Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 64

saluqvaZe

nino salukvadze

giorgi CoCiSvili
qarTveli olimpiuri Cempionebi
G E o r G i a n o ly m p i c c h a m p i o n S
proeqtis avtori da mTavari redaqtori
elguja beriSvili
The project author and editor-in-chief
Elguja Berishvili
proeqtis menejeri
emzar zenaiSvili
The project manager
Emzar Zenaishvili
proeqtis koordinatori
rusudan afciauri
The project coordinator
Rusudan Aptsiauri
teqsti
giorgi CoCiSvili
Text
Giorgi Chochishvili
dizaini
vaxtang SataiZe

Design
Vakhtang Shataidze
redaqcia
avTandil gurasaSvili, jemal kasraZe, daviT WeliZe,
karlo faCulia, zaal anjafariZe, inga alaviZe,
nana joxariZe, maia beriSvili, ivane burnaZe
Editorial Staff
Avtandil Gurasashvili, Jemal Kasradze, David Chelidze,
Inga Alavidze, Karlo Pachulia, Zaal Anjaparidze, Nana Jokharidze,
Maia Berishvili, Ivane Burnadze
foto
jemal kasraZe, badri keTilaZe, avTandil gurasaSvili,
aleqsandre kotoraSvili, www.sportphoto.ge
Photo
Jemal Kasradze, Badri Ketiladze, Avtandil Gurasashvili,
Aleksandre Kotorashvili, www.sportphoto.ge

partniorebi
saqarTvelos erovnuli olimpiuri komiteti
saerTaSoriso olimpiuri komitetis olimpiuri solidaroba
saqarTvelos tyviis srolis federacia
Partners
Georgian National Olympic Committee
Olympic Solidarity of the International Olympic Committee
Georgian Shooting Federation

ISSN 2233-3096
ISBN 978-9941-0-3771-9
qarTveli olimpiuri Cempionebi

nino saluqvaZe

2011
© saqarTvelos sportul JurnalistTa asociacia
© GEORGIAN SPORTS WRITERS ASSOCIATION
kar­ga xnis win, ga­zeT `le­los~ re­daq­ci­a­Si mu­Sa­o­bi­sas, ni­no sa­luq­
va­Zes­Tan in­ter­vi­us mom­za­de­ba da­me­va­la. 16 wlis ni­no ma­ma­mis­Tan er­Tad
gves­tum­ra re­daq­ci­a­Si. ma­Sin arc ise ga­moc­di­li Jur­na­lis­ti vi­ya­vi,
Ta­vad ni­no ki, Tur­me, pir­ve­lad iZ­le­o­da in­ter­vi­us. ax­lac kar­gad max­
sovs ma­Sin­de­li Cve­ni wva­le­ba: Cems `xuT­sar­Tu­li­an~ kiT­xvas ni­no ori-sa­
mi sit­yviT pa­su­xob­da. ase­Ti mor­cxvi mo­zar­di jer ar me­na­xa. ni­nos ma­ma
da mwvrTne­li vax­tang sa­luq­va­Ze, WeS­ma­ri­tad gu­ru­li ka­ci, mo­us­ven­rad
dag­vtri­a­leb­da Tavs. sa­xe­a­wiT­le­bu­li ni­nos du­mils ba­to­ni vax­tan­gis
myi­si­e­ri ko­men­ta­re­bi mos­dev­da. re­daq­ci­is Ta­nam­Srom­le­bic mxar­Si amo­
mid­gnen, Ce­mi res­po­den­ti Sea­gu­li­a­nes da sa­bo­lo­od, So­ris­de­bu­le­bi­sa
da Tan­xmo­bis `niS­ne­bis~ ra­Rac er­Tob­li­o­ba Se­va­ko­wi­we. es vi­Tom in­ter­
viu me­o­re dRes ga­zeT­Si da­i­beW­da...
mas Sem­deg me­oT­xe­di sa­u­ku­ne ga­vi­da. dRes ni­no ga­mob­rZme­di­li, ga­
moc­di­le­biT da ti­tu­le­biT da­xun­Zlu­li spor­tsme­nia, Tum­ca axal­gaz­
rdu­li ie­ri da spor­tu­li azar­ti aqam­de Se­mor­Ca. ax­la mis bi­na­Si vsxed­
varT da gar­da­sul brZo­lebs, cal­ke­ul sa­in­te­re­so epi­zo­debs vix­se­nebT,
Tan vcdi­lobT sxva­das­xva Se­jib­re­beb­Si mo­po­ve­bu­li med­le­bi­sa Tu pri­
ze­bis sru­li nus­xa Se­vad­gi­noT. da­mer­wmu­neT, amis ga­ke­Te­ba sak­ma­od rTu­
li saq­mea. ma­ga­li­Tad, msof­lio Ta­sis tur­ni­re­bi im­den­jer mo­i­go (ocze
meti!), rom di­di xa­nia saT­va­la­vi ae­ria. sxva `wvril­man~ pir­ve­lo­beb­ze la­
pa­ra­kic ar Rirs, Tum­ca ni­nos spor­tu­li bi­og­ra­fia ua­mi­sod ma­inc nak­
lu­li dar­Ce­ba.
mTa­va­ri mo­na­ga­ri, ra­sak­vir­ve­lia, uf­ro io­lad Ca­mo­iT­vle­ba:
se­u­lis olim­pi­a­dis oq­ro­sa da ver­cxlis me­da­li, pe­ki­nis olim­pi­u­ri
brin­jao, msof­li­os eq­vsgzis Cem­pi­o­no­ba pi­rad da gun­dur pir­ve­lo­ba­Si
da cxra msof­lio su­per Ta­si, msof­li­os sa­u­ke­Te­so msro­le­li qa­lis ti­
tu­li 1989 wels... ev­ro­pis Cem­pi­o­na­teb­ze mo­po­ve­bul med­lebs xom Tvla
ar aqvs. aq­ve saT­qme­lia, rom sro­la­Si msof­lio Cem­pi­o­na­te­bi, olim­pi­u­ri
Ta­ma­Se­bis msgav­sad, oTx we­li­wad­Si er­Txel imar­Te­ba.
ni­no sa­luq­va­Ze sa­qar­Tve­los spor­tsme­ne­bi­dan er­Ta­der­Tia, vinc
eqvs olim­pi­ur Ta­ma­Seb­Si mo­na­wi­le­ob­da _ se­u­li­dan pe­ki­nam­de da med­le­
bis sru­li kom­pleq­ti (oq­ro, ver­cxli, brin­jao) da­ug­rov­da. mok­led, re­

5
nino saluqvaZe

6
kor­de­bis wig­nis sa­kad­ri­si miR­we­ve­bi aqvs, miT uf­ro, rom pir­ve­li olim­
pi­u­ri med­lis mo­po­ve­bi­dan 20 wlis Sem­de­gac SeZ­lo asu­li­yo spor­tSi yve­
la­ze sa­pa­tio kvar­cxlbek­ze.
ni­nos ga­mar­jve­bis for­mu­la: or­bis Tva­li da fo­la­dis gam­Zle­o­ba,
oRond, ara­vi­Tar Sem­Txve­va­Si _ rki­nis gu­li. rki­na da fo­la­di, kar­gia,
mag­ram grZno­ba da emo­cia _ uf­ro sa­Wi­ro. Cven rom tyvi­is sro­la `civ­gu­
li­an­Ta~ spor­ti gve­go­na, saq­me, Tur­me, sxvag­va­rad yo­fi­la. ni­no sa­luq­va­
Ze am­bobs: `im uki­du­re­si da­Za­bu­lo­bi­sa da pa­su­xis­mgeb­lo­bis mo­men­tSic
ki, ro­ca ga­mar­jve­bis be­di er­Ta­derT anu bo­lo gas­ro­la­ze hki­dia, ro­ca
Tva­li da go­ne­ba erT wer­tils mis­Ce­re­bia da im mo­men­tSi im wer­ti­lis gar­
da qve­ya­na­ze sxva ara­fe­ri ar ar­se­bobs, go­ne­ba guls eTaT­bi­re­ba da ga­daw­
yve­ti­le­bas amis Sem­deg Re­bu­lobs _ `is­ro­le!~
mTa­va­ria gu­li­dan wa­mo­su­li im­pul­si. ama­Si ni­no Rrmad aris dar­
wmu­ne­bu­li, rwme­na ki Za­li­an sa­Wi­ro ram gax­lavT. am rwme­nam 20 wlis win,
se­ul­Si ni­no sa­luq­va­Ze olim­pi­ur mwver­val­ze aiy­va­na, 20 wlis Sem­deg
ki, pe­kin­Si olim­pi­u­ri brin­ja­os me­da­li mo­a­ge­bi­na. 20 we­li mTe­li epo­
qaa spor­tSi _ Zve­li Ta­o­ba as­pa­re­zi­dan mi­dis da mis ad­gils sxva ika­
vebs, mag­ram es we­si ni­nos nak­le­bad exe­ba. ami­to­mac, mi­si spor­tu­li gzis
Se­sa­fa­seb­lad, stan­dar­ti da Sab­lo­ni ar ga­mod­ge­ba. ni­no Ta­vad am­kvid­
rebs axal stan­dar­tebs da axal­gaz­rdebs spor­tu­li gmi­ro­bis ma­ga­liTs
aZ­levs. is, rac pe­kin­Si 10 ag­vis­tos mox­da, am­gvar ma­ga­liT­Ta ric­xvSi Se­
dis. sim­bo­lu­ria: sa­ma­Cab­lo­Si sro­le­bi rom iyo, swo­red im dRes ni­no
pe­kin­Si aTi­an­Si is­ro­da. 10 ag­vis­to, 10 met­rze pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT
sro­lis fi­na­li, 10 gas­ro­la da am­de­ni aTi­a­ni. na­xeT fi­na­lis Se­de­ge­bi:
9,8_10,3_10,0_9,5_10,2_10,7_10,4-10,6_9,1_10,8. sak­va­li­fi­ka­cio
sro­le­bis Sem­deg ni­nos 386 qu­la da me­oT­xe Se­de­gi hqon­da, fi­nal­Si ki er­
Ti sa­fe­xu­riT maR­la ai­nac­vla da sa­bo­lo­od me­sa­me ad­gi­li da­i­ka­va. pir­
vel ad­gil­ze Ci­ne­li ven­Zin guo ga­vi­da, me­o­re­ze _ ru­si na­ta­lia pa­de­ri­
na. olim­pi­a­dis me­o­re dRes, ro­ca sa­qar­Tve­lo­Si ru­se­Tis ar­mia Se­mo­iW­ra,
qar­Tve­li da ru­si spor­tsme­ni kvar­cxlbek­ze er­Tma­ne­Tis gver­diT aR­moC­
ndnen da es am­ba­vi umal iq­ca me­di­is yu­rad­Re­bis sag­nad. uc­xo­e­li Jur­na­
lis­tebi uwi­na­re­sad qar­Tve­li spor­tsme­nis ko­men­ta­riT da­in­te­res­dnen:

7
nino saluqvaZe

`rac sa­qar­Tve­lo­Si xde­ba, ra Tqma un­da, sa­Si­ne­le­baa. sam­Sob­lo­dan Sors


myo­fi qar­Tu­li de­le­ga­ci­is Ti­To­e­u­li wev­ri So­ki­re­bu­lia. mag­ram Cven
ama­ve dros Se­jib­re­ba­Si mo­na­wi­le­o­ba gvi­wevs da vals imiT vix­diT, rom
ga­sa­mar­jveb­lad ga­aT­ma­ge­bu­li mon­do­me­biT vib­rZviT. rac Se­e­xe­ba Cems
ur­Ti­er­To­bas na­ta­lia pa­de­ri­nas­Tan, Cven xSi­rad vxvde­biT er­Tma­neTs
sxva­das­xva Se­jib­re­beb­ze da Tbi­li ur­Ti­er­To­ba gvaqvs. po­li­ti­ko­se­bis
Sec­do­me­bi am ur­Ti­er­To­bas ver Sec­vlis.~
sxva­Ta So­ris, mog­vi­a­ne­biT am am­bavs sa­er­Ta­So­ri­so olim­pi­u­ri ko­mi­
te­tis pre­zi­den­ti Jak ro­gic ga­mo­ex­ma­u­ra: `Cem­Tvis rom eT­xo­vaT pe­ki­nis
olim­pi­a­dis yve­la­ze da­sa­max­sov­re­bel epi­zo­deb­ze sa­u­ba­ri, me upir­ve­le­
sad am is­to­ri­as ga­vix­se­neb­di. sam­xreT oseT­Si sab­rZo­lo moq­me­de­be­bis
daw­ye­bi­dan ori dRis Sem­deg, rus­ma da qar­Tvel­ma spor­tsmen­ma, olim­pi­
a­dis ver­cxli­sa da brin­ja­os pri­zi­o­reb­ma, olim­pi­ur kvar­cxlbek­ze er­
Tma­neTs xe­li Ca­mo­ar­Tves da ga­da­ex­viv­nen. Ce­mi az­riT, ai es aris spor­tu­
li su­li­sa da er­Ti­a­no­bis sa­u­ke­Te­so ga­mov­li­ne­ba.~
...nino sa­luq­va­Ze qar­Tvel­Ta­gan pir­ve­li iyo, vinc pe­ki­nis olim­pi­u­ri
Ta­ma­Se­bis li­cen­zia mo­i­po­va.
ni­no sa­luq­va­Zis brin­jao pir­ve­li qar­Tu­li me­da­li iyo pe­kin­Si.
ni­no sa­luq­va­Ze pir­ve­li qar­Tve­li qa­lia, vinc sa­mi olim­pi­u­ri med­
lis mo­po­ve­ba SeZ­lo.
ni­no sa­luq­va­Ze pir­ve­li da erTaderTi qar­Tve­li spor­tsme­nia, vi­sac
olim­pi­a­deb­ze sa­mi­ve sin­jis me­da­li aqvs mo­po­ve­bu­li.

***
dro­sa da ga­re­mo­e­bas xSi­rad uma­du­ro­bis ni­Sa­ni at­yvia. sro­la spor­
tis kla­si­ku­ri sa­xe­o­baa, msro­lel­Ta Se­jib­re­be­bi ki la­mis den­Tis ga­mo­
go­ne­bi­dan imar­Te­ba. cu­di is aris, rom tyvi­is sro­la, ro­gorc spor­ti,
po­pu­la­ro­biT ar sar­geb­lobs ni­nos sam­Sob­lo­Si _ sa­qar­Tve­lo­Si. ro­
gorc Cans, qar­Tve­lis xa­si­aT­Si ar Tav­sde­ba tyvi­is msro­le­lis ne­li, TiT­
qmis av­to­ma­tiz­mam­de da­su­li me­qa­ni­ku­ri moZ­ra­o­ba sa­cec­xle xaz­Tan... mag­
ram, ni­nos TqmiT, mxo­lod ma­yu­reb­lis po­zi­ci­i­dan Se­iZ­le­ba Can­des sro­la

8
er­Tfe­ro­va­ni: `ro­ca Se­jib­re­ba­ze var, dro­is Seg­rZne­bas vkar­gav, er­Ti­a­
nad Sev­di­var ga­re­Se Tva­lis­Tvis Se­uc­no­bel spor­tul azar­tSi~.
mo­diT, ax­la gan­vi­xi­loT saq­mis wmin­da teq­ni­kur mxa­re.
yve­la pis­to­le­ti, pnev­ma­tu­ric da mci­re­ka­lib­ri­a­nic, da­ax­lo­e­biT
1,2 kg-s iwo­nis. pnev­ma­tu­ris ka­lib­ria 4,50, tyvi­is sro­lis­Tvis gan­kuT­vni­
lis _ 5,60. yve­la pnev­ma­tur ia­raRs, pis­to­let­sa Tu SaS­xa­nas, 10 met­ri
man­Zi­li­dan is­vri­an, tyvi­as ki, mxo­lod qa­leb­zea sa­u­ba­ri _ 25 met­ri­dan.
ka­ceb­Si aris 50-met­ri­a­ni dis­tan­cia.
mci­re­ka­lib­ri­a­ni spor­tu­li pis­to­le­tiT sro­la, ro­mel­sac sab­Wo­Ta
pe­ri­od­Si mp-5 er­qva, 60 gas­ro­lam­dea, Sem­deg ki rva sa­u­ke­Te­so fi­nal­Si
ga­dis da ki­dev 10-10-jer es­vris sa­miz­nes. pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT Se­
jib­re­ba­Si (pp-2) sul 40-40-jer is­vri­an, plus fi­na­lis aT-aTi gas­ro­la.
mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­tiT wi­nas­wa­ri sro­la ori na­wi­lis­gan Sed­ge­ba:
30 gas­ro­la mrgval sa­miz­ne­ze da am­de­ni­ve swraf­sro­la. fi­na­li tar­de­ba
mrgval sa­miz­ne­ze. yo­ve­li 5 gas­ro­lis­Tvis (er­Ti se­ria) spor­tsmens 5 wu­
Ti eZ­le­va, swraf­sro­la­Si ki Ti­To­e­u­li cdis dros 3 wam­Si un­da Ca­e­tio.
Tu dro­Si Ca­e­tie, mwva­ne Su­qi in­Te­ba, Tu ga­da­a­ci­le _ wi­Te­li. Tu sro­la
ver mo­as­wa­ri da wi­Te­li ain­To, kar­gad iya­vi _ im cda­Si nuls da­gi­we­ren
da Se­giZ­lia bar­gi Ca­a­la­go.
fi­nal­Si, ro­gorc uk­ve iT­qva, 8-8 msro­le­li ga­dis. ni­nos vin ar hyo­
lia kon­ku­ren­tad am 25 wlis gan­mav­lo­ba­Si _ uec­rad amob­rwyi­ne­bu­li
da ma­le Cam­qra­li axal­gaz­rda ta­lan­te­bi Tu ga­moc­di­li da dab­rZe­ne­bu­
li Cu­bi­ne­bi. sro­la­Si sta­bi­lu­ro­ba gan­sa­kuT­re­biT Zne­li mi­saR­we­via _
60-dan er­Ti gas­ro­lac ki wyvets Se­jib­re­bis beds. aq, sxva sa­xe­o­be­bis­gan
gan­sxva­ve­biT, aRi­a­re­bu­li fa­vo­ri­te­bi xSi­rad mar­cxde­bi­an, an uk­ve `Ca­
mo­we­ri­li~ Cem­pi­o­ni job­nis suy­ve­las. mok­led, for­tu­nas mer­ye­vi `xa­si­a­
Ti~ swo­red sro­la­Si mJRav­nde­ba, ami­to­mac, nak­reb gun­deb­Si msro­le­lebs
uwi­na­re­sad ma­Ti sta­bi­lu­ro­bis mi­xed­viT ar­Ce­ven. ni­no sa­luq­va­Ze sta­bi­
lu­ri msro­le­lia da ase­Te­bi co­ta­ni ari­an. erT-er­Ti maT­ga­nia xor­va­ti­a­
Si da­ba­de­bu­li ser­bi ias­na se­ka­ri­Ci. 25 we­li­wa­dia grZel­de­ba sa­luq­va­Zi­
sa da se­ka­ri­Cis da­pi­ris­pi­re­ba spor­tSi da me­gob­ro­ba sas­ro­leTs miR­ma:
`ias­na Cem­ze oT­xi wliT aris uf­ro­si, Se­sa­niS­na­vi ada­mi­a­nia. ra­Rac­na­i­rad

9
nino saluqvaZe

`ra­ze aRar dav­yav­di


mSob­lebs _ ka­laT­bur­
Tze, mu­si­ka­ze, cek­va­ze...
ma­Sin, asa­kis pi­ro­ba­ze,
sak­ma­od ma­Ra­li go­go
vi­ya­vi. for­te­pi­a­no Za­
li­an me­jav­re­bo­da, mu­
si­ka­lu­ri mo­na­ce­me­bi ar
mqon­da da ma­inc xu­Ti­an­
ze va­ba­reb­di ga­moc­debs.
uno­tod, me­qa­ni­ku­rad vi­
max­sov­reb­di yve­la­fers.
sa­mu­si­ko sas­wav­le­bel­Si
mi­sa­Re­bi ga­moc­de­bis win
ked­lis sa­a­Tis is­re­bi
ga­dav­wie, rom da­meg­vi­
a­ne­bi­na, dak­vri­sas ki
Seg­ne­bu­lad avu­rie, mag­
ram... ma­inc mi­mi­Res.~

10
11
nino saluqvaZe

er­Tma­neTs vga­varT xa­si­a­TiT, amas­Tan, ro­gorc me, ma­sac qal-va­Ji hyavs.


oja­xe­biT vme­gob­robT...~
se­ka­riCs se­u­lis olim­pi­a­dis oq­ro­sa da brin­ja­os med­le­bi aqvs plus
aTe­nis ver­cxli - olim­pi­u­ri med­le­bis mTe­li kom­pleq­ti, ise­ve ro­gorc
ni­nos. ma­Ti me­to­qe­o­ba 1985 wels da­iw­yo ias­nas mSob­li­ur qa­laq osi­ek­Si
- sro­lis cno­bil cen­trSi. 16 wlis ni­no ma­Sin 2-3 wliT uf­ros me­to­qe­ebs
eb­rZo­da ev­ro­pis iu­ni­or­Ta Cem­pi­o­nat­ze. sab­Wo­Ta spe­ci­a­lis­tebs So­ris
ni­nos ni­Wi­e­re­ba eWvs ar iw­vev­da da ami­tom aR­moC­nda 16 wlis go­go­na Se­
da­re­biT uf­ros­Ta ga­re­moc­va­Si. ma­Sin igi di­deb­sac, anu sa­kav­Si­ro nak­
re­bis wev­reb­sac araf­riT Ca­mo­u­var­de­bo­da, mag­ram nak­re­bam­de sak­ma­od
So­ri gza iyo ga­sav­le­li. osi­ek­Si ni­no da mi­si Ta­na­gun­de­le­bi sab­Wo­eT­Si
dam­za­de­bu­li axa­li tyvi­e­biT _ `olim­piT~ Se­a­i­a­ra­Res. am tyvi­e­bis teq­
ni­ku­ri age­bu­le­ba mkac­rad iyo ga­sa­i­dum­lo­e­bu­li. osek­Si er­Ti sa­in­te­
re­so am­ba­vi mox­da da amis Se­sa­xeb Ta­vad ni­no gvi­am­bobs: `im Se­jib­re­ba­
ze pis­to­le­tic sab­Wo­u­ri war­mo­e­bi­sa gvqon­da, ro­me­lic mar­Tlac kar­gi
iyo. ai, tyvi­i­sa ki ra mo­gax­se­noT... erT-erT se­ri­a­Si, Tu da­mi­je­rebT,
uden­To vaz­na Sem­xvda. sas­xle­ti rom mi­vuS­vi, tyvia lu­la­Si ga­i­We­da. ax­
los myo­fe­bi ga­o­ce­bul­ni Seh­yu­reb­dnen sa­miz­nes _ ro­gor, sa­luq­va­Zem
sa­er­Tod aa­ci­lao? ro­ca lu­la­Si me­o­re vaz­na Cav­de, ma­Sin vig­rZe­ni, rom
pir­ve­li tyvia iq iyo. ma­inc gav­ris­ke da ga­vis­ro­le. ori­ve tyvia sa­miz­nes
brtylad mox­vda da uc­na­u­rad ga­xia qa­Ral­di. msa­je­bi ver mix­vdnen, rom
es er­Ti gas­ro­lis Se­de­gi iyo. er­Ti cxri­a­ni Ca­miT­va­les, me­o­re _ rvi­a­
ni. ai, ase­Ti ku­ri­o­zi Se­mem­Txva Cems pir­vel sa­er­Ta­So­ri­so tur­nir­ze. im
xa­Ta­ba­lis ga­mo, sa­mi Tu ara, ori qu­la ma­inc dav­kar­ge. mag­ram Se­jib­re­
bis me­o­re na­xe­var­Si, anu si­lu­et­ze swraf ­sro­la­Si, me­to­qe­ebs ga­vu­Ta­
nab­rdi, sa­bo­lo­od ki 585 qu­la da­mig­rov­da da Cem­pi­o­ni gav­xdi. se­ka­riC­ma
me­o­re Se­de­gi aC­ve­na.~
vid­re iu­ni­o­ri msro­le­le­bi iu­gos­la­vi­a­Si cdid­nen Za­lebs, imav­dro­
u­lad, moz­rdil­Ta Cem­pi­o­nat­ze, ru­mi­nel­ma spor­tsmen­ma ka­pus­ta­im pir­
da­pir Ta­vi ga­i­gi­Ja da msof­lio re­kor­di da­am­ya­ra spor­tu­li pis­to­le­
tiT sro­la­Si - 594 qu­la. `am re­kords ra mox­snis,~ - unu­ge­Sod ox­rav­dnen
Tur­me sab­Wo­Ta spe­ci­a­lis­te­bi, rom­leb­sac ma­Sin da msof­li­o­Si sa­u­ke­Te­

12
so gun­di hyav­daT am dis­cip­li­na­Si. osi­ek­Si, Ti­ne­i­je­re­bis Cem­pi­o­nat­Si
mo­as­pa­re­ze ni­no swo­red ma­Sin dgam­da pir­vel na­bi­jebs did spor­tSi.
sul ori we­li­wa­di ga­vi­da da 18 wlis ni­no sa­luq­va­Ze am TiT­qos­da mi­
uw­vdo­mel msof­lio re­kords utev­da se­u­lis sas­ro­leT­ze, ro­me­lic er­
Ti wlis Sem­deg sna­i­per­Ta olim­pi­u­ri are­na un­da gam­xda­ri­yo. Se­jib­re­bac
olim­pi­u­ri kvi­re­u­lis prog­ra­miT mim­di­na­re­ob­da msof­li­os sa­u­ke­Te­so 70
msro­lels So­ris... sa­er­Tod, 594 qu­la Zi­ri­Tad se­ri­eb­Si fi­zi­ku­ri Se­saZ­
leb­lo­bis zRva­ri ar aris, ni­nos var­jiS­ze me­tic uC­ve­ne­bia da ma­Sin, ssr kav­
Si­ris re­kor­di su­lac 597 qu­la iyo. mag­ram sro­la­Si msof­lio re­kor­de­bi
aRi­nus­xe­ba mxo­lod did sa­er­Ta­So­ri­so Se­jib­re­beb­Si, ev­ro­pi­sa da msof­lio
Cem­pi­o­na­teb­Si, To­rem sa­miz­nis ga­sax­vre­tad lur­sma­ni ma­Si­nac mrav­lad iyo
da arc usin­di­so msa­je­bis mo­nax­va gax­ldaT di­di prob­le­ma. did ofi­ci­a­
lur tur­ni­reb­ze ki - da olim­pi­u­ri kvi­re­u­lic maT ric­xvSi Se­di­o­da (miT
ume­tes, es msof­lio Ta­sis ga­Ta­ma­Se­bis eta­pi iyo) - msro­lel­Ta ner­ve­bi uki­
du­re­sad da­Za­bu­lia da spor­tsmens unu­ge­So mar­cxis­Tvis mci­re uyu­rad­Re­
bo­bac yof­nis. ami­tom Ca­iq­ni­es ui­me­dod xe­li ru­mi­ne­lis re­kor­dze.

***
...olim­pi­u­ri kvi­re­u­li fi­niSs uax­lov­de­ba. ni­nos si­lu­et­ze 15 gas­
ro­la aqvs dar­Ce­ni­li da TxuT­me­ti­ve aTi­an­Si un­da mo­ar­tyas, axa­li msof­
lio re­kor­di rom da­am­ya­ros. se­u­lis kvi­re­uls es­wre­ba sro­lis sa­er­Ta­
So­ri­so fe­de­ra­ci­is pre­zi­den­ti, meq­si­ke­li mi­li­o­ne­ri oli­ga­rio vas­ke­si,
sas­ro­leT­zec sak­vir­ve­lad bev­ri ma­yu­re­be­lia Sek­re­bi­li, TiT­qos ra­Rac
mniS­vne­lo­va­nis mo­lo­din­Si. ni­no Ta­vis saq­mes Cu­mad ake­Tebs, Cve­vad ar
aqvs ukan mo­i­xe­dos da es yve­la­fe­ri da­i­na­xos.
msro­le­lis­Tvis Se­jib­re­bi­sas mxo­lod sa­miz­ne un­da ar­se­bob­des.
sxvag­va­rad ver mi­aR­wevs kon­cen­tra­ci­is im si­maR­les, nam­dvil Cem­pi­ons
rom sWir­de­ba. star­tis Sem­deg ara mxo­lod ga­re­Se ada­mi­a­ne­bi, mwvrTne­
le­bic eri­de­bi­an mo­wa­fe­eb­Tan mis­vlas. am dros ne­bis­mi­er wvril­mans aqvs
mniS­vne­lo­ba da zog­jer _ ga­dam­wyve­tic. ap­lo­dis­men­te­bi? mxo­lod bo­
lo gas­ro­lis Sem­deg...

13
nino saluqvaZe

14
se­u­lis olim­pi­a­dis
oq­ro­sa da ver­cxlis me­
da­li, pe­ki­nis olim­pi­u­ri
brin­jao, msof­li­os eq­
vsgzis Cem­pi­o­no­ba pi­rad
da gun­dur pir­ve­lo­ba­Si
da cxra msof­lio su­per
Ta­si, msof­li­os sa­u­ke­
Te­so msro­le­li qa­lis
ti­tu­li 1989 wels...
ev­ro­pis Cem­pi­o­na­teb­ze
mo­po­ve­bul med­lebs xom
Tvla ar aqvs. aq­ve saT­
qme­lia, rom sro­la­Si
msof­lio Cem­pi­o­na­te­bi,
olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis
msgav­sad, oTx we­li­wad­Si
er­Txel imar­Te­ba.

15
nino saluqvaZe

Cve­ni mes­ten­du­re­e­bi, Cve­u­leb­riv xa­li­si­a­ni da iu­mo­ris moy­va­ru­li


xal­xi, tyvi­is msro­le­lebs xum­ro­biT ba­i­yu­Sebs rom eZax­dnen, se­ri­ebs
So­ris Tvi­To­nac war­bSek­rul­ni da­a­bi­jeb­dnen mxar­ze ga­de­bu­li ga­dax­sni­
li To­fe­biT. ma­Tac igi­ve prob­le­me­bi aqvT _ kon­cen­tra­cia... mos­ko­vis
olim­pi­a­dis dros, ro­ca Ta­maz im­na­iS­vils, faq­tob­ri­vad, na­bi­ji­Ra aSo­
reb­da oq­ros me­dals _ sul oT­xi­o­de gas­ro­la 200-dan _ mas­Tan mi­vi­da
ssr kav­Si­ris nak­re­bis mwvrTne­li pet­ro­vi da uT­xra, sro­li­sas Za­li­an
ayov­neb, me­to­qe­e­bi uk­ma­yo­fi­lo­ni ari­an da auC­qa­reo. pet­ro­vis muc­lis
gvre­ma ga­sa­ge­bi iyo: sab­Wo­Ta kav­Si­ri­dan is er­Ta­der­Ti olim­pi­u­ri Cem­pi­
o­ni iyo sas­ten­do sro­la­Si da `kon­ku­ren­tis~ ga­mo­Ce­nam mwvrTne­lo­ba ga­
da­a­viw­ya. Ta­maz­mac iC­qa­ra da ori Tef­Si ga­uf­rin­da da­u­zi­a­ne­be­li. sa­bo­
lo­od, mxo­lod me­oT­xe ad­gi­li da­i­ka­va. Ta­vad ni­no sa­luq­va­Zec, mo­Su­Ra­ri
mwvrTne­le­bis ga­dam­ki­de, ara­er­Txel dam­dga­ra am­gva­ri prob­le­mis wi­na­Se.
er­Txel, axal­gaz­rdu­li Ta­ma­Se­bis dros, mas­Tan mi­vi­da Zi­ri­Ta­di me­to­qis
_ ala tov­ku­nis mwvrTne­li da `ma­maS­vi­li­u­rad~ da­a­ri­ga _ aba, ni­no, Sen
ici, 48 qu­la un­da ga­a­ke­To am se­ri­a­Sio. qar­Tvel­ma mo­zar­dmac es cif­ri
Ca­i­We­da Tav­Si da... mxo­lod me-4 adgi­li da­i­ka­va.
...mag­ram mo­diT, se­u­lis sas­ro­leTs da­vub­run­deT. dar­Ce­ni­li 15 sro­
li­dan ni­nom pir­ve­li se­ria aTi­an­ze Se­as­ru­la. bo­los­wi­na se­ria_ isev
aTi­a­ne­bi. bo­loc da... iqa­u­ro­ba taS­ma wa­le­ka! aris axa­li msof­lio re­kor­
di _ 595 qu­la 600 Se­saZ­leb­li­dan. es re­kor­di, Se­iZ­le­ba iT­qvas, `ma­ra­
di­u­li~ ga­mod­ga_ ga­um­jo­be­se­ba ar eRir­sa, rad­gan sul ma­le Se­jib­re­bis
we­se­bi Se­ic­va­la: sa­miz­ne­e­bis zo­ma Se­am­ci­res da re­kor­de­bis aT­vla Ta­
vi­dan da­iw­yes. es uf­ro va­Ji msro­le­le­bis ga­mo mox­da. saq­me is aris, rom
erT-erT tur­nir­ze er­Tba­Sad oT­xma spor­tsmen­ma ab­so­lu­tu­ri, anu maq­si­
ma­lu­ri Se­de­gi aC­ve­na. msof­lio sro­lis ma­meb­sac me­ti ra­Ra dar­Ce­no­daT
_ ad­gnen da sna­i­pe­rebs `Tval­Ta­xed­vis are~ da­u­viw­ro­ves.
Cve­u­leb­riv Tav­mda­ba­li ni­no se­ul­Si naC­ve­neb Se­degs mis spor­tul
ka­ri­e­ra­Si erT-erT udi­dess war­ma­te­bad mi­iC­nevs. es iyo ni­no sa­luq­va­
Zis pir­ve­li pi­ra­di msof­lio re­kor­di, gun­dur pir­ve­lo­ba­Si ki er­Ti we­
li­wa­dia re­kor­dsme­ni gax­ldaT. 18 wlis Tbi­li­se­li stu­den­ti se­u­li­dan
er­Ti ki ara, ori re­kor­diT dab­run­da: fi­nal­Sic aTi­ve gas­ro­la aTi­an­Si

16
`Cas­va~ da 695 qu­liT me­o­re re­kor­di mi­iT­va­la. ram­de­ni­me sa­a­Tis win dam­
ya­re­bu­li msof­lio re­kor­dis Sem­deg ad­vi­li ar aris yu­rad­Re­bis xe­la­xa­
li kon­cen­tra­cia. ami­to­mac, ni­nom ga­daw­yvi­ta co­ta xniT ga­ri­de­bo­da Se­
jib­re­bis at­mos­fe­ros da Ses­ve­ne­bis dros av­to­bu­siT Ta­maz im­na­iS­vi­lis
ga­mos­vlis sa­na­xa­vad ga­em­gzav­ra. ra­ki na­xa, rom sa­xe­lo­va­ni mes­ten­du­ris
Tef­Se­bi er­Ti-me­o­re­ze im­sxvre­o­da da saq­me kar­gad mi­u­di­o­da, dam­Svi­de­
bu­li dab­run­da sas­ro­leT­ze.
fi­na­lu­ri se­ri­is CaT­vliT msof­lio re­kor­di ma­nam­de ekuT­vno­da ni­
nos ki­dev erT mTa­var me­to­qes da imav­dro­u­lad Ta­na­gun­dels, ros­to­vel
ma­ri­na dob­ran­Ce­vas da 689 qu­las Se­ad­gen­da. na­xeT sxva­o­ba da Tval­win da­
gid­ge­baT ma­Sin­de­li vi­Ta­re­ba, Tu ram­de­nad maR­la id­ga qar­Tve­li sna­i­pe­
ri Ta­vis ti­tu­lo­van me­to­qe­eb­ze.
es sak­vir­ve­li re­kor­di Tvi­Ton ni­nos­Tvis ar yo­fi­la sak­vir­ve­li,
im­de­nad karg spor­tul for­ma­Si im­yo­fe­bo­da. es man se­ul­Si pir­ve­li­
ve var­ji­Sis dros ig­rZno. amis ga­mo iZu­le­bu­li gax­da, Ta­vi­si umaR­le­si
mzad­yof­na da­e­fa­ra da ram­de­ni­me se­ria ga­mo­to­va ki­dec, rad­gan ko­re­e­
le­bi, aTas­gva­ri apa­ra­tu­riT Se­i­a­ra­Re­bu­le­bi, mis yo­vel moZ­ra­o­bas iReb­
dnen. ni­no ki Se­jib­re­bam­de Crdil­Si yof­nas ar­Cev­da. fiq­rob­da, rom Tu­ki
olim­pi­ur kvi­re­ul­ze Rir­da Tav­ga­mo­de­ba, isic mxo­lod msof­lio re­kor­
dis­Tvis. Zi­ri­Ta­di mi­za­ni ki is iyo, rom olim­pi­ur sas­ro­leTs SeC­ve­o­da.
se­u­lis olim­pi­u­ri tri­um­fi, mo­gex­se­ne­baT, mom­dev­no _ 1988 wels
Sed­ga. mag­ram, Se­de­ge­bis Tval­saz­ri­siT, ni­nos ga­mor­Ce­u­lad ma­inc 1987
we­li mi­aC­nia. mo­diT, miv­yveT am er­Ti wlis mo­na­gars da vna­xoT, Tu ris
ga­ke­Te­ba Se­uZ­lia axal­gaz­rda ta­lants, Tu­ki mas swor gza­ze da­a­ye­ne­ben.
ar da­ga­viw­ydeT _ ma­Sin di­di war­ma­te­be­bis gza mxo­lod sab­Wo­Ta nak­reb­
ze ga­di­o­da da vai im spor­tsmens, Tun­dac ni­Wi­ers, Tu­ki Tval­Si ar mo­u­
vi­do­da sab­Wo­Ta nak­re­bis xel­mZRva­ne­lo­bas. `aTi Ta­viT maR­la unda id­ge
maT­ze, rom nak­reb­Si mox­vde,~ - dRe­ni­a­dag eCi­Ci­ne­bo­da vax­tang sa­luq­va­Ze
Ta­vis Svil­sa da mo­wa­fes.
imas, ra­sac mi­aR­wia ni­no sa­luq­va­Zem mi­tiS­Cis olim­pi­ur sas­ro­leT­ze
1987 wlis iv­nis­Si, ana­lo­gi ver mo­u­Zeb­nes da ver ga­ix­se­nes spor­tis yve­
la­ze Zli­er­ma en­cik­lo­pe­dis­teb­ma da spe­ci­a­lis­teb­ma. mos­ko­vis Se­mo­ga­

17
nino saluqvaZe

olim­pi­ur 1988 wels


spor­tul­ma Jur­na­lis­
teb­ma ni­no sa­luq­va­Ze
sa­qar­Tve­los wlis sa­
u­ke­Te­so spor­tsme­nad
aRi­a­res. ra Tqma un­da,
ni­nos la­u­re­a­to­ba eWvs
ar iw­vev­da. sxva rom
ara­fe­ri, pir­ve­lad mox­
da, ro­ca qar­Tvel­ma
spor­tsmen­ma erT olim­
pi­a­da­ze pi­rad pir­ve­
lo­ba­Si oq­ro­sa da ver­
cxlis me­da­li mo­i­po­va.

18
ren­Si mde­ba­re am cno­bil sas­ro­leT­ze mo­ew­yo sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­na­
ti far­To prog­ra­miT. ma­ga­li­Tad, pis­to­le­tiT msro­lel qa­lebs, gar­da
olim­pi­u­ri dis­cip­li­ne­bi­sa (mci­re­ka­lib­ri­a­ni da pnev­ma­tu­ri pis­to­le­
tiT sro­la), ka­ce­bis msgav­sad, ki­dev or sa­xe­o­ba­Si _ swraf­sro­la­sa da 50
met­riT da­So­re­bul sa­miz­ne­ze un­da eca­daT Za­le­bi.
ni­no im wels mar­Tlac Se­sa­niS­nav spor­tul for­ma­Si iyo, Tan ga­ge­bu­
li hqon­da, rom er­Tdro­u­lad oT­xi­ve dis­cip­li­na­Si aqam­de ara­vis ga­e­mar­
jva. cal­ke tar­de­bo­da gun­du­ri pir­ve­lo­ba ase­ve oTx dis­cip­li­na­Si... Se­
jib­re­bis bo­los ga­og­ne­bu­le­bi iy­vnen spe­ci­a­lis­te­bic da ni­nos me­to­qe­
e­bic: im na­cad, dam­sa­xu­re­bul msro­le­lebs 18 wlis Tbi­li­sel­ma go­go­nam
nam­dvi­li gak­ve­Ti­li Ca­u­ta­ra da yve­la oq­ros me­da­li Tbi­lis­Si Ca­mo­i­ta­na.
es mar­Tlac sas­wa­uls hgav­da... ni­no ar­mi­is spor­tklu­bis Rir­se­bas icav­
da, ami­er­kav­ka­si­is sam­xed­ro olqs ki ise­Ti spor­tu­li klu­bi da Se­sa­ba­mi­
si Se­de­ge­bi hqon­da, bev­ri qve­ya­na inat­reb­da... mi­tiS­Cis sas­ro­leT­ze pir­
ve­li var­ji­Si olim­pi­u­ri mp-5, anu mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­tiT sro­la
iyo. ni­nom Zi­ri­Tad se­ri­a­Si 590 qu­la mo­ag­ro­va, fi­nal­Si ki­dev 92 da mTe­li
5 qu­liT Ca­mo­i­to­va sa­xe­lo­va­ni ros­to­ve­li ma­ri­na dob­ran­Ce­va. ros­to­
vels gu­liT ewa­da, me­o­re olim­pi­ur sa­xe­o­ba­Si, pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­
la­Si ma­inc ejob­na qar­Tve­li me­to­qis­Tvis, mag­ram, rom it­yvi­an, sta­tus-
kvo sru­lad iq­na Se­nar­Cu­ne­bu­li. ni­nos _ 490,5 qu­la, msof­lio Cem­pi­on
dob­ran­Ce­vas _ 485,8. ev­ro­pis im­wle­van­de­li Cem­pi­o­ni lo­li­ta cvet­ko­va
fi­nal­Sic ver mox­vda. isic ar­mi­e­li gax­ldaT da es iyo er­Ta­der­Ti dis­
cip­li­na, sa­dac ni­nos gun­di oq­ros med­le­bis ga­re­Se dar­Ca. da­nar­Cen sam
dis­cip­li­na­Si ki ami­er­kav­ka­si­­e­leb­ma yve­la me­to­qe da­jab­nes. ni­nom ki­dev
oq­ros ori me­da­li, ro­gorc giT­xa­riT, ara­o­lim­pi­ur dis­cip­li­neb­Si mo­
i­po­va. mci­re­ka­lib­ri­a­ni stan­dar­tu­li pis­to­le­tiT Cqa­ros­nul sro­la­Si
(mp-10) 575 qu­la mo­ag­ro­va, xo­lo ne­bis­mi­e­ri pis­to­le­tiT 50-met­ri­an dis­
tan­ci­a­ze _ 282 (300 Se­saZ­leb­li­dan)... sul 7 oq­ros me­da­li.
es iyo 18 wlis qar­Tve­li go­go­nas nam­dvi­li be­ne­fi­si... sas­ro­lo spor­
ti uf­ro ga­moc­di­li ada­mi­a­ne­bis saq­mea, um­Tav­re­sad isi­ni ika­ve­ben sap­ri­
zo ad­gi­lebs, mag­ram ga­mo­nak­li­se­bi aqac gvxvde­ba. ni­nos Sem­Txve­va am ka­
te­go­ri­as ga­ne­kuT­vne­ba.

19
nino saluqvaZe

`ai, Cemi oqro-vercxli.~


Tbilisis aeroporti,
1988 weli

20
ni­no sa­luq­va­Ze: `teq­ni­kis dax­ve­wa, ra Tqma un­da, anaba­na­dan iw­ye­ba. ax­
la es aRar mWir­de­ba. mdgra­do­bis aR­dge­na da fsi­qo­lo­gi­u­ri mom­za­de­ba -
ai, es aris Ce­mi sad­Re­i­so amo­ca­na. mdgra­do­ba un­da Se­i­nar­Cu­no da mTe­li
Za­le­bis srul kon­cen­tra­ci­as mi­aR­wio. ma­Ra­li Se­de­gi Za­li­an bev­ri faq­to­
ris er­Tob­li­o­biT iq­mne­ba. fi­zi­kur dat­vir­Tvas ukeT uZ­lebs or­ga­niz­mi,
fsi­qo­lo­gi­ur da­Za­bu­lo­bas­Tan gam­kla­ve­ba ki, ro­me­lic bo­lom­de arc aris
Ses­wav­li­li, ga­ci­le­biT Zne­li saq­mea. mud­mi­vi var­ji­Sia sa­Wi­ro. erT wi­na­
aR­mde­go­bas rom ga­da­la­xav, me­o­ris daZ­le­va uf­ro gi­ad­vil­de­ba. ase, na­bij-
na­bij iz­rde­ba Se­de­ge­bi. star­tebs, anu Se­jib­re­ba­Ta ra­o­de­no­bas, Za­li­an
di­di mniS­vne­lo­ba aqvs. ro­ca sta­bi­lu­ro­bas mi­aR­wev, swo­red es aris Se­ni
os­ta­to­bis maC­ve­ne­be­li. sta­bi­lu­ro­bis Se­nar­Cu­ne­ba yo­vel­Tvis rTu­lia.
mes­ten­du­re­e­bi Tvli­an, rom se­zon­ze or tur­nirs ver mo­i­geb. me rva tur­ni­
ri mo­mi­gia. 1989 wels qal­Ta So­ris msof­li­o­Si sa­u­ke­Te­so msro­le­lad da­
ma­sa­xe­les. ara mar­to pis­to­le­tiT mo­as­pa­rez­Ta So­ris, ara­med _ sa­er­Tod.
Cems gar­da, Svi­di su­per­Ta­si msof­li­o­Si ara­vis ara aqvs mo­ge­bu­li...~
21
nino saluqvaZe

***
ax­la isev 1987 wlis am­bebs mi­vub­run­deT. ni­nom se­ul­Si sa­a­ra­ko msof­
lio re­kor­di seq­tem­bris mi­wu­ruls da­am­ya­ra. wlis bo­los ga­mar­Tul sa­
er­Ta­So­ri­so tur­nir­ze ki ori­ve olim­pi­ur dis­cip­li­na­Si ga­i­mar­jva. im
tur­nirs `so­vet­ski pat­ri­o­ti~ er­qva. sab­Wo­Ta spor­tsme­neb­Tan er­Tad,
los-an­Je­le­sis olim­pi­a­dis Sem­deg, iq pir­ve­lad ias­pa­re­zes aSS-s msro­
le­leb­ma... sa­u­ke­Te­so Se­de­ge­bis mi­u­xe­da­vad, qar­Tve­li msro­le­li ma­inc
ar wa­iy­va­nes ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze da ssr kav­Si­ris Svid­gzis Cem­pi­o­nis­Tvis
mxo­lod Zve­li kon­ti­nen­tis iu­ni­or­Ta pir­ve­lo­ba ga­i­me­tes, ro­me­lic iq­
ve, fi­ne­Tis qa­laq lah­ti­Si tar­de­bo­da Tan­mxved­ri gra­fi­kiT. nak­re­bis
mwvrTne­leb­ma am usa­mar­Tlo­bis ga­sa­mar­Tleb­lad ase­Ti ar­gu­men­ti mo­
iy­va­nes: ax­la, se­u­lis olim­pi­a­dis win, rac Se­iZ­le­ba me­ti msro­le­li un­
da ga­mov­ca­do­To. ni­no kvlav umaR­les do­ne­ze iyo mzad da Za­li­an daw­yda
gu­li. sab­Wo­Ta spe­ci­a­lis­te­bi am­gvar­ma se­leq­ci­ur­ma eq­spe­ri­men­tma bo­
los isev im ad­gil­ze mi­iy­va­na, sa­i­da­nac da­iw­yes: er­Ti wlis Sem­deg se­u­
lis olim­pi­a­da­ze isev ni­no sa­luq­va­Ze da ma­ri­na dob­ran­Ce­va (gaT­xo­ve­bis
Sem­deg _ log­vi­nen­ko) ga­em­gzav­rnen. ma­Ti upi­ra­te­so­ba im­de­nad Tval­sa­
Ci­no iyo, rom msro­lel­Ta nak­re­bis Tav­ka­ceb­ma Zvel wess uRa­la­tes. ad­re
olim­pi­a­da­ze ori­ve dis­cip­li­na­Si ga­mo­di­o­da gun­dis fa­vo­ri­ti, da­nar­Ce­
ni ori ki _ Ti­To­Si: er­Ti _ mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­tiT sro­la­Si, me­
o­re _ pnev­ma­tu­riT. sam­xreT ko­re­is de­da­qa­laq­Si ni­noc da ma­ri­nac ori­ve
_ `xma­u­ri­an~ da `ux­ma­u­ro~ pis­to­lets is­rod­nen...
nak­re­bis mwvrTne­le­bis sa­eW­vo ga­daw­yve­ti­le­bas ni­no sa­luq­va­Zem
lah­ti­Si da­ma­je­re­be­li ga­mar­jve­biT upa­su­xa. mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­
tiT sro­la­Si iu­ni­or­Ta msof­lio re­kor­di da­am­ya­ra _ 589 qu­la mo­ag­ro­
va da sa­mi qu­liT ajo­ba... iq­ve, uf­ros­Ta Cem­pi­o­nat­Si ga­mar­jve­bul iri­
na ko­Ce­ro­vas (?!). es iyo qar­Tve­li mo­zar­dis ar­na­xu­li `Tav­xe­do­ba~, miT
uf­ro, rom sab­Wo­Ta gun­dis me­o­re wevrs, ro­me­lic ni­nos nac­vlad ga­moiy­
va­nes fi­neT­Si, di­di mar­cxi Se­em­Txva _ er­Ti gas­ro­la sa­er­Tod aa­ci­la
sa­miz­nes, rac ku­ri­o­zad iT­vle­ba am spor­tSi. ni­nos es nam­dvi­lad ar ga­
xa­re­bia. gun­dSi yve­las­Tan kar­gi an, ub­ra­lod, nor­ma­lu­ri ur­Ti­er­To­ba
hqon­da. me­to­qe­o­bis in­tri­ge­biT ga­je­re­bul nak­reb­Si Zne­li iyo ase Ta­vis

22
da­We­ra da ma­mac mu­dam ari­geb­da _ in­tri­geb­Si ar ga­e­rio, mxo­lod Se­ni
saq­me da sa­miz­ne gax­sov­de­so. mag­ram ssr kav­Si­ris nak­reb­Si ma­le ga­i­ges
jer ki­dev pa­ta­ra ni­nos uk­ve Ca­mo­ya­li­be­bu­li xa­si­a­Tis am­ba­vi. ma­ga­li­Tad,
mu­dam prob­le­ma iyo sa­miz­ne da­fe­bis ga­moc­vla mo­ri­gi se­ri­is Sem­deg. ni­
no ki ara mar­to Ta­vi­sas, sxve­bis sa­miz­ne­eb­sac cvli­da. me­re is sxve­bi na­
mus­ma Se­a­wu­xa da sa­bo­lo­od ga­ni­mux­ta si­tu­a­cia...
1987 wels ki­dev sa­mi mniS­vne­lo­va­ni Se­jib­re­ba ga­i­mar­Ta: bu­da­peS­tis
msof­lio Cem­pi­o­nat­ze ni­no sam­xreT ko­re­i­dan Ca­vi­da, did­xans iy­vnen gza­
Si, ga­da­i­qan­ca da un­gre­Tis de­da­qa­laq­Si mxo­lod me-4 ad­gi­li da­i­ka­va,
Tum­ca gun­dur pir­ve­lo­ba­Si ssrk nak­reb­ma 9 qu­liT Ca­mo­i­to­va me-2 ad­gil­
ze ga­su­li po­lo­ne­le­bi. im wels ni­no sa­luq­va­Zem msof­lio Ta­sic mo­i­go,
lvo­vi­dan ki sa­kav­Si­ro Ta­si Ca­mo­i­ta­na. ma­inc ram­de­ni jil­do ga­mo­dis im
erT we­li­wad­Si, anu 1987 wels?...
ni­no sa­luq­va­Ze asa­kiT yve­la­ze pa­ta­ra iyo maTs So­ris, vi­sac sro­la­
Si sab­Wo­Ta nak­re­bis Se­mad­gen­lo­ba­Si ofi­ci­a­lur Cem­pi­o­nat­Si ga­mos­vlis
uf­le­ba mis­ces. moz­rdil­Ta msof­lio Cem­pi­o­nat­Si ni­no pir­ve­lad 1986
wels ga­mo­vi­da. es Se­jib­re­ba yo­fi­li gdr-is qa­laq zul­Si Ca­tar­da. 17
wlis ni­nos nak­reb­Si kon­ku­ren­teb­Tan an­ga­ri­Si sru­lad hqon­da gas­wo­re­
bu­li _ yve­las job­ni­da, TviT ma­ri­na dob­ran­Ce­va­sac ki, udav­od ni­Wi­er,
ti­tu­lo­van msro­lels, mag­ram ni­nos, ro­mel­sac ki­dev sam we­li­wads Se­eZ­
lo iu­ni­or­Ta Cem­pi­o­na­teb­Si eca­da be­di, di­de­bis nak­reb­Si mxo­lod er­Ti
dis­cip­li­na an­des da ni­nom zul­Si mxo­lod spor­tu­li pis­to­le­tiT is­ro­
la. vax­tang sa­luq­va­Ze, im dros qvey­nis axal­gaz­rdu­li nak­re­bis mwvrTne­
li, gdr-Si ar wa­iy­va­nes.
...da­iw­yo sac­de­li se­ria da... arc er­Ti aTi­a­ni! ro­gorc ni­no ix­se­nebs,
ma­Sin Tval­win da­ut­ri­al­da yve­la­fe­ri _ ai, ax­la da­iw­ye­ba da­cin­va, niS­
nis mo­ge­ba, ra un­da 17 wlis go­gos msof­lio Cem­pi­o­nat­ze da sxva am­dag­va­
ri... ni­nom Za­la mo­ik­ri­ba, sxva gan­wyo­biT ga­vi­da cec­xlis xaz­ze da da­iw­yo
aTi­a­ne­bis se­ria. si­lu­et­ze sro­lis win mas­Tan sa­kav­Si­ro nak­re­bis uf­ro­si
mwvrTne­li viq­tor Sam­bur­ki­ni mi­vi­da da uT­xra: go­go­eb­ma cu­dad is­ro­
les, anu ma­ri­na dob­rin­Ce­vam da iri­na ko­Ce­ro­vam da aba, Sen ici, ma­Ti Sec­
do­me­bi un­da ga­mo­as­wo­roo.

23
nino saluqvaZe

ase­Ti da­ri­ge­ba msro­lel­ze cu­dad moq­me­debs, UTum­ca ni­nom ma­inc mo­


To­ka ner­ve­bi da 297 qu­la mo­ag­ro­va 300 Se­saZ­leb­li­dan. Sam­bur­ki­ni kma­yo­
fi­li iRi­me­bo­da da ce­ra Ti­Ti maR­la eWi­ra _ yve­la­fe­ri rig­ze­ao. Tur­
me, sab­Wo­Ta gunds msof­lio re­kor­di _ 1767 qu­la 1800 Se­saZ­leb­li­dan _
da­em­ya­re­bi­na da, bu­neb­ri­via, pir­ve­li ad­gi­lic sab­Wo­e­lebs dar­CaT. ase
gax­da ni­no pir­ve­lad msof­lio Cem­pi­o­ni, pi­rad pir­ve­lo­ba­Si ki brin­ja­
os me­da­li da­im­sa­xu­ra war­ma­te­bu­li fi­na­lu­ri se­ri­iT, ro­ca me­oT­xe­dan
me­sa­me ad­gil­ze ga­da­i­nac­vla. ar da­ga­viw­ydeT, ni­nos 7-8 wliT uf­ros me­
to­qe­eb­Tan hqon­da saq­me. im wels, ag­vis­to­Si, ssr kav­Si­ris spar­ta­ki­a­da­zec
ias­pa­re­za da me­sa­me Se­de­gi aC­ve­na.
...pis­to­lets sax­lSi Se­eC­via, bavSvs igi To­ji­nebs er­Cia. msro­le­li
ma­mac xa­li­siT dah­yva Svi­lis ne­bas. me­re cdi­lob­da mis­Tvis uf­ro msu­bu­qi
_ pnev­ma­tu­ri ia­ra­Ris swo­rad da­ka­ve­ba da dgo­ma es­wav­le­bi­na, vi­ni­co­baa...
Tum­ca ma­Sin sa­luq­va­Ze­e­bis ojax­Si de­di­ser­Ta ni­nos sas­ro­lo ka­ri­e­ra­ze
jer ki­dev ar fiq­rob­dnen.
ma­le vi­Ta­re­ba Se­ic­va­la.
ni­no sa­luq­va­Ze: `pa­ta­ra­o­bi­sas av­Wa­lis sas­ro­leT­ze vTa­ma­Sob­di
xol­me. di­di sas­ro­le­Ti iyo, gil­zebs vag­ro­veb­di, oq­ros­fe­ri iyo da mom­
won­da. Za­li­an mom­won­da du­e­lic, ga­das­ro­las rom eZa­xi­an (Ta­na­ba­ri Se­
de­ge­bis mqo­ne ori spor­tsme­ni ase ar­kvevs ur­Ti­er­To­bas, anu pir­ve­lo­bis
sa­kiTxs _ g. C.) _ mar­to or­ni id­gnen da is­rod­nen, sxve­bi ara. me da de­da
zog­jer Tan dav­yve­bo­diT vax­tangs so­xum­Si, eSe­ris sas­ro­leT­ze. am sas­
ro­leTs olim­pi­u­ri ba­zis sta­tu­si hqon­da. var­ji­Sis Sem­deg sa­Tev­za­od
mi­di­od­nen ma­ma da mi­si Zma­ka­ce­bi, de­da saW­mels am­za­deb­da... swo­red eSe­
ra­Si ga­dav­yla­pe pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tis gil­za. Ta­vi kuT­xu­rad hqon­da
ga­WeW­yi­li, sa­su­le­Si Ca­mi­var­da. umal Tbi­lis­Si ga­mo­ma­qa­nes da... ve­ra­fe­ri
ipo­ves. me­re es am­ba­vi rom ga­vix­se­ne, er­Tma Jur­na­lis­tma miT­xra, eg rom
mcod­no­da, ka­lams ga­dav­yla­pav­dio.
ra­ze aRar dav­yav­di mSob­lebs _ ka­laT­bur­Tze, mu­si­ka­ze, cek­va­ze... ma­
Sin, asa­kis pi­ro­ba­ze, sak­ma­od ma­Ra­li go­go vi­ya­vi. for­te­pi­a­no Za­li­an me­
jav­re­bo­da, mu­si­ka­lu­ri mo­na­ce­me­bi ar mqon­da da ma­inc xu­Ti­an­ze va­ba­reb­di
ga­moc­debs. uno­tod, me­qa­ni­ku­rad vi­max­sov­reb­di yve­la­fers. sa­mu­si­ko sas­

24
vax­tang sa­luq­va­Ze:
`ad­re wer­dnen, rom me
ar min­do­da ni­nos sro­
la­ze miy­va­na. mo­i­go­ne­ben
xol­me ra­Ra­cas... saq­me
sxvag­va­rad iyo. mi­si
sko­li­dan ka­laT­bur­Tis
seq­cia na­xa­lov­ka­Si ga­
da­a­bar­ges da diR­mi­dan
iq si­a­ru­li ve­Rar Sev­
Ze­liT. bav­Svi sad­me xom
un­da mig­vey­va­na? 12-13
wlam­de sro­la­ze ta­re­ba
ar Se­iZ­le­ba. sro­la­ze
rom mi­viy­va­ne, ni­nos
ni­Wi­sa jer ara­fe­ri
vi­co­di, ma­Sin imas vfiq­
rob­di, iq­neb sa­qar­Tve­
los nak­reb­Si mox­vdes,
me­re spor­tul si­a­Sic
Se­iy­va­nen da umaR­les
sas­wav­le­bel­Si ad­vi­lad
mo­ew­yo­ba-meT­qi...~

wav­le­bel­Si mi­sa­Re­bi ga­moc­de­bis win ked­lis sa­a­Tis is­re­bi ga­dav­wie, rom


da­meg­vi­a­ne­bi­na, dak­vri­sas ki Seg­ne­bu­lad avu­rie, mag­ram... ma­inc mi­mi­Res.
er­Ti wlis ja­xi­ris Sem­deg, ro­gorc iq­na, ma­mam mu­si­ka­lu­ri sas­wav­
leb­li­dan ga­mo­miy­va­na. ka­laT­bur­Ti Za­li­an mom­won­da, mag­ram dar­ba­zi
Sors iyo da var­jiSs Ta­vi da­va­ne­be. mok­led, dav­rCi es moZ­ra­vi bav­Svi
usaq­mod. xe ar da­mi­to­ve­bia So­ri­ax­lo, zed rom ar av­su­li­ya­vi... de­da­Ce­mi,
nu­nu, ra­ki am yo­fa­Si mxe­dav­da, ma­mas Ca­a­civ­da: rac aris, aris wa­iy­va­ne Sens
spor­tSio. er­Ta­der­Ti, rac ma­Sin maT vuT­xa­ri, Tof­ze ar min­da-meT­qi: Ca­
ic­vi, da­we­qi, is­ro­le, Ta­nac am­de­ni sim­Zi­me aT­rie... To­fis msro­le­lebs
sxva­na­i­ri uni­for­ma aqvs, ska­fan­dri­vi­Taa. mxo­lod pis­to­le­ti! _ gan­vac­
xa­de ka­te­go­ri­u­lad.
ma­ma Tan dam­yve­bo­da, ma­var­ji­Seb­da, mag­ram ofi­ci­a­lu­rad uf­le­ba ar
hqon­da Ce­mi mwvrTne­li yo­fi­li­yo, rad­gan jer isev moq­me­di spor­tsme­ni
iyo. Ta­vis mwvrTnel­Tan, ga­moc­dil oTar kvi­ri­kaS­vil­Tan mi­miy­va­na...~
vax­tang sa­luq­va­Ze: `ad­re wer­dnen, rom me ar min­do­da ni­nos sro­la­ze
miy­va­na. mo­i­go­ne­ben xol­me ra­Ra­cas... saq­me sxvag­va­rad iyo. mi­si sko­li­dan
ka­laT­bur­Tis seq­cia na­xa­lov­ka­Si ga­da­a­bar­ges da diR­mi­dan iq si­a­ru­li
ve­Rar Sev­Ze­liT. bav­Svi sad­me xom un­da mig­vey­va­na? 12-13 wlam­de sro­la­ze
25
nino saluqvaZe

ta­re­ba ar Se­iZ­le­ba, pis­to­le­ti maqvs mxed­ve­lo­ba­Si. am asa­kam­de bav­Svebs


sus­ti xe­le­bi aqvT, pa­ta­re­bi da di­de­bi ki er­Tna­i­ri ia­ra­RiT is­vri­an. sro­
la­ze rom mi­viy­va­ne, ni­nos ni­Wi­sa jer ara­fe­ri vi­co­di, ma­Sin imas vfiq­rob­
di, iq­neb sa­qar­Tve­los nak­reb­Si mox­vdes, me­re spor­tul si­a­Sic Se­iy­va­nen
da umaR­les sas­wav­le­bel­Si ad­vi­lad mo­ew­yo­ba-meT­qi...~
oTar kvi­ri­kaS­vi­li: `me da vax­tan­gi er­Tad vmu­Sa­ob­diT sab­Wo­Ta ar­
mi­is me­a­Te spor­tul klub­Si, me mwvrTne­li vi­ya­vi, is _ spor­tsme­ni. erT
mSve­ni­er dRes mTxo­va, ni­nos un­da da­vaw­ye­bi­no var­ji­Si da Tu mi­i­Re­bo.
im dros go­go­eb ­ is gun­di ar myav­da, mag­ram vax­tangs uars ver vet­yo­di. im
pe­ri­od­Si av­Wa­lis spor­tu­li kom­pleq­si da­an­gri­es da di­Rom­Si, sa­Su­a­lo
sko­lis dar­baz­Si mo­vaw­yveT ti­ri. iq da­iw­yo yve­la­fe­ri.
Ta­vi­dan­ve et­yo­bo­da ni­Wi, Tun­dac ima­Si, rom mu­dam di­di yu­rad­Re­
biT gvis­men­da. Cu­mi iyo, wyna­ri, xmas ver amo­a­Re­bi­neb­di. sul mar­to yof­na
un­do­da _ To­ji­neb­Tan. Ta­vi­si xe­liT uke­rav­da ka­bebs. ma­mas eSi­no­da ki­
dec, ase Ca­ke­ti­li ar ga­i­zar­do­so. ro­ca sa­var­ji­Sod mo­iy­va­na, ni­no yve­la­
ze um­cro­si iyo, pa­ta­ra da­sa­viT ep­yro­bod­nen sxva go­go­e­bi... ni­no xe­lis
for­miT Za­li­an hgavs de­das da ro­gorc Cans, xa­si­a­Ti­Tac: Tu ra­me mo­in­
do­ma, au­ci­leb­lad mi­aR­wevs mi­zans. ni­nom yve­la­fers mi­aR­wia Ta­vi­si xa­si­
a­TiT, gan­wyo­biT, Za­li­an un­do­da di­di msro­le­li gam­xda­ri­yo da gax­da ki­
dec... var­jiS­ze ­Cu­mad iyo, id­ga So­Si­a­sa­viT da gvi­yu­reb­da, ras vet­yo­diT.
xa­si­a­Tis sim­Svi­de Za­li­an kar­gad axa­si­a­Tebs msro­lels. ax­lac ki, aseTi
ti­tu­liani spor­tsme­ni, cec­xlis xaz­ze rom Se­mo­va, Cur­Cu­liT la­pa­ra­
kobs, rom sxvebs xe­li ar Se­u­Sa­los, sxveb­sac amas­ve ari­gebs _ Tvi­To­nac
xom uk­ve mwvrTne­lia... Ta­vi­dan­ve Za­li­an sta­bi­lu­rad mi­di­o­da ma­Ra­li
Se­de­ge­bis­ken. ni­no taS­ken­ti­dan, mos­wav­le­Ta sakav­Si­ro spar­ta­ki­a­di­dan
rom Ca­mo­vi­da, im pe­ri­od­Si vax­tangs ja­ri­dan de­mo­bi­li­za­cia mo­u­wia, mag­
ram mu­Sa­o­ba isev ar­mi­is spor­tul klub­Si ga­nag­rZo. me­gob­re­bi vi­ya­viT
da varT. ma­Sin vuT­xa­ri, awi ni­nos Sen mi­xe­dav da ki­dev aT bavSvs ga­ba­reb,
jgu­fis Seq­mna­ze rom ar iw­va­lo-meT­qi. xom ar gew­yi­ne­bao _ mkiT­xa. aba, ra
iyo saw­ye­ni. eg myav­da yve­la­ze ni­Wi­e­ri, da ki­dev bo­ris ko­ko­re­vi...~
Te­mas un­da ga­da­vux­vio da bo­ris ko­ko­rev­ze er­Ti am­ba­vi g­i­am­boT. ko­
ko­re­vi da mi­si Ta­na­gun­de­le­bi _ sab­Wo­Ta iu­ni­or msro­lel­Ta nak­re­bis

26
ni­no sa­luq­va­Ze: `sas­ro­
lo spor­ti spe­ci­fi­ku­ria
_ sul uZ­ra­vad un­da iyo.
Za­li­an ga­mi­Wir­da. Cqa­
ros­nur sro­las, si­lu­e­
teb­ze, uf­ro ve­gu­e­bo­di.
12 wlis vi­ya­vi, var­ji­Si
rom da­viw­ye... Ta­vi­dan
ara­vi­Ta­ri gan­sa­kuT­re­
bu­li mo­na­ce­me­bi ar mqon­
da. pi­ri­qiT, co­ta Tvals
mak­lda, ami­tom vTvli­di,
rom es spor­ti Cem­Tvis
dro­e­bi­Ti iyo.~

wev­re­bi, var­ji­Sis Sem­deg luJ­ni­ke­bis sas­tum­ro­Si is­ve­neb­dnen. axal­gaz­


rde­bi iy­vnen da co­ta gam­xi­a­ru­le­ba ga­daw­yvi­tes, Ta­nac, ro­gorc ru­se­
bi it­yvi­an, sa­si­a­mov­no­sa da sa­sar­geb­los ur­Ti­er­TSe­Tav­se­biT. mok­led,
isev sro­la da­a­pi­res, oRond ese­ri te­ro­ris­ti qa­lis, fa­ni kap­la­nis gzas
da­ad­gnen da sa­miz­ned... le­ni­ni amo­ar­Ci­es. pro­le­ta­ri­a­tis di­di be­la­dis
Zeg­li maT­Tvis Cve­u­li dis­tan­ci­is _ 50 met­ris si­So­re­ze id­ga, Ta­vi ki
spor­tu­li sa­miz­nis zo­mi­sa mo­u­Can­da. da­fe­Te­bu­li mi­li­ci­o­ne­re­bi uceb
ver ga­er­kvnen, sa­i­dan is­mo­da tyvi­e­bis zu­zu­ni, me­re ki, ro­ca `sa­cec­xle
wer­ti­lis~ ad­gil­sam­yo­fe­li da­ad­gi­nes, kgb-es TYa­nam­Srom­le­bi ga­mo­i­Za­
xes. Zer­Jin­skis mo­e­dan­ze, uSiS­ro­e­bis sa­SiS Se­no­ba­Si da­kiT­xva did­xans
gag­rZel­da. ga­mom­Zi­eb­lebs pir­vel rig­Si imis ga­mor­kve­va sur­daT, di­ver­
27
nino saluqvaZe

si­as hqon­da ad­gi­li Tu es mxo­lod ymaw­vi­lu­ri an­co­ba iyo. ama­so­ba­Si iq­ve


mi­ab­rZa­nes msro­le­le­bis Tav­Ca­qin­dru­li mwvrTne­le­bic, rom­leb­mac am
am­bi­sa jer ki­dev ara­fe­ri icod­nen. bo­ria ko­ko­re­vi Tbi­li­se­li bi­Wi iyo,
Cve­ne­bu­ri tra­di­ci­e­biT gaz­rdi­li da yve­la­fe­ri sa­ku­Tar Tav­ze ai­Ro _
me vis­ro­dio. ro­ca kgb-Si dar­wmun­dnen, rom saq­mes di­ver­si­is na­ta­ma­lic
ar et­yo­bo­da, yve­la­ni ga­mo­uS­ves, mag­ram sas­ti­ki gaf­rTxi­le­ba usag­zles
_ er­Ti Sem­Txve­vac da cim­bi­ri ukan dag­rCe­ba­To. uSiS­ro­e­bas ki ga­da­ur­
Cnen, mag­ram di­na­mo­e­li ko­ko­re­vi sro­li­dan ga­ag­des, mis mwvrTnels oTar
kvi­ri­kaS­vils ki sas­ti­ki say­ve­du­ri ga­mo­uc­xa­des. mTe­li we­li­wa­di ib­rZo­
la oTar­ma Ta­vi­si mo­wa­fis­Tvis _ olim­pi­ur me­dals kar­gav­To _ amu­na­
Teb­da nak­re­bis xel­mZRva­ne­lo­bas da bo­los ma­inc Ta­vi­si ga­i­ta­na. mag­ram
Sem­dgom, at­lan­ta­Si aRe­bu­li is olim­pi­u­ri oq­ros me­da­li sa­qar­Tve­lom
ki ara, ru­seT­ma mi­iT­va­la. saq­me is aris, rom sa­qar­Tve­los da­mo­u­ki­deb­
lo­bis ga­moc­xa­de­bis Sem­deg, ko­ko­re­vi ru­seb­ma ga­da­i­bi­res da at­lan­tis
olim­pi­a­da­ze ru­se­Tis sa­xe­liT ga­mo­iy­va­nes.
ni­no sa­luq­va­Ze: `sas­ro­lo spor­ti spe­ci­fi­ku­ria _ sul uZ­ra­vad un­da
iyo. Za­li­an ga­mi­Wir­da. Cqa­ros­nur sro­las, si­lu­e­teb­ze, uf­ro ve­gu­e­bo­di. 12
wlis vi­ya­vi, var­ji­Si rom da­viw­ye... Ta­vi­dan ara­vi­Ta­ri gan­sa­kuT­re­bu­li mo­
na­ce­me­bi ar mqon­da. pi­ri­qiT, co­ta Tvals mak­lda, ami­tom vTvli­di, rom es
spor­ti Cem­Tvis dro­e­bi­Ti iyo. Tur­me, Tva­lis prob­le­ma Cem­Tvis prob­le­ma
ar yo­fi­la, pi­ri­qiT, teq­ni­kis kar­gad Ses­wav­la­Si da­mex­ma­ra, rad­gan sa­miz­nes
bun­dov­nad vxe­dav­di da sxveb­ze me­ti Za­lis­xme­va mWir­de­bo­da. yvel­aze pa­ta­ra
vi­ya­vi gun­dSi. me­o­re Tan­ri­gis nor­ma­ti­vi rom Se­vas­ru­le, me­re kras­no­dar­Si
iyo er­Ti saw­vrTne­li Sek­re­ba, me­re me­o­re da Se­de­ge­bi wa­vi­da mkveT­rad maR­
la. sxva­Ta So­ris, kras­no­dar­Si ru­se­Tis mos­wav­le­Ta Ria pir­ve­lo­ba­Si ga­mo­
ve­di da ori­ve dis­cip­li­na mo­vi­ge. Sem­deg ki­Si­ni­ov­Si wa­ve­diT da iqi­dan spor­
tis os­ta­ti dav­brun­di. ma­Sin cxva­ri wa­a­go Cven­ma uf­ros­ma mwvrTnel­ma so­so
qu­si­kaS­vil­ma. wi­nas­war da­do pi­ro­ba, Tu Sen spor­tis os­ta­to­bis nor­ma­tivs
Se­as­ru­leb, cxva­ri Cem­ze iyo­so. Ta­vis dro­ze ba­ton­ma so­som mniS­vne­lo­va­ni
ro­li iTa­ma­Sa ima­Si, rom ssr kav­Si­ris nak­re­bis wev­ri gav­xdi.
sko­la­Si swav­lis pe­ri­od­Si xSi­rad mi­wev­da gak­ve­Ti­lis gac­de­na, Tum­
ca rva kla­si ma­inc xu­Teb­ze da­vam­Tav­re. Za­li­an mex­ma­re­bod­nen mas­wav­leb­

28
le­bi, mec ar vzar­ma­cob­di _ Sek­re­beb­ze, Se­jib­re­beb­ze sul Tan mim­qon­da
wig­ne­bi, mag­ram Se­jib­re­bis dros kiT­xvas miS­lid­nen, rom Tva­le­bi ar dam­
Rlo­da. gan­sa­kuT­re­biT da­ma­max­sov­rda ma­Te­ma­ti­kis mas­wav­le­be­li, ba­to­
ni je­mal ji­qia. mas­Tan oT­xi­a­nis mi­Re­bac Za­li­an Zne­li iyo, me ki nak­le­bi
aras­dros da­mim­sa­xu­re­bia. dRe­sac max­sovs mi­si gak­ve­Ti­le­bi. sko­la oT­xi­
a­neb­ze da­vam­Tav­re...~

***
1984 wels iyo taS­ken­ti, mos­wav­le­Ta sa­kav­Si­ro spar­ta­ki­a­da. taS­ken­
tSi ak­re­di­te­bul Jur­na­lis­tTa So­ris mec vi­ya­vi, mag­ram ni­nos tri­umfs
uSu­a­lod ver vu­yu­re, rad­gan sas­ro­le­Ti uz­be­ke­Tis de­da­qa­la­qi­dan mo­
So­re­biT, Cir­Cik­Si mde­ba­re­ob­da, imav­dro­u­lad ki taS­ken­tSi uam­ra­vi sxva
Se­jib­re­ba tar­de­bo­da. an vin ico­da, rom ni­no aseT war­ma­te­bas mi­aR­wev­da
da oTx oq­ros me­dals mo­i­po­veb­da.
taS­ken­tur am­bebs da ni­no sa­luq­va­Zis tri­umfs Jur­nal­ma `mar­Tvem~
sa­gan­ge­bo we­ri­li (`oT­xgzis Cem­pi­o­ni~) mi­uZ­Rvna:
`li­de­re­bis tvir­Ti mZi­mea, miT ume­tes, Tu es ro­li TxuT­me­ti wlis
go­go­nas akis­ria. mag­ram Tbi­li­sel­ma mos­wav­lem ni­no sa­luq­va­Zem mos­wav­
le­Ta XVII spar­ta­ki­a­dis msvle­lo­bi­sas brwyin­va­led ga­a­mar­Tla mas­ze dam­
ya­re­bu­li ime­de­bi, oT­xi oq­ros me­da­li mo­i­po­va da mar­Tlac li­de­ris Se­
sa­fe­ri­si qu­le­bis ma­ra­gi mis­ca Cvens tyvi­is msro­lel­Ta gunds.
es wyna­ri, did­Tva­le­ba go­go­na Sar­San Se­mod­go­ma­ze Ca­ric­xes sa­qar­
Tve­los mos­wav­le­Ta nak­reb­Si. ma­Sin al­baT ve­ra­vin ifiq­reb­da, rom na­xe­var
we­li­wad­Si me­o­re­Tan­ri­go­sa­ni spor­tsme­ni Cve­ni sna­i­per­Ta gun­dis li­de­ri
gax­de­bo­da. mar­Ta­lia, ni­nom ma­Sin­ve mi­ip­yro yu­rad­Re­ba se­ri­o­zu­lo­bi­Ta da
gul­mod­gi­ne­biT, mag­ram mar­to am Tvi­se­be­biT Zal­ze Zne­lia swra­fad da­ip­
yro spor­tu­li os­ta­to­bis mwver­va­le­bi. ni­no de­kem­ber­Si pir­vel­Tan­ri­go­
sa­ni gax­da, wle­uls ga­zaf­xul­ze ze­di­zed Se­as­ru­la spor­tis os­ta­to­bis
kan­di­da­ti­sa da os­ta­tis nor­ma­ti­ve­bi da sa­kav­Si­ro Se­jib­re­beb­Sic isa­xe­la
Ta­vi. is ki ara, es­to­ne­Tis gun­dTan sa­mat­Co Sex­ved­ra­Si Tbi­li­sel­ma spor­
tsmen­ma sa­er­Ta­So­ri­so kla­sis Se­de­gic `da­i­mor­Ci­la~ (Sex­ved­ra am­xa­na­gu­ri

29
nino saluqvaZe

ni­nos ma­ma, ba­to­ni


vax­tan­gi 1957 wli­dan,
20 wel­ze me­ti xnis man­
Zil­ze as­pa­re­zob­da sro­
la­Si. ram­de­ni­me­jer iyo
sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­
o­ni da pri­zi­o­ri. 1967
wels mo­i­go sa­kav­Si­ro
pir­ve­lo­ba, 50 met­rze
sro­la­Si 561 qu­la mo­ag­
ro­va da sab­Wo­Ta kav­Si­
ris re­kor­di ga­i­me­o­ra,
rac imav­dro­u­lad msof­
lio re­kor­dze uke­Te­si
Se­de­gi iyo. jer do­sa­a­
fis, Sem­deg ki ar­mi­el­Ta
nak­re­bis Se­mad­gen­lo­
ba­Si xuT­jer ga­i­mar­jva
sa­kav­Si­ro Cem­pi­o­na­teb­Si

30
nino saluqvaZe:
`ra iyo Cem­Tvis olim­
pi­a­da da ga­mar­jve­ba? es
iyo Ce­mi yve­la­ze di­di
si­xa­ru­li, uke­Te­si ar
ar­se­bob­da. ma­Sin sxva
Seg­rZne­ba mqon­da, gan­
sa­kuT­re­bu­li da sxva­na­
i­rad amaR­le­bu­li.~

31
nino saluqvaZe

iyo da ni­nos es wo­de­ba ofi­ci­a­lu­rad ar da­um­tki­ces). bo­los ki mi­si ga­mos­


vla mos­wav­le­Ta sa­kav­Si­ro spar­ta­ki­a­dis sar­bi­el­ze tri­um­fiT dam­Tav­rda...
ma­inc ra­Si mdgo­ma­re­obs nor­Ci msro­le­lis war­ma­te­ba­Ta sa­i­dum­lo?
ni­no uda­vod Za­li­an ni­Wi­e­ria, mag­ram mis miR­we­vebs mxo­lod ni­Wi­e­re­ba ar
udevs sa­fuZ­vlad. Cve­ni msro­lel­Ta gun­dis xel­mZRva­ne­lo­bis TqmiT, ni­
no Ta­vi­si asa­ki­saT­vis uC­ve­u­lo se­ri­o­zu­lo­biT eki­de­ba var­jiSs. saz­ri­a­
ni, dak­vir­ve­bu­li go­go­na me­qa­ni­ku­rad ki ar as­ru­lebs mwvrTne­lis mi­Ti­
Te­bebs, ara­med Tvi­To­nac cdi­lobs Cas­wvdes sro­lis sa­i­dum­los. as­pa­re­
zo­ba­ze ki... `im dros Cem­Tvis sa­miz­nis gar­da ara­fe­ri ar­se­bobs~, _ am­bobs
spor­tsme­ni. es msro­le­li­saT­vis uaR­re­sad Zvir­fa­si Tvi­se­ba _ Se­jib­ris
dros mTe­li yu­rad­Re­bis, Zal-Ro­ni­sa da ne­bis­yo­fis da­Zab­vis una­ri _
TviT mrav­lis­mnax­vel spe­ci­a­lis­tTa aR­ta­ce­ba­sac ki iw­vevs.
iseT mniS­vne­lo­van Se­jib­re­ba­Si, ro­go­ric mos­wav­le­Ta sa­kav­Si­ro
spar­ta­ki­a­daa, yve­la­ze maR­la gun­dis in­te­re­si dge­ba. pis­to­le­tis sro­
la­Si Cve­ni go­go­na­Ta gun­dis mwvrTnel­ma, ni­nos ma­mam, war­sul­Si Ta­vad
Se­sa­niS­nav­ma msro­lel­ma vax­tang sa­luq­va­Zem, mo­wa­fe­ebs upir­ve­les amo­
ca­nad gun­du­ri pir­ve­li ad­gi­lis mo­po­ve­ba da­u­sa­xa. amo­ca­nis Ses­ru­le­ba
or­mag qu­lebs mo­u­tan­da Cvens gunds.
ni­nom pi­ra­di in­te­re­si da­i­viw­ya da miz­nad da­i­sa­xa qu­le­bis rac Se­iZ­
le­ba di­di ma­ra­gi Se­eq­mna Ta­vi­si `mew­yvi­li­saT­vis~ _ ele­ne smir­no­vas­Tvis
(gun­du­ri pir­ve­li ad­gi­lis beds ori spor­tsme­nis Se­de­ge­bis ja­mi wyvet­
da). igi si­xa­ru­liT cas ewia, ro­de­sac mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­tiT Se­
jib­re­ba­Si uax­lo­e­si me­to­qe 4 qu­liT Ca­mo­i­to­va. es upi­ra­te­so­ba sak­ma­ri­
si aR­moC­nda, rom Cven wyvils Cem­pi­o­no­ba eze­i­ma.
pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tis sro­la ni­nom kvlav `Cem­pi­o­nis ran­gSi~ da­am­
Tav­ra _ im dros go­go­na ma­inc uk­ma­yo­fi­lo iyo sa­ku­Ta­ri Ta­vi­sa. imi­tom,
rom am­je­rad smir­no­vas `nu­ge­Sad~ mxo­lod er­Tqu­li­a­ni upi­ra­te­so­ba da­
u­to­va. me­re ki Tav­ga­mo­de­biT gul­Se­mat­kiv­rob­da me­go­bars, mxars uWer­da
uCum­rad, Ta­vis­Tvis, ro­gorc msro­le­lebs sCve­vi­aT. mxo­lod ma­Sin amo­i­
sun­Tqa Ta­vi­suf­lad, ro­de­sac ga­i­go, rom Cvens gunds ve­ra­vin Se­e­ci­le­bo­
da pir­ve­lo­bas. ni­nos Tav­ga­mo­de­bam Cvens msro­le­lebs aRi­a­re­bu­li fa­vo­
ri­ti, uk­ra­i­nis gun­di da­a­mar­cxe­bi­na.

32
ni­nos war­ma­te­ba mo­u­lod­ne­li aR­moC­nda TviT mi­si ax­lob­le­bi­sa da
me­gob­re­bi­saT­vis. ze­i­miT Se­e­geb­nen mec­xrek­la­sel spor­tsmens 140-e sa­Su­
a­lo sko­la­Si, gan­sa­kuT­re­biT _ Ta­nak­la­se­le­bi. me­re­Ra gai­go ni­nom ro­
gor da­af­ri­a­leb­dnen isi­ni mTel sko­la­Si ga­ze­Tebs su­ra­TiT da mas­wav­
leb­lis Se­kiT­xva­ze, sad aris sa­luq­va­Zeo, si­ci­liT pa­su­xob­dnen: `le­lo­
Si~, pir­vel gver­dzeo~ (Jur­na­li `mar­Tve~ # 4. 1984).

***
...1987 wlis Se­mod­go­mis Sem­dgom ni­nos olim­pi­a­da­Si mo­na­wi­le­o­ba eWvs
ar iw­vev­da - ax­lo­sac ara­vin iyo Se­de­ge­biT. olim­pi­u­ri se­zo­nis da­saw­yis­
Si ki­dev er­Ti sas­wa­u­li mo­ax­di­na: ma­Sin­del le­nin­grad­Si, sa­kav­Si­ro tur­
nir­ze ab­so­lu­tu­ri Se­de­gi aC­ve­na mrgval sa­miz­ne­ze _ 300 qu­la am­de­ni­ve
Se­saZ­leb­li­dan. im dros sa­miz­ne isev Zve­li si­di­di­sa iyo, mxo­lod si­lu­e­
ti iyo Sec­vli­li. si­lu­et­ze swraf ­sro­la­Si ki 298 qu­la mo­ag­ro­va da jam­
Si iS­vi­aT an­ga­riSs _ 598 qu­las mo­u­ya­ra Ta­vi. mag­ram, ro­ca me­o­re dRes
ni­no tir­Si dab­run­da, mis pis­to­lets nem­si ga­te­xi­li hqon­da. yve­la­ni _
bi­We­bic da go­go­e­bic _ erT boq­sSi ina­xav­dnen ia­raRs da ni­no xe­la­Re­biT
ve­ra­vis da­a­da­na­Sa­u­leb­da.
me­o­re ase­Ti, rbi­lad vTqvaT, ku­ri­o­zi sul ma­le, ev­ro­pis axal­gaz­
rdul Cem­pi­o­nat­ze Se­em­Txva. ni­nom iqac ga­i­mar­jva, mag­ram Se­jib­re­bis me­
o­re na­xev­ris msvle­lo­bi­sas pis­to­le­tis Cax­ma­xi ga­ut­yda. cvla­Si Ti­To­
e­ul spor­tsmens Ta­vi­si dro aqvs sro­lis­Tvis da am dro­Si un­da Ca­e­ti­os.
boq­se­bi ax­los iyo, xe­lo­sa­ni _ Sors. ni­nom ro­me­li­Rac Ta­na­gun­de­lis
pis­to­le­ti ai­Ro _ igi­ve sis­te­mis un­da yo­fi­li­yo au­ci­leb­lad. Zlivs
mi­us­wro bo­lo se­ri­as, er­Ti qu­liT ajo­ba me­o­re ad­gil­ze ga­suls, imis
mi­u­xe­da­vad, rom mom­sa­xu­re ja­ris­ka­ci, sa­miz­ne­e­bis ga­mom­cvle­li uS­li­
da xels _ yo­ve­li war­ma­te­bu­li se­ri­is Sem­deg xels ar­Tmev­da, rac ni­nos
yu­rad­Re­bas ufan­tav­da.
ro­gorc uk­ve aR­vniS­ne, sro­la­Si Ti­To­e­ul ni­u­anss di­di mniS­vne­lo­
ba aqvs. ni­nos Ta­vi­si xe­lo­sa­ni hyav­da, ia­ra­Ris kon­struq­to­ri vla­di­mir
ra­za­ri­o­no­vi. Se­jib­re­ba­ze sul sva­nu­ri qu­diT da­di­o­da, ra­Ta ad­vi­lad

33
nino saluqvaZe

mo­e­na­xaT qar­Tve­lebs. met­ro­Si gu­li ga­us­kda saw­yals. man Seq­mna axa­li


ia­ra­Ri, Za­li­an kar­gi da mo­xer­xe­bu­li, mag­ram sab­Wo­Ta kav­Si­ri rom da­i­Sa­
la, ru­seb­ma am ia­ra­Ris pa­ten­ti ga­yi­des _ be­lo­ru­si iyo ra­za­ri­o­no­vi da
ami­tom da­Cag­res. gul­mac amis ga­mo um­tyu­na. ax­la im ia­raRs ger­ma­nia uS­
vebs sxva sa­xe­liT, mag­ram yve­la msro­lel­ma icis, rom igi ra­za­ri­o­no­vis
pis­to­le­tia. ni­no se­ul­Si axal ia­raRs ar en­do da isev ra­za­ri­o­no­vis pis­
to­le­tiT is­ro­la. ax­lac am ia­ra­RiT is­vris, mag­ram, cxa­dia, uk­ve ax­liT
_ ger­ma­ni­a­Si dam­za­de­bu­liT. kar­gad mor­ge­bul ia­raRs gan­sa­kuT­re­biT
di­di mniS­vne­lo­ba aqvs pis­to­le­tiT sro­la­Si. es ni­nom bav­Svo­bi­dan icis,
im dro­i­dan, ro­ca ma­ma­mis­ma sro­la­Si pir­ve­li gak­ve­Ti­le­bi Ca­u­ta­ra.
ni­nos ma­ma, ba­to­ni vax­tan­gi 1957 wli­dan, 20 wel­ze me­ti xnis man­Zil­
ze as­pa­re­zob­da sro­la­Si. ram­de­ni­me­jer iyo sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­ni
da pri­zi­o­ri. 1967 wels mo­i­go sa­kav­Si­ro pir­ve­lo­ba, 50 met­rze sro­la­
Si 561 qu­la mo­ag­ro­va da sab­Wo­Ta kav­Si­ris re­kor­di ga­i­me­o­ra, rac imav­
dro­u­lad msof­lio re­kor­dze uke­Te­si Se­de­gi iyo. jer do­sa­a­fis, Sem­
deg ki ar­mi­el­Ta nak­re­bis Se­mad­gen­lo­ba­Si xuT­jer ga­i­mar­jva sa­kav­Si­ro
Cem­pi­o­na­teb­Si, sa­er­Ta­So­ri­so Se­jib­re­be­bis­ken ki xe­lov­nu­rad uW­rid­nen
gzas. ma­ga­li­Tad, ka­i­ros msof­lio Cem­pi­o­na­tis win vax­tang sa­luq­va­Zem
yve­la sa­kon­tro­lo, anu Se­sar­Ce­vi tur­ni­ri mo­i­go da nak­reb­Si pir­vel-
me­o­re nom­rad iT­vle­bo­da, ma­Sin­de­li we­siT ki gun­dSi 5 msro­le­li un­da
ga­mo­su­li­yo. mag­ram erT-er­Ti pir­ve­lo­bis win qar­Tve­li msro­le­li ga­
civ­da, ki­se­ri ga­u­SeS­da da ve­Rar is­ro­la... sab­Wo­Ta nak­re­bis mwvrTne­
leb­ma igi umal amo­Sa­les si­i­dan, Tum­ca msof­lio Cem­pi­o­na­tam­de sak­mao
dro rCe­bo­da...
vax­tang sa­luq­va­Ze sab­Wo­Ta kav­Si­ris axal­gaz­rdu­li nak­re­bis
mwvrTne­li iyo. mi­si xel­mZRva­ne­lo­biT am gunds Se­jib­re­ba ar wa­u­gia, 1985
wlis ev­ro­pis Cem­pi­nat­ze 11 qu­liT ajo­ba iq­ve, pa­ra­le­lu­rad mo­as­pa­re­
ze moz­rdil­Ta nak­rebs. pir­vel nak­reb­Si ga­das­vla Ses­Ta­va­zes uf­ro­si
mwvrTne­lis Ta­na­Sem­wed, mag­ram ua­ri Tqva _ me mwvrTne­li var da ara se­
leq­ci­o­ne­rio.
vax­tang sa­luq­va­Ze: `ni­no Ta­vi­dan­ve dis­cip­li­niT ga­mo­ir­Ce­o­da. Cu­mi,
up­re­ten­zio go­go iyo, ar max­sovs, ra­i­mes yid­va eT­xo­vos. spor­tis ro­mel

34
25 we­li­wa­dia grZel­de­ba
sa­luq­va­Zi­sa da serbi
iasna se­ka­ri­Cis da­pi­
ris­pi­re­ba spor­tSi da
me­gob­ro­ba sas­ro­leTs
miR­ma: `ias­na Cem­ze oT­
xi wliT aris uf­ro­si,
Se­sa­niS­na­vi ada­mi­a­nia.
ra­Rac­na­i­rad er­Tma­neTs
vga­varT xa­si­a­TiT, amas­
Tan, ro­gorc me, ma­sac
qal-va­Ji hyavs. oja­xe­
biT vme­gob­robT...~

sa­xe­o­ba­Sic ar un­da wa­su­li­yo, ma­inc Cem­pi­o­ni gax­de­bo­da Ta­vi­si ni­WiT,


mon­do­me­biT da dis­cip­li­niT... 15 wli­sam taS­ken­tSi mos­wav­le­Ta spar­ta­
ki­a­da rom mo­i­go, sa­kav­Si­ro axal­gaz­rdul nak­reb­Si mi­iw­vi­es. iq eqi­meb­ma
msro­le­lebs spe­ci­a­lu­ri xel­saw­yo­Ti sa­gul­da­gu­lod Se­u­mow­mes ma­jis
si­mag­re. yve­las oci wlis go­gom ajo­ba, ro­mel­mac 33 er­Te­u­li aC­ve­na. bo­
los ni­no mi­vi­da xel­saw­yos­Tan, xe­li mo­u­Wi­ra da isa­ri 46-ze avar­da. Tva­
lebs ar da­u­je­res: aseT pa­ta­ra go­gos sa­i­dan am­xe­la Za­lao. isev ga­a­me­o­
re­bi­nes da kvlav 46 da­a­fiq­si­ra... sro­lis dros xels un­da ga­uf­rTxil­de,
mTa­va­ri dat­vir­Tva swo­red xel­ze mo­dis. erT Se­jib­re­ba­ze uam­rav­jer
gi­wevs pis­to­le­ti­a­ni xe­lis awe­va. amas da­u­ma­teT na­xe­var­sa­a­Ti­a­ni mo­Tel­
va pis­to­le­tis xSi­ri da­miz­ne­biT, ra­Ta spor­tsme­ni, ase vTqvaT, sa­mu­Sao
mdgo­ma­re­o­ba­Si mo­vi­des. pis­to­le­ti ki ki­log­ram­ze mets iwo­nis. ni­nos ax­
lac tki­va mxa­ri.
er­Ti cno­bi­li Te­o­re­ti­ko­si iyo, gva­rad va­in­Sta­i­ni. wig­ne­bi ga­mos­ca
sro­lis Se­sa­xeb. ar­mi­el spor­tsme­nebs erT var­jiS­ze zog­jer oras­je­rac
as­ro­li­neb­da, me ki ass ar ami­ci­le­bia, maT­ze or-sam­jer nak­lebs vis­ro­
diT. Cem­Tvis mTa­va­ri iyo sro­lis xa­ris­xi. dRem­de ase vfiq­rob. mir­Cev­nia,
Cem­ma mo­wa­fem aT­jer ga­is­ro­los da kar­gad, vid­re, as­jer da ara­zus­tad.
sa­nak­re­bo Sek­re­beb­ze, se­ri­o­zu­li dat­vir­Tvis me­o­re dRes ni­nos msu­bu­

35
nino saluqvaZe

qad va­var­ji­Seb­di. ar vCqa­rob­diT. ro­ca dob­ran­Ce­va sro­las TiT­qmis am­


Tav­reb­da, ni­no jer mo­Tel­vas ga­di­o­da.
zul­Si, ni­nos pir­vel did msof­lio Cem­pi­o­nat­ze, me tu­ris­tu­li jgu­
fis Se­mad­genlo­ba­Si ga­vem­gzav­re. was­vlam­de nak­re­bis uf­ros­ma mwvrTnel­
ma, viq­tor Sam­bur­kin­ma mkiT­xa, ni­nos riT da­vex­ma­ro­To. xe­li ar Se­u­Sa­
loT-meT­qi, mxo­lod es vTxo­ve. Cve­ni tu­ris­tu­li jgu­fi sxva qa­laq­Si iyo
da­ba­na­ke­bu­li, Se­jib­re­bas ver Ca­vus­wa­riT da te­le­vi­zo­riT vuc­qi­reT
yve­la­fers. is Cem­pi­o­na­ti iri­na ko­Ca­re­vam mo­i­go 591 qu­liT, ma­ri­na dob­
ran­Ce­vas 590 qu­la hqon­da, ni­nos _ 587. fi­nal­Si ki dob­ran­Ce­vam ga­da­as­wro
ko­Ce­ro­vas. uni­Wi­e­re­si msro­le­li iyo, oRond _ co­ta udis­cip­li­no, da­
le­vac Se­eZ­lo. ru­se­Tis nak­re­bi­dan asa­kis ga­mo da­iT­xo­ves, To­rem ax­lac
ajo­bebs suy­ve­las.
zul­Si ni­nom iu­ni­or­Ta msof­lio re­kor­di da­am­ya­ra, uf­ros Ta­na­gun­
de­leb­Tan er­Tad ki iseT Se­degs mi­aR­wia, igi Za­li­an did­xans iyo msof­lio
re­kor­de­bis gra­fa­Si.
...sro­lis dros ni­nos­Tan aras­dros miv­di­var. wi­nas­war va­ri­geb, an
ve­TaT­bi­re­bi, ra­ze un­da ga­a­max­vi­los yu­rad­Re­ba, ro­gor mo­iq­ces... 1984
wels eSe­ra­Si es­to­ne­Tis gun­di Ca­mo­vi­da, mat­Ci un­da gag­ve­mar­Ta. ni­nos
pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tis vaz­ne­bi mi­ve­ci, pul­kebs rom eZa­xi­an da vuT­xa­ri,
_ es pul­ke­bi un­da vis­ro­loT mos­wav­le­Ta spar­ta­ki­a­da­ze da aba, Sen ici,
kar­gad ga­sin­je-meT­qi. ni­nos Se­jib­re­ba da­a­viw­yda da sro­li­sas mTe­li gu­
liT im pul­kebs `amow­meb­da~ da 15 wlis go­gom 388 qu­la ai­Ro. di­de­bis ram­
de­ni Cem­pi­o­na­ti yo­fi­la, maT So­ris msof­lio Cem­pi­o­na­ti, ama­ze nak­le­bi
Se­de­giT rom mo­u­gi­aT.
1986 wels, xal­xTa sa­kav­Si­ro spar­ta­ki­a­da­ze, Cven­ma ori­ve spor­tsmen­
ma _ ni­nom da me­gi xu­bu­laS­vil­ma Za­li­an kar­gad da­iw­yes sro­la, me­gim _
uf­ro uke­Te­sad, mag­ram me­sa­me se­ri­a­Si. ori­vem mxo­lod 93-93 qu­la mo­ag­
ro­va. es aS­ka­ra Ca­var­dna iyo. im se­ri­is Sem­deg ni­no ga­mo­vi­da da miT­xra,
_ ra vqna, ara­fe­ri ar ga­mom­di­so. xma ukan­ka­leb­da, mag­rad ci­o­da ma­Sin
mos­kov­Si. vuT­xa­ri, jan­da­bas me­oT­xe se­ria, gin­dac nu gis­ro­lia, sul ar
me­naR­vle­ba-meT­qi. Tan yi­nu­li­viT ci­vi xe­le­bi da­vus­ri­se. wa­vi­da ni­no da
me­oT­xe se­ri­a­Si 98 qu­la mo­ag­ro­va, me­gim ki mxo­lod 91, Tum­ca fi­nal­Si

36
isic mox­vda. fi­nal­Si mxo­lod sa­qar­Tve­los gunds hyav­da ori spor­tsme­
ni da Cem­pi­o­ne­bi ver gav­xdiT imis ga­mo, rom gun­du­ri pir­ve­lo­ba ar tar­
de­bo­da...
ad­re, sa­nam pa­ta­ra iyo, ni­nos­Tan yve­la­fe­ri gam­di­o­da, ax­la Zve­li
`fo­ku­se­bi~ aRar Wris, am­xe­la ga­moc­di­le­ba da­ug­rov­da da Se­iZ­le­ba ga­a­
Ri­zi­a­nos ki­dec zed­met­ma Ci­Cin­ma. ise, spor­tsme­ni rac ar un­da ga­moc­di­
li iyos, sa­Wi­ro dros sa­Wi­ro sit­yva au­ci­leb­lad un­da mi­aS­ve­lo. xan­da­
xan ni­no­sac sWir­de­ba rCe­va. sro­la­Si axals ras ga­mo­i­go­neb, mag­ram sa­Wi­
roa dro­u­lad ga­a­max­vi­lo yu­rad­Re­ba Se­jib­re­bis ama Tu im kom­po­nen­tze.
...se­u­lis olim­pi­a­dis Sem­deg sa­miz­ne fa­re­bi Se­ic­va­la da min­ske­li
lo­li­ta cvet­ko­vas pir­vel­sa­ve ofi­ci­a­lur Cem­pi­o­nat­Si naC­ve­ne­bi Se­de­gi
_ sul ra­Rac 578 qu­la, msof­lio re­kor­dad Ca­iT­va­la. Sem­deg 585 qu­la
da­fiq­sir­da, me­re ki ni­nom er­Ti­me­o­res mi­a­yo­la msof­lio re­kor­de­bi: jer
588, Sem­deg _ 589 da bo­los _ 591... zag­reb­Si, ev­ro­pis 1990 wlis Cem­pi­o­
nat­ze, un­grel­ma var­gaS­ma ama­ze ukeT is­ro­la da 592 qu­la ga­a­ke­Ta. mag­ram
Cven wa­ge­bas ar va­pi­reb­diT, ga­mo­vi­da ni­no da 593 aC­ve­na _ 295 plus 298 si­
lu­et­ze. ad­re, vinc fi­nals igeb­da, is iyo Cem­pi­o­ni, dRes ki Ta­na­ba­ri qu­
le­bis dros da­ma­te­bi­Ti sro­la iniS­ne­ba. ni­no msof­lio re­kor­diT gax­da
ev­ro­pis Cem­pi­o­ni. re­kor­de­bis aR­ric­xvis axa­li sis­te­ma rom ar Se­mo­e­RoT,
ni­nos is re­kor­di, ise­ve ro­gorc se­ul­Si naC­ve­ne­bi Se­de­ge­bi, dar­wmu­ne­bu­
li var, ax­lac re­kor­de­bi iq­ne­bo­da. ma­Sin fi­nal­Si aTi­a­nis cen­trSi ukeT
mox­ved­re­bis­Tvis ko­e­fi­ci­ents ar uma­teb­dnen. ax­la Se­iZ­le­ba 10 gas­ro­
liT 104-105 qu­lac mo­ag­ro­vo.~

***
ni­no sa­luq­va­Zem olim­pi­ur wel­sac mo­i­go yve­la Se­sar­Ce­vi as­pa­re­zo­
ba, rac ki se­u­lis Ta­ma­Sebs ukav­Sir­de­bo­da. ni­nos da ma­ri­na dob­ran­Ce­vas
uyoy­ma­nod mis­ces sam­xreT ko­re­is sag­zu­ri. gun­dSi svet­la­na smir­no­vac
Car­Tes im an­ga­ri­SiT, rom Tu ni­no pir­vel dis­cip­li­na­Si cu­dad is­ro­da,
me­o­re­Si mas smir­no­va Sec­vli­da, mag­ram le­nin­gra­de­li msro­le­li se­ul­Si
usaq­mod dar­Ca.

37
nino saluqvaZe

jer eSe­ra­Si em­za­de­bod­nen, se­u­lis win bo­lo saw­vrTne­li Sek­re­ba ki


mos­kov­Si hqon­daT. Zi­ri­Ta­di ime­di ma­ri­na dob­ran­Ce­vas ukav­Sir­de­bo­da,
ni­no jer isev iu­ni­or ­ is asa­ki­sa iyo _ 19 wli­sa. fiq­rob­da Tu ara ga­mar­
jve­ba­ze?
ni­no sa­luq­va­Ze: `ga­mar­jve­ba­ze wi­nas­war ara­so­des mi­fiq­ria. Ce­mi mTa­
va­ri ori­en­ti­ri Ce­mi Se­de­ge­bi iyo. se­ul­Sic mxo­lod Se­deg­ze vfiq­rob­di,
ra Tqma un­da, ma­Ral Se­deg­ze... saq­me ise mim­di­o­da, rom we­siT, Tu ga­uT­
va­lis­wi­ne­be­li mo­men­te­bi ga­mo­i­ric­xe­bo­da, olim­pi­a­da war­ma­te­biT un­da
da­mes­ru­le­bi­na. sab­Wo­Ta de­le­ga­ci­is er­Tma na­wil­ma xa­ba­rov­skSi ga­i­a­ra
ak­li­ma­ti­za­cia, msro­le­le­bi ki se­ul­Si ad­re­ve Ca­ve­diT da kar­gad Se­ve­gu­
eT iqa­ur pi­ro­bebs. vid­re Uu­Su­a­lod Se­jib­re­ba da­iw­ye­bo­da, var­ji­Sis­gan
Ta­vi­su­fal dros qa­laq­Si dav­di­o­diT da Tu sab­Wo­Ta for­ma gvec­va, umal
vxvde­bo­diT iqa­u­ri gul­Se­mat­kiv­re­bi­sa da... uSiS­ro­e­bis sam­sa­xu­ris yu­
rad­Re­bis cen­trSi.~
vax­tang sa­luq­va­Ze: `vinc wi­nas­war da ga­mud­me­biT fiq­robs ga­mar­jve­
ba­ze, uneb­li­ed am fiq­ris mZe­va­li xde­ba da ra­gind kar­gad ar un­da iyos
mom­za­de­bu­li, ma­inc mar­cxde­ba. sa­er­Tod, ro­ca ni­no for­ma­Si iyo, Cven
mu­dam ori oq­ros me­da­li gvin­do­da. se­u­lis wi­nac vi­co­di, rom ori­ve sa­
xe­o­bis mo­ge­ba Se­eZ­lo. olim­pi­a­dam­de, le­nin­grad­Si rom is­ro­da, mo­vi­da
da miT­xra, ra vqna, yve­la tyvia aTi­an­Si mi­dis, er­Ti gan­geb xom ar da­va­ci­
loo. ga­vaf­rTxi­le, aTi­a­ne­bis rit­mi­dan ar amo­var­de-meT­qi.
...se­u­lis olim­pi­ur sas­ro­leT­ze Se­jib­re­bas bi­nok­liT vuc­qer­di.
jer sul aTi­a­ne­bi wa­vi­da, sa­mi se­ria _ 50, 50 da 50. me­re sam­jer _ 49-49
qu­la (mog­vi­a­ne­biT mo­mi­bo­di­Sa ki­dec, erT-er­Ti cdis dros xe­li dab­la
dro­u­lad ar Ca­mo­vi­Re da imi­tom ga­mo­vi­da cxri­a­nio). win iyo Se­jib­re­bis
me­o­re na­xe­va­ri, anu si­lu­e­teb­ze sro­la, rac ni­nos uke­Te­sad ga­mos­di­o­da.
et­yo­ba, yu­rad­Re­ba mo­u­dun­da da aseT­ma gan­wyo­bam cu­di sam­sa­xu­ri ga­u­wia
_ si­lu­e­teb­ze sul 294 qu­la ai­Ro. ama­so­ba­Si, se­ka­ri­Ci wa­mo­e­wia da fi­na­
lis win ori­ves Ta­na­ba­ri qu­le­bi hqon­daT _ 591-591, rac uk­ve olim­pi­u­
ri re­kor­di iyo. fi­na­lam­de me da So­Ta qve­li­aS­vil­ma ni­no ga­va­se­ir­neT,
im sak­ma­od cu­di se­ri­e­bis Sem­deg mis ga­xa­li­se­bas vcdi­lob­diT... ni­nom
fi­nal­Si 99 qu­la mo­ag­ro­va da ga­i­mar­jva. se­ka­riCs aRa­ra­fe­ri ga­mo­u­vi­da,

38
mxo­lod 95 qu­la ga­a­ke­Ta da me­sa­me ad­gil­ze ga­da­i­nac­vla, rad­gan mas ia­
po­nel­ma spor­tsmen­mac ga­us­wro, ro­mel­sac fi­nal­Si ni­no­sa­viT 99 qu­la
hqon­da.
pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT sro­lis Zi­ri­Ta­di se­ri­e­bi ni­nom axa­li msof­
lio re­kor­diT da­am­Tav­ra_390 qu­la ai­Ro, mag­ram fi­nal­Si ro­le­bi Se­ic­
va­la. se­ka­ri­Ci uf­ro uke­Te­sad ga­mo­i­yu­re­bo­da... da ni­no me­o­re ad­gil­ze
dar­Ca, fi­na­lis CaT­vliT 487,9 qu­la da­ug­rov­da. ro­ca Se­jib­re­bis Sem­deg
vu­say­ve­du­re, ti­ri­li au­var­da _ aba, iq Tvi­Ton da­de­qi da yve­la­fer­ze
ifiq­re, na­xav rac ga­mo­gi­vao...~
ias­na se­ka­ri­Cis gaq­va­ve­bul sa­xe­ze ki, fi­na­lis Sem­deg, emo­ci­is na­ta­
mals ver amo­i­kiT­xav­diT _ bo­lom­de da­e­xar­ja mTe­li Zal-Ro­ne.
ax­la Se­mog­Ta­va­zebT erT frag­ments se­u­lis olim­pi­a­da­ze ak­re­di­te­
bu­li ga­zeT `le­los~ re­daq­to­ris Ten­giz ga­Ce­Ci­la­Zis im­dro­in­de­li we­
ri­li­dan:
`sa­qar­Tve­lo­dan Ta­ma­Seb­ze Ca­su­li spor­tu­li xel­mZRva­ne­le­bi ni­
nos ga­mos­vlis wi­na dRes sas­tum­ro­Si da­u­kav­Sir­dnen vax­tang sa­luq­va­Zes,
hkiT­xes, Se­iZ­le­bo­da Tu ara mi­su­liy­vnen ni­nos­Tan Se­jib­re­bis daw­ye­bam­
de. vax­tan­gma, ro­gorc war­sul­Si cno­bil­ma msro­lel­ma da am­Ja­mad ni­nos
mwvrTnel­ma, cxa­dia, kar­gad icis yve­la ni­u­an­si, ase­ve Ci­ne­bu­lad ic­nobs
Svi­lis fsi­qo­lo­gi­as. man Tqva, rom ajo­beb­da Cve­ne­bi ni­nos ar Sex­ved­rod­
nen...
Cve­nebs arc ma­Sin `Se­uS­li­aT xe­li~ ni­nos­Tvis, ro­ca is me­o­red Ca­e­ba
olim­pi­u­ri jil­dos­Tvis brZo­la­Si. uCum­rad isev tri­bu­ni­dan va­dev­neb­
diT Tvals mis as­pa­re­zo­bas... ni­no uk­ve olim­pi­u­ri Cem­pi­o­nis ran­gSi Ca­e­ba
axal pa­eq­ro­ba­Si _ am­je­rad pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT sro­la­Si un­da da­ec­
va sab­Wo­Ta nak­re­bis Rir­se­ba. ga­sak­vi­ri ar aris, rom igi im dRes yu­rad­Re­
bis cen­trSi iyo. ni­no cdi­lob­da kvlav din­jad, `ga­re­mo­sa­gan mow­yve­tiT~
ev­lo miz­nis­ken da ai, axa­li si­xa­ru­li, _ wi­nas­war Se­jib­re­ba­Si qar­Tvel­ma
spor­tsmen­ma 390 qu­la mo­ag­ro­va, es ki axa­li msof­lio re­kor­di iyo. me­
re ki, me­re... erT-erT in­ter­vi­u­Si ni­nom Tqva: `Cve­u­le­bis wi­na­aR­mdeg, Ce­mi
mTa­va­ri me­to­qis, iu­gos­la­vi­e­li ias­na se­ka­ri­Cis Se­de­giT da­vin­te­res­di.
ga­vi­ge, er­Ti qu­liT Ca­mom­rCe­bo­da da da­Za­bu­li brZo­li­saT­vis mo­vem­za­de.

39
nino saluqvaZe

ni­nos ga­mar­jve­bis
for­mu­la: or­bis Tva­li
da fo­la­dis gam­Zle­
o­ba, oRond, ara­vi­Tar
Sem­Txve­va­Si _ rki­nis
gu­li. rki­na da fo­la­di,
kar­gia, mag­ram grZno­ba
da emo­cia _ uf­ro sa­
Wi­ro. Cven rom tyvi­is
sro­la `civ­gu­li­an­Ta~
spor­ti gve­go­na, saq­me,
Tur­me, sxvag­va­rad yo­
fi­la. ni­no sa­luq­va­Ze
am­bobs: `im uki­du­re­si
da­Za­bu­lo­bi­sa da pa­su­
xis­mgeb­lo­bis mo­men­tSic
ki, ro­ca ga­mar­jve­bis
be­di er­Ta­derT anu bo­
lo gas­ro­la­ze hki­dia,
ro­ca Tva­li da go­ne­ba
erT wer­tils mis­Ce­re­bia
da im mo­men­tSi im wer­ti­
lis gar­da qve­ya­na­ze sxva
ara­fe­ri ar ar­se­bobs,
go­ne­ba guls eTaT­bi­re­ba
da ga­daw­yve­ti­le­bas amis
Sem­deg Re­bu­lobs
_ `is­ro­le!~

40
41
nino saluqvaZe

ar Se­iZ­le­ba fi­nal­Si brZo­li­saT­vis em­za­do, un­da is­ro­lo Se­ni Se­de­gis


mi­saR­we­vad da mor­Ca... ami­tom fi­nal­Si Za­li­an vRe­lav­di da tyvia ram­den­
jer­me as­cda aTi­ans...~ (Jur­na­li `mar­Tve,~ 1988).
ni­no sa­luq­va­Ze: `olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni rom gav­xdi, isev iu­ni­o­ri vi­
ya­vi, 19 wli­sa... spor­tul pis­to­let­Si ias­na se­ka­ri­Cis me­sa­me ad­gi­li mo­
u­lod­ne­li iyo. ia­po­nel­ma se­ka­riCs fi­nal­Si mTe­li 5 qu­la amo­u­qa­Ca da
me­o­re ad­gil­ze is ga­vi­da. me­re ias­na ga­sax­del­Si vna­xe, mwa­red ti­ro­da...
pnev­ma­tur ia­raR­Si ki man mo­mi­go. ma­in­cda­ma­inc ar dam­wyve­tia gu­li, sa­
mar­Tli­a­nad mox­da yve­la­fe­ri. da­sa­na­ni is gax­ldaT, rom Zi­ri­Ta­di se­ri­
e­bi msof­lio re­kor­diT da­vam­Tav­re da sa­bo­lo­od ma­inc me­o­re ad­gil­ze
ga­ve­di... ra iyo Cem­Tvis olim­pi­a­da da ga­mar­jve­ba? es iyo Ce­mi yve­la­ze
di­di si­xa­ru­li, uke­Te­si ar ar­se­bob­da. ma­Sin sxva Seg­rZne­ba mqon­da, gan­
sa­kuT­re­bu­li da sxva­na­i­rad amaR­le­bu­li. ma­nam­de ram­de­ni wva­le­ba ga­mo­
vi­a­re, mag­ram olim­pi­u­ri oq­ros me­da­li yve­la­fers anaz­Ra­u­rebs da as­mag
ener­gi­as gma­tebs. ro­ca is dro max­sen­de­ba, karg gan­wyo­ba­ze vdge­bi. spor­
tSi ara­er­Ti me­go­ba­ri Se­vi­Zi­ne. ma­ga­li­Tad _ ias­na se­ka­ri­Ci. sxva­Ta So­
ris, pir­vel dRes, ro­ca olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni gav­xdi, se­ka­ri­Ci ar mo­su­la
da ar mo­u­lo­cavs. ara­da, ma­nam­de, sxva Se­jib­re­beb­ze pir­ve­li mi­lo­cav­da
xol­me, mec igi­ves va­ke­Teb­di. me­re mo­mi­bo­di­Sa _ sul ga­vi­Ti­Se da un­da
ma­pa­ti­oo. ias­nas ma­le da­vu­me­gob­rdi, sab­Wo­Ta nak­re­bis wev­reb­Ta­nac kar­
gi da­mo­ki­de­bu­le­ba mqon­da. isi­ni xSi­rad ic­vle­bod­nen, sxva­das­xva asa­kis,
erov­ne­bi­sa da xa­si­a­Tis spor­tsme­neb­Tan mi­wev­da ur­Ti­er­To­ba... arc er­
TTan ar mom­svlia kon­fliq­ti, Tum­ca sa­kav­Si­ro nak­reb­Si yo­vel­Tvis mwva­
ve me­to­qe­o­ba iyo _ ver ga­i­geb­di, ro­me­li spor­tsme­ni vi­si fa­vo­ri­ti iyo.
nak­reb­Si in­tri­gebs eri­de da Sens saq­me­ze ifiq­re _ ma­mac sul amas ma­ri­
geb­da. yo­fil sab­Wo­Ta res­pub­li­keb­Si da sxva­ga­nac, dRes Zi­ri­Ta­dad isi­ni
ari­an mwvrTne­le­bi, vis­Ta­nac er­Tad vis­ro­di. yve­las­Tan Se­miZ­lia mis­vla
da xe­lis Ca­mor­Tme­va. ro­gorc we­si, qar­Tu­lad me­sal­me­bi­an, al­baT, pa­ti­
vis­ce­mis niS­nad...~
ni­nos ia­ra­Ris mwar­mo­e­be­li fir­me­bis war­mo­mad­gen­leb­Ta­nac kar­gi
ur­Ti­er­To­ba aqvs. aseT sa­xe­lo­van msro­lels, cxa­dia, gan­sa­kuT­re­bu­li
pa­ti­vis­ce­miT ep­yro­bi­an. `val­te­ri,~ `mo­ra­ni,~ `Sta­i­e­ri,~ `bi­ne­li,~ `par­

42
di­ni,~ `fa­in­ver­bau,~ ro­me­lic ra­za­ri­o­no­vis mo­del­zea ga­ke­Te­bu­li, si­
a­mov­ne­biT sTa­va­zo­ben Ta­vi­anT ia­raRs. sul bo­los, `fa­in­ver­bau~ aCu­qes
ger­ma­ne­leb­ma, fos­tiT ga­mo­ug­zav­nes. ad­re, sab­Wo­Ta pe­ri­od­Si uc­xo­ur
fir­meb­Tan kon­traq­te­bi msro­le­le­bis­Tvis ka­ba­lu­ri iyo. kon­traq­tiT
gaT­va­lis­wi­ne­bu­li Tan­xis ume­te­si na­wi­li _ 60 pro­cen­ti sa­xel­mwi­fos
rCe­bo­da, 20 _ sa­kav­Si­ro spor­tko­mi­tets, 10 _ sro­lis fe­de­ra­ci­as, dar­
Ce­ni­li 10 pro­cen­ti ki _ Ta­vad spor­tsmens.

***
ni­nos ia­ra­Ris saq­me TiT­qmis yo­vel­Tvis kar­gad hqon­da, mag­ram iyo
ga­mo­nak­li­si Sem­Txve­ve­bic. 1996 wels, Sve­i­ca­ri­a­Si pnev­ma­tur ia­raR­Si
msof­li­os su­per­Ta­sis ga­Ta­ma­Se­bis dros Se­jib­re­bis li­de­ri iyo, mag­ram
msa­je­bis da­u­dev­ro­biT me­oT­xe se­ria na­ad­re­vad Sew­yda. ga­mo­sa­va­li is mo­
na­xes, rom yve­la­fe­ri Ta­vi­dan _ pir­ve­li se­ri­i­dan da­iw­yes. ni­nos pis­to­
let­ma ram­den­jer­me um­tyu­na da... pir­ve­lis nac­vlad bo­lo ad­gi­li da­i­ka­
va. Sem­deg pnev­ma­tur pis­to­lets `Sta­u­er man­li­he­ris~ fir­mi­sas ar­Cev­da.
es fir­ma di­dad ex­ma­re­bo­da Cvens msro­le­lebs. 1995 wels, ro­ca sa­qar­Tve­
los gun­di fi­neT­Si, ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze mi­em­gzav­re­bo­da, ru­seb­ma vi­
bor­gSi pis­to­le­te­bi ar ga­a­ta­nes. `man­li­he­ris~ war­mo­mad­gen­le­bi Cve­nebs
hel­sin­kSi dax­vdnen da axal­Ta­xa­li pis­to­le­te­bi ga­das­ces, Se­jib­re­bis
Sem­deg ki ori pis­to­le­ti sa­Cuq­rad da­u­to­ves. ni­nos Txov­niT, Sem­deg maT
xuT­Wi­del vax­tang igo­raS­vil­sac aCu­qes ia­ra­Ri. `Sta­u­er man­li­he­ri,~ ni­
nos TqmiT, uRa­la­tod is­ro­da.
sa­miz­ne fa­re­bis Sec­vla xSi­rad iw­vevs ia­ra­Ris cvla­sac da fir­me­
bi axal-axal mo­de­lebs qmni­an. ni­no mci­re­ka­lib­ri­an pis­to­lets `ben­cis~
fir­mi­sas iye­neb­da. imiT er­Txel ev­ro­pis Cem­pi­o­na­ti mo­i­go, or­jer _
msof­lio Ta­si. Sem­deg Sve­i­ca­rul `mo­ran­ze~ ga­da­vi­da, mag­ram am pis­to­
let­ma ni­nos swo­red did msof­lio Cem­pi­o­nat­ze, lah­ti­Si um­tyu­na _ nem­si
ga­ut­yda da ni­no fi­nals miR­ma dar­Ca. pnev­ma­tur­Si ki `Sta­u­er man­li­he­riT~
ver­cxlis me­da­li da­im­sa­xu­ra. dRes ni­no tyvi­as isev ra­za­ri­o­no­vis mi­er
Seq­mni­li pis­to­le­tiT is­vris, ro­mel­sac uk­ve `fa­in­ver­bau~ awar­mo­ebs.

43
nino saluqvaZe

olim­pi­ur 1988 wels spor­tul­ma Jur­na­lis­teb­ma ni­no sa­luq­va­Ze sa­


qar­Tve­los wlis sa­u­ke­Te­so spor­tsme­nad aRi­a­res. ra Tqma un­da, ni­nos
la­u­re­a­to­ba eWvs ar iw­vev­da. sxva rom ara­fe­ri, pir­ve­lad mox­da, ro­ca
qar­Tvel­ma spor­tsmen­ma erT olim­pi­a­da­ze pi­rad pir­ve­lo­ba­Si oq­ro­sa da
ver­cxlis me­da­li mo­i­po­va.
`pis­to­le­ti ni­no sa­luq­va­Zis er­Ta­der­Ti ia­ra­Ri ro­dia. ro­ca 19 wlis
xar, xar mox­de­ni­li, sim­pa­Ti­u­ri, amas­Tan, Ci­ne­bu­li di­a­sax­li­sic _ Se­ni
bi­nis ia­ta­ki sar­kis ma­giv­ro­bas gas­wevs, ker­Ze­bis ga­ke­Te­bac ici, cxo­bac,
ker­vac da qar­gvac ki, _ co­ta ma­ma­ka­ci Tu mo­i­Zeb­ne­ba ise­Ti, vinc xe­lebs
ar as­wevs, Tu­ki mas mi­zan­Si amo­i­Reb, Tun­dac olim­pi­u­ri Cem­pi­o­ni ar iyo.
vCqa­rob da­var­wmu­no mkiT­xve­le­bi ima­Si, rom sa­qar­Tve­los spor­tu­li
Jur­na­lis­te­bi _ maTs ab­so­lu­tur um­rav­le­so­bas ki ma­ma­ka­ce­bi Se­ad­ge­nen
_ ni­no sa­luq­va­Zes 1988 wlis #1 spor­tsme­nad ro­ca asa­xe­leb­dnen, mxo­lod
da mxo­lod mis spor­tul Se­de­gebs ar mi­a­geb­dnen je­ro­vans... ro­ca da­is­va
kiT­xva, vin un­da mi­su­li­yo ni­nos­Tan mi­sa­lo­cad, Cem­ma ko­le­ga ma­ma­ka­ceb­ma
er­Txmad ga­daw­yvi­tes, rom es qals un­da ga­e­ke­Te­bi­na...~ (pe­pi bo­Wo­riS­vi­li.
ga­ze­Ti `sam­Sob­lo~. 1989).
ni­nos olim­pi­ur ga­mar­jve­bas ase ga­mo­ex­ma­u­ra po­e­ti za­ur bol­qva­Ze:
`rom gvyo­lo­da asi ni­no Zve­lad asi pis­to­le­tiT, ma­Sin Ta­vi­suf­le­bis­
Tvis Ta­vi­suf­lad vib­rZo­leb­diT.~
ni­no sa­luq­va­Ze: `se­u­lis olim­pi­a­dis win di­deb­Si sxva ti­tu­li ar
mqon­da, gar­da gun­du­ri pir­ve­li ad­gi­li­sa msof­lio Cem­pi­o­nat­ze da pi­
ra­di brin­ja­os med­li­sa. Cems Sem­Txve­va­Si pi­ri­qiT mox­da: jer olim­pi­a­da
mo­vi­ge, Sem­deg _ msof­li­os Cem­pi­o­na­ti, bo­los _ ev­ro­pis. mag­ram Tu­ki
kon­ti­nen­tis Cem­pi­o­na­ti yo­vel wels tar­de­ba, msof­li­o­si _ mxo­lod oTx
we­li­wad­Si er­Txel. olim­pi­a­da ki ma­inc sxvaa, pres­ti­JiT yve­las aRe­ma­te­
ba da mo­na­wi­lec uf­ro me­tia.
...1989 wels sa­ra­e­vos msof­lio Cem­pi­o­na­tis­Tvis mos­kov­Tan ax­los,
no­vo­gor­skSi vem­za­de­bo­diT. pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­la­Si es Se­jib­re­ba
ma­Sin or we­li­wad­Si er­Txel imar­Te­bo­da. Za­li­an ci­o­da no­vo­gor­skSi, sas­
tum­ros no­mer­Si an­Te­bul Ru­mels max­ved­reb­dnen. var­ji­Seb­ze Tavs vik­
lav­di, mag­ram ara­fe­ri ga­mom­di­o­da. ki­dev kar­gi, sa­kon­tro­lo Se­jib­re­

44
ba ma­inc ga­vi­a­re da sa­ra­e­vos sag­zu­ri avi­Re. Se­jib­re­ba­ze ara­sa­si­a­mov­no
gan­wyo­biT Ca­ve­di. ra­Rac­na­i­rad Se­bo­Wi­li vi­ya­vi. axal­gaz­rdu­li nak­re­bis
mwvrTne­li mo­vi­da, rat­ni­ko­vi _ ra ge­mar­Te­ba, dam­Svid­di, rac iyo, da­
i­viw­ye da nu­li­dan da­iw­ye yve­la­fe­rio. olim­pi­a­das gu­lis­xmob­da. sa­ra­e­
vo­Si cud pi­ro­beb­Si vis­ro­diT _ fa­re­bi cu­dad iyo ga­na­Te­bu­li, Tum­ca
fi­na­lis­Tvis es prob­le­ma mo­ag­va­res. fi­nal­Si TiT­qmis Ta­na­ba­ri Se­de­ge­
biT ga­ve­diT rva sport­sme­ni. pir­vel­sa da bo­lo ad­gil­ze myo­febs So­ris
qu­leb­Si gan­sxva­ve­ba di­di ar iyo...~
aq isev ma­Sin­de­li qro­ni­ka un­da mo­viy­va­no ga­zeT `le­lo­dan~:
`sa­ra­e­vo­Si war­mo­ud­ge­ne­li am­be­bi mox­da. fi­na­lis bo­lo aTi gas­ro­
lis win ni­no da gfr-is gun­dis wev­ri li­ze­lo­ta bre­i­ke­ri oT­xi qu­lis
sxva­o­biT (385-385 qu­la hqon­daT) as­wreb­dnen me­to­qe­ebs. mas­pin­Zel­Ta
kerps, iu­gos­la­vi­el olim­pi­ur Cem­pi­ons ias­na se­ka­riCs am dros sa­tur­ni­
ro gra­fa­Si VII ad­gi­li eka­va da mxo­lod 381 qu­la ewe­ra, rac imas niS­nav­da,
rom brin­ja­os me­dal­ze me­tis ime­di ar un­da hqo­no­da.
mag­ram zog­jer Se­uZ­le­be­li Se­saZ­le­be­li yo­fi­la... se­ka­ri­Ci yve­la me­
to­qe­ze swra­fad is­vris, ase­Ti Cve­va aqvs. ga­is­vris, ma­Sin­ve mqu­xa­re ova­
cia at­yde­ba (mo­na­wi­le­Ta ukan te­le­vi­zo­ria da tab­lo­ze Se­de­ge­bi Cans). am
xma­ur­ma, msro­lel­Ta sa­SiS­ma mter­ma, umal mwyob­ri­dan ga­mo­iy­va­na Se­jib­
re­bis mo­na­wi­le­e­bi. bre­i­ker­ma, ma­ga­li­Tad, eq­vsi­an­Si `Cas­va~ er­Ti tyvia,
mis­ma Ta­na­gun­del­ma _ er­Ti­an­Si (?!).
ar Sed­rka mxo­lod yve­la­ze axal­gaz­rda fi­na­lis­ti _ ni­no sa­luq­va­
Ze. `iy­vi­reT, iy­vi­reT ram­de­nic gin­daT,~ - Tavs im­xne­veb­da igi da tyvi­as
tyvi­a­ze ji­u­tad svam­da aTi­a­neb­Si. fi­nal­Si se­ka­riC­ma 102,7 qu­la mo­ag­ro­va
da me­o­re ad­gil­ze ga­da­i­nac­vla. ni­no­mac fi­nal­Si TiT­qmis igi­ve SeZ­lo _
102,5 qu­la da re­van­Si ai­Ro se­u­lis olim­pi­a­da­ze da­mar­cxe­bis­Tvis, sa­dac
igi iu­gos­la­vi­els swo­red am ia­raR­Si Ca­mor­Ca. oRond am­je­rad sxva­o­ba
qu­la­na­xe­va­ri ki ara, TiT­qmis mTe­li 4 qu­la iyo (487,5-483,7)...~
es iyo ni­no sa­luq­va­Zis pir­ve­li oq­ro msof­li­os pi­rad Cem­pi­o­nat­ze.
im wels ni­nom war­ma­te­biT ias­pa­re­za sxva mniS­vne­lo­van tur­ni­reb­Si da ro­
ca ga­zeT­ma `le­lom~ 1989 wlis Se­de­ge­bi Se­a­ja­ma, sa­luq­va­Zes sa­u­ke­Te­so
Se­de­ge­bi aR­mo­aC­nda:

45
nino saluqvaZe

ni­no sa­luq­va­Ze
sa­qar­Tve­los spor­tsme­
ne­bi­dan er­Ta­der­Tia,
vinc eqvs olim­pi­ur
Ta­ma­Seb­Si mo­na­wi­le­ob­da
_ se­u­li­dan pe­ki­nam­de
da med­le­bis sru­li kom­
pleq­ti (oq­ro, ver­cxli,
brin­jao) da­ug­rov­da.
mok­led, re­kor­de­bis
wig­nis sa­kad­ri­si miR­
we­ve­bi aqvs, miT uf­ro,
rom pir­ve­li olim­pi­u­ri
med­lis mo­po­ve­bi­dan
20 wlis Sem­de­gac
SeZ­lo asu­li­yo spor­tSi
yve­la­ze sa­pa­tio
kvar­cxlbek­ze.

46
ma­i­si. ar­mi­el­Ta Cem­pi­o­na­ti. sa­mi pir­ve­li da er­Ti me­o­re ad­gi­li.
ma­i­si. zu­li. (gdr). msof­lio Ta­sis ga­Ta­ma­Se­bis erT-er­Ti eta­pi. pir­
ve­li ad­gi­li da ori msof­lio re­kor­di mp-5 var­jiS­Si (mci­re­ka­lib­ri­a­ni
pis­to­le­tis sro­la). 592 qu­la Zi­ri­Tad se­ri­eb­Si da 691 _ fi­na­lis Se­deg­
Tan er­Tad. me­o­re ad­gil­ze ga­su­li cno­bi­li un­gre­li msro­le­li ag­ne­Sa
fe­ren­ci mas mTe­li rva qu­liT (!) Ca­mor­Ca. iq­ve, zul­Si ni­nom me­o­re ad­gi­li
da­i­ka­va pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT sro­la­Si (pp-2).
iv­ni­si. mi­un­xe­ni. msof­lio Ta­sis ga­Ta­ma­Se­bis eta­pi. I ad­gi­li mp-5 var­
jiS­Si (me­o­re ad­gil­ze ga­suls ni­nom aqac 6 Tu 7 qu­liT mo­u­go), II ad­gi­li
pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tis sro­la­Si. aq ga­i­mar­jva se­ka­riC­ma, ro­mel­mac axa­
li msof­lio re­kor­di da­am­ya­ra _ 390 qu­la Zi­ri­Tad se­ri­eb­Si.
iv­ni­si. ssrk Cem­pi­o­na­ti. min­ski. oT­xi oq­ros me­da­li (ori _ gun­dur
pir­ve­lo­ba­Si). min­skSi me­to­qe­eb­ma Za­li­an mo­in­do­mes brZo­la ga­e­mar­TaT
gun­dis li­de­ris­Tvis, mag­ram...
iv­ni­si. ev­ro­pis Cem­pi­o­na­ti tyvi­is sro­la­Si. zag­re­bi. pir­ve­li ad­gi­
li... ni­no fi­nal­Si 593 qu­liT Se­vi­da. un­grel ag­ne­Sa fe­rencs er­Ti qu­liT
nak­le­bi hqon­da. Se­sa­niS­nav for­ma­Si myof­ma fe­ren­cma, ro­me­lic ni­no­ze
win is­ro­da, fi­nal­Si yve­la tyvia aTi­a­neb­Si Ca­am­wkri­va da axa­li msof­lio
re­kor­di da­am­ya­ra _ 692 qu­la. ni­nos imis uf­le­bac aRar dar­Ca, cxri­an­
Si mo­ex­ved­re­bi­na tyvia, To­rem Cem­pi­o­no­bas kar­gav­da. mar­Tlac sak­vir­ve­
li am­ba­vi mox­da _ fe­ren­cis re­kor­di ud­Re­u­ri ga­mod­ga: ni­no­mac yve­la
tyvia aTi­ans us­wo­ra. yo­ve­li gas­ro­lis Sem­deg mis zurgs ukan Tav­moy­ri­
li me­to­qe­e­bis, maT So­ris se­ka­ri­Cis ova­cia es­mo­da (`kak moJ­no tak stre­
li­at,~_ aR­mox­da ni­nos Ta­na­gun­del ele­ne smir­no­vas). 693 qu­la msof­lio
re­kor­de­bis nus­xa­Si Se­vi­da da ni­no sa­luq­va­Zes, es uk­ve me­ram­de­ned, ev­ro­
pis Cem­pi­o­nis me­da­li ga­da­e­ca.
iv­li­si. IV sa­kav­Si­ro axal­gaz­rdu­li Ta­ma­Se­bi. lvo­vi. ori oq­ros me­
da­li.
...ni­nom da vax­tan­gma ar da­i­za­res da sa­qar­Tve­los gun­dis da­sax­ma­
reb­lad lvov­Si Ca­­vid­nen. iq ni­no Ta­vi­suf­lad, xa­li­si­a­nad is­ro­da. mi­si
os­ta­to­ba di­di mon­do­me­bis ga­re­Sec sak­ma­ri­si iyo me­to­qe­e­bis da­sa­mar­
cxeb­lad.

47
nino saluqvaZe

ni­no sa­luq­va­Ze: `zag­reb­Si uk­ve Sec­vlil fa­reb­ze vis­ro­diT, sul


Ti­To mi­li­met­riT iyo da­pa­ta­ra­ve­bu­li, mag­ram sxva­o­ba ma­inc ig­rZno­bo­
da. ra Tqma un­da, im dro­i­dan uk­ve axa­li re­kor­de­bis aR­nus­xva da­iw­yes.
im wlis bo­los msof­lio re­kor­di me me­kuT­vno­da _ 593 qu­la. es Se­de­gi
dRem­de msof­lio re­kor­dia axal­gaz­rdeb­Si, di­de­bis Cve­ni ma­Sin­de­li gun­
du­ri re­kor­di ki ase­ve mo­ux­sne­lia... zag­reb­Si ga­mar­jve­bis­Tvis pre­mia
mom­ces - mTe­li 700 do­la­ri. ma­Sin­del di­na­reb­ze es 20 mi­li­o­ni iyo. uc­bad
mi­li­o­ne­ri gav­xdi. sa­yid­leb­ze mxo­lod er­Ti dRe mqon­da da mTli­a­nad mi­
va­xar­je, miT ume­tes, sab­Wo­Ta kav­Sir­Si ara­fe­ri iSo­ve­bo­da.~

***
1990 wels msof­lio Cem­pi­o­nats mi­tiS­Cis sas­ro­leT­ma umas­pin­Zla.
am Se­jib­re­bis­Tvis ni­no sa­Ta­na­dod ver mo­em­za­da, spor­tu­li for­ma ver
aRid­gi­na da Se­de­gic Se­sa­ba­mi­si ga­mod­ga: pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­li­sas
er­Ti tyvia Svi­di­ans mo­ar­tya da fi­nal­Si ve­ra­fe­ri ga­aw­yo, spor­tu­li pis­
to­le­tiT sro­la­Si ase­ve fi­nal­Si mox­vda, mag­ram sap­ri­zo ad­gils miR­ma
dar­Ca.
mom­dev­no 1991 wels sa­qar­Tve­lo sab­Wo­Ta sports ga­e­mij­na.
sa­qar­Tve­los da­mo­u­ki­deb­lo­bis ga­moc­xa­de­bis am­ba­vi ni­nom ma­Sin ga­i­
go, ro­ca nor­ve­gi­is msof­lio Cem­pi­o­na­ti­dan brun­de­bo­da. im wels sab­Wo­
Ta gun­dma da mas­Tan er­Tad ni­no sa­luq­va­Zem msof­lio Cem­pi­o­no­ba mo­i­po­va
pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­la­Si. es iyo ni­nos bo­lo jil­do sab­Wo­Ta dro­
SiT. mos­kov­Si dab­ru­ne­bu­li sa­kav­Si­ro nak­re­bi msof­lio Ta­sis ga­Ta­ma­
Se­ba­ze se­ul­Si un­da gam­gzav­re­bu­li­yo, mag­ram ni­nos ae­ro­por­tSi dax­vda
spor­tko­mi­te­tis war­mo­mad­ge­ne­li va­dim ka­ra­va­e­vi da si­tu­a­cia ga­nu­mar­ta
_ Cve­ni gze­bi sa­bo­lo­od ga­i­ya­ra, Tqven uk­ve da­mo­u­ki­deb­le­bi xar­To. ni­
nos ma­Sin spor­tze arc ufiq­ria. te­le­fons eca sax­lSi da­sa­re­kad. vid­re
vi­Ta­re­ba ga­ir­kve­o­da da sa­er­Ta­So­ri­so spor­tul or­ga­ni­za­ci­eb­Tan da­mo­
u­ki­de­be­li ur­Ti­er­To­ba dam­yar­de­bo­da, sak­mao dro ga­vi­da. Cve­ni olim­pi­
u­ri Cem­pi­o­nis ga­da­bi­re­ba ara­er­Tma qve­ya­nam mo­in­do­ma, mag­ram ni­no yve­las
Ta­va­zi­a­ni ua­riT is­tum­reb­da

48
vax­tang sa­luq­va­Ze: `im er­Ti wlis iZu­le­biT­ma Ses­ve­ne­bam Za­li­an imoq­ olimpiuri kvarcxlbeki:
natalia paderina,
me­da ni­no­ze. 1992 wels, ro­ca isev dag­vi­S­ves sa­er­Ta­So­ri­so Se­jib­re­beb­ze,
venZin guo da
ni­no Zve­le­bu­rad Tav­da­je­re­bu­li aRar iyo. did­xans ver aRid­gi­na sa­ku­ nino saluqvaZe.
Ta­ri Za­le­bis rwme­na. bar­se­lo­na­Si, olim­pi­a­da­ze bo­lo se­ri­a­Si sul ra­ pekini, 2008 weli
Rac 95 qu­la rom ga­e­ke­Te­bi­na, _ ara­da, mis­Tvis 98-99 qu­la ara­fe­ri iyo,
_ ver­cxlis me­dals ai­Reb­da.~
bar­se­lo­nis ilim­pi­a­dis win, sa­dac sa­qar­Tve­los spor­tsme­ne­bi dsT-s
ga­er­Ti­a­ne­bu­li gun­dis sa­xe­liT, mag­ram sa­ku­Ta­ri dro­Si­Ta da him­niT ga­

49
nino saluqvaZe

mo­di­od­nen, ni­no ze­di­zed ram­de­ni­me Se­sar­Cev tur­nir­Si mo­na­wi­le­ob­da,


ra­mac di­di ener­gia wa­i­Ro. mTa­va­ri Se­sar­Ce­vi Se­jib­re­ba iyo dsT-s Cem­pi­o­
na­ti, ro­me­lic mos­kov­Si Ca­tar­da. spor­tu­li pis­to­le­tiT sro­la­Si ni­nom
ori­ve var­ji­Si mo­i­go, me­re ki `so­vet­ski pat­ri­o­tis~ priz­zec igi­ve Se­de­gi
aC­ve­na.
ni­no sa­luq­va­Ze: `bar­se­lo­na­Si sru­li­ad ga­mo­fi­tu­li ga­vem­gzav­re.
dar­wmu­ne­bu­li ar vi­ya­vi, rom karg Se­de­gebs mi­vaR­wev­di. asec mox­da. spor­
tu­li pis­to­le­tiT me­xu­Te ad­gi­li avi­Re, pnev­ma­tu­riT ki fi­nal­Sic ver
mov­xvdi da me­a­Te ad­gil­ze dav­rCi. es Cem­Tvis Ca­var­dna iyo. sa­er­Tod, am
olim­pi­a­da­ze uc­na­ur gan­wyo­ba­ze vi­ya­vi, ra­Rac ga­o­re­bu­li grZno­ba mqon­
da, TiT­qos ara­se­ri­o­zul saq­mes va­ke­Teb­di. gar­da­ma­va­li pe­ri­o­di iyo _
Tan isev er­Tad vi­ya­viT, Zve­li sab­Wo­Ta kav­Si­ri, Ta­nac uk­ve da­mo­u­ki­deb­
le­bi... mar­Tlac ara­se­ri­o­zu­lis STa­beW­di­le­bas to­veb­da es yve­la­fe­ri
da mec ase aR­viq­vi.~

***
ni­nom sul 6 olim­pi­ur Ta­ma­Seb­Si mi­i­Ro mo­na­wi­le­o­ba. mi­si ni­Wi­sa da
os­ta­to­bis kva­lo­ba­ze, Tun­dac olim­pi­u­ri med­le­bis er­Ti sru­li kom­
pleq­ti ma­inc co­taa. at­lan­tis olim­pi­a­dis­Tvis, sa­dac sa­qar­Tve­lo uk­
ve sru­li da­mo­u­ki­de­be­li gun­dis sta­tu­siT un­da war­mdga­ri­yo, msro­
le­le­bi ger­ma­ni­a­Si em­za­de­bod­nen. mas­pin­Zleb­ma Ta­vi ga­mo­i­des: ro­gorc
olim­pi­a­dis das­kvniT Sek­re­ba­ze, ase­ve co­ta ad­re ga­mar­Tul saw­vrTnel
Sek­re­ba­ze, sa­qar­Tve­los gunds Se­sa­niS­na­vi mas­pin­Zlo­ba ga­u­wi­es: ori
kvi­riT ufa­sod da­uT­mes ba­za, sa­cu­rao au­zi, sa­u­na, vaz­ne­bi­Tac da­ex­
mar­nen. Sem­deg ger­ma­ni­is gun­dTan er­Tad wa­iy­va­nes mi­un­xen­Si, msof­lio
Tas­ze, iqi­dan ki ita­li­a­Si _ isev Ta­sis ga­Ta­ma­Se­ba­ze. ita­li­i­dan fran­
kfur­tam­dec ufa­sod ga­mo­am­gzav­res... sa­qar­Tve­lo­Si ma­Sin rTu­li vi­
Ta­re­ba iyo da spor­tis­Tvis nak­le­bad eca­laT. ami­to­mac, kar­smom­dga­ri
olim­pi­a­dis win ger­ma­nel­Ta dax­ma­re­ba Zal­ze mniS­vne­lo­va­ni ga­mod­ga.
ame­ri­ka­Si Ca­sul­ma ni­no sa­luq­va­Zem 386 qu­liT wi­na­o­lim­pi­u­ri kvi­re­u­li
mo­i­go pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­la­Si. re­i­tin­gi­Tac si­is sa­Ta­ve­Si id­ga.

50
zog­jer Seg­ne­bu­lad ar aC­ve­neb­da Ta­vis mzad­yof­nas, rom zed­me­ti yu­
rad­Re­ba ar mi­eq­cia. at­lan­tis sas­ro­leT­ze, uk­ve olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis
fi­nal­Si, spor­tu­li pis­to­le­tiT sro­la­Si me­o­re Se­de­giT mox­vda _ 586
qu­la ai­Ro, mag­ram... ni­no sa­luq­va­Ze: `fi­nal­Si TiT­qos mSvi­dad vi­ya­vi,
rad­gan me­sa­me ad­gil­ze myofs gva­ri­a­nad vus­wreb­di. fi­na­li da­viw­ye aTi­
a­niT, me­o­re gas­ro­la da... Svi­di­a­ni?! TiT­qos uro Ca­mar­tyes Tav­Si (mec
da­ax­lo­e­biT igi­ve da­me­mar­Ta, ro­ca at­lan­ta­Si mo­ni­tors vi­ya­vi miS­te­
re­bu­li - g. C.). me­sa­me tyvi­am rvi­a­nis xa­zi ga­dak­ve­Ta. ma­inc ra mox­da? ax­
lac dar­wmu­ne­bu­li var, rom ma­Sin, ame­ri­ka­Si, sa­miz­ne da­fa Se­mic­va­les
da is Ce­mi nas­ro­li ar iyo. sa­o­lim­pi­a­dod at­lan­ta­Si axa­li da­nad­ga­re­
bi da­a­mon­ta­Jes, Sve­i­ca­ru­li `as­ko­ris~ fir­mi­sa. se­ri­o­zu­li Se­mow­me­ba
arc hqon­da gav­li­li. qa­Raldis ukan, re­zi­nis fe­na ar iyo da­zi­a­ne­bu­li,
nas­ro­li ki Can­da. Cems gar­da, sxveb­mac ga­moT­qves pro­tes­ti da me­re­Ra
da­iw­yes ek­ra­nis da­ye­ne­ba sa­miz­ne­e­bis ukan. ma­nam­de kom­pi­u­ter­ze vin ras
Ca­li­Cob­da, ver ga­i­geb­di. yve­la­ze Za­li­an er­Ti ger­ma­ne­li msro­le­li
da­za­ral­da, so­nia fra­i­Se­ri, ro­me­lic yve­la Se­jib­re­bas igeb­da da rki­
nis­ner­ve­bi­ans eZax­dnen. mis­ma kom­pi­u­ter­ma ki mo­ni­tor­ze rvi­a­ni aC­ve­na.
pro­tes­ti­Tac ve­ra­fe­ri ga­aw­yes...~
ni­nos at­lan­ta­Si mxo­lod me­xu­Te (pnev­ma­tu­ri pis­to­le­tiT) da meS­
vi­de (mci­re­ka­lib­ri­a­niT) ad­gi­le­bi er­go, rac Zal­ze da­sa­na­ni iyo, rad­gan
mTli­a­nad 1996 wels, ro­gorc yo­vel­Tvis, ma­Ral do­ne­ze as­pa­re­zob­da:
me­sa­me iyo un­greT­Si, ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze da ku­ba­Sic _ msof­lio Ta­sis
ga­Ta­ma­Se­ba­ze mi­un­xen­Si, msof­li­os su­per­Tas­ze me­o­re ad­gi­li da­i­ka­va, at­
lan­ta­Si ki wi­na­o­lim­pi­u­ri kvi­re­u­li da msof­lio Ta­si mo­i­go pnev­ma­tu­ri
ia­ra­RiT.
ni­no sa­luq­va­Ze: `olim­pi­a­das ver­c er­Ti Se­jib­re­ba ver Se­ed­re­ba. es
aris ama­Rel­ve­be­li sa­na­xa­o­ba, mwver­va­li, ro­mel­sac mxo­lod sa­ku­Ta­ri
gar­ji­Ta da wva­le­biT un­da mi­aR­wio. cxov­re­bis erT an or bed­ni­er wuTs
Tu Se­a­da­rebs ada­mi­a­ni olim­pi­a­das. at­lan­tis mar­cxi yve­la­ze mwa­re iyo.
ase­Ti war­mo­ud­ge­ne­li ram Cems cxov­re­ba­Si ara­so­des mom­xda­ra. saq­me
TiT­qmis bo­lom­de mqon­da miy­va­ni­li da yve­la­fe­ri wyal­Si Ca­me­ya­ra. ima­
ze mwyde­ba gu­li, rom sa­qar­Tve­lo­Si ga­u­saZ­lis pi­ro­beb­Si vem­za­de­bo­di,

51
nino saluqvaZe

2009 wels nino saq­mi­saT­vis ara­fe­ri da­mik­lia da bo­los yve­la­fe­ri mar­cxiT dam­Tav­rda~
saluqvaZem merved
(ga­ze­Ti `me­ri­di­a­ni~, 1996). olim­pi­a­dis sas­ro­le­Ti­dan wa­mo­sul, ac­rem­le­
moipova msoflios
superTasi
bul ni­nos gza­Si Tur­me ias­na se­ka­ri­Ci am­Svi­deb­da _ Cem­Tvi­sac ori me­da­
li egu­le­bo­daT, mag­ram mec umed­lod dav­rCio.
sid­nei ki, 2000 wlis olim­pi­a­dis mas­pin­Ze­li qa­la­qi, ni­nos mxo­lod
Ta­vi­si Se­sa­niS­na­vi zo­o­par­kiT, ak­va­ri­u­miT da Ta­Ri­a­ni ode­biT da­a­max­sov­
rda, ime­reTs rom mo­ga­go­neb­daT. rac Se­e­xe­ba Se­de­gebs, ni­nos gar­Se­mo ma­
Si­nac di­di aJi­ot ­ a­Ji iyo _ aba, Sen ici, med­lis ga­re­Se ar Ca­mox­vi­de, aba,
oq­ro gvin­da... da am­den Se­jib­re­ba­Si ga­moc­dil­ma spor­tsmen­ma na­ad­re­vad
da­i­je­ra war­ma­te­ba, Tum­ca Tbi­li­si­dan gam­gzav­re­bam­de sxva gan­wyo­ba­ze
iyo. Za­li­an did­ma mon­do­me­bam ase icis da ni­nom ve­ra­fe­ri ga­aw­yo. Ta­nac,
ia­ra­Ris prob­le­ma hqon­da _ verc erT ia­raR­ze mi­si mo­sar­gi sa­xe­lu­ri
ver da­a­ye­nes, ni­no plas­te­li­niT da sxva am­gva­ri sa­Su­a­le­be­biT cdi­lob­da
am xar­ve­zis aR­mof­xvras.
olim­pi­a­dis win, sid­ne­i­Sic mo­i­go wi­na­o­lim­pi­u­ri kvi­re­u­li spor­
tul pis­to­let­Si da msof­lio re­i­tin­gSic isev me­o­re ad­gi­li eka­va. Tum­
ca, sid­ne­is olim­pi­a­da­ze wa­ru­ma­teb­lo­ba Se­iZ­le­ba ka­non­zo­mi­e­ric iyo.
erT-erT in­ter­vi­u­Si, olim­pi­a­dam­de sa­mi kvi­riT ad­re, ni­nom ga­nac­xa­da:
`ras ve­li sid­ne­is Ta­ma­Se­bi­dan? ga­na aseT pi­ro­beb­Si Se­iZ­le­ba war­ma­te­ba­
ze fiq­ri? ga­na nor­ma­lu­ria, rom axal ia­raRs pir­da­pir did Se­jib­re­beb­ze
vcdi?... ga­na mxo­lod var­ji­Si, Tun­dac srul­fa­so­va­ni var­ji­Si sak­ma­ri­
sia? au­ci­le­be­lia Se­jib­re­beb­Si xSi­ri mo­na­wi­le­o­ba. sul sxvaa sa­as­pa­re­
zo si­tu­a­cia, ase rom ak­li­aT Cvens spor­tsme­nebs. Cem­ze me­tad ga­mar­jve­ba
ara­vis un­da. er­Ta­der­Ti Se­miZ­lia is vTqva, rom ga­mar­jve­bis­Tvis ara­fers
da­vi­Su­reb. Svi­le­bic `Sev­wi­re~ am saq­mes. Za­li­an min­da ojax­Si yof­na. sa­
52
qar­Tve­lo­Si mi­sa­Re­bi pi­ro­be­bi rom iyos, ra min­da ger­ma­ni­a­Si... dar­ba­zi
ki gvqon­da spor­tis de­par­ta­men­tis Se­no­ba­Si, mag­ram sa­mi we­lia ve­liT da­
nad­ga­rebs. ro­gor va­var­ji­SoT sxva spor­tsme­ne­bi? sro­la­Si 1000 bav­Svi
ma­inc un­da gyav­des, rom er­Ti nam­dvi­li ta­lan­ti aR­mo­a­Ci­no...~
Tu sid­ne­i­Si olim­pi­a­dam­de er­Ti TviT ad­re Ca­vid­nen, oT­xi wlis Sem­
deg, aTen­Si pir­ve­li­ve var­jiSs olim­pi­u­ri Se­jib­re­ba moh­yva. no­no tyvi­is
sro­la­Si, anu spor­tul pis­to­let­Si mxo­lod fi­nal­Si ga­vi­da, pnev­ma­tu­
ri ia­ra­RiT sro­la­Si ki ga­dam­wyve­ti se­ri­is win li­de­ri gax­ldaT. mag­ram
iqam­de im­de­ni ner­vu­li ener­gia hqon­da ga­xar­ju­li, rom me­oT­xe se­ri­is win
ma­mas uT­xra: Za­li­an ga­mi­Wir­de­ba sro­la, Ta­vs cu­dad vgrZno­bo. ne­bis­mi­er
spor­tsmens aqvs pi­ra­di Tu sa­yo­fac­xov­re­bo prob­le­me­bi. TiT­qos ga­da­
la­xav maT, mag­ram ram­de­ni­me dRis Tu kvi­ris Sem­deg, swo­red Se­jib­re­ba­ze
ig­rZnob am prob­le­me­bis sim­Zi­mes.
aTen­Si ni­nom bo­lo se­ri­a­Si mis­Tvis war­mo­ud­ge­n­lad da­ba­li Se­de­gi _
92 qu­la aC­ve­na, jam­Si ki 382 qu­la da­ug­rov­da da fi­nal­Si ver mox­vda. ma­Sin
fi­nal­Si ise ai­ria yve­la­fe­ri, rom uk­ra­i­ne­li kos­te­vi­Ci, ro­me­lic sxvebs
sag­rZnob­lad Ca­mor­Ce­bo­da, mer­ve­dan pir­vel ad­gil­ze ga­da­vi­da da ga­i­
mar­jva. ni­nos me­oT­xe se­ri­a­Si mis­Tvis Za­li­an ub­ra­lo Se­de­gi _ 95 qu­la
rom eC­ve­ne­bi­na, kos­te­vi­Ci sa­er­Tod fi­nals miR­ma, mec­xre rCe­bo­da. aTen­Si
se­ka­riC­mac Za­li­an cu­dad is­ro­la da ni­nos be­di ga­i­zi­a­ra.
ara­da, Tve­na­xev­ris Sem­deg, ban­gkok­Si, ni­nom kvlav mo­i­go msof­li­os
su­per­Ta­si, Ta­nac ise, rom aTe­nis olim­pi­a­dis me­re arc uvar­ji­Sia. olim­
pi­a­dis Se­de­ge­bis ga­mo im­de­nad iyo Se­wu­xe­bu­li, rom es war­ma­te­ba arc ga­
xa­re­bia. Tan ma­ma ar hyav­da gver­diT da im­xe­la bro­lis Ta­sis ban­gko­ki­dan
wa­mo­Re­ba mar­tos mo­u­wia.
53
nino saluqvaZe

oT­xi wlis Sem­deg ki, pe­kin­Si, ni­no sa­luq­va­Ze isev avi­da olim­pi­a­dis
pri­zi­or­Ta sa­pa­tio kvar­cxlbek­ze.
ni­nos, ro­mel­mac, mi­si­ve ad­rin­de­li TqmiT, yve­la oc­ne­ba ais­ru­la,
ma­inc wyde­ba gu­li imis ga­mo, rom am­den­ma olim­pi­a­dam fu­Wad Ca­i­a­ra mis­
Tvis. gar­da­ma­va­li pe­ri­o­diT ga­mow­ve­ul­ma did­ma siZ­ne­le­eb­ma, sas­ro­
le­Te­bis rbe­vam da ga­par­ta­xe­bam Za­li­an se­ri­o­zu­lad Se­a­fer­xa sro­lis
gan­vi­Ta­re­ba sa­qar­Tve­lo­Si. gvar­di­is ma­Sin­de­li xel­mZRva­ne­li Ten­giz
ki­to­va­ni, ro­me­lic im­xa­nad tyvi­is sro­lis fe­de­ra­ci­is pre­zi­den­tic
iyo, mi­si ja­ris­ka­ce­bis mi­er da­ta­ce­bul spor­tul ia­raRs tro­fe­id
Tvli­da (?!). Za­li­an Zne­li iyo var­ji­Si dan­gre­ul, ga­yi­nul tir­Si. ni­no
dar­wmu­ne­bu­lia, rom uke­Tes pi­ro­beb­Si ga­ci­le­biT me­ti olim­pi­u­ri me­
da­li eq­ne­bo­da.
bo­lo wleb­Si er­Ti Se­Ra­va­Ti is iyo, rom ni­no sa­luq­va­Zem, spor­tis
de­par­ta­men­tis dax­ma­re­biT, de­par­ta­men­tis­ve Se­no­ba­Si gax­sna Ta­vi­si sa­
xe­lo­bis ti­ri. igi pa­ta­raa, mxo­lod pis­to­le­tis sro­lis­Tvis ga­mod­ge­
ba da sul 10 bi­li­ki aqvs, mag­ram si­naT­le ma­inc aris da siT­bo. Tbi­lis­
Si ax­la mxo­lod ni­nos ti­ria da ki­dev ar­mi­e­le­bis. qu­Ta­is­Si, sa­dac Cve­ni
erT-er­Ti sa­u­ke­Te­so msro­le­li ni­no uCa­Ze var­ji­Sobs, `di­na­mos~ TiT­
qmis dan­gre­u­li pa­ta­ra ba­ziT ga­di­an io­las. Ria sas­ro­le­Ti arc tyvi­is
sro­la­Si da, rac uf­ro ga­sak­vi­ria, arc sas­ten­do­Si _ aRar ar­se­bobs sa­
qar­Tve­lo­Si.
da­mo­u­ki­deb­lo­bis wleb­Si, gan­sa­kuT­re­biT pir­vel xa­neb­Si, usax­sro­
bis ga­mo verc uc­xo­eT­Si xer­xde­bo­da mom­za­de­ba, er­Ti aT­dRi­a­ni Sek­re­bac
sa­oc­ne­bod hqon­daT. ni­no Se­jib­re­beb­zec ki zog­jer sa­ku­Ta­ri sax­sre­biT
gam­gzav­re­bu­la. igi, ro­gorc spor­tsme­ni, sa­qar­Tve­los ita­li­u­ri fir­
mis _ `bi­ne­lis~ wya­lo­biT Se­mor­Ca. ro­ca ni­no `bi­ne­lis~ ia­ra­RiT is­ro­
da, es fir­ma ni­nos as­pa­re­zo­beb­ze ga­mos­vlis xar­jeb­sac is­tum­reb­da. zog­
jer Zve­li nac­no­bo­bac Sve­lo­da. ni­no gan­sa­kuT­re­bu­li siT­bo­Ti ix­se­nebs
fran­ge­bis Se­sa­niS­nav mas­pin­Zlo­bas tu­lu­za­Si 1999 wels, ev­ro­pis Cem­pi­o­
na­tis win. ni­nom mas­pin­Zlebs Tav­ga­mo­de­ba kar­gi Se­de­giT da­u­fa­sa _ bor­
do­Si me­o­re ad­gi­li da­i­ka­va spor­tu­li pis­to­le­tiT sro­la­Si, sul er­Ti
qu­liT Ca­mor­Ca bul­ga­rel ma­ria groz­de­vas.

54
***
pe­ki­nis olim­pi­a­da­ze, ro­gorc iT­qva, ni­no sa­luq­va­Ze la­mis sa­gi­ne­so
miR­we­vis av­to­ri gax­da. 2008 wlis­Tvis ni­nos axa­li ia­ra­Ri hqon­da, ro­mel­
sac ga­moc­da sWir­de­bo­da. Se­sa­ba­mi­sad, sro­lis axa­li teq­ni­kac un­da Se­er­
Ci­aT. jer ki­dev 2007 wlis Se­mod­go­ma­ze, axa­li pnev­ma­ti­u­ri ia­ra­RiT Za­
li­an ma­Ra­li Se­de­gi _ Zi­ri­Tad se­ri­eb­Si 395 qu­la aC­ve­na, im wlis ev­ro­pis
Cem­pi­o­na­ti ki er­Tma ger­ma­nel­ma sul 385-iT mo­i­go. ni­nos olim­pi­ur wel­
sac sak­ma­od kar­gi Se­de­gi hqon­da _ me­o­re ad­gi­li ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze
388 qu­liT. swo­red ma­Sin `ga­i­gi­Ja~ Ta­vi be­lo­rus­ma Ca­i­kam 390 qu­la ai­Ro
da ni­nos ga­da­as­wro. `yo­vel­Tvis asea, _ ici­nis ni­no, _ sak­ma­ri­sia ma­Ra­li
Se­de­gi mqon­des, me­to­qe­e­bi ma­Sin ga­mo­coc­xlde­bi­an xol­me.~
pe­ki­nis olim­pi­a­da gan­sa­kuT­re­bu­li iyo, Sa­vi niS­niT daR­das­mu­li. ag­
vis­tos omi swo­red ma­Sin da­iw­yo, olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis gax­sni­sas. `es Cem­
Tvis So­ki iyo _ omi Cvens sam­Sob­lo­Si, Ta­nac olim­pi­a­dis dros... aseT pe­
ri­od­Si ad­re iran-era­yis omic ki Sew­yvi­tes dro­e­biT.~
rac Se­e­xe­ba Cve­ni gun­dis pe­ki­ni­dan Se­saZ­lo ga­mow­ve­vas­Tan da­kav­Si­
re­bul Zal­ze usi­a­mov­no am­bebs, igi yve­la­ze nak­leb swo­red ni­nos Se­e­xo.
saq­me is aris, rom ro­ca 9 ag­vis­tos, gvi­an Ra­miT Cve­ni spor­tis mes­ve­u­re­bi
olim­pi­ur so­fel­Si Se­ik­rib­nen da mTe­li qar­Tu­li de­le­ga­ci­is Tan­das­
wre­biT Tbi­li­si­dan mo­sul `rCe­vas~ ga­ni­xi­lav­dnen, anu pe­ki­nis da­to­ve­ba-
ar­da­to­ve­ba­ze msje­lob­dnen, ni­no sa­luq­va­Ze er­Ta­der­Ti iyo, vinc Ta­vis
no­mer­Si is­ve­neb­da da am ga­u­geb­ro­ba­Si mo­na­wi­le­o­ba ar mi­u­Ria. 10 ag­vis­
tos, di­liT ad­re ni­no sa­luq­va­Ze olim­pi­ur sas­ro­leT­ze ga­em­gzav­ra, ra­
Ta ru­seT­Tan om­Si Cab­mu­li sa­qar­Tve­los­Tvis pir­ve­li pe­ki­nu­ri me­da­li
mo­e­po­ve­bi­na.
qal­Ta olim­pi­u­ri prog­ra­mis pir­ve­li dis­cip­li­na iyo pnev­ma­tu­ri
pis­to­le­tiT 10 met­rze sro­la. ni­nos Zi­ri­Tad se­ri­eb­Si 386 qu­la da me­
oT­xe ad­gi­li hqon­da. win iy­vnen ru­si na­ta­lia pa­de­ri­na (391) da Ci­ne­li ven­
Zin guo (390) da mon­go­li mun­kzul sog­bad­ra­ni (387). fi­nal­Si ni­no uk­ve
Za­li­an dam­Svi­de­bu­li is­ro­da da la­mis da­e­wia pa­de­ri­nas. 100-ze me­ti qu­
la (101,4) fi­nal­Si mxo­lod man da mas­pin­Zel­ma ven­Zin gu­om (102,3) ga­ke­Tes.
sa­bo­lo­od Ci­nel­ma ga­i­mar­jva, pa­de­ri­nam ver­cxlis me­da­li mi­i­Ro, ni­nom

55
nino saluqvaZe

_ brin­ja­o­si. sxva­Ta So­ris, ser­bma ias­na se­ka­riC­ma me­eq­vse Se­de­gi aC­ve­na.


ias­na erT-er­Ti pir­ve­li iyo, vinc qar­Tvel me­go­bars olim­pi­u­ri me­da­li
mi­u­lo­ca.
ni­no sa­luq­va­Ze: `13 ag­vis­tos, mci­re­ka­lib­ri­a­ni pis­to­le­tiT sro­
la­Si saq­me TiT­qos uke­Te­sad mi­di­o­da. mrgval sa­miz­ne­ze 292 qu­la ga­va­ke­
Te da li­der­Ta So­ris vi­ya­vi. Ses­ve­ne­bis Sem­deg sac­de­li sro­la gvqon­da,
pir­ve­li cda da... fir­ze nat­yvi­a­ri ar Cans. pis­to­lets dav­xe­de da ma­Sin­ve
miv­xvdi, rom sa­miz­ne gver­dze iyo ga­da­we­u­li. ro­gorc Sev­Ze­li, Ta­vis ad­
gil­ze da­vab­ru­ne, Tum­ca ar Se­mi­mow­me­bia, rad­gan me­ti sac­de­li gas­ro­la
ve­Rar mo­vas­wa­ri _ si­lu­et­ze xom sam wam­Si vis­vriT. da­iw­yo Se­jib­re­ba da
pir­ve­li­ve tyvia rvi­an­Si mox­vda. aseT dros bar­gi un­da Ca­a­la­go da sax­
lSi wa­mox­vi­de. ise ki miv­xvdi, sa­iT umiz­neb­da da­zi­a­ne­bu­li ia­ra­Ri da mec
aTi­ans dab­la, va­ra­u­diT ves­ro­di. Sem­deg ia­ra­Ris sa­miz­ne ki­dev er­Txel
Se­vas­wo­re da kar­gi se­ri­e­bic da­iw­yo, mag­ram is 46 qu­la pir­vel se­ri­a­Si, is
rvi­a­ne­bi da cxri­a­ne­bi, ve­Ra­raf­riT `amov­qa­Ce,~ ara­da, pis­to­le­ti mu­dam
Cem­Tan iyo da mis da­zi­a­ne­bas sxvas ve­ra­vis da­vab­ra­leb.~
me­o­re etap­ze, swraf sro­la­Si ni­nom 288 qu­la ai­Ro, jam­Si 580 qu­la
da­ug­rov­da da 25 met­rze spor­tu­li pis­to­le­tiT sro­la­Si sa­bo­lo­od me-
16 ad­gi­li da­i­ka­va.

***
msof­lio Ta­sis ga­Ta­ma­Se­ba, ro­mel­sac su­per­Ta­sis eta­pe­bi ewo­de­ba,
we­li­wad­Si oT­xjer ew­yo­ba. yo­vel etap­ze da Ti­To­e­ul ia­raR­Si I-II ad­
gil­ze ga­su­li spor­tsme­ne­bi da su­per­Ta­sis wi­na wlis ga­mar­jve­bu­le­bi,
spor­tu­li se­zo­nis bo­los ga­i­Ta­ma­Se­ben Zvir­fas jil­dos _ uzar­ma­zar
bro­lis Tass. eta­peb­ze ga­mar­jve­bis gar­da, sa­dac war­ma­te­ba­miR­we­ul
msro­le­lebs ase­ve msof­lio Ta­se­biT ajil­do­ve­ben, ni­no sa­luq­va­Zes,
uk­ve vTqviT, 9-jer aqvs mo­po­ve­bu­li su­per­Ta­si 19 wlis gan­mav­lo­ba­Si
- 1989 wli­dan 2010 wlam­de, Ta­nac or­jer, 1989 da 1993 wleb­Si dub­li
Se­as­ru­la da sa­pa­tio jil­do ori­ve dis­cip­li­na­Si da­im­sa­xu­ra. me­o­re-
me­sa­me ad­gi­lebs aRar Ca­mov­TvliT, me­tis­me­tad mZi­me Sro­maa. arc cxra

56
ni­no sa­luq­va­Ze:
`teq­ni­kis dax­ve­wa, ra
Tqma un­da, anaba­na­dan
iw­ye­ba. ax­la es aRar
mWir­de­ba. mdgra­do­bis
aR­dge­na da fsi­qo­lo­
gi­u­ri mom­za­de­ba - ai, es
aris Ce­mi sad­Re­i­so amo­
ca­na. mdgra­do­ba un­da
Se­i­nar­Cu­no da mTe­li
Za­le­bis srul kon­cen­
tra­ci­as mi­aR­wio.~

su­per­Ta­sis mo­po­ve­bis is­to­ri­as Se­mog­Ta­va­zebT _ sa­ma­ga­li­Tod avi­


Reb erTs, 1999 wlis did fi­nals mi­un­xen­Si. sa­er­Tod, msof­lio Ta­sis
ga­Ta­ma­Se­bas tra­di­ci­u­li mas­pin­Ze­li qa­la­qe­bi hyav­da: mi­un­xe­ni, mi­la­ni,
zu­li. Sem­deg es are­a­li ga­far­Tov­da da sam­xreT azi­a­Sic ga­da­i­nac­vla:
ban­gko­ki, se­u­li...
mi­un­xen­Si, as­pa­re­zo­bis mas­pin­Zleb­ma, im cxra-cxra spor­tsmens, ze­
moT rom da­gi­sa­xe­leT, me­a­Te­e­bic da­u­ma­tes _ wi­na wlis msof­lio Cem­pi­
o­nat­Si ga­mar­jve­bu­le­bi. mok­led, cec­xlis xaz­ze msof­li­os aT-aTi sa­u­
ke­Te­so msro­le­li ga­mo­vi­da. ni­nos im wel­sac, tra­di­ci­u­lad, sta­bi­lu­ri
Se­de­ge­bi hqon­da. ki­dev er­Txel ga­vix­se­noT: kar­gi Se­de­giT, 588 qu­liT
mo­i­po­va ev­ro­pis Cem­pi­o­na­tis ver­cxlis me­da­li bor­do­Si, me­o­re ad­gi­li
da­i­ka­va se­ul­Si, mi­un­xen­Si mo­i­go sa­Ta­so as­pa­re­zo­ba, xo­lo mi­lan­Si ori­ve
ia­ra­RiT sro­la­Si mo­i­po­va msof­lio Ta­si.
mi­un­xe­nis axa­li sas­ro­le­Ti sa­gan­ge­bod su­per­Ta­sis­Tvis aa­ges. su­
per­Ta­si spor­tu­li pis­to­le­tiT ga­ix­sna. ni­no pir­ve­lad is­ro­da kom­pi­u­
te­rul da­nad­ga­reb­ze, Se­uC­ve­ve­li iyo da fi­nal­Si mxo­lod meS­vi­de Se­de­
giT mox­vda. me­re axal pi­ro­bebs SeC­ve­ul­ma, uk­ve Za­li­an kar­gad is­ro­la,
57
nino saluqvaZe

robert SavlayaZe
da nino saluqvaZe
olimpiaSi,
pier de kubertenis
obeliskTan

58
fo­nal­Si im­de­ni­ve qu­la mo­ag­ro­va, ram­de­nic ga­mar­jve­bul­ma ko­re­el­ma
msro­lel­ma (01,9), mag­ram uk­ve gvi­an iyo _ ni­nom mxo­lod me­eq­vse ad­gi­
li da­i­ka­va. mom­dev­no, meS­vi­de ad­gi­li er­go bul­ga­rel msof­lio re­kor­
dsmens di­a­na ior­go­vas.
pnev­ma­tu­ri ia­ra­RiT sro­la swo­red ma­ri­a­mo­bis dRes, 28 ag­vis­tos
Sed­ga da igi mar­Tlac bed­ni­e­ri ga­mod­ga qar­Tve­li msro­le­lis­Tvis. ni­no
Tur­me RmerTs eved­re­bo­da: `yo­vel­Tvis mwya­lo­be­li iya­vi Cem­Tvis, ax­lac
mo­mi­mar­Te xe­li, Sen xom zus­tad ici, ra Se­mem­Txva at­lan­ta­Si, sxva­ze ara­
fer­ze mwyde­ba gu­li, mxo­lod at­lan­ta­ze...~
su­per­fi­nals 7 aTa­sam­de ma­yu­re­be­li es­wre­bo­da. ni­nom isev sus­tad
da­iw­yo as­pa­re­zo­ba da fi­nal­Si mxo­lod me­oT­xe Se­de­giT ga­vi­da. rac mox­
da, me­re mox­da: fi­nal­Si Cve­ni spor­tsme­ni Se­sa­niS­na­vad is­ro­da da Se­de­
gic Se­sa­fe­ri­si mi­i­Ro _ 103,3 qu­las mo­u­ya­ra Ta­vi da sa­bo­lo­od 0,3 qu­
liT ajo­ba Ci­nel lu­na ta­os, ro­mel­mac 486 qu­la aC­ve­na. brin­ja­os me­da­
li svet­la­na smir­no­vas ga­das­ces (484,7). Zal­ze emo­ci­u­ri ga­mod­ga fi­na­
lu­ri akor­di: ni­no sa­luq­va­Zis spor­tu­li Ji­niT da iS­vi­a­Ti ne­bis­yo­fiT
aR­frTo­va­ne­bul­ma pub­li­kam xan­grZli­vi tSiT da­a­jil­do­va su­per­Ta­sis
Rir­se­u­li mflo­be­li.
ofi­ci­a­lu­ri Se­jib­re­bis Sem­deg, su­per­Ta­sis ga­Ta­ma­Se­bis or­ga­ni­
za­to­reb­ma mi­un­xe­nis axal sas­ro­leT­ze sa­xa­li­so ko­mer­ci­u­li tur­ni­
ri ga­mar­Tes: msof­li­os 15 sa­u­ke­Te­so msro­le­li _ 6 qa­li da 9 ka­ci _
er­Tma­neTs Se­a­jib­res, Ta­nac olim­pi­u­ri sis­te­miT _ wa­ge­bu­li brZo­
las eTi­Se­bo­da. Tof­Si, anu SaS­xa­nis sro­la­Si zog­jer qa­le­bi sjob­ni­
an ka­cebs, pis­to­let­Si ki upi­ra­te­so­ba Zli­e­ri sqe­sis war­mo­mad­gen­lebs
ekuT­vniT. mag­ram bo­lo se­ri­a­Si, anu fi­nal­Si cec­xlis xazs Se­mor­Cnen:
ni­no sa­luq­va­Ze, Ci­ne­li lu­na tao da mi­si Ta­na­me­ma­mu­le, kac­Ta So­ris
msof­lio Cem­pi­o­ni da re­kor­dsme­ni van­gi. fi­na­lam­de ni­nos at­lan­tis
olim­pi­a­dis Cem­pi­on ro­ber­to di do­nas­Tan mo­ux­da ga­pa­eq­re­ba da es pa­
tiv­ce­mu­li ita­li­e­li se­ni­o­ri, ro­gorc it­yvi­an, tri­bu­na­ze ga­uS­va. fi­
nal­Si Ci­ne­leb­ma, TiT­qos pi­ri Sek­re­so, 10-10 qu­la aC­ve­nes, sa­luq­va­Zem
_ 10,3. am Se­de­giT ni­no sa­Ta­ve­Si mo­eq­ca aseT in­ter­na­ci­o­na­lur da eman­
si­pi­re­bul gunds...

59
nino saluqvaZe

ni­no sa­luq­va­Zis um­Tav­re­si jil­do­e­bi _ olim­pi­a­dis oq­ro da ver­


cxli, ase­ve pi­rad CaT­vla­Si msof­lio Cem­pi­o­na­tis pir­ve­li oq­ros me­da­
li - 1991 wlam­de aqvs mo­po­ve­bu­li. da­mo­u­ki­deb­lo­bis pe­ri­od­Si, miT uf­
ro, os­ta­to­bis zrdi­sa da ga­moc­di­le­bis Se­Ze­nis Sem­deg, uf­ro na­yo­fi­e­ri
pe­ri­o­di un­da dam­dga­ri­yo mis­Tvis, mag­ram sad­Ra iyo spor­tu­li ti­re­bi
be­si­kis qu­Ca­ze, Tem­qa­ze, av­la­bar­Si, di­Rom­Si... ni­no sa­luq­va­Ze, me­gi xu­bu­
laS­vi­li, qu­Ta­i­se­li ni­no uCa­Ze, Ta­mi­la asa­Ti­a­ni, ba­Tu­me­li da­re­jan dum­
ba­Ze da sxve­bi, mwvrTne­leb­Tan er­Tad, ma­inc ar epu­e­bod­nen siZ­ne­le­ebs da
say­va­re­li saq­mis mi­to­ve­ba fiq­rSic ar ga­uv­li­aT. sa­luq­va­Zem, xu­bu­laS­
vil­ma da uCa­Zem, rom­le­bic xSi­rad ge­ne­ra­to­ris Suq­ze var­ji­Sob­dnen,
1993 wels Ce­xe­Tis brno­Si, ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze gun­du­ri me­oT­xe ad­gi­li
da­i­ka­ves, Ta­nac moZ­ve­le­bu­li ia­ra­RiT. bo­lo wle­bam­de tyvia-wa­ma­lic
sab­Wo­Ta war­mo­e­bi­sa hqon­daT _ ad­rin­de­li ma­ra­giT ga­di­od­nen fons...
brno­Si qar­Tve­le­bis erT pis­to­lets sa­miz­ne moZ­vra, me­o­res _ sas­xle­ti.
ni­nom ki, vi­si ia­ra­Ric da­u­zi­a­ne­be­li ga­dar­Ca, pi­rad pir­ve­lo­ba­Si ev­ro­pis
Cem­pi­o­no­ba ize­i­ma, mog­vi­a­ne­biT ki ori­ve dis­cip­li­na­Si msof­lio su­per­
Ta­si mo­i­go.
Ta­nac im wleb­Si Se­e­Zi­na ni­nos ori­ve Svi­li: 1994 wels pa­ta­ra ni­no, sa­mi
wlis Sem­deg _ cot­ne. ni­no 1993 wels gaT­xov­da. mo­ma­va­li me­uR­le, mo­rag­be
go­Ca ma­Wa­va­ri­a­ni me­gob­ris qor­wil­Si ga­ic­no. go­Ca ad­re war­ma­te­biT Ta­ma­
Sob­da po­li­teq­ni­ku­ri in­sti­tu­tis gun­dSi, Sem­deg _ `Se­var­den­Si,~ bo­los
ki _ `yo­Ceb­Si.~ af­xa­zeT­Si omob­da da ram­de­ni­me­jer da­iW­ra ki­dec, yve­la­ze
mZi­med _ Ta­vis are­Si. me­o­ma­ri ka­cia, mag­ram ma­inc ma­ga­ri gu­li gin­da _
gu­ru­li qa­li da Ta­nac sna­i­pe­ri! Tvi­Ton ni­no imer­lo­bas uf­ro iCe­mebs,
rad­gan gu­ri­a­Si so­fe­li ara aqvs da ime­reT­Si dah­yav­daT zaf­xu­lo­biT.
ni­no sa­luq­va­Ze: `ro­ca var­ji­Si­dan mov­di­var, uk­ve sxva ada­mi­a­ni vxde­
bi. ni­no sa­luq­va­Ze, ro­gorc spor­tsme­ni, ojax­Si mi­u­Re­be­lia. `yo­fi­li~
spor­tsme­ni sax­lSi uk­ve de­da, co­li, Svi­li da me­go­ba­ria. myavs me­uR­le,
rag­bis­ti go­Ca ma­Wa­va­ri­a­ni da qal-va­Ji, ro­mel­Tac, sam­wu­xa­rod, Ce­mi saq­
mi­a­no­bi­dan ga­mom­di­na­re, sa­Ta­na­do yu­rad­Re­bas ver vaq­cev. siy­va­rul­Si
ga­mi­mar­Tla. bed­ni­e­ri var... me­uR­les, rac Se­uZ­lia, mex­ma­re­ba, ro­ca Ta­vi­
su­fa­lia. ise, ma­sac sam­sa­xu­ri aqvs, ojaxs rCe­na xom un­da...~

60
***
ni­no sa­luq­va­Zes Za­li­an bevr Se­jib­re­ba­Si aqvs mi­Re­bu­li mo­na­wi­le­o­
ba. ma­Ti sru­li aR­ric­xva sta­tis­ti­ko­se­bis saq­mea, Tvi­Ton ki bo­lo tur­
ni­re­bi­dan yve­la­ze me­tad 2004 wels meS­vi­ded mo­po­ve­bu­li su­per­Ta­si,
2005 wels sa­qar­Tve­los gun­dTan er­Tad ta­lin­Si, ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze
miR­we­u­li me­o­re ad­gi­li da da cxa­dia, pe­ki­nis olim­pi­a­das brin­ja­os me­
da­li ax­sovs.
ni­nos de­das, qal­ba­ton nu­nus, pir­vel rig­Si is vkiT­xe, sa­xe­lo­va­ni
Svi­li ki gyavT, mag­ram Tu ga­i­zar­da ise­Ti, de­da rom oc­ne­bobs xol­me-meT­
qi: `ras war­mo­vid­gen­di, Tu aseT Se­de­gebs mi­aR­wev­da, er­Ti wlis var­ji­Sis
Sem­deg uk­ve hqon­da di­di war­ma­te­be­bi. xa­si­a­Tic Se­ec­va­la. pa­ta­ra­o­bi­sas,
ase Svid wlam­de, war­mo­ud­gen­lad cel­qi iyo. me­re da­din­jda, ara­fer­ze
aRar braz­de­bo­da da arc ner­vi­u­lob­da. pa­su­xis­mgeb­lo­bis grZno­ba bav­
Svo­bi­dan­ve hqon­da, sro­lam ki uf­ro ga­uR­rma­va. or­kvi­ri­a­ni Sek­re­bi­dan
rom Ca­mo­vi­do­da, vid­re im gak­ve­Ti­lebs ar is­wav­li­da, mis­ma Ta­nak­la­se­
leb­ma rom ga­i­a­res, ise sko­la­Si ar wa­vi­do­da. arc vna­nob da arc ara­so­des
mi­na­nia ni­nos ga­mo. pi­ri­qiT, bed­ni­e­ri var, rom Cem­ma Svil­ma Ta­vis qve­ya­
nas am­de­ni ga­mar­jve­ba da si­xa­ru­li mo­u­ta­na... Tum­ca spor­tis ga­mo uf­ro
dam­Sor­da, sul ma­mas­Tan iyo xol­me. xSi­rad me­nat­re­bo­da, gan­sa­kuT­re­biT
pir­vel dRe­eb­Si, ro­ca qmar-Svils sad­me ga­va­ci­leb­di. lo­di­ni Ce­mi be­di
yo­fi­la _ jer va­xo ikar­ge­bo­da Sek­re­beb­ze da Se­jib­re­beb­ze, me­re ni­no an
ori­ve er­Tad. mix­vde­biT, Ca­mo­su­lebs ro­go­ri si­xa­ru­liT vxvde­bo­di, sul
im ker­Zebs vax­ved­reb­di, maT rom uy­varT.
jer yve­la­ze Za­li­an is ga­mi­xar­da, 15 wli­sam mos­wav­le­Ta spar­ta­ki­a­
da­ze oT­xi oq­ros me­da­li rom da­im­sa­xu­ra. se­u­lis olim­pi­a­da ki ise ve­Rar
aR­viq­vi: Zma axa­li gar­dac­vli­li myav­da da ni­nos med­le­bi, TiT­qos Cve­u­
leb­ri­vi jil­do­e­bi, ise mi­vi­Re, xalxs ki sul sxva re­aq­cia hqon­da. pe­ki­nis
olim­pi­a­dam ki Za­li­an ga­ma­xa­ra, is me­da­li Za­li­an sWir­de­bo­da sa­qar­Tve­
los, Cven­Tan omi iyo...
ro­ca ni­no se­ul­Si ga­mo­di­o­da, me im dros Zmis saf­lav­ze vi­ya­vi. ma­Sin
di­Rom­Si vcxov­rob­diT. me­o­re dRes, Su­ad­Ri­sas va­xos dam mom­Zeb­na, Tur­me
Ra­miT ra­di­o­Si ga­mo­uc­xa­de­bi­aT ni­nos ga­mar­jve­bis am­ba­vi. ezo­Si uam­ra­vi

61
nino saluqvaZe

xal­xi dam­xvda, sax­lSic ki ar Se­miS­ves. te­le­fo­ni ki re­kav­da da re­kav­da,


mTe­li dRe­e­bi ki ara, mTe­li kvi­re­e­bi.
ae­ro­por­tSi dav­xvdiT. isev igi­ve bav­Svi iyo, 19 wli­sa, sul ar avar­
dnia Tav­Si. am­xe­la spor­tsme­nia da cxov­re­ba­Si er­Txe­lac ar Se­mi­qia, arc
say­ve­du­ri mo­mis­me­nia mis­gan. ojax­Si, ra Tqma un­da, xSi­rad vsa­ub­robT,
sro­la­Si uk­ve kar­gad ver­kve­vi, sxvag­va­rad arc Se­iZ­le­ba. vsxed­varT da
Se­jib­re­bebs va­a­na­li­zebT, ra da ro­gor mox­da.
mar­Ta­li giT­xraT, Za­li­an ar min­do­da, rom fiz­kul­tu­ris in­sti­tut­
Si es­wav­la. ise­Ti pro­fe­sia min­do­da aer­Cia, spor­tis Sem­deg sxva saq­mis­
Tvis rom mo­e­ki­da xe­li, mag­ram ma­ma-Svil­ma ma­jo­bes. ni­no ax­lac Ta­vi­si
saq­miT aris da­ka­ve­bu­li, Tan isev ga­mo­dis Se­jib­re­beb­ze. Ce­mi oc­ne­baa, sa­
mi­ve _ va­xo, ni­no da pa­ta­ra ni­noc, er­Tad vi­xi­lo olim­pi­a­da­ze. maT Se­de­
gebs ar vCi­vi, esec di­di si­xa­ru­li iq­ne­ba Cem­Tvis.~
ni­no uCa­Ze: `ni­no sa­luq­va­Ze 1982 wels ga­vi­ca­ni eSe­ra­Si, sul bav­Svi
iyo. ara­so­des gvqo­nia kon­ku­ren­cia er­Tma­neT­Tan, miT ume­tes ise­Ti, ru­
se­Tis gun­dSi rom aris. amas msro­le­le­bi sa­gan­ge­bod aR­vniS­nav­diT xol­
me. ni­no gun­dis li­de­ri iyo, mov­le­na. uaz­ro­bac iyo mas­Tan kon­ku­ren­cia,
Tum­ca er­Ti-or­jer mec mo­vu­ge. ni­no ro­me­li­Rac Se­jib­re­bi­dan daR­li­li
Ca­mo­vi­da da ver iyo sa­Ta­na­do for­ma­Si, me ki Ce­mi sa­u­ke­Te­so Se­degi _ 589
qu­la vaC­ve­ne. pir­vel­ma man mo­mi­lo­ca ga­mar­jve­ba, es sa­qar­Tve­los Cem­pi­o­
nat­ze mox­da. 2005 wels ni­nom, Ta­mi­la asa­Ti­an­ma da me ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­Si
gun­du­ri me­o­re ad­gi­li da­vi­ka­veT...… or olim­pi­a­da­Si, at­lan­ta­sa da sid­ne­
i­Si, ni­nos wya­lo­biT mi­vi­Re mo­na­wi­le­o­ba. man mo­i­po­va olim­pi­u­ri li­cen­
zia, ris mi­xed­vi­Tac Cvens qve­ya­nas me­o­re msro­le­lis ga­moy­va­nis uf­le­ba
mis­ces. am uf­le­bis­Tvis ki me Si­da­kon­ku­ren­ci­is daZ­le­va mo­mix­da, da­re­
jan dum­ba­Ze iyo Ce­mi Zi­ri­Ta­di me­to­qe. sid­ne­is Sem­deg ga­daw­yvi­tes, rom
olim­pi­a­da­ze mxo­lod is msro­le­le­bi da­iS­ve­bi­an, vinc Tvi­Ton mo­i­po­vebs
olim­pi­ur li­cen­zi­as.
ni­nos Za­li­an Zli­e­ria fsi­qo­lo­gi­u­ri Tval­saz­ri­siT. ev­ro­pis Cem­pi­o­
nat­ze erT oTax­Si vvar­ji­Sob­diT pis­to­le­te­biT, ut­yvi­od. Se­mo­vi­da er­
Ti bul­ga­re­li me­to­qe da uT­xra: aba, Sen ici, au­ci­leb­lad un­da mo­i­goo.
al­baT iciT, ras niS­navs ase­Ti `rCe­va~ msro­le­lis­Tvis. ni­no­sac ma­Sin­ve

62
sa­xe Se­ec­va­la. or wuT­Si Sev­xe­de da... isev Zve­li ga­mo­met­yve­le­ba hqon­da,
Tum­ca, kar­gad vi­ci, ne­bis­yo­fis ro­go­ri da­Zab­vis xar­jze mo­a­xer­xa es.
Cven ara mar­to pi­ra­dad, ija­xe­bi­Tac vme­gob­robT. me mi­si bav­Svis naT­
lia var, ni­no­si. Tbi­lis­Si uam­ra­vi na­Te­sa­vi myavs, mag­ram aq rom Ca­mov­di­
var, pir­da­pir ni­nos­Tan miv­di­var xol­me da yve­la gab­ra­ze­bu­lia. dRe ar
ga­va, er­Tma­neTs ar Se­vex­mi­a­noT. Cve­ni Svi­le­bic me­gob­ro­ben, bi­Wi Tor­me­
ti wli­sa myavs, go­go eq­vsi­saa. mec mwvrTne­li var...~
ni­no sa­luq­va­Zem fiz­kul­tu­ris in­sti­tu­ti da­am­Tav­ra da spor­tis
spe­ci­a­lis­ti gax­da. sro­lis fe­de­ra­ci­is vi­ce-pre­zi­den­tia da sul da­ka­
ve­bu­lia: Se­jib­re­be­bis­Tvis sa­bu­Te­bis mom­za­de­ba, sax­sre­bis mo­nax­va, sam­
wvrTne­lo saq­me da... var­ji­Si. Cve­u­leb­riv, sa­mi dRe var­ji­Sobs sul co­ta
3-3 sa­a­TiT, me­oT­xe dRes ki is­ve­nebs. Sek­re­be­bis dros dRe­Si or­je­ra­di
var­ji­Si uwevs.
ni­nos TqmiT, sro­la­Si bev­ri ram icis, mag­ram ma­inc sWir­de­ba rCe­va:
`yve­la­ze kar­gi fsi­qo­lo­gi Se­ni­ve mwvrTne­lia. ma­ma me­ub­ne­ba, aRar mi­je­
re­bo, mag­ram mi­si rCe­ve­bi swo­red ga­Wir­ve­bis dros mSve­lis xol­me. is var­
jiS­ze ma­ma ara­so­des yo­fi­la _ mxo­lod var­ji­Sis Sem­deg. mwvrTne­lo­ba
Za­li­an rTu­li da dam­Rle­lia, es me uk­ve ga­mov­ca­de sa­ku­Tar Tav­ze. rom
ver ake­Te­ben imas, ra­sac vas­wav­li, me vis­ro­lo _ es mir­Cev­nia.~
...spor­tis de­par­ta­men­tis Se­no­ba­Si mde­ba­re tir­Si sa­miz­ne da­fas ji­
u­tad mis­Ce­re­bia ori ni­no - de­da da Svi­li. umcrosi ni­no axalgazrdaa,
co­ta emo­ci­u­ria, mag­ram de­da­sa­viT mi­zan­da­sa­xu­li. yve­la­fe­ri win aqvs.
ori wliT umcrosi cot­ne ki, Se­iZ­le­ba Ta­vis rigs elis, ra Tqma un­da, Tu­
ki mo­in­do­ma sro­la­Si va­r­ji­Si.

63
nino saluqvaZe
daibada 1969 wlis 1 Tebervals TbilisSi. tyviis msroleli. eqvsi olimpiadis
monawile. 1988 wlis seulis olimpiuri TamaSebis Cempioni da meore
priziori, 2008 wlis pekinis olimpiadis mesame priziori. msoflios Cempioni
pirad pirvelobaSi (1989) da eqvsgzis Cempioni gundur CaTvlaSi (1986-87, 89-
90 _ sportuli + pnevmaturi, 91), meore (2002) da mesame (1986) priziori pirad
SejibrebaSi. msoflios superTasis cxragzis mflobeli (1989-2010). evropis
xuTgzis Cempioni pirad da gundur CaTvlaSi (1989-90, 93), orgzis meore (2005)
da orgzis mesame (1999, 2003) priziori. damyarebuli aqvs ocamde msoflio
rekordi. ssrk sportis damsaxurebuli ostati. Rirsebis ordenisa da
vaxtang gorgaslis II da III xarisxis ordenebis kavaleri.

NiNo Salukvadze
Sports shooter, was born February 1, 1969 in Tbilisi and participated in six Olympic Games.
Salukvadze is a champion and silver medalist of 1988 Olympic Games in Seoul and bronze
medalist of 2008 Olympics in Beijing. Salukvadze is the world champion in the individuals
contest (1989) and six-time champion in the team event (1986-1987, 1989-1990 25-meter
sporting pistol competition and air pistol competition in 1991), silver (2002) and bronze (1986)
medalist in the individuals contest. Salukvadze is nine-time winner of the world super cup
(1989-2010), five-time champion of Europe in the individual and team contests (1989-1990,
1993). She twice won silver (2005) and twice bronze (1999, 2003) of European champion-
daibeWda
ships. She held about twenty records.SpsSalukvadze was the USSR Honored Master of Sports.
`favoriti printSi~
She was decorated with Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd and 3rd classes.

You might also like