YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK ELEKTRONİK FAKÜLTESİ

ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AYDINLATMA PROJESİ

HAZIRLAYAN:SİNAN BIÇAK
NUMARASI:01012016
 İSTANBUL 2006

İNDEKS

1-DIALUX.................................................................................................................................................3
1.1-DIALUX PROGRAMININ ELDE EDİLMESİ..................................................................................3
1.2-DIALUX PROGRAMININ IŞIKLIK EKLENTİLERİNİN KURULUMU.......................................6
2-DİALUX PROGRAMINA GİRİŞ.....................................................................................................10
2.1-Yeni iç proje......................................................................................................................................11
2.1.1-Oda geometrisinin oluşturulması.....................................................................................................11
2.12-Oda görünümü..................................................................................................................................14
2.1.3-Mobilyaların yerleştirilmesi............................................................................................................14
2.1.4-Yüzey dokuları................................................................................................................................17
2.1.4.1-proje yöneticisi.............................................................................................................................18
2.1.5-Işıklık seçimi....................................................................................................................................19
2.1.6-Aydınlatma hesabının yapılması ve çıktı alınması...........................................................................21
2.1.7-Video oluşturma...............................................................................................................................25
2.2-Dialux yardımcıları...........................................................................................................................28
2.2.1-Dialux ışık........................................................................................................................................29
2.2.2-Hızlı planlama..................................................................................................................................34
2.2.3-Profesyonel hızlı planlama...............................................................................................................34
2.3-Yeni dış proje.....................................................................................................................................35
2.4-Yeni yol projesi..................................................................................................................................35
2.4.1-Hızlı yol planlaması..........................................................................................................................36
2.5-Son projenin açılması........................................................................................................................45
2.6-Proje aç...............................................................................................................................................45

2
 ÖNSÖZ

Dialux Dial Gmbh şirketi tarafından aydınlatma ve iç tasarımın bilgisayar ortamında

tasarlanması ve aydınlatma hesaplarının kolayca yapılabilmesi amacıyla tasarlanmış bir
programdır.Program oldukça basit, anlaşılır ve kullanışlıdır.Programda bulunan asistanlar ile tasarım
yapmak dahada basit hale getirilmiştir.

Bu klavuzda Dialux programının elde edilmesi, kurulumu ve aydınlatma tasarımı için

gereken temel konuları görsel öğelerle desteklenmiş olarak göstereceğim.Günlük yaşantımızda
kullandığımız temel Windows programlarına yakınlığı ve programın Türkçe sürümünün bulunması
programın öğrenilmesinde bizim için büyük avantaj sağlamaktadır.

3
1)DIALUX
1.1)DIALUX PROGRAMININ ELDE EDİLMESİ

Dialux programı internetten ücretsiz olarak temin edilebilir.programı temin etmek için
1. http://www.dialux.com/ adresine girip Türkçe seçeneğini seçeriz.

4
2. Güncel sürüm 4.2.0.5 seçeneğini seçeriz

3. Karşımıza çıkan pencerede tamamı seçereriz.İndirdiğimiz program sadece dialux

programınının indirilmesini sağlayacak küçük boyutlu bir programdır.Dialuxu indirmek
için indirmiş olduğumuz bu programı çalıştırmamız gerekir.

5
4. İndirme işlemi tamamlandığında indirme yöneticisini kaydettiğimiz yerde
göreceğimiz aşağıdaki simgeye mousenin sol tuşu ile çift tıklarız

5. Karşımıza gelen pencere görüldüğü üzere dialuxu indirecek olan installer (kurucu)
programıdır.Next tuşuna bastığımızda

6
 1.2) DIALUX PROGRAMININ IŞIKLIK EKLENTİLERİNİN KURULUMU

Dialux programını yüklediğimizde aydınlatma tasarımı yaparken kullandığımız

ışıklıklar(armatür) yüklü değildir.Bu eklenti programları ışıklık üreten firmaların sitelerinden dialux
eklentisi (plugin) olarak temin edilebilir.Bu eklentilere ulaşabilmemiz için dialux programını
kullanabiliriz.Dialux programını açarız üst menüden ışıklık seçimi dialux katalog kısmını
seçeriz.Karşımıza bir liste çıkar bu listeden istediğimiz ışıklık üreticisinin üzerine tıklarız.

Örneğin Osramı seçtiğimizde Osram ile ilgili bilgilere ulaşabilir ve eklentiyi nereden indirebileceğimizi
bulabiliriz.

7
Bu pencereden Osram’ın sitesinin adresini bulabiliriz.Bulduğumuz siteye gireriz.

download center kısmına tıklarız..

8
Download centerda dialux’e tıklarız.Karşımıza çıkan pencerede download plug-in für Osram-leuchten in
dialux’e tıklarız.

Karşımıza çıkan pencere eklentinin bilgisayara indirilmesini sağlar.Tamam tuşuna tıkladığımızda

program bilgisayara inmeye başlar.

İndirdiğimiz programı çalıştırırız ve bilgisayara kaydederiz.

9
Programı yükledikten sonra dialux programını açtığımızda üst menüden ışıklık seçimi>dialux katalog
kısmına girdiğimizde dialux’ün Osram ışıklıklarını otomatik olarak tanıdığını göreceğiz.(ışıklık listesinde
çizginin üstündeki ışıklıklar yüklenmiş alt kısımındaki ışıklıklar yüklenmemiştir.)

Not:Eklintiler bilgisayara yüklenirken dialux programının çalışmıyor olması gerekmektedir.

10
2)DIALUX PROGRAMINA GİRİŞ
Dialux programına girdiğimizda aşağıda gördüğümüz pencere ile karşılaşırız.

• Yeni iç proje: Ayrıntılı aydınlatma ve iç tasarım yapılan kısımdır.Aydınlatma

tasarımı yapacağımız bölümün geometrik şeklini ;duvar,tavan ve zemin döşemeleri ve
renklerinin seçimini;kullanılacak olan armatürün ve yerinin seçimi; mobilya seçimi ve
yerleştirilmesi ve aydınlatma hesaplarını yapılabildiği kısaca ayrıntılı tasarlama
yapabileceğimiz kısımdır.
• Dialux yardımcıları:Ayrıntıların az olduğu kısımdır.Dörtgen ya da L şeklinde oda
tasarımı yapılabilir ve Mobilya koyma özelliğinin olmadığı tasarlama biçimidir.
• Yeni dış proje: Yapıların dışında kalan kısımların aydınlatma tasarımı yapılabilir.
• Son projeyi açın:Son olarak kullandığınız ve kaydettiğiniz projenin açılmasını sağlar
• Yeni yol projesi:Yol aydınlatma tasarımı yapmayı sağlar.
• Proje aç:Kaydettiğiniz herhangi bir projenin açılmasını sağlar.

Bu seçeneklerden yapmak istediğimiz tasarıma göre seçimimizi yaparız.

11
2.1)

Yeni iç projeye tıkladığımızda karşımıza ilk olarak boş bir oda geometrisi gelir.

2.1.1)Oda geometrisinin oluşturulması

İstediğimiz oda geometrisini oluşturmak için sol kısımda bulunan oda düzenleyicide koordinat ekleyip
silebiliriz.Eklediğimiz koordinat kendinden önceki ve sonraki noktayla birleşir ve koordinat numaraları

12
otomatik olarak değişir.1 nolu noktayı referans numarası alırsak oda şeklini oluşturmak çok
basitleşecektir.

Örnek bir oda yapmak istersek şekildende görüldüğü üzere oda düzenleyici kısmında istediğimiz
koordinatları girerek değişik geometrik şekillerde oda oluşturulabilir.Koordinatları düzenledikten sonra
tamam butonuna bastığımızda odamız işlemeye hazır hale gelecektir.

13
Örnek projede kullanılacak olan oda geometriside aşağıdaki resimde görülmektedir.

14
Tamamı tıkladığımızda odamız işlemeye hazır duruma gelmiş olur.

2.1.2)Oda görünümü
Aydınlatma tasarımı yaparken odayı üstten, önden, yandan ve üç boyutlu olarak görebilirsiniz.Bunun
için üst menüde bulunan kısayollardan

15
 • Üç boyutlu görünüm için

• Üstten görünüm için

• Yandan görünüm için

• Önden görünüm için tuşlarına basmanız yeterli olacaktır.

2.1.3)Mobilyaların yerleştirilmesi

Sol altta bulunan menüde bulunan menülerden mobilya

seçeneğini seçeriz.mobilya seçeneğini seçtiğimizde karşımıza böyle bir menü çıkar.Menüden istediğimiz
mobilya veya araç gereci seçebiliriz.

16
Örneğin Kapı ve pencereler şıkkını seçelim.Seçtiğimizde sol üst menüde

Şeklinde kapı ve pencerelerin ön izlemesi gelecektir.Mobilyayı yerleştirmek için sol tuşla tıklarız ve
sürükleyerek koymak istediğimiz yere bırakırız(drag drop).

17
Mobilyanın koordinatlarını değiştirmek için önce mobilyanın üzerine mousenin sol tuşuyla
tıklarız.Böylece mobilyayı seçmiş oluruz.

Şekilde dikdörtgen içine alınmış kısımda gördüğünüz analitik düzlem işareti referans
noktasıdır.Referans noktasını değiştirmek için yani mobilyanın yerini değiştirmek için üzerine sol tuşla
basıp taşımak gerekmektedir.

● noktanın doğrultusunu y ekseni

● noktanın doğrultusunu x ekseni
● noktanın doğrultusunu z ekseni yönünde kabul edersek

● nokta mobilyanın x ve y ekseninde dönmesini sağlar z sabit olur.

● nokta mobilyanın x ve z ekseninde dönmesini sağlar y sabit olur
● nokta mobilyanın y ve z ekseninde dönmesini sağlar x sabit olur

örneğin mobilyayı şekildeki gibi döndürebiliriz.

18
2.1.4)Yüzey dokuları
Sol alt menüden yüzey dokularını seçeriz.

Yüzey dokularında tavan,zemin,duvar,kapı ve pencere gibi elemanların yüzey dokusunu,yapıldığı

maddeyi yada rengini belirleyebildiğimiz kısımdır.Yine seçtiğimiz rengi ya da yüzey dokusunu
istediğimiz kısma (zemin,tavan vs) sürükleyip bırakmamız yeterlidir.

19
2.1.4.1)Proje yöneticisi

Proje yöneticisi ekranın sağ tarafında bulunur.Seçilen Öğenin özelliklerini gösterir ve özelliklerini
değiştirmemizi sağlar.Örneğin sol alt menüde projenin adının üstüne tıkladığımızda projenin adı, işleyen
kişi,işleyenin telefonu adresi vs gibi bilgileri girebiliriz.

Seçilen elemana göre proje yöneticisi değişik maddeler içerir.Örnek olarak projede kullandığımız
koltuğu tıklayalım ve proje yöneticisine bakalım.Proje yöneticisi koltuğun özelliğindeki maddeleri
içerdi.koltuğun adını,geometrisini yüzey maddesi ve rengini ve başlangıç noktasını kısacası koltuğun
özelliklerini değiştiribiliriz.

20
2.1.5)Işıklık seçimi
sol alt menüden ışıklık menüsünü seçeriz.

karşımıza çıkan menüden eklentisini yapmış olduğumuz ışıklık markalarından istediğimize çift
tıklarız.Resimde görüldüğü üzere Philips markasının ışıklık seçme ekranı gelir.

21
Bu ekrandan istediğimiz ışıklığı seçeriz.Seçtiğimiz ışıklık sol alt menüde son kullanılan ışıklıklar
bölümüne atanır.

burada bulunan ışıklıklardan istediğimizi sürükleyip bırakmak suretiyle odamıza yerleştirebiliriz.

22
2.1.6)Aydınlatma hesabının yapılması ve çıktı alınması

Aydınlatma hesabını yaptırmak için üstteki kısayol butonları arasında yer alan butonuna basabilir
ya da üst menüde bulunan çıktılar kısımından hesaplamayı başlat butonuna basabiliriz.

Hesaplamayı başlat butonuna bastığımızda aşağıdaki resimde bulunan pencere karşımıza çıkar.

23
ok butonuna bastığımızda program hesaplamayı otomatik olarak yapar.İstediğimiz veriye çıktı
yapılandırma menüsünden bakma olanağına sahibiz.

24
Örneğin aydınlatma tekniği sonuçlarına tıkladığımızda sonuçları dialux programı içinde görebiliriz.

Yaptığımız aydınlatma tasarımının aydınlatma hesaplarını çıktı olarak alma imkanına sahibiz.Bunun
için ilk önce sol alt menüden çıktı butonuna basarız.Çıktı yapılandırma kısmından çıktısını istediğimiz
verileri seçebiliriz.

25
daha sonra üst menüden dosya kısmını seçip yazdır dediğimizde yazıcıdan çıktı olarak alırız.

26
Çıktı sonuçlarını Acrabat dosyası (pdf) olarak kaydetmek istersek üst kısayol arasında bulunan çıktıları
pdf olarak kaydet butonuna basarak yada üst menüdeki dosya>dışa aktar>çıktıyı pdf olarak sakla
seçeneklerinden yapabiliriz.

2.1.7)Video oluşturma

27
Yapmış olduğumuz aydınlatma tasarımını video olarak kaydetme ve gösterme olanağına sahibiz.Bunun

için üst kısımda bulunan kısa yol tuşları arasındaki video butonuna basmamız yeterlidir.

kamera burada görünen hat üzerinde hareket eder ve odanın iç yapısı ile aydınlatmayı gösterir.Aşağıda
resimde gördüğümüz üzere video büyüklüğünü ve film süresini ayarlayabiriz.

28
Video oluştura tıkladığımızda avi dosyası olarak kaydeceğimiz yeri seçebiliriz.Oluşturduğumuz videoyu
çeşitli video oynatıcı program ile izleme olanağına sahibiz.

29
2.2)

Dialux yardımcılarına girdiğimizde aşağıdaki resimde görülen resimle karşılaşırız.

• Dialux ışık
• Hızlı planlama
• Profesyonel hızlı planlama
• Yol hızlı planlaması

30
2.2.1)Dialux ışık

Hızlı planlamaya yöneliktir.Planlama yaparken asistan yardımcı olur.İçeriğinde ;

• Proje bilgilerinin girilmesi

• Oda geometrisi,hesap parametreleri ve ışıklık seçiminin sorgulanması
• Işıkların hesapla yerleştirilmesi ve sonuçlarının gösterilmesi
• Baskı seçeneklerinin belirlenmesi ve baskı alınması.Pdf ve dialux projesi olarak dışa
aktarılması

31
Next tuşuna bastıktan sonra karşımıza proje bilgileri kısmı çıkar.

Bu kısma projeyi hazırlayanın bilgilerini girdikten sonra next tuşuna basarız.

32
Next tuşuna bastıktan sonra karşımıza veri giriş kısmı çıkar.
Veri giriş kısmında uygulayacağımız projenin bilgilerini gireriz.Oda geometrisini; tavan,duvar ve
zemin yansıtma derecelerini;bakım katsayısını ve çalışma düzleminin büyüklüklerini gireriz.Işıklık
seçiminde ise projemizde kullanacağımız ışıklığın türünü katalogtan seçeriz.Işıklığın resmini ve ışık
akısını sağ üstte görebiliyoruz.Işıklığın tutturulma özelliklerini girdikten sonra next tuşuna basarız.

33
Bu kısmıda geçtikten sonra şöyle bir pencereyle karşılaşırız.Burada öneri tuşuna basarsak bizim için
gerekli olan lüx değerine göre otomatik olarak ışıklık planlaması yapar.Hesapla butonu ile aydınlanma
eğrisini görebilir ve oluşturulan tabloda herhangi bir noktadaki aydınlanma değerine ulaşabiliriz.

34
Bir ileriki safhamız ise çıktı almadır.Bu kısımda baskı ön izleme ile çıktı almadan önce sayfalara
bakabilir; PDF veya dialux dosyası olarak kaydedebilir yada direk olarak çıktı alabiliriz

35
2.2.2)Hızlı planlama

Dialux ışıktan farklı olan yanı ilerlenen basamakların daha fazla pencerede sorgulanmasıdır.İçerik
olarak aynıdır.

2.2.3)Profesyonel hızlı planlama

Diğer hızlı planlamalardan farklı olarak program öneri olarak aydınlatma tasarımı sunmaz.Bu yüzden
aydınlatma konusunda profesyonel olan ve bir hacime ne kadar ışıklık gerekeceğini kafasında
planlayabilen kişiler için idealdir

36
2.3)

Kullanımı bakımından iç proje ile aynıdır.Dış aydınlatma olduğu için dış mekanla ilgili cisimler
kullanılır (örneğin tek katlı bir ev,araba yolu,vs) ve dış aydınlatmaya yönelik ışıklıklar tercih
edilir.Özel aydınlatmalar için çok kullanışlıdır (Örneğin tarihi bir yapının özel aydınlatması)

2.4)

Planlama mantığı iç proje ile aynıdır.Aynı basamaklar kullanılarak planlama yapılabilir.

2.4.1)Hızlı yol planlaması

• Yol profilinin ve diğer bilgilerin girilmesi

• Değerlendirme alanlarının ve ilgili aydınlatma sınıflarının belirlenmesi
• Işıklık seçimi ve yerleştirilmesi basamaklarını içerir.

37
Yol profilinde tasarlamasını yapacağımız yolun içeriğini(yaya yolu, bisiklet yolu ve genişlikleri , araç
gidiş ve geliş yolları ile genişlikleri ve orta şerit genişliği ) gireriz.

38
Bir ileriki safhaya geçersek burada yol tasarımı için gerekli olan aydınlatma sınıfı belirlenecektir.
Burada aydınlatma sınıfını eğer biliyorsak direk olarak listeden girebiliriz.Şayet bilmiyorsak seçim
butonuna basarız.

Seçim tuşuna bastığımızda karşımıza aydınlatma sınıfı seçim sihirbazı çıkar.

39
Daha sonra adım adım bizden istenen bilgileri gireriz.

40
41
42
İstenilen bilgiler girildikten sonra yardım sihirbazı bize aydınlatma sınıfını bulur.

43
Bu aşamada gerekli olan lamba tipi; lamba direklerini düzenleme tipi vs gibi bilgiler girilir.Işıklık
türlerinden outdoor(dış) lambalar tercih edilir.

44
Seçtiğimiz lambanın ve direk tipinin uygunluğunun incelenebilmesi için en iyileştirim butonuna basılır.

sonuçta yapılan hesaplamaya göre direk açıklığının 21 metre olması gerekiyormuş.Bu da bize verilen
minimum 10 metre ile maksimum 50 metre arasında çıkması gereken direk açıklığına uygun olduğunu
gösterir.

45
Bir ileriki kademede finish tuşuna basarak oluşturduğumuz yolun hesaplarına erişebiliriz.

daha sonra projemiz üç boyutlu olarak dialux programının içinde otomatik olarak açılır.İstediğimiz
işlemleri(çıktı alma,eleman ekleme vs) burada yapabiliriz.

46
2.5)

Bu butona bastığımızda dialux programı otomatik olarak son kaydedilmiş olan dialux projesini açar.

2.6)

Daha önce kaydedilmiş olan herhangi bir dialux projesini açar.

47