του το μüυο üf,ων σσν μογνmηs.
0ι nof,f,B συστÜσειs γιο mv εκπf,ηκτικΤ
κοσφοποflιυßα ms Μονψβοσßοs εßνοι
μüf,f,ον ηφιπÝs, ko&bs ηÞκειτοι γιο
Ýνο σπü το ηιο üιüσημο κοι ι6ιüμορφα
συνüμο ωηßο ms εf,f,ηνικýs yns. Με
mν πρþm μοτιü, το wτυπαηιοκü
βροχοβοýνι εßνσι ουτü πουφοβü
ηÜνω
24 ωι0
Ýτοιμο οπü m φýση. Το 550 μΧ.
0 οηüφημνοs κοι Üγριοs βρÜχοs
οýßινασι σον uixos koθrls φηαÜγαοι
οπüτομο μÝσα οπü m θüflασσο. «Μüνη
φβοσι»» μεmν οηφοwη συριü ýτσν η
σταιfi, μüf,ιs 163 μÜμιν μhκουs, f,ωρßδο
στεριüs. Το οχυμομσακü φγο ητον
χτßσmκον το ηρþτο τßχη οπü τous
Βυζοwινοýs. Μαü fiρθον οι Φρσμα,
οι Εναοß, οι Τοýρκοι. Oflοι üφησονm
σημÜ6ια ωus στον κσκοφüχοf,ο
Η θαf,οσσινΤ κοσφοηοf,ιτεßο ms
Μονψβοσßοs εγινε Ýνο οπü το
 οιΕΡΩΜΑ

Εßναι κομμÜτιο
στεριÜs δεμÝνσ
στη μητριΚΤ
γη με δεσμÜ
αιþνια, οφοý
μüνο η 6ιÜβρωση
των σtοιχεßων
τηs φýσηs μπορεß
να τ' αΠοΚüψει.
ΚÜποια απ' αιιτÜ
Ýχουν αφÞσει την
ακτÞ και, καθþs
κοßΙυμποýν κοντü
τηs, μοιÜζουν με
πÝτρινα καρÜβια
ηου βÜßΙθηκαν νο
βÜf,ουν πf,þρη
για το πÝßΙαγο.
Ακρωτηρια,
μιΚρονÞσια Τ
βρσχονησßδεs,
οι ιδιüμορφοι
ουτοß γεωßΙογικοß
σΧηματισμοß
εχουν ρßξει κÜβο
στην οιωνιüτητ.
0ι περισσüτφοι
δημιουργΤθηκον
Ýπειτα απü Ýντονα
και βßαια
ξεσπÜσματα ms
φýσηs -σεισμοýs,
εκρÞξεβ
ηφαιστεßων- Þ
υπÝκυψαν με το κýηισμα του
χρüνου στην υπομονßικη
jχυφτφο φροýρια ms Εf,f,üδαs κοι στενü το Üηαρτο καστÝf,ι. Ευτυχþs,
δýναμη των κυμÜτων. τοιι
-:! με τον Μυσφü ενο οηü ru φοßνετοι πωs το ισχυρü τεßχη τηs
;-;ε 1η,,, κüτφ0 σημεßο οf,üκf, ηρου του
ι
αwεχουν οκüμη σε πÜσηò φýσεωs...
ανÝμου κοι τηs βροχηs
Ι.-ε Ξ, Σ,ομφο, το θf,ιβφü σημüδια τns εηιδρομ8. Η βοριü πορτÜρα με το μιφü
,-, --j. -5 ονüητυξηò, τns ποdιτιστικÞs ηροθÜf,ομο μοιüQι σον μιο πορÜξενη,
_-- , ]-a--ò <ο ι ms νεοεf,f,ηνικÞs οf,f,ü οηοεf,εσματικη «μηχονη του Κεßμενο - φωι: θοδωρfis Αθονοσιüδπs,
. Ξ. Ξ, Ξ:cΞ Ýs
μοιüζουν νο ηοf,ιορκοýν χρüνου». Την πφνüs κι οflf,Üζειs εποχη! } Ζερμοßν Rηεξüκπ / νΠνtΙS Or GRεκε

τοßαιο Ζ3
ΝÜξοß
μtα

Η νησßδα Ποf,Üτιο
βρßσκαοι σε
ovoπvofrs οηü το
τns ΝÜξου κοι
με ουτü μ'Ýνον
τσιμεντÝνιο
μηκουs f,ipv
μÝτρων.
Πριν οηüων 6ο
η.Χ., ο βρüχοs
ηταν οΧυρωμσοs
ηροστüτωε το
rns Νüξου.
Σfiμφο στην
του f,üφου
ΠορτÜρο μετο
μονοκüμμοτο
ü,τι οηüμεινε οηü
ημπεf,fr νοü του
Απüf,flωνο, φγοτ
530 π.Χ. που
νο κοτοσκευüζει α
τýροwοs rns πüdrs
Λýγδομιs οf,f,Ü δε;
οf,οκflηρþθηκε ησι
Η Πορτüρο βf,Ýηει ι
m Δηf,ο, ω θρησια
κενφο του ορΧοια,
κüσμου, üηου υηη
ο πφßφημοs νοüsι
ΔÞf,ιου Αηüf,f,ωνο
Κοτü τous πρþτου
χριστιονικοýs χφι
ο φημοs voüs τωι
«þνικþw» εγινε
χριστιονικý εκκf,η
αþκοþ m
Θρογκοφατßο με
μφοsτων opxoιc
μορμýρων
χρησιμοηοιfiθηκι
δομικü υflικü γιο
κοτοσκευÞ του κ
τηs Νιßξου
Η αρχοßο πρωυýουσο ms Κυθνου, ηου μεεÝηειω
ονομüαηκε φυüκοσφο κα ι Ü κμοσε στουs εf,f, ην ιστικοýs
φüνου9 ýταν μιο οπü τιs σημοwικüτφσ ηοf,ιτεßεs των
Κυκf,Ü&ιν. Η Αρχοιοf,ογικfi Υηημσßο Ýχει ηρþιορßσει m
θÝση ms στη θοf,Üσσια ηφιοχΤ μαοξý Αηüφουσηs κοι
ΕπισκοηΤs. Κεß κοwÜ σmν ποραf,ßο Κοf,þνσ, μιο σπü
τιs ομορφüτφσ αφογιοf,ιÜ του νησιοý, εwοηßζαοι
ο γεωf,ογικüs σχημουσμüs <<tompolo», μιο κοτÜf,ευκη
ομμουδφη γÝφυρο που ενþνει m αφιÜ με το νησüκι του
Αγßου Λουκü, που μοιÜQι Ýωιμο νσ σοf,πÜρει γιο το ηÝf,ογο }
' τρüτιο 27
 Το Πρασονησι βρßσκααι σω νοτιüτφο üκρο
του νησιοý κοι
απαει οπü την πüf,η ms foδου, οýυ f,Ip οιπε
ποΠý,
α«ε6üν 100 χιf,ιüμεφο. 0 δρομοs στο σþοf,ü
του εßνοι
οστρüf,τινοs, α<τüs οπü wo
μιφü ψημο 8-10 χιf,ιομÝτρων
προs το Ýf,og που εßνοι χωματοδρομοs.
βοýs Η
γεωμορφοf,ογßο ms πφιοχfis οηü mv πμßιm στιγμη σε
συ τι γιο Ýνο ««7αιιdογικü
ιο που συναwüμε στην

θοφεßs κοιθεf,ει νο φ«οr,,2ºßß!θ#,f, #¹#;¹

28 τρüπιο
 ιμυκειμενου να Προστοτευτεß
το !.
ι

μοναστÞρι τns Πονογιüs οπü Ι

σýwομο
 Avrinapos
Διηf,ü στο π
Η Αντßηοροs, η Of,iopos τωι
ο ρχο ßων Ef, f, Þνων, ο ποσχßσ=

οηü τη γειτονικη ΠÜρο πριν

οπü 4 εκοτομμýριο χρüνιο. 1

0μωs <<ο ηοσχιστι κÝs>» τÜ σειs

πορουσιüζουν κοι ορκαü
μικρüτφο νησιÜ ηου οκüμη
κροτοýν δεσμοýs με την üμσ1
Αντßπαρο. ΑνÜμεσü τous το
φημονýσι Διηf,ü, ηου βρßσια
οηÝνοwι οπü το οφωτΤρι ΒΖ
Μιο σταιÞ dωρßδο θüf,σσσοs
χωρ'ιQι mv Αντßηορο οηü τò .
κοι θο'f,εγε κονεßs πωs το φ.
συτü μοιÜζει νο ξεκüf,f,ησε Ε
οπü την Αντßηορο. Σε αυτü c
σημεßο τσ νφü εχουν βüθοs
50 nüwous, γεγονüs ηου βρι
ιδ ι ο ßτερο δ ιο σκεδο στι κü
οι εκοτοwüδεs τουρßστσ ηα
πφνοýν με το ηüδιο οπÝνογ

του στη Λοκωνßο σε

0 Πουσονßαs ονοφφεεοι στιs πφιηγησειs
«ürrß ,φοωησü η οηοßο, flüγω του σχýμοτüs ms, ονομοζüτον
«üß* πλοοο». Η χφσüνησοs ουτη τουτßζεεοι με τη σημφινßι
οηοκüπηκε οπü τη
ßηοrρΟß"ηοο, ηου μÜοφÜηηκε σε νησß üτον
θοf,üσσιο
,ßüüτο γη μετο'σασμü του 375 μ,Χ,, δημιουργþwοs
Oioudo ßαßrυ, 330 μÝτρων, Γ-το νüτιο üφο του μικροý νησιοý
η'σοφþs πιο εκταομÝνη αμμουδιÜ Σοροκηνικο
ηοροf,ßσ τns Μεσογεßου,
συνοwÜμε μιο απü τιs ομορφüτφσ

α
 ΝÜιο οηü mν πονÝμορφη οτοιρομμΤ σω Πορω
Κοτσßκι, σον σφhνο που φυπÜ γιο 8 οf,üκf,ηρσ
χιf,ιüμεφο το πεf,ογο, ξεπροβüf,f,α μÝσο σmν οχΤý ωυ
εf,f,ηνικοý Ηf,ιου ω πιο φυdικü οιφωýρι του Ιονßου.
Κüβοs Δουκüω, οκμιýρι
Νιρü, Küfus ms Kupüs κοι
οκρωýρι ΛευκÜτοs, με ουτÜ το ονüμοτο κατφροψε mv
πορουσßο του σmν ιστφßσ των οιfiμßιηων. Το
φυf,f,φροημο υιιν οιþνων wτυσεταφγκρψοýs κοι το
τυροwισμÝνο βρüχιο ωυ με μýfuυs κοι δοξοσßε. Σε
κοιροýs οf,f,οτινοýΣ τüτε που η ισωρßο Ýσμιγε με τον
φýf,ο, εÜ1 στην üφη ms f,ευκοδftικηs yns f,εγαοι ηωs
οι Üνθμιηοι Κονον οιιθμιιηοθυσßσ γιο να
εfrυμαιßσουν ωus θυμωμÝνουs θεαýs us θüf,οωαs
Αργüτερο φιτον οηü εÜßι τουs κοτσδικοσμÝνουs
σε θüνατο κοι ον κÜηοιοs γf,ßαινò αι χÜριζον m furt.
Στουs opxoious χρüνουs υπýρfr þποs f,οφεßοs ωυ
Λευκüυ ΑηüΤf,ωνο κοι εßχε κτιþεß ι@
οφιερωμÝνο
στο θεü του φωþs. Αηü εÜý πη6ησε η Αφροδftη γιο
νο σβΤσει τον ηüθο ms για τον Αδωνι κοι, σýμφωνο
με mv ηορüδωη, οπü εÜΔ γφψßστηκε στο κυü
η ΣοηφτΙι κοι χÜθηκε στο σκουινÜ νφü του Ιονßου
δivowos στο ακμιιýρι την ονομσσßο «Κüβοs ms
Κυμ»». ΣΤμφσ, Ývos σκΤηροφüχηf,οs χωμοýφομοs
συνο«ßQι σηü η Πορτο Κοτσßκι, σφιφογυρνü γιο f,ip
ανüμεσο σε δÜση οηü πεýκο, εΤιÝs κοι ομπÝf,ιο,
διοσχßQι το στwü βρüχο, ηου φατÜ το οκμοýρι
6εμwο στο υπüf,οιπο w¸| κοι κοτοf,ýγει αο ηροοýf,ιο
του φüρου ο onoios δεσηüQι σmν üφη ωυ Λευκ6τσ }
31
Στο βüρειο üφο του νησιοý, εκεß που η ωπιογροφßα ms
ΣκιÜθου μüs δεßχνει το üγριο, γυμνü κοι ονεμοδορμwο
τηs ηρüσωηο, μοκριü οπü την σστομÜmτη κßνηση
οχημÜτων κοι τουριστþν, βρßσκετοι ο βρüχοsτου
Κüσφου. Εδþ, σ'ουτη την οηρfoιτη νησßδο, που σηÝχει
μüf,ιs Πßγο μÝφο οπü την οκτý, βρισκüτον γιο ηοdf,ü
χρüνισ η πρωτεýουσο τns Σκιüθου. Στο χρüνιο του
Μεσοßωνο, üτον οι σνθρωποι οηομοκρýνοwον απü τιs
οκτ8 κσι Ýκτιζον το χωριü τous σε οπρüσιτο σημεßα ms
αιδοχþροs οπü το φüβο των ηειρσþν, οι Σκιοθßτεs
επÝf,εξον ουτü το φοχý σημεßο του νησιοý τous γιο νο
στεγüσουν με ασφÜflειο το üνειρÜ τous. Η σιδφüφροκτη
κσσφüπορτο üνοιγε το πρωß κοι οι ξωμüχοι πφνοýσον
την ξýf,ινη γÝφυρο κοιφοβοýσον γιο τα χωρüφιο τous.
Το βρÜδυ ηüf,ι η ηýdη μοwüf,ωνε ειþ οι φρουροß
οπü τιs βßγf,εs ποραmροýσον το πÝf,ογο μφο-νýχτο.
0ι οηρüσιτεs ορθοπf,ογι3 ηου σηκþνοwον κÜθαο
οπü το βοθιü ηεf,ογßσιο νφÜ κοθιστοýσον
το φροýριο οηρÞf,ητο οπü στφιü κοι θüf,οσσο.
Μüνο ο Χοßρεντßν Μπορμηορüσσ, ο σκf,ηρüτφοs
πειροτηs üf,ων των εηοχþν, ο oπoios το 1534 εγινε
νο ýο pxos των Τοýρκων, κοτÜ φφε νο κο θυποτü ξει το
οπüρθητο κοσÝf,ι. 0κτþ μφεs üwφν οι κüτοικοι τη
σκf,ηρη ηοf,ιορκßο κοι üτον οι Τοýρκοι κοÝf,οβον
υf,ικü το κüσφο, τα βρüχιο βüφmκον κüκκινο οηü τη
σφσγη των ομÜχων. Το Κüσφο εγκοτσflεßφθηκε
οριστικü το 1829 κοι η πρωτεýουσο του νησιοý
μεεαφφθηκε στη θÝση ηου ξφουμε σhμφο
Σε οηüστοση ovoπvoÞs αηü
την οκý των Συβüυrιν
οßσκοwοι το φßο μιφονhσιο
Μοýρο Opos, Αγιοs Νικüf,οοs
κοι ΜουρτεμÝνο, οf,f,Ü και
ο ρκαÝs βρο χονησßδεs, που

συμ η f, ημýνουν ιδο ν ι κü το

Þδη ειδυf, f, ι ο κü
θο f,οσσινü
τοπßο. Απü αυτü το
μικρονησιο σßρυρο το
ΜουρτεμÝνο εßνοι ω ηιο
αιδ ο φφον, κο θιßιs ο π εχε ι
ι

μüf,ιs f,ßγο μÝφο οηü τη

χερσüνησο «,ιν Συβüων. Κι
þ θσ φθειs με το πüδιο απü
mν ποροf,ßσ Μπεflσβρüκσ,
üπου σημφο εκτεßνοντοι οι
εγκοτüστοσειs μεγüf,ηs
ξαηδοχειοκÞs μον6δοs,
οf,ýητοwοs μιο οπfuτοση σε
ρηχü νφü βüθουs μισοý
μαρου ηου δw ξεηφνü σε
μηκοs το 5-20 μÝτρο
1

Πüργο, tΙπεßραυ θòφαΙ

Η ποdιü ηüf,η τns Πüργσs με mv ιδιοßερη ορχιτεκτονικΤ üψη οηοηνÝει μιο γf,υκισ γοηυßο, ηου δýσκοf,ο μπφεßs
νο τns σwιστοθεßs, Πορüf,f,ηf,ο, οι ποροf,ßσ ms πφιοχhs θεωροýwοι οπü τιs κοflýτφεs ms Ef,f,üδas.
0μωs, ανομφßβοf,ο, τιs εwυηιΙηειs εδþ αην ΠÜργο κf,Ýβουν οι Üφθονσ -μικρÝs η f,ip μεγοf,ýτφεs- foοχονησßΚ,
ηου ζτýνουν σον πÝφινο γιορwüνι το ηηειμßακσ ηορÜf,ιο. Η μεγοf,fuφη, ουτÞ ms Πανογιüs, με το δυο f,ευκü
εκκflησüκια κσι τσ ηεýκο που ριζτýνουν στην οf,μýρο ms θüf,οσσοs νο στοf,ßζουν το οηφιπσ βρüχιο, εßναι ουý
 του 1824, üτον
Νüτιο οπü την ηφßφημη μονη Χρυσοσκοf,ßτισσαs, στο γýρισμο τηs
το φογικü γεγονüτα που φινον εδτbτο Πüσχα
Δýση, d Ýνο ωηßο κοτÜφυτο Τοýρκοι σκüαιηον 850 γυνοικüηαιδο που ηονικüβflητο ζÞτηα
μεγοf,ονησου οηü το Νüτο npos τη
οπü κÝδρουs κοι σκmασμÝνο με ομμüf,οφουs, συνοwÜμετο
κοτοφýγιο στην οηüμφη νησßδο. Στην Üκρη ωυ Εflοφονησιοý
υηhρχε aιos πÝφινοs φüροs, ηου αηθηκε ýσυρσ οπü το ποdý
Εf,οφονησι. Ακοf,ουθþwαs μετο πüδια μιο awn f,ωρßδο üμμου, που
«κüβει» για κομιü διοκοσοριü μÝφο τη συνεχειο ms θÜf,οσσοs κοι οι
νουÜγιο του ουσφιοκοý πf,οßου «Imperσtricu>, ηου εγινε στο
του το 1θ07, Το φÜρο ονοτßνοξον οι Γφμονοß το 1944, Αυτü
wüπιοι ονομÜζουν <<Τουρκοκοýf,οκο», θο πφüσουμε οπÝνοwι στο
νησüκι. Το üμορφο τοπßο δεν προδιοθÝτει κονÝνον γιο οηομÝνα σημφο εßναι το μνημεßο πpos υμην των νουογþν

Στην üκρητηsχφσονýσου υηΤρχοντο σπßτιο του flοοý

Ýτσι τΙχπε οι εξωτφικοß τοßχοι σχημüυζον αιιοßο ομυwικü κοι
€xos. ΥπÜρχουνγκροβοýρεsτων 17ου κοι 18ου οιþνων που
δεßχνουν το μφýοs των οχυμßηεων- Σω χρüνιο ms ΚοτοχÞs,
οι Ιτοflοß τοποθετοýσσγι
μεσοιωνικü κουφüρι του ΜÝσσ ΚÜσφου,
πυροβüf,ο τous γιο νο εf,Ýγουν το θοf,Üσσιο πφοσμο του KÜfo
κσι ηφοα
Ανδρου
οßο εηßθεατ
τηs Εναοφοτßοs, εÜb, d ουτüν τον οηρfuβf,ητο οηü αφιÜ κοι
θüflοσσο βρÜχο, βρισκüταν η Ýδρο των Βαιπσιüνων ορχüwων, τüυ ηου οι Γφμονοß ω βομβÜρδισον με οηßστεαη σφοδρüτητο
οι Ενετοß, που ορθι,ηον εδτý το 16ο οιþνο τα ηρþτο

Evos μιφüs μüf,οs üπου δwουν το ποdýχρωμο

κσΤκιο, μιο κρυστÜf,f,ινη βοτσοf,ý κοι η πßΙατονοσκÝηοστη
πdοπßα Παρισßων, που ονομüστηκε ετσι npos τιμýν των
ν ονοικοδüμηση
του 1953,
Ι
τρOιι0 Jc