Better Commercial Law and

Legal Practice in Georgia

The Project is co-founded by the EU and the BMZ and
implemented by the GIZ
 Corporate Law Training
2020 November
Lasha Tsertsvadze, Associate Prof. of. Law,
Dr. Jur. LLM, MLB (Bucerius/Whu)

Managing Partner, Law Office –Full Legal Service

 პარტნიორთა კეთილსინდისიერების
ვალდებულება და პასუხისმგებლობა

პასუხისმგებლობა კომპანიის წინაშე

დომინანტი პარნტიორის პასუხისმგელობა კომპანიის წინაშე და

პარტნიორთა მიმართ.

ავქს თუ არა უმრავლესობაში მყოფ პარტნიორს ერთგულების

მოვალება პარნტიორების მიმართ ?
როგორც წესი, სასამართლოები ცდილობენ თავი შეიკავონ
აქციონერებს შორის ფიდუციური ვალდებულებების
დადგენისგან, მაგრამ არაგონივრული და მტრული
მოქმედებების შემთხვევაში, რომლებსაც არ აქვს
საღი/ნამდვილი/რეალური კორპორატიული მიზანი, ხდება
ფიდუციური ვალდებულებების დარღვევის დადგენა.
 (Donahue v. Rodd Electrotype Co.
(Supreme Judicial Court of
Massachusetts, 1975) )

მოსარჩელე ეფემია დონეჰიუმ, კომპანიის მცირე აქციონერმა აღძრა სარჩელი

კომპანიის დირექტორების და იმავდროულად აქციონერების (3 დირექტორი),
კომპანიის ყოფილი დირექტორისა და მაჟორიტარი აქციონერის ჰარი
როდისა (რომელიც იყო კომპანიის იმჟამინდელი დირექტორების მამა) და
თავად კომპანიის მიმართ და მოითხოვა კომპანიასა და ჰარი როდს შორის
ჰარი როდის კუთვნილი აქციების კომპანიის მიერ გამოსყიდვის
ხელშეკრულების გაბათილება და ჰარი როდისათვის კომპანიის
სასარგებლოდ ნასყიდობის თანხის 36 000 აშშ დოლარის დაკისრება
შესაბამისი პროცენტის დარიცხვით, გაყიდვის დღიდან, თანხის დაბრუნებამდე.
მოსარჩელის აზრით, კორპორაციის მიერ ჰარი როდის კუთვნილი აქციების
გამოსყიდვის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებით მოპასუხეებმა, როგორც
მაკონტროლებელმა აქციონერებმა დაარღვიეს ფიდუციური მოვალეობა მისი,
როგორც კომპანიის მცირე აქციონერის მიმართ, რაც გამოიხატა იმაში, რომ
არ მისცეს მას თანაბარი შესაძლებლობა მიეყიდა თავისი აქციები
კოპორაციისათვის.
სასამართლომ მიუთითა ისევე როგორც შპს -ში დახურული
კორპორაციის აქციონერებს შორისაც ურთიერთობა უნდა
ეფუძნებოდეს ნდობას და აბსოლუტურ ერთგულებას (trust,
confidence and absolute loyaltly).

ამავე გადაწყვეტილებაში აღნიშნულია რომ პარტნიორებს

ერთმანეთის მიმართ აქვთ ფიდუციური მოვალეობები რაც
გამოიხატება განსაკუთრებულ კეთილსინდისიერებასა და
ერთგულებაში (Utmost good faith and loyalty)
სასამართლომ ასევე განიხილა ე.წ. თანაბარი
შესაძლებლობების დოქტრინა (equal opportunity doctrine) და
აღნიშნა, რომ უმრავლესობამ, უმცირესობის მიმართ თავისი
ფიდუციური მოვალეობების გამო, არ შეიძლება გამოიყენოს
კორპორაციის კონტროლი სპეციალური უპირატესობებისა და
არაპროპორციული სარგებლის მისაღებად.
სასამართლომ ჩათვალა, რომ თუ უმცირესობაში მყოფ
აქციონერებსაც არ მიეცემოდათ კორპორაციისათვის თავიანთი
აქციების მიყიდვის შესაძლებლობა, მხოლოდ უმრავლესობაში
მყოფი აქციონერისათვის ასეთი შესაძლებლობის მინიჭებით
უმრავლესობა მოახდენდა კორპორააციის ქონების
პრეფერენციულ განაწილებას.
 Wilkes v. Springside
Nursing Home, Inc. (Supreme Court of
Massachussets, 1976)

1951 წელს ვილკესმა შეიტყო შესაძლებლობის შესახებ, რომ შეესყიდა მიწის

ნაკვეთი და მასზე განთავსებული შენობა, რომელიც ადრე გამოიყენებოდა
საავადმყოფოს დანიშნულებით. მან შესთავაზა თავის 3 ნაცნობს გაერთინება
და მათ ერთობლივად შეიძინეს აღნიშნული უძრავი ქონება, რადგან მიჩნდათ,
რომ ინვესტირება აღნიშნულ ქონებაში იქნებოდა პერსპექტიული.
მოგვიანებით პარტნიორებმა გადაწყვიტეს, რომ გაეხსნათ თავშესაფარი და
დააფუძნეს კომპანია სპრინგსაიდი.
1965 წლიდან ურთიერთობა ვილკისსა და ერთ-ერთ აქციონერს, ქვინს შორის
გაუარესდა, რამაც ასევე იმოქმედა ვილკესის ურთიერთობაზე დანარჩენი ორი
აქციონერის მიმართ. შედეგად, 1967 წელს ვილკესმა მოითხოვა მისი აქციების
გამოსყიდვა მათი ღირებულების შეფასების შემდეგ. 1967 წელის თებერვალში
შეიკრიბა კომპანიის დირექტორთა საბჭო, რომელზეც დაადგინდა
დირექტორების ახალი ხელფასები. ვილკისისათვის ხელფასი
გათვალისწინებული აღარ იქნა. არც მისი აქციები იქნა გამოსყიდული. იმავე
წლის მარტში მოხდა დირექტორთა მეორე კრების მოწვევა, რომელზეც
ვილკესი საეთოდ აღარ იქნა არჩეული დირექტორად და მას შეატყობინეს,
რომ კომპანიაში მისი დანახვის სურვილი აღარავის ქონდა.
ვილკესმა აღძრა სარჩელი და მიუთითა რომ მაჟორიტარმა აქციონერებმა, მისი
როგორც მინორიტარი აქციონერის მიმართ დააღვიეს ფიდუციური
მოვალეობები, როდესაც ლეგიტიმური ბიზნეს მიზნების გარეშე ჩამოაშორეს იგი
კომპანიის მართვას.

სასამართლომ აღნიშნა, რომ დონეჰიუს საქმეში მასაჩუსეტის სასამართლოს

მიერ დადგენილი მკაცრი ვალდებულების გამოყენება უნდა მოხდეს Wilkes v.
Springside საქმეშიც, თუმცა ამგვარი მკაცრი ვალდებულების დაწესება გამოიწვევს
მაკონტროლებელი ჯგუფის ლეგიტიმური ქმედებების მიმართ შეზღუდვების
დაწესებას რაც დააზიანებს მათი მხრიდან კომპანიის ეფექრტურად მართვას.

სასამართლომ აღნიშნა, რომ უმრავლესობას აქვს უფლება ე.წ.

„სათავისო/თავკერძა მართვისა“ (selfish ownerhip), რომელიც უნდა
დაბალანსდეს მცირე აქციონერის მიმართ მათი ფიდუციური ვალდებულებებით.
• ამიტომ, როცა მცირე აქციონერი დავობს უმრავლესობის მხრიდან
კეთილსინდისიერების მოვალეობის დარღვევაზე, თითოეულ საქმეში ყურადღებით
უნდა გაანალიზდეს მაკონტროლებელი აქციონერების ქმედება. სასამართლომ უნდა
შეამოწმოს მაკონტროლებელ ჯგუფს შეუძლია თუ არა იმის დემონსტრირება, რომ
მათ ქმედებას ჰქონდა ლეგიტიმური ბიზნეს მიზანი (legitimate business purpose).

• სასამართლომ აღნიშნა, რომ მაკონტროლებელ ჯგუფს უნდა ჰქონდეს მანევრირების

არეალი კორპორაციის ბიზნეს პოლიტიკის განსაზღვრისას. მას უნდა ჰქონდეს
დისკრეციის ფართო არეალი, მაგალითად, დივიდენდების გაცემა-არგაცემაზე
გადაწყვეტილების მიღებისას, შერწყმისა და რეორგანიზაციის შესახებ
გადაწყვეტილების მიღებისას, კორპორაციის თანამშრომლების ხელფასების
განსაზღვრისას, დირექტორების გაშვებისას მიზეზით ან უმიზეზოდ და კომპანიის სხვა
თანამშრომლების გაშვება-დაქირავებისას.

• მაგრამ, უმრავლეობამ აუცილებლად უნდა მიუთითოს ლეგიტიმურ ბიზნეს მიზანზე და

თუ იგი ამას მოახერხებს, მაშინ მტკიცების ტვირთი გადადის უმცირესობაზე,
რომელმაც უნდა აჩვენოს, რომ ზუსტად იგივე ლეგიტიმური მიზანი შესაძლებელია
მიღწეული ყოფილიყო სხვა საშუალებით, რომელიც უმცირესობის ინტერესების
ნაკლებ დამაზიანებელი იქნებოდა.
 პარტნიორის ერთგულების
მოვალეობა და
თანასწორუფლებიანობის პრინციპი

(პროექტი მუხ: 36)

პარტნიორმა, თავისი უფლებებით სარგებლობისას, მხედველობაში

უნდა მიიღოს სამეწარმეო საზოგადოებისა და დანარჩენ პარტნიორთა
კანონიერი ინტერესები და უფლებები.

თანაბარ პირობებში პარტნიორებს თანაბარი უფლება-მოვალეობები

აქვთ. ამ პრინციპიდან გამონაკლისი დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში,
თუ იგი კანონით ან წესდებით არის პირდაპირ გათვალისწინებული და
აუცილებელია სამეწარმეო საზოგადოების ინტერესებიდან
გამომდინარე.

წესდებით შესაძლებელია პარტნიორთა შენატანებისაგან

დამოუკიდებლად განისაზღვროს წილები და განსხვავებული უფლება-
მოვალეობები.
 დომინანტური მდგომარეობის
ბოროტად გამოყენება

მშკ-3.8

თუ საწარმოს დომინანტმა პარტნიორმა განზრახ გამოიყენა

თავისი დომინანტური მდგომარეობა ამ საზოგადოების
საზიანოდ, მან დანარჩენ პარტნიორებს უნდა გადაუხადოს
შესაბამისი კომპენსაცია. დომინანტად ითვლება პარტნიორი ან
ერთად მოქმედ პარტნიორთა ჯგუფი, რომელსაც აქვს
პრაქტიკული შესაძლებლობა, გადამწყვეტი ზეგავლენა
მოახდინოს პარტნიორთა კრების კენჭისყრის შედეგზე.
 დომინანტური მდგომარეობის
ბოროტად გამოყენება

კანონპროექტი მუხ. 178 (150 შპს)

1. თუ სააქციო საზოგადოების დომინანტმა აქციონერმა განზრახ
გამოიყენა თავისი დომინანტური მდგომარეობა ამ სააქციო
საზოგადოების საზიანოდ, მან უნდა აანაზღაუროს მიყენებული
ზიანი.
2. დომინანტად ითვლება აქციონერი ან ერთად მოქმედ აქციონერთა
ჯგუფი, რომელსაც აქვს პრაქტიკული შესაძლებლობა, გადამწყვეტი
ზეგავლენა მოახდინოს პარტნიორთა კრების კენჭისყრის შედეგზე.
ასეთი აქციონერი/აქციონერთა ჯგუფი ვალდებულია, სააქციო
საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანის გარდა, აანაზღაუროს ასევე
აქციონერისთვის მიყენებული ზიანი. გარდა იმ ზიანისა, რომელიც მან
სააქციო საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანისგან გამომდინარე
მიიღო, მათ შორის, მისი აქციების ღირებულების შემცირებით.
 კანონპროექტი მუხ. 178 (150 შპს)
. პირი, რომელიც განზრახ იყენებს თავის ძალაუფლებას სააქციო საზოგადოების
წინააღმდეგ, ასევე, ზემოქმედებას ახორციელებს სააქციო საზოგადოების
მმართველი ორგანოს წევრზე ამ უკანასკნელთა მხრიდან სააქციო
საზოგადოების საწინააღმდეგო ისეთი ქმედებების ჩასადენად, რომელსაც ზიანი
მოჰყვა, ვალდებულია სააქციო საზოგადოებას აუნაზღაუროს მიყენებული ზიანი.
ასეთი პირი ვალდებულია, სააქციო საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანის
გარდა, აანაზღაუროს ასევე აქციონერისთვის მიყენებული ზიანი, გარდა იმ
ზიანისა, რომლიც მან საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანისგან გამომდინარე
მიიღო, მათ შორის, მისი აქციების ღირებულების შემცირებით.
სააქციო საზოგადოების მმართველი ორგანოს წევრი, რომელმაც დაარღვია
მოვალეობა, პასუხს აგებს სოლიდარულად ამ მუხლის მე-3 პუნქტით
გათვალისწინებულ პირთან ერთად. სამეთვალყურეო საბჭოს ან ხელმძღვანელი
ორგანოს მიერ ასეთი ქმედების მოწონება არ ათავისუფლებს მმართველი
ორგანოს წევრს ზიანის ანაზღაურების მოვალეობისაგან. ხელმძღვანელი პირები
არ არიან ვალდებული აანაზღაურონ ზიანი, თუ მათი ეს ქმედება ეფუძნებოდა
კანონის შესაბამისად მიღებულ პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილებას.
5.სააქციო საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანისთვის
სოლიდარულად აგებს პასუხს ის პირიც, რომელმაც ამ
ქმედებათა შედეგად სარგებელი მიიღო და განზრახ მოახდინა
ზემოქმედება ამ მუხლის მე-3 პუნქით გათვალისწინებულ
პირზე.
6. კრედიტორისათვის ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება არ
ქრება სააქციო საზოგადოების მიერ ამ მოთხოვნებზე უარის
თქმის შედეგად ან იმაზე მითითებით, რომ ქმედება ეფუძნება
პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილებას.
• დერივაციული სარჩელი / Derivative
Lawsuit

• გამჭოლი პასუხისმგებლობა/ Piercing the

Corporate Veil
დერივაციული სარჩელი
Derivative Lawsuit
 მოკლე აღწერა

Ø დერივაციული სარჩელი /Derivative Lawsuit (არსებული

რეგულირება vs კანონპროექტუ )

§ დერივაციული სარჩელის დანიშნულება

§ დერივაციული სარჩელის დადებითი და უარყოფითი მხარეები

§ ვინ არის უფლებამოსილი აღძრას დერივაციული სარჩელი და რა

შემთხვევაში

§ განსხვავება დერივაციულ სარჩელსა და პირდაპირ სარჩელს შორის

§ სპეციალური ზიანი Special Injury

• ვინ არის უფლებამოსილი აღძრას
დერივაციული სარჩელი?
 მშკ 46.5

თუ შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოებამ არ განახორციელა საკუთარი
მოთხოვნა მესამე პირის მიმართ, პარტნიორს
შეუძლია საზოგადოების ნაცვლად და მის
სასარგებლოდ, თავისი სახელით შეიტანოს
სარჩელი აღნიშნული მოთხოვნის
განსახორციელებლად. იგი მიიჩნევა სათანადო
მოსარჩელედ, თუ საზოგადოება პარტნიორის
წერილობითი მოთხოვნის მიღებიდან 90 დღის
განმავლობაში არ აღძრავს სარჩელს მესამე
პირის წინააღმდეგ ან ვერ დაასაბუთებს, რომ
ასეთი სარჩელის აღძვრა ეწინააღმდეგება
საზოგადოების ინტერესებს.
 დერივაციული სარჩელი /RMBCA

აქციონერი უფლებამოსილია აღძრას დერივაციული სარჩელი

თუ:

• ზიანის მიყენების მომენტისათვის აქციონერი/პარტნიორი იყო.

• სარჩელის წარდგენა წარმოადგენს კომპანიის საუკეთესო

ინტერესს.

• მან წერილობით მოითხოვა კომპანიისგან ასეთი სარჩელის

წარდგენა, მაგრამ მისი მოთხოვნის მიუხედავად კომპანიას
სარჩელი არ წარუდგენია და მოთხოვნიდან გასულია 90 დღე.

• 90 დღიანი მოლოდინის რეჟიმი არ არის საჭირო თუკი

დამრღვევი აკონტროლებს კომპანიას (RMBCA)
 აშშ

• ასევე:

• მოსარჩელე უნდა იყოს აქციონერი სამართალწარმოების

განმავლობაში.

• მოსარჩელე უნდა ყოფილიყო აქციონერი გაცხადებული უკანონო

ქმედების ან უმოქმედობის ჩადენის დროს.

• მოსარჩელე სამართლიანად და ადექვატურად უნდა

წარმოადგენდეს აქციონერთა ინტერესებს.
 დერივაციული სარჩელი
პროექტი მუხლი 223
(მუხ. 149 შპს)

• 1.აქციონერს ან აქციონერებს უფლება აქვთ შეიტანონ სარჩელი თავისი

სახელით და სააქციო საზოგადოების სასარგებლოდ სააქციო
საზოგადოების კუთვნილი მოთხოვნის განსახორციელებლად, მათ შორის,
სააქციო საზოგადოების თანამდებობის პირთა წინააღმდეგ, მათ მიერ
მოვალეობათა დარღვევით სააქციო საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანის
ანაზღაურების ან ზიანის ნაცვლად სააქციო საზოგადოებისთვის მიღებული
სარგებლის გადაცემის ან ამგვარი სარგებლის მიღების უფლების დათმობის
მოთხოვნით.
• 2. აქციონერი სათანადო მოსარჩელედ მიიჩნევა, თუ:
• ა) აქციონერის მიერ სარჩელის აღძვრის მოთხოვნით სააქციო
საზოგადოებისადმი წერილობით მიმართვიდან გასულია 90 დღე, გარდა იმ
შემთხვევებისა, როცა სააქციო საზოგადოება ამ ვადის გასვლამდე უარს
იტყვის სარჩელის აღძვრაზე ან/და ამ ვადის დაცვამ შესაძლოა
გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენოს სააქციო საზოგადოებას;
• ბ) მოთხოვნის განხორციელება არ ეწინააღმდეგება სააქციო საზოგადოების
უპირატეს ინტერესს.
 პროექტი მუხლი 223
(მუხ. 149 შპს)

• 3. სააქციო საზოგადოებას უფლება აქვს სარჩელის შემტან

აქციონერთან შეთანხმებით ნებისმიერ დროს ჩაენაცვლოს მას.

• 4. სასამართლოს მიერ აქციონერის სათანადო მოსარჩელედ

მიჩნევის შემთხვევაში სააქციო საზოგადოება ვალდებულია
გონივრულ ფარგლებში აუნაზღაუროს აქციონერს სარჩელთან
დაკავშირებით გაწეული ხარჯები. სააქციო საზოგადოება
თავისუფლდება ამ ხარჯების ანაზღაურების მოვალეობისაგან, თუ
იგი დაამტკიცებს, რომ სარჩელის დაკმაყოფილება საზიანო
აღმოჩნდა სააქციო საზოგადოებისათვის. თუ აქციონერი მიჩნეულ
იქნა არასათანადო მოსარჩელედ აქციონერს ეკისრება სააქციო
საზოგადოების მიერ გონივრულ ფარგლებში გაწეული იმ ხარჯების
ანაზღაურება, რომლებიც წარმოიშვა აქციონერის მოთხოვნასთან
დაკავშირებით.
• უფლებამოსილია თუ არა კრედიტორი
აღძრას დერივაციული სარჩელი ?
 მშკ 9.6.
§ მ.შ.კ. 9.6 I წინ.:
„ამ მუხლის პირველ პუნქტში მითითებული პირები და სამეთვალყურეო
საბჭოს წევრები საზოგადოების საქმეებს უნდა გაუძღვნენ
კეთილსინდისიერად; კერძოდ, ზრუნავდნენ ისე, როგორც ზრუნავს
ანალოგიურ თანამდებობაზე და ანალოგიურ პირობებში მყოფი
ჩვეულებრივი, საღად მოაზროვნე პირი, და მოქმედებდნენ იმ რწმენით,
რომ მათი ეს მოქმედება ყველაზე ხელსაყრელია საზოგადოებისათვის.
თუ ისინი არ შეასრულებენ ამ მოვალეობას, საზოგადოების წინაშე
წარმოშობილი ზიანისთვის პასუხს აგებენ მსოლიდარულად, მთელი
თავისი ქონებით, პირდაპირ და უშუალოდ.

საზოგადოების უარი რეგრესული ანაზღაურების მოთხოვნებზე ან

საზოგადოების კომპრომისი ბათილია, თუ ანაზღაურება აუცილებელია
საზოგადოების კრედიტორთა დასაკმაყოფილებლად. თუ ანაზღაურება
აუცილებელია, საზოგადოების ხელმძღვანელების ვალდებულება არ
წყდება იმის გამო, რომ ისინი მოქმედებდნენ პარტნიორთა
გადაწყვეტილებების შესასრულებლად.“
 მშკ 56.4.

„დირექტორებმა კეთილსინდისიერად და გულმოდგინედ

უნდა შეასრულონ დაკისრებული ამოცანები. თუ დირექტორი
არ შეასრულებს თავის მოვალეობას, იგი ვალდებულია
აუნაზღაუროს საზოგადოებას მიყენებული ზარალი.
დირექტორები პასუხს აგებენ სოლიდარულად, მთელი
თავისი ქონებით, პირდაპირ და უშუალოდ. თუ დადგენილია
ზიანის ფაქტი, მაშინ დირექტორებმა უნდა დაადასტურონ,
რომ ისინი საქმეს უძღვებოდნენ ამ კანონის მე-9 მუხლის მე-6
პუნქტის შესაბამისად.

საზოგადოებას არ შეუძლია უარი თქვას ზიანის ანაზღაურების

მოთხოვნაზე. ეს მოთხოვნა შეიძლება გამოიყენონ
საზოგადოების კრედიტორებმა, თუ საზოგადოებისაგან არ
მიუღიათ თავიანთი მოთხოვნების კომპენსაცია.“
 სამოქალაქო კოდექსი

§ სამოქ. კოდექ. 37.2

„ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი
უფლებამოსილების მქონე პირი (პირები) საქმეს
კეთილსინდისიერად უნდა უძღვებოდეს. ამ
მოვალეობის შეუსრულებლობის შემთხვევაში იგი
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის
წინაშე პასუხისმგებელია წარმოშობილი ზიანისათვის.
ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნაზე უარის თქმა
ბათილია, თუ ეს აუცილებელია მესამე პირთა
მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად.“
 დელავერის შტატი/Delaware

§ North American Catholic Educ. Programming Found., Inc. v. Gheewalla, 930 A.2d 92
(Del. 2007)

§ კრედიტორთა პირდაპირი სარჩელის თაობაზე:

„შესაძლებელია დელავერის სამართლით კრედიტორმა კორპორაციისა, რომელიც
გადახისუუნარობის ზონაში იმყოფება პირდაპირი სარჩელი შეიტანოს მისი
დირექტორების წინააღმდეგ ფიდუციური ვალდებულების სავარაუდო დარღევის
გამო?“
§ კრედიტორების არაპირდაპირი (დერივაციული) სარჩელის შესახებ:
„გადახისუნარიან კორპორაციებში დირექტორის ფიდუციური ვალდებულების
აღსრულება შეუძლიათ აქციონერებს, დერივაციული სარჩელის შეტანით, ვინაიდან
ისინი არიან საწარმოს ღირებულების ზრდის საბოლოო ბენეფიციარები.
გადახდისუუნარო კორპორაციებში, აქციონერთა ადგილს კრედიტორები იკავებს,
როგორც ქონების ღირებულების ზრდის საბოლოო ბენეფიციარები.“
 დელავერის შტატი/Delaware

§ CML V, LLC v. Bax, No. 735, 2010 (Del. Sept. 2, 2011)

სასამართლომ LLC-ს კრედიტორი (კორპორაციის კრედიტორისგან განსხვავებით)

არ მიიჩნია სათანადო მოსარჩელედ დერივაციულ სარჩელთან მიმართებით
§ LLC Act

§ 18-1002 Proper plaintiff.

(ნებისმიერ) დერივაციულ პროცესში მოსარჩელე უნდა იყოს შპს-ის პარტნიორი ან
მისი სამართალმემკვიდრე (In a derivative action, the plaintiff must be a member or an
assignee of a limited liability company interest at the time of bringing the action and):

(1) At the time of the transaction of which the plaintiff complains; or

(2) The plaintiff's status as a member or an assignee of a limited liability company
interest had devolved upon the plaintiff by operation of law or pursuant to the terms
of a limited liability company agreement from a person who was a member or an
assignee of a limited liability company interest at the time of the transaction.
 პროექტი 51.4

• ხელმძღვანელი პირის მიერ სამეწარმეო

საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების
მოთხოვნის უფლება აქვთ: ხელმძღვანელ ორგანოს,
სხვა ხელმძღვანელს, სამეთვალყურეო საბჭოს, ხოლო
კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევაში და წესით -
თითოეულ პარტნიორს. წესდებით შეიძლება დამატებით
განისაზღვროს ის პირი, ვისაც აქვს სამეწარმეო
საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების
მოთხოვნის უფლება.
 პროექტი მუხლი 57.
სოლიდარული პასუხისმგებლობა

• ვალდებულებების რამდენიმე ხელმძღვანელის მოქმედებით ან

უმოქმედობით დარღვევის შემთხვევაში, ისინი სოლიდარულად
აგებენ პასუხს სამეწარმეო საზოგადოების წინაშე.

• სამეწარმეო საზოგადოების პარტნიორთა კრებას შეუძლია, მიიღოს

გადაწყვეტილება ხელმძღვანელი პირის მიერ სამეწარმეო
საზოგადოებისთვის ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნაზე უარის თქმის
ან მასთან მორიგების თაობაზე, თუკი ამას არ შეეწინააღმდეგებიან
ხმათა სულ მცირე 10 პროცენტის მესაკუთრე პარტნიორები.
•
 პროექტი მუხ. 57

• ხელმძღვანელი პირი ასევე თავისუფლდება სამეწარმეო

საზოგადოებისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების
ვალდებულებისგან, თუ იგი თავისი ქმედებით ასრულებდა
პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილებას. ხელმძღვანელ პირს,
რომლის მიერ სამეწარმეო საზოგადოებისათვის მიყენებული
ზიანის ანაზღაურებისაგან გათავისუფლების საკითხიც განიხილება,
ეკრძალება ამ საკითზე ხმის მიცემა.

• წესდებით ან სასამსახურო ხელშეკრულებით არ შეიძლება

გამოირიცხოს ხელმძღვანელი პირის პასუხისმგებლობა
ვალდებულების განზრახ დარღვევით სამეწარმეო
საზოგადოებისთვის მიყენებული ზიანისთვის.
• უნდა იყოს თუ არა აქციათა/წილების
ფლობის მინიმალური ზღვარი
დაწესებული როგორც დერივაციული
სარჩელის აღძვრის წინაპირობა ?
 სპეციალური ზიანი / Special Injury

• პირდაპირი სარჩელის წარდგენისთვის, მოსარჩელეს უნდა

მიადგეს გარკვეული „განსაკუთრებული ზიანი“. [[საქმე Lipton
v. News Int’l, 514 A.2d 1075, 1079 (Del.1986)]განსაკუთრებული
ზიანი არის ზიანი, რომელიც „არის განსაკუთრებული და
გამორჩეული იმისგან, რომელიც სხვა აქციონერებს მიადგა,...
ან ზიანი, რომელიც მიადგა აქციონერის სახელშეკრულებო
უფლებას, როგორიცაა ხმის უფლება ან უმრავლესობის მიერ
კონტროლის განხორციელების უფლება, რომელიც არსებობს
კორპორაციის ნებისმიერი სხვა უფლებისგან
დამოუკიდებლად“. [საქმე Moran v. Household Int’l Inc., 490
A.2d 1059, 1070 (Del.CH.1985), aff’d 500 A.2d 1346
(Del.1986[1985])].
• პიდაპირია თუ დერივაციულია სარჩელი, ამ კითხვაზე პასუხის
გასაცემად, პასუხი უნდა გაეცეს კითხვებს:
• ვის მიადგა სავარაუდო ზიანი - კორპორაციას თუ მოსარჩელე
აქციონერებს ინდივიდუალურად - და
• ვინ მიიღებს სარგებელს ზიანის ანაზღაურებით ან გამოსწორების
სხვა საშუალებით?
 დერივაციული სარჩელის დანიშნულება

• მათთვის, ვისაც მიაჩნია რომ დერივაციული

სარჩელი წარმოადგენს სამართალწარმოების
ერთ-ერთ ფორმას, უნდა ითქვას რომ ეს ასე არ
არის. მაშინ როდესაც დირექტორთა მხრიდან
ვალდებულების მნიშვნელოვანი დარღვევის
საფრთხე ან ეჭვი არსებობს, დერივაციული
სარჩელი წარმოადგენს დირექტორთა
კორპორაციული ანგარიშვალდებულების
მექანიზმს.
A,.Reisberg, Derivative Actions and Corporate
Governance, Oxford University Press, New York,
2007,5.
 დერივაციული სარჩელის დანიშნულება

• ამერიკის სამართლის ინსტიტუტის

(American law Institute-ALI) მიერ
აღიარებულია, რომ დერივაციული
სარჩელის დანიშნულება უფრო
გრძელვადიან პერსპექტივაში
აქციონერთა ინტერესის დაცვაა, ვიდრე
კონკრეტულ შემთხვევაში ზიანიას
ანაზღაურების მიღება.
 დერივაციული სარჩელის უარყოფითი მხარეები

1. სარჩელის აღძვრის შედეგად საჯარო ხდება ინფორმაცია, რომელიც

კომპანიის იმიჯზე უარყოფითად აისახება აღნიშნული ფაქტი კი
ინვესტიციების მოზიდვას აფერხებს. საერთო ჯამში შესაძლოა
სამართალწორმოება არც ღირდეს იმ დანაკარგად რასაც კომპანია
განიცდის.

2. უცნობია როგორ დამთავრდება სამართალწარმოება (სასამართლოს

დარწმუნება დირექტორის მიერ ვალდებულების დარღვევის ფაქტის
არსებობაში საკმაოდ რთულია სხვადასხვა გარემობათა გამო) და გამოვა
თუ არა გამარჯვებული კომპანია ამ პროცესიდან, არადა ზემოაღნიშნული
უარყოფითი შედეგები ამის მიუხედავდა უკვე ცალსახად სახეზე იქნება.

3. სასამართლო პროცესის წარმატებით დასრულების შემთხვევაშიც კი

შესაძლებელია, რომ მოპასუხე დირექტორს უბრალოდ არ ქონდეს
შესაძლებლობა (ფინანსური რესურსი) აანაზღაუროს ზიანი რაც
კომპანიას მიადგა მისი ქმედების გამო. შედეგად სახეზეა გადაწყვეტილება
რომელიც ვერ აღსრულდება, კომპანია ვერ იღებს თანხას და ამის
პარალელურად ის უარყოფითი შედეგები რაც სასამართლო განხილვას
ახლავს თან სახეზეა.
4. დირექტორთა წინააღმდეგ სამართალწარმოების შესაძლებლობის
გაზრდილმა რისკებმა შესაძლოა გამოიწვიოს ამ პოზიციის დაკევებისაგან
თავის შეკავების სურვილი, რაც კომპანიის ხარჯებს გაზრდის, ვინაიდან ვინც
დაეთანხმება დაიკავოს დირექტორის პოზიცია, მოითხოვს დიდ ანაზრაურებას
დიდი რისკების პროპორციულად.

5. როგორც აღინიშნა უმცირესობაში მყოფ აქციონერს აქვს უფლება აღძრას

დერივაციული სარჩელი, რაც ქმნის საშიშროებას, რომ ამ უკანასკნელმა სულაც
არ გაითვალისწინოს მთლიანდ კომპანიის ინტერსები გრძელვადიან
პერსპექტივაში, იმის გამო რომ მისი წილი არც თუ ისე დიდია.

6. მნიშვნელოვან არგუმენტს დერივაციული სარჩელის წინააღმდეგ

წარმოადგენს ის გარემოება, რომ ამგვარი სარჩელის შესაძლებლობა
დირექტორს უკლავს სურვილს გამოიჩინოს ინიციატივა და მიიღოს სარისკო
გადაწვეტილება კომპანიის მართვის პროცესში, არადა ბიზნეს საქმიანობაში
რისკი და მოგების მაღალი პროცენტული მაჩვენებელი ხშირად
პირდაპირპროპორციულ დამოკიდებულებაშია ერთმანეთთან.
7. ცალსახად უნდა ითქვას, რომ სამართლაწარმოება არ
წარმოადგენს დირექტორატის გადაწყვეტლებისა და
საქმიანობის შეფასების ეფექტურ მექანიზმს.

8. პირადი პასუხისმგებობის გამორიცხვის მიზნით

შესაძლოა დირქტორთა მიერ დაქირავებულ იქნეს
ექსპერტთა უფრო ფართო წრე, მეტი თანამშრომელი
და მეტი დრო მოანდომოს მან გადაწყვეტილების
მიღებას, რაც ცხადია გაზრდის კომპანიის ხარჯებს და
აისახება მისი საქმიანობის ეფექტურობაზე.
A,.Reisberg, Derivative Actions and Corporate Governance,
Oxford University Press, New York, 2007.
 სასამართლო პრაქტიკა: №ას-1158-1104-2014
№ას-1307-1245-2014

§ ეკისრება თუ არა კომპანიის დირექტორს პირდაპირ და

უშუალოდ, მთელი ქონებით პასუხისმგებლობა კომპანიის
საგადასახადო ვალდებულებებისათვის, იმ შემთხვევაში თუ
დადასტურებულია, რომ კომპანიას აღნიშნული
ვალდებულებების შესრულება არ შეუძლია?

§ უფლებამოსილია თუ არა სსიპ შემოსავლების სამსახური

მოითხოვოს მათგან კომპანიის საგადასახადო ვალდებულებების
(როგორც ძირითადი საგადასახადო ვალდებულების, ისე მასზე
დარიცხული საურავის) ანაზღაურება და რა სამართლებრივი
საფუძვლით?

§ სამართლებრივი საფუძველი მ.შ.კ. 9.6

q თუკი დადგენილია, რომ:
§ საწარმოს გააჩნია საგადასახადო ვალდებულება;
§ საწარმოს არ შესწევს ამ ვალდებულების გადახდის
უნარი;
§ სახეზეა ისეთი ვითარება, როცა ანაზღაურება
აუცილებელია სახელმწიფოს, როგორც კრედიტორის
დასაკმაყოფილებლად;
q კომპანია ვალდებულია მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება
დირექტორისაგან. ხოლო თუკი მას ასეთი მოთხოვნა
დირექტორის მიმართ არ დაუყენებია, „მეწარმეთა კანონის“
მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტის შესაბამისად, კრედიტორი
უფლებამოსილია მოსთხოვოს საზოგადოებას დააყენოს
დირექტორის მიმართ ანაზღაურების მოთხოვნა.
 დასკვნა
• დერივაციული სარჩელის აღძვრის უფლება აქვთ
როგორც შპს ასევე სს -ის პარტნიორებს

• დერივაციული სარჩელი არის გამონაკლისი

სათანადო მოსარჩელის წესიდან, რადგან სათანადო
მოსარჩელე ამ დროს არის კომპანია, თუმცა მისი
მოთხოვნების დაყენება ხდება პარტნიორის ან
კრედიტორის მიერ.

• განსხვავებით პირდაპირი სარჩელისგან,

დერივაციული სარჩელის წარმატების შემთხვევაში,
მოგებული თანხა მიდის არა უშუალოდ
მოსარჩელესთან არამედ კომპანიის ხაზინაში.
 Piercing The Corporate Veil
გამჭოლი პასუხისმგებლობა
 გამჭოლი პასუხისმგებლობა

• გამჭოლი პასუხისმგებლობის გამოყენების

წინაპირობები

• განჭოლი პასუხისმგებლობა მეწარმეთა შესახებ

კანონის და კანონპროექტის თანახმად

• გამჭოლი პასუხისმგებლობა ქართული

სასამართლო პრაქტიკის თანახმად (სუს
საქმე #ას-1307- 1245-2014 და საქმე #ას-1158-
1104-2014 )
 მშკ 3.6.
• კომანდიტური საზოგადოების შეზღუდული პარტნიორი,
შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების,
სააქციო საზოგადოებისა და კოოპერატივის
პარტნიორები საზოგადოების კრედიტორების წინაშე
პასუხს აგებენ პირადად, თუ ისინი ბოროტად
გამოიყენებენ პასუხისმგებლობის შეზღუდვის
სამართლებრივ ფორმებს.
 კანონპროეტი მუხ. 27.2

• გამონაკლის შემთხვევაში, კომანდიტური საზოგადოების

კომანდიტი, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების,
სააქციო საზოგადოებისა და კოოპერატივის პარტნიორი
სამეწარმეო საზოგადოების კრედიტორის წინაშე პასუხს აგებს
პირადად, თუ ის პასუხისმგებლობის შეზღუდვის სამართლებრივ
ფორმას ბოროტად გამოიყენებს და სამეწარმეო საზოგადოებას არ
შესწევს კრედიტორის მოთხოვნის დაკმაყოფილების უნარი.
 კანონპროეტი მუხ. 27.2

• გამონაკლის შემთხვევაში, კომანდიტური საზოგადოების

კომანდიტი, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების,
სააქციო საზოგადოებისა და კოოპერატივის პარტნიორი
სამეწარმეო საზოგადოების კრედიტორის წინაშე პასუხს აგებს
პირადად,(ხომ არ აჯობედა ყოფილიყო პასუხს აგებს სოიდარულად
კომპანიასთან ერთად ? ) თუ ის პასუხისმგებლობის შეზღუდვის
სამართლებრივ ფორმას ბოროტად გამოიყენებს და სამეწარმეო
საზოგადოებას არ შესწევს კრედიტორის მოთხოვნის
დაკმაყოფილების უნარი.-
• ხომ არ აჯობებდა აქვე ყოფილიყო დაზუსტება, რომ თუ
საზოგადოება ადასტურებს რომ იგი გადახსდისუნარიანია, მაშინ
გამჭოლი პასუხისმგებლობის გამოყენება არ ხდება.
 გამჭოლი პასუხისმგებლობის
გამოყენების წინაპირობები

• სხვადასხვა სუბიექტის/კომპანიის როგორც პირადი ინტერესის, ასევე საკუთრების

ისეთი გაერთიანება, რომ შეუძლებელია მათი გამიჯვნა.

Ø აღნიშნული შეიძლება დადგინდეს შემდეგი საკითხების ანალიზის შედეგად:

• მათი ბუღალტრული ანგარიშგება არასწორია

• კომპანიის ფუნქციონირებისათვის საჭირო კორპორაციული ფორმალობები არ არის

დაუცველი,

• მათი აქტივები აღრეულია ისე, რომ გამიჯვნა/გამოცალკავება შეუძლებელია.

• ერთი კომპანია მეორეს ქონებას იყენებს როგორც საკუთარს

• კომპანიის დეკაპიტალიზაიცია (არაადექვატური კაპიტალიზაცია) (შვილობილის

აქტივების გატანა, რაც იწვევს მის უუნარობას პასუხი აგოს წარმოშობილ
ვალდებულებებზე. )

(Schulz, M;Wasmeier, O; The Law of Business Organizations, A concise Overview of German

Corporate Law, Springer, 2012)
 შეზღუდული პასუხისმგებლობა-
საკანონმდებლო პრივილეგია US. Court

• გადაწყვეტილება, რომელმაც საფუძველი დაუდო

ალტერ ეგო დოქტრინას, მიღებულ იქნა 1921 წელს
კალიფორნიის უზენაესი სასამართლოს მიერ Minifie
v. Rowley საქმეზე, სადაც სასამართლომ აღნიშნა:

კოპანიის დამოუკიდებელი, აქციონერისაგან

განცალკევებული პასუხისმგებლობის არსებობა
საკანონმდებლო პრივილეგიას წარმოადგენს,
შესაბამისად იგი გამოყენებული უნდა იქნეს
ლეგიტიმური ბიზნეს მიზნებისათვის და არავის უნდა
ჰქონდეს საშუალება შეზღუდული პასუხისმგებლობა
ბოროტად გამოიყენოს. (Minifie v. Rowley 87 Cal. 481, 202. 673, The Alter-Ago Doctrine
Exception in California Corporate Law, xelmisawvdomia: http://www.surfs-
up.net/Downloads/Alter%20Ego%20Piercing%20the%20Corporate%20Veil.pdf )
ყველაზე გავრცელებული წინაპირობები, რომელრბიც იწვევს შეზღუდული
პასუხისმგებლობის უგულვებელყოფას, :

• პირველი, თუკი არსებობს კომპანიისა და აქციონერთა საერთო ინტერესები

და არსებითად საერთო საკუთრება, იმგვარად, რომ აქციონერისა და
კომპანიის სეპარატული იდენტობა ფაქტიურად წაშლილია და აღარ
არსებობს(Alter Ago Doctrine),

• In the words of the courts, dominion and control must be so complete that the
subsidiary corporation may be said to have no will, mind, or existence of its
own, and to be regarded as a mere department of the business of the
stockholder. (Cf. United States v. Jon-T Chemicals, Inc., 768 F.2d 686, 691 (5th Cir. 1985). )

• მეორე, თუკი გარემოებათა გათვალისწინებით შეზღუდული

პასუხისმგებლბის გამოყენება შეიძლება განხილულ იქნეს როგორც
თაღლითობის სანქცირება ან უსამართლობის წახალისება.(Fletcher v. Atex, Inc.,
68 F. 3d1451 (1995)
http://scholar.google.com/scholar_case?case=16439332799546168049&hl=en&as_sdt=2&as_vis=1&oi=scholarr
Hagan, The Alter-Ago Doctrine Exception in California Corporate Law, : http://www.surfs-
up.net/Downloads/Alter%20Ego%20Piercing%20the%20Corporate%20Veil.pdf )
 საწარმოთა გაერთიანების თეორია
Integrated Enterprise Theory

• Integrated enterprise theory rejects legal

fragmentation into a set of corporations and
treats a corporate group headed by a parent
corporation as one single business. Under
integrated enterprise theory, courts have
discarded the formalistic view of corporate law
in favor of a stress on the economic reality (of
corporate groups doing one business through
numerous companies).(Corporate Responsibility under the Alien
Tort Statute Enforcement of International Law through US Torts Law By Michael
Koebele , LEIDEN • BOSTON 2009 )
 გერმანული სასამართლოს პოზიცია

• 2001 წელს გერმანიის ფედერალურმა სასამართლომ განმარტა:

იმისათვის, რომ ისარგებლონ კომპანიის შეზღუდული პასუხისმგებლობის

ხასიათით, აქციონერებმა არ უნდა გამოაცალონ კომპანიას აქტივი, რაც მას
სჭირდება, რომ შეძლოს საკუთარი ვალდებულებების შესრულება
კრედიტორთა მიმართ.

თავდაპირველად გერმანიის ფედერალურმა სასამართლომ დაადგინა,

რომ აქციოენერის მიერ აღნიშნული სახის დარღვევის შემთხვევაში,
კომპანიის კრედიტორებს წარმოეშობოდათ უფლება პირდაპირ
წარედგინათ სარჩელი დამრღვევი აქციონერის მიმართ.

თუმცა, შემდგომ ფედერალური სასამართლოს მიერ მოხდა შეზღუდული

პასუხისმგებლობის კონცეფტის გადახედვა და 2007 წელს სასამართლომ
დაადგინა, აქციონერთა პასუხისმგებლობა კომპანიის მიმართ, მათ მიერ
ჩადენილი თაღლითური ქმედების გამო.
(Entscheidungen des Bundesgerichtshofs in Zivilsachen, April 28, 2008, BGHZ, 176, 204, Oktober 12, 2007, BGHZ,
175,12 იხ: Meister, Heidenhain, Rosengarten, The German Limited Liability Company, 7th Ed, Verlag C.H. Beck,
Munchen, 2010, 48.)
 გერმანული სასამართლოს პოზიცია

• აქციონერ(ებ)ის პასუხისმგებლობა კომპანიის

ვალდებულებათა გამო შესაძლოა წარმოიშვას, თუკი
კოპანიის და აქციონერის აქტივები ერთმანეთშია არეული
და აღნიშული ფაქტი შენიღბულია არასწორი
საბუღალტრო წარმოებით ან სხვა მსგავსი
საშუალებებით, რაც არასასურველ მდგომარეობაში
აყენებს კომპანიის კრედიტორს.
Meister, Heidenhain, Rosengarten, The German Limited Liability Company, 7th Ed, Verlag C.H. Beck, Munchen, 2010, 47.)
 გამჭოლი პასუხისმგებლობა/ Piercing
დელიქტური ზიანი vs. სახელშეკრულებო ზიანი

• შეზღუდული პასუხისმგებლობის უგულვებელყოფის გამოყენებას

აზრი აქვს მაშინ, როდესაც სახეზეა დელიქტური ზიანი და იგი არ
შეიძლება გავრცელდეს სახელშეკრულებო ურთიერთობის შედეგად
წარმოშობილ ზიანზე.

• სახელშეკრულებო ურთიერთობისას ხელშეკრულების თითოეული

მხარე იცნობს ერთმანეთს და მათთვის ასევე ცნობილია (უნდა იყოს)
კომპანიის შეზღუდული პასუხისმგებლობის ხასიათი. შესაბამისად,
მათ შეუძლიათ თავი დაიზღვიონ და მოითხოვონ აქციონერისგან
გარანტია ან სხვა კანონმდებლობით დასაშვები უზრუნველყოფა,
რასაც ვერ ვიტყვით ისეთ გარემოებებთან დაკავშირებით, როდესაც
სახეზეა დელიქტური ზიანი.

• დელიქტის შედეგად წარმოშობილ კრედიტორებს თავდაცვის

ზემოაღნიშნული საშუალებანი არ გააჩნიათ. ამიტომ გამჭოლი
პასუხისმგებლობა დელიქტის შემთხვევაში გამოიყენება.
• პროფესორ რობერტ ტომპსონის კვლევები
ამტკიცებს, რომ სასამართლო უფრო ხშირად
აკმაყოფილებს შეზღუდული
პასუხისიმგებლობის ფორმის
უგულვებელყოფის შესახებ მოთხოვნას
სახელშეკრულებო ურთიერთობების
არსებობისას (42%) დელიქტურ ზიანთან
შედარებით (31%)
(Robert, B. Thompson , Piercing the Corporate
Veil: An Empirical Study)
 სასამართლო პრაქტიკა:
№ას-1158-1104-2014 №ას-1307-1245-2014

§ ეკისრება თუ არა კომპანიის პარტნიორს პირდაპირ და

უშუალოდ, მთელი ქონებით პასუხისმგებლობა კომპანიის
საგადასახადო ვალდებულებებისათვის, იმ შემთხვევაში თუ
დადასტურებულია, რომ კომპანიას აღნიშნული
ვალდებულებების შესრულება არ შეუძლია?

§ უფლებამოსილია თუ არა სსიპ შემოსავლების სამსახური

მოითხოვოს მათგან კომპანიის საგადასახადო
ვალდებულებების (როგორც ძირითადი საგადასახადო
ვალდებულების, ისე მასზე დარიცხული საურავის)
ანაზღაურება და რა სამართლებრივი საფუძვლით?
§ სამართლებრივი საფუძველი მ.შ.კ. 3.6.(27.2) თუ სსკ. 992??
• უზენაესმა სასამართლომ აღნიშნა, რომ მ.შ.კ. 3.6. მუხლი ფართოდ
განიმარტება და თავის თავში მოიცავს არა მხოლოდ პასუხისმგებლობის შეზღუდვ
ის კორპორაციული ფორმის ბოროტად გამოყენებას (მაგ., კორპორაციის, როგოც
მხოლოდ პარტნიორის მიზნის მისაღწევი „ინსტრუმენტის“ დანიშნულებით გამოყენ
ება;; „კორპორაციული ფორმალობების დაუცველობა“;; კორპორაციის, როგორც პ
არტნიორის „ალტერ ეგოს“ არსებობა)

• არამედ თავად შეზღუდული პასუხისმგებლობის, როგორც პასუხისმგებლობის ელე

მენტის, ბოროტად გამოყენებას, რაც გულისხმობს პარტნიორის მიერ პასუხისმგებ
ლობის შეზღუდვის პრივილეგიის მარტოოდენ სხვისი ინტერესების საზიანოდ გამო
ყენებას და საკუთარი ეკონომიკური რისკებისა და დანაკარგის სხვაზე გადა
კისრებას კრედიტორის განზრახ შეცდომაში შეყვანით.

• სსკ მუხლი 115 .

სამოქალაქო უფლება უნდა განხორციელდეს მართლზომიერად. დაუშვებელია უფლების
გამოყენება მარტოდენ იმ მიზნით, რომ ზიანი მიადგეს სხვას.
 სასამართლო პრაქტიკა:
№ას-1158-1104-2014 №ას-1307-1245-2014

დადგენილია რომ:

• კომპანიას გააჩნია დავალიანება

• თავად კომპანიას არ გააჩნია საჭირო სახსრები

დავალიანების დასაფარად

• იცის რა ამის შესახებ კრედიტორმა ითხოვს ანაზღაურების

მიღებას უშუალოდ პარტნიორისგან

• არსებობს გამჭოლი პასუხისმგებლობის გამოყენების

წინაპირობები

Ø ვის მხარესაა მტკიცების ტვირთი ?

 სასამართლო პრაქტიკა:
№ას-1158-1104-2014 №ას-1307-1245-2014

• დასახელებულ ქეისში სუს-ის მიერ მიჩნეულ იქნა რომ:

• შეზღუდული პასუხისმგებლობის ფორმის ბოროტად

გამოყენება სახეზეა, როცა შეზღუდული პასუხისმგე
ბლობის საზოგადოების პარტნიორი საზოგადოებაში
უშუალოდ ხელმძღვანელობს და ახორციელებს
ისეთ საქმიანობას, რომელიც მიზნად ისახავს
გადასახადებისაგან თავის არიდებას, ანუ როცა
საზოგადოება პარტნიორის მიერ გამოიყენება
არადეკლარირებული შემოსავლის მაგენერირებელი
წყაროს დანიშნულებით.
 სასამართლო პრაქტიკა:
№ას-1158-1104-2014 №ას-1307-1245-2014

• კომპანია არ აწარმოებდა ბუღალტრულ აღრიცხვას კანო

ნმდებლობით დადგენილი წესის შესაბამისად,
კომპანიის მიერ წარმოებული ბუღალტრული
აღრიცხვა არ შეესაბამებოდა საერთაშორისო
სტანდარტებს.საქონლის რეალიზაციის დამადასტურებელი
დოკუმენტაცია და რეალიზებული საქონელი არ შეესაბამ
ებოდა სალარო აპარატში ამოჭრილ მონაცემებს.

• კომპანიის მიერ მითითებული საქონლის სარეალიზაციო

ფასები აბსოლუტურად შეუსაბამო იყო ბაზარზე ჩამოყალი
ბებულ ფასებთან. კომპანიას არ ჰქონდა სრულად ასახული
საქონელი. იქიდან გამომდინარე, რომ სარეალიზაციო
ფასები არ შეესაბამებოდა რეალობას, ადგილი ჰქონდა
შემოსავლის შემცირების ფაქტს.
• ზემოაღნიშნულდან გამომდინარე, სასამართლომ
მიიჩნია, რომ პარტნიორის
ქმედებები წარმოადგენს პასუხისმგებლობის
შეზღუდვის სამართლებრივი ფორმის ბოროტად
გამოყენებას და რომ მას უნდა დაეკისროს
პასუხისმგებლობა კომპანიის საგადასახადო
ვალდებულებებისათვის.

• მათი(პარტნიორების/ხელმძღვანელის) პასუხისმგებ
ლობა სახელმწიფოს
წინაშე კომპანიის ვალდებულებების მიმართ
სუბსიდიურია, ხოლო ერთმანეთის მიმართ სოლი
დარული.
 დასკვნა
• გამჭოლი პასუხისმგებლობა გამოიყენება თუ სახეზეა
კომპანიის დავალიანება;

• თავად კომპანიას არ გააჩნია საჭირო სახსრები

დავალიანების დასაფარად;

• არსებობს გამჭოლი პასუხისმგებლობის გამოყენების

წინაპირობები;

• იცის რა ამის შესახებ კრედიტორმა ითხოვს

ანაზღაურების მიღებას უშუალოდ პარტნიორისგან.
 ძირითადი წინაპირობები

• გამჭოლი პასუხისმგებლობა გამოიყენება თუ

არსებობს კომპანიისა და აქციონერთა საერთო
ინტერესები და არსებითად საერთო საკუთრება,
იმგვარად, რომ აქციონერისა და კომპანიის
სეპარატული იდენტობა ფაქტიურად წაშლილია და
აღარ არსებობს(Alter Ago Doctrine), (მაგალითად
როდესაც მშობელი კომპანია სრულად
აკონტროლებს შვილობილი კომპანიის საქმიანობას)

• ასევე თუ გარემოებათა გათვალისწინებით

შეზღუდული პასუხისმგებლბის გამოყენება შეიძლება
განხილულ იქნეს როგორც თაღლითობის
სანქცირება ან უსამართლობის წახალისება
 მტკიცების ტვირთი

• მოსარჩელეა ვალდებული ამტკიცოს გამჭოლი

პასუხისმგებლობის გამოყნების წინაპირობების
არსებობა.
•
• გამოიყენება მეწარმეთა შესახებ საქართველოს კანონის
3.6. მუხლი

• კანონპროექტი მუხლი 27.2

 ტრენინგის თემები

• პარტნიორის გასვლა შპს დან

• პარტნიორის გარიცხვა შპს დან

პარტნიორის გასვლა შპს დან
 საკითხები

I. არის თუ არა დარეგულირებული მეწარმეთა

შესახებ კანონით შპს დან პარტნიორის
გასვლის საკითხი ?
II. რა შემთხვევაშია პარტნიორი უფლებამოსილი
მოითხოვოს საწარმოდან გასვლა ?
III. ვინ იღებს გადაწყვეტილებას გასვლასთან
დაკავშირებით ?
IV. რა წინაპირობების არსებობაა საჭირო რომ
პარტნიორმა შეძლოს საწარმოდან გასვლა?
 I არის თუ არა დარეგულირებული
მეწარმეთა შესახებ კანონით შპს დან პარტნიორის გასვლის საკითხი ?

• შპს დან პარნიორის გასვლას მეწარმეთა შესახებ კანონი არ

არეგულირებს

• მშკ-ის 34 მუხლის თანახმად პარტნიორები დებენ შეთანხმებას

(წესდებას), რომლის საფუძველზედაც წესრიგდება საწარმოს
საქმიანობასთან ან/და პარტნიორების ურთიერთობებთან
დაკავშირებული საკითხები. პარტნიორთა შეთანხმების
(წესდების) ნაწილი, რომელიც შეიცავს ამ კანონის მე-5
მუხლით გათვალისწინებულ მონაცემებს და რომელიც
რეგისტრირდება რეესტრში, არის სარეგისტრაციო
განაცხადი. პარტნიორთა შეთანხმება, რომლის
რეგისტრაციაც არ არის სავალდებულო, იდება წერილობითი
ფორმით და იგი შეიძლება შესრულდეს ნებისმიერ ენაზე
(პარტნიორთა შეთანხმება (წესდება)).
 სსკ 399-ე მუხლი
• ხელშეკრულების ნებისმიერ მხარეს შეუძლია,
პატივსადები საფუძვლიდან გამომდინარე, უარი
თქვას გრძელვადიან ვალდებულებით
ურთიერთობაზე ხელშეკრულების მოშლისათვის
დაწესებული ვადის დაუცველად. პატივსადებია
საფუძველი, როცა ხელშეკრულების მომშლელ
მხარეს კონკრეტული ვითარების, მათ შორის,
დაუძლეველი ძალისა და ორმხრივი ინტერესების
გათვალისწინებით, არ შეიძლება მოეთხოვოს
სახელშეკრულებო ურთიერთობის გაგრძელება
შეთანხმებული ვადის ან ხელშეკრულების
მოშლისათვის დაწესებული ვადის გასვლამდე.
 405.2.(გ) (3)
გ ) განსაკუთრებული საფუძვლებიდან გამომდინარე, ორმხრივი
ინტერესების გათვალისწინებით, გამართლებულია
ხელშეკრულების დაუყოვნებლივ მოშლა.

3. ხელშეკრულებაზე უარი დაუშვებელია, თუ:

ა ) ვალდებულების დარღვევა უმნიშვნელოა;

ბ ) დარღვეულია 316-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნები და,
ამის მიუხედავად, კრედიტორს შეიძლება მოეთხოვოს
ხელშეკრულების ძალაში დატოვება;
გ ) ვალდებულების დარღვევისათვის კრედიტორი მთლიანად
ან უმთავრესად თვითონ არის პასუხისმგებელი;
დ ) მოთხოვნას უპირისპირდება შესაგებელი, რომელიც
მოვალემ უკვე წარადგინა ან დაუყოვნებლივ წარადგენს
ხელშეკრულებაზე უარის თქმის შემდეგ.
 სსკ 407 ზიანი

• ხელშეკრულებიდან გასვლისას
კრედიტორს შეუძლია მოითხოვოს იმ
ზიანის ანაზღაურება, რომელიც მას
მიადგა ხელშეკრულების
შეუსრულებლობით.

• ეს წესი არ გამოიყენება, როცა

ხელშეკრულებიდან გასვლის საფუძველი
მოვალის ბრალით არ არის გამოწვეული.
 II რა შემთხვევაშია პარტნიორი
უფლებამოსილი მოითხოვოს
საწარმოდან გასვლა ?

• პატივსადები საფუძვლიდან გამომდინარე, უარი

გრძელვადიან ვალდებულებით ურთიერთობაზე

• განსაკუთრებული საფუძვლებიდან გამომდინარე,

ორმხრივი ინტერესების გათვალისწინებით,
გამართლებულია ხელშეკრულების დაუყოვნებლივ
მოშლა.

• ნებისმიერ შემთხვევაში აუცილებელია თუ არა ზემოთ

დასახელებული მნიშვნელოვანი საფძველის არსებობა
თუ მაგ. თუ შეუძლია გავიდს ნებისმიერ დროს ?
• საკმარისია თუ არა პარტნიორთა
თანხმობა იმისათვის რომ მოხდეს
პარტნიორის გასვლა ?

• აუცილებელია თუ არა სასამართლო

კონტროლი?
 გასვლა

• პარტნიორთა კრებამ უნდა იმსჯელოს

პარტნიორის საზოგადოებიდან გასვლის
შესახებ და მიიღოს გადაწყვეტილება.

• სასურველია ამავე კრებაზე იქნეს მიღებული

გადაწყვეტილება გამსვლელი პარტნიორის
წილის ბედის შესახებ, კერძოდ რა დაემართა
წილს, გადანაწილდება იგი დანარჩენ
პარტნიორებზე თუ გაუქმდება.
 IV რა წინაპირობების არსებობაა
საჭირო რომ პარტნიორმა შეძლოს
საწარმოდან გასვლა?

• კრედიტორთა ინტერესების გათვალისწინება/

წილის კომპენსაცია არ უნდა ხდებოდეს
კრედიტორთა ფულით;

• საწარმოში წილის კომპენსაციისათვის

აუცილებელი თავისუფალი სახსრების არსებობა;

• კომპენსაციის გაცემამ არ უნდა გამოიწვიოს

კომპანიის გადახდისუუნარობა ან/და არ უნდა
შეუქმნას ფინანსური პრობლემები კომპანიას
 წილის კომპენსაცია
• კომპენსაციის ოდენობა უნდა შეესაბამებოდეს წილის
საბაზრო ღირებულებას. შეფასებისას აუცილებლად
უნდა იქნეს გათვალისწინებული კომპანიის მოთხოვნები
და არსებული ვალდებულებები, საზოგადოების აქტივი
და პასივი, გადახილი ან მომავალში გადასახდელი
დივიდენდი და სხვა.

• ამგვარად წილი ფინანსდება თავისუფალი სახსრებით

და არა კრედიტორთა ფულით. გასვლისას
გამოყენებულ უნდა იქნეს ის შეზღუდვები რაც
მოცემულია კანონში დივიდენდის ან/და კომპანიის
ქონების განაწილებასთან დაკავშირებით. (მშკ მე-8
მუხლი, სს-57 -ე მუხლი)
 სასამართლო

• სასამართლო, გასვლისათვის საჭირო მნიშვნელოვანი

საფუძვლის არსებობის შემთხვევაშიც ვალდებულია
შეაფასოს და ერთმანეთს შეუპირისპიროს კომპანიის და
გამსვლელი პარტნიორის ინტერესები.

• ინტერსეთა დაპირისპირება უნდა გადაწყდეს შპს

სასარგებლოდ და უარი უნდა ეთქვას პარტნიორს
მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე, თუკი გასვლა და მისი წილის
კომპენსაცია გამოიწვევს ფინანსურ პრობლემებს კომპანიაში

• ასეთ შემთხვევაში პარტნიორი უფლებამოსილია დატოვოს

საწარმო წილის გასხვისების გზით.
 პროექტი მუხ. 146 (გასვლა)

• 1.პარტნიორს უფლება აქვს, გავიდეს სამეწარმეო საზოგადოებიდან

წესდებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ან, თუ შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოების ხელმძღვანელობის ან პარტნიორთა
ქმედებები მნიშვნელოვნად აზიანებს მის ინტერესებს, ან არსებობს შემდეგი
მნიშვნელოვანი საფუძვლები:
• ა) შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების საქმიანობის საგანი
მნიშვნელოვნად შეიცვალა;
• ბ) შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებას ბოლო 3 წლის
განმავლობაში არ გაუნაწილებია დივიდენდი, მიუხედავად იმისა, რომ
შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების ფინანსური მდგომარეობა
ამის საშუალებას იძლეოდა;
• გ) შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებამ მიიღო ამ კანონის 140-ე
მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული გადაწყვეტილება;
• დ) პარტნიორებმა მიიღეს გადაწყვეტილება დამატებითი შენატანის
განხორციელების ვალდებულების შესახებ, რომელიც მასზეც ვრცელდება;
• ე) წესდებით გათვალისწინებული სხვა საფუძველი.
 პროექტი მუხ. 146 (გასვლა)

• 2.თუ ამ მუხლის პირველ პუნქტში დასახელებული გარემოებების

წარმოშობის საფუძველია პარტნიორთა გადაწყვეტილება, პარტნიორს
გასვლის უფლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში წარმოეშობა, თუ მას
გადაწყვეტილებისთვის მხარი არ დაუჭერია.

• 3.პარტნიორმა შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებას

წერილობით უნდა შეატყობინოს საზოგადოებიდან გასვლისა და გასვლის
მიზეზების თაობაზე. შეტყობინების მიღებისთანავე შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოების ხელმძღვანელი ორგანო პარტნიორებს
აცნობებს პარტნიორის გასვლის შესახებ, რის შემდეგაც პარტნიორები
იღებენ გადაწყვეტილებას გასვლის მსურველი პარტნიორისათვის
გასვლაზე თანხმობის მიცემის, ასევე, მისი წილის შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოებისთვის გადაცემის, დანარჩენ
პარტნიორებზე პროპორციულად გადანაწილების ან გაუქმების თაობაზე.
 პროექტი მუხ. 146 (გასვლა)

• 4.თუ შესაბამისი შეტყობინების მიღებიდან 30 დღის ვადაში, პარტნიორები

არ მიიღებენ ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებულ
გადაწყვეტილებებს ან გადაწყვეტილებით უარს იტყვიან პარტნიორის
გასვლაზე თანხმობის გაცემაზე, ხელმძღვანელი ორგანო ამის შესახებ
დაუყოვნებლივ აცნობებს გასვლის მსურველ პარტნიორს. თუ
ხელმძღვანელი ორგანო, შესაბამისი შეტყობინების მიღებიდან 30 დღის
ვადაში, არ აცნობებს გასვლის მსურველ პარტნიორს პარტნიორთა რაიმე
გადაწყვეტილების შესახებ, ჩაითვლება, რომ პარტნიორებმა პარტნიორის
გასვლაზე თანხმობის გაცემაზე უარი განაცხადეს.

• 5. გასვლის მსურველი პარტნიორის წილის ღირებულება უნდა დადგინდეს

მხარეთა შეთანხმებით ან, ამგვარი შეთანხმების შეუძლებლობის
შემთხვევაში, მხარეების მიერ დანიშნული დამოუკიდებელი აუდიტორის
მიერ. თუ მხარეები ვერ თანხმდებიან აუდიტორის კანდიდატურაზე,
დამოუკიდებელ აუდიტორს, ერთ-ერთი მხარის განცხადების საფუძველზე,
ნიშნავს სასამართლო.
 პროექტი მუხ. 146 (გასვლა)

• 6. აუდიტორის მომსახურების ანაზღაურება მხარეებს ეკისრებათ თანაბრად

და ისინი აუდიტორის წინაშე სოლიდარულად აგებენ პასუხს მომსახურების
ღირებულების ანაზღაურებისთვის, თუ მხარეთა შორის შეთანხმებით სხვა
რამ არის გათვალისწინებული
• 7 პარტნიორის შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებიდან გასვლის
შესახებ გადაწყვეტილებას, პარტნიორის განცხადების საფუძველზე, იღებს
სასამართლო ამ მუხლის პირველ პუნქტში მითითებული გარემოებების
არსებობის შემთხვევაში. განცხადების წარდგენა დასაშვებია პარტნიორთა
მიერ ამ მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული გადაწყვეტილების
მიღებიდან 30 დღის განმავლობაში ან, თუ გადაწყვეტილება არ იქნა
მიღებული, 30 დღიანი ვადის უშედეგოდ გასვლიდან 30 დღის
განმავლობაში. სასამართლო ასევე განსაზღვრავს გამსვლელი
პარტნიორის წილის ღირებულებას და მისთვის წილის ღირებულების
გადახდის ვადას, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს სასამართლო
გადაწყვეტილების ძალაში შესვლიდან 30 დღეს.
 პროექტი მუხ. 146 (გასვლა)

• 8. წილის ღირებულება გამსვლელ პარტნიორს უნდა

აუნაზღაურდეს:
• ა) ანაზღაურების ოდენობის შესახებ მხარეთა შეთანხმებიდან 15
დღის განმავლობაში, თუ მხარეები სხვა ვადაზე არ შეთანხმებულან;
•
• ბ) დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ მხარეთათვის წერილობითი
დასკვნის წარდგენიდან 30 დღის განმავლობაში;
•
• გ) სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში.
•
• 9. ამ მუხლის მე-8 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში
გამოიყენება ამ კანონის 147-ე მუხლის პირველი, მე-4 და მე-7
პუნქტები.
 პროექტი მუხ.147

• 1. საზოგადოების ხელმძღვანელი ორგანო ამზადებს შეზღუდული

პასუხისმგებლობის საზოგადოების პარტნიორებზე დივიდენდის
განაწილების შესახებ წინადადებას, რომელსაც წარუდგენს
პარტნიორებს. ხელმძღვანელი ორგანო პარტნიორებზე წლიური
დივიდენდის განაწილების წინადადებას ამზადებს ფინანსური
ანგარიშგების მონაცემების გათვალისწინებით. თუ წესდებით სხვა
რამ არ არის გათვალისწინებული, ხელმძღვანელი ორგანო
ვალდებულია, პარტნიორებზე დივიდენდის განაწილების
წინადადებასთან ერთად, პარტნიორებს წარუდგინოს განცხადება
გადახდისუნარიანობის შესახებ, რომლითაც დასტურდება, რომ
დივიდენდის განაწილების დღიდან შემდგომი კალენდარული
წლის განმავლობაში, სამეწარმეო საზოგადოება შეძლებს
ვადამოსული ვალდებულებების შესრულებას ჩვეულებრივი ან/და
დაგეგმილი საქმიანობის ფარგლებში
• შესაძლებელია თუ არა რომ 147.1 მულის
მოთხოვნების დაკმაყოფლილების
შეუძლებლობისას, სასამართლოზე
განხილულ იქნეს საკითხი, რომ კომპანიამ
აიღოს სესხი გასული პარნტიორის წილის
ღირებულების კომპენსირებისათის ?
 დასკვნა
• წილის შეტანით პარტნიორი ეხვევა კორპორაციულ
საფარველში. ამგვარად, იმის საპირწონედ, რომ იგი
სარგებლობს შეზღუდული პასუხისმგებლობით აქტივის
კომპანიიდან მარტივად გატანის საშუალება არ უნდა
მიეცეს,ანუ არ უნდა იყოს შესაძელებელი როცა მოესურვება
მაშინ გაიტანოს აქტივი კომპაიიდან გასვლის გზით.

• შესაბამისად აუცილებელია არსებობდეს კანონმდებლბით

გათვალისწინებული პატივსადები ინტერესი

• ასეთი არსებობის შემთხვევაშიც კი სასამართლომ უარი უნდა

უთხრას პარტნიორს მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე თუკი
გასვლა საზიანო იქნება კომპანიის ინტერესებისათვის.
(პროექტი147.1)
 ჰიპოთეტური საქმე
• შპს-ს პარტნიორმა მოითხივა შპს დან
გასვლა იმ საფუძვლით, რომ უკვე 3 წელზე
მეტია რაც ამ კომპანიის პარნიორია და
დივიდენდი არ განაწილებულა, რადგან
უმრავლესობაში მყოფი პარტნიორი არ
იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას. უნდა
იქნეს თუ არა მიჩნეული აღნიშნული
პატივსადებ საფუძვლად იმისათვის, რომ
გასვლის შესახებ მისი მოთხოვნა
დაკმაყოფილდეს.
გარიცხვა
 გარიცხვა

რა შეიძლება გახდეს პარტნიორის

საზოგადოებიდან გარიცხვის საფუძველი ?
 გარიცხვა

Øპარტნირის გარიცხვა შენატანის შეტანის

ვალდებულების დარღევის გამო

Ø პარტნირის გარიცხვა
საზოგადოებისათვის ზიანის მიყენების
გამო
 პარტნირის გარიცხვა
შენატანის შეტანის ვალდებულების
დარღევის გამო

• პარტნიორებს შეუძლიათ წესდებით

გათვალისწინებულ შემთხვევაში
განსაზღვრონ თითოეული პარტნიორის
შენატანის შეტანის წესი და ვადა. ვადის
უშედეგოდ გასვლის შემთხვევაში
პარტნიორი, რომელმაც არ განახორციელა
გადახდა, კარგავს წილს და ნაწილობრივ
შესრულებულ ვალდებულებათა შედეგებსაც,
თუ წესდებით სხვა რამ არ არის
დადგენილი.(მუხ. 3.7)
 მშკ 3.7.
• შენატანის შეუტანლობის შემთხვევაში, ვინ შეიძლება
იყოს აღნიშნული მოთხოვნის კრედიტორი ?

• შენატანის შეუტანლბის შედეგები პარტნიორისთვის :

ü კრედიტრების წინაშე პასუხისმგებლობა შეუტანელი

შესატანითაც (3.4)
ü გარიცხვა მშკ-ის 3.7 მუხლის საფუძველზე

უნდა მიეცეს თუ არა დამატებითი ვადა პარტნიორს ?

 გერმანული მოდელი

• აქციონერი შეტანაზე ვალდებული პირია

• მოსულია ვალდებულების შესრულების
ვადა
• დაინიშნა დამატებითი ვადა თუმცა იგი
უშედეგოდ გავიდა

მშკ 3.7. დამატებითი ვადის მიცემას არ

ითვალისწინებს, უნდა გამოვიყენოთ თუ არა
სსკ -ის 405 - ე მუხლი ?
 მშკ 3.7. vs 3.4
რას გულისხმობს მშკ-ის 3.7 პუნქტით
გათვალისწინებული ნაწილობრივ
შესრულებულ ვადლებულებათა შედეგები ?
კარგავს პარტნიორი ყველაფერს (ანუ
ნაწილობრივ შეტანილ შენატანს) თუ მისი
წილის შემცირდება შეუტანელი ნაწილის
პროპორციულად ?
მშკ 3.4 ადგენს პარტნიორის პასუხისმგებლობას
კრედოტორთა წინაშე შეუტანელი შესატანითაც.

პარტნიორი კარგავს შენატანს ვადის უშედეგოდ

გასვლის შემთხვევაში.
 ჰიპოთეტური საქმე

2016 წლის 1 მარტს დაფუძნდა შპს რომელსაც 5

პარტნიორი ჰყავს. პარტნიორებმა დაადგინეს
შენატანების ოდენობა და ვადა. აღიშნული ვადა ისე
ამოიწურა, რომ ერთ-ერთმა პარტნიორმა შენატანის
შეტანა ვერ მოახერხა. ვინაიდან წესდება სხვა რამეს არ
ითვალისწინებდა , ვადის გასვლის შემდეგ პარტნიორთა
მიერ მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება პარტნიორის
გარიცხვის შესახებ. გარიცხული პარტნიორი არ
ეთანხმება კრების გადაწყვეტილებას და უთითებს სსკ-ის
405-ე მუხლზე, რომლის საფუძველზეც მისთვის უნდა
განესაზღვრათ დამატებითი ვადა ვალდებულების
შესასრულებლად. როგორ უნდა გადაწყდეს აღნიშნული
დავა.?
 ჰიპოთეტური საქმე

• ამავე ქეისში პარტნიორები შეთანხმდნენ,

შენატატნის წესსა და ოდენობაზე, თუმცა არ
განსაღვრეს ვადა, ყველა პარტნიორმა ერთის
გარდა განახროციელა შენატანების შეტანა,
ხოლო პარტნიორი რომელმაც შეტანის ვადას
გადააცილა აცხადებს, რომ რადგან ვადა
განსაზღვრული არ არის იგი შეასრულებს
შესატანის შეტანის ვალდებლებას როცა ამის
საშულება ექნება , როგორ უნდა გადაწყდეს
საკთხი. ? მას მიაჩნია, რომ მისი პოზიცია
აბსოლუტურად შეესაბამება კანონმდებლობის
ნორმებს რადგან ვადა განსზღვრული არ არის
შეტანაზე.
 დამატებითი შენატანი (შპს)
შესაძლებელია თუ არა დამატებითი შენატანების დაწესება
და რა შედეგები შეიძლება მოყვეს დამატებითი
შენატანების შეტანის ვალდებულების დარღვევას ?

91.6(ზ) კრება იღებს ახალი/დამატებითი შენატანების გზით

საწარმოს კაპიტალის გაზრდის შესახებ გადაწყვეტილებას
ხმათა რა ოდენობით იქნება შესაძლებელი აღნიშული
გადაწყვეტილების მიღება ? რა მოხდება მაშინ თუკი
უმცირესობაში მყოფი პარტნიორი მხარს არ უჭერს
დამატებითი შესატანის დაწესებას?

მშკ მუხ 3.51 ; მუხ. 9.11 ; მუხ 9.17; 9.19 მუხ. 462
 მშკ 1
9. 7

• ყველა გადაწყვეტილება, რომელთა

მნიშვნელობა სცილდება საზოგადოების
ჩვეულებრივ საქმიანობას, მოითხოვს
ყველა პარტნიორის მონაწილეობით
ჩატარებული კრების გადაწყვეტილებას.
 წილის გაუფასურება 462 (Dilution)

• შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების

კაპიტალის გაზრდის შემთხვევაში პარტნიორებს
უფლება აქვთ, თავიანთი წილების პროპორციულად
მიიღონ მონაწილეობა აღნიშნული საზოგადოების
კაპიტალის გაზრდაში, პარტნიორთა საერთო კრების
მიერ დადგენილ ვადაში კაპიტალში შესაბამისი
შენატანების სრული ოდენობით განხორციელებით,
თუ ყველა პარტნიორი ამ უფლების გამოყენების სხვა
წესზე არ შეთანხმდება; ამასთანავე, რომელიმე
პარტნიორის მიერ აღნიშნული უფლების სრულად ან
ნაწილობრივ გამოუყენებლობის შემთხვევაში
შესაძლებელია კაპიტალის გაზრდის შემდეგ
პარტნიორთა წილების ახალი თანაფარდობა
წარმოიშვას.
 მშკ. მუხ. 3.7.
ü მშკ-ის 3.7 მუხლის საფუძველზე გარიცხვის შესახებ
გადაწყვეეტილებას იღებს პარტნიორთა კრება.

ამით არ სრულდება გარიცხვის პროცესი, საჭიროა

პარტნიორთა გადაწყვეტილების საფუძველზე
საზოგადოების სახელით აღიძრას სარჩელი
სასამართლოში. შესაბამისად პარტნიორის
გარიცხვა ხდება სასარჩელო წარმოების გზით.

სასარჩელო წარმოება არ არის საჭირო ძირითადი

შესატანის შეუტანლობის შემთხვევაში. ?
 რეგისტრაცია

• იმისთვის რომ განხორციელდეს

შესაბამისი რეგისტრაცია სამეწარმეო
რეესტრში აუცილებელია პარტნიორთა
კრების ოქმი და სასამართლოს
გადაწყვეტილება გარიცხვის შესახებ.
 პარტნირის გარიცხვა
საზოგადოებისათვის
ზიანის მიყენების გამო

ზიანი Damage
 პარტნირის გარიცხვა
საზოგადოებისათვის
ზიანის მიყენების გამო

• პარტნიორის გარიცხვა საზოგადოებიდან

უკიდურესი ზომაა. შესაბამისად ასეთი
ზომა შეიძლება მიღებულ იქნეს მხოლოდ
მნიშვნელოვანი საფუძვლების
არსებობისას.

• რა შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი

საფუძველი ?
• მაგ. კომპანიის საიდუმლოების გაცემა,
მისთვის კონკურენციის გაწევა კონკურეტი
საწარმოს ჩამოყალიბების გზით. ანუ
იმგვარი ზიანი რომელიც საწარმოს
ადგება არა ერჯერადად არამედ
ზოგადად მის საქმიანობას უშლის ხელს
გრძელვადიან პერსპექტივაში და
მაშასადამე საფრთხის ქვეშ აყენებს მის
არსებობას.
 სასამართლო კონტროლი

• გარიცხვაზე საბოლოო გადაწყვეტილებას იღებს

სასამართლო, რათა არ მოხდეს პარტნიორთა
მხრიდან უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენება
და დაცულ იქნეს როგორც გარიცხული პარტნიორის
ასევე თავად საწარმოს ინტერესებიც.

• სასამართლომ გარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილება

შეიძლება მიიღოს მხოლოდ განსაკუთრებულ
შემთხვევაში, მნიშვნელოვანი საფუძვლის
არსებობისას, როდესაც სახეზეა კომპანიისათვის
არსებითი ზიანის მიყენება, რაც არღვევს ნდობას
პარტნიორთა შორის და რის გამოც მათი
ერთობლივი საქმიანობა შეუძლებელი ხდება.
• ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე იბადება ლეგიტიმური კითხვები:

1.კომპანიისათვის მნიშვნელოვანი ზიანის მიყენება და ნდობის

დარღვევა პარტნიორთა შორის კუმულატიური პირობაა თუ მხოლოდ
მნიშვნელოვანი ზიანის არსებობისას შეიძლება მიღებული იქნეს
გარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილება ან

2. მხოლოდ პარტნიოთა შორის ნდობის დარღვევა, რის გამოც მათი

ერთობლივი საქმიანობა შეუძლებელი ხდება, შეიძლება გახდეს
გარიცხვის საფუძველი მაგ. თუკი ერთმა პარტნიორმა მეორე ცემა,
ცხადია ამით კომპანიას ზიანი არ მიადგა თუმცა ნდობა მათ შორის
დარღვეულია.

ასეთ დროს გამოსავალი შეიძლება იყოს წილის გადაცემა მესამე

პირზე მართვის უფლებით.
 კომპენსაცია
• გარიცხვის დროს ხორციელდება წილის
კომპენსაცია.

შესაბამისად,

• გარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილების

მიღებისას ასევე უნდა შემოწმდეს კომპანიაში
თავისუფალი სახსრების არსებობა. ამ
ნაწილში იგივე წესი გამოიყენება რაც
გასვლისას.
• რა მოხდება მაშინ, თუკი არსებობს
გარიცხვის საფუძველი მაგრამ საწარმოს არ
აქვს თავისუფალი სახსრები წილის
კომპესირებისათვის?

• გერმანული კანონმდებლობა
გადაწყვეტილებას გარიცხვის შესახებ
ბათილად მიიჩნევს, თუკი აღმოჩნდება, რომ
კომპანიას სახსრები არ აქვს წილის
კომპენსირებისათვის.
 კანონპროექტი
გან.ბარათი

• კანონპროექტი ადგენს როგორც გასვლის ან გარიცხვის

წინაპირობებს, ისე მის პროცედურას. მნიშვნელოვანია, რომ ორივე
შემთხვევაში, საზოგადოებიდან გასული ან გარიცხული
პარტნიორის ქონებრივი უფლებები დაცულია საწარმოს
ვალდებულებით, წილის სანაცვლოდ მას გადაუხადოს
სამართლიანი კომპენსაცია. დღეისათვის, ყოფილი პარტნიორის
წილის კომპენსაციის საკითხზე ჩამოყალიბებული სასამართლო
პრაქტიკა არათანმიმდევრულია, რაც უმთავრესად კანონში
არსებული არასაკმარისი რეგულაციებით აიხსნება.
 გარიცხვა პროექტი მუხ. 145

• მნიშვნელოვანი საფუძვლის არსებობის შემთხვევაში, პარტნიორთა

გადაწყვეტილებით, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების
სარჩელის საფუძველზე, სასამართლოს შეუძლია მიიღოს
გადაწყვეტილება პარტნიორის შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოებიდან გარიცხვის თაობაზე.
• მნიშვნელოვან საფუძვლად ითვლება ისეთი გარემოებები, როცა
პარტნიორი მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოების ინტერესებს ან მისი
პარტნიორად დარჩენა საზიანოა შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოების შემდგომი საქმიანობისთვის, თუ პარტნიორი
წერილობით უშედეგოდ იქნა შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოების მიერ გაფრთხილებული შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოების ინტერესების დამაზიანებელი
ქმედების შეწყვეტისა და შესაძლო გარიცხვის შესახებ.
 გარიცხვა პროექტი მუხ. 145

• თუ წესდება უფრო დიდ უმრავლესობას არ ითვალისწინებს, ამ

მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული პარტნიორთა
გადაწყვეტილება მიიღება კენჭისყრაში მონაწილე ხმათა
უმრავლესობით, მაგრამ არანაკლებ საზოგადოების წილთა
საერთო ოდენობის ნახევრისა. ამ შემთხვევაში, პარტნიორს,
რომლის წინააღმდეგაც უნდა იქნეს მიღებული გადაწყვეტილება,
აქვს ხმის უფლება. შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოებაში, რომელსაც ჰყავს ორი პარტნიორი,
გადაწყვეტილება მიიღება მეორე პარტნიორის მიერ ამ კანონის 21-
ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად.
 მუხ.145
• ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული სარჩელით
შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებას შეუძლია
მიმართოს სასამართლოს პარტნიორთა შესაბამისი
გადაწყვეტილების მიღებიდან 30 დღის ვადაში.

• შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების მოთხოვნით,

სასამართლოს შეუძლია, საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების
მიღებამდე, პარტნიორს შეუჩეროს ხმის ან სხვა არაქონებრივი
უფლებები.
 პროექტი 145

• სასამართლოს მიერ პარტნიორის შეზღუდული პასუხისმგებლობის

საზოგადოებიდან გარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების
შემთხვევაში, პარტნიორი გარიცხულად ითვლება სასამართლოს
გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის მომენტიდან.

• გარიცხული პარტნიორის წილები შეზღუდული პასუხისმგებლობის

საზოგადოებას გადაეცემა. წესდება შეიძლება ითვალისწინებდეს
გარიცხული პარტნიორის წილების პროპორციულად გადაცემას
დარჩენილი პარტნიორებისთვის ან წილის/წილების გაუქმებას.

• გარიცხულ პარტნიორს უნდა აუნაზღაურდეს წილის სამართლიანი

ფასი. შესაბამისად გამოიყენება ამ კანონის 147-ე მუხლის პირველი,
მე-4 და მე-7 პუნქტები.
ჩიხური მდგომარეობა წილების
გადანაწილება 50-50% შპს-ში

DEADLOCK
 ჩიხური მდგომარეობა
წილების გადანაწილება 50-50% შპს-ში
• შპს “საბურავები გერმანიიდან” მომგებიანი კომპანიაა. იგი დაფუძნებულია
ორი მეგობრის ჯონის და ჯემალის მიერ. მათი წილბი გადანაწილებულია
50%-50%. მათ დირექტორად მოწვეული ყავთ ჯემალის რძალი მზია. 2018
წლის ბოლოს კომპანია გავიდა მოგებაზე და გაანაწილა კიდეც
დივიდენდების სახით 500 000 ლარი. იმის გათვალისწინებით რომ
კომპანიის დირექტორია ბატონი ჯემალის რძალი, ბატონი ჯემალი
ფაქტიურად მართავს კომპანიას, ქალბატონი მზია მხოლოდ
ფორმალურად აწერს ხელს მის გადაწყვეტილებებს. 2019 წელს კომპანიის
მიმართ პრეტენზიების რაოდენობა გაიზარდა, აღმოჩნდა რომ კომპანიას
წინასწარ ქონდა აღებული თანხები პირებისგან რომლებსაც ვერ მიაწოდა
შეკვეთილი საბურავები, შესაბამისად კომპანიის დავალიანბა მათ მიმართ
2019 წლის ივნისის თვისათვის 150 000 ლარია. კომპანიის მიმართ კითხვები
გაუჩნდა საგადასახადო ორგანოებსაც, მათ დაიბარეს დაკითხვაზე
კომპანიის დირექტორი, თუმცა მათთან ოფისში გამოცხადდა ჯემალი
განაცხადა რა, რომ ფაქტიურად ის მართავს კომპაიას და შესაბამისად ის
არის კომპეტენტური პირი გასცეს კითხვებზე პასუხი. ამის პარალელურად
ჯონისათვის ცნობილი გახდა რომ 2019 წელს მზიამ ხელფასის სახით აიღო
400 000 ლარი. ამგვარად , ნათელი გახდა, რომ ჯემალი ითვისებს
კომპანიის თანხებს, ლახავს კომპანიის იმიჯს, ზიანს აყენებს მას. ჯონიმ
სცადა სიტუაციის გარკვევა მოიწვია კრება თუმცა ჯემალი არ მივიდა
კრებაზე.
• ამის შემდეგ ჯონიმ მოიწვია პარტნიორთა კრება დღის წესრიგით
განსაზღვრული იყო, რომ პარტნიორთა კრებაზე განიხილებოდა
პარტნიორის გარიცხვა და დირეტორის გადაყენება, ჯემალის ჩაბარდა
უწყება თუმცა იგი კრებაზე არ გამოცხადდა. ჯონიმ განმეორებით მოიწვია
კრება იმავე დღის წესრიგით ჯემალის ამჯერადაც ჩაბარდა უწყება თუმცა
არც ამ შემთხვევაში გამოცხადდა კრებაზე. ჯონიმ მიიღო გადაწყვეტილება
პარტნიორის გარიცხვის შესახებ და პარტნიორთა კრების გადაწყვეტილება
წარადგინა სასამართლოში შესაბამისი სარჩელი. ჯემალმა წარადგინა
შესაგებელი და განაცხადა, რომ რადგანაც კომპანიის წესდება აღშნინულ
საკითხებს არ არეგულირებს კრება არ იყო უფლებამოსილი მიეღო მისი
გარიცხვის შესახებ გადაწყვეტილება რადგან კრებას არ ესწრებოდა 51%
მფლობელი პარტნიორი (პარტნიორები) როგორც ამას ადგენს მეწარმეთა
შესახებ კანონი.

• როგორ უნდა გადაწყდეს დავა ?

• როგორ გადაწყდებოდა დავა ჯემალი კრებაზე რომ გამოცხადებულიყო ?

 მშკ 9 1

მშკ. 912
• კრება გადაწყვეტილებაუნარიანია, თუ მას ესწრება
(ესწრებიან) ხმების უმრავლესობის მქონე
პარტნიორი (პარტნიორები). კრება
გადაწყვეტილებებს იღებს დამსწრეთა ხმების
უმრავლესობით. თუ კრება არ არის
გადაწყვეტილებაუნარიანი, მაშინ კრების მომწვევს
შეუძლია იმავე წესითა და იმავე დღის წესრიგით
ხელახლა მოიწვიოს კრება. მეორე კრება
გადაწყვეტილებაუნარიანია მაშინაც კი, თუ მასზე
არ გამოცხადდება (გამოცხადდებიან) ხმების
უმრავლესობის მქონე პარტნიორი
(პარტნიორები).
 მშკ
მშკ. 914.
თუ გადაწყვეტილება შეეხება საზოგადოებასა და ერთ-ერთ
პარტნიორს შორის დავას, მაშინ ამ პარტნიორს ხმის უფლება არა აქვს.

საჭიროა განიმარტოს რას გულისხმობს აღნიშნული ნორმა ?

მშკ 916 (ბ)

იმ დამატებითი უფლებების გამოყენება, რომლებიც საზოგადოებას
დაფუძნებიდან ან საზოგადოების მართვიდან გამომდინარე აქვს
დირექტორის ან/და პარტნიორის მიმართ, ასევე საზოგადოების
წარმომადგენლობა იმ პროცესებში, რომლებსაც იგი დირექტორების
წინააღმდეგ წარმართავს

მშკ 917
ყველა გადაწყვეტილება, რომელთა მნიშვნელობა სცილდება
საზოგადოების ჩვეულებრივ საქმიანობას, მოითხოვს ყველა
პარტნიორის მონაწილეობით ჩატარებული კრების გადაწყვეტილებას
 კანონპოროექტი

პარტნიორს, რომელიც მისაღები გადაწყვეტილების თანახმად

თავისუფლდება შეზღუდული პასუხისმგებლობის
საზოგადოების წინაშე ვალდებულებისგან, მისი
ვალდებულების მოცულობა მცირდება, გადაწყვეტილება ეხება
მასთან გარიგებას ან მის წინააღმდეგ სარჩელის აღძვრას,
მორიგებას ან სარჩელზე უარის თქმას, არა აქვს ხმის უფლება
ამ საკითხებთან დაკავშირებით. მას ასევე არა აქვს უფლება
სხვა პარტნიორის სახელით მისცეს ხმა, გარდა იმ შემთხვევისა,
როცა მისი მინდობილობა ეხება ამ კონკრეტულ შემთხვევას.
(მუხლი 144.5 შპს) - ეს მუხლი სრუალდ ამოღებულია
პროექტიდან )
 კანონპოროექტი
ხმის უფლების განხორციელება დამოუკიდებლად
აქციონერი ან მისი წარმომადგენელი ვერ გამოიყენებს ხმის
უფლებას, თუ პარტნიორთა კრებაზე იხილება ამ
აქციონერისთვის სააქციო საზოგადოების მოთხოვნის
წაყენების ან მასთან გარიგების დადების საკითხი,
განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით აქვს ინტერესთა
კონფლიქტი ან ეს საკითხი სხვაგვარად პირდაპირ
უკავშირდება მას.. (199.3 სს.)
კანონპროექტი

პარტნიორს, ან მასთან დაკავშირებულ პირს, შეუძლია

სახელშეკრულებო ურთიერთობა ჰქონდეს შეზღუდული
პასუხისმგებლობის საზოგადოებასთან (მათ შორის, იყოს
დირექტორი ან სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი) და მიიღოს
მისგან ამ ხელშეკრულებიდან გამომდინარე საზღაური, თუ
ხელშეკრულების პირობები და ხელშეკრულებით დადგენილი
საზღაური, არსებითად შეესაბამება დამოუკიდებელ პირებს შორის
სახელშეკრულებო ურთიერთობის პირობებს (მუხლი 147.7 შპს)
 განმარტებითი ბარათი

• კანონპროექტი ადგენს როგორც გასვლის ან გარიცხვის

წინაპირობებს, ისე მის პროცედურას. მნიშვნელოვანია, რომ ორივე
შემთხვევაში, საზოგადოებიდან გასული ან გარიცხული
პარტნიორის ქონებრივი უფლებები დაცულია საწარმოს
ვალდებულებით, წილის სანაცვლოდ მას გადაუხადოს
სამართლიანი კომპენსაცია. დღეისათვის, ყოფილი პარტნიორის
წილის კომპენსაციის საკითხზე ჩამოყალიბებული სასამართლო
პრაქტიკა არათანმიმდევრულია, რაც უმთავრესად კანონში
არსებული არასაკმარისი რეგულაციებით აიხსნება.
 დასკვნა
პარტნიორის გარიცხვა შეიძლება განხორციელდეს
შენატანის შეტანის ვალდებულების დარღევის გამო
ან/და კომპანიისათვის მნიშვნელოვანი ზიანის მიყენების
გამო.

პარტნიორები კრებაზე იღებენ გადაწყვეტილებას

გარიცხვის შესახებ.

საბოლოო გადაწყვეტილებას გარიცხვასთან

დაკავშირებით იღებს სასამართლო.

გარიცხვის დროს ხორციელდება წილის კომპენსაცია

საწარმოს თავისუფალი სახსრებიდან.
 საწარმოს დაშლა
სასამართლოს მიერ/ Judicial Dissolution

• საწარმოს დაშლას მშკ არ იცნობს. მაგ. აშშ-ში იგი წარმოდგენს უფლებას

უმცირესობაში მყოფი პარტნიორისათვის რომელსაც ავიწროვებენ
(oppression) მიმართოს სასამართლოს და მოითხოვოს კომპანიის დაშლა
იმ საფუძვლით რომ მისი გონივრული მოლოდინი, (Reasonable expectation)
რის საფუძველზეც მიიღო გადაწყვეტილება იმის შესახებ, რომ
განეხორციელებინა შენატანი კომპანიაში, გაცრუვდა.

• თუკი იგი ზემოაღნიშნულ გარემოებებს დაადასტურებს სასამართლო

მიიღებს გადაწყვეტილებას კომპანიის დაშლის შესახებ. სხვა პარტნიორებს
უფლება აქვთ შეიძინონ ამ პარტნიორის წილი საბაზრო/სამართლიან (fair
price) ფასად და კომპანია დაშლას გადაარჩინონ.

• ასევე კომპანიასაც შეუძლია გამოისყიდოს (buyout) პარტნიორის წილი

თუკი აქვს თავისუფალი სახსრები. აქ იგივე წესი იმოქმედებს რაც
კომპანიიდან გასვლისას ან გარიცხვისას მოქმედებს, კერძოდ წილის
კომპენსაცია უნდა მოხდეს კომპანიის თავისუფალი სახსრებით.
 პროექტი მუხ. 80

• 1. სამეწარმეო საზოგადოების დაშლის საფუძვლებია:

• ა) პარტნიორთა გადაწყვეტილება სამეწარმეო საზოგადოების
დაშლის შესახებ;
• ბ) სამეწარმეო საზოგადოების პარტნიორთა სავალდებულო
რაოდენობასთან დაკავშირებით ამ კანონით გათვალისწინებული
მოთხოვნის დარღვევა;
• გ) იურიდიული პირის ლიკვიდაციის შესახებ სისხლის სამართლის
საქმეზე სასამართლოს განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლა;
• დ) სამეწარმეო საზოგადოების პარტნიორის სარჩელის
საფუძველზე სასამართლოს მიერ სამეწარმეო საზოგადოების
დაშლის შესახებ მიღებული გადაწყვეტილება;
• ე) წესდებით გათვალისწინებული სხვა საფუძვლები.
 მუხ. 80
• ხელმძღვანელობასა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილმა
პირებმა ამ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“, „ბ“ და „ე“ ქვეპუნქტის
შემთხვევაში უნდა მიმართონ მარეგისტრირებელ ორგანოს
რეესტრში სამეწარმეო საზოგადოების დაშლის რეგისტრაციის
განცხადებით. ამ მუხლის პირველი პუნქტის “გ“ და „დ“
ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევაში,
მარეგისტრირებელი ორგანო სასამართლოს ან ნებისმიერი პირის
განცხადების საფუძველზე არეგისტრირებს სამეწარმეო
საზოგადოების დაშლას.
• შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებაში, სააქციო
საზოგადოებასა და კოოპერატივში დაშლის თაობაზე
გადაწყვეტილება მიიღება კენჭისყრაში მონაწილე ხმების 3/4-ის
უმრავლესობით, სხვა შემთხვევებში კი - ყველა პარტნიორის მიერ
ერთხმად.
 პროექტი.მუხლი 81.
სამეწარმეო საზოგადოების დაშლა
სასამართლოს გადაწყვეტილებით პარტნიორის
სარჩელის საფუძველზე

• 1. მნიშვნელოვანი საფუძვლის არსებობისას, ერთ-ერთი პარტნიორის

განცხადების საფუძველზე, სამეწარმეო საზოგადოება შეიძლება დაიშალოს
სასამართლოს გადაწყვეტილებით.
• 2. მნიშვნელოვან საფუძვლად ჩაითვლება, თუ ერთ-ერთმა პარტნიორმა
განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით დაარღვია წესდებით ან კანონით
მასზე დაკისრებული არსებითი მოვალეობა, ან თუ პარტნიორისთვის
ამგვარი მოვალეობის შესრულება შეუძლებელია ან/და ვეღარ ხდება
სამეწარმეო საზოგადოების მიზნის მიღწევა.
• შემავიწროვებელი და უკანონო
მოქმედება,რომლიც არსებითად ზიანს
აყენებს და აცამტვერებს , მცირე
აქციონერის კეთილგონივრულ
მოლოდინებს,((substantially defeats “reasonable
expectations”), ) რომელიც მას აქვს კომპანიაში
თავისი მონაწილეობის შესახებ
გადაწყვეტილების მიღებისას (Matter of
Kemp & Beastly, Inc )
 პროექტი. მუხ.81

• 3. პარტნიორს შეუძლია სამეწარმეო საზოგადოების დაშლის შესახებ

სასამართლოში განცხადების შემტან პარტნიორს, განცხადების შეტანიდან
30 დღის განმავლობაში, სასამართლოს მეშვეობით შესთავაზოს მისი
წილის გამოსყიდვა სამართლიან ფასად. ამ შემთხვევაში ყველა
პარტნიორს უნდა მიეცეს თავისი წილის პროპორციულად გამოსყიდვაში
მონაწილეობის შესაძლებლობა, თუკი დარჩენილი პარტნიორები
გადანაწილების სხვა წესზე არ შეთანხმდებიან.
• 4. ამ მუხლის მე-3 პუნქტით განსაზღვრული შეთავაზების გაკეთებიდან 30
დღის ვადაში სამართლიან ფასზე მხარეთა შეუთანხმებლობის
შემთხვევაში, გამოსყიდვის სამართლიანი ფასი დგინდება სასამართლოს
მიერ.
• 5. წესდებით შეიძლება გამოირიცხოს ან ამ მუხლით დადგენილი ნორმების
საწინააღმდეგოდ შეიზღუდოს სამეწარმეო საზოგადოების დაშლის
მოთხოვნის უფლება.
• ხომ არ უნდა აისახოს ინფორმაცია
რეესტრში იმის თაობაზე რომ კომპანიის
წინააღმდეგ შეტანილია სარცელი
დაშლაზე ?
 განმარტებითი ბარათი

• საზოგადოების დაშლის შემდგომ იწყება ლიკვიდაციის

პროცესი. ლიკვიდატორის დანიშვნის და მისი
უფლებამოსილების, ლიკვიდაციის პროცესის დაწყების
შესახებ საჯარო შეტყობინების, კრედიტორთა დაცვის და
ქონების განაწილების საკითხებთან ერთად
გათვალისწინებულია ასევე სამეწარმეო საზოგადოების
საფირმო სახელწოდებაზე დამატების „ლიკვიდაციის
პროცესში“ დართვის ვალდებულება.

• ლიკვიდაციის შედეგად კომპანიის შესახებ ჩანაწერი

ამოიშლება რეესტრიდან.
კითხვები?
• გმადლობთ
ყურადღებისთვის !
 გამოყენებული წყაროები

• კანონპროექტი
• მეწარმეთა შესახებ საქართ ველოს კანონი
• Companies Act 2006 , art. 250
• RMBCA
• DGCL
• საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 29
იანვრის გადაწყვეტილება №1/1/543 – ვებგვერდი, 14.02.2014წ.]
• სუს 2014 wlis 25 martis # ას-495-471-2013
gadawyvetileba
• sus, 30.03.2001 wlis ganCineba #3k/350-01, xelmisawvdomia :
http://prg.supremecourt.ge/DetailViewCivil.aspx
• სუსგ №3კ-1492-02, 19 მარტი, 2003 წელი
• სუს № ას-1634-1533-2012
• საკორპორაციო სამართლის სახელმძღვანელო, გელტერი,
ბაქაქური, ცერცვაძე, ჯუღელი, თბილისი, 2019, ოქტომბერი.
• ჭანტურია, ლ. კორპორაციული მართვა და დირექტორთა
პასუხისმგებლობა საკორპორაციო სამართალში, თბილისი, 2006
• ცერცვაძე, ლ. “დირექტორატის მოვალეობები კომპანიების
შერწყმისას და საკაონტროლო პაკეტის გასხვისებისას”შედარებით-
სამართლებრივი ანალიზი, გამომცემლობა “იურისტების სამყარო”,
თბილისი, 2016
• ჯუღელი, გ. კაპიტალის დაცვა სააქციო საზოგადოებაში, თბილისი,
2010.
• Vaughan v. Menlove (1837)
• Harman v. Willbern
• Aronson vs. Lewis, 473 A.2d 805, 811 (Del.1984)
• Percy v. Millaudon 1829
• Brown v. Allen, 344 U.S. 443, 540 (1953) (Jackson, J.) ix. Bainbridge,
Corporate Law, 2nd Ed, Faundation Press, New York, 2009.
• Regall (Hastings) Ltd c. Gulliver (1941) (1967) 2AC 13n.Hl
• Elizabeth S, Miller ,Overview of Fiduciary Duties Exculpation and
Indemnification in Texas Business Organizations , Texas, 2014.
• Meister, Heidenhain, Rosengarten, The German Limited
Liability Company, 7th Ed, Verlag C.H. Beck, Munchen,
2010.
• Branson, Corporate Governance, The Michie Company-Law
Publishers, Virginia, 1993.
• Belcher, Directors’ Decisions and the Law, Routledge,
Taylor&Francis Group, London&New York, 2014.