Observationes criticae in aliquot locos Aristotelis.

Hayduck, Michael.
[n.p.], 1873.

https://hdl.handle.net/2027/uiuo.ark:/13960/t9p311314

Public Domain
http://www.hathitrust.org/access_use#pd

We have determined this work to be in the public domain,

meaning that it is not subject to copyright. Users are
free to copy, use, and redistribute the work in part or
in whole. It is possible that current copyright holders,
heirs or the estate of the authors of individual portions
of the work, such as illustrations or photographs, assert
copyrights over these portions. Depending on the nature
of subsequent use that is made, additional rights may
need to be obtained independently of anything we can
address.
 OBSERVATIONES CRITICAE

IN ALIQUOT LOCOS ARISTOTELIS

SCRIPSIT

M. HAYDICK.
%

GRYPHISWALDIAE.

TTPIS FRID. GUIL. KUNIKE.

k
\
 De anima II, 2, p. 414 a10.
Aristoteles de an. II, 2 primum ostendit animae facultates praeter unam mentem omnes ita
inter se coniunctas esse, ut cogitatione tantum, non re ipsa possint separari; deinde reversus ad ea,
quae primo capite de notione animae disputavit, paulo uberius quam supra p. 412 a16 sqq. exponit
corpus materiae et substrati, animam formae et notionis locum tenere. Quemadmodum,inquit 414 a4,
id, quo cognoscimus, duplici sententia subiecta et cognitionem et animam dicimus, itemqUe id, quo
valemus, et valetudinemet corpus appellamus, quae quidem ita discernendasunt, ut cognitio et vale-
tudo siSovg xou Xoyav , anima et corpus vXijq xai vTtoxei/LiEvo
v loco habeantur, sic etiam vivere nos
ac sentire dicimus et anima et corpore. Anima autem ■xqwmqi. e. suapte natura est rovro <p^uev
xau ala^avo/uE^a,quum corpus per se ipsum vita et sensu careat. Quod si propria vis et natura rov
rog iTu>/iiaTOQ
4<jov in anima posita est, sequitur, ut haecnon materiae et substrati, sed formae et notionis
partes obtineat 1). Hunc sententiarum nexum Bonitzius (Arist. stud. II, 58 III, 120 2)) particula
Sl a5 eiecta et verbis recte interpunctis egregie restituit; unum tamen mendum idque levius
xai siSog ti xai Xoyoq xat oiov
reliquit in his verbis rovroov Srj /uev Eruarr\^ir\te xai vytsia f-iOQcpr]
EVEQyEia,rov Sextixov, rj /uev rov EiuGTrjjuovixov , rj Se rov vyiacrr/xov. Corpus enim, quatenus vale-
non vyiaanxov sed vyiaarov dicendum est; nam illa
;),

tudinem potest recipere (ro Sextixov vyisiai

voce significatur ro notr\Tixbv vy istas, de quo Aristoteles infra mentionem facit SoxeT yag .

.
.
(

EVEQysia) rationem afferens, quamobrem formam et notionem svsQysiav rov Sextixov appellaverit.
,

10 vyiaarov cod. recipiendum esse censeo.

a

Itaque
X
8, e

De an. H, 420
a
p.

10.
Aristoteles de natura soni et auditus disputans sonum ait corporum collisu editum aere
simul percusso et motum inde acceptum continenter propagantead aures perferri. Itaque siquid tale

Evrsliyjia enim omnisin formaet notioneconsistit;animaautemcorporis £(orjvtyovTos)est

1)
'

(ro? Svvd/xtt
tvrsXijfEia. infra 14— 19 hancdisputationem
— Sic fereAristoteles absolvit.Quaequumad eamdefinitionem animae, quae
a

supra412 27 estproposita, vel explicandamvelconfirmandaminstitutasit, res.ipsavideturpostulare,ut Aristotelesanimam

a

ivrtkiytiav esseex eo colligat, quod eadem sit forma et notio. At contradisputatio ita procedit, ut animam
/oyovxal tiSosesseadhibita tvTels%s{as notione comprobetur. Meliuscertesereshaberet,s Aristoteles »14
i

TQiyC.Si scripsisset.
is

Comm.acad.Caes.Vindobon.vol. XLI, 434.XLII, 87.

2)

24891
p
1

sit, ut aeris continuum usque ad aures motum efficere possit, id sonandi facultatem habere. Deinde
quomodo sensus ipse sonum ita sibi oblatum percipiat, his verbis exponitur 420 a4 dxor/ Se ctv/ucpvr/q
degi (Torstl'. *) coni, dxof/- dr/g), Sid Se 70 ev degi eivai xtvov/uevovrov e£10o eiaia xiveirai. (Sic
Torstr. primus recte scripsit). Sioneg ou rtdvrr/ r6 gwov dxovei ovSe reaV7JI Sieg^erai 6 dr/g' ou ydg
rtdvrr/ e%ei dega ( dXXd add. Torstl’.) ro xivr/croyevovf-isgoqxai s/liipv%ov, (e/uxpocpov egregie COni.
‘
Torstl'.) auro (avroq Torstr.) /uev 5rj dxfjocpov6 dr/g Sia ro ev^gvrtrov orav Se xcoXv^rj/^-gvrtrea^a/,
r] rovfov xlvr/aiq ipo<po^.6 6’ ev ro7i; <oaiveyxarcpxoS6f.ir/raircgosro dxlvr/roq eivai, oruoq dxgi(3coq
aia$ dvr\rai ndaaq rdq S/acpogaqrvq xivr/aecoq. Torstrikius verbis ita ut dixi emendatis non dubie
veram sententiamrestituit. Haec enim Aristoteles dicit : in ipsa aure (sub membranatympani) aera inclu-
sum esse,qui externiaeris motus (int. eos, quibus sonuspropagetur)excipiat et ad ipsum sensum perducat.
Propterea animalia hac una parte audire; nimirum quod in hac sola insit aer, qui sonis continuam ad
auditum viam praebeat. Deinde a9 (nam vv avroq /uevSr/ . . . ipocpospraetermitto, quorum licet per se
perspicua sit sententia, tamen hoc loco 2) nullum esse usum patet) aera in aure seclusum esse osten-
dit ngoq ro dxlvr/roq eluat, ut omnes externi motus (int. sonorum) differentiae auditu subtiliter percipi
possint. At qui hic dxlvr/roq dicitur, eundemAristoteles supra docuit externi aeris impulsu moveri,
atque hoc ipso loco scriptum videmus omnem eius vim in eo consistere, ut motiones extrinsecus sibi
mandatas quam accuratissime ad sensum traducat. Interpretes tamen, quorum quidem commentarios
inspicere mihi licuit , nullam in his difficultatem agnoscunt. E quibus Themistius (paraphr. fol. 80) 3)
sententiam sic exponit o S\ ev ro7qd>a\var/g ylverai. /uev crvvexr/qxa^dneg eipr/vreo e£ai, dxpoqioqSe
/uaXXovavroq rr/ oixela <p vare/ toare dxgifioyq aiaSdvea^rai rtdaaq rdq Siuipogdq r<Zve^io^rev xpocpcov
/ur/ v
ragarro/Lievoq rt olxelbv adXov — et infra ov /ur^v ertelyedxivr/rbv ecpqvrov ev ro7q u>a)vdega, rtav-
’
reXcoqavrov vrcoXr/nreov dxlvr\70v eivai, dXX dxlvr/roq ovn oq ore ov ^le^rlararai oXoq (oXooq)ovSe
dXXoqxai aXXoq vrtdgxei dXX' avroq dei f.ievei. Similem in modum Trendelenburgius comment. p. 387:
propterea aer inclusus est, ut a ceteris aeris fluctibus et turbis immunis soni motui suscipiendo
eiusque differentiis percipiendis eo magis pateat. — Hanc sententiam sane res ipsa postulat; quomodo
rrj

autem in eam conveniat generalis notio dxivr/alaq non video. Nihilo magis Torstrikius in illa
q

notione offendit, qui ea verba ad hunc modum explicat: Is igitur aer quem av/uqivr/vocat per se
motu careat necesse est, sicut aqua in oculo inclusa per se d%govq est. Si enim vel auditus vel
visus instrumentum per se haberet sonum vel colorem, profecto impediret externum sonum vel co-
is

lorem, quominus accurate perciperetur. — Quae explicatio licet eodem, quo illae, spectet, ipsa tamen
verba ad rem minus accommodata sunt; neget enim aliquis rrgbq ro dxlvr/roq elvat xa^r' avrov
quicquam interesse, utrum aer in aure inclusus sit an omnibus externi aeris motibus pateat. Immo
hoc dicere vult Aristoteles aera illum idcirco inclusum esse, ne quem alium praeter ipsos sonos motum
extrinsecus accipiat; nam quo vehementiore impetu externi aeris agitaretur, sono in ipsa aure
si

orto futurum esse, ut sensus ad externos sonos percipiendos impediretur. Ergo aer eyxarcpxoSo-
:

/ur/rai, ut suo loco maneat. Si haec sententia verbis subest, nescio an legendum sit ngoq

Aristotelisdeanimalibri III. Recensuit Adojf.us.

Torstrik.
3) 2) 1)

Manifestoenimpertinent ad ea, quaep. 419 19sqq.disputantur.

3

Hoc unoex veteribus in huncAristotelislibrumcommentariisuti mihicontigit.

1

; eTvou..Sic enim universalis notio ad eam quam dixi speciem, rr\v xaid
7o a/ueraxlvriToi rbitov
xlvr\&w redigitur.
De an. II, 9. p. 421 »19.
Dubites, inquit Aristoteles, num odorandi idem omnibus animalibus. sensus sit. Homo enim
licet id, quod oleat, in ipsas nares inserat, nihil tamen odorabitur, nisi aera odoribus completum
spiritu per nares duxerit. Ea autem animalia, quae carent sanguine, non respirant; eadem tamen
odorantur. Ex his conicias alium quendam praeter eos, quos vulgo dicimus, sensum esse, quo illud
genus animalium odores percipiat; (»19 gjots 7gc dvaif.ia, sitsiSr/ ovx dvaitvsovctiv S7egav dv tiv
lym itoigd rdq ksyo/utvaq).*) At re ipsa patet unum modo odoratum esse et q. sq. —
aicr^r>}(riv
In hoc sententiarum nexu et ordine haec verba occurrunt 1 17— 19 xou rb y\v sit avno npippvov
ai&^rrjr/glq)dvala^rpov slvou xoivov itdvrow’ dXXa, to dvsv rov dvaitvsTv /ir\ altf^sdvsa^oi iSiov
sni riZv dv$Qu>itMv.Srdov iteiQcofj&oiq. Quae verba quorsum pertineant facile intellegitur. Nempe
Aristoteles postquam docuit homines, si spiritum contineant aut emittant, ne id quidem posseodorari
quod ipsis naribus imposuerint, iam illud quidem ait omnium sensuum 2) commune esse, ut nihil
percipiant, quod ipsa sensuum instrumenta contingat, respirandi autem necessitatempropriam esse
siti rdv dv$QU)itoov. Huius enuntiationis alterum membrum corruptum esse apparet. Primum enim
Aristoteles aliis locis diserte docet non solum hominem sed omnia quae respirent animalia ad odo-:
randum spiritu egere. H, 7,419 a35 cpodvsrouydg xal rd svvSgoi twv 4d>u)Vsysiv otlo^rjc fiv oa/urjq'
dXX' 6 /usv dv^gcuitoqxal nov its^tZv oara dvaitvsT dSvvaTss der,» darp-ai /ur/ dvaitvsovia . Cf.
de sensu et sens. 5,444 »21, de respir. 7,473 a 23. Deinde patet vv. dXXd-dv^QMitwvsuperioribus non
recte opponi; quae quum sensuum aliquid commune esse doceant,consentaneumest etiam ISiov illud,
quod sequitur, ad sensum-quendam pertinere. Atqui ro dvsv iov dvaitvsTv /uri ato-pdvscrpauproprium
est odoratus. Itaque scribendum est l'Siov hu rdv bcrcpgavidv. Videntur autem verba a malo quo-
dam interprete depravataesse, qui n18 itdvnov 4q>a>vaudiret et ex eo, quod Aristoteles »14 homine
exemplo utitur, falso colligeret ea, quae »14—16 disputantur, ad unum hominem spectare.
De an. IH, 4 p. 429 »23.
Quaeritur, quomodo mens cogitare possit, si quidem talis sit, qualem eam esse Anaxagoras
contendat; »22. ditogy/asieS dv 7iq, si 6 vovq ditkovy IcttI xai «uia^£<j xal /ur/Ssvl/ur/dsvsysi xoivov,
’
daitsg cprjifivkva^ayogaq, ntoq vor/ctsi,sl ro vosTvitdffystv 7i bjuv. jj ydg n xoivov d/ucpoTrvitcxgyei
ro /ulv itoisTvSoxsi ro 6e itclurysiv. Vv. |j ydg 71 — itdayjiv quo pertineant, dubitare se profitetur
Trendelenburgius; veri simillimum tamen esse iudicat ea aliquid momenti habere ad eam, quam

1) In his igitur verbisinestdnogla illa, quamAr. 1>13 dicit; vv. sl navia, usv dfioimeoapiaiaisqq.huius
dnogiaerationem afferunt.Quamob reminterpunctione M6 et 19 mutata(xsfty' nsigu/nivoie-) totuslocus h 13—21 una
comprehensione verborum complectendus est.
2) V. M8 nongipoivsed ala&r/twvaudiendum esserectemonuitTrendelenburgius, qui etsi de verbisaU.d
..av&gomojv nihil laborat,id tamenperspicitAristoteli,si illud voluisset,
M7. 18 dvuocpgaviov et docpgalvsa&ai dicendum
fuisse. Cf. Them.fol. 81a .' De re ipsav. II, 7,419“12sdvydgne &?/ ro Tyov i
ygdipia n avir/vir/v oipiv ovx oifisrau.
“25 o S"avideXoyoe xal nsgl yoipovxal dofiijesorim C. 11,423M7 idemde tactuet gustatudicit. Ea enim,quibus
ressubtactumet gustatum subjectascontingamus, (carnem et Unguam)horumsensuum noninstrumenta sedquasimedia
quaedam essedocet,(ita enimreddereliceat Graecamvocemid yt ta£v) quaequidquidgU6tando et tangendopercipi
possitad ipsossensustraducant.
1*
1
4

Aristoteles dicit, difficultatem tollendam. Primum, inquit comment.p. 483, id agi existimes,ut ad motam
quaestionembreviter respondeatur. Quod si est, locum in hanc sententiam explicandumiudico : djLupoivdu-
plex sit cognitionis genus,sensuumperceptioet mentis intelligentia, xoivov communisres, quaeet sensusfe-
rit et mentecomprehenditur.Quatenusigitur utrique et sensuiet menti communisres cognoscendaproposita
est, ille pati haec agere videtur. Qua ratione patiendi necessitasa mente ad sensusamandatur;quamquam
ne ita quidem, si verum quaeris,a patiendo prorsus mens liberatur; patitur enim ipsis sensibus ministris.
Commentatoreslocum aliter accipiunt, sed haud scio an minus prospere. Haec interpretatio vereor ne
ab ipsis verbis aliena sit; neque enim video, quo ime possit d/nqtoivad duplex illud, quod Trendelen-
burgius dicit, cognitionis genus referri, quum hoc loco de sola mente disputetur; neque quid sibi velit
particula ydg satis apertum est. Nam licet interdum haec coniunctio ab Aristotele ita usurpetur, ut
ad sententiam aliquam cogitatione addendamspectet4), certe tamen eam sententiam talem esse oportet,
quae ex ipsis verbis facile intellegatur et quasi ultro se lectori offerat 2). Hoc autem loco si Trendelen-
burgium sequimur, ex iis, quae Aristoteles dicit, nihil omnino possumus elicere, quod verbis 4] ydg
ti ... TtdaftEiv comprobetur. At exciderunt fortasse, inquit, aliqua verba. Sed hoc auxilio non opus est;
verba enim integra sunt sententiamqueveteres interpretes recte exponunt3). E quibus Themistius fol.

df.
88 a. ’A va^ayogctqSe inquit Ttrj /liev og^riZqsXsys heqi rov vov , ari] Se ovx ogP^coq. axrov /liev ydg
vXrjq aronov og^rdtqvtCevoe/,rtcoqSe ro/ovroq cor narra v6r\cf£iEirtpgro voeiv nda^Eiv
avrov d.ttd<rr\q
Ecfriv, ovx ogpdoqSiSdcfxEiv r\f.idqnagEutga.atda%£iydg oudsv xtxoivd>vr\x£vvXr]q,dXXa ravrrjv

/.i
tj
o
Se? xoivrjv vitoxEicr^ra/ xai reo rtdrf^ovr xa\ reo noiovvri. Similiter Simplicius et
i

Philoponus, de quibus v. Trendelenb. comment. 484. Hac igitur interpretatione vv. ydg — otd-
p.

'Ij
ry^Eivcum superioribusita coniunguntur, ut propositamdifficultatem non tollant, sed ratione allata con-
c

firment.Si hoc verum est — id quod totius loci vi et ratione accuratius exposita perspicuum fore
15

confido — necessario sequitur, ut vv. xa\ dna^sq 23 delenda sint. Quod quo facilius appareat, eam
argumentationem,qua dnogia illa nititur, in syllogismi formam liceat redigere. Qua in re ordiendum
est vv. — atiayziv quorum vis ut recte intellegatur, d^o?v non ad ea, quae antecedunt,revo-
a

;
|

candum est (haec enim ut dixi ad unam mentem pertinent), sed audiendum rov no/ovvroq xal rov
rb

ndo-%ovroq,quae notiones in sequentibus verbis ro /uev oroie?v Soxe?, occurrunt. Hunc

nd<y%£iv
Sl

igitur in modum Aristoteles ratiocinatur: tJnumquidque videtur hactenusin alterum agereaut ab altero
)4

aliquid cum illo commune est. (Ergo omnino non potest, nisi quid com-
ei

pati posse, quoad

mune est). Atqui mens, ut ait Anaxagoras, simplex est neque quicquam cum ulla alia re commune
habet; o vovq dnXovv Ecfri \xa\ dotante;]xal /urjSEvi/urjSev£%eixoivov. Ergo mens nulla re quic-
a

De ea re v. Waitziicomment. ad top. III, p. 119»6.

2) 1)

Velut top.IV, p. 122i>39,quemlocumaffertWaitzius,ipsumfuturumcondicionale ca quae

ovfi^r^oEtai
2

consequanturin YatjS.... Xiyso&atfalsaessesignificat.Quamob remdean. p.409 24 nonvideturin hocusupar-

a
I,
4

ticulaeydg acquiescendum esse,quoniamverbainterposita xaitoi — antigovi legentisanimumab ea sententia, quam

Trendelenb.audirivult,longeavocant.
CeterumTrendelenb.quae ab his afferunturnonsimpliciterreieienda essecenset,
sedinterpretationise
3)

ita subicit,ut lectoriintegram

propositae optionemrelinquat.
Id qualesit docetde gen.ct coit. 7,323 29 dJU intl ov to tvyovniyvxt ndoytivxal noitiv dXX
<5’ 4)

b
I,

boa ivavtia ioilv ivaviuuoiv dvdyxgxal ro noiovvxal ro ndoyovttS yivtt /uev oitoiov ttvai a
rj

x
fj

ravro, tot tiSei avofioiovxal ivavrtov-

*

quam patietur. Iam cogitare est pati aliquid. Nihil igitur cogitabit, siquidem talis est, qualem eam
Anaxagoras dicit. Ex his intellegitur vv. xai aTiapeq e textu eicienda esse; non enim in assump-
tione locum habent, quae manifesto ad conclusionem pertinent. Atque idem patebit, quum ab hac
sententiarumdispositione ad ipsa Aristotelis verba redierimus. Ketineamus enim illud dna^iq : iam
quid difficultatis oriatur, si mentem nihil pati posse sumpserimus, verbis el ro vosTvzidayjeiv rl ecrnv
ita significatur, ut prorsus supervacaneumsit, ne dicam ineptum, ad haec aliquid argumenti adicere.
Num quid enim gravius et quod summamrei magis attingat afferri potest quamvideri illam ditd^siav ipsi
naturae et notioni cogitandi repugnare?Quae igitur sequuntur tj ydq — ^da%eiv ad ceteras tan-
tummodo qualitates, quas Anaxagoras menti attribuere dicitur, (vel potius ad alteram earum ro (.ir\Sevl
/uriSlv s%eiv xoivav) pertinere merito opineris. At vero ita adiuncta sunt, ut etiam ad dxd^siav
necessario sint referenda. Ergo alienum additamentum ita quoque perspicias Ceterum Aristoteles

*).
pbys. VIII, 5,256 25, de an

b
(v.
2,405 20

b
saepe 'docet mentem ab Anaxagora dna^n appellari

I,
ali.); atque ipse in hoc capite p. 429 15. 29 talem eam esse dicit; quibus rebus lector aliquis,
a

qui non tam sententiarum diversitatem spectaret quam verborum similitudines sectaretur,facile adduci
potuit, ut hic quoque verbum illud addendumputaret.
De an. III,
b

430 20.
6'
p.

Errari non posse docetAristoteles, simplicia et individua mente comprehendantur;in con-

si

iungendis autem notionibus errori locum esse. Individuorum deinde tria genera discernit: quorum
— 14
b

Quamquam enim omnis magnitudo suapte natura

2

primum est ro xard nocrov dS/aigerov

6

).

est talis, ut (in infinitum) dividi possit, eadem tamen, nisi re vera dividitur, Ive^yela dSiaiQEroq
est. Propterea, tale aliquid ut linea aut planities uno mentis quasi aspectu et uno puncto
si

temporis (haec enim necessariointer se coniuncta sunt) totum comprehenditur, tamquam individuum
cogitatur sin singulae eius partes deinceps cogitatione percipiuntur, ipso mentis actu res dividitur. —
;

Alterum genus dicit ro ra eiSei dSialQzrov 14. Notio quoniam natura individua est (dividendo enim
et

ipsa tollitur, quippe quae in alias notiones dissolvatur), individuo tempore et mentis actu cogitetur
necesseest; xard crv[tj3£[3rixbqde, xai ov% IxsTva diaioercc co voei xau Iv w %qovm e. licet et
'fj

i.
,

tempus et actus ipse cogitandi sint dividua (utrumque enim continuum est) tamen hoc- in ea caderenon
potest, quatenus tale aliquid ddiatQErov cogitatur
b

De tertio deniquegenere 20 haec dicuntur:

3

rj
).

Se any/iri xai itd<raSiaiQsartqxai ro ovTooqdSicxtqsrovSrjXovrai oocritEQ aTSQricnq.xai o/uoioqo Aoyoq

rj

sui 7(ZvaXXon’aiov ittZqro xaxov yvtoQt^si ro (.ieXcxv’ reo svavjiw ydq jtcoi yvcoQi&i. Horum ver-
r)

borum aperta est sententia. Punctum, inquit Aristoteles, et quid aliud est, quod non ipsum magni-
si
et

tudinem habeat, sed magnitudinis finis tantummodo terminus sit

4

eadem ratione cogitatur qua

),

ct7EQri<riQe. eae notiones, quae, ut breviter dicam, certi cuiusdam habitus vel qualitatis absentiam
i.

significant. Quemadmodum enim cogitari non potest nisi adhibita notione eius qualitatis,

Veteresinterpretes
de vv. xai ana&is paruminterse consentiunt.Simpliciusea agnoscit,omittitThe-
])

mistiiparaphr.De Philoponoex iis, quaeTrcndelenburgius

affert,nihil conicias.
Eodemvidenturpertinere quael>17—20 leguntur;de quolococf. Torstr.corament.
4) 3) 2)

p. 192.
Cf. Torstr.
1.
1.

p. 192.
Id enimvaletnitoa Sialyioi? quaeverbaidcircovideturaddere,ut latiorenotioneet spatiiet temporis
,

punctacomplectatur.
cui opposita est — e&gh; enim notionem dum cogitando tollimus, <rr£grjo'/v
comprehendimus,eaque una
est mentis actio — eodem modo punctum, quod per se nihil aliud est, quam privatio /.teyfefoq, ita
tantummodo cogites, si magnitudinis vel continuitatis notionem mente sustuleris. Cf. Them. fol. 91b.
Et eadem ratione, inquit, reliqua ut malum aut nigrum. Ergo haec quoque wcrjtegareqriaiv cogitari
putandum est. At ipsum et malum et nigrum oTegrjovqest. Cf. metaph. IY, 2,1004b 27 ?<Zviyav-
tioov rj steqckavaroiylcx oWgrjovq; ibid. 6, 1011 b18, XI, 6, 1068 b17 ali. , quibus locis Aristoteles
contraria vel potius contrariorum alteram seriem, in qua nigrum et malum inest , oregqcrecog loco ha-
bendam esse docet1). Aliter quidem iudicat categ. 10, 12 b26 ubi hanc notionem ita delinit, ut cOn-
trarietas a privatione prorsus avellatur 2) ; sed quaeillic disputat, ea neque aliis locis, ut videmus, ullius
momenti putat neque vero hic est quod respiciati. Non enim sm tmv uXXcqvquid intersit, sed quid
simile sit ostenditur. Num igitur putamus Aristotelem hoc loco praeter consuetudinem contrarie-
tatem a privatione disiungere, quum utriusque eandem plane esse rationem iudicet? Nec vero, si dis-
iungeret, verbo aXXwv uteretur ad contraria significanda. Qua re adducor, ut vv. x<x\ o/uoioq-fisXav
alienum additamentum esse existimem. Nimirum is, qui ea conscripsit, parum perspectum habebat
cont.rarietatemin oteq^o-eco^
notione contineri. Quam ob rem quumipse contraria eodem modo quo punc-
tum et ari^yaiv cogitari arbitraretur, hoc tamquam a philosopho omissum in margine ita adnotavit,
ut contraria satis neglegenter ambiguo verbo aXXoo v significaret. — Quod autem verbis illis eiectis
b23 non ad ipsum, quodproprie dicitur, contrarium spectat sed ad areqt\aiv revocandumest,
v. Evav7ioc>
id quidem nihil dubitationis habet, quoniam aliis quoque locis Aristoteles contrarii notionem ad reliqua,
quae latius pateant, oppositionis genera transfert. Cf. phys. Y, 1 p. 225 b3, xa\ yao r) oregrjovq
, ro yvfivo v xcu Xsvxov (Metaph. XI, 11 vmSoi’) xcxi/LtdXaV'
xEicr$-u)Ivavrtov, xou drjXovrouxcxracpcxWEi
De somn. et vig. 453 b27. Y. Bonitzi ind. Arist. v. kvavjloq,.
De an. III, 13 p. 435 b6.
Corpora animalium, inquit Aristoteles, simplicia esse e. ex uno elemento constare) non
(i.

possunt. Nam quum omnibus animalibus communis sit tactus — hic enim unus sensus ad vitam
tuendam omnibus necessariusest — nec possit eius sensus,qui solida et terrena percipit, tale instru-
mentum esse, qufid nihil terrae in se contineat, efficitur, ut animalium corpora ex mera aqua aut aere
aut igne constare non possint. Jam quum non solum terrae sed etiam ceterorum elementorumquali-
tates quaedamveluti calor et frigus sub tactum cadant, in ipso sensus instrumento quo haec omnia
)3

Quae ratio inter ortgrjoivet ivavrlujoivintercedat, exponiturMetaph.X, 4; ubi v. 1055 14

accuratius

b
7}1)

origtjai?IoojSovnuoa ivavTivTye.Latiusigiturpatetpriva-
St

St/kovori fiiv\ ivavrioiotsortgijois«V tirj Traoa,

r]

tionisnotioquamcontrarietatis.
2,

Y. ZellerPhil. d. Griech.II, p. 154n. 3.

3) 2)

Facilesuspiceris Aristotelem
»23fttQfxov xui vygovscripsisse.Namquumomnescorporum differentias,
quae
sub tactumcadant,(quasenumerat degen.et corr.II, p. 329 ad duopariacontrariorum calidumet frigidum,siccum
)b
2

et humidum revocet, ex his terraero xfivygovxai §tjqovattribuit. Quod nostroloco Siacpogal yrjssummae haedicuntur
si

in quibuspropriaterraenaturaconsistit,apertum
differentiae, agitur,non yvyQovsed
est»23,ubi de reliquisdifferentiis
legendum esse. Ac faventsanehuic- qnaede
interpretationi, an. II, 11p. 423 26 inveniunturamat fiiv olv tialv
b

{.ygov
rov ooifiaro o<jjuu- Xiyoj Siaipogds a‘i r« orotytiaStoQi%ovot &tgudvy/vypuv,^tjgovvygov.At nescio
Si

ai Siacpogal
S
f/

n verbissic mutatisa veraphilosophisententia deflectamus. Nihil enimobstat,quinomissaalterarov ifivygov differentia

a

verbailla Siatpogal yijs ad solamterraesiccitatem et stoliditatematqueceterasquaecumhis coniunctae suntqualitates

velutiduritiamet asperitatem referamus;haecenimterraere verapropriaessedixeris,quumfrigusin aquammagisquam
*1

percipiantur, praeter terram etiam ceterorumaliquid elementoruminessenecesseest. Tactu autem,ut supra

dictum est, eoque uno ex omnibus sensibus animalia ad vivendum carere non possunt; 435b 4 cpavegov
tolvvv ori dvdyxt] yovrjq 7av7rjqategiaxo/Lievarrjq aia^aecoq 7a da.opvi\axeiv‘ovrs ydg 7av7t\veyjeiv
oiov 7e /.irj 4v°v ov7£ gwovov aXXi]v e%£ivdvdyxrj TtXrjvraurrjg. Inhis verbis aliquid vitii inessearbitror.
Nam quumvv. ouVsydg — 7avrr\q manifesto spectentad priorem enuntiati partem vel comprobandamvel
explicandam,has duassententiasin iis contineri oportet: animalia tactu privata viverenon posse,alio autem,
sensunullo ad vivendumegere. Id enim vv. dvdyx^ fidvryq 7avrr\q a7eQicex.6f.1sva apertepos-
(InoS-vrjcrxstv
tulant. Et altera quidem sententiain verbis ovre 4q>ov6v — 7a{nx\qre vera inest, alteram in priore
membro ov7e ydg 7avrr\v eyyiv olov 7e f.ir\ &oov frustra, quaesieris. Qua re nescio an Aristoteles
scripserit oure ydg ravnqv oiov 7e fit] e%eivgqlov. Si lioc verum est, porro VV. £<yovov (vel £(pov)
e textu eiciendaessevidentur,quaealteraparte enuntiati corruptaab aliquo emendatoreaddita esseisuspicor,
ne alterum membrum ome — ravT^q subiecto careret. His opponat quispiam duas illas quas supra
diximus sententias in vv. ovTe-7avnr\q inesse; nihil igitur 'esse, quod superiora verba ab inanimis ad
animalia avocemus. Itti autem totum enuntiatum nescio quid omnino ad propositum afferat; quod si
illam emendationem admiseris, aliquam certe vim habet ad explicanda ea, quae supra bre-
vius significata sunt; sin autem in librorum auctoritate acquieveris, prorsus supervacaneum
videtur , quum alterum membrum, quod ad inanima pertineat, a sententiarum nexu plane alienum sit,
alterum, quae supra dicta sunt, eadem sermonis brevitate repetat.
De somno et vigilia 1 p. 454a, 2.
Somnum et vigiliam ad unam eandemqueanimalis partem pertinere ex eo colligas, quod
inter se contraria sunt (ut e£tqet aesQ^a/q). Quaecumqueenim sunt talia, eidem semper substrato
inhaerent et eiusdem subiecti sunt affectionesut sanitas et morbus, robur et infirmitas, visus et cae-
citas: £71de inquit p. 453 ^31 xai ex 7cov8eSriXov. co ydg 7ov eygr\yog6fa yviogi^ofiev } rouriu xat
70V iyHvouv7cx.7ov ydo aia^ravofievoveygrjyogevai vofugo/uevxai 7ov iygrjyogoTa zidv7a r\ 7(Zve^cofeev
7/voq ade^avsaqS-ai1; edlv sv aureo x tvr\aeoav.ei 70'ivvv ro eygr\yogevai ev fir\8ev\ aX\ 00 eaxiv r) rw
aiapdvea^rai,SrjXovort orneoala^dvsrai, 7ovrio xai eygryoge rd eygryogoxa xai xa^eevSei rd xa^sec-
8ov7a. Hanc argumentationemvitiosam esse facile intellegitur; nam si ad particulam ydg 454a 2
respicias, vv. 7ov ydg ala^avoysvov — xivx\aea>v eo pertinere existimandum est, ut somnum eademex
re qua vigiliam Q cognosci demonstretur. Atqui somni nulla ratione habita exponitur tantummodo,
qua in re cernatur vigilia. Ergo aut post xtvr\aemva4 nonnulla verba, quibus Aristoteles ad eum quem
dixi modum de somnodissereret, intercidisse statuendumest 2) aut, id quod ego malim, 454 a2 scriben-
dum 7ov 8'aiaZravofievov. Jam omnia bene inter se cohaerent3). Haec enim Aristoteles dicit : somnum

in terramcadat.— Cf. de sensaet sens.4 p. 441 MI, de gen.et corr.II, 3, 331»4. — ivi> s txaoxovioxiv, yr/ fiiv
£qpovfjtaXXov ij yjvypov,vfiujpSt xfivygovfiaXXovij vygov, d#p8vygovftaXXov rj tieguov.— Ceterumhunclocumsi
phys.III, 5p.204b27 6 pitvdjypvtioof (codd.ipv%Qos)
respicias, ro 8"v§ujq (codd.vygov)scriptum
ifivyQov fuisseconicias.
1) NimirumArist. sieexistimat vigiliamsensuum actu,,somnum eiusdem actusabsentiavel privatione cerni.
2) Cf, Them.fol. 99b, qui haecaddit:xai vnvoixxovxa8av Xiyouevxovftrfxexujvi^oitsQMuiv riva ivsgyovvxa
xivr-obojvur/xsxiovtvSo&tv.Ex his tamende ipsisAristotelisverbisnihil certicolligipotest.
3) Quamquam fatendum est argumentationem paulo longiusprocedere quamAristotelesipse supraprofessus
est;cf. 453 b24 ipavsQiiviixi ra>auro)xov'C,vjov vnaQyti77xs iy^ijyo^oisxai 6 vixvoe,Etenimnonsolumdemonstratur
somnum et vigiliameidemphrtianimaeinhaerere sedetiamquaesit illa parsostenditur.
 8

ex eadem re, qua vigiliam, cognoscimus. Iam qui sentit, eundem vigilare et rursus eum, qui vigilat,
aut externi aliquid aut intestini motus sentire arbitramur. Quod si vigilia in sentiendo consistit,
omnia quae vigilant et quae dormiunt eadem parte qua sentiant et vigilare et dormire dicendum
est Somni igitur indicia perinde ac vigiliae e sensuum actu petenda esse non demonstratur sed
pro certo et explorato sumitur; atque eius rei idcirco fit mentio, ut quod e propositione rov S'aia$a-
v6f.isvov
— xivr\cf£mv de vigilia colligitur (q>nsQala^rdvETai, tovTco eygrjyogera sygrjyooora , idem
)
ad somnum pertinere appareat.
De insomniis 2 p. 459 H8 sqq.
Sensoria (ja adr^rrjrrjg/a)ait Aristoteles affectiones e rebus sensibilibus conceptastum quo-
que aliquamdiu retinere, quum ipse sentiendi actus desierit. Cuius rei hanc esse causam, quod senso-
ria, quum primum re sensili commota atque incitata sint, hanc affectionem per se ipsa a superficie
ad interiores suas partes traducere et propagare possint. Manifesto illud apparere quum solem con-
tinenter intuiti inde ad umbram oculos convertamus, (evenire enim, ut nihil omnino videamus, quod
motus a lumine natus in oculis resideat), itemque quum unum quendam colorem diutius adspexeri-
mus; nam quocunqueobtutum oculorum avertamus, ubique nos hunc ipsum colorem cernere. Eodem
illud pertinere, quod quum in sole oculos fixerimus, coniventibus nobis idem qui videntibus splendor
obversetur, qui deinceps in puniceum et purpureum colorem, postremo in nigrum abeat et prorsus
b
exstinguatur: xai al dito tmv xivov/.ievmvSe, inquit 18, [.lETa^aXXovaivoiov dito tmv TtoTct/LitZv,
/uahara 6’ dito Tmv rdy^iara qeovtmv’ cpalvETai yotQ rd riQSjuovvTaxtvovfiEva. Haec verba neque ex
se ipsis intellegi possunt, neque quicquam invenio unde commodepossint suppleri. Nam ut perspicua
sententia exsistat b 18 al oxpsiqaudiendum est et b19 /usvovaiv vel tale aliquid addendumJ) ; quae
quomodo ex superioribus verbis eliciam, non video. Quam ob rem v. al b 18 e textu eiciendum
censeo; deinde nescio an v. ydg b20 et punctum, quod est post qeovtmv,delendumsit, ut una ex illis
verbis enuntiatio efficiatur, cuius haec sententia sit; item siquis ab iis, quae moventur, ut a fluviis
ei,

adspectum alio converterit, quaecunquestant, videntur moveri. Quamquam de particula ydq nihil
pro certo dicere audeo; nam voce al sublata prius membrum fortasse ad hunc modum supplendum
est xai dito . . . /UETapdXXovcrtv
roiovrov cpalvETaiscp’oiteq uv vr\v oiptv {lETafidXcojuevquae verba licet
;
12cf. 16), certe tamen in superioribuscontinentur, Deinde 20 Aristoteles haecsubi-
(a

longe repetendasint
cit; ytvovTai Se xai dito 7wv /.isyd^covibocpiovSvcrxwcpoi xai dito tmv IcfyjvQwvovt/ligov xai eitl
Svcrocr/uot
T(Zv o/Liota>v.Hic quid sibi velint vv. xai — bfcoloovnon intellego; neque enim quomodo cum supe-
rioribus coniungendasint nec quae sint illa o/io/« satis apertum est. Cod. omisso xai ini habet
E

tmv ojuoImv,quod idem invenimus apud Themistium fol. 103. At

Svcrocr/uoe ne id quidem videtur
probandum esse; quoniam olfactus acribus odoribus ita afficitur, ut non solum ad similes odores
percipiendos minus valeat sed in universum hebescat. Quae quum ita sint, Aristotelem suspicor scrip-
sisse . xai dito tmv 1(T%vqmv ocr/LiMVSvaotffioi xai ini tmv cIXXmv o/lioImq (int. aiar^rrjTMv) e.
i.
.
.

reliqui item sensus, qua re gravius afficiuntur, hebetiores fiunt.

si

Merupakkovoiv estdativusparticipii;quodfugitThemistium,
qui fol. 103haecverbaita reddit:xai ano
1)

fjtlvinvSt ra 'ojuuftra
rtovtuvov oiovano norafuov.
1

De insomniis 3 p. 461. b21 sqq.

Somnia docet Aristoteles contineri iis motibus vel affectionibus,quae ex diurnis sensuum
actionibusin sensoriisresideant. Hos enim motus sentiendi et cogitandi perpetuitate interdiu oppressos
atque obrutos noctu sensuum et mentis actu intermisso rursus emergere et calore ab exteris partibus
introrsum manante ad principium sentiendi (rrjr xa^Slav) delatos rerum sensibilium, unde orti sint,
simulacra quodammodo renovare. Iam quum superior illa vis animi, qua sensuum perceptiones ab
ipsa rerum veritate diiudicemus, per somnum quiescat, evenire,ut simulacra illa pro ipsis rebus habe-
amus. De ea re Aristoteles p. 461 b21 rovnov Se,inquit, (int. tmv xivr\<ysMv)
exocarroviarriv (ZcrnsQeiqyitou
7"rJ

vitoXeif.ij.iaTov sv svsQyeia aitypiqfiaToqxai ditEXgrovToq

tov ttlct^fiaroq tov dXrj^-ovqevectTi,xou
elitEiVyori toiovtov oiov KoQicfxoqdXX! ov KoQiaxoq. oie

S’
rjir^-averoovx sXsys Koqiwxov to
xvqiov xou to sittxQivov ttXXot,Sia. tovto ixsivov Kogtcrxov tov dXrj^nvov.ov Srj xai aia^avofiEVov
XeyEi tovto, idv fir\ itavTeXtoqna Tsyyrpaivno rov cufiaToq, (ZcfitsQfir\ afopavofisvov tovto, xiveitou
xou Soxei to bfioiov avio sivou dXr^eq. — Yv. ov Sri —
vico toov xtvr\crsMVtgov ev Toiq ai<s^nr\TriQioiq.
tam perplexa et male conformata sunt, ut, quid philosophus dicere velit, coniectura tan-
aia^rr\Ty\QLoiq
tum assequi possig. Fortasse haec ita scripsit: u>g*)Srj xou aio^avbfiEvov Xsysi tovto. idv Se itav-
reXcoq
)2

tovto xiveiTai . . aiapr\Tr\q'ioiq. Quod

xaT£yy\To.ivito tov oufiaToq, toorragfit] ttla^TttvofiEvov

si
.
verum est, Aristoteles in hanc sententiam disputat: quum sensibus aliquid percipimus, superior illa
vis et facultas animae, quae sensibus subest (70 xvqiov xai to htixQuvov), rem ipsam sensibilem

a
bq
sensuum perceptionediscernit. Scilicet in hac re ipsius sensus consistit Sri xou aiarpavofisvov —

(c
utpote sentiens — Xsysi tovto). Per somnum autem quum sanguine prorsus obruta est, tamquam
suo sensu destituta residuis tantummodo sensoriorum motibus incitatur; qua re evenit, ut rerum
simulacra inde orta ipsas esse res opinetur.
b

De divinatione per somn. lo.

p.

464
2

Somniorum, inquit Aristoteles, interpres est artificiosissimus, qui (vel exiguas) similitudines
acriter perspicit. Somnia enim licet comparare cum illis rerum simulacris, quae in aqua apparent;
quae maiore aquaemotu ita conturbantur et diffluunt, ut rerum similitudo aut valde imminuatur aut
is,

prorsus evanescat. Haec igitur optime diiudicabit qui in distortis quoque imaginibus ipsarum rerum
11

notas deprehenderepotest: 15 xdxsi <5rjbfioioaqTI SvvaTou TO ivvitvi ov TOVTO' ydg xivrjcriq ixxb-
tj

itrsi rr\v £v*rvovsiQtav.Vv. xdxsi — tovto proposito essealienissima neque ullo modo cum superiori-
a

bus cohaerere ex his, quae supra exposui, facile apparet. Ipsa enim res et sententiarum nexus
(bfiotwq)postulat, ut illis verbis doceatur somnia perinde atque illa simulacra eum optime posse inter-
pretari, qui conturbatasrerum similitudines acerrime percipiat. Haec sententia ut restituatur, 15
b
et

revocandum essecenseo. Haec enim Aristo-

b

rt tovtov scribendum et 16 ex optimo codice yag

rj

teles scripsit: xdxsi Sri bfiouoq Svvarou to ivvitviov (int. Seivoq xqlveiv eir\ dv SvvdfiEvoq Tayjb
b
7
,
/

SiaiaPavEcrpai — eiScoXiov).rov rov ydq xivr\criq sxxbitTEi tt\v evPvoveiqloiv e. itemque illic,
rj

i.

quid valeat somnium, quem dixi optime diiudicabit); huius enim motu tollitur perspicuitas.
(is

Quattuorcodices,
in his E, habenttu Sr/.
1)

2) Cf. orav yag y.a&tvSj]xartovroerov n Xtiorov a'iftaroe ini r/v aQyrjv ovyxarlQ%ovrai
ou
1b
1

r
,
 10

Phys. Y, 4. 228 »9.

Unum esse motum (et mutationem) ait Aristoteles, si et specieunus sit et unius rei et tem-
pore continuus. Quam ob rem nec si duo homines eodem tempore, nec si unus identidem ex aequali
morbo convaluerit, hanc unam eandemquevylavcnv'putandam esse. — Atque ipsius valetudinis,
inquit b7, eandem esse rationem dixeris. Quum enim perpetuo muteris et hodie alius sis atque heri
fuisti, hodiernam et hesternam valetudinem tuam, quippe quae duorum sit, non unam esse numero
sed duas existimes. Nam si una est, quidni etiam, si quis amissam valetudinem interiecto temporis
spatio receperit, eam, qua ante usus est et qua nunc utitur, unam esse numero putemus: 6 avrbq yuQ
’
oti ei /usv 6vo, ro auro rouro (codd. EH et Simpl. Si auro rouro,
Xoyoq' itXr\v focrovrov <5<acp/g£/,
rec. Prantl) «g rw agi“r(u<p,u/a (,u/a cum EH om. Prantl) xui Tuq s£,Eiquru.yxr\’ jiuu yug dg/^uo

l'cr
ivEQysioLkvoq (xgi^fioyei 6' rj ifyq ju/a,axj ou>cuv ru Soleis rrro ia xc/u svEQysia Eivai' orai>

r\
fi
yaq ita vcnr\Tou3a8i4<ovovxen scfnv [ScxSicnc,^taktvSe paSt^ovToq Bcrrai’ el ovv /Lila xai aurq,
rj

rj
8
£vSe%oit a,v ro auro xa\ ev x,ou cp^re/gsar^rat
xal eIvou noAXaxig. Haec verba quo pertineant et quae
ex altero oppositionis membro a15 ei

et
sit summa sententiae, et ex iis quae antecedunt egig

rj
8
— eJvouintellegitur. Si una eademqueest soJpevxa\ vvv vyuia, inquit Aristoteles, quid obstat,quo-
f.ua rj
minus amissam valetudinem et post recuperatamunam essestatuamus? Interessetamen in his rebus ali-
quid apparet. Nimirum corpus ipsum, quod et hodie mane sanum vidisti et nunc vides, interim
si

aliud esse factum et unum pro duobus habendum esse contendas

(«’

)1
/ulv Suo int. {moxei/uevo),
duplicem etiam corporis habitum esse putandum est — fxla yag dg/^tw EviqyEia svoq dg/^tw —
nec refert, utrum valetudo perpetuo ex illo temporepermanseritan morbo intercepta nunc ipsum redeat.
At vero uniuscuiusque corporis non alium atque alium sed unum semper eundemqueesse habitum
si

(s4iv) sumpseris, quo quum utatur, sanum appellandumsit, nequaquamsequitur, ut una etiam EVEgyela,
valetudo sit. Quotiens enim in morbum incideris, Ivt^yEioL sanus non eris; rursus eris, quum con-

a et
valueris. unam esse EVEQysiav contendas, efficitur, ut unum idemque saepe sit et esse
si

Quod
desinat; quod cogitari non potest. (Ex his intellegitur duas illas quaestiones, quae supra -12 pro-

7
ponuntur, nequaquamita inter se coniunctas esse, ut in utraque idem necessarioiudicandum sit; nam
licet tr\v so&sv xa« vvv vyiEiuv unum modo habitum esse dicas, illud utique concedendumerit,
morbus intercesserit, duas svEQysia valetudines esse.) Iam de ipsis verbis dicendum est, quae tam
si

obscura et perplexa sunt, ut interpretes in iis explicandis valde inter se dissentiant. Ac primum 13

a
erit, in
(ei /uev Svo) Simplicius non vxattetfieva sed sfriq audit; itemque Prantlius (symb.
Arist. phys. auscult. 40) vhoxeiuevu intellegendum esse diserte negat „quum in altera iam
p.
8y\

— str\
et
(ei

12) non de re ipsa, quaepatiatur, sed de habitu tantum actu sermo

a

periodi parte
9

ffierit.“At hoc, opinor, non obstat, quin verba sic accipiamus. Saepe enim, ut Aristotelem recte
intellegamus, aut vox aliqua longinquo arcessendaaut notio sententiarum nexu petita ad ipsa,
e
e

5.)

Ac mallem sane ipse 13 <5uovylsiai audire

b

64 26, 68
b

verba addenda est. (V. Waitzium org.

p.

liceret — id enim magis in promptu est — sqd repugnat v. in apodosi subiectum. Nempe duas
2

valetudines Aristoteles aut s^siqaut kve^ydaqintellegeret at zLtiq significaret, idem bis diceret
si

),
;

Ita haecverbaaccipitAlexanderapudSimpl.fi4. 208.

2) 1)

Nisi forte»14frtpys/asscribendum quamtamenparumprobabilem

putamus, apparet.
'esseconiecturam
 11

alii evsQyelaQ,sibi ipsi contradiceret, quoniam infra statuit unius habitus posse plures hsgyslaq esse.
QuamobremPrantlius, ut Svo svegyElaqintellegere liceat, (valetudinem enim amissam et post recuperatam
x
significari putat) a13 scribit sirs ), cui coniunctioni ei 6' ovv a17 responderearbitratur, ut quaecunquesunt
interposita parenthesisloco habendasint. Haec tamen ratio duabusde causisvidetur improbandaesse,quod
illa disiunctione ( eI'te— ei S' ouv) et verborumstructura turbatur 2) et vv. si 6’ ovv sqq. a proposito ita de-
flectunt,ut ne coniecturaquidem assequipossis, quam differentiam Aristoteles significet. Quodsi in Alex-
andri interpretationeacquiescendumessevidetur 3), porro quaerendumest, quid verbis a14 pia ydg agfrpw 1
evasta, evoi; faciamus; quae ab ea sententia, quacum artissime coniuncta sunt, prorsus aliena
esse patet. Nam quum Aristoteles dicit duorum corporum necessario duos esse numero habitus

(fi
ev Svo, St' «uro rovro mi; tm dgifrpw nuu a; e^eic, (int. 5uo) dvd yxr\, ita enim Prantlius ex optimis

t
fu

libris EH verba recte restituit), huius rei non potest ea ratio afferri, quod fxla Ivi^ysia sit kvoq, sed
haec verba ad ipsam e^emqnotionem pertinere necesse est. Quamobrem pia ydo agt^py vylsia
scribendum esse censeo; vymaq enim nomenin hoc sententiarumnexu per se ipsum satis dilucide rr\v
Qiv significat. Deinde 18 quum omnes libri habeant pia x«t
a

aurr„ ego quidem pia xa «urrj (int.

rj

e
EvsgyE/a) scriptum malim, quod oppositionis vis et ratio videtur requirere. Id autem quum minoris
rj

momenti sit, attigisse satis habeo.

Phys. Vin,
4,

255 35.
a

Quamquam in universum apparet omnia, quae motum habent, aut se ipsa moyere aut aliunde
motum accipere, tamen propria motus causa non ubique aeque perspicua esse videtur. Ac facillime
quidem ea cognoscitur in iis, quae praeter naturam moventur, (ut saxum vecte attollitur, quum naturali
sua gravitate deorsum tendat). Porro in iis, quae se ipsa movent, aliud esse patet, quod moveat,aliud,
quod moveatur; sed haec quum prorsus in unum coaluerint, plane et subtiliter discernerein promptu
non est. Maxime autem dubitet aliquis, quid natui-aleminanimorum corporum motum efficiat; certa
enim lege naturae levia, quae dicimus, corpora sursum ferri, gravia deorsum videmus. Hoc ut recte
intellegatur, ab ipsa notione levitatis (in hac enim liceat acquiescere)proficiscendum est. Leve igitur
dicimus, quod natura tale est, ut locum superiorem teneat. Quodsi haec levitatis est ivsQysiu illum,

.
quem supra diximus, motum (to uvm xivsic&ai) transitum esse rou SwdpEi xoutpou ad perfectionem et
ivEQystav apparet. Quaecunqueigitur vis hunc transitum efficit, eadem motus causaesserecte dicetur.
AwdpEMt; autem duplex quasi gradus est. Etenim non solum ea,quae aliiflia naturae suae mutatione
levia fieri possunt, Swdpsi xovcpa dicuntur (veluti aquam, quae reapsegravis est, SwdpEt levem dici-
mus, quatenus in aera potest mutari), sed etiam ad ea, quae levia iam facta sunt et suapte natura
sursum tendunt, quid extrinsecus obstat, quominus moveantur, eadem srouSwdpsi xou<pousigni-
si

ficatio pertinet Atque haec siqua vis ea quae obstant removerit extemplo impetu suo ferri necesse
,
,

achtBuclierPhysik,Griechisch
Aristoteles undDeutsch.
2) 1)

Quod ex ipsa Prantlii interpretatione

Germanica apparet:Nur in soweitmachtes einenUnterschiedob
,

namlicheinerseits,wennjeneais zweigelten,ebendeswegen nothwendig auchdasSichverhaltender Zahl nachdiessein

musse— — wennaberandrerseits demnach jeneais eineunddie namlicbe gelten,so miissteesmOglich
Gesundheit sein
dassein unddasnamlrche Ding oftmalssowohlvergehtais auchwiederexistirt.
Simpliciuset Themistiusetsi, quidAristoteles
velit,in universumrecteexponunt,tamenin illustrandis
ver-
3)

bis ita versantur,

ut nontamquaeab illo scriptasuntexplicent, quamquodipsisplacetaffingant.
*
2
 12

est. Ergo illud, quod motui quasi viam patefacit, xa,7d :crv^epvixps movere dicemus: verum autem et
proprium motus principium in ipsa rei (rou jcoucpou) natura inesse putandum est, aut si altius repetere
volumus, dicendum est motus eandem quamipsius levitatis causam esse. — Duplicem illam Swd/uEeog
Aristoteles p. 255 a30 sqq. his verbis exponit: sxel Sl ro Suva/usi xXEova%<og Xeyerat,
significationem
rovr' ditiov Tov /ar\ cpavegovslvai vico rlvog rd roiavra xivsirai , olov ro xvq aveo xal rj yi\ xdreo.

df.
kern Se Swd/u£i aXXcogo /uav^rdveovsxicrrri/.uovxal o £%(ovr|6rj xal f.ir\ ^emq<Zv. asl 6’ orav ia ro
xoir\rixbv xal ro xapr\nxov ocri, ylvsfai ivlors svsQyeiq,ro Swarbv, olov ro /tiavfrdvov ex SvvdfiEi

i
ovrog eTeqovylvsrai Svvdf.iEi' yag £%<ov Itu OT^tirjiif_ir\$-ecoqcot’
Se Svvd(.i£i scrrlv exi&7r\f.i<av
xiog, aX)J

6
ou% (bg xal xglv /uaS-Eiv orav ovTcog£%U, sdi)’ n /Lir\xcoXvi ivsgysi xal ^ecoqei, serrat iv

6’

rjj
],

r)
,

1
dvficpdffEi xal dyvoicc' b/uoleogSe ravr £%£ixal £3ttriov epvcfixeoVro yaQ 'ipvxgov Svvajust ^-eq/uov,
orav Se /uErafiaXn,rjSrj xvg, xaiEi Se, dv pr\ ri xcoXvtjxal e/lixoSI^H-
orav — Swarbv intellectu carent, quoniam dei

et
Vv. ast Ivlors manifesto inter se re-
6’

pugnant. ’Ewors in nonnullis libris scriptum negat Alexander apud Simpl. fol. 281\ Id autem
*)

nescio an in emendatoremquendam conferendumsit. Certe quidem, quis verbis subvenire voluit,

si
haec expeditissima erat ratio, ut hior eiceret. At Simplicius recte iudicat, sententia ipsa hoc

si
e

verbum necessariorequirit. Cuius auctoritate ipse adductus cum evlote retinendum putarem, nuper
verbis dsl a34 et Se et firj mutatis et vv. olor M

b
(in progr. gymnas. Gryphiswald. 1871 in
p.

eI
6)

5
— dyvola v. o/nolwg orsus sum; quam tamen mutationem
b

parenthesis loco habitis apodosin

5

ne dicam emendationem iam intellego nec verborum structura nec sententiarum nexu commendari.
Itaque rursus videndum est, quomodo sententiae inter se cohaereant. — Primum igitur Aristoteles

is,
duplicem esseSvva/mv ostendit aliter enim, ait, Swd/nEi sxiarrn/ucov
est qui discit (vel qui natura sua
et :

et indole talis est, ut scire cognoscerepossit), aliter is, qui scientia iam instructus nihil forte per
Iam qui alteram illam Svva/uiv habet, ubi ro xonqnxbv (disciplina)
eam agit (uri •pseogeov). sub-

ei
venerit, superiorem SwdjLiEioggradum (scientiam) assequetur; quo quum pervenerit, nisi forte ad agen-
dum impedietur, iam IvegyEla smar^uov exsistet. — In hunc sententiarum ordinem vv. dei — Swarbv
ita inserta sunt, ut, quae v. sqq. disputantur, ad haec explicanda pertineant. Eadem igitur his
lb

verbis brevius significari opineris. Atqui diversa vi Swd/uEtogprorsus omissa simpliciter ostenditur

a
potentia transitum fieri ad ivegyeiav. Quamobrem nescio an Aristoteles scripserit ylvEtai syyiov
7ov EVEqyEiv ro Swarcv. Sic ^nim ea quae infra uberius disputantur, in his verbis quodammodo
,

a
insunt. Quod vero Simplicius verbo evIote opus esse contendit, id sane verum est, 35 si
EVEQysla legimus; neque enim semper fit, ut ro Swarbv continuo ad ipsam IvigyEiav pro-
cedat; in hanc autem sententiam,quae verbis mutatis exsistit, argumenta ab eo allata non conveniunt.
et

Haec igitur Aristotelem dicere arbitror: Semper, quum simul est, quod agat quod patiatur e.
(i.

quum alterum in altero vim suam exercet), propius ad actum accedit ro Swarbv, ad alteram enim

Svvafuv progreditur, unde, nisi quid obstat, extemplo ad ipsum actum transit. Cf. de gener, animal.
II, byyvrsgco xal xoqqm7eq(oavro avrov EvSlyjErai stvar Swd/tiEi ebcfxfQo xajjtu&ov
1.

735
8
9

,
)2

tov fygTqyogbrogxoqqooteqioxal Ovrog rou pEfogpwrog.

yt<of.iE7QVfi

Om.codd.Bckk. et pr. ¥. ....

2) 1)

J,

Ceterum c£.dc an. II, 5.

cumtotehacdisputatione
 a
Anal. post. I, 5, p. 74 16. MtJ
Fallimur saepe, quod universalem esse demonstrationemputamus, quae re vera latius patet
quam ipsi posuimus. Hoc accidit primum, si quid de rebus singularibus ut de sole et terra compro-
' , sxacrrov) ; nam quum omnis demonstratio in
bamus ( 67av /lii fj XafisTv (xvmteqovitaQa ro
notionibus versetur, quae suapte natura sunt universales, de illis nihil demonstrari poterit, quod non
idem,si qua alia eiusmodi esse fingamus, ad haec omnia pertineat. Deinde si ad unum quoddamgenus
referimus id, quod ad res genere diversas pertinet; quod facile evenit, si communem illam, quae his
omnibus subest, notionem, quo demonstratio proprie referendaerat, uno nomine complecti non licet;
velut proportionis membrainter se converti de lineis numeris corporibus temporibus separatim demon-
stramus a nimirum, quod communis notio, quo illa demonstratio argolvax; pertinet, 1) uno
(74 17 sqq.),
si id, quod ad universum quoddam genus revocandum est, de
nomine comprehendi non potest. Denique
licet de ea parte universalis demonstratio fiat, non tamen
una parte (specie) demonstramus. Nam
rectas lineas, quum tertia in eas incidens rectos cum iis
est tovtov Jtgcirov xa^oXov. Quare si duas
a
angulos efficit, rtaQaXX^Xovq esse comprobamus ( 13), haec demonstratio quamquam in quaslibet
valet, tamen re vera universalis non erit, siquidem non ex
duas Hneas, quarum haec est ratio, aeque
ex eo, quod duobus rectis sunt aequales, naqaXXr/Xovq
eo, quod anguli duo interiores recti sunt,' sed
2 rwaXXo icrocrxEXeq,IcrocrxsXeq dv eSoxeivitdqyjiv.
esselineas demonstrandumest ) : xa\ ei rQiywvov
/.i

jj
i\

ii
sint. Primum enim, quum eiusdem erroris, de
Haec verba 16) dubito num ab Aristotele scripta
a
(

afferatur — aliter enim ea verba accipere non licet — res

quo supra dictum est, alterum exemplum
falso de triangulo aequilatero, quatenus tale est, aliquid demon-
ipsa videtur postulare, ut exponatur
strari, quod ad unumquodquetriangulum pertineat. At vero scriptum videmus, nulla alia trianguli

si
esse, ut ro Svo oQ^aTqiceaq zyjuv ad ipsam rov Icroorxe-
esset species praeter aequilaterum, futurum
naturam revocaretur. Quae verba etsi talia sunt, ut illa sententia facile ex iis elici possit,
Xous
hoc exemplo usus esset, id ipsum, quo proprie pertineret,
si

merito tamen opineris philosophum,

dico in demonstrandoadmissum) disertis verbis enuntiaturumfuisse ovx sorai rovrov «gcorou
:

(errorem
UfotfxsXk d.XX' rqlywvov vitaret to dvo oq°ta7q icraq zyj.iv rdq
71

xa^roAoudxoSsi^iq, £&t£Q^
tT

Accedit, quod in ipsa sententia aliquid vitii ineat. Quid enim attinet fingere nullum aliud
ycoviaq.
id unum ex eo colligitur, quod in apodosi invenimus «ro-
si

triangulum esse nisi aequilaterum,

%
crxsXeqav eSoxzi vndqyEiv? Idem enim nunc quoque opinetur aliquis, qtlum plures sint triangulorum
icrocrxeXzq
av vxiiq%ev (wo-re 7ovrou jrgwrot; dv r/v
species. Immo aut in apodosi requiritur
si ^

i]
£iq) — id enim proprie sequitur, omnetriangulum aequilaterumesse fingimus — aut in pro-
dmoSsi
tasi scribendum erat M %lyu>vov /uri v aXXo SrjXov fj/uiv. His causis adducor, ut alienum illud
'h
7

additamentum esse existimem.

-
Ceterumtrianguli aequilateri exemplumex iis, quae ab ipso.Aristotele
b

25 sqq.) uberius disputantur,petitum est. (Cf. etiam c. 24 85

p.

sqq.).
5
(a

infra

Significateamnotionem, quamnosdicimusGroesse.
2) 1)

Ita omnes,quodsciam,interpretes verbatinsQprj — iaai 15accipiunt.Quaminterpretationem etsiplane

a

repudiarenon audeo,tamenquumin textuunamaequalitatis notioneminveniamus,

nescioan meliussit eosangulosintel-
legere,qui duabusillis rectisab eademparteadiacentcs inter se aequales sunt. Quod verumestvel ex hocipso
si

coniciasea quaesequuntur tollendaesse;nihil enimin contextuest,undehaecverbacommode possintsuppleri.

 14

Analyt. post. I, 10 p. 76 b 33.

Exponitur, quid inter hypothesin et postulatum (af7tj.1t
a) intersit.
Quum sine demonstratione
aliquid sumimus, quod demonstrari potest, hoc si eius, cum quo agimus, opinioni congruit, per hypo-
thesin sumere, sin ille nullam adhuc vel diversam de ea re opinionem habuit, postulare (oimo^ai)
dicimur: xai rov7<oSicupsQEivito^rscriq
xai aiTr\f.ux' sif7i yuQ anr^io. ro vxsvavTiov 7ou /uur^ruvovToq
av nq anoSsi^bv ov Xa/Li[3uvjixai ygi^Tai /liti Sel^aq. Haec verba id quod VTto^eatwi;
rij

tj
o

'
et anriuaToi; commune esse vidimus dv 7iq — Ssi^uq) falso ad unum atniua revocant. Eiecta

(o
quae post 664 facile in textum irrepere poterat omnia se recte habent. Scilicet
rj,
autem particula

,
$
his verbis non repetitur definitio 7ov a/Vr^tatoi,-— haec enim, ut videmus, latius patet — sed qua
re maxime postulatum ab hypothesi differat, ostenditur.
Anal. post. II,
a
91 sqq.
p.

7
3

Quaeritur, num idem, quod per definitionem cognoscatur, demonstrari possit. Qua de re
— 27 ita disputatur ut neque earum rerum omnium, quae demonstrentur,definitionem
b

90
p.

primo
3

esse nec rursus ea, quae definiantur, omnia posse demonstrari appareat. At

b
non omnia, inquit 28.

si
fortasse tamen nonnulla esse talia dixeris, quae demonstrari eademquedefinitione comprehendipossint.
Sed ne id quidem verum est. Primum enim definitionis vis et rntio in rerum essentia indaganda et
explananda consistit; in demonstrationeautem, quid sit res, non exploratur, sed pro certo et explorato
sumitur. Deinde quidquid de aliqua re demonstratur, notione ah ea differt; quae autem in definitione
enuntiantur, ipsam rei notionem conficiunt. Denique in universum patet aliud esse, quod definiendo
explanetur (rl ean), aliud quod demonstretur (07/ itm). Quamobrem ipsam quoque definitionem et
)1

demonstrationem ita inter se. differre necesseest, ut promiscue ad unam eandemquerem adhiberi
nullo modo possint; nisi forte tov hau xai <mkarl eam esse rationem existimamus, ut alterum in
rl

altero tamquam pars in toto contineatur. (Quod ita esset, eadem sane esset dnodeifyq, veluti quid-
si

quid de triangulo in universum demonstratur, idem ad triangulum aequilaterum pertinet). Id autem

falsum esse apparet. Deinde p. 91 a — 11 haec invenimus q>o.v£obvdqu, on ovte ov oonrpbq, toiVou
7

drjXov dq orSe oQtcr/Lioq

pto eystv. <Z<JT£ xai dnoSst^iqov7£ 70 avr uv elt\ ovte £rd7£ooi>
iv ^tuteqiv'
o

a/LH
xai yuQ dv tu vxoxEif-iEvao/nolcoq£t%£V‘ Hic primum in verbis cpavegov— ogicr/nogoffendo; quae
90 27 adiecta essent, optime se haberent,quoniam superioris disputationis argumentumcontinent;
b
p.
si

hoc autem loco prorsus aliena sunt, quum longius interea progressa sit disputatio atque eo iam per-
venerit, ut nihil omnino esse pateat, quod demonstrari itemque per definitionem sciri possit. Deinde
in w. <Z(T oXwq — £%£tvfalsa inest conclusio. Nam neque demonstrari possunt omnia, quae
si
£
7

definiuntur, neque definiri omnia, quae demonstrantur,num idcirco sequitur, ut nihil sit, quod et de-
7,

finitionem et demonstrationemadmittat Quae quum ita sint, erunt fortasse,qui cod. lectionem
a

D
8
?

ndv (vq recipiendam esse coniciant; sed quae illo loco requiritur sententia (nihil omnino esse, quod
7

demonstrari idemque definiri possit), ea ne sic quidem apte et perspicue exprimitur. Fac autem eam
sententiam re vera in verbis bn ovte ou og/oytoq7ourou irdvrcoq anoSsifyq inesse iam alterum
;

Hoc argumentum quid sibi velit,nonsatisintellego.Nam definitionemdemonstratione differre

exeocol-
si
1)

ligitur,quodea ipsa, quopertinent,ita interse diversasint, ut una eademque rationesciri nonpossint, ipsum,quod
id

demonstrandum erat,ovxtonv anoSti^n ov optopos p raesumptum essevidetur.

 15

enuntiationis membrum (ouVs — og/<mdc)plane supervacaneumest, quoniam manifesto in priore con-

tinetur. Ac si quis in hac re minus offendat, certe tamen ea membra non erant ita coniungenda,
quasi de diversis rebus ageretur. Equidem vv. yavsQav dgu syjm ft7 — 9, omnia delenda esse
censeo,quippe quae alieni additamenti speciem aperte prae se ferant 1). Quamquamsic quoquealiquid
dubitationis relinquitur; non enim video, quomodo is^-qui ea conscripsit, duas quas dixi sententias
particula &f<mconiungerepotuerit. At fortasse scripsit 01W. — Ceterum verba illa salvo sententiarum
nexu eici posse non est, quod exponam.
Anal. post. II, 17, 99 b2.
Si quid rebus specie diversis commune est, non sequitur, ut ad communem aliquam causam
revocandumsit, sed in alia specie alia potest eius rei causa esse. Quod si ita est, efficitur idem in alia
specie per alium terminum medium demonstrandumesse. — Hoc Aristoteles in universum sic exponit.
Si A omni B recte attribuitur itemqueB omni D, sequitur, ut de omni D praedicandum sit A eiusque
rei causa in termino medio B sita est. Ergo A latius patere necesse est quam B; aliter enim non
minus recte, quam DA per terminum medium B, DBper terminum medium A demonstraretur. Iam
si latius patet A quam B, nihil obstat, quin ,aliquod esse genus E sumamus, de quo omni recte prae-
dicetur A, B autem praedicari omnino non possit. Itaque EA per terminum medium B concludi non
potest. Atqui certe omnibus E communis aliqua causa suberit, cur unicuique E tribuendum sit A;
id enim necessario sequitur, siquidem A de omni E praedicandum esse sumimus. Erit igitur alter
terminus mediusC, isque a termino B omni ex parte diversus.— Haec quidem omnia satis aperta sunt|;uno
tamenloco in verbis philosophi inest aliquid difficultatis , quod interpretandotolli non possit : p. 99 b1 6/a
n ycxQ ova serrat r/ airtov (int. rolq E) olov 7o A vitagyei itaai toTq A. Quod enim altera parte
?<;

enuntiati (oiov — 70 dicitur de omni praedicandum esse A, hoc proposito est alienissimum,
rl A)

quoniam hoc loco (6/a yaQ ova lora/ 7i atnov) non de conclusione per terminum medium facta
sed de ipso termino medio agitur. Bene autem se res habebit, legimus oTov 7ov (int. ainov) vel
si

A
oiov to VTtdgysi itdai rotc; A.
B

De soph. elench. 10 p. 170

b

24.
Sunt qui refutandi duo esse genera statuant, quorum alterum ad verba adversarii, alterum
ad sententiam pertineat. At haec differentia non in ipsa argumentandiratione sed in eo, contra quem
is,

disputatur, posita est. Nam hic, quae interrogatus concessit, aliter accepit atque qui eum inter-
si

rogavit, num concederet,alter quum contra ea ita disputat, ut sententiamtantummodo semetipso sub-
a

iectam spectet, itgoq mvvojuh disputare dicitur; sin autem, quae concessasunt, ab utroque in eandem
sententiam accipiuntur, idem quum ea refellere conatur, rrju Stdvotav disputat. Quodsi uterque
vocem aliquam, quae re vera ambigua est, simplicem habere vim et significationem existimat, qui
is

?Asy%ovfacit, quum hac voce in argumentando utitur, recte dicetur et contra verba et contra sen-
tentiam adversarii disputare. (Quum enim in redarguendi*adversario eam modo quam ipse huic verbo
subicit sententiam respiciat, jrgo^rovvofia fora/ SietXiyfUvoq rursus quum alter hoc verbum re vera
:

in eandem,atque ipse, sententiam accipiat, ngot,-7r\v Stdvoiav eum disputare dixeris). Ex his ipsis,

Nimirumis, qui haecscripsit,summam

totiusdisputationis
paucisverbiscomplecti
voluit.
1)
 16

quae exposui,apparet p., 170 b24 scribendum esse jtqoc rovvo/na eorai xal itobg rr\v Sidvoiav rov
StEiXsy/iEvog.
sQwrcojuevQV
De soph. elench. 31 p. 181 b39.
Relatas, quas dicunt, notiones («go« n ) per se ipsas aut omnino quicquam significare
negandum est, aut certe non concedendumeandem vim habere, ac si in disputando cum ea notione,
quo proprie sint referenda, coniungantur. Item si qua sunt talia, ut definiri omnino non possint nisi
adhibita notione substrati, in quo inhaereant, (veluti ro cn/iov, cuius definitio notionem rrjg qivoq neces-
sario continet,) *) haec si in disputando cum ipso substrato coniuncta sint, aliam habere significationem
dicendum est, ac si sola proferantur. Etenim quum qTvu ai/ir\v dicimus, apparet ro at/xbv non xoi-
Adrrjra sv qivi sed simpliciter ro xoTXovsignificare. Quodsi quis notionibus ita coniunctis ro cri/iov
eandem quam per se ipsum habeat vim retinere concesserit,idem bis dixisse arguetur. — Haec Aristo-
teles p. 181 b35 parum dilucide ita exponit, ut disputatio proprie ad cavi notionem pertinere videatur.
’
sv Se ro7g Si a)V SrjXovrai xarriyoQov/isvoiq rovro Xexteovcbgov ro auro xat sv r<£Xoycoro
ro yay xotXov xotin] /.iev ro auro Sr\Xoi siti rov ai/uov xau rov qoixov, nQoo^r&E/usvov
SrjXov/uEVOv.

1.
Se ovSev xooXvei,dXXd ro /liev qivi ro Se reo ctxeXei ar\/uxiv£i (v. ar^ialvEiv ct. Waitz. H,
rjj

,
578). His verbis manifesto corruptis alii alia ratione subvenerunt. Bekkerus Iulium Pacium secutus
p.

scripsit av/Li(3alv£i,quod merito improbat Waitzius, qui ipse aqfiaivetv legendum atque ea verba ita
supplenda esse censet ouSev xcoXvei /Liri Sr\Xovv ro auro, aXXu ro ev

rfj
qivi rcQoanpE/iEVovraurjj

iu
ori1/xalvEiv auro vtuxq%£iv. Particulae dXXd eundem esse usum docet ac 172 19, (cf 171 29,

a
p.
111 14 ali.) Hoc equidem non video: nam illis omnibus locis antecedenteprotasi condicionali v.
a

dXXd, in apodosi ita usurpatur, ut hanc tamquam veram et certam opponat iis, quae in protask-aut^
falsa esse aut incerta concedantur; hoc autem loco talem protasin neque scriptam videmus nec salva
sententia contextu verborum interpretando possumus elicere. Nec vero aliam, quae quidem possit
e

probari, particulae dXXd explicandaerationem invenio; nam Waitzii interpretatio non tam ipsis verbis
quam sententiarumnexu et ratione nititur quaeapertepostulant, ut ro xoTXovaliud dicatur significare,
;

naso, aliud cruri attribuatur. Propterea Aristotelem haec scripsisse suspieor nQoanpE/tEvovSe
si
si

rTj

ovSev xoaXvEidXXo ar\/ia'iv£iv, ro /Cev qivi rb Se srw axiXsi qui ordo verborum quum infinitivo
;

ari/ialveiv post ctxeXeiillato conturbatus esset, facile aliquis adduci potuit, ut sententiam ad eum,
quem videmus, modum depravaret. —

De quibu9v. Anal. post. 73«37 sqq.Metaph.VII,

p.

1030*>28.
ali.
1)

I,
4