॒पो वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
प॒ थो वक

सुपर्णा एत आसते मध्य आरोधने दिवः । ते सेधन्ति पथो वक
ृ ं तरन्तं यह्वतीरपो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

suparṇā eta āsate madhya ārodhane divaḥ | te sedhanti patho vṛkaṁ tarantaṁ yahvatīr apo vittam me asya
rodasī ||

स॒ ुऽप॒ र्णाः । ए॒ ते । आ॒स॒ ते॒ । मध्ये॑ । आ॒ऽरोध॑ने । दि॒ वः । ते । से॒ ध॒ न्ति॒ । प॒ थः । वक
ृ ॑ म ् । तर॒न्त॒म ् । य॒ ह्वतीः॑ । अ॒ पः ।

su-parṇāḥ | ete | āsate | madhye | ārodhane | divaḥ | te | sedhanti | pathaḥ | vṛkam | tarantam | yahvatīḥ | apaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नव्यं॒ तद॒ क्थ्यं
ु ॑ हि॒तं दे वा॑सः सप्र ू ॑ वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
ु वाच॒ नम ् । ऋ॒तम॑र्षन्ति॒ सिन्ध॑वः स॒ त्यं ता॑तान॒ सर्यो

नव्यं तदक्
ु थ्यं हितं दे वासः सुप्रवाचनम ् । ऋतमर्षन्ति सिन्धवः सत्यं तातान सूर्यो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

navyaṁ tad ukthyaṁ hitaṁ devāsaḥ supravācanam | ṛtam arṣanti sindhavaḥ satyaṁ tātāna sūryo vittam me
asya rodasī ||

नव्य॑म ् । तत ् । उ॒ क्थ्य॑म ् । हि॒तम ् । दे वा॑सः । स॒ ऽप्र॒
ु वा॒च॒नम ् । ऋ॒तम ् । अ॒ र्ष॒ न्ति॒ सिन्ध॑वः । स॒ त्यम ् । त॒ ता॒न॒ । सूर्यः॑ ।

navyam | tat | ukthyam | hitam | devāsaḥ | su-pravācanam | ṛtam | arṣantisindhavaḥ | satyam | tatāna | sūryaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- महाबहृ ती
THE MANTRA

अग्ने॒ तव॒ त्यद॒ क्थ्यं
ु ॑ दे॒ वेष्व॒ स्त्याप्य॑म ् । स न॑: स॒ त्तो म॑न॒ ष्वदा
ु दे॒ वान्य॑क्षि वि॒ दष्ु ट॑ रो वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य

अग्ने तव त्यदक्
ु थ्यं दे वेष्वस्त्याप्यम ् । स नः सत्तो मनुष्वदा दे वान्यक्षि विदष्ु टरो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

agne tava tyad ukthyaṁ deveṣv asty āpyam | sa naḥ satto manuṣvad ā devān yakṣi viduṣṭaro vittam me
asya rodasī ||

अग्ने॑ । तव॑ । त्यत ् । उ॒ क्थ्य॑म ् । दे॒ वेषु॑ । अ॒ स्ति॒ । आप्य॑म ् । सः । नः॒ । स॒ त्तः । म॒ न॒ ष्वत
ु ् । आ । दे॒ वान ् । य॒ क्षि॒ ।
वि॒ दःु ऽत॑रः । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

agne | tava | tyat | ukthyam | deveṣu | asti | āpyam | saḥ | naḥ | sattaḥ | manuṣvat | ā | devān | yakṣi | viduḥ-
taraḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ त्तो होता॑ मन॒ ष्वदा
ु दे॒ वाँ अच्छा॑ वि॒ दष्ु ट॑ रः । अ॒ ग्निर्ह॒व्या सष ू ति दे॒ वो दे॒ वेष॒ ु मेधिर॑ ो वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
ु॑ द

सत्तो होता मनुष्वदा दे वाँ अच्छा विदष्ु टरः । अग्निर्हव्या सुषूदति दे वो दे वेषु मेधिरो वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

satto hotā manuṣvad ā devām̐ acchā viduṣṭaraḥ | agnir havyā suṣūdati devo deveṣu medhiro vittam me asya
rodasī ||

स॒ त्तः । होता॑ । म॒ न॒ ष्वत
ु ् । आ । दे॒ वान ् । अच्छ॑ । वि॒ दःु ऽत॑रः । अ॒ ग्निः । ह॒व्या । स॒ ुस॒ द॒
ू ति॒ । दे॒ वः । दे॒ वेषु॑ । मेधिर॑ ः ।

sattaḥ | hotā | manuṣvat | ā | devān | accha | viduḥ-taraḥ | agniḥ | havyā | susūdati | devaḥ | deveṣu |
medhiraḥ | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ तमी॑महे । व्यर्णो
ब्रह्मा॑ कृणोति॒ वरु॑ णो गात॒ विदं ृ वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
ू॑ ति हृ॒दा म॒ तिं नव्यो॑ जायताम॒ तं

ब्रह्मा कृणोति वरुणो गातुविदं तमीमहे । व्यूर्णोति हृदा मतिं नव्यो जायतामत
ृ ं वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

brahmā kṛṇoti varuṇo gātuvidaṁ tam īmahe | vy ūrṇoti hṛdā matiṁ navyo jāyatām ṛtaṁ vittam me asya
rodasī ||

ब्रह्मा॑ । कृ॒णो॒ति॒ । वरु॑ णः । गा॒त॒ ऽविद॑
ु म ् । तम ् । ई॒म॒हे॒ । वि । ऊ॒ र्णो॒ति॒ । हृ॒दा । म॒ तिम ् । नव्यः॑ । जा॒य॒ता॒म ् । ऋ॒तम ् ।

brahmā | kṛṇoti | varuṇaḥ | gātu-vidam | tam | īmahe | vi | ūrṇoti | hṛdā | matim | navyaḥ | jāyatām | ṛtam |
vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ सौ यः पन्था॑ आदि॒ त्यो दि॒ वि प्र॒ वाच्यं॑ कृ॒तः । न स दे॑ वा अति॒ क्रमे॒ तं म॑र्तासो॒ न प॑श्यथ वि॒ त्तं मे॑

असौ यः पन्था आदित्यो दिवि प्रवाच्यं कृतः । न स दे वा अतिक्रमे तं मर्तासो न पश्यथ वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

asau yaḥ panthā ādityo divi pravācyaṁ kṛtaḥ | na sa devā atikrame tam martāso na paśyatha vittam me asya
rodasī ||

अ॒ सौ । यः । पन्थाः॑ । आ॒दि॒ त्यः । दि॒ वि । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । कृ॒तः । न । सः । दे॒ वाः॒ । अ॒ ति॒ऽक्रमे॑ । तम ् । म॒ र्ता॒सः॒ । न ।
प॒ श्य॒ थ॒ । वि॒ त्तम ् । मे॒ । अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

asau | yaḥ | panthāḥ | ādityaḥ | divi | pra-vācyam | kṛtaḥ | na | saḥ | devāḥ | ati-krame | tam | martāsaḥ | na |
paśyatha | vittam | me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॒ ः कूपेऽव॑हितो दे॒ वान्ह॑ वत ऊ॒ तये॑ । तच्छु॑श्राव॒ बह
त्रित ॑ ू र॒णाद॒ रु
ृ ॒ स्पति॑: कृ॒ण्वन्नंह ु वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य रो॑दसी
॥

त्रितः कूपेऽवहितो दे वान्हवत ऊतये । तच्छुश्राव बह
ृ स्पतिः कृण्वन्नंहूरणादरु
ु वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

tritaḥ kūpe 'vahito devān havata ūtaye | tac chuśrāva bṛhaspatiḥ kṛṇvann aṁhūraṇād uru vittam me asya
rodasī ||

॒ ः । कूपे॑ । अव॑ऽहितः । दे॒ वान ् । ह॒व॒त॒ े । ऊ॒ तये॑ । तत ् । श॒ श्रा॒
त्रित ु व॒ । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । कृ॒ण्वन ् । अं॒ हू॒र॒णात ् । उ॒ रु । वि॒ त्तम ् । मे॒
। अ॒ स्य । रो॒द॒सी॒ इति॑ ॥

tritaḥ | kūpe | ava-hitaḥ | devān | havate | ūtaye | tat | śuśrāva | bṛhaspatiḥ | kṛṇvan | aṃhūraṇāt | uru | vittam
| me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॑ : प॒ था यन्तं॑ द॒ दर्श॒ हि । उज्जि॑हीते नि॒ चाय्या॒ तष्टे॑ व पष्ृ ट्याम॒ यी वि॒ त्तं मे॑ अ॒ स्य
अ॒ रु॒णो मा॑ स॒ कृद्वक

अरुणो मा सकृद्वक
ृ ः पथा यन्तं ददर्श हि । उज्जिहीते निचाय्या तष्टे व पष्ृ ट्यामयी वित्तं मे अस्य रोदसी ॥

aruṇo mā sakṛd vṛkaḥ pathā yantaṁ dadarśa hi | uj jihīte nicāyyā taṣṭeva pṛṣṭyāmayī vittam me asya rodasī
||

ृ ः॑ । प॒ था । यन्त॑म ् । द॒ दर्श॑ । हि । उत ् । जि॒ ही॒त॒ े । नि॒ ऽचाय्य॑ । तष्टा॑ऽइव । प॒ ष्टि॒
अ॒ रु॒णः । मा॒ । स॒ कृत ् । वक ृ ऽआ॒म॒ यी ।

aruṇaḥ | mā | sakṛt | vṛkaḥ | pathā | yantam | dadarśa | hi | ut | jihīte | ni-cāyya | taṣṭāiva | pṛṣṭi-āmayī | vittam
| me | asya | rodasī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ नाङ्ग॒ षे
ू ण॑ व॒ यमिन्द्र॑ वन्तो॒ऽभि ष्या॑म व॒ जने ॑
ृ ॒ सर्ववीराः । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:
सिन्धु॑: पथि ृ ॒ वी उ॒ त द्यौः ॥

एनाङ्गूषेण वयमिन्द्रवन्तोऽभि ष्याम वज
ृ ने सर्ववीराः । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

enāṅgūṣeṇa vayam indravanto 'bhi ṣyāma vṛjane sarvavīrāḥ | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

ए॒ ना । आ॒ङ्ग॒ षे ृ ॑ । सर्वऽवीराः
ू ण॑ । व॒ यम ् । इन्द्र॑ ऽवन्तः । अ॒ भि । स्या॒म॒ । व॒ जने ॑ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ्
। अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒

enā | āṅgūṣeṇa | vayam | indra-vantaḥ | abhi | syāma | vṛjane | sarva-vīrāḥ | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॑ मि॒ त्रं वरु॑ णम॒ ग्निम॒ तये
ू ॒ मारु॑ तं॒ शर्धो॒ अदि॑ ति ं हवामहे । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु सवः सद
ु ानवो॒
विश्व॑स्मान्नो॒ अंह॑सो॒ निष्पि॑पर्तन ॥

इन्द्रं मित्रं वरुणमग्निमूतये मारुतं शर्धो अदितिं हवामहे । रथं न दर्गा
ु द्वसवः सुदानवो विश्वस्मान्नो अंहसो
निष्पिपर्तन ॥

indram mitraṁ varuṇam agnim ūtaye mārutaṁ śardho aditiṁ havāmahe | rathaṁ na durgād vasavaḥ
sudānavo viśvasmān no aṁhaso niṣ pipartana ||

इन्द्र॑ म ् । मि॒ त्रम ् । वरु॑ णम ् । अ॒ ग्निम ् । ऊ॒ तये॑ । मारु॑ तम ् । शर्धः॑ । अदि॑ तिम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । रथ॑म ् । न । दःु ॒ऽगात ् । व॒ स॒वः॒ ।
स॒ ऽदा॒
ु नवः॒ । विश्व॑स्मात ् । नः॒ । अंह॑सः । निः । पि॒ प॒र्त॒न॒ ॥

indram | mitram | varuṇam | agnim | ūtaye | mārutam | śardhaḥ | aditim | havāmahe | ratham | na | duḥ-gāt |
vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | pipartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त आ॑दित्या॒ आ ग॑ता स॒ र्वता॑तये भ॒ त ू दे॑ वा वत्र
ृ त ॒ र्ये
ू ष ॑ ु श॒ म्भव
ु :॑ । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु ानवो॒

त आदित्या आ गता सर्वतातये भूत दे वा वत्र
ृ तूर्येषु शम्भुवः । रथं न दर्गा

ta ādityā ā gatā sarvatātaye bhūta devā vṛtratūryeṣu śambhuvaḥ | rathaṁ na durgād vasavaḥ sudānavo
viśvasmān no aṁhaso niṣ pipartana ||

ते । आ॒दि॒ त्याः॒ । आ । ग॒ त॒ । स॒ र्वऽता॑तये । भ॒ त
ू । दे॒ वाः॒ । व॒ त्र
ृ ऽ॒ तर्ये
ू ष ॑ ु । श॒ म ्ऽभुवः॑ । रथ॑म ् । न । दःु ॒ऽगात ् । व॒ स॒वः॒ ।
स॒ ऽदा॒

te | ādityāḥ | ā | gata | sarva-tātaye | bhūta | devāḥ | vṛtra-tūryeṣu | śam-bhuvaḥ | ratham | na | duḥ-gāt |
vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | pipatarna
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अव॑न्तु नः पि॒ तर॑ : सप्र ु वाच॒ ना उ॒ त दे॒ वी दे॒ वपुत्र
॑ े ऋता॒वध
ृ ा॑ । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु ानवो॒

अवन्तु नः पितरः सुप्रवाचना उत दे वी दे वपुत्रे ऋतावध
ृ ा । रथं न दर्गा

avantu naḥ pitaraḥ supravācanā uta devī devaputre ṛtāvṛdhā | rathaṁ na durgād vasavaḥ sudānavo

अव॑न्तु । नः॒ । पि॒ तरः॑ । स॒ ऽप्र॒
ु वा॒च॒नाः । उ॒ त । दे॒ वी इति॑ । दे॒ वपत्र
ु॑ े॒ इति॑ दे॒ वऽपत्र
ु॑ े । ऋत॒ऽवध
ृ ा॑ । रथ॑म ् । न । दःु ॒ऽगात ् ।
व॒ स॒वः॒ । स॒ ऽदा॒

avantu | naḥ | pitaraḥ | su-pravācanāḥ | uta | devī iti | devaputreitideva-putre | ṛta-vṛdhā | ratham | na | duḥ-
gāt | vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | pipartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नरा॒शंसं॑ वा॒जिनं॑ वा॒जय॑न्नि॒ह क्ष॒यद्वी॑रं प॒ षणं
ू ॑ स॒ म्नै
ु री॑महे । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु ानवो॒

नराशंसं वाजिनं वाजयन्निह क्षयद्वीरं पूषणं सुम्नैरीमहे । रथं न दर्गा

narāśaṁsaṁ vājinaṁ vājayann iha kṣayadvīram pūṣaṇaṁ sumnair īmahe | rathaṁ na durgād vasavaḥ

नरा॒शंसम॑ ् । वा॒जिन॑म ् । वा॒जय॑न ् । इ॒ह । क्ष॒यत ्ऽवी॑रम ् । प॒ षण॑
ू म ् । स॒ म्नै
ु ः । ई॒म॒हे॒ । रथ॑म ् । न । दःु ॒ऽगात ् । व॒ स॒वः॒ ।
स॒ ऽदा॒

narāśaṃsam | vājinam | vājayan | iha | kṣayat-vīram | pūṣaṇam | sumnaiḥ | īmahe | ratham | na | duḥ-gāt |
vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | pipartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

बह
ृ ॑ स्पते॒ सद॒ मिन्न॑: स॒ गं
ु क॑ ृ धि॒ शं योर्यत्ते॒ मनर्हि ॑
ु॑ तं॒ तदीमहे । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु ानवो॒

बह
ृ स्पते सदमिन्नः सुगं कृधि शं योर्यत्ते मनुर्हितं तदीमहे । रथं न दर्गा

bṛhaspate sadam in naḥ sugaṁ kṛdhi śaṁ yor yat te manurhitaṁ tad īmahe | rathaṁ na durgād vasavaḥ

बह ृ ॑स्पते । सद॑ म ् । इत ् । नः॒ । स॒ ऽगम
ु ् । कृ॒धि॒ । शम ् । योः । यत ् । ते॒ । मनुः॑ऽहितम ् । तत ् । ई॒म॒हे॒ । रथ॑म ् । न ।
दःु ॒ऽगात ् । व॒ स॒वः॒ । स॒ ऽदा॒

bṛhaspate | sadam | it | naḥ | su-gam | kṛdhi | śam | yoḥ | yat | te | manuḥ-hitam | tat | īmahe | ratham | na |
duḥ-gāt | vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | pipartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॒ कुत्सो॑ वत्र
ृ ह ॒ णं॒ शची॒पतिं॑ का॒टे निबा॑ळ्ह॒ ऋषि॑रह्वद॒ तये
ू ॑ । रथं॒ न द॒ र्गाद्व॑
ु ानवो॒

इन्द्रं कुत्सो वत्र
ृ हणं शचीपतिं काटे निबाळ्ह ऋषिरह्वदत
ू ये । रथं न दर्गा

indraṁ kutso vṛtrahaṇaṁ śacīpatiṁ kāṭe nibāḻha ṛṣir ahvad ūtaye | rathaṁ na durgād vasavaḥ sudānavo

ृ ऽ॒ हन॑म ् । श॒ ची॒ऽपति॑म ् । का॒टे । निऽबा॑ळ्हः । ऋषिः॑ । अ॒ ह्व॒ त ् । ऊ॒ तये॑ । रथ॑म ् । न । दःु ॒ऽगात ् ।
इन्द्र॑ म ् । कुत्सः॑ । व॒ त्र
व॒ स॒वः॒ । स॒ ऽदा॒

indram | kutsaḥ | vṛtra-hanam | śacī-patim | kāṭe | ni-bāḷhaḥ | ṛṣiḥ | ahvat | ūtaye | ratham | na | duḥ-gāt |
vasavaḥ | su-dānavaḥ | viśvasmāt | naḥ | aṃhasaḥ | niḥ | p ipartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दे॒ वैर्नो॑ दे॒ व्यदि॑ ति॒र्नि पा॑तु दे॒ वस्त्रा॒ता त्रा॑यता॒मप्र॑यच्
ु छन ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

दे वैर्नो दे व्यदितिर्नि पातु दे वस्त्राता त्रायतामप्रयुच्छन ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
॥

devair no devy aditir ni pātu devas trātā trāyatām aprayucchan | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

दे॒ वैः । नः॒ । दे॒ वी । अदि॑ तिः । नि । पा॒त॒ ु । दे॒ वः । त्रा॒ता । त्रा॒य॒ता॒म ् । अप्र॑ऽयच्
ु छन ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

devaiḥ | naḥ | devī | aditiḥ | ni | pātu | devaḥ | trātā | trāyatām | apra-yucchan | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ म्नमादि॑
य॒ ज्ञो दे॒ वानां॒ प्रत्येति ु ृ ॒ यन्त॑: । आ वो॒ऽर्वाची॑ सम
त्यासो॒ भव॑ता मळ ॑ त्ृ यादं॒ होश्चि॒ द्या
ु ॒ तिर्वव
व॑रिवो॒वित्त॒ रास॑त ् ॥

यज्ञो दे वानां प्रत्येति सुम्नमादित्यासो भवता मळ
ृ यन्तः । आ वोऽर्वाची सुमतिर्ववत्ृ यादं होश्चिद्या वरिवोवित्तरासत ् ॥

yajño devānām praty eti sumnam ādityāso bhavatā mṛḻayantaḥ | ā vo 'rvācī sumatir vavṛtyād aṁhoś cid yā
varivovittarāsat ||

य॒ ज्ञः । दे॒ वाना॑म ् । प्रति॑ । ए॒ ति॒ । स॒ म्नम
ु ृ यन्तः॑ । आ । वः॒ । अ॒ र्वाची॑ । स॒ ऽम॒
् । आदि॑ त्यासः॑ । भव॑त । म॒ ळ॒ ु तिः । व॒ व॒ त्या॒
ृ त्
। अं॒ होः । चि॒ त ् । या । व॒ रि॒वो॒वित ्ऽत॑रा । अस॑त ् ॥

yajñaḥ | devānām | prati | eti | sumnam | ādityāsaḥ | bhavata | mṛḷayantaḥ | ā | vaḥ | avārcī | su-matiḥ |
vavṛtyāt | aṃhoḥ | cit | yā | varivovit-tarā | asat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ नो दे॒ वा अव॒ सा ग॑म॒न्त्वङ्गि॑रसां॒ साम॑भिः स्त॒ यमा॑
ू नाः । इन्द्र॑ इन्द्रि॒ यैर्म॒रुतो॑ म॒ रुद्भि॑ रादि॒ त्यैर्नो॒
अदि॑ ति॒: शर्म॑ यंसत ् ॥

उप नो दे वा अवसा गमन्त्वङ्गिरसां सामभिः स्तूयमानाः । इन्द्र इन्द्रियैर्मरुतो मरुद्भिरादित्यैर्नो अदितिः शर्म यंसत ् ॥

upa no devā avasā gamantv aṅgirasāṁ sāmabhiḥ stūyamānāḥ | indra indriyair maruto marudbhir ādityair
no aditiḥ śarma yaṁsat ||

उप॑ । नः॒ । दे॒ वाः । अव॑सा । आ । ग॒ म॒ न्त॒ ु । अङ्गि॑रसाम ् । साम॑ऽभिः । स्त॒ यमा॑
ू नाः । इन्द्रः॑ । इ॒न्द्रि॒यैः । म॒ रुतः॑ ।
म॒ रुत ्ऽभिः॑ । आ॒दि॒ त्यैः । नः॒ । अदि॑ तिः । शर्म॑ । यं॒ स॒त ् ॥

upa | naḥ | devāḥ | avasā | ā | gamantu | aṅgirasām | sāma-bhiḥ | stūyamānāḥ | indraḥ | indri yaiḥ | marutaḥ |
marut-bhiḥ | ādityaiḥ | naḥ | aditiḥ | śarma | yaṃsat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तन्न॒ इन्द्र॒ स्तद्वरु॑ ण॒ स्तद॒ ग्निस्तद॑ र्य॒मा तत्स॑वि॒ता चनो॑ धात ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो

तन्न इन्द्रस्तद्वरुणस्तदग्निस्तदर्यमा तत्सविता चनो धात ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी

tan na indras tad varuṇas tad agnis tad aryamā tat savitā cano dhāt | tan no mitro varuṇo māmahantām

तत ् । नः॒ । इन्द्रः॑ । तत ् । वरु॑ णः । तत ् । अ॒ ग्निः । तत ् । अ॒ र्य॒ मा । तत ् । स॒ वि॒ ता । चनः॑ । धा॒त ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः ।
वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् । अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒

tat | naḥ | indraḥ | tat | varuṇaḥ | tat | agniḥ | tat | aryamā | tat | savitā | canaḥ | dhāt | tat | naḥ | mitraḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य इ॑न्द्राग्नी चि॒ त्रत॑मो॒ रथो॑ वाम॒ भि विश्वा॑नि॒ भव ॑ ानि॒ चष्टे॑ । तेना या॑तं स॒ रथं॑ तस्थि॒ वांसाथा॒
ु न
सोम॑स्य पिबतं स॒ तस्य॑
ु ॥

य इन्द्राग्नी चित्रतमो रथो वामभि विश्वानि भुवनानि चष्टे । तेना यातं सरथं तस्थिवांसाथा सोमस्य पिबतं सुतस्य ॥

ya indrāgnī citratamo ratho vām abhi viśvāni bhuvanāni caṣṭe | tenā yātaṁ sarathaṁ tasthivāṁsāthā
somasya pibataṁ sutasya ||

॑ ानि । चष्टे॑ । तेन॑ । आ । या॒त॒म ् । स॒ ऽरथ॑म ् ।
यः । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । चि॒ त्रऽत॑मः । रथः॑ । वा॒म ् । अ॒ भि । विश्वा॑नि । भुवन
त॒स्थि॒ वांसा॑ । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

yaḥ | indrāgnī iti | citra-tamaḥ | rathaḥ | vām | abhi | viśvāni | bhuvanāni | caṣṭe | tena | ā | yātam | sa-ratham |
tasthivāṃsā | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याव॑दि॒दं भव
ु न ॑ ॒व्यचा॑ वरि॒मता॑ गभी॒रम ् । तावाँ॑ अ॒ यं पात॑व॒ े सोमो॑ अ॒ स्त्वर॑ मिन्द्राग्नी॒
॑ ॒ ं विश्व॒ मस्त्युरु
मन॑से य॒ वभ्या॑
ु म ्॥

यावदिदं भुवनं विश्वमस्त्युरुव्यचा वरिमता गभीरम ् । तावाँ अयं पातवे सोमो अस्त्वरमिन्द्राग्नी मनसे युवभ्याम ् ॥

yāvad idam bhuvanaṁ viśvam asty uruvyacā varimatā gabhīram | tāvām̐ ayam pātave somo astv aram
indrāgnī manase yuvabhyām ||

याव॑त ् । इद॒ म ् । भुवन
॑ म ् । विश्व॑म ् । अ॒ स्ति॒ । उ॒ रु॒ऽव्यचा॑ । व॒ रि॒मता॑ । ग॒ भी॒रम ् । तावा॑न ् । अ॒ यम ् । पात॑वे । सोमः॑ ।
अ॒ स्त॒ ु । अर॑ म ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । मन॑से । य॒ वऽभ्या॑
ु म ्॥

yāvat | idam | bhuvanam | viśvam | asti | uru-vyacā | varimatā | gabhīram | tāvān | ayam | pātave | soma ḥ |
astu | aram | indrāgnī iti | manase | yuva-bhyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ क्राथे॒ हि स॒ ध्र्य१॒॒॑॑ङ्नाम॑ भ॒ द्रं स॑ध्रीची॒ना वत्र
॑ ृ हणा उ॒ त स्थ॑: । तावि॑न्द्राग्नी स॒ ध्र्य॑ञ्चा नि॒ षद्या॒ वष्ृ ण॒ :
सोम॑स्य वष
ृ ॒ णा वष
॑ ृ ेथाम ् ॥

चक्राथे हि सध्र्यङ्नाम भद्रं सध्रीचीना वत्र
ृ हणा उत स्थः । ताविन्द्राग्नी सध्र्यञ्चा निषद्या वष्ृ णः सोमस्य वष
ृ णा
वष
ृ ेथाम ् ॥

cakrāthe hi sadhryaṅ nāma bhadraṁ sadhrīcīnā vṛtrahaṇā uta sthaḥ | tāv indrāgnī sadhryañcā niṣadyā
vṛṣṇaḥ somasya vṛṣaṇā vṛṣethām ||

च॒ क्राथे॑ । हि । स॒ ध्र्य॑क् । नाम॑ । भ॒ द्रम ् । स॒ ध्री॒ची॒ना । व॒ त्र
ृ ऽ॒ ह॒णौ॒ । उ॒ त । स्थः॒ । तौ । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । स॒ ध्र्य॑ञ्चा ।
नि॒ ऽसद्य॑ । वष्ृ णः॑ । सोम॑स्य । व॒ ष॒ृ णा॒ । आ । व॒ षे ृ ॒ था॒म ् ॥

cakrāthe | hi | sadhryak | nāma | bhadram | sadhrīcīnā | vṛtra-haṇau | uta | sthaḥ | tau | indrāgnī iti |
sadhryañcā | ni-sadya | vṛṣṇaḥ | somasya | vṛṣaṇā | ā | vṛṣethām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

समि॑द्धेष्व॒ ग्निष्वा॑नजा॒ना य॒ तस्रच
ु॑ ा ब॒ र्हिरु॑ तिस्तिरा॒णा । ती॒व्रःै सोमै॒ : परि॑ षिक्तेभिर॒र्वागेन्द्रा॑ग्नी
सौमन॒ साय॑ यातम ् ॥

समिद्धेष्वग्निष्वानजाना यतस्रुचा बर्हिरु तिस्तिराणा । तीव्रैः सोमैः परिषिक्तेभिरर्वागेन्द्राग्नी सौमनसाय यातम ् ॥

samiddheṣv agniṣv ānajānā yatasrucā barhir u tistirāṇā | tīvraiḥ somaiḥ pariṣiktebhir arvāg endrāgnī
saumanasāya yātam ||

सम ्ऽइ॑द्धेषु । अ॒ ग्निषु॑ । आ॒न॒ जा॒ना । य॒ तऽस्रच
ु॑ ा । ब॒ र्हिः । ऊँ॒ इति॑ । ति॒स्ति॒रा॒णा । ती॒व्रैः । सोमैः॑ । परि॑ ऽसिक्तेभिः ।
अ॒ र्वाक् । आ । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । सौ॒म॒न॒ साय॑ । या॒त॒म ् ॥

sam-iddheṣu | agniṣu | ānajānā | yata-srucā | barhiḥ | oṃ iti | tistirāṇā | tīvraiḥ | somaiḥ | pari-siktebhiḥ |
arvāk | ā | indrāgnī iti | saumanasāya | yātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यानी॑न्द्राग्नी च॒ क्रथर्वी
ु॑ ॒र्या॑णि॒ यानि॑ रू॒पाण्य॒ त
ु वष्ृ ण्या॑नि । या वां॑ प्र॒ त्नानि॑ स॒ ख्या शि॒ वानि॒ तेभि॒:
ु ॥

यानीन्द्राग्नी चक्रथुर्वीर्याणि यानि रूपाण्युत वष्ृ ण्यानि । या वां प्रत्नानि सख्या शिवानि तेभिः सोमस्य पिबतं सुतस्य ॥

yānīndrāgnī cakrathur vīryāṇi yāni rūpāṇy uta vṛṣṇyāni | yā vām pratnāni sakhyā śivāni tebhiḥ somasya
pibataṁ sutasya ||

यानि॑ । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । च॒ क्रथुः॑ । वी॒र्या॑णि । यानि॑ । रू॒पाणि॑ । उ॒ त । वष्ृ ण्या॑नि । या । वा॒म ् । प्र॒ त्नानि॑ । स॒ ख्या ।
शि॒ वानि॑ । तेभिः॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

yāni | indrāgnī iti | cakrathuḥ | vīryāṇi | yāni | rūpāṇi | uta | vṛṣṇyāni | yā | vām | pratnāni | sakhyā | śivāni |
tebhiḥ | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदब्र॑वं प्रथ॒ मं वां॑ वण
ृ ा॒नो॒३॒॒॑॑ऽयं सोमो॒ असुर॑ ै र्नो वि॒ हव्य॑: । तां स॒ त्यां श्र॒द्धाम॒ भ्या हि या॒तमथा॒ सोम॑स्य
पिबतं स॒ तस्य॑
ु ॥

यदब्रवं प्रथमं वां वण
ृ ानोऽयं सोमो असुरैर्नो विहव्यः । तां सत्यां श्रद्धामभ्या हि यातमथा सोमस्य पिबतं सुतस्य ॥

yad abravam prathamaṁ vāṁ vṛṇāno 'yaṁ somo asurair no vihavyaḥ | tāṁ satyāṁ śraddhām abhy ā hi
yātam athā somasya pibataṁ sutasya ||

यत ् । अब्र॑वम ् । प्र॒ थ॒मम ् । वा॒म ् । व॒ णा॒
ृ नः॑ । अ॒ यम ् । सोमः॑ । असरु॑ ै ः । नः॒ । वि॒ ऽहव्यः॑ । ताम ् । स॒ त्याम ् । श्र॒द्धाम ् । अ॒ भि
। आ । हि । या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

yat | abravam | prathamam | vām | vṛṇānaḥ | ayam | somaḥ | asuraiḥ | naḥ | vi-havyaḥ | tām | satyām |
śraddhām | abhi | ā | hi | yātam | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी॒ मद॑ थ॒: स्वे द॑ रु ो॒णे यद्ब्र॒ ह्मणि॒ राज॑नि वा यजत्रा । अत॒ : परि॑ वष
ृ णा॒वा हि या॒तमथा॒
ु ॥

यदिन्द्राग्नी मदथः स्वे दरु ोणे यद्ब्रह्मणि राजनि वा यजत्रा । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं सुतस्य
॥

yad indrāgnī madathaḥ sve duroṇe yad brahmaṇi rājani vā yajatrā | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam athā

यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । मद॑ थः । स्वे । द॒ रो॒
ु णे । यत ् । ब्र॒ ह्मणि॑ । राज॑नि । वा॒ । य॒ ज॒त्रा॒ । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ । हि ।
या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

yat | indrāgnī iti | madathaḥ | sve | duroṇe | yat | brahmaṇi | rājani | vā | yajatrā | ataḥ | pari | vṛṣaṇau | ā | hi |
yātam | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी॒ यद॑ ष
ु ु त॒ र्वशे
ु ष ॑ ॒ ु यद्द्र॒ ह्य
ु ष्ु वनष
ु॑ ु प॒ रुष
ू ॒ ु स्थः । अत॒ : परि॑ वष
ृ णा॒वा हि या॒तमथा॒ सोम॑स्य
ु ॥

यदिन्द्राग्नी यदष
ु ु तुर्वशेषु यद्द्रह्ु युष्वनुषु पूरुषु स्थः । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं सत
ु स्य ॥

yad indrāgnī yaduṣu turvaśeṣu yad druhyuṣv anuṣu pūruṣu sthaḥ | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam athā

यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । यद॑ ष
ु ु । त॒ र्वशे
ु ष ॑ ु । यत ् । द्र॒ ह्य
ु ुषु॑ । अनष
ु॑ ु । प॒ रुष
ू ु॑ । स्थः । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ । हि । या॒तम ् ।
अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

yat | indrāgnī iti | yaduṣu | turvaśeṣu | yat | druhyuṣu | anuṣu | pūruṣu | sthaḥ | ataḥ | pari | vṛṣaṇau | ā | h i |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी अव॒ मस्यां॑ पथि
ृ ॒ व्यां म॑ध्य॒ मस्यां॑ पर॒मस्या॑म॒ त
ु स्थः । अत॒ : परि॑ वष
ु ॥

यदिन्द्राग्नी अवमस्यां पथि
ृ व्यां मध्यमस्यां परमस्यामुत स्थः । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं
सत
ु स्य ॥

yad indrāgnī avamasyām pṛthivyām madhyamasyām paramasyām uta sthaḥ | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam
athā somasya pibataṁ sutasya ||

यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । अ॒ व॒ मस्या॑म ् । प॒ थि॒
ृ व्याम ् । म॒ ध्य॒ मस्या॑म ् । प॒ र॒मस्या॑म ् । उ॒ त । स्थः । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ
। हि । या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑ ु ॥

yat | indrāgnī iti | avamasyām | pṛthivyām | madhyamasyām | paramasyām | uta | sthaḥ | ataḥ | pari | vṛṣaṇau
| ā | hi | yātam | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी पर॒मस्यां॑ पथि
ृ ॒ व्यां म॑ध्य॒ मस्या॑मव॒ मस्या॑म॒ त
ु स्थः । अत॒ : परि॑ वष
ु ॥

यदिन्द्राग्नी परमस्यां पथि
ृ व्यां मध्यमस्यामवमस्यामुत स्थः । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं
सत
ु स्य ॥

yad indrāgnī paramasyām pṛthivyām madhyamasyām avamasyām uta sthaḥ | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam
athā somasya pibataṁ sutasya ||

यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । प॒ र॒मस्या॑म ् । प॒ थि॒
ृ व्याम ् । म॒ ध्य॒ मस्या॑म ् । अ॒ व॒ मस्या॑म ् । उ॒ त । स्थः । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ
। हि । या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑ु ॥

yat | indrāgnī iti | paramasyām | pṛthivyām | madhyamasyām | avamasyām | uta | sthaḥ | ataḥ | pari | vṛṣaṇau
| ā | hi | yātam | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी दि॒ वि ष्ठो यत्पथि ॑ ॒ ष्वोष॑धीष्व॒ प्सु । अत॒ : परि॑ वष
॑ ृ ॒ व्यां यत्पर्वते ृ णा॒वा हि या॒तमथा॒
ु ॥

यदिन्द्राग्नी दिवि ष्ठो यत्पथि
ृ व्यां यत्पर्वतेष्वोषधीष्वप्सु । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं सुतस्य ॥

yad indrāgnī divi ṣṭho yat pṛthivyāṁ yat parvateṣv oṣadhīṣv apsu | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam athā

यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । दि॒ वि । स्थः । यत ् । प॒ थि॒ ॑ षु । ओष॑धीषु । अ॒ प ्ऽसु । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ
ृ व्याम ् । यत ् । पर्वते
। हि । या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑ ु ॥

yat | indrāgnī iti | divi | sthaḥ | yat | pṛthivyām | yat | parvateṣu | oṣadhīṣu | ap-su | ataḥ | pari | vṛṣaṇau | ā | hi
| yātam | atha | somasya | pibatam | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदि॑ न्द्राग्नी॒ उदि॑ ता॒ सर्य॑
ू स्य॒ मध्ये॑ दि॒ वः स्व॒ धया॑ मा॒दयेथे
॑ । अत॒ : परि॑ वष
ृ णा॒वा हि या॒तमथा॒ सोम॑स्य
ु ॥

यदिन्द्राग्नी उदिता सूर्यस्य मध्ये दिवः स्वधया मादयेथे । अतः परि वष
ृ णावा हि यातमथा सोमस्य पिबतं सुतस्य ॥

yad indrāgnī uditā sūryasya madhye divaḥ svadhayā mādayethe | ataḥ pari vṛṣaṇāv ā hi yātam athā

॑
यत ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । उत ्ऽइ॑ता । सूर्यस्य । मध्ये॑ । दि॒ वः । स्व॒ धया॑ । मा॒दयेथे॒
॑ इति॑ । अतः॑ । परि॑ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । आ । हि ।
या॒तम ् । अथ॑ । सोम॑स्य । पि॒ ब॒त॒म ् । स॒ तस्य॑ु ॥

yat | indrāgnī iti | ut-itā | sūryasya | madhye | divaḥ | svadhayā | mādayetheiti | ataḥ | pari | vṛṣaṇau | ā | hi |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वेन्द्रा॑ग्नी पपि॒ वांसा॑ स॒ तस्य॒
ु विश्वा॒स्मभ्यं॒ सं ज॑यतं॒ धना॑नि । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो
मामहन्ता॒मदि॑ ति॒: सिन्ध:ु॑ पथि ृ ॒ वी उ॒ त द्यौः ॥

एवेन्द्राग्नी पपिवांसा सुतस्य विश्वास्मभ्यं सं जयतं धनानि । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी

evendrāgnī papivāṁsā sutasya viśvāsmabhyaṁ saṁ jayataṁ dhanāni | tan no mitro varuṇo māmahantām

ए॒ व । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । प॒ पि॒ऽवांसा॑ । स॒ तस्य॑
ु । विश्वा॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । सम ् । ज॒ यत॒म ् । धना॑नि । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः ।
वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् । अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒

eva | indrāgnī iti | papi-vāṃsā | sutasya | viśvā | asmabhyam | sam | jayatam | dhanāni | tat | naḥ | mi traḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि ह्यख्यं॒ मन॑सा॒ वस्य॑ इ॒च्छन्निन्द्रा॑ग्नी ज्ञा॒स उ॒ त वा॑ सजा॒तान ् । नान्या य॒ वत्प्रम॑
ु तिरस्ति॒ मह्यं॒ स
वां॒ धियं॑ वाज॒ यन्तीमतक्षम
॑ ्॥

वि ह्यख्यं मनसा वस्य इच्छन्निन्द्राग्नी ज्ञास उत वा सजातान ् । नान्या युवत्प्रमतिरस्ति मह्यं स वां धियं
वाजयन्तीमतक्षम ् ॥

vi hy akhyam manasā vasya icchann indrāgnī jñāsa uta vā sajātān | nānyā yuvat pramatir asti mahyaṁ sa
vāṁ dhiyaṁ vājayantīm atakṣam ||

वि । हि । अख्य॑म ् । मन॑सा । वस्यः॑ । इ॒च्छन ् । इन्द्रा॑ग्नी॒ इति॑ । ज्ञा॒सः । उ॒ त । वा॒ । स॒ ऽजा॒तान ् । न । अ॒ न्या । य॒ वत
ु ्।
॑ ् । अ॒ त॒क्ष॒म ् ॥
प्रऽम॑तिः । अ॒ स्ति॒ । मह्य॑म ् । सः । वा॒म ् । धिय॑म ् । वा॒ज॒ऽयन्तीम

vi | hi | akhyam | manasā | vasyaḥ | icchan | indrāgnī iti | jñāsaḥ | uta | vā | sa-jātān | na | anyā | yuvat | pra-
matiḥ | asti | mahyam | saḥ | vām | dhiyam | vāja-yantīm | atakṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्र॑व॒ ं हि भरि
ू॑ ॒दाव॑त्तरा वां॒ विजा॑मातरु
ु ॒त वा॑ घा स्या॒लात ् । अथा॒ सोम॑स्य॒ प्रय॑ती य॒ वभ्या॒
ु मिन्द्रा॑ग्नी॒
स्तोमं॑ जनयामि॒ नव्य॑म ् ॥

अश्रवं हि भूरिदावत्तरा वां विजामातुरुत वा घा स्यालात ् । अथा सोमस्य प्रयती युवभ्यामिन्द्राग्नी स्तोमं जनयामि
नव्यम ् ॥

aśravaṁ hi bhūridāvattarā vāṁ vijāmātur uta vā ghā syālāt | athā somasya prayatī yuvabhyām indrāgnī
stomaṁ janayāmi navyam ||

अश्र॑वम ् । हि । भ॒ रि॒
ू दाव॑त ्ऽतरा । वा॒म ् । विऽजा॑मातुः । उ॒ त । वा॒ । घ॒ । स्या॒लात ् । अथ॑ । सोम॑स्य । प्रऽय॑ती ।
य॒ वऽभ्या॑
ु म ् । इन्द्रा॑ग्नी॒ इति॑ । स्तोम॑म ् । ज॒ न॒ या॒मि॒ । नव्य॑म ् ॥

aśravam | hi | bhūridāvat-tarā | vām | vi-jāmātuḥ | uta | vā | gha | syālāt | atha | somasya | pra-yatī | yuva-
bhyām | indrāgnī iti | stomam | janayāmi | navyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा च्छे॑ द्म र॒श्मीँरिति॒ नाध॑मानाः पित॒ ॄणां श॒ क्तीर॑ न॒ यच्छ॑
ु मानाः । इ॒न्द्रा॒ग्निभ्यां॒ कं वष
ृ ण
॑ ो मदन्ति॒ ता
ह्यद्री॑ धि॒ षणा॑या उ॒ पस्थे॑ ॥

मा च्छे द्म रश्मीँरिति नाधमानाः पितॄणां शक्तीरनय
ु च्छमानाः । इन्द्राग्निभ्यां कं वष
ृ णो मदन्ति ता ह्यद्री धिषणाया
उपस्थे ॥

mā cchedma raśmīm̐r iti nādhamānāḥ pitṝṇāṁ śaktīr anuyacchamānāḥ | indrāgnibhyāṁ kaṁ vṛṣaṇo
madanti tā hy adrī dhiṣaṇāyā upasthe ||

मा । छे॒ द्म॒ । र॒श्मीन ् । इति॑ । नाध॑मानाः । पि॒ त॒ ॄणाम ् । श॒ क्तीः । अ॒ न॒ ऽयच्छ॑
ु मानाः । इ॒न्द्रा॒ग्निऽभ्या॑म ् । कम ् । वष
ृ ण
॑ ः।
म॒ द॒ न्ति॒ । ता । हि । अद्री॒ इति॑ । धि॒ षणा॑याः । उ॒ पऽस्थे॑ ॥

mā | chedma | raśmīn | iti | nādhamānāḥ | pitṝṇām | śaktīḥ | anu-yacchamānāḥ | indrāgni-bhyām | kam |
vṛṣaṇaḥ | madanti | tā | hi | adrī iti | dhiṣaṇāyāḥ | upa-sthe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वाभ्यां
ु ॑ दे॒ वी धि॒ षणा॒ मदा॒येन्द्रा॑ग्नी॒ सोम॑मश
ु ॒ ती सन
ु॑ ोति । ताव॑श्विना भद्रहस्ता सप
ु ाणी॒ आ धा॑वतं॒
मधन
ु॑ ा प॒ ङ्क्तम॒
ृ प्सु ॥

युवाभ्यां दे वी धिषणा मदायेन्द्राग्नी सोममुशती सुनोति । तावश्विना भद्रहस्ता सुपाणी आ धावतं मधुना पङ्
ृ क्तमप्सु
॥

yuvābhyāṁ devī dhiṣaṇā madāyendrāgnī somam uśatī sunoti | tāv aśvinā bhadrahastā supāṇī ā dhāvatam
madhunā pṛṅktam apsu ||

य॒ ुवाभ्या॑म ् । दे॒ वी । धि॒ षणा॑ । मदा॑य । इन्द्रा॑ग्नी॒ इति॑ । सोम॑म ् । उ॒ श॒ती । स॒ नो॒
ु ति॒ । तौ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । भ॒ द्र॒ ऽह॒स्ता॒ । स॒ पा॒
ु णी॒
इति॑ सऽु पाणी । आ । धा॒व॒त॒म ् । मधन
ु॑ ा । प॒ ङ्क्तम
ृ ् । अ॒ प ्ऽसु ॥

yuvābhyām | devī | dhiṣaṇā | madāya | indrāgnī iti | somam | uśatī | sunoti | tau | aśvinā | bhadra-hastā |
supāṇī itisu-pāṇī | ā | dhāvatam | madhunā | pṛṅktam | ap-su
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वामि॑
ु न्द्राग्नी॒ वसन
ु॑ ो विभा॒गे त॒ वस्त॑मा शश्र
ु व वत्र
ृ ह ॒ त्ये॑ । तावा॒सद्या॑ ब॒ र्हिषि॑ य॒ ज्ञे अ॒ स्मिन्प्र च॑र्षणी
मादयेथां स॒ तस्य॑
ु ॥

युवामिन्द्राग्नी वसुनो विभागे तवस्तमा शुश्रव वत्र
ृ हत्ये । तावासद्या बर्हिषि यज्ञे अस्मिन्प्र चर्षणी मादयेथां सुतस्य ॥

yuvām indrāgnī vasuno vibhāge tavastamā śuśrava vṛtrahatye | tāv āsadyā barhiṣi yajñe asmin pra carṣaṇī
mādayethāṁ sutasya ||

य॒ ुवाम ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । वसन ु॑ ः । वि॒ ऽभा॒गे । त॒वःऽत॑मा । श॒ श्र ृ ऽ॒ हत्ये॑ । तौ । आ॒ऽसद्य॑ । ब॒ र्हिषि॑ । य॒ ज्ञे ।
ु ॒ व॒ । व॒ त्र
अ॒ स्मिन ् । प्र । च॒ र्ष॒ णी॒ इति॑ । मा॒द॒य॒ ेथा॒म ् । स॒ ुतस्य॑ ॥

yuvām | indrāgnī iti | vasunaḥ | vi-bhāge | tavaḥ-tamā | śuśrava | vṛtra-hatye | tau | āsadya | barhiṣi | yajñe |
asmin | pra | carṣaṇī iti | mādayethām | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र च॑र्ष॒णिभ्य॑: पत ॑ ॒ ु प्र पथि
ृ ना॒हवेष ॑ ृ ॒ व्या रि॑ रिचाथे दि॒ वश्च॑ । प्र सिन्धुभ्
॑ य॒ : प्र गि॒ रिभ्यो॑ महि॒त्वा
प्रेन्द्रा॑ग्नी॒ विश्वा॒ भव
ु ॒ नात्य॒ न्या ॥

प्र चर्षणिभ्यः पत
ृ नाहवेषु प्र पथि
ृ व्या रिरिचाथे दिवश्च । प्र सिन्धुभ्यः प्र गिरिभ्यो महित्वा प्रेन्द्राग्नी विश्वा
भव
ु नात्यन्या ॥

pra carṣaṇibhyaḥ pṛtanāhaveṣu pra pṛthivyā riricāthe divaś ca | pra sindhubhyaḥ pra giribhyo mahitvā
prendrāgnī viśvā bhuvanāty anyā ||

प्र । च॒ र्ष॒ णिऽभ्यः॑ । प॒ त॒ना॒
ृ ऽहवेष॑ ु । प्र । प॒ थि॒
ृ व्याः । रि॒रि॒चा॒थे॒ इति॑ । दि॒ वः । च॒ । प्र । सिन्धऽु॑ भ्यः । प्र । गि॒ रिऽभ्यः॑ ।
म॒ हि॒ऽत्वा । प्र । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । विश्वा॑ । भुवन ॑ ा । अति॑ । अ॒ न्या ॥

pra | carṣaṇi-bhyaḥ | pṛtanāhaveṣu | pra | pṛthivyāḥ | riricātheiti | divaḥ | ca | pra | sindhu-bhyaḥ | pra | giri-
bhyaḥ | mahi-tvā | pra | indrāgnī iti | viśvā | bhuvanā ati | anyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
आ भ॑रतं॒ शिक्ष॑तं वज्रबाहू अ॒ स्माँ इ॑न्द्राग्नी अवतं॒ शचीभिः । इ॒मे नु ते र॒श्मय॒ : सर्य॑
ू स्य॒ येभि:॑ सपि॒ त्वं
पि॒ तरो॑ न॒ आस॑न ् ॥

आ भरतं शिक्षतं वज्रबाहू अस्माँ इन्द्राग्नी अवतं शचीभिः । इमे नु ते रश्मयः सूर्यस्य येभिः सपित्वं पितरो न आसन ् ॥

ā bharataṁ śikṣataṁ vajrabāhū asmām̐ indrāgnī avataṁ śacībhiḥ | ime nu te raśmayaḥ sūryasya yebhiḥ
sapitvam pitaro na āsan ||

आ । भ॒ र॒त॒म ् । शिक्ष॑तम ् । व॒ ज्र॒बा॒हू॒ इति॑ वज्रऽबाहू । अ॒ स्मान ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ । अ॒ व॒ त॒म ् । शची॑भिः । इ॒मे । नु । ते । र॒श्मयः॑ ।
॑ । येभिः॑ । स॒ ऽपि॒ त्वम ् । पि॒ तरः॑ । नः॒ । आस॑न ् ॥

ā | bharatam | śikṣatam | vajrabāhū itivajra-bāhū | asmān | indrāgnī | avatam | śacībhiḥ | ime | nu | te |
raśmayaḥ | sūryasya | yebhiḥ | sa-pitvam | pitaraḥ | naḥ | āsan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परु ं॑ दरा॒ शिक्ष॑तं वज्रहस्ता॒स्माँ इ॑न्द्राग्नी अवतं॒ भरे॑ षु । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒: सिन्ध:ु॑
पथि

पुरंदरा शिक्षतं वज्रहस्तास्माँ इन्द्राग्नी अवतं भरे षु । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत द्यौः ॥

puraṁdarā śikṣataṁ vajrahastāsmām̐ indrāgnī avatam bhareṣu | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

पुर॑म ्ऽदरा॑ । शिक्ष॑तम ् । व॒ ज्र॒ऽह॒स्ता॒ । अ॒ स्मान ् । इ॒न्द्रा॒ग्नी॒ इति॑ । अ॒ व॒ त॒म ् । भरे॑ षु । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।
म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् । अदि॑ तिः । सिन्धुः॑ । प॒ थि॒

puram-darā | śikṣatam | vajra-hastā | asmān | indrāgnī iti | avatam | bhareṣu | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
mamahantām | aditiḥ | sindhuḥ | pṛth ivī | uta | dyauḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त॒ तं मे॒ अप॒ स्तद॑ ु तायते॒ पन ु इ॒ह वि॒ श्वदे॑ व्य॒ :
ु ॒ : स्वादि॑ ष्ठा धी॒तिरु॒चथा॑य शस्यते । अ॒ यं स॑म॒ द्र
स्वाहा॑कृतस्य॒ समु॑ तप्ृ णत
ु ऋभवः ॥

ततं मे अपस्तद ु तायते पुनः स्वादिष्ठा धीतिरुचथाय शस्यते । अयं समुद्र इह विश्वदे व्यः स्वाहाकृतस्य समु तप्ृ णुत
ऋभवः ॥

tatam me apas tad u tāyate punaḥ svādiṣṭhā dhītir ucathāya śasyate | ayaṁ samudra iha viśvadevyaḥ
svāhākṛtasya sam u tṛpṇuta ṛbhavaḥ ||

त॒ तम ् । मे॒ । अपः॑ । तत ् । ऊँ॒ इति॑ । ता॒य॒त॒ े । पुन॒रिति॑ । स्वादि॑ ष्ठा । धी॒तिः । उ॒ चथा॑य । श॒ स्य॒ त॒ े । अ॒ यम ् । स॒ म॒ द्रः
ु । इ॒ह
। वि॒ श्वऽदे॑ व्यः॒ । स्वाहा॑ऽकृतस्य । सम ् । ऊँ॒ इति॑ । त॒ प्ण
ृ ॒ त॒
ु । ऋ॒भ॒ वः॒ ॥

tatam | me | apaḥ | tat | oṃ iti | tāyate | punariti | svādiṣṭhā | dhītiḥ | ucathāya | śasyate | ayam | samudraḥ |
iha | v iśva-devyaḥ | svāhākṛtasya | sam | oṃ iti | tṛpṇuta | ṛbhavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒भो॒गयं॒ प्र यदि॒ च्छन्त॒ ऐत॒ नापा॑का॒: प्राञ्चो॒ मम॒ के चि॑दा॒पय॑: । सौध॑न्वनासश्चरि॒तस्य॑
भ॒ मनाग॑
ू च्छत सवि॒ तर्दा
ु ॒शषु ो॑ ग॒ हम
ृ ्॥

आभोगयं प्र यदिच्छन्त ऐतनापाकाः प्राञ्चो मम के चिदापयः । सौधन्वनासश्चरितस्य भूमनागच्छत सवितुर्दाशुषो
गह
ृ म ्॥

ābhogayam pra yad icchanta aitanāpākāḥ prāñco mama ke cid āpayaḥ | saudhanvanāsaś caritasya
bhūmanāgacchata savitur dāśuṣo gṛham ||

आ॒ऽभो॒गय॑म ् । प्र । यत ् । इ॒च्छन्तः॑ । ऐत॑न । अपा॑काः । प्राञ्चः॑ । मम॑ । के । चि॒ त ् । आ॒पयः॑ । सौध॑न्वनासः । च॒ रि॒तस्य॑
। भ॒ मना॑
ू । अग॑च्छत । स॒ वि॒ तःु । दा॒शष
ु ः॑ । ग॒ हम
ृ ्॥

ābhogayam | pra | yat | icchantaḥ | aitana | apākāḥ | prāñcaḥ | mama | ke | cit | āpayaḥ | saudhanvanāsaḥ |
caritasya | bhūmanā | agacchata | savituḥ | dāśuṣaḥ | gṛham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्स॑वि॒ता वो॑ऽमत
ृ ॒ त्वमासुव
॑ ॒ दगो॑ह्यं॒ यच्छ्र॒ वय॑न्त॒ ऐत॑न । त्यं चि॑च्चम॒ समसुर॑ स्य॒ भक्ष॑ण॒मेकं॒
सन्त॑मकृणत
ु ा॒ चतर्व
ु॑ यम ् ॥

तत्सविता वोऽमत
ृ त्वमासुवदगोह्यं यच्छ्रवयन्त ऐतन । त्यं चिच्चमसमसुरस्य भक्षणमेकं सन्तमकृणत
ु ा चतुर्वयम ् ॥

tat savitā vo 'mṛtatvam āsuvad agohyaṁ yac chravayanta aitana | tyaṁ cic camasam asurasya bhakṣaṇam
ekaṁ santam akṛṇutā caturvayam ||

तत ् । स॒ वि॒ ता । वः॒ । अ॒ म॒ त॒ऽत्वम
ृ ् । आ । अ॒ स॒ व॒
ु त ् । अगो॑ह्यम ् । यत ् । श्र॒वय॑न्तः । ऐत॑न । त्यम ् । चि॒ त ् । च॒ म॒ सम ् ।
असुर॑ स्य । भक्ष॑णम ् । एक॑म ् । सन्त॑म ् । अ॒ कृ॒ण॒ त॒
ु । चतुः॑ऽवयम ् ॥

tat | savitā | vaḥ | amṛta-tvam | ā | asuvat | agohyam | yat | śravayantaḥ | aitana | tyam | cit | camasam |
asurasya | bhakṣaṇam | ekam | santam | akṛṇuta | catuḥ-vayam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ ष्ट्वी शमी॑ तरणि॒ त्वेन॑ वा॒घतो॒ मर्ता॑स॒ : सन्तो॑ अमत
ृ ॒ त्वमा॑नशःु । सौ॒ध॒न्व॒ ना ऋ॒भव॒ : सरू ॑ चक्षसः
संवत्स॒ रे सम॑पच्
ृ यन्त धी॒तिभि॑: ॥

विष्ट्वी शमी तरणित्वेन वाघतो मर्तासः सन्तो अमत
ृ त्वमानशुः । सौधन्वना ऋभवः सूरचक्षसः संवत्सरे समपच्
ृ यन्त
धीतिभिः ॥

viṣṭvī śamī taraṇitvena vāghato martāsaḥ santo amṛtatvam ānaśuḥ | saudhanvanā ṛbhavaḥ sūracakṣasaḥ
saṁvatsare sam apṛcyanta dhītibhiḥ ||

वि॒ ष्ट्वी । शमी॑ । त॒र॒णि॒ऽत्वेन॑ । वा॒घतः॑ । मर्ता॑सः । सन्तः॑ । अ॒ म॒ त॒ऽत्वम
ृ ् । आ॒न॒ शुः॒ । सौ॒ध॒न्व॒ नाः । ऋ॒भवः॑ ।
सरू ॑ ऽचक्षसः । स॒ वम््ँ व॒ त्स॒ रे । सम ् । अ॒ प॒ च्य॒
ृ न्त॒ । धी॒तिऽभिः॑ ॥

viṣṭavī | śamī | taraṇi-tvena | vāghataḥ | martāsaḥ | santaḥ | amṛta-tvam | ānaśuḥ | saudhanvanāḥ | ṛbhavaḥ |
sūra-cakṣasaḥ | saṃvatsare | sam | apṛcyanta | dhīti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्षेत्रमि
॑ व॒ वि म॑म॒ स्ते
ु जन ॑ ेन॒ ँ एकं॒ पात्र॑म॒ भवो॒
ृ जेह॑मानम ् । उप॑स्तत
ु ा उप॒ मं नाध॑माना॒ अम॑र्त्येष॒ ु श्रव॑
इ॒च्छमा॑नाः ॥

क्षेत्रमिव वि ममुस्तेजनेनँ एकं पात्रमभ
ृ वो जेहमानम ् । उपस्तुता उपमं नाधमाना अमर्त्येषु श्रव इच्छमानाः ॥

kṣetram iva vi mamus tejanenam̐ ekam pātram ṛbhavo jehamānam | upastutā upamaṁ nādhamānā
amartyeṣu śrava icchamānāḥ ||

क्षेत्रम
॑ ्ऽइव । वि । म॒ मुः॒ । तेजन
॑ ेनम ् । एक॑म ् । पात्र॑म ् । ऋ॒भवः॑ । जेह॑मानम ् । उप॑ऽस्तत
ु ाः । उ॒ प॒ऽमम ् । नाध॑मानाः ।
अम॑र्त्येषु । श्रवः॑ । इ॒च्छमा॑नाः ॥

kṣetram-iva | vi | mamuḥ | tejanenam | ekam | pātram | ṛbhavaḥ | jehamānam | upa-stutāḥ | upa-mam |
nādhamānāḥ | amartyeṣu | śravaḥ | icchamānāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ म॑नी॒षाम॒ न्तरि॑ क्षस्य॒ नभ्
ृ य॑: स्र॒ चे
ु व॑ घ॒ तं
ृ जह
ु॑ वाम वि॒ द्मना॑ । त॒ रणि
॒ ॒ त्वा ये पि॒ तरु ॑ स्य सश्चि॒ र ऋ॒भवो॒
वाज॑मरुहन्दि॒ वो रज॑: ॥

आ मनीषामन्तरिक्षस्य नभ्
ृ यः स्रुचेव घत
ृ ं जुहवाम विद्मना । तरणित्वा ये पितुरस्य सश्चिर ऋभवो वाजमरुहन्दिवो
रजः ॥

ā manīṣām antarikṣasya nṛbhyaḥ sruceva ghṛtaṁ juhavāma vidmanā | taraṇitvā ye pitur asya saścira ṛbhavo
vājam aruhan divo rajaḥ ||

आ । मा॒नी॒षाम ् । अ॒ न्तरि॑ क्षस्य । नऽृ भ्यः॑ । स्र॒ चाऽइ॑
ु व । घ॒ तम
ृ ् । ज॒ ह
ु ॒ वा॒म॒ । वि॒ द्मना॑ । त॒र॒णि॒ऽत्वा । ये । पि॒ तुः । अ॒ स्य॒ ।
स॒ श्चि॒ रे । ऋ॒भवः॑ । वाज॑म ् । अ॒ रु॒ह॒न ् । दि॒ वः । रजः॑ ॥

ā | mānīṣām | antarikṣasya | nṛ-bhyaḥ | srucāiva | ghṛtam | juhavāma | vidmanā | taraṇi-tvā | ye | pituḥ | asya
| saścire | ṛbhavaḥ | vājam | aruhan | divaḥ | rajaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ इन्द्र॒ : शव॑सा॒ नवी॑यान॒ भ
ऋ॒भर्न ृ र्वा ॑ र्वसभि
ु जेभि॒ ु॑ ॒ र्वसर्द
ु॑ ॒ दिः । य॒ ष्माक
ु ं॑ दे वा॒ अव॒ साह॑ नि प्रि॒ य॒ े३॑ऽ॒॒॑ भि ति॑ष्ठे म
पत्ृ स॒ तीरस
ु ुन्
॑ वताम ् ॥

ऋभुर्न इन्द्रः शवसा नवीयानभ
ृ ुर्वाजेभिर्वसुभिर्वसुर्द दिः । युष्माकं दे वा अवसाहनि प्रियेऽभि तिष्ठे म पत्ृ सुतीरसुन्वताम ्
॥

ṛbhur na indraḥ śavasā navīyān ṛbhur vājebhir vasubhir vasur dadiḥ | yuṣmākaṁ devā avasāhani priye 'bhi
tiṣṭhema pṛtsutīr asunvatām ||

ऋ॒भुः । नः॒ । इन्द्रः॑ । शव॑सा॑ । नवीयान ॑ ॑
् । ऋ॒भुः । वाजेभिः । वसऽु॑ भिः । वसुः॑ । द॒ दिः । य॒ ष्माक
ु ॑ म ् । दे वाः॑ । अव॑सा ।
अह॑ नि । प्रि॒ ये । अ॒ भि । ति॒ष्ठे॒ म॒ । प॒ त्स
ृ ॒ तीः
ु । असन् ु॑ वताम ् ॥

ṛbhuḥ | naḥ | indraḥ | śavasā | navīyān | ṛbhuḥ | vājebhiḥ | vasu-bhiḥ | vasuḥ | dadiḥ | yuṣmākam | devāḥ |
avasā | ahani | priye | abhi | tiṣṭhema | pṛtsutīḥ | asunvatām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ ऋभवो॒ गाम॑पिश
निश्चर्मण ं त॒ सं व॒ त्सेना॑सज
ृ ता मा॒तरं ॒ पन
ु :॑ । सौध॑न्वनासः स्वप॒ स्यया॑ नरो॒ जिव्री॒
यव
ु ा॑ना पि॒ तरा॑कृणोतन ॥

निश्चर्मण ऋभवो गामपिंशत सं वत्सेनासज ृ ता मातरं पुनः । सौधन्वनासः स्वपस्यया नरो जिव्री युवाना
पितराकृणोतन ॥

niś carmaṇa ṛbhavo gām apiṁśata saṁ vatsenāsṛjatā mātaram punaḥ | saudhanvanāsaḥ svapasyayā naro
jivrī yuvānā pitarākṛṇotana ||

॑
निः । चर्मणः । ऋ॒भ॒ वः॒ । गाम ् । अ॒ पिं॒ श॒त॒ । सम ् । व॒ त्सेन॑ । अ॒ स॒ ज॒
ृ त॒ । मा॒तर॑ म ् । पुन॒रिति॑ । सौध॑न्वनासः ।
स॒ ऽअ॒
ु प॒ स्यया॑ । नरः॑ । जिव्री॒ इति॑ । यव
ु ा॑ना । पि॒ तरा॑ । अ॒ कृ॒णो॒त॒न॒ ॥

niḥ | carmaṇaḥ | ṛbhavaḥ | gām | apiṃśata | sam | vatsena | asṛjata | mātaram | punar iti | saudhanvanāsaḥ |
su-apasyayā | naraḥ | jivrī | iti | yuvānā | pitarā | akṛṇotana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
वाजेभिर्नो॒ वाज॑सातावविड्ढ्यभ
ृ ॒ माँ
ु इ॑न्द्र चि॒ त्रमा द॑ र्षि॒ राध॑: । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

वाजेभिर्नो वाजसातावविड्ढ्यभ
ृ ुमाँ इन्द्र चित्रमा दर्षि राधः । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

vājebhir no vājasātāv aviḍḍhy ṛbhumām̐ indra citram ā darṣi rādhaḥ | tan no mitro varuṇo māmahantām

॑
वाजेभिः । नः॒ । वाज॑ऽसातौ । अ॒ वि॒ ड्ढि॒ । ऋ॒भ॒ मान
ु ् । इ॒न्द्र॒ । चि॒ त्रम ् । आ । द॒ र्षि॒ । राधः॑ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

vājebhiḥ | naḥ | vāja-sātau | aviḍḍhi | ṛbhumān | indra | citram | ā | darṣi | rādhaḥ | tat | naḥ | mitraḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तक्ष॒न्रथं॑ स॒ व
ु तृ ं॑ विद्म॒ नाप॑स॒स्तक्ष॒न्हरी॑ इन्द्र॒ वाहा॒ वष
ृ ण्
॑ वसू । तक्ष॑न्पि॒तभ्
ृ या॑म॒ भवो॒
ृ
ु ॒ द्वय॒ स्तक्ष॑न्व॒ त्साय॑ मा॒तरं॑ सचा॒भव
यव ु म॑ ्॥

तक्षन्रथं सुवत
ृ ं विद्मनापसस्तक्षन्हरी इन्द्रवाहा वष
ृ ण्वसू । तक्षन्पितभ्
ृ यामभ
ृ वो युवद्वयस्तक्षन्वत्साय मातरं
सचाभव
ु म ्॥

takṣan rathaṁ suvṛtaṁ vidmanāpasas takṣan harī indravāhā vṛṣaṇvasū | takṣan pitṛbhyām ṛbhavo yuvad
vayas takṣan vatsāya mātaraṁ sacābhuvam ||

तक्ष॑न ् । रथ॑म ् । स॒ ऽव
ु तृ म
॑ ् । वि॒ द्म॒नाऽअ॑पसः । तक्ष॑न ् । हरी॒ इति॑ । इ॒न्द्र॒ ऽवाहा॑ । वष
ृ ण्
॑ वस॒ ू इति॒ वष
ृ ण
॑ ्ऽवसू । तक्ष॑न ् ।
पि॒ तऽृ भ्या॑म ् । ऋ॒भवः॑ । यव
ु त
॑ ् । वयः॑ । तक्ष॑न ् । व॒ त्साय॑ । मा॒तर॑ म ् । स॒ चा॒ऽभव
ु म
॑ ्॥

takṣan | ratham | su-vṛtam | vidmanāapasaḥ | takṣan | harī iti | indra-vāhā | vṛṣaṇvasūitivṛṣaṇ-vasū | takṣan |
pitṛ-bhyām | ṛbhavaḥ | yuvat | vayaḥ | takṣan | vatsāya | mātaram | sacābhuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॑ य॒ ज्ञाय॑ तक्षत ऋभ॒ मद्वय॒
ु : क्रत्वे॒ दक्षा॑य सप्र ॑
ु ॒ जाव॑ती॒मिष॑म ् । यथा॒ क्षया॑म॒ सर्ववीरया वि॒ शा
॑ धासथा॒ स्वि॑न्द्रि॒यम ् ॥
तन्न॒ : शर्धाय

आ नो यज्ञाय तक्षत ऋभुमद्वयः क्रत्वे दक्षाय सुप्रजावतीमिषम ् । यथा क्षयाम सर्ववीरया विशा तन्नः शर्धाय धासथा
स्विन्द्रियम ् ॥

ā no yajñāya takṣata ṛbhumad vayaḥ kratve dakṣāya suprajāvatīm iṣam | yathā kṣayāma sarvavīrayā viśā
tan naḥ śardhāya dhāsathā sv indriyam ||

आ । नः॒ । य॒ ज्ञाय॑ । त॒क्ष॒त॒ । ऋ॒भ॒ ऽमत
ु ् । वयः॑ । ऋत्वे॑ । दक्षा॑य । स॒ ऽप्र॒ ॑
ु जाव॑तीम ् । इष॑म ् । यथा॑ । क्षया॑म । सर्वऽवीरया ।
॑ । धा॒स॒थ॒ । सु । इ॒न्द्रि॒यम ् ॥
वि॒ शा । तत ् । नः॒ । शर्धाय

ā | naḥ | yajñāya | takṣata | ṛbhu-mat | vayaḥ | ṛtve | dakṣāya | su-prajāvatīm | iṣam | yathā | kṣayāma | sarva-
vīrayā | viśā | tat | naḥ | śardhāya | dhāsatha | su | indriyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त॑क्षत सा॒तिम॒ स्मभ्य॑मभ ॑ नरः । सा॒ति ं नो॒ जैत्रीं॒ सं म॑हेत वि॒ श्वहा॑
ृ वः सा॒ति ं रथा॑य सा॒तिमर्वते
जा॒मिमजा॑मि॒ ं पत
ृ न
॑ ासु स॒ क्षणि॑म ् ॥

आ तक्षत सातिमस्मभ्यमभ
ृ वः सातिं रथाय सातिमर्वते नरः । सातिं नो जैत्रीं सं महेत विश्वहा जामिमजामिं पत
ृ नासु
सक्षणिम ् ॥

ā takṣata sātim asmabhyam ṛbhavaḥ sātiṁ rathāya sātim arvate naraḥ | sātiṁ no jaitrīṁ sam maheta
viśvahā jāmim ajāmim pṛtanāsu sakṣaṇim ||

॑ । न॒ रः॒ । सा॒तिम ् । नः॒ । जैत्री॑म ् । सम ्
आ । त॒क्ष॒त॒ । सा॒तिम ् । अ॒ स्मभ्य॑म ् । ऋ॒भ॒ वः॒ । सा॒तिम ् । रथा॑य । सा॒तिम ् । अर्वते
। म॒ हे॒त॒ । वि॒ श्वऽहा॑ । जा॒मिम ् । अजा॑मिम ् । पत
ृ न
॑ ासु । स॒ क्षणि॑म ् ॥

ā | takṣata | sātim | asmabhyam | ṛbhavaḥ | sātim | rathāya | sātim | arvate | naraḥ | sāti m | naḥ | jaitrīm | sam
| maheta | viśva-hā | jāmim | ajāmim | pṛtanāsu | sakṣaṇim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒भ॒ क्षण॒
ु मिन्द्र॒ मा हु॑व ऊ॒ तय॑ ऋ॒भन्
ू वाजा॑न्म॒ रुत॒ : सोम॑पीतये । उ॒ भा मि॒ त्रावरु॑ णा न॒ नम॒
ू श्विना॒ ते नो॑
हिन्वन्तु सा॒तये॑ धि॒ ये जि॒ षे ॥

ऋभुक्षणमिन्द्रमा हुव ऊतय ऋभून्वाजान्मरुतः सोमपीतये । उभा मित्रावरुणा नन
ू मश्विना ते नो हिन्वन्तु सातये धिये
जिषे ॥

ṛbhukṣaṇam indram ā huva ūtaya ṛbhūn vājān marutaḥ somapītaye | ubhā mitrāvaruṇā nūnam aśvinā te no
hinvantu sātaye dhiye jiṣe ||

ऋ॒भ॒ ुक्षण॑म ् । इन्द्र॑ म ् । आ । हु॒वे॒ । ऊ॒ तये॑ । ऋ॒भून ् । वाजा॑न ् । म॒ रुतः॑ । सोम॑ऽपीतये । उ॒ भा । मि॒ त्रावरू॑णा । न॒ नम
ू ्।
अ॒ श्विना॑ । ते । नः॒ । हि॒न्व॒ न्त॒ ु । सा॒तये॑ । धि॒ ये । जि॒ षे ॥

ṛbhukṣaṇam | indram | ā | huve | ūtaye | ṛbhūn | vājān | marutaḥ | soma-pītaye | ubhā | mitrāvarūṇā | nūnam |
aśvinā | te | naḥ | hinvantu | sātaye | dhiye | jiṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒भर्भ
ु रा॑य॒ सं शि॑शातु सा॒ति ं स॑मर्य॒ जिद्वाजो॑ अ॒ स्माँ अ॑विष्टु । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

ऋभुर्भराय सं शिशातु सातिं समर्यजिद्वाजो अस्माँ अविष्टु । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

ṛbhur bharāya saṁ śiśātu sātiṁ samaryajid vājo asmām̐ aviṣṭu | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

ऋ॒भुः । भरा॑य । सम ् । शि॒ शा॒त॒ ु । सा॒तिम ् । स॒ म॒ र्य॒ ऽजित ् । वाजः॑ । अ॒ स्मान ् । अ॒ वि॒ ष्टु॒ । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

ṛbhuḥ | bharāya | sam | śiśātu | sātim | samarya-jit | vājaḥ | asmān | aviṣṭu | tat | naḥ | mi traḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- आदिमे मन्त्रे प्रथमपादस्य द्यावापथि
ृ व्यौ, द्वितीयस्य अग्निः, शिष्टस्य सूक्तस्याश्विनौ
ृ जगती
THE MANTRA

ईळे॒ द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी प॒ र्वचि॑
ू त्तये॒ऽग्निं घ॒ र्मं स॒ रुचं॒
ु याम॑न्नि॒ष्टये॑ । याभि॒ र्भरे॑ का॒रमंशा॑य॒
जिन्व॑थ॒स्ताभि॑रू॒ षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

ईळे द्यावापथि
ृ वी पूर्वचित्तयेऽग्निं घर्मं सुरुचं यामन्निष्टये । याभिर्भरे कारमंशाय जिन्वथस्ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

īḻe dyāvāpṛthivī pūrvacittaye 'gniṁ gharmaṁ surucaṁ yāmann iṣṭaye | yābhir bhare kāram aṁśāya
jinvathas tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

ईळे॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ । प॒ र्वऽचि॑
ू म ् । याम॑न ् । इ॒ष्टये॑ । याभिः॑ । भरे॑ । का॒रम ् ।
त्तये । अ॒ ग्निम ् । घ॒ र्मम ् । स॒ ऽरुच॑
ु
अंशा॑य । जिन्व॑थः । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

īḷe | dyāvāpṛthivī iti | pūrva-cittaye | agnim | gharmam | su-rucam | yāman | iṣṭaye | yābhiḥ | bhare | kāram |
aṃśāya | jinvathaḥ | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ वोर्दा॒
ु नाय॑ स॒ भरा॑
ु अस॒ श्चतो॒ रथ॒ मा त॑स्थर्व ॑
ु च॒ सं न मन्त॑वे । याभि॒ र्धियोऽव॑थ॒: कर्मन्नि॒ ष्टये॒ ताभि॑रू॒
षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

युवोर्दानाय सुभरा असश्चतो रथमा तस्थुर्वचसं न मन्तवे । याभिर्धियोऽवथः कर्मन्निष्टये ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yuvor dānāya subharā asaścato ratham ā tasthur vacasaṁ na mantave | yābhir dhiyo 'vathaḥ karmann iṣṭaye
tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

य॒ ुवोः । दा॒नाय॑ । स॒ ऽभराः॑
ु ॑ ्
। अ॒ स॒ श्चतः॑ । रथ॑म ् । आ । त॒स्थुः॒ । व॒ च॒सम ् । न । मन्त॑वे । याभिः॑ । धियः॑ । अव॑थः । कर्मन
। इ॒ष्टये॑ । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yuvoḥ | dānāya | su-bharāḥ | asaścataḥ | ratham | ā | tasthuḥ | vacasam | na | mantave | yābhiḥ | dhiyaḥ |
avathaḥ | karman | iṣṭaye | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु तासां॑ दि॒ व्यस्य॑ प्र॒ शास॑ने वि॒ शां क्ष॑यथो अ॒ मत
य॒ वं ृ स्
॑ य म॒ ज्मना॑ । याभि॑र्धे॒नम
ु ॒ स्वं१॒॒॑॑ पिन्व॑थो नरा॒
ताभि॑रू॒ षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

युवं तासां दिव्यस्य प्रशासने विशां क्षयथो अमत
ृ स्य मज्मना । याभिर्धेनुमस्वं पिन्वथो नरा ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yuvaṁ tāsāṁ divyasya praśāsane viśāṁ kṣayatho amṛtasya majmanā | yābhir dhenum asvam pinvatho narā

य॒ ुवम ् । तासा॑म ् । दि॒ व्यस्य॑ । प्र॒ ऽशास॑ने । वि॒ शाम ् । क्ष॒य॒थः॒ । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । म॒ ज्मना॑ । याभिः॑ । धे॒ नुम ् । अ॒ स्व॑म ् । पिन्व॑थः
। न॒ रा॒ । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yuvam | tāsām | divyasya | pra-śāsane | viśām | kṣayathaḥ | amṛtasya | majmanā | yābh iḥ | dhenum | asvam |
pinvathaḥ | narā | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॒ : परि॑ ज्मा॒ तन॑यस्य म॒ ज्मना॑ द्विमा॒ता त॒ र्षु
ू त॒ रणि॑र्वि॒भष
ू ति
॑ ।
याभि॑स्त्रिम
॒ न्त॒ रभ॑
ु वद्विचक्ष॒णस्ताभि॑रू॒ षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

याभिः परिज्मा तनयस्य मज्मना द्विमाता तूर्षु तरणिर्विभूषति । याभिस्त्रिमन्तुरभवद्विचक्षणस्ताभिरू षु
ऊतिभिरश्विना गतम ् ॥

yābhiḥ parijmā tanayasya majmanā dvimātā tūrṣu taraṇir vibhūṣati | yābhis trimantur abhavad vicakṣaṇas

याभिः॑ । परि॑ ऽज्मा । तन॑यस्य । म॒ ज्मना॑ । द्वि॒ इमा॒ता । त॒ र्षु ू । त॒रणिः॑ । वि॒ ऽभूषति
॑ । याभिः॑ । त्रिऽ॒ मन्तुः॑ । अभ॑वत ् ।
वि॒ ऽच॒ क्ष॒णः । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | pari-jmā | tanayasya | majmanā | dviimātā | tūrṣu | taraṇiḥ | vi-bhūṣati | yābhiḥ | tri-mantuḥ |
abhavat | vi-cakṣaṇaḥ | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभी॑ रे ॒भं निवत
॑ ृ ं सि॒ तम॒ द्भ्य उद्वन्द॑ न॒मैर॑यतं॒ स्व॑र्दृ॒शे । याभि॒ : कण्वं॒ प्र सिषा॑सन्त॒ माव॑त॒ ं ताभि॑रू॒ षु
ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

याभी रे भं निवत
ृ ं सितमद्भ्य उद्वन्दनमैरयतं स्वर्दृशे । याभिः कण्वं प्र सिषासन्तमावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhī rebhaṁ nivṛtaṁ sitam adbhya ud vandanam airayataṁ svar dṛśe | yābhiḥ kaṇvam pra siṣāsantam
āvataṁ tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । रे ॒भम ् । निऽवत
॑ृ म ् । सि॒ तम ् । अ॒ त ्ऽभ्यः । उत ् । वन्द॑ नम ् । ऐर॑ यतम ् । स्वः॑ । दृ॒शे । याभिः॑ । कण्व॑म ् । प्र ।
सिसा॑सन्तम ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | rebham | ni-vṛtam | sitam | at-bhyaḥ | ut | vandanam | airayatam | svaḥ | dṛśe | yābhiḥ | kaṇvam | pra
| sisāsantam | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु ंु याभि॑रव्य॒ थिभि॑र्जिजि॒ न्वथु॑: । याभि॑: क॒ र्क न्धंु॑ व॒ य्यं॑ च॒
याभि॒ रन्त॑कं॒ जस॑मान॒ मार॑ णे भ॒ ज्य
जिन्व॑थ॒स्ताभि॑रू॒ षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

याभिरन्तकं जसमानमारणे भज्ु युं याभिरव्यथिभिर्जिजिन्वथुः । याभिः कर्क न्धुं वय्यं च जिन्वथस्ताभिरू षु

yābhir antakaṁ jasamānam āraṇe bhujyuṁ yābhir avyathibhir jijinvathuḥ | yābhiḥ karkandhuṁ vayyaṁ ca
jinvathas tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । अन्त॑कम ् । जस॑मानम ् । आ॒ऽअर॑ णे । भ॒ ज्य ु ुम ् । याभिः॑ । अ॒ व्य॒ थिऽभिः॑ । जि॒ जि॒ न्वथुः॑ । याभिः॑ । क॒ र्क न्धम
ु॑ ् ।
व॒ य्य॑म ् । च॒ । जिन्व॑थः । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | antakam | jasamānam | āaraṇe | bhujyum | yābhiḥ | avyathi-bhiḥ | jijinvathuḥ | yābh iḥ |
karkandhum | vayyam | ca | jinvathaḥ | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॑: शच
ु ॒ न्तिं ध॑न॒सां सष ं दं॑ त॒ प्तं घ॒ र्ममो॒म्याव॑न्त॒ मत्र॑ये । याभि॒ : पश्नि
ु॑ ॒ स ृ ग ॑ ंु परु
ु क
॒ ु त्स॒ माव॑त॒ ं ताभि॑रू॒

याभिः शुचन्तिं धनसां सुषंसदं तप्तं घर्ममोम्यावन्तमत्रये । याभिः पश्नि
ृ गुं पुरुकुत्समावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ śucantiṁ dhanasāṁ suṣaṁsadaṁ taptaṁ gharmam omyāvantam atraye | yābhiḥ pṛśnigum
purukutsam āvataṁ tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । श॒ च॒
ु न्ति । ध॒ न॒ साम ् । स॒ ऽसं॒
ु सद॑ म ् । त॒प्तम ् । घ॒ र्मम ् । ओ॒म्याऽव॑न्तम ् । अत्र॑ये । याभिः॑ । पष्नि
ृ ऽ॑ गुम ् ।
प॒ रु॒
ु ऽकुत्स॑म ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | śucanti | dhanasām | su-saṃsadam | taptam | gharmam | omyāvantam | atraye | yābhiḥ | pṛṣni-gum |
puru-kutsam | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॒ : शची॑भिर्वृषणा परा॒वज ॑
ृ ं॒ प्रान्धं श्रो॒णं चक्ष॑स॒ एत॑वे कृ॒थः । याभि॒ र्वर्तिकां ग्रसि॒ ताममुञ्
॑ चतं॒

याभिः शचीभिर्वृषणा परावज
ृ ं प्रान्धं श्रोणं चक्षस एतवे कृथः । याभिर्वर्तिकां ग्रसिताममुञ्चतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ śacībhir vṛṣaṇā parāvṛjam prāndhaṁ śroṇaṁ cakṣasa etave kṛthaḥ | yābhir vartikāṁ grasitām
amuñcataṁ tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । शची॑भिः । व॒ ष॒ृ णा॒ । प॒ रा॒ऽवज ृ म ॑
॑ ् । प्र । अ॒ न्धम ् । श्रो॒णम ् । चक्ष॑से । एत॑वे । कृ॒थः । याभिः॑ । वर्तिकाम ्।
ग्र॒ सि॒ ताम ् । अमञ्
ु॑ चतम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | śacībhiḥ | vṛṣaṇā | parāvṛjam | pra | andham | śroṇam | cakṣase | etave | kṛthaḥ | yābhiḥ | vartikām |
grasitām | amuñcatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ न्त॒ मस॑श्चतं॒ वसि॑ष्ठं॒ याभि॑रजरा॒वजि॑न्वतम ् । याभि॒ : कुत्सं॑ श्र॒ तर्यं
याभि॒ : सिन्ध॒ ंु मधुम ु ॒ नर्य॒ माव॑त॒ ं

याभिः सिन्धुं मधुमन्तमसश्चतं वसिष्ठं याभिरजरावजिन्वतम ् । याभिः कुत्सं श्रुतर्यं नर्यमावतं ताभिरू षु

yābhiḥ sindhum madhumantam asaścataṁ vasiṣṭhaṁ yābhir ajarāv ajinvatam | yābhiḥ kutsaṁ śrutaryaṁ
naryam āvataṁ tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । सिन्धम ु॑ ् । मधऽु॑ मन्तम ् । अस॑श्चतम ् । वसि॑ष्ठम ् । याभिः॑ । अ॒ ज॒ रौ॒ । अजि॑न्वतम ् । याभिः॑ । कुत्स॑म ् ।
श्र॒ तर्य
ु म ॑ ् । नर्यम
॑ ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | sindhum | madhu-mantam | asaścatam | vasiṣṭham | yābhiḥ | ajarau | ajinvatam | yābhiḥ | kutsam |
śrutaryam | naryam | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॑र्वि॒श्पलां॑ धन॒ साम॑थ॒र्व्यं॑ स॒ हस्र॑मीळ्ह आ॒जावजि॑न्वतम ् । याभि॒ र्वश॑म॒श्व्यं प्रे॒णिमाव॑त॒ ं ताभि॑रू॒ षु
ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

याभिर्विश्पलां धनसामथर्व्यं सहस्रमीळ्ह आजावजिन्वतम ् । याभिर्वशमश्व्यं प्रेणिमावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhir viśpalāṁ dhanasām atharvyaṁ sahasramīḻha ājāv ajinvatam | yābhir vaśam aśvyam preṇim āvataṁ

॑ ् । स॒ हस्र॑ऽमीळ्हे । आ॒जौ । अजि॑न्वतम ् । याभिः॑ । वश॑म ् । अ॒ श्व्यम ् । प्रे॒णिम ्
याभिः॑ । वि॒ श्पला॑म ् । ध॒ न॒ ऽसाम ् । अ॒ थ॒ र्व्यम
। आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | viśpalām | dhana-sām | atharvyam | sahasra-mīḷhe | ājau | ajinvatam | yābhiḥ | vaśam | aśvyam |
preṇim | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ानू औशि॒ जाय॑ व॒ णिजे॑ दी॒र्घश्र॑वसे॒ मध॒ व कोशो॒ अक्ष॑रत ् । क॒ क्षीव॑न्तं स्तो॒तारं ॒ याभि॒ राव॑त॒ ं
याभि॑: सद

याभिः सुदानू औशिजाय वणिजे दीर्घश्रवसे मधु कोशो अक्षरत ् । कक्षीवन्तं स्तोतारं याभिरावतं ताभिरू षु

yābhiḥ sudānū auśijāya vaṇije dīrghaśravase madhu kośo akṣarat | kakṣīvantaṁ stotāraṁ yābhir āvataṁ

ु न॒ ू इति॑ सुऽदानू । औ॒शि॒ जाय॑ । व॒ णिजे॑ । दी॒र्घऽश्र॑वसे । मधु॑ । कोशः॑ । अक्ष॑रत ् । क॒ क्षीऽव॑न्तम ् । स्तो॒तार॑ म ्
याभिः॑ । स॒ दा॒
। याभिः॑ । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | sudānūitisu-dānū | auśijāya | vaṇije | dīrgha-śravase | madhu | kośaḥ | akṣarat | kakṣī-vantam |
stotāram | yābhiḥ | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभी॑ र॒सां क्षोद॑ सो॒द्नः पि॑पि॒न्वथुर॑ न॒ श्वं याभी॒ रथ॒ माव॑तं जि॒ षे । याभि॑स्त्रिश
॒ ोक॑ उ॒ स्रिया॑ उ॒ दाज॑त॒

याभी रसां क्षोदसोद्नः पिपिन्वथुरनश्वं याभी रथमावतं जिषे । याभिस्त्रिशोक उस्रिया उदाजत ताभिरू षु

yābhī rasāṁ kṣodasodnaḥ pipinvathur anaśvaṁ yābhī ratham āvataṁ jiṣe | yābhis triśoka usriyā udājata

याभिः॑ । र॒साम ् । क्षोद॑ सा । उ॒ द्गः । पि॒ पि॒न्वथुः॑ । अ॒ न॒ श्वम ् । याभिः॑ । रथ॑म ् । आव॑तम ् । जि॒ षे । याभिः॑ । त्रिऽ॒ शोकः॑ ।
उ॒ स्रियाः॑ । उ॒ त ्ऽआज॑त । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | rasām | kṣodasā | udgaḥ | pipinvathuḥ | anaśvam | yābhiḥ | ratham | āvatam | jiṣe | yābhiḥ | tri-
śokaḥ | usriyāḥ | ut-ājata | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॒ : सर्यं
ू ॑ परिया॒थः प॑रा॒वति॑ मन्धा॒तारं ॒ क्षैत्रप
॑ त्ये॒ष्वाव॑तम ् । याभि॒ र्विप्रं॒ प्र भ॒ रद्वा॑ज॒माव॑त॒ ं ताभि॑रू॒

याभिः सूर्यं परियाथः परावति मन्धातारं क्षैत्रपत्येष्वावतम ् । याभिर्विप्रं प्र भरद्वाजमावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ sūryam pariyāthaḥ parāvati mandhātāraṁ kṣaitrapatyeṣv āvatam | yābhir vipram pra bharadvājam

॑ ् । प॒ रि॒ऽया॒थः । प॒ रा॒ऽवति॑ । म॒ न्धा॒तार॑ म ् । क्षैत्रऽ॑ पत्येषु । आव॑तम ् । याभिः॑ । विप्र॑म ् । प्र । भ॒ रत ्ऽवा॑जम ् ।
याभिः॑ । सूर्यम
आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | sūryam | pari-yāthaḥ | parāvati | mandhātāram | kṣaitra-patyeṣu | āvatam | yābhiḥ | vipram | pra |
bharat-vājam | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॑र्म॒हाम॑तिथि॒ ग्वं क॑शो॒जव ु ॒ ं दिवो॑दासं शम्बर॒हत्य॒ आव॑तम ् । याभि॑: प॒ र्भिद्ये
ू ॑ त्रस
॒ द॑ स्य॒ माव॑
ु त॒ ं

याभिर्महामतिथिग्वं कशोजुवं दिवोदासं शम्बरहत्य आवतम ् । याभिः पूर्भिद्ये त्रसदस्युमावतं ताभिरू षु

yābhir mahām atithigvaṁ kaśojuvaṁ divodāsaṁ śambarahatya āvatam | yābhiḥ pūrbhidye trasadasyum

॑ ् । दिवः॑ऽदासम ् । श॒ म्ब॒ र॒ऽहत्ये॑ । आव॑तम ् । याभिः॑ । पूः॒ऽभिद्ये॑ ।
याभिः॑ । म॒ हाम ् । अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वम ् । क॒ शः॒ऽजुवम
त्रस
॒ द॑ स्यम
ु ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | mahām | atithi-gvam | kaśaḥ-juvam | divaḥ-dāsam | śambara-hatye | āvatam | yābhiḥ | pūḥ-bhidye |
trasadasyum | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॑र्व॒म्रं वि॑पिपा॒नमुप
॑ स्त॒ तं
ु क॒ लिं याभि॑र्वि॒त्तजा॑नि ं दव ॑
ु ॒ स्यथ॑: । याभि॒ र्व्यश्वम॒त
ु पथि
ृ ॒ माव॑त॒ ं ताभि॑रू॒

याभिर्वम्रं विपिपानमुपस्तुतं कलिं याभिर्वित्तजानिं दव
ु स्यथः । याभिर्व्यश्वमुत पथि
ृ मावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhir vamraṁ vipipānam upastutaṁ kaliṁ yābhir vittajāniṁ duvasyathaḥ | yābhir vyaśvam uta pṛthim

याभिः॑ । व॒ म्रम ् । वि॒ ऽपि॒ पा॒नम ् । उ॒ प॒ऽस्त॒ तम
ु ् । क॒ लिम ् । याभिः॑ । वि॒ त्तऽजा॑निम ् । द॒ व॒ु स्यथः॑ । याभिः॑ । विऽअ॑श्वम ् ।
उ॒ त । पथि
ृ म॑ ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | vamram | vi-pipānam | upa-stutam | kalim | yābhiḥ | vitta-jānim | duvasyathaḥ | yābhiḥ | vi-aśvam |
uta | pṛthim | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॑र्नरा श॒ यवे॒ याभि॒ रत्र॑य॒ े याभि॑: प॒ रा
ु मन॑वे गा॒तम
ु ी॒षथ:ु॑ । याभि॒ : शारी॒राज॑त॒ ं स्यम
ू र॑ श्मये॒ ताभि॑रू॒

याभिर्नरा शयवे याभिरत्रये याभिः पुरा मनवे गातुमीषथुः । याभिः शारीराजतं स्यूमरश्मये ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhir narā śayave yābhir atraye yābhiḥ purā manave gātum īṣathuḥ | yābhiḥ śārīr ājataṁ syūmaraśmaye

याभिः॑ । न॒ रा॒ । श॒ यवे॑ । याभिः॑ । अत्र॑ये । याभिः॑ । प॒ राु । मन॑वे । गा॒तुम ् । ई॒षथुः॑ । याभिः॑ । शारीः॑ । आज॑तम ् ।
स्यम
ू ऽ॑ रश्मये । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | narā | śayave | yābhiḥ | atraye | yābhiḥ | purā | manave | gātum | īṣathuḥ | yābhiḥ | śārīḥ | ājatam |
syūma-raśmaye | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॒ : पठ॑ र्वा॒ जठ॑ रस्य म॒ ज्मना॒ग्निर्नादी॑दे च्चि॒त इ॒द्धो अज्म॒ न्ना । याभि॒ : शर्या॑त॒ मव॑थो महाध॒ ने

याभिः पठर्वा जठरस्य मज्मनाग्निर्नादीदे च्चित इद्धो अज्मन्ना । याभिः शर्यातमवथो महाधने ताभिरू षु

yābhiḥ paṭharvā jaṭharasya majmanāgnir nādīdec cita iddho ajmann ā | yābhiḥ śaryātam avatho mahādhane

याभिः॑ । पठ॑ र्वा । जठ॑ रस्य । म॒ ज्मना । अ॒ ग्निः । न । अदी॑दे त ् । चि॒ तः । इ॒द्धः । अज्म॑न ् । आ । याभिः॑ । शर्या॑तम ् ।
अव॑थः । म॒ हा॒ऽध॒ ने । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | paṭharvā | jaṭharasya | majmanā | agniḥ | na | adīdet | citaḥ | iddhaḥ | ajman | ā | yābhiḥ | śaryātam |
avathaḥ | mahādhane | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॑रङ्गिरो॒ मन॑सा निर॒ण्यथोऽग्रं॒ गच्छ॑ थो विव॒ रे गोअ॑र्णसः । याभि॒ र्मन॒ ंु शरू ॑ मि॒षा स॒ माव॑त॒ ं ताभि॑रू॒

याभिरङ्गिरो मनसा निरण्यथोऽग्रं गच्छथो विवरे गोअर्णसः । याभिर्मनुं शूरमिषा समावतं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhir aṅgiro manasā niraṇyatho 'graṁ gacchatho vivare goarṇasaḥ | yābhir manuṁ śūram iṣā samāvataṁ

याभिः॑ । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ । मन॑सा । नि॒ ऽर॒ण्यथः॑ । अग्र॑म ् । गच्छ॑ थः । वि॒ ऽव॒ रे । गोऽअ॑र्णसः । याभिः॑ । मन॒ म
ु ् । शूरम ् । इ॒षा ।
स॒ म ्ऽआव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | aṅgiraḥ | manasā | ni-raṇyathaḥ | agram | gacchathaḥ | vi-vare | go--arṇasaḥ | yābhiḥ | manum |
śūram | iṣā | sam-āvatam | tābhiḥ | oṃ | iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॒ : पत्नी॑र्विम॒ दाय॑ न्य॒ हथ
ू ॒ रा
ु घ॑ वा॒ याभि॑ररु॒णीरशि॑क्षतम ् । याभि॑: स॒ दास॑
ु ऊ॒ हथु॑: सद
ु े॒ व्यं१॒॒॑॑ ताभि॑रू॒

याभिः पत्नीर्विमदाय न्यूहथुरा घ वा याभिररुणीरशिक्षतम ् । याभिः सुदास ऊहथुः सुदेव्यं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ patnīr vimadāya nyūhathur ā gha vā yābhir aruṇīr aśikṣatam | yābhiḥ sudāsa ūhathuḥ sudevyaṁ

याभिः॑ । पत्नीः॑ । वि॒ ऽम॒ दाय॑ । नि॒ ऽऊ॒ हथुः॑ । आ । घ॒ । वा॒ । याभिः॑ । अ॒ रु॒णीः । अशि॑क्षतम ् । याभिः॑ । स॒ ऽदासे
ु ॑ । ऊ॒ हथुः॑ ।
स॒ ऽदे
ु ॒ व्य॑म ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | patnīḥ | vi-madāya | ni-ūhathuḥ | ā | gha | vā | yābhiḥ | aruṇīḥ | aśikṣatam | yābhiḥ | su-dāse |
ūhathuḥ | su-devyam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॒ : शंता॑ती॒ भव॑थो ददा॒शष ु े॑ भ॒ ज्य
ु ंु याभि॒ रव॑थो॒ याभि॒ रध्रि॑गम
ु ् । ओ॒म्याव॑तीं स॒ भरा॑
ु मत ृ ॒ स्तभ
ु ं॒

याभिः शंताती भवथो ददाशुषे भुज्युं याभिरवथो याभिरध्रिगुम ् । ओम्यावतीं सुभरामत
ृ स्तुभं ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ śaṁtātī bhavatho dadāśuṣe bhujyuṁ yābhir avatho yābhir adhrigum | omyāvatīṁ subharām
ṛtastubhaṁ tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । शन्ता॑ती॒ इति॒ शम ्ऽता॑ती । भव॑थः । द॒ दा॒शुषे॑ । भ॒ ज्य ु ुम ् । याभिः॑ । अव॑थः । याभिः॑ । अध्रि॑ऽगुम ् ।
ओ॒म्याऽव॑तीम ् । स॒ ऽभरा॑
ु म ् । ऋ॒त॒ऽस्तभ
ु म
॑ ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | śantātī itiśam-tātī | bhavathaḥ | dadāśuṣe | bhujyum | yābhiḥ | avathaḥ | yābhiḥ | adhri-gum |
omyāvatīm | su-bharām | ṛta-stubham | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॑: कृ॒शान॒ मस॑
ु ने दव ु ॒ स्यथो॑ ज॒ वे याभि॒ र्यूनो॒ ॑ माव॑तम ् ।
अर्वन्त॒ मधु॑ प्रि॒ यं भ॑रथो॒
यत्स॒ रड्भ्य॒ स्ताभि॑रू॒ षु ऊ॒ तिभि॑रश्वि॒ ना ग॑तम ् ॥

याभिः कृशानुमसने दव
ु स्यथो जवे याभिर्यूनो अर्वन्तमावतम ् । मधु प्रियं भरथो यत्सरड्भ्यस्ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhiḥ kṛśānum asane duvasyatho jave yābhir yūno arvantam āvatam | madhu priyam bharatho yat
saraḍbhyas tābhir ū ṣu ūtibhir aśvinā gatam ||

याभिः॑ । कृ॒शानम ॑
ु॑ ् । अस॑ने । द॒ व॒ु स्यथः॑ । ज॒ वे । याभिः॑ । यूनः॑ । अर्वन्तम ् । आव॑तम ् । मधु॑ । प्रि॒ यम ् । भ॒ र॒थः॒ । यत ् ।
स॒ रट्ऽभ्यः॑ । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | kṛśānum | asane | duvasyathaḥ | jave | yābhiḥ | yūnaḥ | arvantam | āvatam | madhu | priyam |
bharathaḥ | yat | saraṭ-bhyaḥ | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

याभि॒ र्नरं॑ गोष॒ य ु ं॑ न॒ षाह्ये
ु ध ृ ॒ क्षेत्रस् ॑ स्ताभि॑रू॒
॑ य सा॒ता तन॑यस्य॒ जिन्व॑थः । याभी॒ रथाँ॒ अव॑थो॒ याभि॒ रर्वत॒

याभिर्नरं गोषय
ु ुधं नष
ृ ाह्ये क्षेत्रस्य साता तनयस्य जिन्वथः । याभी रथाँ अवथो याभिरर्वतस्ताभिरू षु ऊतिभिरश्विना
गतम ् ॥

yābhir naraṁ goṣuyudhaṁ nṛṣāhye kṣetrasya sātā tanayasya jinvathaḥ | yābhī rathām̐ avatho yābhir arvatas

याभिः॑ । नर॑ म ् । गो॒ष॒ ऽय
ु ुधम
॑ ् । न॒ ऽसह्ये
ृ ॑ । क्षेत्रस्
॑ य । सा॒ता । तन॑यस्य । जिन्व॑थः । याभिः॑ । रथा॑न ् । अव॑थः । याभिः॑ ।
॑ । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥
अर्वतः

yābhiḥ | naram | goṣu-yudham | nṛ-sahye | kṣetrasya | sātā | tanayasya | jinvathaḥ | yābhiḥ | rathān | avathaḥ
| yābhiḥ | arvataḥ | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

याभि॒ : कुत्स॑मार्जुने॒यं श॑तक्रत॒ ू प्र त॒ र्वीतिं॒
ु प्र च॑ द॒ भीति॒ माव॑तम ् । याभि॑र्ध्व॒सन्तिं॑ परु
ु ॒षन्ति॒ माव॑त॒ ं

याभिः कुत्समार्जुनेयं शतक्रतू प्र तुर्वीतिं प्र च दभीतिमावतम ् । याभिर्ध्वसन्तिं पुरुषन्तिमावतं ताभिरू षु

yābhiḥ kutsam ārjuneyaṁ śatakratū pra turvītim pra ca dabhītim āvatam | yābhir dhvasantim puruṣantim

याभिः॑ । कुत्स॑म ् । आ॒र्जु॒ने॒ यम ् । श॒ त॒क्र॒त॒ ू इति॑ शतऽक्रतू । प्र । त॒ र्वीति॑
ु म ् । प्र । च॒ । द॒ भीति॑म ् । आव॑तम ् । याभिः॑ ।
ध्व॒ सन्ति॑म ् । प॒ रु॒
ु ऽसन्ति॑म ् । आव॑तम ् । ताभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । ऊ॒ तिऽभिः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ । ग॒ त॒म ् ॥

yābhiḥ | kutsam | ārjuneyam | śatakratūitiśata-kratū | pra | turvītim | pra | ca | dabhītim | āvatam | yābhiḥ |
dhvasantim | puru-santim | āvatam | tābhiḥ | oṃ iti | su | ūti-bhiḥ | aśvinā | ā | gatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप्न॑स्वतीमश्विना॒ वाच॑म॒स्मे कृ॒तं नो॑ दस्रा वष
ृ णा मनी॒षाम ् । अ॒ द्य॒ त्ये
ू ऽव॑से॒ नि ह्व॑ये वां व॒ धे
ृ च॑ नो
भवतं॒ वाज॑सातौ ॥

अप्नस्वतीमश्विना वाचमस्मे कृतं नो दस्रा वष
ृ णा मनीषाम ् । अद्यूत्येऽवसे नि ह्वये वां वध
ृ े च नो भवतं वाजसातौ ॥

apnasvatīm aśvinā vācam asme kṛtaṁ no dasrā vṛṣaṇā manīṣām | adyūtye 'vase ni hvaye vāṁ vṛdhe ca no
bhavataṁ vājasātau ||

ू ॑ । अव॑से । नि ।
अप्न॑स्वतीम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वाच॑म ् । अ॒ स्मे इति॑ । कृ॒तम ् । नः॒ । द॒ स्रा॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । म॒ नी॒षाम ् । अ॒ द्य॒ त्ये
ह्व॒ य॒ े । वा॒म ् । व॒ धे
ृ । च॒ । नः॒ । भ॒ व॒ त॒म ् । वाज॑ऽसातौ ॥

apnasvatīm | aśvinā | vācam | asme iti | kṛtam | naḥ | dasrā | vṛṣaṇā | manīṣām | adyūtye | avase | ni | hvaye |
vām | vṛdhe | ca | naḥ | bhavatam | vāja-sātau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यभि
ु र॑ ॒क्तभि
ु ॒: परि॑ पातम॒ स्मानरि॑ ष्टे भिरश्विना॒ सौभ॑गभि
े ः । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो

द्युभिरक्तुभिः परि पातमस्मानरिष्टे भिरश्विना सौभगेभिः । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

dyubhir aktubhiḥ pari pātam asmān ariṣṭebhir aśvinā saubhagebhiḥ | tan no mitro varuṇo māmahantām

द्युऽभिः॑ । अ॒ क्तुऽभिः॑ । परि॑ । पा॒त॒म ् । अ॒ स्मान ् । अरि॑ ष्टे भिः । अ॒ श्वि॒ ना॒ । सौभ॑गेभिः । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

dyu-bhiḥ | aktu-bhiḥ | pari | pātam | asmān | ariṣṭebhiḥ | aśvinā | saubhagebhiḥ | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- उषाः द्वितीयस्यार्द्धर्चस्य रात्रिरपि
THE MANTRA

॑ ा सवि॒ तःु स॒ वायँ॑ ए॒ वा
इ॒दं श्रेष्ठं॒ ज्योति॑षां॒ ज्योति॒ रागा॑च्चि॒त्रः प्र॑के॒तो अ॑जनिष्ट॒ विभ्वा॑ । यथा॒ प्रसूत
रात्र्य॒ षसे॒
ु योनि॑मारै क् ॥

इदं श्रेष्ठं ज्योतिषां ज्योतिरागाच्चित्रः प्रकेतो अजनिष्ट विभ्वा । यथा प्रसूता सवितुः सवायँ एवा रात्र्युषसे योनिमारै क्
॥

idaṁ śreṣṭhaṁ jyotiṣāṁ jyotir āgāc citraḥ praketo ajaniṣṭa vibhvā | yathā prasūtā savituḥ savāyam̐ evā
rātry uṣase yonim āraik ||

इ॒दम ् । श्रेष्ठ॑ म ् । ज्योति॑षाम ् । ज्योतिः॑ । आ । अ॒ गा॒त ् । चि॒ त्रः । प्र॒ ऽके॒तः । अ॒ ज॒ नि॒ ष्ट॒ । विऽभ्वा॑ । यथा॑ । प्रऽसत
ू॑ ा ।
स॒ वि॒ तःु । स॒ वाय॑ । ए॒ व । रात्री॑ । उ॒ षसे॑ । योनि॑म ् । अ॒ रै ॒क् ॥

idam | śreṣṭham | jyotiṣām | jyotiḥ | ā | agāt | citraḥ | pra-ketaḥ | ajaniṣṭa | vi-bhvā | yathā | pra-sūtā | savituḥ
| savāya | eva | rātrī | uṣase | yonim | araik
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रुश॑द्वत्सा॒ रुश॑ती श्वे॒त्यागा॒दारै॑ गु कृ॒ष्णा सद॑ नान्यस्याः । स॒ मा॒नब॑न्धू अ॒ मत
ृ े॑ अन॒ ची
ू द्यावा॒ वर्णं॑
चरत आमिना॒ने ॥

रुशद्वत्सा रुशती श्वेत्यागादारै गु कृष्णा सदनान्यस्याः । समानबन्धू अमत
ृ े अनूची द्यावा वर्णं चरत आमिनाने ॥

ruśadvatsā ruśatī śvetyāgād āraig u kṛṣṇā sadanāny asyāḥ | samānabandhū amṛte anūcī dyāvā varṇaṁ
carata āmināne ||

रुश॑त ्ऽवत्सा । रुश॑ती । श्वे॒त्या । आ । अ॒ गा॒त ् । अरै॑ क् । ऊँ॒ इति॑ । कृ॒ष्णा । सद॑ नानि । अ॒ स्याः॒ । स॒ मा॒नब॑न्ध॒ ू इति॑
स॒ मा॒नऽब॑न्धू । अ॒ मत
ृ ॒ े इति॑ । अ॒ न॒ ची ॑ ् । च॒ र॒तः॒ । आ॒मि॒ ना॒ने इत्या॑ऽमि॒ ना॒ने ॥
ू इति॑ । द्यावा॑ । वर्णम

ruśat-vatsā | ruśatī | śvetyā | ā | agāt | araik | oṃ iti | kṛṣṇā | sadanāni | asyāḥ | samānabandhūitisamāna-
bandhū | amṛteiti | anūcī iti | dyāvā | varṇam | carataḥ | āmināne ity āmināne
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ त॒ े न त॑स्थतःु स॒ मे
स॒ मा॒नो अध्वा॒ स्वस्रो॑रन॒ न्तस्तम॒ न्यान्या॑ चरतो दे॒ वशि॑ष्टे । न मेथे ु के॒ नक्तो॒षासा॒
सम॑नसा॒ विरू॑पे ॥

समानो अध्वा स्वस्रोरनन्तस्तमन्यान्या चरतो दे वशिष्टे । न मेथेते न तस्थतुः सुमेके नक्तोषासा समनसा विरूपे ॥

samāno adhvā svasror anantas tam anyānyā carato devaśiṣṭe | na methete na tasthatuḥ sumeke naktoṣāsā
samanasā virūpe ||

स॒ मा॒नः । अध्वा॑ । स्वस्रोः॑ । अ॒ न॒ न्तः । तम ् । अ॒ न्याऽअ॑न्या । च॒ र॒तः॒ । दे॒ वशि॑ष्टे॒ इति॑ दे॒ वऽशि॑ष्टे । न । मे॒ थे॒ ते॒ इति॑ । न ।
त॒स्थ॒ तुः॒ । स॒ मे ु के॑ । नक्तो॒षासा॑ । सऽम॑नसा । विरू॑पे॒ इति॒ विऽरू॑पे ॥
ु के॒ इति॑ स॒ ऽमे

samānaḥ | adhvā | svasroḥ | anantaḥ | tam | anyāanyā | carataḥ | devaśiṣṭeitideva-śiṣṭe | na | metheteiti | na |
tasthatuḥ | sumeke itisu-meke | naktoṣāsā | sa-manasā | virūpeitivi-rūpe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भास्व॑ती ने॒त्री स॒ न
ू त ॑
ृ ा॑ना॒मचेति चि॒ त्रा वि दरु ो॑ न आवः । प्रार्प्या॒ जग॒ द्व्यु॑ नो रा॒यो अ॑ख्यद॒ षा
ु
अ॑जीग॒ र्भुव॑नानि॒ विश्वा॑ ॥

भास्वती नेत्री सूनत
ृ ानामचेति चित्रा वि दरु ो न आवः । प्रार्प्या जगद्व्यु नो रायो अख्यदष
ु ा अजीगर्भुवनानि विश्वा ॥

bhāsvatī netrī sūnṛtānām aceti citrā vi duro na āvaḥ | prārpyā jagad vy u no rāyo akhyad uṣā ajīgar
bhuvanāni viśvā ||

भास्व॑ती । ने॒ त्री । स॒ न
ू त ॑ । चि॒ त्रा । वि । दरु ः॑ । नः॒ । आ॒व॒ रित्या॑वः । प्र॒ ऽर्प्य॑ । जग॑त ् । वि । ऊँ॒ इति॑ । नः॒ ।
ृ ा॑नाम ् । अचेति
रा॒यः । अ॒ ख्य॒ त ् । उ॒ षाः । अ॒ जी॒गः॒ । भुवन
॑ ानि । विश्वा॑ ॥

bhāsvatī | netrī | sūnṛtānām | aceti | citrā | vi | duraḥ | naḥ | āvar ity āvaḥ | prar-pya | jagat | vi | oṃ iti | naḥ |
rāyaḥ | akhyat | uṣāḥ | ajīgaḥ | bhuvanāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जि॒ ह्म॒ श्ये॒३॒॒॑॑ चरि॑ तवे म॒ घोन्या॑भो॒गय॑ इ॒ष्टये॑ रा॒य उ॑ त्वम ् । द॒ भ्रं पश्य॑द्भ्य उर्वि॒ या वि॒ चक्ष॑ उ॒ षा

जिह्मश्ये चरितवे मघोन्याभोगय इष्टये राय उ त्वम ् । दभ्रं पश्यद्भ्य उर्विया विचक्ष उषा अजीगर्भुवनानि विश्वा ॥

jihmaśye caritave maghony ābhogaya iṣṭaye rāya u tvam | dabhram paśyadbhya urviyā vicakṣa uṣā ajīgar
bhuvanāni viśvā ||

जि॒ ह्म॒ ऽश्ये॑ । चरि॑ तवे । म॒ घोनी॑ । आ॒ऽभो॒गये॑ । इ॒ष्टये॑ । रा॒ये । ऊँ॒ इति॑ । त्वम ् । द॒ भ्रम ् । पश्य॑त ्ऽभ्यः । उ॒ र्वि॒या । वि॒ ऽचक्षे॑
। उ॒ षाः । अ॒ जी॒गः॒ । भुवन

jihma-śye | caritave | maghonī | ābhogaye | iṣṭaye | rāye | oṃ iti | tvam | dabhram | paśyat-bhyaḥ | urviyā |
vi-cakṣe | uṣāḥ | ajīgaḥ | bhuvanān i | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्ष॒त्राय॑ त्वं॒ श्रव॑से त्वं मही॒या इ॒ष्टये॑ त्व॒ मर्थमिव
॑ त्वमि॒ त्यै । विस॑दृशा जीवि॒ ताभि॑प्र॒चक्ष॑ उ॒ षा

क्षत्राय त्वं श्रवसे त्वं महीया इष्टये त्वमर्थमिव त्वमित्यै । विसदृशा जीविताभिप्रचक्ष उषा अजीगर्भुवनानि विश्वा ॥

kṣatrāya tvaṁ śravase tvam mahīyā iṣṭaye tvam artham iva tvam ityai | visadṛśā jīvitābhipracakṣa uṣā
ajīgar bhuvanāni viśvā ||

क्ष॒त्राय॑ । त्व॒ म ् । श्रव॑से । त्व॒ म ् । म॒ ही॒यै । इ॒ष्टये॑ । त्व॒ म ् । अर्थम
॑ ्ऽइव । त्व॒ म ् । इ॒त्यै । विऽस॑दृशा । जी॒वि॒ता ।
अ॒ भि॒ ऽप्र॒ चक्षे॑ । उ॒ षाः । अ॒ जी॒गः॒ । भुवन

kṣatrāya | tvam | śravase | tvam | mahīyai | iṣṭaye | tvam | artham-iva | tvam | ityai | vi-sadṛśā | jīvitā | abhi-
pracakṣe | uṣāḥ | ajīgaḥ | bhuvanāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ षा दि॒ वो द॑ हि
ु ॒ ता प्रत्य॑दर्शि व्य॒ च्छन्ती
ु ॑ यव
ु ॒ तिः श॒ क्रवा॑
ु ॑
साः । विश्व॒ स्येशा॑ना॒ पार्थिवस्य॒ वस्व॒ उषो॑
अ॒ द्येह सभ ु॑ गे॒ व्युच्
॑ छ॥

एषा दिवो दहि
ु ता प्रत्यदर्शि व्युच्छन्ती युवतिः शुक्रवासाः । विश्वस्येशाना पार्थिवस्य वस्व उषो अद्येह सुभगे व्युच्छ ॥

eṣā divo duhitā praty adarśi vyucchantī yuvatiḥ śukravāsāḥ | viśvasyeśānā pārthivasya vasva uṣo adyeha
subhage vy uccha ||

ु ॒ ता प्रति॑ । अ॒ द॒ र्शि॒ । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ती॑ । य॒ व॒
ए॒ षा । दि॒ वः । द॒ हि ु तिः । श॒ क्रऽवा॑
ु ॑
साः । विश्व॑स्य । ईशा॑ना । पार्थिवस्य । वस्वः॑ ।
उषः॑ । अ॒ द्य । इ॒ह । स॒ ऽभ॒
ु गे॒ । वि । उ॒ च्छ॒ ॥

eṣā | divaḥ | duhitā prati | adarśi | vi-ucchantī | yuvatiḥ | śukra-vāsāḥ | viśvasya | īśānā | pārthivasya | vasvaḥ
| uṣaḥ | adya | iha | su-bhage | vi | uccha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ पाथ॑ आयती॒नां प्र॑थ॒मा शश्व॑तीनाम ् । व्य॒ च्छन्ती
प॒ रा॒य॒ती॒नामन्वेति॒ ु ॑ जी॒वमुद
॑ ी॒रय॑न्त्य॒ षा
ु म॒ तं
ृ कं च॒ न
बो॒धय॑न्ती ॥

परायतीनामन्वेति पाथ आयतीनां प्रथमा शश्वतीनाम ् । व्युच्छन्ती जीवमुदीरयन्त्युषा मत
ृ ं कं चन बोधयन्ती ॥

parāyatīnām anv eti pātha āyatīnām prathamā śaśvatīnām | vyucchantī jīvam udīrayanty uṣā mṛtaṁ kaṁ
cana bodhayantī ||

प॒ रा॒य॒ती॒नाम ् । अनु॑ । ए॒ ति॒ । पाथः॑ । आ॒ऽय॒ ती॒नाम ् । प्र॒ थ॒मा । शश्व॑तीनाम ् । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ती॑ । जी॒वम ् । उ॒ त ्ऽई॒रय॑न्ती ।
उ॒ षाः । म॒ तम
ृ ् । कम ् । च॒ न । बो॒धय॑न्ती ॥

parāyatīnām | anu | eti | pāthaḥ | āyatīnām | prathamā | śaśvatīnām | vi-ucchantī | jīvam | ut-īrayantī | u ṣāḥ |
mṛtam | kam | cana | bodhayantī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उषो॒ यद॒ ग्निं स॒ मिधे॑ च॒ कर्थ॒ वि यदाव॒ श्चक्ष॑सा॒ सर्य॑
ू स्य ु॑ ान्य॒ क्ष्यमा॑णाँ॒ अजी॑ग॒ स्तद्दे॒वेषु॑
। यन्मानष
चकृषे भ॒ द्रमप्न॑: ॥

उषो यदग्निं समिधे चकर्थ वि यदावश्चक्षसा सूर्यस्य । यन्मानुषान्यक्ष्यमाणाँ अजीगस्तद्देवेषु चकृषे भद्रमप्नः ॥

uṣo yad agniṁ samidhe cakartha vi yad āvaś cakṣasā sūryasya | yan mānuṣān yakṣyamāṇām̐ ajīgas tad
deveṣu cakṛṣe bhadram apnaḥ ||

उषः॑ । यत ् । अ॒ ग्निम ् । स॒ म ्ऽइधे॑ । च॒ कर्थ॑ । वि । यत ् । आवः॑ । चक्ष॑सा । सूर्यस्य
॑ । यत ् । मानष
ु॑ ान ् । य॒ क्ष्यमा॑णान ् ।
अजीग॒॑ रिति॑ । तत ् । दे॒ वेषु॑ । च॒ कृ॒षे॒ । भ॒ द्रम ् । अप्नः॑ ॥

uṣaḥ | yat | agnim | sam-idhe | cakartha | vi | yat | āvaḥ | cakṣasā | sūryasya | yat | mānuṣān | yakṣyamāṇān |
ajīgariti | tat | deveṣu | cakṛṣe | bhadram | apnaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

किया॒त्या यत्स॒ मया॒ भवा॑ति॒ या व्य॒ ष
ू र्या
ु श्च॑ न॒ नं
ू व्य॒ च्छान
ु ू ॑: कृपते वावशा॒ना प्र॒ दीध्या॑ना॒
् । अन॒ ु पर्वा
जोष॑म॒न्याभि॑रेति ॥

कियात्या यत्समया भवाति या व्यूषुर्याश्च नूनं व्युच्छान ् । अनु पूर्वाः कृपते वावशाना प्रदीध्याना जोषमन्याभिरे ति ॥

kiyāty ā yat samayā bhavāti yā vyūṣur yāś ca nūnaṁ vyucchān | anu pūrvāḥ kṛpate vāvaśānā pradīdhyānā
joṣam anyābhir eti ||

किय॑ति । आ । यत ् । स॒ मया॑ । भवा॑ति । याः । वि॒ ऽऊ॒ षुः । याः । च॒ । न॒ नम
ू ् । वि॒ ऽउ॒ च्छान ् । अनु॑ । पूर्वाः॑ । कृ॒प॒ त॒ े ।
वा॒व॒शा॒ना । प्र॒ ऽदीध्या॑ना । जोष॑म ् । अ॒ न्याभिः॑ । ए॒ ति॒ ॥

kiyati | ā | yat | samayā | bhavāti | yāḥ | vi-ūṣuḥ | yāḥ | ca | nūnam | vi-ucchān | anu | pūrvāḥ | kṛpate |
vāvaśānā | pra-dīdhyānā | joṣam | anyābhiḥ | eti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ई॒यष्ु टे ये पर्व॑ मप॑श्यन्व्य॒ च्छन्ती
ू तरा॒ ु ॑म॒ षसं॒
ु ॑ । अ॒ स्माभि॑रू॒ नु प्र॑ति॒चक्ष्या॑भ॒ दो
मर्त्यासः ू ते य॑न्ति॒ ये
अ॑प॒रीष॒ ु पश्या॑न ् ॥

ईयुष्टे ये पूर्वतरामपश्यन्व्युच्छन्तीमुषसं मर्त्यासः । अस्माभिरू नु प्रतिचक्ष्याभूदो ते यन्ति ये अपरीषु पश्यान ् ॥

īyuṣ ṭe ye pūrvatarām apaśyan vyucchantīm uṣasam martyāsaḥ | asmābhir ū nu praticakṣyābhūd o te yanti
ye aparīṣu paśyān ||

॑
ई॒युः । ते । ये । पूर्वऽतराम ् । अप॑श्यन ् । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ती॑म ् । उ॒ षस॑म ् । मर्त्या॑सः । अ॒ स्माभिः॑ । ऊँ॒ इति॑ । नु । प्र॒ ति॒ऽचक्ष्या॑ ।
अ॒ भ॒ त
ू ् । ओ इति॑ । ते । य॒ न्ति॒ । ये । अ॒ प॒ रीषु॑ । पश्या॑न ् ॥

īyuḥ | te | ye | pūrva-tarām | apaśyan | vi-ucchantīm | uṣasam | martyāsaḥ | asmābhiḥ | oṃ iti | nu | prati-
cakṣyā | abhūt | o iti | te | yanti | ye | aparīṣu | paśyān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ऋत॒ पा ऋ॑ते॒जाः सुम्
या॒व॒यद्द्वेषा ॑ ना॒वरी॑ स॒ न
ू त ु ङ्ग॒ लीर्बिभ्र॑ती दे॒ ववी॑तिमि॒ हाद्योष॒ :
ृ ा॑ ई॒रय॑न्ती । स॒ म॒
श्रेष्ठ॑ तमा॒ व्युच्
॑ छ॥

यावयद्द्वेषा ऋतपा ऋतेजाः सुम्नावरी सूनत
ृ ा ईरयन्ती । सुमङ्गलीर्बिभ्रती दे ववीतिमिहाद्योषः श्रेष्ठतमा व्युच्छ ॥

yāvayaddveṣā ṛtapā ṛtejāḥ sumnāvarī sūnṛtā īrayantī | sumaṅgalīr bibhratī devavītim ihādyoṣaḥ
śreṣṭhatamā vy uccha ||

॑ । ऋ॒त॒ऽपाः । ऋ॒ते॒ऽजाः । स॒ म्न॒
या॒व॒यत ्ऽद्वेषाः ु ऽवरी॑ । स॒ न
ू त ु ङ्ग॒ लीः । बिभ्र॑ती । दे॒ वऽवी॑तिम ् । इ॒ह ।
ृ ाः॑ । ई॒रय॑न्ती । स॒ ऽम॒
अ॒ द्य । उ॒ षः॒ । श्रेष्ठ॑ ऽतमा । वि । उ॒ च्छ॒ ॥

yāvayat-dveṣāḥ | ṛta-pāḥ | ṛte--jāḥ | sumna-varī | sūnṛtāḥ | īrayantī | su-maṅgalīḥ | bibhratī | deva-vītim | iha
| adya | uṣaḥ | śreṣṭha-tamā | vi | uccha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शश्व॑त्प॒ रोषा
ु ॑ ास दे॒ व्यथो॑ अ॒ द्येदं व्या॑वो म॒ घोनी॑ । अथो॒ व्युच्
व्युव ॑ छा॒दत्ु त॑राँ॒ अन॒ ु द्यन
ू ॒ जरा॒मत
ृ ा॑ चरति
स्व॒ धाभि॑: ॥

शश्वत्पुरोषा व्युवास दे व्यथो अद्येदं व्यावो मघोनी । अथो व्युच्छादत्ु तराँ अनु द्यूनजरामत
ृ ा चरति स्वधाभिः ॥

śaśvat puroṣā vy uvāsa devy atho adyedaṁ vy āvo maghonī | atho vy ucchād uttarām̐ anu dyūn ajarāmṛtā
carati svadhābhiḥ ||

ु । उ॒ षाः । वि । उ॒ वा॒स॒ । दे॒ वी । अथो॒ इति॑ । अ॒ द्य । इ॒दम ् । वि । आ॒वः॒ । म॒ घोनी॑ । अथो॒ इति॑ । वि । उ॒ च्छा॒त ्
शश्व॑त ् । प॒ रा
। उत ्ऽत॑रान ् । अनु॑ । द्यून ् । अ॒ जरा॑ । अ॒ मत
ृ ा॑ । च॒ र॒ति॒ । स्व॒ धाभिः॑ ॥

śaśvat | purā | uṣāḥ | vi | uvāsa | devī | atho iti | adya | idam | vi | āvaḥ | maghonī | atho iti | vi | ucchāt | ut-
tarān | anu | dyūn | ajarā | amṛtā | carati | svadhābhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व्य१॒॒॑॑ञ्जिभि॑र्दि॒ व आता॑स्वद्यौ॒दप॑ कृ॒ष्णां नि॒ र्णिजं॑ दे॒ व्या॑वः । प्र॒ बो॒धय॑न्त्यरु॒णेभि॒रश्वै॒रोषा या॑ति
स॒ य
ु ज ॑ ॥
ु ा॒ रथेन

व्यञ्जिभिर्दिव आतास्वद्यौदप कृष्णां निर्णिजं दे व्यावः । प्रबोधयन्त्यरुणेभिरश्वैरोषा याति सुयुजा रथेन ॥

vy añjibhir diva ātāsv adyaud apa kṛṣṇāṁ nirṇijaṁ devy āvaḥ | prabodhayanty aruṇebhir aśvair oṣā yāti
suyujā rathena ||

वि । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ । दि॒ वः । आता॑सु । अ॒ द्यौ॒त ् । अप॑ । कृ॒ष्णाम ् । निः॒ऽनिज॑म ् । दे॒ वी । आ॒व॒ रित्या॑वः । प्र॒ ऽबो॒धय॑न्ती ।
अ॒ रु॒णेभिः॑ । अश्वैः॑ । आ । उ॒ षाः । या॒ति॒ । स॒ ऽय ॑ ॥
ु ुजा॑ । रथेन

vi | añji-bhiḥ | divaḥ | ātāsu | adyaut | apa | kṛṣṇām | niḥ-nijam | devī | āvar ity āvaḥ | pra-bodhayantī |
aruṇebhiḥ | aśvaiḥ | ā | uṣāḥ | yāti | su-yujā | rathena
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒वह॑न्ती॒ पोष्या॒ वार्या॑णि चि॒ त्रं के॒तंु क॑ ृ णत ु ी॑णामप
ु ॒ े चेकि॑ताना । ई॒यष ु ॒ मा शश्व॑तीनां विभाती॒नां
प्र॑थ॒मोषा व्य॑श्वैत ् ॥

आवहन्ती पोष्या वार्याणि चित्रं केतुं कृणुते चेकिताना । ईयुषीणामुपमा शश्वतीनां विभातीनां प्रथमोषा व्यश्वैत ् ॥

āvahantī poṣyā vāryāṇi citraṁ ketuṁ kṛṇute cekitānā | īyuṣīṇām upamā śaśvatīnāṁ vibhātīnām
prathamoṣā vy aśvait ||

आ॒ऽवह॑न्ती । पोष्या॑ । वार्या॑णि । चि॒ त्रम ् । के॒तुम ् । कृ॒ण॒ ते
ु ॒ । चेकि॑ताना । ई॒युषी॑णाम ् । उ॒ प॒ऽमा । शश्व॑तीनाम ् ।
वि॒ ऽभा॒ती॒नाम ् । प्र॒ थ॒मा । उ॒ षाः । वि । अ॒ श्वै॒त ् ॥

āvahantī | poṣyā | vāryāṇi | citram | ketum | kṛṇute | cekitānā | īyuṣīṇām | upa-mā | śaśvatīnām | vi-bhātīnām
| prathamā | uṣāḥ | vi | aśvait
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उदी॑र्ध्वं जी॒वो असर्न
ु॑ ॒ आगा॒दप॒ प्रागा॒त्तम॒ आ ज्योति॑रेति । आरै ॒क्पन्थां॒ यात॑व॒ े सर्या
ू ॒याग॑न्म॒ यत्र॑
प्रति॒ रन्त॒ आय:ु॑ ॥

उदीर्ध्वं जीवो असुर्न आगादप प्रागात्तम आ ज्योतिरे ति । आरै क्पन्थां यातवे सूर्यायागन्म यत्र प्रतिरन्त आयुः ॥

ud īrdhvaṁ jīvo asur na āgād apa prāgāt tama ā jyotir eti | āraik panthāṁ yātave sūryāyāganma yatra
pratiranta āyuḥ ||

उत ् । ई॒र्ध्व॒म ् । जी॒वः । असुः॑ । नः॒ । आ । अ॒ गा॒त ् । अप॑ । प्र । अ॒ गा॒त ् । तमः॑ । आ । ज्योतिः॑ । ए॒ ति॒ । अरै॑ क् । पन्था॑म ् ।
यात॑वे । सूर्याय ॑ । अग॑न्म । यत्र॑ । प्र॒ ऽति॒रन्ते॑ । आयुः॑ ॥

ut | īrdhvam | jīvaḥ | asuḥ | naḥ | ā | agāt | apa | pra | agāt | tamaḥ | ā | jyotiḥ | et i | araik | panthām | yātave |
sūryāya | aganma | yatra | pra-tirante | āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्यम
ू न
॑ ा वा॒च उदि॑ यर्ति॒ वह्नि॒ : स्तवा॑नो रे ॒भ उ॒ षसो॑ विभा॒तीः । अ॒ द्या तद॑ च्ु छ गण
ृ ॒ ते म॑घोन्य॒ स्मे
आय॒ र्नि
ु दि॑ दीहि प्र॒ जाव॑त ् ॥

स्यूमना वाच उदियर्ति वह्निः स्तवानो रे भ उषसो विभातीः । अद्या तदच्ु छ गण
ृ ते मघोन्यस्मे आयुर्नि दिदीहि प्रजावत ्
॥

syūmanā vāca ud iyarti vahniḥ stavāno rebha uṣaso vibhātīḥ | adyā tad uccha gṛṇate maghony asme āyur ni
didīhi prajāvat ||

स्यूमन ॑ ा । वा॒चः । उत ् । इ॒य॒र्ति॒ । वह्निः॑ । स्तवा॑नः । रे ॒भः । उ॒ षसः॑ । वि॒ ऽभा॒तीः । अ॒ द्य । तत ् । उ॒ च्छ॒ । ग॒ ण॒
ृ ते । म॒ घो॒नि॒
। अ॒ स्मे इति॑ । आयुः॑ । नि । दि॒ दी॒हि॒ । प्र॒ जाऽव॑त ् ॥

syūmanā | vācaḥ | ut | iyarti | vahniḥ | stavānaḥ | rebhaḥ | uṣasaḥ | vi-bhātīḥ | adya | tat | uccha | gṛṇate |
maghoni | asme iti | āyuḥ | ni | didīhi | prajāvat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
या गोम॑तीरु॒षस॒ : सर्ववीरा व्य॒ च्छन्ति॑
ु ु ॒ े मर्त्या॑य । वा॒योरि॑ व स॒ न
दा॒शष ू त
ृ ा॑नामद
ु ॒ र्के ता अ॑श्व॒ दा
अ॑श्नवत्सोम॒ सत्ु वा॑ ॥

या गोमतीरुषसः सर्ववीरा व्युच्छन्ति दाशुषे मर्त्याय । वायोरिव सूनत
ृ ानामुदर्के ता अश्वदा अश्नवत्सोमसुत्वा ॥

yā gomatīr uṣasaḥ sarvavīrā vyucchanti dāśuṣe martyāya | vāyor iva sūnṛtānām udarke tā aśvadā aśnavat
somasutvā ||

॑
याः । गोऽम॑तीः । उ॒ षसः॑ । सर्वऽवीराः । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ति॑ । दा॒शुषे॑ । मर्त्याय
॑ । वा॒योःऽइ॑व । स॒ न
ू त
ृ ा॑नाम ् । उ॒ त ्ऽअ॒ र्के । ताः ।
अ॒ श्व॒ ऽदाः । अ॒ श्न॒ व॒त ् । सो॒म॒ऽसुत्वा॑ ॥

yāḥ | go--matīḥ | uṣasaḥ | sarva-vīrāḥ | vi-ucchanti | dāśuṣe | martyāya | vāyoḥ-iva | sūnṛtānām | ut-arke | tāḥ
| aśva-dāḥ | aśnavat | soma-sutvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा॒ता दे॒ वाना॒मदि॑ त॒ ेरनी॑कं य॒ ज्ञस्य॑ के॒तर्बृ
ु ह ॑ ॒ ती वि भा॑हि । प्र॒ श॒स्ति॒ कृद्ब्रह्म॑णे नो॒ व्य१॑
ु ॒॒॑च्छा नो॒ जने॑
जनय विश्ववारे ॥

माता दे वानामदितेरनीकं यज्ञस्य केतुर्बृहती वि भाहि । प्रशस्तिकृद्ब्रह्मणे नो व्युच्छा नो जने जनय विश्ववारे ॥

mātā devānām aditer anīkaṁ yajñasya ketur bṛhatī vi bhāhi | praśastikṛd brahmaṇe no vy ucchā no jane
janaya viśvavāre ||

मा॒ता । दे॒ वाना॑म ् । अदि॑ तेः । अनी॑कम ् । य॒ ज्ञस्य॑ । के॒तुः । ब॒ ह
ृ ॒ती । वि । भा॒हि॒ । प्र॒ श॒स्ति॒ऽकृत ् । ब्रह्म॑णे । नः॒ । वि ।
॑
उ॒ च्छ॒ । नः॒ । जने । ज॒ न॒ य॒ । वि॒ श्व॒ ऽवा॒रे॒ ॥

mātā | devānām | aditeḥ | anīkam | yajñasya | ketuḥ | bṛhatī | vi | bhāhi | praśasti-kṛt | brahmaṇe | naḥ | vi |
uccha | naḥ | jane | janaya | viśva-vāre
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यच्चि॒ त्रमप्न॑ उ॒ षसो॒ वह॑ न्तीजा॒नाय॑ शशमा॒नाय॑ भ॒ द्रम ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:

यच्चित्रमप्न उषसो वहन्तीजानाय शशमानाय भद्रम ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
॥

yac citram apna uṣaso vahantījānāya śaśamānāya bhadram | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ

यत ् । चि॒ त्रम ् । अप्नः॑ । उ॒ षसः॑ । वह॑न्ति । ई॒जा॒नाय॑ । श॒ श॒ मा॒नाय॑ । भ॒ द्रम ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ् ।

yat | citram | apnaḥ | uṣasaḥ | vahanti | ījānāya | śaśamānāya | bhadram | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मा रु॒द्राय॑ त॒ वसे॑ कप॒ र्दिने॑ क्ष॒यद्वी॑राय॒ प्र भ॑रामहे म॒ तीः । यथा॒ शमस॑द्द्वि॒ पदे॒ चतुष्॑ पदे॒ विश्वं॑ प॒ ष्टं
ु
ग्रामे॑ अ॒ स्मिन्न॑नात॒ रम
ु ्॥

इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्र भरामहे मतीः । यथा शमसद्द्विपदे चतुष्पदे विश्वं पुष्टं ग्रामे
अस्मिन्ननातरु म ् ॥

imā rudrāya tavase kapardine kṣayadvīrāya pra bharāmahe matīḥ | yathā śam asad dvipade catuṣpade
viśvam puṣṭaṁ grāme asminn anāturam ||

इ॒माः । रु॒द्राय॑ । त॒वसे॑ । क॒ प॒ र्दि ने॑ । क्ष॒यत ्ऽवी॑राय । प्र । भ॒ रा॒म॒हे॒ । म॒ तीः । यथा॑ । शम ् । अस॑त ् । द्वि॒ ऽपदे॑ । चतुः॑ऽपदे॑ ।
विश्व॑म ् । प॒ ष्टम
ु ् । ग्रामे॑ । अ॒ स्मिन ् । अ॒ ना॒त॒ रम
ु ्॥

imāḥ | rudrāya | tavase | kapardine | kṣayat-vīrāya | pra | bharāmahe | matīḥ | yathā | śam | asat | dvi-pade |
catuḥ-pade | viśvam | puṣṭam | grāme | asmin | anāturam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ृ नो॑ रुद्रो॒त नो॒ मय॑स्कृधि क्ष॒यद्वी॑राय॒ नम॑सा विधेम ते । यच्छं च॒ योश्च॒ मनुर॑ ाये॒जे पि॒ ता
म॒ ळा
॑
तद॑ श्याम॒ तव॑ रुद्र॒ प्रणीतिष ु॥

मळ
ृ ा नो रुद्रोत नो मयस्कृधि क्षयद्वीराय नमसा विधेम ते । यच्छं च योश्च मनुरायेजे पिता तदश्याम तव रुद्र
प्रणीतिषु ॥

mṛḻā no rudrota no mayas kṛdhi kṣayadvīrāya namasā vidhema te | yac chaṁ ca yoś ca manur āyeje pitā tad
aśyāma tava rudra praṇītiṣu ||

ृ । नः॒ । रु॒द्र॒ । उ॒ त । नः॒ । मयः॑ । कृ॒धि॒ । क्ष॒यत ्ऽवी॑राय । नम॑सा । वि॒ धे॒म॒ । ते॒ । यत ् । शम ् । च॒ । योः । च॒ । मनुः॑ ।
म॒ ळ
॑
आ॒ऽये॒जे । पि॒ ता । तत ् । अ॒ श्या॒म॒ । तव॑ । रु॒द्र॒ । प्रऽनीतिष ु॥

mṛḷa | naḥ | rudra | uta | naḥ | mayaḥ | kṛdhi | kṣayat-vīrāya | namasā | vidhema | te | yat | śam | ca | yoḥ | ca |
manuḥ | āyeje | pitā | tat | aśyāma | tava | rudra | pra-nītiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ श्याम॑ ते सम ु ॒ तिं दे॑ वय॒ ज्यया॑ क्ष॒यद्वी॑रस्य॒ तव॑ रुद्र मीढ्वः । स॒ म्ना॒
ु यन्निद्विशो॑ अ॒ स्माक॒ मा
च॒ रारि॑ ष्टवीरा जहु वाम ते ह॒विः ॥

अश्याम ते सुमतिं दे वयज्यया क्षयद्वीरस्य तव रुद्र मीढ्वः । सुम्नायन्निद्विशो अस्माकमा चरारिष्टवीरा जुहवाम ते
हविः ॥

aśyāma te sumatiṁ devayajyayā kṣayadvīrasya tava rudra mīḍhvaḥ | sumnāyann id viśo asmākam ā
carāriṣṭavīrā juhavāma te haviḥ ||

ु तिम ् । दे॒ व॒ऽय॒ ज्यया॑ । क्ष॒यत ्ऽवी॑रस्य । तव॑ । रु॒द्र॒ । मी॒ढ्वः॒ । स॒ म्न॒
अ॒ श्याम॑ । ते॒ । स॒ ऽम॒ ु ऽयन ् । इत ् । विशः॑ । अ॒ स्माक॑म ्
। आ । च॒ र॒ । अरि॑ ष्टऽवीराः । ज॒ ह
ु ॒ वा॒म॒ । ते॒ । ह॒विः ॥

aśyāma | te | su-matim | deva-yajyayā | kṣayat-vīrasya | tava | rudra | mīḍhavaḥ | sumna-yan | it | viśaḥ |
asmākam | ā | cara | ariṣṭa-vīrāḥ | juhavāma | te | haviḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे॒षं व॒ यं रु॒द्रं य॑ज्ञ॒साधं॑ व॒ ङ्कंु क॒ विमव॑से॒ नि ह्व॑यामहे । आ॒रे अ॒ स्मद्दैव्यं॒ हे ळो॑ अस्यतु
सम
ु ॒ तिमिद्व॒ यम॒ स्या वण
॑ ृ ीमहे ॥

त्वेषं वयं रुद्रं यज्ञसाधं वङ्कंु कविमवसे नि ह्वयामहे । आरे अस्मद्दैव्यं हे ळो अस्यतु सुमतिमिद्वयमस्या वण
ृ ीमहे ॥

tveṣaṁ vayaṁ rudraṁ yajñasādhaṁ vaṅkuṁ kavim avase ni hvayāmahe | āre asmad daivyaṁ heḻo asyatu
sumatim id vayam asyā vṛṇīmahe ||

त्वे॒षम ् । व॒ यम ् । रु॒द्रम ् । य॒ ज्ञ॒ऽसाध॑म ् । व॒ ङ्कुम ् । क॒ विम ् । अव॑से । नि । ह्व॒ या॒म॒हे॒ । आ॒रे । अ॒ स्मत ् । दै व्य॑म ् । हे ळः॑ ।
अ॒ स्य॒ त॒ ु । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । इत ् । व॒ यम ् । अ॒ स्य॒ । आ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ ॥

tveṣam | vayam | rudram | yajña-sādham | vaṅkum | kavim | avase | ni | hvayāmahe | āre | asmat | daivyam |
heḷaḥ | asyatu | su-matim | it | vayam | asya | ā | vṛṇīmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ वो व॑रा॒हम॑रुष ॒ ं क॑प॒ र्दिनं॑ त्वे॒षं रू॒पं नम॑सा॒ नि ह्व॑यामहे । हस्ते॒ बिभ्र॑द्भेष॒जा वार्या॑णि॒ शर्म॒ वर्म॑
च्छ॒ र्दिर॒स्मभ्यं॑ यंसत ् ॥

दिवो वराहमरुषं कपर्दिनं त्वेषं रूपं नमसा नि ह्वयामहे । हस्ते बिभ्रद्भे षजा वार्याणि शर्म वर्म च्छर्दिरस्मभ्यं यंसत ् ॥

divo varāham aruṣaṁ kapardinaṁ tveṣaṁ rūpaṁ namasā ni hvayāmahe | haste bibhrad bheṣajā vāryāṇi
śarma varma cchardir asmabhyaṁ yaṁsat ||

दि॒ वः । व॒ रा॒हम ् । अ॒ रु॒षम ् । क॒ प॒ र्दि न॑म ् । त्वे॒षम ् । रू॒पम ् । नम॑सा । नि । ह्व॒ या॒म॒हे॒ । हस्ते॑ । बिभ्र॑त ् । भे॒ ष॒ जा । वार्या॑णि ।
शर्म॑ । वर्म॑ । छ॒ र्दिः । अ॒ स्मभ्य॑म ् । यं॒ स॒त ् ॥

divaḥ | varāham | aruṣam | kapardinam | tveṣam | rūpam | namasā | ni | hvayāmahe | haste | bibhrat | bheṣajā
| vāryāṇi | śarma | varma | chardiḥ | asmabhyam | yaṃsat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु यते॒ वच॑: स्वा॒दोः स्वादी॑यो रु॒द्राय॒ वर्धनम
इ॒दं पि॒ त्रे म॒ रुता॑मच् ॑ ृ मर्त॒ भोज॑न॒ ं त्मने॑
् । रास्वा॑ च नो अमत
तो॒काय॒ तन॑याय मळ
ृ ॥

इदं पित्रे मरुतामुच्यते वचः स्वादोः स्वादीयो रुद्राय वर्धनम ् । रास्वा च नो अमत
ृ मर्तभोजनं त्मने तोकाय तनयाय मळ
ृ
॥

idam pitre marutām ucyate vacaḥ svādoḥ svādīyo rudrāya vardhanam | rāsvā ca no amṛta martabhojanaṁ
tmane tokāya tanayāya mṛḻa ||

इ॒दम ् । पि॒ त्रे । म॒ रुता॑म ् । उ॒ च्य॒ त॒ े । वचः॑ । स्वा॒दोः । स्वादी॑यः । रु॒द्राय॑ । वर्धनम
॑ ् । रास्व॑ । च॒ । नः॒ । अ॒ म॒ त॒
ृ ।
म॒ र्त॒ऽभोज॑नम ् । त्मने॑ । तो॒काय । तन॑याय । म॒ ळ॒ ृ ॥

idam | pitre | marutām | ucyate | vacaḥ | svādoḥ | svādīyaḥ | rudrāya | vardhanam | rāsva | ca | naḥ | amṛta |
marta-bhojanam | tmane | tokāya | tanayāya | mṛḷa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

मा नो॑ म॒ हान्त॑म॒ त
ु मा नो॑ अर्भ॒ कं मा न॒ उक्ष॑न्तम॒ त
ु मा न॑ उक्षि॒तम ् । मा नो॑ वधीः पि॒ तरं ॒ मोत मा॒तरं ॒
मा न॑: प्रि॒ यास्त॒ न्वो॑ रुद्र रीरिषः ॥

मा नो महान्तमत
ु मा नो अर्भकं मा न उक्षन्तमत
ु मा न उक्षितम ् । मा नो वधीः पितरं मोत मातरं मा नः प्रियास्तन्वो
रुद्र रीरिषः ॥

mā no mahāntam uta mā no arbhakam mā na ukṣantam uta mā na ukṣitam | mā no vadhīḥ pitaram mota
mātaram mā naḥ priyās tanvo rudra rīriṣaḥ ||

मा । नः॒ । म॒ हान्त॑म ् । उ॒ त । मा । नः॒ । अ॒ र्भ॒ कम ् । मा । नः॒ । उक्ष॑न्तम ् । उ॒ त । मा । नः॒ । उ॒ क्षि॒तम ् । मा । नः॒ । व॒ धीः॒ ।
पि॒ तर॑ म ् । मा । उ॒ त । मा॒तर॑ म ् । मा । नः॒ । प्रि॒ याः । त॒न्वः॑ । रु॒द्र॒ । रि॒रि॒षः॒ ॥

mā | naḥ | mahāntam | uta | mā | naḥ | arbhakam | mā | naḥ | ukṣantam | uta | mā | naḥ | ukṣitam | mā | naḥ |
vadhīḥ | pitaram | mā | uta | mātaram | mā | naḥ | priyāḥ | tanvaḥ | rudra | ririṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु रीरिषः । वी॒रान्मा नो॑ रुद्र भामि॒ तो
मा न॑स्तो॒के तन॑य॒ े मा न॑ आ॒यौ मा नो॒ गोष॒ ु मा नो॒ अश्वेष
व॑धीर्ह॒विष्म॑न्त॒ : सद॒ मित्त्वा॑ हवामहे ॥

मा नस्तोके तनये मा न आयौ मा नो गोषु मा नो अश्वेषु रीरिषः । वीरान्मा नो रुद्र भामितो वधीर्हविष्मन्तः सदमित्त्वा

mā nas toke tanaye mā na āyau mā no goṣu mā no aśveṣu rīriṣaḥ | vīrān mā no rudra bhāmito vadhīr
haviṣmantaḥ sadam it tvā havāmahe ||

॑ ु । रि॒रि॒षः॒ । वी॒रान ् । मा । नः॒ । रु॒द्र॒ ।
मा । नः॒ । तो॒के । तन॑ये । मा । नः॒ । आ॒यौ । मा । नः॒ । गोषु॑ । मा । नः॒ । अश्वेष
भा॒मि॒तः । व॒ धीः॒ । ह॒विष्म॑न्तः । सद॑ म ् । इत ् । त्वा॒ । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

mā | naḥ | toke | tanaye | mā | naḥ | āyau | mā | naḥ | goṣu | mā | naḥ | aśveṣu | ririṣaḥ | vīrān | mā | naḥ |
rudra | bhāmitaḥ | vadhīḥ | haviṣmantaḥ | sadam | it | tvā | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ ते॒ स्तोमा॑न्पश॒ पा
ु इ॒वाक॑रं ॒ रास्वा॑ पितर्मरुतां स॒ म्नम॒
ु स्मे । भ॒ द्रा हि ते॑ सम ॑ यत्त॒ माथा॑
ु ॒ तिर्मृळ॒
व॒ यमव॒ इत्ते॑ वण

उप ते स्तोमान्पशुपा इवाकरं रास्वा पितर्मरुतां सुम्नमस्मे । भद्रा हि ते सुमतिर्मृळयत्तमाथा वयमव इत्ते वण

upa te stomān paśupā ivākaraṁ rāsvā pitar marutāṁ sumnam asme | bhadrā hi te sumatir mṛḻayattamāthā
vayam ava it te vṛṇīmahe ||

उप॑ । ते॒ । स्तोमा॑न ् । प॒ श॒ पाःऽइ॑
ु व । आ । अ॒ क॒ र॒म ् । रास्व॑ । पि॒ तः॒ । म॒ रु॒ता॒म ् । स॒ म्नम
ु ् । अ॒ स्मे इति॑ । भ॒ द्रा । हि । ते॒ ।
स॒ ऽमतिः
ु । म॒ ळ॒
ृ यत ्ऽत॑मा । अथ॑ । व॒ यम ् । अव॑ । इत ् । ते॒ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ ॥

upa | te | stomān | paśupāḥ-iva | ā | akaram | rāsva | pitaḥ | marutām | sumnam | asme iti | bhadrā | hi | te | su-
matiḥ | mṛḷayat-tamā | atha | vayam | ava | it | te | vṛṇīmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒रे ते॑ गो॒घ्नम॒ त
ु पूरु॑ ष॒ घ्नं क्षय॑द्वीर स॒ म्नम॒
ु स्मे ते॑ अस्तु । म॒ ळा
ृ च॑ नो॒ अधि॑ च ब्रहि
ू दे॒ वाधा॑ च न॒ :
शर्म॑ यच्छ द्वि॒ बर्हा॑: ॥

आरे ते गोघ्नमत
ु पूरुषघ्नं क्षयद्वीर सुम्नमस्मे ते अस्तु । मळ
ृ ा च नो अधि च ब्रूहि दे वाधा च नः शर्म यच्छ द्विबर्हाः
॥

āre te goghnam uta pūruṣaghnaṁ kṣayadvīra sumnam asme te astu | mṛḻā ca no adhi ca brūhi devādhā ca
naḥ śarma yaccha dvibarhāḥ ||

आ॒रे । ते॒ । गो॒ऽघ्नम ् । उ॒ त । प॒ रु॒ु ष॒ऽघ्नम ् । क्षय॑त ्ऽवीर । स॒ म्नम
ु ् । अ॒ स्मे इति॑ । ते॒ । अ॒ स्त॒ ु । म॒ ळ
ृ । च॒ । नः॒ । अधि॑ । च॒
ू ॒ । दे॒ व॒ । अध॑ । च॒ । नः॒ । शर्म॑ । य॒ च्छ॒ । द्वि॒ ऽबर्हाः॑ ॥
। ब्र॒ हि

āre | te | go--ghnam | uta | puruṣa-ghnam | kṣayat-vīra | sumnam | asme iti | te | astu | mṛḷa | ca | naḥ | adhi |
ca | brūhi | deva | adha | ca | naḥ | śarma | yaccha | dvi-barhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवो॑चाम॒ नमो॑ अस्मा अव॒ स्यव॑: श॒ णोत ृ ु॑ नो॒ हवं॑ रु॒द्रो म॒ रुत्वा॑न ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो

अवोचाम नमो अस्मा अवस्यवः शण ृ ोतु नो हवं रुद्रो मरुत्वान ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी

avocāma namo asmā avasyavaḥ śṛṇotu no havaṁ rudro marutvān | tan no mitro varuṇo māmahantām

अवो॑चाम । नमः॑ । अ॒ स्मै॒ । अ॒ व॒ स्यवः॑ । श॒ णोत ृ ु॑ । नः॒ । हव॑म ् । रु॒द्रः । म॒ रुत्वा॑न ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः ।

avocāma | namaḥ | asmai | avasyavaḥ | śṛṇotu | naḥ | havam | rudraḥ | marutvān | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ
| mamahantām | aditiḥ | sindhuḥ | pṛthivī | uta | dyauḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ गा॒दनी॑कं॒ चक्षुर्मि
चि॒ त्रं दे॒ वाना॒मद ॑ ॒ त्रस्य॒ वरु॑ णस्या॒ग्नेः । आप्रा॒ द्यावा॑पथि ू ॑ आ॒त्मा
ृ ॒ वी अ॒ न्तरि॑ क्षं॒ सर्य
जग॑तस्त॒ स्थष
ु श्॑ च ॥

चित्रं दे वानामुदगादनीकं चक्षुर्मित्रस्य वरुणस्याग्नेः । आप्रा द्यावापथि
ृ वी अन्तरिक्षं सूर्य आत्मा जगतस्तस्थुषश्च ॥

citraṁ devānām ud agād anīkaṁ cakṣur mitrasya varuṇasyāgneḥ | āprā dyāvāpṛthivī antarikṣaṁ sūrya
ātmā jagatas tasthuṣaś ca ||

चि॒ त्रम ् । दे॒ वाना॑म ् । उत ् । अ॒ गा॒त ् । अनी॑कम ् । चक्षुः॑ । मि॒ त्रस्य॑ । वरु॑ णस्य । अ॒ ग्नेः । आ । अ॒ प्राः॒ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ ।
अ॒ न्तरि॑ क्षम ् । सूर्यः॑ । आ॒त्मा । जग॑तः । त॒स्थुषः॑ । च॒ ॥

citram | devānām | ut | agāt | anīkam | cakṣuḥ | mitrasya | varuṇasya | agneḥ | ā | aprāḥ | dyāvāpṛthivī iti |
antarikṣam | sūryaḥ | ātmā | jagataḥ | tasthuṣaḥ | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सर्यो
ू ॑ दे॒ वीम॒ षसं॒
ु ॑ प॒ श्चात ् । यत्रा॒ नरो॑ दे व॒यन्तो॑ य॒ गानि॑
रोच॑मानां॒ मर्यो॒ न योषा॑म॒भ्येति ु वितन्व॒ ते प्रति॑
भ॒ द्राय॑ भ॒ द्रम ् ॥

सूर्यो दे वीमुषसं रोचमानां मर्यो न योषामभ्येति पश्चात ् । यत्रा नरो दे वयन्तो यग
ु ानि वितन्वते प्रति भद्राय भद्रम ् ॥

sūryo devīm uṣasaṁ rocamānām maryo na yoṣām abhy eti paścāt | yatrā naro devayanto yugāni vitanvate
prati bhadrāya bhadram ||

सूर्यः॑ । दे॒ वीम ् । उ॒ षसम ् । रोच॑मानाम ् । मर्यः॑ । न । योषा॑म ् । अ॒ भि । ए॒ ति॒ । प॒ श्चात ् । यत्र॑ । नरः॑ । दे॒ व॒ऽयन्तः॑ । य॒ गानि॑
ु
। वि॒ ऽत॒न्व॒ ते । प्रति॑ । भ॒ द्राय॑ । भ॒ द्रम ् ॥

sūryaḥ | devīm | uṣasam | rocamānām | maryaḥ | na | yoṣām | abhi | eti | paścāt | yatra | naraḥ | deva-yantaḥ |
yugāni | vi-tanvate | prati | bhadrāya | bhadram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भ॒ द्रा अश्वा॑ ह॒रित॒ : सर्य ॑
ू स्य चि॒ त्रा एत॑ग्वा अन॒ माद्या॑
ु सः । न॒ म॒स्यन्तो॑ दि॒ व आ प॒ ष्ठम॑
ृ स्थ॒ ु: परि॒
द्यावा॑पथिृ ॒ वी य॑न्ति स॒ द्यः ॥

भद्रा अश्वा हरितः सूर्यस्य चित्रा एतग्वा अनुमाद्यासः । नमस्यन्तो दिव आ पष्ृ ठमस्थुः परि द्यावापथि
ृ वी यन्ति
सद्यः ॥

bhadrā aśvā haritaḥ sūryasya citrā etagvā anumādyāsaḥ | namasyanto diva ā pṛṣṭham asthuḥ pari
dyāvāpṛthivī yanti sadyaḥ ||

॑
भ॒ द्राः । अश्वाः॑ । ह॒रितः॑ । सूर्यस्य । चि॒ त्राः । एत॑ऽग्वाः । अ॒ न॒ ऽमाद्या॑
ु सः । न॒ म॒स्यन्तः॑ । दि॒ वः । आ । प॒ ष्ठम
ृ ् । अ॒ स्थुः॒ ।
परि॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी । य॒न्ति॒ । स॒ द्यः ॥

bhadrāḥ | aśvāḥ | haritaḥ | sūryasya | citrāḥ | eta-gvāḥ | anu-mādyāsaḥ | namasyantaḥ | divaḥ | ā | pṛṣṭham |
asthuḥ | pari | dyāvāpṛthivī | yanti | sadyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्सर्य॑
ू स्य दे व॒त्वं तन्म॑हि॒त्वं म॒ ध्या कर्तो॒र्वित॑त॒ ं सं ज॑भार । य॒ देदयुक्
॑ त ह॒रित॑: स॒ धस्था॒दाद्रात्री॒
वास॑स्तनत ु े सि॒ मस्मै॑ ॥

तत्सूर्यस्य दे वत्वं तन्महित्वं मध्या कर्तोर्विततं सं जभार । यदे दयुक्त हरितः सधस्थादाद्रात्री वासस्तनुते सिमस्मै ॥

tat sūryasya devatvaṁ tan mahitvam madhyā kartor vitataṁ saṁ jabhāra | yaded ayukta haritaḥ sadhasthād
ād rātrī vāsas tanute simasmai ||

॑
तत ् । सूर्यस्य । दे॒ व॒ऽत्वम ् । तत ् । म॒ हि॒ऽत्वम ् । म॒ ध्या । कर्तोः॑ । विऽत॑तम ् । सम ् । ज॒ भा॒र॒ । य॒ दा । इत ् । अयक्
ु॑ त ।
॑
ह॒रितः॑ । स॒ धऽस्था॑य ् । आत ् । रात्री । वासः॑ । त॒न॒ ते ॑
ु ॒ । सि॒ मस्मै ॥

tat | sūryasya | deva-tvam | tat | mahi-tvam | madhyā | kartoḥ | vi-tatam | sam | jabhāra | yadā | it | ayukta |
haritaḥ | sadha-sthāy | āt | rātrī | vāsaḥ | tanute | simasmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तन्मि॒ त्रस्य॒ वरु॑ णस्याभि॒ चक्षे॒ सर्यो ु ॒ े द्योरु॒पस्थे॑ । अ॒ न॒ न्तम॒ न्यद्रश
ू ॑ रू॒पं क॑ ृ णत ु द
॑ स्य॒ पाज॑:
कृ॒ष्णम॒ न्यद्ध॒रित॒ : सं भ॑रन्ति ॥

तन्मित्रस्य वरुणस्याभिचक्षे सूर्यो रूपं कृणुते द्योरुपस्थे । अनन्तमन्यद्रश
ु दस्य पाजः कृष्णमन्यद्धरितः सं भरन्ति ॥

tan mitrasya varuṇasyābhicakṣe sūryo rūpaṁ kṛṇute dyor upasthe | anantam anyad ruśad asya pājaḥ
kṛṣṇam anyad dharitaḥ sam bharanti ||

तत ् । मि॒ त्रस्य॑ । वरु॑ णस्य । अ॒ भि॒ ऽचक्षे॑ । सूर्यः॑ । रू॒पम ् । कृ॒ण॒ ते
ु ॒ । द्योः । उ॒ पऽस्थे॑ । अ॒ न॒ न्तम ् । अ॒ न्यत ् । रुश॑त ् । अ॒ स्य॒
। पाजः॑ । कृ॒ष्णम ् । अ॒ न्यत ् । ह॒रितः॑ । सम ् । भ॒ र॒न्ति॒ ॥

tat | mitrasya | varuṇasya | abhi-cakṣe | sūryaḥ | rūpam | kṛṇute | dyoḥ | upa-sthe | anantam | anyat | ruśat |
asya | pājaḥ | kṛṣṇam | anyat | haritaḥ | sam | bharanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ द्या दे॑ वा॒ उदि॑ ता॒ सर्य॑
ू स्य॒ निरं ह॑सः पिप॒ ता
ृ निर॑ व॒द्यात ् । तन्नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो मामहन्ता॒मदि॑ ति॒:
सिन्धु॑: पथिृ ॒ वी उ॒ त द्यौः ॥

अद्या दे वा उदिता सूर्यस्य निरं हसः पिपत
ृ ा निरवद्यात ् । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पथि
ृ वी उत
द्यौः ॥

adyā devā uditā sūryasya nir aṁhasaḥ pipṛtā nir avadyāt | tan no mitro varuṇo māmahantām aditiḥ sindhuḥ
pṛthivī uta dyauḥ ||

॑
अ॒ द्य । दे॒ वाः॒ । उत ्ऽइ॑ता॑ । सूर्यस्य । निः । अंह॑सः । पि॒ प॒ त
ृ । निः । अ॒ व॒ द्यात ् । तत ् । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । म॒ म॒ ह॒न्ता॒म ्
। अदि॑ तिः । सिन्धःु ॑ । प॒ थि॒

adya | devāḥ | ut-itā | sūryasya | niḥ | aṃhasaḥ | pipṛta | niḥ | avadyāt | tat | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कक्षीवान ्
THE MANTRA

॑ ृ जे॒ स्तोमाँ॑ इयर्म्य॒ भ्रियेव॒
नास॑त्याभ्यां ब॒ र्हिरि॑ व॒ प्र वञ् ॑ वात॑: । यावर्भगाय
॑ ॑ जव
विम॒ दाय॑ जा॒यां सेना॒ ु ा॑
न्य॒ हत ॑ ॥
ू ॒ ू रथेन

नासत्याभ्यां बर्हिरिव प्र वञ्
ृ जे स्तोमाँ इयर्म्यभ्रियेव वातः । यावर्भगाय विमदाय जायां सेनाजुवा न्यूहतू रथेन ॥

nāsatyābhyām barhir iva pra vṛñje stomām̐ iyarmy abhriyeva vātaḥ | yāv arbhagāya vimadāya jāyāṁ
senājuvā nyūhatū rathena ||

नास॑त्याभ्याम ् । ब॒ र्हिःऽइ॑व । प्र । व॒ ञ्जे॒
ृ ॑
। स्तोमा॑न ् । इ॒य॒र्मि॒ । अ॒ भ्रिया॑ऽइव । वातः॑ । यौ । अर्भगाय । वि॒ ऽम॒ दाय॑ ।
॑
जा॒याम ् । से॒ ना॒ऽजुवा॑ । नि॒ ऽऊ॒ हतुः॑ । रथेन ॥

nāsatyābhyām | barhiḥ-iva | pra | vṛñje | stomān | iyarmi | abhriyāiva | vātaḥ | yau | arbhagāya | vi-madāya |
jāyām | senājuvā | ni-ūhatuḥ | rathena
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वी॒ळ॒ ु पत्म॑भिराश॒ हे ॑ र्वा दे॒ वानां॑ वा ज॒ तिभि॒
ु मभि ू : शाश॑दाना । तद्रास॑भो नासत्या स॒ हस्र॑मा॒जा य॒ मस्य॑
प्र॒ धने॑ जिगाय ॥

वीळुपत्मभिराशुहेमभिर्वा दे वानां वा जूतिभिः शाशदाना । तद्रासभो नासत्या सहस्रमाजा यमस्य प्रधने जिगाय ॥

vīḻupatmabhir āśuhemabhir vā devānāṁ vā jūtibhiḥ śāśadānā | tad rāsabho nāsatyā sahasram ājā yamasya
pradhane jigāya ||

वी॒ळ॒ ु पत्म॑ऽभिः । आ॒श॒ हेु मऽ॑ भिः । वा॒ । दे॒ वाना॑म ् । वा॒ । ज॒ तिऽभिः॑
ू । शाश॑दाना । तत ् । रास॑भः । ना॒स॒त्या॒ । स॒ हस्र॑म ् ।
॑
आ॒जा । य॒ मस्य॑ । प्र॒ ऽधने । जि॒ गा॒य॒ ॥

vīḷupatma-bhiḥ | āśuhema-bhiḥ | vā | devānām | vā | jūti-bhiḥ | śāśadānā | tat | rāsabhaḥ | nāsatyā | sahasram |
ājā | yamasya | pra-dhane | jigāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तग्र
ु ो॑ ह भ॒ ज्य
ु मु श्वि
॑ नोदमे॒ घे र॒यि ं न कश्चि॑न्मम॒ वाँ
ृ अवा॑हाः ।
तमह ु ॒भिरा॑त्म॒ न्वती॑भिरन्तरिक्ष॒प्रद्भि
ू॑ थर्नौ ु ॒ रपो॑दकाभिः ॥

तुग्रो ह भज्
ु युमश्विनोदमेघे रयिं न कश्चिन्ममव
ृ ाँ अवाहाः । तमूहथुर्नौभिरात्मन्वतीभिरन्तरिक्षप्रुद्भिरपोदकाभिः ॥

tugro ha bhujyum aśvinodameghe rayiṁ na kaś cin mamṛvām̐ avāhāḥ | tam ūhathur naubhir ātmanvatībhir
antarikṣaprudbhir apodakābhiḥ ||

तुग्रः॑ । ह॒ । भ॒ ज्य
ु ुम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । उ॒ द॒ऽमे॒ घे । र॒यिम ् । न । कः । चि॒ त ् । म॒ म॒ ऽवाम
ृ ् । अव॑ । अ॒ हाः॒ । तम ् । ऊ॒ ह॒थुः॒ । नौ॒भिः ।
आ॒त्म॒ न ्ऽवतीभिः ॑ । अ॒ न्त॒रि॒क्ष॒प्रत
ु ्ऽभिः॑ । अप॑ऽउदकाभिः ॥

tugraḥ | ha | bhujyum | aśvinā | uda-meghe | rayim | na | kaḥ | cit | mamṛ-vām | ava | ahāḥ | tam | ūhathuḥ |
naubhiḥ | ātman-vatībhiḥ | antarikṣaprut-bhiḥ | apa-udakābh iḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ति॒ स्रः क्षप॒ स्त्रिरहा॑ति॒व्रज॑द्भि॒र्नास॑त्या भ॒ ज्य
ु मु ह
ू॑ थःु पतं॒गःै । स॒ म॒ द्रस्य॒
ु ॒ ी रथै॑:
धन्व॑न्ना॒र्द्र स्य॑ पा॒रे त्रिभ
श॒ तप॑द्भि॒: षळ॑ श्वैः ॥

तिस्रः क्षपस्त्रिरहातिव्रजद्भिर्नासत्या भुज्युमूहथुः पतंगैः । समुद्रस्य धन्वन्नार्द्रस्य पारे त्रिभी रथैः शतपद्भिः षळश्वैः ॥

tisraḥ kṣapas trir ahātivrajadbhir nāsatyā bhujyum ūhathuḥ pataṁgaiḥ | samudrasya dhanvann ārdrasya
pāre tribhī rathaiḥ śatapadbhiḥ ṣaḻaśvaiḥ ||

ति॒स्रः । क्षपः॑ । त्रिः । अहा॑ । अ॒ ति॒व्रज॑त ्ऽभिः । नास॑त्या । भ॒ ज्य
ु ुम ् । ऊ॒ ह॒थुः॒ । प॒ त॒ङ्गैः । स॒ म॒ द्रस्य॑
ु । धन्व॑न ् । आ॒र्द्रस्य॑ ।
पा॒रे । त्रिऽ॒ भिः । रथैः॑ । श॒ तप॑त ्ऽभिः । षट्ऽअ॑श्वैः ॥

tisraḥ | kṣapaḥ | triḥ | ahā | ativrajat-bhiḥ | nāsatyā | bhujyum | ūhathuḥ | pataṅgaiḥ | samudrasya | dhanvan |
ārdrasya | pāre | tri-bhiḥ | rathaiḥ | śatapat-bhiḥ | ṣaṭ-aśvaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ना॒र॒म्भ॒ णे तद॑ वीरयेथामनास्था॒ने अ॑ग्रभ॒ णे स॑म॒ द्रे
ु । यद॑ श्विना ऊ॒ हथर्भु ु स्तं॑ श॒ तारि॑ त्रां॒
ु॑ ॒ ज्यम
नाव॑मातस्थि॒ वांसम ॑ ्॥

अनारम्भणे तदवीरयेथामनास्थाने अग्रभणे समुद्रे । यदश्विना ऊहथुर्भुज्युमस्तं शतारित्रां नावमातस्थिवांसम ् ॥

anārambhaṇe tad avīrayethām anāsthāne agrabhaṇe samudre | yad aśvinā ūhathur bhujyum astaṁ
śatāritrāṁ nāvam ātasthivāṁsam ||

अ॒ ना॒र॒म्भ॒ णे । तत ् । अ॒ वी॒र॒य॒ ेथा॒म ् । अ॒ ना॒स्था॒ने । अ॒ ग्र॒ भ॒ णे । स॒ म॒ द्रे
ु । यत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ऊ॒ हथुः॑ । भ॒ ज्य
ु ुम ् । अस्त॑म ् ।
श॒ तऽअ॑रित्रान ् । नाव॑म ् । आ॒त॒स्थि॒ वांसम ॑ ्॥

anārambhaṇe | tat | avīrayethām | anāsthāne | agrabhaṇe | samudre | yat | aśvinā | ūhathuḥ | bhujyum | astam
| śata-aritrān | nāvam | ātasthivāṃsam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यम॑श्विना द॒ दथु॑: श्वे॒तमश्व॑म॒घाश्वा॑य॒ शश्व॒ दित्स्व॒ स्ति । तद्वां॑ दा॒त्रं महि॑ की॒र्तेन्यं॑ भत्ू पै॒द्वो वा॒जी
सद॒ मिद्धव्यो॑ अ॒ र्यः ॥

यमश्विना ददथुः श्वेतमश्वमघाश्वाय शश्वदित्स्वस्ति । तद्वां दात्रं महि कीर्तेन्यं भूत्पैद्वो वाजी सदमिद्धव्यो अर्यः ॥

yam aśvinā dadathuḥ śvetam aśvam aghāśvāya śaśvad it svasti | tad vāṁ dātram mahi kīrtenyam bhūt
paidvo vājī sadam id dhavyo aryaḥ ||

यम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । द॒ दथुः॑ । श्वे॒तम ् । अश्व॑म ् । अ॒ घऽअ॑श्वाय । शश्व॑त ् । इत ् । स्व॒ स्ति । तत ् । वा॒म ् । दा॒त्रम ् । महि॑ ।
की॒र्तेन्य॑म ् । भ॒ त
ू ् । पै॒द्वः । वा॒जी । सद॑ म ् । इत ् । हव्यः॑ । अ॒ र्यः ॥

yam | aśvinā | dadathuḥ | śvetam | aśvam | agha-aśvāya | śaśvat | it | svasti | tat | vām | dātram | mahi |
kīrtenyam | bhūt | paidvaḥ | vājī | sadam | it | havyaḥ | aryaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं ु ॒ ते प॑ज्रि॒याय॑ क॒ क्षीव॑ते अरदतं॒ परु ं॑ धिम ् । का॒रो॒त॒राच्छ॒ फादश्व॑स्य॒ वष्ृ ण॑: श॒ तं कु॒म्भाँ
ु न॑रा स्तव
अ॑सिञ्चतं॒ सरु ा॑याः ॥

युवं नरा स्तुवते पज्रियाय कक्षीवते अरदतं पुरंधिम ् । कारोतराच्छफादश्वस्य वष्ृ णः शतं कुम्भाँ असिञ्चतं सुरायाः ॥

yuvaṁ narā stuvate pajriyāya kakṣīvate aradatam puraṁdhim | kārotarāc chaphād aśvasya vṛṣṇaḥ śataṁ
kumbhām̐ asiñcataṁ surāyāḥ ||

य॒ ुवम ् । न॒ रा॒ । स्त॒ व॒
ु ते । प॒ ज्रि॒याय॑ । क॒ क्षीव॑ते । अ॒ र॒द॒त॒म ् । पुर॑म ्ऽधिम ् । का॒रो॒त॒रात ् । श॒ फात ् । अश्व॑स्य । वष्ृ णः॑ ।
श॒ तम ् । कु॒म्भान ् । अ॒ सि॒ ञ्च॒ त॒म ् । सुरा॑याः ॥

yuvam | narā | stuvate | pajriyāya | kakṣīvate | aradatam | puram-dhim | kārotarāt | śaphāt | aśvasya | vṛṣṇaḥ |
śatam | kumbhān | asiñcatam | surāyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हि॒मेना॒ग्निं घ्रं॒सम॑वारयेथां पित॒ मती॒
ु मर्ज॑
ू मस्मा अधत्तम ् । ऋ॒बीसे॒ अत्रि॑मश्वि॒ नाव॑नीत॒ मन्नि
ु न्
॑ यथ॒ ु:
॑
सर्वगणं स्व॒ स्ति ॥

हिमेनाग्निं घ्रंसमवारयेथां पितुमतीमूर्जमस्मा अधत्तम ् । ऋबीसे अत्रिमश्विनावनीतमुन्निन्यथुः सर्वगणं स्वस्ति ॥

himenāgniṁ ghraṁsam avārayethām pitumatīm ūrjam asmā adhattam | ṛbīse atrim aśvināvanītam un
ninyathuḥ sarvagaṇaṁ svasti ||

हि॒मेन॑ । अ॒ ग्निम ् । घ्रं॒ सम ् । अ॒ वा॒र॒य॒ ेथा॒म ् । पि॒ त॒ ऽमती॒
ु ॑ ् । अ॒ स्मै॒ । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । ऋ॒बीसे॑ । अत्रि॑म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ ।
म ् । ऊर्जम
अव॑ऽनीतम ् । उत ् । नि॒ न्य॒ थुः॒ । सर्वऽगणम॑ ् । स्व॒ स्ति ॥

himena | agnim | ghraṃsam | avārayethām | pitu-matīm | ūrjam | asmai | adhattam | ṛbīse | atrim | aśvinā |
ava-nītam | ut | ninyathuḥ | sarva-gaṇam | svasti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परा॑व॒तं ना॑सत्यानद
ु े थाम॒ च्चाब
ु ुध्
॑ नं चक्रथर्जि
ु ॒ ह्मबा॑रम ् । क्षर॒न्नापो॒ न पा॒यना॑य रा॒ये स॒ हस्रा॑य॒ तष्ृ य॑त॒ े
गोत॑मस्य ॥

परावतं नासत्यानुदेथामुच्चाबुध्नं चक्रथुर्जिह्मबारम ् । क्षरन्नापो न पायनाय राये सहस्राय तष्ृ यते गोतमस्य ॥

parāvataṁ nāsatyānudethām uccābudhnaṁ cakrathur jihmabāram | kṣarann āpo na pāyanāya rāye
sahasrāya tṛṣyate gotamasya ||

परा॑ । अ॒ व॒ तम ् । ना॒स॒त्या॒ । अ॒ न॒ दे
ु ॒ था॒म ् । उ॒ च्चाऽबध्
ु॑ नम ् । च॒ क्र॒थुः॒ । जि॒ ह्मऽबा॑रम ् । क्षर॑ न ् । आपः॑ । न । पा॒यना॑य । रा॒ये
। स॒ हस्रा॑य । तष्ृ य॑ते । गोत॑मस्य ॥

parā | avatam | nāsatyā | anudethām | uccābudhnam | cakrathuḥ | jihma-bāram | kṣaran | āpaḥ | na | pāyanāya
| rāye | sahasrāya | tṛṣyate | gotamasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज॒ ज
ु ॒ रुषो॑
ु नासत्यो॒त व॒ व्रि ं प्रामञ्
ु॑ चतं द्रा॒पिमि॑व॒ च्यवा॑नात ् । प्राति॑रतं
जहि॒तस्यायर्दु॑ ॒ स्रादित्पति॑मकृणत ु ं क॒ नीना॑म ् ॥

जुजुरुषो नासत्योत वव्रिं प्रामुञ्चतं द्रापिमिव च्यवानात ् । प्रातिरतं जहितस्यायुर्द स्रादित्पतिमकृणुतं कनीनाम ् ॥

jujuruṣo nāsatyota vavrim prāmuñcataṁ drāpim iva cyavānāt | prātirataṁ jahitasyāyur dasrād it patim
akṛṇutaṁ kanīnām ||

ज॒ ुज॒ ुरुषः॑ । ना॒स॒त्या॒ । उ॒ त । व॒ व्रिम ् । प्र । अ॒ म॒ ञ्च॒
ु त॒म ् । द्रा॒पिम ्ऽइ॑व । च्यवा॑नात ् । प्र । अ॒ ति॒र॒त॒म ् । ज॒ हि॒तस्य॑ । आयुः॑ ।
द॒ स्रा॒ । आत ् । इत ् । पति॑म ् । अ॒ कृ॒ण॒ त॒म
ु ् । क॒ नीना॑म ् ॥

jujuruṣaḥ | nāsatyā | uta | vavrim | pra | amuñcatam | drāpim-iva | cyavānāt | pra | atiratam | jahitasya | āyu ḥ |
dasrā | āt | it | patim | akṛṇutam | kanīnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्वां॑ नरा॒ शंस्यं॒ राध्यं॑ चाभिष्टि॒ मन्ना॑सत्या॒ वरू॑थम ् । यद्वि॒ द्वांसा॑
नि॒ धिमि॒ वाप॑गळ्
ू ह॒मद्द
ु र्श
॑ ॒ ताद॒ पथ
ू ॒ र्वन्द॑
ु नाय ॥

तद्वां नरा शंस्यं राध्यं चाभिष्टिमन्नासत्या वरूथम ् । यद्विद्वांसा निधिमिवापगूळ्हमुद्दर्शतादप
ू थुर्वन्दनाय ॥

tad vāṁ narā śaṁsyaṁ rādhyaṁ cābhiṣṭiman nāsatyā varūtham | yad vidvāṁsā nidhim ivāpagūḻham ud
darśatād ūpathur vandanāya ||

तत ् । वा॒म ् । न॒ रा॒ । शंस्य॑म ् । राध्य॑म ् । च॒ । अ॒ भि॒ ष्टि॒ ऽमत ् । ना॒स॒त्या॒ । वरू॑थम ् । यत ् । वि॒ द्वांसा॑ । नि॒धिम ्ऽइ॑व ।
अप॑ऽगूळ्हम ् । उत ् । द॒ र्श॒तात ् । ऊ॒ पथुः॑ । वन्द॑ नाय ॥

tat | vām | narā | śaṃsyam | rādhyam | ca | abhiṣṭi-mat | nāsatyā | varūtham | yat | v idvāṃsā | nidhim-iva |
apa-gūḷham | ut | darśatāt | ūpathuḥ | vandanāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्वां॑ नरा स॒ नये॒ दं स॑ उ॒ ग्रमा॒विष्क॑ ृ णोमि तन्य॒ तर्न
ु व॒ ष्टिम
ृ ् । द॒ ध्यङ्ह॒ यन्मध्वा॑थर्व॒ णो वा॒मश्व॑स्य
॑ ॒ वाच॑
शी॒र्ष्णा प्र यदीम ु ॥

तद्वां नरा सनये दं स उग्रमाविष्कृणोमि तन्यतर्न
ु वष्टि
ृ म ् । दध्यङ्ह यन्मध्वाथर्वणो वामश्वस्य शीर्ष्णा प्र यदीमुवाच
॥

tad vāṁ narā sanaye daṁsa ugram āviṣ kṛṇomi tanyatur na vṛṣṭim | dadhyaṅ ha yan madhv ātharvaṇo vām
aśvasya śīrṣṇā pra yad īm uvāca ||

तत ् । वा॒म ् । न॒ रा॒ । स॒ नये॑ । दं सः॑ । उ॒ ग्रम ् । आ॒विः । कृ॒णो॒मि॒ । तन्य॒ तुः । न । व॒ ष्टिम
ृ ् । द॒ ध्यङ् । ह॒ । यत ् । मधु॑ ।
आ॒थ॒ र्व॒ णः । वा॒म ् । अश्व॑स्य । सी॒र्ष्णा । प्र । यत ् । ई॒म ् । उ॒ वाच॑ ॥

tat | vām | narā | sanaye | daṃsaḥ | ugram | āviḥ | kṛṇomi | tanyatuḥ | na | vṛṣṭim | dadhyaṅ | ha | yat | madhu
| ātharvaṇaḥ | vām | aśvasya | sīrṣṇā | pra | yat | īm | uvāca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अजो॑हवीन्नासत्या क॒ रा वां॑ म॒ हे याम॑न्परु ु ा॒ परु ं॑ धिः । श्र॒ तं
ु भज ु तच्छासरि
ु॑ व वध्रिम॒ त्या
हिर॑ ण्यहस्तमश्विनावदत्तम ् ॥

अजोहवीन्नासत्या करा वां महे यामन्पुरुभुजा पुरंधिः । श्रुतं तच्छासुरिव वध्रिमत्या हिरण्यहस्तमश्विनावदत्तम ् ॥

ajohavīn nāsatyā karā vām mahe yāman purubhujā puraṁdhiḥ | śrutaṁ tac chāsur iva vadhrimatyā
hiraṇyahastam aśvināv adattam ||

अजो॑हवीत ् । ना॒स॒त्या॒ । क॒ रा । वा॒म ् । म॒ हे । याम॑न ् । प॒ रु॒
ु ऽभ॒ जा॒
ु । पुर॑म ्ऽधिः । श्र॒ तम
ु ् । तत ् । शासुः॑ऽइव । व॒ ध्र॒िऽम॒ त्याः
। हिर॑ ण्यऽहस्तम ् । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ द॒ त्त॒म ् ॥

ajohavīt | nāsatyā | karā | vām | mahe | yāman | puru-bhujā | puram-dhiḥ | śrutam | tat | śāsuḥ-iva | vadhri-
matyāḥ | hiraṇya-hastam | aśvinau | adattam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒स्नो वक ॑
ृ ॑ स्य॒ वर्तिकाम॒ भीके॑ य॒ वं
ु न॑रा नासत्यामम
ु क्
ु तम ् । उ॒ तो क॒ विं पुरु
॑ भज
ु ा य॒ वं
ु ह॒
कृप॑माणमकृणत ु ं वि॒ चक्षे॑ ॥

आस्नो वक
ृ स्य वर्तिकामभीके युवं नरा नासत्यामुमुक्तम ् । उतो कविं पुरुभुजा युवं ह कृपमाणमकृणुतं विचक्षे ॥

āsno vṛkasya vartikām abhīke yuvaṁ narā nāsatyāmumuktam | uto kavim purubhujā yuvaṁ ha kṛpamāṇam
akṛṇutaṁ vicakṣe ||

आ॒स्नः । वक ॑
ृ ॑ स्य । वर्तिकाम ् । अ॒ भीक॑े । य॒ वमु ् । न॒ रा॒ । ना॒स॒त्या॒ । अ॒ म॒ म
ु ॒ क्त॒म
ु ् । उ॒ तो इति॑ । क॒ विम ् । प॒ रु॒
ु ऽभ॒ जा॒
ु । य॒ वम
ु ्
। ह॒ । कृप॑माणम ् । अ॒ कृ॒ण॒ त॒म
ु ् । वि॒ ऽचक्षे॑ ॥

āsnaḥ | vṛkasya | vartikām | abhīke | yuvam | narā | nāsatyā | amumuktam | uto iti | kavim | puru-bhujā |
yuvam | ha | kṛpamāṇam | akṛṇutam | vi-cakṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ रित्रं॒ हि वेरि॒वाच्छे॑ दि प॒ र्णमा॒जा खे॒ लस्य॒ परि॑ तक्म्यायाम ् । स॒ द्यो जङ्घा॒माय॑सीं वि॒ श्पला॑य॒ ै धने॑
हि॒ते सर्तवे ॑ ॒ प्रत्य॑धत्तम ् ॥

चरित्रं हि वेरिवाच्छे दि पर्णमाजा खेलस्य परितक्म्यायाम ् । सद्यो जङ्घामायसीं विश्पलायै धने हिते सर्तवे प्रत्यधत्तम ्
॥

caritraṁ hi ver ivācchedi parṇam ājā khelasya paritakmyāyām | sadyo jaṅghām āyasīṁ viśpalāyai dhane
hite sartave praty adhattam ||

च॒ रित्र॑म ् । हि । वेःऽइ॑व । अच्छे॑ दि । प॒ र्णम ् । आ॒जा । खे॒ लस्य॑ । परि॑ ऽतक्म्यायाम ् । स॒ द्यः । जङ्घा॑म ् । आय॑सीम ् ।
वि॒ श्पला॑यै । धने॑ । हि॒ते । सर्तवे
॑ । प्रति॑ । अ॒ ध॒ त्त॒म ् ॥

caritram | hi | veḥ-iva | acchedi | parṇam | ājā | khelasya | pari-takmyāyām | sadyaḥ | jaṅghām | āyasīm |
viśpalāyai | dhane | hite | sartave | prati | adhattam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॑ चक्षदा॒नम॒ ज्राश्वं
श॒ तं मे॒ षान्व॒ क्ये ृ ॒ तं पि॒ तान्धं च॑कार । तस्मा॑ अ॒ क्षी ना॑सत्या वि॒ चक्ष॒ आध॑त्तं दस्रा
भिषजावन॒ र्वन ् ॥

शतं मेषान्वक्
ृ ये चक्षदानमज्र
ृ ाश्वं तं पितान्धं चकार । तस्मा अक्षी नासत्या विचक्ष आधत्तं दस्रा भिषजावनर्वन ् ॥

śatam meṣān vṛkye cakṣadānam ṛjrāśvaṁ tam pitāndhaṁ cakāra | tasmā akṣī nāsatyā vicakṣa ādhattaṁ
dasrā bhiṣajāv anarvan ||

ृ ॑ । च॒ क्ष॒दा॒नम ् । ऋ॒ज्रऽअ॑श्वम ् । तम ् । पि॒ ता । अ॒ न्धम ् । च॒ का॒र॒ । तस्मै॑ । अ॒ क्षी इति॑ । ना॒स॒त्या॒ ।
श॒ तम ् । मे॒ षान ् । व॒ क्ये
वि॒ ऽचक्षे॑ । आ । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । द॒ स्रा॒ । भि॒ ष॒ जौ॒ । अ॒ न॒र्वन ् ॥

śatam | meṣān | vṛkye | cakṣadānam | ṛjra-aśvam | tam | pitā | andham | cakāra | tasmai | akṣī iti | nāsatyā | vi-
cakṣe | ā | adhattam | dasrā | bhiṣajau | anarvan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ रथं॑ दहि
ु ॒ ता सर्य॑
ू स्य॒ ॑
कार्ष्मेवातिष्ठ॒ ॑ जय॑न्ती । विश्वे॑ दे॒ वा अन्व॑मन्यन्त हृ॒द्भिः समु॑ श्रि॒या
दर्वता॒
ना॑सत्या सचेथे ॥

आ वां रथं दहि
ु ता सूर्यस्य कार्ष्मेवातिष्ठदर्वता जयन्ती । विश्वे दे वा अन्वमन्यन्त हृद्भिः समु श्रिया नासत्या सचेथे ॥

ā vāṁ rathaṁ duhitā sūryasya kārṣmevātiṣṭhad arvatā jayantī | viśve devā anv amanyanta hṛdbhiḥ sam u
śriyā nāsatyā sacethe ||

आ । वा॒म ् । रथ॑म ् । द॒ हि ॑
ु ॒ ता । सूर्यस्य ॑
। कार्ष्मऽइव ॑ । जय॑न्ती । विश्वे॑ । दे॒ वाः । अनु॑ । अ॒ म॒ न्य॒ न्त॒ ।
। अ॒ ति॒ष्ठ॒ त ् । अर्वता
हृ॒त ्ऽभिः । सम ् । ऊँ॒ इति॑ । श्रि॒या । ना॒स॒त्या॒ । स॒ चे॒ थे॒ इति॑ ॥

ā | vām | ratham | duhitā | sūryasya | kārṣma-iva | atiṣṭhat | arvatā | jayantī | viśve | devāḥ | anu | amanyanta |
hṛt-bhiḥ | sam | oṃ iti | śriyā | nāsatyā | sacetheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदया॑त॒ ं दिवो॑दासाय व॒ र्तिर्भ॒ रद्वा॑जायाश्विना॒ हय॑न्ता । रे ॒वद॑ व
ु ाह सच॒ नो रथो॑ वां वष
ृ ॒ भश्च॑
ं ॒ मार॑
शिश ु श्च य॒ क्ता
ु ॥

यदयातं दिवोदासाय वर्तिर्भरद्वाजायाश्विना हयन्ता । रे वदव
ु ाह सचनो रथो वां वष
ृ भश्च शिंशुमारश्च युक्ता ॥

yad ayātaṁ divodāsāya vartir bharadvājāyāśvinā hayantā | revad uvāha sacano ratho vāṁ vṛṣabhaś ca
śiṁśumāraś ca yuktā ||

यत ् । अया॑तम ् । दिवः॑ऽदासाय । व॒ र्तिः । भ॒ रत ्ऽवा॑जाय । अ॒ श्वि॒ ना॒ । हय॑न्ता । रे ॒वत ् । उ॒ वा॒ह॒ । स॒ च॒ नः । रथः॑ । वा॒म ् ।
व॒ ष॒ृ भः । च॒ । शिं॒ श॒ मारः॑
ु । च॒ । य॒ क्ता
ु ॥

yat | ayātam | divaḥ-dāsāya | vartiḥ | bharat-vājāya | aśvinā | hayantā | revat | uvāha | sacanaḥ | rathaḥ | vām |
vṛṣabhaḥ | ca | śiṃśumāraḥ | ca | yuktā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

र॒यि ं सुक्ष
॑ ॒त्रं स्व॑प॒त्यमायु॑: स॒ वीर्यं॑
ु नासत्या॒ वह॑ न्ता । आ ज॒ ह्नावीं॒ सम॑न॒सोप॒ वाजै॒ स्त्रिरह्नो॑ भा॒गं
दध॑तीमयातम ् ॥

रयिं सुक्षत्रं स्वपत्यमायुः सुवीर्यं नासत्या वहन्ता । आ जह्नावीं समनसोप वाजैस्त्रिरह्नो भागं दधतीमयातम ् ॥

rayiṁ sukṣatraṁ svapatyam āyuḥ suvīryaṁ nāsatyā vahantā | ā jahnāvīṁ samanasopa vājais trir ahno
bhāgaṁ dadhatīm ayātam ||

र॒यिम ् । स॒ ऽक्ष॒
ु त्रम ् । स॒ ऽअ॒
ु प॒ त्यम ् । आयुः॑ । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । ना॒स॒त्या॒ । वह॑न्ता । आ । ज॒ ह्नावी॑म ् । सऽम॑नसा । उप॑ । वाजैः॑
म
। त्रिः । अह्नः॑ । भा॒गम ् । दध॑तीम ् । अ॒ या॒त॒म ् ॥

rayim | su-kṣatram | su-apatyam | āyuḥ | su-vīryam | nāsatyā | vahantā | ā | jahnāvīm | sa-manasā | upa |
vājaiḥ | triḥ | ahnaḥ | bhāgam | dadhatīm | ayātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परि॑ विष्टं जाहु॒षं वि॒ श्वत॑: सीं स॒ गे
ु भि॒र्नक्त॑मह
ू थ॒ ू रजो॑भिः । वि॒ भि॒न्दन ॑ वि पर्वताँ
ु ा॑ नासत्या॒ रथेन॒ ॑
अजर॒यू अ॑यातम ् ॥

परिविष्टं जाहुषं विश्वतः सीं सुगेभिर्नक्तमूहथू रजोभिः । विभिन्दन
ु ा नासत्या रथेन वि पर्वताँ अजरयू अयातम ् ॥

pariviṣṭaṁ jāhuṣaṁ viśvataḥ sīṁ sugebhir naktam ūhathū rajobhiḥ | vibhindunā nāsatyā rathena vi
parvatām̐ ajarayū ayātam ||

परि॑ ऽविष्टम ् । जा॒हु॒षम ् । वि॒ श्वतः॑ । सी॒म ् । स॒ ऽगे
ु भिः॑ । नक्त॑म ् । ऊ॒ ह॒थुः॒ । रजः॑ऽभिः । वि॒ ऽभि॒ न्दन ॑ ।
ु ा॑ । ना॒स॒त्या॒ । रथेन
॑
वि । पर्वतान ् । अ॒ ज॒ र॒यू इति॑ । अ॒ या॒त॒म ् ॥

pari-viṣṭam | jāhuṣam | viśvataḥ | sīm | su-gebhiḥ | naktam | ūhathuḥ | rajaḥ-bhiḥ | vi-bhindunā | nāsatyā |
rathena | vi | parvatān | ajarayū iti | ayātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एक॑स्या॒ वस्तो॑रावतं॒ रणा॑य॒ वश॑मश्विना स॒ नये॑ स॒ हस्रा॑ । निर॑ हतं द॒ च्छ
ु ु ना॒ इन्द्र॑ वन्ता पथ
ृ ॒ श्रव॑
ु सो
वष
ृ णा॒वरा॑तीः ॥

एकस्या वस्तोरावतं रणाय वशमश्विना सनये सहस्रा । निरहतं दच्ु छुना इन्द्रवन्ता पथ
ृ ुश्रवसो वष
ृ णावरातीः ॥

ekasyā vastor āvataṁ raṇāya vaśam aśvinā sanaye sahasrā | nir ahataṁ ducchunā indravantā pṛthuśravaso
vṛṣaṇāv arātīḥ ||

एक॑स्याः । वस्तोः॑ । आ॒व॒ त॒म ् । रणा॑य । वश॑म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । स॒ नये॑ । स॒ हस्रा॑ । निः । अ॒ ह॒त॒म ् । द॒ च्छ
ु ु नाः॑ । इन्द्र॑ ऽवन्ता ।
प॒ थ
ृ ॒ ऽश्रव॑
ु सः । व॒ ष॒ृ णौ॒ । अरा॑तीः ॥

ekasyāḥ | vastoḥ | āvatam | raṇāya | vaśam | aśvinā | sanaye | sahasrā | niḥ | ahatam | ducchunāḥ | indra-
vantā | pṛthu-śravasaḥ | vṛṣaṇau | arātīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ रस्य॑ चिदार्च॒ त्कस्या॑व॒तादा नी॒चाद॒ च्चा
ु च॑क्रथ॒ ु: पात॑व॒ े वाः । श॒ यवे॑ चिन्नासत्या॒ शचीभि॒
॑ र्जसुर॑ ये
स्त॒ र्यं॑ पिप्यथ॒ र्गाम
ु ्॥

शरस्य चिदार्चत्कस्यावतादा नीचादच्ु चा चक्रथुः पातवे वाः । शयवे चिन्नासत्या शचीभिर्जसुरये स्तर्यं पिप्यथुर्गाम ् ॥

śarasya cid ārcatkasyāvatād ā nīcād uccā cakrathuḥ pātave vāḥ | śayave cin nāsatyā śacībhir jasuraye
staryam pipyathur gām ||

श॒ रस्य॑ । चि॒ त ् । आ॒र्च॒ त ्ऽकस्य॑ । अ॒ व॒ तात ् । आ । नी॒चात ् । उ॒ च्चा । च॒ क्र॒थुः॒ । पात॑वे । वाः । श॒ यवे॑ । चि॒ त ् । ना॒स॒त्या॒ ।
शची॑भिः । जसरु॑ ये । स्त॒र्यम ॑ ् । पि॒ प्य॒ थुः॒ । गाम ् ॥

śarasya | cit | ārcat-kasya | avatāt | ā | nīcāt | uccā | cakrathuḥ | pātave | vāḥ | śayave | cit | nāsatyā | śacībhiḥ |
jasuraye | staryam | pipyathuḥ | gām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ व॒ स्य॒ ते स्तव
ु॑ ॒ ते क॑ ृ ष्णि॒ याय॑ ऋजय ॑
ू ॒ ते ना॑सत्या॒ शचीभिः ॑
। प॒ शंु न न॒ ष्टमि॑व॒ दर्शनाय विष्णा॒प्वं॑
ददथ॒ र्विश्व॑
ु काय ॥

अवस्यते स्तुवते कृष्णियाय ऋजूयते नासत्या शचीभिः । पशुं न नष्टमिव दर्शनाय विष्णाप्वं ददथुर्विश्वकाय ॥

avasyate stuvate kṛṣṇiyāya ṛjūyate nāsatyā śacībhiḥ | paśuṁ na naṣṭam iva darśanāya viṣṇāpvaṁ dadathur
viśvakāya ||

अ॒ व॒ स्य॒ ते । स्त॒ व॒ ु ते । ना॒स॒त्या॒ । शची॑भिः । प॒ शुम ् । न । न॒ ष्टम ्ऽइ॑व । दर्शनाय
ु ते । कृ॒ष्णि॒ याय॑ । ऋ॒ज॒ ऽय॒ ॑ । वि॒ ष्णा॒प्व॑म ् ।
द॒ द॒थुः॒ । विश्व॑काय ॥

avasyate | stuvate | kṛṣṇiyāya | ṛju-yate | nāsatyā | śacībhiḥ | paśum | na | naṣṭam-iva | darśanāya |
viṣṇāpvam | dadathuḥ | viśvakāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दश॒ रात्री॒रशि॑वेना॒ नव॒ द्यन
ू व॑नद्धं श्नथि॒ तम॒ प्स्व१॒॒॑॑न्तः । विप्रत
ु॑ ं रे ॒भम॒ दनि॒
ु प्रवक्
॑ ृ त॒ मन्नि
ु न्
॑ यथ॒ ु:
सोम॑मिव स्र॒ वे
ु ण॑ ॥

दश रात्रीरशिवेना नव द्यूनवनद्धं श्नथितमप्स्वन्तः । विप्रुतं रे भमुदनि प्रवक्
ृ तमुन्निन्यथुः सोममिव स्रुवेण ॥

daśa rātrīr aśivenā nava dyūn avanaddhaṁ śnathitam apsv antaḥ | viprutaṁ rebham udani pravṛktam un
ninyathuḥ somam iva sruveṇa ||

दश॑ । रात्रीः॑ । अशि॑वेन । नव॑ । द्यून ् । अव॑ऽनद्धम ् । श्न॒थि॒ तम ् अ॒ प ्ऽसु । अ॒ न्तरिति॑ । विऽप्रत
ु॑ म ् । रे ॒भम ् । उ॒ दनि॑ ।
प्रऽवक्
॑ृ तम ् । उत ् । नि॒ न्य॒ थुः॒ । सोम॑म ्ऽइव स्र॒ वे
ु ण॑ ॥

daśa | rātrīḥ | aśivena | nava | dyūn | ava-naddham | śnathitam ap-su | antariti | vi-prutam | rebham | udani |
pra-vṛktam | ut | ninyathuḥ | somam-iva sruveṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र वां॒ दं सां॑स्यश्विनाववोचम॒ स्य पति॑: स्यां स॒ गव॑
ु : स॒ वीर॑
ु : । उ॒ त
पश्य॑न्नश्न॒ वन्दी॒
ु मि॒वेज्ज॑रि॒माणं॑ जगम्याम ् ॥
र्घमाय॒ रस्त॑
ु

प्र वां दं सांस्यश्विनाववोचमस्य पतिः स्यां सुगवः सुवीरः । उत पश्यन्नश्नुवन्दीर्घमायुरस्तमिवेज्जरिमाणं जगम्याम ्
॥

pra vāṁ daṁsāṁsy aśvināv avocam asya patiḥ syāṁ sugavaḥ suvīraḥ | uta paśyann aśnuvan dīrgham āyur
astam ivej jarimāṇaṁ jagamyām ||

प्र । वा॒म ् । दं सां॑सि । अ॒ स्वि॒ नौ॒ । अ॒ वो॒च॒म ् । अ॒ स्य । पतिः॑ । स्या॒म ् । स॒ ऽगवः॑
ु । स॒ ऽवीरः॑
ु । उ॒ त । पश्य॑न ् । अ॒ श्न॒ वन
ु ्।
दी॒र्घम ् । आयःु ॑ । अस्त॑म ्ऽइव । इत ् । ज॒ रि॒माण॑म ् । ज॒ ग॒ म्या॒म ् ॥

pra | vām | daṃsāṃsi | asvinau | avocam | asya | patiḥ | syām | su-gavaḥ | su-vīraḥ | uta | paśyan | aśnuvan |
dīrgham | āyuḥ | astam-iva | it | jarimāṇam | jagamyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मध्व॒ : सोम॑स्याश्विना॒ मदा॑य प्र॒ त्नो होता वि॑वासते वाम ् । ब॒ र्हिष्म॑ती रा॒तिर्विश्रि॑ता॒ गीरि॒षा या॑तं
नास॒ त्योप॒ वाजै:॑ ॥

मध्वः सोमस्याश्विना मदाय प्रत्नो होता विवासते वाम ् । बर्हिष्मती रातिर्विश्रिता गीरिषा यातं नासत्योप वाजैः ॥

madhvaḥ somasyāśvinā madāya pratno hotā vivāsate vām | barhiṣmatī rātir viśritā gīr iṣā yātaṁ nāsatyopa
vājaiḥ ||

मध्वः॑ । सोम॑स्य । अ॒ श्वि॒ ना॒ । मदा॑य । प्र॒ त्नः । होता॑ । आ । वि॒ वा॒स॒ते॒ । वा॒म ् । ब॒ र्हिष्म॑ती । रा॒तिः । विऽश्रि॑ता । गीः ।
इ॒षा । या॒त॒म ् । ना॒स॒त्या॒ । उप॑ । वाजैः॑ ॥

madhvaḥ | somasya | aśvinā | madāya | pratnaḥ | hotā | ā | vivāsate | vām | barh iṣmatī | rātiḥ | vi-śritā | gīḥ |
iṣā | yātam | nāsatyā | upa | vājaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो वा॑मश्विना॒ मन॑सो॒ जवी॑या॒न्रथ॒ : स्वश्वो॒ विश॑ आ॒जिगा॑ति । येन॒ गच्छ॑ थः स॒ क
ु ृ तो॑ दरु ो॒णं तेन॑ नरा
व॒ र्तिर॒स्मभ्यं॑ यातम ् ॥

यो वामश्विना मनसो जवीयान्रथः स्वश्वो विश आजिगाति । येन गच्छथः सुकृतो दरु ोणं तेन नरा वर्तिरस्मभ्यं यातम ्
॥

yo vām aśvinā manaso javīyān rathaḥ svaśvo viśa ājigāti | yena gacchathaḥ sukṛto duroṇaṁ tena narā vartir
asmabhyaṁ yātam ||

यः । वा॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । मन॑सः । जवी॑यान ् । रथः॑ । स॒ ऽअश्वः॑ु । विशः॑ । आ॒ऽजिगा॑ति । येन॑ । गच्छ॑ थः । स॒ ऽक
ु ृ तः॑ ।
द॒ रो॒
ु णम ् । तेन॑ । न॒ रा॒ । व॒ र्तिः । अ॒ स्मभ्य॑म ् । या॒त॒म ् ॥

yaḥ | vām | aśvinā | manasaḥ | javīyān | rathaḥ | su-aśvaḥ | viśaḥ | ājigāti | yena | gacchathaḥ | su-kṛtaḥ |
duroṇam | tena | narā | vartiḥ | asmabhyam | yātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋषिं॑ नरा॒वंह॑स॒: पाञ्च॑जन्यम॒ बीसा॒
ृ दत्रिं॑ मञ्
ु चथो ग॒ णेन॑ । मि॒ नन्ता॒ दस्यो॒रशि॑वस्य मा॒या अ॑नप
ु ॒ र्वं
ू
वष
॑ ृ णा चो॒दय॑न्ता ॥

ऋषिं नरावंहसः पाञ्चजन्यमब
ृ ीसादत्रिं मुञ्चथो गणेन । मिनन्ता दस्योरशिवस्य माया अनुपूर्वं वष
ृ णा चोदयन्ता ॥

ṛṣiṁ narāv aṁhasaḥ pāñcajanyam ṛbīsād atrim muñcatho gaṇena | minantā dasyor aśivasya māyā
anupūrvaṁ vṛṣaṇā codayantā ||

ऋषि॑म ् । न॒ रौ॒ । अंह॑सः । पाञ्च॑ऽजन्यम ् । ऋ॒बीसा॑त ् । अत्रि॑म ् । म॒ ञ्च॒
ु थः॒ । ग॒ णेन॑ । मि॒ नन्ता॑ । दस्योः॑ । अशि॑वस्य ।
मा॒याः । अ॒ न॒ ुऽप॒ ूर्वम ् । व॒ ष॒ृ णा॒ । चो॒दय॑न्ता ॥

ṛṣim | narau | aṃhasaḥ | pāñca-janyam | ṛbīsāt | atrim | muñcathaḥ | gaṇena | minantā | dasyoḥ | aśivasya |
māyāḥ | anu-pūrvam | vṛṣaṇā | codayantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वं॒ न ग॒ ळ्हम॑
ू ै षिं॑ नरा वष
श्विना द॒ रेु व॒ ॠ ु॑ ॒ ं दं सो॑भि॒र्न वां॑ जर्य
ृ णा रे ॒भम॒ प्सु । सं तं रि॑ णीथो॒ विप्रत ू न्ति
प॒ र्व्या
ू कृ॒तानि॑ ॥

अश्वं न गूळ्हमश्विना दरु े वैॠषिं नरा वष
ृ णा रे भमप्सु । सं तं रिणीथो विप्रुतं दं सोभिर्न वां जूर्यन्ति पूर्व्या कृतानि ॥

aśvaṁ na gūḻham aśvinā durevair ṛṣiṁ narā vṛṣaṇā rebham apsu | saṁ taṁ riṇītho viprutaṁ daṁsobhir na
vāṁ jūryanti pūrvyā kṛtāni ||

अश्व॑म ् । न । ग॒ ळ्हमू ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । दःु ॒ऽएवैः॑ । ऋषि॑म ् । न॒ रा॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । रे ॒भम ् । अ॒ प ्ऽसु । सम ् । तम ् । रि॒णी॒थः॒ ।
विऽप्रुत
॑ म ् । दं सः॑ऽभिः । न । वा॒म ् । ज॒ ूर्य॒न्ति॒ । प॒ ूर्व्या । कृ॒तानि॑ ॥

aśvam | na | gūḷham | aśvinā | duḥ-evaiḥ | ṛṣim | narā | vṛṣaṇā | rebham | ap-su | sam | tam | riṇīthaḥ | vi-
prutam | daṃsaḥ-bhiḥ | na | vām | jūryanti | pūrvyā | kṛtāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ष
ु ॒ प्वां
ु सं॒ न निॠ॑तेरु॒पस्थे॒ सर्यं ू ॒ न द॑ स्रा॒ तम॑सि क्षि॒यन्त॑म ् । श॒ भे
ु रु॒क्मं न द॑ र्श॒तं
निखा॑त॒मद ु ॑प
ू थरु श्विना॒ वन्द॑ नाय ॥

सुषुप्वांसं न निॠतेरुपस्थे सूर्यं न दस्रा तमसि क्षियन्तम ् । शुभे रुक्मं न दर्शतं निखातमुदप
ू थुरश्विना वन्दनाय ॥

suṣupvāṁsaṁ na nirṛter upasthe sūryaṁ na dasrā tamasi kṣiyantam | śubhe rukmaṁ na darśataṁ nikhātam
ud ūpathur aśvinā vandanāya ||

॑ ् । न । निःऽऋ॑तेः । उ॒ पऽस्थे॑ । सूर्यम
स॒ ुष॒ ुप्वांसम ॑ ् । न । द॒ स्रा॒ । तम॑सि । क्षि॒यन्त॑म ् । श॒ भे
ु । रु॒क्मम ् । न । द॒ र्श॒तम ् ।
निऽखा॑तम ् । उत ् । ऊ॒ प॒ थुः॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वन्द॑ नाय ॥

suṣupvāṃsam | na | niḥ-ṛteḥ | upa-sthe | sūryam | na | dasrā | tamasi | kṣiyantam | śubhe | rukmam | na |
darśatam | ni-khātam | ut | ūpathuḥ | aśvinā | vandanāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्वां॑ नरा॒ शंस्यं॑ पज्रि॒ येण॑ क॒ क्षीव॑ता नासत्या॒ परि॑ ज्मन ् । श॒ फादश्व॑स्य वा॒जिनो॒ जना॑य श॒ तं कु॒म्भाँ
अ॑सिञ्चतं॒ मधन
ू॑ ाम ् ॥

तद्वां नरा शंस्यं पज्रियेण कक्षीवता नासत्या परिज्मन ् । शफादश्वस्य वाजिनो जनाय शतं कुम्भाँ असिञ्चतं मधूनाम ्
॥

tad vāṁ narā śaṁsyam pajriyeṇa kakṣīvatā nāsatyā parijman | śaphād aśvasya vājino janāya śataṁ
kumbhām̐ asiñcatam madhūnām ||

तत ् । वा॒म ् । न॒ रा॒ । शंस्य॑म ् । प॒ ज्रि॒येण॑ । क॒ क्षीव॑ता । ना॒स॒त्या॒ । परि॑ ज्मन ् । श॒ फात ् । अश्व॑स्य । वा॒जिनः॑ । जना॑य ।
श॒ तम ् । कु॒म्भान ् । अ॒ सि॒ ञ्च॒ त॒म ् । मधन
ू॑ ाम ् ॥

tat | vām | narā | śaṃsyam | pajriyeṇa | kakṣīvatā | nāsatyā | parijman | śaphāt | aśvasya | vājinaḥ | janāya |
śatam | kumbhān | asiñcatam | madhūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं ु ॒ ते क॑ ृ ष्णि॒ याय॑ विष्णा॒प्वं॑ ददथ॒ र्विश्व॑
ु न॑रा स्तव ु ृ ॑ दरु ो॒णे पतिं॒ जर्य
काय । घोषा॑यै चित्पित॒ षदे ॑
ू न्त्या
अश्विनावदत्तम ् ॥

युवं नरा स्तुवते कृष्णियाय विष्णाप्वं ददथुर्विश्वकाय । घोषायै चित्पितष
ृ दे दरु ोणे पतिं जूर्यन्त्या अश्विनावदत्तम ् ॥

yuvaṁ narā stuvate kṛṣṇiyāya viṣṇāpvaṁ dadathur viśvakāya | ghoṣāyai cit pitṛṣade duroṇe patiṁ
jūryantyā aśvināv adattam ||

य॒ ुवम ् । न॒ रा॒ । स्त॒ व॒
ु ते । कृ॒ष्णि॒ याय॑ । वि॒ ष्णा॒प्व॑म ् । द॒ द॒थुः॒ । विश्व॑काय । घोषा॑यै । चि॒ त ् । पि॒ त॒ ऽसदे
ृ ॑ । द॒ रो॒
ु णे । पति॑म ् ।
॑
जूर्यन्त्यै । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ द॒ त्त॒म ् ॥

yuvam | narā | stuvate | kṛṣṇiyāya | viṣṇāpvam | dadathuḥ | viśvakāya | ghoṣāyai | cit | pitṛ-sade | duroṇe |
patim | jūryantyai | aśvinau | adattam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु श्यावा॑य॒ रुश॑तीमदत्तं म॒ हः क्षो॒णस्या॑श्विना॒ कण्वा॑य । प्र॒ वाच्यं॒ तद्वष
॑ ृ णा कृ॒तं वां॒ यन्ना॑र्ष॒दाय॒
श्रवो॑ अ॒ ध्यध॑त्तम ् ॥

युवं श्यावाय रुशतीमदत्तं महः क्षोणस्याश्विना कण्वाय । प्रवाच्यं तद्वष
ृ णा कृतं वां यन्नार्षदाय श्रवो अध्यधत्तम ् ॥

yuvaṁ śyāvāya ruśatīm adattam mahaḥ kṣoṇasyāśvinā kaṇvāya | pravācyaṁ tad vṛṣaṇā kṛtaṁ vāṁ yan
nārṣadāya śravo adhyadhattam ||

य॒ ुवम ् । श्यावा॑य । रुश॑तीम ् । अ॒ द॒ त्त॒म ् । म॒ हः । क्षो॒णस्य॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । कण्वा॑य । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । तत ् । व॒ ष॒ृ णा॒ । कृ॒तम ् ।
वाम ् । यत ् । ना॒र्स॒दाय॑ । श्रवः॑ । अ॒ धि॒ ऽअध॑त्तम ् ॥

yuvam | śyāvāya | ruśatīm | adattam | mahaḥ | kṣoṇasya | aśvinā | kaṇvāya | pra-vācyam | tat | vṛṣaṇā | kṛtam
| vām | yat | nārsadāya | śravaḥ | adhi-adhattam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ रू ु श्व॑म ् । स॒ ह॒स्र॒सां वा॒जिन॒ मप्र॑तीतमहि॒हनं॑ श्रव॒ स्यं१॒॒॑॑
ु वर्पां॑स्यश्विना॒ दधा॑ना॒ नि पे॒दव॑ ऊहथरु ा॒शम
तरु॑ त्रम ् ॥

पुरू वर्पांस्यश्विना दधाना नि पेदव ऊहथुराशुमश्वम ् । सहस्रसां वाजिनमप्रतीतमहिहनं श्रवस्यं तरुत्रम ् ॥

purū varpāṁsy aśvinā dadhānā ni pedava ūhathur āśum aśvam | sahasrasāṁ vājinam apratītam ahihanaṁ
śravasyaṁ tarutram ||

प॒ ुरु । वर्पां॑सि । अ॒ श्वि॒ ना॒ । दधा॑ना । नि । पे॒दवे॑ । ऊ॒ ह॒थुः॒ । आ॒शुम ् । अश्व॑म ् । स॒ ह॒स्र॒ऽसाम ् । वा॒जिन॑म ् । अप्र॑तिऽइतम ् ।
अ॒ हि॒ऽहन॑म ् । श्र॒व॒स्य॑म ् । तरु॑ त्रम ् ॥

puru | varpāṃsi | aśvinā | dadhānā | ni | pedave | ūhathuḥ | āśum | aśvam | sahasra-sām | vājinam | aprati-
itam | ahi-hanam | śravasyam | tarutram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तानि॑ वां श्रव॒ स्या॑ सद ू सद॑ न॒ ं रोद॑ स्योः । यद्वां॑ प॒ ज्रासो॑ अश्विना॒ हव॑न्ते या॒तमि॒ षा च॑
ु ान॒ ू ब्रह्मा॑ङ्ग॒ षं
ु े॑ च॒ वाज॑म ् ॥
वि॒ दष

एतानि वां श्रवस्या सुदानू ब्रह्माङ्गूषं सदनं रोदस्योः । यद्वां पज्रासो अश्विना हवन्ते यातमिषा च विदष
ु े च वाजम ् ॥

etāni vāṁ śravasyā sudānū brahmāṅgūṣaṁ sadanaṁ rodasyoḥ | yad vām pajrāso aśvinā havante yātam iṣā
ca viduṣe ca vājam ||

ए॒ तानि॑ । वा॒म ् । श्र॒व॒स्या॑ । स॒ दा॒
ु न॒ ू इति॑ सुऽदानू । ब्रह्म॑ । आ॒ङ्ग॒ षम
ू ् । सद॑ नम ् । रोद॑ स्योः । यत ् । वा॒म ् । प॒ ज्रासः॑ ।
ु े॑ । च॒ । वाज॑म ् ॥
अ॒ श्वि॒ ना॒ । हव॑न्ते । य॒ तम ् । इ॒षा । च॒ । वि॒ दष

etāni | vām | śravasyā | sudānūitisu-dānū | brahma | āṅgūṣam | sadanam | rodasyoḥ | yat | vām | pajrāsaḥ |
aśvinā | havante | yatam | iṣā | ca | viduṣe | ca | vājam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ नोर्माने
ू ॑
नाश्विना गण ृ ा॒ना सं वि॒ श्पलां॑
ृ ा॒ना वाजं॒ विप्रा॑य भरु णा॒ रद॑ न्ता । अ॒ गस्त्ये॒ ब्रह्म॑णा वावध
नासत्यारिणीतम ् ॥

सूनोर्मानेनाश्विना गण
ृ ाना वाजं विप्राय भुरणा रदन्ता । अगस्त्ये ब्रह्मणा वावध
ृ ाना सं विश्पलां नासत्यारिणीतम ् ॥

sūnor mānenāśvinā gṛṇānā vājaṁ viprāya bhuraṇā radantā | agastye brahmaṇā vāvṛdhānā saṁ viśpalāṁ
nāsatyāriṇītam ||

स॒ ूनोः । मानेन ॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ग॒ णा॒ृ ना । वाज॑म ् । विप्रा॑य । भ॒ र॒ु णा॒ । रद॑ न्ता । अ॒ गस्त्ये॑ । ब्रह्म॑णा । व॒ व॒ धा॒
ृ ना । सम ् ।
वि॒ श्पला॑म ् । ना॒स॒त्या॒ । अ॒ र्ण्त्म् ॥

sūnoḥ | mānena | aśvinā | gṛṇānā | vājam | viprāya | bhuraṇā | radantā | agastye | brahmaṇā | vavṛdhānā | sam
| viśpalām | nāsatyā | arṇtm
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कुह॒ यान्ता॑ सष्ु टु॒तिं का॒व्यस्य॒ दिवो॑ नपाता वष
ृ णा शय॒ त्रा
ु । हिर॑ ण्यस्येव क॒ लशं॒ निखा॑त॒मद
ु ॑प
ू थर्द
ु श॒ मे
अ॑श्वि॒नाह॑ न ् ॥

कुह यान्ता सुष्टुतिं काव्यस्य दिवो नपाता वष
ृ णा शयुत्रा । हिरण्यस्येव कलशं निखातमुदप
ू थुर्द शमे अश्विनाहन ् ॥

kuha yāntā suṣṭutiṁ kāvyasya divo napātā vṛṣaṇā śayutrā | hiraṇyasyeva kalaśaṁ nikhātam ud ūpathur
daśame aśvināhan ||

कुह॑ । यान्ता॑ । स॒ ऽस्त
ु ॒ तिम
ु ् । का॒व्यस्य॑ । दिवः॑ । न॒ पा॒ता॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । श॒ य॒ ऽत्रा
ु । हिर॑ ण्यस्यऽइव । क॒ लश॑म ् । निऽखा॑तम ् ।
उत ् । ऊ॒ प॒ थुः॒ । द॒ श॒मे । अ॒ श्वि॒ ना॒ । अह॑ न ् ॥

kuha | yāntā | su-stutim | kāvyasya | divaḥ | napātā | vṛṣaṇā | śayu-trā | hiraṇyasya-iva | kalaśam | ni-khātam |
ut | ūpathuḥ | daśame | aśvinā | ahan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु च्यवा॑नमश्विना॒ जर॑ न्तं॒ पन ॑
ु ॒ र्युवा॑नं चक्रथ॒ ु: शचीभिः ु रथं॑ दहि
। य॒ वो ु ॒ ता सर्य॑
ू स्य स॒ ह श्रि॒या
ना॑सत्यावण
ृ ीत ॥

युवं च्यवानमश्विना जरन्तं पुनर्युवानं चक्रथुः शचीभिः । युवो रथं दहि
ु ता सूर्यस्य सह श्रिया नासत्यावण
ृ ीत ॥

yuvaṁ cyavānam aśvinā jarantam punar yuvānaṁ cakrathuḥ śacībhiḥ | yuvo rathaṁ duhitā sūryasya saha
śriyā nāsatyāvṛṇīta ||

य॒ ुवम ् । च्यवा॑नम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । जर॑ न्तम ् । पुनः॑ । युवा॑नम ् । च॒ क्र॒थुः॒ । शची॑भिः । य॒ वोः
ु । रथ॑म ् । द॒ हि ॑
ु ॒ ता । सूर्यस्य । स॒ ह
। श्रि॒या । ना॒स॒त्या॒ । अ॒ व॒ णी॒
ृ त॒ ॥

yuvam | cyavānam | aśvinā | jarantam | punaḥ | yuvānam | cakrathuḥ | śacībhiḥ | yuvoḥ | ratham | duhitā |
sūryasya | saha | śriyā | nāsatyā | avṛṇīta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु तग्र
ु ा॑य प॒ र्व्येभि॒
ू रे वै॑: पन
ु र्म॒ न्याव॑भवतं यव
ु ाना । य॒ वं
ु भ॒ ज्य
ु म ॑
ु र्णसो॒ निः
स॑म॒ द्राद्विभि॑
ु ु ॒ ज्रेभि॒रश्वै॑: ॥
रूहथॠ

युवं तुग्राय पूर्व्येभिरे वैः पुनर्मन्यावभवतं युवाना । युवं भुज्युमर्णसो निः समुद्राद्विभिरूहथुॠज्रेभिरश्वैः ॥

yuvaṁ tugrāya pūrvyebhir evaiḥ punarmanyāv abhavataṁ yuvānā | yuvam bhujyum arṇaso niḥ samudrād
vibhir ūhathur ṛjrebhir aśvaiḥ ||

य॒ ुवम ् । तुग्रा॑य । प॒ र्व्येभिः॑
ू । एवैः॑ । प॒ नः॒
ु ऽम॒ न्यौ । अ॒ भ॒ व॒ त॒म ् । य॒ वा॒
ु ना॒ । य॒ वम
ु ् । भ॒ ज्य ॑ । निः । स॒ म॒ द्रात
ु ुम ् । अर्णसः ु ्।
विऽभिः॑ । ऊ॒ ह॒थुः॒ । ऋ॒ज्रेभिः॑ । अश्वैः॑ ॥

yuvam | tugrāya | pūrvyebhiḥ | evaiḥ | punaḥ-manyau | abhavatam | yuvānā | yuvam bhujyum | arṇasaḥ | niḥ
| samudrāt | vi-bhiḥ | ūhathuḥ | ṛjrebhiḥ | aśvaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अजो॑हवीदश्विना तौ॒ग्र्यो वां॒ प्रोळ्ह॑ : सम॒ द्रम॑ ॑ न्वान ् । निष्टमह
ु व्य॒ थिर्जग॒ ू॑ थःु स॒ य
ु ज ॑ मनो॑जवसा
ु ा॒ रथेन॒
वष
ृ णा स्व॒ स्ति ॥

अजोहवीदश्विना तौग्र्यो वां प्रोळ्हः समुद्रमव्यथिर्जगन्वान ् । निष्टमूहथुः सुयुजा रथेन मनोजवसा वष
ृ णा स्वस्ति ॥

ajohavīd aśvinā taugryo vām proḻhaḥ samudram avyathir jaganvān | niṣ ṭam ūhathuḥ suyujā rathena
manojavasā vṛṣaṇā svasti ||

अजो॑हवीत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । तौ॒ग्र्यः । वा॒म ् । प्रऽऊ॑ळ्हः । स॒ म॒ द्रम
ु ् । अ॒ व्य॒ थिः । ज॒ ग॒ न्वान ् । निः । तम ् । ऊ॒ ह॒थुः॒ । स॒ ऽय
ु ुजा॑ ।
॑ । मनः॑ऽजवसा । व॒ ष॒ृ णा॒ । स्व॒ स्ति ॥
रथेन

ajohavīt | aśvinā | taugryaḥ | vām | pra-ūḷhaḥ | samudram | avyathiḥ | jaganvān | niḥ | tam | ūhathuḥ | su-yujā
| rathena | manaḥ-javasā | vṛṣaṇā | svasti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अजो॑हवीदश्विना॒ वर्तिका ॑ वामा॒स्नो यत्सी॒ममञ्
ु॑ चतं॒ वक ु ा॑ ययथ॒ ु: सान्वद्रे॑ र्जा॒तं
ृ ॑ स्य । वि ज॒ यष
वि॒ ष्वाचो॑ अहतं वि॒ षेण॑ ॥

अजोहवीदश्विना वर्तिका वामास्नो यत्सीममुञ्चतं वक
ृ स्य । वि जयुषा ययथुः सान्वद्रे र्जातं विष्वाचो अहतं विषेण ॥

ajohavīd aśvinā vartikā vām āsno yat sīm amuñcataṁ vṛkasya | vi jayuṣā yayathuḥ sānv adrer jātaṁ
viṣvāco ahataṁ viṣeṇa ||

॑ । वा॒म ् । आ॒स्नः । यत ् । सी॒म ् । अमञ्
अजो॑हवीत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वर्तिका ु॑ चतम ् । वक
ृ ॑ स्य । वि । ज॒ युषा॑ । य॒ य॒थुः॒ । सानु॑ ।
अद्रे ः॑ । जा॒तम ् । वि॒ ष्वाचः॑ । अ॒ ह॒त॒म ् । वि॒ षेण॑ ॥

ajohavīt | aśvinā | vartikā | vām | āsnaḥ | yat | sīm | amuñcatam | vṛkasya | vi jayuṣā | yayathuḥ | sānu | adre |
jātam | viṣvācaḥ | ahatam | viṣeṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॑ मामहा॒नं तम॒ : प्रणी॑त॒ मशि॑वेन पि॒ त्रा । आक्षी ऋ॒ज्राश्वे॑ अश्विनावधत्तं॒
श॒ तं मे॒ षान्व॒ क्ये
ु ॒ चक्षे॑ ॥
ज्योति॑र॒न्धाय॑ चक्रथर्वि

शतं मेषान्वक्
ृ ये मामहानं तमः प्रणीतमशिवेन पित्रा । आक्षी ऋज्राश्वे अश्विनावधत्तं ज्योतिरन्धाय चक्रथुर्विचक्षे ॥

śatam meṣān vṛkye māmahānaṁ tamaḥ praṇītam aśivena pitrā | ākṣī ṛjrāśve aśvināv adhattaṁ jyotir
andhāya cakrathur vicakṣe ||

ृ ॑ । म॒ म॒ हा॒नम ् । तमः॑ । प्रऽणीतम
श॒ तम ् । मे॒ षान ् । व॒ क्ये ॑ ् । अशि॑वेन । पि॒ त्रा । आ । अ॒ क्षी इति॑ । ऋ॒ज्रऽअ॑श्वे । अ॒ श्वि॒ नौ॒ ।
अ॒ ध॒ त्त॒म ् । ज्योतिः॑ । अ॒ न्धाय॑ । च॒ क्र॒थुः॒ । वि॒ ऽचक्षे॑ ॥

śatam | meṣān | vṛkye | mamahānam | tamaḥ | pra-ṇītam | aśivena | pitrā | ā | akṣī iti | ṛjra-aśve | aśvinau |
adhattam | jyotiḥ | andhāya | cakrathuḥ | vi-cakṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ नम॒
ु न्धाय॒ भर॑ मह्वय॒ त्सा व॒ कीर॑
ृ श्विना वष
ृ णा॒ नरे ति॑ । जा॒रः क॒ नीन॑ इव चक्षदा॒न ऋ॒ज्राश्व॑:
श॒ तमेकं॑ च मे॒ षान ् ॥

शुनमन्धाय भरमह्वयत्सा वक
ृ ीरश्विना वष
ृ णा नरे ति । जारः कनीन इव चक्षदान ऋज्राश्वः शतमेकं च मेषान ् ॥

śunam andhāya bharam ahvayat sā vṛkīr aśvinā vṛṣaṇā nareti | jāraḥ kanīna iva cakṣadāna ṛjrāśvaḥ śatam
ekaṁ ca meṣān ||

श॒ ुनम ् । अ॒ न्धाय॑ । भर॑ म ् । अ॒ ह्व॒ य॒त ् । सा । व॒ कीः
ृ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । नरा॑ । इति॑ । जा॒रः । क॒ नीनः॑ऽइव । च॒ क्ष॒दा॒नः ।
ऋ॒ज्रऽअ॑श्वः । श॒ तम ् । एक॑म ् । च॒ । मे॒ षान ् ॥

śunam | andhāya | bharam | ahvayat | sā | vṛkīḥ | aśvinā | vṛṣaṇā | narā | iti | jāraḥ | kanīnaḥ-iva | cakṣadānaḥ
| ṛjra-aśvaḥ | śatam | ekam | ca | meṣān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ ही वा॑म॒ तिर॑
ू श्विना मयो॒भरु
ू ॒त स्रा॒मं धि॑ष्ण्या॒ सं रि॑ णीथः । अथा॑ य॒ वामिद॑
ु ह्वय॒ त्परु ं॑ धि॒ राग॑च्छतं सीं
वषृ णा॒ववो॑भिः ॥

मही वामूतिरश्विना मयोभूरुत स्रामं धिष्ण्या सं रिणीथः । अथा युवामिदह्वयत्पुरंधिरागच्छतं सीं वष
ृ णाववोभिः ॥

mahī vām ūtir aśvinā mayobhūr uta srāmaṁ dhiṣṇyā saṁ riṇīthaḥ | athā yuvām id ahvayat puraṁdhir
āgacchataṁ sīṁ vṛṣaṇāv avobhiḥ ||

म॒ ही । वा॒म ् । ऊ॒ तिः । अ॒ श्वि॒ ना॒ । म॒ यः॒ऽभूः । उ॒ त । स्रा॒मम ् । धि॒ ष्ण्या॒ । सम ् । रि॒णी॒थः॒ । अथ॑ । य॒ वाम
ु ् । इत ् । अ॒ ह्व॒ य॒त ्
। पुर॑म ्ऽधिः । आ । अ॒ ग॒ च्छ॒ त॒म ् । सी॒म ् । व॒ ष॒ृ णौ॒ । अवः॑ऽभिः ॥

mahī | vām | ūtiḥ | aśvinā | mayaḥ-bhūḥ | uta | srāmam | dhiṣṇyā | sam | riṇīthaḥ | atha | yuvām | it | ahvayat |
puram-dhiḥ | ā | agacchatam | sīm | vṛṣaṇau | avaḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ंु दस्रा स्त॒ र्यं१॒॒॑॑ विष॑क्ता॒मपि॑न्वतं श॒ यवे॑ अश्विना॒ गाम ् । य॒ वं
अधेन ु शची॑भिर्विम॒ दाय॑ जा॒यां न्यह
ू॑ थःु
परु
ु मि॒ त्रस्य॒ योषा॑म ् ॥

अधेनुं दस्रा स्तर्यं विषक्तामपिन्वतं शयवे अश्विना गाम ् । युवं शचीभिर्विमदाय जायां न्यूहथुः पुरुमित्रस्य योषाम ् ॥

adhenuṁ dasrā staryaṁ viṣaktām apinvataṁ śayave aśvinā gām | yuvaṁ śacībhir vimadāya jāyāṁ ny
ūhathuḥ purumitrasya yoṣām ||

अधेन॑ ुम ् । द॒ स्रा । स्त॒र्यम
॑ ् । विऽस॑क्ताम ् । अपि॑न्वतम ् । श॒ यवे॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । गाम ् । य॒ वम
ु ् । शची॑भिः । वि॒ ऽम॒ दाय॑ ।
जा॒याम ् । नि । ऊ॒ ह॒थुः॒ । प॒ ुरु॒ऽमि॒ त्रस्य॑ । योषा॑म ् ॥

adhenum | dasrā | staryam | vi-saktām | apinvatam | śayave | aśvinā | gām | yuvam | śacībhiḥ | vi-madāya |
jāyām | ni | ūhathuḥ | puru-mitrasya | yoṣām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यवं॒ वक ृ े॑ णाश्विना॒ वप॒ न्तेषं॑ द॒ हन्ता॒
ु मनष
ु॑ ाय दस्रा । अ॒ भि दस्य॒ ंु बक॑ु रे णा॒ धम॑न्तो॒रु
ज्योति॑श्चक्रथ॒ रार्या
ु ॑ ॥
य

यवं वक
ृ े णाश्विना वपन्तेषं दहु न्ता मनुषाय दस्रा । अभि दस्युं बकुरे णा धमन्तोरु ज्योतिश्चक्रथुरार्याय ॥

yavaṁ vṛkeṇāśvinā vapanteṣaṁ duhantā manuṣāya dasrā | abhi dasyum bakureṇā dhamantoru jyotiś
cakrathur āryāya ||

यव॑म ् । वकृ ॑े ण । अ॒ श्वि॒ न॒ । वप॑न्ता । इष॑म ् । द॒ हन्ता॑
ु । मनष
ु॑ ाय । द॒ स्रा॒ । अ॒ भि । दस्यम
ु॑ ् । बक॑ु रे ण । धम॑न्ता । उ॒ रु ।
॑
ज्योतिः॑ । च॒ क्र॒थुः॒ । आर्याय ॥

yavam | vṛkeṇa | aśvina | vapantā | iṣam | duhantā | manuṣāya | dasrā | abhi | dasyum | bakureṇa | dhamantā |
uru | jyotiḥ | cakrathuḥ | āryāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
आ॒थ॒ र्व॒ णाया॑श्विना दधी॒चेऽश्व्यं॒ शिर॒: प्रत्यैरयतम ् । स वां॒ मध॒ ु प्र वो॑चदृता॒यन्त्वा॒ष्ट्रं
यद्द॑स्रावपिक॒ क्ष्यं॑ वाम ् ॥

आथर्वणायाश्विना दधीचेऽश्व्यं शिरः प्रत्यैरयतम ् । स वां मधु प्र वोचदृतायन्त्वाष्ट्रं यद्दस्रावपिकक्ष्यं वाम ् ॥

ātharvaṇāyāśvinā dadhīce 'śvyaṁ śiraḥ praty airayatam | sa vām madhu pra vocad ṛtāyan tvāṣṭraṁ yad
dasrāv apikakṣyaṁ vām ||

॑
आ॒थ॒ र्वणाय । अ॒ श्वि॒ ना॒ । द॒ धी॒चे । अश्व्य॑म ् । शिरः॑ । प्रति॑ । ऐ॒ रय
॒ ॒ त॒म ् । सः । वा॒म ् । मधु॑ । प्र । वो॒च॒त ् । ऋ॒त॒ऽयन ् ।
त्वा॒ष्ट्रम ् । यत ् । द॒ स्रौ॒ । अ॒ पि॒ ऽक॒ क्ष्य॑म ् । वा॒म ् ॥

ātharvaṇāya | aśvinā | dadhīce | aśvyam | śiraḥ | prati | airayatam | saḥ | vām | madhu | pra | vocat | ṛta-yan |
tvāṣṭram | yat | dasrau | api-kakṣyam | vām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सदा॑ कवी सम ु ॒ तिमा च॑के वां॒ विश्वा॒ धियो॑ अश्विना॒ प्राव॑तं मे । अ॒ स्मे र॒यि ं ना॑सत्या
मपत्य॒ साचं॒ श्रत्ु यं॑ रराथाम ् ॥
ब॒ हन्त॑
ृ

सदा कवी सुमतिमा चके वां विश्वा धियो अश्विना प्रावतं मे । अस्मे रयिं नासत्या बह
ृ न्तमपत्यसाचं श्रुत्यं रराथाम ् ॥

sadā kavī sumatim ā cake vāṁ viśvā dhiyo aśvinā prāvatam me | asme rayiṁ nāsatyā bṛhantam
apatyasācaṁ śrutyaṁ rarāthām ||

सदा॑ । क॒ वी॒ इति॑ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । आ । च॒ के॒ । वा॒म ् । विश्वाः॑ । धियः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । प्र । अ॒ व॒ त॒म ् । मे॒ । अ॒ स्मे इति॑ । र॒यिम ् ।
ना॒स॒त्या॒ ब॒ हन्त॑
ृ म ् । अ॒ प॒ त्य॒ ऽसाच॑म ् । श्रुत्य॑म ् । र॒रा॒था॒म ् ॥

sadā | kavī iti | su-matim | ā | cake | vām | viśvāḥ | dhiyaḥ | aśvinā | pra | avatam | me | asme iti | rayim |
nāsatyā bṛhantam | apatya-sācam | śrutyam | rarāthām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यहस्तमश्विना॒ ररा॑णा
प॒ त्रं
ु न॑रा वध्रिम॒ त्या अ॑दत्तम ् । त्रिधा॑ ह॒ श्याव॑मश्विना॒
विक॑स्त॒ मज्
ु जी॒वस॑ ऐरयतं सद
ु ानू ॥

हिरण्यहस्तमश्विना रराणा पुत्रं नरा वध्रिमत्या अदत्तम ् । त्रिधा ह श्यावमश्विना विकस्तमुज्जीवस ऐरयतं सुदानू ॥

hiraṇyahastam aśvinā rarāṇā putraṁ narā vadhrimatyā adattam | tridhā ha śyāvam aśvinā vikastam uj jīvasa
airayataṁ sudānū ||

हिर॑ ण्यऽहस्तम ् । च॒ श्वि॒ ना॒ । ररा॑णा । प॒ त्रम
ु ् । न॒ रा॒ । व॒ ध्रि॒ऽम॒ त्याः । अ॒ द॒ त्त॒म ् । त्रिधा॑ । ह॒ । श्याव॑म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ ।
विऽक॑स्तम ् । उत ् । जी॒वसे॑ । ऐ॒ रय
॒ ॒ त॒म ् । स॒ दा॒
ु न॒ ू इति॑ सुऽदानू ॥

hiraṇya-hastam | caśvinā | rarāṇā | putram | narā | vadhri-matyāḥ | adattam | tridhā | ha | śyāvam | aśvinā | vi-
kastam | ut | jīvase | airayatam | sudānūitisu-dānū
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तानि॑ वामश्विना वी॒र्या॑णि॒ प्र प॒ र्व्याण्या॒
ू यवो॑ऽवोचन ् । ब्रह्म॑ कृ॒ण्वन्तो॑ वष
ृ णा य॒ वभ्यां
ु ॑ स॒ वीरा॑
ु सो
वि॒ दथ॒ मा व॑देम ॥

एतानि वामश्विना वीर्याणि प्र पूर्व्याण्यायवोऽवोचन ् । ब्रह्म कृण्वन्तो वष
ृ णा युवभ्यां सुवीरासो विदथमा वदे म ॥

etāni vām aśvinā vīryāṇi pra pūrvyāṇy āyavo 'vocan | brahma kṛṇvanto vṛṣaṇā yuvabhyāṁ suvīrāso
vidatham ā vadema ||

ए॒ तानि॑ । वा॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वी॒र्या॑णि । प्र । प॒ र्व्याणि॑
ू । आ॒यवः॑ । अ॒ वो॒च॒न ् । ब्रह्म॑ । कृ॒ण्वन्तः॑ । व॒ ष॒ृ णा॒ । य॒ वऽभ्या॑
ु म्।
स॒ ुऽवीरा॑सः । वि॒ दथ॑म ् । आ । व॒ दे॒म॒ ॥

etāni | vām | aśvinā | vīryāṇi | pra | pūrvyāṇi | āyavaḥ | avocan | brahma | kṛṇvantaḥ | vṛṣaṇā | yuva-bhyām |
su-vīrāsaḥ | vidatham | ā | vadema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ रथो॑ अश्विना श्ये॒नप॑त्वा सम ृ ी॒कः स्ववाँ॑ यात्व॒ र्वाङ् । यो मर्त्यस्य॒
ु ळ ॑ मन॑सो॒ जवी॑यान्त्रिवन्ध॒ रो
ु
वष
॑ ृ णा॒ वात॑रंहाः ॥

आ वां रथो अश्विना श्येनपत्वा सुमळ
ृ ीकः स्ववाँ यात्वर्वाङ् । यो मर्त्यस्य मनसो जवीयान्त्रिवन्धुरो वष
ृ णा वातरं हाः ॥

ā vāṁ ratho aśvinā śyenapatvā sumṛḻīkaḥ svavām̐ yātv arvāṅ | yo martyasya manaso javīyān trivandhuro
vṛṣaṇā vātaraṁhāḥ ||

आ । वा॒म ् । रथः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । श्ये॒नऽप॑त्वा । स॒ ऽम ु ॒ ळी॒ ॑
ृ कः । स्वऽवा॑न ् । या॒त॒ ु । अ॒ र्वाङ् । यः । मर्त्यस्य । मन॑सः ।
॑
जवीयान ् । त्रिऽ॒ व॒ न्ध॒ रः
ु । व॒ ष॒ृ णा॒ । वात॑ऽरं हाः ॥

ā | vām | rathaḥ | aśvinā | śyena-patvā | su-mṛḷīkaḥ | sva-vān | yātu | arvāṅ | yaḥ | martyasya | manasaḥ |
javīyān | tri-vandhuraḥ | vṛṣaṇā | vāta-raṃhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिव
॒ ॒ न्ध॒ रेु ण॑ त्रिव
॒ त ॑
ृ ा॒ रथेन त्रिच॒ क्रेण॑ स॒ व
ु त ॑
ृ ा या॑तम॒ र्वाक् । पिन्व॑त॒ ं गा जिन्व॑त॒मर्वतो नो
व॒ र्धय॑तमश्विना वी॒रम॒ स्मे ॥

त्रिवन्धुरेण त्रिवत
ृ ा रथेन त्रिचक्रेण सुवत
ृ ा यातमर्वाक् । पिन्वतं गा जिन्वतमर्वतो नो वर्धयतमश्विना वीरमस्मे ॥

trivandhureṇa trivṛtā rathena tricakreṇa suvṛtā yātam arvāk | pinvataṁ gā jinvatam arvato no vardhayatam
aśvinā vīram asme ||

त्रिऽ॒ व॒ न्ध॒ रेु ण॑ । त्रिऽ॒ वत ॑ । त्रिऽ॒ च॒ क्रेण॑ । स॒ ऽव
ृ ॑ । रथेन ु त ॑ ।
ृ ा॑ । आ । या॒त॒म ् । अ॒ र्वाक् । पिन्व॑तम ् । गाः । जिन्व॑तम ् । अर्वतः
नः॒ । व॒ र्धय॑तम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वी॒रम ् । अ॒ स्मे इति॑ ॥

tri-vandhureṇa | tri-vṛta | rathena | tri-cakreṇa | su-vṛtā | ā | yātam | arvāk | pinvatam | gāḥ | jinvatam |
arvataḥ | naḥ | vardhayatam | aśvinā | vīram | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ वद्या॑मना स॒ व
ु त ॑ दस्रा॑वि॒मं शण
ृ ा॒ रथेन॒ ु ॒ ं श्लोक॒ मद्रे॑ : । किम॒ ङ्ग वां॒ प्रत्यव॑र्तिं॒ गमि॑ष्ठा॒हुर्विप्रा॑सो
॑ृ त
अश्विना परु ा॒जाः ॥

प्रवद्यामना सुवत
ृ ा रथेन दस्राविमं शण
ृ त
ु ं श्लोकमद्रे ः । किमङ्ग वां प्रत्यवर्तिं गमिष्ठाहुर्विप्रासो अश्विना पुराजाः ॥

pravadyāmanā suvṛtā rathena dasrāv imaṁ śṛṇutaṁ ślokam adreḥ | kim aṅga vām praty avartiṁ
gamiṣṭhāhur viprāso aśvinā purājāḥ ||

प्र॒ वत ्ऽया॑मना । स॒ ऽव
ु त ॑ । द॒ स्रौ॒ । इ॒मम ् । श॒ ण
ृ ा॑ । रथेन ृ ॒ त॒म
ु ् । श्लोक॑म ् । अद्रे ः॑ । किम ् । अ॒ ङ्ग । वा॒म ् । प्रति॑ । अव॑र्तिम ् ।
गमि॑ष्ठा । आ॒हुः । विप्रा॑सः । अ॒ श्वि॒ ना॒ । प॒ रा॒
ु ऽजाः ॥

pravat-yāmanā | su-vṛtā | rathena | dasrau | imam | śṛṇutam | ślokam | adreḥ | kim | aṅga | vām | prati |
avartim | gamiṣṭhā | āhuḥ | viprāsaḥ | aśvinā | purājāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॑ श्ये॒नासो॑ अश्विना वहन्त॒ ु रथे॑ य॒ क्तास॑
ु आ॒शव॑: पतं॒गाः । ये अ॒ प्तरु ो॑ दि॒ व्यासो॒ न गध्र
ृ ा॑ अ॒ भि
प्रयो॑ नासत्या॒ वह॑न्ति ॥

आ वां श्येनासो अश्विना वहन्तु रथे युक्तास आशवः पतंगाः । ये अप्तुरो दिव्यासो न गध्र
ृ ा अभि प्रयो नासत्या वहन्ति
॥

ā vāṁ śyenāso aśvinā vahantu rathe yuktāsa āśavaḥ pataṁgāḥ | ye apturo divyāso na gṛdhrā abhi prayo
nāsatyā vahanti ||

आ । वा॒म ् । श्ये॒नासः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । व॒ ह॒न्त॒ ु । रथे॑ । य॒ क्तासः॑
ु । आ॒शवः॑ । प॒ त॒ङ्गाः । ये । अ॒ प ्ऽतुरः॑ । दि॒ व्यासः॑ । न ।
गध्र
ृ ाः॑ । अ॒ भि । प्रयः॑ । ना॒स॒त्या॒ । वह॑न्ति ॥

ā | vām | śyenāsaḥ | aśvinā | vahantu | rathe | yuktāsaḥ | āśavaḥ | pataṅgāḥ | ye | ap-turaḥ | divyāsaḥ | na |
gṛdhrāḥ | abhi | prayaḥ | nāsatyā | vahanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ रथं॑ यव ु ॒ तिस्ति॑ष्ठ॒ दत्र॑ ज॒ ष्ट्वी
ु न॑रा दहि
ु ॒ ता सर्य॑
ू स्य । परि॑ वा॒मश्वा॒ वपष
ु॑ ः पतं॒गा वयो॑
वहन्त्वरु॒षा अ॒ भीके॑ ॥

आ वां रथं युवतिस्तिष्ठदत्र जुष्ट्वी नरा दहि
ु ता सूर्यस्य । परि वामश्वा वपुषः पतंगा वयो वहन्त्वरुषा अभीके ॥

ā vāṁ rathaṁ yuvatis tiṣṭhad atra juṣṭvī narā duhitā sūryasya | pari vām aśvā vapuṣaḥ pataṁgā vayo
vahantv aruṣā abhīke ||

आ । वा॒म ् । रथ॑म ् । य॒ व॒ ु तिः । ति॒ष्ठ॒ त ् । अत्र॑ । ज॒ ष्ट्वी
ु । न॒ रा॒ । द॒ हि ॑
ु ॒ ता । सूर्यस्य । परि॑ । वा॒म ् । अश्वाः॑ । वपष
ु॑ ः ।
प॒ त॒ङ्गाः । वयः॑ । व॒ ह॒न्त॒ ु । अ॒ रु॒षाः । अ॒ भीके॑ ॥

ā | vām | ratham | yuvatiḥ | tiṣṭhat | atra | juṣṭavī | narā | duhitā | sūryasya | pari | vām | aśvāḥ | vapuṣaḥ |
pataṅgāḥ | vayaḥ | vahantu | aruṣāḥ | abhīke
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ णा॒ शची॑भिः । निष्टौ॒ग्र्यं पा॑रयथः सम॒ द्रात्प
उद्वन्द॑ नमैरतं दं॒ सना॑भि॒रुद्रे॒ भं द॑ स्रा वष ु न
ु ॒ श्च्यवा॑नं
चक्रथ॒ र्युवा॑
ु नम ् ॥

उद्वन्दनमैरतं दं सनाभिरुद्रे भं दस्रा वष
ृ णा शचीभिः । निष्टौग्र्यं पारयथः समुद्रात्पुनश्च्यवानं चक्रथुर्युवानम ् ॥

ud vandanam airataṁ daṁsanābhir ud rebhaṁ dasrā vṛṣaṇā śacībhiḥ | niṣ ṭaugryam pārayathaḥ samudrāt
punaś cyavānaṁ cakrathur yuvānam ||

॒ ॒म ् । दं॒ सना॑भिः । उत ् । रे ॒भम ् । द॒ स्रा॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । शची॑भिः । निः । तौ॒ग्र्यम ् । पा॒र॒य॒थः॒ । स॒ म॒ द्रात
उत ् । वन्द॑ नम ् । ऐ॒ रत ु ्।
पुन॒रिति॑ । च्यवा॑नम ् । च॒ क्र॒थुः॒ । युवा॑नम ् ॥

ut | vandanam | airatam | daṃsanābhiḥ | ut | rebham | dasrā | vṛṣaṇā | śacībhiḥ | niḥ | taugryam | pārayathaḥ |
samudrāt | punariti | cyavānam | cakrathuḥ | yuvānam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वमत्र
ु य
॒ ेऽव॑नीताय त॒ प्तमर्ज॑ मान॑मश्विनावधत्तम ् । य॒ वं
ू मो॒ ु कण्वा॒यापि॑रिप्ताय॒ चक्षु॒: प्रत्य॑धत्तं
सष्ु टु॒तिं जुज
॑ ष
ु ा॒णा ॥

युवमत्रयेऽवनीताय तप्तमूर्जमोमानमश्विनावधत्तम ् । युवं कण्वायापिरिप्ताय चक्षुः प्रत्यधत्तं सुष्टुतिं जुजुषाणा ॥

yuvam atraye 'vanītāya taptam ūrjam omānam aśvināv adhattam | yuvaṁ kaṇvāyāpiriptāya cakṣuḥ praty
adhattaṁ suṣṭutiṁ jujuṣāṇā ||

॑ ् । ओ॒मान॑म ् । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । य॒ वम
य॒ ुवम ् । अत्र॑ये । अव॑ऽनीताय । त॒प्तम ् । ऊर्जम ु ् । कण्वा॑य । अपि॑ऽरिप्ताय ।
चक्षुः॑ । प्रति॑ । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । स॒ ऽष्ट
ु ु ॒ तिम ् । ज॒ ज
ु ॒ षा॒
ु णा ॥

yuvam | atraye | ava-nītāya | taptam | ūrjam | omānam | aśvinau | adhattam | yuvam | kaṇvāya | api-riptāya |
cakṣuḥ | prati | adhattam | su-ṣṭutim | jujuṣāṇā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु धे॒ नंु श॒ यवे॑ नाधि॒ तायापि॑न्वतमश्विना प॒ र्व्याय॑
य॒ वं ू । अमुञ् ॑ मंह॑सो॒ निः प्रति॒ जङ्घां॑
॑ चतं॒ वर्तिका॒
वि॒ श्पला॑या अधत्तम ् ॥

युवं धेनुं शयवे नाधितायापिन्वतमश्विना पूर्व्याय । अमुञ्चतं वर्तिकामंहसो निः प्रति जङ्घां विश्पलाया अधत्तम ् ॥

yuvaṁ dhenuṁ śayave nādhitāyāpinvatam aśvinā pūrvyāya | amuñcataṁ vartikām aṁhaso niḥ prati
jaṅghāṁ viśpalāyā adhattam ||

य॒ ुवम ् । धे॒ नुम ् । श॒ यवे॑ । ना॒धि॒ताय॑ । अपि॑न्वतम ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । प॒ र्व्याय॑
ू । अमञ् ॑
ु॑ चतम ् । वर्तिकाम ् । अंह॑सः । निः । प्रति॑ ।
जङ्घा॑म ् । वि॒ श्पला॑याः । अ॒ ध॒ त्त॒म ् ॥

yuvam | dhenum | śayave | nādhitāya | apinvatam | aśvinā | pūrvyāya | amuñcatam | vartikām | aṃhasaḥ | niḥ
| prati | jaṅghām | viśpalāyāḥ | adhattam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु श्वे॒तं पे॒दव॒ इन्द्र॑ जत
ू महि॒हन॑मश्विनादत्त॒ मश्व॑म ् । जो॒हूत्रम
॑ ॒ र्यो अ॒ भिभति
ू॑ म॒ ग्रं
ु स॑हस्र॒ सां वष
ृ ण
॑ ं
वी॒ड्व॑ङ्गम ् ॥

युवं श्वेतं पेदव इन्द्रजूतमहिहनमश्विनादत्तमश्वम ् । जोहूत्रमर्यो अभिभूतिमुग्रं सहस्रसां वष
ृ णं वीड्वङ्गम ् ॥

yuvaṁ śvetam pedava indrajūtam ahihanam aśvinādattam aśvam | johūtram aryo abhibhūtim ugraṁ
sahasrasāṁ vṛṣaṇaṁ vīḍvaṅgam ||

य॒ ुवम ् । श्वे॒तम ् । पे॒दवे॑ । इन्द्र॑ ऽजूतम ् । अ॒ हि॒ऽहन॑म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । अ॒ द॒ त्त॒म ् । अश्व॑म ् । जो॒हूत्र॑म ् । अ॒ र्यः । अ॒ भिऽभति
ू॑ म ् ।
उ॒ ग्रम ् । स॒ ह॒स्र॒ऽसाम ् । वष
ृ ण
॑ म ् । वी॒ळुऽअ॑ङ्गम ् ॥

yuvam | śvetam | pedave | indra-jūtam | ahi-hanam | aśvinā | adattam | aśvam | johūtram | aryaḥ | abhi-
bhūtim | ugram | sahasra-sām | vṛṣaṇam | vīḷu-aṅgam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता वां॑ नरा॒ स्वव॑से सज
ु ा॒ता हवा॑महे अश्विना॒ नाध॑मानाः । आ न॒ उप॒ वसुम ॑ गिरो॑ जष
॑ ता॒ रथेन॒ ु ा॒णा
सवि
ु॑ ॒ ताय॑ यातम ् ॥

ता वां नरा स्ववसे सुजाता हवामहे अश्विना नाधमानाः । आ न उप वसुमता रथेन गिरो जुषाणा सुविताय यातम ् ॥

tā vāṁ narā sv avase sujātā havāmahe aśvinā nādhamānāḥ | ā na upa vasumatā rathena giro juṣāṇā suvitāya
yātam ||

ता । वा॒म ् । न॒ रा॒ । सु । अव॑से । स॒ ऽजा॒
ु ॑ । गिरः॑
ता । हवा॑महे । अ॒ श्वि॒ ना॒ । नाध॑मानाः । आ । नः॒ । उप॑ । वसऽु॑ मता । रथेन
। ज॒ षा॒
ु णा । स॒ वि॒
ु ताय॑ । यातम ् ॥

tā | vām | narā | su | avase | su-jātā | havāmahe | aśvinā | nādhamānāḥ | ā | naḥ | upa | vasu-matā | rathena |
giraḥ | juṣāṇā | suvitāya | yātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ श्ये॒नस्य॒ जव॑सा॒ नत
ू न
॑ ेना॒स्मे या॑तं नासत्या स॒ जोषा॑: । हवे॒ हि वा॑मश्विना रा॒तह॑ व्यः शश्वत्त॒ माया॑
उ॒ षसो॒ व्युष्॑ टौ ॥

आ श्येनस्य जवसा नूतनेनास्मे यातं नासत्या सजोषाः । हवे हि वामश्विना रातहव्यः शश्वत्तमाया उषसो व्युष्टौ ॥

ā śyenasya javasā nūtanenāsme yātaṁ nāsatyā sajoṣāḥ | have hi vām aśvinā rātahavyaḥ śaśvattamāyā uṣaso
vyuṣṭau ||

आ । श्ये॒नस्य॑ । जव॑सा । नत ॑ ेन । अ॒ स्मे इति॑ । य॒ त॒म ् । ना॒स॒त्या॒ । स॒ जोषाः॑ । हवे॑ । हि । वा॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । रा॒तऽह॑व्यः
ू न
। श॒ श्व॒ त ्ऽत॒मायाः॑ । उ॒ षसः॑ । विऽउ॑ ष्टौ ॥

ā | śyenasya | javasā | nūtanena | asme iti | yatam | nāsatyā | sajoṣāḥ | have | hi | vām | aśvinā | rāta-havyaḥ |
śaśvat-tamāyāḥ | uṣasaḥ | vi-uṣṭau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कक्षीवान ् दै र्घतमसः
ृ जगती
THE MANTRA

आ वां॒ रथं॑ परु ु ं॑ जी॒राश्वं॑ य॒ ज्ञियं॑ जी॒वसे॑ हुवे । स॒ हस्र॑केतंु व॒ निनं॑ श॒ तद्व॑संु श्रष्ु टी॒वानं॑
ु मा॒यं म॑नो॒जव
वरिवो॒धाम॒ भि प्रय॑: ॥

आ वां रथं पुरुमायं मनोजुवं जीराश्वं यज्ञियं जीवसे हुवे । सहस्रकेतुं वनिनं शतद्वसुं श्रुष्टीवानं वरिवोधामभि प्रयः ॥

ā vāṁ ratham purumāyam manojuvaṁ jīrāśvaṁ yajñiyaṁ jīvase huve | sahasraketuṁ vaninaṁ śatadvasuṁ
śruṣṭīvānaṁ varivodhām abhi prayaḥ ||

आ । वा॒म ् । रथ॑म ् । प॒ रु॒ ु ऽमा॒यम ् । म॒ नः॒ऽजुवम॑ ् । जी॒रऽअ॑श्वम ् । य॒ ज्ञिय॑म ् । जी॒वसे॑ । हु॒वे॒ । स॒ हस्र॑ऽकेतुम ् । व॒ निन॑म ् ।
श॒ तत ्ऽव॑सुम ् । श्र॒ ष्टी॒
ु ऽवान॑म ् । व॒ रि॒वः॒ऽधाम ् । अ॒ भि । प्रयः॑ ॥

ā | vām | ratham | puru-māyam | manaḥ-juvam | jīra-aśvam | yajñiyam | jīvase | huve | sahasra-ketum |
vaninam | śatat-vasum | śruṣṭī-vānam | varivaḥ-dhām | abhi | prayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऊ॒ र्ध्वा धी॒तिः प्रत्य॑स्य॒ प्रया॑म॒न्यधा॑यि॒ शस्म॒ न्त्सम॑यन्त॒ आ दिश॑: । स्वदा॑मि घ॒ र्मं प्रति॑ यन्त्य॒ तय॒
ू
आ वा॑म॒ र्जानी॒
ू रथ॑मश्विनारुहत ् ॥

ऊर्ध्वा धीतिः प्रत्यस्य प्रयामन्यधायि शस्मन्त्समयन्त आ दिशः । स्वदामि घर्मं प्रति यन्त्यत
ू य आ वामूर्जानी
रथमश्विनारुहत ् ॥

ūrdhvā dhītiḥ praty asya prayāmany adhāyi śasman sam ayanta ā diśaḥ | svadāmi gharmam prati yanty
ūtaya ā vām ūrjānī ratham aśvināruhat ||

ऊ॒ र्ध्वा । धी॒तिः । प्रति॑ । अ॒ स्य॒ । प्रऽया॑मनि । अधा॑यि । शस्म॑न ् । सम ् । अ॒ य॒ न्ते॒ । आ । दिशः॑ । स्वदा॑मि । घ॒ र्मम ् । प्रति॑
। य॒ न्ति॒ । ऊ॒ तयः॑ । आ । वा॒म ् । ऊ॒ र्जानी॑ । रथ॑म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । अ॒ रु॒ह॒त ् ॥

ūrdhvā | dhītiḥ | prati | asya | pra-yāmani | adhāyi | śasman | sam | ayante | ā | diśa ḥ | svadāmi | gharmam |
prati | yanti | ūtayaḥ | ā | vām | ūrjānī | ratham | aśvinā | aruhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं यन्मि॒ थः प॑स्पध ु म॒ खा अमि॑ता जा॒यवो॒ रणे॑ । य॒ वोरह॑
ृ ा॒नासो॒ अग्म॑त श॒ भे ु ॑
प्रव॒ णे चेकिते
॒ रथो॒
यद॑ श्विना॒ वह॑ थः स॒ रिमा
ू वर॑ म ् ॥

सं यन्मिथः पस्पध
ृ ानासो अग्मत शुभे मखा अमिता जायवो रणे । युवोरह प्रवणे चेकिते रथो यदश्विना वहथः सूरिमा
वरम ् ॥

saṁ yan mithaḥ paspṛdhānāso agmata śubhe makhā amitā jāyavo raṇe | yuvor aha pravaṇe cekite ratho yad
aśvinā vahathaḥ sūrim ā varam ||

सम ् । यत ् । मि॒ थः । प॒ स्प॒ धा॒ ु । म॒ खाः । अमि॑ताः । जा॒यवः॑ । रणे॑ । य॒ वोः
ृ नासः॑ । अग्म॑त । श॒ भे ु । अह॑ । प्र॒ व॒णे । चे॒ कि॒ ते॒ ।
रथः॑ । यत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वह॑थः । स॒ रिम
ू ् । आ । वर॑ म ् ॥

sam | yat | mithaḥ | paspṛdhānāsaḥ | agmata | śubhe | makhāḥ | amitāḥ | jāyavaḥ | raṇe | yuvoḥ | aha |
pravaṇe | cekite | rathaḥ | yat | aśvinā | vahathaḥ | sūrim | ā | varam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ वं
ु भ॒ ज्य
ु ंु भ॒ रमा॑
ु णं॒ विभि॑र्ग॒तं स्वयक्ति
ु॑ भिर्नि॒ वह॑ न्ता पि॒ तभ् ॑
ृ य॒ आ । या॒सि॒ष्टं व॒ र्तिर्वृषणा विजे॒ न्यं१॒॒॑॑
दिवो॑दासाय॒ महि॑ चेति वा॒मव॑: ॥

युवं भुज्युं भुरमाणं विभिर्गतं स्वयुक्तिभिर्निवहन्ता पितभ्
ृ य आ । यासिष्टं वर्तिर्वृषणा विजेन्यं दिवोदासाय महि चेति
वामवः ॥

yuvam bhujyum bhuramāṇaṁ vibhir gataṁ svayuktibhir nivahantā pitṛbhya ā | yāsiṣṭaṁ vartir vṛṣaṇā
vijenyaṁ divodāsāya mahi ceti vām avaḥ ||

य॒ ुवम ् । भ॒ ज्य
ु ुम ् । भ॒ रमा॑
ु णम ् । विऽभिः॑ । ग॒ तम ् । स्वयक्ति
ु॑ ऽभिः । नि॒ ऽवह॑न्ता । पि॒ तऽृ भ्यः॑ । आ । या॒सि॒ष्टम ् । व॒ र्तिः ।
व॒ ष॒ृ णा॒ । वि॒ ऽजे॒ न्य॑म ् । दिवः॑ऽदासाय । महि॑ । चे॒ ति॒ । वा॒म ् । अवः॑ ॥

yuvam | bhujyum | bhuramāṇam | vi-bhiḥ | gatam | svayukti-bhiḥ | ni-vahantā | pitṛ-bhyaḥ | ā | yāsiṣṭam |
vartiḥ | vṛṣaṇā | vi-jenyam | divaḥ-dāsāya | mahi | ceti | vām | avaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वोर॑
ु श्विना॒ वपष ु॑ े यव ु ं॒ रथं॒ वाणी॑ येमतरु स्य॒ शर्ध्यम
ु ा॒यज ॑ ् । आ वां॑ पति॒ त्वं स॒ ख्याय॑ ज॒ ग्मष
ु ी॒
योषा॑वण ु पती॑ ॥
ृ ीत॒ जेन्या॑ य॒ वां

युवोरश्विना वपुषे युवायुजं रथं वाणी येमतुरस्य शर्ध्यम ् । आ वां पतित्वं सख्याय जग्मुषी योषावण
ृ ीत जेन्या युवां पती
॥

yuvor aśvinā vapuṣe yuvāyujaṁ rathaṁ vāṇī yematur asya śardhyam | ā vām patitvaṁ sakhyāya jagmuṣī
yoṣāvṛṇīta jenyā yuvām patī ||

य॒ ुवोः । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वपषु॑ े । य॒ वा॒
ु ऽयुजम ॑ ् । आ । वा॒म ् । प॒ ति॒ऽत्वम ् ।
॑ ् । रथ॑म ् । वानी॒ इति॑ । ये॒म॒तुः॒ । अ॒ स्य॒ । शर्ध्यम
स॒ ख्याय॑ । ज॒ ग्मष ु ी॑ । योषा॑ । अ॒ वण ृ ॒ ी॒त॒ । जेन्या॑ । य॒ वाम
ु ् । पती॒ इति॑ ॥

yuvoḥ | aśvinā | vapuṣe | yuvāyujam | ratham | vānī iti | yematuḥ | asya | śardhyam | ā | vām | pati-tvam |
sakhyāya | jagmuṣī | yoṣā | avṛṇīta | jenyā | yuvām | patī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ वं
ु रे ॒भं परि॑ षत ू ेरुरुष्यथो हि॒मेन॑ घ॒ र्मं परि॑ तप्त॒ मत्र॑ये । य॒ वं
ु श॒ योर॑ व॒सं पि॑प्यथ॒ र्गवि॒
ु प्र दी॒र्घेण॒
वन्द॑ नस्ता॒र्यायषु॑ ा ॥

युवं रे भं परिषूतेरुरुष्यथो हिमेन घर्मं परितप्तमत्रये । युवं शयोरवसं पिप्यथुर्गवि प्र दीर्घेण वन्दनस्तार्यायुषा ॥

yuvaṁ rebham pariṣūter uruṣyatho himena gharmam paritaptam atraye | yuvaṁ śayor avasam pipyathur
gavi pra dīrgheṇa vandanas tāry āyuṣā ||

य॒ ुवम ् । रे ॒भम ् । परि॑ ऽसूतेः । उ॒ रु॒ष्य॒ थः॒ । हि॒मेन॑ । घ॒ र्मम ् । परि॑ ऽतप्तम ् । अत्र॑ये । य॒ वम
ु ् । श॒ योः । अ॒ व॒ सम ् । पि॒ प्य॒ थुः॒ ।
गवि॑ । प्र । दी॒र्घेण॑ । वन्द॑ नः । ता॒रि॒ । आयष
ु॑ ा ॥

yuvam | rebham | pari-sūteḥ | uruṣyathaḥ | himena | gharmam | pari-taptam | atraye | yuvam | śayoḥ | avasam
| pipyathuḥ | gavi | pra | dīrgheṇa | vandanaḥ | tāri | āyuṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु वन्द॑ न॒ ं निॠ॑तं जर॒ण्यया॒ रथं॒ न द॑ स्रा कर॒णा समि॑न्वथः । क्षेत्रा॒दा विप्रं॑ जनथो विप॒ न्यया॒ प्र
य॒ वं
वा॒मत्र॑ विध॒ ते दं॒ सना॑ भव
ु त ्॥

युवं वन्दनं निॠतं जरण्यया रथं न दस्रा करणा समिन्वथः । क्षेत्रादा विप्रं जनथो विपन्यया प्र वामत्र विधते दं सना
भव
ु त ्॥

yuvaṁ vandanaṁ nirṛtaṁ jaraṇyayā rathaṁ na dasrā karaṇā sam invathaḥ | kṣetrād ā vipraṁ janatho
vipanyayā pra vām atra vidhate daṁsanā bhuvat ||

य॒ ुवम ् । वन्द॑ नम ् । निःऽऋ॑तम ् । ज॒ र॒ण्यया॑ । रथ॑म ् । न । द॒ स्रा॒ । क॒ र॒णा । सम ् । इ॒न्व॒ थः॒ । क्षेत्रा॑त ् । आ । विप्र॑म ् । ज॒ न॒ थः॒
। वि॒ प॒न्यया॑ । प्र । वा॒म ् । अत्र॑ । वि॒ ध॒ते । दं॒ सना॑ । भ॒ व॒
ु त ्॥

yuvam | vandanam | niḥ-ṛtam | jaraṇyayā | ratham | na | dasrā | karaṇā | sam | invathaḥ | kṣetrāt | ā | vipram |
janathaḥ | vipanyayā | pra | vām | atra | vidhate | daṃsanā | bhuvat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग॑च्छतं॒ कृप॑माणं परा॒वति॑ पि॒ तःु स्वस्य॒ त्यज॑सा॒ निबा॑धितम ् । स्व॑र्वतीरि॒त ऊ॒ तीर्यु॒वोरह॑ चि॒ त्रा
अ॒ भीके॑ अभवन्न॒ भिष्ट॑ यः ॥

अगच्छतं कृपमाणं परावति पितुः स्वस्य त्यजसा निबाधितम ् । स्वर्वतीरित ऊतीर्युवोरह चित्रा अभीके
अभवन्नभिष्टयः ॥

agacchataṁ kṛpamāṇam parāvati pituḥ svasya tyajasā nibādhitam | svarvatīr ita ūtīr yuvor aha citrā abhīke
abhavann abhiṣṭayaḥ ||

अग॑च्छतम ् । कृप॑माणम ् । प॒ रा॒ऽवति॑ । पि॒ तुः । स्वस्य॑ । त्यज॑सा । निऽबा॑धितम ् । स्वः॑ऽवतीः । इ॒तः । ऊ॒ तीः । य॒ वोः
ु ।
अह॑ । चि॒ त्राः । अ॒ भीके॑ । अ॒ भ॒ व॒ न ् । अ॒ भिष्ट॑ यः ॥

agacchatam | kṛpamāṇam | parāvati | pituḥ | svasya | tyajasā | ni-bādhitam | svaḥ-vatīḥ | itaḥ | ūtīḥ | yuvoḥ |
aha | citrāḥ | abhīke | abhavan | abhiṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त स्या वां॒ मधुम॑ ॒ न्मक्षि॑कारप॒ न्मदे॒ सोम॑स्यौशि॒ जो हु॑वन्यति । य॒ वं
ु द॑ धी॒चो मन॒ आ वि॑वास॒ थोऽथा॒
शिर॒: प्रति॑ वा॒मश्व्यं॑ वदत ् ॥

उत स्या वां मधुमन्मक्षिकारपन्मदे सोमस्यौशिजो हुवन्यति । युवं दधीचो मन आ विवासथोऽथा शिरः प्रति वामश्व्यं
वदत ् ॥

uta syā vām madhuman makṣikārapan made somasyauśijo huvanyati | yuvaṁ dadhīco mana ā vivāsatho
'thā śiraḥ prati vām aśvyaṁ vadat ||

उ॒ त । स्या । वा॒म ् । मधऽु॑ मत ् । मक्षि॑का । अ॒ र॒प॒त ् । मदे॑ । सोम॑स्य । औ॒शि॒ जः । हु॒व॒ न्य॒ ति॒ । य॒ वम
ु ् । द॒ धी॒चः । मनः॑ । आ
। वि॒ वा॒स॒थः॒ । अथ॑ । शिरः॑ । प्रति॑ । वा॒म ् । अश्व्य॑म ् । व॒ द॒त ् ॥

uta | syā | vām | madhu-mat | makṣikā | arapat | made | somasya | auśijaḥ | huvanyati | yuvam | dadhīcaḥ |
manaḥ | ā | vivāsathaḥ | atha | śiraḥ | prati | vām | aśvyam | vadat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु पे॒दवे॑ परु
य॒ वं ु ॒वार॑ मश्विना स्प॒ धां
ृ श्वे॒तं त॑रु॒तारं॑ दव
ु स्यथः । शर्यैर॒॑ भिद्य॒ ंु पत
ृ न ु ॑
॑ ासु द॒ ष्टरं
च॒ र्कृ त्य॒ मिन्द्र॑ मिव चर्षणी॒सह॑ म ् ॥

युवं पेदवे पुरुवारमश्विना स्पध
ृ ां श्वेतं तरुतारं दव
ु स्यथः । शर्यैरभिद्युं पत
ृ नासु दष्ु टरं चर्कृ त्यमिन्द्रमिव चर्षणीसहम ् ॥

yuvam pedave puruvāram aśvinā spṛdhāṁ śvetaṁ tarutāraṁ duvasyathaḥ | śaryair abhidyum pṛtanāsu
duṣṭaraṁ carkṛtyam indram iva carṣaṇīsaham ||

य॒ ुवम ् । पे॒दवे॑ । प॒ रु॒ु ऽवार॑ म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । स्प॒ धाम
ृ ् । श्वे॒तम ् । त॒रु॒तार॑ म ् । द॒ व॒ु स्य॒ थः॒ । शर्यैः॑ । अ॒ भिऽद्यम
ु ॑ ् । पत
ृ न
॑ ासु ।
द॒ स्तर॑
ु म ् । च॒ र्कृ त्य॑म ् । इन्द्र॑ म ्ऽइव । च॒ र्ष॒ णि॒ऽसह॑म ् ॥

yuvam | pedave | puru-vāram | aśvinā | spṛdhām | śvetam | tarutāram | duvasyathaḥ | śaryaiḥ | abhi-dyum |
pṛtanāsu | dustaram | carkṛtyam | indram-iva | carṣaṇ i-saham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- उशिक्पत्र
ु ः कक्षीवान ्
THE MANTRA

का रा॑ध॒द्धोत्रा॑श्विना वां॒ को वां॒ जोष॑ उ॒ भयो॑: । क॒ था वि॑धा॒त्यप्र॑चेताः ॥

का राधद्धोत्राश्विना वां को वां जोष उभयोः । कथा विधात्यप्रचेताः ॥

kā rādhad dhotrāśvinā vāṁ ko vāṁ joṣa ubhayoḥ | kathā vidhāty apracetāḥ ||

का । रा॒ध॒त ् । होत्रा॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वा॒म ् । कः । वा॒म ् । जोषे॑ । उ॒ भयोः॑ । क॒ था । वि॒ धा॒ति॒ । अप्र॑ऽचेताः ॥

kā | rādhat | hotrā | aśvinā | vām | kaḥ | vām | joṣe | ubhayoḥ | kathā | vidhāti | apra-cetāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ द्वांसा॒विद्दुर॑: पच्
ृ छे॒ दवि॑द्वानि॒ त्थाप॑रो अचे॒ ताः । नू चि॒ न्नु मर्ते॒ अक्रौ॑ ॥

विद्वांसाविद्दुरः पच्
ृ छे दविद्वानित्थापरो अचेताः । नू चिन्नु मर्ते अक्रौ ॥

vidvāṁsāv id duraḥ pṛcched avidvān itthāparo acetāḥ | nū cin nu marte akrau ||

ृ ॒ त ् । अवि॑द्वान ् । इ॒त्था । अप॑रः । अ॒ चे॒ ताः । नु । चि॒ त ् । नु । मर्ते॑ । अक्रौ॑ ॥
वि॒ द्वांसौ॑ । इत ् । दरु ः॑ । प॒ च्छे

vidvāṃsau | it | duraḥ | pṛcchet | avidvān | itthā | aparaḥ | acetāḥ | nu | cit | nu | marte | akrau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्ककुबुष्णिक्
THE MANTRA

ता वि॒ द्वांसा॑ हवामहे वां॒ ता नो॑ वि॒ द्वांसा॒ मन्म॑ वोचेतम॒ द्य । प्रार्च॒ द्दय॑मानो य॒ वाक
ु ॑ु : ॥

ता विद्वांसा हवामहे वां ता नो विद्वांसा मन्म वोचेतमद्य । प्रार्चद्दयमानो युवाकुः ॥

tā vidvāṁsā havāmahe vāṁ tā no vidvāṁsā manma vocetam adya | prārcad dayamāno yuvākuḥ ||

ता । वि॒ द्वांसा॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । वा॒म ् । ता । नः॒ । वि॒ द्वांसा॑ । मन्म॑ । वो॒चत॒म
े॒ ् । अ॒ द्य । प्र । आ॒र्च॒ त ् । दय॑मानः । य॒ वाक
ु ु ः॑ ॥

tā | vidvāṃsā | havāmahe | vām | tā | naḥ | vidvāṃsā | manma | vocetam | adya | pra | ārcat | dayamānaḥ |
yuvākuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्ष्यनुष्टुप ्
THE MANTRA

वि पच्
॑ ृ छामि पा॒क्या॒३॒॒॑॑ न दे॒ वान्वष॑ट्कृतस्याद्भ॒ तस्य॑
ु दस्रा । पा॒तं च॒ सह्य॑सो य॒ वं
ु च॒ रभ्य॑सो नः ॥

वि पच्
ृ छामि पाक्या न दे वान्वषट्कृतस्याद्भत
ु स्य दस्रा । पातं च सह्यसो युवं च रभ्यसो नः ॥

vi pṛcchāmi pākyā na devān vaṣaṭkṛtasyādbhutasya dasrā | pātaṁ ca sahyaso yuvaṁ ca rabhyaso naḥ ||

वि । प॒ च्छा॒
ृ मि॒ । पा॒क्या॑ । न । दे॒ वान ् । वष॑ट्ऽकृतस्य । अ॒ द्भतस्य॑
ु॒ । द॒ स्रा॒ । पा॒तम ् । च॒ । सह्य॑सः । य॒ वम
ु ् । च॒ । रभ्य॑सः
। नः॒ ॥

vi | pṛcchāmi | pākyā | na | devān | vaṣaṭ-kṛtasya | adbhutasya | dasrā | pātam | ca | sahyasaḥ | yuvam | ca |
rabhyasaḥ | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्ष्युष्णिक्
THE MANTRA

प्र या घोषे॒ भग
ृ व
॑ ाणे॒ न शोभे॒ यया॑ वा॒चा यज॑ति पज्रि॒ यो वा॑म ् । प्रैष॒यर्न
ु वि॒ द्वान ् ॥

प्र या घोषे भग
ृ वाणे न शोभे यया वाचा यजति पज्रियो वाम ् । प्रैषयुर्न विद्वान ् ॥

pra yā ghoṣe bhṛgavāṇe na śobhe yayā vācā yajati pajriyo vām | praiṣayur na vidvān ||

प्र । या । घोषे॑ । भग ॑ ाणे । न । शोभे॑ । यया॑ । वा॒चा । यज॑ति । प॒ ज्रि॒यः । वा॒म ् । प्र । इ॒ष॒ऽयुः । न । वि॒ द्वान ् ॥
ृ व

pra | yā | ghoṣe | bhṛgavāṇe | na | śobhe | yayā | vācā | yajati | pajriyaḥ | vām | pra | iṣa-yuḥ | na | vidvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडार्ष्युष्णिक्
THE MANTRA

श्र॒ तं
ु गा॑य॒त्रं तक॑वानस्या॒हं चि॒ द्धि रि॒रेभा॑श्विना वाम ् । आक्षी शभ
ु॑ स्पती॒ दन ् ॥

श्रुतं गायत्रं तकवानस्याहं चिद्धि रिरे भाश्विना वाम ् । आक्षी शुभस्पती दन ् ॥

śrutaṁ gāyatraṁ takavānasyāhaṁ cid dhi rirebhāśvinā vām | ākṣī śubhas patī dan ||

श्र॒ ुतम ् । गा॒य॒त्रम ् । तक॑वानस्य । अ॒ हन ् । चि॒ त ् । हि । रि॒रेभ॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वा॒म ् । आ । अ॒ क्षी इति॑ । श॒ भः॒
ु । प॒ ती॒ इति॑ ।
दन ् ॥

śrutam | gāyatram | takavānasya | ahan | cit | hi | rirebha | aśvinā | vām | ā | akṣī iti | śubhaḥ | patī iti | dan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडार्ष्यनुष्टुप ्
THE MANTRA

ु ह्यास्तं॑ म॒ हो रन्य॒ वं
य॒ वं ु वा॒ यन्नि॒ रत॑तंसतम ् । ता नो॑ वसू सग
ु ो॒पा स्या॑तं पा॒तं नो॒ वक
ृ ा॑दघा॒योः ॥

युवं ह्यास्तं महो रन्युवं वा यन्निरततंसतम ् । ता नो वसू सुगोपा स्यातं पातं नो वक
ृ ादघायोः ॥

yuvaṁ hy āstam maho ran yuvaṁ vā yan niratataṁsatam | tā no vasū sugopā syātam pātaṁ no vṛkād
aghāyoḥ ||

य॒ ुवम ् । हि । आस्त॑म ् । म॒ हः । रन ् । य॒ वम
ु ् । वा॒ । यत ् । निः॒ऽअत॑तंसतम ् । ता । नः॒ । व॒ स॒ ू इति॑ । स॒ ऽगो॒
ु पा । स्या॒त॒म ् ।
पा॒तम ् । नः॒ । वक
ृ ा॑त ् । अ॒ घ॒ ऽयोः ॥

yuvam | hi | āstam | mahaḥ | ran | yuvam | vā | yat | niḥ-atataṃsatam | tā | naḥ | vasūiti | su-gopā | syātam |
pātam | naḥ | vṛkāt | agha-yoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा कस्मै॑ धातम॒ भ्य॑मि॒त्रिणे॑ नो॒ माकुत्रा॑ नो ग॒ हेृ भ्यो॑ धे॒ नवो॑ गःु । स्त॒ ना॒भज
ु ो॒ अशि॑श्वीः ॥

मा कस्मै धातमभ्यमित्रिणे नो माकुत्रा नो गहृ े भ्यो धेनवो गुः । स्तनाभुजो अशिश्वीः ॥

mā kasmai dhātam abhy amitriṇe no mākutrā no gṛhebhyo dhenavo guḥ | stanābhujo aśiśvīḥ ||

मा । कस्मै॑ । धा॒त॒म ् । अ॒ भि । अ॒ मि॒ त्रिणे॑ । नः॒ । मा । अ॒ कुत्र॑ । नः॒ । ग॒ हेृ भ्यः॑ । धे॒ नवः॑ । गुः॒ । स्त॒ न॒ऽभुजः॑ । अशि॑श्वीः ॥

mā | kasmai | dhātam | abhi | amitriṇe | naḥ | mā | akutra | naḥ | gṛhebhyaḥ | dhenavaḥ | guḥ | stana-bhujaḥ |
aśiśvīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ ही॒
ु यन्मि॒ त्रधि॑तये य॒ वाक
ु ॑ु रा॒ये च॑ नो मिमी॒तं वाज॑वत्यै । इ॒षे च॑ नो मिमीतं धेन॒ मत्यै
ु ॑॥

दहु ीयन्मित्रधितये युवाकु राये च नो मिमीतं वाजवत्यै । इषे च नो मिमीतं धेनुमत्यै ॥

duhīyan mitradhitaye yuvāku rāye ca no mimītaṁ vājavatyai | iṣe ca no mimītaṁ dhenumatyai ||

द॒ ही॒
ु यन ् । मि॒ त्रऽधि॑तये । य॒ वाक
ु ॑ु । रा॒ये । च॒ । नः॒ । मि॒ मी॒तम ् । वाज॑ऽवत्यै । इ॒षे । च॒ । नः॒ । मि॒ मी॒त॒म ् । धेन॒ ऽमत्यै
ु ॑॥

duhīyan | mitra-dhitaye | yuvāku | rāye | ca | naḥ | mimītam | vāja-vatyai | iṣe | ca | naḥ | mimītam | dhenu-
matyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ श्विनो॑रसनं॒ रथ॑मन॒ श्वं वा॒जिनी॑वतोः । तेना॒हं भरि
ू ॑ चाकन ॥

अश्विनोरसनं रथमनश्वं वाजिनीवतोः । तेनाहं भूरि चाकन ॥

aśvinor asanaṁ ratham anaśvaṁ vājinīvatoḥ | tenāham bhūri cākana ||

अ॒ श्विनोः॑ । अ॒ स॒ न॒ म ् । रथ॑म ् । अ॒ न॒ श्वम ् । वा॒जिनी॑ऽवतोः । तेन॑ । अ॒ हम ् । भूरि॑ । चा॒क॒न॒ ॥

aśvinoḥ | asanam | ratham | anaśvam | vājinī-vatoḥ | tena | aham | bhūri | cākana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- पिपीलिकामध्याविराड्गायत्री
THE MANTRA

ू ॒ जनाँ॒ अनु॑ । सो॒म॒पेयं॑ स॒ खो
अ॒ यं स॑मह मा तन॒ ह्याते ु रथ॑: ॥

अयं समह मा तनह्
ू याते जनाँ अनु । सोमपेयं सुखो रथः ॥

ayaṁ samaha mā tanūhyāte janām̐ anu | somapeyaṁ sukho rathaḥ ||

अ॒ यम ् । स॒ म॒ ह॒ । मा॒ । त॒न॒ ु । ऊ॒ ह्याते॑ । जना॑न ् । अनु॑ । सो॒म॒ऽपेयम
॑ ् । स॒ ऽखः
ु । रथः॑ ॥

ayam | samaha | mā | tanu | ūhyāte | janān | anu | soma-peyam | su-khaḥ | rathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध॒ स्वप्न॑स्य॒ निर्वि॒ देऽभञ्
ु॑ जतश्च रे ॒वत॑: । उ॒ भा ता बस्रि॑ नश्यतः ॥

अध स्वप्नस्य निर्विदे ऽभुञ्जतश्च रे वतः । उभा ता बस्रि नश्यतः ॥

adha svapnasya nir vide 'bhuñjataś ca revataḥ | ubhā tā basri naśyataḥ ||

अध॑ । स्वप्न॑स्य । निः । वि॒ दे॒ । अभञ्
ु॑ जतः । च॒ । रे ॒वतः॑ । उ॒ भा । ता । बस्रि॑ । न॒ श्य॒ तः॒ ॥

adha | svapnasya | niḥ | vide | abhuñjataḥ | ca | revataḥ | ubhā | tā | basri | naśyataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- औशिजो दै र्घतमसः कक्षीवान ्
दे वता (Devataa) :- विश्वे दे वा इन्द्रश्च
THE MANTRA

कदि॒ त्था नँॄ: पात्रं॑ दे वय॒ तां श्रव॒ द्गिरो॒ अङ्गि॑रसां तरु ॒ण्यन ् । प्र यदान॒ ड्विश॒ आ ह॒र्म्यस्यो॒रु क्रं॑सते
अध्व॒ रे यज॑त्रः ॥

कदित्था नॄँ: पात्रं दे वयतां श्रवद्गिरो अङ्गिरसां तुरण्यन ् । प्र यदानड्विश आ हर्म्यस्योरु क्रंसते अध्वरे यजत्रः ॥

kad itthā nṝm̐ḥ pātraṁ devayatāṁ śravad giro aṅgirasāṁ turaṇyan | pra yad ānaḍ viśa ā harmyasyoru
kraṁsate adhvare yajatraḥ ||

कत ् । इ॒त्था । नॄन ् । पात्र॑म ् । दे॒ व॒ऽय॒ ताम ् । श्रव॑त ् । गिरः॑ । अङ्गि॑रसाम ् । त॒ र॒ु ण्यन ् । प्र । यत ् । आन॑ट् । विशः॑ । आ ।
ह॒र्म्यस॑ । उ॒ रु । क्रं॒स॒ ते॒ । अ॒ ध्व॒ रे । यज॑त्रः ॥

kat | itthā | nṝn | pātram | deva-yatām | śravat | giraḥ | aṅgirasām | turaṇyan | pra | yat | ānaṭ | viśaḥ | ā |
harmyasa | uru | kraṃsate | adhvare | yajatraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्तम्भी॑द्ध॒ द्यां स ध॒ रुणं॑ प्रष
ु ायदृ॒भर्वा
ु जा॑य॒ द्रवि॑णं॒ नरो॒ गोः । अनु॑ स्व॒ जां म॑हि॒षश्च॑क्षत॒ व्रां
मेना॒मश्व॑स्य॒ परि॑ मा॒तरं ॒ गोः ॥

स्तम्भीद्ध द्यां स धरुणं प्रुषायदृभुर्वाजाय द्रविणं नरो गोः । अनु स्वजां महिषश्चक्षत व्रां मेनामश्वस्य परि मातरं गोः ॥

stambhīd dha dyāṁ sa dharuṇam pruṣāyad ṛbhur vājāya draviṇaṁ naro goḥ | anu svajām mahiṣaś cakṣata
vrām menām aśvasya pari mātaraṁ goḥ ||

स्तम्भी॑त ् । ह॒ । द्याम ् । सः । ध॒ रुण॑म ् । प्र॒ षा॒
ु य॒त ् । ऋ॒भुः । वाजा॑य । द्रवि॑णन ् । नरः॑ । गोः । अनु॑ । स्व॒ ऽजाम ् । म॒ हि॒षः ।
च॒ क्ष॒त॒ । व्राम ् । मेना॑म ् । अश्व॑स्य । परि॑ । मा॒तर॑ म ् । गोः ॥

stambhīt | ha | dyām | saḥ | dharuṇam | pruṣāyat | ṛbhuḥ | vājāya | draviṇan | naraḥ | goḥ | anu | sva-jām |
mahiṣaḥ | cakṣata | vrām | menām | aśvasya | pari | mātaram | goḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नक्ष॒द्धव॑मरु॒णीः प॒ र्व्यं
ू राट् त॒ रो
ु वि॒ शामङ्गि॑रसा॒मन॒ ु द्यन
ू ् । तक्ष॒द्वज्रं॒ नियुत
॑ ं त॒ स्तम्भ॒ द्द्यां चतुष्॑ पदे॒
नर्याय॑ द्वि॒ पादे॑ ॥

नक्षद्धवमरुणीः पूर्व्यं राट् तुरो विशामङ्गिरसामनु द्यून ् । तक्षद्वज्रं नियत
ु ं तस्तम्भद्द्यां चतुष्पदे नर्याय द्विपादे ॥

nakṣad dhavam aruṇīḥ pūrvyaṁ rāṭ turo viśām aṅgirasām anu dyūn | takṣad vajraṁ niyutaṁ tastambhad
dyāṁ catuṣpade naryāya dvipāde ||

नक्ष॑त ् । हव॑म ् । अ॒ रु॒णीः । प॒ र्व्यम
ू ् । राट् । त॒ रः
ु । वि॒ शाम ् । अङ्गि॑रसाम ् । अनु॑ । द्यून ् । तक्ष॑त ् । वज्र॑म ् । निऽयत
ु॑ म ् ।
त॒स्तम्भ॑त ् । द्याम ् । चतुः॑ऽपदे । नर्याय ॑ । द्वि॒ ऽपादे॑ ॥

nakṣat | havam | aruṇīḥ | pūrvyam | rāṭ | turaḥ | viśām | aṅgirasām | anu | dyūn | takṣat | vajram | ni-yutam |
tastambhat | dyām | catuḥ-pade | naryāya | dvi-pāde
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य मदे॑ स्व॒ र्यं॑ दा ऋ॒तायापी॑वत
ृ म॒ स्रिया॑
ु णा॒मनी॑कम ् । यद्ध॑ प्र॒ सर्गे॑ त्रिक॒ कुम्नि॒ वर्त॒ दप॒ द्रहु ो॒ मानष
ु॑ स्य॒
दरु ो॑ वः ॥

अस्य मदे स्वर्यं दा ऋतायापीवत
ृ मुस्रियाणामनीकम ् । यद्ध प्रसर्गे त्रिककुम्निवर्तदप द्रहु ो मानुषस्य दरु ो वः ॥

asya made svaryaṁ dā ṛtāyāpīvṛtam usriyāṇām anīkam | yad dha prasarge trikakum nivartad apa druho
mānuṣasya duro vaḥ ||

अ॒ स्य । मदे॑ । स्व॒ र्यम ॑ ् । दाः॒ । ऋ॒ताय॑ । अपि॑ऽवत ृ म ् । उ॒ स्रिया॑णाम ् । अनी॑कम ् । यत ् । ह॒ । प्र॒ ऽसर्गे॑ । त्रिऽ॒ क॒ कुप ् ।
॑ ् । अप॑ । द्रहु ः॑ । मानष
नि॒ ऽवर्तत ु॑ स्य । दरु ः॑ । व॒ रिति॑ ॥

asya | made | svaryam | dāḥ | ṛtāya | api-vṛtam | usriyāṇām | anīkam | yat | ha | pra-sarge | tri-kakup | ni-
vartat | apa | druhaḥ | mānuṣasya | duraḥ | varit i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु यं॒ पयो॒ यत्पि॒ तरा॒वनी॑तां॒ राध॑: स॒ रेु तस्
तभ् ु ॑ भरु ॒ण्यू । शचि
॑ त॒ रणे ु ॒ यत्ते॒ रे क्ण॒ आय॑जन्त सब॒ र्दु घा॑या॒: पय॑
उ॒ स्रिया॑याः ॥

तुभ्यं पयो यत्पितरावनीतां राधः सुरेतस्तुरणे भुरण्यू । शुचि यत्ते रे क्ण आयजन्त सबर्दुघायाः पय उस्रियायाः ॥

tubhyam payo yat pitarāv anītāṁ rādhaḥ suretas turaṇe bhuraṇyū | śuci yat te rekṇa āyajanta
sabardughāyāḥ paya usriyāyāḥ ||

॑
तुभ्य॑म ् । पयः॑ । यत ् । पि॒ तरौ॑ । अनीताम ् । राधः॑ । स॒ ऽरे ु ॑ । भ॒ र॒ु ण्यू इति॑ । शुचि॑ । यत ् । ते॒ । रे क्णः॑ । अय॑जन्त
ु तः॑ । त॒ रणे
। स॒ बः॒ऽदघ
ु ा॑याः । पयः॑ । उ॒ स्रिया॑याः ॥

tubhyam | payaḥ | yat | pitarau | anītām | rādhaḥ | su-retaḥ | turaṇe | bhuraṇyū iti | śuci | yat | te | rekṇaḥ |
ayajanta | sabaḥ-dughāyāḥ | payaḥ | usriyāyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध॒ प्र ज॑ज्ञे त॒ रणि॑र्ममत्त॒ ु प्र रो॑च्य॒ स्या उ॒ षसो॒ न सरू ॑ : । इन्द॒ र्येभि॒
ु राष्ट॒ स्वेद॑ हु व्यैः स्र॒ वे
ु ण॑
सि॒ ञ्चञ्ज॒ रणा॒भि धाम॑ ॥

अध प्र जज्ञे तरणिर्ममत्तु प्र रोच्यस्या उषसो न सूरः । इन्दर्ये
ु भिराष्ट स्वेदहु व्यैः स्रुवेण सिञ्चञ्जरणाभि धाम ॥

adha pra jajñe taraṇir mamattu pra rocy asyā uṣaso na sūraḥ | indur yebhir āṣṭa sveduhavyaiḥ sruveṇa
siñcañ jaraṇābhi dhāma ||

अध॑ । प्र । ज॒ ज्ञे॒ । त॒रणिः॑ । म॒ म॒ त्त॒ ु । प्र । रो॒चि॒ । अ॒ स्याः । उ॒ षसः॑ । न । सूरः॑ । इन्दःु ॑ । येभिः॑ । आष्ट॑ । स्वऽइद॑ हु व्यैः ।
स्र॒ वे
ु ण॑ । सि॒ ञ्चन ् । ज॒ रणा॑ । अ॒ भि । धाम॑ ॥

adha | pra | jajñe | taraṇiḥ | mamattu | pra | roci | asyāḥ | uṣasaḥ | na | sūraḥ | induḥ | yebhiḥ | āṣṭa | sva-
iduhavyaiḥ | sruveṇa | siñcan | jaraṇā | abhi | dhāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्वि॒ ध्मा यद्व॒ नधि॑तिरप॒ स्यात्सरू ो॑ अध्व॒ रे परि॒ रोध॑ना॒ गोः । यद्ध॑ प्र॒ भासि॒ कृत्व्याँ॒ अन॒ ु द्यन
ू न॑र्विशे
प॒ श्विषे॑ त॒ राय॑
ु ॥

स्विध्मा यद्वनधितिरपस्यात्सूरो अध्वरे परि रोधना गोः । यद्ध प्रभासि कृत्व्याँ अनु द्यूननर्विशे पश्विषे तुराय ॥

svidhmā yad vanadhitir apasyāt sūro adhvare pari rodhanā goḥ | yad dha prabhāsi kṛtvyām̐ anu dyūn
anarviśe paśviṣe turāya ||

स॒ ुऽइ॒ध्मा । यत ् । व॒ नऽधि॑तिः । अ॒ प॒ स्यात ् । सूरः॑ । अ॒ ध्व॒ रे । परि॑ । रोध॑ना । गोः । यत ् । ह॒ । प्र॒ ऽभासि॑ । कृत्व्या॑न ् । अनु॑
। द्यून ् । अन॑र्विशे । प॒ श॒ ऽइषे
ु ॑ । त॒ राय॑
ु ॥

su-idhmā | yat | vana-dhitiḥ | apasyāt | sūraḥ | adhvare | pari | rodhanā | goḥ | yat | ha | pra-bhāsi | kṛtvyān |
anu | dyūn | anarviśe | paśu-iṣe | turāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ष्टा म॒ हो दि॒ व आदो॒ हरी॑ इ॒ह द्युम्
॑ ना॒साह॑ म॒भि यो॑धा॒न उत्स॑म ् । हरिं॒ यत्ते॑ म॒ न्दिनं॑ द॒ क्षन्व
ु ॒ धे
ृ
गोर॑ भस॒ मद्रि॑ भिर्वा॒ताप्य॑म ् ॥

अष्टा महो दिव आदो हरी इह द्युम्नासाहमभि योधान उत्सम ् । हरिं यत्ते मन्दिनं दक्ष
ु न्वध
ृ े गोरभसमद्रिभिर्वाताप्यम ्
॥

aṣṭā maho diva ādo harī iha dyumnāsāham abhi yodhāna utsam | hariṁ yat te mandinaṁ dukṣan vṛdhe
gorabhasam adribhir vātāpyam ||

अ॒ ष्टा । म॒ हः । दि॒ वः । आदः॑ । हरी॒ इति॑ । इ॒ह । द्यम्
ु॑ न॒ ऽसह॑म ् । अ॒ भि । यो॒धा॒नः । उत्स॑म ् । हरि॑ म ् । यत ् । ते॒ ।
म॒ न्दिन॑म ् । ध॒ क्षन
ु ् । व॒ धे
ृ । गोऽर॑ भसम ् । अद्रि॑ ऽभिः । वा॒ताप्य॑म ् ॥

aṣṭā | mahaḥ | divaḥ | ādaḥ | harī iti | iha | dyumna-saham | abhi | yodhānaḥ | utsam | harim | yat | te |
mandinam | dhukṣan | vṛdhe | go--rabhasam | adri-bhiḥ | vātāpyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमा॑य॒सं प्रति॑ वर्तयो॒ गोर्दि॒ वो अश्मा॑न॒मप
ु न
॑ ीत॒ मभ्
ृ वा॑ । कुत्सा॑य॒ यत्र॑ परु
ु हूत व॒ न्वञ्छुष्ण॑मन॒ न्तैः
प॑रि॒यासि॑ व॒ धैः ॥

त्वमायसं प्रति वर्तयो गोर्दिवो अश्मानमुपनीतमभ्
ृ वा । कुत्साय यत्र पुरुहूत वन्वञ्छुष्णमनन्तैः परियासि वधैः ॥

tvam āyasam prati vartayo gor divo aśmānam upanītam ṛbhvā | kutsāya yatra puruhūta vanvañ chuṣṇam
anantaiḥ pariyāsi vadhaiḥ ||

त्वम ् । आ॒य॒ सम ् । प्रति॑ । व॒ र्त॒यः॒ । गोः । दि॒ वः । अश्मा॑नम ् । उप॑ऽनीतम ् । ऋभ्वा॑ । कुत्सा॑य । यत्र॑ । प॒ रु॒
ु ऽहू॒त॒ । व॒ न्वन ् ।
शुष्ण॑म ् । अ॒ न॒ न्तैः । प॒ रि॒ऽयासि॑ । व॒ धैः ॥

tvam | āyasam | prati | vartayaḥ | goḥ | divaḥ | aśmānam | upa-nītam | ṛbhvā | kutsāya | yatra | puru-hūta |
vanvan | śuṣṇam | anantaiḥ | pari-yāsi | vadhaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु यत्सरू ॒स्तम॑सो॒ अपी॑ते॒स्तम॑द्रिवः फलि॒ गं हे॒ तिम॑स्य । शष्ु ण॑स्य चि॒ त्परि॑ हितं॒ यदोजो॑ दि॒ वस्परि॒
प॒ रा
सग्रु थि
॑ तं॒ तदाद॑ : ॥

पुरा यत्सूरस्तमसो अपीतेस्तमद्रिवः फलिगं हे तिमस्य । शुष्णस्य चित्परिहितं यदोजो दिवस्परि सुग्रथितं तदादः ॥

purā yat sūras tamaso apītes tam adrivaḥ phaligaṁ hetim asya | śuṣṇasya cit parihitaṁ yad ojo divas pari
sugrathitaṁ tad ādaḥ ||

प॒ ुरा । यत ् । सूरः॑ । तम॑सः । अपि॑ऽइतेः । तम ् । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । फ॒ लि॒ ऽगम ् । हे॒ तिम ् । अ॒ स्य॒ । शुष्ण॑स्य । चि॒ त ् । परि॑ ऽहितम ्
। यत ् । ओजः॑ । दि॒ वः । परि॑ । सुऽग्र॑थितम ् । तत ् । आ । अ॒ द॒ रित्य॑दः ॥

purā | yat | sūraḥ | tamasaḥ | api-iteḥ | tam | adri-vaḥ | phali-gam | hetim | asya | śuṣṇasya | cit | pari-hitam |
yat | ojaḥ | divaḥ | pari | su-grathitam | tat | ā | adar ity adaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ् । त्वं व॒ त्रमा॒
अनु॑ त्वा म॒ ही पाज॑सी अच॒ क्रे द्यावा॒क्षामा॑ मदतामिन्द्र॒ कर्मन ृ ॑
शया॑नं सि॒ रासु॑ म॒ हो वज्रेण
सिष्वपो व॒ राहु॑म ् ॥

अनु त्वा मही पाजसी अचक्रे द्यावाक्षामा मदतामिन्द्र कर्मन ् । त्वं वत्र
ृ माशयानं सिरासु महो वज्रेण सिष्वपो वराहुम ् ॥

anu tvā mahī pājasī acakre dyāvākṣāmā madatām indra karman | tvaṁ vṛtram āśayānaṁ sirāsu maho
vajreṇa siṣvapo varāhum ||

॑ ् । त्वम ् । व॒ त्रम
अनु॑ । त्वा॒ । म॒ ही इति॑ । पाज॑सी॒ इति॑ । अ॒ च॒ क्रे इति॑ । द्यावा॒क्षामा॑ । म॒ द॒ ता॒म ् । इ॒न्द्र॒ । कर्मन ृ ्।
॑ । सि॒ स्व॒ पः॒ । व॒ राहु॑म ् ॥
आ॒ऽशया॑नम ् । सि॒ रासु॑ । म॒ हः । वज्रेण

anu | tvā | mahī iti | pājasī iti | acakre iti | dyāvākṣāmā | madatām | indra | karman | tvam | vṛtram | āśayānam
| sirāsu | mahaḥ | vajreṇa | sisvapaḥ | varāhum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वमि॑न्द्र॒ नर्यो॒ याँ अवो॒ नॄन्तिष्ठा॒ वात॑स्य स॒ य ु ो॒ वहि॑ ष्ठान ् । यं ते॑ का॒व्य उ॒ शना॑ म॒ न्दिनं॒ दाद्वत्र
ु ज ॑ृ ह॒ णं॒
पार्यं॑ ततक्ष॒ वज्र॑म ् ॥

त्वमिन्द्र नर्यो याँ अवो नॄन्तिष्ठा वातस्य सुयुजो वहिष्ठान ् । यं ते काव्य उशना मन्दिनं दाद्वत्र
ृ हणं पार्यं ततक्ष वज्रम ्
॥

tvam indra naryo yām̐ avo nṝn tiṣṭhā vātasya suyujo vahiṣṭhān | yaṁ te kāvya uśanā mandinaṁ dād
vṛtrahaṇam pāryaṁ tatakṣa vajram ||

त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । नर्यः॑ । यान ् । अवः॑ । नॄन ् । तिष्ठ॑ । वात॑स्य । स॒ ऽय
ु त
ु ः॑ । वहि॑ष्ठान ् । यम ् । ते॒ । का॒व्यः । उ॒ शना॑ ।
म॒ न्दिन॑म ् । दात ् । व॒ त्र ॑ ् । त॒ त॒क्ष॒ । वज्र॑म ् ॥
ृ ऽ॒ हन॑म ् । पार्यम

tvam | indra | naryaḥ | yān | avaḥ | nṝn | tiṣṭha | vātasya | su-yutaḥ | vahiṣṭhān | yam | te | kāvyaḥ | uśanā |
mandinam | dāt | vṛtra-hanam | pāryam | tatakṣa | vajram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं सरू ो॑ ह॒रितो॑ रामयो॒ नॄन्भर॑ च्च॒ क्रमेतश
॑ ो॒ नायमि॑न्द्र । प्रास्य॑ पा॒रं न॑व॒ति ं ना॒व्या॑ना॒मपि॑
क॒ र्तम॑वर्त॒ योऽय॑ज्यन
ू ्॥

त्वं सूरो हरितो रामयो नॄन्भरच्चक्रमेतशो नायमिन्द्र । प्रास्य पारं नवतिं नाव्यानामपि कर्तमवर्तयोऽयज्यून ् ॥

tvaṁ sūro harito rāmayo nṝn bharac cakram etaśo nāyam indra | prāsya pāraṁ navatiṁ nāvyānām api
kartam avartayo 'yajyūn ||

त्वम ् । सूरः॑ । ह॒रितः॑ । र॒म॒यः॒ । नॄन ् । भर॑ त ् । च॒ क्रम ् । एत॑शः । न । अ॒ यम ् । इ॒न्द्र॒ । प्र॒ ऽअस्य॑ । पा॒रम ् । न॒ व॒तिम ् ।
ना॒व्या॑नाम ् । अपि॑ । क॒ र्तम ् । अय॑ज्यन
ू ्॥

tvam | sūraḥ | haritaḥ | ramayaḥ | nṝn | bharat | cakram | etaśaḥ | na | ayam | indra | pra-asya | pāram |
navatim | nāvyānām | api | kartam | ayajyūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं नो॑ अ॒ स्या इ॑न्द्र द॒ र्हणा॑
ु ु ॒ताद॒ भीके॑ । प्र नो॒ वाजा॑न्र॒थ्यो॒३॒॒॑॑ अश्व॑बध्
याः पा॒हि व॑ज्रिवो दरि ु यानि॒ षे य॑न्धि॒
श्रव॑से स॒ न
ू त
ृ ा॑यै ॥

त्वं नो अस्या इन्द्र दर्हु णायाः पाहि वज्रिवो दरि
ु तादभीके । प्र नो वाजान्रथ्यो अश्वबुध्यानिषे यन्धि श्रवसे सूनत
ृ ायै ॥

tvaṁ no asyā indra durhaṇāyāḥ pāhi vajrivo duritād abhīke | pra no vājān rathyo aśvabudhyān iṣe yandhi
śravase sūnṛtāyai ||

त्वम ् । नः॒ । अ॒ स्याः । इ॒न्द्र॒ । दःु ॒ऽहना॑याः । पा॒हि । व॒ ज्रि॒ऽवः॒ । दःु ॒ऽइ॒तात ् । अ॒ भीक॑े । प्र । नः॒ । वाजा॑न ् । र॒थ्यः॑ ।
अश्व॑ऽबुध्यान ् । इ॒षे । य॒ न्धि॒ । श्रव॑से । स॒ न
ू त
ृ ा॑यै ॥

tvam | naḥ | asyāḥ | indra | duḥ-hanāyāḥ | pāhi | vajri-vaḥ | duḥ-itāt | abhīke | pra | naḥ | vājān | rathyaḥ |
aśva-budhyān | iṣe | yandhi | śravase | sūnṛtāyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा सा ते॑ अ॒ स्मत्सुम
॑ ॒ तिर्वि द॑ स॒द्वाज॑प्रमह॒: समिषो॑ वरन्त । आ नो॑ भज मघव॒ न्गोष्व॒ र्यो मंहि॑ष्ठास्ते
सध॒ माद॑ : स्याम ॥

मा सा ते अस्मत्सुमतिर्वि दसद्वाजप्रमहः समिषो वरन्त । आ नो भज मघवन्गोष्वर्यो मंहिष्ठास्ते सधमादः स्याम ॥

mā sā te asmat sumatir vi dasad vājapramahaḥ sam iṣo varanta | ā no bhaja maghavan goṣv aryo
maṁhiṣṭhās te sadhamādaḥ syāma ||

मा । सा । ते॒ । अ॒ स्मत ् । स॒ ऽम॒
ु तिः । वि । द॒ स॒त ् । वाज॑ऽप्रमहः । सम ् । इषः॑ । व॒ र॒न्त॒ । आ । नः॒ । भ॒ ज॒ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । गोषु॑
। अ॒ र्यः । मंहि॑ष्ठाः । ते॒ । स॒ ध॒ ऽमादः॑ । स्या॒म॒ ॥

mā | sā | te | asmat | su-matiḥ | vi | dasat | vāja-pramahaḥ | sam | iṣaḥ | varanta | ā | naḥ | bhaja | magha-van |
goṣu | aryaḥ | maṃhiṣṭhāḥ | te | sadha-mādaḥ | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र व॒ : पान्तं॑ रघम
ु न्य॒ वोऽन्धो॑ य॒ ज्ञं रु॒द्राय॑ मी॒ळ्हुषे॑ भरध्वम ् । दि॒ वो अ॑स्तो॒ष्यसुर॑ स्य वी॒रैरि॑ष॒ ध्ये
ु व॑
म॒ रुतो॒ रोद॑ स्योः ॥

प्र वः पान्तं रघुमन्यवोऽन्धो यज्ञं रुद्राय मीळ्हुषे भरध्वम ् । दिवो अस्तोष्यसुरस्य वीरै रिषुध्येव मरुतो रोदस्योः ॥

pra vaḥ pāntaṁ raghumanyavo 'ndho yajñaṁ rudrāya mīḻhuṣe bharadhvam | divo astoṣy asurasya vīrair
iṣudhyeva maruto rodasyoḥ ||

ु न्य॒ वः॒ । अन्धः॑ । य॒ ज्ञम ् । रु॒द्राय॑ । मी॒ळ्हुषे॑ । भ॒ र॒ध्व॒ म ् । दि॒ वः । अ॒ स्तो॒षि॒ । असरु॑ स्य । वी॒रैः ।
प्र । वः॒ । पान्त॑म ् । र॒घ॒ ऽम॒
इ॒ष॒ ध्याऽइ॑
ु व । म॒ रुतः॑ । रोद॑ स्योः ॥

pra | vaḥ | pāntam | raghu-manyavaḥ | andhaḥ | yajñam | rudrāya | mīḷhuṣe | bharadhvam | divaḥ | astoṣi |
asurasya | vīraiḥ | iṣudhyāiva | marutaḥ | rodasyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पत्नी॑व प॒ र्वह
ू ू ॑ ति ं वाव॒ धध्या॑
ृ उ॒ षासा॒नक्ता॑ परु
ु ॒धा विदा॑ने । स्त॒ रीर्नात्कं॒ व्युत
॑ ॒ ं वसा॑ना॒ सर्य॑
ू स्य श्रि॒या
स॒ दृशी॒
ु हिर॑ ण्यैः ॥

पत्नीव पूर्वहूतिं वावध
ृ ध्या उषासानक्ता पुरुधा विदाने । स्तरीर्नात्कं व्युतं वसाना सूर्यस्य श्रिया सुदृशी हिरण्यैः ॥

patnīva pūrvahūtiṁ vāvṛdhadhyā uṣāsānaktā purudhā vidāne | starīr nātkaṁ vyutaṁ vasānā sūryasya śriyā
sudṛśī hiraṇyaiḥ ||

पत्नी॑ऽइव । प॒ र्वऽह
ू ू ॑ तिम ् । व॒ व॒ धध्यै
ृ ॑ । उ॒ षसा॒नक्ता॑ । प॒ रु॒
ु धा । विदा॑ने॒ इति॑ । स्त॒रीः । न । अत्क॑म ् । विऽउ॑ तम ् । वसा॑ना ।
॑ । श्रि॒या । स॒ ऽदृशी
सूर्यस्य ु ॑ । हिर॑ ण्यैः ॥

patnī-iva | pūrva-hūtim | vavṛdhadhyai | uṣasānaktā | purudhā | vidāneiti | starīḥ | na | atkam | vi-utam |
vasānā | sūryasya | śriyā | su-dṛśī | hiraṇyaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ मत्तु॑ न॒ : परि॑ ज्मा वस॒ र्हा म॒ मत्त॒ ु वातो॑ अ॒ पां वष
ृ ण् ु न॒ स्तन्नो॒ विश्वे॑
॑ वान ् । शि॒ शी॒तमि॑न्द्रापर्वता य॒ वं
वरिवस्यन्तु दे॒ वाः ॥

ममत्तु नः परिज्मा वसर्हा ममत्तु वातो अपां वष
ृ ण्वान ् । शिशीतमिन्द्रापर्वता युवं नस्तन्नो विश्वे वरिवस्यन्तु दे वाः ॥

mamattu naḥ parijmā vasarhā mamattu vāto apāṁ vṛṣaṇvān | śiśītam indrāparvatā yuvaṁ nas tan no viśve
varivasyantu devāḥ ||

म॒ मत्तु॑ । नः॒ । परि॑ ऽज्मा । व॒ स॒र्हा । म॒ मत्तु॑ । वातः॑ । अ॒ पाम ् । वष
ृ ण
॑ ्ऽवान ् । शि॒ शी॒तम ् । इ॒न्द्रा॒प॒र्व॒ता॒ । य॒ वम
ु ् । नः॒ । तत ्
। नः॒ । विश्वे॑ । व॒ रि॒व॒स्य॒ न्त॒ ु । दे॒ वाः ॥

mamattu | naḥ | pari-jmā | vasarhā | mamattu | vātaḥ | apām | vṛṣaṇ-vān | śiśītam | indrāparvatā | yuvam | naḥ
| tat | naḥ | viśve | varivasyantu | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त त्या मे॑ य॒ शसा॑ श्वेत॒नायै॒ व्यन्ता॒ पान्तौ॑शि॒जो हु॒वध्यै॑ । प्र वो॒ नपा॑तम॒ पां क॑ ृ णध्
ु वं॒ प्र मा॒तरा॑
रास्पि॒ नस्या॒योः ॥

उत त्या मे यशसा श्वेतनायै व्यन्ता पान्तौशिजो हुवध्यै । प्र वो नपातमपां कृणुध्वं प्र मातरा रास्पिनस्यायोः ॥

uta tyā me yaśasā śvetanāyai vyantā pāntauśijo huvadhyai | pra vo napātam apāṁ kṛṇudhvam pra mātarā
rāspinasyāyoḥ ||

उ॒ त । त्या । मे॒ । य॒ शसा॑ । श्वे॒त॒नायै॑ । व्यन्ता॑ । पान्ता॑ । औ॒शि॒ जः॒ । हु॒वध्यै॑ । प्र । वः॒ । नपा॑तम ् । अ॒ पाम ् । कृ॒ण॒ ध्व॒
ु म्।
प्र । मा॒तरा॑ । रा॒स्पि॒नस्य॑ । आ॒योः ॥

uta | tyā | me | yaśasā | śvetanāyai | vyantā | pāntā | auśijaḥ | huvadhyai | pra | vaḥ | napātam | apām |
kṛṇudhvam | pra | mātarā | rāspinasya | āyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वो॑ रुव॒ ण्यम ॑ शंस॒मर्जुनस्य॒
ु ौ॑शि॒जो हु॒वध्यै॒ घोषेव॒ ॑ नंशे॑ । प्र व॑: प॒ ष्णे
ू दा॒वन॒ आँ अच्छा॑ वोचेय
व॒ सत
ु ा॑तिम॒ ग्नेः ॥

आ वो रुवण्युमौशिजो हुवध्यै घोषेव शंसमर्जुनस्य नंशे । प्र वः पूष्णे दावन आँ अच्छा वोचेय वसत
ु ातिमग्नेः ॥

ā vo ruvaṇyum auśijo huvadhyai ghoṣeva śaṁsam arjunasya naṁśe | pra vaḥ pūṣṇe dāvana ām̐ acchā
voceya vasutātim agneḥ ||

आ । वः॒ । रु॒व॒ण्युम ् । औ॒शि॒ जः । हु॒वध्यै॑ । घोषा॑ऽइव । शंसम ॑
॑ ् । अर्जुनस्य । नंशे॑ । प्र । वः॒ । प॒ ष्णे
ू । दा॒वने॑ । आ । अच्छ॑
। वो॒चय॒ े॒ । व॒ सुऽता॑तिम ् । अ॒ ग्नेः ॥

ā | vaḥ | ruvaṇyum | auśijaḥ | huvadhyai | ghoṣāiva | śaṃsam | arjunasya | naṃśe | pra | vaḥ | pūṣṇe | dāvane
| ā | accha | voceya | vasu-tātim | agneḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु मे॑ मित्रावरुणा॒ हवे॒मोत श्रुत
श्र॒ तं ॑ ॒ ं सद॑ ने वि॒ श्वत॑: सीम ् । श्रोतु॑ न॒ : श्रोतुर॑ ातिः स॒ श्रोत
ु ु॑: स॒ क्षे
ु त्रा॒
सिन्धुर॑ द्भि
॒ ः॥

श्रुतं मे मित्रावरुणा हवेमोत श्रुतं सदने विश्वतः सीम ् । श्रोतु नः श्रोतुरातिः सुश्रोतुः सुक्षेत्रा सिन्धुरद्भिः ॥

śrutam me mitrāvaruṇā havemota śrutaṁ sadane viśvataḥ sīm | śrotu naḥ śroturātiḥ suśrotuḥ sukṣetrā
sindhur adbhiḥ ||

श्र॒ ुतम ् । मे॒ । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । हवा॑ । इ॒मा । उ॒ त । श्र॒ त॒म
ु ् । सद॑ ने । वि॒ श्वतः॑ । सी॒म ् । श्रोतु॑ । नः॒ । श्रोतऽु॑ रातिः । स॒ ऽश्रोत
ु ुः॑ ।
स॒ ऽक्षे
ु त्रा॑ । सिन्धुः॑ । अ॒ त ्ऽभिः ॥

śrutam | me | mitrāvaruṇā | havā | imā | uta | śrutam | sadane | viśvataḥ | sīm | śrotu | naḥ | śrotu-rātiḥ | su-
śrotuḥ | su-kṣetrā | sindhuḥ | at-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु सा वां॑ वरुण मित्र रा॒तिर्गवां॑ श॒ ता प॒ क्षया॑
स्त॒ षे ृ मेषु प॒ ज्रे । श्र॒ तर॑
ु थे प्रि॒ यर॑ थे॒ दधा॑नाः स॒ द्यः प॒ ष्टिं
ु
नि॑रुन्धा॒नासो॑ अग्मन ् ॥

स्तुषे सा वां वरुण मित्र रातिर्गवां शता पक्ष
ृ यामेषु पज्रे । श्रुतरथे प्रियरथे दधानाः सद्यः पुष्टिं निरुन्धानासो अग्मन ् ॥

stuṣe sā vāṁ varuṇa mitra rātir gavāṁ śatā pṛkṣayāmeṣu pajre | śrutarathe priyarathe dadhānāḥ sadyaḥ
puṣṭiṁ nirundhānāso agman ||

स्त॒ ुषे । सा । वा॒म ् । व॒ रु॒ण॒ । मि॒ त्र॒ । रा॒तिः । गवा॑म ् । श॒ ता । प॒ क्षऽया॑
ृ मेषु । प॒ ज्रे । श्र॒ तऽर॑
ु थे । प्रि॒ यऽर॑ थे । दधा॑नाः । स॒ द्यः
। प॒ ष्टिम
ु ् । नि॒ ऽरु॒न्धा॒नासः॑ । अ॒ ग्म॒ न ् ॥

stuṣe | sā | vām | varuṇa | mitra | rātiḥ | gavām | śatā | pṛkṣa-yāmeṣu | pajre | śruta-rathe | priya-rathe |
dadhānāḥ | sadyaḥ | puṣṭim | ni-rundhānāsaḥ | agman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य स्तष
ु॑ ॒ े महि॑मघस्य॒ राध॒ : सचा॑ सनेम॒ नहु॑षः स॒ वीरा॑
ु : । जनो॒ यः प॒ ज्रेभ्यो॑ वा॒जिनी॑वा॒नश्वा॑वतो
र॒थिनो॒ मह्यं॑ स॒ रिः
ू ॥

अस्य स्तुषे महिमघस्य राधः सचा सनेम नहुषः सुवीराः । जनो यः पज्रेभ्यो वाजिनीवानश्वावतो रथिनो मह्यं सूरिः ॥

asya stuṣe mahimaghasya rādhaḥ sacā sanema nahuṣaḥ suvīrāḥ | jano yaḥ pajrebhyo vājinīvān aśvāvato
rathino mahyaṁ sūriḥ ||

अ॒ स्य । स्त॒ षे
ु ॒ । महि॑ऽमघस्य । राधः॑ । सचा॑ । स॒ ने॒ म॒ । नहु॑षः । स॒ ऽवीराः॑
ु । जनः॑ । यः । प॒ ज्रेभ्यः॑ । वा॒जिनी॑ऽवान ् ।
अश्व॑ऽवतः । र॒थिनः॑ । मह्य॑म ् । स॒ ूरिः ॥

asya | stuṣe | mahi-maghasya | rādhaḥ | sacā | sanema | nahuṣaḥ | su-vīrāḥ | janaḥ | yaḥ | pajrebhyaḥ | vājinī-
vān | aśva-vataḥ | rathinaḥ | mahyam | sūr iḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ पो न वां॑ स॒ नोत्य॑
जनो॒ यो मि॑त्रावरुणावभि॒ ध्रग ु क्ष्णया॒ध्रक
ु ् । स्व॒ यं स यक्ष्मं॒ हृद॑ य॒ े नि ध॑त्त॒ आप॒ यदीं॒
होत्रा॑भिॠ॒तावा॑ ॥

जनो यो मित्रावरुणावभिध्रुगपो न वां सुनोत्यक्ष्णयाध्रुक् । स्वयं स यक्ष्मं हृदये नि धत्त आप यदीं होत्राभिॠतावा ॥

jano yo mitrāvaruṇāv abhidhrug apo na vāṁ sunoty akṣṇayādhruk | svayaṁ sa yakṣmaṁ hṛdaye ni dhatta
āpa yad īṁ hotrābhir ṛtāvā ||

जनः॑ । यः । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णौ॒ । अ॒ भि॒ ऽध्रुक् । अ॒ पः । न । वा॒म ् । स॒ नोति॑
ु । अ॒ क्ष्ण॒ या॒ऽध्रुक् । स्व॒ यम ् । सः । यक्ष्म॑म ् । हृद॑ ये ।
नि । ध॒ त्त॒ । आप॑ । यत ् । ई॒म ् । होत्रा॑भिः । ऋ॒तऽवा॑ ॥

janaḥ | yaḥ | mitrāvaruṇau | abhi-dhruk | apaḥ | na | vām | sunoti | akṣṇayādhruk | svayam | saḥ | yakṣmam |
hṛdaye | ni | dhatta | āpa | yat | īm | hotrābhiḥ | ṛta-vā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स व्राध॑तो॒ नहु॑षो॒ दं सुज
॑ त ॑
ू ॒ : शर्धस्तरो न॒ रां ग॒ र्तश्र॑
ू वाः । विसष्॑ ृ टरातिर्याति बाळ्ह॒सत्ृ वा॒ विश्वा॑सु प॒ त्स
ृ ु
सद॒ मिच्छूर॑ : ॥

स व्राधतो नहुषो दं सुजूतः शर्धस्तरो नरां गर्त
ू श्रवाः । विसष्ृ टरातिर्याति बाळ्हसत्ृ वा विश्वासु पत्ृ सु सदमिच्छूरः ॥

sa vrādhato nahuṣo daṁsujūtaḥ śardhastaro narāṁ gūrtaśravāḥ | visṛṣṭarātir yāti bāḻhasṛtvā viśvāsu pṛtsu
sadam ic chūraḥ ||

सः । व्राध॑तः । नहु॑षः । दम ्ऽसज ु॑ ूतः । शर्धः॑ऽतरः । न॒ राम ् । ग॒ र्तऽश्र॑
ू वाः । विसष्॑ ृ टऽरातिः । या॒ति॒ । बा॒ळ्ह॒ऽसत्ृ वा॑ ।
विश्वा॑सु । प॒ त
ृ ्ऽसु । सद॑ म ् । इत ् । शूरः॑ ॥

saḥ | vrādhataḥ | nahuṣaḥ | dam-sujūtaḥ | śardhaḥ-taraḥ | narām | gūrta-śravāḥ | visṛṣṭa-rātiḥ | yāti | bāḷha-
sṛtvā | viśvāsu | pṛt-su | sadam | it | śūraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध॒ ग्मन्ता॒ नहु॑षो॒ हवं॑ स॒ रेू ः श्रोता॑ राजानो अ॒ मत
ृ स्
॑ य मन्द्राः । न॒ भो॒जव
ु ो॒ यन्नि॑र॒वस्य॒ राध॒ : प्रश॑स्तये
महि॒ना रथ॑वते ॥

अध ग्मन्ता नहुषो हवं सूरेः श्रोता राजानो अमत
ृ स्य मन्द्राः । नभोजुवो यन्निरवस्य राधः प्रशस्तये महिना रथवते ॥

adha gmantā nahuṣo havaṁ sūreḥ śrotā rājāno amṛtasya mandrāḥ | nabhojuvo yan niravasya rādhaḥ
praśastaye mahinā rathavate ||

अध॑ । ग्मन्त॑ । नहु॑षः॑ । हव॑म ् । स॒ ूरे ः । श्रोत॑ । रा॒जा॒नः॒ । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । म॒ न्द्राः॒ । न॒भः॒ऽजुवः॑ । यत ् । नि॒ र॒वस्य॑ । राधः॑ ।
प्रऽश॑स्तये । म॒ हि॒ना । रथ॑ऽवते ॥

adha | gmanta | nahuṣaḥ | havam | sūreḥ | śrota | rājānaḥ | amṛtasya | mandrāḥ | nabhaḥ-juvaḥ | yat |
niravasya | rādhaḥ | pra-śastaye | mahinā | ratha-vate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तं शर्धं॑ धाम॒ यस्य॑ स॒ रेू रित्य॑वोच॒ न्दश॑तयस्य॒ नंशे॑ । द्य॒ म्नानि॒
ु ु ा॑ती रा॒रन्विश्वे॑ सन्वन्तु
येषु॑ व॒ सत
प्रभ॒ थे
ृ ष॒ ु वाज॑म ् ॥

एतं शर्धं धाम यस्य सूरेरित्यवोचन्दशतयस्य नंशे । द्युम्नानि येषु वसत
ु ाती रारन्विश्वे सन्वन्तु प्रभथ
ृ ेषु वाजम ् ॥

etaṁ śardhaṁ dhāma yasya sūrer ity avocan daśatayasya naṁśe | dyumnāni yeṣu vasutātī rāran viśve
sanvantu prabhṛtheṣu vājam ||

ए॒ तम ् । शर्धम ॑ ् । धाम॑ । यस्य॑ । स॒ रेू ः । इति॑ । अ॒ वो॒च॒न ् । दश॑ऽतयस्य । नंशे॑ । द्य॒ म्नानि॑
ु । येषु॑ । व॒ सुऽता॑तिः । र॒रन ् ।
विश्वे॑ । स॒ न्व॒ न्त॒ ु । प्र॒ ऽभ॒ थे
ृ षु॑ । वाज॑म ् ॥

etam | śardham | dhāma | yasya | sūreḥ | iti | avocan | daśa-tayasya | naṃśe | dyumnāni | yeṣu | vasu-tātiḥ |
raran | viśve | sanvantu | pra-bhṛtheṣu | vājam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मन्दा॑महे॒ दश॑तयस्य धा॒सेर्द्विर्यत्पञ्च॒ बिभ्र॑तो॒ यन्त्यन्ना॑ । किमि॒ ष्टाश्व॑ इ॒ष्टर॑ श्मिरे ॒त
ई॑शा॒नास॒ स्तरु॑ ष ऋञ्जते॒ नॄन ् ॥

मन्दामहे दशतयस्य धासेर्द्विर्यत्पञ्च बिभ्रतो यन्त्यन्ना । किमिष्टाश्व इष्टरश्मिरे त ईशानासस्तरुष ऋञ्जते नॄन ् ॥

mandāmahe daśatayasya dhāser dvir yat pañca bibhrato yanty annā | kim iṣṭāśva iṣṭaraśmir eta īśānāsas
taruṣa ṛñjate nṝn ||

मन्दा॑महे । दश॑ऽतयस्य । धा॒सेः । द्विः । यत ् । पञ्च॑ । बिभ्र॑तः । यन्ति॑ । अन्ना॑ । किम ् । इ॒ष्टऽअ॑श्वः । इ॒ष्टऽर॑ श्मिः ।
ए॒ ते । ई॒शा॒नासः॑ । तरु॑ षः । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । नॄन ् ॥

mandāmahe | daśa-tayasya | dhāseḥ | dviḥ | yat | pañca | bibhrataḥ | yanti | annā | kim | iṣṭa-aśvaḥ | iṣṭa-
raśmiḥ | ete | īśānāsaḥ | taruṣaḥ | ṛñjate | nṝn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यकर्णं मणिग्रीव॒ मर्ण॒स्तन्नो॒ विश्वे॑ वरिवस्यन्तु दे॒ वाः । अ॒ र्यो गिर॑ : स॒ द्य आ
ज॒ ग्मष
ु ी॒रोस्राश्चा॑कन्त॒ भये ॑ स्मे ॥
ू ष्व॒

हिरण्यकर्णं मणिग्रीवमर्णस्तन्नो विश्वे वरिवस्यन्तु दे वाः । अर्यो गिरः सद्य आ जग्मुषीरोस्राश्चाकन्तूभयेष्वस्मे ॥

hiraṇyakarṇam maṇigrīvam arṇas tan no viśve varivasyantu devāḥ | aryo giraḥ sadya ā jagmuṣīr osrāś
cākantūbhayeṣv asme ||

हिर॑ ण्यऽकर्णम ् । म॒ णि॒ ऽग्री॒व॒म ् । अर्णः॑ । तम ् । नः॒ । विश्वे॑ । व॒ रि॒व॒स्य॒ न्त॒ ु । दे॒ वाः । अ॒ र्यः । गिरः॑ । स॒ द्यः । आ ।
॑ ु । अ॒ स्मे इति॑ ॥
ज॒ ग्मुषीः॑ । आ । उ॒ स्राः । चा॒क॒न्त॒ ु । उ॒ भयेष

hiraṇya-karṇam | maṇi-grīvam | arṇaḥ | tam | naḥ | viśve | varivasyantu | devāḥ | aryaḥ | giraḥ | sadyaḥ | ā |
jagmuṣīḥ | ā | usrāḥ | cākantu | ubhayeṣu | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ त्वारो॑ मा मश॒ र्शार॑ स्य॒ शिश्व॒ स्त्रयो॒ राज्ञ॒ आय॑वसस्य जि॒ ष्णोः । रथो॑ वां मित्रावरुणा दी॒र्घाप्सा॒:
स्यम
ू ग
॑ भस्ति॒ : सरू ो॒ नाद्यौ॑त ् ॥

चत्वारो मा मशर्शारस्य शिश्वस्त्रयो राज्ञ आयवसस्य जिष्णोः । रथो वां मित्रावरुणा दीर्घाप्साः स्यूमगभस्तिः सूरो
नाद्यौत ् ॥

catvāro mā maśarśārasya śiśvas trayo rājña āyavasasya jiṣṇoḥ | ratho vām mitrāvaruṇā dīrghāpsāḥ
syūmagabhastiḥ sūro nādyaut ||

च॒ त्वारः॑ । मा॒ । म॒ श॒ र्शार॑ स्य । शिश्वः॑ । त्रयः॑ । राज्ञः॑ । आय॑वसस्य । जि॒ ष्णोः । रथः॑ । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । दी॒र्घऽअ॑प्साः॒
। स्यम
ू ऽ॑ गभस्तिः । सरू ः॑ । न । अ॒ द्यौ॒त ् ॥

catvāraḥ | mā | maśarśārasya | śiśvaḥ | trayaḥ | rājñaḥ | āyavasasya | jiṣṇoḥ | rathaḥ | vām | mitrāvaruṇā |
dīrgha-apsāḥ | syūma-gabhastiḥ | sūraḥ | na | adyaut
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- दीर्घतमसः पत्र
THE MANTRA

ृ ू रथो॒ दक्षि॑णाया अयो॒ज्यैनं॑ दे॒ वासो॑ अ॒ मत
प॒ थ ृ ा॑सो अस्थःु । कृ॒ष्णादद
ु ॑ स्थाद॒ र्या॒३॒॒॑॑ विहा॑या॒श्चिकि॑त्सन्ती॒
मानष ु॑ ाय॒ क्षया॑य ॥

पथ
ृ ू रथो दक्षिणाया अयोज्यैनं दे वासो अमत
ृ ासो अस्थुः । कृष्णादद
ु स्थादर्या विहायाश्चिकित्सन्ती मानुषाय क्षयाय ॥

pṛthū ratho dakṣiṇāyā ayojy ainaṁ devāso amṛtāso asthuḥ | kṛṣṇād ud asthād aryā vihāyāś cikitsantī
mānuṣāya kṣayāya ||

प॒ थ ृ ा॑सः । अ॒ स्थुः॒ । कृ॒ष्णात ् । उत ् । अ॒ स्था॒त ् । अ॒ र्या॑ ।
ृ ुः । रथः॑ । दक्षि॑णायाः । अ॒ यो॒जि॒ । आ । एन॑म ् । दे॒ वासः॑ । अ॒ मत
विऽहा॑याः । चिकि॑त्सन्ती । मानुष ॑ ाय । क्षया॑य ॥

pṛthuḥ | rathaḥ | dakṣiṇāyāḥ | ayoji | ā | enam | devāsaḥ | amṛtāsaḥ | asthuḥ | kṛṣṇāt | ut | asthāt | aryā | vi-
hāyāḥ | cikitsantī | mānuṣāya | kṣayāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पर्वा
ू ॒ विश्व॑स्मा॒द्भव ॑ ादबोधि॒ जय॑न्ती॒ वाजं॑ बहृ ॒ ती सनुत्र
ु न ॑ ी । उ॒ च्चा व्य॑ख्यद्यव
ु ॒ तिः पन
ु॑ ॒ र्भूरोषा
अ॑गन्प्रथ॒ मा प॒ र्वह
ू ू ॑ तौ ॥

पूर्वा विश्वस्माद्भव
ु नादबोधि जयन्ती वाजं बह
ृ ती सनुत्री । उच्चा व्यख्यद्युवतिः पुनर्भूरोषा अगन्प्रथमा पूर्वहूतौ ॥

pūrvā viśvasmād bhuvanād abodhi jayantī vājam bṛhatī sanutrī | uccā vy akhyad yuvatiḥ punarbhūr oṣā
agan prathamā pūrvahūtau ||

पूर्वा॑ । विश्व॑स्मात ् । भुवन॑ ात ् । अ॒ बो॒धि॒ । जय॑न्ती । वाज॑म ् । ब॒ ह
ृ ॒ ती । सनत्र
ु॑ ी । उ॒ च्चा । वि । अ॒ ख्य॒ त ् । य॒ व॒
ु तिः ।
प॒ ुनः॒ऽभूः । आ । उ॒ षाः । अ॒ ग॒ न ् । प्र॒ थ॒मा । प॒ ूर्वऽहू॑तौ ॥

pūrvā | viśvasmāt | bhuvanāt | abodhi | jayantī | vājam | bṛhatī | sanutrī | uccā | vi | akhyat | yuvatiḥ | punaḥ-
bhūḥ | ā | uṣāḥ | agan | prathamā | pūrva-hūtau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद॒ द्य भा॒गं वि॒ भजा॑सि॒ नभ्
ृ य॒ उषो॑ दे वि मर्त्य॒ त्रा सुज
॑ ाते । दे॒ वो नो॒ अत्र॑ सवि॒ ता दमन
ू॑ ा॒ अना॑गसो
वोचति॒ सर्या
ू य ॑ ॥

यदद्य भागं विभजासि नभ्
ृ य उषो दे वि मर्त्यत्रा सुजाते । दे वो नो अत्र सविता दमूना अनागसो वोचति सूर्याय ॥

yad adya bhāgaṁ vibhajāsi nṛbhya uṣo devi martyatrā sujāte | devo no atra savitā damūnā anāgaso vocati
sūryāya ||

यत ् । अ॒ द्य । भा॒गम ् । वि॒ ऽभजा॑सि । नऽृ भ्यः॑ । उषः॑ । दे॒ वि॒ । म॒ र्त्य॒ ऽत्रा । स॒ ऽजा॒
ु त॒ े । दे॒ वः । नः॒ । अत्र॑ । स॒ वि॒ ता । दमन
ू॑ ाः
॑
। अना॑गसः । वो॒च॒ति॒ । सूर्याय ॥

yat | adya | bhāgam | vi-bhajāsi | nṛ-bhyaḥ | uṣaḥ | devi | martya-trā | su-jāte | devaḥ | naḥ | atra | savitā |
damūnāḥ | anāgasaḥ | vocati | sūryāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ग॒ हंृ गह
॑ ृ मह॒ना या॒त्यच्छा॑ दि॒ वेदि॑व॒ े अधि॒ नामा॒ दधा॑ना । सिषा॑सन्ती द्योत॒ ना
शश्व॒ दागा॒दग्र॑मग्र॒ मिद्भ॑ जते॒ वसन
ू॑ ाम ् ॥

गह
ृ ं गहृ महना यात्यच्छा दिवेदिवे अधि नामा दधाना । सिषासन्ती द्योतना शश्वदागादग्रमग्रमिद्भजते वसूनाम ् ॥

gṛhaṁ-gṛham ahanā yāty acchā dive-dive adhi nāmā dadhānā | siṣāsantī dyotanā śaśvad āgād agram-agram
id bhajate vasūnām ||

ग॒ हम
ृ ्ऽगह
॑ृ म ् । अ॒ ह॒ना । या॒ति॒ । अच्छ॑ । दि॒ वेऽदि॑ वे । अधि॑ । नाम॑ । दधा॑ना । सिसा॑सन्ती । द्यो॒त॒ना । शश्व॑त ् । आ ।
अ॒ गा॒त ् । अग्र॑म ्ऽअग्रम ् । इत ् । भ॒ ज॒ ते॒ । वसन
ू॑ ाम ् ॥

gṛham-gṛham | ahanā | yāti | accha | dive--dive | adhi | nāma | dadhānā | sisāsantī | dyotanā | śaśvat | ā | agāt |
agram-agram | it | bhajate | vasūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भग॑स्य॒ स्वसा॒ वरु॑ णस्य जा॒मिरुष॑: सन
ू त ॑ तं
ृ े प्रथ॒ मा ज॑रस्व । प॒ श्चा स द॑ घ्या॒ यो अ॒ घस्य॑ धा॒ता जयेम॒
॑ ॥
दक्षि॑णया॒ रथेन

भगस्य स्वसा वरुणस्य जामिरुषः सूनत
ृ े प्रथमा जरस्व । पश्चा स दघ्या यो अघस्य धाता जयेम तं दक्षिणया रथेन ॥

bhagasya svasā varuṇasya jāmir uṣaḥ sūnṛte prathamā jarasva | paścā sa daghyā yo aghasya dhātā jayema
taṁ dakṣiṇayā rathena ||

भग॑स्य । स्वसा॑ । वरु॑ णस्य । जा॒मिः । उषः॑ । स॒ न
ू ॒ ते
ृ ॒ । प्र॒ थ॒मा । ज॒ र॒स्व॒ । प॒ श्चा । सः । द॒ ध्याः॒ । यः । अ॒ घस्य॑ । धा॒ता ।
॑ । तम ् । दक्षि॑णया । रथेन
जयेम ॑ ॥

bhagasya | svasā | varuṇasya | jāmiḥ | uṣaḥ | sūnṛte | prathamā | jarasva | paścā | saḥ | dadhyāḥ | yaḥ |
aghasya | dhātā | jayema | tam | dakṣiṇayā | rathena
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उदी॑रतां स॒ न
ू त
ृ ा॒ उत्परु ं॑ धी॒रुद॒ ग्नय॑: शश
ु च
ु ा॒नासो॑ अस्थःु । स्पा॒र्हा वसनि
ू॑ ॒
तम॒ साप॑गळ्
ू हा॒विष्क॑ ृ ण्वन्त्य॒ षसो॑
ु विभा॒तीः ॥

उदीरतां सूनत
ृ ा उत्पुरंधीरुदग्नयः शुशुचानासो अस्थुः । स्पार्हा वसूनि तमसापगूळ्हाविष्कृण्वन्त्युषसो विभातीः ॥

ud īratāṁ sūnṛtā ut puraṁdhīr ud agnayaḥ śuśucānāso asthuḥ | spārhā vasūni tamasāpagūḻhāviṣ kṛṇvanty
uṣaso vibhātīḥ ||

उत ् । ई॒र॒ता॒म ् । स॒ न
ू त
ृ ाः॑ । उत ् । पुर॑म ्ऽधीः । उत ् । अ॒ ग्नयः॑ । श॒ श
ु ॒ चा॒
ु नासः॑ । अ॒ स्थुः॒ । स्पा॒र्हा । वसनि
ू॑ । तम॑सा ।
अप॑ऽगूळ्हा । आ॒विः । कृ॒ण्व॒ न्ति॒ । उ॒ षसः॑ । वि॒ ऽभा॒तीः ॥

ut | īratām | sūnṛtāḥ | ut | puram-dhīḥ | ut | agnayaḥ | śuśucānāsaḥ | asthuḥ | spārhā | vasūni | tamasā | apa-
gūḷhā | āviḥ | kṛṇvanti | uṣasaḥ | vi-bhātīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अपा॒न्यदे त्य॒ भ्य१॒॒॑॑न्यदे॑ ति॒ विषुरू
॑ पे॒ अह॑ नी॒ सं च॑रेते । प॒ रि॒क्षितो॒स्तमो॑ अ॒ न्या गह
ु ा॑क॒रद्यौ॑द॒ षाः
ु
शोशचु॑ ता॒ रथेन ॑ ॥

अपान्यदे त्यभ्यन्यदे ति विषुरूपे अहनी सं चरे ते । परिक्षितोस्तमो अन्या गुहाकरद्यौदष
ु ाः शोशुचता रथेन ॥

apānyad ety abhy anyad eti viṣurūpe ahanī saṁ carete | parikṣitos tamo anyā guhākar adyaud uṣāḥ śośucatā
rathena ||

अप॑ । अ॒ न्यत ् । एति॑ । अ॒ भि । अ॒ न्यत ् । ए॒ ति॒ । विषरू
ु॑ पे॒ इति॒ विषऽु॑ रूपे । अह॑ नी॒ इति॑ । सम ् । च॒ रे ॒त॒ े इति॑ । प॒ रि॒ऽक्षितोः॑ ।
तमः॑ । अ॒ न्या । गहु ा॑ । अ॒ कः॒ । अद्यौ॑त ् । उ॒ षाः । शोशच ॑ ॥
ु॑ ता । रथेन

apa | anyat | eti | abhi | anyat | eti | viṣurūpeitiviṣu-rūpe | ahanī iti | sam | careteiti | pari-kṣitoḥ | tamaḥ | anyā
| guhā | akaḥ | adyaut | uṣāḥ | śośucatā | rathena
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ दृशी॑र॒द्य स॒ दृशी॒रिद॒ ु श्वो दी॒र्घं स॑चन्ते॒ वरु॑ णस्य॒ धाम॑ । अ॒ न॒ व॒द्यास्त्रिंश
॒ तं॒ योज॑ना॒न्येकै॑का॒ क्रत॒ ंु
परि॑ यन्ति स॒ द्यः ॥

सदृशीरद्य सदृशीरिद ु श्वो दीर्घं सचन्ते वरुणस्य धाम । अनवद्यास्त्रिंशतं योजनान्येकैका क्रतुं परि यन्ति सद्यः ॥

sadṛśīr adya sadṛśīr id u śvo dīrghaṁ sacante varuṇasya dhāma | anavadyās triṁśataṁ yojanāny ekaikā
kratum pari yanti sadyaḥ ||

स॒ ऽदृशीः॑ । अ॒ द्य । स॒ ऽदृशीः॑ । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । श्वः । दी॒र्घम ् । स॒ च॒ न्ते॒ । वरु॑ णस्य । धाम॑ । अ॒ न॒ व॒द्याः । त्रिंश
॒ त॑म ् ।
योज॑नानि । एका॑ऽएका । क्रतम
ु॑ ् । परि॑ । य॒ न्ति॒ । स॒ द्यः ॥

sa-dṛśīḥ | adya | sa-dṛśīḥ | it | oṃ iti | śvaḥ | dīrgham | sacante | varuṇasya | dhāma | anavadyāḥ | triṃśatam |
yojanāni | ekāekā | kratum | pari | yanti | sadyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जा॒न॒त्यह्न॑: प्रथ॒ मस्य॒ नाम॑ श॒ क्रा
ु कृ॒ष्णाद॑ जनिष्ट श्विती॒ची । ऋ॒तस्य॒ योषा॒ न मि॑नाति॒
धामाह॑ रहर्निष्कृ॒तमा॒चर॑ न्ती ॥

जानत्यह्नः प्रथमस्य नाम शुक्रा कृष्णादजनिष्ट श्वितीची । ऋतस्य योषा न मिनाति धामाहरहर्निष्कृतमाचरन्ती ॥

jānaty ahnaḥ prathamasya nāma śukrā kṛṣṇād ajaniṣṭa śvitīcī | ṛtasya yoṣā na mināti dhāmāhar-ahar
niṣkṛtam ācarantī ||

जा॒न॒ती । अह्नः॑ । प्र॒ थ॒मस्य॑ । नाम॑ । श॒ क्रा
ु । कृ॒ष्णात ् । अ॒ ज॒ नि॒ ष्ट॒ । श्वि॒ ती॒ची । ऋ॒तस्य॑ । योषा॑ । न । मि॒ ना॒ति॒ । धाम॑ ।
अहः॑ऽअहः । निः॒ऽकृ॒तम ् । आ॒ऽचर॑ न्ती ॥

jānatī | ahnaḥ | prathamasya | nāma | śukrā | kṛṣṇāt | ajaniṣṭa | śvitīcī | ṛtasya | yoṣā | na | mināti | dhāma |
ahaḥ-ahaḥ | niḥ-kṛtam | ācarantī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ त॒ न्वा॒३॒॒॑॑ शाश॑दानाँ॒ एषि॑ दे वि दे॒ वमिय॑क्षमाणम ् । सं॒ स्मय॑माना यव
क॒ न्येव ु ॒ तिः प॒ रस्ता॑
ु दा॒विर्वक्षां॑सि
कृणष ु े विभा॒ती ॥

कन्येव तन्वा शाशदानाँ एषि दे वि दे वमियक्षमाणम ् । संस्मयमाना युवतिः पुरस्तादाविर्वक्षांसि कृणुषे विभाती ॥

kanyeva tanvā śāśadānām̐ eṣi devi devam iyakṣamāṇam | saṁsmayamānā yuvatiḥ purastād āvir vakṣāṁsi
kṛṇuṣe vibhātī ||

क॒ न्या॑ऽइव । त॒न्वा॑ । शाश॑दाना । एषि॑ । दे॒ वि॒ । दे॒ वम ् । इय॑क्षमाणम ् । स॒ म ्ऽस्मय॑माना । य॒ व॒
ु तिः । प॒ रस्ता॑
ु त ् । आ॒विः ।
॑ । कृ॒ण॒ षे
वक्षांसि ु ॒ । वि॒ ऽभा॒ती ॥

kanyāiva | tanvā | śāśadānā | eṣi | devi | devam | iyakṣamāṇam | sam-smayamānā | yuvatiḥ | purastāt | āviḥ |
vakṣāṃsi | kṛṇuṣe | vi-bhātī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ सं॒ ृ ष्॑ ृ टे व॒ योषा॒विस्त॒ न्वं॑ कृणष
ु का॒शा मा॒तम ु े दृ॒शे कम ् । भ॒ द्रा त्वमष ॑ छ॒ न तत्ते॑ अ॒ न्या
ु॑ ो वित॒ रं व्युच्
उ॒ षसो॑ नशन्त ॥

सुसंकाशा मातम
ृ ष्ृ टे व योषाविस्तन्वं कृणुषे दृशे कम ् । भद्रा त्वमुषो वितरं व्युच्छ न तत्ते अन्या उषसो नशन्त ॥

susaṁkāśā mātṛmṛṣṭeva yoṣāvis tanvaṁ kṛṇuṣe dṛśe kam | bhadrā tvam uṣo vitaraṁ vy uccha na tat te
anyā uṣaso naśanta ||

स॒ ुऽस॒ ङ्का॒शा । मा॒तम
ृ ष्॑ ृ टाऽइव । योषा॑ । आ॒विः । त॒न्व॑म ् । कृ॒ण॒ षे
ु ॒ । दृ॒शे । कम ् । भ॒ द्रा । त्वम ् । उ॒ षः॒ । वि॒ ऽत॒रम ् । वि ।
उ॒ च्छ॒ । न । तत ् । ते॒ । अ॒ न्याः । उ॒ षसः॑ । न॒ श॒न्त॒ ॥

su-saṅkāśā | mātṛmṛṣṭāiva | yoṣā | āviḥ | tanvam | kṛṇuṣe | dṛśe | kam | bhadrā | tvam | uṣaḥ | vi-taram | vi |
uccha | na | tat | te | anyāḥ | uṣasaḥ | naśanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्वा॑वती॒र्गोम॑तीर्वि॒ श्ववा॑रा॒ यत॑माना र॒श्मिभि॒ : सर्य॑
ू स्य । परा॑ च॒ यन्ति॒ पन
ु ॒ रा च॑ यन्ति भ॒ द्रा नाम॒
वह॑ माना उ॒ षास॑: ॥

अश्वावतीर्गोमतीर्विश्ववारा यतमाना रश्मिभिः सूर्यस्य । परा च यन्ति पुनरा च यन्ति भद्रा नाम वहमाना उषासः ॥

aśvāvatīr gomatīr viśvavārā yatamānā raśmibhiḥ sūryasya | parā ca yanti punar ā ca yanti bhadrā nāma
vahamānā uṣāsaḥ ||

॑
अश्व॑ऽवतीः । गोऽम॑तीः । वि॒ श्वऽवा॑राः । यत॑मानाः । र॒श्मिऽभिः॑ । सूर्यस्य । परा॑ । च॒ । यन्ति॑ । पुनः॑ । आ । च॒ । य॒ न्ति॒
। भ॒ द्रा । नाम॑ । वह॑मानाः । उ॒ षसः॑ ॥

aśva-vatīḥ | go--matīḥ | viśva-vārāḥ | yatamānāḥ | raśmi-bhiḥ | sūryasya | parā | ca | yanti | punaḥ | ā | ca |
yanti | bhadrā | nāma | vahamānāḥ | uṣasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तस्य॑ र॒श्मिम॑न॒ यच्छ॑
ु माना भ॒ द्रम्भ॑द्रं॒ क्रतुम
॑ ॒ स्मासु॑ धेहि । उषो॑ नो अ॒ द्य स॒ हवा॒
ु व्युच्
॑ छा॒स्मास॒ ु रायो॑
म॒ घव॑त्सु च स्यःु ॥

ऋतस्य रश्मिमनुयच्छमाना भद्रम्भद्रं क्रतुमस्मासु धेहि । उषो नो अद्य सुहवा व्युच्छास्मासु रायो मघवत्सु च स्युः ॥

ṛtasya raśmim anuyacchamānā bhadram-bhadraṁ kratum asmāsu dhehi | uṣo no adya suhavā vy
ucchāsmāsu rāyo maghavatsu ca syuḥ ||

ऋ॒तस्य॑ । र॒श्मिम ् । अ॒ न॒ ऽयच्छ॑
ु माना । भ॒ द्रम ्ऽभ॑द्रम ् । क्रतम ु॑ ् । अ॒ स्मासु॑ । धे॒ हि॒ । उषः॑ । नः॒ । अ॒ द्य । स॒ ऽहवा॑
ु । वि ।
उ॒ च्छ॒ । अ॒ स्मासु॑ । रायः॑ । म॒ घव॑त ्ऽसु । च॒ । स्य॒ ुरिति॑ स्युः ॥

ṛtasya | raśmim | anu-yacchamānā | bhadram-bhadram | kratum | asmāsu | dhehi | uṣaḥ | naḥ | adya | su-havā
| vi | uccha | asmāsu | rāyaḥ | maghavat-su | ca | syuriti syuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कक्षीवान ् दै र्घतमसः औशिजः
THE MANTRA

उ॒ षा उ॒ च्छन्ती॑ समिधा॒ने अ॒ ग्ना उ॒ द्यन्त्सर्य
ू ॑ उर्वि॒ या ज्योति॑रश्रेत ् । दे॒ वो नो॒ अत्र॑ सवि॒ ता न्वर्थं॒
प्रासा॑वीद्द्वि॒ पत्प्र चतुष्॑ पदि॒ त्यै ॥

उषा उच्छन्ती समिधाने अग्ना उद्यन्त्सूर्य उर्विया ज्योतिरश्रेत ् । दे वो नो अत्र सविता न्वर्थं प्रासावीद्द्विपत्प्र
चतष्ु पदित्यै ॥

uṣā ucchantī samidhāne agnā udyan sūrya urviyā jyotir aśret | devo no atra savitā nv artham prāsāvīd dvipat
pra catuṣpad ityai ||

उ॒ षाः । उ॒ च्छन्ती॑ । स॒ म ्ऽइध॒ ा॒ने । अ॒ ग्नौ । उ॒ त ्ऽयन ् । सूर्यः॑ । उ॒ र्वि॒या । ज्योतिः॑ । अ॒ श्रे॒त ् । दे॒ वः । नः॒ । अत्र॑ । स॒ वि॒ ता ।
नु । अर्थम॑ ् । प्र । अ॒ सा॒वी॒त ् । द्वि॒ ऽपत ् । प्र । चतःु ॑ऽपत ् । इ॒त्यै ॥

uṣāḥ | ucchantī | sam-idhāne | agnau | ut-yan | sūryaḥ | urviyā | jyotiḥ | aśret | devaḥ | naḥ | atra | savitā | nu |
artham | pra | asāvīt | dvi-pat | pra | catuḥ-pat | ityai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अमि॑नती॒ दै व्या॑नि व्र॒ तानि॑ प्रमिन॒ ती म॑न॒ ष्या॑
ु य॒ गानि॑
ु ु ी॑णामप
। ई॒यष ु ॒ मा शश्व॑तीनामायती॒नां
प्र॑थ॒मोषा व्य॑द्यौत ् ॥

अमिनती दै व्यानि व्रतानि प्रमिनती मनुष्या यग
ु ानि । ईयुषीणामुपमा शश्वतीनामायतीनां प्रथमोषा व्यद्यौत ् ॥

aminatī daivyāni vratāni praminatī manuṣyā yugāni | īyuṣīṇām upamā śaśvatīnām āyatīnām prathamoṣā vy
adyaut ||

अमि॑नती । दै व्या॑नि । व्र॒ तानि॑ । प्र॒ ऽमि॒ न॒ ती । म॒ न॒ ष्या॑
ु । य॒ गानि॑
ु । ई॒युषी॑णाम ् । उ॒ प॒ऽमा । शश्व॑तीनाम ् । आ॒ऽय॒ ती॒नाम ् ।
प्र॒ थ॒मा । उ॒ षाः । वि । अ॒ द्यौ॒त ् ॥

aminatī | daivyāni | vratāni | pra-minatī | manuṣyā | yugāni | īyuṣīṇām | upa-mā | śaśvatīnām | āyatīnām |
prathamā | uṣāḥ | vi | adyaut
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ षा दि॒ वो द॑ हि
ु ॒ ता प्रत्य॑दर्शि॒ ज्योति॒ र्वसा॑ना सम॒ ना प॒ रस्ता॑
ु ॑
त ् । ऋ॒तस्य॒ पन्था॒मन्वेति सा॒धु
प्र॑जान॒ तीव॒ न दिशो॑ मिनाति ॥

एषा दिवो दहि
ु ता प्रत्यदर्शि ज्योतिर्वसाना समना पुरस्तात ् । ऋतस्य पन्थामन्वेति साधु प्रजानतीव न दिशो मिनाति ॥

eṣā divo duhitā praty adarśi jyotir vasānā samanā purastāt | ṛtasya panthām anv eti sādhu prajānatīva na
diśo mināti ||

ए॒ षा । दि॒ वः । द॒ हि
ु ॒ ता । प्रति॑ । अ॒ द॒ र्शि॒ । ज्योतिः॑ । वसा॑ना । स॒ म॒ ना । प॒ रस्ता॑
ु त ् । ऋ॒तस्य॑ । पन्था॑म ् । अनु॑ । ए॒ ति॒ । सा॒धु
। प्र॒ जा॒न॒तीऽइ॑व । न । दिशः॑ । मि॒ ना॒ति॒ ॥

eṣā | divaḥ | duhitā | prati | adarśi | jyotiḥ | vasānā | samanā | purastāt | ṛtasya | panthām | anu | eti | sādhu |
prajānatī-iva | na | diśaḥ | mināti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उपो॑ अदर्शि श॒ न्ध्य
ु व
ु ो॒ न वक्षो॑ नो॒धा इ॑वा॒विर॑ कृत प्रि॒ याणि॑ । अ॒ द्म॒ सन्न स॑स॒तो बो॒धय॑न्ती
शश्वत्त॒ मागा॒त्पन
ु र॑ े ॒यषु ी॑णाम ् ॥

उपो अदर्शि शुन्ध्युवो न वक्षो नोधा इवाविरकृत प्रियाणि । अद्मसन्न ससतो बोधयन्ती शश्वत्तमागात्पुनरे युषीणाम ् ॥

upo adarśi śundhyuvo na vakṣo nodhā ivāvir akṛta priyāṇi | admasan na sasato bodhayantī śaśvattamāgāt
punar eyuṣīṇām ||

उपो॒ इति॑ । अ॒ द॒ र्शि॒ । श॒ न्ध्य
ु ुवः॑ । न । वक्षः॑ । नो॒धाःऽइ॑व । आ॒विः । अ॒ कृ॒त॒ । प्रि॒ याणि॑ । अ॒ द्म॒ ऽसत ् । न । स॒ स॒ तः ।
॑
बो॒धय॑न्ती । श॒ श्व॒ त ्ऽत॒मा । आ । अ॒ गा॒त ् । पुनः॑ । आ॒ऽई॒युषीणाम ्॥

upo iti | adarśi | śundhyuvaḥ | na | vakṣaḥ | nodhāḥ-iva | āviḥ | akṛta | priyāṇi | adma-sat | na | sasataḥ |
bodhayantī | śaśvat-tamā | ā | agāt | punaḥ | āīyuṣīṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पर्वे ु ् । व्यु॑ प्रथते वित॒ रं वरी॑य॒ ओभा प॒ णन्ती
ू ॒ अर्धे॒ रज॑सो अ॒ प्त्यस्य॒ गवां॒ जनि॑त्र्यकृत॒ प्र के॒तम ृ ॑
पि॒ त्रोरु॒पस्था॑ ॥

पूर्वे अर्धे रजसो अप्त्यस्य गवां जनित्र्यकृत प्र केतुम ् । व्यु प्रथते वितरं वरीय ओभा पण
ृ न्ती पित्रोरुपस्था ॥

pūrve ardhe rajaso aptyasya gavāṁ janitry akṛta pra ketum | vy u prathate vitaraṁ varīya obhā pṛṇantī
pitror upasthā ||

पूर्वे॑ । अर्धे॑ । रज॑सः । अ॒ प्त्यस्य॑ । गवा॑म ् । जनि॑त्री । अ॒ कृ॒त॒ । प्र । के॒तुम ् । वि । ऊँ॒ इति॑ । प्र॒ थ॒ते॒ । वि॒ ऽत॒रम ् । वरी॑यः ।
आ । उ॒ भा । प॒ णन्तीृ ॑ । पि॒ त्रोः । उ॒ पऽस्था॑ ॥

pūrve | ardhe | rajasaḥ | aptyasya | gavām | janitrī | akṛta | pra | ketum | vi | oṃ iti | prathate | vi-taram |
varīyaḥ | ā | ubhā | pṛṇantī | pitroḥ | upa-sthā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वेदे॒षा पुरु
॑ ॒तमा॑ दृ॒शे कं नाजा॑मि॒ ं न परि॑ वण
ृ क्ति जा॒मिम ् । अ॒ रे ॒पसा॑ त॒ न्वा॒३॒॒॑॑ शाश॑दाना॒ नार्भा॒दीष॑त॒ े न
म॒ हो वि॑भा॒ती ॥

एवेदेषा पुरुतमा दृशे कं नाजामिं न परि वण
ृ क्ति जामिम ् । अरे पसा तन्वा शाशदाना नार्भादीषते न महो विभाती ॥

eved eṣā purutamā dṛśe kaṁ nājāmiṁ na pari vṛṇakti jāmim | arepasā tanvā śāśadānā nārbhād īṣate na
maho vibhātī ||

ए॒ व । इत ् । ए॒ षा । प॒ रु॒
ु ऽतमा॑ । दृ॒शे । कम ् । न । अजा॑मिम ् । न । परि॑ । व॒ ण॒
ृ क्ति॒ । जा॒मिम ् । अ॒ रे ॒पसा॑ । त॒न्वा॑ ।
॑
शाश॑दाना । न । अर्भात ् । ईष॑ते । न । म॒ हः । वि॒ ऽभा॒ती ॥

eva | it | eṣā | puru-tamā | dṛśe | kam | na | ajāmim | na | pari | vṛṇakti | jāmim | arepasā | tanvā | śāśadānā | na
| arbhāt | īṣate | na | mahaḥ | vi-bhātī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भ्रा॒तेव॑ प॒ स
ंु ए॑ति प्रती॒ची ग॑र्ता॒रुगि॑व स॒ नये॒ धना॑नाम ् । जा॒येव॒ पत्य॑ उश॒ ती स॒ वासा॑
ु उ॒ षा ह॒स्रेव॒ नि
रि॑ णीते॒ अप्स॑: ॥

अभ्रातेव पुंस एति प्रतीची गर्तारुगिव सनये धनानाम ् । जायेव पत्य उशती सुवासा उषा हस्रेव नि रिणीते अप्सः ॥

abhrāteva puṁsa eti pratīcī gartārug iva sanaye dhanānām | jāyeva patya uśatī suvāsā uṣā hasreva ni riṇīte
apsaḥ ||

ुं । ए॒ ति॒ । प्र॒ ती॒ची । ग॒ र्त॒ ऽआ॒रुक् ऽइ॑व । स॒ नये॑ । धना॑नाम ् । जा॒याऽइ॑व । पत्ये॑ । उ॒ श॒ती । स॒ ऽवासाः॑
अ॒ भ्रा॒ताऽइ॑व । प॒ सः ु ।
उ॒ षाः । ह॒स्राऽइ॑व । नि । रि॒णी॒त॒ े । अप्सः॑ ॥

abhrātāiva | puṃsaḥ | eti | pratīcī | garta-āruk-iva | sanaye | dhanānām | jāyāiva | patye | uśatī | su-vāsāḥ |
uṣāḥ | hasrāiva | ni | riṇīte | apsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
स्वसा॒ स्वस्रे॒ ज्याय॑स्यै॒ योनि॑मारै ॒गपैत्यस्याः ॑ । व्य॒ च्छन्ती
प्रति॒ चक्ष्येव ु ॑ र॒श्मिभि॒ : सर्य॑ ञ्ज्य॑ङ्क्ते
ू स्या॒
समन॒ गा इ॑व॒ व्राः ॥

स्वसा स्वस्रे ज्यायस्यै योनिमारै गपैत्यस्याः प्रतिचक्ष्येव । व्युच्छन्ती रश्मिभिः सूर्यस्याञ्ज्यङ्क्ते समनगा इव व्राः ॥

svasā svasre jyāyasyai yonim āraig apaity asyāḥ praticakṣyeva | vyucchantī raśmibhiḥ sūryasyāñjy aṅkte
samanagā iva vrāḥ ||

खसा॑ । स्वस्रे॑ । ज्याय॑स्यै । योनि॑म ् । अ॒ रै ॒क् । अप॑ । ए॒ ति॒ । अ॒ स्याः॒ । प्र॒ ति॒ऽचक्ष्य॑ऽइव । वि॒ ऽउ॒ च्छन्ती॑ । र॒श्मिऽभिः॑ ।
॑ । अ॒ ञ्जि । अ॒ ङ्क्ते॒ । स॒ म॒ न॒ गाःऽइ॑व । व्राः ॥

khasā | svasre | jyāyasyai | yonim | araik | apa | eti | asyāḥ | prati-cakṣya-iva | vi-ucchantī | raśmi-bhiḥ |
sūryasya | añji | aṅkte | samanagāḥ-iva | vrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑सा॒मह॑ स॒ ु स्वसॄण
आ॒सां पर्वा ू ॑म॒ भ्येति
॑ ा॒मप॑रा॒ पर्वा ॑ प॒ श्चात ् । ताः प्र॑त्न॒ वन्नव्य॑सीर्नू॒नम॒ स्मे रे ॒वद॑ च्ु छन्तु
स॒ दिना॑
ु उ॒ षास॑: ॥

आसां पूर्वासामहसु स्वसॄणामपरा पूर्वामभ्येति पश्चात ् । ताः प्रत्नवन्नव्यसीर्नूनमस्मे रे वदच्ु छन्तु सुदिना उषासः ॥

āsām pūrvāsām ahasu svasṝṇām aparā pūrvām abhy eti paścāt | tāḥ pratnavan navyasīr nūnam asme revad
ucchantu sudinā uṣāsaḥ ||

आ॒साम ् । पूर्वा॑साम ् । अह॑ऽसु । स्वसॠ
॑ ृ णाम ् । अप॑रा । पूर्वा॑म ् । अ॒ भि । ए॒ ति॒ । प॒ श्चात ् । ताः । प्र॒ त्न॒ ऽवत ् । नव्य॑सीः ।
न॒ नम
ू ् । अ॒ स्मे इति॑ । रे ॒वत ् । उ॒ च्छ॒ न्त॒ ु । स॒ ऽदिनाः॑
ु । उ॒ षसः॑ ॥

āsām | pūrvāsām | aha-su | svasṛṝṇām | aparā | pūrvām | abhi | eti | paścāt | tāḥ | pratna-vat | navyasīḥ |
nūnam | asme iti | revat | ucchantu | su-dināḥ | uṣasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र बो॑धयोषः पण
ृ ॒ तो म॑घो॒न्यबुध्
॑ यमानाः प॒ णय॑: ससन्तु । रे ॒वद॑ च्ु छ म॒ घव॑द्भ्यो मघोनि रे ॒वत्स्तो॒त्रे
सन
ू॑ त
ृ े जा॒रय॑न्ती ॥

प्र बोधयोषः पण
ृ तो मघोन्यबुध्यमानाः पणयः ससन्तु । रे वदच्ु छ मघवद्भ्यो मघोनि रे वत्स्तोत्रे सूनत
ृ े जारयन्ती ॥

pra bodhayoṣaḥ pṛṇato maghony abudhyamānāḥ paṇayaḥ sasantu | revad uccha maghavadbhyo maghoni
revat stotre sūnṛte jārayantī ||

प्र । बो॒ध॒य॒ । उ॒ षः॒ । प॒ ण॒
ृ तः । म॒ घो॒नि॒ । अबध्
ु॑ यमानाः । प॒ णयः॑ । स॒ स॒ न्त॒ ु । रे ॒वत ् । उ॒ च्छ॒ । म॒ घव॑त ्ऽभ्यः । म॒ घो॒नि॒ । रे ॒वत ्
। स्तो॒त्रे । स॒ न
ू ॒ ते
ृ ॒ । जा॒रय॑न्ती ॥

pra | bodhaya | uṣaḥ | pṛṇataḥ | maghoni | abudhyamānāḥ | paṇayaḥ | sasantu | revat | uccha | maghavat-
bhyaḥ | maghoni | revat | stotre | sūnṛte | jārayantī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवे॒यम॑श्वैद्यवु ॒ तिः प॒ रस्ता॑
ु द्य॒ ङ्क्ते
ु गवा॑मरु॒णाना॒मनी॑कम ् । वि न॒ नम
ू ुच्
॑ छा॒दस॑ति॒ प्र के॒तर्गृ
ु ॒ हं गह
॑ ृ ॒ मप
ु ॑
तिष्ठाते अ॒ ग्निः ॥

अवेयमश्वैद्युवतिः पुरस्ताद्युङ्क्ते गवामरुणानामनीकम ् । वि नूनमुच्छादसति प्र केतुर्गृहंगह
ृ मुप तिष्ठाते अग्निः ॥

aveyam aśvaid yuvatiḥ purastād yuṅkte gavām aruṇānām anīkam | vi nūnam ucchād asati pra ketur gṛhaṁ-
gṛham upa tiṣṭhāte agniḥ ||

अव॑ । इ॒यम ् । अ॒ श्वै॒त ् । य॒ व॒
ु तिः । प॒ रस्ता॑
ु त ् । य॒ ङ्क्ते
ु । गवा॑म ् । अ॒ रु॒णाना॑म ् । अनी॑कम ् । वि । न॒ नम
ू ् । उ॒ च्छा॒त ् । अस॑ति
। प्र । के॒तुः । ग॒ हम
ृ ्ऽगह
॑ृ म ् । उप॑ । ति॒ष्ठा॒त॒ े । अ॒ ग्निः ॥

ava | iyam | aśvait | yuvatiḥ | purastāt | yuṅkte | gavām | aruṇānām | anīkam | vi | nūnam | ucchāt | asati | pra |
ketuḥ | gṛham-gṛham | upa | tiṣṭhāte | agniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उत्ते॒ वय॑श्चिद्वस॒ तेर॑पप्त॒ न्नर॑ श्च॒ ये पि॑त॒ भाजो॒
ु व्युष्॑ टौ । अ॒ मा स॒ ते व॑हसि॒ भरि
ू ॑ वा॒ममष
ु ो॑ दे वि दा॒शष
ु ॒े
॑ ॥
मर्त्याय

उत्ते वयश्चिद्वसतेरपप्तन्नरश्च ये पितुभाजो व्युष्टौ । अमा सते वहसि भूरि वाममुषो दे वि दाशुषे मर्त्याय ॥

ut te vayaś cid vasater apaptan naraś ca ye pitubhājo vyuṣṭau | amā sate vahasi bhūri vāmam uṣo devi
dāśuṣe martyāya ||

उत ् । ते॒ । वयः॑ । चि॒ त ् । व॒ स॒तेः । अ॒ प॒ प्त॒न ् । नरः॑ । च॒ । ये । पि॒ त॒ ऽभाजः॑
ु । विऽउ॑ ष्टौ । अ॒ मा । स॒ ते । व॒ ह॒सि॒ । भूरि॑ ।
वा॒मम ् । उषः॑ । दे॒ वि॒ । दा॒शुषे॑ । मर्त्या॑य ॥

ut | te | vayaḥ | cit | vasateḥ | apaptan | naraḥ | ca | ye | pitu-bhājaḥ | vi-uṣṭau | amā | sate | vahasi | bhūri |
vāmam | uṣaḥ | devi | dāśuṣe | martyāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अस्तो॑ढ्वं स्तोम्या॒ ब्रह्म॑णा॒ मेऽवी॑वध
ृ ध्वमश
ु ॒ तीरु॑ षासः । य॒ ष्माक
ु ं॑ दे वी॒रव॑सा सनेम सह॒स्रिणं॑ च
श॒ तिनं॑ च॒ वाज॑म ् ॥

अस्तोढ्वं स्तोम्या ब्रह्मणा मेऽवीवध
ृ ध्वमुशतीरुषासः । युष्माकं दे वीरवसा सनेम सहस्रिणं च शतिनं च वाजम ् ॥

astoḍhvaṁ stomyā brahmaṇā me 'vīvṛdhadhvam uśatīr uṣāsaḥ | yuṣmākaṁ devīr avasā sanema sahasriṇaṁ
ca śatinaṁ ca vājam ||

अस्तो॑ढ्वम ् । स्तो॒म्याः॒ । ब्रह्म॑णा । मे॒ । अवी॑वध
ृ ध्वम ् । उ॒ श॒तीः । उ॒ ष॒सः॒ । य॒ ष्माक
ु ॑ म ् । दे॒ वीः॒ । अव॑सा । स॒ ने॒ म॒ ।
स॒ ह॒स्रिण॑म ् । च॒ । श॒ तिन॑म ् । च॒ । वाज॑म ् ॥

astoḍhavam | stomyāḥ | brahmaṇā | me | avīvṛdhadhvam | uśatīḥ | uṣasaḥ | yuṣmākam | devīḥ | avasā |
sanema | sahasriṇam | ca | śatinam | ca | vājam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दम्पती
THE MANTRA

प्रा॒ता रत्नं॑ प्रात॒ रित्वा॑ दधाति॒ तं चि॑कि॒त्वान्प्र॑ति॒गह्
ृ या॒ नि ध॑त्ते । तेन॑ प्र॒ जां व॒ र्धय॑मान॒ आयू॑
रा॒यस्पोषेण॑ सचते स॒ वीर॑ ु :॥

प्राता रत्नं प्रातरित्वा दधाति तं चिकित्वान्प्रतिगह्
ृ या नि धत्ते । तेन प्रजां वर्धयमान आयू रायस्पोषेण सचते सुवीरः ॥

prātā ratnam prātaritvā dadhāti taṁ cikitvān pratigṛhyā ni dhatte | tena prajāṁ vardhayamāna āyū rāyas
poṣeṇa sacate suvīraḥ ||

प्रा॒त्रिति॑ । रत्न॑म ् । प्रा॒तः॒ऽइत्वा॑ । द॒ धा॒ति॒ । तम ् । चि॒ कि॒ त्वान ् । प्र॒ ति॒ऽगह्
ृ य॑ । नि । ध॒ त्ते॒ । तेन॑ । प्र॒ जाम ् । व॒ र्धय॑मानः ।
आयुः॑ । रा॒यः । पोषेण ॑ । स॒ च॒ ते॒ । स॒ ऽवीरः॑
ु ॥

prātriti | ratnam | prātaḥ-itvā | dadhāti | tam | cikitvān | prati-gṛhya | ni | dhatte | tena | prajām |
vardhayamānaḥ | āyuḥ | rāyaḥ | poṣeṇa | sacate | su-vīraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ग
ु रु ॑ सत्सहि
ु र॒ण्यः स्वश्वो॑ ब॒ हद॑
ृ स्मै॒ वय॒ इन्द्रो॑ दधाति । यस्त्वा॒यन्तं॒ वसन
ु॑ ा प्रातरित्वो म॒ क्षीज॑
ु येव॒
पदि॑ मत्सिु ॒ नाति॑ ॥

सुगुरसत्सुहिरण्यः स्वश्वो बह
ृ दस्मै वय इन्द्रो दधाति । यस्त्वायन्तं वसुना प्रातरित्वो मुक्षीजयेव पदिमुत्सिनाति ॥

sugur asat suhiraṇyaḥ svaśvo bṛhad asmai vaya indro dadhāti | yas tvāyantaṁ vasunā prātaritvo
mukṣījayeva padim utsināti ||

स॒ ुऽगुः । अ॒ स॒ त ् । स॒ ऽहि
ु ॒ र॒ण्यः । स॒ ऽअश्वः॑
ु । ब॒ हत
ृ ् । अ॒ स्मै॒ । वयः॑ । इन्द्रः॑ । द॒ धा॒ति॒ । यः । त्वा॒ । आ॒ऽयन्त॑म ् । वसन
ु॑ ा ।
प्रा॒तः॒ऽइ॒त्वः॒ । म॒ क्षीज॑
ु याऽइव । पदि॑ म ् । उ॒ त ्ऽसि॒ नाति॑ ॥

su-guḥ | asat | su-hiraṇyaḥ | su-aśvaḥ | bṛhat | asmai | vayaḥ | indraḥ | dadhāti | yaḥ | tvā | āyantam | vasunā |
prātaḥ-itvaḥ | mukṣījayāiva | padim | ut-sināti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आय॑म॒द्य स॒ क ु ृ तं॑ प्रा॒तरि॒च्छन्नि॒ ष्टे ः प॒ त्रं
ु वसुम ॑ । अं॒ शोः स॒ तं
॑ ता॒ रथेन ु पा॑यय मत्स॒ रस्य॑ क्ष॒यद्वी॑रं
वर्धय स॒ न
ू त
ृ ा॑भिः ॥

आयमद्य सुकृतं प्रातरिच्छन्निष्टे ः पुत्रं वसुमता रथेन । अंशोः सत
ु ं पायय मत्सरस्य क्षयद्वीरं वर्धय सूनत
ृ ाभिः ॥

āyam adya sukṛtam prātar icchann iṣṭeḥ putraṁ vasumatā rathena | aṁśoḥ sutam pāyaya matsarasya
kṣayadvīraṁ vardhaya sūnṛtābhiḥ ||

आय॑म ् । अ॒ द्य । स॒ ऽक ु ृ त॑म ् । प्रा॒तः । इ॒च्छन ् । इ॒ष्टे ः । प॒ त्रम
ु ् । वसम ॑ । अं॒ शोः । स॒ तम
ु॑ ता । रथेन ु ् । पा॒य॒य॒ । म॒ त्स॒ रस्य॑ ।
॑ ् । व॒ र्ध॒य॒ । स॒ न
क्ष॒यत ्ऽवीरम ू त
ृ ा॑भिः ॥

āyam | adya | su-kṛtam | prātaḥ | icchan | iṣṭeḥ | putram | vasumatā | rathena | aṃśoḥ | sutam | pāyaya |
matsarasya | kṣayat-vīram | vardhaya | sūnṛtābhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ क्षरन्ति॒ सिन्ध॑वो मयो॒भव
ु ॑ ईजा॒नं च॑ य॒ क्ष्यमा॑णं च धे॒ नव॑: । प॒ णन्तं
ृ ॑ च॒ पपरि
ु॑ ं च श्रव॒ स्यवो॑ घ॒ तस्य॒
ृ
धारा॒ उप॑ यन्ति वि॒ श्वत॑: ॥

उप क्षरन्ति सिन्धवो मयोभुव ईजानं च यक्ष्यमाणं च धेनवः । पण
ृ न्तं च पपुरिं च श्रवस्यवो घत
ृ स्य धारा उप यन्ति
विश्वतः ॥

upa kṣaranti sindhavo mayobhuva ījānaṁ ca yakṣyamāṇaṁ ca dhenavaḥ | pṛṇantaṁ ca papuriṁ ca
śravasyavo ghṛtasya dhārā upa yanti viśvataḥ ||

उप॑ । क्ष॒र॒न्ति॒ । सिन्ध॑वः । म॒ यः॒ऽभुवः॑ । ई॒जा॒नम ् । च॒ । य॒ क्ष्यमा॑णम ् । च॒ । धे॒ नवः॑ । प॒ णन्त॑
ृ म ् । च॒ । पपरि
ु॑ म ् । च॒ ।
श्र॒व॒स्यवः॑ । घ॒ तस्य॑
ृ । धाराः॑ । उप॑ । य॒न्ति॒ । वि॒ श्वतः॑ ॥

upa | kṣaranti | sindhavaḥ | mayaḥ-bhuvaḥ | ījānam | ca | yakṣyamāṇam | ca | dhenavaḥ | pṛṇantam | ca |
papurim | ca | śravasyavaḥ | ghṛtasya | dhārāḥ | upa | yanti | viśvataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नाक॑स्य प॒ ष्ठे
ृ अधि॑ तिष्ठति श्रि॒तो यः प॒ णाति॒ ृ स ह॑ दे॒ वेषु॑ गच्छति । तस्मा॒ आपो॑ घ॒ तम॑
ृ र्षन्ति॒
सिन्ध॑व॒स्तस्मा॑ इ॒यं दक्षि॑णा पिन्वते॒ सदा॑ ॥

नाकस्य पष्ृ ठे अधि तिष्ठति श्रितो यः पण
ृ ाति स ह दे वेषु गच्छति । तस्मा आपो घत
ृ मर्षन्ति सिन्धवस्तस्मा इयं
दक्षिणा पिन्वते सदा ॥

nākasya pṛṣṭhe adhi tiṣṭhati śrito yaḥ pṛṇāti sa ha deveṣu gacchati | tasmā āpo ghṛtam arṣanti sindhavas
tasmā iyaṁ dakṣiṇā pinvate sadā ||

नाक॑स्य । प॒ ष्ठे
ृ । अधि॑ । ति॒ष्ठ॒ ति॒ । श्रि॒तः । यः । प॒ णाति॑
ृ । सः । ह॒ । दे॒ वेषु॑ । ग॒ च्छ॒ ति॒ । तस्मै॑ । आपः॑ । घ॒ तम
ृ ् । अ॒ र्ष॒ न्ति॒
। सिन्ध॑वः । तस्मै॑ । इ॒यम ् । दक्षि॑णा । पि॒ न्व॒ त॒ े । सदा॑ ॥

nākasya | pṛṣṭhe | adhi | tiṣṭhati | śritaḥ | yaḥ | pṛṇāti | saḥ | ha | deveṣu | gacchati | tasmai | āpaḥ | ghṛtam |
arṣanti | sindhavaḥ | tasmai | iyam | dakṣiṇā | pinvate | sadā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑सः । दक्षि॑णावन्तो अ॒ मत
दक्षि॑णावता॒मिदि॒ मानि॑ चि॒ त्रा दक्षि॑णावतां दि॒ वि सर्या ृ ं॑ भजन्ते॒ दक्षि॑णावन्त॒ :
प्र ति॑रन्त॒ आय:ु॑ ॥

दक्षिणावतामिदिमानि चित्रा दक्षिणावतां दिवि सूर्यासः । दक्षिणावन्तो अमत
ृ ं भजन्ते दक्षिणावन्तः प्र तिरन्त आयुः ॥

dakṣiṇāvatām id imāni citrā dakṣiṇāvatāṁ divi sūryāsaḥ | dakṣiṇāvanto amṛtam bhajante dakṣiṇāvantaḥ
pra tiranta āyuḥ ||

दक्षि॑णाऽवताम ् । इत ् । इ॒मानि॑ । चि॒ त्रा । दक्षि॑णाऽवताम ् । दि॒ वि । सूर्या॑सः । दक्षि॑णाऽवन्तः । अ॒ मत
ृ म
॑ ् । भ॒ ज॒ न्ते॒ ।
दक्षि॑णाऽवन्तः । प्र । ति॒ र॒न्ते॒ । आयुः॑ ॥

dakṣiṇāvatām | it | imāni | citrā | dakṣiṇāvatām | divi | sūryāsaḥ | dakṣiṇāvantaḥ | amṛtam | bhajante |
dakṣiṇāvantaḥ | pra | tirante | āyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा प॒ णन्तो॒
ृ दरिु ॑ त॒मेन॒ आर॒न्मा जा॑रिषःु स॒ रय॑ ु ॒ तास॑: । अ॒ न्यस्तेषां॑ परि॒धिर॑ स्त॒ ु
ू : सव्र
कश्चि॒ दपण॑ ृ न्तम॒ भि सं य॑न्त॒ ु शोका॑: ॥

मा पण
ृ न्तो दरि
ु तमेन आरन्मा जारिषुः सूरयः सुव्रतासः । अन्यस्तेषां परिधिरस्तु कश्चिदपण
ृ न्तमभि सं यन्तु शोकाः
॥

mā pṛṇanto duritam ena āran mā jāriṣuḥ sūrayaḥ suvratāsaḥ | anyas teṣām paridhir astu kaś cid apṛṇantam
abhi saṁ yantu śokāḥ ||

मा । प॒ ण॒
ृ न्तः॒ । दःु ऽइ॑तम ् । एनः॑ । आ । अ॒ र॒न ् । मा । जा॒रि॒षुः॒ । स॒ रयः॑
ू । स॒ ऽव्र॒
ु तासः॑ । अ॒ न्यः । तेषा॑म ् । प॒ रि॒ऽधिः । अ॒ स्त॒ ु
। कः । चि॒ त ् । अपण
॑ ृ न्तम ् । अ॒ भि । सम ् । य॒ न्त॒ ु । शोकाः॑ ॥

mā | pṛṇantaḥ | duḥ-itam | enaḥ | ā | aran | mā | jāriṣuḥ | sūrayaḥ | su-vratāsaḥ | anyaḥ | teṣām | pari-dhiḥ |
astu | kaḥ | cit | apṛṇantam | abhi | sam | yantu | śokāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- विद्वाँसः
THE MANTRA

अम॑न्दा॒न्त्स्तोमा॒न्प्र भ॑रे मनी॒षा सिन्धा॒वधि॑ क्षिय॒ तो भा॒व्यस्य॑ । यो मे॑ स॒ हस्र॒ ममि॑मीत स॒ वान॒ तर्तो
ू ॒
राजा॒ श्रव॑ इ॒च्छमा॑नः ॥

अमन्दान्त्स्तोमान्प्र भरे मनीषा सिन्धावधि क्षियतो भाव्यस्य । यो मे सहस्रममिमीत सवानतूर्तो राजा श्रव इच्छमानः
॥

amandān stomān pra bhare manīṣā sindhāv adhi kṣiyato bhāvyasya | yo me sahasram amimīta savān atūrto
rājā śrava icchamānaḥ ||

अम॑न्दान ् । सोमा॑न ् । प्र । भ॒ रे ॒ । म॒ नी॒षा सिन्धौ॑ । अधि॑ । क्षि॒य॒तः । भा॒व्यस्य॑ । यः । मे॒ । स॒ हस्र॑म ् । अमि॑मीत । स॒ वान ् ।
अ॒ तर्त
ू ः॑ । राजा॑ । श्रवः॑ । इ॒च्छमा॑नः ॥

amandān | somān | pra | bhare | manīṣā sindhau | adhi | kṣiyataḥ | bhāvyasya | yaḥ | me | sahasram | amimīta
| savān | atūrtaḥ | rājā | śravaḥ | icchamānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ तं राज्ञो॒ नाध॑मानस्य नि॒ ष्काञ्छ॒ तमश्वा॒न्प्रय॑तान्त्स॒ द्य आद॑ म ् । श॒ तं क॒ क्षीवाँ॒ असुर॑ स्य॒ गोनां॑
दि॒ वि श्रवो॒ऽजर॒मा त॑तान ॥

शतं राज्ञो नाधमानस्य निष्काञ्छतमश्वान्प्रयतान्त्सद्य आदम ् । शतं कक्षीवाँ असुरस्य गोनां दिवि श्रवोऽजरमा
ततान ॥

śataṁ rājño nādhamānasya niṣkāñ chatam aśvān prayatān sadya ādam | śataṁ kakṣīvām̐ asurasya gonāṁ
divi śravo 'jaram ā tatāna ||

श॒ तम ् । राज्ञः॑ । नाध॑मानस्य । नि॒ ष्कान ् । श॒ तम ् । अश्वा॑न ् । प्रऽय॑तान ् । स॒ द्यः । आद॑ म ् । श॒ तम ् । क॒ क्षीवा॑न ् ।
असरु॑ स्य । गोना॑म ् । दि॒ वि । श्रवः॑ । अ॒ जर॑ म ् । आ । त॒ता॒न॒ ॥

śatam | rājñaḥ | nādhamānasya | niṣkān | śatam | aśvān | pra-yatān | sadyaḥ | ādam | śatam | kakṣīvān |
asurasya | gonām | divi | śravaḥ | ajaram | ā | tatāna
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ मा श्या॒वाः स्व॒ नयेन ॑ द॒ त्ता व॒ धम
ू न्॑ तो॒ दश॒ रथा॑सो अस्थःु । ष॒ ष्टिः स॒ हस्र॒ मन॒ ु
गव्य॒ मागा॒त्सन॑त्क॒ क्षीवाँ॑ अभिपि॒ त्वे अह्ना॑म ् ॥

उप मा श्यावाः स्वनयेन दत्ता वधूमन्तो दश रथासो अस्थुः । षष्टिः सहस्रमनु गव्यमागात्सनत्कक्षीवाँ अभिपित्वे
अह्नाम ् ॥

upa mā śyāvāḥ svanayena dattā vadhūmanto daśa rathāso asthuḥ | ṣaṣṭiḥ sahasram anu gavyam āgāt sanat
kakṣīvām̐ abhipitve ahnām ||

॑ । द॒ त्ताः । व॒ धूऽम॑न्तः । दश॑ । रथा॑सः । अ॒ स्थुः॒ । ष॒ ष्टिः । स॒ हस्र॑म ् । अनु॑ । गव्य॑म ् । आ ।
उप॑ । मा॒ । श्या॒वाः । स्व॒ नयेन
अ॒ गा॒त ् । सन॑त ् । क॒ क्षीवा॑न ् । अ॒ भि॒ ऽपि॒ त्वे । अह्ना॑म ् ॥

upa | mā | śyāvāḥ | svanayena | dattāḥ | vadhū-mantaḥ | daśa | rathāsaḥ | asthuḥ | ṣaṣṭiḥ | sahasram | anu |
gavyam | ā | agāt | sanat | kakṣīvān | abhi-pitve | ahnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ं द्दश॑रथस्य॒ शोणा॑: स॒ हस्र॒ स्याग्रे॒ श्रेणि॑ ं नयन्ति । म॒ द॒ च्यत
च॒ त्वा॒रि॒श ु :॑ कृश॒ नाव॑तो॒ अत्या॑न्क॒ क्षीव॑न्त॒
उद॑ मक्ष
ृ न्त प॒ ज्राः ॥

चत्वारिंशद्दशरथस्य शोणाः सहस्रस्याग्रे श्रेणि ं नयन्ति । मदच्युतः कृशनावतो अत्यान्कक्षीवन्त उदमक्ष
ृ न्त पज्राः ॥

catvāriṁśad daśarathasya śoṇāḥ sahasrasyāgre śreṇiṁ nayanti | madacyutaḥ kṛśanāvato atyān kakṣīvanta
ud amṛkṣanta pajrāḥ ||

ं त ् । दश॑ऽरथस्य । शोणाः॑ । स॒ हस्र॑स्य । अग्रे॑ । श्रेणिम
च॒ त्वा॒रि॒श ॑ ् । न॒ य॒न्ति॒ । म॒ द॒ ऽच्यत
ु ः॑ । कृ॒श॒ नऽव॑तः । अत्या॑न ् ।
क॒ क्षीव॑न्तः । उत ् । अ॒ म॒ क्ष॒
ृ न्त॒ । प॒ ज्राः ॥

catvāriṃśat | daśa-rathasya | śoṇāḥ | sahasrasya | agre | śreṇim | nayanti | mada-cyutaḥ | kṛśana-vataḥ | atyān
| kakṣīvantaḥ | ut | amṛkṣanta | pajrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पर्वा
ू ॒मन॒ ु प्रय॑ति॒मा द॑ दे व॒ स्त्रीन्य॒ क्ताँ
ु अ॒ ष्टाव॒ रिधा॑यसो॒ गाः । स॒ बन्ध॑
ु वो॒ ये वि॒ श्या॑ इव॒ व्रा अन॑स्वन्त॒ :
श्रव॒ ऐष॑न्त प॒ ज्राः ॥

पूर्वामनु प्रयतिमा ददे वस्त्रीन्युक्ताँ अष्टावरिधायसो गाः । सुबन्धवो ये विश्या इव व्रा अनस्वन्तः श्रव ऐषन्त पज्राः ॥

pūrvām anu prayatim ā dade vas trīn yuktām̐ aṣṭāv aridhāyaso gāḥ | subandhavo ye viśyā iva vrā
anasvantaḥ śrava aiṣanta pajrāḥ ||

पूर्वा॑म ् । अनु॑ । प्रऽय॑तिम ् । आ । द॒ दे॒ । वः॒ । त्रीन ् । य॒ क्तान
ु ् । अ॒ ष्टौ । अ॒ रिऽधा॑यसः । गाः । स॒ ऽबन्ध॑
ु वः । ये ।
वि॒ श्याः॑ऽइव । व्राः । अन॑स्वन्तः । श्रवः॑ । ऐष॑न्त । प॒ ज्राः ॥

pūrvām | anu | pra-yatim | ā | dade | vaḥ | trīn | yuktān | aṣṭau | ari-dhāyasaḥ | gāḥ | su-bandhavaḥ | ye |
viśyāḥ-iva | vrāḥ | anasvantaḥ | śravaḥ | aiṣanta | pajrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- भावयव्यः
THE MANTRA

आग॑धिता॒ परि॑ गधिता॒ या क॑शी॒केव॒ जङ्ग॑हे । ददा॑ति॒ मह्यं॒ याद॑ रु ी॒ याशन
ू॑ ां भो॒ज्या॑ श॒ ता ॥

आगधिता परिगधिता या कशीकेव जङ्गहे । ददाति मह्यं यादरु ी याशन
ू ां भोज्या शता ॥

āgadhitā parigadhitā yā kaśīkeva jaṅgahe | dadāti mahyaṁ yādurī yāśūnām bhojyā śatā ||

आऽग॑धिता । परि॑ ऽगधिता । या । क॒ शी॒काऽइ॑व । जङ्ग॑हे । ददा॑ति । मह्य॑म ् । याद॑ रु ी । याशन
ू॑ ाम ् । भो॒ज्या॑ । श॒ ता ॥

āgadhitā | pari-gadhitā | yā | kaśīkāiva | jaṅgahe | dadāti | mahyam | yādurī | yāśūnām | bhojyā | śatā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- रोमशा ब्रह्मवादिनी
THE MANTRA

ृ ॒ मा मे॑ द॒ भ्राणि॑ मन्यथाः । सर्वा॒हम॑स्मि रोम॒ शा ग॒ न्धारी॑णामिवावि॒ का ॥
उपो॑प मे॒ परा॑ मश

उपोप मे परा मश
ृ मा मे दभ्राणि मन्यथाः । सर्वाहमस्मि रोमशा गन्धारीणामिवाविका ॥

upopa me parā mṛśa mā me dabhrāṇi manyathāḥ | sarvāham asmi romaśā gandhārīṇām ivāvikā ||

ृ । मा । मे॒ । द॒ भ्राणि॑ । म॒ न्य॒ थाः॒ । सर्वा॑ । अ॒ हम ् । अ॒ स्मि॒ । रो॒म॒शा । ग॒ न्धारी॑णाम ्ऽइव ।
उप॑ऽउप । मे॒ । परा॑ । म॒ श॒
अ॒ वि॒ का ॥

upa-upa | me | parā | mṛśa | mā | me | dabhrāṇi | manyathāḥ | sarvā | aham | asmi | romaśā | gandhārīṇām-iva
| avikā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- परुच्छे पो दै वोदासिः
छन्द: (Chhand) :- अष्टिः
THE MANTRA

अ॒ ग्निं होता॑रं मन्ये॒ दास्व॑न्तं॒ वसंु॑ स॒ न ॑
ू ंु सह॑सो जा॒तवेदसं॒ ॑
विप्रं॒ न जा॒तवेदसम ् । य ऊ॒ र्ध्वया॑ स्वध्व॒ रो
दे॒ वो दे॒ वाच्या॑ कृ॒पा । घ॒ तस्य॒
ृ विभ्रा॑ष्टि॒मनु॑ वष्टि शो॒चिषा॒जह्
ु वा॑नस्य स॒ र्पिष॑: ॥

अग्निं होतारं मन्ये दास्वन्तं वसुं सूनुं सहसो जातवेदसं विप्रं न जातवेदसम ् । य ऊर्ध्वया स्वध्वरो दे वो दे वाच्या कृपा ।
घत
ृ स्य विभ्राष्टिमनु वष्टि शोचिषाजह्
ु वानस्य सर्पिषः ॥

agniṁ hotāram manye dāsvantaṁ vasuṁ sūnuṁ sahaso jātavedasaṁ vipraṁ na jātavedasam | ya ūrdhvayā
svadhvaro devo devācyā kṛpā | ghṛtasya vibhrāṣṭim anu vaṣṭi śociṣājuhvānasya sarpiṣaḥ ||

अ॒ ग्निम ् । होता॑रम ् । म॒ न्ये॒ । दास्व॑न्तम ् । वसम
ु॑ ् । स॒ न ॑
ू ुम ् । सह॑सः । जा॒तऽवेदसम ॑
् । विप्र॑म ् । न । जा॒तऽवेदसम ् । यः ।
ऊ॒ र्ध्वया॑ । स॒ ऽअ॒
ु ध्व॒ रः । दे॒ वः । दे॒ वाच्या॑ । कृ॒पा । घ॒ तस्य॑
ृ । विऽभ्रा॑ष्टिम ् । अनु॑ । व॒ ष्टि॒ । शो॒चिषा॑ । आ॒ऽजह्
ु वा॑नस्य । स॒

agnim | hotāram | manye | dāsvantam | vasum | sūnum | sahasaḥ | jāta-vedasam | vipram | na | jāta-vedasam |
yaḥ | ūrdhvayā | su-adhvaraḥ | devaḥ | devācyā | kṛpā | ghṛtasya | vi-bhrāṣṭim | anu | vaṣṭi | śociṣā |
ājuhvānasya | sarpiṣaḥa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यजि॑ष्ठं त्वा॒ यज॑माना हुवेम॒ ज्येष्ठ॒ मङ्गि॑रसां विप्र॒ मन्म॑भि॒र्विप्रेभिः ॑ शक्र
ु ॒ मन्म॑भिः ।
परि॑ ज्मानमिव॒ द्यां होता॑रं चर्षणी॒नाम ् । शो॒चिष्के॑शं॒ वष
ृ ण
॑ ं॒ यमि॒ मा विश॒ : प्राव॑न्तु ज॒ तये
ू ॒ विश॑: ॥

यजिष्ठं त्वा यजमाना हुवेम ज्येष्ठमङ्गिरसां विप्र मन्मभिर्विप्रेभिः शुक्र मन्मभिः । परिज्मानमिव द्यां होतारं
चर्षणीनाम ् । शोचिष्केशं वष
ृ णं यमिमा विशः प्रावन्तु जत
ू ये विशः ॥

yajiṣṭhaṁ tvā yajamānā huvema jyeṣṭham aṅgirasāṁ vipra manmabhir viprebhiḥ śukra manmabhiḥ |
parijmānam iva dyāṁ hotāraṁ carṣaṇīnām | śociṣkeśaṁ vṛṣaṇaṁ yam imā viśaḥ prāvantu jūtaye viśaḥ ||

॑
यजि॑ष्ठम ् । त्वा॒ । यज॑मानाः । हु॒वे॒म॒ । ज्येष्ठ॑ म ् । अङ्गि॑रसाम ् । वि॒ प्र॒ । मन्म॑ऽभिः । विप्रेभिः । श॒ क्र
ु ॒ । मन्म॑ऽभिः ।
परि॑ ज्मानम ्ऽइव । द्याम ् । होता॑रम ् । च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् । शो॒चिःऽके॑शम ् । वष ृ ण
॑ म ् । यम ् । इ॒माः । विशः॑ । प्र । अ॒ व॒ न्त॒ ु ।
ू ॑।
ज॒ तये

yajiṣṭham | tvā | yajamānāḥ | huvema | jyeṣṭham | aṅgirasām | vipra | manma-bhiḥ | viprebhiḥ | śukra |
manma-bhiḥ | parijmānam-iva | dyām | hotāram | carṣaṇīnām | śociḥ-keśam | vṛṣaṇam | yam | imāḥ | viśaḥ |
pra | avantu | jūtaye | viśaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स हि प॒ रू ु चि॒ दोज॑सा वि॒ रुक्म॑ता॒ दीद्या॑नो॒ भव॑ति द्रहु ं त॒रः प॑र॒शर्न
ु द्र॑ हु ं त॒रः । वी॒ळु चि॒ द्यस्य॒ समत
॑ ृ ौ॒
श्रव ॑ यत्स्थि॒ रम ् । नि॒ :षह॑ माणो यमते॒ नाय॑ते धन्वा॒सहा॒ नाय॑ते ॥
ु ॒ द्वनेव॒

स हि पुरू चिदोजसा विरुक्मता दीद्यानो भवति द्रहु ंतरः परशर्न
ु द्रहु ं तरः । वीळु चिद्यस्य समत
ृ ौ श्रुवद्वनेव यत्स्थिरम ्
। निःषहमाणो यमते नायते धन्वासहा नायते ॥

sa hi purū cid ojasā virukmatā dīdyāno bhavati druhaṁtaraḥ paraśur na druhaṁtaraḥ | vīḻu cid yasya
samṛtau śruvad vaneva yat sthiram | niḥṣahamāṇo yamate nāyate dhanvāsahā nāyate ||

सः । हि । प॒ रु
ु । चि॒ त ् । ओज॑सा । वि॒ रुक्म॑ता । दीद्या॑नः । भव॑ति । द्र॒ हु ॒ म ्ऽत॒रः । प॒ र॒शुः । न । द्र॒ हु ॒ न्त॒रः । वी॒ळु । चि॒ त ् ।
यस्य॑ । सम ्ऽऋ॑तौ । श्रव
ु त
॑ ् । वना॑ऽइव । यत ् । स्थि॒ रम ् । निः॒ऽसह॑माणः । य॒ म॒ते॒ । न । अ॒ य॒ त॒ े । ध॒ न्व॒ ऽसहा॑ । न । अ॒ य॒ त॒ े
॥

saḥ | hi | puru | cit | ojasā | virukmatā | dīdyānaḥ | bhavati | druham-taraḥ | paraśuḥ | na | druhantaraḥ | vīḷu |
cit | yasya | sam-ṛtau | śruvat | vanāiva | yat | sthiram | niḥ-sahamāṇaḥ | yamate | na | ayate | dhanva-sahā | na
| ayate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगष्टिः
THE MANTRA

दृ॒ळ्हा चि॑दस्मा॒ अनु॑ द॒ र्यथा॑
ु वि॒ दे तेजिष्॑ ठाभिर॒रणि॑भिर्दा॒ष्ट्यव॑से॒ऽग्नये॑ दा॒ष्ट्यव॑से । प्र यः प॒ रूणि॒
ु
॑ शो॒चिषा॑ । स्थि॒ रा चि॒ दन्ना॒ नि रि॑ णा॒त्योज॑सा॒ नि स्थि॒ राणि॑ चि॒ दोज॑सा ॥
गाह॑ त॒ े तक्ष॒द्वनेव

दृळ्हा चिदस्मा अनु दर्य
ु था विदे तेजिष्ठाभिररणिभिर्दाष्ट्यवसेऽग्नये दाष्ट्यवसे । प्र यः पुरूणि गाहते तक्षद्वनेव
शोचिषा । स्थिरा चिदन्ना नि रिणात्योजसा नि स्थिराणि चिदोजसा ॥

dṛḻhā cid asmā anu dur yathā vide tejiṣṭhābhir araṇibhir dāṣṭy avase 'gnaye dāṣṭy avase | pra yaḥ purūṇi
gāhate takṣad vaneva śociṣā | sthirā cid annā ni riṇāty ojasā ni sthirāṇi cid ojasā ||

दृ॒ळ्हा । चि॒ त ् । अ॒ स्मै॒ । अनु॑ । दःु ॒ । यथा॑ । वि॒ दे । तेजिष्॑ ठाभिः । अ॒ रणि॑ऽभिः । दा॒ष्टि॒ । अव॑से । अ॒ ग्नये॑ । दा॒श्टि॒ । अव॑से
। प्र । यः । प॒ रूणि॑
ु । गाह॑ते । तक्ष॑त ् । वना॑ऽइव । शो॒चिषा॑ । स्थि॒ रा । चि॒ त ् । अन्ना॑ । नि । रि॒णा॒ति॒ । ओज॑सा । नि । स ्

dṛḷhā | cit | asmai | anu | duḥ | yathā | vide | tejiṣṭhābhiḥ | araṇi-bhiḥ | dāṣṭi | avase | agnaye | dāśṭi | avase |
pra | yaḥ | purūṇi | gāhate | takṣat | vanāiva | śociṣā | sthirā | cit | annā | ni | riṇāti | ojasā | ni | sthirāṇi | cit |
ojsā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- अत्यष्टिः
THE MANTRA

तम॑स्य प॒ क्षम
ृ प ु र॑ ासु धीमहि॒ नक्तं॒ यः स॒ दर्श ॑
ु तरो॒ दिवा॑तरा॒दप्रा॑यषु ॒ े दिवा॑तरात ् ।
आद॒ स्याय॒ र्ग्रभ॑ ू ॑ । भ॒ क्तमभ॑क्त॒ मवो॒ व्यन्तो॑ अ॒ जरा॑ अ॒ ग्नयो॒ व्यन्तो॑ अ॒ जरा॑:
ु णवद्वी॒ळु शर्म॒ न स॒ नवे
॥

तमस्य पक्ष
ृ मुपरासु धीमहि नक्तं यः सुदर्शतरो दिवातरादप्रायुषे दिवातरात ् । आदस्यायुर्ग्रभणवद्वीळु शर्म न सूनवे ।
भक्तमभक्तमवो व्यन्तो अजरा अग्नयो व्यन्तो अजराः ॥

tam asya pṛkṣam uparāsu dhīmahi naktaṁ yaḥ sudarśataro divātarād aprāyuṣe divātarāt | ād asyāyur
grabhaṇavad vīḻu śarma na sūnave | bhaktam abhaktam avo vyanto ajarā agnayo vyanto ajarāḥ ||

तम ् । अ॒ स्य॒ । प॒ क्षम
ृ ् । उप॑रासु । धी॒म॒हि॒ । नक्त॑म ् । यः । स॒ दर्श॑
ु ऽतरः । दिवा॑ऽतरात ् । अप्र॑ऽआयुषे । दिवा॑तरात ् । आत ् ।
अ॒ स्य॒ । आयःु ॑ । ग्रभ॑णऽवत ् । वी॒ळ॒ ु । शर्म॑ । न । स॒ नवे
ू ॑ । भ॒ क्तम ् । अभ॑क्तम ् । अवः॑ । व्यन्तः॑ । अ॒ जराः॑ । अ॒ ग्नयः॑ ।
व्यन्तः॑ ।

tam | asya | pṛkṣam | uparāsu | dhīmahi | naktam | yaḥ | sudarśa-taraḥ | divātarāt | apra-āyuṣe | divātarāt | āt |
asya | āyuḥ | grabhaṇa-vat | vīḷu | śarma | na | sūnave | bhaktam | abhaktam | avaḥ | vyantaḥ | ajarāḥ |
agnayaḥ | vyantaḥ | ajarāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स हि शर्धो॒ न मारु॑ तं तवि
ु ॒ ष्वणि॒ रप्न॑स्वतीष॒ र्वरा॑ ॑
ू स्वि॒ष्टनि॒ रार्तनास्वि॒ ष्टनि॑: ।
आद॑ द्ध॒व्यान्या॑द॒दिर्य॒ ज्ञस्य॑ के॒तरु र्ह ॑ हृषीवतो॒
॒ णा॑ । अध॑ स्मास्य॒ हर्षतो॒ ॑ विश्वे॑ जष
ु न्त॒ पन्थां॒ नर॑ : श॒ भे
ु न
पन्था॑म ् ॥

स हि शर्धो न मारुतं तुविष्वणिरप्नस्वतीषूर्वरास्विष्टनिरार्तनास्विष्टनिः । आदद्धव्यान्याददिर्यज्ञस्य केतरु र्हणा । अध
स्मास्य हर्षतो हृषीवतो विश्वे जष
ु न्त पन्थां नरः शभ
ु े न पन्थाम ् ॥

sa hi śardho na mārutaṁ tuviṣvaṇir apnasvatīṣūrvarāsv iṣṭanir ārtanāsv iṣṭaniḥ | ādad dhavyāny ādadir
yajñasya ketur arhaṇā | adha smāsya harṣato hṛṣīvato viśve juṣanta panthāṁ naraḥ śubhe na panthām ||

सः । हि । शर्धः॑ । न । मारु॑ तम ् । त॒ वि॒ ॑
ु ऽस्वणिः॑ । अप्न॑स्वतीषु । उ॒ र्वरा॑सु इ॒ष्टनिः॑ । आर्तनास ु । इ॒ष्टनिः॑ । आद॑ त ् ।
॑ । हृषी॑वतः । विश्वे॑ । ज॒ ष॒
ह॒व्यानि॑ । आ॒ऽद॒ दिः । य॒ ज्ञस्य॑ । के॒तःु । अ॒ र्हणा॑ । अध॑ । स्म॒ । अ॒ स्य॒ । हर्षतः ु न्त॒ । पन्था॑म ् ।
नरः

saḥ | hi | śardhaḥ | na | mārutam | tuvi-svaṇiḥ | apnasvatīṣu | urvarāsu iṣṭaniḥ | ārtanāsu | iṣṭaniḥ | ādat |
havyāni | ādadiḥ | yajñasya | ketuḥ | aharṇā | adha | sma | asya | harṣataḥ | hṛṣīvataḥ | viśve | juṣanta |
panthām | naraḥ | śubhe | na | panth
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्वि॒ ता यदीं॑ की॒स्तासो॑ अ॒ भिद्य॑वो नम॒ स्यन्त॑ उप॒ वोच॑न्त॒ भग ृ व
॑ ो म॒ थ्नन्तो॑ दा॒शा भग ॑ ः । अ॒ ग्निरी॑शे॒
ृ व
वसन ु ॒ र्यो ध॒ र्णिरे॑ षाम ् । प्रि॒ याँ अ॑पि॒धीँर्वनिषीष्ट॒
ू॑ ां॒ शचि ॑ मेधिर॑ ॒ आ व॑निषीष्ट॒ मेधिर॑ ः ॥

द्विता यदीं कीस्तासो अभिद्यवो नमस्यन्त उपवोचन्त भग
ृ वो मथ्नन्तो दाशा भग
ृ वः । अग्निरीशे वसूनां शुचिर्यो
धर्णिरे षाम ् । प्रियाँ अपिधीँर्वनिषीष्ट मेधिर आ वनिषीष्ट मेधिरः ॥

dvitā yad īṁ kīstāso abhidyavo namasyanta upavocanta bhṛgavo mathnanto dāśā bhṛgavaḥ | agnir īśe
vasūnāṁ śucir yo dharṇir eṣām | priyām̐ apidhīm̐r vaniṣīṣṭa medhira ā vaniṣīṣṭa medhiraḥ ||

द्वि॒ ता । यत ् । ई॒म ् । की॒स्तासः॑ । अ॒ भिऽद्य॑वः । न॒ म॒स्यन्तः॑ । उ॒ प॒ऽवोच॑न्त । भग
ृ व
॑ ः । म॒ श्नन्तः॑ । दा॒शा । भग
ृ व
॑ ः।
अ॒ ग्निः । ई॒शे॒ । वसन
ू॑ ाम ् । शचि
ु ः॑ । यः । ध॒ र्णिः । ए॒ षा॒म ् । प्रि॒ यान ् । अ॒ पि॒ ऽधीन ् । व॒ नि॒षी॒ष्ट॒ । मेधिर॑ ः । आ । व॒ नि॒षी॒श्ट॒ ।
मेधि

dvitā | yat | īm | kīstāsaḥ | abhi-dyavaḥ | namasyantaḥ | upa-vocanta | bhṛgavaḥ | maśnantaḥ | dāśā |
bhṛgavaḥ | agniḥ | īśe | vasūnām | śuciḥ | yaḥ | dharṇiḥ | eṣām | priyān | api-dhīn | vaniṣīṣṭa | medhiraḥ | ā |
vaniṣīśṭa | medhiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वा॑सां त्वा वि॒ शां पतिं॑ हवामहे॒ सर्वासां
॑ समा॒नं दम्प॑ति ं भ॒ जे ु । अति॑थि॒ ं
ु स॒ त्यगि॑र्वाहसं भ॒ जे
मानष ु यस्या॑स॒या । अ॒ मी च॒ विश्वे॑ अ॒ मत
ु॑ ाणां पि॒ तर्न ृ ा॑स॒ आ वयो॑ ह॒व्या दे॒ वेष्वा वय॑: ॥

विश्वासां त्वा विशां पतिं हवामहे सर्वासां समानं दम्पतिं भुजे सत्यगिर्वाहसं भुजे । अतिथिं मानुषाणां पितुर्न यस्यासया
। अमी च विश्वे अमत
ृ ास आ वयो हव्या दे वेष्वा वयः ॥

viśvāsāṁ tvā viśām patiṁ havāmahe sarvāsāṁ samānaṁ dampatim bhuje satyagirvāhasam bhuje | atithim
mānuṣāṇām pitur na yasyāsayā | amī ca viśve amṛtāsa ā vayo havyā deveṣv ā vayaḥ ||

विश्वा॑साम ् । त्वा॒ । वि॒ शाम ् । पति॑म ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । सर्वा॑साम ् । स॒ मा॒नम ् । दम ्ऽप॑तिम ् । भ॒ जे
ु । स॒ त्यऽगि॑र्वाहसम ् । भ॒ जे
ु ।
अति॑थिम ् । मानष ु॑ ाणाम ् । पि॒ तःु । न । यस्य॑ । आ॒स॒ या । अ॒ मी इति॑ । च॒ । विश्वे॑ । अ॒ मत ृ ा॑सः । आ । वयः॑ । ह॒व्या । दे॒ वेषु॑
।आ।

viśvāsām | tvā | viśām | patim | havāmahe | sarvāsām | samānam | dam-patim | bhuje | satya-girvāhasam |
bhuje | atithim | mānuṣāṇām | pituḥ | na | yasya | āsayā | amī iti | ca | viśve | amṛtāsaḥ | ā | vayaḥ | havyā |
deveṣu | ā | vayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ सह॑सा॒ सह॑ न्तमः श॒ ष्मिन्त॑
ु मो जायसे दे॒ वता॑तये र॒यिर्न दे॒ वता॑तये । श॒ ष्मिन्त॑
ु मो॒ हि ते॒ मदो॑
द्य॒ म्निन्त॑
ु म उ॒ त क्रत:ु॑ । अध॑ स्मा ते॒ परि॑ चरन्त्यजर श्रष्ु टी॒वानो॒ नाज॑र ॥

त्वमग्ने सहसा सहन्तमः शुष्मिन्तमो जायसे दे वतातये रयिर्न दे वतातये । शुष्मिन्तमो हि ते मदो द्युम्निन्तम उत
क्रतःु । अध स्मा ते परि चरन्त्यजर श्रष्ु टीवानो नाजर ॥

tvam agne sahasā sahantamaḥ śuṣmintamo jāyase devatātaye rayir na devatātaye | śuṣmintamo hi te mado
dyumnintama uta kratuḥ | adha smā te pari caranty ajara śruṣṭīvāno nājara ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । सह॑सा । सह॑न ्ऽतमः । श॒ ष्मिन
ु ्ऽत॑मः । जा॒य॒से॒ । दे॒ वऽता॑तये । र॒यिः । न । दे॒ वऽता॑तये । श॒ ष्मिन
ु ्ऽत॑मः॑ ।
हि । ते॒ । मदः॑ । द्य॒ म्निन
ु ्ऽत॑मः । उ॒ त । क्रतःु ॑ । अध॑ । स्म॒ । ते॒ । परि॑ । च॒ र॒न्ति॒ । अ॒ ज॒ र॒ । श्र॒ ष्टी॒
ु वानः॑ । न । अ॒ ज॒ र॒ ॥

tvam | agne | sahasā | sahan-tamaḥ | śuṣmin-tamaḥ | jāyase | deva-tātaye | rayiḥ | na | deva-tātaye | śuṣmin-
tamaḥ | hi | te | madaḥ | dyumnin-tamaḥ | uta | kratuḥ | adha | sma | te | pari | caranti | ajara | śruṣṭīvānaḥ | na
| ajara
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगतिशक्वरी
THE MANTRA

प्र वो॑ म॒ हे सह॑ सा॒ सह॑ स्वत उष॒ र्बुधे॑ पश॒ षे
ु नाग्नये॒ स्तोमो॑ बभत्ू व॒ ग्नये॑ । प्रति॒ यदीं॑ ह॒विष्मा॒न्विश्वा॑स॒ ु
क्षास॒ ु जोगुव॑ े । अग्रे॑ रे ॒भो न ज॑रत ऋष॒ णां
ू जर्णि
ू ॒ र्होत॑ ऋष॒ णाम
ू ्॥

प्र वो महे सहसा सहस्वत उषर्बुधे पशुषे नाग्नये स्तोमो बभूत्वग्नये । प्रति यदीं हविष्मान्विश्वासु क्षासु जोगुवे । अग्रे
रे भो न जरत ऋषण
ू ां जर्णि
ू र्होत ऋषण
ू ाम ् ॥

pra vo mahe sahasā sahasvata uṣarbudhe paśuṣe nāgnaye stomo babhūtv agnaye | prati yad īṁ haviṣmān
viśvāsu kṣāsu joguve | agre rebho na jarata ṛṣūṇāṁ jūrṇir hota ṛṣūṇām ||

प्र । वः॒ । म॒ हे । सह॑सा । सह॑स्वते । उ॒ षः॒ऽबुधे॑ । प॒ श॒ ऽसेु । न । अ॒ ग्नये॑ । स्तोमः॑ । ब॒ भ॒ त ू ॒ ु । अ॒ ग्नये॑ । प्रति॑ । यत ् । ई॒म ् ।
ु॑ े । अग्रे॑ । रे ॒भः । न । ज॒ र॒त॒ े । ऋ॒ष॒ णाम
ह॒विष्मान ् । विश्वा॑सु । क्षासु॑ । जोगव ू ् । जर्णि
ू ः॑ । होता॑ । ऋ॒ष॒ णाम
ू ्॥

pra | vaḥ | mahe | sahasā | sahasvate | uṣaḥ-budhe | paśu-se | na | agnaye | stomaḥ | babhūtu | agnaye | prati |
yat | īm | haviṣmān | viśvāsu | kṣāsu | joguve | agre | rebhaḥ | na | jarate | ṛṣūṇām | jūrṇiḥ | hotā | ṛṣūṇām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॒ नेदि॑ष्ठं॒ ददृ॑शान॒ आ भ॒ राग्ने॑ दे॒ वेभि॒: सच॑नाः सच ु त े॒ न
ु ा॑ म॒ हो रा॒यः सच
ु॑ त े॒ न
ु ा॑ । महि॑ शविष्ठ
नस्कृधि सं॒ चक्षे॑ भ॒ जे
ु अ॒ स्यै । महि॑ स्तो॒तभ् ु ॒ मथी॑रु॒ग्रो न शव॑सा ॥
ृ यो॑ मघवन्त्स॒ वीर्यं

स नो नेदिष्ठं ददृशान आ भराग्ने दे वेभिः सचनाः सुचेतुना महो रायः सुचेतुना । महि शविष्ठ नस्कृधि संचक्षे भुजे
अस्यै । महि स्तोतभ्
ृ यो मघवन्त्सव
ु ीर्यं मथीरुग्रो न शवसा ॥

sa no nediṣṭhaṁ dadṛśāna ā bharāgne devebhiḥ sacanāḥ sucetunā maho rāyaḥ sucetunā | mahi śaviṣṭha nas
kṛdhi saṁcakṣe bhuje asyai | mahi stotṛbhyo maghavan suvīryam mathīr ugro na śavasā ||

सः । नः॒ । नेदि॑ष्ठम ् । ददृ॑शानः । आ । भ॒ र॒ । अग्ने॑ । दे॒ वेभिः॑ । सऽच॑नाः । सुऽचे॒ तुना॑ । म॒ हः । र॒यः । स॒ ऽचे॒ ु तन ु ा॑ । महि॑ ।
श॒ वि॒ ष्ठ॒ । नः॒ । कृ॒धि॒ । स॒ म ्ऽचक्षे॑ । भ॒ जे
ु । अ॒ स्यै । महि॑ । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । मथीः॑ । उ॒ ग्रः । न ।
म

saḥ | naḥ | nediṣṭham | dadṛśānaḥ | ā | bhara | agne | devebhiḥ | sa-canāḥ | su-cetunā | mahaḥ | rayaḥ | su-
cetunā | mahi | śaviṣṭha | naḥ | kṛdhi | sam-cakṣe | bhuje | asyai | mahi | stotṛ-bhyaḥ | magha-van | su-vīryam
| mathīḥ | ugraḥ | na | śavasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ त्यष्टिः
THE MANTRA

ु॑ ो॒ धरी॑मणि॒ होता॒ यजि॑ष्ठ उ॒ शिजा॒मनु॑ व्र॒ तम॒ ग्निः स्वमनु॑ व्र॒ तम ् । वि॒ श्वश्रष्टि
अ॒ यं जा॑यत॒ मनष ु॑ ः
सखीय॒ ते र॒यिरि॑ व श्रवस्य॒ ते । अद॑ ब्धो॒ होता॒ नि ष॑ददि॒ ळस्प॒ दे परि॑ वीत इ॒ळस्प॒ दे ॥

अयं जायत मनुषो धरीमणि होता यजिष्ठ उशिजामनु व्रतमग्निः स्वमनु व्रतम ् । विश्वश्रुष्टिः सखीयते रयिरिव
श्रवस्यते । अदब्धो होता नि षददिळस्पदे परिवीत इळस्पदे ॥

ayaṁ jāyata manuṣo dharīmaṇi hotā yajiṣṭha uśijām anu vratam agniḥ svam anu vratam | viśvaśruṣṭiḥ
sakhīyate rayir iva śravasyate | adabdho hotā ni ṣadad iḻas pade parivīta iḻas pade ||

ु॑ ः॑ । धरी॑मणि । होता॑ । यजि॑ष्ठः । उ॒ शिजा॑म ् । अनु॑ । व्र॒ तम ् । अ॒ ग्निः । स्वम ् । अनु॑ । व्र॒ तम ् ।
अयम ् । जा॒य॒त॒ । मनष
वि॒ श्वऽश्रष्टि
ु॑ ः । स॒ खि॒ ऽय॒ ते । र॒यिःऽइ॑व । श्र॒व॒स्य॒ ते । अद॑ ब्धः । होता॑ । नि । स॒ द॒ त ् । इ॒ळः । प॒ दे । परि॑ ऽवीतः । इ॒ळः । प॒ दे
॥

ayam | jāyata | manuṣaḥ | dharīmaṇi | hotā | yajiṣṭhaḥ | uśijām | anu | vratam | agniḥ | svam | anu | vratam |
viśva-śruṣṭiḥ | sakhi-yate | rayiḥ-iva | śravasyate | adabdhaḥ | hotā | ni | sadat | iḷaḥ | pade | pari-vītaḥ | iḷaḥ |
pade
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं य॑ज्ञ॒साध॒ मपि॑ वातयामस्य॒ तस्य॑ ृ प॒ था नम॑सा ह॒विष्म॑ता दे॒ वता॑ता ह॒विष्म॑ता । स न॑
ऊ॒ र्जाम॒ पाभ
ु त्॑ ृ य॒ या कृ॒पा न जर्य
ू॑ ति । यं मा॑त॒रिश्वा॒ मन॑वे परा॒वतो॑ दे॒ वं भाः प॑रा॒वत॑: ॥

तं यज्ञसाधमपि वातयामस्यत
ृ स्य पथा नमसा हविष्मता दे वताता हविष्मता । स न ऊर्जामुपाभत्ृ यया कृपा न जूर्यति ।
यं मातरिश्वा मनवे परावतो दे वं भाः परावतः ॥

taṁ yajñasādham api vātayāmasy ṛtasya pathā namasā haviṣmatā devatātā haviṣmatā | sa na ūrjām
upābhṛty ayā kṛpā na jūryati | yam mātariśvā manave parāvato devam bhāḥ parāvataḥ ||

तम ् । य॒ ज्ञ॒ऽसाध॑म ् । अपि॑ । वा॒त॒या॒म॒सि॒ । ऋ॒तस्य॑ । प॒ था । नम॑सा । ह॒विष्म॑ता । दे॒ वऽता॑ता । ह॒विष्म॑ता । सः । नः॒ ।
ऊ॒ र्जाम ् । उ॒ प॒ऽआभति
॑ ृ । अ॒ या । कृ॒पा । न । ज॒ र्य॒ति॒
ू । यम ् । मा॒त॒रिश्वा॑ । मन॑वे । प॒ रा॒ऽवतः॑ । दे॒ वम ् । भारिति॒ भाः ।
प॒ रा॒ऽवतः॑ ॥

tam | yajña-sādham | api | vātayāmasi | ṛtasya | pathā | namasā | haviṣmatā | deva-tātā | haviṣmatā | saḥ | naḥ
| ūrjām | upa-ābhṛti | ayā | kṛpā | na | jūryati | yam | mātariśvā | manave | parāvataḥ | devam | bhāritibhāḥ |
parāvataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडत्यष्टिः
THE MANTRA

एवेन ॑ स॒ द्यः पर्येति॒ ॑ ॑ मह
पार्थिवं ु ु॒ र्गी रे तो॑ वष
ृ ॒ भः कनि॑क्रद॒ द्दध॒ द्रे त॒: कनि॑क्रदत ् । श॒ तं चक्षा॑णो
॑ ु त॒ र्वणि॑
अ॒ क्षभि॑र्दे॒ वो वनेष ु : । सदो॒ दधा॑न॒ उप॑रेष॒ ु सानुष्॑ व॒ ग्निः परे॑ ष॒ ु सानष ु॑ ु ॥

एवेन सद्यः पर्येति पार्थिवं मुहुर्गी रे तो वष
ृ भः कनिक्रदद्दधद्रे तः कनिक्रदत ् । शतं चक्षाणो अक्षभिर्देवो वनेषु तुर्वणिः ।
सदो दधान उपरे षु सानष्ु वग्निः परे षु सानष
ु ु॥

evena sadyaḥ pary eti pārthivam muhurgī reto vṛṣabhaḥ kanikradad dadhad retaḥ kanikradat | śataṁ
cakṣāṇo akṣabhir devo vaneṣu turvaṇiḥ | sado dadhāna upareṣu sānuṣv agniḥ pareṣu sānuṣu ||

॑ । स॒ द्यः । परि॑ । ए॒ ति॒ । पार्थिवम
एवेन ॑ ् । म॒ ह
ु ु ः॒ऽगीः । रे तः॑ । व॒ ष॒ृ भः । कनि॑क्रदत ् । दधत ् । रे तः॑ । कनि॑क्रदत ् । श॒ तम ् ।
॑ ु । त॒ र्वणिः॑
चक्षा॑णः । अ॒ क्षऽभिः॑ । दे॒ वः । वनेष ु ु॑ ु । अ॒ ग्निः । परे॑ षु । सानष
। सदः॑ । दधा॑नः । उप॑रेषु । सानष ु॑ ु ॥

evena | sadyaḥ | pari | eti | pārthivam | muhuḥ-gīḥ | retaḥ | vṛṣabhaḥ | kanikradat | dadhat | retaḥ | kanikradat
| śatam | cakṣāṇaḥ | akṣa-bhiḥ | devaḥ | vaneṣu | turvaṇiḥ | sadaḥ | dadhānaḥ | upareṣu | sānuṣu | agniḥ |
pareṣu | sānuṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स स॒ क्रत
ु :ु॑ प॒ रोहि॑
ु ॑ ऽग्निर्य॒ ज्ञस्या॑ध्व॒ रस्य॑ चेतति॒ क्रत्वा॑ य॒ ज्ञस्य॑ चेतति । क्रत्वा॑ वे॒धा इ॑षय
तो॒ दमेदमे॒ ू ॒ ते
विश्वा॑ जा॒तानि॑ पस्पशे । यतो॑ घत
ृ ॒ श्रीरति॑थि॒रजा॑यत॒ वह्नि॑र्वे॒धा अजा॑यत ॥

स सुक्रतुः पुरोहितो दमेदमेऽग्निर्यज्ञस्याध्वरस्य चेतति क्रत्वा यज्ञस्य चेतति । क्रत्वा वेधा इषूयते विश्वा जातानि
पस्पशे । यतो घत
ृ श्रीरतिथिरजायत वह्निर्वेधा अजायत ॥

sa sukratuḥ purohito dame-dame 'gnir yajñasyādhvarasya cetati kratvā yajñasya cetati | kratvā vedhā
iṣūyate viśvā jātāni paspaśe | yato ghṛtaśrīr atithir ajāyata vahnir vedhā ajāyata ||

सः । स॒ ऽक्रत
ु ुः॑ । प॒ रःऽहि॑
ु ॑
तः॑ । दमेऽदमे । अ॒ ग्निः । य॒ ज्ञस्य । अ॒ ध्व॒ रस्य॑ । चे॒ त॒ ति॒ । क्रत्वा॑ । य॒ ज्ञस्य॑ । चे॒ त॒ति॒ । क्रत्वा॑ ।
वे॒धाः । इ॒ष॒ ऽय॒
ु ते । विश्वा॑ । जा॒तानि॑ । प॒ स्प॒ शे॒ । यतः॑ । घ॒ त॒ऽश्रीः
ृ । अति॑थिः । अजा॑यत । वह्निः॑ । वे॒धाः । अजा॑य

saḥ | su-kratuḥ | puraḥ-hitaḥ | dame--dame | agniḥ | yajñasya | adhvarasya | cetati | kratvā | yajñasya | cetati |
kratvā | vedhāḥ | iṣu-yate | viśvā | jātāni | paspaśe | yataḥ | ghṛta-śrīḥ | atithiḥ | ajāyata | vahniḥ | vedhāḥ |
ajāyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

क्रत्वा॒ यद॑ स्य॒ तवि॑षीषु प॒ ञ्चते
ृ ॑ म॒ रुतां॒ न भो॒ज्येषि॒
॒ ऽग्नेरवेण ॑ राय॒ न भो॒ज्या॑ । स हि ष्मा॒ दान॒ मिन्व॑ति॒
वसन
ू॑ ां च म॒ ज्मना॑ । स न॑स्त्रासते दरि
ु ॒ताद॑ भि॒ह्रुत॒: शंसा॑द॒घाद॑ भि॒ह्रुत:॑ ॥

क्रत्वा यदस्य तविषीषु पञ्
ृ चतेऽग्नेरवेण मरुतां न भोज्येषिराय न भोज्या । स हि ष्मा दानमिन्वति वसूनां च मज्मना ।
स नस्त्रासते दरि
ु तादभिह्रुतः शंसादघादभिह्रुतः ॥

kratvā yad asya taviṣīṣu pṛñcate 'gner aveṇa marutāṁ na bhojyeṣirāya na bhojyā | sa hi ṣmā dānam invati
vasūnāṁ ca majmanā | sa nas trāsate duritād abhihrutaḥ śaṁsād aghād abhihrutaḥ ||

क्रत्वा॑ । यत ् । अ॒ स्य॒ । तवि॑षीषु । प॒ ञ्चते
ृ ॑ । अ॒ ग्नेः । अवेन
॑ । म॒ रुता॒म ् । न । भो॒ज्या॑ । इ॒षि॒राय । न । भो॒ज्या॑ । सः । हि ।
स्म॒ । दान॑म ् । इन्व॑ति । वसन
ू॑ ाम ् । च॒ । म॒ ज्मना॑ । सः । नः॒ । त्रा॒स॒ते॒ । दःु ॒ऽइ॒तात ् । अ॒ भि॒ ऽह्रुतः॑ । शंसा॑त ् । अ॒ घात ् ।

kratvā | yat | asya | taviṣīṣu | pṛñcate | agneḥ | avena | marutām | na | bhojyā | iṣirāya | na | bhojyā | saḥ | hi |
sma | dānam | invati | vasūnām | ca | majmanā | saḥ | naḥ | trāsate | duḥ-itāt | abhi-hnutaḥ | śaṃsāt | aghāt |
abhi-hnutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वो॒ विहा॑या अर॒तिर्वसर्द ु॑ धे॒ हस्ते॒ दक्षि॑णे त॒ रणि॒ र्न शि॑श्रथच्छ्रव॒ स्यया॒ न शि॑श्रथत ् । विश्व॑स्मा॒
ु य॒ ते दे॑ व॒ त्रा ह॒व्यमोहि॑ षे । विश्व॑स्मा॒ इत्स॒ क
इदि॑ षध् ु ृ ते॒ वार॑ मण्ृ वत्य॒ ग्निर्द्वारा॒ व्यण्
॑ ृ वति ॥

विश्वो विहाया अरतिर्वसुर्द धे हस्ते दक्षिणे तरणिर्न शिश्रथच्छ्रवस्यया न शिश्रथत ् । विश्वस्मा इदिषुध्यते दे वत्रा
हव्यमोहिषे । विश्वस्मा इत्सक
ु ृ ते वारमण्ृ वत्यग्निर्द्वारा व्यण्ृ वति ॥

viśvo vihāyā aratir vasur dadhe haste dakṣiṇe taraṇir na śiśrathac chravasyayā na śiśrathat | viśvasmā id
iṣudhyate devatrā havyam ohiṣe | viśvasmā it sukṛte vāram ṛṇvaty agnir dvārā vy ṛṇvati ||

विश्वः॑ । विऽहा॑याः । अ॒ र॒तिः । वसुः॑ । द॒ धे॒ । हस्ते॑ । दक्षि॑णे । त॒रणिः॑ । न । शि॒ श्र॒थ॒त ् । श्र॒व॒स्यया॑ । न । शि॒ श्र॒थ॒त ् ।
विश्व॑स्मै॒ । इत ् । इ॒ष॒ ध्य॒ ु ृ ते॑ । वार॑ म ् । ऋ॒ण्व॒ ति॒ । अ॒
ु ते । दे॒ व॒ऽत्रा । ह॒व्यम ् । आ । ऊ॒ हि॒ष॒ े । विश्व॑स्मै । इत ् । स॒ ऽक

viśvaḥ | vi-hāyāḥ | aratiḥ | vasuḥ | dadhe | haste | dakṣiṇe | taraṇiḥ | na | śiśrathat | śravasyayā | na | śiśrathat
| viśvasmai | it | iṣudhyate | deva-trā | havyam | ā | ūhiṣe | viśvasmai | it | su-kṛte | vāram | ṛṇvati | agniḥ |
dvārā | vi | ṛṇvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

स मानष ु॑ े व॒ जने
ृ ॒ शंतम
॑ ो हि॒तो॒३॒॒॑॑ऽग्निर्य॒ ज्ञेष॒ ु जेन्यो॒ न वि॒ श्पति॑: प्रि॒ यो य॒ ज्ञेषु॑ वि॒ श्पति॑: । स ह॒व्या
मानष
ु॑ ाणामि॒ ळा कृ॒तानि॑ पत्यते । स न॑स्त्रासते॒ वरु॑ णस्य ध॒ र्तेर्म॒ ू हो दे॒ वस्य॑ ध॒ र्तेः
ू ॥

स मानुषे वज
ृ ने शंतमो हितोऽग्निर्यज्ञेषु जेन्यो न विश्पतिः प्रियो यज्ञेषु विश्पतिः । स हव्या मानुषाणामिळा कृतानि
पत्यते । स नस्त्रासते वरुणस्य धर्ते
ू र्महो दे वस्य धर्ते
ू ः॥

sa mānuṣe vṛjane śaṁtamo hito 'gnir yajñeṣu jenyo na viśpatiḥ priyo yajñeṣu viśpatiḥ | sa havyā
mānuṣāṇām iḻā kṛtāni patyate | sa nas trāsate varuṇasya dhūrter maho devasya dhūrteḥ ||

सः । मानष ृ ॑ । शम ्ऽत॑मः । हि॒तः । अ॒ ग्निः । य॒ ज्ञेषु॑ । जेन्यः॑ । न । वि॒ श्पतिः॑ । प्रि॒ यः । य॒ ज्ञेषु॑ । वि॒ श्पति॑ह् । सः ।
ु॑ े । व॒ जने
ह॒व्या । मानष
ु॑ ाणाम ् । इ॒ळा । कृ॒तानि॑ । प॒ त्य॒ त॒ े । सः । नः॒ । त्रा॒स॒ते॒ । वरु॑ णस्य । ध॒ र्तेः
ू । म॒ हः । दे॒ वस्य॑ । ध॒ रू

saḥ | mānuṣe | vṛjane | śam-tamaḥ | hitaḥ | agniḥ | yajñeṣu | jenyaḥ | na | viśpatiḥ | priyaḥ | yajñeṣu | viśpatih
| saḥ | havyā | mānuṣāṇām | iḷā | kṛtāni | patyate | saḥ | naḥ | trāsate | varuṇasya | dhūrteḥ | mahaḥ | devasya |
dhūrteḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ग्निं होता॑रमीळते॒ वसधि ॑
ु॑ तिं प्रि॒ यं चेतिष्॑ ठमर॒ति ं न्येरिरे ॑
हव्य॒ वाहं॒ न्येरिरे । वि॒ श्वायंु॑ वि॒ श्ववेदसं॒
॑
होता॑रं यज॒ तं क॒ विम ् । दे॒ वासो॑ र॒ण्वमव॑से वस॒ यवो॑
ू गी॒र्भी र॒ण्वं व॑स॒ यव॑
ू :॥

अग्निं होतारमीळते वसुधितिं प्रियं चेतिष्ठमरतिं न्येरिरे हव्यवाहं न्येरिरे । विश्वायुं विश्ववेदसं होतारं यजतं कविम ् ।
दे वासो रण्वमवसे वसय
ू वो गीर्भी रण्वं वसय
ू वः ॥

agniṁ hotāram īḻate vasudhitim priyaṁ cetiṣṭham aratiṁ ny erire havyavāhaṁ ny erire | viśvāyuṁ
viśvavedasaṁ hotāraṁ yajataṁ kavim | devāso raṇvam avase vasūyavo gīrbhī raṇvaṁ vasūyavaḥ ||

अ॒ ग्निम ् । होता॑रम ् । ई॒ळ॒ते॒ । वसुऽ॑ धितिम ् । प्रि॒ यम ् । चेतिष्॑ ठम ् । अ॒ र॒तिम ् । नि । ए॒ रि॒रे॒ । ह॒व्य॒ ऽवाह॑म ् । नि । ए॒ रि॒रे॒ ।
वि॒ श्वऽआ॑यम ॑
ु ् । वि॒ श्वऽवेदसम ् । होता॑रम ् । य॒ ज॒तम ् । क॒ विम ् । दे॒ वासः॑ । र॒ण्वम ् । अव॑से । व॒ स॒ ऽयवः॑
ु । गीः॒ऽभिः । र॒ण्वम ्
।

agnim | hotāram | īḷate | vasu-dhitim | priyam | cetiṣṭham | aratim | ni | erire | havya-vāham | ni | erire | viśva-
āyum | viśva-vedasam | hotāram | yajatam | kavi m | devāsaḥ | raṇvam | avase | vasu-yavaḥ | gīḥ-bhiḥ |
raṇvam | vasu-yavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यं त्वं रथ॑मिन्द्र मे॒ धसा॑तयेऽपा॒का सन्त॑मिषिर प्र॒ णय॑सि॒ प्रान॑वद्य॒ नय॑सि । स॒ द्यश्चि॒ त्तम॒ भिष्ट॑ य॒ े
करो॒ वश॑श्च वा॒जिन॑म ् । सास्माक॑मनवद्य तत
ू ज
ु ान वे॒धसा॑मि॒मां वाचं॒ न वे॒धसा॑म ् ॥

यं त्वं रथमिन्द्र मेधसातयेऽपाका सन्तमिषिर प्रणयसि प्रानवद्य नयसि । सद्यश्चित्तमभिष्टये करो वशश्च
वाजिनम ् । सास्माकमनवद्य तत
ू ज
ु ान वेधसामिमां वाचं न वेधसाम ् ॥

yaṁ tvaṁ ratham indra medhasātaye 'pākā santam iṣira praṇayasi prānavadya nayasi | sadyaś cit tam
abhiṣṭaye karo vaśaś ca vājinam | sāsmākam anavadya tūtujāna vedhasām imāṁ vācaṁ na vedhasām ||

यम ् । त्वम ् । रथ॑म ् । इ॒न्द्र॒ । मे॒ धऽसा॑तये । अ॒ पा॒का । सन्त॑म ् । इ॒षि॒र॒ । प्र॒ ऽनय॑सि । प्र । अ॒ न॒ व॒द्य॒ । नय॑सि । स॒ द्यः ।
चि॒ त ् । तम ् । अ॒ भिष्ट॑ ये । करः॑ । वशः॑ । च॒ । वा॒जिन॑म ् । सः । अ॒ स्माक॑म ् । अ॒ न॒ व॒द्य॒ । त॒ त
ू ॒ जा॒
ु न॒ । वे॒धसा॑म ् । इ॒माम ् ।
वाच॑म

yam | tvam | ratham | indra | medha-sātaye | apakā | santam | iṣira | pra-nayasi | pra | anavadya | nayasi |
sadyaḥ | cit | tam | abhiṣṭaye | karaḥ | vaśaḥ | ca | vājinam | saḥ | asmākam | anavadya | tūtujāna | vedhasām |
imām | vācam | na | vedhasām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स श्रधि
ु॑ ॒ यः स्मा॒ पत ृ न॑ ास॒ ु कासु॑ चिद्द॒क्षाय्य॑ इन्द्र॒ भर॑ हूतये॒ नभिृ ॒ रसि॒ प्रतर्त
ू॑ ये॒ नभि
ृ :॑ । यः शरू ै ॒: स्व१॒॒॑॑:
॑ नास॑ इरधन्त वा॒जिनं॑ प॒ क्षमत्यं
सनि॑ता॒ यो विप्रै॒र्वाजं॒ तरु॑ ता । तमीशा॒ ृ ॒ न वा॒जिन॑म ् ॥

स श्रुधि यः स्मा पत
ृ नासु कासु चिद्दक्षाय्य इन्द्र भरहूतये नभि
ृ रसि प्रतूर्तये नभि
ृ ः । यः शूरैः स्वः सनिता यो विप्रैर्वाजं
तरुता । तमीशानास इरधन्त वाजिनं पक्ष ृ मत्यं न वाजिनम ् ॥

sa śrudhi yaḥ smā pṛtanāsu kāsu cid dakṣāyya indra bharahūtaye nṛbhir asi pratūrtaye nṛbhiḥ | yaḥ śūraiḥ
svaḥ sanitā yo viprair vājaṁ tarutā | tam īśānāsa iradhanta vājinam pṛkṣam atyaṁ na vājinam ||

सः । श्र॒ धि॒
ु । यः । स्म॒ । पत
ृ न
॑ ासु । कासु॑ । चि॒ त ् । द॒ क्षाय्यः॑ । इ॒न्द्र॒ । भर॑ ऽहूतये । नऽृ भिः॑ । अ॒ सि॒ । प्रऽतर्त
ू॑ ये । नऽृ भिः॑ ।
यः । शरू ै ः॑ । स्वरिति॑ स्वः॑ । सनि॑ता । यः । विप्रैः॑ । वाज॑म ् । तरु॑ ता । तम ् । ई॒शा॒नासः॑ । इ॒र॒ध॒न्त॒ । वा॒जिन॑म ् । प

saḥ | śrudhi | yaḥ | sma | pṛtanāsu | kāsu | cit | dakṣāyyaḥ | indra | bhara-hūtaye | nṛ-bhiḥ | asi | pra-tāūrtaye |
nṛ-bhiḥ | yaḥ | śūraiḥ | [svar iti] svaḥ | sanitā | yaḥ | vipraiḥ | vājam | tarutā | tam | īśānāsaḥ | iradhanta |
vājinam | pṛkṣam | atyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ स्मो हि ष्मा॒ वष ॑ ं॒ पिन्व॑सि॒ त्वचं॒ कं चि॑द्यावीर॒ररुं॑ शरू ॒ मर्त्यं॑ परिव॒ णक्षि॒
ृ ण ृ ॑ ् । इन्द्रो॒त तभ्
मर्त्यम ु यं॒
तद्दि॒वे तद्र॒ द्राय॒
ु स्वय॑शसे । मि॒ त्राय॑ वोचं॒ वरु॑ णाय स॒ प्रथ॑: सम ु ळृ ी॒काय॑ स॒ प्रथ॑: ॥

दस्मो हि ष्मा वष
ृ णं पिन्वसि त्वचं कं चिद्यावीरररुं शूर मर्त्यं परिवण
ृ क्षि मर्त्यम ् । इन्द्रोत तुभ्यं तद्दिवे तद्रद्र
ु ाय
स्वयशसे । मित्राय वोचं वरुणाय सप्रथः सम
ु ळ
ृ ीकाय सप्रथः ॥

dasmo hi ṣmā vṛṣaṇam pinvasi tvacaṁ kaṁ cid yāvīr araruṁ śūra martyam parivṛṇakṣi martyam | indrota
tubhyaṁ tad dive tad rudrāya svayaśase | mitrāya vocaṁ varuṇāya saprathaḥ sumṛḻīkāya saprathaḥ ||

द॒ स्मः । हि । ष्म॒ । वष
ृ ण ॑ ् । प॒ रि॒ऽव॒ णक्षि॑
॑ म ् । पिन्व॑सि । त्वच॑म ् । कम ् । चि॒ त ् । या॒वीः॒ । अ॒ ररु॑ म ् । श॒ र॒ू । मर्त्यम ृ ॑ ्
। मर्त्यम
। इन्द्र॑ । उ॒ त । तभ्
ु य॑म ् । तत ् । दि॒ वे । तत ् । रु॒द्राय॑ । स्वऽय॑शसे । मि॒ त्राय॑ । वोच॑म ् । वरु॑ णाय । स॒ ऽप्रथः॑ । स॒ ऽु

dasmaḥ | hi | ṣma | vṛṣaṇam | pinvasi | tvacam | kam | cit | yāvīḥ | ararum | śūra | martyam | pari-vṛṇakṣi |
martyam | indra | uta | tubhyam | tat | dive | tat | rudrāya | sva-yaśase | mitrāya | vocam | varu ṇāya | sa-
prathaḥ | su-mṛḷīkāya | s-prathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माकं॑ व॒ इन्द्र॑ मश्ु मसी॒ष्टये॒ सखा॑यं वि॒ श्वायंु॑ प्रा॒सहं॒ यज ॑ ु प्रा॒सहं॒ यज
ु ं॒ वाजेष ु म ॑ ् । अ॒ स्माकं॒
ब्रह्मो॒तयेऽवा॑ प॒ त्स
ृ ष ु ॒ ु कासु॑ चित ् । न॒ हि त्वा॒ शत्र:॒ु स्तर॑ तेः स्त॒ णोषि॒
ृ यं विश्वं॒ शत्र:ं॑ु स्त॒ णोषि॒
ृ यम ् ॥

अस्माकं व इन्द्रमुश्मसीष्टये सखायं विश्वायुं प्रासहं युजं वाजेषु प्रासहं युजम ् । अस्माकं ब्रह्मोतयेऽवा पत्ृ सुषु कासु
चित ् । नहि त्वा शत्रःु स्तरतेः स्तण
ृ ोषि यं विश्वं शत्रंु: स्तण
ृ ोषि यम ् ॥

asmākaṁ va indram uśmasīṣṭaye sakhāyaṁ viśvāyum prāsahaṁ yujaṁ vājeṣu prāsahaṁ yujam | asmākam
brahmotaye 'vā pṛtsuṣu kāsu cit | nahi tvā śatruḥ starate stṛṇoṣi yaṁ viśvaṁ śatruṁ stṛṇoṣi yam ||

अ॒ स्माक॑म ् । वः॒ । इन्द्र॑ म ् । उ॒ श्म॒ सि॒ । इ॒ष्टये॑ । सखा॑य । वि॒ श्वऽआ॑युम ् । प्र॒ ऽसह॑म ् । युजम ॑ ु । प्र॒ ऽसह॑म ् । युजम
॑ ् । वाजेष ॑ ्।
अ॒ स्माक॑म ् । ब्रह्म॑ । ऊ॒ तये॑ । अव॑ । प॒ त्स ृ ष ु ु॑ । कासु॑ । चि॒ त ् । न॒हि । त्वा॒ । शत्रःु ॑ । स्तर॑ ते । स्त॒ णोषि॑
ृ । यम ् । वि

asmākam | vaḥ | indram | uśmasi | iṣṭaye | sakhāya | viśva-āyum | pra-saham | yujam | vājeṣu | pra-saham |
yujam | asmākam | brahma | ūtaye | ava | pṛtsuṣu | kāsu | cit | nahi | tvā | śatruḥ | starate | stṛṇoṣi | yam |
viśvam | śatrum | stṛṇoṣi | yam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि षू न॒ माति॑मतिं॒ कय॑स्य चि॒ त्तेजिष्॑ ठाभिर॒रणि॑भि॒र्नोतिभि॑रु॒ग्राभि॑रुग्रो॒तिभि॑: । नेषि॑ णो॒ यथा॑
प॒ राने॒
ु नाः शूर॑ ॒ मन्य॑से । विश्वा॑नि प॒ रोरप॑
ू पर्षि॒ वह्नि॑रा॒सा वह्नि॑र्नो॒ अच्छ॑ ॥

नि षू नमातिमतिं कयस्य चित्तेजिष्ठाभिररणिभिर्नोतिभिरुग्राभिरुग्रोतिभिः । नेषि णो यथा पुरानेनाः शूर मन्यसे ।
विश्वानि परू ोरप पर्षि वह्निरासा वह्निर्नो अच्छ ॥

ni ṣū namātimatiṁ kayasya cit tejiṣṭhābhir araṇibhir notibhir ugrābhir ugrotibhiḥ | neṣi ṇo yathā purānenāḥ
śūra manyase | viśvāni pūror apa parṣi vahnir āsā vahnir no accha ||

नि । सु । न॒ म॒ । अति॑ऽमतिम ् । कय॑स्य । चि॒ त ् । तेजिष्॑ ठाभिः । अ॒ रणि॑ऽभिः । न । ऊ॒ तिऽभिः॑ । उ॒ ग्राभिः॑ । उ॒ ग्र॒ ।
ऊ॒ तिऽभिः॑ । नेषि॑ । नः॒ । यथा॑ । प॒ रा
ु । अ॒ ने॒नाः । श॒ र॒ू । मन्य॑से । विश्वा॑नि । परू॑ ोः । अप॑ । प॒ र्षि॒ । वह्निः॑ । आ॒सा । वह्निः॑
। नः॒ । अच

ni | su | nama | ati-matim | kayasya | cit | tejiṣṭhābhiḥ | araṇi-bhiḥ | na | ūti-bhiḥ | ugrābhiḥ | ugra | ūti-bhiḥ |
neṣi | ṇaḥ | yathā | purā | anenāḥ | śūra | manyase | viśvāni | pūroḥ | apa | parṣi | vahniḥ | āsā | vahniḥ | naḥ |
accha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र तद्वो॑चेय॒ ं भव्या॒येन्द॑ व॒ े हव्यो॒ न य इ॒षवा॒न्मन्म॒ रे जति
॑ रक्षो॒हा मन्म॒ रे जति
॑ । स्व॒ यं सो अ॒ स्मदा
नि॒ दो व॒ धैर॑जेत दर्म ॑
ु ॒ तिम ् । अव॑ स्रवेद॒घशंसोऽवत॒ रमव॑ क्षुद्रमि॑
॒ व स्रवेत ् ॥

प्र तद्वोचेयं भव्यायेन्दवे हव्यो न य इषवान्मन्म रे जति रक्षोहा मन्म रे जति । स्वयं सो अस्मदा निदो वधैरजेत
दर्म
ु तिम ् । अव स्रवेदघशंसोऽवतरमव क्षुद्रमिव स्रवेत ् ॥

pra tad voceyam bhavyāyendave havyo na ya iṣavān manma rejati rakṣohā manma rejati | svayaṁ so asmad
ā nido vadhair ajeta durmatim | ava sraved aghaśaṁso 'vataram ava kṣudram iva sravet ||

प्र । तत ् । वो॒चय॒ े॒ म ् । भव्या॑य । इन्द॑ वे । हव्यः॑ । न । यः । इ॒षऽवा॑न ् । मन्म॑ । रे जति ॑ । र॒क्षः॒ऽहा । मन्म॑ । रे जति
॑ ।
॑ । अ॒ व॒ ऽत॒रम ् । अव॑ ।
स्व॒ यम ् । सः । अ॒ स्मत ् । आ । नि॒ दः । व॒ धैः । अ॒ जे॒ त॒ । दःु ऽम॒ तिम ् । अव॑ । स्र॒ वे॒त ् । अ॒ घऽशंसः
क्षु॒द्रम ्ऽइ॑व ।

pra | tat | voceyam | bhavyāya | indave | havyaḥ | na | yaḥ | iṣa-vān | manma | rejati | rakṣaḥ-hā | manma |
rejati | svayam | saḥ | asmat | ā | nidaḥ | vadhaiḥ | ajeta | duḥ-matim | ava | sravet | agha-śaṃsaḥ | ava-taram |
ava | kṣudram-iva | sravet
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडतिशक्वरी
THE MANTRA

व॒ नेम॒ तद्धोत्र॑या चि॒ तन्त्या॑ व॒ नेम॑ र॒यि ं र॑ यिवः स॒ वीर्यं॑ ु र॒ण्वं सन्तं॑ स॒ वीर्य ु ॑ ् । द॒ र्मन्मा॑
म ु नं
स॒ मन्त
ु भि ॑ ृ ीमहि । आ स॒ त्याभि॒ रिन्द्रं॑ द्य॒ म्नह
ु॑ ॒ रे मि॒षा पच ु ू ॑तिभि॒ र्यज॑त्रं द्य॒ म्नह
ु ू ॑ तिभिः ॥

वनेम तद्धोत्रया चितन्त्या वनेम रयिं रयिवः सुवीर्यं रण्वं सन्तं सुवीर्यम ् । दर्म
ु न्मानं सुमन्तुभिरे मिषा पच
ृ ीमहि । आ
सत्याभिरिन्द्रं द्यम्
ु नहूतिभिर्यजत्रं द्यम्
ु नहूतिभिः ॥

vanema tad dhotrayā citantyā vanema rayiṁ rayivaḥ suvīryaṁ raṇvaṁ santaṁ suvīryam | durmanmānaṁ
sumantubhir em iṣā pṛcīmahi | ā satyābhir indraṁ dyumnahūtibhir yajatraṁ dyumnahūtibhiḥ ||

व॒ नेम॑ । तत ् । होत्र॑या । चि॒ तन्त्या॑ । व॒ नेम॑ । र॒यिम ् । र॒यि॒ऽवः॒ । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । र॒ण्वम ् । सन्त॑म ् । स॒ ऽवीर्य
म ु ॑ ्।
म
दःु ॒ऽमन्मा॑नम ् । स॒ मन्त
ु ऽु॑ भिः । आ । ई॒म ् । इ॒षा । प॒ ची॒
ृ म॒हि॒ । आ । स॒ त्याभिः॑ । इन्द्र॑ म ् । द्य॒ म्नह
ु ू ॑ तिऽभिः । यज॑त्रम ् ।
द्य॒ म्नह
ु ू

vanema | tat | hotrayā | citantyā | vanema | rayim | rayi-vaḥ | su-vīryam | raṇvam | santam | su-vīryam | duḥ-
manmānam | sumantu-bhiḥ | ā | īm | iṣā | pṛcīmahi | ā | satyābhiḥ | indram | dyumnahūti-bhiḥ | yajatram |
dyumnahūti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्शक्वरी
THE MANTRA

ु ती॒नां दरी॑मन्दर्म
प्रप्रा॑ वो अ॒ स्मे स्वय॑शोभिरू॒ती प॑रिव॒ र्ग इन्द्रो॑ दर्म ु ती॒नाम ् । स्व॒ यं सा रि॑ ष॒यध्यै॒ या न॑
उपे॒षे अ॒ त्रैः । ह॒तेमस
॑ ॒ न्न व॑क्षति क्षि॒प्ता ज॒ र्णिर्न
ू व॑क्षति ॥

प्रप्रा वो अस्मे स्वयशोभिरूती परिवर्ग इन्द्रो दर्म
ु तीनां दरीमन्दर्म
ु तीनाम ् । स्वयं सा रिषयध्यै या न उपेषे अत्रैः ।
हतेमसन्न वक्षति क्षिप्ता जर्णि
ू र्न वक्षति ॥

pra-prā vo asme svayaśobhir ūtī parivarga indro durmatīnāṁ darīman durmatīnām | svayaṁ sā riṣayadhyai
yā na upeṣe atraiḥ | hatem asan na vakṣati kṣiptā jūrṇir na vakṣati ||

प्रऽप्र॑ । वः॒ । अ॒ स्मे इति॑ । स्वय॑शःऽभिः । ऊ॒ ती । प॒ रि॒ऽव॒ र्गे । इन्द्रः॑ । दःु ॒ऽम॒ ती॒नाम ् । दरी॑मन ् । दःु ॒ऽम॒ ती॒नाम ् । स्व॒ यम ् ।
सा । रि॒ष॒यध्यै॒ । या । नः॒ । उ॒ प॒ऽई॒षे । अ॒ त्रैः । ह॒ता । ई॒म ् । अ॒ स॒ त ् । न । व॒ क्ष॒ति॒ । क्षि॒प्ता । ज॒ र्णिः
ू । न । व॒ क्ष

pra-pra | vaḥ | asme iti | svayaśaḥ-bhiḥ | ūtī | pari-varge | indraḥ | duḥ-matīnām | darīman | duḥ-matīnām |
svayam | sā | riṣayadhyai | yā | naḥ | upa-īṣe | atraiḥ | hatā | īm | asat | na | vakṣati | kṣiptā | jūrṇiḥ | na |
vakṣati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्शक्वरी
THE MANTRA

त्वं न॑ इन्द्र रा॒या परी॑णसा या॒हि प॒ थाँ अ॑न॒ ह े सा॑ प॒ रो
ु या॑ह्यर॒क्षसा॑ । सच॑स्व नः परा॒क आ
सच॑स्वास्तमी॒क आ । पा॒हि नो॑ द॒ रादा॒
ू राद॒ भिष्टि॑ भि॒: सदा॑ पाह्य॒ भिष्टि॑ भिः ॥

त्वं न इन्द्र राया परीणसा याहि पथाँ अनेहसा पुरो याह्यरक्षसा । सचस्व नः पराक आ सचस्वास्तमीक आ । पाहि नो
दरू ादारादभिष्टिभिः सदा पाह्यभिष्टिभिः ॥

tvaṁ na indra rāyā parīṇasā yāhi pathām̐ anehasā puro yāhy arakṣasā | sacasva naḥ parāka ā
sacasvāstamīka ā | pāhi no dūrād ārād abhiṣṭibhiḥ sadā pāhy abhiṣṭibhiḥ ||

त्वम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । रा॒या । परी॑णसा । या॒हि । प॒ था । अ॒ ने॒हसा॑ । प॒ रः
ु । या॒हि । अ॒ र॒क्षसा॑ । सच॑स्व । नः । प॒ रा॒के । आ ।
सच॑स्व । अ॒ स्त॒म ्ऽई॒के । आ । पा॒हि । नः॒ । द॒ रात
ू ् । आ॒रात ् । अ॒ भिष्टि॑ ऽभिः । सदा॑ । पा॒हि॒ । अ॒ भिष्टि॑ ऽभिः ॥

tvam | naḥ | indra | rāyā | parīṇasā | yāhi | pathā | anehasā | puraḥ | yāhi | arakṣasā | sacasva | naḥ | parāke | ā |
sacasva | astam-īke | ā | pāhi | naḥ | dūrāt | ārāt | abhiṣṭi-bhiḥ | sadā | pāhi | abhiṣṭibhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

त्वं न॑ इन्द्र रा॒या तरू॑षसो॒ग्रं चि॑त्त्वा महि॒मा स॑क्ष॒दव॑से म॒ हे मि॒ त्रं नाव॑से । ओजि॑ष्ठ॒ त्रात॒ रवि॑ता॒ रथं॒ कं
चि॑दमर्त्य । अ॒ न्यम॒ स्मद्रि॑ रिषे॒: कं चि॑दद्रिवो॒ रिरि॑ क्षन्तं चिदद्रिवः ॥

त्वं न इन्द्र राया तरूषसोग्रं चित्त्वा महिमा सक्षदवसे महे मित्रं नावसे । ओजिष्ठ त्रातरविता रथं कं चिदमर्त्य ।
अन्यमस्मद्रिरिषेः कं चिदद्रिवो रिरिक्षन्तं चिदद्रिवः ॥

tvaṁ na indra rāyā tarūṣasograṁ cit tvā mahimā sakṣad avase mahe mitraṁ nāvase | ojiṣṭha trātar avitā
rathaṁ kaṁ cid amartya | anyam asmad ririṣeḥ kaṁ cid adrivo ririkṣantaṁ cid adrivaḥ ||

त्वम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । रा॒या । तरू॑षसा । उ॒ ग्रम ् । चि॒ त ् । त्वा॒ । म॒ हि॒मा । स॒ क्ष॒त ् । अव॑से । म॒ हे । मि॒ त्रम ् । न । अव॑से ।
ओजि॑ष्ठ । त्रातः॑ । अवि॑त्त॒रिति॑ । रथ॑म ् । कम ् । चि॒ त ् । अ॒ म॒ र्त्य॒ । अ॒ न्यम ् । अ॒ स्मत ् । रि॒रि॒षेः॒ । कम ् । चि॒ त ् । अ॒ द्रि॒ ऽव

tvam | naḥ | indra | rāyā | tarūṣasā | ugram | cit | tvā | mahimā | sakṣat | avase | mahe | mitram | na | avase |
ojiṣṭha | trātaḥ | avittariti | ratham | kam | cit | amatyar | anyam | asmat | riri ṣeḥ | kam | cit | adri-vaḥ |
ririkṣantam | cit | adri-vaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पा॒हि न॑ इन्द्र सष्ु टुत स्रि॒ धो॑ऽवया॒ता सद॒ मिद्दु॑र्मती॒नां दे॒ वः सन्द॑ र्म
ु ती॒नाम ् । ह॒न्ता पा॒पस्य॑ र॒क्षस॑स्त्रा॒ता
विप्र॑स्य॒ माव॑तः । अधा॒ हि त्वा॑ जनि॒ ता जीज॑नद्वसो रक्षो॒हणं॑ त्वा॒ जीज॑नद्वसो ॥

पाहि न इन्द्र सुष्टुत स्रिधोऽवयाता सदमिद्दुर्मतीनां दे वः सन्दर्म
ु तीनाम ् । हन्ता पापस्य रक्षसस्त्राता विप्रस्य मावतः ।
अधा हि त्वा जनिता जीजनद्वसो रक्षोहणं त्वा जीजनद्वसो ॥

pāhi na indra suṣṭuta sridho 'vayātā sadam id durmatīnāṁ devaḥ san durmatīnām | hantā pāpasya rakṣasas
trātā viprasya māvataḥ | adhā hi tvā janitā jījanad vaso rakṣohaṇaṁ tvā jījanad vaso ||

पा॒हि । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । स॒ ऽस्त
ु ॒ त॒
ु । स्रि॒ धः । अ॒ व॒ ऽया॒ता । सद॒ म ् । इत ् । दःु ॒ऽम॒ ती॒नाम ् । दे॒ वः । सन ् । दःु ॒ऽम॒ ती॒नाम ् । ह॒न्ता ।
पा॒पस्य॑ । र॒क्षसः॑ । त्रा॒ता । विप्र॑स्य । माव॑तः । अध॑ । हि । त्वा॒ । ज॒ नि॒ ता । जीज॑नत ् । व॒ सो॒ इति॑ । र॒क्षः॒ऽहन॑म ् । त

pāhi | naḥ | indra | su-stuta | sridhaḥ | ava-yātā | sadam | it | duḥ-matīnām | devaḥ | san | duḥ-matīnām | hantā
| pāpasya | rakṣasaḥ | trātā | viprasya | māvataḥ | adha | hi | tvā | janitā | jījanat | vaso iti | rakṣaḥ-hanam | tvā |
jījanat | vaso iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एन्द्र॑ या॒ह्यप ॑ सत्प॑तिः । हवा॑महे त्वा व॒ यं
ु ॑ नः परा॒वतो॒ नायमच्छा॑ वि॒ दथा॑नीव॒ सत्प॑ति॒रस्तं॒ राजेव॒
प्रय॑स्वन्तः स॒ ते
ु सचा॑ । प॒ त्रासो॒
ु न पि॒ तरं ॒ वाज॑सातये॒ मंहि॑ष्ठं॒ वाज॑सातये ॥

एन्द्र याह्युप नः परावतो नायमच्छा विदथानीव सत्पतिरस्तं राजेव सत्पतिः । हवामहे त्वा वयं प्रयस्वन्तः सत
ु े सचा ।
पत्र
ु ासो न पितरं वाजसातये मंहिष्ठं वाजसातये ॥

endra yāhy upa naḥ parāvato nāyam acchā vidathānīva satpatir astaṁ rājeva satpatiḥ | havāmahe tvā vayam
prayasvantaḥ sute sacā | putrāso na pitaraṁ vājasātaye maṁhiṣṭhaṁ vājasātaye ||

आ । इ॒न्द्र॒ । या॒हि॒ । उप॑ । नः॒ । प॒ रा॒ऽवतः । न । अ॒ यम ् । अच्छ॑ । वि॒ दथा॑निऽइव । सत ्ऽप॑तिः । अस्त॑म ् । राजा॑ऽइव ।
सत ्ऽप॑तिः । हवा॑महे । त्वा॒ । व॒ यम ् । प्रय॑स्वन्तः । स॒ ते
ु । सचा॑ । प॒ त्रासः॑
ु । न । पि॒ तर॑ म ् । वाज॑ऽसातये । मंहि॑ष्ठम ् ।
वाज॑ऽसातये ॥

ā | indra | yāhi | upa | naḥ | parāvataḥ | na | ayam | accha | vidathāni-iva | sat-patiḥ | astam | rājāiva | sat-patiḥ
| havāmahe | tvā | vayam | prayasvantaḥ | sute | sacā | putrāsaḥ | na | pitaram | vāja-sātaye | maṃhiṣṭham |
vāja-sātaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडष्टिः
THE MANTRA

पिबा॒ सोम॑मिन्द्र सव ॑ सि॒ क्तम॑व॒तं न वंसग
ु ा॒नमद्रि॑ भि॒: कोशेन ॑ स्तातष ृ ा॒णो न वंसग
॑ ः । मदा॑य हर्य॒ ताय॑
ते त॒ विष्ट॑
ु माय॒ धाय॑से । आ त्वा॑ यच्छन्तु ह॒रितो॒ न सर्य ॑ सर्य
ू ॒ महा॒ विश्वेव॒ ॑ ्॥
ू म

पिबा सोममिन्द्र सुवानमद्रिभिः कोशेन सिक्तमवतं न वंसगस्तातष
ृ ाणो न वंसगः । मदाय हर्यताय ते तुविष्टमाय
धायसे । आ त्वा यच्छन्तु हरितो न सर्य
ू महा विश्वेव सर्य
ू म ्॥

pibā somam indra suvānam adribhiḥ kośena siktam avataṁ na vaṁsagas tātṛṣāṇo na vaṁsagaḥ | madāya
haryatāya te tuviṣṭamāya dhāyase | ā tvā yacchantu harito na sūryam ahā viśveva sūryam ||

पिब॑ । सोम॑म ् । इ॒न्द्र॒ । स॒ वा॒ ॑ । सि॒ क्तम ् । अ॒ व॒ तम ् । न । वंसग
ु नम ् । अद्रि॑ ऽभिः । कोशेन ॑ ः । त॒त॒ षा॒
ृ णः । न । वंसग ॑ ः।
मदा॑य । ह॒र्य॒ताय॑ । ते॒ । त॒ विःऽत॑
ु माय॒ । धाय॑से । आ । त्वा॒ । य॒ च्छ॒ न्त॒ ु । ह॒रितः॑ । न । सर्य
ू म ॑ ् । अहा॑ । विश्वा॑ऽइव । सर्य॑ ्
ू म
॥

piba | somam | indra | suvānam | adri-bhiḥ | kośena | siktam | avatam | na | vaṃsagaḥ | tatṛṣāṇaḥ | na |
vaṃsagaḥ | madāya | haryatāya | te | tuviḥ-tamāya | dhāyase | ā | tvā | yacchantu | haritaḥ | na | sūryam | ahā |
viśvāiva | sūryam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवि॑न्दद्दि॒वो निहि॑ त॒ ं गह
ु ा॑ नि॒ धिं वेर्न गर्भं॒ परि॑ वीत॒ मश्म॑न्यन॒ न्ते अ॒ न्तरश्म॑नि । व्र॒ जं व॒ ज्री गवा॑मिव॒
सिषा॑स॒न्नङ्गि॑रस्तमः । अपा॑वण ॑ त
ृ ो॒दिष॒ इन्द्र॒ : परीव ृ ा॒ द्वार॒ इष॒ : परी॑वत
ृ ाः ॥

अविन्दद्दिवो निहितं गह
ु ा निधिं वेर्न गर्भं परिवीतमश्मन्यनन्ते अन्तरश्मनि । व्रजं वज्री गवामिव
सिषासन्नङ्गिरस्तमः । अपावण
ृ ोदिष इन्द्रः परीवत
ृ ा द्वार इषः परीवत
ृ ाः ॥

avindad divo nihitaṁ guhā nidhiṁ ver na garbham parivītam aśmany anante antar aśmani | vrajaṁ vajrī
gavām iva siṣāsann aṅgirastamaḥ | apāvṛṇod iṣa indraḥ parīvṛtā dvāra iṣaḥ parīvṛtāḥ ||

अवि॑न्दत ् । दि॒ वः । निऽहि॑तम ् । गह ॑ ् । परि॑ ऽवीतम ् । अश्म॑नि । अ॒ न॒ न्ते । अ॒ न्तः । अश्म॑नि
ु ा॑ । नि॒धि॑म ् । वेः । न । गर्भम
। व्र॒ जम ् । व॒ ज्री । गवा॑म ्ऽइव । सिसा॑सन ् । अङ्गि॑रःऽतमः । अप॑ । अ॒ व॒ णो॒
ृ त ् । इषः॑ । इन्द्रः॑ । परि॑ ऽवत
ृ ाः । द्वारः॑ । इषः॑ ।
परि॑ ऽव ृ

avindat | divaḥ | ni-hitam | guhā | nidhim | veḥ | na | garbham | pari-vītam | aśmani | anante | antaḥ | aśmani |
vrajam | vajrī | gavām-iva | sisāsan | aṅgiraḥ-tamaḥ | apa | avṛṇot | iṣaḥ | indraḥ | pari-vṛtāḥ | dvāraḥ | iṣaḥ |
pari-vṛtāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ति॒ ग्ममस॑नाय॒ सं श्य॑दहि॒हत्या॑य॒ सं श्य॑त ् । सं॒ वि॒ व्या॒न
दा॒दृ॒हा॒णो वज्र॒ मिन्द्रो॒ गभ॑स्त्यो॒: क्षद्मेव
ओज॑सा॒ शवो॑भिरिन्द्र म॒ ज्मना॑ । तष्टे॑ व व॒ क्षंृ व॒ निनो॒ नि वश्॑ ृ चसि पर॒श्वेव॒ नि वश्॑ ृ चसि ॥

दादृहाणो वज्रमिन्द्रो गभस्त्योः क्षद्मेव तिग्ममसनाय सं श्यदहिहत्याय सं श्यत ् । संविव्यान ओजसा शवोभिरिन्द्र
मज्मना । तष्टे व वक्ष
ृ ं वनिनो नि वश्ृ चसि परश्वेव नि वश्ृ चसि ॥

dādṛhāṇo vajram indro gabhastyoḥ kṣadmeva tigmam asanāya saṁ śyad ahihatyāya saṁ śyat | saṁvivyāna
ojasā śavobhir indra majmanā | taṣṭeva vṛkṣaṁ vanino ni vṛścasi paraśveva ni vṛścasi ||

दा॒दृ॒हा॒णः । वज्र॑म ् । इन्द्रः॑ । गभ॑स्त्योः । क्षद्म॑ऽइव । ति॒ग्मम ् । अस॑नाय । सम ् । श्य॒ त ् । अ॒ हि॒ऽहत्या॑य । सम ् । श्य॒ त ् ।
स॒ म ्ऽवि॒ व्या॒नः । ओज॑सा । शवः॑ऽभिः । इ॒न्द्र॒ । म॒ ज्मना॑ । तष्टा॑ऽइव । व॒ क्षम
ृ ् । व॒ निनः॑ । नि । व॒ श्च॒
ृ सि॒ । प॒ र॒श्वाऽइ॑व ।
नि

dādṛhāṇaḥ | vajram | indraḥ | gabhastyoḥ | kṣadma-iva | tigmam | asanāya | sam | śyat | ahi-hatyāya | sam |
śyat | sam-vivyānaḥ | ojasā | śavaḥ-bhiḥ | indra | majmanā | taṣṭāiva | vṛkṣam | vaninaḥ | ni | vṛścasi |
paraśvāiva | ni | vṛścasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं वथ
ृ ा॑ न॒ द्य॑ इन्द्र॒ सर्त॒ वऽे च्छा॑ सम॒ द्रम॑
ु सज ृ ो॒ रथाँ॑ इव वाजय॒ तो रथाँ॑ इव । इ॒त ऊ॒ तीर॑ यञ्
ु जत
समा॒नमर्थ॒ मक्षि॑तम ् । धे॒ नरि
ू ॑ व॒ मन॑वे वि॒ श्वदो॑हसो॒ जना॑य वि॒ श्वदो॑हसः ॥

त्वं वथ
ृ ा नद्य इन्द्र सर्तवेऽच्छा समुद्रमसज
ृ ो रथाँ इव वाजयतो रथाँ इव । इत ऊतीरयुञ्जत समानमर्थमक्षितम ् ।
धेनरि
ू व मनवे विश्वदोहसो जनाय विश्वदोहसः ॥

tvaṁ vṛthā nadya indra sartave 'cchā samudram asṛjo rathām̐ iva vājayato rathām̐ iva | ita ūtīr ayuñjata
samānam artham akṣitam | dhenūr iva manave viśvadohaso janāya viśvadohasaḥ ||

त्वम ् । वथ ॑ । अच्छ॑ । स॒ म॒ द्रम
ृ ा॑ । न॒ द्यः॑ । इ॒न्द्र॒ । सर्तवे ु ् । अ॒ स॒ जः॒
ृ । रथा॑न ्ऽइव । वा॒ज॒य॒ तः । रथा॑न ्ऽइव । इ॒तः । ऊ॒ तीः ।
अ॒ य॒ ञ्ज॒
ु त॒ । स॒ मा॒नम ् । अर्थम ॑ ् । अक्षि॑तम ् । धे॒ नःू ऽइ॑व । मन॑वे । वि॒ श्वऽदो॑हसः । जना॑य । वि॒ श्वऽदो॑हसः ॥

tvam | vṛthā | nadyaḥ | indra | sartave | accha | samudram | asṛjaḥ | rathān-iva | vājayataḥ | rathān-iva | itaḥ |
ūtīḥ | ayuñjata | samānam | artham | akṣitam | dhenūḥ-iva | manave | viśva-dohasaḥ | janāya | viśva-dohasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मां ते॒ वाचं॑ वस॒ यन्त॑
ू आ॒यवो॒ रथं॒ न धीर॒: स्वपा॑ अतक्षिषःु स॒ म्नाय॒
ु त्वाम॑तक्षिषःु । श॒ म्भन्तो॒
ु जेन्यं॑
यथा॒ वाजेष ॑ ु विप्र वा॒जिन॑म ् । अत्य॑मिव॒ शव॑से सा॒तये॒ धना॒ विश्वा॒ धना॑नि सा॒तये॑ ॥

इमां ते वाचं वसूयन्त आयवो रथं न धीरः स्वपा अतक्षिषुः सुम्नाय त्वामतक्षिषुः । शुम्भन्तो जेन्यं यथा वाजेषु विप्र
वाजिनम ् । अत्यमिव शवसे सातये धना विश्वा धनानि सातये ॥

imāṁ te vācaṁ vasūyanta āyavo rathaṁ na dhīraḥ svapā atakṣiṣuḥ sumnāya tvām atakṣiṣuḥ | śumbhanto
jenyaṁ yathā vājeṣu vipra vājinam | atyam iva śavase sātaye dhanā viśvā dhanāni sātaye ||

इ॒माम ् । ते॒ । वाच॑म ् । व॒ स॒ ऽयन्तः॑
ु । आ॒यवः॑ । रथ॑म ् । न । धीरः॑ । स॒ ऽअपाः॑
ु । अ॒ त॒क्षि॒षुः॒ । स॒ म्नाय॑
ु । त्वाम ् । अ॒ त॒क्षि॒षुः॒ ।
श॒ म्भन्तः॑
ु । जेन्य॑म ् । यथा॑ । वाजेष ॑ ु । वि॒ प्र॒ । वा॒जिन॑म ् । अत्य॑म ्ऽइव । शव॑से । सा॒तये॑ । धना॑ । विश्वा॑ । धना॑नि । स

imām | te | vācam | vasu-yantaḥ | āyavaḥ | ratham | na | dhīraḥ | su-apāḥ | atakṣ iṣuḥ | sumnāya | tvām |
atakṣiṣuḥ | śumbhantaḥ | jenyam | yathā | vājeṣu | vipra | vājinam | atyam-iva | śavase | sātaye | dhanā | viśvā
| dhanāni | sātaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भि॒ नत्परु ो॑ नव॒ तिमि॑न्द्र प॒ रवे ु े॑ नत
ू ॒ दिवो॑दासाय॒ महि॑ दा॒शष ॑ दा॒शष
ृ ो॒ वज्रेण ु े॑ नत
ृ ो । अ॒ ति॒ थि॒ग्वाय॒ शम्ब॑रं
गि॒ रे रु॒ग्रो अवा॑भरत ् । म॒ हो धना॑नि॒ दय॑मान॒ ओज॑सा॒ विश्वा॒ धना॒न्योज॑सा ॥

भिनत्पुरो नवतिमिन्द्र पूरवे दिवोदासाय महि दाशुषे नत
ृ ो वज्रेण दाशुषे नत
ृ ो । अतिथिग्वाय शम्बरं गिरे रुग्रो अवाभरत ्
। महो धनानि दयमान ओजसा विश्वा धनान्योजसा ॥

bhinat puro navatim indra pūrave divodāsāya mahi dāśuṣe nṛto vajreṇa dāśuṣe nṛto | atithigvāya śambaraṁ
girer ugro avābharat | maho dhanāni dayamāna ojasā viśvā dhanāny ojasā ||

ू ॑ । दिवः॑ऽदासाय । महि॑ । दा॒शुषे॑ । न॒ तो॒
भि॒ नत ् । पुरः॑ । न॒ व॒तिम ् । इ॒न्द्र॒ । प॒ रवे ॑ । दा॒शुषे॑ । न॒ तो॒
ृ इति॑ । वज्रेण ृ इति॑ ।
अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वाय॑ । शम्ब॑रम ् । गि॒ रे ः । उ॒ ग्रः । अव॑ । अ॒ भ॒ र॒त ् । म॒ हः । धना॑नि । दय॑मानः । ओज॑सा । विश्वा॑ । धना॒नि ।
ओज॑सा ॥

bhinat | puraḥ | navatim | indra | pūrave | divaḥ-dāsāya | mahi | dāśuṣe | nṛto | iti | vajreṇa | dāśuṣe | nṛto iti |
atithi-gvāya | śambaram | gireḥ | ugraḥ | ava | abharat | mahaḥ | dhanāni | dayamānaḥ | ojasā | viśvā |
dhanāni | ojasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॑ : स॒ मत्स॒ ु यज॑मान॒ मार्यं॒ ॑ ु
प्राव॒ द्विश्वेष श॒ तमति
ू॑ रा॒जिष॒ ु स्व॑र्मीळ्हे ष्वा॒जिषु॑ । मन॑व॒ े
शास॑दव्र॒ तान्त्वचं॑ कृ॒ष्णाम॑रन्धयत ् । दक्ष॒न्न विश्वं॑ ततष
ृ ा॒णमो॑षति॒ न्य॑र्शसा॒नमो॑षति ॥

इन्द्रः समत्सु यजमानमार्यं प्रावद्विश्वेषु शतमूतिराजिषु स्वर्मीळ्हे ष्वाजिषु । मनवे शासदव्रतान्त्वचं कृष्णामरन्धयत ्
। दक्षन्न विश्वं ततष
ृ ाणमोषति न्यर्शसानमोषति ॥

indraḥ samatsu yajamānam āryam prāvad viśveṣu śatamūtir ājiṣu svarmīḻheṣv ājiṣu | manave śāsad avratān
tvacaṁ kṛṣṇām arandhayat | dakṣan na viśvaṁ tatṛṣāṇam oṣati ny arśasānam oṣati ||

॑ ् । प्र । आ॒व॒ त ् । विश्वेष
इन्द्रः॑ । स॒ मत ्ऽसु॑ । यज॑मानम ् । आर्यम ॑ ु । श॒ तम ्ऽऊ॑तिः । आ॒जिषु॑ । स्वः॑ऽमीळ्हे षु । आ॒जिषु॑ ।
मन॑वे । शास॑त ् । अ॒ व्र॒ तान ् । त्वच॑म ् । कृ॒ष्णाम ् । अ॒ र॒न्ध॒ य॒ त ् । दक्ष॑म ् । न । विश्व॑म ् । त॒ त॒ षा॒
ृ णम ् । ओ॒ष॒ ति॒ । नि ।
अ॒ र्श॒ सा॒नम ्

indraḥ | samat-su | yajamānam | āryam | pra | āvat | viśveṣu | śatam-ūtiḥ | ājiṣu | svaḥ-mīḷheṣu | ājiṣu |
manave | śāsat | avratān | tvacam | kṛṣṇām | arandhayat | dakṣam | na | viśvam | tatṛṣāṇam | oṣati | ni |
arśasānam | oṣcati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सरू ॑ श्च॒ क्रं प्र वह
॑ ृ ज्जा॒त ओज॑सा प्रपि॒ त्वे वाच॑मरु॒णो मष ु॑ ायतीशा॒न आ मष ु॑ ायति । उ॒ शना॒
यत्प॑रा॒वतोऽज॑गन्न॒ तये ू ॑ कवे । स॒ म्नानि॒
ु विश्वा॒ मनष
ु॑ ेव त॒ र्वणि॒
ु ॑ त॒ र्वणि॑
रहा॒ विश्वेव ु :॥

सूरश्चक्रं प्र वह
ृ ज्जात ओजसा प्रपित्वे वाचमरुणो मुषायतीशान आ मुषायति । उशना यत्परावतोऽजगन्नत
ू ये कवे ।
सम्
ु नानि विश्वा मनष
ु ेव तर्व
ु णिरहा विश्वेव तर्व
ु णिः ॥

sūraś cakram pra vṛhaj jāta ojasā prapitve vācam aruṇo muṣāyatīśāna ā muṣāyati | uśanā yat parāvato
'jagann ūtaye kave | sumnāni viśvā manuṣeva turvaṇir ahā viśveva turvaṇiḥ ||

सूरः॑ । च॒ क्रम ् । प्र । व॒ ह
ृ ॒ त ् । जा॒तः । ओज॑सा । प्र । पि॒ त्वे । वाच॑म ् । अ॒ रु॒णः । म॒ षा॒
ु य॒ति॒ । ई॒शा॒नः । आ । म॒ षा॒
ु य॒ति॒ ।
उ॒ शना॑ । यत ् । प॒ रा॒ऽवतः॑ । अज॑गन ् । ऊ॒ तये॑ । क॒ वे॒ । स॒ म्नानि॑
ु । विश्वा॑ । मनष ु॑ ाऽइव । त॒ र्वणिः
ु । अहा॑ । विश्वा॑ऽइव ।
त॒ र्वण
ु

sūraḥ | cakram | pra | vṛhat | jātaḥ | ojasā | pra | pitve | vācam | aruṇaḥ | muṣāyati | īśānaḥ | ā | muṣāyati |
uśanā | yat | parāvataḥ | ajagan | ūtaye | kave | sumnāni | viśvā | manuṣāiva | turvaṇiḥ | ahā | viśvāiva |
turvaṇiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
स नो॒ नव्येभिर्वृषकर्मन्न ु ः परु ां॑ दर्तः पा॒यभि
॒ क्थै ु :॑ पाहि श॒ ग्मैः । दि॒ वो॒दा॒सेभिरि
॑ न्द्र॒ स्तवा॑नो वावध
ृ ी॒था
अहो॑भिरिव॒ द्यौः ॥

स नो नव्येभिर्वृषकर्मन्नुक्थैः पुरां दर्तः पायुभिः पाहि शग्मैः । दिवोदासेभिरिन्द्र स्तवानो वावध
ृ ीथा अहोभिरिव द्यौः ॥

sa no navyebhir vṛṣakarmann ukthaiḥ purāṁ dartaḥ pāyubhiḥ pāhi śagmaiḥ | divodāsebhir indra stavāno
vāvṛdhīthā ahobhir iva dyauḥ ||

॑
सः । नः॒ । नव्येभिः । व॒ ष॒ृ ऽक॒ र्म॒ न ् । उ॒ क्थैः । पुरा॑म ् । द॒ र्त॒रिति॑ दर्तः । पा॒युऽभिः॑ । पा॒हि॒ । श॒ ग्मैः । दि॒ वः॒ऽदा॒सेभिः॑ । इ॒न्द्र॒ ।
स्तवा॑नः । व॒ व॒ धी॒
ृ थाः । अहो॑भिःऽइव । द्यौः ॥

saḥ | naḥ | navyebhiḥ | vṛṣa-karman | ukthaiḥ | purām | dartaritidartaḥ | pāyu-bhiḥ | pāhi | śagmaiḥ | divaḥ-
dāsebhiḥ | indra | stavānaḥ | vavṛdhīthāḥ | ahobhiḥ-iva | dyauḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ॒ वी वरी॑मभिर्द्य॒ म्नसा॑
इन्द्रा॑य॒ हि द्यौरसुर॑ ो॒ अन॑म्न॒ तेन्द्रा॑य म॒ ही पथि ु ता॒ वरी॑मभिः । इन्द्रं॒ विश्वे॑
स॒ जोष॑सो दे॒ वासो॑ दधिरे प॒ रः
ु । इन्द्रा॑य॒ विश्वा॒ सव॑नानि॒ मानष
ु॑ ा रा॒तानि॑ सन्त॒ ु मानष
ु॑ ा ॥

इन्द्राय हि द्यौरसुरो अनम्नतेन्द्राय मही पथि
ृ वी वरीमभिर्द्युम्नसाता वरीमभिः । इन्द्रं विश्वे सजोषसो दे वासो दधिरे
परु ः । इन्द्राय विश्वा सवनानि मानष
ु ा रातानि सन्तु मानष
ु ा॥

indrāya hi dyaur asuro anamnatendrāya mahī pṛthivī varīmabhir dyumnasātā varīmabhiḥ | indraṁ viśve
sajoṣaso devāso dadhire puraḥ | indrāya viśvā savanāni mānuṣā rātāni santu mānuṣā ||

इन्द्रा॑य । हि । द्यौः । असरु॑ ः । अन॑म्नत । इन्द्रा॑य । म॒ ही । प॒ थि॒ ृ वी । वरी॑मऽभिः । द्य॒ म्नऽसा॑
ु ता । वरी॑मऽभिः । इन्द्र॑ म ्
। विश्वे॑ । स॒ ऽजोष॑सः । दे॒ वासः॑ । द॒ धि॒रे ॒ । प॒ रः
ु । इन्द्रा॑य । विश्वा॑ । सव॑नानि । मानष
ु॑ ा । रा॒तानि॑ । स॒ न्त॒ ु । मानष
ु॑ ा ॥

indrāya | hi | dyauḥ | asuraḥ | anamnata | indrāya | mahī | pṛthivī | varīma-bhiḥ | dyumna-sātā | varīma-bhiḥ |
indram | viśve | sa-joṣasaḥ | devāsaḥ | dadhire | puraḥ | indrāya | viśvā | savanāni | mānuṣā | rātāni | santu |
mānuṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वेष॑ ॒ ु हि त्वा॒ सव॑नेषु त॒ ञ्जते
ु ॑ समा॒नमेकं॒ वष ृ म
॑ ण्यव॒ : पथ
ृ ॒ क्स्व॑: सनि॒ ष्यव॒ : पथृ क
॑ ् । तं त्वा॒ नावं॒ न
प॒ र्षणिं॑ श॒ षस्य॑
ू ध॒ रि ॑
ु धीमहि । इन्द्रं॒ न य॒ ज्ञैश्चि॒तय॑न्त आ॒यव॒ : स्तोमेभि॒ ॑ रिन्द्र॑ मा॒यव॑: ॥

विश्वेषु हि त्वा सवनेषु तुञ्जते समानमेकं वष
ृ मण्यवः पथ
ृ क्स्वः सनिष्यवः पथ
ृ क् । तं त्वा नावं न पर्षणिं शूषस्य धुरि
धीमहि । इन्द्रं न यज्ञैश्चितयन्त आयवः स्तोमेभिरिन्द्रमायवः ॥

viśveṣu hi tvā savaneṣu tuñjate samānam ekaṁ vṛṣamaṇyavaḥ pṛthak svaḥ saniṣyavaḥ pṛthak | taṁ tvā
nāvaṁ na parṣaṇiṁ śūṣasya dhuri dhīmahi | indraṁ na yajñaiś citayanta āyavaḥ stomebhir indram āyavaḥ
||

॑ ु । हि । त्वा॒ । सव॑नेषु । त॒ ञ्जते
विश्वेष ु ॑ । स॒ मा॒नम ् । एक॑म ् । वषृ ऽ॑ मन्यवः । पथ ृ क ॑ ् । स्वरिति॑ स्वः॑ । स॒ नि॒ ष्यवः॑ ।
पथृ क
॑ ् । तम ् । त्वा॒ । नाव॑म ् । न । प॒ र्षणि॑म ् । श॒ षस्य॑
ू । ध॒ रि
ु । धी॒म॒हि॒ । इन्द्र॑ म ् । न । य॒ ज्ञैः । चि॒ तय॑न्तः । आ॒यवः॑ ।
स्तोमे॑

viśveṣu | hi | tvā | savaneṣu | tuñjate | samānam | ekam | vṛṣa-manyavaḥ | pṛthak | svaāṛḥritisvaḥ |
saniṣyavaḥ | pṛthak | tam | tvā | nāvam | na | parṣaṇi m | śūṣasya | dhuri | dhīmahi | indram | na | yajñaiḥ |
citayantaḥ | āyavaḥ | stomebhiḥ | indram |
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि त्वा॑ ततस्रे मिथ॒ ना
ु अ॑व॒स्यवो॑ व्र॒ जस्य॑ सा॒ता गव्य॑स्य नि॒ :सज
ृ ॒ : सक्ष॑न्त इन्द्र नि॒ :सज
ृ :॑ ।
यद्ग॒ व्यन्ता॒ द्वा जना॒ स्व१॒॒॑॑र्यन्ता॑ स॒ मह
ू ॑ सि । आ॒विष्करि॑ क्र॒द्वष
ृ ण
॑ ं सचा॒भव
ु ॒ ं वज्र॑मिन्द्र सचा॒भव
ु म
॑ ्॥

वि त्वा ततस्रे मिथुना अवस्यवो व्रजस्य साता गव्यस्य निःसज
ृ ः सक्षन्त इन्द्र निःसज
ृ ः । यद्गव्यन्ता द्वा जना
स्वर्यन्ता समह
ू सि । आविष्करिक्रद्वष
ृ णं सचाभव
ु ं वज्रमिन्द्र सचाभव
ु म ्॥

vi tvā tatasre mithunā avasyavo vrajasya sātā gavyasya niḥsṛjaḥ sakṣanta indra niḥsṛjaḥ | yad gavyantā dvā
janā svar yantā samūhasi | āviṣ karikrad vṛṣaṇaṁ sacābhuvaṁ vajram indra sacābhuvam ||

वि । त्वा॒ । त॒त॒स्रे॒ । मि॒ थ॒ नाः
ु । अ॒ व॒ स्यवः॑ । व्र॒ जस्य॑ । सा॒ता । गव्य॑स्य । निः॒ऽसज
ृ ः॑ । सक्ष॑न्तः । इ॒न्द्र॒ । निः॒ऽसज
ृ ः॑ । यत ्
। ग॒ व्यन्ता॑ । द्वा । जना॑ । स्वः॑ । यन्ता॑ । स॒ म ्ऽऊह॑ सि । आ॒विः । करि॑ क्रत ् । वष
ृ ण
॑ म ् । स॒ चा॒ऽभव
ु म ् । वज्र॑म ् । इ॒न्द्र॒

vi | tvā | tatasre | mithunāḥ | avasyavaḥ | vrajasya | sātā | gavyasya | niḥ-sṛjaḥ | sakṣantaḥ | indra | niḥ-sṛjaḥ |
yat | gavyantā | dvā | janā | svaḥ | yantā | sam-ūhasi | āviḥ | karikrat | vṛṣaṇam | sacābhuvam | vajram | indra |
sacābhuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ दष्ु टे॑ अ॒ स्य वी॒र्यस्य
॑ प॒ रव॒
ू : परु ो॒ यदि॑ न्द्र॒ शार॑ दीर॒वाति॑रः सासहा॒नो अ॒ वाति॑रः । शास॒ स्तमि॑न्द्र॒
मर्त्य॒ मय॑ज्यंु शवसस्पते । म॒ हीम॑मष्ु णाः पथि ृ ॒ वीमि॒ मा अ॒ पो म॑न्दसा॒न इ॒मा अ॒ पः ॥

विदष्ु टे अस्य वीर्यस्य पूरवः पुरो यदिन्द्र शारदीरवातिरः सासहानो अवातिरः । शासस्तमिन्द्र मर्त्यमयज्युं शवसस्पते
। महीममष्ु णाः पथि
ृ वीमिमा अपो मन्दसान इमा अपः ॥

viduṣ ṭe asya vīryasya pūravaḥ puro yad indra śāradīr avātiraḥ sāsahāno avātiraḥ | śāsas tam indra martyam
ayajyuṁ śavasas pate | mahīm amuṣṇāḥ pṛthivīm imā apo mandasāna imā apaḥ ||

॑
वि॒ दःु । ते॒ । अ॒ स्य । वी॒र्यस्य । प॒ रवः॑
ू । पुरः॑ । यत ् । इ॒न्द्र॒ । शार॑ दीः । अ॒ व॒ ऽअति॑रः । स॒ स॒ हा॒नः । अ॒ व॒ ऽअति॑रः । शासः॑ ।
॑ ् । अय॑ज्यम
तम ् । इ॒न्द्र॒ । मर्त्यम ु ् । श॒ व॒ सः॒ । प॒ त॒ े । म॒ हीम ् । अ॒ म॒ ष्णाः॒
ु । प॒ थि॒
ृ वीम ् । इ॒माः । अ॒ पः । म॒ न्द॒ सा॒नः । इ॒

viduḥ | te | asya | vīryasya | pūravaḥ | puraḥ | yat | indra | śāradīḥ | ava-at iraḥ | sasahānaḥ | ava-atiraḥ | śāsaḥ
| tam | indra | martyam | ayajyum | śavasaḥ | pate | mahīm | amuṣṇāḥ | pṛthivīm | imāḥ | apaḥ | mandasānaḥ |
imāḥ | apaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आदित्ते॑ अ॒ स्य वी॒र्यस्य
॑ चर्कि र॒न्मदे॑ षु वष
ृ न्न॒ शिजो॒
ु यदावि॑थ सखीय॒ तो यदावि॑थ । च॒ कर्थ॑ का॒रमेभ्य॒
॑ :
पत ॑ ास॒ ु प्रव॑न्तवे । ते अ॒ न्याम॑न्यां न॒ द्यं॑ सनिष्णत श्रव॒ स्यन्त॑: सनिष्णत ॥
ृ न

आदित्ते अस्य वीर्यस्य चर्कि रन्मदे षु वष
ृ न्नुशिजो यदाविथ सखीयतो यदाविथ । चकर्थ कारमेभ्यः पत
ृ नासु प्रवन्तवे ।
ते अन्यामन्यां नद्यं सनिष्णत श्रवस्यन्तः सनिष्णत ॥

ād it te asya vīryasya carkiran madeṣu vṛṣann uśijo yad āvitha sakhīyato yad āvitha | cakartha kāram
ebhyaḥ pṛtanāsu pravantave | te anyām-anyāṁ nadyaṁ saniṣṇata śravasyantaḥ saniṣṇata ||

॑
आत ् । इत ् । ते॒ । अ॒ स्य । वी॒र्यस्य । च॒ र्कि॒ र॒न ् । मदे॑ षु । व॒ ष॒ृ न ् । उ॒ शिजः॑ । यत ् । आवि॑थ । स॒ खि॒ ऽय॒ तः । यत ् । आवि॑थ ।
च॒ कर्थ॑ । का॒रम ् । ए॒ भ्यः॒ । पत ृ न
॑ ासु । प्रऽव॑न्तवे । ते । अ॒ न्याम ्ऽअ॑न्याम ् । न॒ द्य॑म ् । स॒ नि॒ ष्ण॒ त॒ । श्र॒व॒स्यन्तः॑ ।
स॒ नि॒ ष्ण॒ त॒

āt | it | te | asya | vīryasya | carkiran | madeṣu | vṛṣan | uśijaḥ | yat | āvitha | sakhi-yataḥ | yat | āvitha |
cakartha | kāram | ebhyaḥ | pṛtanāsu | pra-vantave | te | anyām-anyām | nadyam | saniṣṇata | śravasyantaḥ |
saniṣṇata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु त॒ ह्य१॒॒॑॑र्क स्य॑ बोधि ह॒विषो॒ हवी॑मभि॒ : स्व॑र्षाता॒ हवी॑मभिः । यदि॑ न्द्र॒ हन्त॑व॒ े
उ॒ तो नो॑ अ॒ स्या उ॒ षसो॑ ज॒ षे
मध ृ ा॑ वज्रि॒ ञ्चिके॑तसि । आ मे॑ अ॒ स्य वे॒धसो॒ नवीयसो॒
ृ ो॒ वष ॑ मन्म॑ श्रधि
ु ॒ नवीयसः ॑ ॥

उतो नो अस्या उषसो जुषेत ह्यर्क स्य बोधि हविषो हवीमभिः स्वर्षाता हवीमभिः । यदिन्द्र हन्तवे मध
ृ ो वष
ृ ा
वज्रिञ्चिकेतसि । आ मे अस्य वेधसो नवीयसो मन्म श्रधि
ु नवीयसः ॥

uto no asyā uṣaso juṣeta hy arkasya bodhi haviṣo havīmabhiḥ svarṣātā havīmabhiḥ | yad indra hantave
mṛdho vṛṣā vajriñ ciketasi | ā me asya vedhaso navīyaso manma śrudhi navīyasaḥ ||

ु त॑ । हि । अ॒ र्क स्य॑ । बो॒धि॒ । ह॒विषः॑ । हवी॑मऽभिः । स्वः॑ऽसाता । हवी॑मऽभिः ।
उ॒ तो इति॑ । नः॒ । अ॒ स्याः । उ॒ षसः॑ । ज॒ षे
यत ् । इ॒न्द्र॒ । हन्त॑वे । मध ृ ा॑ । व॒ ज्रि॒न ् । चिके॑तसि । आ । मे॒ । अ॒ स्य । वे॒धसः॑ । नवी॑यसः । मन्म॑ । श्र॒ धि॒
ृ ः॑ । वष ु ।
नवी॑यसः ॥

uto iti | naḥ | asyāḥ | uṣasaḥ | juṣeta | hi | arkasya | bodhi | haviṣaḥ | havīma-bh iḥ | svaḥ-sātā | havīma-bhiḥ |
yat | indra | hantave | mṛdhaḥ | vṛṣā | vajrin | ciketasi | ā | me | asya | vedhasaḥ | navīyasaḥ | manma | śrudhi |
navīyasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं तमि॑न्द्र वावध ॒ न्तं॑ तवि
ृ ा॒नो अ॑स्म॒ यरु ॑ मित्रय ॑ शरू ॒ मर्त्यम
ु जात॒ मर्त्यं॒ वज्रेण ॑ ् । ज॒ हि यो नो॑ अघा॒यति॑
शण
ृ ॒ ष्व
ु स॒ श्रव॑
ु स्तमः । रि॒ष्टं न याम॒ न्नप॑ भत
ू ु दर्म
ु ॒ तिर्विश्वाप॑ भत
ु ॒ तिः ॥

त्वं तमिन्द्र वावध
ृ ानो अस्मयुरमित्रयन्तं तुविजात मर्त्यं वज्रेण शूर मर्त्यम ् । जहि यो नो अघायति शण
ृ ुष्व सुश्रवस्तमः
। रिष्टं न यामन्नप भत
ु तिर्विश्वाप भत
ु तिः ॥

tvaṁ tam indra vāvṛdhāno asmayur amitrayantaṁ tuvijāta martyaṁ vajreṇa śūra martyam | jahi yo no
aghāyati śṛṇuṣva suśravastamaḥ | riṣṭaṁ na yāmann apa bhūtu durmatir viśvāpa bhūtu durmatiḥ ||

त्वम ् । तम ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ व॒ धा॒
ृ नः । अ॒ स्म॒ ऽयुः । अ॒ मि॒ त्रऽ॒ यन्त॑म ् । त॒ वि॒ ॑ ् । वज्रेण
ु ऽजा॒त॒ । मर्त्यम ॑ । श॒ र॒ू । मर्त्यम
॑ ् । ज॒ हि । यः
। नः॒ । अ॒ घ॒ ऽयति॑ । श॒ ण
ृ ॒ ष्व
ु । स॒ श्रवः॑
ु ऽतमः । रि॒ष्टम ् । न । याम॑न ् । अप॑ । भ॒ त
ू ॒ ु । दःु ॒ऽम॒ तिः । विश्वा॑ । अप॑ । भ

tvam | tam | indra | vavṛdhānaḥ | asma-yuḥ | amitra-yantam | tuvi-jāta | martyam | vajreṇa | śūra | martyam |
jahi | yaḥ | naḥ | agha-yati | śṛṇuṣva | suśravaḥ-tamaḥ | riṣṭam | na | yāman | apa | bhūtu | duḥ-matiḥ | viśvā |
apa | bhūtu | duḥ-matiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॑ व॒ यं म॑घव॒ न्पर्व्ये
ू ॒ धन॒ इन्द्र॑ त्वोताः सासह्याम पत ृ न्य॒ तो व॑न॒ याम॑
ु वनष्ु य॒ तः । नेदि॑ष्ठे
॑ व॒ ते । अ॒ स्मिन्य॒ ज्ञे वि च॑येमा॒ भरे॑ कृ॒तं वा॑ज॒यन्तो॒ भरे॑ कृ॒तम ् ॥
अ॒ स्मिन्नह॒न्यधि॑ वोचा॒ नु सुन्

त्वया वयं मघवन्पूर्व्ये धन इन्द्रत्वोताः सासह्याम पत
ृ न्यतो वनुयाम वनुष्यतः । नेदिष्ठे अस्मिन्नहन्यधि वोचा नु
सन्
ु वते । अस्मिन्यज्ञे वि चयेमा भरे कृतं वाजयन्तो भरे कृतम ् ॥

tvayā vayam maghavan pūrvye dhana indratvotāḥ sāsahyāma pṛtanyato vanuyāma vanuṣyataḥ | nediṣṭhe
asminn ahany adhi vocā nu sunvate | asmin yajñe vi cayemā bhare kṛtaṁ vājayanto bhare kṛtam ||

त्वया॑ । व॒ यम ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । पूर्व्ये॑ । धने॑ । इन्द्र॑ त्वाऽऊताः । स॒ स॒ ह्या॒म॒ । प॒ त॒न्य॒
ृ तः । व॒ न॒ याम॑
ु । व॒ न॒ ष्य॒
ु तः । नेदि॑ष्ठे ।
अ॒ स्मिन ् । अह॑ नि । अधि॑ । वो॒च॒ । नु । स॒ न्व॒ ु ते । अ॒ स्मिन ् । य॒ ज्ञे । वि । च॒ ये॒म॒ । भरे॑ । कृ॒तम ् । वा॒ज॒ऽयन्तः॑ । भरे॑

tvayā | vayam | magha-van | pūrvye | dhane | indratvāūtāḥ | sasahyāma | pṛtanyataḥ | vanuyāma | vanuṣyataḥ
| nediṣṭhe | asmin | ahani | adhi | voca | nu | sunvate | asmin | yajñe | vi | cayema | bhare | kṛtam | vāja-yantaḥ
| bhare | kṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्व॒ र्जे॒षे भर॑ आ॒प्रस्य॒ वक्म॑न्यष ु ॒ र्बुध॒ : स्वस्मि॒ न्नञ्ज॑सि क्रा॒णस्य॒ स्वस्मि॒ न्नञ्ज॑सि । अह॒न्निन्द्रो॒
॑
यथा॑ वि॒ दे शी॒र्ष्णाशीर्ष्णोप॒ वाच्य॑: । अ॒ स्म॒ त्रा ते॑ स॒ ध्र्य॑क्सन्तु रा॒तयो॑ भ॒ द्रा भ॒ द्रस्य॑ रा॒तय॑: ॥

स्वर्जेषे भर आप्रस्य वक्मन्युषर्बुधः स्वस्मिन्नञ्जसि क्राणस्य स्वस्मिन्नञ्जसि । अहन्निन्द्रो यथा विदे
शीर्ष्णाशीर्ष्णोपवाच्यः । अस्मत्रा ते सध्र्यक्सन्तु रातयो भद्रा भद्रस्य रातयः ॥

svarjeṣe bhara āprasya vakmany uṣarbudhaḥ svasminn añjasi krāṇasya svasminn añjasi | ahann indro yathā
vide śīrṣṇā-śīrṣṇopavācyaḥ | asmatrā te sadhryak santu rātayo bhadrā bhadrasya rātayaḥ ||

स्वः॒ऽजे॒ षे । भरे॑ । आ॒प्रस्य॑ । वक्म॑नि । उ॒ षः॒ऽबुधः॑ । स्वस्मि॑न ् । अञ्ज॑सि । क्रा॒णस्य॑ । स्वस्मि॑न ् । अञ्ज॑सि । अह॑ न ् ।
॑
इन्द्रः॑ । यथा॑ । वि॒ दे । शी॒र्ष्णाऽशीर्ष्णा । उ॒ प॒ऽवाच्यः॑ । अ॒ स्म॒ ऽत्रा । ते॒ । स॒ ध्र्य॑क् । स॒ न्त॒ ु । रा॒तयः॑ । भ॒ द्राः । भ॒ द्र

svaḥ-jeṣe | bhare | āprasya | vakmani | uṣaḥ-budhaḥ | svasmin | añjasi | krāṇasya | svasmin | añjasi | ahan |
indraḥ | yathā | vide | śīrṣṇāśīrṣṇā | upa-vācyaḥ | asma-trā | te | sadhryak | santu | rātayaḥ | bhadrāḥ |
bhadrasy | rātayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्तु प्रय॑: प्र॒ त्नथा॑ ते शशु क्
ु व॒ नं यस्मि॑न्य॒ ज्ञे वार॒मक॑ ृ ण्वत॒ क्षय॑म॒ तस्य॒
ृ वार॑ सि॒ क्षय॑म ् । वि
तद्वो॑चरध॑
े॒ द्वि॒ तान्तः प॑श्यन्ति र॒श्मिभि॑: । स घा॑ विदे॒ अन्विन्द्रो॑ ग॒ वेषण ॑ ो बन्ध॒ क्षिद्भ्यो॑
ु ग॒ वेषण
॑ ः
॥

तत्तु प्रयः प्रत्नथा ते शुशक्
ु वनं यस्मिन्यज्ञे वारमकृण्वत क्षयमत
ृ स्य वारसि क्षयम ् । वि तद्वोचेरध द्वितान्तः
पश्यन्ति रश्मिभिः । स घा विदे अन्विन्द्रो गवेषणो बन्धक्षि
ु द्भ्यो गवेषणः ॥

tat tu prayaḥ pratnathā te śuśukvanaṁ yasmin yajñe vāram akṛṇvata kṣayam ṛtasya vār asi kṣayam | vi tad
vocer adha dvitāntaḥ paśyanti raśmibhiḥ | sa ghā vide anv indro gaveṣaṇo bandhukṣidbhyo gaveṣaṇaḥ ||

तत ् । तु । प्रयः॑ । प्र॒ त्नऽथा॑ । ते॒ । श॒ श
ु ॒ क्व॒
ु नम ् । यस्मि॑न ् । य॒ ज्ञे । वार॑ म ् । अक॑ ृ ण्वत । क्षय॑म ् । ऋ॒तस्य॑ । वाः । अ॒ सि॒ ।
क्षय॑म ् । वि । तत ् । वो॒चेः॒ । अध॑ । द्वि॒ ता । अ॒ न्तरिति॑ । प॒ श्य॒ न्ति॒ । र॒श्मिऽभिः॑ । सः । घ॒ । वि॒ दे॒ । अनु॑ । इन्द्रः॑ ।

tat | tu | prayaḥ | pratna-thā | te | śuśukvanam | yasmin | yajñe | vāram | akṛṇvata | kṣayam | ṛtasya | vāḥ | asi |
kṣayam | vi | tat | voceḥ | adha | dvitā | antariti | paśyanti | raśmi-bhiḥ | saḥ | gha | vide | anu | indraḥ | go--
eṣaṇaḥ | bandhukṣit-bh
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

नू इ॒त्था ते॑ प॒ र्वथा॑
ू च प्र॒ वाच्यं॒ यदङ्गि॑रो॒भ्योऽवण
॑ ृ ो॒रप॑ व्र॒ जमिन्द्र॒ शिक्ष॒न्नप॑ व्र॒ जम ् । ऐभ्य॑: समा॒न्या
दि॒ शास्मभ्यं॑ जेषि॒ योत्सि॑ च । स॒ न्वद्भ्यो॑
ु रन्धया॒ कं चि॑दव्र॒ तं हृ॑णा॒यन्तं॑ चिदव्र॒ तम ् ॥

नू इत्था ते पूर्वथा च प्रवाच्यं यदङ्गिरोभ्योऽवण
ृ ोरप व्रजमिन्द्र शिक्षन्नप व्रजम ् । ऐभ्यः समान्या दिशास्मभ्यं जेषि
योत्सि च । सन्
ु वद्भ्यो रन्धया कं चिदव्रतं हृणायन्तं चिदव्रतम ् ॥

nū itthā te pūrvathā ca pravācyaṁ yad aṅgirobhyo 'vṛṇor apa vrajam indra śikṣann apa vrajam | aibhyaḥ
samānyā diśāsmabhyaṁ jeṣi yotsi ca | sunvadbhyo randhayā kaṁ cid avrataṁ hṛṇāyantaṁ cid avratam ||

नु । इ॒त्था । ते॒ । प॒ र्वथा॑
ू । च॒ । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । यत ् । अङ्गि॑रःऽभ्यः । अवण
॑ ृ ोः । अप॑ । व्र॒ जम ् । इन्द्र॑ । शिक्ष॑न ् । अप॑ ।
व्र॒ जम ् । एभ्यः॑ । स॒ मा॒न्या । दि॒ शा । अ॒ स्मभ्य॑म ् । जे॒ षि॒ । योत्सि॑ । च॒ । स॒ न्वत
ु ्ऽभ्यः॑ । र॒न्ध॒ य॒ । कम ् । चि॒ त ् । अ॒ व्र॒ तम

nu | itthā | te | pūrvathā | ca | pra-vācyam | yat | aṅgiraḥ-bhyaḥ | avṛṇoḥ | apa | vrajam | indra | śikṣan | apa |
vrajam | ebhyaḥ | samānyā | diśā | asmabhyam | jeṣi | yotsi | ca | sunvat-bhyaḥ | randhaya | kam | cit |
avratam | hṛṇāyantam | cit | avrat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं यज्जना॒न्क्रतभि ु॑ ॒ : शरू ॑ ई॒क्षय॒ द्धने॑ हि॒ते त॑रुषन्त श्रव॒ स्यव॒ : प्र य॑क्षन्त श्रव॒ स्यव॑: । तस्मा॒ आय:ु॑
प्र॒ जाव॒ दिद्बाधे॑ अर्च॒ न्त्योज॑सा । इन्द्र॑ ओ॒क्यं॑ दिधिषन्त धी॒तयो॑ दे॒ वाँ अच्छा॒ न धी॒तय॑: ॥

सं यज्जनान्क्रतुभिः शूर ईक्षयद्धने हिते तरुषन्त श्रवस्यवः प्र यक्षन्त श्रवस्यवः । तस्मा आयुः प्रजावदिद्बाधे
अर्चन्त्योजसा । इन्द्र ओक्यं दिधिषन्त धीतयो दे वाँ अच्छा न धीतयः ॥

saṁ yaj janān kratubhiḥ śūra īkṣayad dhane hite taruṣanta śravasyavaḥ pra yakṣanta śravasyavaḥ | tasmā
āyuḥ prajāvad id bādhe arcanty ojasā | indra okyaṁ didhiṣanta dhītayo devām̐ acchā na dhītayaḥ ||

सम ् । यत ् । जना॑न ् । क्रतऽु॑ भिः । शूरः॑ । ई॒क्षय॑त ् । धने॑ । हि॒ते । त॒रु॒ष॒न्त॒ । श्र॒व॒स्यवः॑ । प्र । य॒ क्ष॒न्त॒ । श्र॒व॒स्यवः॑ । तस्मै॑
। आयःु ॑ । प्र॒ जाऽव॑त ् । इत ् । बाधे॑ । अ॒ र्च॒ न्ति॒ । ओज॑सा । इन्द्र॑ । ओ॒क्य॑म ् । दि॒ धि॒ष॒ न्त॒ । धी॒तयः॑ । दे॒ वान ् ।

sam | yat | janān | kratu-bhiḥ | śūraḥ | īkṣayat | dhane | hite | taruṣanta | śravasyavaḥ | pra | yakṣanta |
śravasyavaḥ | tasmai | āyuḥ | prajāvat | it | bādhe | arcanti | ojasā | indra | okyam | didhiṣanta | dhītayaḥ |
devān | accha | na | dhītayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु तमि॑न्द्रापर्वता परु ो॒यध ु ा॒ यो न॑: पत ृ ॒ न्यादप॒ तंत॒मिद्ध॑त॒ ं वज्रेण॒ ॑ तंत॒मिद्ध॑तम ् । द॒ रेू च॒ त्ताय॑
च्छन्त्स॒ द्गह॑ न॒ ं यदिन॑क्षत ् । अ॒ स्माकं॒ शत्रन्परि॑
ू॒ शरू वि॒ श्वतो॑ द॒ र्मा द॑ र्षीष्ट वि॒ श्वत॑: ॥

युवं तमिन्द्रापर्वता पुरोयुधा यो नः पत
ृ न्यादप तंतमिद्धतं वज्रेण तंतमिद्धतम ् । दरू े चत्ताय च्छन्त्सद्गहनं यदिनक्षत ् ।
अस्माकं शत्रन्
ू परि शरू विश्वतो दर्मा दर्षीष्ट विश्वतः ॥

yuvaṁ tam indrāparvatā puroyudhā yo naḥ pṛtanyād apa taṁ-tam id dhataṁ vajreṇa taṁ-tam id dhatam |
dūre cattāya cchantsad gahanaṁ yad inakṣat | asmākaṁ śatrūn pari śūra viśvato darmā darṣīṣṭa viśvataḥ ||

य॒ ुवम ् । तम ् । इ॒न्द्रा॒प॒र्व॒ता॒ । प॒ रः॒
ु ऽयुधा॑ । यः । नः॒ । प॒ त॒न्यात
ृ ॑ । तम ्ऽत॑म ् । इत ्
् । अप॑ । तम ्ऽत॑म ् । इत ् । ह॒त॒म ् । वज्रेण
। ह॒त॒म ् । द॒ रेू । च॒ त्ताय॑ । छ॒ न्त्स॒ त ् । गह॑नम ् । यत ् । इन॑क्षत ् । अ॒ स्माक॑म ् । शत्रन
ू॑ ् । परि॑ । श॒ र॒ू । वि॒ श्वतः॑ । द॒

yuvam | tam | indrāparvatā | puraḥ-yudhā | yaḥ | naḥ | pṛtanyāt | apa | tam-tam | it | hatam | vajreṇa | tam-tam
| it | hatam | dūre | cattāya | chantsat | gahanam | yat | inak ṣat | asmākam | śatrūn | pari | śūra | viśvataḥ |
darmā | darṣīṣṭa | vi śvataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भे पनु॑ ामि॒ रोद॑ सी ऋ॒तेन॒ द्रहु ो॑ दहामि॒ सं म॒ हीर॑ नि॒न्द्राः । अ॒ भि॒ व्लग्य॒ यत्र॑ ह॒ता अ॒ मित्रा॑ वैलस्था॒नं परि॑
त॒ ळ्हा
ृ ॑ ्॥
अशेरन

उभे पुनामि रोदसी ऋतेन द्रहु ो दहामि सं महीरनिन्द्राः । अभिव्लग्य यत्र हता अमित्रा वैलस्थानं परि तळ्
ृ हा अशेरन ् ॥

ubhe punāmi rodasī ṛtena druho dahāmi sam mahīr anindrāḥ | abhivlagya yatra hatā amitrā vailasthānam
pari tṛḻhā aśeran ||

उ॒ भे । प॒ ना॒
ु मि॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ । ऋ॒तेन॑ । द्रहु ः॑ । द॒ हा॒मि॒ । सम ् । म॒ हीः । अ॒ नि॒ न्द्राः । अ॒ भि॒ ऽव्लग्य॑ । यत्र॑ । ह॒ताः । अ॒ मित्राः॑ ।
वै॒ल॒ऽस्था॒नम ् । परि॑ । त॒ ळ्हाः
ृ ॑ ्॥
। अशेरन

ubhe | punāmi | rodasī iti | ṛtena | druhaḥ | dahāmi | sam | mahīḥ | anindrāḥ | abhi-vlagya | yatra | hatāḥ |
amitrāḥ | vaila-sthānam | pari | tṛḷhāḥ | aśeran
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि॒ व्लग्या॑ चिदद्रिवः शी॒र्षा या॑त॒ मती
ु ॑नाम ् । छि॒ न्धि व॑टू॒रिणा॑ प॒ दा म॒ हाव॑टूरिणा प॒ दा ॥

अभिव्लग्या चिदद्रिवः शीर्षा यातुमतीनाम ् । छिन्धि वटूरिणा पदा महावटूरिणा पदा ॥

abhivlagyā cid adrivaḥ śīrṣā yātumatīnām | chindhi vaṭūriṇā padā mahāvaṭūriṇā padā ||

अ॒ भि॒ ऽव्लग्य॑ । चि॒ त ् । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । शी॒र्षा । या॒त॒ ऽमती
ु ॑
नाम ् । छि॒ न्धि । व॒ टू॒रिणा॑ । प॒ दा । म॒ हाऽव॑टूरिणा । प॒ दा ॥

abhivlagya | cit | adri-vaḥ | śīrṣā | yātu-matīnām | chindhi | vaṭūriṇā | padā | mahāvaṭūriṇā | padā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवा॑सां मघवञ्जहि॒ शर्धो॑ यात॒ मती
ु ॑नाम ् । वै॒ल॒स्था॒न॒के अ॑र्म॒के म॒ हावैलस्थे
॑ अर्म॒ के ॥

अवासां मघवञ्जहि शर्धो यातुमतीनाम ् । वैलस्थानके अर्मके महावैलस्थे अर्मके ॥

avāsām maghavañ jahi śardho yātumatīnām | vailasthānake armake mahāvailasthe armake ||

अव॑ । आ॒सा॒म ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । ज॒ हि॒ । शर्धः॑ । या॒त॒ ऽमती
ु ॑
नाम ॑
् । वै॒ल॒ऽस्था॒न॒के । अ॒ र्भ॒ के । म॒ हाऽवैलस्थे । अ॒ र्भ॒ के ॥

ava | āsām | magha-van | jahi | śardhaḥ | yātu-matīnām | vaila-sthānake | arbhake | mahāvailasthe | arbhake
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यासां॑ ति॒ स्रः प॑ञ्चा॒शतो॑ऽभिव्ल॒ ङ्गैर॒पाव॑पः । तत्सु ते॑ मनायति त॒ कत्सु ते॑ मनायति ॥

यासां तिस्रः पञ्चाशतोऽभिव्लङ्गैरपावपः । तत्सु ते मनायति तकत्सु ते मनायति ॥

yāsāṁ tisraḥ pañcāśato 'bhivlaṅgair apāvapaḥ | tat su te manāyati takat su te manāyati ||

यासा॑म ् । ति॒स्रः । प॒ ञ्चा॒शतः॑ । अ॒ भि॒ ऽव्ल॒ ङ्गैः । अ॒ प॒ ऽअव॑पः । तत ् । सु । ते॒ । म॒ ना॒य॒ति॒ । त॒कत ् । सु । ते॒ । म॒ ना॒य॒ति॒ ॥

yāsām | tisraḥ | pañcāśataḥ | abhi-vlaṅgaiḥ | apa-avapaḥ | tat | su | te | manāyati | takat | su | te | manāyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्षीगायत्री
THE MANTRA

पि॒ शङ्ग॑भष्टि
ृ मम्भ॒ णं
ृ पि॒ शाचि॑मिन्द्र॒ सं मण
॑ ृ । सर्वं॒ रक्षो॒ नि ब॑र्हय ॥

पिशङ्गभष्टि
ृ मम्भणृ ं पिशाचिमिन्द्र सं मण
ृ । सर्वं रक्षो नि बर्हय ॥

piśaṅgabhṛṣṭim ambhṛṇam piśācim indra sam mṛṇa | sarvaṁ rakṣo ni barhaya ||

पि॒ शङ्ग॑ऽभष्टि
ृ म ् । अ॒ म्भ॒ णम
ृ ् । पि॒ शाचि॑म ् । इ॒न्द्र॒ । सम ् । म॒ ण॒ ॑ ् । रक्षः॑ । नि । ब॒ र्ह॒य॒ ॥
ृ । सर्वम

piśaṅga-bhṛṣṭim | ambhṛṇam | piśācim | indra | sam | mṛṇa | sarvam | rakṣaḥ | ni | barhaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्ब्राह्मीजगती
THE MANTRA

अ॒ वर्म॒ ह इ॑न्द्र दादृ॒हि श्र॒ धी
ु न॑: श॒ शोच॒ ु हि द्यौः क्षा न भी॒षाँ अ॑द्रिवो घ॒ णान्न
ृ भी॒षाँ अ॑द्रिवः ।
श॒ ष्मिन्त॑
ु मो॒ हि श॒ ष्मिभि॑
ु र्व॒धैरु॒ग्रेभि॒रीय॑से । अपूरु
॑ षघ्नो अप्रतीत शरू ॒ सत्व॑भिस्त्रिस॒ प्तैः शूर॑ ॒ सत्व॑भिः
॥

अवर्मह इन्द्र दादृहि श्रुधी नः शुशोच हि द्यौः क्षा न भीषाँ अद्रिवो घण
ृ ान्न भीषाँ अद्रिवः । शुष्मिन्तमो हि
शष्मि
ु भिर्वधैरुग्रेभिरीयसे । अपरु
ू षघ्नो अप्रतीत शरू सत्वभिस्त्रिसप्तैः शरू सत्वभिः ॥

avar maha indra dādṛhi śrudhī naḥ śuśoca hi dyauḥ kṣā na bhīṣām̐ adrivo ghṛṇān na bhīṣām̐ adrivaḥ |
śuṣmintamo hi śuṣmibhir vadhair ugrebhir īyase | apūruṣaghno apratīta śūra satvabhis trisaptaiḥ śūra
satvabhiḥ ||

अ॒ वः । म॒ हः । इ॒न्द्र॒ । द॒ दृ॒हि । श्र॒ धि
ु । नः॒ । श॒ शोच॑
ु । हि । द्यौः । क्षाः । न । भी॒षा । अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । घ॒ णातृ ् । न । भी॒षा ।
अ॒ द्रि॒ ऽवः॒ । श॒ ष्मिन
ु ्ऽत॑मः । हि । श॒ ष्मिऽभिः॑
ु । व॒ धैः । उ॒ ग्रेभिः॑ । ईय॑से । अपरु
ु॑ षऽघ्नः । अ॒ प्र॒ ति॒ऽइ॒त॒ । श॒ र॒ू । सत्व॑

avaḥ | mahaḥ | indra | dadṛhi | śrudhi | naḥ | śuśoca | hi | dyauḥ | kṣāḥ | na | bhīṣā | adri-vaḥ | ghṛṇāt | na |
bhīṣā | adri-vaḥ | śuṣmin-tamaḥ | hi | śuṣmi-bhiḥ | vadhaiḥ | ugrebhiḥ | īyase | apuruṣa-ghnaḥ | aprati-ita |
śūra | satva-bhiḥ | tri-saptaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडष्टिः
THE MANTRA

ु ॒ परी॑णसः सन्
व॒ नोति॒ हि स॒ न्वन्क्षयं ु वा॒नो हि ष्मा॒ यज॒ त्यव॒ द्विषो॑ दे॒ वाना॒मव॒ द्विष॑: । स॒ न्वा॒
ु न
इत्सि॑षासति स॒ हस्रा॑ वा॒ज्यवत॑ ृ ः । स॒ न्वा॒
ु नायेन्द्रो॑ ददात्या॒भवु ं॑ र॒यि ं द॑ दात्या॒भव
ु म
॑ ्॥

वनोति हि सुन्वन्क्षयं परीणसः सुन्वानो हि ष्मा यजत्यव द्विषो दे वानामव द्विषः । सुन्वान इत्सिषासति सहस्रा
वाज्यवत
ृ ः । सन्
ु वानायेन्द्रो ददात्याभव
ु ं रयिं ददात्याभव
ु म ्॥

vanoti hi sunvan kṣayam parīṇasaḥ sunvāno hi ṣmā yajaty ava dviṣo devānām ava dviṣaḥ | sunvāna it
siṣāsati sahasrā vājy avṛtaḥ | sunvānāyendro dadāty ābhuvaṁ rayiṁ dadāty ābhuvam ||

व॒ नोति॑ । हि । स॒ न्वन
ु ् । क्षय॑म ् । परी॑णसः । स॒ न्वा॒
ु नः । हि । स्म॒ । यज॑ति । अव॑ । द्विषः॑ । दे॒ वाना॑म ् । अव॑ । द्विषः॑ ।
स॒ न्वा॒
ु नः । इत ् । सि॒ सा॒स॒ति॒ । स॒ हस्रा॑ । वा॒जी । अवत
॑ ृ ः । स॒ न्वा॒
ु नाय॑ । इन्द्रः॑ । द॒ दा॒ति॒ । आ॒ऽभव
ु म
॑ ् । र॒यिम ् । द॒ दा॒ति॒ । आ

vanoti | hi | sunvan | kṣayam | parīṇasaḥ | sunvānaḥ | hi | sma | yajati | ava | dviṣaḥ | devānām | ava | dviṣaḥ |
sunvānaḥ | it | sisāsati | sahasrā | vājī | avṛtaḥ | sunvānāya | indraḥ | dadāti | ābhuvam | rayim | dadāti |
ābhuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ त्वा॒ जव ू ॑तये॒ सोम॑स्य प॒ र्वपी
ु ो॑ रारहा॒णा अ॒ भि प्रयो॒ वायो॒ वह॑ न्त्वि॒ह प॒ र्वपी ॑
ू तये । ऊ॒ र्ध्वा ते॒ अनु॑
स॒ न ृ ा॒ मन॑स्तिष्ठतु जान॒ ती । नि॒ यत्ु व॑ता॒ रथे॒ ना या॑हि दा॒वने॒ वायो॑ म॒ खस्य॑ दा॒वने॑ ॥
ू त

आ त्वा जुवो रारहाणा अभि प्रयो वायो वहन्त्विह पूर्वपीतये सोमस्य पूर्वपीतये । ऊर्ध्वा ते अनु सूनत
ृ ा मनस्तिष्ठतु
जानती । नियत्ु वता रथेना याहि दावने वायो मखस्य दावने ॥

ā tvā juvo rārahāṇā abhi prayo vāyo vahantv iha pūrvapītaye somasya pūrvapītaye | ūrdhvā te anu sūnṛtā
manas tiṣṭhatu jānatī | niyutvatā rathenā yāhi dāvane vāyo makhasya dāvane ||

आ । त्वा॒ । जुवः॑ । र॒र॒हा॒णाः । अ॒ भि । प्रयः॑ । वायो॒ इति॑ । वह॑न्तु । इ॒ह । प॒ र्वऽपी ू ॑
तये । सोम॑स्य । ऊ॒ र्ध्वा । ते॒ । अनु॑ ।
स॒ न
ू त ॑ । आ । या॒हि॒ । दा॒वने॑ । वायो॑ इति॑ । म॒ खस्य॑ । दा॒वने॑ ॥
ृ ा॑ । मनः॑ । ति॒ष्ठ॒ त॒ ु । जा॒न॒ती । नि॒ यत्ु व॑ता । रथेन

ā | tvā | juvaḥ | rarahāṇāḥ | abhi | prayaḥ | vāyo iti | vahantu | iha | pūrva-pītaye | somasya | ūrdhvā | te | anu |
sūnṛtā | manaḥ | tiṣṭhatu | jānatī | niyutvatā | rathena | ā | yāhi | dāvane | vāyoiti | makhasya | dāvane
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मन्द॑ न्तु त्वा म॒ न्दिनो॑ वाय॒ विन्द॑ वो॒ऽस्मत्क्रा॒णास॒ : सक
ु ॑ ृ ता अ॒ भिद्य॑वो॒ गोभि॑: क्रा॒णा अ॒ भिद्य॑वः ।
यद्ध॑ क्रा॒णा इ॒रध्यै॒ दक्षं॒ सच॑न्त ऊ॒ तय॑: । स॒ ध्री॒ची॒ना नि॒ यत
ु ो॑ दा॒वने॒ धिय॒ उप॑ ब्रव
ु त ईं॒ धिय॑: ॥

मन्दन्तु त्वा मन्दिनो वायविन्दवोऽस्मत्क्राणासः सुकृता अभिद्यवो गोभिः क्राणा अभिद्यवः । यद्ध क्राणा इरध्यै दक्षं
सचन्त ऊतयः । सध्रीचीना नियत
ु ो दावने धिय उप ब्रव
ु त ईं धियः ॥

mandantu tvā mandino vāyav indavo 'smat krāṇāsaḥ sukṛtā abhidyavo gobhiḥ krāṇā abhidyavaḥ | yad dha
krāṇā iradhyai dakṣaṁ sacanta ūtayaḥ | sadhrīcīnā niyuto dāvane dhiya upa bruvata īṁ dhiyaḥ ||

मन्द॑ न्तु । त्वा॒ । म॒ न्दिनः॑ । वायो॒ इति॑ । इन्द॑ वः । अ॒ स्मत ् । क्रा॒णासः॑ । सुऽक॑ ृ ताः । अ॒ भिऽद्य॑वः । गोऽभिः॑ । क्रा॒णाः ।
अ॒ भिऽद्य॑वः । यत ् । ह॒ । क्रा॒णाः । इ॒रध्यै॑ । दक्ष॑म ् । सच॑न्ते । ऊ॒ तयः॑ । स॒ ध्री॒ची॒नाः । नि॒ ऽयत
ु ः॑ । दा॒वने॑ । धियः॑ । उप॑ । ब ्

mandantu | tvā | mandinaḥ | vāyo iti | indavaḥ | asmat | krāṇāsaḥ | su-kṛtāḥ | abhi-dyavaḥ | go--bhiḥ | krāṇāḥ
| abhi-dyavaḥ | yat | ha | krāṇāḥ | iradhyai | dakṣam | sacante | ūtayaḥ | sadhrīcīnāḥ | n i-yutaḥ | dāvane |
dhiyaḥ | upa | bruvate | īm | dhiy
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वा॒यर्यु॑ ॒ रोहि॑ ता वा॒यरु ॑ रु॒णा वा॒यू रथे॑ अजि॒ रा ध॒ रि
ु ङ्क्ते ु वोळ्ह॑ वे । प्र बो॑धया॒ परु ं॑ धिं
ु वोळ्ह॑ व॒ े वहि॑ ष्ठा ध॒ रि
जा॒र आ स॑स॒तीमि॑व । प्र च॑क्षय॒ रोद॑ सी वासयो॒षस॒ : श्रव॑से वासयो॒षस॑: ॥

वायुर्युङ्क्ते रोहिता वायुररुणा वायू रथे अजिरा धुरि वोळ्हवे वहिष्ठा धुरि वोळ्हवे । प्र बोधया पुरंधि ं जार आ ससतीमिव
। प्र चक्षय रोदसी वासयोषसः श्रवसे वासयोषसः ॥

vāyur yuṅkte rohitā vāyur aruṇā vāyū rathe ajirā dhuri voḻhave vahiṣṭhā dhuri voḻhave | pra bodhayā
puraṁdhiṁ jāra ā sasatīm iva | pra cakṣaya rodasī vāsayoṣasaḥ śravase vāsayoṣasaḥ ||

वा॒युः । य॒ ङ्क्ते
ु ॒ । रोहि॑ता । वा॒युः । अ॒ रु॒णा । वा॒युः । रथे॑ । अ॒ जि॒ रा । ध॒ रि
ु । वोळ्ह॑वे । वहि॑ष्ठा । ध॒ रि ु । वोळ्ह॑वे । प्र ।
बो॒ध॒य॒ । परु ॑ म ्ऽधिम ् । जा॒रः । आ । स॒ स॒ तीम ्ऽइ॑व । प्र । च॒ क्ष॒य॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ । वा॒स॒य॒ । उ॒ षसः॒ । श्रव॑से । वा॒स॒य॒ । उ

vāyuḥ | yuṅkte | rohitā | vāyuḥ | aruṇā | vāyuḥ | rathe | ajirā | dhuri | voḷhave | vahiṣṭhā | dhuri | voḷhave | pra
| bodhaya | puram-dhim | jāraḥ | ā | sasatīm-iva | pra | cakṣaya | rodasī iti | vāsaya | uṣasaḥ | śravase | vāsaya |
uṣasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तभ्
ु य॑म॒ षास॒
ु : शच
ु य ॑ ु र॒श्मिषु॑ । तभ्
॑ ः परा॒वति॑ भ॒ द्रा वस्त्रा॑ तन्वते॒ दं सु॑ र॒श्मिषु॑ चि॒ त्रा नव्येष ु यं॑ धे॒ नःु
स॑ब॒र्दु घा॒ विश्वा॒ वसनि
ू॑ दोहते । अज॑नयो म॒ रुतो॑ व॒ क्षणा॑भ्यो दि॒ व आ व॒ क्षणा॑भ्यः ॥

तुभ्यमुषासः शुचयः परावति भद्रा वस्त्रा तन्वते दं सु रश्मिषु चित्रा नव्येषु रश्मिषु । तुभ्यं धेनुः सबर्दुघा विश्वा वसूनि
दोहते । अजनयो मरुतो वक्षणाभ्यो दिव आ वक्षणाभ्यः ॥

tubhyam uṣāsaḥ śucayaḥ parāvati bhadrā vastrā tanvate daṁsu raśmiṣu citrā navyeṣu raśmiṣu | tubhyaṁ
dhenuḥ sabardughā viśvā vasūni dohate | ajanayo maruto vakṣaṇābhyo diva ā vakṣaṇābhyaḥ ||

तुभ्य॑म ् । उ॒ षसः॑ । शुचय ॑ ु । र॒श्मिषु॑ । तुभ्य॑म ् ।
॑ ः । प॒ रा॒वति॑ । भ॒ द्रा । वस्त्रा॑ । त॒न्व॒ त॒ े । दम ्ऽसु॑ । र॒श्मिषु॑ । चि॒ त्रा । नव्येष
धे॒ नःु । स॒ बः॒ऽदघ
ु ा॑ । विश्वा॑ । वसनि
ू॑ । दो॒ह॒त॒ े । अज॑नयः । म॒ रुतः॑ । व॒ क्षणा॑भ्यः । दि॒ वः । आ । व॒ क्षणा॑भ्यः ॥

tubhyam | uṣasaḥ | śucayaḥ | parāvati | bhadrā | vastrā | tanvate | dam-su | raśmi ṣu | citrā | navyeṣu | raśmiṣu
| tubhyam | dhenuḥ | sabaḥ-dughā | viśvā | vasūni | dohate | ajanayaḥ | marutaḥ | vakṣaṇābhyaḥ | divaḥ | ā |
vakṣaṇābhyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु यं॑ श॒ क्रास॒
तभ् ु : शच ॑ स्तरु ॒ण्यवो॒ मदे॑ ष॒ ग्रा
ु य ू इ॑षणन्त भ॒ र्वण्य॒
ु पामि॑षन्त भ॒ र्वणि॑
ु । त्वां त्सा॒री दस॑मानो॒
भग॑मीट्टे तक्व॒ वीये॑ । त्वं विश्व॑स्मा॒द्भव
ु न ॑
॑ ात्पासि॒ धर्मणास ु ॑त्पासि॒ धर्मणा
॒ र्या ॑ ॥

तुभ्यं शुक्रासः शुचयस्तुरण्यवो मदे षूग्रा इषणन्त भुर्वण्यपामिषन्त भुर्वणि । त्वां त्सारी दसमानो भगमीट्टे तक्ववीये ।
त्वं विश्वस्माद्भव
ु नात्पासि धर्मणासर्या
ु त्पासि धर्मणा ॥

tubhyaṁ śukrāsaḥ śucayas turaṇyavo madeṣūgrā iṣaṇanta bhurvaṇy apām iṣanta bhurvaṇi | tvāṁ tsārī
dasamāno bhagam īṭṭe takvavīye | tvaṁ viśvasmād bhuvanāt pāsi dharmaṇāsuryāt pāsi dharmaṇā ||

त॒ ुभ्य॑म ् । श॒ क्रास॑
ु ॑ ः । त॒ र॒ु ण्यवः॑ । मदे॑ षु । उ॒ ग्राः । इ॒ष॒ण॒न्त॒ । भ॒ र्वणि॑
। शुचय ु । अ॒ पाम ् । इ॒ष॒न्त॒ । भ॒ र्वणि॑
ु । त्वाम ् । त्सा॒री ।
दस॑मानः । भग॑म ् । ई॒ट्ट॒ े । त॒ क्व॒ ऽवीये॑ । त्वम ् । विश्व॑स्मात ् । भव ु न ॑ । अ॒ स॒ र्या
॑ ात ् । पा॒सि॒ । धर्मणा ु ॑त ् । पा

tubhyam | śukrāsa | śucayaḥ | turaṇyavaḥ | madeṣu | ugrāḥ | iṣaṇanta | bhurvaṇi | apām | iṣanta | bhurvaṇi |
tvām | tsārī | dasamānaḥ | bhagam | īṭe | takva-vīye | tvam | viśvasmāt | bhuvanāt | pāsi | dharmaṇā | asuryāt |
pāsi | dharmaṇā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडष्टिः
THE MANTRA

त्वं नो॑ वायवेषा॒मपर्व्य
ू॑ ॒ : सोमा॑नां प्रथ॒ मः पी॒तिम॑र्हसि स॒ तानां
ु ॑ पी॒तिम॑र्हसि । उ॒ तो वि॒ हुत्म॑तीनां वि॒ शां
॑
व॑व॒र्जुषीणाम ् । विश्वा॒ इत्ते॑ धे॒ नवो॑ दह्र
ु आ॒शिरं॑ घ॒ तं
ृ द॑ ह्र
ु त आ॒शिर॑ म ् ॥

त्वं नो वायवेषामपूर्व्यः सोमानां प्रथमः पीतिमर्हसि सत
ु ानां पीतिमर्हसि । उतो विहुत्मतीनां विशां ववर्जुषीणाम ् । विश्वा
इत्ते धेनवो दह्र
ु आशिरं घत
ृ ं दह्र
ु त आशिरम ् ॥

tvaṁ no vāyav eṣām apūrvyaḥ somānām prathamaḥ pītim arhasi sutānām pītim arhasi | uto vihutmatīnāṁ
viśāṁ vavarjuṣīṇām | viśvā it te dhenavo duhra āśiraṁ ghṛtaṁ duhrata āśiram ||

त्वम ् । नः॒ । वा॒यो॒ इति॑ । ए॒ षा॒म ् । अपर्व्य
ू॑ ः । सोमा॑नाम ् । प्र॒ थ॒मः । पी॒तिम ् । अ॒ र्ह॒सि॒ । स॒ ताना॑
ु म ् । पी॒तिम ् । अ॒ र्ह॒सि॒ । उ॒ तो
॑
इति॑ । वि॒ हुत्म॑तीनाम ् । वि॒ शाम ् । व॒ व॒र्जुषीणाम ् । विश्वाः॑ । इत ् । ते॒ । धे॒ नवः॑ । द॒ ह्रेु ॒ । आ॒ऽशिर॑ म ् । घ॒ तम
ृ ्। द

tvam | naḥ | vāyo iti | eṣām | apūrvyaḥ | somānām | prathamaḥ | pītim | arhasi | sutānām | pītim | arhasi | uto
iti | vihutmatīnām | viśām | vavarjuṣīṇām | viśvāḥ | it | te | dhenavaḥ | duhre | āśiram | ghṛtam | duhrcate |
āśiram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्ती॒र्णं ब॒ र्हिरुप॑ नो याहि वी॒तये॑ स॒ हस्रेण॑ नि॒ यत ॑
ु ा॑ नियत्ु वते श॒ तिनीभिर्नियत्ु वते । तभ् ू ॑तये
ु यं॒ हि प॒ र्वपी
दे॒ वा दे॒ वाय॑ येमि॒रे । प्र ते॑ स॒ तासो॒
ु ॑ न्तो अस्थिर॒न्मदा॑य॒ क्रत्वे॑ अस्थिरन ् ॥
मधुम

स्तीर्णं बर्हिरुप नो याहि वीतये सहस्रेण नियुता नियुत्वते शतिनीभिर्नियुत्वते । तुभ्यं हि पूर्वपीतये दे वा दे वाय येमिरे ।
प्र ते सत
ु ासो मधम
ु न्तो अस्थिरन्मदाय क्रत्वे अस्थिरन ् ॥

stīrṇam barhir upa no yāhi vītaye sahasreṇa niyutā niyutvate śatinībhir niyutvate | tubhyaṁ hi pūrvapītaye
devā devāya yemire | pra te sutāso madhumanto asthiran madāya kratve asthiran ||

स्ती॒र्णम ् । ब॒ र्हिः । उप॑ । नः॒ । या॒हि॒ । वी॒तये॑ । स॒ हस्रेण ॑ । नि॒ ऽयत ु त॒ े । श॒ तिनी॑भिः । नि॒ य॒ त्व॒
ु ा॑ । नि॒ य॒ त्व॒ ु त॒ े । तुभ्य॑म ् । हि ।
प॒ र्वऽपी
ू ॑ तये । दे॒ वाः । दे॒ वाय॑ । ये॒मि॒ रे । प्र । ते॒ । स॒ तासः॑
ु । मधऽु॑ मन्तः । अ॒ स्थि॒ र॒न ् । मदा॑य । क्रत्वे॑ । अ

stīrṇam | barhiḥ | upa | naḥ | yāhi | vītaye | sahasreṇa | ni-yutā | niyutvate | śatinībhiḥ | niyutvate | tubhyam |
hi | pūrva-pītaye | devāḥ | devāya | yemire | pra | te | sutāsaḥ | madhu-mantaḥ | asthiran | madāya | kratve |
asthiran
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तभ्
ु या॒यं सोम॒ : परि॑ पत ू ो॒ अद्रि॑ भिः स्पा॒र्हा वसा॑न॒: परि॒ कोश॑मर्षति श॒ क्रा
ु वसा॑नो अर्षति । तवा॒यं भा॒ग
आ॒यषु ॒ ु सोमो॑ दे॒ वेषु॑ हूयते । वह॑ वायो नि॒ यत ु ो॑ याह्यस्म॒ यर्जु॑ णो या॑ह्यस्म॒ यःु ॥
ु षा॒

तुभ्यायं सोमः परिपूतो अद्रिभिः स्पार्हा वसानः परि कोशमर्षति शुक्रा वसानो अर्षति । तवायं भाग आयुषु सोमो दे वेषु
हूयते । वह वायो नियत
ु ो याह्यस्मयर्जु
ु षाणो याह्यस्मयःु ॥

tubhyāyaṁ somaḥ paripūto adribhiḥ spārhā vasānaḥ pari kośam arṣati śukrā vasāno arṣati | tavāyam bhāga
āyuṣu somo deveṣu hūyate | vaha vāyo niyuto yāhy asmayur juṣāṇo yāhy asmayuḥ ||

तुभ्य॑ । अ॒ यम ् । सोमः॑ । परि॑ ऽपत
ू ः । अद्रि॑ ऽभिः । स्पा॒र्हा । वसा॑नः । परि॑ । कोश॑म ् । अ॒ र्ष॒ ति॒ । श॒ क्रा
ु । वसा॑नः । अ॒ र्ष॒ ति॒ ।
तव॑ । अ॒ यम ् । भा॒गः । आ॒यष
ु ु॑ । सोमः॑ । दे॒ वेषु॑ । हू॒य॒ त॒ े । वह॑ । वा॒यो॒ इति॑ । नि॒ ऽयत
ु ः॑ । या॒हि॒ । अ॒ स्म॒ ऽयःु । ज॒ षा॒
ु णः

tubhya | ayam | somaḥ | pari-pūtaḥ | adri-bhiḥ | spārhā | vasānaḥ | pari | kośam | arṣati | śukrā | vasānaḥ |
arṣati | tava | ayam | bhāgaḥ | āyuṣu | somaḥ | deveṣu | hūyate | vaha | vāyo iti | ni-yutaḥ | yāhi | asma-yuḥ |
juṣāṇaḥ | yāhi | asma-yuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ : श॒ तिनी॑भिरध्व॒ रं स॑ह॒स्रिणी॑भि॒ रुप॑ याहि वी॒तये॒ वायो॑ ह॒व्यानि॑ वी॒तये॑ । तवा॒यं भा॒ग
आ नो॑ नि॒ यद्भि
ऋ॒त्विय॒ : सर॑ श्मि॒: सर्ये
ू ॒ सचा॑ । अ॒ ध्व॒ र्युभि॒ र्भर॑ माणा अयंसत॒ वायो॑ श॒ क्रा
ु अ॑यंसत ॥

आ नो नियुद्भिः शतिनीभिरध्वरं सहस्रिणीभिरुप याहि वीतये वायो हव्यानि वीतये । तवायं भाग ऋत्वियः सरश्मिः सूर्ये
सचा । अध्वर्युभिर्भरमाणा अयंसत वायो शक्र
ु ा अयंसत ॥

ā no niyudbhiḥ śatinībhir adhvaraṁ sahasriṇībhir upa yāhi vītaye vāyo havyāni vītaye | tavāyam bhāga
ṛtviyaḥ saraśmiḥ sūrye sacā | adhvaryubhir bharamāṇā ayaṁsata vāyo śukrā ayaṁsata ||

आ । नः॒ । नि॒ युत ्ऽभिः॑ । श॒ तिनी॑भिः । अ॒ ध्व॒ रम ् । स॒ ह॒स्रिणी॑भिः । उप॑ । या॒हि॒ । वी॒तये॑ । वायो॒ इति॑ । ह॒व्यानि॑ । वी॒तये॑ ।
तव॑ । अ॒ यम ् । भा॒गः । ऋ॒त्वियः॑ । सऽर॑ श्मिः । सर्येू ॑ । सचा॑ । अ॒ ध्व॒ र्युऽभिः॑ । भर॑ माणाः । अ॒ यं॒ स॒त॒ । वायो॒ इति॑ । श॒ क्राः
ु ।

ā | naḥ | niyut-bhiḥ | śatinībhiḥ | adhvaram | sahasriṇībhiḥ | upa | yāhi | vītaye | vāyo iti | havyāni | vītaye |
tava | ayam | bhāgaḥ | ṛtviyaḥ | sa-raśmiḥ | sūrye | sacā | adhvaryu-bhiḥ | bharamāṇāḥ | ayaṃsata | vāyo iti |
śukrāḥ | ayaṃsata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ रथो॑ नि॒ यत्ु वा॑न्वक्ष॒दव॑सऽभि
े॒ ॑ सधि
प्रयांसि॒ ॑ ानि वी॒तये॒ वायो॑ ह॒व्यानि॑ वी॒तये॑ । पिब॑त॒ ं मध्वो॒
ु त
ू ॒ पेय॒ ं हि वां॑ हि॒तम ् । वाय॒ वा च॒ न्द्रे ण॒ राध॒ सा ग॑त॒मिन्द्र॑ श्च॒ राध॒ सा ग॑तम ् ॥
अन्ध॑सः पर्व

आ वां रथो नियत्ु वान्वक्षदवसेऽभि प्रयांसि सुधितानि वीतये वायो हव्यानि वीतये । पिबतं मध्वो अन्धसः पूर्वपेयं हि वां
हितम ् । वायवा चन्द्रे ण राधसा गतमिन्द्रश्च राधसा गतम ् ॥

ā vāṁ ratho niyutvān vakṣad avase 'bhi prayāṁsi sudhitāni vītaye vāyo havyāni vītaye | pibatam madhvo
andhasaḥ pūrvapeyaṁ hi vāṁ hitam | vāyav ā candreṇa rādhasā gatam indraś ca rādhasā gatam ||

आ । वा॒म ् । रथः॑ । नि॒ युत्वा॑न ् । व॒ क्ष॒त ् । अव॑से । अ॒ भि । प्रयां॑सि । सुऽधि॑तानि । वी॒तये॑ । वायो॒ इति॑ । ह॒व्यानि॑ । वी॒तये॑ ।
पिब॑तम ् । मध्वः॑ । अन्ध॑सः । प॒ र्व॒
ू ऽपेयम
॑ ् । हि । वा॒म ् । हि॒तम ् । वायो॒ इति॑ । आ । च॒ न्द्रे ण॑ । राध॑सा । आ । ग॒ त॒म ् । इन्द्

ā | vām | rathaḥ | niyutvān | vakṣat | avase | abhi | prayāṃsi | su-dhitāni | vītaye | vāyo iti | havyāni | vītaye |
pibatam | madhvaḥ | andhasaḥ | pūrva-peyam | hi | vām | hitam | vāyo iti | ā | candreṇa | rādhasā | ā | gatam |
indraḥ | ca | rādhasā | ā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ धियो॑ ववत्ृ यरु ध्व॒ राँ उपे॒ममिन्दं॑ ु मर्मृजन्त वा॒जिन॑मा॒शम
ु त्यं॒ न वा॒जिन॑म ् । तेषां॑ पिबतमस्म॒ यू
आ नो॑ गन्तमि॒ होत्या । इन्द्र॑ वायू स॒ ताना॒
ु मद्रि॑ भिर्यु॒वं मदा॑य वाजदा य॒ वम
ु ्॥

आ वां धियो ववत्ृ युरध्वराँ उपेममिन्दं ु मर्मृजन्त वाजिनमाशुमत्यं न वाजिनम ् । तेषां पिबतमस्मयू आ नो
गन्तमिहोत्या । इन्द्रवायू सत
ु ानामद्रिभिर्युवं मदाय वाजदा यव
ु म ्॥

ā vāṁ dhiyo vavṛtyur adhvarām̐ upemam indum marmṛjanta vājinam āśum atyaṁ na vājinam | teṣām
pibatam asmayū ā no gantam ihotyā | indravāyū sutānām adribhir yuvam madāya vājadā yuvam ||

आ । वा॒म ् । धियः॑ । व॒ व॒ त्यृ ुः॒ । अ॒ ध्व॒ रान ् । उप॑ । इ॒मम ् । इन्द॑ म
ु ् । म॒ र्मृ॒ज॒ न्त॒ । वा॒जिन॑म ् । आ॒शुम ् । अत्य॑म ् । न ।
वा॒जिन॑म ् । तेषा॑म ् । पि॒ ब॒त॒म ् । अ॒ स्म॒ यू इत्य॑स्म॒ ऽयू । आ । नः॒ । ग॒ न्त॒म ् । इ॒ह । ऊ॒ त्या । इन्द्र॑ वाय॒ ू इति॑ । स॒ ताना॑
ु म्।
अद्रि

ā | vām | dhiyaḥ | vavṛtyuḥ | adhvarān | upa | imam | indum | marmṛjanta | vājinam | āśum | atyam | na |
vājinam | teṣām | pibatam | asmayū ity asma-yū | ā | naḥ | gantam | iha | ūtyā | indravāyūiti | sutānām | adri-
bhiḥ | yuvam | madāya | vāja-dā | yuvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

इ॒मे वां॒ सोमा॑ अ॒ प्स्वा स॒ ताु इ॒हाध्व॒ र्युभि॒ र्भर॑ माणा अयंसत॒ वायो॑ श॒ क्रा
ु अ॑यंसत । ए॒ ते वा॑म॒भ्य॑सक्ष
ृ त
ति॒ रः प॒ वित्र॑मा॒शव॑: । य॒ वा॒
ु यवोऽति॒ रोमा॑ण्य॒ व्यया॒ सोमा॑सो॒ अत्य॒ व्यया॑ ॥

इमे वां सोमा अप्स्वा सत
ु ा इहाध्वर्युभिर्भरमाणा अयंसत वायो शुक्रा अयंसत । एते वामभ्यसक्ष
ृ त तिरः पवित्रमाशवः ।
यव
ु ायवोऽति रोमाण्यव्यया सोमासो अत्यव्यया ॥

ime vāṁ somā apsv ā sutā ihādhvaryubhir bharamāṇā ayaṁsata vāyo śukrā ayaṁsata | ete vām abhy
asṛkṣata tiraḥ pavitram āśavaḥ | yuvāyavo 'ti romāṇy avyayā somāso aty avyayā ||

इ॒मे । वा॒म ् । सोमाः॑ । अ॒ प ्ऽसु । आ । स॒ ताः
ु । इ॒ह । अ॒ ध्व॒ र्युऽभिः॑ । भर॑ माणाः । अ॒ यं॒ स॒त॒ । वायो॒ इति॑ । श॒ क्राः
ु । अ॒ यं॒ स॒त॒ ।
ए॒ ते । वा॒म ् । अ॒ भि । अ॒ स॒ क्ष॒
ृ त॒ । ति॒रः । प॒ वित्र॑म ् । आ॒शवः॑ । य॒ वा॒
ु ऽयवः॑ । अति॑ । रोमा॑णि । अ॒ व्यया॑ । सोमा॑सः । अति॑ ।

ime | vām | somāḥ | ap-su | ā | sutāḥ | iha | adhvaryu-bhiḥ | bharamāṇāḥ | ayaṃsata | vāyo iti | śukrāḥ |
ayaṃsata | ete | vām | abhi | asṛkṣata | tiraḥ | pavitram | āśavaḥ | yuvāyavaḥ | ati | romāṇi | avyayā | somāsaḥ
| ati | avyayā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अति॑ वायो सस॒ तो या॑हि॒ शश्व॑तो॒ यत्र॒ ग्रावा॒ वद॑ ति॒ तत्र॑ गच्छतं ग॒ हमिन्द्र॑
ृ श्च गच्छतम ् । वि स॒ न
ू त
ृ ा॒
ददृ॑शे॒ रीय॑ते घ॒ तमा
ृ प॒ र्णया॑
ू नि॒ यत
ु ा॑ याथो अध्व॒ रमिन्द्र॑ श्च याथो अध्व॒ रम ् ॥

अति वायो ससतो याहि शश्वतो यत्र ग्रावा वदति तत्र गच्छतं गह
ृ मिन्द्रश्च गच्छतम ् । वि सूनत
ृ ा ददृशे रीयते घत
ृ मा
पर्ण
ू या नियत
ु ा याथो अध्वरमिन्द्रश्च याथो अध्वरम ् ॥

ati vāyo sasato yāhi śaśvato yatra grāvā vadati tatra gacchataṁ gṛham indraś ca gacchatam | vi sūnṛtā
dadṛśe rīyate ghṛtam ā pūrṇayā niyutā yātho adhvaram indraś ca yātho adhvaram ||

अति॑ । वा॒यो॒ इति॑ । स॒ स॒ तः । या॒हि॒ । शश्व॑तः । यत्र॑ । ग्रावा॑ । वद॑ ति । तत्र॑ । ग॒ च्छ॒ त॒म ् । ग॒ हम
ृ ् । इन्द्रः॑ । च॒ । ग॒ च्छ॒ त॒म ् ।
वि । स॒ न
ू त
ृ ा॑ । ददृ॑शे । रीय॑ते । घ॒ तम
ृ ् । आ । प॒ र्णया॑
ू । नि॒ ऽयत
ु ा॑ । या॒थः॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् । इन्द्रः॑ । च॒ । या॒थः॒ । अ॒ ध ्

ati | vāyo iti | sasataḥ | yāhi | śaśvataḥ | yatra | grāvā | vadati | tatra | gacchatam | gṛham | indraḥ | ca |
gacchatam | vi | sūnṛtā | dadṛśe | rīyate | ghṛtam | ā | pūrṇayā | ni-yutā | yāthaḥ | adhvaram | indraḥ | ca |
yāthaḥ | adhvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्टिः
THE MANTRA

अत्राह॒ तद्व॑हेथे॒ मध्व॒ आहु॑ति ं॒ यम॑श्व॒ त्थमुप॑ ॒ तिष्ठ॑ न्त जा॒यवो॒ऽस्मे ते स॑न्तु जा॒यव॑: । सा॒कं गाव॒ :
सव
ु त॑ ॒ े पच्य॑त॒ े यवो॒ न ते॑ वाय॒ उप॑ दस्यन्ति धे॒ नवो॒ नाप॑ दस्यन्ति धे॒ नव॑: ॥

अत्राह तद्वहे थे मध्व आहुतिं यमश्वत्थमुपतिष्ठन्त जायवोऽस्मे ते सन्तु जायवः । साकं गावः सुवते पच्यते यवो न ते
वाय उप दस्यन्ति धेनवो नाप दस्यन्ति धेनवः ॥

atrāha tad vahethe madhva āhutiṁ yam aśvattham upatiṣṭhanta jāyavo 'sme te santu jāyavaḥ | sākaṁ gāvaḥ
suvate pacyate yavo na te vāya upa dasyanti dhenavo nāpa dasyanti dhenavaḥ ||

अत्र॑ । अह॑ । तत ् । व॒ हे॒थे॒ इति॑ । मध्वः॑ । आऽहु॑तिम ् । यम ् । अ॒ श्व॒ त्थम ् । उ॒ प॒ऽतिष्ठ॑ न्त । जा॒यवः॑ । अ॒ स्मे इति॑ । ते ।
स॒ न्त॒ ु । जा॒यवः॑ । सा॒कम ् । गावः॑ । सवु त
॑ े । पच्य॑ते । यवः॑ । न । ते॒ । वा॒यो॒ इति॑ । उप॑ । द॒ स्य॒ न्ति॒ । धे॒ नवः॑ । न । अप॑ ।
द॒ स्य

atra | aha | tat | vahetheiti | madhvaḥ | āhutim | yam | aśvattham | upa-tiṣṭhanta | jāyavaḥ | asme iti | te | santu
| jāyavaḥ | sākam | gāvaḥ | suvate | pacyate | yavaḥ | na | te | vāyo iti | upa | dasyanti | dhenavaḥ | na | apa |
dasyanti | dhenavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मे ये ते॒ सु वा॑यो बा॒ह्वो॑जसो॒ऽन्तर्न॒ दी ते॑ प॒ तय॑न्त्य॒ क्षणो॒
ु महि॒ व्राध॑न्त उ॒ क्षण॑: । धन्व॑ञ्चि॒द्ये
अ॑ना॒शवो॑ जी॒राश्चि॒ दगि॑रौकसः । सर्य ॑ व र॒श्मयो॑ दर्नि
ू स्ये ु ॒ यन्त॑वो॒ हस्त॑योर्दुर्नि॒ यन्त॑वः ॥

इमे ये ते सु वायो बाह्वोजसोऽन्तर्नदी ते पतयन्त्युक्षणो महि व्राधन्त उक्षणः । धन्वञ्चिद्ये अनाशवो
जीराश्चिदगिरौकसः । सर्य
ू स्येव रश्मयो दर्नि
ु यन्तवो हस्तयोर्दुर्नियन्तवः ॥

ime ye te su vāyo bāhvojaso 'ntar nadī te patayanty ukṣaṇo mahi vrādhanta ukṣaṇaḥ | dhanvañ cid ye
anāśavo jīrāś cid agiraukasaḥ | sūryasyeva raśmayo durniyantavo hastayor durniyantavaḥ ||

इ॒मे । ये । ते॒ । सु । वा॒यो॒ इति॑ । बा॒हुऽओ॑जसः । अ॒ न्तः । न॒ दी इति॑ । ते॒ । प॒ तय॑न्ति । उ॒ क्षणः॑ । महि॑ । व्राध॑न्तः । उ॒ क्षणः॑
। धन्व॑न ् । चि॒ त ् । ये । अ॒ ना॒शवः॑ । जी॒राः । चि॒ त ् । अगि॑राऽओकसः । सर्य ॑
ू स्यऽइव । र॒श्मयः॑ । दःु ॒ऽनि॒ यन्त॑वः । हस्त॑योः
। दु

ime | ye | te | su | vāyo iti | bāhu-ojasaḥ | antaḥ | nadī iti | te | patayanti | ukṣaṇaḥ | mahi | vrādhantaḥ |
ukṣaṇaḥ | dhanvan | cit | ye | anāśavaḥ | jīrāḥ | cit | agirāokasaḥ | sūryasya-iva | raśmayaḥ | duḥ-niyantavaḥ |
hastayoḥ | duḥ-niyantavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र सु ज्येष्ठं॑ निचि॒ राभ्यां॑ ब॒ हन्नमो॑
ृ ह॒व्यं म॒ तिं भ॑रता मळ ृ ॒ यद्भ्यां॒ स्वादि॑ ष्ठं मळ ृ ॒ यद्भ्या॑म ् । ता
स॒ म्राजा॑ घ॒ तास
ृ ुत
॑ ी य॒ ज्ञेयज्ञ
॑ ॒ उप॑स्तत ॑
ु ा । अथैनोः क्ष॒त्रं न कुत॑श्च॒ नाधषृ े॑ दे व॒त्वं नू चि॑दा॒धषृ े॑ ॥

प्र सु ज्येष्ठं निचिराभ्यां बह
ृ न्नमो हव्यं मतिं भरता मळ
ृ यद्भ्यां स्वादिष्ठं मळ
ृ यद्भ्याम ् । ता सम्राजा घत
ृ ासुती
यज्ञेयज्ञ उपस्तत
ु ा । अथैनोः क्षत्रं न कुतश्चनाधष
ृ े दे वत्वं नू चिदाधष
ृ े॥

pra su jyeṣṭhaṁ nicirābhyām bṛhan namo havyam matim bharatā mṛḻayadbhyāṁ svādiṣṭham
mṛḻayadbhyām | tā samrājā ghṛtāsutī yajñe-yajña upastutā | athainoḥ kṣatraṁ na kutaś canādhṛṣe devatvaṁ
nū cid ādhṛṣe ||

प्र । सु । ज्येष्ठ॑ म ् । नि॒ ऽचि॒ राभ्या॑म ् । ब॒ हत
ृ ् । नमः॑ । ह॒व्यम ् । म॒ तिम ् । भ॒ र॒त॒ । म॒ ळ॒ ृ यत ्ऽभ्या॑म ् । स्वादि॑ ष्ठम ् ।
म॒ ळ॒
ृ यत ्ऽभ्या॑म ् । ता । स॒ म ्ऽराजा॑ । घ॒ तास
ृ त
ु॑ ी॒ इति॑ घ॒ तऽआ॑
ृ सतु ी । य॒ ज्ञेऽय॑ज्ञे । उप॑ऽस्तत
ु ा । अथ॑ । ए॒ नोः॒ । क्ष॒त्रम ् । न ।
कुतः॑

pra | su | jyeṣṭham | ni-cirābhyām | bṛhat | namaḥ | havyam | matim | bharata | mṛḷayat-bhyām | svādiṣṭham |
mṛḷayat-bhyām | tā | sam-rājā | ghṛtāsutī itighṛta-āsutī | yajñe--yajñe | upa-stutā | atha | enoḥ | kṣatram | na |
kutaḥ | cana | ādhṛṣe | deva-tv
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒रवे॒ वरी॑यसी॒ पन्था॑ ऋ॒तस्य॒ सम॑यंस्त र॒श्मिभि॒ श्चक्षुर्भग॑
अद॑ र्शि गा॒तरु ॒ स्य र॒श्मिभि॑: । द्य॒ क्षं
ु मि॒ त्रस्य॒
साद॑ नमर्य॒ म्णो वरु॑ णस्य च । अथा॑ दधाते ब॒ हदृ ॒ क्थ्यं
ु १॒॒॑॑ वय॑ उप॒ स्तत्ु यं॑ ब॒ हद्वय॑
ृ :॥

अदर्शि गातुरुरवे वरीयसी पन्था ऋतस्य समयंस्त रश्मिभिश्चक्षुर्भगस्य रश्मिभिः । द्युक्षं मित्रस्य सादनमर्यम्णो
वरुणस्य च । अथा दधाते बह
ृ दक्
ु थ्यं वय उपस्तत्ु यं बह
ृ द्वयः ॥

adarśi gātur urave varīyasī panthā ṛtasya sam ayaṁsta raśmibhiś cakṣur bhagasya raśmibhiḥ | dyukṣam
mitrasya sādanam aryamṇo varuṇasya ca | athā dadhāte bṛhad ukthyaṁ vaya upastutyam bṛhad vayaḥ ||

अद॑ र्शि । गा॒तुः । उ॒ रवे॑ । वरी॑यसी । पन्थाः॑ । ऋ॒तस्य॑ । सम ् । अ॒ यं॒ स्त॒ । र॒श्मिऽभिः॑ । चक्षुः॑ । भग॑स्य । र॒श्मिऽभिः॑ ।
द्य॒ क्षम
ु ् । मि॒ त्रस्य॑ । साद॑ नम ् । अ॒ र्य॒ म्णः । वरु॑ णस्य । च॒ । अथ॑ । द॒ धा॒त॒ े इति॑ । ब॒ हत
ृ ् । उ॒ क्थ्य॑म ् । वयः॑ । उ॒ प॒ऽस्तत्ु य॑म ्

adarśi | gātuḥ | urave | varīyasī | panthāḥ | ṛtasya | sam | ayaṃsta | raśmi-bhiḥ | cakṣuḥ | bhagasya | raśmi-
bhiḥ | dyukṣam | mitrasya | sādanam | aryamṇaḥ | varuṇasya | ca | atha | dadhāteiti | bṛhat | ukthyam | vayaḥ
| upa-stutyam | bṛhat | vayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज्योति॑ष्मती॒मदि॑ ति ं धार॒यत्क्षि॑ति ं॒
स्व॑र्वती॒मा स॑चेते दि॒ वेदि॑वे जाग॒ वां ृ सा॑ दि॒ वदि े ॑ वे ।
ु॑ ॒ स्पती॑ । मि॒ त्रस्तयो॒र्वरु॑ णो यात॒ यज्ज॑नोऽर्य॒ मा या॑त॒यज्ज॑नः
ज्योति॑ष्मत्क्ष॒त्रमा॑शाते आदि॒ त्या दानन
॥

ज्योतिष्मतीमदितिं धारयत्क्षितिं स्वर्वतीमा सचेते दिवेदिवे जागव
ृ ांसा दिवेदिवे । ज्योतिष्मत्क्षत्रमाशाते आदित्या
दानन
ु स्पती । मित्रस्तयोर्वरुणो यातयज्जनोऽर्यमा यातयज्जनः ॥

jyotiṣmatīm aditiṁ dhārayatkṣitiṁ svarvatīm ā sacete dive-dive jāgṛvāṁsā dive-dive | jyotiṣmat kṣatram
āśāte ādityā dānunas patī | mitras tayor varuṇo yātayajjano 'ryamā yātayajjanaḥ ||

ज्योति॑ष्मतीम ् । अदि॑ तिम ् । धा॒र॒यत ् ऽक्षि॑तिम ् । स्वः॑ऽवतीम ् । आ । स॒ चे॒ ते॒ इति॑ । दि॒ वेऽदि॑ वे । जा॒ग॒ ऽवां
ृ सा॑ । दि॒ वेऽदि॑ वे ।
ु॑ ः । पती॑ । मि॒ त्रः । तयोः॑ । वरु॑ णः । या॒त॒यत ्ऽज॑नः । अ॒ र्य॒ मा । य
ज्योति॑श्मत ् । क्ष॒त्रम ् । आ॒शा॒त॒ े इति॑ । आ॒दि॒ त्या । दानन

jyotiṣmatīm | aditim | dhārayat--kṣitim | svaḥ-vatīm | ā | saceteiti | dive--dive | jāgṛ-vāṃsā | dive--dive |
jyotiśmat | kṣatram | āśāteiti | ādityā | dānunaḥ | patī | mitraḥ | tayoḥ | varuṇaḥ | yātayat-janaḥ | aryamā |
yātayat-janaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं मि॒ त्राय॒ वरु॑ णाय॒ शंतम ु ेरत॒ विश्वे॑
॑ ॒ : सोमो॑ भत्ू वव॒ पाने॒ष्वाभ॑गो दे॒ वो दे॒ वेष्वाभ॑गः । तं दे॒ वासो॑ जष
अ॒ द्य स॒ जोष॑सः । तथा॑ राजाना करथो॒ यदीम॑ह॒ ऋता॑वाना॒ यदीम॑हे ॥

अयं मित्राय वरुणाय शंतमः सोमो भूत्ववपानेष्वाभगो दे वो दे वेष्वाभगः । तं दे वासो जुषेरत विश्वे अद्य सजोषसः ।
तथा राजाना करथो यदीमह ऋतावाना यदीमहे ॥

ayam mitrāya varuṇāya śaṁtamaḥ somo bhūtv avapāneṣv ābhago devo deveṣv ābhagaḥ | taṁ devāso
juṣerata viśve adya sajoṣasaḥ | tathā rājānā karatho yad īmaha ṛtāvānā yad īmahe ||

अ॒ यम ् । मि॒ त्राय॑ । वरु॑ णाय॑ । शम ्ऽत॑मः । सोमः॑ । भ॒ त ॑ ु । आऽभ॑गः । दे॒ वः । दे॒ वेषु॑ । आऽभ॑गः । तम ् ।
ू ॒ ु । अ॒ व॒ ऽपानेष
दे॒ वासः॑ । ज॒ षे ॒ ॒ । विश्वे॑ । अ॒ द्य । स॒ ऽजोष॑सः । तथा॑ । रा॒जा॒ना॒ । क॒ र॒थः॒ । यत ् । ईम॑हे । ऋत॑ऽवाना । यत ् । ईम॑हे ॥
ु ॒ रत

ayam | mitrāya | varuṇāya | śam-tamaḥ | somaḥ | bhūtu | ava-pāneṣu | ābhagaḥ | devaḥ | deveṣu | ābhagaḥ |
tam | devāsaḥ | juṣerata | viśve | adya | sa-joṣasaḥ | tathā | rājānā | karathaḥ | yat | īmahe | ṛta-vānā | yat |
īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो मि॒ त्राय॒ वरु॑ णा॒यावि॑ध॒ज्जनो॑ऽन॒ र्वाणं॒ तं परि॑ पातो॒ अंह॑सो दा॒श्वांसं॒ मर्त॒ मंह॑सः । तम॑र्य॒माभि
र॑ क्षत्यज
ृ ॒ यन्त॒
ू मनु॑ व्र॒ तम ् । उ॒ क्थैर्य ए॑नोः परि॒भष
ू ति ॑ भष
॑ व्र॒ तं स्तोमैरा॒ ू ति
॑ व्र॒ तम ् ॥

यो मित्राय वरुणायाविधज्जनोऽनर्वाणं तं परि पातो अंहसो दाश्वांसं मर्तमंहसः । तमर्यमाभि रक्षत्यज
ृ ूयन्तमनु व्रतम ् ।
उक्थैर्य एनोः परिभष
ू ति व्रतं स्तोमैराभष
ू ति व्रतम ् ॥

yo mitrāya varuṇāyāvidhaj jano 'narvāṇaṁ tam pari pāto aṁhaso dāśvāṁsam martam aṁhasaḥ | tam
aryamābhi rakṣaty ṛjūyantam anu vratam | ukthair ya enoḥ paribhūṣati vrataṁ stomair ābhūṣati vratam ||

यः । मि॒ त्राय॑ । वरु॑ णाय । अवि॑धत ् । जनः॑ । अ॒ न॒र्वाण॑म ् । तम ् । परि॑ । पा॒तः॒ । अंह॑सः । दा॒श्वांसम ॑ ् । अंह॑सः ।
॑ ् । मर्तम
तम ् । अ॒ र्य॒ मा । अ॒ भि । र॒क्षति
॒ ॒ । ऋ॒ज॒ ऽयन्त॑
ु म ् । अनु॑ । व्र॒ तम ् । उ॒ क्थैः । यः । ए॒ नोः॒ । प॒ रि॒ऽभष
ू ति
॑ । व्र॒ तम ् । स्तोमैः॑ । आ॒

yaḥ | mitrāya | varuṇāya | avidhat | janaḥ | anarvāṇam | tam | pari | pātaḥ | aṃhasaḥ | dāśvāṃsam | martam |
aṃhasaḥ | tam | aryamā | abhi | rakṣati | ṛju-yantam | anu | vratam | ukthaiḥ | yaḥ | enoḥ | pari-bhūṣati |
vratam | stomaiḥ | ābhūṣati | vrtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मन्त्रोक्ताः
THE MANTRA

॑ ृ ॒ ते रोद॑ सीभ्यां मि॒ त्राय॑ वोचं॒ वरु॑ णाय मी॒ळ्हुषे॑ सम
नमो॑ दि॒ वे बह ृ ी॒काय॑ मी॒ळ्हुषे॑ । इन्द्र॑ म॒ग्निमप
ु ळ ु ॑
स्तहि
ु द्य॒ क्षम॑
ु र्य॒मणं॒ भग॑म ् । ज्योग्जीव॑न्तः प्र॒ जया॑ सचेमहि॒ सोम॑स्यो॒ती स॑चेमहि ॥

नमो दिवे बह ृ ते रोदसीभ्यां मित्राय वोचं वरुणाय मीळ्हुषे सुमळ
ृ ीकाय मीळ्हुषे । इन्द्रमग्निमुप स्तुहि द्युक्षमर्यमणं
भगम ् । ज्योग्जीवन्तः प्रजया सचेमहि सोमस्योती सचेमहि ॥

namo dive bṛhate rodasībhyām mitrāya vocaṁ varuṇāya mīḻhuṣe sumṛḻīkāya mīḻhuṣe | indram agnim upa
stuhi dyukṣam aryamaṇam bhagam | jyog jīvantaḥ prajayā sacemahi somasyotī sacemahi ||

ृ ॒ते । रोद॑ सीभ्याम ् । मि॒ त्राय॑ । वोच॑म ् । वरु॑ णाय । मी॒ळ्हुषे॑ । स॒ ऽम
नमः॑ । दि॒ वे । ब॒ ह ृ काय॑ । मी॒ळ्हुषे॑ । इन्द्र॑ म ् । अ॒ ग्निम ्
ु ॒ ळी॒
। उप॑ । स्त॒ हि
ु ॒ । द्य॒ क्षम
ु ् । अ॒ र्य॒ मण॑म ् । भग॑म ् । ज्योक् । जीव॑न्तः । प्र॒ ऽजया॑ । स॒ चे॒ म॒ हि॒ । सोम॑स्य । ऊ॒ ती । स॒ चे

namaḥ | dive | bṛhate | rodasībhyām | mitrāya | vocam | varuṇāya | mīḷhuṣe | su-mṛḷīkāya | mīḷhuṣe | indram |
agnim | upa | stuhi | dyukṣam | aryamaṇam | bhagam | jyok | jīvantaḥ | pra-jayā | sacemahi | somasya | ūtī |
sacemahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मन्त्रोक्ताः
THE MANTRA

ऊ॒ ती दे॒ वानां॑ व॒ यमिन्द्र॑ वन्तो मंसी॒महि॒ स्वय॑शसो म॒ रुद्भि॑ : । अ॒ ग्निर्मि॒ त्रो वरु॑ ण॒ : शर्म॑ यंस॒न्तद॑ श्याम
म॒ घवा॑नो व॒ यं च॑ ॥

ऊती दे वानां वयमिन्द्रवन्तो मंसीमहि स्वयशसो मरुद्भिः । अग्निर्मित्रो वरुणः शर्म यंसन्तदश्याम मघवानो वयं च ॥

ūtī devānāṁ vayam indravanto maṁsīmahi svayaśaso marudbhiḥ | agnir mitro varuṇaḥ śarma yaṁsan tad
aśyāma maghavāno vayaṁ ca ||

ऊ॒ ती । दे॒ वाना॑म ् । व॒ यम ् । इन्द्र॑ ऽवन्तः । मं॒ सी॒महि॑ । स्वऽय॑शसः । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अ॒ ग्निः । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । शर्म॑ । यंसन
॑ ्
। तत ् । अ॒ श्या॒म॒ । म॒ घऽवा॑नः । व॒ यम ् । च॒ ॥

ūtī | devānām | viyam | indra-vantaḥ | maṃsīmahi | sva-yaśasaḥ | marut-bhiḥ | agniḥ | mitraḥ | varuṇaḥ |
śarma | yaṃsan | tat | aśyāma | magha-vānaḥ | vayam | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मित्रवरुणौ
ृ तिशक्वरी
THE MANTRA

स॒ ष
ु ॒ मा
ु या॑त॒मद्रि॑ भि॒र्गोश्री॑ता मत्स॒ रा इ॒मे सोमा॑सो मत्स॒ रा इ॒मे । आ रा॑जाना दिविस्पश
ृ ास्म॒ त्रा
ग॑न्त॒ मप ु ॑ नः । इ॒मे वां॑ मित्रावरुणा॒ गवा॑शिर॒: सोमा॑: श॒ क्रा
ु गवा॑शिरः ॥

सुषुमा यातमद्रिभिर्गोश्रीता मत्सरा इमे सोमासो मत्सरा इमे । आ राजाना दिविस्पश
ृ ास्मत्रा गन्तमुप नः । इमे वां
मित्रावरुणा गवाशिरः सोमाः शक्र
ु ा गवाशिरः ॥

suṣumā yātam adribhir gośrītā matsarā ime somāso matsarā ime | ā rājānā divispṛśāsmatrā gantam upa naḥ |
ime vām mitrāvaruṇā gavāśiraḥ somāḥ śukrā gavāśiraḥ ||

स॒ ुष॒ ुम । आ । या॒त॒म ् । अद्रि॑ ऽभिः । गोऽश्री॑ताः । म॒ त्स॒ राः । इ॒मे । सोमा॑सः । मत्स॒ राः । इ॒मे । आ । रा॒जा॒ना॒ ।
दि॒ वि॒ऽस्प॒ शा॒
ृ । अ॒ स्म॒ ऽत्रा । ग॒ न्त॒म ् । उप॑ । नः॒ । इ॒मे । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । गोऽआ॑शिरः । सोमाः॑ । श॒ क्राः
ु । गोऽआ॑शिरः
॥

suṣuma | ā | yātam | adri-bhiḥ | go--śrītāḥ | matsarāḥ | ime | somāsaḥ | matsarāḥ | ime | ā | rājānā | divi-spṛśā |
asma-trā | gantam | upa | naḥ | ime | vām | mitrāvaruṇā | go--āśiraḥ | somāḥ | śukrāḥ | go--āśiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडतिशक्वरी
THE MANTRA

इ॒म आ या॑त॒मिन्द॑ व॒: सोमा॑सो॒ दध्या॑शिरः स॒ तासो॒ ु दध्या॑शिरः । उ॒ त वा॑म॒ षसो॑
ु ब॒ धि
ु सा॒कं सर्य॑
ू स्य
ु मि॒ त्राय॒ वरु॑ णाय पी॒तये॒ चारु॑ ॠ॒ताय॑ पी॒तये॑ ॥
र॒श्मिभि॑: । स॒ तो

इम आ यातमिन्दवः सोमासो दध्याशिरः सुतासो दध्याशिरः । उत वामुषसो बुधि साकं सूर्यस्य रश्मिभिः । सुतो
मित्राय वरुणाय पीतये चारुॠताय पीतये ॥

ima ā yātam indavaḥ somāso dadhyāśiraḥ sutāso dadhyāśiraḥ | uta vām uṣaso budhi sākaṁ sūryasya
raśmibhiḥ | suto mitrāya varuṇāya pītaye cārur ṛtāya pītaye ||

इ॒मे । आ । या॒त॒म ् । इन्द॑ वः । सोमा॑सः । दधि॑ऽआशिरः । स॒ तासः॑ु । दधि॑ऽआशिरः । उ॒ त । वा॒म ् । उ॒ षसः॑ । ब॒ धि
ु । सा॒कम ्
। सर्य ॑ । र॒श्मिऽभिः॑ । स॒ तः
ू स्य ु । मि॒ त्राय । वरु॑ णाय । पी॒तये॑ । चारुः॑ । ऋ॒ताय॑ । पी॒तये॑ ॥

ime | ā | yātam | indavaḥ | somāsaḥ | dadhi-āśiraḥ | sutāsaḥ | dadhi-āśiraḥ | uta | vām | uṣasaḥ | budhi | sākam
| sūryasya | raśmi-bhiḥ | sutaḥ | mitrāya | varuṇāya | pītaye | cāruḥ | ṛtāya | pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिक्शक्वरी
THE MANTRA

तां वां॑ धे॒ नंु न वा॑स॒रीमं॒ शंु द॑ हु ॒ न्त्यद्रि॑ भि॒: सोमं॑ दहु ॒ न्त्यद्रि॑ भिः । अ॒ स्म॒ त्रा ग॑न्त॒ मप
ु ॑ नो॒ऽर्वाञ्चा॒
सोम॑पीतये । अ॒ यं वां॑ मित्रावरुणा॒ नभि ु सोम॒ आ पी॒तये॑ स॒ तः
ृ :॑ स॒ तः ु ॥

तां वां धेनुं न वासरीमंशुं दहु न्त्यद्रिभिः सोमं दहु न्त्यद्रिभिः । अस्मत्रा गन्तमुप नोऽर्वाञ्चा सोमपीतये । अयं वां
मित्रावरुणा नभि
ृ ः सत
ु ः सोम आ पीतये सत
ु ः॥

tāṁ vāṁ dhenuṁ na vāsarīm aṁśuṁ duhanty adribhiḥ somaṁ duhanty adribhiḥ | asmatrā gantam upa no
'rvāñcā somapītaye | ayaṁ vām mitrāvaruṇā nṛbhiḥ sutaḥ soma ā pītaye sutaḥ ||

ताम ् । वा॒म ् । धे॒ नुम ् । न । वा॒स॒रीम ् । अं॒ शुम ् । द॒ हु ॒ न्ति॒ । अद्रि॑ ऽभिः । सोम॑म ् । द॒ हु ॒ न्ति॒ । अद्रि॑ ऽभिः । अ॒ स्म॒ ऽत्रा । ग॒ न्त॒म ्
। उप॑ । नः॒ । अ॒ र्वान्चा॑ । सोम॑ऽपीतये । अ॒ यम ् । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । नऽृ भिः॑ । स॒ तः ु । सोमः॑ । आ । पी॒तये॑ । स॒ त ु

tām | vām | dhenum | na | vāsarīm | aṃśum | duhanti | adri-bhiḥ | somam | duhanti | adr i-bhiḥ | asma-trā |
gantam | upa | naḥ | arvāncā | soma-pītaye | ayam | vām | mitrāvaruṇā | nṛ-bhiḥ | sutaḥ | somaḥ | ā | pītaye |
sutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- परुच्छे पो
THE MANTRA

प्रप्र॑ प॒ ष्णस्त
ू ु॑ जा॒तस्य॑ शस्यते महि॒त्वम॑स्य त॒ वसो॒ न त॑न्दते स्तो॒त्रम॑स्य॒ न त॑न्दते । अर्चा॑मि
वि
सम् ु न॒ यन्न॒ हमन्त्यतिू॑ ं मयो॒भव
ु म
॑ ् । विश्व॑स्य॒ यो मन॑ आयय
ु ॒ वे
ु म॒ खो दे॒ व आ॑यय
ु ॒ वे
ु म॒ खः ॥

प्रप्र पूष्णस्तुविजातस्य शस्यते महित्वमस्य तवसो न तन्दते स्तोत्रमस्य न तन्दते । अर्चामि सुम्नयन्नहमन्त्यूति ं
मयोभव
ु म ् । विश्वस्य यो मन आयय
ु व
ु े मखो दे व आयय
ु व
ु े मखः ॥

pra-pra pūṣṇas tuvijātasya śasyate mahitvam asya tavaso na tandate stotram asya na tandate | arcāmi
sumnayann aham antyūtim mayobhuvam | viśvasya yo mana āyuyuve makho deva āyuyuve makhaḥ ||

प्रऽप्र॑ । प॒ ष्णः
ू । त॒ वि॒
ु ऽजा॒तस्य॑ । श॒ स्य॒ त॒ े । म॒ हि॒ऽत्वम ् । अ॒ स्य॒ । त॒वसः॑ । न । त॒न्द॒ त॒ े । स्तो॒त्रम ् । अ॒ स्य॒ । न । त॒न्द॒ त॒ े ।
अर्चामि ॑ । स॒ म्न॒
ु ऽयन ् । अ॒ हम ् । अन्ति॑ऽऊतिम ् । म॒ यः॒ऽभव ु म॑ ् । विश्व॑स्य । यः । मनः॑ । आ॒ऽय॒ य ु ॒ वे
ु । म॒ खः । दे॒ वः । आ॒

pra-pra | pūṣṇaḥ | tuvi-jātasya | śasyate | mahi-tvam | asya | tavasaḥ | na | tandate | stotram | asya | na |
tandate | arcāmi | sumna-yan | aham | anti-ūtim | mayaḥ-bhuvam | viśvasya | yaḥ | manaḥ | āyuyuve |
makhaḥ | devaḥ | āyuyuve | makhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र हि त्वा॑ पष ू न्नजि॒ रं न याम॑नि॒ स्तोमेभिः॑ कृ॒ण्व ऋ॒णवो॒ यथा॒ मध ृ ॒ उष्ट्रो॒ न पी॑परो॒ मध ृ :॑ । हु॒वे यत्त्वा॑
मयो॒भव ु ं॑ दे॒ वं स॒ ख्याय॒ मर्त्य:॑ । अ॒ स्माक॑माङ्ग॒ षान्द्य
ू ॒ म्निन॑
ु स्कृधि॒ वाजेष ॑ ु द्य॒ म्निन॑
ु स्कृधि ॥

प्र हि त्वा पूषन्नजिरं न यामनि स्तोमेभिः कृण्व ऋणवो यथा मध ृ उष्ट्रो न पीपरो मध
ृ ः । हुवे यत्त्वा मयोभुवं दे वं
सख्याय मर्त्यः । अस्माकमाङ्गषू ान्द्यम्नि
ु नस्कृधि वाजेषु द्यम्नि
ु नस्कृधि ॥

pra hi tvā pūṣann ajiraṁ na yāmani stomebhiḥ kṛṇva ṛṇavo yathā mṛdha uṣṭro na pīparo mṛdhaḥ | huve yat
tvā mayobhuvaṁ devaṁ sakhyāya martyaḥ | asmākam āṅgūṣān dyumninas kṛdhi vājeṣu dyumninas kṛdhi
||

प्र । हि । त्वा॒ । प॒ ष॒ ॑
ू न ् । अ॒ जि॒ रम ् । न । याम॑नि । स्तोमेभिः । कृ॒ण्वे । ऋ॒णवः॑ । यथा॑ । मध
ृ ः॑ । उष्ट्रः॑ । न । पी॒प॒रः॒ । मध
ृ ः॑
। हु॒वे । यत ् । त्वा॒ । म॒ यः॒ऽभुवम
॑ ् । दे॒ वम ् । स॒ ख्याय॑ । मर्त्यः॑ । अ॒ स्माक॑म ् । आ॒ङ्ग॒ षाम
ू ् । द्य॒ म्निनः॑
ु । कृ॒धि॒ । वा

pra | hi | tvā | pūṣan | ajiram | na | yāmani | stomebhiḥ | kṛṇve | ṛṇavaḥ | yathā | mṛdhaḥ | uṣṭraḥ | na |
pīparaḥ | mṛdhaḥ | huve | yat | tvā | mayaḥ-bhuvam | devam | sakhyāya | martyaḥ | asmākam | āṅgūṣām |
dyumninaḥ | kṛdhi | vājeṣu | dyumninaḥ | kṛdh
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्य॑ ते पष
ू न्त्स॒ ख्ये वि॑प॒न्यव॒ : क्रत्वा॑ चि॒ त्सन्तोऽव॑सा बभ
ु ज्रि
ु ॒ र इति॒ क्रत्वा॑ बभ
ु ज्रि
ु ॒ रे । तामनु॑ त्वा॒
॑
नवीयसीं ु ं॑ रा॒य ई॑महे । अहे॑ ळमान उरुशंस॒ सरी॑ भव॒ वाजेवाजे॒
नि॒ यत ॑ सरी॑ भव ॥

यस्य ते पूषन्त्सख्ये विपन्यवः क्रत्वा चित्सन्तोऽवसा बुभुज्रिर इति क्रत्वा बुभुज्रिरे । तामनु त्वा नवीयसीं नियत
ु ं राय
ईमहे । अहे ळमान उरुशंस सरी भव वाजेवाजे सरी भव ॥

yasya te pūṣan sakhye vipanyavaḥ kratvā cit santo 'vasā bubhujrira iti kratvā bubhujrire | tām anu tvā
navīyasīṁ niyutaṁ rāya īmahe | aheḻamāna uruśaṁsa sarī bhava vāje-vāje sarī bhava ||

यस्य॑ । ते॒ । प॒ ष॒
ू न ् । स॒ ख्ये । वि॒ प॒न्यवः॑ । क्रत्वा॑ । चि॒ त ् । सन्तः॑ । अव॑सा । ब॒ भ ु ॒ ज्रि॒
ु रे । इति॑ । क्रत्वा॑ । ब॒ भ
ु ॒ ज्रि॒
ु रे । ताम ् ।
॑
अनु॑ । त्वा॒ । नवीयसीम ् । नि॒ ऽयत ॑ ् । रा॒यः । ई॒म॒हे॒ । अहे॑ ळमानः । उ॒ रु॒ऽशं॒ स॒ । सरी॑ । भ॒ व॒ । वाजेऽवाजे
ु म ॑ । सरी॑

yasya | te | pūṣan | sakhye | vipanyavaḥ | kratvā | cit | santaḥ | avasā | bubhujr ire | iti | kratvā | bubhujrire |
tām | anu | tvā | navīyasīm | ni-yutam | rāyaḥ | īmahe | aheḷamānaḥ | uru-śaṃsa | sarī | bhava | vāje--vāje |
sarī | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्या ऊ॒ षु ण॒ उप॑ सा॒तये॑ भ॒ वोऽहे
ु ॑ ळमानो ररि॒वाँ अ॑जाश्व श्रवस्य॒ ताम॑जाश्व । ओ षु त्वा॑ ववत
ृ ीमहि॒
॑
स्तोमेभिर्दस्म सा॒धभि
ु :॑ । न॒ हि त्वा॑ पष
ू न्नति॒ मन्य॑ आघण ृ े॒ न ते॑ स॒ ख्यम॑पह्न॒ वे
ु ॥

अस्या ऊ षु ण उप सातये भुवोऽहे ळमानो ररिवाँ अजाश्व श्रवस्यतामजाश्व । ओ षु त्वा ववत
ृ ीमहि स्तोमेभिर्दस्म
साधभि
ु ः । नहि त्वा पष
ू न्नतिमन्य आघण
ृ े न ते सख्यमपह्नव
ु े॥

asyā ū ṣu ṇa upa sātaye bhuvo 'heḻamāno rarivām̐ ajāśva śravasyatām ajāśva | o ṣu tvā vavṛtīmahi
stomebhir dasma sādhubhiḥ | nahi tvā pūṣann atimanya āghṛṇe na te sakhyam apahnuve ||

अ॒ स्याः । ऊँ॒ इति॑ । सु । नः॒ । उप॑ । सा॒तये॑ । भ॒ वः॒
ु । अहे॑ ळमानः । र॒रि॒ऽवान ् । अ॒ ज॒ ऽअ॒ श्व॒ । श्र॒व॒स्य॒ ताम ् । अ॒ ज॒ ऽअ॒ श्व॒ ।
ओ इति॑ । सु । त्वा॒ । व॒ व॒ ती॒ ॑
ृ म॒हि॒ । स्तोमेऽभिः ू न ् । अ॒ ति॒ऽमन्ये॑ । आ॒घ॒ णे॒
। द॒ स्म॒ । सा॒धऽु भिः॑ । न॒हि । त्वा॒ । प॒ ष॒ ृ ।न।

asyāḥ | oṃ iti | su | naḥ | upa | sātaye | bhuvaḥ | aheḷamānaḥ | rari-vān | aja-aśva | śravasyatām | aja-aśva | o
iti | su | tvā | vavṛtīmahi | stome--bhiḥ | dasma | sādhu-bhiḥ | nahi | tvā | pūṣan | ati-manye | āghṛṇe | na | te |
sakhyam | apa-hnute
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अस्त॒ ु श्रौष॑ट् प॒ रो
ु अ॒ ग्निं धि॒ या द॑ ध॒ आ नु तच्छर्धो॑ दि॒ व्यं वण
॑ ृ ीमह इन्द्रवा॒यू वण
॑ ृ ीमहे । यद्ध॑ क्रा॒णा
वि॒ वस्व॑ति॒ नाभा॑ सं॒ दायि॒ नव्य॑सी । अध॒ प्र सू न॒ उप॑ यन्तु धी॒तयो॑ दे॒ वाँ अच्छा॒ न धी॒तय॑: ॥

अस्तु श्रौषट् पुरो अग्निं धिया दध आ नु तच्छर्धो दिव्यं वण
ृ ीमह इन्द्रवायू वण
ृ ीमहे । यद्ध क्राणा विवस्वति नाभा
संदायि नव्यसी । अध प्र सू न उप यन्तु धीतयो दे वाँ अच्छा न धीतयः ॥

astu śrauṣaṭ puro agniṁ dhiyā dadha ā nu tac chardho divyaṁ vṛṇīmaha indravāyū vṛṇīmahe | yad dha
krāṇā vivasvati nābhā saṁdāyi navyasī | adha pra sū na upa yantu dhītayo devām̐ acchā na dhītayaḥ ||

अस्तु॑ । श्रौष॑ट् । प॒ रः
ु । अ॒ ग्निम ् । धि॒ या । द॒ धे॒ । आ । नु । तत ् । शर्धः॑ । दि॒ व्यम ् । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ । इ॒न्द्र॒ वा॒यू इति॑ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ ।
यत ् । ह॒ । क्रा॒णा । वि॒ वस्व॑ति । नाभा॑ । स॒ म ्ऽदायि॑ । नव्य॑सी । अध॑ । प्र । सु । नः॒ । उप॑ । य॒ न्त॒ ु । धी॒तयः॑ । दे

astu | śrauṣaṭ | puraḥ | agnim | dhiyā | dadhe | ā | nu | tat | śardhaḥ | divyam | vṛṇīmahe | indravāyū iti |
vṛṇīmahe | yat | ha | krāṇā | vivasyati | nābhā | sam-dāyi | navyasī | agha | pra | su | naḥ | upa | yantu |
dhītayaḥ | devān | accha | na | dhīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्ध॒ त्यन्मि॑त्रावरुणाव॒ तादध्या॑
ृ द॒दाथे॒ अनत
॑ृ ॒ ं स्वेन॑ म॒ न्यन
ु ा॒ दक्ष॑स्य॒ स्वेन॑ म॒ न्यन
ु ा॑ । य॒ वोरि॒
ु त्थाधि॒
सद्म॒ स्वप॑श्याम हिर॒ण्यय॑म ् । धी॒भिश्च॒ न मन॑सा॒ स्वेभिर॑ ॒क्षभि॒ : सोम॑स्य॒ स्वेभिर॑ ॒क्षभि॑: ॥

यद्ध त्यन्मित्रावरुणावत
ृ ादध्याददाथे अनत
ृ ं स्वेन मन्युना दक्षस्य स्वेन मन्युना । युवोरित्थाधि सद्मस्वपश्याम
हिरण्ययम ् । धीभिश्चन मनसा स्वेभिरक्षभिः सोमस्य स्वेभिरक्षभिः ॥

yad dha tyan mitrāvaruṇāv ṛtād adhy ādadāthe anṛtaṁ svena manyunā dakṣasya svena manyunā | yuvor
itthādhi sadmasv apaśyāma hiraṇyayam | dhībhiś cana manasā svebhir akṣabhiḥ somasya svebhir akṣabhiḥ
||

यत ् । ह॒ । त्यत ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णौ॒ । ऋ॒तात ् । अधि॑ । आ॒द॒ दाथे॒ इत्या॑ऽद॒ दाथे॑ । अनत
॑ृ म ् । स्वेन॑ । म॒ न्युना॑ । दक्ष॑स्य । स्वेन॑ ।
म॒ न्युना॑ । य॒ वोः
ु । इ॒त्था । अधि॑ । सद्म॑ऽसु । अप॑श्याम । हि॒र॒ण्यय॑म ् । धी॒भिः । च॒ न । मन॑सा । स्वेभिः॑ । अ॒ क्षऽभिः॑ । सो

yat | ha | tyat | mitrāvaruṇau | ṛtāt | adhi | ādadātheity ādadāthe | anṛtam | svena | manyunā | dakṣasya | svena
| manyunā | yuvoḥ | itthā | adhi | sadma-su | apaśyāma | hiraṇyayam | dhībhiḥ | cana | manasā | svebhiḥ |
akṣa-bhiḥ | somasya | svebhiḥ | akṣ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वां ॑
ु स्तोमेभिर्देव॒ यन्तो॑ अश्विनाश्रा॒वय॑न्त इव॒ श्लोक॑मा॒यवो॑ य॒ वां ु ह॒व्याभ्या॒३॒॒॑॑यव॑: । य॒ वोर्विश्वा॒
ु अधि॒
श्रिय॒ : पक्ष ु यन्ते॑ वां प॒ वयो॑ हिर॒ण्यये॒ रथे॑ दस्रा हिर॒ण्यये॑ ॥
ृ ॑श्च विश्ववेदसा । प्र॒ षा॒

युवां स्तोमेभिर्देवयन्तो अश्विनाश्रावयन्त इव श्लोकमायवो युवां हव्याभ्यायवः । युवोर्विश्वा अधि श्रियः पक्ष
ृ श्च
विश्ववेदसा । प्रष
ु ायन्ते वां पवयो हिरण्यये रथे दस्रा हिरण्यये ॥

yuvāṁ stomebhir devayanto aśvināśrāvayanta iva ślokam āyavo yuvāṁ havyābhy āyavaḥ | yuvor viśvā
adhi śriyaḥ pṛkṣaś ca viśvavedasā | pruṣāyante vām pavayo hiraṇyaye rathe dasrā hiraṇyaye ||

॑
य॒ ुवाम ् । सोमेभिः । दे॒ व॒ऽयन्तः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । आ॒श्रा॒वय॑न्तःऽइव । श्लोक॑म ् । आ॒यवः॑ । य॒ वाम ु ् । ह॒व्या । अ॒ भि । आ॒यवः॑ ।
य॒ वोः
ु । विश्वाः॑ । अधि॑ । श्रियः॑ । पक्ष ु यन्ते॑ । वा॒म ् । प॒ वयः॑ । हि॒र॒ण्यये॑ । रथे॑ । द॒ स्र
ृ ः॑ । च॒ । वि॒ श्व॒ ऽवे॒द॒सा॒ । प्र॒ षा॒

yuvām | somebhiḥ | deva-yantaḥ | aśvinā | āśrāvayantaḥ-iva | ślokam | āyavaḥ | yuvām | havyā | abhi |
āyavaḥ | yuvoḥ | viśvāḥ | adhi | śriyaḥ | pṛkṣaḥ | ca | viśva-vedasā | pruṣāyante | vām | pavayaḥ | hiraṇyaye |
rathe | dasr | hiraṇyaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ दस्रा॒ व्य१॑
अचेति ु ॒॒॑ नाक॑मण्ृ वथो य॒ ञ्जते
ु ॑ वां रथ॒ यज ु ो॒ दिवि॑ष्टिष्वध्व॒ स्मानो॒ दिवि॑ष्टिषु । अधि॑ वां॒
स्थाम॑ व॒ न्धरु े ॒ रथे॑ दस्रा हिर॒ण्यये॑ । प॒ थेव॒ यन्ता॑वन॒ शास॑
ु ता॒ रजोऽञ्ज॑सा॒ शास॑ता॒ रज॑: ॥

अचेति दस्रा व्यु नाकमण्ृ वथो युञ्जते वां रथयुजो दिविष्टिष्वध्वस्मानो दिविष्टिषु । अधि वां स्थाम वन्धुरे रथे दस्रा
हिरण्यये । पथेव यन्तावनश
ु ासता रजोऽञ्जसा शासता रजः ॥

aceti dasrā vy u nākam ṛṇvatho yuñjate vāṁ rathayujo diviṣṭiṣv adhvasmāno diviṣṭiṣu | adhi vāṁ sthāma
vandhure rathe dasrā hiraṇyaye | patheva yantāv anuśāsatā rajo 'ñjasā śāsatā rajaḥ ||

॑ । द॒ स्रा॒ । वि । ऊँ॒ इति॑ । नाक॑म ् । ऋ॒ण्व॒ थः॒ । य॒ ञ्जते
अचेति ु ॑ । वा॒म ् । र॒थ॒ऽयुजः॑ । दिवि॑ष्टिशु । अ॒ ध्व॒ स्मानः॑ । दिवि॑ष्टिषु
। अधि॑ । वा॒म ् । स्थाम॑ । व॒ न्धरु े॑ । रथे॑ । द॒ स्रा॒ । हि॒र॒ण्यये॑ । प॒ थाऽइ॑व । यन्तौ॑ । अ॒ न॒ ऽशास॑
ु ता । रजः॑ । अञ्ज॑सा । सास

aceti | dasrā | vi | oṃ iti | nākam | ṛṇvathaḥ | yuñjate | vām | ratha-yujaḥ | diviṣṭiśu | adhvasmānaḥ | divi
ṣṭiṣu | adhi | vām | sthāma | vandhure | rathe | dasrā | hiraṇyaye | pathāiva | yantau | anu-śāsatā | rajaḥ |
añjasā | sāsatā | rajaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ बह
ृ ती
THE MANTRA

शची॑भिर्नः शचीवस॒ ू दिवा॒ नक्तं॑ दशस्यतम ् । मा वां॑ रा॒तिरुप॑ दस॒ त्कदा॑ च॒ नास्मद्रा॒तिः कदा॑ च॒ न ॥

शचीभिर्नः शचीवसू दिवा नक्तं दशस्यतम ् । मा वां रातिरुप दसत्कदा चनास्मद्रातिः कदा चन ॥

śacībhir naḥ śacīvasū divā naktaṁ daśasyatam | mā vāṁ rātir upa dasat kadā canāsmad rātiḥ kadā cana ||

शची॑भिः । नः॒ । श॒ ची॒व॒स॒ ू इति॑ शचीऽवसू । दिवा॑ । नक्त॑म ् । द॒ श॒स्य॒ त॒म ् । मा । वा॒म ् । रा॒तिः । उप॑ । द॒ स॒त ् । कदा॑ । च॒ न
। अ॒ स्मत ् । रा॒तिः । कदा॑ । च॒ न ॥

śacībhiḥ | naḥ | śacīvasūitiśacī-vasū | divā | naktam | daśasyatam | mā | vām | rātiḥ | upa | dasat | kadā | cana |
asmat | rātiḥ | kadā | cana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वष
ृ न्नि
॑ न्द्र वषृ ॒ पाणा॑स॒ इन्द॑ व इ॒मे स॒ ता ु अद्रि॑ षत ु यं॑ स॒ तास॑
ु ास उ॒ द्भिद॒ स्तभ् ु उ॒ द्भिद॑ : । ते त्वा॑ मन्दन्तु
दा॒वने॑ म॒ हे चि॒ त्राय॒ राध॑से । गी॒र्भिर्गिर्वाह
॑ ॒ : स्तव॑मान॒ आ ग॑हि सम ु ळ
ृ ी॒को न॒ आ ग॑हि ॥

वष
ृ न्निन्द्र वष
ृ पाणास इन्दव इमे सुता अद्रिषुतास उद्भिदस्तुभ्यं सत
ु ास उद्भिदः । ते त्वा मन्दन्तु दावने महे चित्राय
राधसे । गीर्भिर्गिर्वाहः स्तवमान आ गहि सम
ु ळ
ृ ीको न आ गहि ॥

vṛṣann indra vṛṣapāṇāsa indava ime sutā adriṣutāsa udbhidas tubhyaṁ sutāsa udbhidaḥ | te tvā mandantu
dāvane mahe citrāya rādhase | gīrbhir girvāhaḥ stavamāna ā gahi sumṛḻīko na ā gahi ||

वषृ न
॑ ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ ष॒ृ ऽपाना॑सः । इन्द॑ वः । इ॒मे । स॒ ताःु । अद्रि॑ ऽसुतासः । उ॒ त ्ऽभिदः॑ । तुभ्य॑म ् । स॒ तासः॑
ु । उ॒ त ्ऽभिदः॑ । ते ।
त्वा॒ । म॒ न्द॒ न्त॒ ु । दा॒वने॑ । म॒ हे । चि॒ त्राय॑ । राध॑से । गीः॒ऽभिः । गि॒ र्वा॒हः॒ । स्तव॑मानः । आ । ग॒ हि॒ । स॒ ऽम
ु ॒ ळी॒
ृ कः ।

vṛṣan | indra | vṛṣa-pānāsaḥ | indavaḥ | ime | sutāḥ | adri-sutāsaḥ | ut-bhi daḥ | tubhyam | sutāsaḥ | ut-bhidaḥ
| te | tvā | mandantu | dāvane | mahe | citrāya | rādhase | gīḥ-bhiḥ | girvāhaḥ | stavamānaḥ | ā | gahi | su-
mṛḷīkaḥ | naḥ | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ओ षू णो॑ अग्ने शण ृ हि ॑ तो दे॒ वेभ्यो॑ ब्रवसि य॒ ज्ञियेभ्यो॒
ु ॒ त्वमीळि॒ ॑ ॑
राज॑भ्यो य॒ ज्ञियेभ्यः । यद्ध॒
त्यामङ्गि॑रोभ्यो धे॒ नंु दे॑ वा॒ अद॑ त्तन । वि तां द॑ ह्र
ु े अर्य॒ मा क॒ र्तरी॒ सचाँ॑ ए॒ ष तां वेद
॑ मे॒ सचा॑ ॥

ओ षू णो अग्ने शण
ृ ुहि त्वमीळितो दे वेभ्यो ब्रवसि यज्ञियेभ्यो राजभ्यो यज्ञियेभ्यः । यद्ध त्यामङ्गिरोभ्यो धेनुं दे वा
अदत्तन । वि तां दह्र
ु े अर्यमा कर्तरी सचाँ एष तां वेद मे सचा ॥

o ṣū ṇo agne śṛṇuhi tvam īḻito devebhyo bravasi yajñiyebhyo rājabhyo yajñiyebhyaḥ | yad dha tyām
aṅgirobhyo dhenuṁ devā adattana | vi tāṁ duhre aryamā kartarī sacām̐ eṣa tāṁ veda me sacā ||

ओ इति॑ । सु । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । श॒ ण
ृ ॒ हि ॑
ु ॒ । त्वम ् । ई॒ळि॒तः । दे॒ वेभ्यः॑ । ब्र॒ व॒सि॒ । य॒ ज्ञियेभ्यः ॑
। राज॑ऽभ्यः । य॒ ज्ञियेभ्यः । यत ् ।
ह॒ । त्याम ् । अङ्गि॑रःऽभ्यः । धे॒ नम
ु ् । दे॒ वाः॒ । अद॑ त्तन । वि । ताम ् । द॒ ह्रेु ॒ । अ॒ र्य॒ मा । क॒ र्तरि॑ । सचा॑ । ए॒ षः । त

o iti | su | ṇaḥ | agne | śṛṇuhi | tvam | īḷitaḥ | devebhyaḥ | bravasi | yajñiyebhyaḥ | rāja-bhyaḥ | yajñiyebhyaḥ
| yat | ha | tyām | aṅgiras-bhyaḥ | dhenum | devāḥ | adattana | vi | tām | duhre | aryamā | kartari | sacā | eṣaḥ |
tām | veda | meca | sacā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मो षु वो॑ अ॒ स्मद॒ भि तानि॒ पौंस्या॒ सना॑ भव ू न्द्य॒ म्नानि॒
ु मोत जा॑रिषरु ॒स्मत्प॒ रोत
ु जा॑रिषःु ।
यद्व॑श्चि॒त्रं य॒ गे
ु युग ु ॑ दिध॒ ता
॑ े॒ नव्यं॒ घोषा॒दम॑र्त्यम ् । अ॒ स्मास॒ ु तन्म॑रुतो॒ यच्च॑ द॒ ष्टरं ृ यच्च॑ द॒ ष्टर॑
ु म ्॥

मो षु वो अस्मदभि तानि पौंस्या सना भूवन्द्युम्नानि मोत जारिषुरस्मत्पुरोत जारिषुः । यद्वश्चित्रं युगेयग
ु े नव्यं
घोषादमर्त्यम ् । अस्मासु तन्मरुतो यच्च दष्ु टरं दिधत
ृ ा यच्च दष्ु टरम ् ॥

mo ṣu vo asmad abhi tāni pauṁsyā sanā bhūvan dyumnāni mota jāriṣur asmat purota jāriṣuḥ | yad vaś
citraṁ yuge-yuge navyaṁ ghoṣād amartyam | asmāsu tan maruto yac ca duṣṭaraṁ didhṛtā yac ca duṣṭaram
||

मो इति॑ । सु । वः॒ । अ॒ स्मत ् । अ॒ भि । तानि॑ । पौंस्या॑ । सना॑ । भ॒ व॒
ू न ् । द्य॒ म्नानि॑
ु । मा । उ॒ त । जा॒रि॒षुः॒ । अ॒ स्मत ् । प॒ रा
ु
। उ॒ त । जा॒रि॒षुः॒ । यत ् । वः॒ । चि॒ त्रम ् । य॒ गे
ु ऽयग
ु॑ े । नव्य॑म ् । घोषा॑त ् । अम॑र्त्यम ् । अ॒ स्मासु॑ । तत ् । म॒ रु॒तः॒ । यत ् ।

mo iti | su | vaḥ | asmat | abhi | tāni | paiṃsyā | sanā | bhūvan | dyumnāni | mā | uta | jāri ṣuḥ | asmat | purā |
uta | jāriṣuḥ | yat | vaḥ | citram | yuge--yuge | navyam | ghoṣāt | amartyam | asmāsu | tat | marutaḥ | yat | ca |
duḥ-taram | dcidhṛta | y
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ ध्यङ्ह॑ मे ज॒ नष ु ॒ ं पर्वो
ू ॒ अङ्गि॑राः प्रि॒ यमेध॒ ॑ : कण्वो॒ अत्रिर्म॒ नर्वि ु॑ द॒ स्ते
ु मे॒ पर्वे ु॑ दःु । तेषां॑
ू ॒ मनर्वि
दे॒ वेष्वाय॑तिर॒स्माकं॒ तेष॒ ु नाभ॑यः । तेषां॑ प॒ देन॒ मह्या न॑मे गि॒ रे न्द्रा॒ग्नी आ न॑मे गि॒ रा ॥

दध्यङ्ह मे जनुषं पूर्वो अङ्गिराः प्रियमेधः कण्वो अत्रिर्मनुर्विदस्
ु ते मे पूर्वे मनुर्विदःु । तेषां दे वेष्वायतिरस्माकं तेषु
नाभयः । तेषां पदे न मह्या नमे गिरे न्द्राग्नी आ नमे गिरा ॥

dadhyaṅ ha me januṣam pūrvo aṅgirāḥ priyamedhaḥ kaṇvo atrir manur vidus te me pūrve manur viduḥ |
teṣāṁ deveṣv āyatir asmākaṁ teṣu nābhayaḥ | teṣām padena mahy ā name girendrāgnī ā name girā ||

द॒ ध्यङ् । ह॒ । मे॒ । ज॒ नुषम ॑ । कण्वः॑ । अत्रिः॑ । मनुः॑ । वि॒ दःु ॒ । ते । मे॒ । पूर्वे॑ । मनुः॑ । वि॒ दःु ॒
॑ ् । पूर्वः॑ । अङ्गि॑राः । प्रि॒ यऽमेधः॑
। तेषा॑म ् । दे॒ वेषु॑ । आऽय॑तिः । अ॒ स्माक॑म ् । तेषु॑ । नाभ॑यः । तेषा॑म ् । प॒ देन॑ । महि॑ । आ । न॒ मे॒ । गि॒ रा । इ॒

dadhyaṅ | ha | me | januṣam | pūrvaḥ | aṅgirāḥ | priya-medhaḥ | kaṇvaḥ | atriḥ | manuḥ | viduḥ | te | me |
pūrve | manuḥ | viduḥ | teṣām | deveṣu | āyatiḥ | asmākam | teṣu | nābhayaḥ | teṣām | padena | mahi | ā |
name | girā | indrāgnī itgi | ā | name | g
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒वारे॑ भिरु॒क्षभि॑: । ज॒ ग॒ भ्मा
होता॑ यक्षद्व॒ निनो॑ वन्त॒ वार्यं॒ बहृ ॒ स्पति॑र्यजति वे॒न उ॒ क्षभि॑: परु ृ द॒ रआ॑
ू दिशं॒
श्लोक॒ मद्रे॒ रध॒ त्मना॑ । अधा॑रयदर॒रिन्दा॑नि स॒ क्रत
ु :ु॑ प॒ रू
ु सद्मा॑नि स॒ क्रत
ु :ु॑ ॥

होता यक्षद्वनिनो वन्त वार्यं बह
ृ स्पतिर्यजति वेन उक्षभिः पुरुवारे भिरुक्षभिः । जगभ्
ृ मा दरू आदिशं श्लोकमद्रे रध त्मना
। अधारयदररिन्दानि सक्र
ु तःु परू
ु सद्मानि सक्र
ु तःु ॥

hotā yakṣad vanino vanta vāryam bṛhaspatir yajati vena ukṣabhiḥ puruvārebhir ukṣabhiḥ | jagṛbhmā
dūraādiśaṁ ślokam adrer adha tmanā | adhārayad ararindāni sukratuḥ purū sadmāni sukratuḥ ||

॑ ् । बह
होता॑ । य॒ क्ष॒त ् । व॒ निनः॑ । व॒ न्त॒ । वार्यम ु ऽवारे॑ भिः । उ॒ क्षऽभिः॑ । ज॒ ग॒ म्भ
ृ ॒ स्पतिः॑ । य॒ ज॒ति॒ । वे॒नः । उ॒ क्षऽभिः॑ । प॒ रु॒ ृ ।
द॒ रेू ऽआ॑दिशम ् । श्लोक॑म ् । अद्रे ः॑ । अध॑ । त्मना॑ । अधा॑रयत ् । अ॒ रि॒रिन्दा॑नि । स॒ ऽक्रत
ु ःु ॑ । प॒ रु
ु । सद्मा॑नि । स॒ ऽक्
ु

hotā | yakṣat | vaninaḥ | vanta | vāryam | bṛhaspatiḥ | yajati | venaḥ | ukṣa-bhiḥ | puru-vārebhiḥ | ukṣa-bhiḥ |
jagṛmbha | dūre--ādiśam | ślokam | adreḥ | adha | tmanā | adhārayat | aririndāni | su-kratuḥ | puru | sadmāni |
su-kratuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये दे॑ वासो दि॒ व्येका॑दश॒ स्थ पथि
॑ ृ ॒ व्यामध्येका॑दश॒ स्थ । अ॒ प्स॒ क्षितो॑
ु महि॒नैका॑दश॒ स्थ ते दे॑ वासो
य॒ ज्ञमि॒ मं जष
ु॑ ध्वम ् ॥

ये दे वासो दिव्येकादश स्थ पथि
ृ व्यामध्येकादश स्थ । अप्सुक्षितो महिनैकादश स्थ ते दे वासो यज्ञमिमं जुषध्वम ् ॥

ye devāso divy ekādaśa stha pṛthivyām adhy ekādaśa stha | apsukṣito mahinaikādaśa stha te devāso yajñam
imaṁ juṣadhvam ||

ये । दे॒ वा॒सः॒ । दि॒ वि । एका॑दश । स्थ । प॒ थि॒
ृ व्याम ् । अधि॑ । एका॑दश । स्थ । अ॒ प्स॒ ऽक्षितः॑
ु । म॒ हि॒ना । एका॑दश । स्थ । ते
। दे॒ वा॒सः॒ । य॒ ज्ञम ् । इ॒मम ् । ज॒ ष॒
ु ध्व॒ म ् ॥

ye | devāsaḥ | divi | ekādaśa | stha | pṛthivyām | adhi | ekādaśa | stha | apsu-kṣitaḥ | mahinā | ekādaśa | stha |
te | devāsaḥ | yajñam | imam | juṣadhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- दीर्घतमा औचथ्यः
THE MANTRA

वे॒दि॒षदे॑ प्रि॒ यधा॑माय स॒ द्य
ु तु े॑ धा॒सिमि॑व॒ प्र भ॑रा॒ योनि॑म॒ग्नये॑ । वस्त्रेणे
॑ व वासया॒ मन्म॑ना॒ शचि
ु ॑ं
ज्यो॒तीर॑ थं श॒ क्रव॑
ु र्णं तमो॒हन॑म ् ॥

वेदिषदे प्रियधामाय सुद्युते धासिमिव प्र भरा योनिमग्नये । वस्त्रेणेव वासया मन्मना शुचि ं ज्योतीरथं शुक्रवर्णं
तमोहनम ् ॥

vediṣade priyadhāmāya sudyute dhāsim iva pra bharā yonim agnaye | vastreṇeva vāsayā manmanā śuciṁ
jyotīrathaṁ śukravarṇaṁ tamohanam ||

वे॒दि॒ऽसदे॑ । प्रि॒ यऽधा॑माय । स॒ ऽद्य
ु तु े॑ । धा॒सिम ्ऽइ॑व । प्र । भ॒ र॒ । योनि॑म ् । अ॒ ग्नये॑ । वस्त्रेणऽइव
॑ । वा॒स॒य॒ । मन्म॑ना ।
शचि
ु म॑ ् । ज्यो॒तिःऽर॑ थम ् । श॒ क्रऽव॑
ु र्णम ् । त॒मः॒ऽहन॑म ् ॥

vedi-sade | priya-dhāmāya | su-dyute | dhāsim-iva | pra | bhara | yonim | agnaye | vastre ṇa-iva | vāsaya |
manmanā | śucim | jyotiḥ-ratham | śukra-varṇam | tamaḥ-hanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि द्वि॒ जन्मा॑ त्रिव
॒ द
ृ न्न॑मज्
ृ यते संवत्स॒ रे वा॑वध
ृ े ज॒ ग्धमी॒ पन
ु ॑: । अ॒ न्यस्या॒सा जि॒ ह्वया॒ जेन्यो॒ वष
ृ ा॒
न्य१॒॑न्
॒॑ येन॑ व॒ निनो॑ मष्ृ ट वार॒णः ॥

अभि द्विजन्मा त्रिवद
ृ न्नमज्
ृ यते संवत्सरे वावध
ृ े जग्धमी पुनः । अन्यस्यासा जिह्वया जेन्यो वष
ृ ा न्यन्येन वनिनो
मष्ृ ट वारणः ॥

abhi dvijanmā trivṛd annam ṛjyate saṁvatsare vāvṛdhe jagdham ī punaḥ | anyasyāsā jihvayā jenyo vṛṣā ny
anyena vanino mṛṣṭa vāraṇaḥ ||

अ॒ भि । द्वि॒ ऽजन्मा॑ । त्रिऽ॒ वत
ृ ् । अन्न॑म ् । ऋ॒ज्य॒ त॒ े । स॒ वम््ँ व॒ त्स॒ रे । व॒ व॒ धे॒
ृ । ज॒ ग्धम ् । ई॒म ् इति॑ । पुन॒रिति॑ । अ॒ न्यस्य॑ ।
आ॒सा । जि॒ ह्वया॑ । जेन्यः॑ । वष
ृ ा॑ । नि । अ॒ न्येन॑ । व॒ निनः॑ । म॒ ष्ट॒
ृ । वा॒र॒णः ॥

abhi | dvi-janmā | tri-vṛt | annam | ṛjyate | saṃvatsare | vavṛdhe | jagdham | īm iti | punariti | anyasya | āsā |
jihvayā | jenyaḥ | vṛṣā | ni | anyena | vaninaḥ | mṛṣṭa | vāraṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

कृ॒ष्ण॒ प्रत
ु ौ॑ वेवि॒जे अ॑स्य स॒ क्षिता॑ उ॒ भा त॑रेते अ॒ भि मा॒तरा॒ शिशम
ु॑ ् । प्रा॒चाजि॑ह्वं ध्व॒ सय॑न्तं
तष ृ ॒ च्य
ु त ॑ पि॒ तःु ॥
ु ॒ मा साच्यं॒ कुप॑य॒ ं वर्धनं

कृष्णप्रुतौ वेविजे अस्य सक्षिता उभा तरे ते अभि मातरा शिशुम ् । प्राचाजिह्वं ध्वसयन्तं तष
ृ ुच्युतमा साच्यं कुपयं वर्धनं
पितःु ॥

kṛṣṇaprutau vevije asya sakṣitā ubhā tarete abhi mātarā śiśum | prācājihvaṁ dhvasayantaṁ tṛṣucyutam ā
sācyaṁ kupayaṁ vardhanam pituḥ ||

कृ॒ष्ण॒ ऽप्रुतौ॑ । वे॒वि॒जे इति॑ । अ॒ स्य॒ । स॒ ऽक्षितौ॑ । उ॒ भा । त॒रे ॒त॒ े इति॑ । अ॒ भि । मा॒तरा॑ । शिशम
ु॑ ् । प्रा॒चाऽजि॑ह्वम ् ।
ध्व॒ सय॑न्तम ् । त॒ ष ृ ॒ ऽच्य
ु त
ु म ॑
॑ ् । आ । साच्य॑म ् । कुप॑यम ् । वर्धनम ् । पि॒ तःु ॥

kṛṣṇa-prutau | vevije iti | asya | sa-kṣitau | ubhā | tarete iti | abhi | mātarā | śiśum | prācājihvam |
dhvasayantam | tṛṣu-cyutam | ā | sācyam | kupayam | vardhanam | pituḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

म॒ म
ु ॒ क्ष्वो॒
ु ३॒॒॑॑ मन॑वे मानवस्य॒ ते र॑ घ॒ द्र
ु व ु :॑ कृ॒ष्णसी॑तास ऊ॒ जव
ु :॑ । अ॒ स॒ म॒ ना अ॑जि॒रासो॑ रघ॒ ष्यदो॒
ु वात॑जत
ू ा॒
उप॑ यज् ु यन्त आ॒शव॑: ॥

मुमुक्ष्वो मनवे मानवस्यते रघुद्रव
ु ः कृष्णसीतास ऊ जुवः । असमना अजिरासो रघुष्यदो वातजूता उप यज्
ु यन्त आशवः
॥

mumukṣvo manave mānavasyate raghudruvaḥ kṛṣṇasītāsa ū juvaḥ | asamanā ajirāso raghuṣyado vātajūtā
upa yujyanta āśavaḥ ||

म॒ ुम॒ ुक्ष्वः॑ । मन॑वे । मा॒न॒व॒स्य॒ ते । र॒घ॒ ऽद्र
ु व ु ः॑ । कृ॒ष्णऽसी॑तासः । ऊँ॒ इति॑ । जुवः॑ । अ॒ स॒ म॒ नाः । अ॒ जि॒ रासः॑ । र॒घ॒ ऽस्यदः॑
ु ।
वात॑ऽजत ू ाः । उप॑ । य॒ ज्य॒
ु न्ते॒ । आ॒शवः॑ ॥

mumukṣvaḥ | manave | mānavasyate | raghu-druvaḥ | kṛṣṇa-sītāsaḥ | oṃ iti | juvaḥ | asamanāḥ | ajirāsaḥ |
raghu-syadaḥ | vāta-jūtāḥ | upa | yujyante | āśavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आद॑ स्य॒ ते ध्व॒ सय॑न्तो॒ वथ े॑
ृ रते कृ॒ष्णमभ्वं॒ महि॒ वर्प॒ : करि॑ क्रतः । यत्सीं॑ म॒ हीम॒ वनिं॒ प्राभि
॑
मर्मृशदभिश्व॒ सन्त्स्त॒ नय॒ न्नेति॒ नान॑दत ् ॥

आदस्य ते ध्वसयन्तो वथ
ृ ेरते कृष्णमभ्वं महि वर्पः करिक्रतः । यत्सीं महीमवनिं प्राभि मर्मृशदभिश्वसन्त्स्तनयन्नेति
नानदत ् ॥

ād asya te dhvasayanto vṛtherate kṛṣṇam abhvam mahi varpaḥ karikrataḥ | yat sīm mahīm avanim prābhi
marmṛśad abhiśvasan stanayann eti nānadat ||

आत ् । अ॒ स्य॒ । ते । ध्व॒ सय॑न्तः । वथ ृ ा॑ । ई॒रत
॒ ॒ े । कृ॒ष्णम ् । अभ्व॑म ् । महि॑ । वर्पः॑ । करि॑ क्रतः । यत ् । सी॒म ् । म॒ हीम ् ।
॑
अ॒ वनि॑म ् । प्र । अ॒ भि । मर्मृशत ् । अ॒ भि॒ ऽश्व॒ सन ् । स्त॒ नयन ् । एति॑ । नान॑दत ् ॥

āt | asya | te | dhvasayantaḥ | vṛthā | īrate | kṛṣṇam | abhvam | mahi | varpaḥ | karikrataḥ | yat | sīm | mahīm |
avanim | pra | abhi | marmṛśat | abhi-śvasan | stanayan | eti | nānadat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भष
ू ॒ न्न योऽधि॑ ब॒ भ्रष
ू ॒ ु नम्न॑त॒ े वष े॑ पत्नी॑र॒भ्येति॒
ृ व॒ ॑ रोरु॑ वत ् । ओ॒जा॒यमा॑नस्त॒ न्व॑श्च शम्
ु भते भी॒मो न
शङ्
ृ गा॑ दविधाव द॒ र्गृभि॑
ु :॥

भूषन्न योऽधि बभ्रूषु नम्नते वष
ृ ेव पत्नीरभ्येति रोरुवत ् । ओजायमानस्तन्वश्च शुम्भते भीमो न शङ्
ृ गा दविधाव
दर्गृ
ु भिः ॥

bhūṣan na yo 'dhi babhrūṣu namnate vṛṣeva patnīr abhy eti roruvat | ojāyamānas tanvaś ca śumbhate bhīmo
na śṛṅgā davidhāva durgṛbhiḥ ||

भूषन
॑ ् । न । यः । अधि॑ । ब॒ भ्रूषु॑ । नम्न॑ते । वष
ृ ा॑ऽइव । पत्नीः॑ । अ॒ भि । ए॒ ति॒ । रोरु॑ वत ् । ओ॒जा॒यमा॑नः । त॒न्वः॑ । च॒ ।
श॒ म्भ॒
ु ते॒ । भी॒मः । न । शङ्
ृ गा॑ । द॒ वि॒धा॒व॒ । दःु ॒ऽगॄभिः॑ ॥

bhūṣan | na | yaḥ | adhi | babhrūṣu | namnate | vṛṣāiva | patnīḥ | abhi | eti | roruvat | ojāyamānaḥ | tanvaḥ | ca
| śumbhate | bhīmaḥ | na | śṛṅgā | davidhāva | duḥ-gṝbh iḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स सं॒ स्तिरो॑ वि॒ ष्टिर॒: सं गभ ॑ ृ ायति जा॒नन्ने॒व जा॑न॒तीर्नित्य॒ आ श॑ये । पन
ु र्व
॑ र्धन्ते॒ अपि॑ यन्ति
दे॒ व्य॑म॒न्यद्वर्प:॑ पि॒ त्रोः क॑ ृ ण्वते॒ सचा॑ ॥

स संस्तिरो विष्टिरः सं गभ
ृ ायति जानन्नेव जानतीर्नित्य आ शये । पुनर्वर्धन्ते अपि यन्ति दे व्यमन्यद्वर्पः पित्रोः
कृण्वते सचा ॥

sa saṁstiro viṣṭiraḥ saṁ gṛbhāyati jānann eva jānatīr nitya ā śaye | punar vardhante api yanti devyam
anyad varpaḥ pitroḥ kṛṇvate sacā ||

सः । स॒ म ्ऽस्तिरः॑ । वि॒ ऽष्टिरः॑ । सम ् । ग॒ भा॒
ृ य॒ति॒ । जा॒नन ् । ए॒ व । जा॒न॒तीः । नित्यः॑ । आ । श॒ ये॒ । पुनः॑ । व॒ र्ध॒न्ते॒ । अपि॑
। य॒ न्ति॒ । दे॒ व्य॑म ् । अ॒ न्यत ् । वर्पः॑ । पि॒ त्रोः । कृ॒ण्व॒ त॒ े । सचा॑ ॥

saḥ | sam-stiraḥ | vi-ṣṭiraḥ | sam | gṛbhāyati | jānan | eva | jānatīḥ | nityaḥ | ā | śaye | punaḥ | vardhante | api |
yanti | devyam | anyat | varpaḥ | pitroḥ | kṛṇvate | sacā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तम॒ ग्रवु :॑ के॒शिनी॒: सं हि रे॑ भि॒ र ऊ॒ र्ध्वास्त॑स्थर्म
ु ॒ म्रष ु :॑ । तासां॑ ज॒ रां प्र॑म॒ ञ्चन्ने
ु ी॒: प्रायवे॒ पन ु ॑ नान॑द॒दस॒ ंु
ति॒
परं॑ ज॒ नय॑ञ्जी॒वमस्तत ॑ृ म ् ॥

तमग्रुवः केशिनीः सं हि रे भिर ऊर्ध्वास्तस्थुर्मम्रुषीः प्रायवे पुनः । तासां जरां प्रमुञ्चन्नेति नानददसुं परं
जनयञ्जीवमस्तत
ृ म ्॥

tam agruvaḥ keśinīḥ saṁ hi rebhira ūrdhvās tasthur mamruṣīḥ prāyave punaḥ | tāsāṁ jarām pramuñcann
eti nānadad asum paraṁ janayañ jīvam astṛtam ||

तम ् । अ॒ ग्रुवः॑ । के॒शिनीः॑ । सम ् । हि । रे ॒भि॒रे । ऊ॒ र्ध्वाः । त॒स्थुः॒ । म॒ म्रुषीः॑ । प्र । आ॒यवे॑ । पुन॒रिति॑ । तासा॑म ् । ज॒ राम ् ।
प्र॑ऽम॒ ञ्चन
ु ् । ए॒ ति॒ । नान॑दत ् । असम
ु॑ ् । पर॑ म ् । ज॒ नय॑न ् । जी॒वम ् । अस्तत
॑ृ म ् ॥

tam | agnuvaḥ | keśinīḥ | sam | hi | rebhire | ūrdhvāḥ | tasthuḥ | mamruṣīḥ | pra | āyave | punariti | tāsām |
jarām | pra-muñcan | eti | nānadat | asum | param | janayan | jīvam | astṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अ॒ धी॒वा॒सं परि॑ मा॒तू रि॒हन्नह॑ तवि
ु ॒ ग्रेभि॒: सत्व॑भिर्याति॒ वि ज्रय॑: । वयो॒ दध॑त्प॒ द्वते॒ रे रि॑ह॒त्सदान॒ ु
श्येनी॑ सचते वर्त॒ नीरह॑ ॥

अधीवासं परि मातू रिहन्नह तुविग्रेभिः सत्वभिर्याति वि ज्रयः । वयो दधत्पद्वते रे रिहत्सदानु श्येनी सचते वर्तनीरह ॥

adhīvāsam pari mātū rihann aha tuvigrebhiḥ satvabhir yāti vi jrayaḥ | vayo dadhat padvate rerihat sadānu
śyenī sacate vartanīr aha ||

अ॒ धी॒वा॒सम ् । परि॑ । मा॒तुः । रि॒हन ् । अह॑ । त॒ वि॒ ु ऽग्रेभिः । सत्व॑ऽभिः । या॒ति॒ । वि । ज्रयः॑ । वयः॑ । दध॑त ् । प॒ त ्ऽवते॑ ।
रे रि॑हत ् । सदा॑ । अनु॑ । श्येनी॑ । स॒ च॒ ते॒ । व॒ र्त॒निः । अह॑ ॥

adhīvāsam | pari | mātuḥ | rihan | aha | tuvi-grebhiḥ | satva-bhiḥ | yāti | vi | jrayaḥ | vayaḥ | dadhat | pat-vate |
rerihat | sadā | anu | śyenī | sacate | vartaniḥ | aha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माक॑मग्ने म॒ घव॑त्सु दीदि॒ ह्यध॒ श्वसी॑वान्वष
ृ ॒ भो दमन
ू॑ ाः । अ॒ वास्या॒ शिशुम ॑ य॒ त्स
॑ तीरदीदे॒ र्वर्मेव ु ु
॑
प॑रि॒जर्भुराणः ॥

अस्माकमग्ने मघवत्सु दीदिह्यध श्वसीवान्वष
ृ भो दमूनाः । अवास्या शिशुमतीरदीदे र्वर्मेव यत्ु सु परिजर्भुराणः ॥

asmākam agne maghavatsu dīdihy adha śvasīvān vṛṣabho damūnāḥ | avāsyā śiśumatīr adīder varmeva
yutsu parijarbhurāṇaḥ ||

अ॒ स्माक॑म ् । अ॒ ग्ने॒ । म॒ घव॑त ्ऽसु । दी॒दि॒हि॒ । अध॑ । श्वसी॑वान ् । व॒ ष॒ृ भः । दमन
ू॑ ाः । अ॒ व॒ ऽअस्य॑ । शिशऽु॑ मतीः । अ॒ दी॒देः॒ ।
॑
वर्मऽइव । य॒ त ॑
ु ्ऽसु । प॒ रि॒ऽजर्भुराणः ॥

asmākam | agne | maghavat-su | dīdihi | adha | śvasīvān | vṛṣabhaḥ | damūnāḥ | ava-asya | śiśu-matīḥ |
adīdeḥ | varma-iva | yut-su | pari-jarbhurāṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒दम॑ग्ने॒ सधि
ु त॑ ॒ ं दर्धि॑ दधि॑ प्रि॒ याद॑ ु चि॒ न्मन्म॑न॒: प्रेयो॑ अस्तु ते । यत्ते॑ श॒ क्र
ु ता॒ ु ं त॒ न्वो॒३॒॒॑॑ रोच॑त॒ े शचि
ु ॒
तेना॒स्मभ्यं॑ वनसे॒ रत्न॒ मा त्वम ् ॥

इदमग्ने सुधितं दर्धि
ु तादधि प्रियाद ु चिन्मन्मनः प्रेयो अस्तु ते । यत्ते शुक्रं तन्वो रोचते शुचि तेनास्मभ्यं वनसे रत्नमा
त्वम ् ॥

idam agne sudhitaṁ durdhitād adhi priyād u cin manmanaḥ preyo astu te | yat te śukraṁ tanvo rocate śuci
tenāsmabhyaṁ vanase ratnam ā tvam ||

इ॒दम ् । अ॒ ग्ने॒ । सुऽधि॑तम ् । दःु ऽधि॑तात ् । अधि॑ । प्रि॒ यात ् । ऊँ॒ इति॑ । चि॒ त ् । मन्म॑नः । प्रेयः॑ । अ॒ स्त॒ ु । ते॒ । यत ् । ते॒ ।
श॒ क्रम
ु ् । त॒न्वः॑ । रोच॑ते । शचि
ु ॑ । तेन॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । व॒ न॒से॒ । रत्न॑म ् । आ । त्वम ् ॥

idam | agne | su-dhitam | duḥ-dhitāt | adhi | priyāt | oṃ iti | cit | manmanaḥ | preyaḥ | astu | te | yat | te |
śukram | tanvaḥ | rocate | śuci | tena | asmabhyam | vanase | ratnam | ā | tvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रथा॑य॒ नाव॑म॒ तु नो॑ ग॒ हाय॒
ृ नित्या॑रित्रां प॒ द्वतीं॑ रास्यग्ने । अ॒ स्माकं॑ वी॒राँ उ॒ त नो॑ म॒ घोनो॒ जनाँ॑श्च॒ या
पा॒रया॒च्छर्म॒ या च॑ ॥

रथाय नावमुत नो गहृ ाय नित्यारित्रां पद्वतीं रास्यग्ने । अस्माकं वीराँ उत नो मघोनो जनाँश्च या पारयाच्छर्म या च ॥

rathāya nāvam uta no gṛhāya nityāritrām padvatīṁ rāsy agne | asmākaṁ vīrām̐ uta no maghono janām̐ś ca
yā pārayāc charma yā ca ||

रथा॑य । नाव॑म ् । उ॒ त । नः॒ । ग॒ हाय॑
ृ । नित्य॑ऽअरित्राम ् । प॒ त ्ऽवती॑म ् । रा॒सि॒ । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ स्माक॑म ् । वी॒रान ् । उ॒ त । नः॒ ।
म॒ घोनः॑ । जना॑न ् । च॒ । या । पा॒रया॑त ् । शर्म॑ । या । च॒ ॥

rathāya | nāvam | uta | naḥ | gṛhāya | nitya-aritrām | pat-vatīm | rāsi | agne | asmākam | vīrān | uta | na ḥ |
maghonaḥ | janān | ca | yā | pārayāt | śarma | yā | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भी नो॑ अग्न उ॒ क्थमिज्जुग
॑ र्या
ु ॒ द्यावा॒क्षामा॒ सिन्ध॑वश्च॒ स्वगर्ता
ू॑ ः । गव्यं॒ यव्यं॒ यन्तो॑ दी॒र्घाहे ष॒ ं
वर॑ मरु॒ण्यो॑ वरन्त ॥

अभी नो अग्न उक्थमिज्जुगुर्या द्यावाक्षामा सिन्धवश्च स्वगूर्ताः । गव्यं यव्यं यन्तो दीर्घाहे षं वरमरुण्यो वरन्त ॥

abhī no agna uktham ij juguryā dyāvākṣāmā sindhavaś ca svagūrtāḥ | gavyaṁ yavyaṁ yanto dīrghāheṣaṁ
varam aruṇyo varanta ||

अ॒ भि । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । उ॒ क्थम ् । इत ् । ज॒ ग
ु ॒ र्याः॒
ु । द्यावा॒क्षामा॑ । सिन्ध॑वः । च॒ । स्वऽगर्ता
ू॑ ः । गव्य॑म ् । यव्य॑म ् । यन्तः॑ ।
दी॒र्घा । अहा॑ । इष॑म ् । वर॑ म ् । अ॒ रु॒ण्यः॑ । व॒ र॒न्त॒ ॥

abhi | naḥ | agne | uktham | it | juguryāḥ | dyāvākṣāmā | sindhavaḥ | ca | sva-gūrtāḥ | gavyam | yavyam |
yantaḥ | dīrghā | ahā | iṣam | varam | aruṇyaḥ | varanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

बळि॒ त्था तद्वपष
ु॑ े धायि दर्श॒ तं दे॒ वस्य॒ भर्ग॒ : सह॑सो॒ यतो॒ जनि॑ । यदी॒मप
ु ॒ ह्वर॑ त॒ े साध॑ते म॒ तिॠ॒तस्य॒
धेना॑ अनयन्त स॒ स्रत
ु :॑ ॥

बळित्था तद्वपुषे धायि दर्शतं दे वस्य भर्गः सहसो यतो जनि । यदीमुप ह्वरते साधते मतिॠतस्य धेना अनयन्त
सस्रत
ु ः॥

baḻ itthā tad vapuṣe dhāyi darśataṁ devasya bhargaḥ sahaso yato jani | yad īm upa hvarate sādhate matir
ṛtasya dhenā anayanta sasrutaḥ ||

बट् । इ॒त्था । तत ् । वपष
ु॑ े । धा॒यि॒ । द॒ र्श॒तम ् । दे॒ वस्य॑ । भर्गः॑ । सह॑सः । यतः॑ । जनि॑ । यत ् । ई॒म ् । उप॑ । ह्वर॑ ते । साध॑ते
। म॒ तिः । ऋ॒तस्य॑ । धेनाः॑ । अ॒ न॒ य॒न्त॒ । स॒ ऽस्रत
ु ः॑ ॥

baṭ | itthā | tat | vapuṣe | dhāyi | darśatam | devasya | bhargaḥ | sahasaḥ | yataḥ | jani | yat | īm | upa | hvarate |
sādhate | matiḥ | ṛtasya | dhenāḥ | anayanta | sa-srutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ क्षो
ृ वप:ु॑ पित॒ मान्नित्य॒
ु आ श॑ये द्वि॒ तीय॒ मा स॒ प्तशि॑वासु मा॒तष
ृ ु॑ । त॒ तीय॑
ृ मस्य वष
ृ ॒ भस्य॑ दो॒हसे॒
दश॑प्रमतिं जनयन्त॒ योष॑णः ॥

पक्ष
ृ ो वपुः पितुमान्नित्य आ शये द्वितीयमा सप्तशिवासु मातष
ृ ु । तत
ृ ीयमस्य वष
ृ भस्य दोहसे दशप्रमतिं जनयन्त
योषणः ॥

pṛkṣo vapuḥ pitumān nitya ā śaye dvitīyam ā saptaśivāsu mātṛṣu | tṛtīyam asya vṛṣabhasya dohase
daśapramatiṁ janayanta yoṣaṇaḥ ||

प॒ क्षः
ृ । वपुः॑ । पि॒ त॒ ऽमान
ु ् । नित्यः॑ । आ । श॒ ये॒ । द्वि॒ तीय॑म ् । आ । स॒ प्तऽशि॑वासु । मा॒तष
ृ ु॑ । त॒ तीय॑
ृ म ् । अ॒ स्य॒ । व॒ ष॒ृ भस्य॑
। दो॒हसे॑ । दश॑ऽप्रमतिम ् । ज॒ न॒ य॒न्त॒ । योष॑णः ॥

pṛkṣaḥ | vapuḥ | pitu-mān | nityaḥ | ā | śaye | dvitīyam | ā | sapta-śivāsu | mātṛṣu | tṛtīyam | asya | vṛṣabhasya
| dohase | daśa-pramatim | janayanta | yoṣaṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

निर्यदीं॑ ब॒ ध्नान्म॑
ु ॑ ईशा॒नास॒ : शव॑सा॒ क्रन्त॑ स॒ रय॑
हि॒षस्य॒ वर्पस ू : । यदी॒मनु॑ प्र॒ दिवो॒ मध्व॑ आध॒ वे गह
ु ा॒
सन्तं॑ मात॒ रिश्वा॑ मथा॒यति॑ ॥

निर्यदीं बुध्नान्महिषस्य वर्पस ईशानासः शवसा क्रन्त सूरयः । यदीमनु प्रदिवो मध्व आधवे गह
ु ा सन्तं मातरिश्वा
मथायति ॥

nir yad īm budhnān mahiṣasya varpasa īśānāsaḥ śavasā kranta sūrayaḥ | yad īm anu pradivo madhva
ādhave guhā santam mātariśvā mathāyati ||

निः । यत ् । ई॒म ् । ब॒ ध्नात
ु ॑ । ई॒शा॒नासः॑ । शव॑सा । क्रन्त॑ । स॒ रयः॑
् । म॒ हि॒षस्य॑ । वर्पसः ू । यत ् । ई॒म ् । अनु॑ । प्र॒ ऽदिवः॑ ।
मध्वः॑ । आ॒ऽध॒ वे । गह
ु ा॑ । सन्त॑म ् । मा॒त॒रिश्वा॑ । म॒ था॒यति॑ ॥

niḥ | yat | īm | budhnāt | mahiṣasya | varpasaḥ | īśānāsaḥ | śavasā | kranta | sūrayaḥ | yat | īm | anu | pra-divaḥ
| madhvaḥ | ādhave | guhā | santam | mātariśvā | mathāyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

प्र यत्पि॒ तःु प॑र॒मान्नी॒यते॒ पर्या प॒ क्षु
ृ धो॑ वी॒रुधो॒ दं सु॑ रोहति । उ॒ भा यद॑ स्य ज॒ नष
ु ॒ ं यदिन्व॑त॒
आदिद्यवि॑ष्ठो अभवद्घ॒ णा ृ शचिु :॑ ॥

प्र यत्पितुः परमान्नीयते पर्या पक्ष
ृ ुधो वीरुधो दं सु रोहति । उभा यदस्य जनुषं यदिन्वत आदिद्यविष्ठो अभवद्घण
ृ ा
शचि
ु ः॥

pra yat pituḥ paramān nīyate pary ā pṛkṣudho vīrudho daṁsu rohati | ubhā yad asya januṣaṁ yad invata ād
id yaviṣṭho abhavad ghṛṇā śuciḥ ||

प्र । यत ् । पि॒ तुः । प॒ र॒मात ् । नी॒यते॑ । परि॑ । आ । प॒ क्षु
ृ धः॑ । वी॒रुधः॑ । दम ्ऽसु॑ । रो॒ह॒ति॒ । उ॒ भा । यत ् । अ॒ स्य॒ । ज॒ नुषम
॑ ्।
यत ् । इन्व॑तः । आत ् । इत ् । यवि॑ष्ठः । अ॒ भ॒ व॒ त ् । घ॒ णा
ृ । शचि
ु ः॑ ॥

pra | yat | pituḥ | paramāt | nīyate | pari | ā | pṛkṣudhaḥ | vīrudhaḥ | dam-su | rohati | ubhā | yat | asya |
januṣam | yat | invataḥ | āt | it | yaviṣṭhaḥ | abhavat | ghṛṇā | śuciḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ रहिं॑स्यमान उर्वि॒ या वि वा॑वध
आदिन्मा॒तॄरावि॑श॒द्यास्वा शचि ृ े । अन॒ ु यत्पर्वा
ू ॒ अरु॑ हत्सना॒जव
ु ो॒ नि
नव्य॑सी॒ष्वव॑रासु धावते ॥

आदिन्मातॄराविशद्यास्वा शुचिरहिंस्यमान उर्विया वि वावध
ृ े । अनु यत्पूर्वा अरुहत्सनाजुवो नि नव्यसीष्ववरासु धावते
॥

ād in mātṝr āviśad yāsv ā śucir ahiṁsyamāna urviyā vi vāvṛdhe | anu yat pūrvā aruhat sanājuvo ni
navyasīṣv avarāsu dhāvate ||

आत ् । इत ् । मा॒तॄः । आ । अ॒ वि॒ श॒त ् । यासु॑ । आ । शुचिः॑ । अहिं॑स्यमानः । उ॒ र्वि॒या । वि । व॒ व॒ धे॒
ृ । अनु॑ । यत ् । पूर्वा॑ ।
अरु॑ हत ् । स॒ ना॒ऽजव
ु ः॑ । नि । नव्य॑सीषु । अव॑रासु । धा॒व॒त॒ े ॥

āt | it | mātṝḥ | ā | aviśat | yāsu | ā | śuciḥ | ahiṃsyamānaḥ | urviyā | vi | vavṛdhe | anu | yat | pūrvā | aruhat |
sanājuvaḥ | ni | navyasīṣu | avarāsu | dhāvate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आदिद्धोता॑रं वण ृ ते॒ दिवि॑ष्टिष॒ ु भग॑मिव पपच
ृ ा॒नास॑ ऋञ्जते । दे॒ वान्यत्क्रत्वा॑ म॒ ज्मना॑ परु
ु ष्टु॒तो मर्तं॒
शंसं॑ वि॒ श्वधा॒ वेति॒ धाय॑से ॥

आदिद्धोतारं वण
ृ ते दिविष्टिषु भगमिव पपच
ृ ानास ऋञ्जते । दे वान्यत्क्रत्वा मज्मना पुरुष्टुतो मर्तं शंसं विश्वधा वेति
धायसे ॥

ād id dhotāraṁ vṛṇate diviṣṭiṣu bhagam iva papṛcānāsa ṛñjate | devān yat kratvā majmanā puruṣṭuto
martaṁ śaṁsaṁ viśvadhā veti dhāyase ||

आत ् । इत ् । होता॑रम ् । व॒ ण॒
ृ ते॒ । दिवि॑ष्टिषु । भग॑म ्ऽइव । प॒ प॒ चा॒
ृ नासः॑ । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । दे॒ वान ् । यत ् । क्रत्वा॑ । म॒ ज्मना॑ ।
प॒ रु॒
ु ऽस्त॒ तः ॑ ् । शंसम
ु । मर्तम ॑ ् । वि॒ श्वधा॑ । वेति॑ । धाय॑से ॥

āt | it | hotāram | vṛṇate | diviṣṭiṣu | bhagam-iva | papṛcānāsaḥ | ṛñjate | devān | yat | kratvā | majmanā | puru-
stutaḥ | martam | śaṃsam | viśvadhā | veti | dhāyase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ :
वि यदस्था॑द्यज॒ तो वात॑चोदितो ह्वा॒रो न वक्वा॑ ज॒ रणा॒ अना॑कृतः । तस्य॒ पत्म॑न्द॒ क्षुष:॑ कृ॒ष्णजंहस॒
शचि
ु ज॑ न्मनो॒ रज॒ आ व्य॑ध्वनः ॥

वि यदस्थाद्यजतो वातचोदितो ह्वारो न वक्वा जरणा अनाकृतः । तस्य पत्मन्दक्षुषः कृष्णजंहसः शुचिजन्मनो रज
आ व्यध्वनः ॥

vi yad asthād yajato vātacodito hvāro na vakvā jaraṇā anākṛtaḥ | tasya patman dakṣuṣaḥ kṛṣṇajaṁhasaḥ
śucijanmano raja ā vyadhvanaḥ ||

वि । यत ् । अस्था॑त ् । य॒ ज॒तः । वात॑ऽचोदितः । ह्वा॒रः । न । वक्वा॑ । ज॒ रणाः॑ । अना॑कृतः । तस्य॑ । पत्म॑न ् । द॒ क्षुषः॑ ।
॑
कृ॒ष्णऽजंहसः । शचि
ु ऽ॑ जन्मनः । रजः॑ । आ । विऽअ॑ध्वनः ॥

vi | yat | asthāt | yajataḥ | vāta-coditaḥ | hvāraḥ | na | vakvā | jaraṇāḥ | anākṛtaḥ | tasya | patman | dakṣuṣaḥ |
kṛṣṇa-jaṃhasaḥ | śuci-janmanaḥ | rajaḥ | ā | vi-adhvanaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
रथो॒ न या॒तः शिक्व॑भिः कृ॒तो द्यामङ्गेभिररु॒ षभि
े र॑ ीयते । आद॑ स्य॒ ते कृ॒ष्णासो॑ दक्षि स॒ रय॒
ू : शरू ॑ स्येव
त्वे॒षथा॑दीषते॒ वय॑: ॥

रथो न यातः शिक्वभिः कृतो द्यामङ्गेभिररुषेभिरीयते । आदस्य ते कृष्णासो दक्षि सूरयः शूरस्येव त्वेषथादीषते वयः
॥

ratho na yātaḥ śikvabhiḥ kṛto dyām aṅgebhir aruṣebhir īyate | ād asya te kṛṣṇāso dakṣi sūrayaḥ śūrasyeva
tveṣathād īṣate vayaḥ ||

॑
रथः॑ । न । या॒तः । शिक्व॑ऽभिः । कृ॒तः । द्याम ् । अङ्गेभिः । अ॒ रु॒षेभिः॑ । ई॒य॒त॒ े । आत ् । अ॒ स्य॒ । ते । कृ॒ष्णासः॑ । ध॒ क्षि॒ ।
स॒ रयः॑
ू । शरू ॑ स्यऽइव । त्वे॒षथा॑त ् । ई॒ष॒त॒ े । वयः॑ ॥

rathaḥ | na | yātaḥ | śikva-bhiḥ | kṛtaḥ | dyām | aṅgebhiḥ | aruṣebhiḥ | īyate | āt | asya | te | kṛṣṇāsaḥ | dhakṣi
| sūrayaḥ | śūrasya-iva | tveṣathāt | īṣate | vayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्वया॒ ह्य॑ग्ने॒ वरु॑ णो ध॒ तव्र॑
ृ तो मि॒ त्रः शा॑श॒द्रे अ॑र्य॒मा स॒ दान॑
ु वः । यत्सी॒मन॒ ु क्रतन
ु॑ ा वि॒ श्वथा॑ वि॒ भरु ॒रान्न
ने॒ मिः प॑रि॒भरू जा॑यथाः ॥

त्वया ह्यग्ने वरुणो धत
ृ व्रतो मित्रः शाशद्रे अर्यमा सुदानवः । यत्सीमनु क्रतुना विश्वथा विभुररान्न नेमिः
परिभरू जायथाः ॥

tvayā hy agne varuṇo dhṛtavrato mitraḥ śāśadre aryamā sudānavaḥ | yat sīm anu kratunā viśvathā vibhur
arān na nemiḥ paribhūr ajāyathāḥ ||

त्वया॑ । हि । अ॒ ग्ने॒ । वरु॑ णः । ध॒ तऽव्र॑
ृ तः । मि॒ त्रः । शा॒श॒द्रे । अ॒ र्य॒ मा । स॒ ऽदान॑
ु वः । यत ् । सी॒म ् । अनु॑ । क्रतन
ु॑ ा । वि॒ श्वऽथा॑
। वि॒ ऽभःु । अ॒ रान ् । न । ने॒मिः । प॒ रि॒ऽभःू । अजा॑यथाः ॥

tvayā | hi | agne | varuṇaḥ | dhṛta-vrataḥ | mitraḥ | śāśadre | aryamā | su-dānavaḥ | yat | sīm | anu | kratunā |
viśva-thā | vi-bhuḥ | arān | na | nemiḥ | pari-bhūḥ | ajāyathāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु व॒ ते रत्नं॑ यविष्ठ दे॒ वता॑तिमिन्वसि । तं त्वा॒ नु नव्यं॑ सहसो यव
त्वम॑ग्ने शशमा॒नाय॑ सन् ु न्व॒ यं भगं॒ न
का॒रे म॑हिरत्न धीमहि ॥

त्वमग्ने शशमानाय सुन्वते रत्नं यविष्ठ दे वतातिमिन्वसि । तं त्वा नु नव्यं सहसो युवन्वयं भगं न कारे महिरत्न
धीमहि ॥

tvam agne śaśamānāya sunvate ratnaṁ yaviṣṭha devatātim invasi | taṁ tvā nu navyaṁ sahaso yuvan vayam
bhagaṁ na kāre mahiratna dhīmahi ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । श॒ श॒ मा॒नाय॑ । स॒ न्व॒
ु ते । रत्न॑म ् । य॒ वि॒ ष्ठ॒ । दे॒ वता॑तिम ् । इ॒न्व॒ सि॒ । त्वम ् । त्वा॒ । नु । नव्य॑म ् । स॒ ह॒सः॒ ।
य॒ व॒
ु न ् । व॒ यम ् । भग॑म ् । न । का॒रे । म॒ हि॒ऽर॒त्न॒ । धी॒म॒हि॒ ॥

tvam | agne | śaśamānāya | sunvate | ratnam | yaviṣṭha | devatātim | invasi | tvam | tvā | nu | navyam |
sahasaḥ | yuvan | vayam | bhagam | na | kāre | mahi-ratna | dhīmahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मे र॒यि ं न स्वर्थं॒ दमन
ू॑ सं॒ भगं॒ दक्षं॒ न प॑पच
ृ ासि धर्ण॒सिम ् । र॒श्मीँरि॑व॒ यो यम॑ति॒ जन्म॑नी उ॒ भे
दे॒ वानां॒ शंसम
॑ ॒त
ृ आ च॑ स॒ क्रत
ु :ु॑ ॥

अस्मे रयिं न स्वर्थं दमूनसं भगं दक्षं न पपच
ृ ासि धर्णसिम ् । रश्मीँरिव यो यमति जन्मनी उभे दे वानां शंसमत
ृ आच
सक्र
ु तःु ॥

asme rayiṁ na svarthaṁ damūnasam bhagaṁ dakṣaṁ na papṛcāsi dharṇasim | raśmīm̐r iva yo yamati
janmanī ubhe devānāṁ śaṁsam ṛta ā ca sukratuḥ ||

अ॒ स्मे इति॑ । र॒यिम ् । न । स॒ ऽअर्थ
ु ॑ ् । दमून
म ॑ सम ् । भग॑न ् । दक्ष॑म ् । न । प॒ प॒ चा॒
ृ सि॒ । ध॒ र्ण॒सिम ् । र॒श्मीन ्ऽइ॑व । यः ।
यम॑ति । जन्म॑नी॒ इति॑ । उ॒ भे इति॑ । दे॒ वाना॑म ् । शंसम
॑ ् । ऋ॒ते । आ । च॒ । स॒ ऽक्रत
ु ःु ॑ ॥

asme iti | rayim | na | su-artham | damūnasam | bhagan | dakṣam | na | papṛcāsi | dhaṇarsim | raśmīn-iva |
yaḥ | yamati | janmanī iti | ubhe iti | devānām | śaṃsam | ṛte | ā | ca | su-kratuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त न॑: स॒ द्योत्मा॑
ु जी॒राश्वो॒ होता॑ म॒ न्द्रः शण
॑ृ वच्च॒ न्द्रर॑ थः । स नो॑ नेष॒न्नेषत
॑ मै॒ रमूर॑ ो॒ऽग्निर्वा॒मं सवि
ु ॑ ॒ तं
वस्यो॒ अच्छ॑ ॥

उत नः सुद्योत्मा जीराश्वो होता मन्द्रः शण
ृ वच्चन्द्ररथः । स नो नेषन्नेषतमैरमूरोऽग्निर्वामं सुवितं वस्यो अच्छ ॥

uta naḥ sudyotmā jīrāśvo hotā mandraḥ śṛṇavac candrarathaḥ | sa no neṣan neṣatamair amūro 'gnir vāmaṁ
suvitaṁ vasyo accha ||

उ॒ त । नः॒ । स॒ ऽद्योत्मा॑
ु । जी॒रअ॑श्वः । होता॑ । म॒ न्द्रः । श॒ ण॒
ृ व॒ त ् । च॒ न्द्रऽर॑ थः । सः । नः॒ । ने॒ष॒ त ् । नेषऽ॑ तमैः । अमरू॑ ः ।
अ॒ ग्निः । वा॒मम ् । स॒ ुऽवि॒ तम ् । वस्यः॑ । अच्छ॑ ॥

uta | naḥ | su-dyotmā | jīraaśvaḥ | hotā | mandraḥ | śṛṇavat | candra-rathaḥ | saḥ | naḥ | neṣat | neṣa-tamaiḥ |
amūraḥ | agniḥ | vāmam | su-vitam | vasyaḥ | accha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अस्ता॑व्य॒ ग्निः शिमी॑वद्भिर॒र्कै ः साम्रा॑ज्याय प्रत॒ रं दधा॑नः । अ॒ मी च॒ ये म॒ घवा॑नो व॒ यं च॒ मिहं॒ न सरू ो॒
अति॒ निष्ट॑ तन्यःु ॥

अस्ताव्यग्निः शिमीवद्भिरर्कै ः साम्राज्याय प्रतरं दधानः । अमी च ये मघवानो वयं च मिहं न सूरो अति निष्टतन्युः ॥

astāvy agniḥ śimīvadbhir arkaiḥ sāmrājyāya prataraṁ dadhānaḥ | amī ca ye maghavāno vayaṁ ca mihaṁ
na sūro ati niṣ ṭatanyuḥ ||

अस्ता॑वि । अ॒ ग्निः । शिमी॑वत ्ऽभिः । अ॒ र्कै ः । साम्रा॑ज्याय । प्रऽत॒रम ् । दधा॑नः । अ॒ मी । च॒ । ये । म॒ घवा॑नः । व॒ यम ् । च॒
। मिह॑म ् । न । सूरः॑ । अति॑ । निः । त॒न्युः॒ ॥

astāvi | agniḥ | śimīvat-bhiḥ | arkaiḥ | sāmrājyāya | pra-taram | dadhānaḥ | amī | ca | ye | maghavānaḥ |
vayam | ca | miham | na | sūraḥ | ati | niḥ | tanyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु॑ े । तन्तंु॑ तनष्ु व प॒ र्व्यं
समि॑द्धो अग्न॒ आ व॑ह दे॒ वाँ अ॒ द्य य॒ तस्रच ू स॒ तसो॑
ु ु े॑ ॥
माय दा॒शष

समिद्धो अग्न आ वह दे वाँ अद्य यतस्रुचे । तन्तुं तनुष्व पूर्व्यं सत
ु सोमाय दाशुषे ॥

samiddho agna ā vaha devām̐ adya yatasruce | tantuṁ tanuṣva pūrvyaṁ sutasomāya dāśuṣe ||

सम ्ऽइ॑द्धः । अ॒ ग्ने॒ । आ । व॒ ह॒ । दे॒ वान ् । अ॒ द्य । य॒ तऽस्रच
ु॑ े । तन्तम
ु॑ ् । त॒न॒ ष्व॒
ु । प॒ र्व्यम
ू ् । स॒ तऽसो॑
ु माय । दा॒शुषे॑ ॥

sam-iddhaḥ | agne | ā | vaha | devān | adya | yata-sruce | tantum | tanuṣva | pūrvyam | suta-somāya | dāśuṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

घ॒ तव॑
ृ न्त॒ मप
ु ॑ मासि॒ मधुम
॑ न्तं तनन
ू पात ् । य॒ ज्ञं विप्र॑स्य॒ माव॑तः शशमा॒नस्य॑ दा॒शष
ु :॑ ॥

घत
ृ वन्तमुप मासि मधुमन्तं तनन
ू पात ् । यज्ञं विप्रस्य मावतः शशमानस्य दाशुषः ॥

ghṛtavantam upa māsi madhumantaṁ tanūnapāt | yajñaṁ viprasya māvataḥ śaśamānasya dāśuṣaḥ ||

घ॒ तऽव॑
ृ न्तम ् । उप॑ । मा॒सि॒ । मधऽु॑ मन्तम ् । त॒न॒ ऽन॒
ू पा॒त ् । य॒ ज्ञम ् । विप्र॑स्य । माऽव॑तः । श॒ श॒ मा॒नस्य॑ । दा॒शुषः॑ ॥

ghṛta-vantam | upa | māsi | madhu-mantam | tanū-napāt | yajñam | viprasya | māvataḥ | śaśamānasya |
dāśuṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शचि
ु :॑ पाव॒ को अद्भ॑ त
ु ो॒ मध्वा॑ य॒ ज्ञं मि॑मिक्षति । नरा॒शंस॒स्त्रिरा दि॒ वो दे॒ वो दे॒ वेषु॑ य॒ ज्ञिय॑: ॥

शुचिः पावको अद्भत
ु ो मध्वा यज्ञं मिमिक्षति । नराशंसस्त्रिरा दिवो दे वो दे वेषु यज्ञियः ॥

śuciḥ pāvako adbhuto madhvā yajñam mimikṣati | narāśaṁsas trir ā divo devo deveṣu yajñiyaḥ ||

शुचिः॑ । पा॒व॒कः । अद्भ॑ त
ु ः । मध्वा॑ । य॒ ज्ञम ् । मि॒ मि॒ क्ष॒ति॒ । नरा॒संसः॑ । त्रिः । आ । दि॒ वः । दे॒ वः । दे॒ वेषु॑ । य॒ ज्ञियः॑ ॥

śuciḥ | pāvakaḥ | adbhutaḥ | madhvā | yajñam | mimikṣati | narāsaṃsaḥ | triḥ | ā | divaḥ | devaḥ | deveṣu |
yajñiyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडनुष्टुप ्
THE MANTRA

ई॒ळि॒तो अ॑ग्न॒ आ व॒ हेन्द्रं॑ चि॒ त्रमि॒ ह प्रि॒ यम ् । इ॒यं हि त्वा॑ म॒ तिर्ममाच्छा॑ सजि
ु ह्व व॒ च्यते॑ ॥

ईळितो अग्न आ वहे न्द्रं चित्रमिह प्रियम ् । इयं हि त्वा मतिर्ममाच्छा सुजिह्व वच्यते ॥

īḻito agna ā vahendraṁ citram iha priyam | iyaṁ hi tvā matir mamācchā sujihva vacyate ||

ई॒ळि॒तः । अ॒ ग्ने॒ । आ । व॒ ह॒ । इन्द्र॑ म ् । चि॒ त्रम ् । इ॒ह । प्रि॒ यम ् । इ॒यम ् । हि । त्वा॒ । म॒ तिः । मम॑ । अच्छ॑ । स॒ ऽजि॒
ु ह्व॒ ।
व॒ च्यते॑ ॥

īḷitaḥ | agne | ā | vaha | indram | citram | iha | priyam | iyam | hi | tvā | matiḥ | mama | accha | su-jihva |
vacyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- बर्हिः
THE MANTRA

स्त॒ णा॒
ृ नासो॑ य॒ तस्रच
ु॑ ो ब॒ र्हिर्य॒ ज्ञे स्व॑ध्व॒ रे । व॒ ञ्जे
ृ दे॒ वव्य॑चस्तम॒ मिन्द्रा॑य॒ शर्म॑ स॒ प्रथ॑: ॥

स्तण
ृ ानासो यतस्रुचो बर्हिर्यज्ञे स्वध्वरे । वञ्
ृ जे दे वव्यचस्तममिन्द्राय शर्म सप्रथः ॥

stṛṇānāso yatasruco barhir yajñe svadhvare | vṛñje devavyacastamam indrāya śarma saprathaḥ ||

स्त॒ णा॒
ृ नासः॑ । य॒ तऽस्रच
ु॑ ः । ब॒ र्हिः । य॒ ज्ञे । स॒ ऽअ॒
ु ध्व॒ रे । व॒ ञ्जे
ृ । दे॒ वव्य॑चःऽतमम ् । इन्द्रा॑य । शर्म॑ । स॒ ऽप्रथः॑ ॥

stṛṇānāsaḥ | yata-srucaḥ | barhiḥ | yajñe | su-adhvare | vṛñje | devavyacaḥ-tamam | indrāya | śarma | sa-
prathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दे व्योद्वारः
THE MANTRA

वि श्र॑यन्तामत
ृ ा॒वध
ृ :॑ प्र॒ यै दे॒ वेभ्यो॑ म॒ हीः । पा॒व॒कास॑: परु
ु ॒स्पह
ृ ो॒ द्वारो॑ दे॒ वीर॑ स॒श्चत॑: ॥

वि श्रयन्तामत
ृ ावध
ृ ः प्रयै दे वेभ्यो महीः । पावकासः पुरुस्पह
ृ ो द्वारो दे वीरसश्चतः ॥

vi śrayantām ṛtāvṛdhaḥ prayai devebhyo mahīḥ | pāvakāsaḥ puruspṛho dvāro devīr asaścataḥ ||

वि । श्र॒य॒न्ता॒म ् । ऋ॒त॒ऽवध
ृ ः॑ । प्र॒ ऽयै । दे॒ वेऽभ्यः॑ । म॒ हीः । पा॒व॒कासः॑ । प॒ रु॒
ु ऽस्पह
ृ ः॑ । द्वारः॑ । दे॒ वीः । अ॒ स॒ श्चतः॑ ॥

vi | śrayantām | ṛta-vṛdhaḥ | pra-yai | deve--bhyaḥ | mahīḥ | pāvakāsaḥ | puru-spṛhaḥ | dvāraḥ | devīḥ |
asaścataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- उषासानक्ता
THE MANTRA

आ भन्द॑ माने॒ उपा॑के॒ नक्तो॒षासा॑ स॒ पे
ु शस
॑ ा । य॒ ह्वी ऋ॒तस्य॑ मा॒तरा॒ सीद॑ तां ब॒ र्हिरा स॒ मत
ु ्॥

आ भन्दमाने उपाके नक्तोषासा सुपेशसा । यह्वी ऋतस्य मातरा सीदतां बर्हिरा सुमत ् ॥

ā bhandamāne upāke naktoṣāsā supeśasā | yahvī ṛtasya mātarā sīdatām barhir ā sumat ||

आ । भन्द॑ माने॒ इति॑ । उपा॑के॒ इति॑ । नक्तो॒षसा॑ । स॒ ऽपे
ु षस॑ ा । य॒ ह्वी इति॑ । ऋ॒तस्य॑ । मा॒तरा॑ । सीद॑ ताम ् । ब॒ र्हिः । आ ।
स॒ ऽमत
ु ्॥

ā | bhandamāneiti | upāke iti | naktoṣasā | su-peṣasā | yahvī iti | ṛtasya | mātarā | sīdatām | barhiḥ | ā | su-mat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- दै व्यौ होतारौ
THE MANTRA

म॒ न्द्रजि॑ह्वा जग
ु ॒ र्वणी॒
ु होता॑रा॒ दै व्या॑ क॒ वी । य॒ ज्ञं नो॑ यक्षतामि॒ मं सि॒ ध्रम॒ द्य दि॑ वि॒स्पश
ृ म
॑ ्॥

मन्द्रजिह्वा जुगुर्वणी होतारा दै व्या कवी । यज्ञं नो यक्षतामिमं सिध्रमद्य दिविस्पश
ृ म्॥

mandrajihvā jugurvaṇī hotārā daivyā kavī | yajñaṁ no yakṣatām imaṁ sidhram adya divispṛśam ||

म॒ न्द्रऽजि॑ह्वा । ज॒ ग
ु ॒ र्वणी॒
ु इति॑ । होता॑रा । दै व्या॑ । क॒ वी । य॒ ज्ञम ् । नः॒ । य॒ क्ष॒ता॒म ् । इ॒मम ् । सि॒ ध्रम ् । अ॒ द्य ।
दि॒ वि॒ऽस्पश
ृ म
॑ ्॥

mandra-jihvā | jugurvaṇī iti | hotārā | daivyā | kavī | yajñam | naḥ | yakṣatām | imam | sidhram | adya | divi-
spṛśam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सरस्वतीळाभारत्यः
THE MANTRA

शचि
ु र्दे ॑ होत्रा॑ म॒ रुत्स॒ ु भार॑ ती । इळा॒ सर॑ स्वती म॒ ही ब॒ र्हिः सी॑दन्तु य॒ ज्ञिया॑: ॥
॑ ॒ वेष्वर्पिता॒

शुचिर्देवेष्वर्पिता होत्रा मरुत्सु भारती । इळा सरस्वती मही बर्हिः सीदन्तु यज्ञियाः ॥

śucir deveṣv arpitā hotrā marutsu bhāratī | iḻā sarasvatī mahī barhiḥ sīdantu yajñiyāḥ ||

॑ । होत्रा॑ । म॒ रुत ्ऽसु॑ । भार॑ती । इळा॑ । सर॑ स्वती । म॒ ही ब॒ र्हिः । सी॒द॒न्त॒ ु । य॒ ज्ञियाः॑ ॥
शुचिः॑ । दे॒ वेषु॑ । अर्पिता

śuciḥ | deveṣu | arpitā | hotrā | marut-su | bhāratī | iḷā | sarasvatī | mahī barhiḥ | sīdantu | yajñiyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तन्न॑स्त॒ रीप॒
ु मद्भ॑ त ु वारं॑ प॒ रु
ु ं प॒ रु ु त्मना॑ । त्वष्टा॒ पोषा॑य॒ वि ष्य॑तु रा॒ये नाभा॑ नो अस्म॒ यःु ॥

तन्नस्तुरीपमद्भत
ु ं पुरु वारं पुरु त्मना । त्वष्टा पोषाय वि ष्यतु राये नाभा नो अस्मयुः ॥

tan nas turīpam adbhutam puru vāram puru tmanā | tvaṣṭā poṣāya vi ṣyatu rāye nābhā no asmayuḥ ||

तत ् । नः॒ । त॒ रीप॑
ु म ् । अद्भ॑ त
ु म ् । प॒ रु
ु । वा॒ । अर॑ म ् । त्मना॑ । त्वष्टा॑ । पोषा॑य । वि । स्य॒ त॒ ु । रा॒ये । नाभा॑ । नः॒ ।
अ॒ स्म॒ ऽयुः ॥

tat | naḥ | turīpam | adbhutam | puru | vā | aram | tmanā | tvaṣṭā | poṣāya | vi | syatu | rāye | nābhā | naḥ |
asma-yuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वनस्पतिः
THE MANTRA

अ॒ व॒ स॒ जन्न
ृ प
ु ॒ त्मना॑ दे॒ वान्य॑क्षि वनस्पते । अ॒ ग्निर्ह॒व्या सष
ु॑ द
ू ति दे॒ वो दे॒ वेष॒ ु मेधिर॑ ः ॥

अवसजृ न्नुप त्मना दे वान्यक्षि वनस्पते । अग्निर्हव्या सुषूदति दे वो दे वेषु मेधिरः ॥

avasṛjann upa tmanā devān yakṣi vanaspate | agnir havyā suṣūdati devo deveṣu medhiraḥ ||

अ॒ व॒ ऽस॒ जन
ृ ् । उप॑ । त्मना॑ । दे॒ वान ् । य॒ क्षि॒ । व॒ न॒स्प॒ त॒ े । अ॒ ग्निः । ह॒व्या । स॒ स
ु ॒ द॒
ू ति॒ । दे॒ वः । दे॒ वेषु॑ । मेधिर॑ ः ॥

ava-sṛjan | upa | tmanā | devān | yakṣi | vanaspate | agniḥ | havyā | susūdat i | devaḥ | deveṣu | medhiraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- स्वाहा कृतिः
THE MANTRA

ू ण्वते॑ म॒ रुत्व॑ते वि॒ श्वदे॑ वाय वा॒यवे॑ । स्वाहा॑ गाय॒ त्रवेपसे
प॒ ष॒ ॑ ह॒व्यमिन्द्रा॑य कर्तन ॥

पूषण्वते मरुत्वते विश्वदे वाय वायवे । स्वाहा गायत्रवेपसे हव्यमिन्द्राय कर्तन ॥

pūṣaṇvate marutvate viśvadevāya vāyave | svāhā gāyatravepase havyam indrāya kartana ||

प॒ ूष॒ ण ्ऽवते॑ । म॒ रुत्व॑ते । वि॒ श्वऽदे॑ वाय । वा॒यवे॑ । स्वाहा॑ । गा॒य॒त्रऽवेपसे
॑ । ह॒व्यम ् । इन्द्रा॑य । क॒ र्त॒ न॒ ॥

pūṣaṇ-vate | marutvate | viśva-devāya | vāyave | svāhā | gāyatra-vepase | havyam | indrāya | kartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑ ह॒व्यानि॑ वी॒तये॑ । इन्द्रा ग॑हि श्र॒ धी
स्वाहा॑कृता॒न्या ग॒ ह्यप ु हवं॒ त्वां ह॑ वन्ते अध्व॒ रे ॥

स्वाहाकृतान्या गह्युप हव्यानि वीतये । इन्द्रा गहि श्रुधी हवं त्वां हवन्ते अध्वरे ॥

svāhākṛtāny ā gahy upa havyāni vītaye | indrā gahi śrudhī havaṁ tvāṁ havante adhvare ||

स्वाहा॑ऽकृतानि । आ । ग॒ हि॒ । उप॑ । ह॒व्यानि॑ । वी॒तये॑ । इन्द्र॑ । आ । ग॒ हि॒ । श्र॒ धि
ु । हव॑म ् । त्वाम ् । ह॒व॒न्ते॒ । अ॒ ध्व॒ रे ॥

svāhākṛtāni | ā | gahi | upa | havyāni | vītaye | indra | ā | gahi | śrudhi | havam | tvām | havante | adhvare
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

प्र तव्य॑सीं॒ नव्य॑सीं धी॒तिम॒ ग्नये॑ वा॒चो म॒ तिं सह॑सः स॒ नवे
ू ॑ भरे । अ॒ पां नपा॒द्यो वसभि
ु॑ ः स॒ ह प्रि॒ यो
होता॑ पथि ॑ त्विय॑: ॥
ृ ॒ व्यां न्यसीददृ॒

प्र तव्यसीं नव्यसीं धीतिमग्नये वाचो मतिं सहसः सूनवे भरे । अपां नपाद्यो वसुभिः सह प्रियो होता पथि
ृ व्यां
न्यसीददृत्वियः ॥

pra tavyasīṁ navyasīṁ dhītim agnaye vāco matiṁ sahasaḥ sūnave bhare | apāṁ napād yo vasubhiḥ saha
priyo hotā pṛthivyāṁ ny asīdad ṛtviyaḥ ||

प्र । तव्य॑सीम ् । नव्य॑सीम ् । धी॒तिम ् । अ॒ ग्नये॑ । वा॒चः । म॒ तिम ् । सह॑सः । स॒ नवे
ू ॑ । भ॒ रे ॒ । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । यः ।
वसऽु॑ भिः । स॒ ह । प्रि॒ यः । होता॑ । प॒ थि॒ ॑ ् । ऋ॒त्वियः॑ ॥
ृ व्याम ् । नि । असीदत

pra | tavyasīm | navyasīm | dhītim | agnaye | vācaḥ | matim | sahasaḥ | sūnave | bhare | apām | napāt | yaḥ |
vasu-bhiḥ | saha | priyaḥ | hotā | pṛthivyām | ni | asīdat | ṛtviyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स जाय॑मानः पर॒मे व्यो॑मन्या॒विर॒ग्निर॑ भवन्मात॒ रिश्व॑ने । अ॒ स्य क्रत्वा॑ समिधा॒नस्य॑ म॒ ज्मना॒ प्र
द्यावा॑ शो॒चिः पथि
॑ ृ ॒ वी अ॑रोचयत ् ॥

स जायमानः परमे व्योमन्याविरग्निरभवन्मातरिश्वने । अस्य क्रत्वा समिधानस्य मज्मना प्र द्यावा शोचिः पथि
ृ वी
अरोचयत ् ॥

sa jāyamānaḥ parame vyomany āvir agnir abhavan mātariśvane | asya kratvā samidhānasya majmanā pra
dyāvā śociḥ pṛthivī arocayat ||

सः । जाय॑मानः । प॒ र॒मे । विऽओ॑मनि । आ॒विः । अ॒ ग्निः । अ॒ भ॒ व॒ त ् । मा॒त॒रिश्व॑ने । अ॒ स्य । क्रत्वा॑ । स॒ म ्ऽइ॒धा॒नस्य॑ ।
म॒ ज्मना॑ । प्र । द्यावा॑ । शो॒चिः । प॒ थि॒
ृ वी इति॑ । अ॒ रो॒च॒य॒ त ् ॥

saḥ | jāyamānaḥ | parame | vi-omani | āviḥ | agniḥ | abhavat | mātariśvane | asya | kratvā | sam-idhānasya |
majmanā | pra | dyāvā | śociḥ | pṛthivī iti | arocayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य त्वे॒षा अ॒ जरा॑ अ॒ स्य भा॒नव॑: सस ु दृश॑
ं॒ : स॒ प्रती
ु ॑कस्य स॒ द्य
ु तु :॑ । भात्व॑क्षसो॒ अत्य॒ क्तर्न
ु
सिन्ध॑वो॒ऽग्ने रे॑ जन्ते॒ अस॑सन्तो अ॒ जरा॑: ॥

अस्य त्वेषा अजरा अस्य भानवः सुसंदृशः सुप्रतीकस्य सुद्युतः । भात्वक्षसो अत्यक्तुर्न सिन्धवोऽग्ने रे जन्ते
अससन्तो अजराः ॥

asya tveṣā ajarā asya bhānavaḥ susaṁdṛśaḥ supratīkasya sudyutaḥ | bhātvakṣaso aty aktur na sindhavo 'gne
rejante asasanto ajarāḥ ||

अ॒ स्य । त्वे॒षाः । अ॒ जराः॑ । अ॒ स्य । भा॒नवः॑ । स॒ ऽस॒
ु न्दृशः॑ । स॒ ऽप्रती
ु ॑कस्य । स॒ ऽद्य
ु ुतः॑ । भाऽत्व॑क्षसः । अति॑ । अ॒ क्तुः । न
। सिन्ध॑वः । अ॒ ग्नेः । रे ॒ज॒न्ते॒ । अस॑सन्तः । अ॒ जराः॑ ॥

asya | tveṣāḥ | ajarāḥ | asya | bhānavaḥ | su-sandṛśaḥ | su-pratīkasya | su-dyutaḥ | bhātvakṣasaḥ | ati | aktuḥ |
na | sindhavaḥ | agneḥ | rejante | asasantaḥ | ajarāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ रे भग
यमेरि॒ ृ व ॑
॑ ो वि॒ श्ववेदसं॒ नाभा॑ पथि
ृ ॒ व्या भव ॑ स्य म॒ ज्मना॑ । अ॒ ग्निं तं गी॒र्भिर्हि॑नहि
ु न ु ॒ स्व आ दमे॒ य
एको॒ वस्वो॒ वरु॑ णो॒ न राज॑ति ॥

यमेरिरे भग
ृ वो विश्ववेदसं नाभा पथि
ृ व्या भुवनस्य मज्मना । अग्निं तं गीर्भिर्हिनुहि स्व आ दमे य एको वस्वो वरुणो न
राजति ॥

yam erire bhṛgavo viśvavedasaṁ nābhā pṛthivyā bhuvanasya majmanā | agniṁ taṁ gīrbhir hinuhi sva ā
dame ya eko vasvo varuṇo na rājati ||

यम ् । आ॒ऽई॒रि॒रे॒ । भग ृ व ॑
॑ ः । वि॒ श्वऽवेदसम ् । नाभा॑ । प॒ थि॒
ृ व्याः । भुवन
॑ स्य । म॒ ज्मना॑ । अ॒ ग्निम ् । तम ् । गीः॒ऽभिः ।
ु ॒ । स्वे । आ । दमे॑ । यः । एकः॑ । वस्वः॑ । वरु॑ णः । न । राज॑ति ॥
हि॒न॒ हि

yam | āīrire | bhṛgavaḥ | viśva-vedasam | nābhā | pṛthivyāḥ | bhuvanasya | majmanā | agnim | tam | gīḥ-bhiḥ
| hinuhi | sve | ā | dame | yaḥ | ekaḥ | vasvaḥ | varuṇaḥ | na | rājati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यो वरा॑य म॒ रुता॑मिव स्व॒ नः सेनव े॑ स॒ ष्टा
ृ ॑
दि॒ व्या यथा॒शनि॑: । अ॒ ग्निर्जम्भैस्तिगि॒ ॑
तैर॑त्ति॒ भर्वति
यो॒धो न शत्रन्त्स
ू॒ वना॒ न्यञ्
॑ ृ जते ॥

न यो वराय मरुतामिव स्वनः सेनेव सष्ृ टा दिव्या यथाशनिः । अग्निर्जम्भैस्तिगितैरत्ति भर्वति योधो न शत्रून्त्स वना
न्यञ्
ृ जते ॥

na yo varāya marutām iva svanaḥ seneva sṛṣṭā divyā yathāśaniḥ | agnir jambhais tigitair atti bharvati yodho
na śatrūn sa vanā ny ṛñjate ||

न । यः । वरा॑य । म॒ रुता॑म ्ऽइव । स्व॒ नः । सेना॑ऽइव । स॒ ष्टाृ । दि॒ व्या । यथा॑ । अ॒ शनिः॑ । अ॒ ग्निः । जम्भैः॑ । ति॒गि॒ तैः ।
॑ । न । शत्रन
अ॒ त्ति॒ । भर्वति ू॑ ् । सः । वना॑ । नि । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ ॥

na | yaḥ | varāya | marutām-iva | svanaḥ | senāiva | sṛṣṭā | divyā | yathā | aśaniḥ | agniḥ | jambhaiḥ | tigitaiḥ |
atti | bharvati | na | śatrūn | saḥ | vanā | ni | ṛñjate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कु॒विन्नो॑ अ॒ ग्निरु॒चथ॑स्य॒ वीरस॒ द्वसुष्॑ कु॒विद्वसभि
ु॑ ॒ : काम॑मा॒वर॑ त ् । चो॒दः कु॒वित्तत
ु॑ ॒ ज्यात्सा॒
ु तये॒
धिय॒ : शचि
ु प्र
॑ तीकं॒ तम॒ या धि॒ या गण ॑ृ े ॥

कुविन्नो अग्निरुचथस्य वीरसद्वसुष्कुविद्वसुभिः काममावरत ् । चोदः कुवित्तुतज्
ु यात्सातये धियः शुचिप्रतीकं
तमया धिया गण
ृ े॥

kuvin no agnir ucathasya vīr asad vasuṣ kuvid vasubhiḥ kāmam āvarat | codaḥ kuvit tutujyāt sātaye dhiyaḥ
śucipratīkaṁ tam ayā dhiyā gṛṇe ||

कु॒वित ् । नः॒ । अ॒ ग्निः । उ॒ चथ॑स्य । वीः । अस॑त ् । वसुः॑ । कु॒वित ् । वसऽु॑ भिः । काम॑म ् । आ॒ऽवर॑ त ् । चो॒दः । कु॒वित ् ।
त॒ त
ु ॒ ज्यात
ु ् । सा॒तये॑ । धियः॑ । शचि
ु ऽ॑ प्रतीकम ् । तम ् । अ॒ या । धि॒ या । ग॒ णे॒
ृ ॥

kuvit | naḥ | agniḥ | ucathasya | vīḥ | asat | vasuḥ | kuvit | vasu-bhiḥ | kāmam | āvarat | codaḥ | kuvit | tutujyāt
| sātaye | dhiyaḥ | śuci-pratīkam | tam | ayā | dhiyā | gṛṇe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

घ॒ तप्र॑
ृ तीकं व ऋ॒तस्य॑ ध॒ र्षद॑ ॑ ॒ु
ू म॒ग्निं मि॒ त्रं न स॑मिधा॒न ऋ॑ञ्जते । इन्धा॑नो अ॒ क्रो वि॒ दथेष
दीद्य॑च्छु॒क्रव॑र्णा॒मद
ु ॑ ु नो यंसते॒ धिय॑म ् ॥

घत
ृ प्रतीकं व ऋतस्य धूर्षदमग्निं मित्रं न समिधान ऋञ्जते । इन्धानो अक्रो विदथेषु दीद्यच्छुक्रवर्णामुद ु नो यंसते
धियम ् ॥

ghṛtapratīkaṁ va ṛtasya dhūrṣadam agnim mitraṁ na samidhāna ṛñjate | indhāno akro vidatheṣu dīdyac
chukravarṇām ud u no yaṁsate dhiyam ||

घ॒ तऽप्र॑
ृ तीकम ् । वः॒ । ऋ॒तस्य॑ । धूः॒ऽसद॑ म ् । अ॒ ग्निम ् । मि॒ त्रम ् । न । स॒ म ्ऽइ॒धा॒नः । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । इन्धा॑नः । अ॒ क्रः ।
॑ ु । दीद्य॑त ् । श॒ क्रऽव॑
वि॒ दथेष ु र्णाम ् । उत ् । ऊँ॒ इति॑ । नः॒ । यं॒ स॒ते॒ । धिय॑म ् ॥

ghṛta-pratīkam | vaḥ | ṛtasya | dhūḥ-sadam | agnim | mitram | na | sam-idhānaḥ | ṛñjate | indhānaḥ | akraḥ |
vidatheṣu | dīdyat | śukra-varṇām | ut | oṃ iti | naḥ | yaṃsate | dhiyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप्र॑यच्
ु छ॒ न्नप्र॑यच्
ु छद्भिरग्ने शि॒ वेभिर्न
॑ ः पा॒यभि
ु :॑ पाहि श॒ ग्मैः । अद॑ ब्धेभि॒रदृ॑पितेभिरि॒ष्टे ऽनि॑मिषद्भि॒ :
परि॑ पाहि नो॒ जाः ॥

अप्रयुच्छन्नप्रयुच्छद्भिरग्ने शिवेभिर्नः पायुभिः पाहि शग्मैः । अदब्धेभिरदृपितेभिरिष्टे ऽनिमिषद्भिः परि पाहि नो जाः ॥

aprayucchann aprayucchadbhir agne śivebhir naḥ pāyubhiḥ pāhi śagmaiḥ | adabdhebhir adṛpitebhir iṣṭe
'nimiṣadbhiḥ pari pāhi no jāḥ ||

अप्र॑ऽयुच्छन ् । अप्र॑युच्छत ्ऽभिः । अ॒ ग्ने॒ । शि॒ वेभिः॑ । नः॒ । पा॒युऽभिः॑ । पा॒हि॒ । श॒ ग्मैः । अद॑ ब्धेभिः । अदृ॑पितेभिः । इ॒ष्टे॒
। अनि॑मिषत ्ऽभिः । परि॑ । पा॒हि॒ । नः॒ । जाः ॥

apra-yucchan | aprayucchat-bhiḥ | agne | śivebhiḥ | naḥ | pāyu-bhiḥ | pāhi | śagmaiḥ | adabdhebhiḥ |
adṛpitebhiḥ | iṣṭe | animiṣat-bhiḥ | pari | pāhi | naḥ | jāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

एति॒ प्र होता॑ व्र॒ तम॑स्य मा॒ययो॒र्ध्वां दधा॑न॒: शचि
ु प॑ ेशसं॒ धिय॑म ् । अ॒ भि स्रच
ु ॑: क्रमते दक्षिणा॒वत
ृ ो॒ या
अ॑स्य॒ धाम॑ प्रथ॒ मं ह॒ निंसत
॑ े॥

एति प्र होता व्रतमस्य माययोर्ध्वां दधानः शुचिपेशसं धियम ् । अभि स्रुचः क्रमते दक्षिणावत
ृ ो या अस्य धाम प्रथमं ह
निंसते ॥

eti pra hotā vratam asya māyayordhvāṁ dadhānaḥ śucipeśasaṁ dhiyam | abhi srucaḥ kramate dakṣiṇāvṛto
yā asya dhāma prathamaṁ ha niṁsate ||

एति॑ । प्र । होता॑ । व्र॒ तम ् । अ॒ स्य॒ । मा॒यया॑ । ऊ॒ र्ध्वाम ् । दधा॑नः । शुचिऽ॑ पेशसम ् । धिय॑म ् । अ॒ भि । स्रुचः॑ । क्र॒म॒ ते॒ ।
द॒ क्षि॒णा॒ऽआ॒वत
ृ ः॑ । याः । अ॒ स्य॒ । धाम॑ । प्र॒ थ॒मम ् । ह॒ । निंसत
॑ े॥

eti | pra | hotā | vratam | asya | māyayā | ūrdhvām | dadhānaḥ | śuci-peśasam | dhiyam | abhi | srucaḥ |
kramate | dakṣiṇāāvṛtaḥ | yāḥ | asya | dhāma | prathamam | ha | niṃsate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भीम॒ तस्य॑
ृ ू त॒ योनौ॑ दे॒ वस्य॒ सद॑ न॒ े परी॑वत
दो॒हना॑ अनष ृ ाः । अ॒ पाम॒ पस्थे॒
ु विभत
॑ ृ ो॒ यदाव॑स॒दध॑ स्व॒ धा
अ॑धय॒ द्याभि॒ रीय॑ते ॥

अभीमतृ स्य दोहना अनूषत योनौ दे वस्य सदने परीवत
ृ ाः । अपामुपस्थे विभत
ृ ो यदावसदध स्वधा अधयद्याभिरीयते ॥

abhīm ṛtasya dohanā anūṣata yonau devasya sadane parīvṛtāḥ | apām upasthe vibhṛto yad āvasad adha
svadhā adhayad yābhir īyate ||

अ॒ भि । ई॒म ् । ऋ॒तस्य॑ । दो॒हनाः॑ । अ॒ न॒ ष॒ ृ ाः । अ॒ पाम ् । उ॒ पऽस्थे॑ । विऽभत
ू त॒ । योनौ॑ । दे॒ वस्य॑ । सद॑ ने । परि॑ ऽवत ॑ ृ ः । यत ् ।
आ । अव॑सत ् । अध॑ । स्व॒ धाः । अ॒ ध॒ य॒ त ् । याभिः॑ । ईय॑ते ॥

abhi | īm | ṛtasya | dohanāḥ | anūṣata | yonau | devasya | sadane | pari-vṛtāḥ | apām | upa-sthe | vi-bhṛtaḥ | yat
| ā | avasat | adha | svadhāḥ | adhayat | yābhiḥ | īyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यय ु ष
ू॑ त॒ : सव॑यसा॒ तदिद्वप:ु॑ समा॒नमर्थं॑ वि॒ तरि॑ त्रता मि॒ थः । आदीं॒ भगो॒ न हव्य॒ : सम॒ स्मदा वोळ्हु॒र्न
र॒श्मीन्त्सम॑यंस्त॒ सार॑ थिः ॥

युयूषतः सवयसा तदिद्वपुः समानमर्थं वितरित्रता मिथः । आदीं भगो न हव्यः समस्मदा वोळ्हुर्न रश्मीन्त्समयंस्त
सारथिः ॥

yuyūṣataḥ savayasā tad id vapuḥ samānam arthaṁ vitaritratā mithaḥ | ād īm bhago na havyaḥ sam asmad ā
voḻhur na raśmīn sam ayaṁsta sārathiḥ ||

युयूष ॑ ् । वि॒ ऽतरि॑ त्रता । मि॒ थः । आद्त ् । ईम ् । भगः॑ । न । हव्यः॑ ।
॑ तः । सऽव॑यसा । तत ् । इत ् । वपुः॑ । स॒ मा॒नम ् । अर्थम
सम ् । अ॒ स्मत ् । आ । वोळ्हुः॑ । न । र॒श्मीन ् । सम ् । अ॒ यं॒ स्त॒ । सार॑ थिः ॥

yuyūṣataḥ | sa-vayasā | tat | it | vapuḥ | samānam | artham | vi-taritratā | mithaḥ | ādt | īm | bhagaḥ | na |
havyaḥ | sam | asmat | ā | voḷhuḥ | na | raśmīn | sam | ayaṃsta | sārathiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु समो॑कसा । दिवा॒ न नक्तं॑ पलि॒ तो यव
यमीं॒ द्वा सव॑यसा सप॒ र्यत॑: समा॒ने योना॑ मिथ॒ ना ु ा॑जनि प॒ रू
ु
चर॑ न्न॒ जरो॒ मानष
ु॑ ा य॒ गा
ु ॥

यमीं द्वा सवयसा सपर्यतः समाने योना मिथुना समोकसा । दिवा न नक्तं पलितो युवाजनि पुरू चरन्नजरो मानुषा
यग
ु ा॥

yam īṁ dvā savayasā saparyataḥ samāne yonā mithunā samokasā | divā na naktam palito yuvājani purū
carann ajaro mānuṣā yugā ||

यम ् । ई॒म ् । द्वा । सऽव॑यसा । स॒ प॒ र्यतः॑ । स॒ मा॒ने । योना॑ । मि॒ थ॒ ना
ु । सम ्ऽओ॑कसा । दिवा॑ । न । नक्त॑म ् । प॒ लि॒तः ।
यव
ु ा॑ । अ॒ ज॒ नि॒ । प॒ रु
ु । चर॑ न ् । अ॒ जरः॑ । मानष
ु॑ ा । य॒ गा
ु ॥

yam | īm | dvā | sa-vayasā | saparyataḥ | samāne | yonā | mithunā | sam-okasā | divā | na | naktam | palitaḥ |
yuvā | ajani | puru | caran | ajaraḥ | mānuṣā | yugā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तमीं॑ हिन्वन्ति धी॒तयो॒ दश॒ व्रिशो॑ दे॒ वं मर्ता॑स ऊ॒ तये॑ हवामहे । धनो॒रधि॑ प्र॒ वत॒ आ स
ऋ॑ण्वत्यभि॒ व्रज॑द्भिर्व॒ यन
ु ा॒ नवा॑धित ॥

तमीं हिन्वन्ति धीतयो दश व्रिशो दे वं मर्तास ऊतये हवामहे । धनोरधि प्रवत आ स ऋण्वत्यभिव्रजद्भिर्वयुना नवाधित ॥

tam īṁ hinvanti dhītayo daśa vriśo devam martāsa ūtaye havāmahe | dhanor adhi pravata ā sa ṛṇvaty
abhivrajadbhir vayunā navādhita ||

तम ् । ई॒म ् । हि॒न्व॒ न्ति॒ । धी॒तयः॑ । दश॑ । व्रिशः॑ । दे॒ वम ् । मर्ता॑सः । ऊ॒ तये॑ । ह॒वा॒म॒हे॒ । धनोः॑ । अधि॑ । प्र॒ ऽवतः॑ । आ । सः
। ऋ॒ण्व॒ ति॒ । अ॒ भि॒ व्रज॑त ्ऽभिः । व॒ युना॑ । नवा॑ । अ॒ धि॒ त॒ ॥

tam | īm | hinvanti | dhītayaḥ | daśa | vriśaḥ | devam | martāsaḥ | ūtaye | havāmahe | dhanoḥ | adhi | pra-vataḥ
| ā | saḥ | ṛṇvati | abhivrajat-bhiḥ | vayunā | navā | adhita
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वं ह्य॑ग्ने दि॒ व्यस्य॒ राज॑सि॒ त्वं पार्थिवस्य ु इ॑व॒ त्मना॑ । एनी॑ त ए॒ ते बह
पश॒ पा ॑ ृ ॒ ती अ॑भि॒श्रिया॑
हिर॒ण्ययी॒ वक्व॑री ब॒ र्हिरा॑शाते ॥

त्वं ह्यग्ने दिव्यस्य राजसि त्वं पार्थिवस्य पशुपा इव त्मना । एनी त एते बह
ृ ती अभिश्रिया हिरण्ययी वक्वरी
बर्हिराशाते ॥

tvaṁ hy agne divyasya rājasi tvam pārthivasya paśupā iva tmanā | enī ta ete b ṛhatī abhiśriyā hiraṇyayī
vakvarī barhir āśāte ||

॑
त्वम ् । हि । अ॒ ग्ने॒ । दि॒ व्यस्य॑ । राज॑सि । त्वम ् । पार्थिवस्य । प॒ श॒ पाःऽइ॑
ु व । त्मना॑ । एनी॒ इति॑ । ते॒ । ए॒ ते इति॑ । ब॒ ह
ृ ॒ ती
इति॑ । अ॒ भि॒ ऽश्रिया॑ । हि॒र॒ण्ययी॒ इति॑ । वक्व॑री॒ इति॑ । ब॒ र्हिः । आ॒शा॒त॒ े इति॑ ॥

tvam | hi | agne | divyasya | rājasi | tvam | pārthivasya | paśupā ḥ-iva | tmanā | enī iti | te | ete | iti | bṛhatī iti |
abhi-śriyā | hiraṇyayī iti | vakvarī iti | barhiḥ | āśāteiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अग्ने॑ ज॒ षस्व॒
ु प्रति॑ हर्य॒ तद्वचो॒ मन्द्र॒ स्वधा॑व॒ ऋत॑जात॒ सक्र
ु ॑ तो । यो वि॒ श्वत॑: प्र॒ त्यङ्ङसि॑ दर्श॒ तो
र॒ण्वः संदृ॑ष्टौ पित॒ माँ
ु इ॑व॒ क्षय॑: ॥

अग्ने जुषस्व प्रति हर्य तद्वचो मन्द्र स्वधाव ऋतजात सुक्रतो । यो विश्वतः प्रत्यङ्ङसि दर्शतो रण्वः संदृष्टौ पितुमाँ
इव क्षयः ॥

agne juṣasva prati harya tad vaco mandra svadhāva ṛtajāta sukrato | yo viśvataḥ pratyaṅṅ asi darśato
raṇvaḥ saṁdṛṣṭau pitumām̐ iva kṣayaḥ ||

अग्ने॑ । ज॒ षस्व॑
ु । प्रति॑ । ह॒र्य॒ । तत ् । वचः॑ । मन्द्र॑ । स्वधा॑ऽवः । ऋत॑ऽजात । सुक्र॑तो॒ इति॒ सुऽक्र॑तो । यः । वि॒ श्वतः॑ ।
प्र॒ त्यङ् । असि॑ । द॒ र्श॒तः । र॒ण्वः । सम ्ऽदृ॑ष्टौ । पि॒ त॒ मान
ु ्ऽइ॑व । क्षयः॑ ॥

agne | juṣasva | prati | harya | tat | vacaḥ | mandra | svadhāvaḥ | ṛta-jāta | sukrato itisu-krato | yaḥ | viśvataḥ |
pratyaṅ | asi | darśataḥ | raṇvaḥ | sam-dṛṣṭau | pitumān-iva | kṣayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं पच् ॑
॑ ृ छता॒ स ज॑गामा॒ स वेद॒ स चि॑कि॒त्वाँ ई॑यते॒ सा न्वी॑यते । तस्मि॑न्त्सन्ति
प्र॒ शिष॒ स्तस्मि॑न्नि॒ष्टय॒ : स वाज॑स्य॒ शव॑सः श॒ ष्मिण॒
ु स्पति॑: ॥

तं पच्
ृ छता स जगामा स वेद स चिकित्वाँ ईयते सा न्वीयते । तस्मिन्त्सन्ति प्रशिषस्तस्मिन्निष्टयः स वाजस्य शवसः
शष्मि
ु णस्पतिः ॥

tam pṛcchatā sa jagāmā sa veda sa cikitvām̐ īyate sā nv īyate | tasmin santi praśiṣas tasminn iṣṭayaḥ sa
vājasya śavasaḥ śuṣmiṇas patiḥ ||

तम ् । प॒ च्छ॒
ृ त॒ । सः । ज॒ गा॒म॒ । सः । वे॒द॒ । सः । चि॒ कि॒ त्वान ् । ई॒य॒त॒ े । सः । नु । ई॒य॒त॒ े । तस्मि॑न ् । स॒ न्ति॒ । प्र॒ ऽशिषः॑ ।
तस्मि॑न ् । इ॒ष्टयः॑ । सः । वाज॑स्य । शव॑सः । श॒ ष्मिणः॑
ु । पतिः॑ ॥

tam | pṛcchata | saḥ | jagāma | saḥ | veda | saḥ | cikitvān | īyate | saḥ | nu | īyate | tasmin | santi | pra-śiṣaḥ |
tasmin | iṣṭayaḥ | saḥ | vājasya | śavasaḥ | śuṣmiṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तमित्पच्
॑ ृ छन्ति॒ न सि॒ मो वि पच् े॑ धीरो॒ मन॑सा॒ यदग्र॑भीत ् । न मष्॑ ृ यते प्रथ॒ मं नाप॑रं॒
॑ ृ छति॒ स्वेनव॒
वचो॒ऽस्य क्रत्वा॑ सचते॒ अप्र॑दृपितः ॥

तमित्पच्
ृ छन्ति न सिमो वि पच्
ृ छति स्वेनेव धीरो मनसा यदग्रभीत ् । न मष्ृ यते प्रथमं नापरं वचोऽस्य क्रत्वा सचते
अप्रदृपितः ॥

tam it pṛcchanti na simo vi pṛcchati sveneva dhīro manasā yad agrabhīt | na mṛṣyate prathamaṁ nāparaṁ
vaco 'sya kratvā sacate apradṛpitaḥ ||

तम ् । इत ् । प॒ च्छ॒
ृ न्ति॒ । न । सि॒ मः । वि । प॒ च्छ॒
ृ ति॒ । स्वेनऽ॑ व । धीरः॑ । मन॑सा । यत ् । अग्र॑भीत ् । न । म॒ ष्य॒
ृ त॒ े । प्र॒ थ॒मम ्
। न । अप॑रम ् । वचः॑ । अ॒ स्य । क्रत्वा॑ । स॒ च॒ ते॒ । अप्र॑ऽदृपितः ॥

tam | it | pṛcchanti | na | simaḥ | vi | pṛcchati | svena-va | dhīraḥ | manasā | yat | agrabhīt | na | mṛṣyate |
prathamam | na | aparam | vacaḥ | asya | kratvā | sacate | apra-dṛpitaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमिद्ग॑च्छन्ति ज॒ ह्व१॒॑
ु ॑ र्विश्वा॒न्येक॑:
॒॑स्तमर्वती॒ ृ व॒ द्वचां॑सि
शण मे ।
प॒ रु॒
ु प्र॒ ैषस्ततरि
ु॑ र्यज्ञ॒साध॒ नोऽच्छि॑ द्रोति॒ : शिश॒ राद॑
ु त्त॒ सं रभ॑: ॥

तमिद्गच्छन्ति जुह्वस्तमर्वतीर्विश्वान्येकः शण
ृ वद्वचांसि मे । पुरुप्रैषस्ततुरिर्यज्ञसाधनोऽच्छिद्रोतिः शिशुरादत्त सं
रभः ॥

tam id gacchanti juhvas tam arvatīr viśvāny ekaḥ śṛṇavad vacāṁsi me | purupraiṣas taturir yajñasādhano
'cchidrotiḥ śiśur ādatta saṁ rabhaḥ ||

तम ् । इत ् । ग॒ च्छ॒ न्ति॒ । ज॒ ह्वः॑
ु ॑
। तम ् । अर्वतीः ृ व॒ त ् । वचां॑सि । मे॒ । प॒ रु॒
। विश्वा॑नि । एकः॑ । श॒ ण॒ ु ऽप्रै॒षः । ततरि
ु॑ ः ।
य॒ ज्ञ॒ऽसाध॑नः । अच्छि॑ द्रऽऊतिः । शिशःु ॑ । आ । अ॒ द॒ त्त॒ । सम ् । रभः॑ ॥

tam | it | gacchanti | juhvaḥ | tam | arvatīḥ | viśvāni | ekaḥ | śṛṇavat | vacāṃsi | me | puru-praiṣaḥ | taturiḥ |
yajña-sādhanaḥ | acchidra-ūtiḥ | śiśuḥ | ā | adatta | sam | rabhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ प॒स्थायं॑ चरति॒ यत्स॒ मार॑ त स॒ द्यो जा॒तस्त॑त्सार॒ यज् ॑
ु येभिः ॑ ृ ते ना॒न्द्ये॑ म॒ दे
। अ॒ भि श्वा॒न्तं मश ु यदीं॒
गच्छ॑ न्त्यश
ु ॒ तीर॑ पिष्ठि॒ तम ् ॥

उपस्थायं चरति यत्समारत सद्यो जातस्तत्सार युज्येभिः । अभि श्वान्तं मश
ृ ते नान्द्ये मुदे यदीं
गच्छन्त्यश
ु तीरपिष्ठितम ् ॥

upasthāyaṁ carati yat samārata sadyo jātas tatsāra yujyebhiḥ | abhi śvāntam mṛśate nāndye mude yad īṁ
gacchanty uśatīr apiṣṭhitam ||

उ॒ प॒ऽस्थाय॑म ् । च॒ र॒ति॒ । यत ् । स॒ म ्ऽआर॑ त । स॒ द्यः । जा॒तः । त॒त्सा॒र॒ । यज् ॑
ु येभिः ृ ते॒ । ना॒न्द्ये॑ ।
। अ॒ भि । श्वा॒न्तम ् । म॒ श॒
म॒ दे
ु । यत ् । ई॒म ् । गच्छ॑ न्ति । उ॒ श॒तीः । अ॒ पि॒ ऽस्थि॒ तम ् ॥

upa-sthāyam | carati | yat | sam-ārata | sadyaḥ | jātaḥ | tatsāra | yujyebhiḥ | abh i | śvāntam | mṛśate | nāndye |
mude | yat | īm | gacchanti | uśatīḥ | api-sthitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स ईं॑ म॒ गो
ृ अप्यो॑ वन॒ र्गुरुप॑ त्व॒ च्युप
॑ ॒ मस्यां॒ नि धा॑यि । व्य॑ब्रवीद्व॒ यन ॑ ऽग्निर्वि॒ द्वाँ
ु ा॒ मर्त्येभ्यो॒
ऋ॑त॒ चिद्धि स॒ त्यः ॥

स ईं मग
ृ ो अप्यो वनर्गुरुप त्वच्युपमस्यां नि धायि । व्यब्रवीद्वयुना मर्त्येभ्योऽग्निर्विद्वाँ ऋतचिद्धि सत्यः ॥

sa īm mṛgo apyo vanargur upa tvacy upamasyāṁ ni dhāyi | vy abravīd vayunā martyebhyo 'gnir vidvām̐
ṛtacid dhi satyaḥ ||

सः । ई॒म ् । म॒ गः
ृ । अप्यः॑ । व॒ न॒र्गुः । उप॑ । त्व॒ चि । उ॒ प॒ऽमस्या॒म ् । नि । धा॒यि॒ । वि । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । व॒ यन ॑
ु ा॑ । मर्त्येभ्यः ।
अ॒ ग्निः । वि॒ द्वान ् । ऋ॒त॒ऽचित ् । हि । स॒ त्यः ॥

saḥ | īm | mṛgaḥ | apyaḥ | vanarguḥ | upa | tvaci | upa-masyām | ni | dhāyi | vi | abravīt | vayunā |
martyebhyaḥ | agniḥ | vidvān | ṛta-cit | hi | satyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रिम
॒ ॒ र्धानं
ू ॑ स॒ प्तर॑ श्मिं गण ू॑ म॒ ग्निं पि॒ त्रोरु॒पस्थे॑ । नि॒ ष॒त्तम॑स्य॒ चर॑ तो ध्र॒ वस्य॒
ृ ी॒षेऽनन ु विश्वा॑ दि॒ वो
रो॑च॒नाप॑प्रि॒वांसम ॑ ्॥

त्रिमूर्धानं सप्तरश्मिं गण
ृ ीषेऽनूनमग्निं पित्रोरुपस्थे । निषत्तमस्य चरतो ध्रुवस्य विश्वा दिवो रोचनापप्रिवांसम ् ॥

trimūrdhānaṁ saptaraśmiṁ gṛṇīṣe 'nūnam agnim pitror upasthe | niṣattam asya carato dhruvasya viśvā
divo rocanāpaprivāṁsam ||

त्रिऽ॒ म॒ र्धान॑
ू म ् । स॒ प्तऽर॑ श्मिम ् । ग॒ णी॒ ू॑ म ् । अ॒ ग्निम ् । पि॒ त्रोः । उ॒ पऽस्थे॑ । नि॒ ऽस॒ त्तम ् । अ॒ स्य॒ । चर॑ तः । ध्र॒ वस्य॑
ृ ष॒ े । अनन ु
। विश्वा॑ । दि॒ वः । रो॒च॒ना । आ॒प॒ प्रि॒ऽवांसम
॑ ्॥

tri-mūrdhānam | sapta-raśmim | gṛṇīṣe | anūnam | agnim | pitroḥ | upa-sthe | ni-sattam | asya | carataḥ |
dhruvasya | viśvā | divaḥ | rocanā | āpapri-vāṃsam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ क्षा म॒ हाँ अ॒ भि व॑वक्ष एने अ॒ जर॑ स्तस्थावि॒ तऊ॑तिॠ॒ष्वः । उ॒ र्व्याः प॒ दो नि द॑ धाति॒ सानौ॑ रि॒हन्त्यध
ू ो॑
अरु॒षासो॑ अस्य ॥

उक्षा महाँ अभि ववक्ष एने अजरस्तस्थावितऊतिॠष्वः । उर्व्याः पदो नि दधाति सानौ रिहन्त्यूधो अरुषासो अस्य ॥

ukṣā mahām̐ abhi vavakṣa ene ajaras tasthāv itaūtir ṛṣvaḥ | urvyāḥ pado ni dadhāti sānau rihanty ūdho
aruṣāso asya ||

उ॒ क्षा । म॒ हान ् । अ॒ भि । व॒ व॒क्षे॒ । ए॒ ने॒ इति॑ । अ॒ जरः॑ । त॒स्थौ॒ । इ॒तःऽऊ॑तिः । ऋ॒ष्वः । उ॒ र्व्याः । प॒ दः । नि । द॒ धा॒ति॒ । सानौ॑
। रि॒हन्ति॑ । ऊधः॑ । अ॒ रु॒षासः॑ । अ॒ स्य॒ ॥

ukṣā | mahān | abhi | vavakṣe | eneiti | ajaraḥ | tasthau | itaḥ-ūtiḥ | ṛṣvaḥ | urvyāḥ | padaḥ | ni | dadhāti |
sānau | rihanti | ūdhaḥ | aruṣāsaḥ | asya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु के॑ । अ॒ न॒ प॒व॒ ज्याँ
स॒ मा॒नं व॒ त्सम॒ भि सं॒ चर॑ न्ती॒ विष्व॑ग्धे॒ नू वि च॑रतः स॒ मे ृ अध्व॑नो॒ मिमा॑न॒ े विश्वा॒न्केताँ॒
अधि॑ म॒ हो दधा॑ने ॥

समानं वत्समभि संचरन्ती विष्वग्धेनू वि चरतः सुमेके । अनपवज्
ृ याँ अध्वनो मिमाने विश्वान्केताँ अधि महो दधाने ॥

samānaṁ vatsam abhi saṁcarantī viṣvag dhenū vi carataḥ sumeke | anapavṛjyām̐ adhvano mimāne viśvān
ketām̐ adhi maho dadhāne ||

स॒ मा॒नम ् । व॒ त्सम ् । अ॒ भि । स॒ ञ्चर॑ न्ती॒ इति॑ स॒ म ्ऽचर॑ न्ती । विष्व॑क् । धे॒ नू इति॑ । वि । च॒ र॒तः॒ । स॒ मे ु के॑ ।
ु क्के॒ इति॑ स॒ ऽमे
अ॒ न॒ प॒ऽव॒ ज्यान
ृ ् । अध्व॑नः । मिमा॑ने॒ इति॑ । विश्वा॑न ् । केता॑न ् । अधि॑ । म॒ हः । दधा॑ने॒ इति॑ ॥

samānam | vatsam | abhi | sañcarantī itisam-carantī | viṣvak | dhenū iti | vi | carataḥ | sumeke itisu-meke |
anapa-vṛjyān | adhvanaḥ | mimāneiti | viśvān | ketān | adhi | mahaḥ | dadhāneiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

धीरा॑सः प॒ दं क॒ वयो॑ नयन्ति॒ नाना॑ हृ॒दा रक्ष॑माणा अज॒ र्यम
ु ॑
् । सिषा॑सन्त॒ : पर्यपश्यन्त॒
॑ ा॒विरे॑ भ्यो अभव॒ त्सर्यो
सिन्धुम ू ॒ नॄन ् ॥

धीरासः पदं कवयो नयन्ति नाना हृदा रक्षमाणा अजुर्यम ् । सिषासन्तः पर्यपश्यन्त सिन्धुमाविरे भ्यो अभवत्सूर्यो नॄन ्
॥

dhīrāsaḥ padaṁ kavayo nayanti nānā hṛdā rakṣamāṇā ajuryam | siṣāsantaḥ pary apaśyanta sindhum āvir
ebhyo abhavat sūryo nṝn ||

धीरा॑सः । प॒ दम ् । क॒ वयः॑ । न॒ य॒न्ति॒ । नाना॑ । हृ॒दा । रक्ष॑माणाः । अ॒ ज॒ र्यम
ु ् । सिसा॑सन्तः । परि॑ । अ॒ प॒ श्य॒ न्त॒ । सिन्धम
ु॑ ् ।
आ॒विः । ए॒ भ्यः॒ । अ॒ भ॒ व॒ त ् । सर्य
ू ः॑ । नॄन ् ॥

dhīrāsaḥ | padam | kavayaḥ | nayanti | nānā | hṛdā | rakṣamāṇāḥ | ajuryam | sisāsantaḥ | pari | apaśyanta |
sindhum | āviḥ | ebhyaḥ | abhavat | sūryaḥ | nṝn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॒ ेण्य॒ : परि॒ काष्ठा॑स॒ ु जेन्य॑ ई॒ळेन्यो॑ म॒ हो अर्भा॑य जी॒वसे॑ । प॒ रु॒
दि॒ दृक्ष ु त्रा यदभ॑व॒त्सरू है॑भ्यो॒ गर्भेभ्यो
॑
म॒ घवा॑ वि॒ श्वद॑ र्शतः ॥

दिदृक्षेण्यः परि काष्ठासु जेन्य ईळे न्यो महो अर्भाय जीवसे । पुरुत्रा यदभवत्सूरहै भ्यो गर्भेभ्यो मघवा विश्वदर्शतः ॥

didṛkṣeṇyaḥ pari kāṣṭhāsu jenya īḻenyo maho arbhāya jīvase | purutrā yad abhavat sūr ahaibhyo
garbhebhyo maghavā viśvadarśataḥ ||

दि॒ दृ॒क्षेण्यः॑ । परि॑ । काष्ठा॑सु । जेन्यः॑ । ई॒ळेन्यः॑ । म॒ हः । अर्भा॑य । जी॒वसे॑ । प॒ रु॒
ु ऽत्रा । यत ् । अभ॑वत ् । सूः । अह॑ । ए॒ भ्यः॒
॑
। गर्भेभ्यः । म॒ घऽवा॑ । वि॒ श्वऽद॑ र्शतः ॥

didṛkṣeṇyaḥ | pari | kāṣṭhāsu | jenyaḥ | īḷenyaḥ | mahaḥ | arbhāya | jīvase | puru-trā | yat | abhavat | sūḥ | aha
| ebhyaḥ | garbhebhyaḥ | magha-vā | viśva-darśataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ था ते॑ अग्ने श॒ चय॑
ु न्त आ॒योर्द॑ दा॒शर्वा ॑
ु जेभिराश ष
ु ा॒णाः । उ॒ भे यत्तो॒के तन॑य॒ े दधा॑ना ऋ॒तस्य॒
साम॑न्र॒णय॑न्त दे॒ वाः ॥

कथा ते अग्ने शुचयन्त आयोर्ददाशुर्वाजेभिराशुषाणाः । उभे यत्तोके तनये दधाना ऋतस्य सामन्रणयन्त दे वाः ॥

kathā te agne śucayanta āyor dadāśur vājebhir āśuṣāṇāḥ | ubhe yat toke tanaye dadhānā ṛtasya sāman
raṇayanta devāḥ ||

क॒ था । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । श॒ चय॑ ॑
ु न्तः । आ॒योः । द॒ दा॒शुः । वाजेभिः । आ॒श॒ षा॒
ु णाः । उ॒ भे इति॑ । यत ् । तो॒के इति॑ । तन॑ये ।
दधा॑नाः । ऋ॒तस्य॑ । साम॑न ् । र॒णय॑न्त । दे॒ वाः ॥

kathā | te | agne | śucayantaḥ | āyoḥ | dadāśuḥ | vājebhiḥ | āśuṣāṇāḥ | ubhe iti | yat | toke iti | tanaye |
dadhānāḥ | ṛtasya | sāman | raṇayanta | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

बोधा॑ मे अ॒ स्य वच॑सो यविष्ठ॒ मंहि॑ष्ठस्य॒ प्रभत
॑ ृ स्य स्वधावः । पीय॑ति त्वो॒ अनु॑ त्वो गण
ृ ाति
व॒ न्दारु॑ स्ते त॒ न्वं॑ वन्दे अग्ने ॥

बोधा मे अस्य वचसो यविष्ठ मंहिष्ठस्य प्रभत
ृ स्य स्वधावः । पीयति त्वो अनु त्वो गण
ृ ाति वन्दारुस्ते तन्वं वन्दे अग्ने
॥

bodhā me asya vacaso yaviṣṭha maṁhiṣṭhasya prabhṛtasya svadhāvaḥ | pīyati tvo anu tvo gṛṇāti vandārus
te tanvaṁ vande agne ||

बोध॑ । मे॒ । अ॒ स्य । वच॑सः । य॒वि॒ ष्ठ॒ । मंहि॑ष्ठस्य । प्रऽभत
॑ ृ स्य । स्व॒ धा॒ऽवः॒ । पीय॑ति । त्वः॒ । अनु॑ । त्वः॒ । ग॒ णा॒
ृ ति॒ ।
व॒ न्दारुः॑ । ते॒ । त॒न्व॑म ् । व॒ न्दे॒ । अ॒ ग्ने॒ ॥

bodha | me | asya | vacasaḥ | yaviṣṭha | maṃhiṣṭhasya | pra-bhṛtasya | svadhāvaḥ | pīyati | tvaḥ | anu | tvaḥ |
gṛṇāti | vandāruḥ | te | tanvam | vande | agne
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये पा॒यवो॑ मामते॒यं ते॑ अग्ने॒ पश्य॑न्तो अ॒ न्धं द॑ रि
ु ॒तादर॑ क्षन ् । र॒रक्ष॒ तान्त्स॒ क ॑ दिप्स॑न्त॒
ु ृ तो॑ वि॒ श्ववेदा॒
इद्रि॒ पवो॒ नाह॑ दे भःु ॥

ये पायवो मामतेयं ते अग्ने पश्यन्तो अन्धं दरि
ु तादरक्षन ् । ररक्ष तान्त्सुकृतो विश्ववेदा दिप्सन्त इद्रिपवो नाह दे भुः ॥

ye pāyavo māmateyaṁ te agne paśyanto andhaṁ duritād arakṣan | rarakṣa tān sukṛto viśvavedā dipsanta id
ripavo nāha debhuḥ ||

ये । पा॒यवः॑ । मा॒म॒ते॒यम ् । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । पश्य॑न्तः । अ॒ न्धम ् । दःु ॒ऽइ॒तात ् । अर॑ क्षन ् । र॒रक्ष॑ । तान ् । स॒ ऽक
॑ । दिप्स॑न्तः । इत ् । रि॒पवः॑ । न । अह॑ । दे॒ भुः॒ ॥
वि॒ श्वऽवेदाः

ye | pāyavaḥ | māmateyam | te | agne | paśyantaḥ | andham | duḥ-itāt | arakṣan | rarakṣa | tān | su-kṛtaḥ |
viśva-vedāḥ | dipsantaḥ | it | ripavaḥ | na | aha | debhuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो नो॑ अग्ने॒ अर॑ रिवाँ अघा॒यरु ॑ राती॒वा म॒ र्चय॑ति द्व॒ येन॑ । मन्त्रो॑ ग॒ रुः
ु पनु र॑ स्त॒ ु सो अ॑स्मा॒ अनु॑ मक्ष
ृ ीष्ट
त॒ न्वं॑ दरु
ु ॒क्तैः ॥

यो नो अग्ने अररिवाँ अघायुररातीवा मर्चयति द्वयेन । मन्त्रो गुरुः पुनरस्तु सो अस्मा अनु मक्ष
ृ ीष्ट तन्वं दरु
ु क्तैः ॥

yo no agne ararivām̐ aghāyur arātīvā marcayati dvayena | mantro guruḥ punar astu so asmā anu mṛkṣīṣṭa
tanvaṁ duruktaiḥ ||

यः । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । अर॑ रिऽवान ् । अ॒ घ॒ ऽयुः । अ॒ रा॒ति॒ऽवा । म॒ र्चय॑ति । द्व॒ येन॑ । मन्त्रः॑ । ग॒ रुः
ु । पुनः॑ । अ॒ स्त॒ ु । सः । अ॒ स्मै॒
। अनु॑ । म॒ क्षी॒
ृ ष्ट॒ । त॒न्व॑म ् । दःु ॒ऽउ॒ क्तैः ॥

yaḥ | naḥ | agne | arari-vān | agha-yuḥ | arāti-vā | marcayati | dvayena | mantraḥ | guruḥ | punaḥ | astu | saḥ |
asmai | anu | mṛkṣīṣṭa | tanvam | duḥ-uktaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त वा॒ यः स॑हस्य प्रवि॒ द्वान्मर्तो॒ मर्तं॑ म॒ र्चय॑ति द्व॒ येन॑ । अत॑: पाहि स्तवमान स्त॒ वन्त॒
ु मग्ने॒
माकि॑र्नो दरि
ु ॒ताय॑ धायीः ॥

उत वा यः सहस्य प्रविद्वान्मर्तो मर्तं मर्चयति द्वयेन । अतः पाहि स्तवमान स्तुवन्तमग्ने माकिर्नो दरि
ु ताय धायीः ॥

uta vā yaḥ sahasya pravidvān marto martam marcayati dvayena | ataḥ pāhi stavamāna stuvantam agne
mākir no duritāya dhāyīḥ ||

॑ ् । म॒ र्चय॑ति । द्व॒ येन॑ । अतः॑ । पा॒हि॒ । स्त॒व॒ मा॒न॒ । स्त॒ वन्त॑
उ॒ त । वा॒ । यः । स॒ ह॒स्य॒ । प्र॒ ऽवि॒ द्वान ् । मर्तः॑ । मर्तम ु म्।
अग्ने॑ । माकिः॑ । नः॒ । दःु ॒ऽइ॒ताय॑ । धा॒यीः॒ ॥

uta | vā | yaḥ | sahasya | pra-vidvān | martaḥ | martam | marcayati | dvayena | ataḥ | pāhi | stavamāna |
stuvantam | agne | mākiḥ | naḥ | duḥ-itāya | dhāyīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मथी॒द्यदीं॑ वि॒ ष्टो मा॑त॒रिश्वा॒ होता॑रं वि॒ श्वाप्संु॑ वि॒ श्वदे॑ व्यम ् । नि यं द॒ धर्म
ु न॑ ॒ ष्या॑
ु सु वि॒ क्षु स्व१॒॒॑॑र्ण चि॒ त्रं
वपष
ु॑ े वि॒ भाव॑म ् ॥

मथीद्यदीं विष्टो मातरिश्वा होतारं विश्वाप्सुं विश्वदे व्यम ् । नि यं दधुर्मनुष्यासु विक्षु स्वर्ण चित्रं वपुषे विभावम ् ॥

mathīd yad īṁ viṣṭo mātariśvā hotāraṁ viśvāpsuṁ viśvadevyam | ni yaṁ dadhur manuṣyāsu vikṣu svar ṇa
citraṁ vapuṣe vibhāvam ||

मथी॑त ् । यत ् । ई॒म ् । वि॒ ष्टः । मा॒त॒रिश्वा॑ । होता॑रम ् । वि॒ श्वऽअ॑प्सुम ् । वि॒ श्वऽदे॑ व्यम ् । नि । यम ् । द॒ धुः । म॒ न॒ ष्या॑
ु सु ।
वि॒ क्षु । स्वः॑ । न । चि॒ त्रम ् । वपष
ु॑ े । वि॒ भाऽव॑म ् ॥

mathīt | yat | īm | viṣṭaḥ | mātariśvā | hotāram | viśva-apsum | viśva-devyam | ni | yam | dadhuḥ | manuṣyāsu
| vikṣu | svaḥ | na | citram | vapuṣe | vibhāvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ दा॒नमिन्न द॑ दभन्त॒ मन्मा॒ग्निर्वरू॑थं॒ मम॒ तस्य॑ चाकन ् । ज॒ षन्त॒
ु विश्वा॑न्यस्य॒ कर्मोप॑स्तति
ु ं॒
भर॑ माणस्य का॒रोः ॥

ददानमिन्न ददभन्त मन्माग्निर्वरूथं मम तस्य चाकन ् । जुषन्त विश्वान्यस्य कर्मोपस्तुति ं भरमाणस्य कारोः ॥

dadānam in na dadabhanta manmāgnir varūtham mama tasya cākan | juṣanta viśvāny asya karmopastutim
bharamāṇasya kāroḥ ||

द॒ दा॒नम ् । इत ् । न । द॒ द॒भ॒न्त॒ । मन्म॑ । अ॒ ग्निः । वरू॑थम ् । मम॑ । तस्य॑ चा॒क॒न ् । ज॒ षन्त॑
ु । विश्वा॑नि । अ॒ स्य॒ । कर्म॑ ।
उप॑ऽस्तुतिम ् । भर॑ माणस्य । का॒रोः ॥

dadānam | it | na | dadabhanta | manma | agniḥ | varūtham | mama | tasyacākan | juṣanta | viśvāni | asya |
karma | upa-stutim | bharamāṇasya | kāroḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नित्ये॑ चि॒ न्नु यं सद॑ ने जग॒ भ्रे
ृ प्रश॑स्तिभिर्दधि॒ रे य॒ ज्ञिया॑सः । प्र सू न॑यन्त ग॒ भय॑
ृ न्त इ॒ष्टावश्वा॑सो॒ न
र॒थ्यो॑ रारहा॒णाः ॥

नित्ये चिन्नु यं सदने जगभ्र
ृ े प्रशस्तिभिर्दधिरे यज्ञियासः । प्र सू नयन्त गभ
ृ यन्त इष्टावश्वासो न रथ्यो रारहाणाः ॥

nitye cin nu yaṁ sadane jagṛbhre praśastibhir dadhire yajñiyāsaḥ | pra sū nayanta gṛbhayanta iṣṭāv aśvāso
na rathyo rārahāṇāḥ ||

नित्ये॑ । चि॒ त ् । नु । यम ् । सद॑ ने । ज॒ ग॒ भ्रे
ृ । प्रश॑स्तिऽभिः । द॒ धि॒रे । य॒ ज्ञिया॑सः । प्र । सु । न॒ य॒न्त॒ । ग॒ भय॑
ृ न्तः । इ॒ष्टौ ।
अश्वा॑सः । न । र॒थ्यः॑ । र॒रह ॒ ा॒णाः ॥

nitye | cit | nu | yam | sadane | jagṛbhre | praśasti-bhiḥ | dadhire | yajñiyāsaḥ | pra | su | nayanta | gṛbhayantaḥ
| iṣṭau | aśvāsaḥ | na | rathyaḥ | rarahāṇāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ रूणि॑
ु द॒ स्मो नि रि॑ णाति॒ जम्भै॒ राद्रो॑चते॒ वन॒ आ वि॒ भावा॑ । आद॑ स्य॒ वातो॒ अनु॑ वाति शो॒चिरस्त॒ र्न
ु
शर्या॑मस॒ नामन॒ ु द्यन
ू ्॥

पुरूणि दस्मो नि रिणाति जम्भैराद्रोचते वन आ विभावा । आदस्य वातो अनु वाति शोचिरस्तुर्न शर्यामसनामनु द्यून ्
॥

purūṇi dasmo ni riṇāti jambhair ād rocate vana ā vibhāvā | ād asya vāto anu vāti śocir astur na śaryām
asanām anu dyūn ||

प॒ ुरूणि॑ । द॒ स्मः । नि । रि॒णा॒ति॒ । जम्भैः॑ । आत ् । रो॒च॒ते॒ । वने॑ । आ । वि॒ भाऽवा॑ । आत ् । अ॒ स्य॒ । वातः॑ । अनु॑ । वा॒ति॒ ।
शो॒चिः । अस्तुः॑ । न । शर्याम ॑ ् । अ॒ स॒ नाम ् । अनु॑ । द्यून ् ॥

purūṇi | dasmaḥ | ni | riṇāti | jambhaiḥ | āt | rocate | vane | ā | vibhāvā | āt | asya | vāta ḥ | anu | vāti | śociḥ |
astuḥ | na | śaryām | asanām | anu | dyūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यं रि॒पवो॒ न रि॑ ष॒ण्यवो॒ गर्भे॒ सन्तं॑ रे ष॒णा रे ॒षय॑न्ति । अ॒ न्धा अ॑प॒श्या न द॑ भन्नभि॒ ख्या नित्या॑स ईं
प्रे॒तारो॑ अरक्षन ् ॥

न यं रिपवो न रिषण्यवो गर्भे सन्तं रे षणा रे षयन्ति । अन्धा अपश्या न दभन्नभिख्या नित्यास ईं प्रेतारो अरक्षन ् ॥

na yaṁ ripavo na riṣaṇyavo garbhe santaṁ reṣaṇā reṣayanti | andhā apaśyā na dabhann abhikhyā nityāsa
īm pretāro arakṣan ||

न । यम ् । रि॒पवः॑ । न । रि॒ष॒ण्यवः॑ । गर्भे॑ । सन्त॑म ् । रे ॒ष॒णाः । रे ॒षय॑न्ति । अ॒ न्धाः । अ॒ प॒ श्याः । न । द॒ भ॒न ् । अ॒ भि॒ ऽख्या ।
नित्या॑सः । ई॒म ् । प्रे॒तारः॑ । अ॒ र॒क्ष॒न ् ॥

na | yam | ripavaḥ | na | riṣaṇyavaḥ | garbhe | santam | reṣaṇāḥ | reṣayanti | andhāḥ | apaśyāḥ | na | dabhan |
abhi-khyā | nityāsaḥ | īm | pretāraḥ | arakṣan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ हः स रा॒य एष॑त॒ े पति॒ र्द न्नि॒ न इ॒नस्य॒ वसन
ु॑ ः प॒ द आ । उप॒ ध्रज॑न्त॒ मद्र॑ यो वि॒ धन्नित ् ॥

महः स राय एषते पतिर्दन्निन इनस्य वसुनः पद आ । उप ध्रजन्तमद्रयो विधन्नित ् ॥

mahaḥ sa rāya eṣate patir dann ina inasya vasunaḥ pada ā | upa dhrajantam adrayo vidhann it ||

म॒ हः । सः । रा॒यः । आ । ई॒ष॒त॒ े । पतिः॑ । दन ् । इ॒नः । इ॒नस्य॑ । वसन
ु॑ ः । प॒ दे । आ । उप॑ । ध्रज॑न्तम ् । अद्र॑ यः । वि॒ धन ् ।
इत ् ॥

mahaḥ | saḥ | rāyaḥ | ā | īṣate | patiḥ | dan | inaḥ | inasya | vasunaḥ | pade | ā | upa | dhrajantam | adrayaḥ |
vidhan | it
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ा॑ न॒ रां न रोद॑ स्यो॒: श्रवो॑भि॒रस्ति॑ जी॒वपी॑तसर्गः । प्र यः स॑स्रा॒णः शि॑श्री॒त योनौ॑ ॥
स यो वष

स यो वष
ृ ा नरां न रोदस्योः श्रवोभिरस्ति जीवपीतसर्गः । प्र यः सस्राणः शिश्रीत योनौ ॥

sa yo vṛṣā narāṁ na rodasyoḥ śravobhir asti jīvapītasargaḥ | pra yaḥ sasrāṇaḥ śiśrīta yonau ||

ृ ा॑ । न॒ रान ् । न । रोद॑ स्योः । श्रवः॑ऽभिः । अस्ति॑ । जी॒वपी॑तऽसर्गः । प्र । यः । स॒ स्रा॒णः । शि॒ श्री॒त । योनौ॑ ॥
सः । यः । वष

saḥ | yaḥ | vṛṣā | narān | na | rodasyoḥ | śravaḥ-bhiḥ | asti | jīvapīta-sagarḥ | pra | yaḥ | sasrāṇaḥ | śiśrīta |
yonau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ मदी॑दे॒ दत्य॑: क॒ विर्नभ॒
आ यः परु ं ॒ नार्मिणी॒ ॑ न्यो॒३॒॒॑॑ नार्वा॑ । सरू ो॒ न रु॑ रु॒क्वाञ्छ॒ तात्मा॑ ॥

आ यः पुरं नार्मिणीमदीदे दत्यः कविर्नभन्यो नार्वा । सूरो न रुरुक्वाञ्छतात्मा ॥

ā yaḥ puraṁ nārmiṇīm adīded atyaḥ kavir nabhanyo nārvā | sūro na rurukvāñ chatātmā ||

॑
आ । यः । पुर॑म ् । नार्मिणीम ् । अदी॑दे त ् । अत्यः॑ । क॒ विः । न॒भ॒ न्यः॑ । नार्वा॑ । सूरः॑ । न । रु॒रु॒क्वान ् । श॒ तऽआ॑त्मा ॥

ā | yaḥ | puram | nārmiṇīm | adīdet | atyaḥ | kaviḥ | nabhanyaḥ | nārvā | sūraḥ | na | rurukvān | śata-ātmā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि द्वि॒ जन्मा॒ त्री रो॑च॒नानि॒ विश्वा॒ रजां॑सि शश
ु च
ु ा॒नो अ॑स्थात ् । होता॒ यजि॑ष्ठो अ॒ पां स॒ धस्थ॑श ॥

अभि द्विजन्मा त्री रोचनानि विश्वा रजांसि शुशुचानो अस्थात ् । होता यजिष्ठो अपां सधस्थे ॥

abhi dvijanmā trī rocanāni viśvā rajāṁsi śuśucāno asthāt | hotā yajiṣṭho apāṁ sadhasthe ||

अ॒ भि । द्वि॒ ऽजन्मा॑ । त्री । रो॒च॒नानि॑ । विश्वा॑ । रजां॑सि । श॒ श ु नः । अ॒ स्था॒त ् । होता॑ । यजि॑ष्ठः । अ॒ पाम ् । स॒ धऽस्थे॑ ॥
ु ॒ चा॒

abhi | dvi-janmā | trī | rocanāni | viśvā | rajāṃsi | śuśucānaḥ | asthāt | hotā | yajiṣṭhaḥ | apām | sadha-sthe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं स होता॒ यो द्वि॒ जन्मा॒ विश्वा॑ द॒ धे वार्या॑णि श्रव॒ स्या । मर्तो॒ यो अ॑स्मै स॒ त
ु क
ु ो॑ द॒ दाश॑ ॥

अयं स होता यो द्विजन्मा विश्वा दधे वार्याणि श्रवस्या । मर्तो यो अस्मै सत
ु ुको ददाश ॥

ayaṁ sa hotā yo dvijanmā viśvā dadhe vāryāṇi śravasyā | marto yo asmai sutuko dadāśa ||

अ॒ यम ् । सः । होता॑ । यः । द्वि॒ ऽजन्मा॑ । विश्वा॑ । द॒ धे । वार्या॑णि । श्र॒व॒स्या । मर्तः॑ । यः । अ॒ स्मै॒ । स॒ ऽत
ु ुकः॑ । द॒ दाश॑ ॥

ayam | saḥ | hotā | yaḥ | dvi-janmā | viśvā | dadhe | vāryāṇi | śravasyā | martaḥ | yaḥ | asmai | su-tukaḥ |
dadāśa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ रु
ु त्वा॑ दा॒श्वान्वो॑चऽरिर॑
े॒ ॑ शर॒ण आ म॒ हस्य॑ ॥
ग्ने॒ तव॑ स्वि॒ दा । तो॒दस्येव

पुरु त्वा दाश्वान्वोचेऽरिरग्ने तव स्विदा । तोदस्येव शरण आ महस्य ॥

puru tvā dāśvān voce 'rir agne tava svid ā | todasyeva śaraṇa ā mahasya ||

प॒ ुरु । त्वा॒ । दा॒स्वान ् । वो॒चे॒ । अ॒ रिः । अ॒ ग्ने॒ । तव॑ । स्वि॒ त ् । आ । तो॒दस्य॑ऽइव । श॒ र॒णे । आ । म॒ हस्य॑ ॥

puru | tvā | dāsvān | voce | ariḥ | agne | tava | svit | ā | todasya-iva | śaraṇe | ā | mahasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ष्णि
ु क्
THE MANTRA

व्य॑नि॒नस्य॑ ध॒ निन॑: प्रहो॒षे चि॒ दर॑ रुषः । क॒ दा च॒ न प्र॒ जिग॑तो॒ अदे॑ वयोः ॥

व्यनिनस्य धनिनः प्रहोषे चिदररुषः । कदा चन प्रजिगतो अदे वयोः ॥

vy aninasya dhaninaḥ prahoṣe cid araruṣaḥ | kadā cana prajigato adevayoḥ ||

वि । अ॒ नि॒नस्य॑ । ध॒ निनः॑ । प्र॒ ऽहो॒षे । चि॒ त ् । अर॑ रुषः । क॒ दा । च॒ न । प्र॒ ऽजिग॑तः । अदे॑ वऽयोः ॥

vi | aninasya | dhaninaḥ | pra-hoṣe | cit | araruṣaḥ | kadā | cana | pra-jigataḥ | adeva-yoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स च॒ न्द्रो वि॑प्र॒ मर्त्यो॑ म॒ हो व्राध॑न्तमो दि॒ वि । प्रप्रेत्ते॑ अग्ने व॒ नष
ु :॑ स्याम ॥

स चन्द्रो विप्र मर्त्यो महो व्राधन्तमो दिवि । प्रप्रेत्ते अग्ने वनुषः स्याम ॥

sa candro vipra martyo maho vrādhantamo divi | pra-pret te agne vanuṣaḥ syāma ||

सः । च॒ न्द्रः । वि॒ प्र॒ । मर्त्यः॑ । म॒ हः । व्राध॑न ्ऽतमः । दि॒ वि । प्रऽप्र॑ । इत ् । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । व॒ नुषः॑ । स्याम ॥

saḥ | candraḥ | vipra | martyaḥ | mahaḥ | vrādhan-tamaḥ | divi | pra-pra | it | te | agne | vanuṣaḥ | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मि॒ त्रं न यं शिम्या॒ गोषु॑ ग॒ व्यव॑: स्वा॒ध्यो॑ वि॒ दथे॑ अ॒ प्सु जीज॑नन ् । अरे॑ जेतां॒ रोद॑ सी॒ पाज॑सा गि॒ रा प्रति॑
प्रि॒ यं य॑ज॒तं ज॒ नष
ु ा॒मव॑: ॥

मित्रं न यं शिम्या गोषु गव्यवः स्वाध्यो विदथे अप्सु जीजनन ् । अरे जेतां रोदसी पाजसा गिरा प्रति प्रियं यजतं
जनष
ु ामवः ॥

mitraṁ na yaṁ śimyā goṣu gavyavaḥ svādhyo vidathe apsu jījanan | arejetāṁ rodasī pājasā girā prati
priyaṁ yajataṁ januṣām avaḥ ||

मि॒ त्रम ् । न । यम ् । शिम्या॑ । गोषु॑ । ग॒ व्यवः॑ । स॒ ऽआ ु ॒ ध्यः॑ । वि॒ दथे॑ । अ॒ प ्ऽसु । जीज॑नन ् । अरे॑ जेताम ् । रोद॑ सी॒ इति॑ ।
पाज॑सा । गि॒ रा । प्रति॑ । प्रि॒ यम ् । य॒ ज॒तम ् । ज॒ नष
ु ा॑म ् । अवः॑ ॥

mitram | na | yam | śimyā | goṣu | gavyavaḥ | su-ādhyaḥ | vidathe | ap-su | jījanan | arejetām | rodasī iti |
pājasā | girā | prati | priyam | yajatam | januṣām | avaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्ध॒ त्यद्वां॑ परु ु :॑ । अध॒ क्रतंु॑ विदतं गा॒तम
ु मी॒ळ्हस्य॑ सो॒मिन॒ : प्र मि॒ त्रासो॒ न द॑ धि॒रे स्वा॒भव ॑ उ॒ त
ु र्चत
श्रुत
॑ ं वष
ृ णा प॒ स्त्या॑वतः ॥

यद्ध त्यद्वां पुरुमीळ्हस्य सोमिनः प्र मित्रासो न दधिरे स्वाभुवः । अध क्रतुं विदतं गातुमर्चत उत श्रुतं वष
ृ णा
पस्त्यावतः ॥

yad dha tyad vām purumīḻhasya sominaḥ pra mitrāso na dadhire svābhuvaḥ | adha kratuṁ vidataṁ gātum
arcata uta śrutaṁ vṛṣaṇā pastyāvataḥ ||

यत ् । ह॒ । त्यत ् । वा॒म ् । प॒ रु॒
ु ऽमी॒ळ्हस्य॑ । सो॒मिनः॑ । प्र । मि॒ त्रासः॑ । न । द॒ धि॒रे । स॒ ऽआ
ु ॒ भुवः॑ । अध॑ । क्रतम
ु॑ ् । वि॒ द॒त॒म ् ।
गा॒तम ॑ । उ॒ त । श्रत॒म
ु ् । अर्चते ् । व॒ ष॒ृ णा॒ । प॒ स्त्य॑ऽवतः ॥
॒ु

yat | ha | tyat | vām | puru-mīḷhasya | sominaḥ | pra | mitrāsaḥ | na | dadhire | su-ābhuvaḥ | adha | kratum |
vidatam | gātum | arcate | uta | śrutam | vṛṣaṇā | pastya-vataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॑ भषू न्क्षि॒तयो॒ जन्म॒ रोद॑ स्योः प्र॒ वाच्यं॑ वष ॑ ॒ ताय॒
ृ णा॒ दक्ष॑से म॒ हे । यदीम ृ ॑ ॒ प्र होत्र॑या॒
भर॑ थो॒ यदर्वते
शिम्या॑ वीथो अध्व॒ रम ् ॥

आ वां भूषन्क्षितयो जन्म रोदस्योः प्रवाच्यं वष
ृ णा दक्षसे महे । यदीमत
ृ ाय भरथो यदर्वते प्र होत्रया शिम्या वीथो
अध्वरम ् ॥

ā vām bhūṣan kṣitayo janma rodasyoḥ pravācyaṁ vṛṣaṇā dakṣase mahe | yad īm ṛtāya bharatho yad arvate
pra hotrayā śimyā vītho adhvaram ||

आ । वा॒म ् । भ॒ ष॒
ू न ् । क्षि॒तयः॑ । जन्म॑ । रोद॑ स्योः । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । व॒ ष॒ृ णा॒ । दक्ष॑से । म॒ हे । यत ् । ई॒म ् । ऋ॒ताय॑ । भर॑ थः ।
॑ । प्र । होत्र॑या । शिम्या॑ । वी॒थः॒ । अ॒ ध्व॒ रम ् ॥
यत ् । अर्वते

ā | vām | bhūṣan | kṣitayaḥ | janma | rodasyoḥ | pra-vācyam | vṛṣaṇā | dakṣase | mahe | yat | īm | ṛtāya |
bharathaḥ | yat | arvate | pra | hotrayā | śimyā | vīthaḥ | adhvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र सा क्षि॒तिर॑ सरु ॒ या महि॑ प्रि॒ य ऋता॑वानाव॒ तमा
ृ घो॑षथो ब॒ हत
ृ ् । य॒ वं
ु दि॒ वो बह
॑ ृ ॒ तो दक्ष॑मा॒भव
ु ॒ ं गां न
ध॒ र्युप॑
ु यञ्
ु जाथे अ॒ पः ॥

प्र सा क्षितिरसुर या महि प्रिय ऋतावानावत
ृ मा घोषथो बह
ृ त ् । युवं दिवो बह
ृ तो दक्षमाभुवं गां न धुर्युप यञ्
ु जाथे अपः ॥

pra sā kṣitir asura yā mahi priya ṛtāvānāv ṛtam ā ghoṣatho bṛhat | yuvaṁ divo bṛhato dakṣam ābhuvaṁ
gāṁ na dhury upa yuñjāthe apaḥ ||

प्र । सा । क्षि॒तिः । अ॒ स॒ र॒ु । या । महि॑ । प्रि॒ या । ऋत॑ऽवानौ । ऋ॒तम ् । आ । घो॒ष॒थः॒ । ब॒ हत
ृ ् । य॒ वम
ु ् । दि॒ वः । ब॒ ह
ृ ॒ तः॒ ।
दक्ष॑म ् । आ॒ऽभुवम॑ ् । गाम ् । न । ध॒ ुरि । उप॑ । य॒ ञ्जा॒
ु थे॒ इति॑ । अ॒ पः ॥

pra | sā | kṣitiḥ | asura | yā | mahi | priyā | ṛta-vānau | ṛtam | ā | ghoṣathaḥ | bṛhat | yuvam | divaḥ | bṛhataḥ |
dakṣam | ābhuvam | gām | na | dhuri | upa | yuñjātheiti | apaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ ही अत्र॑ महि॒ना वार॑ मण्ृ वथोऽरे ॒णव॒ स्तज
ु ॒ आ सद्म॑न्धे॒ नव॑: । स्वर॑ न्ति॒ ता उ॑ प॒ रता॑ति॒ सर्य
ू ॒ मा नि॒ म्रच
ु ॑
उ॒ षस॑स्तक्व॒ वीरि॑ व ॥

मही अत्र महिना वारमण्ृ वथोऽरे णवस्तुज आ सद्मन्धेनवः । स्वरन्ति ता उपरताति सूर्यमा निम्रुच उषसस्तक्ववीरिव ॥

mahī atra mahinā vāram ṛṇvatho 'reṇavas tuja ā sadman dhenavaḥ | svaranti tā uparatāti sūryam ā nimruca
uṣasas takvavīr iva ||

॑ ्
म॒ ही । अत्र॑ । म॒ हि॒ना । वार॑ म ् । ऋ॒ण्व॒ थः॒ । अ॒ रे ॒णवः॑ । तुजः॑ । आ । सद्म॑न ् । धे॒ नवः॑ । स्वर॑ न्ति । ताः । उ॒ प॒रऽता॑ति । सूर्यम
। आ । नि॒ ऽम्रुचः॑ । उ॒ षसः॑ । त॒ क्व॒ वीःऽइ॑व ॥

mahī | atra | mahinā | vāram | ṛṇvathaḥ | areṇavaḥ | tujaḥ | ā | sadman | dhenavaḥ | svaranti | tāḥ | upara-tāti |
sūryam | ā | ni-mrucaḥ | uṣasaḥ | takvavīḥ-iva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वा॑म॒ ताय॑
ृ ॑ ष
के॒शिनीरनू त॒ मित्र॒ यत्र॒ वरु॑ ण गा॒तम ॑ । अव॒ त्मना॑ स॒ जतं
ु र्चथः ृ ॒ पिन्व॑त॒ ं धियो॑ य॒ वं
ु
विप्र॑स्य॒ मन्म॑नामिरज्यथः ॥

आ वामतृ ाय केशिनीरनूषत मित्र यत्र वरुण गातुमर्चथः । अव त्मना सज
ृ तं पिन्वतं धियो युवं विप्रस्य
मन्मनामिरज्यथः ॥

ā vām ṛtāya keśinīr anūṣata mitra yatra varuṇa gātum arcathaḥ | ava tmanā sṛjatam pinvataṁ dhiyo yuvaṁ
viprasya manmanām irajyathaḥ ||

आ । वा॒म ् । ऋ॒ताय॑ । के॒शिनीः॑ । अ॒ न॒ ष॒ ॑ । अव॑ । त्मना॑ । स॒ जत॑
ू त॒ । मित्र॑ । यत्र॑ । वरु॑ ण । गा॒तुम ् । अर्चथः ृ म ् । पिन्व॑तम ् ।
धियः॑ । य॒ वम
ु ् । विप्र॑स्य । मन्म॑नाम ् । इ॒र॒ज्य॒ थः॒ ॥

ā | vām | ṛtāya | keśinīḥ | anūṣata | mitra | yatra | varuṇa | gātum | arcathaḥ | ava | tmanā | sṛjatam | pinvatam |
dhiyaḥ | yuvam | viprasya | manmanām | irajyathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो वां॑ य॒ ज्ञैः श॑शमा॒नो ह॒ दाश॑ति क॒ विर्होता॒ यज॑ति मन्म॒ साध॑नः । उपाह॒ तं गच्छ॑ थो वी॒थो
अ॑ध्व॒ रमच्छा॒ गिर॑ : सम
ु ॒ तिं ग॑न्तमस्म॒ यू ॥

यो वां यज्ञैः शशमानो ह दाशति कविर्होता यजति मन्मसाधनः । उपाह तं गच्छथो वीथो अध्वरमच्छा गिरः सुमतिं
गन्तमस्मयू ॥

yo vāṁ yajñaiḥ śaśamāno ha dāśati kavir hotā yajati manmasādhanaḥ | upāha taṁ gacchatho vītho
adhvaram acchā giraḥ sumatiṁ gantam asmayū ||

यः । वा॒म ् । य॒ ज्ञैः । श॒ श॒ मा॒नः । ह॒ । दाश॑ति । क॒ विः । होता॑ । यज॑ति । म॒ न्म॒ ऽसाध॑नः । उप॑ । अह॑ । तम ् । गच्छ॑ थः ।
वी॒थः । अ॒ ध्व॒ रम ् । अच्छ॑ । गिरः॑ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । ग॒ न्त॒म ् । अ॒ स्म॒ यू इत्य॑स्म॒ ऽयू ॥

yaḥ | vām | yajñaiḥ | śaśamānaḥ | ha | dāśati | kaviḥ | hotā | yajati | manma-sādhanaḥ | upa | aha | tam |
gacchathaḥ | vīthaḥ | adhvaram accha | giraḥ | su-matim | gantam | asmayū ity asma-yū
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ वां
ु य॒ ज्ञैः प्र॑थ॒मा गोभि॑रञ्जत॒ ऋता॑वाना॒ मन॑सो॒ न प्रयक्ति
ु॑ षु । भर॑ न्ति वां॒ मन्म॑ना सं॒ यता॒
गिरोऽदृ॑प्यता॒ मन॑सा रे ॒वदा॑शाथे ॥

युवां यज्ञैः प्रथमा गोभिरञ्जत ऋतावाना मनसो न प्रयुक्तिषु । भरन्ति वां मन्मना संयता गिरोऽदृप्यता मनसा
रे वदाशाथे ॥

yuvāṁ yajñaiḥ prathamā gobhir añjata ṛtāvānā manaso na prayuktiṣu | bharanti vām manmanā saṁyatā
giro 'dṛpyatā manasā revad āśāthe ||

य॒ ुवाम ् । य॒ ज्ञैः । प्र॒ थ॒मा । गोभिः॑ । अ॒ ञ्ज॒ ते॒ । ऋत॑ऽवाना । मन॑सः । न । प्रऽयक्ति
ु॑ षु । भर॑ न्ति । वा॒म ् । मन्म॑ना ।
स॒ म ्ऽयता॑ । गिरः॑ । अदृ॑प्यता । मन॑सा । रे ॒वत ् । आ॒शा॒थे॒ इति॑ ॥

yuvām | yajñaiḥ | prathamā | gobhiḥ | añjate | ṛta-vānā | manasaḥ | na | pra-yuktiṣu | bharanti | vām |
manmanā | sam-yatā | giraḥ | adṛpyatā | manasā | revat | āśātheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

रे ॒वद्वयो॑ दधाथे रे ॒वदा॑शाथे॒ नरा॑ मा॒याभि॑रि॒तऊ॑ति॒ माहि॑ नम ् । न वां॒ द्यावोऽह॑भि॒र्नोत सिन्ध॑वो॒ न
दे॑ व॒ त्वं प॒ णयो॒ नान॑शर्म
ु ॒ घम ् ॥

रे वद्वयो दधाथे रे वदाशाथे नरा मायाभिरितऊति माहिनम ् । न वां द्यावोऽहभिर्नोत सिन्धवो न दे वत्वं पणयो
नानशर्म
ु घम ् ॥

revad vayo dadhāthe revad āśāthe narā māyābhir itaūti māhinam | na vāṁ dyāvo 'habhir nota sindhavo na
devatvam paṇayo nānaśur magham ||

रे ॒वत ् । वयः॑ । द॒ धा॒थे॒ । रे ॒वत ् । आ॒शा॒थे॒ इति॑ । नरा॑ । मा॒याभिः॑ । इ॒तःऽऊ॑ति । माहि॑ नम ् । न । वा॒म ् । द्यावः॑ । अह॑ऽभिः ।
न । उ॒ त । सिन्ध॑वः । न । दे॒ व॒ऽत्वम ् । प॒ णयः॑ । न । आ॒न॒ शःु ॒ । म॒ घम ् ॥

revat | vayaḥ | dadhāthe | revat | āśātheiti | narā | māyābhiḥ | itaḥ-ūti | māhinam | na | vām | dyāvaḥ | aha-
bhiḥ | na | uta | sindhavaḥ | na | deva-tvam | paṇayaḥ | na | ānaśuḥ | magham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु वस्त्रा॑णि पीव॒ सा व॑साथे य॒ वोरच्छि॑
ु द्रा॒ मन्त॑वो ह॒ सर्गा॑: । अवा॑तिरत॒ मनत
॑ृ ानि॒ विश्व॑ ऋ॒तेन॑
मित्रावरुणा सचेथे ॥

युवं वस्त्राणि पीवसा वसाथे युवोरच्छिद्रा मन्तवो ह सर्गाः । अवातिरतमनत
ृ ानि विश्व ऋतेन मित्रावरुणा सचेथे ॥

yuvaṁ vastrāṇi pīvasā vasāthe yuvor acchidrā mantavo ha sargāḥ | avātiratam anṛtāni viśva ṛtena
mitrāvaruṇā sacethe ||

य॒ ुवम ् । वस्त्रा॑णि । पी॒व॒सा । व॒ सा॒थे॒ इति॑ । य॒ वोःु । अच्छि॑ द्राः । मन्त॑वः । ह॒ । सर्गाः॑ । अव॑ । अ॒ ति॒र॒त॒म ् । अनत
॑ृ ानि ।
विश्वा॑ । ऋ॒तेन॑ । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । स॒ चे॒ थे॒ इति॑ ॥

yuvam | vastrāṇi | pīvasā | vasātheiti | yuvoḥ | acchidrāḥ | mantavaḥ | ha | sargāḥ | ava | atiratam | anṛtāni |
viśvā | ṛtena | mitrāvaruṇā | sacetheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तच्च॒ न त्वो॒ वि चि॑केतदे षां स॒ त्यो मन्त्र॑: कविश॒ स्त ऋघा॑वान ् । त्रिर॒ श्रिं॑ हन्ति॒ चतुर॑ श्रिरु॒ग्रो दे॑ व॒ निदो॒
ह प्र॑थ॒मा अ॑जर्य
ू न ्॥

एतच्चन त्वो वि चिकेतदे षां सत्यो मन्त्रः कविशस्त ऋघावान ् । त्रिरश्रिं हन्ति चतुरश्रिरुग्रो दे वनिदो ह प्रथमा अजूर्यन ् ॥

etac cana tvo vi ciketad eṣāṁ satyo mantraḥ kaviśasta ṛghāvān | triraśriṁ hanti caturaśrir ugro devanido ha
prathamā ajūryan ||

ए॒ तत ् । च॒ न । त्वः॒ । वि । चि॒ के॒त॒त ् । ए॒ षा॒म ् । स॒ त्यः । मन्त्रः॑ । क॒ वि॒ ऽश॒ स्तः । ऋघा॑वान ् । त्रिः॒ऽअश्रि॑म ् । ह॒न्ति॒ ।
चतुः॑ऽअश्रिः । उ॒ ग्रः । दे॒ व॒ऽनिदः॑ । ह॒ । प्र॒ थ॒माः । अ॒ ज॒ र्य॒न
ू ्॥

etat | cana | tvaḥ | vi | ciketat | eṣām | satyaḥ | mantraḥ | kavi-śastaḥ | ṛghāvān | triḥ-aśrim | hanti | catuḥ-
aśriḥ | ugraḥ | deva-nidaḥ | ha | prathamāḥ | ajūryan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पादे॑ ति प्रथ॒ मा प॒ द्वती॑नां॒ कस्तद्वां॑ मित्रावरु॒णा चि॑केत । गर्भो॑ भा॒रं भ॑रत्॒ या चि॑दस्य ऋ॒तं
पिप॒ र्त्यनत
॑ृ ॒ ं नि ता॑रीत ् ॥

अपादे ति प्रथमा पद्वतीनां कस्तद्वां मित्रावरुणा चिकेत । गर्भो भारं भरत्या चिदस्य ऋतं पिपर्त्यनत
ृ ं नि तारीत ् ॥

apād eti prathamā padvatīnāṁ kas tad vām mitrāvaruṇā ciketa | garbho bhāram bharaty ā cid asya ṛtam
piparty anṛtaṁ ni tārīt ||

अ॒ पात ् । ए॒ ति॒ । प्र॒ थ॒मा । प॒ त ्ऽवती॑नाम ् । कः । तत ् । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । आ । चि॒ के॒त॒ । गर्भः॑ । भा॒रम ् । भ॒ र॒ति॒ । आ ।
चि॒ त ् । अ॒ स्य॒ । ऋ॒तम ् । पिप॑र्ति । अनत
॑ृ म ् । नि । ता॒रीत ् ॥

apāt | eti | prathamā | pat-vatīnām | kaḥ | tat | vām | mitrāvaruṇā | ā | ciketa | garbhaḥ | bhāram | bharati | ā |
cit | asya | ṛtam | piparti | anṛtam | ni | tārīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ यन्त॒ मित्परि॑ जा॒रं क॒ नीनां॒ पश्या॑मसि॒ नोप॑नि॒पद्य॑मानम ् । अन॑वपग्ृ णा॒ वित॑ता॒ वसा॑नं प्रि॒ यं
मि॒ त्रस्य॒ वरु॑ णस्य॒ धाम॑ ॥

प्रयन्तमित्परि जारं कनीनां पश्यामसि नोपनिपद्यमानम ् । अनवपग्ृ णा वितता वसानं प्रियं मित्रस्य वरुणस्य धाम ॥

prayantam it pari jāraṁ kanīnām paśyāmasi nopanipadyamānam | anavapṛgṇā vitatā vasānam priyam
mitrasya varuṇasya dhāma ||

प्र॒ ऽयन्त॑म ् । इत ् । परि॑ । जा॒रम ् । क॒ नीना॑म ् । पश्या॑मसि । न । उ॒ प॒ऽनि॒ पद्य॑मानम ् । अन॑वऽपग्ृ णा । विऽत॑ता । वसा॑नम ्
। प्रि॒ यम ् । मि॒ त्रस्य॑ । वरु॑ णस्य । धाम॑ ॥

pra-yantam | it | pari | jāram | kanīnām | paśyāmasi | na | upa-nipadyamānam | anava-pṛgṇā | vi-tatā |
vasānam | priyam | mitrasya | varuṇasya | dhāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ न॒ श्वो जा॒तो अ॑नभी॒शरु र्वा॒ कनि॑क्रदत्पतयद॒ र्ध्वसा॑
ू नःु । अ॒ चित्तं॒ ब्रह्म॑ जज
ु ष
ु ॒ र्युवा॑
ु न॒: प्र मि॒ त्रे धाम॒
वरु॑ णे ग॒ णन्त॑
ृ :॥

अनश्वो जातो अनभीशुरर्वा कनिक्रदत्पतयदर्ध्व
ू सानुः । अचित्तं ब्रह्म जुजुषुर्युवानः प्र मित्रे धाम वरुणे गण
ृ न्तः ॥

anaśvo jāto anabhīśur arvā kanikradat patayad ūrdhvasānuḥ | acittam brahma jujuṣur yuvānaḥ pra mitre
dhāma varuṇe gṛṇantaḥ ||

अ॒ न॒ श्वः । ज॒ तः । अ॒ न॒भी॒शुः । अर्वा॑ । कनि॑क्रदत ् । प॒ त॒य॒ त ् । ऊ॒ र्ध्वऽसा॑नुः । अ॒ चित्त॑म ् । ब्रह्म॑ । ज॒ ज
ु ॒ष
ु ुः॒ । युवा॑नः । प्र ।
मि॒ त्रे । धाम॑ । वरु॑ णे । ग॒ णन्तः॑
ृ ॥

anaśvaḥ | jataḥ | anabhīśuḥ | arvā | kanikradat | patayat | ūrdhva-sānuḥ | ac ittam | brahma | jujuṣuḥ |
yuvānaḥ | pra | mitre | dhāma | varuṇe | gṛṇantaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ धे॒ नवो॑ मामते॒यमव॑न्तीर्ब्रह्म॒ प्रियं॑ पीपय॒ न्त्सस्मि॒ न्नध
ू न
॑ ् । पि॒ त्वो भि॑क्षेत व॒ यन
ु ा॑नि
वि॒ द्वाना॒साविवा॑स॒न्नदि॑ तिमरु
ु ष्येत ् ॥

आ धेनवो मामतेयमवन्तीर्ब्रह्मप्रियं पीपयन्त्सस्मिन्नूधन ् । पित्वो भिक्षेत वयन
ु ानि
विद्वानासाविवासन्नदितिमरु
ु ष्येत ् ॥

ā dhenavo māmateyam avantīr brahmapriyam pīpayan sasminn ūdhan | pitvo bhikṣeta vayunāni vidvān
āsāvivāsann aditim uruṣyet ||

आ । धे॒ नवः॑ । मा॒म॒ते॒यम ् । अव॑न्तीः । ब्र॒ ह्म॒ ऽप्रिय॑म ् । पी॒प॒य॒न ् । सस्मि॑न ् । ऊध॑न ् । पि॒ त्वः । भि॒ क्षे॒त॒ । व॒ यन
ु ा॑नि ।
वि॒ द्वान ् । आ॒सा । आ॒ऽविवा॑सन ् । अदि॑ तिम ् । उ॒ रु॒ष्ये॒त ् ॥

ā | dhenavaḥ | māmateyam | avantīḥ | brahma-priyam | pīpayan | sasmin | ūdhan | pitvaḥ | bhikṣeta |
vayunāni | vidvān | āsā | āvivāsan | aditim | uruṣyet
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॑ मित्रावरुणा ह॒व्यजष्टि
ु॑ ं॒ नम॑सा दे वा॒वव॑सा ववत्ृ याम ् । अ॒ स्माकं॒ ब्रह्म॒ पत ॑ ासु सह्या अ॒ स्माकं॑
ृ न
व॒ ष्टिर्दि॒
ृ व्या सुप
॑ ा॒रा ॥

आ वां मित्रावरुणा हव्यजुष्टिं नमसा दे वाववसा ववत्ृ याम ् । अस्माकं ब्रह्म पत
ृ नासु सह्या अस्माकं वष्टि
ृ र्दिव्या सुपारा
॥

ā vām mitrāvaruṇā havyajuṣṭiṁ namasā devāv avasā vavṛtyām | asmākam brahma pṛtanāsu sahyā
asmākaṁ vṛṣṭir divyā supārā ||

आ । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । ह॒व्यऽजष्टि
ु॑ म ् । नम॑सा । दे वौ॑ । अव॑सा । व॒ व॒ त्या॒
ृ म ् । अ॒ स्माक॑म ् । ब्रह्म॑ । पत
ृ न
॑ ासु । स॒ ह्याः॒
। अ॒ स्माक॑म ् । व॒ ष्टिः
ृ । दि॒ व्या । स॒ ऽपा॒
ु रा ॥

ā | vām | mitrāvaruṇā | havya-juṣṭim | namasā | devau | avasā | vavṛtyām | asmākam | brahma | pṛtanāsu |
sahyāḥ | asmākam | vṛṣṭiḥ | divyā | su-pārā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यजा॑महे वां म॒ हः स॒ जोषा॑ ह॒व्येभिर्मि
॑ त्रावरुणा॒ नमो॑भिः । घ॒ तै ॑
ृ र्घृतस्न॒ ू अध॒ यद्वा॑म॒स्मे अ॑ध्व॒ र्यवो॒ न
धी॒तिभि॒ र्भर॑ न्ति ॥

यजामहे वां महः सजोषा हव्येभिर्मित्रावरुणा नमोभिः । घत
ृ र्घृ
ै तस्नू अध यद्वामस्मे अध्वर्यवो न धीतिभिर्भरन्ति ॥

yajāmahe vām mahaḥ sajoṣā havyebhir mitrāvaruṇā namobhiḥ | ghṛtair ghṛtasnū adha yad vām asme
adhvaryavo na dhītibhir bharanti ||

यजा॑महे । वा॒म ् । म॒ हः । स॒ ऽजोषाः॑ । ह॒व्येभिः॑ । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । नमः॑ऽभिः । घ॒ तै
ृ ः । घ॒ त॒स्न
ृ ॒ ू इति॑ घत
ृ ऽस्नू । अध॑ । यत ् ।
वा॒म ् । अ॒ स्मे इति॑ । अ॒ ध्व॒ र्यवः॑ । न । धी॒तिऽभिः॑ । भर॑ न्ति ॥

yajāmahe | vām | mahaḥ | sa-joṣāḥ | havyebhiḥ | mitrāvaruṇā | namaḥ-bhiḥ | ghṛtaiḥ | ghṛtasnūitighṛta-snū |
adha | yat | vām | asme iti | adhvaryavaḥ | na | dhīti-bhiḥ | bharanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रस्तति
ु॑ र्वां॒ धाम॒ न प्रयक्ति
ु॑ ॒ रया॑मि मित्रावरुणा सव
ु ॒ क्तिः
ृ । अ॒ नक्ति॒ यद्वां॑ वि॒ दथेष
॑ ॒ ु होता॑ स॒ म्नं
ु वां॑
स॒ रिर्वृ
ू षणा॒॑ विय॑क्षन ् ॥

प्रस्तुतिर्वां धाम न प्रयक्ति
ु रयामि मित्रावरुणा सुवक्ति
ृ ः । अनक्ति यद्वां विदथेषु होता सुम्नं वां सूरिर्वृषणावियक्षन ् ॥

prastutir vāṁ dhāma na prayuktir ayāmi mitrāvaruṇā suvṛktiḥ | anakti yad vāṁ vidatheṣu hotā sumnaṁ
vāṁ sūrir vṛṣaṇāv iyakṣan ||

प्रऽस्तति
ु॑ ः । वा॒म ् । धाम॑ । न । प्रऽयक्ति ु॑ ः । अया॑मि । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । स॒ ऽव
ु ॒ क्तिः
ृ ॑ ु।
। अ॒ नक्ति॑ । यत ् । वा॒म ् । वि॒ दथेष
होता॑ । स॒ ुम्नम ् । वा॒म ् । स॒ ूरिः । व॒ ष॒ृ णौ॒ । इय॑क्षन ् ॥

pra-stutiḥ | vām | dhāma | na | pra-yuktiḥ | ayāmi | mitrāvaruṇā | su-vṛktiḥ | anakti | yat | vām | vidatheṣu |
hotā | sumnam | vām | sūriḥ | vṛṣaṇau | iyakṣan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पी॒पाय॑ धे॒ नरु दि॑ तिॠ॒ताय॒ जना॑य मित्रावरुणा हवि॒ र्दे । हि॒नोति॒ यद्वां॑ वि॒ दथे॑ सप॒ र्यन्त्स रा॒तह॑ व्यो॒
मानष
ु॑ ो॒ न होता॑ ॥

पीपाय धेनुरदितिॠताय जनाय मित्रावरुणा हविर्दे । हिनोति यद्वां विदथे सपर्यन्त्स रातहव्यो मानुषो न होता ॥

pīpāya dhenur aditir ṛtāya janāya mitrāvaruṇā havirde | hinoti yad vāṁ vidathe saparyan sa rātahavyo
mānuṣo na hotā ||

पी॒पाय॑ । धे॒ नुः । अदि॑ तिः । ऋ॒ताय॑ । जना॑य । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । ह॒विः॒ऽदे । हि॒नोति॑ । यत ् । वा॒म ् । वि॒ दथे॑ । स॒ प॒ र्यन ् । सः ।
रा॒तऽह॑व्यः । मानष
ु॑ ः । न । होता॑ ॥

pīpāya | dhenuḥ | aditiḥ | ṛtāya | janāya | mitrāvaruṇā | haviḥ-de | hinoti | yat | vām | vidathe | saparyan | saḥ |
rāta-havyaḥ | mānuṣaḥ | na | hotā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त वां॑ वि॒ क्षु मद्या॒स्वन्धो॒ गाव॒ आप॑श्च पीपयन्त दे॒ वीः । उ॒ तो नो॑ अ॒ स्य प॒ र्व्यः
ू पति॒ र्द न्वी॒तं पा॒तं
पय॑स उ॒ स्रिया॑याः ॥

उत वां विक्षु मद्यास्वन्धो गाव आपश्च पीपयन्त दे वीः । उतो नो अस्य पूर्व्यः पतिर्दन्वीतं पातं पयस उस्रियायाः ॥

uta vāṁ vikṣu madyāsv andho gāva āpaś ca pīpayanta devīḥ | uto no asya pūrvyaḥ patir dan vītam pātam
payasa usriyāyāḥ ||

उ॒ त । वा॒म ् । वि॒ क्षु । मद्या॑सु । अन्धः॑ । गावः॑ । आपः॑ । च॒ । पी॒प॒य॒न्त॒ । दे॒ वीः । उ॒ तो इति॑ । नः॒ । अ॒ स्य । प॒ र्व्यः
ू । पतिः॑ ।
दन ् । वी॒तम ् । पा॒तम ् । पय॑सः । उ॒ स्रिया॑याः ॥

uta | vām | vikṣu | madyāsu | andhaḥ | gāvaḥ | āpaḥ | ca | pīpayanta | devīḥ | uto iti | naḥ | asya | pūrvyaḥ |
patiḥ | dan | vītam | pātam | payasaḥ | usriyāyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विष्णो॒र्नु कं॑ वी॒र्या॑णि॒ प्र वो॑चं॒ यः पार्थिवानि
॑ ॑
विम॒ मे रजांसि । यो अस्क॑भाय॒ दत्ु त॑रं स॒ धस्थं॑
विचक्रमा॒णस्त्रेध
॒ ोरु॑ गा॒यः ॥

विष्णोर्नु कं वीर्याणि प्र वोचं यः पार्थिवानि विममे रजांसि । यो अस्कभायदत्ु तरं सधस्थं विचक्रमाणस्त्रेधोरुगायः ॥

viṣṇor nu kaṁ vīryāṇi pra vocaṁ yaḥ pārthivāni vimame rajāṁsi | yo askabhāyad uttaraṁ sadhasthaṁ
vicakramāṇas tredhorugāyaḥ ||

विष्णोः॑ । नु । क॒ म ् । वी॒र्या॑णि । प्र । वो॒च॒म ् । यः । पार्थिवानि
॑ । वि॒ ऽम॒ मे । रजां॑सि । यः । अस्क॑भायत ् । उत ्ऽत॑रम ् ।
स॒ धऽस्थ॑म ् । वि॒ ऽच॒ क्र॒ मा॒णः । त्रेध
॒ ा । ऊ॒ रु॒ऽगा॒यः ॥

viṣṇoḥ | nu | kam | vīryāṇi | pra | vocam | yaḥ | pārthivāni | vi-mame | rajāṃsi | yaḥ | askabhāyat | ut-taram |
sadha-stham | vi-cakramāṇaḥ | tredhā | ūru-gāyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र तद्विष्ण:ु॑ स्तवते ृ॑
वी॒र्येण
म॒ गो न भी॒मः क॑ु च॒ रो गि॑रि॒ष्ठाः । यस्यो॒रुषु॑ त्रिष
॒ ु
वि॒ क्रम॑णेष्वधिक्षि॒यन्ति॒ भव
ु न
॑ ानि॒ विश्वा॑ ॥

प्र तद्विष्णुः स्तवते वीर्येण मग
ृ ो न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः । यस्योरुषु त्रिषु विक्रमणेष्वधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा ॥

pra tad viṣṇuḥ stavate vīryeṇa mṛgo na bhīmaḥ kucaro giriṣṭhāḥ | yasyoruṣu triṣu vikramaṇeṣv
adhikṣiyanti bhuvanāni viśvā ||

॑ । म॒ गः
प्र । तत ् । विष्णुः॑ । स्त॒व॒ त॒ े । वी॒र्येण ृ । न । भी॒मः । कु॒च॒ रः । गि॒ रि॒ऽस्थाः । यस्य॑ । उ॒ रुषु॑ । त्रिष
॒ ु । वि॒ ऽक्रम॑णेषु ।
अ॒ धि॒ ऽक्षि॒यन्ति॑ । भुवन

pra | tat | viṣṇuḥ | stavate | vīryeṇa | mṛgaḥ | na | bhīmaḥ | kucaraḥ | giri-sthāḥ | yasya | uruṣu | triṣu | vi-
kramaṇeṣu | adhi-kṣiyanti | bhuvanāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र विष्ण॑वे श॒ षमे
ू त ॑ ॒ ु मन्म॑ गिरि॒क्षित॑ उरुगा॒याय॒ वष्ृ णे॑ । य इ॒दं दी॒र्घं प्रय॑तं स॒ धस्थ॒ मेको॑ विम॒ मे
त्रिभि
॒ रित्प॒ देभि:॑ ॥

प्र विष्णवे शूषमेतु मन्म गिरिक्षित उरुगायाय वष्ृ णे । य इदं दीर्घं प्रयतं सधस्थमेको विममे त्रिभिरित्पदे भिः ॥

pra viṣṇave śūṣam etu manma girikṣita urugāyāya vṛṣṇe | ya idaṁ dīrgham prayataṁ sadhastham eko
vimame tribhir it padebhiḥ ||

ू ् । ए॒ त॒ ु । मन्म॑ । गि॒ रि॒ऽक्षिते॑ । उ॒ रु॒ऽगा॒याय॑ । वष्ृ णे॑ । यः । इ॒दम ् । दी॒र्घम ् । प्रऽय॑तम ् । स॒ धऽस्थ॑म ् ।
प्र । विष्ण॑वे । श॒ षम
एकः॑ । वि॒ ऽम॒ मे । त्रिऽ॒ भिः । इत ् । प॒ देऽभिः॑ ॥

pra | viṣṇave | śūṣam | etu | manma | giri-kṣite | uru-gāyāya | vṛṣṇe | yaḥ | idam | dīrgham | pra-yatam |
sadha-stham | ekaḥ | vi-mame | tri-bhiḥ | it | pade--bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्य॒ त्री प॒ र्णा
ू मधन ु॑ ा प॒ दान्यक्षी॑यमाणा स्व॒ धया॒ मद॑ न्ति । य उ॑ त्रिध
॒ ातु॑ पथि
ृ ॒ वीम॒ त
ु द्यामेको॑ दा॒धार॒
भव
ु न
॑ ानि॒ विश्वा॑ ॥

यस्य त्री पूर्णा मधुना पदान्यक्षीयमाणा स्वधया मदन्ति । य उ त्रिधातु पथि
ृ वीमुत द्यामेको दाधार भुवनानि विश्वा ॥

yasya trī pūrṇā madhunā padāny akṣīyamāṇā svadhayā madanti | ya u tridhātu pṛthivīm uta dyām eko
dādhāra bhuvanāni viśvā ||

यस्य॑ । त्री । प॒ र्णा ु॑ ा । प॒ दानि॑ । अक्षी॑यमाणा । स्व॒ धया॑ । मद॑ न्ति । यः । ऊँ॒ इति॑ । त्रिऽ॒ धातु॑ । प॒ थि॒
ू । मधन ृ वीम ् । उ॒ त ।
द्याम ् । एकः॑ । दा॒धार॑ । भुवन

yasya | trī | pūrṇā | madhunā | padāni | akṣīyamāṇā | svadhayā | madanti | yaḥ | oṃ iti | tri-dhātu | pṛthivīm |
uta | dyām | ekaḥ | dādhāra | bhuvanāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॑ स्य प्रि॒ यम॒ भि पाथो॑ अश्यां॒ नरो॒ यत्र॑ दे व॒यवो॒ मद॑ न्ति । उ॒ रु॒क्र॒मस्य॒ स हि बन्धरि
ु॑ ॒त्था विष्णो॑: प॒ दे
प॑र॒मे मध्व॒ उत्स॑: ॥

तदस्य प्रियमभि पाथो अश्यां नरो यत्र दे वयवो मदन्ति । उरुक्रमस्य स हि बन्धुरित्था विष्णोः पदे परमे मध्व उत्सः ॥

tad asya priyam abhi pātho aśyāṁ naro yatra devayavo madanti | urukramasya sa hi bandhur itthā viṣṇoḥ
pade parame madhva utsaḥ ||

तत ् । अ॒ स्य॒ । प्रि॒ यम ् । अ॒ भि । पाथः॑ । अ॒ श्या॒म ् । नरः॑ । यत्र॑ । दे॒ व॒यवः॑ । मद॑ न्ति । उ॒ रु॒ऽक्र॒ मस्य॑ । सः । हि । बन्धुः॑ ।
इ॒त्था । विष्णोः॑ । प॒ दे । प॒ र॒मे । मध्वः॑ । उत्सः॑ ॥

tat | asya | priyam | abhi | pāthaḥ | aśyām | naraḥ | yatra | devayavaḥ | madanti | uru-kramasya | saḥ | hi |
bandhuḥ | itthā | viṣṇoḥ | pade | parame | madhvaḥ | utsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता वां॒ वास्तून्
॑ यश्ु मसि॒ गम॑ध्यै॒ यत्र॒ गावो॒ भरि
ू ॑ शङ्
ृ गा अ॒ यास॑: । अत्राह॒ तद॑ रु
ु गा॒यस्य॒ वष्ृ ण॑: पर॒मं
प॒ दमव॑ भाति॒ भरि
ू ॑॥

ता वां वास्तून्युश्मसि गमध्यै यत्र गावो भूरिशङ्
ृ गा अयासः । अत्राह तदरु
ु गायस्य वष्ृ णः परमं पदमव भाति भूरि ॥

tā vāṁ vāstūny uśmasi gamadhyai yatra gāvo bhūriśṛṅgā ayāsaḥ | atrāha tad urugāyasya vṛṣṇaḥ paramam
padam ava bhāti bhūri ||

ता । वा॒म ् । वास्तनि
ू॑ । उ॒ श्म॒ सि॒ । गम॑ध्यै । यत्र॑ । गावः॑ । भूरि॑ऽशङ्
ृ गाः । अ॒ यासः॑ । अत्र॑ । अह॑ । तत ् । उ॒ रु॒ऽगा॒यस्य॑ ।
वष्ृ णः॑ । प॒ र॒मम ् । प॒ दम ् । अव॑ । भा॒ति॒ । भूरि॑ ॥

tā | vām | vāstūni | uśmasi | gamadhyai | yatra | gāvaḥ | bhūri-śṛṅgāḥ | ayāsaḥ | atra | aha | tat | uru-gāyasya |
vṛṣṇaḥ | paramam | padam | ava | bhāti | bhūri
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र व॒ : पान्त॒ मन्ध॑सो धियाय॒ ते म॒ हे शरू ा॑य॒ विष्ण॑वे चार्चत । या साननि ॑
ु॑ ॒ पर्वताना॒ मदा॑भ्या
म॒ हस्त॒ स्थत॒ रर्व
ु ते॑ व सा॒धन
ु ा॑ ॥

प्र वः पान्तमन्धसो धियायते महे शूराय विष्णवे चार्चत । या सानुनि पर्वतानामदाभ्या महस्तस्थतुरर्वतेव साधुना ॥

pra vaḥ pāntam andhaso dhiyāyate mahe śūrāya viṣṇave cārcata | yā sānuni parvatānām adābhyā mahas
tasthatur arvateva sādhunā ||

प्र । वः॒ । पान्त॑म ् । अन्ध॑सः । धि॒ या॒ऽय॒ ते । म॒ हे । शूरा॑य । विष्ण॑वे । च॒ । अ॒ र्च॒ त॒ । या । साननि ॑
ु॑ । पर्वतानाम ् । अदा॑भ्या
॑
। म॒ हः । त॒स्थतुः॑ । अर्वताऽइव । सा॒धुना॑ ॥

pra | vaḥ | pāntam | andhasaḥ | dhiyāyate | mahe | śūrāya | viṣṇave | ca | arcata | yā | sānuni | parvatānām |
adābhyā | mahaḥ | tasthatuḥ | arvatāiva | sādhunā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्वे॒षमि॒ त्था स॒ मर॑ णं॒ शिमी॑वतो॒रिन्द्रा॑विष्णू सत
ु ॒ पा वा॑मरु
ु ष्यति । या मर्त्या॑य
प्रतिधी॒यमा॑न॒मित्कृ॒शानो॒रस्तुर॑ स॒ नामुरु
॑ ॒ष्यथ॑: ॥

त्वेषमित्था समरणं शिमीवतोरिन्द्राविष्णू सुतपा वामुरुष्यति । या मर्त्याय
प्रतिधीयमानमित्कृशानोरस्तरु सनामरु
ु ष्यथः ॥

tveṣam itthā samaraṇaṁ śimīvator indrāviṣṇū sutapā vām uruṣyati | yā martyāya pratidhīyamānam it
kṛśānor astur asanām uruṣyathaḥ ||

त्वे॒षम ् । इ॒त्था । स॒ म ्ऽअर॑ णम ् । शिमी॑ऽवतोः । इन्द्रा॑विष्ण॒ ू इति॑ । स॒ त॒ऽपाः
ु । वा॒म ् । उ॒ रु॒ष्य॒ ति॒ । या । मर्त्या॑य ।
प्र॒ ति॒ऽधी॒यमा॑नम ् । इत ् । कृ॒शानोः॑ । अस्तःु ॑ । अ॒ स॒ नाम ् । उ॒ रु॒ष्यथः॑ ॥

tveṣam | itthā | sam-araṇam | śimī-vatoḥ | indrāviṣṇūiti | suta-pāḥ | vām | uruṣyati | yā | martyāya | prati-
dhīyamānam | it | kṛśānoḥ | astuḥ | asanām | uruṣyathaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता ईं॑ वर्धन्ति॒ मह्य॑स्य॒ पौंस्यं॒ नि मा॒तरा॑ नयति॒ रे तस
॑ े भ॒ जे रं॒ परं॑ पि॒ तर्ना
ु । दधा॑ति प॒ त्रोऽव॑
ु ु म॑
त॒ तीय॒
ृ मधि॑ रोच॒ ने दि॒ वः ॥

ता ईं वर्धन्ति मह्यस्य पौंस्यं नि मातरा नयति रे तसे भुजे । दधाति पुत्रोऽवरं परं पितुर्नाम तत
ृ ीयमधि रोचने दिवः ॥

tā īṁ vardhanti mahy asya pauṁsyaṁ ni mātarā nayati retase bhuje | dadhāti putro 'varam param pitur
nāma tṛtīyam adhi rocane divaḥ ||

ताः । ई॒म ् । व॒ र्ध॒न्ति॒ । महि॑ । अ॒ स्य॒ । पौंस्य॑म ् । नि । मा॒तरा॑ । न॒ य॒ति॒ । रे तस
॑ े । भ॒ जे
ु । दधा॑ति । प॒ त्रः
ु । अव॑रम ् । पर॑ म ् ।
पि॒ तुः । नाम॑ । त॒ तीय॑
ृ म ् । अधि॑ । रो॒च॒ने । दि॒ वः ॥

tāḥ | īm | vardhanti | mahi | asya | paiṃsyam | ni | mātarā | nayati | retase | bhuje | dadhāti | putraḥ | avaram |
param | pituḥ | nāma | tṛtīyam | adhi | rocane | divaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तत्त॒ दिद॑ स्य॒ पौंस्यं॑ गण
ृ ीमसी॒नस्य॑ त्रा॒तरु ॑ व॒ कस्य॑
ृ ॑
मी॒ळ्हुष:॑ । यः पार्थिवानि त्रिभि
॒ रिद्विगा॑मभिरु॒रु
क्रमि॑ष्टोरुगा॒याय॑ जी॒वसे॑ ॥

तत्तदिदस्य पौंस्यं गण
ृ ीमसीनस्य त्रातुरवक
ृ स्य मीळ्हुषः । यः पार्थिवानि त्रिभिरिद्विगामभिरुरु क्रमिष्टोरुगायाय
जीवसे ॥

tat-tad id asya pauṁsyaṁ gṛṇīmasīnasya trātur avṛkasya mīḻhuṣaḥ | yaḥ pārthivāni tribhir id vigāmabhir
uru kramiṣṭorugāyāya jīvase ||

तत ्ऽत॑त ् । इत ् । अ॒ स्य॒ । पौंस्य॑म ् । ग॒ णी॒
ृ म॒सि॒ । इ॒नस्य॑ । त्रा॒तुः । अ॒ व॒ कस्य॑
ृ ॑
। मी॒ळ्हुषः॑ । यः । पार्थिवानि । त्रिऽ॒ भिः ।
इत ् । विगा॑मऽभिः । उ॒ रु । क्रमि॑ष्ट । उ॒ रु॒ऽगा॒याय॑ जी॒वसे॑ ॥

tat-tat | it | asya | paiṃsyam | gṛṇīmasi | inasya | trātuḥ | avṛkasya | mīḷhuṣaḥ | yaḥ | pārthivāni | tri-bhiḥ | it |
vigāma-bhiḥ | uru | kramiṣṭa | uru-gāyāyajīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्वे इद॑ स्य॒ क्रम॑णे स्व॒ र्दृशो॑ऽभि॒ ख्याय॒ मर्त्यो॑ भरु ण्यति । त॒ तीय॑
ृ मस्य॒ नकि॒ रा द॑ धर्षति॒ वय॑श्च॒ न
प॒ तय॑न्तः पत॒ त्रिण॑: ॥

द्वे इदस्य क्रमणे स्वर्दृशोऽभिख्याय मर्त्यो भुरण्यति । तत
ृ ीयमस्य नकिरा दधर्षति वयश्चन पतयन्तः पतत्रिणः ॥

dve id asya kramaṇe svardṛśo 'bhikhyāya martyo bhuraṇyati | tṛtīyam asya nakir ā dadharṣati vayaś cana
patayantaḥ patatriṇaḥ ||

द्वे इति॑ । इत ् । अ॒ स्य॒ । क्रम॑णे॒ इति॑ । स्वः॒ऽदृशः॑ । अ॒ भि॒ ऽख्याय॑ । मर्त्यः॑ । भ॒ र॒ु ण्य॒ ति॒ । त॒ तीय॑
ृ म ् । अ॒ स्य॒ । नकिः॑ । आ ।
द॒ ध॒र्ष॒ ति॒ । वयः॑ । च॒ न । प॒ तय॑न्तः । प॒ त॒त्रिणः॑ ॥

dve iti | it | asya | kramaṇeiti | svaḥ-dṛśaḥ | abhi-khyāya | martyaḥ | bhuraṇyati | tṛtīyam | asya | nakiḥ | ā |
dadharṣati | vayaḥ | cana | patayantaḥ | patatriṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॑ सा॒कं न॑व॒ति ं च॒ नाम॑भिश्च॒ क्रं न व॒ त्तं
च॒ तर्भि ृ व्यतीँ॑रवीविपत ् । ब॒ हच्छ॑
ृ रीरो वि॒ मिमा॑न॒
॑
ऋक्व॑भि॒र्युवाक॑ु मार॒: प्रत्येत्याह॒ वम ् ॥

चतुर्भिः साकं नवतिं च नामभिश्चक्रं न वत्ृ तं व्यतीँरवीविपत ् । बह
ृ च्छरीरो विमिमान ऋक्वभिर्युवाकुमारः
प्रत्येत्याहवम ् ॥

caturbhiḥ sākaṁ navatiṁ ca nāmabhiś cakraṁ na vṛttaṁ vyatīm̐r avīvipat | bṛhaccharīro vimimāna
ṛkvabhir yuvākumāraḥ praty ety āhavam ||

च॒ तुःऽभिः॑ । सा॒कम ् । न॒ व॒तिम ् । च॒ । नाम॑ऽभिः । च॒ क्रम ् । न । व॒ त्तम ृ ् । व्यती॑न ् । अ॒ वी॒वि॒प॒त ् । ब॒ हत
ृ ्ऽश॑रीरः ।
वि॒ ऽमिमा॑नः । ऋक्व॑ऽभिः । यव ु ा॑ । अक॑ु मारः । प्रति॑ । ए॒ ति॒ । आ॒ऽह॒वम ् ॥

catuḥ-bhiḥ | sākam | navatim | ca | nāma-bhiḥ | cakram | na | vṛttam | vyatīn | avīvipat | bṛhat-śarīraḥ | vi-
mimānaḥ | ṛkva-bhiḥ | yuvā | akumāraḥ | prati | et i | āhavam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भवा॑ मि॒ त्रो न शेव्यो॑ घ॒ तास
ृ ति
ु॑ ॒ र्विभूत
॑ द्यम्
ु न एव॒ या उ॑ स॒ प्रथा॑: । अधा॑ ते विष्णो वि॒ दष
ु ा॑ चि॒ दर्ध्य॒ :
स्तोमो॑ य॒ ज्ञश्च॒ राध्यो॑ ह॒विष्म॑ता ॥

भवा मित्रो न शेव्यो घत
ृ ासति
ु र्विभूतद्युम्न एवया उ सप्रथाः । अधा ते विष्णो विदष
ु ा चिदर्ध्यः स्तोमो यज्ञश्च राध्यो
हविष्मता ॥

bhavā mitro na śevyo ghṛtāsutir vibhūtadyumna evayā u saprathāḥ | adhā te viṣṇo viduṣā cid ardhyaḥ
stomo yajñaś ca rādhyo haviṣmatā ||

भव॑ । मि॒ त्रः । न । शेव्यः॑ । घ॒ तऽआ॑
ृ सुतिः । विभत
ू॑ ऽद्युम्नः । ए॒ व॒ऽयाः । ऊ॒ आ॑म ् इति॑ । स॒ ऽप्रथाः॑ । अध॑ । ते॒ । वि॒ ष्णो॒
इति॑ । वि॒ दष
ु ा॑ । चि॒ त ् । अर्ध्यः॑ । स्तोमः॑ । य॒ ज्ञः । च॒ । राध्यः॑ । ह॒विष्म॑ता ॥

bhava | mitraḥ | na | śevyaḥ | ghṛta-āsutiḥ | vibhūta-dyumnaḥ | eva-yāḥ | ūām iti | sa-prathāḥ | adha | te |
viṣṇo iti | viduṣā | cit | ardhyaḥ | stomaḥ | yajñaḥ | ca | rādhyaḥ | haviṣmatā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः प॒ र्व्याय॑
ू ॑
वे॒धसे॒ नवीयसे स॒ मज्जा॑
ु नये॒ विष्ण॑व॒ े ददा॑शति । यो जा॒तम॑स्य मह॒तो महि॒ ब्रव॒ त्सेद॒ ु
श्रवो॑भि॒र्युज्यं॑ चिद॒ भ्य॑सत ् ॥

यः पूर्व्याय वेधसे नवीयसे सुमज्जानये विष्णवे ददाशति । यो जातमस्य महतो महि ब्रवत्सेद ु श्रवोभिर्युज्यं चिदभ्यसत ्
॥

yaḥ pūrvyāya vedhase navīyase sumajjānaye viṣṇave dadāśati | yo jātam asya mahato mahi bravat sed u
śravobhir yujyaṁ cid abhy asat ||

यः । प॒ र्व्याय॑
ू । वे॒धसे॑ । नवी॑यसे । स॒ मत
ु ्ऽजा॑नये । विष्ण॑वे । ददा॑शति । यः । जा॒तम ् । अ॒ स्य॒ । म॒ ह॒तः । महि॑ । ब्रव॑त ् ।
सः । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । श्रवः॑ऽभिः । यज्
ु य॑म ् । चि॒ त ् । अ॒ भि । अ॒ स॒ त ् ॥

yaḥ | pūrvyāya | vedhase | navīyase | sumat-jānaye | viṣṇave | dadāśati | yaḥ | jātam | asya | mahataḥ | mahi |
bravat | saḥ | it | oṃ iti | śravaḥ-bhiḥ | yujyam | cit | abhi | asat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तमु॑ स्तोतारः प॒ र्व्यं
ू यथा॑ वि॒ द ऋ॒तस्य॒ गर्भं॑ ज॒ नष
ु ा॑ पिपर्तन । आस्य॑ जा॒नन्तो॒ नाम॑ चिद्विवक्तन
म॒ हस्ते॑ विष्णो समु ॒ तिं भ॑जामहे ॥

तमु स्तोतारः पूर्व्यं यथा विद ऋतस्य गर्भं जनुषा पिपर्तन । आस्य जानन्तो नाम चिद्विवक्तन महस्ते विष्णो सुमतिं
भजामहे ॥

tam u stotāraḥ pūrvyaṁ yathā vida ṛtasya garbhaṁ januṣā pipartana | āsya jānanto nāma cid vivaktana
mahas te viṣṇo sumatim bhajāmahe ||

तम ् । ऊँ॒ इति॑ । स्तो॒ता॒रः॒ । प॒ र्व्यम
ू ॑ ् । ज॒ नुषा॑ । पि॒ प॒र्त॒न॒ । आ अ॒ स्य॒ । जा॒नन्तः॑ । नाम॑ ।
् । यथा॑ । वि॒ द । ऋ॒तस्य॑ । गर्भम
चि॒ त ् । वि॒ व॒क्त॒न॒ । म॒ हः । ते॒ । वि॒ ष्णो॒ इति॑ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । भ॒ जा॒म॒हे॒ ॥

tam | oṃ iti | stotāraḥ | pūrvyam | yathā | vida | ṛtasya | garbham | januṣā | pipartana | ā asya | jānantaḥ |
nāma | cit | vivaktana | mahaḥ | te | viṣṇo iti | su-matim | bhajāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तम॑स्य॒ राजा॒ वरु॑ ण॒ स्तम॒ श्विना॒ क्रतंु॑ सचन्त॒ मारु॑ तस्य वे॒धस॑: । दा॒धार॒ दक्ष॑मत्ु त॒ मम॑ह॒र्विदं॑ व्र॒ जं च॒
विष्ण॒ :ु सखि॑वाँ अपोर्णु॒ते ॥

तमस्य राजा वरुणस्तमश्विना क्रतुं सचन्त मारुतस्य वेधसः । दाधार दक्षमुत्तममहर्विदं व्रजं च विष्णुः सखिवाँ
अपोर्णुते ॥

tam asya rājā varuṇas tam aśvinā kratuṁ sacanta mārutasya vedhasaḥ | dādhāra dakṣam uttamam
aharvidaṁ vrajaṁ ca viṣṇuḥ sakhivām̐ aporṇute ||

तम ् । अ॒ स्य॒ । राजा॑ । वरु॑ णः । तम ् । अ॒ श्विना॑ । क्रतम
ु॑ ् । स॒ च॒ न्त॒ । मारु॑ तस्य । वे॒धसः॑ । दा॒धार॑ । दक्ष॑म ् । उ॒ त ्ऽत॒मम ् ।
अ॒ हः॒ऽविद॑ म ् । व्र्ज॒ म ् । च॒ । विष्णःु ॑ । सखि॑ऽवान ् । अ॒ प॒ ऽऊ॒ र्णु॒ते ॥

tam | asya | rājā | varuṇaḥ | tam | aśvinā | kratum | sacanta | mārutasya | vedhasaḥ | dādhāra | dakṣam | ut-
tamam | ahaḥ-vidam | vrjam | ca | viṣṇuḥ | sakhi-vān | apa-ūrṇute
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ृ ते॑ स॒ क
आ यो वि॒ वाय॑ स॒ चथा॑य॒ दै व्य॒ इन्द्रा॑य॒ विष्ण:ु॑ स॒ क ु ृ त्त॑रः । वे॒धा अ॑जिन्वत्त्रिषध॒ स्थ
॑ ॒ तस्य॑
आर्यम ृ भा॒गे यज॑मान॒ माभ॑जत ् ॥

आ यो विवाय सचथाय दै व्य इन्द्राय विष्णुः सुकृते सुकृत्तरः । वेधा अजिन्वत्त्रिषधस्थ आर्यमत
ृ स्य भागे
यजमानमाभजत ् ॥

ā yo vivāya sacathāya daivya indrāya viṣṇuḥ sukṛte sukṛttaraḥ | vedhā ajinvat triṣadhastha āryam ṛtasya
bhāge yajamānam ābhajat ||

ु ृ ते॑ । स॒ क
आ । यः । वि॒ वाय॑ । स॒ चथा॑य । दै व्यः॑ । इन्द्रा॑य । विष्णुः॑ । स॒ ऽक ु ृ त ्ऽत॑रः । वे॒धाः । अ॒ जि॒ न्व॒ त ् । त्रिऽ॒ स॒ ध॒ स्थः ।
॑ ् । ऋ॒तस्य॑ । भा॒गे । यज॑मान॑म ् । आ । अ॒ भ॒ ज॒ त ् ॥
आर्यम

ā | yaḥ | vivāya | sacathāya | daivyaḥ | indrāya | viṣṇuḥ | su-kṛte | sukṛt-taraḥ | vedhāḥ | ajinvat | tri-
sadhasthaḥ | āryam | ṛtasya | bhāge | yajamānam | ā | abhajat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अबो॑ध्य॒ ग्निर्ज्म उदे॑ ति॒ सर्यो
ू ॒ व्य१॑
ु ॒॒॑षाश्च॒ न्द्रा म॒ ह्या॑वो अ॒ र्चिषा॑ । आयुक्ष
॑ ाताम॒ श्विना॒ यात॑व॒ े रथं॒
प्रासा॑वीद्दे॒वः स॑वि॒ता जग॒ त्पथ
ृ क
॑ ्॥

अबोध्यग्निर्ज्म उदे ति सूर्यो व्युषाश्चन्द्रा मह्यावो अर्चिषा । आयुक्षातामश्विना यातवे रथं प्रासावीद्देवः सविता
जगत्पथ
ृ क् ॥

abodhy agnir jma ud eti sūryo vy uṣāś candrā mahy āvo arciṣā | āyukṣātām aśvinā yātave ratham prāsāvīd
devaḥ savitā jagat pṛthak ||

अबो॑धि । अ॒ ग्निः । ज्मः । उत ् । ए॒ ति॒ । सूर्यः॑ । वि । उ॒ षाः । च॒ न्द्रा । म॒ ही । आ॒वः॒ । अ॒ र्चिषा॑ । अयक्ष
ु॑ ाताम ् । अ॒ श्विना॑ ।
यात॑वे । रथ॑म ् । प्र । अ॒ सा॒वी॒त ् । दे॒ वः । स॒ वि॒ ता । जग॑त ् । पथ
ृ क
॑ ्॥

abodhi | agniḥ | jmaḥ | ut | eti | sūryaḥ | vi | uṣāḥ | candrā | mahī | āvaḥ | arciṣā | ayukṣātām | aśvinā | yātave |
ratham | pra | asāvīt | devaḥ | savitā | jagat | pṛthak
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्य॒ ञ्जाथे॒
ु वष ॑ मश्विना॒ रथं॑ घ॒ ते
ृ ण ृ न॑ नो॒ मधन
ु॑ ा क्ष॒त्रमक्ष
ु॑ तम ् । अ॒ स्माकं॒ ब्रह्म॒ पत
ृ न
॑ ासु जिन्वतं व॒ यं
धना॒ शरू ॑ साता भजेमहि ॥

यद्युञ्जाथे वष
ृ णमश्विना रथं घत
ृ ेन नो मधुना क्षत्रमुक्षतम ् । अस्माकं ब्रह्म पत
ृ नासु जिन्वतं वयं धना शूरसाता
भजेमहि ॥

yad yuñjāthe vṛṣaṇam aśvinā rathaṁ ghṛtena no madhunā kṣatram ukṣatam | asmākam brahma pṛtanāsu
jinvataṁ vayaṁ dhanā śūrasātā bhajemahi ||

यत ् । य॒ ञ्जाथे॒
ु इति॑ । वष ृ ण
॑ म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । रथ॑म ् । घ॒ ते
ृ न॑ । नः॒ । मधन
ु॑ ा । क्ष॒त्रम ् । उ॒ क्ष॒त॒म ् । अ॒ स्माक॑म ् । ब्रह्म॑ ।
पत
ृ न
॑ ासु । जि॒ न्व॒ त॒म ् । व॒ यम ् । धना॑ । शरू ॑ ऽसाता । भ॒ जे॒ म॒ हि॒ ॥

yat | yuñjātheiti | vṛṣaṇam | aśvinā | ratham | ghṛtena | naḥ | madhunā | kṣatram | ukṣatam | asmākam |
brahma | pṛtanāsu | jinvatam | vayam | dhanā | śūra-sātā | bhajemahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अ॒ र्वाङ्त्रि॑च॒क्रो म॑ध॒ वाह॑
ु नो॒ रथो॑ जी॒राश्वो॑ अ॒ श्विनो॑र्यात॒ ु सष्ु टु॑तः । त्रिव
॒ ॒ न्ध॒ रो
ु म॒ घवा॑ वि॒ श्वसौ॑भग॒ : शं न॒
आ व॑क्षद्द्वि॒ पदे॒ चतुष्॑ पदे ॥

अर्वाङ्त्रिचक्रो मधुवाहनो रथो जीराश्वो अश्विनोर्यातु सुष्टुतः । त्रिवन्धुरो मघवा विश्वसौभगः शं न आ वक्षद्द्विपदे
चतष्ु पदे ॥

arvāṅ tricakro madhuvāhano ratho jīrāśvo aśvinor yātu suṣṭutaḥ | trivandhuro maghavā viśvasaubhagaḥ
śaṁ na ā vakṣad dvipade catuṣpade ||

अ॒ र्वाङ् । त्रिऽ॒ च॒ क्रः । म॒ ध॒ ऽवाह॑
ु नः । रथः॑ । जी॒रऽअ॑श्वः । अ॒ श्विनोः॑ । या॒त॒ ु । सुऽस्तत
ु॑ ः । त्रिऽ॒ व॒ न्ध॒ रः
ु । म॒ घऽवा॑ ।
वि॒ श्वऽसौ॑भगः । शम ् । नः॒ । आ । व॒ क्षत ॒ ् । द्वि॒ ऽपदे॑ । चतःु ॑ऽपदे ॥

arvāṅ | tri-cakraḥ | madhu-vāhanaḥ | rathaḥ | jīra-aśvaḥ | aśvinoḥ | yātu | su-stutaḥ | tri-vandhuraḥ | magha-
vā | viśva-saubhagaḥ | śam | naḥ | ā | vakṣat | dvi-pade | catuḥ-pade
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ न॒ ऊर्जं॑ वहतमश्विना य॒ वं ु मधुम
॑ त्या न॒ : कश॑या मिमिक्षतम ् । प्राय॒ स्तारि॑
ु ष्टं॒ नी रपां॑सि मक्ष
ृ तं॒
सेधत
॑ ॒ ं द्वेषो॒ भव॑तं सचा॒भव
ु ा॑ ॥

आ न ऊर्जं वहतमश्विना युवं मधुमत्या नः कशया मिमिक्षतम ् । प्रायुस्तारिष्टं नी रपांसि मक्ष
ृ तं सेधतं द्वेषो भवतं
सचाभव
ु ा॥

ā na ūrjaṁ vahatam aśvinā yuvam madhumatyā naḥ kaśayā mimikṣatam | prāyus tāriṣṭaṁ nī rapāṁsi
mṛkṣataṁ sedhataṁ dveṣo bhavataṁ sacābhuvā ||

आ । नः॒ । ऊर्जम ॑ ् । व॒ ह॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ वम
ु ् । मधऽु॑ मत्या । नः॒ । कश॑या । मि॒ मि॒ क्ष॒त॒म ् । प्र । आयुः॑ । तारि॑ ष्टम ् । निः
॑ । म॒ क्ष॒
। रपांसि ृ त॒म ् । सेधत ॑ म ् । द्वेषः॑ । भव॑तम ् । स॒ चा॒ऽभव ु ा॑ ॥

ā | naḥ | ūrjam | vahatam | aśvinā | yuvam | madhu-matyā | naḥ | kaśayā | mimikṣatam | pra | āyuḥ | tāriṣṭam |
niḥ | rapāṃsi | mṛkṣatam | sedhatam | dveṣaḥ | bhavatam | sacābhuvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु ह॒ गर्भं॒ जग॑तीषु धत्थो य॒ वं
ु ॑ ॒ ु भव
विश्वेष ु न
॑ ेष्व॒ न्तः । य॒ वम॒
ु ग्निं च॑ वष
ृ णाव॒ पश्च॒
॑
वन॒ स्पतीँरश्विना॒ वैर॑येथाम ् ॥

युवं ह गर्भं जगतीषु धत्थो युवं विश्वेषु भुवनेष्वन्तः । युवमग्निं च वष
ृ णावपश्च वनस्पतीँरश्विनावैरयेथाम ् ॥

yuvaṁ ha garbhaṁ jagatīṣu dhattho yuvaṁ viśveṣu bhuvaneṣv antaḥ | yuvam agniṁ ca vṛṣaṇāv apaś ca
vanaspatīm̐r aśvināv airayethām ||

॑ ् । जग॑तीषु । ध॒ त्थः॒ । य॒ वम
य॒ ुवम ् । ह॒ । गर्भम ॑ ु । भुवन
ु ् । विश्वेष ॑ ेषु । अ॒ न्तरिति॑ । य॒ वम
ु ् । अ॒ ग्निम ् । च॒ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । अ॒ पः ।
च॒ । वन॒ स्पतीन ॑ ् । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । ऐर॑ येथाम ् ॥

yuvam | ha | garbham | jagatīṣu | dhatthaḥ | yuvam | viśveṣu | bhuvaneṣu | antariti | yuvam | agnim | ca |
vṛṣaṇau | apaḥ | ca | vanaspatīn | aśvinau | airayethām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं ॑
ु ह॑ स्थो भि॒ षजा॑ भेष॒जेभि॒रथो॑ ह स्थो र॒थ्या॒३॒॒॑॑ राथ्येभिः । अथो॑ ह क्ष॒त्रमधि॑ धत्थ उग्रा॒ यो वां॑
ह॒विष्मा॒न्मन॑सा द॒ दाश॑ ॥

युवं ह स्थो भिषजा भेषजेभिरथो ह स्थो रथ्या राथ्येभिः । अथो ह क्षत्रमधि धत्थ उग्रा यो वां हविष्मान्मनसा ददाश ॥

yuvaṁ ha stho bhiṣajā bheṣajebhir atho ha stho rathyā rāthyebhiḥ | atho ha kṣatram adhi dhattha ugrā yo
vāṁ haviṣmān manasā dadāśa ||

॑ रिति॒ रथ्येभिः
य॒ ुवम ् । ह॒ । स्थः॒ । भि॒ षजा॑ । भे॒ ष॒ जेभिः॑ । अथो॒ इति॑ । ह॒ । स्थः॒ । र॒थ्या॑ । रथ्येभि॒ ॑ । अथो॒ इति॑ । ह॒ । क्ष॒त्रम ्
। अधि॑ । ध॒ त्थ॒ । उ॒ ग्रा॒ । यः । वा॒म ् । ह॒विष्मा॑न ् । मन॑सा । द॒ दाश॑ ॥

yuvam | ha | sthaḥ | bhiṣajā | bheṣajebhiḥ | atho iti | ha | sthaḥ | rathyā | rathyebhiritirathyebhiḥ | atho iti | ha
| kṣatram | adhi | dhattha | ugrā | yaḥ | vām | haviṣmān | manasā | dadāśa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वसू॑ रु॒द्रा पुरु
॑ म॒ न्तू॑ व॒ धन्ता॑
ृ दश॒ स्यतं॑ नो वष
ृ णाव॒ भिष्टौ॑ । दस्रा॑ ह॒ यद्रे क्ण॑ औच॒ थ्यो वां॒ प्र यत्स॒ स्राथे॒
अक॑वाभिरू॒ती ॥

वसू रुद्रा पुरुमन्तू वध
ृ न्ता दशस्यतं नो वष
ृ णावभिष्टौ । दस्रा ह यद्रे क्ण औचथ्यो वां प्र यत्सस्राथे अकवाभिरूती ॥

vasū rudrā purumantū vṛdhantā daśasyataṁ no vṛṣaṇāv abhiṣṭau | dasrā ha yad rekṇa aucathyo vām pra yat
sasrāthe akavābhir ūtī ||

वसी॒ इति॑ । रु॒द्रा । प॒ रु॒
ु मन्त॒ ू इति॑ प॒ रु॒
ु ऽमन्तू॑ । व॒ धन्ता॑
ृ । द॒ श॒स्यत॑म ् । नः॒ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । अ॒ भिष्टौ॑ । दस्रा॑ । ह॒ । यत ् । रे क्णः॑ ।
औ॒च॒ थ्यः । वा॒म ् । प्र । यत ् । स॒ स्राथे॒ इति॑ । अक॑वाभिः । ऊ॒ ती ॥

vasī iti | rudrā | purumantūitipuru-mantū | vṛdhantā | daśasyatam | naḥ | vṛṣaṇau | abhi ṣṭau | dasrā | ha | yat |
rekṇaḥ | aucathyaḥ | vām | pra | yat | sasrātheiti | akavābhiḥ | ūtī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को वां॑ दाशत्समु ॒ तये॑ चिद॒ स्यै वस॒ ू यद्धेथे॒ नम॑सा प॒ दे गोः । जि॒ ग॒ तम॒
ृ स्मे रे ॒वती॒: परु ं॑ धीः काम॒ प्रेणेव॒
॑
मन॑सा॒ चर॑ न्ता ॥

को वां दाशत्सुमतये चिदस्यै वसू यद्धेथे नमसा पदे गोः । जिगत
ृ मस्मे रे वतीः पुरंधीः कामप्रेणेव मनसा चरन्ता ॥

ko vāṁ dāśat sumataye cid asyai vasū yad dhethe namasā pade goḥ | jigṛtam asme revatīḥ puraṁdhīḥ
kāmapreṇeva manasā carantā ||

ु तये॑ । चि॒ त ् । अ॒ स्यै । वस॒ ू इति॑ । यत ् । धेथे॒ इति॑ । नम॑सा । प॒ दे । गोः । जि॒ ग॒ तम
कः । वा॒म ् । दा॒श॒त ् । स॒ ऽम॒ ृ ् । अ॒ स्मे
इति॑ । रे ॒वतीः॑ । पुर॑म ्ऽधीः । का॒म॒ऽप्रेणऽ॑ इव । मन॑सा । चर॑ न्ता ॥

kaḥ | vām | dāśat | su-mataye | cit | asyai | vasūiti | yat | dhetheiti | namasā | pade | go ḥ | jigṛtam | asme iti |
revatīḥ | puram-dhīḥ | kāma-preṇa-iva | manasā | carantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ क्तो
ु ह॒ यद्वां॑ तौ॒ग्र्याय॑ पे॒रुर्वि मध्ये॒ अर्णसो॒
॑ धायि॑ प॒ ज्रः । उप॑ वा॒मव॑: शर॒णं ग॑मेय॒ ं शरू ो॒ नाज्म॑
प॒ तय॑द्भि॒रे वै:॑ ॥

युक्तो ह यद्वां तौग्र्याय पेरुर्वि मध्ये अर्णसो धायि पज्रः । उप वामवः शरणं गमेयं शूरो नाज्म पतयद्भिरे वैः ॥

yukto ha yad vāṁ taugryāya perur vi madhye arṇaso dhāyi pajraḥ | upa vām avaḥ śaraṇaṁ gameyaṁ śūro
nājma patayadbhir evaiḥ ||

य॒ ुक्तः । ह॒ । यत ् । वा॒म ् । तौ॒ग्र्याय॑ । पे॒रुः । वि । मध्ये॑ । अर्णसः
॑ । धायि॑ । प॒ ज्रः । उप॑ । वा॒म ् । अवः॑ । श॒ र॒णम ् । ग॒ मे॒ य॒ म ्
। शूरः॑ । न । अज्म॑ । प॒ तय॑त ्ऽभिः । एवैः॑ ॥

yuktaḥ | ha | yat | vām | taugryāya | peruḥ | vi | madhye | arṇasaḥ | dhāyi | pajraḥ | upa | vām | avaḥ | śaraṇam
| gameyam | śūraḥ | na | ajma | patayat-bhiḥ | evaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑स्तति ॑ ष्ये॒न्मा मामि॒ मे प॑त॒त्रिणी॒ वि द॑ ग्ु धाम ् । मा मामेधो॒ दश॑तयश्चि॒ तो धा॒क्प्र यद्वां॑
ु रौच॒ थ्यमुरु
ब॒ द्धस्त्मनि॒ खाद॑ ति॒ क्षाम ् ॥

उपस्तुतिरौचथ्यमुरुष्येन्मा मामिमे पतत्रिणी वि दग्ु धाम ् । मा मामेधो दशतयश्चितो धाक्प्र यद्वां बद्धस्त्मनि खादति
क्षाम ् ॥

upastutir aucathyam uruṣyen mā mām ime patatriṇī vi dugdhām | mā mām edho daśatayaś cito dhāk pra
yad vām baddhas tmani khādati kṣām ||

उप॑ऽस्तुतिः । औ॒च॒ थ्यम ् । उ॒ रु॒ष्ये॒त ् । मा । माम ् । इ॒मे इति॑ । प॒ त॒त्रिणी॒ इति॑ । वि । द॒ ग्धा॒
ु म ् । मा । माम ् । एधः॑ ।
दश॑ऽतयः । चि॒ तः । धा॒क् । प्र । यत ् । वा॒म ् । ब॒ द्धः । त्मनि॑ । खाद॑ ति । क्षाम ् ॥

upa-stutiḥ | aucathyam | uruṣyet | mā | mām | ime iti | patatriṇī iti | vi | dugdhām | mā | mām | edhaḥ | daśa-
tayaḥ | citaḥ | dhāk | pra | yat | vām | baddhaḥ | tmani | khādati | kṣām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न मा॑ गरन्न॒ द्यो॑ मा॒तत
ृ म
॑ ा दा॒सा यदीं॒ सस
ु म
॑ ब्ु धम॒ वाधु॑: । शिरो॒ यद॑ स्य त्रैत॒नो वि॒ तक्ष॑त्स्व॒ यं दा॒स उरो॒
अंसा॒वपि॑ ग्ध ॥

न मा गरन्नद्यो मातत
ृ मा दासा यदीं सुसमुब्धमवाधुः । शिरो यदस्य त्रैतनो वितक्षत्स्वयं दास उरो अंसावपि ग्ध ॥

na mā garan nadyo mātṛtamā dāsā yad īṁ susamubdham avādhuḥ | śiro yad asya traitano vitakṣat svayaṁ
dāsa uro aṁsāv api gdha ||

न । मा॒ । ग॒ र॒न ् । न॒ द्यः॑ । मा॒तऽृ त॑माः । दा॒साः । यत ् । ई॒म ् । सुऽस॑मुब्धम ् । अ॒ व॒ ऽअधुः॑ । शिरः॑ । यत ् । अ॒ स्य॒ । त्रैत
॒ ॒ नः ।
वि॒ ऽतक्ष॑त ् । स्व॒ यम ् । दा॒सः । उरः॑ । अंसौ॑ । अपि॑ । ग्धेति॑ ग्ध ॥

na | mā | garan | nadyaḥ | mātṛ-tamāḥ | dāsāḥ | yat | īm | su-samubdham | ava-adhuḥ | śiraḥ | yat | asya |
traitanaḥ | vi-takṣat | svayam | dāsaḥ | uraḥ | aṃsau | api | gdhetigdha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निच्रद
THE MANTRA

दी॒र्घत॑मा मामते॒यो जज
ु॑ ॒ र्वान्द॑
ु ु । अ॒ पामर्थं॑ य॒ तीनां॑ ब्र॒ ह्मा भ॑वति॒ सार॑ थिः ॥
श॒मे य॒ गे

दीर्घतमा मामतेयो जुजुर्वान्दशमे यग
ु े । अपामर्थं यतीनां ब्रह्मा भवति सारथिः ॥

dīrghatamā māmateyo jujurvān daśame yuge | apām arthaṁ yatīnām brahmā bhavati sārathiḥ ||

दी॒र्घऽत॑माः । मा॒म॒ते॒यः । ज॒ ज
ु ॒ र्वान
ु ् । द॒ श॒मे । य॒ गे ॑ ् । य॒ तीना॑म ् । ब्र॒ ह्मा । भ॒ व॒ ति॒ । सार॑ थिः ॥
ु । अ॒ पाम ् । अर्थम

dīrgha-tamāḥ | māmateyaḥ | jujurvān | daśame | yuge | apām | artham | yatīnām | brahmā | bhavati | sārathiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

प्र द्यावा॑ य॒ ज्ञैः पथि
॑ ृ ॒ वी ऋ॑ता॒वध
ृ ा॑ म॒ ही स्तष ॑ ॒ ु प्रचेतसा
ु॑ े वि॒ दथेष ॑ । दे॒ वभि
े ॒ र्ये दे॒ वपुत्र
॑ े स॒ दं
ु सस
॑ े॒ त्था धि॒ या
॑ प्र॒ भष
वार्याणि ू त
॑ ः॥

प्र द्यावा यज्ञैः पथि
ृ वी ऋतावध
ृ ा मही स्तुषे विदथेषु प्रचेतसा । दे वेभिर्ये दे वपुत्रे सुदंससेत्था धिया वार्याणि प्रभूषतः ॥

pra dyāvā yajñaiḥ pṛthivī ṛtāvṛdhā mahī stuṣe vidatheṣu pracetasā | devebhir ye devaputre sudaṁsasetthā
dhiyā vāryāṇi prabhūṣataḥ ||

प्र । द्यावा॑ । य॒ ज्ञैः । प॒ थि॒
ृ वी इति॑ । ऋ॒त॒ऽवध ृ ा॑ । म॒ ही इति॑ । स्त॒ षे ॑ ु । प्रऽचेतसा
ु ॒ । वि॒ दथेष ॑ । दे॒ वेभिः । ये इति॑ । दे॒ वऽपत्र
ु ॑ े॒
इति॑ दे॒ वऽपत्र
ु॑ े । स॒ ऽदं
ु सस ॑ । प्र॒ ऽभूषत
॑ ा । इ॒त्था । धि॒ या । वार्याणि ॑ ः॥

pra | dyāvā | yajñaiḥ | pṛthivī iti | ṛta-vṛdhā | mahī iti | stuṣe | vidatheṣu | pra-cetasā | devebhiḥ | ye iti | deva-
putreitideva-putre | su-daṃsasā | itthā | dhiyā | vāryāṇi | pra-bhūṣataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

ु हि॒ स्वत॑व॒स्तद्धवी॑मभिः । स॒ रेु तस
उ॒ त म॑न्ये पि॒ तरु ॒द्रहु ो॒ मनो॑ मा॒तर्म ॑ ा पि॒ तरा॒ भम
ू ॑ चक्रतरु
ु ॒रु प्र॒ जाया॑
अ॒ मत ॑
ृ ॒ ं वरीमभिः ॥

उत मन्ये पितुरद्रहु ो मनो मातुर्महि स्वतवस्तद्धवीमभिः । सुरेतसा पितरा भूम चक्रतुरुरु प्रजाया अमत
ृ ं वरीमभिः ॥

uta manye pitur adruho mano mātur mahi svatavas tad dhavīmabhiḥ | suretasā pitarā bhūma cakratur uru
prajāyā amṛtaṁ varīmabhiḥ ||

उ॒ त । म॒ न्ये॒ । पि॒ तुः । अ॒ द्रहु ः॑ । मनः॑ । मा॒तुः । महि॑ । स्वऽत॑वः । तत ् । हवी॑मऽभिः । स॒ ऽरे
ु तस॑ ा । पि॒ तरा॑ । भूम॑ । च॒ क्र॒तुः॒
। उ॒ रु । प्र॒ ऽजायाः॑ । अ॒ मत
ृ म ॑
॑ ् । वरीमऽभिः ॥

uta | manye | pituḥ | adruhaḥ | manaḥ | mātuḥ | mahi | sva-tavaḥ | tat | havīma-bhiḥ | su-retasā | pitarā |
bhūma | cakratuḥ | uru | pra-jāyāḥ | amṛtam | varīma-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

ते स॒ नव॒
ू : स्वप॑सः स॒ दं
ु सस
॑ ो म॒ ही ज॑ज्ञुर्मात
॒ रा॑ प॒ र्वचि॑
ू ॑ प॒ त्रस्य॑
त्तये । स्था॒तश्ु च॑ स॒ त्यं जग॑तश्च॒ धर्मणि ु
पाथः प॒ दमद्व॑याविनः ॥

ते सूनवः स्वपसः सुदंससो मही जज्ञुर्मातरा पूर्वचित्तये । स्थातुश्च सत्यं जगतश्च धर्मणि पुत्रस्य पाथः
पदमद्वयाविनः ॥

te sūnavaḥ svapasaḥ sudaṁsaso mahī jajñur mātarā pūrvacittaye | sthātuś ca satyaṁ jagataś ca dharmaṇi
putrasya pāthaḥ padam advayāvinaḥ ||

ते । स॒ नवः॑
ू । स॒ ऽअप॑
ु सः । स॒ ऽदं
ु सस ॑ ः । म॒ ही इति॑ । ज॒ ज्ञुः॒ । मा॒तरा॑ । प॒ र्वऽचि॑
ू त्तये । स्था॒तुः । च॒ । स॒ त्यम ् । जग॑तः । च॒ ।
॑ । प॒ त्रस्य॑
धर्मणि ु । पाथः । प॒ दम ् । अद्व॑याविनः ॥

te | sūnavaḥ | su-apasaḥ | su-daṃsasaḥ | mahī iti | jajñuḥ | mātarā | pūrva-cittaye | sthātuḥ | ca | satyam |
jagataḥ | ca | dharmaṇ i | putrasya | pāthaḥ | padam | advayāvinaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ते मा॒यिनो॑ ममिरे स॒ प्रचे ॑
ु तसो जा॒मी सयो॑नी मिथ॒ ना ॑
ु समो॑कसा । नव्यंनव्यं
॒ तन्त॒ मा
ु त॑न्वते दि॒ वि
स॑म॒ द्रे
ु अ॒ न्तः क॒ वय॑: सद
ु ी॒तय॑: ॥

ते मायिनो ममिरे सुप्रचेतसो जामी सयोनी मिथुना समोकसा । नव्यंनव्यं तन्तुमा तन्वते दिवि समुद्रे अन्तः कवयः
सद
ु ीतयः ॥

te māyino mamire supracetaso jāmī sayonī mithunā samokasā | navyaṁ-navyaṁ tantum ā tanvate divi
samudre antaḥ kavayaḥ sudītayaḥ ||

ते । मा॒यिनः॑ । म॒ मि॒ रे ॒ । स॒ ऽप्रचे
ु ॑
तसः । जा॒मी इति॑ । सयो॑नी॒ इति॒ सऽयो॑नी । मि॒ थ॒ ना
ु । सम ्ऽओ॑कसा । नव्य॑म ्ऽनव्यम ् ।
तन्तुम
॑ ् । आ । त॒न्व॒ ते । दि॒ वि । स॒ म॒ द्रे
ु । अ॒ न्तरिति॑ । क॒ वयः॑ । स॒ ऽदी॒
ु तयः॑ ॥

te | māyinaḥ | mamire | su-pracetasaḥ | jāmī iti | sayonī itisa-yonī | mithunā | sam-okasā | navyam-navyam |
tantum | ā | tanvate | divi | samudre | antariti | kavayaḥ | su-dītayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

ु रे॑ ण्यं व॒ यं दे॒ वस्य॑ प्रस॒ वे म॑नामहे । अ॒ स्मभ्यं॑ द्यावापथि
तद्राधो॑ अ॒ द्य स॑वि॒तर्व ृ वी सच
ु त े॒ न
ु ा॑ र॒यि ं ध॑त्तं॒
वसुम
॑ न्तं शत॒ ग्विन॑म ् ॥

तद्राधो अद्य सवितुर्वरे ण्यं वयं दे वस्य प्रसवे मनामहे । अस्मभ्यं द्यावापथि
ृ वी सुचेतुना रयिं धत्तं वसुमन्तं
शतग्विनम ् ॥

tad rādho adya savitur vareṇyaṁ vayaṁ devasya prasave manāmahe | asmabhyaṁ dyāvāpṛthivī sucetunā
rayiṁ dhattaṁ vasumantaṁ śatagvinam ||

तत ् । राधः॑ । अ॒ द्य । स॒ वि॒ तुः । वरे॑ ण्यम ् । व॒ यम ् । दे॒ वस्य॑ । प्र॒ ऽस॒ वे । म॒ ना॒म॒हे॒ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । द्या॒वा॒प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ ।
स॒ ऽचे॒
ु तन ु ा॑ । र॒यिम ् । ध॒ त्त॒म ् । वसऽु॑ मन्तम ् । श॒ त॒ऽग्विन॑म ् ॥

tat | rādhaḥ | adya | savituḥ | vareṇyam | vayam | devasya | pra-save | manāmahe | asmabhyam | dyāvāpṛthivī
iti | su-cetunā | rayim | dhattam | vasu-mantam | śata-gvinam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ते हि द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी वि॒ श्वश॑म्भव नी धि॒ षणे॑ अ॒ न्तरी॑यते दे॒ वो
ु ऋ॒ताव॑री॒ रज॑सो धार॒यत्क॑वी । स॒ जन्म॑
ु
॑ सर्य
दे॒ वी धर्मणा॒ ू ॒ : शचि
ु :॑ ॥

ते हि द्यावापथि
ृ वी विश्वशम्भुव ऋतावरी रजसो धारयत्कवी । सुजन्मनी धिषणे अन्तरीयते दे वो दे वी धर्मणा सूर्यः
शचि
ु ः॥

te hi dyāvāpṛthivī viśvaśambhuva ṛtāvarī rajaso dhārayatkavī | sujanmanī dhiṣaṇe antar īyate devo devī
dharmaṇā sūryaḥ śuciḥ ||

ते इति॑ । हि । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ । वि॒ श्वऽश॑म्भुवा । ऋ॒तव॑री॒ इत्य॒ तऽव॑ ृ री । रज॑सः । धा॒र॒यत्क॑वी॒ इति॑ धा॒र॒यत ्ऽक॑वी ।
स॒ जन्म॑
ु नी॒ इति॑ स॒ ऽजन्म॑
ु ॑ । सर्य
नी । धि॒ षणे॒ इति॑ । अ॒ न्तः । ई॒य॒त॒ े । दे॒ वः । दे॒ वी इति॑ । धर्मणा ू ः॑ । शचि
ु ः॑ ॥

te iti | hi | dyāvāpṛthivī iti | viśva-śambhuvā | ṛta-varī ity ṛta-varī | rajasaḥ | dhārayatkavī itidhārayat-kavī |
sujanmanī itisu-janmanī | dhiṣaṇeiti | antaḥ | īyate | devaḥ | devī iti | dharmaṇā | sūryaḥ | śuciḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

उ॒ रु॒व्यच॑सा म॒ हिनी॑ अस॒ श्चता॑ पि॒ ता मा॒ता च॒ भव
ु न
॑ ानि रक्षतः । स॒ ध
ु ष्ृ ट॑ मे वप॒ ष्ये
ु ॒ ३॒॒॑॑ न रोद॑ सी पि॒ ता
यत्सीम॒ ॑ भि रू॒पैरवा॑सयत ् ॥

उरुव्यचसा महिनी असश्चता पिता माता च भुवनानि रक्षतः । सुधष्ृ टमे वपुष्ये न रोदसी पिता यत्सीमभि रूपैरवासयत ्
॥

uruvyacasā mahinī asaścatā pitā mātā ca bhuvanāni rakṣataḥ | sudhṛṣṭame vapuṣye na rodasī pitā yat sīm
abhi rūpair avāsayat ||

उ॒ रु॒ऽव्यच॑सा । म॒ हिनी॒ इति॑ । अ॒ स॒ श्चता॑ । पि॒ ता । मा॒ता । च॒ । भुवन
॑ ानि । र॒क्षत
॒ ः॒ । स॒ ध
ु ष्ृ ट॑ मे॒ इति॑ स॒ ऽध
ु ष्ृ ट॑ मे । वप॒ ष्ये
ु ॒
इति॑ । न । रोद॑ सी॒ इति॑ । पि॒ ता । यत ् । सी॒म ् । अ॒ भि । रू॒पैः । अवा॑सयत ् ॥

uru-vyacasā | mahinī iti | asaścatā | pitā | mātā | ca | bhuvanāni | rak ṣataḥ | sudhṛṣṭameitisu-dhṛṣṭame |
vapuṣye iti | na | rodasī iti | pitā | yat | sīm | abhi | rūpaiḥ | avāsayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

स वह्नि॑: प॒ त्रः
ु पि॒ त्रोः प॒ वित्र॑वान्प॒ नाति॒
ु धीरो॒ भव
ु न ृ ं ॑ वष
॑ ानि मा॒यया॑ । धे॒ नंु च॒ पश्नि ृ ॒ भं स॒ रेु तस
॑ ं वि॒ श्वाहा॑
श॒ क्र
ु ं पयो॑ अस्य दक्ष
ु त॥

स वह्निः पुत्रः पित्रोः पवित्रवान्पुनाति धीरो भुवनानि मायया । धेनुं च पश्नि
ृ ं वष
ृ भं सुरेतसं विश्वाहा शुक्रं पयो अस्य
दक्ष
ु त॥

sa vahniḥ putraḥ pitroḥ pavitravān punāti dhīro bhuvanāni māyayā | dhenuṁ ca pṛśniṁ vṛṣabhaṁ
suretasaṁ viśvāhā śukram payo asya dukṣata ||

सः । वह्निः॑ । प॒ त्रः
ु । पि॒ त्रोः । प॒ वित्र॑ऽवान ् । प॒ नाति॑
ु । धीरः॑ । भुवन
॑ ानि । मा॒यया॑ । धे॒ नुम ् । च॒ । पश्नि
ृ म ॑ ् । व॒ ष॒ृ भम ् ।
स॒ ऽरे
ु तस॑ म ् । वि॒ श्वाहा॑ । श॒ क्रम
ु ् । पयः॑ । अ॒ स्य॒ । ध॒ क्ष॒
ु त॒ ॥

saḥ | vahniḥ | putraḥ | pitroḥ | pavitra-vān | punāti | dhīraḥ | bhuvanāni | māyayā | dhenum | ca | pṛśnim |
vṛṣabham | su-retasam | viśvāhā | śukram | payaḥ | asya | dhukṣata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

अ॒ यं दे॒ वाना॑म॒पसा॑म॒पस्त॑मो॒ यो ज॒ जान॒ रोद॑ सी वि॒ श्वश॑म्भव
ु ा । वि यो म॒ मे रज॑सी सक्र
ु त॒ यया॒
ू जरे॑ भि॒ :
स्कम्भ॑नभि
े ॒ : समा॑नच
ृ े॥

अयं दे वानामपसामपस्तमो यो जजान रोदसी विश्वशम्भुवा । वि यो ममे रजसी सुक्रतूययाजरे भिः स्कम्भनेभिः
समानच
ृ े॥

ayaṁ devānām apasām apastamo yo jajāna rodasī viśvaśambhuvā | vi yo mame rajasī sukratūyayājarebhiḥ
skambhanebhiḥ sam ānṛce ||

अ॒ यम ् । दे॒ वाना॑म ् । अ॒ पसा॑म ् । अ॒ पःऽत॑मः । यः । ज॒ जान॑ । रोद॑ सी॒ इति॑ । वि॒ श्वऽश॑म्भुवा । वि । यः । म॒ मे । रज॑सी॒ इति॑
। स॒ क्र
ु ॒ त॒ ऽयया॑
ु । अ॒ जरे॑ भिः । स्कम्भ॑नेभिः । सम ् । आ॒नच ृ े॥

ayam | devānām | apasām | apaḥ-tamaḥ | yaḥ | jajāna | rodasī iti | viśva-śambhuvā | vi | yaḥ | mame | rajasī iti
| sukratu-yayā | ajarebhiḥ | skambhanebhiḥ | sam | ānṛce
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
ृ जगती
THE MANTRA

ते नो॑ गण ृ ा॒ने म॑हिनी॒ महि॒ श्रव॑: क्ष॒त्रं द्या॑वापथि
ृ वी धासथो ब॒ हत
ृ ् । येना॒भि कृ॒ष्टीस्त॒ तना॑म वि॒ श्वहा॑
प॒ नाय्य॒ मोजो॑ अ॒ स्मे समि॑न्वतम ् ॥

ते नो गण
ृ ाने महिनी महि श्रवः क्षत्रं द्यावापथि
ृ वी धासथो बह
ृ त ् । येनाभि कृष्टीस्ततनाम विश्वहा पनाय्यमोजो अस्मे
समिन्वतम ् ॥

te no gṛṇāne mahinī mahi śravaḥ kṣatraṁ dyāvāpṛthivī dhāsatho bṛhat | yenābhi kṛṣṭīs tatanāma viśvahā
panāyyam ojo asme sam invatam ||

ते । नः॒ । ग॒ णा॒
ृ ने इति॑ । म॒ हि॒नी॒ इति॑ । महि॑ । श्रवः॑ । क्ष॒त्रम ् । द्या॒वा॒प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ । धा॒स॒थः॒ । ब॒ हत
ृ ् । येन॑ । अ॒ भि । कृ॒ष्टीः
। त॒तना॑म । वि॒ श्वहा॑ । प॒ नाय्य॑म ् । ओजः॑ । अ॒ स्मे इति॑ । सम ् । इ॒न्व॒ त॒म ् ॥

te | naḥ | gṛṇāne iti | mahinī iti | mahi | śravaḥ | kṣatram | dyāvāpṛthivī iti | dhāsathaḥ | bṛhat | yena | abhi |
kṛṣṭīḥ | tatanāma | viśvahā | panāyyam | ojaḥ | asme iti | sam | invatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

किम॒ ु श्रेष्ठ॒ : किं यवि॑ष्ठो न॒ आज॑ग॒न्किमी॑यते द॒ त्यं
ू १॒॒॑॑ कद्यद॑ चि
ू ॒ म । न नि॑न्दिम चम॒ सं यो
म॑हाकु॒लोऽग्ने॑ भ्रात॒ र्द्रु ण॒ इद्भ॒ तिम
ू दि
ू॑ म ॥

किमु श्रेष्ठः किं यविष्ठो न आजगन्किमीयते दत्ू यं कद्यदचि
ू म । न निन्दिम चमसं यो महाकुलोऽग्ने भ्रातर्द्रुण
इद्भति
ू मदि
ू म॥

kim u śreṣṭhaḥ kiṁ yaviṣṭho na ājagan kim īyate dūtyaṁ kad yad ūcima | na nindima camasaṁ yo
mahākulo 'gne bhrātar druṇa id bhūtim ūdima ||

किम ् । ऊँ॒ इति॑ । श्रेष्ठः॑ । किम ् । यवि॑ष्ठः । नः॒ । आ । अ॒ ज॒ ग॒ न ् । किम ् । ई॒य॒त॒ े । द॒ त्य॑
ू म ् । कत ् । यत ् । ऊ॒ चि॒ म । न ।
नि॒न्दि॒ म॒ । च॒ म॒ सम ् । यः । म॒ हा॒ऽकु॒लः । अ॒ ग्ने॒ । भ्रा॒तः॒ । द्रण
ु ः॑ । इत ् । भ॒ तिम
ू ् । ऊ॒ दि॒ म॒ ॥

kim | ūām iti | śreṣṭhaḥ | kim | yaviṣṭhaḥ | naḥ | ā | ajagan | kim | īyate | dūtyam | kat | yat | ūc ima | na |
nindima | camasam | yaḥ | mahākulaḥ | agne | bhrātaḥ | druṇaḥ | it | bhūtim | ūdima
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

एकं॑ चम॒ सं च॒ तरु ॑ : कृणोतन॒ तद्वो॑ दे॒ वा अ॑ब्रव
ु ॒ न्तद्व॒ आग॑मम ् । सौध॑न्वना॒ यद्ये॒वा क॑रि॒ष्यथ॑ सा॒कं
दे॒ वैर्य॒ज्ञिया॑सो भविष्यथ ॥

एकं चमसं चतुरः कृणोतन तद्वो दे वा अब्रुवन्तद्व आगमम ् । सौधन्वना यद्येवा करिष्यथ साकं दे वैर्यज्ञियासो
भविष्यथ ॥

ekaṁ camasaṁ caturaḥ kṛṇotana tad vo devā abruvan tad va āgamam | saudhanvanā yady evā kariṣyatha
sākaṁ devair yajñiyāso bhaviṣyatha ||

एक॑म ् । च॒ म॒ सम ् । च॒ तुरः॑ । कृ॒णो॒त॒न॒ । तत ् । वः॒ । दे॒ वाः । अ॒ ब्र॒ व॒
ु न ् । तत ् । वः॒ । आ । अ॒ ग॒ म॒ म ् । सौध॑न्वनाः । यदि॑ । ए॒ व
। क॒ रि॒ष्यथ॑ । सा॒कम ् । दे॒ वैः । य॒ज्ञिया॑सः । भ॒ वि॒ ष्य॒ थ॒ ॥

ekam | camasam | caturaḥ | kṛṇotana | tat | vaḥ | devāḥ | abruvan | tat | vaḥ | ā | agamam | saudhanvanāḥ |
yadi | eva | kariṣyatha | sākam | devaiḥ | yajñiyāsaḥ | bhavi ṣyatha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू प्रति॒ यदब्र॑वीत॒ नाश्व॒ : कर्त्वो॒ रथ॑ उ॒ तेह कर्त्व:॑ । धे॒ नःु कर्त्वा॑ यव
अ॒ ग्निं द॒ तं ु ॒ शा कर्त्वा॒ द्वा तानि॑
भ्रात॒ रनु॑ वः कृ॒त्व्येमसि
॑ ॥

अग्निं दत
ू ं प्रति यदब्रवीतनाश्वः कर्त्वो रथ उतेह कर्त्वः । धेनुः कर्त्वा युवशा कर्त्वा द्वा तानि भ्रातरनु वः कृत्व्येमसि ॥

agniṁ dūtam prati yad abravītanāśvaḥ kartvo ratha uteha kartvaḥ | dhenuḥ kartvā yuvaśā kartvā dvā tāni
bhrātar anu vaḥ kṛtvy emasi ||

अ॒ ग्निम ् । द॒ तम
ू ् । प्रति॑ । यत ् । अब्र॑वीतन । अश्वः॑ । कर्त्वः॑ । रथः॑ । उ॒ त । इ॒ह । कर्त्वः॑ । धे॒ नुः । कर्त्वा॑ । य॒ व॒
ु शा । कर्त्वा॑
। द्वा । तानि॑ । भ्रा॒तः॒ । अनु॑ । वः॒ । कृ॒त्वी । आ । इ॒म॒सि॒ ॥

agnim | dūtam | prati | yat | abravītana | aśvaḥ | kartvaḥ | rathaḥ | uta | iha | kartvaḥ | dhenuḥ | kartvā | yuvaśā
| kartvā | dvā | tāni | bhrātaḥ | anu | vaḥ | kṛtvī | ā | imasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

च॒ कृ॒वांस॑ ऋभव॒ स्तद॑ पच्ृ छत॒ क्वेद॑भ॒ द्यः
ू स्य द॒ तो
ू न॒ आज॑गन ् । य॒ दावाख्य॑च्चम॒ साञ्च॒ तरु ॑ :
॑
कृ॒तानादित्त्वष्टा॒ ग्नास्व॒ न्तर्न्यानजे ॥

चकृवांस ऋभवस्तदपच्
ृ छत क्वेदभूद्यः स्य दत
ू ो न आजगन ् । यदावाख्यच्चमसाञ्चतुरः कृतानादित्त्वष्टा
ग्नास्वन्तर्न्यानजे ॥

cakṛvāṁsa ṛbhavas tad apṛcchata kved abhūd yaḥ sya dūto na ājagan | yadāvākhyac camasāñ caturaḥ kṛtān
ād it tvaṣṭā gnāsv antar ny ānaje ||

च॒ कृ॒ऽवांसः॑ । ऋ॒भ॒ वः॒ । तत ् । अ॒ प॒ च्छ॒ृ त॒ । क्व॑ । इत ् । अ॒ भ॒ त ू ् । यः । स्यः । द॒ तः ू । नः॒ । आ । अज॑गन ् । य॒ दा ।
अ॒ व॒ ऽअख्य॑त ् । च॒ म॒ सान ् । च॒ तरु ः॑ । कृ॒तान ् । आत ् । इत ् । त्वष्टा॑ । ग्नासु॑ । अ॒ न्तः । नि । आ॒न॒ जे॒ ॥

cakṛ-vāṃsaḥ | ṛbhavaḥ | tat | apṛcchata | kva | it | abhūt | yaḥ | syaḥ | dūtaḥ | naḥ | ā | ajagan | yadā | ava-
akhyat | camasān | caturaḥ | kṛtān | āt | it | tvaṣṭā | gnāsu | antaḥ | ni | ānaje
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

हना॑मैनाँ॒ इति॒ त्वष्टा॒ यदब्र॑वीच्चम॒ सं ये दे॑ व॒ पान॒ मनि॑न्दिषःु । अ॒ न्या नामा॑नि कृण्वते स॒ ते
ु सचाँ॑
अ॒ न्यैरे॑नान्क॒ न्या॒३॒॒॑॑ नाम॑भिः स्परत ् ॥

हनामैनाँ इति त्वष्टा यदब्रवीच्चमसं ये दे वपानमनिन्दिषुः । अन्या नामानि कृण्वते सुते सचाँ अन्यैरेनान्कन्या
नामभिः स्परत ् ॥

hanāmainām̐ iti tvaṣṭā yad abravīc camasaṁ ye devapānam anindiṣuḥ | anyā nāmāni kṛṇvate sute sacām̐
anyair enān kanyā nāmabhiḥ sparat ||

हना॑म । ए॒ ना॒न ् । इति॑ । त्वष्टा॑ । यत ् । अब्र॑वीत ् । च॒ म॒ सम ् । ये । दे॒ व॒ऽपान॑म ् । अनि॑न्दिषुः । अ॒ न्या । नामा॑नि । कृ॒ण्व॒ त॒ े
। स॒ ते
ु । सचा॑ । अ॒ न्यैः । ए॑नान ् । क॒ न्या॑ । नाम॑ऽभिः । स्प॒ र॒त ् ॥

hanāma | enān | iti | tvaṣṭā | yat | abravīt | camasam | ye | deva-pānam | anindiṣuḥ | anyā | nāmāni | kṛṇvate |
sute | sacā | anyaiḥ | enān | kanyā | nāma-bhiḥ | sparat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

इन्द्रो॒ हरी॑ यय
ु ॒ जे
ु अ॒ श्विना॒ रथं॒ बह
ृ ॒ स्पति॑र्वि॒श्वरू॑पा॒मप
ु ा॑जत । ऋ॒भर्वि
ु भ्वा॒ वाजो॑ दे॒ वाँ अ॑गच्छत॒
स्वप॑सो य॒ ज्ञियं॑ भा॒गमैतन
॑ ॥

इन्द्रो हरी यय
ु ुजे अश्विना रथं बह
ृ स्पतिर्विश्वरूपामुपाजत । ऋभुर्विभ्वा वाजो दे वाँ अगच्छत स्वपसो यज्ञियं भागमैतन
॥

indro harī yuyuje aśvinā ratham bṛhaspatir viśvarūpām upājata | ṛbhur vibhvā vājo devām̐ agacchata
svapaso yajñiyam bhāgam aitana ||

इन्द्रः॑ । हरी॑ । य॒ य
ु ॒ जे
ु । अ॒ श्विना॑ । रथ॑म ् । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । वि॒ श्वऽरू॑पाम ् । उप॑ । आ॒ज॒ त॒ । ऋ॒भुः । विऽभ्वा॑ । वाजः॑ । दे॒ वान ् ।
अ॒ ग॒ च्छ॒ त॒ । स॒ ऽअप॑
ु सः । य॒ज्ञिय॑म ् । भा॒गम ् । ऐ॒ त॒न॒ ॥

indraḥ | harī | yuyuje | aśvinā | ratham | bṛhaspatiḥ | viśva-rūpām | upa | ājata | ṛbhuḥ | vi-bhvā | vājaḥ |
devān | agacchata | su-apasaḥ | yajñiyam | bhāgam | aitana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
निश्चर्मणो॒ गाम॑रिणीत धी॒तिभि॒ र्या जर॑ न्ता यव
ु ॒ शा ताक॑ ृ णोतन । सौध॑न्वना॒ अश्वा॒दश्व॑मतक्षत
य॒ क्त्वा
ु रथ॒ मप
ु ॑ दे॒ वाँ अ॑यातन ॥

निश्चर्मणो गामरिणीत धीतिभिर्या जरन्ता युवशा ताकृणोतन । सौधन्वना अश्वादश्वमतक्षत यक्
ु त्वा रथमुप दे वाँ
अयातन ॥

niś carmaṇo gām ariṇīta dhītibhir yā jarantā yuvaśā tākṛṇotana | saudhanvanā aśvād aśvam atakṣata yuktvā
ratham upa devām̐ ayātana ||

निः । चर्मणः॑ । गाम ् । अ॒ रि॒णी॒त॒ । धी॒तिऽभिः॑ । या । जर॑ न्ता । य॒ व॒ ु शा । ता । अ॒ कृ॒णो॒त॒न॒ । सौध॑न्वनाः । अश्वा॑त ् ।
अश्व॑म ् । अ॒ त॒क्ष॒त॒ । य॒ क्त्वा
ु । रथ॑म ् । उप॑ । दे॒ वान ् । अ॒ या॒त॒न॒ ॥

niḥ | carmaṇaḥ | gām | ariṇīta | dhīti-bhiḥ | yā | jarantā | yuvaśā | tā | akṛṇotana | saudhanvanāḥ | aśvāt |
aśvam | atakṣata | yuktvā | ratham | upa | devān | ayātana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

इ॒दमुद
॑ ॒ कं पि॑ब॒तेत्य॑ब्रवीतने॒दं वा॑ घा पिबता मञ्
ु ज॒ नेजन ॑ त॒ तीये
॑ म ् । सौध॑न्वना॒ यदि॒ तन्नेव॒ हर्यथ ृ ॑ घा॒
सव॑ने मादयाध्वै ॥

इदमुदकं पिबतेत्यब्रवीतनेदं वा घा पिबता मुञ्जनेजनम ् । सौधन्वना यदि तन्नेव हर्यथ तत
ृ ीये घा सवने मादयाध्वै ॥

idam udakam pibatety abravītanedaṁ vā ghā pibatā muñjanejanam | saudhanvanā yadi tan neva haryatha
tṛtīye ghā savane mādayādhvai ||

इ॒दम ् । उ॒ द॒कम ् । पि॒ ब॒त॒ । इति॑ । अ॒ ब्र॒ वी॒त॒न॒ । इ॒दम ् । वा॒ । घ॒ । पि॒ ब॒त॒ । म॒ ञ्ज॒
ु ऽनेजन
॑ म ् । सौध॑न्वनाः । यदि॑ । तत ् ।
नऽइ॑व । हर्यथ ॑ । त॒ तीये
ृ ॑ । घ॒ । सव॑ने । मा॒द॒या॒ध्वै॒ ॥

idam | udakam | pibata | iti | abravītana | idam | vā | gha | pibata | muñja-nejanam | saudhanvanāḥ | yadi | tat |
na-iva | haryatha | tṛtīye | gha | savane | mādayādhvai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आपो॒ भयि ू ष्॑ ठा॒ इत्येको॑ अब्रवीद॒ ग्निर्भूयि॑ष्ठ॒ इत्य॒ न्यो अ॑ब्रवीत ् । व॒ ध॒र्यन्तीं॑ ब॒ हुभ्य॒ : प्रैको॑ अब्रवीदृ॒ता
वद॑ न्तश्चम॒ साँ अ॑पिश ं त॥

आपो भूयिष्ठा इत्येको अब्रवीदग्निर्भूयिष्ठ इत्यन्यो अब्रवीत ् । वधर्यन्तीं बहुभ्यः प्रैको अब्रवीदृता वदन्तश्चमसाँ
अपिंशत ॥

āpo bhūyiṣṭhā ity eko abravīd agnir bhūyiṣṭha ity anyo abravīt | vadharyantīm bahubhyaḥ praiko abravīd
ṛtā vadantaś camasām̐ apiṁśata ||

आपः॑ । भूयिष्॑ ठाः । इति॑ । एकः॑ । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । अ॒ ग्निः । भूयिष्॑ ठः । इति॑ । अ॒ न्यः । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । व॒ धः॒ऽयन्ती॑म ् । ब॒ हुऽभ्यः॑ ।
प्र । एकः॑ । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । ऋ॒ता । वद॑ न्तः । च॒ म॒ सान ् । अ॒ पिं॒ श॒त॒ ॥

āpaḥ | bhūyiṣṭhāḥ | iti | ekaḥ | abravīt | agniḥ | bhūyiṣṭhaḥ | iti | anyaḥ | abravīt | vadhaḥ-yantīm | bahu-
bhyaḥ | pra | ekaḥ | abravīt | ṛtā | vadantaḥ | camasān | apiṃśata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्रो॒णामेक॑ उद॒ कं गामवा॑जति मां॒समेक॑: पिंशति स॒ नयाभ
ू त
॑ ृ म ् । आ नि॒ म्रच
ु ॒ : शकृ॒दे को॒ अपा॑भर॒त्किं
स्वि॑त्प॒ त्रे
ु भ्य॑: पि॒ तरा॒ उपा॑वतःु ॥

श्रोणामेक उदकं गामवाजति मांसमेकः पिंशति सूनयाभत
ृ म ् । आ निम्रुचः शकृदे को अपाभरत्किं स्वित्पुत्रभ्
े यः पितरा
उपावतःु ॥

śroṇām eka udakaṁ gām avājati māṁsam ekaḥ piṁśati sūnayābhṛtam | ā nimrucaḥ śakṛd eko apābharat
kiṁ svit putrebhyaḥ pitarā upāvatuḥ ||

श्रो॒णाम ् । एकः॑ । उ॒ द॒कम ् । गाम ् । अव॑ । अ॒ ज॒ ति॒ । मां॒सम ् । एकः॑ । पिं॒ श॒ति॒ । स॒ नया॑ ू । आऽभत
॑ ृ म ् । आ । नि॒ ऽम्रुचः॑ ।
शकृ॒त ् । एकः॑ । अप॑ । अ॒ भ॒ र॒त ् । किम ् । स्वि॒ त ् । प॒ त्रे
ु भ्यः॑ । पि॒ तरौ॑ । उप॑ । आ॒व॒ तःु ॒ ॥

śroṇām | ekaḥ | udakam | gām | ava | ajati | māṃsam | ekaḥ | piṃśati | sūnayā | ābhṛtam | ā | ni-mrucaḥ |
śakṛt | ekaḥ | apa | abharat | kim | svit | putrebhyaḥ | pitarau | upa | āvatuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ द्वत्स्व॑स्मा अकृणोतना॒ तण ृ ं॑ नि॒ वत्स्व॒ पः स्व॑प॒स्यया॑ नरः । अगो॑ह्यस्य॒ यदस॑स्तना ग॒ हेृ
तद॒ द्येदमभ ॑ ृ वो॒ नानु॑ गच्छथ ॥

उद्वत्स्वस्मा अकृणोतना तण
ृ ं निवत्स्वपः स्वपस्यया नरः । अगोह्यस्य यदसस्तना गहृ े तदद्येदमभ
ृ वो नानु गच्छथ
॥

udvatsv asmā akṛṇotanā tṛṇaṁ nivatsv apaḥ svapasyayā naraḥ | agohyasya yad asastanā gṛhe tad adyedam
ṛbhavo nānu gacchatha ||

उ॒ द्वत ्ऽसु॑ । अ॒ स्मै॒ । अ॒ कृ॒णो॒त॒न॒ । तणृ म
॑ ् । नि॒ वत ्ऽसु॑ । अ॒ पः । स॒ ऽअ॒
ु प॒ स्यया॑ । न॒ रः॒ । अगो॑ह्यस्य । यत ् । अस॑स्तन ।
ग॒ हेृ । तत ् । अ॒ द्य । इ॒दम ् । ऋ॒भ॒ वः॒ । न । अनु॑ । ग॒ च्छ॒ थ॒ ॥

udvat-su | asmai | akṛṇotana | tṛṇam | nivat-su | apaḥ | su-apasyayā | naraḥ | agohyasya | yat | asastana | gṛhe
| tat | adya | idam | ṛbhavaḥ | na | anu | gacchatha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स॒ म्मील्य॒ यद्भव ॑ ा प॒ र्यस॑र्पत॒ क्व॑ स्वित्ता॒त्या पि॒ तरा॑ व आसतःु । अश॑पत॒ यः क॒ रस्नं॑ व आद॒ दे यः
ु न
प्राब्र॑वी॒त्प्रो तस्मा॑ अब्रवीतन ॥

सम्मील्य यद्भव
ु ना पर्यसर्पत क्व स्वित्तात्या पितरा व आसतुः । अशपत यः करस्नं व आददे यः प्राब्रवीत्प्रो तस्मा
अब्रवीतन ॥

sammīlya yad bhuvanā paryasarpata kva svit tātyā pitarā va āsatuḥ | aśapata yaḥ karasnaṁ va ādade yaḥ
prābravīt pro tasmā abravītana ||

स॒ म ्ऽमील्य॑ । यत ् । भुवन ॑ ा । प॒ रि॒ऽअस॑र्पत । क्व॑ । स्वि॒ त ् । तात्या । पि॒ तरा॑ । वः॒ । आ॒स॒ तुः॒ । अश॑पत । यः । क॒ रस्न॑म ् ।
वः॒ । आ॒ऽद॒ दे । यः । प्र । अब्र॑वीत ् । प्रो इति॑ । तस्मै॑ । अ॒ ब्र॒ वी॒त॒न॒ ॥

sam-mīlya | yat | bhuvanā | pari-asarpata | kva | svit | tātyā | pitarā | va ḥ | āsatuḥ | aśapata | yaḥ | karasnam |
vaḥ | ādade | yaḥ | pra | abravīt | pro iti | tasmai | abravītana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ष
ु ॒ प्वां
ु स॑ ऋभव॒ स्तद॑ पच्
ृ छ॒ तागो॑ह्य॒ क इ॒दं नो॑ अबब ु त ् । श्वानं॑ ब॒ स्तो बो॑धयि॒ तार॑ मब्रवीत्संवत्स॒ र
ू ध
इ॒दम॒ द्या व्य॑ख्यत ॥

सुषुप्वांस ऋभवस्तदपच्
ृ छतागोह्य क इदं नो अबूबुधत ् । श्वानं बस्तो बोधयितारमब्रवीत्संवत्सर इदमद्या व्यख्यत ॥

suṣupvāṁsa ṛbhavas tad apṛcchatāgohya ka idaṁ no abūbudhat | śvānam basto bodhayitāram abravīt
saṁvatsara idam adyā vy akhyata ||

स॒ ुष॒ ुप्वांसः॑ । ऋ॒भ॒ वः॒ । तत ् । अ॒ प॒ च्छ॒ ृ त॒ । अगो॑ह्य । कः । इ॒दम ् । नः॒ । अ॒ ब॒ ब
ू ॒ ध॒
ु त ् । श्वान॑म ् । ब॒ स्तः । बो॒ध॒यि॒ तार॑ म ् ।
अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । स॒ वम््ँ व॒ त्स॒ रे । इ॒दम ् । अ॒ द्य । वि । अ॒ ख्य॒ त॒ ॥

suṣupvāṃsaḥ | ṛbhavaḥ | tat | apṛcchata | agohya | kaḥ | idam | naḥ | abūbudhat | śvānam | bastaḥ |
bodhayitāram | abravīt | saṃvatsare | idam | adya | vi | akhyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू या॒ग्निर॒यं वातो॑ अ॒ न्तरि॑ क्षेण याति । अ॒ द्भिर्या॑ति॒ वरु॑ णः सम॒ द्रै
दि॒ वा या॑न्ति म॒ रुतो॒ भम् ु र्यु॒ष्माँ
इ॒च्छन्त॑: शवसो नपातः ॥

दिवा यान्ति मरुतो भूम्याग्निरयं वातो अन्तरिक्षेण याति । अद्भिर्याति वरुणः समुद्रैर्युष्माँ इच्छन्तः शवसो नपातः ॥

divā yānti maruto bhūmyāgnir ayaṁ vāto antarikṣeṇa yāti | adbhir yāti varuṇaḥ samudrair yuṣmām̐
icchantaḥ śavaso napātaḥ ||

दि॒ वा । या॒न्ति॒ । म॒ रुतः॑ । भूम्या॑ । अ॒ ग्निः । अ॒ यम ् । वातः॑ । अ॒ न्तरि॑ क्षेण । या॒ति॒ । अ॒ त ्ऽभिः । या॒ति॒ । वरु॑ णः । स॒ म॒ द्रै
ु ः।
य॒ ष्मान
ु ् । इ॒च्छन्तः॑ । श॒ व॒ सः॒ । न॒ पा॒तः॒ ॥

divā | yānti | marutaḥ | bhūmyā | agniḥ | ayam | vātaḥ | antarikṣeṇa | yāti | at-bhiḥ | yāti | varuṇaḥ |
samudraiḥ | yuṣmān | icchantaḥ | śavasaḥ | napātaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मित्रादयो लिङ्गोक्ताः
THE MANTRA

मा नो॑ मि॒ त्रो वरु॑ णो अर्य॒ मायरि ु न्द्र॑ ऋभ॒ क्षा
ु म॒ रुत॒ : परि॑ ख्यन ् । यद्वा॒जिनो॑ दे॒ वजा॑तस्य॒ सप्ते:॑
प्रव॒ क्ष्यामो॑ वि॒ दथे॑ वी॒र्या॑णि ॥

मा नो मित्रो वरुणो अर्यमायुरिन्द्र ऋभुक्षा मरुतः परि ख्यन ् । यद्वाजिनो दे वजातस्य सप्तेः प्रवक्ष्यामो विदथे वीर्याणि
॥

mā no mitro varuṇo aryamāyur indra ṛbhukṣā marutaḥ pari khyan | yad vājino devajātasya sapteḥ
pravakṣyāmo vidathe vīryāṇi ||

मा । नः॒ । मि॒ त्रः । वरु॑ णः । अ॒ र्य॒ मा । आ॒युः । इन्द्रः॑ । ऋ॒भ॒ क्षाः
ु । म॒ रुतः॑ । परि॑ । ख्य॒ न ् । यत ् । वा॒जिनः॑ । दे॒ वऽजा॑तस्य ।
सप्तेः॑ । प्र॒ ऽव॒ क्ष्यामः॑ । वि॒ दथे॑ । वी॒र्याणि
॑ ॥

mā | naḥ | mitraḥ | varuṇaḥ | aryamā | āyuḥ | indraḥ | ṛbhukṣāḥ | marutaḥ | pari | khyan | yat | vājinaḥ | deva-
jātasya | sapteḥ | pra-vakṣyāmaḥ | vidathe | vīyārṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यन्नि॒ र्णिजा॒ रे क्ण॑सा॒ प्रावत॑ ृ स्य रा॒ति ं गभ
॑ ृ ी॒तां मख
ु॑ ॒ तो नय॑न्ति । सप्र
ु ा॑ङ॒जो मेम्य॑द्वि॒ श्वरू॑प
इन्द्राप॒ ष्णोः
ू ॑ पाथ॑: ॥
प्रि॒ यमप्येति॒

यन्निर्णिजा रे क्णसा प्रावत
ृ स्य रातिं गभ
ृ ीतां मुखतो नयन्ति । सुप्राङजो मेम्यद्विश्वरूप इन्द्रापूष्णोः प्रियमप्येति
पाथः ॥

yan nirṇijā rekṇasā prāvṛtasya rātiṁ gṛbhītām mukhato nayanti | suprāṅ ajo memyad viśvarūpa
indrāpūṣṇoḥ priyam apy eti pāthaḥ ||

यत ् । निः॒ऽनिजा॑ । रे क्ण॑सा । प्रावत ॑ ृ स्य । रा॒तिम ् । ग॒ भी॒
ृ ताम ् । म॒ ख॒
ु तः । नय॑न्ति । सुऽप्रा॑ङ् । अ॒ जः । मेम्य॑त ् ।
वि॒ श्वऽरू॑पः । इ॒न्द्रा॒प॒ ष्णोः
ू । प्रि॒ यम ् । अपि॑ । ए॒ ति॒ । पाथः॑ ॥

yat | niḥ-nijā | rekṇasā | prāvṛtasya | rātim | gṛbhītām | mukhataḥ | nayanti | su-prāṅ | ajaḥ | memyat | viśva-
rūpaḥ | indrāpūṣṇoḥ | priyam | api | eti | pāthaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ए॒ ष च्छाग॑: प॒ रो ु अश्वेन ॑ वा॒जिना॑ प॒ ष्णो
ू भा॒गो नी॑यते वि॒ श्वदे॑ व्यः । अ॒ भि॒ प्रियं॒ यत्पुर॑ ो॒ळाश॒ मर्वता॒
॑
त्वष्टे दे॑नं सौश्रव॒ साय॑ जिन्वति ॥

एष च्छागः पुरो अश्वेन वाजिना पूष्णो भागो नीयते विश्वदे व्यः । अभिप्रियं यत्पुरोळाशमर्वता त्वष्टे देनं सौश्रवसाय
जिन्वति ॥

eṣa cchāgaḥ puro aśvena vājinā pūṣṇo bhāgo nīyate viśvadevyaḥ | abhipriyaṁ yat puroḻāśam arvatā tvaṣṭed
enaṁ sauśravasāya jinvati ||

ए॒ षः । छागः॑ । प॒ रः
ु । अश्वेन ॑ । वा॒जिना॑ । प॒ ष्णः
ू । भ॒ गः । नी॒य॒त॒ े । वि॒ श्वऽदे॑ व्यः । अ॒ भि॒ ऽप्रिय॑म ् । यत ् । प॒ रो॒
ु ळाश॑म ् ।
॑ । त्वष्टा॑ । इत ् । ए॒ न॒म ् । सौ॒श्र॒व॒साय॑ । जि॒ न्व॒ ति॒ ॥
अर्वता

eṣaḥ | chāgaḥ | puraḥ | aśvena | vājinā | pūṣṇaḥ | bhagaḥ | nīyate | viśva-devyaḥ | abhi-priyam | yat |
puroḷāśam | arvatā | tvaṣṭā | it | enam | sauśravasāya | ji nvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्ध॑वि॒ष्य॑मत ु दे॑ व॒ यानं॒ त्रिर्मानष
ृ ॒ शो ु॑ ा॒: पर्यश्वं॒ नय॑न्ति । अत्रा॑ प॒ ष्णः
ू प्र॑थ॒मो भा॒ग ए॑ति य॒ ज्ञं दे॒ वेभ्य॑:
प्रतिवे॒दय॑न्न॒ जः ॥

यद्धविष्यमत
ृ ुशो दे वयानं त्रिर्मानुषाः पर्यश्वं नयन्ति । अत्रा पूष्णः प्रथमो भाग एति यज्ञं दे वेभ्यः प्रतिवेदयन्नजः ॥

yad dhaviṣyam ṛtuśo devayānaṁ trir mānuṣāḥ pary aśvaṁ nayanti | atrā pūṣṇaḥ prathamo bhāga eti
yajñaṁ devebhyaḥ prativedayann ajaḥ ||

यद् । ह॒वि॒ष्य॑म ् । ऋ॒त॒ ऽशः
ु । दे॑ व॒ ऽयानम ् । त्रिः । मानष
ु॑ ाः । परि॑ । अश्व॑म ् । नय॑न्ति । अत्र॑ । प॒ ष्णः
ू । प्र॒ थ॒मः । भा॒गः ।
ए॒ ति॒ । य॒ ज्ञम ् । दे॒ वेभ्यः॑ । प्र॒ ति॒ऽवे॒दय॑न ् । अ॒ जः ॥

yad | haviṣyam | ṛtu-śaḥ | deva-yānam | triḥ | mānuṣāḥ | pari | aśvam | nayant i | atra | pūṣṇaḥ | prathamaḥ |
bhāgaḥ | eti | yajñam | devebhyaḥ | prati-vedayan | ajaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

होता॑ध्व॒ र्युराव॑या अग्निमि॒ न्धो ग्रा॑वग्रा॒भ उ॒ त शंस्ता॒ सवि
ु प्र
॑ ः । तेन॑ य॒ ज्ञेन॒ स्व॑रंकृतेन॒ स्वि॑ष्टे न व॒ क्षणा॒
आ पण
॑ ृ ध्वम ् ॥

होताध्वर्युरावया अग्निमिन्धो ग्रावग्राभ उत शंस्ता सुविप्रः । तेन यज्ञेन स्वरं कृतेन स्विष्टे न वक्षणा आ पण
ृ ध्वम ् ॥

hotādhvaryur āvayā agnimindho grāvagrābha uta śaṁstā suvipraḥ | tena yajñena svaraṁkṛtena sviṣṭena
vakṣaṇā ā pṛṇadhvam ||

होता॑ । अ॒ ध्व॒ र्युः । आऽव॑याः । अ॒ ग्नि॒ म ्ऽइ॒न्धः । ग्रा॒व॒ऽग्रा॒भः । उ॒ त । शंस्ता॑ । सुऽवि॑प्रः । तेन॑ । य॒ ज्ञेन॑ । सुऽअ॑रङ्कृतेन ।
सुऽइ॑ष्टे न । व॒ क्षणाः॑ । आ । प॒ ण॒
ृ ध्व॒ म ् ॥

hotā | adhvaryuḥ | āvayāḥ | agnim-indhaḥ | grāva-grābhaḥ | uta | śaṃstā | su-vipraḥ | tena | yajñena | su-
ararṅketena | su-iṣṭena | vakṣaṇāḥ | ā | pṛṇadhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ प॒
ू व्र॒स्का उ॒ त ये यूप
॑ वा॒हाश्च॒ षालं॒ ये अ॑श्वय॒ पाय॒
ू ॑ ॒ पच॑नं स॒ म्भर॑ न्त्य॒ तो
तक्ष॑ति । ये चार्वते ु
तेषा॑म॒भिगर्ति
ू॑ र्न इन्वतु ॥

यूपव्रस्का उत ये यूपवाहाश्चषालं ये अश्वयूपाय तक्षति । ये चार्वते पचनं सम्भरन्त्युतो तेषामभिगूर्तिर्न इन्वतु ॥

yūpavraskā uta ye yūpavāhāś caṣālaṁ ye aśvayūpāya takṣati | ye cārvate pacanaṁ sambharanty uto teṣām
abhigūrtir na invatu ||

य॒ ूप॒ ऽव्र॒ स्काः । उ॒ त । ये । य॒ प॒
ू ऽवा॒हाः । च॒ षाल॑म ् । ये । अ॒ श्व॒ ऽय॒ पाय॑
ू ॑ । पच॑नम ् । स॒ म ्ऽभर॑ न्ति ।
। तक्ष॑ति । ये । च॒ । अर्वते
उ॒ तो इति॑ । तेषा॑म ् । अ॒ भिऽगर्ति
ू॑ ः । नः॒ । इ॒न्व॒ त॒ ु ॥

yūpa-vraskāḥ | uta | ye | yūpa-vāhāḥ | caṣālam | ye | aśva-yūpāya | takṣati | ye | ca | arvate | pacanam | sam-
bharanti | uto iti | teṣām | abhi-gūrtiḥ | naḥ | invatu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॒ प्रागा॑त्स॒ मन्मे
ु ॑
ऽधायि॒ ॑ ॒ विप्रा॒ ऋष॑यो मदन्ति दे॒ वानां॑
मन्म॑ दे॒ वाना॒माशा॒ उप॑ वी॒तपष्॑ ृ ठः । अन्वेनं
प॒ ष्टे
ु च॑कृमा स॒ बन्ध
ु ुम
॑ ्॥

उप प्रागात्सुमन्मेऽधायि मन्म दे वानामाशा उप वीतपष्ृ ठः । अन्वेनं विप्रा ऋषयो मदन्ति दे वानां पुष्टे चकृमा सुबन्धुम ्
॥

upa prāgāt suman me 'dhāyi manma devānām āśā upa vītapṛṣṭhaḥ | anv enaṁ viprā ṛṣayo madanti devānām
puṣṭe cakṛmā subandhum ||

उप॑ । प्र॑ । अ॒ गा॒त ् । स॒ ऽमत
ु ् । मे॒ । अ॒ धा॒यि॒ । मन्म॑ । दे॒ वाना॑म ् । आशाः॑ । उप॑ । वी॒तऽपष्॑ ृ ठः । अनु॑ । ए॒ न॒म ् । विप्राः॑ ।
ऋष॑यः । म॒ द॒ न्ति॒ । दे॒ वाना॑म ् । प॒ ष्टे
ु । च॒ कृ॒म॒ । स॒ ऽबन्ध
ु म
ु॑ ् ॥

upa | pra | agāt | su-mat | me | adhāyi | manma | devānām | āśāḥ | upa | vīta-pṛṣṭhaḥ | anu | enam | viprāḥ |
ṛṣayaḥ | madanti | devānām | puṣṭe | cakṛma | su-bandhum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ या शी॑र्ष॒ ण्या॑ रश॒ ना रज्जुर॑ स्य । यद्वा॑ घास्य॒ प्रभत
यद्वा॒जिनो॒ दाम॑ सं॒ दान॒ मर्वतो॒ ॑ ृ मा॒स्ये॒३॒॒॑॑ तण
ृ ं॒ सर्वा॒
ता ते॒ अपि॑ दे॒ वेष्व॑स्तु ॥

यद्वाजिनो दाम संदानमर्वतो या शीर्षण्या रशना रज्जुरस्य । यद्वा घास्य प्रभत
ृ मास्ये तण
ृ ं सर्वा ता ते अपि दे वेष्वस्तु
॥

yad vājino dāma saṁdānam arvato yā śīrṣaṇyā raśanā rajjur asya | yad vā ghāsya prabhṛtam āsye tṛṇaṁ
sarvā tā te api deveṣv astu ||

यत ् । वा॒जिनः॑ । दाम॑ । स॒ म ्ऽदान॑म ् । अर्वतः ॑ । या । शी॒र्ष॒ण्या॑ । र॒श॒ना । रज्जुः॑ । अ॒ स्य॒ । यत ् । वा॒ । घ॒ । अ॒ स्य॒ ।
॑ ृ म ् । आ॒स्ये॑ । तण
प्रऽभत ॑ ् । सर्वा॑ । ता । ते॒ । अपि॑ । दे॒ वेषु । अ॒ स्त॒ ु ॥
ृ म

yat | vājinaḥ | dāma | sam-dānam | arvataḥ | yā | śīrṣaṇyā | raśanā | rajjuḥ | asya | yat | vā | gha | asya | pra-
bhṛtam | āsye | tṛṇam | sarvā | tā | te | api | deveṣu | astu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदश्व॑स्य क्र॒ विषो॒ मक्षि॒काश॒ यद्वा॒ स्वरौ॒ स्वधि॑तौ रि॒प्तमस्ति॑ । यद्धस्त॑योः शमि॒ तर्य
ु न्न॒ खेष॒ ु सर्वा॒
ता ते॒ अपि॑ दे॒ वेष्व॑स्तु ॥

यदश्वस्य क्रविषो मक्षिकाश यद्वा स्वरौ स्वधितौ रिप्तमस्ति । यद्धस्तयोः शमितर्य
ु न्नखेषु सर्वा ता ते अपि दे वेष्वस्तु
॥

yad aśvasya kraviṣo makṣikāśa yad vā svarau svadhitau riptam asti | yad dhastayoḥ śamitur yan nakheṣu
sarvā tā te api deveṣv astu ||

यत ् । अश्व॑स्य । क्र॒विषः॑ । मक्षि॑का । आश॑ । यत ् । वा॒ । स्वरौ॑ । स्वऽधि॑तौ । रि॒प्तम ् । अस्ति॑ । यत ् । हस्त॑योः ।
श॒ मि॒ तःु । यत ् । न॒खेषु॑ । सर्वा॑ । ता । ते॒ । अपि॑ । दे॒ वेषु । अ॒ स्त॒ ु ॥

yat | aśvasya | kraviṣaḥ | makṣikā | āśa | yat | vā | svarau | sva-dhitau | riptam | asti | yat | hastayoḥ | śamituḥ |
yat | nakheṣu | sarvā | tā | te | api | deveṣu | astu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदव ू ध्
॑ यम॒ दर॑
ु स्याप॒ वाति॒ य आ॒मस्य॑ क्र॒ विषो॑ ग॒ न्धो अस्ति॑ । स॒ क ू मेधं॑
ु ृ॒ ता तच्छ॑ मि॒ तार॑ : कृण्वन्त॒ त
ृ ॒ पाकं॑ पचन्तु ॥
शत

यदव
ू ध्यमुदरस्यापवाति य आमस्य क्रविषो गन्धो अस्ति । सुकृता तच्छमितारः कृण्वन्तत
ू मेधं शत
ृ पाकं पचन्तु ॥

yad ūvadhyam udarasyāpavāti ya āmasya kraviṣo gandho asti | sukṛtā tac chamitāraḥ kṛṇvantūta medhaṁ
śṛtapākam pacantu ||

यत ् । ऊव॑ध्यम ् । उ॒ दर॑ स्य । अ॒ प॒ ऽवाति॑ । यः । आ॒मस्य॑ । क्र॒विषः॑ । ग॒ न्धः । अस्ति॑ । स॒ ऽक
ु ृ॒ ता । तत ् । श॒ मि॒ तारः॑ ।
कृ॒ण्व॒ न्त॒ ु । उ॒ त । मेधम
॑ ् । श॒ त॒ऽपाक
ृ ॑ म ् । प॒ च॒न्त॒ ु ॥

yat | ūvadhyam | udarasya | apa-vāti | yaḥ | āmasya | kraviṣaḥ | gandhaḥ | asti | su-kṛtā | tat | śamitāraḥ |
kṛṇvantu | uta | medham | śṛta-pākam | pacantu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्ते॒ गात्रा॑द॒ग्निना॑ प॒ च्यमा॑नाद॒ भि शल
ू ं॒ निह॑ तस्याव॒ धाव॑ति । मा तद्भम्
ू या॒मा श्रि॑ष॒न्मा तण ॑ ु
ृ ेष
दे॒ वेभ्य॒ स्तद॒ शद्भ्यो॑
ु रा॒तम॑स्तु ॥

यत्ते गात्रादग्निना पच्यमानादभि शूलं निहतस्यावधावति । मा तद्भम्
ू यामा श्रिषन्मा तण
ृ ेषु दे वेभ्यस्तदश
ु द्भ्यो
रातमस्तु ॥

yat te gātrād agninā pacyamānād abhi śūlaṁ nihatasyāvadhāvati | mā tad bhūmyām ā śriṣan mā tṛṇeṣu
devebhyas tad uśadbhyo rātam astu ||

यत ् । ते॒ । गात्रा॑त ् । अ॒ ग्निना॑ । प॒ च्यमा॑नात ् । अ॒ भि । शूलम ॑ ् । निऽह॑तस्य । अ॒ व॒ ऽधाव॑ति । मा । तत ् । भूम्या॑म ् । आ ।
श्रि॒ष॒त ् । मा । तण ॑ ु । दे॒ वेभ्यः॑ । तत ् । उ॒ शत ्ऽभ्यः॑ । रा॒तम ् । अ॒ स्त॒ ु ॥
ृ ेष

yat | te | gātrāt | agninā | pacyamānāt | abhi | śūlam | ni-hatasya | ava-dhāvati | mā | tat | bhūmyām | ā | śriṣat |
mā | tṛṇeṣu | devebhyaḥ | tat | uśat-bhyaḥ | rātam | astu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये वा॒जिनं॑ परि॒पश्य॑न्ति प॒ क्वं य ईम
॑ ा॒हुः सुर॑ भि ॑ मांसभि॒ क्षाम॒ पास॑
॒ र्निर्ह॒रेति॑ । ये चार्वतो ु त उ॒ तो
तेषा॑म॒भिगर्ति
ू॑ र्न इन्वतु ॥

ये वाजिनं परिपश्यन्ति पक्वं य ईमाहुः सुरभिर्निर्हरे ति । ये चार्वतो मांसभिक्षामुपासत उतो तेषामभिगूर्तिर्न इन्वतु ॥

ye vājinam paripaśyanti pakvaṁ ya īm āhuḥ surabhir nir hareti | ye cārvato māṁsabhikṣām upāsata uto
teṣām abhigūrtir na invatu ||

॑ ।
ये । वा॒जिन॑म ् । प॒ रि॒ऽपस्य॑न्ति । प॒ क्वम ् । ये । ई॒म ् । आ॒हुः । स॒ र॒ु भिः । निः । ह॒र॒ । इति॑ । ये । च॒ । अर्वतः
मां॒स॒ऽभि॒ क्षाम ् । उ॒ प॒ऽआस॑ते उ॒ तो इति॑ । तेषा॑म ् । अ॒ भिऽगूर्ति
॑ ः । नः॒ । इ॒न्व॒ त॒ ु ॥

ye | vājinam | pari-pasyanti | pakvam | ye | īm | āhuḥ | surabhiḥ | niḥ | hara | iti | ye | ca | arvataḥ | māṃsa-
bhikṣām | upa-āsate uto iti | teṣām | abhi-gūrtiḥ | naḥ | invatu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यन्नीक्ष॑णं माँ॒स्पच॑न्या उ॒ खाया॒ या पात्रा॑णि य॒ ष्ण
ू आ॒सेचन
॑ ानि । ऊ॒ ष्म॒ ण्या॑पि॒धाना॑ चरू॒णाम॒ ङ्काः
स॒ नाः
ू परि॑ भष
ू ॒ न्त्यश्व॑म ् ॥

यन्नीक्षणं माँस्पचन्या उखाया या पात्राणि यूष्ण आसेचनानि । ऊष्मण्यापिधाना चरूणामङ्काः सूनाः परि
भष
ू न्त्यश्वम ् ॥

yan nīkṣaṇam mām̐spacanyā ukhāyā yā pātrāṇi yūṣṇa āsecanāni | ūṣmaṇyāpidhānā carūṇām aṅkāḥ sūnāḥ
pari bhūṣanty aśvam ||

यत ् । नि॒ ऽईक्ष॑णम ् । मां॒स्पच॑न्याः । उ॒ खायाः॑ । या । पात्रा॑णि । य॒ ष्णः
ू । आ॒ऽसेचन
॑ ानि । ऊ॒ ष्म॒ ण्या॑ । अ॒ पि॒ ऽधाना॑ ।
च॒ रू॒णाम ् । अ॒ ङ्काः । स॒ नाः
ू । परि॑ । भ॒ ष॒
ू न्ति॒ । अश्व॑म ् ॥

yat | ni-īkṣaṇam | māṃspacanyāḥ | ukhāyāḥ | yā | pātrāṇi | yūṣṇaḥ | āsecanāni | ūṣmaṇyā | api-dhānā |
carūṇām | aṅkāḥ | sūnāḥ | pari | bhūṣanti | aśvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ यच्च॒ पड्बी॑श॒ मर्वतः
नि॒ क्रम॑णं नि॒ षद॑ नं वि॒ वर्तनं ॑ । यच्च॑ प॒ पौ यच्च॑ घा॒सि ं ज॒ घास॒ सर्वा॒ ता ते॒ अपि॑
दे॒ वेष्व॑स्तु ॥

निक्रमणं निषदनं विवर्तनं यच्च पड्बीशमर्वतः । यच्च पपौ यच्च घासिं जघास सर्वा ता ते अपि दे वेष्वस्तु ॥

nikramaṇaṁ niṣadanaṁ vivartanaṁ yac ca paḍbīśam arvataḥ | yac ca papau yac ca ghāsiṁ jaghāsa sarvā tā
te api deveṣv astu ||

नि॒ ऽक्रम॑णम ् । नि॒ ऽसद॑ नम ् । वि॒ ऽवर्तनम॑ ् । यत ् । च॒ । पड्बी॑शम ् । अर्वतः
॑ । यत ् । च॒ । प॒ पौ । यत ् । च॒ । घा॒सिम ् ।
ज॒ घास॑ । सर्वा॑ । ता । ते॒ । अपि॑ । दे॒ वेषु॑ । अ॒ स्त॒ ु ॥

ni-kramaṇam | ni-sadanam | vi-vartanam | yat | ca | paḍabaḍhabadabadrahṇīśam | arvataḥ | yat | ca | papau |
yat | ca | ghāsim | jaghāsa | sarvā | tā | te | api | deveṣu | astu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
मा त्वा॒ग्निर्ध्वनयीद्धू मग॑
॒ न्धि॒र्मोखा भ्राज॑न्त्य॒ भि वि॑क्त॒ जघ्रि॑: । इ॒ष्टं वी॒तम॒ भिगर्तं
ू॑ ॒ वष॑ट्कृतं॒ तं
दे॒ वास॒ : प्रति॑ गभ्
ृ ण॒ न्त्यश्व॑म ् ॥

मा त्वाग्निर्ध्वनयीद्धूमगन्धिर्मोखा भ्राजन्त्यभि विक्त जघ्रिः । इष्टं वीतमभिगूर्तं वषट्कृतं तं दे वासः प्रति
गभ्
ृ णन्त्यश्वम ् ॥

mā tvāgnir dhvanayīd dhūmagandhir mokhā bhrājanty abhi vikta jaghriḥ | iṣṭaṁ vītam abhigūrtaṁ
vaṣaṭkṛtaṁ taṁ devāsaḥ prati gṛbhṇanty aśvam ||

मा । त्वा॒ । अ॒ ग्निः । ध्व॒ न॒यी॒त ् । ध॒ मऽग॑
ू न्धिः । मा । उ॒ खा । भ्राज॑न्ती । अ॒ भि । वि॒ क्त॒ । जघ्रिः॑ । इ॒ष्टम ् । वी॒तम ् ।
अ॒ भिऽगर्त
ू॑ म ् । वष॑ट्ऽकृतम ् । तम ् । दे॒ वासः॑ । प्रति॑ । ग॒ भ्ण॒
ृ न्ति॒ । अश्व॑म ् ॥

mā | tvā | agniḥ | dhvanayīt | dhūma-gandhiḥ | mā | ukhā | bhrājantī | abhi | vikta | jaghriḥ | iṣṭam | vītam |
abhi-gūrtam | vaṣaṭ-kṛtam | tam | devāsaḥ | prati | gṛbhṇanti | aśvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदश्वा॑य॒ वास॑ उपस्त॒ णन्त्य॑
ृ ॑ ॒ पड्बी॑शं प्रि॒ या दे॒ वेष्वा
धीवा॒सं या हिर॑ ण्यान्यस्मै । सं॒ दान॒ मर्वन्तं
या॑मयन्ति ॥

यदश्वाय वास उपस्तण
ृ न्त्यधीवासं या हिरण्यान्यस्मै । संदानमर्वन्तं पड्बीशं प्रिया दे वेष्वा यामयन्ति ॥

yad aśvāya vāsa upastṛṇanty adhīvāsaṁ yā hiraṇyāny asmai | saṁdānam arvantam paḍbīśam priyā deveṣv
ā yāmayanti ||

यत ् । अश्वा॑य । वासः॑ । उ॒ प॒ऽस्त॒ णन्ति॑
ृ ॑
। अ॒ धी॒वा॒सम ् । या । हिर॑ ण्यानि । अ॒ स्मै॒ । स॒ म ्ऽदान॑म ् । अर्वन्तम ् । पड्बी॑शम ् ।
प्रि॒ या । दे॒ वेषु॑ । आ । य॒ म॒य॒ न्ति॒ ॥

yat | aśvāya | vāsaḥ | upa-stṛṇanti | adhī-vāsam | yā | hiraṇyāni | asmai | sam-dānam | arvantam |
paḍabaḍhabadabadrahṇīśam | priyā | deveṣu | ā | yamayanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्ते॑ सा॒दे मह॑सा॒ शकू ॑ ृ तस्य॒ पार्ष्ण्या॑ वा॒ कश॑या वा त॒ तोद॑
ु । स्र॒ चे
ु व॒ ता ह॒विषो॑ अध्व॒ रेष॒ ु सर्वा॒ ता ते॒
ब्रह्म॑णा सद ू यामि ॥

यत्ते सादे महसा शूकृतस्य पार्ष्ण्या वा कशया वा तत
ु ोद । स्रुचेव ता हविषो अध्वरे षु सर्वा ता ते ब्रह्मणा सूदयामि ॥

yat te sāde mahasā śūkṛtasya pārṣṇyā vā kaśayā vā tutoda | sruceva tā haviṣo adhvareṣu sarvā tā te
brahmaṇā sūdayāmi ||

यत ् । ते॒ । सा॒दे । मह॑सा । शूक॑ ृ तस्य । पार्ष्ण्या॑ । वा॒ । कश॑या । वा॒ । त॒ तोद॑
ु । स्र॒ चाऽइ॑
ु व । ता । ह॒विषः॑ । अ॒ ध्व॒ रेषु॑ । सर्वा॑ ।
ता । ते॒ । ब्रह्म॑णा । स॒ द॒
ू या॒मि॒ ॥

yat | te | sāde | mahasā | śūkṛtasya | pārṣṇyā | vā | kaśayā | vā | tutoda | srucāiva | tā | haviṣaḥ | adhvareṣu |
sarvā | tā | te | brahmaṇā | sūdayāmi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चतस्त्रि
ु॑ श ॑
ं द्वा॒जिनो॑ दे॒ वब॑न्धो॒र्वङ्क्री॒रश्व॑स्य॒ स्वधि॑ति॒: समेति । अच्छि॑ द्रा॒ गात्रा॑ व॒ यन
ु ा॑ कृणोत॒
परु॑ ष्परुरन॒ घ
ु ष्ु या॒ वि श॑स्त ॥

चतुस्त्रिंशद्वाजिनो दे वबन्धोर्वङ्क्रीरश्वस्य स्वधितिः समेति । अच्छिद्रा गात्रा वयन
ु ा कृणोत परुष्परुरनुघुष्या वि शस्त
॥

catustriṁśad vājino devabandhor vaṅkrīr aśvasya svadhitiḥ sam eti | acchidrā gātrā vayunā kṛṇota paruṣ-
parur anughuṣyā vi śasta ||

चतुः॑ऽत्रिंशत ् । वा॒जिनः॑ । दे॒ वऽब॑न्धोः । वङ्क्रीः॑ । अश्व॑स्य । स्वऽधि॑तिः । सम ् । ए॒ ति॒ । अच्छि॑ द्रा । गात्रा॑ । व॒ युना॑ ।
कृ॒णो॒त॒ । परुः॑ऽपरुः । अ॒ न॒ ऽघ
ु ष्ु य॑ । वि । श॒ स्त॒ ॥

catuḥ-triṃśat | vājinaḥ | deva-bandhoḥ | vaṅkrīḥ | aśvasya | sva-dhitiḥḥ | sam | eti | acchidrā | gātrā | vayunā
| kṛṇota | paruḥ-paruḥ | anu-ghuṣya | vi | śasta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एक॒ स्त्वष्टु॒रश्व॑स्या विश॒ स्ता द्वा य॒ न्तारा॑ भवत॒ स्तथ॑ ऋ॒तःु । या ते॒ गात्रा॑णामत
ृ ॒ था
ु कृ॒णोमि॒ ताता॒
पिण्डा॑नां॒ प्र जह
ु॑ ोम्य॒ ग्नौ ॥

एकस्त्वष्टुरश्वस्या विशस्ता द्वा यन्तारा भवतस्तथ ऋतुः । या ते गात्राणामत
ृ ुथा कृणोमि ताता पिण्डानां प्र
जह
ु ोम्यग्नौ ॥

ekas tvaṣṭur aśvasyā viśastā dvā yantārā bhavatas tatha ṛtuḥ | yā te gātrāṇām ṛtuthā kṛṇomi tā-tā piṇḍānām
pra juhomy agnau ||

एकः॑ । त्वष्टुः॑ । अश्व॑स्य । वि॒ ऽश॒ स्ता । द्वा । य॒ न्तारा॑ । भ॒ व॒ तः॒ । तथा॑ । ऋ॒तुः । या । ते॒ । गात्रा॑णाम ् । ऋ॒त॒ ऽथा
ु ।
कृ॒णोमि॑ । ताऽता॑ । पिण्डा॑नाम ् । प्र । ज॒ ुहो॒मि॒ । अ॒ ग्नौ ॥

ekaḥ | tvaṣṭuḥ | aśvasya | vi-śastā | dvā | yantārā | bhavataḥ | tathā | ṛtuḥ | yā | te | gātrāṇām | ṛtu-thā | kṛṇomi
| tātā | piṇḍānm | pra | juhomi | agnau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा त्वा॑ तपत्प्रि॒ य आ॒त्मापि॒ यन्तं॒ मा स्वधि॑तिस्त॒ न्व१॒॒॑॑ आ ति॑ष्ठिपत्ते । मा ते॑ ग॒ ध्न
ृ रु ॑ विश॒ स्ताति॒ हाय॑
छि॒ द्रा गात्रा॑ण्य॒ सिना॒ मिथू॑ कः ॥

मा त्वा तपत्प्रिय आत्मापियन्तं मा स्वधितिस्तन्व आ तिष्ठिपत्ते । मा ते गध्
ृ नरु विशस्तातिहाय छिद्रा गात्राण्यसिना
मिथू कः ॥

mā tvā tapat priya ātmāpiyantam mā svadhitis tanva ā tiṣṭhipat te | mā te gṛdhnur aviśastātihāya chidrā
gātrāṇy asinā mithū kaḥ ||

मा । त्वा॒ । त॒प॒ त ् । प्रि॒ यः । आ॒त्मा । अ॒ पि॒ ऽयन्त॑म ् । मा । स्वऽधि॑तिः । त॒न्वः॑ । आ । ति॒स्थि॒ प॒ त ् । ते॒ । मा । ते॒ । ग॒ ध्न
ृ ुः
। अ॒ वि॒ ऽश॒ स्ता । अ॒ ति॒ऽहाय॑ । छि॒ द्रा । गात्रा॑णि । अ॒ सिना॑ । मिथु॑ । क॒ रिति॑ कः ॥

mā | tvā | tapat | priyaḥ | ātmā | api-yantam | mā | sva-dhitiḥ | tanvaḥ | ā | tisthipat | te | mā | te | gṛdhnuḥ |
avi-śastā | ati-hāya | chidrā | gātrāṇi | asinā | mithu | kariti kaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न वा उ॑ ए॒ तन्म्रि॑यसे॒ न रि॑ ष्यसि दे॒ वाँ इदे॑ षि प॒ थिभि॑: स॒ गे
ु भि:॑ । हरी॑ ते॒ यञ्
ु जा॒ पष
ृ त
॑ ी
अभत
ू ा॒मप
ु ा॑स्थाद्वा॒जी ध॒ रि
ु रास॑भस्य ॥

न वा उ एतन्म्रियसे न रिष्यसि दे वाँ इदे षि पथिभिः सुगेभिः । हरी ते युञ्जा पष
ृ ती अभूतामुपास्थाद्वाजी धुरि रासभस्य
॥

na vā u etan mriyase na riṣyasi devām̐ id eṣi pathibhiḥ sugebhiḥ | harī te yuñjā pṛṣatī abhūtām upāsthād vājī
dhuri rāsabhasya ||

ु भिः॑ । हरी॑ इति॑ । ते॒ । युञ्जा॑ ।
न । वै । ऊँ॒ इति॑ । ए॒ तत ् । म्रि॒ य॒ से॒ । न । रि॒ष्य॒सि॒ । दे॒ वान ् । इत ् । ए॒ षि॒ । प॒ थिऽभिः॑ । स॒ ऽगे
पष
ृ त
॑ ी॒ इति॑ । अ॒ भ॒ ता॒
ू म ् । उप॑ । अ॒ स्था॒त ् । वा॒जी । ध॒ रि
ु । रास॑भस्य ॥

na | vai | oṃ iti | etat | mriyase | na | riṣyasi | devān | it | eṣi | pathi-bhiḥ | su-gebhiḥ | harīiti | te | yuñjā |
pṛṣatī iti | abhūtām | upa | asthāt | vājī | dhuri | rāsabhasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ गव्यं
ु ॑ नो वा॒जी स्वश्व्यं॑ प॒ सः
ंु प॒ त्राँ ु ं॑ र॒यिम ् । अ॒ ना॒गा॒स्त्वं नो॒ अदि॑ तिः कृणोतु क्ष॒त्रं नो॒
ु उ॒ त वि॑श्वा॒पष
अश्वो॑ वनतां ह॒विष्मा॑न ् ॥

सुगव्यं नो वाजी स्वश्व्यं पुंसः पुत्राँ उत विश्वापुषं रयिम ् । अनागास्त्वं नो अदितिः कृणोतु क्षत्रं नो अश्वो वनतां
हविष्मान ् ॥

sugavyaṁ no vājī svaśvyam puṁsaḥ putrām̐ uta viśvāpuṣaṁ rayim | anāgāstvaṁ no aditiḥ kṛṇotu kṣatraṁ
no aśvo vanatāṁ haviṣmān ||

स॒ ुऽगव्य॑म ् । नः॒ । वा॒जी । स॒ ऽअश्व्य॑
ु म ् । प॒ सः
ुं । प॒ त्रान
ु ् । उ॒ त । वि॒ श्वा॒ऽपुषम
॑ ् । र॒यिम ् । अ॒ ना॒गाः॒ऽत्वम ् । नः॒ । अदि॑ तिः ।
कृ॒णो॒त॒ ु । क्ष॒त्रम ् । नः॒ । अश्वः॑ । व॒ न॒ता॒म ् । ह॒विष्मा॑न ् ॥

su-gavyam | naḥ | vājī | su-aśvyam | puṃsaḥ | putrān | uta | viśvāpuṣam | rayim | anāgāḥ-tvam | naḥ | aditiḥ |
kṛṇotu | kṣatram | naḥ | aśvaḥ | vanatām | haviṣmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अश्वोऽग्निः
THE MANTRA

यदक्र॑न्दः प्रथ॒ मं जाय॑मान उ॒ द्यन्त्स॑म॒ द्राद
ु ॒त ु वा॒ परु ी॑षात ् । श्ये॒नस्य॑ प॒ क्षा ह॑ रि॒णस्य॑ बा॒हू उ॑ प॒ स्तत्ु यं॒
महि॑ जा॒तं ते॑ अर्वन ् ॥

यदक्रन्दः प्रथमं जायमान उद्यन्त्समुद्रादत
ु वा पुरीषात ् । श्येनस्य पक्षा हरिणस्य बाहू उपस्तुत्यं महि जातं ते अर्वन ् ॥

yad akrandaḥ prathamaṁ jāyamāna udyan samudrād uta vā purīṣāt | śyenasya pakṣā hariṇasya bāhū
upastutyam mahi jātaṁ te arvan ||

यत ् । अक्र॑न्दः । प्र॒ थ॒मम ् । जाय॑मानः । उ॒ त ्ऽयन ् । स॒ म॒ द्रात
ु ् । उ॒ त । वा॒ । पुरी॑षात ् । श्ये॒नस्य॑ । प॒ क्षा । ह॒रि॒णस्य॑ । बा॒हू
इति॑ । उ॒ प॒ऽस्तुत्य॑म ् । महि॑ । जा॒तम ् । ते॒ । अ॒ र्व॒ न ् ॥

yat | akrandaḥ | prathamam | jāyamānaḥ | ut-yan | samudrāt | uta | vā | purīṣāt | śyenasya | pakṣā | hariṇasya |
bāhū iti | upa-stutyam | mahi | jātam | te | arvan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ मेन॑ द॒ त्तं त्रित
॒ ए॑नमायन ृ णा॒त्सरू ा॒दश्वं॑
ु ॒ गिन्द्र॑ एणं प्रथ॒ मो अध्य॑तिष्ठत ् । ग॒ न्ध॒ र्वो अ॑स्य रश॒ नाम॑गभ्
वसवो॒ निर॑ तष्ट ॥

यमेन दत्तं त्रित एनमायुनगिन्द्र एणं प्रथमो अध्यतिष्ठत ् । गन्धर्वो अस्य रशनामगभ्
ृ णात्सूरादश्वं वसवो निरतष्ट ॥

yamena dattaṁ trita enam āyunag indra eṇam prathamo adhy atiṣṭhat | gandharvo asya raśanām agṛbhṇāt
sūrād aśvaṁ vasavo nir ataṣṭa ||

य॒ मेन॑ । द॒ त्तम ् । त्रित
॒ ः । ए॒ न॒म ् । अ॒ य॒ न॒
ु क् । इन्द्रः॑ । ए॒ न॒म ् । प्र॒ थ॒मः । अधि॑ । अ॒ ति॒ष्ठ॒ त ् । ग॒ न्ध॒ र्वः । अ॒ स्य॒ । र॒श॒नाम ् ।
अ॒ ग॒ भ्णा॒
ृ त ् । सूरा॑त ् । अश्व॑म ् । व॒ स॒वः॒ । निः । अ॒ त॒ष्ट॒ ॥

yamena | dattam | tritaḥ | enam | ayunak | indraḥ | enam | prathamaḥ | adhi | ati ṣṭhat | gandharvaḥ | asya |
raśanām | agṛbhṇāt | sūrāt | aśvam | vasavaḥ | niḥ | ataṣṭa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असि॑ य॒ मो अस्या॑दि॒त्यो अ॑र्व॒न्नसि॑ त्रित
॒ ो गह् ॑ व्र॒ तेन॑ । असि॒ सोमेन
ु येन ॑ स॒ मया॒ विपक्
॑ ृ त आ॒हुस्ते॒ त्रीणि॑
दि॒ वि बन्ध॑नानि ॥

असि यमो अस्यादित्यो अर्वन्नसि त्रितो गुह्येन व्रतेन । असि सोमेन समया विपक्
ृ त आहुस्ते त्रीणि दिवि बन्धनानि ॥

asi yamo asy ādityo arvann asi trito guhyena vratena | asi somena samayā vipṛkta āhus te trīṇi divi
bandhanāni ||

॒ ः । गुहे॑न । व्र॒ तेन॑ । असि॑ । सोमेन
असि॑ । य॒ मः । असि॑ । आ॒दि॒ त्यः । अ॒ र्व॒ न ् । असि॑ । त्रित ॑ । स॒ मया॑ । विऽपक्
॑ ृ तः । आ॒हुः ।
ते॒ । त्रीणि॑ । दि॒ वि । बन्ध॑नानि ॥

asi | yamaḥ | asi | ādityaḥ | arvan | asi | tritaḥ | guhena | vratena | asi | somena | samayā | vi-pṛktaḥ | āhuḥ | te |
trīṇi | divi | bandhanāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रीणि॑ त आहुर्दि॒वि बन्ध॑नानि॒ त्रीण्य॒ प्सु त्रीण्य॒ न्तः स॑म॒ द्रे
ु । उ॒ तेव॑ मे॒ वरु॑ णश्छन्त्स्यर्व॒ न्यत्रा॑ त आ॒हुः
प॑र॒मं ज॒ नित्र॑म ् ॥

त्रीणि त आहुर्दिवि बन्धनानि त्रीण्यप्सु त्रीण्यन्तः समुद्रे । उतेव मे वरुणश्छन्त्स्यर्वन्यत्रा त आहुः परमं जनित्रम ् ॥

trīṇi ta āhur divi bandhanāni trīṇy apsu trīṇy antaḥ samudre | uteva me varuṇaś chantsy arvan yatrā ta āhuḥ
paramaṁ janitram ||

त्रीणि॑ । ते॒ । आ॒हुः॒ । दि॒ वि । बन्ध॑नानि । त्रीणि॑ । अ॒ प ्ऽसु । त्रीणि॑ । अ॒ न्तरिति॑ । स॒ म॒ द्रे
ु । उ॒ तऽइ॑व । मे॒ । वरु॑ णः । छ॒ न्त्सि॒
। अ॒ र्व॒ न ् । यत्र॑ । ते॒ । आ॒हुः । प॒ र॒मम ् । ज॒ नित्र॑म ् ॥

trīṇi | te | āhuḥ | divi | bandhanāni | trīṇi | ap-su | trīṇi | antariti | samudre | uta-iva | me | varuṇaḥ | chantsi |
arvan | yatra | te | āhuḥ | paramam | janitram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मा ते॑ वाजिन्नव॒ मार्जनानी॒
॑ मा श॒ फानां॑ सनि॒ तर्नि
ु ॒ धाना॑ । अत्रा॑ ते भ॒ द्रा र॑ श॒ना अ॑पश्यम॒ तस्य॒
ृ या
अ॑भि॒रक्ष॑न्ति गो॒पाः ॥

इमा ते वाजिन्नवमार्जनानीमा शफानां सनितुर्निधाना । अत्रा ते भद्रा रशना अपश्यमत
ृ स्य या अभिरक्षन्ति गोपाः ॥

imā te vājinn avamārjanānīmā śaphānāṁ sanitur nidhānā | atrā te bhadrā raśanā apaśyam ṛtasya yā
abhirakṣanti gopāḥ ||

॑
इ॒मा । ते॒ । वा॒जि॒न ् । अ॒ व॒ ऽमार्जनानि । इ॒मा । श॒ फाना॑म ् । स॒ नि॒ तुः । नि॒ ऽधाना॑ । अत्र॑ । ते॒ । भ॒ द्राः । र॒श॒नाः । अ॒ प॒ श्य॒ म ् ।
ऋ॒तस्य॑ । याः । अ॒ भि॒ ऽरक्ष॑न्ति । गो॒पाः ॥

imā | te | vājin | ava-mārjanāni | imā | śaphānām | sanituḥ | ni-dhānā | atra | te | bhadrāḥ | raśanāḥ | apaśyam |
ṛtasya | yāḥ | abhi-rakṣanti | gopāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒त्मानं॑ ते॒ मन॑सा॒राद॑ जानाम॒ वो दि॒ वा प॒ तय॑न्तं पतं॒गम ् । शिरो॑ अपश्यं प॒ थिभि॑:
स॒ गे
ु भिर॑ रे ॒णभि
ु ॒ र्जेह॑ मानं पत॒ त्रि ॥

आत्मानं ते मनसारादजानामवो दिवा पतयन्तं पतंगम ् । शिरो अपश्यं पथिभिः सुगेभिररे णुभिर्जेहमानं पतत्रि ॥

ātmānaṁ te manasārād ajānām avo divā patayantam pataṁgam | śiro apaśyam pathibhiḥ sugebhir
areṇubhir jehamānam patatri ||

आ॒त्मान॑म ् । ते॒ । मन॑सा । आ॒रात ् । अ॒ जा॒ना॒म ् । अ॒ वः । दि॒ वा । प॒ तय॑न्तम ् । प॒ त॒ङ्गम ् । शिरः॑ । अ॒ प॒ श्य॒ म ् । प॒ थिऽभिः॑ ।
स॒ ऽगे
ु भिः॑ । अ॒ रे ॒णुऽभिः॑ । जेह॑मानम ् । प॒ त॒त्रि ॥

ātmānam | te | manasā | ārāt | ajānām | avaḥ | divā | patayantam | pataṅgam | śiraḥ | apaśyam | pathi-bhiḥ |
su-gebhiḥ | areṇu-bhiḥ | jehamānam | patatri
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अत्रा॑ ते रू॒पमत्ु॑ त॒ मम॑पश्यं॒ जिगी॑षमाणमि॒ ष आ प॒ दे गोः । य॒ दा ते॒ मर्तो॒ अन॒ ु भोग॒ मान॒ ळादिद्ग्रसि॑ष्ठ॒
ओष॑धीरजीगः ॥

अत्रा ते रूपमुत्तममपश्यं जिगीषमाणमिष आ पदे गोः । यदा ते मर्तो अनु भोगमानळादिद्ग्रसिष्ठ ओषधीरजीगः ॥

atrā te rūpam uttamam apaśyaṁ jigīṣamāṇam iṣa ā pade goḥ | yadā te marto anu bhogam ānaḻ ād id
grasiṣṭha oṣadhīr ajīgaḥ ||

अत्र॑ । ते॒ । रू॒पम ् । उ॒ त ्ऽत॒मम ् । अ॒ प॒ श्य॒ म ् । जिगी॑षमाणम ् । इ॒षः । आ । प॒ दे । गोः । य॒ दा । ते॒ । मर्तः॑ । अनु॑ । भोग॑म ् ।
आन॑ट् । आत ् । इत ् । ग्रसि॑ष्ठः । ओष॑धीः । अ॒ जी॒ग॒रिति॑ ॥

atra | te | rūpam | ut-tamam | apaśyam | jigīṣamāṇam | iṣaḥ | ā | pade | goḥ | yadā | te | martaḥ | anu | bhogam
| ānaṭ | āt | it | grasiṣṭhaḥ | oṣadhīḥ | ajīgariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अनु॑ त्वा॒ रथो॒ अन॒ ु मर्यो॑ अर्व॒ न्नन॒ ु गावोऽन॒ ु भग॑: क॒ नीना॑म ् । अन॒ ु व्राता॑स॒स्तव॑ स॒ ख्यमी॑य॒ रन
ु ु॑ दे॒ वा
म॑मिरे वी॒र्यं॑ ते ॥

अनु त्वा रथो अनु मर्यो अर्वन्ननु गावोऽनु भगः कनीनाम ् । अनु व्रातासस्तव सख्यमीयुरनु दे वा ममिरे वीर्यं ते ॥

anu tvā ratho anu maryo arvann anu gāvo 'nu bhagaḥ kanīnām | anu vrātāsas tava sakhyam īyur anu devā
mamire vīryaṁ te ||

अनु॑ । त्वा॒ । रथः॑ । अनु॑ । मर्यः॑ । अ॒ र्व॒ न ् । अनु॑ । गावः॑ । अनु॑ । भगः॑ । क॒ नीना॑म ् । अनु॑ । व्राता॑सः । तव॑ । स॒ ख्यम ् । ई॒युः॒
॑ ् । ते॒ ॥
। अनु॑ । दे॒ वाः । म॒ मि॒ रे ॒ । वी॒र्यम

anu | tvā | rathaḥ | anu | maryaḥ | arvan | anu | gāvaḥ | anu | bhagaḥ | kanīnām | anu | vrātāsaḥ | tava |
sakhyam | īyuḥ | anu | devāḥ | mamire | vīryam | te
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यश॒ ङ्गोऽयो॑
ृ ॑
अस्य॒ पादा॒ मनो॑जवा॒ अव॑र॒ इन्द्र॑ आसीत ् । दे॒ वा इद॑ स्य हवि॒ रद्य॑माय॒ न्यो अर्वन्तं
प्रथ॒ मो अ॒ ध्यति॑ष्ठत ् ॥

हिरण्यशङ्
ृ गोऽयो अस्य पादा मनोजवा अवर इन्द्र आसीत ् । दे वा इदस्य हविरद्यमायन्यो अर्वन्तं प्रथमो अध्यतिष्ठत ्
॥

hiraṇyaśṛṅgo 'yo asya pādā manojavā avara indra āsīt | devā id asya haviradyam āyan yo arvantam
prathamo adhyatiṣṭhat ||

हिर॑ ण्यऽश॒ ङ्गः
ृ । अयः॑ । अ॒ स्य॒ । पादाः॑ । मनः॑ऽजवाः॑ । अव॑रः । इन्द्रः॑ । आ॒सी॒त ् । दे॒ वाः । इत ् । अ॒ स्य॒ । ह॒विः॒ऽअद्य॑म ् ।
॑
आ॒य॒ न ् । यः । अर्वन्तम ् । प्र॒ थ॒मः । अ॒ धि॒ ऽअति॑ष्ठत ् ॥

hiraṇya-śṛṅgaḥ | ayaḥ | asya | pādāḥ | manaḥ-javāḥ | avaraḥ | indraḥ | āsīt | devāḥ | it | asya | haviḥ-adyam |
āyan | yaḥ | arvantam | prathamaḥ | adhi-atiṣṭhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ई॒र्मान्ता॑स॒: सिलि॑कमध्यमास॒ : सं शरू ॑ णासो दि॒ व्यासो॒ अत्या॑: । हं॒ सा इ॑व श्रेणि॒शो य॑तन्ते॒
यदाक्षि॑षर्दि
ु ॒ व्यमज्म॒ मश्वा॑: ॥

ईर्मान्तासः सिलिकमध्यमासः सं शूरणासो दिव्यासो अत्याः । हं सा इव श्रेणिशो यतन्ते यदाक्षिषुर्दि व्यमज्ममश्वाः ॥

īrmāntāsaḥ silikamadhyamāsaḥ saṁ śūraṇāso divyāso atyāḥ | haṁsā iva śreṇiśo yatante yad ākṣiṣur
divyam ajmam aśvāḥ ||

ई॒र्मऽअ॑न्तासः । सिलि॑कऽमध्यमासः । सम ् । शूर॑णासः । दि॒ व्यासः । अत्याः॑ । हं॒ साःऽइ॑व । श्रे॒णि॒ऽशः । य॒ त॒न्ते॒ । यत ् ।
आक्षि॑षुः । दि॒ व्यम ् । अज्म॑म ् । अश्वाः॑ ॥

īrma-antāsaḥ | silika-madhyamāsaḥ | sam | śūraṇāsaḥ | divyāsaḥ | atyāḥ | haṃsāḥ-iva | śreṇi-śaḥ | yatante |
yat | ākṣiṣuḥ | divyam | ajmam | aśvāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तव॒ शरीरं॑ पतयि॒ ष्ण्व॑र्व॒न्तव॑ चि॒ त्तं वात॑ इव॒ ध्रजी॑मान ् । तव॒ शङ्
ृ गा॑णि॒ विष्ठि॑ ता परु
ु त्र
॒ ार॑ ण्येष॒ज
॑
जर्भुराणा चरन्ति ॥

तव शरीरं पतयिष्ण्वर्वन्तव चित्तं वात इव ध्रजीमान ् । तव शङ्
ृ गाणि विष्ठिता पुरुत्रारण्येषु जर्भुराणा चरन्ति ॥

tava śarīram patayiṣṇv arvan tava cittaṁ vāta iva dhrajīmān | tava śṛṅgāṇi viṣṭhitā purutrāraṇyeṣu
jarbhurāṇā caranti ||

तव॑ । शरी॑रम ् । प॒ त॒यि॒ ष्णु । अ॒ र्व॒ न ् । तव॑ । चि॒ त्तम ् । वातः॑ऽइव । ध्रजी॑मान ् । तव॑ । शङ्
ृ गा॑णि । विऽष्ठि॑ ता । पुरु॒ऽत्रा ।
॑
अर॑ ण्येषु । जर्भुराणा । च॒ र॒न्ति॒ ॥

tava | śarīram | patayiṣṇu | arvan | tava | cittam | vātaḥ-iva | dhrajīmān | tava | śṛṅgāṇi | vi-ṣṭhitā | puru-trā |
araṇyeṣu | jarbhurāṇā | caranti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॒ प्रागा॒च्छस॑नं वा॒ज्यर्वा॑ दे व॒द्रीचा॒ मन॑सा॒ दीध्या॑नः । अ॒ जः प॒ रो
ु नी॑यते॒ नाभि॑र॒स्यानु॑ प॒ श्चात्क॒ वयो॑
यन्ति रे ॒भाः ॥

उप प्रागाच्छसनं वाज्यर्वा दे वद्रीचा मनसा दीध्यानः । अजः पुरो नीयते नाभिरस्यानु पश्चात्कवयो यन्ति रे भाः ॥

upa prāgāc chasanaṁ vājy arvā devadrīcā manasā dīdhyānaḥ | ajaḥ puro nīyate nābhir asyānu paścāt
kavayo yanti rebhāḥ ||

उप॑ । प्र । अ॒ गा॒त ् । शस॑नम ् । वा॒जी । अर्वा॑ । दे॒ व॒द्रीचा॑ । मन॑सा । दीध्या॑नः । अ॒ जः । प॒ रः
ु । नी॒य॒त॒ े । नाभिः॑ । अ॒ स्य॒ ।
अनु॑ । प॒ श्चात ् । क॒ वयः॑ । य॒ न्ति॒ । रे ॒भाः ॥

upa | pra | agāt | śasanam | vājī | arvā | devadrīcā | manasā | dīdhyānaḥ | ajaḥ | puraḥ | nīyate | nābhiḥ | asya |
anu | paścāt | kavayaḥ | yanti | rebhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॒ प्रागा॑त्पर॒मं यत्स॒ धस्थ॒ मर्वाँ॒ अच्छा॑ पि॒ तरं॑ मा॒तरं॑ च । अ॒ द्या दे॒ वाञ्जष्ु ट॑ तमो॒ हि ग॒ म्या अथा
शा॑स्ते दा॒शष ॑ ॥
ु ॒ े वार्याणि

उप प्रागात्परमं यत्सधस्थमर्वाँ अच्छा पितरं मातरं च । अद्या दे वाञ्जुष्टतमो हि गम्या अथा शास्ते दाशुषे वार्याणि ॥

upa prāgāt paramaṁ yat sadhastham arvām̐ acchā pitaram mātaraṁ ca | adyā devāñ juṣṭatamo hi gamyā
athā śāste dāśuṣe vāryāṇi ||

उप॑ । प्र । अ॒ गा॒त ् । प॒ र॒मम ् । यत ् । स॒ धऽस्थ॑म ् । अर्वा॑न ् । अच्छ॑ । पि॒ तर॑ म ् । मा॒तर॑ म ् । च॒ । अ॒ द्य । दे॒ वान ् । जुष्ट॑ ऽतमः
। हि । ग॒ म्याः । अथ॑ । आ । शा॒स्ते॒ । दा॒शुषे॑ । वार्याणि ॑ ॥

upa | pra | agāt | paramam | yat | sadha-stham | arvān | accha | pitaram | mātaram | ca | adya | devān | ju ṣṭa-
tamaḥ | hi | gamyāḥ | atha | ā | śāste | dāśuṣe | vāryāṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य वा॒मस्य॑ पलि॒ तस्य॒ होत॒ स्तस्य॒ ु भ्राता॑ मध्य॒ मो अ॒ स्त्यश्न॑: । त॒ तीयो॒
ृ भ्राता॑ घ॒ तप
ृ ष्॑ ृ ठो
अ॒ स्यात्रा॑पश्यं वि॒ श्पतिं॑ स॒ प्तपुत्र
॑ म ्॥

अस्य वामस्य पलितस्य होतुस्तस्य भ्राता मध्यमो अस्त्यश्नः । तत
ृ ीयो भ्राता घत
ृ पष्ृ ठो अस्यात्रापश्यं विश्पतिं
सप्तपत्र
ु म ्॥

asya vāmasya palitasya hotus tasya bhrātā madhyamo asty aśnaḥ | tṛtīyo bhrātā ghṛtapṛṣṭho asyātrāpaśyaṁ
viśpatiṁ saptaputram ||

अ॒ स्य । वा॒मस्य॑ । प॒ लि॒तस्य॑ । होतुः॑ । तस्य॑ । भ्राता॑ । म॒ ध्य॒ मः । अ॒ स्ति॒ । अश्नः॑ । त॒ तीयः॑
ृ । भ्राता॑ । घ॒ तऽप
ृ ष्॑ृ ठः । अ॒ स्य॒
। अत्र॑ । अ॒ प॒ श्य॒ म ् । वि॒ श्पति॑म ् । स॒ प्तऽपत्र
ु॑ म ् ॥

asya | vāmasya | palitasya | hotuḥ | tasya | bhrātā | madhyamaḥ | asti | aśnaḥ | tṛtīyaḥ | bhrātā | ghṛta-pṛṣṭhaḥ
| asya | atra | apasyam | viśpatim | sapta-putram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ प्त युञ्
॑ जन्ति॒ रथ॒ मेक॑चक्र॒ मेको॒ अश्वो॑ वहति स॒ प्तना॑मा । त्रिन
॒ ाभि॑ च॒ क्रम॒ जर॑ मन॒ र्वं यत्रेम
॒ ा विश्वा॒
भव
ु ॒ नाधि॑ त॒ स्थःु ॥

सप्त युञ्जन्ति रथमेकचक्रमेको अश्वो वहति सप्तनामा । त्रिनाभि चक्रमजरमनर्वं यत्रेमा विश्वा भुवनाधि तस्थुः ॥

sapta yuñjanti ratham ekacakram eko aśvo vahati saptanāmā | trinābhi cakram ajaram anarvaṁ yatremā
viśvā bhuvanādhi tasthuḥ ||

स॒ प्त । य॒ ञ्ज॒
ु न्ति॒ । रथ॑म ् । एक॑ऽचक्रम ् । एकः॒ । अश्वः॑ । व॒ ह॒ति॒ । स॒ प्तऽना॑मा । त्रिऽ॒ नाभि॑ । च॒ क्रम ् । अ॒ जर॑ म ् । अ॒ न॒र्वम ्
। यत्र॑ । इ॒मा । विश्वा॑ । भुवन
॑ ा । अधि॑ । त॒स्थुः ॥

sapta | yuñjanti | ratham | eka-cakram | ekaḥ | aśvaḥ | vahati | sapta-nāmā | tr i-nābhi | cakram | ajaram |
anarvam | yatra | imā | viśvā | bhuvanā | adhi | tasthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मं रथ॒ मधि॒ ये स॒ प्त त॒ स्थःु स॒ प्तच॑क्रं स॒ प्त व॑ह॒न्त्यश्वा॑: । स॒ प्त स्वसा॑रो अ॒ भि सं न॑वन्ते॒ यत्र॒ गवां॒
निहि॑ ता स॒ प्त नाम॑ ॥

इमं रथमधि ये सप्त तस्थुः सप्तचक्रं सप्त वहन्त्यश्वाः । सप्त स्वसारो अभि सं नवन्ते यत्र गवां निहिता सप्त नाम ॥

imaṁ ratham adhi ye sapta tasthuḥ saptacakraṁ sapta vahanty aśvāḥ | sapta svasāro abhi saṁ navante yatra
gavāṁ nihitā sapta nāma ||

इ॒मम ् । रथ॑म ् । अधि॑ । ये । स॒ प्त । त॒स्थुः । स॒ प्तऽच॑क्रम ् । स॒ प्त । व॒ ह॒न्ति॒ । अश्वाः॑ । स॒ प्त । स्वसा॑रः । अ॒ भि । सम ् ।
न॒ व॒न्ते॒ । यत्र॑ । गवा॑म ् । निऽहि॑ता । स॒ प्त । नाम॑ ॥

imam | ratham | adhi | ye | sapta | tasthuḥ | sapta-cakram | sapta | vahanti | aśvāḥ | sapta | svasāraḥ | abhi |
sam | navante | yatra | gavām | ni-hitā | sapta | nāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को द॑ दर्श प्रथ॒ मं जाय॑मानमस्थ॒ न्वन्तं॒ यद॑ न॒स्था बिभ॑र्ति । भम्
ू या॒ अस॒ रस
ु ग॑ ृ ा॒त्मा क्व॑ स्वि॒ त्को
वि॒ द्वांस॒मप
ु ॑ गा॒त्प्रष्टु॑मतत
े॒ ्॥

को ददर्श प्रथमं जायमानमस्थन्वन्तं यदनस्था बिभर्ति । भूम्या असुरसग
ृ ात्मा क्व स्वित्को विद्वांसमुप
गात्प्रष्टुमेतत ् ॥

ko dadarśa prathamaṁ jāyamānam asthanvantaṁ yad anasthā bibharti | bhūmyā asur asṛg ātmā kva svit ko
vidvāṁsam upa gāt praṣṭum etat ||

कः । द॒ द॒र्श॒ । प्र॒ थ॒मम ् । जाय॑मानम ् । अ॒ स्थ॒ न ्ऽवन्त॑म ् । यत ् । अ॒ न॒ स्था । बिभ॑र्ति । भूम्याः॑ । असुः॑ । असक
॑ ृ ् । आ॒त्मा ।
क्व॑ । स्वि॒ त ् । कः । वि॒ द्वांसम
॑ ् । उप॑ । गा॒त ् । प्रष्टु॑म ् । ए॒ तत ् ॥

kaḥ | dadarśa | prathamam | jāyamānam | asthan-vantam | yat | anasthā | bibharti | bhūmyā ḥ | asuḥ | asṛk |
ātmā | kva | svit | kaḥ | vidvāṃsam | upa | gāt | praṣṭum | etat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पाक॑: पच्ृ छामि॒ मन॒ सावि॑जानन्दे॒ वाना॑मे॒ना निहि॑ ता प॒ दानि॑ । व॒ त्से ब॒ ष्कयेऽधि॑ स॒ प्त तन्त॒ न्वि
ू
त॑त्निरे क॒ वय॒ ओत॒ वा उ॑ ॥

पाकः पच्
ृ छामि मनसाविजानन्दे वानामेना निहिता पदानि । वत्से बष्कयेऽधि सप्त तन्तून्वि तत्निरे कवय ओतवा उ ॥

pākaḥ pṛcchāmi manasāvijānan devānām enā nihitā padāni | vatse baṣkaye 'dhi sapta tantūn vi tatnire
kavaya otavā u ||

पाकः॑ । प॒ च्छा॒
ृ मि॒ । मन॑सा । अवि॑ऽजानन ् । दे॒ वाना॑म ् । ए॒ ना । निऽहि॑ता । प॒ दानि॑ । व॒ त्से । ब॒ ष्कये॑ । अधि॑ । स॒ प्त ।
तन्तन
ू॑ ् । वि । त॒त्नि॒ रे॒ । क॒ वयः॑ । ओत॒वै । ऊँ॒ इति॑ ॥

pākaḥ | pṛcchāmi | manasā | avi-jānan | devānām | enā | ni-hitā | padāni | vatse | baṣkaye | adhi | sapta | tantūn
| vi | tatnire | kavayaḥ | otavai | oṃ iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अचि॑कित्वाञ्चिकि॒ तषु श्चि
॑ ॒ दत्र॑ क॒ वीन्पच्
॑ ृ छामि वि॒ द्मने॒ न वि॒ द्वान ् । वि यस्त॒ स्तम्भ॒ षळि॒ मा
॑ जस्य॑ रू॒पे किमपि॑ स्वि॒ देक॑म ् ॥
रजांस्य॒

अचिकित्वाञ्चिकितुषश्चिदत्र कवीन्पच्
ृ छामि विद्मने न विद्वान ् । वि यस्तस्तम्भ षळिमा रजांस्यजस्य रूपे किमपि
स्विदे कम ् ॥

acikitvāñ cikituṣaś cid atra kavīn pṛcchāmi vidmane na vidvān | vi yas tastambha ṣaḻ imā rajāṁsy ajasya
rūpe kim api svid ekam ||

अचि॑कित्वान ् । चि॒ कि॒ तुषः॑ । चि॒ त ् । अत्र॑ । क॒ वीन ् । प॒ च्छा॒
ृ मि॒ । वि॒ द्मने॑ । न । वि॒ द्वान ् । वि । यः । त॒स्तम्भ॑ । षट् । इ॒मा
॑ । अ॒ जस्य॑ । रू॒पे । किम ् । अपि॑ । स्वि॒ त ् । एक॑म ् ॥
। रजांसि

acikitvān | cikituṣaḥ | cit | atra | kavīn | pṛcchāmi | vidmane | na | vidvān | vi | yaḥ | tastambha | ṣaṭ | imā |
rajāṃsi | ajasya | rūpe | kim | api | svit | ekam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒ह ब्र॑वीत॒ ु य ई॑म॒ङ्ग वेदा॒स्य वा॒मस्य॒ निहि॑ तं प॒ दं वेः । शी॒र्ष्णः क्षी॒रं द॑ ह्र
ु ते॒ गावो॑ अस्य व॒ व्रि ं वसा॑ना
उद॒ कं प॒ दाप:ु॑ ॥

इह ब्रवीतु य ईमङ्ग वेदास्य वामस्य निहितं पदं वेः । शीर्ष्णः क्षीरं दह्र
ु ते गावो अस्य वव्रिं वसाना उदकं पदापुः ॥

iha bravītu ya īm aṅga vedāsya vāmasya nihitam padaṁ veḥ | śīrṣṇaḥ kṣīraṁ duhrate gāvo asya vavriṁ
vasānā udakam padāpuḥ ||

इ॒ह । ब्र॒ वी॒त॒ ु । यः । ई॒म ् । अ॒ ङ्ग । वेद॑ । अ॒ स्य । वा॒मस्य॑ । निऽहि॑तम ् । प॒ दम ् । वेरिति॒ वेः । शी॒र्ष्णः । क्षी॒रम ् । द॒ ह्र
ु ॒ त॒ े ।
गावः॑ । अ॒ स्य॒ । व॒ व्रिम ् । वसा॑नाः । उ॒ द॒कम ् । प॒ दा । अ॒ पुः॒ ॥

iha | bravītu | yaḥ | īm | aṅga | veda | asya | vāmasya | ni-hitam | padam | veri tiveḥ | śīrṣṇaḥ | kṣīram |
duhrate | gāvaḥ | asya | vavrim | vasānāḥ | udakam | padā | apuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा॒ता पि॒ तर॑ म॒ तृ आ ब॑भाज धी॒त्यग्रे॒ मन॑सा॒ सं हि ज॒ ग्मे । सा बी॑भ॒ त्सर्ग ॑
ु र्भरसा॒ निवि॑द्धा॒ नम॑स्वन्त॒
इद॑ प
ु वा॒कमीय ॑ ःु ॥

माता पितरमत
ृ आ बभाज धीत्यग्रे मनसा सं हि जग्मे । सा बीभत्सुर्गर्भरसा निविद्धा नमस्वन्त इदप
ु वाकमीयुः ॥

mātā pitaram ṛta ā babhāja dhīty agre manasā saṁ hi jagme | sā bībhatsur garbharasā nividdhā namasvanta
id upavākam īyuḥ ||

मा॒ता । पि॒ तर॑ म ् । ऋ॒ते । आ । ब॒ भा॒ज॒ । धी॒ती । अग्रे॑ । मन॑सा । सम ् । हि । ज॒ ग्मे । सा । बी॒भ॒त्सुः । गर्भऽरसा
॑ ।
निऽवि॑द्धा । नम॑स्वन्तः । इत ् । उ॒ प॒ऽवा॒कम ् । ई॒युः॒ ॥

mātā | pitaram | ṛte | ā | babhāja | dhītī | agre | manasā | sam | hi | jagme | sā | bībhatsuḥ | garbha-rasā | ni-
viddhā | namasvantaḥ | it | upa-vākam | īyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ क्ता
ु मा॒तासी॑द्धुरि
॒ दक्षि॑णाया॒ अति॑ष्ठ॒ द्गर्भो॑ वज
ृ ॒ नीष्व॒ न्तः । अमी॑मेद्व॒ त्सो अन॒ ु
गाम॑पश्यद्विश्वरू॒प्यं॑ त्रिष
॒ ु योज॑नेषु ॥

युक्ता मातासीद्धुरि दक्षिणाया अतिष्ठद्गर्भो वज
ृ नीष्वन्तः । अमीमेद्वत्सो अनु गामपश्यद्विश्वरूप्यं त्रिषु योजनेषु ॥

yuktā mātāsīd dhuri dakṣiṇāyā atiṣṭhad garbho vṛjanīṣv antaḥ | amīmed vatso anu gām apaśyad
viśvarūpyaṁ triṣu yojaneṣu ||

य॒ ुक्ता । मा॒ता । आ॒सी॒त ् । ध॒ रि ृ नीषु॑ । अ॒ न्तरिति॑ । अमी॑मेत ् । व॒ त्सः । अनु॑ ।
ु । दक्षि॑णायाः । अति॑ष्ठत ् । गर्भः॑ । व॒ ज॒
गाम ् । अ॒ प॒ श्य॒ त ् । वि॒ श्व॒ ऽरू॒प्य॑म ् । त्रिष
॒ ु । योज॑नेषु ॥

yuktā | mātā | āsīt | dhuri | dakṣiṇāyāḥ | atiṣṭhat | garbhaḥ | vṛjanīṣu | antariti | amīmet | vatsaḥ | anu | gām |
apaśyat | viśva-rūpyam | triṣu | yojaneṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ति॒ स्रो मा॒तस्ॄ त्रीन्पि॒ तॄन्बिभ्र॒ दे क॑ ऊ॒ र्ध्वस्त॑स्थौ॒ नेमव॑ ग्लापयन्ति । म॒ न्त्रय॑न्ते दि॒ वो अ॒ मष्ु य॑ प॒ ष्ठे
ृ
वि॑श्व॒ विदं॒ वाच॒ मवि॑श्वमिन्वाम ् ॥

तिस्रो मातॄस्त्रीन्पितॄन्बिभ्रदे क ऊर्ध्वस्तस्थौ नेमव ग्लापयन्ति । मन्त्रयन्ते दिवो अमुष्य पष्ृ ठे विश्वविदं
वाचमविश्वमिन्वाम ् ॥

tisro mātṝs trīn pitṝn bibhrad eka ūrdhvas tasthau nem ava glāpayanti | mantrayante divo amuṣya pṛṣṭhe
viśvavidaṁ vācam aviśvaminvām ||

ति॒स्रः । मा॒तॄः । त्रीन ् । पि॒ तॄन ् । बिभ्र॑त ् । एकः॑ । ऊ॒ र्ध्वः । त॒स्थौ॒ । न । ई॒म ् । अव॑ । ग्ल॒ प॒ य॒न्ति॒ । म॒ न्त्रय॑न्ते । दि॒ वः ।
अ॒ मष्ु य॑ । प॒ ष्ठे
ृ । वि॒ श्व॒ ऽविद॑ म ् । वाच॑म ् । अवि॑श्वऽमिन्वाम ् ॥

tisraḥ | mātṝḥ | trīn | pitṝn | bibhrat | ekaḥ | ūrdhvaḥ | tasthau | na | īm | ava | glapayanti | mantrayante | divaḥ
| amuṣya | pṛṣṭhe | viśva-vidam | vācam | aviśva-minvām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ च॒ क्रं परि॒ द्याम॒ तस्य॑
द्वाद॑ शारं न॒ हि तज्जरा॑य॒ वर्वर्ति ृ । आ प॒ त्रा
ु अ॑ग्ने मिथ॒ नासो॒
ु अत्र॑ स॒ प्त श॒ तानि॑
विंश॒तिश्च॑ तस्थःु ॥

द्वादशारं नहि तज्जराय वर्वर्ति चक्रं परि द्यामत
ृ स्य । आ पुत्रा अग्ने मिथुनासो अत्र सप्त शतानि विंशतिश्च तस्थुः ॥

dvādaśāraṁ nahi taj jarāya varvarti cakram pari dyām ṛtasya | ā putrā agne mithunāso atra sapta śatāni
viṁśatiś ca tasthuḥ ||

॑ । च॒ क्रम ् । परि॑ । द्याम ् । ऋ॒तस्य॑ । आ । प॒ त्राः
द्वाद॑ शऽअरम ् । न॒हि । तत ् । जरा॑य । वर्वर्ति ु । अ॒ ग्ने॒ । मि॒ थ॒ नासः॑
ु । अत्र॑
। स॒ प्त । श॒ तानि॑ । विं॒ श॒तिः । च॒ । त॒स्थुः॒ ॥

dvādaśa-aram | nahi | tat | jarāya | varvarti | cakram | pari | dyām | ṛtasya | ā | putrāḥ | agne | mithunāsaḥ | atra
| sapta | śatāni | viṃśatiḥ | ca | tasthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पञ्च॑पादं पि॒ तरं ॒ द्वाद॑ शाकृतिं दि॒ व आ॑हु॒: परे ॒ अर्धे॑ परु ी॒षिण॑म ् । अथे॒ मे अ॒ न्य उप॑रे विचक्ष॒णं स॒ प्तच॑क्रे॒
॑
षळ॑ र आहु॒रर्पितम ्॥

पञ्चपादं पितरं द्वादशाकृतिं दिव आहुः परे अर्धे पुरीषिणम ् । अथेमे अन्य उपरे विचक्षणं सप्तचक्रे षळर आहुरर्पितम ्
॥

pañcapādam pitaraṁ dvādaśākṛtiṁ diva āhuḥ pare ardhe purīṣiṇam | atheme anya upare vicakṣaṇaṁ
saptacakre ṣaḻara āhur arpitam ||

पञ्च॑ऽपादम ् । पि॒ तर॑ म ् । द्वाद॑ शऽआकृतिम ् । दि॒ वः । आ॒हुः॒ । परे॑ । अर्धे॑ । प॒ री॒
ु षिण॑म ् । अथ॑ । इ॒मे । अ॒ न्ये । उप॑रे ।
॑
वि॒ ऽच॒ क्ष॒णम ् । स॒ प्तऽच॑क्रे । षट्ऽअ॑रे । आ॒हुः॒ । अर्पितम ्॥

pañca-pādam | pitaram | dvādaśa-ākṛtim | divaḥ | āhuḥ | pare | ardhe | purīṣiṇam | atha | ime | anye | upare |
vi-cakṣaṇam | sapta-cakre | ṣaṭ-are | āhuḥ | arpitam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
पञ्चा॑रे च॒ क्रे प॑रि॒वर्तमाने
॒ तस्मि॒ न्ना त॑स्थ॒ र्भुव॑
ु नानि॒ विश्वा॑ । तस्य॒ नाक्ष॑स्तप्यते॒ भरि
ू ॑ भारः स॒ नादे॒ व
॑ ॒ सना॑भिः ॥
न शीर्यते

पञ्चारे चक्रे परिवर्तमाने तस्मिन्ना तस्थुर्भुवनानि विश्वा । तस्य नाक्षस्तप्यते भूरिभारः सनादे व न शीर्यते सनाभिः ॥

pañcāre cakre parivartamāne tasminn ā tasthur bhuvanāni viśvā | tasya nākṣas tapyate bhūribhāraḥ sanād
eva na śīryate sanābhiḥ ||

॑
पञ्च॑ऽअरे । च॒ क्रे । प॒ रि॒ऽवर्तमाने । तस्मि॑न ् । आ । त॒स्थुः॒ । भुवन
॑ ानि । विश्वा॑ । तस्य॑ । न । अक्षः॑ । त॒प्य॒ त॒ े ।
भूरि॑ऽभारः । स॒ नात ् । ए॒ व । न । शी॒र्य॒त॒ े । सऽना॑भिः ॥

pañca-are | cakre | pari-vartamāne | tasmin | ā | tasthuḥ | bhuvanāni | viśvā | tasya | na | akṣaḥ | tapyate |
bhūri-bhāraḥ | sanāt | eva | na | śīryate | sa-nābhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
सनेमि च॒ क्रम॒ जरं ॒ वि वा॑वत ृ उत्ता॒नायां॒ दश॑ य॒ क्ता
ु व॑हन्ति । सर्य॑
ू स्य॒ चक्षू॒ रज॑सत्याव
ै॒ त
॑ृ ॒ ं
॑ भव
तस्मि॒ न्नार्पिता॒ ु न ॑ ानि॒ विश्वा॑ ॥

सनेमि चक्रमजरं वि वावत
ृ उत्तानायां दश युक्ता वहन्ति । सूर्यस्य चक्षू रजसैत्यावत
ृ ं तस्मिन्नार्पिता भुवनानि विश्वा
॥

sanemi cakram ajaraṁ vi vāvṛta uttānāyāṁ daśa yuktā vahanti | sūryasya cakṣū rajasaity āvṛtaṁ tasminn
ārpitā bhuvanāni viśvā ||

॑ । च॒ क्रम ् । अ॒ जर॑ म ् । वि । व॒ व॒ ते
सऽनेमि ृ ॒ । उ॒ त्ता॒नाया॑म ् । दश॑ । य॒ क्ताः
ु ॑
। व॒ ह॒न्ति॒ । सूर्यस्य । चक्षिः॑ । रज॑सा । ए॒ ति॒ ।
आऽवत ॑ । भुवन
॑ृ म ् । तस्मि॑न ् । आर्पिता ॑ ानि । विश्वा॑ ॥

sa-nemi | cakram | ajaram | vi | vavṛte | uttānāyām | daśa | yuktāḥ | vahanti | sūryasya | cakṣiḥ | rajasā | eti |
āvṛtam | tasmin | ārpitā | bhuvanāni | viśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सा॒कं॒जानां॑ स॒ प्तथ॑माहुरेक॒जं षळिद्य॒ मा ऋष॑यो दे व॒जा इति॑ । तेषा॑मि॒ष्टानि॒ विहि॑ तानि धाम॒ शः
स्था॒त्रे रे॑ जन्ते॒ विक॑ ृ तानि रूप॒ शः ॥

साकंजानां सप्तथमाहुरे कजं षळिद्यमा ऋषयो दे वजा इति । तेषामिष्टानि विहितानि धामशः स्थात्रे रे जन्ते विकृतानि
रूपशः ॥

sākaṁjānāṁ saptatham āhur ekajaṁ ṣaḻ id yamā ṛṣayo devajā iti | teṣām iṣṭāni vihitāni dhāmaśaḥ sthātre
rejante vikṛtāni rūpaśaḥ ||

सा॒क॒म ्ऽजाना॑म ् । स॒ प्तथ॑म ् । आ॒हुः॒ । ए॒ क॒ऽजम ् । षट् । इत ् । य॒ माः । ऋष॑यः । दे॒ व॒ऽजाः । इति॑ । तेषा॑म ् । इ॒ष्टानि॑ ।
विऽहि॑तानि । धा॒म॒ऽशः स्था॒त्रे । रे ॒ज॒न्ते॒ । विऽक॑ ृ तानि । रू॒प॒ऽशः ॥

sākam-jānām | saptatham | āhuḥ | eka-jam | ṣaṭ | it | yamāḥ | ṛṣayaḥ | deva-jāḥ | iti | teṣām | iṣṭāni | vi-hitāni |
dhāma-śaḥ sthātre | rejante | vi-kṛtāni | rūpa-śaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्त्रिय॑: स॒ तीस्ताँ उ॑ मे प॒ स ॑ न्धः । क॒ विर्यः प॒ त्रः
ंु आ॑हु॒: पश्य॑दक्ष॒ण्वान्न वि चेतद॒ ु स ई॒मा चि॑केत॒ यस्ता
वि॑जा॒नात्स पि॒ तष्पि
ु ॒ तास॑त ् ॥

स्त्रियः सतीस्ताँ उ मे पुंस आहुः पश्यदक्षण्वान्न वि चेतदन्धः । कविर्यः पुत्रः स ईमा चिकेत यस्ता विजानात्स
पितष्पि
ु तासत ् ॥

striyaḥ satīs tām̐ u me puṁsa āhuḥ paśyad akṣaṇvān na vi cetad andhaḥ | kavir yaḥ putraḥ sa īm ā ciketa
yas tā vijānāt sa pituṣ pitāsat ||

स्त्रियः॑ । स॒ तीः । तान ् । ऊँ॒ इति॑ । मे॒ । प॒ सः
ुं । आ॑आ॒हुः॒ । पश्य॑त ् । अ॒ क्ष॒ण ्ऽवान ् । न । वि । चे॒ त॒ त ् । अ॒ न्धः । क॒ विः । यः ।
प॒ त्रः
ु । सः । ई॒म ् । आ । चि॒ के॒त॒ । यः । ता । वि॒ ऽजा॒नात ् । सः । पि॒ तःु । पि॒ ता । अ॒ स॒ त ् ॥

striyaḥ | satīḥ | tān | oṃ iti | me | puṃsaḥ | āāhuḥ | paśyat | akṣaṇ-vān | na | vi | cetat | andhaḥ | kaviḥ | yaḥ |
putraḥ | saḥ | īm | ā | ciketa | yaḥ | tā | vi-jānāt | saḥ | pituḥ | pitā | asat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ वः परे॑ ण प॒ र ए॒ नाव॑रेण प॒ दा व॒ त्सं बिभ्र॑ती॒ गौरुद॑ स्थात ् । सा क॒ द्रीची॒ कं स्वि॒ दर्धं॒ परा॑गा॒त्क्व॑
स्वित्सत
ू े न॒ हि य॒ थे
ू अ॒ न्तः ॥

अवः परे ण पर एनावरे ण पदा वत्सं बिभ्रती गौरुदस्थात ् । सा कद्रीची कं स्विदर्धं परागात्क्व स्वित्सूते नहि यूथे अन्तः
॥

avaḥ pareṇa para enāvareṇa padā vatsam bibhratī gaur ud asthāt | sā kadrīcī kaṁ svid ardham parāgāt kva
svit sūte nahi yūthe antaḥ ||

अ॒ वः । परे॑ ण । प॒ रः । ए॒ ना । अव॑रेण । प॒ दा । व॒ त्सम ् । बिभ्र॑ती । गौः । उत ् । अ॒ स्था॒त ् । सा । क॒ द्रीची॑ । कम ् । स्वि॒ त ् ।
॑ ् । परा॑ । अ॒ गा॒त ् । क्व॑ । स्वि॒ त ् । स॒ ते
अर्धम ू ॒ । न॒हि । य॒ थे
ू । अ॒ न्तरिति॑ ॥

avaḥ | pareṇa | paraḥ | enā | avareṇa | padā | vatsam | bibhratī | gauḥ | ut | asthāt | sā | kadrīcī | kam | svit |
ardham | parā | agāt | kva | svit | sūte | nahi | yūthe | antari ti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ वः परे॑ ण पि॒ तरं ॒ यो अ॑स्यान॒ वे
ु द॑ प॒ र ए॒ नाव॑रेण । क॒ वी॒यमा॑न॒: क इ॒ह प्र वो॑चद्दे॒वं मन॒ : कुतो॒ अधि॒
प्रजा॑तम ् ॥

अवः परे ण पितरं यो अस्यानुवेद पर एनावरे ण । कवीयमानः क इह प्र वोचद्देवं मनः कुतो अधि प्रजातम ् ॥

avaḥ pareṇa pitaraṁ yo asyānuveda para enāvareṇa | kavīyamānaḥ ka iha pra vocad devam manaḥ kuto
adhi prajātam ||

अ॒ वः । परे॑ ण । पि॒ तर॑ म ् । यः । अ॒ स्य॒ । अ॒ न॒ ऽवे
ु द॑ । प॒ रः । ए॒ ना । अव॑रेण । क॒ वि॒ ऽयमा॑नः । कः । इ॒ह । प्र । वो॒च॒त ् । दे॒ वम ्
। मनः॑ । कुतः॑ । अधि॑ । प्रऽजा॑तम ् ॥

avaḥ | pareṇa | pitaram | yaḥ | asya | anu-veda | paraḥ | enā | avareṇa | kavi-yamānaḥ | kaḥ | iha | pra | vocat |
devam | manaḥ | kutaḥ | adhi | pra-jātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये अ॒ र्वाञ्च॒ स्ताँ उ॒ परा॑च आहु॒र्ये परा॑ञ्च॒ स्ताँ उ॑ अ॒ र्वाच॑ आहुः । इन्द्र॑ श्च॒ या च॒ क्रथु॑: सोम॒ तानि॑ ध॒ रा
ु न
य॒ क्ता
ु रज॑सो वहन्ति ॥

ये अर्वाञ्चस्ताँ उ पराच आहुर्ये पराञ्चस्ताँ उ अर्वाच आहुः । इन्द्रश्च या चक्रथुः सोम तानि धुरा न यक्
ु ता रजसो वहन्ति
॥

ye arvāñcas tām̐ u parāca āhur ye parāñcas tām̐ u arvāca āhuḥ | indraś ca yā cakrathuḥ soma tāni dhurā na
yuktā rajaso vahanti ||

ये । अ॒ र्वाञ्चः॑ । तान ् । ऊँ॒ इति॑ । परा॑चः । आ॒हुः॒ । ये । परा॑ञ्चः । तान ् । ऊँ॒ इति॑ । अ॒ र्वाचः॑ । आ॒हुः॒ । इन्द्रः॑ । च॒ । या ।
च॒ क्रथुः॑ । सो॒म॒ । तानि॑ । ध॒ ुरा । न । य॒ क्ताः
ु । रज॑सः । व॒ ह॒न्ति॒ ॥

ye | arvāñcaḥ | tān | oṃ iti | parācaḥ | āhuḥ | ye | parāñcaḥ | tān | oṃ iti | arvācaḥ | āhuḥ | indraḥ | ca | yā |
cakrathuḥ | soma | tāni | dhurā | na | yuktāḥ | rajasaḥ | vahanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्वा सुप
॑ ॒ र्णा स॒ यज
ु ा॒ सखा॑या समा॒नं व॒ क्षं
ृ परि॑ षस्वजाते । तयो॑र॒न्यः पिप्प॑लं स्वा॒द्वत्त्यन॑श्नन्न॒ न्यो
अ॒ भि चा॑कशीति ॥

द्वा सुपर्णा सयुजा सखाया समानं वक्ष
ृ ं परि षस्वजाते । तयोरन्यः पिप्पलं स्वाद्वत्त्यनश्नन्नन्यो अभि चाकशीति ॥

dvā suparṇā sayujā sakhāyā samānaṁ vṛkṣam pari ṣasvajāte | tayor anyaḥ pippalaṁ svādv atty anaśnann
anyo abhi cākaśīti ||

द्वा । स॒ ऽप॒
ु र्णा । स॒ ऽयुजा॑ । सखा॑या । स॒ म॒ नम ् । व॒ क्षम
ृ ् । परि॑ । स॒ स्व॒ जा॒त॒ े इति॑ । तयोः॑ । अ॒ न्यः । पिप्प॑लम ् । स्वा॒द ु ।
अत्ति॑ । अन॑श्नन ् । अ॒ न्यः । अ॒ भि । चा॒क॒शी॒ति॒ ॥

dvā | su-parṇā | sa-yujā | sakhāyā | samanam | vṛkṣam | pari | sasvajāteiti | tayoḥ | anyaḥ | pippalam | svādu |
atti | anaśnan | anyaḥ | abhi | cākaśīti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्रा॑ सप
ु ॒ र्णा अ॒ मत
ृ स्
॑ य भा॒गमनि॑मष
े ं वि॒ दथा॑भि॒स्वर॑ न्ति । इ॒नो विश्व॑स्य॒ भव
ु न
॑ स्य गो॒पाः स मा॒ धीर॒:
पाक॒ मत्रा वि॑वेश ॥

यत्रा सुपर्णा अमत
ृ स्य भागमनिमेषं विदथाभिस्वरन्ति । इनो विश्वस्य भुवनस्य गोपाः स मा धीरः पाकमत्रा विवेश ॥

yatrā suparṇā amṛtasya bhāgam animeṣaṁ vidathābhisvaranti | ino viśvasya bhuvanasya gopāḥ sa mā
dhīraḥ pākam atrā viveśa ||

यत्र॑ । स॒ ऽप॒
ु र्णा । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । भा॒गम ् । अनि॑ऽमेषम ् । वि॒ दथा॑ । अ॒ भि॒ ऽस्वर॑ न्ति । इ॒नः । विश्व॑स्य । भुवन
॑ स्य । गो॒पाः ।
सः । मा॒ । धीरः॑ । पाक॑म ् । अत्र॑ । आ । वि॒ व॒ श
े ॒॥

yatra | su-parṇā | amṛtasya | bhāgam | animeṣam | vidathā | abhi-svaranti | inaḥ | viśvasya | bhuvanasya |
gopāḥ | saḥ | mā | dhīraḥ | pākam | atra | ā | viveśa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्मि॑न्व॒ क्षे
ृ म॒ ध्वद॑ : सप
ु ॒ र्णा नि॑वि॒शन्ते॒ सव ॑ ॒ े चाधि॒ विश्वे॑ । तस्येदा॑हु॒: पिप्प॑लं स्वा॒द्वग्रे॒
ु त
तन्नोन्न॑श॒द्यः पि॒ तरं ॒ न वेद॑ ॥

यस्मिन्वक्ष
ृ े मध्वदः सुपर्णा निविशन्ते सुवते चाधि विश्वे । तस्येदाहुः पिप्पलं स्वाद्वग्रे तन्नोन्नशद्यः पितरं न वेद ॥

yasmin vṛkṣe madhvadaḥ suparṇā niviśante suvate cādhi viśve | tasyed āhuḥ pippalaṁ svādv agre tan non
naśad yaḥ pitaraṁ na veda ||

यस्मि॑न ् । व॒ क्षे
ृ । म॒ ध॒ ऽअदः॑
ु ु र्णाः । नि॒ ऽवि॒ शन्ते॑ । सुवत
। स॒ ऽप॒ ॑ े । च॒ । अधि॑ । विश्वे॑ । तस्य॑ । इत ् । आ॒हुः॒ । पिप्प॑लम ् ।
स्वा॒द ु । अग्रे॑ । तत ् । न । उत ् । न॒ श॒त ् । यः । पि॒ तर॑ म ् । न । वेद॑ ॥

yasmin | vṛkṣe | madhu-adaḥ | su-parṇāḥ | ni-viśante | suvate | ca | adhi | viśve | tasya | it | āhu ḥ | pippalam |
svādu | agre | tat | na | ut | naśat | yaḥ | pitaram | na | veda
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्गा॑य॒त्रे अधि॑ गाय॒ त्रमाहि॑ त॒ ं त्रैष्टु॑भाद्वा॒ त्रैष्टु॑भं नि॒ रत॑क्षत । यद्वा॒ जग॒ ज्जग॒ त्याहि॑ तं प॒ दं य
इत्तद्वि॒ दस्
ु ते अ॑मत
ृ ॒ त्वमा॑नशःु ॥

यद्गायत्रे अधि गायत्रमाहितं त्रैष्टुभाद्वा त्रैष्टुभं निरतक्षत । यद्वा जगज्जगत्याहितं पदं य इत्तद्विदस्
ु ते
अमत
ृ त्वमानशःु ॥

yad gāyatre adhi gāyatram āhitaṁ traiṣṭubhād vā traiṣṭubhaṁ niratakṣata | yad vā jagaj jagaty āhitam
padaṁ ya it tad vidus te amṛtatvam ānaśuḥ ||

यत ् । गा॒य॒त्रे । अधि॑ । गा॒य॒त्रम ् । आऽहि॑तम
॑ ् । त्रैस्तभ
ु॑ ात ् । वा॒ । त्रैस्तभ
ु॑ म ् । निः॒ऽअत॑क्षत । यत ् । वा॒ । जग॑त ् । जग॑ति ।
आऽहि॑तम ् । प॒ दम ् । ये । इत ् । तत ् । वि॒ दःु । ते । अ॒ म॒ त॒ऽत्वम
ृ ् । आ॒न॒ शःु ॒ ॥

yat | gāyatre | adhi | gāyatram | āhitam | traistubhāt | vā | traistubham | ni ḥ-atakṣata | yat | vā | jagat | jagati |
āhitam | padam | ye | it | tat | viduḥ | te | amṛta-tvam | ānaśuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े ॒ प्रति॑ मिमीते अ॒ र्क म॒ र्के ण॒ साम॒ त्रैष्टु॑भेन वा॒कम ् । वा॒केन॑ वा॒कं द्वि॒ पदा॒ चतुष्॑ पदा॒क्षरे॑ ण
गा॒य॒त्रण
मिमते स॒ प्त वाणी॑: ॥

गायत्रेण प्रति मिमीते अर्क मर्के ण साम त्रैष्टुभेन वाकम ् । वाकेन वाकं द्विपदा चतुष्पदाक्षरे ण मिमते सप्त वाणीः ॥

gāyatreṇa prati mimīte arkam arkeṇa sāma traiṣṭubhena vākam | vākena vākaṁ dvipadā catuṣpadākṣareṇa
mimate sapta vāṇīḥ ||

गा॒य॒त्रण े ॑ । प्रति॑ । मि॒ मी॒त॒ े । अ॒ र्क म ् । अ॒ र्के ण॑ । साम॑ । त्रैस्तभ
ु॑ ेन । वा॒कम ् । वा॒केन॑ । वा॒कम ् । द्वि॒ ऽपदा॑ । चतुः॑ऽपदा ।
अ॒ क्षरे॑ ण । मि॒ म॒ ते॒ । स॒ प्त । वाणीः॑ ॥

gāyatreṇa | prati | mimīte | arkam | arkeṇa | sāma | traistubhena | vākam | vākena | vākam | dvi-padā | catuḥ-
padā | akṣareṇa | mimate | sapta | vāṇīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जग॑ता॒ सिन्धंु॑ दि॒ व्य॑स्तभायद्रथंत॒रे सर्यं ॑
ू ॒ पर्यपश्यत ् । गा॒य॒त्रस्य॑ स॒ मिध॑स्ति॒स्र आ॑हु॒स्ततो॑ म॒ ह्ना प्र
रि॑ रिचे महि॒त्वा ॥

जगता सिन्धुं दिव्यस्तभायद्रथंतरे सूर्यं पर्यपश्यत ् । गायत्रस्य समिधस्तिस्र आहुस्ततो मह्ना प्र रिरिचे महित्वा ॥

jagatā sindhuṁ divy astabhāyad rathaṁtare sūryam pary apaśyat | gāyatrasya samidhas tisra āhus tato
mahnā pra ririce mahitvā ||

जग॑ता । सिन्धम ॑ ् । परि॑ । अ॒ प॒ श्य॒ त ् । गा॒य॒त्रस्य॑ । स॒ म ्ऽइधः॑ । ति॒स्रः । आ॒हुः॒
ु॑ ् । दि॒ वि । अ॒ स्त॒भा॒य॒त ् । र॒थ॒म ्ऽत॒रे । सूर्यम
। ततः॑ । म॒ ह्रा । प्र । रि॒रि॒चे॒ । म॒ हि॒ऽत्वा ॥

jagatā | sindhum | divi | astabhāyat | ratham-tare | sūryam | pari | apaśyat | gāyatrasya | sam-idha ḥ | tisraḥ |
āhuḥ | tataḥ | mahrā | pra | ririce | mahi-tvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ ह्वये स॒ द ु ां॑ धे॒ नम
ु घ ु े॒ तां स॒ हस्तो॑
ु गो॒धग ु दो॑हदे नाम ् । श्रेष्ठं॑ स॒ वं स॑वि॒ता सा॑विषन्नो॒ऽभी॑द्धो
ु ॒त
घ॒ र्मस्तद॒ ु षु प्र वो॑चम ् ॥

उप ह्वये सुदघ
ु ां धेनुमेतां सुहस्तो गोधुगत
ु दोहदे नाम ् । श्रेष्ठं सवं सविता साविषन्नोऽभीद्धो घर्मस्तद ु षु प्र वोचम ् ॥

upa hvaye sudughāṁ dhenum etāṁ suhasto godhug uta dohad enām | śreṣṭhaṁ savaṁ savitā sāviṣan no
'bhīddho gharmas tad u ṣu pra vocam ||

उप॑ । ह्व॒ य॒ े । स॒ ऽद
ु घु ा॑म ् । धे॒ नुम ् । ए॒ ताम ् । स॒ ऽहस्तः॑
ु । गो॒ऽधुक् । उ॒ त । दो॒ह॒त ् । ए॒ ना॒म ् । श्रेष्ठ॑ म ् । स॒ वम ् । स॒ वि॒ ता ।
सा॒वि॒ष॒त ् । नः॒ । अ॒ भिऽइ॑द्धः । घ॒र्मः । तत ् । ऊँ॒ इति॑ । सु । प्र । वो॒च॒म ् ॥

upa | hvaye | su-dughām | dhenum | etām | su-hastaḥ | go--dhuk | uta | dohat | enām | śreṣṭham | savam |
savitā | sāviṣat | naḥ | abhi-iddhaḥ | gharmaḥ | tat | oṃ iti | su | pra | vocam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हि॒ङ्कृ॒ण्व॒ ती व॑स॒ पत्नी॒
ु वसन
ू॑ ां व॒ त्समि॒ च्छन्ती॒ मन॑सा॒भ्यागा॑त ् । द॒ हाम॒
ु श्विभ्यां॒ पयो॑ अ॒ घ्न्येयं सा
व॑र्धतां मह॒ते सौभ॑गाय ॥

हिङ्कृण्वती वसुपत्नी वसूनां वत्समिच्छन्ती मनसाभ्यागात ् । दहु ामश्विभ्यां पयो अघ्न्येयं सा वर्धतां महते सौभगाय
॥

hiṅkṛṇvatī vasupatnī vasūnāṁ vatsam icchantī manasābhy āgāt | duhām aśvibhyām payo aghnyeyaṁ sā
vardhatām mahate saubhagāya ||

हि॒ङ्ऽकृ॒ण्व॒ ती । व॒ स॒ ऽपत्नी॒
ु । वसनू॑ ाम ् । व॒ त्सम ् । इ॒च्छन्ती॑ । मन॑सा । अ॒ भि । आ । अ॒ गा॒त ् । द॒ हाम
ु ् । अ॒ श्विऽभ्या॑म ् ।
पयः॑ । अ॒ घ्न्या । इ॒यम ् । सा । व॒ र्ध॒ता॒म ् । म॒ ह॒ते । सौभ॑गाय ॥

hiṅ-kṛṇvatī | vasu-patnī | vasūnām | vatsam | icchantī | manasā | abhi | ā | agāt | duhām | aśvi-bhyām | payaḥ |
aghnyā | iyam | sā | vardhatām | mahate | saubhagāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गौर॑ मीमे॒ दनु॑ व॒ त्सं मि॒ षन्तं॑ म॒ र्धानं
ू ॒ हिङ्ङ॑कृणो॒न्मात॒ वा उ॑ । सक्
ृ वा॑णं घ॒ र्मम॒ भि वा॑वशा॒ना मिमा॑ति
मा॒यंु पय॑त॒ े पयो॑भिः ॥

गौरमीमेदनु वत्सं मिषन्तं मूर्धानं हिङ्ङकृणोन्मातवा उ । सक्
ृ वाणं घर्ममभि वावशाना मिमाति मायुं पयते पयोभिः ॥

gaur amīmed anu vatsam miṣantam mūrdhānaṁ hiṅṅ akṛṇon mātavā u | sṛkvāṇaṁ gharmam abhi vāvaśānā
mimāti māyum payate payobhiḥ ||

गौः । अ॒ मी॒मे॒त ् । अनु॑ । व॒ त्सम ् । मि॒ षन्त॑म ् । म॒ र्धान॑
ू म ् । हिङ् । अ॒ कृ॒णो॒त ् । मात॒वै । ऊँ॒ इति॑ । सक्
ृ वा॑णम ् । घ॒ र्मम ् ।
अ॒ भि । वा॒व॒शा॒ना । मिमा॑ति । मा॒युम ् । पय॑ते । पयः॑ऽभिः ॥

gauḥ | amīmet | anu | vatsam | miṣantam | mūrdhānam | hiṅ | akṛṇot | mātavai | oṃ iti | sṛkvaaṇam |
gharmam | abhi | vāvaśānā | mimāti | māyum | payate | payaḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अ॒ यं स शि॑ङ्क्ते॒ येन॒ गौर॒भीवत
॑ ृ ा॒ मिमा॑ति मा॒यंु ध्व॒ सना॒वधि॑ श्रि॒ता । सा चि॒ त्तिभि॒ र्नि हि च॒ कार॒ मर्त्यं॑
वि॒ द्यद्भ
ु व॑न्ती॒ प्रति॑ व॒ व्रिमौ॑हत ॥

अयं स शिङ्क्ते येन गौरभीवत
ृ ा मिमाति मायुं ध्वसनावधि श्रिता । सा चित्तिभिर्नि हि चकार मर्त्यं विद्युद्भवन्ती प्रति
वव्रिमौहत ॥

ayaṁ sa śiṅkte yena gaur abhīvṛtā mimāti māyuṁ dhvasanāv adhi śritā | sā cittibhir ni hi cakāra martyaṁ
vidyud bhavantī prati vavrim auhata ||

अयम ् । सः । शि॒ ङ्क्ते॒ । येन॑ । गौः । अ॒ भिऽवत ॑ ृ ा । मिमा॑ति । मा॒युम ् । ध्व॒ सनौ॑ । अधि॑ । श्रि॒ता । सा । चि॒ त्तिऽभिः॑ । नि
॑ ् । वि॒ ऽद्युत ् । भव॑न्ती । प्रति॑ । व॒ व्रिम ् । औ॒ह॒त॒ ॥
। हि । च॒ कार॑ । मर्त्यम

ayam | saḥ | śiṅkte | yena | gauḥ | abhi-vṛṭā | mimāti | māyum | dhvasanau | adhi | śritā | sā | citti-bhiḥ | ni | hi
| cakāra | martyam | vi-dyut | bhavantī | prati | vavrim | auhata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ नच्छ॑ ये त॒ रगा॑
ु तु जी॒वमेजद्
॑ ध्र॒ वं
ु मध्य॒ आ प॒ स्त्या॑नाम ् । जी॒वो म॒ तस्य॑
ृ चरति स्व॒ धाभि॒ रम॑र्त्यो॒
॑ सयो॑निः ॥
मर्त्येना॒

अनच्छये तुरगातु जीवमेजद्ध्रुवं मध्य आ पस्त्यानाम ् । जीवो मत
ृ स्य चरति स्वधाभिरमर्त्यो मर्त्येना सयोनिः ॥

anac chaye turagātu jīvam ejad dhruvam madhya ā pastyānām | jīvo mṛtasya carati svadhābhir amartyo
martyenā sayoniḥ ||

अ॒ नत ् । श॒ ये॒ । त॒ रऽगा॑
ु ु ् । मध्ये॑ । आ । प॒ स्त्या॑नाम ् । जी॒वः । म॒ तस्य॑
तु । जी॒वम ् । एज॑त ् । ध्र॒ वम ृ । च॒ र॒ति॒ । स्व॒ धाभिः॑ ।
॑ । सऽयो॑निः ॥
अम॑र्त्यः । मर्त्येन

anat | śaye | tura-gātu | jīvam | ejat | dhruvam | madhye | ā | pastyānām | jīvaḥ | mṛtasya | carati | svadhābhiḥ |
amartyaḥ | martyena | sa-yoniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अप॑श्यं गो॒पामनि॑पद्यमान॒ मा च॒ परा॑ च प॒ थिभि॒ श्चर॑ न्तम ् । स स॒ ध्रीची॒: स विषच
ू॑ ी॒र्वसा॑न॒ आ
व॑रीवर्ति॒ भव
ु न
॑ ेष्व॒ न्तः ॥

अपश्यं गोपामनिपद्यमानमा च परा च पथिभिश्चरन्तम ् । स सध्रीचीः स विषूचीर्वसान आ वरीवर्ति भुवनेष्वन्तः ॥

apaśyaṁ gopām anipadyamānam ā ca parā ca pathibhiś carantam | sa sadhrīcīḥ sa viṣūcīr vasāna ā varīvarti
bhuvaneṣv antaḥ ||

अप॑श्यम ् । गो॒पाम ् । अनि॑ऽपद्यमानम ् । आ । च॒ । परा॑ । च॒ । प॒ थिऽभिः॑ । चर॑ न्तम ् । सः । स॒ ध्रीचीः॑ । सः । विषच
ू॑ ीः ।
वसा॑नः । आ । व॒ री॒व॒र्ति॒ । भुवन
॑ ेषु । अ॒ न्तरिति॑ ॥

apaśyam | gopām | ani-padyamānam | ā | ca | parā | ca | pathi-bhiḥ | carantam | saḥ | sadhrīcīḥ | saḥ | viṣūcīḥ
| vasānaḥ | ā | varīvarti | bhuvaneṣu | antariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ य ईं॑ द॒ दर्श॒ हिरु॒गिन्नु तस्मा॑त ् । स मा॒तर्यो
य ईं॑ च॒ कार॒ न सो अ॒ स्य वेद॒ ॑ ु प्र॒जा
ु ना॒ परि॑ वीतो अ॒ न्तर्बह
निॠ॑ति॒ मा वि॑वेश ॥

य ईं चकार न सो अस्य वेद य ईं ददर्श हिरुगिन्नु तस्मात ् । स मातुर्योना परिवीतो अन्तर्बहुप्रजा निॠतिमा विवेश ॥

ya īṁ cakāra na so asya veda ya īṁ dadarśa hirug in nu tasmāt | sa mātur yonā parivīto antar bahuprajā
nirṛtim ā viveśa ||

यः । ई॒म ् । च॒ कार॑ । न । सः । अ॒ स्य । वे॒द॒ । यः । ई॒म ् । द॒ दर्श॑ । हिरु॑ क् । इत ् । नु । तस्मा॑त ् । सः । मा॒तुः । योना॑ ।
परि॑ ऽवीतः । अ॒ न्तः । ब॒ हु॒ऽप्र॒ जाः । निःऽऋ॑तिम ् । आ । वि॒ व॒ श
े ॒॥

yaḥ | īm | cakāra | na | saḥ | asya | veda | yaḥ | īm | dadarśa | hiruk | it | nu | tasmāt | saḥ | mātuḥ | yonā | pari-
vītaḥ | antaḥ | bahu-prajāḥ | niḥ-ṛtim | ā | viveśa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यौर्मे॑ पि॒ ता ज॑नि॒ता नाभि॒ रत्र॒ बन्धर्मे
ु॑ मा॒ता पथि
॑ ृ ॒ वी म॒ हीयम ् । उ॒ त्ता॒नयो॑श्च॒ म्वो॒३॒॒॑॑र्योनि॑र॒न्तरत्रा॑
पि॒ ता द॑ हि
ु ॒ तर्ग
ु र्भ॒ माधा॑त ् ॥

द्यौर्मे पिता जनिता नाभिरत्र बन्धुर्मे माता पथि
ृ वी महीयम ् । उत्तानयोश्चम्वोर्योनिरन्तरत्रा पिता दहि
ु तुर्गर्भमाधात ् ॥

dyaur me pitā janitā nābhir atra bandhur me mātā pṛthivī mahīyam | uttānayoś camvor yonir antar atrā pitā
duhitur garbham ādhāt ||

द्यौः । मे॒ । पि॒ ता । ज॒ नि॒ ता । नाभिः॑ । अत्र॑ । बन्धुः॑ । मे॒ । मा॒ता । प॒ थि॒
ृ वी । म॒ ही । इ॒यम ् । उ॒ त्ता॒नयोः॑ । च॒ म्वोः॑ । योनिः॑
। अ॒ न्तः । अत्र॑ । पि॒ ता । द॒ हि ॑
ु ॒ तुः । गर्भम ् । आ । अ॒ धा॒त ् ॥

dyauḥ | me | pitā | janitā | nābhiḥ | atra | bandhuḥ | me | mātā | pṛthivī | mahī | iyam | uttānayoḥ | camvoḥ |
yoniḥ | antaḥ | atra | pitā | duhituḥ | garbham | ā | adhāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ च्छामि॑
ृ त्वा॒ पर॒मन्तं॑ पथि
ृ ॒ व्याः प॒ च्छामि॒
ृ यत्र॒ भव
ु न
॑ स्य॒ नाभि॑: । प॒ च्छामि॑
ृ त्वा॒ वष्ृ णो॒ अश्व॑स्य॒ रे त:॑
ृ वा॒चः प॑र॒मं व्यो॑म ॥

पच्
ृ छामि त्वा परमन्तं पथि
ृ व्याः पच्
ृ छामि यत्र भुवनस्य नाभिः । पच्
ृ छामि त्वा वष्ृ णो अश्वस्य रे तः पच्
ृ छामि वाचः
परमं व्योम ॥

pṛcchāmi tvā param antam pṛthivyāḥ pṛcchāmi yatra bhuvanasya nābhiḥ | pṛcchāmi tvā vṛṣṇo aśvasya
retaḥ pṛcchāmi vācaḥ paramaṁ vyoma ||

ृ । त्वा॒ । पर॑ म ् । अन्त॑म ् । प॒ थि॒
ृ व्याः । प॒ च्छामि॑
ृ । यत्र॑ । भुवन
॑ स्य । नाभिः॑ । प॒ च्छामि॑
ृ । त्वा॒ । वष्ृ णः॑ । अश्व॑स्य
। रे तः॑ । प॒ च्छामि॑
ृ । वा॒चः । प॒ र॒मम ् । विऽओ॑म ॥

pṛcchāmi | tvā | param | antam | pṛthivyāḥ | pṛcchāmi | yatra | bhuvanasya | nābhiḥ | pṛcchāmi | tvā | vṛṣṇaḥ |
aśvasya | retaḥ | pṛcchāmi | vācaḥ | paramam | vi-oma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒यं वेदि॒: परो॒ अन्त॑: पथि
ृ ॒ व्या अ॒ यं य॒ ज्ञो भव
ु न
॑ स्य॒ नाभि॑: । अ॒ यं सोमो॒ वष्ृ णो॒ अश्व॑स्य॒ रे तो॑ ब्र॒ ह्मायं
वा॒चः प॑र॒मं व्यो॑म ॥

इयं वेदिः परो अन्तः पथि
ृ व्या अयं यज्ञो भुवनस्य नाभिः । अयं सोमो वष्ृ णो अश्वस्य रे तो ब्रह्मायं वाचः परमं व्योम ॥

iyaṁ vediḥ paro antaḥ pṛthivyā ayaṁ yajño bhuvanasya nābhiḥ | ayaṁ somo vṛṣṇo aśvasya reto
brahmāyaṁ vācaḥ paramaṁ vyoma ||

इ॒यम ् । वेदिः॑ । परः॑ । अन्तः॑ । प॒ थि॒
ृ व्याः । अ॒ यम ् । य॒ ज्ञः । भुवन
॑ स्य । नाभिः॑ । अ॒ यम ् । सोमः॑ । वष्ृ णः॑ । अश्व॑स्य । रे तः॑
। ब्र॒ ह्मा । अ॒ यम ् । वा॒चः । प॒ र॒मम ् । विऽओ॑म ॥

iyam | vediḥ | paraḥ | antaḥ | pṛthivyāḥ | ayam | yajñaḥ | bhuvanasya | nābhiḥ | ayam | somaḥ | vṛṣṇaḥ |
aśvasya | retaḥ | brahmā | ayam | vācaḥ | paramam | v i-oma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ र्भा भव
स॒ प्तार्धग॒ ु न
॑ स्य॒ रे तो॒ विष्णो॑स्तिष्ठन्ति प्र॒ दिशा॒ विध॑र्मणि । ते धी॒तिभि॒ र्मन॑सा॒ ते वि॑प॒श्चित॑:
परि॒भव
ु ॒ : परि॑ भवन्ति वि॒ श्वत॑: ॥

सप्तार्धगर्भा भुवनस्य रे तो विष्णोस्तिष्ठन्ति प्रदिशा विधर्मणि । ते धीतिभिर्मनसा ते विपश्चितः परिभुवः परि
भवन्ति विश्वतः ॥

saptārdhagarbhā bhuvanasya reto viṣṇos tiṣṭhanti pradiśā vidharmaṇi | te dhītibhir manasā te vipaścitaḥ
paribhuvaḥ pari bhavanti viśvataḥ ||

स॒ प्त । अ॒ र्ध॒ ऽग॒ र्भाः । भुवन
॑ स्य । रे तः॑ । विष्णोः॑ । ति॒ष्ठ॒ न्ति॒ । प्र॒ ऽदिशा॑ । विऽध॑र्मणि । ते । धी॒तिऽभिः॑ । मन॑सा । ते ।
वि॒ पः॒ऽचितः॑ । प॒ रि॒ऽभव
ु ः॑ । परि॑ । भ॒ व॒ न्ति॒ । वि॒ श्वतः॑ ॥

sapta | ardha-garbhāḥ | bhuvanasya | retaḥ | viṣṇoḥ | tiṣṭhanti | pra-diśā | vi-dharmaṇi | te | dhīti-bhiḥ |
manasā | te | vipaḥ-citaḥ | pari-bhuvaḥ | pari | bhavanti | viśvataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न वि जा॑नामि॒ यदि॑ व॒ द
े मस्मि॑ नि॒ ण्यः संनद्ध
॑ ो॒ मन॑सा चरामि । य॒ दा माग॑न्प्रथम॒ जा ऋ॒तस्यादिद्वा॒चो
अ॑श्नव
ु े भा॒गम॒ स्याः ॥

न वि जानामि यदिवेदमस्मि निण्यः संनद्धो मनसा चरामि । यदा मागन्प्रथमजा ऋतस्यादिद्वाचो अश्नुवे भागमस्याः
॥

na vi jānāmi yad ivedam asmi niṇyaḥ saṁnaddho manasā carāmi | yadā māgan prathamajā ṛtasyād id vāco
aśnuve bhāgam asyāḥ ||

न । वि । जा॒ना॒मि॒ । यत ्ऽइ॑व । इ॒दम ् । अस्मि॑ । नि॒ ण्यः । सम ्ऽन॑द्धः । मन॑सा । च॒ रा॒मि॒ । य॒ दा । मा । आ । अग॑न ् ।
प्र॒ थ॒म॒ ऽजाः । ऋ॒तस्य॑ । आत ् । इत ् । वा॒चः । अ॒ श्न॒ वे
ु ॒ । भा॒गम ् । अ॒ स्याः ॥

na | vi | jānāmi | yat-iva | idam | asmi | niṇyaḥ | sam-naddhaḥ | manasā | carāmi | yadā | mā | ā | agan |
prathama-jāḥ | ṛtasya | āt | it | vācaḥ | aśnuve | bhāgam | asyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अपा॒ङ्प्राङे॑ति स्व॒ धया॑ गभ ॑ सयो॑निः । ता शश्व॑न्ता विष॒ चीना॑
ृ ी॒तोऽम॑र्त्यो॒ मर्त्येना॒ ू वि॒ यन्ता॒ न्य१॒॑न्
॒॑ यं
चि॒ क्यर्न
ु नि चि॑क्यरु ॒न्यम ् ॥

अपाङ्प्राङेति स्वधया गभ
ृ ीतोऽमर्त्यो मर्त्येना सयोनिः । ता शश्वन्ता विषूचीना वियन्ता न्यन्यं चिक्युर्न नि
चिक्यरु न्यम ् ॥

apāṅ prāṅ eti svadhayā gṛbhīto 'martyo martyenā sayoniḥ | tā śaśvantā viṣūcīnā viyantā ny anyaṁ cikyur
na ni cikyur anyam ||

अपा॑ङ् । प्राङ् । ए॒ ति॒ । स्व॒ धया॑ । ग॒ भी॒ ॑ । सऽयो॑निः । ता । शश्व॑न्ता । वि॒ ष॒ चीना॑
ृ तः । अम॑र्त्यः । मर्त्येन ू । वि॒ ऽयन्ता॑ । नि
। अ॒ न्यम ् । चि॒ क्युः । न । नि । चि॒ क्युः॒ । अ॒ न्यम ् ॥

apāṅ | prāṅ | eti | svadhayā | gṛbhītaḥ | amartyaḥ | martyena | sa-yoniḥ | tā | śaśvantā | viṣūcīnā | vi-yantā | ni
| anyam | cikyuḥ | na | ni | cikyuḥ | anyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒चो अ॒ क्षरे॑ पर॒मे व्यो॑म॒न्यस्मि॑न्दे॒ वा अधि॒ विश्वे॑ निषे॒दःु । यस्तन्न वेद॒ किम॒ चा
ृ क॑रिष्यति॒ य
इत्तद्वि॒ दस्
ु त इ॒मे समा॑सते ॥

ऋचो अक्षरे परमे व्योमन्यस्मिन्दे वा अधि विश्वे निषेदःु । यस्तन्न वेद किमच
ृ ा करिष्यति य इत्तद्विदस्
ु त इमे
समासते ॥

ṛco akṣare parame vyoman yasmin devā adhi viśve niṣeduḥ | yas tan na veda kim ṛcā kariṣyati ya it tad
vidus ta ime sam āsate ||

ऋ॒चः । अ॒ क्षरे॑ । प॒ र॒मे । विऽओ॑मन ् । यस्मि॑न ् । दे॒ वाः । अधि॑ । विश्वे॑ । नि॒ ऽसे॒ दःु । यः । तत ् । न । वेद॑ । किम ् । ऋ॒चा ।
क॒ रि॒ष्य॒ ति॒ । ये । इत ् । तत ् । वि॒ दःु । ते । इ॒मे । सम ् । आ॒स॒ ते॒ ॥

ṛcaḥ | akṣare | parame | vi-oman | yasmin | devāḥ | adhi | viśve | ni-seduḥ | yaḥ | tat | na | veda | kim | ṛcā |
kariṣyati | ye | it | tat | viduḥ | te | ime | sam | āsate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ य॒
ू व॒साद्भग॑वती॒ हि भ॒ याू अथो॑ व॒ यं भग॑वन्तः स्याम । अ॒ द्धि तण
ृ म
॑ घ्न्ये विश्व॒ दानीं॒ पिब॑
श॒ द्धम
ु ुद॑ ॒ कमा॒चर॑ न्ती ॥

सूयवसाद्भगवती हि भूया अथो वयं भगवन्तः स्याम । अद्धि तण
ृ मघ्न्ये विश्वदानीं पिब शद्ध
ु मुदकमाचरन्ती ॥

sūyavasād bhagavatī hi bhūyā atho vayam bhagavantaḥ syāma | addhi tṛṇam aghnye viśvadānīm piba
śuddham udakam ācarantī ||

स॒ ुय॒ व॒स॒ऽअत ् । भग॑ऽवती । हि । भ॒ याः ू । अथो॒ इति॑ । व॒ यम ् । भग॑ऽवन्तः । स्या॒म॒ । अ॒ द्धि । तण
ृ म
॑ ् । अ॒ घ्न्ये॒ ।
॑
वि॒ श्व॒ ऽदानीम ् । पिब॑ । श॒ द्धम
ु ् । उ॒ द॒कम ् । आ॒ऽचर॑ न्ती ॥

suyavasa-at | bhaga-vatī | hi | bhūyāḥ | atho iti | vayam | bhaga-vantaḥ | syāma | addhi | tṛṇam | aghnye |
viśva-dānīm | piba | śuddham | udakam | ācarantī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
गौ॒रीर्मिमाय सलि॒ लानि॒ तक्ष॒त्येक॑पदी द्वि॒ पदी॒ सा चतुष्॑ पदी । अ॒ ष्टाप॑दी॒ नव॑पदी बभ॒ व ु ी॑ स॒ हस्रा॑क्षरा
ू ष
पर॒मे व्यो॑मन ् ॥

गौरीर्मिमाय सलिलानि तक्षत्येकपदी द्विपदी सा चतुष्पदी । अष्टापदी नवपदी बभूवुषी सहस्राक्षरा परमे व्योमन ् ॥

gaurīr mimāya salilāni takṣaty ekapadī dvipadī sā catuṣpadī | aṣṭāpadī navapadī babhūvuṣī sahasrākṣarā
parame vyoman ||

गौ॒रीः । मि॒ मा॒य॒ । स॒ लि॒ लानि॑ । तक्ष॑ती । एक॑ऽपदी । द्वि॒ ऽपदी॑ । सा । चतुः॑ऽपदी । अ॒ ष्टाऽप॑दी । नव॑ऽपदी । ब॒ भ॒ व
ू ुषी॑ ।
स॒ हस्र॑ऽअक्षरा । प॒ र॒मे । विऽओ॑मन ् ॥

gaurīḥ | mimāya | salilāni | takṣatī | eka-padī | dvi-padī | sā | catuḥ-padī | aṣṭāpadī | nava-padī | babhūvuṣī |
sahasra-akṣarā | parame | vi-oman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वाक् ; , आपः
ृ ती
THE MANTRA

तस्या॑: सम॒ द्रा
ु अधि॒ वि क्ष॑रन्ति॒ तेन॑ जीवन्ति प्र॒ दिश॒ श्चत॑स्रः । तत॑: क्षरत्य॒ क्षरं ॒ तद्विश्व॒ मप
ु ॑ जीवति
॥

तस्याः समुद्रा अधि वि क्षरन्ति तेन जीवन्ति प्रदिशश्चतस्रः । ततः क्षरत्यक्षरं तद्विश्वमुप जीवति ॥

tasyāḥ samudrā adhi vi kṣaranti tena jīvanti pradiśaś catasraḥ | tataḥ kṣaraty akṣaraṁ tad viśvam upa jīvati
||

तस्याः॑ । स॒ म॒ द्राः
ु । अधि॑ । वि । क्ष॒र॒न्ति॒ । तेन॑ । जी॒व॒न्ति॒ । प्र॒ ऽदिशः॑ । चत॑स्रः । ततः॑ । क्ष॒रति
॒ ॒ । अ॒ क्षर॑ म ् । तत ् । विश्व॑म ्
। उप॑ । जी॒व॒ति॒ ॥

tasyāḥ | samudrāḥ | adhi | vi | kṣaranti | tena | jīvanti | pra-diśaḥ | catasraḥ | tataḥ | kṣarati | akṣaram | tat |
viśvam | upa | jīvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- शकधूमः, सोमः
THE MANTRA

श॒ क॒ मयं॑ ध॒ ममा॒
ू राद॑ पश्यं विष॒ वता॑
ू प॒ र ए॒ नाव॑रेण । उ॒ क्षाणं॒ पश्नि
ृ म ॑ पचन्त वी॒रास्तानि॒ धर्मा॑णि
प्रथ॒ मान्या॑सन ् ॥

शकमयं धूममारादपश्यं विषूवता पर एनावरे ण । उक्षाणं पश्नि
ृ मपचन्त वीरास्तानि धर्माणि प्रथमान्यासन ् ॥

śakamayaṁ dhūmam ārād apaśyaṁ viṣūvatā para enāvareṇa | ukṣāṇam pṛśnim apacanta vīrās tāni
dharmāṇi prathamāny āsan ||

श॒ क॒ ऽमय॑म ् । ध॒ मम
ू ् । आ॒रात ् । अ॒ प॒ श्य॒ म ् । वि॒ ष॒ ऽवता॑
ु । प॒ रः । ए॒ ना । अव॑रेण । उ॒ क्षाण॑म ् । पश्नि
ृ म ॑ ् । अ॒ प॒ च॒न्त॒ । वी॒राः ।
॑ । प्र॒ थ॒मानि॑ । आ॒स॒ न ् ॥
तानि॑ । धर्माणि

śaka-mayam | dhūmam | ārāt | apaśyam | viṣu-vatā | paraḥ | enā | avareṇa | ukṣāṇam | pṛśnim | apacanta |
vīrāḥ | tāni | dharmāṇi | prathamāni | āsan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निः सूर्यो वायुश्च
THE MANTRA

त्रय॑: के॒शिन॑ ऋत॒ था ु वि च॑क्षते संवत्स॒ रे व॑पत॒ एक॑ एषाम ् । विश्व॒ मेको॑ अ॒ भि च॑ष्टे॒
शचीभि॒॑ र्ध्राजि॒ रे क॑स्य ददृशे॒ न रू॒पम ् ॥

त्रयः केशिन ऋतुथा वि चक्षते संवत्सरे वपत एक एषाम ् । विश्वमेको अभि चष्टे शचीभिर्ध्राजिरे कस्य ददृशे न रूपम ् ॥

trayaḥ keśina ṛtuthā vi cakṣate saṁvatsare vapata eka eṣām | viśvam eko abhi caṣṭe śacībhir dhrājir ekasya
dadṛśe na rūpam ||

त्रयः॑ । के॒शिनः॑ । ऋ॒त॒ ऽथा
ु । वि । च॒ क्ष॒त॒ े । स॒ वम््ँ व॒ त्स॒ रे । व॒ प॒त॒ े । एकः॑ । ए॒ षा॒म ् । विश्व॑म ् । एकः॑ । अ॒ भि । च॒ ष्टे॒ ।
शचीभिः॑ । ध्राजिः॑ । एक॑स्य । द॒ दृ॒शे॒ । न । रू॒पम ् ॥

trayaḥ | keśinaḥ | ṛtu-thā | vi | cakṣate | saṃvatsare | vapate | ekaḥ | eṣām | viśvam | ekaḥ | abhi | caṣṭe |
śacībhiḥ | dhrājiḥ | ekasya | dadṛśe | na | rūpam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वाक्
THE MANTRA

च॒ त्वारि॒ वाक्परि॑ मिता प॒ दानि॒ तानि॑ विदर्ब्रा
ु ह्म॒ णा ये म॑नी॒षिण॑: । गह
ु ा॒ त्रीणि॒ निहि॑ ता॒ नेङ्ग॑यन्ति
ु ॑ वा॒चो म॑न॒ ष्या॑
त॒ रीयं ु वदन्ति ॥

चत्वारि वाक्परिमिता पदानि तानि विदर्ब्रा
ु ह्मणा ये मनीषिणः । गह
ु ा त्रीणि निहिता नेङ्गयन्ति तुरीयं वाचो मनुष्या
वदन्ति ॥

catvāri vāk parimitā padāni tāni vidur brāhmaṇā ye manīṣiṇaḥ | guhā trīṇi nihitā neṅgayanti turīyaṁ vāco
manuṣyā vadanti ||

च॒ त्वारि॑ । वाक् । परि॑ ऽमिता । प॒ दानि॑ । तानि॑ । विदःु । ब्रा॒ह्म॒ णाः । ये । म॒ नी॒षिणः॑ । गह
ु ा॑ । त्रीणि॑ । निऽहि॑ता । न ।
इ॒ङ्ग॒ य॒ न्ति॒ । त॒ रीय॑
ु म ् । वा॒चः । म॒ न॒ ष्याः॑
ु । व॒ द॒न्ति॒ ॥

catvāri | vāk | pari-mitā | padāni | tāni | viduḥ | brāhmaṇāḥ | ye | manīṣiṇaḥ | guhā | trīṇi | ni-hitā | na |
iṅgayanti | turīyam | vācaḥ | manuṣyāḥ | vadanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रं॑ मि॒ त्रं वरु॑ णम॒ ग्निमा॑हु॒रथो॑ दि॒ व्यः स सुप
॑ ॒ र्णो ग॒ रुत्मा॑न ् । एकं॒ सद्विप्रा॑ बहु॒धा व॑दन्त्य॒ ग्निं य॒ मं
मा॑त॒रिश्वा॑नमाहुः ॥

इन्द्रं मित्रं वरुणमग्निमाहुरथो दिव्यः स सुपर्णो गरुत्मान ् । एकं सद्विप्रा बहुधा वदन्त्यग्निं यमं मातरिश्वानमाहुः ॥

indram mitraṁ varuṇam agnim āhur atho divyaḥ sa suparṇo garutmān | ekaṁ sad viprā bahudhā vadanty
agniṁ yamam mātariśvānam āhuḥ ||

इन्द्र॑ म ् । मि॒ त्रम ् । वरु॑ णम ् । अ॒ ग्निम ् । आ॒हुः॒ । अथो॒ इति॑ । दि॒ व्यः । सः । स॒ ऽप॒
ु र्णः । ग॒ रुत्मा॑न ् । एक॑म ् । सत ् । विप्राः॑ ।
ब॒ हु॒ऽधा । व॒ द॒न्ति॒ । अ॒ ग्निम ् । य॒ मम ् । मा॒त॒रिश्वा॑नम ् । आ॒हुः॒ ॥

indram | mitram | varuṇam | agnim | āhuḥ | atho iti | divyaḥ | saḥ | su-parṇaḥ | garutmān | ekam | sat | viprāḥ
| bahu-dhā | vadanti | agnim | yamam | mātariśvānam | āhuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कृ॒ष्णं नि॒ यानं॒ हर॑ यः सप
ु ॒ र्णा अ॒ पो वसा॑ना॒ दिव॒ मत्ु प॑तन्ति । त आव॑वत्र
ृ न्॒ त्सद॑ नादृ॒तस्यादिद्घ॒ ते
ृ न॑
पथि
ृ ॒ वी व्युद्
॑ यते ॥

कृष्णं नियानं हरयः सुपर्णा अपो वसाना दिवमुत्पतन्ति । त आववत्र
ृ न्त्सदनादृतस्यादिद्घत
ृ ेन पथि
ृ वी व्युद्यते ॥

kṛṣṇaṁ niyānaṁ harayaḥ suparṇā apo vasānā divam ut patanti | ta āvavṛtran sadanād ṛtasyād id ghṛtena
pṛthivī vy udyate ||

कृ॒ष्णम ् । नि॒ ऽयान॑म ् । हर॑ यः । स॒ ऽप॒
ु र्णाः । अ॒ पः । वसा॑नाः । दिव॑म ् । उत ् । प॒ त॒न्ति॒ । ते । आ । अ॒ व॒ व॒ त्र
ृ न ॒ ् । सद॑ नात ् ।
ऋ॒तस्य॑ । आत ् । इत ् । घ॒ ते
ृ न॑ । प॒ थि॒
ृ वी । वि । उ॒ द्य॒ त॒ े ॥

kṛṣṇam | ni-yānam | harayaḥ | su-parṇāḥ | apaḥ | vasānāḥ | divam | ut | patanti | te | ā | avavṛtran | sadanāt |
ṛtasya | āt | it | ghṛtena | pṛthivī | vi | udyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- संवत्सरात्मा कालः
THE MANTRA

द्वाद॑ श प्र॒ धय॑श्च॒ क्रमेकं॒ त्रीणि॒ नभ्या॑नि॒ क उ॒ तच्चि॑केत । तस्मि॑न्त्सा॒कं त्रि॑श॒ता न श॒ ङ्कवो॑ऽर्पि॒ ताः
ष॒ ष्टिर्न च॑लाच॒ लास॑: ॥

द्वादश प्रधयश्चक्रमेकं त्रीणि नभ्यानि क उ तच्चिकेत । तस्मिन्त्साकं त्रिशता न शङ्कवोऽर्पिताः षष्टिर्न चलाचलासः
॥

dvādaśa pradhayaś cakram ekaṁ trīṇi nabhyāni ka u tac ciketa | tasmin sākaṁ triśatā na śaṅkavo 'rpitāḥ
ṣaṣṭir na calācalāsaḥ ||

द्वाद॑ श । प्र॒ ऽधयः॑ । च॒ क्रम ् । एक॑म ् । त्रीणि॑ । नभ्या॑नि । कः । ऊँ॒ इति॑ । तत ् । चि॒ के॒त॒ । तस्मि॑न ् । सा॒कम ् । त्रिऽ॒ श॒ ताः ।
न । श॒ ङ्कवः॑ । अ॒ र्पि॒ ताः । ष॒ ष्टिः । न । च॒ ला॒च॒लासः॑ ॥

dvādaśa | pra-dhayaḥ | cakram | ekam | trīṇi | nabhyāni | kaḥ | oṃ | iti | tat | ciketa | tasmin | sākam | tri-śatāḥ
| na | śaṅkavaḥ | arpitāḥ | ṣaṣṭiḥ | na | calācalāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू न॒ विश्वा॒ पष्ु य॑सि॒ वार्या॑णि । यो र॑ त्न॒ धा व॑स॒ विद्यः
यस्ते॒ स्तन॑: शश॒ यो यो म॑यो॒भर्ये ु स॒ दत्र
ु :॒ सर॑ स्वति॒
तमि॒ ह धात॑वे कः ॥

यस्ते स्तनः शशयो यो मयोभूर्येन विश्वा पुष्यसि वार्याणि । यो रत्नधा वसुविद्यः सुदत्रः सरस्वति तमिह धातवे कः ॥

yas te stanaḥ śaśayo yo mayobhūr yena viśvā puṣyasi vāryāṇi | yo ratnadhā vasuvid yaḥ sudatraḥ sarasvati
tam iha dhātave kaḥ ||

यः । ते॒ । स्तनः॑ । श॒ श॒ यः । यः । म॒ यः॒ऽभूः । येन॑ । विश्वा॑ । पुष्य॑सि । वार्या॑णि । यः । र॒त्न॒ ऽधाः । व॒ स॒ ऽवित
ु ् । यः ।
स॒ ुऽदत्रः॑ । सर॑ स्वति । तम ् । इ॒ह । धात॑वे । क॒ रिति॑ कः ॥

yaḥ | te | stanaḥ ḥ śaśayaḥ | yaḥ | mayaḥ-bhūḥ | yena | viśvā | puṣyasi | vāryāṇi | yaḥ | ratna-dhāḥ | vasu-vit |
yaḥ | su-datraḥ | sarasvati | tam | iha | dhātave | karitikaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- साध्याः
THE MANTRA

य॒ ज्ञेन॑ य॒ ज्ञम॑यजन्त दे॒ वास्तानि॒ धर्मा॑णि प्रथ॒ मान्या॑सन ् । ते ह॒ नाकं॑ महि॒मान॑: सचन्त॒ यत्र॒ पर्वे
ू ॑
सा॒ध्याः सन्ति॑ दे॒ वाः ॥

यज्ञेन यज्ञमयजन्त दे वास्तानि धर्माणि प्रथमान्यासन ् । ते ह नाकं महिमानः सचन्त यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति दे वाः ॥

yajñena yajñam ayajanta devās tāni dharmāṇi prathamāny āsan | te ha nākam mahimānaḥ sacanta yatra
pūrve sādhyāḥ santi devāḥ ||

य॒ ज्ञेन॑ । य॒ ज्ञम ् । अ॒ य॒ ज॒न्त॒ । दे॒ वाः । तानि॑ । धर्मा॑णि । प्र॒ थ॒मानि॑ । आ॒सन ् । ते । ह॒ । नाक॑म ् । म॒ हि॒मानः॑ । स॒ च॒ न्त॒ । यत्र॑
। पूर्वे॑ । सा॒ध्याः । सन्ति॑ । दे॒ वाः ॥

yajñena | yajñam | ayajanta | devāḥ | tāni | dharmāṇi | prathamāni | āsan | te | ha | nākam | mahimānaḥ |
sacanta | yatra | pūrve | sādhyāḥ | santi | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सूर्यः पर्जन्योऽग्नयो वा
THE MANTRA

स॒ मा॒नमे॒ तद॑ द
ु ॒ कमच् ू ॑ ं प॒ र्जन्या॒ जिन्व॑न्ति॒ दिवं॑ जिन्वन्त्य॒ ग्नय॑: ॥
ु चैत्यव॒ चाह॑ भिः । भमि

समानमेतदद
ु कमुच्चैत्यव चाहभिः । भूमि ं पर्जन्या जिन्वन्ति दिवं जिन्वन्त्यग्नयः ॥

samānam etad udakam uc caity ava cāhabhiḥ | bhūmim parjanyā jinvanti divaṁ jinvanty agnayaḥ ||

स॒ मा॒नम ् । ए॒ तत ् । उ॒ द॒कम ् । उत ् । च॒ । एति॑ । अव॑ । च॒ । अह॑ऽभिः । भूमिम
॑ ् । प॒ र्जन्याः॑ । जिन्व॑न्ति । दिव॑म ् ।
जि॒ न्व॒ न्ति॒ । अ॒ ग्नयः॑ ॥

samānam | etat | udakam | ut | ca | eti | ava | ca | aha-bhiḥ | bhūmim | parjanyāḥ | j invanti | divam | jinvanti |
agnayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सरस्वान ् सूर्यो वा
THE MANTRA

दि॒ व्यं सुप॑ ॒ र्णं वा॑य॒सं ब॒ हन्त॑
ृ म॒पां गर्भं॑ दर्श॒ तमोष॑धीनाम ् । अ॒ भी॒प॒तो व॒ ष्टिभि॑
ृ स्त॒ र्पय॑न्तं॒
सर॑ स्वन्त॒ मव॑से जोहवीमि ॥

दिव्यं सुपर्णं वायसं बह
ृ न्तमपां गर्भं दर्शतमोषधीनाम ् । अभीपतो वष्टि
ृ भिस्तर्पयन्तं सरस्वन्तमवसे जोहवीमि ॥

divyaṁ suparṇaṁ vāyasam bṛhantam apāṁ garbhaṁ darśatam oṣadhīnām | abhīpato vṛṣṭibhis tarpayantaṁ
sarasvantam avase johavīmi ||

दि॒ व्यम ् । स॒ ऽप॒
ु र्णम ् । वा॒य॒सम ् । ब॒ हन्त॑
ृ ॑ ् । द॒ र्श॒तम ् । ओष॑धीनाम ् । अ॒ भी॒प॒तः । व॒ ष्टिऽभिः॑
म ् । अ॒ पाम ् । गर्भम ृ ।
त॒र्पय॑न्तम ् । सर॑ स्वन्तम ् । अव॑से । जो॒ह॒वी॒मि॒ ॥

divyam | su-parṇam | vāyasam | bṛhantam | apām | garbham | darśatam | oṣadhīnām | abhīpataḥ | vṛṣṭi-bhiḥ |
tarpayantam | sarasvantam | avase | johavīm i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- अगस्त्यः
THE MANTRA

ु सव॑यस॒ : सनी॑ळाः समा॒न्या म॒ रुत॒ : सं मि॑मिक्षुः । कया॑ म॒ ती कुत॒ एता॑स ए॒ तेऽर्चन्ति॒
कया॑ श॒ भा ॑ शष्ु मं॒
वष
ृ ण
॑ ो वस॒ या
ू ॥

कया शुभा सवयसः सनीळाः समान्या मरुतः सं मिमिक्षुः । कया मती कुत एतास एतेऽर्चन्ति शुष्मं वष
ृ णो वसूया ॥

kayā śubhā savayasaḥ sanīḻāḥ samānyā marutaḥ sam mimikṣuḥ | kayā matī kuta etāsa ete 'rcanti śuṣmaṁ
vṛṣaṇo vasūyā ||

ु । सऽव॑यसः । सऽनी॑ळाः । स॒ मा॒न्या । म॒ रुतः॑ । सम ् । मि॒ मि॒ क्षुः॒ । कया॑ । म॒ ती । कुतः॑ । आऽइ॑तासः । ए॒ ते ।
कया॑ । श॒ भा
॑
अर्चन्ति । शुष्म॑म ् । वष
ृ ण
॑ ः । व॒ स॒ ऽया
ु ॥

kayā | śubhā | sa-vayasaḥ | sa-nīḷāḥ | samānyā | marutaḥ | sam | mimikṣuḥ | kayā | matī | kutaḥ | āitāsaḥ | ete
| arcanti | śuṣmam | vṛṣaṇaḥ | vasu-yā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कस्य॒ ब्रह्मा॑णि जज
ु ष
ु ॒ र्युवा॑
ु न॒: को अ॑ध्व॒ रे म॒ रुत॒ आ व॑वर्त । श्ये॒नाँ इ॑व॒ ध्रज॑तो अ॒ न्तरि॑ क्षे॒ केन॑ म॒ हा
मन॑सा रीरमाम ॥

कस्य ब्रह्माणि जुजुषुर्युवानः को अध्वरे मरुत आ ववर्त । श्येनाँ इव ध्रजतो अन्तरिक्षे केन महा मनसा रीरमाम ॥

kasya brahmāṇi jujuṣur yuvānaḥ ko adhvare maruta ā vavarta | śyenām̐ iva dhrajato antarikṣe kena mahā
manasā rīramāma ||

कस्य॑ । ब्रह्मा॑णि । ज॒ ज
ु ॒ष
ु ुः॒ । युवा॑नः । कः । अ॒ ध्व॒ रे । म॒ रुतः॑ । आ । व॒ व॒र्त॒ । श्ये॒नान ्ऽइ॑व । ध्रज॑तः । अ॒ न्तरि॑ क्षे । केन॑ ।
म॒ हा । मन॑सा । री॒र॒मा॒म॒ ॥

kasya | brahmāṇi | jujuṣuḥ | yuvānaḥ | kaḥ | adhvare | marutaḥ | ā | vavarta | śyenān-iva | dhrajataḥ |
antarikṣe | kena | mahā | manasā | rīramāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कुत॒ स्त्वमि॑न्द्र॒ माहि॑ न॒: सन्नेको॑ यासि सत्पते॒ किं त॑ इ॒त्था । सं पच्
॑ ृ छसे समरा॒णः शभ
ु॑ ा॒नैर्वो॒चेस्तन्नो॑
हरिवो॒ यत्ते॑ अ॒ स्मे ॥

कुतस्त्वमिन्द्र माहिनः सन्नेको यासि सत्पते किं त इत्था । सं पच्
ृ छसे समराणः शुभानैर्वोचेस्तन्नो हरिवो यत्ते अस्मे
॥

kutas tvam indra māhinaḥ sann eko yāsi satpate kiṁ ta itthā | sam pṛcchase samarāṇaḥ śubhānair voces tan
no harivo yat te asme ||

कुतः॑ । त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । माहि॑ नः । सन ् । एकः॑ । या॒सि॒ । स॒ त ्ऽप॒ त॒ े । किम ् । ते॒ । इ॒त्था । सम ् । प॒ च्छ॒
ृ से॒ । स॒ म ्ऽअ॒ रा॒णः ।
श॒ भा॒
ु नैः । वो॒चेः । तत ् । नः॒ । ह॒रि॒ऽवः॒ । यत ् । ते॒ । अ॒ स्मे इति॑ ॥

kutaḥ | tvam | indra | māhinaḥ | san | ekaḥ | yāsi | sat-pate | kim | te | itthā | sam | pṛcchase | sam-arāṇaḥ |
śubhānaiḥ | voceḥ | tat | naḥ | hari-vaḥ | yat | te | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब्रह्मा॑णि मे म॒ तय॒ : शं स॒ तास॒
ु : शष्ु म॑ इयर्ति॒ प्रभत ु मा हरी॑
॑ ृ ो मे॒ अद्रि॑ : । आ शा॑सते॒ प्रति॑ हर्यन्त्य॒ क्थे
वहत॒ स्ता नो॒ अच्छ॑ ॥

ब्रह्माणि मे मतयः शं सुतासः शुष्म इयर्ति प्रभत
ृ ो मे अद्रिः । आ शासते प्रति हर्यन्त्युक्थेमा हरी वहतस्ता नो अच्छ ॥

brahmāṇi me matayaḥ śaṁ sutāsaḥ śuṣma iyarti prabhṛto me adriḥ | ā śāsate prati haryanty ukthemā harī
vahatas tā no accha ||

ब्रह्मा॑णि । मे॒ । म॒ तयः॑ । शम ् । स॒ तासः॑
ु । शुष्मः॑ । इ॒य॒र्ति॒ । प्रऽभत
॑ ृ ः । मे॒ । अद्रिः॑ । आ । शा॒स॒ते॒ । प्रति॑ । ह॒र्य॒न्ति॒ । उ॒ क्था
। इ॒मा । हरी॒ इति॑ । व॒ ह॒तः॒ । ता । नः॒ । अच्छ॑ ॥

brahmāṇi | me | matayaḥ | śam | sutāsaḥ | śuṣmaḥ | iyarti | pra-bhṛtaḥ | me | adriḥ | ā | śāsate | prati | haryanti
| ukthā | imā | harī iti | vahataḥ | tā | naḥ | accha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अतो॑ व॒ यम॑न्त॒ मेभिर्यु
॑ जा॒नाः स्वक्ष॑त्रभि
े स्त॒ न्व१॒॒॑॑: शम्
ु भ॑मानाः । महो॑भि॒रे ताँ॒ उप॑ यज्
ु महे॒ न्विन्द्र॑
स्व॒ धामन॒ ु हि नो॑ ब॒ भथ
ू ॑॥

अतो वयमन्तमेभिर्युजानाः स्वक्षत्रेभिस्तन्वः शुम्भमानाः । महोभिरे ताँ उप युज्महे न्विन्द्र स्वधामनु हि नो बभूथ ॥

ato vayam antamebhir yujānāḥ svakṣatrebhis tanvaḥ śumbhamānāḥ | mahobhir etām̐ upa yujmahe nv indra
svadhām anu hi no babhūtha ||

अतः॑ । व॒ यम ् । अ॒ न्त॒मेभिः॑ । य॒ जा॒
ु नाः । स्वऽक्ष॑त्रभि
े ः । त॒न्वः॑ । शुम्भ॑मानाः । महः॑ऽभिः । एता॑न ् । उप॑ । य॒ ज्म॒
ु हे॒ । नु ।
इन्द्र॑ । स्व॒ धाम ् । अनु॑ । हि । नः॒ । ब॒ भूथ॑ ॥

ataḥ | vayam | antamebhiḥ | yujānāḥ | sva-kṣatrebhiḥ | tanvaḥ | śumbhamānāḥ | mahaḥ-bhiḥ | etān | upa |
yujmahe | nu | indra | svadhām | anu | hi | naḥ | babhūtha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्व१॒॒॑॑ स्या वो॑ मरुतः स्व॒ धासी॒द्यन्मामेकं॑ स॒ मध॑त्ताहि॒हत्ये॑ । अ॒ हं
ह्य१॑
ु ॒॒॑ग्रस्त॑वि॒षस्तवि
ु ष्॑ मा॒न्विश्व॑स्य॒ शत्रो॒रन॑मं वध॒ स्नैः ॥

क्व स्या वो मरुतः स्वधासीद्यन्मामेकं समधत्ताहिहत्ये । अहं ह्युग्रस्तविषस्तुविष्मान्विश्वस्य शत्रोरनमं वधस्नैः ॥

kva syā vo marutaḥ svadhāsīd yan mām ekaṁ samadhattāhihatye | ahaṁ hy ugras taviṣas tuviṣmān
viśvasya śatror anamaṁ vadhasnaiḥ ||

क्व॑ । स्या । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ । स्व॒ धा । आ॒सी॒त ् । यत ् । माम ् । एक॑म ् । स॒ म ्ऽअध॑त्त । अ॒ हि॒ऽहत्ये॑ । अ॒ हम ् । हि । उ॒ ग्रः ।
त॒वि॒ षः । तुविष्॑ मान ् । विश्व॑स्य । शत्रोः॑ । अन॑मम ् । व॒ ध॒ऽस्नैः ॥

kva | syā | vaḥ | marutaḥ | svadhā | āsīt | yat | mām | ekam | sam-adhatta | ahi-hatye | aham | hi | ugra ḥ |
taviṣaḥ | tuviṣmān | viśvasya | śatroḥ | anamam | vadha-snaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भरि
ू ॑ चकर्थ॒ यज् ॑
ु येभिर॒ स्मे स॑मा॒नभि
े र्वृ ॑
॑ षभ॒ पौंस्येभिः । भरू ी॑णि॒ हि कृ॒णवा॑मा शवि॒ ष्ठे न्द्र॒ क्रत्वा॑ मरुतो॒
यद्वशा॑म ॥

भूरि चकर्थ यज्
ु येभिरस्मे समानेभिर्वृषभ पौंस्येभिः । भूरीणि हि कृणवामा शविष्ठे न्द्र क्रत्वा मरुतो यद्वशाम ॥

bhūri cakartha yujyebhir asme samānebhir vṛṣabha pauṁsyebhiḥ | bhūrīṇi hi kṛṇavāmā śaviṣṭhendra
kratvā maruto yad vaśāma ||

भूरि॑ । च॒ क॒ र्थ॒ । यज् ॑
ु येभिः ॑
। अ॒ स्मे इति॑ । स॒ मा॒नेभिः॑ । व॒ ष॒ृ भ॒ । पौंस्येभिः । भूरी॑णि । हि । कृ॒णवा॑म । श॒ वि॒ ष्ठ॒ । इन्द्र॑ ।
क्रत्वा॑ । म॒ रु॒तः॒ । यत ् । वशा॑म ॥

bhūri | cakartha | yujyebhiḥ | asme iti | samānebhiḥ | vṛṣabha | paiṃsyebhiḥ | bhūrīṇi | hi | kṛṇavāma |
śaviṣṭha | indra | kratvā | marutaḥ | yat | vaśāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वधीं॑ व॒ त्रं ॑ तवि॒ षो ब॑भ॒ वान
ृ म॑रुत इन्द्रि॒ येण॒ स्वेन॒ भामेन ू ् । अ॒ हमे॒ ता मन॑वे वि॒ श्वश्च॑न्द्राः स॒ गा
ु
अ॒ पश्च॑कर॒ वज्र॑बाहुः ॥

वधीं वत्र
ृ ं मरुत इन्द्रियेण स्वेन भामेन तविषो बभूवान ् । अहमेता मनवे विश्वश्चन्द्राः सुगा अपश्चकर वज्रबाहुः ॥

vadhīṁ vṛtram maruta indriyeṇa svena bhāmena taviṣo babhūvān | aham etā manave viśvaścandrāḥ sugā
apaś cakara vajrabāhuḥ ||

वधी॑म ् । व॒ त्रम ॑ । त॒वि॒ षः । ब॒ भ॒ वान
ृ ् । म॒ रु॒तः॒ । इ॒न्द्रि॒येण॑ । स्वेन॑ । भामेन ू ् । अ॒ हम ् । ए॒ ताः । मन॑वे । वि॒ श्वऽच॑न्द्राः ।
स॒ ुऽगाः । अ॒ पः । च॒ क॒ र॒ । वज्र॑ऽबाहुः ॥

vadhīm | vṛtram | marutaḥ | indriyeṇa | svena | bhāmena | taviṣaḥ | babhūvān | aham | etāḥ | manave | viśva-
candrāḥ | su-gāḥ | apaḥ | cakara | vajra-bāhuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अनत्ु॑ त॒ मा ते॑ मघव॒ न्नकि॒ र्नु न त्वावाँ॑ अस्ति दे॒ वता॒ विदा॑नः । न जाय॑मानो॒ नश॑त॒ े न जा॒तो यानि॑
करि॒ष्या क॑ ृ ण॒ हि
ु प्र॑वद्ध
ृ ॥

अनुत्तमा ते मघवन्नकिर्नु न त्वावाँ अस्ति दे वता विदानः । न जायमानो नशते न जातो यानि करिष्या कृणुहि प्रवद्ध
ृ ॥

anuttam ā te maghavan nakir nu na tvāvām̐ asti devatā vidānaḥ | na jāyamāno naśate na jāto yāni kariṣyā
kṛṇuhi pravṛddha ||

अनुत्॑ तम ् । आ । ते॒ । म॒ घ॒ व॒न ् । नकिः॑ । नु । न । त्वाऽवा॑न ् । अ॒ स्ति॒ । दे॒ वता॑ । विदा॑नः । न । जाय॑मानः । नश॑ते । न ।
जा॒तः । यानि॑ । क॒ रि॒ष्या । कृ॒ण॒ हि
ु । प्र॒ ऽव॒ द्धः॒
ृ ॥

anuttam | ā | te | maghavan | nakiḥ | nu | na | tvāvān | asti | devatā | vidānaḥ | na | jāyamānaḥ | naśate | na |
jātaḥ | yāni | kariṣyā | kṛṇuhi | pra-vṛddhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

एक॑स्य चिन्मे वि॒ भ्व१॒॒॑॑स्त्वोजो॒ या नु द॑ ध॒ ष्वान्क
ृ ृ॒ णवै॑ मनी॒षा । अ॒ हं ह्य१॑
ु ॒॒॑ग्रो म॑रुतो॒ विदा॑नो॒ यानि॒
॑ एषाम ् ॥
च्यव॒ मिन्द्र॒ इदीश

एकस्य चिन्मे विभ्वस्त्वोजो या नु दधष्ृ वान्कृणवै मनीषा । अहं ह्युग्रो मरुतो विदानो यानि च्यवमिन्द्र इदीश एषाम ् ॥

ekasya cin me vibhv astv ojo yā nu dadhṛṣvān kṛṇavai manīṣā | ahaṁ hy ugro maruto vidāno yāni cyavam
indra id īśa eṣām ||

एक॑स्य । चि॒ त ् । मे॒ । वि॒ ऽभु । अ॒ स्त॒ ु । ओजः॑ । या । नु । द॒ ध॒ ष्वान
ृ ् । कृ॒णवै॑ । म॒ नी॒षा । अ॒ हम ् । हि । उ॒ ग्रः । म॒ रु॒तः॒ ।
विदा॑नः । यानि॑ । च्यव॑म ् । इन्द्रः॑ । इत ् । ई॒शे॒ । ए॒ षा॒म ् ॥

ekasya | cit | me | vi-bhu | astu | ojaḥ | yā | nu | dadhṛṣvān | kṛṇavai | manīṣā | aham | hi | ugraḥ | marutaḥ |
vidānaḥ | yāni | cyavam | indraḥ | it | īśe | eṣām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अम॑न्दन्मा मरुत॒ : स्तोमो॒ अत्र॒ यन्मे॑ नर॒: श्रत्ु यं॒ ब्रह्म॑ च॒ क्र । इन्द्रा॑य॒ वष्ृ णे॒ सम
ु ख
॑ ाय॒ मह्यं॒ सख्ये॒
सखा॑यस्त॒ न्वे॑ त॒ नभि
ू :॑ ॥

अमन्दन्मा मरुतः स्तोमो अत्र यन्मे नरः श्रुत्यं ब्रह्म चक्र । इन्द्राय वष्ृ णे सुमखाय मह्यं सख्ये सखायस्तन्वे तनूभिः
॥

amandan mā marutaḥ stomo atra yan me naraḥ śrutyam brahma cakra | indrāya vṛṣṇe sumakhāya mahyaṁ
sakhye sakhāyas tanve tanūbhiḥ ||

अम॑न्दत ् । मा॒ । म॒ रु॒तः॒ । स्तोमः॑ । अत्र॑ । यत ् । मे॒ । न॒ रः॒ । श्रुत्य॑म ् । ब्रह्म॑ । च॒ क्र । इन्द्रा॑य । वष्ृ णे॑ । सुऽम॑खाय ।
मह्य॑म ् । सख्ये॑ । सखा॑यः । त॒न्वे॑ । त॒नभि
ू ः॑ ॥

amandat | mā | marutaḥ | stomaḥ | atra | yat | me | naraḥ | śrutyam | brahma | cakra | indrāya | vṛṣṇe | su-
makhāya | mahyam | sakhye | sakhāyaḥ | tanve | tanūbhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ : श्रव॒ एषो॒ दधा॑नाः । सं॒ चक्ष्या॑ मरुतश्च॒ न्द्रव॑र्णा॒ अच्छा॑न्त मे
ए॒ वेदे॒ते प्रति॑ मा॒ रोच॑माना॒ अनेद्य॒
छ॒ दया॑था च न॒ नम
ू ्॥

एवेदेते प्रति मा रोचमाना अनेद्यः श्रव एषो दधानाः । संचक्ष्या मरुतश्चन्द्रवर्णा अच्छान्त मे छदयाथा च नूनम ् ॥

eved ete prati mā rocamānā anedyaḥ śrava eṣo dadhānāḥ | saṁcakṣyā marutaś candravarṇā acchānta me
chadayāthā ca nūnam ||

॑
ए॒ व । इत ् । ए॒ ते । प्रति॑ । मा॒ । रोच॑मानाः । अनेद्यः । श्रवः॑ । आ । इषः॑ । दधा॑नाः । स॒ म ्ऽचक्ष्य॑ । म॒ रु॒तः॒ । च॒ न्द्रऽव॑र्णाः ।
अच्छा॑न्त । मे॒ । छ॒ दया॑थ । च॒ । न॒ नन्म
ू ्॥

eva | it | ete | prati | mā | rocamānāḥ | anedyaḥ | śravaḥ | ā | iṣaḥ | dadhānāḥ | sam-cakṣya | marutaḥ | candra-
varṇāḥ | acchānta | me | chadayātha | ca | nūnanm
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

को न्वत्र॑ मरुतो मामहे व॒ : प्र या॑तन॒ सखीँ॒रच्छा॑ सखायः । मन्मा॑नि चित्रा अपिवा॒तय॑न्त ए॒ षां भूत
॑ ॒
॑ म ऋ॒ताना॑म ् ॥
नवेदा

को न्वत्र मरुतो मामहे वः प्र यातन सखीँरच्छा सखायः । मन्मानि चित्रा अपिवातयन्त एषां भूत नवेदा म ऋतानाम ् ॥

ko nv atra maruto māmahe vaḥ pra yātana sakhīm̐r acchā sakhāyaḥ | manmāni citrā apivātayanta eṣām
bhūta navedā ma ṛtānām ||

कः । नु । अत्र॑ । म॒ रु॒तः॒ । म॒ म॒ हे॒ । वः॒ । प्र । या॒त॒न॒ । सखी॒न ् । अच्छ॑ । स॒ खा॒यः॒ । मन्मा॑नि । चि॒ त्राः॒ । अ॒ पि॒ ऽवा॒तय॑न्तः ।
ए॒ षाम ् । भ॒ त॒ ॑ । मे॒ । ऋ॒ताना॑म ् ॥
ू । नवेदाः

kaḥ | nu | atra | marutaḥ | mamahe | vaḥ | pra | yātana | sakhīn | accha | sakhāyaḥ | manmāni | citrāḥ | api-
vātayantaḥ | eṣām | bhūta | navedāḥ | me | ṛtānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यद्दु॑व॒स्याद्दुवसे॒
॒ न का॒रुर॒स्माञ्च॒ क्रे मा॒न्यस्य॑ मे॒ धा । ओ षु व॑र्त्त मरुतो॒ विप्र॒ मच्छे॒ मा ब्रह्मा॑णि
जरि॒ता वो॑ अर्चत ् ॥

आ यद्दुवस्याद्दुवसे न कारुरस्माञ्चक्रे मान्यस्य मेधा । ओ षु वर्त्त मरुतो विप्रमच्छे मा ब्रह्माणि जरिता वो अर्चत ् ॥

ā yad duvasyād duvase na kārur asmāñ cakre mānyasya medhā | o ṣu vartta maruto vipram acchemā
brahmāṇi jaritā vo arcat ||

ु ॑ । न । का॒रुः । अ॒ स्मान ् । च॒ क्रे । मा॒न्यस्य॑ । मे॒ धा । ओ इति॑ । सु । व॒ र्त्त॒ । म॒ रु॒तः॒ । विप्र॑म ् ।
आ । यत ् । द॒ व॒ु स्यात ् । द॒ वसे
अच्छ॑ । इ॒मा । ब्रह्मा॑णि । ज॒ रि॒ता । वः॒ । अ॒ र्च॒ त ् ॥

ā | yat | duvasyāt | duvase | na | kāruḥ | asmān | cakre | mānyasya | medhā | o iti | su | vartta | maruta ḥ |
vipram | accha | imā | brahmāṇi | jaritā | vaḥ | arcat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ र्यस्य॑ मा॒न्यस्य॑ का॒रोः । एषा या॑सीष्ट त॒ न्वे॑ व॒ यां वि॒ द्यामे॒ षं
ए॒ ष व॒ : स्तोमो॑ मरुत इ॒यं गीर्मान्दा॒
ृ ॑ जी॒रदा॑नम
व॒ जनं ु ्॥

एष वः स्तोमो मरुत इयं गीर्मान्दार्यस्य मान्यस्य कारोः । एषा यासीष्ट तन्वे वयां विद्यामेषं वज
ृ नं जीरदानुम ् ॥

eṣa vaḥ stomo maruta iyaṁ gīr māndāryasya mānyasya kāroḥ | eṣā yāsīṣṭa tanve vayāṁ vidyāmeṣaṁ
vṛjanaṁ jīradānum ||

ए॒ षः । वः॒ । स्तोमः॑ । म॒ रु॒तः॒ । इ॒यम ् । गीः । मा॒न्दा॒र्यस्य॑ । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । आ । इ॒षा । या॒सी॒ष्ट॒ । त॒न्वे॑ । व॒ याम ् ।
वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑
ृ म ् । जी॒रऽदा॑नुम ् ॥

eṣaḥ | vaḥ | stomaḥ | marutaḥ | iyam | gīḥ | māndāryasya | mānyasya | kāroḥ | ā | iṣā | yāsīṣṭa | tanve | vayām
| vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- मैत्रावरुणोऽगस्त्यः
THE MANTRA

तन्नु वो॑चाम रभ॒ साय॒ जन्म॑न॒ े पर्वं ॑ ृ ॒ भस्य॑ के॒तवे॑ । ऐ॒ धेव॒ याम॑न्मरुतस्तवि
ू ॑ महि॒त्वं वष ु ष्वणो य॒ धे
ु व॑
शक्रास्तवि॒ षाणि॑ कर्तन ॥

तन्नु वोचाम रभसाय जन्मने पूर्वं महित्वं वष
ृ भस्य केतवे । ऐधेव यामन्मरुतस्तुविष्वणो युधेव शक्रास्तविषाणि कर्तन
॥

tan nu vocāma rabhasāya janmane pūrvam mahitvaṁ vṛṣabhasya ketave | aidheva yāman marutas
tuviṣvaṇo yudheva śakrās taviṣāṇi kartana ||

तत ् । नु । वो॒चा॒म॒ । र॒भ॒साय॑ । जन्म॑ने । पूर्वम ॑ ् । म॒ हि॒त्वम ् । व॒ ष॒ृ भस्य॑ । के॒तवे॑ । ऐ॒ धाऽइ॑व । याम॑न ् । म॒ रु॒तः॒ ।
त॒ वि॒
ु ऽस्व॒ णः॒ । य॒ धाऽइ॑
ु व । श॒ क्राः॒ । त॒वि॒ षाणि॑ । क॒ र्त॒न॒ ॥

tat | nu | vocāma | rabhasāya | janmane | pūrvam | mahitvam | vṛṣabhasya | ketave | aidhāiva | yāman |
marutaḥ | tuvi-svaṇaḥ | yudhāiva | śakrāḥ | taviṣāṇi | kartana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नित्यं॒ न स॒ न ॑ ॒ ु घष्ृ व॑यः । नक्ष॑न्ति रु॒द्रा अव॑सा नम॒ स्विनं॒ न
ू ंु मध॒ ु बिभ्र॑त॒ उप॒ क्रीळ॑ न्ति क्री॒ळा वि॒ दथेष
म॑र्धन्ति॒ स्वत॑वसो हवि॒ ष्कृत॑म ् ॥

नित्यं न सूनुं मधु बिभ्रत उप क्रीळन्ति क्रीळा विदथेषु घष्ृ वयः । नक्षन्ति रुद्रा अवसा नमस्विनं न मर्धन्ति स्वतवसो
हविष्कृतम ् ॥

nityaṁ na sūnum madhu bibhrata upa krīḻanti krīḻā vidatheṣu ghṛṣvayaḥ | nakṣanti rudrā avasā
namasvinaṁ na mardhanti svatavaso haviṣkṛtam ||

नित्य॑म ् । न । स॒ न ॑ ु । घष्ृ व॑यः । नक्ष॑न्ति । रु॒द्राः । अव॑सा ।
ू ुम ् । मधु॑ । बिभ्र॑तः । उप॑ । क्रीळ॑ न्ति । क्री॒ळाः । वि॒ दथेष
न॒ म॒स्विन॑म ् । न । म॒ र्ध॒ न्ति॒ । स्वऽत॑वसः । ह॒विः॒ऽकृत॑म ् ॥

nityam | na | sūnum | madhu | bibhrataḥ | upa | krīḷanti | krīḷāḥ | vidatheṣu | ghṛṣvayaḥ | nakṣanti | rudrāḥ |
avasā | namasvinam | na | mardhanti | sva-tavasaḥ | haviḥ-kṛtam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ृ ा॒ अरा॑सत रा॒यस्पोषं॑ च ह॒विषा॑ ददा॒शष
यस्मा॒ ऊमा॑सो अ॒ मत ु े॑ । उ॒ क्षन्त्य॑स्मै म॒ रुतो॑ हि॒ता इ॑व प॒ रू
ु
॑ पय॑सा मयो॒भव
रजांसि॒ ु :॑ ॥

यस्मा ऊमासो अमतृ ा अरासत रायस्पोषं च हविषा ददाशुषे । उक्षन्त्यस्मै मरुतो हिता इव पुरू रजांसि पयसा मयोभुवः
॥

yasmā ūmāso amṛtā arāsata rāyas poṣaṁ ca haviṣā dadāśuṣe | ukṣanty asmai maruto hitā iva purū rajāṁsi
payasā mayobhuvaḥ ||

यस्मै॑ । ऊमा॑सः । अ॒ मत
ृ ाः॑ । अरा॑सत । रा॒यः । पोष॑म ् । च॒ । ह॒विषा॑ । द॒ दा॒शुषे॑ । उ॒ क्षन्ति॑ । अ॒ स्मै॒ । म॒ रुतः॑ । हि॒ताःऽइ॑व ।
प॒ रु ॑ । पय॑सा । म॒ यः॒ऽभव
ु । रजांसि ु ः॑ ॥

yasmai | ūmāsaḥ | amṛtāḥ | arāsata | rāyaḥ | poṣam | ca | haviṣā | dadāśuṣe | ukṣanti | asmai | marutaḥ | hitāḥ-
iva | puru | rajāṃsi | payasā | mayaḥ-bhuvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ तवि॑षीभि॒ रव्य॑त॒ प्र व॒ एवा॑स॒: स्वय॑तासो अध्रजन ् । भय॑न्ते॒ विश्वा॒ भव
आ ये रजांसि॒ ु न
॑ ानि ह॒र्म्या
चि॒ त्रो वो॒ याम॒ : प्रय॑तास्व॒ ष्टिष
ृ ु॑ ॥

आ ये रजांसि तविषीभिरव्यत प्र व एवासः स्वयतासो अध्रजन ् । भयन्ते विश्वा भुवनानि हर्म्या चित्रो वो यामः
प्रयतास्वष्टि
ृ षु ॥

ā ye rajāṁsi taviṣībhir avyata pra va evāsaḥ svayatāso adhrajan | bhayante viśvā bhuvanāni harmyā citro vo
yāmaḥ prayatāsv ṛṣṭiṣu ||

आ । ये । रजां॑सि । तवि॑षीभिः । अव्य॑त । प्र । वः॒ । एवा॑सः । स्वऽय॑तासः । अ॒ ध्र॒ ज॒ न ् । भय॑न्ते । विश्वा॑ । भुवन
॑ ानि ।
ह॒र्म्या । चि॒ त्रः । वः॒ । यामः॑ । प्रऽय॑तासु । ऋ॒ष्टिषु॑ ॥

ā | ye | rajāṃsi | taviṣībhiḥ | avyata | pra | vaḥ | evāsaḥ | sva-yatāsaḥ | adhrajan | bhayante | viśvā | bhuvanāni
| harmyā | citraḥ | vaḥ | yāmaḥ | pra-yatāsu | ṛṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑
यत्त्वे॒षया॑मा न॒ दय॑न्त॒ पर्वतान्दि॒ वो वा॑ प॒ ष्ठं ॑ यवःु । विश्वो॑ वो॒ अज्म॑न्भयते॒ वन॒ स्पती॑
ृ नर्या॒ अचुच्
॑ प्र जि॑हीत॒ ओष॑धिः ॥
रथी॒यन्तीव॒

यत्त्वेषयामा नदयन्त पर्वतान्दिवो वा पष्ृ ठं नर्या अचुच्यवुः । विश्वो वो अज्मन्भयते वनस्पती रथीयन्तीव प्र जिहीत
ओषधिः ॥

yat tveṣayāmā nadayanta parvatān divo vā pṛṣṭhaṁ naryā acucyavuḥ | viśvo vo ajman bhayate vanaspatī
rathīyantīva pra jihīta oṣadhiḥ ||

॑
यत ् । त्वे॒षऽया॑माः । न॒ दय॑न्त । पर्वतान ् । दि॒ वः । वा॒ । प॒ ष्ठम
ृ ् । नर्याः॑ । अचच्
ु॑ यवुः । विश्वः॑ । वः॒ । अज्म॑न ् । भ॒ य॒ त॒ े ।
॑
वन॒ स्पतिः॑ । र॒थि॒यन्तीऽइव । प्र । जि॒ ही॒त॒ े । ओष॑धिः ॥

yat | tveṣa-yāmāḥ | nadayanta | parvatān | divaḥ | vā | pṛṣṭham | naryāḥ | acucyavuḥ | viśvaḥ | vaḥ | ajman |
bhayate | vanaspatiḥ | rathiyantī-iva | pra | jihīte | oṣadhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ यं
ू न॑ उग्रा मरुतः सच
ु त े॒ न
ु ारि॑ ष्टग्रामाः सम
ु ॒ तिं पि॑पर्तन । यत्रा॑ वो दि॒ द्यद्र
ु द॑ ति॒ क्रिवि॑र्द ती रि॒णाति॑
प॒ श्वः सधि
ु त॑ ेव ब॒ र्हणा॑ ॥

यूयं न उग्रा मरुतः सुचेतुनारिष्टग्रामाः सुमतिं पिपर्तन । यत्रा वो दिद्युद्रदति क्रिविर्दती रिणाति पश्वः सुधितेव बर्हणा
॥

yūyaṁ na ugrā marutaḥ sucetunāriṣṭagrāmāḥ sumatim pipartana | yatrā vo didyud radati krivirdatī riṇāti
paśvaḥ sudhiteva barhaṇā ||

य॒ ूयम ् । नः॒ । उ॒ ग्राः॒ । म॒ रु॒तः॒ । स॒ ऽचे॒
ु तन ु ा॑ । अरि॑ ष्टऽग्रामाः । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । पि॒ प॒र्त॒न॒ । यत्र॑ । वः॒ । दि॒ द्युत ् । रद॑ ति ।
क्रिविः॑ऽदती । रि॒णाति॑ । प॒ श्वः । सधि ु त॑ ाऽइव । ब॒ र्हणा॑ ॥

yūyam | naḥ | ugrāḥ | marutaḥ | su-cetunā | ariṣṭa-grāmāḥ | su-matim | pipartana | yatra | vaḥ | didyut | radati
| kriviḥ-datī | riṇāti | paśvaḥ | sudhitāiva | barhaṇā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र स्क॒ म्भदे॑ ष्णा अनव॒ भ्ररा॑धसोऽलात॒ णासो॑
ृ ॑ ॒ ु सष्ु टु॑ताः । अर्चन्त्य॒
वि॒ दथेष ॑ र्कं म॑दि॒रस्य॑ पी॒तये॑
वि॒ दर्वी
ु ॒रस्य॑ प्रथ॒ मानि॒ पौंस्या॑ ॥

प्र स्कम्भदे ष्णा अनवभ्रराधसोऽलातण
ृ ासो विदथेषु सुष्टुताः । अर्चन्त्यर्कं मदिरस्य पीतये विदर्वी
ु रस्य प्रथमानि पौंस्या
॥

pra skambhadeṣṇā anavabhrarādhaso 'lātṛṇāso vidatheṣu suṣṭutāḥ | arcanty arkam madirasya pītaye vidur
vīrasya prathamāni pauṁsyā ||

प्र । स्क॒ म्भऽदे॑ ष्णाः । अ॒ न॒ व॒भ्रऽरा॑धसः । अ॒ ला॒त॒ णासः॑
ृ ॑ ु । सुऽस्तत
। वि॒ दथेष ॑
ु॑ ाः । अर्चन्ति । अ॒ र्क म ् । म॒ दि॒ रस्य॑ । पी॒तये॑ ।
वि॒ दःु । वी॒रस्य॑ । प्र॒ थ॒मानि॑ । पौंस्या॑ ॥

pra | skambha-deṣṇāḥ | anavabhra-rādhasaḥ | alātṛṇāsaḥ | vidatheṣu | su-stutāḥ | arcanti | arkam | madirasya
| pītaye | viduḥ | vīrasya | prathamāni | paiṃsyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ तभजि
ु॑ भि॒ स्तम॒ भिह्रु॑तेर॒घात्प॒ र्भी
ू र॑ क्षता मरुतो॒ यमाव॑त । जनं॒ यमुग्र
॑ ास्तवसो विरप्शिनः पा॒थना॒
शंसा॒त्तन॑यस्य प॒ ष्टिष
ु ु॑ ॥

शतभुजिभिस्तमभिह्रुतेरघात्पूर्भी रक्षता मरुतो यमावत । जनं यमुग्रास्तवसो विरप्शिनः पाथना शंसात्तनयस्य पुष्टिषु
॥

śatabhujibhis tam abhihruter aghāt pūrbhī rakṣatā maruto yam āvata | janaṁ yam ugrās tavaso virapśinaḥ
pāthanā śaṁsāt tanayasya puṣṭiṣu ||

श॒ तभजि
ु॑ ऽभिः । तम ् । अ॒ भिऽह्रु॑तेः । अ॒ घात ् । पूः॒ऽभिः । र॒क्षत
॒ ॒ । म॒ रु॒तः॒ । यम ् । आव॑त । जन॑म ् । यम ् । उ॒ ग्राः॒ । त॒व॒ सः॒ ।
वि॒ ऽर॒प्शि॒नः॒ । पा॒थन॑ । शंसा॑त ् । तन॑यस्य । प॒ ष्टिष
ु ु॑ ॥

śatabhuji-bhiḥ | tam | abhi-hruteḥ | aghāt | pūḥ-bhiḥ | rakṣata | marutaḥ | yam | āvata | janam | yam | ugrāḥ |
tavasaḥ | vi-rapśinaḥ | pāthana | śaṃsāt | tanayasya | puṣṭiṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ु वो मिथ॒ स्पध्
विश्वा॑नि भ॒ द्रा म॑रुतो॒ रथेष ॑ तवि॒ षाण्याहि॑ ता । अंसे॒ष्वा व॒ : प्रप॑थेषु खा॒दयोऽक्षो॑
ृ येव
वश्च॒ क्रा स॒ मया॒ वि वा॑वत
ृ े॥

विश्वानि भद्रा मरुतो रथेषु वो मिथस्पध्
ृ येव तविषाण्याहिता । अंसेष्वा वः प्रपथेषु खादयोऽक्षो वश्चक्रा समया वि वावत
ृ े
॥

viśvāni bhadrā maruto ratheṣu vo mithaspṛdhyeva taviṣāṇy āhitā | aṁseṣv ā vaḥ prapatheṣu khādayo 'kṣo
vaś cakrā samayā vi vāvṛte ||

॑ ु । वः॒ । मि॒ थ॒ स्पध्
विश्वा॑नि । भ॒ द्रा । म॒ रु॒तः॒ । रथेष ॑ ु । आ । वः॒ । प्रऽप॑थेषु ।
ृ या॑ऽइव । त॒वि॒ षाणि॑ । आऽहि॑ता । अंसेष
खा॒दयः॑ । अक्षः॑ । वः॒ । च॒ क्रा । स॒ मया॑ । वि । व॒ व॒ ते
ृ ॒॥

viśvāni | bhadrā | marutaḥ | ratheṣu | vaḥ | mithaspṛdhyāiva | taviṣāṇi | āhitā | aṃseṣu | ā | vaḥ | pra-patheṣu |
khādayaḥ | akṣaḥ | vaḥ | cakrā | samayā | vi | vavṛte
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भरू ी॑णि भ॒ द्रा नर्येष ॑ ु बा॒हुष॒ ु वक्ष॑स्सु रु॒क्मा र॑ भ॒सासो॑ अ॒ ञ्जय॑: । अंसे॒ष्वेता॑: प॒ विषु॑ क्षुरा
॒ अधि॒ वयो॒ न
प॒ क्षान्व्यन॒ ु श्रियो॑ धिरे ॥

भूरीणि भद्रा नर्येषु बाहुषु वक्षस्सु रुक्मा रभसासो अञ्जयः । अंसेष्वेताः पविषु क्षुरा अधि वयो न पक्षान्व्यनु श्रियो धिरे
॥

bhūrīṇi bhadrā naryeṣu bāhuṣu vakṣassu rukmā rabhasāso añjayaḥ | aṁseṣv etāḥ paviṣu kṣurā adhi vayo
na pakṣān vy anu śriyo dhire ||

भूरी॑णि । भ॒ द्रा । नर्येष
॑ ु । बा॒हुषु॑ । वक्षः॑ऽसु । रु॒क्माः । र॒भ॒सासः॑ । अ॒ ञ्जयः॑ । अंसेष
॑ ु । एताः॑ । प॒ विषु॑ । क्षुराः
॒ । अधि॑ । वयः॑
। न । प॒ क्षान ् । वि । अनु॑ । श्रियः॑ । धि॒ रे ॒ ॥

bhūrīṇi | bhadrā | naryeṣu | bāhuṣu | vakṣaḥ-su | rukmāḥ | rabhasāsaḥ | añjayaḥ | aṃseṣu | etāḥ | paviṣu |
kṣurāḥ | adhi | vayaḥ | na | pakṣān | vi | anu | śriyaḥ | dhire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ हान्तो॑ म॒ ह्ना वि॒ भ्वो॒३॒॒॑॑ विभूत
॑ यो दरू े ॒दृशो॒ ये दि॒ व्या इ॑व॒ स्तभि
ृ :॑ । म॒ न्द्राः सजि
ु॑ ॒ ह्वाः स्वरि॑ तार
आ॒सभि॒ : सम्मि॑श्ला॒ इन्द्रे॑ म॒ रुत॑: परि॒ष्टुभ॑: ॥

महान्तो मह्ना विभ्वो विभूतयो दरू े दृशो ये दिव्या इव स्तभि
ृ ः । मन्द्राः सुजिह्वाः स्वरितार आसभिः सम्मिश्ला इन्द्रे
मरुतः परिष्टुभः ॥

mahānto mahnā vibhvo vibhūtayo dūredṛśo ye divyā iva stṛbhiḥ | mandrāḥ sujihvāḥ svaritāra āsabhiḥ
sammiślā indre marutaḥ pariṣṭubhaḥ ||

म॒ हान्तः॑ । म॒ ह्ना । वि॒ ऽभ्वः॑ । विऽभूत
॑ यः । द॒ रेू ॒ऽदृशः॑ । ये । दि॒ व्याःऽइ॑व । स्तऽृ भिः॑ । म॒ न्द्राः । स॒ ऽजि॒
ु ह्वाः । स्वरि॑ तारः ।
आ॒सऽभिः॑ । सम ्ऽमि॑श्लाः । इन्द्रे॑ । म॒ रुतः॑ । प॒ रि॒ऽस्तभ ु ः॑ ॥

mahāntaḥ | mahnā | vi-bhvaḥ | vi-bhūtayaḥ | dūre--dṛśaḥ | ye | divyāḥ-iva | stṛ-bhiḥ | mandrāḥ | su-jihvāḥ |
svaritāraḥ | āsa-bhiḥ | sam-miślāḥ | indre | marutaḥ | pari-stubhaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तद्व॑: सज
ु ाता मरुतो महित्व॒ नं दी॒र्घं वो॑ दा॒त्रमदि॑ तरि
े व व्र॒ तम ् । इन्द्र॑ श्च॒ न त्यज॑सा॒ वि ह्रु॑णाति॒
तज्जना॑य॒ यस्मै॑ स॒ क
ु ृ ते॒ अरा॑ध्वम ् ॥

तद्वः सुजाता मरुतो महित्वनं दीर्घं वो दात्रमदितेरिव व्रतम ् । इन्द्रश्चन त्यजसा वि ह्रुणाति तज्जनाय यस्मै सुकृते
अराध्वम ् ॥

tad vaḥ sujātā maruto mahitvanaṁ dīrghaṁ vo dātram aditer iva vratam | indraś cana tyajasā vi hruṇāti taj
janāya yasmai sukṛte arādhvam ||

तत ् । वः॒ । स॒ ऽजा॒
ु ताः॒ । म॒ रु॒तः॒ । म॒ हि॒ऽत्व॒ नम ् । दी॒र्घम ् । वः॒ । दा॒त्रम ् । अदि॑ तेःऽइव । व्र॒ तम ् । इन्द्रः॑ । च॒ न । त्यज॑सा । वि
। ह्रु॒णा॒ति॒ । तत ् । जना॑य । यस्मै॑ । स॒ ऽक ु ृ ते॑ । अरा॑ध्वम ् ॥

tat | vaḥ | su-jātāḥ | marutaḥ | mahi-tvanam | dīrgham | vaḥ | dātram | aditeḥ-iva | vratam | indraḥ | cana |
tyajasā | vi | hruṇāti | tat | janāya | yasmai | su-kṛte | arādhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

तद्वो॑ जामि॒ त्वं म॑रुत॒ : परे॑ य॒ गे
ु प॒ रू
ु यच्छं सम
॑ मत
ृ ास॒ आव॑त । अ॒ या धि॒ या मन॑वे श्र॒ ष्टिमाव्या॑
ु सा॒कं
नरो॑ दं॒ सनै॒रा चि॑कित्रिरे ॥

तद्वो जामित्वं मरुतः परे युगे पुरू यच्छं सममत
ृ ास आवत । अया धिया मनवे श्रुष्टिमाव्या साकं नरो दं सनैरा
चिकित्रिरे ॥

tad vo jāmitvam marutaḥ pare yuge purū yac chaṁsam amṛtāsa āvata | ayā dhiyā manave śruṣṭim āvyā
sākaṁ naro daṁsanair ā cikitrire ||

तत ् । वः॒ । जा॒मि॒ऽत्वम ् । म॒ रु॒तः॒ । परे॑ । य॒ गे
ु । प॒ रु
ु । यत ् । शंसम
॑ ् । अ॒ म॒ ता॒
ृ सः॒ । आव॑त । अ॒ या । धि॒ या । मन॑वे । श्र॒ ष्टिम
ु ्
। आव्य॑ । सा॒कम ् । नरः॑ । दं॒ सनैः॑ । आ । चि॒ कि॒ त्रिर॒ े ॒ ॥

tat | vaḥ | jāmi-tvam | marutaḥ | pare | yuge | puru | yat | śaṃsam | amṛtāsaḥ | āvata | ayā | dhiyā | manave |
śruṣṭim | āvya | sākam | naraḥ | daṃsanaiḥ | ā | cikitrire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

येन॑ दी॒र्घं म॑रुतः श॒ शवा॑ ू म य॒ ष्माक
ु े॑ न॒ परी॑णसा तरु ासः । आ यत्त॒ तन॑न्व॒ जने
ृ ॒ जना॑स
ए॒ भिर्य॒ ज्ञेभि॒स्तद॒ भीष्टि॑ मश्याम ् ॥

येन दीर्घं मरुतः शूशवाम युष्माकेन परीणसा तुरासः । आ यत्ततनन्वज
ृ ने जनास एभिर्यज्ञेभिस्तदभीष्टिमश्याम ् ॥

yena dīrgham marutaḥ śūśavāma yuṣmākena parīṇasā turāsaḥ | ā yat tatanan vṛjane janāsa ebhir yajñebhis
tad abhīṣṭim aśyām ||

येन॑ । दी॒र्घम ् । म॒ रु॒तः॒ । श॒ शवा॑
ू म । य॒ ष्माक
ु ॑े न । परी॑णसा । त॒ रा॒ ृ ॑ । जना॑सः । ए॒ भिः ।
ु सः॒ । आ । यत ् । त॒तन॑म ् । व॒ जने
य॒ ज्ञेभिः॑ । तत ् । अ॒ भि । इष्टि॑ म ् । अ॒ श्या॒म ् ॥

yena | dīrgham | marutaḥ | śūśavāma | yuṣmākena | parīṇasā | turāsaḥ | ā | yat | tatanam | vṛjane | janāsaḥ |
ebhiḥ | yajñebhiḥ | tat | abhi | iṣṭim | aśyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA




ए॒ षः । वः॒ । स्तोमः॑ । म॒ रु॒तः॒ । इ॒यम ् । गीः । मा॒न्दा॒र्यस्य॑ । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । आ । इषा । या॒सी॒ष्ट॒ । त॒न्वे॑ । व॒ याम ् ।

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- अगस्त्यो मैत्रावरुणिः
दे वता (Devataa) :- इन्द्रो मरुच्च
THE MANTRA

स॒ हस्रं॑ त इन्द्रो॒तयो॑ नः स॒ हस्र॒ मिषो॑ हरिवो ग॒ र्तत॑
ू माः । स॒ हस्रं॒ रायो॑ माद॒ यध्यै॑ सह॒स्रिण॒ उप॑ नो यन्त॒ ु
वाजा॑: ॥

सहस्रं त इन्द्रोतयो नः सहस्रमिषो हरिवो गूर्ततमाः । सहस्रं रायो मादयध्यै सहस्रिण उप नो यन्तु वाजाः ॥

sahasraṁ ta indrotayo naḥ sahasram iṣo harivo gūrtatamāḥ | sahasraṁ rāyo mādayadhyai sahasriṇa upa no
yantu vājāḥ ||

माः । स॒ हस्र॑म ् । रायः॑ । मा॒द॒यध्यै॑ । स॒ ह॒स्रिणः॑ ।
स॒ हस्र॑म ् । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । ऊ॒ तयः॑ । नः॒ । स॒ हस्र॑म ् । इषः॑ । ह॒रि॒ऽवः॒ । ग॒ र्तऽत॑
ू
उप॑ । नः॒ । य॒ न्त॒ ु । वाजाः॑ ॥

sahasram | te | indra | ūtayaḥ | naḥ | sahasram | iṣaḥ | hari-vaḥ | gūrta-tamāḥ | sahasram | rāyaḥ |
mādayadhyai | sahasriṇaḥ | upa | naḥ | yantu | vājāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नोऽवो॑भिर्म॒ रुतो॑ या॒न्त्वच्छा॒ ज्येष्ठे॑ भिर्वा ब॒ हद्दि॑ ु ा॒याः । अध॒ यदे॑ षां नि॒ यत
ृ वःै सम ु :॑ पर॒माः स॑म॒ द्रस्य॑
ु
चिद्ध॒नय॑न्त पा॒रे ॥

आ नोऽवोभिर्मरुतो यान्त्वच्छा ज्येष्ठे भिर्वा बह
ृ द्दिवैः सुमायाः । अध यदे षां नियत
ु ः परमाः समुद्रस्य चिद्धनयन्त पारे ॥

ā no 'vobhir maruto yāntv acchā jyeṣṭhebhir vā bṛhaddivaiḥ sumāyāḥ | adha yad eṣāṁ niyutaḥ paramāḥ
samudrasya cid dhanayanta pāre ||

आ । नः॒ । अवः॑ऽभिः । म॒ रुतः॑ । या॒न्त॒ ु । अच्छ॑ । ज्येष्ठे॑ भिः । वा॒ । ब॒ हत
ृ ्ऽदि॑ वैः । स॒ ऽमा॒
ु याः । अध॑ । यत ् । ए॒ षा॒म ् ।
नि॒ ऽयत
ु ः॑ । प॒ र॒माः । स॒ म॒ ुद्रस्य॑ । चि॒ त ् । ध॒ नय॑न्त । पा॒रे ॥

ā | naḥ | avaḥ-bhiḥ | marutaḥ | yāntu | accha | jyeṣṭhebhiḥ | vā | bṛhat-divaiḥ | su-māyāḥ | adha | yat | eṣām |
ni-yutaḥ | paramāḥ | samudrasya | cit | dhanayanta | pāre
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मि॒ म्यक्ष॒ येष॒ ु सधि
ु त॑ ा घ॒ ताची॒
ृ हिर॑ ण्यनिर्णि॒ गप
ु र॑ ा॒ न ऋ॒ष्टिः । गह
ु ा॒ चर॑ न्ती॒ मनष
ु॑ ो॒ न योषा॑ स॒ भाव॑ती
॑ सं वाक् ॥
विद॒ थ्येव॒

मिम्यक्ष येषु सुधिता घत
ृ ाची हिरण्यनिर्णिगुपरा न ऋष्टिः । गह
ु ा चरन्ती मनुषो न योषा सभावती विदथ्येव सं वाक् ॥

mimyakṣa yeṣu sudhitā ghṛtācī hiraṇyanirṇig uparā na ṛṣṭiḥ | guhā carantī manuṣo na yoṣā sabhāvatī
vidathyeva saṁ vāk ||

मि॒ म्यक्ष॑ । येषु॑ । सुऽधि॑ता । घ॒ ताची
ृ ॑ । हिर॑ ण्यऽनिर्निक् । उप॑रा । न । ऋ॒ष्टिः । गह
ु ा॑ । चर॑ न्ती । मनष
ु॑ ः । न । योषा॑ ।
स॒ भाऽव॑ती । वि॒ द॒थ्या॑ऽइव । सम ् । वाक् ॥

mimyakṣa | yeṣu | su-dhitā | ghṛtācī | hiraṇya-nirnik | uparā | na | ṛṣṭiḥ | guhā | carantī | manuṣaḥ | na | yoṣā |
sabhāvatī | vidathyāiva | sam | vāk
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परा॑ श॒ भ्रा
ु अ॒ यासो॑ य॒ व्या सा॑धार॒ण्येव॑ म॒ रुतो॑ मिमिक्षुः । न रो॑द॒सी अप॑ नद
ु न्त घो॒रा ज॒ षन्त॒
ु ृ ं॑
वध
स॒ ख्याय॑ दे॒ वाः ॥

परा शुभ्रा अयासो यव्या साधारण्येव मरुतो मिमिक्षुः । न रोदसी अप नुदन्त घोरा जुषन्त वध
ृ ं सख्याय दे वाः ॥

parā śubhrā ayāso yavyā sādhāraṇyeva maruto mimikṣuḥ | na rodasī apa nudanta ghorā juṣanta vṛdhaṁ
sakhyāya devāḥ ||

परा॑ । श॒ भ्राः
ु । अ॒ यासः॑ । य॒ व्या । सा॒धा॒र॒ण्याऽइ॑व । म॒ रुतो॑ । मि॒ मि॒ क्षुः॒ । न । रो॒द॒सी इति॑ । अप॑ । न॒ द॒
ु न्त॒ । घो॒राः ।
ज॒ ुषन्त॑ । वधृ म
॑ ् । स॒ ख्याय॑ । दे॒ वाः ॥

parā | śubhrāḥ | ayāsaḥ | yavyā | sādhāraṇyāiva | maruto | mimikṣuḥ | na | rodasī iti | apa | nudanta | ghorāḥ |
juṣanta | vṛdham | sakhyāya | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जोष॒ द्यदी॑मस॒ र्या
ु ॑ स॒ चध्यै॒ विषि॑तस्तक
ु ा रोद॒ सी न॒ मणा॑
ृ : । आ स॒ र्येव॑
ू विध॒ तो रथं॑ गात्त्वे॒षप्र॑तीका॒
नभ॑सो॒ नेत्या ॥

जोषद्यदीमसुर्या सचध्यै विषितस्तुका रोदसी नम
ृ णाः । आ सूर्येव विधतो रथं गात्त्वेषप्रतीका नभसो नेत्या ॥

joṣad yad īm asuryā sacadhyai viṣitastukā rodasī nṛmaṇāḥ | ā sūryeva vidhato rathaṁ gāt tveṣapratīkā
nabhaso netyā ||

ु ॑ । स॒ चध्यै॑ । विसि॑तऽस्तुका । रो॒द॒सी । न॒ ऽमनाः॑
जोष॑त ् । यत ् । ई॒म ् । अ॒ स॒ र्या ृ । आ । स॒ र्याऽइ॑
ू व । वि॒ ध॒तः । रथ॑म ् । गा॒त ् ।
त्वे॒षऽप्र॑तीका । नभ॑सः । न । इ॒त्या ॥

joṣat | yat | īm | asuryā | sacadhyai | visita-stukā | rodasī | nṛ-manāḥ | ā | sūryāiva | vidhataḥ | ratham | gāt |
tveṣa-pratīkā | nabhasaḥ | na | ityā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आस्था॑पयन्त यव ु ॒ ति ं यव
ु ा॑नः श॒ भे ु ॑ ु प॒ ज्राम ् । अ॒ र्को यद्वो॑ मरुतो
निमि॑श्लां वि॒ दथेष
ह॒विष्मा॒न्गाय॑द्गा॒थं स॒ तसो॑
ु म ो दव
ु ॒ स्यन ् ॥

आस्थापयन्त युवतिं युवानः शुभे निमिश्लां विदथेषु पज्राम ् । अर्को यद्वो मरुतो हविष्मान्गायद्गाथं सत
ु सोमो
दव
ु स्यन ् ॥

āsthāpayanta yuvatiṁ yuvānaḥ śubhe nimiślāṁ vidatheṣu pajrām | arko yad vo maruto haviṣmān gāyad
gāthaṁ sutasomo duvasyan ||

आ । अ॒ स्था॒प॒य॒न्त॒ । य॒ व॒ु तिम ् । युवा॑नः । श॒ भे ॑ ु । प॒ ज्राम ् । अ॒ र्क ः । यत ् । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ ।
ु । निऽमि॑श्लाम ् । वि॒ दथेष
ह॒विष्मा॑न ् । गाय॑त ् । गा॒थम ् । स॒ तऽसो॑
ु मः । द॒ व॒ु स्यन ् ॥

ā | asthāpayanta | yuvatim | yuvānaḥ | śubhe | ni-miślām | vidatheṣu | pajrām | arkaḥ | yat | vaḥ | marutaḥ |
haviṣmān | gāyat | gātham | suta-somaḥ | duvasyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र तं वि॑वक्मि॒ वक्म्यो॒ य ए॑षां म॒ रुतां॑ महि॒मा स॒ त्यो अस्ति॑ । सचा॒ यदीं॒ वष
ृ म
॑ णा अहं॒ यःु स्थि॒ रा
चि॒ ज्जनी॒र्वह॑ ते सभ
ु ा॒गाः ॥

प्र तं विवक्मि वक्म्यो य एषां मरुतां महिमा सत्यो अस्ति । सचा यदीं वष
ृ मणा अहं युः स्थिरा चिज्जनीर्वहते सुभागाः ॥

pra taṁ vivakmi vakmyo ya eṣām marutām mahimā satyo asti | sacā yad īṁ vṛṣamaṇā ahaṁyuḥ sthirā cij
janīr vahate subhāgāḥ ||

प्र । तम ् । वि॒ व॒क्मि॒ । वक्म्यः॑ । यः । ए॒ षा॒म ् । म॒ रुता॑म ् । म॒ हि॒मा । स॒ त्यः । अस्ति॑ । सचा॑ । यत ् । ई॒म ् । वष
ृ ऽ॑ मनाः ।
अ॒ ह॒म ्ऽयुः । स्थि॒ रा । चि॒ त ् । जनीः॑ । वह॑ते । स॒ ऽभा॒
ु गाः ॥

pra | tam | vivakmi | vakmyaḥ | yaḥ | eṣām | marutām | mahimā | satyaḥ | asti | sacā | yat | īm | vṛṣa-manāḥ |
aham-yuḥ | sthirā | cit | janīḥ | vahate | su-bhāgāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पान्ति॑ मि॒ त्रावरु॑ णावव॒ द्याच्चय॑त ईमर्य॒ मो अप्र॑शस्तान ् । उ॒ त च्य॑वन्ते॒ अच्युत
॑ ा ध्र॒ वाणि॑
ु वाव॒ ध
ृ ईं॑
मरुतो॒ दाति॑वारः ॥

पान्ति मित्रावरुणाववद्याच्चयत ईमर्यमो अप्रशस्तान ् । उत च्यवन्ते अच्यत
ु ा ध्रुवाणि वावध
ृ ईं मरुतो दातिवारः ॥

pānti mitrāvaruṇāv avadyāc cayata īm aryamo apraśastān | uta cyavante acyutā dhruvāṇi vāvṛdha īm
maruto dātivāraḥ ||

पान्ति॑ । मि॒ त्रावरु॑ णौ । अ॒ व॒ द्यात ् । चय॑ते । ई॒म ् । अ॒ र्य॒ मो इति॑ । अप्र॑ऽशस्तान ् । उ॒ त । च्य॒ व॒न्ते॒ । अच्यत
ु॑ ा । ध्र॒ वाणि॑
ु ।
व॒ व॒ धे
ृ । ई॒म ् । म॒ रु॒तः॒ । दाति॑ऽवारः ॥

pānti | mitrāvaruṇau | avadyāt | cayate | īm | aryamo iti | apra-śastān | uta | cyavante | acyutā | dhruvā ṇi |
vavṛdhe | īm | marutaḥ | dāti--vāraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ ही नु वो॑ मरुतो॒ अन्त्य॒ स्मे आ॒रात्ता॑च्चि॒च्छव॑सो॒ अन्त॑मा॒पःु । ते ध॒ ष्ण
ृ नु ा॒ शव॑सा शश
ू ॒ वां
ु सोऽर्णो॒ न
द्वेषो॑ धष
ृ ॒ ता परि॑ ष्ठुः ॥

नही नु वो मरुतो अन्त्यस्मे आरात्ताच्चिच्छवसो अन्तमापुः । ते धष्ृ णुना शवसा शूशुवांसोऽर्णो न द्वेषो धष
ृ ता परि
ष्ठुः ॥

nahī nu vo maruto anty asme ārāttāc cic chavaso antam āpuḥ | te dhṛṣṇunā śavasā śūśuvāṁso 'rṇo na dveṣo
dhṛṣatā pari ṣṭhuḥ ||

न॒हि । नु । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ । अन्ति॑ । अ॒ स्मे इति॑ । आ॒रात्ता॑त ् । चि॒ त ् । शव॑सः । अन्त॑म ् । आ॒पुः । ते । ध॒ ष्ण
ृ ुना॑ शव॑सा ।
श॒ श
ू ॒ ऽवां
ु सः॑ । अर्णः॑ । न । द्वेषः॑ । ध॒ ष॒ृ ता । परि॑ । स्थःु ॒ ॥

nahi | nu | vaḥ | marutaḥ | anti | asme iti | ārāttāt | cit | śavasaḥ | antam | āpuḥ | te | dhṛṣṇunāśavasā | śūśu-
vāṃsaḥ | arṇaḥ | na | dveṣaḥ | dhṛṣatā | pari | sthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यम॒ द्येन्द्र॑ स्य॒ प्रेष्ठा॑ व॒ यं श्वो वो॑चेमहि सम॒ र्ये । व॒ यं प॒ रा
ु महि॑ च नो॒ अन॒ ु द्यन्
ू तन्न॑ ऋभ॒ क्षा
ु
न॒ रामनु॑ ष्यात ् ॥

वयमद्येन्द्रस्य प्रेष्ठा वयं श्वो वोचेमहि समर्ये । वयं पुरा महि च नो अनु द्यून्तन्न ऋभुक्षा नरामनु ष्यात ् ॥

vayam adyendrasya preṣṭhā vayaṁ śvo vocemahi samarye | vayam purā mahi ca no anu dyūn tan na
ṛbhukṣā narām anu ṣyāt ||

व॒ यम ् । अ॒ द्य । इन्द्र॑ स्य । प्रेष्ठाः॑ । व॒ यम ् । श्वः । वो॒चम॒ े॒ हि॒ । स॒ ऽम॒ र्ये । व॒ यम ् । प॒ रा
ु । महि॑ । च॒ । नः॒ । अनु॑ । द्यून ् ।
तत ् । नः॒ । ऋ॒भ॒ क्षाः
ु । न॒ राम ् । अनु॑ । स्या॒त ् ॥

vayam | adya | indrasya | preṣṭhāḥ | vayam | śvaḥ | vocemahi | sa-marye | vayam | purā | mahi | ca | naḥ | anu
| dyūn | tat | naḥ | ṛbhukṣāḥ | narām | anu | syāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA




ए॒ षः । वः॒ । स्तोमः॑ । म॒ रु॒तः॒ । इ॒यम ् । गीः । मा॒न्दा॒र्यस्य॑ । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । आ । इषा । या॒सी॒ष्ट॒ । त॒न्वे॑ । व॒ याम ् ।

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ ज्ञाय॑ज्ञा वः सम॒ ना तत
ु॑ ॒ र्वणि॒
ु ॑
र्धियंधियं वो दे व॒या उ॑ दधिध्वे । आ वो॒ऽर्वाच॑: सवि
ु ॒ ताय॒ रोद॑ स्योर्म॒ हे
व॑वत्ृ या॒मव॑से सव
ु ॒ क्तिभि॑
ृ :॥

यज्ञायज्ञा वः समना तुतुर्वणिर्धियंधियं वो दे वया उ दधिध्वे । आ वोऽर्वाचः सुविताय रोदस्योर्महे ववत्ृ यामवसे
सव
ु क्ति
ृ भिः ॥

yajñā-yajñā vaḥ samanā tuturvaṇir dhiyaṁ-dhiyaṁ vo devayā u dadhidhve | ā vo 'rvācaḥ suvitāya rodasyor
mahe vavṛtyām avase suvṛktibhiḥ ||

य॒ ज्ञाऽय॑ज्ञा । वः॒ । स॒ म॒ ना । त॒ त
ु ॒ र्वणिः॑
ु । धिय॑म ्ऽधियम ् । वः॒ । दे॒ व॒ऽयाः । ऊँ॒ इति॑ । द॒ धि॒ध्वे॒ । आ । वः॒ । अ॒ र्वाचः॑ ।
स॒ वि॒
ु ताय॑ । रोद॑ स्योः । म॒ हे । व॒ व॒ त्या॒
ृ म ् । अव॑से । स॒ व
ृ ॥

yajñāyajñā | vaḥ | samanā | tuturvaṇiḥ | dhiyam-dhiyam | vaḥ | deva-yāḥ | oṃ iti | dadhidhve | ā | vaḥ |
arvācaḥ | suvitāya | rodasyoḥ | mahe | vavṛtyām | avase | suvṛkti-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ व्रासो॒ न ये स्व॒ जाः स्वत॑वस॒ इषं॒ स्व॑रभि॒ जाय॑न्त॒ धत
ू य
॑ ः । स॒ ह॒स्रिया॑सो अ॒ पां नोर्मय॑ आ॒सा गावो॒
वन्द्या॑सो॒ नोक्षण॑: ॥

वव्रासो न ये स्वजाः स्वतवस इषं स्वरभिजायन्त धूतयः । सहस्रियासो अपां नोर्मय आसा गावो वन्द्यासो नोक्षणः ॥

vavrāso na ye svajāḥ svatavasa iṣaṁ svar abhijāyanta dhūtayaḥ | sahasriyāso apāṁ normaya āsā gāvo
vandyāso nokṣaṇaḥ ||

व॒ व्रासः॑ । न । ये । स्व॒ ऽजाः । स्वऽत॑वसः । इष॑म ् । स्वः॑ । अ॒ भि॒ ऽजाय॑न्त । धूतय
॑ ः । स॒ ह॒स्रिया॑सः । अ॒ पाम ् । न । ऊ॒ र्मयः॑
। आ॒सा । गावः॑ । वन्द्या॑सः । न । उ॒ क्षणः॑ ॥

vavrāsaḥ | na | ye | sva-jāḥ | sva-tavasaḥ | iṣam | svaḥ | abhi-jāyanta | dhūtayaḥ | sahasriyāsaḥ | apām | na |
ūrmayaḥ | āsā | gāvaḥ | vandyāsaḥ | na | ukṣaṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोमा॑सो॒ न ये स॒ तास्त
ु ॒ प्तां
ृ शव ॑ ो हृ॒त्सु पी॒तासो॑ द॒ वसो॒
ु नास॑ते । ऐषा॒मस ॑ ु र॒म्भिणी॑व रारभे॒ हस्तेष
ं ेष ॑ ु
खा॒दिश्च॑ कृ॒तिश्च॒ सं द॑ धे ॥

सोमासो न ये सत
ु ास्तप्ृ तांशवो हृत्सु पीतासो दव
ु सो नासते । ऐषामंसेषु रम्भिणीव रारभे हस्तेषु खादिश्च कृतिश्च सं
दधे ॥

somāso na ye sutās tṛptāṁśavo hṛtsu pītāso duvaso nāsate | aiṣām aṁseṣu rambhiṇīva rārabhe hasteṣu
khādiś ca kṛtiś ca saṁ dadhe ||

सोमा॑सः । न । ये । स॒ ताःु । त॒ प्तऽअं
ृ ॑
शवः । हृ॒त ्ऽसु । पी॒तासः॑ । द॒ वसः॑
ु ॑ ु ।
। न । आस॑ते । आ । ए॒ षा॒म ् । अंसेष
॑
र॒म्भिणीऽइव ॑ ु । खा॒दिः । च॒ । कृ॒तिः । च॒ । सम ् । द॒ धे॒ ॥
। र॒र॒भे॒ । हस्तेष

somāsaḥ | na | ye | sutāḥ | tṛpta-aṃśavaḥ | hṛt-su | pītāsaḥ | duvasaḥ | na | āsate | ā | eṣām | aṃseṣu |
rambhiṇī-iva | rarabhe | hasteṣu | khādiḥ | ca | kṛtiḥ | ca | sam | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अव॒ स्वयुक् ॑ ता दि॒ व आ वथ ृ ा॑ यय॒ रम॑
ु र्त्या॒: कश॑या चोदत॒ त्मना॑ । अ॒ रे ॒णव॑स्तवि
ु जा॒ता
अ॑चच्
ु यवर्दृ
ु ॒ळ्हानि॑ चिन्म॒ रुतो॒ भ्राज॑दृष्टयः ॥

अव स्वयुक्ता दिव आ वथ
ृ ा ययुरमर्त्याः कशया चोदत त्मना । अरे णवस्तुविजाता अचुच्यवुर्दृळ्हानि चिन्मरुतो
भ्राजदृष्टयः ॥

ava svayuktā diva ā vṛthā yayur amartyāḥ kaśayā codata tmanā | areṇavas tuvijātā acucyavur dṛḻhāni cin
maruto bhrājadṛṣṭayaḥ ||

अव॑ । स्वऽयक् ु॑ ताः । दि॒ वः । आ । वथ ृ ा॑ । य॒ युः॒ । अम॑र्त्याः । कश॑या । चो॒द॒त॒ । त्मना॑ । अ॒ रे ॒णवः॑ । त॒ वि॒
ु ऽजा॒ताः ।
अ॒ च॒ च्य॒
ु वःु ॒ । दृ॒ळ्हानि॑ । चि॒ त ् । म॒ रुतः॑ । भ्राज॑द्ऽऋष्टयः ॥

ava | sva-yuktāḥ | divaḥ | ā | vṛthā | yayuḥ | amartyāḥ | kaśayā | codata | tmanā | areṇavaḥ | tuvi-jātāḥ |
acucyavuḥ | dṛḷhāni | cit | marutaḥ | bhrājad-ṛṣṭayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
को वो॒ऽन्तर्मरुत ऋष्टिविद्यत
ु ो॒ रे जति ॑ जि॒ ह्वया॑ । ध॒ न्व॒ च्यत
॑ ॒ त्मना॒ हन्वेव ु ॑ इ॒षां न याम॑नि परु
ु ॒प्रैषा॑
अह॒न्यो॒३॒॒॑॑ नैतश
॑ ः॥

को वोऽन्तर्मरुत ऋष्टिविद्युतो रे जति त्मना हन्वेव जिह्वया । धन्वच्युत इषां न यामनि पुरुप्रैषा अहन्यो नैतशः ॥

ko vo 'ntar maruta ṛṣṭividyuto rejati tmanā hanveva jihvayā | dhanvacyuta iṣāṁ na yāmani purupraiṣā
ahanyo naitaśaḥ ||

कः । वः॒ । अ॒ न्तः । म॒ रु॒तः॒ । ऋ॒ष्टि॒ ऽवि॒ द्य॒ तः॒
ु । रे जति
॑ । त्मना॑ । हन्वा॑ऽइव । जि॒ ह्वया॑ । ध॒ न्व॒ ऽच्यत
ु ः॑ । इ॒षाम ् । न ।
याम॑नि । प॒ रु॒
ु ऽप्रैषाः॑ । अ॒ ह॒न्यः॑ । न । एत॑शः ॥

kaḥ | vaḥ | antaḥ | marutaḥ | ṛṣṭi-vidyutaḥ | rejati | tmanā | hanvāiva | jihvayā | dhanva-cyutaḥ | iṣām | na |
yāmani | puru-praiṣāḥ | ahanyaḥ | na | etaśaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्व॑ स्विद॒ स्य रज॑सो म॒ हस्परं ॒ क्वाव॑रं मरुतो॒ यस्मि॑न्नाय॒ य । यच्च्या॒वय॑थ विथ॒ रेु व॒ संहि॑त॒ ं व्यद्रि॑ णा
पतथ त्वे॒षम॑र्ण॒वम ् ॥

क्व स्विदस्य रजसो महस्परं क्वावरं मरुतो यस्मिन्नायय । यच्च्यावयथ विथुरेव संहितं व्यद्रिणा पतथ त्वेषमर्णवम ्
॥

kva svid asya rajaso mahas paraṁ kvāvaram maruto yasminn āyaya | yac cyāvayatha vithureva saṁhitaṁ
vy adriṇā patatha tveṣam arṇavam ||

क्व॑ । स्वि॒ त ् । अ॒ स्य । रज॑सः । म॒ हः । पर॑ म ् । क्व॑ । अव॑रम ् । म॒ रु॒तः॒ । यस्मि॑न ् । आ॒ऽय॒ य । यत ् । च्य॒ वय॑थ ।
वि॒ थ॒ राऽइ॑
ु व । सम ्ऽहि॑तम ् । वि । अद्रि॑ णा । प॒ त॒थ॒ । त्वे॒षम ् । अ॒ र्ण॒वम ् ॥

kva | svit | asya | rajasaḥ | mahaḥ | param | kva | avaram | marutaḥ | yasmin | āyaya | yat | cyavayatha |
vithurāiva | sam-hitam | vi | adriṇā | patatha | tveṣam | arṇavam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सा॒तिर्न वोऽम॑वती॒ स्व॑र्वती त्वे॒षा विपा॑का मरुत॒ : पिपि॑ष्वती । भ॒ द्रा वो॑ रा॒तिः पण
॑ ृ ॒ तो न दक्षि॑णा
पथ
ृ ॒ ज्रयी
ु ॑ अस॒ र्ये
ु व॒ ॑ जञ्ज॑ती ॥

सातिर्न वोऽमवती स्वर्वती त्वेषा विपाका मरुतः पिपिष्वती । भद्रा वो रातिः पण
ृ तो न दक्षिणा पथ
ृ ुज्रयी असुर्येव जञ्जती
॥

sātir na vo 'mavatī svarvatī tveṣā vipākā marutaḥ pipiṣvatī | bhadrā vo rātiḥ pṛṇato na dakṣiṇā pṛthujrayī
asuryeva jañjatī ||

सा॒तिः । न । वः॒ । अम॑ऽवती । स्वः॑ऽवती । त्वे॒षा । विऽपा॑का । म॒ रु॒तः॒ । पिपि॑ष्वती । भ॒ द्रा । वः॒ । रा॒तिः । प॒ ण॒
ृ तः । न ।
दक्षि॑णा । प॒ थ
ृ ॒ ऽज्रयी
ु ॑ । अस॒ र्या
ु ऽइव॑ । जञ्ज॑ती ॥

sātiḥ | na | vaḥ | ama-vatī | svaḥ-vatī | tveṣā | vi-pākā | marutaḥ | pipiṣvatī | bhadrā | vaḥ | rātiḥ | pṛṇataḥ | na
| dakṣiṇā | pṛthu-jrayī | asuryāiva | jañjatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रति॑ ष्टोभन्ति॒ सिन्ध॑वः प॒ विभ्यो॒ यद॒ भ्रियां॒ वाच॑मद
ु ी॒रय॑न्ति । अव॑ स्मयन्त वि॒ द्यत ृ ॒ व्यां यदी॑
ु :॑ पथि
घ॒ तं
ृ म॒ रुत॑: प्रष्ु ण॒ वन्ति॑
ु ॥

प्रति ष्टोभन्ति सिन्धवः पविभ्यो यदभ्रियां वाचमुदीरयन्ति । अव स्मयन्त विद्युतः पथि
ृ व्यां यदी घत
ृ ं मरुतः
प्रष्ु णव
ु न्ति ॥

prati ṣṭobhanti sindhavaḥ pavibhyo yad abhriyāṁ vācam udīrayanti | ava smayanta vidyutaḥ pṛthivyāṁ
yadī ghṛtam marutaḥ pruṣṇuvanti ||

प्रति॑ । स्तो॒भ॒न्ति॒ । सिन्ध॑वः । प॒ विऽभ्यः॑ । यत ् । अ॒ भ्रिया॑म ् । वाच॑म ् । उत ्ऽई॒रय॑न्ति । अव॑ । स्म॒ य॒ न्त॒ । वि॒ ऽद्युतः॑ ।
प॒ थि॒
ृ व्याम ् । यदि॑ । घ॒ तम
ृ ् । म॒ रुतः॑ । प्र॒ ष्ण
ु ॒ वन्ति॑
ु ॥

prati | stobhanti | sindhavaḥ | pavi-bhyaḥ | yat | abhriyām | vācam | ut-īrayant i | ava | smayanta | vi-dyutaḥ |
pṛthivyām | yadi | ghṛtam | marutaḥ | pruṣṇuvanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असूत
॑ ॒ पश्नि
ृ र्म॑ ह॒ते त्वे॒षम॒ यासां॑
रणा॑य म॒ रुता॒मनी॑कम ् । ते
॑
स॑प्स॒ रासो॑ऽजनय॒ न्ताभ्व॒ मादित्स्व॒ धामि॑षि॒रां पर्यपश्यन ्॥

असूत पश्नि
ृ र्महते रणाय त्वेषमयासां मरुतामनीकम ् । ते सप्सरासोऽजनयन्ताभ्वमादित्स्वधामिषिरां पर्यपश्यन ् ॥

asūta pṛśnir mahate raṇāya tveṣam ayāsām marutām anīkam | te sapsarāso 'janayantābhvam ād it svadhām
iṣirām pary apaśyan ||

असूत ृ ः॑ । म॒ ह॒ते । रणा॑य । त्वे॒षम ् । अ॒ यासा॑म ् । म॒ रुता॑म ् । अनी॑कम ् । ते । स॒ प्स॒ रासः । अ॒ ज॒ न॒ य॒न्त॒ । अभ्व॑म ् ।
॑ । पश्नि
आत ् । इत ् । स्व॒ धाम ् । इ॒षि॒राम ् । परि॑ । अ॒ प॒ श्य॒ न ् ॥

asūta | pṛśniḥ | mahate | raṇāya | tveṣam | ayāsām | marutām | anīkam | te | sapsarāsaḥ | ajanayanta | abhvam
| āt | it | svadhām | iṣirām | pari | apaśyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA




ए॒ षः । वः॒ । स्तोमः॑ । म॒ रु॒तः॒ । इ॒यम ् । गीः । मा॒न्दा॒र्यस्य॑ । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । आ । इ॒षा । या॒सी॒ष्ट॒ । त॒न्वे॑ । व॒ याम ् ।

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ हश्चि॒ त्त्वमि॑न्द्र य॒ त ए॒ तान्म॒ हश्चि॑दसि॒ त्यज॑सो वरू॒ता । स नो॑ वेधो म॒ रुतां॑ चिकि॒ त्वान्त्स॒ म्ना
ु
व॑नष्ु व॒ तव॒ हि प्रेष्ठा॑ ॥

महश्चित्त्वमिन्द्र यत एतान्महश्चिदसि त्यजसो वरूता । स नो वेधो मरुतां चिकित्वान्त्सुम्ना वनुष्व तव हि प्रेष्ठा ॥

mahaś cit tvam indra yata etān mahaś cid asi tyajaso varūtā | sa no vedho marutāṁ cikitvān sumnā vanuṣva
tava hi preṣṭhā ||

म॒ हः । चि॒ त ् । त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । य॒ तः । ए॒ तान ् । म॒ हः । चि॒ त ् । अ॒ सि॒ । त्यज॑सः । व॒ रू॒ता । सः । नः॒ । वे॒धः॒ । म॒ रुता॑म ् ।
चि॒ कि॒ त्वान ् । स॒ म्ना
ु । व॒ नुष्व॒ । तव॑ । हि । प्रेष्ठा॑ ॥

mahaḥ | cit | tvam | indra | yataḥ | etān | mahaḥ | cit | asi | tyajasaḥ | varūtā | saḥ | naḥ | vedhaḥ | marutām |
cikitvān | sumnā | vanuṣva | tava | hi | preṣṭhā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ न्त इन्द्र वि॒ श्वक॑ ृ ष्टीर्विदा॒नासो॑ नि॒ ष्षिधो॑ मर्त्य॒ त्रा । म॒ रुतां॑ पत्ृ स॒ तिर्हास॑
अयुज्र ु माना॒ स्व॑र्मीळ्हस्य
प्र॒ धन॑स्य सा॒तौ ॥

अयुज्रन्त इन्द्र विश्वकृष्टीर्विदानासो निष्षिधो मर्त्यत्रा । मरुतां पत्ृ सुतिर्हासमाना स्वर्मीळ्हस्य प्रधनस्य सातौ ॥

ayujran ta indra viśvakṛṣṭīr vidānāso niṣṣidho martyatrā | marutām pṛtsutir hāsamānā svarmīḻhasya
pradhanasya sātau ||

अयुज्र
॑ न ् । ते । इ॒न्द्र॒ । वि॒ श्वऽक॑ ृ ष्टीः । वि॒ दा॒नासः॑ । निः॒ऽसिधः॑ । म॒ र्त्य॒ ऽत्रा । म॒ रुता॑म ् । प॒ त्स
ृ ॒ तिः
ु । हास॑माना ।
स्वः॑ऽमीळ्हस्य । प्र॒ ऽधन॑स्य । सा॒तौ ॥

ayujran | te | indra | viśva-kṛṣṭīḥ | vidānāsaḥ | niḥ-sidhaḥ | martya-trā | marutām | pṛtsutiḥ | hāsamānā | svaḥ-
mīḷhasya | pra-dhanasya | sātau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अम्य॒ क्सा त॑ इन्द्र ऋ॒ष्टिर॒स्मे सने॒म्यभ्वं॑ म॒ रुतो॑ जन
ु न्ति । अ॒ ग्निश्चि॒ द्धि ष्मा॑त॒से शुश
॑ ॒ क्वानापो॒
ु न
॑ ॥
द्वी॒पं दध॑ति॒ प्रयांसि

अम्यक्सा त इन्द्र ऋष्टिरस्मे सनेम्यभ्वं मरुतो जुनन्ति । अग्निश्चिद्धि ष्मातसे शुशुक्वानापो न द्वीपं दधति प्रयांसि
॥

amyak sā ta indra ṛṣṭir asme sanemy abhvam maruto junanti | agniś cid dhi ṣmātase śuśukvān āpo na
dvīpaṁ dadhati prayāṁsi ||

अम्य॑क् । सा । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । ऋ॒ष्टिः । अ॒ स्मे इति॑ । सनेमि ॑ । अभ्व॑म ् । म॒ रुतः॑ । ज॒ न॒न्ति॒
ु । अ॒ ग्निः । चि॒ त ् । हि । स्म॒ ।
अ॒ त॒से । श॒ श
ु ॑ ॥
् आपः॑ । न । द्वी॒पम ् । दध॑ति । प्रयांसि

amyak | sā | te | indra | ṛṣṭiḥ | asme iti | sanemi | abhvam | marutaḥ | junanti | agniḥ | cit | hi | sma | atase |
śuśukvān āpaḥ | na | dvīpam | dadhati | prayāṃsi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- ब्राह्म्युष्निक्
THE MANTRA

ु श्॑ च॒ यास्ते॑ च॒ कन॑न्त वा॒योः स्तनं॒ न
त्वं तू न॑ इन्द्र॒ तं र॒यि ं दा॒ ओजि॑ष्ठया॒ दक्षि॑णयेव रा॒तिम ् । स्तत
मध्व॑: पीपयन्त॒ वाजै:॑ ॥

त्वं तू न इन्द्र तं रयिं दा ओजिष्ठया दक्षिणयेव रातिम ् । स्तत
ु श्च यास्ते चकनन्त वायोः स्तनं न मध्वः पीपयन्त
वाजैः ॥

tvaṁ tū na indra taṁ rayiṁ dā ojiṣṭhayā dakṣiṇayeva rātim | stutaś ca yās te cakananta vāyoḥ stanaṁ na
madhvaḥ pīpayanta vājaiḥ ||

त्वम ् । तु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । तम ् । र॒यिम ् । दाः॒ । ओजि॑ष्ठया । दक्षि॑णयाऽइव । रा॒तिम ् । स्तुतः॑ । च॒ । याः । ते॒ । च॒ कन॑न्त ।
वा॒योः । स्तन॑म ् । न । मध्वः॑ । पी॒प॒य॒न्त॒ । वाजैः॑ ॥

tvam | tu | naḥ | indra | tam | rayim | dāḥ | ojiṣṭhayā | dakṣiṇayāiva | rātim | stutaḥ | ca | yāḥ | te | cakananta |
vāyoḥ | stanam | na | madhvaḥ | pīpayanta | vājaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे राय॑ इन्द्र तो॒शत॑माः प्रणे॒ तार॒: कस्य॑ चिदृता॒योः । ते षु णो॑ म॒ रुतो॑ मळ
ृ यन्त॒ ु ये स्मा॑ प॒ रा
ु
गा॑त॒ यन्ती
ू ॑ दे॒ वाः ॥
व

त्वे राय इन्द्र तोशतमाः प्रणेतारः कस्य चिदृतायोः । ते षु णो मरुतो मळ
ृ यन्तु ये स्मा पुरा गातय
ू न्तीव दे वाः ॥

tve rāya indra tośatamāḥ praṇetāraḥ kasya cid ṛtāyoḥ | te ṣu ṇo maruto mṛḻayantu ye smā purā gātūyantīva
devāḥ ||

त्वे इति॑ । रायः॑ । इ॒न्द्र॒ । तो॒शऽत॑माः । प्र॒ ऽने॒ तारः॑ । कस्य॑ । चि॒ त ् । ऋ॒त॒ऽयोः । ते । सु । नः॒ । म॒ रुतः॑ । म॒ ळ॒
ृ य॒ न्त॒ ु । ये ।
स्म॒ । प॒ रा
ु । गा॒त॒ यन्ति॑
ु ऽइव । दे॒ वाः ॥

tve iti | rāyaḥ | indra | tośa-tamāḥ | pra-netāraḥ | kasya | cit | ṛta-yoḥ | te | su | naḥ | marutaḥ | mṛḷayantu | ye |
sma | purā | gātuyanti-iva | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ सद॑ ने यतस्व । अध॒ यदे॑ षां पथ
प्रति॒ प्र या॑हीन्द्र मी॒ळ्हुषो॒ नॄन्म॒ हः पार्थिवे ृ ब
ु ॒ ध्नास॒
ु एता॑स्ती॒र्थे नार्यः
पौंस्या॑नि त॒ स्थःु ॥

प्रति प्र याहीन्द्र मीळ्हुषो नॄन्महः पार्थिवे सदने यतस्व । अध यदे षां पथ
ृ ुबुध्नास एतास्तीर्थे नार्यः पौंस्यानि तस्थुः ॥

prati pra yāhīndra mīḻhuṣo nṝn mahaḥ pārthive sadane yatasva | adha yad eṣām pṛthubudhnāsa etās tīrthe
nāryaḥ pauṁsyāni tasthuḥ ||

॑ । सद॑ ने । य॒ त॒स्व॒ । अध॑ । यत ् । ए॒ षा॒म ् । प॒ थ
प्रति॑ । प्र । या॒हि॒ । इ॒न्द्र॒ । मी॒ळ्हुषः॑ । नॄन ् । म॒ हः । पार्थिवे ृ ॒ ऽब
ु ॒ ध्नासः॑
ु ।
एताः॑ । ती॒र्थे । न । अ॒ र्यः । पौंस्या॑नि । त॒स्थुः ॥

prati | pra | yāhi | indra | mīḷhuṣaḥ | nṝn | mahaḥ | pārthive | sadane | yatasva | adha | yat | eṣām | pṛthu-
budhnāsaḥ | etāḥ | tīrthe | na | aryaḥ | paiṃsyāni | tasthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रति॑ घो॒राणा॒मेता॑नाम॒ यासां॑ म॒ रुतां॑ शण्ृ व आय॒ तामुप
॑ ॒ ब्दिः । ये मर्त्यं॑ पत
ृ ना॒यन्त॒ मम ॑
ू ैॠणा॒ वानं॒ न
प॒ तय॑न्त॒ सर्गै:॑ ॥

प्रति घोराणामेतानामयासां मरुतां शण्ृ व आयतामुपब्दिः । ये मर्त्यं पत
ृ नायन्तमूमॠ
ै णावानं न पतयन्त सर्गैः ॥

prati ghorāṇām etānām ayāsām marutāṁ śṛṇva āyatām upabdiḥ | ye martyam pṛtanāyantam ūmair
ṛṇāvānaṁ na patayanta sargaiḥ ||

प्रति॑ । घो॒राणा॑म ् । एता॑नाम ् । अ॒ यासा॑म ् । म॒ रुता॑म ् । श॒ ण्वे ॑ ् । प॒ त॒ना॒
ृ ॒ । आ॒ऽय॒ ताम ् । उ॒ प॒ब्दिः । ये । मर्त्यम ृ ऽयन्त॑म ् ।
ऊमैः॑ । ऋ॒ण॒ ऽवान॑म ् । न । प॒ तय॑न्त । सर्गैः॑ ॥

prati | ghorāṇām | etānām | ayāsām | marutām | śṛṇve | āyatām | upabdiḥ | ye | martyam | pṛtanāyantam |
ūmaiḥ | ṛṇa-vānam | na | patayanta | sargaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वं मानेभ्य इन्द्र वि॒ श्वज॑न्या॒ रदा॑ म॒ रुद्भि॑ : श॒ रुधो॒
ु गोअ॑ग्राः । स्तवा॑नेभिः स्तवसे दे व दे॒ वर्वि
ै ॒ द्यामे॒ षं

त्वं मानेभ्य इन्द्र विश्वजन्या रदा मरुद्भिः शुरुधो गोअग्राः । स्तवानेभिः स्तवसे दे व दे वैर्विद्यामेषं वज

tvam mānebhya indra viśvajanyā radā marudbhiḥ śurudho goagrāḥ | stavānebhiḥ stavase deva devair
vidyāmeṣaṁ vṛjanaṁ jīradānum ||

॑
त्वम ् । मानेभ्यः । इ॒न्द्र॒ । वि॒ श्वऽज॑न्या । रद॑ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । श॒ रुधः॑
ु । गोऽअ॑ग्राः । स्तवा॑नेभिः । स्त॒व॒ से॒ । दे॒ व॒ । दे॒ वैः ।

tvam | mānebhyaḥ | indra | viśva-janyā | rada | marut-bhiḥ | śurudhaḥ | go--agrāḥ | stavānebhiḥ | stavase |
deva | devaiḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न न॒ नमस्ति॒
ू ॑ यदद्भ॑ त
नो श्वः कस्तद्वेद॒ ॑ रे ण्य॑म॒ ताधी
ु म ् । अ॒ न्यस्य॑ चि॒ त्तम॒ भि संच॒ ु ॑तं॒ वि न॑श्यति ॥

न नूनमस्ति नो श्वः कस्तद्वेद यदद्भत
ु म ् । अन्यस्य चित्तमभि संचरे ण्यमुताधीतं वि नश्यति ॥

na nūnam asti no śvaḥ kas tad veda yad adbhutam | anyasya cittam abhi saṁcareṇyam utādhītaṁ vi naśyati
||

न । न॒ नम
ू ् । अस्ति॑ । नो इति॑ । श्वः । कः । तत ् । वे॒द॒ । यत ् । अद्भ॑ त
ु म ् । अ॒ न्यस्य॑ । चि॒ त्तम ् । अ॒ भि । स॒ म ्ऽच॒ रे ण्य॑म ् ।
॑
उ॒ त । आऽधीतम ् । वि । न॒ श्य॒ ति॒ ॥

na | nūnam | asti | no iti | śvaḥ | kaḥ | tat | veda | yat | adbhutam | anyasya | cittam | abhi | sam-careṇyam | uta
| ādhītam | vi | naśyati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

किं न॑ इन्द्र जिघांससि॒ भ्रात॑रो म॒ रुत॒ स्तव॑ । तेभि:॑ कल्पस्व साध॒ या
ु मा न॑: स॒ मर॑ णे वधीः ॥

किं न इन्द्र जिघांससि भ्रातरो मरुतस्तव । तेभिः कल्पस्व साधुया मा नः समरणे वधीः ॥

kiṁ na indra jighāṁsasi bhrātaro marutas tava | tebhiḥ kalpasva sādhuyā mā naḥ samaraṇe vadhīḥ ||

किम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । जि॒ घां॒स॒सि॒ । भ्रात॑रः । म॒ रुतः॑ । तव॑ । तेभिः॑ । क॒ ल्प॒ स्व॒ । सा॒ध॒ ऽया
ु । मा । नः॒ । स॒ म ्ऽअर॑ णे । व॒ धीः॒ ॥

kim | naḥ | indra | jighāṃsasi | bhrātaraḥ | marutaḥ | tava | tebhiḥ | kalpasva | sādhu-yā | mā | naḥ | sam-
araṇe | vadhīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

किं नो॑ भ्रातरगस्त्य॒ सखा॒ सन्नति॑ मन्यसे । वि॒ द्मा हि ते॒ यथा॒ मनो॒ऽस्मभ्य॒ मिन्न दि॑ त्ससि ॥

किं नो भ्रातरगस्त्य सखा सन्नति मन्यसे । विद्मा हि ते यथा मनोऽस्मभ्यमिन्न दित्ससि ॥

kiṁ no bhrātar agastya sakhā sann ati manyase | vidmā hi te yathā mano 'smabhyam in na ditsasi ||

किम ् । न॒ । भ्रा॒तः॒ । अ॒ ग॒ स्त्य॒ । सखा॑ । सन ् । अति॑ । म॒ न्य॒ से॒ । वि॒ द्म । हि । ते॒ । यथा॑ । मनः॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । इत ् । न ।
दि॒ त्स॒ सि॒ ॥

kim | na | bhrātaḥ | agastya | sakhā | san | ati | manyase | vidma | hi | te | yathā | mana ḥ | asmabhyam | it | na |
ditsasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अरं॑ कृण्वन्त॒ ु वेदि॒ ं सम॒ ग्निमि॑न्धतां प॒ रः
ु । तत्रा॒मत
ृ स् ॑ ं य॒ ज्ञं ते॑ तनवावहै ॥
॑ य॒ चेतन

अरं कृण्वन्तु वेदिं समग्निमिन्धतां पुरः । तत्रामत
ृ स्य चेतनं यज्ञं ते तनवावहै ॥

araṁ kṛṇvantu vediṁ sam agnim indhatām puraḥ | tatrāmṛtasya cetanaṁ yajñaṁ te tanavāvahai ||

अर॑ म ् । कृ॒ण्व॒ न्त॒ ु । वेदि॑म ् । सम ् । अ॒ ग्निम ् । इ॒न्ध॒ ता॒म ् । प॒ रः
ु । तत्र॑ । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । चेतन
॑ म ् । य॒ ज्ञम ् । ते॒ । त॒न॒ वा॒व॒है॒ ॥

aram | kṛṇvantu | vedim | sam | agnim | indhatām | puraḥ | tatra | amṛtasya | cetanam | yajñam | te |
tanavāvahai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वमीशिषे वसप ू॑ ां॒ त्वं मि॒ त्राणां॑ मित्रपते॒ धेष्ठ॑ : । इन्द्र॒ त्वं म॒ रुद्भि॒ : सं व॑द॒स्वाध॒ प्राशा॑न ऋत॒ था
ु ते॒ वसन ु
ह॒वींषि॑ ॥

त्वमीशिषे वसुपते वसूनां त्वं मित्राणां मित्रपते धेष्ठः । इन्द्र त्वं मरुद्भिः सं वदस्वाध प्राशान ऋतुथा हवींषि ॥

tvam īśiṣe vasupate vasūnāṁ tvam mitrāṇām mitrapate dheṣṭhaḥ | indra tvam marudbhiḥ saṁ vadasvādha
prāśāna ṛtuthā havīṁṣi ||

त्वम ् । ई॒शि॒षे॒ । व॒ स॒ ऽप॒
ु त॒ े । वसन
ू॑ ाम ् । त्वम ् । मि॒ त्राणा॑म ् । मि॒ त्रऽ॒ प॒ त॒ े । धेष्ठः॑ । इन्द्र॑ । त्वम ् । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । सम ् । व॒ द॒स्व॒
। अध॑ । प्र । अ॒ शा॒न॒ । ऋ॒त॒ ऽथा
ु । ह॒वींषि॑ ॥

tvam | īśiṣe | vasu-pate | vasūnām | tvam | mitrāṇām | mitra-pate | dheṣṭhaḥ | indra | tvam | marut-bhiḥ | sam
| vadasva | adha | pra | aśāna | ṛtu-thā | havīṃṣi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ क्ते
प्रति॑ व ए॒ ना नम॑सा॒हमेमि ू न॑ भिक्षे सम
ु ॒ तिं त॒ राणा॑
ु म ् । र॒रा॒णता॑ मरुतो वे॒द्याभि॒ र्नि हे ळो॑ ध॒ त्त
वि मच
ु॑ ध्व॒ मश्वा॑न ् ॥

प्रति व एना नमसाहमेमि सूक्तेन भिक्षे सुमतिं तुराणाम ् । रराणता मरुतो वेद्याभिर्नि हे ळो धत्त वि मुचध्वमश्वान ् ॥

prati va enā namasāham emi sūktena bhikṣe sumatiṁ turāṇām | rarāṇatā maruto vedyābhir ni heḻo dhatta vi
mucadhvam aśvān ||

प्रति॑ । वः॒ । ए॒ ना । नम॑सा । अ॒ हम ् । ए॒ मि॒ । स॒ ऽउ॒
ु क्तेन॑ । भि॒ क्षे॒ । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । त॒ राणा॑
ु म ् । र॒रा॒णता॑ । म॒ रु॒तः॒ । वे॒द्याभिः॑ ।
नि । हे ळः॑ । ध॒ त्त । वि । म॒ च॒
ु ध्व॒ म ् । अश्वा॑न ् ॥

prati | vaḥ | enā | namasā | aham | emi | su-uktena | bhikṣe | su-matim | turāṇām | rarāṇatā | marutaḥ |
vedyābhiḥ | ni | heḷaḥ | dhatta | vi | mucadhvam | aśvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ ष व॒ : स्तोमो॑ मरुतो॒ नम॑स्वान्हृ॒दा त॒ ष्टो मन॑सा धायि दे वाः । उपे॒मा या॑त॒ मन॑सा जष
ु ा॒णा य॒ यं
ू हि
ष्ठा नम॑स॒ इद्व॒ धास॑
ृ :॥

एष वः स्तोमो मरुतो नमस्वान्हृदा तष्टो मनसा धायि दे वाः । उपेमा यात मनसा जुषाणा यूयं हि ष्ठा नमस इद्वध
ृ ासः
॥

eṣa vaḥ stomo maruto namasvān hṛdā taṣṭo manasā dhāyi devāḥ | upem ā yāta manasā juṣāṇā yūyaṁ hi
ṣṭhā namasa id vṛdhāsaḥ ||

ए॒ षः । वः॒ । स्तोमः॑ । म॒ रु॒तः॒ । नम॑स्वान ् । हृ॒दा । त॒ष्टः । मन॑सा । धा॒यि॒ । दे॒ वाः॒ । उप॑ । ई॒म ् । आ । या॒त॒ । मन॑सा ।
ज॒ षा॒
ु णाः । य॒ यम
ू ् । हि । स्थ । नम॑सः । इत ् । व॒ धासः॑
ृ ॥

eṣaḥ | vaḥ | stomaḥ | marutaḥ | namasvān | hṛdā | taṣṭaḥ | manasā | dhāyi | devāḥ | upa | īm | ā | yāta | manasā
| juṣāṇāḥ | yūyam | hi | stha | namasaḥ | it | vṛdhāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्त॒ तासो॑
ु नो म॒ रुतो॑ मळ
ृ यन्त॒ त
ू स्त॒ तो
ु म॒ घवा॒ शम्भ॑विष्ठः । ऊ॒ र्ध्वा न॑: सन्तु को॒म्या वना॒न्यहा॑नि॒
विश्वा॑ मरुतो जिगी॒षा ॥

स्तुतासो नो मरुतो मळ
ृ यन्तूत स्तुतो मघवा शम्भविष्ठः । ऊर्ध्वा नः सन्तु कोम्या वनान्यहानि विश्वा मरुतो जिगीषा
॥

stutāso no maruto mṛḻayantūta stuto maghavā śambhaviṣṭhaḥ | ūrdhvā naḥ santu komyā vanāny ahāni viśvā
maruto jigīṣā ||

स्त॒ ुतासः॑ । नः॒ । म॒ रुतः॑ । म॒ ळ॒
ृ य॒ न्त॒ ु । उ॒ त । स्त॒ तः
ु । म॒ घऽवा॑ । शम ्ऽभ॑विष्ठः । ऊ॒ र्ध्वा । नः॒ । स॒ न्त॒ ु । को॒म्या । वना॑नि ।
अहा॑नि । विश्वा॑ । म॒ रु॒तः॒ । जि॒ गी॒षा ॥

stutāsaḥ | naḥ | marutaḥ | mṛḷayantu | uta | stutaḥ | magha-vā | śam-bhaviṣṭhaḥ | ūrdhvā | naḥ | santu | komyā
| vanāni | ahāni | viśvā | marutaḥ | jigīṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माद॒ हं त॑वि॒षादीष॑माण॒ इन्द्रा॑द्भि॒या म॑रुतो॒ रे जम
॑ ानः । य॒ ष्मभ्यं
ु ॑ ह॒व्या निशि॑तान्यास॒ न्तान्या॒रे
च॑कृमा म॒ ळता॑
ृ नः ॥

अस्मादहं तविषादीषमाण इन्द्राद्भिया मरुतो रे जमानः । युष्मभ्यं हव्या निशितान्यासन्तान्यारे चकृमा मळ
ृ ता नः ॥

asmād ahaṁ taviṣād īṣamāṇa indrād bhiyā maruto rejamānaḥ | yuṣmabhyaṁ havyā niśitāny āsan tāny āre
cakṛmā mṛḻatā naḥ ||

अ॒ स्मात ् । अ॒ हम ् । त॒वि॒ षात ् । ईष॑माणः । इन्द्रा॑त ् । भि॒ या । म॒ रु॒तः॒ । रे जम
॑ ानः । य॒ ष्मभ्य॑
ु म ् । ह॒व्या । निऽशि॑तानि ।
आ॒स॒ न ् । तानि॑ । आ॒रे । च॒ कृ॒म॒ । म॒ ळत॑
ृ । नः॒ ॥

asmāt | aham | taviṣāt | īṣamāṇaḥ | indrāt | bhiyā | marutaḥ | rejamānaḥ | yuṣmabhyam | havyā | ni-śitāni |
āsan | tāni | āre | cakṛma | mṛḷata | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

येन॒ माना॑सश्चि॒ तय॑न्त उ॒ स्रा व्यष्टि
ु॑ ष॒ ु शव॑सा॒ शश्व॑तीनाम ् । स नो॑ म॒ रुद्भि॑ र्वृषभ॒ श्रवो॑ धा उ॒ ग्र उ॒ ग्रेभि॒:
स्थवि॑रः सहो॒दाः ॥

येन मानासश्चितयन्त उस्रा व्युष्टिषु शवसा शश्वतीनाम ् । स नो मरुद्भिर्वृषभ श्रवो धा उग्र उग्रेभिः स्थविरः सहोदाः ॥

yena mānāsaś citayanta usrā vyuṣṭiṣu śavasā śaśvatīnām | sa no marudbhir vṛṣabha śravo dhā ugra
ugrebhiḥ sthaviraḥ sahodāḥ ||

येन॑ । माना॑सः । चि॒ तय॑न्ते । उ॒ स्राः । विऽउ॑ ष्टिषु । शव॑सा । शश्व॑तीनाम ् । सः । नः॒ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । व॒ ष॒ृ भ॒ । श्रवः॑ । धाः॒ ।
उ॒ ग्रः । उ॒ ग्रेभिः॑ । स्थवि॑रः । स॒ हः॒ऽदाः ॥

yena | mānāsaḥ | citayante | usrāḥ | vi-uṣṭiṣu | śavasā | śaśvatīnām | saḥ | naḥ | marut-bhiḥ | vṛṣabha | śravaḥ
| dhāḥ | ugraḥ | ugrebhiḥ | sthaviraḥ | sahaḥ-dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं पा॑हीन्द्र॒ सही॑यसो॒ नॄन्भवा॑ म॒ रुद्भि॒ रव॑यातहे ळाः । स॒ प्र॒ ृ ॑
ु के॒तेभि:॑ सास॒ हिर्दधा॑नो वि॒ द्यामे॒ षं व॒ जनं
जी॒रदा॑नम ु ्॥

त्वं पाहीन्द्र सहीयसो नॄन्भवा मरुद्भिरवयातहे ळाः । सुप्रकेतेभिः सासहिर्दधानो विद्यामेषं वज

tvam pāhīndra sahīyaso nṝn bhavā marudbhir avayātaheḻāḥ | supraketebhiḥ sāsahir dadhāno vidyāmeṣaṁ

त्वम ् । पा॒हि॒ । इ॒न्द्र॒ । सही॑यसः । नॄन ् । भव॑ । म॒ रुत ्ऽभिः॑ । अव॑यातऽहे ळाः । स॒ ऽप्र॒
ु के॒तेभिः॑ । स॒ स॒ हिः । दधा॑नः ।

tvam | pāhi | indra | sahīyasaḥ | nṝn | bhava | marut-bhiḥ | avayāta-heḷāḥ | su-praketebhiḥ | sasahiḥ |
dadhānaḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चि॒ त्रो वो॑ऽस्त॒ ु याम॑श्चि॒त्र ऊ॒ ती सुद
॑ ानवः । मरु॑ तो॒ अहि॑ भानवः ॥

चित्रो वोऽस्तु यामश्चित्र ऊती सुदानवः । मरुतो अहिभानवः ॥

citro vo 'stu yāmaś citra ūtī sudānavaḥ | maruto ahibhānavaḥ ||

चि॒ त्रः । वः॒ । अ॒ स्त॒ ु । यामः॑ । चि॒ त्रः । ऊ॒ ती । स॒ ऽदा॒
ु न॒वः॒ । मरु॑ तः । अहि॑ऽभानवः ॥

citraḥ | vaḥ | astu | yāmaḥ | citraḥ | ūtī | su-dānavaḥ | marutaḥ | ahi-bhānavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒रे सा व॑: सद
ु ानवो॒ मरु॑ त ऋञ्ज॒ ती शरु॑ : । आ॒रे अश्मा॒ यमस्य॑थ ॥

आरे सा वः सुदानवो मरुत ऋञ्जती शरुः । आरे अश्मा यमस्यथ ॥

āre sā vaḥ sudānavo maruta ṛñjatī śaruḥ | āre aśmā yam asyatha ||

आ॒रे । सा । वः॒ । स॒ ऽदा॒
ु न॒वः॒ । मरु॑ तः । ऋ॒ञ्ज॒ ती । शरुः॑ । आ॒रे । अश्मा॑ । यम ् । अस्य॑थ ॥

āre | sā | vaḥ | su-dānavaḥ | marutaḥ | ṛñjatī | śaruḥ | āre | aśmā | yam | asyatha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त॒ ण॒
ृ स्क॒ न्दस्य॒ नु विश॒ : परि॑ वङ् ु ानवः । ऊ॒ र्ध्वान्न॑: कर्त जी॒वसे॑ ॥
ृ क्त सद

तण
ृ स्कन्दस्य नु विशः परि वङ्
ृ क्त सुदानवः । ऊर्ध्वान्नः कर्त जीवसे ॥

tṛṇaskandasya nu viśaḥ pari vṛṅkta sudānavaḥ | ūrdhvān naḥ karta jīvase ||

त॒ ण॒
ृ ऽस्क॒ न्दस्य॑ । नु । विशः॑ । परि॑ । व॒ ङ्क्त॒
ृ ु न॒वः॒ । ऊ॒ र्ध्वान ् । नः॒ । क॒ र्त॒ । जी॒वसे॑ ॥
। स॒ ऽदा॒

tṛṇa-skandasya | nu | viśaḥ | pari | vṛṅkta | su-dānavaḥ | ūrdhvān | naḥ | katar | jīvase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

गाय॒ त्साम॑ नभ॒ न्यं१॒॒॑॑ यथा॒ वेरर्चा॑म॒ तद्वा॑वध
ृ ा॒नं स्व॑र्वत ् । गावो॑ धे॒ नवो॑ ब॒ र्हिष्यद॑ ब्धा॒ आ यत्स॒ द्मानं॑
दि॒ व्यं विवा॑सान ् ॥

गायत्साम नभन्यं यथा वेरर्चाम तद्वावध
ृ ानं स्वर्वत ् । गावो धेनवो बर्हिष्यदब्धा आ यत्सद्मानं दिव्यं विवासान ् ॥

gāyat sāma nabhanyaṁ yathā ver arcāma tad vāvṛdhānaṁ svarvat | gāvo dhenavo barhiṣy adabdhā ā yat
sadmānaṁ divyaṁ vivāsān ||

गाय॑त ् । साम॑ । न॒भ॒ न्य॑म ् । यथा॑ । वेः । अर्चा॑म । तत ् । व॒ व॒ धा॒
ृ नम ् । स्वः॑ऽवत ् । गावः॑ । धे॒ नवः॑ । ब॒ र्हिषि॑ । अद॑ ब्धाः । आ
। यत ् । स॒ द्मान॑म ् । दि॒ व्यम ् । विवा॑सान ् ॥

gāyat | sāma | nabhanyam | yathā | veḥ | arcāma | tat | vavṛdhānam | svaḥ-vat | gāvaḥ | dhenavaḥ | barhiṣi |
adabdhāḥ | ā | yat | sadmānam | divyam | vivāsān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अर्च॒ द्वष
ृ ा॒ वष
ृ भि
॑ ॒ : स्वेद॑ हु व्यैर्मृ॒गो नाश्नो॒ अति॒ यज्जुग
॑ ॒ र्यात
ु ् । प्र म॑न्द॒ यर्म
ु ॒ नां गर्त
ू॑ ॒ होता॒ भर॑ त॒ े मर्यो॑
मिथ॒ ना
ु यज॑त्रः ॥

अर्चद्वष
ृ ा वष
ृ भिः स्वेदहु व्यैर्मृगो नाश्नो अति यज्जुगुर्यात ् । प्र मन्दयुर्मनां गूर्त होता भरते मर्यो मिथुना यजत्रः ॥

arcad vṛṣā vṛṣabhiḥ sveduhavyair mṛgo nāśno ati yaj juguryāt | pra mandayur manāṁ gūrta hotā bharate
maryo mithunā yajatraḥ ||

अर्च॒ त ् । वष
ृ ा॑ । वष
ृ ऽ॑ भिः । स्वऽइद॑ हु व्यैः । म॒ गः
ृ । न । अश्नः॑ । अति॑ । यत ् । ज॒ ग
ु ॒ र्यात
ु ् । प्र । म॒ न्द॒ युः । म॒ नाम ् । ग॒ र्त॒
ू ।
होता॑ । भर॑ ते । मर्यः॑ । मि॒ थ॒ ना
ु । यज॑त्रः ॥

arcat | vṛṣā | vṛṣa-bhiḥ | sva-iduhavyaiḥ | mṛgaḥ | na | aśnaḥ | ati | yat | juguyārt | pra | mandayuḥ | manām |
gūrta | hotā | bharate | maryaḥ | mithunā | yajatraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नक्ष॒द्धोता॒ परि॒ सद्म॑ मि॒ ता यन्भर॒द्गर्भ॒ मा श॒ रद॑ : पथि
ृ ॒ व्याः । क्रन्द॒ दश्वो॒ नय॑मानो रु॒वद्गौर॒न्तर्दू॒तो न
रोद॑ सी चर॒द्वाक् ॥

नक्षद्धोता परि सद्म मिता यन्भरद्गर्भमा शरदः पथि
ृ व्याः । क्रन्ददश्वो नयमानो रुवद्गौरन्तर्दूतो न रोदसी चरद्वाक् ॥

nakṣad dhotā pari sadma mitā yan bharad garbham ā śaradaḥ pṛthivyāḥ | krandad aśvo nayamāno ruvad
gaur antar dūto na rodasī carad vāk ||

॑ ् । आ । श॒ रदः॑ । प॒ थि॒
नक्ष॑त ् । होता॑ । परि॑ । सद्म॑ । मि॒ ता । यन ् । भर॑ त ् । गर्भम ृ व्याः । क्रन्द॑ त ् । अश्वः॑ । नय॑मानः । रु॒वत ्
। गौः । अ॒ न्तः । द॒ तः
ू । न । रोद॑ सी॒ इति॑ । च॒ र॒त ् । वाक् ॥

nakṣat | hotā | pari | sadma | mitā | yan | bharat | garbham | ā | śaradaḥ | pṛthivyāḥ | krandat | aśvaḥ |
nayamānaḥ | ruvat | gauḥ | antaḥ | dūtaḥ | na | rodasī iti | carat | vāk
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ता क॒ र्माष॑तरास्मै॒ प्र च्यौ॒त्नानि॑ दे व॒यन्तो॑ भरन्ते । जज
ु ो॑ष॒दिन्द्रो॑ द॒ स्मव॑र्चा॒ नास॑त्येव॒ सग्ु म्यो॑
रथे॒ ष्ठाः ॥

ता कर्माषतरास्मै प्र च्यौत्नानि दे वयन्तो भरन्ते । जुजोषदिन्द्रो दस्मवर्चा नासत्येव सुग्म्यो रथेष्ठाः ॥

tā karmāṣatarāsmai pra cyautnāni devayanto bharante | jujoṣad indro dasmavarcā nāsatyeva sugmyo
ratheṣṭhāḥ ||

ता । क॒ र्म॒ । अष॑ऽतरा । अ॒ स्मै॒ । प्र । च्यौ॒त्नानि॑ । दे॒ व॒ऽयन्तः॑ । भ॒ र॒न्ते॒ । जुजो॑षत ् । इन्द्रः॑ । द॒ स्मऽव॑र्चाः । नास॑त्याऽइव ।
सुग्म्यः॑ । र॒थऽस्थाः
े॒ ॥

tā | karma | aṣa-tarā | asmai | pra | cyautnāni | deva-yantaḥ | bharante | jujoṣat | indraḥ | dasma-varcāḥ |
nāsatyāiva | sugmyaḥ | rathe--sthāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमु॑ ष्टु॒हीन्द्रं॒ यो ह॒ सत्वा॒ यः शरू ो॑ म॒ घवा॒ यो र॑ थष्ठाः
े॒ ।
प्र॒ ती॒चश्चि॒ द्योधी॑या॒न्वष
ृ ण्
॑ वान्वव॒ व्रष
ु श्चि
॑ ॒ त्तम॑सो विह॒न्ता ॥

तमु ष्टुहीन्द्रं यो ह सत्वा यः शूरो मघवा यो रथेष्ठाः । प्रतीचश्चिद्योधीयान्वष
ृ ण्वान्ववव्रुषश्चित्तमसो विहन्ता ॥

tam u ṣṭuhīndraṁ yo ha satvā yaḥ śūro maghavā yo ratheṣṭhāḥ | pratīcaś cid yodhīyān vṛṣaṇvān
vavavruṣaś cit tamaso vihantā ||

तम ् । उँ ॒ म ् इति॑ । स्त॒ हि
ु ॒ । इन्द्र॑ म ् । यः । ह॒ । सत्वा॑ । यः । शूरः॑ । म॒ घवा॑ । यः । र॒थऽस्थाः
े॒ । प्र॒ ती॒चः । चि॒ त ् । योधी॑यान ् ।
वष
ृ ण
॑ ्ऽवान ् । व॒ व॒व्रुषः॑ । चि॒ त ् । तम॑सः । वि॒ ऽह॒न्ता ॥

tam | uṃm iti | stuhi | indram | yaḥ | ha | satvā | yaḥ | śūraḥ | maghavā | yaḥ | rathe--sthāḥ | pratīcaḥ | cit |
yodhīyān | vṛṣaṇ-vān | vavavruṣaḥ | cit | tamasaḥ | vi-hantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यदि॒ त्था म॑हि॒ना नभ्ृ यो॒ अस्त्यरं ॒ रोद॑ सी क॒ क्ष्ये॒३॒॒॑॑ नास्मै॑ । सं वि॑व्य॒ इन्द्रो॑ व॒ जनं ू ा॒ भर्ति॑
ृ ॒ न भम
स्व॒ धावाँ॑ ओप॒ शमि॑व॒ द्याम ् ॥

प्र यदित्था महिना नभ्
ृ यो अस्त्यरं रोदसी कक्ष्ये नास्मै । सं विव्य इन्द्रो वज
ृ नं न भूमा भर्ति स्वधावाँ ओपशमिव द्याम ्
॥

pra yad itthā mahinā nṛbhyo asty araṁ rodasī kakṣye nāsmai | saṁ vivya indro vṛjanaṁ na bhūmā bharti
svadhāvām̐ opaśam iva dyām ||

प्र । यत ् । इ॒त्था । म॒ हि॒ना । नऽृ भ्यः॑ । अस्ति॑ । अर॑ म ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । क॒ क्ष्ये॒ इति॑ । न । अ॒ स्मै॒ । सम ् । वि॒ व्ये॒ । इन्द्रः॑ ।
व॒ जन॑
ृ म ् । न । भम ू ॑ । भर्ति॑ । स्व॒ धाऽवा॑न ् । ओ॒प॒ शम ्ऽइ॑व । द्याम ् ॥

pra | yat | itthā | mahinā | nṛ-bhyaḥ | asti | aram | rodasī iti | kakṣye iti | na | asmai | sam | vivye | indraḥ |
vṛjanam | na | bhūma | bharti | svadhāvān | opaśam-iva | dyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ मत्सु॑ त्वा शरू स॒ तामुर॑ ा॒णं प्र॑प॒थिन्त॑मं परितंस॒यध्यै॑ । स॒ जोष॑स॒ इन्द्रं॒ मदे॑ क्षो॒णीः स॒ रिं
ू चि॒ द्ये
ु न्ति॒ वाजै:॑ ॥
अ॑न॒ मद॑

समत्सु त्वा शूर सतामुराणं प्रपथिन्तमं परितंसयध्यै । सजोषस इन्द्रं मदे क्षोणीः सूरिं चिद्ये अनुमदन्ति वाजैः ॥

samatsu tvā śūra satām urāṇam prapathintamam paritaṁsayadhyai | sajoṣasa indram made kṣoṇīḥ sūriṁ
cid ye anumadanti vājaiḥ ||

स॒ मत ्ऽसु॑ । त्वा॒ । श॒ र॒ू । स॒ ताम ् । उ॒ रा॒णम ् । प्र॒ प॒थिन ्ऽत॑मम ् । प॒ रि॒ऽतं॒स॒ यध्यै॑ । स॒ जोष॑सः । इन्द्र॑ म ् । मदे॑ । क्षो॒णीः ।
स॒ रिम
ू ् । चि॒ त ् । ये । अ॒ न॒ ऽमद॑
ु न्ति । वाजैः॑ ॥

samat-su | tvā | śūra | satām | urāṇam | prapathin-tamam | pari-taṃsayadhyai | sajoṣasaḥ | indram | made |
kṣoṇīḥ | sūrim | cit | ye | anu-madanti | vājaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा हि ते॒ शं सव॑ना सम॒ द्र ु आपो॒ यत्त॑ आ॒सु मद॑ न्ति दे॒ वीः । विश्वा॑ ते॒ अन॒ ु जोष्या॑ भ॒ द्गौः
ू
स॒ रीँ
ू श्चि॒द्यदि॑ धि॒ षा वेषि॒ जना॑न ् ॥

एवा हि ते शं सवना समुद्र आपो यत्त आसु मदन्ति दे वीः । विश्वा ते अनु जोष्या भूद्गौः सूरीँश्चिद्यदि धिषा वेषि
जनान ् ॥

evā hi te śaṁ savanā samudra āpo yat ta āsu madanti devīḥ | viśvā te anu joṣyā bhūd gauḥ sūrīm̐ś cid yadi
dhiṣā veṣi janān ||

ए॒ व । हि । ते॒ । शम ् । सव॑ना । स॒ म॒ द्रे
ु । आपः॑ । यत ् । ते॒ । आ॒सु । मद॑ न्ति । दे॒ वीः । विश्वा॑ । ते॒ । अनु॑ । जोष्या॑ । भ॒ त
ू ्।
गौः । स॒ रीन
ू ् । चि॒ त ् । यदि॑ । धि॒ षा । वेषि॑ । जना॑न ् ॥

eva | hi | te | śam | savanā | samudre | āpaḥ | yat | te | āsu | madanti | devīḥ | viśvā | te | anu | joṣyā | bhūt |
gauḥ | sūrīn | cit | yadi | dhiṣā | veṣi | janān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ खाय॑ एन स्वभि॒ ष्टयो॑ न॒ रां न शंसै:॑ । अस॒ द्यथा॑ न॒ इन्द्रो॑ वन्दने॒ष्ठास्त॒ रो
असा॑म॒ यथा॑ सष ु न कर्म॒
नय॑मान उ॒ क्था ॥

असाम यथा सुषखाय एन स्वभिष्टयो नरां न शंसैः । असद्यथा न इन्द्रो वन्दनेष्ठास्तुरो न कर्म नयमान उक्था ॥

asāma yathā suṣakhāya ena svabhiṣṭayo narāṁ na śaṁsaiḥ | asad yathā na indro vandaneṣṭhās turo na
karma nayamāna ukthā ||

असा॑म । यथा॑ । स॒ ऽस॒
ु खायः॑ । ए॒ न॒ । स॒ ऽअ॒
ु भि॒ ष्टयः॑ । न॒ राम ् । न । शंसैः॑ । अस॑त ् । यथा॑ । नः॒ । इन्द्रः॑ । व॒ न्द॒ नऽे॒ स्थाः ।
त॒ रः ॑
ु । न । कर्म । नय॑मानः । उ॒ क्था ॥

asāma | yathā | su-sakhāyaḥ | ena | su-abhiṣṭayaḥ | narām | na | śaṃsaiḥ | asat | yathā | naḥ | indraḥ |
vandane--sthāḥ | turaḥ | na | karma | nayamānaḥ | ukthā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विष्प॑र्धसो न॒ रां न शंसैर॒॑ स्माका॑स॒दिन्द्रो॒ वज्र॑हस्तः । मि॒ त्रा॒यव
ु ो॒ न पर्प॑ सशि
ू तिं॒ ु ष्॑ टौ मध्या॒यव
ु ॒ उप॑
शिक्षन्ति य॒ ज्ञैः ॥

विष्पर्धसो नरां न शंसैरस्माकासदिन्द्रो वज्रहस्तः । मित्रायुवो न पूर्पतिं सुशिष्टौ मध्यायुव उप शिक्षन्ति यज्ञैः ॥

viṣpardhaso narāṁ na śaṁsair asmākāsad indro vajrahastaḥ | mitrāyuvo na pūrpatiṁ suśiṣṭau madhyāyuva
upa śikṣanti yajñaiḥ ||

विऽस्प॑र्धसः । न॒ राम ् । न । शंसैः॑ । अ॒ स्माक॑ । अ॒ स॒ त ् । इन्द्रः॑ । वज्र॑ऽहस्तः । मि॒ त्रऽ॒ युवः॑ । न । पूःऽप॑तिम ् । सुऽशि॑श्टौ ।
म॒ ध्य॒ ऽयुवः॑ । उप॑ । शि॒ क्ष॒न्ति॒ । य॒ ज्ञैः ॥

vi-spardhasaḥ | narām | na | śaṃsaiḥ | asmāka | asat | indraḥ | vajra-hastaḥ | mitra-yuvaḥ | na | pūḥ-patim |
su-śiśṭau | madhya-yuvaḥ | upa | śikṣanti | yajñaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ ज्ञो हि ष्मेन्द्रं॒ कश्चि॑दृन्
॒ धञ्जह
ु॑ ु रा॒णश्चि॒ न्मन॑सा परि॒यन ् । ती॒र्थे नाच्छा॑ तातष
ृ ा॒णमोको॑ दी॒र्घो न
सि॒ ध्रमा क॑ ृ णो॒त्यध्वा॑ ॥

यज्ञो हि ष्मेन्द्रं कश्चिदृन्धञ्जुहुराणश्चिन्मनसा परियन ् । तीर्थे नाच्छा तातष
ृ ाणमोको दीर्घो न सिध्रमा कृणोत्यध्वा ॥

yajño hi ṣmendraṁ kaś cid ṛndhañ juhurāṇaś cin manasā pariyan | tīrthe nācchā tātṛṣāṇam oko dīrgho na
sidhram ā kṛṇoty adhvā ||

य॒ ज्ञः । हि । स्म॒ । इन्द्र॑ म ् । कः । चि॒ त ् । ऋ॒न्धन ् । ज॒ ह
ु ु॒ र्ता॒णः । चि॒ त ् । मन॑सा । प॒ रि॒ऽयन ् । ती॒र्थे । न । अच्छ॑ ।
त॒ त॒ षा॒
ृ णम ् । ओकः॑ । दी॒र्घः । न । सि॒ ध्रम ् । आ । कृ॒णो॒ति॒ । अध्वा॑ ॥

yajñaḥ | hi | sma | indram | kaḥ | cit | ṛndhan | juhurtāṇaḥ | cit | manasā | pari-yan | tīrthe | na | accha |
tatṛṣāṇam | okaḥ | dīrghaḥ | na | sidhram | ā | kṛṇoti | adhvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मो षू ण॑ इ॒न्द्रात्र॑ प॒ त्स
ृ ु दे॒ वैरस्ति॒ हि ष्मा॑ ते शष्मि
ु न्नव॒ याः । म॒ हश्चि॒ द्यस्य॑ मी॒ळ्हुषो॑ य॒ व्या ह॒विष्म॑तो
म॒ रुतो॒ वन्द॑ त॒ े गीः ॥

मो षू ण इन्द्रात्र पत्ृ सु दे वैरस्ति हि ष्मा ते शुष्मिन्नवयाः । महश्चिद्यस्य मीळ्हुषो यव्या हविष्मतो मरुतो वन्दते गीः
॥

mo ṣū ṇa indrātra pṛtsu devair asti hi ṣmā te śuṣminn avayāḥ | mahaś cid yasya mīḻhuṣo yavyā haviṣmato
maruto vandate gīḥ ||

मो इति॑ । सु । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । अत्र॑ । प॒ त
ृ ्ऽसु । दे॒ वैः । अस्ति॑ । हि । स्म॒ । ते॒ । श॒ ष्मि॒
ु न ् । अ॒ व॒ ऽयाः । म॒ हः । चि॒ त ् । यस्य॑ ।
मी॒ळ्हुषः॑ । य॒ व्या । ह॒विष्म॑तः । म॒ रुतः॑ । वन्द॑ ते । गीः ॥

mo iti | su | ṇaḥ | indra | atra | pṛt-su | devaiḥ | asti | hi | sma | te | śuṣmin | ava-yāḥ | mahaḥ | cit | yasya |
mīḷhuṣaḥ | yavyā | haviṣmataḥ | marutaḥ | vandate | gīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ ष स्तोम॑ इन्द्र॒ तभ्
ु य॑म॒स्मे ए॒ तेन॑ गा॒तंु ह॑रिवो विदो नः । आ नो॑ ववत्ृ याः सवि
ु ॒ ताय॑ दे व वि॒ द्यामे॒ षं

एष स्तोम इन्द्र तुभ्यमस्मे एतेन गातुं हरिवो विदो नः । आ नो ववत्ृ याः सुविताय दे व विद्यामेषं वज

eṣa stoma indra tubhyam asme etena gātuṁ harivo vido naḥ | ā no vavṛtyāḥ suvitāya deva vidyāmeṣaṁ

ए॒ षः । स्तोमः॑ । इ॒न्द्र॒ । तुभ्य॑म ् । अ॒ स्मे इति॑ । ए॒ तेन॑ । गा॒तुम ् । ह॒रि॒ऽवः॒ । वि॒ दः॒ । नः॒ । आ । नः॒ । व॒ व॒ त्याः॒
ृ । स॒ वि॒
ु ताय॑ ।
दे॒ व॒ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

eṣaḥ | stomaḥ | indra | tubhyam | asme iti | etena | gātum | hari-vaḥ | vidaḥ | naḥ | ā | naḥ | vavṛtyāḥ |
suvitāya | deva | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
त्वं राजेन्द्र॒ ये च॑ दे॒ वा रक्षा॒ नॄन्पा॒ह्य॑सरु ॒ त्वम॒ स्मान ् । त्वं सत्प॑तिर्म॒ घवा॑ न॒ स्तरु॑ त्रस्
॒ त्वं स॒ त्यो
वस॑वानः सहो॒दाः ॥

त्वं राजेन्द्र ये च दे वा रक्षा नॄन्पाह्यसुर त्वमस्मान ् । त्वं सत्पतिर्मघवा नस्तरुत्रस्त्वं सत्यो वसवानः सहोदाः ॥

tvaṁ rājendra ye ca devā rakṣā nṝn pāhy asura tvam asmān | tvaṁ satpatir maghavā nas tarutras tvaṁ satyo
vasavānaḥ sahodāḥ ||

त्वम ् । राजा॑ । इ॒न्द्र॒ । ये । च॒ । दे॒ वाः । रक्ष॑ । नॄन ् । पा॒हि । अ॒ स॒ र॒ु । त्वम ् । अ॒ स्मान ् । त्वम ् । सत ्ऽप॑तिः । म॒ घऽवा॑ । नः॒ ।
तरु॑ त्रः । त्वम ् । स॒ त्यः । वस॑वानः । स॒ हः॒ऽदाः ॥

tvam | rājā | indra | ye | ca | devāḥ | rakṣa | nṝn | pāhi | asura | tvam | asmān | tvam | sat-patiḥ | magha-vā |
naḥ | tarutraḥ | tvam | satyaḥ | vasavānaḥ | sahaḥ-dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दनो॒ विश॑ इन्द्र म॒ ध्रवा॑
ृ ू े॑ व॒ त्रं
चः स॒ प्त यत्परु :॒ शर्म॒ शार॑ दी॒र्द र्त् । ऋ॒णोर॒पो अ॑नव॒ द्यार्णा॒ यन ृ पुरु
॑ ॒कुत्सा॑य
रन्धीः ॥

दनो विश इन्द्र मध्र
ृ वाचः सप्त यत्पुरः शर्म शारदीर्दर्त् । ऋणोरपो अनवद्यार्णा यूने वत्र
ृ ं पुरुकुत्साय रन्धीः ॥

dano viśa indra mṛdhravācaḥ sapta yat puraḥ śarma śāradīr dart | ṛṇor apo anavadyārṇā yūne vṛtram
purukutsāya randhīḥ ||

दनः॑ । विशः॑ । इ॒न्द्र॒ । म॒ ध्रऽवा॑
ृ चः । स॒ प्त । यत ् । पुरः॑ । शर्म॑ । शार॑ दीः । दर्त् । ऋ॒णोः । अ॒ पः । अ॒ न॒ व॒द्य॒ । अर्णाः॑ । यन
ू े॑ ।
व॒ त्रम
ृ ् । प॒ रु॒
ु ऽकुत्सा॑य । र॒न्धीः॒ ॥

danaḥ | viśaḥ | indra | mṛdhra-vācaḥ | sapta | yat | puraḥ | śarma | śāradīḥ | darta | ṛṇoḥ | apaḥ | anavadya |
arṇāḥ | yūne | vṛtram | puru-kutsāya | randhīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अजा॒ वत ृ ॑ इन्द्र॒ शरू ॑ पत्नी॒र्द्यां च॒ येभि:॑ परु
ु हूत न॒ नम
ू ् । रक्षो॑ अ॒ ग्निम॒ शष
ु ॒ ं तर्व॑
ू याणं सिं॒हो न दमे॒
॑ वस्तो॑: ॥
अपांसि॒

अजा वत
ृ इन्द्र शूरपत्नीर्द्यां च येभिः पुरुहूत नूनम ् । रक्षो अग्निमशुषं तूर्वयाणं सिंहो न दमे अपांसि वस्तोः ॥

ajā vṛta indra śūrapatnīr dyāṁ ca yebhiḥ puruhūta nūnam | rakṣo agnim aśuṣaṁ tūrvayāṇaṁ siṁho na
dame apāṁsi vastoḥ ||

अज॑ । वत ृ ः॑ । इ॒न्द्र॒ । शूर॑ऽपत्नीः । द्याम ् । च॒ । येभिः॑ । प॒ रु॒
ु ऽहू॒त॒ । न॒ नम
ू ् । रक्षः॑ । अ॒ ग्निम ् । अ॒ शुषम ॑
॑ ् । तूर्वयाणम ्।
सिं॒ हः । न । दमे॑ । अपांसि ॑ । वस्तोः॑ ॥

aja | vṛtaḥ | indra | śūra-patnīḥ | dyām | ca | yebhiḥ | puru-hūta | nūnam | rakṣaḥ | agnim | aśuṣam |
tūrvayāṇam | siṃhaḥ | na | dame | apāṃsi | vastoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शेष॒न्नु त इ॑न्द्र॒ सस्मि॒ न्योनौ॒ प्रश॑स्तये॒ पवी॑रवस्य म॒ ह्ना । स॒ जदर्णां॒
ृ ु गास्तिष्ठ॒ द्धरी॑
स्यव॒ यद्य॒ धा
धषृ ॒ ता मष्॑ ृ ट॒ वाजा॑न ् ॥

शेषन्नु त इन्द्र सस्मिन्योनौ प्रशस्तये पवीरवस्य मह्ना । सज
ृ दर्णांस्यव यद्युधा गास्तिष्ठद्धरी धष
ृ ता मष्ृ ट वाजान ् ॥

śeṣan nu ta indra sasmin yonau praśastaye pavīravasya mahnā | sṛjad arṇāṁsy ava yad yudhā gās tiṣṭhad
dharī dhṛṣatā mṛṣṭa vājān ||

॑ ् । नु । ते । इ॒न्द्र॒ । सस्मि॑न ् । योनौ॑ । प्रऽश॑स्तये । पवी॑रवस्य । म॒ ह्ना । स॒ जत
शेषन ृ ् । अर्णां॑सि । अव॑ । यत ् । य॒ धा
ु । गाः
। तिष्ठ॑ त ् । हरी॒ इति॑ । ध॒ ष॒ृ ता । म॒ ष्ट॒
ृ । वाजा॑न ् ॥

śeṣan | nu | te | indra | sasmin | yonau | pra-śastaye | pavīravasya | mahnā | s ṛjat | arṇāṃsi | ava | yat | yudhā |
gāḥ | tiṣṭhat | harī iti | dhṛṣatā | mṛṣṭa | vājān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वह॒ कुत्स॑मिन्द्र॒ यस्मि॑ञ्चा॒कन्त्स्यूम
॑ ॒ न्यू ऋ॒ज्रा वात॒ स्याश्वा॑ । प्र सरू ॑ श्च॒ क्रं वह
॑ ृ ताद॒ भीके॒ऽभि स्पध
ृ ो॑
यासिष॒ द्वज्र॑बाहुः ॥

वह कुत्समिन्द्र यस्मिञ्चाकन्त्स्यूमन्यू ऋज्रा वातस्याश्वा । प्र सूरश्चक्रं वह
ृ तादभीकेऽभि स्पध
ृ ो यासिषद्वज्रबाहुः ॥

vaha kutsam indra yasmiñ cākan syūmanyū ṛjrā vātasyāśvā | pra sūraś cakraṁ vṛhatād abhīke 'bhi spṛdho
yāsiṣad vajrabāhuḥ ||

वह॑ । कुत्स॑म ् । इ॒न्द्र॒ । यस्मि॑न ् । चा॒कन ् । स्य॒ म॒ू न्यू इति॑ । ऋ॒ज्रा । वात॑स्य । अस्वा॑ । प्र । सूरः॑ । च॒ क्रम ् । व॒ ह
ृ ॒ ता॒त ् ।
अ॒ भीक॑े । अ॒ भि । स्पध ृ ः॑ । या॒सि॒ष॒ त ् । वज्र॑ऽबाहुः ॥

vaha | kutsam | indra | yasmin | cākan | syūmanyū iti | ṛjrā | vātasya | asvā | pra | sūraḥ | cakram | vṛhatāt |
abhīke | abhi | spṛdhaḥ | yāsiṣat | vajra-bāhuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज॒ घ॒ न्वाँ इ॑न्द्र मि॒ त्रेरू॑ञ्चो॒दप्र॑वद्ध
ृ ो हरिवो॒ अदा॑शन
ू ् । प्र ये पश्य॑न्नर्य॒ मणं॒ सचा॒योस्त्वया॑ श॒ र्ता
ू वह॑ माना॒
अप॑त्यम ् ॥

जघन्वाँ इन्द्र मित्रेरूञ्चोदप्रवद्ध
ृ ो हरिवो अदाशून ् । प्र ये पश्यन्नर्यमणं सचायोस्त्वया शर्ता
ू वहमाना अपत्यम ् ॥

jaghanvām̐ indra mitrerūñ codapravṛddho harivo adāśūn | pra ye paśyann aryamaṇaṁ sacāyos tvayā śūrtā
vahamānā apatyam ||

ज॒ घ॒ न्वान ् । इ॒न्द्र॒ । मि॒ त्रेरू॑न ् । चो॒दऽप्र॑वद्ध
ृ ः । ह॒रि॒ऽवः॒ । अदा॑शून ् । प्र । ये । पश्य॑न ् । अ॒ र्य॒ मण॑म ् । सचा॑ । आ॒योः । त्वया॑ ।
श॒ र्ताः
ू । वह॑मानाः । अप॑त्यम ् ॥

jaghanvān | indra | mitrerūn | coda-pravṛddhaḥ | hari-vaḥ | adāśūn | pra | ye | paśyan | aryamaṇam | sacā |
āyoḥ | tvayā | śūrtāḥ | vahamānāḥ | apatyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रप॑त्क॒ विरि॑ न्द्रा॒र्क सा॑तौ॒ क्षां दा॒सायो॑प॒बर्ह॑णीं कः । कर॑ त्ति॒स्रो म॒ घवा॒ दानचि
ु॑ त्रा॒ नि द॑ र्यो
ु ॒णे कुय॑वाचं
म॒ धि ॑ ्॥
ृ श्रेत

रपत्कविरिन्द्रार्क सातौ क्षां दासायोपबर्हणीं कः । करत्तिस्रो मघवा दानुचित्रा नि दर्यो
ु णे कुयवाचं मधि
ृ श्रेत ् ॥

rapat kavir indrārkasātau kṣāṁ dāsāyopabarhaṇīṁ kaḥ | karat tisro maghavā dānucitrā ni duryoṇe
kuyavācam mṛdhi śret ||

रप॑त ् । क॒ विः । इ॒न्द्र॒ । अ॒ र्क ऽसा॑तौ । क्षाम ् । दा॒साय॑ । उ॒ प॒ऽबर्ह॑णीम ् । क॒ रिति॑ कः । कर॑ त ् । ति॒स्रः । म॒ घऽवा॑ । दानऽु॑ चित्राः
। नि । द॒ र्यो॒
ु णे । कुय॑वाचम ् । म॒ धि
ृ । श्रे॒त ् ॥

rapat | kaviḥ | indra | arka-sātau | kṣām | dāsāya | upa-barhaṇīm | karitikaḥ | karat | tisraḥ | magha-vā | dānu-
citrāḥ | ni | duryoṇe | kuyavācam | mṛdhi | śret
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सना॒ ता त॑ इन्द्र॒ नव्या॒ आग॒ :ु सहो॒ नभोऽवि॑रणाय प॒ र्वीः
ू । भि॒ नत्परु ो॒ न भिदो॒ अदे॑ वीर्न॒ नमो॒
वध॒ रदे॑ वस्य पी॒योः ॥

सना ता त इन्द्र नव्या आगुः सहो नभोऽविरणाय पूर्वीः । भिनत्पुरो न भिदो अदे वीर्ननमो वधरदे वस्य पीयोः ॥

sanā tā ta indra navyā āguḥ saho nabho 'viraṇāya pūrvīḥ | bhinat puro na bhido adevīr nanamo vadhar
adevasya pīyoḥ ||

ू । भि॒ नत ् । पुरः॑ । न । भिदः॑ । अदे॑ वीः ।
सना॑ । ता । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । नव्याः॑ । आ । अ॒ गुः॒ । सहः॑ । नभः॑ । अवि॑ऽरणाय । प॒ र्वीः
न॒नमः॑ । वधः॑ । अदे॑ वस्य । पी॒योः ॥

sanā | tā | te | indra | navyāḥ | ā | aguḥ | sahaḥ | nabhaḥ | avi-raṇāya | pūrvīḥ | bhinat | puraḥ | na | bhidaḥ |
adevīḥ | nanamaḥ | vadhaḥ | adevasya | pīyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं धनि
ु रि
॑ न्द्र॒ धनि
ु म॑ तीॠ॒णोर॒पः सी॒रा न स्रव॑न्तीः । प्र यत्स॑म॒ द्रमति॑
ु शरू ॒ पर्षि॑ पा॒रया॑ त॒ र्वशं॒
ु यदं॑ ु
स्व॒ स्ति ॥

त्वं धुनिरिन्द्र धुनिमतीॠणोरपः सीरा न स्रवन्तीः । प्र यत्समुद्रमति शूर पर्षि पारया तुर्वशं यदं ु स्वस्ति ॥

tvaṁ dhunir indra dhunimatīr ṛṇor apaḥ sīrā na sravantīḥ | pra yat samudram ati śūra parṣi pārayā turvaśaṁ
yaduṁ svasti ||

ु ् । अति॑ । श॒ र॒ू । पर्षि॑ ।
त्वम ् । धुनिः॑ । इ॒न्द्र॒ । धुनिऽ॑ मतीः । ऋ॒णोः । अ॒ पः । सी॒राः । न । स्रव॑न्तीः । प्र । यत ् । स॒ म॒ द्रम
पा॒रय॑ । त॒ र्वश॑
ु म ् । यद॑ म
ु ् । स्व॒ स्ति ॥

tvam | dhuniḥ | indra | dhuni-matīḥ | ṛṇoḥ | apaḥ | sīrāḥ | na | sravantīḥ | pra | yat | samudram | ati | śūra |
parṣi | pāraya | turvaśam | yadum | svasti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॒ स्माक॑मिन्द्र वि॒ श्वध॑ स्या अव॒ कत॑
ृ मो न॒ रां नप
॑ृ ा॒ता । स नो॒ विश्वा॑सां स्प॒ धां
ृ स॑हो॒दा वि॒ द्यामे॒ षं

त्वमस्माकमिन्द्र विश्वध स्या अवक
ृ तमो नरां नप
ृ ाता । स नो विश्वासां स्पध
ृ ां सहोदा विद्यामेषं वज

tvam asmākam indra viśvadha syā avṛkatamo narāṁ nṛpātā | sa no viśvāsāṁ spṛdhāṁ sahodā vidyāmeṣaṁ

त्वम ् । अ॒ स्माक॑म ् । इ॒न्द्र॒ । वि॒ श्वध॑ । स्याः॒ । अ॒ व॒ कऽत॑
ृ मः । न॒ रान ् । न॒ ऽपा॒
ृ ता । सः । नः॒ । विश्वा॑साम ् । स्प॒ धाम
ृ ्।
स॒ हः॒ऽदाः । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

tvam | asmākam | indra | viśvadha | syāḥ | avṛka-tamaḥ | narān | nṛ-pātā | saḥ | naḥ | viśvāsām | spṛdhām |
sahaḥ-dāḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मत्स्यपा॑यि ते॒ मह॒: पात्र॑स्येव हरिवो मत्स॒ रो मद॑ : । वष
ृ ा॑ ते॒ वष्ृ ण॒ इन्द॑ र्वा
ु ॒जी स॑हस्र॒ सात॑मः ॥

मत्स्यपायि ते महः पात्रस्येव हरिवो मत्सरो मदः । वष
ृ ा ते वष्ृ ण इन्दर्वा
ु जी सहस्रसातमः ॥

matsy apāyi te mahaḥ pātrasyeva harivo matsaro madaḥ | vṛṣā te vṛṣṇa indur vājī sahasrasātamaḥ ||

ृ ा॑ । ते॒ । वष्ृ णे॑ । इन्दःु ॑ । वा॒जी ।
मत्सि॑ । अपा॑यि । ते॒ । महः॑ । पात्र॑स्यऽइव । ह॒रि॒ऽवः । म॒ त्स॒ रः । मदः॑ । वष
स॒ ह॒स्र॒ऽसात॑मः ॥

matsi | apāyi | te | mahaḥ | pātrasya-iva | hari-vaḥ | matsaraḥ | madaḥ | vṛṣā | te | vṛṣṇe | induḥ | vājī |
sahasra-sātamaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ा॒ मदो॒ वरे॑ ण्यः । स॒ हावाँ॑ इन्द्र सान॒ सिः पत
आ न॑स्ते गन्तु मत्स॒ रो वष ॑ ृ ना॒षाळम॑र्त्यः ॥

आ नस्ते गन्तु मत्सरो वष
ृ ा मदो वरे ण्यः । सहावाँ इन्द्र सानसिः पत
ृ नाषाळमर्त्यः ॥

ā nas te gantu matsaro vṛṣā mado vareṇyaḥ | sahāvām̐ indra sānasiḥ pṛtanāṣāḻ amartyaḥ ||

ृ ा॑ । मदः॑ । वरे॑ ण्यः । स॒ हऽवा॑न ् । इ॒न्द्र॒ । सा॒न॒सिः । प॒ त॒ना॒
आ । नः॒ । ते॒ । ग॒ न्त॒ ु । म॒ त्स॒ रः । वष ृ षाट् । अम॑र्त्यः ॥

ā | naḥ | te | gantu | matsaraḥ | vṛṣā | madaḥ | vareṇyaḥ | saha-vān | indra | sānasiḥ | pṛtanāṣāṭ | amartyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं हि शरू :॒ सनि॑ता चो॒दयो॒ मनष
ु॑ ो॒ रथ॑म ् । स॒ हावा॒न्दस्युम
॑ व्र॒ तमोष॒ : पात्रं॒ न शो॒चिषा॑ ॥

त्वं हि शूरः सनिता चोदयो मनुषो रथम ् । सहावान्दस्युमव्रतमोषः पात्रं न शोचिषा ॥

tvaṁ hi śūraḥ sanitā codayo manuṣo ratham | sahāvān dasyum avratam oṣaḥ pātraṁ na śociṣā ||

त्वम ् । हि । शूरः॑ । सनि॑ता । चो॒दयः॑ । मनष
ु॑ ः । रथ॑म ् । स॒ हऽवा॑न ् । दस्यम
ु॑ ् । अ॒ व्र॒ तम ् । ओषः॑ । पात्र॑म ् । न । शो॒चिषा॑ ॥

tvam | hi | śūraḥ | sanitā | codayaḥ | manuṣaḥ | ratham | saha-vān | dasyum | avratam | oṣaḥ | pātram | na |
śociṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

म॒ षा॒ ू ॑ कवे च॒ क्रमीशा॑न॒ ओज॑सा । वह॒ शष्ु णा॑य व॒ धं कुत्सं॒ वात॒ स्याश्वै॑: ॥
ु य सर्यं

मुषाय सूर्यं कवे चक्रमीशान ओजसा । वह शुष्णाय वधं कुत्सं वातस्याश्वैः ॥

muṣāya sūryaṁ kave cakram īśāna ojasā | vaha śuṣṇāya vadhaṁ kutsaṁ vātasyāśvaiḥ ||

म॒ ुषा॒य । स॒ र्य॒
ू । क॒ वे॒ । च॒ क्रम ् । ईशा॑नः । ओज॑सा । वह॑ । शुष्णा॑य । व॒ धम ् । कुत्स॑म ् । वात॑स्य । अश्वैः॑ ॥

muṣāya | sūrya | kave | cakram | īśānaḥ | ojasā | vaha | śuṣṇāya | vadham | kutsam | vātasya | aśvaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ ष्मिन्त॑
ु मो॒ हि ते॒ मदो॑ द्य॒ म्निन्त॑
ु म उ॒ त क्रत:ु॑ । व॒ त्र
ृ घ्॒ ना व॑रिवो॒विदा॑ मंसी॒ष्ठा अ॑श्व॒ सात॑मः ॥

शुष्मिन्तमो हि ते मदो द्युम्निन्तम उत क्रतुः । वत्र
ृ घ्ना वरिवोविदा मंसीष्ठा अश्वसातमः ॥

śuṣmintamo hi te mado dyumnintama uta kratuḥ | vṛtraghnā varivovidā maṁsīṣṭhā aśvasātamaḥ ||

श॒ ुष्मिन ्ऽत॑मः । हि । ते॒ । मदः॑ । द्य॒ म्निन
ु ्ऽत॑मः । उ॒ त । क्रतुः॑ । व॒ त्र
ृ ऽ॒ घ्ना । व॒ रि॒वः॒ऽविदा॑ । मं॒ सी॒ष्ठाः । अ॒ श्व॒ ऽसात॑मः ॥

śuṣmin-tamaḥ | hi | te | madaḥ | dyumnin-tamaḥ | uta | kratuḥ | vṛtra-ghnā | var ivaḥ-vidā | maṃsīṣṭhāḥ |
aśva-sātamaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यथा॒ पर्वे ॑
ू भ्यो जरि॒तभ् ू ॑ । तामनु॑ त्वा नि॒ विदं॑ जोहवीमि वि॒ द्यामे॒ षं
ृ य॑ इन्द्र॒ मय॑ इ॒वापो॒ न तष्ृ य॑ते ब॒ भथ

यथा पूर्वेभ्यो जरितभ्
ृ य इन्द्र मय इवापो न तष्ृ यते बभूथ । तामनु त्वा निविदं जोहवीमि विद्यामेषं वज

yathā pūrvebhyo jaritṛbhya indra maya ivāpo na tṛṣyate babhūtha | tām anu tvā nividaṁ johavīmi

॑
यथा॑ । पूर्वेभ्यः । ज॒ रि॒तऽृ भ्यः॑ । इ॒न्द्र॒ । मयः॑ऽइव । आपः॑ । न । तष्ृ य॑ते । ब॒ भूथ॑ । ताम ् । अनु॑ । त्वा॒ । नि॒ ऽविद॑ म ् ।
जो॒ह॒वी॒मि॒ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

yathā | pūrvebhyaḥ | jaritṛ-bhyaḥ | indra | mayaḥ-iva | āpaḥ | na | tṛṣyate | babhūtha | tām | anu | tvā | ni-
vidam | johavīmi | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मत्सि॑ नो॒ वस्य॑इष्टय॒ इन्द्र॑ मिन्दो॒ वष
ृ ा वि॑श । ऋ॒घा॒यमा॑ण इन्वसि॒ शत्रमन्ति॒
॒ु न वि॑न्दसि ॥

मत्सि नो वस्यइष्टय इन्द्रमिन्दो वष
ृ ा विश । ऋघायमाण इन्वसि शत्रुमन्ति न विन्दसि ॥

matsi no vasyaïṣṭaya indram indo vṛṣā viśa | ṛghāyamāṇa invasi śatrum anti na vindasi ||

मत्सि॑ । नः॒ । वस्यः॑ऽइष्टये । इन्द्र॑ म ् । इ॒न्दो॒ इति॑ । वष
ृ ा॑ । आ । वि॒ श॒ । ऋ॒घा॒यमा॑णः । इ॒न्व॒ सि॒ । शत्रम
ु॑ ् । अन्ति॑ । न ।
वि॒ न्द॒ सि॒ ॥

matsi | naḥ | vasyaḥ-iṣṭaye | indram | indo iti | vṛṣā | ā | viśa | ṛghāyamāṇaḥ | invasi | śatrum | anti | na |
vindasi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
तस्मि॒ न्ना वेशया॒ ॒ यवं॒ न चर्कृ॑ ष॒ द्वष
गिरो॒ य एक॑श्चर्षणी॒नाम ् । अनु॑ स्व॒ धा यम॒ प्यते
ु ृ ा॑ ॥

तस्मिन्ना वेशया गिरो य एकश्चर्षणीनाम ् । अनु स्वधा यमुप्यते यवं न चर्कृ षद्वष
ृ ा॥

tasminn ā veśayā giro ya ekaś carṣaṇīnām | anu svadhā yam upyate yavaṁ na carkṛṣad vṛṣā ||

तस्मि॑न ् । आ । वे॒श॒य॒ । गिरः॑ । यः । एकः॑ । च॒ र्ष॒ णी॒नाम ् । अनु॑ । स्व॒ धा । यम ् । उ॒ प्यते॑ । यव॑म ् । न । चर्कृ॑ षत ् । वष
ृ ा॑ ॥

tasmin | ā | veśaya | giraḥ | yaḥ | ekaḥ | carṣaṇīnām | anu | svadhā | yam | upyate | yavam | na | carkṛṣat | vṛṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यस्य॒ विश्वा॑नि॒ हस्त॑यो॒: पञ्च॑ क्षिती॒नां वसु॑ । स्पा॒शय॑स्व॒ यो अ॑स्म॒ ध्रग्दि
ु ॒ व्येवा॒शनि॑र्जहि ॥

यस्य विश्वानि हस्तयोः पञ्च क्षितीनां वसु । स्पाशयस्व यो अस्मध्रुग्दिव्येवाशनिर्जहि ॥

yasya viśvāni hastayoḥ pañca kṣitīnāṁ vasu | spāśayasva yo asmadhrug divyevāśanir jahi ||

यस्य॑ । विश्वा॑नि । हस्त॑योः । पञ्च॑ । क्षि॒ती॒नाम ् । वसु॑ । स्पा॒शय॑स्व । यः । अ॒ स्म॒ ऽध्रुक् । दि॒ व्याऽइ॑व । अ॒ शनिः॑ । ज॒ हि॒
॥

yasya | viśvāni | hastayoḥ | pañca | kṣitīnām | vasu | spāśayasva | yaḥ | asma-dhruk | divyāiva | aśaniḥ | jahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

असन्
ु॑ वन्तं समं जहि द॒ णाशं॒
ू यो न ते॒ मय॑: । अ॒ स्मभ्य॑मस्य॒ वेद॑नं द॒ द्धि स॒ रिश्चि॑
ू दोहते ॥

असुन्वन्तं समं जहि दण
ू ाशं यो न ते मयः । अस्मभ्यमस्य वेदनं दद्धि सूरिश्चिदोहते ॥

asunvantaṁ samaṁ jahi dūṇāśaṁ yo na te mayaḥ | asmabhyam asya vedanaṁ daddhi sūriś cid ohate ||

असुन्
॑ वन्तम ् । स॒ म॒ म ् । ज॒ हि॒ । दःु ॒ऽनस॑म ् । यः । न । ते॒ । मयः॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । अ॒ स्य॒ । वेद॑नम ् । द॒ द्धि । स॒ रिः
ू । चि॒ त ् ।
ओ॒ह॒त॒ े ॥

asunvantam | samam | jahi | duḥ-nasam | yaḥ | na | te | mayaḥ | asmabhyam | asya | vedanam | daddhi | sūriḥ
| cit | ohate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आवो॒ यस्य॑ द्वि॒ बर्ह॑सो॒ऽर्के षु॑ सान॒ षगस॑
ु ॑ ु वा॒जिन॑म ् ॥
त ् । आ॒जाविन्द्र॑ स्येन्दो॒ प्रावो॒ वाजेष

आवो यस्य द्विबर्हसोऽर्के षु सानुषगसत ् । आजाविन्द्रस्येन्दो प्रावो वाजेषु वाजिनम ् ॥

āvo yasya dvibarhaso 'rkeṣu sānuṣag asat | ājāv indrasyendo prāvo vājeṣu vājinam ||

आवः॑ । यस्य॑ । द्वि॒ ऽबर्ह॑सः । अ॒ र्के षु॑ । सा॒न॒ षक्
ु ॑ ु ।
। अस॑त ् । आ॒जौ । इन्द्र॑ स्य । इ॒न्दो॒ इति॑ । प्र । आ॒वः॒ । वाजेष
वा॒जिन॑म ् ॥

āvaḥ | yasya | dvi-barhasaḥ | arkeṣu | sānuṣak | asat | ājau | indrasya | indo iti | pra | āvaḥ | vājeṣu | vājinam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यथा॒ पर्वे ॑
ू भ्यो जरि॒तभ् ू ॑ । तामनु॑ त्वा नि॒ विदं॑ जोहवीमि वि॒ द्यामे॒ षं
ृ य॑ इन्द्र॒ मय॑ इ॒वापो॒ न तष्ृ य॑ते ब॒ भथ

यथा पूर्वेभ्यो जरितभ्
ृ य इन्द्र मय इवापो न तष्ृ यते बभूथ । तामनु त्वा निविदं जोहवीमि विद्यामेषं वज

yathā pūrvebhyo jaritṛbhya indra maya ivāpo na tṛṣyate babhūtha | tām anu tvā nividaṁ johavīmi

॑
यथा॑ । पूर्वेभ्यः । ज॒ रि॒तऽृ भ्यः॑ । इ॒न्द्र॒ । मयः॑ऽइव । आपः॑ । न । तष्ृ य॑ते । ब॒ भूथ॑ । ताम ् । अनु॑ । त्वा॒ । नि॒ ऽविद॑ म ् ।
जो॒ह॒वी॒मि॒ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

yathā | pūrvebhyaḥ | jaritṛ-bhyaḥ | indra | mayaḥ-iva | āpaḥ | na | tṛṣyate | babhūtha | tām | anu | tvā | ni-
vidam | johavīmi | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ च॑र्षणि॒ प्रा वष
॑ ृ ॒ भो जना॑नां॒ राजा॑ कृष्टी॒नां पुरु
॑ हू॒त इन्द्र॑ : । स्त॒ तः
ु श्र॑व॒स्यन्नव॒ सोप॑ म॒ द्रिग्य॒ क्त्वा
ु हरी॒
वष
ृ ॒ णा या॑ह्य॒ र्वाङ् ॥

आ चर्षणिप्रा वष
ृ भो जनानां राजा कृष्टीनां पुरुहूत इन्द्रः । स्तुतः श्रवस्यन्नवसोप मद्रिग्युक्त्वा हरी वष
ृ णा याह्यर्वाङ् ॥

ā carṣaṇiprā vṛṣabho janānāṁ rājā kṛṣṭīnām puruhūta indraḥ | stutaḥ śravasyann avasopa madrig yuktvā
harī vṛṣaṇā yāhy arvāṅ ||

आ । च॒ र्ष॒ णि॒ऽप्राः । व॒ ष॒ृ भः । जना॑नाम ् । राजा॑ । कृ॒ष्टी॒नाम ् । प॒ रु॒
ु ऽहू॒तः । इन्द्रः॑ । स्त॒ तः
ु । श्र॒व॒स्यन ् । अव॑सा । उप॑ ।
म॒ द्रिक् । य॒ क्त्वा
ु । हरी॑ । व॒ ष॒ृ णा । या॒हि॒ । अ॒ र्वाङ् ॥

ā | carṣaṇi-prāḥ | vṛṣabhaḥ | janānām | rājā | kṛṣṭīnām | puru-hūtaḥ | indraḥ | stutaḥ | śravasyan | avasā | upa |
madrik | yuktvā | harī | vṛṣaṇā | yāhi | arvāṅ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये ते॒ वष
ृ ण॑ ो वषृ ॒ भास॑ इन्द्र ब्रह्म॒ यज
ु ो॒ वष
ृ र॑ थासो॒ अत्या॑: । ताँ आ ति॑ष्ठ॒ तेभि॒रा या॑ह्य॒ र्वाङ्हवा॑महे त्वा
ु इ॑न्द्र॒ सोमे॑ ॥
स॒ त

ये ते वष
ृ णो वष
ृ भास इन्द्र ब्रह्मयुजो वष
ृ रथासो अत्याः । ताँ आ तिष्ठ तेभिरा याह्यर्वाङ्हवामहे त्वा सत
ु इन्द्र सोमे ॥

ye te vṛṣaṇo vṛṣabhāsa indra brahmayujo vṛṣarathāso atyāḥ | tām̐ ā tiṣṭha tebhir ā yāhy arvāṅ havāmahe tvā
suta indra some ||

ये । ते॒ । वष ृ ण
॑ ः । व॒ ष॒ृ भासः॑ । इ॒न्द्र॒ । ब्र॒ ह्म॒ ऽयुजः॑ । वष
ृ ऽ॑ रथासः । अत्याः॑ । तान ् । आ । ति॒ष्ठ॒ । तेभिः॑ । आ । या॒हि॒ ।
अ॒ र्वाङ् । हवा॑महे । त्वा॒ । स॒ ते
ु । इ॑न्द्र । सोमे ॥ ॑

ye | te | vṛṣaṇaḥ | vṛṣabhāsaḥ | indra | brahma-yujaḥ | vṛṣa-rathāsaḥ | atyāḥ | tān | ā | tiṣṭha | tebhiḥ | ā | yāhi |
arvāṅ | havāmahe | tvā | sute | indra | some
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ति॑ष्ठ॒ रथं॒ वष
ृ ण
॑ ं॒ वष
ृ ा॑ ते स॒ तः
ु सोम॒ : परि॑ षिक्ता॒ मधनि
ू॑ । य॒ क्त्वा
ु वष
ृ भ्
॑ यां वष
ृ भ क्षिती॒नां हरि॑ भ्यां
याहि प्र॒ वतोप॑ म॒ द्रिक् ॥

आ तिष्ठ रथं वष
ृ णं वष
ृ ा ते सत
ु ः सोमः परिषिक्ता मधूनि । यक्
ु त्वा वष
ृ भ्यां वष
ृ भ क्षितीनां हरिभ्यां याहि प्रवतोप
मद्रिक् ॥

ā tiṣṭha rathaṁ vṛṣaṇaṁ vṛṣā te sutaḥ somaḥ pariṣiktā madhūni | yuktvā vṛṣabhyāṁ vṛṣabha kṣitīnāṁ
haribhyāṁ yāhi pravatopa madrik ||

आ । ति॒ष्ठ॒ । रथ॑म ् । वष ृ ण
॑ म ् । वष ृ ा॑ । ते॒ । स॒ तः
ु । सोमः॑ । परि॑ ऽसिक्ता । मधनि
ू॑ । य॒ क्त्वा
ु । वष
ृ ऽ॑ भ्याम ् । व॒ ष॒ृ भ॒ ।
क्षि॒ती॒नाम ् । हरि॑ ऽभ्याम ् । या॒हि॒ । प्र॒ ऽवता॑ । उप॑ । म॒ द्रिक् ॥

ā | tiṣṭha | ratham | vṛṣaṇam | vṛṣā | te | sutaḥ | somaḥ | pari-siktā | madhūni | yuktvā | vṛṣa-bhyām | vṛṣabha |
kṣitīnām | hari-bhyām | yāhi | pra-vatā | upa | madrik
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ यं य॒ ज्ञो दे॑ व॒ या अ॒ यं मि॒ येध॑ इ॒मा ब्रह्मा॑ण्य॒ यमि॑न्द्र॒ सोम॑: । स्ती॒र्णं ब॒ र्हिरा तु श॑क्र॒ प्र या॑हि॒ पिबा॑
नि॒ षद्य॒ वि मच ु॑ ा॒ हरी॑ इ॒ह ॥

अयं यज्ञो दे वया अयं मियेध इमा ब्रह्माण्ययमिन्द्र सोमः । स्तीर्णं बर्हिरा तु शक्र प्र याहि पिबा निषद्य वि मुचा हरी इह
॥

ayaṁ yajño devayā ayam miyedha imā brahmāṇy ayam indra somaḥ | stīrṇam barhir ā tu śakra pra yāhi
pibā niṣadya vi mucā harī iha ||

अ॒ यम ् । य॒ ज्ञः । दे॒ व॒ऽयाः । अ॒ यम ् । मि॒ येधः॑ । इ॒मा । ब्रह्मा॑णि । अ॒ यम ् । इ॒न्द्र॒ । सोमः॑ । स्ती॒र्णम ् । ब॒ र्हिः । आ । तु ।
श॒ क्र॒ । प्र । या॒हि॒ । पिब॑ । नि॒ ऽसद्य॑ । वि । म॒ च॒
ु । हरी॒ इति॑ । इ॒ह ॥

ayam | yajñaḥ | deva-yāḥ | ayam | miyedhaḥ | imā | brahmāṇi | ayam | indra | somaḥ | stīrṇam | barhiḥ | ā | tu
| śakra | pra | yāhi | piba | ni-sadya | vi | muca | harī iti | iha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ओ सष्ु टु॑त इन्द्र याह्य॒ र्वाङुप॒ ब्रह्मा॑णि मा॒न्यस्य॑ का॒रोः । वि॒ द्याम॒ वस्तो॒रव॑सा ग॒ णन्तो॑
ृ वि॒ द्यामे॒ षं

ओ सुष्टुत इन्द्र याह्यर्वाङुप ब्रह्माणि मान्यस्य कारोः । विद्याम वस्तोरवसा गण
ृ न्तो विद्यामेषं वज

o suṣṭuta indra yāhy arvāṅ upa brahmāṇi mānyasya kāroḥ | vidyāma vastor avasā gṛṇanto vidyāmeṣaṁ

ओ इति॑ । सुऽस्तत
ु॑ ः । इ॒न्द्र॒ । या॒हि॒ । अ॒ र्वाङ् । उप॑ । ब्रह्मा॑णि । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । वि॒ द्याम॑ । वस्तोः॑ । अव॑सा ।
ग॒ णन्तः॑
ृ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

o iti | su-stutaḥ | indra | yāhi | arvāṅ | upa | brahmāṇi | mānyasya | kāroḥ | vidyāma | vastoḥ | avasā |
gṛṇantaḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद्ध॒ स्या त॑ इन्द्र श्र॒ ष्टिरस्ति॒
ु यया॑ ब॒ भथ ृ य॑ ऊ॒ ती । मा न॒ : कामं॑ म॒ हय॑न्त॒ मा ध॒ ग्विश्वा॑ ते
ू ॑ जरि॒तभ्
अश्यां॒ पर्याप॑ आ॒योः ॥

यद्ध स्या त इन्द्र श्रुष्टिरस्ति यया बभूथ जरितभ्
ृ य ऊती । मा नः कामं महयन्तमा धग्विश्वा ते अश्यां पर्याप आयोः ॥

yad dha syā ta indra śruṣṭir asti yayā babhūtha jaritṛbhya ūtī | mā naḥ kāmam mahayantam ā dhag viśvā te
aśyām pary āpa āyoḥ ||

यत ् । ह॒ । स्या । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । श्र॒ ष्टिः
ु । अस्ति॑ । यया॑ । ब॒ भूथ॑ । ज॒ रि॒तऽृ भ्यः॑ । ऊ॒ ती । मा । नः॒ । काम॑म ् । म॒ हय॑न्तम ् । आ
। ध॒ क् । विश्वा॑ । ते॒ । अ॒ श्या॒म ् । परि॑ । आपः॑ । आ॒योः ॥

yat | ha | syā | te | indra | śruṣṭiḥ | asti | yayā | babhūtha | jaritṛ-bhyaḥ | ūtī | mā | naḥ | kāmam | mahayantam |
ā | dhak | viśvā | te | aśyām | pari | āpaḥ | āyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न घा॒ राजेन्द्र॒ आ द॑ भन्नो॒ या नु स्वसा॑रा कृ॒णव॑न्त॒ योनौ॑ । आप॑श्चिदस्मै स॒ त
ु क
ु ा॑ अवेष॒न्गम॑न्न॒
इन्द्र॑ : स॒ ख्या वय॑श्च ॥

न घा राजेन्द्र आ दभन्नो या नु स्वसारा कृणवन्त योनौ । आपश्चिदस्मै सत
ु ुका अवेषन्गमन्न इन्द्रः सख्या वयश्च ॥

na ghā rājendra ā dabhan no yā nu svasārā kṛṇavanta yonau | āpaś cid asmai sutukā aveṣan gaman na
indraḥ sakhyā vayaś ca ||

न । घ॒ । राजा॑ । इन्द्रः॑ । आ । द॒ भ॒त ् । नः॒ । या । नु । स्वसा॑रा । कृ॒णव॑न्त । योनौ॑ । आपः॑ । चि॒ त ् । अ॒ स्मै॒ । स॒ ऽत
ु ुकाः॑ ।
अ॒ वे॒ष॒न ् । गम॑त ् । नः॒ । इन्द्रः॑ । स॒ ख्या । वयः॑ । च॒ ॥

na | gha | rājā | indraḥ | ā | dabhat | naḥ | yā | nu | svasārā | kṛṇavanta | yonau | āpaḥ | cit | asmai | su-tukāḥ |
aveṣan | gamat | naḥ | indraḥ | sakhyā | vayaḥ | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जेता॒ नभि ृ ु शरू :॒ श्रोता॒ हवं॒ नाध॑मानस्य का॒रोः । प्रभ॑र्ता॒ रथं॑ दा॒शष
ृ ॒ रिन्द्र॑ : प॒ त्स ु ॑ उपा॒क उद्य॑न्ता॒ गिरो॒
यदि॑ च॒ त्मना॒ भत
ू ्॥

जेता नभि
ृ रिन्द्रः पत्ृ सु शूरः श्रोता हवं नाधमानस्य कारोः । प्रभर्ता रथं दाशुष उपाक उद्यन्ता गिरो यदि च त्मना भूत ् ॥

jetā nṛbhir indraḥ pṛtsu śūraḥ śrotā havaṁ nādhamānasya kāroḥ | prabhartā rathaṁ dāśuṣa upāka udyantā
giro yadi ca tmanā bhūt ||

जेता॑ । नऽृ भिः॑ । इन्द्रः॑ । प॒ त
ृ ्ऽसु । शूरः॑ । श्रोता॑ । हव॑म ् । नाध॑मानस्य । का॒रोः । प्रऽभ॑र्ता । रथ॑म ् । दा॒शुषः॑ । उ॒ पा॒के ।
उत ्ऽय॑न्ता । गिरः॑ । यदि॑ । च॒ । त्मना॑ । भूत ् ॥

jetā | nṛ-bhiḥ | indraḥ | pṛt-su | śūraḥ | śrotā | havam | nādhamānasya | kāroḥ | pra-bhartā | ratham | dāśuṣaḥ |
upāke | ut-yantā | giraḥ | yadi | ca | tmanā | bhūt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा नभि
ृ ॒ रिन्द्र॑ : सश्र
ु व॒ स्या प्र॑खा॒दः प॒ क्षो
ृ अ॒ भि मि॒ त्रिणो॑ भत
ू ् । स॒ म॒ र्य इ॒षः स्त॑वते॒ विवा॑चि सत्राक॒ रो
यज॑मानस्य॒ शंस:॑ ॥

एवा नभि
ृ रिन्द्रः सुश्रवस्या प्रखादः पक्ष
ृ ो अभि मित्रिणो भत
ू ् । समर्य इषः स्तवते विवाचि सत्राकरो यजमानस्य शंसः ॥

evā nṛbhir indraḥ suśravasyā prakhādaḥ pṛkṣo abhi mitriṇo bhūt | samarya iṣaḥ stavate vivāci satrākaro
yajamānasya śaṁsaḥ ||

ए॒ व । नऽृ भिः॑ । इन्द्रः॑ । स॒ ऽश्र
ु ॒ व॒स्या । प्र॒ ऽखा॒दः । प॒ क्षः
ृ । अ॒ भि । मि॒ त्रिणः॑ । भ॒ त
ू ् । स॒ ऽम॒ र्ये । इ॒षः । स्त॒व॒ त॒ े । विऽवा॑चि ।
स॒ त्रा॒ऽक॒ रः । यज॑मानस्य । शंसः॑ ॥

eva | nṛ-bhiḥ | indraḥ | su-śravasyā | pra-khādaḥ | pṛkṣaḥ | abhi | mitriṇaḥ | bhūt | sa-marye | iṣaḥ | stavate |
vi-vāci | satrākaraḥ | yajamānasya | śaṃsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॑ व॒ यं म॑घवन्निन्द्र॒ शत्रन
॑ू ॒ भि ष्या॑म मह॒तो मन्य॑मानान ् । त्वं त्रा॒ता त्वमु॑ नो व॒ धे
ृ भर्वि
ू॑ ॒ द्यामे॒ षं

त्वया वयं मघवन्निन्द्र शत्रूनभि ष्याम महतो मन्यमानान ् । त्वं त्राता त्वमु नो वध
ृ े भूर्विद्यामेषं वज

tvayā vayam maghavann indra śatrūn abhi ṣyāma mahato manyamānān | tvaṁ trātā tvam u no vṛdhe bhūr

त्वया॑ । व॒ यम ् । म॒ घ॒ ऽव॒ न ् । इ॒न्द्र॒ । शत्रन
ू॑ ् । अ॒ भि । स्या॒म॒ । म॒ ह॒तः । मन्य॑मानान ् । त्वम ् । त्रा॒ता । त्वम ् । ऊँ॒ इति॑ । नः॒ ।
व॒ धे
ृ । भूः॒ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

tvayā | vayam | magha-van | indra | śatrūn | abhi | syāma | mahataḥ | manyamānān | tvam | trātā | tvam | oṃ
iti | naḥ | vṛdhe | bhūḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- लोपमद्र
ु ाऽगस्त्यौ
THE MANTRA

ू हं श॒ रद॑ : शश्रमा॒णा दो॒षा वस्तो॑रु॒षसो॑ ज॒ रय॑न्तीः । मि॒ नाति॒ श्रियं॑ जरि॒मा त॒ नन
प॒ र्वीर॒ ू ा॒मप्य॒ ू नु
पत्नी॒र्वृष॑णो जगम्यःु ॥

पूर्वीरहं शरदः शश्रमाणा दोषा वस्तोरुषसो जरयन्तीः । मिनाति श्रियं जरिमा तनूनामप्यू नु पत्नीर्वृषणो जगम्युः ॥

pūrvīr ahaṁ śaradaḥ śaśramāṇā doṣā vastor uṣaso jarayantīḥ | mināti śriyaṁ jarimā tanūnām apy ū nu
patnīr vṛṣaṇo jagamyuḥ ||

प॒ ूर्वीः । अ॒ हम ् । श॒ रदः॑ । श॒ श्र॒मा॒णा । दो॒षाः । वस्तोः॑ । उ॒ षसः॑ । ज॒ रय॑न्तीः । मि॒ नाति॑ । श्रिय॑म ् । ज॒ रि॒मा । त॒नन
ू ा॑म ् ।
अपि॑ । ऊँ॒ इति॑ । नु । पत्नीः॑ । वष
ृ ण
॑ ः । ज॒ ग॒ म्युः॒ ॥

pūrvīḥ | aham | śaradaḥ | śaśramāṇā | doṣāḥ | vastoḥ | uṣasaḥ | jarayantīḥ | mināti | śriyam | jarimā | tanūnām
| api | oṃ iti | nu | patnīḥ | vṛṣaṇaḥ | jagamyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑ ऋत॒ साप॒ आस॑न्त्सा॒कं दे॒ वेभि॒रव॑दन्न॒ तानि॑
ये चि॒ द्धि पर्व ृ । ते चि॒ दवा॑सर्न
ु ॒ ह्यन्त॑मा॒पःु सम॒ ू नु
पत्नी॒र्वृष॑भिर्जगम्यःु ॥

ये चिद्धि पूर्व ऋतसाप आसन्त्साकं दे वेभिरवदन्नत
ृ ानि । ते चिदवासुर्नह्यन्तमापुः समू नु पत्नीर्वृषभिर्जगम्युः ॥

ye cid dhi pūrva ṛtasāpa āsan sākaṁ devebhir avadann ṛtāni | te cid avāsur nahy antam āpuḥ sam ū nu
patnīr vṛṣabhir jagamyuḥ ||

ये । चि॒ त ् । हि । पूर्वे॑ । ऋ॒त॒ऽसापः॑ । आस॑न ् । सा॒कम ् । दे॒ वेभिः॑ । अव॑दन ् । ऋ॒तानि॑ । ते । चि॒ त ् । अव॑ । अ॒ सुः॒ । न॒हि ।
अन्त॑म ् । आ॒पुः । सम ् । ऊँ॒ इति॑ । नु । पत्नीः॑ । वष
ृ ऽ॑ भिः । ज॒ ग॒ म्युः॒ ॥

ye | cit | hi | pūrve | ṛta-sāpaḥ | āsan | sākam | devebhiḥ | avadan | ṛtāni | te | cit | ava | asuḥ | nahi | antam |
āpuḥ | sam | oṃ iti | nu | patnīḥ | vṛṣa-bhiḥ | jagamyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न मष ृ ो॑ अ॒ भ्य॑श्नवाव । जया॒वेदत्र॑ श॒ तनी॑थमा॒जिं यत्स॒ म्यञ्चा॑
ृ ा॑ श्रा॒न्तं यदव॑न्ति दे॒ वा विश्वा॒ इत्स्पध
मिथ॒ नाव॒
ु भ्यजा॑व ॥

न मष
ृ ा श्रान्तं यदवन्ति दे वा विश्वा इत्स्पध
ृ ो अभ्यश्नवाव । जयावेदत्र शतनीथमाजिं यत्सम्यञ्चा मिथुनावभ्यजाव ॥

na mṛṣā śrāntaṁ yad avanti devā viśvā it spṛdho abhy aśnavāva | jayāved atra śatanītham ājiṁ yat
samyañcā mithunāv abhy ajāva ||

न । मषृ ा॑ । श्रा॒न्तम ् । यत ् । अव॑न्ति । दे॒ वाः । विश्वाः॑ । इत ् । स्पध
ृ ः॑ । अ॒ भि । अ॒ श्न॒ वा॒व॒ । जया॑व । इत ् । अत्र॑ ।
॑
श॒ तऽनीथम ् । आ॒जिम ् । यत ् । स॒ म्यञ्चा॑ । मि॒ थ॒ नौ
ु । अ॒ भि । अजा॑व ॥

na | mṛṣā | śrāntam | yat | avanti | devāḥ | viśvāḥ | it | spṛdhaḥ | abhi | aśnavāva | jayāva | it | atra | śata-
nītham | ājim | yat | samyañcā | mithunau | abhi | ajāva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ दस्य॑ मा रुध॒ तः काम॒ आग॑न्नि॒त आजा॑तो अ॒ मत
ु ॒ : कुत॑श्चित ् । लोपा॑मद्र
ु ा॒ वष
ृ ण
॑ ं॒ नी रि॑ णाति॒
धीर॒मधीरा॑ धयति श्व॒ सन्त॑म ् ॥

नदस्य मा रुधतः काम आगन्नित आजातो अमुतः कुतश्चित ् । लोपामुद्रा वष
ृ णं नी रिणाति धीरमधीरा धयति
श्वसन्तम ् ॥

nadasya mā rudhataḥ kāma āgann ita ājāto amutaḥ kutaś cit | lopāmudrā vṛṣaṇaṁ nī riṇāti dhīram adhīrā
dhayati śvasantam ||

न॒ दस्य॑ । मा॒ । रु॒ध॒तः । कामः॑ । आ । अ॒ ग॒ न ् । इ॒तः । आऽजा॑तः । अ॒ मुतः॑ । कुतः॑ । चि॒ त ् । लोपा॑मुद्रा । वष
ृ ण
॑ म ् । निः ।
॑ । ध॒ य॒ ति॒ । श्व॒ सन्त॑म ् ॥
रि॒णा॒ति॒ । धीर॑ म ् । अधीरा

nadasya | mā | rudhataḥ | kāmaḥ | ā | agan | itaḥ | ājātaḥ | amutaḥ | kutaḥ | cit | lopāmudrā | vṛṣaṇam | niḥ |
riṇāti | dhīram | adhīrā | dhayati | śvasantam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ बह
ृ ती
THE MANTRA

इ॒मं नु सोम॒ मन्ति॑तो हृ॒त्सु पी॒तमप
ु ॑ ब्रव
ु े । यत्सी॒माग॑श्चकृ॒मा तत्सु मळ
॑ ृ तु पल
ु ॒ कामो॒
ु हि मर्त्य:॑ ॥

इमं नु सोममन्तितो हृत्सु पीतमुप ब्रुवे । यत्सीमागश्चकृमा तत्सु मळ
ृ तु पुलुकामो हि मर्त्यः ॥

imaṁ nu somam antito hṛtsu pītam upa bruve | yat sīm āgaś cakṛmā tat su mṛḻatu pulukāmo hi martyaḥ ||

इ॒मम ् । नु । सोम॑म ् । अन्ति॑तः । हृ॒त ्ऽसु । पी॒तम ् । उप॑ । ब्र॒ वे
ु ॒ । यत ् । सी॒म ् । आगः॑ । च॒ कृ॒म । तत ् । सु । म॒ ळ॒
ृ त॒ ु ।
प॒ ुल॒ ुऽकामः॑ । हि । मर्त्यः॑ ॥

imam | nu | somam | antitaḥ | hṛt-su | pītam | upa | bruve | yat | sīm | āgaḥ | cakṛma | tat | su | mṛḷatu | pulu-
kāmaḥ | hi | martyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ गस्त्य॒ : खन॑मानः ख॒ नित्रै:॑ प्र॒ जामप॑त्यं॒ बल॑मि॒च्छमा॑नः । उ॒ भौ वर्णा॒वषि
ृ रु
॑ ॒ग्रः पुप
॑ ोष स॒ त्या
दे॒ वेष्वा॒शिषो॑ जगाम ॥

अगस्त्यः खनमानः खनित्रैः प्रजामपत्यं बलमिच्छमानः । उभौ वर्णावषि
ृ रुग्रः पुपोष सत्या दे वेष्वाशिषो जगाम ॥

agastyaḥ khanamānaḥ khanitraiḥ prajām apatyam balam icchamānaḥ | ubhau varṇāv ṛṣir ugraḥ pupoṣa
satyā deveṣv āśiṣo jagāma ||

अ॒ गस्त्यः॑ । खन॑मानः । ख॒ नित्रैः॑ । प्र॒ ऽजाम ् । अप॑त्यम ् । बल॑म ् । इ॒च्छमा॑नः । उ॒ भौ । वर्णौ॑ । ऋषिः॑ । उ॒ ग्रः । प॒ पो॒
ु ष॒ ।
स॒ त्याः । दे॒ वेषु । आ॒ऽशिषः॑ । ज॒ गा॒म॒ ॥

agastyaḥ | khanamānaḥ | khanitraiḥ | pra-jām | apatyam | balam | icchamānaḥ | ubhau | varṇau | ṛṣiḥ | ugraḥ
| pupoṣa | satyāḥ | deveṣu | āśiṣaḥ | jagāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु रजां॑सि स॒ यमा॑
य॒ वो ु सो॒ अश्वा॒ रथो॒ यद्वां॒ पर्यर्णां॑सि॒ दीय॑त ् । हि॒रण्
॒ यया॑ वां प॒ वय॑: प्रष
ु ाय॒ न्मध्व॒ :
पिब॑न्ता उ॒ षस॑: सचेथे ॥

युवो रजांसि सुयमासो अश्वा रथो यद्वां पर्यर्णांसि दीयत ् । हिरण्यया वां पवयः प्रुषायन्मध्वः पिबन्ता उषसः सचेथे ॥

yuvo rajāṁsi suyamāso aśvā ratho yad vām pary arṇāṁsi dīyat | hiraṇyayā vām pavayaḥ pruṣāyan
madhvaḥ pibantā uṣasaḥ sacethe ||

य॒ ुवः । रजां॑सि । स॒ ऽयमा॑
ु सः । अश्वाः । रथः॑ । यत ् । वा॒म ् । परि॑ । अर्णां॑सि । दीय॑त ् । हि॒र॒ण्यया॑ । वाम ् । प॒ वयः॑ ।
प्र॒ षा॒
ु य॒न ् । मध्वः॑ । पिब॑न्तौ । उ॒ षसः॑ । स॒ चे॒ थे॒ इति॑ ॥

yuvaḥ | rajāṃsi | su-yamāsaḥ | aśvāḥ | rathaḥ | yat | vām | pari | arṇāṃsi | dīyat | hiraṇyayā | vām | pavayaḥ |
pruṣāyan | madhvaḥ | pibantau | uṣasaḥ | sacetheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वमत्य॒
ु ॑
स्याव॑ नक्षथो॒ यद्विप॑त्मनो॒ नर्यस्य॒ प्रय॑ज्योः । स्वसा॒ यद्वां॑ विश्वगर्ती
ू ॒ भरा॑ति॒ वाजा॒येट्टे॑
मधप
ु ावि॒ षे च॑ ॥

युवमत्यस्याव नक्षथो यद्विपत्मनो नर्यस्य प्रयज्योः । स्वसा यद्वां विश्वगर्ती
ू भराति वाजायेट्टे मधुपाविषे च ॥

yuvam atyasyāva nakṣatho yad vipatmano naryasya prayajyoḥ | svasā yad vāṁ viśvagūrtī bharāti vājāyeṭṭe
madhupāv iṣe ca ||

॑
य॒ ुवम ् । अत्य॑स्य । अव॑ । न॒ क्ष॒थः॒ । यत ् । विऽप॑त्मनः । नर्यस्य । प्रऽय॑ज्योः । स्वसा॑ । यत ् । वा॒म ् । वि॒ श्व॒ ग॒ र्ती॒
ू इति॑
विश्वऽगूर्ती । भरा॑ति । वाजा॑य । ईट्टे॑ । म॒ ध॒ ऽपौ॒
ु । इ॒षे । च॒ ॥

yuvam | atyasya | ava | nakṣathaḥ | yat | vi-patmanaḥ | naryasya | pra-yajyoḥ | svasā | yat | vām | viśvagūrtī
itiviśva-gūrtī | bharāti | vājāya | īṭe | madhu-pau | iṣe | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु पय॑ उ॒ स्रिया॑यामधत्तं प॒ क्वमा॒माया॒मव॒ पर्व्यं
ू ॒ गोः । अ॒ न्तर्यद्व॒ निनो॑ वामत
ृ प्सू ह्वा॒रो न
शचि
ु ॒ र्यज॑ते ह॒विष्मा॑न ् ॥

युवं पय उस्रियायामधत्तं पक्वमामायामव पूर्व्यं गोः । अन्तर्यद्वनिनो वामत
ृ प्सू ह्वारो न शुचिर्यजते हविष्मान ् ॥

yuvam paya usriyāyām adhattam pakvam āmāyām ava pūrvyaṁ goḥ | antar yad vanino vām ṛtapsū hvāro
na śucir yajate haviṣmān ||

॑ ् । गोः । अ॒ न्तः । यत ् । व॒ निनः॑ । वा॒म ् ।
य॒ ुवम ् । पयः॑ । उ॒ स्रिया॑याम ् । अ॒ ध॒ त्त॒म ् । प॒ क्वम ् । आ॒माया॑म ् । अव॑ । पूर्व्यम
ऋ॒त॒प्स॒ ू इत्यत
॑ ृ ऽप्सू । ह्वा॒रः । न । शुचिः॑ । यज॑ते । ह॒विष्मा॑न ् ॥

yuvam | payaḥ | usriyāyām | adhattam | pakvam | āmāyām | ava | pūrvyam | goḥ | antaḥ | yat | vaninaḥ | vām
| ṛtapsūity ṛta-psū | hvāraḥ | na | śuciḥ | yajate | haviṣmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वं
ु ह॑ घ॒ र्मं मधुम ृ ीतमे॒ षे । तद्वां॑ नरावश्विना॒ पश्व॑इष्टी॒ रथ्येव
॑ न्त॒ मत्र॑य॒ ेऽपो न क्षोदो॑ऽवण ॑ च॒ क्रा प्रति॑
यन्ति॒ मध्व॑: ॥

युवं ह घर्मं मधुमन्तमत्रयेऽपो न क्षोदोऽवण
ृ ीतमेषे । तद्वां नरावश्विना पश्वइष्टी रथ्येव चक्रा प्रति यन्ति मध्वः ॥

yuvaṁ ha gharmam madhumantam atraye 'po na kṣodo 'vṛṇītam eṣe | tad vāṁ narāv aśvinā paśvaïṣṭī
rathyeva cakrā prati yanti madhvaḥ ||

य॒ ुवम ् । ह॒ । घ॒र्मम ् । मधऽु॑ मन्तम ् । अत्र॑ये । अ॒ पः । न । क्षोदः॑ । अ॒ व॒ णी॒
ृ त॒म ् । ए॒ षे । तत ् । वा॒म ् । न॒ रौ॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ ।
पश्वः॑ऽइष्टिः । रथ्या॑ऽइव । च॒ क्रा । प्रति॑ । य॒ न्ति॒ । मध्वः॑ ॥

yuvam | ha | gharmam | madhu-mantam | atraye | apaḥ | na | kṣodaḥ | avṛṇītam | eṣe | tat | vām | narau |
aśvinā | paśvaḥ-iṣṭiḥ | rathyāiva | cakrā | prati | yanti | madhvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॑ दा॒नाय॑ ववत ृ ीय दस्रा॒ गोरोहे॑ ण तौ॒ग्र्यो न जिव्रि॑: । अ॒ पः क्षो॒णी स॑चते॒ माहि॑ ना वां ज॒ र्णो
ू
वा॒मक्षुरं॒ ह॑सो यजत्रा ॥

आ वां दानाय ववत
ृ ीय दस्रा गोरोहे ण तौग्र्यो न जिव्रिः । अपः क्षोणी सचते माहिना वां जूर्णो वामक्षुरंहसो यजत्रा ॥

ā vāṁ dānāya vavṛtīya dasrā gor oheṇa taugryo na jivriḥ | apaḥ kṣoṇī sacate māhinā vāṁ jūrṇo vām akṣur
aṁhaso yajatrā ||

ृ य॒ । द॒ स्रा॒ । गोः । ओहे॑ न । तौ॒ग्र्यः । न । जिव्रिः॑ । अ॒ पः । क्षो॒णी इति॑ । स॒ च॒ ते॒ । माहि॑ ना ।
आ । वा॒म ् । दा॒नाय॑ । व॒ व॒ ती॒
वा॒म ् । ज॒ र्णः
ू । वा॒म ् । अक्षुः॑ । अंह॑सः । य॒ ज॒त्रा॒ ॥

ā | vām | dānāya | vavṛtīya | dasrā | goḥ | ohena | taugryaḥ | na | jivriḥ | apaḥ | kṣoṇī iti | sacate | māhinā |
vām | jūrṇaḥ | vām | akṣuḥ | aṃhasaḥ | yajatrā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु थे॑ नि॒ यत
नि यद्य॒ वे ु :॑ सद ृ थ॒ : परु ं॑ धिम ् । प्रेष॒द्वेष॒द्वातो॒ न स॒ रिरा
ु ान॒ ू उप॑ स्व॒ धाभि॑: सज ू म॒ हे द॑ दे
सव्र
ु ॒ तो न वाज॑म ् ॥

नि यद्युवेथे नियत
ु ः सुदानू उप स्वधाभिः सज
ृ थः पुरंधिम ् । प्रेषद्वेषद्वातो न सूरिरा महे ददे सुव्रतो न वाजम ् ॥

ni yad yuvethe niyutaḥ sudānū upa svadhābhiḥ sṛjathaḥ puraṁdhim | preṣad veṣad vāto na sūrir ā mahe
dade suvrato na vājam ||

नि । यत ् । य॒ वे
ु थे॒ इति॑ । नि॒ ऽयत
ु ः॑ । स॒ दा॒
ु न॒ ू इति॑ सुऽदानू । उप॑ । स्व॒ धाभिः॑ । स॒ ज॒
ृ थः॒ । पुर॑म ्ऽधिम ् । प्रेषत
॑ ् । वेषत
॑ ् । वातः॑
। न । स॒ रिः
ू । आ । म॒ हे । द॒ दे॒ । स॒ ऽव्र॒
ु तः । न । वाज॑म ् ॥

ni | yat | yuvetheiti | ni-yutaḥ | sudānūitisu-dānū | upa | svadhābhiḥ | sṛjathaḥ | puram-dhim | preṣat | veṣat |
vātaḥ | na | sūriḥ | ā | mahe | dade | su-vrataḥ | na | vājam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यं चि॒ द्धि वां॑ जरि॒तार॑ : स॒ त्या वि॑प॒न्याम॑हे॒ वि प॒ णिर्हि॒तावा॑न ् । अधा॑ चि॒ द्धि ष्मा॑श्विनावनिन्द्या
पा॒थो हि ष्मा॑ वष
ृ णा॒वन्ति॑देवम ् ॥

वयं चिद्धि वां जरितारः सत्या विपन्यामहे वि पणिर्हितावान ् । अधा चिद्धि ष्माश्विनावनिन्द्या पाथो हि ष्मा
वष
ृ णावन्तिदे वम ् ॥

vayaṁ cid dhi vāṁ jaritāraḥ satyā vipanyāmahe vi paṇir hitāvān | adhā cid dhi ṣmāśvināv anindyā pātho hi
ṣmā vṛṣaṇāv antidevam ||

व॒ यम ् । चि॒ त ् । हि । वा॒म ् । ज॒ रि॒तारः॑ । स॒ त्याः । वि॒ प॒न्याम॑हे । वि । प॒ णिः । हि॒तऽवा॑न ् । अध॑ । चि॒ त ् । हि । स्म॒ ।
अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ नि॒ न्द्या॒ । पा॒थः । हि । स्म॒ । व॒ ष॒ृ णौ॒ । अन्ति॑ऽदे वम ् ॥

vayam | cit | hi | vām | jaritāraḥ | satyāḥ | vipanyāmahe | vi | paṇiḥ | hita-vān | adha | cit | hi | sma | aśvinau |
anindyā | pāthaḥ | hi | sma | vṛṣaṇau | anti-devam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वां
ु चि॒ द्धि ष्मा॑श्विना॒वन॒ ु द्यन्वि
ू रु॑ द्रस्य प्र॒ स्रव॑णस्य सा॒तौ । अ॒ गस्त्यो॑ न॒ रां नष
ृ ॒ ु प्रश॑स्त॒ : कारा॑धन
ु ीव
चितयत्स॒ हस्रै:॑ ॥

युवां चिद्धि ष्माश्विनावनु द्यून्विरुद्रस्य प्रस्रवणस्य सातौ । अगस्त्यो नरां नष
ृ ु प्रशस्तः काराधुनीव चितयत्सहस्रैः ॥

yuvāṁ cid dhi ṣmāśvināv anu dyūn virudrasya prasravaṇasya sātau | agastyo narāṁ nṛṣu praśastaḥ
kārādhunīva citayat sahasraiḥ ||

य॒ ुवाम ् । चि॒ त ् । हि । स्म॒ । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अनु॑ । द्यून ् । विऽरु॑ द्रस्य । प्र॒ ऽस्रव॑णस्य । सा॒तौ । अ॒ गस्त्यः॑ । न॒ राम ् । नष
ृ ु॑ ।
प्रऽश॑स्तः । कारा॑धुनीऽइव । चि॒ त॒य॒ त ् । स॒ हस्रैः॑ ॥

yuvām | cit | hi | sma | aśvinau | anu | dyūn | vi-rudrasya | pra-sravaṇasya | sātau | agastyaḥ | narām | nṛṣu |
pra-śastaḥ | kārādhunī-iva | citayat | sahasraiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र यद्वहे॑ थे महि॒ना रथ॑स्य॒ प्र स्य॑न्द्रा याथो॒ मनष
ु॑ ो॒ न होता॑ । ध॒ त्तं स॒ रिभ्य॑
ू उ॒ त वा॒ स्वश्व्यं॒ नास॑त्या
रयि॒ षाच॑: स्याम ॥

प्र यद्वहे थे महिना रथस्य प्र स्यन्द्रा याथो मनुषो न होता । धत्तं सूरिभ्य उत वा स्वश्व्यं नासत्या रयिषाचः स्याम ॥

pra yad vahethe mahinā rathasya pra syandrā yātho manuṣo na hotā | dhattaṁ sūribhya uta vā svaśvyaṁ
nāsatyā rayiṣācaḥ syāma ||

प्र । यत ् । वहे॑ थे॒ इति॑ । म॒ हि॒ना । रथ॑स्य । प्र । स्य॒ न्द्रा॒ । या॒थः॒ । मनष
ु॑ ः । न । होता॑ । ध॒ त्तम ् । स॒ रिऽभ्यः॑
ू । उ॒ त । वा॒ ।
स॒ ऽअश्व्य॑
ु म ् । नास॑त्या । र॒यि॒ऽसाचः॑ । स्या॒म॒ ॥

pra | yat | vahetheiti | mahinā | rathasya | pra | syandrā | yāthaḥ | manuṣaḥ | na | hotā | dhattam | sūri-bhyaḥ |
uta | vā | su-aśvyam | nāsatyā | rayi-sācaḥ | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं वां॒ रथं॑ व॒ यम॒ द्या हु॑वेम॒ स्तोमैरश्विना
॑ सवि
ु ॒ ताय॒ नव्य॑म ् । अरि॑ ष्टनेमि॒ ं परि॒ द्यामि॑या॒नं वि॒ द्यामे॒ षं

तं वां रथं वयमद्या हुवेम स्तोमैरश्विना सुविताय नव्यम ् । अरिष्टनेमि ं परि द्यामियानं विद्यामेषं वज

taṁ vāṁ rathaṁ vayam adyā huvema stomair aśvinā suvitāya navyam | ariṣṭanemim pari dyām iyānaṁ

तम ् । वा॒म ् । रथ॑म ् । व॒ यम ् । अ॒ द्य । हु॒वे॒म॒ । स्तोमैः॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । स॒ वि॒
ु ताय॑ । नव्य॑म ् । अरि॑ ष्टऽनेमिम ् । परि॑ । द्याम ् ।
इ॒या॒नम ् । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

tam | vām | ratham | vayam | adya | huvema | stomaiḥ | aśvinā | suvitāya | navyam | ariṣṭa-nemim | pari |
dyām | iyānam | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु नी॒थो अ॒ पाम ् । अ॒ यं वां॑ य॒ ज्ञो अ॑कृत॒ प्रश॑स्ति॒ ं वसधि
कद॒ ु प्रेष्टा॑वि॒षां र॑ यी॒णाम॑ध्व॒ र्यन्ता॒ यद॑ न्नि ु॑ ती॒
अवि॑तारा जनानाम ् ॥

कद ु प्रेष्टाविषां रयीणामध्वर्यन्ता यदन्नि
ु नीथो अपाम ् । अयं वां यज्ञो अकृत प्रशस्तिं वसुधिती अवितारा जनानाम ् ॥

kad u preṣṭāv iṣāṁ rayīṇām adhvaryantā yad unninītho apām | ayaṁ vāṁ yajño akṛta praśastiṁ vasudhitī
avitārā janānām ||

कत ् । ऊँ॒ इति॑ । प्रेष्ठौ॑ । इ॒षाम ् । र॒यी॒णाम ् । अ॒ ध्व॒ र्यन्ता॑ । यत ् । उ॒ त ्ऽनि॒नी॒थः । अ॒ पाम ् । अ॒ यम ् । वा॒म ् । य॒ ज्ञः । अ॒ कृ॒त॒ ।
प्रऽश॑स्तिम ् । वसधि
ु॑ ती॒ इति॑ वसऽु॑ धिती । अवि॑तारा । ज॒ ना॒ना॒म ् ॥

kat | oṃ iti | preṣṭhau | iṣām | rayīṇām | adhvaryantā | yat | ut-ninīthaḥ | apām | ayam | vām | yajñaḥ | akṛta |
pra-śaśtim | vasudhitī itivasu-dhitī | avitārā | janānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वा॒मश्वा॑स॒: शच
ु य
॑ ः पय॒ स्पा वात॑रंहसो दि॒ व्यासो॒ अत्या॑: । म॒ नो॒जव
ु ो॒ वष
ृ ण
॑ ो वी॒तपष्॑ ृ ठा॒ एह स्व॒ राजो॑
अ॒ श्विना॑ वहन्तु ॥

आ वामश्वासः शुचयः पयस्पा वातरं हसो दिव्यासो अत्याः । मनोजुवो वष
ृ णो वीतपष्ृ ठा एह स्वराजो अश्विना वहन्तु ॥

ā vām aśvāsaḥ śucayaḥ payaspā vātaraṁhaso divyāso atyāḥ | manojuvo vṛṣaṇo vītapṛṣṭhā eha svarājo
aśvinā vahantu ||

आ । वा॒म ् । अश्वा॑सः । शुचय
॑ ः । प॒ यः॒ऽपाः । वात॑ऽरं हसः । दि॒ व्यासः॑ । अत्याः॑ । म॒ नः॒ऽजुवः॑ । वष
ृ ण
॑ ः । वी॒तऽपष्॑ ृ ठाः । आ
। इ॒ह । स्व॒ ऽराजः॑ । अ॒ श्विना॑ । व॒ ह॒न्त॒ ु ॥

ā | vām | aśvāsaḥ | śucayaḥ | payaḥ-pāḥ | vāta-raṃhasaḥ | divyāsaḥ | atyāḥ | manaḥ-juvaḥ | vṛṣaṇaḥ | vīta-
pṛṣṭhāḥ | ā | iha | sva-rājaḥ | aśvinā | vahantu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वां॒ रथो॒ऽवनि॒ र्न प्र॒ वत्वा॑न्त्स॒ प्रव॑ ु ॒ ताय॑ गम्याः । वष्ृ ण॑: स्थातारा॒ मन॑सो॒ जवी॑यानहम्प॒ र्वो
ृ न्धरु ः सवि ू
य॑ज॒तो धि॑ष्ण्या॒ यः ॥

आ वां रथोऽवनिर्न प्रवत्वान्त्सप्र
ृ वन्धुरः सुविताय गम्याः । वष्ृ णः स्थातारा मनसो जवीयानहम्पूर्वो यजतो धिष्ण्या यः
॥

ā vāṁ ratho 'vanir na pravatvān sṛpravandhuraḥ suvitāya gamyāḥ | vṛṣṇaḥ sthātārā manaso javīyān
ahampūrvo yajato dhiṣṇyā yaḥ ||

आ । वा॒म ् । रथः॑ । अ॒ वनिः॑ । न । प्र॒ वत्वा॑न ् । स॒ प्रऽव॑
ृ ु ताय॑ । ग॒ म्याः॒ । वष्ृ णः॑ । स्था॒ता॒रा॒ । मन॑सः । जवी॑यान ्
न्धुरः । स॒ वि॒
। अ॒ ह॒म ्ऽप॒ र्वः
ू । य॒ ज॒तः । धि॒ ष्ण्या॒ । यः ॥

ā | vām | rathaḥ | avaniḥ | na | pravatvān | sṛpra-vandhuraḥ | suvitāya | gamyāḥ | vṛṣṇaḥ | sthātārā | manasaḥ
| javīyān | aham-pūrvaḥ | yajataḥ | dhiṣṇyā | yaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॑म॒ न्यः सम
इ॒हेह॑ जा॒ता सम॑वावशीतामरे ॒पसा॑ त॒ न्वा॒३॒॒॑॑ नाम॑भि॒: स्वैः । जि॒ ष्णर्वा ु ख
॑ स्य स॒ रिर्दि॒
ू वो अ॒ न्यः
स॒ भग॑
ु : प॒ त्र
ु ऊ॑हे ॥

इहे ह जाता समवावशीतामरे पसा तन्वा नामभिः स्वैः । जिष्णुर्वामन्यः सुमखस्य सूरिर्दिवो अन्यः सुभगः पुत्र ऊहे ॥

iheha jātā sam avāvaśītām arepasā tanvā nāmabhiḥ svaiḥ | jiṣṇur vām anyaḥ sumakhasya sūrir divo anyaḥ
subhagaḥ putra ūhe ||

इ॒हऽइ॑ह । जा॒ता । सम ् । अ॒ वा॒व॒शी॒ता॒म ् । अ॒ रे ॒पसा॑ । त॒न्वा॑ । नाम॑ऽभिः । स्वैः । जि॒ ष्णुः । वा॒म ् । अ॒ न्यः । सुऽम॑खस्य ।
स॒ रिः
ू । दि॒ वः । अ॒ न्यः । स॒ ऽभगः॑
ु । प॒ त्रः
ु । ऊ॒ हे॒ ॥

iha-iha | jātā | sam | avāvaśītām | arepasā | tanvā | nāma-bhiḥ | svaiḥ | jiṣṇuḥ | vām | anyaḥ | su-makhasya |
sūriḥ | divaḥ | anyaḥ | su-bhagaḥ | putraḥ | ūhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र वां॑ निचे॒ रुः क॑कु॒हो वशाँ॒ अनु॑ पि॒ शङ्ग॑रूप॒ : सद॑ नानि गम्याः । हरी॑ अ॒ न्यस्य॑ पी॒पय॑न्त॒ वाजैर्म॒
॑ थ्रा
॑
रजांस्यश्विना॒ वि घोषै:॑ ॥

प्र वां निचेरुः ककुहो वशाँ अनु पिशङ्गरूपः सदनानि गम्याः । हरी अन्यस्य पीपयन्त वाजैर्मथ्रा रजांस्यश्विना वि घोषैः
॥

pra vāṁ niceruḥ kakuho vaśām̐ anu piśaṅgarūpaḥ sadanāni gamyāḥ | harī anyasya pīpayanta vājair mathrā
rajāṁsy aśvinā vi ghoṣaiḥ ||

प्र । वा॒म ् । नि॒ ऽचे॒ रुः । क॒ कु॒हः । वशा॑न ् । अनु॑ । पि॒ शङ्ग॑ऽरूपः । सद॑ नानि । ग॒ म्याः॒ । हरी॑ । अ॒ न्यस्य॑ । पी॒पय॑न्त । वाजैः॑
। म॒ थ्ना । रजांसि ॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वि । घोषैः॑ ॥

pra | vām | ni-ceruḥ | kakuhaḥ | vaśān | anu | piśaṅga-rūpaḥ | sadanāni | gamyāḥ | harī | anyasya | pīpayanta |
vājaiḥ | mathnāa | rajāṃsi | aśvinā | vi | ghoṣaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र वां॑ श॒ रद्वा॑न्वष श्चरति॒ मध्व॑ इ॒ष्णन ् । एवैर॒॑ न्यस्य॑ पी॒पय॑न्त॒
ृ ॒ भो न नि॒ ष्षाट् प॒ र्वीरिष॑
ू
वाजै॒ र्वेष॑न्तीरू॒र्ध्वा न॒ द्यो॑ न॒ आग:ु॑ ॥

प्र वां शरद्वान्वष
ृ भो न निष्षाट् पूर्वीरिषश्चरति मध्व इष्णन ् । एवैरन्यस्य पीपयन्त वाजैर्वेषन्तीरूर्ध्वा नद्यो न आगुः
॥

pra vāṁ śaradvān vṛṣabho na niṣṣāṭ pūrvīr iṣaś carati madhva iṣṇan | evair anyasya pīpayanta vājair
veṣantīr ūrdhvā nadyo na āguḥ ||

प्र । वा॒म ् । श॒ रत ्ऽवा॑न ् । व॒ ष॒ृ भः । न । नि॒ ष्षाट् । प॒ र्वीः
ू । इषः॑ । च॒ र॒ति॒ । मध्वः॑ । इ॒ष्णन ् । एवैः॑ । अ॒ न्यस्य॑ । पी॒पय॑न्त ।
वाजैः॑ । वेषन्
॑ तीः । ऊ॒ र्ध्वाः । न॒ द्यः॑ । नः॒ । आ । अ॒ गःु ॒ ॥

pra | vām | śarat-vān | vṛṣabhaḥ | na | niṣṣāṭ | pūrvīḥ | iṣaḥ | carati | madhvaḥ | iṣṇan | evaiḥ | anyasya |
pīpayanta | vājaiḥ | veṣantīḥ | ūrdhvāḥ | nadyaḥ | naḥ | ā | aguḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अस॑र्जि वां॒ स्थवि॑रा वेधसा॒ गीर्बा॒ळ्हे अ॑श्विना त्रेध
॒ ा क्षर॑ न्ती । उप॑स्तत
ु ाववतं॒ नाध॑मानं॒
ु ॒ ं हवं॑ मे ॥
याम॒ न्नया॑मञ्छृणत

असर्जि वां स्थविरा वेधसा गीर्बाळ्हे अश्विना त्रेधा क्षरन्ती । उपस्तुताववतं नाधमानं यामन्नयामञ्छृणुतं हवं मे ॥

asarji vāṁ sthavirā vedhasā gīr bāḻhe aśvinā tredhā kṣarantī | upastutāv avataṁ nādhamānaṁ yāmann
ayāmañ chṛṇutaṁ havam me ||

अस॑र्जि । वा॒म ् । स्थवि॑रा । वे॒ध॒सा॒ । गीः । बा॒ळ्हे । अ॒ श्वि॒ ना॒ । त्रेध
॒ ा । क्षर॑ न्ती । उप॑ऽस्तत
ु ौ । अ॒ व॒ त॒म ् । नाध॑मानम ् ।
याम॑न ् । अया॑मन ् । श॒ ण
ृ ॒ त॒म
ु ् । हव॑म ् । मे॒ ॥

asarji | vām | sthavirā | vedhasā | gīḥ | bāḷhe | aśvinā | tredhā | kṣarantī | upa-stutau | avatam | nādhamānam |
yāman | ayāman | śṛṇutam | havam | me
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त स्या वां॒ रुश॑तो॒ वप्स॑सो॒ गीस्त्रि॑ब॒र्हिषि॒ सद॑ सि पिन्वते॒ नॄन ् । वष
ृ ा॑ वां मे॒ घो वष
॑ ृ णा पीपाय॒ गोर्न सेके॒
मनष
ु॑ ो दश॒ स्यन ् ॥

उत स्या वां रुशतो वप्ससो गीस्त्रिबर्हिषि सदसि पिन्वते नॄन ् । वष
ृ ा वां मेघो वष
ृ णा पीपाय गोर्न सेके मनुषो दशस्यन ् ॥

uta syā vāṁ ruśato vapsaso gīs tribarhiṣi sadasi pinvate nṝn | vṛṣā vām megho vṛṣaṇā pīpāya gor na seke
manuṣo daśasyan ||

उ॒ त । स्या । वा॒म ् । रुश॑तः । वप्स॑सः । गीः । त्रिऽ॒ ब॒ र्हिषि॑ । सद॑ सि । पि॒ न्व॒ त॒ े । नॄन ् । वष
ृ ा॑ । वा॒म ् । मे॒ घः । व॒ ष॒ृ णा॒ । पी॒पा॒य॒
। गोः । न । सेके॑ । मनष ु॑ ः । द॒ श॒स्यन ् ॥

uta | syā | vām | ruśataḥ | vapsasaḥ | gīḥ | tri-barhiṣi | sadasi | pinvate | nṝn | vṛṣā | vām | meghaḥ | vṛṣaṇā |
pīpāya | goḥ | na | seke | manuṣaḥ | daśasyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वां ू वा॑श्विना॒ परु ं॑ धिर॒ग्निम॒ षां
ु प॒ षे ु न ज॑रते ह॒विष्मा॑न ् । हु॒वे यद्वां॑ वरिव॒ स्या गण
॑ ृ ा॒नो वि॒ द्यामे॒ षं

युवां पूषेवाश्विना पुरंधिरग्निमुषां न जरते हविष्मान ् । हुवे यद्वां वरिवस्या गण
ृ ानो विद्यामेषं वज

yuvām pūṣevāśvinā puraṁdhir agnim uṣāṁ na jarate haviṣmān | huve yad vāṁ varivasyā gṛṇāno

य॒ ुवाम ् । प॒ षाऽइ॑
ू व । अ॒ श्वि॒ ना॒ । पुर॑म ्ऽधिः । अ॒ ग्निम ् । उ॒ षाम ् । न । ज॒ र॒त॒ े । ह॒विष्मा॑न ् । हु॒वे । यत ् । वा॒म ् । व॒ रि॒व॒स्या ।
ग॒ णा॒
ृ नः । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

yuvām | pūṣāiva | aśvinā | puram-dhiḥ | agnim | uṣām | na | jarate | haviṣmān | huve | yat | vām | varivasyā |
gṛṇānaḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अभदि
ू॑ ॒ दं व॒ यन
ु ॒ मो षु भष
ू॑ ता॒ रथो॒ वष
ृ ण्
॑ वा॒न्मद॑ ता मनीषिणः । धि॒ यं॒जि॒न्वा धिष्ण्या॑ वि॒ श्पला॑वसू दि॒ वो
नपा॑ता स॒ क
ु ृ ते॒ शचि
ु व्र
॑ ता ॥

अभूदिदं वयन
ु मो षु भूषता रथो वष
ृ ण्वान्मदता मनीषिणः । धियंजिन्वा धिष्ण्या विश्पलावसू दिवो नपाता सुकृते
शचि
ु व्रता ॥

abhūd idaṁ vayunam o ṣu bhūṣatā ratho vṛṣaṇvān madatā manīṣiṇaḥ | dhiyaṁjinvā dhiṣṇyā viśpalāvasū
divo napātā sukṛte śucivratā ||

अभूत ॑ ् । इ॒दम ् । व॒ यन
ु म
॑ ् । ओ इति॑ । सु । भ॒ ष॒ू त॒ । रथः॑ । वष ृ ण
॑ ्ऽवान ् । मद॑ त । म॒ नी॒षि॒णः॒ । धि॒ य॒ म ्ऽजि॒ न्वा । धिष्ण्या॑ ।
ु ृ ते॑ । शचि
वि॒ श्पला॑वस॒ ू इति॑ । दि॒ वः । नपा॑ता । स॒ ऽक ु ऽ॑ व्रता ॥

abhāūt | idam | vayunam | o iti | su | bhūṣata | rathaḥ | vṛṣaṇ-vān | madata | manīṣiṇaḥ | dhiyam-jinvā |
dhiṣṇyā | viśpalāvasūiti | divaḥ | napātā | su-kṛte | śuci-vratā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू रथं॑ वहे थे॒ मध्व॒ आचि॑त॒ ं तेन॑
इन्द्र॑ तमा॒ हि धिष्ण्या॑ म॒ रुत्त॑मा द॒ स्रा दं सिष्॑ ठा र॒थ्या॑ र॒थीत॑मा । प॒ र्णं
दा॒श्वांस॒मप ु ॑ याथो अश्विना ॥

इन्द्रतमा हि धिष्ण्या मरुत्तमा दस्रा दं सिष्ठा रथ्या रथीतमा । पूर्णं रथं वहे थे मध्व आचितं तेन दाश्वांसमुप याथो
अश्विना ॥

indratamā hi dhiṣṇyā maruttamā dasrā daṁsiṣṭhā rathyā rathītamā | pūrṇaṁ rathaṁ vahethe madhva
ācitaṁ tena dāśvāṁsam upa yātho aśvinā ||

इन्द्र॑ ऽतमा । हि । धिष्ण्या॑ । म॒ रुत ्ऽत॑मा । द॒ स्रा । दं सिष्॑ ठा । र॒थ्या॑ । र॒थिऽत॑मा । प॒ र्णम
ू ् । रथ॑म ् । व॒ हे॒थे॒ इति॑ । मध्वः॑ ।
आचि॑तम ् । तेन॑ । दा॒श्वांसम
॑ ् । उप॑ । या॒थः॒ । अ॒ श्वि॒ ना॒ ॥

indra-tamā | hi | dhiṣṇyā | marut-tamā | dasrā | daṃsiṣṭhā | rathyā | rathi-tamā | pūṇarm | ratham | vahetheiti |
madhvaḥ | ācitam | tena | dāśvāṃsam | upa | yāthaḥ | aśvinā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

किमत्र॑ दस्रा कृणथ ु ॒ : किमा॑साथे॒ जनो॒ यः कश्चि॒ दह॑विर्मही॒यते॑ । अति॑ क्रमिष्टं ज॒ रतं
ु ॑ प॒ णेरस॒ ंु
ज्योति॒ र्विप्रा॑य कृणतु ं वच॒ स्यवे॑ ॥

किमत्र दस्रा कृणुथः किमासाथे जनो यः कश्चिदहविर्महीयते । अति क्रमिष्टं जुरतं पणेरसुं ज्योतिर्विप्राय कृणुतं
वचस्यवे ॥

kim atra dasrā kṛṇuthaḥ kim āsāthe jano yaḥ kaś cid ahavir mahīyate | ati kramiṣṭaṁ juratam paṇer asuṁ
jyotir viprāya kṛṇutaṁ vacasyave ||

ु । किम ् । आ॒सा॒थे॒ । जनः॑ । यः । कः । चि॒ त ् । अह॑ विः । म॒ ही॒यते॑ । अति॑ । क्र॒मि॒ ष्ट॒ म ् ।
किम ् । अत्र॑ । द॒ स्रा॒ । कृ॒ण॒ थः॒
ज॒ रत॑
ु म ् । प॒ णेः । असुम ॑ ् । ज्योतिः॑ । विप्रा॑य । कृ॒ण॒ त॒म
ु ् । व॒ च॒स्यवे॑ ॥

kim | atra | dasrā | kṛṇuthaḥ | kim | āsāthe | janaḥ | yaḥ | kaḥ | cit | ahaviḥ | mahīyate | ati | kramiṣṭam |
juratam | paṇeḥ | asum | jyotiḥ | viprāya | kṛṇutam | vacasyave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज॒ म्भय॑तम॒ भितो॒ राय॑त॒: शन
ु ो॑ ह॒तं मध
ृ ो॑ वि॒ दथ॒ स्तान्य॑
ु ॑
श्विना । वाचंवाचं जरि॒तू र॒त्निनीं॑ कृतम॒ भा
ु
शंसं॑ नासत्यावतं॒ मम॑ ॥

जम्भयतमभितो रायतः शनु ो हतं मध
ृ ो विदथुस्तान्यश्विना । वाचंवाचं जरितू रत्निनीं कृतमुभा शंसं नासत्यावतं मम
॥

jambhayatam abhito rāyataḥ śuno hatam mṛdho vidathus tāny aśvinā | vācaṁ-vācaṁ jaritū ratninīṁ kṛtam
ubhā śaṁsaṁ nāsatyāvatam mama ||

ज॒ म्भय॑तम ् । अ॒ भितः॑ । राय॑तः । शन ु ः॑ । ह॒तम ् । मध ृ ः॑ । वि॒ दथुः॑ । तानि॑ । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वाच॑म ्ऽवाचम ् । ज॒ रि॒तुः ।
॑ ् । कृ॒त॒म ् । उ॒ भा । संसम
र॒त्निनीम ॑ ् । ना॒स॒त्या॒ । अ॒ व॒ त॒म ् । मम॑ ॥

jambhayatam | abhitaḥ | rāyataḥ | śunaḥ | hatam | mṛdhaḥ | vidathuḥ | tāni | aśvinā | vācam-vācam | jarituḥ |
ratninīm | kṛtam | ubhā | saṃsam | nāsatyā | avatam | mama
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ वमे॒
ु तं च॑क्रथ॒ ु: सिन्धष ु॑ ु प्ल॒ वमा॑त्म॒ न्वन्तं॑ प॒ क्षिणं॑ तौ॒ग्र्याय॒ कम ् । येन॑ दे व॒त्रा मन॑सा निरू॒हथु॑:
सप ॑ ॒ ु: क्षोद॑ सो म॒ हः ॥
ु प्त॒ नी पेतथ

युवमेतं चक्रथुः सिन्धुषु प्लवमात्मन्वन्तं पक्षिणं तौग्र्याय कम ् । येन दे वत्रा मनसा निरूहथुः सुपप्तनी पेतथुः क्षोदसो
महः ॥

yuvam etaṁ cakrathuḥ sindhuṣu plavam ātmanvantam pakṣiṇaṁ taugryāya kam | yena devatrā manasā
nirūhathuḥ supaptanī petathuḥ kṣodaso mahaḥ ||

य॒ ुवम ् । ए॒ तम ् । च॒ क्र॒तुः॒ । सिन्धष
ु॑ ु । प्ल॒ वम ् । आ॒त्म॒ न ्ऽवन्त॑म ् । प॒ क्षिण॑म ् । तौ॒ग्र्याय॑ । कम ् । येन॑ । दे॒ व॒ऽत्रा । मन॑सा ।
निःऽऊ॒ हथःु ॑ । स॒ ऽप॒
ु प्त॒नि । पे॒त॒थःु ॒ । क्षोद॑ सः । म॒ हः ॥

yuvam | etam | cakratuḥ | sindhuṣu | plavam | ātman-vantam | pakṣiṇam | taugryāya | kam | yena | deva-trā |
manasā | niḥ-ūhathuḥ | su-paptani | petathuḥ | kṣodasaḥ | mahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अव॑विद्धं तौ॒ग्र्यम॒ प्स्व१॒॑न्
॒॑ तर॑ नारम्भ॒ णे तम॑सि॒ प्रवि॑द्धम ् । चत॑स्रो॒ नावो॒ जठ॑ लस्य॒ जष्ु टा॒
उद॒ श्विभ्या॑मिषि॒ ताः पा॑रयन्ति ॥

अवविद्धं तौग्र्यमप्स्वन्तरनारम्भणे तमसि प्रविद्धम ् । चतस्रो नावो जठलस्य जुष्टा उदश्विभ्यामिषिताः पारयन्ति ॥

avaviddhaṁ taugryam apsv antar anārambhaṇe tamasi praviddham | catasro nāvo jaṭhalasya juṣṭā ud
aśvibhyām iṣitāḥ pārayanti ||

अव॑ऽविद्धम ् । तौ॒ग्र्यम ् । अ॒ प ्ऽसु । अ॒ न्तः । अ॒ ना॒र॒म्भ॒ णे । तम॑सि । प्रऽवि॑द्धम ् । चत॑स्रः । नावः॑ । जठ॑लस्य । जुष्टाः॑ ।
उत ् । अ॒ श्विऽभ्या॑म ् । इ॒षि॒ताः । पा॒र॒य॒न्ति॒ ॥

ava-viddham | taugryam | ap-su | antaḥ | anārambhaṇe | tamasi | pra-viddham | catasraḥ | nāvaḥ | jaṭhalasya |
juṣṭāḥ | ut | aśvi-bhyām | iṣitāḥ | pārayanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

कः स्वि॑द्व॒ क्षो ॑ यं तौ॒ग्र्यो ना॑धि॒तः प॒ र्यष॑स्वजत ् । प॒ र्णा म॒ गस्य॑
ृ निःष्ठि॑ तो॒ मध्ये॒ अर्णसो॒ ृ प॒ तरो॑रिवा॒रभ॒
उद॑ श्विना ऊहथ॒ :ु श्रोम॑ताय॒ कम ् ॥

कः स्विद्वक्ष
ृ ो निःष्ठितो मध्ये अर्णसो यं तौग्र्यो नाधितः पर्यषस्वजत ् । पर्णा मग
ृ स्य पतरोरिवारभ उदश्विना ऊहथुः
श्रोमताय कम ् ॥

kaḥ svid vṛkṣo niḥṣṭhito madhye arṇaso yaṁ taugryo nādhitaḥ paryaṣasvajat | parṇā mṛgasya pataror
ivārabha ud aśvinā ūhathuḥ śromatāya kam ||

ृ । निःऽस्थि॑तः । मध्ये॑ । अर्णसः
कः । स्वि॒ त ् । व॒ क्षः ॑ । यम ् । तौ॒ग्र्यः । ना॒धि॒तः । प॒ रि॒ऽअष॑स्वजत ् । प॒ र्णा । म॒ गस्य॑
ृ ।
प॒ तरोः॑ऽइव । आ॒ऽरभे॑ । उत ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । ऊ॒ ह॒थःु ॒ । श्रोम॑ताय । कम ् ॥

kaḥ | svit | vṛkṣaḥ | niḥ-sthitaḥ | madhye | arṇasaḥ | yam | taugryaḥ | nādhitaḥ | pari-aṣasvajat | parṇā |
mṛgasya | pataroḥ-iva | ārabhe | ut | aśvinā | ūhathuḥ | śromatāya | kam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्वां॑ नरा नासत्या॒वनु॑ ष्या॒द्यद्वां॒ माना॑स उ॒ चथ॒ मवो॑चन ् । अ॒ स्माद॒ द्य सद॑ सः सो॒म्यादा
वि॒ द्यामे॒ षं व॒ जनं ु ्॥

तद्वां नरा नासत्यावनु ष्याद्यद्वां मानास उचथमवोचन ् । अस्मादद्य सदसः सोम्यादा विद्यामेषं वज
ृ नं जीरदानुम ्
॥

tad vāṁ narā nāsatyāv anu ṣyād yad vām mānāsa ucatham avocan | asmād adya sadasaḥ somyād ā

तत ् । वा॒म ् । न॒ रा॒ । ना॒स॒त्यौ॒ । अनु॑ । स्या॒त ् । यत ् । वा॒म ् । माना॑सः । उ॒ चथ॑म ् । अवो॑चन ् । अ॒ स्मात ् । अ॒ द्य । सद॑ सः ।
सो॒म्यात ् । आ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑
ृ म ् । जी॒रऽदा॑नम
ु ्॥

tat | vām | narā | nāsatyau | anu | syāt | yat | vām | mānāsa ḥ | ucatham | avocan | asmāt | adya | sadasaḥ |
somyāt | ā | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ जाथां॒ मन॑सो॒ यो जवी॑यान्त्रिवन्ध॒ रो
तं युञ् ु वष
॑ ृ णा॒ यस्त्रि॑च॒क्रः । येनो॑पया॒थः स॒ क
ु ृ तो॑ दरु ो॒णं त्रिध
॒ ातन
ु॑ ा
पतथो॒ विर्न प॒ र्णैः ॥

तं यञ्
ु जाथां मनसो यो जवीयान्त्रिवन्धुरो वष
ृ णा यस्त्रिचक्रः । येनोपयाथः सुकृतो दरु ोणं त्रिधातुना पतथो विर्न पर्णैः ॥

taṁ yuñjāthām manaso yo javīyān trivandhuro vṛṣaṇā yas tricakraḥ | yenopayāthaḥ sukṛto duroṇaṁ
tridhātunā patatho vir na parṇaiḥ ||

तम ् । य॒ ञ्जा॒
ु था॒म ् । मन॑सः । यः । जवी॑यान ् । त्रिऽ॒ व॒ न्ध॒ रः
ु । व॒ ष॒ृ णा॒ । यः । त्रिऽ॒ च॒ क्रः । येन॑ । उ॒ प॒ऽया॒थः । स॒ ऽक
द॒ रो॒
ु णम ् । त्रिऽ॒ धातुन ॑ ा । प॒ त॒थः॒ । विः । न । प॒ र्णैः ॥

tam | yuñjāthām | manasaḥ | yaḥ | javīyān | tri-vandhuraḥ | vṛṣaṇā | yaḥ | tri-cakraḥ | yena | upa-yāthaḥ | su-
kṛtaḥ | duroṇam | tri-dhātunā | patathaḥ | viḥ | na | parṇaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ वु द्र
ृ थो॑ वर्तते॒ यन्न॒ भि क्षां यत्तिष्ठ॑ थ॒: क्रतुम
॑ ॒ न्तानु॑ प॒ क्षे
ृ । वपर्व
ु॑ प॒ ष्या
ु स॑चतामि॒ यं गीर्दि॒ वो
द॑ हि
ु ॒ त्रोषसा॑ सचेथे ॥

सुवद्र
ृ थो वर्तते यन्नभि क्षां यत्तिष्ठथः क्रतुमन्तानु पक्ष
ृ े । वपुर्वपुष्या सचतामियं गीर्दिवो दहि
ु त्रोषसा सचेथे ॥

suvṛd ratho vartate yann abhi kṣāṁ yat tiṣṭhathaḥ kratumantānu pṛkṣe | vapur vapuṣyā sacatām iyaṁ gīr
divo duhitroṣasā sacethe ||

स॒ ुऽवत
ृ ् । रथः॑ । व॒ र्त॒त॒ े । यन ् । अ॒ भि । क्षाम ् । यत ् । तिष्ठ॑ थः । क्रतऽु॑ मन्ता । अनु॑ । प॒ क्षे
ृ । वपुः॑ । व॒ प॒ ष्या
ु । स॒ च॒ ता॒म ् ।
इ॒यम ् । गीः । दि॒ वः । द॒ हि
ु ॒ त्रा । उ॒ षसा॑ । स॒ चे॒ थे॒ इति॑ ॥

su-vṛt | rathaḥ | vartate | yan | abhi | kṣām | yat | tiṣṭhathaḥ | kratu-mantā | anu | pṛkṣe | vapuḥ | vapuṣyā |
sacatām | iyam | gīḥ | divaḥ | duhitrā | uṣasā | sacetheiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ ति॑ष्ठतं स॒ व ु त ॑ ह॒विष्मा॑न ् । येन॑ नरा नासत्येष॒यध्यै॑
ृ ॒ ं यो रथो॑ वा॒मनु॑ व्र॒ तानि॒ वर्तते
व॒ र्तिर्या॒थस्तन॑याय॒ त्मने॑ च ॥

आ तिष्ठतं सुवत
ृ ं यो रथो वामनु व्रतानि वर्तते हविष्मान ् । येन नरा नासत्येषयध्यै वर्तिर्याथस्तनयाय त्मने च ॥

ā tiṣṭhataṁ suvṛtaṁ yo ratho vām anu vratāni vartate haviṣmān | yena narā nāsatyeṣayadhyai vartir yāthas
tanayāya tmane ca ||

आ । ति॒ष्ठ॒ त॒म ् । स॒ ऽव
ु तृ म ॑ । ह॒विष्मा॑न ् । येन॑ । न॒ रा॒ । ना॒स॒त्या॒ । इ॒ष॒यध्यै॑ ।
॑ ् । यः । रथः॑ । वा॒म ् । अनु॑ । व्र॒ तानि॑ । वर्तते
व॒ र्तिः । या॒थः । तन॑याय । त्मने॑ । च॒ ॥

ā | tiṣṭhatam | su-vṛtam | yaḥ | rathaḥ | vām | anu | vratāni | vartate | haviṣmān | yena | narā | nāsatyā |
iṣayadhyai | vartiḥ | yāthaḥ | tanayāya | tmane | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा वां॒ वक ृ ो॒ मा व॒ कीरा
ृ ु माति॑ धक्तम ् । अ॒ यं वां॑ भा॒गो निहि॑ त इ॒यं
द॑ धर्षी॒न्मा परि॑ वर्क्तम॒ त
गीर्दस्रा॑वि॒मे वां॑ नि॒ धयो॒ मधन
ू॑ ाम ् ॥

मा वां वक
ृ ो मा वक
ृ ीरा दधर्षीन्मा परि वर्क्तमत
ु माति धक्तम ् । अयं वां भागो निहित इयं गीर्दस्राविमे वां निधयो
मधन
ू ाम ् ॥

mā vāṁ vṛko mā vṛkīr ā dadharṣīn mā pari varktam uta māti dhaktam | ayaṁ vām bhāgo nihita iyaṁ gīr
dasrāv ime vāṁ nidhayo madhūnām ||

मा । वा॒म ् । वक
ृ ः॑ । मा । व॒ कीः
ृ । आ । द॒ ध॒र्षी॒त ् । मा । परि॑ । व॒ र्क्त॒म ् । उ॒ त । मा । अति॑ । ध॒ क्त॒म ् । अ॒ यम ् । वा॒म ् ।
भा॒गः । निऽहि॑तः । इ॒यम ् । गीः । दस्रौ॑ । इ॒मे । वा॒म ् । नि॒ ऽधयः॑ । मधन
ू॑ ाम ् ॥

mā | vām | vṛkaḥ | mā | vṛkīḥ | ā | dadharṣīt | mā | pari | varktam | uta | mā | ati | dhaktam | ayam | vām |
bhāgaḥ | ni-hitaḥ | iyam | gīḥ | dasrau | ime | vām | ni-dhayaḥ | madhūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य॒ वां
ु गोत॑मः परु
ु मी॒ळ्हो अत्रिर्द
॒ स्रा॒ हव॒ तेऽव॑से ह॒विष्मा॑न ् । दिशं॒ न दि॒ ष्टामज ू व॒ यन्ता मे॒ हवं॑
॑ ृ ॒ ये
नास॒ त्योप॑ यातम ् ॥

युवां गोतमः पुरुमीळ्हो अत्रिर्दस्रा हवतेऽवसे हविष्मान ् । दिशं न दिष्टामज
ृ ूयेव यन्ता मे हवं नासत्योप यातम ् ॥

yuvāṁ gotamaḥ purumīḻho atrir dasrā havate 'vase haviṣmān | diśaṁ na diṣṭām ṛjūyeva yantā me havaṁ
nāsatyopa yātam ||

य॒ ुवम ् । गोत॑मः । प॒ रु॒
ु ऽमी॒ळ्हः । अत्रिः॑ । दस्रा॑ । हव॒ ते । अव॑से । ह॒विष्मा॑न ् । दिश॑म ् । न । दि॒ ष्टाम ् । ऋ॒ज॒ याऽइ॑
ु व । यन्ता॑
। आ । मे॒ । हव॑म ् । ना॒स॒त्या॒ । उप॑ । या॒त॒म ् ॥

yuvam | gotamaḥ | puru-mīḷhaḥ | atriḥ | dasrā | havate | avase | haviṣmān | diśam | na | diṣṭām | ṛjuyāiva |
yantā | ā | me | havam | nāsatyā | upa | yātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ द्यामे॒ षं
अता॑रिष्म॒ तम॑सस्पा॒रम॒ स्य प्रति॑ वां॒ स्तोमो॑ अश्विनावधायि । एह या॑तं प॒ थिभि॑र्दे व॒ यानैर्वि॒

अतारिष्म तमसस्पारमस्य प्रति वां स्तोमो अश्विनावधायि । एह यातं पथिभिर्देवयानैर्विद्यामेषं वज

atāriṣma tamasas pāram asya prati vāṁ stomo aśvināv adhāyi | eha yātam pathibhir devayānair

अता॑रिष्म । तम॑सः । पा॒रम ् । अ॒ स्य । प्रति॑ । वा॒म ् । स्तोमः॑ । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ धा॒यि॒ । आ । इ॒ह । या॒त॒म ् । प॒ थिऽभिः॑ ।
दे॒ व॒ऽयानैः॑ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

atāriṣma | tamasaḥ | pāram | asya | prati | vām | stomaḥ | aśvinau | adhāyi | ā | iha | yātam | pathi-bhiḥ | deva-
yānaiḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता वा॑म॒द्य ताव॑प॒रं हु॑वेमो॒च्छन्त्या॑म॒ षसि॒
ु वह्नि॑रु॒क्थैः । नास॑त्या॒ कुह॑ चि॒ त्सन्ता॑व॒र्यो दि॒ वो नपा॑ता
स॒ दास्त॑
ु राय ॥

ता वामद्य तावपरं हुवेमोच्छन्त्यामुषसि वह्निरुक्थैः । नासत्या कुह चित्सन्तावर्यो दिवो नपाता सुदास्तराय ॥

tā vām adya tāv aparaṁ huvemocchantyām uṣasi vahnir ukthaiḥ | nāsatyā kuha cit santāv aryo divo napātā
sudāstarāya ||

ता । वा॒म ् । अ॒ द्य । तौ । अ॒ प॒ रम ् । हु॒वे॒म॒ । उ॒ च्छन्त्या॑म ् । उ॒ षसि॑ । वह्निः॑ । उ॒ क्थैः । नास॑त्या । कुह॑ । चि॒ त ् । सन्तौ॑ ।
अ॒ र्यः । दि॒ वः । नपा॑ता । स॒ दाःऽत॑
ु राय ॥

tā | vām | adya | tau | aparam | huvema | ucchantyām | uṣasi | vahniḥ | ukthaiḥ | nāsatyā | kuha | cit | santau |
aryaḥ | divaḥ | napātā | sudāḥ-tarāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ णा मादयेथा॒मत्ु प॒ णीँर्ह॑तम॒ र्म्या
अ॒ स्मे ऊ॒ षु वष ू मद॑ न्ता । श्र॒ तं
ु मे॒ अच्छो॑क्तिभिर्मती॒नामेष्टा॑ नरा॒
॑
निचेतारा च॒ कर्णै:॑ ॥

अस्मे ऊ षु वष
ृ णा मादयेथामुत्पणीँर्हतमूर्म्या मदन्ता । श्रुतं मे अच्छोक्तिभिर्मतीनामेष्टा नरा निचेतारा च कर्णैः ॥

asme ū ṣu vṛṣaṇā mādayethām ut paṇīm̐r hatam ūrmyā madantā | śrutam me acchoktibhir matīnām eṣṭā
narā nicetārā ca karṇaiḥ ||

अ॒ स्मे इति॑ । ऊँ॒ इति॑ । सु । व॒ ष॒ृ णा॒ । मा॒द॒य॒ ेथा॒म ् । उत ् प॒ णीन ् । ह॒त॒म ् । ऊ॒ र्म्या । मद॑ न्ता । श्र॒ तम
ु ् । मे॒ । अच्छो॑क्तिऽभिः
॑
। म॒ ती॒नाम ् । एष्टा॑ । न॒ रा॒ । निऽचेतारा । च॒ । कर्णैः॑ ॥

asme iti | oṃ iti | su | vṛṣaṇā | mādayethām | ut paṇīn | hatam | ūrmyā | madantā | śrutam | me | acchokti-
bhiḥ | matīnām | eṣṭā | narā | ni-cetārā | ca | karṇaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्रि॒ये पष
ू॑ न्निष॒ क ॑ दे॒ वा नास॑त्या वह॒तंु स॒ र्याया॑
ु ृ तेव ू : । व॒ च्यन्ते॑ वां ककु॒हा अ॒ प्सु जा॒ता य॒ गा
ु ज॒ र्णेव॒
ू
वरु॑ णस्य॒ भरू े॑ : ॥

श्रिये पूषन्निषुकृतेव दे वा नासत्या वहतुं सूर्यायाः । वच्यन्ते वां ककुहा अप्सु जाता यग
ु ा जूर्णेव वरुणस्य भूरेः ॥

śriye pūṣann iṣukṛteva devā nāsatyā vahatuṁ sūryāyāḥ | vacyante vāṁ kakuhā apsu jātā yugā jūrṇeva
varuṇasya bhūreḥ ||

श्रि॒ये । पष
ू॑ न ् । इ॒ष॒ क
ु ृ ता॑ऽइव । दे॒ वा । नास॑त्या । व॒ ह॒तुम ् । स॒ र्यायाः॑
ू । व॒ च्यन्ते॑ । वाम ् । क॒ कु॒हाः । अ॒ प ्ऽसु । जा॒ताः । य॒ गा
ु
। ज॒ र्णाऽइ॑
ू व । वरु॑ णस्य । भूरेः॑ ॥

śriye | pāūṣan | iṣukṛtāiva | devā | nāsatyā | vahatum | sūryāyāḥ | vacyante | vām | kakuhāḥ | ap-su | jātāḥ |
yugā | jūrṇāiva | varuṇasya | bhūreḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मे सा वां॑ माध्वी रा॒तिर॑ स्त॒ ु स्तोमं॑ हिनोतं मा॒न्यस्य॑ का॒रोः । अन॒ ु यद्वां॑ श्रव॒ स्या॑ सद
ु ानू स॒ वीर्या
ु ॑य
चर्ष॒ णयो॒ मद॑ न्ति ॥

अस्मे सा वां माध्वी रातिरस्तु स्तोमं हिनोतं मान्यस्य कारोः । अनु यद्वां श्रवस्या सुदानू सुवीर्याय चर्षणयो मदन्ति ॥

asme sā vām mādhvī rātir astu stomaṁ hinotam mānyasya kāroḥ | anu yad vāṁ śravasyā sudānū suvīryāya
carṣaṇayo madanti ||

अ॒ स्मे इति॑ । सा । वा॒म ् । मा॒ध्वी॒ इति॑ । रा॒तिः । अ॒ स्त॒ ु । स्तोम॑म ् । हि॒नो॒त॒म ् । मा॒न्यस्य॑ । का॒रोः । अनु॑ । यत ् । वा॒म ् ।
श्र॒व॒स्या॑ । स॒ दा॒
ु न॒ ू इति॑ सुऽदानू । स॒ ऽवीर्या
ु ॑ । च॒ र्ष॒ णयः॑ । मद॑ न्ति ॥
य

asme iti | sā | vām | mādhvī iti | rātiḥ | astu | stomam | hinotam | mānyasya | kāroḥ | anu | yat | vām | śravasyā
| sudānūitisu-dānū | su-vīryāya | carṣaṇayaḥ | madanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
ए॒ ष वां॒ स्तोमो॑ अश्विनावकारि॒ मानेभिर्मघवाना सव
ृ । या॒तं व॒ र्तिस्तन॑याय॒ त्मने॑ चा॒गस्त्ये॑
नासत्या॒ मद॑ न्ता ॥

एष वां स्तोमो अश्विनावकारि मानेभिर्मघवाना सुवक्ति
ृ । यातं वर्तिस्तनयाय त्मने चागस्त्ये नासत्या मदन्ता ॥

eṣa vāṁ stomo aśvināv akāri mānebhir maghavānā suvṛkti | yātaṁ vartis tanayāya tmane cāgastye nāsatyā
madantā ||

॑
ए॒ षः । वा॒म ् । स्तोमः॑ । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ का॒रि॒ । मानेभिः । म॒ घ॒ ऽवा॒ना॒ । स॒ ऽव
ृ । या॒तम ् । व॒ र्तिः । तन॑याय । त्मने॑ । च॒ ।
अ॒ गस्त्ये॑ । ना॒स॒त्या॒ । मद॑ न्ता ॥

eṣaḥ | vām | stomaḥ | aśvinau | akāri | mānebhiḥ | magha-vānā | su-vṛkti | yātam | vartiḥ | tanayāya | tmane |
ca | agastye | nāsatyā | madantā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ द्यामे॒ षं
अता॑रिष्म॒ तम॑सस्पा॒रम॒ स्य प्रति॑ वां॒ स्तोमो॑ अश्विनावधायि । एह या॑तं प॒ थिभि॑र्दे व॒ यानैर्वि॒

अतारिष्म तमसस्पारमस्य प्रति वां स्तोमो अश्विनावधायि । एह यातं पथिभिर्देवयानैर्विद्यामेषं वज

atāriṣma tamasas pāram asya prati vāṁ stomo aśvināv adhāyi | eha yātam pathibhir devayānair

अता॑रिष्म । तम॑सः । पा॒रम ् । अ॒ स्य । प्रति॑ । वा॒म ् । स्तोमः॑ । अ॒ श्वि॒ नौ॒ । अ॒ धा॒यि॒ । आ । इ॒ह । या॒त॒म ् । प॒ थिऽभिः॑ ।
दे॒ व॒ऽयानैः॑ । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

atāriṣma | tamasaḥ | pāram | asya | prati | vām | stomaḥ | aśvinau | adhāyi | ā | iha | yātam | pathi-bhiḥ | deva-
yānaiḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ू ॑ कत॒ राप॑रा॒योः क॒ था जा॒ते क॑वय॒ : को वि वेद
क॒ त॒ रा पर्वा ॑ । विश्वं॒ त्मना॑ बिभत
ृ ो॒ यद्ध॒ नाम॒ वि व॑र्तेते॒
॑ ॥
अह॑ नी च॒ क्रियेव

कतरा पूर्वा कतरापरायोः कथा जाते कवयः को वि वेद । विश्वं त्मना बिभत
ृ ो यद्ध नाम वि वर्तेते अहनी चक्रियेव ॥

katarā pūrvā katarāparāyoḥ kathā jāte kavayaḥ ko vi veda | viśvaṁ tmanā bibhṛto yad dha nāma vi vartete
ahanī cakriyeva ||

क॒ त॒रा । पूर्वा॑ । क॒ त॒रा । अप॑रा । अ॒ योः । क॒ था । जा॒ते इति॑ । क॒ व॒ यः॒ । कः । वि । वे॒द॒ । विश्व॑म ् । त्मना॑ । बि॒ भ॒ तः॒
ृ । यत ् ।
ह॒ । नाम॑ । वि । व॒ र्ते॒त॒ े । अह॑नी॒ इति॑ । च॒ क्रिया॑ऽइव ॥

katarā | pūrvā | katarā | aparā | ayoḥ | kathā | jāte iti | kavayaḥ | kaḥ | vi | veda | viśvam | tmanā | bibhṛtaḥ |
yat | ha | nāma | vi | vartete | ahanī iti | cakriyāiva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

भरि ॑ पदी॑ दधाते । नित्यं॒ न स॒ न
ू ॒ं द्वे अच॑रन्ती॒ चर॑ न्तं प॒ द्वन्तं॒ गर्भम॒ ू ंु पि॒ त्रोरु॒पस्थे॒ द्यावा॒ रक्ष॑तं
पथि
ृ वी नो॒ अभ्वा॑त ् ॥

भूरिं द्वे अचरन्ती चरन्तं पद्वन्तं गर्भमपदी दधाते । नित्यं न सूनुं पित्रोरुपस्थे द्यावा रक्षतं पथि
ृ वी नो अभ्वात ् ॥

bhūriṁ dve acarantī carantam padvantaṁ garbham apadī dadhāte | nityaṁ na sūnum pitror upasthe dyāvā
rakṣatam pṛthivī no abhvāt ||

भूरि॑ । द्वे इति॑ । अच॑रन्ती॒ इति॑ । चर॑ न्तम ् । प॒ त ्ऽवन्तम ् । गर्भम ॑ ् । अ॒ पदी॒ इति॑ । द॒ धा॒त॒ े इति॑ । नित्य॑म ् । न । स॒ न
ू ुम ् ।
पि॒ त्रोः । उ॒ पऽस्थे॑ । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ । नः॒ । अभ्वा॑त ् ॥

bhūri | dve iti | acarantī iti | carantam | pat-vantam | garbham | apadī iti | dadhāteiti | nityam | na | sūnum |
pitroḥ | upa-sthe | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

अ॒ ने॒ हो दा॒त्रमदि॑ तेरन॒ र्वं हु॒वे स्व॑र्वदव॒ धं नम॑स्वत ् । तद्रो॑दसी जनयतं जरि॒त्रे द्यावा॒ रक्ष॑तं पथि
ृ वी नो॒
अभ्वा॑त ् ॥

अनेहो दात्रमदितेरनर्वं हुवे स्वर्वदवधं नमस्वत ् । तद्रोदसी जनयतं जरित्रे द्यावा रक्षतं पथि

aneho dātram aditer anarvaṁ huve svarvad avadhaṁ namasvat | tad rodasī janayataṁ jaritre dyāvā

अ॒ ने॒हः । दा॒त्रम ् । अदि॑ तेः । अ॒ न॒र्वम ् । हु॒वे । स्वः॑ऽवत ् । अ॒ व॒ धम ् । नम॑स्वत ् । तत ् । रो॒द॒सी॒ इति॑ । ज॒ न॒ य॒त॒म ् । ज॒ रि॒त्रे ।
द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒

anehaḥ | dātram | aditeḥ | anarvam | huve | svaḥ-vat | avadham | namasvat | tat | rodasī iti | janayatam | jaritre
| dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

अत॑प्यमाने॒ अव॒ साव॑न्ती॒ अनु॑ ष्याम॒ रोद॑ सी दे॒ वपुत्र
॑ े । उ॒ भे दे॒ वाना॑म॒ भये ॑ रह्नां॒ द्यावा॒ रक्ष॑तं पथि
ु भि॒ ृ वी
नो॒ अभ्वा॑त ् ॥

अतप्यमाने अवसावन्ती अनु ष्याम रोदसी दे वपुत्रे । उभे दे वानामुभयेभिरह्नां द्यावा रक्षतं पथि

atapyamāne avasāvantī anu ṣyāma rodasī devaputre | ubhe devānām ubhayebhir ahnāṁ dyāvā rakṣatam
pṛthivī no abhvāt ||

अत॑प्यमाने॒ इति॑ । अव॑सा । अव॑न्ती॒ इति॑ । अनु॑ । स्या॒म॒ । रोद॑ सी॒ इति॑ । दे॒ वपत्र
ु॑ े॒ इति॑ दे॒ वऽपत्र
ु॑ े । उ॒ भे इति॑ । दे॒ वाना॑म ् ।
॑
उ॒ भयेभिः । अह्ना॑म ् । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒

atapyamāne | avasā | avantī | iti | anu | syāma | rodasī iti | devaputreitideva-putre | ubhe iti | devānām |
ubhayebhiḥ | ahnām | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ु ॒ ती सम॑न्ते॒ स्वसा॑रा जा॒मी पि॒ त्रोरु॒पस्थे॑ । अ॒ भि॒ जिघ्र॑न्ती॒ भव
सं॒ गच्छ॑ माने यव ु न
॑ स्य॒ नाभिं॒ द्यावा॒
रक्ष॑तं पथि

संगच्छमाने युवती समन्ते स्वसारा जामी पित्रोरुपस्थे । अभिजिघ्रन्ती भुवनस्य नाभिं द्यावा रक्षतं पथि
ृ वी नो
अभ्वात ् ॥

saṁgacchamāne yuvatī samante svasārā jāmī pitror upasthe | abhijighrantī bhuvanasya nābhiṁ dyāvā

ु ती इति॑ । सम॑न्ते॒ इति॒ सम ्ऽअ॑न्ते । स्वसा॑रा । जा॒मी इति॑ । पि॒ त्रोः । उ॒ पऽस्थे॑ ।
स॒ ङ्गच्छ॑ माने॒ इति॑ स॒ म ्ऽगच्छ॑ माने । य॒ व॒
अ॒ भि॒ जिघ्र॑न्ती॒ इत्य॑भि॒ऽजिघ्र॑न्ती । भव
ु न
॑ स्य । नाभि॑म ् । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒

saṅgacchamāneitisam-gacchamāne | yuvatī | iti | samanteitisam-ante | svasārā | jāmī iti | pitro ḥ | upa-sthe |
abhijighrantī ity abhi-jighrantī | bhuvanasya | nābhim | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ृ ं॑ स॒ प्रती
उ॒ र्वी सद्म॑नी बहृ ॒ ती ऋ॒तेन॑ हु॒वे दे॒ वाना॒मव॑सा॒ जनि॑त्री । द॒ धाते॒ ये अ॒ मत ु ॑के॒ द्यावा॒ रक्ष॑तं पथि
ृ वी
नो॒ अभ्वा॑त ् ॥

उर्वी सद्मनी बह
ृ ती ऋतेन हुवे दे वानामवसा जनित्री । दधाते ये अमत
ृ ं सुप्रतीके द्यावा रक्षतं पथि

urvī sadmanī bṛhatī ṛtena huve devānām avasā janitrī | dadhāte ye amṛtaṁ supratīke dyāvā rakṣatam pṛthivī
no abhvāt ||

उ॒ र्वी इति॑ । सद्म॑नी॒ इति॑ । ब॒ ह ृ ॒ ती इति॑ । ऋ॒तेन॑ । हु॒वे । दे॒ वाना॑म ् । अव॑सा । जनि॑त्री॒ इति॑ । द॒ धाते॑ । ये । अ॒ मत
ृ म
॑ ्।
स॒ प्रती
ु ॑ के॒ इति॑ स॒ ऽप्रती
ु ॑ के । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒

urvī iti | sadmanī iti | bṛhatī iti | ṛtena | huve | devānām | avasā | janitrī iti | dadhāte | ye | am ṛtam | supratīke
itisu-pratīke | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

उ॒ र्वी प॒ थ्वी
ृ ब॑हु॒ले द॒ रेू अन्
॑ ते॒ उप॑ ब्रव ु ॑ स॒ प्रत
ु ॒ े नम॑सा य॒ ज्ञे अ॒ स्मिन ् । द॒ धाते॒ ये स॒ भगे ु र्ती
ू॑ ॒ द्यावा॒ रक्ष॑तं
पथिृ वी नो॒ अभ्वा॑त ् ॥

उर्वी पथ्
ृ वी बहुले दरू े अन्ते उप ब्रुवे नमसा यज्ञे अस्मिन ् । दधाते ये सुभगे सुप्रतूर्ती द्यावा रक्षतं पथि

urvī pṛthvī bahule dūreante upa bruve namasā yajñe asmin | dadhāte ye subhage supratūrtī dyāvā rakṣatam
pṛthivī no abhvāt ||

उ॒ र्वी इति॑ । प॒ थ्वी
ृ इति॑ । ब॒ हु॒ले इति॑ । द॒ रेू अन्
॑ ते॒ इति॑ द॒ रेू ऽअ॑न्ते । उप॑ । ब्र॒ वे
ु ॒ । नम॑सा । य॒ ज्ञे । अ॒ स्मिन ् । द॒ धाते॒ इति॑ । ये
इति॑ । स॒ भगे॒
ु इति॑ स॒ ऽभगे
ु ॑ । स॒ प्रत
ु र्ती
ू॑ ॒ इति॑ स॒ ऽप्रत
ु र्ती
ू॑ । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒ ृ वी॒ इति॑ । नः॒ । अभ ्

urvī iti | pṛthvī iti | bahuleiti | dūreanteitidūre--ante | upa | bruve | namasā | yajñe | asmin | dadhāteiti | ye iti |
subhageitisu-bhage | supratūrtī itisu-pratūrtī | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī it | niḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

॑ अव॒ यान॑मेषां॒ द्यावा॒
दे॒ वान्वा॒ यच्च॑कृ॒मा कच्चि॒ दाग॒ : सखा॑यं वा॒ सद॒ मिज्जास्प॑ति ं वा । इ॒यं धीर्भूया
रक्ष॑तं पथि

दे वान्वा यच्चकृमा कच्चिदागः सखायं वा सदमिज्जास्पतिं वा । इयं धीर्भूया अवयानमेषां द्यावा रक्षतं पथि
ृ वी नो
अभ्वात ् ॥

devān vā yac cakṛmā kac cid āgaḥ sakhāyaṁ vā sadam ij jāspatiṁ vā | iyaṁ dhīr bhūyā avayānam eṣāṁ
dyāvā rakṣatam pṛthivī no abhvāt ||

दे॒ वान ् । वा॒ । यत ् । च॒ कृ॒म । कत ् । चि॒ त ् । आगः॑ । सखा॑यम ् । वा॒ । सद॑ म ् । इत ् । जाःऽप॑तिम ् । वा॒ । इ॒यम ् । धीः । भ॒ याः॒
ू
। अ॒ व॒ ऽयान॑म ् । एषा॑म ् । द्यावा॑ । रक्ष॑तम ् । प॒ थि॒

devān | vā | yat | cakṛma | kat | cit | āgaḥ | sakhāyam | vā | sadam | it | jāḥ-patim | vā | iyam | dhīḥ | bhūyāḥ |
ava-yānam | eṣām | dyāvā | rakṣatam | pṛthivī iti | naḥ | abhvāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

उ॒ भा शंसा॒ नर्या॒ माम॑विष्टाम॒ भे
ु माम॒ ती
ू अव॑सा सचेताम ् । भरि
ू ॑ चिद॒ र्यः स॒ दास्त॑
ु राये॒षा मद॑ न्त
इषयेम दे वाः ॥

उभा शंसा नर्या मामविष्टामुभे मामूती अवसा सचेताम ् । भूरि चिदर्यः सुदास्तरायेषा मदन्त इषयेम दे वाः ॥

ubhā śaṁsā naryā mām aviṣṭām ubhe mām ūtī avasā sacetām | bhūri cid aryaḥ sudāstarāyeṣā madanta
iṣayema devāḥ ||

उ॒ भा । शंसा॑ । नर्या॑ । माम ् । अ॒ वि॒ ष्टा॒म ् । उ॒ भे इति॑ । माम ् । ऊ॒ ती इति॑ । अव॑सा । स॒ चे॒ ता॒म ् । भूरि॑ । चि॒ त ् । अ॒ र्यः ।
स॒ दाःऽत॑
ु राय । इ॒षा । मद॑ न्तः । इ॒ष॒य॒ ेम॒ । दे॒ वाः॒ ॥

ubhā | śaṃsā | naryā | mām | aviṣṭām | ubhe iti | mām | ūtī iti | avasā | sacetām | bhūri | cit | arya ḥ | sudāḥ-
tarāya | iṣā | madantaḥ | iṣayema | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

ऋ॒तं दि॒ वे तद॑ वोचं पथि ॑ े॒ धाः । पा॒ताम॑व॒द्याद्दु॑रि॒ताद॒ भीके॑ पि॒ ता मा॒ता च॑
ृ ॒ व्या अ॑भिश्रा॒वाय॑ प्रथ॒ मं सुम
रक्षता॒मवो॑भिः ॥

ऋतं दिवे तदवोचं पथि
ृ व्या अभिश्रावाय प्रथमं सुमेधाः । पातामवद्याद्दुरितादभीके पिता माता च रक्षतामवोभिः ॥

ṛtaṁ dive tad avocam pṛthivyā abhiśrāvāya prathamaṁ sumedhāḥ | pātām avadyād duritād abhīke pitā
mātā ca rakṣatām avobhiḥ ||

ऋ॒तम ् । दि॒ वे । तत ् । अ॒ वो॒च॒म ् । प॒ थि॒
ृ व्यै । अ॒ भि॒ ऽश्रा॒वाय॑ । प्र॒ थ॒मम ् । स॒ ऽमे॒
ु धाः । पा॒ताम ् । अ॒ व॒ द्यात ् । दःु ॒ऽइ॒तात ् ।
अ॒ भीक॑े । पि॒ ता । मा॒ता । च॒ । र॒क्ष॒ता॒म ् । अवः॑ऽभिः ॥

ṛtam | dive | tat | avocam | pṛthivyai | abhi-śrāvāya | prathamam | su-medhāḥ | pātām | avadyāt | duḥ-itāt |
abhīke | pitā | mātā | ca | rakṣatām | avaḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ
THE MANTRA

इ॒दं द्या॑वापथि
ृ वी स॒ त्यम॑स्त॒ ु पित॒ र्मात॒ र्यदि॒ होप॑ब्र॒ वे
ु वा॑म ् । भ॒ तं ृ ॑
ू दे॒ वाना॑मव॒ मे अवो॑भिर्वि॒ द्यामे॒ षं व॒ जनं
जी॒रदा॑नम
ु ्॥

इदं द्यावापथि
ृ वी सत्यमस्तु पितर्मातर्यदिहोपब्रुवे वाम ् । भूतं दे वानामवमे अवोभिर्विद्यामेषं वज

idaṁ dyāvāpṛthivī satyam astu pitar mātar yad ihopabruve vām | bhūtaṁ devānām avame avobhir

इ॒दम ् । द्या॒वा॒प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ । स॒ त्यम ् । अ॒ स्त॒ ु । पितः॑ । मातः॑ । यत ् । इ॒ह । उ॒ प॒ऽब्र॒ वे
ु । वा॒म ् । भ॒ तम
ू ् । दे॒ वाना॑म ् । अ॒ व॒ मे
इति॑ । अवः॑ऽभिर् । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

idam | dyāvāpṛthivī iti | satyam | astu | pitaḥ | mātaḥ | yat | iha | upa-bruve | vām | bhūtam | devānām | avame
iti | avaḥ-bhir | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ न॒ इळा॑भिर्वि॒ दथे॑ सश
ु ॒ स्ति वि॒ श्वान॑रः सवि॒ ता दे॒ व ए॑तु । अपि॒ यथा॑ यव
ु ानो॒ मत्स॑था नो॒ विश्वं॒
जग॑दभिपि॒ त्वे म॑नी॒षा ॥

आ न इळाभिर्विदथे सुशस्ति विश्वानरः सविता दे व एतु । अपि यथा युवानो मत्सथा नो विश्वं जगदभिपित्वे मनीषा ॥

ā na iḻābhir vidathe suśasti viśvānaraḥ savitā deva etu | api yathā yuvāno matsathā no viśvaṁ jagad
abhipitve manīṣā ||

आ । नः॒ । इळा॑भिः । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽश॒ ु स्ति । वि॒ श्वान॑रः । स॒ वि॒ ता । दे॒ वः । ए॒ त॒ ु । अपि॑ । यथा॑ । य॒ वा॒
ु नः॒ । मत्स॑थ । नः॒ ।
विश्व॑म ् । जग॑त ् । अ॒ भि॒ ऽपि॒ त्वे । म॒ नी॒षा ॥

ā | naḥ | iḷābhiḥ | vidathe | su-śasti | viśvānaraḥ | savitā | devaḥ | etu | api | yathā | yuvānaḥ | matsatha | naḥ |
viśvam | jagat | abhi-pitve | manīṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ॒ न्यथा॑ नो॒ विश्वे॑ व॒ धास॒
आ नो॒ विश्व॒ आस्क्रा॑ गमन्तु दे॒ वा मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा वरु॑ णः स॒ जोषा॑: । भव ृ :
कर॑ न्त्स॒ षाहा॑
ु विथ॒ रंु न शव॑: ॥

आ नो विश्व आस्क्रा गमन्तु दे वा मित्रो अर्यमा वरुणः सजोषाः । भुवन्यथा नो विश्वे वध
ृ ासः करन्त्सुषाहा विथुरं न
शवः ॥

ā no viśva āskrā gamantu devā mitro aryamā varuṇaḥ sajoṣāḥ | bhuvan yathā no viśve vṛdhāsaḥ karan
suṣāhā vithuraṁ na śavaḥ ||

आ । नः॒ । विश्वे॑ । आस्क्राः॑ । ग॒ म॒ न्त॒ ु । दे॒ वाः । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । वरु॑ णः । स॒ ऽजोषाः॑ । भुवन
॑ ् । यथा॑ । नः॒ । विश्वे॑ ।
व॒ धासः॑
ृ । कर॑ न ् । स॒ ऽसहा॑
ु । वि॒ थ॒ रम
ु ् । न । शवः॑ ॥

ā | naḥ | viśve | āskrāḥ | gamantu | devāḥ | mitraḥ | aryamā | varuṇaḥ | sa-joṣāḥ | bhuvan | yathā | naḥ | viśve
| vṛdhāsaḥ | karan | su-sahā | vithuram | na | śavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रेष्ठं॑ वो॒ अति॑थि ं गण
ृ ीषे॒ऽग्निं श॒ स्तिभि॑स्त॒ र्वणि॑
ु : स॒ जोषा॑: । अस॒ द्यथा॑ नो॒ वरु॑ णः सक
ु ी॒र्तिरिष॑श्च
पर्षदरिग॒ र्तः
ू स॒ रिः
ू ॥

प्रेष्ठं वो अतिथिं गण
ृ ीषेऽग्निं शस्तिभिस्तुर्वणिः सजोषाः । असद्यथा नो वरुणः सुकीर्तिरिषश्च पर्षदरिगूर्तः सूरिः ॥

preṣṭhaṁ vo atithiṁ gṛṇīṣe 'gniṁ śastibhis turvaṇiḥ sajoṣāḥ | asad yathā no varuṇaḥ sukīrtir iṣaś ca parṣad
arigūrtaḥ sūriḥ ||

प्रेष्ठ॑ म ् । वः॒ । अति॑थिम ् । ग॒ णी॒ ृ ष॒ े । अ॒ ग्निम ् । श॒ स्तिऽभिः॑ । त॒ र्वणिः॑
ु । स॒ ऽजोषाः॑ । अस॑त ् । यथा॑ । नः॒ । वरु॑ णः ।
स॒ ुऽकी॒र्तिः । इषः॑ । च॒ । प॒ र्ष॒त ् । अ॒ रि॒ऽग॒ र्तः
ू । स॒ ूरिः ॥

preṣṭham | vaḥ | atithim | gṛṇīṣe | agnim | śasti-bhiḥ | turvaṇiḥ | sa-joṣāḥ | asat | yathā | naḥ | varuṇaḥ | su-
kīrtiḥ | iṣaḥ | ca | parṣat | ari-gūrtaḥ | sūriḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ व॒ एषे॒ नम॑सा जिगी॒षोषासा॒नक्ता॑ स॒ द
ु घ ॑ धे॒ नःु । स॒ मा॒ने अह॑ न्वि॒मिमा॑नो अ॒ र्कं विषुरू
ु ेव ॑ पे॒ पय॑सि॒
सस्मि॒ न्नध
ू न
॑ ्॥

उप व एषे नमसा जिगीषोषासानक्ता सुदघ
ु ेव धेनुः । समाने अहन्विमिमानो अर्कं विषुरूपे पयसि सस्मिन्नूधन ् ॥

upa va eṣe namasā jigīṣoṣāsānaktā sudugheva dhenuḥ | samāne ahan vimimāno arkaṁ viṣurūpe payasi
sasminn ūdhan ||

उप॑ । वः॒ । आ । इ॒ष॒ े । नम॑सा । जि॒ गी॒षा । उ॒ षसा॒नक्ता॑ । स॒ द
ु घ
ु ा॑ऽइव । धे॒ नुः । स॒ मा॒ने । अह॑ न ् । वि॒ ऽमिमा॑नः । अ॒ र्क म ् ।
विषऽु॑ रूपे । पय॑सि । सस्मि॑न ् । ऊध॑न ् ॥

upa | vaḥ | ā | iṣe | namasā | jigīṣā | uṣasānaktā | sudughāiva | dhenuḥ | samāne | ahan | vi-mimānaḥ | arkam |
viṣu-rūpe | payasi | sasmin | ūdhan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ी॑व वेति॒ सिन्धु॑: । येन॒ नपा॑तम॒ पां ज॒ नाम॑
उ॒ त नोऽहि॑ र्बु॒ध्न्यो॒३॒॒॑॑ मय॑स्क॒ : शिश॒ ंु न पि॒ प्यष ु मनो॒जव
ु ो॒
वष ृ ण
॑ ो॒ यं वह॑ न्ति ॥

उत नोऽहिर्बुध्न्यो मयस्कः शिशुं न पिप्युषीव वेति सिन्धुः । येन नपातमपां जुनाम मनोजुवो वष
ृ णो यं वहन्ति ॥

uta no 'hir budhnyo mayas kaḥ śiśuṁ na pipyuṣīva veti sindhuḥ | yena napātam apāṁ junāma manojuvo
vṛṣaṇo yaṁ vahanti ||

उ॒ त । नः॒ । अहिः॑ । ब॒ ध्न्यः॑
ु ु॑ ् । न । पि॒ प्युषी॑ऽइव । वे॒ति॒ । सिन्धुः॑ । येन॑ । नपा॑तम ् । अ॒ पाम ्
। मयः॑ । क॒ रिति॑ कः । शिशम
। ज॒ नाम॑
ु । म॒ नः॒ऽजुवः॑ । वष
ृ ण
॑ ः । यम ् । वह॑न्ति ॥

uta | naḥ | ahiḥ | budhnyaḥ | mayaḥ | karitikaḥ | śiśum | na | pipyuṣī-iva | vet i | sindhuḥ | yena | napātam |
apām | junāma | manaḥ-juvaḥ | vṛṣaṇaḥ | yam | vahanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त न॑ ईं॒ त्वष्टा ग॒ न्त्वच्छा॒ स्मत्स॒ रिभि॑
ू रभिपि॒ त्वे स॒ जोषा॑: । आ वत्र
॑ृ ह॒ े न्द्र॑ श्चर्षणि॒ प्रास्त॒ विष्ट॑
ु मो न॒ रां
न॑ इ॒ह ग॑म्याः ॥

उत न ईं त्वष्टा गन्त्वच्छा स्मत्सूरिभिरभिपित्वे सजोषाः । आ वत्र
ृ हे न्द्रश्चर्षणिप्रास्तुविष्टमो नरां न इह गम्याः ॥

uta na īṁ tvaṣṭā gantv acchā smat sūribhir abhipitve sajoṣāḥ | ā vṛtrahendraś carṣaṇiprās tuviṣṭamo narāṁ
na iha gamyāḥ ||

उ॒ त । नः॒ । ई॒म ् । त्वष्टा॑ । आ । ग॒ न्त॒ ु । अच्छ॑ । स्मत ् । स॒ रिऽभिः॑
ू । अ॒ भि॒ ऽपि॒ त्वे । स॒ ऽजोषाः॑ । आ । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । इन्द्रः॑ ।
च॒ र्ष॒ णि॒ऽप्राः । त॒ विःऽत॑
ु मः । न॒ राम ् । नः॒ । इ॒ह । ग॑म्याः ॥

uta | naḥ | īm | tvaṣṭā | ā | gantu | accha | smat | sūri-bhiḥ | abhi-pitve | sa-joṣāḥ | ā | vṛtra-hā | indraḥ |
carṣaṇi-prāḥ | tuviḥ-tamaḥ | narām | naḥ | iha | gamyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त न॑ ईं म॒ तयोऽश्व॑योगा॒: शिश॒ ंु न गाव॒ स्तरु॑ णं रिहन्ति । तमीं॒ गिरो॒ जन॑यो॒ न पत्नी॑: सरु भि
॒ ष्ट॑ मं
न॒ रां न॑सन्त ॥

उत न ईं मतयोऽश्वयोगाः शिशुं न गावस्तरुणं रिहन्ति । तमीं गिरो जनयो न पत्नीः सुरभिष्टमं नरां नसन्त ॥

uta na īm matayo 'śvayogāḥ śiśuṁ na gāvas taruṇaṁ rihanti | tam īṁ giro janayo na patnīḥ surabhiṣṭamaṁ
narāṁ nasanta ||

उ॒ त । नः॒ । ई॒म ् । म॒ तयः॑ । अश्व॑ऽयोगाः । शिशम
ु॑ ् । न । गावः॑ । तरु॑ णम ् । रि॒ह॒न्ति॒ । तम ् । ई॒म ् । गिरः॑ । जन॑यः । न ।
पत्नीः॑ । स॒ र॒ु भिःऽत॑मम ् । न॒ राम ् । न॒ स॒न्त॒ ॥

uta | naḥ | īm | matayaḥ | aśva-yogāḥ | śiśum | na | gāvaḥ | taruṇam | rihanti | tam | īm | giraḥ | janayaḥ | na |
patnīḥ | surabhiḥ-tamam | narām | nasanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त न॑ ईं म॒ रुतो॑ व॒ द्धसे
ृ ना॒॑ : स्मद्रोद॑ सी॒ सम॑नसः सदन्तु । पष
ृ द
॑ श्वासो॒ऽवन॑यो॒ न रथा॑ रि॒शाद॑ सो
मित्रय
॒ ज
ु ो॒ न दे॒ वाः ॥

उत न ईं मरुतो वद्ध
ृ सेनाः स्मद्रोदसी समनसः सदन्तु । पष
ृ दश्वासोऽवनयो न रथा रिशादसो मित्रयुजो न दे वाः ॥

uta na īm maruto vṛddhasenāḥ smad rodasī samanasaḥ sadantu | pṛṣadaśvāso 'vanayo na rathā riśādaso
mitrayujo na devāḥ ||

उ॒ त । नः॒ । ई॒म ् । म॒ रुतः॑ । व॒ द्धऽसे
ृ ॑
नाः॒ । स्मत ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । सऽम॑नसः । स॒ द॒ न्त॒ ु । पष
ृ त
॑ ्ऽअश्वासः । वन॑यः । न । रथाः॑
। रि॒शाद॑ सः । मि॒ त्रऽ॒ युजः॑ । न । दे॒ वाः ॥

uta | naḥ | īm | marutaḥ | vṛddha-senāḥ | smat | rodasī iti | sa-manasaḥ | sadantu | pṛṣat-aśvāsaḥ | vanayaḥ |
na | rathāḥ | riśādasaḥ | mitra-yujaḥ | na | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र नु यदे॑ षां महि॒ना चि॑कि॒त्रे प्र युञ्
॑ जते प्र॒ यज
ु ॒ स्ते सुव
॑ ॒ क्ति
ृ । अध॒ यदे॑ षां स॒ दिने
ु ॒ न शरु॒र्विश्व॒ मेरि॑णं
प्रष
ु ा॒यन्त॒ सेना॑: ॥

प्र नु यदे षां महिना चिकित्रे प्र युञ्जते प्रयुजस्ते सुवक्ति
ृ । अध यदे षां सुदिने न शरुर्विश्वमेरिणं प्रुषायन्त सेनाः ॥

pra nu yad eṣām mahinā cikitre pra yuñjate prayujas te suvṛkti | adha yad eṣāṁ sudine na śarur viśvam
eriṇam pruṣāyanta senāḥ ||

प्र । नु । यत ् । ए॒ षा॒म ् । म॒ हि॒ना । चि॒ कि॒ त्रे । प्र । य॒ ञ्ज॒
ु ते॒ । प्र॒ ऽयुजः॑ । ते । स॒ ऽव
ृ । अध॑ । यत ् । ए॒ षा॒म ् । स॒ ऽदिने
ु ॑।न।
शरुः॑ । विश्व॑म ् । आ । इरि॑ णम ् । प्र॒ षा॒
ु यन्त॑ । सेनाः॑ ॥

pra | nu | yat | eṣām | mahinā | cikitre | pra | yuñjate | pra-yujaḥ | te | su-vṛkti | adha | yat | eṣām | su-dine | na |
śaruḥ | viśvam | ā | iriṇam | pruṣāyanta | senāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रो अ॒ श्विना॒वव॑से कृणध्
ु वं॒ प्र प॒ षणं॒
ू स्वत॑वसो॒ हि सन्ति॑ । अ॒ द्वे॒षो विष्ण॒ र्वात॑
ु ऋभ॒ क्षा
ु अच्छा॑ स॒ म्नाय॑
ु
ववत
ृ ीय दे॒ वान ् ॥

प्रो अश्विनाववसे कृणुध्वं प्र पूषणं स्वतवसो हि सन्ति । अद्वेषो विष्णुर्वात ऋभुक्षा अच्छा सुम्नाय ववत
ृ ीय दे वान ् ॥

pro aśvināv avase kṛṇudhvam pra pūṣaṇaṁ svatavaso hi santi | adveṣo viṣṇur vāta ṛbhukṣā acchā sumnāya
vavṛtīya devān ||

प्रो इति॑ । अ॒ श्विनौ॑ । अव॑से । कृ॒ण॒ ध्व॒
ु म ् । प्र । प॒ षण॑
ू म ् । स्वत॑वसः । हि । सन्ति॑ । अ॒ द्वे॒षः । विष्णुः॑ । वातः॑ । ऋ॒भ॒ क्षाः
ु ।
अच्छ॑ । स॒ म्नाय॑
ु । व॒ व॒ ती॒
ृ य॒ । दे॒ वान ् ॥

pro iti | aśvinau | avase | kṛṇudhvam | pra | pūṣaṇam | svatavasaḥ | hi | santi | adveṣaḥ | viṣṇuḥ | vātaḥ |
ṛbhukṣāḥ | accha | sumnāya | vavṛtīya | devān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒यं सा वो॑ अ॒ स्मे दीधि॑तिर्यजत्रा अपि॒ प्राणी॑ च॒ सद॑ नी च भय
ू ाः । नि या दे॒ वेष॒ ु यत॑ते वस॒ य
ू र्वि
ु ॒ द्यामे॒ षं

इयं सा वो अस्मे दीधितिर्यजत्रा अपिप्राणी च सदनी च भूयाः । नि या दे वेषु यतते वसूयुर्विद्यामेषं वज

iyaṁ sā vo asme dīdhitir yajatrā apiprāṇī ca sadanī ca bhūyāḥ | ni yā deveṣu yatate vasūyur vidyāmeṣaṁ

इ॒यम ् । सा । वः॒ । अ॒ स्मे इति॑ । दीधि॑तिः । य॒ ज॒त्राः॒ । अ॒ पि॒ ऽप्राणी॑ । च॒ । सद॑ नी । च॒ । भ॒ याः॒
ू । नि । या । दे॒ वेषु॑ । यत॑ते ।
व॒ स॒ ुऽयुः । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

iyam | sā | vaḥ | asme iti | dīdhitiḥ | yajatrāḥ | api-prāṇī | ca | sadanī | ca | bhūyāḥ | ni | yā | deveṣu | yatate |
vasu-yuḥ | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ओषधयः
THE MANTRA

पि॒ तंु नु स्तो॑षं म॒ हो ध॒ र्माणं॒ तवि॑षीम ् । यस्य॑ त्रित
॒ ो व्योज॑सा व॒ त्रं
ृ विप॑र्वम॒ र्दय॑त ् ॥

पितुं नु स्तोषं महो धर्माणं तविषीम ् । यस्य त्रितो व्योजसा वत्र
ृ ं विपर्वमर्दयत ् ॥

pituṁ nu stoṣam maho dharmāṇaṁ taviṣīm | yasya trito vy ojasā vṛtraṁ viparvam ardayat ||

पि॒ तुम ् । नु । स्तो॒ष॒म ् । म॒ हः । ध॒ र्माण॑म ् । तवि॑षीम ् । यस्य॑ । त्रित
॒ ः । वि । ओज॑सा । व॒ त्रम
ृ ् । विऽप॑र्वम ् । अ॒ र्दय॑त ् ॥

pitum | nu | stoṣam | mahaḥ | dharmāṇam | taviṣīm | yasya | tritaḥ | vi | ojasā | vṛtram | vi-parvam | ardayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्वादो॑ पितो॒ मधो॑ पितो व॒ यं त्वा॑ ववम
ृ हे । अ॒ स्माक॑मवि॒ ता भ॑व ॥

स्वादो पितो मधो पितो वयं त्वा ववम
ृ हे । अस्माकमविता भव ॥

svādo pito madho pito vayaṁ tvā vavṛmahe | asmākam avitā bhava ||

स्वादो॒ इति॑ । पितो॒ इति॑ । मधो॒ इति॑ । पि॒ तो॒ इति॑ । व॒ यम ् । त्वा॒ । व॒ व॒ म॒
ृ हे॒ । अ॒ स्माक॑म ् । अ॒ वि॒ ता । भ॒ व॒ ॥

svādo iti | pito iti | madho iti | pito iti | vayam | tvā | vavṛmahe | asmākam | avitā | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॑ नः पित॒ वा च॑र शि॒ वः शि॒ वाभि॑रूति
॒ भि॑: । म॒ यो॒भरु ॑ द्विषे॒ण्यः सखा॑ स॒ शे
ु वो॒ अद्व॑याः ॥

उप नः पितवा चर शिवः शिवाभिरूतिभिः । मयोभुरद्विषेण्यः सखा सुशेवो अद्वयाः ॥

upa naḥ pitav ā cara śivaḥ śivābhir ūtibhiḥ | mayobhur adviṣeṇyaḥ sakhā suśevo advayāḥ ||

उप॑ । नः॒ । पि॒ तो॒ इति॑ । आ । च॒ र॒ । शि॒ वः । शि॒ वाभिः॑ । ऊ॒ तिऽभिः॑ । म॒ यः॒ऽभुः । अ॒ द्वि॒ ष॒ ण्
े यः । सखा॑ । स॒ ुऽशेवः॑ ।
अद्व॑याः ॥

upa | naḥ | pito iti | ā | cara | śivaḥ | śivābhiḥ | ūti-bhiḥ | mayaḥ-bhuḥ | adviṣeṇyaḥ | sakhā | su-śevaḥ |
advayāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तव॒ त्ये पि॑तो॒ रसा॒ रजां॒स्यन॒ ु विष्ठि॑ ताः । दि॒ वि वाता॑ इव श्रि॒ताः ॥

तव त्ये पितो रसा रजांस्यनु विष्ठिताः । दिवि वाता इव श्रिताः ॥

tava tye pito rasā rajāṁsy anu viṣṭhitāḥ | divi vātā iva śritāḥ ||

तव॑ । त्ये । पि॒ तो॒ इति॑ । रसाः॑ । रजां॑सि । अनु॑ । विऽस्थि॑ताः । दि॒ वि । वाताः॑ऽइव । शइ
ृ ॒ ताः ॥

tava | tye | pito iti | rasāḥ | rajāṃsi | anu | vi-sthitāḥ | divi | vātāḥ-iva | śṛitāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तव॒ त्ये पि॑तो॒ दद॑ त॒स्तव॑ स्वादिष्ठ॒ ते पि॑तो । प्र स्वा॒द्मानो॒ रसा॑नां तवि
ु ॒ ग्रीवा॑ इवेरते ॥

तव त्ये पितो ददतस्तव स्वादिष्ठ ते पितो । प्र स्वाद्मानो रसानां तुविग्रीवा इवेरते ॥

tava tye pito dadatas tava svādiṣṭha te pito | pra svādmāno rasānāṁ tuvigrīvā iverate ||

तव॑ । त्ये । पि॒ तो॒ इति॑ । दद॑ तः । तव॑ । स्वा॒दि॒ष्ठ॒ । ते । पि॒ तो॒ इति॑ । प्र । स्वा॒द्मानः॑ । रसा॑नाम ् । त॒ वि॒
ु ग्रीवाः॑ऽइव । ई॒रत
॒ ॒े ॥

tava | tye | pito iti | dadataḥ | tava | svādiṣṭha | te | pito iti | pra | svādmānaḥ | rasānām | tuvigrīvāḥ-iva | īrate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे पि॑तो म॒ हानां॑ दे॒ वानां॒ मनो॑ हि॒तम ् । अका॑रि॒ चारु॑ के॒तन
ु ा॒ तवाहि॒मव॑सावधीत ् ॥

त्वे पितो महानां दे वानां मनो हितम ् । अकारि चारु केतन
ु ा तवाहिमवसावधीत ् ॥

tve pito mahānāṁ devānām mano hitam | akāri cāru ketunā tavāhim avasāvadhīt ||

त्वे । पि॒ तो॒ इति॑ । म॒ हाना॑म ् । दे॒ वाना॑म ् । मनः॑ । हि॒तम ् । अका॑रि । चारु॑ । के॒तन
ु ा॑ । तव॑ । अहि॑म ् । अव॑सा । अ॒ व॒ धी॒त ् ॥

tve | pito iti | mahānām | devānām | manaḥ | hitam | akāri | cāru | ketunā | tava | ahim | avasā | avadhīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
यद॒ दो पि॑तो॒ अज॑गन्वि॒ वस्व॒ पर्वतानाम ् । अत्रा॑ चिन्नो मधो पि॒ तोऽरं॑ भ॒ क्षाय॑ गम्याः ॥

यददो पितो अजगन्विवस्व पर्वतानाम ् । अत्रा चिन्नो मधो पितोऽरं भक्षाय गम्याः ॥

yad ado pito ajagan vivasva parvatānām | atrā cin no madho pito 'ram bhakṣāya gamyāḥ ||

॑
यत ् । अ॒ दः । पि॒ तो॒ इति॑ । अज॑गन ् । वि॒ वस्व॑ । पर्वतानाम ् । अत्र॑ । चि॒ त ् । नः॒ । म॒ धो॒ इति॑ । पि॒ तो॒ इति॑ । अर॑ म ् । भ॒ क्षाय॑
। ग॒ म्याः॒ ॥

yat | adaḥ | pito iti | ajagan | vivasva | parvatānām | atra | cit | naḥ | madho iti | pito iti | aram | bhakṣāya |
gamyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यद॒ पामोष॑धीनां परिं॒शमा॑रिश
॒ ाम॑हे । वाता॑प॒ े पीव॒ इद्भ॑ व ॥

यदपामोषधीनां परिंशमारिशामहे । वातापे पीव इद्भव ॥

yad apām oṣadhīnām pariṁśam āriśāmahe | vātāpe pīva id bhava ||

यत ् । अ॒ पाम ् । ओष॑धीनाम ् । प॒ रि॒श
ं म ् । आ॒ऽरि॒शाम॑हे । वाता॑पे । पीवः॑ । इत ् । भ॒ व॒ ॥

yat | apām | oṣadhīnām | pariṃśam | āriśāmahe | vātāpe | pīvaḥ | it | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यत्ते॑ सोम॒ गवा॑शिरो॒ यवा॑शिरो॒ भजा॑महे । वाता॑प॒ े पीव॒ इद्भ॑ व ॥

यत्ते सोम गवाशिरो यवाशिरो भजामहे । वातापे पीव इद्भव ॥

yat te soma gavāśiro yavāśiro bhajāmahe | vātāpe pīva id bhava ||

यत ् । ते॒ । सो॒म॒ । गोऽआ॑शिरः । यव॑ऽआशिरः । भजा॑महे । वाता॑पे । पीवः॑ । इत ् । भ॒ व॒ ॥

yat | te | soma | go--āśiraḥ | yava-āśiraḥ | bhajāmahe | vātāpe | pīvaḥ | it | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क॒ र॒म्भ ओ॑षधे भव॒ पीवो॑ व॒ क्क
ृ उ॑ दार॒थिः । वाता॑प॒ े पीव॒ इद्भ॑ व ॥

करम्भ ओषधे भव पीवो वक्
ृ क उदारथिः । वातापे पीव इद्भव ॥

karambha oṣadhe bhava pīvo vṛkka udārathiḥ | vātāpe pīva id bhava ||

क॒ र॒म्भः । ओ॒ष॒ धे॒ । भ॒ व॒ । पीवः॑ । व॒ क्कः
ृ । उ॒ दा॒र॒थिः । वाता॑पे । पीवः॑ । इत ् । भ॒ व॒ ॥

karambhaḥ | oṣadhe | bhava | pīvaḥ | vṛkkaḥ | udārathiḥ | vātāpe | pīvaḥ | it | bhava
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं त्वा॑ व॒ यं पि॑तो॒ वचो॑भि॒र्गावो॒ न ह॒व्या सष ू म । दे॒ वेभ्य॑स्त्वा सध॒ माद॑ म॒स्मभ्यं॑ त्वा सध॒ माद॑ म ् ॥
ु॑ दि

तं त्वा वयं पितो वचोभिर्गावो न हव्या सुषूदिम । दे वेभ्यस्त्वा सधमादमस्मभ्यं त्वा सधमादम ् ॥

taṁ tvā vayam pito vacobhir gāvo na havyā suṣūdima | devebhyas tvā sadhamādam asmabhyaṁ tvā
sadhamādam ||

त्वम ् । त्वा॑ । व॒ यम ् । पि॒ तो॒ इति॑ । वचः॑ऽभिः । गावः॑ । न । ह॒व्या । स॒ स
ु ॒ दि॒
ू म॒ । दे॒ वेभ्यः॑ । त्वा॒ । स॒ ध॒ ऽमाद॑ म ् । अ॒ स्मभ्य॑म ्
। त्वा॒ । स्ध॒ ऽमाद॑ म ् ॥

tvam | tvā | vayam | pito iti | vacaḥ-bhiḥ | gāvaḥ | na | havyā | susūdima | devebhyaḥ | tvā | sadha-mādam |
asmabhyam | tvā | sdha-mādam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- आप्रियः
THE MANTRA

समि॑द्धो अ॒ द्य रा॑जसि दे॒ वो दे॒ वैः स॑हस्रजित ् । द॒ तो ॑ ॥
ू ह॒व्या क॒ विर्वह

समिद्धो अद्य राजसि दे वो दे वैः सहस्रजित ् । दत
ू ो हव्या कविर्वह ॥

samiddho adya rājasi devo devaiḥ sahasrajit | dūto havyā kavir vaha ||

सम ्ऽइ॑द्धः । अ॒ द्य । रा॒ज॒सि॒ । दे॒ वः । दे॒ वैः । स॒ ह॒स्र॒ऽजि॒ त ् । द॒ तः
ू । ह॒व्या । क॒ विः । व॒ ह॒ ॥

sam-iddhaḥ | adya | rājasi | devaḥ | devaiḥ | sahasra-jit | dūtaḥ | havyā | kaviḥ | vaha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तनन
ू॑ पादृ॒तं य॒ ते मध्वा॑ य॒ ज्ञः सम॑ज्यते । दध॑त्सह॒स्रिणी॒रिष॑: ॥

तनन
ू पादृतं यते मध्वा यज्ञः समज्यते । दधत्सहस्रिणीरिषः ॥

tanūnapād ṛtaṁ yate madhvā yajñaḥ sam ajyate | dadhat sahasriṇīr iṣaḥ ||

तनऽू॑ नपात ् । ऋ॒तम ् । य॒ ते । मध्वा॑ । य॒ ज्ञः । सम ् । अ॒ ज्य॒ त॒ े । दध॑त ् । स॒ ह॒स्रिणीः॑ । इषः॑ ॥

tanū-napāt | ṛtam | yate | madhvā | yajñaḥ | sam | ajyate | dadhat | sahasriṇīḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु वा॑नो न॒ ईड्यो॑ दे॒ वाँ आ व॑क्षि य॒ ज्ञिया॑न ् । अग्ने॑ सहस्र॒ सा अ॑सि ॥
आ॒जह्

आजुह्वानो न ईड्यो दे वाँ आ वक्षि यज्ञियान ् । अग्ने सहस्रसा असि ॥

ājuhvāno na īḍyo devām̐ ā vakṣi yajñiyān | agne sahasrasā asi ||

आ॒ऽजुह्वा॑नः । नः॒ । ईड्यः॑ । दे॒ वान ् । आ । व॒ क्षि॒ । य॒ज्ञिया॑न ् । अग्ने॑ । स॒ ह॒स्र॒ऽसाः । अ॒ सि॒ ॥

ājuhvānaḥ | naḥ | īḍyaḥ | devān | ā | vakṣi | yajñiyān | agne | sahasra-sāḥ | asi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रा॒चीनं॑ ब॒ र्हिरोज॑सा स॒ हस्र॑वीरमस्तण
ृ न ् । यत्रा॑दित्या वि॒ राज॑थ ॥

प्राचीनं बर्हिरोजसा सहस्रवीरमस्तण
ृ न ् । यत्रादित्या विराजथ ॥

prācīnam barhir ojasā sahasravīram astṛṇan | yatrādityā virājatha ||

प्रा॒चीन॑म ् । ब॒ र्हिः । ओज॑सा । स॒ हस्र॑ऽवीरम ् । अ॒ स्त॒ ण॒
ृ न ् । यत्र॑ । आ॒दि॒ त्याः॒ । वि॒ ऽराज॑थ ॥

prācīnam | barhiḥ | ojasā | sahasra-vīram | astṛṇan | yatra | ādityāḥ | vi-rājatha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ राट् स॒ म्राड्वि॒ भ्वीः प्र॒ भ्वीर्ब॒ ह्वीश्च॒ भय
ू स
॑ ीश्च॒ याः । दरु ो॑ घ॒ तान्य॑
ृ क्षरन ् ॥

विराट् सम्राड्विभ्वीः प्रभ्वीर्बह्वीश्च भूयसीश्च याः । दरु ो घत
ृ ान्यक्षरन ् ॥

virāṭ samrāḍ vibhvīḥ prabhvīr bahvīś ca bhūyasīś ca yāḥ | duro ghṛtāny akṣaran ||

वि॒ राट् । स॒ म्राट् । वि॒ भ्वीः । प्र॒ ऽभ्वीः । ब॒ ह्वीः । च॒ । भूयस
॑ ीः । च॒ । याः । दरु ः॑ । घ॒ तानि॑
ृ । अ॒ क्ष॒र॒न ् ॥

virāṭ | samrāṭ | vibhvīḥ | pra-bhvīḥ | bahvīḥ | ca | bhūyasīḥ | ca | yāḥ | duraḥ | ghṛtāni | akṣaran
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ रु॒ ु श॒साधि॑ श्रि॒या वि॒ राज॑तः । उ॒ षासा॒वेह सी॑दताम ् ॥
ु क्मे हि स॒ पे

सुरुक्मे हि सुपेशसाधि श्रिया विराजतः । उषासावेह सीदताम ् ॥

surukme hi supeśasādhi śriyā virājataḥ | uṣāsāv eha sīdatām ||

स॒ ुरु॒क्मे॒ इति॑ स॒ ऽरु॒
ु क्मे । हि । स॒ ऽपे
ु शस॑ ा । अधि॑ । श्रि॒या । वि॒ ऽराज॑तः । उ॒ षसौ॑ । आ । इ॒ह । सी॒द॒ता॒म ् ॥

surukmeitisu-rukme | hi | su-peśasā | adhi | śriyā | vi-rājataḥ | uṣasau | ā | iha | sīdatām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ थ॒मा हि स॒ वाच॑
ु सा॒ होता॑रा॒ दै व्या॑ क॒ वी । य॒ ज्ञं नो॑ यक्षतामि॒ मम ् ॥

प्रथमा हि सुवाचसा होतारा दै व्या कवी । यज्ञं नो यक्षतामिमम ् ॥

prathamā hi suvācasā hotārā daivyā kavī | yajñaṁ no yakṣatām imam ||

प्र॒ थ॒मा । हि । स॒ ऽवाच॑
ु सा । होता॑रा । दै व्या॑ । क॒ वी इति॑ । य॒ ज्ञम ् । नः॒ । य॒ क्ष॒ता॒म ् । इ॒मम ् ॥

prathamā | hi | su-vācasā | hotārā | daivyā | kavī iti | yajñam | naḥ | yakṣatām | imam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भार॒तीळे॒ सर॑ स्वति॒ या व॒ : सर्वा॑ उपब्र॒ वे
ु । ता न॑श्चोदयत श्रि॒ये ॥

भारतीळे सरस्वति या वः सर्वा उपब्रुवे । ता नश्चोदयत श्रिये ॥

bhāratīḻe sarasvati yā vaḥ sarvā upabruve | tā naś codayata śriye ||

भार॑ ति । इळे॑ । सर॑ स्वति । याः । वः॒ । सर्वाः॑ । उ॒ प॒ऽब्र॒ वे
ु । ताः । नः॒ । चो॒द॒य॒त॒ । श्रि॒ये ॥

bhārati | iḷe | sarasvati | yāḥ | vaḥ | sarvāḥ | upa-bruve | tāḥ | naḥ | codayata | śriye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू श्वा॑न्त्समान॒ जे । तेषां॑ नः स्फा॒तिमा य॑ज ॥
त्वष्टा॑ रू॒पाणि॒ हि प्र॒ भःु प॒ शन्वि

त्वष्टा रूपाणि हि प्रभुः पशून्विश्वान्त्समानजे । तेषां नः स्फातिमा यज ॥

tvaṣṭā rūpāṇi hi prabhuḥ paśūn viśvān samānaje | teṣāṁ naḥ sphātim ā yaja ||

त्वष्टा॑ । रू॒पाणि॑ । हि । प्र॒ ऽभुः । प॒ शून ् । विश्वा॑न ् । स॒ म ्ऽआ॒न॒ जे । तेषा॑म ् । नः॒ स्फा॒तिम ् । आ । य॒ ज॒ ॥

tvaṣṭā | rūpāṇi | hi | pra-bhuḥ | paśūn | viśvān | sam-ānaje | teṣām | naḥ sphātim | ā | yaja
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उप॒ त्मन्या॑ वनस्पते॒ पाथो॑ दे॒ वेभ्य॑: सज
ृ । अ॒ ग्निर्ह॒व्यानि॑ सिष्वदत ् ॥

उप त्मन्या वनस्पते पाथो दे वेभ्यः सज
ृ । अग्निर्हव्यानि सिष्वदत ् ॥

upa tmanyā vanaspate pātho devebhyaḥ sṛja | agnir havyāni siṣvadat ||

उप॑ । त्मन्या॑ । व॒ न॒स्प॒ त॒ े । पाथः॑ । दे॒ वेभ्यः॑ । स॒ ज॒
ृ । अ॒ ग्निः । ह॒व्यानि॑ । सि॒ स्व॒ द॒त ् ॥

upa | tmanyā | vanaspate | pāthaḥ | devebhyaḥ | sṛja | agniḥ | havyāni | sisvadat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु गा अ॒ ग्निर्दे॒ वानां॑ गाय॒ त्रण
प॒ रो॒ े ॒ सम॑ज्यते । स्वाहा॑कृतीषु रोचते ॥

पुरोगा अग्निर्देवानां गायत्रेण समज्यते । स्वाहाकृतीषु रोचते ॥

purogā agnir devānāṁ gāyatreṇa sam ajyate | svāhākṛtīṣu rocate ||

प॒ ुरः॒ऽगाः । अ॒ ग्निः । दे॒ वाना॑म ् । गा॒य॒त्रण
े ॑ । सम ् । अ॒ ज्य॒ त॒ े । स्वाहा॑ऽकृतीषु । रो॒च॒ते॒ ॥

puraḥ-gāḥ | agniḥ | devānām | gāyatreṇa | sam | ajyate | svāhākṛtīṣu | rocate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॒ नय॑ स॒ पथा॑
ु रा॒ये अ॒ स्मान्विश्वा॑नि दे व व॒ यन
ु ा॑नि वि॒ द्वान ् । य॒ यो॒
ु ध्य१॒॒॑॑स्मज्जह
ु॑ ु रा॒णमेनो॒
भयि
ू ष्॑ ठां ते॒ नम॑उक्तिं विधेम ॥

अग्ने नय सुपथा राये अस्मान्विश्वानि दे व वयुनानि विद्वान ् । युयोध्यस्मज्जुहुराणमेनो भूयिष्ठां ते नमउक्तिं विधेम
॥

agne naya supathā rāye asmān viśvāni deva vayunāni vidvān | yuyodhy asmaj juhurāṇam eno bhūyiṣṭhāṁ
te namaüktiṁ vidhema ||

अग्ने॑ । नय॑ । स॒ ऽपथा॑
ु । रा॒ये । अ॒ स्मान ् । विश्वा॑नि । दे॒ व॒ । व॒ युना॑नि । वि॒ द्वान ् । य॒ यो॒
ु धि । अ॒ स्मत ् । ज॒ ह
ु ु ॒ रा॒णम ् । एनः॑
। भयि
ू ष्॑ ठाम ् । ते॒ । नमः॑ऽउक्तिम ् । वि॒ धे॒म॒ ॥

agne | naya | su-pathā | rāye | asmān | viśvāni | deva | vayunāni | vidvān | yuyodhi | asmat | juhurāṇam | enaḥ
| bhūyiṣṭhām | te | namaḥ-uktim | vidhema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॒ त्वं पा॑रया॒ नव्यो॑ अ॒ स्मान्त्स्व॒ स्तिभि॒ रति॑ द॒ र्गाणि॒
ु विश्वा॑ । पश्ू च॑ प॒ थ्वी
ृ ब॑हु॒ला न॑ उ॒ र्वी भवा॑
तो॒काय॒ तन॑याय॒ शं योः ॥

अग्ने त्वं पारया नव्यो अस्मान्त्स्वस्तिभिरति दर्गा
ु णि विश्वा । पूश्च पथ्
ृ वी बहुला न उर्वी भवा तोकाय तनयाय शं योः
॥

agne tvam pārayā navyo asmān svastibhir ati durgāṇi viśvā | pūś ca pṛthvī bahulā na urvī bhavā tokāya
tanayāya śaṁ yoḥ ||

अग्ने॑ । त्वम ् । पा॒र॒य॒ । नव्यः॑ । अ॒ स्मान ् । स्व॒ स्तिऽभिः॑ । अति॑ । दःु ॒ऽगाणि॑ । विश्वा॑ । पूः । च॒ । प॒ थ्वी
ृ । ब॒ हु॒ला । नः॒ ।
उ॒ र्वी । भव॑ । तो॒काय॑ । तन॑याय । शम ् । योः ॥

agne | tvam | pāraya | navyaḥ | asmān | svasti-bhiḥ | ati | duḥ-gāṇi | viśvā | pūḥ | ca | pṛthvī | bahulā | naḥ |
urvī | bhava | tokāya | tanayāya | śam | yoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ो॒ध्यमी॑वा॒ अन॑ग्नित्रा अ॒ भ्यम॑न्त कृ॒ष्टीः । पन
अग्ने॒ त्वम॒ स्मद्युय ु र॑ ॒स्मभ्यं॑ सवि
ु ॒ ताय॑ दे व॒ क्षां
॑
विश्वेभिर॒ मत े॑
ृ भिर्यजत्र ॥

अग्ने त्वमस्मद्युयोध्यमीवा अनग्नित्रा अभ्यमन्त कृष्टीः । पुनरस्मभ्यं सुविताय दे व क्षां विश्वेभिरमत
ृ ेभिर्यजत्र ॥

agne tvam asmad yuyodhy amīvā anagnitrā abhy amanta kṛṣṭīḥ | punar asmabhyaṁ suvitāya deva kṣāṁ
viśvebhir amṛtebhir yajatra ||

अग्ने॑ । त्वम ् । अ॒ स्मत ् । य॒ यो॒
ु धि॒ । अमी॑वाः । अन॑ग्निऽत्राः । अ॒ भि । अम॑न्त । कृ॒ष्टीः । पुनः॑ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । स॒ वि॒
ु ताय॑ ।
॑
दे॒ व॒ । क्षाम ् । विश्वेभिः । अ॒ मत ॑
ृ ेभिः । य॒ ज॒त्र॒ ॥

agne | tvam | asmat | yuyodhi | amīvāḥ | anagni-trāḥ | abhi | amanta | kṛṣṭīḥ | punaḥ | asmabhyam | suvitāya |
deva | kṣām | viśvebhiḥ | amṛtebhiḥ | yajatra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पा॒हि नो॑ अग्ने पा॒यभि ु ॒ रज॑स्रैरु॒त प्रि॒ ये सद॑ न॒ आ शुश
॑ ॒ क्वान
ु ् । मा ते॑ भ॒ यं ज॑रि॒तारं॑ यविष्ठ न॒ नं
ू
वि॑द॒न्माप॒ रं स॑हस्वः ॥

पाहि नो अग्ने पायुभिरजस्रैरुत प्रिये सदन आ शुशुक्वान ् । मा ते भयं जरितारं यविष्ठ नन
ू ं विदन्मापरं सहस्वः ॥

pāhi no agne pāyubhir ajasrair uta priye sadana ā śuśukvān | mā te bhayaṁ jaritāraṁ yaviṣṭha nūnaṁ vidan
māparaṁ sahasvaḥ ||

पा॒हि । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । पा॒युऽभिः । अज॑स्रैः । उ॒ त । प्रि॒ ये । सद॑ ने । आ । श॒ श
ु ् । मा । ते॒ । भ॒ यम ् । ज॒ रि॒तार॑ म ् । य॒ वि॒ ष्ठ॒
। न॒ नम
ू ् । वि॒ द॒त ् । मा । अ॒ प॒ रम ् । स॒ ह॒स्वः॒ ॥

pāhi | naḥ | agne | pāyu-bhiḥ | ajasraiḥ | uta | priye | sadane | ā | śuśukvaan | mā | te | bhayam | jaritāram |
yaviṣṭha | nūnam | vidat | mā | aparam | sahasvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा नो॑ अ॒ ग्नेऽव॑ सजृ ो अ॒ घाया॑वि॒ष्यवे॑ रि॒पवे॑ द॒ च्छ
ु ु ना॑यै । मा द॒ त्वते॒ दश॑त॒ े मादते॑ नो॒ मा रीष॑ते
सहसाव॒ न्परा॑ दाः ॥

मा नो अग्नेऽव सज
ृ ो अघायाविष्यवे रिपवे दच्ु छुनायै । मा दत्वते दशते मादते नो मा रीषते सहसावन्परा दाः ॥

mā no agne 'va sṛjo aghāyāviṣyave ripave ducchunāyai | mā datvate daśate mādate no mā rīṣate sahasāvan
parā dāḥ ||

ृ । अ॒ घाय॑ । अ॒ वि॒ ष्यवे॑ । रि॒पवे॑ । द॒ च्छ
मा । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । अव॑ । स॒ जः॒ ु ु ना॑यै । मा । द॒ त्वते॑ । दश॑ते । मा । अ॒ दते॑ । नः॒ । मा ।
रीष॑ते । स॒ ह॒सा॒ऽव॒ न ् । परा॑ । दाः ॥

mā | naḥ | agne | ava | sṛjaḥ | aghāya | aviṣyave | ripave | ducchunāyai | mā | datvate | daśate | mā | adate |
naḥ | mā | rīṣate | sahasāvan | parā | dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि घ॒ त्वावाँ॑ ऋतजात यंसद्गण ृ ा॒नो अ॑ग्ने त॒ न्वे॒३॒॒॑॑ वरू॑थम ् । विश्वा॑द्रिरि॒क्षोरु॒त वा॑
निनि॒ त्सोर॑ भि॒ह्रुता॒मसि॒ हि दे॑ व वि॒ ष्पट् ॥

वि घ त्वावाँ ऋतजात यंसद्गण
ृ ानो अग्ने तन्वे वरूथम ् । विश्वाद्रिरिक्षोरुत वा निनित्सोरभिह्रुतामसि हि दे व विष्पट् ॥

vi gha tvāvām̐ ṛtajāta yaṁsad gṛṇāno agne tanve varūtham | viśvād ririkṣor uta vā ninitsor abhihrutām asi
hi deva viṣpaṭ ||

ृ नः । अ॒ ग्ने॒ । त॒न्वे॑ । वरू॑थम ् । विश्वा॑त ् । रि॒रि॒क्षोः । उ॒ त । वा॒ । नि॒नि॒त्सोः
वि । घ॒ । त्वावा॑न ् । ऋ॒त॒ऽजा॒त॒ । यं॒ स॒त ् । ग॒ ण॒
। अ॒ भि॒ ऽह्रुता॑म ् । असि॑ । हि । दे॒ व॒ । वि॒ ष्पट् ॥

vi | gha | tvāvān | ṛta-jāta | yaṃsat | gṛṇanaḥ | agne | tanve | varūtham | viśvāt | ri rikṣoḥ | uta | vā | ninitsoḥ |
abhi-hrutām | asi | hi | deva | viṣpaṭ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं ताँ अ॑ग्न उ॒ भया॒न्वि वि॒ द्वान्वेषि॑ प्रपि॒ त्वे मनष
ु॑ ो यजत्र । अ॒ भि॒ पि॒ त्वे मन॑व॒ े शास्यो॑ भर्म
ू र्मृ॒जेन्य॑
उ॒ शिग्भि॒ र्नाक्रः ॥

त्वं ताँ अग्न उभयान्वि विद्वान्वेषि प्रपित्वे मनुषो यजत्र । अभिपित्वे मनवे शास्यो भूर्मर्मृजेन्य उशिग्भिर्नाक्रः ॥

tvaṁ tām̐ agna ubhayān vi vidvān veṣi prapitve manuṣo yajatra | abhipitve manave śāsyo bhūr marmṛjenya
uśigbhir nākraḥ ||

त्वम ् । ताम ् । अ॒ ग्ने॒ । उ॒ भया॑न ् । वि । वि॒ द्वान ् । वेषि॑ । प्र॒ ऽपि॒ त्वे । मनष
ु॑ ः । य॒ ज॒त्र॒ । अ॒ भि॒ ऽपि॒ त्वे । मन॑वे । शास्यः॑ । भूः॒
। म॒ र्मृ॒जेन्यः॑ । उ॒ शिक् ऽभिः । न । अ॒ क्रः ॥

tvam | tām | agne | ubhayān | vi | vidvān | veṣi | pra-pitve | manuṣaḥ | yajatra | abhi-pitve | manave | śāsyaḥ |
bhūḥ | marmṛjenyaḥ | uśik-bhiḥ | na | akraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अवो॑चाम नि॒ वच॑नान्यस्मि॒ न्मान॑स्य स॒ न
ू ःु स॑हसा॒ने अ॒ ग्नौ । व॒ यं स॒ हस्र॒ मषि
ृ भि
॑ ः सनेम वि॒ द्यामे॒ षं

अवोचाम निवचनान्यस्मिन्मानस्य सूनुः सहसाने अग्नौ । वयं सहस्रमषि
ृ भिः सनेम विद्यामेषं वज

avocāma nivacanāny asmin mānasya sūnuḥ sahasāne agnau | vayaṁ sahasram ṛṣibhiḥ sanema vidyāmeṣaṁ

अवो॑चाम । नि॒ ऽवच॑नानि । अ॒ स्मि॒ न ् । मान॑स्य । स॒ न
ू ुः । स॒ ह॒सा॒ने । अ॒ ग्नौ । व॒ यम ् । स॒ हस्र॑म ् । ऋषि॑ऽभिः । स॒ ने॒ म॒ ।

avocāma | ni-vacanāni | asmin | mānasya | sūnuḥ | sahasāne | agnau | vayam | sahasram | ṛṣi-bhiḥ | sanema |
vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ न॒ र्वाणं॑ वष
ृ ॒ भं म॒ न्द्रजि॑ह्वं॒ बहृ ॒ स्पतिं॑ वर्धया॒ नव्य॑म॒र्कै ः । गा॒था॒न्य॑: स॒ रुचो॒
ु यस्य॑ दे॒ वा आ॑श॒ ण्वन्ति॒
ृ
नव॑मानस्य॒ मर्ता:॑ ॥

अनर्वाणं वष
ृ भं मन्द्रजिह्वं बह
ृ स्पतिं वर्धया नव्यमर्कै ः । गाथान्यः सुरुचो यस्य दे वा आशण्ृ वन्ति नवमानस्य मर्ताः ॥

anarvāṇaṁ vṛṣabham mandrajihvam bṛhaspatiṁ vardhayā navyam arkaiḥ | gāthānyaḥ suruco yasya devā
āśṛṇvanti navamānasya martāḥ ||

अ॒ न॒र्वाण॑म ् । व॒ ष॒ृ भम ् । म॒ न्द्रऽजि॑ह्वम ् । बह
ृ ॒ स्पति॑म ् । व॒ र्ध॒य॒ । नव्य॑म ् । अ॒ र्कै ः । गा॒था॒न्यः॑ । स॒ ऽरुचः॑
ु । यस्य॑ । दे॒ वाः ।
आ॒ऽश॒ ण्वन्ति॑
ृ । नव॑मानस्य । मर्ताः॑ ॥

anarvāṇam | vṛṣabham | mandra-jihvam | bṛhaspatim | vardhaya | navyam | arkaiḥ | gāthānyaḥ | su-rucaḥ |
yasya | devāḥ | āśṛṇvanti | navamānasya | matārḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तम॒ त्विया॒
ृ उप॒ वाच॑: सचन्ते॒ सर्गो॒ न यो दे॑ वय॒ तामस॑र्जि । बहृ ॒ स्पति॒ : स ह्यञ्जो॒ वरां॑सि॒
विभ्वाभ॑व॒त्सम॒ ते
ृ मा॑त॒रिश्वा॑ ॥

तमत्वि
ृ या उप वाचः सचन्ते सर्गो न यो दे वयतामसर्जि । बह
ृ स्पतिः स ह्यञ्जो वरांसि विभ्वाभवत्समत
ृ े मातरिश्वा ॥

tam ṛtviyā upa vācaḥ sacante sargo na yo devayatām asarji | bṛhaspatiḥ sa hy añjo varāṁsi vibhvābhavat
sam ṛte mātariśvā ||

तम ् । ऋ॒त्वियाः॑ । उप॑ । वाचः॑ । स॒ च॒ न्ते॒ । सर्गः॑ । न । यः । दे॒ व॒ऽय॒ ताम ् । अस॑र्जि । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । सः । हि । अञ्जः॑ ।
॑ । विऽभ्वा॑ । अभ॑वत ् । सम ् । ऋ॒ते । मा॒त॒रिश्वा॑ ॥
वरांसि

tam | ṛtviyāḥ | upa | vācaḥ | sacante | sargaḥ | na | yaḥ | deva-yatām | asarji | bṛhaspatiḥ | saḥ | hi | añjaḥ |
varāṃsi | vi-bhvā | abhavat | sam | ṛte | mātariśvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ं॒ नम॑स॒ उद्य॑ति ं च॒ श्लोकं॑ यंसत्सवि॒ तेव॒ प्र बा॒हू । अ॒ स्य क्रत्वा॑ह॒न्यो॒३॒॒॑॑ यो अस्ति॑ म॒ गो
उप॑स्तति ृ न
भी॒मो अ॑र॒क्षस॒ स्तवि
ु ष्॑ मान ् ॥

उपस्तुति ं नमस उद्यतिं च श्लोकं यंसत्सवितेव प्र बाहू । अस्य क्रत्वाहन्यो यो अस्ति मग
ृ ो न भीमो
अरक्षसस्तविु ष्मान ् ॥

upastutiṁ namasa udyatiṁ ca ślokaṁ yaṁsat saviteva pra bāhū | asya kratvāhanyo yo asti mṛgo na bhīmo
arakṣasas tuviṣmān ||

उप॑ऽस्तुतिम ् । नम॑सः । उत ्ऽय॑तिम ् । च॒ । श्लोक॑म ् । यं॒ स॒त ् । स॒ वि॒ ताऽइ॑व । प्र । बा॒हू इति॑ । अ॒ स्य । क्रत्वा॑ । अ॒ ह॒न्यः॑ ।
यः । अस्ति॑ । म॒ गः
ृ । न । भी॒मः । अ॒ र॒क्षसः॒ । तवि
ु ष्॑ मान ् ॥

upa-stutim | namasaḥ | ut-yatim | ca | ślokam | yaṃsat | savitāiva | pra | bāhū iti | asya | kratvā | ahanyaḥ |
yaḥ | asti | mṛgaḥ | na | bhīmaḥ | arakṣasaḥ | tuvi ṣmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य श्लोको॑ दि॒ वीय॑ते पथि ॑
ृ ॒ व्यामत्यो॒ न यंसद्यक्ष॒ भद् ॑
ृ विचेताः । म॒ गाणां
ृ ॒ न हे॒ तयो॒ यन्ति॑ चे॒ मा
बहृ ॒ स्पते॒रहि॑ मायाँ अ॒ भि द्यनू ्॥

अस्य श्लोको दिवीयते पथि
ृ व्यामत्यो न यंसद्यक्षभद्
ृ विचेताः । मग
ृ ाणां न हेतयो यन्ति चेमा बह
ृ स्पतेरहिमायाँ अभि
द्यन
ू ्॥

asya śloko divīyate pṛthivyām atyo na yaṁsad yakṣabhṛd vicetāḥ | mṛgāṇāṁ na hetayo yanti cemā
bṛhaspater ahimāyām̐ abhi dyūn ||

अ॒ स्य । श्लोकः॑ । दि॒ वि । ई॒य॒त॒ े । प॒ थि॒
ृ व्याम ् । अत्यः॑ । न । यं॒ स॒त ् । य॒ क्षऽ॒ भत ॑
ृ ् । विऽचेताः । म॒ गाणा॑
ृ म ् । न । हे॒तयः॑ ।
यन्ति॑ । च॒ । इ॒माः । बहृ ॒ स्पतेः॑ । अहि॑ऽमायान ् । अ॒ भि । द्यनू ्॥

asya | ślokaḥ | divi | īyate | pṛthivyām | atyaḥ | na | yaṃsat | yakṣa-bhṛt | vi-cetāḥ | mṛgāṇām | na | hetayaḥ |
yanti | ca | imāḥ | bṛhaspateḥ | ahi-māyān | abhi | dyūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ये त्वा॑ दे वोस्रि॒ कं मन्य॑मानाः पा॒पा भ॒ द्रमुप
॑ ॒ जीव॑न्ति प॒ ज्राः । न द॒ ढ्ये
ू ॒ ३॒॒॑॑ अनु॑ ददासि वा॒मं बह
ृ ॑ स्पते॒
चय॑स॒ इत्पिया॑रुम ् ॥

ये त्वा दे वोस्रिकं मन्यमानाः पापा भद्रमुपजीवन्ति पज्राः । न दढ्
ू ये अनु ददासि वामं बह
ृ स्पते चयस इत्पियारुम ् ॥

ye tvā devosrikam manyamānāḥ pāpā bhadram upajīvanti pajrāḥ | na dūḍhye anu dadāsi vāmam bṛhaspate
cayasa it piyārum ||

ये । त्वा॒ । दे॒ व॒ । उ॒ स्रि॒कम ् । मन्य॑मानाः । पा॒पाः । भ॒ द्रम ् । उ॒ प॒ऽजीव॑न्ति । प॒ ज्राः । न । दःु ॒ऽध्ये॑ । अनु॑ । द॒ दा॒सि॒ । वा॒मम ्
। बह
ृ ॑स्पते । चय॑से । इत ् । पिया॑रुम ् ॥

ye | tvā | deva | usrikam | manyamānāḥ | pāpāḥ | bhadram | upa-jīvanti | pajrāḥ | na | duḥ-dhye | anu | dadāsi |
vāmam | bṛhaspate | cayase | it | piyārum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ प्रै
ु त:ु॑ स॒ यव॑ ु ॒ यन्त॒ :ु परि॑ प्रीतो॒ न मि॒ त्रः । अ॒ न॒ र्वाणो॑ अ॒ भि ये चक्ष॑त॒ े नोऽपी॑वत
ू सो॒ न पन्था॑ दर्नि ृ ा
अपोर्णु॒वन्तो॑ अस्थःु ॥

सुप्रैतुः सूयवसो न पन्था दर्नि
ु यन्तुः परिप्रीतो न मित्रः । अनर्वाणो अभि ये चक्षते नोऽपीवत
ृ ा अपोर्णुवन्तो अस्थुः ॥

supraituḥ sūyavaso na panthā durniyantuḥ pariprīto na mitraḥ | anarvāṇo abhi ye cakṣate no 'pīvṛtā
aporṇuvanto asthuḥ ||

स॒ ुप ्ऽरै तुः॑ । स॒ ऽयव॑
ु सः । न । पन्था॑ । दःु ॒ऽनि॒ यन्तुः॑ । परि॑ ऽप्रीतः । न । मि॒ त्रः । अ॒ न॒र्वाणः॑ । अ॒ भि । ये । चक्ष॑ते । नः॒ ।
अपि॑ऽवत
ृ ाः । अ॒ प॒ ऽऊ॒ र्णु॒वन्तः॑ । अ॒ स्थुः॒ ॥

sup-raituḥ | su-yavasaḥ | na | panthā | duḥ-niyantuḥ | pari-prītaḥ | na | mitraḥ | anarvāṇaḥ | abhi | ye | cakṣate
| naḥ | api-vṛtāḥ | apaūrṇuvantaḥ | asthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सं यं स्तभ ु न स्र॒ वतो॒ रोध॑चक्राः । स वि॒ द्वाँ उ॒ भयं॑ चष्टे अ॒ न्तर्बृह॒स्पति॒ स्तर॒
ु ो॒ऽवन॑यो॒ न यन्ति॑ सम॒ द्रं
आप॑श्च॒ गध्र
ृ ॑: ॥

सं यं स्तुभोऽवनयो न यन्ति समुद्रं न स्रवतो रोधचक्राः । स विद्वाँ उभयं चष्टे अन्तर्बृहस्पतिस्तर आपश्च गध्र
ृ ः॥

saṁ yaṁ stubho 'vanayo na yanti samudraṁ na sravato rodhacakrāḥ | sa vidvām̐ ubhayaṁ caṣṭe antar
bṛhaspatis tara āpaś ca gṛdhraḥ ||

सम ् । यम ् । स्तुभः॑ । अ॒ वन॑यः । न । यन्ति॑ । स॒ म॒ द्रम
ु ् । न । स्र॒ वतः॑ । रोध॑ऽचक्राः । सः । वि॒ द्वान ् । उ॒ भय॑म ् । च॒ ष्टे॒ ।
अ॒ न्तः । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । तरः॑ । आपः॑ । च॒ । गध्र
ृ ः॑ ॥

sam | yam | stubhaḥ | avanayaḥ | na | yanti | samudram | na | sravataḥ | rodha-cakrāḥ | saḥ | vidvān |
ubhayam | caṣṭe | antaḥ | bṛhaspatiḥ | taraḥ | āpaḥ | ca | gṛdhraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा म॒ हस्तवि
ु॑ जा॒तस्तवि
ु ष्॑ मा॒न्बहृ ॒ स्पति॑र्वृष॒ भो धा॑यि दे॒ वः । स न॑: स्त॒ तो
ु वी॒रव॑द्धात॒ ु गोम॑द्वि॒ द्यामे॒ षं

एवा महस्तुविजातस्तुविष्मान्बह
ृ स्पतिर्वृषभो धायि दे वः । स नः स्तत
ु ो वीरवद्धातु गोमद्विद्यामेषं वज

evā mahas tuvijātas tuviṣmān bṛhaspatir vṛṣabho dhāyi devaḥ | sa naḥ stuto vīravad dhātu gomad

ए॒ व । म॒ हः । त॒ वि॒
ु ऽजा॒तः । तुविष्॑ मान ् । बह ृ ॒ स्पतिः॑ । व॒ ष॒ृ भः । धा॒यि॒ । दे॒ वः । सः । नः॒ । स्त॒ तः
ु । वी॒रऽव॑त ् । धा॒त॒ ु ।
गोऽम॑त ् । वि॒ द्याम॑ । इ॒षम ् । व॒ जन॑

eva | mahaḥ | tuvi-jātaḥ | tuviṣmān | bṛhaspatiḥ | vṛṣabhaḥ | dhāya | deviḥ | saḥ | naḥ | stutaḥ | vīra-vat |
dhātu | go--mat | vidyāma | iṣam | vṛjanam | jīra-dānum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अबोषधिसूर्याः
THE MANTRA

कङ्क॑तो॒ न कङ्क॒ तोऽथो॑ सती॒नक॑ङ्कतः । द्वाविति॒ प्लष
ु ी॒ इति॒ न्य१॒॒॑॑दृष्टा॑ अलिप्सत ॥

कङ्कतो न कङ्कतोऽथो सतीनकङ्कतः । द्वाविति प्लुषी इति न्यदृष्टा अलिप्सत ॥

kaṅkato na kaṅkato 'tho satīnakaṅkataḥ | dvāv iti pluṣī iti ny adṛṣṭā alipsata ||

कङ्क॑तः । न । कङ्क॑तः । अथो॒ इति॑ । स॒ ती॒नऽक॑ङ्कतः । द्वौ । इति॑ । प्लुषी॒ इति॑ । इति॑ । नि । अ॒ दृष्टाः॑ । अ॒ लि॒ प्स॒ त॒ ॥

kaṅkataḥ | na | kaṅkataḥ | atho iti | satīna-kaṅkataḥ | dvau | iti | pluṣī iti | iti | ni | adṛṣṭāḥ | alipsata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ दृष्टा॑न्हन्त्याय॒ त्यथो॑ हन्ति पराय॒ ती । अथो॑ अवघ्न॒ ती ह॒न्त्यथो॑ पिनष्टि पिंष॒ती ॥

अदृष्टान्हन्त्यायत्यथो हन्ति परायती । अथो अवघ्नती हन्त्यथो पिनष्टि पिंषती ॥

adṛṣṭān hanty āyaty atho hanti parāyatī | atho avaghnatī hanty atho pinaṣṭi piṁṣatī ||

अ॒ दृष्टा॑न ् । ह॒न्ति॒ । आ॒ऽय॒ ती । अथो॒ इति॑ । ह॒न्ति॒ । प॒ रा॒ऽय॒ ती । अथो॒ इति॑ । अ॒ व॒ ऽघ्न॒ ती । ह॒न्ति॒ । अथो॒ इति॑ । पि॒ न॒ष्टि॒
। पिं॒ ष॒ती ॥

adṛṣṭān | hanti | āyatī | atho iti | hanti | parāyatī | atho | iti | ava-ghnatī | hanti | atho iti | pinaṣṭi | piṃṣatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडुष्निक्
THE MANTRA

श॒ रास॒ : कुश॑रासो द॒ र्भास॑: सै॒ र्या उ॒ त । मौ॒ञ्जा अ॒ दृष्टा॑ वैरि॒णाः सर्वे॑ सा॒कं न्य॑लिप्सत ॥

शरासः कुशरासो दर्भासः सैर्या उत । मौञ्जा अदृष्टा वैरिणाः सर्वे साकं न्यलिप्सत ॥

śarāsaḥ kuśarāso darbhāsaḥ sairyā uta | mauñjā adṛṣṭā vairiṇāḥ sarve sākaṁ ny alipsata ||

श॒ रासः॑ । कुश॑रासः । द॒ र्भासः॑ । सै॒ र्याः । उ॒ त । मौ॒ञ्जाः । अ॒ दृष्टाः॑ । वै॒रि॒णाः । सर्वे॑ । सा॒कम ् । नि । अ॒ लि॒ प्स॒ त॒ ॥

śarāsaḥ | kuśarāsaḥ | darbhāsaḥ | sairyāḥ | uta | mauñjāḥ | adṛṣṭāḥ | vairiṇāḥ | sarve | sākam | ni | alipsata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि गावो॑ गो॒ष्ठे अ॑सद॒ न्नि म॒ गासो॑
ृ अविक्षत । नि के॒तवो॒ जना॑नां॒ न्य१॒॒॑॑दृष्टा॑ अलिप्सत ॥

नि गावो गोष्ठे असदन्नि मग
ृ ासो अविक्षत । नि केतवो जनानां न्यदृष्टा अलिप्सत ॥

ni gāvo goṣṭhe asadan ni mṛgāso avikṣata | ni ketavo janānāṁ ny adṛṣṭā alipsata ||

नि । गावः॑ । गो॒ऽस्थे । अ॒ स॒ द॒ न ् । नि । म॒ गासः॑
ृ । अ॒ वि॒ क्ष॒त॒ । नि । के॒तवः॑ । जना॑नाम ् । नि । अ॒ दृष्टाः॑ । अ॒ लि॒ प्स॒ त॒ ॥

ni | gāvaḥ | go--sthe | asadan | ni | mṛgāsaḥ | avikṣata | ni | ketavaḥ | janānām | ni | adṛṣṭāḥ | alipsata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ त उ॒ त्ये प्रत्य॑दृश्रन्प्रदो॒षं तस्क॑रा इव । अदृ॑ष्टा॒ विश्व॑दृष्टा॒: प्रति॑बद्ध
ु ा अभत
ू न॥

एत उ त्ये प्रत्यदृश्रन्प्रदोषं तस्करा इव । अदृष्टा विश्वदृष्टाः प्रतिबुद्धा अभूतन ॥

eta u tye praty adṛśran pradoṣaṁ taskarā iva | adṛṣṭā viśvadṛṣṭāḥ pratibuddhā abhūtana ||

ए॒ ते । ऊँ॒ इति॑ । त्ये । प्रति॑ । अ॒ दृ॒श्र॒न ् । प्र॒ ऽदो॒षम ् । तस्क॑राःऽइव । अदृ॑ष्टाः । विश्व॑ऽदृश्टाः । प्रति॑ऽबुद्धाः । अ॒ भ॒ त॒न॒
ू ॥

ete | oṃ iti | tye | prati | adṛśran | pra-doṣam | taskarāḥ-iva | adṛṣṭāḥ | viśva-dṛśṭāḥ | prati-buddhāḥ |
abhūtana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यौर्व॑: पि॒ ता पथि
॑ ृ ॒ वी मा॒ता सोमो॒ भ्रातादि॑ ति॒: स्वसा॑ । अदृ॑ष्टा॒ विश्व॑दृष्टा॒स्तिष्ठ॑ त॒ ेलय॑ता॒ सु क॑म ् ॥

द्यौर्वः पिता पथि
ृ वी माता सोमो भ्रातादितिः स्वसा । अदृष्टा विश्वदृष्टास्तिष्ठतेलयता सु कम ् ॥

dyaur vaḥ pitā pṛthivī mātā somo bhrātāditiḥ svasā | adṛṣṭā viśvadṛṣṭās tiṣṭhatelayatā su kam ||

द्यौः । वः॒ । पि॒ ता । प॒ थि॒
ृ वी । मा॒ता । सोमः॑ । भ्राता॑ । अदि॑ तिः । स्वसा॑ । अदृ॑ष्टाः । विश्व॑ऽदृश्टाः । तिष्ठ॑ त । इ॒लय॑त ।
सु । क॒ म ् ॥

dyauḥ | vaḥ | pitā | pṛthivī | mātā | somaḥ | bhrātā | aditiḥ | svasā | adṛṣṭāḥ | viśva-dṛṣṭāḥ | tiṣṭhata | ilayata |
su | kam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराडुष्निक्
THE MANTRA

ये अंस्या॒ ये अङ्ग्या॑: स॒ चीका॒
ू ये प्र॑कङ्क॒ ताः । अदृ॑ष्टा॒: किं च॒ नेह व॒ : सर्वे॑ सा॒कं नि ज॑स्यत ॥

ये अंस्या ये अङ्ग्याः सूचीका ये प्रकङ्कताः । अदृष्टाः किं चनेह वः सर्वे साकं नि जस्यत ॥

ye aṁsyā ye aṅgyāḥ sūcīkā ye prakaṅkatāḥ | adṛṣṭāḥ kiṁ caneha vaḥ sarve sākaṁ ni jasyata ||

ये । अंस्याः॑ । ये । अङ्ग्याः॑ । स॒ चीकाः॑
ू । ये । प्र॒ ऽक॒ ङ्क॒ ताः । अदृ॑ष्टाः । किम ् । च॒ न । इ॒ह । वः॒ । सर्वे॑ । सा॒कम ् । नि ।
ज॒ स्य॒ त॒ ॥

ye | aṃsyāḥ | ye | aṅgyāḥ | sūcīkāḥ | ye | pra-kaṅkatāḥ | adṛṣṭāḥ | kim | cana | iha | vaḥ | sarve | sākam | ni |
jasyata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उत्प॒ रस्ता॒
ु ू ॑ एति वि॒ श्वदृ॑ष्टो अदृष्ट॒ हा । अ॒ दृष्टा॒न्त्सर्वा॑ञ्ज॒ म्भय॒ न्त्सर्वा॑श्च यातध
त्सर्य ु ा॒न्य॑: ॥

उत्पुरस्तात्सूर्य एति विश्वदृष्टो अदृष्टहा । अदृष्टान्त्सर्वाञ्जम्भयन्त्सर्वाश्च यातुधान्यः ॥

ut purastāt sūrya eti viśvadṛṣṭo adṛṣṭahā | adṛṣṭān sarvāñ jambhayan sarvāś ca yātudhānyaḥ ||

ु त ् । सूर्यः॑ । ए॒ ति॒ । वि॒ श्वऽदृ॑ष्टः । अ॒ दृ॒ष्ट॒ ऽहा । अ॒ दृष्टा॑न ् । सर्वा॑न ् । ज॒ म्भय॑न ् । सर्वाः॑ । च॒ । या॒त॒ ऽधा॒
उत ् । प॒ रस्ता॑ ु न्यः॑ ॥

ut | purastāt | sūryaḥ | eti | viśva-dṛṣṭaḥ | adṛṣṭa-hā | adṛṣṭan | savārn | jambhayan | sarvāḥ | ca | yātu-
dhānyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑: प॒ रु
उद॑ पप्तद॒ सौ सर्य ु विश्वा॑नि॒ जर्व
ू न॑ ् । आ॒दि॒ त्यः पर्वते
॑ भ्यो वि॒ श्वदृ॑ष्टो अदृष्ट॒ हा ॥

उदपप्तदसौ सूर्यः पुरु विश्वानि जूर्वन ् । आदित्यः पर्वतेभ्यो विश्वदृष्टो अदृष्टहा ॥

ud apaptad asau sūryaḥ puru viśvāni jūrvan | ādityaḥ parvatebhyo viśvadṛṣṭo adṛṣṭahā ||

उत ् । अ॒ प॒ प्त॒ त ् । अ॒ सौ । सूर्यः॑ । प॒ रु ॑ ् । आ॒दि॒ त्यः । पर्वते
ु । विश्वा॑नि । जूर्वन ॑ भ्यः । वि॒ श्वऽदृ॑ष्टः । अ॒ दृ॒ष्ट॒ ऽहा ॥

ut | apaptat | asau | sūryaḥ | puru | viśvāni | jūrvan | ādityaḥ | parvatebhyaḥ | viśva-dṛṣṭaḥ | adṛṣṭa-hā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ब्राह्म्यनुष्टुप ्
THE MANTRA

ू ॑ वि॒ षमा स॑जामि॒ दृतिं॒ सरु ा॑वतो ग॒ हेृ । सो चि॒ न्नु न म॑राति॒ नो व॒ यं म॑रामा॒रे अ॑स्य॒ योज॑नं हरि॒ष्ठा
सर्ये
मधु॑ त्वा मध॒ ला
ु च॑कार ॥

सूर्ये विषमा सजामि दृतिं सुरावतो गहृ े । सो चिन्नु न मराति नो वयं मरामारे अस्य योजनं हरिष्ठा मधु त्वा मधुला
चकार ॥

sūrye viṣam ā sajāmi dṛtiṁ surāvato gṛhe | so cin nu na marāti no vayam marāmāre asya yojanaṁ hariṣṭhā
madhu tvā madhulā cakāra ||

सूर्ये॑ । वि॒ षम ् । आ । स॒ जा॒मि॒ । दृति॑म ् । सुरा॑ऽवतः । ग॒ हेृ । सः । चि॒ त ् । नु । न । म॒ रा॒ति॒ । नो इति॑ । व॒ यम ् । म॒ रा॒म॒ ।
आ॒रे । अ॒ स्य॒ । योज॑नम ् । ह॒रि॒ऽस्थाः । मधु॑ । त्वा॒ । म॒ ध॒ ुला । च॒ का॒र॒ ॥

sūrye | viṣam | ā | sajāmi | dṛtim | surāvataḥ | gṛhe | saḥ | cit | nu | na | marāt i | no iti | vayam | marāma | āre |
asya | yojanam | hari-sthāḥ | madhu | tvā | madhulā | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ब्राह्म्यनुष्टुप ्
THE MANTRA

इ॒य॒त्ति॒ का श॑कुन्ति॒ का स॒ का ज॑घास ते वि॒ षम ् । सो चि॒ न्नु न म॑राति॒ नो व॒ यं म॑रामा॒रे अ॑स्य॒ योज॑नं
हरि॒ष्ठा मधु॑ त्वा मध॒ ला

इयत्तिका शकुन्तिका सका जघास ते विषम ् । सो चिन्नु न मराति नो वयं मरामारे अस्य योजनं हरिष्ठा मधु त्वा
मधल
ु ा चकार ॥

iyattikā śakuntikā sakā jaghāsa te viṣam | so cin nu na marāti no vayam marāmāre asya yojanaṁ hariṣṭhā
madhu tvā madhulā cakāra ||

इ॒य॒त्ति॒का । श॒ कु॒न्ति॒का । स॒ का । ज॒ घा॒स॒ । ते॒ । वि॒ षम ् । सो इति॑ । चि॒ त ् । नु । न । म॒ रा॒ति॒ । नो इति॑ । व॒ यम ् । म॒ रा॒म॒ ।
आ॒रे । अ॒ स्य॒ । योज॑नम ् । ह॒रि॒ऽस्थाः । मधु॑ । त्वा॒ । म॒ ध॒ ला
ु । च॒ का॒र॒ ॥

iyattikā | śakuntikā | sakā | jaghāsa | te | viṣam | so iti | cit | nu | na | marāti | no iti | vayam | marāma | āre |
asya | yojanam | hari-sthāḥ | madhu | tvā | madhulā | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्ब्राह्म्यनुष्टुप ्
THE MANTRA

त्रिः स॒ प्त वि॑ष्पलि
ु ङ्ग॒ का वि॒ षस्य॒ पष्ु य॑मक्षन ् । ताश्चि॒ न्नु न म॑रन्ति॒ नो व॒ यं म॑रामा॒रे अ॑स्य॒ योज॑नं
हरि॒ष्ठा मधु॑ त्वा मध॒ ला

त्रिः सप्त विष्पुलिङ्गका विषस्य पुष्यमक्षन ् । ताश्चिन्नु न मरन्ति नो वयं मरामारे अस्य योजनं हरिष्ठा मधु त्वा
मधल
ु ा चकार ॥

triḥ sapta viṣpuliṅgakā viṣasya puṣyam akṣan | tāś cin nu na maranti no vayam marāmāre asya yojanaṁ
hariṣṭhā madhu tvā madhulā cakāra ||

त्रिः । स॒ प्त । वि॒ ष्प॒ लि॒
ु ङ्ग॒ काः । वि॒ षस्य॑ । पुष्य॑म ् । अ॒ क्ष॒न ् । ताः । चि॒ त ् । नु । न । म॒ र॒न्ति॒ । नो इति॑ । व॒ यम ् । म॒ रा॒म॒ ।
आ॒रे । अ॒ स्य॒ । योज॑नम ् । ह॒रि॒ऽस्थाः । मधु॑ । त्वा॒ । म॒ ध॒ ला
ु । च॒ का॒र॒ ॥

triḥ | sapta | viṣpuliṅgakāḥ | viṣasya | puṣyam | akṣan | tāḥ | cit | nu | na | maranti | no iti | vayam | marāma |
āre | asya | yojanam | hari-sthāḥ | madhu | tvā | madhulā | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडुष्निक्
THE MANTRA

ु॑ ीणाम ् । सर्वा॑सामग्रभं॒ नामा॒रे अ॑स्य॒ योज॑नं हरि॒ष्ठा मधु॑ त्वा मध॒ ला
न॒ वा॒नां न॑वती॒नां वि॒ षस्य॒ रोपष ु
च॑कार ॥

नवानां नवतीनां विषस्य रोपुषीणाम ् । सर्वासामग्रभं नामारे अस्य योजनं हरिष्ठा मधु त्वा मधुला चकार ॥

navānāṁ navatīnāṁ viṣasya ropuṣīṇām | sarvāsām agrabhaṁ nāmāre asya yojanaṁ hariṣṭhā madhu tvā
madhulā cakāra ||

ु॑ ीणाम ् । सर्वा॑साम ् । अ॒ ग्र॒ भ॒ म ् । नाम॑ । आ॒रे । अ॒ स्य॒ । योज॑नम ् । ह॒रि॒ऽस्थाः ।
न॒ वा॒नाम ् । न॒ व॒ती॒नाम ् । वि॒ षस्य॑ । रोपष
मधु॑ । त्वा॒ । म॒ ध॒ ला
ु । च॒ का॒र॒ ॥

navānām | navatīnām | viṣasya | ropuṣīṇām | sarvāsām | agrabham | nāma | āre | asya | yojanam | hari-sthāḥ |
madhu | tvā | madhulā | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॑: स॒ प्त स्वसा॑रो अ॒ ग्रव
त्रिः स॒ प्त म॑य॒ र्य ु :॑ । तास्ते॑ वि॒ षं वि ज॑भ्रिर उद॒ कं कु॒म्भिनी॑रिव ॥

त्रिः सप्त मयूर्यः सप्त स्वसारो अग्रुवः । तास्ते विषं वि जभ्रिर उदकं कुम्भिनीरिव ॥

triḥ sapta mayūryaḥ sapta svasāro agruvaḥ | tās te viṣaṁ vi jabhrira udakaṁ kumbhinīr iva ||

त्रिः । स॒ प्त । म॒ य॒ र्यः॑
ू । स॒ प्त । स्वसा॑रः । अ॒ ग्रुवः॑ । ताः । ते॒ । वि॒ षम ् । वि । ज॒ भ्रि॒ रे ॒ । उ॒ द॒कम ् । कु॒म्भिनीः॑ऽइव ॥

triḥ | sapta | mayūryaḥ | sapta | svasāraḥ | agruvaḥ | tāḥ | te | viṣam | vi | jabhrire | udakam | kumbhinīḥ-iva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒य॒त्त॒ कः क॑ु षम्
ु भ॒ कस्त॒ कं भि॑न॒द्म्यश्म॑ना । ततो॑ वि॒ षं प्र वा॑वत
ृ ॒ े परा॑ची॒रनु॑ सं॒ वत॑: ॥

इयत्तकः कुषुम्भकस्तकं भिनद्म्यश्मना । ततो विषं प्र वावत
ृ े पराचीरनु संवतः ॥

iyattakaḥ kuṣumbhakas takam bhinadmy aśmanā | tato viṣam pra vāvṛte parācīr anu saṁvataḥ ||

इ॒य॒त्त॒कः । कु॒ष॒ म्भ॒
ु कः । त॒कम ् । भि॒ न॒द्मि॒ । अश्म॑ना । ततः॑ । वि॒ षम ् । प्र । व॒ व॒ ते
ृ ॒ । परा॑चीः । अनु॑ । स॒ म ्ऽवतः॑ ॥

iyattakaḥ | kuṣumbhakaḥ | takam | bhinadmi | aśmanā | tataḥ | viṣam | pra | vavṛte | parācīḥ | anu | sam-vataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कु॒ष॒ म्भ॒
ु कस्तद॑ ब्रवीद्गि॒ रे ः प्र॑वर्तमान॒ कः । वश्चि
ृ क ॑ स्यार॒सं वि॒ षम॑र॒सं वश्चि
॑ ृ क ते वि॒ षम ् ॥

कुषुम्भकस्तदब्रवीद्गिरे ः प्रवर्तमानकः । वश्चि
ृ कस्यारसं विषमरसं वश्चि
ृ क ते विषम ् ॥

kuṣumbhakas tad abravīd gireḥ pravartamānakaḥ | vṛścikasyārasaṁ viṣam arasaṁ vṛścika te viṣam ||

कु॒ष॒ ुम्भ॒ कः । तत ् । अ॒ ब्र॒ वी॒त ् । गि॒ रे ः । प्र॒ ऽव॒ र्त॒मा॒न॒कः । वश्चि
ृ क ॑ स्य । अ॒ र॒सम ् । वि॒ षम ् । अ॒ र॒सम ् । व॒ श्चि॒
ृ क॒ । ते॒ । वि॒ षम ्
॥

kuṣumbhakaḥ | tat | abravīt | gireḥ | pra-vartamānakaḥ | vṛścikasya | arasam | viṣam | arasam | vṛścika | te |
viṣam

M1 Merge

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

M1 Merge

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Link: www.vedakosh.

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)