Professional Documents
Culture Documents
Jet Revizyon Müdürlüğü Sıvı Penetrant Kontrolü
Jet Revizyon Müdürlüğü Sıvı Penetrant Kontrolü
Jet Revizyon Müdürlüğü Sıvı Penetrant Kontrolü
BÖLÜM 5
ÖZET
5-1
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
1 PROSESİN ADI
Sıvı Penetrant Kontrolü
2 PROSESİN AMACI
Gözeneksiz, metal ve metal olmayan parçalardaki yüzeye açık süreksizliklerin
tahribatsız muayene ile tespit edilmesidir.
Şekil 1
5-2
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Fazla penetrant, manuel veya otomatik sprey tabanca ile, elle silerek veya
çalkalanan suda daldırma yöntemiyle giderilebilir. Eğer sonradan seyreltilen penetrant
kullanılmışsa, penetrantı seyrelterek gidermek için emülsifayr kullanılır [1,2,3].
Şekil 2
FPI Uygulaması
5-3
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
FPI kontrolü Jet Revizyon Müdürlüğü’nde bakım onarım işlemleri gören bütün
motorlarda uygulanan bir tahribatsız muayene yöntemidir.
Penetrantı su ile yıkarken, suyun ısısı 60-110 °F (16-43 °C) arasında tutulmalıdır.
Emülsifiyer fırça ile uygulanmaz. Çünkü penetrantın temizlenmesi anındaki hassasiyeti
ortadan kaldırır ve seyreltme işleminin kontrolünü zorlaştırır.
Yıpranma, kir ve toz nedeniyle ışık şiddetinin asgari standardın altına düşüp
düşmediği belli aralıklarla gözden geçirilmelidir. Test yüzeyinin her santimetre
karesindeki ışık yoğunluğu en az 1000 mikrowatt olmalıdır.
5-4
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Sıvı oksijen (LOX) günümüzde havacılıkta kullanılan bir maddedir. Sıvı oksijen
kendi başına yanıcı değildir, fakat yanıcı maddelerle temas ettiğinde bir tutuşma durumu
ortaya çıkarır. Bu tür maddelerle çalışırken, yalnızca LOX’a uygunluğu onaylanmış
penetrant malzemeleri kullanılmalıdır. Kontrol teçhizatı kullanılmadan önce
temizlenmelidir. Kontrolün tamamlanmasından sonra penetrant materyallerinin bütün
izleri test parçası üzerinden temizlenmelidir.
Sabit teçhizat çok büyük hacimli olduğu için kolay hareket kabiliyeti yoktur. Test
parçaları teçhizata getirilmelidir. Sabit sıvı penetrant kontrol teçhizatı farklı
bölümlerden oluşmuştur ve her bir bölümü istasyon olarak adlandırılır. Bu istasyonlar;
5-5
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
4 Flürasan penetrant
4 Örtü
4 Penetrant malzemeleri cilt, gözler ve solunum sistemi için zehirlidir. Cilt ve göz
koruması gerekir. İyi havalandırılan sahaları kullanın.
4 Aseton yada isopropil alkol içeren solvent içerisinde akışkan olmayan developer
karıştırılır. Solventler yanıcıdır ve cilt, gözler ve solunum sistemi için zehirlidir.
Cilt, göz ve solunum sistemi koruması gerekir. Tekrarlı ve sürekli temastan
kaçının. Buhar solumaktan kaçının ve iyi havalandırılan sahaları kullanın.
5-6
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
PSM-5 Panel : Panel 6x4 inç ebadında paslanmaz çelikten imal edilmiştir. Panel iki
bölüme ayrılmış olup, bir bölümü kromla kaplanmıştır. Bu bölümde en büyüğü 1/4 inç, en
küçüğü 1/32 inç çapında beş adet yıldız şeklinde çatlak vardır. Panelin diğer bölümü, orta
derecede pürüzlülüğe sahiptir. Sistemin yıkanabilirlik ve zemin fluoresanlık testlerini
yapmakta kullanılır.
Sıvı penetrant işleminde çalışan personel KÇT E-12-01-04, MIL STD 410, NAS
410, veya HKY 23-48’e göre vasıflandırılmalı ve belgelendirilmelidir.
4 Su hararet göstergesi
Siyah ışık ölçme cihazının PMEL tarafından kalibre edilmiş olması ve proses
kontrol planında verilen periyotlarda kalibresinin kontrol ediliyor olması gereklidir.
Beyaz ışık ölçme cihazı PMEL tarafından kalibre edilmiş olmalı ve altı aylık
periyotlarda kalibresi kontrol edilmelidir.
5-7
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Kuru Developer Kirlilik Testi : Kuru Developer iyice karıştırıldıktan sonra siyah
ışık altında kontrol edilir. Fluoresan Kirlilik kontrolunda, maksimum 9 adet noktanın 10
cm çapında bir daire içinde bulunmasına müsaade edilir. Bu sınırı aşan kirlenmede
developer atılır ve yenisi konulur. Kuru Developerde topaklanmaya müsaade edilmez,
topaklanma görülen developer atılıp yerine yenisi konulur.
Su sıcaklık kontrolü : Yıkama işlemi esnasında kullanılan suyun harareti 50°F ile
100°F.(10°C ile 38°C) arasında olmalıdır. Sıcaklık limit dışına çıktığında operasyon
durdurulur. Sıcaklık limit dahiline geldiğinde işleme devam edilir.
5-8
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Kontrol işlemleri tamamlandıktan sonra iyi bir son temizleme yapılmazsa, nemi
çekmeye eğimli olan penetrant ve Developer kalıntıları parçanın paslanmasına neden
olabilir veya parça üzerinde daha sonra yapılacak işlemlerde (boya, kaplama vs.) engel
çıkartabilir. Sıvı penetrant kontrol yönteminde değerlendirme sonucunda test parçasının
servis ömrünü doldurduğu saptanırsa son temizleme işlemi yapılmayabilir.
4.9 Kapasite
Şekil 3
Robotik FPI
5-9
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Şekil 4
Şekil 5
5 - 10
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
Şekil 6
5 - 11
Jet Revizyon Müdürlüğü
Sıvı Penetrant Kontrolü
REFERANSLAR
5 - 12