Kavitwam Diction BikkiKrishna

Hõq`«fiO–_çHõ∆<£
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`« x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
aH˜¯ Hõ$+¨‚
„Ñ¨K«∞~°}
PO„^Ñ„Œè ^¨ âÕ ò ã¨$[<å`«‡Hõ ãÖã¨¯$u ã¨q∞u
q[Ü«∞"å_»
2019
.
Hõq`«fiO – _çHõ∆<£
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`« x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
aH˜¯ Hõ$+¨‚
HÍÑ‘Å∞ : 1200
"≥Å : ~°∞. 150.00
=Ú„^Œ} : [#=i 2019

Hõ=~ü _ç*<·ˇ £ : ~°=∞}rq
„Ñ¨K∞« ~°} :
PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò ã¨$[<å`«‡Hõ`« ãÖã¨¯ $u ã¨q∞u
„Ñ¨`∞« Å‰õΩ :
PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò ã¨$[<å`«‡Hõ`« ãÖã¨¯ $u ã¨q∞u
2= JO`«ã∞¨ ,Î
Ñ¶∞¨ O@™êÅ "≥OHõ>âË fi◊ ~°~å=Ù ãÖw`« #$`«º HõàÏâßÅ,
^Œ∞~åæÑÙ¨ ~°O, q[Ü«∞"å_»-3.
á¶È<£ : 96188 48470
_ç.\˜.Ñ≤.: ÅH©∆ ‡nÑ¨H,± q[Ü«∞"å_»

=Ú„^Œ} : Hõeq∞N „QÍÑ¶H≤ û± , q[Ü«∞"å_»– 98669 08843
2 Hõq`«fiO–_ç
II Hõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò ã¨$[<å`«‡Hõ`«
ãÖã¨¯ $u ã¨q∞u
. Ñ¶∞¨ O@™êÅ "≥OHõ>âË fi◊ ~°~å=Ù
„Ñ¨Éèí∞`«fi ãÖw`« #$`«º HõàÏâßÅ
^Œ∞~åæÑÙ¨ ~°O, q[Ü«∞"å_».
_®. n~å…ã≤ q[Ü«∞ÉèÏã¨¯~ü

ã‘D"À
=∞Oz Hõq`«fiO HÀãÖ

P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ZO`À=∞Ok Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Hõq`«fiO
~åÜ«∞_®xH˜ L|ÖÏ@Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. ZO`À L`åûÇ¨ÏO`À Hõq ã¨"Õ∞‡à◊<åÖ’¡
áêÖÁæO@∞<åfl~°∞. Hõq`«Å∞ ~åã≤ ¿Ñ¶ã| π ∞‰õΩ¯Ö’¡ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. WÖÏO\˜ `«~∞° }OÖ’
ã¨ÇÏ¨ „ã¨ Hõq ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, â◊`H« qõ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, Hõ=ÙÅ‰õΩ tHõ} ∆ Ï ta~åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz#
J#∞Éèí=O`À ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú Hõq, ™êÇ≤Ïf q=∞~°≈‰õΩÅ∞ aH˜¯ Hõ$+¨‚ ZO`À „â◊q∞Oz,
Ü«Ú= Hõ=ÙÖ’¡ Hõq`«fiO Ñ¨@¡, Hõq`å x~å‡}ÏÅ Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOK«_®xH˜
Hõq`«fiO _çH<∆õ £ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ~åâß~°∞. Wk Hõ=ÙÅ‰õΩ tHõ} ∆ Ï Hõ~n° Ñ≤Hõ ÖÏO\˜k.
„Ñ¨ÑO¨ K« Hõ=ÙÅ∞ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^` úŒ ∞« Å`Àáê@∞, Ñ¨~Àûxkä̂H+¨<,£ Je¡Q˘i,
JáÈ„™⁄ìÑ,‘ "≥∞\Ï#g∞, J#á⁄~°, ¿Ñ~°Öe¡ˇ [O, Jaè=ºHÎ̃, „Ñ¨fHõÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ áêâßÛ`«º
_≥qÃããπÅ#∞ KåÖÏ Ö’`«∞QÍ K«iÛOz, J<ÕHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ Hõ=ÙÅ Hõq`«Å L^•Ç¨Ï~°}Å`À
PÜ«∞# D tHõ∆}Ï Hõ~°nÑ≤Hõ#∞ ~åâß~°∞. Wk ˆH=ÅO Ü«Ú=Hõ=ÙÅˆH HÍHõ ÃÑ^ŒÌ
Hõ=ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® Hõq`«fiO Ñ¨@¡ XHõ âß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï# Hõeyã¨∞ÎOk. XHõ
Ãã·^•úOuHõ „Ñ¨}ÏoHõ`À âß„ã‘Ü Î ∞« qâı+¡ }
¨ `À Hõq`å x~å‡}ÏxH˜ ãÖ|OkèOz J<ÕHõ
HÀ}ÏÅ#∞ ã¨Ê$tã¨∂Î ™êy# aH˜¯ Hõ$+¨‚ QÍi D Hõq`«fiO _çH<∆õ £ ~°K#« JÑ¨Ó~°fi"≥∞#ÿ k.
Hõ=ÙÅ KÕ`∞« Ö’¡ Hõ~n° Ñ≤Hõ ÖÏQÍ D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ "≥Å∞Q˘O^•Åx Ptã¨∂,Î ~°K~« Ú`«#∞
Jaè#Okã¨∞Î<åfl#∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiIII

O–_çHõ∆<£ 3
PKå~°º ~åK«áêà‹O K«O„^ŒâYı ~°~Ô _ç¤
Hˆ O„^Œ ™êÇ≤Ï`«º JHÍ_»g∞ J"å~°∞¤ „QÆÇÏ‘ `«
J#O`«Ñ¨Ù~°O
ÃãÖò : 94402 22117
=∞Oz Hõq`«fiO HÀãÖ `«Ñ#¨

P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`åfixH˜ #∂@ W~°"·≥ Uà◊§ K«i„`« LOk. P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞
Hõq`«fi q=∞~°≈‰õΩ #∂ˆ~à◊§^•HÍ K«i„`« LOk. P^èŒ∞xHõ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fi q=∞~°≈
Z‰õΩ¯=QÍ =ã¨∞ÑÎ ~¨ O° QÍ<Õ ™êyOk. ~°∂Ñ¨Ñ~¨ O° QÍ =zÛ# q=∞~°≈ KåÖÏ Ñïq∞`«O.
P ~°∂Ñ¨Ñ~¨ O° QÍ =zÛ# q=∞~°≈ ‰õÄ_® ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ JÅOHÍ~° âß„™êÎÅ∞ P^è•~°OQÍ
=zÛO^Õ Z‰õΩ¯=. P^è∞Œ xHõ Hõq`«fi ~°∂áêxfl P^è∞Œ xHõ H˘Å=∂<åÅ`À Ñ¨~å=∞i≈Oz#
q=∞~°≈ Ñïq∞`«O.
WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O „áêp# ~°∂Ñ¨ Ñ¨~å=∞~°≈‰õΩ „áêpHõ JÅOHÍ~åÅ∞#fl@∞¡ P^è∞Œ xHõ
Hõq`«fi ~°∂Ñ¨ q=∞~°≈‰õΩ P^è∞Œ xHõ ã≤^•úO`« „QÆO^ä•Å∞ ÖËHáõ È=_»"∞Õ ..áêâßÛ`«º, P^è∞Œ xHõ
JÅOHÍ~° q=∞~å≈âß„™êÎÅ ÑïK«Ü∞« O `≥Å∞QÆ∞"åiH˜ Ñïq∞`«OQÍ LO_»_O» ‰õÄ_®
=∞~À HÍ~°}O. ãÖã¨¯$`« JÅOHÍ~°âß„™êÎÅ∞ ™êÇ≤Ï`«º ã≤^•úO`« „QÆO^ä•ÖËHÍh ™êÇ≤Ï`«º
q=∞~°≈ ã≤^•úO`« „QÆO^ä•Å∞ HÍ=Ù Jx x~åúiOKå~°∞ =Å¡Oáê\˜ "≥OHõ@ ã¨∞|ƒÜ«∞º.
ãÖã¨¯$`« JÅOHÍ~° âß„™êÎÅ∞ ãÖã¨¯$`« ™êÇ≤Ï`«º J^èºŒ Ü«∞<åxH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOKåeQÍx
„áêp# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`åºxH˜ J#fi~ÚOK«_»O JãÖ|^Œú=∞<åfl~°∞ '„uÑ¨Ù~°<Õx
4 Hõq`«fiIV
O–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
=∞^è∞Œ ã¨∂^è#Œ ~å=Ù—. P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º q=∞~°≈Ö’ XHõ ~°K#« Ö’x JO`«~` æ° «
P^è•~åÅ∞ P^è•~°OQÍ P ~°K«#Ö’x ~°∂áêxfl Ñ¨~å=∞i≈OK«_»O XHõ ÉÏQÆOQÍ
LOk. WO^Œ∞Ö’#∂ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ P^è∞Œ xHõ ^Œ$HõÊ^ä•Å∞<åfl~Ú.
J~Ú`Õ P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fi ~°∂Ñ¨ Ñ¨~å=∞~°≈ ÉÁuÎQÍ ÖË^xŒ K≥ÑÊ¨ ÖËO.
J<ÕH=õ ∞Ok Hõ=ÙÅ Hõq`åfiÅ g∞^Œ ~åã≤# q=∞~°≈Ö’ PÜ«∂ Hõ=ÙÅ Hõq`«fi x~å‡}
Ñ¨^` úŒ ∞« Å∞, "åà◊√§ LÑ¨Ü∂≥ yOz# ÉèÏ+¨, ^•xH˜ QÆÅ ™ê=∂lHõ ã¨fiÉèÏ=O =O\˜ J<Õ
HÍOâßÅ#∞, P^èŒ∞xHõ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fi q=∞~°≈‰õΩÅ∞ â◊HõÖÏÅ∞QÍ<≥·<å ÑïjeOz
L<åfl~°∞. QÆ∞~°*Ï_» #∞Oz P^è∞Œ xHõ Hõ=ÙÅ∞ J<Õ‰Ωõ Å g∞^Œ Ñïâ’^è#Œ Å∞ KÕã#≤ "å~°∞,
q=∞~°≈Å∞ ~åã≤#"å~°∞ ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°OQÍ "åà◊§ Hõq`«fitÖÏÊxfl H˘O`«=~°‰õΩ
Ñ¨~å=∞i≈OKå~°∞. ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ q=∞~°≈‰õΩÅÖ’ Hõq`«fi tÅÊO QÆ∞iOz Z‰õΩ¯=QÍ
PÖ’zOz#"å~°∞ qâ◊fi<å^äŒ. ~°K«#Ö’x JO`«~°æ`« P^è•~åÅ#∞ Ñ¨@∞ìH˘x HÍ=º
™œO^Œ~åºxfl PÜ«∞# ÉÏQÍ qâı+¡ O≤ Kå~°∞. =ÚYºOQÍ 'tÅÊO— J<Õ ÉèÏ=##∞ ZHõ¯=QÍ
„Ñ¨Kå~°O KÕãO≤ k PÜ«∞<Õ. Hõ@=ì ∞Oz ~å=∞eOQÍ ~Ô _ç,¤ ~åà◊§Ñë,¡ ^Œ∞=Ófii ~åq∞Ô~_ç¤
=O\˜ `˘e<å\˜ q=∞~°≈‰õΩÅ∞ ÉèÏ=<åâ◊H,Î̃ ~°K#« , Hõà◊ =O\˜ ÉèÏ=#efl „ÑüáêkOz
q=iOKå~°∞. QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œâ◊~°‡ Hõq`«fiO tÅÊÑ¨~°OQÍ Ñ¨ÅK«|_çáÈ=_»O
Ñ¨@f¡ „="≥∞#ÿ q=∞~°≈ÖË KÕâß~°∞. ~å.~å. =O\˜ „Ñ¨KO« _» =∂i¯ûã¨∞ì ™êÇ≤Ï`«º q=∞~°≈‰õΩ_»∞
~°K#« Ö’ HõàÏ „áê=ÚYºO QÆ∞iOz KåÖÏ QÆ\Qì˜ Í =∂\Ï¡_®~°∞. D „Hõ=∞OÖ’ <å
q∞„`«∞_»∞ aH˜¯ Hõ$+¨‚ 'Hõq`«fiO-_çH<∆õ —£ J<Õ ¿Ñ~°∞`À D q=∞~°≈„QÆO^ä•xfl =∞#‰õΩ
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `≥KåÛ_»∞.
rq`«OÖ’ aH˜¯ Hõ$+¨H‚ ëõ êìÅ∞ Ñ¨_®¤_∞» . ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ÉÏQÍ Hõ$+‘=Å∞_»∞QÍ LO@∞
<åfl_»∞. =º=™êÜ«∞ ‰õΩ@∞O|O #∞O_ç =zÛ# aH˜¯ Hõ$+¨=‚ ∂@ <åQÆeHõ„~°∞ <ÕÅÖ’
ky#>Ë¡ LO@∞Ok. Hõ$+¨k‚ x~°ƒÜ ù ∞« Q˘O`«∞Hõ. DÜ«∞# Ãã·fi~°qÇ¨i JxÑ≤Oz<å
DÜ«∞# K≥¿ÑÊ =∂@Ö’¡ ã¨`º« =¸ LOk.
'Hõq`«fiO-_çH<∆õ —£ J<Õ „QÆO^ä•xfl H˘`«Î HõÖÏÅHÀãÖ ~åã≤#@∞¡ Hõ$+¨‚ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åfl_»∞.
W\©=Å =K«# Hõ=ÙÅ∞ qâı+¨ ãÖYºÖ’ Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞Î<åfl~°∞. JãÖMÏºHõOQÍ Hõq`«fi
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞, ãÖHõÅ<åÅ∞ fã¨∞H˘ã¨∞<Î åfl~°∞. J~Ú`Õ D`«~O° Hõ=ÙÅ∞ =ã¨∞ÑÎ ~¨ O° QÍ
ZO`À "≥·q^è•ºxfl ™êkèã¨∞Î<åfl~°∞. J@ì_»∞QÆ∞# Ñ¨_ç HÍxÊOK«x pHõ\˜HÀ}ÏÅ#∞
"≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ `≥zÛ, =ã¨∞ÑÎ ~¨ O° QÍ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`åfixfl KÕ=^Õ~ˆ @@∞¡ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. J~Ú`Õ
=ã¨∞=Î Ù#∞ QÆ∞iÎOz#O`« |ÅOQÍ =ã¨∞Î z„`«} K≥Ü∞« ºÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°∞. =K«# Hõq`«fiO
KåÖÏ=~°‰Ωõ =K«#"≥∞ÿ `ÕeáÈ`«∞#fl^Œ<Õ q=∞~°≈ LOk. J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅKÕ`« <Õ\˜ Hõ=ÙÅ‰õΩ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiVO–_çHõ∆<£ 5
Ñ¨Ó~°fi Hõq`«fi J^èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã fiHõ, FÑ≤Hõ ÖË‰õΩO_® áÈ`ÀOk. q+¨Ü«∞"≥∞O`«
Q˘Ñ¨Ê^≥<· å q^è•#O ^•xH˜ `«y#@∞¡ LO_»Háõ È`Õ Hõq`«fiO ~å}ÕK«^∞Œ . ÉèÏ=O ÉèÏ=ÙHõ`«
~Ô O_»∂ ã¨=∞#fiÜ«∞O á⁄Ok#Ñ¨Ù_Õ Hõq`«fiO Hõq`«fi=∞=Ù`«∞Ok. D ÅHõ} ∆ O W"åà◊
Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl Ü«Ú=Hõ=ÙÅÖ’ J<Õ‰Ωõ ÅÖ’ Ö’Ñ≤OK«_O» QÆ=∞xOz# aH˜¯ Hõ$+¨,‚
"åà◊§‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõOQÍ LO@∞O^Œx D „QÆO^äOŒ ~°zOKå_»∞.
XHõ™êi „Ñ¨ÑÖK« „Ñ¨ã≤^Œú =∂i¯ûã¨∞ì ~°K«~Ú`« ~°+¨º<£ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ‰õΩ XHõ
LÑ¨<åºãÖ WKåÛ_»∞. P LÑ¨<åºãÖÖ’ "åà◊§‰õΩ "åà◊§Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ =zÛ# Hõq`åfixfl
K«^=Œ =∞x, K«kq`Õ "åà◊§Hõ<åfl ÉÏQÍ Hõq`«fi"≥∞ÖÏ ~åÜ«∂Ö’ `≥Å∞ã¨∞OÎ ^Œx ã¨∂zO
Kå_»∞. <Õ\˜ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ‰õΩ QÀi¯ ã¨∂K«# Ñ¨xH˜ =ã¨∞OÎ k. D „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ J#∞‰õÄÅO
QÍ<Õ aH˜¯ Hõ$+¨‚ „QÆO^äOŒ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok. D „QÆO^äOŒ Ö’ aH˜¯ Hõ$+¨‚ Ü«Ú=Hõ=Ù
Å‰õΩ J<ÕHõ =∞Ok Ñ¨Ó~°fi Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl, "åà◊§ ~°K<« å q^è•<åÅ#∞ ÑïK«Ü∞« O
KÕâß_»∞. Hõq`«fi ~°K#« Ö’ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`ÅÎ« #∂ ã¨∂zOKå_»∞.
=K«# Hõq`«‰Ωõ Ñ¨^ºŒ Hõq`«‰Ωõ QÆÅ `Õ_®Å#∞ QÆ∞iÎOKå_»∞. =ã¨∞=Î Ù ZxflHõ#∞ QÆ∞iOz
q=iOKå_»∞. =ã¨∞=Î Ù#∞ |Å"≥∞#ÿ Jaè=ºH˜` Î À Hõq`«fiOQÍ =∞ÅK«_O» <Õ~∞° ÛHÀ_®xH˜
UU Hõ=ÙÅ#∞ K«^"Œ åÖ’ ã¨∂zOKå_»∞. JÖÏ K«^=Œ _»O=Å¡ ''=ã¨∞"Î q·≥ ^èºŒ O, Hõq`å
x~å‡} ~°ÇÏ¨ ™êºÅ∞, ãïH˘`«Î „Ñ¨fHõÅ "å_»HOõ , Jaè=ºH˜Î #=º`«, J^Œ∞ƒù`« ÉèÏ=ÙHõ`Å« ∞
`≥Å∞™êÎ~Ú——Jx Hõ$+¨‚ Jaè„áêÜ«∞O. H˘xfl Hõq`«efl L^ŒÇÏ¨ iOz "åºMÏºxOKå_»∞.
ã¨fiÜ«∞OQÍ Hõq, q=∞~°≈‰õΩ_»∞ J~Ú# aH˜¯Hõ$+¨‚ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ `«#‰õΩ `å<Õ
JO`å J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ HÍ‰õΩO_®, KåÖÏ=∞Ok ^Õâ◊ q^Õj Hõ=ÙÅ∞, q=∞~°≈‰õΩÅ Jaè
„áêÜ«∂Å#∞ ÑïK«Ü∞« O KÕâß_»∞. H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã Hõ=ÙÅ‰õΩ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ HõeQˆ
ãÖ^ÕÇ¨ Å#∞ QÆ∞iÎOz "å\˜x x=$uÎ KÕâß_»∞. Hõ$+¨‚ ^Œ$+≤Öì ’ Hõq`«fi ~°K#« HÍÅˆHÑ∆ ¨
=º=Ç¨~°O HÍ^Œ∞. ã‘iÜ«∞ãπ Ü«∂H˜ìq\©. Hõ=ÙÅ ¿ãfiK«Ûù#∞ Hõ$+¨‚ Ñ¨ÓsÎQÍ QÆ∞iÎã¨∂Î.
qK«ÛÅq_ç`«<åxfl PˆH∆Ñ≤OKå_»∞. Hõq`åfiaè=ºH˜ÎH˜ ãÖ|OkèOz Hõ$+¨‚ ÉÏQÍ ™È^•
Ç¨Ï~°}OQÍ q=iOKå_»∞. nxH˜ ãÖ|OkèOz# qaè<åflaè„áêÜ«∂Å#∞ K«iÛOKå_»∞.
ã≤q∞b, "≥∞@Ñ¨~,ü JeQÆi, "≥∞\Ï#g∞, ¿Ñ~°Öe¡ˇ [O, Ñ¨~ÀûxÑ≤Hˆ +¨<,£ J#á⁄~°, „Ñ¨fHõÅ∞,
W"Õ∞[s, ã≤OÉÏe[O =O\˜ áêâßÛ`«ºÉèÏ=#efl (poetic-devices)Ö’`«∞QÍ
K«iÛOKå~°∞. Hõq`«fiOÖ’ Jã¨Ê+ì̈`« =O\˜ JOâßÅ#∞ q=∞~°≈‰õΩ ÃÑ\Ïì~∞° . „Ñ¨ÑO¨ K«
Hõ=ÙÅ`À áê@∞ `≥Å∞QÆ∞ Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® `«=∞#∞ `å=Ú x~°O`«~O° JÑπ_\ Õ ò KÕã∞¨ HÀ"å
Åx PHÍOHÕ∆ Kå_»∞. Hõq`«fiOÖ’ '"≥∞~°∞Ñ¨Ù— #∞ fã¨∞H˘KÕÛ =∂~åæÅ#∞ áêâßÛ`«∞ºÅ
Jaè„áêÜ«∂Å ^•fi~å K«iÛOKå_»∞. Já⁄„™⁄ì¿Ñ á⁄Ü≥∞\˜H± >ˇH˜flH± =O\˜ ÉèÏ=#efl
6 Hõq`«fiVI
O–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
ÑïK«Ü∞« O KÕâß_»∞. H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞, ÖËx Hõq`«fiO ^ŒO_»QÆ J#flk Hõ$+¨‚ x~åú~} ° .D
'H˘`«—Î J<Õk ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ H˘`«QÎ Í =∂~åÅ#flk ‰õÄ_® PÜ«∞# PHÍOHõ.∆ Hõq`«fi
â‹e· Ö’ xiú+` ì̈ ,« =∞øeHõ`« ÖËx Hõq`«#∞ Hõ$+¨‚ P"≥∂kOK«Ö^Ë ∞Œ . „Ñü Hõg `«#^≥#·
^èfiŒ xx qxÑ≤OKåÅx, „Ñü^èfiŒ x HÍ~å^Œx Hõ$+¨‚ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. „Ñü HõqH© Hõq`«fi
Ñ¨~°"≥∞ÿ# ã¨fiÜ«∞O =ºH˜Î`«fiO LO_®ÅO\Ï_»∞ Hõ$+¨‚. PÜ«∞# Ñ¶≤~åº^Œ∞ Hõ=ÙÅ∞
J#∞Hõ~} ° g~°∞Å∞ HÍ=_»O g∞^Œ<.Õ ..
`≥Å∞QÆ∞Ö’ Hõq`«fiO ~åã≤Ö’<Õ HÍ^Œ∞, "åã≤Ö’#∞ J„QÆQÍq∞QÍ LO_®Å#fl^Õ Hõ$+¨‚
`åÑ¨„`«Ü∞« O. `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiO Ñ¨ÅK«|_ç áÈ`«∞#fl^Œ<Õ P"Õ^#Œ Ö’Oz D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ
Ñ¨Ù@∞ìH˘zÛOk. Hõ=Ùefl âßã≤OK«‰Ωõ O_®<Õ, Hõ=ÙÅ ã‘fiÜ«∞ Hõ$+≤, ã‘fiÜ«∞ xÜ«∞O„`«},
=∞øoHõ`,« ~°=∞º`«Å =O\˜ q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ∞~°∞Î KÕÜ∞« _»O D „QÆO^äOŒ ÅHõº∆ O. J^èºŒ Ü«∞#
^•i„^ŒºO #∞O_ç, =∞øeHõ`å ~åÇ≤Ï`«º~°∞QÆ‡`« #∞O_ç `≥Å∞QÆ∞ Hõq`åfixfl HÍáê_®Å#fl^Õ
Hõ$+¨‚ Pâ◊Ü∞« O. Hõq`åfixfl „¿Ñq∞ã¨∂,Î Hõ=ÙÅ#∞ Q“~°qã¨∂,Î Hõq`åfixfl ~°HO∆˜ KÕ Hõ~=Î° º`å
x~°fiÇ¨Ï} D „QÆO^äOŒ Ö’ HõxÑ≤OKÕ „áê}Éè∂í `«"∞≥ #ÿ ÅHõ} ∆ O.
D Ñ¨Ùã¨ÎHõ ~°K«~Ú`« aH˜¯ Hõ$+¨‚‰õΩ <å Jaè#O^Œ#Å∞. x~°O`«~° ™êÇ≤Ïf
™êOã¨¯$uHõ ~°OQÍÖ’¡ g~°qÇ¨~°"∞Õ QÍHõ, q[Ü«∞ qÇ¨~°O ‰õÄ_® KÕã∞¨ #Î fl aH˜¯ Hõ$+¨‰‚ Ωõ
â◊√ÉèÏHÍOHõ∆Å∞..
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«VII

fiO–_çHõ∆<£ 7
"≥Ü
· ∞« ™êû~ü â◊~‡°
Z_ç@~ü, PO„^è„Œ Ñ¨Éíè k#Ñ¨„uHõ
ÃãÖò : 90000 13367
Hõq`åfixH˜ H˘Å=∂#O!
Hõq`«fiO XHõ J#∞Éèí∂u.. ~°™ê#∞Éèí∂u.. Hõq`«fiO XHõ =ºã¨#O.. ™êÇ≤Ïf
=ºã¨#O.. Hõq`«fiO XHõ ™êÇ¨ÏãÖ.. "Õ∞^èÀ™êÇ¨ÏãÖ..TÇ¨`«‡Hõ ™êÇ¨ÏãÖ..Hõq`«fiO
ã¨HÅõ K«~åK«~H° À\˜ r=#™ê~°O...JO`«s#¡ Jkè"åãÎ̈= JHõ~∆ ° <å^ŒO..Hõq`«fiO..XHõ
J<Õfi+¨}Ï`«‡Hõ "ÕÔŒ ...=∂#= "Õ^#Œ Å..=∂#ã≤Hõ â’^è#Œ Å „Ñ¨Ü∂≥ QÆâßÅ! JO^Œ∞Hˆ
Hõq`«fi=∞O>Ë ZO^ŒiHÀ „áê}O..JO^ŒiH© Jaè=∂#O..„áê}ã¨=∂#O. =∞x+≤
Jaè=ºH©HÎ ~õ }
° ‰õΩ J^˘Hõ H˘Å=∂#O. J=Ù#∞. ™ê^•ã‘^• [#"åHÍºÖ’¡ L#flO`« r=O
=∞Ô~O^Œ∞Ö’#∂ LO_»^xŒ Ñ¶∞¨ O\ÏÑ¨ÔŒä QÍ K≥¿ÑÊ =∞#"Õ∞..Hõq`«fiÑ¨Ù X~°=_çÖ’ K≥¿ÑÊ
=ºH©HÎ ~õ }
° JO`«‰Ωõ q∞Oz# ã¨Ê+‘H$õ `« ™œÅÉèÏºxfl HõeÊã¨∞OÎ ^Œx K≥|∞`åO. n#~°O÷
=K«#OÖ’ =ºHõOÎ KÕ¿ã ÉèÏ=O Hõ<åfl Hõq`«fiOÖ’ =ºHõOÎ KÕ¿ã ÉèÏ="Õ∞ q∞#fl Jx
J<åºÑ¨^âÕ O◊ QÍ<≥<· å JOwHõiOK«_"» ∞Õ . W^Õ Hõq`«fiOÖ’x „Ñ¨`ºÕ Hõ`.« JO^Œ∞Hˆ ™êÇ≤Ïf
Jaè=∂#∞Å∞..ÉèÏëêaè=∂#∞Å∞ nxHÀãÖ..nxfl P"åÇ¨Ï#O KÕã¨∞HÀ=_»O HÀãÖ
J„~°∞Å∞ Kåã¨∞OÎ \Ï~°∞. WÖÏ J„~°∞Å∞ KåK«_O» XHõ Kåi„`«Hõ P=â◊ºHõ`.« ã¨=∂[OÖ’
ÃÑ_» ^èÀ~°}∞Å∞ „Ñ¨|Å∞`«∞#flH˘nÌ..qHõ$`« KÕ+Åì̈ "≥Ñ· s¨ `åºÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flH˘nÌ..
8 Hõq`«VIII
fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
=∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßO`«`‰« Ωõ , =∂#ã≤Hõ PÇ¨^¡ •xH˜ KÀ@∞ ^˘~°H_õ O» XHõ ™ê=∂lHõ Ñï
}Ï=∞OQÍ<Õ ÉèÏqOKåe. JO^Œ∞Hˆ D HÍÅOÖ’ Hõq`åfixfl P„â◊~Úã¨∞#Î fl"åi ãÖYº
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞ì QÆ}ÏOHÍÅ∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú. Hõq`åfixfl P„â◊~ÚOKÕ"å~°∞ ~Ô O_»∞
~°HÍÅ∞. Hõq`åfixfl K«kq..P™êfikOz..ã¨=∂[Ñ¨Ù `«~åAÖ’ |ÖÏ|ÖÏÅ#∞ ÉËsA
"Õã∂¨ .Î .`«=∞x `å=Ú xˆ~tÌ OK«∞‰õΩ<Õ "å~°∞ H˘O^Œ~∞° . `«=∞ K«∞@∞ìÑH¨ ¯õ Å Ñï}Ï=∂Å
^ŒQ~æÆ ∞° flOp `«=∞Ö’x =∂#ã≤Hõ L^ÕfiQÍÅ ^•HÍ JxflO\˜h Jaè=ºH©HÎ iõ Oz W`«~∞° Å‰õΩ
K≥áêÊÅ<Õ L`«∞ûHõ`` « À "å\˜H˜ JHõ~∆ ° ~°∂Ñ¨q∞"åfiÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° . D
~Ô O_»∞ ~°HÍÅ "å~°∂ Hõq`åaè=∂#∞ÖË. P Jaè=∂<åxH˜ HÍ~°º~°∂Ñ¨q∞KÕÛ JaèÖÏ¿+
Hõq. `«#Ö’x PÖ’K«#Å Ñ¨~O° Ñ¨~‰° Ωõ ÉèÏ+¨ºO K≥áêÊÅO>Ë P HõqH˜ tHõ} ∆ HÍ"åÖÏ?
áê~îº° Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ J=ã¨~=° ∂? QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ Jx"å~°º=∂? W^˘Hõ ãÖkQÆOú . JO`ÕHÍ^Œ∞.
W^˘Hõ q"å^ŒO ‰õÄ_®. =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÏ"åÅ#∞ W+ì̈"Ú≥ zÛ# suÖ’..ÖË^•...W+¨"ì ∞≥ #ÿ
suÖ’ K≥ÑÊ¨ _®xH˜ tHõ} ∆ ÖˇO^Œ∞‰õΩ? áê~îâ° ßÅÖˇO^Œ∞‰õΩ? D „Ñ¨âfl◊ D<å\˜k HÍ^Œ∞.
ZÑ¨Ê\˜#∞OKÀ LOk. z#flÑ≤Å"¡ å}˜‚ =¸_ÕàH¡◊ À <åÅ∞ˆQà◊H¡ À |_çÖ’ "Õã.≤ . JHõ~∆ åÉèÏºãÖ
KÕ~ÚOK«_O» ..XHõ q^•º"Õ`QÎ« Í =∞ÅK«_O» ..Wk Jx"å~°º"≥∞#ÿ Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõq J#fl =ºH˜HÎ ˜
WÖÏO\˜ tHõ∆} J=ã¨~°O ÖË^• J#fl „Ñü"å^Œ<å LOk. nxH˜ WO`«^•HÍ XHõ
xiÌ+"ì̈ ∞≥ #ÿ ã¨=∂^è•#O ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ . ã¨~åfi"≥∂k`« ã¨∂„fHõ~}° [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . J^≥#fl\˜H©
^˘~°H^õ ∞Œ . U<å\˜H© [~°Q^Æ ∞Œ . ZO^Œ∞Hõx? ã¨$[<å`«‡Hõ â◊HxÎ̃ XHõ =¸ã¨Ö’ |Okè¿ãÎ
Jk tHõ} ∆ J=Ù`«∞O^•? Ç¨Ï^Œ∞ÖÌ ~ˇ ∞° QÆx =∞#ã¨∞û K≥¿ÑÊ Tã¨∞efl áê~îåºOâßÖ’¡ ÖË^xŒ
<˘ˆH¯¿ãÎ Hõq`«fiO "≥ÚÅ∞ã¨∞OÎ ^•? ZÑ¨Ê\˜#∞OKÀ W^Õ "å^Œ#..W^Õ `«~¯° O..P^ŒºO`åÖËx¡
qãÎ̈$`« K«~°Û.
Wq WÖÏ #_»∞ã¨∞OÎ _»QÍ<Õ..g@xflO\˜H© Jf`«OQÍ aH˜¯ Hõ$+¨‚ XHõ ™êÇ¨ÏãÖ
KÕâß~°∞. Hõq`«fiO _çH<∆õ £ g∞^Œ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ `≥KåÛ~°∞. H˘`«Î HõÖÏÅ HÀãÖ Hõq`å x~å‡}
Ñ¨^` úŒ ∞« Å QÆ∞iOz# „QÆO^äOŒ Wk. `˘e~ÀA Ñ¨ÅHÍ |ÅÑÖ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x |_çHÔ àı¡ |∞_»∞
QÆ∞H˜ F#=∂Å∞ ZO`« J=ã¨~"° ∂≥ Hõq`åfiaèÖÏ+¨`À `«# ÉèÏ"åÅ‰õΩ JHõ~∆ ° ~°∂Ñ¨q∞"åfi
Å#∞‰õΩ<Õ F B`åûÇ≤Ï‰õΩ_çH˜ ÖË^• B`åûÇ≤Ï‰õΩ~åeH˜ Wk JO`Õ J=ã¨~=° ∞x <å‰õΩ
xO_»∞ =∞#ã¨∞û`À JxÑ≤OzOk. aH˜¯ Hõ$+¨‚ ™êÇ¨ÏãÖ KÕâß~°#_»OÖ’ U"≥∞<ÿ å J<Ò
z`«ºO LO^• Jx <å‰õΩ <Õ#∞ Ñ¨Ù#~åÖ’K«# KÕâß. B#∞. J<Òz`«º"Õ∞ JxÑ≤OzOk.
Pâ◊Û~°ºOQÍ LOk Hõ^∂Œ . <Õ##flk Hõ~Ô Hˆ .ì ãïQÍæ<Õ J<åfl#∞. Hˆ =ÅO ™êÇ¨ÏãÖ J#_»O
J<Òz`«º"Õ∞. ^Œ∞™êûÇ¨ÏãÖ Jx J<åe. Hõq`åÖ’HõOÖ’ WÑ¨ÙÊ_»∞#fl áÈHõ_Å» ∞.. Ñï
}Ï=∂Å∞..JÑ¨ã=¨ ºÑ¨Ù ^èÀ~°}∞Å <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ aH˜¯ Hõ$+¨‚ WÖÏO\˜ Wu=$`åÎxfl ZOK«∞
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiIXO–_çHõ∆<£ 9
‰õΩx „QÆO^ä~Œ K° #« KÕÜ∞« _»O ^Œ∞™êûÇ¨ÏãÖ HÍHõ =∞ˆ~=∞=Ù`«∞Ok. HÍx D ãÖkèHÍÅOÖ’
D ^Œ∞™êûÇ¨Ïã¨"∞Õ HÍ"åe. JO^Œ∞Hˆ ãÔ̈~#· `«~∞° }OÖ’ ãÔ̈~#· =ºHÎ̃ J`«ºO`« ãÔ̈~#·
Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl "≥Å∞=iOKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞xfl =ÚHõHÎ Oõ ~îO° `À Jaè#OkOKåeûO^Õ.
D ^Œ∞™êûÇ¨Ïã¨ÑÙ¨ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ Z<Àfl q+¨Ü∂« Å∞<åfl~Ú. KåÖÏ=∞Ok qÉèkË OKÕ JOâß
ÅÃÑ· ã¨q=~° =ÚHÍÎ~ÚOÑ¨ÙÅ∞<åfl~Ú. ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ ã¨=∂^è•#O ^˘~°Hõx J<ÕHõ
„Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ã¨∂\˜ ã¨=∂^è•<åÅ∞ HÍ‰õΩ<åfl ãÔ̈~#· ã¨∂„fHõ~} ° Å∞ ^˘iHÍ~Ú. Hõq`«fiO
ZÖÏ LO_®e J<Õk Ç¨Ï^Œ∞ÖÌ #¡Ë O`«\˜ q"å^•ã¨Ê^Œ JOâ◊OQÍ <Õ\˜ ™êÇ≤ÏfÖ’HõOÖ’
=Ú„^ŒÑ_¨ áç È~Ú LOk. JÖÏO\˜ JOâ◊O g∞^Œ J=bÅQÍ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ ~åÜ«∞_»=∞O>Ë
Jk HõugÎ ∞^Œ ™ê"Õ∞. Wk QÆ∞~Ô ~Î Q° #Æ O`«\˜ Jq"ÕH˜ HÍ^Œ∞ aH˜¯Hõ$+¨‚ `å<≥O`«\˜ q"ÕH<˜ À
‰õÄ_® `≥e¿ãÖÏ XHõ sÃãiÛ ¿ÑÑ¨~∞° Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’ D Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl fiÛk^•Ì~∞° .
WO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞#Ö’x Jx~°fiK«hÜ«∞ Hõq`À áê@∞ q=∞~°≈‰õΩ_»∞, ã¨`∞« Ê~°∞+¨µ_»∞..
g~°O^ŒiHõ<åfl Ö’HõÑÙ¨ Ö’`«∞Å∞ `≥eû# Ö∫HõºÑ¨Ù =∞x+≤x =∞#™ê~å Jaè#OkOKå
eûO^Õ. WO`«\˜ q"å^•ã¨Ê^Œ"∞≥ #ÿ JOâ◊O g∞^Œ ~åã≤# D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ Z<Àfl ã¨`À¯}Ï
Å∞<åfl~Ú. PÜ«∞# WO^Œ∞Ö’ Hõ=ÙÅ‰õΩ ZÖÏO\˜ xÜ«∞=∞ x|O^è#Œ Å∞ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ .
WO^Œ∞Ö’ PÜ«∞#. Z=fiiH© ãïÇ¨Ï^Œ∞ÅÌ ∞ wÜ«∞ÖË^∞Œ . WOHÍ ÃÑ·ÃÑK«∞Û..ãïÇ¨Ï^Œ∞ÖÌ =¡Ë x
K≥ÑÊ¨ _®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤OKå~°∞. „áêp# Hõq`«fiO..P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiO..WO^Œ∞Ö’ Uk Q˘Ñ¨Êk..
W`åºk g∞=∂Oã¨Å∞ PÜ«∞# ÖË=<≥`«ÎÖË^Œ∞. "å\˜Ö’¡ U XHõ¯ Ñ¨H∆ÍxHÀ PÜ«∞#
H˘=Ú‡HÍÜ«∞ÖË^∞Œ . „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ¿Ñ~°∞"≥∂ã≤# Hõ=ÙÅ P`å‡=Ö’HÍxfl Pq+¨¯iOKÕ
„Ñ¨Ü∞« `«flO KÕâß~°∞. POQÆ¡ Hõ=ÙÅ...PO„^è(Œ `≥Å∞QÆ∞) Hõ=ÙÅ Hõq`«fiÑ¨Ù ™ê~°∂áêºÅ#∞
qâ◊nHõiOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕâß~°∞. H˘`«ÎQÍ Hõ=ÙÅ∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<Õ B`åûÇ≤Ï‰õΩÅ‰õΩ
"åHÍºÅ∞ ¿Ñ~°Û_»"Õ∞ Hõq`«fiO HÍ^Œx XHõ \˜Ñπ WKåÛ~°∞. Hõq`«fiOÖ’ â◊|Ìz„`«}
J=ã¨~=° ∂ J<Õ g∞=∂Oã¨‰Ωõ ã¨=∂^è•#O "≥uH˜ =∞s K≥áêÊ~°∞. Hõq`«fiOÖ’ „Ñ¨fHõ
áê„`Õq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~åxfl D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ <˘H˜¯K≥áêÊ~°∞. P^è∞Œ xHõ
Hõq`«fiOÖ’ Jaè=ºH˜Î #=º`« Z<≥flxfl áÈHõ_Å» ∞ áÈ`«∞#fl^À D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞
HÀ=K«∞Û. Wk `≥e¿ãÎ Hõq`«fiOÖ’ „ÑüXHõ¯~°∂ ãïH˘`«Î ÉèÏëêºÅ "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì ZÖÏ
™êiOKåÖ’ W>Ëì J~°=ú ∞=Ù`«∞Ok.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’ Hõq`«fiO JÖÏ ~åÜ«∂e..WÖÏ ~åÜ«∂e Jx B`åû
Ç≤Ï‰õΩefl ÉèÜí ∞« ÃÑ>Ëì „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . ~åÜ«∞QÆÅ "åà◊x¡ x~°∞`åûÇ¨ÏÑïKÕ L^ÕâÌ O◊ `À
WO`« sÃãiÛ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ "åà◊¡ KÕuH˜..P =∂@H˘¿ãÎ "≥∞^Œ_»∞H˜
L`ÕÊ~°HÍxfl JOkOKÕ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕâß~°∞. Wk HÍ™ÈÎ‰Äõ ™ÈÎ L`ÕÊ~°HOõ =∂„`«O HÍ^Œ∞.
10 Hõq`«fiO–_ç
X Hõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
Jã¨ûÖË=∂„`«O Jaè~∞° z ÖËx =ºHÎ̃ ‰õÄ_® nxg∞^Œ XHõ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∂« Åx `«#‰õΩ
`å#∞QÍ XHõ ãÖHõÅÊO K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<ÕO`«\˜ „áÈ`åûÇ¨ÏÑ¨Ù PÜ«Ú^è•xfl D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ^•fi~å
JOkOKå~°∞. x*ÏxH˜ XHõ HÀ}OÖ’ K«∂¿ãÎ..Hõq`«fiO ZÖÏ ~åÜ«∂e J#fl^•x g∞^Œ
Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ~åÜ«∞_»O aH˜¯ Hõ$+¨H‚ ˜ ÃÑ^ŒÌ Hõ+"ì̈ ∞≥ #ÿ Ñ¨xHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë nxHÍ¯"åeû#
=∞O^Œ∞QÆ∞O_»∞ ™ê=∞„y "≥Ú`åÎxfl PÜ«∞# ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ J#∞Éèqí Oz..P"åÇ¨Ï#O
KÕã¨∞‰õΩx..JHõ∆~° ~°∂Ñ¨q∞zÛ# HõqÑ¨ÙOQÆ=Ù_»∞. J#∞"≥·# "Õà◊ ‰õÄ~°∞Ûx..JÅ"ÀHõQÍ
XHõ L„^ŒOæ ^è•<Õfl ~åÜ«∞QÆÅ "Õ∞^èãŒ ∞¨ û..J=QÍÇ¨Ï# L#fl Hõq. Hõ"Õ HÍ^Œ∞. JO`«H<õ åfl
Q˘Ñ¨Ê q=∞~°≈‰õΩ_»∞. JO`«‰õΩq∞Oz..J#∞Éèí"åÅ QÆx..r=#Ü«∂#OÖ’ JÅã≤áÈx
x~°O`«~° ™êÇ≤Ïf ÉÏ@™êi. JÖÏO\˜ XHõ |Ç¨ï~°∂Ñ¨ JHõ~∆ t° eÊ D Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜
`«# r=# ã¨=∞~°OÖ’x qÅ∞"≥#· HÍÖÏxfl "≥zÛOz..n<˘flHõ . Ñïâ’^è<Œ å`«‡Hõ „QÆO^äOŒ QÍ
=∞eKå~°∞. W^≥=fii g∞^• q=∞~°≈<å`«‡Hõ „QÆO^äOŒ HÍ^Œ∞. W^≥=fii ™êÇ≤Ïf Ñ¨\=˜ ∞#∞
`«‰Ωõ ¯= KÕ¿ã „Ñ¨Ü∞« `«flO HÍ^Œ∞. W^≥=fii g∞^• ãÖkèOz# J„ãÎ̈O HÍ^Œ∞. XHõ áê~îº°
Ñ¨Ùã¨ÎHõO. F#=∂Å∞ <Õˆ~Ê ÃÑ^ŒÌÉÏÅtHõ∆, B`åûÇ≤Ï‰õΩÅ‰õΩ JHõ∆~° Hõ~°nÑ≤Hõ. ã¨fi^Õj
Hõq`«fiO #∞Oz q^Õj Hõq`«fiO ^•HÍ...aè#fl =∂~åæÅ..qaè#fl HÀ}ÏÅ Hõq`«fiÑ¨Ù
~°∂Ñ¨Ù~ˆ MÏ qÖÏ™êÅ#∞ JHõ~∆ åÅ<Õ J^ŒOÌ Ö’ K«∂Ñ≤# Hõ@HõO. WO^Œ∞HÍÜ«∞# KÕã#≤
Ñïâ’^è#Œ J=¸Åº"≥∞#ÿ k. nxg∞^Œ PÜ«∞# "≥zÛOz# `«# â◊HHÎ˜ ˜ <åÅ∞yO`«Å
HÍOu ãïH˘`«Î |OQÍ~°∞ Hõq`åÖ’HõOÃÑ· „Ñ¨ãi¨ Oz `≥Å∞QÆ∞ <ÕÅ g∞^Œ ~°™ê#∞Éè∂í ux
Pq+¨¯iOK«_O» `«^ºŒä O. UHÍaè„áêÜ«∞O =ºHõOÎ HÍÖËx H˘xfl JOâßÅ∞ WO^Œ∞Ö’ ÖËHõ
áÈÖË^∞Œ . Hõq`åfixH˜ x_çq ZO`« J<Õk XHõ ãÖâ◊Ü∂« `«‡Hõ JOâ◊O. x_çqH˜ Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ ∞
ÃÑ_ç`.Õ .ÉèÏ"å"ÕâO◊ ^≥|ƒu#^• J<Õ „Ñ¨âfl◊ "≥O@<Õ L`«Ê#flO HÍ=_»O `«^ºŒä O. J~Ú<å
=O^ŒÖÏk Hõq`«Å`À ã‘fiÜ«∂#∞Éè=í O á⁄Ok# aH˜¯ Hõ$+¨‚ D JOâ◊OÖ’#∂ ãÖâ◊
Ü«∂xfl, ^≥fi· nÉèÏ"åxfl Z^Œ∞~À¯‰õΩO_® LO\Ï~å? PÜ«∞#‰õÄ nxg∞^Œ ã¨=∂^è•#O
^˘iˆH LO@∞Ok.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ~åÜ«∞_®xH˜ „¿Ñ~°} Uq∞\˜? ã¨∂ÊùiÎ Uq∞\˜? Wk
KåÖÏ Pã¨HHÎ̃ ~õ "° ∞≥ #ÿ JOâ◊O. JO`ÕHÍ^Œ∞. KåÖÏ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ „Ñ¨âfl◊ ‰õÄ_®. aH˜¯
Hõ$+¨‚ ÉèÏ"åÅ Ñ¨_=» Å<≥H¯˜ HõëêìÅ ãÖ„^ŒO QÆ∞O_® r=#Ü«∂#O KÕã#≤ F ÉÏ@™êi.
P „Ñ¨™ê÷#OÖ’<Õ `«# ÉèÏ"åÅ∞ PÜ«∞xfl HõqQÍ =∞eKå~Ú. P „¿Ñ~°}Ë J`«xH˜
WÑ¨Ê\˜H© PH˜û[<£. P „áê}"åÜ«Ú=Ù`À `å<˘Hõ¯_Õ D Hõq`å™ê„=∂*Ïºxfl UÖÏÅx
PÜ«∞# J#∞HÀ=_»O ÖË^∞Œ . W^Õ PÜ«∞# rq`«OÖ’x H©ÅHõ =∞Å∞Ñ¨Ù.."Õ∞e "≥∞~°∞Ñ¨Ù.
`«#ÖÏO\˜ ãÖÑ¶∞¨ ~°} ¬ Ï`«‡Hõ QÆ∞O_≥efl `«<Õ `«_qç ∞ "åiKÕ`« "åi JO`«~‡° ^ä#Œ Ñ¨Ù
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiXIO–_çHõ∆<£ 11
Ö’`«∞efl H˘eÑ≤OKåÅx PÜ«∞# ^èºÕ Ü«∞OQÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. ™êfi~°ú Hõq J~Ú`Õ D
PÖ’KÕ# ~å^Œ∞. aH˜¯ Hõ$+¨‚ x™êfi~°ú Hõq HÍ|\ì̃ =∞Ô~O^Œ~À Hõ=Ùefl ™êÇ≤Ïf Ü«∞=xHõ
g∞kH˜ `Õ"åÅx HõOHõ}O Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. D `≥Å∞QÆ∞ <ÕÅ ã¨∞Hõ=ÙÅ #O^Œ# ™êÇ≤Ïf
=#OQÍ "≥Å∞Q˘O^•ÅO>Ë Hõq`å Ñ¨ÙëêÊÅ∞ qiqQÍ q~°|∂Ü«∂e. JO^Œ∞‰õΩ `≥Å∞QÆ∞
<ÕÅ q™ÈÊ@#"≥∞ÿ Hõ=ÙÅ ã¨=∂["Õ∞ ~å"åe. JO^Œ∞HÀãÖ Hõ=ÙÅÃÑ· Pã¨HxÎ˜ ~ˆ HÔ uÎOK«_O» ..
H˘`«Î HõÖÏÅ#∞ Ñ¨Ù\ì̃OK«_O» ..H˘`«Î QÆàÏÅ#∞ x#kOÑ¨KÜ Õ ∞« _»O..W^Õ `«# ÅHõº∆ OQÍ
PÜ«∞# ™êQÆ∞`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞HÀãÖ H˘`«Î "åiH˜ XHõ k‰õÄûzQÍ D Ñïâ’^è<Œ å
„QÆO^äOŒ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ®Åx PÜ«∞# `«Ñ#¨ . D Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’x XH˘¯Hõ¯ J^è•ºÜ«∞O
XH˘¯Hõ¯ Hõqx „Ñ¨[fiiÅ¡KÕ¿ãÎ `«# „Ñ¨Ü«∞`«flO q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ#>Ëì#x PÜ«∞#
ÉèÏqã¨∞OÎ _»=K«∞Û. HÍx D Ñïâ’^è<Œ å`«‡Hõ „QÆO^äOŒ Ö’x „Ñü¿ÑrÖ’ L#fl „Ñü
XHõ¯ JHõ~∆ O° XH˘¯Hõ¯ HõqH˜ ã¨∂ÊiÎ^•Ü«∞Hõ=∞=Ù`«∞Ok. XHÀ¯ "åHõºO XHÀ¯ ÉèÏ"åxH˜
„Ñ¨fHõQÍ xÅ∞ã¨∞OÎ k. XHÀ¯ ¿Ñr XHÀ¯ JHõ~∆ åÜ«Ú^èOŒ QÍ H˘`«Î Hõ=ÙÅ JHõ~∆ `
° ∂« }©~åÖ’¡
X^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. PÜ«∞# Hõ$+≤ =$^è• HÍ^Œ∞. =º^èQŒ Í q∞QÆÅ^Œ∞.
PÜ«∞# HÀ~°∞‰õΩ#fl H˘`«Î Hõ=ÙÅ |OQÍ~°∞Ö’HÍxfl ™êfiQÆu^•ÌO!!
12 Hõq`«XII
_®II„Ñ¨ÉèÏHõ~ü *ˇ·h
#Ok J"å~°∞¤ „QÆÇÏ‘ `«
„Ñ¨MÏº`« Hõq, #=ÖÏ ~°K~« Ú`«
ã≤h ^Œ~≈° ‰õΩÅ∞
"≥ÚÉˇÖ· ò : 79898 25420
JÑ¨Ó~°fi Ñïâ’^è#Œ `À..

Hõ=ÙÅ‰õΩ kâßxˆ~âÌ O◊ ..
Hõq`«fiO <å TÑ≤i Ñï=∞à◊O JO@∂ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ#fl aH˜¯ Hõ$+¨‚ x[OQÍ<Õ Hõq`åfixfl
Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞™êÎ_∞» . Hõq`«fiO HÀã¨"∞Õ HõÅ=i™êÎ_∞» . x["≥∞#ÿ Hõq`«fiO HÀãÖ
Ñ¨Å=i™êÎ_∞» . JO^Œ∞Hˆ Z=~°∞ Hõq`«fiO ~åã≤<å z<åfl ÃÑ^•Ì `Õ_® ÖË‰Ωõ O_® JO^Œih
„¿Ñq∞™êÎ_∞» . =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞=∞x „áÈ`«ûÇ≤Ï™êÎ_∞» . ã¨g∞HõÅ∆ ∞ ~å™êÎ_∞» ..=ÚO^Œ∞
=∂@Å∞ ~å™êÎ_∞» . â◊`H« qõ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, ã¨ÇÏ¨ „ã¨Hqõ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ_∞» .
10 \˜.q.Ö’ <åÅ∞ˆQà◊§áê@∞ 'JHõ~∆ O° — ™êÇ≤Ï`«º „áÈ„QÍO ^•fi~å ZO^Œ~À Hõ=ÙÅ∞, ~°K«
~Ú`«Å#∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ `≥KåÛ~°∞. JÖÏˆQ Kèå#Öò-4Ö’ |∞H±áê~ÚO\ò HÍ~°º„Hõ=∞O
^•fi~å =∞Ç¨Hõq NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O Hõq`«ÅHˆ ^Œ$â◊º~°∂Ñ¨q∞KåÛ~°∞. WO_çÜ∂« @∞_Õ,
"å~°,Î PO„^è*Œ ’ºu, PO„^èÉŒ ∂íè q∞, <Õ\˜ x[O, #==∞Öˇf ¡ QÆ ÖÏO\˜ Ñ¨„uHõÅ ^•fi~å
=∞Ô~O^Œ~À Hõ=ÙÅ∞ ~°K~« Ú`«Å Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ#∞ ã¨g∞HÕ∆ Kå~°∞. "åº™êÅ∞ ~åâß~°∞. JO`Õ
HÍ^Œ∞.. Hõ=ÙÅ‰õΩ, ~°K~« Ú`«Å‰õΩ tHõ} ∆ Ï ta~åÅ∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.. QÆ`« =¸_»∞
^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ PÜ«∞# WÖÏO\˜ Hõ$+≤ KÕã∂¨ <Î Õ L<åfl~°∞. W\©=Å =∞iO`« L^è$Œ `«O
KÕâß~°∞. Hõ=ÙÅ∞ ã¨=Ú„^•Å∞.. PHÍâßÅ∞ JO@∂ Hõq`«fi"≥∞ÿ QÆi˚™êÎ_»∞. „QÍg∞}
„áêO`åÅ Hõ=ÙÅ∞ ~°K~« Ú`«Å∞ "≥∞„\’ #QÆ~åÅ Hõ=ÙÅ`À áê@∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~å"åÅx
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«XIII
fiO–_çHõ∆<£ 13
P~å@Ñ¨_»`å_»∞. J=ã¨~°=∞#∞‰õΩO>Ë áÈ~å@O KÕ™êÎ_»∞. ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ PkèÑ¨`«º
ÉèÏ= *ÏÖÏxfl, J<åºÜ«∂xfl ã¨ÇÏ≤ OK«x =∞#ãÎ̈`fi« O aH˜¯ Hõ$+¨k‚ . =ºHÎ̃`fi« O ÖËx"å~°∞
Jã¨Å∞ Hõ=ÙÖË HÍ~°#flk PÜ«∞# f~å‡#O. ã¨=∞~°∞Å÷ ‰õΩ J<åºÜ«∞O [iy`Õ K«∂ã¨∂Î
T~°∞HÀ~å^Œ#flk PÜ«∞# ã≤^•úO`«O. JO^Œ∞Hˆ `«#‰õΩ #K«Ûx ™êÇ≤Ïf xÜ«∞O`«$`«fi
áÈHõ_»ÅÃÑ· Ñ¨^Œ∞<≥·# q=∞~°≈Å`À JHõ∆~åÜ«Ú^è•Å∞ ãÖkèOz Ñ¨ÙOMÏ#∞Ñ¨ÙOYOQÍ
q=∞~°≈Å∞, "åº™êÅ∞, Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ ~åâß~°∞. JÖÏ xMÏ~°û~Ú# q=∞~°≈‰õΩxQÍ, =∞Oz
HõqQÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^•~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ WkQÀ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ HÀãÖ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõq`«fiO-
_çHõ∆<£ ã¨$+≤ìOKå_»∞. Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\˜? Hõq`«fiO ZÖÏ ~åÜ«∂e? Hõq`«fiOÖ’
ÉèÏ+¨ ZÖÏ LO_®e..? Hõq`å x~å‡}O ZÖÏ KÕÜ∂« e? „Ñ¨ÑO¨ K« Hõ=ÙÅ Hõq`åx~å‡}
Ñ¨^` úŒ ∞« Å∞ Uq∞\˜? "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å#∞ J~°\Ñ˜ O¨ _»∞ Xez ÃÑ\˜#ì @∞ì JO^ŒiH©
J~°=ú ∞ÜÕ∞ºq^èOŒ QÍ ~åã≤ =∞# KÕuÖ’ ÃÑ\Ïì_∞» . nxfl K«kq`Õ Ü«Ú=Hõ=ÙÖË HÍ^Œ∞,
ã‘xÜ«∞~ü Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® L`åûÇ¨Ï=O`«∞Å=Ù`å~°∞. Z<Àfl `≥eÜ«∞x q+¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∞
‰õΩO\Ï~°∞. =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ~∞° . Hõq`«fiO ~å¿ã „Ñü Hõq
^•K«∞HÀ"åeû# Ñ¨Ùã¨HÎ "õ ∞Õ HÍ^Œ∞.. „Ñü~ÀE K«^∞Œ =ÙHÀ"åeû# QÔ _· £ Wk. WO^Œ∞Ö’
Hõq`«fiO `åÅ∂‰õΩ Jxfl JOâßÅ#∞ aH˜¯ Hõ$+¨‚ ‰õÄÅOHõ+O¨ QÍ K«iÛOKå~°∞. `«#
J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨`À qâ◊ÔŒ QÍ qÑ¨ÙbHõiOKå~°∞. Hõ=ÙÅ ãÖâ◊Ü∂« Å#∞ x=$uÎ
KÕâß~°∞. „áêK«º, áêâßÛ`«º JÅOHÍ~° ã≤^•úO`åÅ J#∞jÅ#O`À áê@∞ P^è∞Œ xHõ,
J`åº^è∞Œ xHõ Hõq`å ã≤^•úO`åÅ#∞ „Ñ¨ÑO¨ K« „Ñ¨ãk≤ ú K≥Ok# Hõ=ÙÅ Hõq`å ~°∂áêÅ#∞,
x~å‡}ÏÅ#∞, Hõq`å ™œO^Œ~åºxfl (Aesthetic poetic beauty) `«# J™ê^è•~°}
^•~°≈xHõ`` « À Pq+¨¯iOKå~°∞. Hõq`å™ê=∞„yH˜ ãÖ|OkèOz# „Ñ¨fHõÅ∞, Hõq`«fiÑ¨Ù
ÉèÏ+¨, W"Õ∞[s, Jaè=ºHÎ̃`À áê@∞ Hõq`åfixH˜ ãÖ|OkèOz# >ˇHfl˜ HõÖò devices
Öˇ#· Ñ¨~ÀûxÑ≤Hˆ +¨<,£ Já⁄„™ÈìÃÑ, Je¡Q˘ˆ~, HÍHõáÈx, *Ï~åæ<,£ "≥∞\Ï#q∞... WÖÏ J<ÕHõ
>ˇHfl˜ HõÖò Hõq`å x~å‡} Ñ¨^` úŒ ∞« Å#∞ qÑ¨ÙÅOQÍ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hˆ =ÅO
„Ñ¨=ÚY HõqQÍ, q=∞~°≈‰õΩxQÍ<Õ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^•~°#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê>Ë. PÜ«∞# XHõ
L^Œº=∞HÍ~°∞_»∞. =∞Oz =Hõ,Î HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}Ï^Œ‰Ω∆õ _»∞ JO`«HOõ >Ë ã¨ÇÏ¨ $^Œ Ü«Ú_»∞.
`«#Hõ<åfl, `«# Hõq`«fiO Hõ<åfl, `«# *Ï˝#O Hõ<åfl, `«# |`«∞‰õΩHõ<åfl W`«~° Hõ=ÙÅ
Hõq`åfi<Õfl Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñq∞™êÎ_∞» . W`«~∞° Å‰õΩ QÆ∞iÎOÑ¨Ù ~å"åÅ<Õ `«Ñ™≤ êÎ_∞» . W`«~∞° Å∞
P#O^ŒOQÍ LO>Ë `«#∞ P#Ok™êÎ_∞» . „ÑüÉèÏ=O`«∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O [iy`Õ ÉÏ^èŒ
Ñ¨_` » å_»∞. Ü«Ú= Hõ=ÙÅ#∞, "åi Hõq`åfixfl PÜ«∞# QÆ∞iÎOz, ZO`«QÍ<À „áÈ`«û
Ç≤Ïã¨∞<Î åfl~°∞. P „Hõ=∞OÖ’<Õ PÜ«∞# `«Ñ#¨ K«∂ã≤ <Õ#∞ ‰õÄ_® ã¨ÊOkOz Hõ=ÙÅ#∞,
14 Hõq`«XIV
~°K~« Ú`«Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåÅx *ˇh· WO@~ü<+Õ #¨ Öò á¶œO_Õ+<¨ £ ãÖã¨#÷ ∞ ™ê÷ÑO≤ z
aH˜¯ Hõ$+¨#‚ ∞ *ÏfÜ«∞ „Ñ¨^•è # HÍ~°º^Œi≈QÍ Z#∞fl‰õΩ<åfl=Ú. =∞Ç¨ ÑÖ_ç`∞« _»∞..
x~°O`«~° ™êÇ≤Ïf „â◊=∞rq J~Ú# aH˜¯ Hõ$+¨.‚ x„^Œ PÇ¨~åÅ∞ =∂x.. Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À
XHõ ÅHõº∆ O HÀãÖ..Hõq`«fiO-_çH<∆õ £ ã¨$+≤Oì z# q+¨Ü∞« O <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. nO`À áê@∞
PO„^è„Œ Ñ¨Éíè Pk"å~°O J#∞|O^èOŒ Ö’ Hõq`«fiO-Ö’K«∂Ñ¨Ù (insight of poetry)
~åã¨∂Î H˘`«Î Hõ=ÙÅ‰õΩ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ QÆ∞iOz ™È^• Ç¨Ï~°}OQÍ
q=iã¨∞<Î åfl~°∞. PÜ«∞# „â◊=∞#∞ QÆ∞iÎ^•ÌO. =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"åix =∞#™ê~å
Jaè#Ok^•ÌO. <åÃÑ· „¿Ñ=∞`À WO`« qÅ∞"≥#· D Hõq`«fiO-_çH<∆õ £ Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl <å‰õΩ
JOH˜Ò« KÕ™êÎ#O>Ë..=∞#ã¨∞ =¸QÆ^·≥ =∂@~åHõ..HÍ^Œ#ÖËHáõ ÈÜ«∂#∞. `«# JÑ¨Ó~°fi
Ñïâ’^è<Œ å[x`«"∞≥ #ÿ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ, #= Hõ=ÙÅ‰õΩ, Hõ=ÙÅO^ŒiH© ~Ô Ñ¶~Ô¨ <£û QÔ _· £ ÖÏO\˜
D 'Hõq`«fiO-_çH<∆õ —£ #∞ <å‰õΩ JOH˜`q« ∞zÛ# Pf‡Ü«∞ ™È^Œ~∞° xH˜ =∞#™ê "åKå
^èŒ#º"å^•Å∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«XV

fiO–_çHõ∆<£ 15
Jã¨Ö#·ˇ Hõq`«fiO HÀã¨"∞Õ <å `«Ñ#¨ ..
Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\’ KåÖÏ=∞Ok Z=iH˜ `Àz# q^èOŒ QÍ "å~°∞ x~°fizOK«∞
HÀ=_»O =∞#O K«∂ã¨∞<Î åflO. QÆÒ« Ö’<Õ =∞Oz Hõq`«fiO =zÛO^Œx H˘O^Œ~O° >Ë...ÖË^∞Œ
ÖË^∞Œ ..W\©=e HÍÅOÖ’<Õ =∞Oz Hõq`«fiO =™ÈÎO^Œx =∞i H˘O^Œ~∞° K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
„Ñ¨ÑO¨ K« ™ê÷~ÚÖ’ =∞# `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiO LO^Œx H˘O^Œ~O° >Ë...WOHÍ áê`« _çH<∆õ £
`À<Õ =∞# "åà◊√§ Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°x =∞i H˘O^Œ~O° \Ï~°∞. Z=i "å^Œ#Å∞ ZÖÏ
L<åfl <Õ_∞» ZHõ¯==∞Ok Hõ=ÙÅ∞ "ÕkHõÅg∞kH˜ =ã¨∞<Î åfl~°∞. Wk â◊√ÉèÑí i¨ }Ï=∞O.
"åiH˜ ãÔ̈~#· =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKåeû# ™êÇ≤Ï`«º ÉÏ^èºŒ `« ã‘xÜ«∞~ü Hõ=ÙÅÃÑ·#
LOk. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ D Hõq`«fiO-_çH<∆õ £ ~åÜ«∞_»O [iyOk. <Õ#∞ 10 \˜.qÖ’
<åÅ∞ˆQà◊√§ 'JHõ~∆ O° — ™êÇ≤Ï`«ºO „áÈ„QÍO x~°fiÇ≤ÏOz# J#∞Éè"í åÅ∞ <å‰õΩ Hõq`å
x~å‡}ÏÅÃÑ· D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ ~åÜ«∞_®xH˜ „¿Ñ~°} xKåÛ~Ú. KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞,
Hõ=~Ú„`«∞Å∞ JO^ŒOQÍ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ =Ú„kOK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. <å‰õΩ =O^ŒÖÏk
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ#∞ u~°Qˆ ¿ã J=HÍâ◊O =zÛOk. gà◊§Ö’ KåÖÏ Uà◊§QÍ Hõq`«fiO
~åã¨∞#Î fl"å~°∞ ‰õÄ_® =K«# Hõq`«Å x~å‡}OÖ’ "≥Ñ· Å¨¶ ºO K≥Ok#@∞ì "åi Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ K«k"åHõ <å‰õΩ J~°=÷ ∞~ÚºOk. WHõ PÅã¨ºO KÕÜ∞« ‰õΩO_® =K«# Hõq`«fiO
~å¿ã"åi HÀãÖ XHõ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ~åÜ«∂ÅxÑ≤OzOk. É’^≥Ö~Ë ü =∞ÖÏ¡~ˆ ‡ÖÏO\˜ JO`«
~å˚fÜ«∞ Hõ=ÙÅ∞, \˜.Zãπ.WeÜ«∞\ò ÖÏO\˜ Hõq`«fi x~å‡} ^Œ‰Ω∆õ Öˇ#· Hõ=ÙÅ, JO`«
~å˚fÜ«∞ Hõq`«fi Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å poetry-devices `À áê@∞..Hõq`åfixH˜ ãÖ|OkèOz#
J<ÕHõ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ u~°Qˆ Ü«∞_»O [iyOk. ZO`À=∞Ok *ÏfÜ«∞ JO`«~å˚fÜ«∞ Hõ=ÙÅ
Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ ÑïjeOKå#∞. =∞# ÉèÏ~°fÜ«∞ Hõ=ÙÅ ÖÏHõ∆}˜‰õΩÅ
16 Hõq`«XVI
ã≤^•úO`åÅ#∞ Hõ@ì=∞Oz (Hõq`«fi`«`«fi qKå~°O) âı¿+O„^Œ (Hõq¿ã# =∂xÃÑ¶™Èì)
l.ÅH©‡∆ #~°ûÜ«∞º (Hõq`å x~å‡} ã¨∂„`åÅ∞) WOHÍ "ÕÖÛË ~°∞, ã≤.<å.ˆ~, ~å.~å., KÕ~å,
~åK«áêà‹O, "≥∂, W™ê‡~ÚÖò, NN, ‰õΩO^Œ∞iÎ WOHÍ ZO^Œ~À..=∞Ô~O^Œ~À
Hõ=ÙÅ..Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å Hõq`åãÖ|Okè`« Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞, Ñïâ’^è<Œ å Ñ¨„`åÅ∞ "åº™êÅ∞..W`«~°
ÉèÏ+¨ÅHõ=ÙÅ, Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞..=ÚYºOQÍ áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ
Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞.. P^è∞Œ xHõ =K«#Hõq`«fiOÖ’ "å~°∞ LÑ¨Ü∂≥ yOz# Hõq`å™ê=∂„y
(ã≤q∞b, "≥∞@Ñ¨~,ü â‹e· , Jaè=ºHÎ̃, ÉèÏ+¨, ã≤O|Öòû) ÑïjeOKå#∞. nO`À áê@∞
„Ñ¨ÑÖK«"åºÑ¨ÎOQÍ =zÛ# poetic-devices ("≥∞\Ï#g∞, Jb¡QÆi, ¿ÑÔ~Öˇ¡e[O,
Ñ¨~ÀûxÑ≤Hˆ +¨<,£ J#á⁄~°, W"Õ∞[s ã≤OÉÏe[O =O\˜ áêâßÛ`«º ÉèÏ=#efl Ö’`«∞QÍ
K«iÛOz PÜ«∂Hõ=ÙÅ Hõq`«Å qâı¡+¨}Å`À q=iOK«_»O [iyOk. JO^Œ∞HÀãÖ
qq^èŒ ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl, Hõq`åã≤^•úO`åÅ#∞ nHõ` ∆ À ÑïOî Kå#∞. qq^èŒ HÍÖÏ
ÅÖ’ qq^èŒ ^ÕâßÅÖ’ poetic-devices#∞ *ÏfÜ«∞ JO`«~å˚fÜ«∞ Hõ=ÙÅ∞ ZÖÏ
`«=∞ Hõq`å x~å‡}ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<åfl~À qâı¡+≤OKå#∞. =∞# ÉèÏ~°fÜ«∞
Hõ=ÙÅ∞, =ÚYºOQÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ „Ñ¨MÏºu K≥Ok# H˘O^Œi Hõ=ÙÅ (ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ, H˘`«Î
Hõ=ÙÅ`À áê@∞)Hõq`«Å#∞ "åi x~å‡} Ñ¨^` úŒ ∞« Å#∞ ™ê^èºŒ =∞~Ú#O`«=~°‰Ωõ JO^ŒiH©
J~°÷ =∞ÜÕ∞º q^èOŒ QÍ ~åâß#∞. H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã"åiHÀãÖ.."åix „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_O»
HÀã¨"∞Õ ~åâß#∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨, „Ñ¨fHõÅ∞, W"Õ∞[i..Ñ¨^•ºxH˜, Qˆ Ü«∂xH˜,
=K«# Hõq`«‰Ωõ L#fl `Õ_®Å#∞ K«iÛOKå#∞. Hõq`«fiOÖ’ Jã¨Ê+¨` ì « QÆ∞iOz q=iã¨∂<Î Õ
=ã¨∞=Î Ù, tÅÊO ZÖÏ LO_®Ö’ ã¨∂zOKå#∞. Ñ¨^ºŒ O ~åã≤# "åix, J=^è•#O KÕ¿ã
"åi<Õ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞QÍ ÉèÏqOKÕ `«~O° WOHÍ |uˆH LOk. JOKÕ`« Ñ¶Ó¨ º_»Öò ™êÇ≤Ï
`åº<Õfl „Ñ¨*Ï™êfi=∞º ™êÇ≤Ï`«ºOQÍ H˘O^Œ~°∞ ÑÖ_ç`«aè+¨‰õΩ¯Å∞ „Éèíq∞OÑ¨*Ëã¨∂Î<Õ
L<åfl~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ „Ñ¨É∞íè `åfiÅ#∞ #_ç¿Ñ"åix #q∞‡ã¨∞<Î åfl~°∞. Jxfl =~åæÅ =~å‚Å
„Ñ¨[Å∞ q^•º=O`«∞Öˇ· z<åfl ÃÑ^•Ì L^•ºQÍÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. "å~°∞ J<ÕHõ ™ê=∂lHõ
JOâßÅÑ¨@¡ ã¨ÊOkã¨∂Î Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞. KåÖÏ=∞Ok `«=∞ =∂#ã≤Hõ ^Ò~°ƒÖù Ïº
Å#∞, qëê^•Å#∞, ÉÏ^èÅŒ #∞, qÅ∞=Å ~åÇ≤Ï`«ºO =Å¡ U~°Ê_ç# â◊¥<åºxfl, Éèsí Î
KÕã∞¨ HÀ=_»O HÀãÖ...x["≥∞#ÿ „¿Ñ=∞ HÀãÖ ™ê#∞Éè∂í uHÀãÖ, Jaè#O^Œ#Å HÀãÖ
"≥OÑ¨~å¡_∞» `«∂ Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞° „Ñ¨Ü∂≥ QÆ"å^Œ∞Å∞ W+ì̈"Ú≥ zÛ#
suÖ’ J~°Ñ÷ ~¨ O÷° ÖËx Hõq`«Å∞ ~åã≤ JKÕÛã≤..áê~î‰° Ωõ Åg∞kH˜ qã≤~ˆ ã¨∂Î W^Õ Jã¨Å∞
ã≤ãÖ¨ #·ˇ Hõq`«fi=∞x ^ŒÉÏ~Úã¨∞<Î åfl~°∞..Uk U"≥∞<ÿ å ..Hõq`åfixfl KåÖÏ=∞Ok „¿Ñq∞
ã¨∞Î<åfl~°∞. Hõq`«fiO ~åÜ«∂Åx `«Ñ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. Hõq`«fiO HÀãÖ HõÅ=iã¨∞Î<åfl~°∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«XVII
fiO–_çHõ∆<£ 17
.
¿Ñ¶ã|π ∞‰õΩ¯Å∞, Hõq`«fiO „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞, JO`«~å˚Å Ñ¨„uHõÅ∞, z#fl Ñ¨„uHõÅ∞, ÃÑ^ŒÌ Ñ¨„uHõÅ∞
=K«# Hõq`åfixH˜ ÃÑ^ŒÑÌ @ ‘ "Õã∞¨ <Î åfl~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞ KåÖÏ KÀ@¡ â◊`H« qõ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞,
iHÍ~°∞Å¤ HÀãÖ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, ã¨ÇÏ¨ „ã¨ Hõq ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, LQÍk, ãÖ„HÍOu, náê=o
ÖÏO\˜ „Ñü ÑÖ_»∞QÆ ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’#∂ Hõqã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú..Wk =∞Oz
Ñï}Ï=∞"Õ∞...J~Ú`Õ Hõq`«fiO ~åtÖ’ ÃÑiy#O`«QÍ "åã≤Ö’ ÃÑOK«_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
tHõ}∆ Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞,Hõq`åx~å‡}ÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ QÔ _· <≥ û£ , ~Ô Ñ¶~Ô̈ <£û,
"≥∞\©iÜ«∞Öò „QÍg∞} =∞O_»Å `åÅ∂HÍ lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’¡ L#fl Hõ=ÙÅ‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
ÖË^∞Œ . D q+¨Ü∞« O QÆ=∞xOKÕ <Õ#∞ 'Hõq`«fiO-_çH<∆õ —£ ~°K#« ‰õΩ Ñ¨Ó#∞‰õΩ<åfl#∞. PO„^èŒ
„Ñ¨ÉÖíè ’ ~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ "åº™êÅ∞ ~åã¨∂Î LO>Ë Hõ=ÙÅ #∞O_ç (ÃÑ^•Ì z<åfl) Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å
#∞O_ç, Hõq`«fi „¿Ñq∞‰õΩÅ #∞O_ç qâı+¨ ã¨ÊO^Œ# ~å=_»O`À "åºã¨Ñ~¨ O° Ñ¨~° H˘#
™êyOKå#∞. <å‰õΩ KåÖÏ Hõ+=ì¨ ∞xÑ≤Oz<å ..~å„uà◊√§ x„^Œ"∞Õ ÖÁ¯x..x|^Œ` ú `
« À..Hõq`«fi
HõàH◊ ÀãÖ, Hõ=ÙÅ‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOK«_O» HÀãÖ D _çH<∆õ £ ~åâß#∞. Wk.'H˘`«Î
HõÖÏÅHÀãÖ-Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å∞— Jx ~åã≤<å..Hõq`«fiO ~å¿ã „Ñü HõqH˜
LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_∞» `«∞O^Œx ÉèÏqã¨∞<Î åfl#∞. Hõq`«fiO..^•x x~å‡} Ñïkè Jáê~°O..D
Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ñïkè Ñïq∞`«O...J~Ú`Õ..^•s`≥#∂fl `≥eÜ«∞x"åiH˜..Wk kq\© J#_»OÖ’
<åÔH\˜ì ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ ..=∞Oz Hõq`«fiO ~å"åÅx..Hõ=ÙÅ ãÖYº ÃÑ~°QÍÅx..~åtÖ’#∂
"åã≤Ö’#∂..`≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiO.."≥∞~°"åÅ#fl ã¨^•â◊Ü∞« O`À ~åã≤# <å D 'Hõq`«fiO-
_çH<∆õ —£ #∞ Hõ=ÙÅ∞, Hõq`å„Ñ≤ÜÚ« Å∞ P^Œi™êÎ~x° Ptã¨∞<Î åfl#∞..
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»=∞O>Ë
=∂#=`«fiO "≥Ñ· Ù¨ J_»∞Qˆ Ü«∞_»"∞Õ ..
=∞x+≤x Ñ¨â√◊ `«fiO #∞O_ç =∂#=`«fiO "≥Ñ· Ù¨
#_çÑO≤ KÕ WO„kÜ«∂Å WO„^Œ*ÏÅ"Õ∞ Hõq`«fiO. – aH˜¯ Hõ$+¨‚
18 Hõq`«XVIII
q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ
Hõq`«fiO P`«‡Hõàı HÍ^Œ∞..'~°∂Ñ¨Hàõ —◊ ...21
Hõq`«fiOÖ’ H˘`«HÎ À}ÏÅ∞ ...25
J#∞Hõ~}° ‰õÄ_® XHõ Hõàı ...28
Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e? ...35
Hõq`«fiO ylQÍ_»∞ QÆ∂_»∞ Je¡#@∞ìO_®e! ...41
W"Õ∞*ˇãπ =Å¡<Õ Hõq`«‰Ωõ 'W"Õ∞*ò— ...49
„Ñü TÇ¨ XHõ =ÓºÇ¨ÏO ...54
Hõq PÖ’K«#Å#∞ =~°(‚ <å)=∞Ü«∞O KÕ¿ã 'Je¡Q˘i— ...59
Hõq`«fiO =ã¨∞Î ã¨`û« O|Okè`"« ∞Õ <å? ...62
"åHÍºÅ∞ ¿Ñ~°Û_»"∞Õ Hõq`«fiO HÍ^Œ∞ ...66
Hõq`«#∞ "≥eyOKÕk "≥∞\Ï#q∞ ...72
Já⁄„™ÈìÃÑ JO>Ë Uq∞\˜? ...77
Hõq`«fi=∞O>Ë â‹e· Ö’ L#fl =∂ºlˆH¯<å? ...84
„Ñ¨fHõÅ∞ Hõq`å x~å‡}Ñ¨Ù Ñ¨x=Ú@∞¡ HÍ"åe ...88
Hõq`«fiOÖ’ 'Jaè=ºHÎ̃— #=º`« ...95
=K«# Hõq`«fiOÖ’ ¿Ñ~°Öe¡ˇ [O J=ã¨~O° LO^•? ...99
"åºHõ~}° O Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ=tÅÊ=∞=Ù`«∞O^•? ...104
„Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ „Ñ¨fHõ–=K«# Hõq`« ...107
Hõq`å~°K#« Ö’ 'J#á¶⁄~°— XHõ ~°∂Ñ¨x~å‡} H“â◊ÅO ...114
Hõq „ÑüÉè‰í Ωõ ã¨"åÖò–W"Õ∞[#s ...118
=ã¨∞=Î Ù#∞ |\˜ì tÅÊO =∂~°∞`«∞O^•? ...123
Hõq`«fiOÖ’ â◊|zÌ „`«} JO`«iOzO^•? ...132
Hõq`«fiOÖ’ i^ä"Œ ∞£ J=ã¨~=° ∂? ...137
J#∞|O^èŒO
Hõq`«fi =Ú„^Œ} XHõ HõàÏ`«‡Hõ „H˜Ü∞« ...142
Hõq`«fi „Ñ¨Kå~° ™ê^èŒ<åÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~å? ...147
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 19
.
20 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

Hõq`«fiO P`«‡Hõàı HÍ^Œ∞...'~°∂Ñ¨Hõà◊!—
HÍÅÊxHõ =K«# „Ñ¨„H˜Ü∞« Å‰õΩ =iÎOKÕ „Ñ¨=∂}ÏÅ`À ã¨∂„`åÅ`À
Hõq`åfixfl qÅ∞= Hõ@‰ì Äõ _»^∞Œ
-+¨Ç¨Ï~åº<£(1936-2012) L~°∂ÌHõq
W"åà◊ Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e? Jx KåÖÏ=∞Ok KåÖÏ ~°HÍÅ∞QÍ K≥|∞
`«∞O\Ï~°∞. HÍx HõzÛ`«OQÍ WÖÏˆQ LO_®Åx Z=~°∂ x~°fizOK«Ö~Ë ∞° . Z=iH˜
#zÛ# =∂~°Oæ "åà◊√¡ J#∞ãïã¨∞OÎ \Ï~°∞. QÆÒ« Ö’#∂ WÖÏˆQ [iyOk. NN
â◊|=Ì ∂O„uHõ`fi« O`À `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fi kâı =∂iáÈ~ÚOk. PÜ«∞# poetic dic-
tion J^Œ∞ƒùÒ « . JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}ÏÅ∞ J<ÕHOõ . áê`« Ñ¨^|Œ O^è•Å∞, JiyáÈ~Ú#
"≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ K«ifi`«K~« fi° }"≥∞#ÿ Jaè=ºHÎ̃H˜ PÜ«∞# ã¨fiã≤Î K≥ÑÊ≤ Hõq`«fiOÖ’ #=º`«#∞
™êkèOKå_»∞. P"≥∞ =ÚYO K«O„^ŒaO|O =Öˇ L#flk Jx JO^Œ~∞° Hõ=ÙÅ∂
K≥áêÊ~°∞. HÍHõáÈ`Õ WO^Œ∞=^Œ#, K«O„^Œ=^Œ#, K«O„^•ã¨º, â◊t=Úd ÖÏO\˜
Ñ¨^|Œ O^è•Å`À J"Õ áÈeHõÅ`À Ñ¨^•ºÅ∞ ~åâß~°∞. HÍx NN(=∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O)
PHÍâ◊ÑÙ¨ >ˇ_®iÖ’ HÍà◊√§ `≥y# XO@i XO>ˇÖÏQÆ∞Ok *Ïae¡ J#_»O`À ã≤q∞eÖ’
H˘`«Î Jaè=ºHÎ̃x ™êkèOKå_»∞. WÑ¨Ê\˜H© PÜ«∞# K«∂Ñ≤# =∂~°Oæ Ö’ „âßq∞Hõ „ã‘ÅÎ
=ÚY ™œO^Œ~åºxfl ã¨∂s_»∞ QÆO^èÑŒ Ù¨ K≥H¯õ ÃÑ· J~°QnÆ ã≤..."å_ç ÃÑàÏ§O =ÚMÏxH˜
Ñ¨Óã≤ K«O^Œ=∂=∞#∞ KÕâß_»∞(aH˜¯ Hõ$+¨-‚ HÍÅO #k X_»∞#¤ )J#@OÖ’x Bz`«ºO
J^Õ... poetry begins in metaphor, in trivial metaphors J<åfl~°∞
robert frost JO>Ë Hõq`« metaphor `À<Õ "≥∞\ÏÑ¨~À¡<Õ „áê~°OÉè= í ∞=Ù`«∞O^Œx
^•#~°O÷ . J~Ú`Õ KåÖÏ=∞Ok metaphor ‰õΩ simile ‰õΩ `Õ_® `≥eÜ«∞^Œ∞.Ô~O_»∂
XHõ>Ë J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
my heart is like a singing bird
-c.rossetting
<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O áê@áê_Õ Ñ¨HÖ∆˜ ÏO\˜k J#_»O XHõ simile. JO>Ë áÈeHõ.
áÈeHõ<Õ simileQÍ x~°fiz™êÎ~∞° . WO^Œ∞Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ...as (P q^èOŒ QÍ) like
(JÖÏ) JO@∂ áÈÅÛ_»O K«∂™êÎO. J~Ú`Õ metaphor JÖÏ HÍ^Œ∞... rq`åÅ∞
#_çKÕ h_»Å∞ (macbeth) ÖÏO\˜ áê^•Ö’¡ HõzÛ`«"∞≥ #ÿ áÈeHõÅ∞O\Ï~Ú. JO^Œ∞Hˆ
a metaphor is usally more effective than simile J<åfl~°∞ q=∞~°≈‰õΩÅ∞.
J~Ú`Õ W\©=Å poetry Ö’ personification #∞ á¶êÖ’ J=Ù`«∞<åfl~°∞ H˘O^Œ~∞° .
W™ê‡~ÚÖò HÍÅO #∞O_ç Wk L#fl^Õ... Jaè=ºH˜Î #=º`«‰Ωõ aesthetic inno-
vative expression ‰õΩ D Hõq`å x~å‡}O =∞Oz^Õ...
I am a football
like to travel and fly like a bird
JO@∂ Ñ¨~ÀûxÑ¶Hˆ≤ +¨<£ Hõq`«fiO ~åã¨∞OÎ \Ï~°∞.<Õ#∞ Ñ¨Ù\òÉÏÖòx-<å‰õΩ Ñ¨HÖ∆˜ ÏQÆ
ZQÆ~@ ° O W+Öì JO\Ï~°∞.JO>Ë WHõ¯_» Ñ¨H∆˜ ÖÏQÆ ZQÆ~@ ° O áê`« áÈeˆH J~Ú<å
<Õ#∞ Ñ¶Ù¨ \òÉÏÖò J#_»O H˘`«Î áÈeHõ...Hõ=ÙÅ∞ =∂„`«O UOKÕ™êÎ~∞° ... NN J#fl@∞ì
=∞#O U^À ~åÜ«∂Å#∞‰õΩO>Ë JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ Z=_À w¿ãã≤ LO\Ï_»∞. JÖÏˆQ
=∞#O ^ÕO`À<À áÈÅ∞^•Ì=∞#∞‰õΩO>Ë JO`«‰õΩ =ÚO^Õ U ^Õâ◊O Hõ"À áÈeÛ
LO\Ï_»∞. =∞# q=∞~°≈‰õΩÅ‰õΩ ã¨g∞Hõ‰∆ Ωõ Å‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ JO`« qãÎ̈ $`« J^èºŒ Ü«∞#O
ÖËHõ `«=∞‰õΩ U H˘`«Î áÈeHõ HõxÑ≤Oz<å Jk D Hõ"Õ "å_®_»x H˘`«QÎ Í K≥áêÊ_»x
"å}˜‚ ÖËHõ P"≥∞#∞ PHÍâßxH˜ Z`Õ™Î êÎ~∞° . Wk Hõ#fl_»OÖ’ `«q∞à◊OÖ’ Hõ<åfl `≥Å∞QÆ∞Ö’
Z‰õΩ¯=QÍ LOk. `«∞Å<å`«‡Hõ J^èºŒ Ü«∞#O KÕ¿ãQÎ Íx ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÖˇ=~Ô =~°∞ U U
^ÕâÑ◊ Ù¨ Hõq`åfixfl Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ HÍÑ‘ H˘\Ïì~À `≥Å∞ã¨∞OÎ k. Ñ¨ÙëÈÊ_»∞ÑÖ
J#fl Ñ¨^•xfl "åb‡H˜, Ç¨ÏŸ=∞~ü, 17 â◊`å|ÌÑÙ¨ Jg∞~ü Y∞„+¨Ø, KåÖÏ ^ÕâßÅ
Hõ=ÙÅ∞ "å_®~°x âı¿+O„^Œ K≥a`ÕQÍx =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHáõ ÈÜ«∂O... WHõ po-
etic dictionÖ’ ÉèÏ+¨ ZÖÏ LO_®Å#flk „Ñ¨^•è <åOâ◊O...
=K«# Hõq`«Ö’¡ ÉèÏ+¨‰õΩ KåÖÏ „áê^è•#º=ÚOk. =∂=¸Å∞QÍ ~å¿ã
"åHÍºxH˜...Hõq`å "åHÍºxH˜ `Õ_® LO_»^•? JO>Ë HõzÛ`«OQÍ LO@∞Ok. =∞#
Ñ¨Ù~å} WuÇ¨ã¨ „Ñ¨|O^èHŒ =õ ÙÅ „QÍOkèHõ ÉèÏ+¨`À qã¨∞QÔ uÎ# ~åÜ«∞„áÈÅ∞, QÆ∞~°*Ï_»,
Hõ$+¨â‚ ß„ã≤,Î "Õ^∞Œ Å, <åÜ«∞x ã¨∞ÉÏƒ~å=Ù ÖÏO\˜ `˘e`«~O° P^è∞Œ xHõ Hõ=ÙÅ∞ Ã+b¡,
H©\òû, =~üû¤ =~ü,Î HÍÅi_£̊, Éè̌~· <° ,£ ÉËH¡ ± =O\˜ q^Õj HÍÅÊxHõ Hõ=ÙÅ ~°K#« Å`À
„Ñ¨ÉèÏq`«∞Öˇ· `«=∞ ~°K«#Ö’¡ =ÚYºOQÍ Hõq`åx~å‡}ÏÖ’¡ `«=∞^≥·# ÉèÏ+¨#∞
„Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\Ïì~∞° . J@∞ `«~åfi`« 1930 #∞OKÕ Ñ¨~åî aè, tëêì,¡ HõqH˘O_»Å Hõq`«fiOÖ’
ÉèÏ+¨ ã¨~°à◊"≥∞ÿáÈ~ÚOk. 1933-34 #∞O_ç NN Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞ Ñ¨ÓsÎQÍ
=∂ˆ~Ûâß_»∞. PÜ«∞# Qˆ Ü«∂Å`À áê@∞ aè‰Ω∆õ =s¬Ü∞« ã≤ ÖÏO\˜ Hõq`«Ö’¡ =K«#
Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞ K«H¯õ QÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOKå_»∞. =ÚQÆ∞|æ ∞@ìÖÏO\˜ `«Å, =Ú_»`Å« ∞
^Õi# =ÚYO, HÍOuÖËx QÍAHõà√◊ ¡ ÖÏO\˜ áÈeHõÅ`À P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`«
ã¨fi~°∂Ñ¨ ã¨fiÉèÏ"åÅ‰õΩ ~°OQÆ∞Å^•Ì_∞» . J@∞ `«~åfi`« ‰õΩO^Œ∞iÎ, uÅH±, W™ê‡~ÚÖò,
"≥∂, J[O`å...WÑ¨ÙÊ_»∞#fl Hõ=ÙÅ =~°‰Ωõ JO^Œ~∂° `«=∞^≥#· Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞
ã¨$+≤Oì K«∞‰õΩ<åfl~°∞. QÆÒ« Ö’ KÕ.~å., l.ÅH©∆ ‡#~°ûÜ«∞ºÅ∞ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
=K«# Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨ÃÑ· Ñ¨„uHõÖ’¡ "åº™êÅ∞ ~åã¨∂Î <å\˜ Hõ=ÙÅ‰õΩ H˘O`«=~°‰Ωõ
=∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩÅÜ«∂º~°∞. J~Ú`Õ <Õ_∞» =K«# Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl "å~°∞ KåÖÏ=∞Ok
=K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨ ZÖÏ LO_®Ö’ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ WOHÍ |O_ç~åÅ∞, qã¨~Åæ° ∞,
J~°ã∞¨ <åflÅ∞, '=Ú—Å∞ ÖÏO\˜ „QÍOkèHõ ÉèÏëêÑ¨^•Å HõOÑ¨Ù`À áê@∞ â◊|™Ì œO^Œ~º° O
HÀãÖ Z‰õΩ¯=QÍ ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•Å∞ "å_»∞`«∞<åfl~°∞. Qˆ Ü«∞O "Õ~∞° =K«# Hõq`«fiO
"Õ~x° `≥eÜ«∞Hõ Jhfl HõÅQÍ Ñ¨ÙÅQÆO KÕã≤ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iã¨∞<Î åfl~°∞.
ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•ÅÃÑ· xeKÕ qã¨~,æ° ã¨∞<åfl Ö’Ñ≤™êÎÜ∞« x U<å_À Hˆ `«# K≥ÑÊ≤ <å...
WOHÍ =#O J#‰õΩO_® =#=Ú JO@∂ ^è#Œ O J#‰õΩO_® ^è#Œ =Ú JO@∂
=∞#"åà◊√§ ~åã¨∞Î<åfl~°∞. <Õ~°∞Î#∞, <Õ`«∞#∞..ÖÏO\˜q ÅHõ∆} q~°∞^•úÖˇ·<å Hõq
=º=Ç¨~°OÖ’ L#flq QÆ#∞Hõ ã‘fiHõiOK«=K«Ûx K≥a`Õ...Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨Ö’ JO^ŒO
LO@∞O^•? J#flk Z=iH˜ "å~°∞ PÖ’zOK«∞HÀ"åe. J~Ú`Õ "å_»∞Hõ ÉèÏ+¨Ö’
=zÛ# =∂~°∞ÊÅ#∞ ‰õÄ_® H˘`«QÎ Í HõÅO Ñ¨\ #ì˜ Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë
Ü«∞ø=#O XÑ¨ÙÊ, Ü«∞=fi#O Jx ~åÜ«∞_»O `«ÑÙ¨ Ê Jx JO\Ï~°∞... JÖÏˆQ Ü«∞,
=Ù, =Ó, "˘, "ÀÅ∞ `≥Å∞QÆ∞ =∂@‰õΩ =ÚO^Œ∞ LO_»=O\Ï~°∞. HÍx ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ
Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® g\˜x "å_Õã∞¨ <Î åfl~°∞.
=ÚYºOQÍ =K«# Hõq`«fiOÖ’
1. "åºHõ~} ° ^ÀëêÅHõ<åfl "åHõº ^ÀëêÅ∞ ~å‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe
2. K«H¯õ x ÉèÏ+¨#∞, ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ `≥Å∞QÆ∞#∞ ~åÜ«∞_»O <Õ~∞° ÛHÀ"åe.
3. ÉèÏëê âß„ãÎ̈O K«^=Œ HõáÈ~Ú<å HõhãÖ ã‘xÜ«∞~ü Hõ=ÙÅ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞
ÑïjeOKåe
4. ãÖã¨¯ $`«Ñ^¨ •Å∞, W`«~° ÉèÏëêÑ¨^•Å#∞ J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ `«ÑÊ¨ "å_»‰Äõ _»^∞Œ .
5. Hõq`«Ö’¡ "åHÍºÅ∞ ãÖH˜+¡ Oì̈ QÍ, =∞s á⁄_»∞QÍæ LO_»‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ"åe
6. =∂O_»eHõ ÉèÏ+¨#∞ "å_ç<å Jk ã¨ÇÏ¨ [OQÍ LO_®e
7. PÜ«∂ „áêO`åÅ „H˜Ü∂« Ñ¨^•Å#∞ "å_»=K«∞Û. ~å"åÅ-~å=Å¡ ÖÏO\˜q
8. Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨Ö’ Jã¨Ê+ì̈`#« ∞ `˘ÅyOK«∞HÀ"åe..
9. W™ê‡~ÚÖò personification <À, HÔ .t"åÔ~_ç¤ poetic style<À J#∞Hõi¿ãÎ
`≥eã≤áÈ`«∞Ok
10. Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨Ö’ ™⁄O`« Q˘O`«∞Hõ LO_®e..
Hõq`«fiO`À J^Œ~°Q˘\ÏìÅx cacophony ÉèÏ+¨#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«~å^Œ∞.
Hõq`åx~å‡}ÏÖ’¡ cacophony JO>Ë harsh words #∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«_O» .
JÖÏˆQ poetic effect HÀãÖ NNÖÏ ÉèHË Oõ ÉÏHÍ...Ñ¶¸ ¨ HõO Hˆ HõÖÏO\˜ Hõq`å
"åHÍºÅ∞ ~åÜ«∞#Hõ¯~° ÖË^∞Œ . =K«# Hõq`«fiOÖ’ â◊|Ì z„`«} Hõ<åfl imagery
Jaè=ºH˜Î #=º`« =ÚYºO.

Hõq`«fiOÖ’ H˘`«HÎ À}ÏÅ∞
W"åà◊ KåÖÏ=∞Ok Hõq`«fiO ~åã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx Hõq`«fiO JO>Ë Uq∞\’
`≥Å∞ã¨∞H˘x ~åã¨∞<Î åfl~å? Jã¨Å∞ Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O ZÖÏ? J#flk `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ
~åÜ«∂ÖÏ? JO>Ë HõzÛ`«OQÍ J=Ù#x ÖËHõ HÍ^Œx K≥ÑÊ¨ ÖËO HÍx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
~åÜ«∞_»O =Å¡ ^•i `≥Å∞ã¨∞OÎ k. QÆ=∞ºO KÕ~∞° HÀ=\ÏxH˜ U ^•i "≥o§<å XHõ>Ë
J~Ú<å =∞Oz^•iÖ’ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ "≥à_¡◊ O» =∞Ozk Hõ^•? WHõ P^è∞Œ xHõ
=K«# Hõq`«fiO ~å¿ã"å~°∞ "≥Ú^Œ@ QÆ=∞xOKåeû# q+¨Ü∂« Å∞..
1. Hõq`«fi=∞O>Ë `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ~åã¨∞<Î åfl~å?
2. Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ JO>Ë Uq∞\˜?
3. symbol JO>Ë Uq∞\˜?
4. simile JO>Ë Uq∞\˜?
5. Ñ¨^zŒ „`åÅ∞, ÉèÏ=z„`åÅ∞ ZÖÏ „Ñ¨Ü∂≥ yOKåÖ’ `≥Å∞™ê?
6. imagery JO>Ë Uq∞\˜?
7. "≥∞\ÏÑ¨~¡° "å_»HOõ Ö’ "≥∞Å‰õΩ=Å∞ ZO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞
8. Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ LO_»=K«∞Û..
9. á⁄\˜ì Hõq`«ÖË ~åÜ«∂ÖÏ? á⁄_»"å\˜ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞‰õÄ_»^•?
10. poetic dictionÖ’ stylistic elements U"≥∞<ÿ å L<åflÜ«∂?
11. =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨ ZÖÏ LO_®e?
ÃÑ· "å\˜ QÆ∞iOz H˘OK≥O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO>Ë Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_»OÖ’ H˘O`«
"≥∞K«∂ºi\© =ã¨∞OÎ k. KåÖÏ=∞Ok WÑ¨Ê\˜H© HÍH˜ zO^Œ~=° O^Œ~Q° Í Ñ¨ÙÅ¡Å∞ ¿ÑiÛ
QÆ∂_»∞ Hõ\ #ì̃ @∞ì U"À "åHÍºÅ∞ ¿ÑiÛ Hõq`«fi ~å¿ãã¨∞OÎ \Ï~°∞. =K«#"≥∞ÿ `ÕeáÈÜÕ∞
"åHÍºÅ∞ Hõq`å áê^•Å∞ J=Ù`åÜ«∂? ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•Å∞ ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ
"å_ç`Õ Hõq`« JO`« Q˘Ñ¨ÊQÍ LO@∞O^Œ#fl „Éè=í ∞Ö’¡ =∞# Hõ=ÙÅ∞ L<åfl~°∞. Qˆ Ü«∂xH˜
=K«# Hõq`«‰Ωõ `Õ_® ÖË^xŒ KåÖÏ=∞Ok WÑ¨Ê\˜H© J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Ñ¨^ºŒ "å~°ã`¨ åfi
#∞flO_ç Ñ¨^•ºÅ ~åQÆ™œ~°ÉÏè Å =∞`«∞#Î ∞O_ç =∞#"åà◊√¡ WOHÍ |Ü«∞@ Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ .
Ñ¨^•ºxH˜ Qˆ Ü«∂xH˜ =K«# Hõq`åfixH˜ `Õ_® `≥eÜ«∞x"åà◊√§ L<åfl~°x K≥ÑÊ¨ _®xH˜
<Õ#∞ =K«#Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞=∂@Å∞ ~åã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_Õ `≥eã≤Ok.J~Ú<å
W=hfl ZO^Œ∞‰õΩ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ <Î åfl#O>Ë W"åà◊ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞ ÉÏQÍ A~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ JK«∞Û"Õã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞.W=hfl ãÖ`À+≤OK«^QŒ æÆ
q+¨Ü∂« ÖË HÍx Hõq`«fiO q+¨Ü∂« xH˜ =¿ãÎ H˘O`«=∞Ok Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ Hõ=~Ú„`«∞Å∞
ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅHõ<åfl ÉÏQÍ Hõq`«fiO ~åã¨∞OÎ >Ë Z‰õΩ¯==∞Ok Hõq`å`«‡#∞ Ñ¨@∞ìHÀÖËHõ
áÈ`«∞<åfl~°∞. Hõq`å x~å‡}O Ñ¨@¡ ãÔ̈~#· J=QÍÇ¨Ï# ÃÑOK«∞HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°∞.
=K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞, H˘`«Î "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞, `«=∞^≥#· `åufiHõ ^Œ$+≤xì , J#∞Éè∂í u
QÍ_è`» #« ∞, Jaè=ºHÎ̃ #=º`«#∞ ÃÑOK«∞HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ ... W=hfl K«∂ã≤
=ÚO^Œ∞=∂@Å∞ ~å¿ã"åà◊√¡ H˘`«Î Hõ=ÙÅ‰õΩ H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ Wã¨∞Î <åfl~å? JO>Ë
W=fi~°∞...ZO^Œ∞‰õΩ? JO>Ë "åi =~°Oæ #∞O_ç ZHõ¯_» *ÏiáÈ`å~À #x ÉèÜ í ∞« O.
WHõ =~åæÅ∞, ‰õÄ\ÏÅ∞, Ñ‘~åî Å∞...™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ~å[H©Ü∂« Å QÆ∞iOz QÆ`« H˘<Õfl
à◊√§QÍ "åº™êÅ∞, ã¨g∞HõÅ∆ ∞, q=∞~°≈Å∞ ~åã≤ ~åã≤ qã≤yáÈÜ«∂#∞. Jk JÖÏ
=kÖËã≤ WÑ¨Ê_»∞ H˘`«ÎQÍ HõÅO Ñ¨\ ˜ì# "åiHÀãÖ <å‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∂Å∞
`≥eÜ«∞*ËÜ∂« Åx „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ KÕã∂¨ <Î Õ L<åfl#∞. Z‰õΩ¯==∞Ok Hõ=ÙÅ∞ `«Ü∂« ~°~Ú`Õ
ã¨=∂[O ÉÏQÆ∞Ñ¨_∞» `«∞O^Œ#flk <å Jaè„áêÜ«∞O. WHõ Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e?
Jã¨Å∞ Hõq`«fiO ZÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨Ù\Õì k? Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ ZÖÏ LO_Õq? "å\˜Ö’
ZÖÏO\˜ =∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú? WÑ¨C_»∞ L#fl Hõq`«fiOÖ’ ZÖÏO\˜ ~°∂Ñ¨x~å‡}Ï
Å∞<åfl~Ú? "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å∞ `≥Åã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~O° ZO`≥<· å LOk.
Hõq`«fiO ZÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨Ù\ì̃O^Œx HõzÛO`«OQÍ Z=~°∂ K≥ÑÊ¨ Hõ áÈ~Ú<å ãÖã¨¯ $`«
"Õ^•Ö’¡, *Á~å„ã≤Ü ì ∞« <£ QÍ^èÖŒ ’¡, K≥h· ãπ +≤lOQ∑Ö’, Ç¨ÏŸ=∞~ü X_çãû‘ ÖÏO\˜ HÍ"åºÖ’¡..
Hõq`«fiO `«à√◊ ‰õΩ¯ =∞O^Œx K≥ÑÙ¨ ÊHÀ=K«∞Û. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ *Ï#Ñ¨^Œ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’
LO_ç LO@∞Ok. 1886Ö’ „w‰õΩ Hõq jean moreas ZO`À Hõ+Ñì̈ _¨ ç "≥Ú@ì
"≥Ú^Œ@ Hõq`«fiO QÆ∞iOz symbolist manifesto#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«_O» `À Hõq
`«fiOÃÑ· K«~Û° Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. JO`«=~°‰Ωõ =zÛ# Hõq`«fiOÖ’x objective
description‰õΩ =ºuˆ~YOQÍ ã≤OÉÏeH± Hõ=ÙÅ∞ Hõq`å x~å‡}OÖ’ tradi-
tional rules ^èfiŒ OãÖ KÕã≤ Hõq`åx~å‡}OÖ’, Jaè=ºHÎ̃Ö’, "≥∞\ÏÑ¨~¡° "å_»
HõOÖ’..."≥Ú`«ÎO Hõq`«fiÑ¨Ù diction<Õ =∂ˆ~Ûâß~°∞. P „Ñ¨ÉèÏ=O`À „Ñ¨ÑÖK«
^ÕâßÅÖ’x "Õ∞^è•=ÙÅ∞ Hõ=ÙÅ∞, q=∞~°≈‰õΩÅ∞ H˘`«Î =∂~åæÅ#∞ J<Õfi+≤OKå~°∞.
JÖÏ =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’ P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiO „áê~°OÉè=í ∞~ÚOk. NN Hõq`«fiOÖ’
H˘`«Î diction#∞ =∞#O K«∂âßO. Hõq`å x~å‡}OÖ’ ã≤O|Öòû LÑ¨Ü∂≥ yOK«_O» Ö’
PÜ«∞# „ÃÑO¶ Kü Hõ=ÙÅ#∞, ~°+º¨ <£ Hõ=ÙÅ#∞ J#∞ãïOz# q+¨Ü∞« O `≥eã≤O^Õ..J@∞
`«~åfi`« Hõ@=ì ∞Oz ~å=∞eOQÍÔ~_ç¤ Hõq`«fi `«`fi« qKå~°O Hõq`åfixfl QÆ∞iOz H˘`«Î
HÀ}ÏÅ#∞ Pq+¨¯iOKå~°∞. PÜ«∞# HõàÏÑ¨Ó~À‚^ŒÜ«∞OÖ’x Hõ^èŒ#tÖÏÊxfl H˘`«Î
diction`À =HÍ¯}Õz#>Ëì Hõq`åfixH˜ ÉèÏ=<å|ÅO =ÚYº=∞O>Ë KåÖÏ=∞Ok
Hõ=ÙÅ∞ J#∞ãïOKå~°∞. JÖÏˆQ JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiOÖ’ J~°∞Ñ¨ÙÅ∞ Hˆ HõÅ∞ `«ÑÊ¨
Hõq`«fiO ÖË^xŒ QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œ â◊~‡° Hõq¿ã# =∂xÃÑ™¶ Èì`À Hõq`«fiOÖ’ H˘`«Î
diction#∞ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì_»O`À ZO`À=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ PÜ«∞# =∂~åæxfl J#∞ã¨
iOKå~°∞.

J#∞Hõ~}
° ‰õÄ_® XHõ Hõà!ı
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ ZÖÏO\˜ „¿Ñ~°} HÍ"åe? Jã¨Å∞ „¿Ñ~°} ÖË‰Ωõ O_®
Hõq`«fiO Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞ÎO^•? XHõ Hõq Hõq`«#∞ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ>Ëì =ÚO^Œ∞ =ã¨∞Î=Ù
QÆ∞iOz# PÖ’K«#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨ÊO^Œ#<Õ „¿Ñ~°} J#=K«∞Û<å? XHÀ¯™êi
U ãÖÑ¶¨∞@<À, =ºHÀÎ, ^Œ$â◊º"≥∂, ã¨xfl"Õâ◊"≥∂, P`«‡ ãÖÑ¶¨∞~°¬}À, ã¨∞Y"≥∂, ^Œ∞óY"≥∂,
ÉÏ^èÀ ãÖ`À+¨"∂≥ ..U^À XHõ\ ˜ Hõq`« Ñ¨Ù@∞ìH‰õ Ωõ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. n<Õfl „¿Ñ~°}
(motivation) JO\Ï~°∞. ã¨∞xfl`« =∞#ã¨∞ Hõey# Hõ=ÙÅ∞ „Ñü q+¨Ü∂« xH˜
ã¨ÊOk™êÎ~∞° . `«=∞Ö’ `å=Ú [fie™êÎ~∞° . K«e™êÎ~∞° . Hõq`«QÍ Pq~°ƒqù ™êÎ~∞° . J~Ú`Õ
„¿Ñ~°}`À áê@∞ Hõ=ÙÅ‰õΩ H˘xfl ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ LO_®e...Jq.
1. ã¨∂Hõ∆ ‡ ÑïjÅ#(keen observation)
2. J#∞Hõ~} ° (imitation)
3. TÇ¨HõÅÊ# (imagination)
4. ã¨$[# (creativity)
n<Õfl H˜H± á¶ê~°∞‡ÖÏ(kicc formula) JO\Ï~°∞. Wk U HõàHÔ◊ <· å =iÎã∞¨ OÎ k.
Hõq`«fiO ‰õÄ_® XHõ ã¨$[# Hõà.ı Hõ=ÙÅ∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<Õ "å~°∞ "≥Ú^Œ@ „Ñü
^Œ$âßºxfl, =ã¨∞Î=Ù#∞, =∞#∞+¨µÅ#∞, ÃÑ·ÃÑ·# QÍHõ Ö’`«∞QÍ ÑïjeOKÕ
ã¨∂Hõ∆ ‡ÑïjÅ<å ^Œ$+≤xì ÃÑOK«∞HÀ"åe. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ NHõ$+¨‚ ^Õ=~åÜ«∞Å „Ñ¨H$õ u
ÑïjÅ<å ^Œ$+≤ì =∞#‰õΩ `≥eã≤O^Õ. JO^Œ∞Hˆ P=ÚHõ=Î ∂Åº^Œ ÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê HÍ=ºO
~åÜ«∞QÆeQÍ~°∞. "Õ∞_çÑO¨ _»∞ #∞O_ç Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ "å#z#∞‰õΩÅ∞ Ñ¨_®¤Hõ |Ü«∞\˜H˜
~å=_»O, Ñ≤O_ç# ÑÖK≥Å∞.(Ñ≤O_ôH$õ `«).Wã¨∞HõÃÑ· ÉÏ`«∞Å∞QÍ HõxÑ≤OK«_O» ÖÏO\˜
Z<Àfl =~°#‚ Å∞ ~åÜ«∞Å ã¨∂Hõ∆ ‡ ÑïjÅ<å ^Œ$+≤Hì ˜ x^Œ~≈° #O. JÖÏˆQ ^•i`«ÅÖˇ`ÎÕ
™œO^Œ~º° Å==Ú#∞ QÆ=∞xOz# Hõ$+¨â‚ ß„ã≤Î ã¨∂Hõ∆ ‡ ÑïjÅ# J^Œ∞ƒùÒ« .JO^Œ∞Hˆ
^•fi~åxH˜ `å~å=∞}˜Ç¨ ~åÅ∞ "Õã,≤ "≥<fl≥ Å Hõ~∂° Ê~åÅ∞ "≥eyOK«QeÆ QÍ~°∞.
WHõ NN PHÍâ◊OÖ’x *Ïaex ZO`À ã¨∂Hõ∆ ‡OQÍ ÑïjeOKåˆH Jk
PÜ«∞#‰õΩ HÍà◊√¡ `≥y# XO@i XO>ˇÖÏQÆ HõxÑ≤OzOk. Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ H˘`«QÎ Í
PÖ’zOKåÅO>Ë H˘`«Î H˘`«Î "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ Hõ#∞Q˘<åÅO>Ë ãïH˘`«Î simile`À
Hõq`«#∞ =Ú™êÎ|∞KÕÜ∂« ÅO>Ë ã¨∂Hõ∆ ‡ÑïjÅ<å ^Œ$+≤xì ÃÑOK«∞HÀ"åe.
WHõ Hõq`å x~å‡}OÖ’ ÉÏQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ Ô~O_À á¶ê~°∞‡ÖÏ U^ŒO>Ë
J#∞Hõ~°}(imitation). HõqQÍx HõàÏHÍ~°∞_»∞QÍx J#∞Hõ~°}tÅÊO QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞HÀHõáÈ`Õ JÉÏã¨∞áêÅ=Ù`å_»∞. H˘O^Œ~∞° =∞H˜¯H˜ =∞H˜¯QÍ J#∞ãï™êÎ~∞° .D
J#∞Hõ~°} ÉèÏ+¨Ö’#∞ ÉèÏ=OÖ’#∞ Hõq`«fiÑ¨Ù #_»HõÖ’#∂..ÅÜ«∞Ö’#∂..ZÖÏ
J~Ú<å LO_»=K«∞Û..Éè[í QÀqO^ŒO Éè[í QÀqO^ŒO Éè[í QÀqO^èOŒ =¸_è=» ∞`Õ...J<Õ
ÅÜ«∂`«‡Hõ`#« ∞ NN J#∞HõiOKå_»∞. ÖËHáõ È`Õ Ñ¨ÔŒ _ç =ÚO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÔŒ _ç `Àã¨∞‰õΩ
á⁄^•O á⁄^•O ÃÑÃ· ÑH· ˜ J<Õ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞QÆeQˆ "å_»∞ HÍ^Œ∞. JÖÏˆQ there is
no land like england. there is no men like english men ÖÏO\˜
"åHÍºÅ∞ ~åÜ«∞„áÈÅ∞ J#∞HõiOK«‰Ωõ O>Ë ÖË^∞Œ ~å W@∞=O\˜ Éè∂í ^Õq Ü«∞O^Œ∞
ÖË~°∞~å =∞#=O\˜ áœ~°∞eOÔHO^Œ∞ JO@∂ ~å¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞..WÑ¨C_»∞ L#fl
=K«#Hõ=ÙÅ∞ J<ÕH=õ ∞Ok ^Õâ◊ q^Õâ◊ Hõ=ÙÅ =K«# Hõq`å ~°∂áêÅ#∞(forms)
J#∞Hõiã¨∞<Î åfl~°∞. J~Ú`Õ P q+¨Ü∂« Å∞ |Ü«∞\˜H˜ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_® *Ï„QÆ`Î« Ñ¨_∞»
`«∞<åfl~°∞. XHõ q^èOŒ QÍ D ã¨∂Hõ∆ ‡ ÑïjÅ# J#flk ÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ Å∞ K≥ÑÊ≤ # =Ùº`«ÊuÎ
(|Ç¨ï„QÆO^èŒ Ñ¨~#°î O) =Å¡ Jaè=$kú Ñ¨~K° ∞« HÀ=K«∞Û. Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ J<ÕH=õ ∞Ok
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ K«^∞Œ =Ù`«∂ "åi Hõq`«Å#∞ ã¨∂Hõ∆ ‡OQÍ ÑïjeOK«@O ^•fi~å
=∞Oz Hõq`«fiO ~åã≤# Hõ=ÙÅ∞ ZÖÏO\˜ ÉèÏ+¨#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°∞? ZÖÏO\˜
Ñ¨^Œz„`åÅ∞ "å_®~°∞? ZÖÏO\˜ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å∞ J#∞ãïOKå~°∞?
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe. Z=i Hõq`«<<·≥ å Ö’`«∞QÍ
ÑïjeOKÕ JÅ"å@∞#∞ JÅ=~°K∞« HÀ"åe. JÖÏˆQ Hõq`å =ã¨∞=Î Ù#∞ ZOÑ≤Hõ
KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, Hõq`«QÍ xi‡OKÕ „Hõ=∞OÖ’ ‰õÄ_® ã¨∂Hõ∆ ‡ÑïjÅ<å ^Œ$+≤ì
(keen observation) ZO`À J=ã¨~O° . ZO^Œ∞HõO>Ë qã¨Î $`«OQÍ Hõq`åfixfl
K«^=Œ _»O =Å¡ ÑïjeOK«_O» =Å¡ J#∞HõiOK«_O» =Å¡ `«=∞^≥#· ™⁄O`« â‹e·
XHõ\ ˜ ZÑ¨Ê\˜HÀQÍx U~°Ê_»^∞Œ .=¸_»=k TÇ¨HõÅÊ#. n<Õfl POQÆO¡ Ö’ W"Õ∞l<Õ+<¨ £
JO\Ï~°∞.Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ H˘`«QÎ Í PÖ’zOKåe, H˘`«QÎ Í TÇ≤ÏOK«_O» Ö’<Õ Hõ=ÙÅ
Q˘Ñ¨Ê`«#O |Ü«∞@ Ñ¨_∞» `«∞Ok. XHõ H˘`«Î Hõq`«fiÑ¨Ù _çH<∆õ £ U~°Ê_»∞`«∞Ok. <å
JHõ∆~åÅ∞ "≥<≥flÖ’¡ P_»∞‰õΩ<Õ JO^Œ"≥∞ÿ# P_»Ñ≤Å¡Å∞ JO@∂ uÅH± J#flÑ¨Ù_»∞
W^Õ^À H˘`«QÎ Í (W"Õ∞[s)LO^Œx Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ LeH˜¯ Ñ¨_®¤~∞° .Pâß~åA L^ŒÜ∂« xfl
=i‚ã¨∂Î ''„Ñü WO\˜=ÚO^Œ∂ áêÅ áêºÔH@∞¡ ‰õΩO^ÕÅ∞ Ñ≤Å¡ÖÏ¡ =Ú_»∞K«∞‰õΩ
‰õÄ~°∞ÛO\ÏÜ«∞x—— H˘`«QÎ Í TÇ≤ÏOz K≥ÑÊ¨ _»O`À P^è∞Œ xHõ =K«#Hõq`«fiOÖ’ W^À
H˘`«Î TÇ¨x ãÖ|~°Ñ¨_®¤~°∞. ^ÕÇ¨ÏO #∞Oz HÍÅO *ÏiáÈ`«∂ ~°∞`«∞=ÙÅ∞
~åÅ∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞ JO@∂ "≥∞sû =∂~°~ˆæ \ò J#flÑ¨Ù_»∞ P"≥∞ TÇ¨Ï H˘`«QÎ ∞Æ O^Œx ãÖ`À+¨
Ñ¨_®¤~°∞ Hõq`å „Ñ≤Ü«ÚÅ∞. H˘`«ÎQÍ Hõq`«fiO ~å¿ã"å~°∞..WÖÏO\˜ q+¨Ü«∂Å∞
QÆ=∞xOKåe.
WHõ Hõq`«fiÑ¨Ù _çH<∆õ Ö£ ’ ã¨$[#‰õΩ ZO`À „áê=ÚYº`« LOk. Uk ~åÜ«∂e?
J#flk =ã¨∞Î=Ù‰õΩ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü«∞"≥∞ÿ`Õ ZÖÏ~åÜ«∂Å#flk? Hõq`å
x~å‡}ÏxH˜ ãÖ|OkèOz# =ÚYº q+¨Ü∞« O. J~Ú`Õ D ~Ô O_çO\˜H˜ =∞^èºŒ ã¨$[#‰õΩ
J`«ºkèHõ „áê^è•#º`« LOk. „¿Ñ=∞O>Ë ãïáÈx qÑ¨=¡ Hõq ‰õÄ_® J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ
„Ñ¨fHõÅ`À JÅiOKÕ „¿Ñ=∞ Hõq`«‰õΩ Ñ¨ÙÅHÕz áÈ=K«∞Û.Wk ã¨$[#‰õΩ
ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∞« O. JO>Ë tÅÊ~å=∞}©Ü∞« `« J#fl =∂@. n<Õfl É’^ŒÖ~Ë ü
ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ stylistic elements of poetic diction J<åfl~°∞.
ã¨$[<å`«‡Hõ`« Z=_ç ™⁄`«∞HÎ Í^Œ∞. XHõ ÃÑ^ŒÌ Hõq L#fl HÍÅOÖ’<Õ F z#fl Hõq P
ÃÑ^ŒÌ HõqHõ<åfl =∞Ç¨ HÍ=ºO ~åÜ«∞=K«∞Û.ZÖÏ JO>Ë \˜.Zãπ WeÜ«∞\ò ~åã≤#
á¶È~ü HÍfiÔ~\ì òû Q˘Ñ¨Ê „QÆO^ä=Œ ∞O>Ë..HÍ^Œ∞ HÍ^Œ∞ ..*Ë"∞£ û *Ï~Úãπ ~åã≤# Ñ¶x≤ flQÍ<£û"ÕH±
W~°"·≥ XHõ\’ â◊`å|ÌÑÙ¨ =∞Ç¨ HÍ=º=∞x q=∞~°≈‰õΩÅ∞ H˘x Ü«∂_®~°∞. ^•xH˜
HÍ~°}O PÜ«∞# ã¨$[# (creativity)Ö’ L#fl Q˘Ñ¨Ê^Œ#"Õ∞..Z=Ô~<· å Hõq`«fiO
~å¿ãÎ ..JO^Œ∞Ö’ K≥ÑÙ¨ ÊHÀ^Œy#k Ug∞ ÖËHõ áÈ~Ú<å PÇ¨ ZO`« Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥áêÊ_»∞
JxÑ≤OKåe. Jk LÑ¨<åºã¨"∞≥ <ÿ å..z„`«Hàõ <·‹ å..Hõq`«fi"≥∞<ÿ å ..U^≥<· å HÍ=K«∞Û...
#_»HÖõ ’ JO^ŒO ..#=ÙfiÖ’ JO^ŒO ..=∂@Ö’ JO^ŒO ..L#fl>Ë.ì .Hõq`å ã¨$[#Ö’
JO^ŒO LO_®e.^•<Õfl Jaè=ºH˜Î #=º`« JO\Ï~°∞.W\©=Å Hõq`«fiO ~åã¨∞Î#fl
"åi Hõq`«Å∞ Ñïje¿ãÎ ..gà‹¡=~°∂..H˜H± á¶ê~°∞‡ÖÏ#∞ J#∞ãïã¨∞Î#fl@∞ì
<åHõxÑ≤OK«^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë KåÖÏ=∞Ok Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ∞ "Õã∞¨ <Î åfl~°∞. Hõq`«fiO
~åÜ«∂Åx L|ÖÏ@ Ñ¨_∞» `«∞<åfl~°∞. JÖÏ Jx "åiH˜ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÖˇ· áÈ"åÅ#fl
L^ÕÌâßÅ∞ Ug ÖË=Ù. HõqQÍ Ñ¨k=∞Ok "≥∞K«∞ÛHÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞ H˘O^Œ~°∞.
QÆ∞O_≥Ö’x ÉÏ^èÅŒ #∞ Hõq`«Å ~°∂ÑÖÖ’ K«∂ã¨∞‰õΩx P#Ok™êÎ~∞° =∞iH˘O^Œ~∞° .
F áêuHõ "ÕÅ∞ Y~°∞ÛÃÑ@∞ìH˘x.. Hõq`å ãÖHõÅ#O JKÕÛã¨∞‰õΩx Pq+¨¯iOz
"ÕkHõÅÃÑ· ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ∞ á⁄y_ç`Õ =Úiã≤áÈ`å~°∞ KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞, Hõ=~Ú„`«∞Å∞.
JO`«=~°̂H Hõq`å „Ñ¨™ê÷#O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ ã¨∂Hõ∆ ‡ÑïjÅ#
ã¨∂„`åxfl áê\ÕK«~∞° . J#∞Hõ~} ° tÖÏÊxfl J#∞ãïOK«~∞° . H˘`«Î W"Õ∞[s "≥Ñ· Ù¨
^Œ$+≤ìx =∞o¡OK«~°∞. H˘`«Î ã¨$[#`À `«=∞ Hõq`«Å#∞ J^Œ∞ƒù`«O JxÑ≤OKÕÖÏ
~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOK«~∞° . Hõq`«Å x~å‡}OÖ’ J*Ï„QÆ`Å« ∞, ÉèÏ+¨Ö’ Jã¨Ê+ì̈`,«
ÉèÏ=#Ö’ HÍ¡i\© ÖËHáõ È=_»O, Ñ¨^zŒ „`åÅhfl áê`«zO`«HÍÜ«∞ Ñ¨KÛ« _çÖÏ LO_»@O,
â◊|zÌ „`«}ÃÑ· "≥∂A `«QHæÆ õ áÈ=_»O, á⁄_»∞"å\˜ Hõq`å áê^•Å`À Hõq`«Å∞ JÅ¡_O»
ÖÏO\˜q HõxÑ≤™êÎ~Ú. WOHÍ KåÖÏ=∞Ok H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ ˆQÜ«∂ÖÏ¡QÆ Hõq`«Å∞
~åã¨∞OÎ \Ï~°∞. Qˆ Ü«∂xH˜ =K«# Hõq`«‰Ωõ ã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ `Õ_® LO^Œx QÆ=∞xOKåe.
1. Qˆ Ü«∞O ÅÜ«∂`«‡HõOQÍ LO@∞Ok. =K«#Hõq`«Ö’ ÅÜ«∞(i^ä"Œ ∞£ ) JHõ¯~° ÖË^∞Œ
2. Qˆ Ü«∞OÖ’ Ñ¨^•_»O|~°O LO@∞Ok. =K«#Hõq`«Ö’ Ñ¨^zŒ „`åÅ∞ LO_®e.
Ñ¨^•_»O|~°O HÍ^Œ∞.
3. ˆQÜ«∞OÖ’ „áêã¨Å∞, JO`«º „áêã¨Å∞ LO\Ï~Ú. =K«# Hõq`«Ö’ Jq
JHõ¯~°ÖË^Œ∞.
4 .ˆQÜ«∞OÖ’ â◊|ÅÌ Ü«∞ LO@∞Ok. =K«#Hõq`«Ö’ ÉèÏ=z„`åÅ∞ LO_®e.
5. Qˆ Ü«∞O QÍ#Ü≥∂QÆº`« Hõey LO@∞Ok. =K«# Hõq`« JÖÏ LO_»^∞Œ .
6. Qˆ Ü«∞O Z`«∞QÎ _Æ .» .=ÚyOÑ¨Ù J#fiÜ«∞O LO@∞Ok. =K«# Hõq`«Ö’ ÉèÏ=~°=∞º`«
=ÚYºO.
7. Qˆ Ü«∞OÖ’#∂ Hõq`«fiO LO_»=K«∞Û. HÍx =K«# Hõq`«fiOÖÏQÆ xO_»∞^Œ#O
JO^Œ∞Ö’ LO_»^∞Œ .
8. Qˆ Ü«∞OÖ’ JHõ~∆ ~° =° ∞º`« LO@∞Ok. =K«#OÖ’ Jk JHõ¯~° ÖË^∞Œ
9. Qˆ Ü«∞OÖ’ ÉèÏ+¨ ãÖã¨¯ $`«Ñ^¨ Œ Éè∂í ~Ú+ì̈OQÍ LO_»=K«∞Û<Õ"∂≥ HÍx =K«#
Hõq`« ÉèÏ+¨ ã¨~à° O◊ QÍ LO_®e.
10. ˆQÜ«∞Hõq`«fiO "Õ~°∞. =K«# Hõq`«fiO "Õ~°∞ J#fl ãÖQÆu Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
QÆ∞iÎOKåe. ~Ô O_çO\˜H˜ `Õ_® QÆ=∞xOKåe.
KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ =K«# Hõq`«Å#∞ ˆQÜ«∞ Hõq`«Å#∞ HõeÑ≤ Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "Õ~Úã¨∞ÎO\Ï~°∞.Jk áê`«_çHõ∆<£ÖÏ LO@∞Ok. „Ñ¨ÑÖK«"åºÑ¨ÎOQÍ
Ñ¨^•ºÅ∞, Qˆ Ü«∂Å∞ áê`«Hqõ `«fiÑ¨Ù x~å‡}ÏÅ#∞ ^•^•Ñ¨ÙQÍ Hõ=ÙÅ∞ =kÖËâß~°∞.
=∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’#∂ Ñ¨^ºŒ O Ñ¨Óº_»Öò zÇ¨Ïfl=∞x =kÖËâß~°∞. WÑ¨C_»∞ Ñ¨„uHõÖ’¡
=K«# Hõq`«ÖË =ã¨∞<Î åfl~Ú. P^è∞Œ xHõ`(« modernism) Hõq`«fiOÖ’ ~°∂Ñ¨Ñ~¨ O° QÍ
=∂~°∞ÊÅ∞ `≥¿ãÎ, J`åº^èŒ∞xHõ`« (post modernism) W\©=e Hõq`«fiOÖ’
=ã¨∞ÑÎ ~¨ O° QÍ J#∂Ç¨Ïº"≥∞#ÿ =∂~°∞ÊÅ‰õΩ, ¿ãfiKåÛùÉÏè =„Ñ¨H@ õ #‰õΩ HÍ~°}=∞~ÚOk.
WÑ¨ Ù Ê_» ∞ W*ÏÅ#∞ x*ÏÅ#∞ Ñ¨ H õ ¯ ‰õ Ω <≥ \ ˜ ì Z=~° ∞ U Hõ q `« fi "≥ ∞ ÿ < å
~åÜ«∞=K«∞Û##fl=∂@.
„Ñ¨ã∞¨ `Î O« Hõ=ÙÅ∞ =K«# Hõq`å x~å‡}OÖ’ H˘`«Î _çH<∆õ £ "≥Ñ· Ù¨ J_»∞QÆ∞ÖËÜ∂« eû#
J=ã¨~O° ZO`≥<· å LOk. J#∞Éè∂í u „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiOÖ’ H˘xfl
"≥∞Å‰õΩ=Å∞ áê\˜¿ãÎ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ ZOK«HÍ¯ =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ J=HÍâ◊O
LO@∞Ok.
P"≥∞ =#=∞Ü«¸~°O
J`«_∞» HÍ~°∞=∞|∞ƒ
P"≥∞ ZO_ç "≥∂_»∞"åi# c_»∞
J`«_∞» Ñ¨hfl\˜ [Å∞¡
"åi^ŒiÌ x"å™êÅ∞
WÑ¨ÙÊ_»∞ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞ HÍ=Ù...
_®."≥Å∞"ÀÅ∞ <åQÆ~å[ºÅH˜∆ ‡ ~åã≤# JHõ~∆ ° =$HõO∆ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜Ö’x Hõq`å
áê^•eq. <åQÆ~å[ºÅH˜∆ ‡ Q˘Ñ¨Ê ãÖã¨¯ $`« ÑÖ_ç`«∞~åÅ∞. ÉèíQÆ=næ`«ÃÑ·#
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ =ºHÎ̃`fi« qHÍã¨ „QÆO^äOŒ ~åã≤# Ñïâ’^è‰Œ Ωõ ~åÅ∞. Ñïâ’^è#Œ Ö’ J<ÕHõ
Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ "≥Å∞=iOKå~°∞. JÖÏˆQ =K«#Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜x "≥Å∞=iOKå~°∞. J~Ú`Õ
ÃÑ· Hõq`«Ö’ áÈeHõÅ∞ ÉÏQÆ∞<åfl~Ú. HÍx =∞Ü«¸~°O |^Œ∞Å∞ <≥=∞e Jx "å_ç
LO_»=K«∞Û. JÑ¨ÙÊ_»∞ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨ ã¨~à° "◊ ∞≥ ÿ ÉèÏ=O, áÈeHõÅ∞ "≥O@<Õ áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ
ÉÏQÍ J~°=÷ ∞ÜÕ∞ºq. JHõ~∆ =° $HõO∆ J#fl ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_®xH˜ ‰õÄ_® P"≥∞ ãÖã¨¯ $`«
q^Œ∞+‘=∞}˜ HÍ=_»"∞Õ HÍ~°}O. ÃÑQ· Í JHõ~∆ =° $HõO∆ |^Œ∞Å∞QÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ JHõ~∆ O°
K≥@∞ì Jx ÃÑ\ÁìK∞« ÛQÍ J#=K«∞Û. HÍx <å#fl K≥@∞ì („Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ) J=∞‡ K≥@∞ì(
^Õg„Ñ≤Ü∞« ) Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ ¿Ñ~°=¡ ∂ki JuH˜#@∞ì ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡ WÖÏO\˜
Ñ¨^|Œ O^è•Å *’eH˜ "≥à§◊ ‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ =∞Ozk. HÍx <åQÆ~å[ºÅH˜∆ ‡ =K«#
Hõq`«fiÑ¨Ù _çH<∆õ £ Ñ¨@∞ìHÀ_®xH˜ QÆ\Qì˜ Í<Õ „Ñ¨Ü∞« uflOzOk. JO^Œ∞Hˆ Hõq`«fiÑ¨Ù #_»HÖõ ’
P"≥∞ =#=∞Ü«¸~°O..(<≥=∞e) J`«_»∞ HÍ~°∞=∞|∞ƒ Jx K«Hõ¯x áÈeHõÅ∞
W=fiQÆeyOk.P"≥∞ ZO_ç "≥∂_»∞"åi# "≥∂_»∞ Jx H˘`«QÎ Í K≥ÑÊ¨ QÆeyOk. JO>Ë
H˘`«QÎ Í PÖ’zOK«QeÆ yOk. P"≥∞ "≥∂_»∞ Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û JO>Ë Éè~í Î° J<Õ Q˘_»e¤
H˘>ËìÜ«∞_»O =Å¡ "≥∂_≥·O^Œx J~°÷"≥Úã¨∞ÎOk. HÍx WHõ¯_» ZO_ç "≥∂_»∞"åi#
"≥∂_»∞ Jx K≥Ñ¨Ê_»OÖ’ ÉÏ^èŒ#∞ ^èŒfix Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ =ºHõÎO KÕã≤Ok. JO^Œ∞ˆH
Hõq`åfixH˜ ^èfiŒ x =ÚYº=∞x P#O^Œ=~°#÷ ∞_»∞ JO\Ï~°∞. =∞m§ J`«_∞» Ñ¨hfl\˜
[Å∞¡ Jx K≥Ñ¨Ê_»O`À Bz`«ºO áê\ÕzOk..."åi^ŒÌi x"å™êÅ∞ WÑ¨ÙÊ_»∞
Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞ HÍ=Ù Jx K≥ÑÊ¨ _»O`À XHõ J#∞|O^è•xfl Hõq`«QÍ tbÊHõiOK«
_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOzOk.
qâ◊fiHõ~‡° ‰õΩOK≥Ö’
~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å ã‘`åHÀHõzÅ∞HõÅ∞
XÜ«∂~åÅ∞ XÅHõÉ’âß~Ú
.....................
J=∞‡ J<Õ ~Ô O_»H~∆õ åÅ∞
J#∞~åQÍxH˜ =∞=∞HÍ~åxH˜
=∂~°∞ ~°∂áêÅ∞
WÅ‰õΩ *ÏÅ∞"åi#
~Ô O_»∞ J=∞$`«ÑÙ¨ z#∞‰õΩÅ∞...
WÖÏ D"≥∞ Hõq`«Ö’¡ =∞Oz ÉèÏ=ÙHõ`« `«à√◊ ‰õΩ¯=∞O@∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ÉèÏ+¨ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ HÍã¨Î *Ï„QÆ`«Î Ñ¨_ç`Õ P"≥∞ HõÅO #∞O_ç =∞Oz Hõq`«fiO
*ÏÅ∞"å~°∞`«∞Ok.
=}∞‰õΩÑ¨Ù\ì̃OKÕ K«e"Õã∞¨ <Î åfl
‰õΩO_»áÈ`«QÍ =~°¬O ‰õΩ~°∞ã¨∞<Î åfl
ZÑ¨ÙÊ_»∂ J`«x Ñ¨Ü∞« #O PQÆ^∞Œ
P rqH˜ Pk"å~åÅ∞ ÖË=Ù
J`«_∞» XHõ¯ ~ÀA ~å‰õΩ<åfl
„Ñ¨[Å‰õΩ f~°x Ö’@∞...
JO@∂ P"≥∞ ¿ÑÑ¨~Éü ÏÜü∞ QÆ∞iOz F =∞Oz Hõq`« ~åã≤Ok. D Hõq`«Ö’
L#fl ã¨$[#, =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨, Jaè=ºHÎ̃ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ L^ŒÇÏ¨ iOz#
Hõq`«Ö’¡ ÖË"å? JO>Ë...P `Õ_® Uq∞\’ áê~î‰° Ωõ Å∞ ã¨∂Hõ∆ ‡ÑïjÅ#`À (keen
observation) ÑïjeOK«O_ç. Uk U"≥∞<ÿ å Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ U^À XHõ\ ˜
„¿Ñ~°}QÍ L<åfl J#∞Hõ~} ° (imitation) TÇ¨â◊HÎ̃ (imagination) Ñ¨@¡ H˘`«QÎ Í
~°K#« Å∞ KÕ¿ã Hõ=ÙÅ∞ Hõ=~Ú„`«Å∞ *Ï„QÆ`Î« Ñ¨_`ç .Õ .ã¨$[# (creation) Ö’ H˘`«^Î #Œ O
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. JO`ÕHÍ^Œ∞ =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù _çH<∆õ £ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x Hõq`«fiO ~åÜ«∂e.
Z=~°∂ Ñ¨Ù@∞ìH`õ À Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞ HÍ~°∞. JÖÏˆQ ÃÑ^Œ"Ì åà◊§Ü«∂ºHõ ‰õÄ_® J<ÕHõ
"åºÑ¨HÍÅÖ’ Ñ¨_áç È~Ú Hõq`«fiO Ñ¨@¡ „â◊^úŒ ÃÑ@ìHáõ È=K«∞Û. ÃÑQ· Í ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞
Hõq`«fiÑ¨Ù „Ñ¨ÉÏè =O #∞O_ç JO`« ã¨∞ÅÉèOí QÍ |Ü«∞@Ñ¨_@ » O Hõ+"ì̈ ∞Õ ..ZO^Œ∞HõO>Ë
NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷# Qˆ Ü«∂Å∞ ~åã¨∞#Î fl ~ÀAÖ’¡ t=ã¨=Ú„^Œ=¸..#Ü«∂QÆ~å =Öˇ
L~°HOõ _ô L~°HOõ _ô =ÚO^Œ∞‰õΩ J<Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞...P #Ü«∂QÆ~å Hõ=ÙÖ’¡ XHõ_Qç Í L#fl
‰õΩO^Œ∞iÎ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ qâ◊fi<å^äŒ ã¨`º« <å~åÜ«∞} „Ñ¨ÉÏè =O`À ZO`À [\˜Å"≥∞#ÿ
„áêp# K«O^Œã∞¨ û`À Hõq`«fiO ~å¿ã"å_»@.(K«∂.NN LÑ¨<åº™êÅ∞ ¿Ñl.111).
Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë..JÖÏO\˜ ‰õΩO^Œ∞iÎ =K«#Hõq`«fiO ZÖÏ
LO_®Ö’, =K«#Hõq`«fiÑ¨Ù x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« ÖËq∞\’ `«~åfi`« `«~åxH˜ `≥eÜ«∞*Ëã≤
=K«# Hõq`å Ñ≤`å=∞Ç¨ï_»Ü∂« º~°∞.so...=K«#Hõq`«fiO ~åÜ«∂Å#∞‰õΩO>Ë...=∞#O
áê`« _çHõ∆<£‰õΩ ã¨fiã≤Î K≥Ñ¨ÊHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. =∂~°Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.

Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e ?
Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e? ^Õxfl =∞#O Hõq`«fiO Jx JOwHõi™êÎO...<åÅ∞QÆ∞
"åHÍºÅ∞ ~å¿ãÎ Jk Hõq`«fiO J=Ù`«∞O^•? =∞#ã¨∞#∞ HõkeOKÕÔŒ `å Hõq`«fi"Õ∞<å?
Z=i Hõq`« K«kq<å U^À XHõ J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok Hõ^•...=∞i J#∞Éè∂í ux
HõeyOKÕk U^≥<· å Jk Hõq`«fi"Õ∞QÍ? JO\Ï~°∞. x["Õ∞ Hõ=ÙÖ’¡ `Õ_®Å∞#fl>Ëì
J#∞Éè∂í `«∞Ö’¡#∂ `Õ_®Å∞O\Ï~Ú. JÖÏˆQ Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡#∂, Jaè=ºH˜ÖÎ ’#∂
`Õ_®Å∞O\Ï~Ú XHõi Hõq`«fiO =∂ki =∞~˘Hõi Hõq`«fiO LO_»^∞Œ .LO_®Å#fl
~°∂ÖËq∞ ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ =∞# ‰õΩq=∞~°≈‰õΩÅ∞, ã¨g∞Hõ‰∆ Ωõ Å∞ `«=∞‰õΩ #zÛ# Hõ=ÙÅk
Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fi=∞#∞H˘x...J^Õ x["≥∞ÿ# xMÏ~°û~Ú#...ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# Hõq`«fi=∞x
H˜`åa™êÎ~∞° ."åã¨"Î åxH˜ Hõq`«fiO WÖÏ LO_®Åx Z=Ô~<· å x~°fizOKå~å? JO^Œ∞Hˆ
Hõq`åfixfl x~°fizOKÕO`«\ ˜ =¸~°∞öxfl HÍ#∞ Jx ã¨∞É’^è£ ã¨~å¯~ü ÖÏO\˜
"Õ∞^è•=ÙÅ<åfl~°∞. W"åà◊ `≥Å∞QÆ∞Ö’ KåÖÏ=∞Ok Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞. JO`«~å˚Å
Ñ¨„uHõÖ’¡ =ÚYºOQÍ H“=Úk, ™ê~°OQÆ, qÇ¨ÏOQÆ, "åH˜e, á⁄^Œ∞Ì, D=∂@
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "≥Éò =∂ºQÆ̊~Ú<£ûÖ’ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏˆQ ™êÇ≤Ïf ¿ã=, Hõq
ãÖQÆ=∞O, Hõq`«~°OQÆO, ™êÇ≤Ïf ãÖQÆ=∞O, ™êÇ≤Ï`«ºO, Hõq`«fiO, ÉèÏ=ÙHõ,
#=Hõq`å~°≠i, *Ïae¡, =∞#Hõq`«fiO, Hõqã¨"∞Õ ‡à◊#O, Ñ¨Ù<åflQÆ=#O, ~°ã^¨ ∞Œè x,
J#O`«Hqõ `«Å∞, ™êÇ≤Ï`«º ã¨ÊO^Œ# "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Hõq`«fiO „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ (H˘`«HÎ =õ ÙÅ‰õΩ
`≥eÜ«∂Åx <å‰õΩ `≥eã≤# ¿Ñ~°∞¡ ã¨∂zOKå#∞...WOHÍ KåÖÏ L<åfl~Ú) H˘`«Î
Hõ=ÙÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞<Î åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ KåÖÏ=∞Ok H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ `«=∞^≥#· _çH<∆õ `£ À
Hõq`«Å∞ ÉÏQÍ ~åã¨∞Î<åfl~°∞. "å\˜x K«∂ã¨∞ÎO>Ë =ÚK«Û>Ëã¨∞ÎOk. QÆ`«O Hõ<åfl
WÑ¨ÙÊ_»∞ Hõ=ÙÅ ãÖYº ÃÑ~°Q_Æ O» <åÖÏO\˜ "åiH˜ ãÖ`À+¨"∞Õ ã¨∞OÎ k. JO`ÕQÍx
Wk XHõ Hõq`«fi"Õ∞<å...JO@∂ ¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞@O ãÔ̈~·# ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞`« HÍ^Œ∞.
Z=~°∂ Ñ¨Ù@∞ìH`õ À Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞QÍ Ñ¨Ù@ì~∞° . ã¨~Ô #· "å`å=~°}O HõeÊ¿ã,Î „áÈ`«ûÇ≤Ï¿ãÎ
ã¨$[<å`«‡Hõ „ÑüÉè=í Ù#fl Z=Ô~<· å =∞Oz Hõ=ÙÅ∞QÍ =∂~°=K«∞Û. J~Ú`Õ JO^ŒiH©
P^è∞Œ xHõ Ñ¨~∞° QÆ∞Å „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ >ˇO#¬<£ rq`«OÖ’ qãÎ̈ $`«OQÍ Hõq`«fiO K«k"Õ
fiHõ ÖËHõ áÈ=K«∞Û. HÍx `å=Ú J#∞Éèqí OKÕ =∂#ã≤# H∆ÀÉè#í ∞, „¿Ñ=∞ ~åÇ≤Ï`åºxfl,
XO@i`«<åxfl, áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl rq`åxfl, =∂#ã≤Hõ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}#∞, =OK«#Å‰õΩQÆ∞~Ô #·
"≥<· åxfl, #q∞‡#"åà◊K¡ .Õ .. <å J#∞‰õΩ#fl "åà◊§KÕ "≥∂ã¨áÈ~Ú f„==∂#ã≤Hõ ÉÏ^è#Œ ∞
J#∞Éèqí Oz# „Hõ=∂xfl...`«=∞ J#∞Éè∂í `«∞Å#∞, J#∞Éè"í åÅ#∞...„Ñ¨ÑO¨ pHõ~} °
<ÕÑ¨^äŒºOÖ’x =∂#= ãÖ|O^è•Å#∞...qÅ∞=Å Ñ¨`«<åxfl...WÖÏ Z<Àfl
q+¨Ü«∂Å#∞...Hõq`«Å∞QÍ Je¡ `«$Ñ≤Î Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. `«=∞ QÆ∞O_≥ ÉèÏ~åxfl
kOÑ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞. Z=Ô~<· å `«=∞ Hõq`«Å‰õΩ ÖˇH· Å± ∞ H˘_ç`Õ ãÖ|~°Ñ_¨ ç áÈ`«∞<åfl~°∞.
JÖÏ Hõq`«fiOÖ’ `«=Ú‡ `å=Ú displace KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. "åi Hõq`åfiaè~∞° zx
K«∂ã≤ ã‘xÜ«∞~ü Hõ=ÙÅ∞ P#OkOKåe. `«=∞ "å~°ã¨∞Å∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞Î<åfl~°x
ãÖ|~°Ñ_¨ ®e. HÍx "å~°∞ ~å¿ãk Hõq`«fiO HÍ^Œx ¿ÇÏà◊# KÕÜ∞« _»O Jã¨∂Ü«∞
`«`fi« "≥∂ ÖËHõ JHõ_q» ∞H± JÇ¨ÏOHÍ~°"∂≥ J=Ù`«∞Ok. „Ñü Q˘Ñ¨ÊHõq XHõÑÙ¨ Ê_»∞
z#fl Hõ"Õ Jx =∞~°z áÈ~å^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ <å =O`«∞ Hõ~=Î° ºOQÍ Hõq`«fiO Ñ¨@¡
JÖÏO\˜ "åiH˜ H˘O`« J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOKåÅx Hõq`«fiO-_çH<∆õ £ ~åã¨∞<Î åfl#∞.
W"åà◊ Hõq`«fiO =¸_£ (poetry mood) `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O...Hõq`«fi ~°∂ÑÖ
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë...Hõq =∞#ã¨∞ ~°∂ÑÖ `≥eÜ«∂e. JO>Ë Hõq "≥∞_ÿ #£ ∞ |\˜ì
Hõq`«fiO =ã¨∞ÎO^ŒO\Ï~°∞ Hõ@ì=∞Oz ~å=∞eOQÍÔ~_ç¤. =ã¨∞Î=Ù#∞ |\˜ì ÉèÏ=O,
ÉèÏ"åxfl|\ì̃ =ã¨∞=Î Ù U~°Ê_»∞`«∞O^ŒO\Ï~°∞ PÜ«∞#(K«∂.Hõq`«fi `«`fi« qKå~°=Ú)
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ x~°∞Ñ¨ÇÏ¨ u ã¨Å÷ O|∞...~°=∞}©Ü∞« „Ñ≤Ü∞« ^è∂Œ uHõ `≥K∞« ÛWK«∞Û
Hõ~∂° Ê~° `åO|∂ÖÏÅ∞(ÃÑ^Œ#Ì ) WÑ¨ÙÊ_»∞ ‰õΩ^Œ~x° Ñ¨x...JO^Œ∞Hˆ Hõ@=ì ∞Oz J#fl@∞ì
=ã¨∞Î=Ù#∞ |\˜ì ÉèÏ=O...Hõ<åfl...ÉèÏ"åxfl |\˜ì =ã¨∞Î=Ù#∞ Hõq`«fiO KÕÜ«∞@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. ZÖÏ JO>Ë ÉÏ^èÖŒ ’ <≥~· åâ◊ºOÖ’ L#fl HõqH˜ Ö’Hõ=∞O`å pHõ\ Q˜ Í
z~å‰õΩQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k... J^Õ ãÖ`À+ÖQÍ L#flÑ¨Ù_»∞ Ö’HõO KåÖÏ JO^ŒOQÍ
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. H˘`«QÎ Í „¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_Ñ¤» Ù¨ _»∞ „¿Ñq∞‰õΩÅ‰õΩ =∞#∞+¨µÅ∞ „Ñ¨^âÕ ßÅ∞...K≥@∞¡
PHÍâ◊O Ñ¨‰Ω∆õ Å∞...ã¨=∞ãÎ̈ qâ◊fiO KåÖÏ JO^ŒOQÍ PÇ¨^¡ OŒ QÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J^Õ
ÉèQí flÆ „¿Ñq∞‰õΩxH˜...Jhfl ^Œ$âßºÅ∞ #â◊fi~°"∞≥ #ÿ qQÍ =∞#∞+¨µÅO^Œ~∂° ™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° Å∞QÍ
qëê^Œ=¸~°∞ÅÎ ∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~∞° .
J~Ú`Õ H˘`«Î Hõ=ÙÅ‰õΩ =ã¨∞=Î Ù#∞ =~°#‚ Å`À xOÑ≤`Õ Hõq`«fi=∞=Ù`«∞O^Œ#fl
XHõ „Éè=í ∞ LO@∞Ok. J~Ú`Õ WÑ¨C_»∞ objective discription (=ã¨∞Î =~°#‚ )‰õΩ
ÃÑ^ŒÌ „Ñ¨^•è #º`« ÖË^xŒ `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•Å∞ ^Œ\ Oì̃ z XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞
J<ÕHõ HÀ}ÏÅ#∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ â◊ÉÏÌÅ`À =Ú™êÎ|∞ KÕã#≤ O`« =∂„`å# Jk Q˘Ñ¨Ê
Hõq`«fiO HÍ^Œ∞. =K«# Hõq`åfixH˜ K«O^èãŒ ∞¨ û JHõ¯~°Ö^Ë xŒ , JO`«~ü ÅÜ«∞ ‰õÄ_®
J=ã¨~°O ÖË^Œx KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. =∞i =K«# Hõq`«fiO ZÖÏ
LO_®e?JO>Ë =K«#O Hõq`å=∞Ü«∞OQÍ LO>Ë J^Õ =K«# Hõq`«fiO =∞x „Ñ¨MÏº`«
q=∞~°≈‰õΩÅ∞ ã¨~ˆ âÌ ßÜü∞ u~°∞=∞Å~å=Ù J<åfl~°∞. =K«#O Hõq`«fiO KÕÜ∞« _»"∞≥ ÖÏ
J#fl^Õ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
JO^Œ∞‰õΩ H˘xfl xÜ«∞=∂Å∞ áê\ÕKåe..
1. Hõq`å"åHÍºÅ∞ x~å_»O|~°OQÍ LO_®e
2. Hõq`« x~°ÅOHÍ~°O(JÅOHÍ~åÅ∞ Z‰õΩ¯=ÖË‰Ωõ O_®)QÍ LO_®e
3. "åHõº x~å‡}OÖ’ "≥q· ^èºŒ O LO_®e.`«=∞^≥#· style LO_®e.
4. Hõq`å áê^•Ö’¡ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ q~°∞Ñ¨ÙÅ∞ LO_®e
5. "åHõºOÖ’ J~°Ñ÷ Ù¨ +≤ì `«à√◊ ‰õΩ¯# "≥∞~°"åe.
6. "å_»∞Hõ ÉèÏ+¨...K«Hõ¯x ÉèÏ+¨...ã¨~°à◊"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨#∞ "å_®e. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ÉèÏ+¨
=∞s =∞Ozk.
7. J#º ÉèÏëêÑ¨^•Å#∞ =∂O_»eHÍÅ#∞ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ O`«=~°Hˆ "å_®e
8. Z‰õΩ¯= =~°#‚ Å∞ LO>Ë ÉèÏ"åxH˜ ÉèOí QÆO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok..Hõq`«‰Ωõ JO^ŒO
LO_»^Œ∞.
9. J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨^|Œ O^è•Å∞...JÅOHÍ~åÅ∞ "å_»~å^Œ∞.
10. JO`«~Ü ¡° ∞« , JO`«º„áêã¨Å∞ JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ ..ÉèÏ=<å |ÅO =ÚYºO..
"åã¨Î"åxH˜ <Õ\ ˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ H˘O`«=∞Ok =∞Oz Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞
"å_»∞`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ L`«=Î ∞ Hõq`åfixH˜ ÉèÏ=<å|ÅO, J#∞Éè∂í u QÍ_è`» ,« Jaè=ºH˜Î
#=º`« LO_®Å#fl q+¨Ü∂« xfl =∞~°z áÈ`«∞<åfl~°∞. Ñ¨^Œ z„`åÅ#∞ ZO`« K«H¯õ x
=~°∞ã¨ „Hõ=∞OÖ’ x~å‡}O KÕ™êÎ~À Hõq`« ‰õÄ_® JO`« K«H¯õ QÍ LO@∞Ok. áê`«
"≥∞\ÏÑ¨~Åü <Õ(Z=~À "å_ç#q) =∞#O "å_ç`Õ „Ñ¨Ü∂≥ [#O ÖË^∞Œ . Jaè=ºH˜Î #=º`«
J<ÕHõ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« ÅÃÑ#· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. J=¸~°Î (obstract)
^Œ$âßºÅ#∞ HõqffiHõiOK«_»OÖ’ Hõ=ÙÅ =∂#ã≤Hõ ã≤÷`«∞Å∞ J#∞Éèí∂`«∞Å∞
J#∞Éè"í åÅ∞.."å\˜ ™êO„^Œ`#« ∞ |\˜ì Hõq`«fiO Ö’x Ñ¨@∞`«fiO `≥Å∞ã¨∞OÎ k.W\©=Å
J~°∞}ü *’ºu ~åã≤# XHõ Hõq`«#∞ K«∂ã≤ <Õ#∞ Pâ◊Û~°º áÈÜ«∂#∞. JO^Œ∞Ö’
J#∞Éè∂í u f„=`«, "åãÎ̈qHõ`,« Jaè=ºHÎ̃ ##∞fl Jq∞`«OQÍ PHõ@∞ì‰Ωõ Ok..
„¿Ñ=∞ÅÔH· "≥`∞« ‰õΩÖÏ@ HÍ^Œ∞
Q“~°"åÅ QÆÖÏ@ Wk
ãÖÉèÏ+¨}Ö’¡ ã¨fiK«Û`ù « ÖË^∞Œ
Z^ŒÖ’ =∞=∞`«Å á⁄~° ÖË^∞Œ
™ê#∞Éè∂í uÖ’ `«_<·≥ å ÖË^∞Œ
=Úã¨∞QÆ∞Å KÒ~°™êÎ Wk !
JO@∂ Hõq`« "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. P"≥∞ K≥ÑÊ¨ É’ÜÕ∞k Uq∞\˜? JO>Ë =ã¨∞=Î Ù
Ö’HõO Ö’x =∞#∞+¨µÅ áÈHõ_Å» ∞ QÆ#∞Hõ „¿Ñ=∞ÅÔH· "≥`∞« ‰õΩÖÏ@HÍ^Œ∞...ˆH=ÅO
Q“~°"åÅ QÆÖÏ@ JO@∂ ^èfiŒ x Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ K≥ÑÊ≤ Ok.JO`ÕHÍ^Œ∞ =∞#∞+¨µÅ Z^ŒÖ’¡
=∞=∞`«Å á⁄~°Ö^Ë ∞Œ Jx K≥|∞`ÀOk. ™ê#∞Éè∂í uÖ’ `«_ç ÖË^∞Œ JO@∞Ok..W^ŒO`å
=Úã¨∞QÆ∞Å KÒ~°™êÎ Jx K≥áêÊeûO^Õ^À K≥¿ÑÊã≤Ok. =∞i WOHõ K≥áêÊeû# q+¨Ü∂«
ÖË=ÚO\Ï~Ú? Hõq`å x~å‡}=∞O`å ^•xH˜ á⁄_çyO¿ÑQÍ JO>Ë...WHõ¯_Õ Hõ=~Ú„u
„ÑüÉèí Hõq`«fiÑ¨Ù #_»HQõ Í =∂~°∞`«∞Ok. K«∂_»O_ç..
XHõiH˘Hõ~∞° Z^Œ∞~Ô `· Õ
J=ã¨~åÖË Hõ#|_»`å~Ú
Z=~°∞ Z=ix xOkOKÕ
J=ã¨~=° ¸ ÖË^∞Œ !
JO@∂ ZO`« HõzÛ`«OQÍ "åã¨"Î åxfl Hõq`«fiOQÍ =∞ezO^À Hõ^• JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
JO`ÕHÍ^Œ∞ Hõq`«#∞...WOHÍ á⁄_çyã¨∂.Î ..
Jã¨`åºxfl ã¨`º« OQÍ ri‚OK«∞‰õΩ#fl"åà◊O¡
`«i¯OK«@O =$^ä• J#∞‰õΩ<Õ "åà◊O¡
~°∂áêÜ«∞Å#∞ QÆO@Å =Úà◊√Å¡ ∞QÍ
xÅÉˇ\ #ì˜ "åà◊O¡
Z=_çHÔ <· å QÆ_=» @"Õ∞ HÍ"åe!
JO@∂ =∂#= ãÖ|O^è•Åhfl =∂Ô~¯\ò ãÖ|O^è•ÖË J#fl =∂~ü¯û ã¨∂„`åxfl
~Ô O_»∞ =ÚHõ¯Ö’¡ K≥ÑÊ≤ # D Hõ=~Ú„ux Jaè#OkOK«‰Ωõ O_® LO_»ÖOË Hõ^•?
WHõ¯_» ~°∂áêÜ«∞Å#∞ QÆO@Å =Úà◊√Q¡ Í xÅÉˇ\ #ì̃ "åà◊§=∞#@"Õ∞ H˘`«Î Jaè=ºH˜.Î
~°∂áê~Ú QÆO@Å=Úà◊√¡ ™ê=∞ºOÖ’ Pi÷HÑõ ~¨ "° ∞≥ #ÿ J~°O÷ ...`«~åfi`« K≥ÑÊ≤ # Z=_çHÔ <· å
QÆ_=» @"Õ∞ =ÚYº=∞#fl "åã¨=Î O...<ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’<Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ # „¿Ñ=∞ÅÔH·
"≥`∞« ‰õΩ ÖÏ@Å∞...ãÖÉèÏ+¨}Ö’¡ ã¨fiK«Û`ù « ÖËHáõ È=\ÏÅ∞...=∞=∞`«Ö’¡ ™ê#∞Éè∂í `«∞Ö’¡
`«_∞» Å∞ ÖËHáõ È=\ÏÅ∞ JxflO\˜H˜ HÍ~°}ÏÅ∞ K≥|∞`«∂<Õ...„Hõ=∂#∞QÆ`« Hõq`åx~å‡}
áê^•Å∞QÍ tbÊHõiOKå~°∞. JÖÏ `«# J#∞Éè"í åÅ∞...f„"å#∞Éè∂í `«∞Å∞... ãÖ"Õ
^Œ#Å∞... Hõ~Àî ~° ã¨`åºÅ∞..."åã¨qÎ Hõ rq`åÖ’¡x =OK«#Å∞ ÉèÏ=„Ñ¨HÍâ◊ÅÜ«∂º~Ú.
=∞~˘Hõ Hõq`«Ö’ P"≥∞...
~åK«ÑÙ¨ O_»∞QÍ =∂i# =∞kH˜
Hõq`«Å QÍe qã¨∞~°∞`å=Ù
JO@∂...Hõq`«#∞ Z`«∞HÎ ˘O@∂
=∞#ã¨∞HõO\˜# =∞e<åefl
™êÇ≤Ï`«º ™êQÆ~O° Ö’ Hõ_yç ..
x~°‡Å`åfixfl xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï=Ù.
JO@∂... Hõq`å x~å‡}O KÕã∂¨ Î "≥à`◊ å~°∞. J~°∞}ü*’ºu Hõq`«fiO-_çH<∆õ £
KåÖÏ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ LO@∞Ok. =∂#ã≤H"õ ∞≥ #ÿ ÉèÏ"åÅ#∞ P"≥∞ JÅ"ÀHõQÍ Hõq`å
áê^•Å∞QÍ =∂ˆ~Ûã¨∞OÎ k. "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ HÍ"åÅx P"≥∞ "≥`∞« HÀ¯^Œ∞...Jq JÖÏ
=zÛ Ñ¨_`» å~Ú. ZHõ¯_À XHõKÀ@ JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñ¨^|Œ O^èOŒ JÖÏ áêÅÑ≤@Öì Ï =zÛ
P"≥∞ Hõq`å áê^•Å H˘=∞‡Ö’¡ "åeáÈ`«∞Ok. "≥Ú`«OÎ Hõq`«#∞ K«k"åHõ =∞#O
XHõ Q˘Ñ¨Ê J#∞Éè∂í uH˜ Ö’#=Ù`åO. =Úã¨∞QÆ∞Å KÒ~°™êÎÖÏO\˜ Ñ¨^|Œ O^è•Å∞...
H˘`«ÎQÍ HõxÑ≤OK«_»O XHõiH˘Hõ~°∞ Hõ#|_ç`Õ J=ã¨~åÖË Hõ#|_»`å~Ú...Jx
"åã¨"Î åxfl K≥ÑÊ¨ _»O, Z=i<≥=~°∞ xOkOKåeû# J=ã¨~O° ÖË^#Œ _»O D Ö’HõOÖ’
„¿Ñ=∞Å∞, |O^è•Å∞, ¿ãflÇ¨Å∞, ãÖ™ê~åÅ∞ Jhfl J=ã¨~åÅ K«∞>Ëì u~°∞QÆ∞`åÜ«∞x...
=∂#=ÙÅ „Ñ¨=~°#Î Å‰õΩ HÍ~°}ÏÅhfl Éè∫uHõ J=ã¨~åÖË#x Hõq`«fiOÖ’ `ÕÖÛË Ü«∞_»O
Hõ=~Ú„u Ö∫H˜Hõ ^Œ$+≤Hì ˜ x^Œ~≈° #O. Hõq`«fi „Ñ¨Ü∂≥ [<åÖ’¡ P#O^Œ"∞Õ HÍ^Œ∞...
J"Õ~ü<≥ãπ ‰õÄ_® =ÚYºO. KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ `åÅ∂‰õΩ x*ÏÅ#∞ Hõq`«Å∞QÍ
=∞eKÕ Hõ=ÙÅ∞ KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í Hõq`å x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïìe. JO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨<Õ "å_®e...J~°∞}ü*’ºu Hõq`«Ö’ ãÖÉèÏ+¨}Ö’¡ ã¨fiK«Û`ù « ÖË^∞Œ J<Õ
|^Œ∞Å∞ =∂@Ö’¡ ã¨fiK«Û`ù « ÖË^∞Œ J#=K«∞Û Hõ^• JO>Ë...‰õΩ^Œ~^° ∞Œ ...ãÖÉèÏ+¨}
J#fl^•xH˜ qã¨Î $`å~°÷O LOk. Z=_çÔH·<å QÆ_»=@"Õ∞ =ÚYº=∞#flk poetic
diction language...JO^Œ∞Hˆ ...sound and form (â◊|~ Ì ∂° áêÅ =∞^èºŒ J~°÷
ãÖ|O^è•xfl `≥eÜ«∞*Ë¿ã) >ˇHfl˜ H± `À áê@∞ HõqH˜ P^è∞Œ xHõ ã¨=∂[Ñ¨Ù poetic
language `≥eã≤ LO_®e. Hõq "å_Õ ÉèÏëêãÖ™ê¯~åxfl |\˜ì P`«x ÖËHõ P"≥∞
Hõq`«fiÑ¨Ù JO^ŒO P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. J^Õ q+¨Ü«∂xfl poetic diction
treats the manner in which language is used JO@∂ ã≤OÉÏeH±
=∂xÃÑ¶™Èì `≥eÑ≤Ok. J~°∞}ü*’ºu Ô~O_»∞ Hõq`«Å∞ K«k"åHõ P"≥∞Ö’ =∞Oz
poetic diction LO^ŒxÑ≤OzOk. P"≥∞ Hõq`å ãÖHõÅ#O `«fi~°Ö’ ~åÉ’`«∞Ok.
JÑ¨ÙÊ_»∞ =∞ixfl Hõq`«Å#∞ L^ŒÇÏ¨ i™êÎ...H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÖˇ=~Ô <· å
`«=∞ Hõq`«Å#∞ ÖË^• Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ#∞ <å‰õΩ ÑÖÑ≤`Õ "å\˜Ö’x poetic
diction q=i™êÎ#∞. WHõ áÈ`Õ H˘`«Q Î Í Hõq`«fiO ~å¿ã Hõ=ÙÅ∞...`å=Ú ~åã≤O^ŒO`å
Hõq`«fi=∞x =Úiã≤ áÈ‰õΩO_® Z=Ô~<· å U^À „Ñ¨Ü∂≥ [<åÖÏtOz...g∞ Hõq`åfixfl
á⁄y_ç J"å~°∞e¤ zÛ<å..."≥O@<Õ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ"≥∞ÿ áÈÜ«∂=∞x ÉèÏqOK«‰Ωõ O_®...
„Éèqí ∞OK«‰Ωõ O_®...JÇ¨ÏOHõiOK«‰Ωõ O_®...P„~°ÇÌ Ï¨ $^ŒÜ∞« O`À PÖ’zOK«_O» <Õ~∞° Û
HÀ"åe. Hõq`«fiO QÆ∞iOz ZO`« `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl WOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeûOk KåÖÏ
LO^Œx QÆ=∞xOKåe. „Ñü XHõ¯~°∞ `«=∞Ö’x „ÑüÉèÏ =Ùº`«Ê`«∞eÎ fl ÃÑOK«∞H˘x
JÉèÏºãÖ`À =∞Oz Hõ=ÙÅ∞QÍ Z^ŒQÍÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl#∞.

Hõq`«fiO ylQÍ_»∞ QÆ∂_»∞ Je¡#@∞ìO_®e
Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\’ Hõq`åfixfl Z=Ô~ÖÏ x~°fizOKå~À WO`«‰õΩ=ÚO^Õ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO. Hõq`«fiOÖ’ ZÖÏO\˜ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ LO_®e? Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨ ZÖÏ
LO_®e "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å∞ QÆ`« Hõq`«fiO -_çH<∆õ £ "åº™êÖ’¡ H˘O`« q=iOKå#∞.
WÑ¨ÙÊ_»∞ Hõq`«fiO ZÖÏ ~åÜ«∂e. ZÖÏO\˜ ã¨∂„`åÅ∞ ÖË^• *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ áê\ÕKåe?
~° ∂ Ñ¨ x ~å‡}O ZÖÏ LO_®e? ZÖÏO\˜ Éè Ï =z„`åÅ∞ Ñ¨ ^ Œ z „`åÅ∞
LÑ¨Ü∂≥ yOKåe. =ã¨∞=Î Ù(content)~°∂ÑÖ ÖË^• tÅÊO(form) ZÖÏ LO_®e?
WÑ¨ÙÊ_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O. XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë D >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å∞ "å\˜
xQÆ∂_è®~å÷Å∞ ZO^Œ∞‰õΩÖË J#∞‰õΩO>Ë H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã Hõ=ÙÅ∞ Hõq`«Å∞
~å¿ã =ÚO^Œ∞ H˘xfl *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ áê\ÕKåe...Jq.
1. Hõq`«#∞ ^ÕxÃÑ· (=ã¨∞=Î Ù) ~åÜ«∂Ö’ =ÚO^Œ∞ x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åe.
2. =ã¨∞=Î Ù‰õΩ `«y# ~°∂ÑÖ (tÅÊO) U^À x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åe.
3. Hõq`« Z`«∞QÎ _Æ » ZÖÏ LO_®Ö’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. qã¨∞QÆ∞ Ñ¨Ù\ì̃OKÕ "åHõºO`À
Hõq`«#∞ „áê~°OaèOK«~å^Œ∞.
4. Hõq`«Ö’ content (q+¨Ü∞« O)ÖË‰Ωõ <åfl TiˆH á⁄_çyOK«~å^Œ∞...
5. q+¨Ü∂« Åxfl XˆH Hõq`«Ö’ K≥áêÊÅ#fl`«Ñ#¨ JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ ...
6. K≥¿ÑÊq+¨Ü∂« xH˜...„Ñ¨fHõÅ∞ KÕ~åÛe...Hõq`«‰Ωõ „Ñ¨fHõÖË JO^ŒO...
7. „Ñ¨fHõÅ∞ ÖË‰õΩ<åfl =∞Oz ÉèÏ=<å|ÅO`À ÖËHõ Jaè=ºH˜Î`À Hõq`«Å∞
~åÜ«∞=K«∞Û.
8. Hõq`å áê^•Å∞...á⁄_»∞QÍæ LO_®ÖÏ? z#flqQÍ LO_®Å#flk Hõq
x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.
9. á⁄_»∞QÍ\˜ "åHÍºÅHõ#fl z#fl "åHÍºÖ’¡ Hõq`«#∞ xi‡OK«_O» =∞Ozk.
10. ÉèÏ+¨ ZO`« ã¨~à° O◊ QÍ LO>Ë JO`« =∞Oz Hõq`« J=Ù`«∞Ok.
11. Hõq`«#∞ ZHõ¯_» ZÖÏ PáêÖ’ HõqH˜ `≥e¿ãÎ =∞Ozk.
12. Hõq`«Ö’ Uq∞ K≥Ñ¨ÊÉ’`å"≥∂ áê~î°‰õΩ_çH˜ =ÚO^Õ `≥eã≤ áÈ~å^Œ∞..‰õÄ¡
W=fi‰õÄ_»^Œ∞.
13. JHõ~∆ ° ~°=∞º`«, JO`«º „áêã¨ÅHÀãÖ „áê‰õΩÖÏ_»~å^Œ∞..
14. Hõq`« „áê~°OÉèOí ZO`« =ÚYº"≥∂ =ÚyOÑ¨Ù JO`Õ =ÚYºO...JO>Ë sur-
prise HõeyOKåe.
15. Ñ¨^ŒºK«O^èŒã¨∞û, J#=ã¨~°"≥∞ÿ# JÅOHÍ~åÅ∞, „QÍOkèHõ ÉèÏ+¨, áê`«„H˜Ü«∂
Ñ¨^•Å∞ =ke"ÕÜ∂« e.
WÖÏ H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã Hõ=ÙÅ∞ Hõq`«Å∞ ~å¿ã =ÚO^Œ∞ P^è∞Œ xHõ =K«#
Hõq`å x~å‡}OÑ¨@¡ *Ï„QÆ`Î« Ñ¨_®e. KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ Hõq`«Ö’¡ "å_Õ ÉèÏ+¨
Hõ$`«HOõ QÍ LO@∞Ok. H˘`«Î _çH<∆õ £ ã¨$+≤Oì K«∞HÀ=_»OÖ’ ÉèÏ+¨ „Ñ¨^•è #=∞~ÚOk.
P q+¨Ü∞« O QÆ∞iÎOKåe. Hõq`«Ö’ K≥ÑÊ¨ É’ÜÕ∞ q+¨Ü∂« xfl =ÚO^Œ∞QÍ `≥eã≤áÈÜÕ∞ÖÏ
ji¬HÅõ ∞ ÃÑ_»`å~°∞. WHõ Hõq`«Ö’ U=ÚO^À áê~î‰° Ωõ Å∞ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx g_ÕO
K≥|∞`å_»∞ÖË g_ç ÉÁO^Œ J#∞‰õΩx P Hõq`«#∞ K«^=Œ ~°∞. =ÚYºOQÍ `À\˜ Hõ=ÙÅ∞
K«^=Œ ~°∞. `«=∞ Hõq`Õ Q˘Ñ¨Ê^Œx KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ ÉèÏq™êÎ~∞° . JO^ŒiHõO>Ë
Hõ=ÙÅˆH ego Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ Hõqã¨"∞Õ ‡à◊<åÖ’¡ `«=∞ Hõq`«#∞
K«kq "≥o§áÈ`å~°∞. <Õ_∞» Hõq`«fiO ~å¿ã"åiH˜ KåÖÏ=∞OkH˜ Hõq`å x~å‡}O
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞^Œ∞. WÑ¨Ê\˜H© LQÍk Hõq`«#∞ „áê~°Oaèã∂¨ .Î ..J=∂‡ LQÍk...
~å==∂‡ LQÍk..JO@∂ Hõq`«#∞ „áê~°Oaè™êÎ~∞° . LQÍk =¿ãÎ HÀH˜Å=ã¨∞OÎ ^Œx...
=∂q_®‰õΩÅ∞ LO\ÏÜ«∞x Ñ¨KÛ« _ç...KÕ™êÎ=∞x...=ÚO^Õ `≥eã≤áÈ`«∞Ok QÆ#∞Hõ
"å_ç Hõq`«#∞ q#_®xH˜...Z=~°∂...Pã¨H˜Î Hõ#|~°K«~°∞...JO^Œ∞ˆH Q˘Ñ¨Ê Hõq
JxÑ≤OK«∞HÀ"åÅO>Ë ÉÏQÍ Hõq`«fiO K«^"Œ åe J<åfl~°∞ ÃÇÏÖˇ<£ QÍ~°#¤ ~ü. P"≥∞Hõ<åfl
WOHÍ WeÜ«∞\ò Hõq`åfixfl ÉÏQÍ K«kq *Ïu[#∞Å∞ "å_»∞‰õΩ<Õ ÉèÏ+¨<Õ Pâ◊Û~°ºO
HõeyOKÕ q^èŒOQÍ \˜.Ü«∞ãπ.WeÜ«∞\ò HõqffiHõiOKå_»x „á⁄ÃÑ¶ã¨~ü "Õ∞nèã¨<£
JO\Ï~°∞. nxfl |\˜ì =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeûO^Õq∞@O>Ë...Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ Q˘Ñ¨Ê
Hõ=ÙÅ∞ ~åã≤# Hõq`åfixfl K«^"Œ åe..."å~°∞ Hõq`«#∞ ZÖÏ „áê~°OaèOKå~°∞...ZÖÏO\˜
„Ñ¨fHõÅ∞ "å_®~°∞. ÉèÏ+¨ ZÖÏ LOk? Hõq`å áê^•Å ‰õÄ~°∞ÊÖ’ ZÖÏO\˜ "≥∞Å
‰õΩ=Å∞ áê\ÕKå~°∞. Ñ¨^|Œ O^è•Å#∞ ZHõ¯_» "≥∞iÑ≤OKå~°∞. Jaè=ºH˜ÖÎ ’x H˘`«^Î #Œ O
Uq∞\˜? QÆ=∞xOKåe. JÑ¨ÙÊ_Õ Hõq`«#∞ ZÖÏ ~åÜ«∞ÖÏÖ’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
Hõq`«Ö’ ÉèÏ=z„`åÅ∞ LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèÏ=z„`åÅÖ’ ÉèÏ=O, WO„kÜ«∂#∞
Éè∂í u HõÅQÆeã≤ LO\Ï~Ú. XHõ q+¨Ü∂« xfl W`«~° q+¨Ü∂« Å`À áÈeÛ K«∂_»@O
^•fi~å ÉèÏ=z„`åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. JÖÏˆQ Ñ¨^zŒ „`åÅ∞...F ÉˇOQÍe Hõq xÑ¨ÙÊ
Ñ¨Ó*Ï~°∞¡ J#fl ãïH˘`«Î Ñ¨^|Œ O^èOŒ "å_ç#Ñ¨ÙÊ_»∞ x"≥fi~°áÈÜ«∂~°∞. JÖÏˆQ Hõq`«fiOÖ’
H˘`«Î W"Õ∞[ãπ "å_»@O ZO`À =ÚYºO...JÖÏ âı¿+O„^Œ "å_ç# W"Õ∞*ˇãπ
K«∂ã≤...NN x"≥fi~°áÈ~Ú...^è∞Œ =∂QÍ LOk W"Õ∞l...~°=∂~°q∞ Hõ=ÙÅ ã¨=∂kè...
JO@∂ âı¿+O„^Œ „ÑüÉè#í ∞ Jaè#Okã¨∂Î H˜`åaKåÛ~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ N<å^ä∞Œ x
„H©_Ö» ’¡...JÅ¡™êx "å_»Ö’¡ ‰õÄ_® ^˘~°Hxõ Ñ¨^zŒ „`«O...qz„`«O Hõ_∞» Ñ¨q„`«O
JO@∂ âı¿+O„^Œ Hõq`åfixfl NN "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã Hõ=ÙÅ∞
Ñ¨^Œz„`åÅ∞ ÉèÏ=z„`åÅ∞...áê`«|_ç#q "å_»‰õΩO_® H˘`«Îq ã¨$+≤ìOK«∞HÀ"åe.
JÖÏˆQ Hõq`å "åHÍºÅ∞ ZÖÏ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïìe? Hõq`«#∞ ZÖÏ xi‡OK«∞‰õΩO@∂
áÈ"åe?ZHõ¯_» q~°∞Ñ¨ÙÅ∞ qiÜ«∂e ZHõ¯_» ÉèÏ"åxfl Ñ¨^zŒ „`åÅ`À "≥∞iÑ≤OKåe
J#fl qã¨Ü∂« xfl ÉÏQÍ PÖ’zOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë Hõq ã¨$lOKÕ W"Õ∞[s "≥∞ã¨‡
i[OÖ’ áê~î°‰õΩ_»∞ H˘@∞ì‰õΩx áÈ`«∂ P Hõq`«fiOÖ’ `«# rq`å#∞Éèí"åÅ#∞
K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ J#∞Éèí∂u K≥O^Œ∞`å_»∞. L^ÕfiQÆO á⁄O^Œ∞`å_»∞. LÖÏ¡ãÖ
K≥O^Œ∞`å_»∞. "≥∞Å¡QÍ TÑ≤i Ñ‘Å∞Û‰õΩO\Ï_»∞. =∞Oz Hõq`å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ ÉèÏ=z„`«O
HÍÅO =∂~°∞`«∞<åfl áê`«|_»^Œ∞. W\©=Å ¿Ñ¶ãπ|∞H±Å∞, JO`«~å˚Å Ñ¨„uHõÅ∞,
Hõq`åfixfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ „QÆ∂ÑπÅ∞ =KåÛHõ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ L`åûÇ¨ÏOQÍ Hõq`«Å∞
~åã¨∞OÎ \Ï~°∞. Z=Ô~<· å ÖˇH· Å± ∞ H˘_ç`Õ =Úiã≤áÈ`å~°∞. HÍ"≥∞O@∞¡ ÃÑ_ç`Õ P#O^ŒO`À
Ñ¨~=° t™êÎ~∞° . WOHÍãÎ̈ g∞ Hõq`« ÉÏQÆ∞O^Œx no words Jx á⁄y_ç`Õ Zyi
QÆO`Õ™êÎ~∞° . WO`«=~°‰Ωõ ÉÏQÍ<Õ LOk. HÍx "åi Hõq`«Å∞ Z^Œ∞\˜ =º‰õΩÅÎ
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ ZO`«=~°‰Ωõ touch KÕã∞¨ <Î åflÜ«∞#flk PÖ’zOK«∞HÀ"åe. x[OQÍ<Õ
Hõ=ÙÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_O» =∞Oz^Õ...J~Ú`Õ JÑ¨C_»∞ Hõ=ÙÅ∞ =∞iO`« ÉÏ^èºŒ `«QÍ
Hõq`å x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïìe. =ÚYºOQÍ Hõq`«fiO- _çH<∆õ (£ poetry diction) Ö’
~°∂ÑÖ ÖË^• tÖÏÊxH˜ ZHõ¯= „áê^è•#ºO LO@∞Ok. =ã¨∞=Î Ù#∞ ZÖÏ =ºH©HÎ iõ ™êÎ"∂≥
P q^è•<å<Õfl ~°∂ÑÖ(form) JO\Ï~°∞. Hõq`å ~°∂ÑÖ ã¨∞ÅÉèOí QÍ#∞, ã¨Ê+Öì QÍ#∞,
PHõ~¬° }Ü © ∞« OQÍ#∞ LO_®e. JÖÏ LO_®ÅO>Ë J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ PHõ~¬° }Å *’eH˜
"≥à§◊ ‰õÄ_»^∞Œ . JO^ŒOQÍ L#fl J=∂‡~ÚH˜ ã¨ÇÏ¨ ["≥∞#ÿ JO^ŒO Hõ<åfl J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
"Õ∞HõÑπ "Õ¿ãÎ ZÉˇƒ@∞ìQÍ L#fl@∞ì Hõq`«‰Ωõ =ã¨∞=Î Ù#∞ ZO`«=~°‰Ωõ Ze"≥\ò KÕÜ∂« Ö’
JO`«‰Ωõ q∞Oz# JÅOHÍ~°Å`À =Ú™êÎ|∞KÕ¿ã,Î ~°∂ÑÖ ^≥|ƒ uO@∞Ok. ÉèÏ=O
~°™êÉèÏã¨"∞≥ áÿ È`«∞Ok. WHõ¯_» =ã¨∞=Î Ù#∞ |\ì̃ ~°∂ÑÖ LO_®ÖÏ? ~°∂áêxfl |\˜ì
=ã¨∞=Î Ù LO_®ÖÏ? ÖË^• ~°∂Ñ¨(tÅÊ) ™ê^è#Œ `À =ã¨∞=Î Ù#∞ ÖÏÔH¯ÖÏ¡ÖÏ? J#flk...Hõq
ÉèÏ=<å |ÖÏxfl "Õ∞^èŒã¨∞û#∞...=ã¨∞Î=Ù Ñ¨@¡ J`«x‰õΩ#fl ã¨ÊO^Œ##∞, f„="≥∞ÿ#
P¿ÑHõ#∆ ∞, x|^Œ`Ì #« ∞ |\ì̃ LO@∞Ok. XHÀ¯ ™êi Hõq`«#∞ ~åã¨∂Î áÈ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞
=∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x =∞Oz ÉèÏ"åÅ∞...„Ñ¨fHõÅ∞...=zÛ Ñ¨_`» å~Ú...`å<˘Hõ\ ˜ `«Åz#
^≥=· =ÚHõ\ ˜ `«ÅK≥#∞ J#fl@∞ì Hõq U^À ~åÜ«∂Åx áÈ`Õ Jk =∞ˆ~^À Hõq`≥·
áÈ`«∞Ok...JÜÕ∞º^Õ^À ÉÏQÍ J=fi#∂ =K«∞Û...=∞#ˆH Jã¨ÇÏ¨ ºO HõeQˆ q^èOŒ QÍ#∂
=∂~°#∂ =K«∞Û...JO^Œ∞Hˆ H˘`«Î tÅÊO H˘`«Î =ã¨∞=Î Ù #∞O_ç Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞OÎ k JO\Ï_»∞
„‰õΩ+ïflH± J#fl ~°+¨º<£ ~°∂Ñ¨"åk(with new form comes a new
content,form thus determines content) XHÀ¯ ™êi ~°∂Ñ¨"∞Õ =ã¨∞= Î Ù#∞
x~°~‚ Úã¨∞OÎ ^Œx ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞. WHõ¯_» Hõq`«fiO _çH<∆õ £ Hõq =ã¨∞=Î Ù#∞ Hõq`«fiO
KÕ¿ã „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’ „Ñ¨îŒ ≈OKÕ <≥Ñ· Ù¨ }ºO |\ì̃ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO
~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÅ`À áê@∞ KåÖÏ HÍÅOQÍ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞#Î fl ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
Hõq`«#∞ ~åâßHõ `å"Õ∞ áê~î‰° Ωõ Å ™ê÷~ÚÖ’H˜ "≥o¡ `«=∞ Hõq`«Ö’ L#fl Ö’áêÖËq∞\’
ÑïjeOK«∞HÀ"åe. Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ "åHÍºÅ#∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∂ H˘`«Î W"Õ∞*ˇãπ "ÕÜ∞« _®xH˜
„Ñ¨Ü∞« uflOKåe. ÉèÏ+¨Ö’ "å_ç# Ñ¨^•ÅHõ<åfl ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ Ñ¨^•Å∞ L<åflÜ«∂?
`≥Å∞QÆ∞ Ñ¨^•Å ™ê÷~ÚÖ’ WOw¡+µ¨ Ñ¨^•Å∞ ÖË^• =∞ˆ~ W`«~° ÉèÏëê Ñ¨^•Å∞ "å_®eû#
J=ã¨~O° LO^•? XHõ "Õà◊ JÖÏ "å_ç`Õ JO`«H<õ åfl poetic beauty =ã¨∞OÎ ^•?
Jx PÖ’zOK«∞HÀ"åe. W`«~° ÉèÏëê Ñ¨^•Å∞ "å_»@OÖ’ `«Ñ¨ÙÊÖË^Œ∞. Ô~·Å∞,
|ã¨∞û, WO[<£, ~Ô Ö· fiË Qˆ @∞, |ã¨∞û ¿ã+ì <¨ £ WÖÏO\˜ Ñ¨^•Å‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ `≥Å∞QÆ∞
ÖËHõ ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•Å∞ Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ "å_»\ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOK«_O» =$^ä• „Ñ¨Ü∂« ¿ã
J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ <å =K«# Hõq`«Å ^Œ∞_»∞H¤ „õ ~°Ö’Î Ñ¨^•ºÅ #_»∞O q~°Q˘æ_`» å#∞
J#fl Ñ¨\Ïìaè `«# Hõq`«fi x~å‡}OÖ’ ~°∂áêxH˜ J`«ºkèHõ „áê^è•#º`« WzÛ Ñ¶_≤ ÖÕ ò
~åQÍÅ_»[<£ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜x "≥Å∞=iOKå_»∞. P Ñ¨ÙãÎ̈HÍxH˜ =ÚO^Œ∞=∂@
~åã¨∂Î NN ''qz„`«"∞Õ ™œO^Œ~º° O''..™œO^Œ~º° O ~°∂Ñ¨"å^•xH˜ K≥Ok#^Œx K≥áêÊ~°∞.
JO>Ë...Hõq Hõq`å x~å‡}OÖ’ U^À ™œO^Œ~º° O HõxÑ≤OKåÅx P ™œO^Œ~º° "Õ∞
~°∂ÑÖ ÖË^• tÅÊ=∞x =∞#O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.JÖÏO\˜ =∞Oz Hõq`å ~°∂ÑÖ
™êkèOKåÅO>Ë =∞#O ~åã≤# Hõq`«Å#∞ FÑ≤‰õΩ#flO`«=~°‰õΩ ãïk^Œ∞ÌHÀ"åe.
=∞Ç¨Hõ=ÙÅ∞ ~°K~« Ú`«ÅO`å J^Õ Ñ¨x KÕâß~°∞. \ÏÖò™êìÜ∞ü ''Ü«Ú^Œ=ú Ú-âßOu——
#=Å#∞ 19 ™ê~°∞¡ Jaè=$kú Ñ¨~∞° ã¨∂Î uiy ~åâß_»@. =∞#O JÖÏ Hõq`«#∞
uiy ~å™êÎ=∂?~å¿ãÎ...¿Ñ¶ãπ|∞H±Ö’ Öˇ·H±Å ãÖQÆ`Õq∞\˜? U^À XHõ Hõq`«#∞
f.b.Ö’ `«fi~°QÍ ÃÑ\ÏìeQÍ...^•xH˜ JO`« „â◊q∞OKåÖÏ?J#∞‰õΩO>Ë Ñ¶e ¨ `«O ‰õÄ_®
JÖÏˆQ LO@∞Ok. Hõq`«fiO `≥eã≤# "å~°∞ JÖÏO\˜ Hõq`«Å∞ K«∂ã≤ #=Ùfi‰õΩO\Ï~°∞.
WHõ D~ÀA Hõq`«fiO-_çH<∆õ Ö£ ’ Hõq`«#∞ ZÖÏ xi‡OKåÖ’ „Ñ¨=ÚY Hõq „Ñ¨™ê^Œ
=¸iÎ Hõq`«Ö’ K«∂^•ÌO. WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ <å#fl K≥@∞ì, =∂\Ï¡_∞»
‰õΩO^•O, HõÅ<Õ`,« KÕ#∞QÆ@∞ì Ñ≤Ü∂« <À ÖÏO\˜ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iOKå~°∞.
Hõq`åfixfl U^À H©iHÎ ÀãÖ HÍ‰õΩO_® PiÎ`À ~å¿ã =∞Oz Hõq J`«_∞» . WHõ¯_»
=∞Oz Hõq Jx ZO^Œ∞HõO@∞<åfl#O>Ë...Hõq`«‰Ωõ tÅÊ™⁄QÆã∞¨ Å^Œ_Ì O» Ö’ PÜ«∞#
J#∞ãïOKÕ Hõq`åx~å‡} ã¨∂„`åÅ∞ variety QÍ LO\Ï~Ú. PÜ«∞# Hõq`åfixfl
H˘`«Î diction`À "≥∞iÑ≤™êÎ_∞» . Hõq`«fiO ~°∂ÑÖ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®ÅO>Ë „Ñ¨™ê^Œ
=¸iÎ Hõq`«fiO QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®eûO^Õ...H˘O^Œ~∞° „Ñ¨fHõÅ`À<Õ Hõq`«Å∞ ~å™êÎ~∞° .
=∞iH˘O^Œ~∞° =Úã¨Å=∞‡‰õΩ Ñ¨@∞ìp~° Hõ\ Oì̃ z, áê`«HÍÅO <å\˜ #QÆÅ∞ "Õã,≤
É’ã≤ #=Ùfi`À #qfi`Õ ÉÏQÆ∞Ok K«∂_»=∞#fl@∞ì `«=∞ Hõq`«‰Ωõ J~°O÷ Ñ¨~O÷° ÖËx
JÅOHÍ~åÅ∞ `˘_çyOz =Ú™êÎ|∞ KÕ™êÎ~°∞. HÍx „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ JHõ∆~åÅ#∞
á⁄^Œ∞Ñ¨ÙQÍ "å_ç H˘`«Î W"Õ∞*ˇã`π À Jaè=ºH˜Î #=º`«`À tÖÏÊxfl `«à‰◊ Ωõ ¯=∞xÑ≤™êÎ~∞° .
Jxfl ^Œ∂~åÅ∂ "≥∞Åÿ ∞~åà◊§`À H˘Å=ÖËO
^Œ∂~åxH˜ Uk É’i¤OQ∑ áê~ÚO\’
Uk _≥ã<ì≤ +Õ <¨ À `≥b‰õΩO_®<Õ
ZHõ¯_»h ZHõ¯_»h \ỖH\ò H˘#∞‰õΩ¯O\Ï"£?
JO@∂ Hõq`«#∞ „áê~°Oaè™êÎ~∞° . Hõq`å x~å‡}OÖ’ W^À >ˇHfl˜ H±. Hõq K≥ÑÊ¨
É’ÜÕ∞ =ã¨∞=Î Ù ^Œ∂~°O Jx `≥eã≤<å UO K≥ÑÊ¨ É’`«∞<åfl_À...`≥eÜ«∞^Œ∞. ÃÑQ· Í
^Œ∂~åÅ∞ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ "≥∞Åÿ ∞~åà◊§`À H˘Å∞™êÎO. HÍx D Hõq U ^Œ∂~°O QÆ∂iÛ
K≥ÑÊ¨ É’`«∞<åfl_À `≥eÜ«∞Hõ Pã¨H`Î̃ À Hõq`«#∞ K«^∞Œ =Ù`åO.ÃÑQ· Í ^Œ∂~åxH˜ Uk
É’i¤OQ∑ áê~ÚO\’ Uk _≥ã<ì≤ +Õ <¨ À `≥b‰õΩO_®<Õ J#@O`À XÇ¨ÏŸ...WO^Œ∞Ö’
U^À u~°HÍã¨∞ LO^Œx ÉèÏq™êÎO. ZHõ¯_»h \˜HÔ \ò H˘#∞‰õΩ¯O\Ï"£ J#@O`À
=∞iO`« Pã¨HÎ˜ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W^Õ Hõq`å x~å‡}OÖ’ L#fl "≥∞ã¨‡i[O...Hõq`å
áê^•Å∞ Ñï`î « =∞#ã¨∞Ö’ curiosity x ~ˆ HÔ uÎOKåe. WHõ¯_» É’i¤OQ∑, _≥ã<ì≤ +Õ <¨ £
J#fl POQÆ¡ Ñ¨^•Å"å_»@OÖ’<Õ Hõq Hõq`åx~å‡}O Ñ¨@¡ *ÏQÆ~∂° Hõ``« À L<åfl_»x
J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. `≥Å∞QÆ∞ Ñ¨^•Å∞ "å_ç`Õ poetic beauty áÈ`«∞Ok.
#"Õfi ~Ô O_»∞ ÃÑ^•Å =∞^èºŒ
K«∂¿ã ~Ô O_»∞ Hõà¡◊ =∞^èºŒ
Ñ¨ÅHõiOÑ¨ÙÅ <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å =∞^èºŒ
WzÛ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ â◊s~åÅ =∞^èºŒ
U ^Œ∂~°O U ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞O^À
h‰õÄ `≥b^Œ∞ <å‰õÄ `≥b^Œ∞...
JO@∂ second stanzaÖ’ Jã¨Å∞ =ã¨∞=Î Ù#∞ Hõq`«Ö’ „Ñ¨"âÕ ◊ ÃÑ_»`å_»∞.
JO`«=~°‰Ωõ U ^Œ∂~åÅ QÆ∞iOKÀ áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍ|\˜ì WÑ¨ÙÊ_»∞ XHõ
mood Ö’H˜ "åix ÖÏH˘¯™êÎ_∞» . JO`ÕHÍ^Œ∞ =∞iO`« Pã¨Hx Î̃ ÃÑOKÕO^Œ∞HÍ
J#fl@∞ì ÃÑ^•Å =∞^èºŒ , Hõà=¡◊ ∞^èºŒ , =∂@Å =∞^èºŒ , U^Œ∂~°O U ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞O^À
<å‰õΩ `≥eÜ«∞^ŒO\Ï~°∞. WHõ¯_» ^Œ∂~åxfl ~°OQÆ∞`À LÑ¨q∞OÑ¨*âË ß_»∞. JO>Ë ~°OQÆ∞#∞
simile QÍ "å_»∞‰õΩ<åfl_»∞ Hõq. #=ÙfiÖ’¡, Hõà§◊ Ö’, =∂@Ö’¡, â◊s~åÖ’¡ U ^Œ∂~°O
U ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞O^À <å‰õΩ `≥b^Œ∞ <å‰õÄ `≥b^Œ∞ JO@∂ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ J#_»O
Ö’<Õ...Hõq`«#∞ ^èfiŒ xÑ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ tÅÊOQÍ =∂~åÛ~°∞. Hõq`å x~å‡}OÖ’ W^À
>ˇHfl˜ H±. <å‰õÄ `≥b^Œ#@OÖ’<Õ HõqH˜ `≥Å∞ã¨x áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. JO`Õ
HÍ^Œ∞ Hõq UO K≥ÑÊ¨ É’`«∞<åfl_À#x third stanza Ö’H˜ =∞#ã¨∞ ÖÏQÆ∞`«∞Ok.
JO`«iH∆Íxfl ^ŒQ~æÆ ° KÕã∞¨ ‰õΩ#flO`« ã¨∞à◊√=ÙQÍ
P`«‡efl ^Œ∂~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åflO...
JO@∂ XHõ¯™êiQÍ Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O |Ü«∞@ ÃÑ_»`å_»∞. WHõ¯_» Hõ=ÙÅ#∞
ÉèÏ=z„`åÅ ^•fi~å<Õ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï=∞#fl q+¨Ü∂« xfl =∞#O =∞~°z áÈ~å^Œ∞.
JO`«iH∆Íefl ^ŒQ~æÆ ° KÕã∞¨ HÀ=_»O JO>Ë W"åà◊ âß„ãÎ̈ ™êOˆHuHÍaè=$kú`À K«O„^Œ
=∞O_»ÅO ÃÑH· ˜ "≥o§ =ã¨∞<Î åflO. Jk ã¨∞à◊√=Ù. HÍx P`«‡efl JO`« ã¨∞à◊√=ÙQÍ
^ŒQ~æÆ ° KÕã∞¨ HÀÖËO. JO^Œ∞Hˆ ^Œ∂~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<åflO JO\Ï~°∞ Hõq. =∂\˜ =∂\˜H©
=∂ˆ~ P`«‡efl ^ŒQ~æÆ ° KÕã∞¨ HÀ=_»O Hõ+"ì̈ ∞Õ =∞i...WHõ¯_» "≥Ú^Œ\ ˜ ~Ô O_»∞ stanzaÖ’¡
K≥ÑÊ≤ # q+¨Ü∞« O(content)#∞ JO`«iH∆Íxfl ^ŒQ~æÆ ° KÕã∞¨ ‰õΩ#flO`« ^Œ$â◊ºO`À áÈeÛ
Hõq`«#∞ J~°=÷ O`«OQÍ "≥∞iÑ≤™êÎ~∞° . `«~åfi`« ^Œ∂~åxfl ã¨=Ú„^Œ"∂≥ ...Z_®~À...
HÍ~°_»"À...Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞"≥∂...JO@∂ W"Õ∞*ˇãπ`À =Ú™êÎ|∞ KÕã¨∂Î ^Œ∂~°O
~°∂Ñ¨"∞Õ O\’ `≥b‰õΩO_® x#∞fl U J„ãÖÎ QÍ ãÖkèOz ^Œ∂~åxfl ^èfiŒ Oã≤™êÎ"£ JO@∂
Hõq`«#O`å `«# ÉèÏ=<å|ÅO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑO≤ K«∞‰õΩO@∂ "≥à`◊ å~°∞.
K«~‡° O ãÖzH˜ zÅ∞¡ÃÑ\ì̃ <≥`∞« ~Î ∞° MÏmKÕÜ∞« _»=∞O`« DrHÍ^Œ∞
=∞#ã¨∞Å =∞^èºŒ Ö’ ^Œ∂~åxfl K≥i¿ÑÜ«∞_»O
JO@∂ =∞m¡ ^Œ∂~åxfl(=ã¨∞=Î Ù) =∞~À HÀ}OÖ’ ^Œi≈Oz Pâ◊Û~°ºO HõeyOKÕ
q^èOŒ QÍ Jaè=ºH©HÎ iõ ™êÎ_∞» . K«~‡° O ãÖz Ñ¨^|Œ O^èOŒ ZO`«ÉÏQÆ∞O^À Hõ^•...áÈeHõ
H˘`«QÎ Í ÖË^∂Œ ...JO`ÕHÍ^Œ∞ ^ÕÇ¨ xH˜ zÅ∞¡Å∞ ÃÑ@ì_=» ∞O>Ë Ç¨Ï`«ºKÕÜ∞« _»O...^•<Õfl
<≥`∞« ~Î ∞° MÏmKÕÜ∞« _»=∞O@∂ Jaè=ºH˜Î #=º`«`À =∞#efl qã¨‡Ü«∞Ñ¨~∞° ™êÎ~∞° . Ç¨Ï`«ºKÕã≤
K«~‡° O ãÖzÖ’ <≥`∞« ~Î ∞° MÏmKÕÜ∞« =K«∞ÛQÍx =∞#ã¨∞Å =∞^èºŒ ^Œ∂~åxfl K≥i¿ÑÜ«∞_»O
DrHÍ^Œ∞ J#_»O`À áê~î‰° Ωõ Å∞ QÍ_è®#∞Éè∂í uH˜ Ö’<≥· ÉèÏ~°OQÍ TÑ≤i Ñ‘Å∞Û
‰õΩO\Ï~°∞. HõqHõ#∞fl „Ñ¶[≤ O Hõq`«fiO "≥∞ã¨‡i[O JO>Ë W^Õ HÍÉ’Å∞. „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ
^•~°≈xHõ Hõq. `«# K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „ÑïOz# =ã¨∞=Î ÙÅ<Õ JO^Œ"∞≥ #ÿ W"Õ∞[ãπQÍ =∂ˆ~Û
™êÎ_∞» . WHõ Hõq`«‰Ωõ =ÚyOÑ¨Ù KåÖÏ =ÚYºO. Jk surpriseQÍ LO_®Åx
K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åflO...„Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ Hõq`« =ÚyOÑ¨Ù ^Œâ‰◊ Ωõ "≥à¡ı H˘Åk...
Éè∫uHõ"≥∂...Pu‡Hõ"≥∂...P^è•ºu‡Hõ"≥∂
^Œ∂~°O U"≥∂ HÍh
x#∞fl <Õ#∂...##∞fl #∞=Ófi
K«∂ã¨∞#Î flk =∂„`«O x[O HÍ^Œ∞
WO`« ^ŒQ~æÆ Ö° ’#∂ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x ^Œ∂~°O U^À LOk
H˘`«Î YO_®Å∞ HÍ^Œ∞..WÑ¨C_»∞ _çã¯¨ =s PÑ¶π _çÃã<ì û£ HÍ"åe
~å...
x#∞fl <å Éè∞í [O g∞^Œ "Õã∞¨ ‰õΩx
##∞fl h Éè∞í [O g∞^Œ "Õã∞¨ ‰õΩx
|Ü«∞ÖËÌ~°∞^•O...
JO@∂ Hõq`«#∞ =Úy™êÎ~∞° . W^ŒiÌ =∞^èºŒ L#fl ^Œ∂~åxfl Hõq Ñ¨ãQ≤ \Æ Ïì_∞» ...
^•xfl XHõ =ã¨∞Î=ÙQÍ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J<ÕHõ ~°HÍÅ Jaè=º‰õΩÎÅ ~°∂Ñ¨
™ê=∂„y`À...Hõq`«#∞ xi‡OKå~°∞. ^Œ∂~åÅ∞ "≥∞Åÿ ∞~åà◊`¡ À H˘Å=ÖË=∞x „áê~°O
aèOz..H˘`«Î YO_®Å∞ HÍ^Œ∞ WÑ¨C_»∞..._çã¯¨ =s PÑ¶π _çÃã<ì û£ HÍ"åÅO@∂ JO^Œ∞‰õΩ
XHõi Éè∞í *ÏÅÃÑ· =∞~˘Hõix "Õã∞¨ ‰õΩx |Ü«∞ÖË~Ì ∞° ^•O JO@∂ Hõq`«#∞ =ÚyOK«_O»
Ö’<Õ „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ tÅÊ <≥Ñ· Ù¨ }ºO Uq∞\’ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. WHõ¯_» ~°∂Ñ¨"åk
~°+º¨ <£ „‰õΩ+ïflH± J#fl@∞ì form thus determines content J#fl@∞ì Hõq`å
=ã¨∞=Î Ù#∞ ~°∂Ñ¨"∞Õ x~°~‚ Úã¨∞OÎ ^Œ#fl q+¨Ü∂« xfl ^Œ∂~°O J#fl z#fl =ã¨∞=Î Ù#∞
Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiO KÕã#≤ „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ Hõq`å ~°∂Ñ¨x~å‡} HõàÏH“â◊Å"Õ∞ ~°∞A=Ù
KÕã∞¨ OÎ k. WHõ D Hõq ZO`« ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ ÉèÏ+¨#∞ "å_»∞`«∞<åfl~À...POQÆÉ¡ Ïè ëêÑ¨^•Å#∞
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ KÀ@ ZÖÏ KÕiÛ...Hõq`å tÖÏÊxH˜ "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ k^•Ì_À, Hõq`«#∞
ZÖÏ Z`«∞‰Î Ωõ x =ÚyOKå_À...PÜ«∞# poetic diction Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞... QÆ=∞
xOKåe. WÖÏ...„Ñ¨ã≤^Œú Hõ=ÙÅ Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ ã¨∂Hõ∆ ‡^Œ$+≤ì`À (keen
observation)Ñïje¿ã.Î ..Z=Ô~< · å =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û. <Õ\ ˜ Q˘Ñ¨Ê
Hõ=ÙÅO`å XHõÑÊ¨ \˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÖË#x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç...

W"Õ∞*ˇãπÅ =Å¡<Õ Hõq`«‰õΩ 'W"Õ∞*ò—!
Hõq`«fiO Z=Ô~<· å ~åÜ«∞=KåÛ? JO^Œ∞Ö’ ÉèÏ=ÙHõ`« LO_®eQÍ? =ã¨∞=Î Ù#∞
"≥∞iÑ≤OKÕ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ "å_®eQÍ? simile ‰õΩ metaphor ‰õΩ `Õ_® `≥eÜ«∞x"å~°∞
‰õÄ_® Hõq`«Å∞ ~å¿ãÜ«∞_»=∂? JÉËƒ D HÍÅO ‰õΩ„~åà◊√¡ Ug∞ K«^∞Œ =‰õΩO_®
Hõq`«Å∞ ~åã¨∞Î<åfl~°x H˘O^Œ~°∞ ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ q~°∞™êÎ~°∞. HÍx JO^Œ~°∂ Hõq`å
x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å∞, Hõq`å ™ê=∂„y QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O
"≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . U^À Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O ã¨ÊOkOz#Ñ¨ÙÊ_À =∞#ã¨∞ ÉÏQÍ ÖË#Ñ¨Ù_À
ÖË^• P#O^ŒO PÇ¨^¡ OŒ Hõey#Ñ¨Ù_À Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOz LO\Ï~°∞.
F Ñ¨Ù=Ùfi#∞ K«∂ã≤#Ñ¨Ù_À F QÆ∞=fi PHÍâ◊OÖ’ Zyi#Ñ¨Ù_À...F =∞OK«∞`≥~°
Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ Hõ~∞° QÆ∞`«∞#flÑ¨Ù_À...ÉèÏ=Ù‰õΩÅ =∞#ã¨∞Ö’ Hõq`«fiO Ñ¨Ù@∞ì‰Ωõ ~å"˘K«∞Û.
JÖÏˆQ Ñïã¨~åÅ∞, „áêO`åÅ∞, L^Œº=∂Å „Ñ¨ÉÏè =O ‰õÄ_® Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞
Hõq`«Å∞ ˆQÜ«∂Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ „¿Ñ~°} WzÛ# ãÖ^Œ~åƒùÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú.
J~Ú`Õ Ug∞ K«^=Œ x "åà◊√,¡ U^À "å<åHÍÅO K«^∞Œ =Ù K«kq# "åà◊√§ =∞Oz
Ñ¨^•ºÅ∞, ˆQÜ«∂Å∞ ÉèÏ=ÙHõ`«`À ~åã≤# "åà◊√§ ÖË~°O\Ï~å. JO>Ë L<åfl~°∞.
„Ñ¨*Ï<å@º=∞O_»e tHõ} ∆ Ö’ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Qˆ Ü«∂Å∞ ~åã≤# S^À `«~Q° uÆ K«kq#
ÃÑkÌ~åAÖÏO\˜ "åà◊§#∞ <Õ#∞ K«∂âß#∞. PÜ«∞# ~åã≤# ~Ô `· ∞« HÍ_≥^∞Œ ÅÌ Qˆ Ü«∞OÖ’
U Q˘Ñ¨ÊHõqH˜ fã≤áÈx "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ K«∂ã≤ <Õ#∞ Pâ◊Û~°º Ñ¨_®¤#∞. Jk Qˆ Ü«∞O
HÍ^Œ∞ QÆ∞O_≥#∞ Ñ≤O_Õ¿ã J^Œ∞ƒù`« Hõq`« JxÑ≤OzOk. JO^Œ∞Hˆ Hõq¿ã# =∂xÃÑ™Èì
~åã≤# âı¿+O„^Œ ''ÉèÏ= tÖÏÊ—— xH˜ Z‰õΩ¯= „áê^è•#ºO Wã¨∂Î ''D <å_»∞ Hõq`«fi=∞O>Ë
J~°"÷ z·≥ „uQÍh, â◊|"Ì z·≥ „u HÍ^Œh, Hõq`«fiO JO>Ë J#∞Éè∂í u HõàQ◊ Íh, JÉè∂í `«
HõÅÊ# HÍ^Œh, JO>Ë XHõ r=# q^è•#"Õ∞ |`«∞‰õΩ`≥~°∞=ÙHÍ^Œx „Ñ¨Kå~°O
KÕ^•ÌO...ÉèÏ=tÅÊO "≥Ñ· Ù¨ Ñ≤Å∞^•ÌO..."åb‡H˜ "≥Ñ· Ù¨ , QÍeÉò "≥Ñ· Ù¨ , É’^≥Ö~Ë ü "≥Ñ· Ù¨
~°=∞‡x „Ñ¨É’è k^•ÌO—— J<åfl~°∞. JO>Ë ^•#~°O÷ Hõq`«fiO WÖÏˆQ LO_®Åx(â◊|zÌ „`«}
Hõq`«fiO HÍ^Œx)áêO_ç`«ºO L#fl"å_Õ Hõq`«fiO ~åÜ«∂Å#fl (Hõq`å q^è•#O)
xÜ«∞=∞"Õ∞O ÖË^xŒ K≥áêÊ~°∞. É’^ŒÖ~Ë ü ã≤OÉÏeH± "Õ∞xÃÑ™¶ Èì`À Ñ¨Ó~°fiHõq`å x~å‡}
Ñ¨^Œú`«∞Å<Õ HÍ^Œ∞ "≥Ú`«ÎO Hõq`«fiO-_çHõ∆<£ <Õ =∂ˆ~Ûâß_»∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ Hõq`«fiO
~å¿ã"åiH˜ "åe‡H˜x, É’^ŒÖË~ü#∞ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ FÑ≤Hõ fiHõ ÖË‰õΩ<åfl HõhãÖ
Hõq`«fiOÖ’ ÉèÏ=tÅÊO JO>Ë Uq∞\˜.?"≥∞\ÏÑ¶¨~ü JO>Ë Uq∞\˜?ã≤q∞eH˜
"≥∞\ÏÑ¨~‰ü Ωõ L#fl `Õ_® Uq∞\˜? WOHÍ H˘xfl Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞...Hõq`«fiO
~åã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞ fã¨∞HÀ"åeû# *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ `≥e¿ãÎ WOHÍ =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜
„Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ~∞° . XHõ ãÖÑ¶∞¨ @<À, =∂\’, TÇ¨ÏŸ, HõqÖ’ HõeyOz# Pâ◊Û~°º"Õ∞
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ „¿Ñ~°} HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ...Hõq`«fiO ~å¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ã¨ÇÏ¨ [OQÍ XHõ =ºHÎ̃x HÍx =ã¨∞=Î Ù#∞QÍx...™ê^Œ$â◊º"≥∞#ÿ áÈeHõÅ`À K≥ÑÊ¨ _®<Õfl
"≥∞\ÏÑ¨~ü JO\Ï~°x KåÖÏ =∞OkH˜ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=K«∞Û. "åã¨"Î åxH˜ =∞#O ~ÀE
=∂\Ï¡_∞» ‰õΩ<Õ =∂@Ö’¡<Õ "≥∞\ÏÑ¶~¨ ∞° ¡ LO\Ï~Ú. Hõ^ÅŒä ∞ "åº™êÅ∞ ~åã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞
‰õÄ_® "≥∞\ÏÑ¨~°¡#∞ `«~°K«∞QÍ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO\ÏO. "å_»∞ ~å„uQÆ∂|, rq`«O
„Ñ¨Ü∂« }O, ÖÏO\˜=hfl =∞#O x`«ºO "åº=Ç¨iHõ ÉèÏ+¨Ö’ "å_Õ "≥∞\ÏÑ¨~ˆ .¡ ..
"åãÎ̈"åxH˜ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ ~Ô O_»∞ ~åHÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú...Hõq`«fiOÖ’ "å_Õ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡
x`«ºO =∞# ãÖÉèÏ+¨}Ö’¡ "å_Õ "≥∞\ÏÑ¨~°∞¡. g\˜<Õ Hõ<£ "≥xû#Öò "≥∞\ÏÑ¨~°∞¡
(conventional metaphors) JO\Ï~°∞. Hõq`«fiOÖ’ "≥∞^Œ_∞» #∞ ã¨=Ú„^ŒO`À
áÈÅÛ_»O, (the mind is an ocean) Ñ¨@} ì Ïxfl J_»q`ÀáÈÅÛ_»O (the city
is a jungle) ÖÏO\˜=hfl K«H¯õ x "≥∞\ÏÑ¨~ˆ .¡ .. ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ‰õΩ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜
ãÖ|O^èOŒ ÖËHõ áÈ~Ú<å..."å\˜=∞^èºŒ ™ê=∂#º ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. JÖÏ XHõ\ ˜
~Ô O_»∞ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ L<åfl Ñ¨~åfiÖË^∞Œ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J`«_∞» WO\’¡ #Å¡ Q˘„Ô~ (he
is the black sheep of the family) J<åfl~°x áÈÖÏÛ~°#∞HÀO_ç P "≥∞\ÏÑ¨~À¡
J`«#∞ #Å¡QÍ ÖËHõ áÈ~Ú<å, Q˘„Ô~HÍHõáÈ~Ú<å, Q˘„Ô~ÖÏO\˜(`«Å=OK«∞‰õΩáÈÜÕ∞)
ÅHõ}∆ "Õ∞^À LO_çLO_»=K«∞Û. JO^Œ∞Hˆ "≥∞\ÏÑ¨~"¡° å_»HOõ Ö’ Hõq „ÑüÉèí P^è•~°Ñ_¨ ç
LO@∞Ok. JO>Ë Hõq ÉèÏ=<å|ÅO, TÇ¨â◊H,Î˜ ÑïjÅ<å Ñ¨\ =˜ ∞, H˘`«Î H˘`«Î
"≥∞\ÏÑ¨~°¡"å_»HõOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. H˘`«ÎQÍ Hõq`«fiO ~åã¨∞Î#fl Hõ=ÙÅ∞
"≥∞\ÏÑ¨~ü QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe...
1. Hõq`å =ã¨∞=Î Ù‰õΩ "≥∞\ÏÑ¨~ü ZÖÏ LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_∞» `«∞Ok?
2. "≥∞\ÏÑ¨~`¡° À<Õ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_»O ZÖÏ?
3. Hõq`åaè=ºHÎ̃Ö’ "≥∞\ÏÑ¨~`¡° À ZÖÏ ã¨Ê+ì̈`#« ∞ ™êkèOK«=K«∞Û?
4. "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ LÑ¨Ü∂≥ yã¨∂Î ÉèÏ=tÅÊO ZÖÏ "≥∞iÑ≤OK«=K«∞Û?
4. e@~°s "≥∞\ÏÑ¨~(ü literary metaphor)‰õΩ, Hõ<fi≥ xû#Öò "≥∞\ÏÑ¨~ü (con-
ventional metaphor)‰õΩ `Õ_® Uq∞\˜?
5. ã≤q∞e(simile)‰õΩ "≥∞\ÏÑ¨~(ü metaphor)‰õΩ L#fl =º`åºãÖ Uq∞\˜?
WÖÏO\˜ q+¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ZO`À LÑ¨Ü∂≥ QÆH~õ O° . ZO^Œ∞HõO>Ë simileÖ’
ÖÏQÆ Öˇ·H±(like) Ü«∂*ò(as)ÖÏO\˜q "≥∞\ÏÑ¨~üÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«O. Hõq`«Ö’¡
HÍOÃÑH¡ û± W"Õ∞[ãπ, Ñ¶e‘ OQ∑û#∞ áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ Hõ=¸ºxˆH\ò KÕÜ∂« eû LO@∞Ok
QÆ#∞Hõ "≥∞\ÏÑ¨~ûü áÈeHõÅ∞ KåÖÏ Z"≥∂+¨#ÖòQÍ#∞, ÉèÏ=ÙHõ``« À#∞, xO_ç LO_®e.
*Ï<£ _®<≥(john donne) k ã¨<£ ~Ô ã· O≤ Q∑ Hõq`«Ö’#∞, ¿+H˜ÊÜ«∞~ü ™ê<≥\òû Ö’#∂
„_®=∂Ö’¡#∂ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°∞. Hõq`«Å∞ ^Õx ÃÑ#·
~åã¨∞<Î åfl"≥∂ P =ã¨∞=Î Ù‰õΩ `«y# "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ ÖËHõ ã≤q∞bÅ#∞ Z#∞flHÀ=_»OÖ’<Õ
Hõq ÉèÏ=<å|ÅO P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. NN aè+µ¨ =s¬Ü∞« ã≤ Ö’ XHõ =Úã¨Å=∞‡#∞
=ÚQÆ∞|æ ∞@ìÖÏO\˜ `«Å`À, HÍOuÖËx QÍAHõà§◊ `À áÈÅÛ_»O =Å¡<Õ =ã¨∞=Î ÙÖ’
ã¨ÇÏ¨ [`åfixfl JO>Ë =Úã¨Å=∞‡ ~°∂Ñ¨Ù#∞ ÉÁ=∞‡Hõ\ Oì̃ Kå_»∞. <å JHõ~∆ åÅ∞ "≥<fl≥ Ö’¡
P_»∞‰õΩ<Õ JO^Œ"≥∞ÿ# P_»Ñ≤Å¡Å∞ J#_»OÖ’#∂ ZO`« ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# JO^Œ"≥∞ÿ#
ÉèÏ=tÅÊO`À ‰õÄ_ç# áÈeHõÅ∞<åflÜ≥∂ K«∂_»O_ç. "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞ Hõq`«Ö’ LÑ¨Ü∂≥
yOK«_O» =Å¡,
1. áê~î‰° Ωõ Å WO„kÜ«∂Å#∞ "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ=K«∞Û.
2. K«^∞Œ =~°∞Å TÇ¨â◊HxÎ̃ HõÅÊ<åâ◊HxÎ̃ ÃÑOK«=K«∞Û.
3. Hõq`å áê^•Ö’¡ ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZHõ¯_» ZÖÏO\˜ "≥∞\ÏÑ¨~ü "å_®Ö’ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.
4. "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ ãïH˘`«Î PÖ’K«#Å∞ ~ˆ HÔ uÎOKÕ q^èOŒ QÍ LO_®e
5. Ö’HÍxfl, =∞#∞+¨µÅ#∞, =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ H˘`«QÎ Í JO^ŒOQÍ K«∂¿ã â◊HxÎ˜ , qâı+¡ O≤ z,
q"ÕK#« `À J#∞Éè∂í uOKÕ Ü«ÚHÎ̃x áê~î‰° Ωõ Ö’¡ HõeyOKÕ q^èOŒ QÍ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡
LO_®e.
"≥∞\ÏÑ¨~ü "å_»HOõ Ö’ Hõq`«fiOÖ’ =∂i‡Hõ`,« `åufiHõ`,« "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖÏ¡O\˜ ÉèÏ"åÅ∞
q~°l=∞‡_»OÖ’ J[O`å, Éˇ~· åy, "≥∂, âı¿+O„^ŒÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ Z<Àfl „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞
KÕâß~°∞. „uÑ¨Ù~°ÖÏO\˜ Hõ^‰Œä Ωõ Å∞ ‰õÄ_® `å=Ú~å¿ã "åHÍºÅxO_® "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡
ã≤q∞bÅ∞ q~°l=∂‡~°∞. Hõq`åx~å‡}O WÖÏˆQ LO_®Å#fl xÜ«∞=∞"Õ∞O ÖË^∞Œ .
Hõq`«#∞ WÖÏˆQ „áê~°OaèOKåÅx Z=~°∂ K≥Ñ¨Ê~°∞. J~Ú`Õ...KåÖÏ =∞Ok
Hõq`«Å#∞ Ñïje¿ãÎ...
1. Hõq`«#∞ XHõ „Ñ¨âfl◊ `À<À, ãÖÉ’^è#Œ `À, ^Œ$â◊ºO`À „áê~°OaèOK«=K«∞Û
2. Hõq`«fiOÖ’x ÉèÏ"åxfl Hõq`åx~å‡}O "≥∞iÑ≤OKåe.
3. Hõq`«O`å J#∞Éè∂í u=∞Ü«∞OQÍ ÉèÏ=tÅÊO ÉèÏ"å"ÕâO◊ HõeyOKÕÖÏ LO_®e.
4. "åHõºx~å‡}OÖ’ `≥Å∞QÆ∞Ö’x Hõ~Î° Hõ~‡° „H˜Ü∞« Å∞ "å_®eû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
5. Ñ¨\Ïìaè Ñ¨^•ºÅ#_»∞O q~°Q˘æ_`» å##fl@∞ì "åHÍºÅ #_»∞O q~°Q˘@ì_"» ∞Õ Hõq`å
x~å‡}OÖ’ Q˘Ñ¨Ê >ˇHfl˜ H±.
WHõ Hõq`«fiOÖ’ "å_ç# "≥∞\ÏÑ¨~<¡° Õ "å_»∞`«∞O\Ï~°x, H˘O^ŒiH˜ H˘xfl Ñ¨^Œ
z„`åÅÃÑ· "≥∂A Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^Œx. âı¿+O„^ŒÖÏO\˜ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ Hõq`«fiOÖ’
iÑ≤\ +© <¨ £ Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^Œx, Hõq`«Åhfl XˆHÖÏ LO\ÏÜ«∞x Ñ¶H≤ û˜ _£ S_çÜ∂« ãπ
=Å¡<Õ JÖÏ LO\ÏÜÕ∞"≥∂#x W™ê‡~ÚÖò ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_®¤~°∞.
âı¿+O„^Œ #Hõ∆„`åÅ#∞, Ñ¨ÓÅ#∞, =ãÖ`åxfl...WÖÏ ™ê÷xHõ ã≤O|Öòû#∞ Hõq`«fiOÖ’ qiqQÍ
"å_ç# q+¨Ü∞« O x["Õ∞ J~Ú<å..."≥∞\ÏÑ¨~¡° "å_»HOõ Ö’ ™ê÷xHõ`,« ã¨ÇÏ¨ [`åfixH˜
Z‰õΩ¯= „áê^è•#º`« WKåÛ~°∞. Z=i ÉèÏ=*ÏÖÏÅ∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ ZÖÏ L<åfl
P<å_»∞ Hõq`«fiOÖ’ ÃÑ^ŒHÌ =õ ÙÅO^Œ~∂° „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ KÕâß~°∞. JO^Œ∞Ö’ P~°∞„^Œ
`«fi"Õ∞"åÇ¨ÏOÖ’x Hõq`åx~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« ÖË "Õ~∞° . Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨Ö’ W`«~° ÉèÏëê
Ñ¨^•Å∞ "å_»HOõ =Å¡ H˘`«"Î ∞≥ \ÏÑ¨~∞° ¡ ã¨$+≤Oì K«=K«Ûx =∞iH˘O^Œi ÉèÏ=#. HÍx
*Ï<£H©\òû ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ Juz#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ (22 Uà◊§Hˆ ) "≥<£ S Ç¨º"£ Ñ≤Ü∞« ~üû
ÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ JO^Œ∞Ö’ rq`«O =∞~°}ÏÅ‰õΩ ãÖ|O
kèOz# J^Œ∞ƒù`« "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ "å_»\ÏxH˜ P`«x ‰õΩ@∞O| qëê^Œ"∞Õ HÍ~°} =∞O\Ï~°∞
q=∞~°≈‰õΩÅ∞. JO>Ë XHõ Hõq "Õ^#Œ #∞O_ç ‰õÄ_® `åufiHõ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡
Ñ¨Ù@∞ìH˘™êÎÜ∞« x =∞#O ÉèÏqOKåe. x*ÏxH˜ Hõq Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O, ÉèÏ=#, TÇ¨â◊H,Î̃
ÑïjÅ#, J#∞Éèí∂u ™êO„^Œ`«, W"Õ∞[s, ã¨÷ÅHÍÖÏ^Œ∞Å∞ =ã¨∞Î=Ù#∞ Hõq`«QÍ
=∞eKÕ "≥∞\ÏÑ¨~Åü Ñ¨Ù@∞ìH‰õ Ωõ HÍ~°}O HÍ=K«∞Û<Õ"∂≥ ...J~Ú`Õ QÆÒ« Ö’x Hõ=ÙÅ∞
ÃÑ^ŒÌHõ=ÙÅ∞ "≥∞\ÏÑ¨~°¡#∞ ZÖÏ LÑ¨Ü≥∂yOz<å...NNÖ’x â◊|ÌO, W™ê‡~ÚÖò
Ö’x xâ◊≈|ÌO, #QÆfl=ÚxÖ’x ã¨∂\˜ =∂@, "åi Hõq`åfixH˜ =<≥fl`≥KåÛÜ«∞#@OÖ’
ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . JO>Ë „Ñü HõqH˜ XHõ á⁄Ü«∞\˜H± _çH<∆õ £ LO@∞Ok. "≥∞\ÏÑ¨~ü
J#flk á⁄Ü≥∞\˜H± _çHõ∆<£Ö’ XHõ ÉèÏQÆO =∂„`«"Õ∞. J~Ú`Õ á⁄Ü≥∞\˜H± _çHõ∆<£
QÆ∞iOz `˘Å∞`« „Ñ¨™êÎqOzOk Ji™êì\ ˜Öò `«# á⁄Ü≥∞\˜H±û „QÆO^äŒOÖ’ J#fl q+¨Ü«∞O
QÆ∞iÎOKåe. âı¿+O„^Œ Hõq`«Ö’¡ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ simile, ã≤O|Öòû, H˘`«^Î #·≥ ÉèÏ"åaè=ºH˜,Î
n<Õfl Jaè=ºH˜Î #=º`« JO\Ï~°∞. ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂ H˘xfl Hõq`å áê^•Ö’¡ K«∂^•ÌO...
''~ÀE PHÍâ◊O ã¨∂~°∞º_»<Õ
Z„~°\ ˜ QÆ∞_»∞¤ ÃÑ_»∞`«∂<Õ LOk——
''Jˆ~ PHÀ_ç ‰õÄ`« q#∞
Jk L+¨ã∞¨ û `«∂~°∞Ê#∞
|^ŒÅÌ ∞H˘_»∞`«∞#fl â◊|OÌ ——
''Jk PHÍâ◊O HÍ^Œ∞
#Hõ„∆ `åÅ Y*Ï<å——
''<å TÑ≤i u`«∞ÖÎ ’¡ QÍeHÍ^Œ∞
QÍe"å#Å∞ QÍO„_çã∞¨ <Î åfl~Ú——
''<å =∂@Å∞ D ^ÕâÑ◊ Ù¨ =∞\ì̃Ö’ K«Å∞¡`∞« <åfl#∞
Jxfl k‰õΩ¯ÖÏ Hõ`∞« ÅÎ ∞ "≥ÚÅ"åÅx——
''#^Œ∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ï™êÎ~Ú Hõq`«ÖÏ¡
Ñ¨‰Ω∆õ ÅHÀãÖ Ñ¨â√◊ =ÙÅHÀãÖ, =∞#∞+¨µºÅHÀãÖ——
''Ô~`· ∞« <åQÆe "≥∂ã¨∞<Î åfl_»∞
„H©ã∞¨ Î tÅ∞= "≥∂ã≤#@∞¡——
''WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñü K≥@∂ì XHõ ^Õ"åÅÜ«∞O
Ñ¨‰Ω∆õ Åhfl Zyˆ~ ^Õ=`«Å∞——
WÖÏ J<ÕHõ Hõq`å áê^•ÅÖ’ âı¿+O„^Œ J^Œ∞ƒù`« W"Õ∞[sx, "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞,
#∂`«# Jaè=ºH˜Îx, ™êkèã¨∂Î J|∞ƒ~°=∞xÑ≤OKÕ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å∞
áê\ÕKå_»∞. ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ‰õΩ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ ãÖ|O^èOŒ ÖËHõ áÈ~Ú<å "å\˜
=∞^èºŒ ™ê=∂#ºÅHõ} ∆ ÏÅ∞ LO\ÏÜ«∞x "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ =∞#‰õΩ QÆ∞~°∞KÎ ™Õ êÎ~Ú.
XHõ JO^Œ"∞≥ #ÿ á⁄Ü≥∞O JO>Ë/^•xH˜ XHõ QÆ∞O_≥ LO_®e...
''|`«H_õ ®xH˜ XHõ |∞~°∞*ˇ· =∞x+≤/q[Ü«∂xH˜ *ˇO_® JÜü∞ ZQÆ~åe——
J#fl âı¿+O„^Œ Hõq =∂@Å∞ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOK«∞H˘x K«H¯õ x "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞,
ã≤q∞bÅ#∞, Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞, `«=∞^≥#· Jaè=ºHÎ̃x, Hõq`åx~å‡} <≥Ñ· Ù¨ }Ïºxfl
™êkè™êÎ~x° Ptã¨∞<Î åfl#∞.
„Ñü TÇ¨ XHõ =ÓºÇ¨ÏO
^ŒH}∆˜ Ïk ÉèÏ+¨Ö’¡ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`åfixH˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ ™ê÷#=ÚO^Œx ÉèÏq™êÎ~∞° . 1930
Pi÷Hõ =∂^èŒºO NN ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõ=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOzOk. XHõ H˘`«Î _çHõ∆<£`À
Hõq`«fiO "≥Ú^ŒÖ\ˇ #ì̃ Hõq NN<Õ Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. ‰õΩO^Œ∞iÎ <Õ̂~\˜"£ á⁄Ü≥∞„\©
x~å‡}Ïxfl JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ NN ~åã≤ K«∂Ñ≤OKå_»∞. =∞Ç¨ „Ñ¨™ê÷#O `«~åfi`«
=∞~À „Ñ¨™ê÷#O Hõq`åãÖÑ¨Ù\˜Ö’ NN Hõq`«fi _çH<∆õ £ =∂iáÈ~ÚOk. ÉèÏ+¨Ö’,
Jaè=ºHÎ̃Ö’, KåÖÏ =∂~°∞Ê =zÛOk. â◊|zÌ „`«} Hõq`«fiO HÍ^Œx NN `≥Å∞ã¨∞
‰õΩ<åfl_»∞. J@∞ `«~åfi`« P~°∞„^Œ ã≤h"åe, N~°OQÆO <å~åÜ«∞}ÉÏ|∞ ~°∞kè~*° ’˚ºu,
Éˇ~· åy #∂uÖ’ Q˘O`«∞HõÅ∞, uÅH± J=∞$`«O ‰õΩiã≤# ~å„u "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÖ’¡ Hõq`«fiO _çH<∆õ £ H˘`«QÎ Í "≥∞iã≤Ok. Z=i ÑÖ^ä•Ö’ "å~°∞ Hõq`å
x~å‡}ÏÅ∞ KÕÑ\¨ <ì˜ å JO^Œ∞Ö’x Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[i `≥Å∞QÆ∞ Hõq`åfixfl "≥∞ã¨‡i[O
™ê÷~ÚH˜ fã¨∞ÔHo¡Ok. P `«~åfi`« =zÛ# âı¿+O„^Œ, J[O`å, "≥∂, t"åÔ~_ç¤,
W™ê‡~ÚÖò, `«k`«~∞° Å Hõq`«fiOÖ’ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞, H˘`«Î ÉèÏ"åÅ∞, Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨Ö’
q~°∞Ñ¨ÙÅ∞ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞, POQÆ¡ÉèÏëê Ñ¨^Œ|O^è•Å∞, ãïH˘`«Î "åHõº x~å‡}O,
Ñ¨^|Œ O^è•Å∞, W"Õ∞[i, DãÎ̈\ H˜ ± Ãã<£û...WÖÏ J<ÕHÍOâßÅ∞ =K«#Hõq`åfixH˜
™⁄QÆã¨∞Å^•Ì~Ú. J~Ú`Õ W\©=Å HÍÅOÖ’ =ã¨∞Î#fl Hõq`«fiOÖ’ =ã¨∞Î"≥·q^èŒºO
L#fl@∞ì HõxÑ≤Oz<å FˆH =ã¨∞=Î ÙÃÑ· J<ÕHõ =∞Ok Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏˆQ
Hõq`å x~å‡}OÖ’ ~°∂ÑÖÖ’ J#∞Hõ~}° ÃÑiy áÈ~ÚOk. K«H¯õ x `≥Å∞QÆ∞ Ñ¨^•Å∞,
Ñ¨^Œ|O^è•Å∞ L#flÑ¨Ê\˜H˜, POQÆ¡Ñ¨^•Å#∞ WiH˜¿ãÎ J^Õ^À Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fi=∞#∞
H˘O\Ï~°x...J=ã¨~O° ÖË‰Ωõ <åfl POQÆÑ¡ ^¨ •Å#∞ Hõ$`«HÉõ Ïè +¨#∞ ã¨$+≤Oì K«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
''Hõq`«fiO ÉèÏ+¨ Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ+¨—— J#fl "≥∂ =∂@#∞ =∞izáÈÜ«∂~°∞. QÆÒ« HõO>Ë
WÑ¨ÙÊ_»∞ Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ<Õ =ã¨∞<Î åfl~Ú. HÍx "å\˜Ö’ Hõq`åfixfl
"≥`∞« HÀ¯"åeû =ã¨∞OÎ k. Z=iH˜ `Àz# q^èOŒ QÍ "å~°∞ Hõq`«fiO ~åã≤, Hõq`«fiO
`≥eÜ«∞x "åi`À =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ ~å~ÚOz `å=Ú ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÖˇ· áÈ~Ú#@∞ì
áÈAÅ∞ H˘_»∞`«∞O\Ï~°∞. Hõq`«fiO ~åx Hõ=ÙÅ∞ ~åã≤# Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ
Hõq`«fi=∞O>Ë `≥eÜ«∞x <åºÜ«∞ xˆ~`‚ Å« ∞ WzÛ# J"å~°∞Å¤ #∞ K«∂ã≤ áêÑÖ...J^Õ
Hõq`«fi=∞x Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ „Éè=í ∞Ñ¨_H» Oõ _ç. ZO^Œ∞HõO>Ë Hõq`«fiO ~åÜ«∞@O XHõ
Hõà.◊ Hõq`åfixfl P™êfikOK«_O» ‰õÄ_® XHõ Hõà.ı Hõq`åfixfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_®xH˜
Q˘Ñ¨Ê ã¨ÇÏ¨ $^Œ=ÚO_®e. Q˘Ñ¨Ê ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« =Ú#fl"å_Õ Q˘Ñ¨Ê Hõq. J~Ú`Õ JO^Œ~∂°
Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞, =∞Ç¨Hõ=ÙÅ∞ HÍHõáÈ~Ú<å...=∞Oz Hõ=ÙÅ∞QÍ ~å}ÕKåÅO>Ë Hõq`«fi
~åÜ«∞\Ïxfl ã‘iÜ«∞ãπ Ü«∂Hì̃q\©QÍ KÕÑ\¨ Ïìe. U L^ÀºQÆO KÕã∞¨ <Î åfl...U Ñ¨x
KÕã∞¨ <Î åfl...~ÀE H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O Hõq`«fiO K«^=Œ \ÏxH˜...~åÜ«∞\ÏxH˜ Hˆ \Ï~ÚO
Kåe. Hõq`«fiO _çH<∆õ £ ™êkèOK«_=» ∞#flk XHõ x~°O`«~° `«Ñã¨ ∞¨ û Jx Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞
ÉèÏqOKåe. U^À QÆ∞iÎOÑ¨Ù HÀãÖ <åÅ∞QÆ∞ Hõq`«Å∞ ~åâßO... ¿Ñã¶ |π ∞H±Ö’ ÃÑ\ÏìO,
Hõq ã¨"∞Õ ‡à◊<åÖ’¡ áêÖÁæ<åflO âßÅ∞"åÅ∞ HõÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<åflO...JO>Ë ãï áÈ^Œ∞.
Hõq`«fiO ÖËx Hõqã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, "åã¨#ÖËx Ñ¨ÓÅ`À@ÖÏ¡O\˜=x QÆ∞iÎOKåe. Hõq`«fiÑ¨Ù
"≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ÖËx Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ ~°OQÆ∞Å∞ÖËx ã‘`åHÀHõ zÅ∞HõÅx QÆ=∞xOKåe.
Hõq`«fiO ÑÖ_®ÅO>Ë HõqQÆ∞O_≥ x~°O`«~O° Jyfl ã¨~ã° ∞¨ ûÖÏ =∞O_»∞ `«∞O_®e.
"≥∞^Œ_∞» Ö’ H˘`«Î H˘`«Î PÖ’K«#Å∞ `«\ Å˜ `¡ Ö« Ï¡ `«à√◊ ‰õΩ¯ =∞<åe. Hõq`«Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê
W"Õ∞[s "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ zO^•e... Hõq`åãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ _ç*x·ˇ OQ∑`À "Õ~Ú¿ãÎ
UO„Ñ¨Ü∂≥ [#O? Ö’Ñ¨Å Hõq`«fiO QÆ∞ÉÏoOKåeQÍ...? =O@áê„`« ÃÑH· ˜ JO^ŒOQÍ
HõxÑ≤¿ãÎ ãïáÈ^Œ∞. Ö’# =O@‰õÄ_® ÉÏQÍ L_çH˜ LO_®e. =O@áê„`« `≥~=° QÍ<Õ
=O@ `åÅ∂‰õΩ ã¨∞"åã¨#Å∞ =Ú‰õΩ¯Ñ¨Ù\ÏÅ#∞ J^Œ~°Q˘\ÏìeQÍ? ~°∞zHõ~°ÃÑ·#
=O@#∞ K«∂_»QÍ<Õ <À\’¡ ÖÏÖÏ[ÅO Ti#@∞ì Hõq`åfixfl K«^=Œ QÍ<Õ HÍÃã<Î· å
Pâ◊Û~°ºO HõÅQÍe. JÖÏ [~°QÍÅO>Ë =O@Ö’ =∞™êÖÏ k#∞ã¨∞Å∞ F "≥∂`å^Œ∞Ö’
"Õã≤#@∞ì Hõq`å x~å‡}OÖ’ Ñ¨^Œz„`åÅ∞, „Ñ¨fHõÅ∞, =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨,
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ W"Õ∞[s`À Hõq`«fiÑ¨Ù =O@ =O_®e. Hõq`«fiOÖ’ W"Õ∞[i =O@Ö’
LÑ¨ÙÊÖÏO\˜k Image J<Õk Hõq`«fiOÖ’ XHõ JO^Œ"≥∞ÿ# ^Œ$â◊ºO. JÖÏO\˜
^Œ$âßºÅ#∞ Hõq `«# ÉèÏ=<å |ÅO`À ã¨$+≤Oì z „Ñ¨`º« HõQ∆ Í#∞ ÖËHõ K«∂Ñ¨Ù‰õΩ, qxH˜_Hç ,˜
ã¨Ê~°≈‰õΩ, "åã¨#‰õΩ JOkOKåe. JO>Ë WO„kÜ«∂Å∞ „Ñüã¨ÊOkOKÕ q^èOŒ QÍ
Hõq`«fiOÖ’ Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s QÆ∞Ñ≤ÊOz =i‚Oz áê~î°‰õΩÅ#∞ ÃÑÑ≤ÊOKåe. JÖÏ
Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À ~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÖˇO^Œ~À L<åfl~°∞. "åiÖ’ HÔ <£ ã≤‡`üû XHõ~∞° .P"≥∞
~åã≤# ''W<£û „ÃÑ*· ò PÑπ F_®¯—— Hõq`«Ö’ ''k >Ëãìπ PÑ¶π Z~Ú~ü, PÑπ qO_£ P<£
Ñ¶Ö‘ òû¤ , k qO_£ „`«∂ k ÖÏOÔQfi\ò á¶ê~Ô ãπ—ì — J#fl Hõq`å áê^•Ö’¡x W"Õ∞*ˇãπ
HõO\˜H˜ HõxÑ≤OK«=Ù HÍx =∞#ã¨∞Ö’ ^Œ$âßºÅ∞ ^Œ$âßºÅ∞QÍ Hõ^∞Œ Å∞`å~Ú. JÖÏˆQ
*Ë"£∞û Éˇ„sãπ Sea shell Hõq`«Ö’x ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù JÅÅ W"Õ∞[i K≥=ÙÅ‰õΩ
qxÑ≤OKÕÖÏ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Hõq`«fiOÖ’ W"Õ∞[s HõÅÊ#Ö’ Z<Àfl =∞™êÖÏÅ#∞
*’_çOKåe.Hõq`«#∞ K«H¯õ x Ñ¨^zŒ „`åÅ`À...=Ú™êÎ|∞ KÕÜ∂« e. Ñ¨^zŒ „`«=∞O>Ë
U^≥#· PÖ’K«##∞, J#∞Éè∂í ux, ÉèÏ"å"Õâßxfl, ÖËHõ ^Œ$âßºxfl JO^ŒOQÍ =i‚Oz
K«∂Ñ≤OKåe. J#∞Éè∂í `«∞Åxfl WO„kÜ«∂#∞Éè"í åÖË Hõ^•?JÖÏO\˜ J#∞Éè∂í `«∞Å#∞
HõàÏ`«‡HõOQÍ ~°™ê`«‡HõOQÍ, ™œO^Œ~åº`«‡HõOQÍ =ºH©ÎHõiOK«_®xH˜ Ñ¨^Œz„`åÅ∞
ÖËHõ ÉèÏ=z„`åÅ∞ ÉÏQÍ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ `» å~Ú. áêâßÛ`«º q=∞~°≈‰õΩÅ∞ imagery
in poetry creates similar snapshots in a readers mind J<åfl~°∞.
Hõq`«#∞ K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë ^Œ$âßºÅ∞ JÖÏ HõkeáÈ`«∞O_®e. `«=∞ J#∞Éè"í åÅ áÈeHõÅ∞
P Hõq`«fiÑ¨Ù ëê\òûÖ’ LO_®e. JÑ¨ÙÊ_Õ áê~î‰° Ωõ _»∞ Z"≥∂+¨#ÖòQÍ Ñ¶Å‘ ~Ú P Hõq
á⁄Ü≥∞"£∞`À Hõ<H≥ ì± J=Ù`å_»∞. Sylvia plath ~åã≤# _®_ç(Dady) Hõq`«Ö’x
W"Õ∞[i s_»~ûü #∞ qã≤‡`«∞Å#∞ KÕã∞¨ OÎ k.
''k |∂\ò W<£ k ¿Ñã¶ —π — Ü«Ú ™êìO_£ J\ò k ÉÏ¡H± É’~ü¤ _®_ç, Wq qAº=Öò
W"Õ∞*ˇã.π J~Ú<å WO^Œ∞Ö’ =∞#O |∂\ò—, ÉÏ¡H± É’~°∞#¤ ∞ K«∂ã¨∂Î áÈÅ∞Û‰õΩO\ÏO.
WÖÏO\˜ W"Õ∞*ˇã#π ∞ ã‘iãπQÍ K«∂¿ãÎ =∞#O ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`åO.WÖÏ
ã‘iãπ PÑ¶π W"Õ∞*ˇãπ#∞ Hõq`«Ö’ "å_»\Ïxfl conflation JO\Ï~°∞. H˘xfl
HÍºÔ~Hõiì ã≤Hì û± #∞ XHõ^•x`À XHõ\ ˜ S_≥O\˜ÃÑ· KÕÜ∞« _®xfl HÍ<£ áê¡+<¨ £ JO\Ï~°∞.
„Ñ¨`ºÕ Hõ J~å÷Å HÀãÖ "å_Õ Ñ¨^•Å#∞ |\ì̃ logical conflation Jx con-
gruent conflation Jx "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . J~Ú`Õ =∞Oz W"Õ∞[s`À
Hõq`«Å∞ ~åã≤# "åiÖ’ wild geese Hõq`«#∞ ~åã≤# mary oliver XHõ~∞° .
P"≥∞ mean while the sun and the clear pebbles of the rain
JO@∂ P Hõq`«Ö’ =i‚OKå~°∞. clear pebbles J#flk =~°#‚ . WHõ¯_» =∞#
sense of sound#∞ LÑ¨Ü∂ ≥ yOz TÇ≤ÏOK«∞HÀ"åe. Wk Ñ¨ÓsÎQÍ WO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ∞ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ#fl plaths daddy á⁄Ü≥∞O W"Õ∞[sH˜ q~°∞^Œ"ú ∞≥ Oÿ k. ''=∞~°}O˜ z
<å â◊s~åxfl Q˘_»¤e áê~°`À =ÚHõ¯Å∞ KÕã≤#...Hõ>ˇì=∞O@Ö’¡ ÉÁQÆ∞æKÕÜ«∞_»O
Jã¨ÇÏ¨ ºOQÍ LOk <å =∞#ã¨∞‰õΩ...JHõ¯_» #∞OKÕ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å ~åÉ’ÜÕ∞ `«~åÅ‰õΩ
<Õ#∞ âßOu Ñï=∞àÏefl "åºÑ≤Î KÕ™êÎ#∞—— J#fl W~ÀO Kå#∂ â◊i‡ÖÏ 'âßOu
Ñï=∞à◊O— Hõq`«Ö’#∂ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ W"Õ∞[sx K«∂_»=K«∞Û. „Ñü Hõq`« W"Õ∞lãπì
á⁄Ü≥∞O HÍHõáÈ=K«∞Û. WO„kÜ«∂Å#∞ LnÌÑO≤ Ñ¨*¿Ë ã „H˘Q˘sãπ W"Õ∞[ãπ#∞ KåÖÏ
=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ `«=∞ Hõq`«Ö’¡ LÑ¨Ü∂≥ yã¨∞<Î åfl~°∞. H˘`«QÎ Í Hõq`«Å∞ ~å¿ã Hõ=ÙÅ∞
W"Õ∞[ãπ QÆ∞iOz *Ï„QÆ`Î« Ñ¨_®e. ''<Õ#∞ Ñ¨Hx∆˜ K«∂âß#∞—— JO^Œ∞Ö’ ÃãÊã≤ÑH≤¶ ±
W"Õ∞*Ë=ÚOk.? simile U=ÚOk? P Ñ¨H∆˜ ~°OQÆ∞Å QÍeÑ¨@OÖÏ QÆ∞Ok JO>Ë
JO^Œ∞Ö’ "≥~Ô· \· © W"Õ∞[i LOk. JÖÏˆQ Ñ¶=¨ ~ü Ñ¶Ù¨ Öò W"Õ∞[ãπ#∞ ã¨$+≤Oì K«_®xfl
Ñ¶Q≤ ~ˆÆ \˜"£ ÖÏºOˆQfi*ò (figurative language) JO\Ï~°∞. Hõq`«fiO Ö’x W"Õ∞[i
=∞#‰õΩ ãïH˘`«Î J#∞Éè"í åÅxã¨∞OÎ k. J#∞Éè∂í `«∞Å Ñï=∞àÏÅ∞ ÑÖK«∞`«∞Ok.
=∞#™⁄O`« *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞, J#∞Éè"í åÅ#∞ H˘`«Î "≥Å∞QÆ∞Ö’¡ K«∂ÃÑ_»∞ `«∞Ok. ÃÑ^ŒÌ
„Ñ¨ÑO¨ Kåxfl z#fl Hõq`«Ö’ F Hõq Hˆ =ÅO W"Õ∞[ãπ ^•fi~å<Õ K«∂ÃÑ@ìQÅÆ _»∞.
Hõq`å x~å‡}O _çH<∆õ Ö£ ’ =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨`À áê@∞ „Ñ¨fHõÅ∞ ZÖÏ Hõq`«Ö’
XkyOKåÖ’ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. „Ñ¨fHõÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ "å_®e? JO>Ë
XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞ K≥ÑÊ≤ =∞~˘Hõ =ã¨∞=Î Ù#∞ J#∞Éè∂í uH˜ `Õ=@O „Ñ¨fHõ ÅHõ} ∆ O.
QÆ#Hõ J#∞Éè∂í u „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ Hõq`åfixH˜ „Ñ¨fHõÅ∞ ™Èáê<åÅ=Ù`å~Ú. ÉèÏ=<å
|ÅO, „Ñ¨fHõÅ∞, K«H¯õ x Ñ¨^|Œ O^è•ÖËQÍHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ W"Õ∞[s`À Hõq`«fiO ~åã¨∂Î
~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# =K«#Hõq`«fiÑ¨Ù =O@#∞ =O_»∞`«∞#fl Hõq`«fiÑ¨Ù =ÅÅ∞_»∞ aqq
„Ñ¨™ê^£...PÜ«∞# PHÍâ◊O, hÖ’ H˘xfl™ê~°∞,¡ ^Œ$âßº^Œ$â◊ºO, <Õ<Õ D Hõ} ∆ O, ÖÏO\˜
Hõq`åãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞, ÃÇÏ· ‰õÄÅ ãÖHõÅ<åÖ’¡ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ W"Õ∞[sx K«∂_»=K«∞Û.
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_#ç Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞x+≤ =ÚYO J~°}º=∞ø`«∞Ok
J`«x Hõà§◊ Ö’¡ U"À =∞$QÍÅ∞ q„âßOu ÖËHõ u~°∞QÆ∞`å~Ú...
J_»qÖ’ qHõãO≤ z ~åe# J<å=∞Hõ Ñ¨Ù+¨ÊOÖÏ
Z=~°∂ K«∂_»#Ñ¨ÙÊ_»∞ ZQÆ∞~°∞`«∂ "≥o§áÈ~Ú# ¿Ñ~°∞`≥eÜ«∞x Ñ≤@Öì Ï
JHõ~∆ åÅ∞ QÆ∞iÎOKÕ Ö’Ñ¨Ù J^Œ$â◊º"≥∞#ÿ TÇ¨ÏÖÏ
QÆ∞_ç `«ÅÑ¨ÙÅ∞ =¸âßHõ Ö’Ñ¨Å "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl nÑÖÖÏ
xâ◊≈|ÌOQÍ „|uH˜`Õ Uq∞\˜? x~å_»O|~°OQÍ "≥o§áÈ`Õ Uq∞\˜?
„Ñ¨™ê^£ Hõq`«Ö’¡ W"Õ∞[i =∞l˚Q#Æ ∞ zÅ∞‰õΩ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ "≥<fl≥ ÖÏ |Ü«∞@Ñ¨_∞»
`«∞Ok. croggories images`À sense sÖ’H˜ â◊ÉÏÌÅ#∞, ^Œ$âßºÅ#∞ "˘OÑ¨Ù
`å_»∞. „Ñ¨H$õ u, PHÍâ◊O, Ñ¨‰Ω∆õ Å∞, #^Œ∞Å∞, Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, HõxÑ≤OKÕ P... W"Õ∞[sÖ’
^Œ$âßºÖˇ·`Õ, ^ŒÜ«∞, „¿Ñ=∞, âßOu, ¿ãflÇ¨ÏO PÜ«∞# Hõq`«fiOÖ’ HõxÑ≤OK«x W"Õ∞*ˇãπÅ∞,
J<ÕHõ „Ñ¨fHõÅ`À, JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñ¨^|Œ O^è•Å`À ãïH˘`«QÎ Í HõxÑ≤™êÎ~Ú. ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç
#Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞x+≤ =ÚYO J~°}ºO HÍ=_®xfl Z=Ô~<· å TÇ≤Ï™êÎ~å?J<å=∞Hõ Ñ¨Ù+¨ÊO,
¿Ñ~°∞`≥eÜ«∞x Ñ≤@,ì J^Œ$â◊º"≥∞#ÿ TÇ¨Ï, QÆ∞_ç`Å« ∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸âßHõ "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl
nÑÖ... WÖÏ J<ÕHõ „Ñ¨fHõÅ`À |`«∞‰õΩ#∞ LÑ¨q∞OÑ¨*ãË ∂¨ Î XHõ f„="≥∞#ÿ `åufiHõ
PÖ’K«#`À "å\˜ÖÏ |uH˜`Õ Uq∞\˜?x~å_»O|~°OQÍ "≥oáÈ`Õ Uq∞\˜? J#flÑ¨ÙÊ_»∞
when we compare the snapshots in our mind to our memo-
ries or experiences,we connect emotionally to the poem J#fl@∞ì
aqq „Ñ¨™ê^£ Hõq`«fiO`À Z"≥∂+¨#ÖòQÍ Hõ<H≥ ~ìõ Ú áÈ`åO. JO^Œ∞Hˆ <Õ_∞» Hõq`«fiO
~åã¨∞#Î fl KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ Hõq`å x~å‡}O Ñ¨@,¡ „Ñ¨fHõÅ∞, Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨,
"≥∞\ÏÑ¨~¡° "å_»HOõ , Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s ã¨$+≤Oì K«_O» Ñ¨@¡ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ fã¨∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_Õ
=∞Oz Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞QÆÅ~°∞. H˘`«Î _çH<∆õ `£ À Hõq`«fiO ~åã≤#Ñ¨Ê_»∞_Õ HõqH˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ
QÆ∞iÎOÑ¨Ù Åaèã∞¨ OÎ k. JO`ÕQÍx <Õ#∞ Z<Àfl Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "Õâß#∞. ##∞fl
Q˘Ñ¨Ê HõqQÍ QÆ∞iÎOK«=∞O>Ë QÆ∞iÎOK«~∞° . h =ÚO^Œ∞ á⁄QÆ_<ç å...g_À K≥`HÎ« qõ
Jx Ñ¨k=∞Ok Hõeã≤#Ñ¨Ù_»∞...h Hõq`«fiO QÆ∞iOz =∂\Ï¡_∞» ‰õΩO\Ï~°∞..h Ö’áêÅ∞
K≥ÑÙ¨ Ê"å_Õ h x["≥∞#ÿ q∞„`«∞_»∞..Hõq`«fiOÖ’#∂,rq`«OÖ’#∂ J#flk =∞~°záÈ‰õΩ.

Hõq PÖ’K«#Å#∞ =~°(‚ <å)=∞Ü«∞O KÕ¿ã
'Je¡Q˘i—
Hõq`«fiOÖ’ _çH<∆õ £ J#flk XHõ â‹e· H˜ (style)H˜ ãÖ|OkèOz#k. Jk Hõq`å
x~å‡}ÏxH˜ =∂~åæÅ∞ K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok. H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÅ#∞ Hõq`«fiO
WÖÏ ~åÜ«∂Åx, ÖË^• Ñ¶Ö¨ Ï<å "åi =∂ki ~åÜ«∂Åx...P^ÕtOK«_O» J<åº
Ü«∞"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç =ºH˜Î
Ñ¨Ó[ J#fl *Ï_èº» O LOk. Jaè=∂#O "Õ~∞° , *Ï_»ºO "Õ~∞° .ÃÑ^Œ#Ì =Öˇ Hõ$u
K≥ÑÊ≤ # ÃÑ^Œ#Ì =Öˇ..ÖË‰Ωõ O>Ë QÆ^#ÌŒ =Öˇ..."≥Ú^Œ#Ì =Öˇ...Z^Œ#Ì =Öˇ JO@∂ Hõq
KÒ_»ÑÊ¨ P~ÀAÖ’¡<Õ H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã "åix J^Œ~Q° ˘\Ïì_∞» .
WÑ¨Ê\˜H© Hõq`«fiO ~å¿ãÎ NNÖÏ ~åÜ«∂Åx, âı¿+O„^ŒÖÏ ~åÜ«∂Åx `≥eã‘
`≥eÜ«∞x q∞_ç q∞_ç *Ï˝#O`À J<Õ"åà◊√§ L<åfl~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨ÑO¨ K«"åºÑÎ̈OQÍ
Hõq`«fiO-_çH<∆õ Ö£ ’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú. ÃÑQ· Í ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ`À áÈÅ∞Û‰õΩx Hõq`«Å∞
~åÜ«∂eû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . JÑ¨Ê\’¡ ~åÜ«∞Å H˘Å∞=ÙÖ’ fiQÍæ ÃÑ^Œ#Ì Hõq`«fiO
~åâß_»∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ HõOÑ¨Óº@~ü Ü«ÚQÆOÖ’ |`«H_õ "» ∞Õ ÉèÏ~°"∞≥ #ÿ HõOEº=∞~ü ã¨=∂
[OÖ’ Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»"∞Õ Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü∞« O. "åiH˜ H˘xfl >ˇHfl˜ H±û `≥e¿ãÎ "åˆ~
ZOK«H¯õ QÍ =∞Oz Hõq`«fiO ~åã¨∞‰õΩO@∂ "≥à`◊ å~°∞. JO^Œ∞‰õΩ PÅ∂i Éˇ~· åy
J#fl@∞ì ''„Ñü JHõ~∆ O° XHõ Éè@ í ∞_»∞, „Ñü Ñ¨ÔŒ XHõ â◊Q@ Æ ∞, „Ñü TÇ¨Ï XHõ
=ÓºÇ¨ÏO—— QÍ =∂~°∞Û‰õΩO@∂ "≥o`Õ Z=Ô~<· å =∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û. „Ñü
TÇ¨Ï#∞ XHõ =ÓºÇ¨ÏOQÍ Hõq`å x~å‡}O KÕÑ¨@ì_®xH˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ H˘xfl
>ˇHfl˜ H±û `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO`Õ HÍx D Ñ¨~∞° QÆ∞Å rq`«OÖ’ >ˇ#¬<`£ À L^ÀºQÍÅ∞
KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ Ü«Ú=`«#∞ JO^Œi Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl, ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ HÍ"åºÅ#∞ K«^=Œ =∞O>Ë
K«k"Õ FÑ≤Hõ fiHõ "åi‰õΩO_»^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ Hõq`å x~å‡}OÖ’ `«=∞^≥#· XHõ
â‹e· x ™êkèOK«_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ <≥Ñ· Ù¨ }ÏºÅ∞ "åiH˜ J=ã¨~O° . QÆ`« Hõq`«fiO
_çH<∆õ £ "åº™êÖ’¡ =K«# Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®e. "åHõºO Hõq`«fiO J=Ù`«∞O^•?
â◊|Ì z„`åÅ∞, „Ñ¨fHõÅ∞, ã≤q∞e. "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ Ñ¨~ÀûxÑ≤Hˆ +¨<,£ WOHÍ J<ÕHõ q+¨Ü∂«
Å#∞ ã¨∂Å÷ OQÍ ¿Ñ~˘¯#_»O [iyOk. WÑ¨ÙÊ_»∞..á⁄Ü≥∞\˜H± _≥qÃããπ (poetic
devices)Ö’ Ñïâ’^èŒ‰õΩÅ∞ Hõq`åx~å‡}OÖ’ "å_ç# @i‡<åÅl QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~O° LOk. XHõ Hõq`«#∞ xi‡ã¨∞#Î flÑ¨Ù_»∞ ZÖÏ Hõq`«#∞
"≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïìe? =∞#‰õΩ =KÕÛ TÇ¨ÏÅ#∞ ZÖÏO\˜ =ÓºÇ¨ÏO`À Hõq`«QÍ tbÊHõ
iOK«=K«∞Û J#flk Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨ã≤QÆ\Ïìe. á⁄Ü≥∞\˜H± _≥qÃããπÖ’ Je¡Q˘i
(allegory) JÅ∂¡+¨<£(allusion) ã≤Ö’¡l["£∞(syllogism) "≥∞\Ï#q∞
(metonomy) ÖÏO\˜ WOHÍ J<ÕHõ eOyfiã≤Hì ± ÑïÉèÏ+¨Ö’ J<ÕHõ J~å÷Å∞ ã¨∞ÊiOÑ¨
*Ë¿ã Hõq`å ™ê=∂„yH˜ K≥Ok# >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å∞<åfl~Ú. ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°OQÍ
"å\˜x L^ŒÇÏ¨ iã¨∂Î Hõq`å x~å‡}ÏxH˜ ãÖ|OkèOz# H˘xfl "≥∞Å‰õΩ=Å∞ K≥ÑÊ¨ _»O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. Je¡QiÆ (allegory) JO>Ë JÉò„™êì\ò (HõxÑ≤OK«x)PÖ’K«#Å#∞,
ã¨∂„`åÅ#∞ =i‚OK«_®xfl Je¡Q˘i JO\Ï~°∞. Wk HÍºÔ~Hõì~üû, ãÖÑ¶¨∞@#Å‰õΩ
ãÖ|OkèOz#k. ã≤OÉÏe*ÏxH˜ Je¡Q˘iH˜ `Õ_® LOk. *Ï~ü˚ F~ü "≥Öò(george
orwell) animal farm ÖÏO\˜ Ñ¨^Œ|O^è•Å#∞ Je¡Q˘i concept Ö’<Õ
LÑ¨Ü∂≥ yOKå_»∞. ~°K~« Ú`«Å∞ J<ÕHõ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ huH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∞« OÖ’
`«=∞‰õΩ `Àz# PÖ’K«#Å#∞ Je¡QiÆ ÃãÖì· òÖ’ Hõq`«fiO KÕã#≤ ãÖ^Œ~åƒùÅ∞<åfl~Ú.
john bunyans pilgrims progress #∞ spiritual allegory H˜
L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥|∞`å~°∞. ~°K~« Ú`« „áêÑÖzHõ ^Œ$HõÊ^ä•xfl...hu <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’x
PÖ’K«<å q^è•<åxfl Je¡QiÆ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k. JÖÏˆQ XHõ q+¨Ü∂« xfl Hõq`«fiO
KÕã∂¨ Î áÈ`«∞#flÑ¨C_»∞ WKÕÛ ~Ô Ñ¶~Ô̈ #∞ûÅ#∞ JÅ∂¡+<¨ £ JO\Ï~°∞. Wk XHõ =ºHÎ̃ ÖËHõ
ã¨Å÷ O, ÖËHõ =ã¨∞‰Î Ωõ ãÖ|OkèOz#^≥· LO@∞Ok. K«i„`« ãÖã¨¯ $uH˜ ãÖ|OkèOz#
XHõ PÖ’K«<<·≥ å HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ Wk Ñ¨ÓsÎQÍ XHõ =ºH˜xÎ QÍx =ã¨∞=Î Ù#∞QÍx
=i‚OK«^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ''P"≥∞ =ÚO^Œ∞ ~å=Ú_çÖÏ #\ÕK«‰õΩ—— J#_»OÖ’
~å=Ú_»∞ J#fl ~Ô ÑÔ̈~<£û LOk. q∞Åì<£ á¶êº~°_*·≥ ò ÖÏãπì „QÆO^äOŒ Ö’ dreadless
angel #∞ abdies ‰õΩ ~Ô ÑÔ̈~<£ûQÍ LÑ¨Ü∂ ≥ y™êÎ_∞» . NN Ü«∞=Úx =∞Ç≤Ï+¨ÑÙ¨
Ö’Ç¨ÏQÆO@Å∞ =∞|∞ƒKåÅ∞# Y}ËÖò =∞<åfl~Ú J#_»OÖ’ WÅ∂º+¨<£ S_çÜ∂« Ål
LOk.HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ Ü«∞=Úx =∞Ç≤Ï+Ö ~Ô Ñ¶~Ô¨ <£û. =∂~À¡"û£ ~åã≤# doctor fanstus
„w‰õΩ "≥∞ÿ^ä•ÅrH˜ olympus#∞ allusio nQÍ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ_»∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’
âı¿+O„^Œ, Hõq`«fiOÖ’ Z<Àfl JÅ∂¡+<¨ û£ #∞ K«∂_»=K«∞Û. NN PÅ∂i Éˇ~· åy ÖÏO\˜
Hõ=ÙÅ á⁄Ü≥∞\˜H± _çH<∆õ £ Q˘Ñ¨ÊQÍ LO_»\ÏxH˜ "å~°∞ Hõq`å x~å‡}OÖ’ KÕã#≤
„Ñ¨Ü∂≥ QÍÖË HÍ~°}O. Hõq`«fiOÖ’ syllogism J#flk XHõ P~°∞ºæ "≥∞O\ò`À „áê~°OÉèí
=∞=Ù`«∞Ok. PÅ∂i Éˇ~· åy "Õâº◊ ÖÏO\˜ Hõq`«Å#∞ P~°∞ºæ "≥∞O\ò`À „áê~°Oaè™êÎ_∞» .
P JK˘ÛuÎ# F~°K∂« Ñ¨ÙÖÏ
J"å =∞~°∞x `«∂Ñ¨ÙÖÏ
q^Œ∞º`å¯O`«∞Å∞
K«Åx¡ ~ˆ ~Ú J"åO`«∞Å∞
JO@∂ Hõq`«#∞ ã≤Ö’¡l["£∞ â‹e· Ö’ „áê~°Oaè™êÎ_∞» . =∞^èºŒ Ö’ ''F "Õâßº
h=O>Ë <å‰õΩ Jã¨ÇÏ¨ ºO—— JO\Ï_»∞. HÍx z=~°Ö’..
*Ïe *Ïe ¿Ñ~°∞‰õΩ#fl pHõ\ ˜ =Ú^Œ∞.Ì .=Ú^Œ~Ì åÖÏ
<å QÆ∞O_≥Å =∞|∞ƒÖ’¡ "≥∞~°ã#≤
*Ïe "≥∞~°∞Ñ¨Ù x<Õfl"≥∞<ÿ å
"≥KÛ« QÍ HõiyOKÕ<å
"≥KÛ« x K«e=∞O@ „¿Ñ=∞
D ~ˆ ~Ú QÆ_Ñ» Ö¨ =Ë ∂
JO@∂ Hõq`«#∞ =Úy™êÎ_»∞. JO>Ë syllogismÖ’ =¸_»∞ ™ê÷~ÚÖ’¡
¿ã\ì ò"∞≥ O\ò LO@∞Ok. JÖÏ z=~°‰Ωõ ã¨`º« O K≥|∞`å_»∞ Hõq. [#~°Öò „@∂`ü
#∞O_ç XHõ ÃãÊã≤ÑH≤ ± „@∂`ü "≥Ñ· Ù¨ s_»~ûü #∞ fã¨∞‰õΩx"≥à§ı q^èOŒ QÍ Hõq`å x~å‡}O
™êQÆ∞`«∞Ok.
''Z=_À K≥a`Õ q<Õ ~ÀAÅ∞ U<å_À "≥o§ áÈÜ«∂~Ú...WOHÍ U^À K≥áêÊÅx
ZO^Œ∞H© L|ÖÏ@O—— J#fl NN Hõq`«Å x~å‡}OÖ’ P~°∞æº"≥∞O\ò style
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. Ñ¨^zŒ „`åÅ#∞ `«# P"ÕâO◊ Pq+¨¯iOK«_®xH˜ „j„j =∂^èºŒ =∂Å∞QÍ
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JO`Õ HÍ^Œ∞.PÜ«∞# Hõq`«fiOÖ’ "ÕQÆO TÑ¨Ù Hõq`å
x~å‡} „áœ_è=ç ∞‰õΩ HÍ~°}O...NN „ÃÑO¶ Kü, ~°+º¨ <£ W`«~° ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ Hõq`åx~å‡}
Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ J#∞ãïOK«_"» ∞Õ , QÆO@Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Hõq`«Ö’¡ Jk QÆ=∞xOK«=K«∞Û.
W=hfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂ÖÏ? Jx ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë
=∞Ozk. g∞~°∞ ~å¿ã Hõq`«Å‰õΩ Hõq`«fiO _çH<∆õ £ XHõ QÔ _· Q£ Í LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_∞» `«∞Ok.
JO`ÕQÍx QÔ _· £ JO`å |\©ì Ñ¨\ ì̃ Ñ¨sHõÅ∆ ∞ ~åã≤#@∞ì Hõq`«fiO _çH<∆õ £ |\©ì Ñ¨\ ˜ì
Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂Åx HÍ^Œ∞.

Hõq`«fiO–=ã¨∞Î ã¨`û« O|Okè`"« ∞Õ <å?
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Z=~°∂ Ñ¨Ù@∞ìH`õ À Q˘Ñ¨ÊHõ=ÙÅ∞QÍ Ñ¨Ù@ì~∞° . ã¨∞xfl`« =∞#ã¨∞#fl
(high sensibility) =º‰õΩÅÎ ∞ Ñïã¨~åÅ∞, J=ã¨~åÅ∞, rq`« ãÖÑ¶∞¨ @#Å‰õΩ
„Ñüã¨ÊOkOKÕ „Hõ=∞OÖ’ Hõ=ÙÅ∞QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞. Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ Hõq`«fiOÖ’
P„~°`Ì ,« ™êO„^Œ`,« QÆ∞O_≥`_« ,ç f„=ÉèÏ"À^ÕfiQÆO, Jaè=ºHÎ̃ f„=`«Å∞ LO\Ï~Ú.
Hõq rq`å#∞Éè=í O #∞O_ç, ÉèÏ"å#∞Éè∂í `«∞Å #∞O_ç, `åufiHõ zO`«# #∞O_ç,
Jaè=ºHÎ̃ #=º`« #∞O_ç Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiO Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞OÎ k...„ÑüÉè,í =Ùº`«ÊuÎ, JÉèÏº™ê
Å#flq Hˆ =ÅO Éè∫uHõ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ~°K<« å =ÓºÇ¨Å =∂~°^æ ~Œ ≈° HÍÖË `«ÑÊ¨ Ñ¨ÓsÎ x*ÏÅ∞
HÍ=Ù. „ÑüÉèí ZÖÏ Ñ¨Ù_»∞`«∞O^À JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. Jk Éè∫uHõ"∞Õ QÍx...Jf`«
â◊HÎ̃ HÍ^Œ∞. =Ùº`«ÊuÎ ‰õÄ_® JO`Õ ^•xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ "Õ... JO^ŒiH©
Jxfl „QÆO^ä•Å∞ K«k"Õ J=HÍâßÅ∞ LO_®eQÍ. WHõ JÉèÏºã¨=∞O>Ë...D Ñ¨~∞° QÆ∞Å
rq`«OÖ’ |`«H_õ "» ∞Õ Ü«Ú^ŒOú QÍ =∂i# D ^ÀÑ≤_ç ã¨=∂[OÖ’ Hõq`«Å∞ ~å¿ã
JÉèÏºãÖ ZÖÏ KÕ™êÎ~∞° ? J#flk ÃÑ^ŒÌ „Ñ¨âfl◊ . g@xflO\˜ Hõ<åfl =ÚYº"≥∞#ÿ k
Hõ=ÙÅ ã¨ÊO^Œ#Å∞...JO`«~`æ° « ãÖ"Õ^#Œ Å∞. ÉÏ^èÅŒ ∞, ^Œ∞:MÏÅ∞, KÕ^∞Œ J#∞Éè"í åÅ∞,
=∞#ã¨∞‰õΩ `«ye# QÍÜ«∂Å∞, g@xflO\˜H˜ =¸ÖÏÖˇ#· ~å[º Ç≤ÏOã¨, QÆ$Ç¨ÏÇ≤ÏOã¨,
"Õ∞^è•=ÙÅ Ç≤ÏOã¨, |`«∞‰õΩÖ’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º J=∂#∞+¨ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ W=hfl Hõ=ÙÅ#∞
`«Ü∂« ~°∞ KÕ¿ã ^Œ$âßºÖË. Hõq =∂#ã≤Hõ ÉèÏ=#Å‰õΩ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ Hõq`«Å∞QÍ =∂ˆ~
ãÖ^Œ~åƒùÅ‰õΩ ÅOÔH LO@∞Ok. n<Õfl =∞# q=∞~°≈‰õΩÅ∞ =ã¨∞Î ã¨`û« O|Okè (ob-
jective correlative) J<åfl~°∞. nxH˜ `≥Å∞QÆ∞Ö’ U ¿Ñ~°∞#∞ =∞# q=∞~°≈‰õΩÅ∞
W=fiÖË^xŒ ÅH©∆ ‡#~°ûÜ«∞º QÆÒ« Ö’ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. `«# ÉèÏ=O`À ãÖ|O^è=Œ Ú#fl
=∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x „Ñ¨HOõ Ñ¨#h ã¨$+≤Oì K«QÅÆ =ã¨∞ãÎ =¨ Ú^•Ü«∂xfl, ã¨xfl"Õâßxfl, Ñ¶∞¨ @#Å
Q˘Å∞ã¨∞ "åHÍºÅÖ’ U~°Ê~°K_« O» ^•fi~å ÉèÏ"åxfl Hõq`«fiOQÍ =∞ÅK«=K«ÛO\Ï
~åÜ«∞#. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅO`å Q˘Ñ¨Ê ÉÏ^èŒÅ∞ K«qK«∂ã≤# "åàı§...
¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü ™ê<≥\òûÖ’ áÈ`«# Ñ¨^•ºÖ’¡, P„`ÕÜ∞« qëê^Œ w`åÖ’¡ L#fl `åufiHõ`,«
Ö’`≥#· ÉèÏ=ÙHõ`,« "åiHõq`åfixfl „Ñ¨[Å‰õΩ ^ŒQ~æÆ K° ãÕ O≤ k. JÖÏˆQ \˜.Ü«∞ãπ.WeÜ«∞\ò,
Z„*Ïá¶œO_£, „Ñ¨MÏº`« ÃÇÏ· ‰õΩ Hõq Ü≥∂ëêÉè∂í +¨<£ ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ Hõq`«Å x~å‡}OÖ’
=ã¨∞Îã¨`«ûO|Okè (subject correlative) Ñ¨^Œúu áê\ÕK«_»O =Å¡<Õ Q˘Ñ¨Ê
Hõq`«fiO ~åÜ«∞QÆeQÍ~°∞. Hõq`åx~å‡}O KÕÑ¨>Ëì =ÚO^Œ∞ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
QÆ=∞xOKåeûOk U=∞O>Ë _≥~Ô· H±Qì Í `«=∞ P"ÕâßÅ#∞ statement ÖÏQÍ Hõq`«Å∞QÍ
xi‡OK«~å^Œ∞... `«=∞ P"ÕâßÅ∞, ã¨ÊO^Œ#Å∞, Ñ¶‘eOQ∑û, ã¨xfl"Õâ◊O`À eOHõÃÑ·
LO_®e. JO`ÕHÍ^Œ∞ Hõq`«Ö’...
1. W"Õ∞*ˇã(π images) H˘`«QÎ Í LO_®e
2. Ñ¨^•Å∞ ÖËHõ Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ J~°=÷ O`«OQÍ LO_®e
3. áê~î‰° Ωõ Å WO„kÜ«∂#∞Éè"í åÅ∞ Hõq`«Ö’ reflect („ÑüaOaOKåe) HÍ"åe
4. Hõq P"ÕâO◊ Hõq`å x~å‡}OÖ’ statement ÖÏ LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
5. Hõ^ÖŒä ’ "å`å=~°} HõÅÊ#ÖÏ Hõq`«Ö’ =ã¨∞=Î Ù `åÅ∂‰õΩ W"Õ∞[s LO_®e.
6. Hõq`«Ö’ J#∞Éè∂í `«∞Å#∞, Z"≥∂+¨<û£ #∞ symblic QÍ Jaè=ºHõOÎ KÕÜ∂« e.
XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë Hõq`å =ã¨∞=Î Ù‰õΩ ãÖ|OkèOz# J<ÕHÍOâßÅ#∞
„Ñ¨fHõÅ∞, ÉèÏ=z„`åÅ∞, Ñ¨^|Œ O^è•Å∞, Ñ¶e‘ OQ∑û, ã¨xfl"Õâ◊ HõÅÊ#Å∞, áÈeHõÅ∞,
"≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ ¿Ñ~°Û_»O ^•fi~å =ã¨∞Î ã¨`û« O|Okè (objective correlative) ™êkèOK«
=K«∞Û. "åã¨"Î åxH˜ D Ñ¨^•xfl 19= â◊`å|ÌOÖ’ washington allston J#fl
z„`«HÍ~°∞_»∞ mind‰õΩ =∞iÜ«Ú external world ‰õΩ L#fl iÖË+<¨ #£ ∞ K≥ÑÊ¨ _®xH˜
LÑ¨Ü∂≥ yOKå_»∞. J~Ú`Õ Hõq`å x~å‡}OÖ’ Z<Àfl H˘`«Î „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ‰õΩ „jHÍ~°O
K«∞\˜#ì \˜.Ü«∞ãπ.W\˜Ü∞« \ò 1921Ö’ the sacred wood; essays on po-
etry and criticism J#fl Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’ =ã¨∞ã Î `¨ û« O|Okè (objective cor-
relative) ÃÑ· ¿+H˜ûÊÜ«∞~ü Ç¨"≥∞\ ¡ ò, ÖË_=ç ∂ºQ∑ Éˇ`ü áê„`«Å ã¨fiÉèÏ"åÅ∞, PiìãHì≤ ±
"≥∞HÍx[O, Z"≥∂+¨<û£ QÆ∞iOz „Ñ¨™ê÷qOKÕ „Hõ=∞OÖ’ objective correla-
tion QÆ∞iOz qã¨Î $`«OQÍ K«iÛOKå~°∞. P^èŒ∞xHõ =K«# Hõq`å x~å‡}OÖ’
W"åà◊ `«~°K«∞QÍ D Ñ¨^Œúux LÑ¨Ü≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞. "≥Ú^Œ@ z„`« Hõà◊, <å@Hõ
Hõà◊‰õΩ Ñïq∞`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Îã¨`«ûO|Okè Ñ¨^Œúu `«~åfi`« Hõq`«fix~å‡}OÖ’H˜
„Ñ¨"ÕtOzOk. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O \˜.Zãπ.WeÜ«∞\ò, Z„*Ïá¶œO_£ ÖÏO\˜
„Ñ¨Ü∂≥ QÆ"å^Œ Hõ=ÙÖË... J#_»OÖ’ ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . g~°O`å É’^ŒÖ~Ë ,ü =∞ÖÏ¡~ˆ ‡
ÖÏO\˜ ã≤OÉÏeH± Hõ=ÙÅKÕ`« „Ñ¨ÉÏè q`«∞Öˇ#· "åˆ~. ZO^Œ∞HõO>Ë WeÜ«∞\ò #∂º„H˜\ H˜ ±
„QÆ∂Ñ¨ÙÖ’ L#flÑ¨Ù_Õ =ã¨∞Îã¨`«ûO|Okè(objective correlative) Ñ¨^Œúux
Jaè=$kúÑi¨ Kå_»∞. D Ñ¨ûúŒ Ö’ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõq`«Å∞ xi‡Oz#"åiÖ’ Z„*Ï
á¶œO_»∞#∞ „Ñ¨=ÚYOQÍ =∞#O K≥ÑÙ¨ ÊHÀ=K«∞Û...PÜ«∞#...''in a station of the
metro—— Hõq`« WO^Œ∞‰õΩ =∞Oz L^•Ç¨Ï~°}...
the apparition of these faces in the crowd
petals on a wet, black bough
JO@∂ Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À =ã¨∞ãÎ `¨ û« O|Okè Hõq`«#∞ xi‡OKå_»∞. WO^Œ∞Ö’
''apparition—— ''faces—— ''crowd—— W"Õ∞[ãπQÍ Ñ¨xKÕâß~Ú. ÃÑ@Öòû, "≥\ò,
ÉÏ¡H,± É’, ÖÏO\˜ Ñ¨^•Å∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«_O» `À áê~î‰° Ωõ xÖ’ H˘`«Î J#∞Éè∂í `«∞Å∞
PÖ’K«#Å∞ ˆ~ÔHuÎOz Ô~™êÊO_£ JÜÕ∞º q^èŒOQÍ Hõq`å x~å‡}O [iyOk.
JO`ÕHÍ^Œ∞... apparition ÖÏO\˜ Ñ¨ÔŒ ãÖkäOQ∑ ã≤ÊiK«fiÖò ÉèÏ=# HÍ=_»O`À
D Hõq`« =ã¨∞Îã¨`«ûO|OkèÜ≥ÿ∞ PÉˇ˚H˜ì"£ HÀiÖË\ ˜"£ Ñ¨^Œúu x~å‡} Hõq`«QÍ
=∂iáÈ~ÚOk. `≥Å∞QÆ∞Ö’ =∞Ç¨Hõq NN 'Hõq`å! F Hõq`å— Ö’#∞ HÔ .t"åÔ~_ç,¤
''[#K«~°O—— Hõq`«Ö’#∞, „uÑ¨Ù~°<Õx „jx"åãπ 'Y_»æKåÅ#O— Hõq`«Ö’ PÉˇ˚H˜ì"£
HÀiÖË\ "˜ £ Hõq`å x~å‡} Ñ¨ûÌŒ x K«∂_»=K«∞Û. JÖÏˆQ WÑ¨Ê\˜H© =ã¨∞ãÎ O¨ |kè`«
(objective -correlative) Ñ¨ûúŒ Ö’ Hõq`å x~å‡}O Ñ¨H_õ ƒ» OnQÍ KÕã∞¨ #Î fl
Hõq _®.Z<£.QÀÑ≤. KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ H˘O`«HÍÖÏxH˜ "åi =ã¨∞ãÎ `¨ û« O|Okè
„ÑüÉè#í ∞ HÀÖ’Ê~Ú Hõq`«fiOÖ’ ™êO„^Œ`« `«yæ U^À ~˘\©<Q£ Í Hõq`«Å∞ ~åã¨∞OÎ \Ï~°∞
HÍx WÑ¨Ê\˜H© "≥Ú^Œ\ ™˜ êi Hõq`«#∞ ~åã¨∞#Î fl@∞ì Ñ¶Å‘ ~Ú *Ï„QÆ`QÎ« Í Hõq`åx~å‡}O
KÕÑ>¨ ìË Hõq _®.Z<£.QÀÑ≤. PÜ«∞# `«OQˆ _»∞Ñ¨ÓÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ #∞O_ç "≥Ú#fl
"≥Ú#fl\˜ r=#ÉèÏ+¨ =~°‰õΩ =zÛ# Hõq`«Å#∞ QÆ=∞x¿ãÎ D q+¨Ü«∞O É’^èŒ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
Éè∂í QÆ~ƒ° ù ™ê~°OÖ’Oz
K≥=∞@ aO^Œ∞=ÙÅ∞ "≥∂ã¨∞H˘zÛ#
PHõe ã¨fiÑ¨flO ~˘>ì̌!
Hõq Z#∞fl‰õΩ#fl =ã¨∞=Î Ù ~˘>ì̌. K≥=∞@ aO^Œ∞=ÙÅ∞, PHõe ã¨fiÑ¨flO ÖÏO\˜
Ñ¨^|Œ O^èOŒ `À XHõ =¸_£#∞ „H˜Ü∞Õ \ò KÕã∂¨ Î ~˘>ì̌ `åÅ∂‰õΩ Ñ¶e‘ OQ∑#∞ J^Œ∞ƒù`«
=ã¨∞ãÎ `¨ û« O|Okè Hõq`«QÍ xi‡Oz áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ qã¨‡Ü«∞O Hõey™êÎ~∞° .
`«OQˆ _»∞ Ñ¨ÓÅ∞ JO>Ë XÑ¨ÙÊHÀ#∞
|OQÍ~°∞ Ñ¨ÓÅ∞...
"åã¨# ÖË‰Ωõ <åfl =ÅÑ¨Ù
ÉÏã¨Å∞ <ÕiÛ# Ñ¨ÓÅ∞
¿Ñ^ŒÑ¨ÓÅ∞
¿Ñ^ŒÅ Ñ¨ÓÅ∞!
JO@∂...`«OQˆ _»∞Ñ¨ÓÅ =ã¨∞™Î œO^Œ~åºxfl, QÆ∞}ÏÅ#∞ „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ =~°∞ã¨QÍ
K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩO@∂ XHõ H˘`«Î J#∞Éè∂í u "å`å=~°}Ïxfl ã¨$+≤Oì Kå_»∞ Hõq. JO^Œ∞Hˆ
WHõ¯_» PÖ’K«# J#∞Éè∂í uÖ’ `«_ãç ≤ Hõq`«fi=∞~ÚOk.
JÑ¨Ù_»ÑÙ¨ _»∂ HÔ ~°\ÏÅ∞ QÆ∞„~åÖˇ·
`åà◊ „Ñ¨=∂} L`Õ*Î ÏÖˇ·
"åÜ«ÚY_»æ „Ñ¨"åÇ¨Öˇ·
L„^ÕH=õ ¸iÎQÍ =∂~°∞`«∞Ok ã¨=Ú„^ŒO!
„^Œ="Õ∞Hõ^• J#∞‰õΩO>Ë ZÖÏ?
Ç¨Ï^Œ∞^Ì •\Õ^ŒO>Ë Hõ|eOKÕ LÑ¨„^Œ=O ‰õÄ_®...
kqã‘=∞ LÃÑÊ#, [áê<£ ã¨∞<åg∞Å qÅÜ«∞`åO_»=O D Ñ¨^•Ö’¡ HõxÑ≤Oz<å
Hõq ã¨=Ú„^ŒO L„^ÕHÍÅ Ñ¨Ù@ìQÍ =∂iO^Œx... „^Œ="Õ∞ J#∞‰õΩO>Ë LÑ¨„^Œ=O
‰õÄ_® Hõeyã¨∞OÎ ^Œx ÉèÏqã¨∂Î ^•xfl Hõq`«fiOQÍ =∂~°Û\ÏxH˜ ''=ã¨∞ãÎ `¨ û« O|Okèx——
™êkèã∂¨ Î Hõq`«#∞ xi‡OKå~°∞ _®.Z<£.QÀÑ≤. PÜ«∞# Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ Pâ◊Û~°ºHõ~O° QÍ
LO\Ï~Ú. =∞~°H`õ « Ç¨Ïi`åÅ∞, [ÅK«„HõO, Hõ~‡° ™êH˜,∆ ã¨∂~°∞º_ç *ÏfiÖÏ <Õ„`«O,
K«„Hõ^•è i ÉèÏ#∞_»∞.WÖÏO\˜ =ã¨∞QÎ `Æ « „Ñü=∞Å`À D Hõq Z<Àfl J^Œ∞ƒù`« Hõq`«Å∞
~å™ê~°∞. Hõ=ÙÅ∞ _≥~Ô· HõQì Í Z"≥∂+¨#Öò ¿ã\ì ò"∞≥ O\ò W=fi@O Hõq`«fiO HÍ^Œ∞, Hõq`«#∞
xi‡OKÕ „Hõ=∞OÖ’ PÉˇH˚ "ì̃ £ H˘„iÖË\ "˜ £ "≥∞^ä_Œ #£ ∞ LÑ¨Ü∂≥ yOz ã¨xfl"ÕâßÅ#∞
ãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞, ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ#∞ Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À, „Ñ¨fHõÅ`À Hõq`«Å∞QÍ tbÊHõ
iOz#Ñ¨Ù_Õ Jk =∞Oz Hõq`«fiO J=Ù`«∞Ok. Hõq`«fiO P"ÕâßÅ∞, ã¨ÊO^Œ#Å∞,
„Ñ¨fHõÅ∞, ã¨xfl"ÕâßÅ`À eOÔH· LO_»\Ïxfl ojective correlationÖ’ ÉèÏQÆ"∞Õ
#O@∂ jersey boys song writer bob gandio ''cry for me—— áê@Ö’
L#flQÆ~¡ü Z=~°x J_çy#Ñ¨Ù_»∞ WeÜ«∞\ò PÉˇH˚ "ì̃ £ HÀiÖË+<¨ £ #∞ L^ŒÇÏ¨ i™êÎ_∞» .
JÖÏˆQ „Ñ¨MÏº`« ÃÇÏ· ‰õÄHõq ''yosa buson|—— the piercing chill I feel
~åã≤#...
my dead wife's comb /in our bedroom /under my heel..
J#fl Hõq`«#∞ =ã¨∞ãÎ `¨ û« O|Okè (objective correlative) Ñ¨ûúŒ H˜ =∞Oz
L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩO\Ï~°∞ áêâßÛ`«º q=∞~°≈‰õΩÅ∞. Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ D
q+¨Ü∂« Åxfl QÆ=∞xã¨∂Î Hõq`«fi x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïìe. JÑ¨ÙÊ_Õ J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiO
~åÜ«∞QÆÅ~°∞.

"åHÍºÅ∞ ¿Ñ~°Û_»"∞Õ Hõq`«fiO HÍ^Œ∞!
„Ñ¨ÑO¨ K«"åºÑÖÎ QÍ 20 = â◊`å|ÌOÖ’ =zÛ# Hõq`«fiOÖ’ J<ÕHõ Hõq`å x~å‡}
Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. W=hfl áêâßÛ`«º Hõ=ÙÅ J#∞Hõ~} ° tÖÏÊÖË J#_»OÖ’
ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . QÆ`« âß`å|ÌHÍÅOQÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ =zÛ# Hõq`«fiOÖ’ eiHõÖò
Ãã<£û`À, ˆQÜ«∞Hõq`«fiO ~åã≤# QÆ∞~°*Ï_», ~åÜ«∞„áÈÅ∞, `«~åfi`« ÉèÏ=Hõq`«fiO
~åã≤# Hõ$+¨â‚ ß„ã≤,Î JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiO ~åã≤# NN "≥Ú^ŒÅ∞ <Õ\ ˜ Hõ=ÙÅ∞ ~åã≤#
Hõq`«fiO^•HÍ =K«# Hõq`«Å∞ Ñïje¿ãÎ J<ÕHõ q^Õj Hõ=ÙÅ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞
ã¨Ê+Öì QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. "å\˜ QÆ∞iOz XHõ ÃÑ^ŒÌ „QÆO^ä"Œ ∞Õ ~åÜ«∞=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ,
„Ñ¨H$õ u q+¨Ü∂« Å‰õΩ =∞x+≤ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ PáêkOz ~åã≤# Hõq`åfixfl personifi-
cation JO\Ï~°∞.ÃÑH· ˜ JãÖ|^ŒOÌ QÍ HõxÑ≤ã∂ ¨ Î Ö’Ñ¨Å XHõ ã¨`åºxfl ã¨∞ÊùiOÑ¨K¿Õ ã
"åHõºx~å‡} Hõq`åfixfl paradox poetry method JO\Ï~°∞. JÖÏˆQ „Ñ¨fHõÅ∞
‰õÄiÛ ~å¿ã Hõq`åfixfl symbolic poetry Jh, XHõ =∂@`À<À <å@H©Ü∞« O
QÍ<À „áê~°OaèOKÕ Hõq`å x~å‡}Ïxfl dramatic monologue Jh, JÖÏˆQ
=~°<‚ å`«‡Hõ Hõq`å x~å‡}Ïxfl descriptive poetry Jh, WOHÍ Kåi„`«Hõ
q+¨Ü∂« Å#∞ ™êÇ≤Ï`«º q+¨Ü∂« Å#∞ L@OH˜ã∂¨ Î xi‡OKÕ Hõq`åfixfl allusive
technique Jh, J™ê^è•~°} áÈeHõÅ`À xi‡OKÕ Hõq`åfixfl conceit po-
etry Jh Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞#fl áêâßÛ`«º poetic devicesÅ#∞, J<ÕHõ ~°HÍÅ
Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ =∞#"åà◊√§ J#∞Hõiã¨∂Î Hõq`«fiO ~åâß~°∞...P~°∞„^Œ `«fi"Õ∞
"åÇ¨ÏO, W™ê‡~ÚÖò K≥@∞ì<å‰õΩ P^Œ~≈° O, #QÆfl=Úx H˘Ü«∞ºQÆ∞„~°O, âı¿+O„^Œ <å^ÕâO◊
<å „Ñ¨[Å∞, `«~åfi`« =zÛ# J[O`å, "≥∂, <Õ_∞» |uH˜ L#fl Hõ=ÙÅ Hõq`å
x~å‡}ÏÖ’¡ Z‰õΩ¯=QÍ áêâßÛ`«º Hõ=ÙÅ ~°∂Ñ¨ x~å‡}ÏÅ#∞ QÆ=∞xOK« =K«∞Û. D
„Hõ=∞OÖ’ `≥Å∞QÆ∞ =K«# Hõq`«fiO ÉÏQÍ qHõãO≤ kOz. J~Ú`Õ H˘O`« Jã¨Ê+ì̈`,«
QÆO^Œ~Q° Àà◊O ‰õÄ_® ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ . H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞, "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ J™ê^è•~°} áÈeHõ
ÅO@∂ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕã≤# Hõ=ÙÅ∂ ÖËHõáÈÖË^Œ∞. "åix PHÍâßxH˜ ZuÎ#
ã¨g∞Hõ‰∆ Ωõ Å∞, `«=∞Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞ ÖË~x° q„~°gy# ãÖ^Œ~åƒùÅ∞, ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ .
Jk "Õ~ˆ q+¨Ü∞« O...WÑ¨ÙÊ_»∞ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ "åi Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`ÌŒ ∞« Å#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO`« HõO>Ë =ÚYºOQÍ <Õ_∞» „Ñ¨ÑO¨ K« "åºÑÖÎ QÍ =ã¨∞#Î fl Hõq`åfixfl
ÉÏQÍ K«^"Œ åe. JÑ¨ÙÊ_Õ Hõq`åfixfl ZÖÏ ~åÜ«∞=KÀÛ, ~åÜ«∞‰õÄ_»^À Z=iH˜
"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. =ÚYºOQÍ...
1. Hõq`«fiOÖ’ Jã¨Ê+ì̈`« ÖË‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ"åe.
2. Hõq`«#∞ ZÖÏ „áê~°Oaèã∞¨ <Î åfl~À, Jk U x~å‡}O HÕ^Œ =ã¨∞OÎ ^À QÆ=∞
xOKåe.
3. U U Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ UU Hõ=ÙÅ∞ J#∞ãïOKå~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
4. z<åfl ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ Jã¨Ê+ì̈ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÖË"À K«^"Œ åe.
5. Hõq`å x~å‡}ÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å‰õΩ J~å÷Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
WÖÏ KÕÜ∞« _»O =Å¡ g∞~°∞ Z=i Ñ¨ûúŒ J#∞ãïã¨∞<Î åfl~À, U Hõq`å x~å‡}O
J`«ºO`« P^è∞Œ xHõ"∂≥ , JO^ŒiH© P"≥∂^ŒÜ∂≥ QÆº"≥∂, `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. áê`« áê@#∞
H˘`«Î `«~O° q#HõáÈ~Ú<å, Jq <Õ\ ˜ `«~åxH˜ É’~°"¤ ∞£ QÍ Ñ¶Å‘ ~Ú<å "å\˜Ö’
L#fl ãÖw`« ™êÇ≤Ï`«º qÅ∞=Å∞ `«yáæ È=Ù. JÖÏˆQ <Õ\ ˜ Hõq`«fiOÖ’ ~°∂Ñ¨ Ñ¨~O° QÍ
ÉèÏ=Ñ¨~O° QÍ, x~å‡} Ñ¨~O° QÍ H˘`«^Î #Œ O „Ñ¨"tÕ Oz<å...QÆ`« Hõq`«fiO K«^=Œ _»O
=Å¡ #+¨"ì ∞Õ g∞ ÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í ZO`« K«kq`Õ JO`«QÍ Hõq`å ~°K#« Ö’ ~å@∞^ÕÅ∞`å~°∞.
J~Ú`Õ H˘O^ŒiH˜ WÑ¨Ê\˜H© Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\’ `≥eÜ«∞Hõ `å=Ú ~åã≤# Hõq`«fi"Õ∞
Q˘Ñ¨Ê^Œ#∞‰õΩO@∂ „Éèí=∞Ö’¡ rqã¨∞ÎO\Ï~°∞. <Õ\ ˜ Ñ≤Å¡ Hõ=ÙÅ∞ JÖÏ ~åÜ«∞_»O
ÖË^xŒ ‰õÄ_® JHõ_q» ∞H± JÇ¨ÏOHÍ~°O`À <Õ\ ˜ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ ZO`« =∞Oz Hõq`«fiO
~åã≤<å...J=¿ÇÏà◊#QÍ =∂\Ï¡_∞» `«∂...Jk Hõq`«fi"Õ∞ HÍ^ŒO@∂ "åáÈ`«∞O\Ï~°∞.
"åi QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì˜ K«∞ HÀ"åeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
=O@KÕÜ∞« _®xH˜ LÑ¨ÙÊ, HÍ~°O, =∞™êÖÏ k#∞ã¨∞Å∞, H˘uÎg∞~°, Hõi"Õáê‰õΩ,
#∂<≥, QÆ™êÅ∞, =∞™êÅ∞, L#fl>Ëì Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ H˘xfl poetic devices
LO\Ï~Ú. "å\˜<Õ „Ñ¨fHõÅx, ÉèÏ=z„`åÅx, â‹e· Jx ~°∂Ñ¨=∞x, Jaè=ºH˜Î Jx
WÖÏ Z<Àfl H˘`«Î ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åflO. W=hfl `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ áêâßÛ`«º Hõ=ÙÅ
Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å ~°K#« Å#∞ =∞#O á¶êÖ’ J=fi_»O =Å¡<Õ =KåÛ~Ú. H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO
~å¿ã Hõ=ÙÅ∞ Hõ=~Ú„`«∞Å∞ á⁄Ü≥∞\˜H± -_çH<∆õ ‰£ Ωõ K≥Ok# H˘xfl >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å‰õΩ
J~å÷Å∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x Hõq`«fiO ~å¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ =O@Ö’ LÑ¨ÙÊ,
HÍ~°O `«‰õΩ¯"≥·`Õ =O@ K≥_çáÈ~Ú#@∞ì Hõq`å x~å‡}OÖ’ ˆH=ÅO "åHÍºÅ∞
¿ÑiÛ`Õ Hõq`«fi=∞=fi^Œ∞. =O@#∞ „¿Ñ=∞`À K≥Ü∂« ºe. Hõq`åfixfl nHõ`∆ À ~åÜ«∂e.
q∞OQÆ∞_»∞ Ñ¨_x» =O@ JukäH˜ ÉÏ^è#Œ ∞ HõeyOz#>Ëì H˘~°∞‰õΩ_»∞ Ñ¨_x» Hõq`«fiO
áê~î‰° Ωõ }˜‚ Jã¨ÇÏ¨ <åxH˜ QÆ∞i KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hˆ ''Hõq`«fiO HÍ~å^Œ∞ H˘~°∞‰õΩ_»∞
Ñ¨_x» q`«#Î O. q#flO`«<Õ Z^Œ á⁄OQÍe J#O`« #= K≥`· #« ºO (K«~=° ∞w`«O
=ÚO^Œ∞=∂@Ö’). J#fl@∞ì Hõq`«fiO 19 â◊`å|ÌOÖ’ x~å‡}Ñ¨~°OQÍ J<ÕHõ
=∂~°∞ÊÅ‰õΩ QÆ∞~Ô O· k. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O 18 ÃãÃÑOì |~ü 1886Ö’ symbolist
manifesto „Ñ¨K∞« i`«O HÍ=_»"∞Õ ...JO^Œ∞Ö’ U=ÚOk? JO>Ë H˘`«Î Hõq`«fiÑ¨Ù
_çH<∆õ £ LOk. H˘`«Î „Ñ¨fHõ "å^ŒO LOk. JO^Œ∞Hˆ Jk H˘`«Î Hõq`å L^Œº=∂xH˜
„jHÍ~°O K«∞\˜ìOk. JO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞#fl ~˘=∂O\˜ã≤["£∞, <åºK«∞~°e[O ‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ É’ke~ü, =∞ÖÏ¡~ˆ ‡ ÖÏO\˜ „ÃÑOzHõ=ÙÅ ãÖK«Å<å`«‡Hõ Hõq`«Å`À
„Ñ¨fHõ "å^Œ Hõq`«fiO „Ñ¨ÑO¨ K« Hõ=ÙÅ#∞ H˘`«QÎ Í PÖ’zOÑ¨*ãË O≤ k. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç
Hõq`«fiOÖ’ ZÖÏO\˜ „Ñ¨fHõÅ∞ "å_®e ? J#fl K«~Û° „áê~°OÉè"í ∞≥ Oÿ k. nx Ñ¶e¨ `«OQÍ
20= â◊`å|ÌOÖ’ POQÀ¡-J"≥∞iHõ<£ Hõq`«fiOÖ’ W"Õ∞l["£∞ Hõq`Àfi^Œº=∞O
=zÛOk. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ „w‰õΩ, DlÑ¨Ùì, =∞# "Õ^ŒHÍÅO, Ñ¨Ù~å} HÍÅO
#∞O_ç Hõq`«fiOÖ’ „Ñ¨fHõÅ∞ ÖË"å? JO>Ë L<åfl Hõq`åx~å‡}OÖ’ "å\˜H<õ åfl
=∞ˆ~"À „áê^è•#º`« =Ç≤ÏOKÕq. Ñ¨Ó~°fi HÍÅÑ¨Ù =O@Å‰õΩ WÑ¨Ê\˜ =O@Å‰õΩ `Õ_®
L#fl>Ë.ì ..áê`«HÍÅÑ¨Ù =O@Å#∞ <Õ\ ˜ P^è∞Œ xHõ Ü«Ú=`« Dã¨_Oç K«∞‰õΩ#fl>Ëì HÍÅO
=∂ˆ~ H˘Åk Hõq`«fiOÖ’ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ‰õΩ, Jaè=ºH˜HÎ ˜ KÀ@∞ ÅaèOzOk...„Ñ¨fHõÅ∞
H˘`«QÎ Í LO>Ë Hõq`åx~å‡} ~°∂ÑÖ =∂~°∞`«∞Ok. H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞ H˘`«Î ÉèÏ"åÅ∞,
H˘`«Î ~°∂áêÅ∞, "åHõº x~å‡}O, H˘`«Î Ñ¨^•Å∞, H˘`«Î ÉèÏ+¨ Hõq`«#∞ H˘`«ÎQÍ
"≥∞iÑ≤™êÎ~Ú. JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiO, ^Œo`« Hõq`«fiO, qÑ¨=¡ Hõq`«fiO ~åã¨∂.Î .. ^ÀÑ≤_ô
^•~°∞Å Ü«Ú^Œú „Ñ¨fHõÅ#∞, PÜ«Ú^è•Å#∞, "åi Ñ¨~å„Hõ=∂Å#∞ "åi ^ÀÑ≤_ô
™ê^è<Œ åÅ#∞ ^Õ=Ùà◊§#∞, Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩx Hõq`«fiO ~å¿ãÎ
JÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`å~°∞. Kåi„`«Hõ q„^ÀÇ¨Å∞ `≥eÜ«∞x Hõq Hõq`«fiOÖ’ ã¨`«ºO
LO_»^∞Œ . H˘`«Î Jaè=ºHÎ̃ LO_»^∞Œ . H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞ LO_»=Ù. KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=
Hõ=ÙÅ‰õΩ „Ñ¨fHõÅO>Ë `≥eÜ«∞=Ù. J#∞Éè∂í u „Ñ¨^•è #=∞~Ú# Hõq`åfixH˜ „Ñ¨fHõÅ∞
=ÚYº"≥∞#ÿ `˘_»∞QÆ∞Å∞. "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞. WHõ „Ñ¨fHõÅO>Ë Ö’HõOÖ’ L#fl"Õ...=∂=¸Å∞
=∂@Å∞ "åHÍºÅ∞QÍ ¿ÑiÛ`Õ HÍH˜Q∂Æ _»∞ Hõq`«fiO J=Ù`«∞Ok. „Ñ¨fHõÅ`À Je¡`Õ
ylQÍ_çQ∂Æ _»∞ Hõq`«fiO J=Ù`«∞Ok. HÍH˜Q∂Æ _»∞ QÍeH˜ "å#‰õΩ ‰õÄeáÈ~Ú#@∞ì...
ÉèÏ=<å |ÅO ÖËx "åHÍºÅ∞ ¿ÑiÛ# Hõq`«fiO HÍÅQÆ~ƒ° Où Ö’ HõÅã≤ áÈ`«∞Ok.
=∞Oz Hõq`«fi"Õ∞ z~°HÍÅO xÅ∞ã¨∞ÎOk. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x PÜ«∂^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ∞
J<ÕHõ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ∞ "å_»∞`«∂ Hõq`åfixfl "≥∞iÑ≤OKå~°∞. qÜ«∞"£∞ ÉËH¡ ,± w.b.yeats
„Ñ¨fHõÅ#∞ ÉèÏ"åf`« "≥∞#ÿ (P^è•ºu‡Hõ)"å\˜H˜ LÑ¨Ü∂≥ yOz<å "≥∞Ñ≤ÊOK«QeÆ QÍ~°∞.
=~ü¤û =~üÎ ''my heart leaps up when I behold a rainbow in the
sky—— JO@∂ ~ˆ OÉ’#∞ Pâ◊‰Ωõ =∂ºlHõÖò symbol („Ñ¨fHõQÍ) LÑ¨Ü∂ ≥ yOz
ãÖK«Å#O ã¨$+≤Oì Kå_»∞. shelly ~åã≤# ''to the moon—— Hõq`«Ö’ ''among
the starts,that have a different birth..and ever changing,like
a joyless eye—— WO^Œ∞Ö’ Hõq moon#∞ complex symbolQÍ LÑ¨Ü∂ ≥ yO
Kå_»∞. =∞# ^ÕâO◊ Ö’ Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® „Ñ¨fHõÅ#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞QÍ
K≥ÖÏ=∞}˜ JÜ«∂º~°∞. JO^Œ∞Ö’ „ÃÑOz Hõ=ÙÅ#∞ J#∞HõiOz# NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O
Ç≤Ï\ò H˘@ì_®xH˜ PÜ«∞# LÑ¨Ü∂≥ yOz# „Ñ¨fHõÖË HÍ~°}O. J~Ú`Õ KåÖÏ=∞Ok
ÃÑ^ŒHÌ =õ ÙÖË `«=∞ Hõq`«fiOÖ’ ^ÀÑ≤_ô =~åæÅ „Ñ¨fHõÅ#∞ JÉè∞í º^ŒÜ∂« xH˜, qÑ¨"¡ åxH˜
ãÖHˆ `åÅ∞QÍ LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°#fl q+¨Ü∞« O KåÖÏ =∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. WO„^Œ
^Õ=Ùx =∞^ŒÑÙ¨ >Ë#∞QÆ∞, Ü«∞=Úx =∞Ç≤Ï+¨ÑÙ¨ Ö’Ç¨ÏQÆO@Å∞, HõÅHõ`åÎ HÍoHõ<åeHõ,
^è#Œ ∞+¨µ, QÍO_ô=O, ^è#Œ ∞+Öì HÍ~°O, Z‰õΩ¯ÃÑ\˜#ì qÅ∞¡ WÖÏ Z<Àfl Z<≥fl<Àfl...JÖÏˆQ
Jã≤`Î fi« Hõq`«fiO =KåÛHõ ^Œo`«, |Ç¨ï[#, „ã‘"Î å^Œ Hõq`«fiOÖ’ ‰õÄ_® ^ÀÑ≤_ç
=~åæÅ J}z"Õ`« PÜ«Ú^è•Å∞, ^Õ=Ùà◊√§, Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, "åi K«~º° Å‰õΩ,
ãÖ|OkèOz# „Ñ¨fHõÅ∞ "å_ç# "å~°∞ ÖËHõ áÈÖË^∞Œ . ^•xH˜ HÍ~°}O. Jq `«=∞qHÍx
Kåi„`«Hõ q„^ÀÇ¨ÏãÖã¨¯ $u „Ñ¨fHõÅx `≥eÜ«∞Hõ áÈ=_»"∞Õ ...WHõ áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ
Hõ=ÙÖ’¡ ''_Õ~ü<≥ãπQÍ „Ñ¨fHõÅ∞ "å_ç# Hõq qeÜ«∞O blake. PÜ«∞# ~åã≤#
ÅO_»<£ ÖÏO\˜ Hõq`«Ö’¡ the ''marriage horse—— #∞ ã≤O|Öˇ*· ò KÕã∂¨ Î (XHõ
=∞QÍ_»∞..XˆH P_»^•xHÀãÖ |`«H_õ O» ) is the death of real love... JO@∂
~åÜ«∞_»O Hõq`«fiOÖ’ Q˘Ñ¨Ê ™êÇ¨Ïã¨"∞Õ ...PÜ«∞<Õ HÍ^Œ∞ Siãπ Hõq qeÜ«∞"£∞
|@¡~,ü U\òû, "åÖòì "≥\· ò =∂<£, ~å|~üì „á¶êãπ,ì ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ áê`« symbols
™ê÷#OÖ’ H˘`«Î images#∞ ‰õÄ_® "å_®~°∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’ #QÆfl=Úx ^ÀÑ≤_ô =º=ã¨‰÷ Ωõ
„Ñ¨fHõQÍ H˘Ü«∞ºQÆ∞„~°O, H˘`«Î qÑ¨=¡ Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨‰Ωõ „Ñ¨fHõQÍ âı¿+O„^Œ ''<å^ÕâO◊
<å „Ñ¨[Å∞—— qÑ¨"¡ åxH˜ „Ñ¨fHõQÍ =~°=~°~å"£ ''ã¨=Ú„^ŒO—— ÖÏO\˜ HÍ"åºÅ∞...
„Ñ¨fHõÅ`À =zÛ#>Ë.ì ..áêâßÛ`«º ^ÕâßÖ’¡ =∞#Hõ<åfl =ÚO^Õ Hõ=ÙÅ∞ Q˘Ñ¨Ê HÍ"åºÅ∞
~åÜ«∞_®xH˜ ã≤OÉÏe[O á¶êÖ’ HÍ=_»"∞Õ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O. „Ñ¨fHõÅ∞ H˘`«QÎ Í
LO>Ë Hõq`å tÅÊO J^Œ∞ƒùÒ« QÍ LO@∞Ok. ÉèÏ"åxfl =∂=¸Å∞ "åHõºOÖ’
"åK«ºOQÍ K≥a`Õ Hõq`«fi"≥∞ÖÏ J=Ù`«∞Ok? Jk =K«#"≥∞ÿ `ÕeáÈ`«∞Ok. JÖÏˆQ
H˘xfl "å_ç "å_ç ~À`«|∞\˜#ì „Ñ¨fHõÅ#∞ =∞m§ =∞#O "å_ç`Õ JO^Œ∞Ö’ Q˘¿ÑÊ
=ÚOk?J~°∞} aO|O, Z„~°*Oˇ _®, QÆ∞ÖÏax, K«O^Œ=∂=∞#∞ „¿Ñ=∞‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ
"å_»@OÖ’ H˘`«Î^Œ#"Õ∞O LOk. âßOuH˜ HõáÈ`åxH˜, Z~°∞Ñ¨Ù#∞ qÑ¨¡"åxH˜,
`≥Å∞Ñ¨Ù#∞ âßOuH˜, "≥Å∞QÆ∞#∞ Pâ◊‰Ωõ , pHõ\ x˜ x~åâ◊‰Ωõ , =∞~°}ÏxH˜, W#∞=Ú
L‰õΩ¯#∞ |ÖÏxH˜, (L‰õΩ¯HõO_»Å∞, W#∞Ñ¨#~åÅ∞)"å_ç`Õ JO^Œ∞Ö’ H˘`«^Î #Œ "Õ∞O
LOk? 1815Ö’ qeÜ«∞O =~üû¤ =~üÎ XHõ "åºãÖ ~åã¨∂Î ''new images of
external nature—— JO@∂ Z<Àfl H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ#∞ Hõ=ÙÅ∞ ã¨$+≤Oì K«∞ HÀ"åÅx
`≥eáê~°∞.robert frost ''insteparch—— ÖÏO\˜ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ#∞ "å_®~°∞. JÖÏˆQ
ÉèÏ+¨#∞ ‰õÄ_® Hõq`«fiO _çHõ∆<£ HÀãÖ ^èŒfiOãÖ KÕã¨∂Î ''darkling—— ÖÏO\˜
Ñ¨^Œ|O^è•Å#∞ WO\©¡+π e@ˆ~K«~üÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ `«=∞ Hõq`«Ö’¡
LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°x william harmon ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. "åãÎ̈"åxH˜ =∞# "Õ^•Ö’¡,
Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡, „Ñ¨fHõÅ∞<åfl~Ú. HÍ=º „Ñ¨|O^è•Ö’¡#∂ L<åfl~Ú. "å\˜x K«k"Õ
FÑ≤Hõ =∞#"åà◊§‰õΩ ÖË^∞Œ . ÉèHË Oõ ÉÏHÍ Ñ¶¸ ¨ HõO Hˆ Hõ, Ç≤ÏOã¨~K° #« , ^èfiŒ Oã¨ ~°K#«
ÖÏO\˜ Hõq`å áê^•Å∞ NN ~åÜ«∞\ÏxH˜ HÍ~°}O PÜ«∞# „ÃÑO¶ z Hõ=ÙÅ Hõq`«fiO`À
áê@∞ „Ñ¨|O^èŒ Hõ=ÙÅ ÑÖK«=∞Ç¨HÍ"åºÅ#∞ ÉÏQÍ K«^∞Œ =Ù HÀ=_»"∞Õ ... HÍo^•ã¨∞,
"Õ∞Ñ¶Ú¨ _»∞, ÉèÏ~°q, Éè’A_»∞ ÖÏO\˜ ãÖã¨¯ $`« Hõ=ÙÅ HÍ"åºÖ’¡ „Ñ¨fHõÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀHõ
áÈ~Ú<å. HõhãÖ NN, P~°∞„^Œ, ^•â◊~k° ,ä ã≤.<å.ˆ~., #QÆfl=Úx, HÔ .t"åÔ~_ç,¤
_®.Z<£.QÀÑ≤ #∞Oz Jã≤`Î fi« L^Œº=∞ Hõ=ÙÅ∞, Hõ=~Ú„`«∞Å∞, <Õ_∞» H˘`«QÎ Í ~åã¨∞#Î fl
Hõ=ÙÅ∞ ZÖÏO\˜ „Ñ¨fHõÅ∞ "å_»∞`«∞<åfl~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O LOk,
ã≤x=∂Å∞ ÉÏQÍ K«∂ã¨∞#Î fl <Õ\ ˜ `«~O° ''ã≤i=∞Öˇ¡ Ñ¨Ù=fiÖˇ¡ #=Ùfi—— J#fl <å\˜
HõqHõ<åfl ''ÃãÖò á¶È<£ ^èfiŒ xÖÏ #"Õfi^•<å—— J#fl Hõq H˘`«Î „Ñ¨fHõ#∞"å_ç "≥∞Ñ≤ÊOKå_»x
QÆ∞iÎOKåe. ¿Ñã¶ π |∞H±Å∞, Hõq`«fiÑ¨Ù „QÆ∂Ñ¨ÙÖ’¡ "ÕÖÏk =∞Ok Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞.
"å~°∞ UO ~åã¨∞<Î åfl~À "åiˆH `≥eÜ«∞^Œ∞. ÃÑQ· Í "å\˜H˜ J"å~°∞Å¤ ∞, i"å~°∞Å¤ ∞,
<åÅ∞QÆ∞ Ñ¨xH˜~åx Hõq`«Å∞ ~åã≤# Hõ=ÙÅ‰õΩ â◊`H« qõ , ã¨ÇÏ¨ „ã¨Hqõ , WOHÍ WÖÏO\˜
Ñ≤zÛ a~°∞^Œ∞ezÛ. ÖˇH· Å± ∞ H˘\ì̃OK«∞HÀ_®Å∞. W^ŒO`å K«∂ã¨∞OÎ >Ë P^è∞Œ xHõ =K«#
Hõq`«fiO „Ñ¨=∂^ŒÑÙ¨ @OK«∞Ö’¡H˜ "≥à√◊ `ÀO^Œx `≥Å∞™ÈÎOk. JO^Œ∞Hˆ Hõq`«fi=∞O>Ë
Uq∞\’...Hõq`åx~å‡} Ñ¨^Œú`«∞ÖËq∞\’ K≥áêÊeû# J=ã¨~°O =K«ÛOk. Hõq`«
~åÜ«∞_»=∞O>Ë J^˘Hõ `«Ñã¨ ∞¨ û. `«Ñ#¨ , Ü«∂`«#, QÆ∞O_≥#∞ =∞kèOK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞.
ÉèÏ=ã¨=∂kèÖ’ x~°O`«~O° x=∞QÆfl"≥∞#ÿ
~°∞+≤ÖÏO\˜ Hõq =∂„`«"∞Õ JHõ~∆ åÅ Ñ¨Ó~ˆ ‰õΩÅÃÑ·
P`«‡[ÅO ãÖ„áÈHÕ∆ z ^Œ$âßºÅ‰õΩ ~°OQÆ∞ÅkÌ
Hõq`«fiÑ¨Ù z„`« Ñ¨\ÏÅ#∞ QÍÖ’¡ HÔ QÆ̂~Ü«∞QÆÅ_»∞
|Ç¨ïâß SO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ HõqQÍ Ñ¨Ù\˜ì LO\Ï_Õ"∂≥ (HÍÅO #k X_»∞#¤ )
JO>Ë Hõq ÉèÏ=ã¨=∂kèÖ’ LO_®Å#flk ZO^Œ∞‰õΩ? H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ#∞ J<Õfi+≤OK«
_®xˆH Hõ^•? JO>Ë Ö’HõOÖ’ QÆÒ« Ö’ U U Hõ=ÙÅ∞ UU „Ñ¨fHõÅ∞ "å_®~À
"å\˜x =∞#O "å_®ÖÏ? =^•Ì. ÖËHõ "å\˜H˜ #y+‘Å∞ K≥H¯˜ H˘`«QÎ Í =∂~åÛÖÏ?Jx
PÖ’zOKåe <Õ\ ˜ Hõ=ÙÅ∞. JO`ÕHÍ^Œ∞... finch J<Õ Hõ=~Ú„u J#fl@∞ì ''<≥Ñ· Ù¨ }ºO
<åKÕuÖ’ LOk...J~Ú`Õ <åÇ¨Ï$^ŒÜ«∞O ~åã¨∞‰õΩO@∞Ok. J#fl@∞ì Hõq`«fiO
~åÜ«∞_®xfl ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞HÀ"åe. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À ~åÜ«∂e. H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ
HÀãÖ J<Õfi+≤OKåe. H˘`«Î ÉèÏ+¨ HÀãÖ HõÅ=iOKåe...JO`ÕHÍ^Œ∞...
Zyi áÈ`«∞#fl Ñ¨‰Ω∆õ Å QÆ∞OÑ¨ÙÅ‰õΩ
K≥@∞¡ H˘=∞‡ÅKÕ`∞« Å∂Ñ¨Ù`«∂ g_À¯Å∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡
`«# Éè∞í *ÏÅÃÑ· "åe# Ñ¨^|Œ O^è•Å Ñ≤@Åì ∞
zH˜¯#>Ëì zH˜¯ `«∞„~°∞# Zyi áÈ`«∞O>Ë
Hõq `«# ^ÕÇÏ¨ Ñ¨Ù É’kè=$H∆Íxfl x\Ï~°∞QÍ xÅÉˇ\ ˜ì
`«ÅÃÑHÔ· uÎ Hõà√◊ § =¸ã¨∞H˘x „Ñ¨fHõÅ HÀãÖ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ OÎ \Ï_»∞
|Ç¨ïâ◊ Q“`«=∞|∞^Œ∞_Ì ∞» HõqQÍ Ñ¨Ù\ì̃ LO\Ï_Õ"∂≥ ...
Q“`«=∞|∞^Œ∞Ì_»∞..."≥Ú`«ÎO JÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩ =zÛ# =º=ã¨÷#∞ ^èŒfiOãÖ KÕã≤
H˘`«Î =º=ã¨#÷ ∞ „Ñü+≤Oì z#@∞ì <Õ\ ˜ Hõ=ÙÅ∞ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ#∞ ã¨$+≤Oì K«∞HÀ"åe.
ZÖÏ JO>Ë–
robert penn warren understanding poetry, J#fl Ñ¨ÙãÎ̈HõOÖ’
(1960) the symbol may be regarded as a metaphor from which
the first term has been omitted. JÖÏˆQ ã¨∂~°∞º}˜‚ rq`åxH˜, ã¨<£
Ñ¨=¡ ~ü#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ "å_»∞`«∂ william blakes ''ah sun flower——
J#fl Hõq`«#∞ Z<Àfl Uà◊§ „H˜`"« ∞Õ ~å¿ã.Î =∞#O WOHÍ ã¨∂~°∞º}˜‚ g~°∞xH˜, ÖËHõ
"≥Å∞`«∞~°∞‰õΩ, „Ñ¨fHõQÍ<Õ "å_»∞`«∞<åflO. H˘`«QÎ Í PÖ’zOKåe Hõ^•. WHõ#∞OK≥<· å
áê`« "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ „Ñ¨fHõÅ∞, "å_»‰Ωõ O_®...Z=_À "å_ç#ÉèÏ+¨, Z=_ç^À Jaè=ºH˜.Î ..
ÖË‰Ωõ O_®...H˘`«Î Jaè=ºH˜`Î À...H˘`«Î Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨`À...=∞Oz Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞, ¿Ñã¶ |π ∞H± Hõ=ÙÅ∞ „Ñ¨Ü∞« ufl ™êÎ~x° Pt^•ÌO.

Hõq`«#∞ "≥eyOKÕk "≥∞\Ï#q∞!
Hõq`«fiO Z=Ô~<· å ~åÜ«∞=KåÛ? ZÖÏÜ≥∞ÿ <å ~åÜ«∞=KåÛ? JO>Ë ~åÜ«∞=K«Ûx
JO\Ï~°∞ JO^Œ~∂° ...HÍx ...Hõq`«fiO "≥∞ã¨‡i[O...HÍ"åÅO>Ë JO^Œ∞Ö’ F "≥∞~°∞Ñ¨Ù
LO_®e. JÖÏ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ zO^Õ Hõq`«fiO H˘O^Œˆ~ ~å™êÎ~°∞. ~åQÍÅ∞ ÉÏQÍ
™ê^è#Œ KÕ¿ã<Î Õ ãÖw`« ^Œ~≈° ‰õΩ_≥#· @∞ì Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ ÉÏQÍ QÆ=∞xOz "≥q· ^èºŒ O`À
Hõq`«Å∞ ~åã≤#Ñ¨Ù_Õ Hõq`«Å∞ "≥∞~°∞Ñ¨Ö¡Ë "≥∞~°∞™êÎ~Ú.JO^Œ∞Hˆ Hõq`«fiO P`«‡Hõà◊
JO@∞Ok ''Hõq¿ã# =∂ºxÃÑ™Èì——. Hõq`«fiO ÉèÏ=<å|ÅO JO@∞Ok Hõ@=ì ∞Oz
Hõq`«fi`«`fi« O. JÖÏ Hõq`«fiO "≥∞~°"åÅO>Ë Hõq`«fiO _çH<∆õ £ Zxfl _≥=· ∞<£ûÖ’ LO@∞O^À
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.Hõq`å x~å‡}OÖ’...Z<Àfl >ˇHfl˜ HõÖò _≥qÃããπ#∞ áêâßÛ`«º q=∞
~°≈‰õΩÅ∞ ã¨∂zOKå~°∞.
1. Repitition : n<Õfl =∞#O Ñ¨Ù#~°∞H˜Î JO\ÏO. JO>Ë XHõ Hõq`«Ö’ Ñ¨^•Å∞,
"åHÍºÅ∞, ™êìO*ÏÅ∞ iÑ‘\ò HÍ=_»O.
2. Onomatopoeia : â◊ÉÏÌÅ#∞ J#∞HõiOz LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ Ñ¨^•Å`À ~å¿ã
Hõq`åx~å‡}O.
3. Mood : XHõ K«H¯õ x J#∞Éè∂í u "å`å=~°}O...ã¨$+≤Oì K«∞HÀ=_»O...
4. Cacophony : á⁄Ü≥ ∞ \ ˜ H ± ZÃÑH± ì HÀã¨ O Ç¨ Ï ~åãπ ™œO_£ û #∞
LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O...
5. Euphony : JO^ŒiH© J~°=÷ ∞ÜÕ∞º, ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ â◊ÉÏÌÅ∞ "å_»@O.
6. Hyperbole : XHõ ã¨`åºxfl ÖËHõ ¿ã\ì ò"∞≥ O\ò#∞ Juâ◊Ü∂≥ HÎ̃`À K≥ÑÊ¨ _»O.
7. Jargon : =ã¨∞=Î Ù#∞, =$uÎx, Ñï‰ì Ωõ ºÅ~ü „>Ë_#£ ∞ |\ì̃ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨#∞
"å_»@O
8. Synedoche : XˆH PÖ’K«##∞ Hõq`« "≥Ú`«OÎ Ö’ H˘#™êyOK«_O» .
9. Metonymy :J`«ºO`« ã¨g∞Ñ¨ÑÙ¨ PÖ’K«##∞ „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ "≥e|∞K«Û_»O...
WÖÏ =K«# Hõq`åx~å‡}OÖ’ Z<Àfl >ˇHfl˜ HõÖòÑ^¨ •Å∞ ã¨$+≤Oì Kå~°∞ áêâßº`«∞ºÅ∞.
g\˜Ö’ Jhfl JO^ŒiH© `≥eÜ«∞Hõ áÈ=K«∞Û. JO`ÕHÍ^Œ∞...Hõq`«#∞ ZÖÏ „áê~°OaèO
KåÖ’ KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ<Õ K≥áêÊe. H˘O^Œ~°∞ Hõ^ä•x~å‡}OÖ’ L`«Î=∞
Ñ¨Ù~°∞+¨Ö’ Hõ^Œä K≥ÑÊ≤ #@∞ì Hõq`«#∞ „áê~°Oaè™êÎ~∞° . =∞iH˘O^Œ~∞° Hõq`«Ö’ ÉèÏQÆ
™êfi=ÚÅ∞ HÍ‰õΩO_® omniscient Ñ¨ûúŒ Ö’ Hõq`å x~å‡}O KÕÑ_¨ `» å~°∞. WHõ¯_»
Hõq Jxfl ãÖ^Œ~åƒùÅ#∞, áê„`«Å#∞, ã¨xfl"ÕâßÅ#∞, ^ä~Œ Ñ¤ü ~¨ û° <£QÍ LO@∂ =i‚™êÎ_∞» .
J~Ú`Õ =K«#Hõq`«Ö’ WOHÍ Qˆ Ü«∞x~å‡} ÅHõ} ∆ ÏÅ#∞ =∞#"åà◊√§ áê\˜ã∞¨ OÎ _»@O
q_»∂~¤ O° . JÑ¨ÙÊ_≥ÑÊ¨ _À „j„j ''=∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O Ñ¨~À „Ñ¨ÑO¨ K«O Ñ¨~À „Ñ¨ÑO¨ K«O——
JO@∂ Ñ¨^•Å iÑ≤\ ã© <¨ £ Ñ¨ûÌŒ Ö’ WÑ¨Ê\˜H© KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ ''K«∂_»∞
K«∂_»∞ K«∂_»∞ K«∞Hõ¯Å#∞ K«∂_»∞—— JO@∂ Hõq`«Å∞ ~åã¨∂Î Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞
"≥Å∞=iã¨∞<Î åfl~°∞. Hõq`«Ö’ H˘xfl "åHÍºÅ#∞ ™êìO*ÏÅ#∞ =∞m§ =∞m§ iÑ‘\ò
KÕÜ∞« _»O KåÖÏ áê`« Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ x« Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe. JÖÏˆQ
Hõq`«Å∞ =∞s á⁄_»∞QÍæQÍHõ =∞s z#flkQÍ HÍ‰õΩO_® HõhãÖ 20 Öˇ#· ∞¡ ÖËHõ
=ã¨∞=Î Ù#∞ |\˜ì 30 Öˇ#· ‰¡ Ωõ q∞OK«‰Ωõ O_® Hõq`åx~å‡}O KÕ|_ç`Õ ÉÏQÆ∞O@∞Ok.
KåÖÏ=∞Ok Hõq`«Å#∞ "åº™êÅ∞ ~åã≤#@∞ì ~åã≤ Ñ¨_ãÕ ∞¨ OÎ \Ï~°∞. Jk Hõq`≥ÖÏ
J=Ù`«∞Ok? ÖËYÅ∞ ~åã≤#@∞ì („Ñ≤ÜÚ« _çH,˜ Éè~í ‰Î° Ωõ , ÖËHõ ÉèÏ~°º‰õΩ, „Ñ≤ÜÚ« ~åeH˜,
Ããx· ‰õΩ_çH)˜ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_»O J=Ù\ò _Õ>_ˇ £ Hõq`å x~å‡}Ñ¨^`úŒ x« QÆ∞iÎOKåe.
á⁄Ü≥∞\˜H± effect HÀãÖ harsh sounds LÑ¨Ü∂≥ yOK«_O» ‰õÄ_® `«yOæ k.
¿ã\ì ò"∞≥ O@∞¡, x<å^•Å`À, J~°∞Ñ¨ÙÅ`À Hõq`«Å∞ ~å¿ã HÍÅO áÈ~ÚOk. ™ê=∂
#∞ºÅ‰õΩ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º ÉèÏ+¨<Õ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨QÍ tbÊHõi¿ãÎ =∞Ozk.
Hõq`«Ö’¡ pecular, perticular „>Ë_‰£ Ωõ , =$uÎH˜ ãÖ|OkèOz# jargon
(language)LÑ¨Ü∂≥ yOK«_O» L`«=Î ∞O.
WÖÏ K≥|∞`«∂ áÈ`Õ J<ÕHõ q+¨Ü∂« Å∞<åfl~Ú. U^À Hõq`«fiO ~å¿ãÜ≥ÚK«Û#∞
‰õΩO>Ë á⁄~°áê@∞. JÖÏ Jx Jxfl xÜ«∞=∂Å∞ áê\Õz...JO`«H+õ Ñì¨ _¨ ç Hõq`«fiO
~åÜ«∂ÖÏ? "å"≥∂‡...Jx q~°q∞OK«∞HÀ #Hõ¯~° ÖË^∞Œ . HÍx W"åà◊ KåÖÏ=∞Ok
XHõ Ñ¨ûúŒ , xÜ«∞=∞O ÖË‰Ωõ O_® Hõq`«Å∞ ~å¿ãã¨∞<Î åfl~°∞. Hõq`«Å∞ HÍ‰õΩÅ HÍ=Ù
HÍ=Ù â◊ÉÏÌÅ∞ HÍ=Ù. HÀH˜ÅÅ HõÅ‰õÄl`åÅ∞. ~°ã=¨ ºOl`åÅ∞. „Ñ¨fHõÅ `«à`◊ à« ◊
Ñ¨„`åÅ∞. HÍ‰õΩÅ∞ J#=ã¨~O° QÍ ‰õÄ_® JÑ¨Ù_»ÑÙ¨ _»∂ J~°∞™êÎ~Ú. Hõ=ÙÅ∞ J#=ã¨
~°OQÍ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞‰õÄ_»^∞Œ . HÀH˜ÅÅ∞ =ãÖ`«"Ú≥ zÛ#Ñ¨Ù_Õ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ‰õΩÖ’<≥·
‰õÄ™êÎ~Ú. Hõ=ÙÅ∂ =¸_£ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_Õ J#∞Éèí∂uH˜Ö’<≥· Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂e.
HÍ‰õΩÅ ãÖYº ZHõ¯=QÍ L#fl@∞ì Hõ=ÙÅ ãÖYº Z‰õΩ¯= HÍ=K«∞Û. HÍx HÀH˜ÅÅÖÏO\˜
Hõ=ÙÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ HÍ"åe, ZÖÏ ~åÜ«∂Ö’ <ÕiÊ¿ãÎ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ =∞Oz Hõ=ÙÅ∞QÍ
Z^Œ∞QÆ∞`å~°∞. JO^Œ∞Hˆ Hõq`«fiO-_çH<∆õ Ö£ ’ poetic-diction Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åe. =ÚYºOQÍ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ¡ "å_»@O =K«∞ÛÖË J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê@∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
"≥∞\ÏÑ¨~‰ü Ωõ , synecdoche ‰õΩ metonymy ‰õΩ ã¨∂Hõ∆ ‡"≥∞#ÿ `Õ_®Å∞<åfl~Ú.
synecdocheÖ’ XHõ =ã¨∞= Î Ù#∞ ^•x áê~ü`ì À refer KÕ™êÎ~∞° . L^•...HÍ~°∞
QÆ∞iOz =i‚ã∂¨ Î ''a wheel—— #∞ K≥a`Õ ''synecdoche—— JO\Ï~°∞. WHõ¯_» ''a
wheel—— "≥Ú`«OÎ HÍ~°∞‰õΩ „Ñ¨fHõ. J~Ú`Õ "≥∞\Ïx=∞Ö’(metonymy) Ö’
''crown—— #∞ ã≤O|ÖòQÍ "å_ç`Õ Jk JkèHÍ~åxH˜ „Ñ¨fHõQÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . JÖÏˆQ
"≥∞\ÏÑ¨~‰ü Ωõ "≥∞\Ïxq∞‰õΩ `Õ_® LOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ...
you are sunlight and I moon
WHõ¯_» sunlight(and moon) JÖÏˆQ human ~Ô O_»∞ aè#fl =ã¨∞=Î ÙÅ∞.
J~Ú`Õ ~Ô O_çO_çH˜ XHõ^•x`À XHõ\ ˜ áÈeÛ K≥ÑÊ¨ _®xH˜ "≥∞\ÏÑ¨~#ü ∞ "å_»`å~°∞.
HÍh...metonymy Ö’...
the pen is mightier than the sword
WHõ¯_» pen #∞ ~°K#« ‰õΩ sword #∞ q∞Å@s á¶È~°∞û‰õΩ reference QÍ
"å_»`å~°∞. WOHÍ ã¨Ê+Öì QÍ K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åÅO>Ë "≥∞\Ï#q∞ Hõq`«Å#∞ L@OHÕK«∞
HÀ"åe. áêâßÛ`«º ^ÕâßÖ’¡#∂ =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’#∂ KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ me-
tonymy _çH< ∆õ Ö£ ’ Hõq`«Å∞ ~å™ê~°∞. J~Ú`Õ "åiÖ’ ~å|~üì „áêãπ#ì ∞ =ÚYºOQÍ
K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åe. "åã¨"Î åxH˜ PÜ«∞#Hõ<åfl =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü EeÜ«∞ãπ ã‘[~ü
<å@HõOÖ’
''friends, romans, countrymen, lend me yours ears——
JO@∂ "≥∞\Ï#q∞ styleÖ’ Hõq`«fiO ÖÏO\˜ "åHõºO ~åâß_»∞. WHõ¯_» at-
tention ‰õΩ „Ñ¨fHõQÍ 'ears— "å_»\Ï<Õfl metonymy J<åfl~°∞. WHõ Robert
frost KåÖÏ J^Œ∞ƒù`" « ∞≥ #ÿ W"Õ∞[s`À Hõq`«fiO tbÊHõiOKå_»∞...
as he swung toward them holding up the hand
half in appeal, but half as if to keep
the life from spilling
ÃÑ· Hõq`«Ö’ ''the life from spilling—— J#flk "≥∞\Ï#q∞. Jk ~°HOÎõ
áÈ=_®xfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. Z‰õΩ¯= ~°HõÎ„™ê=O [~°QÆ_»=∞O>Ë rq`«O ™êÊ~ÚÖò
HÍ=_»"∞Õ . WÖÏ metonymy `«à◊√‰õΩÖ’, KèåÜ«∞Å`À „Ñ¨ÑÖK«"åºÑÎ̈OQÍ ZO^Œ~À
Hõ=ÙÅ∞ J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiO ÑÖ_çOKå~°∞. =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’ H˘`«Î „Ñ¨fHõÅ`À, ~°∂Ñ¨
HÍÅ`À, LÑ¨=∂<åÅ`À ãïH˘`«Î â‹e· `À 1970 „áêO`«OÖ’ =zÛ# Hõq`«fiOÖ’
metonymy _çH< ∆õ £ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. =ÚYºOQÍ 1977Ö’ x~°O`«~O° J<åºÜ«∂xH˜
QÆ∞~°=Ù`«∞#fl Hõ+ì̈ r=ÙÅ#∞ u~°Q|Æ _»=∞x K≥|∞`«∂ âı¿+O„^Œ 'Q˘iÖÏ¡— HÍ=ºO
~åâß_»∞. Q˘iÖÏ¡#∞ XHõ JHõÅ∞+≤`« Hõ~∞° }Ï=∞Ü«∞ ~åHõã∆ ∞¨ xQÍ Jaè=i‚ã∂¨ Î ~åã≤#
D HÍ=ºOÖ’ metonymy diction KèåÜ«∞Å∞<åfl~Ú. JÖÏˆQ |∞Ö’¡A ÉÏÉÏ
"≥Å∞`«∞~°∞ `≥~° Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜Ö’ KåÖÏKÀ@¡ `«# Hõq`«Å x~å‡}OÖ’ me-
tonymy >ˇHfl˜ #∞ Hõq "å_»∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞Hˆ |∞Ö’¡AÉÏÉÏ Hõq`«fiO ÉèÏ=<å
|ÅO`À "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ zOkOk.
P"≥∞
Hõ#∞Å he=∞Ö’H˜
Hõ}
∆ ÏÅ∞ J^Œ$â◊º=∞Ü«∂º~Ú
^Œ∞:Y ^Œ$â◊ºO
z\˜¡ ~åe<å
j`«Å "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞
ãÖK«iã¨∂<Î Õ LO\Ï~Ú...
WHõ¯_» ''j`«Å "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ãÖK«iã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú—— J#flk "≥∞\Ï#q∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë j`«Å "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ „Ñ¨fHõQÍ ^Œ∞óY ^Œ$â◊ºO J#fl K«Hõ¯x "≥∞\ÏÑ¨~ü
á⁄ky Hõq`«#∞ "≥∞iÑ≤OKå~°∞. "åã¨"Î åxH˜ "≥∞\Ïxq∞ Hõq`«fiOÖ’ ã≤OÉÏe*Ïxfl
Jaè=$kú KÕÜ∞« _®xH˜ LÑ¨Ü∂≥ y™êÎ~∞° . JÖÏ KÕÜ∞« _»O =Å¡ ™ê=∂#º =ã¨∞=Î Ù,
PÖ’K«# ‰õÄ_® J^Œ∞ƒù`« Hõq`å~°÷OÖ’ =∞<ÀÇ¨Ï~° ^Œ$â◊º~°∂Ñ¨ÃÑ· JÅiã¨∞ÎOk.
|∞Ö’¡AÉÏÉÏ Hõq`«Ö’¡ Z=~°∂ TÇ≤ÏOK«x W"Õ∞[i LO@∞Ok. Ö’`≥#· `åufiHõ`«
LO@∞Ok. K«H¯õ x Hõq`å x~å‡}O LO@∞Ok.
^ŒÜ∞« O>Ë Ug∞ HÍ^Œ∂
"åx rq`«OÖ’x H˘O`« ÉèÏQÆ=¸
K≥=∞@ K«∞Hõ¯Å∞
HÍãÎ̈ Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂i =∞\©ì JO`Õ
"å\˜x fã¨∞H˘x
™êÔ~ÃÑ· |∞_»QÖÆ Ï LaƒOz, xÑ¨ÙÊÖ’¡ HÍeÛ
`«@Öì ’H˜ Z`«∞HÎ ˘x Ñ¨@flO =zÛ
á¶ê\¡ ò á¶ê~°O ÃÑ· J=∞‡HÍxH˜ ÃÑ_»`å_»∞...
ÃÑ· Hõq`«Ö’ Hõq`å x~å‡}O ZO`« „Hõ=∞Ñ¨^ŒúuÖ’ [iyO^À K«∂_»O_ç.
^ŒÜ«∞O>Ë Ug∞ HÍ^Œ∞ J#fl Z`«∞ÎQÆ_Õ ZO`À ÉÏQÆ∞Ok. `«~åfi`« ^ŒO`å XHõ
=∞\ì̃=∞x+≤x J^Œ∞ƒù`« Hõq`å tÅÊO KÕÜ∞« _»"∞Õ ...Jk D Hõq KÕâß_»∞. ™ê=∂#º
=ã¨∞=Î Ù#∞ ÖËHõ TÇ¨Ï#∞ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ J~°O÷ Ö’ ^èfiŒ xOÑ¨KÜ
Õ ∞« _®xˆH Hõq`«fiOÖ’
"≥∞\Ï#q∞x LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. nO`À Hõq`«Å∞ Ö’`≥·# ÉèÏ=O`À, J~°÷O`À,
™œO^Œ~°ºO`À, `åufiHõ`«`À, "≥∞\ÏÑ¨~°¡`À JÅiã¨∂Î áê~î°‰õΩÅ‰õΩ Jq∞`åã¨H˜Îx
HõÅ∞QÆ*™Ë êÎ~Ú. ÃÑQ· Í Metonymy Hõq`«‰Ωõ ~°OQÆ∞(poetic colour) Å^Œ∞Ì
`«∞Ok. simple QÍ ™ê=∂#ºOQÍ L#fl =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ‰õÄ_® "≥∞\Ï#q∞ _çH<∆õ `£ À
Hõq`«#∞ xi‡¿ãÎ "≥∞ã¨‡i[O W"Õ∞[s`À "≥∞iã≤áÈ`å~Ú.
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ WÖÏO\˜ q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ=∞xOKåe.

JáÈ„™ÈìÃÑ JO>Ë Uq∞\˜?
Hõq`«fiO PÖ’K«<å=∞$`«O J#flk x["Õ∞. J~Ú`Õ...ZÖÏO\˜ PÖ’K«#Å∞
KÕ¿ãÎ...Jq Q˘Ñ¨Ê ÉèÏ"åÅ∞QÍ =∂i, J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂u Hõq`«Å∞QÍ
=∂~°`å~Ú. Hõq`å„Ñ≤ÜÚ« Å#∞ JÅi™êÎ~Ú? P#O^ŒO Hõey™êÎÜ∞« #flk =ÚYºO.
Hõq `À@=∂e J~Ú#Ñ¨Ù_Õ `«# "≥∞^Œ_∞» J<Õ yÅHõÃÑ· PÖ’K«#Å `å_»∞#∞ =keÖËã≤
QÆ∞O_≥ kQÆ∞_»∞ÉÏqÖ’ L#fl Hõq`«fiÑ¨Ù `åÉËÅ∞#∞ ÃÑH· Ö˜ ÏQÆ QÆÅ_»∞ (HÍÅO #k
X_»∞#¤ ). JÖÏ ÖÏQÍÅO>Ë ZO`À JO`«~‡° ^è<Œ åxH˜ QÆ∞i HÍ"åe. `å#∞ ~åÜ«∞É’ÜÕ∞
Hõq`«Ö’ ZÖÏO\˜ ÉèÏ+¨ LO_®e? ZÖÏO\˜ ÉèÏ=#Å∞ LO_®e? W"Õ∞[s
LO_®e? Jx PÖ’zOKåe. JO`ÕHÍ^Œ∞...H˘xfl abstract PÖ’K«#Å‰õΩ
ZÖÏO\˜ Hõq`å x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïìe? `«# Ñ¨^•Å q<åºãÖÖ’ Hõq`«#∞ ZÖÏ
"≥∞iÑ≤OKåe? Hõq`«fiÑ¨Ù Z`«∞QÎ _Æ Ö» ’ ãÖÉ’^è#Œ Å >ˇHfl˜ H±#∞ ZÖÏ á¶êÖ’ J"åfie.
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. D Ñ¨ûúŒ <Õ apostrophe JO\Ï~°∞.
WOHÍ ã¨Ê+ù Oì̈ QÍ K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åÅO>Ë =∞#∞+¨µÅ#∞QÍHÍ =∞ˆ~^À „Ñ¨H$õ u =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
ÖËHõ HõxÑ≤OK«x <å=∞~°∂áêÅ<À ¿Ñ~˘¯O@∂ Hõq`«#∞ ZÖÏ xi‡OKåe? J#fl
^•xH˜ Ñ¨Ó~°fiHõ=ÙÅ∞ =ÚYºOQÍ POQÆ¡ Hõ=ÙÅ∞ apostophe J#fl Hõq`å x~å‡}
Ñ¨^Œúux áê\ÕKå~°∞. P Ñ¨^Œúu Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥à◊^•O...~°O_ç. apostrophe
J#flk poetic devices Ö’ XHõ ÉèÏQÆ"∞≥ <ÿ å nxH˜ KåÖÏ „áê=ÚYºO LOk.
apostrophe used in literature(poetry) is an arrangement of
words addressing a non-existent person or an abstract idea
in such a way as if it were present and capable of under-
standing feelings...JO>Ë Hõq`å x~å‡}OÖ’ =∞#O "å_Õ Ñ¨^•Å‰õÄ~°∞ÊÖ’x
™œO^Œ~°ºO, HõxÑ≤OK«x(abstract) ÖËHõ HÍO„H©\ò ~°∂áêÅ =~°‚#Å∞ Hõq`å
„Ñ≤ÜÚ« Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê Ñ¶e‘ OQ∑û#∞ ZÖÏ Hõey™êÎÜ∂≥ apostrophe K≥|∞`«∞Ok. D
x~å‡} Ñ¨ûúŒ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x Jxfl ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ∞ J#∞ãïOKå~°∞. Wk =∞s
H˘`«^Î OÕ HÍ^Œ∞. "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞}OÖ’, HÍo^•ã¨∞ ~°∞`«∞ãÖÇ¨~°OÖ’, =∞# Wu
Ç¨™êÖ’¡ „Ñ¨|O^è•Ö’¡ P^è∞Œ xHõ HõK#« Hõq`«fiOÖ’#∂ JHõ¯_»H¯õ _® K«∂_»=K«∞Û.
J~Ú`Õ POQÆ¡ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ nxH˜ XHõ âß„ã‘Ü Î ∞« "≥∞#ÿ qâı+¡ }
¨ LOk. WOw¡+π
e@ˆ~K«~Öü ’ Wk ÉÏQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ZO^Œ∞HõO>Ë child imagenary PÖ’K«#`À
star #∞ L^Õt Ì Oz jane taylor ~åã≤# #~°ûs ~Ô "· ∞£ Hõq`« ''the star—— ZO`«
„áêK«∞~°ºO á⁄OkO^À JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞...
twinkle twinkle , little star
how I wonder what you are
up above the world so high
like a diamond in the sky
WO^Œ∞Ö’ L#fl J^Œ∞ƒù`« =~°‚# apostrophe ‰õΩ HÍ¡ã≤H± exampleQÍ
áêâßÛ`«º q=∞~°≈‰õΩÅ∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’#∂ ''K«O^Œ=∂=∞ ~å"Õ *Ïae¡
~å"Õ H˘O_≥H¯˜ ~å"Õ QÀQÆ∞Ñ¨ÓÅ∞ `Õ"—Õ — Qˆ Ü«∞O ‰õÄ_® WÖÏO\˜^.Õ ..H˘_»Å#∞ QÆ∞@ìÅ#∞
K≥@#¡ ∞ Å`«Å#∞, "Õ∞Ñ¶∂¨ Å#∞("Õ∞Ñ¶∞¨ ^Œ∂`«O)"åb‡H˜, HÍo^•ã¨∞Å∞ ZO`« J^Œ∞ƒùÒ« QÍ
=i‚OKå~À PÜ«∂ =~°#‚ Å ~°∂Ñ¨x~å‡}ÏÅ∞, Ñ¨^qŒ <åº™êÅ∞, J^Œ∞ƒù`« W"Õ∞l#s
Jhfl ‰õÄ_® apostrophe >ˇHfl˜ H±‰Ωõ K≥Ok#"Õ...J~Ú`Õ áêâßÛ`«º Hõ=ÙÅ∞, #=ÖÏ
HÍ~°∞Å∞ =ÚYºOQÍ john donne,billy collins, w.s merwin "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
Hõ=ÙÅ ~°K#« Å#∞ mary shelly ~åã≤# frankenstein #=ÅÖ’x ãÖÉ’^è#Œ Å∞,
`≥Å∞QÆ∞Ö’ uÅH±, t=™êQÆ~ü ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ ~°K#« Ö’¡ apostrophe Hõq`å x~å‡}
Ñ¨ûúŒ ZÖÏ H˘#™êyO^À...K«^∞Œ =~°∞Å‰õΩ XHõ Q˘Ñ¨Ê J#∞Éè∂í ux HõeyOzO^À
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ LOk..."åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞}OÖ’
''„Ñ¨ã¨Îˆ~+¨µ K«~°"Õ∞º+¨µ—— â’¡HõOÖ’ ÉèÏ"åxfl QÆ=∞x¿ãÎ ''~°Hõ~°HÍÅ J_»qK≥@∞¡
QÍe"ÕQÍxH˜ J@∂ W@∂ TQÆ∞`«∂ ~°=∞º"≥∞ÿ# ~åu <ÕÅÅ g∞^Œ Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞
~åÅ∞ã¨∞<Î åfl~Ú—— JO\Ï_»∞ "åb‡H˜... WO^Œ∞Ö’x W"Õ∞[i ã¨ÇÏ¨ ["≥∞#ÿ k...WÑ¨Ê\˜
=K«# Hõq`«fiOÖ’ apostrophe áÈeHõÅ`À ‰õÄ_ç L#flk HÍ=_»O QÆ=∞<å~°›O.
JÖÏˆQ...HÍo^•ã¨∞ "Õ∞Ñ¶∞¨ ^è∂Œ `«OÖ’x =~°#‚ Å∞, ÃÑ^Œ#Ì „Ñ¨=~åYº Ñ¶∞¨ @ìOÖ’x
''J@[xQÍOK≥ Éèí∂q∞ã¨∞~°∞_»O|~°K«∞Oa—— ÖÏO\˜ Ñ¨^•ºÅ =~°‚#Å∞...Q˘Ñ¨Ê
W"Õ∞[sH˜ x^Œ~≈° #O. D Ñ¨ûúŒ mary shelly `«# #=ÖÏ=~°#‚ Å‰õΩ ÉÏQÍ
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩOk.
oh stars and clouds and winds
ye are all about to mock me
if a really pity me.
JO@∞Ok. WHõ¯_», #Hõ„∆ `åÅ#∞, "Õ∞Ñ¶∂¨ Å#∞ QÍÅ∞Å#∞ ãÖÉ’kèã∂¨ Î ~åÜ«∞_®<Õfl
Já⁄„™êì¿Ñ JO\Ï~°∞...J~Ú`Õ â◊ÉÏÌ_O» |~°`« ÖËHõ =∞~°}O ÖÏO\˜ abstract
PÖ’K«#Å`À john donne J^Œ∞ƒù`« Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞. ''death be not proud——
poemÖ’
''death be not proud,through some have called thee
mighty and dreadful,for,thou art not so
for, those,whom thou think—— st thou dost overthrow
die not, poor death, nor yet canst thou kill me
WÖÏ ~å¿ã Ñ¨ûúŒ x =ÚYºOQÍ death`À Hõq =∞\Ï¡_Õ q^è•#Ñ¨Ù â‹b· q<åº™êxfl
(Ñ¨^•Å ‰õÄ~°∞Ê) abstract idea JO>Ë HõxÑ≤OK«x =∞~°}Ïxfl =ã¨∞=Î ÙQÍ fã¨∞‰õΩx
J#∞Éè∂í u`À Hõq`«fiO tbÊHõiOK«_®xfl Já⁄„™Èì¿Ñ JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ =∞~°}O
HÍO„H©\ò S_çÜ∂« ÖËHõ XHõ Ñ¨~û° <£ J~ÚLO>Ë semelis =∂iáÈ`å~Ú.
`≥Å∞QÆ∞Ö’...WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ t=™êQÆ~ü Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À ''Liáê@——
J#fl Hõq`«#∞ ~åâß~°∞.
LiHõO|O g∞^Œ xÅz
TÇ¨QÍ#O KÕÃã^Œ
LiHõO|O g∞^Œ xez uÜ«∞ºx HõÅÅÖË QÍOK≥^Œ
~Ô Hõ¯eÑ≤Ê Z„~°¿ã# #Å∞k‰õΩ¯Å „Ñ¨ãi¨ OK«∞#∞...
JO@∂ ™êyáÈÜÕ∞ Hõq`«Ö’x x~å‡}O, W"Õ∞[s, HÍO„H©\ò, JÉò „™êì\ò
q∞ÔHû_£ S_çÜ∂« Å`À xi‡Oz# Já⁄„™ÈìÑπ Hõq`«QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.
JÖÏˆQ billy collins ~åã≤#...
o stranger of the future!
o inconceivable being!
JO@∂ ™êyáÈÜÕ∞ Hõq`å x~å‡}OÖ’ W"Õ∞[i, ãÖÉ’kèOKÕ q^è•#O,
even the children,pushes her way J#fl =ÚyOÑ¨Ù "≥Ú`«OÎ poetic
diction JO`å conventional opostrophe Hõq`å x~å‡}O HÕ^ŒˆH
=ã¨∞OÎ k. WHõ¯_» ''o—— `À start KÕã≤ Hõq`åx~å‡}O W"Õ∞[s`À ™êyáÈ`«∞#fl
q+¨Ü∂« xfl H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ QÆ=∞xOKåe.
=∞~À q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë D Ñ¨ûúŒ Ö’ TÇ¨HõÅÊ#Å∞ Jã¨Ê+Öì QÍ L<åfl,
=∞s ÉèÏ=ÙHõ`«`À L<åfl...áê~î°‰õΩÅ#∞ JÅiOK«=Ù. XHõ "Õà◊ ÉÏQÆ∞<åflÜ«∞x
áê=∞~°∞Å∞ J#∞‰õΩ<åfl POQÆ™¡ êÇ≤Ï`«ºO`À ÉÏQÍ ÑïK«Ü∞« =Ú#fl ~å.~å.ÖÏO\˜
q=∞~°≈‰õΩÅ∞ XÑ¨ÙÊHÀ~°∞. uÅH± ~åã≤#...
QÍAÔH~°\ÏÅ "≥<fl≥ Å ã¨=Ú„^•Å∞
*ÏlÑ¨ÓÅ J`«~Î ∞° náêÅ∞
=∞O„`«Ö’HõÑÙ¨ =∞}˜ãOÎ̈ ÉèÏÅ∞
<å Hõq`å K«O^Œ#âßÅ z„`« qz„`åÅ∞...
J#flÑ¨Ù_»∞ JÉÏƒ...UO W"Õ∞[i L#fl Hõq`« Jx =∞#O =Úiã≤áÈÜ«∂O..
HÍx „Ñ¨MÏº`« q=∞~°≈‰õΩ_≥#· ~å.~å. =∂„`«O...xHõ¯zÛQÍ =∂\Ï¡_∞» `«∂ ''JÖ∫H˜Hõ
™œO^Œ~º° â’aè`"« ∞≥ #ÿ SO„^Œ*Ïe‰õΩÅ J`«:Ñ¨Ù~°O ÖÏQÍ<Õ LOk J`«x Hõq`å
K«O^Œ#âßÅ—— ÅO@∂ ÃÑ^Œq qiKå_»∞. JÖÏ Jx uÅH±#∞ L`«=Î ∞ HõqQÍ JOwHõ
iOK«Ö^Ë •? JO>Ë ''L`«=Î ∞ Hõ=ÙÅO^ŒiÖ’#∂ â‹e· , Wu =$`«OÎ , q_»nÜ«∞~å‰õΩO_®
ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩ<Õ LO\Ï~Ú. uÅH± JÖÏO\˜ L`«=Î ∞ HõqQÍ<Õ Hõ#|_»`å_»∞... ''Jx
‰õÄ_® J<åfl~°∞. J~Ú`Õ H˘xfl áêâßÛ`«º Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ `≥eã≤# ~å.~å.
ÖÏO\˜ q=∞~°≈‰õΩÅ∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ<≥<· å H˘xfl Hõq`«Å q+¨Ü∞« OÖ’ x~å‡}
Ñ¨~O° QÍ qÉèkË ™êÎ~∞° . ~å.~å KÕãO≤ k ‰õÄ_® J^Õ...ZO^Œ∞HõO>Ë x["≥∞#ÿ q=∞~°≈‰õΩ_»∞
HõqH˜ ¿ã=‰õΩ_»∞ HÍ^Œ∞. `«á⁄ÊÑ¨ÙÊÅ∞ `≥eÜ«∞*Ë¿ã ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. Hõq`åx~å‡}OÖ’
P^è∞Œ xHõ`,« ~°∂Ñ¨"q·≥ ^èºŒ O, ã¨Ê+ì̈`,« ™êO„^Œ`,« ‰õΩÑ¡ `Î̈ ,« ÉèÏ+¨Ö’ ã¨~à° `◊ ,« W"Õ∞[i
"å_»HõOÖ’ Bz`«ºO, WÖÏO\˜ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ =∞#O áêâßÛ`«º Hõq`«fiO #∞O_Õ
<Õ~∞° Û‰õΩ<åflO. Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ Zxfl q^è•Å∞QÍ L<åflÜ≥∂ „Ñ¨ÑO¨ K« ™êÇ≤Ï`åºxfl
Ñïje¿ãÎ =∞#O ÉÏqÖ’ HõÑÊ¨ Å=∞x W>Ëì J~°"÷ ∞≥ áÿ È`«∞Ok. WHõ =∂\Ï¡_Õ q^è•#O`À
Hõq`«#∞ "≥∞ï^ŒÅ∞ ÃÑ\ì̃, `åufiHõ`#« ∞ JHõ¯_»H¯õ _® Ñ¨Ùeq∞ Hõq`«#∞ xi‡OK«_O»
‰õÄ_® w.s.merwin ~åã≤# ''sire—— J#fl Hõq`«Ö’ K«∂_»=K«∞Û...
''forerunner,i would like to say silent pilot
little dry death,future...——
JÖÏO\˜ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ QÆÒ« Ö’ ÖË"å? JO>Ë L<åfl~Ú. *Ï<£H\© òû
~åã≤# ''F_£ @∞ „ˆQã≤Ü∞« <£ P~üfl—— Hõq`«Ö’ Hõq Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl =ã¨∞=Î Ù`À =∂\Ï¡
_»∞`«∂ ^•xfl „Ñ¨tflã¨∂Î Hõq`«#∞ xi‡™êÎ_∞» . HõÅâ◊OÃÑ· z„uOK«|_ç# z„`åÅ∞
`«#`À =∂\Ï¡_∞» `«∞#fl@∞ì P qâıëêÅ∞ Hõq`«Ö’ =i‚™êÎ_∞» . JO`ÕHÍ^Œ∞ P z„`«OÖ’x
áê„`«Å ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ`À `«#∞ b#"≥∞ÿ, SHõº"≥∞ÿ P J#∞Éèí= ™ê~åxfl =∞#`À
ÑÖK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JO^Œ∞Hˆ ...
Hõq`« z=iÖ’...
beauty is truth..truth beauty that is all
ye know on earth and all
ye need to know
JO@∂ ~°ãÑ¨ ~¨ =° â◊√_≥· Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[sÖ’ XHõ `åufiHõ "≥∞~Ô Ñ¨Ù "Õ∞Ñ¶∞¨ "≥∞áÿ È`å_»∞.
Wk apostrophe style =Å¡<Õ ™ê^èºŒ Ñ¨_Oç k. JO^Œ∞Hˆ uÅH±...Hõq`«fiO QÆ∞iOz
K≥|∞`«∂...
J<åfl...
Jyfl[e¡<å...J=∞$`«O ‰õΩiã≤<å
JO^ŒO, P#O^ŒO ^•x Ñ¨~=° ∂=kè...
JO@∂ Hõq`åx~å‡}OÖ’ aesthetic beauty „áê^è•#º`«`À áê@∞
P#O^ŒO ^•x Ñ¨~=° ∂=kè J<åfl_»∞. J~Ú`Õ qÑ¨=¡ O =∂>Ë=∞O\Ï~°∞? JÉè∞í º^ŒÜ∞«
Hõ=ÙÖËO QÍ"åe? Hõ_»∞Ñ¨ÙxO_ç`Õ J^≥· fi`«O...Hõ_»∞Ñ¨Ù =∞O_ç`Õ JÉèí∞º^ŒÜ«∞O
Hõ^•...qÑ¨=¡ , JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨Ö’, =~°#‚ Ö’¡ ÖÏe`«ºO, ™œ‰õΩ=∂~°ºO
ZÖÏ =ã¨∞OÎ k...Jx H˘O^Œ~∞° JO\Ï~°∞. JO^Œ∞‰õΩ...qÑ¨=¡ Hõq, ™êÜ«Ú^èáŒ È~å@
HõÅOÜ≥∂^è∞Œ _»∞ t=™êQÆ~ü Hõ~Ô ‰õΩQì Í ã¨=∂^è•# q∞KåÛ_»∞. ''Ç¨ÏŸzq∞<£#∞ K«kq#
`«~åfi`Õ K«O\˜ áêÑ¨ #∞Oz K«O^Œ=∂=∞ =~°‰Ωõ qÑ¨=¡ Hõq`«fiOÖ’ LO_˘K«Ûx
`≥Å∞ã¨∞ ‰õΩ<åfl#∞—— J<åfl~°∞. JÖÏˆQ PK«iOz K«∂Ñ≤OKå_»∞. `«#∞ ~åã≤# Hõq`«fiOÖ’
PHÍâ◊O <≥Å=OHõ, K«O^Œ=∂=∞, "≥<≥flÅ, "≥^Œ∞~°∞á⁄^Œ, ÃãÅÜÕ∞~°∞, z~°∞QÍe,
„¿Ñ=∞, „Ñ≤ÜÚ« ~åÅ∞, Z^Œ∞~°∞K«∂Ñ¨ÙÅ∞, Hõhfl~°∞, QÀiO\Ï‰õΩ, UH± `å~°, Ñ¶x‘ H±û
ÖÏO\˜ ~°OQÆ∞ ~°∞z "åã¨# xO_ç# „Ñ¨fHõefl â◊|*Ì ÏÖÏxfl qÑ¨=¡ , ^Œo`« Hõq`«fiOÖ’H˜
`≥KåÛ~°x q=∞~°≈‰õΩÅ∞ J<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ . ''UH± `å~°—— ÖÏO\˜ Hõq`«Ö’¡...
Hõhfl\˜ K«∞Hõ¯ÖÏ HÍÅO "≥∞~°∞™ÈÎOk
J=Ù<å?
JO@∂ J™⁄„ÃãÃì Ñ styleÖ’ Hõq`«#∞ "≥∞ï^ŒÖ_ˇ `» å_»∞. Hõq`«Ö’ XHõ HÍ#=~ü
*Ë+<¨ £ style „Ñ¨"âÕ ◊ ÃÑ_»`å_»∞.
ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« xfl h"≥O@ fã¨∞H˘KåÛ=Ù
ÃãÅÜÕ∞\˜ QÆÅQÆÅefl h "≥O@ fã¨∞H˘KåÛ=Ù
JO@∂ ãïH˘`«Î poetic diction`À P ~ÀAÖ’¡<Õ J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiO ~åâß_»∞.
WHõ¯_» Hõq`å áê^•Ö’¡ "å_ç# words non existing person #∞ ad-
dressing KÕÜ∂ « e Hõ^•?J#=K«∞Û ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« xfl h "≥O@ fã¨∞H˘KåÛ=x
Hõq Z=ix J<åfl_À =∞#O TÇ≤ÏOK«∞HÀ"åeûO^Õ...JÑ¨ÙÊ_Õ P#O^ŒO
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ apostrophe á⁄Ü≥∞\˜H± >ˇHfl˜ H±Ö’ L#fl ™œO^Œ~º° O. H˘`«Î
Hõ=ÙÅ∞ PÜ«∞#1983Ö’ ~åã≤# ''L^Œº=∞O <≥ÅÉÏÅ∞_»∞—— Hõq`«fiO `«ÑÊ¨ Hõ K«^"Œ åe.
WOHÀ =ÚYºq+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë D Já⁄„™ÈìÃÑÖ’ speaker imaginary
character `À ‰õÄ_® =∂\Ï¡_Õ ãÖ^Œ~åƒùÅ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú.
XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë
1. D Ñ¨ûúŒ Hõq`å x~å‡}OÖ’ abstract ideas or non -existent per-
sons ãÖÉ’kèOK«_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
2. rq`«OÖ’x J<ÕHõ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ#∞ Hõq`«Ö’ displacement KÕÜ∂« eÊ
LO@∞Ok.
3. Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[sx ã¨$+≤Oì K«_®xH˜ D Ñ¨ûúŒ LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_∞» `«∞Ok
4. áê~î‰° Ωõ Ö’¡x HõxÑ≤OK«x(abstract)emotions #∞ „Ñ¨H$õ u ^Œ$âßºÅ =~°#‚ `À
`å^•f‡HõiOK«=K«∞Û.
5. ãÖÉèÏ+¨}Å∞, ãÖÉ’^è#Œ Å`À <å@H©Ü∞« `«`À áê@∞ QÆ∞O_≥`_« ∞» Å∞ Lá⁄ÊOÔQÖÏ
KÕÜ«∞=K«∞Û.
6. apostrophe style poems `À Hõq`å™êfi^Œ‰Ωõ Å#∞ motivate KÕÜ∞« _»O
^•fi~å "åi perspective #∞ Jaè=$kú KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
7. Hõ=ÙÅ „H˜Ü∞Õ \˜"£ <≥ãÖπ ’ fressness =ã¨∞OÎ k.
WÖÏ...P^è∞Œ xHõ Hõq`å x~å‡}OÖ’ „Ñ¨ÑO¨ K«"åºÑÖÎ QÍ Hõ=ÙÅ∞ Zxfl ~°HÍÖˇ#·
Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Å∞, Hõq`«fiO -_çHõ∆<£Å∞ J#∞ãïã¨∂Î Hõq`«Å∞ ~å™ê~À
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~O° LOk. JÖÏ Jx JÉ’ƒ Wxfl Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂ÖÏ? Jx ÉèÜ í ∞« Ñ¨_®eû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . ylQÍ_»∞
U Ü«¸x=iû\©Ö’ Je¡Hõ HÀ~Àû <Õ~∞° Û‰õΩx QÆ∂_»∞ JÅ¡Ö^Ë ∞Œ . Jk P Ñ¨HÖ∆˜ ’ L#fl
instinct creativity.Jk aesthetic sense `ÀQÆ∂_»Å∞¡`∞« Ok. J~Ú`Õ Zxfl
`«~åÅ∞ =∂i<å...ylQÍx QÆ∂_»∞ JÖÏˆQ JÅ∞¡`∞« Ok. HÍx =∞#O |∞kúK`Õ ,«
qãÎ̈ $`« J^èºŒ Ü«∞#O KÕ`,« P^è∞Œ xHõ`« WzÛ# „H˜Ü∞Õ \˜q\˜ ã≤¯Öòû KÕ`,« qâı+¡ }¨ Å∞,
Ñïâ’^è#Œ Å∞ `«k`«~° HÍ~°}ÏÅ`À Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ J=HÍâ◊=ÚOk.
<å Hõq`«fiO _çH<∆õ £ #∞ ÉÏQÍ á¶êÖ’ J~Ú`Õ Z=Ô~<· å Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiO ~åÜ«∞QÆÅ~°∞.
Q˘Ñ¨Ê HõqQÍ =∂~°QÅÆ ~°∞. Hˆ =ÅO K«kq`Õ KåÅ^Œ∞. Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À Hõ$+≤KÜ Õ ∂« e.
Hõ$+≤`À =∞Oz Hõq`«fiO ã¨$+≤Oì K«=K«∞Û.

Hõq`«fi=∞O>Ë â‹e· Ö’ L#fl =∂ºlˆH¯<å?
HÍÅO =∂~°∞`«∞#fl H˘nÌ Hõq`«fiOÖ’ â‹e· =∂~°∞`«∞O@∞Ok. „Ñ¨ÑO¨ K«"åºÑÖÎ QÍ
=ã¨∞Î#fl Hõq`«fiOÖ’ Z<Àfl â‹·b q<åº™êÅ#∞ K«∂ã¨∞Î<åflO. Z=i Hõq`«
ÉÏQÆ∞O@∞Ok?ZÖÏO\˜ Hõq`« ÉÏQÆ∞O@∞Ok?ZÖÏO\˜ Hõq`å x~å‡}O
ÉÏQÆ∞O@∞Ok?WÖÏO\˜ „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ HõzÛ`«"∞≥ #ÿ ã¨=∂^è•#O ^˘~°H^õ ∞Œ . HÍx â‹e· Ö’
~°HÍÅ∞..."å\˜x J#∞Hõiã¨∂Î =zÛ# Hõq`«Å∞ Ñïje¿ãÎ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ Hõq`«fiÑ¨Ù
â‹e· ÃÑ· H˘O`« J=QÍÇ¨Ï# U~°Ê_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë W"åà◊ KåÖÏ =∞Ok Hõq`«fiO
~åã¨∞<Î åflˆ~QÍh JO^Œ∞Ö’ áê~î‰° Ωõ Å#∞ PHõi¬OKÕ â‹e· LO_»@O ÖË^∞Œ . Hõq`å
~°∂Ñ¨x~å‡}OÖ’ â‹e· H˜ XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ`« LOk.
â‹e· J#fl POQÆ¡ Ñ¨^•xH˜ `≥Å∞QÆ∞Ö’ ''â‹e· —— J<Õ J~å÷xfl ã¨=∂<å~°O÷ QÍ
"å_»∞`«∞<åfl~°∞. n<Õfl ''su—— Jx ‰õÄ_® ÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ Å<åfl~°∞... ‰õΩO`«‰Ωõ x =„HÀHÎ̃,
P#O^Œ=~°#ú ∞x ^èfiŒ x ã≤^•úO`«O, Hˆ "∆ ∞Õ O„^Œ∞x Bzf K«~Û° ...W=hfl PÜ«∂HÍÖÏÖ’¡
=zÛ# HÍ"åºÅ â‹e· QÆ∞iOz# poetic devices QÍ =∞#O ÉèÏqOKåe. HÍÅO
=∂iOk. „Ñ¨ÑO¨ K« Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ =∂~å~Ú. Hõq`«fiÑ¨Ùâ‹e· Ö’ J#∂Ç¨Ïº"≥∞#ÿ
=∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú. <Õ_∞» XHÀ¯ Hõq Hõq`«fiO XHÀ¯ â‹e· Ö’ LO@∞Ok. =ã¨∞=Î Ù#∞
|\˜ì â‹·e =∂~°∞`«∞O^•? J#flk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. â‹·e =ÚYºOQÍ "åHõº
x~å‡}O(syntax)ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. XHõ =ã¨∞=Î Ù Ñ¨@¡ ÖËHõ ^Œ$â◊ºO Ñ¨@¡
Ñ¨ÓsÎ PÖ’K«##∞ HõeyOK«_®xH˜ Ñ¨^•Å ‰õÄ~°∞Ê ZÖÏ LO_®Ö’ syntax `≥eÜ«∞
*Ëã∞¨ OÎ k. WHõ¯_» Hõq`å x~å‡}OÖ’ STYLE Ñ¨^•Å ZOÑ≤H,õ \’<£, ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç
LO@∞Ok. nxfl voice Jx Jaè=i‚™êÎ~∞° . XHõ Hõq "å~Úãπ P`«x ÖËHõ P"≥∞
style(â‹e · )ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. â‹e· Ö’ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞<åfl~Ú.
1.Argumentative style :n<Õfl Expository style Jx ‰õÄ_®
JO\Ï~°∞. Wk =ã¨∞=Î Ù#∞|\˜ì LO@∞Ok. D â‹e· Ö’ Hõq `«# Jaè„áêÜ«∂xfl
z=iÖ’ Topic #∞ Refer KÕã∂¨ Î =kÖË™êÎ_∞» .
2.Descriptive style :D â‹e· Ö’ =ã¨∞Î =~°#‚ „Ñ¨^•è #OQÍ LO@∞Ok.
q=~°}Ï`«‡HõOQÍ#∂ LO@∞Ok. XHõ ãÖÑ¶∞¨ @#<À, ^Œ$âßº<Àfl, =ã¨∞=Î Ù<À, =~°‚
<å`«‡HõO KÕã∂¨ Î áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ WO„kÜ«∂#∞ Éè∂í ux HõeyOK«_®xH˜ Hõ=ÙÅ∞ D
â‹·ex LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. WO^Œ∞Ö’ ^Œ$â◊ºO `åÅ∂‰õΩ =~°‚#Å∞ "≥∞\ÏÑ¨~°¡`À,
ã≤q∞eÅ`À, q∞Å q∞ÖÏ "≥∞~°∞ã¨∂Î Hõq`å „Ñ≤ÜÚ« Å =∞#ã¨∞Å#∞ JÅiã¨∞OÎ \Ï~Ú.
3.Persuasive style :WO^Œ∞Ö’ Hõq`å„Ñ≤ÜÚ« Å∞ ÖËHõ áê~î‰° Ωõ Å#∞ "≥∞Ñ≤ÊOK«
_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ HÍ~°}ÏÅ#∞(Reasons and justification)`≥eÜ«∞*Ëã∂¨ Î
Hõq `«# point of viewÖ’ `«#^≥#· â‹e· Ö’ Hõq`«Å∞ ~åã¨∂Î Readers #∞
"≥∞Ñ≤ÊOK«_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ_∞» . D â‹e· Ö’ áê~î‰° Ωõ Å#∞ Convince KÕÜ∞« _»O
„Ñ¨^•è #OQÍ LO@∞Ok.
4.Narrative style : =ã¨∞=Î Ù U^≥<· å...^•xfl...Hõ^#Œä Ñ¨ûúŒ Ö’ #_çÑO≤ KÕ
â‹e· x narrative style JO\Ï~°∞. Wk Hõ^ÅŒä ∞, #=ÅÅˆH Ñïq∞`«O HÍ^Œ∞.
Hõq`å x~å‡}OÖ’ ‰õÄ_® LÑ¨Ü∂≥ y™êÎ~∞° . ‰õΩO^Œ∞iÎ D x~å‡}O QÆ∂iÛ qÑ¨ÙÅOQÍ
q=iOKå~°∞.
WÖÏ Hõq`«fiO ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞ â‹e· QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë
`«=∞ Hõq`å x~å‡}OÖ’ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ áê\ÕK«_®xH˜ J=HÍâ◊O LO@∞Ok. HÍx
H˘O^Œ~∞° ZÖÏ |_ç`Õ JÖÏ Hõq`«#∞ ~å¿ãã¨∂Î Jxfl â‹b· Å#∞ HõeÑ≤ HõÅQÍ Ñ¨ÙÅQÆÑÙ¨
Hõq`«Å∞ JÅ¡_O» =∞#O K«∂ã¨∞<Î åflO. nO`À P Hõq`«fiO Z=iH© ZO`«‰Äõ J~°O÷ QÍHõ
ZO`« ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅKÕ`« =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ ~å~ÚOz<å ‰õΩHõ=ÙÅ Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ#∞
áê~î‰° Ωõ Å∞ Ñ¨H¯õ # Ñ¨_™Õ êÎ~∞° . WHõ q^Õj ã¨fi^Õj Hõ=ÙÅ∞ J#∞ãïOz# â‹b· q<åº™êÅ
Hõq`«Å QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
=~°<‚ å`«‡Hõ â‹e· H˜ (Descriptive style) Emily Dickinson ~åã≤# ''Sum-
mer shower—— Hõq`«#∞ =∞Oz L^•Ç¨Ï~°}Ï K≥ÑÙ¨ ÊHÀ=K«∞Û.
A drop fell on the apple tree
another on the roof
and made the gables laugh
the breezes brought dejected lutes
and bathed them in the glee
and signed the fete away
ÃÑ· Hõq`«Ö’ =∞Oz =~°<‚ å`«‡Hõ â‹e· LOk. XHõ DROP PÑ≤Öò K≥@∞ìÃÑ·
Ñ¨_»@O =∞~˘Hõ\ ˜ ROOFÃÑ· Ñ¨_»@O ÖÏO\˜ JO^Œ"≥∞ÿ# W"Õ∞[s`À áê@∞
Bathed them ÖÏO\˜ Ñ¨^•Å#∞, ^Œ$âßºÅ#∞, =∞Oz images `À Pq+¨¯i™êÎ_∞»
Hõq. nO`À s_»~ûü JÖÏO\˜ summer rainstorm #∞ `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ vi-
sualize KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. Jk ZO`À P#O^•xfl Wã¨∞OÎ k. WÖÏO\˜ Hõq`«Å∞
~åÜ«∞_®xfl Descriptive style JO\Ï~°∞. WHõ narrative style Ö’ =∞Oz
Hõq`«Å∞ ~åã≤# Hõq Samuel Taylor Coleridge. PÜ«∞# ~åã≤#
It is an ancient mariner
and he stoppeth one of three
by thy long grey beard and glittering eye
now where fore stopp st thou me.?
the bridegrooms doors are opened wide
WO^Œ∞Ö’ Hõq Hõ^<Œä å`«‡Hõ â‹e· (narrative style) LÑ¨Ü∂≥ yOKå_»∞. P
poemÖ’ PÜ«∞# LÑ¨Ü∂ ≥ yOz# _≥Ö· ÏQÆ∞Å∞, disputes, actions =∞iÜ«Ú
events, sequence Jhfl P`«x J^Œ∞ƒù`« Hõ^# Œä â‹e· x ã¨∂z™êÎ~Ú. JÖÏˆQ
JO^Œ"∞≥ #ÿ „Ñ¨H$õ u ^Œ$âßºÅ∞, z„`«Hàõ ,◊ Hõq`«fiO, "≥∞`«QÎ Í â◊s~åxfl, =∞#ã¨∞#∞,
„Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. Jk imagination =∞Ç≤Ï=∞ JO\Ï_»∞ joseph Addison
^•<Õfl ''the pleasures of imagination—— Jx ‰õÄ_® PÜ«∞# J<åfl~°∞.
'' the pleasure of the imagination,taken in their full
extent,are so gross as those of sense..a man of polite imagi-
nation is in to a great many pleasures—— J<åfl~°∞. WÖÏO\˜ â‹e · <Õ
expository writing style JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ imagination (TÇ¨Ï)‰õΩ
ãÖ|OkèOz# advantages #∞ =i‚OK«_O» [iyOk. J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’ logi-
cal sequence,facts, ~°K~« Ú`« TÇ¨â◊Hx
Î̃ `≥eÜ«∞ *Ë™êÎ~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞...P
q+¨Ü∞« O ÃÑ· `«# Jaè„áêÜ«∂xfl ‰õÄ_® HõzÛ`«OQÍ...ã¨=∞~°h÷ Ü«∞OQÍ K≥|∞`å_»∞.
â‹e· Ö’ =∞~À~°HOõ persuasive style. Wk readers #∞ convince
KÕÜÚ« â‹e· Jx K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åflO.
''WHõ <å LitHõ`∆ À <å =∞~°}tHõ∆ JO`«=∞=Ù`«∞Ok
WHõ =∂"åà◊√§ |`«∞‰õΩ`å~°∞...<å TÑ≤iÖ’.——(<å TÑ≤iÖ’-¿Ñr 72Ö’)
ÃÑ· Hõq`«Ö’ LitHõ∆`À =∞~°} tHõ∆ JO`«=∞=ÙO^ŒO@∂<Õ...=∂ "åà◊√§
TÑ≤i`À |`«∞‰õΩ`å~°x convince KÕ™êÎ_»∞ Hõq. D â‹·e<Õ persuasive
style JO\Ï~°∞. ''HõÅÅ‰õΩ =∞~°}O ÖË^Œ∞...JÅÖÏ¡ =∞m§ Ñ¨Ù@∞ìH˘™êÎ~Ú...——
J#fl _®.Z<£.QÀÑ≤ QÍi "åHõºOÖ’ L#fl â‹e· persuasive style HÍ^•? WÖÏ
'â‹e· — J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ LO@∂ POETIC BEAUTYH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. =∞Oz
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#fl Hõ=ÙÅ∞ ~åã≤# Hõq`«Ö’¡ =∞Oz â‹b· q<åº™êÅ#∞ K«∂_»=K«∞Û.
Hõq`«fiO Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ÉèÏ+¨, P„~°Ì`«, QÍ_è» `åufiHõ`«, Jaè=ºH˜Î #=º`« "≥Ú^ŒÖˇ·#
ÅHõ∆}ÏÅ∞ ''â‹·e—— =Å¡<Õ Hõq`«Ö’¡ `«\ ˜Å¡`«ÖÏ¡ "≥Å∞QÆ∞`åÜ«∞x „Ñ¨`ÕºHõOQÍ
K≥ÑÊ¨ #=ã¨~O° ÖË^∞Œ . WÖÏO\˜ ã¨∂Hõ∆ ‡`«~° ''â‹b· —— ÉË^•è Å#∞ Ü«Ú=`«~O° , #=`«~O°
Hõ=ÙÅ∞ QÆ=∞xOz Hõq`«fiO ~å¿ãÎ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=_»∞`åÜ«∞
#_»OÖ’ <åÔH\˜ì ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ .

„Ñ¨fHõÅ∞ Hõq`å x~å‡}Ñ¨Ù
Ñ¨x=Ú@∞¡ HÍ"åe
.
„Ñ¨fHõÅ∞ Hõq`å x~å‡}Ñ¨Ù Ñ¨x=Ú@∞¡ HÍ"åe!
Hõq`«fiO K«^=Œ É’`«∞#flÑ¨Ù_≥<· å hÖ’ "≥∞`«^Î #Œ O LO_®e
"≥euQÍ L#fl PHÍâ◊O xO_®...
"≥∞Å "≥∞Å¡QÍ qãÎ̈iã¨∞#Î fl "Õ∞Ñ¶∞¨ OÖÏO\˜ kQÆ∞Å∞O_®e.
x*ÏxH˜, Hõq`åfixfl ã¨g∞HÕ∆ z#Ñ¨Ù_≥<· å
=∞#O^Œi UÔHH· õ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl ã¨g∞Ñ≤OKÕ ~°ÇÏ¨ ã¨ºO QÆ∞iOz
h‰õΩ h^≥#· "≥^∞Œ ‰õΩÖÏ@ LO_®e....
JO\Ï~°∞ Hõq aqq „Ñ¨™ê^£...x["Õ∞ Hõq`«fiO K«k"Õ@Ñ¨Ù_»∞ h^≥#· "≥^∞Œ ‰õΩÖÏ@
LO_®e. ^•<Õfl <Õ#∞ Ö’K«∂Ñ¨Ù J<åfl#∞...(insight). D Ö’K«∂Ñ¨Ù LO_»|>Ëì
„ÃÑOzHõ=ÙÖ’¡ „Ñ¨fHõ"å^ŒO (symbolism) Ñ¨Ù@∞ìH˘zÛOk. =ÚYºOQÍ state-
ment Hõq`«Å∞, =~°< ‚ å`«‡Hõ (Discription) Hõq`«Å∞ K«kq É’~ü H˘\ì̃# „ÃÑO¶ z
Hõ=ÙÅ∞ moods#∞ sensations Ñ¨Ù\Õì KÕ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂Å<åfl~°∞. Jk sym-
bolic poetry =Å¡<Õ ™ê^èºŒ =∞x ÉèÏqOKå~°∞. 1885Ö’ jean moreas „Ñ¨fHõ
"å^•xfl „Ñ¨"âÕ ◊ ÃÑ\Ïì_∞» . nO`À Kèå~Ô ã¡ π É’^èÖŒ ~Ë ,ü á¶êÅfi~°~¡ Úãπ, P^ä~Œ ü iOÉÏ_£,
=∞ÖÏ¡~ˆ ‡ ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ `«=∞ Hõq`«Ö’¡ „Ñ¨fHõÅ∞ QÆ∞Ñ≤ÊOz ãÖK«Å#O ã¨$+≤Oì Kå~°∞.
STYLISHQÍ Hõq`«fiO ~åâß~°∞. JO^Œ∞H ˆ ã≤OÉÏe[OÖ’...stylistic, the-
matic, philosophic poetic movement XHõ^•xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥KåÛ~°∞.
=∞`« ™êOÑ¶≤∞Hõ, hu qÅ∞=Å#∞ Ñ¨Hõ¯# ÃÑ\Ïì~°∞. Traditional forms#∞
u~°ã¨¯iOKå~°∞.
Hõq`«fiOÖ’ „Ñ¨fHõÅ#∞, H˘`˘ÎH˘`«Î Jaè=º‰õΩÅÎ #∞, J|∞ƒ~° ÑïKÕ â‹b· q<åº
™êÅ#∞, ãïH˘`«Î „Ñ¨fHõÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOKå~°∞.
„Ñ¨fHõÅ∞ Zxfl~°HÍÅ∞QÍ LO_»=KÀÛ ~°∂Ñ¨x~å‡}OÖ’ "å\˜ „áê=ÚYº`« Uq∞\’
`≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
„Ñ¨ÑO¨ K«O x"≥fi~° áÈ~ÚOk. ZÑ¨Ù_»∂ áê`« Ñ¨^`úŒ ∞« ÅÖ’<Õ Hõq`«fiO ~åÜ«∂Åx
JiyáÈ~Ú# JÅOHÍ~° âß„™êÎÅ<Õ follow HÍ"åÅ<Õ xÜ«∞=∂Å#∞ |^ŒÌÅ∞
H˘@ì_"» ∞Õ QÍHõ Individualism in literature,liberty in art J#fl x<å^ŒO`À
"å~°∞ K≥Å~ˆ y áÈÜ«∂~°∞. nO`À XHõ HõàÏ`«‡Hõ [QÆ`∞« Î JuÖ’Hõ ã¨∞O^Œ~O° QÍ
PÖ’K«<å`«‡HõOQÍ J#∞Éè∂í u=∞Ü«∞OQÍ =∂iáÈ~ÚOk. JO`ÕHÍ^Œ∞ =∂i‡Hõ`,«
`åufiHõ`«Å `åÅ∂‰õΩ PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨$[#HÍ~°∞Å∞ HõàÏHÍ~°∞Å∞
„Ñ¨Ü∞« uflOKå~°∞. =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’ ã≤OÉÏe[O`À áê@∞ _®_®~Ú[O, ã¨„iÜ«∞e[O,
ÖÏO\˜ P^è∞Œ xHõ `åufiHõ ÉèÏ=#Å`À „Ñ¨ÉÏè q`«∞Öˇ· NN, Éè~·ˇ åyÖÏO\˜ ÖÏO\˜
Hõ=ÙÅ∞ J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiO ~åâß~°∞. Ñ¨\Ïìaè =K«# Hõq`«Å ^Œ∞_»∞¤ Hõ„~°Å`À Ñ¨^•ºÅ
#_»∞O q~°Q˘æ_`» å##_»O, â◊‡âß<åÖÏ¡O\˜ xÑ¶∞¨ O@∞=ÙÅ∞, ã¨~Ê° Ñï+¨fiOQÆO #∞O_ç
`≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨ Hõq`«fiO |Ü«∞@ Ñ¨_®Åx NN ÉèÏqOK«_®Å∞ Jhfl Ñ¨~^° jÕ Ü«∞
™êÇ≤Ïf ~°∂áêÅ (forms) „Ñ¨ÉèÏq`åÖË#x "Õˆ~ K≥Ñ¨Ê #Hõ¯~°ÖË^Œ∞. "≥ÜÕ∞ºà◊√¡
~å[º"Õ∞e# Ñ¨^ºŒ O WÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨„uHõÖ’¡ ZHõ¯_® HõxÑ≤OK«^∞Œ . JÖÏˆQ =K«# Hõq`«Ö’¡...
=~°#‚ Å Hõ<åfl x<å^•Å Hõ#fl „Ñ¨fHõÅ∞ W"Õ∞[i, ^Œ$âßºÅ#∞ Hõq`å=∞Ü«∞O KÕ¿ã
>ˇHfl˜ H±ÖË ÃÑiyáÈÜ«∂~Ú..NN, uÅH± QÆ∞O@∂~°∞ âıâOı „^Œâ~◊ ‡° Å Hõq`åx~å‡}
Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ `«~åfi`« `«~O° Hõ=ÙÅ∞ ÉÏQÍ =O@|\Õì K«∞‰õΩ<åfl~°∞. U`å"å`å K≥á⁄ÊKÕÛ
^Õq∞@O>Ë WÑ¨ÙÊ_»∞ H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÅ∞, Hõ=~Ú„`«∞Å∞ „Ñ¨fHõÅ∞
Zxflq^è•Å∞QÍ Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡ KÀ@∞KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åflÜ≥∂ QÆ=∞xOKåe. K«H¯õ x
=K«# Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ "å~°∞ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ#∞... ÖË^• qq^èŒ HÍÖÏÖ’¡
qq^èŒ ^ÕâßÖ’¡ =zÛ# Hõq`«Å#∞ "å\˜ x~å‡} HõàÏ<ÕÑ^¨ •ä ºxfl ÉÏQÍ K«^"Œ åe.
Zxfl =∂@Å∞ <Õ~∞° Û‰õΩO>Ë JO`«ÉÏQÍ áê@Å∞ ~åÜ«∞=K«∞Û Jx P„`ÕÜ∞« J#fl@∞ì
ZO`« ÉÏQÍ Hõq`«fiO K«kq`Õ, q=∞~°≈Å∞ K«kq`Õ, ã¨g∞HõÅ∆ ∞ K«kq`Õ...JO`«
ÉÏQÍ, Q˘Ñ¨ÊQÍ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞=K«∞Û. =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’ Hõ@=ì ∞Oz Hõq`«fi `«`fi«
qKå~°O, âı¿+O„^Œâ~◊ ‡° Hõq¿ã# =∂xÃÑ™ÈìÖÏˆQ...Moreas ÖÏO\˜ „ÃÑOz Hõ=ÙÅ∞
symbolist manifestation Ö’ „Ñ¨fHõ"å^Œ Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®Ö’ K≥áêÊ~°∞.
les fleurs dumal,the flowers of evil ÖÏO\˜ „Ñ¨fHõ"å^Œ Hõq`å
ãÖHõÅ<åÖ’¡ symbolic poetry x J`«º^Œ∞ƒù`« Jaè=ºHÎ̃ „Ñ¨fHõÅ HõÅ<Õ`Q« Í
tbÊHõiOKå~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞# Hõ=ÙÅ∞, ~°K~« Ú`«Å∞ ~å¿ã =K«# Hõq`«fiOÖ’ JHõ¯
_»H¯õ _® „Ñ¨fHõ"å^ŒKåÛùÜ∞« Å∞ ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ . KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ Hõ=~Ú„`«∞Å∞ JO^Œ
"≥∞ÿ# „Ñ¨fHõÅ∞ `«=∞ Hõq`«Ö’¡ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞ JO>Ë Jk symbolism
Hõq`«fi „Ñ¨ÉÏè ="Õ∞...WÑ¨ÙÊ_»∞ ZÑ¨Ê\˜ÖÏˆQ áê^Œ=Ú„^Œefl ã≤O|ÖòQÍ LÑ¨ Ü≥∂yã¨∂.Î ..
^•x K«∞@∂ì L#fl ^Œ$âßºÅ#∞ J#∞Éèí∂u ã¨xfl"ÕâßÅ#∞...=∂#= <≥·*Ïxfl,
rq`«OÖ’x ãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞, HõëêìÅ#∞ ÉÏ^èÅŒ #∞...ãÖ"Õ^#Œ Å#∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñ¨^Œ
|O^è•Å`À J^Œ∞ƒù`« Hõq`«QÍ tbÊHõiOz# Hõq „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü *ˇx· ...PÜ«∞# ~åã≤#
áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ Hõq`«Ö’ symbolic expressions K«∂^•ÌO...
<Õ<˘Hõ~ÀA x^Œ∞iOz =∞Oz HõÅQÆ<åfl#∞.
P HõÅÖ’...
^Õ=Ù_»∂ <Õ#∞ HõÅã≤ #_»∞ã¨∞<Î åflO ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ X_»∞#¤
^Õ=Ù_ç`À HõÅã≤ #_»∞ã¨∞<Î åfl<Õ"∂≥ , z„`«OQÍ
<å rq`«OÖ’x ãÖÑ¶∞¨ @#Åhfl
JÅ"ÀHõQÍ <å =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü«∂º~Ú...
JO@∂ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ Hõq`«...WÖÏO\˜ Hõq`«#∞ QÆÒ« Ö’
mark halliday ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ ~åã≤<å...Z`«∞Q Î _Æ » WÖÏ LO_»^∞Œ . PÜ«∞#
XHõ „ã‘Î legs poem JO@∂ Hõq`« ~åã≤<å JO^Œ∞Ö’ content ‰õΩ Hõq`«‰Ωõ
á⁄O`«# LO_»^∞Œ . HÍx „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü *ˇx· ~åã≤# áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ x[OQÍ<Õ sym-
bolic expression‰õΩ „Ñ¨fHõQÍ xÅ∞ã¨∞OÎ k. J~Ú`Õ WHõ¯_» ^Õ=Ù_»∞ Hõq HõÅÖ’
#_»∞ã¨∞<Î åfl~°∞. ZHõ¯_» ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ X_»∞Ö¤ ’...WHõ¯_» ã¨=Ú„^ŒO HõëêìÅ‰õΩ „Ñ¨fHõO@∂
^èŒfixOÑ¨KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® *ˇ·x Hõq`å x~å‡}OÖ’ XHõ >ˇH˜flH± J<Õ K≥áêÊe.
rq`«OÖ’x ãÖÑ¶∞¨ @#Åhfl JÅ"ÀHõQÍ `«# =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü«∂ºÜ«∞x Hõq
K≥|∞`«∞<åfl_»∞. JO>Ë HõÅÖ’ ^Õ=Ù_ç`À áê@∞ #_»∞ã¨∞<Î åfl_»∞ QÆ#∞Hõ rq`«OÖ’x
HõëêìÅ `åÅ∂‰õΩ ãÖÑ¶∞¨ @#Åhfl HõqH˜ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü«∂º~Ú. WHõ¯_» Ç¨Öò ÃÑ~°Öòû
`«=∞ ã¨fiÑ¨fl ãÖ^ÕâO◊ J#fl „QÆO^äOŒ Ö’ J<ÕHõ „Ñ¨fHõÅ#∞ L@OH˜ã∂¨ Î HõÅÅ‰õΩ
ÉèÏ+¨ºO K≥áêÊ~°∞. Hõq ‰õÄ_® áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ #_»HÅõ ∞ ã¨=Ú„^ŒO...WÖÏ „Ñ¨fHõÅ
Hõq`å ™ê=∂„y`À Hõq`«Ö’ `å#∞ K≥Ñ¨ÊÉ’ÜÕ∞ content (=ã¨∞Î=Ù)#∞ ZÖÏ
Hõq`«fiOQÍ tbÊHõiã¨∞<Î åfl_À áê~î‰° Ωõ _çH˜ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ K≥ÑÊ¨ Hõ XHõ symbolic
mood #∞ „H˜Ü∞Õ \ò KÕã∞¨ < Î åfl_»∞. =K«# Hõq`å Ñ≤`å=∞Ç¨ï_»∞ ‰õΩO^Œ∞iÎ K≥ÑÊ≤ #
narrative poetic method J#fl =∂@...`«~åfi`«...UO [iyOk?
ÃãH· `õ « g^è∞Œ Ö’¡ ã¨Ê+ì̈OQÍ ~Ô O_»∞ [`«Å J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å∞...
<åg...^Õ=Ù_çq...
<å rq`« =∞O`å <å `À_»∞QÍ <å`À áê@∞
#_çz#
ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ q#„=Ú}‚~Úº #=∞ã¨¯iOKå#∞...
JO@∂ D Hõq ~Ô O_»∞ [`«Å J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å#∞ `«#g ^Õ=Ù_çq JO@∂...
J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å`À poem#∞ symbolise KÕâß_»∞. WHõ¯_» =∞~À q+¨Ü«∞O
=∞#O QÆ∞iÎOKåe.
H˘xfl „Ñ¨fHõÅ∞ =ã¨∞Î`«`åfixfl ã¨∞ÊùiOÑ¨*Ë™êÎ~Ú. =∞iH˘xfl compare
KÕ™êÎ~Ú. WOH˘xfl expression skillsQÍ LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_`» å~Ú. WHõ¯_» rq`«
=∞O`å `«# `À_»∞QÍ `«#`À áê@∞ #_çz# ^Õ=Ù_ç J_»∞QÆ∞*Ï_»Åx K≥ÑÊ¨ _»O`À
Hõq `«#∞ K≥ÑÊ¨ É’ÜÕ∞ áê^Œ=Ú„^ŒÅ‰õΩ content #∞ Jaè=ºH˜`Î À áê@∞ „Ñ¨fHÍ`«‡HõO
KÕâß_»∞. Hõq`å x~å‡}OÖ’ W^˘Hõ PHõ~¬° }Ü © ∞« "≥∞#ÿ >ˇHfl˜ H±. J~Ú`Õ `«#`Àáê@∞
#_çKå_»∞ HÍ=Ù# ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ q#„=Ú_ç<·≥ #=∞ã¨¯iã¨∞<Î åfl_»∞...Hõq...
`«~åfi`« UO [iyOk? ã≤x=∂\˜HÖ± ’ XHõ ã‘<£ `«~åfi`« =∞~À ã‘<Ö£ ’ L`«¯O~î`° «
HõeyOKÕ >ˇHfl˜ H± (screen play) „Ñ¨îŒ ≈Oz#@∞ì D ^Œ~≈° Hõ Hõq...=ÚO^Õq∞
K≥ÑÊ¨ É’`«∞<åfl_À `≥eÜ«∞^Œ∞...
JÖÏ #_çz #_çz rq`«ÑÙ¨ K«~=° ∂OHÍÅx
`«_qç ∞ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞O>Ë...
<å r=#Ü«∂#OÖ’ H˘O`« "Õ∞~°‰Ωõ áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞
XHõ¯i"Õ Ñ¨_®¤~Ú...Hõ#|_®¤~Ú...
`«~z° K«∂¿ã,Î `«_qç ∞ K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë
Jq <Õ<˘O@i#~Ú, HõëêìÅ |~°∞=Ù#∞ "≥∂ã¨∂Î
Ñ¨Ü∞« xOz#, Hõ\ H˜ õ pHõ\ ˜ ~ÀAÅ ã¨‡ $`«∞Å∞...
JO@∂...=ã¨∞=Î ÙÖ’x q+¨Ü∂« xfl (content) Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í =∞Å∞Ñ¨Ù uáêÊ_»∞
Hõq? WHõ¯_» =∞#O ~Ô O_»∞ q+¨Ü∂« Å∞ QÆ=∞xOKåe. XHõ\ .˜ ..
JÖÏ #_çz #_çz...J#_»OÖ’ ‰õΩO^Œ∞iÎ narrative poetic method#∞
LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O...=∞~˘Hõ\ ˜...
áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ XHõ¯i"Õ Ñ¨_®¤~Ú..Hõ#|_®¤~Ú..
JO@∂...^Õ=Ù_ç „Ñ¨fHõÅ#∞ `«∞_çKÜÕ ∞« _»O... WHõ¯_» symbolism is of-
ten recognised as the source of the modern artistic temper as
characterised by formal experimentation and alienation from
society...J#fl ã≤OÉÏe[O poetry manifestation x~°fizOz#@∞ì „Ñ¨ÉÏè Hõ~°
*ˇx· ^Õ=Ù_»<Õ tradition symbol #∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩx modern artistic
temperÖ’ poem#∞ =∞Å∞Ñ¨Ù uÑ¨Ê_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKå_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ áê^Œ
=Ú„^ŒÅ∞ XHõ¯_ç"Õ Ñ¨_®¤~Ú...Hõ#Ñ¨_®¤~Ú...JO@∂...Hõq`å áê^•xfl "≥∞ã¨‡i[O
KÕâß_»∞...Jk Hõq Hõ#∞fl „Ñ¶[≤ "£∞ J~Ú#Ñ¨Ù_Õ Hõq`«fiO "≥∞ã¨‡i[O (uÅH±) J=Ù`«∞O^Œ
#_®xH˜...*ˇx· LÑ¨Ü∂≥ yOz# D Hõq`å x~å‡} Ñ¨ûúŒ (Ñ¨_®¤~Ú...Hõ#Ñ¨_®¤~Ú..)
x^Œ~°≈#O. "åãÎ̈"åxH˜...Ñ¨_®¤~Ú...J#fl Ñ¨^ŒO ÖË‰õΩO_®...Hõ#|_®¤~Ú...J<åfl
J~°"÷ ∞Õ O K≥_^» ∞Œ ...HÍx „Ñ¨fHõ "å^ŒHqõ `å x~å‡}OÖ’ É’^ŒÖ~Ë ü "≥Ú^ŒÅ∞ =∞ÖÏ¡~ˆ ‡
=~°‰Ωõ KåÖÏ=∞Ok WÖÏO\˜ syntax cutting poetic methods#∞ LÑ¨Ü∂≥
yOz Hõq`å x~å‡}OÖ’ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ zOkOKå~°∞. JÖÏˆQ... form `À áê@∞
content (=ã¨∞= Î Ù) presentation Ö’ tÅÊâ’aèÒ« HÍ"åÅ#flk „Ñ¨fHÍ`«‡Hõ
Hõq`«‰Ωõ „áê}ã¨ÊO^Œ# ÖÏO\˜k.
Jq <Õ<˘O@i#~Ú...HõëêìÅ |~°∞=Ù#∞ "≥∂ã¨∂.Î ..
Ñ¨Ü∞« xOz# HõiHî õ pHõ\ ˜ ~ÀAÅ ã¨‡ $`«∞Å∞.
JO>Ë *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#fl =∂@...JO^Œ∞Hˆ ...WHõ¯_» ^Õ=Ù_çx ~Ô O_À Ñ¨HO∆õ KÕâß_»∞
Hõq. JO>Ë Z=i HõëêìÅ‰õΩ "åˆ~ HÍ~°‰Ωõ Å#fl=∂@...^Õ=Ù_ç áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ U"≥∞ÿ
#@∞ì? Hõq HõÅÖ’ #_çz "≥àÏ¡#x =ÚO^Õ K≥áêÊ_»∞ QÆ#∞Hõ...P ~°ÇÏ¨ ã¨ºO J_»QÆ
‰õÄ_»^Œ∞...
<å‰õΩ HÀÑÖ =zÛOk H˜#∞Hõ`À
x#∞fl #=Ú‡‰õΩx #_çz# ##∞fl
HõëêìÖ’¡ =kÖËâß=Ù, XO@ix KÕâß=Ù Hõ^Ü Œ ∂« º
^è~Œ ‡° =∂ h‰õΩ, <åºÜ«∞=∂ hH˜k...Jx
^Õ=Ù}˜‚ xÅnâß#∞
^Õ=Ù_»∞ #"åfi_»∞
#=ÙfiÖ’ qëê^ŒO xO_»∞QÍ á⁄OyOk...
JO@∂ =∞m¡ ^Õ=Ù_ç „Ñ¨™ê÷#O fã¨∞‰õΩ =™êÎ_∞» Hõq. n<Õfl... poetic "≥∞ã¨‡i[O
JO\Ïˆ~"≥∂...D Hõq WO_çÜ∂« Ö’ Ñ¨Ù\Ïì_∞» QÆ#∞Hõ `«# fatalistic views<Õ
poetic views QÍ JO>Ë...=ã¨∞QÎ ` Æ O« KÕÜ∞« _»=∞#fl =∂@...áêâßÛ`«º ã≤OÉÏe[O
"Õ~∞° ÉèÏ~°`« ^ÕâO◊ ÖÏO\˜...^Õ=Ùà◊√§...‰õΩÖÏxHÀ ^Õ=Ù_»∞ (D ^Õ=Ùà◊O¡ `å PÜ«∂
‰õΩÖÏÅ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞...HÕk‰õΩÅO...Ü«∞Å¡=∞‡‰õΩ...Ü«∞Å¡"∞Õ ‡ ^Õ=`«=Ù
`«∞Ok...J„QÆ‰Ωõ ÅO ÅH˜∆ ‡H˜...ÅH˜∆ ‡ ^Õ=`«=Ù`«∞Ok) JÖÏˆQ... form q+¨Ü∞« OÖ’
J#∞HõiOz<å =ã¨∞=Î Ù q+¨Ü∞« OÖ’ "åi scientific J„áÈKü#∞, thematic
Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ =∞# Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨ÓsÎQÍ J#∞HõiOK«Ö^Ë <Œ Õ K≥áêÊe...^Õ=Ùx #=ÙfiÖ’
qëê^ŒO xO_»∞QÍ á⁄OyOk...J#_»OÖ’ Hõq keen observation Hõx
Ñ≤ã∞¨ OÎ k...JO`ÕHÍ^Œ∞... Hõq`« =ÚyOÑ¨Ù#∞ ZO`« K«H¯õ QÍ KÕâß_À K«∂_»O_ç...
Jáê~° „¿Ñ=∞`À ##∞fl ã¨‡ $tOz
ÖË^∞Œ <å<åfl Hõ+ì¨ HÍÅOÖ’ x<˘flkeáÈÖË^∞Œ
JÑ¨ÙÊ_»∂ J"åº*Ï#∞~åQÆO ÑÖKå#∞ h‰õΩ
HõëêìÖ’¡ L#fl #∞=Ùfi ##∞fl =∞~°z
QÆ=∞xOK«Ö^Ë "Õ ∂≥ HÍh...
JÑ¨Ê\’¡ x#∞fl <Õ#∞ <å Éè∞í *ÏÅ g∞^Œ "≥∂ã¨∞‰õΩ uiQÍ#∞
JO^Œ∞Hˆ h‰õΩ h J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÖË HõÑÊ≤ OK«Ö^Ë ∞Œ
JHõ¯_» HõxÊOz# áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ <å=x QÆ∞iÎOK«Ö^Ë ∞Œ
Jx J<åfl_»∞...
<å JÅÊ`åfixH˜ <Õ#∞ Hõiy h~°~Ú...
Hõhflà◊§`À áê^•aè¿+HõO KÕ¿ãÎ
z~°∞#=Ùfi`À J‰õΩ¯# KÕ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞ ^Õ=Ú_»∞ ##∞fl...
JO@∂ Hõq`«#∞ JO^ŒOQÍ =Úy™êÎ_∞» „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü *ˇx· ...WHõ¯_» HõëêìÖ’¡ ^Õ=Ù_çx
=∞~°z áÈÜ«∂_»∞ J#fl Hõq "å‰õΩ¯...Ñ¨ÓsÎQÍ...Pâ◊Û~åºxfl Hõq`å „Ñ≤ÜÚ« Å‰õΩ
Hõeyã¨∞OÎ k. ZO^Œ∞HõO>Ë HõëêªÅ∞ L#flÑ¨Ù_Õ ^Õ=Ù}˜fl `«ÅK«∞‰õΩO\Ï=Ú(‰õΩOu ^Õq
Hõ$+¨µ} ‚ fl˜ Hõëêìe=fi=∞x HÀiOk JO^Œ∞Hˆ QÍ)
J~Ú`Õ WHõ¯_»...Hõq`«fiOÖ’...=ºuˆ~HÍ~°÷O K≥a`Õ<Õ H˘`«ÎQÍ K≥Ñ≤Ê#@∞ì...
PHÍâ◊ÑÙ¨ >ˇ_®iÖ’..NNH˜...HÍà◊√¡ `≥y# XO>Ë ÖÏQÆ *Ïae¡ HõxÑ≤Oz#@∞ì...HÍà◊√¡
`≥y#...J#flk H˘`«Î Jaè=ºHÎ̃. JÖÏˆQ JO^Œ∞Hˆ ^Õ=Ù_»∞ Éè∞í *ÏÅ g∞^Œ "≥∂ã¨∞‰õΩ
u~°Q_Æ O» =Å¡... h‰õΩ h J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÖË HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ J<åfl_»∞ ^Õ=Ù_»∞...JO^Œ∞Hˆ
h‰õΩ h J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÖË HõxÊOK«Ö^Ë ∞Œ J<åfl_»∞...#_»Hõ HõëêìxH˜...Éè∞í [O ã¨∞MÏxH˜
„Ñ¨fHõÅ#∞‰õΩO>Ë...z=~°‰Ωõ ...áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ Z=i"À...J~°=÷ ∞=Ù`å~Ú...Hõhflà◊`¡ À
áê^•aè=O^Œ#O KÕÜ∞« _»O ‰õÄ_® „w‰õΩ qëê^ŒOÖ’ FHõ ÉèÏQÆO. purityH˜ Hõhflà◊√¡
symbolsQÍ "å~°∞ LÑ¨Ü∂ ≥ y™êÎ~∞° . WÖÏ...D Hõq`« "≥Ú`«OÎ ... narrative
method (‰õΩO^Œ∞iÎ K≥Ñ≤Ê# Hõq`å x~å‡} Ñ¨^Œú`«∞Ö’¡ XHõ\ ˜)Ö’ #_çzOk.
"åã¨"Î åxH˜ foot print Hõq`«‰Ωõ ¿ãfiKåÛù#∞"å^Œ=∞x „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü *ˇx· K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl
P`«x Hõq`å`«‡...poetic style...symbolic expression... J^Œ∞ƒùÒ« ...5
"ÕÅ WOw¡+π #=ÅÅ∞ K«kq# D Hõq...WÖÏO\˜ Hõq`«ÖË ~å™êÎ_∞» ... Hõq`«fi=∞O>Ë
„áê}„Ñ¨ÔŒ QÍ ÉèÏqOKÕ „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü *ˇx· ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ x|^Œ`ú #« ∞, ^•~°≈xHõ`#« ∞...
x*Ï~Úfx...„ÑüÉèÏ =Ùº`«Ê`«∞ÅÎ #∞ <Õ\ ˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ QÆ=∞xOz "åix P^Œ~≈° OQÍ
fã¨∞H˘x =∞Oz Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ~x° Pt^•ÌO...

Hõq`«fiOÖ’ 'Jaè=ºHÎ̃— #=º`«
Jaè=ºH˜xÎ POQÆO¡ Ö’ expression JO\Ï~°∞. P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiOÖ’ Jaè=ºH˜Î
#=º`« Hõq`«fiOÖ’ H˘`«Î diction ‰õΩ ^•ifã¨∞OÎ k. HÍÅO =∂ˆ~ H˘kÌ =∞#∞+¨µÅ
r=# q^è•<åÅ∞ =∂i#>Ëì Hõq`«fiOÖ’ Jaè=ºH˜Î =∂~°∞`«∞Ok. JÖÏ =∂~°∞Ê
ÖË‰Ωõ O_® =∞H˜¯H˜ =∞H˜¯ J#fl@∞ì H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ áê`« Hõ=ÙÅ Hõq`å â‹e· x J#∞HõiOz
~å¿ãÎ „Ñ¨Ü∂≥ [#O LO_»^∞Œ . U HÔ .t"åÔ~_ç¤ style <À ÖËHõ Z<£.QÀÑ≤ diction<À
J#∞HõiOz Hõq`å x~å‡}O KÕÑ_¨ `ç Õ J#∞Hõ~} ° Hõ=ÙÅ∞ J=Ù`åˆ~ `«ÑÊ¨ Jã¨Ö#·ˇ
™⁄O`« Jã≤`Î fi« =Ú#fl, ™⁄O`« Q˘O`«∞‰õΩ#fl Hõ=ÙÅ∞ HÍÖË~∞° . JO^Œ∞Hˆ Hõq`å x~å‡}O
KÕÑ>¨ ìË =ÚO^Œ∞ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞... poetic devices Ö’x cliche formula
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO>Ë Wk áê`«zO`«HÍÜ«∞ Ñ¨KÛ« _ç ÉèÖí Ë ~°∞zQÍ LO@∞O
^Œx K≥¿ÑÊ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ Hõq`å =∂~°Oæ J#fl =∂@. JÖÏ HÍ‰õΩO_®...Hõq`«Ö’
Jaè=ºH˜Î ã¨=∞`«∞Åº`«#∞ áê\ÕKåÅO>Ë...
1. „Ñü Hõq `«#∞ "≥Ú^Œ@ ~åã≤# „_®Ñ¨Ù#ì ∞ Z_ç\ò KÕã∞¨ HÀ"åe
2. XˆH ™êi Hõq`«#∞ ~åã≤...x~å‡}O ÉÏQÆ∞O^Œ#∞HÀ~å^Œ∞
3. ji¬HÖõ ’¡ H˘`«^Î #Œ O LO^À ÖË^À K«∂ã¨∞HÀ"åe. WÑ¨Ê\˜H© ''=∞~°}O—— ''Ü«Ú^ŒOú ——
ÖÏO\˜ ji¬HÅõ ∞ ÃÑ@ì_O» ...áê`« poetic diction Jx QÆ∞iÎOKåe.
4. *ÏfÜ«∂Å∞, <å#∞_»∞Å∞, Ñ¨Å∞‰õΩ|à◊§#∞, „Ñ¨fHõÅ#∞ JkèHOõ QÍ "å_»~å^Œ∞.
5. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ J=ã¨~"° ∞Õ ... HõqHõÑÊ≤ K≥a`Õ... q=∞
~°≈‰õΩÅ∞...ã¨g∞Hõ‰∆ Ωõ Å∞ qÑ≤Ê K≥áêÊe.
poetic devices Ö’ H˜H¡ ± J#flk Hõq`«fi Jaè=ºH˜Ö Î ’ traditional form.
Wk Ñ¨^•ÅÖ’, PÖ’K«#ÅÖ’, P"ÕâßÅÖ’ gestures Ö’ ã¨Ê+ì̈OQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk.
=∞# Hõ=ÙÅO`å n<Õfl J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞.L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÃÑà◊§Å∞¡, HÀ~°∞ìÅ∞,
[#‡k<åÅ∞, ÑÖ_»∞QÆÅ∞ `«k`«~° ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ ~å¿ã Hõq`«fiOÖ’ H˘`«Î Ñ¨^•Å∞,
â‹e· , Jaè=ºHÎ̃, „Ñ¨fHõÅ∞ áê`«"Õ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ `«=∞ Hõq`«Ö’¡ iÑ‘\ò KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
nO`À Hõq`«Å∞ É’~ü H˘\ì̃™êÎ~Ú. Hõq`«fiOÖ’ J<ÕHõ =∞Ok Ñ¨Ó~°fiHõ=ÙÅ∞ "å_ç#
Ñ¨^•Å#∞, „Ñ¨fHõÅ#∞, W"Õ∞*ˇãÅπ #∞, W"Õ∞[sx, "≥∞\ÏÑ¨~#¡° ∞, similes#∞ =∞m§
=∞m§ "å_ç`Õ Jaè=ºHÎ̃Ö’ H˘`«^Î #Œ O U=ÚO@∞Ok?™È+≤Ü∞« Öò ÖˇÑ· Öπ¶ ’ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
"å_ç# ÉèÏ+¨...Hõq`«fiOÖ’ "å_ç`Õ orginality áÈ`«∞Ok. social interac-
tion, communicationÖ’ H˘`«Î Jaè=º‰õΩÅ Î ∞ L#fl>Ëì Hõq`«fiOÖ’#∂ LO_®e.
W\©=Å H˘O`«=∞Ok H˘`«ÎQÍ Hõq`«fiO ~åã¨∞Î#fl Hõ=ÙÖ’¡ H˘`«Î Jaè=ºH˜Î`À
q∞ã¨q∞ã¨ÖÏ_Õ Hõq`«Å∞ K«∂âß#∞...PÜ«∂ ~°∞`«∞=ÙÖ’¡ =∞#ã¨∞ ZÖÏ LO@∞O^À
ts+¨ ~åã≤# Hõq`«Ö’ H˘`«Î Jaè=ºHÎ̃ HõxÑ≤OzOk.
=∞#ã¨∞#∞ Jxfl ~°OQÆ∞Ö’¡ =ÚOKÕã≤
=∞ÖˇÖ¡ Ï `ÕÖÛË P#O^ŒOÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞
<Õ#∞ WO„^Œ^∞Œè #∞ã¨∞ûÖÏ qi¿ã =ãÖ`å#=Ù`å#∞...
JO@∂...=ãÖ`åxfl =ÚO^Œ∞QÍ<Õ WO„^Œ^èŒ#∞ã¨∞`À LÑ¨q∞OÑ¨KÕã≤...H˘`«Î
expression ™êkèOzOk Hõ=~Ú„u. XHõ PÖ’K«##∞, J#∞Éè∂ í ux, ÉèÏ"å"Õâßxfl,
JO^Œ"∞≥ #ÿ ÉèÏ+¨Ö’ K≥ÑÊ¨ _»O Hõq`«Ö’x Jaè=ºHÎ̃ #=º`«‰Ωõ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.
ã≤iH˜ ™êfiq∞<åÜ«Ú_»∞ ~Ô `· ∞« HõëêìÅ QÆ∞iOz ~åã¨∂.Î ..
Hõ~∞° =Ù#∞ ã¨$+≤Oì z...Hõhfl~°∞ q∞ybÛ
XHõ r=# q^èfiŒ O™êxH˜
P#"åà◊√§QÍ =∞#efl *Ëã‘
^ŒQÍ*ËãO≤ k ~å[ºO
<å ã¨=Ú„^ŒO h Hõà§◊ Ö’
h Z_®i <å |`«∞‰õΩÖ’
XHõ â’Hõ"∞Õ =∞#efl UHõO KÕãO≤ k
Z_®i ã¨=Ú„^ŒO g∞^Œ W^Œ~Ì O° - f~°O KÕ~x° Ñ¨_=» Å"Õ∞...
ÃÑ· Hõq`« z=i áê^•Ö’¡ H˘`«Î expression LOk. Jk J^Œ∞ƒù`=« ∞xÑ≤OKÕÖÏ
LOk. Wk Wq∞>Ë\ò KÕ¿ãÎ =KÕÛk HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ WÖÏO\˜ Hõq`«Å∞ Hõ=ÙÅ∞ XHõ
catharsis`À ~å™êÎ~°∞. catharsis is an emotional discharge Jx
„w‰õΩÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ Å Jaè„áêÜ«∞O. Ji™êì\ Ö˜ ò tragedy Q˘Ñ¨Ê^Œ#O K≥ÑÊ¨ _®xH˜ nxfl
LÑ¨Ü∂≥ yOKå_»∞. ''<å ã¨=Ú„^ŒO hHõà§◊ Ö’...h Z_®i <å |`«∞‰õΩÖ’...XHõ â’Hõ"∞Õ
=∞#efl UHõO KÕãO≤ k—— J#_»OÖ’x JO`«~å~°O÷ J^Õ...=ã¨∞=Î Ù#∞ ÉèÏ=z„`«OÖ’
K«∂Ñ≤OKÕ q^è•#OÖ’x Jaè=ºH˜Î "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖË HõqÖ’x ™⁄O`«Q˘O`«∞ˆHq∞\’
`≥eÜ«∞*Ë™êÎ~Ú.
™È=∞=~°ÑÙ¨ ~°ÑÚ¨¶ ÉÏ|∞ J#fl Hõq...
Pf‡Ü«ÚÅ =∞^èºŒ JO^ŒOQÍ QÆ_¿ç Ñ rq`«O
L^•º#=#OÖ’ qK«∞Û‰õΩ#fl
QÆ∞ÖÏc ÖÏO\˜k
JO@∂ ZO`À ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ Hõq`«#∞ ~åã≤ Jaè=ºH˜Î #=º`«#∞ ™êkOKå_»∞.
J~Ú`Õ nxH˜ =∞Oz imagery HÍ"åe. Hõq`å x~å‡}OÖ’ emotional
shades LO_ÕÖÏ K«∂ã¨∞HÀ"åe. figurative language LÑ¨Ü∂ ≥ yOKåe.
Hõq`«Ö’ x~å‡}<≥Ñ· Ù¨ }ÏºÅ`À áê@∞ expressionÖ’ H˘`«Î ^Œ#O L#flÑ¨Ù_Õ s_»~ûü ‰õΩ
heart touching ÖÏ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J~Ú`Õ Jxfl ~°HÍÅ poems Ö’ Jaè=ºH˜Î
XˆHÖÏ LO_»^∞Œ ...JO^Œ∞Hˆ H˘O^Œ~∞° ...J<ÕH~õ H° ÍÅ poems #∞ „áêH©ãì π KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ...
1. ÃÇÏ· ‰õÄ : =¸_»∞ unrhymed áê^•Å∞#fl Hõq`«#∞ ÃÇÏ· ‰õÄ JO\Ï~°∞.
nO\’¡ Jaè=ºH˜Î H˘`«QÎ Í LO@∞Ok.
2. sonnet : Wk 14 áê^•Å∞#fl eiHõÖò poem. „¿Ñ=∞ q~°ÇÏ¨ O...JkèHˆ Ñ∆ O¨
ÖÏO\˜ ÉèÏ"åÅ Jaè=ºH˜HÎ ˜ ¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ "å_ç# áê`« x~å‡}O.
3. elegy : =∞~°}O QÆ∞iOz ~å¿ã ã¨‡ $u Hõq`«...Wk ^•^•Ñ¨Ù JO^Œ~∞°
Hõ=ÙÅ∞ ~åâß~°∞.
4. epitaph : Wk =∞s z#fl Hõq`«. WÖÏO\˜ "å\˜x K«∂¿ã UHõ"åHõº
Hõq`«Å∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘KåÛÜÕ∞"≥∂...ˆ~Ñ¨Ù UHÍHõ~∆ ° Hõq`« ‰õÄ_® ~å=K«∞Û.
5. limerick : S^Œ∞ "åHÍºÅÖ’ (lines) LO_Õ humorous poem.
WO^Œ∞Ö’ Jaè=ºH˜Î satirical QÍ LO@∞Ok.
6. freeverse : ~Ô q· ∞OQ∑ ÖËx áê^•Å∞#fl =K«# Hõq`«...WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
Z‰õΩ¯==∞Ok Hõ=ÙÅ∞ LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ Jaè=ºHÎ̃ "≥q· ^èºŒ Ñ¨Ói`« Hõq`åx~å‡} Ñ¨ûúŒ
L#fl Ñ¨^`úŒ #·≥ =K«# Hõq`« Wk.
WOHÍ ~Ô Hõ¯Å∞, <åhÅ∞, =ºO[HÍÅx...Z<Àfl Hõq`«Å∞ =KåÛ~Ú. W=hfl
Jaè=ºH˜Î #=º`«`À =zÛ áê~î°‰õΩÅ#∞ JÅiOKå~Ú. Z=iH˜ `Àz# Hõq`å
x~å‡}ÏÅ#∞ "å~°∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩx Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iOKå~°∞. J~Ú`Õ
PÜ«∂ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅÖ’¡ "Õ∞^è•q Hõ=ÙÅ∞ foreword ~åã¨∂Î PÜ«∂ Hõq`å
„Ñ¨„H˜Ü∞« Å∞ Q˘Ñ¨Ê=x `≥QáÆ ⁄y_Õã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏˆQ H˘`«=Î ∂~°Oæ `˘H˜¯# Hõ=ÙÅ∞
preface Ö’ "åi Hõq`å s`«∞Å#∞ ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩx `«$Ñ≤Î Ñ¨_®¤~∞° . Jxfl Hõq`å
s`«∞Å∞<åfl...JO^Œ∞Ö’ Hõ=ÙÅ Jaè=ºH˜Î...P^èŒ∞xHõOQÍ...ÖËHõ áÈ`Õ...Hõq`«Ö’¡,
x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Ö’¡, ÉèÏ"åaè=ºH˜ÖÎ ’ H˘`«^Î #Œ O HõxÑ≤OK«Hõ áÈ`Õ...JÖÏO\˜ Hõq`«fiO
Zxfl ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "Õã¨∞‰õΩ<åfl =º~°÷"Õ∞...Hõ#∞Hõ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ D q+¨Ü«∂Åxfl
QÆ=∞xOz Jaè=ºHÎ̃ #=º`« HÀãÖ qãÎ̈ $`«OQÍ "≥Å∞¡=ÖÏ =zÛ Ñ¨_∞» `«∞#fl P^è∞Œ xHõ
Hõq`åfixfl ÉÏQÍ K«^Œ"åe. JÑ¨ÙÊ_Õ Jaè=ºH˜ÎÖ’ (Expression)Ö’ #=º`«
™êkè™êÎ~°∞.

=K«# Hõq`«fiOÖ’
¿Ñ~°Öe¡ˇ [O J=ã¨~O° LO^•?
Hõq`«fi=∞O>Ë JHõ~∆ ° Ç≤ÏOã¨ HÍ^Œ∞...JHõ~∆ ° `åO_»=O. Hõq`«fiOÖ’ K≥¿ÑÊ^Õ^<·≥ å
|ÅOQÍ K≥áêÊe. JÖÏ K≥ÑÊ¨ _®xH˜ parallelism Ñ¨ûúŒ <Õ <Õ\ H˜ © KåÖÏ=∞Ok
Hõ=ÙÅ∞ J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. Jk ãÔ̈~·# Ñ¨^Œúu HÍ^Œ∞. =ÚYºOQÍ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
Ñ¨^•Å#∞ Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ LÑ¨Ü∂≥ yã¨∂Î Hõq`å x~å‡}O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. n<Õfl poetic
devices Ö’ ¿Ñ~°Öe ¡ˇ [O(parallelism) JO\Ï~°∞. JO>Ë repetition Jx
J~°O÷ . KåÖÏ Hõq`å ãÖã¨¯ $`«∞Ö’¡ Wk central part QÍ LOk.
I was glad; so very very glad
half a league,half a league
half a league,o ward...
Wk KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÖ’¡ WÑ¨Ê\˜H© `«~K° ∞« QÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx Wk "ÕkHõ
g∞^Œ K«k"Õ Hõq`«Å‰õΩ =iÎã¨∞ÎOk. Hõqã¨"Õ∞‡à◊<åÅÖ’ WÖÏO\˜ repetition
Ñ¨^•Å áê^•Å Hõq`«Å∞ `«~K° ∂« qã≤Ñã≤ ∞¨ OÎ \Ï~Ú. HÍx =K«# Hõq`«Å dic-
tion Jk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ 1958 Ö’<Õ ‰õΩO^Œ∞iÎ P^è∞Œ xHõ HÍÖÏxH˜ Ñ¨^ºŒ x~å‡}O
`«y#k HÍ^Œx =K«# Hõq`«fi"Õ∞ ãïÜ≥∞ÿ #^Œx K≥|∞`«∂ „Ñ¶=‘ ~üû „ÑÖ\ò ™ê÷ÑO≤ Kå_»∞.
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`å ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ KåÖÏ =∞Ok ÃÑ^ŒHÌ =õ ÙÅ∞, Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å∞ ZÑ¨Ê\˜
HõÑÙ¨ Ê_»∞ K≥|∞`«∂<Õ L<åfl~°∞. =∞YºOQÍ.
1. NN J#fl@∞¡ KèO« ^À|O^À|ã¨∞ÅÎ hfl =K«# Hõq`« `≥OzOk.
2. ™ê=∂lHõ K≥`· #« ºO ~°yeOKÕ Hõq`å =ã¨∞xÎ ~å‡}O =K«#Hõq`«‰Ωõ „Ñ¨`ºÕ HõO.
3. K«=∞`å¯~°"∞≥ #ÿ Jkè̂HÑ∆ }¨ =K«# Hõ=ÙÅ ™⁄`«∞.Î
4. HÍÅO =∂i# ^ŒâÖ◊ ’ áê`« Hõq ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#∞, JÅOHÍ~åÅ#∞ =K«#
Hõq`« u~°ã¯¨ iOzOk.
5. =K«# Hõq`«Ö’ Qˆ Ü«∞Hõq`«ÖÏQÍ =∂„`å KèO« ^Œã∞¨ û‰õÄ_® x|^ŒOÌ HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH P^èŒ∞xHõ `≥Å∞QÆ∞ =K«# Hõq`«fiOÖ’ J<ÕHõ áêâßÛ`«º Hõq`å
x~å‡}ÏÅ#∞ =∞# "åà◊√§ J#∞Hõiã¨∂Î ~°∂Ñ¨x~å‡}OÖ’ J<ÕHõ H˘`«Î „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞
KÕâß~°∞. "å\˜Ö’ =ÚYºOQÍ q∞h Hõq`«Å∞, ~°∞ÉÏ~¸Å∞, ÃÇÏ· ‰õÄÅ∞, <åhÅ∞,
<À<åÅ∞... ~Ô Hõ¯Å∞...WÖÏ...J<ÕHõ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ KÕÑ\¨ ì̃ ÖˇH¯õ ÖË#xfl Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iOKå~°∞. J~Ú`Õ W=hfl „Ñ¨Ü∂≥ QÍÖË...=K«# Hõq`«fi"Õ∞ „Ñ¨^•è #
Hõq`å „Ñ¨„H˜Ü∞« . HÍx Ü«Ú=‰õΩÅ∞ `˘e ^ŒâÖ◊ ’...ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜
„Ñ¨Ü∞« uflOKÕ =ÚO^Œ∞ g\˜ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ZO`À J=ã¨~O° . ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ
Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Hõq`«fiOÖ’ QÍ_è» `åufiHõ`#« ∞, ÉèÏ=ÙHõ`#« ∞, =ºOQÍºxfl, ^èfiŒ xx,
K«=∞`å¯~åxfl, Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[sx...`«\ Å˜ `¡ Ö« Ï¡O\˜ z#fl Hõq`«Ö’¡ "≥∞iÑ≤OK«_®xH˜...
PÜ«∂ qaè#fl Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ KÕÑ\¨ ì˜ H˘O`« =~°‰Ωõ ã¨ÑÅ¨¶ =∞Ü«∂º~°∞. "å\˜
QÆ∞iOz...`≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O...
q∞h Hõq`« : =K«# HõqÅ∞ ~åã≤# „Ñü XHõ¯~°∂ ZÑ¨ÙÊ_À XHõÑÙ¨ Ê_»∞ q∞h Hõq`«Å∞
~åã≤# "åˆ~...WO^Œ∞Ö’...=ÚYºOQÍ...
1. ‰õΩÑ¡ `Î̈ « LO_®e.
2. Hõq`« ^èfiŒ x Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ LO_®e.
3. =º~°÷ JHõ~∆ =° ∞<Õk LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
4. ji¬Hõ „Ñ¨^•è #O. PHõ~¬° }Ü © ∞« OQÍ LO_®e.
5. K«=∞`å¯~°O Hõq`å`«‡HõOQÍ LO_®e.
J^ÕÑÌ e¨ ,¡ ~åq ~°OQÍ~å=Ù `«k`«~∞° Å∞ g\˜x ÉÏQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. ''q∞h
Hõq`« PÜ«Ú+¨µ¬ "≥∞~°∞ÑÖ`«, HÍh Jk „Ñ¨ãi¨ ã¨∞OÎ k HÍÅ=∞O`«—— JO\Ï~°∞ ã≤.<å.ˆ~.
WHõ ~°∞ÉÏ~ÚÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O...
~°∞ÉÏ~¸Å∞ : 1. ~°∞Éò JO>Ë ''~°ãO¨ , ™ê~°O—— Jx J~å÷Å∞<åfl~Ú.
2. ~°∞ÉÏ~¸ JO>Ë ~°ã=¨ O`«"∞≥ #ÿ k.
3. ~°∞ÉÏ~Ú J~°cƒÉèÏëê Ñ¨ÔŒ .''J~°ÉÏ—— (<åÅ∞QÆ∞) =¸ÅO.
4. ~°∞ÉÏ~Ú <åÅ∞QÆ∞ ÑÖ‰õΩÅÎ ∞#fl Hõq`«.
5. XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞, <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å‰õΩ JO`«º „áêã¨ xÜ«∞u LO@∞Ok
6. „Ñü áê^ŒO XHõ ãÖÑ¨Ó~°‚ "åHõºO.
7. L=∞~ü YÜ«∂ºO, =∞Ç¨Ï=∞‡^£ WQÍƒÖò, JO[^£ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏk, g∞~ü Jhãπ,
^Œc~è ü D „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’ =ÚY∞ºÅ∞.
100 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
8. `≥Å∞QÆ∞Ö’ 1966Ö’ ^•â◊~k° è `˘e ~°∞ÉÏ~¸Å#∞ ~åâß~°∞.
WÑ¨Ê\˜H© ZO_»∂i¡ ã¨∞^è•Hõ~ü D Hõq`å „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ |Å"≥∞#ÿ Jaè=ºHÎ̃`À
H˘#™êyã¨∞Î<åfl~°∞..
P_»"åà◊§ K«\ÏìÅ#∞ HÍáê_®e
W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞ "åiH˘~°‰Ωõ áÈ~å_®e
^≥|ƒu<Õ ^Õâ=◊ ∂`« ^ÕÇÏ¨ O K«∂ã≤
^Õ=Ù_≥#· P"≥∞"≥Ñ· Ù¨ xÅ|_®e...
JO@∂...~°∞ÉÏ~ÚÅ‰õΩ „áê}O áÈã¨∞<Î åfl~°∞ ZO_»∂i¡ ã¨∞^è•Hõ~.ü
<åhÅ∞ : WHõ ^ÕjÜ«∞"≥∞#ÿ Hõq`å „Ñ¨„H˜Ü∞« QÍ PKå~°º _®.Z<£.QÀÑ≤ <åhÅ Hõq`å
~°∂áêxfl 1997 Ö’ ã¨$+≤Oì Kå~°∞.
1. <åhÅ∞ JO>Ë ''<åg-hg-"≥~ã° .≤ ..=∞#q—— J<Õ J=QÍÇ¨Ï#`À Ñ¨Ù\Ïì~Ú.
2. <åhÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å∞O\Ï~Ú
3. "å\˜Ö’ 20-25 JHõ~∆ åÅ x_çq LO_®e.
4. XHõ ÅHõ} ∆ Ïxfl K≥ÑÊ≤ ,XHõ ÉèÏ"åOâßxfl ~°=∞}©Ü∞« OQÍ K≥¿ÑÊ gÅ∞O@∞Ok.
_®.Z<£.QÀÑ≤ J^Œ∞ƒù`« "≥∞#ÿ <åhÅ∞ ~åã≤ `«# t+¨µºÅKÕ`« Ñ¨ÙOMÏ#∞ Ñ¨ÙOYOQÍ
<åhÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞(=O^ŒÖ’¡) "≥Å∞=iOÑ¨*âË ß_»∞.
Ô~·Å∞Ñ¨\ÏìÅ∞
`å=Ú HõÅ=ÙfiQÍx
^Œ∂~åÅ#∞
HõÅ∞Ñ¨Ù`å~Ú
WÖÏ QÀÑ≤QÍi <åhÅ#∞ K«∂ã≤ KåÖÏ=∞Ok „¿Ñ~°} á⁄O^•~°∞. =ºOQÆºO,
K«=∞`å¯~°O, `åufiHõ`,« ÉèÏ=ÙHõ`Å« HõÅ<Õ`Q« Í Z<Àfl =∞Oz <åhÅ#∞ ã¨$+≤Oì Kå~°∞.
K«∂_®¤xH˜ z#fl Ñ≤ÅÅ¡ Hõq`«ÖÏ¡ HõxÑ≤Oz<å ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÖË <åhÅ∞ ~åÜ«∞ÖËHõ
=K«# Hõq`«ÖË ~åâß~°∞. K«ÅáêHõ „Ñ¨HÍâò <åhÅÃÑ· =∞Oz Ñïâ’^è<Œ å „QÆO^äOŒ
"≥Å∞=iOKå~°∞.
Ô~Hõ¯Å∞ : ZO.ÔH.ã¨∞QÆ"∞£ ÉÏ|∞ 2009Ö’ D Hõq`å „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ „áê~°OaèOKå~°∞.
1. ~Ô Hõ¯Å∞ Hõq`«Ö’ P~°∞ áê^•Å∞O\Ï~Ú.
2. XHÀ¯ áê^ŒOÖ’ XHõ\ ˜ ÖË^• ~Ô O_»∞ Ñ¨^•Å∞ LO_®e.
3. <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å `«~åfi`« XHõ Z_»O...
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 101
4. D Z_»O áê~î‰° Ωõ x TÇ¨Ï‰õΩ Ñ¨^∞Œ #∞ ÃÑ>Ëkì QÍ LO_®e.
5. ^•x `«~åfi`« ~Ô O_»∞ áê^•Å∞ =™êÎ~Ú.
Ñ¨ÓÅK≥@∞ìÔH·<å
ZO`« "Õ^#Œ
`˘eÑ¨Ù=Ùfi
Ñ¨ÓKÕ"Õà◊
"Õ^<Œ å [x`«O
ã¨$[#...
JO@∂...Ô~Hõ¯Å Hõq`« ~Ô Hõ¯ÅÖÏ¡~∞° ã¨∞OÎ k. ã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ ÅHõ∆ ºO, ÅHõ}
∆ O ~Ô Hõ¯efl
„ÑüÉèÏ=O`«O KÕ™êÎ~Ú. D Hõq`å ~°∂ÑÖÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 60H˜ ÃÑ·QÍ Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ =zÛ LO_»=K«∞Û.
ÃÇÏ· ‰õÄÅ∞ : [áê<£ Hõq`«fi „Ñ¨ÉÏè =O`À `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =zÛ# Hõq`å ~°∂ÑÖ ''ÃÇÏ· ‰õÄ——.
`≥Å∞QÆ∞ ÃÇÏ· ‰õÄÅ#∞ W™ê‡~ÚÖò ÑïK«Ü∞« O KÕâß~°∞. 1991Ö’ ÃÑ<åfl t=~å=∞Hõ$+¨‚
''~°Ç¨Ïã¨º^•fi~°O—— ÃÇ·Ï‰õÄ ãÖÑ¨Ù\˜x "≥Å∞=iOKå~°∞. `«~åfi`« QÍe <åã¨~°Ô~_ç¤
1994 [áê<£ ÃÇÏ· ‰õÄÅ#∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ J#∞=kOKå~°∞. Ñ¨$käfi~å*ò, a.q.q.
„Ñ¨™ê^£ `«k`«~∞° Å∞ =∞Oz ÃÇÏ· ‰õÄÅ#∞ ~åâß~°∞...
1. ÃÇÏ· ‰õÄÖ’ =¸_»∞ áê^•Å∞ LO\Ï~Ú.
2. Jq 5,7,5 =∂„`«Å#∞(ã≤Å|∞Öòû)J#∞ãïOKåe...
3. ™ê^è•~°} q+¨Ü∂« Ö’¡ J^Œ∞ƒù`åxfl K«∂Ñ≤OKÕ Hõq`å ~°∂ÑÖ Wk.
4. XHõ ^Œ$âßº<Àfl, ãÖÑ¶∞¨ @#<À K«∂ã≤ Hõq "≥∞~°∞Ñ¨Ù "ÕQOÆ `À K≥¿ÑÊ Hõq`«fiO.
=~°¬O
Hõ}
∆ O Ñ¨ÓKÕ h\˜ÑÓ¨ Å`À
T~°∞ xO_ç áÈ~ÚOk
JO@∂ a.q.q „Ñ¨™ê^£ =∞Oz ÃÇÏ· ‰õÄÅ∞ ~åâß_»∞. Hõ@=ì ∞Oz K≥ÑÊ≤ # ÉèÏ=<å
|ÅO ÃÇÏ· ‰õÄ Hõq`å ~°K#« ‰õΩ ÉÏQÍ LÑ¨Hiõ ã¨∞OÎ k.
<å<ÀÅ∞ :
1. <å<ÀÖ’ <åÅ∞QÆ∞ áê^•Å∞O\Ï~Ú.
2. áê^•xH˜ XHõ Ñ¨ÔŒ ÖË^• z#fl ã¨=∂ãÖ =∂„`«"∞Õ LO_®e.
102 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
3. <åÅ∞QÀ áê^ŒO K«=∞`å¯~°O`À =ÚyÜ«∂e.
4. DQÆ Ç¨Ï#∞=∂<£ 2005 #∞O_ç nxfl ~åã¨∞#Î fl@∞ì `≥Å∞™ÈÎOk.
ã¨|ƒx ÅH©∆ ‡<å~åÜ«∞} "≥Å∞=iOz# `≥ÅOQÍ} <å<ÀÅ∞ JO^Œih PHõi¬OKå~Ú..
ã¨fiK«Ûù`«õ
x*Ï~Úf
z`«Îâ◊√kú
`≥ÅOQÍ}
JO\Ï~°∞ ã¨|ƒx XHõ <å<ÀÖ’...WÖÏ Hõq`å ~°∂áêÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú.
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ "å\˜x „áêH©ãì π KÕÜ∂« e. ™ê^è#Œ ÖË‰Ωõ O_® qq^èŒ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ#∞
K«^=Œ ‰õΩO_® U^À "Õ∞O ‰õÄ_® Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl=∞x Hõq`«Å∞ ~å¿ãÎ „Ñ¨Ü∂≥ [#O
ÖË^∞Œ . Hõq`«fi=∞O>Ë XHõ J<Õfi+¨}, `«xqf~°x "Õ^#Œ , `«~Q° xÆ `«Ñ#¨ , =∞#ã¨∞Ñ¨_Õ
Ü«∂`«#, ãÖHÀKåÅ∞, "≥ÚÇ¨Ï=∂\ÏÅ∞ Hõq`åfixH˜ f~°x Ç¨x KÕ™êÎ~Ú. Hõq`«fiO
~åÜ«∞_»O JO`« ã¨∞ÅÉèOí HÍ^Œ∞. JÖÏ Jx Jk U^À „|Ç¨Ï‡q^Œº HÍ^Œ∞. Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
q^Œº. JO^Œ∞Hˆ ''J|^•úÖÏ_»_=» ∞O`« ã¨∞ÅÉèOí J=^Œ∞ ã¨∞=¸...Hõq`« JÅ¡_O» ——
J<åfl~°∞ ^•â◊~°kä Hõ$+¨‚=∂Kå~°∞ºÅ∞. D q+¨Ü«∂Åhfl QÆ∞iÎOz Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O XHõ ã‘iÜ«∞ãπ Ü«∂Hì̃q\©QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°x Ptã¨∞<Î åfl#∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 103

"åºHõ~°}O–
Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ=tÅÊ=∞=Ù`«∞O^•?
"åºHõ~}
° O ÉèÏ+¨ Ñ¨Ù\ÏìHõ Ñ¨Ù\ì̃O^•? „Ñ¨[Å ÉèÏ+¨#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ ^Œ∂~°O KÕÜ∞«
_®xH˜ H˘O`«=∞Ok ã¨$+≤Oì Kå~å? J#flk PÖ’zOKåe. „Ñ¨[Å∞ =∂\Ï¡_∞» ‰õΩ<Õ
r=^•ƒù+Ö¨ ’ Hõq`«fiO ~åÜ«∂e. `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨#∞ ~°H™∆˜ êÎ=∞O@∂ =∞m§ "åºHõ~} ° ÏÅ
ÉèÏ+¨`À ~å¿ã „QÍOkèHõ HõqÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ‰õΩ ã¨<å‡<åÅ∞ KÕã∂¨ Î Z<åflà◊√§ „Ñ¨[Å#∞
„Ñ¨É∞íè `åfiÅ#∞ "≥∂ãÖ KÕ™êÎ~∞° ? =K«# Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨, ~°∂ÑÖ „Ñ¨*Ï™êfiq∞HõO.
„Ñ¨[Å‰õΩ J~°O÷ HÍx Hõq`«fiO ~åAÅ#∞,Éè∂í ™êfi=ÚÅ#∞, "åiÉè’QÆ ÖÏÅã¨Å#∞
H©iOÎ z# Hõq`«fiO J„Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ Ñ¶Ó¨ º_»Öò ~°∂ÑÖ. D q+¨Ü∞« O <Õ\ ˜ Ü«Ú=
Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ "å_»∞Hõ ÉèÏ+¨Ö’<Õ =K«# Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂e.
áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å‰õΩ =∞# "åà◊√§ K≥ÑÊ≤ # Hõq`å x~å‡}ÏÅ‰õΩ
`Õ_®Å#∞ QÆ=∞xOKåe. <Õ_∞» =∞# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ ‰õΩÇ¨Ï<å Hõq`«fiÑ¨Ù Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å∞
WOHÍ =ã¨∞tÎ ÅÊO, ÉèÏ=tÅÊO, ~°K<« å tÅÊO JO@∂ Hõq`åfixfl qâı+¡ ã≤ ∞¨ <Î åflˆ~
`«ÑÊ¨ áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ qãÎ̈ $`«OQÍ qâ◊fi"åºÑÎ̈OQÍ =ã¨∞#Î fl poetic-devicesÅ
QÆ∞iOz dictions QÆ∞iOz PÖ’zOK«~∞° . =ã¨∞=Î Ù‰õΩ ãÖ|OkèOz# tÖÏÊxfl
=ã¨∞tÎ ÅÊ=∞x.. =ã¨∞Î x~°fiÇ¨Ï}Ë =ã¨∞Î tÅÊ=∞x ..ˆH=ÅO XˆH =ã¨∞=Î Ù#∞ HÍ‰õΩO_®
aè#fl =ã¨∞=Î Ùefl ã‘fiHõiOz "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOK«_O» =ã¨∞tÎ ÅÊ=∞=Ù`«∞O^Œx K≥|∞`«∂
áÈ`åˆ~`«Ñ¨Ê PÜ«∂ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^Õâ◊ q^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ∞ U U _çHõ∆<£ûÖ’ â‹·b
q<åº™êÖ’¡, ^≥qÃ+ÖòÖ’ K≥áêÊ~À qâı+¡ O≤ K«~∞° . uÅH± ÖÏO\˜ Hõ=ÙÖË hyper-
bole poetry ~åâß~°x..=∞O„`«Ö’HõÑ¨Ù =∞}˜ã¨ÎOÉèÏÖÏO\˜ J"åã¨ÎqHõ over
imagenery Hõq`å áê^•Å∞ Hõq`«fiOÖ’ L<åflÜ«∞x ..WÖÏO\˜ =ã¨∞t Î ÅÊ
x~°fiÇ¨Ï} =Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[<åÖËq∞\’..~å.~å.ÖÏO\˜ "åà◊√§ „Ñ¨tflOz<å Z=~°∂
Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀÖË^∞Œ . JÖÏˆQ Hõq `å#∞ Z#∞flH˘#fl JOâßxfl qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ ÉèÏqOz,
HõeÊOz, TÇ≤ÏOz, K≥ÑÊ¨ _»"∞Õ ÉèÏ=tÅÊ=∞O\Ï~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ U Hõq`«fiOÖ’<≥·
L`«=Î ∞"≥∞#ÿ ÉèÏ=ÙHõ`« ÖËx^Õ (imagination) ~å}ÕK«^xŒ U Hõ$+¨â‚ ß„ã≤<Î À, <åÜ«∞
104 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
x<À, "Õ^∞Œ Å<À, |ã¨=~åA<À PHÍâßxH˜ Z`Õ™Î êÎ~∞° . ÃÑQ· Í ..D<å\˜ Hõ=ÙÅÖ’
P ÉèÏ=ÙHõ`« ÖËHõ ÉèÏ=tÅÊO ÖË^xŒ K≥ÑÊ¨ _»"∂≥ KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. HÍx <Õ\ ˜ „Ñ¨ÑO¨ K«
Hõq`å x~å‡}OÖ’, Hˆ =ÅO ÉèÏ=ÙHõ`Õ HÍ‰õΩO_® "åãÎ̈qHõ`,« Ñ¨~ÀûxÑ¶Hˆ≤ +¨<,£ "≥∞\Ï
#g∞, language of gesture, Hõq`«fiOÖ’ "å`å=~°} HõÅÊ#,ÉèÏ=O `åÅ∂‰õΩ
ÉèOí y=∞#∞ Ñ¨\ Kì̃ ÛÕ ÉèÏ+¨ ZOÑ≤H,õ ..WÖÏ J<ÕHÍOâßÅ∞..ÉèÏ=tÖÏÊxfl „Ñ¨ÉÏè q`«O
KÕã∞¨ <Î åflÜ«∞x Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ^≥=~°∞? emotional invest-
ment in the poems imagery J#fl áêâßÛ`«º Ñïâ’^è‰Œ Ωõ Å =∂@Å∂ <Õ\ ˜
Hõ=ÙÅ∞ QÆ=∞xOKåe.WOHÍ =∞#"åà◊√§ Ñ¨^ºŒ "Õ∞ Hõq`«fi=∞#fl ÉèÏ=# #∞O_ç, „QÍOkèHõ
ÉèÏ¿+ „Ñ¨[ÅÉèÏ+¨#fl „Éè=í ∞Å #∞O_ç.."åºHõ~} ° O, KèO« ^Œã∞¨ û =Å¡<Õ â‹b· ~°=∞º`«
=ã¨∞OÎ ^Œ#fl Ñ≤zÛ^Œ#O #∞Oz, „áêã¨Å „áêÉè=í O „Ñ¨îŒ ≈OK«_"» ∞Õ ~°K<« åtÅÊ=∞#fl
..=OK«<åÜ«Ú`« ÉèÏ=*ÏÅO #∞O_ç |Ü«∞@ Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . JO`ÕHÍ^Œ∞ =K«# Hõq`«fiO
JO`«\Ï..JO^Œi KÕ`« ~åÜ«∞|_»∞`«∞O>Ë..Ñ¨„uHõÖ’¡ „Ñ¨K∞« iOÑ¨|_»∞`«∞O>Ë..Hõ=ÙÅ
ãÖYº ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O>Ë..=Úãë Hõ=ÙÅ Ñ¶~‘ åî Å∞ Hõ^∞Œ Å∞`«∞O>Ë.. ÑÖ_çà« +è ‰¨ Ωõ ¯Å∞
LeH˜¯ Ñ¨_∞» `«∞O>Ë...=∞m§ =K«# Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ JÑ¨Ç¨ ã¨ºO KÕÜ∞« _®xH˜
„áêp# JÅOHÍi‰õΩÅ ã≤^•úO`åÅ‰õΩ =„Hõ ÉèÏëêºÅ∞ K≥|∞`«∂..ÖËHõ P^è∞Œ xHõ =K«#
Hõq`åfixH˜ J#fiWã¨∂.Î .Jk ÖË^xŒ Wk ÖË^xŒ <Õ\ ˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ#∞ ÉèÜ í ∞« ÃÑ_»∞
`«∞<åfl~°∞. "åãÎ̈"åxH˜ ..„áêp# ÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ Å∞ "åi ã¨Å÷ HÍÖÏÅ#∞ |\˜ì HÍ"åºÅ∞
..Hõq`«fiO ZÖÏ LO_®Ö’ K≥áêÊ~°∞..L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ..
1. ~°ãq¨ t+ì̈"∞≥ #ÿ ~°K<« Õ HÍ=ºO-~°∞„^Œ@∞_»∞ (HÍ=ºâß„ãÎ̈O)
2. =\ì̃ =K«#O HÍ"åºÑ¨H~õ ¬° ¿ÇÏ`«∞"≥#· ^À+Ö-q^•º<å^ä∞Œ _»∞ („Ñ¨`åÑ¨~∞° „^Œ
Ü«∞â’Éèí∂+¨}"£∞)
3. K«=∞`å¯~°O ÖËHáõ È`Õ Hõ=ÙÅ‰õΩ Hõq`«fi"Õ∞ ÖË^∞Œ -‰õΩO`«‰Ωõ _»∞ (=„HÀHÎ̃)
WÖÏ K≥ÑÊ¨ _»O`À áê@∞ â◊|QÌ `Æ ,« "åHõºQÆ`,« J~°Q÷ `Æ « ^ÀëêÅ∞<åflÜ«∞x K≥áêÊ~°∞.
18 J~°^÷ ÀëêÖ’¡ 'x~°ÅOHõ$u— J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ XHõ ^À+ÖQÍ K≥áêÊ_»∞ q^è•º<å^ä∞Œ _»∞.
JO>Ë W"åà◊ =K«# Hõq`«fiOÖ’ â◊|QÌ `Æ ,« "åHõºQÆ`« J~°Q÷ `Æ « ^ÀëêÅ Hõ<åfl ..Hõq`«fiO
HÍx Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ=<å|Å ^ÀëêÅ∞, W"Õ∞[iH˜, „Ñ¨fHõÅ‰õΩ, Jaè=ºHÎ̃H,˜ Hõq`å
x~å‡}ÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ^ÀëêÅ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞ *ËÜ∂« eû# J=ã¨~O° LOk.
JÖÏˆQ ~°ãq¨ t+ì̈"∞≥ #ÿ HÍ"åºÅ∞ Hõ<åfl =K«#"≥∞ÿ `ÕeáÈ~Ú# HÍ"åºÅ∞..Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú. ÃÑQ· Í "å\˜Hˆ J"å~°∞Å¤ ∞ i"å~°∞Å¤ ∞ Wã¨∞<Î åfl~°∞.áê`«
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 105
_çH<∆õ `£ À ãÖã¨¯ $`«Ñ^¨ Œ Ñ¨^|Œ O^è•Å ¿Ñ~°`¡ À Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ∞ "≥Å∞=_ç`.Õ ."å\˜<Õ
Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiOQÍ..ÉèÏqOz ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ J"å~°∞e¤ zÛ ..W^Õ Jã¨Å∞ ã≤ãÅ¨ ∞ ..Hõq`«fi=∞x
„Ñ¨Kå~°O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. áêâßÛ`«º P^è∞Œ xHõ Hõq`«fi x~å‡}, q=∞~å≈âß„™êÎÅ ÑïK«Ü∞« O
`≥Å∞QÆ∞"åiH˜ Ñïq∞`«OQÍ LO_»_»O`À Uk Hõq`«fi"≥∂ Uk Hõq`«fiO HÍ^À
`ÕÅ∞ÛHÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°∞. WHõ¯_» 'ãÖã¨¯ $`« JÅOHÍ~° âß„™êÎÅ∞ ™êÇ≤Ï`«º ã≤^•úO`«
„QÆO^ä•ÖËQÍx ™êÇ≤Ï`«º q=∞~°≈ ã≤^•úO`« „QÆO^ä•Å∞ HÍ=Ù— J#fl =Å¡Oáê\˜ "≥OHõ@
ã¨∞|ƒÜ«∞º =∂@Å∞ Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe. ~°ãO¨ , ^èfiŒ x, K«=∞`å¯~°O..W=hfl
lambic pentameterÖ’ „™êìOQ∑ Ñ¶e ‘ OQ∑û#∞ HõeyOK«_®xH˜, =∞Oz impres-
sion HõeyOK«_®xH˜ áêâ◊Û`«ºHõ=ÙÅ Hõq`å x~å‡}OÖ’ ZÑ¨ÙÊ_À LÑ¨Ü∂ ≥ yOKå~°∞.
U`å"å`å K≥á⁄ÊKÕÛ^Õq∞@O>Ë Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞...=K«# Hõq`«fiO ~å¿ã=ÚO^Œ∞...
1. =K«# Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ ÃÑ^ŒQÌ Í "åºHõ~} ° O J=ã¨~O° ÖË^xŒ ..
2. ã¨ÇÏ¨ ã¨"∞≥ #ÿ „Ñ¨[ÅÉèÏ+¨Ö’<Õ x["≥∞#ÿ Hõq`«fi=ÚO^Œx..
3. „QÍOkèHõ ÉèÏ+¨ Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏ+¨ HÍ^Œx..
4. =K«#Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ „áêp# JÅOHÍ~° âß„™êÎÅ Hõ<åfl áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ
Hõq`å x~å‡}ÏÅ QÆ∞iOz <Õ~∞° ÛHÀ"åÅx..
5. =K«# Hõq`«fiO Z=Ô~<· å ~åÜ«∞=K«Ûx..ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞"åºHõ~} ° O JHõ¯~° ÖË^xŒ ,
~åÜ«∞_»O XHõ\ ˜ =K«∞ÛO>Ë KåÅx..
6. Jxfl =~åæÅ, =~å‚Å „Ñ¨[Å∞"å_Õ "å_»∞HõÉÏè ¿+ „áê=∂}˜Hõ =K«# Hõq`«fi
ÉèÏ+¨x..
7. x["≥∞#ÿ `≥Å∞QÆ∞ÉèÏ+¨..=K«# Hõq`«fiOÖ’ Ñï=∞oã¨∞OÎ ^Œx..
8. z#flÜ«∞ã¨∂i ÉÏÅ "åºHõ~}° O, |Ç¨ï[#Ñë¡ „á¶œ_è"» åºHõ~}° O K«kq Hõq`«Å∞
~åÜ«∂eû# J=ã¨~O° ÖË^xŒ ..
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åe. <Õ\ ˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ =∞Oz images`À J^Œ∞ƒù`«
Hõq`«fiO ~åã¨∞Î<åfl~°∞.=K«# Hõq`«Å‰õΩ W"Õ∞*ˇãπ KåÖÏ =ÚYºO. ZO^Œ∞HõO>Ë
science congnizes reality in concepts,while art in images JO@∂
K≥ÑÊ≤ # ™ÈqÜ«∞\ò q^Œ∞+‘ Ã+sƒù<å..=∂@ÖË <Õ\ ˜ =K«# Hõq`«Å ã¨$[#HÍ~°∞Å‰õΩ
=∂~°^æ ~Œ ≈° HÍÅ∞ HÍ"åÅx Pt^•ÌO.
106 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

„Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ „Ñ¨fHõ– =K«# Hõq`«
W"åà◊ ^•^•Ñ¨Ù JO^Œ~∞° Hõ=ÙÅ∂ =K«# Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞. Ñ¨^ºŒ O `≥Å∞QÆ∞
"åiH˜ =∂„`«"∞Õ ™⁄O`«"∞≥ #ÿ Hõq`«fi „Ñ¨„H˜Ü∂« ~°∂ÑÖ.J~Ú<å... =∂i# ^ÕâH◊ ÍÅ
Ñïã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêì º WÑ¨C_»∞ „Ñü Hõq =K«# Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞. =K«# Hõq`«#∞
POQÆO¡ Ö’ free verse JO\Ï~°∞.20= â◊`å|ÌO „áê~°OÉèOí #∞O_Õ =K«# Hõq`«
ÉÏQÍ „Ñ¨Kå~°OÖ’H˜ =zÛOk. J~Ú`Õ 1880Ö’<Õ „á¶ê<£û ^ÕâO◊ Ö’ walt whitman
ÖÏO\˜ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ "å^Œ∞Å∞ =K«# Hõq`åfixH˜ XHõ ~°∂Ñ¨q∞KåÛ~°∞. WHõáÈ`Õ =K«#
Hõq`«fiOÖ’ =ã¨∞=Î Ù Uk LO_®e? ~°∂Ñ¨ x~å‡}O ZÖÏ LO_®e? Jã¨Å∞ Hõq`å
™ê=∂„y Uk? =K«# Hõq`«Å#∞ H˘O^Œ~∞° Ñ¨^•ºÅO\Ï~°∞. =∞i H˘O^Œ~∞° =K«#
Hõq`«ÖË JO\Ï~°∞. Uq∞\© QÆO^Œ~Q° Àà◊O Jx KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ ##∞fl
J_»∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞. x["Õ∞..=K«#Hõq`«#∞ HÀ"≥Å ãÖÑ¨`∞« ¯=∂~åKå~°º =K«# Ñ¨^ºŒ O
J<åfl~°∞. J~Ú`Õ KÕ.~å.QÍ~°∞ =∂„`«O =K«# Hõq`«fi"Õ∞ J<åÅ<åfl~°∞. Ñ¨^•ºxH˜
=K«# Hõq`«‰Ωõ `Õ_®Å∞ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe..
1. Ñ¨^ŒºOÖ’ Ü«∞`«∞Å∞ „áêã¨Å∞ Kè«O^Œã¨∞û LO@∞Ok. =K«# Hõq`«‰õΩ Jq
JHõ¯~°ÖË^Œ∞.
2. Ñ¨^ºŒ OÖ’ QÆ}qÉè[í # LO@∞Ok..=K«#Hõq`«‰Ωõ Jk JHõ¯~° ÖË^∞Œ .
3. Ñ¨^ºŒ áê^•Ö’¡ JHõ~∆ ~° =° ∞º`« LO@∞Ok.=K«#Hõq`«Ö’ LO_®Å#fl xÜ«∞=∞O
ÖË^Œ∞..
4. Ñ¨^ŒºOÖ’ â◊ÉÏÌÅOHÍ~åÅ∞ J~å÷ÅOHÍ~åÅ∞ LO\Ï~Ú. =K«# Hõq`«Å#∞
ÉèÏ=O`À<Õ xi‡OK«=K«∞Û.
5. Ñ¨^•ºÖ’¡ â◊|zÌ „`«} =ÚYºO. =K«#Hõq`«Ö’ â◊|Ì z`«~} ° JO`«iOzOk.
6. Ñ¨^•ºÅ∞ Ñ¶Ó¨ º_»Öò =º=ã¨‰÷ Ωõ zÇ¨ÏflO. =K«# Hõq`« P^è∞Œ x‰õΩ ã¨=∂*ÏxH˜
„ÑüaO|O.
7. Ñ¨^•ºÅ∞ J=^è•<åÅ HÍÅO "Õ~∞° . "å\˜ ÅHõ∆ ºO "Õ~∞° . =K«#Hõq`« „Ñ¨Ü∂≥ [#O
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 107
"Õ~°∞.
8. =K«# Hõq`«#∞ Ñ¨^ºŒ OÖÏQÆ ~åÜ«∂Åx „Ñ¨Ü∞« uflOK«~å^Œ∞. áê^•Å xÜ«∞u
=K«# Hõq`«‰Ωõ ÖË^∞Œ .
9. Ñ¨^ºŒ O Q˘Ñ¨Ê^Œx Ñ¨^ºŒ O ~åã≤# "å_Õ Q˘Ñ¨Ê Hõq J#fl „Éè=í ∞#∞O_ç Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
|Ü«∞@Ñ¨_®e.
10. ~°ã^¨ fiŒè x JÅOHÍ~åÅ∞ K«O^èãŒ ∞¨ ûÅ ÖÏO\˜ Ñ¨^ºŒ Hõq`å ™ê=∂„y *’eH˜ =K«#
Hõ=ÙÅ∞ "≥à§◊ HõO_ç.
11. Ñ¨^ºŒ HÍ"åºÅ∞, „Ñ¨|O^è•Å∞ =e¡ã∂¨ Î =K«# Hõ=ÙÅ#∞ q=∞i≈OKÕ HÍ=º q=∞
~°≈‰õΩÅ JHõ_q» ∞H± JÇ¨ÏOHÍ~°∞Å =∂@Å#∞ =K«# Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀ"åeû#
J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
W"åà◊ =K«# Hõq`«fiO Z=Ô~<· å ~åÜ«∞=K«∞Û. F@∞#fl „Ñü XHõ¯~°∞ U ‰õΩÅO
"åÔ~<· å =∞`«O "åÔ~<· å ZÖÏ F@∞ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ Hõey LO\Ï~À... Jxfl ‰õΩÖÏÅ"åiH˜
Hõq`«fiO ~å¿ã Ç¨Ï‰õΩ¯O^Œx QÆ∞iÎOKåe. HÍHõáÈ`Õ =ã¨∞=Î Ù Uk? J#flk Z=iH˜
`Àz# q^èOŒ QÍ "å~°∞ ZOÑ≤Hõ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.JO^Œ∞Hˆ ëêH±Ö’ qã‘¯ J#fl ~°+º¨ <£
~°∂Ñ¨"åk art was always free of life J<åfl~°∞. =K«# Hõq`«Å∞ ~å¿ã
Hõ=ÙÅ∞ =ÚYºOQÍ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ ^Õx QÆ∞iOz Hõq`«fiO ~åÜ«∂Ö’ ^Õx QÆ∞iOz
~åÜ«∞‰õÄ_»^À H˘O^Œ~∞° ‰õΩÇ¨Ï<å "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ã¨ÅÇ¨eã¨∞OÎ \Ï~°∞. "ÕkHõÅÃÑ· `«=∞
JÇ¨ÏOHÍ~åxfl „Ñ¨îŒ ≈ã¨∂Î Ü«Ú= Hõ=ÙÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ QÍÜ«∞ Ñ¨~∞° ã¨∞OÎ \Ï~°∞.
„¿Ñ=∞, ^À=∞ QÆ∞iOz ~åÜ«∞‰õÄ_»^xŒ , qÑ¨=¡ O JÉè∞í º^ŒÜ∞« O QÆ∞iOKÕ ~åÜ«∂Åx..
‰õΩÅ=∞`åÅ QÆ∞iOz..~åã≤<å "å\˜x ¿ÇÏà◊# K«¿ã q^èOŒ QÍ ~åÜ«∞‰õÄ_»^xŒ ..
^Õâ◊ ÉèHí .Î̃ .~å[ ÉèHí .Î̃ .„Ñ¨É∞íè ÉèHí .Î̃ .QÆ∞iOz ~åÜ«∂Åx Z=Ô~<· å K≥ÑÊ≤ `Õ q<åeû#
J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ =ã¨∞=Î Ù ZOÑ≤Hõ Ñ¨@¡ ã¨fi`«O„`«OQÍ PÖ’ zOK«∞HÀ
=K«∞Û. ^ÕxÃÑ#· J~Ú<å Hõq`« ~åÜ«∞=K«∞Û. ÉèÏ= „Ñ¨H@ õ <å ¿ãfiK«Ûù „Ñü HõqH©
LO^Œx QÆ∞iÎOK«O_ç. HõqH˜ `å#∞ Hõq`« ~åÜ«∞É’ÜÕ∞ =ã¨∞=Î Ù Ñ¨q„`« "≥∞#ÿ k.
Z=~°∞ U =ã¨∞=Î Ù(content)ÃÑ· Hõq`«Å∞ ~åã≤<å JO^Œ~∂° PÇ¨fixOKåeûO^Õ...
"≥Ú^Œ\’¡ ~åÜ«∞„áÈÅ∞, QÆ∞~°*Ï_» ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ ^ÕâÉ◊ Híè Î˜ QÆ∞iOz ~åâß~°∞. Hõ$+¨â‚ ß„ã≤,Î
"Õ^∞Œ Å, J|∂ƒi ÖÏO\˜"åà◊√¡ ÉèÏ= Hõq`«fiO ~åâß~°∞. NN, P~°∞„^Œ, ~Ô O\ÏÅ,
™È=∞ã¨∞O^Œ~ü ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ∞ JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiO ~åâß~°∞. ã≤.<åˆ~, uÅH± ÖÏO\˜
Hõ=ÙÅ∞ =∂#=`å"å^ŒO QÆ∞iOz ~å¿ã,Î âı¿+O„^Œ #∞O_ç t"åÔ~_ç=¤ ~°‰Ωõ ..qÑ¨=¡
108 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞. „ã‘"Î å^Œ ^Œo`« =Úã‘O¡ "å^Œ Hõ=ÙÅ∞ =ã¨∞Î "≥q· ^èºŒ O`À "åi "åi
Jã≤`Î fi« Hõq`åfiÅ∞ ~åã¨∂Î =KåÛ~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ ™ê=∂lHõ
Pi÷Hõ ~å[H©Ü∞« ™êOã¨¯ $uHõ ~°OQÍÖ’¡, r=# q^è•<åÖ’¡ =zÛ# J#∂Ç¨Ïº"≥∞#ÿ
=∂~°∞ÊÅ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ Hõ=ÙÅ∞ Z#∞fl‰õΩ<Õ =ã¨∞=Î ÙÖ’¡ ‰õÄ_® =∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú.Ñ¨Ö¡ˇ
Hõhfl~°∞ ÃÑ_»∞`«∞O^À HõxÑ≤OK«x ‰õΩ„@Å JO@∂ QÀ~°\ ˜ "≥OHõ#fl J#flk =ã¨∞=Î Ù#∞
QÆ∞iOz# ~°ÇÏ¨ ã¨ºO |Ü«∞@ÃÑ@ì_®xˆH....qÅ∞=Åhfl Ñ¨`#« =∞=fi_®xH˜ HÍ~°}O
Uq∞\’ Hõ=ÙÅ∞ HÍ~°}ÏÅ#∞ J<Õfi+≤OKåe. =º=ã¨Ö÷ ’ ^ÀÑ≤_ç Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ
[~°∞QÆ∞`«∞O^À Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe. Hõq`«fiOÖ’ Ö’`≥#· ÉèÏ"åÅ∞ |Å"≥∞#ÿ
Jaè=ºHÎ̃`À Pq+¨¯iOK«_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe. HõqH˜ ÑïjÅ<å â◊HÎ̃ Ñïâ’^è#Œ ÃÑ·
J#∞~°HÎ˜ ZO`À J=ã¨~O° ...J~Ú`Õ Hõq`å =ã¨∞=Î Ù ZOÑ≤Hõ Ñ¨@¡ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞
HÍãÎ̈ *Ï„QÆ`QÎ« Í LO_®e..
1. Hõq ZOK«∞‰õΩ<Õ =ã¨∞=Î Ù..P`å‡„â◊Ü∞« =∂? =™êÎ fi„â◊Ü∞« =∂? J#flk QÆ∞iÎOKåe
2. =ã¨∞=Î Ù ZOÑ≤HÖõ ’ âß„ã‘`Î « L#fl^•? Jx PÖ’zOKåe.
3. =ã¨∞=Î Ù Hõq`å~°∂áêxH˜ `«y#^• HÍ^•? Jx PÖ’zOKåe.
4. ~å=∂Ü«∞}Ï<Õfl =∞m¡ =∞m§ ~åã≤#@∞ì Z=~À ~åã≤# =ã¨∞=Î Ù<Õ ZOK«∞HÀ"åÖÏ.?
Ü≥∂zOK«O_ç.
5. Hõà=¡◊ ÚO^Œ∞ Z<Àfl =ã¨∞=Î ÙÅ∞ LO_»QÍ..q^Õj =ã¨∞=Î ÙÅ∞ J=ã¨~=° ∂?
6. Hõ=ÙÅ‰õΩ `≥eã≤# =ã¨∞=Î Ù.. ãÖ|O^è=Œ Ú#fl =ã¨∞=Î Ù#∞ Z#∞flHÀ=_»O L`«=Î ∞O.
7. Z=_ç Ñ≤zÛ "å_çHÍ#O^Œ=∞#fl@∞ì XˆH =ã¨∞Î=Ù#∞ Hõq`«fiO KÕÜ«∂Å#∞HÀ
‰õÄ_»^Œ∞.
8. Hõq ZOK«∞‰õΩ<Õ =ã¨∞=Î Ù‰õΩ ~°∂áêxH˜ [`«‰Ωõ kˆ~ q^èOŒ QÍ LO_®e.
9. =ã¨∞"Î q·≥ ^èºŒ O L#fl ~°K#« Å∞ HõqH˜ QÆ∞iÎOÑ¨Ù `≥™êÎ~Ú
10. Z=~°∂ ~åÜ«∞x H˘`«Î =ã¨∞=Î ÙÃÑ· Hõq`« ~å¿ãÎ HõqH˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ QÆ∞iÎOÑ¨Ù Åaèã∞¨ OÎ k.
Hõ#∞Hõ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `å=Ú ~åÜ«∞É’ÜÕ∞ Hõq`å =ã¨∞=Î Ù(content of poem)
ZOÑ≤Hõ Ñ¨@¡ J„Ñ¨=∞`«∞ÎÖˇ· LO_®e. XHÀ¯™êi H˘xfl ^Œ$âßºÅ#∞, =º‰õΩÎÅ#∞,
ãÖ^Œ~åƒùÅ#∞, |\ì̃ ‰õÄ_® ã¨ÊOkã¨∂Î Hõq`«Å∞ ~åã¨∞OÎ \Ï~°∞..Jk `«~K° ∞« QÍ [iˆQ
Jx"å~°º =ã¨∞=Î Ù ZOÑ≤HQõ Í =∞#O ÉèÏqOK«=K«∞Û. NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#OÖ’ aè‰Ω∆õ
=s¬Ü∞« ã≤ Hõq`«Ö’ XHõ =Úã¨Å=∞‡ =ã¨∞=Î Ù HÍ=_»O`À P Hõq`«‰Ωõ Z#ÖËx H©iÎ
=zÛOk.J~Ú`Õ ji¬HÖõ ’ =Úã¨Å=∞‡ J<Õ Ñ¨ÔŒ ÖË^∞Œ . Hõq`«fiÑ¨Ù #_»HÖõ ’ =ÚQÆ∞æ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 109
|∞@ì =O\˜ `«Å, =Ú_»`Å« ∞ ^Õi# =ÚYO, HÍOu ÖËx QÍAHõà√◊ .¡ .WÖÏO\˜
áÈeHõÅhfl H˘`«ÎQÍ LO_»@O...=Úã¨Å=∞‡ ~°∂ÑÖ Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ ™êH∆Í`«¯iOKÕ
W"Õ∞[sx NN create KÕÜ∞« _»O..J^ŒO`å Hõq`å x~å‡}ÏxH˜ K≥Ok# >ˇHfl˜ H±..
=ã¨∞=Î Ù =∂„`«O..^•i Ñ¨H¯õ K≥@∞ìHO˜ ^Œ..=Úã¨Å=fi =∂„`«"∞Õ ...HÍx..PÜ«∞# `«~åfi`«
=Úã¨Å=∞‡ÃÑ· ZO^Œ~À Z<Àfl Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞. HÍx..J=hfl aè‰õ∆Ω=s¬Ü«∞ã≤x
_®q∞<Õ\ò KÕÜ∞« ÖËHõ áÈÜ«∂~Ú. JÖÏ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® H˘`«Î =ã¨∞=Î ÙÅÃÑ· ^Œ$+≤ì
™êiOKåe.W\©=Å ¿ÑÑ¨~Éü ÏÜü∞ g∞^Œ KåÖÏ=∞Ok Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞. ÃÇÏ· ^Œ~å
ÉÏ^£‰Ωõ K≥Ok# "≥∂Ç¨Ï<£H$õ +¨,‚ `≥<åeH˜ K≥Ok# <åQÆÅH˜∆ ‡ W^Œ~Ì ∂° ¿ÑÑ¨~Éü Ïè Üü∞
g∞^Œ ~åã≤# Hõq`«Å∞ FˆH q^èŒOQÍ LO_»@O <å‰õΩ Pâ◊Û~°º =∞xÑ≤OzOk.
|Ç¨ïâ◊ XHõi Hõq`«Å∞ =∞~˘Hõ~∞° K«^=Œ Hõ áÈ=_»"∞Õ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. Hõ#∞Hõ
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ HõxÑ≤Oz# „Ñü Hõq`åãÖÑ¨Ù\˜x K«kq`Õ Z=Ô~=~°∞ U U =ã¨∞=Î ÙÅÃÑ·
Hõq`«Å∞ ~åâß~À `≥Å∞ã¨∞OÎ k. JO^Œ~∂° JO^Œi Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl K«^=Œ Hõ áÈ~Ú<å
HõhãÖ D HÕk Hõ=ÙÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ K«^"Œ åeû# J=ã¨~O° LOk.
1. NN..=∞Ç¨ „Ñ¨™ê÷#O..=∞~À„Ñ¨™ê÷#O..gÖˇ`· Õ Y_»ãæ $¨ +≤.ì
2. uÅH± –J=∞$`«O ‰õΩiã≤# ~å„u
3. ‰õΩO^Œ∞iÎ –<å `≥ÅOQÍ}
4. PÅ∂i Éˇ~· åy–#∂uÖ’ Q˘O`«∞HõÅ∞
5. Ô~O\ÏÅ–ã¨~°ÊÜ«∂QÆO
6. P~°∞„^Œ–`«fi"Õ∞"åÇ¨ÏO
7. ^•â◊~°kä–Jyfl^è•~°...~°∞„^Œg}
8. ã≤.<å.ˆ~.–qâ◊fiOÉèí~°
9. QÆ∞O@∂~°∞ â◊¿+O„^Œ â◊~‡° –<å ^ÕâO◊ <å „Ñ¨[Å∞
10. HÔ .t"åÔ~_ç¤ –"≥∂Ç¨Ï<å.."≥∂Ç¨Ï<å
11. _®.Z<£.QÀÑ≤ –HÍÖÏxfl x^Œ∞~°áÈx=fi#∞
12. J[O`å–ã¨fiÑ¨fleÑ≤
WOHÍ W™ê‡~ÚÖò– K≥@∞ì <å‰õΩ P^Œ~≈° O, "≥∂ Hõq`«fiO, ^Õq„Ñ≤Ü∞« –J=∞‡
K≥@∞ì, „Ñ¨™ê^Œ=¸iÎ–<å#fl K≥@∞ì,tMÏ=∞}˜–#Å¡K≥@∞ì #Ok=~°÷#O, =Ú"åfi
Nx"åã¨~å"£–ã¨=∂O`«~° KèåÜ«∞Å∞, aH˜¯ Hõ$+¨–‚ HÍÅO #k X_»∞#¤ , =~°=÷ ∂#
Hõ=ÙÅ∞ "≥∞sû =∂~°æˆ~\ò–=∂@Å =∞_»∞QÆ∞, ÉÏÅ ã¨∞^è•Hõ~ü =∞øo–ZQÆ~åeû#
110 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
ã¨=∞Ü«∞O (WOHÍ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞..JO^Œix L^ŒÇÏ¨ iOK«Ö#Ë ∞) "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ K«kq`Õ =ã¨∞"Î q·≥ ^èºŒ O..Hõq`å x~å‡} ~°ÇÏ¨ ™êºÅ∞..ãïH˘`«Î
„Ñ¨fHõÅ "å_»HõO..Jaè=ºH˜Î #=º`«, J^Œ∞ƒù`« ÉèÏ=ÙHõ`« "≥Ú^ŒÖˇ·# q+¨Ü«∂Å∞
`≥Å∞™êÎ~Ú.
WHõ Hõq`«fiO-_çH<∆õ Ö£ ’ =ã¨∞"Î q·≥ ^èºŒ O`À =∞Oz Hõq`«fiO ~åã¨∞#Î fl P^è∞Œ xHõ
=K«# Hõ=ÙÖ’¡ ™ê=∂lHõ q^èfiŒ Oã¨Hõ =¸ÖÏÖˇiy# Hõq ãïH˘O_» #~°ãO≤ Ç¨Ï
~åA...J`«_∞» XHõ q^èfiŒ Oã¨Hõ =ÚY z„`«O, XˆH XHõ¯ ã≤~åK«∞Hõ¯, Éèãí ‡¨ ã≤OÇ¨ã¨#O,
K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ÃÑ· ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O ÖÏO\˜ Hõq`å ãÖHõÅ<åÅ∞ "≥Å∞=iOKå_»∞.
PÜ«∞# ~åã≤# K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ Hõq`«Ö’x =ã¨∞=Î Ù tÅÊO ~Ô O_»∂ H˘`«"Î ,Õ ,
ÉÏÅºO "≥ÚHõ¯ <ÕÅ#∞ =Ú^•Ì_∞» `«∂ "Õ¿ã
|∞_ç|∞_ç J_»∞QÆ∞Å‰õΩ
J=∂‡<å#flÅ K«∂Ñ¨Ù_»∞"Õà¡ı `«e¡ "Õà√◊ §!
|`«∞‰õΩ Ñ¨ÅHõg∞^Œ F#=∂Å∞ kkÌOKÕ
QÆ∞~°∞=Ù K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÖË k‰õΩ¯Ö’¡ KÕ~ÚÑ¨\ ì̃ #_çÑ#≤ kq\©!
QÆ∞O_≥‰Äõ _»eÖ’ K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞ÃÑ· L^Œ~ÚOz#
F ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O
¿ãfiKåÛù™êfi`«O„`«ºO Hõ#HõÑÙ¨ +¨º~åQÆO á⁄ky#
<å Hõq`åOQÆ∞mÜ«∞HõO!
JO@∂ =ã¨∞Î"≥·q^èŒºO`À tÅÊ™ÈÜ«∞QÆ"≥∞ÿ# Hõq`«#∞ tbÊHõiOKå_»∞ D
Hõq~åA. ÉÏÅºO "≥ÚHõ¯ <ÕÅ#∞ =Ú^•Ì_∞» `«∂ "Õ¿ã |∞_ç|∞_ç #_»HÅõ ∞ J#flk
H˘`«Î expression. |`«∞‰õΩ Ñ¨ÅHõ ãïH˘`«Î Ñ¨^Œ|O^èŒO.QÆ∞~°∞=Ù K«∂Ñ¨Ù_»∞
"ÕÅ∞..kq\˜...simile ZO`« ã¨ÇÏ¨ [OQÍ LO^À Hõ^•....
<ÕÅ=∞‡ K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÖË zÅ∞HõÅ∞ "åÅx K≥>ìÿ̌
P‰õΩÑ¨KÛ« ^•i# #_çÑã≤ ∞¨ OÎ k!
PHÍâ◊O K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÖË [Å`å~°∞ H˜~} ° ÏÖˇ·
"≥Å∞`«∞~°∞ [Åáê`«=∞=Ù`«∞Ok!
Hõ=ÙÅ∞, z„`«HÍ~°∞Å K«∂Ñ¨Ù_»∞"Õà¡ı
HõÖÏÅ∞ ‰õΩOK≥Ö·ˇ ã¨$[# t~°ÃãuÎ x#kã¨∞OÎ k!
JO@∂ K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞#∞ symbol KÕã≤ J<ÕHõ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ (PHÍâ◊O,
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 111
Hõ=ÙÅ∞, z„`«HÍ~°∞Å∞) ã¨q∞‡o`«O KÕã∂¨ .Î .XHÍ<˘Hõ ã¨`åºxfl Hõq`å ~°∂ÑÖÖ’
JO^ŒOQÍ Pq+¨¯iOKå_»∞ ~åA. PHÍâßxH˜ XHõ K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ LO@∞O^Œx
Z=~°∂ |Ç¨ïâß TÇ≤ÏOz LO_»~°∞. JO`«\ ˜`À PQÆHõ ^•xfl "≥Å∞`«∞~°∞
[Åáê`«O`À LÑ¨q∞OÑ¨*Ü Ë ∞« _»OÖ’<Õ Hõq ÉèÏ=<å |ÅO J^Œ∞ƒùÒ« QÍ ~å}ÕzOk.
K«∂Ñ¨Ù_»∞"Õà¡◊ ãÖ`«HÍÅ∞ K«e`¡ Õ
Ñ≤_Hç à˜ √◊ ¡ "≥ÚÅÔHuÎ#@∞ì..
XHõK∂« Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞ K«∂¿ÑHõ^•
|_»∞QÆ∞rqH˜ =¸_À Hõ#∞fl#∞ WzÛOk!
Ç¨Ï‰õΩ¯ÅY_®æÅ`Àõ
`«~`° ~« åÅ pHõ\ ~˜ å„`«∞Å QÆ∞O_≥efl peÛOk!
JO@∂ Hõq`«#∞ symbolic expression`À xi‡ã¨∂Î "≥à◊`å_»∞,
K«∂Ñ¨Ù_»∞"Õà¡◊ ãÖ`«HÍÅ∞ ZO`«Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨fHõ..JÖÏˆQ XHõ K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞..K«∂Ñ¨Ù...
(_®.JOÉË^¯Œ ~ü) |_»∞QÆ∞rqH˜ =¸_À Hõ#∞fl#∞ WzÛOk Jx K≥ÑÊ¨ _»O ZO`À
Q˘Ñ¨Ê Hõq`åaè=ºH˜.Î |_»∞QÆ∞rqH˜ =¸_À Hõ#∞fl ZO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~O° JO>Ë J`«#∞
`«~°`å~°Å∞QÍ pHõ\ ˜Ö’ L<åfl_»∞..JO>Ë Ô~O_»∞Hõà◊√¡ L<åfl.."å\˜`À pHõ\ ˜x
(^ÀÑ≤_xç ) K«∂ã¨∞<Î åfl UO KÕÜ∞« ÖËx ã≤u÷ Ö’ W<åflà◊√¡ |uˆHâß_»∞. HÍx WÑ¨ÙÊ_»∞
XHõ K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ (_®.JOÉË^¯Œ ~ü) Ç¨Ï‰õΩ¯Å Y_®æÅ∞ pHõ\ ~˜ å„`«∞Å QÆ∞O_≥efl
peÛOk Jx J`«ºO`« „Ñ¨fHÍ`«‡Hõ..„Ñüëêì`‡« Hõ..„Ñ¨QÍ_è"» ∞≥ #ÿ Jaè=ºH˜`Î À F Kåi„`«Hõ
ã¨`åºxfl Hõq`å`«‡QÍ =ºOlOÑ¨KÕÜ«∞_»O ^èŒfixÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# Jaè=ºH˜ÎQÍ ‰õÄ_®
ÉèÏqOK«=K«∞Û.Hõq`« =ÚyOÑ¨ÙÖ’ D Hõq Zxfl =ã¨∞=Î Ùefl JO^Œ"∞≥ #ÿ „Ñ¨fHõÅ`À
JÅOHõiOz Hõq`«#∞ =ÚyOKå_À K«∂_»O_ç,,
K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞ÃÑ· ã≤~å K«∞Hõ¯
K≥`· #« ºO L„`ÕÊ~°H"õ ∞≥ ÿ
HÀ\Ï#∞HÀ@¡ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ ~°yeOzOk
Kèå~Ú"åÖÏx Z„~°HÀ@ÃÑ· q[Ü«∞Ñ¨`åHõQÍ ZQÆ∞~ˆ ã≤Ok
.........................................
ÉÏOK«<£ ^˘~° |`«∞‰õΩÅ#∞
QÆ∞ÖÏcÅ`À Jaè¿+HÕzOk
áêÅÑ≤@eì fl ZQÆ~ˆ ã≤Ok
112 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
XHõ *Ïu #∞^Œ∞\˜ÃÑ· tÖÏâßã¨#O K≥H¯˜ Ok
„Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxfl Ñ¨ÓÅ~°ÔŒä ÃÑ· Tˆ~yOzOk
<Õ_∞» F@~°∞ K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞ÃÑ· QÀ¡|∞!
JO@∂ Hõq`«‰Ωõ K«H¯õ x =ÚyOÑ¨ÙxKåÛ~°∞. <Õ_∞» F@~°∞ K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞ÃÑ·
QÀ¡|∞..J#_»O`À Hõq`« =ÚyOÑ¨ÙÖ’ =ã¨∞=Î Ù#∞ F "≥∞~°∞Ñ¨Ù "≥∞iÑ≤OKå_»∞, Ü«Ú=
Hõ=ÙÅ∞ D >ˇHfl˜ H± QÆ=∞xOKåe. Hõq`«‰Ωõ Z`«∞QÎ _Æ » =ÚyOÑ¨ÙÅ∞ KåÖÏ =ÚYºO.
H˘`«QÎ Í Hõq`«#∞ Z`«∞HÎ À"åe. "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖÏ =ÚyOKåe. Jã¨Å∞ WÖÏO\˜ qã¨Î $`«"∞≥ #ÿ
=ã¨∞=Î Ù#∞ Hõq`«QÍ tbÊHõiOK«_O» KåÖÏ Hõ+Oì¨ . ZHõ¯_® ayã¨_Å» ‰õΩO_®..Ñ¨`H« Oõ Ö’
~åà◊√á¡ ⁄ky#@∞ì W@∞HõÃÑ· W@∞Hõ XˆH =~°∞ã¨Ö’ ¿ÑiÛ#@∞ì..Hõq`«#∞ JÅ∞¡‰Ωõ áÈ=_»O
KåÖÏ Hõ+Oì¨ . JO^Œ∞Ö’#∂ JOÉË^¯Œ ~ü K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞#∞ ã≤O|Öˇ*· ò KÕã∂¨ .Î . Kåi„`«Hõ
q„^ÀÇ¨Å ~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞ XˆH Hõq`å áê^ŒOÖ’ WiHÕK«_O» =∞s Hõ+Oì¨ . JÖÏˆQ
KèåÜü∞"åÖÏ "≥∂_ô..q[Ü«∞O..`≥ÅOQÍ}Ï L^Œº=∞ [Ü«∞Hˆ `«#O..#Å¡KO« ^Œ=∂=∞
(XÉÏ=∂)#∞ âıfi`« ™œ^èOŒ tQÆÖ’ JÅOHõiOK«_O» J#@O..W=hfl..XˆH Hõq`«Ö’
=ã¨∞=Î Ù (content) HÍ=@O..P qaè#fl JOâßÅ =ã¨∞=Î Ù#∞ tÅÊâ’aèÒ« KÕã∂¨ Î
Hõq`«#∞ xi‡OK«_O» ãïH˘O_» ~åAˆH ™ê^èºŒ =∞~ÚOk. J~Ú`Õ WHõ¯_» F q+¨Ü∞« O
QÆ∞iÎOKåe. KåÖÏ=∞Ok Q˘Ñ¨ÊHõ=ÙÅ#|_Õ "å~°∞, áê`«HÍÅO <å\˜ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞
HÍ"åºÅ∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩx WOHÍ P HÍÅ"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. P Hõ=ÙÖË =∞Ç¨
Hõ=ÙÅ#∞‰õΩO@∂ KåO^èãŒ "¨ å^Œ∞Å∞QÍ |uˆHã¨∞OÎ \Ï~°∞. P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiOÖ’ =ã¨∞=Î Ù
_ç=∂O_»∞#∞ |\˜ì Hõq `«# tÅÊ „ÑüÉè`í À ÉèÏ=<å |ÅO`À Hõq`«#∞ ÃÑOK«∞‰õΩO@∂
áÈ^Œ`å_»x `≥eÜ«∞x JHõ=ÙÅ∞, JÅÊ=∞`«∞Å∞ Hõq`« á⁄_»∞QÔ · áÈ~ÚO^Œx QÆQÀæÅ∞
ÃÑ_»∞`«∞O\Ï~°∞. JÖÏÊHõ~∆ åÅÖ’ J#ÖÏÊ~å÷xfl ™êkèOKåÅO@∂(Wk Ñ¨^•ºÅQÆ∞iOz
K≥ÑÊ≤ #^Œx..=∞~°záÈ~Ú) =K«# Hõq`«Å∞ JÖÏ LO_®ÅO@∂ Lz`« ã¨ÅÇ¨e™êÎ~∞°
JHõ_q» ∞H± JÇ¨ÏOHÍ~°∞Å∞.. ‰õΩq=∞~°≈‰õΩÅ∞..J~Ú`Õ Ñ¨zÛx[O UO@O>Ë...Hõq
ÉèÏ"å"ÕâO◊ Ö’ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∂ F qãÎ̈ $`« =ã¨∞=Î Ù#∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ Hõq`å tÅÊOQÍ
=∂ˆ~Û „Hõ=∞OÖ’..Hõq`«#∞ á⁄_çyOKåeû# Jx"å~°º`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. D q+¨Ü∞« O
ZO^Œ∞‰õΩ QÆ∞iÎOK«~À =∞i..Ü«Ú=Hõ=ÙÅ<åfl QÆ∞iÎOz PK«i™êÎ~x° Ptã¨∞<Î åfl..
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 113

Hõq`å ~°K#« Ö’ 'J#á¶⁄~°— XHõ
~°∂Ñ¨x~å‡} H“â◊ÅO!
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ J<ÕHOõ . „Ñ¨ÑO¨ K«"åºÑÎ̈OQÍ Hõ=ÙÅ∞ "≥q· ^èºŒ
Éèií `«"∞≥ #ÿ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ HÍ~°}O..~°∂Ñ¨"q·≥ ^èºŒ =∞x "Õ̂~ K≥ÑÊ¨ #Hõ¯~° ÖË^∞Œ .
=∞#∞+¨µÖ’¡ J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞#fl>Ëì Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡ J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞ tbÊHõiOK«
|_®¤~Ú. JO^Œ∞Ö’ 'J#á¶⁄~°— (anaphora) XHõ\ .˜ anaphora(rhetoric)
J#flk „w‰õΩ Ñ¨ÔŒ . WO^Œ∞Ö’ Hõq`å áê^•Å∞ ÖËHõ Ñ¨^•Å∞ iÑ‘\ò J=Ù`«∞O\Ï~Ú.
(repetion of the same word or group of words at the beginning
of successive clauses,sentences, or lines is called anaphora)
D Hõq`å x~å‡}OÖ’ PÖ’K«#Å#∞, ÉèÏ"åÅ#∞, L^ÕfiQÍÅ#∞ |ÅOQÍ Jaè=ºH©HÎ õ
iOK«=K«∞Û. WO^Œ∞Ö’x Ñ¨^•Å‰õΩ rhythm LO@∞Ok. Jk K«^Œ=_®xH˜
ÉÏQÆ∞O@∞Ok. *Ï˝ÑH¨ Oõ LOK«∞HÀ=K«∞Û. K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë P#O^ŒO ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞
`«∞Ok. J#á¶⁄~°(anaphora) XHõ HõàÏ`«‡Hõ Jaè=ºH˜HÎ ˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã∞¨ OÎ k.áê~î‰° Ωõ Å
emotions#∞ L^ÕfiQÆÉèíi`«O KÕã¨∞ÎOk. JO`Õ HÍ^Œ∞ s_»~üû#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∞ÎOk.
K≥`· #« º Ñ¨~∞° ã¨∞OÎ k. „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞OÎ k. qeÜ«∞O ÉËH¡ ± ~åã≤# D Hõq`«#∞ K«∂_»O_ç..
in every cry of every man
in every infants cry of fear
in every voice in every ban
the mind forged manacles I hear
ÃÑ· Hõq`«Ö’ in every J<Õ Ñ¨ÔŒ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ iÑ‘\ò J~ÚOk. n<Õfl poeti
devicesÖ’ 'J#á⁄~°— (anaphora) JO\Ï~°∞. =∞# `≥Å∞QÆ∞"åà◊§‰õΩ =¸ã¨Ö’
áÈã≤#@∞ìO_Õ Hõq`«fi=∞O>Ë =∞‰õΩ¯= Z‰õΩ¯=. U H˘`«Î „Ñ¨Ü∂≥ QÍ`«‡Hõ Hõq`≥<· å
"≥O@<Õ r~°‚O HÍ^Œ∞. P~°∞„^Œ '`«fi"Õ∞"åÇ¨ÏO—#∞ =∞#"åà◊√§ „Ñ¨Ü≥∂QÍ`«‡Hõ
114 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
Hõq`«fiOQÍ<Õ ÉèÏqOKå~°∞. HÍx Jk JO`«~å˚fÜ«∞ Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ P<å_Õ
J#∞HõiOz# Hõq`«fiOQÍ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯==∞O^Õ QÆ∞iÎOKå~°∞. =~üû¤ =~üÎ 'Q˘Å¡ Ñ≤Å¡
"å_»∞— Hõq`«#∞ ~å¿ãÎ <å\˜ áêâßÛ`«º „Ñ¨ÑO¨ K«O x"≥fi~°áÈ~ÚOk. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
L#fl Hõq`«fiO _çH<∆õ #£ ∞ =∂ˆ~Ûâß_Õq∞@x Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. „Ñ¨[Å ÉèÏ+¨Ö’ PÜ«∞#
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»"∞Õ P<å_»∞ <Õ~"° ∞≥ áÿ È~ÚOk. „Ñ¨H$õ u`À `å^•`«‡ºO K≥Ok Hõq`«fiO
~åÜ«∞Hõ áÈ`Õ =~üû¤ =~üÎ Q˘Ñ¨Ê Hõq JÜÕ∞º"å_»∞ HÍ^Œ∞. JO`Õ HÍ^Œ∞ PÜ«∞#
J#á⁄~° (anaphora) J#∞Hõiã¨∂Î J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ suÖ’ „Ñ¨H$õ u Hõq`«Å∞ ~åâß_»∞.
FIVE YEARS HAVE PASSED
FIVE SUMMERS,WITH THE LENGTH OF FIVE LONG
WINTERS AND AGAIN I HEAR
JO@∂ ~°∞`«∞Ñ¶∞¨ ’+¨#∞ `«# Hõq`«Ö’ ^èfiŒ xOÑ¨*™Ë ê~°∞. "åã¨"Î åxH˜ =∞# "åà◊§‰õΩ
`«∞Å<å`«‡Hõ J^èºŒ Ü«∞#O JO>Ë y@ì^∞Œ .h Hõq`«fiO áê`« ^èÀ~°}Ö˜ ’ LO^ŒO>Ë
=∞#efl WHõ W+ì̈Ñ_¨ ~» ∞° . "åi K≥`Î« Hõq`åfixfl Q˘Ñ¨ÊQÍ LO^ŒO@∂ á⁄y_Õ "åi<Õ
„¿Ñq∞™êÎ~∞° . ã¨`º« "åk Ö’Hõ q~Àkè Hõ^•? ZO^Œ∞ HõO>Ë \˜.Zãπ ZeÜ«∞\ò Hõq`«fiOÖ’
Z<Àfl „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ KÕ¿ãÎ P<å\˜ ã¨=∞HÍe‰õΩÅ∞ Z^Õ"Ì å KÕâß~°∞..PÜ«∞# H˘`«Î
POETIC -DICTION ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩ Ñ¨_®¤~∞° . J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© J#á⁄~° Hõq`å
x~å‡}ÏÅ∞ PÜ«∞# KåÖÏ Hõq`«Ö’¡ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
where is the life we have lost in living
where is the wisdom we have lost in knowledge
where is the knowledge we have lost in information...
ÃÑ· Hõq`«Ö’ where is the J#fl Ñ¨ÔŒ Hõq`åáê^ŒO "≥Ú^Œ\’¡ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
iÑ‘\ò J~ÚOk. WÖÏO\˜ rhetoric â‹e· Ö’ ~°gO„^Œ<å^ä£ ~îåQÆ∂~ü ~åã≤# where
the mind is without fear J#fl Hõq`å x~å‡}O ‰õÄ_® J#á⁄~° HÕ^ŒHˆ
=ã¨∞OÎ k. ~îåQÆ∂~ü ZeÜ«∞\ò Hõq`«#∞ J#∞HõiOKå_À ÖË^À g∞ˆ~ x~°~‚ ÚOK«∞HÀO_ç.
WHõáÈ`Õ D Ñ¨^Œúux Z‰õΩ¯=QÍ `åufiHõ Hõ=ÙÅ∞ LÑ¨Ü≥∂yOKå~°<Õ K≥áêÊe.
Hõq`åfixH˜ `åufiHõ`« „áê}O. f„="≥∞#ÿ PÖ’K«#Å∞, f„= ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ #∞OKÕ
Ñ¨Ù@∞ì H˘™êÎ~Ú. Hõq`«fiOÖ’ QÍ_è» `åufiHõ`« ^èfiŒ xOÑ¨*¿Ë ã Hõq`«Ö’¡ anphora
style „Ñ¨ã∞¨ Êù@OQÍ HõxÑ≤ã∞¨ O
Î k. =∞~°}O QÆ∞iOz PÖ’zOK«_=» ∞O>Ë Jk ÉÏ^è•
Hõ~O° QÍ LO@∞Ok. =∞x+≤ =∞~°}O˜ KåHõ rq`«O QÆ∞iOz PÖ’zOK«_=» ∞O>Ë
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 115
Jk |∂_ç^QŒ Í =∂~°∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì D Ö’HõOÖ’ =∞x+≤H˜ x["≥∞#ÿ P#O^ŒO
ZHõ¯_® ÅaèOK«ÔŒ @∂ J#á⁄~° â‹e· Ö’ Hõq`«fiO ~åâß~°∞ peacham.
To think on death it is a misery
to think on life it is a vanity
to think that here man had no perfect bliss...
ÃÑ· Hõq`«Ö’ to think J#flk anaphora. Jk „Ñü áê^ŒO „Ñ¨^=Œä ∞OÖ’
=ã¨∞OÎ k. nx=Å¡ Hõq`«fiO Z`«∞QÎ _Æ Õ XHõ `åufiHõ ÉèÏ=##∞ HõÅ∞QÆ *Ëã∞¨ OÎ k.
HÔ .t"åÔ~_ç¤ ~åã≤# 'J*ËÜ∞« O— ã¨fi$u Hõq`«Ö’..
XHõ¯ ™êˆ~ Hõ^• x#∞fl K«∂ã≤Ok
XHõ¯ ™êi K«∂ã≤#O^Œ∞‰õΩ ZO`« tHõq∆ kèOKå=Ù ?
J#fl Hõq`å áê^ŒOÖ’ J#á⁄~° Hõq`å x~å‡}O (XHõ¯™êˆ~ Hõ^•) XHõ
Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ qëê^•#∞Éè∂í uÖ’H˜ =∞#ã¨∞#∞ fã¨∞HÔ à◊√`«∞Ok. PÜ«∞# Hõq`«Ö’¡
Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨^•Å∞ iÑ≤\ +© <¨ £ J=Ù`å~Ú..
##∞fl z#∞‰õΩÅ K≥~åflHÀÅ`À H˘@ìO_ç
##∞fl zkq∞ z#∞‰õΩnÑÖ ÃÑ@ìO_ç
JO\Ï_»∞.'z#∞‰õΩÅ K≥~åflHÀÅ∞— 'z#∞‰õΩnÑÖ— Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ JÑ¨Ê\’¡ H˘`«QÎ Í
qO`«QÍ JxÑ≤OKÕq. J~Ú`Õ WHõ¯_» '##∞fl— J#fl Ñ¨ÔŒ iÑ≤\ +© <¨ £ HÍ=_»O`À
Hõq`å x~å‡}OÖ’ Hõq`«‰Ωõ XHõ TÑ¨Ù, =∞Oz ~°∂Ñ¨Ù =zÛOk. J~Ú`Õ H˘xfl
ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ THE ,A, AN ÖÏO\˜ Ñ¨^•Å`À#∂ Hõq`å x~å‡}O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
„Ñ¨MÏº`« =∞ÅÜ«∂à◊ Hõq HÔ .ã¨zÛ^•#O^Œ<£ TO BECOME WIND J#fl
Hõq`«Ö’
the spring wind carrying on his brow
the scent of seven hundred kinds of flowers
JO@∂ Hõq`«Ö’ JHõ¯_»Hõ¯_® anaphora Ñ¨^ŒúuÖ’ Hõq`«#∞ xi‡ã¨∂Î
"≥à`◊ å_»∞. "åãÎ̈"åxH˜ 'J#á⁄~°— Hõq`å x~å‡} Ñ¨ûúŒ Ö’ ~åã≤# Hõq`«Åhfl Ç≤Ï\ò
HÍ=_»O WHõ¯_» Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe. uÅH± 'J=∞$`«O ‰õΩiã≤# ~å„u— Hõq`å
ãÖHõÅ#OÖ’ ÉÏQÍ PHõi¬OKÕ Hõq`å áê^•Å∞ Z<Àfl L<åfl =∞#‰õΩ..
<å JHõ~∆ åÅ∞ Hõhfl\˜ [_»∞ÅÖ’ `«_¿ç ã ^ŒÜ∂« áê~å"å~åÅ∞
<å JHõ~∆ åÅ∞ „Ñ¨*Ï â◊‰Ωõ ÅÎ =Ç≤ÏOKÕ q[Ü«∞ S~å=`åÅ∞
116 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
<å JHõ~∆ åÅ∞ "≥<fl≥ ÅÖ’ P_»∞‰õΩ<Õ JO^Œ"∞≥ #ÿ P_» Ñ≤ÅÅ¡ ∞
JO@∂ ~åã≤# Hõq`«Ö’..'<å JHõ~∆ åÅ∞— J#fl Ñ¨ÔŒ 'J#á⁄~°— HÍ=_»O`À
Hõq`«‰õΩ XHõ TÑ¨Ù =zÛOk.W^À poetic device. J~Ú`Õ W^Õ J#á⁄~°
Ñ¨ûúŒ Ö’ aH˜¯ Hõ$+¨‚ '"Õ‰Ωõ = Ñ≤@Åì ∞— Hõq`«Ö’..
H˘O^ŒiH˜ JHõ~∆ åÅ∞ "≥<fl≥ Ö’¡ P_»∞‰õΩ<Õ JO^Œ"∞≥ #ÿ P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞ HÍ=K«∞Û
H˘O^ŒiH˜ JHõ~∆ åÅ∞ Ñ¨KÛ« x `À@Ö’¡ Zyˆ~ ã‘`å HÀHõ zÅ∞HõÅ∞ HÍ=K«∞Û
H˘O^ŒiH˜ JHõ~∆ åÅ∞ J[O`å QÆ∞Ç¨ÏÅÃÑ· "≥∞i¿ã JO^•Å tÖÏÊÅ∞ HÍ=K«∞Û
<å‰õΩ =∂„`«O Jq ^Œo`«∞Å‰õΩ JO^Œx „^•H∆ÍÑ¶Ö¨ ÏÅ∞...
JO@∂ ÃÑ· Hõq`« =¸_»∞ áê^•Ö’¡ 'H˘O^ŒiH˜— J#fl Ñ¨ÔŒ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ iÑ‘\ò
J~ÚOk. WÖÏO\˜ Ñ¨^qŒ <åº™êÅ∞ (repition) Hõq`«‰Ωõ XHõ ™œO^Œ~åºxfl TÑ¨Ù#∞,
H˘`«Î ~°∂Ñ¨Ù#∞, J~°Q÷ ÍOcè~åºxfl, =ºOQÍºxfl, Bzux, „Ñ¨"åÇ¨ÏQÆux, ÉèÏ"À^ÕfiQÆ
sux, ãÖ`«iOz ÃÑ_»∞`«∞Ok. nO`À Hõq`«Ö’ XHõ q^Œ∞º`«∞.Î .q^Œfi`«∞Î ^èfiŒ xã¨∞OÎ k.
U HõqHÔ #· ~°∂Ñ¨x~å‡} „â◊^úŒ ZO`À J=ã¨~O° . q∞_çq∞_ç *Ï˝#O`À Hõq`«fiO
~åã¨∂.Î .JÇ¨ÏOHÍ~°O`À `å=Ú ~åã≤# Hõq`å x~å‡}"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ#∞‰õΩO>Ë "åix
K«∂ã≤ #=ÙfiHÀ=_»O `«ÑÊ¨ =∞#O KÕÜ∞« QÆeyOk Ug∞ ÖË^∞Œ . =∞Ç¨ J~Ú`Õ 'ÑÖk
|∞~°^Œ "≥∞K«∞Û Ñ¨hfl~°∞ "≥∞K«∞Û<å?— 'ÉÏq Ö’x HõÑÊ¨ ‰õΩ ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ Ö’`«∞ `≥eÜ«Ú<å?—
J#∞H˘O@∂..JO`«~å˚fÜ«∞ Hõ=ÙÅ Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞ Ñ¨ãQ≤ @ Æ xì "åi ÃÑ· *Ïe
K«∂Ñ≤..=∞ø#OQÍ LO_ç áÈ"åeûO^Õ...JO^Œ∞Hˆ <Õ"∂≥ 'Q˘Ñ¨Ê Hõq‰õΩ#fl *Ï˝#O J`«x
~°K#« Ö’ xH˜Ñ∆ "Î̈ ∞≥ ÿ LO@∞Ok— J<åfl~°∞ „Ñ¨MÏº`« Hõq ZeÜ«∞\ò.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 117

Hõq „ÑüÉè‰í Ωõ ã¨"åÖò – W"Õ∞[#s
Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\˜? J#fl ^•xH˜ WO`«=~°‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Z=~°∂
HõzÛ`«"∞≥ #ÿ x~°fiK«#O K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ .ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O>Ë Uq∞\˜? J#∞Éè∂í u
JO>Ë Uq∞\˜? „¿Ñ=∞ JO>Ë Uq∞\˜? ¿ãflÇ¨Ï=∞O>Ë Uq∞\˜? WÖÏO\˜ ÉÏQÍ
ÑïK«=Ú#fl Ñ¨^•ÅˆH HõzÛ`«"∞≥ #ÿ x~°fiK«<åÅ∞ ÖË=Ù. WHõ rq`«=∞O>Ë Uq∞\˜?
Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞\˜? JO>Ë Z=~°∞ x~°fizOK«QÅÆ ~°∞? =∞Ç¨ J~Ú`Õ ¿+H˜ÊÜ«∞~ü
ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõq J~Ú`Õ life is meaningless tale told by an idiot
JO\Ï_»∞. JÖÏˆQ Hõq`«fi=∞O>Ë Uq∞@x NNÖÏO\˜ ÃÑ^ŒÌ Hõqx J_çy`Õ Hõq`«fiO
XHõ f~°x ^•Ç¨Ï=∞x `«ÑÙ¨ Ê‰õΩO\Ï_»∞. JOKÕ`« Hõq`åfixH˜ x["≥∞#ÿ x~°fiK«<åÅ∞,
ÖË=x Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. J~Ú`Õ „w‰õΩÖ’ Ç¨ÏŸ=∞~ü X_çãû‘ HÍ=ºO
#∞O_ç =∞# "Õ^~Œ ∞° +¨µÅ J#∞+¨µÑì π KèO« ^Œã∞¨ û=~°‰Ωõ ..JO>Ë.. WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ "Õ^Œ
LÑ¨x+¨`ü Ñ¨Ù~å} WuÇ¨ã¨H=õ ÙÅ∞, „Ñ¨|O^èHŒ =õ ÙÅ∞ P^è∞Œ xHõ Hõ=ÙÅ =~°‰Ωõ JO^Œ~∂°
`«=∞‰õΩ `Àz# suÖ’ Hõq`«fiO ~åã¨∂Î áÈÜ«∂~°∞. J~Ú`Õ D „Hõ=∞OÖ’ ~°∂ÑÖÖ’
ÉèÏ"åÖ’¡ KåÖÏ =∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú. "å\˜x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∞Ozk. P^è∞Œ xHõ =K«#
Hõq`«Ö’ K«O^èãŒ ∞¨ ûÖË^∞Œ . JO`«~Ü
¡° ∞« ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù Hõ#∞=∞~°∞QÔ · áÈ~ÚOk. ÉèÏ="Õ∞
„Ñ¨^•è #O. WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨fHõ"å^Œ"∞Õ ~å[º "Õ∞Å∞`«∞Ok. XHõ ^Œ$âßºxfl JO^ŒOQÍ
Q˘Ñ¨ÊQÍ HõqffiHõiOK«_"» ∞Õ <Õ\ ˜ Hõq`«fiÑ¨Ù Hõà◊ (poetic art). XHõÑÙ¨ Ê_»∞ ¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü
™ê<≥\òû ~å¿ãÎ .."Õ∞=∞O`å K«kq =Úiã≤áÈÜ«∂O. P =∞Ç¨ <å@HõH~õ ,Î° Hõq, `«#
„¿ÑÜ«∞ã≤x QÆ∞„~°O`À áÈeÛ P"≥∞#∞ #Å∞QÆ∞~°∞ ZH˜¯ ™êfii KÕ¿ã QÆ∞„~°=∞x satire
"Õ¿ãÎ #=Ùfi‰õΩ<åflO. ^Õ=ÙÅÑë¡ Hõ$+¨â‚ ß„ã≤Î ''UÅ ãëÅO|∞ áê~°∞ QÍ_ÕÊÅ gK«∞..
UÅ „¿Ñq∞OK«∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O|∞x#∞fl—— JO>Ë Zyi QÆO`«∞ÖËâßO. POQÆ¡ HÍÅÊxHõ
™êÇ≤Ï`«ºO `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiOÃÑ· ÃÑ#∞ ^Œ∞=∂~°O ~ˆ Ñ≤Ok. JÉè∞í º^ŒÜ∞« Hõq`«fiOÖ’
‰õÄ_® Hõq`«fiO Kå@∞QÍ NN ‰õÄ_® ''Ç¨Ïã¨<åxH˜ ~åxq h=Ù =ºã¨<åxH˜ ÉÏxã¨
118 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
<Õ#∞—— JO>Ë.. PÜ«∞# „¿ÑÜ«∞ã≤ QÆ∞iOKÕ J<åfl_Õ"∂≥ #x Pâ◊Û~°º áÈÜ«∂O. PÜ«∞#
„Ñ¨É=íè HÍ=ºO ~åã≤Ok ‰õÄ_® ÉèÏ=Hõq`«fiÑ¨Ù „¿Ñ~°}`À<Õ. `˘e ^ŒâÖ◊ ’ Hõ=ÙÅO^Œ~∂°
„¿Ñ=∞ Hõq`«fi"Õ∞ ~å™êÎ~∞° . Z=Ô~#· <Õ#∞ „¿Ñ=∞ Hõq`«fiO ~åÜ«∞ÖËÔŒ _ô JO>Ë
#=∞‡HõO_ç. W^ŒO`å ZO^Œ∞‰õΩ K≥|∞`«∞<åfl#O>Ë W"åà◊ Hõ=ÙÅ∞ Jxfl ~°HÍÖˇ#·
Hõq`åfiÅ∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞. =ã¨∞=Î Ù U^≥· LO_®e? JO>Ë Hõ=ÙÅ W+ì̈O ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç
LO@∞Ok.J~Ú`Õ WÑ¨ÙÊ_»∞ ÉèÏ=, JÉè∞í º^ŒÜ∞« , qÑ¨=¡ , kQÆO|~° Hõq`«fiO`À áê@∞
Jã≤`Î fi« Hõq`åfiÖˇ#· ^Œo`«, „ã‘"Î å^Œ, "≥∞<ÿ åsì Hõq`«Å∞ ~åã¨∞#Î fl"å~°∂ ÖËHõ áÈÖË^∞Œ .
ã¨Å÷ HÍÖÏÅ#∞ |\ì̃..PÜ«∂ Hõ=ÙÅ∞ Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ H˘`«"Î åà◊√¡ ÉÏQÍ
~åã¨∞Î<åfl~°∞. áê`« h~°∞ =Úiy HõOÑ¨ÙH˘_»∞`«∞<åfl H˘`«Îh\˜x PÇ¨fixOK«ÖËx
=ÚxûÑ¨Öò Hõ=ÙÅ ãÖã¨¯ $u =∞#k. J~Ú<å Hõq`«fiO XHõ L^è$Œ `« „Ñ¨"åÇ¨ÏO.
QÆ∞O_≥Å H˘O_»ÅÃÑ· #∞O_ç ^Œ∞q∞ˆH [Åáê`«O. ~°yÖË Z^Œ Hõ_e» Ö’ ZQÆãÑ≤ _¨ Õ
L`«∞OÎ QÆ HÔ ~°@O. ÉèÏ"åO|∞kè qiã≤# WO„^ŒKåÑÖ. XHõi Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖÏ =∞~˘Hõi
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O LO_»^∞Œ . XHõi |`«∞‰õΩÖÏ =∞~˘Hõi |`«∞‰õΩ LO_»^∞Œ . WÑ¨ÙÊ_»O`å
rq`«O ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}Å q+¨=ÅÜ«∞O. J#∞Éè∂í `«∞Å∞ Pq~°=Ù`«∞#flHÍÅO.. „¿Ñ=∞Å∞,
=∞=∞`«Å∞, =∂#gÜ«∞ ãÖ|O^è•Å∞ Jhfl _»|∞ƒ`À "≥ÅHõ_∞» `«∞#fl "åºáê~° ãÖã¨¯ $u
~å[º"Õ∞Å∞`«∞#fl `«~∞° }O. „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° q+¨ã~¨ Ê° O "≥Ú`«OÎ ã¨∞xfl`« ã¨∞=∂ÖÏ¡O\˜
Hõ=ÙÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ HÍ>Ëã≤ `«# q+¨ ãÖã¨¯ $ux WO*ˇ‰Ωõ ì KÕãO≤ k. WÑ¨ÙÊ_»∞
Hõ=ÙÅ∞ J@∂ áÈHõ ..W@∂ ~åHõ..Z@∂ `ÕÅÛHÀHõ...qÅ∞=ÅÔH· `«Ñã≤ ∂¨ Î J~°H˘~°
ã≤^•úO`«(J)*Ï˝#O`À Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞. W"åà◊ KåÖÏ=∞Ok „Éè=í ∞Ö’¡ rqã¨∂.Î .
"≥∂Ç¨Ö’¡ qÇ¨Ïiã¨∂Î ..`å"Õ∞O ~åã¨∞<Î åfl~À `«=∞ˆH `≥eÜ«∞x q^èOŒ QÍ Hõq`«fiO
~åã¨∞<Î åfl~°∞. áÈh tÅÊ"≥∞<ÿ å ÉÏQÍ `«QÖÆ _ˇ Oç ^•? JO>Ë Jn ÖË^∞Œ ..ã¨~ˆ ...UO
KÕ^•ÌO `«ÑÊ¨ ^Œ∞. Hõq`«fiO f~°x ^•Ç¨ÏO HÍ|\ì̃ ..=∞Ozhà◊Ö¡ ÏO\˜ Hõq`«fi"≥∞<ÿ å..
™È_® ÖÏO\˜ Hõq`«fi "≥∞<ÿ å... =O„_»∞=∞\˜ì hà◊~¡ Ú<å.."å# hÔ~<· å `åQÍe P~ÀQÆºO
K≥_`ç Õ K≥_Oç k. Hõq`«fiO Ñ≤zÛ JÖÏO\˜k. J~Ú`Õ aã¨Ås "å@~ü ÖÏO\˜ Hõq`«fiO
H˘O^Œ~∞° "≥Å∞=iã¨∞<Î åfl~°∞. ^•xfl K«qq`Õ =∞#‰õΩ P~ÀQÆºO K≥_^» ∞Œ . HÍãÎ̈ `«$Ñ≤QÎ Í
<≥<· å LO@∞Ok.
writing free verse is like playing tennis with the net down-
rebert frost
Hõq`åfixfl >ˇhflãπ P@`À áÈÖÏÛ_»∞ ~å|~üì „áêãπ.ì x["Õ∞ Hõq >ˇhflãπ HõàÏ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 119
HÍ~°∞xÖÏ KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í Hõq`«fiO ~åÜ«∂e. JO>Ë P@Ö’ P@QÍ_»∞ ZO`«
*Ï„QÆ`QÎ« Í P_»∞`å_À Hõq`«fiO ~å¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõq JO`« *ÏQÆ~∂° Hõ``« À =º=Ç¨Ï
iOKåe. Hõ=ÙÅ∞ x~°O`«~O° Hõq`«fiO ~åÜ«∞\Ïxfl JÉèÏºãÖ KÕã∞¨ OÎ _®e. Hõq`«fiO
~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKÕ =ÚO^Œ∞ ..D „HÕk ã¨∂„`åÅ∞ áê\ÕK«O_ç...
1. x|^Œ`ú « áê\ÕKåe. x|^Œ`ú <« Õ Ñ¨^•xfl POQÆO¡ Ö’ Hõq∞\ò "≥∞O\ò JO\Ï~°∞.
2. U =ã¨∞=Ù<≥<· å Z#∞flH˘<Õ ¿ãfiK«Û,ù Kèå~Úãπ Hõ=ÙÅ‰õΩOk..
3. =ã¨∞=Î ÙÖ’ b#"≥∞ÿ áÈ"åe. n<Õfl involvement JO\Ï~°∞.=ã¨∞=Î Ù Ñ¨@¡
ÉÏQÍ `«ÑO≤ Kåe.
4. =ã¨∞=Î Ù Ñ¨@¡ ZO`«QÍ ã¨ÊOk¿ãÎ JO`« P„~°`Ì .« ÉèÏ"å"ÕâO◊ ÃÑÅ∞¡aH˜ =ã¨∞OÎ k.
5. Z=~À K≥a`Õ Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O HÍ^Œ∞. Jk HõqÖ’<Õ Ñ¨Ù\Ïìe.
6. ÑïjÅ# KåÖÏ J=ã¨~O° ..Hõq...=ã¨∞=Î ¸ÖÏÖ’¡H˜ "≥àÏ§e.(keen obser-
vation leads to depth thinking as well as good poem)
7. J#∞Hõ~} ° tÅÊO J=ã¨~"° ∞Õ .Wk `˘e ^ŒâÖ◊ ’..HÍx =∞e^ŒâÖ◊ ’ ™⁄O`«
Q˘O`«∞ qxÑ≤OKåe.
8. HõqH˜ ã≤^•úO`åÅ∞ J=ã¨~=° ∂.."å\˜H˜ |^Œ∞ÖÌ ·ˇ Hõq`«fiO ~åÜ«∂ÖÏ J#flk..ÃÑ^ŒÌ
„Ñ¨âfl◊ ...Z=iH˜ "åˆ~ x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åe...
WHõ =Ú"åfi Nx"åã¨~å=Ù ÖÏO\˜ ã‘xÜ«∞~ü Hõq ~åã≤# Hõq`«fiOÖ’ L#fl
=ã¨∞"Î qÕ ∞\˜? tÅÊ ~°ÇÏ¨ ™êºÖËq∞\˜? WÑ¨ÙÊ_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O..
Ñ¨^•Ö’¡Oz „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’H˜
q_»∞^ŒÅ HÍ=_»"∞Õ Hõq`«fiO
Hõq`«fiO rq`åxH˜
ã¨=∂O`«~° KèåÜ«∞..
JO@∂ =Ú"åfi Nx"åã¨~å=Ù `«# ã¨=∂O`«~K° åè ÛÜ«∞Å∞ J#fl Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜
"≥#∞Hõ J@ìÃÑ· K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞. Ñ¨^•Ö’¡Oz „Ñ¨ÑÖK«OÖ’H˜ q_»∞^ŒÅHÍ=@"Õ∞
Hõq`«fiO J#_»OÖ’<Õ D HõqH˜ XHõ „áêÑÖzHõ ^Œ$HõÊ^äOŒ LO^Œ#fl q+¨Ü∞« O
ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eã≤ áÈ~ÚOk. Hõ+¨ìrqH˜ J@∞ W@∞ L#fl"å_Õ Hõq J#fl NN
=∂@Å∞ =Ú"åfi‰õΩ ZO`À W+Öì . D HõqÃÑ· NN „Ñ¨ÉÏè =O Z‰õΩ¯=QÍ LO^Œ#_»O
HõO>Ë. DÜ«∞# NN "å~°ã∞¨ _»O>Ë ÉÏQÆ∞O@∞Ok.
ÖˇH¯õ Å∞ ~åx =∞x+≤
~Ô Hõ¯Å∞ `≥y# Ñ¨H∆˜ XHõ¯>Ë
120 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
HõÅ`«Å rq`«O
"≥∂ã¨∞‰õΩ u~°QÍeûO^Õ
ã¨sQÍæ H˘Å`«Å∞ "≥Ü∞« º@O `≥eÜ«∞‰õΩO>Ë..
JO\Ï~°∞ =Ú"åfi HõqQÍ~°∞. WHõ¯_» ÖˇH¯õ Å∞..Ô~Hõ¯Å∞..ã≤O|Öòû...Ñ¨H∆˜ ¿ãfiK«Û‰ù Ωõ
„Ñ¨fHõ. ™ê=∂#º"≥∞ÿ# Ô~·`«∞Å∞ HÍi‡‰õΩÅ∞..=∞^èŒº`«~°QÆu =∞#∞+¨µÅ∞ ÖˇHõ¯Å∞
~åx"åˆ~.."åiÖˇH¯õ Å∞, ~Ô Hõ¯Å Hõ+Oì¨ ..=∂#=`«fiO..U"À H˘xfl qÅ∞=Öˇ· LO\Ï~Ú.
J~Ú`Õ <Õ\ ˜ =∂Ô~¯\ò ãÖã¨¯ $uÖ’ J#flO\˜H© ÖˇH¯õ Å∞O\Ï~Ú. JO^Œ∞Hˆ Hõq`«
¿Ñ~°∞ 'JO`å...ÖˇHˆ ¯— Jx ÃÑ\Ïì~∞° . Hõq`å ji¬HÖõ ’ =„HÀHÎ̃ LOk.
Z^Œ∞\˜ "åà◊#¡ ∞ H˘Å=_»O =¿ãÎ KåÅ∞
h #∞^Œ∞\˜ ~ˆ YÅ∞ h‰õΩ K«^=Œ _»O `≥eã≤#>Ëì
JO\Ï_ Hô qõ ...W^Õ Hõq`«Ö’ Hõq K≥ÑÊ¨ ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl q+¨Ü∂« xfl ~Ô O_»∞ =ÚHõ¯Ö’¡
K≥áêÊ_»∞. =ã¨∞=Î Ù U^≥<· å Hõq`åfixfl ^èfiŒ x=∞Ü«∞O KÕÜ∞« _»O H˘`«Î technique.
JO^Œ∞Hˆ Hõqx „HÍO`«îŒ ≈ J<åfl~°∞. Hõq ^Œ$+≤ì Hõ=∞i¬Ü∞« Öò QÍ LO_»^∞Œ . =ã¨∞=Î ÙÑ¨@¡
™œO^Œ~åº`«‡HõOQÍ PÖ’z™êÎ_∞» .(poet insight is consist concept and
aesthetic sense) WHõ¯_» Nx"åã¨~å=Ù =∞#∞+¨µÅ#∞ H˘Å=_»O JO>Ë JOK«<å
"ÕÜ∞« _»O ~å"åe JO\Ï_»∞. JÑ¨ÙÊ_Õ h #∞^Œ∞\˜ ~ˆ YÅ∞ h‰õΩ `≥Å∞™êÎÜ∞« x #∞^Œ∞\˜
~ˆ YÅ`À =ã¨∞=Î Ù#∞ symbolise KÕ™êÎ_∞» .
Ñ¨Q\Æ "˜ +Õ Q¨ Í_çÖÏ Hõ^∞Œ Å∞`«∞#fl "Õ∞Ñ¶∞¨ O
z„`«qz„`« ~°∂áêÅ#∞
Hõ}
∆ Hõ}
∆ ÏxH˜ =∂~°∞ã¨∂Î áÈ`«∂ LOk...
JO\Ï_»∞ Hõq. "˘\ì̃ "åHõºO Hõq`«fiO HÍ^Œ∞. `å#∞ K«∂ã≤# "Õ∞Ñ¶∂¨ xfl Ñ¨Q\Æ ˜
"Õ+Q¨ Í_ç`À áÈÖÏÛHõ Jk Hõq`å áê^Œ=∞~ÚOk. JO^Œ∞Hˆ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨„uHõÖ’¡
ji¬HÖõ Ï¡O\˜ "åHÍºÅ∞ ~åã≤ ^•xfl Hõq`«fi =∞#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê@∞. =Ú"åfi „jx"åã¨
~å=Ù Hõhfl\˜ ™êQÆ∞ J<Õ Hõq`«Ö’..Hõq`« Z`«∞QÎ _Æ Ö» ’<Õ "Õ∞Ñ¶∂¨ xfl Ñ¨Q\Æ "˜ +Õ Q¨ Í_ç`À
similise KÕÜ«∞_»O`À..`«~åfi`« HõqK≥Ñ¨ÊÉ’ÜÕ∞ =ã¨∞Îf„=`« Uq∞\’ ^èŒfix
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ =ÚO^Õ K≥¿ÑÊâß~°∞. n<Õfl P#O^Œ =~°#ú ∞_»#fl ÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ _»∞ Hõq`«fiO
^èfiŒ xÑ¨Ó~°fiHõ"∞Õ J<åfl_»∞.
Ñ¨Ù_»q∞`«e¡ |∞QÆÅæ ÃÑ·
ZO_ç# Hõhfl\˜ KåiHõÖÏ¡ L#fl
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 121
ÑÖ@HÍÅ∞=Å#∞ Ñ¨~å=∞i≈ã¨∞<Î åfl_»∞
JO@∂ Ô~·`«∞...^Õxfl Ñ¨~å=∞i≈ã¨∞Î<åfl_À ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ_»∞. Ñ¨Ù_»q∞`«e¡
|∞QÆæÅÃÑ· ÑÖ@HÍÅ∞=Å∞ ZÖÏ L<åfl~Ú..?ZO_ç# Hõhfl\˜ KåiHõÖÏ¡ L<åfl
Ü«∞O\Ï_»∞. Hõq ZHõ¯_ç#∞O_À „Ñ¨fHõÅ#∞ J~°∞=Ù `≥K∞« ÛHÀÖË^∞Œ .HÍo^•ã¨∞ Jaè*Ï˝#
âß‰õΩO`«ÅOÖ’x =~°‚#ÖÏ¡ JHõ¯_ç „Ñ¨fHõÅ`À<Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ ZOK«HÍ¯ Hõq`«fiO
KÕ¿ã™êÎ_»∞.
„Ñ¨fHõÅ∞ J~°∞=Ù`≥K∞« Û‰õΩ#fl Hõq Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ HÍ^Œ∞. U P„Ñ¶H≤ <õ £ Hõq „Ñ¨fHõÅ<À,
U J"≥∞iHõ<£ Hõq Jaè=ºHÎ̃<À HÍÑ‘ H˘\ì̃ Q˘Ñ¨ÊHõ=ÙÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}˜HÍ"åÅ#fl
Ü«∂= =Ú"åfi Nx"åã¨~å=Ù‰õΩ ÖË^∞Œ . PÜ«∞# xã¨~~æ° =° ∞}©Ü∞« "≥∞#ÿ Ñ¨Ö#¡ˇ ∞ „¿Ñq∞
™êÎ_∞» . QÀ¡|Öò qÖË*ò Hõ<åfl ÖË|~ü qÖË*ò#∞ „¿Ñq∞™êÎ_∞» . „Ñ¨ÑO¨ pHõ~}° ÃÑ#∞Éè∂í `åÅ
áêÅ‰õΩÅHõ<åfl Ñ¨Ö¡ˇ ~Ô `· ∞« Å#∞ „¿Ñq∞™êÎ_∞» . JO^Œ∞Hˆ Hõq JÅ[_ç áêÅ‰õΩÖ’¡ ã¨ÊO^Œ#
HõeyOKåÅx Hõq`«fi"≥∞ÿ ^èfiŒ xOKå_»∞. =Ú"åfi JÅ[_çx JÅÅ`À áÈÅÛ_»O K«∂âßHõ
JÅÅg∞^Œ kO_»∞ÖÏ <å`«Å LO^Œ#fl qÜ«∞`åflO Hõq \˜H± <å\ò Ç¨Ï<£ QÆ=∞#O
Hõq`« QÆ∞~˘ÎzÛOk.
QÍb "å<å HõÅ|_ç`Õ z~°∞[Å∞¡
"≥Å∞QÆ∂ "å<å `«Å|_ç`Õ Ç¨ÏiqÅ∞¡
h=Ó <Õ#∂ xÅ|_ç`Õ D Ö’HõO „Ñ¨}q∞Å∞¡
JO@∂ XHõ =∞<ÀÃã~÷· º° q<åºã¨ Hõq`åáê^Œ"∞≥ ÿ `«\ Å˜ `¡ Ö« Ï "≥∞~°∞™êÎ_∞» . QÍe
"å<å HõÅ~ÚHõÖ’ z~°∞[Å∞¡Å∞..."≥Å∞QÆ∞ "å# `«Å|_çHÖõ ’ Ç¨ÏiqÅ∞¡ÅÜÕ∞º „Hõ=∂xfl
rq`À`åûÇ¨xH˜ „Ñ¨fHÍ`«‡Hõ K«Å#^Œ$â◊º ÉèÏ=z„`åÅ∞QÍ =∂~°Û_»O Hõq PO`«iHõ
^Œ$â◊ºtÅÊ ^•~°≈xHõ^$Œ +≤ì Hõà‰◊ Ωõ x^Œ~≈° #O. JO^Œ∞Hˆ Nx"åã¨~å=Ù perfected
sensibility L#fl HõqQÍ q∞ye áÈÜ«∂_»∞.Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ =Ú"åfi Hõq`«fiOÖ’x
=ã¨∞Î tÖÏÊÅ#∞ QÆ=∞xOKåe. =ã¨∞=Î Ù `≥eã≤#^Õ J~Ú<å ^•O\’¡ Hõq Ñ¨~H° ÍÜ«∞
„¿Ñ"ÕâO◊ KÕ¿ãÎ QÍx purity poetry ~å^Œ#fl q+¨Ü∂« xfl QÆ=∞xOKåe.
122 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

=ã¨∞=Î Ù#∞ |\ì̃ tÅÊO =∂~°∞`«∞O^•?
Hõq`«fiO ZÖÏ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok? Hõq Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ ~°™êÜ«∞xHõ
K«~°º(~°ã¨K«~°º) [~°∞QÆ∞`«∞Ok?=ã¨∞Î=Ù‰õΩ Hõq ZÖÏO\˜ tÖÏÊxfl `˘_çy™êÎ_»∞?
Hõq`åx~å‡}O [iˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõq ZÖÏO\˜ =∂#ã≤Hõ ãÖÑ¶¨∞~°¬}‰õΩ
Ö’#=Ù`å_»∞? =ã¨∞Î ~°∂Ñ¨ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ZÖÏO\˜ W|ƒO^Œ∞Å∞ Z^Œ∞~˘¯O\Ï_»∞? =ã¨∞=Î Ù
ZOÑ≤Hõ Ñ¨@¡ Hõ=ÙÅ∞ ZÖÏ [QÆ~∂° ‰õΩÖˇ· LO_®e. "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Åhfl Hõq`«fiO-
_çHõ∆<£Ö’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O LOk. Jã¨Å∞ Hõq`«fiO ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZÖÏ
Ñ¨Ù_»∞`«∞O^À HõzÛ`«OQÍ Z=~°∂ K≥ÑÊ¨ ÖË~∞° . NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O ~å™êÎ_x» QÍx..Ô
H.t"åÔ~_ç¤ "≥∂Ç¨Ï<å "≥∂Ç¨Ï<å ~å™êÎ_x» QÍx, Z<£.QÀÑ≤ HÍÖÏxfl x^Œ∞~° áÈx=fi#∞
J#fl Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ "≥Å∞=i™êÎ_x» QÍx.."å\˜H˜ Hˆ O„^Œ ™êÇ≤Ï`«º JHÍ_»g∞Å
J"å~°∞Å¤ ∞ =™êÎÜ∞« xQÍx J#∞H˘x LO_»~∞° .WHõ ã≤.<å.ˆ~...qâ◊fiOÉè~í ° Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\˜Hˆ *Ï˝#Ñ‘~°î J"å~°∞¤ =ã¨∞OÎ ^Œx PÜ«∞# TÇ≤ÏOz LO_»~∞° .Hõ=ÙÅ rq`åÖ’¡
TÇ≤ÏOK«x ãÖÑ¶¨∞@#ÖË [~°∞QÆ∞`å~Ú. Hõq`«fiO ‰õÄ_® Z=~°∂ TÇ≤ÏOK«x
"≥∞ã¨‡i[=∞#flk XHõ¯ uÅH±ˆH HÍ^Œ∞ Hõ=ÙÅO^Œ~°∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO^Œ∞ˆH
Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åeûO^Õq∞@O>Ë..=pÛ~åx Hõq`åfixfl ~åã¨∂Î
áÈ=_»"∞Õ ..XHõ\ ˜ =∂„`«O x[O ..Hõq`«fiO Ñ¨Ù>Ëì =ÚO^Œ∞ XHõ ÉèÏ"À^ÕfiQÆO Ö’ÑëH˜
„Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ k.QÆ∞O_≥‰Ωõ QÆ∞K«∞Û‰õΩO@∞#fl@∞¡ u~°∞QÆ∞`«∂ LO_çáÈ`«∞Ok.=^ŒÅ^Œ∞.U
Ñ¨xKÕã∞¨ <Î åfl Ö’Ñ¨Å ~°™êÜ«∞xHõ „Ñ¨„H˜Ü∞« [~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. ZÑ¨ÙÊ_À XHõ
Ñ¨ÔŒ `À..XHõ Ñ¶∞¨ @#`À eOHõÑπ J~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞#ã¨∞ HÍOu=O`«O J=Ù`«∞Ok.
"≥O@<Õ ~åÜ«∞HõáÈ`Õ, KåÖÏ HÀÖ’Ê`å#x JxÑ≤ã∞¨ OÎ k..~åÜ«∞‰õΩO_® LO_»_O»
J™ê^èºŒ =∞=Ù`«∞O^Œx Hõq`«fiO Ñ¨Ù@ìH#õ ∞ ÃÇÏKåÛˆ~¯ K«H¯õ QÍ q=iOKå_»∞. JO>Ë
Hõq`«fiO ~å¿ã=ÚO^Œ∞ Hõ=ÙÅ∞ XHõ LkfiQÆfl`«HÀ, U^À XHõ Ñ¶‘Öò HÀ, ÖË^•
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 123
ã¨ÊO^Œ#HÀ..=∞ˆ~ JÅ[_çHÀ, ÉèÏ"À^ÕfiQÍxHÀ QÆ∞iHÍ=_»O ã¨ÇÏ¨ ["Õ∞.. J~Ú`Õ..
Hõq`«#∞ xi‡OKÕ ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’<Õ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ J<ÕHõ ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ =ã¨∞OÎ \Ï~Ú.
Jã¨Å∞ Jk Hõq`« J=Ù<À HÍ^À JO@∂ KåÖÏ =∞Ok `å=Ú ~åã≤# Hõq`«fiO
Ñ¨@¡ J#∞=∂<åÅ∞ =ºHõOÎ KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. =ÚYºOQÍ "åi J#∞=∂<åeq..
1. =ã¨∞=Î Ù ãÔ̈~#· ^Õ<å..D q+¨Ü∞« O Ñ¨@¡ Hõq`« ~åÜ«∞=K«∞Û<À ÖË^À?
2. Hõq`å x~å‡}O ã¨~Ô #· ^Õ<å? U Hõq`å x~å‡} Ñ¨ûÌŒ ã¨~Ô #· ^À?
3. Hõq`«Ö’ "åHõº x~å‡}O ãÖH˜+¡ Oì¨ QÍ LO^•? Jã¨Ê+¨`ì « JO>Ë Uq∞\˜?
4. Hõq`« =∞s á⁄_»∞QÍæ LO^•? á⁄\˜Qì Í LO^•?
5. á⁄_»∞QÔ #· Hõq`«Å∞ ~å¿ãÎ "åº™êÅ#∞‰õΩO\Ï~å?
6. Z=_À ÃÑ^ŒÌ Hõq U ‰õΩ„~° Hõq<À "≥∞K«∞Û‰õΩO>Ë "å_çÖÏˆQ =∞#O Hõq`«
~åÜ«∂ÖÏ?
7. Hõq`«Ö’ U"À „Ñ¨fHõÅ∞, ÉèÏ=z„`åÅ∞, W"Õ∞[s LO_®Å@..Jq <å Hõq`«Ö’
L<åflÜ≥∂ ÖË"À.
8. Hõq`«fiOÖ’ ã≤q∞bãπ Jx, "≥∞\ÏÑ¨~x¡° , ã≤O|Öòû Jx, W"Õ∞*ˇãπ Jx, _çH<∆õ £
Jx JO@∞<åfl~°∞..J=hfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ Hõq`«Å∞ ~åÜ«∂ÖÏ?
9. Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡ ^Œ$âßºÅ#∞ Hõq`«fiO KÕÜ∂« Åx, Ñ¨~ÀûxÑ≤Hˆ ã¨<£ Jx,ã¨ÉÏÅì<£
käÜ∞« s Jx..XH˘¯Hõ¯~°∞ XHÀ¯ q^èOŒ QÍ U"Õ"À K≥|∞`«∞<åfl~°∞..Jq =∂‰õΩ
`≥eÜ«∞"Õ..
10. "Õ∞=Ú ~åã≤# Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ`À ~å~ÚOz
f~åÖÏ.?
WÖÏO\˜ J#∞=∂<åÅ#∞ KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ =ºHõOÎ KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
H˘O^Œ~∞° <å`À =ºHõOÎ KÕâß~°∞ ‰õÄ_®.HÍx Hõq`«fiO ~åÜ«∞_®xH˜ W=hfl J=~À^è•Å∞
HÍ=x H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ''Jáêˆ~HÍ=º ãÖ™êˆ~ Hõq~ˆ Hõó
„Ñ¨*ÏÑüó —— J<Õ â’¡HOõ Ö’ Hõq `«# WKåÛù#∞™ê~°O ã¨$+≤Oì K«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞..„Ñ¨*Ï
Ñü ã¨$+≤ìOz# [QÆ`«∞Î áÈHõ_»Å#∞ =∂~°ÛQÆÅ_»<åfl~°∞ ÖÏHõ∆}˜‰õΩÅ∞..áÈ`«#,
¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü ÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞ QÍ¡=∞~ü #∞ QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì̃ K«∞‰õΩx HÍ"åºÅ∞
~åÜ«∞ÖË^∞Œ . <Õ\ ˜ P^è∞Œ xHõ Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® "≥∞ï^Œ\’¡ WOw¡+µ¨ Hõ=ÙÅ Hõq`«Å∞
K«kq Hõq`«fiO ~åâß~°x Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe.
=ã¨∞=Î Ù Uk LO_®Å#flk Hõq W+ì̈O. WÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’
124 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
ã¨=∂[OÖ’ ãÖã¨¯ $u q^èŒfiOã¨"Õ∞HÍ^Œ∞ =∂#= qÅ∞=Å‰õΩ J~å÷ÖË =∂iáÈ
Ü«∂~Ú. qÑ¨=¡ O, =∂~°∞Ê, Jã≤`Î fi« O,ã≤^•úO`åÅ∞,™ê=∂lHõ ã¨Ê $Ç¨Ï, „¿Ñ=∞, ¿ãflÇ¨ÏO,
*Ïe, Hõ~°∞}, |O^è•Å∞, J#∞|O^è•Å∞, ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉèÏ`«$`«fiO WÖÏ U
=ã¨∞=Î Ù fã¨∞‰õΩ<åfl =Ú#∞Ñ¨\ Ö˜ Ï ÖË=Ù. W"åà◊ Jhfl =∂Ô~¯\ò =ã¨∞ÅÎ Ü«∂º~Ú.
HõOEº=∞i[O ~å[º "Õ∞Å∞`ÀOk. <À™êìÅr QÆ∞iOz =∂\Ï¡_@ » O ~åÜ«∞_»O
‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ #K«Û^Œ∞. qÅ∞=Å QÆ∞iOz ÉÏ^èÑŒ _¨ "Õ åix Ö∫HõºO `≥eÜ«∞x
Ñ≤zÛ"å_»#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. _»|∞ƒ ZÖÏ ãÖáêkOKå_»∞. Zxfl JHõ$`åºÅ∞ KÕã≤
JkèHÍ~°OÖ’H˘KåÛ_»#flk HÍ^Œ∞..ZO`« ãÖáêkOKå_À "å_ç =Å¡ =∞#ˆHO\˜
LÑ¨Ü∂≥ QÆO.. J#fl ^•xfl |>Ëì =∞#∞+¨µÅ#∞ Q“~°qã¨∞OÎ n ã¨=∂[O. =∂~°∞`«∞#fl
ã¨=∂[O`À áê@∞ =∞#∞+¨µÅ∞ =∂~åÖÏ? =^•Ì? J#fl q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® `ÕÅ∞ÛHÀÖËHõ
áÈ`«∞<åfl~°∞. #∂`«<£ „Ñ¨™ê^£ F ã≤x=∂Ö’ J#fl@∞ì ^ÕâO◊ H˜+¡ ì̈ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ LOk.
HÍ^Œ∞..HÍ^Œ∞..ã¨=∂[O „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° „Ñ¨=∂^ŒOÖ’ Ñ¨_Oç k..=∞^èºŒ `«~Q° uÆ , kQÆ∞=
=∞^èºŒ `«~Q° uÆ „Ñ¨[Å∞ QÆÒ« Ö’ Hõ<åfl WÑ¨ÙÊ_»∞ Z‰õΩ¯= P`«‡ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}‰õΩ Ö’#=Ù
`«∞<åfl~°∞. x~°∞^ÀºQÆ∞Å∞, z~°∞^ÀºQÆ∞Å∞, ~Ô `· ∞« Å∞ HÍi‡‰õΩÅ∞ ÉÏ^èÅŒ ∞ `«@∞ìHÀÖËHõ
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~°∞. ~å[ºÇ≤ÏOã¨#∞ „Ñ¨tflOKåeû# g∞_çÜ∂« JO^ŒOQÍ
"å\˜H˜ „Ñ¨Kå~°O HõeÊ™ÈÎOk. XHõÑÙ¨ Ê_»∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ hu=∞O`«∞Å∞ P^Œ~≈° OQÍ
LO_Õ"å~°∞. <Õ_∞» Jqhu Ñ¨~∞° Å∞, J„Hõ=∞ ãÖáê^Œ<åÑ¨~∞° ÖË <åÜ«∞‰õΩÖˇ· ÉèÏq
áœ~°∞Å‰õΩ P^Œ~≈° =∞=Ù`«∞<åfl~°∞. HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘@ì_"» ∞Õ <Õ\ ˜ <åÜ«∞‰õΩÅ, JkèHÍ~°∞Å,
"Õ∞^è•=ÙÅ P^Œ~≈° =∞=Ù`ÀOk. =∞`«O H˘`«Î ~°∂ÑÖÖ’ ^ÀÑ≤_^ô •~°∞Å‰õΩ LÑ¨Ü∂≥ QÆ
Ñ¨_∞» `ÀOk. ÉèHí ,Î̃ P^è•ºu‡Hõ`« ÖÏÉè™í ê\˜ "åºáê~°"∞≥ áÿ È~ÚOk. ã≤x=∂Å∞ q+¨
ãÖã¨¯ $ux „Ñ¨[Å "≥∞^Œà§◊ Ö’H˜ WO*ˇ‰Ωõ ì KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. WÖÏO\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ ã¨∞xfl`«
=∞#ã¨∞¯Öˇ#· Hõ=ÙÅ∞ =∂„`«"∞Õ J<ÕHõ q+¨Ü∂« ÅÃÑ· ã¨ÊOkOKåeû# J=ã¨~O° LOk.
W"åà◊ Hõ=ÙÅ∞ =ºHÎ̃Q`Æ "« ∞≥ #ÿ ÉÏ^èÅŒ ∞ HõqffiHõiOz<å... "åi ÉÏ^èÅŒ ‰õΩ =¸ÖÏÅ∞
JãÎ̈=ºãÎ̈"∞≥ #ÿ =º=ã¨Ö÷ ’ L<åflÜ«∞#fl ãÖQÆu =∞~°z áÈ~å^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ Hõ=ÙÅ∞ U
=ã¨∞=Î Ù ÃÑ#· J~Ú<å Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë Z„ã‘qì ∞ã¨∞Åì ∞ ‰õÄ_®
Z¿ã¯Ñ≤ã∞¨ Åì ∞QÍ =∂iáÈ~Ú# ãÖkèHÍÅq∞k. JÉè∞í º^ŒÜ∞« ~°K#« Å∞ qÑ¨=¡ ~°K#« Å∞
KÕã≤# Hõ=ÙÅ∞ ~°K«~Ú`«Å∞ Ñ¨^Œ=ÙÅ‰õΩ J=Ú‡_»∞É’~Ú# qÅ∞=Å ~åÇ≤Ï`«º
ã¨=∂[OÖ’ =∞#=Ú<åflO. Hõ=ÙÅ∞ Ñ¶Ö¨ Ï<å =ã¨∞=Î ÙÃÑ<· Õ Hõq`«fiO ~åÜ«∂Åx Z=~°∂
HõzÛ`«OQÍ K≥ÑÊ¨ QÆÅ~°∞? WHõ Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ O« \Ï~å? U Hõq J~Ú<å `«#
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 125
H˜+"ì̈ ∞≥ #ÿ J#∞"≥#· Hõq`å x~å‡} Ñ¨ûúŒ x KÕÑ\¨ ì̃ Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û.H˘O^Œ~∞°
ÃÑ^ŒHÌ =õ ÙÅ∞ `«=∞ ‰õÄ\ÏÖ’¡ L#fl Ü«Ú= Hõ=ÙÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_®xHÀ, ã¨fiÖÏÉèÏxHÀ,
™êfi~å÷xHÀ.."åix á⁄y_ç..."åi Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ ~åã¨∞OÎ
\Ï~°∞. JO`«=∂„`å# HÍÑ‘ Hõ=ÙÅ, ‰õΩHõ=ÙÅ, J#∞Hõ~} ° Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl Q˘Ñ¨Ê
Hõq`«fi =∞x „Éè=í ∞Ñ¨_H» Oõ _ç.JÖÏ<Õ ~å¿ã<Î Õ Jk =∞Oz Hõq`«fi=∞x á⁄~°Ñ_¨ H» Oõ _ç.
Uk =∞Oz Hõq`«fi"≥∂ HÍ^À HÍÅ"Õ∞ x~°‚~Úã¨∞ÎOk. Hõq`«fi=∞O>Ë `≥eÜ«∞x
<åºÜ«∞xˆ~`‚ Å« ∞ Jã¨‡nÜ«ÚÅ‰õΩ "åi Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ J"å~°∞Å¤ ∞ WzÛ#O`«
=∂„`å# Jq Q˘Ñ¨Ê Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ Hõ"åx QÆ∞iÎOK«O_ç. Jã¨=∞~°∞úÅ∞
JO^ŒÖÏÖˇH˜¯ J"å~°∞¤ Hõq∞\©Å‰õΩ <åºÜ«∞ xˆ~‚`«Å~Ú#O`« =∂„`å# =∞Oz
Hõq`åfixfl QÆ∞iÎ™êÎ~#° ∞HÀHõO_ç. K«ÅO J#fl@∞ì Hõq`åfixfl `«∂KÕ `«∂xHõ ~åà◊√¡
WÑ¨ÙÊ_»∞ Z=i^ŒQ~æÆ å ÖË=x QÆ∞iÎOK«O_ç.„Ñ¨É∞íè `åfiÅ∞ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ WKÕÛ
J"å~°∞Å¤ ∞ Hõq`«fiO ™ê÷~Úx x~°~‚ ÚOK«Ö=Ë x „Ñü Ü«Ú= Hõq `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.Jã¨Å∞
J"å~°∞Å¤ HÀãÖ Hõq`«fiO ~åÜ«∞‰õÄ_»^∞Œ . Hõq`«fiO K«k"Õ ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜÚ« Å∞ WKÕÛ
J"å~°∞Å¤ Hõ<åfl „Ñ¨[Å ™⁄=Ú‡"≥∞H˜¯ =∞^Œ"∞≥ H˜¯# JHõ_q» ∞H± JÇ¨ÏOHÍ~°∞Å∞, =∂#=
~°∂ÑÖÖ’ L#fl^•#=ÙÖˇ#· J<åºÜ«∞Ñ¨Ù "Õ∞^è•=ÙÅ "≥∞^Œà§◊ ‰õΩ Hõq`«fiO `≥Å∞ã¨x
J#∞HÀ=_»O Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌ =¸~°`ö fi« O =∞~˘Hõ\ ˜ LO_»^∞Œ . D ^ÕâO◊ Ö’ Hõ+Oì≤ KÕ"åiH˜,
„ÑüÉèÏ=O`«∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O [~°QÆ^Œx QÆ∞iÎOK«O_ç. JO^Œ∞ˆH H˘`«ÎQÍ Hõq`«fiO
~å¿ã"å~°∞ Z=i „Ñ¨ÉÏè "åxH˜ Z=i „Ñ¨Ö’ÉèÏÅ‰õΩ Ö’#∞HÍ‰õΩO_® g∞^≥#· Ñ¨ûúŒ Ö’
Hõq`«fiO ~åã¨∞‰õΩO@∂ "≥à◊§O_ç. q∞=∞‡efl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ"å~°∞, g∞ Hõq`åfixfl
„¿Ñq∞OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞. HÍHõ áÈ`Õ Hõq`«fiO ãÖr=x ÖÏO\˜k. ^•O`À
g∞~°∂ |`«HÍe.„Ñ¨[Å#∞ |uHÕKåe.JÖÏ Jx g∞ P`«‡ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}, JâßOu,
JÅ[_»∞Å #∞O_ç LÑ¨â=◊ ∞#O á⁄O^Œ_®xH˜ Hõq`«fiO ~åÜ«∞‰õÄ_»^xŒ <Õ#∞ K≥ÑÊ¨ #∞.
Z=~°∞ U Ñ¨ûúŒ Ö’ Hõq`«fiO ~åã≤<å Jk Hõq`«fiOQÍ LO>Ë KåÅ∞. H˘O^Œ~∞°
^Œ$âßºÅ#∞ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ fiQÍæ HõqffiHõiOK«=K«∞Û. =∞iH˘O^Œ~∞° Ñ¨~ÀûxÑ¶Hˆ≤ +¨<£
Ñ¨ûúŒ Ö’ =ã¨∞`Î `« åfixfl W`«~ˆ `«~° ^Œ$âßºÖ’¡ ÉèÏ"åÖ’¡, ÉèÏ=#Ö’¡ =∂#ã≤Hõ ã≤`÷ ∞« Ö’¡H˜
K˘K«∞ÛH˘x áÈ~Ú Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À W"Õ∞[ãπ`À Hõq`«fiO xi‡OK«=K«∞Û..."≥∞ã¨‡i[O
KÕÜ∞« =K«∞Û.=∞iH˘O^Œ~∞° `«=∞ ‰õΩÖÏ<Àfl =~åæ<Àfl *ˇO_»~ü <À =ã¨∞=Î ÙÅ∞QÍ ã¨ÉÏÅì<£
käÜ«∞sx J#∞ãïã¨∂Î Hõq`«fiO QÆ∞Ñ≤ÊOK«=K«∞Û.Z=~°∞ U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõq`«Å∞
~åã≤<å..."å\˜x HÍÅ"Õ∞ [Öˇ_¡ » Ñ¨_∞» `«∞Ok. J~Ú`Õ... Hõ=ÙÅ∞ HÍÖÏxH˜ „Ñü
126 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
x^è∞Œ Å∞..K≥`· <« åºxH˜ „Ñ¨fHõÅ∞..JO^Œ∞Hˆ Hõqx Hõke¿ãÎ HÍÅO _˘OHõO`å Hõ^∞Œ Å∞
`«∞O^Œx NN J<åfl~°∞. WHõ Hõq`«Ö’¡ "åHõº x~å‡}O ZÖÏ LO_®e? á⁄\˜ì
"åHÍºÅ`À Hõq`«fiO ~åÜ«∞=KåÛ ? Hõq`å áê^•Å∞ á⁄_»∞QÍæ LO_®ÖÏ? J#flk
Hõq ZOK«∞‰õΩ#fl =ã¨∞=Î Ù#∞ |\ì̃ J`«xH˜ `≥eã≤# Hõq`å x~å‡} ~°ÇÏ¨ ã¨ºO |\˜ì
LO@∞Ok.ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ Hõq`«Å∞ ÑïjeOK«O_ç. "å~°∞ ÃÑ^ŒÌ Hõq`«Å∞ ~åã≤<å
ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩO\Ï~°∞..ZO^Œ∞HõO>Ë P~°º=º=Ç¨~°O|∞# ^Œ∞+¨ìO|∞ „QÍÇ¨ÏºO|∞
Hõ^•!..JO>Ë ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ∞ H˘O_˘HõKÀ `«ÑÙ¨ ÊÅ∞ KÕã<≤ å Jk..^Œ∞+ì̈`fi« O HÍ^Œx
"≥#Hõ\ H˜ ˜ „áœ_è"» åºHõ~}
° O ~åã≤# |Ç¨ï[#Ñë¡ ã‘`å~å=∞Ü«∞ºÖÏO\˜ ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤
ÃãÅqKåÛ_»∞.áêÑÖ "åiÃÑ#· „¿Ñ=∞`À P "åºHõ~} ° Hõ~Î° ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ#∞ "≥#"Õã∞¨
H˘KåÛ_»∞. ÖËHõ áÈ`Õ Hõ~H° Oõ ~î∞° _»∞,QÆO„_»Q˘_»e¤ ÖÏO\˜ ^Œ∞+ì̈ ã¨=∂™êÅ∞ "å_ç#
ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ=Öˇ z#flHõ=ÙÅ∞ "å_ç LO>Ë WOˆH"≥∞<ÿ å LO_Õ^•. ? Jã¨Å∞ "åºHõ~}° "Õ∞
„Ñ¨[Å r=^•ƒù+#¨ ∞ ‰õÄh KÕã#≤ =„H©H~õ }° Jx KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.. „Ñ¨[Å^Õ
x["≥∞#ÿ ÉèÏ+¨..^•xfl ãÖã¨¯iOK«_"» ∞Õ q∞\˜? „QÍOkèHOõ KÕÜ∞« _»"∞Õ q∞\˜? qHõãO≤ z#
Ñ¨Ù=Ùfi#∞ K«∂ã≤ P#OkOKåÖËQÍx..`«# [_»Ö’ ÃÑ@∞ìHÀ_®xH˜ ™êfi~°÷O`À
`«∞OK«_O» ÖÏO\˜^.Õ .„Ñ¨[Å ÉèÏ+¨‰Ωõ "åºHõ~} ° O ~åÜ«∞_»=∞#flk.D ã¨`º« O <Õ\ ˜
Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe. JO`ÕHÍ^Œ∞..áê~îåºOâßÖ’¡ =K«# Hõq`«fiO KÕ~åÛÅx
xÅnÜ«∂e. =º=Ç¨iHõ ÉèÏ¿+ xã¨~°æ ~°=∞}©Ü«∞O. "å_»∞Hõ ÉèÏ¿+ „áê=∂}˜Hõ
ÉèÏ+¨. Z=i =∂O_»eHõ ÉèÏ+¨ "åiH˜ âßfiã¨ÖÏO\˜k. =∂O_»eHõ ÉèÏ+¨Ö’#∂
Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û. HÍHõáÈ`Õ Jk W`«~° „áêO`åÅ "åiH˜ #K«ÛHõ áÈ=K«∞Û.Jã¨Å∞
"åºHõ~} ° ã¨∂„`åÅhfl H˘O^Œi ™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° Å ‰õΩ„@Åx QÆ∞iÎOKåe. JO^Œ∞Hˆ NN
Hõ=ÙÅ∞ â◊‡âß<åÖÏ¡O\˜ xÑ¶¨∞O@∞=ÙÅ∞, "åºHõ~°}ÏÅ ã¨~°Ê Ñï+¨fiOQÆO #∞O_ç
|Ü«∞@Ñ¨_®Å<åfl~°∞. uÅH± #∞O_ç <Õ\ ˜ ã≤.<åˆ~ =~°‰Ωõ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅO`å =K«#
Hõq`«fiO ~åâß~°∞. H˘O^Œ~∞° z#fl z#fl Hõq`å áê^•Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê J~°O÷ ã¨∞ÊùiOKÕÖÏ
Hõq`«Å∞ JÅ∞¡`å~°∞. <Õ_∞» H˘O^Œ~∞° ÉèÏ"å"ÕâO◊ `À TyáÈ`«∂ ÉèÏ+¨`À lq∞‡‰õΩ¯
KÕã∂¨ .Î .J=ã¨~=° Ú#fl ZHõ¯_À XHõKÀ@ XHõ „Ñ¨fHõ#∞ "Õã≤ Hõq`«#∞ ~åã≤ ¿ÑÑ¨~À¡
„Ñ¨H\õ O˜ K«∞H˘x (Jã¨‡nÜ«ÚÅ∞ JHõ¯_» LO\Ï~°∞) Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞QÍ Ñ¶Å‘ =Ù`«∞O\Ï~°∞.
"åi Hõ<åfl Ü«Ú=Hõ=ÙÖË =∞Oz Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°x =∂ÖÏO\˜ "åiH˜ H˘O^ŒiHˆ
`≥Å∞ã¨∞. "å~°O`å J=Ù\ò _Õ>_ˇ £ Hõ=ÙÅ∞. Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ z#fl z#fl Hõq`å áê^•Å∞
~åã¨∂.Î .Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O „áêH©ãì ∞¨ KÕÜ∂« e.á⁄_»∞"å\˜ Hõq`«Å∞ Hõ<åfl z#fláê\˜
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 127
Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_»O JÉèÏºãÖ KÕÜ∂« e. JÖÏ KÕÜ∞« _»O=Å¡ ÉèÏ+¨`À áê@∞ Hõq`å
x~å‡}O H˜@∞‰õΩÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞ Hõ=ÙÅ∞ `«y# Ñ¨^•ÅHÀãÖ, Ñ¶e‘ OQ∑û
#∞ Ñ¨\ ì˜ WKÕÛ Ñ¨^|Œ O^è•ÅHÀãÖ x~°O`«~O° J<Õfi+≤OKåe. JO>Ë Hõq `«#∞fl`å#∞
`«=ÙfiHÀ"åe. JÑ¨ÙÊ_Õ ~å[âıY~°∞_»#fl ÖÏHõ} ∆ ‰˜ Ωõ _»∞ J#fl@∞ì HÍ"åºxfl(Hõq`«#∞)
ã¨$lOKÕ „ÑüÉèí |Ü«∞@ Ñ¨_∞» `«∞Ok. n<Õfl PÜ«∞# HÍ~°~Ú„u J<åfl~°∞. J~Ú`Õ
g∞ Hõq`«#∞ Jã¨∂Ü«∞`«`fi« O ÖË‰Ωõ O_® P™êfikOKÕ"åiˆH "≥Ú^Œ@ qxÑ≤OK«O_ç.
JÖÏO\˜ "åiÖ’ Hõq`å ™œO^Œ~º° O P™êfikOKÕ â◊HÎ˜ LO@∞Ok (ÉèÏ=~Ú„u).
"åi<Õ ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜÚ« Å∞ JO\Ï~°∞. WHõ LÑ¨=∂<åÅ∞, „Ñ¨fHõÅ∞ ÉèÏ=z„`åÅ∞ Jhfl
W`«~∞° Å Hõq`«Å∞ K«^=Œ QÍ K«^=Œ QÍ J"Õ =™êÎ~Ú.^Õxx ^Õx`À áÈÖÏÛe? J#flk
HÍ=∞<£ Ãã#∞û‰õΩ K≥Ok# „Ñ¨âfl◊ .~å=∞~å=} Ü«Ú^•úxfl =~°O‚ KÕ ãÖ^Œ~ƒ° OÖ’ "åb‡H˜
J#fl@∞ì PHÍâßxH˜ PHÍâ◊"Õ∞ LÑ¨=∂#O(áÈeHõ) ã¨=Ú„^•xH˜ ã¨=Ú„^Œ"Õ∞
LÑ¨=∂#O (QÆQ#Æ O QÆQ<Æ åHÍ~°O/™êQÆ~O° ™êQÆ~ÀÑ¨=∞ó)J#fl@∞ì W"Õq `≥eÜ«∞Hõ<Õ
=∞# *Ï#Ñ¨^∞Œ Ö’¡ Hõq`«fiO Ñ¨Ù@∞ìH˘zÛOk. H˘#É’`≥ H˘~°q J=∞‡É’`Õ J_»q,
U\’¡ ~åÜÕ∞ã≤#@∞ì, QÀ_»‰Ωõ K≥=ÙÅ∞...~åà◊K¡ #Õ ∞Ö’ QÆ∞O@Hõ ÖÏO\˜ ™ê"≥∞`«Å∞,
=∂@Ö’¡ Hõq`«fiO ÖË^•? HÍHõáÈ`Õ =∞#"åà◊√.¡ .áêâßÛ`«º Hõq`å x~å‡}ÏÅ#∞
J#∞HõiOz..=K«#Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl~°∞. Ñ¨^ºŒ Hõq`«fiO J=∞‡ÖÏO\˜k.
D HÍÖÏxH˜ ãïáÈHõ áÈ=K«∞Û. HÍx =K«# Hõq`«fiO „Ñ≤ÜÚ« ~åe ÖÏO\˜k. Jk
=∞#J=ã¨~O° . `«eÖ¡ ÏO\˜ Ñ¨^•ºxfl =$^•ú„â◊=∂Ö’¡ (áê`«ÃÑ>ì̌Ö’¡, Öˇ„· |sÖ’¡) ^•z
ÃÑ\Ïì ~ ° ∞ . „Ñ≤ Ü « Ú ~åeÖÏO\˜ =K« # Hõ q `« fi O ¿ÑÑ¨ ~ ° ¡ Ö ’ "Õ k Hõ Ö ’¡ `« à ◊ √ ‰õ Ω
ÖÁÅ∞‰õΩ`ÀOk.=Úãë `«ex¡ P^ŒiOK«Háõ È~Ú<å „¿Ñq∞OKåe Hõ^•?JÖÏ Ñ¨^•ºÅ∞
K«^∞Œ =Ù HÀ=_»OÖ’ `«ÑÙ¨ ÊÖË^∞Œ . ã¨~ˆ =K«# Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O Jx"å~°ºO QÆ#∞Hõ
Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨^•ºÖÏ¡O\˜ =K«# Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞‰õΩO_®..â◊√^èúŒ =K«#O`À =K«#
Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe. <Õ_∞» =∞# =~°=ú ∂# Hõ=ÙÅ∞ J<ÕHõ ÉèÏ=
*ÏÖÏÅ`À Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞. J~Ú`Õ ÖÏ\˜<£ J"≥∞iHõ<£ Hõ=ÙÅ∞, ~°ëêº, „ÃÑO¶ z
Hõ=ÙÅ Hõq`«fiOÖ’x ÃÑ~·¶ ü "Õ~∞° . WHõ¯_» ™ê~ü¯ ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ Hõq`«Ö’¡x "Õ^#Œ
"Õ~∞° . =∞`«O =∂#=*Ïu q^èfiŒ Oã¨ ~°∂ÑÖQÍ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ Pq~°ƒqù ™ÈÎO^Œ#fl
ÉèÜ
í ∞« O WHõ¯_ç „Ñ¨QuÆ jÅ Hõ=ÙÖ’¡ ã¨Ê+ì̈OQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk. giH˜ >ˇ„s DQÆÖò @<£
K≥ÑÊ≤ #@∞ì ''ÉèÏ=*ÏÅO =¸ã¨áÈã≤# ~°∂ÑÖ HÍ^Œ∞. Jk ~å[H©Ü∞« =∞`«Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ
~°™ê`«‡Hõ ~°∂áêÅ ã¨=∂Ç¨~°O—— J#flk <Õ_∞» =∞`«â‰◊ Ωõ ÅÎ ÃÑ· Hõq`«Å∞ ~åã¨∞#Î fl
128 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
#∂<≥Å Nx"åã¨~å=Ù ÖÏO\˜ =~°=ú ∂# Hõ=ÙÅ#∞ ÉÏQÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™ÈÎOk.=∞`«O
~å[H©Ü∂« Å QÆ∞@∞ì~@° ∞ìKãÕ ∂¨ Î ^è~·≥ º° OQÍ <Õ\ ˜ =~°=ú ∂# Hõ=ÙÅ∞ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞.
JÖÏO\˜"åiÖ’ #∂<≥Å Nx"åã¨~å=Ù XHõ~∞° .DÜ«∞# Hõq`«fiO- _çH<∆õ £ KåÖÏ
ÉÏQÆ∞O@∞Ok.qâßY‰õΩ K≥Ok# #∂<≥Å Nx"åã¨~å=Ù ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∞
=∞`«Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ J=QÍÇ¨Ï#`À „Ñ¨ÑO¨ pHõ~}° q^èfiŒ O™êÅ =∂#=r=# qHõ$`« ~°∂áêÅ
qëê^Œ ^Œ$âßºÅ‰õΩ K«eOz HõkeOKÕ Hõq`«fiO ~åã¨∞<Î åfl~°∞.
*Ïu QÆ∞O_≥Ö’¡ QÆ∞#ÑÖ kOz
*ÏfÜ«∞"å^•xfl x<å^ŒOQÍ
=∂~°ÛQÆÅ @‰õΩ¯ @=∂sÅ∞
=∂#=`åfixfl „Ñ¨É’kèOKÕ
=∞`åÅ Jaè=∞`åÅ#∞ =∂iÛ
Ñ‘HÅõ ∞ `≥QÀæ¿ã Ñ≤_Hç `õ ∞« ÅÎ ∞QÍ U=∂iÛ
~°HÑÎõ Ù¨ >Ë~∞° Å∞ áêiOK«QÅÆ =∞`À <å‡^Œ∞Å∞ gà◊√§
gi =∂@Å∞ =∞kÖ’ K«Å‰¡ Ωõ O_»
gà◊¡ KÕ`Å« ∞ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ xÑ¨ÙÊH˘O_»!
JO@∂ Hõq`«fi"≥∞ÿ K≥Å~ˆ y áÈ`å~°∞.ÉèÏ"åaè=ºH˜ÖÎ ’ ZO`« P"Õâ=◊ Ú<åfl...K«Å‰¡ Ωõ O_»,
xÑ¨ÙÊH˘O_» ÖÏO\˜ Ñ¨^∞Œ <≥#· ,ã¨ÇÏ¨ ["≥∞#ÿ Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ ã¨$+≤Oì KÕ q+¨Ü∂« xfl D
Hõq =∞~°z áÈÖË^∞Œ . Z=~À "å_ç# áê`« Ñ¨^|Œ O^è•Å#∞ "å_»Háõ È=_»OÖ’<Õ Hõq
Q˘Ñ¨Ê^Œ#O |Ü«∞@ Ñ¨_»∞`«∞Ok.ÉˇOQÍÖò Ü«Ú=Hõ=ÙÖ’¡ xÑ¨ÙÊH˘O_»ÖÏO\˜
Ñ¨^|Œ O^è•Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. J~Ú`Õ.."å=∞Ñ¨HÉ∆õ Ïè "åÅ∞#fl Nx"åã¨~å=Ù ÉˇOQÍÖò
Ü«Ú= Hõ=ÙÅ Hõq`«Å∞ K«kq LO_»=K«∞Û.J~Ú`Õ ..=∞`«O Kå@∞# áêÅ# ™êyOKÕ
<åÜ«∞‰õΩÅ =∂@Å∞ =∞kÖ’ K«Å‰¡ Ωõ O_»ÖÏ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ xÑ¨ÙÊH˘O_»ÖÏ LO\ÏÜ«∞x
K≥ÑÊ¨ _»O H˘`«QÎ Í LOk. JO`ÕHÍ^Œ∞ K«Å‰¡ Ωõ O_» Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ PHõex f~åÛe. HÍx
Jk =∞#ã¨∞#∞ =∂„`«"∞Õ K«Å|¡ ~°∞ã¨∞OÎ k.WHõ¯_» K«Å‰¡ Ωõ O_» <åÜ«∞‰õΩÅ J|^ŒÑÌ Ù¨
=∂@Å‰õΩ „Ñ¨fHõ."å~°∞ ~°yeOKÕ =∞`«Ñ¶¨∞~°¬} ~å=}HÍ+¨ìOÖ’ ZO^Œ~À
J=∂Ü«∞‰õΩÅ∞ |eHÍ=_»O`À áê@∞ Z<Àfl ‰õΩ@∞OÉÏÖ’¡ JO`«∞ÖËx ^Œ∞:YO xÑ¨ÙÊ
H˘O_»QÍ ~°Q∞Æ Å∞ `«∂<Õ LO@∞Ok. xÑ¨ÙÊH˘O_» J<Õ Ñ¨^|Œ O^èOŒ `À<Õ JO`«∞ÖËx
ÉÏ^è#Œ ∞ ^èfiŒ xOÑ¨KâÕ ß_ôHqõ . P^è∞Œ xHõ Hõq`åaè=ºHÎ̃Ö’ W^˘Hõ |bÜ«∞"≥∞#ÿ Jaè=ºHÎ̃
`åÅ∂‰õΩ _çH<∆õ .£ JÖÏˆQ =ã¨∞=Î Ù#∞ Hõq`«fiO KÕÜ∞« _»OÖ’ #∂<≥Å „jx"åã¨~å=Ù
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 129
ZO`À P`«‡ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}‰õΩ Ö’#=Ù`å_»∞..
TÇ≤ÏOK«x"Õ"À <åK«∞@∞ì
x*ÏÖˇ· u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú...
U"À Hõ@∞ìÉÏ@∞¡,,=∞ˆ~"À J_»∞w¤ `«Å∞
J<åkQÍ ##∞fl W`«~∞° Å #∞O_ç
W`«~∞° Å#∞ <å#∞O_ç q_»nã≤
qHõãO≤ KÕ <å #= <åQÆiHõ <Õ„`åÅ‰õΩ
J<åQÆiHõ #Å¡Ñ\¨ Ïì Hõ\ ˜ì
"≥#∞Hõ\ ˜ pHõ\ ˜ QÆ∞Ç¨ÏÖ’¡H˜
D_»∞Û‰õΩ áÈ`«∞<åfl~Ú..
JO@∂ =∞~À Hõq`«Ö’ ^ÕâO◊ Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl J<åQÆiHõ P@qHõ ãÖÑ¶∞¨ @
#Å#∞ Hõq`«fiOQÍ tbÊHõi™êÎ_∞» . "≥#∞Hõ\ ˜ pHõ\ ˜ QÆ∞Ç¨ÏÅ∞ simile QÍ K≥ÑÊ≤ <å
..Wk P@qHõ <åQÆiHõ`« J#flq+¨Ü∞« O Hõq K≥ÑÊ¨ Hõ<Õ symbalise KÕã∞¨ <Î åfl_»∞.
W`«~∞° Å#∞ <å#∞O_ç q_»nã≤ J#_»OÖ’<Õ q^èfiŒ Oã¨ „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° ~°ÇÏ¨ ã¨º ^Œ$âßºÅ
h_»Å#∞ JHõs∆ Hõiã¨∞<Î åfl_»∞ Hõq. P^è∞Œ xHõ Hõ=ÙÅ∞ =ÚYºOQÍ H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO
~åã¨∞#Î fl Hõ=ÙÅ∞ „Ñ¨ÑO¨ K« Ñï}Ï=∂Å#∞ Ñ¨ãQ≤ @ Æ ì QÆÅQÍe. ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ ÖÏO\˜
‰õΩÖ’<å‡^Œ "Õ∞^è•=ÙÅ∞, =∞`À<å‡^Œ <åÜ«∞‰õΩÅ ~°HOÎõ Ö’ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î flk J<åQÆiHõ
P@qHõ Ç≤ÏO™È<å‡^Œ Hõ"À+¨‚ ~°HõÎ"Õ∞#x „QÆÇ≤ÏOKåe. P@qHõ Ç≤ÏOã¨, ~å[º
Ç≤ÏOã¨QÍ, =∞`«ÇÏ≤ Oã¨QÍ, PkèÑ`¨ º« ‰õΩÅÇ≤ÏOã¨QÍ ZÖÏ H˘`«~Î ∂° ÑÖ ^èiŒ OzO^À,
^ÀÑ≤_Hô ˜ ZÖÏ Ñ¨~ÀHõO∆ QÍ ã¨ÇÏ¨ Hõiã¨∞OÎ ^À D Hõq KåÖÏ Hõq`«Ö’¡ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ
HõqffiHõ iOKå_»∞. <Õ„`åÅ∞ ÖÏO\˜ ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^•Å∞ "å_»‰Ωõ O_® K«H¯õ x "å_»∞Hõ
ÉèÏ+¨#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOz Hõq`«Å∞ ~å¿ãÎ #∂<≥Å Nx"åã¨~å=Ù XHõ =∞Oz HõqQÍ
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Jaè=ºHÎ̃ L#flP^è∞Œ xHõ =K«# HõqQÍ Pq~°ƒqù ™êÎ~#° _»OÖ’ <åÔH\˜ì
ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ .
Hõq`«fiO ÖËx ã¨=∂[Oh~°∞ÖËx K≥e=∞ÖÏO\˜k. Ñ¨ÓÅ∞ÖËx `À@ ÖÏO\˜k.
Hõq`«fiO pHõ\ Ö˜ ’ =∞QÆ∞`æ ∞« #fl „Ñ¨[Å‰õΩ ^•iK«∂¿Ñ \ÏiÛÖˇ\· ò ÖÏO\˜k. É’~°"¤ ∞£ QÍ
Ñ¶Å‘ =Ù`«∂ ™œ^Œ~º° ÖËâO◊ K«∂ã≤ P#OkOK«ÖxË ..Ñ¨~∞° QÆ∞ÑÖ^≥O ÖÏO\˜ Ü«∂O„uHõ
rq`«OÖ’ Hõq`«fiO XHõ ™œO^Œ~º° ~°™êq+¨¯~°} Ñ¨ÓÅ=#O. =∂#=`å Ñï=∞àÏÅ∞
„Ñ¨ãi¨ OKÕ ÉèÏ=Ù‰õΩÅÖ’HõO. Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O K«H¯õ QÍ =O@ KÕÜ∞« _»O ÖÏO\˜k.
130 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
JyæÑÙ¨ Å¡ wÜ«∞_»OÖ’.. QÍºãπ ãì̈"£ "≥eyOK«_O» Ö’.. aÜ«∞ºO "ÕÜ∞« _»OÖ’.. hà◊√§
áÈÜ«∞_»OÖ’...JÖÏ..L_çH˜#^À ÖË^À K«∂ã¨∂Î >Ëãπì KÕã¨∂Î..=O@ KÕÜ«∞_»OÖ’
ZO`« *ÏQÆ~∂° Hõ``« À LO\Ï"≥∂..Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O ‰õÄ_® JO`Õ..Jk F HõàÏ`«‡Hõ
Hõà.◊ HÍãÎ̈ *Ï„QÆ``Î« À H˘xfl "≥∞Å‰õΩ=Å∞ áê\˜¿ãÎ Z=Ô~<· å Hõq`«fiO ~åÜ«∞=K«∞Û.
P^è∞Œ xHõ ãÖH∆ÀÉèí r=# ã¨=∞~°OÖ’ Hõq`«fiO =∞#ã¨∞‰õΩ F ÃÑ^ŒÌ T~°@..|`«∞‰õΩ‰õΩ
ÉÏã¨@..XHõ Éèí~À™ê...D <å\˜ Ü«Ú=Hõ=ÙÅ‰õΩ Hõ=~Ú„`«∞Å‰õΩ =∞#ã¨∞‰õΩ
™êfiO`«#xKÕÛ x["≥∞#ÿ „Ñ≤ÜÚ« _»∞.. „Ñ≤ÜÚ« ~åÅ∞..¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ..Ç≤Ï`«∞Å∞..Hõq`«Ö.Ë ..
JO^Œ∞ˆH<Õ"≥∂ W™ê‡~ÚÖò HõëêìÅ∞, ãÖH∆ÀÉèÏÅ rq`«O #∞O_ç Hõq`«fiO
P#O^•xfl Ñ≤O_ç W"åfie J<åfl~°∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 131

Hõq`«fiOÖ’ â◊|z
Ì „`«} JO`«iOzO^•?
Hõq`«fiOÖ’ â◊|zÌ „`«} JO`«iOzO^•? JO`«º „áêã¨Å`À Hõq`«Å∞ ~åÜ«∞
=KåÛ? Ñ¨^•ºÖ’¡ÖÏQÆ =K«# Hõq`«fiOÖ’ Ü«∞u„áêã¨Å J=ã¨~O° LO^•? H˘O`«
=K«#Hõq`«ÖÏQÆ, H˘O`« Qˆ Ü«∞Hõq`«ÖÏQÍ HõÅQÍÑ¨ÙÅQÆOQÍ Hõq`«#∞ ~å¿ãÎ JO^Œ∞Ö’
`«¿ÑÊq∞\˜? WÖÏO\˜ „Ñ¨âfl◊ Å`À H˘O^Œ=∞Ok Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ uHõ=∞Hõ Ñ¨_∞» `«∞O\Ï~°∞.
"åiH˜ `À_»∞QÍ Qˆ Ü«∞O~å¿ãÎ Uq∞\˜? Ñ¨^ºŒ O ~å¿ãÎ Uq∞\˜? =K«#Hõq`«fiO ~å¿ãÎ
Uq∞\˜? JO^Œ∞Ö’ Hõq`«fiO LO_®ÅxHõ^• QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œâ~◊ ‡° J#flk JO@∂
=∞iH˘O`«=∞Ok ‰õΩÇ¨Ï<å ÑÖ_ç`∞« Å∞ "åkã¨∞OÎ \Ï~°∞.D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ P^è∞Œ xHõ
ã¨=∂*ÏxH˜ J#∞"≥#· k..=∂~°∞`«∞#fl „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜, P^è∞Œ xHõ`‰« Ωõ „ÑüaO|OQÍ
Jxfl ^ÕâßÖ’¡ qiqQÍ tbÊHõiOÑ¨|_»∞`«∞#fl Hõq`å „Ñ¨„H˜Ü∞« =K«# Hõq`« J#flk
„Ñü XHõ¯~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO`ÕHÍ^Œ∞. =∂#=ã¨=∂[ Ñï}Ï=∞OÖ’ PÜ«∂
^ÕâßÖ’¡,PÜ«∂ Ü«ÚQÍÖ’¡, i^ä"Œ ∞£ , ~Ô "· ∞£ `À, HÍ¡ãH≤ Öõ ò ~°∂áêÖ’¡ Hõq`«fiO =zÛ#
=∂@ "åã¨=Î "Õ∞ J~Ú<å..W"åà◊ =K«#Hõq`å x~å‡}OÖ’ U _çH<∆õ £ ‰õΩ „áê=ÚYºO
W"åfiÅ#fl q+¨Ü∂« xfl Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. XHõ "Õà◊ =K«# Hõq`«Ö’¡
JHõ¯_»H¯õ _® JÑ¨ÙÊ_»ÑÙ¨ Ê_»∂ Je¡>~ˆˇ +¨<£ (alliteration) J#fl á⁄Ü≥∞\˜H± _≥qÃããπÖ’
XHõ Ñ¨ûúŒ x J#∞ãïOz<å Jk Hõq`å ™œO^Œ~åºxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ LO_®e.
áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡ (poetic devices)Ö’ Hõq`åfixH˜ K≥Ok#
J<ÕHõ >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å∞ "å_»∞HõÖ’ L<åfl~Ú."å\˜Ö’ ~Ô "· ∞£ (rhym) Je¡>~ˆˇ +¨<£
(alliteration) ÃÇÏ· Ñ¨~˘ƒÖˇ (hyperbole) "≥∞\’#q∞ (metonymy) ÖÏO\˜
Hõq`«fiÑ¨Ù ÉèÏëêx~å‡} Ñ¨^*Œ ÏÅO POQÆq¡ =∞~°≈‰õΩÅ∞ `«=∞ Hõq`«fiÑ¨Ù qâı+¡ } ¨ Ö’
"å_»@O [iyOk. g\˜ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~O° LOk. "åã¨"Î åxH˜
132 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
W=hfl WOK«∞q∞OK«∞ =∞#O „áêp# P^è∞Œ xHõ Hõq`«fiOÖ’ =∞#O K«kq#"Õ.HÍx
U U Hõ=ÙÅ∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZÖÏ "å\˜x LÑ¨Ü∂≥ yOKå~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë..WÑ¨ÙÊ_»∞
=∞#O "å\˜x LÑ¨Ü∂≥ yOKåeû# J=ã¨~O° LO^• ÖË^• J#flk Z=iH˜ "å~°∞
x~°~‚ ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. poetic devices Ö’ rhyme J#flk „áê^äqŒ ∞Hõ ^ŒâÖ◊ ’
Hõq`«fiO ~å¿ã „ÑüXHõ¯~°∞ W+¨Ñì _¨ `» å~°∞. â◊|™Ì œO^Œ~º° O =∞#ã¨∞#∞ W>Ëì PHõi¬ã∞¨ OÎ k.
J~Ú`Õ D ~Ô "· ∞£ KåÖÏ=∞Ok "åHõºO z=~°Ö’ LÑ¨Ü∂≥ y™êÎ~∞° .HÍx qeÜ«∞O
¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü ÖÏO\˜ ~°K~« Ú`«Å∞ "åHõºO "≥Ú^Œ\’¡ ‰õÄ_® LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°∞.
hark!hark!the lark at heavens gate sings
JO@∂ hark ÖÏO\˜ Ñ¨^•Å#∞ =∞m§ =∞m§ "å_ç "åHÍºxfl Hõq`å`«‡HõO
KÕâß~°∞. JÖÏˆQ edgar allen poe
'the raven— J#fl Hõq`«Ö’..
thrilled me-filled me
with fantastic terrors never felt before
JO@∂ „uÖò,¤ Ñ≤Öò¤ ÖÏO\˜ ~Ô q· ∞OQ∑ =~üû¤ `À poetic beauty x ™êkèOKå_»∞.
=∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’ NN "≥Ú^ŒÅ∞ ã≤<åˆ~ =~°‰Ωõ WÖÏO\˜ ~Ô q· ∞OQ∑ Ñ¨^•Å"å_»HOõ `À
Hõq`åfixfl [#~°O[HõO KÕâß~°∞.
=∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O..=∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O ..=∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O Ñ≤ezOk
Ñ¨ÔŒ _ç =ÚO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÔŒ _ç `Àã¨∞‰õΩ á⁄^•O á⁄^•O ÃÑÃ· ÑH· .˜ ..
JO@∂ NN ~åã≤# Hõq`«Ö’ Hˆ =ÅO ~Ô "· ∞£ ™œO^Œ~º° "Õ∞QÍHõ ..áêâßÛ`«º
Hõq`«fi qâı¡+¨‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê# alliteration ‰õÄ_® HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Je¡>ˇˆ~+¨<£Ö’
â◊ÉÏÌÅ∞ iÑ‘\ò J=Ù`«∞O\Ï~Ú (alliteration is a literary devices that
repeats a speech sound in sequence of words that are close to
each other) WHõ¯_» =∞~À „Ñ¨ÑO
¨ K«O, =∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O..=∞~À „Ñ¨ÑO¨ K«O..JO@∂
=¸_»∞™ê~°∞¡ iÑ‘\ò HÍ=_»O JÖÏO\˜^.Õ ..J~Ú`Õ P ~Ô "· ∞£ Ö’ Ñ¨^•Å∞ "å_»\Ïxfl
|\ì̃ masculine rhyme Jx, feminine rhyme Jx, eye rhyme Jx
J<ÕHõ ~åHÍÅ∞QÍ Ñ≤Å∞ã¨∞OÎ \Ï~°∞. 20= â◊`å|ÌOÖ’ Hõq`«fiOÖ’ ~Ô "· ∞£ #∞ ÉÏQÍ
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩ#fl áêâßÛ`«º Hõ=ÙÖ’¡ wilfred owen `≥Å∞QÆ∞Ö’ NN ,ã≤.<å.ˆ~
ÖÏO\˜ "åà◊√¡ ZO^Œ~À L<åfl~°∞. NN
''ÉËHOõ ÉÏHÍ..Ñ¶¸
¨ HõO Hˆ Hõ——
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 133
''~åh ~åh HõëêìÖò #ëêìÖò..HÀáêÖò `åáêÖò——
ÖÏO\˜ Ô~·q∞OQ∑ á⁄Ü≥∞"£∞û Z<Àfl =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#OÖ’ ~åâß~°∞. JÖÏˆQ
Je¡\ ~ˆ˜ +¨<,£ ~Ô "· ∞£ HõÅQÆÅã≤# Hõq`å áê^•Å#∞ ã≤.<å.ˆ~. ''qâ◊fiOÉè~í —° — HÍ=ºOÖ’
Z<Àfl ~åâß~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ..
|∞~°^Œ #qfiOk Hõ=∞ÖÏÅ∞QÍ
Ñ¨Ù=Ùfi #qfiOk „Éè=í ∞~åÅ∞QÍ
Ñ¨Ù_»q∞ HõkeOk K«~} ° ÏÅ∞QÍ
[_ç=∞ HõkeOk Ç¨Ïi}ÏÅ∞QÍ
JO@∂ Hõ=∞ÖÏÅ∞, „Éè=í ∞~åÅ∞, K«~}° ÏÅ∞, Ç¨Ïi}ÏÅ∞ JO@∂ áê^ŒO z=~°Ö’
~Ô "· ∞£ #∞ ™êkèã∂¨ .Î . #qfiOk, HõkeOkÖÏO\˜ â◊ÉÏÌÅ#∞ =∞m§ =∞m§ LÖËd¡ ã¨∂Î
Je¡\ ~ˆ˜ +¨<£ |∂º\©x Hõq`«Ö’ ™êkèOKå~°∞. J~°aH±, @s¯, Ñï¬Ü∞« <£ poetry
Ö’x ã≤xûÜ«∞~ü ZH±û„ÃÑ+¨<,£ Ñ¨~¬° #Öò Z"≥∂+¨<£ ã≤.<åˆ~ P<å_Õ Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞.
JO`ÕQÍHõ Je¡>~ˆˇ +¨<£ Hõq`«‰Ωõ XHõ tone#∞ musical beauty x JO^Œ"∞≥ #ÿ
W"Õ∞[sx HõeÊã¨∞OÎ ^Œx PÜ«∞# QÆ∞iÎOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ ...maya angelon `«#
Hõq`«Ö’..
the free bird thinks of another breeze
and the trade winds soft through the sighing trees
JO@∂ alliteration`À J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõq`«fiO ÑÖ_çOz#@∞ì..ã≤.<åˆ~ `«#
qâ◊fiOÉè~í ° HÍ=ºOÖ’.
<Õ#∞ Ñ¨Ù@ìHõ =ÚO^Õ <≥uÎ g∞^Œ he `≥~°
HÍà◊§ HÕ^Œ ^è∂Œ o á⁄~°
JO@∂ JO`«º„áêã¨Å`À F J^Œ∞ƒù`« Hõq`«#∞ tbÊHõiOKå~°∞. he `≥~,°
^è∂Œ o á⁄~° ÖÏO\˜ JO`«ºÑ¨^•Å Hõq`«
U^À JO`«º„áêã¨ HÀãÖ ~åã≤# ‰õÄã¨∞tÅÊO HÍ^Œ∞. PÜ«∞# JÑ¨Ê\˜Hˆ L~°∂Ì
™êÇ≤Ï`«ºO`À QÆ[Öòû`À..QÆ[eÜ«∞`ü ™êkèOz# Hõq QÆ#∞Hõ WÖÏ ~åÜ«∞QÆeQÍ~°∞.
WOHÍ..antithesis poetic devices#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOz..
"Õ~Ú `À@Å#∞ #iH˜# KÕ~Ú
Ñ¨Ó~Úã¨∞OÎ ^• XHõ¯ Ñ¨Ù=Ùfi#∞
Lsfi`«ÖÏxfl =}˜HO˜ z# â◊HÎ̃
134 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
XHõ¯ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl [~Úã¨∞OÎ ^•?
JO@∂ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ J~å÷xfl ^èfiŒ xOÑ¨KâÕ ß~°∞. WÖÏ XHõ "åHÍºxfl K≥|∞`«∂
^•xH˜ =ºuˆ~HÍ~°O÷ Ö’ =∞~À J~°O÷ ã¨∞ÊùiOÑ¨KÜ Õ ∞« \Ïxfl..antithesis poetic
devices JO\Ï~°∞. HÍ"åºÅ∞ „Ñ¨|O^è•Å∞ K«^= Œ Hõ áÈ~Ú<å „j„j =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O,
<å~åÜ«∞}Ô~_ç¤ qâ◊fiOÉè~í ° HÍ"åºÅ#∞ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ K«^"Œ åe. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi
Hõq`å x~å‡}ÏÖ’¡ Z<Àfl H˘`«Î ™⁄|QÆ∞Å∞O\Ï~Ú. WOHÀ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë
Hõq`«Ö’ "≥∞ï`«OÎ HÍ=ºOÖ’x P`«‡#∞ ÖËHõ J~å÷xfl XHõ "åHõºOÖ’ ÖËHõ poetic
stanza Ö’ K≥ÑÊ¨ \Ïxfl synecdoche JO\Ï~°∞. áêâßÛ`«º q=∞~°≈‰õΩÅ∞. ^•xfl
ã≤.<å.ˆ~..
qâ◊fiOÉè~í ° HÍ=ºOÖ’x..=ÚyOÑ¨ÙÖ’..
=∞#ã¨∞‰õΩ `˘_»∞QÆ∞ =∞x+≤
=∞x+≤H˜ L_»∞Ñ¨Ù [QÆu
W^Õ qâ◊fiOÉè~í å `«`fi« O
W^Õ J#O`« rq`« `«`fi« O
J#fl Hõq`å áê^•Ö’¡ ™êkèOKå~°∞. WÖÏ ã≤.<å.ˆ~ `«# Hõq`«fiOÖ’ (=K«#
Hõq`«fi"≥∞<ÿ å..ˆQÜ«∞ Hõq`«fi"≥∞<ÿ å) J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ~Ô q· ∞OQ∑ `À Hõq`«Ö’¡ aesthetic
images#∞ ™êkèOKå~°∞. "åã¨" Î åxH˜ WÖÏO\˜ poetic terminology „w‰õΩ,
ÖÏ\˜<,£ HÍ¡ãH≤ Öõ ò á⁄Ü≥∞„\©Ö’#∂, assonance ~Ô "· ∞£ #∞ „ÃÑO¶ z á⁄Ü≥∞„\˜Ö’#∂
K«∂_»=K«∞Û. áêâßÛ`«º ^ÕâßÖ’¡ ™ê<≥\ò, villanelle, rondean, ÉÏºÖˇ_£,
chantryal, triolet "≥Ú^ŒÖ# ·ˇ Hõq`«fiÑ¨Ù ~°∂áêÖ’¡ =∞#O K«∂_»=K«∞Û. J~Ú`Õ
J~°aH± Hõq`«fiO monorhyme Ö’<À ÖËHõ single rhymeÖ’ LO@∞Ok.
J~Ú`Õ P^è∞Œ xHõ W™ê¡q∞H± Hõ=ÙÅ∞ =ÚYºOQÍ áêH˜™êÎ<,£ @s¯, <å~üÎ P„Ñ≤HÍ
Hõ=ÙÅ∞, "≥„ã¨<ì £ "≥∂_»Öòû#∞ J#∞ãïã¨∂.Î .Ô~"· ∞£ , Je¡\ ~ˆ˜ +¨<,£ apostrophe ÖÏO\˜
á⁄Ü≥∞\˜H± _≥qÃããπ ÖË‰õΩO_®<Õ J^Œ∞ƒ`«"≥∞ÿ# =K«# Hõq`«fiO ~åã¨∞Î<åfl~°∞.Wk
PÜ«∂ ..^ÕâßÖ’¡ HÍã¨Î PÅã¨ºOQÍ JO>Ë 1950 #∞O_ç J#∞ãïOKå~°x Ü«Ú=
Hõ=ÙÅ∞ QÆ∞iÎOKåe.
=∞# `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiOÖ’ Ñ¨^ºŒ O "≥Ü∞Õ ºà◊√§ ~å[ºO UÅ_»O =Å¡ W"åeìH˜
Ñ¨^ºŒ O K≥ÑÊ≤ # "å_Õ Hõq J#fl „Éè=í ∞Ö’¡ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞. "Õ^•Ö’¡x J#∞+¨µÑì π
KèO« ^Œã∞¨ û "≥Ú^ŒÅ∞, ##flÜ«∞ JHõ~∆ ° ~°=∞º`«, Z„~°# =~°} ‚ Ï <≥Ñ· Ù¨ }ºO, „Ñ¨|O^èŒ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 135
Hõ=ÙÅ, z„`« |O^èŒ Hõq`åfiÅ‰õΩ JÅ"å@∞ Ñ¨_#ç ÑÖ_ç`∞« Å∞ =K«#Hõq`«Å∞ ~å¿ã
Ü«Ú= Hõ=ÙÅ Hõq`«fiO Hõq`«fiO HÍ^Œ<Õ q`«O_» "å^Œ#‰õÄ_® KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. <Õ_∞»
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`«fiO áÈã¨∞ì "≥∂„_»x[OÖ’ LOk.=∂ºlHõÖò iÜ«∞e[OÖ’
„Ñ¨ÑO¨ K« ™êÇ≤Ï`«ºO ZO`À Z`«∞HÔÎ ky`Õ WOHÍ =∞#O áê`« ÉèÏ"åÅ∞,áê`« Hõq`å
~°∂áêÅ<Õ `«ÅK«∞‰õΩO@∂ ‰õÄ~ÀÛ=_»O Jq"ÕHOõ . Hõq`«fiOÖ’ áê`« =∂@Å∞,
Ñ¨^•Å∞, â◊ÉÏÌÅ∞ "å_ç<å.."å\˜`À H˘`«Î Hõq`å x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïìe. J\Ï¡ H˘`«Î
Hõq`«fiÑ¨ÙÉèÏ+¨#∞..H˘`«Î W_çÜ∞« "£∞#∞ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ HÀ"åe.Ô~"· ∞£
ÃÑ·, i^äŒ"£∞ ÃÑ·, Je¡\ ˜ˆ~+¨<£ ÃÑ·,Ñ¨^•ºÅ #_»HõÅ∞, ˆQÜ«∂Å JO`«º „áêã¨ÅÃÑ·
=∞#‰õΩ "≥∂A LO_»=K«∞Û. JO`« =∂„`å# Hõq`«fiOÖ’ áÈã¨∞ì "≥∂„_»x[O
„Ñ¨"tÕ Oz# J`åº^è∞Œ xHõ Hõq`å „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ WOHÍ QÆ`H« ÍÅÑ¨Ù áê`« Hõq`åx~å‡}
Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ áê\˜ã∂¨ Î Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O ZO`«=~°‰Ωõ ã¨=∞~°h÷ Ü«∞O? the tree
has entered my hand JO@∂ ''K≥@∞ì <å KÕuÖ’H˜ „Ñ¨"t Õ OzO^Œx...<å
Z^ŒÃÑ· ZkyO^Œ@∂—— XHõ Ñ¨H¯õ POQÆ¡ Hõ=ÙÅ∞ Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[s`À J^Œ∞ƒù`« Hõq`«fiO
xi‡ã¨∞OÎ >Ë..=∞#O =∂„`«O..''K≥@∞ì..„Ñ¨QuÆ H˜ "≥∞@∞ì—— JO@∂ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞H˘x
=Úiã≤áÈ=_»O..P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`«fi=∞xÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞..
136 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

Hõq`«fiOÖ’ i^è"Œ ∞£ ...J=ã¨~=° ∂?
P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Ö’¡ „Ñ¨ÑO¨ K« "åºÑÎ̈OQÍ J<ÕHõ =∂~°∞Ê
ÖÁKåÛ~Ú. „Ñ¨ÑÖpHõ~°}`À <Õ_»∞ Jxfl ^ÕâßÅ ãÖã¨¯ $u =∞# rq`åÖ’¡
K˘~°|_çOk.JÖÏˆQ J#∞Hõ~°} ~°∂ÑÖÖ’ P^èŒ∞xHõ =K«# Hõq`«fiO kQÆ∞|_ç
J~ÚºOk. `≥Å∞QÆ∞ =K«# Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÖ’¡ qq^èŒ ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ J#∞Hõ~} °
Hõq`«fiO ÃÑiy áÈ~ÚOk. W"åà◊ Z=~°∞ U H˘`«Î Ñ¨ûúŒ Ö’ Hõq`«fiO ~åã≤<å..Jk
x~å‡} Ñ¨~O° QÍ W`«~É° Ïè ëê Hõ=ÙÅ^Õ J#_»OÖ’ Z\˜ì ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ .Jk NN
HÍÅO #∞OKÕ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. J~Ú`Õ W\©=e HÍÅOÖ’ Jk =∞iO`« ZHõ¯"≥O· k.
U ÖÏ\˜<£ J"≥∞iHõ<£ Hõ"À, <ÀÉˇÖò Hõ"À, ÉˇOQÍÖò Hõ"À Hõq`«#∞ J#∞=kOz..P
Hõq`å x~å‡}O Q˘Ñ¨Ê^Œx KåÖÏ =∞Ok Ñ¶Å‘ =Ù`«∞O\Ï~°∞. HÍx „Ñ¨ÑO¨ K« Hõq`åfixfl
K«kq# âı¿+O„^Œ =∂„`«O x~å‡}O ZÖÏO\˜ ^≥<· å ÉèÏ=Ñ¨Ù "≥<fl≥ Å Hõq`«fiO
g∞^Œ Ñ¨_Ñ¤» Ù¨ _Õ Jk Hõq`«fi=∞=Ù`«∞O^ŒO\Ï_»∞. x["Õ∞ Hõq`å x~å‡}OÖ’ ™ê~°àº◊ O,
ÉèÏ=#Ö’ ã¨Ê+ì̈`,« =ã¨∞=Î ÙÖ’ Hõq P`«‡ã¨Ê~°≈, XHõ á¶êº+¨<,£ _çH<∆õ ,£ Z"≥∂+¨<,£
Q˘Ñ¨Ê W"Õ∞[i..WÖÏO\˜=hfl Hõe¿ãÎ HÍx Jk Q˘Ñ¨Ê Hõq`« HÍ^Œ∞. P ãÖQÆu
JÖÏ LOz`Õ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ HõhãÖ Hõq`«fi x~å‡}O(poetry structure or
form) QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O LOk. W"åà◊ ˆH=ÅO `≥Å∞QÆ∞
áê~îåºOâ◊OQÍ K«kq# "åˆ~QÍHõ WO[h~°∞,¡ _®Hõ~ì ∞° ,¡ S.\˜.„á⁄ÃÑã¶ #¨ Öòû, qq^èŒ
âßYÅ L^ÀºQÆ∞Å∞, Hõq`«Å∞ ~åã¨∞<Î åfl~°∞.¿Ñã¶ |π ∞H±Ö’, JO`«~å˚Å Ñ¨„uHõÖ’¡, "≥Éò
„QÆ∂Ñ¨ÙÖ’¡, qq^èŒ Ñ¨„uHõÖ’¡ =ã¨∞#Î fl Hõq`«Å#∞ K«∂ã¨∞OÎ >Ë =ÚK«Û>Ëã∞¨ OÎ k.ZO^Œ~À
H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ Hõ=~Ú„`«∞Å∞ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ Hõq`«Å∞ H˘`«Î _çH<∆õ `£ À ~åã¨∞<Î åfl~°∞.J~Ú`Õ
KåÖÏ=∞Ok Hõq`å x~å‡}O Ñ¨@¡ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ áê\ÕK«_O» ÖË^xŒ Ñ≤ã∞¨ OÎ k.Jk
"åiH˜ qã¨Î $`«OQÍ Hõq`«fiO K«k"Õ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ fiHõ ÖËHõáÈ=_»O =Å¡
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 137
HÍ=K«∞Û..ÖË^• =∞ˆ~ HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. HÍx Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O „Ñü XHõ¯ Hõq
ã‘iÜ«∞ãπ Ü«∂H˜qì \©QÍ fã¨∞HÀ"åe, =ÚYºOQÍ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞, =~°=÷ ∂# Hõ=ÙÅÃÑ<· Õ
Éèqí +¨º`ü `≥Å∞QÆ∞ Hõq`«fiO Éèqí `« P^è•~°Ñ_¨ ç LOk.JO^Œ∞Hˆ H˘`«Î QÍ Hõq`«fiO
~å¿ã Ü«Ú=Hõ=ÙÅ∞ Hõq`å x~å‡}O Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ QÆÒ« Ö’ [iyO^À `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åe. JO`ÕHÍ^Œ∞ Hõq`«fi Ñï}Ï=∞OÖ’ =zÛ# >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•Å‰õΩ J~°O÷ ‰õÄ_®
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∞Ozk. JÑ¨ÙÊ_»∞ P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`«fiOÖ’ Uk LO_®Ö’ Uk
LO_»‰Äõ _»^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
1. Hõq`«Ö’ i^è"Œ ∞£ LO_®ÖÏ? =^•Ì?
2. g∞@~ü JO>Ë Uq∞\˜?
3. á⁄Ü≥∞„\© á¶ê~ü‡ ™ê~°fi HÍeHõ"∞≥ #ÿ k XHõ\ ˜ LO^•?
4. ™êìO*Ï(stanza) JO>Ë Uq∞\˜?
5. HÍfi„\Ï~Ú<£(quatrain) HÍ<£ ÃÑ¡\ò(conplet) J#flq ^ÕxH˜ ãÖ|OkèOz#q?
6. eiHõÖò á⁄Ü≥∞„\˜, ™ê<≥\òû, ÉÏÖˇ_,£ ZÑ≤H,± Zel, Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ ZÖÏ
LO\Ï~Ú?
7. W\©=e HÍÅOÖ’ „Ñ¨Kå~°OÖ’H˜ =zÛ# ÃÇÏ· ‰õÄÅ∞, <åhÅ∞, ~Ô Hõ¯Å∞, "å\˜
x~å‡}ÖËO\˜?
8. áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì =K«# Hõq`« ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ# =∂~°∞ÊÖËO\˜ ?
WÖÏO\˜=hfl Hõq`«Å∞ ~å¿ã "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O =Å¡ Hõq`å x~å‡} ~°ÇÏ¨ ™êºÅ∞
`≥Å∞™êÎ~Ú.ã¨ÇÏ¨ [OQÍ W=hfl ã‘xÜ«∞~ü Hõ=ÙÅ‰õΩ, JHõ_g» ∞+≤Ü∞« #¡‰Ωõ `≥eã≤#"≥·
LO_»=K«∞Û. HÍx H˘`«ÎQÍ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞Î#fl Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ
áÈ=K«∞Û. *Á~å„ã≤Ü ì ∞« <£ QÍ^èÖŒ ’¡, K≥h· +π +≤lOQ∑Ö’, X_çãû≤ ÖÏO\˜ HÍ"åºÖ’¡ L#fl
Hõq`åfixH˜..Ji™êì\ ˜Öò á⁄Ü≥∞\˜H±ûÖ’ Hõq`«fiO QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∂Å‰õΩ,
=K«# Hõq`«fiO POQÆO¡ Ö’ Ñ¶=‘ ~üû ~°∂ÑÖ ^èiŒ Oz# HÍÖÏxH˜ Hõq`å x~å‡}
Ñ¨~O° QÍ KåÖÏ =∂~°∞ÊÖÁKåÛ~Ú.1880 HÍÖÏxH˜ „á¶ê<£ûÖ’ "åÖòì "≥@ · ‡<£ ÖÏO\˜
"åà◊√¡ Hõq`åfixH˜ H˘`«Î ~°∂Ñ¨q∞zÛ „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ KÕÜ∞« _®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKå~°∞.
ã≤OÉÏeH± Hõ=ÙÅ∞ É’kèÖ~Ë ü "≥∞ï^ŒÅ∞ =∞ÖÏ¡~ˆ ‡ =~°‰Ωõ ~°∂Ñ¨x~å‡}OÖ’ QÆÒ« Ö’x
á⁄Ü≥∞\˜H± _çH<∆õ £ Hõ<åfl "≥~Ô \· © _çH<∆õ ‰£ Ωõ ™êfiQÆÒ« ÑëHÍ~°∞. WHõ =∞# `≥Å∞QÆ∞Ö’
=∂„`«O 1944Ö’ #Ü«∂QÆ~å Hõ=ÙÅ =K«# Hõq`«fiO`À Hõq`å x~å‡} Ñ¨~O° QÍ
H˘`«Î^Œ#O „Ñ¨"ÕtOzOk.J~Ú`Õ „áêp# áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ Hõq`«fi ~°∂áêÖ’¡
138 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
ÉÏÖˇ_(£ ballad) ÖÏO\˜q Hõq`«fiOQÍ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åfl Jq *Ï#Ñ¨^Œ Hõ^ÅŒä áÈeHõÅ∞
Hõey LO_Õq.JÖÏˆQ ZÑ≤H(± epic) Hõq`å x~å‡}O ÖÏOQ∑ á⁄Ü≥∞"£∞ÖÏ LO_Õk.
Jk <Õ̂~\˜"£ ÃãÖì· òÖ’ LO_Õk. WHõ ™ê<≥\ò (sonnet) J#flk 14 Öˇ<· û£ Hõey#
Hõq`«fiO. "≥Ú^Œ@ Zxq∞k Öˇ<· û£ `À „áê~°OÉè"í ∞≥ ÿ q∞ye# P~°∞Öˇ<· û£ z=~°# =™êÎ~Ú.
¿+H±ãÊ≤ Ü«∞~ü ™ê<≥\òû K«kq`Õ D q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞OÎ k. WÑ¨ÙÊ_»∞ KåÖÏ =∞Ok
qëê^Œ Hõq`«Å∞ ~åã¨∞OÎ \Ï~°∞. Z=Ô~<· å K«x áÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞, ÖË^• =∞~°}O˜ z#
"åi QÆ∞iOz ~å¿ã Hõq`«Å#∞ Zel(elegy) JO\Ï~°∞.ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ ÉèÏ"åÅhfl
Zel Hõq`«Ö’¡ LO\Ï~Ú.H˘`«QÎ Í Hõq`«Å∞ ~å¿ã"å~°∞ Hõq`«#∞ ZÖÏ „áê~°OaèO
Kåe? Hõq`«Ö’ Zxfl Öˇ·<£û U =~°∞ã¨„Hõ=∞OÖ’ LO_®e? Hõq`å áê^•Å#∞
qiKÕ >ˇHfl˜ H± ÖËO\˜? Hõq`å x~å‡}OÖ’x >ˇHfl˜ HõÖò Ñ¨^•ÖËO\˜? "å\˜ J~å÷ÖOË \˜?
WOHÍ Hõq`«#∞ xi‡OKÕ „Hõ=∞OÖ’ áê\ÕKåeû# *Ï„QÆ`«ÎÖËO\˜? "≥∞ï^ŒÖˇ·#
q+¨Ü∂« Å∞ QÆ=∞xOKåe..
1. Hõq`«#∞ ™êìO*Ï(stanza)Å∞QÍ ~åÜ«∞_»=∞O>Ë Hõq`«#∞ H˘xfl "åHÍºÅ∞QÍ
q_»Q˘@∞ì HÀ"åe.
2. <åÅ∞QÆ∞ Öˇ<· û£ Hõey# ™êìO*Ï#∞ HÍfi„@~Ú<£(quatrain) JO\Ï~°∞.
3. ~Ô O_»∞ Öˇ<· û£ Hõey# ™êìO*Ï#∞ HÍ<£ÃÑ\¡ ò (conplet) JO\Ï~°∞.
4. Ñ¨^•Å∞ ¿Ñ~°∞Û‰õΩO@∂áÈ`Õ...Jk Hõq`å"åHõºO HÍ^Œ∞. J~°O÷ , ÉèÏ=O LO_®e.
5. Hõq`å x~å‡} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åHÍºÅ#∞ qiz "≥∞iÑ≤OKåe.
6. XHõ Hõq`å áê^ŒO`À Hõq`« JO`«O HÍ^Œ∞(UHõ"åHõº Hõq`« `«ÑÊ¨ )=ÚyOÑ¨Ù
=~°‰Ωõ Hõq`å`«‡ qãÎ̈iOz =ÙO_»=K«∞Û.
7. Hõq`å x~å‡}OÖ’ HÍ=∂Å∞, Ñ¨ÙÖò™êìÑ¨ÙÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ "å_»Hõ áÈ=_»"Õ∞
=∞Ozk. "å_»‰Ωõ O>Ë =∞s =∞Ozk.
Hõq`«Ö’x XHõ PÖ’K«# XHõ "åHõºO #∞O_ç =∞~˘Hõ "åHÍºxH˜ qãïÎ OK«_®xfl
Z<å˚OÉˇO\ò (enjambent) JO\Ï~°∞. Hõq`å x~å‡}OÖ’â‹e· (style) Hõ=ÙÅ∞
"å_Õ "≥∞\ÏÑ¨~∞° ,¡ ã≤q∞bãπ, W"Õ∞[i. =ã¨∞=Î Ù#∞ |\ì̃ ~å}˜ã∞¨ OÎ k.
WÖÏ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ QÆÒ« Ö’ ZÖÏ LO_Õq. WÑ¨ÙÊ_»∞ ZÖÏ L<åfl~Ú?
`≥Å∞ã¨∞ HÀ"åe. W=hfl W`«~° ^ÕâßÅ Hõq`å x~å‡}ÏÅ∞ Hõ^•? =∞# ^ÕâO◊ Ö’
=ÚYºOQÍ =∞# `≥Å∞QÆ∞ "åà◊§ Pã≤Î J~Ú# Ñ¨^•º<Õfl ~å™êÎO..JO^Œ~∂° á¶êºO\òû
=^Œe ÑÖK≥Å∞ ^èiŒ OK«O_ç JO>Ë ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . Ñ¨^•ºÅÃÑ· "≥∂A L#fl"å~°∞ ~åã¨∞HÀ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 139
=K«∞Û. Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. J~Ú`Õ =K«# Hõq`«#∞ Ñ¨^Œº=∞#_»O q_»∂¤~°O.
=K«#Hõq`åfixfl =K«# Hõq`«fi"Õ∞ J<åÅx KÕ.~å.J#fl^Õ ÉÏQÆ∞Ok.Ñ¨^ºŒ O Ñ¶Ó¨ º_»Öò
=º=ã¨‰÷ Ωõ , =K«#O „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxH˜ „Ñ¨fHõÅx P^è∞Œ xHõ q=∞~°≈‰õΩÅ∞ ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞.
=K«# Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O JO`« ã¨∞ÅÉè"í ∞Õ O HÍ^Œ∞..JO^Œ∞Hˆ H˘O`« =∞Ok =K«#
Hõq`«Å#∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ, ~Ô Hõ¯Å∞QÍ, <åhÅ∞QÍ, ÃÇÏ· ‰õÄÅ∞QÍ, z=~°‰Ωõ UHõ"åHõº
Hõq`«Å∞QÍ =∂iÛ H˘`«Î Hõ=ÙÅ∞ Z=iH˜ KÕ`<« #·≥ q "å~°∞ ~åã¨∞HÀO_»x "≥ã∞¨ Å∞ÉÏ@∞
HõeÊOKå~°∞. Pq^èOŒ QÍ H˘`«Î Hõ=ÙÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕâß~°∞. W"åà◊ ¿Ñã¶ |π ∞H±Ö’
XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞ áê^•Å Hõq`«#∞ "≥∞iÑ≤¿ãÎ Z‰õΩ¯= ÖˇH· Å± ∞ Ñ¨_`» å~Ú.ÃÑ^ŒÌ Hõq`«
~å¿ãÎ ~åã≤# "å_Õ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ Ñïã≤u÷ =zÛOk.JO^Œ∞Hˆ Hõq`å x~å‡}O ZÖÏ
LO_®Å#flk Z=iH˜ "åˆ~ x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe. [Åã¨fiÑ¨flO Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜x
"≥Å∞=iOz# =∞ÖˇÅ¡ #~°ãO≤ Ç¨Ï=¸iÎ =∞Oz Hõq. PÜ«∞# *Ï„QÆ`QÎ« Í Hõq`«Å∞
xi‡ã¨∞OÎ \Ï_»∞. Hõq`åfixfl qãÎ̈ $`«OQÍ J^èºŒ Ü«∞#O KÕã∞¨ OÎ \Ï_»∞. Hõq`åfixfl „áê}
„Ñ¨ÔŒ QÍ „¿Ñq∞™êÎ_∞» . PÜ«∞# ~åã≤# ''Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ HÍOkj‰õΩÅ∞—— J#fl Hõq`«#∞ Hõq
qÅHõ} ∆ OQÍ xi‡OKå~°∞.
K≥@¡ HÀãÖ
Ô~Hõ¯ÖÏ~°Ê‰õΩO_®
uiˆQ <å K«∂Ñ¨ÙÅ Ñ¨‰Ω∆õ Å‰õΩ
x~åâı Z^Œ∞~Ô O· k
JO@∂ Hõq`«#∞ Z`«∞Î‰õΩO\Ï~°∞. WHõ¯_» K≥@¡HÀãÖ ã¨Ç¨Ï[OQÍ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞
u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. HÍx Hõq K«∂Ñ¨ÙÅ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ u~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞#_»OÖ’<Õ "åHõºO
Hõq`«fi"≥∞Oÿ k. <åÅ∞QÆ∞ "åHÍºÅ HÍfi„ãì̈~Ú<£ JO>Ë ™êìO*ÏQÍ Hõq`«#∞ qOQÆ_Oç K«
_»O`À XHõ H˘`«Î PÖ’K«# ˆ~ÔHuÎOKå~°∞.`«~åfi`« Hõq UO K≥Ñ¨ÊÉ’`«∞<åfl_À..
TÇ≤ÏOK«QÅÆ ~å? x~åâı Z^Œ∞~Ô O· k J#_»O`À..Uq∞\Ï x~åâ◊ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO ~ˆ HÔ uÎOKå~°∞..
HÍÅO
=Åã¨ |`«∞‰õΩ<Õ tHõQ∆ Í qkèOzOk
h HÀãÖ
xsH˜∆OKÕ
WÅ∞¡ÖHË õ áÈ`Õ
140 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
ZÖÏ h=Ù J<å^ä"Œ À
Ñ¨HH∆˜ ÀãÖ xsHõ}
∆ Ö’ ÑÖ_çáÈÜÕ∞
K≥@∞ì ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞
Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ HÍOkj‰õΩÖˇ· áÈ`å~Ú
J*Ï˝`« ã‘=∞Ö’¡H.˜ .
WÖÏ Hõq `«# XHõ PÖ’K«##∞ Hõq`«QÍ ylQÍ_»∞ QÆ∂_»∞ Je¡#@∞ì
xi‡OK«∞‰õΩO@∂ áÈÜ«∂_»∞. n<Õfl POQÆ¡OÖ’ ZO[OÉˇO\ò(enjambent)
JO\Ï~°∞. JO>Ë HÍOkj‰õΩÅ∞ J#fl XHõ PÖ’K«##∞ XHõÖ<·ˇ £ #∞O_ç `«~åfiu
Öˇ<· ‰£ Ωõ qãÎ̈iã¨∂Î áÈ=_»O. JO>Ë XHõ PÖ’K«##∞ ã≤OÉÏeH±QÍ J@∞ Ñ¨‰Ω∆õ Å‰õΩ
W@∞ Hõ~∞° =Ù ã‘=∞ „Ñ¨[Å‰õΩ JÃÑ¡· KÕã∂¨ Î Hõq`«#∞ xi‡OKå~°∞. h HÀãÖ xsHÕ∆ KÕ
WÅ∞¡ ÖË#Ñ¨Ù_»∞ h=Ù J<å^ä=Œ Ù, Ñ¨HH∆˜ ÀãÖ xsHõ} ∆ Ö’ ÑÖ_çáÈÜÕ∞ K≥@∞ìÖ#Ë Ñ¨Ù_»∞
Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ HÍOkj‰õΩÖˇ· áÈ`åÜ«∞x ã≤O|Öˇ*· ò KÕâß_»∞ Hõq..Hõq`å x~å‡}OÖ’ "åHÍº
Å#∞ ZÖÏ qiKå_À QÆ=∞xOKåe. W^˘Hõ >ˇHfl˜ H±. K≥@¡ HÀãÖ...J#fl ^ŒQ~æÆ °
qiz..Ô~O_À Öˇ<· À¡ ..Ô~Hõ¯ÖÏ~°Ê‰õΩO_®..JO@∂ ã¨ÃãÊ<£û#∞ H˘#™êyã¨∂.Î ..uiˆQ
<å K«∂Ñ¨ÙÅ Ñ¨‰õ∆ΩÅ‰õΩ..JO@∂ XHõ simile#∞ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖÏ "≥∞iÑ≤OKå~°∞.
..z=~°‰Ωõ ..x~åâı Z^Œ∞~Ô O· k JO@∂...áê~î‰° Ωõ _»∞ x@∂ì~ˆ ÛÖÏ Hõq`å x~å‡}O
H˘# ™êyOKå_»∞. Z‰õΩ¯= „Ñ¨fHõÅ∞ W"Õ∞[i JHõ¯~° ÖË‰Ωõ O_®..K«∂Ñ¨ÙÅ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞
J#fl Ñ¨^|Œ O^èOŒ "å_ç Hõq`«#∞ "≥Ú^Œ\’¡<Õ ã≤O|Öˇ*· ò KÕâß_»∞. Hõq`«Ö’ P„~°`Ì `« À
áê@∞ Jaè=ºH˜Î f„=`« LOk. HÍÅO =Åã¨ |`«∞‰õΩ<Õ tHõQ∆ Í qkèOzOk J#_»O`À
XHõ f„="≥∞ÿ# Jaè=ºH˜Î Hõq`å áê^ŒOQÍ "Õ^Œ<å ã¨fi~°"≥∞ÿ ^èŒfixOzOk.Hõ~°∞=Ù
ã‘=∞Ö’ =Åã¨ "≥à§ı „Ñ¨[Å∞ Ñ¨‰Ω∆õ ÖÏ¡ J<å^äÅŒ x, HÍOkj‰õΩÅ#fl J~å÷xfl Hõq`«Ö’
^èfiŒ xOÑ¨KãÕ #≤ Hõq`å x~å‡} =∞~°‡"≥∞iy# Hõq =∞ÖˇÅ¡ . JO^Œ∞Hˆ QÆ∞O@∂~°∞
âı¿+O„^Œâ~◊ ‡° ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõq =∞ÖˇÅ¡ [Åã¨fiÑ¨flO HÍ"åºxH˜ =ÚO^Œ∞ =∂@ ~åã¨∂.Î .
''`Õ<Ö≥ ’ =ÚOz# =„*ÏÜ«Ú^èOŒ [Åã¨fiÑ¨flO—— JO@∂ H˜`åaKåÛ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ
=∞ÖˇÅ¡ Hõq`«Å Je¡H,õ ~°∂Ñ¨x~å‡}"Õ∞ HÍ~°}=∞x „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ K≥áêÊÖÏ?
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 141

J#∞|O^èŒO
Hõq`«fi=Ú„^Œ} XHõ HõàÏ`«‡Hõ „H˜Ü∞« !

Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O "Õ~°∞ ^•xfl JO^ŒOQÍ JK«∞Û"Õ~ÚOK«_»O "Õ~°∞. D
q+¨Ü∞« OÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ=ÙÅ∞ x~°H¡ ∆õ ºO KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. ^•xH˜ Z<Àfl HÍ~°}ÏÅ∞
H˘O^ŒiH˜ Pi÷Hõ Ñïã≤÷`«∞Å∞ ÉÏQÍ ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ `å=Ú =∞Oz Hõq`«fiO
~åã≤<å Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜x..JO^ŒOQÍ.. HÍãπbì QÍ =Ú„kOK«∞HÀÖËHáõ È`«∞O\Ï~°∞.
J~Ú`Õ Pi÷Hõ ™È÷=∞`« L#fl L^ÀºQÆ∞Å∞, ^è#Œ O HõÅ"å~°∞.. x~°H¡ ∆õ ºO =Å¡<À,
J=QÍÇ¨Ï# ÖËHáõ È=_»O =Å¡<À Ñ¨ÙãÎ̈Hõ =Ú„^Œ}‰õΩ JO`« „áê^è•#º`« W=fiHõ U^À
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ "Õ~ÚOKå=∞#fl@∞ì `«‰Ωõ ¯= Y~°∞Û`À =Ú„kOz.. Pq+¨¯iOK«∞
‰õΩO\Ï~°∞ ..H˘O^Œ~∞° .."ÕkHõÅÃÑ· á⁄y_ç`Õ =Úiã≤áÈ`«∞O\Ï~°∞.HÍx..ZO`« =∞Oz
Hõq`«fi"≥∞<ÿ å..JO^ŒOQÍ =Ú„kOK«∞HÀHõáÈ`Õ..=∂Ô~¯\ÕQ∑ KÕã∞¨ HÀHõáÈ`Õ..„áêK«∞~°ºO
HõeÊOK«HõáÈ`Õ..Z‰õΩ¯==∞OkH˜ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `ÕHõáÈ`Õ..Ñ¶ë`åÅ∞ JO`«O`«
=∂„`«OQÍ<Õ LO\Ï~Ú..W`«~° ^ÕâßÅ..ÖËHõ ~å„ëêìÅ..Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ Ñïj
e¿ã.Î ..=∞#O H˘xfl q+¨Ü∂« Å∞ QÆ=∞xOK«=K«∞Û..
1. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ Ãã*· ò ZÖÏ LO_®e?
2. ¿Ñr "Õ∞HÕQ∑ ZÖÏ LO_®e?
3. poetry book design or formating JO^ŒOQÍ LO^•?
4. U á¶êO\òûÖ’ JHõ~∆ åÅ∞O_®e?
5. Hõ=~ü ¿Ñr _ç*x·ˇ OQ∑ Z=i`À KÕ~ÚOKåe.
6. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ ÉÏºH± ¿ÑrÖ’ Hõq ÑïK«Ü∞« O J=ã¨~=° ∂?
7. ÉÁ=∞‡Å∞ LO_®ÖÏ? =^•Ì?
8. =ÚO^Œ∞=∂@Å∞ "≥#∞Hõ =∂@Å∞ J=ã¨~=° ∂?
9. Zxfl Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ "Õ~ÚOK«∞HÀ"åe? J#flk ‰õÄ_® PÖ’zOK«∞HÀ"åe.
142 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
10. Hõq ¿Ñ~°∞, á¶È\’ ZHõ¯_» LO_®e? Hõ=~ü ¿ÑrÃÑ· Hõq á¶È\’ LO_»=KåÛ?
11. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ "≥Ú`«OÎ Zxfl ¿ÑrÅ∞ LO_®e?
12. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ ¿Ñ~°∞¡ ZÖÏ LO_®e?
ÃÑ· „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞QÍ
"≥Å∞=iOKåÅ#∞‰õΩ<Õ L`«∞ûHõ`« L#fl Hõ=ÙÅ‰õΩ ZO`À LÑ¨Ü∂≥ QÆO LO@∞Ok.
áêâßÛ`«º ^ÕâßÖ’¡..Ü«¸@∂ºÉòÅÖ’..Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ _ç*x·ˇ OQ∑ÃÑ· guidelines,
vidios, presentations L<åfl~Ú.g∞~åÉÏ~Ú, Hõc~ü^•ãπ, ~°gO„^Œ<å^ä£ Hõq`«fiO
"≥Ú^ŒÅ∞ <Õ\ ˜ „Ñ¨ÑO¨ K« Hõ=ÙÅ, ÉèÏ~°fÜ«∞ Hõ=ÙÅ Hõq`åãÖÑ¨Ù\ÏÅ _ç*<·ˇ û£ , "å\˜Ö’
ÉÁ=∞‡Å∞ =∞Ç¨ Q˘Ñ¨ÊQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ™ê~ü¯ ^ÕâßÅ (ÉèÏ~°`,ü |OQÍ¡^âÕ ò, áêH˜™êÎ<,£
<ÕáêÖò Éè∂í \Ï<£ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ 12 ^ÕâßÅ) Hõ=ÙÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ J"≥∞iHÍ..
„áê<£û, K≥<· å, [áê<£ `«k^Œ~° Jaè=$kú K≥Ok# ^ÕâßÅ Hõ=ÙÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ
KåÖÏ `Õ_® HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
WHõ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ#∞ „Ñ¨K«∞iOKÕ =ÚO^Œ∞ Hõ=ÙÅ∞ H˘xfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞
fã¨∞HÀ"åe.
1. Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ãã*· ò =∞s ÃÑ^ŒQÌ Í#∂..=∞s z#flQÍ#∂..ÖË‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ"åe.
Ju ÃÑ^ŒÌ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ∞ "Õ~Úã¨∞OÎ \Ï~°∞. g~°∞ JÑ¨Ê\˜Hˆ
„Ñ¨ã^≤ HúŒ =õ ÙÖˇ· LO\Ï~°∞. HÍx H˘`«QÎ Í Hõq`«fiO ~å¿ã"å~°∞ Hõq`«fiO ÖË‰Ωõ <åfl..Hõ‰Ωõ ¯iÎ`À
ÃÑ^ŒÌ Hõq`åãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "Õ~ÚOK«_O» =Å¡ „Ñ¨Ü∂≥ [#O LO_»^∞Œ .ÃÑQ· Í z#fl Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\ÏÖ’¡ =∞Oz Hõq`«fiO L#fl ãÖÑ¨Ù\ÏÅ#∞ Hõq`å„Ñ≤Ü«ÚÅ∞ ÉÏQÍ W+¨ì
Ñ¨_»`å~°∞.
2. Hõ=~ü ¿ÑrÅÃÑ· Hõ=ÙÅ ÉÁ=∞‡Å∞ "Õ~ÚOK«∞HÀ=_»O á¶êº+¨<£ J~ÚáÈ~ÚOk.
Hõ=ÙÅ∞ Z=iH˜ "å~°∞ JO^ŒOQÍ L<åfl=∞x ÉèÏq¿ãÎ ãïáÈ^Œ∞..W`«~∞° Å‰õΩ JO^ŒOQÍ
HõxÑ≤OKåe Hõ^•. WO`«‰Äõ Hõq`åfixH˜ Hõ=~ü ¿Ñr ã≤OÉÏeH±QÍ LO_®eQÍx..
Hõ=ÙÅ =ÚY ™œO^Œ~åºxH˜ HÍ^Œ∞ Hõ^•..ÉÏÇ¨Ïº ™œO^Œ~º° O Hõ<åfl P`«‡QÆ`« Hõq`å
™œO^Œ~°ºO Q˘Ñ¨Ê^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Hõq`«fiO P`«‡Hõà◊ Jx âı¿+O„^Œ J#flk
JO^Œ∞ˆH..
3. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ ÉÏºH±¿ÑrÖ’..Hõq ÑïK«Ü∞« O JHõ¯~° ÖË^∞Œ ..Hõq`«fi Ñï
K«Ü∞« O LO>Ë Ñ¨~"° åÖË^∞Œ ..(=ÚO^Œ∞=∂@Ö’¡ H˘xfl "åHÍºÅ∞) Hõq `«# ÑïK«Ü∂« xfl
Ö’Ñë ¿ÑrÖ’¡ z=i ¿ÑrÖ’ "Õ~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 143
4. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜Ö’ JHõ~∆ åÅ á¶êO\ò =∞s z#flQÍ HÍ‰õΩO_® =∞s ÃÑ^ŒQÌ Í
HÍ‰õΩO_®..LO>Ë =∞Ozk. "≥~~° Ú\© HÀãÖ..H˘O^Œ~∞° qq^èŒ á¶êO\òÅ#∞ "å_»∞
`«∞O\Ï~°∞..Jk |∞H± _ç*x·ˇ OQ∑#∞ |\˜ì ZÖÏ LO@∞O^À K≥ÑÊ¨ QÆÅO.
5. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜Ö’x „Ñü ¿ÑrÖ’ XHõ Ñ¨H¯õ Hõq ¿Ñ~°∞ =∞~À Ñ¨H¯õ Hõq`å
ãÖÑ¨Ù\˜ ¿Ñ~°∞ LO_ÕÖÏ K«∂ã¨∞HÀ=_»O =∞Oz^Õ...¿ÑrÅ∞ ziyáÈ~Ú<å |*Ï~°∞Ö’
Ñ¨_<ç å Hõq`« HÕ^Œ Hõq`« ¿Ñ~À ÖËHõ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ ¿Ñ~À LO@∞Ok.
6. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÖ’¡ Hõq`«fiO Hõ<åfl ÉÁ=∞‡Å∞ _®q∞<Õ\ò KÕ¿ã q^èOŒ QÍ
LO_»~å^Œ∞.Jk Hõq`« Hõà◊ Hõ<åfl z„`«Hõà◊ JÜÕ∞º „Ñ¨=∂^ŒO LOk. z„`åÅ∞
‰õÄ_® J^Œ∞ƒù`« Hõq`åfiÖË HÍx...Hõq`åfixH˜ Jq =„HõÉÏè ëêºÅ∞ HÍ~å^Œ∞.ÉÁ=∞‡Å∞
LO_®ÖÏ? =^•Ì? J#flk..Hõq`å =ã¨∞=Î Ù..Hõq Jaè~∞° z..J=ã¨~O° |\˜ì LO@∞Ok.
7. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ ¿Ñ~°∞¡ ZÖÏ LO_®e? J#flk ÃÑ^ŒÌ K«~Û° hÜ«∂Oâ◊O.
^Õâ◊ q^ÕâßÅ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ Hõ=~ü ¿ÑrÅ∞ Ñïje¿ã.Î .Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ ¿Ñ~°∞¡
Hõq`å`«‡HõOQÍ LO\Ï~Ú ÖË^• HÍºpQÍ ÖË^• ã≤OÉÏeH± ..LO\Ï~Ú. WÑ¨ÙÊ_»∞
KåÖÏ=∞Ok Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜Ö’x XHõ =∞Oz Hõq`« ¿Ñ~°∞<Õ ãÖÑ¨Ù\˜ ¿Ñ~°∞QÍ
ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞.J~Ú`Õ Jk H˘`«ÎQÍ LO_®e. PÖ’K«<å`«‡HõOQÍ LO_®e.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ..."≥<fl≥ ÅÑ¨ÓÅ∞...J#fl ¿Ñ~°∞ ÉÏQÍ<Õ LO^ŒxÑ≤ã∞¨ OÎ k..HÍh Wk..=∞s
áê`« _çH<∆õ Ö£ Ï HõxÑ≤OK«^∂Œ ?.J^Õ..'ã¨QOÆ `≥y# K«O„^Œ∞_»∞— J<åfl~°#∞HÀ ..U^À
H˘`«QÎ Í..LO^ŒxÑ≤ã∞¨ OÎ k.‰õÄºaH± z„`åÖÏ¡ Hõq`å ji¬HÅõ ∞O>Ë ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx..<å
ÉèÏ=#..
8. ãÖÑ¨Ù\˜Ö’ KåÖÏ=∞Ok..Hõq`å ji¬HÅõ ∞..WOHÍ ãÖã¨¯ $`«Ñ^¨ •Å Ñ¨^Œ
|O^è•Å`À ÃÑ@ì_O» Pâ◊Û~°ºO..JO`ÕHÍ^Œ∞..Hõ=~ü ¿ÑrÖ’ ‰õÄ_®..ãÖã¨¯ $`« Ñ¨^Œ
|O^è•Å`À ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@ì_»O É’^Œb~ü symbolic manifesto diction ‰õΩ
=ºuˆ~HõO..„Ñ¨fHõÅ∞QÍx ..¿Ñ~°∞Q¡ Íx..â‹e· QÍx..áê`«_Hç <∆õ Ö£ ’..ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ _çH<∆õ Ö£ ’
LO_»\Ïxfl S.M.D =ºuˆ~H˜ã∞¨ OÎ k.
9. Hõq ¿Ñ~°∞ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ Hõ=~ü ¿ÑrÖ’ =∞^èºŒ Ö’ ÃÑ_»∞`«∞O\Ï~°∞ H˘O^Œ~∞° ..
Wk áê`« Ñ¨ûúŒ ..z=iÖ’ LO_®e..Hõq`«fiO Q˘Ñ¨ÊQÍ ÖË‰Ωõ O>Ë Hõq¿Ñ~°∞ ZO`«
É’Öò¤ Öˇ@~üûÖ’ "Õ~ÚOz<å Ñ¶e¨ `«O LO_»^∞Œ .
10. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ "≥#∞Hõ=∂@Å∞ LO_®ÖÏ?
=^•Ì? J#flk ÃÑ^ŒÌ „Ñ¨âfl◊ . H˘`«QÎ Í Hõq`«Å∞ ~å¿ã"åiH˜ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ KåÖÏ
144 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
J=ã¨~O° . ZO^Œ∞HõO>Ë JÑ¨Ê\˜Hˆ Hõq`«fiOÖ’ `«Å ÑÖ_ç# ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ∞ "åi J#∞
Éèí"åÅ`À H˘`«Î Hõ=ÙÅ Hõq`åfixfl K«kq qâı¡+≤Oz <åÅ∞QÆ∞ =∞Oz =∂@Å∞
~å™êÎ~∞° . Hõq`«fiO ÉèÏ+¨..Jaè=ºHÎ̃H˜ ãÖ|OkèOz ..H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ KÕ™êÎ~∞° ..Jq
Hõ=ÙÅ‰õΩ `«=∞ `«ÑÙ¨ ÊÅ∞ k^Œ∞HÌ À_®xH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆ Ñ¨_`» å~Ú.H˘O`« =∞Ok `«=∞
Hõq`åfixfl Hõq`«fiO `≥eÜ«∞x "å~°∞ á⁄y_ç`Õ á⁄Oy áÈ~Ú..=ÚO^Œ∞=∂@Å∞
ZO^Œ∞‰õΩÖË Jx QÆ~°fi Ñ¨_»∞`«∂..Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ =Ú„kã¨∞ÎO\Ï~°∞(=ÚO^Œ∞
=∂@Å∞ ÖËHõ áÈ`Õ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ#fl „Éè=í ∞Å∞ KåÖÏ =∞OkÖ’ L<åfl~Ú)XHõ ^Œâ‰◊ Ωõ
=zÛ# `«~åfi`«..Uk ~åã≤<å Hõq`«fiOQÍ K«ÖÏ=∞}˜ J=Ù`«∞O^Œ#fl JÇ¨ÏOHÍ~°O`À
KåÖÏ=∞Ok =ÚO^Œ∞=∂@Å∞ ~å~ÚOK«∞HÀ~°∞.HÍx Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»OÖ’ Z=_»∂
ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ ∞» HÍ_»x QÆ∞iÎOKåe.i am the poem of earth..said the voice
of the rain J#fl "åÖòì q\ò=∞<£, \˜.Ü«∞ãπ.WeÜ«∞\ò, Éˇ·~°<£, É’kÖË~ü,
=∞ÖÏ¡~ˆ ‡ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõ=ÙÖË =ÚO^Œ∞=∂@Å∞ ~åã¨∂,Î Hõ=ÙÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞.
J~Ú`Õ =ÚO^Œ∞ =∂@Å∞ Z=i`À ~å~ÚOKåe? J#flk Hõ=ÙÅ∞ PÖ’zOK«∞
HÀ"åe. Hõq`«fiO ~åx"åi`À, ~åÜ«∞x"åi`À, `≥Å∞QÆ∞ Ñ¨^•ÖË HÍ^Œ∞ JHõ~∆ åÅ∞
‰õÄ_® `≥eÜ«∞x"åi`À, `«=∞‰õΩ J"å~°∞Å¤ ∞, i"å~°∞Å¤ ∞ W™êÎ~<° À.."ÕkHõÅ∞ ZH˜¯™êÎ
~°<À..`«=∞HõO>Ë |KåÛÅ`À Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞=∂@Å∞ ~å~Ú¿ãÎ JÉèÏã¨∞
áêÅ=Ù`å~°x QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe..NN =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O K«ÅO =ÚO^Œ∞ =∂@=Å¡
ZO`« „áêK«∞~°ºO á⁄OkO^À JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ..JÖÏˆQ âı¿+O„^Œ, ^•â◊~°kè,
ã≤.<åˆ~, t"åÔ~_ç,¤ Z<£.QÀÑ≤, #QÆfl=Úx, xdÖËâfi◊ ~ü ÖÏO\˜ Hõ=ÙÅ, KÕ~å., ~å~å.
~åK«áêà‹O, ÅH©∆ ‡#~°ûÜ«∞ºÖÏO\˜ q=∞~°≈‰õΩÅ =ÚO^Œ∞=∂@Å`À ZO^Œ~À Hõ=ÙÅ
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ‰õΩ qÅ∞= =zÛO^Œx QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.
12. Hõq`åãÖÑ¨Ù\˜ =Ú„^Œ}Ö’ ÉèÏ+¨ Ñ¨@¡ *Ï„QÆ`Î« =Ç≤ÏOKåe. JK«∞Û`«ÑÙ¨ ÊÅ∞
ÖË‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. KåÖÏ Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÖ’¡ JK«∞Û`«ÑÊ¨ Å∞ ÖËx Hõq`«fiO
J~°∞^Œ∞QÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. JO`ÕHÍ^Œ∞, „QÍOkèH"õ å^Œ∞Å#∞ =∞Ç¨ÉèÏëê ÑÖ_ç`∞« Å#∞
H˘x H˘O^Œ~∞° "åix „Ñ¶Ó¨ Ñ¶sπ _çOQ∑‰Ωõ xÜ«∞q∞¿ãÎ "≥Ú`«OÎ g∞ Hõq`«fiO â‹Ö· Ë =∂i
áÈ`«∞Ok. g∞~°∞ JÑ¨Ç¨ ã¨ºO áêÅ=Ù`å~°∞. Hõq`«fiÉèÏ+¨ `≥eã≤#"åi`À „Ñ¶Ó¨ Ñπs_çOQ∑
KÕ~ÚOK«_O» =∞Ozk.
13. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ JOH˜Ò« Hõq`å`«‡HõOQÍ...Pf‡Ü«∞ ÉèÏ=#`À LO_®e.
Hõ=ÙÅ '<å=∂@—, '<å #∞_ç— "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q Hõq`å`«‡Hõ â‹e· Ö’ INFORMATIVEQÍ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 145
LO_®e.
14. q+¨Ü∞« ã¨∂zHõ `«ÑÊ¨ xãïQÍ LO_®e. KåÖÏ=∞Ok "≥Å∞=iOz#
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅÖ’ 'q+¨Ü∞« ã¨∂zHõ— ÖËHáõ È=_»O Pâ◊Û~°ºHõ~O° QÍ LO@∞Ok.
Jk Hõ=ÙÅ x~°H¡ ∆õ ºÉèÏ=#‰õΩ x^Œ~≈° #O.
13. Zxfl Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ "Õ~ÚOKåe J#flk ‰õÄ_® H˘`«QÎ Í Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞
"Õ~ÚOKÕ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞ PÖ’zOKåe. "≥Ú^Œ\’¡ "åi=∂@Å∞ gi =∂@Å∞
(=ÚYºOQÍ ÑäHˆ¡ +¨<)£ qx Z‰õΩ¯= HÍÑ‘Å∞ "Õ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. `«~åfi`« Lz`«OQÍ
ÑÖK«ÖHË õ J=Ú‡HÀÖËH.õ .WO\’¡ ÃÑ@∞ìHÀÖËHõ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O\Ï~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ 500
Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Z=~°∂ "Õ~ÚOK«∞HÀ~°∞. J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ PDF file JÖÏˆQ LOK«∞‰õΩx
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ xfl Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ =Ú„kOK«∞HÀ=K«∞Û.
WOH˘Hõ =ÚYº q+¨Ü∞« O Hõ=ÙÅ∞ =∞~°z áÈ~å^Œ∞..Hõ=~ü¿Ñr _ç*x·ˇ OQ∑ „Ñ¨=ÚY
z„`«HÍ~°∞Å`À KÕ~Ú¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „Ñ≤O\ÕQ∑ „ÃÑãπ "åà◊§KÕ..U^À
XHõ _ç*ˇ·<£ "Õ~ÚOz..=Ú„kã¨∞ÎO\Ï~°∞. Hõq`åãÖÑ¨Ù\˜Ö’x q+¨Ü«∂xH˜ Hõ=~ü
¿ÑrH˜ ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_® L#fl Z<Àfl Hõq`åãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ <Õ#∞ K«∂âß#∞. Hõq`«fiO
PÖ’K«<å=∞$`«O Jx Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ Hõ=~ü ¿ÑrÅ#∞ Ñ≤zÛÑ≤zÛ z„`åÅ∞QÍ
w~Ú¿ã.Î .áê~î‰° Ωõ Å∞ `«ÅÅ|^ŒÅÌ ∞ H˘@∞ì‰Ωõ O\Ï~°∞.
Hõq`«fiO ~åÜ«∞_»O XHõ HõÅ
Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜ JKÕÛ~ÚOK«_O» XHõ Hõà.◊
146 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

Hõq`«fi „Ñ¨Kå~° ™ê^è<Œ åÅ#∞
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~å?
Hõq`«fiO ZO`« ÉÏQÆ∞<åfl ^•xH˜ „Ñ¨Kå~°O J=ã¨~O° . XHõ Hõq Z<Àfl =∞Oz
Hõq`«Å∞ ~åã≤<å..Z<Àfl Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iOz<å .."≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~åÖËHõ
áÈ=K«∞Û. ÖË^• "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~å=_®xH˜ KåÖÏ Uà◊√§ Ñ¨@ì =K«∞Û. "≥∞„\’ #QÆ~åÖ’¡
L#fl Hõ=ÙÅ∞ `«‰Ωõ ¯= HÍÅOÖ’ =∞Oz QÆ∞iÎOÑ¨ÙÖ’xH˜ =ã¨∞<Î åfl~°∞. JO^Œ∞Ö’#∂
ÑäH¡ ± iÖË+<¨ ,£ ÃÑ~· g° Å∞, HÍHÍÅ∞, ÉÏHÍÅ∞ T^Œ_O» <Õ~∞° Û‰õΩ#fl "åàı.¡ . „ÑüÉèí
ÖËHáõ È~Ú<å "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ =ã¨∞<Î åfl~°∞. PÜ«∂Hõ=ÙÅ ‰õÄ\ÏÖ’¡, =Ú~îåÖ’¡, ‰õΩÖÏÖ’¡,
„áêO`åÖ’¡ L#fl Hõ=ÙÅ∞, J=HÍâ◊"å^Œ∞Å∞ Hõ=ÙÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}˜ J=Ù`«∞<åfl~°∞.
nxH˜ `À_»∞ k# "å~° =∂ã¨ Ñ¨„uHõÖ’¡ Ü«Ú= Hõ=ÙÅ∞..#= Hõ=ÙÅ∞ „QÍg∞}
„áêO`åÅ Hõ=ÙÅ‰õΩ Z‰õΩ¯==∞OkH˜ KÀ@∞ ^ŒHõ¯HõáÈ=_»O, =∞Oz Hõq`«Å∞ „Ñ¨K«∞~°}‰õΩ
ÑÖÑ≤<å =Ú„kOK«Hõ áÈ=_»O =Å¡ H˘`«Î _çH<∆õ `£ À =zÛ# Hõq`«fiO „Ñ¨Kå~åxH˜
<ÀK«∞HÀ‰õΩO_® =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_∞» `ÀOk. Jã¨Ö#·ˇ Hõq`«fiO, =∞Oz Hõq`«fiO ZHõ¯_»∞<åfl
QÆ∞iÎOKåeû# q=∞~°≈‰õΩÅ∞, ÉèÏëê"Õ`ÅÎ« ∞, `«=∞ =Ok=∂QÆ^∞Œè Å |$O^ŒQÍ<åxH˜
=Úiã≤áÈ~Ú..K≥`Î« Hõq`åfixfl Q˘Ñ¨Ê Hõq`«fiOQÍ „Ñ¨Kå~°O KÕã.≤ .‰õΩÇ¨Ï<å Hõ=ÙÅ#∞,
HÍºÔ~Hõì~ü ÖËx Hõ=ÙÅ#∞ Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÅ∞QÍ KÕã≤# ãÖ^Œ~åƒùÅ∞ ÖËHõáÈÖË^Œ∞. WHõ
J"å~°∞Å¤ ∞ i"å~°∞Å¤ ∞ =zÛ# "åi Hõq`«fiO Q˘Ñ¨Ê^Œx..~åx "åi Hõq`«fiO `«‰Ωõ ¯=
™ê÷~Ú^Œx ÉèÏqOK«_®xH˜ gÅ∞ ÖË^∞Œ . „ÑüÉèí L#fl Hõ=ÙÅ∞ `å=Ú =∞Oz Hõq`«fiO
~åã≤<å "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ ~åÖËHõ áÈ=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ J<ÕHOõ .
1. Hõ=ÙÅ‰õΩ ZÖÏ `«=∞ Hõq`åfixfl „Ñ¨"∂≥ \ò KÕã∞¨ HÀ"åÖ’ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=@O
2. „Ñ¨Kå~° „Ñ¨™ê~° ™ê^è<Œ åÅ#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩ<Õ â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ ∞ ÖËHõ áÈ=_»O...
3. Hõqã¨"∞Õ ‡à◊<åÅÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ áêÖÁæ#ÖËHáõ È=_»O...
4. „Ñ¨ÑO¨ K« "åºÑÎ̈OQÍ =ã¨∞#Î fl Hõq`«fiÑ¨Ù "≥ÉòÃã@ · #¡ ∞, Hõq`«fiO „Ñ¨K∞« iOKÕ Ñ¨„uHõ
Å#∞, JO`«~å˚Å Ñ¨„uHõÅ∞, Hõq`«fiO „QÆ∂Ñ¨ÙÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ áÈ=_»O..
5. WO@~ü <≥\ò ™œHõ~åºxfl qx Ü≥∂yOK«∞‰õΩx face bookÖ’ Hõq`«Å∞ ÃÑ>Ëì
FÑ≤Hõ ÖËHõ áÈ=_»O(D =∞^èºŒ KåÖÏ=∞Ok f.b x ÉÏQÍ LÑ¨Ü∂≥ yã¨∞<Î åfl~°∞)
6. Hõq`å ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞ "≥Å∞=iOKåHõ HõhãÖ "å\˜x ã¨g∞Hõ‰∆ Ωõ Å‰õΩ, Ñ¨„uHÍ
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 147
ã¨g∞HõÅ∆ ‰õΩ ÑÖÑ¨Hõ áÈ=_»O...ÃÑ^ŒÌ Hõ=ÙÅ‰õΩ, =ÚYºOQÍ Hõq`«fiO K«k"Õ"åiH˜
W=fiHõ áÈ=_»O..
7. Hõq`«fi tHõ} ∆ Ïta~åÖ’¡..Hõqã¨"∞Õ ‡à◊<åÖ’¡..™êÇ≤Ïf ã¨ÉÖíè ’¡ `«=∞ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ#∞
"≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ `≥KÛÕ "åiH˜ ÑÖK«Hõ áÈ=_»O.
8. JÇ¨ÏOHÍ~°O =^Œe..`«=∞ Hõq`«fi „Ñ¨Kå~°O HÀãÖ, „Ñ¨K∞« ~°} HÀãÖ..PÜ«∂
ãÖã¨÷Å#∞, Ñ¨„uHÍ ãÖáê^Œ‰õΩÅ#∞, Hõq`åfixfl, Hõ=ÙÅ#∞ „Ñ¨"≥∂\ò KÕ¿ã
=º‰õΩÅÎ `À ã¨`û« O|O^è•Å∞ H˘#™êyOK«ÖHË õ áÈ=_»O.
9. Ñ¨xH˜~åx ãÖã¨Å÷ , ™êÇ≤Ïf "åºáê~°∞Å, „Ñ¨É∞íè `«fi „ÃÑ"· \Õ ò Ñ¨Ù~°™ê¯~åÅ HÀãÖ
"≥OÑ¨~å¡_»@O..
10. J~°›`« ÖË‰õΩ#fl =O^ŒÅ∞ "ÕÅ∞ Hõq`«Å∞ ~åâß=∞x q„~°gQÆ∞`«∂..ÃÑ^ŒÌÅ
ã¨Ç¨ Ü«∂xfl „áÈ`åûÇ¨xfl PtOK«Hõ áÈ=_»O.
WÖÏ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ Hõ=ÙÅ∞ `«=∞ Hõq`åfixfl =∂Ô~¯\ò QÍx, „Ñ¨"∂≥ \ò
QÍx, „Ñ¨™ê~°OQÍx KÕã∞¨ HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°∞. TÇ¨ÏÖ’¡, „Éè=í ∞Ö’¡ rqã¨∂Î `å=Ú
U=∂„`«O „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∞« ‰õΩO_®<Õ W`«~∞° Å#∞ xOkã¨∂.Î . "≥#∞Hõ|_ç áÈ`«∞<åfl~°∞.
D Ö’HõOÖ’ Z=~°∂ `«=∞O`«`å=Ú g∞ =ÚO^Œ∞H˘zÛ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« ~°∞.Z=i
ã¨fi„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞ "åi‰õΩO\Ï~Ú.
HÍh..Hõ=ÙÖË `«=∞ Hõq`«fi „Ñ¨Kå~°O HÀãÖ..`«=∞ Hõq`«Å∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜
fã¨∞‰õΩ ~å=_®xHÀãÖ Zxfl =∂~åæÅ∞<åflÜ≥∂..JxflO\˜h J<Õfi+≤OKåe.
Hõq`«Å∞ „Ñ¨K∞« iOKÕ k# Ñ¨„uHõÅ∞ („Ñü ™È=∞"å~°O)
1. PO„^èŒ*’ºu, 2. ™êH˜∆, 3. PO„^èŒ„Ñ¨Éèí, 4. "å~°Î, 5. PO„^èŒÉèí∂q∞, 6. ã¨∂~°º, 7.
#=∞¿ãÎ `≥ÅOQÍ}, 8. #=`≥ÅOQÍ}, 9. „Ñ¨*Ïâ◊HÎ̃, 10. =∞#O, 11. <Õ\ ˜x[O, 12.
QÆ}+Ë π Ñ¨„uHõ (WOHÍ Jxfl k# Ñ¨„uHõÅ Pk"å~°O J#∞|O^è•Ö’¡ Hõq`«Å∞ „Ñ¨K∞« iã¨∞Î
<åfl~°∞. W"Õ QÍHõ PÜ«∂ lÖÏ¡ÅÖ’ KåÖÏ k#Ñ¨„uHõÅ∞ =O^ŒÅ ãÖYºÖ’ L<åfl~Ú
"å\˜Ö’ „Ñ¨K∞« iOz<å g∞ Hõq`«Å#∞ ¿Ñã¶ |π ∞H±Ö’ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û)
Hõq`«Å∞ „Ñ¨K∞« iOKÕ =∂ã¨ Ñ¨„uHõÅ∞
1. #=º, 2. „Ñ¨™ê÷#O, 3. qâßÖÏH˜∆, 4.#==∞Öˇ¡fQÆ, 5.™êÇ≤Ïf H˜~°}O, 6.`≥Å∞QÆ∞
`Õ[O, 7.*Ïae, 8.z#∞‰õΩ, 9.q∞ã≤q∞, 10.~°K«#, 11.~°=∞ºÉèÏ~°u („`≥· =∂ã¨Ñ¨„uHõ)
Hõq`«Å∞ „Ñ¨K∞« iOKÕ JO`«~å˚Å Ñ¨„uHõÅ∞
1. H“=Úk, 2. "åH˜e, 3. á⁄^Œ∞,Ì 4.D=∂@, 5. qÇ¨ÏOQÆ, 6. ã¨∞[#~°O[x,
148 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚
7. „Ñ¨=ÚMÏO„^Œ,8. „áê}Ç≤Ï`«, 9. Éè∂í q∞Hõ (WOHÍ Z<Àfl L<åfl~Ú)
W\©=Å Ü«¸xHÀ_£ Jaè=$kú K≥O^Œ_O» `À JO`«~å˚ÅOÖ’ `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨,
Hõq`«fiO "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. nxH˜`À_»∞ "ÕÅ ãÖYºÖ’ `≥Å∞QÆ∞ ÉÏ¡Q∞Æ Å∞ =KåÛ~Ú.
"≥Éò 2.0 =KåÛHõ ÉÏ¡Q∞Æ Å∞, qH©Å∞ "≥Å∞¡"`≥ åÎ~Ú. WÑ¨ÙÊ_»∞ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`åºxH˜
ãÖ|OkèOz J<ÕHõ Ãã@ · ∞¡, ÉÏ¡Q∞Æ Å∞ ™êÇ≤Ï`«º „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ L<åfl~Ú.
™êÇ≤Ï`«º, Hõq`«fi „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ (JO`«~å˚ÅOÖ’)
1. ™êÇ≤Ï`«º ã¨ÊO^Œ#, 2. Hõqã¨"∞Õ ‡à◊#O ™êÇ≤Ï`«º "ÕkHõ, 3. HõqãÖQÆ=∞O, 4.
*Ïae¡, 5. ~°ã^¨ ∞Œè x, 6. Hõq`«fiO, 7. ™êÇ≤Ï`«ºO, 8. ÉèÏ=ÙHõ, 9. á⁄<åfl_»"åi
Ñ¨Ù<åflQÆ=#O, 10. ™êÇ≤Ï`«ºO-=∞#O, 11. „ÑüeÑ≤, 12. Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ã¨ÊO^Œ#,
13. ™êÇ≤Ïf ¿ã=, 14. #n „Ñ¨"åÇ¨ÏO, 15. `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«ºO, 16. ™êÇ≤Ïf
ãÖQÆ=∞O, 17.™êÇ≤Ïf [QÆu, 18. Hõq`«fiâßÅ, 19. ™êÇ≤Ïf ã¨=fi_ç, 20. ÉèÏ=
Hõq`«fiO
WÖÏ WOHÍ Z<Àfl "≥Éò ™êÇ≤Ï`«º „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ L<åfl~Ú. „Ñü „QÆ∂Ñ¨ÙÖ’ "ÕÅ
ãÖYºÖ’ Hõ=ÙÅ∞ ~°K~« Ú`«Å∞ ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ L<åfl~°∞. g∞~°∞ ~åã≤# Hõq`«Å∞ D
„QÆ∂Ñ¨ÙÖ’¡ ÖËHõ Jxfl „QÆ∂Ñ¨ÙÖ’¡ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞...~ÀE ÃÑ@ì=K«∞Û.ÃÑ^•Ì z<åfl
J#‰õΩO_® Hõ=ÙÅO^Œ~∂° K«^∞Œ =Ù`å~°∞. ^Õâ◊ q^ÕâßÖ’¡ L#fl Hõ=ÙÅ∞ K«^∞Œ =Ù`å~°∞.
JÖÏˆQ PÜ«∂ „áêO`åÖ’¡ L#fl ~ˆ _çÜ∂≥ Å#∞..\˜.g Kèå#à◊§Ö’ =KÕÛ ™êÇ≤Ïf
HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡#∂ (10 \˜.q.Ö’ <åÅ∞ˆQà◊√§ 'JHõ~∆ O° — „áÈ„QÍO #∞ 230 ZÑ≤™È_»∞¡
<Õ#∞ ~åã≤ "ÕÖÏk=∞Ok Hõ=ÙÅ#∞ ~°K~« Ú`«Å#∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ `≥KåÛ#∞. Kèå#Öò-
4Ö’ |∞H±áê~ÚO\ò ^•fi~å ZO`À=∞Ok ~°K~« Ú`«Å#∞ Hõ=ÙÅ#∞, NN =∞Ç¨
„Ñ¨™ê÷#O ÖÏO\˜ HÍ"åºÅ#∞ ^Œ$â◊º~°∂ÑÖÖ’ `≥~HÔ° H˜¯OKå#∞) D q+¨Ü∂« Åhfl
`≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® „QÍg∞}, `åÅ∂HÍ, lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’¡<Õ LO_çáÈ~Ú# Hõ=ÙÅ∞..`«=∞
Hõq`«Å#∞ Hˆ =ÅO Ñ¨„uHõÅ‰õΩ ÑÖÑ≤Oz..„Ñ¨K∞« ~°} HÀãÖ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î x~åâ◊
K≥O^Œ∞`«∞O\Ï~°∞.Jk =º~°O÷ . D q+¨Ü∂« Åxfl QÆ=∞xOz WHõÃÑ· ÃÑ· J<ÕHõ Hõq`«fi
„Ñ¨Kå~° „Ñ¨K∞« ~°} ™ê^è<Œ åÅ#∞ J=HÍ^èâŒ ßÅ#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ"åe.
g∞~°∞ ZÖÏ |uH˜<å XHõ<å_»∞ K«zÛáÈ`å~°∞
Hõq`«fiO TÑ≤i Ñï=∞à◊OQÍ L#fl"å~°∞
HõqQÍ K«zÛáÈ`å~°∞..HõàÏ~°qQÍ q∞yeáÈ`å~°∞.
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 149

Hõq`«fiO HÀãÖ!
F Hõqã¨∂~°∞º_®! Hõq`«fiO HÀãÖ HõÅ=iOK«∞!
HõëêìÅxÑ¨ÙÊHõ>eì̌ fl ZQÆ^Àã≤ Hõq`«fiÑ¨Ù=∞O@Å∞ ~å*ˇÜ∞ü !
|`«∞‰õΩá⁄~ÚºÃÑ· Ç¨Ï$^ŒÜ∞« áê„`«Ö’ HÍ=º~°ãO¨ =O_»∞1
................................................................
Hõ>#ì̌ ∞ ~°OÑÖ Hõ~H° ~õ å HÀã≤#Ñ¨Ù_»∞ á⁄@∞ì~åeÑ¨_@ ¤» ∞ì
h QÆ∞O_≥ÑO¨ _»∞#∞ ÉÏ^èŒ QÆ\ Qì̃ Í Ñ≤O_ç#Ñ¨Ù_Õ
hÖ’ Hõq`å~°ãO¨ ÉÁ@∞ìÉÁ@∞ìQÍ ~åeÑ¨_∞» `«∞Ok!
......................................................................
rq`«O XHõ qz„`« J#∞Éè"í åÅ J#∞Éè∂í `«∞Å
Jx"å~°º |`«∞‰õΩ áÈ~å\ÏÅ Ü«Ú^ŒHú̂ „∆ `«O
Hõq`«fiO h QÆ∞O_≥Ö’ ZQÆãÑ≤ _¨ Õ JHõ~∆ Ã° ã#· ºO!
........................................................
h QÆ∞O_≥ HõÅâ◊OÖ’x HÍã≤xfl HõÅ`«ÅHõhflà◊§#∞
Hõq`«Å `«=∞Åáê‰õΩÅ`À fã≤ Hõ§Ñ¨ÙëêÊÅÃÑ· zÅHõiOK«∞
JÑ¨ÙÊ_»∞ h Hõà√◊ § `«_ãç ≤ Hõq`«ÖÏ¡ "≥∞~°∞™êÎ~Ú!
.................................................................
Hõq`«fiO PHÍâ◊OÖ’ L#fl ã¨∂~°∞º_çx J_»qH˜ HÍÑ¨ÖÏ LOK«QÅÆ ^Œ∞!
=∞$`«g~°∞x Hõ#∞QÆ∞_»∞Ö¤ ’ "≥∞iã≤# PYi "≥∞~°∞Ñ¨ÙfˆQ Hõq`«fiO!
Hõq`«fiO ~°ã^¨ fiŒè x JÅOHÍ~åÅ QÆi>ˇÖ’ ZQÆ¿ã™êO„ÉÏ}˜ ^è∂Œ ÑÖ HÍ^Œ∞!
^Œ$âßºÅ#∞ ÉèÏ=z„`åÅ∞QÍ w¿ã Hõ#∞Ô~Ñ¨ÊÅ ‰õΩOK≥Å HõàÏ™œO^Œ~º° tÅÊO!
.........................................................................
=∂Ô~¯\ò Hõ=ÙÅ∞ =∞|∞ƒÅ QÍe"Õ∞Ñ¶∂¨ ÖÏ¡ `ÕeáÈ`å~°∞ÖË!
=∞#ã¨∞#fl Hõ=ÙÅ∞=∂„`«"∞Õ ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« Å∞QÍ q∞ye áÈ`å~°∞ÖË
*ÏuH˜ r=<å_ç Hõq`«fiO! HõqH˜ rq`«"∞Õ Hõq`«fiO!
(HÍÅO #kX_»∞#¤ #∞Oz)
150 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

Reference Books And Material...
1. Mores Symbolist Manifesto as Translated by C.liszt

2. QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œ â◊~‡° Hõq¿ã# =∂ºxÃÑ™¶ Èì
3. poetry devices by Joshua Stanley
4. Hõ@=ì ∞Oz 'Hõq`«fi`«`fi« qKå~°O—
5. poetry, symbol, andallegory Intrepreting, meta-
phorical Lnaguage
from ploto to the present by Simon Brittan
6. l.ÅH©∆ ‡#~°ûÜ«∞º Hõq`å x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
7. Rethinking metonymy by Sebastian Matzner
9. The imagery and poetry of Lucretius by David
west
10. Hõq`«fiOÖ’ xâ◊≈|ÌO-W™ê‡~ÚÖò
11. poetic meter &poetic form by Paul Fussell
12. ™ê~°ãfi¨ `« q"ÕK#« -~åK«=∞Å∞¡ ~å=∞K«O„^•Ô~_ç¤ (~å.~å)
13. Masterplots -11poetry
14. A poetic hand book by Mary Oliver
15. poetic machinations allegory,surrealism,and post
modern poetic form by Michael B.Golston
16. Symbolism(literary and artistic movement by the
editors of Encyclopaedia Britannica
17. WOHÍ KÕ.~å."≥∂, NN, ‰õΩOkiÎ, ÉèÏ~°fÜ«∞ q^ÕjHõ=ÙÅ "åº™êÅ∞,
=ÚO^Œ∞=∂@Å∞, H˘>Ë+<¨ û£ ...
aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ 151

~°K~« Ú`« ÑïK«Ü∞« O
aH˜¯ Hõ$+¨‚
[#‡ã¨Å÷ O :J#O`«ÑÙ¨ ~°O lÖÏ¡, â‹@∂ì~∞° =∞O_»ÅO =_Õá¤ êà◊ºO ‰õΩ„QÍ=∞O
(„Ñ¨ã∞¨ `Î O« : ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£)
=$uÎ : [~°fle[O
„Ñ¨=$uÎ : ã¨$[<å`«‡Hõ ~°OQÆO, ™êÇ≤Ïf ™ê=∂lHõ ¿ã=Å∞, ™êÇ≤Ïf ¿ã=Å∞ :
qq^èŒ ãÖã¨Å÷ HÍ~°º^Œi≈QÍ, â◊`« Hõq ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞, ã¨ÇÏ¨ „ã¨Hqõ ã¨"∞Õ ‡à◊<åÅ∞,
Hõ=ÙÅ‰õΩ, ~°K~« Ú`«Å‰õΩ tHõ} ∆ Ï ta~åÅ x~°fiÇ¨Ï}, Ñ¨Ù~°™ê¯~åÅ „Ñ¨^•#O.
10 \˜.q.Ö’ 'JHõ~∆ O° — ™êÇ≤Ï`«º „áÈ„QÍO ^•fi~å, "ÕÖÏk Hõ=ÙÅ∞, ~°K~« Ú`«Å#∞
"≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ `Õ=_»O [iyOk.
Kèå#Öò -4 Ö’ '|∞H± áê~ÚO\ò— x~°fiÇ¨Ï}–NN ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõ=ÙÅ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ‰õΩ
^Œ$â◊º~°∂Ñ¨q∞zÛ# ãÖ`«$Ñ≤.Î .
WO_çÜ∂« @∞_Õ, PO„^èÉŒ ∂íè q∞, PO„^è*Œ ’ºu, "å~°,Î PO„^è„Œ Ñ¨É,íè <Õ\ x˜ [O,
qâßÖÏH˜∆ `«k`«~° k# "å~° Ñ¨„uHõÖ’¡ Ñ¨ÙOMÏ#∞Ñ¨ÙOYOQÍ, q=∞~°≈Å∞, i=ÓºÅ
^•fi~å ™êÇ≤Ïf ¿ã=Å∞..
„>ÿ̌#~üQÍ...™ê=∂lHõ~O° QÆOÖ’ 5 "ÕÅ tHõ} ∆ Ïta~åÅ x~°fiÇ¨Ï}..
(Ü«¸xÃãÑπ, S.ZÖò.X. *ˇ.Zãπ.Zãπ (ÃÇÏKü.P~ü._ç) ¿ã"å=∞Ok~°O, Ps¤\ ,˜
y_»∞QÆ∞ ~å=∞=¸iÎ, *ˇh· WO@~ü <Õ+#¨ Öò `«k`«~° ãÖã¨Ö÷ ’¡ ..¿ã=Å∞)
K«~°=∞w`«O(Hõq`«fiO-1991), "Õ‰õΩ=Ñ≤@ìÅ∞(Hõq`«fiO-1998),
z#∞‰õΩ(Hõq`«fiO-2008), „¿Ñ=∂O[e (=K«# Hõq`«fiO n~°H… Í=ºO-2014),
HÍÅO #k X_»∞#¤ (2016 Hõq`å ãÖÑ¨Ù\˜),
ÉèÏ=#(™êÇ≤Ïf q=∞~å≈ "åº™êÅ∞-2008),
ã¨g∞Hõ} ∆ O(WO_çÜ∂« @∞_Õ ã¨g∞HõÅ∆ ∞-2008)
J#O`«â’Éèí ("å~°,Î PO„^è*Œ ’ºu k# Ñ¨„uHõÖ’¡ ~°K~« Ú`«Å ÑïK«Ü∞« "åº™êÅ∞)
=∂#=`«fiO-Hõ^ÅŒä ãÖÑ¨Ù\˜, ™êO`«fi#(QÆ[Öò ãÖÑ¨Ù\˜), H˘`«Î HÀ}O (q=∞~°≈)
"≥Ú`«OÎ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ : qq^èŒ JOâßÅÃÑ· 30 H˜ÃÑQ· Í Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ „Ñ¨K∞« i`«O.
"åº™êÅ∞ :300 ‰õΩ ÃÑQ· Í<Õ...™êÇ≤Ïf q=∞~°≈Å∞, ã¨g∞HõÅ∆ ∞ „Ñ¨K∞« i`«O.
J"å~°∞Å¤ ∞: 'JHõ~∆ O° — 10 \˜.q.™êÇ≤Ïf ã¨$[#‰õΩ <å~üÎ J"≥∞iHÍ Ü«Ú=HõàÏ
"åÇ≤Ïx J"å~°∞.¤ .áê`«∞i=∂}˜Hºõ =∞‡ (<≥Å∂¡~∞° ) „j„j (Hõq`å ãÖã¨-÷ Hõ_Ñ» )¨
QÆ∞~°*Ï_» (ã¨ÇÏ¨ [ ™êÇ≤Ïu, p~åÅ) `«k`«~° ãÖã¨Å÷ J"å~°∞Å¤ ∞, ~°O[x, =∞Öˇf¡ QÆ
Hõq`å Ñ¨Ù~°™ê¯~åÅ`À..áê@∞.. PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò „Ñ¨É∞íè `«fiO..LQÍk Ñ¨Ù~°™ê¯~°O....
152 Hõq`«fiO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

Kavitwam Diction BikkiKrishna

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kavitwam Diction BikkiKrishna

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£

P^è∞Œ xHõ =K«# Hõq`« x~å‡} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞

=Ú„^Œ} : [#=i 2019

_ç.\˜.Ñ≤.: ÅH©∆ ‡nÑ¨H,± q[Ü«∞"å_»

_®. n~å…ã≤ q[Ü«∞ÉèÏã¨¯~ü

=∞Oz Hõq`«ﬁO HÀã¨O

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁIII

=∞Oz Hõq`«ﬁO HÀã¨O `«Ñ#¨

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«VII

JÑ¨Ó~°ﬁ Ñ¨iâ’^è#Œ `À..

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«XV

20 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

24 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 27

34 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

40 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

48 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

58 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 61

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 65

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 71

76 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 83

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 87

94 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

98 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 103

106 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 113

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 117

122 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 131

136 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 141

Hõq`«ﬁ=Ú„^Œ} XHõ HõàÏ`«‡Hõ „H˜Ü∞« !

146 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 149

150 Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ aH˜¯ Hõ$+¨‚

1. Mores Symbolist Manifesto as Translated by C.liszt

aH˜¯ Hõ$+¨‚ Hõq`«ﬁO–_çHõ∆<£ 151

You might also like