Rig Veda Mandala 2

Link: www.vedakosh.
com/rig-veda/mandal-2/sukta-001/mantra-rig-02-001-001
MANTRA NUMBER:
Mantra 1 of Sukta 1 of Mandal 2 of Rig Veda
Mantra 1 of Varga 17 of Adhyaya 5 of Ashtak 2 of Rig Veda
Mantra 1 of Anuvaak 1 of Mandal 2 of Rig Veda
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- आङ्गिरसः शौनहोत्रो भार्गवो गत्ृ समदः
दे वता (Devataa) :- अग्निः
छन्द: (Chhand) :- पङ्क्तिः
स्वर: (Swar) :- पञ्चमः
THE MANTRA
The Mantra with meters (Sanskrit)

त्वम॑ग्ने॒ द्यभि
ु ॒ स्त्वमा॑शश
ु ॒ क्षणि॒
ु ॑ स्त्वमोष॑धीभ्य॒ स्त्वं न॒ णां
स्त्वम॒ द्भ्यस्त्वमश्म॑न॒स्परि॑ । त्वं वनेभ्य॒ ृ
नप॑ृ ते जायसे॒ शचिु :॑ ॥
The Mantra without meters (Sanskrit)

त्वमग्ने द्युभिस्त्वमाशुशुक्षणिस्त्वमद्भ्यस्त्वमश्मनस्परि । त्वं वनेभ्यस्त्वमोषधीभ्यस्त्वं नण
ृ ां नप
ृ ते जायसे शुचिः
॥
The Mantra's transliteration in English

tvam agne dyubhis tvam āśuśukṣaṇis tvam adbhyas tvam aśmanas pari | tvaṁ vanebhyas tvam oṣadhībhyas
tvaṁ nṛṇāṁ nṛpate jāyase śuciḥ ||
The Pada Paath (Sanskrit)

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । द्युऽभिः॑ । त्वम ् । आ॒श॒ श
ु ॒ क्षणिः॑
ु ॑
। त्वम ् । अ॒ त ्ऽभ्यः । त्वम ् । अश्म॑नः । परि॑ । त्वम ् । वनेभ्यः । त्वम ् ।
ओष॑धीभ्यः । त्वम ् । न॒ णाम
ृ ् । न॒ ऽप॒
ृ त॒ े । जा॒य॒से॒ । शचि
ु ः॑ ॥
The Pada Paath - transliteration

tvam | agne | dyu-bhiḥ | tvam | āśuśukṣaṇiḥ | tvam | at-bhyaḥ | tvam | aśmanaḥ | pari | tvam | vanebhyaḥ |
tvam | oṣadhībhyaḥ | tvam | nṛṇām | nṛ-pate | jāyase | śuciḥ
Link: www.vedakosh.com/rig-veda/mandal-2/sukta-001/mantra-rig-02-001-002
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्जगती
स्वर: (Swar) :- निषादः
THE MANTRA

तवा॑ग्ने हो॒त्रं तव॑ पो॒त्रम॒ त्वियं
ृ ॒ तव॑ ने॒ष्ट्रं त्वम॒ ग्निदृ॑ताय॒ तः । तव॑ प्रशा॒स्त्रं त्वम॑ध्वरीयसि ब्र॒ ह्मा चासि॑
ृ तिश्च नो॒ दमे॑ ॥
ग॒ हप॑

तवाग्ने होत्रं तव पोत्रमत्वि
ृ यं तव नेष्ट्रं त्वमग्निदृतायतः । तव प्रशास्त्रं त्वमध्वरीयसि ब्रह्मा चासि गहृ पतिश्च नो दमे
॥

tavāgne hotraṁ tava potram ṛtviyaṁ tava neṣṭraṁ tvam agnid ṛtāyataḥ | tava praśāstraṁ tvam adhvarīyasi
brahmā cāsi gṛhapatiś ca no dame ||

तव॑ । अ॒ ग्ने॒ । हो॒त्रम ् । तव॑ । पो॒त्रम ् । ऋ॒त्विय॑म ् । तव॑ । ने॒ ष्ट्रम ् । त्वम ् । अ॒ ग्नित ् । ऋ॒त॒ऽय॒ तः । तव॑ । प्र॒ ऽशा॒स्त्रम ् ।
तिः । च॒ । नः॒ । दमे॑ ॥
त्वम ् । अ॒ ध्व॒ रि॒ऽय॒ सि॒ । ब्र॒ ह्मा । च॒ । असि॑ । ग॒ ठऽप॑
ृ

tava | agne | hotram | tava | potram | ṛtviyam | tava | neṣṭram | tvam | agnit | ṛta-yataḥ | tava | pra-śāstram |
tvam | adhvari-yasi | brahmā | ca | asi | gṛṭha-patiḥ | ca | naḥ | dame
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्त्रि
ृ ष्टुप ्
स्वर: (Swar) :- धैवतः
THE MANTRA

त्वम॑ग्न॒ इन्द्रो॑ वष
ृ ॒ भः स॒ ताम॑सि॒ त्वं विष्णुरु
॑ रुगा॒यो न॑म॒स्य॑: । त्वं ब्र॒ ह्मा र॑ यि॒विद्ब्र॑ह्मणस्पते॒ त्वं
वि॑धर्तः सचसे॒ परु ं॑ ध्या ॥

त्वमग्न इन्द्रो वष
ृ भः सतामसि त्वं विष्णुरुरुगायो नमस्यः । त्वं ब्रह्मा रयिविद्ब्रह्मणस्पते त्वं विधर्तः सचसे पुरंध्या
॥

tvam agna indro vṛṣabhaḥ satām asi tvaṁ viṣṇur urugāyo namasyaḥ | tvam brahmā rayivid brahmaṇas pate
tvaṁ vidhartaḥ sacase puraṁdhyā ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । इन्द्रः॑ । व॒ ष॒ृ भः । स॒ ताम ् । अ॒ सि॒ । त्वम ् । विष्णुः॑ । उ॒ रु॒ऽगा॒यः । न॒ म॒स्यः॑ । त्वम ् । ब्र॒ ह्मा । र॒यि॒ऽवित ् ।
ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । त्वम ् । वि॒ ध॒र्त॒रिति॑ विऽधर्तः । स॒ च॒ से॒ । परु ॑ म ्ऽध्या ॥

tvam | agne | indraḥ | vṛṣabhaḥ | satām | asi | tvam | viṣṇuḥ | uru-gāyaḥ | namasyaḥ | tvam | brahmā | rayi-vit
| brahmaṇaḥ | pate | tvam | vidhartaritivi-dhartaḥ | sacase | puram-dhyā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिक्त्रिष्टुप ्
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ राजा॒ वरु॑ णो ध॒ तव्र॑
ृ त॒स्त्वं मि॒ त्रो भ॑वसि द॒ स्म ईड्य॑: । त्वम॑र्य॒मा सत्प॑ति॒र्यस्य॑ स॒ म्भज
ु ॒द
त्वमंशो॑ वि॒ दथे॑ दे व भाज॒ यःु ॥

त्वमग्ने राजा वरुणो धत
ृ व्रतस्त्वं मित्रो भवसि दस्म ईड्यः । त्वमर्यमा सत्पतिर्यस्य सम्भुजं त्वमंशो विदथे दे व
भाजयःु ॥

tvam agne rājā varuṇo dhṛtavratas tvam mitro bhavasi dasma īḍyaḥ | tvam aryamā satpatir yasya
sambhujaṁ tvam aṁśo vidathe deva bhājayuḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । राजा॑ । वरु॑ णः । ध॒ तऽव्र॑
ृ तः । त्वम ् । मि॒ त्रः । भ॒ व॒ सि॒ । द॒ स्मः । ईड्यः॑ । त्वम ् । अ॒ र्य॒ मा । सत ्ऽप॑तिः ।
यस्य॑ । स॒ म ्ऽभज ॑ ् । त्वम ् । अंशः॑ । वि॒ दथे॑ । दे॒ व॒ । भा॒ज॒यःु ॥
ु म

tvam | agne | rājā | varuṇaḥ | dhṛta-vrataḥ | tvam | mitraḥ | bhavasi | dasmaḥ | īḍyaḥ | tvam | aryamā | sat-
patiḥ | yasya | sam-bhujam | tvam | aṃśaḥ | vidathe | deva | bhājayuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ त्वष्टा॑ विध॒ ते स॒ वीर्यं
ु ॒ तव॒ ग्नावो॑ मित्रमहः सजा॒त्य॑म ् । त्वमा॑श॒ हे
ु मा॑ ररिषे॒ स्वश्व्यं॒ त्वं न॒ रां
शर्धो॑ असि परू ु ॒वस:ु॑ ॥

त्वमग्ने त्वष्टा विधते सुवीर्यं तव ग्नावो मित्रमहः सजात्यम ् । त्वमाशुहेमा ररिषे स्वश्व्यं त्वं नरां शर्धो असि पुरूवसुः
॥

tvam agne tvaṣṭā vidhate suvīryaṁ tava gnāvo mitramahaḥ sajātyam | tvam āśuhemā rariṣe svaśvyaṁ tvaṁ
narāṁ śardho asi purūvasuḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । त्वष्टा॑ । वि॒ ध॒ते । स॒ ऽवीर्य
ु ॑ ् । तव॑ । ग्नावः॑ । मि॒ त्रऽ॒ म॒ हः॒ । स॒ ऽजा॒त्य॑म ् । त्वम ् । आ॒श॒ ऽहे
म ु मा॑ । र॒रि॒ष॒ े ।
स॒ ऽअश्व्य॑
ु म ् । त्वम ् । न॒ राम ् । शर्धः॑ । अ॒ सि॒ । प॒ रु॒
ु ऽवसःु ॑ ॥

tvam | agne | tvaṣṭā | vidhate | su-vīryam | tava | gnāvaḥ | mitra-mahaḥ | sa-jātyam | tvam | āśu-hemā | rariṣe
| su-aśvyam | tvam | narām | śardhaḥ | asi | puru-vasuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने रु॒द्रो असरु॑ ो म॒ हो दि॒ वस्त्वं शर्धो॒ मारु॑ तं प॒ क्ष
ृ ईशि ॑ णैर्या॑सि शंग॒यस्त्वं प॒ षा
॑ षे । त्वं वातैररु॒ ू
वि॑ध॒तः पा॑सि॒ नु त्मना॑ ॥

त्वमग्ने रुद्रो असुरो महो दिवस्त्वं शर्धो मारुतं पक्ष
ृ ईशिषे । त्वं वातैररुणैर्यासि शंगयस्त्वं पूषा विधतः पासि नु त्मना ॥

tvam agne rudro asuro maho divas tvaṁ śardho mārutam pṛkṣa īśiṣe | tvaṁ vātair aruṇair yāsi śaṁgayas
tvam pūṣā vidhataḥ pāsi nu tmanā ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । रु॒द्रः । असुर॑ ः । म॒ हः । दि॒ वः । त्वम ् । शर्धः॑ । मारु॑ तम ् । प॒ क्षः
ृ । ई॒शि॒षे॒ । त्वम ् । वातैः॑ । अ॒ रु॒णैः । या॒सि॒ ।
श॒ म ्ऽग॒ यः । त्वम ् । प॒ षा
ू । वि॒ ध॒तः । पा॒सि॒ । नु । त्मना॑ ॥

tvam | agne | rudraḥ | asuraḥ | mahaḥ | divaḥ | tvam | śardhaḥ | mārutam | pṛkṣaḥ | īśiṣe | tvam | vātaiḥ |
aruṇaiḥ | yāsi | śam-gayaḥ | tvam | pūṣā | vidhataḥ | pāsi | nu | tmanā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्त्रिस्टुप ्
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने द्रविणो॒दा अ॑रं॒कृते॒ त्वं दे॒ वः स॑वि॒ता र॑ त्न॒ धा अ॑सि । त्वं भगो॑ नप
ृ ते॒ वस्व॑ ईशिषे॒ त्वं पा॒यर्द
ु मे॒
यस्तेऽवि॑धत ् ॥

त्वमग्ने द्रविणोदा अरं कृते त्वं दे वः सविता रत्नधा असि । त्वं भगो नप
ृ ते वस्व ईशिषे त्वं पायुर्द मे यस्तेऽविधत ् ॥

tvam agne draviṇodā araṁkṛte tvaṁ devaḥ savitā ratnadhā asi | tvam bhago nṛpate vasva īśiṣe tvam pāyur
dame yas te 'vidhat ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः । अ॒ र॒म ्ऽकृते॑ । त्वम ् । दे॒ वः । स॒ वि॒ ता । र॒त्न॒ ऽधाः । अ॒ सि॒ । त्वम ् । भगः॑ । न॒ ऽप॒
ृ त॒ े । वस्वः॑ ।
॑
ई॒शि॒षे॒ । त्वम ् । पा॒युः । दमे । यः । ते॒ । अवि॑धत ् ॥

tvam | agne | draviṇaḥ-dāḥ | aram-kṛte | tvam | devaḥ | savitā | ratna-dhāḥ | asi | tvam | bhagaḥ | nṛ-pate |
vasvaḥ | īśiṣe | tvam | pāyuḥ | dame | yaḥ | te | avidhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वाम॑ग्ने॒ दम॒ आ वि॒ श्पतिं॒ विश॒ स्त्वां राजा॑नं सवि
ु ॒ दत्र॑मञ्
ृ जते । त्वं विश्वा॑नि स्वनीक पत्यसे॒ त्वं
स॒ हस्रा॑णि श॒ ता दश॒ प्रति॑ ॥

त्वामग्ने दम आ विश्पतिं विशस्त्वां राजानं सुविदत्रमञ्
ृ जते । त्वं विश्वानि स्वनीक पत्यसे त्वं सहस्राणि शता दश प्रति
॥

tvām agne dama ā viśpatiṁ viśas tvāṁ rājānaṁ suvidatram ṛñjate | tvaṁ viśvāni svanīka patyase tvaṁ
sahasrāṇi śatā daśa prati ||

त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । दमे॑ । आ । वि॒ श्पति॑म ् । विशः॑ । त्वाम ् । राजा॑नम ् । स॒ ऽवि॒
ु दत्र॑म ् । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । त्वम ् । विश्वा॑नि ।
स॒ ऽअ॒
ु नी॒क॒ । प॒ त्य॒ से॒ । त्वम ् । स॒ हस्रा॑णि । श॒ ता । दश॑ । प्रति॑ ॥

tvām | agne | dame | ā | viśpatim | viśaḥ | tvām | rājānam | su-vidatram | ṛñjate | tvam | viśvāni | su-anīka |
patyase | tvam | sahasrāṇi | śatā | daśa | prati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिक्पङ्क्ति
THE MANTRA

त्वाम॑ग्ने पि॒ तर॑ मि॒ष्टिभि॒ र्नर॒स्त्वां भ्रा॒त्राय॒ शम्या॑ तन॒ रुच॑
ू म ् । त्वं प॒ त्रो
ु भ॑वसि॒ यस्तेऽवि॑ध॒त्त्वं सखा॑
स॒ शे
ु व:॑ पास्या॒धष ृ ॑: ॥

त्वामग्ने पितरमिष्टिभिर्नरस्त्वां भ्रात्राय शम्या तनूरुचम ् । त्वं पुत्रो भवसि यस्तेऽविधत्त्वं सखा सुशेवः पास्याधष
ृ ः॥

tvām agne pitaram iṣṭibhir naras tvām bhrātrāya śamyā tanūrucam | tvam putro bhavasi yas te 'vidhat tvaṁ
sakhā suśevaḥ pāsy ādhṛṣaḥ ||

त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । पि॒ तर॑ म ् । इ॒ष्टिऽभिः॑ । नरः॑ । त्वाम ् । भ्रा॒त्राय॑ । शम्या॑ । त॒न॒ ऽरुच॑
ू म ् । त्वम ् । प॒ त्रः
ु । भ॒ व॒ सि॒ । यः । ते॒ ।
अवि॑धत ् । त्वम ् । सखा॑ । स॒ ऽशे
ु वः॑ । पा॒सि॒ । आ॒ऽधष
ृ ः॑ ॥

tvām | agne | pitaram | iṣṭi-bhiḥ | naraḥ | tvām | bhrātrāya | śamyā | tanū-rucam | tvam | putraḥ | bhavasi | yaḥ
| te | avidhat | tvam | sakhā | su-śevaḥ | pāsi | ādhṛṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्न ऋ॒भरु ा॒के न॑म॒स्य१॒॒॑॑स्त्वं वाज॑स्य क्षुमतो॑
॒ रा॒य ई॑शिषे । त्वं वि भा॒स्यनु॑ दक्षि दा॒वने॒ त्वं
वि॒ शिक्षु॑रसि य॒ ज्ञमा॒तनि॑: ॥

त्वमग्न ऋभरु ाके नमस्यस्त्वं वाजस्य क्षुमतो राय ईशिषे । त्वं वि भास्यनु दक्षि दावने त्वं विशिक्षुरसि यज्ञमातनिः ॥

tvam agna ṛbhur āke namasyas tvaṁ vājasya kṣumato rāya īśiṣe | tvaṁ vi bhāsy anu dakṣi dāvane tvaṁ
viśikṣur asi yajñam ātaniḥ ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । ऋ॒भुः । आ॒के । न॒ म॒स्यः॑ । त्वम ् । वाज॑स्य । क्षुऽमतः॑
॒ । रा॒यः । ई॒शि॒षे॒ । त्वम ् । वि । भा॒सि॒ । अनु॑ । ध॒ क्षि॒
। दा॒वने॑ । त्वम ् । वि॒ ऽशिक्षुः॑ । अ॒ सि॒ । य॒ ज्ञम ् । आ॒ऽतनिः॑ ॥

tvam | agne | ṛbhuḥ | āke | namasyaḥ | tvam | vājasya | kṣu-mataḥ | rāyaḥ | īśiṣe | tvam | vi | bhāsi | anu |
dhakṣi | dāvane | tvam | vi-śikṣuḥ | asi | yajñam | ātaniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ अदि॑ तिर्देव दा॒शष
ु ॒ े त्वं होत्रा॒ भार॑ ती वर्धसे गि॒ रा । त्वमिळा॑ श॒ तहि॑ मासि॒ दक्ष॑से॒ त्वं वत्र
॑ृ ह॒ ा
व॑सप
ु ते॒ सर॑ स्वती ॥

त्वमग्ने अदितिर्देव दाशुषे त्वं होत्रा भारती वर्धसे गिरा । त्वमिळा शतहिमासि दक्षसे त्वं वत्र
ृ हा वसुपते सरस्वती ॥

tvam agne aditir deva dāśuṣe tvaṁ hotrā bhāratī vardhase girā | tvam iḻā śatahimāsi dakṣase tvaṁ vṛtrahā
vasupate sarasvatī ||

त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । अदि॑ तिः । दे॒ व॒ । दा॒शुषे॑ । त्वम ् । होत्रा॑ । भार॑ ती । व॒ र्ध॒से॒ । गि॒ रा । त्वम ् । इळा॑ । श॒ तऽहि॑मा । अ॒ सि॒ ।
दक्ष॑से । त्वम ् । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । व॒ स॒ ऽप॒
ु त॒ े । सर॑ स्वती ॥

tvam | agne | aditiḥ | deva | dāśuṣe | tvam | hotrā | bhāratī | vardhase | girā | tvam | iḷā | śata-himā | asi |
dakṣase | tvam | vṛtra-hā | vasu-pate | sarasvatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वम॑ग्ने॒ सभ ु त ॑ ृ उत्त॒ मं वय॒ स्तव॑ स्पा॒र्हे वर्ण॒ आ सं॒ दृशि॒ श्रिय॑: । त्वं वाज॑: प्र॒ तर॑ णो ब॒ हन्न॑
ृ सि॒ त्वं
॑ ु लो वि॒ श्वत॑स्प॒ थ
र॒यिर्बह ृ ःु ॥
॒

त्वमग्ने सुभत
ृ उत्तमं वयस्तव स्पार्हे वर्ण आ संदृशि श्रियः । त्वं वाजः प्रतरणो बह
ृ न्नसि त्वं रयिर्बहुलो विश्वतस्पथ
ृ ुः
॥

tvam agne subhṛta uttamaṁ vayas tava spārhe varṇa ā saṁdṛśi śriyaḥ | tvaṁ vājaḥ prataraṇo bṛhann asi
tvaṁ rayir bahulo viśvatas pṛthuḥ ||

॑ ृ ः । उ॒ त ्ऽत॒मम ् । वयः॑ । तव॑ । स्पा॒र्हे । वर्णे॑ । आ । स॒ म ्ऽदृशि॑ । श्रियः॑ । त्वम ् । वाजः॑ । प्र॒ ऽतर॑ णः ।
त्वम ् । अ॒ ग्ने॒ । सुऽभत
ब॒ हन
ृ ् । अ॒ सि॒ । त्वम ् । र॒यिः । ब॒ हु॒लः । वि॒ श्वतः॑ । प॒ थ
ृ ःु ॥

tvam | agne | su-bhṛtaḥ | ut-tamam | vayaḥ | tava | spārhe | varṇe | ā | sam-dṛśi | śriyaḥ | tvam | vājaḥ | pra-
taraṇaḥ | bṛhan | asi | tvam | rayiḥ | bahulaḥ | viśvataḥ | pṛthuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्पङ्क्ति
THE MANTRA

त्वाम॑ग्न आदि॒ त्यास॑ आ॒स्यं१॒॒॑॑ त्वां जि॒ ह्वां शच
ु य
॑ श्चक्रिरे कवे । त्वां रा॑ति॒षाचो॑ अध्व॒ रेषु॑ सश्चिरे ॒ त्वे
दे॒ वा ह॒विर॑ द॒न्त्याहु॑तम ् ॥

त्वामग्न आदित्यास आस्यं त्वां जिह्वां शुचयश्चक्रिरे कवे । त्वां रातिषाचो अध्वरे षु सश्चिरे त्वे दे वा हविरदन्त्याहुतम ्
॥

tvām agna ādityāsa āsyaṁ tvāṁ jihvāṁ śucayaś cakrire kave | tvāṁ rātiṣāco adhvareṣu saścire tve devā
havir adanty āhutam ||

त्वाम ् । अ॒ ग्ने॒ । आदि॒ त्यासः॑ । आ॒स्य॑म ् । त्वाम ् । जि॒ ह्वाम ् । शुचय
॑ ः । च॒ क्रि॒ रे ॒ । क॒ वे॒ । त्वाम ् । रा॒ति॒ऽसाचः॑ । अ॒ ध्व॒ रेषु॑ ।
स॒ श्चि॒ रे ॒ । त्वे इति॑ । दे॒ वाः । ह॒विः । अ॒ द॒ न्ति॒ । आऽहु॑तम ् ॥

tvām | agne | ādityāsaḥ | āsyam | tvām | jihvām | śucayaḥ | cakrire | kave | tvām | rāti-sācaḥ | adhvareṣu |
saścire | tve iti | devāḥ | haviḥ | adanti | āhutam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वे अ॑ग्ने॒ विश्वे॑ अ॒ मत ॑ स्वदन्त आस॒ तिं
ृ ा॑सो अ॒ द्रहु ॑ आ॒सा दे॒ वा ह॒विर॑ द॒न्त्याहु॑तम ् । त्वया॒ मर्तासः ु त्वं
गर्भो॑ वी॒रुधां॑ जज्ञिषे॒ शचि
ु :॑ ॥

त्वे अग्ने विश्वे अमत
ृ ासो अद्रहु आसा दे वा हविरदन्त्याहुतम ् । त्वया मर्तासः स्वदन्त आसुति ं त्वं गर्भो वीरुधां जज्ञिषे
शचि
ु ः॥

tve agne viśve amṛtāso adruha āsā devā havir adanty āhutam | tvayā martāsaḥ svadanta āsutiṁ tvaṁ garbho
vīrudhāṁ jajñiṣe śuciḥ ||

त्वे इति॑ । अ॒ ग्ने॒ । विश्वे॑ । अ॒ मत
ृ ा॑सः । अ॒ द्रहु ः॑ । आ॒सा । दे॒ वाः । ह॒विः । अ॒ द॒ न्ति॒ । आऽहु॑तम ् । त्वया॑ । मर्ता॑सः । स्व॒ द॒न्ते॒
। आ॒ऽस॒ तिम
ु ् । त्वम ् । गर्भः॑ । वी॒रुधा॑म ् । ज॒ ज्ञि॒ष॒ े । शचि
ु ः॑ ॥

tve iti | agne | viśve | amṛtāsaḥ | adruhaḥ | āsā | devāḥ | haviḥ | adanti | āhutam | tvayā | martāsaḥ | svadante |
āsutim | tvam | garbhaḥ | vīrudhām | jajñiṣe | śuciḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं तान्त्सं च॒ प्रति॑ चासि म॒ ज्मनाग्ने॑ सज
ु ात॒ प्र च॑ दे व रिच्यसे । प॒ क्षो
ृ यदत्र॑ महि॒ना वि ते॒ भव
ु ॒ दन॒ ु
द्यावा॑पथिृ ॒ वी रोद॑ सी उ॒ भे ॥

त्वं तान्त्सं च प्रति चासि मज्मनाग्ने सुजात प्र च दे व रिच्यसे । पक्ष
ृ ो यदत्र महिना वि ते भुवदनु द्यावापथि
ृ वी रोदसी
उभे ॥

tvaṁ tān saṁ ca prati cāsi majmanāgne sujāta pra ca deva ricyase | pṛkṣo yad atra mahinā vi te bhuvad anu
dyāvāpṛthivī rodasī ubhe ||

त्वम ् । तान ् । सम ् । च॒ । प्रति॑ । च॒ । अ॒ सि॒ । म॒ ज्मना॑ । अग्ने॑ । स॒ ऽजा॒
ु त॒ । प्र । च॒ । दे॒ व॒ । रि॒च्य॒ से॒ । प॒ क्षः
ृ । यत ् । अत्र॑ ।
म॒ हि॒ना । वि । ते॒ । भव
ु त
॑ ् । अनु॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ । रोद॑ सी इति॑ । उ॒ भे इति॑ ॥

tvam | tān | sam | ca | prati | ca | asi | majmanā | agne | su-jāta | pra | ca | deva | ri cyase | p ṛkṣaḥ | yat | atra |
mahinā | vi | te | bhuvat | anu | dyāvāpṛthivī iti | rodasī iti | ubhe iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचज्
ृ जगती
THE MANTRA

ृ यो॒ गोअ॑ग्रा॒मश्व॑पेशस॒ मग्ने॑ रा॒तिमुप
ये स्तो॒तभ् ॑ स॒ जन्ति॑
ृ स॒ रय॑
ू : । अ॒ स्माञ्च॒ ताँश्च॒ प्र हि नेषि॒ वस्य॒
आ ब॒ हद्व॑
ृ देम वि॒ दथे॑ स॒ वीरा॑
ु :॥

ये स्तोतभ्
ृ यो गोअग्रामश्वपेशसमग्ने रातिमुपसज
ृ न्ति सूरयः । अस्माञ्च ताँश्च प्र हि नेषि वस्य आ बह
ृ द्वदे म विदथे
सव
ु ीराः ॥

ye stotṛbhyo goagrām aśvapeśasam agne rātim upasṛjanti sūrayaḥ | asmāñ ca tām̐ś ca pra hi neṣi vasya ā
bṛhad vadema vidathe suvīrāḥ ||

ये । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । गोऽअ॑ग्राम ् । अश्व॑ऽपेशसम ् । अग्ने॑ । रा॒तिम ् । उ॒ प॒ऽस॒ जन्ति॑
ृ । स॒ रयः॑
ू । अ॒ स्मान ् । च॒ । तान ् । च॒ । प्र
ृ ् । व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
। हि । नेषि॑ । वस्यः॑ । आ । ब॒ हत ु ॥

ye | stotṛ-bhyaḥ | go--agrām | aśva-peśasam | agne | rātim | upa-sṛjanti | sūrayaḥ | asmān | ca | tān | ca | pra |
hi | neṣi | vasyaḥ | ā | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- गत्ृ समदः शौनकः
THE MANTRA

॑
य॒ ज्ञेन॑ वर्धत जा॒तवेदसम॒ ग्निं य॑जध्वं ह॒विषा॒ तना॑ गि॒ रा । स॒ मि॒ धा॒नं सुप्र
॑ ॒ यसं॒ स्व॑र्णरं द्य॒ क्षं
ु होता॑रं
व॒ जने
ृ ष ॑ ु ध॒ र्षद॑
ू म ्॥

यज्ञेन वर्धत जातवेदसमग्निं यजध्वं हविषा तना गिरा । समिधानं सुप्रयसं स्वर्णरं द्युक्षं होतारं वज
ृ नेषु धूर्षदम ् ॥

yajñena vardhata jātavedasam agniṁ yajadhvaṁ haviṣā tanā girā | samidhānaṁ suprayasaṁ svarṇaraṁ
dyukṣaṁ hotāraṁ vṛjaneṣu dhūrṣadam ||

॑
य॒ ज्ञेन॑ । व॒ र्ध॒त॒ । जा॒तऽवेदसम ् । अ॒ ग्निम ् । य॒ ज॒ध्व॒ म ् । ह॒विषा॑ । तना॑ । गि॒ रा । स॒ म ्ऽइ॒धा॒नम ् । स॒ ऽप्र॒
ु यस॑म ् । स्वः॑ऽनरम ्
। द्य॒ क्षम
ु ् । होता॑रम ् । व॒ जने ॑ ु । धूः॒ऽसद॑ म ् ॥
ृ ष

yajñena | vardhata | jāta-vedasam | agnim | yajadhvam | haviṣā | tanā | girā | sam-idhānam | su-prayasam |
svaḥ-naram | dyukṣam | hotāram | vṛjaneṣu | dhūḥ-sadam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि त्वा॒ नक्ती॑रु॒षसो॑ ववाशि॒ रे ऽग्ने॑ व॒ त्सं न स्वस॑रेषु धे॒ नव॑: । दि॒ व इ॒वेद॑रति
॒ र्मानुष
॑ ा य॒ गा
ु क्षपो॑
भासि परुु वार सं॒ यत॑: ॥

अभि त्वा नक्तीरुषसो ववाशिरे ऽग्ने वत्सं न स्वसरे षु धेनवः । दिव इवेदरतिर्मानुषा युगा क्षपो भासि पुरुवार संयतः ॥

abhi tvā naktīr uṣaso vavāśire 'gne vatsaṁ na svasareṣu dhenavaḥ | diva ived aratir mānuṣā yugā kṣapo
bhāsi puruvāra saṁyataḥ ||

अ॒ भि । त्वा॒ । नक्तीः॑ । उ॒ षसः॑ । व॒ वा॒शि॒रे ॒ । अग्ने॑ । व॒ त्सम ् । न । स्वस॑रेषु । धे॒ नवः॑ । दि॒ वःऽइ॑व । इत ् । अ॒ र॒तिः । मानष
ु॑ ा
। य॒ गा
ु । आ । क्षपः॑ । भा॒सि॒ । प॒ रु॒
ु ऽवा॒र॒ । स॒ म ्ऽयतः॑ ॥

abhi | tvā | naktīḥ | uṣasaḥ | vavāśire | agne | vatsam | na | svasareṣu | dhenavaḥ | divaḥ-iva | it | aratiḥ |
mānuṣā | yugā | ā | kṣapaḥ | bhāsi | puru-vāra | sam-yataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तं दे॒ वा ब॒ ध्ने
ु रज॑सः स॒ दं
ु सस
॑ ं दि॒ वस्पथि ॑
॑ ृ ॒ व्योर॑ र॒ति ं न्येरिरे । रथ॑मिव॒ वेद्यं॑ श॒ क्रशो॑
ु चिषम॒ ग्निं मि॒ त्रं न
क्षि॒तिषु॑ प्र॒ शंस्य॑म ् ॥

तं दे वा बुध्ने रजसः सुदंससं दिवस्पथि
ृ व्योररतिं न्येरिरे । रथमिव वेद्यं शुक्रशोचिषमग्निं मित्रं न क्षितिषु प्रशंस्यम ् ॥

taṁ devā budhne rajasaḥ sudaṁsasaṁ divaspṛthivyor aratiṁ ny erire | ratham iva vedyaṁ śukraśociṣam
agnim mitraṁ na kṣitiṣu praśaṁsyam ||

तं । दे॒ वाः । ब॒ ध्ने
ु । रज॑सः । स॒ ऽदं
ु सस॑ म ् । दि॒ वःपथि
॑ ृ ॒ व्योः । अ॒ र॒तिम ् । नि । ए॒ रि॒रे॒ । रथ॑म ्ऽइव । वेद्य॑म ् । श॒ क्रऽशो॑
ु चिषम ्
। अ॒ ग्निम ् । मि॒ त्रम ् । न । क्षि॒तिषु॑ । प्र॒ ऽशंस्य॑म ् ॥

taṃ | devāḥ | budhne | rajasaḥ | su-daṃsasam | divaḥpṛthivyoḥ | aratim | ni | er ire | ratham-iva | vedyam |
śukra-śociṣam | agnim | mitram | na | kṣitiṣu | pra-śaṃsyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- जगती
THE MANTRA

तम॒ क्षमा॑
ु णं॒ रज॑सि॒ स्व आ दमे॑ च॒ न्द्रमि॑व स॒ रुचं
ु ॑ ह्वा॒र आ द॑ धःु । पश्ृ न्या॑: पत॒ रं चि॒ तय॑न्तम॒ क्षभि॑:
पा॒थो न पा॒यंु जन॑सी उ॒ भे अनु॑ ॥

तमुक्षमाणं रजसि स्व आ दमे चन्द्रमिव सुरुचं ह्वार आ दधुः । पश्ृ न्याः पतरं चितयन्तमक्षभिः पाथो न पायुं जनसी
उभे अनु ॥

tam ukṣamāṇaṁ rajasi sva ā dame candram iva surucaṁ hvāra ā dadhuḥ | pṛśnyāḥ pataraṁ citayantam
akṣabhiḥ pātho na pāyuṁ janasī ubhe anu ||

तम ् । उ॒ क्षमा॑णम ् । रज॑सि । स्वे । आ । दमे॑ । च॒ न्द्रम ्ऽइ॑व । स॒ ऽरुच॑
ु म ् । ह्वा॒रे । आ । द॒ धुः॒ । पश्ृ न्याः॑ । प॒ त॒रम ् ।
चि॒ तय॑न्तम ् । अ॒ क्षऽभिः॑ । पा॒थः । न । पा॒यम
ु ् । जन॑सी॒ इति॑ । उ॒ भे इति॑ । अनु॑ ॥

tam | ukṣamāṇam | rajasi | sve | ā | dame | candram-iva | su-rucam | hvāre | ā | dadhu ḥ | pṛśnyāḥ | pataram |
citayantam | akṣa-bhiḥ | pāthaḥ | na | pāyum | janasī iti | ubhe iti | anu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स होता॒ विश्वं॒ परि॑ भत्ू वध्व॒ रं तमु॑ ह॒व्यैर्मनुष ॑ ृ सा॒नास॒ ु जर्भुर॒॑ द्द्यौर्न
॑ ऋञ्जते गि॒ रा । हि॒रि॒शि॒प्रो वध
स्तभि
ृ श्चि
॑ तय॒ द्रोद॑ सी॒ अनु॑ ॥

स होता विश्वं परि भूत्वध्वरं तमु हव्यैर्मनुष ऋञ्जते गिरा । हिरिशिप्रो वध
ृ सानासु जर्भुरद्द्यौर्न स्तभि
ृ श्चितयद्रोदसी
अनु ॥

sa hotā viśvam pari bhūtv adhvaraṁ tam u havyair manuṣa ṛñjate girā | hiriśipro vṛdhasānāsu jarbhurad
dyaur na stṛbhiś citayad rodasī anu ||

सः । होता॑ । विश्व॒ म ् । परि॑ । भ॒ तू ॒ ु । अ॒ ध्व॒ रम ् । तम ् । ऊँ॒ इति॑ । ह॒व्यैः । मनष
ु॑ ः । ऋ॒ञ्ज॒ ते॒ । गि॒ रा । हि॒रि॒ऽशि॒ प्रः ।
व॒ ध॒ ॑ ् । द्यौः । न । स्तऽृ भिः॑ । चि॒ त॒य॒ त ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । अनु॑ ॥
ृ सा॒नासु॑ । जर्भुरत

saḥ | hotā | viśvam | pari | bhūtu | adhvaram | tam | oṃ iti | havyaiḥ | manuṣaḥ | ṛñjate | girā | hiri-śipraḥ |
vṛdhasānāsu | jarbhurat | dyauḥ | na | stṛ-bhiḥ | citayat | rodasī iti | anu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स नो॑ रे ॒वत्स॑मिधा॒नः स्व॒ स्तये॑ संदद॒ स्वान्र॒ यिम॒ स्मासु॑ दीदिहि । आ न॑: कृणष्ु व सवि
ु ॒ ताय॒ रोद॑ सी॒
अग्ने॑ ह॒व्या मनुष
॑ ो दे व वी॒तये॑ ॥

स नो रे वत्समिधानः स्वस्तये संददस्वान्रयिमस्मासु दीदिहि । आ नः कृणुष्व सुविताय रोदसी अग्ने हव्या मनुषो दे व
वीतये ॥

sa no revat samidhānaḥ svastaye saṁdadasvān rayim asmāsu dīdihi | ā naḥ kṛṇuṣva suvitāya rodasī agne
havyā manuṣo deva vītaye ||

सः । नः॒ । रे ॒वत ् । स॒ म ्ऽइ॒धा॒नः । स्व॒ स्तये॑ । स॒ म ्ऽद॒ द॒स्वान ् । र॒यिम ् । अ॒ स्मासु॑ । दी॒दि॒हि॒ । आ । नः॒ । कृ॒ण॒ ष्व॒
ु ।
ु ताय॑ । रोद॑ सी॒ इति॑ । अग्ने॑ । ह॒व्या । मनष
स॒ वि॒ ु॑ ः । दे॒ व॒ । वी॒तये॑ ॥

saḥ | naḥ | revat | sam-idhānaḥ | svastaye | sam-dadasvān | rayim | asmāsu | dīdihi | ā | naḥ | kṛṇuṣva |
suvitāya | rodasī iti | agne | havyā | manuṣaḥ | deva | vītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दा नो॑ अग्ने बहृ ॒ तो दाः स॑ह॒स्रिणो॑ द॒ रो
ु न वाजं॒ श्रत्ु या॒ अपा॑ वधि
ृ । प्राची॒ द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी ब्रह्म॑णा कृधि॒
स्व१॒॒॑॑र्ण श॒ क्रम
ु ॒ षसो॒
ु वि दि॑ द्यत
ु ः॥

दा नो अग्ने बह
ृ तो दाः सहस्रिणो दरु ो न वाजं श्रुत्या अपा वधि
ृ । प्राची द्यावापथि
ृ वी ब्रह्मणा कृधि स्वर्ण शुक्रमुषसो वि
दिद्यत
ु ः॥

dā no agne bṛhato dāḥ sahasriṇo duro na vājaṁ śrutyā apā vṛdhi | prācī dyāvāpṛthivī brahmaṇā kṛdhi svar
ṇa śukram uṣaso vi didyutaḥ ||

दाः । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । ब॒ ह ु । न । वाज॑म ् । श्रुत्यै॑ । अप॑ । व॒ धि॒
ृ ॒ तः । दाः । स॒ ह॒स्रिणः॑ । द॒ रः ृ । प्राची॒ इति॑ । द्यावा॑पथि
ृ ॒ वी इति॑ ।
ब्रह्म॑णा । कृ॒धि॒ । स्वः॑ । न । श॒ क्रम
ु ् । उ॒ षसः॑ । वि । दि॒ द्य॒ त
ु ःु ॒ ॥

dāḥ | naḥ | agne | bṛhataḥ | dāḥ | sahasriṇaḥ | duraḥ | na | vājam | śrutyai | apa | vṛdhi | prācī iti | dyāvāpṛthivī
iti | brahmaṇā | kṛdhi | svaḥ | na | śukram | uṣasaḥ | vi | didyutuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स इ॑धा॒न उ॒ षसो॒ राम्या॒ अन॒ ु स्व१॒॒॑॑र्ण दी॑दे दरु॒षेण॑ भा॒नन
ु ा॑ । होत्रा॑भिर॒ग्निर्मनुष
॑ ः स्वध्व॒ रो राजा॑
वि॒ शामति॑थि॒श्चारु॑ रा॒यवे॑ ॥

स इधान उषसो राम्या अनु स्वर्ण दीदे दरुषेण भानन
ु ा । होत्राभिरग्निर्मनुषः स्वध्वरो राजा विशामतिथिश्चारुरायवे ॥

sa idhāna uṣaso rāmyā anu svar ṇa dīded aruṣeṇa bhānunā | hotrābhir agnir manuṣaḥ svadhvaro rājā viśām
atithiś cārur āyave ||

सः । इ॒धा॒नः । उ॒ षसः॑ । राम्याः॑ । अनु॑ । स्वः॑ । न । दी॒दे॒त ् । अ॒ रु॒षेण॑ । भा॒नन
ु ा॑ । होत्रा॑भिः । अ॒ ग्निः । मनष
ु॑ ः । स॒ ऽअ॒
ु ध्व॒ रः
। राजा॑ । वि॒ शाम ् । अति॑थिः । चारुः॑ । आ॒यवे ॥ ॑

saḥ | idhānaḥ | uṣasaḥ | rāmyāḥ | anu | svaḥ | na | dīdet | aruṣeṇa | bhānunā | hotrābhiḥ | agniḥ | manuṣaḥ |
su-adhvaraḥ | rājā | viśām | atithiḥ | cāruḥ | āyave
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ए॒ वा नो॑ अग्ने अ॒ मत ॑ ु पर्व्य
ृ ेष ू ॒ धीष्पी॑पाय ब॒ हद्दि॑
ृ वेष॒ ु मानुष
॑ ा । दहु ा॑ना धे॒ नर्वृ ॑ ु का॒रवे॒ त्मना॑ श॒ तिनं॑
ु ॒ जनेष
परुु ॒रूप॑मि॒षणि॑ ॥

एवा नो अग्ने अमत
ृ ेषु पूर्व्य धीष्पीपाय बह
ृ द्दिवेषु मानुषा । दहु ाना धेनुर्वृजनेषु कारवे त्मना शतिनं पुरुरूपमिषणि ॥

evā no agne amṛteṣu pūrvya dhīṣ pīpāya bṛhaddiveṣu mānuṣā | duhānā dhenur vṛjaneṣu kārave tmanā
śatinam pururūpam iṣaṇi ||

ए॒ व । नः॒ । अ॒ ग्ने॒ । अ॒ मत ॑ ु । प॒ र्व्य॒
ृ ेष ू । धीः । पी॒पा॒य॒ । ब॒ हत
ृ ्ऽदि॑ वेषु । मानष
ु॑ ा । दहु ा॑ना । धे॒ नुः । व॒ जने
ृ ष ॑ ु । का॒रवे॑ । त्मना॑ ।
श॒ तिन॑म ् । प॒ रु॒
ु ऽरूप॑म ् । इ॒षणि॑ ॥

eva | naḥ | agne | amṛteṣu | pūrvya | dhīḥ | pīpāya | bṛhat-diveṣu | mānuṣā | duhānā | dhenuḥ | vṛjaneṣu |
kārave | tmanā | śatinam | puru-rūpam | iṣaṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
व॒ यम॑ग्ने॒ अर्वता ु ॒ ब्रह्म॑णा वा चितयेमा॒ जनाँ॒ अति॑ । अ॒ स्माकं॑ द्य॒ म्नमधि॒
वा स॒ वीर्यं ु पञ्च॑
कृ॒ष्टिष॒ च्चा
ू स्व१॒॒॑॑र्ण शुश
॑ च
ु ीत द॒ ष्टर॑
ु म ्॥

वयमग्ने अर्वता वा सुवीर्यं ब्रह्मणा वा चितयेमा जनाँ अति । अस्माकं द्युम्नमधि पञ्च कृष्टिषूच्चा स्वर्ण शुशुचीत
दष्ु टरम ् ॥

vayam agne arvatā vā suvīryam brahmaṇā vā citayemā janām̐ ati | asmākaṁ dyumnam adhi pañca
kṛṣṭiṣūccā svar ṇa śuśucīta duṣṭaram ||

॑ । वा । स॒ ऽवीर्य
व॒ यम ् । अ॒ ग्ने॒ । अर्वता ु ॑ ् । ब्रह्म॑णा । वा । चि॒ त॒ये॒म॒ । जना॑न ् । अति॑ । अ॒ स्माक॑म ् । द्य॒ म्नम
म ु ् । अधि॑ ।
पञ्च॑ । कृ॒ष्टिषु॑ । उ॒ च्चा । स्वः॑ । न । श॒ श
ु ॒ ची॒
ु त॒ । द॒ स्तर॑
ु म ्॥

vayam | agne | arvatā | vā | su-vīryam | brahmaṇā | vā | citayema | janān | ati | asmākam | dyumnam | adhi |
pañca | kṛṣṭiṣu | uccā | svaḥ | na | śuśucīta | dustaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ बोधि सहस्य प्र॒ शंस्यो॒ यस्मि॑न्त्सज
ु ा॒ता इ॒षय॑न्त स॒ रय॑
ू : । यम॑ग्ने य॒ ज्ञमुप
॑ ॒ यन्ति॑ वा॒जिनो॒
नित्ये॑ तो॒के दी॑दि॒ वांसं॒ स्वे दमे॑ ॥

स नो बोधि सहस्य प्रशंस्यो यस्मिन्त्सुजाता इषयन्त सूरयः । यमग्ने यज्ञमुपयन्ति वाजिनो नित्ये तोके दीदिवांसं स्वे
दमे ॥

sa no bodhi sahasya praśaṁsyo yasmin sujātā iṣayanta sūrayaḥ | yam agne yajñam upayanti vājino nitye
toke dīdivāṁsaṁ sve dame ||

सः । नः॒ । बो॒धि॒ । स॒ ह॒स्य॒ । प्र॒ ऽशंस्यः॑ । यस्मि॑न ् । स॒ ऽजा॒
ु ताः । इ॒षय॑न्त । स॒ रयः॑
ू । यम ् । अ॒ ग्ने॒ । य॒ ज्ञम ् । उ॒ प॒ऽयन्ति॑ ।
वा॒जिनः॑ । नित्ये॑ । तो॒के । दी॒दि॒ऽवांसम ॑ ् । स्वे । दमे॑ ॥

saḥ | naḥ | bodhi | sahasya | pra-śaṃsyaḥ | yasmin | su-jātāḥ | iṣayanta | sūrayaḥ | yam | agne | yajñam | upa-
yanti | vājinaḥ | nitye | toke | dīdi-vāṃsam | sve | dame
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भया॑सो जातवेदः स्याम ते स्तो॒तारो॑ अग्ने स॒ रय॑ ॑ । वस्वो॑ रा॒यः पुरु
ू श्च॒ शर्मणि ॑ श्च॒ न्द्रस्य॒ भय
ू स
॑ ः
प्र॒ जाव॑तः स्वप॒ त्यस्य॑ शग्धि नः ॥

उभयासो जातवेदः स्याम ते स्तोतारो अग्ने सूरयश्च शर्मणि । वस्वो रायः पुरुश्चन्द्रस्य भूयसः प्रजावतः स्वपत्यस्य
शग्धि नः ॥

ubhayāso jātavedaḥ syāma te stotāro agne sūrayaś ca śarmaṇi | vasvo rāyaḥ puruścandrasya bhūyasaḥ
prajāvataḥ svapatyasya śagdhi naḥ ||

उ॒ भया॑सः । जा॒त॒ऽवे॒दः॒ । स्या॒म॒ । ते॒ । स्तो॒तारः॑ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ रयः॑
ू ॑ । वस्वो॑ । रा॒यः । प॒ रु॒
। च॒ । शर्मणि ु ऽच॒ न्द्रस्य॑ । भूयस
॑ ः।
प्र॒ जाऽव॑तः । सऽु अ॒ प॒ त्यस्य॑ । श॒ ग्धि॒ । नः॒ ॥

ubhayāsaḥ | jāta-vedaḥ | syāma | te | stotāraḥ | agne | sūrayaḥ | ca | śarmaṇi | vasvo | rāyaḥ | puru-candrasya |
bhūyasaḥ | prajāvataḥ | su-apatyasya | śagdhi | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ृ यो॒ गोअ॑ग्रा॒मश्व॑पेशस॒ मग्ने॑ रा॒तिमुप
ये स्तो॒तभ् ॑ स॒ जन्ति॑
ृ स॒ रय॑
ू : । अ॒ स्माञ्च॒ ताँश्च॒ प्र हि नेषि॒ वस्य॒
आ ब॒ हद्व॑
ु :॥

ये स्तोतभ्
ृ यो गोअग्रामश्वपेशसमग्ने रातिमुपसज
ृ न्ति सूरयः । अस्माञ्च ताँश्च प्र हि नेषि वस्य आ बह
ृ द्वदे म विदथे
सव
ु ीराः ॥

ye stotṛbhyo goagrām aśvapeśasam agne rātim upasṛjanti sūrayaḥ | asmāñ ca tām̐ś ca pra hi neṣi vasya ā

ये । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । गोऽअ॑ग्राम ् । अश्व॑ऽपेशसम ् । अग्ने॑ । रा॒तिम ् । उ॒ प॒ऽस॒ जन्ति॑
ृ । स॒ रयः॑
ू । अ॒ स्मान ् । च॒ । तान ् । च॒ । प्र
। हि । नेषि॑ । वस्यः॑ । आ । ब॒ हत ु ॥

ye | stotṛ-bhyaḥ | go--agrām | aśva-peśasam | agne | rātim | upa-sṛjanti | sūrayaḥ | asmān | ca | tān | ca | pra |
hi | neṣi | vasyaḥ | ā | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

समि॑द्धो अ॒ ग्निर्निहि॑ तः पथि ृ ॒ व्यां प्र॒ त्यङ्विश्वा॑नि॒ भव
ु न
॑ ान्यस्थात ् । होता॑ पाव॒ कः प्र॒ दिव॑: सम
ु े॒ धा दे॒ वो
दे॒ वान्य॑जत्व॒ ग्निरर्ह॑न ् ॥

समिद्धो अग्निर्निहितः पथि
ृ व्यां प्रत्यङ्विश्वानि भुवनान्यस्थात ् । होता पावकः प्रदिवः सुमेधा दे वो
दे वान्यजत्वग्निरर्हन ् ॥

samiddho agnir nihitaḥ pṛthivyām pratyaṅ viśvāni bhuvanāny asthāt | hotā pāvakaḥ pradivaḥ sumedhā
devo devān yajatv agnir arhan ||

सम ्ऽइ॑द्धः । अ॒ ग्निः । निऽहि॑तः । प॒ थि॒ ृ व्याम ् । प्र॒ त्यङ् । विश्वा॑नि । भुवन
॑ ानि । अ॒ स्था॒त ् । होता॑ । पा॒व॒कः । प्र॒ ऽदिवः॑ ।
स॒ ुऽमे॒ धाः । दे॒ वः । दे॒ वान ् । य॒ ज॒त॒ ु । अ॒ ग्निः । अर्ह॑न ् ॥

sam-iddhaḥ | agniḥ | ni-hitaḥ | pṛthivyām | pratyaṅ | viśvāni | bhuvanāni | asthāt | hotā | pāvakaḥ | pra-divaḥ
| su-medhāḥ | devaḥ | devān | yajatu | agniḥ | arhan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नरा॒शंस॒: प्रति॒ धामा॑न्य॒ ञ्जन्ति॒ स्रो दिव॒ : प्रति॑ म॒ ह्ना स्व॒ र्चिः । घ॒ त॒
ृ प्रष
ु ा॒ मन॑सा
ह॒व्यम॒ न्दन्म
ु ॒ र्धन्य॒
ू ज्ञस्य॒ सम॑नक्तु दे॒ वान ् ॥

नराशंसः प्रति धामान्यञ्जन्तिस्रो दिवः प्रति मह्ना स्वर्चिः । घत
ृ प्रुषा मनसा हव्यमुन्दन्मूर्धन्यज्ञस्य समनक्तु दे वान ्
॥

narāśaṁsaḥ prati dhāmāny añjan tisro divaḥ prati mahnā svarciḥ | ghṛtapruṣā manasā havyam undan
mūrdhan yajñasya sam anaktu devān ||

नरा॒शंसः॑ । प्रति॑ । धामा॑नि । अ॒ ञ्जन ् । ति॒स्रः । दिवः॑ । प्रति॑ । म॒ ह्ना । स॒ ऽअ॒
ु र्चिः । घ॒ त॒ऽप्र
ृ ुषा॑ । मन॑सा । ह॒व्यम ् । उ॒ न्दन ्
। म॒ र्धन
ू ् । य॒ ज्ञस्य॑ । सम ् । अ॒ न॒ क्त॒ ु । दे॒ वान ् ॥

narāśaṃsaḥ | prati | dhāmāni | añjan | tisraḥ | divaḥ | prati | mahnā | su-arci ḥ | ghṛta-pruṣā | manasā |
havyam | undan | mūrdhan | yajñasya | sam | anaktu | devān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ई॒ळि॒तो अ॑ग्ने॒ मन॑सा नो॒ अर्ह॑न्दे॒ वान्य॑क्षि॒ मानुष
॑ ा॒त्पर्वो ॑ ॒ मिन्द्रं॑
ू ॑ अ॒ द्य । स आ व॑ह म॒ रुतां॒ शर्धो॒ अच्युत
नरो बर्हि॒षदं॑ यजध्वम ् ॥

ईळितो अग्ने मनसा नो अर्हन्दे वान्यक्षि मानुषात्पूर्वो अद्य । स आ वह मरुतां शर्धो अच्युतमिन्द्रं नरो बर्हिषदं
यजध्वम ् ॥

īḻito agne manasā no arhan devān yakṣi mānuṣāt pūrvo adya | sa ā vaha marutāṁ śardho acyutam indraṁ
naro barhiṣadaṁ yajadhvam ||

ई॒ळि॒तः । अ॒ ग्ने॒ । मन॑सा । नः॒ । अर्ह॑न ् । दे॒ वान ् । य॒ क्षि॒ । मानष
ु॑ ात ् । पूर्वः॑ । अ॒ द्य । सः । आ । व॒ ह॒ । म॒ रुता॑म ् । शर्धः॑ ।
अच्यत
ु॑ म ् । इन्द्र॑ म ् । न॒ रः॒ । ब॒ र्हि॒ऽसद॑ म ् । य॒ ज॒ध्व॒ म ् ॥

īḷitaḥ | agne | manasā | naḥ | arhan | devān | yakṣi | mānuṣāt | pūrvaḥ | adya | saḥ | ā | vaha | marutām |
śardhaḥ | acyutam | indram | naraḥ | barhi-sadam | yajadhvam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
दे व॑ बर्हि॒र्वर्धमानं ु ॑ स्ती॒र्णं रा॒ये स॒ भरं
स॒ वीरं ृ ना॒क्तं व॑सवः सीदते॒दं विश्वे॑ दे वा
ु ॒ वेद्य॒ स्याम ् । घ॒ ते
आदित्या य॒ ज्ञिया॑सः ॥

दे व बर्हिर्वर्धमानं सुवीरं स्तीर्णं राये सुभरं वेद्यस्याम ् । घत
ृ न
े ाक्तं वसवः सीदतेदं विश्वे दे वा आदित्या यज्ञियासः ॥

deva barhir vardhamānaṁ suvīraṁ stīrṇaṁ rāye subharaṁ vedy asyām | ghṛtenāktaṁ vasavaḥ sīdatedaṁ
viśve devā ādityā yajñiyāsaḥ ||

॑
दे व॑ । ब॒ र्हिः॒ । वर्धमानम ् । स॒ ऽवीर॑
ु म ् । स्ती॒र्णम ् । रा॒ये । स॒ ऽभर॑
ु म ् । वेदी॒ इति॑ । अ॒ स्याम ् । घ॒ ते
ृ न॑ । अ॒ क्तम ् । व॒ स॒वः॒ ।
सी॒द॒त॒ । इ॒दम ् । विश्वे॑ । दे॒ वाः॒ । आ॒दि॒ त्याः॒ । य॒ ज्ञिया॑सः ॥

deva | barhiḥ | vardhamānam | su-vīram | stīrṇam | rāye | su-bharam | vedī iti | asyām | ghṛtena | aktam |
vasavaḥ | sīdata | idam | viśve | devāḥ | ādityāḥ | yajñiyāsaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि श्र॑यन्तामर्वि
ु ॒ या हू॒यमा॑ना॒ द्वारो॑ दे॒ वीः सुप्र
॑ ाय॒ णा नमो॑भिः । व्यच॑स्वती॒र्वि प्र॑थन्तामज॒ र्या
ु वर्णं॑
ु ा॒ना य॒ शसं॑ स॒ वीर॑
पन ु म ्॥

वि श्रयन्तामुर्विया हूयमाना द्वारो दे वीः सुप्रायणा नमोभिः । व्यचस्वतीर्वि प्रथन्तामजुर्या वर्णं पुनाना यशसं सुवीरम ् ॥

vi śrayantām urviyā hūyamānā dvāro devīḥ suprāyaṇā namobhiḥ | vyacasvatīr vi prathantām ajuryā varṇam
punānā yaśasaṁ suvīram ||

वि । श्र॑यन्ताम ् । उ॒ र्वि॒या । हू॒यमा॑नाः । द्वारः॑ । दे॒ वीः । स॒ प्र॒
ु ऽअ॒ य॒ नाः । नमः॑ऽभिः । व्यच॑स्वतीः । वि । प्र॒ थ॒न्ता॒म ् ।
अ॒ ज॒ र्याः
ु ॑ ् । प॒ ना॒
। वर्णम ु नाः । य॒ शस॑म ् । स॒ ऽवीर॑
ु म ्॥

vi | śrayantām | urviyā | hūyamānāḥ | dvāraḥ | devīḥ | supra-ayanāḥ | namaḥ-bhiḥ | vyacasvatīḥ | vi |
prathantām | ajuryāḥ | varṇam | punānāḥ | yaśasam | su-vīram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ स॒ नता॑ न उक्षि॒ते उ॒ षासा॒नक्ता॑ व॒ य्येव
सा॒ध्वपांसि ॑ रण्वि॒ ते । तन्तंु॑ त॒ तं सं॒ वय॑न्ती समी॒ची य॒ ज्ञस्य॒
पेश:॑ स॒ द
ु घ
ु ॒ े पय॑स्वती ॥

साध्वपांसि सनता न उक्षिते उषासानक्ता वय्येव रण्विते । तन्तुं ततं संवयन्ती समीची यज्ञस्य पेशः सुदघ
ु े पयस्वती ॥

sādhv apāṁsi sanatā na ukṣite uṣāsānaktā vayyeva raṇvite | tantuṁ tataṁ saṁvayantī samīcī yajñasya
peśaḥ sudughe payasvatī ||

सा॒धु । अपां॑सि । स॒ नता॑ । नः॒ । उ॒ क्षि॒ते इति॑ । उ॒ षसा॒नक्ता॑ । व॒ य्या॑ऽइव । र॒ण्वि॒ते इति॑ । तन्तम ु॑ ् । त॒तम ् । सं॒ वय॑न्ती॒
इति॑ स॒ म ्ऽवय॑न्ती । स॒ मी॒ची इति॑ स॒ म ्ऽई॒ची । य॒ ज्ञस्य॑ । पेशः॑ । स॒ द
ु घ
ु ॒ े इति॑ स॒ ऽद
ु घु े॑ । पय॑स्वती॒ इति॑ ॥

sādhu | apāṃsi | sanatā | naḥ | ukṣite iti | uṣasānaktā | vayyāiva | raṇvite iti | tantum | tatam | saṃvayantī
itisam-vayantī | samīcī itisam-īcī | yajñasya | peśaḥ | sudugheitisu-dughe | payasvatī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दै व्या॒ होता॑रा प्रथ॒ मा वि॒ दष्ु ट॑ र ऋ॒जु य॑क्षत॒ : सम॒ चा
ृ व॒ पष्ु ट॑ रा । दे॒ वान्यज॑न्तावत
ृ ॒ था
ु सम॑ञ्जतो॒ नाभा॑
पथिृ ॒ व्या अधि॒ सानुष ॑ ु त्रिष
॒ ु॥

दै व्या होतारा प्रथमा विदष्ु टर ऋजु यक्षतः समच
ृ ा वपुष्टरा । दे वान्यजन्तावत
ृ ुथा समञ्जतो नाभा पथि
ृ व्या अधि सानुषु
त्रिषु ॥

daivyā hotārā prathamā viduṣṭara ṛju yakṣataḥ sam ṛcā vapuṣṭarā | devān yajantāv ṛtuthā sam añjato nābhā
pṛthivyā adhi sānuṣu triṣu ||

दै व्या॑ । होता॑रा । प्र॒ थ॒मा । वि॒ दःु ऽत॑रा । ऋ॒जु । य॒ क्षत
॒ ः॒ । सम ् । ऋ॒चा । व॒ पुःऽत॑रा । दे॒ वान ् । यज॑न्तौ । ऋ॒त॒ ऽथा
ु । सम ् ।
अ॒ ञ्ज॒ तः॒ । नाभा॑ । प॒ थि॒
ृ व्याः । अधि॑ । सानष
ु॑ ु । त्रिष
॒ ु॥

daivyā | hotārā | prathamā | viduḥ-tarā | ṛju | yakṣataḥ | sam | ṛcā | vapuḥ-tarā | devān | yajantau | ṛtu-thā |
sam | añjataḥ | nābhā | pṛthivyāḥ | adhi | sānuṣu | triṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- त्रिष्टुप ्
THE MANTRA

सर॑ स्वती सा॒धय॑न्ती॒ धियं॑ न॒ इळा॑ दे॒ वी भार॑ ती वि॒ श्वतर्ति
ू॑ ः । ति॒ स्रो दे॒ वीः स्व॒ धया॑ ब॒ र्हिरे दमच्छि॑ द्रं
पान्तु शर॒णं नि॒ षद्य॑ ॥

सरस्वती साधयन्ती धियं न इळा दे वी भारती विश्वतूर्तिः । तिस्रो दे वीः स्वधया बर्हिरे दमच्छिद्रं पान्तु शरणं निषद्य ॥

sarasvatī sādhayantī dhiyaṁ na iḻā devī bhāratī viśvatūrtiḥ | tisro devīḥ svadhayā barhir edam acchidram
pāntu śaraṇaṁ niṣadya ||

सर॑ स्वती । सा॒धय॑न्ती । धिय॑म ् । नः॒ । इळा॑ । दे॒ वी । भार॑ ती । वि॒ श्वऽतर्ति
ू॑ ः । ति॒स्रः । दे॒ वीः । स्व॒ धया॑ । ब॒ र्हिः । आ ।
इ॒दम ् । अच्छि॑ द्रम ् । पा॒न्त॒ ु । श॒ र॒णम ् । नि॒ ऽसद्य॑ ॥

sarasvatī | sādhayantī | dhiyam | naḥ | iḷā | devī | bhāratī | viśva-tūrtiḥ | tisraḥ | devīḥ | svadhayā | barhiḥ | ā |
idam | acchidram | pāntu | śaraṇam | ni-sadya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पि॒ शङ्ग॑रूपः स॒ भरो॑ु वयो॒धाः श्र॒ ष्टी
ु वी॒रो जा॑यते दे॒ वका॑मः । प्र॒ जां त्वष्टा॒ वि ष्य॑त॒ ु नाभि॑म॒स्मे अथा॑
॑ ॒ ु पाथ॑: ॥
दे॒ वाना॒मप्येत

पिशङ्गरूपः सुभरो वयोधाः श्रुष्टी वीरो जायते दे वकामः । प्रजां त्वष्टा वि ष्यतु नाभिमस्मे अथा दे वानामप्येतु पाथः ॥

piśaṅgarūpaḥ subharo vayodhāḥ śruṣṭī vīro jāyate devakāmaḥ | prajāṁ tvaṣṭā vi ṣyatu nābhim asme athā
devānām apy etu pāthaḥ ||

पि॒ शङ्ग॑ऽरूपः । स॒ ऽभरः॑
ु । व॒ यः॒ऽधाः । श्र॒ ष्टी
ु । वी॒रः । जा॒य॒त॒ े । दे॒ वऽका॑मः । प्र॒ ऽजाम ् । त्वष्टा॑ । वि । स्य॒ त॒ ु । नाभि॑म ् ।
अ॒ स्मे इति॑ । अथ॑ । दे॒ वाना॑म ् । अपि॑ । ए॒ त॒ ु । पाथः॑ ॥

piśaṅga-rūpaḥ | su-bharaḥ | vayaḥ-dhāḥ | śruṣṭī | vīraḥ | jāyate | deva-kāmaḥ | pra-jām | tvaṣṭā | vi | syatu |
nābhim | asme iti | atha | devānām | api | etu | pāthaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वन॒ स्पति॑रवस॒ जन्न
ृ प
ु ॑ स्थाद॒ ग्निर्ह॒विः सूद
॑ याति॒ प्र धी॒भिः । त्रिधा॒ सम॑क्तं नयतु प्रजा॒नन्दे॒ वभ्
े यो॒
दै व्य॑: शमि॒ तोप॑ ह॒व्यम ् ॥

वनस्पतिरवसज
ृ न्नुप स्थादग्निर्हविः सूदयाति प्र धीभिः । त्रिधा समक्तं नयतु प्रजानन्दे वेभ्यो दै व्यः शमितोप हव्यम ्
॥

vanaspatir avasṛjann upa sthād agnir haviḥ sūdayāti pra dhībhiḥ | tridhā samaktaṁ nayatu prajānan
devebhyo daivyaḥ śamitopa havyam ||

वन॒ स्पतिः॑ । अ॒ व॒ ऽस॒ जन ृ ् । उप॑ । स्था॒त ् । अ॒ ग्निः । ह॒विः । स॒ द॒
ू या॒ति॒ । प्र । धी॒भिः । त्रिधा॑ । सम ्ऽअ॑क्तम ् । न॒ य॒त॒ ु ।
प्र॒ ऽजा॒नन ् । दे॒ वेभ्यः॒ । दै व्यः॑ । श॒ मि॒ ता । उप॑ । ह॒व्यम ् ॥

vanaspatiḥ | ava-sṛjan | upa | sthāt | agniḥ | haviḥ | sūdayāti | pra | dhībhiḥ | tridhā | sam-aktam | nayatu | pra-
jānan | devebhyaḥ | daivyaḥ | śamitā | upa | havyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

घ॒ तं
ृ मि॑मिक्षे घ॒ तम॑
ृ स्य॒ योनि॑र्घृ॒ते श्रि॒तो घ॒ तम्व॑
ृ स्य॒ धाम॑ । अ॒ न॒ ष्व॒
ु धमा व॑ह मा॒दय॑स्व॒ स्वाहा॑कृतं
वष ृ भ वक्षि ह॒व्यम ् ॥

घत
ृ ं मिमिक्षे घत
ृ मस्य योनिर्घृते श्रितो घत
ृ म्वस्य धाम । अनुष्वधमा वह मादयस्व स्वाहाकृतं वष
ृ भ वक्षि हव्यम ् ॥

ghṛtam mimikṣe ghṛtam asya yonir ghṛte śrito ghṛtam v asya dhāma | anuṣvadham ā vaha mādayasva
svāhākṛtaṁ vṛṣabha vakṣi havyam ||

घ॒ तम
ृ ् । मि॒ मि॒ क्षे॒ । घ॒ तम
ृ ् । अ॒ स्य॒ । योनिः॑ । घ॒ ते
ृ । श्रि॒तः । घ॒ तम
ृ ् । ऊँ॒ इति॑ । अ॒ स्य॒ । धाम॑ । अ॒ न॒ ऽस्व॒
ु धम ् । आ । व॒ ह॒ ।
मा॒दय॑स्व । स्वाहा॑ऽकृतम ् । व॒ ष॒ृ भ॒ । व॒ क्षि॒ । ह॒व्यम ् ॥

ghṛtam | mimikṣe | ghṛtam | asya | yoniḥ | ghṛte | śritaḥ | ghṛtam | oṃ iti | asya | dhāma | anu-svadham | ā |
vaha | mādayasva | svāhākṛtam | vṛṣabha | vakṣi | havyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- सोमाहुतिर्भार्गवः
THE MANTRA

हु॒वे व॑: स॒ द्योत्मा॑
ु नं सव
ु ॒ क्तिं
ृ वि॒ शाम॒ ग्निमति॑थि ं सप्र ू े॒व आदे॑ वे॒
ु ॒ यस॑म ् । मि॒ त्र इ॑व॒ यो दि॑ धि॒षाय्यो॒ भद्द
जने॑ जा॒तवेदाः ॑ ॥

हुवे वः सुद्योत्मानं सुवक्ति
ृ ं विशामग्निमतिथिं सुप्रयसम ् । मित्र इव यो दिधिषाय्यो भूद्देव आदे वे जने जातवेदाः ॥

huve vaḥ sudyotmānaṁ suvṛktiṁ viśām agnim atithiṁ suprayasam | mitra iva yo didhiṣāyyo bhūd deva
ādeve jane jātavedāḥ ||

हु॒वे । वः॒ । स॒ ऽद्योत्मा॑
ु नम ् । स॒ ऽव
ु ॒ क्तिम
ृ ् । वि॒ शाम ् । अ॒ ग्निम ् । अति॑थिम ् । स॒ ऽप्र॒
ु यस॑म ् । मि॒ त्रःऽइ॑व । यः । दि॒ धि॒षाय्यः॑
। भत ू ् । दे॒ वः । आऽदे॑ वे । जने॑ । जा॒तऽवेदाः
॑ ॥

huve | vaḥ | su-dyotmānam | su-vṛktim | viśām | agnim | atithim | su-prayasam | m itraḥ-iva | yaḥ |
didhiṣāyyaḥ | bhūt | devaḥ | ādeve | jane | jāta-vedāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- आर्षीपङ्क्ति
THE MANTRA

इ॒मं वि॒ धन्तो॑ अ॒ पां स॒ धस्थे॑ द्वि॒ ताद॑ ध॒ र्भृग॑
ु वो वि॒ क्ष्वा॒३॒॒॑॑योः । ए॒ ष विश्वा॑न्य॒ भ्य॑स्त॒ ु भम
ू ा॑
दे॒ वाना॑म॒ग्निर॑ र॒तिर्जी॒राश्व॑: ॥

इमं विधन्तो अपां सधस्थे द्वितादधुर्भृगवो विक्ष्वायोः । एष विश्वान्यभ्यस्तु भूमा दे वानामग्निररतिर्जीराश्वः ॥

imaṁ vidhanto apāṁ sadhasthe dvitādadhur bhṛgavo vikṣv āyoḥ | eṣa viśvāny abhy astu bhūmā devānām
agnir aratir jīrāśvaḥ ||

इ॒मम ् । वि॒ धन्तः॑ । अ॒ पाम ् । स॒ धऽस्थे॑ । द्वि॒ ता । अ॒ द॒ धुः॒ । भग
ृ व
॑ ः । वि॒ क्षु । आ॒योः । ए॒ षः । विश्वा॑नि । अ॒ भि । अ॒ स्त॒ ु ।
भूम॑ । दे॒ वाना॑म ् । अ॒ ग्निः । अ॒ र॒तिः । जी॒रऽअ॑श्वः ॥

imam | vidhantaḥ | apām | sadha-sthe | dvitā | adadhuḥ | bhṛgavaḥ | vikṣu | āyoḥ | eṣaḥ | viśvāni | abhi | astu |
bhūma | devānām | agniḥ | aratiḥ | jīra-aśvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ीषु वि॒ क्षु प्रि॒ यं धु॑: क्षे॒ष्यन्तो॒ न मि॒ त्रम ् । स दी॑दयदश
अ॒ ग्निं दे॒ वासो॒ मानुष ु ॒ तीरूर्म्या॒ आ द॒ क्षाय्यो॒ यो
दास्व॑त॒ े दम॒ आ ॥

अग्निं दे वासो मानुषीषु विक्षु प्रियं धुः क्षेष्यन्तो न मित्रम ् । स दीदयदश
ु तीरूर्म्या आ दक्षाय्यो यो दास्वते दम आ ॥

agniṁ devāso mānuṣīṣu vikṣu priyaṁ dhuḥ kṣeṣyanto na mitram | sa dīdayad uśatīr ūrmyā ā dakṣāyyo yo
dāsvate dama ā ||

अ॒ ग्निम ् । दे॒ वासः॑ । मानषु॑ ीषु । वि॒ क्षु । प्रि॒ यम ् । धुः॒ । क्षे॒ष्यन्तः॑ । न । मि॒ त्रम ् । सः । दी॒द॒य॒त ् । उ॒ श॒तीः । ऊर्म्याः॑ । आ ।
द॒ क्षाय्यः॑ । यः । दास्व॑ते । दमे॑ । आ ॥

agnim | devāsaḥ | mānuṣīṣu | vikṣu | priyam | dhuḥ | kṣeṣyantaḥ | na | mitram | saḥ | dīdayat | uśatīḥ |
ūrmyāḥ | ā | dakṣāyyaḥ | yaḥ | dāsvate | dame | ā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- ब्राह्म्युष्निक्
स्वर: (Swar) :- ऋषभः
THE MANTRA

॑ प॒ ष्टिः
अ॒ स्य र॒ण्वा स्वस्येव ु संदृष्टि
॑ रस्य हिया॒नस्य॒ दक्षो॑: । वि यो भरि॑ भ्र॒दोष॑धीषु जि॒ ह्वामत्यो॒ न
रथ्यो॑ दोधवीति॒ वारा॑न ् ॥

अस्य रण्वा स्वस्येव पुष्टिः संदृष्टिरस्य हियानस्य दक्षोः । वि यो भरिभ्रदोषधीषु जिह्वामत्यो न रथ्यो दोधवीति
वारान ् ॥

asya raṇvā svasyeva puṣṭiḥ saṁdṛṣṭir asya hiyānasya dakṣoḥ | vi yo bharibhrad oṣadhīṣu jihvām atyo na
rathyo dodhavīti vārān ||

अ॒ स्य । र॒ण्वा । स्वस्य॑ऽइव । प॒ ष्टिः
ु । सम ्ऽदृ॑ष्टिः । अ॒ स्य॒ । हि॒या॒नस्य॑ । धक्षोः॑ । वि । यः । भरि॑ भ्रत ् । ओष॑धीषु ।
जि॒ ह्वाम ् । अत्यः॑ । न । रथ्यः॑ । दो॒ध॒वी॒ति॒ । वारा॑न ् ॥

asya | raṇvā | svasya-iva | puṣṭiḥ | sam-dṛṣṭiḥ | asya | hiyānasya | dhakṣoḥ | vi | yaḥ | bharibhrat | oṣadhīṣu |
jihvām | atyaḥ | na | rathyaḥ | dodhavīti | vārān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यन्मे॒ अभ्वं॑ व॒ नद॒ : पन॑न्तो॒शिग्भ्यो॒ नामि॑मीत॒ वर्णम
॑ ् । स चि॒ त्रेण॑ चिकिते॒ रं सु॑ भा॒सा जज
ु॑ ॒ र्वाँ
ु यो
मह
ु ु॒ रा यव
ु ा॒ भत
ू ्॥

आ यन्मे अभ्वं वनदः पनन्तोशिग्भ्यो नामिमीत वर्णम ् । स चित्रेण चिकिते रं सु भासा जुजुर्वाँ यो मुहुरा युवा भूत ् ॥

ā yan me abhvaṁ vanadaḥ panantośigbhyo nāmimīta varṇam | sa citreṇa cikite raṁsu bhāsā jujurvām̐ yo
muhur ā yuvā bhūt ||

॑ ् । सः । चि॒ त्रेण॑ । चि॒ कि॒ ते॒ । रम ्ऽसु॑ ।
आ । यत ् । मे॒ । अभ्व॑म ् । व॒ नदः॑ । पन॑न्त । उ॒ शिक् ऽभ्यः॑ । न । अ॒ मि॒ मी॒त॒ । वर्णम
भा॒सा । ज॒ ज
ु ॒ र्वान
ु ् । यः । मुहुः॑ । आ । युवा॑ । भूत ् ॥

ā | yat | me | abhvam | vanadaḥ | pananta | uśik-bhyaḥ | na | amimīta | varṇam | saḥ | citreṇa | cikite | ram-su |
bhāsā | jujurvān | yaḥ | muhuḥ | ā | yuvā | bhūt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ यो वना॑ तातष ॑ स्वानीत ् । कृ॒ष्णाध्वा॒ तपू॑ र॒ण्वश्चि॑केत॒ द्यौरि॑ व॒
ृ ा॒णो न भाति॒ वार्ण प॒ था रथ्येव
स्मय॑मानो॒ नभो॑भिः ॥

आ यो वना तातष
ृ ाणो न भाति वार्ण पथा रथ्येव स्वानीत ् । कृष्णाध्वा तपू रण्वश्चिकेत द्यौरिव स्मयमानो नभोभिः ॥

ā yo vanā tātṛṣāṇo na bhāti vār ṇa pathā rathyeva svānīt | kṛṣṇādhvā tapū raṇvaś ciketa dyaur iva
smayamāno nabhobhiḥ ||

आ । यः । वना॑ । त॒त॒ षा॒
ृ णः । न । भाति॑ । वाः । न । प॒ था । रथ्या॑ऽइव । स्वा॒नी॒त ् । कृ॒ष्णऽअ॑ध्वा । तपुः॑ । र॒ण्वः । चि॒ के॒त॒
। द्यौःऽइ॑व । स्मय॑मानः । नभः॑ऽभिः ॥

ā | yaḥ | vanā | tatṛṣāṇaḥ | na | bhāti | vāḥ | na | pathā | rathyāiva | svānīt | kṛṣṇa-adhvā | tapuḥ | raṇvaḥ |
ciketa | dyauḥ-iva | smayamānaḥ | nabhaḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स यो व्यस्था॑द॒भि दक्ष॑द॒ र्वीं
ु प॒ शर्नै
ु ति॑ स्व॒ यरु गो॑पाः । अ॒ ग्निः शो॒चिष्माँ॑
अत॒ सान्य॒ ष्णन्क
ु ृ॒ ष्णव्य॑थिरस्वदय॒ न्न भम
ू ॑॥

स यो व्यस्थादभि दक्षदर्वीं
ु पशुर्नैति स्वयुरगोपाः । अग्निः शोचिष्माँ अतसान्युष्णन्कृष्णव्यथिरस्वदयन्न भूम ॥

sa yo vy asthād abhi dakṣad urvīm paśur naiti svayur agopāḥ | agniḥ śociṣmām̐ atasāny uṣṇan kṛṣṇavyathir
asvadayan na bhūma ||

सः । यः । वि । अस्था॑त ् । अ॒ भि । धक्ष॑त ् । उ॒ र्वीं । प॒ शुः । न । ए॒ ति॒ । स्व॒ ऽयुः । अगो॑पाः । अ॒ ग्निः । शो॒चिष्मा॑न ् ।
अ॒ त॒सानि॑ । उ॒ ष्णन ् । कृ॒ष्णऽव्य॑थिः । अ॒ स्व॒ द॒य॒त ् । न । भूम॑ ॥

saḥ | yaḥ | vi | asthāt | abhi | dhakṣat | urvīṃ | paśuḥ | na | eti | sva-yuḥ | agopāḥ | agniḥ | śociṣmān | atasān |
yuṣṇan | kṛṣṇa-vyathiḥ | asvadayat | na | bhūma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॒ स्याव॑सो॒ अधी॑तौ त॒ तीये
नू ते॒ पर्व ृ ॑ वि॒ दथे॒ मन्म॑ शंसि । अ॒ स्मे अ॑ग्ने सं॒ यद्वी॑रं ब॒ हन्तं
ृ ॑ क्षुमन्तं
॒ ॒ वाजं॑
स्वप॒ त्यं र॒यि ं दा॑: ॥

नू ते पूर्वस्यावसो अधीतौ तत
ृ ीये विदथे मन्म शंसि । अस्मे अग्ने संयद्वीरं बह
ृ न्तं क्षुमन्तं वाजं स्वपत्यं रयिं दाः ॥

nū te pūrvasyāvaso adhītau tṛtīye vidathe manma śaṁsi | asme agne saṁyadvīram bṛhantaṁ kṣumantaṁ
vājaṁ svapatyaṁ rayiṁ dāḥ ||

॑
नु । ते॒ । पूर्वस्य । अव॑सः । अधि॑ऽइतौ । त॒ तीये
ृ ॑ । वि॒ दथे॑ । मन्म॑ । शं॒ सि॒ । अ॒ स्मे इति॑ । अ॒ ग्ने॒ । सं॒ यत ्ऽवी॑रम ् । ब॒ हन्त॑
ृ म्
। क्षुऽमन्त॑
॒ म ् । वाज॑म ् । स॒ ऽअ॒
ु प॒ त्यम ् । र॒यिम ् । दाः॒ ॥

nu | te | pūrvasya | avasaḥ | adhi-itau | tṛtīye | vidathe | manma | śaṃsi | asme iti | agne | saṃyat-vīram |
bṛhantam | kṣu-mantam | vājam | su-apatyam | rayim | dāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॒ यथा॑ गत्ृ सम॒ दासो॑ अग्ने॒ गह ु ा॑ व॒ न्वन्त॒ उप॑राँ अ॒ भि ष्यःु । स॒ वीरा॑
ु सो अभिमाति॒ षाह॒:
स्मत्स॒ रिभ्यो॑
ू गण
ृ ॒ ते तद्वयो॑ धाः ॥

त्वया यथा गत्ृ समदासो अग्ने गुहा वन्वन्त उपराँ अभि ष्युः । सुवीरासो अभिमातिषाहः स्मत्सूरिभ्यो गण
ृ ते तद्वयो
धाः ॥

tvayā yathā gṛtsamadāso agne guhā vanvanta uparām̐ abhi ṣyuḥ | suvīrāso abhimātiṣāhaḥ smat sūribhyo
gṛṇate tad vayo dhāḥ ||

त्वया॑ । यथा॑ । ग॒ त्स॒ृ ऽम॒ दासः॑ । अ॒ ग्ने॒ । गुहा॑ । व॒ न्वन्तः॑ । उप॑रान ् । अ॒ भि । स्युरिति॒ स्युः । स॒ ऽवीरा॑
ु सः ।
अ॒ भि॒ मा॒ति॒ऽसहः॑ । स्मत ् । स॒ रिऽभ्यः॑
ू । ग॒ ण॒
ृ ते । तत ् । वयः॑ । धाः॒ ॥

tvayā | yathā | gṛtsa-madāsaḥ | agne | guhā | vanvantaḥ | uparān | abhi | syuritisyuḥ | su-vīrāsaḥ | abhimāti-
sahaḥ | smat | sūri-bhyaḥ | gṛṇate | tat | vayaḥ | dhāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
स्वर: (Swar) :- गान्धारः
THE MANTRA

होता॑जनिष्ट॒ चेतन ृ य॑ ऊ॒ तये॑ । प्र॒ यक्ष॒ञ्जेन्यं॒ वसु॑ श॒ केम॑ वा॒जिनो॒ यम॑म ् ॥
॑ ः पि॒ ता पि॒ तभ्

होताजनिष्ट चेतनः पिता पितभ्
ृ य ऊतये । प्रयक्षञ्जेन्यं वसु शकेम वाजिनो यमम ् ॥

hotājaniṣṭa cetanaḥ pitā pitṛbhya ūtaye | prayakṣañ jenyaṁ vasu śakema vājino yamam ||

॑ ः । पि॒ ता । पि॒ तऽृ भ्यः॑ । ऊ॒ तये॑ । प्र॒ ऽयक्ष॑न ् । जेन्य॑म ् । वसु॑ । श॒ केम॑ । वा॒जिनः॑ । यम॑म ् ॥
होता॑ । अ॒ ज॒ नि॒ ष्ट॒ । चेतन

hotā | ajaniṣṭa | cetanaḥ | pitā | pitṛ-bhyaḥ | ūtaye | pra-yakṣan | jenyam | vasu | śakema | vājinaḥ | yamam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- अनुष्टुप ्
THE MANTRA

आ यस्मि॑न्त्स॒ प्त र॒श्मय॑स्त॒ ता य॒ ज्ञस्य॑ ने॒तरि॑ । म॒ न॒ ष्वद्दै
ु व्य॑मष्ट॒ मं पोता॒ विश्वं॒ तदि॑ न्वति ॥

आ यस्मिन्त्सप्त रश्मयस्तता यज्ञस्य नेतरि । मनुष्वद्दैव्यमष्टमं पोता विश्वं तदिन्वति ॥

ā yasmin sapta raśmayas tatā yajñasya netari | manuṣvad daivyam aṣṭamam potā viśvaṁ tad invati ||

आ । यस्मि॑न ् । स॒ प्त । र॒श्मयः॑ । त॒ताः । य॒ ज्ञस्य॑ । ने॒ तरि॑ । म॒ न॒ ष्वत
ु ् । दै व्य॑म ् । अ॒ ष्ट॒ मम ् । पोता॑ । विश्व॑म ् । तत ् ।
इ॒न्व॒ ति॒ ॥

ā | yasmin | sapta | raśmayaḥ | tatāḥ | yajñasya | netari | manuṣvat | daivyam | aṣṭamam | potā | viśvam | tat |
invati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द॒ ध॒न्वे वा॒ यदी॒मन॒ ु वोच॒ द्ब्रह्मा॑णि॒ वेरु॒ तत ् । परि॒ विश्वा॑नि॒ काव्या॑ ने॒मिश्च॒ क्रमि॑वाभवत ् ॥

दधन्वे वा यदीमनु वोचद्ब्रह्माणि वेरु तत ् । परि विश्वानि काव्या नेमिश्चक्रमिवाभवत ् ॥

dadhanve vā yad īm anu vocad brahmāṇi ver u tat | pari viśvāni kāvyā nemiś cakram ivābhavat ||

द॒ ध॒न्वे । वा॒ । यत ् । ई॒म ् । अनु॑ । वोच॑त ् । ब्रह्मा॑णि । वेः । ऊँ॒ इति॑ । तत ् । परि॑ । विश्वा॑नि । काव्या॑ । ने॒ मिः ।
च॒ क्रम ्ऽइ॑व । अ॒ भ॒ व॒ त ् ॥

dadhanve | vā | yat | īm | anu | vocat | brahmāṇi | veḥ | oṃ iti | tat | pari | viśvāni | kāvyā | nemiḥ | cakram-iva
| abhavat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सा॒कं हि शचि
ु न॑ ा॒ शचि
ु :॑ प्रशा॒स्ता क्रत॒ नाज॑
ु नि । वि॒ द्वाँ अ॑स्य व्र॒ ता ध्र॒ वा
ु व॒ या इ॒वानु॑ रोहते ॥

साकं हि शुचिना शुचिः प्रशास्ता क्रतुनाजनि । विद्वाँ अस्य व्रता ध्रुवा वया इवानु रोहते ॥

sākaṁ hi śucinā śuciḥ praśāstā kratunājani | vidvām̐ asya vratā dhruvā vayā ivānu rohate ||

सा॒कम ् । हि । शुचिन
॑ ा॒ । शुचिः॑ । प्र॒ ऽशा॒स्ता । क्रतन
ु॑ ा । अज॑नि । वि॒ द्वान ् । अ॒ स्य॒ । व्र॒ ता । ध्र॒ ुवा । व॒ याःऽइ॑व । अनु॑ ।
रो॒ह॒त॒ े ॥

sākam | hi | śucinā | śuciḥ | pra-śāstā | kratunā | ajani | vidvān | asya | vratā | dhruvā | vayāḥ-iva | anu | rohate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ यव
ता अ॑स्य॒ वर्णमा॒ ु ो॒ नेष्टु॑: सचन्त धे॒ नव॑: । कु॒वित्ति॒ सभ्
ृ य॒ आ वरं ॒ स्वसा॑रो॒ या इ॒दं य॒ यःु ॥

ता अस्य वर्णमायुवो नेष्टुः सचन्त धेनवः । कुवित्तिसभ्
ृ य आ वरं स्वसारो या इदं ययुः ॥

tā asya varṇam āyuvo neṣṭuḥ sacanta dhenavaḥ | kuvit tisṛbhya ā varaṁ svasāro yā idaṁ yayuḥ ||

॑ ् । आ॒युवः॑ । नेष्टुः॑ । स॒ च॒ न्त॒ । धे॒ नवः॑ । कु॒वित ् । ति॒सऽृ भ्यः॑ । आ । वर॑ म ् । स्वसा॑रः । याः । इ॒दम ् ।
ताः । अ॒ स्य॒ । वर्णम
य॒ युः ॥

tāḥ | asya | varṇam | āyuvaḥ | neṣṭuḥ | sacanta | dhenavaḥ | kuvit | tisṛ-bhyaḥ | ā | varam | svasāraḥ | yāḥ |
idam | yayuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यदी॑ मा॒तरु
ु प॒ स्वसा॑ घ॒ तं
ृ भर॒न्त्यस्थि॑त । तासा॑मध्व॒ र्युराग॑तौ॒ यवो॑ व॒ ष्टीव॑
ृ मोदते ॥

यदी मातुरुप स्वसा घत
ृ ं भरन्त्यस्थित । तासामध्वर्युरागतौ यवो वष्ृ टीव मोदते ॥

yadī mātur upa svasā ghṛtam bharanty asthita | tāsām adhvaryur āgatau yavo vṛṣṭīva modate ||

यदि॑ । मा॒तुः । उप॑ । स्वसा॑ । घ॒ तम
ृ ् । भर॑ न्ती । अस्थि॑त । तासा॑म ् । अ॒ ध्व॒ र्युः । आऽग॑तौ । यवः॑ । व॒ ष्टीऽइ॑
ृ व । मो॒द॒त॒ े ॥

yadi | mātuḥ | upa | svasā | ghṛtam | bharantī | asthita | tāsām | adhvaryuḥ | āgatau | yavaḥ | vṛṣṭī-iva | modate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगुष्णिक्
THE MANTRA

स्वः स्वाय॒ धाय॑से कृण॒ ताम
ु ॒ त्विग
ृ म ् । स्तोमं॑ य॒ ज्ञं चादरं॑ व॒ नेमा॑ ररि॒मा व॒ यम ् ॥
॒ त्विज॑
ृ

स्वः स्वाय धायसे कृणुतामत्वि
ृ गत्वि
ृ जम ् । स्तोमं यज्ञं चादरं वनेमा ररिमा वयम ् ॥

svaḥ svāya dhāyase kṛṇutām ṛtvig ṛtvijam | stomaṁ yajñaṁ cād araṁ vanemā rarimā vayam ||

स्वः । स्वाय॑ । धाय॑से । कृ॒ण॒ ताम
ु ् । ऋ॒त्विक् । ऋ॒त्विज॑म ् । स्तोम॑म ् । य॒ ज्ञम ् । च॒ । आत ् । अर॑ म ् । व॒ नेम॑ । र॒रि॒म ।
व॒ यम ् ॥

svaḥ | svāya | dhāyase | kṛṇutām | ṛtvik | ṛtvijam | stomam | yajñam | ca | āt | aram | vanema | rarima | vayam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराडनुष्टुप ्
THE MANTRA

॑
यथा॑ वि॒ द्वाँ अरं ॒ कर॒द्विश्वेभ्यो यज॒ तेभ्य॑: । अ॒ यम॑ग्ने॒ त्वे अपि॒ यं य॒ ज्ञं च॑कृ॒मा व॒ यम ् ॥

यथा विद्वाँ अरं करद्विश्वेभ्यो यजतेभ्यः । अयमग्ने त्वे अपि यं यज्ञं चकृमा वयम ् ॥

yathā vidvām̐ araṁ karad viśvebhyo yajatebhyaḥ | ayam agne tve api yaṁ yajñaṁ cakṛmā vayam ||

॑
यथा॑ । वि॒ द्वान ् । अर॑ म ् । कर॑ त ् । विश्वेभ्यः । य॒ ज॒तेभ्यः॑ । अ॒ यम ् । अ॒ ग्ने॒ । त्वे इति॑ । अपि॑ । यम ् । य॒ ज्ञम ् । च॒ कृ॒म ।
व॒ यम ् ॥

yathā | vidvān | aram | karat | viśvebhyaḥ | yajatebhyaḥ | ayam | agne | tve iti | api | yam | yajñam | cakṛma |
vayam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- गायत्री
स्वर: (Swar) :- षड्जः
THE MANTRA

इ॒मां मे॑ अग्ने स॒ मिध॑मि॒मामुप
॑ ॒ सदं॑ वनेः । इ॒मा उ॒ षु श्रुध
॑ ी॒ गिर॑ : ॥

इमां मे अग्ने समिधमिमामुपसदं वनेः । इमा उ षु श्रुधी गिरः ॥

imām me agne samidham imām upasadaṁ vaneḥ | imā u ṣu śrudhī giraḥ ||

इ॒माम ् । मे॒ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ म ्ऽइध॑म ् । इ॒माम ् । उ॒ प॒ऽसद॑ म ् । व॒ ने॒रिति॑ वनेः । इ॒माः । ऊँ॒ इति॑ । सु । श्र॒ धि॒
ु । गिरः॑ ॥

imām | me | agne | sam-idham | imām | upa-sadam | vaneritivaneḥ | imāḥ | oṃ iti | su | śrudhi | giraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचद्
ृ गायत्री
THE MANTRA

अ॒ या ते॑ अग्ने विधे॒ मोर्जो॑ नपा॒दश्व॑मिष्टे । ए॒ ना स॒ क्ते
ू न॑ सज
ु ात ॥

अया ते अग्ने विधेमोर्जो नपादश्वमिष्टे । एना सक्
ू तेन सुजात ॥

ayā te agne vidhemorjo napād aśvamiṣṭe | enā sūktena sujāta ||

अ॒ या । ते॒ । अ॒ ग्ने॒ । वि॒ धे॒म॒ । ऊर्जः॑ । न॒ पा॒त ् । अश्व॑म ्ऽइष्टे । ए॒ ना । स॒ ऽउ॒
ु क्तेन॑ । स॒ ऽजा॒
ु त॒ ॥

ayā | te | agne | vidhema | ūrjaḥ | napāt | aśvam-iṣṭe | enā | su-uktena | su-jāta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
तं त्वा॑ गी॒र्भिर्गिर्वणसं द्रविण॒ स्यंु द्र॑ विणोदः । स॒ प॒ र्येम॑ सप॒ र्यव॑: ॥

तं त्वा गीर्भिर्गिर्वणसं द्रविणस्युं द्रविणोदः । सपर्येम सपर्यवः ॥

taṁ tvā gīrbhir girvaṇasaṁ draviṇasyuṁ draviṇodaḥ | saparyema saparyavaḥ ||

॑
तम ् । त्वा॒ । गीः॒ऽभिः । गिर्वणसम ् । द्र॒ वि॒ण॒स्युम ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदः॒ । स॒ प॒ र्येम॑ । स॒ प॒ र्यवः॑ ॥

tam | tvā | gīḥ-bhiḥ | girvaṇasam | draviṇasyum | draviṇaḥ-daḥ | saparyema | saparyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स बो॑धि स॒ रिर्म॒
ू घवा॒ वसुप
॑ ते॒ वसुद
॑ ावन ् । य॒ यो॒ ॑ ॥
ु ध्य१॒॒॑॑स्मद्द्वेषांसि

स बोधि सूरिर्मघवा वसुपते वसुदावन ् । यय
ु ोध्यस्मद्द्वेषांसि ॥

sa bodhi sūrir maghavā vasupate vasudāvan | yuyodhy asmad dveṣāṁsi ||

सः । बो॒धि॒ । स॒ रिः ु धि । अ॒ स्मत ् । द्वेषां॑सि ॥
ू । म॒ घवा॑ । वसुऽ॑ पते । वसऽु॑ दावन ् । य॒ यो॒

saḥ | bodhi | sūriḥ | maghavā | vasu-pate | vasu-dāvan | yuyodhi | asmat | dveṣāṃsi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॑ व॒ ष्टिं
ृ दि॒ वस्परि॒ स नो॒ वाज॑मन॒ र्वाण॑म ् । स न॑: सह॒स्रिणी॒रिष॑: ॥

स नो वष्टि
ृ ं दिवस्परि स नो वाजमनर्वाणम ् । स नः सहस्रिणीरिषः ॥

sa no vṛṣṭiṁ divas pari sa no vājam anarvāṇam | sa naḥ sahasriṇīr iṣaḥ ||

सः । नः॒ । व॒ ष्टिम
ृ ् । दि॒ वः । परि॑ । सः । नः॒ । वाज॑म ् । अ॒ न॒ र्वाण॑म ् । सः । नः॒ । स॒ ह॒स्रिणीः॑ । इषः॑ ॥

saḥ | naḥ | vṛṣṭim | divaḥ | pari | saḥ | naḥ | vājam | anarvāṇam | saḥ | naḥ | sahasriṇīḥ | iṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ईळा॑नायाव॒ स्यवे॒ यवि॑ष्ठ दत
ू नो गि॒ रा । यजि॑ष्ठ होत॒ रा ग॑हि ॥

ईळानायावस्यवे यविष्ठ दत
ू नो गिरा । यजिष्ठ होतरा गहि ॥

īḻānāyāvasyave yaviṣṭha dūta no girā | yajiṣṭha hotar ā gahi ||

ईळा॑नाय । अ॒ व॒ स्यवे॑ । यवि॑ष्ठ । द॒ त॒
ू । नः॒ । गि॒ रा । यजि॑ष्ठ । हो॒तः॒ । आ । ग॒ हि॒ ॥

īḷānāya | avasyave | yaviṣṭha | dūta | naḥ | girā | yajiṣṭha | hotaḥ | ā | gahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराड्गायत्री
THE MANTRA

॑ ईय॑से वि॒ द्वाञ्जन्मो॒भया॑ कवे । द॒ तो
अ॒ न्तर्ह्यग्न॒ ॑ मित्र्य॑: ॥
ू जन्येव॒

अन्तर्ह्यग्न ईयसे विद्वाञ्जन्मोभया कवे । दत
ू ो जन्येव मित्र्यः ॥

antar hy agna īyase vidvāñ janmobhayā kave | dūto janyeva mitryaḥ ||

अ॒ न्तः । हि । अ॒ ग्ने॒ । ईय॑से । वि॒ द्वान ् । जन्म॑ । उ॒ भया॑ । क॒ वे॒ । द॒ तः
ू । जन्या॑ऽइव । मित्र्यः॑ ॥

antaḥ | hi | agne | īyase | vidvān | janma | ubhayā | kave | dūtaḥ | janyāiva | mitryaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स वि॒ द्वाँ आ च॑ पिप्रयो॒ यक्षि॑ चिकित्व आन॒ षक्
ु । आ चा॒स्मिन्त्स॑त्सि ब॒ र्हिषि॑ ॥

स विद्वाँ आ च पिप्रयो यक्षि चिकित्व आनुषक् । आ चास्मिन्त्सत्सि बर्हिषि ॥

sa vidvām̐ ā ca piprayo yakṣi cikitva ānuṣak | ā cāsmin satsi barhiṣi ||

सः । वि॒ द्वान ् । आ । च॒ । पि॒ प्र॒यः॒ । यक्षि॑ । चि॒ कि॒ त्वः॒ । आ॒न॒ षक्
ु । आ । च॒ । अ॒ स्मिन ् । स॒ त्सि॒ । ब॒ र्हिषि॑ ॥

saḥ | vidvān | ā | ca | piprayaḥ | yakṣi | cikitvaḥ | ānuṣak | ā | ca | asmin | satsi | barhiṣi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्रेष्ठं॑ यविष्ठ भार॒ताग्ने॑ द्य॒ मन्त॒
ु मा भ॑र । वसो॑ परु ृ ं॑ र॒यिम ् ॥
ु ॒स्पह

श्रेष्ठं यविष्ठ भारताग्ने द्युमन्तमा भर । वसो पुरुस्पह
ृ ं रयिम ् ॥

śreṣṭhaṁ yaviṣṭha bhāratāgne dyumantam ā bhara | vaso puruspṛhaṁ rayim ||

॒ ॒ । अग्ने॑ । द्य॒ ऽमन्त॑
श्रेष्ठ॑ म ् । य॒वि॒ ष्ठ॒ । भा॒रत ु म ् । आ । भ॒ र॒ । वसो॒ इति॑ । प॒ रु॒
ु ऽस्पह
ृ ॑म ् । र॒यिम ् ॥

śreṣṭham | yaviṣṭha | bhārata | agne | dyu-mantam | ā | bhara | vaso iti | puru-spṛham | rayim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ च । पर्षि॒ तस्या॑ उ॒ त द्वि॒ षः ॥
मा नो॒ अरा॑तिरीशत दे॒ वस्य॒ मर्त्यस्य

मा नो अरातिरीशत दे वस्य मर्त्यस्य च । पर्षि तस्या उत द्विषः ॥

mā no arātir īśata devasya martyasya ca | parṣi tasyā uta dviṣaḥ ||

॑ । च॒ । पर्षि॑ । तस्याः॑ । उ॒ त । द्वि॒ षः ॥
मा । नः॒ । अरा॑तिः । ई॒श॒त॒ । दे॒ वस्य॑ । मर्त्यस्य

mā | naḥ | arātiḥ | īśata | devasya | martyasya | ca | parṣi | tasyāḥ | uta | dviṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वा॑ उ॒ त त्वया॑ व॒ यं धारा॑ उद॒ न्या॑ इव । अति॑ गाहे महि॒ द्विष॑: ॥

विश्वा उत त्वया वयं धारा उदन्या इव । अति गाहे महि द्विषः ॥

viśvā uta tvayā vayaṁ dhārā udanyā iva | ati gāhemahi dviṣaḥ ||

विश्वाः॑ । उ॒ त । त्वया॑ । व॒ यम ् । धाराः॑ । उ॒ द॒न्याः॑ऽइव । अति॑ । गा॒हे॒म॒हि॒ । द्विषः॑ ॥

viśvāḥ | uta | tvayā | vayam | dhārāḥ | udanyāḥ-iva | ati | gāhemahi | dviṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- त्रिपाद्गायत्री
THE MANTRA

ु :॑ पावक॒ वन्द्योऽग्ने॑ ब॒ हद्वि
शचि ृ रो॑चसे । त्वं घ॒ ते
ृ भि॒राहु॑तः ॥

शुचिः पावक वन्द्योऽग्ने बह
ृ द्वि रोचसे । त्वं घत
ृ ेभिराहुतः ॥

śuciḥ pāvaka vandyo 'gne bṛhad vi rocase | tvaṁ ghṛtebhir āhutaḥ ||

शुचिः॑ । पा॒व॒क॒ । वन्द्यः॑ । अग्ने॑ । ब॒ हत
ृ ् । वि । रो॒च॒से॒ । त्वम ् । घ॒ ते
ृ भिः॑ । आऽहु॑तः ॥

śuciḥ | pāvaka | vandyaḥ | agne | bṛhat | vi | rocase | tvam | ghṛtebhiḥ | āhutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्पिपीलिकामध्यागायत्री
THE MANTRA

त्वं नो॑ असि भार॒ताग्ने॑ व॒ शाभि॑रु॒क्षभि॑: । अ॒ ष्टाप॑दीभि॒ राहु॑तः ॥

त्वं नो असि भारताग्ने वशाभिरुक्षभिः । अष्टापदीभिराहुतः ॥

tvaṁ no asi bhāratāgne vaśābhir ukṣabhiḥ | aṣṭāpadībhir āhutaḥ ||

त्वम ् । नः॒ । अ॒ सि॒ । भा॒र॒त॒ । अग्ने॑ । व॒ शाभिः॑ । उ॒ क्षऽभिः॑ । अ॒ ष्टाऽप॑दीभिः । आऽहु॑तः ॥

tvam | naḥ | asi | bhārata | agne | vaśābhiḥ | ukṣa-bhiḥ | aṣṭāpadībhiḥ | āhutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ः प्र॒ त्नो होता॒ वरे॑ ण्यः । सह॑ सस्प॒ त्रो
द्र्व॑न्नः स॒ र्पिरा॑सति ु अद्भ॑ त
ु ः॥

द्र्वन्नः सर्पिरासुतिः प्रत्नो होता वरे ण्यः । सहसस्पुत्रो अद्भत
ु ः॥

drvannaḥ sarpirāsutiḥ pratno hotā vareṇyaḥ | sahasas putro adbhutaḥ ||

द्रऽु अ॑न्नः । स॒ र्पिःऽआ॑सुतिः । प्र॒ त्नः । होता॑ । वरे॑ ण्यः । सह॑सः । प॒ त्रः
ु । अद्भ॑ त
ु ः॥

dru-annaḥ | sarpiḥ-āsutiḥ | pratnaḥ | hotā | vareṇyaḥ | sahasaḥ | putraḥ | adbhutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वा॒ज॒यन्नि॑व॒ नू रथा॒न्योगाँ॑ अ॒ ग्नेरुप॑ स्तहि
ु । य॒ शस्त॑मस्य मी॒ळ्हुष:॑ ॥

वाजयन्निव नू रथान्योगाँ अग्नेरुप स्तुहि । यशस्तमस्य मीळ्हुषः ॥

vājayann iva nū rathān yogām̐ agner upa stuhi | yaśastamasya mīḻhuṣaḥ ||

वा॒ज॒यन ्ऽइ॑व । नु । रथा॑न ् । योगा॑न ् । अ॒ ग्नेः । उप॑ । स्त॒ हि
ु ॒ । य॒ शःऽत॑मस्य । मी॒ळ्हुषः॑ ॥

vājayan-iva | nu | rathān | yogān | agneḥ | upa | stuhi | yaśaḥ-tamasya | mīḷhuṣaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्पि
ृ पीलिकामध्यागायत्री
THE MANTRA

यः सुन
॑ ी॒थो द॑ दा॒शष े॑ ॒ र्यो
ु ऽज ु ज॒ रय॑न्न॒ रिम ् । चारु॑ प्रतीक॒ आहु॑तः ॥

यः सुनीथो ददाशुषेऽजुर्यो जरयन्नरिम ् । चारुप्रतीक आहुतः ॥

yaḥ sunītho dadāśuṣe 'juryo jarayann arim | cārupratīka āhutaḥ ||

ु थः । द॒ दा॒शुषे॑ । अ॒ ज॒ र्यः
यः । स॒ ऽनी॒ ु । ज॒ रय॑न ् । अ॒ रिम ् । चारु॑ ऽप्रतीकः । आऽहु॑तः ॥

yaḥ | su-nīthaḥ | dadāśuṣe ajuryaḥ | jarayan | arim | cāru-pratīkaḥ | āhutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

य उ॑ श्रि॒या दमे॒ ष्वा दो॒षोषसि॑ प्रश॒ स्यते॑ । यस्य॑ व्र॒ तं न मीय॑ते ॥

य उ श्रिया दमेष्वा दोषोषसि प्रशस्यते । यस्य व्रतं न मीयते ॥

ya u śriyā dameṣv ā doṣoṣasi praśasyate | yasya vrataṁ na mīyate ||

॑ ु । आ । दो॒षा । उ॒ षसि॑ । प्र॒ ऽश॒ स्यते॑ । यस्य॑ । व्र॒ तम ् । न । मीय॑ते ॥
यः । ऊँ॒ इति॑ । श्रि॒या । दमेष

yaḥ | oṃ iti | śriyā | dameṣu | ā | doṣā | uṣasi | pra-śasyate | yasya | vratam | na | mīyate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ा॑ चि॒ त्रो वि॒ भात्य॒ र्चिषा॑ । अ॒ ञ्जा॒नो अ॒ जरै॑ र॒भि ॥
आ यः स्व१॒॒॑॑र्ण भा॒नन

आ यः स्वर्ण भानन
ु ा चित्रो विभात्यर्चिषा । अञ्जानो अजरै रभि ॥

ā yaḥ svar ṇa bhānunā citro vibhāty arciṣā | añjāno ajarair abhi ||

आ । यः । स्वः॑ । न । भा॒नन
ु ा॑ । चि॒ त्रः । वि॒ ऽभाति॑ । अ॒ र्चिषा॑ । अ॒ ञ्जा॒नः । अ॒ जरै ः॑ । अ॒ भि ॥

ā | yaḥ | svaḥ | na | bhānunā | citraḥ | vi-bhāti | arciṣā | añjānaḥ | ajaraiḥ | abhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अत्रिम
॒ नु॑ स्व॒ राज्य॑म॒ग्निम॒ क्थानि॑
ु वावध
ृ ःु । विश्वा॒ अधि॒ श्रियो॑ दधे ॥

अत्रिमनु स्वराज्यमग्निमक्
ु थानि वावध
ृ ुः । विश्वा अधि श्रियो दधे ॥

atrim anu svarājyam agnim ukthāni vāvṛdhuḥ | viśvā adhi śriyo dadhe ||

अत्रि॑म ् । अनु॑ । स्व॒ ऽराज्य॑म ् । अ॒ ग्निम ् । उ॒ क्थानि॑ । व॒ व॒ ध
ृ ुः॒ । विश्वाः॑ । अधि॑ । श्रियः॑ । द॒ धे॒ ॥

atrim | anu | sva-rājyam | agnim | ukthāni | vavṛdhuḥ | viśvāḥ | adhi | śriyaḥ | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचद
ृ नुष्टुप ्
THE MANTRA

अ॒ ग्नेरिन्द्र॑ स्य॒ सोम॑स्य दे॒ वाना॑म॒ तिभि॑
ू र्व॒यम ् । अरि॑ ष्यन्तः सचेमह्य॒ भि ष्या॑म पत
ृ न्य॒ तः ॥

अग्नेरिन्द्रस्य सोमस्य दे वानामूतिभिर्वयम ् । अरिष्यन्तः सचेमह्यभि ष्याम पत
ृ न्यतः ॥

agner indrasya somasya devānām ūtibhir vayam | ariṣyantaḥ sacemahy abhi ṣyāma pṛtanyataḥ ||

अ॒ ग्नेः । इन्द्र॑ स्य । सोम॑स्य । दे॒ वाना॑म ् । ऊ॒ तिऽभिः॑ । व॒ यम ् । अरि॑ ष्यन्तः । स॒ चे॒ म॒ हि॒ । अ॒ भि । स्या॒म॒ । प॒ त॒न्य॒
ृ तः ॥

agneḥ | indrasya | somasya | devānām | ūti-bhiḥ | vayam | ariṣyantaḥ | sacemahi | abhi | syāma | pṛtanyataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि होता॑ होत॒ षद॑ ॑ वाँ अ॑सदत्स॒ दक्ष॑
ृ न॒ े विदा॑नस्त्वे॒षो दीदि॒ ु : । अद॑ ब्धव्रतप्रमति॒ र्वसि॑ष्ठः सहस्रम्भ॒ रः
शचि
ु जि
॑ ह्वो अ॒ ग्निः ॥

नि होता होतष
ृ दने विदानस्त्वेषो दीदिवाँ असदत्सुदक्षः । अदब्धव्रतप्रमतिर्वसिष्ठः सहस्रम्भरः शुचिजिह्वो अग्निः ॥

ni hotā hotṛṣadane vidānas tveṣo dīdivām̐ asadat sudakṣaḥ | adabdhavratapramatir vasiṣṭhaḥ
sahasrambharaḥ śucijihvo agniḥ ||

नि । होता॑ । हो॒त॒ ऽसद॑ ृ ने । विदा॑नः । त्वे॒षः । दी॒दि॒ऽवान ् । अ॒ स॒ द॒ त ् । स॒ ऽदक्षः॑
ु । अद॑ ब्धऽव्रतप्रमतिः । वसि॑ष्ठः ।
स॒ ह॒स्र॒म ्ऽभ॒ रः । शुचिऽ॑ जिह्वः । अ॒ ग्निः ॥

ni | hotā | hotṛ-sadane | vidānaḥ | tveṣaḥ | dīdi-vān | asadat | su-dakṣaḥ | adabdha-vratapramatiḥ | vasiṣṭhaḥ |
sahasram-bharaḥ | śuci-jihvaḥ | agniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वं द॒ तस्त्वम
ू ु॑ नः पर॒स्पास्त्वं वस्य॒ आ वष
॑ृ भ प्रणे॒ ता । अग्ने॑ तो॒कस्य॑ न॒ स्तने॑
त॒ नन
ू ा॒मप्र॑यच्
ु छ॒ न्दीद्य॑द्बोधि गो॒पाः ॥

त्वं दत
ू स्त्वमु नः परस्पास्त्वं वस्य आ वष
ृ भ प्रणेता । अग्ने तोकस्य नस्तने तनन
ू ामप्रयुच्छन्दीद्यद्बोधि गोपाः ॥

tvaṁ dūtas tvam u naḥ paraspās tvaṁ vasya ā vṛṣabha praṇetā | agne tokasya nas tane tanūnām
aprayucchan dīdyad bodhi gopāḥ ||

ू । त्वम ् । ऊँ॒ इति॑ । नः॒ । प॒ रः॒ऽपाः । त्वम ् । वस्यः॑ । आ । व॒ ष॒ृ भ॒ । प्र॒ ऽने॒ ता । अग्ने॑ । तो॒कस्य॑ । नः॒ । तने॑ ।
त्वम ् । द॒ तः
त॒नन
ू ा॑म ् । अप्र॑ऽयच्
ु छन ् । दीद्य॑त ् । बो॒धि॒ । गो॒पाः ॥

tvam | dūtaḥ | tvam | oṃ iti | naḥ | paraḥ-pāḥ | tvam | vasyaḥ | ā | vṛṣabha | pra-netā | agne | tokasya | naḥ |
tane | tanūnām | apra-yucchan | dīdyat | bodhi | gopāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ धेम॑ ते पर॒मे जन्म॑न्नग्ने वि॒ धेम॒ स्तोमै॒ रव॑रे स॒ धस्थे॑ । यस्मा॒द्योनेरु॒
॑ दारि॑ था॒ यजे॒ तं प्र त्वे ह॒वींषि॑
जह
ु ु रे॒ समि॑द्धे ॥

विधेम ते परमे जन्मन्नग्ने विधेम स्तोमैरवरे सधस्थे । यस्माद्योनेरुदारिथा यजे तं प्र त्वे हवींषि जुहुरे समिद्धे ॥

vidhema te parame janmann agne vidhema stomair avare sadhasthe | yasmād yoner udārithā yaje tam pra
tve havīṁṣi juhure samiddhe ||

वि॒ धेम॑ । ते । प॒ र॒मे । जन्म॑न ् । अ॒ ग्ने॒ । वि॒ धेम॑ । स्तोमैः॑ । अव॑रे । स॒ धऽस्थे॑ । यस्मा॑त ् । योनेः॑ । उ॒ त ्ऽआरि॑ थ । यजे॑ ।
तम ् । प्र । त्वे इति॑ । ह॒वींषि॑ । ज॒ ह
ु ु ॒ रे ॒ । सम ्ऽइ॑द्धे ॥

vidhema | te | parame | janman | agne | vidhema | stomaiḥ | avare | sadha-sthe | yasmāt | yoneḥ | ut-āritha |
yaje | tam | pra | tve iti | havīṃṣi | juhure | sam-iddhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अग्ने॒ यज॑स्व ह॒विषा॒ यजी॑याञ्छ्रु॒ष्टी दे॒ ष्णम॒ भि गण
॑ ृ ीहि॒ राध॑: । त्वं ह्यसि॑ रयि॒ पती॑ रयी॒णां त्वं
श॒ क्रस्य॒
ु वच॑सो म॒ नोता॑ ॥

अग्ने यजस्व हविषा यजीयाञ्छ्रुष्टी दे ष्णमभि गण
ृ ीहि राधः । त्वं ह्यसि रयिपती रयीणां त्वं शुक्रस्य वचसो मनोता ॥

agne yajasva haviṣā yajīyāñ chruṣṭī deṣṇam abhi gṛṇīhi rādhaḥ | tvaṁ hy asi rayipatī rayīṇāṁ tvaṁ
śukrasya vacaso manotā ||

अग्ने॑ । यज॑स्व । ह॒विषा॑ । यजी॑यान ् । श्र॒ ष्टी
ु । दे॒ ष्णम ् । अ॒ भि । ग॒ णी॒
ृ हि॒ । राधः॑ । त्वम ् । हि । असि॑ । र॒यि॒ऽपतिः॑ ।
र॒यी॒णाम ् । त्वम ् । श॒ क्रस्य॑
ु । वच॑सः । म॒ नोता॑ ॥

agne | yajasva | haviṣā | yajīyān | śruṣṭī | deṣṇam | abhi | gṛṇīhi | rādhaḥ | tvam | h i | asi | rayi-patiḥ |
rayīṇām | tvam | śukrasya | vacasaḥ | manotā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भयं॑ ते॒ न क्षी॑यते वस॒ व्यं॑ दि॒ वदि
े ॑ व॒ े जाय॑मानस्य दस्म । कृ॒धि क्षुमन्तं
॒ ॑ जरि॒तार॑ मग्ने कृ॒धि पतिं॑
स्वप॒ त्यस्य॑ रा॒यः ॥

उभयं ते न क्षीयते वसव्यं दिवेदिवे जायमानस्य दस्म । कृधि क्षुमन्तं जरितारमग्ने कृधि पतिं स्वपत्यस्य रायः ॥

ubhayaṁ te na kṣīyate vasavyaṁ dive-dive jāyamānasya dasma | kṛdhi kṣumantaṁ jaritāram agne kṛdhi
patiṁ svapatyasya rāyaḥ ||

उ॒ भय॑म ् । ते॒ । न । क्षी॒य॒त॒ े । व॒ स॒व्य॑म ् । दि॒ वेऽदि॑ व॒ े । जाय॑मानस्य । द॒ स्म॒ । कृ॒धि । क्षुऽमन्त॑
॒ म ् । जरि॒तार॑ म ् । अ॒ ग्ने॒ ।
कृ॒धि । पति॑म ् । स॒ ुऽअ॒ प॒ त्यस्य॑ । रा॒यः ॥

ubhayam | te | na | kṣīyate | vasavyam | dive--dive | jāyamānasya | dasma | kṛdhi | kṣu-mantam | jaritāram |
agne | kṛdhi | patim | su-apatyasya | rāyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सैनानी॑केन सवि
ु ॒ दत्रो॑ अ॒ स्मे यष्टा॑ दे॒ वाँ आय॑जिष्ठः स्व॒ स्ति । अद॑ ब्धो गो॒पा उ॒ त न॑: पर॒स्पा अग्ने॑
द्य॒ मद
ु ॒त
ु रे ॒वद्दि॑दीहि ॥

सैनानीकेन सुविदत्रो अस्मे यष्टा दे वाँ आयजिष्ठः स्वस्ति । अदब्धो गोपा उत नः परस्पा अग्ने द्युमदत
ु रे वद्दिदीहि ॥

sainānīkena suvidatro asme yaṣṭā devām̐ āyajiṣṭhaḥ svasti | adabdho gopā uta naḥ paraspā agne dyumad
uta revad didīhi ||

सः । ए॒ ना । अनी॑केन । स॒ ऽवि॒ु दत्रः॑ । अ॒ स्मे इति॑ । यष्टा॑ । दे॒ वान ् । आऽय॑जिष्ठः । स्व॒ स्ति । अद॑ ब्धः । गो॒पाः । उ॒ त । नः॒
॑
। प॒ रः॒ऽपाः । अग्ने । द्य॒ ऽमत
ु ् । उ॒ त । रे ॒वत ् । दि॒ दी॒हि॒ ॥

saḥ | enā | anīkena | su-vidatraḥ | asme iti | yaṣṭā | devān | āyajiṣṭhaḥ | svasti | adabdhaḥ | gopāḥ | uta | naḥ |
paraḥ-pāḥ | agne | dyu-mat | uta | revat | didīhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- गत्ृ स्मदः
THE MANTRA

जो॒हूत्रो॑ अ॒ ग्निः प्र॑थ॒मः पि॒ तव
े ॒ळ
े स्प॒ दे मनुष
॑ ा॒ यत्समि॑द्धः । श्रियं॒ वसा॑नो अ॒ मत ॑ मर्मृ॒जेन्य॑:
ृ ो॒ विचेता
श्रव॒ स्य१॒॒॑॑: स वा॒जी ॥

जोहूत्रो अग्निः प्रथमः पितेवेळस्पदे मनुषा यत्समिद्धः । श्रियं वसानो अमत
ृ ो विचेता मर्मृजेन्यः श्रवस्यः स वाजी ॥

johūtro agniḥ prathamaḥ piteveḻas pade manuṣā yat samiddhaḥ | śriyaṁ vasāno amṛto vicetā marmṛjenyaḥ
śravasyaḥ sa vājī ||

जो॒हूत्रः॑ । अ॒ ग्निः । प्र॒ थ॒मः । पि॒ ताऽइ॑व । इ॒ळः । प॒ दे । मनष
ु॑ ा । यत ् । सम ्ऽइ॑द्धः । श्रिय॑म ् । वसा॑नः । अ॒ मत ॑
ृ ः॑ । विऽचेताः
। म॒ र्मृ॒जेन्यः॑ । श्र॒व॒स्यः॑ । सः । वा॒जी ॥

johūtraḥ | agniḥ | prathamaḥ | pitāiva | iḷaḥ | pade | manuṣā | yat | sam-iddhaḥ | śriyam | vasānaḥ | amṛtaḥ |
vi-cetāḥ | marmṛjenyaḥ | śravasyaḥ | saḥ | vājī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्र॒ या ु ॑ मे॒ विश्वा॑भिर्गी॒र्भिर॒मत
ू अ॒ ग्निश्चि॒ त्रभा॑न॒ र्हवं ॑
ृ ो॒ विचेताः । श्या॒वा रथं॑ वहतो॒ रोहि॑ ता वो॒तारु॒षाह॑
चक्रे॒ विभत्र
॑ृ ः ॥

श्रूया अग्निश्चित्रभानुर्हवं मे विश्वाभिर्गीर्भिरमत
ृ ो विचेताः । श्यावा रथं वहतो रोहिता वोतारुषाह चक्रे विभत्र
ृ ः॥

śrūyā agniś citrabhānur havam me viśvābhir gīrbhir amṛto vicetāḥ | śyāvā rathaṁ vahato rohitā votāruṣāha
cakre vibhṛtraḥ ||

श्र॒ ुयाः । अ॒ ग्निः । चि॒ त्रऽभा॑नुः । हव॑म ् । मे॒ । विश्वा॑भिः । गीः॒ऽभिः । अ॒ मत ॑
ृ ः॑ । विऽचेताः । श्या॒वा । रथ॑म ् । व॒ ह॒तः॒ ।
रोहि॑ता । वा॒ । उ॒ त । अ॒ रु॒षा । अह॑ । च॒ क्रे॒ । विऽभत्र
॑ृ ः ॥

śruyāḥ | agniḥ | citra-bhānuḥ | havam | me | viśvābhiḥ | gīḥ-bhiḥ | amṛtaḥ | vi-cetāḥ | śyāvā | ratham |
vahataḥ | rohitā | vā | uta | aruṣā | aha | cakre | vi-bhṛtraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त्ता॒नाया॑मजनय॒ न्त्सष
ु ूत
॑ ॒ ं भव
ु द ॑ ॒पेशा॑स॒ ु गर्भ:॑ । शिरि॑ णायां चिद॒ क्तन
॑ ॒ ग्निः पुरु ु ा॒ महो॑भि॒रप॑रीवत
ृ ो
॑ ॥
वसति॒ प्रचेताः

उत्तानायामजनयन्त्सुषत
ू ं भुवदग्निः पुरुपेशासु गर्भः । शिरिणायां चिदक्तुना महोभिरपरीवत
ृ ो वसति प्रचेताः ॥

uttānāyām ajanayan suṣūtam bhuvad agniḥ purupeśāsu garbhaḥ | śiriṇāyāṁ cid aktunā mahobhir aparīvṛto
vasati pracetāḥ ||

उ॒ त्ता॒नाया॑म ् । अ॒ ज॒ न॒ य॒न ् । सुऽसत ू॑ म ् । भुवत
॑ ् । अ॒ ग्निः । प॒ रु॒
ु ऽपेशा॑सु । गर्भः॑ । शिरि॑ णायाम ् । चि॒ त ् । अ॒ क्तुना॑ ।
महः॑ऽभिः । अप॑रिऽवत ॑ ॥
ृ ः । व॒ स॒ति॒ । प्रऽचेताः

uttānāyām | ajanayan | su-sūtam | bhuvat | agniḥ | puru-peśāsu | garbhaḥ | śiriṇāyām | cit | aktunā | mahaḥ-
bhiḥ | apari-vṛtaḥ | vasati | pra-cetāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

जिघ॑र्म्य॒ग्निं ह॒विषा॑ घ॒ ते
ृ न॑ प्रतिक्षि॒यन्तं॒ भव
ु न
॑ ानि॒ विश्वा॑ । प॒ थ ॒ व्यचि॑ष्ठ॒ मन्नै॑
ृ ंु ति॑र॒श्चा वय॑सा ब॒ हन्तं
ृ
रभ॒ सं दृशा॑नम ् ॥

जिघर्म्यग्निं हविषा घत
ृ ेन प्रतिक्षियन्तं भुवनानि विश्वा । पथ
ृ ुं तिरश्चा वयसा बह
ृ न्तं व्यचिष्ठमन्नै रभसं दृशानम ् ॥

jigharmy agniṁ haviṣā ghṛtena pratikṣiyantam bhuvanāni viśvā | pṛthuṁ tiraścā vayasā bṛhantaṁ
vyaciṣṭham annai rabhasaṁ dṛśānam ||

जिघ॑र्मि । अ॒ ग्निम ् । ह॒विषा॑ । घ॒ ते
ृ न॑ । प्र॒ ति॒ऽक्षि॒यन्त॑म ् । भुवन
॑ ानि । विश्वा॑ । प॒ थ
ृ ुम ् । ति॒ र॒श्चा । वय॑सा । ब॒ हन्त॑
ृ म्।
व्यचि॑ष्ठम ् । अन्नैः॑ । र॒भ॒सम ् । दृशा॑नम ् ॥

jigharmi | agnim | haviṣā | ghṛtena | prati-kṣiyantam | bhuvanāni | viśvā | pṛthum | t iraścā | vayasā |
bṛhantam | vyaciṣṭham | annaiḥ | rabhasam | dṛśānam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ वि॒ श्वत॑: प्र॒ त्यञ्चं॑ जिघर्म्यर॒क्षसा॒ मन॑सा॒ तज्जष ॑
ु॑ ेत । मर्यश्रीः स्पह ृ े॑
ृ ॒ यद्व॑र्णो अ॒ ग्निर्नाभि॒ मश
॑
त॒ न्वा॒३॒॒॑॑ जर्भुराणः ॥

आ विश्वतः प्रत्यञ्चं जिघर्म्यरक्षसा मनसा तज्जुषेत । मर्यश्रीः स्पह
ृ यद्वर्णो अग्निर्नाभिमश
ृ े तन्वा जर्भुराणः ॥

ā viśvataḥ pratyañcaṁ jigharmy arakṣasā manasā taj juṣeta | maryaśrīḥ spṛhayadvarṇo agnir nābhimṛśe
tanvā jarbhurāṇaḥ ||

आ । वि॒ श्वतः॑ । प्र॒ त्यञ्च॑म ् । जि॒ घ॒ र्मि॒ । अ॒ र॒क्षसा॑ । मन॑सा । तत ् । ज॒ षे ॑
ु ॒ त॒ । मर्यऽश्रीः । स्प॒ ह
ृ ॒ यत ्ऽव॑र्णः । अ॒ ग्निः । न ।
ृ े॑ । त॒न्वा॑ । जर्भुराणः
अ॒ भि॒ ऽमश ॑ ॥

ā | viśvataḥ | pratyañcam | jigharmi | arakṣasā | manasā | tat | juṣeta | marya-śrīḥ | spṛhayat-varṇaḥ | agniḥ |
na | abhi-mṛśe | tanvā | jarbhurāṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ज्ञे॒या भा॒गं स॑हसा॒नो वरे॑ ण॒ त्वाद॑ त
ू ासो मन॒ वद्व॑
ु देम । अनून
॑ म॒ ग्निं ज॒ ह्वा॑
ु वच॒ स्या म॑ध॒ प ृ ं॑ धन॒ सा
ु च
जो॑हवीमि ॥

ज्ञेया भागं सहसानो वरे ण त्वादत
ू ासो मनुवद्वदे म । अनूनमग्निं जुह्वा वचस्या मधुपच
ृ ं धनसा जोहवीमि ॥

jñeyā bhāgaṁ sahasāno vareṇa tvādūtāso manuvad vadema | anūnam agniṁ juhvā vacasyā madhupṛcaṁ
dhanasā johavīmi ||

ज्ञे॒याः । भा॒गम ् । स॒ ह॒सा॒नः । वरे॑ ण । त्वाऽद॑ त
ू ासः । म॒ न॒ ऽवत
ु ् । व॒ दे॒म॒ । अनन
ू॑ म ् । अ॒ ग्निम ् । ज॒ ुह्वा॑ । व॒ च॒स्या ।
म॒ ध॒ ऽप
ु चृ म
॑ ् । ध॒ न॒ ऽसाः । जो॒ह॒वी॒मि॒ ॥

jñeyāḥ | bhāgam | sahasānaḥ | vareṇa | tvādūtāsaḥ | manu-vat | vadema | anūnam | agnim | juhvā | vacasyā |
madhu-pṛcam | dhana-sāḥ | johavīmi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्र:
THE MANTRA

श्र॒ धी
ु हव॑मिन्द्र॒ मा रि॑ षण्य॒ : स्याम॑ ते दा॒वने॒ वसून
॑ ाम ् । इ॒मा हि त्वामर्जो
ू ॑ व॒ र्धय॑न्ति वस॒ यव॒
ू : सिन्ध॑वो॒
न क्षर॑ न्तः ॥

श्रुधी हवमिन्द्र मा रिषण्यः स्याम ते दावने वसूनाम ् । इमा हि त्वामूर्जो वर्धयन्ति वसूयवः सिन्धवो न क्षरन्तः ॥

śrudhī havam indra mā riṣaṇyaḥ syāma te dāvane vasūnām | imā hi tvām ūrjo vardhayanti vasūyavaḥ
sindhavo na kṣarantaḥ ||

श्र॒ ुधि । हव॑म ् । इ॒न्द्र॒ । मा । रि॒ष॒ण्यः॒ । स्याम॑ । ते॒ । दा॒वने॑ । वसन
ू॑ ाम ् । इ॒माः । हि । त्वाम ् । ऊर्जः॑ । व॒ र्धय॑न्ति ।
व॒ स॒ ऽयवः॑
ु । सिन्ध॑वः । न । क्षर॑ न्तः ॥

śrudhi | havam | indra | mā | riṣaṇyaḥ | syāma | te | dāvane | vasūnām | imāḥ | hi | tvām | ūrjaḥ | vardhayanti |
vasu-yavaḥ | sindhavaḥ | na | kṣarantaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ जो
ृ म॒ हीरि॑ न्द्र॒ या अपि॑न्व॒ : परि॑ ष्ठिता॒ अहि॑ ना शरू प॒ र्वीः
ू । अम॑र्त्यं चिद्दा॒सं
ु र्वा॑वध
मन्य॑मान॒ मवा॑भिनद॒ क्थै ृ ा॒नः ॥

सज
ृ ो महीरिन्द्र या अपिन्वः परिष्ठिता अहिना शूर पूर्वीः । अमर्त्यं चिद्दासं मन्यमानमवाभिनदक्
ु थैर्वावध
ृ ानः ॥

sṛjo mahīr indra yā apinvaḥ pariṣṭhitā ahinā śūra pūrvīḥ | amartyaṁ cid dāsam manyamānam avābhinad
ukthair vāvṛdhānaḥ ||

स॒ जः
ृ । म॒ हीः । इ॒न्द्र॒ । याः । अपि॑न्वः । परि॑ ऽस्थिताः । अहि॑ना । श॒ र॒ू । प॒ र्वीः
ू । अम॑र्त्यम ् । चि॒ त ् । दा॒सम ् । मन्य॑मानम ्
। अव॑ । अ॒ भि॒ न॒ त ् । उ॒ क्थैः । व॒ व॒ धा॒
ृ नः ॥

sṛjaḥ | mahīḥ | indra | yāḥ | apinvaḥ | pari-sthitāḥ | ahinā | śūra | pūrvīḥ | amartyam | cit | dāsam |
manyamānam | ava | abhinat | ukthaiḥ | vavṛdhānaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचत्ृ पङ्क्ति
THE MANTRA

॑
उ॒ क्थेष्विन्नु शरू॑ ॒ येषु॑ चा॒कन्त्स्तोमेष्विन्द्र ॑ ु च । तभ्
रु॒द्रियेष ु येदे॒ता यासु॑ मन्दसा॒नः प्र वा॒यवे॑ सिस्रते॒
न श॒ भ्राः
ु ॥

उक्थेष्विन्नु शूर येषु चाकन्त्स्तोमेष्विन्द्र रुद्रियेषु च । तुभ्येदेता यासु मन्दसानः प्र वायवे सिस्रते न शुभ्राः ॥

uktheṣv in nu śūra yeṣu cākan stomeṣv indra rudriyeṣu ca | tubhyed etā yāsu mandasānaḥ pra vāyave
sisrate na śubhrāḥ ||

॑ ु । इ॒न्द्र॒ । रु॒द्रियेष
उ॒ क्थेषु॑ । इत ् । नु । श॒ र॒ू । येषु॑ । चा॒कन ् । स्तोमेष ॑ ु । च॒ । तुभ्य॑ । इत ् । ए॒ ताः । यासु॑ । म॒ न्द॒ सा॒नः । प्र ।
वा॒यवे॑ । सि॒ स्र॒ ते॒ । न । श॒ भ्राः
ु ॥

uktheṣu | it | nu | śūra | yeṣu | cākan | stomeṣu | indra | rudriyeṣu | ca | tubhya | it | etāḥ | yāsu | mandasānaḥ |
pra | vāyave | sisrate | na | śubhrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु नु ते॒ शष्ु मं॑ व॒ र्धय॑न्तः श॒ भ्रं
श॒ भ्रं ु वज्रं॑ बा॒ह्वोर्दधा॑नाः । श॒ भ्रस्त्वमि॑
ु न्द्र वावध
ृ ा॒नो अ॒ स्मे दासी॒र्विश॒ :
सर्ये ॑ सह्याः ॥
ू ण

शुभ्रं नु ते शुष्मं वर्धयन्तः शुभ्रं वज्रं बाह्वोर्दधानाः । शुभ्रस्त्वमिन्द्र वावध
ृ ानो अस्मे दासीर्विशः सूर्येण सह्याः ॥

śubhraṁ nu te śuṣmaṁ vardhayantaḥ śubhraṁ vajram bāhvor dadhānāḥ | śubhras tvam indra vāvṛdhāno
asme dāsīr viśaḥ sūryeṇa sahyāḥ ||

श॒ ुभ्रम ् । नु । ते॒ । शुष्म॑म ् । व॒ र्धय॑न्तः । श॒ भ्रम
ु ् । वज्र॑म ् । बा॒ह्वोः । दधा॑नाः । श॒ भ्रः
ु । त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ व॒ धा॒
ृ नः । अ॒ स्मे
इति॑ । दासीः॑ । विशः॑ । सूर्येण ॑ । स॒ ह्याः॒ ॥

śubhram | nu | te | śuṣmam | vardhayantaḥ | śubhram | vajram | bāhvoḥ | dadhānāḥ | śubhraḥ | tvam | indra |
vavṛdhānaḥ | asme iti | dāsīḥ | viśaḥ | sūryeṇa | sahyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराड्बह
ृ ती
स्वर: (Swar) :- मध्यमः
THE MANTRA

गह ु यं॑ ग॒ ळ्हम॒
ु ा॑ हि॒तं गह् ू प्स्वपी॑वत
ृ ं मा॒यिनं॑ क्षि॒यन्त॑म ् । उ॒ तो अ॒ पो द्यां त॑स्त॒ भ्वांस॒मह॒न्नहिं॑ शरू
॑ ॥
वी॒र्येण

गुहा हितं गुह्यं गळ्
ू हमप्स्वपीवत
ृ ं मायिनं क्षियन्तम ् । उतो अपो द्यां तस्तभ्वांसमहन्नहिं शूर वीर्येण ॥

guhā hitaṁ guhyaṁ gūḻham apsv apīvṛtam māyinaṁ kṣiyantam | uto apo dyāṁ tastabhvāṁsam ahann
ahiṁ śūra vīryeṇa ||

गुहा॑ । हि॒तम ् । गुह्य॑म ् । ग॒ ळ्हम
ू ् । अ॒ प्सु । अपि॑ऽवत
ृ म ् । मा॒यिन॑म ् । क्षि॒यन्त॑म ् । उ॒ तो इति॑ । अ॒ पः । द्याम ् ।
त॒स्त॒भ्वांसम ॑ ॥
॑ ् । अह॑न ् । अहि॑म ् । श॒ र॒ू । वी॒र्येण

guhā | hitam | guhyam | gūḷham | apsu | api-vṛtam | māyinam | kṣiyantam | uto iti | apaḥ | dyām |
tastabhvāṃsam | ahan | ahim | śūra | vīryeṇa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्तवा॒ नु त॑ इन्द्र प॒ र्व्या
ू म॒ हान्य॒ त
ु स्त॑वाम॒ नत ॑ ा कृ॒तानि॑ । स्तवा॒ वज्रं॑ बा॒ह्वोरु॒शन्तं॒ स्तवा॒ हरी॒
ू न
सर्य॑
ू स्य के॒तू ॥

स्तवा नु त इन्द्र पूर्व्या महान्युत स्तवाम नत
ू ना कृतानि । स्तवा वज्रं बाह्वोरुशन्तं स्तवा हरी सूर्यस्य केतू ॥

stavā nu ta indra pūrvyā mahāny uta stavāma nūtanā kṛtāni | stavā vajram bāhvor uśantaṁ stavā harī
sūryasya ketū ||

स्तव॑ । नु । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । प॒ र्व्या
ू । म॒ हानि॑ । उ॒ त । स्त॒वा॒म॒ । नूतन
॑ ा । कृ॒तानि॑ । स्तव॑ । वज्र॑म ् । बा॒ह्वोः । उ॒ शन्त॑म ् । स्तव॑
॑
। हरी॒ इति॑ । सूर्यस्य । के॒तू इति॑ ॥

stava | nu | te | indra | pūrvyā | mahāni | uta | stavāma | nūtanā | kṛtāni | stava | vajram | bāhvoḥ | uśantam |
stava | harī iti | sūryasya | ketū iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्पङ्क्ति
THE MANTRA

हरी॒ नु त॑ इन्द्र वा॒जय॑न्ता घत ु ं॑ स्वा॒रम॑स्वार्ष्टाम ् । वि स॑म॒ना भमि
ृ ॒ श्चत ू र॑ प्रथि॒ ष्टारं॑ स्त॒
॑
पर्वतश्चित्सरि॒ ष्यन ् ॥

हरी नु त इन्द्र वाजयन्ता घत
ृ श्चुतं स्वारमस्वार्ष्टाम ् । वि समना भूमिरप्रथिष्टारं स्त पर्वतश्चित्सरिष्यन ् ॥

harī nu ta indra vājayantā ghṛtaścutaṁ svāram asvārṣṭām | vi samanā bhūmir aprathiṣṭāraṁsta parvataś cit
sariṣyan ||

हरी॒ इति॑ । नु । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वा॒जय॑न्ता । घ॒ त॒ऽश्च
ृ ुतम
॑ ् । स्वा॒रम ् । अ॒ स्वा॒र्ष्टा॒म ् । वि । स॒ म॒ ना । भूमिः॑ । अ॒ प्र॒ थि॒ष्ट ।
अरं॑ स्त । पर्वतः
॑ । चि॒ त ् । स॒ रि॒ष्यन ् ॥

harī iti | nu | te | indra | vājayantā | ghṛta-ścutam | svāram | asvārṣṭām | vi | samanā | bhūmiḥ | aprathiṣṭa |
araṃsta | parvataḥ | cit | sariṣyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नि पर्वतः॑ सा॒द्यप्र॑यच्
ु छ॒ न्त्सं मा॒तभि ॑ वशा॒नो अ॑क्रान ् । द॒ रेू पा॒रे वाणीं॑ व॒ र्धय॑न्त॒ इन्द्रे॑ षितां ध॒ मनिं॑
ृ र्वा
पप्रथ॒ न्नि ॥

नि पर्वतः साद्यप्रयुच्छन्त्सं मातभि
ृ र्वावशानो अक्रान ् । दरू े पारे वाणीं वर्धयन्त इन्द्रे षितां धमनिं पप्रथन्नि ॥

ni parvataḥ sādy aprayucchan sam mātṛbhir vāvaśāno akrān | dūre pāre vāṇīṁ vardhayanta indreṣitāṁ
dhamanim paprathan ni ||

नि । पर्वतः ॑ । सा॒दि॒ । अप्र॑ऽयच् ु छन ् । सम ् । मा॒तऽृ भिः॑ । वा॒व॒शा॒नः । अ॒ क्रा॒न ् । द॒ रेू । पा॒रे । वाणी॑म ् । व॒ र्धय॑न्तः ।
इन्द्र॑ ऽइषिताम ् । ध॒ मनि॑म ् । प॒ प्र॒थ॒न ् । नि ॥

ni | parvataḥ | sādi | apra-yucchan | sam | mātṛ-bhiḥ | vāvaśānaḥ | akrān | dūre | pāre | vāṇīm | vardhayantaḥ |
indra-iṣitām | dhamanim | paprathan | ni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ा॒शया॑नं माया॒विनं॑ व॒ त्रम॑
इन्द्रो॑ म॒ हां सिन्धुम ृ स्फुर॒न्निः । अरे॑ जेतां॒ रोद॑ सी भिया॒ने कनि॑क्रदतो॒ वष्ृ णो॑
अस्य॒ वज्रा॑त ् ॥

इन्द्रो महां सिन्धुमाशयानं मायाविनं वत्र
ृ मस्फुरन्निः । अरे जेतां रोदसी भियाने कनिक्रदतो वष्ृ णो अस्य वज्रात ् ॥

indro mahāṁ sindhum āśayānam māyāvinaṁ vṛtram asphuran niḥ | arejetāṁ rodasī bhiyāne kanikradato
vṛṣṇo asya vajrāt ||

इन्द्रः॑ । म॒ हाम ् । सिन्धम ृ ् । अ॒ स्फु॒र॒त ् । निः । अरे॑ जेताम ् । रोद॑ सी॒ इति॑ । भि॒ या॒ने
ु॑ ् । आ॒ऽशया॑नम ् । मा॒या॒ऽविन॑म ् । व॒ त्रम
इति॑ । कनि॑क्रदतः । वष्ृ णः॑ । अ॒ स्य॒ । वज्रा॑त ् ॥

indraḥ | mahām | sindhum | āśayānam | māyāvinam | vṛtram | asphurat | niḥ | arejetām | rodasī iti | bhiyāne
iti | kanikradataḥ | vṛṣṇaḥ | asya | vajrāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अरो॑रवी॒द्वष्ृ णो॑ अस्य॒ वज्रोऽमा॑नष
ु ॒ ं यन्मानुष ू ॑त ् । नि मा॒यिनो॑ दान॒ वस्य॑ मा॒या
॑ ो नि॒ जर्वा
अपा॑दयत्पपि॒ वान्त्स॒ तस्य॑
ु ॥

अरोरवीद्वष्ृ णो अस्य वज्रोऽमानुषं यन्मानुषो निजूर्वात ् । नि मायिनो दानवस्य माया अपादयत्पपिवान्त्सुतस्य ॥

aroravīd vṛṣṇo asya vajro 'mānuṣaṁ yan mānuṣo nijūrvāt | ni māyino dānavasya māyā apādayat papivān
sutasya ||

ु॑ ः । नि॒ ऽजूर्वा॑त ् । नि । मा॒यिनः॑ । दा॒न॒वस्य॑ । मा॒याः ।
अरो॑रवीत ् । वष्ृ णः॑ । अ॒ स्य॒ । वज्रः॑ । अमा॑नुषम ् । यत ् । मानष
अपा॑दयत ् । प॒ पि॒ऽवान ् । स॒ तस्य॑
ु ॥

aroravīt | vṛṣṇaḥ | asya | vajraḥ | amānuṣam | yat | mānuṣaḥ | ni-jūrvāt | ni | māyinaḥ | dānavasya | māyāḥ |
apādayat | papi-vān | sutasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पिबा॑पि॒बेदि॑न्द्र शरू ॒ सोमं॒ मन्द॑ न्तु त्वा म॒ न्दिन॑: स॒ तास॑
ु : । प॒ णन्त॑
ृ स्ते कु॒क्षी व॑र्धयन्त्वि॒ त्था स॒ तः
ु पौ॒र
इन्द्र॑ माव ॥

पिबापिबेदिन्द्र शूर सोमं मन्दन्तु त्वा मन्दिनः सुतासः । पण
ृ न्तस्ते कुक्षी वर्धयन्त्वित्था सत
ु ः पौर इन्द्रमाव ॥

pibā-pibed indra śūra somam mandantu tvā mandinaḥ sutāsaḥ | pṛṇantas te kukṣī vardhayantv itthā sutaḥ
paura indram āva ||

पिब॑ऽपिब । इत ् । इ॒न्द्र॒ । श॒ र॒ू । सोम॑म ् । मन्द॑ न्तु । त्वा । म॒ न्दिनः॑ । स॒ तासः॑
ु । प॒ णन्तः॑
ृ । ते॒ । कु॒क्षी इति॑ । व॒ र्ध॒य॒ न्त॒ ु ।
इ॒त्था । स॒ तः
ु । पौ॒रः । इन्द्र॑ म ् । आ॒व॒ ॥

piba-piba | it | indra | śūra | somam | mandantu | tvā | mandinaḥ | sutāsaḥ | pṛṇantaḥ | te | kukṣī iti |
vardhayantu | itthā | sutaḥ | pauraḥ | indram | āva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॒ विप्रा॒ धियं॑ वनेम ऋत॒ या सप॑न्तः । अ॒ व॒ स्यवो॑ धीमहि॒ प्रश॑स्तिं स॒ द्यस्ते॑ रा॒यो दा॒वने॑
त्वे इ॒न्द्राप्य॑भम
स्याम ॥

त्वे इन्द्राप्यभूम विप्रा धियं वनेम ऋतया सपन्तः । अवस्यवो धीमहि प्रशस्तिं सद्यस्ते रायो दावने स्याम ॥

tve indrāpy abhūma viprā dhiyaṁ vanema ṛtayā sapantaḥ | avasyavo dhīmahi praśastiṁ sadyas te rāyo
dāvane syāma ||

त्वे इति॑ । इ॒न्द्र॒ । अपि॑ । अ॒ भ॒ म॒
ू । विप्राः॑ । धिय॑म ् । व॒ नमे॒ ॒ । ऋ॒त॒ऽया । सप॑न्तः । अ॒ व॒ स्यवः॑ । धी॒म॒हि॒ । प्रऽश॑स्तिम ् ।
॑
स॒ द्यः । ते॒ । रा॒यः । दा॒वने । स्या॒म॒ ॥

tve iti | indra | api | abhūma | viprāḥ | dhiyam | vanema | ṛta-yā | sapantaḥ | avasyavaḥ | dhīmahi | pra-śastim
| sadyaḥ | te | rāyaḥ | dāvane | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्याम॒ ते त॑ इन्द्र॒ ये त॑ ऊ॒ ती अ॑व॒स्यव॒ ऊर्जं॑ व॒ र्धय॑न्तः । श॒ ष्मिन्त॑
ु मं॒ यं चा॒कना॑म दे वा॒स्मे र॒यि ं रा॑सि
वी॒रव॑न्तम ् ॥

स्याम ते त इन्द्र ये त ऊती अवस्यव ऊर्जं वर्धयन्तः । शुष्मिन्तमं यं चाकनाम दे वास्मे रयिं रासि वीरवन्तम ् ॥

syāma te ta indra ye ta ūtī avasyava ūrjaṁ vardhayantaḥ | śuṣmintamaṁ yaṁ cākanāma devāsme rayiṁ
rāsi vīravantam ||

॑ ् । व॒ र्धय॑न्तः । श॒ ष्मिन
स्याम॑ । ते । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । ये । ते॒ । ऊ॒ ती । अ॒ व॒ स्यवः॑ । ऊर्जम ु ्ऽत॑मम ् । यम ् । चा॒कना॑म । दे॒ व॒ ।
अ॒ स्मे इति॑ । र॒यिम ् । रा॒सि॒ । वी॒रऽव॑न्तम ् ॥

syāma | te | te | indra | ye | te | ūtī | avasyavaḥ | ūrjam | vardhayantaḥ | śuṣmin-tamam | yam | cākanāma |
deva | asme iti | rayim | rāsi | vīra-vantam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

रासि॒ क्षयं॒ रासि॑ मि॒ त्रम॒ स्मे रासि॒ शर्ध॑ इन्द्र॒ मारु॑ तं नः । स॒ जोष॑सो॒ ये च॑ मन्दसा॒नाः प्र वा॒यव॑:
पा॒न्त्यग्र॑णीतिम ् ॥

रासि क्षयं रासि मित्रमस्मे रासि शर्ध इन्द्र मारुतं नः । सजोषसो ये च मन्दसानाः प्र वायवः पान्त्यग्रणीतिम ् ॥

rāsi kṣayaṁ rāsi mitram asme rāsi śardha indra mārutaṁ naḥ | sajoṣaso ye ca mandasānāḥ pra vāyavaḥ
pānty agraṇītim ||

रासि॑ । क्षय॑म ् । रासि॑ । मि॒ त्रम ् । अ॒ स्मे इति॑ । रासि॑ । शर्धः॑ । इ॒न्द्र॒ । मारु॑ तम ् । नः॒ । स॒ ऽजोष॑सः । ये । च॒ । म॒ न्द॒ सा॒नाः ।
प्र । वा॒यवः॑ । पा॒न्ति॒ । अग्र॑ऽनीतिम ् ॥

rāsi | kṣayam | rāsi | mitram | asme iti | rāsi | śardhaḥ | indra | mārutam | naḥ | sa-joṣasaḥ | ye | ca |
mandasānāḥ | pra | vāyavaḥ | pānti | agra-nītim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- बह
ृ ती
THE MANTRA

व्यन्त्विन्नु येषु॑ मन्दसा॒नस्त॒ पत्सोमं
ृ ॑ पाहि द्र॒ ह्यदि॑ न्द्र । अ॒ स्मान्त्सु प॒ त्स्वा
ृ त॑रु॒त्राव॑र्धयो॒ द्यां
ब॒ हद्भि॑
ृ र॒र्कै ः ॥

व्यन्त्विन्नु येषु मन्दसानस्तप
ृ त्सोमं पाहि द्रह्यदिन्द्र । अस्मान्त्सु पत्ृ स्वा तरुत्रावर्धयो द्यां बह
ृ द्भिरर्कै ः ॥

vyantv in nu yeṣu mandasānas tṛpat somam pāhi drahyad indra | asmān su pṛtsv ā tarutrāvardhayo dyām
bṛhadbhir arkaiḥ ||

व्यन्तु॑ । इत ् । नु । येषु॑ । म॒ न्द॒ सा॒नः । त॒ पत
ृ ् । सोम॑म ् । पा॒हि॒ । द्र॒ ह्यत ् । इ॒न्द्र॒ । अ॒ स्मान ् । सु । प॒ त
ृ ्ऽसु । आ । त॒रु॒त्र॒ ।
अव॑र्धयः । द्याम ् । ब॒ हत
ृ ्ऽभिः॑ । अ॒ र्कै ः ॥

vyantu | it | nu | yeṣu | mandasānaḥ | tṛpat | somam | pāhi | drahyat | indra | asmān | su | pṛt-su | ā | tarutra |
avardhayaḥ | dyām | bṛhat-bhiḥ | arkaiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्बह
ृ ती
THE MANTRA

ब॒ हन्त॒
ृ इन्नु ये ते॑ तरुत्रो॒क्थेभिर्वा
॑ स॒ म्नमा॒
ु विवा॑सान ् । स्त॒ णा॒
ृ नासो॑ ब॒ र्हिः प॒ स्त्या॑व॒त्त्वोता॒ इदि॑ न्द्र॒
वाज॑मग्मन ् ॥

बह
ृ न्त इन्नु ये ते तरुत्रोक्थेभिर्वा सुम्नमाविवासान ् । स्तण
ृ ानासो बर्हिः पस्त्यावत्त्वोता इदिन्द्र वाजमग्मन ् ॥

bṛhanta in nu ye te tarutrokthebhir vā sumnam āvivāsān | stṛṇānāso barhiḥ pastyāvat tvotā id indra vājam
agman ||

ब॒ हन्तः॑
ृ । इत ् । नु । ये । ते॒ । त॒रु॒त्र॒ । उ॒ क्थेभिः॑ । वा॒ । स॒ म्नम
ु ् । आ॒ऽविवा॑सान ् । स्त॒ णा॒
ृ नासः॑ । ब॒ र्हिः । प॒ स्त्य॑ऽवत ् ।
त्वाऽऊ॑ताः । इत ् । इ॒न्द्र॒ । वाज॑म ् । अ॒ ग्म॒ न ् ॥

bṛhantaḥ | it | nu | ye | te | tarutra | ukthebhiḥ | vā | sumnam | āvivāsān | stṛṇānāsaḥ | barhiḥ | pastya-vat |
tvāūtāḥ | it | indra | vājam | agman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्बह
ृ ती
THE MANTRA

उ॒ ग्रेष्विन्नु शरू॑ मन्दसा॒नस्त्रिक॑द्रक
ु े षु पाहि॒ सोम॑मिन्द्र । प्र॒ दोधुव
॑ ॒ च्छ्मश्रुष
॑ ु प्रीणा॒नो या॒हि हरि॑ भ्यां
स॒ तस्य॑
ु पी॒तिम ् ॥

उग्रेष्विन्नु शूर मन्दसानस्त्रिकद्रक
ु े षु पाहि सोममिन्द्र । प्रदोधुवच्छ्मश्रुषु प्रीणानो याहि हरिभ्यां सत
ु स्य पीतिम ् ॥

ugreṣv in nu śūra mandasānas trikadrukeṣu pāhi somam indra | pradodhuvac chmaśruṣu prīṇāno yāhi
haribhyāṁ sutasya pītim ||

उ॒ ग्रेषु॑ । इत ् । नु । श॒ र॒ू । म॒ न्द॒ सा॒नः । त्रिऽक॑द्रक
ु े षु । पा॒हि॒ । सोम॑म ् । इ॒न्द्र॒ । प्र॒ ऽदोधव
ु॑ त ् । श्मश्रष
ु॑ ु । प्री॒णा॒नः । या॒हि ।
हरि॑ ऽभ्याम ् । स॒ तस्य॑
ु । पी॒तिम ् ॥

ugreṣu | it | nu | śūra | mandasānaḥ | tri-kadrukeṣu | pāhi | somam | indra | pra-dodhuvat | śmaśruṣu |
prīṇānaḥ | yāhi | hari-bhyām | sutasya | pītim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

धि॒ ष्वा शव॑: शरू ॒ येन॑ व॒ त्रम॒
ृ वाभि॑न॒द्दानुम ृ ो॒र्ज्योति॒ रार्या॑य॒ नि स॑व्य॒ तः सा॑दि॒
॑ ौर्णवा॒भम ् । अपा॑वण
दस्यरि ु॑ न्द्र ॥

धिष्वा शवः शूर येन वत्र
ृ मवाभिनद्दानुमौर्णवाभम ् । अपावण
ृ ोर्ज्योतिरार्याय नि सव्यतः सादि दस्युरिन्द्र ॥

dhiṣvā śavaḥ śūra yena vṛtram avābhinad dānum aurṇavābham | apāvṛṇor jyotir āryāya ni savyataḥ sādi
dasyur indra ||

धि॒ ष्व । शवः॑ । श॒ र॒ू । येन॑ । व॒ त्रम
ृ ् । अ॒ व॒ ऽअभि॑नत ् । दानम
ु॑ ् । औ॒र्ण॒ऽवा॒भम ् । अप॑ । अ॒ व॒ णोः॒
ृ ॑ । नि ।
। ज्योतिः॑ । आर्याय
स॒ व्य॒ तः । सा॒दि॒ । दस्युः॑ । इ॒न्द्र॒ ॥

dhiṣva | śavaḥ | śūra | yena | vṛtram | ava-abhinat | dānum | aurṇa-vābham | apa | avṛṇoḥ | jyotiḥ | āryāya | ni
| savyataḥ | sādi | dasyuḥ | indra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ये त॑ ऊ॒ तिभि॒ स्तर॑ न्तो॒ विश्वा॒: स्पध
सनेम॒ ॑ दस्यून
ृ ॒ आर्येण॒ ॑ ् । अ॒ स्मभ्यं॒ तत्त्वा॒ष्ट्रं वि॒ श्वरू॑प॒ मर॑ न्धयः
सा॒ख्यस्य॑ त्रित
॒ ाय॑ ॥

सनेम ये त ऊतिभिस्तरन्तो विश्वाः स्पध
ृ आर्येण दस्यून ् । अस्मभ्यं तत्त्वाष्ट्रं विश्वरूपमरन्धयः साख्यस्य त्रिताय ॥

sanema ye ta ūtibhis taranto viśvāḥ spṛdha āryeṇa dasyūn | asmabhyaṁ tat tvāṣṭraṁ viśvarūpam
arandhayaḥ sākhyasya tritāya ||

॑ । ये । ते॒ । ऊ॒ तिऽभिः॑ । तर॑ न्तः । विश्वाः॑ । स्पध
सनेम ॑ । दस्यन
ृ ः॑ । आर्येण ू॑ ् । अ॒ स्मभ्य॑म ् । तत ् । त्वा॒ष्ट्रम ् ।
वि॒ श्वऽरू॑पम ् । अर॑ न्धयः । सा॒ख्यस्य॑ । त्रित
॒ ाय॑ ॥

sanema | ye | te | ūti-bhiḥ | tarantaḥ | viśvāḥ | spṛdhaḥ | āryeṇa | dasyūn | asmabhyam | tat | tvāṣṭram | viśva-
rūpam | arandhayaḥ | sākhyasya | tritāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य सुव
॑ ा॒नस्य॑ म॒ न्दिन॑स्त्रित ॑ वावध
॒ स्य॒ न्यर्बुदं ृ ा॒नो अ॑स्तः । अव॑र्तय॒ त्सर्यो
ू ॒ न च॒ क्रं भि॒ नद्व॒ लमिन्द्रो॒
अङ्गि॑रस्वान ् ॥

अस्य सुवानस्य मन्दिनस्त्रितस्य न्यर्बुदं वावध
ृ ानो अस्तः । अवर्तयत्सूर्यो न चक्रं भिनद्वलमिन्द्रो अङ्गिरस्वान ् ॥

asya suvānasya mandinas tritasya ny arbudaṁ vāvṛdhāno astaḥ | avartayat sūryo na cakram bhinad valam
indro aṅgirasvān ||

अ॒ स्य । स॒ वा॒
ु नस्य॑ । म॒ न्दिनः॑ । त्रित ॑ ् । व॒ व॒ धा॒
॒ स्य॑ । नि । अर्बुदम ृ नः । अ॒ स्त॒रित्य॑स्तः । अव॑र्तयत ् । सूर्यः॑ । न । च॒ क्रम ् ।
भि॒ नत ् । व॒ लम ् । इन्द्रः॑ । अङ्गि॑रस्वान ् ॥

asya | suvānasya | mandinaḥ | tritasya | ni | arbudam | vavṛdhānaḥ | astari tyastaḥ | avartayat | sūryaḥ | na |
cakram | bhinat | valam | indraḥ | aṅgirasvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न॒ नंू सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे द॑ हु ी॒यदि॑ न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒ घोनी॑ । शिक्षा॑ स्तो॒तभ्
ृ यो॒ माति॑ ध॒ ग्भगो॑ नो
ब॒ हद्व॑
ु :॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दहु ीयदिन्द्र दक्षिणा मघोनी । शिक्षा स्तोतभ्
ृ यो माति धग्भगो नो बह
ृ द्वदे म विदथे सुवीराः ॥

nūnaṁ sā te prati varaṁ jaritre duhīyad indra dakṣiṇā maghonī | śikṣā stotṛbhyo māti dhag bhago no bṛhad
vadema vidathe suvīrāḥ ||

ु यत ् । इ॒न्द्र॒ । दक्षि॑णा । म॒ घोनी॑ । शिक्ष॑ । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । मा । अति॑ । ध॒ क् ।
न॒ ूनम ् । सा । ते॒ । प्रति॑ । वर॑ म ् । जरि॒त्रे । द॒ ही॒
भगः॑ । नः॒ । ब॒ हत ु ॥

nūnam | sā | te | prati | varam | jaritre | duhīyat | indra | dak ṣiṇā | maghonī | śikṣa | stotṛ-bhyaḥ | mā | ati |
dhak | bhagaḥ | naḥ | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो जा॒त ए॒ व प्र॑थ॒मो मन॑स्वान्दे॒ वो दे॒ वान्क्रतुन
॑ ा प॒ र्यभूष
॑ त ् । यस्य॒ शष्ु मा॒द्रोद॑ सी॒ अभ्य॑सेतां न॒ म्णस्य॑
ृ
म॒ ह्ना स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यो जात एव प्रथमो मनस्वान्दे वो दे वान्क्रतुना पर्यभूषत ् । यस्य शुष्माद्रोदसी अभ्यसेतां नम्
ृ णस्य मह्ना स जनास
इन्द्रः ॥

yo jāta eva prathamo manasvān devo devān kratunā paryabhūṣat | yasya śuṣmād rodasī abhyasetāṁ
nṛmṇasya mahnā sa janāsa indraḥ ||

यः । जा॒तः । ए॒ व । प्र॒ थ॒मः । मन॑स्वान ् । दे॒ वः । दे॒ वान ् । क्रतन
ु॑ ा । प॒ रि॒ऽअभष
ू॑ त ् । यस्य॑ । शुष्मा॑त ् । रोद॑ सी॒ इति॑ ।
अभ्य॑सेताम ् । न॒ म्णस्य॑
ृ । म॒ ह्ना । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | jātaḥ | eva | prathamaḥ | manasvān | devaḥ | devān | kratunā | pari-abhūṣat | yasya | śuṣmāt | rodasī iti |
abhyasetām | nṛmṇasya | mahnā | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ृ ॒ वीं व्यथ॑माना॒मदृं॑ह॒द्यः पर्वता॒
यः पथि ॑ न्प्रक॑ु पिताँ॒ अर॑ म्णात ् । यो अ॒ न्तरि॑ क्षं विम॒ मे वरी॑यो॒ यो
द्यामस्त॑भ्ना॒त्स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यः पथि
ृ वीं व्यथमानामदृंहद्यः पर्वतान्प्रकुपिताँ अरम्णात ् । यो अन्तरिक्षं विममे वरीयो यो द्यामस्तभ्नात्स जनास

yaḥ pṛthivīṁ vyathamānām adṛṁhad yaḥ parvatān prakupitām̐ aramṇāt | yo antarikṣaṁ vimame varīyo yo
dyām astabhnāt sa janāsa indraḥ ||

ृ वीम ् । व्यथ॑मानाम ् । अदृं॑हत ् । यः । पर्वतान
यः । प॒ थि॒ ॑ ् । प्रऽक॑ु पितान ् । अर॑ म्णात ् । यः । अ॒ न्तरि॑ क्षम ् । वि॒ ऽम॒ मे ।
॑ । यः । द्याम ् । अस्त॑भ्नात ् । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥
वरीयः

yaḥ | pṛthivīm | vyathamānām | adṛṃhat | yaḥ | parvatān | pra-kupitān | aramṇāt | yaḥ | antarikṣam | vi-
mame | varīyaḥ | yaḥ | dyām | astabhnāt | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो ह॒त्वाहि॒मरि॑ णात्स॒ प्त सिन्ध॒ न्यो
ू गा उ॒ दाज॑दप॒ धा व॒ लस्य॑ । यो अश्म॑नोर॒न्तर॒ग्निं ज॒ जान॑
सं॒ वक्
ृ स॒ मत्स॒ ु स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यो हत्वाहिमरिणात्सप्त सिन्धून्यो गा उदाजदपधा वलस्य । यो अश्मनोरन्तरग्निं जजान संवक्
ृ समत्सु स जनास

yo hatvāhim ariṇāt sapta sindhūn yo gā udājad apadhā valasya | yo aśmanor antar agniṁ jajāna saṁvṛk
samatsu sa janāsa indraḥ ||

यः । ह॒त्वा । अहि॑म ् । अरि॑ णात ् । स॒ प्त । सिन्धून
॑ ् । यः । गाः । उ॒ त ्ऽआज॑त ् । अ॒ प॒ ऽधा । व॒ लस्य॑ । यः । अश्म॑नोः ।
अ॒ न्तः । अ॒ ग्निम ् । ज॒ जान॑ । स॒ म ्ऽवक
ृ ् । स॒ मत ्ऽसु॑ । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | hatvā | ahim | ariṇāt | sapta | sindhūn | yaḥ | gāḥ | ut-ājat | apa-dhā | valasya | yaḥ | aśmanoḥ | antaḥ |
agnim | jajāna | sam-vṛk | samat-su | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

येनम े॒ ा विश्वा॒ च्यव॑ना कृ॒तानि॒ यो दासं॒ वर्ण॒मध॑रं॒ गह
ु ाक॑: । श्व॒ घ्नीव॒ यो जि॑गी॒वाँल्ल॒ क्षमाद॑ द॒र्यः
प॒ ष्टानि॒
ु स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

येनेमा विश्वा च्यवना कृतानि यो दासं वर्णमधरं गह
ु ाकः । श्वघ्नीव यो जिगीवाँल्लक्षमाददर्यः पुष्टानि स जनास इन्द्रः
॥

yenemā viśvā cyavanā kṛtāni yo dāsaṁ varṇam adharaṁ guhākaḥ | śvaghnīva yo jigīvām̐l lakṣam ādad
aryaḥ puṣṭāni sa janāsa indraḥ ||

येन॑ । इ॒मा । विश्वा॑ । च्यव॑ना । कृ॒तानि॑ । यः । दास॑म ् । वर्णम ॑ ् । अध॑रम ् । गुहा॑ । अक॒ रित्यकः॑ । श्व॒ घ्नीऽइ॑व । यः ।
जि॒ गी॒वान ् । ल॒ क्षम ् । आद॑ त ् । अ॒ र्यः । प॒ ष्टानि॑
ु । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yena | imā | viśvā | cyavanā | kṛtāni | yaḥ | dāsam | varṇam | adharam | guhā | akar ityakaḥ | śvaghnī-iva | yaḥ
| jigīvān | lakṣam | ādat | aryaḥ | puṣṭāni | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यं स्मा॑ प॒ च्छन्ति॒
ृ कुह॒ सेति॑ घो॒रम॒ ते ॑
ु मा॑हु॒र्नैषो अ॒ स्तीत्येनम ् । सो अ॒ र्यः प॒ ष्टीर्विज॑
ु इ॒वा मि॑नाति॒
श्रद॑ स्मै धत्त॒ स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यं स्मा पच्
ृ छन्ति कुह सेति घोरमुतेमाहुर्नैषो अस्तीत्येनम ् । सो अर्यः पुष्टीर्विज इवा मिनाति श्रदस्मै धत्त स जनास

yaṁ smā pṛcchanti kuha seti ghoram utem āhur naiṣo astīty enam | so aryaḥ puṣṭīr vija ivā mināti śrad
asmai dhatta sa janāsa indraḥ ||

यम ् । स्म॒ । प॒ च्छन्ति॑
ृ । कुह॑ । सः । इति॑ । घो॒रम ् । उ॒ त । ई॒म ् । आ॒हुः॒ । न । ए॒ षः । अ॒ स्ति॒ । इति॑ । ए॒ न॒म ् । सः । अ॒ र्यः ।
प॒ ष्टीः
ु । विजः॑ऽइव । आ । मि॒ ना॒ति॒ । श्रत ् । अ॒ स्मै॒ । ध॒ त्त॒ । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yam | sma | pṛcchanti | kuha | saḥ | iti | ghoram | uta | īm | āhuḥ | na | eṣaḥ | asti | iti | enam | saḥ | aryaḥ |
puṣṭīḥ | vijaḥ-iva | ā | mināti | śrat | asmai | dhatta | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो र॒ध्रस्य॑ चोदि॒ ता यः कृ॒शस्य॒ यो ब्र॒ ह्मणो॒ नाध॑मानस्य की॒रेः । य॒ क्तग्रा॑
ु व्णो॒ योऽवि॒ ता सशि
ु॑ ॒ प्रः
स॒ तसो॑
ु मस्य॒ स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यो रध्रस्य चोदिता यः कृशस्य यो ब्रह्मणो नाधमानस्य कीरे ः । यक्
ु तग्राव्णो योऽविता सुशिप्रः सत
ु सोमस्य स जनास

yo radhrasya coditā yaḥ kṛśasya yo brahmaṇo nādhamānasya kīreḥ | yuktagrāvṇo yo 'vitā suśipraḥ
sutasomasya sa janāsa indraḥ ||

यः । र॒ध्रस्य॑ । चो॒दि॒ता । यः । कृ॒शस्य॑ । यः । ब्र॒ ह्मणः॑ । नाध॑मानस्य । की॒रेः । य॒ क्तऽग्रा॑
ु व्णः । यः । अ॒ वि॒ ता । स॒ ऽशि॒
ु प्रः
। स॒ तऽसो॑
ु मस्य । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | radhrasya | coditā | yaḥ | kṛśasya | yaḥ | brahmaṇaḥ | nādhamānasya | kīreḥ | yukta-grāvṇaḥ | yaḥ |
avitā | su-śipraḥ | suta-somasya | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॒ य उ॒ षसं॑ ज॒ जान॒ यो अ॒ पां
यस्याश्वा॑सः प्र॒ दिशि॒ यस्य॒ गावो॒ यस्य॒ ग्रामा॒ यस्य॒ विश्वे॒ रथा॑सः । यः सर्यं
ने॒ ता स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यस्याश्वासः प्रदिशि यस्य गावो यस्य ग्रामा यस्य विश्वे रथासः । यः सूर्यं य उषसं जजान यो अपां नेता स जनास

yasyāśvāsaḥ pradiśi yasya gāvo yasya grāmā yasya viśve rathāsaḥ | yaḥ sūryaṁ ya uṣasaṁ jajāna yo apāṁ
netā sa janāsa indraḥ ||

यस्य॑ । अश्वा॑सः । प्र॒ ऽदिशि॑ । यस्य॑ । गावः॑ । यस्य॑ । ग्रामाः॑ । यस्य॑ । विश्वे॑ । रथा॑सः । यः । सूर्यम
॑ ् । यः । उ॒ षस॑म ् ।
ज॒ जान॑ । यः । अ॒ पाम ् । ने॒ ता । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yasya | aśvāsaḥ | pra-diśi | yasya | gāvaḥ | yasya | grāmāḥ | yasya | viśve | rathāsaḥ | yaḥ | sūryam | yaḥ |
uṣasam | jajāna | yaḥ | apām | netā | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ परे ऽव॑र उ॒ भया॑ अ॒ मित्रा॑: । स॒ मा॒नं चि॒ द्रथ॑मातस्थि॒ वांसा॒ नाना॑ हवेत॒ े स
यं क्रन्द॑ सी संय॒ती वि॒ ह्वयेते
ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यं क्रन्दसी संयती विह्वयेते परे ऽवर उभया अमित्राः । समानं चिद्रथमातस्थिवांसा नाना हवेते स जनास इन्द्रः ॥

yaṁ krandasī saṁyatī vihvayete pare 'vara ubhayā amitrāḥ | samānaṁ cid ratham ātasthivāṁsā nānā havete
sa janāsa indraḥ ||

॑ ॒ इति॑ वि॒ ऽह्वयेते
यम ् । क्रन्द॑ सी॒ इति॑ । सं॒ य॒ ती इति॑ स॒ म ्ऽय॒ ती । वि॒ ह्वयेते ॑ । परे॑ । अव॑रे । उ॒ भयाः॑ । अ॒ मित्राः॑ । स॒ मा॒नम ् ।
चि॒ त ् । रथ॑म ् । आ॒त॒स्थि॒ ऽवांसा॑ । नाना॑ । ह॒व॒ त
े ॒ े इति॑ । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yam | krandasī iti | saṃyatī itisam-yatī | vihvayeteitivi-hvayete | pare | avare | ubhayāḥ | amitrāḥ | samānam |
cit | ratham | ātasthi-vāṃsā | nānā | haveteiti | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु य॑माना॒ अव॑से॒ हव॑न्ते । यो विश्व॑स्य प्रति॒ मानं॑ ब॒ भव
यस्मा॒न्न ऋ॒ते वि॒ जय॑न्ते॒ जना॑सो॒ यं यध् ू ॒ यो
अ॑च्यत
ु ॒ च्यत्ु स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यस्मान्न ऋते विजयन्ते जनासो यं यध्
ु यमाना अवसे हवन्ते । यो विश्वस्य प्रतिमानं बभूव यो अच्युतच्युत्स जनास

yasmān na ṛte vijayante janāso yaṁ yudhyamānā avase havante | yo viśvasya pratimānam babhūva yo
acyutacyut sa janāsa indraḥ ||

यस्मा॑त ् । न । ऋ॒ते । वि॒ ऽजय॑न्ते । जना॑सः । यम ् । यध्
ु य॑मानाः । अव॑से । हव॑न्ते । यः । विश्व॑स्य । प्र॒ ति॒ऽमान॑म ् ।
ब॒ भव
ू ॑ । यः । अ॒ च्य॒ त॒
ु ऽच्यत
ु ् । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yasmāt | na | ṛte | vi-jayante | janāsaḥ | yam | yudhyamānāḥ | avase | havante | yaḥ | viśvasya | prati-mānam |
babhūva | yaḥ | acyuta-cyut | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः शश्व॑तो॒ मह्येनो॒ दधा॑ना॒नम॑न्यमाना॒ञ्छर्वा॑ ज॒ घान॑ । यः शर्धते
॑ ॒ नान॒ ददा॑
ु ति श॒ ध्यां
ृ यो दस्यो॑र्ह॒न्ता
स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यः शश्वतो मह्येनो दधानानमन्यमानाञ्छर्वा जघान । यः शर्धते नानुददाति शध्
ृ यां यो दस्योर्हन्ता स जनास इन्द्रः ॥

yaḥ śaśvato mahy eno dadhānān amanyamānāñ charvā jaghāna | yaḥ śardhate nānudadāti śṛdhyāṁ yo
dasyor hantā sa janāsa indraḥ ||

यः । शश्व॑तः । महि॑ । एनः॑ । दधा॑नान ् । अम॑न्यमानान ् । शर्वा॑ । ज॒ घान॑ । यः । शर्धते
॑ । न । अ॒ न॒ ऽददा॑
ु ति । श॒ ध्याम
ृ ्।
यः । दस्योः॑ । ह॒न्ता । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | śaśvataḥ | mahi | enaḥ | dadhānān | amanyamānān | śarvā | jaghāna | yaḥ | śardhate | na | anu-dadāti |
śṛdhyām | yaḥ | dasyoḥ | hantā | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ षु क्षि॒यन्तं॑ चत्वारिं॒श्यां श॒ रद्य॒ न्ववि॑न्दत ् । ओ॒जा॒यमा॑न॒ ं यो अहिं॑ ज॒ घान॒ दान॒ ंु शया॑नं॒
यः शम्ब॑रं॒ पर्वते
स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यः शम्बरं पर्वतेषु क्षियन्तं चत्वारिंश्यां शरद्यन्वविन्दत ् । ओजायमानं यो अहिं जघान दानुं शयानं स जनास इन्द्रः ॥

yaḥ śambaram parvateṣu kṣiyantaṁ catvāriṁśyāṁ śarady anvavindat | ojāyamānaṁ yo ahiṁ jaghāna
dānuṁ śayānaṁ sa janāsa indraḥ ||

॑ षु । क्षि॒यन्त॑म ् । च॒ त्वा॒रि॒श्ं याम ् । श॒ रदि॑ । अ॒ न॒ ऽअवि॑
यः । शम्ब॑रम ् । पर्वते ु न्दत ् । ओ॒जा॒यमा॑नम ् । यः । अहि॑म ् । ज॒ घान॑
। दानम
ु॑ ् । शया॑नम ् । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | śambaram | parvateṣu | kṣiyantam | catvāriṃśyām | śaradi | anu-avindat | ojāyamānam | yaḥ | ahim |
jaghāna | dānum | śayānam | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः स॒ प्तर॑ श्मिर्वृष॒ भस्तवि
ु ष्॑ मान॒ वासज ॑
॑ ृ ॒ त्सर्तवे स॒ प्त सिन्धून
॑ ् । यो
रौ॑हि॒णमस्फु॑र॒द्वज्र॑बाहु॒र्द्यामा॒रोह॑ न्तं॒ स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यः सप्तरश्मिर्वृषभस्तुविष्मानवासज
ृ त्सर्तवे सप्त सिन्धून ् । यो रौहिणमस्फुरद्वज्रबाहुर्द्यामारोहन्तं स जनास इन्द्रः
॥

yaḥ saptaraśmir vṛṣabhas tuviṣmān avāsṛjat sartave sapta sindhūn | yo rauhiṇam asphurad vajrabāhur dyām
ārohantaṁ sa janāsa indraḥ ||

यः । स॒ प्तऽर॑ श्मिः । व॒ ष॒ृ भः । तुविष्॑ मान ् । अ॒ व॒ ऽअसज ॑ । स॒ प्त । सिन्धून
॑ ृ त ् । सर्तवे ॑ ् । यः । रौ॒हि॒णम ् । अस्फु॑रत ् ।
वज्र॑ऽबाहुः । द्याम ् । आ॒ऽरोह॑न्तम ् । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | sapta-raśmiḥ | vṛṣabhaḥ | tuviṣmān | ava-asṛjat | sartave | sapta | s indhūn | yaḥ | rauhiṇam | asphurat |
vajra-bāhuḥ | dyām | ārohantam | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यावा॑ चिदस्मै पथि ॑ भयन्ते । यः सो॑म॒पा नि॑चि॒तो वज्र॑बाहुर्यो
ृ ॒ वी न॑मेत॒ े शष्ु मा॑च्चिदस्य॒ पर्वता ॒
वज्र॑हस्त॒ : स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

द्यावा चिदस्मै पथि
ृ वी नमेते शुष्माच्चिदस्य पर्वता भयन्ते । यः सोमपा निचितो वज्रबाहुर्यो वज्रहस्तः स जनास इन्द्रः
॥

dyāvā cid asmai pṛthivī namete śuṣmāc cid asya parvatā bhayante | yaḥ somapā nicito vajrabāhur yo
vajrahastaḥ sa janāsa indraḥ ||

द्यावा॑ । चि॒ त ् । अ॒ स्मै॒ । प॒ थि॒ ॑
ृ वी इति॑ । न॒ मे॒ते॒ इति॑ । शुष्मा॑त ् । चि॒ त ् । अ॒ स्य॒ । पर्वताः । भ॒ य॒ न्ते॒ । यः । सो॒म॒ऽपाः ।
नि॒ ऽचि॒ तः । वज्र॑ऽबाहुः । यः । वज्र॑ऽहस्तः । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

dyāvā | cit | asmai | pṛthivī iti | nameteiti | śuṣmāt | cit | asya | parvatāḥ | bhayante | yaḥ | soma-pāḥ | ni-citaḥ
| vajra-bāhuḥ | yaḥ | vajra-hastaḥ | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः स॒ न्वन्त॒
ु मव॑ति॒ यः पच॑न्तं॒ यः शंसन्
॑ तं॒ यः श॑शमा॒नम॒ ती ॑ ॒ यस्य॒ सोमो॒ यस्ये॒दं
ू । यस्य॒ ब्रह्म॒ वर्धनं
राध॒ : स ज॑नास॒ इन्द्र॑ : ॥

यः सुन्वन्तमवति यः पचन्तं यः शंसन्तं यः शशमानमूती । यस्य ब्रह्म वर्धनं यस्य सोमो यस्येदं राधः स जनास

yaḥ sunvantam avati yaḥ pacantaṁ yaḥ śaṁsantaṁ yaḥ śaśamānam ūtī | yasya brahma vardhanaṁ yasya
somo yasyedaṁ rādhaḥ sa janāsa indraḥ ||

यः । स॒ न्वन्त॑
ु म ् । अव॑ति । यः । पच॑न्तम ् । यः । शंसन् ॑
॑ तम ् । यः । श॒ श॒ मा॒नम ् । ऊ॒ ती । यस्य॑ । ब्रह्म॑ । वर्धनम ् । यस्य॑
। सोमः॑ । यस्य॑ । इ॒दम ् । राधः॑ । सः । ज॒ ना॒सः॒ । इन्द्रः॑ ॥

yaḥ | sunvantam | avati | yaḥ | pacantam | yaḥ | śaṃsantam | yaḥ | śaśamānam | ūtī | yasya | brahma |
vardhanam | yasya | somaḥ | yasya | idam | rādhaḥ | saḥ | janāsaḥ | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः सुन् ु आ चि॒ द्वाजं॒ दर्द॑ र्षि॒ स किला॑सि स॒ त्यः । व॒ यं त॑ इन्द्र वि॒ श्वह॑ प्रि॒ यास॑: स॒ वीरा॑
॑ व॒ ते पच॑ते द॒ ध्र ु सो
वि॒ दथ॒ मा व॑देम ॥

यः सुन्वते पचते दध्र
ु आ चिद्वाजं दर्दर्षि स किलासि सत्यः । वयं त इन्द्र विश्वह प्रियासः सुवीरासो विदथमा वदे म ॥

yaḥ sunvate pacate dudhra ā cid vājaṁ dardarṣi sa kilāsi satyaḥ | vayaṁ ta indra viśvaha priyāsaḥ suvīrāso
vidatham ā vadema ||

यः । स॒ न्व॒ ु । आ । चि॒ त ् । वाज॑म ् । दर्द॑ र्षि । सः । किल॑ । अ॒ सि॒ । स॒ त्यः । व॒ यम ् । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । वि॒ श्वह॑ ।
ु ते । पच॑ते । द॒ ध्रः
प्रि॒ यासः॑ । स॒ ऽवीरा॑
ु सः । वि॒ दथ॑म ् । आ । व॒ दे॒म॒ ॥

yaḥ | sunvate | pacate | dudhraḥ | ā | cit | vājam | dardarṣi | saḥ | kila | asi | satyaḥ | vayam | te | indra |
viśvaha | priyāsaḥ | su-vīrāsaḥ | vidatham | ā | vadema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तर्ज ॑ । तदा॑ह॒ना अ॑भवत्पि॒ प्यष
ु नि॑त्री॒ तस्या॑ अ॒ पस्परि॑ म॒ क्षू जा॒त आवि॑श॒द्यास॒ ु वर्धते ु ी॒ पयों॒ऽशोः
ू ं॑ प्रथ॒ मं तद॒ क्थ्य॑
पी॒यष ु म ्॥

ऋतुर्जनित्री तस्या अपस्परि मक्षू जात आविशद्यासु वर्धते । तदाहना अभवत्पिप्युषी पयोंऽशोः पीयूषं प्रथमं
तदक्
ु थ्यम ् ॥

ṛtur janitrī tasyā apas pari makṣū jāta āviśad yāsu vardhate | tad āhanā abhavat pipyuṣī payo 'ṁśoḥ pīyūṣam
prathamaṁ tad ukthyam ||

॑ । तत ् । आ॒ह॒नाः । अ॒ भ॒ व॒ त ् ।
ऋ॒तुः । जनि॑त्री । तस्याः॑ । अ॒ पः । परि॑ । म॒ क्षु । जा॒तः । आ । अ॒ वि॒ श॒त ् । यासु॑ । वर्धते
ु ी॑ । पयः॑ । अं॒ शोः । पी॒यष
पि॒ प्यष ू म
॑ ् । प्र॒ थ॒मम ् । तत ् । उ॒ क्थ्य॑म ् ॥

ṛtuḥ | janitrī | tasyāḥ | apaḥ | pari | makṣu | jātaḥ | ā | aviśat | yāsu | vardhate | tat | āhanāḥ | abhavat | pipyuṣī |
payaḥ | aṃśoḥ | pīyūṣam | prathamam | tat | ukthyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ ध्रीमा य॑न्ति॒ परि॒ बिभ्र॑ती॒: पयो॑ वि॒ श्वप्स्न्या॑य॒ प्र भ॑रन्त॒ भोज॑नम ् । स॒ मा॒नो अध्वा॑ प्र॒ वता॑मन॒ ष्यदे
ु ॒
यस्ताक॑ ृ णोः प्रथ॒ मं सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

सध्रीमा यन्ति परि बिभ्रतीः पयो विश्वप्स्न्याय प्र भरन्त भोजनम ् । समानो अध्वा प्रवतामनुष्यदे यस्ताकृणोः प्रथमं
सास्यक्
ु थ्यः ॥

sadhrīm ā yanti pari bibhratīḥ payo viśvapsnyāya pra bharanta bhojanam | samāno adhvā pravatām
anuṣyade yas tākṛṇoḥ prathamaṁ sāsy ukthyaḥ ||

स॒ ध्री । ई॒म ् । आ । य॒ न्ति॒ । परि॑ । बिभ्र॑तीः । पयः॑ । वि॒ श्वऽप्स्न्या॑य । प्र । भ॒ र॒न्त॒ । भोज॑नम ् । स॒ मा॒नः । अध्वा॑ ।
प्र॒ ऽवता॑म ् । अ॒ न॒ ऽस्यदे
ु ॑ । यः । ता । अक॑ ृ णोः । प्र॒ थ॒मम ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

sadhrī | īm | ā | yanti | pari | bibhratīḥ | payaḥ | viśva-psnyāya | pra | bharanta | bhojanam | samānaḥ | adhvā |
pra-vatām | anu-syade | yaḥ | tā | akṛṇoḥ | prathamam | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अन्वेको॑ वदति॒ यद्ददा॑ति॒ तद्र॒ पा ू मि॒ नन्तद॑ पा॒ एक॑ ईयते । विश्वा॒ एक॑स्य वि॒ नद
ु ॑ स्तितिक्षते॒
ु :॥

अन्वेको वदति यद्ददाति तद्रप
ू ा मिनन्तदपा एक ईयते । विश्वा एकस्य विनुदस्तितिक्षते यस्ताकृणोः प्रथमं

anv eko vadati yad dadāti tad rūpā minan tadapā eka īyate | viśvā ekasya vinudas titikṣate yas tākṛṇoḥ
prathamaṁ sāsy ukthyaḥ ||

अनु॑ । एकः॑ । व॒ द॒ति॒ । यत ् । ददा॑ति । तत ् । रू॒पा । मि॒ नन ् । तत ्ऽअ॑पाः । एकः॑ । ई॒य॒त॒ े । विश्वाः॑ । एक॑स्य । वि॒ ऽनुदः॑ ।
ति॒ति॒क्ष॒त॒ े । यः । ता । अक॑ ृ णोः । प्र॒ थ॒मम ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

anu | ekaḥ | vadati | yat | dadāti | tat | rūpā | minan | tat-apāḥ | ekaḥ | īyate | viśvāḥ | ekasya | vi-nudaḥ |
titikṣate | yaḥ | tā | akṛṇoḥ | prathamam | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

प्र॒ जाभ्य॑: प॒ ष्टिं
ु ृ प्र॒ भव॑न्तमाय॒ ते । असि॑न्व॒ न्दं ष्ट्रै॑ : पि॒ तरु ॑ त्ति॒ भोज॑नं॒
वि॒ भज॑न्त आसते र॒यिमि॑व प॒ ष्ठं
ु :॥

प्रजाभ्यः पुष्टिं विभजन्त आसते रयिमिव पष्ृ ठं प्रभवन्तमायते । असिन्वन्दं ष्ट्रै ः पितुरत्ति भोजनं यस्ताकृणोः प्रथमं

prajābhyaḥ puṣṭiṁ vibhajanta āsate rayim iva pṛṣṭham prabhavantam āyate | asinvan daṁṣṭraiḥ pitur atti
bhojanaṁ yas tākṛṇoḥ prathamaṁ sāsy ukthyaḥ ||

प्र॒ ऽजाभ्यः॑ । प॒ ष्टिम
ु ् । वि॒ ऽभज॑न्तः । आ॒स॒ ते॒ । र॒यिम ्ऽइ॑व । प॒ ष्ठम
ृ ् । प्र॒ ऽभव॑न्तम ् । आ॒ऽय॒ ते । असि॑न्वन ् । दं ष्ट्रै ः॑ । पि॒ तुः
। अ॒ त्ति॒ । भोज॑नम ् । यः । ता । अक॑ ृ णोः । प्र॒ थ॒मम ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

pra-jābhyaḥ | puṣṭim | vi-bhajantaḥ | āsate | rayim-iva | pṛṣṭham | pra-bhavantam | āyate | asinvan |
daṃṣṭraiḥ | pituḥ | atti | bhojanam | yaḥ | tā | akṛṇoḥ | prathamam | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ वीं सं॒ दृशे॑ दि॒ वे यो धौ॑ती॒नाम॑हिह॒न्नारि॑ णक्प॒ थः । तं त्वा॒ स्तोमेभिरु॒
अधा॑कृणोः पथि ॑ दभि॒ र्न वा॒जिनं॑
दे॒ वं दे॒ वा अ॑जन॒ न्त्सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

अधाकृणोः पथि
ृ वीं संदृशे दिवे यो धौतीनामहिहन्नारिणक्पथः । तं त्वा स्तोमेभिरुदभिर्न वाजिनं दे वं दे वा
अजनन्त्सास्यक्

adhākṛṇoḥ pṛthivīṁ saṁdṛśe dive yo dhautīnām ahihann āriṇak pathaḥ | taṁ tvā stomebhir udabhir na
vājinaṁ devaṁ devā ajanan sāsy ukthyaḥ ||

ृ वीम ् । स॒ म ्ऽदृशे॑ । दि॒ वे । यः । धौ॒ती॒नाम ् । अ॒ हि॒ऽह॒न ् । अरि॑ णक् । प॒ थः । तम ् । त्वा॒ । स्तोमेभिः
अध॑ । अ॒ कृ॒णोः॒ । प॒ थि॒ ॑ ।
उ॒ दऽभिः॑ । न । वा॒जिन॑म ् । दे॒ वम ् । दे॒ वाः । अ॒ ज॒ न॒ न ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

adha | akṛṇoḥ | pṛthivīm | sam-dṛśe | dive | yaḥ | dhautīnām | ahi-han | ariṇak | pathaḥ | tam | tvā | stomebhiḥ
| uda-bhiḥ | na | vājinam | devam | devāḥ | ajanan | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
यो भोज॑नं च॒ दय॑से च॒ वर्धनमा॒ र्द्रादा शष्ु कं॒ मधुम
॑ द्दुदोहि॑
॒ ॑ धि ं नि द॑ धिषे वि॒ वस्व॑ति॒
थ । स शेव॒
विश्व॒ स्यैक॑ ईशिषे॒ सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

यो भोजनं च दयसे च वर्धनमार्द्रादा शुष्कं मधुमद्दुदोहिथ । स शेवधिं नि दधिषे विवस्वति विश्वस्यैक ईशिषे

yo bhojanaṁ ca dayase ca vardhanam ārdrād ā śuṣkam madhumad dudohitha | sa śevadhiṁ ni dadhiṣe
vivasvati viśvasyaika īśiṣe sāsy ukthyaḥ ||

॑
यः । भोज॑नम ् । च॒ । दय॑से । च॒ । वर्धनम ् । आ॒र्द्रात ् । आ । शुष्क॑म ् । मधऽु॑ मत ् । द॒ दोहि॑
ु थ । सः । शे॒ व॒ धिम ् । नि । द॒ धि॒षे॒
। वि॒ वस्व॑ति । विश्व॑स्य । एकः॑ । ई॒शि॒षे॒ । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

yaḥ | bhojanam | ca | dayase | ca | vardhanam | ārdrāt | ā | śuṣkam | madhu-mat | dudohitha | saḥ | śevadhim |
ni | dadhiṣe | vivasvati | viśvasya | ekaḥ | īśiṣe | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यः प॒ ष्पिणी
ु ॑श्च प्र॒ स्व॑श्च॒ धर्म॒ णाधि॒ दाने॒ व्य१॒॒॑॑वनी॒रधा॑रयः । यश्चास॑मा॒ अज॑नो दि॒ द्यत
ु ो॑ दि॒ व उ॒ रुरू॒र्वाँ
अ॒ भित॒ : सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

यः पुष्पिणीश्च प्रस्वश्च धर्मणाधि दाने व्यवनीरधारयः । यश्चासमा अजनो दिद्युतो दिव उरुरूर्वाँ अभितः सास्युक्थ्यः
॥

yaḥ puṣpiṇīś ca prasvaś ca dharmaṇādhi dāne vy avanīr adhārayaḥ | yaś cāsamā ajano didyuto diva urur
ūrvām̐ abhitaḥ sāsy ukthyaḥ ||

यः । प॒ ष्पिणीः॑
ु ॑ । अधि॑ । दाने॑ । वि । अ॒ वनीः॑ । अधा॑रयः । यः । च॒ । अस॑माः । अज॑नः ।
। च॒ । प्र॒ ऽस्वः॑ । च॒ । धर्मणा
दि॒ द्यत
ु ः॑ । दि॒ वः । उ॒ रुः । ऊ॒ र्वान ् । अ॒ भितः॑ । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

yaḥ | puṣpiṇīḥ | ca | pra-svaḥ | ca | dharmaṇā | adhi | dāne | vi | avanīḥ | adhārayaḥ | yaḥ | ca | asamāḥ |
ajanaḥ | didyutaḥ | divaḥ | uruḥ | ūrvān | abhitaḥ | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो ना॑र्म॒रं स॒ हव॑स॒ ंु निह॑न्तवे प॒ क्षाय॑
ृ ॑
च दा॒सवेशाय॒ चाव॑हः । ऊ॒ र्जय॑न्त्या॒ अप॑रिविष्टमा॒स्य॑म॒ तै
ु वाद्य
पुरु
॑ कृ॒त्सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

यो नार्मरं सहवसुं निहन्तवे पक्ष
ृ ाय च दासवेशाय चावहः । ऊर्जयन्त्या अपरिविष्टमास्यमुतैवाद्य पुरुकृत्सास्युक्थ्यः ॥

yo nārmaraṁ sahavasuṁ nihantave pṛkṣāya ca dāsaveśāya cāvahaḥ | ūrjayantyā apariviṣṭam āsyam
utaivādya purukṛt sāsy ukthyaḥ ||

यः । ना॒र्म॒रम ् । स॒ हऽव॑सुम ् । निऽह॑न्तवे । प॒ क्षाय॑
ृ । च॒ । दा॒सऽवेशाय॒॑ । च॒ । अव॑हः । ऊ॒ र्जय॑न्त्याः । अप॑रिऽविष्टम ् ।
आ॒स्य॑म ् । उ॒ त । ए॒ व । अ॒ द्य । प॒ ुरु॒ऽकृ॒त ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

yaḥ | nārmaram | saha-vasum | ni-hantave | pṛkṣāya | ca | dāsa-veśāya | ca | avahaḥ | ūrjayantyāḥ | apari-
viṣṭam | āsyam | uta | eva | adya | puru-kṛt | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श॒ तं वा॒ यस्य॒ दश॑ सा॒कमाद्य॒ एक॑स्य श्र॒ ष्टौ
ु यद्ध॑ चो॒दमावि॑थ । अ॒ र॒ज्जौ दस्य॒ न्त्सम
ू ुन
॑ ब्द॒ भीत॑ये
सप्र
ु ा॒व्यो॑ अभव॒ : सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

शतं वा यस्य दश साकमाद्य एकस्य श्रुष्टौ यद्ध चोदमाविथ । अरज्जौ दस्यून्त्समुनब्दभीतये सुप्राव्यो अभवः

śataṁ vā yasya daśa sākam ādya ekasya śruṣṭau yad dha codam āvitha | arajjau dasyūn sam unab dabhītaye
suprāvyo abhavaḥ sāsy ukthyaḥ ||

श॒ तम ् । वा॒ । यस्य॑ । दश॑ । सा॒कम ् । आ । अद्यः॑ । एक॑स्य । श्र॒ ष्टौ
ु । यत ् । ह॒ । चो॒दम ् । आवि॑थ । अ॒ र॒ज्जौ । दस्यन
ू॑ ् ।
सम ् । उ॒ न॒प ् । द॒ भीत॑ये । स॒ प्र॒
ु ऽअ॒ व्यः॑ । अ॒ भ॒ वः॒ । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

śatam | vā | yasya | daśa | sākam | ā | adyaḥ | ekasya | śruṣṭau | yat | ha | codam | āv itha | arajjau | dasyūn |
sam | unap | dabhītaye | supra-avyaḥ | abhavaḥ | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वेदनु॑ रोध॒ ना अ॑स्य॒ पौंस्यं॑ द॒ दरु ॑ स्मै दधि॒ रे कृ॒त्नवे॒ धन॑म ् । षळ॑ स्तभ्ना वि॒ ष्टिर॒: पञ्च॑ सं॒ दृश॒ : परि॑
प॒ रो अ॑भव॒ : सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

विश्वेदनु रोधना अस्य पौंस्यं ददरु स्मै दधिरे कृत्नवे धनम ् । षळस्तभ्ना विष्टिरः पञ्च संदृशः परि परो अभवः

viśved anu rodhanā asya pauṁsyaṁ dadur asmai dadhire kṛtnave dhanam | ṣaḻ astabhnā viṣṭiraḥ pañca
saṁdṛśaḥ pari paro abhavaḥ sāsy ukthyaḥ ||

विश्वा॑ । इत ् । अनु॑ । रो॒ध॒नाः । अ॒ स्य॒ । पौंस्य॑म ् । द॒ दःु । अ॒ स्मै॒ । द॒ धि॒रे । कृ॒त्नवे॑ । धन॑म ् । षट् । अ॒ स्त॒भ्नाः॒ ।
वि॒ ऽस्तिरः॑ । पञ्च॑ । स॒ म ्ऽदृशः॑ । परि॑ । प॒ रः । अ॒ भ॒ वः॒ । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

viśvā | it | anu | rodhanāḥ | asya | paiṃsyam | daduḥ | asmai | dadhire | kṛtnave | dhanam | ṣaṭ | astabhnāḥ |
vi-stiraḥ | pañca | sam-dṛśaḥ | pari | paraḥ | abhavaḥ | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु वा॒च॒नं तव॑ वीर वी॒र्यं१॒॒॑॑ यदे के॑न॒ क्रतुन
स॒ प्र॒ ॑ ा वि॒ न्दसे॒ वसु॑ । जा॒तष्ठि
ू ॑ रस्य॒ प्र वय॒ : सह॑ स्वतो॒ या च॒ कर्थ॒
सेन्द्र॒ विश्वा॑स्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

सुप्रवाचनं तव वीर वीर्यं यदे केन क्रतुना विन्दसे वसु । जातूष्ठिरस्य प्र वयः सहस्वतो या चकर्थ सेन्द्र विश्वास्युक्थ्यः ॥

supravācanaṁ tava vīra vīryaṁ yad ekena kratunā vindase vasu | jātūṣṭhirasya pra vayaḥ sahasvato yā
cakartha sendra viśvāsy ukthyaḥ ||

॑ ् । यत ् । एके॑न । क्रतन
स॒ ुऽप्र॒ वा॒च॒नम ् । तव॑ । वी॒र॒ । वी॒र्यम ु॑ ा । वि॒ न्दसे॑ । वसु॑ । जा॒तूऽस्थि॑रस्य । प्र । वयः॑ । सह॑स्वतः ।
या । च॒ कर्थ॑ । सः । इ॒न्द्र॒ । विश्वा॑ । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

su-pravācanam | tava | vīra | vīryam | yat | ekena | kratunā | vindase | vasu | jātū-sthirasya | pra | vaya ḥ |
sahasvataḥ | yā | cakartha | saḥ | indra | viśvā | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अर॑ मय॒ : सर॑ पस॒ स्तरा॑य॒ कं त॒ र्वीत॑
ु ये च व॒ य्या॑य च स्र॒ तिम
ु ् । नी॒चा सन्त॒ मद
ु ॑ नयः परा॒वज
ृ ं॒ प्रान्धं श्रो॒णं
श्र॒वय॒ न्त्सास्य॒ क्थ्य॑
ु :॥

अरमयः सरपसस्तराय कं तुर्वीतये च वय्याय च स्रुतिम ् । नीचा सन्तमुदनयः परावज
ृ ं प्रान्धं श्रोणं श्रवयन्त्सास्युक्थ्यः
॥

aramayaḥ sarapasas tarāya kaṁ turvītaye ca vayyāya ca srutim | nīcā santam ud anayaḥ parāvṛjam
prāndhaṁ śroṇaṁ śravayan sāsy ukthyaḥ ||

अर॑ मयः । सर॑ ऽअपसः । तरा॑य । कम ् । त॒ र्वीत॑ ु ये । च॒ । व॒ य्या॑य । च॒ । स्र॒ तिम
ु ् । नी॒चा । सन्त॑म ् । उत ् । अ॒ न॒ यः॒ ।
प॒ रा॒ऽवज
ृ म
॑ ् । प्र । अ॒ न्धम ् । श्रो॒णम ् । श्र॒वय॑न ् । सः । अ॒ सि॒ । उ॒ क्थ्यः॑ ॥

aramayaḥ | sara-apasaḥ | tarāya | kam | turvītaye | ca | vayyāya | ca | srutim | nīcā | santam | ut | anayaḥ |
parāvṛjam | pra | andham | śroṇam | śravayan | saḥ | asi | ukthyaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मभ्यं॒ तद्व॑सो दा॒नाय॒ राध॒ : सम॑र्थयस्व ब॒ हु ते॑ वस॒ व्य॑म ् । इन्द्र॒ यच्चि॒ त्रं श्र॑व॒स्या अन॒ ु
द्यन् ृ देम वि॒ दथे॑ स॒ वीरा॑
ू ब॒ हद्व॑ ु :॥

अस्मभ्यं तद्वसो दानाय राधः समर्थयस्व बहु ते वसव्यम ् । इन्द्र यच्चित्रं श्रवस्या अनु द्यून्बह
ृ द्वदे म विदथे सुवीराः
॥

asmabhyaṁ tad vaso dānāya rādhaḥ sam arthayasva bahu te vasavyam | indra yac citraṁ śravasyā anu
dyūn bṛhad vadema vidathe suvīrāḥ ||

अ॒ स्मभ्य॑म ् । तत ् । व॒ सो॒ इति॑ । दा॒नाय॑ । राधः॑ । सम ् । अ॒ र्थ॒ य॒ स्व॒ । ब॒ हु । ते॒ । व॒ स॒व्य॑म ् । इन्द्र॑ । यत ् । चि॒ त्रम ् । श्र॒व॒स्याः
। अनु॑ । द्यन ृ ् । व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
ू ् । ब॒ हत ु ॥

asmabhyam | tat | vaso iti | dānāya | rādhaḥ | sam | arthayasva | bahu | te | vasavyam | indra | yat | citram |
śravasyāḥ | anu | dyūn | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ भर॒तन्
े द्रा॑य॒ सोम॒ माम॑त्रभि
े ः सिञ्चता॒ मद्य॒ मन्ध॑: । का॒मी हि वी॒रः सद॑ मस्य पी॒ति ं ज॒ होत॒
ु
वष्ृ णे॒ तदिदे॒ ष व॑ष्टि ॥

अध्वर्यवो भरतेन्द्राय सोममामत्रेभिः सिञ्चता मद्यमन्धः । कामी हि वीरः सदमस्य पीतिं जुहोत वष्ृ णे तदिदे ष वष्टि
॥

adhvaryavo bharatendrāya somam āmatrebhiḥ siñcatā madyam andhaḥ | kāmī hi vīraḥ sadam asya pītiṁ
juhota vṛṣṇe tad id eṣa vaṣṭi ||

अध्व॑र्यवः । भर॑त । इन्द्रा॑य । सोम॑म ् । आ । अम॑त्रभि े ः । सि॒ ञ्च॒ त॒ । मद्य॑म ् । अन्धः॑ । का॒मी । हि । वी॒रः । सद॑ म ् ।
अ॒ स्य॒ । पी॒तिम ् । ज॒ होत॑
ु । वष्ृ णे॑ । तत ् । इत ् । ए॒ षः । व॒ ष्टि॒ ॥

adhvaryavaḥ | bharata | indrāya | somam | ā | amatrebhiḥ | siñcata | madyam | andhaḥ | kāmī | hi | vīraḥ |
sadam | asya | pītim | juhota | vṛṣṇe | tat | it | eṣaḥ | vaṣṭ i
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यो अ॒ पो व॑व्रि॒वांसं॑ व॒ त्रं ॑ व॒ क्षम
ृ ज॒ घाना॒शन्येव ृ ् । तस्मा॑ ए॒ तं भ॑रत तद्व॒ शायँ॑ ए॒ ष इन्द्रो॑ अर्हति
पी॒तिम॑स्य ॥

अध्वर्यवो यो अपो वव्रिवांसं वत्र
ृ ं जघानाशन्येव वक्ष
ृ म ् । तस्मा एतं भरत तद्वशायँ एष इन्द्रो अर्हति पीतिमस्य ॥

adhvaryavo yo apo vavrivāṁsaṁ vṛtraṁ jaghānāśanyeva vṛkṣam | tasmā etam bharata tadvaśāyam̐ eṣa
indro arhati pītim asya ||

अध्व॑र्यवः । यः । अ॒ पः । व॒ व्रि॒वांसम ॑ ् । व॒ त्रम
ृ ् । ज॒ घान॑ । अ॒ शन्या॑ऽइव । व॒ क्षम
ृ ् । तस्मै॑ । ए॒ तम ् । भ॒ र॒त॒ । त॒ त ्ऽव॒ शाय॑ ।
ए॒ षः । इन्द्रः॑ । अ॒ र्ह॒ति॒ । पी॒तिम ् । अ॒ स्य॒ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | apaḥ | vavrivāṃsam | vṛtram | jaghāna | aśanyāiva | vṛkṣam | tasmai | etam | bharata |
tat-vaśāya | eṣaḥ | indraḥ | arhati | pītim | asya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यो दृभीक॑ ं ज॒ घान॒ यो गा उ॒ दाज॒ दप॒ हि व॒ लं वः । तस्मा॑ ए॒ तम॒ न्तरि॑ क्षे॒ न वात॒ मिन्द्रं॒
॑ जर्न
सोमै॒ रोर्णुत॒ ू वस्त्रै:॑ ॥

अध्वर्यवो यो दृभीकं जघान यो गा उदाजदप हि वलं वः । तस्मा एतमन्तरिक्षे न वातमिन्द्रं सोमैरोर्णुत जूर्न वस्त्रैः ॥

adhvaryavo yo dṛbhīkaṁ jaghāna yo gā udājad apa hi valaṁ vaḥ | tasmā etam antarikṣe na vātam indraṁ
somair orṇuta jūr na vastraiḥ ||

अध्व॑र्यवः । यः । दृभी॑कम ् । ज॒ घान॑ । यः । गाः । उ॒ त ्ऽआज॑त ् । अप॑ । हि । व॒ लम ् । वरिति॒ वः । तस्मै॑ । ए॒ तम ् ।
अ॒ न्तरि॑ क्षे । न । वात॑म ् । इन्द्र॑ म ् । सोमैः॒ । आ । ऊ॒ र्णु॒त॒ । जूः । न । वस्त्रैः॑ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | dṛbhīkam | jaghāna | yaḥ | gāḥ | ut-ājat | apa | hi | valam | varitivaḥ | tasmai | etam |
antarikṣe | na | vātam | indram | somaiḥ | ā | ūrṇuta | jūḥ | na | vastraiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ य उर॑ णं ज॒ घान॒ नव॑ च॒ ख्वांसं॑ नव॒ ति ं च॑ बा॒हून ् । यो अर्बुद॒
॑ मव॑ नी॒चा ब॑बा॒धे तमिन्द्रं॒ सोम॑स्य
भ॒ थे
ृ हि॑ नोत ॥

अध्वर्यवो य उरणं जघान नव चख्वांसं नवतिं च बाहून ् । यो अर्बुदमव नीचा बबाधे तमिन्द्रं सोमस्य भथ
ृ े हिनोत ॥

adhvaryavo ya uraṇaṁ jaghāna nava cakhvāṁsaṁ navatiṁ ca bāhūn | yo arbudam ava nīcā babādhe tam
indraṁ somasya bhṛthe hinota ||

अध्व॑र्यवः । यः । उर॑ णम ् । ज॒ घान॑ । नव॑ । च॒ ख्वांसम ॑ ् । अव॑ । नी॒चा । ब॒ बा॒धे ।
॑ ् । न॒ व॒तिम ् । च॒ । बा॒हून ् । यः । अर्बुदम
तम ् । इन्द्र॑ म ् । सोम॑स्य । भ॒ थे
ृ । हि॒नो॒त॒ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | uraṇam | jaghāna | nava | cakhvāṃsam | navatim | ca | bāhūn | yaḥ | arbudam | ava | nīcā
| babādhe | tam | indram | somasya | bhṛthe | hinota
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यः स्वश्नं॑ ज॒ घान॒ यः शष्ु ण॑म॒शष ॑
ु ॒ ं यो व्यंसम ् । यः पिप्र॒ ंु नमचि
ु॑ ं॒ यो रु॑ धि॒ क्रां तस्मा॒
इन्द्रा॒यान्ध॑सो जह
ु ोत ॥

अध्वर्यवो यः स्वश्नं जघान यः शुष्णमशुषं यो व्यंसम ् । यः पिप्रुं नमुचि ं यो रुधिक्रां तस्मा इन्द्रायान्धसो जुहोत ॥

adhvaryavo yaḥ sv aśnaṁ jaghāna yaḥ śuṣṇam aśuṣaṁ yo vyaṁsam | yaḥ pipruṁ namuciṁ yo rudhikrāṁ
tasmā indrāyāndhaso juhota ||

अध्व॑र्यवः । यः । सु । अश्न॑म ् । ज॒ घान॑ । यः । शुष्ण॑म ् । अ॒ शुषम ॑
॑ ् । यः । विऽअंसम ् । यः । पिप्रम
ु॑ ् । नमचि
ु॑ म ् । यः ।
॑
रु॒धि॒ऽक्राम ् । तस्मै । इन्द्रा॑य । अन्ध॑सः । ज॒ हो॒
ु त॒ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | su | aśnam | jaghāna | yaḥ | śuṣṇam | aśuṣam | yaḥ | vi-aṃsam | yaḥ | piprum | namucim
| yaḥ | rudhi-krām | tasmai | indrāya | andhasaḥ | juhota
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यः श॒ तं शम्ब॑रस्य॒ परु ो॑ बि॒ भेदाश्म॑नेव प॒ र्वीः
ू । यो व॒ र्चिन॑: श॒ तमिन्द्र॑ : स॒ हस्र॑म॒पाव॑प॒द्भर॑ ता॒
सोम॑मस्मै ॥

अध्वर्यवो यः शतं शम्बरस्य पुरो बिभेदाश्मनेव पूर्वीः । यो वर्चिनः शतमिन्द्रः सहस्रमपावपद्भरता सोममस्मै ॥

adhvaryavo yaḥ śataṁ śambarasya puro bibhedāśmaneva pūrvīḥ | yo varcinaḥ śatam indraḥ sahasram
apāvapad bharatā somam asmai ||

अध्व॑र्यवः । यः । श॒ तम ् । शम्ब॑रस्य । पुरः॑ । बि॒ भेद॑ । अश्म॑नाऽइव । प॒ र्वीः
ू । यः । व॒ र्चिनः॑ । श॒ तम ् । इन्द्रः॑ । स॒ हस्र॑म ् ।
अ॒ पऽअव॑पत ् । भर॑त॒ । सोम॑म ् । अ॒ स्मै॒ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | śatam | śambarasya | puraḥ | bibheda | aśmanāiva | pūrvīḥ | yaḥ | varcinaḥ | śatam |
indraḥ | sahasram | apa-avapat | bharata | somam | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यः श॒ तमा स॒ हस्रं॒ भम्
ू या॑ उ॒ पस्थेऽव॑पज्जघ॒ न्वान ् । कुत्स॑स्या॒योर॑ तिथि॒ ग्वस्य॑
वी॒रान्न्यावण
॑ ृ ॒ ग्भर॑ ता॒ सोम॑मस्मै ॥

अध्वर्यवो यः शतमा सहस्रं भूम्या उपस्थेऽवपज्जघन्वान ् । कुत्सस्यायोरतिथिग्वस्य वीरान्न्यावण
ृ ग्भरता सोममस्मै
॥

adhvaryavo yaḥ śatam ā sahasram bhūmyā upasthe 'vapaj jaghanvān | kutsasyāyor atithigvasya vīrān ny
āvṛṇag bharatā somam asmai ||

अध्व॑र्यवः । यः । श॒ तम ् । आ । स॒ हस्र॑म ् । भूम्याः॑ । उ॒ पऽस्थे॑ । अव॑पत ् । ज॒ घ॒ न्वान ् । कुत्स॑स्य । आ॒योः ।
अ॒ ति॒थि॒ ऽग्वस्य॑ । वी॒रान ् । नि । अवण
॑ृ क् । भर॑ त॒ । सोम॑म ् । अ॒ स्मै॒ ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | śatam | ā | sahasram | bhūmyāḥ | upa-sthe | avapat | jaghanvān | kutsasya | āyoḥ | atithi-
gvasya | vīrān | ni | avṛṇak | bharata | somam | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध्व॑र्यवो॒ यन्न॑रः का॒मया॑ध्वे श्र॒ ष्टी
ु वह॑ न्तो नशथा॒ तदिन्द्रे॑ । गभ॑स्तिपत
ू ं भरत श्र॒ ताये
ु न्द्रा॑य॒ सोमं॑
यज्यवो जह ु ोत ॥

अध्वर्यवो यन्नरः कामयाध्वे श्रुष्टी वहन्तो नशथा तदिन्द्रे । गभस्तिपत
ू ं भरत श्रुतायेन्द्राय सोमं यज्यवो जुहोत ॥

adhvaryavo yan naraḥ kāmayādhve śruṣṭī vahanto naśathā tad indre | gabhastipūtam bharata śrutāyendrāya
somaṁ yajyavo juhota ||

अध्व॑र्यवः । यत ् । न॒ रः॒ । का॒मया॑ध्वे । श्र॒ ष्टी
ु । वह॑न्तः । न॒ श॒थ॒ । तत ् । इन्द्रे॑ । गभ॑स्तिऽपत
ू म ् । भ॒ र॒त॒ । श्र॒ ताय॑
ु । इन्द्रा॑य॒
। सोम॑म ् । य॒ ज्य॒ वः॒ । ज॒ हो॒
ु त॒ ॥

adhvaryavaḥ | yat | naraḥ | kāmayādhve | śruṣṭī | vahantaḥ | naśatha | tat | indre | gabhasti-pūtam | bharata |
śrutāya | indrāya | somam | yajyavaḥ | juhota
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ श्रष्टिम॑
अध्व॑र्यव॒ : कर्तना स्मै॒ वने॒ निपत
ू॑ ॒ ं वन॒ उन्न॑यध्वम ् । ज॒ षा॒
ु णो हस्त्य॑म॒भि वा॑वशे व॒ इन्द्रा॑य॒
॒ु
सोमं॑ मदि॒ रं जुह
॑ ोत ॥

अध्वर्यवः कर्तना श्रुष्टिमस्मै वने निपत
ू ं वन उन्नयध्वम ् । जुषाणो हस्त्यमभि वावशे व इन्द्राय सोमं मदिरं जुहोत ॥

adhvaryavaḥ kartanā śruṣṭim asmai vane nipūtaṁ vana un nayadhvam | juṣāṇo hastyam abhi vāvaśe va
indrāya somam madiraṁ juhota ||

॑ । श्रष्टिम
अध्व॑र्यवः । कर्तन ् । अ॒ स्मै॒ । वने॑ । निऽपत
ू॑ म ् । वने॑ । उत ् । न॒ य॒ध्व॒ म ् । ज॒ षा॒
ु णः । हस्त्य॑म ् । अ॒ भि । वा॒व॒शे॒ ।
॒ु
वः॒ । इन्द्रा॑य॒ । सोम॑म ् । मदि॒ रम ् । ज॒ हो॒
ु त॒ ॥

adhvaryavaḥ | kartana | śruṣṭim | asmai | vane | ni-pūtam | vane | ut | nayadhvam | juṣāṇaḥ | hastyam | abhi |
vāvaśe | vaḥ | indrāya | somam | madiram | juhota
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अध्व॑र्यव॒ : पय॒ सोध॒ र्यथा॒ गोः सोमेभिरीं पण
ृ ता भो॒जमिन्द्र॑ म ् । वेदा॒हम॑स्य॒ निभत
॑ ृ ं म ए॒ तद्दित्स॑न्तं॒
भय
ू ो॑ यज॒ तश्चि॑केत ॥

अध्वर्यवः पयसोधर्यथा गोः सोमेभिरीं पण
ृ ता भोजमिन्द्रम ् । वेदाहमस्य निभत
ृ ं म एतद्दित्सन्तं भूयो यजतश्चिकेत ॥

adhvaryavaḥ payasodhar yathā goḥ somebhir īm pṛṇatā bhojam indram | vedāham asya nibhṛtam ma etad
ditsantam bhūyo yajataś ciketa ||

॑
अध्व॑र्यवः । पय॑सा । ऊधः॑ । यथा॑ । गोः । सोमेभिः । ई॒म ् । प॒ ण॒
ृ त॒ । भो॒जम ् । इन्द्र॑ म ् । वेद॑ । अ॒ हम ् । अ॒ स्य॒ । निऽभत
॑ृ म ् ।
मे॒ । ए॒ तत ् । दित्स॑न्तम ् । भूयः॑ । य॒ ज॒तः । चि॒ के॒त॒ ॥

adhvaryavaḥ | payasā | ūdhaḥ | yathā | goḥ | somebhiḥ | īm | pṛṇata | bhojam | indram | veda | aham | asya |
ni-bhṛtam | me | etat | ditsantam | bhūyaḥ | yajataḥ | ciketa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अध्व॑र्यवो॒ यो दि॒ व्यस्य॒ वस्वो॒ यः पार्थिवस्य॒ ू ॑ रं ॒ न पण
क्षम्य॑स्य॒ राजा॑ । तमर्द ॑ ृ ता॒ यवे॒नेन्द्रं॒
॑ स्तदपो॑ वो अस्तु ॥
सोमेभि॒

अध्वर्यवो यो दिव्यस्य वस्वो यः पार्थिवस्य क्षम्यस्य राजा । तमूर्द रं न पण
ृ ता यवेनेन्द्रं सोमेभिस्तदपो वो अस्तु ॥

adhvaryavo yo divyasya vasvo yaḥ pārthivasya kṣamyasya rājā | tam ūrdaraṁ na pṛṇatā yavenendraṁ
somebhis tad apo vo astu ||

॑
अध्व॑र्यवः । यः । दि॒ व्यस्य॑ । वस्वः॑ । यः । पार्थिवस्य । क्षम्य॑स्य । राजा॑ । तम ् । ऊर्द॑ रम ् । न । प॒ ण॒ ॑ । इन्द्र॑ म ् ।
ृ त॒ । यवेन
॑
सोमेभिः । तत ् । अपः॑ । वः॒ । अ॒ स्त॒ ु ॥

adhvaryavaḥ | yaḥ | divyasya | vasvaḥ | yaḥ | pārthivasya | kṣamyasya | rājā | tam | ūrdaram | na | pṛṇata |
yavena | indram | somebhiḥ | tat | apaḥ | vaḥ | astu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मभ्यं॒ तद्व॑सो दा॒नाय॒ राध॒ : सम॑र्थयस्व ब॒ हु ते॑ वस॒ व्य॑म ् । इन्द्र॒ यच्चि॒ त्रं श्र॑व॒स्या अन॒ ु
द्यन् ृ देम वि॒ दथे॑ स॒ वीरा॑
ू ब॒ हद्व॑ ु :॥

अस्मभ्यं तद्वसो दानाय राधः समर्थयस्व बहु ते वसव्यम ् । इन्द्र यच्चित्रं श्रवस्या अनु द्यून्बह
॥

asmabhyaṁ tad vaso dānāya rādhaḥ sam arthayasva bahu te vasavyam | indra yac citraṁ śravasyā anu
dyūn bṛhad vadema vidathe suvīrāḥ ||

अ॒ स्मभ्य॑म ् । तत ् । व॒ सो॒ इति॑ । दा॒नाय॑ । राधः॑ । सम ् । अ॒ र्थ॒ य॒ स्व॒ । ब॒ हु । ते॒ । व॒ स॒व्य॑म ् । इन्द्र॑ । यत ् । चि॒ त्रम ् । श्र॒व॒स्याः
। अनु॑ । द्यन ृ ् । व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
ू ् । ब॒ हत ु ॥

asmabhyam | tat | vaso iti | dānāya | rādhaḥ | sam | arthayasva | bahu | te | vasavyam | indra | yat | citram |
śravasyāḥ | anu | dyūn | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र घा॒ न्व॑स्य मह॒तो म॒ हानि॑ स॒ त्या स॒ त्यस्य॒ कर॑ णानि वोचम ् । त्रिक॑द्रक
ु े ष्वपिबत्स॒ तस्या॒
ु स्य मदे॒
अहि॒मिन्द्रो॑ जघान ॥

प्र घा न्वस्य महतो महानि सत्या सत्यस्य करणानि वोचम ् । त्रिकद्रक
ु े ष्वपिबत्सुतस्यास्य मदे अहिमिन्द्रो जघान ॥

pra ghā nv asya mahato mahāni satyā satyasya karaṇāni vocam | trikadrukeṣv apibat sutasyāsya made ahim
indro jaghāna ||

प्र । घ॒ । नु । अ॒ स्य॒ । म॒ ह॒तः । म॒ हानि॑ । स॒ त्या । स॒ त्यस्य॑ । कर॑ णानि । वो॒च॒म ् । त्रिऽक॑द्रक
ु े षु । अ॒ पि॒ ब॒त ् । स॒ तस्य॑
ु ।
॑
अ॒ स्य । मदे । अहि॑म ् । इन्द्रः॑ । ज॒ घा॒न॒ ॥

pra | gha | nu | asya | mahataḥ | mahāni | satyā | satyasya | karaṇāni | vocam | tr i-kadrukeṣu | apibat | sutasya
| asya | made | ahim | indraḥ | jaghāna
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ वं॒शे द्याम॑स्तभायद्ब॒ हन्त॒
ृ मा रोद॑ सी अपण
ृ द॒ न्तरि॑ क्षम ् । स धा॑रयत्पथि
ृ ॒ वीं प॒ प्रथ॑च्च॒ सोम॑स्य॒ ता
मद॒ इन्द्र॑ श्चकार ॥

अवंशे द्यामस्तभायद्बह
ृ न्तमा रोदसी अपण
ृ दन्तरिक्षम ् । स धारयत्पथि
ृ वीं पप्रथच्च सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार ॥

avaṁśe dyām astabhāyad bṛhantam ā rodasī apṛṇad antarikṣam | sa dhārayat pṛthivīm paprathac ca
somasya tā mada indraś cakāra ||

अ॒ वं॒शे । द्याम ् । अ॒ स्त॒भा॒य॒त ् । ब॒ हन्त॑
ृ म ् । आ । रोद॑ सी॒ इति॑ । अ॒ प॒ ण॒
ृ त ् । अ॒ न्तरि॑ क्षम ् । सः । धा॒र॒य॒त ् । प॒ थि॒
ृ वीम ् ।
॑
प॒ प्रथ॑त ् । च॒ । सोम॑स्य । ता । मदे । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

avaṃśe | dyām | astabhāyat | bṛhantam | ā | rodasī iti | apṛṇat | antarikṣam | saḥ | dhārayat | pṛthivīm |
paprathat | ca | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ प्राचो॒ वि मि॑माय॒ मानै॒र्वज्रेण॒
सद्मेव॒ ॑ खान्य॑तण
ृ न्न॒ दीना॑म ् । वथ
ृ ा॑सज
ृ त्प॒ थिभि॑र्दीर्घया॒थैः सोम॑स्य॒ ता

सद्मेव प्राचो वि मिमाय मानैर्वज्रेण खान्यतण
ृ न्नदीनाम ् । वथ
ृ ासज
ृ त्पथिभिर्दीर्घयाथैः सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार ॥

sadmeva prāco vi mimāya mānair vajreṇa khāny atṛṇan nadīnām | vṛthāsṛjat pathibhir dīrghayāthaiḥ

सद्म॑ऽइव । प्राचः॑ । वि । मि॒ मा॒य॒ । मानैः॑ । वज्रेण ॑ । खानि॑ । अ॒ त॒ ण॒
ृ त ् । न॒ दीना॑म ् । वथ
ृ ा॑ । अ॒ स॒ ज॒
ृ त ् । प॒ थिऽभिः॑ ।
॑
दी॒र्घ॒ऽया॒थैः । सोम॑स्य । ता । मदे । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

sadma-iva | prācaḥ | vi | mimāya | mānaiḥ | vajreṇa | khāni | atṛṇat | nadīnām | vṛthā | asṛjat | pathi-bhiḥ |
dīrgha-yāthaiḥ | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स प्र॑वो॒ळ्हॄन्प॑रि॒गत्या॑ द॒ भीते॒र्विश्व॑मधा॒गायुध ॑ ज
॑ मि॒ द्धे अ॒ ग्नौ । सं गोभि॒ रश्वैरस ॑ : सोम॑स्य॒ ता
ृ ॒ द्रथेभि॒

स प्रवोळ्हॄन्परिगत्या दभीतेर्विश्वमधागायुधमिद्धे अग्नौ । सं गोभिरश्वैरसज
ृ द्रथेभिः सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार ॥

sa pravoḻhṝn parigatyā dabhīter viśvam adhāg āyudham iddhe agnau | saṁ gobhir aśvair asṛjad rathebhiḥ

सः । प्र॒ ऽवो॒ळ्हॄन ् । प॒ रि॒ऽगत्य॑ । द॒ भीतेः॑ । विश्व॑म ् । अ॒ धा॒क् । आयध
ु॑ म ् । इ॒द्धे । अ॒ ग्नौ । सम ् । गोभिः॑ । अश्वैः॑ । अ॒ स॒ ज॒
ृ त्
॑ ॑
। रथेभिः । सोम॑स्य । ता । मदे । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

saḥ | pra-voḷhṛn | pari-gatya | dabhīteḥ | viśvam | adhāk | āyudham | iddhe | agnau | sam | gobhiḥ | aśvaiḥ |
asṛjat | rathebhiḥ | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स ईं॑ म॒ हीं धनि
ु ॒ मेतो॑ररम्णा॒त्सो अ॑स्ना॒तॄनप
॑ ारयत्स्व॒ स्ति । त उ॒ त्स्नाय॑ र॒यिम॒ भि प्र त॑स्थ॒ ु: सोम॑स्य॒
ता मद॒ इन्द्र॑ श्चकार ॥

स ईं महीं धुनिमेतोररम्णात्सो अस्नातॄनपारयत्स्वस्ति । त उत्स्नाय रयिमभि प्र तस्थुः सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार
॥

sa īm mahīṁ dhunim etor aramṇāt so asnātṝn apārayat svasti | ta utsnāya rayim abhi pra tasthuḥ somasya tā
mada indraś cakāra ||

सः । ई॒म ् । म॒ हीम ् । धुनिम ॑ ् । एतोः॑ । अ॒ र॒म्णा॒त ् । सः । अ॒ स्ना॒तॄन ् । अ॒ पा॒र॒य॒त ् । स्व॒ स्ति । ते । उ॒ त ्ऽस्नाय॑ । र॒यिम ् ।
अ॒ भि । प्र । त॒स्थुः॒ । सोम॑स्य । ता । मदे॑ । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

saḥ | īm | mahīm | dhunim | etoḥ | aramṇāt | saḥ | asnātṝn | apārayat | svasti | te | ut-snāya | rayim | abhi | pra |
tasthuḥ | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोद॑ ञ्चं॒ सिन्धुम ॑
॑ रिणान्महि॒त्वा वज्रे॒ णान॑ उ॒ षस॒ : सं पि॑पेष । अ॒ ज॒ वसो॑ ज॒ विनीभिर्विव॒ श्चन्त्सोम॑
ृ स्य॒

सोदञ्चं सिन्धुमरिणान्महित्वा वज्रेणान उषसः सं पिपेष । अजवसो जविनीभिर्विवश्ृ चन्त्सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार
॥

sodañcaṁ sindhum ariṇān mahitvā vajreṇāna uṣasaḥ sam pipeṣa | ajavaso javinībhir vivṛścan somasya tā
mada indraś cakāra ||

सः । उद॑ ञ्चम ् । सिन्धम ॑ । अनः॑ । उ॒ षसः॑ । सम ् । पि॒ प॒ ेष॒ । अ॒ ज॒ वसः॑ । ज॒ विनी॑भिः ।
ु॑ ् । अ॒ रि॒णा॒त ् । म॒ हि॒त्वा । वज्रेण
वि॒ ऽव॒ श्चन
ृ ् । सोम॑स्य । ता । मदे॑ । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

saḥ | udañcam | sindhum | ariṇāt | mahitvā | vajreṇa | anaḥ | uṣasaḥ | sam | pipeṣa | ajavasaḥ | javinībhiḥ | vi-
vṛścan | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स वि॒ द्वाँ अ॑पगो॒हं क॒ नीना॑मा॒विर्भव॒ न्नद
ु ॑ तिष्ठत्परा॒वक
ृ ् । प्रति॑ श्रो॒णः स्था॒द्व्य१॒॒॑॑नग॑चष्ट॒ सोम॑स्य॒ ता

स विद्वाँ अपगोहं कनीनामाविर्भवन्नुदतिष्ठत्परावक
ृ ् । प्रति श्रोणः स्थाद्व्यनगचष्ट सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार ॥

sa vidvām̐ apagohaṁ kanīnām āvir bhavann ud atiṣṭhat parāvṛk | prati śroṇaḥ sthād vy anag acaṣṭa

सः । वि॒ द्वान ् । अ॒ प॒ ऽगो॒हम ् । क॒ नीना॑म ् । आ॒विः । भव॑न ् । उत ् । अ॒ ति॒ष्ठ॒ त ् । प॒ रा॒ऽवक
ृ ् । प्रति॑ । श्रो॒णः । स्था॒त ् । वि ।
॑
अ॒ नक् । अ॒ च॒ ष्ट॒ । सोम॑स्य । ता । मदे । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

saḥ | vidvān | apa-goham | kanīnām | āviḥ | bhavan | ut | atiṣṭhat | parāvṛk | prati | śroṇaḥ | sthāt | vi | anak |
acaṣṭa | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
भि॒ नद्व॒ लमङ्गि॑रोभिर्गृणा॒नो वि पर्वतस्य ॑ ् । रि॒णग्रोधां॑सि कृ॒त्रिमा॑ण्येषां॒ सोम॑स्य॒ ता
दृंहि॒तान्यैरत

भिनद्वलमङ्गिरोभिर्गृणानो वि पर्वतस्य दृंहितान्यैरत ् । रिणग्रोधांसि कृत्रिमाण्येषां सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार ॥

bhinad valam aṅgirobhir gṛṇāno vi parvatasya dṛṁhitāny airat | riṇag rodhāṁsi kṛtrimāṇy eṣāṁ somasya
tā mada indraś cakāra ||

भि॒ नत ् । व॒ लम ् । अङ्गि॑रःऽभिः । ग॒ णा॒ ॑
ृ नः । वि । पर्वतस्य ॒ ् । रि॒णक् । रोधां॑सि । कृ॒त्रिमा॑णि । ए॒ षा॒म ् ।
। दृं॒हि॒तानि॑ । ऐ॒ रत
सोम॑स्य । ता । मदे॑ । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

bhinat | valam | aṅgiraḥ-bhiḥ | gṛṇānaḥ | vi | parvatasya | dṛṃhitāni | airat | riṇak | rodhāṃsi | kṛtrimāṇi |
eṣām | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ भ्यप्ु या॒ चम
स्वप्नेना॒ ु रि ु ॑ ं च ज॒ घन्थ॒ दस्य॒ ंु प्र द॒ भीति॑मावः । र॒म्भी चि॒ दत्र॑ विविदे॒ हिर॑ ण्यं॒ सोम॑स्य॒
ु॑ ॒ं धनि

स्वप्नेनाभ्युप्या चुमुरिं धुनि ं च जघन्थ दस्युं प्र दभीतिमावः । रम्भी चिदत्र विविदे हिरण्यं सोमस्य ता मद इन्द्रश्चकार
॥

svapnenābhyupyā cumuriṁ dhuniṁ ca jaghantha dasyum pra dabhītim āvaḥ | rambhī cid atra vivide
hiraṇyaṁ somasya tā mada indraś cakāra ||

स्वप्नेन॑ । अ॒ भि॒ ऽउप्य॑ । चुमरि ु॑ म ् । धुनिम
॑ ् । च॒ । ज॒ घन्थ॑ । दस्यम
ु॑ ् । प्र । द॒ भीति॑म ् । आ॒वः॒ । र॒म्भी । चि॒ त ् । अत्र॑ ।
वि॒ वि॒दे॒ । हिर॑ ण्यम ् । सोम॑स्य । ता । मदे॑ । इन्द्रः॑ । च॒ का॒र॒ ॥

svapnena | abhi-upya | cumurim | dhunim | ca | jaghantha | dasyum | pra | dabhītim | āvaḥ | rambhī | cit | atra
| vivide | hiraṇyam | somasya | tā | made | indraḥ | cakāra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥




MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र व॑: स॒ तां ज्येष्ठ॑ तमाय सष्ु टु॒तिम॒ ग्नावि॑व समिधा॒ने ह॒विर्भरे॑ । इन्द्र॑ मज॒ र्यं
ु ज॒ रय॑न्तमक्षि
ु ॒तं
स॒ नाद्यव
ु ा॑न॒मव॑से हवामहे ॥

प्र वः सतां ज्येष्ठतमाय सुष्टुतिमग्नाविव समिधाने हविर्भरे । इन्द्रमजुर्यं जरयन्तमुक्षितं सनाद्युवानमवसे हवामहे ॥

pra vaḥ satāṁ jyeṣṭhatamāya suṣṭutim agnāv iva samidhāne havir bhare | indram ajuryaṁ jarayantam
ukṣitaṁ sanād yuvānam avase havāmahe ||

प्र । वः॒ । स॒ ताम ् । ज्येष्ठ॑ तमाय । स॒ ऽस्त
ु ॒ तिम
ु ् । अ॒ ग्नौऽइ॑व । स॒ म ्ऽइ॒धा॒ने । ह॒विः । भ॒ रे ॒ । इन्द्र॑ म ् । अ॒ ज॒ र्यम
ु ् । ज॒ रय॑न्तम ्
। उ॒ क्षि॒तम ् । स॒ नात ् । युवा॑नम ् । अव॑से । ह॒वा॒म॒हे॒ ॥

pra | vaḥ | satām | jyeṣṭhatamāya | su-stutim | agnau-iva | sam-idhāne | haviḥ | bhare | indram | ajuryam |
jarayantam | ukṣitam | sanāt | yuvānam | avase | havāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ तः किं च॒ नेम॒ ते
यस्मा॒दिन्द्रा॑द्बह ृ विश्वा॑न्यस्मि॒ न्त्सम्भ॒ ताधि॑
ृ वी॒र्या॑ । ज॒ ठरे ॒ सोमं॑ त॒ न्वी॒३॒॒॑॑ सहो॒ महो॒
हस्ते॒ वज्रं॒ भर॑ ति शी॒र्षणि॒ क्रतुम
॑ ्॥

यस्मादिन्द्राद्बह
ृ तः किं चनेमत
ृ े विश्वान्यस्मिन्त्सम्भत
ृ ाधि वीर्या । जठरे सोमं तन्वी सहो महो हस्ते वज्रं भरति
शीर्षणि क्रतम
ु ्॥

yasmād indrād bṛhataḥ kiṁ canem ṛte viśvāny asmin sambhṛtādhi vīryā | jaṭhare somaṁ tanvī saho maho
haste vajram bharati śīrṣaṇi kratum ||

यस्मा॑त ् । इन्द्रा॑त ् । ब॒ ह ॑ ृ ा । अधि॑ । वी॒र्या॑ । ज॒ ठरे॑ ।
ृ ॒ तः । किम ् । च॒ न । ई॒म ् । ऋ॒ते । विश्वा॑नि । अ॒ स्मि॒ न ् । सम ्ऽभत
सोम॑म ् । त॒न्वि॑ । सहः॑ । महः॑ । हस्ते॑ । वज्र॑म ् । भर॑ ति । शी॒र्षणि॑ । क्रतम
ु॑ ् ॥

yasmāt | indrāt | bṛhataḥ | kim | cana | īm | ṛte | viśvāni | asmin | sam-bhṛtā | adhi | vīryā | jaṭhare | somam |
tanvi | sahaḥ | mahaḥ | haste | vajram | bharati | śīrṣaṇi | kratum
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न क्षो॒णीभ्यां॑ परि॒भ्वे॑ त इन्द्रि॒ यं न स॑म॒ द्रै ॑ रिन्द्र ते॒ रथ॑: । न ते॒ वज्र॒ मन्व॑श्नोति॒ कश्च॒ न
ु ः पर्वतै
यदा॒शभिु ॒ : पत॑सि॒ योज॑ना प॒ रु
ु ॥

न क्षोणीभ्यां परिभ्वे त इन्द्रियं न समुद्रैः पर्वतैरिन्द्र ते रथः । न ते वज्रमन्वश्नोति कश्चन यदाशुभिः पतसि योजना
परु
ु ॥

na kṣoṇībhyām paribhve ta indriyaṁ na samudraiḥ parvatair indra te rathaḥ | na te vajram anv aśnoti kaś
cana yad āśubhiḥ patasi yojanā puru ||

न । क्षो॒णीभ्या॑म ् । प॒ रि॒ऽभ्वे॑ । ते॒ । इ॒न्द्रि॒यम ् । न । स॒ म॒ द्रै ॑ ः । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । रथः॑ । न । ते॒ । वज्र॑म ् । अनु॑ । अ॒ श्नो॒ति॒
ु ः । पर्वतै
। कः । च॒ न । यत ् । आ॒शऽु भिः॑ । पत॑सि । योज॑ना । प॒ रु
ु ॥

na | kṣoṇībhyām | pari-bhve | te | indriyam | na | samudraiḥ | parvataiḥ | indra | te | rathaḥ | na | te | vajram |
anu | aśnoti | kaḥ | cana | yat | āśu-bhiḥ | patasi | yojanā | puru
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

विश्वे॒ ह्य॑स्मै यज॒ ताय॑ ध॒ ष्णवे
ृ ॒ क्रत॒ ंु भर॑ न्ति वष
ृ ॒ भाय॒ सश्च॑ते । वष ॑
ृ ा॑ यजस्व ह॒विषा॑ वि॒ दष्ु ट॑ र॒: पिबेन्द्र॒
सोमं॑ वष ृ ॒ भेण॑ भा॒नन
ु ा॑ ॥

विश्वे ह्यस्मै यजताय धष्ृ णवे क्रतुं भरन्ति वष
ृ भाय सश्चते । वष
ृ ा यजस्व हविषा विदष्ु टरः पिबेन्द्र सोमं वष
ृ भेण
भानन
ु ा॥

viśve hy asmai yajatāya dhṛṣṇave kratum bharanti vṛṣabhāya saścate | vṛṣā yajasva haviṣā viduṣṭaraḥ
pibendra somaṁ vṛṣabheṇa bhānunā ||

विश्वे॑ । हि । अ॒ स्मै॒ । य॒ ज॒ताय॑ । ध॒ ष्णवे
ृ ॑ । क्रतम
ु॑ ् । भर॑ न्ति । व॒ ष॒ृ भाय॑ । सश्च॑ते । वष
ृ ा॑ । य॒ ज॒स्व॒ । ह॒विषा॑ । वि॒ दःु ऽत॑रः ।
पिब॑ । इ॒न्द्र॒ । सोम॑म ् । व॒ ष॒ृ भेण॑ । भा॒नन
ु ा॑ ॥

viśve | hi | asmai | yajatāya | dhṛṣṇave | kratum | bharanti | vṛṣabhāya | saścate | vṛṣā | yajasva | haviṣā |
viduḥ-taraḥ | piba | indra | somam | vṛṣabheṇa | bhānunā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ भान्ना॑य वष
वष्ृ ण॒ : कोश॑: पवते॒ मध्व॑ ऊ॒ र्मिर्वृष॒ ृ ॒ भाय॒ पात॑वे । वष
ृ ण
॑ ाध्व॒ र्यू वष
॑ ृ ॒ भासो॒ अद्र॑ यो॒ वष ॑ ं॒ सोमं॑
ृ ण
वष
ृ ॒ भाय॑ सष्ु वति ॥

वष्ृ णः कोशः पवते मध्व ऊर्मिर्वृषभान्नाय वष
ृ भाय पातवे । वष
ृ णाध्वर्यू वष
ृ भासो अद्रयो वष
ृ णं सोमं वष
ृ भाय सुष्वति ॥

vṛṣṇaḥ kośaḥ pavate madhva ūrmir vṛṣabhānnāya vṛṣabhāya pātave | vṛṣaṇādhvaryū vṛṣabhāso adrayo
vṛṣaṇaṁ somaṁ vṛṣabhāya suṣvati ||

वष्ृ णः॒ । कोशः॑ । प॒ व॒त॒ े । मध्वः॑ । ऊ॒ र्मिः । व॒ ष॒ृ भऽअ॑न्नाय । व॒ ष॒ृ भाय॑ । पात॑वे । वष
ृ ण
॑ ा । अ॒ ध्व॒ र्यू इति॑ । व॒ ष॒ृ भासः॑ । अद्र॑ यः
। वष
ृ ण
॑ म ् । सोम॑म ् । व॒ ष॒ृ भाय॑ । स॒ स्व॒
ु ति॒ ॥

vṛṣṇaḥ | kośaḥ | pavate | madhvaḥ | ūrmiḥ | vṛṣabha-annāya | vṛṣabhāya | pātave | vṛṣaṇā | adhvaryū iti |
vṛṣabhāsaḥ | adrayaḥ | vṛṣaṇam | somam | vṛṣabhāya | susvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

वष
ृ ा॑ ते॒ वज्र॑ उ॒ त ते॒ वष
ृ ा॒ रथो॒ वष ॑ ा॒ हरी॑ वष
ृ ण ृ ॒ भाण्यायुध
॑ ा । वष्ृ णो॒ मद॑ स्य वष ॑
ृ भ॒ त्वमीशिष॒ इन्द्र॒
सोम॑स्य वष
ृ ॒ भस्य॑ तप्ृ णहि
ु ॥

वष
ृ ा ते वज्र उत ते वष
ृ ा रथो वष
ृ णा हरी वष
ृ भाण्यायुधा । वष्ृ णो मदस्य वष
ृ भ त्वमीशिष इन्द्र सोमस्य वष
ृ भस्य तप्ृ णुहि
॥

vṛṣā te vajra uta te vṛṣā ratho vṛṣaṇā harī vṛṣabhāṇy āyudhā | vṛṣṇo madasya vṛṣabha tvam īśiṣa indra
somasya vṛṣabhasya tṛpṇuhi ||

वष
ृ ा॑ । ते॒ । वज्रः॑ । उ॒ त । ते॒ । वष
ृ ा॑ । रथः॑ । वष
ृ ण
॑ ा । हरी॒ इति॑ । व॒ ष॒ृ भाणि॑ । आयध
ु॑ ा । वष्ृ णः॑ । मद॑ स्य । व॒ ष॒ृ भ॒ । त्वम ् ।
ई॒शि॒षे॒ । इन्द्र॑ । सोम॑स्य । व॒ ष॒ृ भस्य॑ । त॒ प्ण
ृ ॒ हि
ु ॒॥

vṛṣā | te | vajraḥ | uta | te | vṛṣā | rathaḥ | vṛṣaṇā | harī iti | vṛṣabhāṇi | āyudhā | vṛṣṇaḥ | madasya | vṛṣabha |
tvam | īśiṣe | indra | somasya | vṛṣabhasya | tṛpṇuhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र ते॒ नावं॒ न सम॑ने वच॒ स्यव ु ॒ ं ब्रह्म॑णा यामि॒ सव॑नेष॒ ु दाधषि
॑ृ ः । कु॒विन्नो॑ अ॒ स्य वच॑सो
नि॒ बोधि॑ष॒दिन्द्र॒ मत्ु सं॒ न वसुन
॑ ः सिचामहे ॥

प्र ते नावं न समने वचस्युवं ब्रह्मणा यामि सवनेषु दाधषि
ृ ः । कुविन्नो अस्य वचसो निबोधिषदिन्द्रमुत्सं न वसुनः
सिचामहे ॥

pra te nāvaṁ na samane vacasyuvam brahmaṇā yāmi savaneṣu dādhṛṣiḥ | kuvin no asya vacaso nibodhiṣad
indram utsaṁ na vasunaḥ sicāmahe ||

प्र । ते॒ । नाव॑म ् । न । सम॑ने । व॒ च॒स्युवम ॑ ् । ब्रह्म॑णा । या॒मि॒ । सव॑नेषु । दधषि
॑ृ ः । कु॒वित ् । नः॒ । अ॒ स्य । वच॑सः ।
नि॒ ऽबोधि॑षत ् । इन्द्र॑ म ् । उत्स॑म ् । न । वसनु॑ ः । सि॒ चा॒म॒हे॒ ॥

pra | te | nāvam | na | samane | vacasyuvam | brahmaṇā | yāmi | savaneṣu | dadhṛṣiḥ | kuvit | naḥ | asya |
vacasaḥ | ni-bodhiṣat | indram | utsam | na | vasunaḥ | sicāmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

प॒ रा
ु स॑म्बा॒धाद॒ भ्या व॑वत्ृ स्व नो धे॒ नर्न ु ी॑ । स॒ कृत्सु ते॑ सम
ु व॒ त्सं यव॑सस्य पि॒ प्यष ु ॒ तिभि॑: शतक्रतो॒ सं
पत्नी॑भि॒ र्न वष
ृ ण
॑ ो नसीमहि ॥

पुरा सम्बाधादभ्या ववत्ृ स्व नो धेनुर्न वत्सं यवसस्य पिप्युषी । सकृत्सु ते सुमतिभिः शतक्रतो सं पत्नीभिर्न वष
ृ णो
नसीमहि ॥

purā sambādhād abhy ā vavṛtsva no dhenur na vatsaṁ yavasasya pipyuṣī | sakṛt su te sumatibhiḥ śatakrato
sam patnībhir na vṛṣaṇo nasīmahi ||

प॒ ुरा । स॒ म ्ऽबा॒धात ् । अ॒ भि । आ । व॒ व॒ त्स्व॒
ृ । नः॒ । धे॒ नुः । न । व॒ त्सम ् । यव॑सस्य । पि॒ प्युषी॑ । स॒ कृत ् । सु । ते॒ ।
ु तिऽभिः॑ । श॒ त॒क्र॒तो॒ इति॑ शतऽक्रतो । सम ् । पत्नी॑भिः । न । वष
स॒ म॒ ृ ण
॑ ः । न॒ सी॒म॒हि॒ ॥

purā | sam-bādhāt | abhi | ā | vavṛtsva | naḥ | dhenuḥ | na | vatsam | yavasasya | pipyuṣī | sakṛt | su | te |
sumati-bhiḥ | śatakrato itiśata-krato | sam | patnībhiḥ | na | vṛṣaṇaḥ | nasīmahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥




MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॑ स्मै॒ नव्य॑मङ्गिर॒स्वद॑ र्चत॒ शष्ु मा॒ यद॑ स्य प्र॒ त्नथो॒दीर॑ ते । विश्वा॒ यद्गो॒त्रा सह॑ सा॒ परी॑वत
ृ ा॒ मदे॒
सोम॑स्य दृंहि॒तान्यैर॑यत ् ॥

तदस्मै नव्यमङ्गिरस्वदर्चत शुष्मा यदस्य प्रत्नथोदीरते । विश्वा यद्गोत्रा सहसा परीवत
ृ ा मदे सोमस्य दृंहितान्यैरयत ्
॥

tad asmai navyam aṅgirasvad arcata śuṣmā yad asya pratnathodīrate | viśvā yad gotrā sahasā parīvṛtā made
somasya dṛṁhitāny airayat ||

तत ् । अ॒ स्मै॒ । नव्य॑म ् । अ॒ ङ्गि॒ र॒स्वत ् । अ॒ र्च॒ त॒ । शुष्माः॑ । यत ् । अ॒ स्य॒ । प्र॒ त्नऽथा॑ । उ॒ त ्ऽईर॑ ते । विश्वा॑ । यत ् । गो॒त्रा ।
सह॑सा । परि॑ ऽवत ृ ा । मदे॑ । सोम॑स्य । दृं॒हि॒तानि॑ । ऐर॑ यत ् ॥

tat | asmai | navyam | aṅgirasvat | arcata | śuṣmāḥ | yat | asya | pratna-thā | ut-īrate | viśvā | yat | gotrā |
sahasā | pari-vṛtā | made | somasya | dṛṃhitāni | airayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

स भूत ु ु त॒ न्वं॑ परि॒व्यत॑
॑ ॒ ु यो ह॑ प्रथ॒ माय॒ धाय॑स॒ ओजो॒ मिमा॑नो महि॒मान॒ माति॑रत ् । शरू ो॒ यो य॒ त्स
शी॒र्षणि॒ द्यां म॑हि॒ना प्रत्य॑मञ्
ु चत ॥

स भतू ु यो ह प्रथमाय धायस ओजो मिमानो महिमानमातिरत ् । शूरो यो यत्ु सु तन्वं परिव्यत शीर्षणि द्यां महिना
प्रत्यमञ्
ु चत ॥

sa bhūtu yo ha prathamāya dhāyasa ojo mimāno mahimānam ātirat | śūro yo yutsu tanvam parivyata śīrṣaṇi
dyām mahinā praty amuñcata ||

सः । भ॒ त
ू ॒ ु । यः । ह॒ । प्र॒ थ॒माय॑ । धाय॑से । ओजः॑ । मिमा॑नः । म॒ हि॒मान॑म ् । आ । अति॑रत ् । शूरः॑ । यः । य॒ त
ु ्ऽसु । त॒न्व॑म ्
। प॒ रि॒ऽव्यत॑ । शी॒र्षणि॑ । द्याम ् । म॒ हि॒ना । प्रति॑ । अ॒ म॒ ञ्च॒
ु त॒ ॥

saḥ | bhūtu | yaḥ | ha | prathamāya | dhāyase | ojaḥ | mimānaḥ | mahimānam | ā | at irat | śūraḥ | yaḥ | yut-su |
tanvam | pari-vyata | śīrṣaṇi | dyām | mahinā | prati | amuñcata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अधा॑कृणोः प्रथ॒ मं वी॒र्यं॑ म॒ हद्यद॒ स्याग्रे॒ ब्रह्म॑णा॒ शष्ु म॒ मैर॑यः । र॒थष्ठे ॑ न॒ विच्युत
े॒ न॒ हर्यश्वे ॑ ा॒: प्र जी॒रय॑:
सिस्रते स॒ ध्र्य१॒॒॑॑क्पथ
ृ क
॑ ्॥

अधाकृणोः प्रथमं वीर्यं महद्यदस्याग्रे ब्रह्मणा शुष्ममैरयः । रथेष्ठे न हर्यश्वेन विच्युताः प्र जीरयः सिस्रते सध्र्यक्पथ
ृ क्
॥

adhākṛṇoḥ prathamaṁ vīryam mahad yad asyāgre brahmaṇā śuṣmam airayaḥ | ratheṣṭhena haryaśvena
vicyutāḥ pra jīrayaḥ sisrate sadhryak pṛthak ||

॑ ् । म॒ हत ् । यत ् । अ॒ स्य॒ । अग्रे॑ । ब्रह्म॑णा । शुष्म॑म ् । ऐर॑ यः । र॒थऽस्थे
अध॑ । अ॒ कृ॒णोः॒ । प्र॒ थ॒मम ् । वी॒र्यम े॒ न॑ । हरि॑ ऽअश्वेन
। विऽच्यत
ु॑ ाः । प्र । जी॒रयः॑ । सि॒ स्र॒ ते॒ । स॒ ध्र्य॑क् । पथ
ृ क
॑ ्॥

adha | akṛṇoḥ | prathamam | vīryam | mahat | yat | asya | agre | brahmaṇā | śuṣmam | airayaḥ | rathe--sthena |
hari-aśvena | vi-cyutāḥ | pra | jīrayaḥ | sisrate | sadhryak | pṛthak
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

अधा॒ यो विश्वा॒ भव
ु न ॑
॑ ा॒भि म॒ ज्मनेशान॒ कृत्प्रव॑या अ॒ भ्यव॑र्धत । आद्रोद॑ सी॒ ज्योति॑षा॒
॑ दधि
वह्नि॒ रात॑नो॒त्सीव्य॒ न्तमांसि॒ ु त
॑ ा॒ सम॑व्ययत ् ॥

अधा यो विश्वा भुवनाभि मज्मनेशानकृत्प्रवया अभ्यवर्धत । आद्रोदसी ज्योतिषा वह्निरातनोत्सीव्यन्तमांसि दधि
ु ता
समव्ययत ् ॥

adhā yo viśvā bhuvanābhi majmaneśānakṛt pravayā abhy avardhata | ād rodasī jyotiṣā vahnir ātanot sīvyan
tamāṁsi dudhitā sam avyayat ||

अध॑ । यः । विश्वा॑ । भुवन ॑ ा । अ॒ भि । म॒ ज्मना॑ । ई॒शा॒न॒ऽकृत ् । प्रऽव॑याः । अ॒ भि । अव॑र्धत । आत ् । रोद॑ सी॒ इति॑ ।
॑ । दधि
ज्योति॑षा । वह्निः॑ । आ । अ॒ त॒नो॒त ् । सीव्य॑न ् । तमांसि ु त॑ ा । सम ् । अ॒ व्य॒ य॒त ् ॥

adha | yaḥ | viśvā | bhuvanā | abhi | majmanā | īśāna-kṛt | pra-vayāḥ | abhi | avardhata | āt | rodasī iti | jyotiṣā
| vahniḥ | ā | atanot | sīvyan | tamāṃsi | dudhitā | sam | avyayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स ॑
प्रा॒चीना॒न्पर्वतान्दृं ह॒दोज॑साधरा॒चीन॑मकृणोद॒ पामप॑: । अधा॑रयत्पथि
ृ ॒ वीं
वि॒ श्वधा॑यस॒ मस्त॑भ्नान्मा॒यया॒ द्याम॑व॒स्रस॑: ॥

स प्राचीनान्पर्वतान्दृंहदोजसाधराचीनमकृणोदपामपः । अधारयत्पथि
ृ वीं विश्वधायसमस्तभ्नान्मायया द्यामवस्रसः ॥

sa prācīnān parvatān dṛṁhad ojasādharācīnam akṛṇod apām apaḥ | adhārayat pṛthivīṁ viśvadhāyasam
astabhnān māyayā dyām avasrasaḥ ||

॑
सः । प्रा॒चीना॑न ् । पर्वतान ् । दृं॒ह॒त ् । ओज॑सा । अ॒ ध॒ रा॒चीन॑म ् । अ॒ कृ॒णो॒त ् । अ॒ पाम ् । अपः॑ । अधा॑रयत ् । प॒ थि॒
ृ वीम ् ।
वि॒ श्वऽधा॑यसम ् । अस्त॑भ्नात ् । मा॒यया॑ । द्याम ् । अ॒ व॒ ऽस्रसः॑ ॥

saḥ | prācīnān | parvatān | dṛṃhat | ojasā | adharācīnam | akṛṇot | apām | apaḥ | adhārayat | pṛthivīm | viśva-
dhāyasam | astabhnāt | māyayā | dyām | ava-srasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सास्मा॒ अरं॑ बा॒हुभ्यां॒ यं पि॒ ताक॑ ृ णो॒द्विश्व॑स्मा॒दा ज॒ नष ृ ॒ व्यां नि क्रिविं॑ श॒ यध्यै॒
ु ो॒ वेद॑स॒स्परि॑ । येना॑ पथि
॑ ह॒त्व्यवण
वज्रेण ॑ ृ क्तवि
ु ॒ ष्वणि॑: ॥

सास्मा अरं बाहुभ्यां यं पिताकृणोद्विश्वस्मादा जनुषो वेदसस्परि । येना पथि
ृ व्यां नि क्रिविं शयध्यै वज्रेण
हत्व्यवण
ृ क्तवि
ु ष्वणिः ॥

sāsmā aram bāhubhyāṁ yam pitākṛṇod viśvasmād ā januṣo vedasas pari | yenā pṛthivyāṁ ni kriviṁ
śayadhyai vajreṇa hatvy avṛṇak tuviṣvaṇiḥ ||

सः । अ॒ स्मै॒ । अर॑ म ् । बा॒हुऽभ्या॑म ् । यम ् । पि॒ ता । अक॑ ृ णोत ् । विश्व॑स्मात ् । आ । ज॒ नुषः॑ । वेद॑सः । परि॑ । येन॑ ।
ृ व्याम ् । नि । क्रिवि॑म ् । श॒ यध्यै॑ । वज्रेण
प॒ थि॒ ॑ । ह॒त्वी । अवण
॑ ृ क् । त॒ वि॒
ु ऽस्वनिः॑ ॥

saḥ | asmai | aram | bāhu-bhyām | yam | pitā | akṛṇot | viśvasmāt | ā | januṣaḥ | vedasaḥ | pari | yena |
pṛthivyām | ni | krivim | śayadhyai | vajreṇa | hatvī | avṛṇak | tuvi-svaniḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ मा॒जरिू ॑ व पि॒ त्रोः सचा॑ स॒ ती स॑मा॒नादा सद॑ स॒स्त्वामि॑य॒ े भग॑म ् । कृ॒धि प्र॑के॒तमप
ु ॑ मा॒स्या भ॑र द॒ द्धि
भा॒गं त॒ न्वो॒३॒॒॑॑ येन॑ मा॒मह॑ : ॥

अमाजूरिव पित्रोः सचा सती समानादा सदसस्त्वामिये भगम ् । कृधि प्रकेतमुप मास्या भर दद्धि भागं तन्वो येन मामहः
॥

amājūr iva pitroḥ sacā satī samānād ā sadasas tvām iye bhagam | kṛdhi praketam upa māsy ā bhara daddhi
bhāgaṁ tanvo yena māmahaḥ ||

अ॒ मा॒जूःऽइ॑व । पि॒ त्रोः । सचा॑ । स॒ ती । स॒ मा॒नात ् । आ । सद॑ सः । त्वाम ् । इ॒य॒ े । भग॑म ् । कृ॒धि । प्र॒ ऽके॒तम ् । उप॑ । मा॒सि॒ ।
आ । भ॒ र॒ । द॒ द्धि । भा॒गम ् । त॒न्वः॑ । येन॑ । म॒ महः॑ ॥

amājūḥ-iva | pitroḥ | sacā | satī | samānāt | ā | sadasaḥ | tvām | iye | bhagam | kṛdh i | pra-ketam | upa | māsi |
ā | bhara | daddhi | bhāgam | tanvaḥ | yena | mamahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
भो॒जं त्वामि॑न्द्र व॒ यं हु॑वेम द॒ दिष्ट्वमि॒ न्द्रापांसि॒ वाजा॑न ् । अ॒ वि॒ ड्ढी॑न्द्र चि॒ त्रया॑ न ऊ॒ ती कृ॒धि
वष
॑ ृ न्निन्द्र॒ वस्य॑सो नः ॥

भोजं त्वामिन्द्र वयं हुवेम ददिष्ट्वमिन्द्रापांसि वाजान ् । अविड्ढीन्द्र चित्रया न ऊती कृधि वष
ृ न्निन्द्र वस्यसो नः ॥

bhojaṁ tvām indra vayaṁ huvema dadiṣ ṭvam indrāpāṁsi vājān | aviḍḍhīndra citrayā na ūtī kṛdhi vṛṣann
indra vasyaso naḥ ||

भो॒जम ् । त्वाम ् । इ॒न्द्र॒ । व॒ यम ् । हु॒वे॒म॒ । द॒ दिः । त्वम ् । इ॒न्द्र॒ । अपां॑सि । वाजा॑न ् । अ॒ वि॒ ड्ढि । इ॒न्द्र॒ । चि॒ त्रया॑ । नः॒ ।
ऊ॒ ती । कृ॒धि । व॒ ष॒ृ न ् । इ॒न्द्र॒ । वस्य॑सः । नः॒ ॥

bhojam | tvām | indra | vayam | huvema | dadiḥ | tvam | indra | apāṃsi | vājān | avi ḍḍhi | indra | citrayā | naḥ
| ūtī | kṛdhi | vṛṣan | indra | vasyasaḥ | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥




MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्रा॒ता रथो॒ नवो॑ योजि॒ सस्नि॒ श्चतर्यु
ु॑ गस्त्रिक॒ शः स॒ प्तर॑ श्मिः । दशा॑रित्रो मन॒ ष्य॑
ु : स्व॒ र्षाः स
इ॒ष्टिभि॑र्म॒तिभी॒ रं ह्यो॑ भत
ू ्॥

प्राता रथो नवो योजि सस्निश्चतुर्युगस्त्रिकशः सप्तरश्मिः । दशारित्रो मनुष्यः स्वर्षाः स इष्टिभिर्मतिभी रं ह्यो भत
ू ्॥

prātā ratho navo yoji sasniś caturyugas trikaśaḥ saptaraśmiḥ | daśāritro manuṣyaḥ svarṣāḥ sa iṣṭibhir
matibhī raṁhyo bhūt ||

प्रा॒तरिति॑ । रथः॑ । नवः॑ । यो॒जि॒ । सस्निः॑ । चतुः॑ऽयुगः । त्रिऽक॒ शः । स॒ प्तऽर॑ श्मिः । दश॑ऽअरित्रः । म॒ न॒ ष्यः॑
ु । स्वः॒ऽसाः ।
सः । इ॒ष्टिऽभिः॑ । म॒ तिऽभिः॑ । रं ह्यः॑ । भ॒ त
ू ्॥

prātariti | rathaḥ | navaḥ | yoji | sasniḥ | catuḥ-yugaḥ | tri-kaśaḥ | sapta-raśmiḥ | daśa-aritraḥ | manuṣyaḥ |
svaḥ-sāḥ | saḥ | iṣṭi-bhiḥ | mati-bhiḥ | raṃhyaḥ | bhūt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सास्मा॒ अरं॑ प्रथ॒ मं स द्वि॒ तीय॑म॒ तो
ु त॒ तीयं
ृ ॒ मनुष ॑ न्य ऊ॑ जनन्त॒ सो
॑ ॒ : स होता॑ । अ॒ न्यस्या॒ गर्भम॒
अ॒ न्येभि:॑ सचते॒ जेन्यो॒ वष
ृ ा॑ ॥

सास्मा अरं प्रथमं स द्वितीयमत
ु ो तत
ृ ीयं मनुषः स होता । अन्यस्या गर्भमन्य ऊ जनन्त सो अन्येभिः सचते जेन्यो
वष
ृ ा॥

sāsmā aram prathamaṁ sa dvitīyam uto tṛtīyam manuṣaḥ sa hotā | anyasyā garbham anya ū jananta so
anyebhiḥ sacate jenyo vṛṣā ||

सः । अ॒ स्मै॒ । अर॑ म ् । प्र॒ थ॒मम ् । सः । द्वि॒ तीय॑म ् । उ॒ तो इति॑ । त॒ तीय॑ृ म ् । मनष ॑ ्।
ु॑ ः । सः । होता॑ । अ॒ न्यस्याः॑ । गर्भम
अ॒ न्ये । ऊँ॒ इति॑ । ज॒ न॒ न्त॒ । सः । अ॒ न्येभिः॑ । स॒ च॒ ते॒ । जेन्यः॑ । वष
ृ ा॑ ॥

saḥ | asmai | aram | prathamam | saḥ | dvitīyam | uto iti | tṛtīyam | manuṣaḥ | saḥ | hotā | anyasyāḥ | garbham
| anye | oṃ iti | jananta | saḥ | anyebhiḥ | sacate | jenyaḥ | vṛṣā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हरी॒ नु कं॒ रथ॒ इन्द्र॑ स्य योजमा॒यै स॒ क्ते ॑ । मो षु त्वामत्र॑ ब॒ हवो॒ हि विप्रा॒ नि
ू न॒ वच॑सा॒ नवेन
॑ न्यज॑मानासो अ॒ न्ये ॥
रीरम॒

हरी नु कं रथ इन्द्रस्य योजमायै सक्
ू तेन वचसा नवेन । मो षु त्वामत्र बहवो हि विप्रा नि रीरमन्यजमानासो अन्ये ॥

harī nu kaṁ ratha indrasya yojam āyai sūktena vacasā navena | mo ṣu tvām atra bahavo hi viprā ni rīraman
yajamānāso anye ||

हरी॒ इति॑ । नु । क॒ म ् । रथे॑ । इन्द्र॑ स्य । यो॒ज॒म ् । आ॒ऽयै । स॒ क्ते ॑ । मो इति॑ । सु । त्वाम ् । अत्र॑ । ब॒ हवः॑
ू न॑ । वच॑सा । नवेन
। हि । विप्राः॑ । नि । री॒र॒म॒न ् । यज॑मानासः । अ॒ न्ये ॥

harī iti | nu | kam | rathe | indrasya | yojam | āyai | sūktena | vacasā | navena | mo iti | su | tvām | atra |
bahavaḥ | hi | viprāḥ | ni | rīraman | yajamānāsaḥ | anye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ द्वाभ्यां॒ हरि॑ भ्यामिन्द्र या॒ह्या च॒ तर्भि
ु ॒ रा ष॒ ड्भिर्हू॒यमा॑नः । आष्टा॒भिर्द॒ शभि॑: सोम॒ पेयम
॑ ॒ यं स॒ तः
ु
स ुम
॑ ख॒ मा मध
ृ स्
॑ कः ॥

आ द्वाभ्यां हरिभ्यामिन्द्र याह्या चतुर्भिरा षड्भिर्हूयमानः । आष्टाभिर्दशभिः सोमपेयमयं सत
ु ः सुमख मा मध
ृ स्कः ॥

ā dvābhyāṁ haribhyām indra yāhy ā caturbhir ā ṣaḍbhir hūyamānaḥ | āṣṭābhir daśabhiḥ somapeyam ayaṁ
sutaḥ sumakha mā mṛdhas kaḥ ||

आ । द्वाभ्या॑म ् । हरि॑ ऽभ्याम ् । इ॒न्द्र॒ । या॒हि॒ । आ । च॒ तुःऽभिः॑ । आ । ष॒ ट्ऽभिः । हू॒यमा॑नः । आ । अ॒ ष्टा॒भिः । द॒ शऽभिः॑
। सो॒म॒ऽपेयम
॑ ् । अ॒ यम ् । स॒ तः
ु । स॒ ऽम॒
ु ख॒ । मा । मध
ृ ः॑ । क॒ रिति॑ कः ॥

ā | dvābhyām | hari-bhyām | indra | yāhi | ā | catuḥ-bhiḥ | ā | ṣaṭ-bhiḥ | hūyamānaḥ | ā | aṣṭābhiḥ | daśa-bhiḥ |
soma-peyam | ayam | sutaḥ | su-makha | mā | mṛdhaḥ | karitikaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ विंश॒ ॑ त्या त्रिंश
॒ ता॑ याह्य॒ र्वाङा च॑त्वारिंश
॒ ता॒ हरि॑ भिर्युजा॒नः । आ प॑ञ्चा॒शता॑ स॒ रथे ॑
ु भिरि॒
न्द्रा ष॒ ष्ट्या
स॑प्त॒ त्या सो॑म॒पेयम ॑ ्॥

आ विंशत्या त्रिंशता याह्यर्वाङा चत्वारिंशता हरिभिर्युजानः । आ पञ्चाशता सुरथेभिरिन्द्रा षष्ट्या सप्तत्या सोमपेयम ्
॥

ā viṁśatyā triṁśatā yāhy arvāṅ ā catvāriṁśatā haribhir yujānaḥ | ā pañcāśatā surathebhir indrā ṣaṣṭyā
saptatyā somapeyam ||

आ । विं॒ श॒त्या । त्रिंश
॒ ता॑ । या॒हि॒ । अ॒ र्वाङ् । आ । च॒ त्वा॒रि॒श
ं ता॑ । हरि॑ ऽभिः । य॒ जा॒
ु नः । आ । प॒ ञ्चा॒शता॑ । स॒ ऽरथे
ु ॑
भिः । इ॒न्द्र॒
। आ । ष॒ ष्ट्या । स॒ प्त॒त्या । सो॒म॒ऽपेयम
॑ ्॥

ā | viṃśatyā | triṃśatā | yāhi | arvāṅ | ā | catvāriṃśatā | hari-bhiḥ | yujānaḥ | ā | pañcāśatā | su-rathebhiḥ |
indra | ā | ṣaṣṭyā | saptatyā | soma-peyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आशी॒त्या न॑व॒त्या या॑ह्य॒ र्वाङा श॒ तेन॒ हरि॑ भिरु॒ह्यमा॑नः । अ॒ यं हि ते॑ श॒ नहो॑
ु त्रष
े ॒ ु सोम॒ इन्द्र॑ त्वा॒या
परि॑ षिक्तो॒ मदा॑य ॥

आशीत्या नवत्या याह्यर्वाङा शतेन हरिभिरुह्यमानः । अयं हि ते शन
ु होत्रेषु सोम इन्द्र त्वाया परिषिक्तो मदाय ॥

āśītyā navatyā yāhy arvāṅ ā śatena haribhir uhyamānaḥ | ayaṁ hi te śunahotreṣu soma indra tvāyā pariṣikto
madāya ||

आ । अ॒ शी॒त्या । न॒ व॒त्या । या॒हि॒ । अ॒ र्वाङ् । आ । श॒ तेन॑ । हरि॑ ऽभिः । उ॒ ह्यमा॑नः । अ॒ यम ् । हि । ते॒ । श॒ नऽहो॑
ु त्रष
े ु । सोमः॑ ।
इन्द्र॑ । त्वा॒ऽया । परि॑ ऽसिक्तः । मदा॑य ॥

ā | aśītyā | navatyā | yāhi | arvāṅ | ā | śatena | hari-bhiḥ | uhyamānaḥ | ayam | h i | te | śuna-hotreṣu | somaḥ |
indra | tvāyā | pari-siktaḥ | madāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ या॒ह्यच्छा॒ विश्वा॒ हरी॑ ध॒ रि
मम॒ ब्रह्मेन्द्र ु धि॑ष्वा॒ रथ॑स्य । प॒ रु॒
ु त्रा हि वि॒ हव्यो॑ ब॒ भथ
ू ा॒स्मिञ्छू॑र॒ सव॑ने
मादयस्व ॥

मम ब्रह्मेन्द्र याह्यच्छा विश्वा हरी धुरि धिष्वा रथस्य । पुरुत्रा हि विहव्यो बभूथास्मिञ्छूर सवने मादयस्व ॥

mama brahmendra yāhy acchā viśvā harī dhuri dhiṣvā rathasya | purutrā hi vihavyo babhūthāsmiñ chūra
savane mādayasva ||

मम॑ । ब्रह्म॑ । इ॒न्द्र॒ । या॒हि॒ । अच्छ॑ । विश्वा॑ । हरी॒ इति॑ । ध॒ ुरि । धि॒ ष्व॒ । रथ॑स्य । प॒ रु॒
ु ऽत्रा । हि । वि॒ ऽहव्यः॑ । ब॒ भूथ॑ ।
अ॒ स्मिन ् । श॒ ूर॒ । सव॑ने । मा॒द॒य॒स्व॒ ॥

mama | brahma | indra | yāhi | accha | viśvā | harī iti | dhuri | dhi ṣva | rathasya | puru-trā | hi | vi-havyaḥ |
babhūtha | asmin | śūra | savane | mādayasva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न म॒ इन्द्रे॑ ण स॒ ख्यं वि यो॑षद॒ स्मभ्य॑मस्य॒ दक्षि॑णा दहु ीत । उप॒ ज्येष्ठे ॒ वरू॑थे॒ गभ॑स्तौ प्रा॒येप्रा॑ये
जिगी॒वांस:॑ स्याम ॥

न म इन्द्रे ण सख्यं वि योषदस्मभ्यमस्य दक्षिणा दहु ीत । उप ज्येष्ठे वरूथे गभस्तौ प्रायेप्राये जिगीवांसः स्याम ॥

na ma indreṇa sakhyaṁ vi yoṣad asmabhyam asya dakṣiṇā duhīta | upa jyeṣṭhe varūthe gabhastau prāye-
prāye jigīvāṁsaḥ syāma ||

न । मे॒ । इन्द्रे॑ ण । स॒ ख्यम ् । वि । यो॒ष॒त ् । अ॒ स्मभ्य॑म ् । अ॒ स्य॒ । दक्षि॑णा । द॒ ही॒
ु त॒ । उप॑ । ज्येष्ठे॑ । वरू॑थे । गभ॑स्तौ ।
प्रा॒येऽप्रा॑ये । जि॒ गी॒वांसः॑ । स्या॒म॒ ॥

na | me | indreṇa | sakhyam | vi | yoṣat | asmabhyam | asya | dakṣiṇā | duhīta | upa | jyeṣṭhe | varūthe |
gabhastau | prāye--prāye | jigīvāṃsaḥ | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥




MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
अपा॑य्य॒ स्यान्ध॑सो॒ मदा॑य॒ मनीषिणः सव
ु ा॒नस्य॒ प्रय॑सः । यस्मि॒ न्निन्द्र॑ : प्र॒ दिवि॑ वावध
ृ ा॒न ओको॑ द॒ धे
ब्र॑ह्म॒ ण्यन्त॑श्च॒ नर॑ : ॥

अपाय्यस्यान्धसो मदाय मनीषिणः सुवानस्य प्रयसः । यस्मिन्निन्द्रः प्रदिवि वावध
ृ ान ओको दधे ब्रह्मण्यन्तश्च नरः
॥

apāyy asyāndhaso madāya manīṣiṇaḥ suvānasya prayasaḥ | yasminn indraḥ pradivi vāvṛdhāna oko dadhe
brahmaṇyantaś ca naraḥ ||

अपा॑यि । अ॒ स्य । अन्ध॑सः । मदा॑य । मनी॑षिणः । स॒ वा॒
ु नस्य॑ । प्रय॑सः । यस्मि॑न ् । इन्द्रः॑ । प्र॒ ऽदिवि॑ । व॒ व॒ धा॒
ृ नः । ओकः॑
। द॒ धे । ब्र॒ ह्म॒ ण्यन्तः॑ । च॒ । नरः॑ ॥

apāyi | asya | andhasaḥ | madāya | manīṣiṇaḥ | suvānasya | prayasaḥ | yasm in | indraḥ | pra-divi |
vavṛdhānaḥ | okaḥ | dadhe | brahmaṇyantaḥ | ca | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्य म॑न्दा॒नो मध्वो॒ वज्र॑ह॒स्तोऽहि॒मिन्द्रो॑ अर्णो॒वत
ृ ॒ ं वि वश्॑ ृ चत ् । प्र यद्वयो॒ न स्वस॑रा॒ण्यच्छा॒
॑ च न॒ दीनां॒ चक्र॑मन्त ॥
प्रयांसि

अस्य मन्दानो मध्वो वज्रहस्तोऽहिमिन्द्रो अर्णोवत
ृ ं वि वश्ृ चत ् । प्र यद्वयो न स्वसराण्यच्छा प्रयांसि च नदीनां
चक्रमन्त ॥

asya mandāno madhvo vajrahasto 'him indro arṇovṛtaṁ vi vṛścat | pra yad vayo na svasarāṇy acchā
prayāṁsi ca nadīnāṁ cakramanta ||

अ॒ स्य । म॒ न्दा॒नः । मध्वः॑ । वज्र॑ऽहस्तः । अहि॑म ् । इन्द्रः॑ । अ॒ र्णः॒ऽवत
ृ म
॑ ् । वि । व॒ श्च॒
ृ त ् । प्र । यत ् । वयः॑ । न । स्वस॑राणि
॑ । च॒ । न॒ दीना॑म ् । चक्र॑मन्त ॥
। अच्छ॑ । प्रयांसि

asya | mandānaḥ | madhvaḥ | vajra-hastaḥ | ahim | indraḥ | arṇaḥ-vṛtam | vi | vṛścat | pra | yat | vayaḥ | na |
svasarāṇi | accha | prayāṃsi | ca | nadīnām | cakramanta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स माहि॑ न॒ इन्द्रो॒ अर्णो॑ अ॒ पां प्रैर॑यदहि॒हाच्छा॑ सम॒ द्रम
ु ् । अज॑नय॒ त्सर्यं ु ाह्नां॑ व॒ यन
ू ॑ वि॒ दद्गा अ॒ क्तन ु ा॑नि
साधत ् ॥

स माहिन इन्द्रो अर्णो अपां प्रैरयदहिहाच्छा समुद्रम ् । अजनयत्सूर्यं विदद्गा अक्तुनाह्नां वयन
ु ानि साधत ् ॥

sa māhina indro arṇo apām prairayad ahihācchā samudram | ajanayat sūryaṁ vidad gā aktunāhnāṁ
vayunāni sādhat ||

सः । माहि॑नः । इन्द्रः॑ । अर्णः॑ । अ॒ पाम ् । प्र । ऐ॒ र॒य॒त ् । अ॒ हि॒ऽहा । अच्छ॑ । स॒ म॒ द्रम ॑ ् । वि॒ दत ् । गाः ।
ु ् । अज॑नयत ् । सूर्यम
अ॒ क्तन
ु ा॑ । अह्ना॑म ् । व॒ युना॑नि । सा॒ध॒त ् ॥

saḥ | māhinaḥ | indraḥ | arṇaḥ | apām | pra | airayat | ahi-hā | accha | samudram | ajanayat | sūryam | vidat |
gāḥ | aktunā | ahnām | vayunāni | sādhat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सो अ॑प्र॒तीनि॒ मन॑वे प॒ रूणीन्द्रो॑
ु दाशद्दा॒शष
ु ॒ े हन्ति॑ व॒ त्रम
ृ ् । स॒ द्यो यो नभ्
ृ यो॑ अत॒ साय्यो॒
भत्ू प॑स्पध
ृ ा॒नेभ्य॒ : सर्य॑
ू स्य सा॒तौ ॥

सो अप्रतीनि मनवे पुरूणीन्द्रो दाशद्दाशुषे हन्ति वत्र
ृ म ् । सद्यो यो नभ्
ृ यो अतसाय्यो भूत्पस्पध
ृ ानेभ्यः सूर्यस्य सातौ ॥

so apratīni manave purūṇīndro dāśad dāśuṣe hanti vṛtram | sadyo yo nṛbhyo atasāyyo bhūt
paspṛdhānebhyaḥ sūryasya sātau ||

सः । अ॒ प्र॒ तीनि॑ । मन॑वे । प॒ रूणि॑
ु । इन्द्रः॑ । दा॒श॒त ् । दा॒शुषे॑ । हन्ति॑ । व॒ त्रम
ृ ् । स॒ द्यः । यः । नऽृ भ्यः॑ । अ॒ त॒साय्यः॑ । भूत ् ।
प॒ स्प॒ धा॒ ॑ । सा॒तौ ॥
ृ नेभ्यः॑ । सूर्यस्य

saḥ | apratīni | manave | purūṇi | indraḥ | dāśat | dāśuṣe | hanti | vṛtram | sadyaḥ | yaḥ | nṛ-bhyaḥ | atasāyyaḥ
| bhūt | paspṛdhānebhyaḥ | sūryasya | sātau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स सुन् ू ॒ मा दे॒ वो रि॑ ण॒ङ्मर्त्या॑य स्त॒ वान ् । आ यद्र॒ यि ं ग॒ हद॑
॑ व॒ त इन्द्र॒ : सर्य ु वद्यमस्मै॒ भर॒दंशं॒ नैतश
॑ ो
दश॒ स्यन ् ॥

स सुन्वत इन्द्रः सूर्यमा दे वो रिणङ्मर्त्याय स्तवान ् । आ यद्रयिं गुहदवद्यमस्मै भरदं शं नैतशो दशस्यन ् ॥

sa sunvata indraḥ sūryam ā devo riṇaṅ martyāya stavān | ā yad rayiṁ guhadavadyam asmai bharad aṁśaṁ
naitaśo daśasyan ||

सः । स॒ न्व॒ ॑ ् । आ । दे॒ वः । रि॒ण॒क् । मर्त्याय
ु ते । इन्द्रः॑ । सूर्यम ॑ । स्त॒वान ् । आ । यत ् । र॒यिम ् । ग्ह॒त ्ऽअ॑वद्यम ् । अ॒ स्मै॒ ।
भर॑ त ् । अंशम
॑ ् । न । एत॑शः । द॒ श॒स्यन ् ॥

saḥ | sunvate | indraḥ | sūryam | ā | devaḥ | riṇak | martyāya | stavān | ā | yat | rayim | ghat-avadyam | asmai |
bharat | aṃśam | na | etaśaḥ | daśasyan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स र॑ न्धयत्स॒ दिव॒ : सार॑ थये॒ शष्ु ण॑म॒शष
ु ॒ ं कुय॑व॒ ं कुत्सा॑य । दिवो॑दासाय नव॒ ति ं च॒ नवेन्द्र॒ : परु ो॒
व्यैर॒॑ च्छम्ब॑रस्य ॥

स रन्धयत्सदिवः सारथये शुष्णमशुषं कुयवं कुत्साय । दिवोदासाय नवतिं च नवेन्द्रः पुरो व्यैरच्छम्बरस्य ॥

sa randhayat sadivaḥ sārathaye śuṣṇam aśuṣaṁ kuyavaṁ kutsāya | divodāsāya navatiṁ ca navendraḥ puro
vy airac chambarasya ||

सः । र॒न्ध॒ य॒ त ् । स॒ ऽदिवः॑ । सार॑ थये । शुष्ण॑म ् । अ॒ शुषम
॑ ् । कुय॑वम ् । कुत्सा॑य । दिवः॑ऽदासाय । न॒ व॒तिम ् । च॒ । नव॑ ।
इन्द्रः॑ । पुरः॑ । वि । ऐ॒ रत
॒ ् । शम्ब॑रस्य ॥

saḥ | randhayat | sa-divaḥ | sārathaye | śuṣṇam | aśuṣam | kuyavam | kutsāya | d ivaḥ-dāsāya | navatim | ca |
nava | indraḥ | puraḥ | vi | airat | śambarasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा त॑ इन्द्रो॒चथ॑महे म श्रव॒ स्या न त्मना॑ वा॒जय॑न्तः । अ॒ श्याम॒ तत्साप्त॑माशष
ु ा॒णा न॒ नमो॒
वध॒ रदे॑ वस्य पी॒योः ॥

एवा त इन्द्रोचथमहे म श्रवस्या न त्मना वाजयन्तः । अश्याम तत्साप्तमाशुषाणा ननमो वधरदे वस्य पीयोः ॥

evā ta indrocatham ahema śravasyā na tmanā vājayantaḥ | aśyāma tat sāptam āśuṣāṇā nanamo vadhar
adevasya pīyoḥ ||

ए॒ व । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । उ॒ चथ॑म ् । अ॒ हे॒ म॒ । श्र॒व॒स्या । न । त्मना॑ । वा॒जय॑न्तः । अ॒ श्याम॑ । तत ् । साप्त॑म ् । आ॒श॒ षा॒
ु णाः । न॒ नमः॑
। वधः॑ । अदे॑ वस्य । पी॒योः ॥

eva | te | indra | ucatham | ahema | śravasyā | na | tmanā | vājayanta ḥ | aśyāma | tat | sāptam | āśuṣāṇāḥ |
nanamaḥ | vadhaḥ | adevasya | pīyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा ते॑ गत्ृ सम॒ दाः शरू॑ ॒ मन्मा॑व॒स्यवो॒ न व॒ यन
ु ा॑नि तक्षुः । ब्र॒ ह्म॒ ण्यन्त॑ इन्द्र ते॒ नवी॑य॒ इष॒ मर्जं
ू ॑ सक्षि
ु ॒ति ं
स॒ म्नम॑
ु श्यःु ॥

एवा ते गत्ृ समदाः शूर मन्मावस्यवो न वयन
ु ानि तक्षुः । ब्रह्मण्यन्त इन्द्र ते नवीय इषमूर्जं सुक्षितिं सुम्नमश्युः ॥

evā te gṛtsamadāḥ śūra manmāvasyavo na vayunāni takṣuḥ | brahmaṇyanta indra te navīya iṣam ūrjaṁ
sukṣitiṁ sumnam aśyuḥ ||

ए॒ व । ते॒ । ग॒ त्स॒ ु ा॑नि । त॒क्षुः॒ । ब्र॒ ह्म॒ ण्यन्तः॑ । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । नवी॑यः । इष॑म ् ।
ृ ऽम॒ दाः । श॒ र॒ू । मन्म॑ । अ॒ व॒ स्यवः॑ । न । व॒ यन
ऊर्जम॑ ् । स॒ ऽक्षि॒
ु तिम ् । स॒ म्नम
ु ् । अ॒ श्युः॒ ॥

eva | te | gṛtsa-madāḥ | śūra | manma | avasyavaḥ | na | vayunāni | takṣuḥ | brahmaṇyantaḥ | indra | te |
navīyaḥ | iṣam | ūrjam | su-kṣitim | sumnam | aśyuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥



न॒ ूनम ् । सा । ते॒ । प्रति॑ । वर॑ म ् । ज॒ रि॒त्रे । द॒ ही॒

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

व॒ यं ते॒ वय॑ इन्द्र वि॒ द्धि षु ण॒ : प्र भ॑रामहे वाज॒ यर्न
ु रथ॑म ् । वि॒ प॒न्यवो॒ दीध्य॑तो मनी॒षा
स॒ म्नमिय॑
ु क्षन्त॒ स्त्वाव॑तो॒ नॄन ् ॥

वयं ते वय इन्द्र विद्धि षु णः प्र भरामहे वाजयुर्न रथम ् । विपन्यवो दीध्यतो मनीषा सुम्नमियक्षन्तस्त्वावतो नॄन ् ॥

vayaṁ te vaya indra viddhi ṣu ṇaḥ pra bharāmahe vājayur na ratham | vipanyavo dīdhyato manīṣā sumnam
iyakṣantas tvāvato nṝn ||

व॒ यम ् । ते॒ । वयः॑ । इ॒न्द्र॒ । वि॒ द्धि । सु । नः॒ । प्र । भ॒ रा॒म॒हे॒ । वा॒ज॒ऽयुः । न । रथ॑म ् । वि॒ प॒न्यवः॑ । दीध्य॑तः । म॒ नी॒षा ।
स॒ म्नम
ु ् । इय॑क्षन्तः । त्वाऽव॑तः । नॄन ् ॥

vayam | te | vayaḥ | indra | viddhi | su | ṇaḥ | pra | bharāmahe | vāja-yuḥ | na | ratham | vipanyavaḥ |
dīdhyataḥ | manīṣā | sumnam | iyakṣantaḥ | tvāvataḥ | nṝn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

ु ो॑ वरू॒तेत्थाधी॑र॒भि यो नक्ष॑ति
त्वं न॑ इन्द्र॒ त्वाभि॑रू॒ती त्वा॑य॒तो अ॑भिष्टि॒ पासि॒ जना॑न ् । त्वमि॒ नो दा॒शष
त्वा ॥

त्वं न इन्द्र त्वाभिरूती त्वायतो अभिष्टिपासि जनान ् । त्वमिनो दाशुषो वरूतेत्थाधीरभि यो नक्षति त्वा ॥

tvaṁ na indra tvābhir ūtī tvāyato abhiṣṭipāsi janān | tvam ino dāśuṣo varūtetthādhīr abhi yo nakṣati tvā ||

त्वम ् । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । त्वाभिः॑ । ऊ॒ ती । त्वा॒ऽय॒ तः । अ॒ भि॒ ष्टि॒ ऽपा । अ॒ सि॒ । जना॑न ् । त्वम ् । इ॒नः । दा॒शुषः॑ । व॒ रू॒ता ।
इ॒त्थाऽधीः॑ । अ॒ भि । यः । नक्ष॑ति । त्वा॒ ॥

tvam | naḥ | indra | tvābhiḥ | ūtī | tvāyataḥ | abhiṣṭi-pā | asi | janān | tvam | inaḥ | dāśuṣaḥ | varūtā | itthādhīḥ |
abhi | yaḥ | nakṣati | tvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स नो॒ यव
ु ेन्द्रो॑ जो॒हूत्र:॒ सखा॑ शि॒ वो न॒ राम॑स्तु पा॒ता । यः शंसन्
॑ तं॒ यः श॑शमा॒नम॒ ती
ू पच॑न्तं च स्त॒ वन्तं
ु ॑
च प्र॒ णेषत
॑ ्॥

स नो युवेन्द्रो जोहूत्रः सखा शिवो नरामस्तु पाता । यः शंसन्तं यः शशमानमत
ू ी पचन्तं च स्तुवन्तं च प्रणेषत ् ॥

sa no yuvendro johūtraḥ sakhā śivo narām astu pātā | yaḥ śaṁsantaṁ yaḥ śaśamānam ūtī pacantaṁ ca
stuvantaṁ ca praṇeṣat ||

सः । नः॒ । युवा॑ । इन्द्रः॑ । जो॒हूत्रः॑ । सखा॑ । शि॒ वः । न॒ राम ् । अ॒ स्त॒ ु । पा॒ता । यः । शंसन्
॑ तम ् । यः । श॒ श॒ मा॒नम ् । ऊ॒ ती ।
पच॑न्तम ् । च॒ । स्त॒ वन्त॑
ु म ् । च॒ । प्र॒ ऽनेषत
॑ ्॥

saḥ | naḥ | yuvā | indraḥ | johūtraḥ | sakhā | śivaḥ | narām | astu | pātā | yaḥ | śaṃsantam | yaḥ | śaśamānam |
ūtī | pacantam | ca | stuvantam | ca | pra-neṣat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमु॑ स्तष
ु ॒ इन्द्रं॒ तं गण
॑ ृ ीषे॒ यस्मि॑न्प॒ रा ृ ःु शा॑श॒दश्ु च॑ । स वस्व॒ : कामं॑ पीपरदिया॒नो ब्र॑ह्मण्य॒ तो
ु वा॑व॒ ध
नत
ू न
॑ स्या॒योः ॥

तमु स्तुष इन्द्रं तं गण
ृ ीषे यस्मिन्पुरा वावध
ृ ुः शाशदश्ु च । स वस्वः कामं पीपरदियानो ब्रह्मण्यतो नूतनस्यायोः ॥

tam u stuṣa indraṁ taṁ gṛṇīṣe yasmin purā vāvṛdhuḥ śāśaduś ca | sa vasvaḥ kāmam pīparad iyāno
brahmaṇyato nūtanasyāyoḥ ||

तम ् । ऊँ॒ इति॑ । स्त॒ षे
ु ॒ । इन्द्र॑ म ् । तम ् । ग॒ णी॒
ृ ष॒ े । यस्मि॑न ् । प॒ रा
ु । व॒ व॒ ध
ृ ुः । शा॒श॒दःु । च॒ । सः । वस्वः॑ । काम॑म ् । पी॒प॒र॒त ्
। इ॒या॒नः । ब्र॒ ह्म॒ ण्य॒ तः । नत
ू न
॑ स्य । आ॒योः ॥

tam | oṃ iti | stuṣe | indram | tam | gṛṇīṣe | yasmin | purā | vavṛdhuḥ | śāśaduḥ | ca | saḥ | vasvaḥ | kāmam |
pīparat | iyānaḥ | brahmaṇyataḥ | nūtanasya | āyoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सो अङ्गि॑रसाम॒ चथा॑
ु जज
ु ॒ ष्वान्ब्रह्मा॑
ु तत
ू ो॒दिन्द्रो॑ गा॒तमि
ु ॒ ष्णन ् । म॒ ष्णन्न
ु ॒ षस॒
ु : सर्ये
ू ण ॑ स्त॒ वानश्न॑स्य
चिच्छिश्नथत्प॒ र्व्याणि॑
ू ॥

सो अङ्गिरसामुचथा जुजुष्वान्ब्रह्मा तूतोदिन्द्रो गातुमिष्णन ् । मुष्णन्नुषसः सूर्येण स्तवानश्नस्य
चिच्छिश्नथत्पर्व्या
ू णि ॥

so aṅgirasām ucathā jujuṣvān brahmā tūtod indro gātum iṣṇan | muṣṇann uṣasaḥ sūryeṇa stavān aśnasya
cic chiśnathat pūrvyāṇi ||

सः । अङ्गि॑रसाम ् । उ॒ चथा॑ । ज॒ ज ु ॒ ष्वान
ु ् । ब्रह्मा॑ । त॒ तो॒
ू त ् । इन्द्रः॑ । गा॒तुम ् । इ॒ष्णन ् । म॒ ष्णन
ु ॑ ।
् । उ॒ षसः॑ । सूर्येण
स्त॒वान ् । अश्न॑स्य । चि॒ त ् । शि॒ श्न॒ थ॒त ् । प॒ र्व्याणि॑
ू ॥

saḥ | aṅgirasām | ucathā | jujuṣvān | brahmā | tūtot | indraḥ | gātum | iṣṇan | muṣṇan | uṣasaḥ | sūryeṇa |
stavān | aśnasya | cit | śiśnathat | pūrvyāṇi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स ह॑ श्र॒ त
ु इन्द्रो॒ नाम॑ दे॒ व ऊ॒ र्ध्वो भुव
॑ ॒ न्मनुष
॑ े द॒ स्मत॑मः । अव॑ प्रि॒ यम॑र्शसा॒नस्य॑ सा॒ह्वाञ्छिरो॑
भरद्दा॒सस्य॑ स्व॒ धावा॑न ् ॥

स ह श्रुत इन्द्रो नाम दे व ऊर्ध्वो भुवन्मनुषे दस्मतमः । अव प्रियमर्शसानस्य साह्वाञ्छिरो भरद्दासस्य स्वधावान ् ॥

sa ha śruta indro nāma deva ūrdhvo bhuvan manuṣe dasmatamaḥ | ava priyam arśasānasya sāhvāñ chiro
bharad dāsasya svadhāvān ||

सः । ह॒ । शउ
ृ ॒ तः । इन्द्रः॑ । नाम॑ । दे॒ वः । ऊ॒ र्ध्वः । भ॒ व॒
ु न ् । मनष
ु॑ े । द॒ स्मऽत॑मः । अव॑ । प्रि॒ यम ् । अ॒ र्श॒ सा॒नस्य॑ । शा॒ह्वान ् ।
शिरः॑ । भ॒ र॒त ् । दा॒सस्य॑ । स्व॒ धाऽवा॑न ् ॥

saḥ | ha | śṛutaḥ | indraḥ | nāma | devaḥ | ūrdhvaḥ | bhuvan | manuṣe | dasma-tamaḥ | ava | priyam |
arśasānasya | śāhvān | śiraḥ | bharat | dāsasya | svadhāvān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स वत्र ॒ े न्द्र॑ : कृ॒ष्णयो॑नीः परु ं द॒रो दासी॑रै रय॒ द्वि । अज॑नय॒ न्मन॑व॒ े क्षाम॒ पश्च॑ स॒ त्रा शंसं॒ यज॑मानस्य
॑ृ ह
तत
ू ोत ् ॥

स वत्र
ृ हे न्द्रः कृष्णयोनीः पुरंदरो दासीरै रयद्वि । अजनयन्मनवे क्षामपश्च सत्रा शंसं यजमानस्य तूतोत ् ॥

sa vṛtrahendraḥ kṛṣṇayonīḥ puraṁdaro dāsīr airayad vi | ajanayan manave kṣām apaś ca satrā śaṁsaṁ
yajamānasya tūtot ||

सः । व॒ त्र
ृ ऽ॒ हा । इन्द्रः॑ । कृ॒ष्णऽयो॑नीः । प॒ र॒ु म ्ऽद॒ रः । दासीः॑ । ऐ॒ र॒य॒त ् । वि । अज॑नयत ् । मन॑वे । क्षा॒म॒ऽपः । च॒ । स॒ त्रा ।
शंसम
॑ ् । यज॑मानस्य । त॒ तो॒ ू त ्॥

saḥ | vṛtra-hā | indraḥ | kṛṣṇa-yonīḥ | puram-daraḥ | dāsīḥ | airayat | vi | ajanayan | manave | kṣāma-paḥ | ca |
satrā | śaṃsam | yajamānasya | tūtot
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तस्मै॑ तव॒ स्य१॒॒॑॑मनु॑ दायि स॒ त्रेन्द्रा॑य दे॒ वभि ॑
े ॒ रर्णसातौ । प्रति॒ यद॑ स्य॒ वज्रं॑ बा॒ह्वोर्धुर्ह॒त्वी दस्य॒ न्प
ू रु ॒
आय॑सी॒र्नि ता॑रीत ् ॥

तस्मै तवस्यमनु दायि सत्रेन्द्राय दे वेभिरर्णसातौ । प्रति यदस्य वज्रं बाह्वोर्धुर्हत्वी दस्यून्पुर आयसीर्नि तारीत ् ॥

tasmai tavasyam anu dāyi satrendrāya devebhir arṇasātau | prati yad asya vajram bāhvor dhur hatvī dasyūn
pura āyasīr ni tārīt ||

तस्मै॑ । त॒व॒ स्य॑म ् । अनु॑ । दा॒यि॒ । स॒ त्रा । इन्द्रा॑य । दे॒ वेभिः॑ । अर्णऽसातौ
॑ । प्रति॑ । यत ् । अ॒ स्य॒ । वज्र॑म ् । बा॒ह्वोः । धुः ।
ह॒त्वी । दस्यन
ू॑ ् । पुरः॑ । आय॑सीः । नि । ता॒री॒त ् ॥

tasmai | tavasyam | anu | dāyi | satrā | indrāya | devebhiḥ | arṇa-sātau | prati | yat | asya | vajram | bāhvoḥ |
dhuḥ | hatvī | dasyūn | puraḥ | āyasīḥ | ni | tārīt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु :॥



न॒ ूनम ् । सा । ते॒ । प्रति॑ । वर॑ म ् । ज॒ रि॒त्रे । द॒ ही॒

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्त्रिष्टुप ्
THE MANTRA

वि॒ श्व॒ जिते॑ धन॒ जिते॑ स्व॒ र्जिते॑ सत्रा॒जिते॑ न॒ जित॑
ृ उर्वरा॒जिते॑ । अ॒ श्व॒ जिते॑ गो॒जिते॑ अ॒ ब्जिते॑ भ॒ रे न्द्रा॑य॒
सोमं॑ यज॒ ताय॑ हर्य॒ तम ् ॥

विश्वजिते धनजिते स्वर्जिते सत्राजिते नजि
ृ त उर्वराजिते । अश्वजिते गोजिते अब्जिते भरे न्द्राय सोमं यजताय हर्यतम ्
॥

viśvajite dhanajite svarjite satrājite nṛjita urvarājite | aśvajite gojite abjite bharendrāya somaṁ yajatāya
haryatam ||

वि॒ श्व॒ ऽजिते॑ । ध॒ न॒ ऽजिते॑ । स्वः॒ऽजिते॑ । स॒ त्रा॒ऽजिते॑ । न॒ ऽजिते
ृ ॑ । उ॒ र्व॒रा॒ऽजिते॑ । अ॒ श्व॒ ऽजिते॑ । गो॒ऽजिते॑ । अ॒ प ्ऽजिते॑ । भ॒ र॒
। इन्द्रा॑य । सोम॑म ् । य॒ ज॒ताय॑ । ह॒र्य॒तम ् ॥

viśva-jite | dhana-jite | svaḥ-jite | satrājite | nṛ-jite | urvarājite | aśva-j ite | go--jite | ap-jite | bhara | indrāya |
somam | yajatāya | haryatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि॒ भव े॑
ु ऽभिभ॒ ङ्गाय॑ वन्व॒ तेऽषा॑ळ्हाय॒ सह॑ मानाय वे॒धसे॑ । त॒ वि॒
ु ग्रये॒ वह्न॑ये द॒ ष्टरी
ु ॑तवे सत्रा॒साहे॒ नम॒
इन्द्रा॑य वोचत ॥

अभिभुवेऽभिभङ्गाय वन्वतेऽषाळ्हाय सहमानाय वेधसे । तुविग्रये वह्नये दष्ु टरीतवे सत्रासाहे नम इन्द्राय वोचत ॥

abhibhuve 'bhibhaṅgāya vanvate 'ṣāḻhāya sahamānāya vedhase | tuvigraye vahnaye duṣṭarītave satrāsāhe
nama indrāya vocata ||

अ॒ भि॒ ऽभुवे॑ । अ॒ भि॒ ऽभ॒ ङ्गाय॑ । व॒ न्व॒ ते । अषा॑ळ्हाय । सह॑मानाय । वे॒धसे॑ । त॒ वि॒
ु ऽग्रये॑ । वह्न॑ये । द॒ स्तरी
ु ॑तवे । स॒ त्रा॒ऽसहे॑ ।
नमः॑ । इन्द्रा॑य । वो॒च॒त॒ ॥

abhi-bhuve | abhi-bhaṅgāya | vanvate | aṣāḷhāya | sahamānāya | vedhase | tuvi-graye | vahnaye | dustarītave |
satrāsahe | namaḥ | indrāya | vocata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ त्रा॒सा॒हो ज॑नभ॒ क्षो ज॑नंस॒हश्च्यव॑नो य॒ ध्मो
ु अन॒ ु जोष॑मक्षि
ु ॒तः । व॒ तं
ृ ॒ च॒यः सहु॑रिर्वि॒ क्ष्वा॑रि॒त इन्द्र॑ स्य
वोचं॒ प्र कृ॒तानि॑ वी॒र्या॑ ॥

सत्रासाहो जनभक्षो जनंसहश्च्यवनो यध्
ु मो अनु जोषमुक्षितः । वत
ृ ंचयः सहुरिर्विक्ष्वारित इन्द्रस्य वोचं प्र कृतानि वीर्या
॥

satrāsāho janabhakṣo janaṁsahaś cyavano yudhmo anu joṣam ukṣitaḥ | vṛtaṁcayaḥ sahurir vikṣv ārita
indrasya vocam pra kṛtāni vīryā ||

स॒ त्रा॒ऽस॒ हः । ज॒ न॒ ऽभ॒ क्षः । ज॒ न॒ म ्ऽस॒ हः । च्यव॑नः । य॒ ध्मः
ु । अनु॑ । जोष॑म ् । क्षि॒तः । व॒ त॒म
ृ ्ऽच॒ यः । सहु॑रिः । वि॒ क्षु ।
आ॒रि॒तः । इन्द्र॑ स्य । वोच॑म ् । प्र । कृ॒तानि॑ । वी॒र्या॑ ॥

satrāsahaḥ | jana-bhakṣaḥ | janam-sahaḥ | cyavanaḥ | yudhmaḥ | anu | joṣam | kṣitaḥ | vṛtam-cayaḥ | sahuriḥ
| vikṣu | āritaḥ | indrasya | vocam | pra | kṛtāni | vīryā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ना॒न॒ दो
ु वष
॑ ृ ॒ भो दोध॑तो व॒ धो ग॑म्भी॒र ऋ॒ष्वो अस॑मष्टकाव्यः । र॒ध्र॒चो॒दः श्नथ॑नो वीळि॒ तस्प॒ थ
ृ रि
ु न्द्र॑ :
सय
ु ॒ ज्ञ उ॒ षस॒ : स्व॑र्जनत ् ॥

अनानुदो वष
ृ भो दोधतो वधो गम्भीर ऋष्वो असमष्टकाव्यः । रध्रचोदः श्नथनो वीळितस्पथ
ृ ुरिन्द्रः सुयज्ञ उषसः
स्वर्जनत ् ॥

anānudo vṛṣabho dodhato vadho gambhīra ṛṣvo asamaṣṭakāvyaḥ | radhracodaḥ śnathano vīḻitas pṛthur
indraḥ suyajña uṣasaḥ svar janat ||

अ॒ न॒ न॒ ऽदः
ु । व॒ ष॒ृ भः । दोध॑तः । व॒ धः । ग॒ म्भी॒रः । ऋ॒ष्वः । अस॑मष्टऽकाव्यः । र॒ध्र॒ऽचो॒दः । श्नथ॑नः । वी॒ळि॒तः । प॒ थ
ृ ुः ।
इन्द्रः॑ । स॒ ऽय॒
ु ज्ञः । उ॒ षसः॑ । स्वः॑ । ज॒ न॒ त ् ॥

ananu-daḥ | vṛṣabhaḥ | dodhataḥ | vadhaḥ | gambhīraḥ | ṛṣvaḥ | asamaṣṭa-kāvyaḥ | radhra-codaḥ |
śnathanaḥ | vīḷitaḥ | pṛthuḥ | indraḥ | su-yajñaḥ | uṣasaḥ | svaḥ | janat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

य॒ ज्ञेन॑ गा॒तम ु ॒ प्तरु ो॑ विविद्रिरे ॒ धियो॑ हिन्वा॒ना उ॒ शिजो॑ मनी॒षिण॑: । अ॒ भि॒ स्वरा॑ नि॒ षदा॒ गा अ॑व॒स्यव॒
इन्द्रे॑ हिन्वा॒ना द्रवि॑णान्याशत ॥

यज्ञेन गातुमप्तरु ो विविद्रिरे धियो हिन्वाना उशिजो मनीषिणः । अभिस्वरा निषदा गा अवस्यव इन्द्रे हिन्वाना
द्रविणान्याशत ॥

yajñena gātum apturo vividrire dhiyo hinvānā uśijo manīṣiṇaḥ | abhisvarā niṣadā gā avasyava indre
hinvānā draviṇāny āśata ||

य॒ ज्ञेन॑ । गा॒तुम ् । अ॒ प ्ऽतुरः॑ । वि॒ वि॒द्रि॒रे॒ । धियः॑ । हि॒न्वा॒नाः । उ॒ शिजः॑ । म॒ नी॒षिणः॑ । अ॒ भि॒ ऽस्वरा॑ । नि॒ ऽसदा॑ । गाः ।
अ॒ व॒ स्यवः॑ । इन्द्रे॑ । हि॒न्वा॒नाः । द्रवि॑णानि । आ॒श॒ त॒ ॥

yajñena | gātum | apturaḥ | vividrire | dhiyaḥ | hinvānāḥ | uśijaḥ | manīṣiṇaḥ | abhi-svarā | ni-sadā | gāḥ |
avasyavaḥ | indre | hinvānāḥ | draviṇāni | āśata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ग॒ त्वम॒ स्मे । पोषं॑ रयी॒णामरि॑ ष्टिं त॒ नन
इन्द्र॒ श्रेष्ठा॑नि॒ द्रवि॑णानि धेहि॒ चित्तिं॒ दक्ष॑स्य सभ ू ां॑ स्वा॒द्मानं॑
वा॒चः सदि
ु॑ न॒ त्वमह्ना॑म ् ॥

इन्द्र श्रेष्ठानि द्रविणानि धेहि चित्तिं दक्षस्य सुभगत्वमस्मे । पोषं रयीणामरिष्टिं तनूनां स्वाद्मानं वाचः
सदि
ु नत्वमह्नाम ् ॥

indra śreṣṭhāni draviṇāni dhehi cittiṁ dakṣasya subhagatvam asme | poṣaṁ rayīṇām ariṣṭiṁ tanūnāṁ
svādmānaṁ vācaḥ sudinatvam ahnām ||

इन्द्र॑ । ष्रेष्ठा॑नि । द्रवि॑णानि । धे॒ हि॒ । चित्ति॑म ् । दक्ष॑स्य । स॒ ऽभ॒
ु ग॒ त्वम ् । अ॒ स्मे इति॑ । पोष॑म ् । र॒यी॒णाम ् । अरि॑ ष्टिम ् ।
त॒नन
ू ा॑म ् । स्वा॒द्मान॑म ् । वा॒चः । स॒ दि॒
ु न॒ऽत्वम ् । अह्ना॑म ् ॥

indra | śreṣṭhāni | draviṇāni | dhehi | cittim | dakṣasya | su-bhagatvam | asme iti | poṣam | rayīṇām | ariṣṭim |
tanūnām | svādmānam | vācaḥ | sudina-tvam | ahnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- अष्टिः
THE MANTRA

त्रिक॑द्रक
ु े षु महि॒षो यवा॑शिरं तवि ु ॒ शष्ु म॑स्त॒ पत्सोम॑
ृ मपिब॒ द्विष्णुन ॑ ा स॒ तं
ु यथाव॑शत ् । स ईं॑ ममाद॒ महि॒
कर्म॒ कर्तवे ॑ म॒ हाम॒ रुंु सैनं॑ सश्चद्दे॒वो दे॒ वं स॒ त्यमिन्द्रं॑ स॒ त्य इन्द॑ :ु ॥

त्रिकद्रक
ु े षु महिषो यवाशिरं तुविशुष्मस्तप
ृ त्सोममपिबद्विष्णुना सुतं यथावशत ् । स ईं ममाद महि कर्म कर्तवे महामुरुं
सैनं सश्चद्देवो दे वं सत्यमिन्द्रं सत्य इन्दःु ॥

trikadrukeṣu mahiṣo yavāśiraṁ tuviśuṣmas tṛpat somam apibad viṣṇunā sutaṁ yathāvaśat | sa īm mamāda
mahi karma kartave mahām uruṁ sainaṁ saścad devo devaṁ satyam indraṁ satya induḥ ||

त्रिऽक॑द्रक
ु े षु । म॒ हि॒षः । यव॑ऽआशिरम ् । त॒ वि॒
ु ऽशुष्मः॑ । त॒ पत ृ ् । सोम॑म ् । अ॒ पि॒ ब॒त ् । विष्णन ु॑ ा । स॒ तम
ु ् । यथा॑ । अव॑शत ् ।
सः । ई॒म ् । म॒ मा॒द॒ । महि॑ । कर्म॑ । कर्तवे
॑ । म॒ हाम ् । उ॒ रुम ् । सः । ए॒ न॒म ् । स॒ श्च॒ त ् । दे॒ वः । दे॒ वम ् । स॒ त्यम ् । इन्द्र॑ म ् । स

tri-kadrukeṣu | mahiṣaḥ | yava-āśiram | tuvi-śuṣmaḥ | tṛpat | somam | apibat | viṣṇunā | sutam | yathā |
avaśat | saḥ | īm | mamāda | mahi | karma | kartave | mahām | urum | saḥ | enam | saścat | devaḥ | devam |
satyam | indram | satyaḥ | induḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- निचद
ृ तिशक्वरी
THE MANTRA

अध॒ त्विषी॑माँ अ॒ भ्योज॑सा॒ क्रिविं॑ य॒ धाभ॑ ु व॒दा रोद॑ सी अपण ृ दस्य म॒ ज्मना॒ प्र वा॑वध
ृ े । अध॑त्ता॒न्यं
॑ च्यत॒ सैनं॑ सश्चद्दे॒वो दे॒ वं स॒ त्यमिन्द्रं॑ स॒ त्य इन्द॑ :ु ॥
ज॒ ठरे ॒ प्रेमरि

अध त्विषीमाँ अभ्योजसा क्रिविं युधाभवदा रोदसी अपण
ृ दस्य मज्मना प्र वावध
ृ े । अधत्तान्यं जठरे प्रेमरिच्यत सैनं
सश्चद्देवो दे वं सत्यमिन्द्रं सत्य इन्दःु ॥

adha tviṣīmām̐ abhy ojasā kriviṁ yudhābhavad ā rodasī apṛṇad asya majmanā pra vāvṛdhe | adhattānyaṁ
jaṭhare prem aricyata sainaṁ saścad devo devaṁ satyam indraṁ satya induḥ ||

अध॑ । त्विषि॑ऽमान ् । अ॒ भि । ओज॑सा । क्रिवि॑म ् । य॒ धा ु । अ॒ भ॒ व॒ त ् । आ । रोद॑ सी॒ इति॑ । अ॒ प॒ ण॒ ृ त ् । अ॒ स्य॒ । म॒ ज्मना॑ । प्र ।
ृ । अध॑त्त । अ॒ न्यम ् । ज॒ ठरे॑ । प्र । ई॒म ् । अ॒ रि॒च्य॒ त॒ । सः । ए॒ न॒म ् । स॒ श्च॒ त ् । दे॒ वः । दे॒ वम ् । स॒ त्यम ् । इन्द्र॑ म ् । स
व॒ व॒ धे॒

adha | tviṣi-mān | abhi | ojasā | krivim | yudhā | abhavat | ā | rodasī iti | ap ṛṇat | asya | majmanā | pra |
vavṛdhe | adhatta | anyam | jaṭhare | pra | īm | aricyata | saḥ | enam | saścat | devaḥ | devam | satyam | indram
| satyaḥ | induḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराट्शक्वरी
THE MANTRA

सा॒कं जा॒तः क्रतुन ॑ ा सा॒कमोज॑सा ववक्षिथ सा॒कं व॒ द्धो ृ वी॒र्यै:॑ सास॒ हिर्मृधो॒ विच॑र्षणिः । दाता॒ राध॑:
ु ॒ ते काम्यं॒ वस॒ ु सैनं॑ सश्चद्दे॒वो दे॒ वं स॒ त्यमिन्द्रं॑ स॒ त्य इन्द॑ :ु ॥
स्तव

साकं जातः क्रतन
ु ा साकमोजसा ववक्षिथ साकं वद्ध
ृ ो वीर्यैः सासहिर्मृधो विचर्षणिः । दाता राधः स्तुवते काम्यं वसु सैनं
सश्चद्देवो दे वं सत्यमिन्द्रं सत्य इन्दःु ॥

sākaṁ jātaḥ kratunā sākam ojasā vavakṣitha sākaṁ vṛddho vīryaiḥ sāsahir mṛdho vicarṣaṇiḥ | dātā rādhaḥ
stuvate kāmyaṁ vasu sainaṁ saścad devo devaṁ satyam indraṁ satya induḥ ||

सा॒कम ् । जा॒तः । क्रतन
ु॑ ा । सा॒कम ् । ओज॑सा । व॒ व॒क्षि॒थ॒ । सा॒कम ् । व॒ द्धः
ृ । वी॒र्यैः॑ । स॒ स॒ हिः । मध
ृ ः॑ । विच॑र्षणिः । दाता॑ ।
राधः॑ । स्त॒ व॒
ु ते । काम्य॑म ् । वसु॑ । सः । ए॒ न॒म ् । स॒ श्च॒ त ् । दे॒ वः । दे॒ वम ् । स॒ त्यम ् । इन्द्र॑ म ् । स॒ त्यः । इन्दःु ॑ ॥

sākam | jātaḥ | kratunā | sākam | ojasā | vavakṣitha | sākam | vṛddhaḥ | vīryaiḥ | sasahiḥ | mṛdhaḥ |
vicarṣaṇiḥ | dātā | rādhaḥ | stuvate | kāmyam | vasu | saḥ | enam | saścat | devaḥ | devam | satyam | indram |
satyaḥ | induḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगतिशक्वरी
THE MANTRA

तव॒ त्यन्नर्यं॑ न॒ तोऽप॑
ृ इन्द्र प्रथ॒ मं प॒ र्व्यं
ू दि॒ वि प्र॒ वाच्यं॑ कृ॒तम ् । यद्दे॒वस्य॒ शव॑सा॒ प्रारि॑ णा॒ असंु॑
रि॒णन्न॒ पः । भवु ॒ द्विश्व॑म॒भ्यादे॑ व॒ मोज॑सा वि॒ दादर्ज ॑ श॒ तक्र॑तर्वि
ू ं ु ॒ दादिष॑म ् ॥

तव त्यन्नर्यं नत
ृ ोऽप इन्द्र प्रथमं पूर्व्यं दिवि प्रवाच्यं कृतम ् । यद्देवस्य शवसा प्रारिणा असुं रिणन्नपः ।
भव
ु द्विश्वमभ्यादे वमोजसा विदादर्जं
ू शतक्रतर्वि
ु दादिषम ् ॥

tava tyan naryaṁ nṛto 'pa indra prathamam pūrvyaṁ divi pravācyaṁ kṛtam | yad devasya śavasā prāriṇā
asuṁ riṇann apaḥ | bhuvad viśvam abhy ādevam ojasā vidād ūrjaṁ śatakratur vidād iṣam ||

॑ ् । न॒ तो॒
तव॑ । त्यत ् । नर्यम ृ इति॑ । अपः॑ । इ॒न्द्र॒ । प्र॒ थ॒मम ् । प॒ र्व्यम
ू ् । दि॒ वि । प्र॒ ऽवाच्य॑म ् । कृ॒तम ् । यत ् । दे॒ वस्य॑ । शव॑सा
। प्र । अरि॑ णा । असम ु॑ ् । रि॒णन ् । अ॒ पः । भव ॑ ् । विश्व॑म ् । अ॒ भि । अदे॑ वम ् । ओज॑सा । वि॒ दात ् । ऊर्जम
ु त ॑ ् । श॒ तऽक्र॑तःु

tava | tyat | naryam | nṛtaḥ | apa | indra | prathamam | pūrvyam | divi | pra-vācyam | kṛtam | yat | devasya |
śavasā | pra | ariṇā | asum | riṇan | apaḥ | bhuvat | viśvam | abhi | adevam | ojasā | vidāt | ūrjam | śata-kratuḥ |
vidāt | iṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ब्रह्मणस्पतिः
THE MANTRA

ग॒ णानां॑ त्वा ग॒ णप॑ति ं हवामहे क॒ विं क॑वी॒नामुप
॑ ॒ मश्र॑वस्तमम ् । ज्ये॒ष्ठ॒ राजं॒ ब्रह्म॑णां ब्रह्मणस्पत॒ आ
न॑: श॒ ण्वन्न
ृ ॒ तिभि॑
ू : सीद॒ साद॑ नम ् ॥

गणानां त्वा गणपतिं हवामहे कविं कवीनामुपमश्रवस्तमम ् । ज्येष्ठराजं ब्रह्मणां ब्रह्मणस्पत आ नः शण्ृ वन्नूतिभिः
सीद सादनम ् ॥

gaṇānāṁ tvā gaṇapatiṁ havāmahe kaviṁ kavīnām upamaśravastamam | jyeṣṭharājam brahmaṇām
brahmaṇas pata ā naḥ śṛṇvann ūtibhiḥ sīda sādanam ||

ग॒ णाना॑म ् । त्वा॒ । ग॒ णऽप॑तिम ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । क॒ विम ् । क॒ वी॒नाम ् । उ॒ प॒मश्र॑वःऽतमम ् । ज्ये॒ष्ठ॒ ऽराज॑म ् । ब्रह्म॑णाम ् ।
ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । आ । नः॒ । श॒ ण्वन
ृ ् । ऊ॒ तिऽभिः॑ । सी॒द॒ । साद॑ नम ् ॥

gaṇānām | tvā | gaṇa-patim | havāmahe | kavim | kavīnām | upamaśravaḥ-tamam | jyeṣṭha-rājam |
brahmaṇām | brahmaṇaḥ | pate | ā | naḥ | śṛṇvan | ūti-bhiḥ | sīda | sādanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- बह
ृ स्पतिः
THE MANTRA

दे॒ वाश्चि॑त्ते असर्य ॑
ु ॒ प्रचेतसो॒ बहृ ॑ स्पते य॒ ज्ञियं॑ भा॒गमा॑नशःु । उ॒ स्रा इ॑व॒ सर्यो
ू ॒ ज्योति॑षा म॒ हो
॑ मिज्ज॑नि॒ता ब्रह्म॑णामसि ॥
विश्वेषा॒

दे वाश्चित्ते असुर्य प्रचेतसो बह
ृ स्पते यज्ञियं भागमानशुः । उस्रा इव सूर्यो ज्योतिषा महो विश्वेषामिज्जनिता
ब्रह्मणामसि ॥

devāś cit te asurya pracetaso bṛhaspate yajñiyam bhāgam ānaśuḥ | usrā iva sūryo jyotiṣā maho viśveṣām ij
janitā brahmaṇām asi ||

दे॒ वाः । चि॒ त ् । ते॒ । अ॒ स॒ र्य॒ ॑
ु । प्रऽचेतसः । बह ृ ॑स्पते । य॒ ज्ञिय॑म ् । भा॒गम ् । आ॒न॒ शुः॒ । उ॒ स्राःऽइ॑व । सूर्यः॑ । ज्योति॑षा । म॒ हः ।
॑
विश्वेषाम ् । इत ् । ज॒ नि॒ ता । ब्रह्म॑णाम ् । अ॒ सि॒ ॥

devāḥ | cit | te | asurya | pra-cetasaḥ | bṛhaspate | yajñiyam | bhāgam | ānaśuḥ | usrāḥ-iva | sūryaḥ | jyotiṣā |
mahaḥ | viśveṣām | it | janitā | brahmaṇām | asi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ वि॒ बाध्या॑ परि॒राप॒ स्तमांसि ॑ च॒ ज्योति॑ष्मन्तं॒ रथ॑म॒ तस्य॑
ृ तिष्ठसि । बहृ ॑ स्पते भी॒मम॑मित्रद
॒ म्भ॑नं
रक्षो॒हणं॑ गोत्रभि
॒ दं॑ स्व॒ र्विद॑ म ् ॥

आ विबाध्या परिरापस्तमांसि च ज्योतिष्मन्तं रथमत
ृ स्य तिष्ठसि । बह
ृ स्पते भीमममित्रदम्भनं रक्षोहणं गोत्रभिदं
स्वर्विदम ् ॥

ā vibādhyā parirāpas tamāṁsi ca jyotiṣmantaṁ ratham ṛtasya tiṣṭhasi | bṛhaspate bhīmam
amitradambhanaṁ rakṣohaṇaṁ gotrabhidaṁ svarvidam ||

आ । वि॒ ऽबाध्य॑ । प॒ रि॒ऽरपः॑ । तमां॑सि । च॒ । ज्योति॑ष्मन्त॑म ् । रथ॑म ् । ऋ॒तस्य॑ । ति॒ष्ठ॒ सि॒ । बह
ृ ॑स्पते । भी॒मम ् ।
अ॒ मि॒ त्रऽ॒ दम्भ॑नम ् । र॒क्षः॒ऽहन॑म ् । गो॒त्रऽ॒ भिद॑ म ् । स्वः॒ऽविद॑ म ् ॥

ā | vi-bādhya | pari-rapaḥ | tamāṃsi | ca | jyotiṣmantam | ratham | ṛtasya | tiṣṭhasi | bṛhaspate | bhīmam |
amitra-dambhanam | rakṣaḥ-hanam | gotra-bhidam | svaḥ-vidam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ नी॒
ु तिभि॑र्नयसि॒ त्राय॑से॒ जनं॒ यस्तभ् ु यं॒ दाशा॒न्न तमंहो॑ अश्नवत ् । ब्र॒ ह्म॒ द्विष॒ स्तप॑नो मन्य॒ मीर॑
ु सि॒
बहृ ॑ स्पते॒ महि॒ तत्ते॑ महित्व॒ नम ् ॥

सुनीतिभिर्नयसि त्रायसे जनं यस्तुभ्यं दाशान्न तमंहो अश्नवत ् । ब्रह्मद्विषस्तपनो मन्युमीरसि बह
ृ स्पते महि तत्ते
महित्वनम ् ॥

sunītibhir nayasi trāyase janaṁ yas tubhyaṁ dāśān na tam aṁho aśnavat | brahmadviṣas tapano manyumīr
asi bṛhaspate mahi tat te mahitvanam ||

स॒ ुनी॒तिऽभिः॑ । न॒ य॒सि॒ । त्राय॑से । जन॑म ् । यः । तुभ्य॑म ् । दाशा॑त ् । न । तम ् । अंहः॑ । अ॒ श्न॒ व॒त ् । ब्र॒ ह्म॒ ऽद्विषः॑ । तप॑नः ।
म॒ न्य॒ ऽमीः
ु । अ॒ सि॒ । बह
ृ ॑स्पते । महि॑ । तत ् । ते॒ । म॒ हि॒ऽत्व॒ नम ् ॥

sunīti-bhiḥ | nayasi | trāyase | janam | yaḥ | tubhyam | dāśāt | na | tam | aṃhaḥ | aśnavat | brahma-dviṣaḥ |
tapanaḥ | manyu-mīḥ | asi | bṛhaspate | mahi | tat | te | mahi-tvanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न तमंहो॒ न द॑ रि
ु ॒तं कुत॑श्च॒ न नारा॑तयस्तितिरु॒र्न द्व॑या॒विन॑: । विश्वा॒ इद॑ स्माद्ध्व॒ रसो॒ वि बा॑धसे॒ यं
स ुग
॑ ो॒पा रक्ष॑सि ब्रह्मणस्पते ॥

न तमंहो न दरि
ु तं कुतश्चन नारातयस्तितिरुर्न द्वयाविनः । विश्वा इदस्माद्ध्वरसो वि बाधसे यं सुगोपा रक्षसि
ब्रह्मणस्पते ॥

na tam aṁho na duritaṁ kutaś cana nārātayas titirur na dvayāvinaḥ | viśvā id asmād dhvaraso vi bādhase
yaṁ sugopā rakṣasi brahmaṇas pate ||

न । तम ् । अंहः॑ । न । दःु ॒ऽइ॒तम ् । कुतः॑ । च॒ न । न । अरा॑तयः । ति॒ ति॒रुः॒ । न । द्व॒ या॒विनः॑ । विश्वाः॑ । इत ् । अ॒ स्मा॒त ् ।
ध्व॒ रसः॑ । वि । बा॒ध॒से॒ । यम ् । स॒ ऽगो॒
ु पाः । रक्ष॑सि । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े ॥

na | tam | aṃhaḥ | na | duḥ-itam | kutaḥ | cana | na | arātayaḥ | titiruḥ | na | dvayāvinaḥ | viśvāḥ | it | asmāt |
dhvarasaḥ | vi | bādhase | yam | su-gopāḥ | rakṣasi | brahmaṇaḥ | pate
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

त्वं नो॑ गो॒पाः प॑थि॒कृद्वि॑चक्ष॒णस्तव॑ व्र॒ ताय॑ म॒ तिभि॑र्जरामहे । बह
ृ ॑ स्पते॒ यो नो॑ अ॒ भि ह्वरो॑ द॒ धे स्वा तं
म॑र्मर्तु द॒ च्छ
ु ु ना॒ हर॑ स्वती ॥

त्वं नो गोपाः पथिकृद्विचक्षणस्तव व्रताय मतिभिर्जरामहे । बह
ृ स्पते यो नो अभि ह्वरो दधे स्वा तं मर्मर्तु दच्ु छुना
हरस्वती ॥

tvaṁ no gopāḥ pathikṛd vicakṣaṇas tava vratāya matibhir jarāmahe | bṛhaspate yo no abhi hvaro dadhe svā
tam marmartu ducchunā harasvatī ||

त्वम ् । नः॒ । गो॒ऽपाः । प॒ थि॒ऽकृत ् । वि॒ ऽच॒ क्ष॒णः । तव॑ । व्र॒ ताय॑ । म॒ तिऽभिः॑ । ज॒ रा॒म॒हे॒ । बह
ृ ॑स्पते । यः । नः॒ । अ॒ भि ।
ह्वरः॑ । द॒ धे । स्वा । तम ् । म॒ र्म॒ र्तु॒ । द॒ च्छ
ु ु ना॑ । हर॑ स्वती ॥

tvam | naḥ | go--pāḥ | pathi-kṛt | vi-cakṣaṇaḥ | tava | vratāya | mati-bhiḥ | jarāmahe | bṛhaspate | yaḥ | naḥ |
abhi | hvaraḥ | dadhe | svā | tam | marmartu | ducchunā | harasvatī
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त वा॒ यो नो॑ म॒ र्चया॒दना॑गसोऽराती॒वा मर्त:॑ सान॒ को
ु वक
ृ ॑ : । बहृ ॑ स्पते॒ अप॒ तं व॑र्तया प॒ थः स॒ गं
ु नो॑
॑
अ॒ स्यै दे॒ ववीतये कृधि ॥

उत वा यो नो मर्चयादनागसोऽरातीवा मर्तः सानुको वक
ृ ः । बह
ृ स्पते अप तं वर्तया पथः सुगं नो अस्यै दे ववीतये कृधि ॥

uta vā yo no marcayād anāgaso 'rātīvā martaḥ sānuko vṛkaḥ | bṛhaspate apa taṁ vartayā pathaḥ sugaṁ no
asyai devavītaye kṛdhi ||

उ॒ त । वा॒ । यः । नः॒ । म॒ र्चया॑त ् । अना॑गसः । अ॒ रा॒ती॒ऽवा । मर्तः॑ । सा॒न॒ कः
ु । वक
ृ ः॑ । बह
ृ ॑स्पते । अप॑ । तम ् । व॒ र्त॒य॒ । प॒ थः
। स॒ ऽगम
ु ॑
् । नः॒ । अ॒ स्यै । दे॒ वऽवीतये । कृ॒धि॒ ॥

uta | vā | yaḥ | naḥ | marcayāt | anāgasaḥ | arātī-vā | martaḥ | sānukaḥ | vṛkaḥ | bṛhaspate | apa | tam | vartaya
| pathaḥ | su-gam | naḥ | asyai | deva-vītaye | kṛdhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्रा॒तारं॑ त्वा त॒ नन
ू ां॑ हवाम॒ हे ऽव॑स्पर्तरधिव॒ क्तार॑ मस्म॒ यम
ु ् । बह
ृ ॑ स्पते दे व॒निदो॒ नि ब॑र्हय॒ मा द॒ रेु वा॒ उत्त॑रं
स॒ म्नम
ु न्
ु न॑शन ् ॥

त्रातारं त्वा तनन
ू ां हवामहे ऽवस्पर्तरधिवक्तारमस्मयुम ् । बह
ृ स्पते दे वनिदो नि बर्हय मा दरु े वा उत्तरं सुम्नमुन्नशन ् ॥

trātāraṁ tvā tanūnāṁ havāmahe 'vaspartar adhivaktāram asmayum | bṛhaspate devanido ni barhaya mā
durevā uttaraṁ sumnam un naśan ||

त्रा॒तार॑ म ् । त्वा॒ । त॒नन
ू ा॑म ् । ह॒वा॒म॒हे॒ । अव॑ऽस्पर्तः । अ॒ धि॒ ऽव॒ क्तार॑ म ् । अ॒ स्म॒ युम ् । बह
ृ ॑स्पते । दे॒ व॒ऽनिदः॑ । नि । ब॒ र्ह॒य॒ ।
मा । दःु ॒ऽएवाः॑ । उत ्ऽत॑रम ् । स॒ म्नम
ु ् । उत ् । न॒ श॒न ् ॥

trātāram | tvā | tanūnām | havāmahe | ava-spartaḥ | adhi-vaktāram | asmayum | bṛhaspate | deva-nidaḥ | ni |
barhaya | mā | duḥ-evāḥ | ut-taram | sumnam | ut | naśan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॑ व॒ यं स॒ व
ु ध
ृ ा॑ ब्रह्मणस्पते स्पा॒र्हा वसु॑ मन॒ ष्या
ु द॑ दीमहि । या नो॑ द॒ रेू त॒ ळितो॒ या अरा॑तयो॒ऽभि
सन्ति॑ ज॒ म्भया॒ ता अ॑न॒प्नस॑: ॥

त्वया वयं सुवध
ृ ा ब्रह्मणस्पते स्पार्हा वसु मनुष्या ददीमहि । या नो दरू े तळितो या अरातयोऽभि सन्ति जम्भया ता
अनप्नसः ॥

tvayā vayaṁ suvṛdhā brahmaṇas pate spārhā vasu manuṣyā dadīmahi | yā no dūre taḻito yā arātayo 'bhi
santi jambhayā tā anapnasaḥ ||

त्वया॑ । व॒ यम ् । स॒ ऽव
ु धृ ा॑ । ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । स्पा॒र्हा । वसु॑ । म॒ न॒ ष्या॑
ु । आ । द॒ दी॒म॒हि॒ । याः । नः॒ । द॒ रेू । त॒ळितः॑ । याः ।
अरा॑तयः । अ॒ भि । सन्ति॑ । ज॒ म्भय॑ । ताः । अ॒ न॒ प्नसः॑ ॥

tvayā | vayam | su-vṛdhā | brahmaṇaḥ | pate | spārhā | vasu | manuṣyā | ā | dadīmahi | yāḥ | naḥ | dūre |
taḷitaḥ | yāḥ | arātayaḥ | abhi | santi | jambhaya | tāḥ | anapnasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॑ व॒ यमुत्॑ त॒ मं धी॑महे॒ वयो॒ बह
ृ ॑ स्पते॒ पप्रि॑णा॒ सस्नि॑ना य॒ जा ु सो॑ अभिदि॒ प्सरु ी॑शत॒ प्र
ु । मा नो॑ द॒ :शं
स॒ शं
ु सा॑ म॒ तिभि॑स्तारिषीमहि ॥

त्वया वयमुत्तमं धीमहे वयो बहृ स्पते पप्रिणा सस्निना युजा । मा नो दःु शंसो अभिदिप्सुरीशत प्र सुशंसा
मतिभिस्तारिषीमहि ॥

tvayā vayam uttamaṁ dhīmahe vayo bṛhaspate papriṇā sasninā yujā | mā no duḥśaṁso abhidipsur īśata pra
suśaṁsā matibhis tāriṣīmahi ||

त्वया॑ । व॒ यम ् । उ॒ त ्ऽत॒मम ् । धी॒म॒हे॒ । वयः॑ । बह
ृ ॑स्पते । पप्रि॑णा । सस्नि॑ना । य॒ जा
ु । मा । नः॒ । दःु ॒ऽशंसः॑ । अ॒ भि॒ ऽदि॒ प्सुः
। ई॒श॒त॒ । प्र । स॒ ऽशं
ु साः॑ । म॒ तिऽभिः॑ । ता॒रि॒षी॒म॒हि॒ ॥

tvayā | vayam | ut-tamam | dhīmahe | vayaḥ | bṛhaspate | papriṇā | sasninā | yujā | mā | naḥ | duḥ-śaṃsaḥ |
abhi-dipsuḥ | īśata | pra | su-śaṃsāḥ | mati-bhiḥ | tāriṣīmahi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ ना॒न॒ दो
ु वष ॑ ृ ॒ भो जग्मि॑राह॒वं निष्ट॑ प्ता॒ शत्रंु॒ पत
ृ न
॑ ासु सास॒ हिः । असि॑ स॒ त्य ऋ॑ण॒ या ब्र॑ह्मणस्पत
उ॒ ग्रस्य॑ चिद्दमि॒ ता वीळ ॑ ु ह॒र्षिण॑: ॥

अनानुदो वष
ृ भो जग्मिराहवं निष्टप्ता शत्रुं पत
ृ नासु सासहिः । असि सत्य ऋणया ब्रह्मणस्पत उग्रस्य चिद्दमिता
वीळुहर्षिणः ॥

anānudo vṛṣabho jagmir āhavaṁ niṣṭaptā śatrum pṛtanāsu sāsahiḥ | asi satya ṛṇayā brahmaṇas pata ugrasya
cid damitā vīḻuharṣiṇaḥ ||

अ॒ न॒ न॒ ऽदः
ु । व॒ ष॒ृ भः । जग्मिः॑ । आ॒ऽह॒वम ् । निःऽत॑प्ता । शत्रुम
॑ ् । पत
ृ न
॑ ासु । स॒ स॒ हिः । असि॑ । स॒ त्यः । ऋ॒ण॒ ऽयाः ।
ब्र॒ ह्म॒ णः॒ । प॒ त॒ े । उ॒ ग्रस्य॑ । चि॒ त ् । द॒ मि॒ता । वी॒ळ॒ ु ऽह॒र्षिणः॑ ॥

ananu-daḥ | vṛṣabhaḥ | jagmiḥ | āhavam | niḥ-taptā | śatrum | pṛtanāsu | sasahiḥ | asi | satyaḥ | ṛṇa-yāḥ |
brahmaṇaḥ | pate | ugrasya | cit | damitā | vīḷu-harṣiṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अदे॑ वेन॒ मन॑सा॒ यो रि॑ ष॒ण्यति॑ शा॒साम॒ ग्रो
ु मन्य॑मानो॒ जिघां॑सति । बह
ृ ॑ स्पते॒ मा प्रण॒ क्तस्य॑ नो व॒ धो नि
क॑र्म म॒ न्यंु द॒ रेु वस् ॑ ॥
॑ य॒ शर्धतः

अदे वेन मनसा यो रिषण्यति शासामुग्रो मन्यमानो जिघांसति । बह
ृ स्पते मा प्रणक्तस्य नो वधो नि कर्म मन्युं दरु े वस्य
शर्धतः ॥

adevena manasā yo riṣaṇyati śāsām ugro manyamāno jighāṁsati | bṛhaspate mā praṇak tasya no vadho ni
karma manyuṁ durevasya śardhataḥ ||

अदे॑ वेव । मन॑सा । यः । रि॒ष॒ण्यति॑ । शा॒साम ् । उ॒ ग्रः । मय॑मानः । जिघां॑सति । बह
ृ ॑स्पते । मा । प्रण॑क् । तस्य॑ । नः॒ ।
व॒ धः । नि । क॒ र्म॒ । म॒ न्यम ॑ ॥
ु ् । दःु ॒ऽएव॑स्य । शर्धतः

adeveva | manasā | yaḥ | riṣaṇyati | śāsām | ugraḥ | mayamānaḥ | jighāṃsati | bṛhaspate | mā | praṇak | tasya
| naḥ | vadhaḥ | ni | karma | manyum | duḥ-evasya | śardhataḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भरे॑ ष॒ ु हव्यो॒ नम॑सोप॒ सद्यो॒ गन्ता॒ वाजेष
॑ ॒ ु सनि॑ता॒ धनंधनम
॑ ् । विश्वा॒ इद॒ र्यो अ॑भिदि॒ प्स्वो॒३॒॒॑॑ मध
ृ ो॒
ृ ॒ स्पति॒ र्वि व॑वर्हा॒ रथाँ॑ इव ॥
बह

भरे षु हव्यो नमसोपसद्यो गन्ता वाजेषु सनिता धनंधनम ् । विश्वा इदर्यो अभिदिप्स्वो मध
ृ ो बह
ृ स्पतिर्वि ववर्हा रथाँ इव
॥

bhareṣu havyo namasopasadyo gantā vājeṣu sanitā dhanaṁ-dhanam | viśvā id aryo abhidipsvo mṛdho
bṛhaspatir vi vavarhā rathām̐ iva ||

भरे॑ षु । हव्य॑ । नम॑सा । उ॒ प॒ऽसद्यः॑ । गन्ता॑ । वाजेष
॑ ु । सनि॑ता । धन॑म ्ऽधनम ् । विश्वाः॑ । इत ् । अ॒ र्यः । अ॒ भि॒ ऽदि॒ प्स्वः॑ ।
मध
ृ ः॑ । बह
ृ ॒ स्पतिः॑ । वि । व॒ व॒र्ह॒ । रथा॑न ्ऽइव ॥

bhareṣu | havya | namasā | upa-sadyaḥ | gantā | vājeṣu | sanitā | dhanam-dhanam | viśvāḥ | it | aryaḥ | abhi-
dipsvaḥ | mṛdhaḥ | bṛhaspatiḥ | vi | vavarha | rathān-iva
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तेजिष्॑ ठया तप॒ नी र॒क्षस॑स्तप॒ ये त्वा॑ नि॒ दे द॑ धि॒रे दृ॒ष्टवी॑र्यम ् । आ॒विस्तत्क॑ ृ ष्व॒ यदस॑त्त उ॒ क्थ्यं१॒॒॑॑
बह
ृ ॑ स्पते॒ वि प॑रि॒रापो॑ अर्दय ॥

तेजिष्ठया तपनी रक्षसस्तप ये त्वा निदे दधिरे दृष्टवीर्यम ् । आविस्तत्कृष्व यदसत्त उक्थ्यं बह
ृ स्पते वि परिरापो
अर्दय ॥

tejiṣṭhayā tapanī rakṣasas tapa ye tvā nide dadhire dṛṣṭavīryam | āvis tat kṛṣva yad asat ta ukthyam
bṛhaspate vi parirāpo ardaya ||

तेजिष्॑ ठया । त॒प॒ नी । र॒क्षसः॑ । त॒प॒ । ये । त्वा॒ । नि॒ दे । द॒ धि॒रे । दृ॒ष्टऽवी॑र्यम ् । आ॒विः । तत ् । कृ॒ष्व॒ । यत ् । अस॑त ् । ते॒ ।
उ॒ क्थ्य॑म ् । बह
ृ ॑स्पते । वि । प॒ रि॒ऽरपः॑ । अ॒ र्द॒ य॒ ॥

tejiṣṭhayā | tapanī | rakṣasaḥ | tapa | ye | tvā | nide | dadhire | dṛṣṭa-vīryam | āviḥ | tat | kṛṣva | yat | asat | te |
ukthyam | bṛhaspate | vi | pari-rapaḥ | ardaya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॑ स्पते॒ अति॒ यद॒ र्यो अर्हा॑द्द्य॒ मद्वि॒
बह ु भाति॒ क्रतुम ॑ ु । यद्दी॒दय॒ च्छव॑स ऋतप्रजात॒ तद॒ स्मास॒ ु
॑ ॒ ज्जनेष
द्रवि॑णं धेहि चि॒ त्रम ् ॥

बह
ृ स्पते अति यदर्यो अर्हाद्द्युमद्विभाति क्रतुमज्जनेषु । यद्दीदयच्छवस ऋतप्रजात तदस्मासु द्रविणं धेहि चित्रम ् ॥

bṛhaspate ati yad aryo arhād dyumad vibhāti kratumaj janeṣu | yad dīdayac chavasa ṛtaprajāta tad asmāsu
draviṇaṁ dhehi citram ||

बह
ृ ॑स्पते । अति॑ । यत ् । अ॒ र्यः । अर्हात ॑ ् । द्य॒ ऽमतु ॑ ु । यत ् । दी॒दय॑त ् । शव॑सा ।
् । वि॒ ऽभाति॑ । क्रतऽु॑ मत ् । जनेष
ऋ॒त॒ऽप्र॒ जा॒त॒ । तत ् । अ॒ स्मासु॑ । द्रवि॑णम ् । धे॒ हि॒ । चि॒ त्रम ् ॥

bṛhaspate | ati | yat | aryaḥ | arhāt | dyu-mat | vi-bhāti | kratu-mat | janeṣu | yat | dīdayat | śavasā | ṛta-prajāta |
tat | asmāsu | draviṇam | dhehi | citram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

मा न॑: स्ते॒नेभ्यो॒ ये अ॒ भि द्र॒ हस्प॒
ु ॑ ु जाग॒ ध
दे नि॑रा॒मिणो॑ रि॒पवोऽन्नेष ृ ःु । आ दे॒ वाना॒मोह॑ त॒ े वि व्रयो॑ हृ॒दि
बह
ृ ॑ स्पते॒ न प॒ रः साम्नो॑ विदःु ॥

मा नः स्तेनेभ्यो ये अभि द्रहु स्पदे निरामिणो रिपवोऽन्नेषु जागध
ृ ुः । आ दे वानामोहते वि व्रयो हृदि बह
ृ स्पते न परः
साम्नो विदःु ॥

mā naḥ stenebhyo ye abhi druhas pade nirāmiṇo ripavo 'nneṣu jāgṛdhuḥ | ā devānām ohate vi vrayo hṛdi
bṛhaspate na paraḥ sāmno viduḥ ||

मा । नः॒ । स्ते॒नेभ्यः॑ । ये । अ॒ भि । द्र॒ हः ॑ ु । ज॒ ग॒ ध
ु । प॒ दे । नि॒ रा॒मिणः॑ । रि॒पवः॑ । अन्नेष ृ ुः । आ । दे॒ वाना॑म ् । ओह॑ते । वि ।
व्रयः॑ । हृ॒दि । बह
ृ ॑स्पते । न । प॒ रः । साम्नः॑ । वि॒ दःु ॒ ॥

mā | naḥ | stenebhyaḥ | ye | abhi | druhaḥ | pade | nirāmiṇaḥ | ripavaḥ | anneṣu | jagṛdhuḥ | ā | devānām |
ohate | vi | vrayaḥ | hṛdi | bṛhaspate | na | paraḥ | sāmnaḥ | viduḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
विश्वेभ्यो॒ हि त्वा॒ भव
ु न
॑ ेभ्य॒ स्परि॒ त्वष्टाज॑न॒त्साम्न॑:साम्नः क॒ विः । स ऋ॑ण॒ चिदृ॑ण॒या
ब्रह्म॑ण॒स्पति॑र्द्रु॒ हो ह॒न्ता म॒ ह ऋ॒तस्य॑ ध॒ र्तरि॑ ॥

विश्वेभ्यो हि त्वा भुवनेभ्यस्परि त्वष्टाजनत्साम्नःसाम्नः कविः । स ऋणचिदृणया ब्रह्मणस्पतिर्द्रुहो हन्ता मह
ऋतस्य धर्तरि ॥

viśvebhyo hi tvā bhuvanebhyas pari tvaṣṭājanat sāmnaḥ-sāmnaḥ kaviḥ | sa ṛṇacid ṛṇayā brahmaṇas patir
druho hantā maha ṛtasya dhartari ||

॑
विश्वेभ्यः । हि । त्वा॒ । भुवन
॑ ेभ्यः । परि॑ । त्वष्टा॑ । अज॑नत ् । साम्नः॑ऽसाम्नः । क॒ विः । सः । ऋ॒ण॒ ऽचित ् । ऋ॒ण॒ ऽयाः ।
ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । द्र॒ हः
ु । ह॒न्ता । म॒ हः । ऋ॒तस्य॑ । ध॒ र्तरि॑ ॥

viśvebhyaḥ | hi | tvā | bhuvanebhyaḥ | pari | tvaṣṭā | ajanat | sāmnaḥ-sāmnaḥ | kaviḥ | saḥ | ṛṇa-cit | ṛṇa-yāḥ |
brahmaṇaḥ | patiḥ | druhaḥ | hantā | mahaḥ | ṛtasya | dhartari
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ गवां॑ गो॒त्रम॒ दस
तव॑ श्रि॒ये व्य॑जिहीत॒ पर्वतो॒ ु ज॑ ृ ो॒ यद॑ ङ्गिरः । इन्द्रे॑ ण य॒ जा
ु तम॑सा॒ परी॑वत
ृ ॒ ं बहृ ॑ स्पते॒
निर॒पामौ॑ब्जो अर्ण॒वम ् ॥

तव श्रिये व्यजिहीत पर्वतो गवां गोत्रमुदसज
ृ ो यदङ्गिरः । इन्द्रे ण युजा तमसा परीवत
ृ ं बह
ृ स्पते निरपामौब्जो अर्णवम ् ॥

tava śriye vy ajihīta parvato gavāṁ gotram udasṛjo yad aṅgiraḥ | indreṇa yujā tamasā parīvṛtam bṛhaspate
nir apām aubjo arṇavam ||

॑ । गवा॑म ् । गो॒त्रम ् । उ॒ त ् । असज
तव॑ । श्रि॒ये । वि । अ॒ जि॒ ही॒त॒ । पर्वतः ॑ ृ ः । यत ् । अ॒ ङ्गि॒ रः॒ । इन्द्रे॑ ण । य॒ जा
ु । तम॑सा ।
परि॑ ऽवत
ृ म ् । बहृ ॑स्पते । निः । अ॒ पाम ् । औ॒ब्जः॒ । अ॒ र्ण॒वम ् ॥

tava | śriye | vi | ajihīta | parvataḥ | gavām | gotram | ut | asṛjaḥ | yat | aṅgiraḥ | indreṇa | yujā | tamasā | pari-
vṛtam | bṛhaspate | niḥ | apām | aubjaḥ | arṇavam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब्रह्म॑णस्पते॒ त्वम॒ स्य य॒ न्ता स॒ क्तस्य॑
ू बोधि॒ तन॑यं च जिन्व । विश्वं॒ तद्भ॒ द्रं यदव॑न्ति दे॒ वा ब॒ हद्व॑
ृ देम
वि॒ दथे॑ स॒ वीरा॑
ु :॥

ब्रह्मणस्पते त्वमस्य यन्ता सक्
ू तस्य बोधि तनयं च जिन्व । विश्वं तद्भद्रं यदवन्ति दे वा बह

brahmaṇas pate tvam asya yantā sūktasya bodhi tanayaṁ ca jinva | viśvaṁ tad bhadraṁ yad avanti devā

ब्रह्म॑णः । प॒ त॒ े । त्वम ् । अ॒ स्य । य॒ न्ता । स॒ ऽउ॒ ु क्तस्य॑ । बो॒धि॒ । तन॑यम ् । च॒ । जि॒ न्व॒ । विश्व॑म ् । तत ् । भ॒ द्रम ् । यत ् ।
अव॑न्ति । दे॒ वाः । ब॒ हतृ ् । व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
ु ॥

brahmaṇaḥ | pate | tvam | asya | yantā | su-uktasya | bodhi | tanayam | ca | jinva | viśvam | tat | bhadram | yat |
avanti | devāḥ | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

सेमाम॑विड्ढि॒ प्रभति
॑ ृ ं॒ य ईशि॑ष॒ ऽे या वि॑धेम॒ नव॑या म॒ हा गि॒ रा । यथा॑ नो मी॒ढ्वान्त्स्तव॑त॒ े सखा॒ तव॒
बह
ृ ॑ स्पते॒ सीष॑ध॒: सोत नो॑ म॒ तिम ् ॥

सेमामविड्ढि प्रभति
ृ ं य ईशिषेऽया विधेम नवया महा गिरा । यथा नो मीढ्वान्त्स्तवते सखा तव बह
ृ स्पते सीषधः सोत
नो मतिम ् ॥

semām aviḍḍhi prabhṛtiṁ ya īśiṣe 'yā vidhema navayā mahā girā | yathā no mīḍhvān stavate sakhā tava
bṛhaspate sīṣadhaḥ sota no matim ||

सः । इ॒माम ् । अ॒ वि॒ ड्ढि॒ । प्रऽभति
॑ ृ म ् । यः । ईशि॑षे । अ॒ या । वि॒ धे॒म॒ । नव॑या । म॒ हा । गि॒ रा । यथा॑ । नः॒ । मी॒ढ्वान ् ।
स्तव॑ते । सखा॑ । तव॑ । बह
ृ ॑स्पते । सीस॑धः । सः । उ॒ त । नः॒ । म॒ तिम ् ॥

saḥ | imām | aviḍḍhi | pra-bhṛtim | yaḥ | īśiṣe | ayā | vidhema | navayā | mahā | girā | yathā | naḥ | mīḍhavān |
stavate | sakhā | tava | bṛhaspate | sīsadhaḥ | saḥ | uta | naḥ | matim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो नन्त्वा॒न्यन॑म॒न्न्योज॑सो॒ताद॑ र्द र्म॒ न्यन
ु ा॒ शम्ब॑राणि॒ वि । प्राच्या॑वय॒ दच्युत
॑ ा॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॒ रा
चावि॑श॒द्वसुम ॑
॑ न्तं॒ वि पर्वतम ्॥

यो नन्त्वान्यनमन्न्योजसोतादर्दर्मन्युना शम्बराणि वि । प्राच्यावयदच्युता ब्रह्मणस्पतिरा चाविशद्वसुमन्तं वि
पर्वतम ् ॥

yo nantvāny anaman ny ojasotādardar manyunā śambarāṇi vi | prācyāvayad acyutā brahmaṇas patir ā
cāviśad vasumantaṁ vi parvatam ||

यः । नन्त्वा॑नि । अन॑मत ् । नि । ओज॑सा । उ॒ त । अ॒ द॒ र्द ः॒ । म॒ न्युना॑ । शम्ब॑राणि । वि । प्र । अ॒ च्य॒ व॒य॒त ् । अच्यत
ु॑ ा ।
॑
ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । आ । च॒ । अवि॑शत ् । वसऽु॑ मन्तम ् । वि । पर्वतम ्॥

yaḥ | nantvāni | anamat | ni | ojasā | uta | adardaḥ | manyunā | śambarāṇi | vi | pra | acyavayat | acyutā |
brahmaṇaḥ | patiḥ | ā | ca | aviśat | vasu-mantam | v i | parvatam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद्दे॒वानां॑ दे॒ वत॑माय॒ कर्त्व॒ मश्र॑थ्नन्दृ॒ळ्हाव्र॑दन्त वीळि॒ ता । उद्गा आ॑ज॒दभि॑न॒द्ब्रह्म॑णा
व॒ लमगूह
॑ ॒ त्तमो॒ व्य॑चक्षय॒ त्स्व॑: ॥

तद्देवानां दे वतमाय कर्त्वमश्रथ्नन्दृळ्हाव्रदन्त वीळिता । उद्गा आजदभिनद्ब्रह्मणा वलमगह
ू त्तमो व्यचक्षयत्स्वः ॥

tad devānāṁ devatamāya kartvam aśrathnan dṛḻhāvradanta vīḻitā | ud gā ājad abhinad brahmaṇā valam
agūhat tamo vy acakṣayat svaḥ ||

॑ ् । अश्र॑थ्नन ् । दृ॒ळ्हा । अव्र॑दन्त । वी॒ळि॒ता । उत ् । गाः । आ॒ज॒ त ् । अभि॑नत ् ।
तत ् । दे॒ वाना॑म ् । दे॒ वऽत॑माय । कर्त्वम
ब्रह्म॑णा । व॒ लम ् । अगूह
॑ त ् । तमः॑ । वि । अ॒ च॒ क्ष॒य॒त ् । स्वरिति॑ स्वः॑ ॥

tat | devānām | deva-tamāya | kartvam | aśrathnān | dṛḷhā | avradanta | vīḷitā | ut | gāḥ | ājat | abhinat |
brahmaṇā | valam | agūhat | tamaḥ | vi | acakṣayat | svar itisvaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्मा॑स्यमव॒ तं ब्रह्म॑ण॒स्पति॒ र्मधुध ॑ ृ त ् । तमे॒ व विश्वे॑ पपिरे स्व॒ र्दृशो॑ ब॒ हु सा॒कं
॑ ारम॒ भि यमोज॒ सातण
सि॑सिच॒ रुत्स॑
ु म॒ द्रिण॑
ु म ्॥

अश्मास्यमवतं ब्रह्मणस्पतिर्मधुधारमभि यमोजसातण
ृ त ् । तमेव विश्वे पपिरे स्वर्दृशो बहु साकं सिसिचुरुत्समुद्रिणम ्
॥

aśmāsyam avatam brahmaṇas patir madhudhāram abhi yam ojasātṛṇat | tam eva viśve papire svardṛśo bahu
sākaṁ sisicur utsam udriṇam ||

॑ ृ त ् । तम ् । ए॒ व । विश्वे॑ ।
अश्म॑ऽआस्यम ् । अ॒ व॒ तम ् । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । मधुऽ॑ धारम ् । अ॒ भि । यम ् । ओज॑सा । अतण
प॒ पि॒रे॒ । स्वः॒ऽदृशः॑ । ब॒ हु । सा॒कम ् । सि॒ सि॒ चःु ॒ । उत्स॑म ् । उ॒ द्रिण॑म ् ॥

aśma-āsyam | avatam | brahmaṇaḥ | patiḥ | madhu-dhāram | abhi | yam | ojasā | atṛṇat | tam | eva | viśve |
papire | svaḥ-dṛśaḥ | bahu | sākam | sisicuḥ | utsam | udriṇam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सना॒ ता का चि॒ द्भव ॑ ा॒ भवी॑त्वा मा॒द्भिः श॒ रद्भि॒ र्दुरो॑ वरन्त वः । अय॑तन्ता चरतो अ॒ न्यद॑ न्य॒ दिद्या
ु न
च॒ कार॑ व॒ यन
ु ा॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

सना ता का चिद्भव
ु ना भवीत्वा माद्भिः शरद्भिर्दुरो वरन्त वः । अयतन्ता चरतो अन्यदन्यदिद्या चकार वयुना
ब्रह्मणस्पतिः ॥

sanā tā kā cid bhuvanā bhavītvā mādbhiḥ śaradbhir duro varanta vaḥ | ayatantā carato anyad-anyad id yā
cakāra vayunā brahmaṇas patiḥ ||

॑ ा । भवी॑त्वा । मा॒त ्ऽभिः । श॒ रत ्ऽभिः॑ । दरु ः॑ । व॒ र॒न्त॒ । वः॒ । अय॑तन्ता । च॒ र॒तः॒ ।
सना॑ । ता । का । चि॒ त ् । भुवन
अ॒ न्यत ्ऽअ॑न्यत ् । इत ् । या । च॒ कार॑ । व॒ यन
ु ा॑ । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ ॥

sanā | tā | kā | cit | bhuvanā | bhavītvā | māt-bhiḥ | śarat-bhiḥ | duraḥ | varanta | vaḥ | ayatantā | carataḥ |
anyat-anyat | it | yā | cakāra | vayunā | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ भि॒ नक्ष॑न्तो अ॒ भि ये तमा॑न॒शर्निु ॒ धि ं प॑णी॒नां प॑र॒मं गह
ु ा॑ हि॒तम ् । ते वि॒ द्वांस:॑ प्रति॒ चक्ष्यानत
॑ृ ा॒
पन
ु ॒ र्यत॑ उ॒ आय॒ न्तदद ॑ रु ा॒विश॑म ् ॥
ु ीय

अभिनक्षन्तो अभि ये तमानशुर्निधिं पणीनां परमं गह
ु ा हितम ् । ते विद्वांसः प्रतिचक्ष्यानत
ृ ा पुनर्यत उ
आयन्तदद
ु ीयरु ाविशम ् ॥

abhinakṣanto abhi ye tam ānaśur nidhim paṇīnām paramaṁ guhā hitam | te vidvāṁsaḥ praticakṣyānṛtā
punar yata u āyan tad ud īyur āviśam ||

अ॒ भि॒ ऽनक्ष॑न्तः । अ॒ भि । ये । तम ् । आ॒न॒ शुः । नि॒धिम ् । प॒ णी॒नाम ् । प॒ र॒मम ् । गुहा॑ । हि॒तम ् । ते । वि॒ द्वांसः॑ ।
प्र॒ ति॒ऽचक्ष्य॑ । अनत
॑ृ ा । पुनः॑ । यतः॑ । ऊँ॒ इति॑ । आय॑न ् । तत ् । उत ् । ई॒युः । आ॒ऽविश॑म ् ॥

abhi-nakṣantaḥ | abhi | ye | tam | ānaśuḥ | nidhim | paṇīnām | paramam | guhā | hitam | te | vidvāṃsaḥ | prati-
cakṣya | anṛtā | punaḥ | yataḥ | oṃ iti | āyan | tat | ut | īyuḥ | āviśam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ऋ॒तावा॑नः प्रति॒ चक्ष्यानत ु ॒ रात॒ आ त॑स्थःु क॒ वयो॑ म॒ हस्प॒ थः । ते बा॒हुभ्यां॑ धमि॒ तम॒ ग्निमश्म॑नि॒
॑ृ ा॒ पन
नकि॒ : षो अ॒ स्त्यर॑ णो ज॒ हुर्हि तम ् ॥

ऋतावानः प्रतिचक्ष्यानत
ृ ा पुनरात आ तस्थुः कवयो महस्पथः । ते बाहुभ्यां धमितमग्निमश्मनि नकिः षो अस्त्यरणो
जहुर्हि तम ् ॥

ṛtāvānaḥ praticakṣyānṛtā punar āta ā tasthuḥ kavayo mahas pathaḥ | te bāhubhyāṁ dhamitam agnim
aśmani nakiḥ ṣo asty araṇo jahur hi tam ||

ऋ॒तऽवा॑नः । प्र॒ ति॒ऽचक्ष्य॑ । अनत ॑ृ ा । पुनः॑ । आ । अतः॑ । आ । त॒स्थुः॒ । क॒ वयः॑ । म॒ हः । प॒ थः । ते॒ । बा॒हुऽभ्या॑म ् ।
ध॒ मि॒ तम ् । अ॒ ग्निम ् । अस्म॑नि । नकिः॑ । सः । अ॒ स्ति॒ । अर॑ णः । ज॒ ह
ु ु ः । हि । तम ् ॥

ṛta-vānaḥ | prati-cakṣya | anṛtā | punaḥ | ā | ataḥ | ā | tasthuḥ | kavayaḥ | mahaḥ | pathaḥ | te | bāhu-bhyām |
dhamitam | agnim | asmani | nakiḥ | saḥ | asti | araṇaḥ | juhuḥ | hi | tam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तज्येन ॑ क्षि॒प्रेण॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॒ र्यत्र॒ वष्टि॒ प्र तद॑ श्नोति॒ धन्व॑ना । तस्य॑ सा॒ध्वीरिष॑वो॒ याभि॒ रस्य॑ति
न॒ चक्ष॑
ृ सो दृ॒शये॒ कर्णयोनयः ॑ ॥

ऋतज्येन क्षिप्रेण ब्रह्मणस्पतिर्यत्र वष्टि प्र तदश्नोति धन्वना । तस्य साध्वीरिषवो याभिरस्यति नच
ृ क्षसो दृशये
कर्णयोनयः ॥

ṛtajyena kṣipreṇa brahmaṇas patir yatra vaṣṭi pra tad aśnoti dhanvanā | tasya sādhvīr iṣavo yābhir asyati
nṛcakṣaso dṛśaye karṇayonayaḥ ||

॑ । क्षि॒प्रेण॑ । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । यत्र॑ । वष्टि॑ । प्र । तर् । अ॒ श्नो॒ति॒ । धन्व॑ना । तस्य॑ । सा॒ध्वीः । इष॑वः । याभिः॑
ऋ॒तऽज्येन
। अस्य॑ति । न॒ ऽचक्ष॑
ृ सः । दृ॒शये॑ । कर्णऽयोनयः
॑ ॥

ṛta-jyena | kṣipreṇa | brahmaṇaḥ | patiḥ | yatra | vaṣṭi | pra | tar | aśnoti | dhanvanā | tasya | sādhvīḥ | iṣavaḥ |
yābhiḥ | asyati | nṛ-cakṣasaḥ | dṛśaye | karṇa-yonayaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

॑ यः स वि॑न॒यः प॒ रोहि॑
स संन॒ ु त॒: स सष्ु टु॑त॒: स य॒ धि
ु ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: । चा॒क्ष्मो यद्वाजं॒ भर॑ ते म॒ ती
धनादित्सर्य॑
ू स्तपति तप्य॒ तर्वृ
ु था॑ ॥

स संनयः स विनयः पुरोहितः स सुष्टुतः स युधि ब्रह्मणस्पतिः । चाक्ष्मो यद्वाजं भरते मती धनादित्सूर्यस्तपति
तप्यतर्वृ
ु था ॥

sa saṁnayaḥ sa vinayaḥ purohitaḥ sa suṣṭutaḥ sa yudhi brahmaṇas patiḥ | cākṣmo yad vājam bharate matī
dhanād it sūryas tapati tapyatur vṛthā ||

सः । स॒ म ्ऽन॒ यः । सः । वि॒ ऽन॒ यः । प॒ रःऽहि॑
ु तः । सः । सुऽस्तत
ु॑ ः । सः । य॒ धि
ु । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । चा॒क्ष्मः । यत ् । वाज॑म ्
। भर॑ते । म॒ ती । धना॑ । आत ् । इत ् । सर्य
ू ः॑ । त॒प॒ ति॒ । त॒प्य॒ तःु । वथ
ृ ा॑ ॥

saḥ | sam-nayaḥ | saḥ | vi-nayaḥ | puraḥ-hitaḥ | saḥ | su-stutaḥ | saḥ | yudhi | brahmaṇaḥ | patiḥ | cākṣmaḥ |
yat | vājam | bharate | matī | dhanā | āt | it | sūryaḥ | tapati | tapyatuḥ | vṛthā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- स्वराड्जगती
THE MANTRA

वि॒ भु प्र॒ भु प्र॑थ॒मं मे॒ हना॑वतो॒ बहृ ॒ स्पते:॑ सवि
ु ॒ दत्रा॑णि॒ राध्या॑ । इ॒मा सा॒तानि॑ वे॒न्यस्य॑ वा॒जिनो॒ येन॒ जना॑
उ॒ भये॑ भञ् ु ज॒ ते विश॑: ॥

विभु प्रभु प्रथमं मेहनावतो बह
ृ स्पतेः सुविदत्राणि राध्या । इमा सातानि वेन्यस्य वाजिनो येन जना उभये भुञ्जते विशः
॥

vibhu prabhu prathamam mehanāvato bṛhaspateḥ suvidatrāṇi rādhyā | imā sātāni venyasya vājino yena janā
ubhaye bhuñjate viśaḥ ||

वि॒ ऽभु । प्र॒ ऽभु । प्र॒ थ॒मम ् । मे॒ हना॑ऽवतः । बह
ृ ॒ स्पतेः॑ । स॒ ऽवि॒
ु दत्रा॑णि । राध्या॑ । इ॒मा । सा॒तानि॑ । वे॒न्यस्य॑ । वा॒जिनः॑ । येन॑
। जनाः॑ । उ॒ भये॑ । भ॒ ञ्ज॒ ु ते । विशः॑ ॥

vi-bhu | pra-bhu | prathamam | mehanāvataḥ | bṛhaspateḥ | su-vidatrāṇi | rādhyā | imā | sātāni | venyasya |
vājinaḥ | yena | janāḥ | ubhaye | bhuñjate | viśaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ृ ॑ वि॒ श्वथा॑ वि॒ भर्म
योऽव॑रे व॒ जने ु ॒ हामु॑ र॒ण्वः शव॑सा व॒ वक्षि॑थ । स दे॒ वो दे॒ वान्प्रति॑ पप्रथे प॒ थ
ृ ु विश्वेद॒ ु ता
प॑रि॒भर्ब्र
ू ह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

योऽवरे वज
ृ ने विश्वथा विभुर्महामु रण्वः शवसा ववक्षिथ । स दे वो दे वान्प्रति पप्रथे पथ
ृ ु विश्वेद ु ता परिभूर्ब्रह्मणस्पतिः
॥

yo 'vare vṛjane viśvathā vibhur mahām u raṇvaḥ śavasā vavakṣitha | sa devo devān prati paprathe pṛthu
viśved u tā paribhūr brahmaṇas patiḥ ||

ृ ॑ । वि॒ श्वऽथा॑ । वि॒ ऽभुः म॒ हाम ् । ऊँ॒ इति॑ । र॒ण्वः । शव॑सा । व॒ वक्षि॑थ । सः । दे॒ वः । दे॒ वान ् । प्रति॑ । प॒ प्र॒थे॒
यः । अव॑रे । व॒ जने
। प॒ थ
ृ ु । विश्वा॑ । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । ता । प॒ रि॒ऽभःू । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ ॥

yaḥ | avare | vṛjane | viśva-thā | vi-bhuḥ mahām | oṃ iti | raṇvaḥ | śavasā | vavakṣitha | saḥ | devaḥ | devān |
prati | paprathe | pṛthu | viśvā | it | oṃ iti | tā | pari-bhūḥ | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- ब्रह्मणस्पतिरिन्द्रश्च
THE MANTRA

विश्वं॑ स॒ त्यं म॑घवाना य॒ वोरिदाप॑
ु श्च॒ न प्र मि॑नन्ति व्र॒ तं वा॑म ् । अच्छे॑ न्द्राब्रह्मणस्पती ह॒विर्नोऽन्नं॒
यज ॑ वा॒जिना॑ जिगातम ् ॥
ु ेव

विश्वं सत्यं मघवाना युवोरिदापश्चन प्र मिनन्ति व्रतं वाम ् । अच्छे न्द्राब्रह्मणस्पती हविर्नोऽन्नं युजेव वाजिना
जिगातम ् ॥

viśvaṁ satyam maghavānā yuvor id āpaś cana pra minanti vrataṁ vām | acchendrābrahmaṇaspatī havir no
'nnaṁ yujeva vājinā jigātam ||

विश्व॑म ् । स॒ त्यम ् । म॒ घ॒ ऽवा॒ना॒ । य॒ वोः
ु । इत ् । आपः॑ । च॒ न । प्र । मि॒ न॒ न्ति॒ । व्र॒ तम ् । वा॒म ् । अच्छ॑ । इ॒न्द्रा॒ब्र॒ह्म॒ ण॒ स्प॒ ती॒
इति॑ । ह॒विः । नः॒ । अन्न॑म ् । यज
ु ा॑ऽइव । वा॒जिना॑ । जि॒ गा॒त॒म ् ॥

viśvam | satyam | magha-vānā | yuvoḥ | it | āpaḥ | cana | pra | minanti | vratam | vām | accha |
indrābrahmaṇaspatī iti | haviḥ | naḥ | annam | yujāiva | vājinā | jigātam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिग्जगती
THE MANTRA

उ॒ ताशि॑ष्ठा॒ अनु॑ शण्ृ वन्ति॒ वह्न॑यः स॒ भेयो॒ विप्रो॑ भरते म॒ ती धना॑ । वी॒ळ॒ ु द्वेषा॒ अन॒ ु वश॑ ऋ॒णमा॑द॒दिः
स ह॑ वा॒जी स॑मि॒थे ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

उताशिष्ठा अनु शण्ृ वन्ति वह्नयः सभेयो विप्रो भरते मती धना । वीळुद्वेषा अनु वश ऋणमाददिः स ह वाजी समिथे

utāśiṣṭhā anu śṛṇvanti vahnayaḥ sabheyo vipro bharate matī dhanā | vīḻudveṣā anu vaśa ṛṇam ādadiḥ sa ha
vājī samithe brahmaṇas patiḥ ||

उ॒ त । आशि॑ष्ठाः । अनु॑ । श॒ ण्व॒
ृ न्ति॒ । वह्न॑यः । स॒ भेयः॑ । विप्रः॑ । भ॒ र॒त॒ े । म॒ ती । धना॑ । वी॒ळ॒ ु ऽद्वेषाः॑ । अनु॑ । वशा॑ ।
ऋ॒णम ् । आ॒ऽद॒ दिः । सः । ह॒ । वा॒जी । स॒ म ्ऽइ॒थे । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ ॥

uta | āśiṣṭhāḥ | anu | śṛṇvanti | vahnayaḥ | sabheyaḥ | vipraḥ | bharate | matī | dhanā | vīḷu-dveṣāḥ | anu | vaśā
| ṛṇam | ādadiḥ | saḥ | ha | vājī | sam-ithe | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
ब्रह्म॑ण॒स्पतेरभवद्यथाव॒ ु हि॒ कर्मा॑ करिष्य॒ तः । यो गा उ॒ दाज॒ त्स दि॒ वे वि
शं स॒ त्यो म॒ न्यर्म
चा॑भजन्म॒ हीव॑ री॒तिः शव॑सासर॒त्पथ
ृ क
॑ ्॥

ब्रह्मणस्पतेरभवद्यथावशं सत्यो मन्युर्महि कर्मा करिष्यतः । यो गा उदाजत्स दिवे वि चाभजन्महीव रीतिः
शवसासरत्पथ
ृ क् ॥

brahmaṇas pater abhavad yathāvaśaṁ satyo manyur mahi karmā kariṣyataḥ | yo gā udājat sa dive vi
cābhajan mahīva rītiḥ śavasāsarat pṛthak ||

ब्रह्म॑णः । पतेः॑ । अ॒ भ॒ व॒ त ् । य॒ था॒ऽव॒ शम ् । स॒ त्यः । म॒ न्युः । महि॑ । कर्म॑ । क॒ रि॒ष्य॒ तः । यः । गाः । उ॒ त ्ऽआज॑त ् । सः ।
दि॒ वे । वि । च॒ । अ॒ भ॒ ज॒ त ् । म॒ हीऽइ॑व । री॒तिः । शव॑सा । अ॒ स॒ र॒त ् । पथ
ृ क
॑ ्॥

brahmaṇaḥ | pateḥ | abhavat | yathāvaśam | satyaḥ | manyuḥ | mahi | karma | kariṣyataḥ | yaḥ | gāḥ | ut-ājat |
saḥ | dive | vi | ca | abhajat | mahī-iva | rītiḥ | śavasā | asarat | pṛthak
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब्रह्म॑णस्पते स॒ यम॑
ु स्य वि॒ श्वहा॑ रा॒यः स्या॑म र॒थ्यो॒३॒॒॑॑ वय॑स्वतः । वी॒रेषु॑ वी॒राँ उप॑ पङ्
ृ धि न॒ स्त्वं
यदीशा॑नो॒ ब्रह्म॑णा॒ वेषि॑ मे॒ हव॑म ् ॥

ब्रह्मणस्पते सुयमस्य विश्वहा रायः स्याम रथ्यो वयस्वतः । वीरे षु वीराँ उप पङ्
ृ धि नस्त्वं यदीशानो ब्रह्मणा वेषि मे
हवम ् ॥

brahmaṇas pate suyamasya viśvahā rāyaḥ syāma rathyo vayasvataḥ | vīreṣu vīrām̐ upa pṛṅdhi nas tvaṁ yad
īśāno brahmaṇā veṣi me havam ||

ब्रह्म॑णः । प॒ त॒ े । स॒ ऽयम॑
ु स्य । वि॒ श्वहा॑ । रा॒यः । स्या॒म॒ । र॒थ्यः॑ । वय॑स्वतः । वी॒रेषु॑ । वी॒रान ् । उप॑ । प॒ ङ्धि॒
ृ । नः॒ । त्वम ्
। यत ् । ईशा॑नः । ब्रह्म॑णा । वेषि॑ । मे॒ । हव॑म ् ॥

brahmaṇaḥ | pate | su-yamasya | viśvahā | rāyaḥ | syāma | rathyaḥ | vayasvataḥ | vīreṣu | vīrān | upa | pṛṅdhi
| naḥ | tvam | yat | īśānaḥ | brahmaṇā | veṣi | me | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ब्रह्म॑णस्पते॒ त्वम॒ स्य य॒ न्ता स॒ क्तस्य॑
ू बोधि॒ तन॑यं च जिन्व । विश्वं॒ तद्भ॒ द्रं यदव॑न्ति दे॒ वा ब॒ हद्व॑
ृ देम
ु :॥

ब्रह्मणस्पते त्वमस्य यन्ता सक्
ू तस्य बोधि तनयं च जिन्व । विश्वं तद्भद्रं यदवन्ति दे वा बह

brahmaṇas pate tvam asya yantā sūktasya bodhi tanayaṁ ca jinva | viśvaṁ tad bhadraṁ yad avanti devā

ब्रह्म॑णः । प॒ त॒ े । त्वम ् । अ॒ स्य । य॒ न्ता । स॒ ऽउक्तस्य॑
ु । बो॒धि॒ । तन॑यम ् । च॒ । जि॒ न्व॒ । विश्व॑म ् । तत ् । भ॒ द्रम ् । यत ् ।
अव॑न्ति । दे॒ वाः । ब॒ हतृ ् । व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
ु ॥

brahmaṇaḥ | pate | tvam | asya | yantā | su-uktasya | bodhi | tanayam | ca | jinva | viśvam | tat | bhadram | yat |
avanti | devāḥ | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्धा॑नो अ॒ ग्निं व॑नवद्वनष्ु य॒ तः कृ॒तब्र॑ह्मा शश
ू व
ु द्रा॒तह॑ व्य॒ इत ् । जा॒तेन॑ जा॒तमति॒ स प्र स॑र्सृते॒ यंयं॒
ु ं॑ कृण॒ ते
यज ु ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

इन्धानो अग्निं वनवद्वनुष्यतः कृतब्रह्मा शूशुवद्रातहव्य इत ् । जातेन जातमति स प्र सर्सृते यंयं युजं कृणुते

indhāno agniṁ vanavad vanuṣyataḥ kṛtabrahmā śūśuvad rātahavya it | jātena jātam ati sa pra sarsṛte yaṁ-
yaṁ yujaṁ kṛṇute brahmaṇas patiḥ ||

इन्धा॑नः । अ॒ ग्निम ् । व॒ न॒व॒त ् । व॒ न॒ ष्य॒
ु तः । कृ॒तऽब्र॑ह्मा । श॒ श
ू ॒ व॒
ु त ् । रा॒तऽह॑व्यः । इत ् । जा॒तेन॑ । जा॒तम ् । अति॑ । सः । प्र
। स॒ र्सृ॒ते॒ । यम ्ऽय॑म ् । यज
ु म
॑ ् । कृ॒ण॒ ते
ु । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ ॥

indhānaḥ | agnim | vanavat | vanuṣyataḥ | kṛta-brahmā | śūśuvat | rāta-havyaḥ | it | jātena | jātam | ati | saḥ |
pra | sarsṛte | yam-yam | yujam | kṛṇute | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒रान्व॑नवद्वनष्ु य॒ तो गोभी॑ र॒यि ं प॑प्रथ॒ द्बोध॑ति॒ त्मना॑ । तो॒कं च॒ तस्य॒ तन॑यं च वर्धते॒ यंयं॒
वी॒रेभिर्वी

वीरे भिर्वीरान्वनवद्वनुष्यतो गोभी रयिं पप्रथद्बोधति त्मना । तोकं च तस्य तनयं च वर्धते यंयं युजं कृणुते

vīrebhir vīrān vanavad vanuṣyato gobhī rayim paprathad bodhati tmanā | tokaṁ ca tasya tanayaṁ ca
vardhate yaṁ-yaṁ yujaṁ kṛṇute brahmaṇas patiḥ ||

वी॒रेभिः॑ । वी॒रान ् । व॒ न॒व॒त ् । व॒ न॒ ष्य॒
ु तः । गोभिः॑ । र॒यिम ् । प॒ प्र॒थ॒त ् । बोध॑ति । त्मना॑ । तो॒कम ् । च॒ । तस्य॑ । तन॑यम ् । च॒
। व॒ र्ध॒ते॒ । यम ्ऽय॑म ् । यज
ु म
॑ ् । कृ॒ण॒ ते

vīrebhiḥ | vīrān | vanavat | vanuṣyataḥ | gobhiḥ | rayim | paprathat | bodhati | tmanā | tokam | ca | tasya |
tanayam | ca | vardhate | yam-yam | yujam | kṛṇute | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु क्षोद॒ : शिमी॑वाँ ऋघाय॒ तो वष
सिन्ध॒ र्न ॑ वध्रीँ॑र॒भि व॒ ष्ट्योज॑सा । अ॒ ग्नेरि॑व॒ प्रसि॑ति॒र्नाह॒ वर्तवे
ृ ेव॒ ॑ ॒ यंय॒ ं यज
ु ं॑
कृण॒ ते
ु ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

सिन्धुर्न क्षोदः शिमीवाँ ऋघायतो वष
ृ ेव वध्रीँरभि वष्ट्योजसा । अग्नेरिव प्रसितिर्नाह वर्तवे यंयं युजं कृणुते

sindhur na kṣodaḥ śimīvām̐ ṛghāyato vṛṣeva vadhrīm̐r abhi vaṣṭy ojasā | agner iva prasitir nāha vartave
yaṁ-yaṁ yujaṁ kṛṇute brahmaṇas patiḥ ||

सिन्धुः॑ । न । क्षोदः॑ । शिमी॑ऽवान ् । ऋ॒घा॒य॒तः । वष ृ ा॑ऽइव । वध्री॑न ् । अ॒ भि । व॒ ष्टि॒ । ओज॑सा । अ॒ ग्नेःऽइ॑व । प्रऽसि॑तिः ।
॑ । यम ्ऽय॑म ् । यज
न । अ॑ह । वर्तवे ु म॑ ् । कृ॒ण॒ ते

sindhuḥ | na | kṣodaḥ | śimī-vān | ṛghāyataḥ | vṛṣāiva | vadhrīn | abhi | vaṣṭi | ojasā | agneḥ-iva | pra-sitiḥ | na
| aha | vartave | yam-yam | yujam | kṛṇute | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तस्मा॑ अर्षन्ति दि॒ व्या अ॑स॒श्चत॒ : स सत्व॑भिः प्रथ॒ मो गोषु॑ गच्छति । अनि॑भष्ृ टतविषिर्ह॒न्त्योज॑सा॒
यंयं॒ यज ु ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: ॥

तस्मा अर्षन्ति दिव्या असश्चतः स सत्वभिः प्रथमो गोषु गच्छति । अनिभष्ृ टतविषिर्हन्त्योजसा यंयं युजं कृणुते

tasmā arṣanti divyā asaścataḥ sa satvabhiḥ prathamo goṣu gacchati | anibhṛṣṭataviṣir hanty ojasā yaṁ-yaṁ
yujaṁ kṛṇute brahmaṇas patiḥ ||

तस्मै॑ । अ॒ र्ष॒ न्ति॒ । दि॒ व्याः । अ॒ स॒ श्चतः॑ । सः । सत्व॑ऽभिः । प्र॒ थ॒मः । गोषु॑ । ग॒ च्छ॒ ति॒ । अनि॑भष्ृ टऽतविषिः । ह॒न्ति॒ ।
ओज॑सा । यम ्ऽय॑म ् । यज
ु म
॑ ् । कृ॒ण॒ ते

tasmai | arṣanti | divyāḥ | asaścataḥ | saḥ | satva-bhiḥ | prathamaḥ | goṣu | gacchati | anibhṛṣṭa-taviṣiḥ | hanti
| ojasā | yam-yam | yujam | kṛṇute | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तस्मा॒ इद्विश्वे॑ धन ु यन्त॒ सिन्ध॒ वोऽच्छि॑ द्रा॒ शर्म॑ दधिरे प॒ रूणि॑
ु । दे॒ वानां॑ स॒ म्ने
ु स॒ भग॒
ु : स ए॑धते॒ यंयं॒

तस्मा इद्विश्वे धुनयन्त सिन्धवोऽच्छिद्रा शर्म दधिरे पुरूणि । दे वानां सुम्ने सुभगः स एधते यंयं युजं कृणुते

tasmā id viśve dhunayanta sindhavo 'cchidrā śarma dadhire purūṇi | devānāṁ sumne subhagaḥ sa edhate
yaṁ-yaṁ yujaṁ kṛṇute brahmaṇas patiḥ ||

तस्मै॑ । इत ् । विश्वे॑ । ध॒ न॒
ु य॒न्त॒ । सिन्ध॑वः । अच्छि॑ द्रा । शर्म॑ । द॒ धि॒रे ॒ । प॒ रूणि॑
ु । दे॒ वाना॑म ् । स॒ म्ने
ु । स॒ ऽभगः॑
ु । सः ।
ए॒ ध॒ते॒ । यम ्ऽय॑म ् । यज
ु म
॑ ् । कृ॒ण॒ ते

tasmai | it | viśve | dhunayanta | sindhavaḥ | acchidrā | śarma | dadhire | purūṇi | devānām | sumne | su-
bhagaḥ | saḥ | edhate | yam-yam | yujam | kṛṇute | brahmaṇaḥ | patiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु च्छं सो॑ वनवद्वनष्ु य॒ तो दे॑ व॒ यन्निददे॑ वयन्तम॒ भ्य॑सत ् । स॒ प्रा॒
ऋ॒जरि ु वीरिद्व॑नवत्प॒ त्स
ृ ु द॒ ष्टरं
ु ॒
यज्वेदय॑ज्यो॒र्वि भ॑जाति॒ भोज॑नम ् ॥

ऋजुरिच्छं सो वनवद्वनुष्यतो दे वयन्निददे वयन्तमभ्यसत ् । सुप्रावीरिद्वनवत्पत्ृ सु दष्ु टरं यज्वेदयज्योर्वि भजाति
भोजनम ् ॥

ṛjur ic chaṁso vanavad vanuṣyato devayann id adevayantam abhy asat | suprāvīr id vanavat pṛtsu duṣṭaraṁ
yajved ayajyor vi bhajāti bhojanam ||

ु तः । दे॒ व॒यन ् । इत ् । अदे॑ वऽयन्तम ् । अ॒ भि । अ॒ स॒ त ् । स॒ प्र॒
ऋ॒जुः । इत ् । शंसः॑ । व॒ न॒व॒त ् । व॒ न॒ ष्य॒ ु ऽअ॒ वीः । इत ् । व॒ न॒व॒त ् ।
प॒ त
ृ ्ऽसु । द॒ स्तर॑
ु म ् । यज्वा॑ । इत ् । अयज्योः॑ । वि । भ॒ जा॒ति॒ । भोज॑नम ् ॥

ṛjuḥ | it | śaṃsaḥ | vanavat | vanuṣyataḥ | devayan | it | adeva-yantam | abhi | asat | supra-avīḥ | it | vanavat |
pṛt-su | dustaram | yajvā | it | ayajyoḥ | vi | bhajāti | bhojanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यज॑स्व वीर॒ प्र वि॑हि मनाय॒ तो भ॒ द्रं मन॑: कृणष्ु व वत्र
ृ त ू ॑ । ह॒विष्क॑ ृ णष्ु व स॒ भगो॒
॒ र्ये ु यथास॑सि॒
ब्रह्म॑ण॒स्पते॒रव॒ आ वण
॑ ृ ीमहे ॥

यजस्व वीर प्र विहि मनायतो भद्रं मनः कृणुष्व वत्र
ृ तर्ये
ू । हविष्कृणुष्व सुभगो यथाससि ब्रह्मणस्पतेरव आ वण
ृ ीमहे ॥

yajasva vīra pra vihi manāyato bhadram manaḥ kṛṇuṣva vṛtratūrye | haviṣ kṛṇuṣva subhago yathāsasi
brahmaṇas pater ava ā vṛṇīmahe ||

यज॑स्व । वी॒र॒ । प्र । वि॒ हि॒ । म॒ ना॒य॒तः । भ॒ द्रम ् । मनः॑ । कृ॒ण॒ ष्व॒
ु । व॒ त्र ू ॑ । ह॒विः । कृ॒ण॒ ष्व॒
ृ ऽ॒ तर्ये ु । स॒ ऽभगः॑
ु । यथा॑ । अस॑सि ।
ब्रह्म॑णः । पतेः॑ । अवः॑ । आ । व॒ णी॒ ृ म॒हे॒ ॥

yajasva | vīra | pra | vihi | manāyataḥ | bhadram | manaḥ | kṛṇuṣva | vṛtra-tūrye | haviḥ | kṛṇuṣva | su-bhagaḥ
| yathā | asasi | brahmaṇaḥ | pateḥ | avaḥ | ā | vṛṇīmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स इज्जनेन॒ ॑ स वि॒ शा स जन्म॑ना॒ स प॒ त्रै
ु र्वाजं॑ भरते॒ धना॒ नभि
ृ :॑ । दे॒ वानां॒ यः पि॒ तर॑ मा॒विवा॑सति
श्र॒द्धाम॑ना ह॒विषा॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑म ् ॥

स इज्जनेन स विशा स जन्मना स पुत्रैर्वाजं भरते धना नभि
ृ ः । दे वानां यः पितरमाविवासति श्रद्धामना हविषा
ब्रह्मणस्पतिम ् ॥

sa ij janena sa viśā sa janmanā sa putrair vājam bharate dhanā nṛbhiḥ | devānāṁ yaḥ pitaram āvivāsati
śraddhāmanā haviṣā brahmaṇas patim ||

॑ । सः । वि॒ शा । सः । जन्म॑ना । सः । प॒ त्रै
सः । इत ् । जनेन ु ः । वाज॑म ् । भ॒ र॒त॒ े । धना॑ । नऽृ भिः॑ । दे॒ वाना॑म ् । यः । पि॒ तर॑ म ्
। आ॒ऽविवा॑सति । श्र॒द्धाऽम॑नाः । ह॒विषा॑ । ब्रह्म॑णः । पति॑म ् ॥

saḥ | it | janena | saḥ | viśā | saḥ | janmanā | saḥ | putraiḥ | vājam | bharate | dhanā | nṛ-bhiḥ | devānām | yaḥ |
pitaram | āvivāsati | śraddhāmanāḥ | haviṣā | brahmaṇaḥ | patim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यो अ॑स्मै ह॒व्यैर्घृ॒तव॑द्भि॒रवि॑ध॒त्प्र तं प्रा॒चा न॑यति॒ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑: । उ॒ रु॒ष्यती॒मंह॑सो॒ रक्ष॑ती
रि॒षों॒३॑ऽ॒॒॑ होश्चि॑दस्मा उरु॒चक्रि॒ रद्भ॑ त
ु ः॥

यो अस्मै हव्यैर्घृतवद्भिरविधत्प्र तं प्राचा नयति ब्रह्मणस्पतिः । उरुष्यतीमंहसो रक्षती रिषोंऽहोश्चिदस्मा
उरुचक्रिरद्भत
ु ः॥

yo asmai havyair ghṛtavadbhir avidhat pra tam prācā nayati brahmaṇas patiḥ | uruṣyatīm aṁhaso rakṣatī
riṣo 'ṁhoś cid asmā urucakrir adbhutaḥ ||

ृ त ्ऽभिः । अवि॑धत ् । प्र । तम ् । प्रा॒चा । न॒ य॒ति॒ । ब्रह्म॑णः । पतिः॑ । उ॒ रु॒ष्यती॑म ् । अंह॑सः ।
यः । अ॒ स्मै॒ । ह॒व्यैः । घ॒ तव॑
रक्ष॑ति । रि॒षः । अं॒ होः । चित ् । अ॒ स्मै॒ । उ॒ रु॒ऽचक्रिः॑ । अद्भ॑ त
ु ः॥

yaḥ | asmai | havyaiḥ | ghṛtavat-bhiḥ | avidhat | pra | tam | prācā | nayati | brahmaṇaḥ | patiḥ | uruṣyatīm |
aṃhasaḥ | rakṣati | riṣaḥ | aṃhoḥ | cit | asmai | uru-cakriḥ | adbhutaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ऋषि: (Rishi) :- कूर्मो गार्त्समदो गत्ृ समदो वा
दे वता (Devataa) :- आदित्याः
THE MANTRA

इ॒मा गिर॑ आदि॒ त्येभ्यो॑ घ॒ तस्न
ृ ू॑: स॒ नाद्राज॑भ्यो ज॒ ह्वा॑
ु जह
ु ोमि । श॒ णोत
ृ ु॑ मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा भगो॑
नस्तवि
ु जा॒तो वरु॑ णो॒ दक्षो॒ अंश:॑ ॥

इमा गिर आदित्येभ्यो घत
ृ स्नूः सनाद्राजभ्यो जुह्वा जुहोमि । शण
ृ ोतु मित्रो अर्यमा भगो नस्तुविजातो वरुणो दक्षो
अंशः ॥

imā gira ādityebhyo ghṛtasnūḥ sanād rājabhyo juhvā juhomi | śṛṇotu mitro aryamā bhago nas tuvijāto
varuṇo dakṣo aṁśaḥ ||

इ॒माः । गिरः॑ । आ॒दि॒ त्येभ्यः॑ । घ॒ तऽस्न
ृ ूः॑ । स॒ नात ् । राज॑ऽभ्यः । ज॒ ह्वा॑
ु । ज॒ हो॒
ु मि॒ । श॒ णोत
ृ ु॑ । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । भगः॑ । नः॒
। त॒ वि॒
ु ऽजा॒तः । वरु॑ णः । दक्षः॑ । अंशः॑ ॥

imāḥ | giraḥ | ādityebhyaḥ | ghṛta-snūḥ | sanāt | rāja-bhyaḥ | juhvā | juhomi | śṛṇotu | mitraḥ | aryamā |
bhagaḥ | naḥ | tuvi-jātaḥ | varuṇaḥ | dakṣaḥ | aṃśaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मं स्तोमं॒ सक्र॑तवो मे अ॒ द्य मि॒ त्रो अ॑र्य॒मा वरु॑ णो जष
ु न्त । आ॒दि॒ त्यास॒ : शच
ु य
॑ ो॒ धार॑ पत
ू ा॒ अवजि
॑ ृ ना
अनव॒ द्या अरि॑ ष्टाः ॥

इमं स्तोमं सक्रतवो मे अद्य मित्रो अर्यमा वरुणो जुषन्त । आदित्यासः शुचयो धारपूता अवजि
ृ ना अनवद्या अरिष्टाः
॥

imaṁ stomaṁ sakratavo me adya mitro aryamā varuṇo juṣanta | ādityāsaḥ śucayo dhārapūtā avṛjinā
anavadyā ariṣṭāḥ ||

इ॒मम ् । स्तोम॑म ् । सऽक्र॑तवः । मे॒ । अ॒ द्य । मि॒ त्रः । अ॒ र्य॒ मा । वरु॑ णः । ज॒ ष॒
ु न्त॒ । आ॒दि॒ त्यासः॑ । शुचय
॑ ः । धार॑ ऽपूताः ।
अवजि
॑ृ नाः । अ॒ न॒ व॒द्याः । अरि॑ ष्टाः ॥

imam | stomam | sa-kratavaḥ | me | adya | mitraḥ | aryamā | varuṇaḥ | juṣanta | ādityāsaḥ | śucayaḥ | dhāra-
pūtāḥ | avṛjināḥ | anavadyāḥ | ariṣṭāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त आ॑दि॒त्यास॑ उ॒ रवो॑ गभी॒रा अद॑ ब्धासो॒ दिप्स॑न्तो भर्य
ू ॒ क्षाः । अ॒ न्तः प॑श्यन्ति वजि
ृ ॒ नोत सा॒धु सर्वं॒
राज॑भ्यः पर॒मा चि॒ दन्ति॑ ॥

त आदित्यास उरवो गभीरा अदब्धासो दिप्सन्तो भूर्यक्षाः । अन्तः पश्यन्ति वजि
ृ नोत साधु सर्वं राजभ्यः परमा
चिदन्ति ॥

ta ādityāsa uravo gabhīrā adabdhāso dipsanto bhūryakṣāḥ | antaḥ paśyanti vṛjinota sādhu sarvaṁ rājabhyaḥ
paramā cid anti ||

ते । आ॒दि॒ त्यासः॑ । उ॒ रवः॑ । ग॒ भी॒राः । अद॑ ब्धासः । दिप्स॑न्तः । भ॒ रि॒
ू ऽअ॒ क्षाः । अ॒ न्तरिति॑ । प॒ श्य॒ न्ति॒ । व॒ जि॒
ृ ना । उ॒ त ।
॑ ् । राज॑ऽभ्यः । प॒ र॒मा । चि॒ त ् । अन्ति॑ ॥
सा॒धु । सर्वम

te | ādityāsaḥ | uravaḥ | gabhīrāḥ | adabdhāsaḥ | dipsantaḥ | bhūri-akṣāḥ | antariti | paśyanti | vṛjinā | uta |
sādhu | sarvam | rāja-bhyaḥ | paramā | cit | anti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

धा॒रय॑न्त आदि॒ त्यासो॒ जग॒ त्स्था दे॒ वा विश्व॑स्य॒ भव
ु न
॑ स्य गो॒पाः । दी॒र्घाधि॑यो॒ रक्ष॑माणा
अस॒ र्य
ु म॑ ॒ तावा॑
ृ न॒श्चय॑माना ऋ॒णानि॑ ॥

धारयन्त आदित्यासो जगत्स्था दे वा विश्वस्य भुवनस्य गोपाः । दीर्घाधियो रक्षमाणा असुर्यमत
ृ ावानश्चयमाना
ऋणानि ॥

dhārayanta ādityāso jagat sthā devā viśvasya bhuvanasya gopāḥ | dīrghādhiyo rakṣamāṇā asuryam ṛtāvānaś
cayamānā ṛṇāni ||

धा॒रय॑न्तः । आ॒दि॒ त्यासः॑ । जग॑त ् । स्थाः । दे॒ वाः । विश्व॑स्य । भुवन
॑ स्य । गो॒पाः । दी॒र्घऽधि॑यः । रक्ष॑माणाः । अ॒ स॒ र्य
ु म॑ ्।
ऋ॒तऽवा॑नः । चय॑मानाः । ऋ॒णानि॑ ॥

dhārayantaḥ | ādityāsaḥ | jagat | sthāḥ | devāḥ | viśvasya | bhuvanasya | gopāḥ | dīrgha-dhiyaḥ | rakṣamāṇāḥ
| asuryam | ṛta-vānaḥ | cayamānāḥ | ṛṇāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि॒ द्यामा॑दित्या॒ अव॑सो वो अ॒ स्य यद॑ र्यमन्भ॒ य आ चि॑न्मयो॒भु । य॒ ष्माक
ु ं॑ मित्रावरुणा॒ प्रणी॑तौ॒ परि॒
॑ दरि
श्वभ्रेव ु ॒तानि॑ वज्
ृ याम ् ॥

विद्यामादित्या अवसो वो अस्य यदर्यमन्भय आ चिन्मयोभु । युष्माकं मित्रावरुणा प्रणीतौ परि श्वभ्रेव दरि
ु तानि
वज्
ृ याम ् ॥

vidyām ādityā avaso vo asya yad aryaman bhaya ā cin mayobhu | yuṣmākam mitrāvaruṇā praṇītau pari
śvabhreva duritāni vṛjyām ||

वि॒ द्याम ् । आ॒दि॒ त्याः॒ । अव॑सः । वः॒ । अ॒ स्य । य॒ त ् । अ॒ र्य॒ म॒न ् । भ॒ ये । आ । चि॒ त ् । म॒ यः॒ऽभु । य॒ ष्माक
ु ॑ म ् । मि॒ त्रा॒व॒रुणा॒ ।
॑ । परि॑ । श्वभ्रा॑ऽइव । दःु ॒ऽइ॒तानि॑ । व॒ ज्या॒
प्रऽनीतौ ृ म ्॥

vidyām | ādityāḥ | avasaḥ | vaḥ | asya | yat | aryaman | bhaye | ā | cit | mayaḥ-bhu | yuṣmākam | mitrāvaruṇā
| pra-nītau | pari | śvabhrāiva | duḥ-itāni | vṛjyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ गो
ु हि वो॑ अर्यमन्मित्र॒ पन्था॑ अनक्ष
ृ ॒रो व॑रुण सा॒धरु स्ति॑ । तेना॑दित्या॒ अधि॑ वोचता नो॒ यच्छ॑ ता नो
दष्ु परि॒हन्त॒ ु शर्म॑ ॥

सुगो हि वो अर्यमन्मित्र पन्था अनक्ष
ृ रो वरुण साधुरस्ति । तेनादित्या अधि वोचता नो यच्छता नो दष्ु परिहन्तु शर्म ॥

sugo hi vo aryaman mitra panthā anṛkṣaro varuṇa sādhur asti | tenādityā adhi vocatā no yacchatā no
duṣparihantu śarma ||

स॒ ुऽगः । हि । वः॒ । अ॒ र्य॒ म॒न ् । मि॒ त्र॒ । पन्थाः॑ । अ॒ न॒ क्ष॒
ृ रः । व॒ रु॒ण॒ । सा॒धुः । अस्ति॑ । तेन॑ । आ॒दि॒ त्याः॒ । अधि॑ । वो॒च॒त॒ । नः॒
। यच्छ॑ त । नः॒ । दःु ॒ऽप॒ रि॒हन्तु॑ । शर्म॑ ॥

su-gaḥ | hi | vaḥ | aryaman | mitra | panthāḥ | anṛkṣaraḥ | varuṇa | sādhuḥ | ast i | tena | ādityāḥ | adhi |
vocata | naḥ | yacchata | naḥ | duḥ-parihantu | śarma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पिप॑र्तु नो॒ अदि॑ ती॒ राज॑प॒ त्राति॒
ु द्वेषां॑स्यर्य॒ मा स॒ गे
ु भि:॑ । ब॒ हन्मि॒
ृ त्रस्य॒ वरु॑ णस्य॒ शर्मोप॑ स्याम परु
ु ॒वीरा॒
अरि॑ ष्टाः ॥

पिपर्तु नो अदिती राजपुत्राति द्वेषांस्यर्यमा सुगेभिः । बह
ृ न्मित्रस्य वरुणस्य शर्मोप स्याम पुरुवीरा अरिष्टाः ॥

pipartu no aditī rājaputrāti dveṣāṁsy aryamā sugebhiḥ | bṛhan mitrasya varuṇasya śarmopa syāma puruvīrā
ariṣṭāḥ ||

ु । अति॑ । द्वेषां॑सि । अ॒ र्य॒ मा । स॒ ऽगे
पिप॑र्तु । नः॒ । अदि॑ तिः । राज॑ऽप॒ त्रा ृ ् । मि॒ त्रस्य॑ । वरु॑ णस्य । शर्म॑ । उप॑ ।
ु भिः॑ । ब॒ हत
स्या॒म॒ । प॒ रु॒
ु ऽवीराः॑ । अरि॑ ष्टाः ॥

pipartu | naḥ | aditiḥ | rāja-putrā | ati | dveṣāṃsi | aryamā | su-gebhiḥ | bṛhat | m itrasya | varuṇasya | śarma |
upa | syāma | puru-vīrāḥ | ariṣṭāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ी॑र्धारय॒ न्त्रीँरु॒त द्यन्
ति॒ स्रो भम ू त्रीणि॑ व्र॒ ता वि॒ दथे॑ अ॒ न्तरे॑ षाम ् । ऋ॒तेना॑दित्या॒ महि॑ वो महि॒त्वं
तद॑ र्यमन्वरुण मित्र॒ चारु॑ ॥

तिस्रो भूमीर्धारयन्त्रीँरुत द्यून्त्रीणि व्रता विदथे अन्तरे षाम ् । ऋतेनादित्या महि वो महित्वं तदर्यमन्वरुण मित्र चारु ॥

tisro bhūmīr dhārayan trīm̐r uta dyūn trīṇi vratā vidathe antar eṣām | ṛtenādityā mahi vo mahitvaṁ tad
aryaman varuṇa mitra cāru ||

ति॒स्रः । भूमीः॑ । धा॒र॒य॒न ् । त्रीन ् । उ॒ त । द्यून ् । त्रीणि॑ । व्र॒ ता । वि॒ दथे॑ । अ॒ न्तः । ए॒ षा॒म ् । ऋ॒तेन॑ । आ॒दि॒ त्याः॒ । महि॑ । वः॒
। म॒ हि॒ऽत्वम ् । तत ् । अ॒ र्य॒ म॒न ् । व॒ रु॒ण॒ । मि॒ त्र॒ । चारु॑ ॥

tisraḥ | bhūmīḥ | dhārayan | trīn | uta | dyūn | trīṇi | vratā | vidathe | antaḥ | eṣām | ṛtena | ādityāḥ | mahi | vaḥ
| mahi-tvam | tat | aryaman | varuṇa | mitra | cāru
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्री रो॑च॒ना दि॒ व्या धा॑रयन्त हिर॒ण्यया॒: शच
ु य
॑ ो॒ धार॑ पत
ू ाः । अस्व॑प्नजो अनिमि॒ षा अद॑ ब्धा उरु॒शंसा॑
ऋ॒जवे॒ मर्त्याय॑ ॥

त्री रोचना दिव्या धारयन्त हिरण्ययाः शुचयो धारपूताः । अस्वप्नजो अनिमिषा अदब्धा उरुशंसा ऋजवे मर्त्याय ॥

trī rocanā divyā dhārayanta hiraṇyayāḥ śucayo dhārapūtāḥ | asvapnajo animiṣā adabdhā uruśaṁsā ṛjave
martyāya ||

त्री । रो॒च॒ना । दि॒ व्या । धा॒र॒य॒न्त॒ । हि॒र॒ण्ययाः॑ । शुचय
॑ ः । धार॑ ऽपूताः । अस्व॑प्न ्ऽअजः । अ॒ नि॒ ऽमि॒ षाः । अद॑ ब्धाः ।
॑ ॑
उ॒ रु॒ऽशंसाः॑ । ऋ॒जवे । मर्त्याय ॥

trī | rocanā | divyā | dhārayanta | hiraṇyayāḥ | śucayaḥ | dhāra-pūtāḥ | asvapn-ajaḥ | ani-miṣāḥ | adabdhāḥ |
uru-śaṃsāḥ | ṛjave | martyāya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ वरुणासि॒ राजा॒ ये च॑ दे॒ वा अ॑सरु ॒ ये च॒ मर्ता॑: । श॒ तं नो॑ रास्व श॒ रदो॑ वि॒ चक्षे॒ऽश्यामायषि॒
त्वं विश्वेषां ंू॑
सधि
ु त ू ॑॥
॑ ानि॒ पर्वा

त्वं विश्वेषां वरुणासि राजा ये च दे वा असुर ये च मर्ताः । शतं नो रास्व शरदो विचक्षेऽश्यामायूंषि सुधितानि पूर्वा ॥

tvaṁ viśveṣāṁ varuṇāsi rājā ye ca devā asura ye ca martāḥ | śataṁ no rāsva śarado vicakṣe 'śyāmāyūṁṣi
sudhitāni pūrvā ||

॑
त्वम ् । विश्वेषाम ् । व॒ रु॒ण॒ । अ॒ सि॒ । राजा॑ । ये । च॒ । दे॒ वाः । अ॒ स॒ र॒ु । ये । च॒ । मर्ताः॑ । श॒ तम ् । नः॒ । रा॒स्व॒ । श॒ रदः॑ ।
॑
वि॒ ऽचक्षे । अ॒ श्याम॑ । आयषि ूं॑ । सुधित॑ ानि । पूर्वा॑ ॥

tvam | viśveṣām | varuṇa | asi | rājā | ye | ca | devāḥ | asura | ye | ca | martāḥ | śatam | naḥ | rāsva | śaradaḥ |
vi-cakṣe | aśyāma | āyūṃṣi | sudhitāni | pūrvā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न द॑ क्षि॒णा वि चि॑किते॒ न स॒ व्या न प्रा॒चीन॑मादित्या॒ नोत प॒ श्चा । पा॒क्या॑ चिद्वसवो धी॒र्या॑
चिद्य॒ ष्मानी
ु ॑ अभ॑य॒ ं ज्योति॑रश्याम ् ॥
तो॒

न दक्षिणा वि चिकिते न सव्या न प्राचीनमादित्या नोत पश्चा । पाक्या चिद्वसवो धीर्या चिद्युष्मानीतो अभयं
ज्योतिरश्याम ् ॥

na dakṣiṇā vi cikite na savyā na prācīnam ādityā nota paścā | pākyā cid vasavo dhīryā cid yuṣmānīto
abhayaṁ jyotir aśyām ||

न । द॒ क्षि॒णा । वि । चि॒ कि॒ ते॒ । न । स॒ व्या । न । प्रा॒चीन॑म ् । आ॒दि॒ त्याः॒ । न । उ॒ त । प॒ श्चा । पा॒क्या॑ । चि॒ त ् । व॒ स॒वः॒ ।
धी॒र्या॑ । चि॒ त ् । य॒ ष्माऽनी
ु ॑ । अभ॑यम ् । ज्योतिः॑ । अ॒ श्या॒म ् ॥
तः

na | dakṣiṇā | vi | cikite | na | savyā | na | prācīnam | ādityāḥ | na | uta | paścā | pākyā | cit | vasavaḥ | dhīryā |
cit | yuṣmānītaḥ | abhayam | jyotiḥ | aśyām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो राज॑भ्य ऋत॒ निभ्यो॑ द॒ दाश॒ यं व॒ र्धय॑न्ति प॒ ष्टय॑
ु ॑ वस॒ दावा॑
श्च॒ नित्या॑: । स रे ॒वान्या॑ति प्रथ॒ मो रथेन ु
॑ ु प्रश॒ स्तः ॥
वि॒ दथेष

यो राजभ्य ऋतनिभ्यो ददाश यं वर्धयन्ति पुष्टयश्च नित्याः । स रे वान्याति प्रथमो रथेन वसुदावा विदथेषु प्रशस्तः ॥

yo rājabhya ṛtanibhyo dadāśa yaṁ vardhayanti puṣṭayaś ca nityāḥ | sa revān yāti prathamo rathena
vasudāvā vidatheṣu praśastaḥ ||

यः । राज॑ऽभ्यः । ऋ॒त॒निऽभ्यः॑ । द॒ दाश॑ । यम ् । व॒ र्धय॑न्ति । प॒ ष्टयः॑
ु । च॒ । नित्याः॑ । सः । रे ॒वान ् । या॒ति॒ । प्र॒ थ॒मः ।
॑ । व॒ स॒ ऽदावा॑
रथेन ु ॑ ु । प्र॒ ऽश॒ स्तः ॥
। वि॒ दथेष

yaḥ | rāja-bhyaḥ | ṛtani-bhyaḥ | dadāśa | yam | vardhayanti | puṣṭayaḥ | ca | n ityāḥ | saḥ | revān | yāti |
prathamaḥ | rathena | vasu-dāvā | vidatheṣu | pra-śastaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शचि
ु र॑ ॒पः स॒ यव॑
ू सा॒ अद॑ ब्ध॒ उप॑ क्षेति व॒ द्धव॑
ृ याः स॒ वीर॑
ु : । नकि॒ ष्टं घ्न॒ न्त्यन्ति॑तो॒ न द॒ राद्य
ू
॑ ॥
आ॑दि॒त्यानां॒ भव॑ति॒ प्रणीतौ

शुचिरपः सूयवसा अदब्ध उप क्षेति वद्ध
ृ वयाः सुवीरः । नकिष्टं घ्नन्त्यन्तितो न दरू ाद्य आदित्यानां भवति प्रणीतौ ॥

śucir apaḥ sūyavasā adabdha upa kṣeti vṛddhavayāḥ suvīraḥ | nakiṣ ṭaṁ ghnanty antito na dūrād ya
ādityānām bhavati praṇītau ||

शुचिः॑ । अ॒ पः । स॒ ऽयव॑
ु साः । अद॑ ब्धः । उप॑ । क्षे॒ति॒ । व॒ द्धऽव॑
ृ याः । स॒ ऽवीरः॑
ु । नकिः॑ । तम ् । घ्न॒ न्ति॒ । अन्ति॑तः । न ।
द॒ रात
ू ॑ ॥
् । यः । आ॒दि॒ त्याना॑म ् । भव॑ति । प्रऽनीतौ

śuciḥ | apaḥ | su-yavasāḥ | adabdhaḥ | upa | kṣeti | vṛddha-vayāḥ | su-vīraḥ | nakiḥ | tam | ghnanti | antitaḥ |
na | dūrāt | yaḥ | ādityānām | bhavati | pra-nītau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अदि॑ त॒ े मित्र॒ वरु॑ णो॒त मळ ॑ मभ॑य॒ ं ज्योति॑रिन्द्र॒ मा नो॑ दी॒र्घा
॑ ृ ॒ यद्वो॑ व॒ यं च॑कृ॒मा कच्चि॒ दाग॑: । उ॒ र्वश्या॒
अ॒ भि न॑श॒न्तमि॑स्राः ॥

अदिते मित्र वरुणोत मळ
ृ यद्वो वयं चकृमा कच्चिदागः । उर्वश्यामभयं ज्योतिरिन्द्र मा नो दीर्घा अभि नशन्तमिस्राः ॥

adite mitra varuṇota mṛḻa yad vo vayaṁ cakṛmā kac cid āgaḥ | urv aśyām abhayaṁ jyotir indra mā no
dīrghā abhi naśan tamisrāḥ ||

अदि॑ ते । मित्र॑ । वरु॑ ण । उ॒ त । म॒ ळ॒ ृ । यत ् । वः॒ । व॒ यम ् । च॒ कृ॒म । कत ् । चि॒ त ् । आगः॑ । उ॒ रु । अ॒ श्या॒म ् । अभ॑यम ् ।
ज्योतिः॑ । इ॒न्द्र॒ । मा । नः॒ । दी॒र्घाः । अ॒ भि । न॒ श॒न ् । तमि॑स्राः ॥

adite | mitra | varuṇa | uta | mṛḷa | yat | vaḥ | vayam | cakṛma | kat | cit | āgaḥ | uru | aśyām | abhayam | jyotiḥ
| indra | mā | naḥ | dīrghāḥ | abhi | naśan | tamisrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ भे अ॑स्मै पीपयतः समी॒ची दि॒ वो व॒ ष्टिं
ृ स॒ भगो॒
ु नाम॒ पष्ु य॑न ् । उ॒ भा क्षया॑वा॒जय॑न्याति प॒ त्स
ृ भ ू ावर्धौ॑
भवतः सा॒धू अ॑स्मै ॥

उभे अस्मै पीपयतः समीची दिवो वष्टि
ृ ं सुभगो नाम पुष्यन ् । उभा क्षयावाजयन्याति पत्ृ सूभावर्धौ भवतः साधू अस्मै ॥

ubhe asmai pīpayataḥ samīcī divo vṛṣṭiṁ subhago nāma puṣyan | ubhā kṣayāv ājayan yāti pṛtsūbhāv
ardhau bhavataḥ sādhū asmai ||

उ॒ भे इति॑ । अ॒ स्मै॒ । पी॒प॒य॒तः॒ । स॒ मी॒ची इति॑ स॒ म ्ऽई॒ची । दि॒ वः । व॒ ष्टिम
ृ ् । स॒ ऽभगः॑
ु । नाम॑ । पुष्य॑न ् । उ॒ भा । क्षयौ॑ ।
आ॒ऽजय॑न ् । या॒ति॒ । प॒ तृ ्ऽसु । उ॒ भौ । अर्धौ॑ । भ॒ व॒ तः॒ । सा॒धू इति॑ । अ॒ स्मै॒ ॥

ubhe iti | asmai | pīpayataḥ | samīcī itisam-īcī | divaḥ | vṛṣṭim | su-bhagaḥ | nāma | puṣyan | ubhā | kṣayau |
ājayan | yāti | pṛt-su | ubhau | ardhau | bhavataḥ | sādhū iti | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या वो॑ मा॒या अ॑भि॒द्रहु े॑ यजत्रा॒: पाशा॑ आदित्या रि॒पवे॒ विचत्॑ृ ताः । अ॒ श्वीव॒ ताँ अति॑ येष॒ ं रथे॒ नारि॑ ष्टा
॑
उ॒ रावा शर्मन्त्स्याम ॥

या वो माया अभिद्रहु े यजत्राः पाशा आदित्या रिपवे विचत्ृ ताः । अश्वीव ताँ अति येषं रथेनारिष्टा उरावा शर्मन्त्स्याम ॥

yā vo māyā abhidruhe yajatrāḥ pāśā ādityā ripave vicṛttāḥ | aśvīva tām̐ ati yeṣaṁ rathenāriṣṭā urāv ā
śarman syāma ||

याः । वः॒ । मा॒याः । अ॒ भि॒ ऽद्रहु े॑ । यजत्राः॑ । पाशाः॑ । आ॒दि॒ त्याः॒ । रि॒पवे॑ । विऽचत्॑ ृ ताः । अ॒ श्वीऽइ॑व । तान ् । अति॑ । ये॒ष॒ म ् ।
॑ । अरि॑ ष्टाः । उ॒ रौ । आ । शर्मन
रथेन ॑ ् । स्या॒म॒ ॥

yāḥ | vaḥ | māyāḥ | abhi-druhe | yajatrāḥ | pāśāḥ | ādityāḥ | ripave | vi-cṛttāḥ | aśvī-iva | tān | ati | yeṣam |
rathena | ariṣṭāḥ | urau | ā | śarman | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

माहं म॒ घोनो॑ वरुण प्रि॒ यस्य॑ भरि
ू ॒दाव्न॒ आ वि॑दं॒ शन
ू म
॑ ा॒पेः । मा रा॒यो रा॑जन्त्स॒ यमा॒
ु दव॑ स्थां ब॒ हद्व॑
ृ देम
ु :॥

माहं मघोनो वरुण प्रियस्य भूरिदाव्न आ विदं शूनमापेः । मा रायो राजन्त्सुयमादव स्थां बह

māham maghono varuṇa priyasya bhūridāvna ā vidaṁ śūnam āpeḥ | mā rāyo rājan suyamād ava sthām

मा । अ॒ हम ् । म॒ घोनः । व॒ रु॒ण॒ । प्रि॒ यस्य॑ । भ॒ रि॒
ू ऽदाव्नः॑ । आ । वि॒ द॒म ् । शन
ू म
॑ ् । आ॒पेः । मा । रा॒यः । रा॒जन ् । स॒ ऽयमा॑
ु त ्।
अव॑ । स्था॒म ् । ब॒ हत ु ॥

mā | aham | maghonaḥ | varuṇa | priyasya | bhūri-dāvnaḥ | ā | vidam | śūnam | āpeḥ | mā | rāyaḥ | rājan | su-
yamāt | ava | sthām | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वरुणः
THE MANTRA

इ॒दं क॒ वेरा॑दि॒त्यस्य॑ स्व॒ राजो॒ विश्वा॑नि॒ सान्त्य॒ भ्य॑स्तु म॒ ह्ना । अति॒ यो म॒ न्द्रो य॒ जथा॑य दे॒ वः सुक
॑ ी॒र्तिं
भि॑क्षे॒ वरु॑ णस्य॒ भरू े॑ : ॥

इदं कवेरादित्यस्य स्वराजो विश्वानि सान्त्यभ्यस्तु मह्ना । अति यो मन्द्रो यजथाय दे वः सुकीर्तिं भिक्षे वरुणस्य भूरेः
॥

idaṁ kaver ādityasya svarājo viśvāni sānty abhy astu mahnā | ati yo mandro yajathāya devaḥ sukīrtim
bhikṣe varuṇasya bhūreḥ ||

इ॒दम ् । क॒ वेः । आ॒दि॒ त्यस्य॑ । स्व॒ ऽराजः॑ । विश्वा॑नि । सन्ति॑ । अ॒ भि । अ॒ स्त॒ ु । म॒ ह्ना । अति॑ । यः । म॒ न्द्रः । य॒ जथा॑य ।
दे॒ वः । स॒ ऽकी॒
ु र्तिम ् । भि॒ क्षे॒ । वरु॑ णस्य । भरू े ः॑ ॥

idam | kaveḥ | ādityasya | sva-rājaḥ | viśvāni | santi | abhi | astu | mahnā | ati | yaḥ | mandraḥ | yajathāya |
devaḥ | su-kīrtim | bhikṣe | varuṇasya | bhūreḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तव॑ व्र॒ ते स॒ भगा॑
ु सः स्याम स्वा॒ध्यो॑ वरुण तष्ु टु॒वांस:॑ । उ॒ पाय॑न उ॒ षसां॒ गोम॑तीनाम॒ ग्नयो॒ न जर॑ माणा॒
अन॒ ु द्यन
ू ्॥

तव व्रते सुभगासः स्याम स्वाध्यो वरुण तुष्टुवांसः । उपायन उषसां गोमतीनामग्नयो न जरमाणा अनु द्यून ् ॥

tava vrate subhagāsaḥ syāma svādhyo varuṇa tuṣṭuvāṁsaḥ | upāyana uṣasāṁ gomatīnām agnayo na
jaramāṇā anu dyūn ||

तव॑ । व्र॒ ते । स॒ ऽभगा॑
ु सः । स्या॒म॒ । स॒ ऽआ
ु ॒ ध्यः॑ । व॒ रु॒ण॒ । त॒ स्त
ु ॒ ऽवां
ु सः॑ । उ॒ प॒ऽअय॑ने । उ॒ षसा॑म ् । गोऽम॑तीनाम ् । अ॒ ग्नयः॑ ।
न । जर॑ माणाः । अनु॑ । द्यून ् ॥

tava | vrate | su-bhagāsaḥ | syāma | su-ādhyaḥ | varuṇa | tustu-vāṃsaḥ | upa-ayane | uṣasām | go--matīnām |
agnayaḥ | na | jaramāṇāḥ | anu | dyūn
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तव॑ स्याम परु ॑ रु
ु ॒वीर॑ स्य॒ शर्मन्नु ॒शस
ं स्
॑ य वरुण प्रणेतः । य॒ यं
ू न॑: पत्र
ु ा अदितेरदब्धा अ॒ भि क्ष॑मध्वं॒
यज्
ु या॑य दे वाः ॥

तव स्याम पुरुवीरस्य शर्मन्नुरुशंसस्य वरुण प्रणेतः । यूयं नः पुत्रा अदितेरदब्धा अभि क्षमध्वं युज्याय दे वाः ॥

tava syāma puruvīrasya śarmann uruśaṁsasya varuṇa praṇetaḥ | yūyaṁ naḥ putrā aditer adabdhā abhi
kṣamadhvaṁ yujyāya devāḥ ||

अव॑ । स्या॒म॒ । प॒ रु॒ु ऽवीर॑ स्य । शर्मन ॑ ् । उ॒ रु॒ऽशंसस्
॑ य । व॒ रु॒ण॒ । प्र॒ नते॒ ॒रिति॑ प्रऽनेतः । य॒ यम
ू ् । नः॒ । प॒ त्राः॒
ु । अ॒ दि॒ तेः॒ ।
अ॒ द॒ ब्धाः॒ । अ॒ भि । क्ष॒म॒ध्व॒ म ् । युज्या॑य । दे॒ वाः॒ ॥

ava | syāma | puru-vīrasya | śarman | uru-śaṃsasya | varuṇa | pranetarit ipra-netaḥ | yūyam | naḥ | putrāḥ |
aditeḥ | adabdhāḥ | abhi | kṣamadhvam | yujyāya | devāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
प्र सीमादि॒ त्यो अ॑सज
ृ द्विध॒ र्ताँ ऋ॒तं सिन्ध॑वो॒ वरु॑ णस्य यन्ति । न श्रा॑म्यन्ति॒ न वि मच
ु॑ न्त्ये॒ते वयो॒
न प॑प्तू रघ॒ या
ु परि॑ ज्मन ् ॥

प्र सीमादित्यो असज
ृ द्विधर्ताँ ऋतं सिन्धवो वरुणस्य यन्ति । न श्राम्यन्ति न वि मुचन्त्येते वयो न पप्तू रघुया
परिज्मन ् ॥

pra sīm ādityo asṛjad vidhartām̐ ṛtaṁ sindhavo varuṇasya yanti | na śrāmyanti na vi mucanty ete vayo na
paptū raghuyā parijman ||

प्र । सी॒म ् । आ॒दि॒ त्यः । अ॒ स॒ ज॒
ृ त ् । वि॒ ऽध॒ र्ता । ऋ॒तम ् । सिन्ध॑वः । वरु॑ णस्य । य॒न्ति॒ । न । श्रा॒म्य॒न्ति॒ । न । वि ।
म॒ च॒
ु न्ति॒ । ए॒ ते । वयः॑ । न । प॒ प्तुः॒ । र॒घ॒ ऽया
ु । परि॑ ऽज्मन ् ॥

pra | sīm | ādityaḥ | asṛjat | vi-dhartā | ṛtam | sindhavaḥ | varuṇasya | yanti | na | śrāmyanti | na | vi | mucanti |
ete | vayaḥ | na | paptuḥ | raghu-yā | pari-jman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

वि मच्छ्र॑ थाय रश॒ नामि॒ वाग॑ ऋ॒ध्याम॑ ते वरुण॒ खाम॒ तस्य॑
ृ । मा तन्तुश्॑ छे दि॒ वय॑तो॒ धियं॑ मे॒ मा मात्रा॑
शार्य॒ पस॑: प॒ रु ऋ॒तोः ॥

वि मच्छ्रथाय रशनामिवाग ऋध्याम ते वरुण खामत
ृ स्य । मा तन्तुश्छे दि वयतो धियं मे मा मात्रा शार्यपसः पुर ऋतोः
॥

vi mac chrathāya raśanām ivāga ṛdhyāma te varuṇa khām ṛtasya | mā tantuś chedi vayato dhiyam me mā
mātrā śāry apasaḥ pura ṛtoḥ ||

वि । मत ् । श्र॒थ॒य॒ । र॒श॒नाम ्ऽइ॑व । आगः॑ । ऋ॒ध्याम॑ । ते॒ । व॒ रु॒ण॒ । खाम ् । ऋ॒तस्य॑ । मा । तन्तुः॑ । छे॒ दि॒ । वय॑तः ।
धिय॑म ् । मे॒ । मा । मात्रा॑ । शा॒रि॒ । अ॒ पसः॑ । प॒ रा
ु । ऋ॒तोः ॥

vi | mat | śrathaya | raśanām-iva | āgaḥ | ṛdhyāma | te | varuṇa | khām | ṛtasya | mā | tantuḥ | chedi | vayataḥ |
dhiyam | me | mā | mātrā | śāri | apasaḥ | purā | ṛtoḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अपो॒ सु म्य॑क्ष वरुण भि॒ यसं॒ मत्सम्रा॒ळृता॒वोऽनु॑ मा गभ ॑ व॒ त्साद्वि मुम
ृ ाय । दामेव ॑ ॒ ग्ध्यं
ु हो॑ न॒ हि
त्वदा॒रे नि॒ मिष॑श्च॒ नेशे॑ ॥

अपो सु म्यक्ष वरुण भियसं मत्सम्राळृतावोऽनु मा गभ
ृ ाय । दामेव वत्साद्वि मुमुग्ध्यंहो नहि त्वदारे निमिषश्चनेशे ॥

apo su myakṣa varuṇa bhiyasam mat samrāḻ ṛtāvo 'nu mā gṛbhāya | dāmeva vatsād vi mumugdhy aṁho
nahi tvad āre nimiṣaś caneśe ||

अपो॒ इति॑ । सु । म्य॒ क्ष॒ । व॒ रु॒ण॒ । भि॒ यस॑म ् । मत ् । सम ्ऽरा॑ट् । ऋत॒ऽवः । अनु॑ । मा॒ । ग॒ भा॒
ृ य॒ । दाम॑ऽइव । व॒ त्सात ् । वि ।
म॒ म
ु ॒ ग्धि॒
ु । अंहः॑ । न॒ हि । त्वत ् । आ॒र्ते । नि॒ ऽमिषः॑ । च॒ न । ईशे॑ ॥

apo iti | su | myakṣa | varuṇa | bhiyasam | mat | sam-rāṭ | ṛta-vaḥ | anu | mā | gṛbhāya | dāma-iva | vatsāt | vi |
mumugdhi | aṃhaḥ | nahi | tvat | ārte | ni-miṣaḥ | cana | īśe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
मा नो॑ व॒ धैर्वरुण॒ ये त॑ इ॒ष्टावेन:॑ कृ॒ण्वन्त॑मसरु भ्री॒णन्ति॑ । मा ज्योति॑षः प्रवस॒ थानि॑ गन्म॒ वि षू
ृ :॑ शिश्रथो जी॒वसे॑ नः ॥
मध

मा नो वधैर्वरुण ये त इष्टावेनः कृण्वन्तमसुर भ्रीणन्ति । मा ज्योतिषः प्रवसथानि गन्म वि षू मध
ृ ः शिश्रथो जीवसे नः
॥

mā no vadhair varuṇa ye ta iṣṭāv enaḥ kṛṇvantam asura bhrīṇanti | mā jyotiṣaḥ pravasathāni ganma vi ṣū
mṛdhaḥ śiśratho jīvase naḥ ||

मा । नः॒ । व॒ धैः । व॒ रु॒ण॒ । ये । ते॒ । इ॒ष्टौ । एनः॑ । कृ॒ण्वन्त॑म ् । अ॒ स॒ र॒ु । भ्री॒णन्ति॑ । मा । ज्योति॑षः । प्र॒ ऽव॒ स॒थानि॑ । ग॒ न्म॒
। वि । सु । मध ृ ः॑ । शि॒ श्र॒थः॒ । जी॒वसे॑ । नः॒ ॥

mā | naḥ | vadhaiḥ | varuṇa | ye | te | iṣṭau | enaḥ | kṛṇvantam | asura | bhrīṇanti | mā | jyotiṣaḥ | pra-
vasathāni | ganma | vi | su | mṛdhaḥ | śiśrathaḥ | jīvase | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नम॑: प॒ रा ु ते॑ वरुणो॒त न॒ नम
ू ॒ ताप॒
ु रं तवि ॑ ॒ न श्रि॒तान्यप्र॑च्यत
ु॑ जात ब्रवाम । त्वे हि कं॒ पर्वते ु ानि दळ
ू भ
व्र॒ तानि॑ ॥

नमः पुरा ते वरुणोत नन
ू मुतापरं तुविजात ब्रवाम । त्वे हि कं पर्वते न श्रितान्यप्रच्युतानि दळ
ू भ व्रतानि ॥

namaḥ purā te varuṇota nūnam utāparaṁ tuvijāta bravāma | tve hi kam parvate na śritāny apracyutāni
dūḻabha vratāni ||

नमः॑ । प॒ रा
ु । ते॒ । व॒ रु॒ण॒ । उ॒ त । न॒ नम
ू ् । उ॒ त । अ॒ प॒ रम ् । त॒ वि॒ ॑ । न । श्रि॒तानि॑
ु ऽजा॒त॒ । ब्र॒ वा॒म॒ । त्वे इति॑ । हि । क॒ म ् । पर्वते
। अप्र॑ऽच्युतानि । दःु ॒ऽद॒ भ॒ । व्र॒ तानि॑ ॥

namaḥ | purā | te | varuṇa | uta | nūnam | uta | aparam | tuvi-jāta | bravāma | tve iti | hi | kam | parvate | na |
śritāni | apra-cyutāni | duḥ-dabha | vratāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पर॑ ऋ॒णा सा॑वी॒रध॒ मत्क॑ ृ तानि॒ माहं रा॑जन्न॒ न्यक॑ ृ तेन भोजम ् । अव्युष्॑ टा॒ इन्नु भय
ू स
॑ ीरु॒षास॒ आ नो॑
जी॒वान्व॑रुण॒ तासु॑ शाधि ॥

पर ऋणा सावीरध मत्कृतानि माहं राजन्नन्यकृतेन भोजम ् । अव्युष्टा इन्नु भूयसीरुषास आ नो जीवान्वरुण तासु
शाधि ॥

para ṛṇā sāvīr adha matkṛtāni māhaṁ rājann anyakṛtena bhojam | avyuṣṭā in nu bhūyasīr uṣāsa ā no jīvān
varuṇa tāsu śādhi ||

परा॑ । ऋ॒णा । सा॒वीः॒ । अध॑ । मत ्ऽक॑ ृ तानि । मा । अ॒ हम ् । रा॒ज॒न ् । अ॒ न्यऽक॑ ृ तेन । भो॒ज॒म ् । अवि॑ऽउष्टाः । इत ् । नु ।
भय
ू स
॑ ीः । उ॒ षसः॑ । आ । नः॒ । जी॒वान ् । व॒ रु॒ण॒ । तासु॑ । शा॒धि॒ ॥

parā | ṛṇā | sāvīḥ | adha | mat-kṛtāni | mā | aham | rājan | anya-kṛtena | bhojam | av i-uṣṭāḥ | it | nu | bhūyasīḥ
| uṣasaḥ | ā | naḥ | jīvān | varuṇa | tāsu | śādhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो मे॑ राज॒ न्यज्
ु यो॑ वा॒ सखा॑ वा॒ स्वप्ने॑ भ॒ यं भी॒रवे॒ मह्य॒ माह॑ । स्ते॒नो वा॒ यो दिप्स॑ति नो॒ वक
ृ ो॑ वा॒ त्वं
तस्मा॑द्वरुण पाह्य॒ स्मान ् ॥

यो मे राजन्युज्यो वा सखा वा स्वप्ने भयं भीरवे मह्यमाह । स्तेनो वा यो दिप्सति नो वक
ृ ो वा त्वं तस्माद्वरुण
पाह्यस्मान ् ॥

yo me rājan yujyo vā sakhā vā svapne bhayam bhīrave mahyam āha | steno vā yo dipsati no v ṛko vā tvaṁ
tasmād varuṇa pāhy asmān ||

ु यः॑ । वा॒ । सखा॑ । वा॒ । स्वप्ने॑ । भ॒ यम ् । भी॒रवे॑ । मह्य॑म ् । आह॑ । स्ते॒नः । वा॒ । यः । दिप्स॑ति ।
यः । मे॒ । रा॒ज॒न ् । यज्
नः॒ । वक
ृ ः॑ । वा॒ । त्वम ् । तस्मा॑त ् । व॒ रु॒ण॒ । पा॒हि॒ । अ॒ स्मान ् ॥

yaḥ | me | rājan | yujyaḥ | vā | sakhā | vā | svapne | bhayam | bhīrave | mahyam | āha | stena ḥ | vā | yaḥ |
dipsati | naḥ | vṛkaḥ | vā | tvam | tasmāt | varuṇa | pāhi | asmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू म
ृ देम
ु :॥



ू म
ु त ्।
अव॑ । स्था॒म ् । ब॒ हत ु ॥

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- विश्वेदेवा:
THE MANTRA

धत
ृ व्र
॑ ता॒ आदि॑ त्या॒ इषि॑रा आ॒रे मत्क॑र्त रह॒सरि
ू ॒वाग॑: । श॒ ण्व॒
ृ तो वो॒ वरु॑ ण॒ मित्र॒ दे वा॑ भ॒ द्रस्य॑ वि॒ द्वाँ
अव॑से हुवे वः ॥

धत
ृ व्रता आदित्या इषिरा आरे मत्कर्त रहसूरिवागः । शण्ृ वतो वो वरुण मित्र दे वा भद्रस्य विद्वाँ अवसे हुवे वः ॥

dhṛtavratā ādityā iṣirā āre mat karta rahasūr ivāgaḥ | śṛṇvato vo varuṇa mitra devā bhadrasya vidvām̐ avase
huve vaḥ ||

धत ृ ऽ॑ व्रताः । आदि॑ त्याः । इषि॑राः । आ॒रे । मत ् । क॒ र्त॒ । र॒ह॒सूःऽइ॑व । आगः॑ । श॒ ण्व॒
ृ तः । वः॒ । वरु॑ ण । मित्र॑ । दे वाः॑ ।
भ॒ द्रस्य॑ । वि॒ द्वान ् । अव॑से । हु॒वे॒ । वः॒ ॥

dhṛta-vratāḥ | ādityāḥ | iṣirāḥ | āre | mat | karta | rahasūḥ-iva | āgaḥ | śṛṇvataḥ | vaḥ | varuṇa | mitra | devāḥ |
bhadrasya | vidvān | avase | huve | vaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू दे॑ वा॒: प्रम॑तिर्यू॒यमोजो॑ य॒ यं
य॒ यं ॑ सन॒ तर्यु
ू द्वेषांसि ु योत॑ । अ॒ भि॒ क्ष॒त्तारो॑ अ॒ भि च॒ क्षम॑ध्वम॒ द्या च॑ नो
म॒ ळय॑
ृ ताप॒ रं च॑ ॥

यूयं दे वाः प्रमतिर्यूयमोजो यय
ू ं द्वेषांसि सनुतर्युयोत । अभिक्षत्तारो अभि च क्षमध्वमद्या च नो मळ
ृ यतापरं च ॥

yūyaṁ devāḥ pramatir yūyam ojo yūyaṁ dveṣāṁsi sanutar yuyota | abhikṣattāro abhi ca kṣamadhvam
adyā ca no mṛḻayatāparaṁ ca ||

य॒ ूयम ् । दे॒ वाः॒ । प्रऽम॑तिः । य॒ यम
ू ् । ओजः॑ । य॒ यम
ू ् । द्वेषां॑सि । स॒ न॒ तः
ु । य॒ यो॒
ु त॒ । अ॒ भि॒ ऽक्ष॒त्तारः॑ । अ॒ भि । च॒ । क्षम॑ध्वम ्
। अ॒ द्य । च॒ । नः॒ । म॒ ळय॑
ृ त । अ॒ प॒ रम ् । च॒ ॥

yūyam | devāḥ | pra-matiḥ | yūyam | ojaḥ | yūyam | dveṣāṃsi | sanutaḥ | yuyota | abhi-kṣattāraḥ | abhi | ca |
kṣamadhvam | adya | ca | naḥ | mṛḷayata | aparam | ca
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
किम॒ ू नु व॑: कृणवा॒माप॑रेण॒ किं सनेन ॑
वसव॒ आप्येन । य॒ यं
ू नो॑ मित्रावरुणादिते च
स्व॒ स्तिमि॑न्द्रामरुतो दधात ॥

किमू नु वः कृणवामापरे ण किं सनेन वसव आप्येन । यूयं नो मित्रावरुणादिते च स्वस्तिमिन्द्रामरुतो दधात ॥

kim ū nu vaḥ kṛṇavāmāpareṇa kiṁ sanena vasava āpyena | yūyaṁ no mitrāvaruṇādite ca svastim
indrāmaruto dadhāta ||

॑ । व॒ स॒वः॒ । आप्येन
किम ् । ऊँ॒ इति॑ । नु । वः॒ । कृ॒ण॒ वा॒म॒ । अप॑रेण । किम ् । सनेन ॑ । य॒ यम
ू ् । नः॒ । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । अ॒ दि॒ त॒ े ।
च॒ । स्व॒ स्तिम ् । इ॒न्द्रा॒म॒रु॒तः॒ । द॒ धा॒त॒ ॥

kim | oṃ iti | nu | vaḥ | kṛṇavāma | apareṇa | kim | sanena | vasavaḥ | āpyena | yūyam | naḥ | mitrāvaruṇā |
adite | ca | svastim | indrāmarutaḥ | dadhāta
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ह॒ये दे॑ वा य॒ यमिदा॒
ू पय॑: स्थ॒ ते मळ
॑ ृ त॒ नाध॑मानाय॒ मह्य॑म ् । मा वो॒ रथो॑ मध्यम॒ वाळ॒ ृ ते भ॒ न्मा
ू
य॒ ष्माव॑
ु त्स्वा॒पिषु॑ श्रमिष्म ॥

हये दे वा यूयमिदापयः स्थ ते मळ
ृ त नाधमानाय मह्यम ् । मा वो रथो मध्यमवाळृते भून्मा युष्मावत्स्वापिषु श्रमिष्म ॥

haye devā yūyam id āpayaḥ stha te mṛḻata nādhamānāya mahyam | mā vo ratho madhyamavāḻ ṛte bhūn mā
yuṣmāvatsv āpiṣu śramiṣma ||

ह॒ये । दे॒ वाः॒ । य॒ यम
ू ् । इत ् । आ॒पयः॑ । स्थ॒ । ते । म॒ ळ॒
ृ त॒ । नाध॑मानाय । मह्य॑म ् । मा । वः॒ । रथः॑ । म॒ ध्य॒ म॒ऽवाट् । ऋ॒ते ।
भ॒ त
ू ् । मा । य॒ ष्माव॑
ु त ्ऽसु । आ॒पिषु॑ । श्र॒मि॒ष्म॒ ॥

haye | devāḥ | yūyam | it | āpayaḥ | stha | te | mṛḷata | nādhamānāya | mahyam | mā | vaḥ | rathaḥ |
madhyama-vāṭ | ṛte | bhūt | mā | yuṣmāvat-su | āpiṣu | śramiṣma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र व॒ एको॑ मिमय॒ भर्या
ू गो॒ यन्मा॑ पि॒ तव
े ॑ कित॒ वं श॑शा॒स । आ॒रे पाशा॑ आ॒रे अ॒ घानि॑ दे वा॒ मा माधि॑ प॒ त्रे
ु
विमि॑व ग्रभीष्ट ॥

प्र व एको मिमय भूर्यागो यन्मा पितेव कितवं शशास । आरे पाशा आरे अघानि दे वा मा माधि पुत्रे विमिव ग्रभीष्ट ॥

pra va eko mimaya bhūry āgo yan mā piteva kitavaṁ śaśāsa | āre pāśā āre aghāni devā mā mādhi putre vim
iva grabhīṣṭa ||

प्र । वः॒ । एकः॑ । मि॒ म॒ य॒ । भूरि॑ । आगः॑ । यत ् । मा॒ । पि॒ ताऽइ॑व । कि॒ त॒वम ् । श॒ शा॒स । आ॒रे । पाशाः॑ । आ॒रे । अ॒ घानि॑ ।
दे॒ वाः॒ । मा । मा॒ । अधि॑ । प॒ त्रे
ु । विम ्ऽइ॑व । ग्र॒ भी॒ष्ट॒ ॥

pra | vaḥ | ekaḥ | mimaya | bhūri | āgaḥ | yat | mā | pitāiva | kitavam | śaśāsa | āre | pāśāḥ | āre | aghāni |
devāḥ | mā | mā | adhi | putre | vim-iva | grabhīṣṭa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ र्वाञ्चो॑ अ॒ द्या भ॑वता यजत्रा॒ आ वो॒ हार्दि॒ भय॑मानो व्ययेयम ् । त्राध्वं॑ नो दे वा नि॒ जरु ो॒ वक
ृ ॑ स्य॒ त्राध्वं॑
क॒ र्ताद॑ व॒पदो॑ यजत्राः ॥

अर्वाञ्चो अद्या भवता यजत्रा आ वो हार्दि भयमानो व्ययेयम ् । त्राध्वं नो दे वा निजुरो वक
ृ स्य त्राध्वं कर्तादवपदो
यजत्राः ॥

arvāñco adyā bhavatā yajatrā ā vo hārdi bhayamāno vyayeyam | trādhvaṁ no devā nijuro vṛkasya trādhvaṁ
kartād avapado yajatrāḥ ||

अ॒ र्वाञ्चः॑ । अ॒ द्य । भ॒ व॒ ता॒ । य॒ ज॒त्राः॒ । आ । वः॒ । हार्दि॑ । भय॑मानः । व्य॒ य॒ य
े ॒ म ् । त्राध्व॑म ् । नः॒ । दे॒ वाः॒ । नि॒ ऽजुरः॑ ।
वक
ृ ॑ स्य । त्राध्व॑म ् । क॒ र्तात ् । अ॒ व॒ ऽपदः॑ । य॒ ज॒त्राः॒ ॥

arvāñcaḥ | adya | bhavatā | yajatrāḥ | ā | vaḥ | hārdi | bhayamānaḥ | vyayeyam | trādhvam | naḥ | devāḥ | ni-
juraḥ | vṛkasya | trādhvam | kartāt | ava-padaḥ | yajatrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू म
ृ देम
ु :॥



ू म
ु त ्।
अव॑ । स्था॒म ् । ब॒ हत ु ॥

MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऋ॒तं दे॒ वाय॑ कृण्व॒ ते स॑वि॒त्र इन्द्रा॑याहि॒घ्ने न र॑ मन्त॒ आप॑: । अह॑ रहर्यात्य॒ क्तरु ॒पां किया॒त्या प्र॑थ॒मः
सर्ग॑ आसाम ् ॥

ऋतं दे वाय कृण्वते सवित्र इन्द्रायाहिघ्ने न रमन्त आपः । अहरहर्यात्यक्तरु पां कियात्या प्रथमः सर्ग आसाम ् ॥

ṛtaṁ devāya kṛṇvate savitra indrāyāhighne na ramanta āpaḥ | ahar-ahar yāty aktur apāṁ kiyāty ā
prathamaḥ sarga āsām ||

ऋ॒तम ् । दे॒ वाय॑ । कृ॒ण्व॒ ते । स॒ वि॒ त्रे । इन्द्रा॑य । अ॒ हि॒ऽघ्ने । न । र॒म॒न्ते॒ । आपः॑ । अहः॑ऽअहः । या॒ति॒ । अ॒ क्तुः । अ॒ पाम ् ।
किय॑ति । आ । प्र॒ थ॒मः । सर्गः॑ । आ॒सा॒म ् ॥

ṛtam | devāya | kṛṇvate | savitre | indrāya | ahi-ghne | na | ramante | āpaḥ | ahaḥ-ahaḥ | yāti | aktuḥ | apām |
kiyati | ā | prathamaḥ | sargaḥ | āsām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो व॒ त्राय॒
ृ सिन॒ मत्राभ॑रिष्य॒ त्प्र तं जनि॑त्री वि॒ दष
ु ॑ उवाच । प॒ थो रद॑ न्ती॒रन॒ ु जोष॑मस्मै दि॒ वदि
े ॑ व॒ े धन
ु य
॑ ो
॑ ्॥
य॒ न्त्यर्थम

यो वत्र
ृ ाय सिनमत्राभरिष्यत्प्र तं जनित्री विदष
ु उवाच । पथो रदन्तीरनु जोषमस्मै दिवेदिवे धुनयो यन्त्यर्थम ् ॥

yo vṛtrāya sinam atrābhariṣyat pra taṁ janitrī viduṣa uvāca | patho radantīr anu joṣam asmai dive-dive
dhunayo yanty artham ||

यः । व॒ त्राय॑
ृ ु े॑ । उ॒ वा॒च॒ । प॒ थः । रद॑ न्तीः । अनु॑ । जोष॑म ् । अ॒ स्मै॒
। सिन॑म ् । अत्र॑ । अभ॑रिष्यत ् । प्र । तम ् । जनि॑त्री । वि॒ दष
। दि॒ वेऽदि॑ वे । धुनय ॑ ्॥
॑ ः । य॒ न्ति॒ । अर्थम

yaḥ | vṛtrāya | sinam | atra | abhariṣyat | pra | tam | janitrī | viduṣe | uvāca | pathaḥ | radantīḥ | anu | joṣam |
asmai | dive--dive | dhunayaḥ | yanti | artham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ऊ॒ र्ध्वो ह्यस्था॒दध्य॒ न्तरि॒क्षऽे धा॑ व॒ त्राय॒
ृ प्र व॒ धं ज॑भार । मिहं॒ वसा॑न॒ उप॒ हीमद॑ द्र
ु ोत्ति॒ ग्मायुध
॑ ो
अजय॒ च्छत्रमिन्द्र॑
ु॒ :॥

ऊर्ध्वो ह्यस्थादध्यन्तरिक्षेऽधा वत्र
ृ ाय प्र वधं जभार । मिहं वसान उप हीमदद्र
ु ोत्तिग्मायुधो अजयच्छत्रुमिन्द्रः ॥

ūrdhvo hy asthād adhy antarikṣe 'dhā vṛtrāya pra vadhaṁ jabhāra | mihaṁ vasāna upa hīm adudrot
tigmāyudho ajayac chatrum indraḥ ||

ऊ॒ र्ध्वः । हि । अस्था॑त ् । अधि॑ । अ॒ न्तरि॑ क्षे । अध॑ । व॒ त्राय॑
ृ । प्र । व॒ धम ् । ज॒ भा॒र॒ । मिह॑म ् । वसा॑नः । उप॑ । हि । ई॒म ् ।
अद॑ द्र
ु ोत ् । ति॒ग्मऽआ॑युधः । अ॒ ज॒ य॒ त ् । शत्रुम
॑ ् । इन्द्रः॑ ॥

ūrdhvaḥ | hi | asthāt | adhi | antarikṣe | adha | vṛtrāya | pra | vadham | jabhāra | miham | vasānaḥ | upa | hi | īm
| adudrot | tigma-āyudhaḥ | ajayat | śatrum | indraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

बह
ृ ॑ स्पते॒ तप॒ षाश्ने
ु ॑ विध्य॒ वक
व ृ ॑ द्वरसो॒ असरु॑ स्य वी॒रान ् । यथा॑ ज॒ घन्थ॑ धष
ृ ॒ ता प॒ रा
ु चि॑दे॒वा ज॑हि॒
शत्रम ॑ु ॒ स्माक॑मिन्द्र ॥

बह
ृ स्पते तपुषाश्नेव विध्य वक
ृ द्वरसो असुरस्य वीरान ् । यथा जघन्थ धष
ृ ता पुरा चिदे वा जहि शत्रुमस्माकमिन्द्र ॥

bṛhaspate tapuṣāśneva vidhya vṛkadvaraso asurasya vīrān | yathā jaghantha dhṛṣatā purā cid evā jahi
śatrum asmākam indra ||

बह
ृ ॑स्पते । तपष
ु॑ ा । अश्ना॑ऽइव । वि॒ ध्य॒ । वक
ृ ॑ ऽद्वरसः । असरु॑ स्य । वी॒रान ् । यथा॑ । ज॒ घन्थ॑ । ध॒ ष॒ृ ता । प॒ रा
ु । चि॒ त ् । ए॒ व
। ज॒ हि॒ । शत्रम
ु॑ ् । अ॒ स्माक॑म ् । इ॒न्द्र॒ ॥

bṛhaspate | tapuṣā | aśnāiva | vidhya | vṛka-dvarasaḥ | asurasya | vīrān | yathā | jaghantha | dhṛṣatā | purā | cit
| eva | jahi | śatrum | asmākam | indra
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अव॑ क्षिप दि॒ वो अश्मा॑नम॒ च्चा
ु येन॒ शत्रं॑ु मन्दसा॒नो नि॒ जर्वा
ू ॑: । तो॒कस्य॑ सा॒तौ तन॑यस्य॒ भरू े॑ र॒स्माँ अ॒ र्धं
क॑ ृ णत
ु ादिन्द्र॒ गोना॑म ् ॥

अव क्षिप दिवो अश्मानमुच्चा येन शत्रुं मन्दसानो निजूर्वाः । तोकस्य सातौ तनयस्य भूरेरस्माँ अर्धं कृणुतादिन्द्र
गोनाम ् ॥

ava kṣipa divo aśmānam uccā yena śatrum mandasāno nijūrvāḥ | tokasya sātau tanayasya bhūrer asmām̐
ardhaṁ kṛṇutād indra gonām ||

अव॑ । क्षि॒प॒ । दि॒ वः । अश्मा॑नम ् । उ॒ च्चा । येन॑ । शत्रम
ु॑ ् । म॒ न्द॒ सा॒नः । नि॒ ऽजूर्वाः॑ । तो॒कस्य॑ । सा॒तौ । तन॑यस्य । भूरेः॑ ।
अ॒ स्मान ् । अ॒ र्धम ् । कृ॒ण॒ ता॒
ु त ् । इ॒न्द्र॒ । गोना॑म ् ॥

ava | kṣipa | divaḥ | aśmānam | uccā | yena | śatrum | mandasānaḥ | ni-jūrvāḥ | tokasya | sātau | tanayasya |
bhūreḥ | asmān | ardham | kṛṇutāt | indra | gonām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रासोमौ
THE MANTRA

प्र हि क्रतंु॑ व॒ हथो॒
ृ यं व॑न॒ थो
ु र॒ध्रस्य॑ स्थो॒ यज॑मानस्य चो॒दौ । इन्द्रा॑सोमा य॒ वम॒
ु स्माँ
अ॑विष्टम॒ स्मिन्भ॒ यस्थे॑ कृणत
ु मु लो॒कम ् ॥

प्र हि क्रतुं वह
ृ थो यं वनुथो रध्रस्य स्थो यजमानस्य चोदौ । इन्द्रासोमा युवमस्माँ अविष्टमस्मिन्भयस्थे कृणुतमु
लोकम ् ॥

pra hi kratuṁ vṛhatho yaṁ vanutho radhrasya stho yajamānasya codau | indrāsomā yuvam asmām̐ aviṣṭam
asmin bhayasthe kṛṇutam u lokam ||

प्र । हि । क्रतम ु॑ ् । व॒ हथः॑
ृ । यम ् । व॒ न॒ थः
ु । र॒ध्रस्य॑ । स्थः॒ । यज॑मानस्य । चो॒दौ । इन्द्रा॑सोमा । य॒ वम
ु ् । अ॒ स्मान ् ।
अ॒ वि॒ ष्ट॒ म ् । अ॒ स्मिन ् । भ॒ यऽस्थे॑ । कृ॒ण॒ त॒म
ु ् । ऊँ॒ इति॑ । लो॒कम ् ॥

pra | hi | kratum | vṛhathaḥ | yam | vanuthaḥ | radhrasya | sthaḥ | yajamānasya | codau | indrāsomā | yuvam |
asmān | aviṣṭam | asmin | bhaya-sthe | kṛṇutam | oṃ iti | lokam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ो॒तेति॒ सोम॑म ् । यो मे॑ प॒ णाद्यो
न मा॑ तम॒ न्न श्र॑म॒न्नोत त॑न्द्र॒ न्न वो॑चाम॒ मा सुन ृ दद॒ द्यो नि॒ बोधा॒द्यो
मा॑ स॒ न्वन्त॒
ु मप
ु ॒ गोभि॒ राय॑त ् ॥

न मा तमन्न श्रमन्नोत तन्द्रन्न वोचाम मा सुनोतेति सोमम ् । यो मे पण
ृ ाद्यो ददद्यो निबोधाद्यो मा सुन्वन्तमुप
गोभिरायत ् ॥

na mā taman na śraman nota tandran na vocāma mā sunoteti somam | yo me pṛṇād yo dadad yo nibodhād
yo mā sunvantam upa gobhir āyat ||

न । मा॒ । त॒म॒ त ् । न । श्र॒म॒त ् । न । उ॒ त । त॒न्द्र॒ त ् । न । वो॒चा॒म॒ । मा । स॒ नो॒
ु त॒ । इति॑ । सोम॑म ् । यः । मे॒ । प॒ णात
ृ ् । यः ।
दद॑ त ् । यः । नि॒ ऽबोधा॑त ् । यः । मा॒ । स॒ ुन्वन्त॑म ् । उप॑ । गोभिः॑ । आ । अय॑त ् ॥

na | mā | tamat | na | śramat | na | uta | tandrat | na | vocāma | mā | sunota | iti | somam | yaḥ | me | pṛṇāt | yaḥ
| dṛt | yaḥ | ni-bodhāt | yaḥ | mā | sunvantam | upa | gobhiḥ | ā | ayat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सर॑ स्वति॒ त्वम॒ स्माँ अ॑विड्ढि म॒ रुत्व॑ती धष ॑ शत्रन
ृ ॒ ती जेषि॒ ॑
॑ू ् । त्यं चि॒ च्छर्धन्तं तविषी॒यमा॑ण॒मिन्द्रो॑
हन्ति वष
ृ ॒ भं शण्डि॑कानाम ् ॥

सरस्वति त्वमस्माँ अविड्ढि मरुत्वती धष
ृ ती जेषि शत्रून ् । त्यं चिच्छर्धन्तं तविषीयमाणमिन्द्रो हन्ति वष
ृ भं
शण्डिकानाम ् ॥

sarasvati tvam asmām̐ aviḍḍhi marutvatī dhṛṣatī jeṣi śatrūn | tyaṁ cic chardhantaṁ taviṣīyamāṇam indro
hanti vṛṣabhaṁ śaṇḍikānām ||

सर॑ स्वति । त्वम ् । अ॒ स्मान ् । अ॒ वि॒ ड्ढि॒ । म॒ रुत्व॑ती । ध॒ ष॒ृ ती । जे॒ षि॒ । शत्रन ॑
ू॑ ् । त्यम ् । चि॒ त ् । शर्धन्तम ्।
त॒वि॒ षी॒ऽयमा॑णम ् । इन्द्रः॑ । ह॒न्ति॒ । व॒ ष॒ृ भम ् । शण्डि॑कानाम ् ॥

sarasvati | tvam | asmān | aviḍḍhi | marutvatī | dhṛṣatī | jeṣi | śatrūn | tyam | cit | śardhantam | taviṣī-
yamāṇam | indraḥ | hanti | vṛṣabham | śaṇḍikānām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो न॒ : सनुत्॑ य उ॒ त वा॑ जिघ॒ त्नरु ॑ भि॒ख्याय॒ तं ति॑गि॒तेन॑ विध्य । बह
ृ ॑ स्पत॒ आयुध
॑ र्जे
ै षि॒ शत्रन्
॑ू द्र॒ हेु रीष॑न्तं॒
परि॑ धेहि राजन ् ॥

यो नः सनुत्य उत वा जिघत्नुरभिख्याय तं तिगितेन विध्य । बह
ृ स्पत आयुधैर्जेषि शत्रून्द्रहु े रीषन्तं परि धेहि राजन ् ॥

yo naḥ sanutya uta vā jighatnur abhikhyāya taṁ tigitena vidhya | bṛhaspata āyudhair jeṣi śatrūn druhe
rīṣantam pari dhehi rājan ||

यः । नः॒ । सनत्ु॑ य । उ॒ त । वा॒ । जि॒ घ॒ त्नुः । अ॒ भि॒ ऽख्याय॑ । तम ् । ति॒गि॒ तेन॑ । वि॒ ध्य॒ । बह
ृ ॑स्पते । आयध
ु॑ ैः । जे॒ षि॒ । शत्रन
ू॑ ्
। द॒ हेु । रिष॑न्तम ् । परि॑ । धे॒ हि॒ । रा॒ज॒न ् ॥

yaḥ | naḥ | sanutya | uta | vā | jighatnuḥ | abhi-khyāya | tam | tigitena | vidhya | bṛhaspate | āyudhaiḥ | jeṣi |
śatrūn | duhe | riṣantam | pari | dhehi | rājan
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माके॑भि॒ : सत्व॑भिः शरू ॒ शरू ै॑ र्वी॒र्या॑ कृधि॒ यानि॑ ते॒ कर्त्वानि
॑ । ज्योग॑भव
ू ॒ न्ननुध
॑ पि
ू तासो ह॒त्वी तेषा॒मा
भ॑रा नो॒ वसनि
ू॑ ॥

अस्माकेभिः सत्वभिः शूर शूरैर्वीर्या कृधि यानि ते कर्त्वानि । ज्योगभूवन्ननुधूपितासो हत्वी तेषामा भरा नो वसूनि ॥

asmākebhiḥ satvabhiḥ śūra śūrair vīryā kṛdhi yāni te kartvāni | jyog abhūvann anudhūpitāso hatvī teṣām ā
bharā no vasūni ||

अ॒ स्माके॑भिः । सत्व॑ऽभिः । श॒ र॒ू । शूरैः॑ । वी॒र्या॑ । कृ॒धि॒ । यानि॑ । ते॒ । कर्त्वा॑नि । ज्योक् । अ॒ भ॒ व॒
ू न ् । अनऽु॑ धूपितासः ।
ह॒त्वी । तेषा॑म ् । आ । भ॒ र॒ । नः॒ । वसूनि
॑ ॥

asmākebhiḥ | satva-bhiḥ | śūra | śūraiḥ | vīryā | kṛdhi | yāni | te | kartvāni | jyok | abhūvan | anu-dhūpitāsaḥ |
hatvī | teṣām | ā | bhara | naḥ | vasūni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मरूतः
THE MANTRA

तं व॒ : शर्धं॒ मारु॑ तं सम्
ु न॒ यर्गि
ु ॒ रोप॑ ब्रव ॑ ॒ नशा॑महा अपत्य॒ साचं॒
ु ॒ े नम॑सा॒ दै व्यं॒ जन॑म ् । यथा॑ र॒यि ं सर्ववीरं
श्रत्ु यं॑ दि॒ वेदि॑वे ॥

तं वः शर्धं मारुतं सुम्नयुर्गिरोप ब्रुवे नमसा दै व्यं जनम ् । यथा रयिं सर्ववीरं नशामहा अपत्यसाचं श्रुत्यं दिवेदिवे ॥

taṁ vaḥ śardham mārutaṁ sumnayur giropa bruve namasā daivyaṁ janam | yathā rayiṁ sarvavīraṁ
naśāmahā apatyasācaṁ śrutyaṁ dive-dive ||

॑ ् । मारु॑ तम ् । स॒ म्न॒
तम ् । वः॒ । शर्धम ु ऽयुः । गि॒ रा । उप॑ । ब्र॒ वे ॑
ु ॒ । नम॑सा । दै व्य॑म ् । जन॑म ् । यथा॑ । र॒यिम ् । सर्वऽवीरम ्।
नशा॑महै । अ॒ प॒ त्य॒ ऽसाच॑म ् । श्रुत्य॑म ् । दि॒ वेऽदि॑ वे ॥

tam | vaḥ | śardham | mārutam | sumna-yuḥ | girā | upa | bruve | namasā | daivyam | janam | yathā | rayim |
sarva-vīram | naśāmahai | apatya-sācam | śrutyam | d ive--dive
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्माकं॑ मित्रावरुणावतं॒ रथ॑मादि॒ त्यै रु॒द्रैर्वसभि
ु॑ ः सचा॒भव
ु ा॑ । प्र यद्वयो॒ न पप्त॒ न्वस्म॑न॒स्परि॑
॑
श्रव॒ स्यवो॒ हृषीवन्तो वन॒ र्षद॑ : ॥

अस्माकं मित्रावरुणावतं रथमादित्यै रुद्रै र्वसुभिः सचाभुवा । प्र यद्वयो न पप्तन्वस्मनस्परि श्रवस्यवो हृषीवन्तो
वनर्षदः ॥

asmākam mitrāvaruṇāvataṁ ratham ādityai rudrair vasubhiḥ sacābhuvā | pra yad vayo na paptan vasmanas
pari śravasyavo hṛṣīvanto vanarṣadaḥ ||

अ॒ स्माक॑म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । अ॒ व॒ त॒म ् । रथ॑म ् । आ॒दि॒ त्यैः । रु॒द्रैः । वसऽु॑ भिः । स॒ चा॒ऽभुवा॑ । प्र । यत ् । वयः॑ । न । पप्त॑न ् ।
वस्म॑नः । परि॑ । श्र॒व॒स्यवः॑ । हृषीवन्तः ॑ । व॒ न॒ऽसदः॑ ॥

asmākam | mitrāvaruṇā | avatam | ratham | ādityaiḥ | rudraiḥ | vasu-bhiḥ | sacābhuvā | pra | yat | vayaḥ | na |
paptan | vasmanaḥ | pari | śravasyavaḥ | hṛṣīvantaḥ | vana-sadaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अध॑ स्मा न॒ उद॑ वता सजोषसो॒ रथं॑ दे वासो अ॒ भि वि॒ क्षु वा॑ज॒यम
ु ् । यदा॒शव॒ : पद्या॑भि॒स्तित्र॑तो॒ रज॑:
पथि
ृ ॒ व्याः सानौ॒ जङ्घ॑नन्त पा॒णिभि॑: ॥

अध स्मा न उदवता सजोषसो रथं दे वासो अभि विक्षु वाजयुम ् । यदाशवः पद्याभिस्तित्रतो रजः पथि
ृ व्याः सानौ
जङ्घनन्त पाणिभिः ॥

adha smā na ud avatā sajoṣaso rathaṁ devāso abhi vikṣu vājayum | yad āśavaḥ padyābhis titrato rajaḥ
pṛthivyāḥ sānau jaṅghananta pāṇibhiḥ ||

अध॑ । स्म॒ । नः॒ । उत ् । अ॒ व॒ त॒ । स॒ ऽजो॒ष॒सः॒ । रथ॑म ् । दे॒ वा॒सः॒ । अ॒ भि । वि॒ क्षु । वा॒ज॒ऽयुम ् । यत ् । आ॒शवः॑ । पद्या॑भिः ।
तित्र॑तः । रजः॑ । प॒ थि॒
ृ व्याः । सानौ॑ । जङ्घ॑नन्त । पा॒णिऽभिः॑ ॥

adha | sma | naḥ | ut | avata | sa-joṣasaḥ | ratham | devāsaḥ | abhi | vikṣu | vāja-yum | yat | āśavaḥ |
padyābhiḥ | titrataḥ | rajaḥ | pṛthivyāḥ | sānau | jaṅghananta | pāṇi-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- विराट्जगती
THE MANTRA

॑ मारु॑ तेन स॒ क्रत
उ॒ त स्य न॒ इन्द्रो॑ वि॒ श्वच॑र्षणिर्दि॒ वः शर्धेन॒ ु :ु॑ । अन॒ ु नु स्था॑त्यव॒ काभि॑
ृ ॒ भी॒ रथं॑ म॒ हे
रूति
स॒ नये॒ वाज॑सातये ॥

उत स्य न इन्द्रो विश्वचर्षणिर्दिवः शर्धेन मारुतेन सुक्रतुः । अनु नु स्थात्यवक
ृ ाभिरूतिभी रथं महे सनये वाजसातये ॥

uta sya na indro viśvacarṣaṇir divaḥ śardhena mārutena sukratuḥ | anu nu sthāty avṛkābhir ūtibhī ratham
mahe sanaye vājasātaye ||

॑ । मारु॑ तेन । स॒ ऽक्रत
उ॒ त । स्यः । नः॒ । इन्द्रः॑ । वि॒ श्वऽच॑र्षणिः । दि॒ वः । शर्धेन ु ुः॑ । अनु॑ । नु । स्था॒ति॒ । अ॒ व॒ काभिः॑
ृ ।
॑
ऊ॒ तिऽभिः॑ । रथ॑म ् । म॒ हे । स॒ नये । वाज॑ऽसातये ॥

uta | syaḥ | naḥ | indraḥ | viśva-carṣaṇiḥ | divaḥ | śardhena | mārutena | su-kratuḥ | anu | nu | sthāti |
avṛkābhiḥ | ūti-bhiḥ | ratham | mahe | sanaye | vāja-sātaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त स्य दे॒ वो भव ु न
॑ स्य स॒ क्षणि॒ स्त्वष्टा॒ ग्नाभि॑: स॒ जोषा॑ जज
ू व
ु ॒ द्रथ॑म ् । इळा॒ भगो॑ बहृ द्दि॒वोत रोद॑ सी
ू परु ं॑ धिर॒श्विना॒वधा॒ पती॑ ॥
प॒ षा

उत स्य दे वो भुवनस्य सक्षणिस्त्वष्टा ग्नाभिः सजोषा जूजुवद्रथम ् । इळा भगो बह
ृ द्दिवोत रोदसी पूषा
परु ं धिरश्विनावधा पती ॥

uta sya devo bhuvanasya sakṣaṇis tvaṣṭā gnābhiḥ sajoṣā jūjuvad ratham | iḻā bhago bṛhaddivota rodasī pūṣā
puraṁdhir aśvināv adhā patī ||

उ॒ त । स्यः । दे॒ वः । भुवन
॑ स्य । स॒ क्षणिः॑ । त्वष्टा॑ । ग्नाभिः॑ । स॒ ऽजोषाः॑ । ज॒ ज
ू ॒ व॒
ु त ् । रथ॑म ् । इळा॑ । भगः॑ । ब॒ ह
ृ ॒ त ्ऽदि॒ वा ।
उ॒ त । रोद॑ सी॒ इति॑ । प॒ षा
ू । परु ॑ म ्ऽधिः । अ॒ श्विनौ॑ । अध॑ । पती॒ इति॑ ॥

uta | syaḥ | devaḥ | bhuvanasya | sakṣaṇiḥ | tvaṣṭā | gnābhiḥ | sa-joṣāḥ | jūjuvat | ratham | iḷā | bhagaḥ |
bṛhat-divā | uta | rodasī iti | pūṣā | puram-dhiḥ | aśvinau | adha | patī iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

ु ॑ मिथ॒ दृशो॒
उ॒ त त्ये दे॒ वी स॒ भगे ू षासा॒नक्ता॒ जग॑तामपी॒जव ु यद्वां॑ पथि
ु ा॑ । स्त॒ षे ृ वि॒ नव्य॑सा॒ वच॑:
स्था॒तश्ु च॒ वय॒ स्त्रिव॑या उप॒ स्तिरे॑ ॥

उत त्ये दे वी सुभगे मिथूदृशोषासानक्ता जगतामपीजुवा । स्तुषे यद्वां पथि
ृ वि नव्यसा वचः स्थातुश्च वयस्त्रिवया
उपस्तिरे ॥

uta tye devī subhage mithūdṛśoṣāsānaktā jagatām apījuvā | stuṣe yad vām pṛthivi navyasā vacaḥ sthātuś ca
vayas trivayā upastire ||

उ॒ त । त्ये । दे॒ वी इति॑ । स॒ भगे॒
ु इति॑ स॒ ऽभगे
ु ॑ । मिथ॒ ऽदृशा॑
ु । उ॒ षसा॒नक्ता॑ । जग॑ताम ् । अ॒ पि॒ ऽजुवा॑ । स्त॒ षे
ु । यत ् । वा॒म ् ।
ृ वि॒ । नव्य॑सा । वचः॑ । स्था॒तुः । च॒ । वयः॑ । त्रिऽव॑याः । उ॒ प॒ऽस्तिरे॑ ॥
प॒ थि॒

uta | tye | devī iti | subhageitisu-bhage | mithu-dṛśā | uṣasānaktā | jagatām | api-juvā | stuṣe | yat | vām |
pṛthivi | navyasā | vacaḥ | sthātuḥ | ca | vayaḥ | tri-vayāḥ | upa-stire
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

उ॒ त व॒ : शंसम॑ ॒ शिजा॑
ु मिव श्म॒ स्यहि॑ र्बु॒ध्न्यो॒३॒॒॑॑ऽज एक॑पाद॒ त
ु । त्रित
॒ ऋ॑भ॒ क्षाः
ु स॑वि॒ता चनो॑ दधे॒ ऽपां
नपा॑दाश॒ हे
ु मा॑ धि॒ या शमि॑ ॥

उत वः शंसमुशिजामिव श्मस्यहिर्बुध्न्योऽज एकपादत
ु । त्रित ऋभुक्षाः सविता चनो दधेऽपां नपादाशुहेमा धिया शमि ॥

uta vaḥ śaṁsam uśijām iva śmasy ahir budhnyo 'ja ekapād uta | trita ṛbhukṣāḥ savitā cano dadhe 'pāṁ
napād āśuhemā dhiyā śami ||

उ॒ त । वः॒ । शंसम
॑ ् । उ॒ शिजा॑म ्ऽइव । श्म॒ सि॒ । अहिः॑ । ब॒ ध्न्यः॑
ु । अ॒ जः । एक॑ऽपात ् । उ॒ त । त्रित
॒ ः । ऋ॒भ॒ ऽक्षाः
ु । स॒ वि॒ ता ।
चनः॑ । द॒ धे॒ । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । आ॒श॒ ऽहे
ु मा॑ । धि॒ या । शमि॑ ॥

uta | vaḥ | śaṃsam | uśijām-iva | śmasi | ahiḥ | budhnyaḥ | aja | eka-pāt | uta | tritaḥ | ṛbhu-kṣāḥ | savitā |
canaḥ | dadhe | apām | napāt | āśu-hemā | dhiyā | śami
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु य॑ता यजत्रा॒ अत॑क्षन्ना॒यवो॒ नव्य॑से॒ सम ् । श्र॒व॒स्यवो॒ वाजं॑ चका॒नाः सप्ति॒ र्न रथ्यो॒
ए॒ ता वो॑ व॒ श्म्यद्
अह॑ धी॒तिम॑श्याः ॥

एता वो वश्म्युद्यता यजत्रा अतक्षन्नायवो नव्यसे सम ् । श्रवस्यवो वाजं चकानाः सप्तिर्न रथ्यो अह धीतिमश्याः ॥

etā vo vaśmy udyatā yajatrā atakṣann āyavo navyase sam | śravasyavo vājaṁ cakānāḥ saptir na rathyo aha
dhītim aśyāḥ ||

ए॒ ता । वः॒ । व॒ श्मि॒ । उ॒ त ्ऽय॑ता । य॒ ज॒त्राः॒ । अत॑क्षन ् । आ॒यवः॑ । नव्य॑से । सम ् । श्र॒व॒स्यवः॑ । वाज॑म ् । च॒ का॒नाः । सप्तिः॑ ।
न । रथ्यः॑ । अह॑ । धी॒तिम ् । अ॒ श्याः॒ ॥

etā | vaḥ | vaśmi | ut-yatā | yajatrāḥ | atakṣan | āyavaḥ | navyase | sam | śravasyavaḥ | vājam | cakānāḥ |
saptiḥ | na | rathyaḥ | aha | dhītim | aśyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- द्यावापथि
ृ व्यौ
THE MANTRA

अ॒ स्य मे॑ द्यावापथि
ृ वी ऋताय॒ तो भ॒ तम॑
ू वि॒त्री वच॑स॒: सिषा॑सतः । ययो॒रायु॑: प्रत॒ रं ते इ॒दं प॒ रु उप॑स्तत
ु े
वस॒ य
ू र्वां
ु ॑ म॒ हो द॑ धे ॥

अस्य मे द्यावापथि
ृ वी ऋतायतो भूतमवित्री वचसः सिषासतः । ययोरायुः प्रतरं ते इदं पुर उपस्तुते वसूयुर्वां महो दधे ॥

asya me dyāvāpṛthivī ṛtāyato bhūtam avitrī vacasaḥ siṣāsataḥ | yayor āyuḥ prataraṁ te idam pura upastute
vasūyur vām maho dadhe ||

अ॒ स्य । मे॒ । द्या॒वा॒प॒ थि॒
ृ वी॒ इति॑ । ऋ॒त॒ऽय॒ तः । भ॒ तम
ू ् । अ॒ वि॒ त्री इति॑ । वच॑सः । सिसा॑सतः । ययोः॑ । आयुः॑ । प्र॒ ऽत॒रम ् ।
ते॒ इति॑ । इ॒दम ् । प॒ रः
ु । उप॑स्तुत॒ े इत्युपऽ॑ स्तत
ु े । व॒ स॒ ऽय
ु ुः । वा॒ । म॒ हः । द॒ धे॒ ॥

asya | me | dyāvāpṛthivī iti | ṛta-yataḥ | bhūtam | avitrī iti | vacasaḥ | sisāsataḥ | yayoḥ | āyuḥ | pra-taram |
teiti | idam | puraḥ | upastuteity upa-stute | vasu-yuḥ | vā | mahaḥ | dadhe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रस्त्वष्टा वा
THE MANTRA

ु या॒ रिप॑ आ॒योरह॑ न्दभ॒ न्मा न॑ आ॒भ्यो री॑रधो द॒ च्छ
मा नो॒ गह् ु ु ना॑भ्यः । मा नो॒ वि यौ॑: स॒ ख्या वि॒ द्धि
तस्य॑ नः सम् ॑
ु नाय॒ ता मन॑सा॒ तत्त्वेमहे ॥

मा नो गुह्या रिप आयोरहन्दभन्मा न आभ्यो रीरधो दच्ु छुनाभ्यः । मा नो वि यौः सख्या विद्धि तस्य नः सुम्नायता
मनसा तत्त्वेमहे ॥

mā no guhyā ripa āyor ahan dabhan mā na ābhyo rīradho ducchunābhyaḥ | mā no vi yauḥ sakhyā viddhi
tasya naḥ sumnāyatā manasā tat tvemahe ||

मा । नः॒ । गुह्याः॑ । रिपः॑ । आ॒योः । अह॑न ् । द॒ भ॒न ् । मा । नः॒ । आ॒भ्यः । री॒र॒धः॒ । द॒ च्छ
ु ु ना॑भ्यः । मा । नः॒ । वि । यौः॑ ।
स॒ ख्या । वि॒ द्धि । तस्य॑ । नः॒ । स॒ म्न॒
ु ऽय॒ ता । मन॑सा । तत ् । त्वा॒ । ई॒म॒हे॒ ॥

mā | naḥ | guhyāḥ | ripaḥ | āyoḥ | ahan | dabhan | mā | naḥ | ābhyaḥ | rīradhaḥ | ducchunābhyaḥ | mā | naḥ |
vi | yauḥ | sakhyā | viddhi | tasya | naḥ | sumna-yatā | manasā | tat | tvā | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रस्त्वष्टा वा
ृ जगती
THE MANTRA

अहे॑ ळता॒ मन॑सा श्र॒ ष्टिमा
ु ु ी॑मस॒ श्चत॑म ् । पद्या॑भिरा॒शंु वच॑सा च वा॒जिनं॒ त्वां
व॑ह॒ दहु ा॑नां धे॒ नंु पि॒ प्यष
हि॑ नोमि परु
ु हूत वि॒ श्वहा॑ ॥

अहे ळता मनसा श्रुष्टिमा वह दहु ानां धेनुं पिप्युषीमसश्चतम ् । पद्याभिराशुं वचसा च वाजिनं त्वां हिनोमि पुरुहूत
विश्वहा ॥

aheḻatā manasā śruṣṭim ā vaha duhānāṁ dhenum pipyuṣīm asaścatam | padyābhir āśuṁ vacasā ca vājinaṁ
tvāṁ hinomi puruhūta viśvahā ||

अहे॑ ळता । मन॑सा । श्र॒ ष्टिम
ु ् । आ । व॒ ह॒ । दहु ा॑नाम ् । धे॒ नुम ् । पि॒ प्युषी॑म ् । अ॒ स॒ श्चत॑म ् । पद्या॑भिः । आ॒शुम ् । वच॑सा ।
च॒ । वा॒जिन॑म ् । त्वाम ् । हि॒नो॒मि॒ । प॒ रु॒
ु ऽहू॒त॒ । वि॒ श्वहा॑ ॥

aheḷatā | manasā | śruṣṭim | ā | vaha | duhānām | dhenum | pipyuṣīm | asaścatam | padyābhiḥ | āśum | vacasā |
ca | vājinam | tvām | hinomi | puru-hūta | viśvahā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- राका
THE MANTRA

ु ॑ सष्ु टु॒ती हु॑वे श॒ णोत
रा॒काम॒ हं स॒ हवां ृ ु॑ नः स॒ भगा॒
ु बोध॑त॒ ु त्मना॑ । सीव्य॒ त्वप॑: स॒ च्याच्छि॑
ू द्यमानया॒
ददा॑तु वी॒रं श॒ तदा॑यम॒ क्थ्य॑
ु म ्॥

राकामहं सुहवां सुष्टुती हुवे शण
ृ ोतु नः सुभगा बोधतु त्मना । सीव्यत्वपः सूच्याच्छिद्यमानया ददातु वीरं
शतदायमक्
ु थ्यम ् ॥

rākām ahaṁ suhavāṁ suṣṭutī huve śṛṇotu naḥ subhagā bodhatu tmanā | sīvyatv apaḥ sūcyācchidyamānayā
dadātu vīraṁ śatadāyam ukthyam ||

रा॒काम ् । अ॒ हम ् । स॒ ऽहवा॑
ु म ् । स॒ ऽस्त
ु ॒ ती
ु । हु॒वे॒ । श॒ णोत
ृ ु॑ । नः॒ । स॒ ऽभगा॑
ु । बोध॑तु । त्मना॑ । सीव्य॑तु । अपः॑ । स॒ च्या
ू ।
अच्छि॑ द्यमानया । ददा॑तु । वी॒रम ् । श॒ तऽदा॑यम ् । उ॒ क्थ्य॑म ् ॥

rākām | aham | su-havām | su-stutī | huve | śṛṇotu | naḥ | su-bhagā | bodhatu | tmanā | sīvyatu | apaḥ | sūcyā |
acchidyamānayā | dadātu | vīram | śata-dāyam | ukthyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- राका
THE MANTRA

यास्ते॑ राके सम ु ॒ तय॑: स॒ पे
ु शस
॑ ो॒ याभि॒ र्ददा॑सि दा॒शष
ु ॒ े वसनि
ू॑ । ताभि॑र्नो अ॒ द्य स॒ मना॑
ु उ॒ पाग॑हि
सहस्रपो॒षं सभु॑ गे॒ ररा॑णा ॥

यास्ते राके सुमतयः सुपेशसो याभिर्ददासि दाशुषे वसूनि । ताभिर्नो अद्य सुमना उपागहि सहस्रपोषं सुभगे रराणा ॥

yās te rāke sumatayaḥ supeśaso yābhir dadāsi dāśuṣe vasūni | tābhir no adya sumanā upāgahi sahasrapoṣaṁ
subhage rarāṇā ||

याः । ते॒ । रा॒के॒ । स॒ ऽम॒
ु तयः॑ । स॒ ऽपे ु शस ॑ ः । याभिः॑ । ददा॑सि । दा॒शुषे॑ । वसनि
ू॑ । ताभिः॑ । नः॒ । अ॒ द्य । स॒ ऽमनाः॑
ु ।
उ॒ प॒ऽआग॑हि । स॒ ह॒स्र॒ऽपो॒षम ् । स॒ ुऽभ॒ गे॒ । ररा॑णा ॥

yāḥ | te | rāke | su-matayaḥ | su-peśasaḥ | yābhiḥ | dadāsi | dāśuṣe | vasūni | tābhiḥ | naḥ | adya | su-manāḥ |
upa-āgahi | sahasra-poṣam | su-bhage | rarāṇā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सिनीवाली
THE MANTRA

सिनी॑वालि॒ पथ
ृ ुष्॑ टुके॒ या दे॒ वाना॒मसि॒ स्वसा॑ । ज॒ षस्व॑
ु ह॒व्यमाहु॑तं प्र॒ जां दे॑ वि दिदिड्ढि नः ॥

सिनीवालि पथ
ृ ुष्टुके या दे वानामसि स्वसा । जुषस्व हव्यमाहुतं प्रजां दे वि दिदिड्ढि नः ॥

sinīvāli pṛthuṣṭuke yā devānām asi svasā | juṣasva havyam āhutam prajāṁ devi didiḍḍhi naḥ ||

सिनी॑वालि । पथ
ृ ुऽ॑ स्तुके । या । दे॒ वाना॑म ् । असि॑ । स्वसा॑ । ज॒ षस्व॑
ु । ह॒व्यम ् । आऽहु॑तम ् । प्र॒ ऽजाम ् । दे॒ वि॒ । दि॒ दि॒ड्ढि॒ ।
नः॒ ॥

sinīvāli | pṛthu-stuke | yā | devānām | asi | svasā | juṣasva | havyam | āhutam | pra-jām | devi | didiḍḍhi | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सिनीवाली
छन्द: (Chhand) :- विराडनुष्टुप ्
THE MANTRA

या सुब
॑ ा॒हुः स्व॑ङ्ग॒ रिः
ु स॒ ष
ु म ू र॑ ी । तस्यै॑ वि॒ श्पत्न्यै॑ ह॒विः सि॑नीवा॒ल्यै जह
ू ा॑ बहु॒सव ु॑ ोतन ॥

या सुबाहुः स्वङ्गुरिः सुषूमा बहुसूवरी । तस्यै विश्पत्न्यै हविः सिनीवाल्यै जुहोतन ॥

yā subāhuḥ svaṅguriḥ suṣūmā bahusūvarī | tasyai viśpatnyai haviḥ sinīvālyai juhotana ||

या । स॒ ऽबा॒
ु हुः । स॒ ऽअ॒
ु ङ्ग॒ रिः ु ूमा॑ । ब॒ हु॒ऽसूवर॑ ी । तस्यै॑ । वि॒ श्पत्न्यै॑ । ह॒विः । सि॒ नी॒वा॒ल्यै । ज॒ हो॒
ु । स॒ ऽस ु त॒न॒ ॥

yā | su-bāhuḥ | su-aṅguriḥ | su-sūmā | bahu-sūvarī | tasyai | viśpatnyai | haviḥ | sinīvālyai | juhotana
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- लिङ्गोक्ताः
छन्द: (Chhand) :- निच्रद
ृ नुष्टुप ्
THE MANTRA

या ग॒ ङ्ग ू सि॑नीवा॒ली या रा॒का या सर॑ स्वती । इ॒न्द्रा॒णीम॑ह्व ऊ॒ तये॑ वरुणा॒नीं स्व॒ स्तये॑ ॥
ु र्या

या गुङ्गूर्या सिनीवाली या राका या सरस्वती । इन्द्राणीमह्व ऊतये वरुणानीं स्वस्तये ॥

yā guṅgūr yā sinīvālī yā rākā yā sarasvatī | indrāṇīm ahva ūtaye varuṇānīṁ svastaye ||

ु ूः । या । सि॒ नी॒वा॒ली । या । रा॒का । या । सर॑ स्वती । इ॒न्द्रा॒णीम ् । अ॒ ह्वे॒ । ऊ॒ तये॑ । व॒ रु॒णा॒नीम ् । स्व॒ स्तये॑ ॥
या । ग॒ ङ्ग

yā | guṅgūḥ | yā | sinīvālī | yā | rākā | yā | sarasvatī | indrāṇīm | ahve | ūtaye | varuṇānīm | svastaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- रुद्रः
THE MANTRA

आ ते॑ पितर्मरुतां स॒ म्नमे
ु ॑ ॒ ु मा न॒ : सर्य
त ॑
ू स्य सं॒ दृशो॑ यय ॑ क्षमेत॒ प्र जा॑येमहि
ु ोथाः । अ॒ भि नो॑ वी॒रो अर्वति
रुद्र प्र॒ जाभि॑: ॥

आ ते पितर्मरुतां सुम्नमेतु मा नः सूर्यस्य संदृशो युयोथाः । अभि नो वीरो अर्वति क्षमेत प्र जायेमहि रुद्र प्रजाभिः ॥

ā te pitar marutāṁ sumnam etu mā naḥ sūryasya saṁdṛśo yuyothāḥ | abhi no vīro arvati kṣameta pra
jāyemahi rudra prajābhiḥ ||

आ । ते॒ । पि॒ तः॒ । म॒ रु॒ता॒म ् । स॒ म्नम ु ॑
् । ए॒ त॒ ु । मा । नः॒ । सूर्यस्य । स॒ म ्ऽदृशः॑ । य॒ यो॒ ॑ ।
ु थाः॒ । अ॒ भि । नः॒ । वी॒रः । अर्वति
क्ष॒मे॒त॒ । प्र । जा॒य॒ ेम॒हि॒ । रु॒द्र॒ । प्र॒ ऽजाभिः॑ ॥

ā | te | pitaḥ | marutām | sumnam | etu | mā | naḥ | sūryasya | sam-dṛśaḥ | yuyothāḥ | abhi | naḥ | vīraḥ | arvati
| kṣameta | pra | jāyemahi | rudra | pra-jābhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वाद॑ त्तेभी रुद्र॒ शंतम
॑ ेभिः श॒ तं हिमा॑ अशीय भेष॒जेभि:॑ । व्य१॒॒॑॑स्मद्द्वेषो॑ वित॒ रं व्यंहो॒
॑
व्यमीवाश्चातयस्वा॒ विषचू॑ ीः ॥

त्वादत्तेभी रुद्र शंतमेभिः शतं हिमा अशीय भेषजेभिः । व्यस्मद्द्वेषो वितरं व्यंहो व्यमीवाश्चातयस्वा विषूचीः ॥

tvādattebhī rudra śaṁtamebhiḥ śataṁ himā aśīya bheṣajebhiḥ | vy asmad dveṣo vitaraṁ vy aṁho vy
amīvāś cātayasvā viṣūcīḥ ||

त्वाऽद॑ त्तेभिः । रु॒द्र॒ । शम ्ऽत॑मेभिः । श॒ तम ् । हिमाः॑ । अ॒ शी॒य॒ । भे॒ ष॒ जेभिः॑ । वि । अ॒ स्मत ् । द्वेषः॑ । वि॒ ऽत॒रम ् । वि ।
अंहः॑ । वि । अमीवाः॑ । चा॒त॒य॒ स्व॒ । विषूच ॑ ीः ॥

tvādattebhiḥ | rudra | śam-tamebhiḥ | śatam | himāḥ | aśīya | bheṣajebhiḥ | vi | asmat | dveṣaḥ | vi-taram | vi |
aṃhaḥ | vi | amīvāḥ | cātayasva | viṣūcīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

श्रेष्ठो॑ जा॒तस्य॑ रुद्र श्रि॒यासि॑ त॒ वस्त॑मस्त॒ वसां॑ वज्रबाहो । पर्षि॑ णः पा॒रमंह॑सः स्व॒ स्ति विश्वा॑ अ॒ भी॑ती॒
रप॑सो यय
ु ोधि ॥

श्रेष्ठो जातस्य रुद्र श्रियासि तवस्तमस्तवसां वज्रबाहो । पर्षि णः पारमंहसः स्वस्ति विश्वा अभीती रपसो यय
ु ोधि ॥

śreṣṭho jātasya rudra śriyāsi tavastamas tavasāṁ vajrabāho | parṣi ṇaḥ pāram aṁhasaḥ svasti viśvā abhītī
rapaso yuyodhi ||

ष्रेष्ठः॑ । जा॒तस्य॑ । रु॒द्र॒ । श्रि॒या । अ॒ सि॒ । त॒वःऽत॑मः । त॒वसा॑म ् । व॒ ज्र॒बा॒हो॒ इति॑ वज्रऽबाहो । पर्षि॑ । नः॒ । पा॒रम ् । अंह॑सः ।
स्व॒ स्ति । विश्वाः॑ । अ॒ भिऽइ॑तीः । रप॑सः । य॒ यो॒
ु धि॒ ॥

śreṣṭhaḥ | jātasya | rudra | śriyā | asi | tavaḥ-tamaḥ | tavasām | vajrabāho itivajra-bāho | parṣi | naḥ | pāram |
aṃhasaḥ | svasti | viśvāḥ | abhi-itīḥ | rapasaḥ | yuyodhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा त्वा॑ रुद्र चक्र
ु ु धामा॒ नमो॑भि॒र्मा दःु ष्टु॑ती वष
ृ भ॒ मा सहू॑ती । उन्नो॑ वी॒राँ अ॑र्पय भेष॒जेभिर्भि
॑ ॒ षक्त॑मं
त्वा भि॒ षजां॑ शणृ ोमि ॥

मा त्वा रुद्र चुक्रुधामा नमोभिर्मा दःु ष्टुती वष
ृ भ मा सहूती । उन्नो वीराँ अर्पय भेषजेभिर्भिषक्तमं त्वा भिषजां शण
ृ ोमि ॥

mā tvā rudra cukrudhāmā namobhir mā duḥṣṭutī vṛṣabha mā sahūtī | un no vīrām̐ arpaya bheṣajebhir
bhiṣaktamaṁ tvā bhiṣajāṁ śṛṇomi ||

मा । त्वा॒ । रु॒द्र॒ । च॒ क्र
ु ु ॒ धा॒म॒ । नमः॑ऽभिः । मा । दःु ऽस्तत
ु॑ ी । व॒ ष॒ृ भ॒ । मा । सऽहू॑ती । उत ् । नः॒ । वी॒रान ् । अ॒ र्प॒ य॒ । भे॒ ष॒ जेभिः॑
। भि॒ षक् ऽत॑मम ् । त्वा॒ । भि॒ षजा॑म ् । श॒ णो॒
ृ मि॒ ॥

mā | tvā | rudra | cukrudhāma | namaḥ-bhiḥ | mā | duḥ-stutī | vṛṣabha | mā | sa-hūtī | ut | naḥ | vīrān | arpaya |
bheṣajebhiḥ | bhiṣak-tamam | tvā | bhiṣajām | śṛṇomi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हवी॑मभि॒ र्हव॑त॒ े यो ह॒विर्भि॒ रव॒ स्तोमेभी
॑ रु॒द्रं दि॑ षीय । ऋ॒द॒ दर॑
ू : स॒ हवो॒
ु मा नो॑ अ॒ स्यै ब॒ भ्रःु स॒ शिप्रो॑
ु
रीरधन्म॒ नायै॑ ॥

हवीमभिर्हवते यो हविर्भिरव स्तोमेभी रुद्रं दिषीय । ऋदद
ू रः सुहवो मा नो अस्यै बभ्रुः सुशिप्रो रीरधन्मनायै ॥

havīmabhir havate yo havirbhir ava stomebhī rudraṁ diṣīya | ṛdūdaraḥ suhavo mā no asyai babhruḥ
suśipro rīradhan manāyai ||

हवी॑मऽभिः । हव॑ते । यः । ह॒विःऽभिः । अव॑ । स्तोमेभिः
॑ । रु॒द्रम ् । दि॒ षी॒य॒ । ऋ॒द॒ दरः॑
ू । स॒ ऽहवः॑
ु । मा । नः॒ । अ॒ स्यै । ब॒ भ्रुः
। स॒ ऽशिप्रः॑
ु ॑
। री॒र॒ध॒त ् । म॒ नायै ॥

havīma-bhiḥ | havate | yaḥ | haviḥ-bhiḥ | ava | stomebhiḥ | rudram | diṣīya | ṛdūdaraḥ | su-havaḥ | mā | naḥ |
asyai | babhruḥ | su-śipraḥ | rīradhat | manāyai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ृ ॒ भो म॒ रुत्वा॒न्त्वक्षी॑यसा॒ वय॑सा॒ नाध॑मानम ् । घण
उन्मा॑ ममन्द वष ृ ी॑व च्छा॒याम॑र॒पा अ॑शी॒या वि॑वासेयं
रु॒द्रस्य॑ स॒ म्नम
ु ्॥

उन्मा ममन्द वष
ृ भो मरुत्वान्त्वक्षीयसा वयसा नाधमानम ् । घण
ृ ीव च्छायामरपा अशीया विवासेयं रुद्रस्य सुम्नम ् ॥

un mā mamanda vṛṣabho marutvān tvakṣīyasā vayasā nādhamānam | ghṛṇīva cchāyām arapā aśīyā
vivāseyaṁ rudrasya sumnam ||

उत ् । मा॒ । म॒ म॒ न्द॒ । व॒ ष॒ृ भः । म॒ रुत्वा॑न ् । त्वक्षी॑यसा । वय॑सा । नाध॑मानम ् । घणि
ृ ऽ॑ इव । छा॒याम ् । अ॒ र॒पाः । अ॒ शी॒य॒ ।
वि॒ वा॒से॒य॒ म ् । रु॒द्रस्य॑ । स॒ म्नम
ु ्॥

ut | mā | mamanda | vṛṣabhaḥ | marutvān | tvakṣīyasā | vayasā | nādhamānam | ghṛṇi-iva | chāyām | arapāḥ |
aśīya | vivāseyam | rudrasya | sumnam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

क्व१॒॒॑॑ स्य ते॑ रुद्र मळ
ृ ॒ याकु॒र्हस्तो॒ यो अस्ति॑ भेष॒जो जला॑षः । अ॒ प॒ भ॒र्ता रप॑सो॒ दै व्य॑स्या॒भी नु मा॑ वष
ृ भ
चक्षमीथाः ॥

क्व स्य ते रुद्र मळ
ृ याकुर्हस्तो यो अस्ति भेषजो जलाषः । अपभर्ता रपसो दै व्यस्याभी नु मा वष
ृ भ चक्षमीथाः ॥

kva sya te rudra mṛḻayākur hasto yo asti bheṣajo jalāṣaḥ | apabhartā rapaso daivyasyābhī nu mā vṛṣabha
cakṣamīthāḥ ||

क्व॑ । स्यः । ते॒ । रु॒द्र॒ । म॒ ळ॒
ृ याकुः॑ । हस्तः॑ । यः । अस्ति॑ । भे॒ ष॒ जः । जला॑षः । अ॒ प॒ ऽभ॒ र्ता । रप॑सः । दै व्य॑स्य । अ॒ भि । नु
। मा॒ । व॒ ष॒ृ भ॒ । च॒ क्ष॒मी॒थाः॒ ॥

kva | syaḥ | te | rudra | mṛḷayākuḥ | hastaḥ | yaḥ | asti | bheṣajaḥ | jalāṣaḥ | apa-bhartā | rapasaḥ | daivyasya |
abhi | nu | mā | vṛṣabha | cakṣamīthāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र ब॒ भ्रवे॑ वष
ृ ॒ भाय॑ श्विती॒चे म॒ हो म॒ हीं सुष्॑ टु॒तिमी॑रयामि । न॒ म॒स्या क॑ल्मली॒किनं॒ नमो॑भिर्गृणी॒मसि॑
त्वे॒षं रु॒द्रस्य॒ नाम॑ ॥

प्र बभ्रवे वष
ृ भाय श्वितीचे महो महीं सुष्टुतिमीरयामि । नमस्या कल्मलीकिनं नमोभिर्गृणीमसि त्वेषं रुद्रस्य नाम ॥

pra babhrave vṛṣabhāya śvitīce maho mahīṁ suṣṭutim īrayāmi | namasyā kalmalīkinaṁ namobhir gṛṇīmasi
tveṣaṁ rudrasya nāma ||

प्र । ब॒ भ्रवे॑ । व॒ ष॒ृ भाय॑ । श्वि॒ ती॒चे । म॒ हः । म॒ हीम ् । स॒ ऽस्त
ु ॒ तिम
ु ् । ई॒र॒या॒मि॒ । न॒ म॒स्य । क॒ ल्म॒ ली॒किन॑म ् । नमः॑ऽभिः ।
ग॒ णी॒
ृ मसि॑ । त्वे॒षम ् । रु॒द्रस्य॑ । नाम॑ ॥

pra | babhrave | vṛṣabhāya | śvitīce | mahaḥ | mahīm | su-stutim | īrayāmi | namasya | kalmalīkinam | namaḥ-
bhiḥ | gṛṇīmasi | tveṣam | rudrasya | nāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्थि॒ रे भि॒रङ्गै:॑ परुु ॒रूप॑ उ॒ ग्रो ब॒ भ्रःु श॒ क्र
ु े भि॑: पिपिशे॒ हिर॑ ण्यैः । ईशा॑नाद॒ स्य भव
ु न
॑ स्य॒ भरू े ॒र्न वा उ॑
योषद्र॒ द्राद॑
ु स॒ र्य
ु म ॑ ्॥

स्थिरे भिरङ्गैः पुरुरूप उग्रो बभ्रुः शुक्रेभिः पिपिशे हिरण्यैः । ईशानादस्य भुवनस्य भूरेर्न वा उ योषद्रद्र
ु ादसुर्यम ् ॥

sthirebhir aṅgaiḥ pururūpa ugro babhruḥ śukrebhiḥ pipiśe hiraṇyaiḥ | īśānād asya bhuvanasya bhūrer na vā
u yoṣad rudrād asuryam ||

स्थि॒ रे भिः॑ । अङ्गैः॑ । प॒ रु॒
ु ऽरूपः॑ । उ॒ ग्रः । ब॒ भ्रुः । श॒ क्र
ु े भिः॑ । पि॒ पि॒शे॒ । हिर॑ ण्यैः । ईशा॑नात ् । अ॒ स्य । भुवन
॑ स्य । भूरेः॑ । न ।
वै । ऊँ॒ इति॑ । यो॒ष॒त ् । रु॒द्रात ् । अ॒ स॒ र्य
ु म॑ ्॥

sthirebhiḥ | aṅgaiḥ | puru-rūpaḥ | ugraḥ | babhruḥ | śukrebhiḥ | pipiśe | hiraṇyaiḥ | īśānāt | asya | bhuvanasya
| bhūreḥ | na | vai | oṃ iti | yoṣat | rudrāt | asuryam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अर्ह॑न्बिभर्षि॒ साय॑कानि॒ धन्वार्ह॑न्नि॒ ष्कं य॑ज॒तं वि॒ श्वरू॑पम ् । अर्ह॑न्नि॒ दं द॑ यसे॒ विश्व॒ मभ्वं॒ न वा
ओजीयो ॑ रुद्र॒ त्वद॑ स्ति ॥

अर्हन्बिभर्षि सायकानि धन्वार्हन्निष्कं यजतं विश्वरूपम ् । अर्हन्निदं दयसे विश्वमभ्वं न वा ओजीयो रुद्र त्वदस्ति ॥

arhan bibharṣi sāyakāni dhanvārhan niṣkaṁ yajataṁ viśvarūpam | arhann idaṁ dayase viśvam abhvaṁ na
vā ojīyo rudra tvad asti ||

अर्ह॑न ् । बि॒ भ॒र्षि॒ । साय॑कानि । धन्व॑ । अर्ह॑न ् । नि॒ ष्कम ् । य॒ ज॒तम ् । वि॒ श्वऽरू॑पम ् । अर्ह॑न ् । इ॒दम ् । द॒ य॒से॒ । विश्व॑म ् ।
अभ्व॑म ् । न । वै । ओजी॑यः । रु॒द्र॒ । त्वत ् । अ॒ स्ति॒ ॥

arhan | bibharṣi | sāyakāni | dhanva | arhan | niṣkam | yajatam | viśva-rūpam | arhan | idam | dayase | viśvam |
abhvam | na | vai | ojīyaḥ | rudra | tvat | asti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्त॒ हि
ु श्र॒ तं
ु ग॑र्त॒सदं॒ यव
ु ा॑नं म॒ गं
ृ न भी॒ममुप
॑ ह॒त्नम
ु ॒ ग्रम
ु ृ ज॑रि॒त्रे रु॑ द्र॒ स्तवा॑नो॒ऽन्यं ते॑ अ॒ स्मन्नि
् । म॒ ळा
व॑पन्त॒ ु सेना॑: ॥

स्तुहि श्रुतं गर्तसदं युवानं मग
ृ ं न भीममुपहत्नुमग्र
ु म ् । मळ
ृ ा जरित्रे रुद्र स्तवानोऽन्यं ते अस्मन्नि वपन्तु सेनाः ॥

stuhi śrutaṁ gartasadaṁ yuvānam mṛgaṁ na bhīmam upahatnum ugram | mṛḻā jaritre rudra stavāno 'nyaṁ
te asman ni vapantu senāḥ ||

स्त॒ ुहि । श्र॒ तम
ु ् । ग॒ र्त॒ ऽसद॑ म ् । युवा॑नम ् । म॒ गम
ृ ् । न । भी॒मम ् । उ॒ प॒ऽह॒त्नुम ् । उ॒ ग्रम ् । म॒ ळ
ृ । ज॒ रि॒त्रे । रु॒द्र॒ । स्तवा॑नः ।
अ॒ न्यम ् । ते॒ । अ॒ स्मत ् । नि । व॒ प॒न्त॒ ु । सेनाः॑ ॥

stuhi | śrutam | garta-sadam | yuvānam | mṛgam | na | bhīmam | upa-hatnum | ugram | mṛḷa | jaritre | rudra |
stavānaḥ | anyam | te | asmat | ni | vapantu | senāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

कु॒मा॒रश्चि॑त्पि॒तरं ॒ वन्द॑ मानं॒ प्रति॑ नानाम रुद्रोप॒ यन्त॑म ् । भरू े॑ र्दा॒तारं ॒ सत्प॑ति ं गण
ृ ीषे स्त॒ तस्त्वं
ु ॑ जा
भेष॒
रा॑स्य॒ स्मे ॥

कुमारश्चित्पितरं वन्दमानं प्रति नानाम रुद्रोपयन्तम ् । भूरेर्दातारं सत्पतिं गण
ृ ीषे स्तुतस्त्वं भेषजा रास्यस्मे ॥

kumāraś cit pitaraṁ vandamānam prati nānāma rudropayantam | bhūrer dātāraṁ satpatiṁ gṛṇīṣe stutas
tvam bheṣajā rāsy asme ||

कु॒मा॒रः । चि॒ त ् । पि॒ तर॒म ् । वन्द॑ मानम ् । प्रति॑ । न॒ ना॒म॒ । रु॒द्र॒ । उ॒ प॒ऽयन्त॑म ् । भूरेः॑ । दा॒तार॑ म ् । सत ्ऽप॑तिम ् । ग॒ णी॒
ृ ष॒ े ।
स्त॒ तः
ु । त्वम ् । भे॒ ष॒ जा । रा॒सि॒ । अ॒ स्मे इति॑ ॥

kumāraḥ | cit | pitaram | vandamānam | prati | nanāma | rudra | upa-yantam | bhūreḥ | dātāram | sat-patim |
gṛṇīṣe | stutaḥ | tvam | bheṣajā | rāsi | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

या वो॑ भेष॒जा म॑रुत॒ : शच ु ी॑नि॒ या शंतम
॑ ा वष
ृ णो॒ या म॑यो॒भु । यानि॒ मन॒ रव
ु ण॑ ृ ीता पि॒ ता न॒ स्ता शं च॒
योश्च॑ रु॒द्रस्य॑ वश्मि ॥

या वो भेषजा मरुतः शुचीनि या शंतमा वष
ृ णो या मयोभु । यानि मनुरवण
ृ ीता पिता नस्ता शं च योश्च रुद्रस्य वश्मि ॥

yā vo bheṣajā marutaḥ śucīni yā śaṁtamā vṛṣaṇo yā mayobhu | yāni manur avṛṇītā pitā nas tā śaṁ ca yoś
ca rudrasya vaśmi ||

या । वः॒ । भे॒ ष॒ जा । म॒ रु॒तः॒ । शुची॑नि । या । शम ्ऽत॑मा । व॒ ष॒ृ णः॒ । या । म॒ यः॒ऽभु । यानि॑ । मनुः॑ । अवण
॑ ृ ीत । पि॒ ता । नः॒ ।
ता । शम ् । च॒ । योः । च॒ । रु॒द्रस्य॑ । व॒ श्मि॒ ॥

yā | vaḥ | bheṣajā | marutaḥ | śucīni | yā | śam-tamā | vṛṣaṇaḥ | yā | mayaḥ-bhu | yāni | manuḥ | avṛṇīta | pitā
| naḥ | tā | śam | ca | yoḥ | ca | rudrasya | vaśmi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

परि॑ णो हे॒ ती रु॒द्रस्य॑ वज्
ृ या॒: परि॑ त्वे॒षस्य॑ दर्म
ु ॒ तिर्म॒ ही गा॑त ् । अव॑ स्थि॒ रा म॒ घव॑द्भ्यस्तनष्ु व॒
मीढ्व॑स्तो॒काय॒ तन॑याय मळ
ृ ॥

परि णो हे ती रुद्रस्य वज्
ृ याः परि त्वेषस्य दर्म
ु तिर्मही गात ् । अव स्थिरा मघवद्भ्यस्तनुष्व मीढ्वस्तोकाय तनयाय मळ
ृ
॥

pari ṇo hetī rudrasya vṛjyāḥ pari tveṣasya durmatir mahī gāt | ava sthirā maghavadbhyas tanuṣva mīḍhvas
tokāya tanayāya mṛḻa ||

परि॑ । नः॒ । हे॒ तिः । रु॒द्रस्य॑ । व॒ ज्याः॒
ृ । परि॑ । त्वे॒षस्य॑ । दःु ऽम॒ तिः । म॒ ही । गा॒त ् । अव॑ । स्थि॒ रा । म॒ घव॑त ्ऽभ्यः । त॒न॒ ष्व॒
ु
। मीढ्वः॑ । तो॒काय॑ । तन॑याय । म॒ ळ॒
ृ ॥

pari | naḥ | hetiḥ | rudrasya | vṛjyāḥ | pari | tveṣasya | duḥ-matiḥ | mahī | gāt | ava | sthirā | maghavat-bhyaḥ |
tanuṣva | mīḍhavaḥ | tokāya | tanayāya | mṛḷa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ वा ब॑भ्रो वष
ृ भ चेकितान॒ यथा॑ दे व॒ न हृ॑णी॒षे न हं सि॑ । ह॒व॒न॒श्रन् देम वि॒ दथे॑
ु नो॑ रुद्रे॒ ह बो॑धि ब॒ हद्व॑
ृ
स॒ वीरा॑
ु :॥

एवा बभ्रो वष
ृ भ चेकितान यथा दे व न हृणीषे न हं सि । हवनश्रुन्नो रुद्रे ह बोधि बह

evā babhro vṛṣabha cekitāna yathā deva na hṛṇīṣe na haṁsi | havanaśrun no rudreha bodhi bṛhad vadema
vidathe suvīrāḥ ||

ए॒ व । ब॒ भ्रो॒ इति॑ । व॒ ष॒ृ भ॒ । चे॒ कि॒ ता॒न॒ । यथा॑ । दे॒ व॒ । न । हृ॒णी॒षे । न । हं सि॑ । ह॒व॒न॒ऽश्रुत ् । नः॒ । रु॒द्र॒ । इ॒ह । बो॒धि॒ । ब॒ हत
ृ ्।
व॒ दे॒म॒ । वि॒ दथे॑ । स॒ ऽवीराः॑
ु ॥

eva | babhro iti | vṛṣabha | cekitāna | yathā | deva | na | hṛṇīṣe | na | haṃsi | havana-śrut | naḥ | rudra | iha |
bodhi | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

धा॒रा॒व॒रा म॒ रुतो॑ ध॒ ष्ण्वो॑
ृ जसो म॒ गा
ृ न भी॒मास्तवि॑षीभिर॒र्चिन॑: । अ॒ ग्नयो॒ न शश
ु॑ च
ु ा॒ना ऋ॑जी॒षिणो॒
भमि
ृ ॒ ं धम॑न्तो॒ अप॒ गा अ॑वण्ृ वत ॥

धारावरा मरुतो धष्ृ ण्वोजसो मग
ृ ा न भीमास्तविषीभिरर्चिनः । अग्नयो न शुशुचाना ऋजीषिणो भमि
ृ ं धमन्तो अप गा
अवण्ृ वत ॥

dhārāvarā maruto dhṛṣṇvojaso mṛgā na bhīmās taviṣībhir arcinaḥ | agnayo na śuśucānā ṛjīṣiṇo bhṛmiṁ
dhamanto apa gā avṛṇvata ||

धा॒रा॒व॒राः । म॒ रुतः॑ । घ॒ ष्ण
ृ ुऽओ॑जसः । म॒ गाः
ृ । न । भी॒माः । तवि॑षीभिः । अ॒ र्चिनः॑ । अ॒ ग्नयः॑ । न । श॒ श
ु ॒ चा॒
ु नाः ।
ऋ॒जी॒षिणः॑ । भमि ृ म
॑ ् । धम॑न्तः । अप॑ । गाः । अ॒ व॒ ण्व॒
ृ त॒ ॥

dhārāvarāḥ | marutaḥ | ghṛṣṇu-ojasaḥ | mṛgāḥ | na | bhīmāḥ | taviṣībhiḥ | arcinaḥ | agnayaḥ | na | śuśucānāḥ
| ṛjīṣiṇaḥ | bhṛmim | dhamantaḥ | apa | gāḥ | avṛṇvata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यावो॒ न स्तभि ृ श्चि
॑ तयन्त खा॒दिनो॒ व्य१॒॑भ्रि ॒॑ या॒ न द्युत
॑ यन्त व॒ ष्टय॑
ृ : । रु॒द्रो यद्वो॑ मरुतो
रुक्मवक्षसो॒ वष
ृ ाज॑नि॒ पश्ृ न्या॑: श॒ क्र
ु ऊध॑नि ॥

द्यावो न स्तभि
ृ श्चितयन्त खादिनो व्यभ्रिया न द्युतयन्त वष्ृ टयः । रुद्रो यद्वो मरुतो रुक्मवक्षसो वष
ृ ाजनि पश्ृ न्याः
शक्र
ु ऊधनि ॥

dyāvo na stṛbhiś citayanta khādino vy abhriyā na dyutayanta vṛṣṭayaḥ | rudro yad vo maruto rukmavakṣaso
vṛṣājani pṛśnyāḥ śukra ūdhani ||

द्यावः॑ । न । स्तऽृ भिः॑ । चि॒ त॒य॒ न्त॒ । खा॒दिनः॑ । वि । अ॒ भ्रियाः॑ । न । द्य॒ त॒य॒
ु न्त॒ । व॒ ष्टयः॑
ृ । रु॒द्रः । यत ् । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ ।
रु॒क्म॒ ऽव॒ क्ष॒सः॒ । वष
ृ ा॑ । अज॑नि । पश्ृ न्याः॑ । श॒ क्र
ु े । ऊध॑नि ॥

dyāvaḥ | na | stṛ-bhiḥ | citayanta | khādinaḥ | vi | abhriyāḥ | na | dyutayanta | vṛṣṭayaḥ | rudraḥ | yat | vaḥ |
marutaḥ | rukma-vakṣasaḥ | vṛṣā | ajani | pṛśnyāḥ | śukre | ūdhani
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

उ॒ क्षन्ते॒ अश्वाँ॒ अत्याँ॑ इवा॒जिषु॑ न॒ दस्य॒ कर्णैस्त
॑ रु यन्त आ॒शभि
ु :॑ । हिर॑ ण्यशिप्रा मरुतो॒ दवि॑ध्वतः प॒ क्षं
ृ
या॑थ॒ पष
ृ त
॑ ीभिः समन्यवः ॥

उक्षन्ते अश्वाँ अत्याँ इवाजिषु नदस्य कर्णैस्तुरयन्त आशुभिः । हिरण्यशिप्रा मरुतो दविध्वतः पक्ष
ृ ं याथ पष
ृ तीभिः
समन्यवः ॥

ukṣante aśvām̐ atyām̐ ivājiṣu nadasya karṇais turayanta āśubhiḥ | hiraṇyaśiprā maruto davidhvataḥ pṛkṣaṁ
yātha pṛṣatībhiḥ samanyavaḥ ||

उ॒ क्षन्ते॑ । अश्वा॑न ् । अत्या॑न ्ऽइव । आ॒जिषु॑ । न॒ दस्य॑ । कर्णैः॑ । त॒ र॒ु य॒न्ते॒ । आ॒शुऽभिः॑ । हिर॑ ण्यऽशिप्राः । म॒ रु॒तः॒ ।
दवि॑ध्वतः । प॒ क्षम
ृ ् । या॒थ॒ । पष
ृ त
॑ ीभिः । स॒ ऽम॒ न्य॒ वः॒ ॥

ukṣante | aśvān | atyān-iva | ājiṣu | nadasya | karṇaiḥ | turayante | āśu-bhiḥ | h iraṇya-śiprāḥ | marutaḥ |
davidhvataḥ | pṛkṣam | yātha | pṛṣatībhiḥ | sa-manyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प॒ क्षे
ृ ता विश्वा॒ भव ु न ॑ ा ववक्षिरे मि॒ त्राय॑ वा॒ सद॒ मा जी॒रदा॑नवः । पष
ृ द
॑ श्वासो अनव॒ भ्ररा॑धस
ऋजि॒ प्यासो॒ न व॒ यन
ु षे॑ ु ध॒ र्षद॑
ू :॥

पक्ष
ृ े ता विश्वा भुवना ववक्षिरे मित्राय वा सदमा जीरदानवः । पष
ृ दश्वासो अनवभ्रराधस ऋजिप्यासो न वयुनेषु धूर्षदः ॥

pṛkṣe tā viśvā bhuvanā vavakṣire mitrāya vā sadam ā jīradānavaḥ | pṛṣadaśvāso anavabhrarādhasa ṛjipyāso
na vayuneṣu dhūrṣadaḥ ||

प॒ क्षे
ृ । ता । विश्वा॑ । भुवन॑ ा । व॒ व॒क्षि॒रे॒ । मि॒ त्राय॑ । वा॒ । सद॑ म ् । आ । जी॒रऽदा॑नवः । पष
ृ त
॑ ्ऽअश्वासः । अ॒ न॒ व॒भ्रऽरा॑धसः ।
ऋ॒जि॒ प्यासः॑ । न । व॒ यन ॑ ु । धूःऽसदः॑ ॥
ु ेष

pṛkṣe | tā | viśvā | bhuvanā | vavakṣire | mitrāya | vā | sadam | ā | jīra-dānavaḥ | pṛṣat-aśvāsaḥ | anavabhra-
rādhasaḥ | ṛjipyāsaḥ | na | vayuneṣu | dhūḥ-sadaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ी॑ र॒प्शद॑ ध
इन्ध॑न्वभिर्धे॒नभ ू भिरध्व॒ स्मभि॑: प॒ थिभि॑र्भ्राजदृष्टयः । आ हं॒ सासो॒ न स्वस॑राणि गन्तन॒
मधो॒र्मदा॑य मरुतः समन्यवः ॥

इन्धन्वभिर्धेनुभी रप्शदध
ू भिरध्वस्मभिः पथिभिर्भ्राजदृष्टयः । आ हं सासो न स्वसराणि गन्तन मधोर्मदाय मरुतः
समन्यवः ॥

indhanvabhir dhenubhī rapśadūdhabhir adhvasmabhiḥ pathibhir bhrājadṛṣṭayaḥ | ā haṁsāso na svasarāṇi
gantana madhor madāya marutaḥ samanyavaḥ ||

इन्ध॑न्वऽभिः । धे॒ नुऽभिः॑ । र॒प्शद॑ ध
ू ऽभिः । अ॒ ध्व॒ स्मऽभिः॑ । प॒ थिऽभिः॑ । भ्रा॒ज॒त ्ऽऋ॒ष्ट॒ यः॒ । आ । हं॒ सासः॑ । न ।
स्वस॑राणि । ग॒ न्त॒न॒ । मधोः॑ । मदा॑य । म॒ रु॒तः॒ । स॒ ऽम॒ न्य॒ वः॒ ॥

indhanva-bhiḥ | dhenu-bhiḥ | rapśadūdha-bhiḥ | adhvasma-bhiḥ | pathi-bhiḥ | bhrājat-ṛṣṭayaḥ | ā | haṃsāsaḥ
| na | svasarāṇi | gantana | madhoḥ | madāya | marutaḥ | sa-manyavaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ नो॒ ब्रह्मा॑णि मरुतः समन्यवो न॒ रां न शंस॒: सव॑नानि गन्तन । अश्वा॑मिव पिप्यत धे॒ नम
ु ध
ू नि
॑ ॒
कर्ता॒ धियं॑ जरि॒त्रे वाज॑पेशसम ् ॥

आ नो ब्रह्माणि मरुतः समन्यवो नरां न शंसः सवनानि गन्तन । अश्वामिव पिप्यत धेनुमूधनि कर्ता धियं जरित्रे
वाजपेशसम ् ॥

ā no brahmāṇi marutaḥ samanyavo narāṁ na śaṁsaḥ savanāni gantana | aśvām iva pipyata dhenum ūdhani
kartā dhiyaṁ jaritre vājapeśasam ||

आ । नः॒ । ब्रह्मा॑णि । म॒ रु॒तः॒ । स॒ ऽम॒ न्य॒ वः॒ । न॒ राम ् । न । शंसः॑ । सव॑नानि । ग॒ न्त॒न॒ । अश्वा॑म ्ऽइव । पि॒ प्य॒ त॒ । धे॒ नुम ् ।
ऊध॑नि । कर्ता॑ । धिय॑म ् । ज॒ रि॒त्रे । वाज॑ऽपेशसम ् ॥

ā | naḥ | brahmāṇi | marutaḥ | sa-manyavaḥ | narām | na | śaṃsaḥ | savanāni | gantana | aśvām-iva | pipyata |
dhenum | ūdhani | kartā | dhiyam | jaritre | vāja-peśasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

े ॑ वे । इषं॑ स्तो॒तभ्
तं नो॑ दात मरुतो वा॒जिनं॒ रथ॑ आपा॒नं ब्रह्म॑ चि॒ तय॑द्दि॒वदि ृ यो॑ व॒ जने
ृ ष ॑ ु का॒रवे॑ स॒ निं
मे॒ धामरि॑ ष्टं द॒ ष्टरं
ु ॒ सह॑ : ॥

तं नो दात मरुतो वाजिनं रथ आपानं ब्रह्म चितयद्दिवेदिवे । इषं स्तोतभ्
ृ यो वज
ृ नेषु कारवे सनिं मेधामरिष्टं दष्ु टरं सहः
॥

taṁ no dāta maruto vājinaṁ ratha āpānam brahma citayad dive-dive | iṣaṁ stotṛbhyo vṛjaneṣu kārave
sanim medhām ariṣṭaṁ duṣṭaraṁ sahaḥ ||

तम ् । नः॒ । दा॒त॒ । म॒ रु॒तः॒ । वा॒जिन॑म ् । रथे॑ । आ॒पा॒नम ् । ब्रह्म॑ । चि॒ तय॑त ् । दि॒ वेऽदि॑ वे । इष॑म ् । स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । व॒ जने
ृ ष ॑ ु।
का॒रवे॑ । स॒ निम ् । मे॒ धाम ् । अरि॑ ष्टम ् । द॒ स्तर॑
ु म ् । सहः॑ ॥

tam | naḥ | dāta | marutaḥ | vājinam | rathe | āpānam | brahma | citayat | dive--dive | iṣam | stotṛ-bhyaḥ |
vṛjaneṣu | kārave | sanim | medhām | ariṣṭam | dustaram | sahaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यद्य॒ ञ्जते
ु ॑ म॒ रुतो॑ रु॒क्मव॑क्ष॒सोऽश्वा॒न्रथेष
॑ ॒ ु भग॒ आ स॒ दान॑
ु वः । धे॒ नर्न
ु शिश्वे॒ स्वस॑रेषु पिन्वते॒ जना॑य
रा॒तह॑ विषे म॒ हीमिष॑म ् ॥

यद्युञ्जते मरुतो रुक्मवक्षसोऽश्वान्रथेषु भग आ सुदानवः । धेनुर्न शिश्वे स्वसरे षु पिन्वते जनाय रातहविषे महीमिषम ्
॥

yad yuñjate maruto rukmavakṣaso 'śvān ratheṣu bhaga ā sudānavaḥ | dhenur na śiśve svasareṣu pinvate
janāya rātahaviṣe mahīm iṣam ||

यत ् । य॒ ञ्जते
ु ॑ । म॒ रुतः॑ । रु॒क्मऽव॑क्षसः । अश्वा॑न ् । रथेष
॑ ु । भगे॑ । आ । स॒ ऽदान॑
ु वः । धे॒ नुः । न । शिश्वे॑ । स्वस॑रेषु ।
पि॒ न्व॒ त॒ े । जना॑य । रा॒तऽह॑ विषे । म॒ हीम ् । इष॑म ् ॥

yat | yuñjate | marutaḥ | rukma-vakṣasaḥ | aśvān | ratheṣu | bhage | ā | su-dānavaḥ | dhenuḥ | na | śiśve |
svasareṣu | pinvate | janāya | rāta-haviṣe | mahīm | iṣam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

यो नो॑ मरुतो व॒ कता॑
ृ ति॒ मर्त्यो॑ रि॒पर्द
ु ॒ धे व॑सवो॒ रक्ष॑ता रि॒षः । व॒ र्तय॑त॒ तपुष
॑ ा च॒ क्रिया॒भि तमव॑ रुद्रा
अ॒ शसो॑ हन्तना॒ वध॑: ॥

यो नो मरुतो वक
ृ ताति मर्त्यो रिपुर्द धे वसवो रक्षता रिषः । वर्तयत तपुषा चक्रियाभि तमव रुद्रा अशसो हन्तना वधः ॥

yo no maruto vṛkatāti martyo ripur dadhe vasavo rakṣatā riṣaḥ | vartayata tapuṣā cakriyābhi tam ava rudrā
aśaso hantanā vadhaḥ ||

यः । नः॒ । म॒ रु॒तः॒ । व॒ कऽता॑
ृ ति । मर्त्यः॑ । रि॒पुः । द॒ धे । व॒ स॒वः॒ । रक्ष॑त । रि॒षः । व॒ र्तय॑त । वपष
ु॑ ा । च॒ क्रिया॑ । अ॒ भि । तम ् ।
अव॑ । रु॒द्राः॒ । अ॒ शसः॑ । ह॒न्त॒न॒ । वध॒ रिति॑ ॥

yaḥ | naḥ | marutaḥ | vṛka-tāti | martyaḥ | ripuḥ | dadhe | vasavaḥ | rakṣata | riṣaḥ | vartayata | vapuṣā |
cakriyā | abhi | tam | ava | rudrāḥ | aśasaḥ | hantana | vadhariti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

चि॒ त्रं तद्वो॑ मरुतो॒ याम॑ चेकिते॒ पश्ृ न्या॒ यदध
ू ॒ रप्या॒पयो॑ द॒ हु ु ः । यद्वा॑ नि॒ दे नव॑मानस्य रुद्रियास्त्रित
॒ ं
जरा॑य जरु ॒ताम॑दाभ्याः ॥

चित्रं तद्वो मरुतो याम चेकिते पश्ृ न्या यदध
ू रप्यापयो दहु ु ः । यद्वा निदे नवमानस्य रुद्रियास्त्रितं जराय
जरु तामदाभ्याः ॥

citraṁ tad vo maruto yāma cekite pṛśnyā yad ūdhar apy āpayo duhuḥ | yad vā nide navamānasya rudriyās
tritaṁ jarāya juratām adābhyāḥ ||

चि॒ त्रम ् । तत ् । वः॒ । म॒ रु॒तः॒ । याम॑ । चे॒ कि॒ ते॒ । पश्ृ न्याः॑ । यत ् । ऊधः॑ । अपि॑ । आ॒पयः॑ । द॒ हु ु ः । यत ् । वा॒ । नि॒ दे ।
नव॑मानस्य । रु॒द्रि॒याः॒ । त्रित ॒ म ् । जरा॑य । ज॒ र॒ु ताम ् । अ॒ दा॒भ्याः॒ ॥

citram | tat | vaḥ | marutaḥ | yāma | cekite | pṛśnyāḥ | yat | ūdhaḥ | api | āpayaḥ | duhuḥ | yat | vā | nide |
navamānasya | rudriyāḥ | tritam | jarāya | juratām | adābhyāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तान्वो॑ म॒ हो म॒ रुत॑ एव॒ याव्नो॒ विष्णो॑रे॒षस्य॑ प्रभ॒ थे
ृ ह॑वामहे । हिर॑ ण्यवर्णान्ककु॒हान्य॒ तस्रच
ु॑ ो
ब्रह्म॒ ण्यन्त॒ : शंस्यं॒ राध॑ ईमहे ॥

तान्वो महो मरुत एवयाव्नो विष्णोरे षस्य प्रभथ
ृ े हवामहे । हिरण्यवर्णान्ककुहान्यतस्रुचो ब्रह्मण्यन्तः शंस्यं राध ईमहे
॥

tān vo maho maruta evayāvno viṣṇor eṣasya prabhṛthe havāmahe | hiraṇyavarṇān kakuhān yatasruco
brahmaṇyantaḥ śaṁsyaṁ rādha īmahe ||

तान ् । वः॒ । म॒ हः । म॒ रुतः॑ । ए॒ व॒ऽयाव्नः॑ । विष्णोः॑ । ए॒ षस्य॑ । प्र॒ ऽभ॒ थे
ृ । ह॒वा॒म॒हे॒ । हिर॑ ण्यऽवर्णान ् । क॒ कु॒हान ् । य॒ तऽस्रच
ु॑ ः
। ब्र॒ ह्म॒ ण्यन्तः॑ । शंस्य॑म ् । राधः॑ । ई॒म॒हे॒ ॥

tān | vaḥ | mahaḥ | marutaḥ | eva-yāvnaḥ | viṣṇoḥ | eṣasya | pra-bhṛthe | havāmahe | hiraṇya-varṇān |
kakuhān | yata-srucaḥ | brahmaṇyantaḥ | śaṃsyam | rādhaḥ | īmahe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ते दश॑ग्वाः प्रथ॒ मा य॒ ज्ञमहि
ू॑ रे ॒ ते नो॑ हिन्वन्त॒ षसो॒
ू व्यष्टि
ु॑ षु । उ॒ षा न रा॒मीर॑ रु॒णैरपो॑र्णुते म॒ हो ज्योति॑षा
शच
ु ॒ ता गोअ॑र्णसा ॥

ते दशग्वाः प्रथमा यज्ञमूहिरे ते नो हिन्वन्तूषसो व्युष्टिषु । उषा न रामीररुणैरपोर्णुते महो ज्योतिषा शुचता गोअर्णसा
॥

te daśagvāḥ prathamā yajñam ūhire te no hinvantūṣaso vyuṣṭiṣu | uṣā na rāmīr aruṇair aporṇute maho
jyotiṣā śucatā goarṇasā ||

ते । दश॑ऽग्वाः । प्र॒ थ॒माः । य॒ ज्ञम ् । ऊ॒ हि॒रे॒ । ते । नः॒ । हि॒न्व॒ न्त॒ ु । उ॒ षसः॑ । विऽउ॑ ष्टिषु । उ॒ षाः । न । रा॒मीः । अ॒ रु॒णैः । अप॑
। ऊ॒ र्णु॒ते॒ । म॒ हः । ज्योति॑षा । श॒ च॒
ु ता । गोऽअ॑र्णसा ॥

te | daśa-gvāḥ | prathamāḥ | yajñam | ūhire | te | naḥ | hinvantu | uṣasaḥ | vi-uṣṭiṣu | uṣāḥ | na | rāmīḥ |
aruṇaiḥ | apa | ūrṇute | mahaḥ | jyotiṣā | śucatā | go--arṇasā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ते क्षो॒णीभि॑ररु॒णेभि॒र्नाञ्जिभी॑ रु॒द्रा ऋ॒तस्य॒ सद॑ नेषु वावध
ृ ःु । नि॒ मेघम ॑ पाज॑सा सश्ु च॒ न्द्रं
॑ ाना॒ अत्येन॒
वर्णं॑ दधिरे स॒ पे
ु शस
॑ म ्॥

ते क्षोणीभिररुणेभिर्नाञ्जिभी रुद्रा ऋतस्य सदनेषु वावध
ृ ुः । निमेघमाना अत्येन पाजसा सुश्चन्द्रं वर्णं दधिरे सुपेशसम ्
॥

te kṣoṇībhir aruṇebhir nāñjibhī rudrā ṛtasya sadaneṣu vāvṛdhuḥ | nimeghamānā atyena pājasā suścandraṁ
varṇaṁ dadhire supeśasam ||

ते । क्षो॒णीभिः॑ । अरु॒णेभिः॑ । न । अ॒ ञ्जिऽभिः॑ । रु॒द्राः । ऋ॒तस्य॑ । सद॑ नेषु । व॒ व॒ ध
ृ ुः॒ । नि॒ ऽमेघम ॑ । पाज॑सा ।
॑ ानाः । अत्येन
॑ ् । द॒ धि॒रे ॒ । स॒ ऽपे
सऽु च॒ न्द्रम ् । वर्णम ु शस॑ म ्॥

te | kṣoṇībhiḥ | aruṇebhiḥ | na | añji-bhiḥ | rudrāḥ | ṛtasya | sadaneṣu | vavṛdhuḥ | ni--meghamānāḥ | atyena |
pājasā | su-candram | varṇam | dadhire | su-peśasam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ताँ इ॑या॒नो महि॒ वरू॑थम॒ तय॒
ू उप॒ घेदे॒ना नम॑सा गण
ृ ीमसि । त्रित
॒ ो न यान्पञ्च॒ होतॄन
॑ ॒ भिष्ट॑ य
आव॒ वर्त॒ दव॑राञ्च॒ क्रियाव॑से ॥

ताँ इयानो महि वरूथमूतय उप घेदेना नमसा गण
ृ ीमसि । त्रितो न यान्पञ्च होतॄनभिष्टय आववर्तदवराञ्चक्रियावसे ॥

tām̐ iyāno mahi varūtham ūtaya upa ghed enā namasā gṛṇīmasi | trito na yān pañca hotṝn abhiṣṭaya
āvavartad avarāñ cakriyāvase ||

तान ् । इ॒या॒नः । महि॑ । वरू॑थम ् । ऊ॒ तये॑ । उप॑ । घ॒ । इत ् । ए॒ ना । नम॑सा । ग॒ णी॒
ृ म॒सि॒ । त्रित
॒ ः । न । यान ् । पञ्च॑ ।
होतॠ ॑
॑ ृ न ् । अ॒ भिष्ट॑ ये । आ॒ऽव॒ वर्तत ् । अव॑रान ् । च॒ क्रिया॑ । अव॑से ॥

tān | iyānaḥ | mahi | varūtham | ūtaye | upa | gha | it | enā | namasā | gṛṇīmasi | tritaḥ | na | yān | pañca | hotṛṝn
| abhiṣṭaye | āvavartat | avarān | cakriyā | avase
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यया॑ र॒ध्रं पा॒रय॒ थात्यंहो॒ यया॑ नि॒ दो म॒ ञ्चथ॑
ु वन्दि॒ तार॑ म ् । अ॒ र्वाची॒ सा म॑रुतो॒ या व॑ ऊ॒ तिरो षु वा॒श्रेव॑
सम ॑
ु ॒ तिर्जिगात ु॥

यया रध्रं पारयथात्यंहो यया निदो मुञ्चथ वन्दितारम ् । अर्वाची सा मरुतो या व ऊतिरो षु वाश्रेव सुमतिर्जिगातु ॥

yayā radhram pārayathāty aṁho yayā nido muñcatha vanditāram | arvācī sā maruto yā va ūtir o ṣu vāśreva
sumatir jigātu ||

यया॑ । र॒ध्रम ् । पा॒रय॑थ । अति॑ । अंहः॑ । यया॑ । नि॒ दः । म॒ ञ्चथ॑
ु । व॒ न्दि॒तार॑ म ् । अ॒ र्वाची॑ । सा । म॒ रु॒तः॒ । या । वः॒ । ऊ॒ तिः ।
ओ इति॑ । सु । वा॒श्राऽइ॑व । स॒ ऽम॒
ु तिः । जि॒ गा॒त॒ ु ॥

yayā | radhram | pārayatha | ati | aṃhaḥ | yayā | nidaḥ | muñcatha | vanditāram | arvācī | sā | marutaḥ | yā |
vaḥ | ūtiḥ | o iti | su | vāśrāiva | su-matiḥ | jigātu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अपान्नपात ्
THE MANTRA

॑ क्षि
उपेमस ृ वाज॒ यर्व॑ स्यां चनो॑ दधीत ना॒द्यो गिरो॑ मे । अ॒ पां नपा॑दाश॒ हे
ु च॒ ु मा॑ कु॒वित्स स॒ पे
ु शस
॑ स्करति॒
जोषि॑ष॒द्धि ॥

उपेमसक्षि
ृ वाजयुर्वचस्यां चनो दधीत नाद्यो गिरो मे । अपां नपादाशुहेमा कुवित्स सुपेशसस्करति जोषिषद्धि ॥

upem asṛkṣi vājayur vacasyāṁ cano dadhīta nādyo giro me | apāṁ napād āśuhemā kuvit sa supeśasas karati
joṣiṣad dhi ||

उप॑ । ई॒म ् । अ॒ स॒ क्षि॒
ृ । वा॒ज॒ऽयुः । व॒ च॒स्याम ् । चनः॑ । द॒ धी॒त॒ । ना॒द्यः । गिरः॑ । मे॒ । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । आ॒श॒ ऽहे
ु मा॑ ।
कु॒वित ् । सः । स॒ ुऽपेशस ॑ ः । क॒ र॒ति॒ । जोषि॑षत ् । हि ॥

upa | īm | asṛkṣi | vāja-yuḥ | vacasyām | canaḥ | dadhīta | nādyaḥ | giraḥ | me | apām | napāt | āśu-hemā |
kuvit | saḥ | su-peśasaḥ | karati | joṣiṣat | hi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ु ष्॑ टं॒ मन्त्रं॑ वोचेम कु॒विद॑ स्य॒ वेद॑त ् । अ॒ पां नपा॑दस॒ र्य
इ॒मं स्व॑स्मै हृ॒द आ सत ॑
ु स्य म॒ ह्ना विश्वा॑न्य॒ र्यो
भवु न
॑ ा जजान ॥

इमं स्वस्मै हृद आ सुतष्टं मन्त्रं वोचेम कुविदस्य वेदत ् । अपां नपादसुर्यस्य मह्ना विश्वान्यर्यो भुवना जजान ॥

imaṁ sv asmai hṛda ā sutaṣṭam mantraṁ vocema kuvid asya vedat | apāṁ napād asuryasya mahnā viśvāny
aryo bhuvanā jajāna ||

इ॒मम ् । सु । अ॒ स्मै॒ । हृ॒दः । आ । सुऽत॑ष्टम ् । मन्त्र॑म ् । वो॒चम॒ े॒ । कु॒वित ् । अ॒ स्य॒ । वेद॑त ् । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । अ॒ स॒ र्य॑
ु स्य ।
म॒ ह्ना । विश्वा॑नि । अ॒ र्यः । भुवन
॑ ा । ज॒ जा॒न॒ ॥

imam | su | asmai | hṛdaḥ | ā | su-taṣṭam | mantram | vocema | kuvit | asya | vedat | apām | napāt | asuryasya |
mahnā | viśvāni | aryaḥ | bhuvanā | jajāna
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सम॒ न्या यन्त्यपु ॑ यन्त्य॒ न्याः स॑मा॒नम॒ र्वं
ू न॒ द्य॑: पण
ृ न्ति । तम॒ ू शचि
ु ं॒ शच
ु य
॑ ो दीदि॒ वांसम
॑ ॒ पां नपा॑त॒ ं
परि॑ तस्थ॒ राप॑
ु :॥

समन्या यन्त्युप यन्त्यन्याः समानमूर्वं नद्यः पण
ृ न्ति । तमू शुचि ं शुचयो दीदिवांसमपां नपातं परि तस्थुरापः ॥

sam anyā yanty upa yanty anyāḥ samānam ūrvaṁ nadyaḥ pṛṇanti | tam ū śuciṁ śucayo dīdivāṁsam apāṁ
napātam pari tasthur āpaḥ ||

सम ् । अ॒ न्याः । यन्ति॑ । उप॑ । य॒ न्ति॒ । अ॒ न्याः । स॒ मा॒नम ् । ऊ॒ र्वम ् । न॒ द्यः॑ । प॒ ण॒
ृ न्ति॒ । तम ् । ऊँ॒ इति॑ । शुचिम
॑ ् । शुचय
॑ ः
। दी॒दि॒ऽवांसम
॑ ् । अ॒ पाम ् । नपा॑तम ् । परि॑ । त॒स्थुः॒ । आपः॑ ॥

sam | anyāḥ | yanti | upa | yanti | anyāḥ | samānam | ūrvam | nadyaḥ | pṛṇanti | tam | oṃ iti | śucim | śucayaḥ
| dīdi-vāṃsam | apām | napātam | pari | tasthuḥ | āpaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तमस्मेरा॑ यव ु ॒ तयो॒ यव ु ा॑नं मर्मृ॒ज्यमा॑ना॒: परि॑ य॒ न्त्याप॑: । स श॒ क्र
ु े भि॒ : शिक्व॑भी रे ॒वद॒ स्मे
दी॒दाया॑नि॒ध्मो घ॒ तनि॑
ृ र्णिग॒ प्सु ॥

तमस्मेरा युवतयो युवानं मर्मृज्यमानाः परि यन्त्यापः । स शुक्रेभिः शिक्वभी रे वदस्मे दीदायानिध्मो घत
ृ निर्णिगप्सु ॥

tam asmerā yuvatayo yuvānam marmṛjyamānāḥ pari yanty āpaḥ | sa śukrebhiḥ śikvabhī revad asme
dīdāyānidhmo ghṛtanirṇig apsu ||

॑ । य॒ व॒
तम ् । अस्मेराः ु तयः॑ । युवा॑नम ् । म॒ र्मृ॒ज्यमा॑नाः । परि॑ । य॒ न्ति॒ । आपः॑ । सः । श॒ क्र
ु े भिः॑ । शिक्व॑ऽभिः । रे ॒वत ् ।
अ॒ स्मे इति॑ । दी॒दाय॑ । अ॒ नि॒ ध्मः । घ॒ तऽनि॑
ृ र्निक् । अ॒ प ्ऽसु ॥

tam | asmerāḥ | yuvatayaḥ | yuvānam | marmṛjyamānāḥ | pari | yanti | āpaḥ | saḥ | śukrebhiḥ | śikva-bhiḥ |
revat | asme iti | dīdāya | anidhmaḥ | ghṛta-nirnik | ap-su
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मै ति॒ स्रो अ॑व्य॒ थ्याय॒ नारी॑र्दे॒ वाय॑ दे॒ वीर्दि॑ धिष॒ न्त्यन्न॑म ् । कृता॑ इ॒वोप॒ हि प्र॑स॒र्स्रे अ॒ प्सु स पी॒यष
ू ं॑
धयति पर्व
ू ॒ सन
ू ा॑म ् ॥

अस्मै तिस्रो अव्यथ्याय नारीर्देवाय दे वीर्दिधिषन्त्यन्नम ् । कृता इवोप हि प्रसर्स्रे अप्सु स पीयूषं धयति पूर्वसूनाम ् ॥

asmai tisro avyathyāya nārīr devāya devīr didhiṣanty annam | kṛtā ivopa hi prasarsre apsu sa pīyūṣaṁ
dhayati pūrvasūnām ||

अ॒ स्मै । ति॒स्रः । अ॒ व्य॒ थ्याय॑ । नारीः॑ । दे॒ वाय॑ । दे॒ वीः । दि॒ धि॒ष॒ न्ति॒ । अन्न॑म ् । कृता॑ऽइव । उप॑ । हि । प्र॒ ऽस॒ र्स्रे । अ॒ प ्ऽसु ।
सः । पी॒यूषम
॑ ् । ध॒ य॒ ति॒ । प॒ र्व॒
ू ऽसूना॑म ् ॥

asmai | tisraḥ | avyathyāya | nārīḥ | devāya | devīḥ | didhiṣanti | annam | kṛtāiva | upa | hi | pra-sarsre | ap-su |
saḥ | pīyūṣam | dhayati | pūrva-sūnām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अश्व॒ स्यात्र॒ जनि॑मा॒स्य च॒ स्व॑र्द्रु॒हो रि॒षः स॒ म्पच
ृ ॑: पाहि स॒ रीन
ू ् । आ॒मासु॑ प॒ र्षु
ू प॒ रो अ॑प्रम॒ ष्यं
ृ नारा॑तयो॒
वि न॑श॒न्नानत ॑ृ ानि ॥

अश्वस्यात्र जनिमास्य च स्वर्द्रुहो रिषः सम्पच
ृ ः पाहि सूरीन ् । आमासु पूर्षु परो अप्रमष्ृ यं नारातयो वि नशन्नानत
ृ ानि ॥

aśvasyātra janimāsya ca svar druho riṣaḥ sampṛcaḥ pāhi sūrīn | āmāsu pūrṣu paro apramṛṣyaṁ nārātayo vi
naśan nānṛtāni ||

अश्व॑स्य । अत्र॑ । जनि॑म । अ॒ स्य । च॒ । स्वः॑ । द्र॒ हः ु । रि॒षः । स॒ म ्ऽपच
ृ ः॑ । पा॒हि॒ । स॒ रीन
ू ् । आ॒मासु॑ । प॒ र्षु
ू । प॒ रः ।
अ॒ प्र॒ ऽम॒ ष्यम
ृ ् । न । अरा॑तयः । वि । न॒ श॒न ् । न । अनत॑ृ ानि ॥

aśvasya | atra | janima | asya | ca | svaḥ | druhaḥ | riṣaḥ | sam-pṛcaḥ | pāhi | sūrīn | āmāsu | pūrṣu | paraḥ |
apra-mṛṣyam | na | arātayaḥ | vi | naśan | na | anṛtāni
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स्व आ दमे॑ स॒ द
ु घ
ु ा॒ यस्य॑ धे॒ नःु स्व॒ धां पी॑पाय स॒ भ्वन्न॑
ु मत्ति । सो अ॒ पां
नपा॑द॒ र्जय॑
ू न्न॒ प्स्व१॒॒॑॑न्तर्वस॑ ॒ दे
ु या॑य विध॒ ते वि भा॑ति ॥

स्व आ दमे सुदघ
ु ा यस्य धेनुः स्वधां पीपाय सुभ्वन्नमत्ति । सो अपां नपादर्ज
ू यन्नप्स्वन्तर्वसुदेयाय विधते वि भाति ॥

sva ā dame sudughā yasya dhenuḥ svadhām pīpāya subhv annam atti | so apāṁ napād ūrjayann apsv antar
vasudeyāya vidhate vi bhāti ||

स्वे । आ । दमे॑ । स॒ ऽद ु घ ु ा॑ । यस्य॑ । धे॒ नुः । स्व॒ धाम ् । पी॒पा॒य॒ । स॒ ऽभ
ु ु । अन्न॑म ् । अ॒ त्ति॒ । सः । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् ।
ऊ॒ र्जय॑न ् । अ॒ प ्ऽसु । अ॒ न्तः । व॒ स॒ ुऽदे या॑य । वि॒ ध॒ते । वि । भा॒ति॒ ॥

sve | ā | dame | su-dughā | yasya | dhenuḥ | svadhām | pīpāya | su-bhu | annam | atti | saḥ | apām | napāt |
ūrjayan | ap-su | antaḥ | vasu-deyāya | vidhate | vi | bhāti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

यो अ॒ प्स्वा शचि
ु न ॑ ऋ॒तावाज॑स्र उर्वि॒ या वि॒ भाति॑ । व॒ या इद॒ न्या भव
॑ ा॒ दै व्येन ु न
॑ ान्यस्य॒ प्र जा॑यन्ते
वी॒रुध॑श्च प्र॒ जाभि॑: ॥

यो अप्स्वा शुचिना दै व्येन ऋतावाजस्र उर्विया विभाति । वया इदन्या भुवनान्यस्य प्र जायन्ते वीरुधश्च प्रजाभिः ॥

yo apsv ā śucinā daivyena ṛtāvājasra urviyā vibhāti | vayā id anyā bhuvanāny asya pra jāyante vīrudhaś ca
prajābhiḥ ||

यः । अ॒ प ्ऽसु । आ । शुचिन ॑ । ऋ॒तऽवा॑ । अज॑स्रः । उ॒ र्वि॒या । वि॒ ऽभाति॑ । व॒ याः । इत ् । अ॒ न्या । भुवन
॑ ा । दै व्येन ॑ ानि ।
अ॒ स्य॒ । प्र । जा॒य॒न्ते॒ । वी॒रुधः॑ । च॒ । प्र॒ ऽजाभिः॑ ॥

yaḥ | ap-su | ā | śucinā | daivyena | ṛta-vā | ajasraḥ | urviyā | vi-bhāti | vayāḥ | it | anyā | bhuvanāni | asya | pra
| jāyante | vīrudhaḥ | ca | pra-jābhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ पां नपा॒दा ह्यस्था॑द॒ पस्थं ु ॑ जि॒ ह्माना॑म॒ र्ध्वो
ू ु ॒ ं वसा॑नः । तस्य॒ ज्येष्ठं॑ महि॒मानं॒
वि॒ द्यत
वह॑ न्ती॒र्हिर॑ ण्यवर्णा॒: परि॑ यन्ति य॒ ह्वीः ॥

अपां नपादा ह्यस्थादप
ु स्थं जिह्मानामूर्ध्वो विद्युतं वसानः । तस्य ज्येष्ठं महिमानं वहन्तीर्हिरण्यवर्णाः परि यन्ति
यह्वीः ॥

apāṁ napād ā hy asthād upasthaṁ jihmānām ūrdhvo vidyutaṁ vasānaḥ | tasya jyeṣṭham mahimānaṁ
vahantīr hiraṇyavarṇāḥ pari yanti yahvīḥ ||

अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । आ । हि । अस्था॑त ् । उ॒ पऽस्थ॑म ् । जि॒ ह्माना॑म ् । ऊ॒ र्ध्वः । वि॒ द्युतम
॑ ् । वसा॑नः । तस्य॑ । ज्येष्ठ॑ म ् ।
म्हि॒मानम ् । वह॑न्तीः । हिर॑ ण्यऽवर्णाः । परि॑ । य॒ न्ति॒ । य॒ ह्वीः ॥

apām | napāt | ā | hi | asthāt | upa-stham | jihmānām | ūrdhvaḥ | vidyutam | vasānaḥ | tasya | jyeṣṭham |
mhimānam | vahantīḥ | hiraṇya-varṇāḥ | pari | yanti | yahvīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हिर॑ ण्यरूप॒ : स हिर॑ ण्यसंदृग॒ पां नपा॒त्सेद॒ ु हिर॑ ण्यवर्णः । हि॒रण् ॑ षद्या॑ हिरण्य॒ दा
॒ यया॒त्परि॒ योनेर्नि॒
द॑ द॒त्यन्न॑मस्मै ॥

हिरण्यरूपः स हिरण्यसंदृगपां नपात्सेद ु हिरण्यवर्णः । हिरण्ययात्परि योनेर्निषद्या हिरण्यदा ददत्यन्नमस्मै ॥

hiraṇyarūpaḥ sa hiraṇyasaṁdṛg apāṁ napāt sed u hiraṇyavarṇaḥ | hiraṇyayāt pari yoner niṣadyā hiraṇyadā
dadaty annam asmai ||

हिर॑ ण्यऽरूपः । सः । हिर॑ ण्यऽसन्दृक् । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् । सः । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । हिर॑ ण्यऽवर्णः । हि॒र॒ण्यया॒त ् । परि॑ । योनेः॑
। नि॒ ऽसद्य॑ । हि॒र॒ण्य॒ ऽदाः । द॒ द॒ति॒ । अन्न॑म ् । अ॒ स्मै॒ ॥

hiraṇya-rūpaḥ | saḥ | hiraṇya-sandṛk | apām | napāt | saḥ | it | oṃ iti | hiraṇya-varṇaḥ | hiraṇyayāt | pari |
yoneḥ | ni-sadya | hiraṇya-dāḥ | dadati | annam | asmai
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

तद॒ स्यानी॑कम॒ त
ु चारु॒ नामा॑पी॒च्यं॑ वर्धते॒ नप्तरु॑ ॒पाम ् । यमि॒ न्धते॑ यव
ु ॒ तय॒ : समि॒ त्था हिर॑ ण्यवर्णं
घ॒ तमन्न॑
ृ मस्य ॥

तदस्यानीकमुत चारु नामापीच्यं वर्धते नप्तुरपाम ् । यमिन्धते युवतयः समित्था हिरण्यवर्णं घत
ृ मन्नमस्य ॥

tad asyānīkam uta cāru nāmāpīcyaṁ vardhate naptur apām | yam indhate yuvatayaḥ sam itthā
hiraṇyavarṇaṁ ghṛtam annam asya ||

तत ् । अ॒ स्य॒ । अनी॑कम ् । उ॒ त । चारु॑ । नाम॑ । अ॒ पी॒च्य॑म ् । व॒ र्ध॒ते॒ । नप्तुः॑ । अ॒ पाम ् । यम ् । इ॒न्धते॑ । य॒ व॒
ु तयः॑ । सम ् ।
इ॒त्था । हिर॑ ण्यऽवर्णम ् । घ॒ तम
ृ ् । अन्न॑म ् । अ॒ स्य॒ ॥

tat | asya | anīkam | uta | cāru | nāma | apīcyam | vardhate | naptuḥ | apām | yam | indhate | yuvatayaḥ | sam |
itthā | hiraṇya-varṇam | ghṛtam | annam | asya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मै ब॑हू॒नाम॑व॒माय॒ सख्ये॑ य॒ ज्ञैर्विधे॑ म॒ नम॑सा ह॒विर्भि:॑ । सं सान॒ ु मार्ज्मि॒ दिधि॑षामि॒
बिल्मै॒ र्दधा॒म्यन्नै॒: परि॑ वन्द ऋ॒ग्भिः ॥

अस्मै बहूनामवमाय सख्ये यज्ञैर्विधेम नमसा हविर्भिः । सं सानु मार्ज्मि दिधिषामि बिल्मैर्द धाम्यन्नैः परि वन्द
ऋग्भिः ॥

asmai bahūnām avamāya sakhye yajñair vidhema namasā havirbhiḥ | saṁ sānu mārjmi didhiṣāmi bilmair
dadhāmy annaiḥ pari vanda ṛgbhiḥ ||

अ॒ स्मै । ब॒ हू॒नाम ् । अ॒ व॒ माय॑ । सख्ये॑ । य॒ ज्ञैः । वि॒ धे॒म॒ । नम॑सा । ह॒विःऽभिः॑ । सम ् । सानु॑ । मार्ज्मि॑ । दिधि॑षामि ।
बिल्मैः॑ । दधा॑मि । अन्नैः॑ । परि॑ । व॒ न्दे॒ । ऋ॒क् ऽभिः ॥

asmai | bahūnām | avamāya | sakhye | yajñaiḥ | vidhema | namasā | haviḥ-bhiḥ | sam | sānu | mārjmi |
didhiṣāmi | bilmaiḥ | dadhāmi | annaiḥ | pari | vande | ṛk-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स ईं॒ वष
ृ ा॑जनय॒ त्तास॒ ु गर्भं॒ स ईं॒ शिशर्ध ॑ ॒ह
ु॑ यति॒ तं रि॑ हन्ति । सो अ॒ पां नपा॒दन॑भिम्लातवर्णो॒ऽन्यस्येवे
त॒ न्वा॑ विवेष ॥

स ईं वष
ृ ाजनयत्तासु गर्भं स ईं शिशुर्धयति तं रिहन्ति । सो अपां नपादनभिम्लातवर्णोऽन्यस्येवेह तन्वा विवेष ॥

sa īṁ vṛṣājanayat tāsu garbhaṁ sa īṁ śiśur dhayati taṁ rihanti | so apāṁ napād anabhimlātavarṇo
'nyasyeveha tanvā viveṣa ||

सः । ई॒म ् । वष ॑ ् । सः । ई॒म ् । शिशुः॑ । ध॒ य॒ ति॒ । तम ् । रि॒ह॒न्ति॒ । सः । अ॒ पाम ् । नपा॑त ् ।
ृ ा॑ । अ॒ ज॒ न॒ य॒त ् । तासु॑ । गर्भम
अन॑भिम्लातऽवर्णः । अ॒ न्यस्य॑ऽइव । इ॒ह । त॒न्वा॑ । वि॒ व॒ ेष॒ ॥

saḥ | īm | vṛṣā | ajanayat | tāsu | garbham | saḥ | īm | śiśuḥ | dhayati | tam | rihant i | saḥ | apām | napāt |
anabhimlāta-varṇaḥ | anyasya-iva | iha | tanvā | v iveṣa
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मिन्प॒ दे प॑र॒मे त॑स्थि॒वांसम ॑ ् । आपो॒ नप्त्रे॑ घ॒ तमन्नं
॑ ध्व॒ स्मभि॑र्वि॒श्वहा॑ दीदि॒ वांसम ृ ॒ वह॑ न्तीः
स्व॒ यमत्कै॒: परि॑ दीयन्ति य॒ ह्वीः ॥

अस्मिन्पदे परमे तस्थिवांसमध्वस्मभिर्विश्वहा दीदिवांसम ् । आपो नप्त्रे घत
ृ मन्नं वहन्तीः स्वयमत्कैः परि दीयन्ति
यह्वीः ॥

asmin pade parame tasthivāṁsam adhvasmabhir viśvahā dīdivāṁsam | āpo naptre ghṛtam annaṁ vahantīḥ
svayam atkaiḥ pari dīyanti yahvīḥ ||

अ॒ स्मिन ् । प॒ दे । प॒ र॒मे । त॒स्थि॒ ऽवांसम ॑ ् । आपः॑ । नप्त्रे॑ । घ॒ तम
॑ ् । अ॒ ध्व॒ स्मऽभिः॑ । वि॒ श्वहा॑ । दीदि॒ ऽवांसम ृ ् । अन्न॑म ् ।
वह॑न्तीः । स्व॒ यम ् । अत्कैः॑ । परि॑ । दी॒य॒न्ति॒ । य॒ ह्वीः ॥

asmin | pade | parame | tasthi-vāṃsam | adhvasma-bhiḥ | viśvahā | dīdi-vāṃsam | āpaḥ | naptre | ghṛtam |
annam | vahantīḥ | svayam | atkaiḥ | pari | dīyanti | yahvīḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अयां॑समग्ने सक्षि ु ॒ति ं जना॒यायां॑समु म॒ घव॑द्भ्यः सव
ृ ् । विश्वं॒ तद्भ॒ द्रं यदव॑न्ति दे॒ वा ब॒ हद्व॑
ृ देम
ु :॥

अयांसमग्ने सुक्षितिं जनायायांसमु मघवद्भ्यः सुवक्ति
ृ म ् । विश्वं तद्भद्रं यदवन्ति दे वा बह

ayāṁsam agne sukṣitiṁ janāyāyāṁsam u maghavadbhyaḥ suvṛktim | viśvaṁ tad bhadraṁ yad avanti devā

अयां॑सम ् । अ॒ ग्ने॒ । स॒ ऽक्षि॒
ु तिम ् । जना॑य । अयां॑सम ् । ऊँ॒ इति॑ । म॒ घव॑त ्ऽभ्यः । स॒ ऽव
ृ ् । विश्व॑म ् । तत ् । भ॒ द्रम ् ।
यत ् । अव॑न्ति । दे॒ वाः । ब॒ हत ु ॥

ayāṃsam | agne | su-kṣitim | janāya | ayāṃsam | oṃ iti | maghavat-bhyaḥ | su-vṛktim | viśvam | tat |
bhadram | yat | avanti | devāḥ | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रो मधुश्च
THE MANTRA

ु यं॑ हिन्वा॒नो व॑सिष्ट॒ गा अ॒ पोऽधुक्ष
तभ् ॑
॑ न्त्सी॒मवि॑भि॒रद्रि॑ भि॒र्नर॑ : । पिबेन्द्र॒ स्वाहा॒ प्रहु॑त॒ ं वष॑ट्कृतं
हो॒त्रादा सोमं॑ प्रथ॒ मो य ईशि॑षे ॥

तुभ्यं हिन्वानो वसिष्ट गा अपोऽधुक्षन्त्सीमविभिरद्रिभिर्नरः । पिबेन्द्र स्वाहा प्रहुतं वषट्कृतं होत्रादा सोमं प्रथमो य
ईशिषे ॥

tubhyaṁ hinvāno vasiṣṭa gā apo 'dhukṣan sīm avibhir adribhir naraḥ | pibendra svāhā prahutaṁ
vaṣaṭkṛtaṁ hotrād ā somam prathamo ya īśiṣe ||

तुभ्य॑म ् । हि॒न्वा॒नः । व॒ सि॒ष्ट॒ । गाः । अ॒ पः । अधक्ष
ु॑ न ् । सी॒म ् । अवि॑ऽभिः । अद्रि॑ ऽभिः । नरः॑ । पिब॑ । इ॒न्द्र॒ । स्वाहा॑ ।
प्रऽहु॑तम ् । वष॑ट्ऽकृतम ् । हो॒त्रात ् । आ । सोम॑म ् । प्र॒ थ॒मः । यः । ईशि॑षे ॥

tubhyam | hinvānaḥ | vasiṣṭa | gāḥ | apaḥ | adhukṣan | sīm | avi-bhiḥ | adri-bhiḥ | naraḥ | piba | indra | svāhā |
pra-hutam | vaṣaṭ-kṛtam | hotrāt | ā | somam | prathamaḥ | yaḥ | īśiṣe
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मरुतो माधवश्च
THE MANTRA

य॒ ज्ञैः सम्मि॑श्ला॒: पष ृ त ॑
॑ ीभिॠ॒ष्टिभि॒ र्याम॑ञ्छु॒भ्रासो॑ अ॒ ञ्जिषु॑ प्रि॒ या उ॒ त । आ॒सद्या॑ ब॒ र्हिर्भरतस्य
सन ू वः पो॒त्रादा सोमं॑ पिबता दिवो नरः ॥

यज्ञैः सम्मिश्लाः पष
ृ तीभिॠष्टिभिर्यामञ्छुभ्रासो अञ्जिषु प्रिया उत । आसद्या बर्हिर्भरतस्य सूनवः पोत्रादा सोमं
पिबता दिवो नरः ॥

yajñaiḥ sammiślāḥ pṛṣatībhir ṛṣṭibhir yāmañ chubhrāso añjiṣu priyā uta | āsadyā barhir bharatasya sūnavaḥ
potrād ā somam pibatā divo naraḥ ||

य॒ ज्ञैः । सम ्ऽमि॑श्लाः । पष ृ त॑ ीभिः । ऋ॒ष्टिऽभिः॑ । याम॑न ् । श॒ भ्रासः॑
ु । अ॒ ञ्जिषु॑ । प्रि॒ याः । उ॒ त । आ॒ऽसद्य॑ । ब॒ र्हिः ।
भ॒ र॒त॒स्य॒ । स॒ न॒
ू वः॒ । पो॒त्रात ् । आ । सोम॑म ् । पि॒ ब॒त॒ । दि॒ वः॒ । न॒ रः॒ ॥

yajñaiḥ | sam-miślāḥ | pṛṣatībhiḥ | ṛṣṭi-bhiḥ | yāman | śubhrāsaḥ | añjiṣu | priyāḥ | uta | āsadya | barhiḥ |
bharatasya | sūnavaḥ | potrāt | ā | somam | pibata | divaḥ | naraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- त्वष्टा शुक्रश्च
THE MANTRA

अ॒ मेव॑ नः सह
ु वा॒ आ हि गन्त॑न॒ नि ब॒ र्हिषि॑ सदतना॒ रणि॑ष्टन । अथा॑ मन्दस्व जज
ु ष
ु ा॒णो
अन्ध॑स॒स्त्वष्ट॑ र्दे॒ वेभि॒र्जनि॑भिः स॒ मद्ग॑
ु णः ॥

अमेव नः सुहवा आ हि गन्तन नि बर्हिषि सदतना रणिष्टन । अथा मन्दस्व जुजुषाणो अन्धसस्त्वष्टर्देवेभिर्जनिभिः
सम
ु द्गणः ॥

ameva naḥ suhavā ā hi gantana ni barhiṣi sadatanā raṇiṣṭana | athā mandasva jujuṣāṇo andhasas tvaṣṭar
devebhir janibhiḥ sumadgaṇaḥ ||

अ॒ माऽइ॑व । नः॒ । स॒ ऽह
ु ॒ वाः॒ । आ । हि । गन्त॑न । नि । ब॒ र्हिषि॑ । स॒ द॒ त॒न॒ । रणि॑ष्टन । अथ॑ । म॒ न्द॒ स्व॒ । ज॒ ज
ु ॒ षा॒
ु णः ।
अन्ध॑सः । त्वष्टः॑ । दे॒ वेभिः॑ । जनि॑ऽभिः । स॒ मत
ु ्ऽग॑णः ॥

amāiva | naḥ | su-havāḥ | ā | hi | gantana | ni | barhiṣi | sadatana | raṇiṣṭana | atha | mandasva | jujuṣāṇaḥ |
andhasaḥ | tvaṣṭaḥ | devebhiḥ | jani-bhiḥ | sumat-gaṇaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अग्निः शुचिश्च
THE MANTRA

आ व॑क्षि दे॒ वाँ इ॒ह वि॑प्र॒ यक्षि॑ चो॒शन्हो॑त॒र्नि ष॑दा॒ योनि॑षु त्रिष
॒ ु । प्रति॑ वीहि॒ प्रस्थि॑तं सो॒म्यं मध॒ ु
॑ त्तव॑ भा॒गस्य॑ तप्ृ णहि
पिबाग्नीध्रा॒ ु ॥

आ वक्षि दे वाँ इह विप्र यक्षि चोशन्होतर्नि षदा योनिषु त्रिषु । प्रति वीहि प्रस्थितं सोम्यं मधु पिबाग्नीध्रात्तव भागस्य
तप्ृ णहि
ु ॥

ā vakṣi devām̐ iha vipra yakṣi cośan hotar ni ṣadā yoniṣu triṣu | prati vīhi prasthitaṁ somyam madhu
pibāgnīdhrāt tava bhāgasya tṛpṇuhi ||

आ । व॒ क्षि॒ । दे॒ वान ् । इ॒ह । वि॒ प्र॒ । यक्षि॑ । च॒ । उ॒ शन ् । हो॒तः॒ । नि । स॒ द॒ । योनि॑षु । त्रिष
॒ ु । प्रति॑ । वी॒हि॒ । प्रऽस्थि॑तम ् ।
सो॒म्यम ् । मधु॑ । पि॒ ब॒ । आग्नीध्रात॑ ् । तव॑ । भा॒गस्य॑ । त॒ प्ण
ृ ॒ हि
ु ॒॥

ā | vakṣi | devān | iha | vipra | yakṣi | ca | uśan | hotaḥ | ni | sada | yoniṣu | triṣu | prati | vīhi | pra-sthitam |
somyam | madhu | piba | āgnīdhrāt | tava | bhāgasya | tṛpṇuhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रो नभश्च
THE MANTRA

ए॒ ष स्य ते॑ त॒ न्वो॑ नम् ॑ :
ृ ण॒ वर्धन॒ सह॒ ओज॑: प्र॒ दिवि॑ बा॒ह्वोर्हि॒तः । ु यं॑
तभ् स॒ तो
ु
म॑घव॒ न्तभ्
ु य॒ माभत
॑ ृ ॒ स्त्वम॑स्य॒ ब्राह्म॑णा॒दा त॒ पत्पि॑
ृ ब॥

एष स्य ते तन्वो नम्
ृ णवर्धनः सह ओजः प्रदिवि बाह्वोर्हितः । तुभ्यं सत
ु ो मघवन्तुभ्यमाभत
ृ स्त्वमस्य ब्राह्मणादा
तप
ृ त्पिब ॥

eṣa sya te tanvo nṛmṇavardhanaḥ saha ojaḥ pradivi bāhvor hitaḥ | tubhyaṁ suto maghavan tubhyam
ābhṛtas tvam asya brāhmaṇād ā tṛpat piba ||

ए॒ षः । स्यः । ते॒ । त॒न्वः॑ । न॒ म्ण॒
ृ ऽवर्धनः ॑ । सहः॑ । ओजः॑ । प्र॒ ऽदिवि॑ । बा॒ह्वोः । हि॒तः । तुभ्य॑म ् । स॒ तः
ु । म॒ घ॒ व॒न ् ।
तभ्ु य॑म ् । आऽभत
॑ ृ ः । त्वम ् । अ॒ स्य॒ । ब्राह्म॑णात ् । आ । त॒ पत
ृ ् । पि॒ ब॒ ॥

eṣaḥ | syaḥ | te | tanvaḥ | nṛmṇa-vardhanaḥ | sahaḥ | ojaḥ | pra-divi | bāhvoḥ | hitaḥ | tubhyam | sutaḥ |
maghavan | tubhyam | ābhṛtaḥ | tvam | asya | brāhmaṇāt | ā | tṛpat | piba
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मित्रावरुणौ नभस्यश्च
THE MANTRA

ु थां॑ य॒ ज्ञं बोध॑त॒ ं हव॑स्य मे स॒ त्तो होता॑ नि॒ विद॑ : प॒ र्व्या
ज॒ षे ू ृ ं॑
अनु॑ । अच्छा॒ राजा॑ना॒ नम॑ एत्या॒वत
प्रशा॒स्त्रादा पि॑बतं सो॒म्यं मधु॑ ॥

जुषेथां यज्ञं बोधतं हवस्य मे सत्तो होता निविदः पूर्व्या अनु । अच्छा राजाना नम एत्यावत
ृ ं प्रशास्त्रादा पिबतं सोम्यं
मधु ॥

juṣethāṁ yajñam bodhataṁ havasya me satto hotā nividaḥ pūrvyā anu | acchā rājānā nama ety āvṛtam
praśāstrād ā pibataṁ somyam madhu ||

ज॒ ुषेथा॑म ् । य॒ ज्ञम ् । बोध॑तम ् । हव॑स्य । मे॒ । स॒ त्तः । होता॑ । नि॒ ऽविदः॑ । प॒ र्व्याः
ू । अनु॑ । अच्छ॑ । राजा॑ना । नमः॑ । ए॒ ति॒ ।
आ॒ऽवत
ृ म
॑ ् । प्र॒ ऽशा॒स्त्रात ् । आ । पि॒ ब॒त॒म ् । सो॒म्यम ् । मधु॑ ॥

juṣethām | yajñam | bodhatam | havasya | me | sattaḥ | hotā | ni-vidaḥ | pūrvyāḥ | anu | accha | rājānā | namaḥ
| eti | āvṛtam | pra-śāstrāt | ā | pibatam | somyam | madhu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- द्रविणोदाः
ृ जगती
THE MANTRA

मन्द॑ स्व हो॒त्रादन॒ ु जोष॒ मन्ध॒ सोऽध्व॑र्यव॒ : स प॒ र्णां
ू व॑ष्ट्या॒सिच॑म ् । तस्मा॑ ए॒ तं भ॑रत तद्व॒ शो
द॒ दिर्हो॒त्रात्सोमं॑ द्रविणोद॒ : पिब॑ ऋ॒तभि
ु :॑ ॥

मन्दस्व होत्रादनु जोषमन्धसोऽध्वर्यवः स पूर्णां वष्ट्यासिचम ् । तस्मा एतं भरत तद्वशो ददिर्होत्रात्सोमं द्रविणोदः पिब
ऋतभि
ु ः॥

mandasva hotrād anu joṣam andhaso 'dhvaryavaḥ sa pūrṇāṁ vaṣṭy āsicam | tasmā etam bharata tadvaśo
dadir hotrāt somaṁ draviṇodaḥ piba ṛtubhiḥ ||

मन्द॑ स्व । हो॒त्रात ् । अनु॑ । जोष॑म ् । अन्ध॑सः । अध्व॑र्यवः । सः । प॒ र्णाम
ू ् । व॒ ष्टि॒ । आ॒ऽसिच॑म ् । तस्मै॑ । ए॒ तम ् । भ॒ र॒त॒ ।
त॒ त ्ऽव॒ शः । द॒ दिः । हो॒त्रात ् । सोम॑म ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदः॒ । पिब॑ । ऋ॒तऽु भिः॑ ॥

mandasva | hotrāt | anu | joṣam | andhasaḥ | adhvaryavaḥ | saḥ | pūrṇām | vaṣṭi | āsicam | tasmai | etam |
bharata | tat-vaśaḥ | dadiḥ | hotrāt | somam | draviṇaḥ-daḥ | piba | ṛtu-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ू ॒ महु॑व॒ े तमि॒ दं हु॑व॒ े सेद॒ ु हव्यो॑ द॒ दिर्यो नाम॒ पत्य॑ते । अ॒ ध्व॒ र्युभि॒ : प्रस्थि॑तं सो॒म्यं मधु॑ पो॒त्रात्सोमं॑
यम॒ ु पर्व
द्रविणोद॒ : पिब॑ ऋ॒तभि ु :॑ ॥

यमु पूर्वमहुवे तमिदं हुवे सेद ु हव्यो ददिर्यो नाम पत्यते । अध्वर्युभिः प्रस्थितं सोम्यं मधु पोत्रात्सोमं द्रविणोदः पिब
ऋतभि
ु ः॥

yam u pūrvam ahuve tam idaṁ huve sed u havyo dadir yo nāma patyate | adhvaryubhiḥ prasthitaṁ
somyam madhu potrāt somaṁ draviṇodaḥ piba ṛtubhiḥ ||

यम ् । ऊँ॒ इति॑ । पूर्वम ॑ ् । अहु॑वे । तम ् । इ॒दम ् । हुवे॒ । सः । इत ् । ऊँ॒ इति॑ । हव्यः॑ । द॒ दिः । यः । नाम॑ । पत्य॑ते ।
॒
अ॒ ध्व॒ र्युऽभिः॑ । प्रऽस्थि॑तम ् । सो॒म्यम ् । मधु॑ । पो॒त्रात ् । सोम॑म ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदः॒ । पिब॑ । ऋ॒तऽु भिः॑ ॥

yam | oṃ iti | pūrvam | ahuve | tam | idam | huve | saḥ | it | oṃ iti | havyaḥ | dadiḥ | yaḥ | nāma | patyate |
adhvaryu-bhiḥ | pra-sthitam | somyam | madhu | potrāt | somam | draviṇaḥ-daḥ | piba | ṛtu-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मेद्य॑न्तु ते॒ वह्न॑यो॒ येभि॒रीय॒ सेऽरि॑ षण्यन्वीळयस्वा वनस्पते । आ॒यय
ू ा॑ धष्ृ णो अभि॒ गर्या
ू ॒ त्वं
ने॒ ष्ट्रात्सोमं॑ द्रविणोद॒ : पिब॑ ऋ॒तभि
ु :॑ ॥

मेद्यन्तु ते वह्नयो येभिरीयसेऽरिषण्यन्वीळयस्वा वनस्पते । आयूया धष्ृ णो अभिगूर्या त्वं नेष्ट्रात्सोमं द्रविणोदः पिब
ऋतभि
ु ः॥

medyantu te vahnayo yebhir īyase 'riṣaṇyan vīḻayasvā vanaspate | āyūyā dhṛṣṇo abhigūryā tvaṁ neṣṭrāt
somaṁ draviṇodaḥ piba ṛtubhiḥ ||

मेद्य॑न्तु । ते॒ । वह्न॑यः । येभिः॑ । ईय॑से । अरि॑ षण्यन ् । वी॒ळ॒य॒ स्व॒ । व॒ न॒स्प॒ त॒ े । आ॒ऽयूय॑ । ध॒ ष्णो॒
ृ इति॑ । अ॒ भि॒ ऽगूर्य॑ ।
त्वम ् । ने॒ ष्ट्रात ् । सोम॑म ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदः॒ । पिब॑ । ऋ॒तऽु भिः॑ ॥

medyantu | te | vahnayaḥ | yebhiḥ | īyase | ariṣaṇyan | vīḷayasva | vanaspate | āyūya | dhṛṣṇo iti | abhi-gūrya |
tvam | neṣṭrāt | somam | draviṇaḥ-daḥ | piba | ṛtu-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अपा॑द्धो॒त्राद॒ त
ु पो॒त्राद॑ मत्तो॒त ने॒ष्ट्राद॑ जष
ु त॒ प्रयो॑ हि॒तम ् । त॒ रीयं
ु ॒ पात्रम
॒ मक्
॑ ृ त॒ मम॑र्त्यं द्रविणो॒दाः पि॑बतु
द्राविणोद॒ सः ॥

अपाद्धोत्रादत
ु पोत्रादमत्तोत नेष्ट्रादजुषत प्रयो हितम ् । तुरीयं पात्रममक्
ृ तममर्त्यं द्रविणोदाः पिबतु द्राविणोदसः ॥

apād dhotrād uta potrād amattota neṣṭrād ajuṣata prayo hitam | turīyam pātram amṛktam amartyaṁ
draviṇodāḥ pibatu drāviṇodasaḥ ||

अपा॑त ् । हो॒त्रात ् । उ॒ त । पो॒त्रात ् । अ॒ म॒ त्त॒ । उ॒ त । ने॒ ष्ट्रात ् । अ॒ ज॒ ष॒
ु त॒ । प्रयः॑ । हि॒तम ् । त॒ रीय॑
ु म ् । पात्र॑म ् । अमक्
॑ ृ तम ् ।
अम॑र्त्यम ् । द्र॒ वि॒णः॒ऽदाः॒ । पि॒ ब॒त॒ ु । द्रा॒वि॒णो॒द॒सः ॥

apāt | hotrāt | uta | potrāt | amatta | uta | neṣṭrāt | ajuṣata | prayaḥ | hitam | turīyam | pātram | amṛktam |
amartyam | draviṇaḥ-dāḥ | pibatu | drāviṇodasaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- अश्विनौ
ृ जगती
THE MANTRA

अ॒ र्वाञ्च॑म॒द्य य॒ य्यं॑ न॒ वाह॑
ृ णं॒ रथं॑ यञ्
ु जाथामि॒ ह वां॑ वि॒ मोच॑नम ् । प॒ ङ्क्तं
ृ ु हि कं॑
ह॒वींषि॒ मध॒ ना
ग॒ तमथा॒ सोमं॑ पिबतं वाजिनीवसू ॥

अर्वाञ्चमद्य यय्यं नव
ृ ाहणं रथं यञ्
ु जाथामिह वां विमोचनम ् । पङ्
ृ क्तं हवींषि मधुना हि कं गतमथा सोमं पिबतं
वाजिनीवसू ॥

arvāñcam adya yayyaṁ nṛvāhaṇaṁ rathaṁ yuñjāthām iha vāṁ vimocanam | pṛṅktaṁ havīṁṣi madhunā hi
kaṁ gatam athā somam pibataṁ vājinīvasū ||

अ॒ र्वाञ्च॑म ् । अ॒ द्य । य॒ य्य॑म ् । न॒ ऽवाह॑
ृ नम ् । रथ॑म ् । य॒ ञ्जा॒
ु था॒म ् । इ॒ह । वा॒म ् । वि॒ ऽमोच॑नम ् । प॒ ङ्क्तम
ृ ् । ह॒वींषि ।
म॒ ध॒ ना
ु । आ । हि । क॒ म ् । ग॒ तम ् । अथ॑ । सोम॑म ् । पि॒ ब॒त॒म ् । वा॒जि॒नी॒व॒स॒ ू इति॑ वाजिनीऽवसू ॥

arvāñcam | adya | yayyam | nṛ-vāhanam | ratham | yuñjāthām | iha | vām | vi-mocanam | pṛṅktam | havīṃṣi |
madhunā | ā | hi | kam | gatam | atha | somam | pibatam | vājinīvasūitivājinī-vasū
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ र्विश्वाँ॑ ऋ॒तन
जोष्य॑ग्ने स॒ मिधं॒ जोष्याहु॑ति ं॒ जोषि॒ ब्रह्म॒ जन्यं॒ जोषि॑ सष्ु टु॒तिम ् । विश्वेभि॒ ु ा॑ वसो म॒ ह
उ॒ शन्दे॒ वाँ उ॑ श॒ तः पा॑यया ह॒विः ॥

जोष्यग्ने समिधं जोष्याहुतिं जोषि ब्रह्म जन्यं जोषि सुष्टुतिम ् । विश्वेभिर्विश्वाँ ऋतुना वसो मह उशन्दे वाँ उशतः
पायया हविः ॥

joṣy agne samidhaṁ joṣy āhutiṁ joṣi brahma janyaṁ joṣi suṣṭutim | viśvebhir viśvām̐ ṛtunā vaso maha
uśan devām̐ uśataḥ pāyayā haviḥ ||

जोषि॑ । अ॒ ग्ने॒ । स॒ म ्ऽइध॑म ् । जोषि॑ । आऽहु॑तिम ् । जोषि॑ । ब्रह्म॑ । जन्य॑म ् । जोषि॑ । स॒ ऽस्त
ु ॒ तिम
ु ॑
् । विश्वेभिः । विश्वा॑न ्
। ऋ॒तन
ु ा॑ । व॒ सो॒ इति॑ । म॒ हः । उ॒ शन ् । दे॒ वान ् । उ॒ श॒तः । पा॒य॒य॒ । ह॒विः ॥

joṣi | agne | sam-idham | joṣi | āhutim | joṣi | brahma | janyam | joṣi | su-stutim | viśvebhiḥ | viśvān | ṛtunā |
vaso iti | mahaḥ | uśan | devān | uśataḥ | pāyaya | haviḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सविता
THE MANTRA

उद॒ ु ष्य दे॒ वः स॑वि॒ता स॒ वाय॑ शश्वत्त॒ मं तद॑ पा॒ वह्नि॑रस्थात ् । न॒ नं
ू दे॒ वेभ्यो॒ वि हि धाति॒
रत्न॒ मथाभ॑जद्वी॒तिहो॑त्रं स्व॒ स्तौ ॥

उद ु ष्य दे वः सविता सवाय शश्वत्तमं तदपा वह्निरस्थात ् । नन
ू ं दे वेभ्यो वि हि धाति रत्नमथाभजद्वीतिहोत्रं स्वस्तौ ॥

ud u ṣya devaḥ savitā savāya śaśvattamaṁ tadapā vahnir asthāt | nūnaṁ devebhyo vi hi dhāti ratnam
athābhajad vītihotraṁ svastau ||

उत ् । ऊँ॒ इति॑ । स्यः । दे॒ वः । स॒ वि॒ ता । स॒ वाय॑ । श॒ श्व॒ त ्ऽत॒मम ् । तत ्ऽअ॑पाः । वह्निः॑ । अ॒ स्था॒त ् । न॒ नम
ू ् । दे॒ वेभ्यः॑ । वि
। हि । धाति॑ । रत्न॑म ् । अथ॑ । अ॒ भ॒ ज॒ त ् । वी॒तिऽहो॑त्रम ् । स्व॒ स्तौ ॥

ut | oṃ iti | syaḥ | devaḥ | savitā | savāya | śaśvat-tamam | tat-apāḥ | vahniḥ | asthāt | nūnam | devebhyaḥ | vi
| hi | dhāti | ratnam | atha | abhajat | vīti-hotram | svastau
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्व॑स्य॒ हि श्र॒ ष्टये
ु ॑ दे॒ व ऊ॒ र्ध्वः प्र बा॒हवा॑ प॒ थ
ृ प
ु ा॑णि॒: सिस॑र्ति । आप॑श्चिदस्य व्र॒ त आ निमग्र
॑ ृ ा अ॒ यं
चि॒ द्वातो॑ रमते॒ परि॑ ज्मन ् ॥

विश्वस्य हि श्रुष्टये दे व ऊर्ध्वः प्र बाहवा पथ
ृ ुपाणिः सिसर्ति । आपश्चिदस्य व्रत आ निमग्र
ृ ा अयं चिद्वातो रमते
परिज्मन ् ॥

viśvasya hi śruṣṭaye deva ūrdhvaḥ pra bāhavā pṛthupāṇiḥ sisarti | āpaś cid asya vrata ā nimṛgrā ayaṁ cid
vāto ramate parijman ||

विश्व॑स्य । हि । श्र॒ ष्टये
ु ॑ । दे॒ वः । ऊ॒ र्ध्वः । प्र । बा॒हवा॑ । प॒ थ
ृ ुऽपा॑णिः । सिस॑र्ति । आपः॑ । चि॒ त ् । अ॒ स्य॒ । व्र॒ ते । आ ।
निऽमग्र॑ृ ाः । अ॒ यम ् । चि॒ त ् । वातः॑ । र॒म॒ते॒ । परि॑ ऽज्मन ् ॥

viśvasya | hi | śruṣṭaye | devaḥ | ūrdhvaḥ | pra | bāhavā | pṛthu-pāṇiḥ | sisarti | āpaḥ | cit | asya | vrate | ā | ni-
mṛgrāḥ | ayam | cit | vātaḥ | ramate | pari-jman
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

आ॒शभिु श्चि
॑ ॒ द्यान्वि मच
ु॑ ाति न॒ नमरी
ू ॑रम॒ दत॑मानं चि॒ दे तो॑: । अ॒ ह्यर्षूणां
॑ चि॒ न्न्य॑याँ अवि॒ ष्यामनु॑ व्र॒ तं
स॑वि॒तर्मो
ु क्यागा॑त ् ॥

आशुभिश्चिद्यान्वि मुचाति नूनमरीरमदतमानं चिदे तोः । अह्यर्षूणां चिन्न्ययाँ अविष्यामनु व्रतं सवितुर्मोक्यागात ् ॥

āśubhiś cid yān vi mucāti nūnam arīramad atamānaṁ cid etoḥ | ahyarṣūṇāṁ cin ny ayām̐ aviṣyām anu
vrataṁ savitur moky āgāt ||

आशुऽभिः॑ । चि॒ त ् । यान ् । वि । म॒ चा॒ ु ति॒ । न॒ नम ू ् । अरी॑रमत ् । अत॑मानम ् । चि॒ त ् । एतोः॑ । अ॒ ह्यर्षूणाम
॑ ् । चि॒ त ् । नि ।
अ॒ या॒न ् । अ॒ वि॒ ष्याम ् । अनु॑ । व्र॒ तम ् । स॒ वि॒ तुः । मोकी॑ । आ । अ॒ गा॒त ् ॥

āśu-bhiḥ | cit | yān | vi | mucāti | nūnam | arīramat | atamānam | cit | eto ḥ | ahyarṣūṇām | cit | ni | ayān |
aviṣyām | anu | vratam | savituḥ | mokī | ā | agāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

पन ॑ च्छक्म॒ धीर॑ : । उत्सं॒ हाया॑स्था॒द्व्य१॑ृ ॒॒॑तँरू ॑ दर्धर॒रम॑तिः
ु ॒ : सम॑व्य॒ द्वित॑त॒ ं वय॑न्ती म॒ ध्या कर्तो॒र्न्यधा॒
सवि॒ ता दे॒ व आगा॑त ् ॥

पुनः समव्यद्विततं वयन्ती मध्या कर्तोर्न्यधाच्छक्म धीरः । उत्संहायास्थाद्व्यत
ृ ँरू दर्धररमतिः सविता दे व आगात ् ॥

punaḥ sam avyad vitataṁ vayantī madhyā kartor ny adhāc chakma dhīraḥ | ut saṁhāyāsthād vy ṛtūm̐r
adardhar aramatiḥ savitā deva āgāt ||

पुन॒रिति॑ । सम ् । अ॒ व्य॒ त ् । विऽत॑तम ् । वय॑न्ती । म॒ ध्या । कर्तोः॑ । नि । अ॒ धा॒त ् । शक्म॑ । धीरः॑ । उत ् । स॒ म ्ऽहाय॑ ।
अ॒ स्था॒त ् । वि । ऋ॒तून ् । अ॒ द॒ र्धः॒ । अ॒ रम॑तिः । स॒ वि॒ ता । दे॒ वः । आ । अ॒ गा॒त ् ॥

punariti | sam | avyat | vi-tatam | vayantī | madhyā | kartoḥ | ni | adhāt | śakma | dhīraḥ | ut | sam-hāya | asthāt
| vi | ṛtūn | adardhaḥ | aramatiḥ | savitā | devaḥ | ā | agāt
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

नानौकां॑सि॒ दर्यो ु ति॑ष्ठते प्रभ॒ वः शोको॑ अ॒ ग्नेः । ज्येष्ठं॑ मा॒ता स॒ नवे
ु ॒ विश्व॒ माय॒ र्वि ू ॑ भा॒गमाधा॒दन्व॑स्य॒
केत॑मिषि॒ तं स॑वि॒त्रा ॥

नानौकांसि दर्यो
ु विश्वमायुर्वि तिष्ठते प्रभवः शोको अग्नेः । ज्येष्ठं माता सूनवे भागमाधादन्वस्य केतमिषितं सवित्रा
॥

nānaukāṁsi duryo viśvam āyur vi tiṣṭhate prabhavaḥ śoko agneḥ | jyeṣṭham mātā sūnave bhāgam ādhād
anv asya ketam iṣitaṁ savitrā ||

नाना॑ । ओकां॑सि । दर्य ू ॑।
ु ः॑ । विश्व॑म ् । आयुः॑ । वि । ति॒ष्ठ॒ त॒ े । प्र॒ ऽभ॒ वः । शोकः॑ । अ॒ ग्नेः । ज्येष्ठ॑ म ् । मा॒ता । स॒ नवे
भा॒गम ् । आ । अ॒ धा॒त ् । अनु॑ । अ॒ स्य॒ । केत॑म ् । इ॒षि॒तम ् । स॒ वि॒ त्रा ॥

nānā | okāṃsi | duryaḥ | viśvam | āyuḥ | vi | tiṣṭhate | pra-bhavaḥ | śokaḥ | agneḥ | jyeṣṭham | mātā | sūnave |
bhāgam | ā | adhāt | anu | asya | ketam | iṣitam | savitrā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

स॒ माव॑वर्ति॒ विष्ठि॑ तो जिगी॒षर्वि ॑ ॒ काम॒ श्चर॑ ताम॒ माभूत
ु श्वेषां ॑ ् । शश्वाँ॒ अपो॒ विक॑ ृ तं हि॒त्व्यागा॒दनु॑ व्र॒ तं
स॑वि॒तर्दै
ु व्य॑स्य ॥

समाववर्ति विष्ठितो जिगीषुर्विश्वेषां कामश्चरताममाभूत ् । शश्वाँ अपो विकृतं हित्व्यागादनु व्रतं सवितुर्दै व्यस्य ॥

samāvavarti viṣṭhito jigīṣur viśveṣāṁ kāmaś caratām amābhūt | śaśvām̐ apo vikṛtaṁ hitvy āgād anu vrataṁ
savitur daivyasya ||

॑
स॒ म ्ऽआव॑वर्ति । विऽस्थि॑तः । जि॒ गी॒षुः । विश्वेषाम ् । कामः॑ । चर॑ ताम ् । अ॒ मा । अ॒ भ॒ त
ू ् । शश्वा॑न ् । अपः॑ । विऽक॑ ृ तम ् ।
हि॒त्वी । आ । अ॒ गा॒त ् । अनु॑ । व्र॒ तम ् । स॒ वि॒ तुः । दै व्य॑स्य ॥

sam-āvavarti | vi-sthitaḥ | jigīṣuḥ | viśveṣām | kāmaḥ | caratām | amā | abhūt | śaśvān | apaḥ | vi-kṛtam | hitvī
| ā | agāt | anu | vratam | savituḥ | daivyasya
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

त्वया॑ हि॒तमप्य॑म॒प्सु भा॒गं धन्वान्वा मग
॑ ृ ॒ यसो॒ वि त॑स्थःु । वना॑नि॒ विभ्यो॒ नकि॑रस्य॒ तानि॑ व्र॒ ता
दे॒ वस्य॑ सवि॒ तर्मि॑
ु नन्ति ॥

त्वया हितमप्यमप्सु भागं धन्वान्वा मग
ृ यसो वि तस्थुः । वनानि विभ्यो नकिरस्य तानि व्रता दे वस्य सवितुर्मिनन्ति
॥

tvayā hitam apyam apsu bhāgaṁ dhanvānv ā mṛgayaso vi tasthuḥ | vanāni vibhyo nakir asya tāni vratā
devasya savitur minanti ||

त्वया॑ । हि॒तम ् । अप्य॑म ् । अ॒ प ्ऽसु । भा॒गम ् । धन्व॑ । अनु॑ । आ । म॒ ग॒
ृ यसः॑ । वि । त॒स्थुः॒ । वना॑नि । विऽभ्यः॑ । नकिः॑ ।
अ॒ स्य॒ । तानि॑ । व्र॒ ता । दे॒ वस्य॑ । स॒ वि॒ तुः । मि॒ न॒ न्ति॒ ॥

tvayā | hitam | apyam | ap-su | bhāgam | dhanva | anu | ā | mṛgayasaḥ | vi | tasthuḥ | vanāni | vi-bhyaḥ | nakiḥ
| asya | tāni | vratā | devasya | savituḥ | minanti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑
या॒द्रा॒ध्यं१॒॒॑॑ वरु॑ णो॒ योनि॒ मप्य॒ मनि॑शितं नि॒ मिषि॒ जर्भुराणः ु ॑त्स्थ॒ शो
। विश्वो॑ मार्ता॒ण्डो व्र॒ जमा प॒ शर्गा
जन्मा॑नि सवि॒ ता व्याक॑: ॥

याद्राध्यं वरुणो योनिमप्यमनिशितं निमिषि जर्भुराणः । विश्वो मार्ताण्डो व्रजमा पशुर्गात्स्थशो जन्मानि सविता
व्याकः ॥

yādrādhyaṁ varuṇo yonim apyam aniśitaṁ nimiṣi jarbhurāṇaḥ | viśvo mārtāṇḍo vrajam ā paśur gāt sthaśo
janmāni savitā vy ākaḥ ||

॑
या॒त ्ऽरा॒ध्य॑म ् । वरु॑ णः । योनि॑म ् । अप्य॑म ् । अनि॑ऽशितम ् । नि॒ ऽमिषि॑ । जर्भुराणः । विश्वः॑ । मा॒र्ता॒ण्डः । व्र॒ जम ् । आ ।
प॒ शःु । गा॒त ् । स्थ॒ ऽशः । जन्मा॑नि । स॒ वि॒ ता । वि । आ । अ॒ क॒ रित्य॑कः ॥

yāt-rādhyam | varuṇaḥ | yonim | apyam | ani-śitam | ni-miṣi | jarbhurāṇaḥ | viśvaḥ | mārtāṇḍaḥ | vrajam | ā |
paśuḥ | gāt | stha-śaḥ | janmāni | savitā | vi | ā | akar ity akaḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

न यस्येन्द्रो॒ वरु॑ णो॒ न मि॒ त्रो व्र॒ तम॑र्य॒मा न मि॒ नन्ति॑ रु॒द्रः । नारा॑तय॒ स्तमि॒ दं स्व॒ स्ति हु॒वे दे॒ वं स॑वि॒तारं ॒
नमो॑भिः ॥

न यस्येन्द्रो वरुणो न मित्रो व्रतमर्यमा न मिनन्ति रुद्रः । नारातयस्तमिदं स्वस्ति हुवे दे वं सवितारं नमोभिः ॥

na yasyendro varuṇo na mitro vratam aryamā na minanti rudraḥ | nārātayas tam idaṁ svasti huve devaṁ
savitāraṁ namobhiḥ ||

न । यस्य॑ । इन्द्रः॑ । वरु॑ णः । न । मि॒ त्रः । व्र॒ तम ् । अ॒ र्य॒ मा । न । मि॒ नन्ति॑ । रु॒द्रः । न । अरा॑तयः । तम ् । इ॒दम ् । स्व॒ स्ति
। हु॒वे । दे॒ वम ् । स॒ वि॒ तार॑ म ् । नमः॑ऽभिः ॥

na | yasya | indraḥ | varuṇaḥ | na | mitraḥ | vratam | aryamā | na | minanti | rudraḥ | na | arātayaḥ | tam | idam
| svasti | huve | devam | savitāram | namaḥ-bhiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

भगं॒ धियं॑ वा॒जय॑न्त॒ : परु ं॑ धिं॒ नरा॒शंसो॒ ग्नास्पति॑र्नो अव्याः । आ॒ये वा॒मस्य॑ संग॒थे र॑ यी॒णां प्रि॒ या
दे॒ वस्य॑ सवि॒ तःु स्या॑म ॥

भगं धियं वाजयन्तः पुरंधि ं नराशंसो ग्नास्पतिर्नो अव्याः । आये वामस्य संगथे रयीणां प्रिया दे वस्य सवितुः स्याम ॥

bhagaṁ dhiyaṁ vājayantaḥ puraṁdhiṁ narāśaṁso gnāspatir no avyāḥ | āye vāmasya saṁgathe rayīṇām
priyā devasya savituḥ syāma ||

भग॑म ् । धिय॑म ् । वा॒जय॑न्तः । पुर॑म ्ऽधिम ् । नरा॒शंसः॑ । ग्नाःपतिः॑ । नः॒ । अ॒ व्याः॒ । आ॒ऽअ॒ ये । वा॒मस्य॑ । स॒ म ्ऽग॒ थे ।
र॒यी॒णाम ् । प्रि॒ याः । दे॒ वस्य॑ । स॒ वि॒ तुः । स्या॒म॒ ॥

bhagam | dhiyam | vājayantaḥ | puram-dhim | narāśaṃsaḥ | gnāḥpatiḥ | naḥ | avyāḥ | āaye | vāmasya | sam-
gathe | rayīṇām | priyāḥ | devasya | savituḥ | syāma
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अ॒ स्मभ्यं॒ तद्दि॒वो अ॒ द्भ्यः पथि
॑ ृ ॒ व्यास्त्वया॑ द॒ त्तं काम्यं॒ राध॒ आ गा॑त ् । शं यत्स्तो॒तभ्
ृ य॑ आ॒पये॒
भवा॑त्यरु
ु ॒शस
ं ा॑य सवितर्जरि॒त्रे ॥

अस्मभ्यं तद्दिवो अद्भ्यः पथि
ृ व्यास्त्वया दत्तं काम्यं राध आ गात ् । शं यत्स्तोतभ्
ृ य आपये भवात्युरुशंसाय
सवितर्जरित्रे ॥

asmabhyaṁ tad divo adbhyaḥ pṛthivyās tvayā dattaṁ kāmyaṁ rādha ā gāt | śaṁ yat stotṛbhya āpaye
bhavāty uruśaṁsāya savitar jaritre ||

अ॒ स्मभ्य॑म ् । तत ् । दि॒ वः । अ॒ त ्ऽभ्यः । प॒ थि॒
ृ व्याः । त्वया॑ । द॒ त्तम ् । काम्य॑म ् । राधः॑ । आ । गा॒त ् । शम ् । यत ् ।
स्तो॒तऽृ भ्यः॑ । आ॒पये॑ । भवा॑ति । उ॒ रु॒ऽशंसा॑य । स॒ वि॒ तः॒ । ज॒ रि॒त्रे ॥

asmabhyam | tat | divaḥ | at-bhyaḥ | pṛthivyāḥ | tvayā | dattam | kāmyam | rādhaḥ | ā | gāt | śam | yat | stotṛ-
bhyaḥ | āpaye | bhavāti | uru-śaṃsāya | savitaḥ | jaritre
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ग्रावा॑णेव॒ तदिदर्थं॑ जरे थे॒ गध्र
ृ ेव॑ व॒ क्षं ॑ वि॒ दथ॑ उक्थ॒ शासा॑ द॒ ते
ृ नि॑धि॒मन्त॒ मच्छ॑ । ब्र॒ ह्माणेव ू व॒ हव्या॒
जन्या॑ परुु ॒त्रा ॥

ग्रावाणेव तदिदर्थं जरे थे गध्र
ृ ेव वक्ष
ृ ं निधिमन्तमच्छ । ब्रह्माणेव विदथ उक्थशासा दत
ू ेव हव्या जन्या पुरुत्रा ॥

grāvāṇeva tad id arthaṁ jarethe gṛdhreva vṛkṣaṁ nidhimantam accha | brahmāṇeva vidatha ukthaśāsā
dūteva havyā janyā purutrā ||

॑ ् । ज॒ रे ॒थे॒ इति॑ । गध्र
ग्रावा॑णाऽइव । तत ् । इत ् । अर्थम ृ ा॑ऽइव । व॒ क्षम
ृ ् । नि॒धि॒ ऽमन्त॑म ् । अच्छ॑ । ब्र॒ ह्माणा॑ऽइव । वि॒ दथे॑ ।
उ॒ क्थ॒ ऽशसा॑ । द॒ ताऽइ॑
ू व । हव्या॑ । जन्या॑ । प॒ रु॒
ु ऽत्रा ॥

grāvāṇāiva | tat | it | artham | jaretheiti | gṛdhrāiva | vṛkṣam | nidhi-mantam | accha | brahmāṇāiva | vidathe |
uktha-śasā | dūtāiva | havyā | janyā | puru-trā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ वी॒राजेव॑ य॒ मा वर॒मा स॑चेथे । मेने॑ इव त॒ न्वा॒३॒॒॑॑ शम्
प्रा॒त॒र्यावा॑णा र॒थ्येव ु भ॑माने॒ दम्प॑तीव क्रत॒ विदा॒
ु
जनेष ॑ ु॥

प्रातर्यावाणा रथ्येव वीराजेव यमा वरमा सचेथे । मेने इव तन्वा शुम्भमाने दम्पतीव क्रतुविदा जनेषु ॥

prātaryāvāṇā rathyeva vīrājeva yamā varam ā sacethe | mene iva tanvā śumbhamāne dampatīva kratuvidā
janeṣu ||

॑ ॒ वेति॒ मेनेऽइव
प्रा॒तः॒ऽयावा॑ना । र॒थ्या॑ऽइव । वी॒रा । अ॒ जाऽइ॑व । य॒ मा । वर॑ म ् । आ । स॒ चे॒ थे॒ इति॑ । मेनेइ ॑ । त॒न्वा॑ ।
शुम्भ॑माने॒ इति॑ । दम्प॑तीइ॒वेति॒ दम्प॑तीऽइव । क्र॒त॒ ऽविदा॑
ु ॑ ु॥
। जनेष

prātaḥ-yāvānā | rathyāiva | vīrā | ajāiva | yamā | varam | ā | sacetheiti | meneivetimene--iva | tanvā |
śumbhamāneiti | dampatīivetidampatī-iva | kratu-vidā | janeṣu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

शङ् ॑ नः प्रथ॒ मा ग॑न्तम॒ र्वाक्छ॒ फावि॑व॒ जर्भुराणा॒
ृ गेव ॑ तरो॑भिः । च॒ क्र॒ वा॒केव॒ प्रति॒ वस्तो॑रुस्रा॒र्वाञ्चा॑ यातं
॑ शक्रा ॥
र॒थ्येव

शङ्
ृ गेव नः प्रथमा गन्तमर्वाक्छफाविव जर्भुराणा तरोभिः । चक्रवाकेव प्रति वस्तोरुस्रार्वाञ्चा यातं रथ्येव शक्रा ॥

śṛṅgeva naḥ prathamā gantam arvāk chaphāv iva jarbhurāṇā tarobhiḥ | cakravākeva prati vastor usrārvāñcā
yātaṁ rathyeva śakrā ||

॑
शण्ृ गा॑ऽइव । नः॒ । प्र॒ थ॒मा । ग॒ न्त॒म ् । अ॒ र्वाक् । श॒ फौऽइ॑व । जर्भुराणा । तरः॑ऽभिः । च॒ क्र॒वा॒काऽइ॑व । प्रति॑ । वस्तोः॑ । उ॒ स्रा॒
। अ॒ र्वाञ्चा॑ । या॒त॒म ् । र॒थ्या॑ऽइव । श॒ क्रा॒ ॥

śṛṇgāiva | naḥ | prathamā | gantam | arvāk | śaphau-iva | jarbhurāṇā | taraḥ-bhiḥ | cakravākāiva | prati |
vastoḥ | usrā | arvāñcā | yātam | rathyāiva | śakrā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ना॒वेव॑ नः पारयतं य॒ गे ॑ न उप॒ धीव॑ प्र॒ धीव॑ । श्वानेव
ु व॒ नभ्येव ॑ नो॒ अरि॑ षण्या त॒ नन
ू ां॒ खग
ृ ल
॑ ेव वि॒ स्रस॑:
पातम॒ स्मान ् ॥

नावेव नः पारयतं यग
ु ेव नभ्येव न उपधीव प्रधीव । श्वानेव नो अरिषण्या तनूनां खग
ृ लेव विस्रसः पातमस्मान ् ॥

nāveva naḥ pārayataṁ yugeva nabhyeva na upadhīva pradhīva | śvāneva no ariṣaṇyā tanūnāṁ khṛgaleva
visrasaḥ pātam asmān ||

ना॒वाऽइ॑व । नः॒ । पा॒र॒य॒त॒म ् । य॒ गाऽइ॑
ु व । नभ्या॑ऽइव । नः॒ । उ॒ प॒धी इ॒वेत्यप
ु॑ ॒ धीऽइ॑व । प्र॒ धी इ॒वति
े ॑ प्र॒ धीऽइ॑व । श्वाना॑ऽइव ।
नः॒ । अरि॑ षण्या । त॒नूना॑म ् खग
ृ ल
॑ ाऽइव । वि॒ ऽस्रसः॑ । पा॒त॒म ् । अ॒ स्मान ् ॥

nāvāiva | naḥ | pārayatam | yugāiva | nabhyāiva | naḥ | upadhī ivety upadhī-iva | pradhī ivety pradhī-iva |
śvānāiva | naḥ | ariṣaṇyā | tanūnām khṛgalāiva | vi-srasaḥ | pātam | asmān
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ॒ र्या
वातेवाज ॑ री॒तिर॒क्षी इ॑व॒ चक्षुषा
ु न॒ द्येव ॒ या॑तम॒ र्वाक् । हस्ता॑विव त॒ न्वे॒३॒॒॑॑ शम्भ॑विष्ठा॒ पादे॑ व नो नयतं॒
वस्यो॒ अच्छ॑ ॥

वातेवाजुर्या नद्येव रीतिरक्षी इव चक्षुषा यातमर्वाक् । हस्ताविव तन्वे शम्भविष्ठा पादे व नो नयतं वस्यो अच्छ ॥

vātevājuryā nadyeva rītir akṣī iva cakṣuṣā yātam arvāk | hastāv iva tanve śambhaviṣṭhā pādeva no nayataṁ
vasyo accha ||

ु । न॒ द्या॑ऽइव । री॒तिः । अ॒ क्षी इ॒वेत्य॒ क्षीऽइ॑व । चक्षु॑षा । आ । या॒त॒म ् । अ॒ र्वाक् । हस्तौ॑ऽइव । त॒न्वे॑ ।
वाता॑ऽइव । अ॒ ज॒ र्या
शम ्ऽभ॑विष्ठा । पादा॑ऽइव । नः॒ । न॒ य॒त॒म ् । वस्यः॑ । अच्छ॑ ॥

vātāiva | ajuryā | nadyāiva | rītiḥ | akṣīivety akṣī-iva | cakṣuṣā | ā | yātam | arvāk | hastau-iva | tanve | śam-
bhaviṣṭhā | pādāiva | naḥ | nayatam | vasyaḥ | accha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ओष्ठा॑विव॒ मध्वा॒स्ने वद॑ न्ता॒ स्तना॑विव पिप्यतं जी॒वसे॑ नः । नासेव
॑ नस्त॒ न्वो॑ रक्षि॒तारा॒ कर्णा॑विव
स॒ श्र
ु तु ा॑ भत
ू म॒ स्मे ॥

ओष्ठाविव मध्वास्ने वदन्ता स्तनाविव पिप्यतं जीवसे नः । नासेव नस्तन्वो रक्षितारा कर्णाविव सुश्रुता भत
ू मस्मे ॥

oṣṭhāv iva madhv āsne vadantā stanāv iva pipyataṁ jīvase naḥ | nāseva nas tanvo rakṣitārā karṇāv iva
suśrutā bhūtam asme ||

ओष्ठौ॑ऽइव । मधु॑ । आ॒स्ने । वद॑ न्ता । स्तनौ॑ऽइव । पि॒ प्य॒ त॒म ् । जी॒वसे॑ । नः॒ । नासा॑ऽइव । नः॒ । त॒न्वः॑ । र॒क्षि॒तारा॑ ।
कर्णौ॑ऽइव । स॒ ऽश्र
ु ुता॑ । भ॒ त॒म
ू ् । अ॒ स्मे इति॑ ॥

oṣṭhau-iva | madhu | āsne | vadantā | stanau-iva | pipyatam | jīvase | naḥ | nāsāiva | naḥ | tanvaḥ | rakṣitārā |
karṇau-iva | su-śrutā | bhūtam | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

हस्तेव ॑ श॒ क्तिम॒ भि संद॒ ॑ दी न॒ : क्षामेव
॑ न॒ : सम॑जतं॒ रजां॑सि । इ॒मा गिरो॑ अश्विना यष्ु म॒ यन्ती॒:
॑ व॒ स्वधि॑ति ं॒ सं शि॑शीतम ् ॥
क्ष्णोत्रेणे

हस्तेव शक्तिमभि संददी नः क्षामेव नः समजतं रजांसि । इमा गिरो अश्विना युष्मयन्तीः क्ष्णोत्रेणेव स्वधितिं सं
शिशीतम ् ॥

hasteva śaktim abhi saṁdadī naḥ kṣāmeva naḥ sam ajataṁ rajāṁsi | imā giro aśvinā yuṣmayantīḥ
kṣṇotreṇeva svadhitiṁ saṁ śiśītam ||

हस्ता॑ऽइव । श॒ क्तिम ् । अ॒ भि । स॒ न्द॒ दी इति॑ स॒ म ्ऽद॒ दी । नः॒ । क्षामा॑ऽइव । नः॒ । सम ् । अ॒ ज॒ त॒म ् । रजां॑सि । इ॒माः । गिरः॑
। अ॒ श्वि॒ ना॒ । य॒ ष्म॒ ॑
ु ऽयन्तीः॑ । क्ष्णोत्रेणऽइव । स्वऽधि॑तिम ् । सम ् । शि॒ शी॒त॒म ् ॥

hastāiva | śaktim | abhi | sandadī itisam-dadī | naḥ | kṣāmāiva | naḥ | sam | ajatam | rajāṃsi | imāḥ | giraḥ |
aśv inā | yuṣma-yantīḥ | kṣṇotreṇa-iva | sva-dhitim | sam | śiśītam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ए॒ तानि॑ वामश्विना॒ वर्धनानि॒॑ ब्रह्म॒ स्तोमं॑ गत्ृ सम॒ दासो॑ अक्रन ् । तानि॑ नरा जज
ु ष
ु ा॒णोप॑ यातं
ब॒ हद्व॑ ु :॥

एतानि वामश्विना वर्धनानि ब्रह्म स्तोमं गत्ृ समदासो अक्रन ् । तानि नरा जुजुषाणोप यातं बह

etāni vām aśvinā vardhanāni brahma stomaṁ gṛtsamadāso akran | tāni narā jujuṣāṇopa yātam bṛhad

॑
ए॒ तानि॑ । वा॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । वर्धनानि । ब्रह्म॑ । स्तोम॑म ् । ग॒ त्स॒
ृ ऽम॒ दासः॑ । अ॒ क्र॒न ् । तानि॑ । न॒ रा॒ । ज॒ ज
ु ॒ षा॒
ु णा । उप॑ ।
या॒त॒म ् । ब॒ हत ु ॥

etāni | vām | aśvinā | vardhanāni | brahma | stomam | gṛtsa-madāsaḥ | akran | tāni | narā | jujuṣāṇā | upa |
yātam | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सोमापूषणावदितिश्च
THE MANTRA

सोमा॑पष
ू णा॒ जन॑ना रयी॒णां जन॑ना दि॒ वो जन॑ना पथि
ृ ॒ व्याः । जा॒तौ विश्व॑स्य॒ भव
ु न
॑ स्य गो॒पौ दे॒ वा
अ॑कृण्वन्न॒ मत
ृ स्
॑ य॒ नाभि॑म ् ॥

सोमापूषणा जनना रयीणां जनना दिवो जनना पथि
ृ व्याः । जातौ विश्वस्य भुवनस्य गोपौ दे वा अकृण्वन्नमत
ृ स्य
नाभिम ् ॥

somāpūṣaṇā jananā rayīṇāṁ jananā divo jananā pṛthivyāḥ | jātau viśvasya bhuvanasya gopau devā
akṛṇvann amṛtasya nābhim ||

सोमा॑पूषणा । जन॑ना । र॒यी॒णाम ् । जन॑ना । दि॒ वः । जन॑ना । प॒ थि॒
ृ व्याः । जा॒तौ । विश्व॑स्य । भुवन
॑ स्य । गो॒पौ । दे॒ वाः ।
अ॒ कृ॒ण्व॒ न ् । अ॒ मत
ृ स्
॑ य । नाभि॑म ् ॥

somāpūṣaṇā | jananā | rayīṇām | jananā | divaḥ | jananā | pṛthivyāḥ | jātau | viśvasya | bhuvanasya | gopau |
devāḥ | akṛṇvan | amṛtasya | nābhim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इ॒मौ दे॒ वौ जाय॑मानौ जष ु न्ते॒मौ तमां॑सि गह
ू ता॒मजुष्॑ टा । आ॒भ्यामिन्द्र॑ : प॒ क्वमा॒मास्व॒ न्तः
सो॑माप॒ षभ्यां
ू ॑ जनद॒ स्रिया॑
ु सु ॥

इमौ दे वौ जायमानौ जुषन्तेमौ तमांसि गह
ू तामजुष्टा । आभ्यामिन्द्रः पक्वमामास्वन्तः सोमापूषभ्यां जनदस्रि
ु यासु ॥

imau devau jāyamānau juṣantemau tamāṁsi gūhatām ajuṣṭā | ābhyām indraḥ pakvam āmāsv antaḥ
somāpūṣabhyāṁ janad usriyāsu ||

इ॒मौ । दे॒ वौ । जाय॑मानौ । ज॒ ष॒ ु न्त॒ । इ॒मौ । तमां॑सि । ग॒ ह
ू ॒ ता॒म ् । अजष्ु॑ टा । आ॒भ्याम ् । इन्द्रः॑ । प॒ क्वम ् । आ॒मासु॑ ।
अ॒ न्तरिति॑ । सो॒माप॒ ूषऽभ्या॑म ् । ज॒ न॒ त ् । उ॒ स्रिया॑सु ॥

imau | devau | jāyamānau | juṣanta | imau | tamāṃsi | gūhatām | ajuṣṭā | ābhyām | indraḥ | pakvam | āmāsu |
antariti | somāpūṣa-bhyām | janat | usriyāsu
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

सोमा॑पषू णा॒ रज॑सो वि॒ मानं॑ स॒ प्तच॑क्रं॒ रथ॒ मवि॑श्वमिन्वम ् । वि॒ ष॒ व
ू त
ृ ॒ ं मन॑सा य॒ ज्यमा॑
ु न॒ ं तं जि॑न्वथो
वष
ृ णा॒ पञ्च॑रश्मिम ् ॥

सोमापूषणा रजसो विमानं सप्तचक्रं रथमविश्वमिन्वम ् । विषूवत
ृ ं मनसा युज्यमानं तं जिन्वथो वष
ृ णा पञ्चरश्मिम ् ॥

somāpūṣaṇā rajaso vimānaṁ saptacakraṁ ratham aviśvaminvam | viṣūvṛtam manasā yujyamānaṁ taṁ
jinvatho vṛṣaṇā pañcaraśmim ||

सोमा॑पूषणा । रज॑सः । वि॒ ऽमान॑म ् । स॒ प्तऽच॑क्रम ् । रथ॑म ् । अवि॑श्वऽमिन्वम ् । वि॒ ष॒ ऽव
ु तृ म
॑ ् । मन॑सा । य॒ ज्यमा॑
ु नम ् ।
तम ् । जि॒ न्व॒ थः॒ । व॒ ष॒ृ णा॒ । पञ्च॑ऽरश्मिम ् ॥

somāpūṣaṇā | rajasaḥ | vi-mānam | sapta-cakram | ratham | aviśva-minvam | viṣu-vṛtam | manasā |
yujyamānam | tam | jinvathaḥ | vṛṣaṇā | pañca-raśmim
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

दि॒ व्य१॒॑न् ॑ ृ ॒ व्याम॒ न्यो अध्य॒ न्तरि॑ क्षे । ताव॒ स्मभ्यं॑ परु
॒॑ यः सद॑ नं च॒ क्र उ॒ च्चा पथि ु ॒वारं॑ परु
ु ॒क्षुं रा॒यस्पोषं॒ वि
ष्य॑तां॒ नाभि॑म॒स्मे ॥

दिव्यन्यः सदनं चक्र उच्चा पथि
ृ व्यामन्यो अध्यन्तरिक्षे । तावस्मभ्यं पुरुवारं पुरुक्षुं रायस्पोषं वि ष्यतां नाभिमस्मे ॥

divy anyaḥ sadanaṁ cakra uccā pṛthivyām anyo adhy antarikṣe | tāv asmabhyam puruvāram purukṣuṁ
rāyas poṣaṁ vi ṣyatāṁ nābhim asme ||

दि॒ वि । अ॒ न्यः । सद॑ नम ् । च॒ क्रे । उ॒ च्चा । प॒ थि॒ ृ व्याम ् । अ॒ न्यः । अधि॑ । अ॒ न्तरि॑ क्षे । तौ । अ॒ स्मभ्य॑म ् । प॒ रु॒
ु ऽवार॑ म ् ।
प॒ ुरु॒ऽक्षुम ् । रा॒यः । पोष॑म ् । वि । स्य॒ ता॒म ् । नाभि॑म ् । अ॒ स्मे इति॑ ॥

divi | anyaḥ | sadanam | cakre | uccā | pṛthivyām | anyaḥ | adhi | antarikṣe | tau | asmabhyam | puru-vāram |
puru-kṣum | rāyaḥ | poṣam | vi | syatām | nābhim | asme iti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वा॑न्य॒ न्यो भवु न ू णा॒वव॑त॒ ं धियं॑ मे य॒ वाभ्यां
॑ ा ज॒ जान॒ विश्व॑म॒न्यो अ॑भि॒चक्षा॑ण एति । सोमा॑पष ु ॒
विश्वा॒: पत ृ न
॑ ा जयेम ॥

विश्वान्यन्यो भुवना जजान विश्वमन्यो अभिचक्षाण एति । सोमापूषणाववतं धियं मे युवाभ्यां विश्वाः पत
ृ ना जयेम ॥

viśvāny anyo bhuvanā jajāna viśvam anyo abhicakṣāṇa eti | somāpūṣaṇāv avataṁ dhiyam me yuvābhyāṁ
viśvāḥ pṛtanā jayema ||

विश्वा॑नि । अ॒ न्यः । भ॒ व॒
ु ना । ज॒ जान॑ । विश्व॑म ् । अ॒ न्यः । अ॒ भि॒ ऽचक्षा॑णः । ए॒ ति॒ । सोमा॑पूषणौ । अव॑तम ् । धिय॑म ् । मे॒ ।
य॒ वाभ्या॑
ु म ् । विश्वाः॑ । पत
ृ न
॑ ाः । ज॒ ये॒म॒ ॥

viśvāni | anyaḥ | bhuvanā | jajāna | viśvam | anyaḥ | abhi-cakṣāṇaḥ | eti | somāpūṣaṇau | avatam | dhiyam |
me | yuvābhyām | viśvāḥ | pṛtanāḥ | jayema
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

धियं॑ प॒ षा देम वि॒ दथे॑
ू जि॑न्वतु विश्वमि॒ न्वो र॒यि ं सोमो॑ रयि॒ पति॑र्द धातु । अव॑तु दे॒ व्यदि॑ तिरन॒ र्वा ब॒ हद्व॑
ृ
स॒ वीरा॑
ु :॥

धियं पूषा जिन्वतु विश्वमिन्वो रयिं सोमो रयिपतिर्दधातु । अवतु दे व्यदितिरनर्वा बह

dhiyam pūṣā jinvatu viśvaminvo rayiṁ somo rayipatir dadhātu | avatu devy aditir anarvā bṛhad vadema
vidathe suvīrāḥ ||

धिय॑म ् । प॒ षाू । जि॒ न्व॒ त॒ ु । वि॒ श्व॒ म ्ऽइ॒न्वः । र॒यिम ् । सोमः॑ । र॒यि॒ऽपतिः॑ । द॒ धा॒त॒ ु । अव॑तु । दे॒ वी । अदि॑ तिः । अ॒ न॒ र्वा ।
ब॒ हत ु ॥

dhiyam | pūṣā | jinvatu | viśvam-invaḥ | rayim | somaḥ | rayi-patiḥ | dadhātu | avatu | devī | aditiḥ | anarvā |
bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वायु:
THE MANTRA

वायो॒ ये ते॑ सह॒स्रिणो॒ रथा॑स॒स्तेभि॒रा ग॑हि । नि॒ यत्ु वा॒न्त्सोम॑पीतये ॥

वायो ये ते सहस्रिणो रथासस्तेभिरा गहि । नियत्ु वान्त्सोमपीतये ॥

vāyo ye te sahasriṇo rathāsas tebhir ā gahi | niyutvān somapītaye ||

वायो॒ इति॑ । ये । ते॒ । स॒ ह॒स्रिणः॑ । रथा॑सः । तेभिः॑ । आ । ग॒ हि॒ । नि॒ यत्ु वा॑न ् । सोम॑ऽपीतये ॥

vāyo iti | ye | te | sahasriṇaḥ | rathāsaḥ | tebhiḥ | ā | gahi | niyutvān | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- वायु:
THE MANTRA

नि॒ यत्ु वा॑न्वाय॒ वा ग॑ह्य॒ यं श॒ क्रो
ु अ॑यामि ते । गन्ता॑सि सन्
ु व॒ तो ग॒ हम
ृ ्॥

नियुत्वान्वायवा गह्ययं शुक्रो अयामि ते । गन्तासि सुन्वतो गह
ृ म ्॥

niyutvān vāyav ā gahy ayaṁ śukro ayāmi te | gantāsi sunvato gṛham ||

नि॒ युत्वा॑न ् । वा॒यो॒ इति॑ । आ । ग॒ हि॒ । अ॒ यम ् । श॒ क्रः
ु । अ॒ या॒मि॒ । ते॒ । गन्ता॑ । अ॒ सि॒ । स॒ न्व॒
ु तः । ग॒ हम
ृ ्॥

niyutvān | vāyo iti | ā | gahi | ayam | śukraḥ | ayāmi | te | gantā | asi | sunvataḥ | gṛham
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- इन्द्रवायू
THE MANTRA

श॒ क्रस्या॒
ु द्य गवा॑शिर॒ इन्द्र॑ वायू नि॒ यत्ु व॑तः । आ या॑त॒ ं पिब॑तं नरा ॥

शुक्रस्याद्य गवाशिर इन्द्रवायू नियत्ु वतः । आ यातं पिबतं नरा ॥

śukrasyādya gavāśira indravāyū niyutvataḥ | ā yātam pibataṁ narā ||

श॒ ुक्रस्य॑ । अ॒ द्य । गोऽआ॑शिरः । इन्द्र॑ वाय॒ ू इति॑ । नि॒ यत्ु व॑तः । आ । या॒त॒म ् । पिब॑तम ् । न॒ रा॒ ॥

śukrasya | adya | go--āśiraḥ | indravāyūiti | niyutvataḥ | ā | yātam | pibatam | narā
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- मित्रावरुणौ
THE MANTRA

अ॒ यं वां॑ मित्रावरुणा स॒ तः
ु सोम॑ ऋतावध
ृ ा । ममेदि॒ह श्रुत
॑ ॒ ं हव॑म ् ॥

अयं वां मित्रावरुणा सत
ु ः सोम ऋतावध
ृ ा । ममेदिह श्रुतं हवम ् ॥

ayaṁ vām mitrāvaruṇā sutaḥ soma ṛtāvṛdhā | mamed iha śrutaṁ havam ||

अ॒ यम ् । वा॒म ् । मि॒ त्रा॒व॒रु॒णा॒ । स॒ तः
ु । सोमः॑ । ऋ॒त॒ऽव॒ धा॒
ृ । मम॑ । इत ् । इ॒ह । श्र॒त॒म ् । हव॑म ् ॥

ayam | vām | mitrāvaruṇā | sutaḥ | somaḥ | ṛta-vṛdhā | mama | it | iha | śratam | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

राजा॑ना॒वन॑भिद्रहु ा ध्र॒ वे
ु सद॑ स्यत्ु त॒ मे । स॒ हस्र॑स्थण
ू आसाते ॥

राजानावनभिद्रहु ा ध्रुवे सदस्युत्तमे । सहस्रस्थूण आसाते ॥

rājānāv anabhidruhā dhruve sadasy uttame | sahasrasthūṇa āsāte ||

राजा॑नौ । अन॑भिऽद्रहु ा । ध्र॒ वे
ु । सद॑ सि । उ॒ त ्ऽत॒मे । स॒ हस्र॑ऽस्थूणे । आ॒सा॒त॒ े इति॑ ॥

rājānau | anabhi-druhā | dhruve | sadasi | ut-tame | sahasra-sthūṇe | āsāteiti
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता स॒ म्राजा॑ घ॒ तास
ृ ुत ॑ ॒ स्पती॑ । सचेते
॑ ी आदि॒ त्या दानुन ॑ ॒ अन॑वह्वरम ् ॥

ता सम्राजा घत
ृ ासत
ु ी आदित्या दानुनस्पती । सचेते अनवह्वरम ् ॥

tā samrājā ghṛtāsutī ādityā dānunas patī | sacete anavahvaram ||

ता । स॒ म ्ऽराजा॑ । घ ्ृतास
॒ त
ु॑ ी॒ इति॑ घ॒ तऽआ॑
ृ सत ु॑ ः । पती॑ । सचेते
ु ी । आ॒दि॒ त्या । दानन ॑ ॒ इति॑ । अन॑वऽह्वरम ् ॥

tā | sam-rājā | ghṛtāsutī itighṛta-āsutī | ādityā | dānunaḥ | patī | saceteiti | anava-hvaram
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- त्रिपाद्गायत्री
THE MANTRA

गोम॑द॒ ू षु ना॑स॒त्याश्वा॑वद्यातमश्विना । व॒ र्ती रु॑ द्रा न॒ पाय्य॑
ृ म ्॥

गोमद ू षु नासत्याश्वावद्यातमश्विना । वर्ती रुद्रा नप
ृ ाय्यम ् ॥

gomad ū ṣu nāsatyāśvāvad yātam aśvinā | vartī rudrā nṛpāyyam ||

गोऽम॑त ् । ऊँ॒ इति॑ । सु । ना॒स॒त्या॒ । अस्व॑ऽवत ् । या॒त॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । व॒ र्तिः । रु॒द्रा॒ । न॒ ऽपाय्य॑
ृ म ्॥

go--mat | oṃ iti | su | nāsatyā | asva-vat | yātam | aśvinā | vartiḥ | rudrā | nṛ-pāyyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

॑ ष
न यत्परो॒ नान्त॑र आद॒ धर्षद्व ृ ण्वसू । द॒ :शं
ु सो॒ मर्त्यो॑ रि॒पःु ॥

न यत्परो नान्तर आदधर्षद्वष
ृ ण्वसू । दःु शंसो मर्त्यो रिपुः ॥

na yat paro nāntara ādadharṣad vṛṣaṇvasū | duḥśaṁso martyo ripuḥ ||

॑ ् । व॒ ष॒ृ ण्व॒ स॒ ू इति॑ वष
न । यत ् । परः॑ । न । अन्त॑रः । आ॒ऽद॒ धर्षत ृ ण ्ऽवसू । दःु ॒ऽशंसः॑ । मर्त्यः॑ । रि॒पुः ॥

na | yat | paraḥ | na | antaraḥ | ādadharṣat | vṛṣaṇvasūitivṛṣaṇ-vasū | duḥ-śaṃsaḥ | martyaḥ | ripuḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ता न॒ आ वो॑ळ्हमश्विना र॒यि ं पि॒ शङ्ग॑संदृशम ् । धिष्ण्या॑ वरिवो॒विद॑ म ् ॥

ता न आ वोळ्हमश्विना रयिं पिशङ्गसंदृशम ् । धिष्ण्या वरिवोविदम ् ॥

tā na ā voḻham aśvinā rayim piśaṅgasaṁdṛśam | dhiṣṇyā varivovidam ||

ता । नः॒ । आ । वो॒ळ्ह॒म ् । अ॒ श्वि॒ ना॒ । र॒यिम ् । पि॒ शङ्ग॑ऽसन्दृशम ् । धिष्ण्या॑ । व॒ रि॒वः॒ऽविद॑ म ् ॥

tā | naḥ | ā | voḷham | aśvinā | rayim | piśaṅga-sandṛśam | dhiṣṇyā | varivaḥ-vidam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्रो॑ अ॒ ङ्ग म॒ हद्भ॒ यम॒ भी षदप॑ चच्
ु यवत ् । स हि स्थि॒ रो विच॑र्षणिः ॥

इन्द्रो अङ्ग महद्भयमभी षदप चुच्यवत ् । स हि स्थिरो विचर्षणिः ॥

indro aṅga mahad bhayam abhī ṣad apa cucyavat | sa hi sthiro vicarṣaṇiḥ ||

इन्द्रः॑ । अ॒ ङ्ग । म॒ हत ् । भ॒ यम ् । अ॒ भि । सत ् । अप॑ । च॒ च्य॒
ु व॒त ् । सः । हि । स्थि॒ रः । विऽच॑र्षणिः ॥

indraḥ | aṅga | mahat | bhayam | abhi | sat | apa | cucyavat | saḥ | hi | sthiraḥ | vi-carṣaṇiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॑ श्च म॒ ळया॑
ृ ति नो॒ न न॑: प॒ श्चाद॒ घं न॑शत ् । भ॒ द्रं भ॑वाति नः प॒ रः
ु ॥

इन्द्रश्च मळ
ृ याति नो न नः पश्चादघं नशत ् । भद्रं भवाति नः पुरः ॥

indraś ca mṛḻayāti no na naḥ paścād aghaṁ naśat | bhadram bhavāti naḥ puraḥ ||

इन्द्रः॑ । च॒ । म॒ ळया॑
ृ ति । नः॒ । न । नः॒ । प॒ श्चात ् । अ॒ घम ् । न॒ श॒त ् । भ॒ द्रम ् । भ॒ वा॒ति॒ । नः॒ । प॒ रः
ु ॥

indraḥ | ca | mṛḷayāti | naḥ | na | naḥ | paścāt | agham | naśat | bhadram | bhavāti | naḥ | puraḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॒ आशा॑भ्य॒ स्परि॒ सर्वा॑भ्यो॒ अभ॑यं करत ् । जेता॒ शत्रन्विच॑
ू॒ र्षणिः ॥

इन्द्र आशाभ्यस्परि सर्वाभ्यो अभयं करत ् । जेता शत्रून्विचर्षणिः ॥

indra āśābhyas pari sarvābhyo abhayaṁ karat | jetā śatrūn vicarṣaṇiḥ ||

इन्द्रः॑ । आशा॑भ्यः । परि॑ । सर्वा॑भ्यः । अभ॑यम ् । क॒ र॒त ् । जेता॑ । शत्रन
ू॑ ् । विऽच॑र्षणिः ॥

indraḥ | āśābhyaḥ | pari | sarvābhyaḥ | abhayam | karat | jetā | śatrūn | vi-caṣarṇiḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

विश्वे॑ दे वास॒ आ ग॑त शण ु म॑ इ॒मं हव॑म ् । एदं ब॒ र्हिर्नि षी॑दत ॥
ृ ॒ ता

विश्वे दे वास आ गत शण
ृ ुता म इमं हवम ् । एदं बर्हिर्नि षीदत ॥

viśve devāsa ā gata śṛṇutā ma imaṁ havam | edam barhir ni ṣīdata ||

विश्वे॑ । दे॒ वा॒सः॒ । आ । ग॒ त॒ । श॒ ण
ृ ॒त
ु । मे॒ । इ॒मम ् । हव॑म ् । आ । इ॒दम ् । ब॒ र्हिः । नि । सी॒द॒त॒ ॥

viśve | devāsaḥ | ā | gata | śṛṇuta | me | imam | havam | ā | idam | barhiḥ | ni | sīdata
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

ती॒व्रो वो॒ मधुम
॑ ाँ अ॒ यं श॒ नहो॑
ु त्रष
े ु मत्स॒ रः । ए॒ तं पि॑बत॒ काम्य॑म ् ॥

तीव्रो वो मधुमाँ अयं शुनहोत्रेषु मत्सरः । एतं पिबत काम्यम ् ॥

tīvro vo madhumām̐ ayaṁ śunahotreṣu matsaraḥ | etam pibata kāmyam ||

ती॒व्रः । वः॒ । मधऽु॑ मान ् । अ॒ यम ् । श॒ नऽहो॑
ु त्रष
े ु । म॒ त्स॒ रः । ए॒ तम ् । पि॒ ब॒त॒ । काम्य॑म ् ॥

tīvraḥ | vaḥ | madhu-mān | ayam | śuna-hotreṣu | matsaraḥ | etam | pibata | kāmyam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

इन्द्र॑ ज्येष्ठा॒ मरु॑ द्गणा॒ दे वा॑स॒: पष
ू र॑ ातयः । विश्वे॒ मम॑ श्रत
ु ा॒ हव॑म ् ॥

इन्द्रज्येष्ठा मरुद्गणा दे वासः पूषरातयः । विश्वे मम श्रुता हवम ् ॥

indrajyeṣṭhā marudgaṇā devāsaḥ pūṣarātayaḥ | viśve mama śrutā havam ||

इन्द्र॑ ऽज्येष्ठाः । मरु॑ त ्ऽगणाः । दे वा॑सः । पूषऽ॑ रातयः । विश्वे॑ । मम॑ । श्र॒ त॒
ु । हव॑म ् ॥

indra-jyeṣṭhāḥ | marut-gaṇāḥ | devāsaḥ | pūṣa-rātayaḥ | viśve | mama | śruta | havam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- सरस्वती
THE MANTRA

अम्बि॑तमे॒ नदी॑तमे॒ दे वित
॑ मे॒ सर॑ स्वति । अ॒ प्र॒ श॒स्ता इ॑व स्मसि॒ प्रश॑स्तिमम्ब नस्कृधि ॥

अम्बितमे नदीतमे दे वितमे सरस्वति । अप्रशस्ता इव स्मसि प्रशस्तिमम्ब नस्कृधि ॥

ambitame nadītame devitame sarasvati | apraśastā iva smasi praśastim amba nas kṛdhi ||

अम्बि॑ऽतमे । नदी॑ऽतमे । दे विऽ॑ तमे । सर॑ स्वति । अ॒ प्र॒ श॒स्ताःऽइ॑व । स्म॒ सि॒ । प्रऽश॑स्तिम ् । अ॒ म्ब॒ । नः॒ । कृ॒धि॒ ॥

ambi-tame | nadī-tame | devi-tame | sarasvati | apraśastāḥ-iva | smasi | pra-śastim | amba | naḥ | kṛdhi
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- उष्णिक्
THE MANTRA

ंू॑ दे॒ व्याम ् । श॒ नहो॑
त्वे विश्वा॑ सरस्वति श्रि॒तायषि े ु मत्स्व प्र॒ जां दे॑ वि दिदिड्ढि नः ॥
ु त्रष

त्वे विश्वा सरस्वति श्रितायूंषि दे व्याम ् । शुनहोत्रेषु मत्स्व प्रजां दे वि दिदिड्ढि नः ॥

tve viśvā sarasvati śritāyūṁṣi devyām | śunahotreṣu matsva prajāṁ devi didiḍḍhi naḥ ||

ूं॑ । दे॒ व्याम ् । श॒ नऽहो॑
त्वे । विश्वा॑ । स॒ र॒स्व॒ ति॒ । श्रि॒ता । आयषि ु त्रष
े ु । म॒ त्स्व॒ । प्र॒ ऽजाम ् । दे॒ वि॒ । दि॒ दि॒ड्ढि॒ । नः॒ ॥

tve | viśvā | sarasvati | śritā | āyūṃṣi | devyām | śuna-hotreṣu | matsva | pra-jām | devi | didiḍḍhi | naḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ ती
THE MANTRA

इ॒मा ब्रह्म॑ सरस्वति ज॒ षस्व॑
ु वाजिनीवति । या ते॒ मन्म॑ गत्ृ सम॒ दा ऋ॑तावरि प्रि॒ या दे॒ वेष॒ ु जह्
ु व॑ति ॥

इमा ब्रह्म सरस्वति जुषस्व वाजिनीवति । या ते मन्म गत्ृ समदा ऋतावरि प्रिया दे वेषु जुह्वति ॥

imā brahma sarasvati juṣasva vājinīvati | yā te manma gṛtsamadā ṛtāvari priyā deveṣu juhvati ||

इ॒मा । ब्रह्म॑ । स॒ र॒स्व॒ ति॒ । ज॒ षस्व॑
ु । वा॒जि॒नी॒व॒ति॒ । या । ते॒ । मन्म॑ । ग॒ त्स॒
ृ ऽम॒ दाः । ऋ॒त॒ऽव॒ रि॒ । प्रि॒ या । दे॒ वेषु॑ । जुह्व॑ति
॥

imā | brahma | sarasvati | juṣasva | vājinīvati | yā | te | manma | gṛtsa-madāḥ | ṛta-vari | priyā | deveṣu |
juhvati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ व्यौ हविर्धाने वा
THE MANTRA

प्रेतां॑ य॒ ज्ञस्य॑ श॒ म्भव
ु ा॑ य॒ वामिदा
ु वण
॑ ृ ीमहे । अ॒ ग्निं च॑ हव्य॒ वाह॑ नम ् ॥

प्रेतां यज्ञस्य शम्भुवा युवामिदा वण
ृ ीमहे । अग्निं च हव्यवाहनम ् ॥

pretāṁ yajñasya śambhuvā yuvām id ā vṛṇīmahe | agniṁ ca havyavāhanam ||

प्र । इ॒ता॒म ् । य॒ ज्ञस्य॑ । श॒ म ्ऽभुवा॑ । य॒ वाम
ु ् । इत ् । आ । व॒ णी॒
ृ म॒हे॒ । अ॒ ग्निम ् । च॒ । ह॒व्य॒ ऽवाह॑नम ् ॥

pra | itām | yajñasya | śam-bhuvā | yuvām | it | ā | vṛṇīmahe | agnim | ca | havya-vāhanam
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

द्यावा॑ नः पथि
ृ ॒ वी इ॒मं सि॒ ध्रम॒ द्य दि॑ वि॒स्पश
ृ म
॑ ् । य॒ ज्ञं दे॒ वेषु॑ यच्छताम ् ॥

द्यावा नः पथि
ृ वी इमं सिध्रमद्य दिविस्पश
ृ म ् । यज्ञं दे वेषु यच्छताम ् ॥

dyāvā naḥ pṛthivī imaṁ sidhram adya divispṛśam | yajñaṁ deveṣu yacchatām ||

द्यावा॑ । नः॒ । प॒ थि॒
ृ वी इति॑ । इ॒मम ् । सि॒ ध्रम ् । अ॒ द्य । दि॒ वि॒ऽस्पश
ृ म
॑ ् । य॒ ज्ञम ् । दे॒ वेषु॑ । य॒ च्छ॒ ता॒म ् ॥

dyāvā | naḥ | pṛthivī iti | imam | sidhram | adya | divi-spṛśam | yajñam | deveṣu | yacchatām
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मद्रहु ा दे॒ वाः सी॑दन्तु य॒ ज्ञिया॑: । इ॒हाद्य सोम॑पीतये ॥
आ वा॑म॒ पस्थ॑
ु

आ वामुपस्थमद्रहु ा दे वाः सीदन्तु यज्ञियाः । इहाद्य सोमपीतये ॥

ā vām upastham adruhā devāḥ sīdantu yajñiyāḥ | ihādya somapītaye ||

आ । वा॒म ् । उ॒ पऽस्थ॑म ् । अ॒ द्र॒ हा॒
ु । दे॒ वाः । सी॒द॒न्त॒ ु । य॒ ज्ञियाः॑ । इ॒ह । अ॒ द्य । सोम॑ऽपीतये ॥

ā | vām | upa-stham | adruhā | devāḥ | sīdantu | yajñiyāḥ | iha | adya | soma-pītaye
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
दे वता (Devataa) :- कपिञ्जलइवेन्द्रः
THE MANTRA

कनि॑क्रदज्ज॒ नषु ं॑ प्रब्रव
ु ा॒ण इय॑र्ति॒ वाच॑मरि॒तेव॒ नाव॑म ् । स॒ म॒
ु ङ्गल॑श्च शकुने॒ भवा॑सि॒ मा त्वा॒ का
चि॑दभि॒ भा विश्व्या॑ विदत ् ॥

कनिक्रदज्जनुषं प्रब्रुवाण इयर्ति वाचमरितेव नावम ् । सुमङ्गलश्च शकुने भवासि मा त्वा का चिदभिभा विश्व्या विदत ्
॥

kanikradaj januṣam prabruvāṇa iyarti vācam ariteva nāvam | sumaṅgalaś ca śakune bhavāsi mā tvā kā cid
abhibhā viśvyā vidat ||

कनि॑क्रदत ् । ज॒ नुषम
॑ ् । प्र॒ ऽब्र॒ वा॒
ु णः । इय॑र्ति । वाच॑म ् । अ॒ रि॒ताऽइ॑व । नाव॑म ् । स॒ ऽम॒
ु ङ्गलः॑ । च॒ । श॒ कु॒ने॒ । भवा॑सि । मा ।
त्वा॒ । का । चि॒ त ् । अ॒ भि॒ ऽभा । विश्व्या॑ । वि॒ द॒त ् ॥

kanikradat | januṣam | pra-bruvāṇaḥ | iyarti | vācam | aritāiva | nāvam | su-maṅgalaḥ | ca | śakune | bhavāsi |
mā | tvā | kā | cit | abhi-bhā | viśvyā | vidat
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

मा त्वा॑ श्ये॒न उद्व॑धी॒न्मा सुप
॑ ॒ र्णो मा त्वा॑ विद॒ दिषुम
॑ ान्वी॒रो अस्ता॑ । पित्र्या॒मनु॑ प्र॒ दिशं॒
कनि॑क्रदत्सम
ु ॒ ङ्गलो॑ भद्रवा॒दी व॑दे॒ह ॥

मा त्वा श्येन उद्वधीन्मा सुपर्णो मा त्वा विददिषुमान्वीरो अस्ता । पित्र्यामनु प्रदिशं कनिक्रदत्सुमङ्गलो भद्रवादी
वदे ह ॥

mā tvā śyena ud vadhīn mā suparṇo mā tvā vidad iṣumān vīro astā | pitryām anu pradiśaṁ kanikradat
sumaṅgalo bhadravādī vadeha ||

मा । त्वा॒ । श्ये॒नः । उत ् । व॒ धी॒त ् । मा । स॒ ऽप॒ु र्णः । मा । त्वा॒ । वि॒ द॒त ् । इषऽु॑ मान ् । वी॒रः । अस्ता॑ । पित्र्या॑म ् । अनु॑ ।
प्र॒ ऽदिश॑म ् । कनि॑क्रदत ् । स॒ ऽम॒
ु ङ्गलः॑ । भ॒ द्र॒ ऽवा॒दी । व॒ द॒ । इ॒ह ॥

mā | tvā | śyenaḥ | ut | vadhīt | mā | su-parṇaḥ | mā | tvā | vidat | iṣu-mān | vīraḥ | astā | pitryām | anu | pra-
diśam | kanikradat | su-maṅgalaḥ | bhadra-vādī | vada | iha
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

अव॑ क्रन्द दक्षिण॒ तो ग॒ हाणां
ृ ॑ सम
ु ॒ ङ्गलो॑ भद्रवा॒दी श॑कुन्ते । मा न॑: स्ते॒न ईश ॑ ब॒ हद्व॑
॑ त॒ माघशंसो ृ देम
ु :॥

अव क्रन्द दक्षिणतो गह
ृ ाणां सुमङ्गलो भद्रवादी शकुन्ते । मा नः स्तेन ईशत माघशंसो बह

ava kranda dakṣiṇato gṛhāṇāṁ sumaṅgalo bhadravādī śakunte | mā naḥ stena īśata māghaśaṁso bṛhad

अव॑ । क्र॒न्द॒ । द॒ क्षि॒ण॒तः । ग॒ हाणा॑
ृ म ् । स॒ ऽम॒ ॑ ।
ु ङ्गलः॑ । भ॒ द्र॒ ऽवा॒दी । श॒ कु॒न्ते॒ । मा । नः॒ । स्ते॒नः । ई॒श॒त॒ । मा । अ॒ घऽशंसः
ब॒ हत ु ॥

ava | kranda | dakṣiṇataḥ | gṛhāṇām | su-maṅgalaḥ | bhadra-vādī | śakunte | mā | naḥ | stenaḥ | īśata | mā |
agha-śaṃsaḥ | bṛhat | vadema | vidathe | su-vīrāḥ
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
THE MANTRA

प्र॒ द॒क्षि॒णिद॒ भि गण
॑ ृ न्ति का॒रवो॒ वयो॒ वद॑ न्त ऋत॒ था
ु श॒ कुन्त॑यः । उ॒ भे वाचौ॑ वदति साम॒ गा इ॑व गाय॒ त्रं
च॒ त्रैष्टु॑भं॒ चानु॑ राजति ॥

प्रदक्षिणिदभि गण
ृ न्ति कारवो वयो वदन्त ऋतुथा शकुन्तयः । उभे वाचौ वदति सामगा इव गायत्रं च त्रैष्टुभं चानु
राजति ॥

pradakṣiṇid abhi gṛṇanti kāravo vayo vadanta ṛtuthā śakuntayaḥ | ubhe vācau vadati sāmagā iva gāyatraṁ
ca traiṣṭubhaṁ cānu rājati ||

प्र॒ ऽद॒ क्षि॒णित ् । अ॒ भि । ग॒ ण॒
ृ न्ति॒ । का॒रवः॑ । वयः॑ । वद॑ न्तः । ऋ॒त॒ ऽथा
ु । श॒ कुन्त॑यः । उ॒ भे इति॑ । वाचौ॑ । व॒ द॒ति॒ ।
सा॒म॒ऽगाःऽइ॑व । गा॒य॒त्रम ् । च॒ । त्रैस्तभु॑ म ् । च॒ । अनु॑ । रा॒ज॒ति॒ ॥

pra-dakṣiṇit | abhi | gṛṇanti | kāravaḥ | vayaḥ | vadantaḥ | ṛtu-thā | śakuntayaḥ | ubhe iti | vācau | vadati |
sāma-gāḥ-iva | gāyatram | ca | traistubham | ca | anu | rājati
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
छन्द: (Chhand) :- भुरिगतिशक्वरी
THE MANTRA

उ॒ द्गा॒तेव॑ शकुने॒ साम॑ गायसि ब्रह्मप॒ त्र
ु इ॑व॒ सव॑नेषु शंससि । वष ॑ वा॒जी शिशुम
ृ ेव ॑ तीर॒पीत्या॑ स॒ र्वतो॑
नः शकुने भ॒ द्रमा व॑द वि॒ श्वतो॑ नः शकुने॒ पण्
ु य॒ मा व॑द ॥

उद्गातेव शकुने साम गायसि ब्रह्मपुत्र इव सवनेषु शंससि । वष
ृ ेव वाजी शिशुमतीरपीत्या सर्वतो नः शकुने भद्रमा वद
विश्वतो नः शकुने पण्
ु यमा वद ॥

udgāteva śakune sāma gāyasi brahmaputra iva savaneṣu śaṁsasi | vṛṣeva vājī śiśumatīr apītyā sarvato naḥ
śakune bhadram ā vada viśvato naḥ śakune puṇyam ā vada ||

उ॒ द्गा॒ताऽइ॑व । श॒ कु॒ने॒ । साम॑ । गा॒य॒सि॒ । ब्र॒ ह्म॒ प॒ त्रःऽइ॑
ु व । सव॑नेषु । शं॒ स॒ सि॒ । वष
ृ ा॑ऽइव । वा॒जी । शिशऽु॑ मतीः ।
अ॒ पि॒ ऽइत्य॑ । स॒ र्वतः॑ । नः॒ । श॒ कु॒ने॒ । भ॒ द्रम ् । आ । व॒ द॒ । वि॒ श्वतः॑ । नः॒ । श॒ कु॒ने॒ । पण्
ु य॑म ् । आ । व॒ द॒ ॥

udgātāiva | śakune | sāma | gāyasi | brahmaputraḥ-iva | savaneṣu | śaṃsasi | vṛṣāiva | vājī | śiśu-matīḥ | api-
itya | sarvataḥ | naḥ | śakune | bhadram | ā | vada | viśvataḥ | naḥ | śakune | puṇyam | ā | vada
MANTRA NUMBER:
MANTRA DEFINITIONS:
ृ जगती
THE MANTRA

आ॒वदँ॒ स्त्वं श॑कुने भ॒ द्रमा व॑द त॒ ष्णीमासी
ू ॑नः सम
ु ॒ तिं चि॑किद्धि नः । यद॒ त्पत॒
ु ॑
न्वद॑ सि कर्क॒ रिर्यथा
ब॒ हद्व॑ ु :॥

आवदँ स्त्वं शकुने भद्रमा वद तूष्णीमासीनः सुमतिं चिकिद्धि नः । यदत्ु पतन्वदसि कर्क रिर्यथा बह
॥

āvadam̐s tvaṁ śakune bhadram ā vada tūṣṇīm āsīnaḥ sumatiṁ cikiddhi naḥ | yad utpatan vadasi karkarir
yathā bṛhad vadema vidathe suvīrāḥ ||

आ॒ऽवद॑ न ् । त्वम ् । स॒ कु॒ने॒ । भ॒ द्रम ् । आ । व॒ द॒ । त॒ ष्णीम
ू ् । आसी॑नः । स॒ ऽम॒
ु तिम ् । चि॒ कि॒ द्धि॒ । नः॒ । यत ् । उ॒ त ्ऽपत॑न ् ।
वद॑ सि । क॒ र्क॒ रिः । य॒ था॒ । ब॒ हत
ृ ् । व॒ दे॒म॒ । व ् ॥

āvadan | tvam | sakune | bhadram | ā | vada | tūṣṇīm | āsīnaḥ | su-matim | cikiddhi | naḥ | yat | ut-patan |
vadasi | karkariḥ | yathā | bṛhat | vadema | v

Rig Veda Mandala 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rig Veda Mandala 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Link: www.vedakosh.

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English

The Pada Paath (Sanskrit)

The Pada Paath - transliteration

The Mantra with meters (Sanskrit)

The Mantra without meters (Sanskrit)

The Mantra's transliteration in English