SAOBRAĆAJNICE PRIMARNE

MREŽE

Poprečni profil; Situacioni plan;

Nivelacioni plan; Vitoperenje kolovoza

Građevinski fakultet Subotica, Univerzitet u Novom Sadu

 Poprečni
p p
profil (1)
( )

 prva polazna
l projekcija
j k ij saobraćajnice
b ć j i kkroz kkoju
j se
realizuju osnovni programski zahtevi i stvaraju
fizičke konture saobraćajnog prostora
 sadržaj zavisi od funkcionalnog ranga poteza i/ili
deonice, strukture korisnika i eksploatacionih
pokazatelja
 osnovni elementi
 kolovozne trake za razne vrste korisnika i različita
j stanja
saobraćajna j
 razdelne trake za interno razgraničenje saobraćajnih
površina
p

2
 Poprečni
p p
profil (2)
( )

kkarakteristični
kt i tič i elementi
l ti poprečnog
č profila
fil poteza
t
primarne gradske putne mreže (Maletin, 2005)
3
 Poprečni
p p
profil (3)
( )

 elementi
l ti kkolovoza
l za kkolski
l ki saobraćaj
b ć j
 trake za kontinualnu vožnju-širina zavisi od računske
b i
brzine, ab
brojj od
d merodavnog
d saobraćajnog
b ć j opterećenja
t ć j i
nivoa usluge
 trake
k za spora vozila-samo
il na GA i GM;
GM normalnal šiširina
i
je 3,5 m, a ako je tv<3,5 m, onda je i tsp=tv
 trake za ubrzanje/usporenje-na
/ denivelisanim
raskrsnicama kao dopunski element; normalna širina je
3 5 m,
3,5 m a ako je tv<3,5
<3 5 m,m onda je i ta,d=ttv
 trake za prestrojavanje-u zoni površinskih raskrsnica za
i ođenje manevra
izvođenje mane ra skretanja;
skretanja normalna širina je 3
3,0
0 m,
m
uz moguće smanjenje do 2,75 m, a na kružnim
raskrsnicama tm=tv
4
 Poprečni
p p
profil (4)
( )

 iivične
ične trake-samo
trake samo na GA i GM;
GM pomoćni element sa
saobraćajno-psihološkom i tehničkom funkcijom;
normalna širina je 0
0,5-1,0
510m
 trake za zaustavljanje-prinudno i poslovno zaustavljanje
vozila;
il obavezne
b za GA i GM,
GM a mogu se primeniti
i iti i kkod
d
GS kada se organizuje koso parkiranje uz kolovoz;
normalna širina je 2
2,5
5 m za GA i GM,
GM na dugačkim
mostovima i u tunelima je 1,5 m, a za ostale nivoe
saobraćajnica 2,0
20m
 trake za parkiranje-uslovno dopušten element kod SU i
PU; podužno parkiranje vozila kontinualno uz desnu ivicu
kolovoza ili kao mestimično proširenje

5
 Poprečni
p p
profil (5)
( )

 granični uslovi
slo i saobraćajnog i slobodnog profila ssu
određeni dimenzijama teretnih vozila, gradskog autobusa
ili trolejbusa

granični
ič i uslovi
l i saobraćajnog
b ć j i slobodnog
l b d profila
fil
merodavnog gradskog autobusa i teretnih vozila (Maletin, 2005)
6
 Poprečni
p p
profil (6)
( )

saobraćajni i slobodni profili primarnih saobraćajnica (Maletin,

(Maletin 2005)
7
 Poprečni
p p
profil (7)
( )

 elementi
l ti kkolovoza
l za jjavnii gradski
d ki prevoz
 tramvajske trake-poseban funkcionalan element kod
samostalnih kolovoza za tramvajski saobraćaj; poželjno
je da se kod novih poteza predvide trake za normalnu
širinu koloseka od 1,435 m i kola širine sanduka za
merodavan tramvaj, a kolovozi budu projektovani sa
ši ki zaštitnim
širokim štit i ttrakama
k na kojima
k ji se mogu
organizovati stajališta
 tramvajske stanice-posebno uređen deo tramvajskog
kolovoza ili u okviru jedinstvenog prostora za tramvaj ili
k njegova
kao j d
delimična
li ič proširenja
ši j

8
 Poprečni
p p
profil (8)
( )

osnovni uslovi za dimenzionisanje tramvajskih traka (Maletin, 2005)

kkarakteristične
kt i tič gabaritne
b it mere i tipski
ti ki profil
fil
tramvajskog kolovoza bez i sa staničnim peronom (Maletin, 2005)
9
 Poprečni
p p
profil (9)
( )

mogućać rešenja
š j tramvajskih
t j kih traka
t k i stanica
t i sa položajem
l ž j
u sredini poprečnog profila poteza primarne mreže (Maletin, 2005)
10
 Poprečni
p p
profil (10)
( )

 autobuske
a tob ske trake
trake-dodatni
dodatni kolo
kolovozni
o ni element na GMp i GS;
GS
opravdano za visoke učestanosti autobusa
(>50 bus/h/smer); uz desnu ivicu kolovoza; normalna
širina 3,5 m; razdvojene kontinualnim markiranjem; za
brze autobuske linije se izvodi potpuno samostalan
kolovoz za dvosmerni saobraćaj u srednjem pojasu kod
GA i GMd
 autobuske stanice-izvan protočnih voznih traka u vidu
proširenja ili u okviru zaustavne trake ako su široke
min 2,5 m; normalna širina 3,0 m ili je jednaka širini
autobuske trake ako je stajališta u njenom okviru;
izdvojene jasnom horizontalnom i vertikalnom
signalizacijom
11
 Poprečni
p p
profil (11)
( )

autobuske trake na samostalnom kolovozu u srednjem pojasu

i uz desnu ivicu kolovoza (Maletin, 2005)

elementi autobuskih stajališta i izdvojenih stanica (Maletin, 2005)

12
 Poprečni
p p
profil (12)
( )

 elementi
l ti kkolovoza
l za bi
biciklistički
ikli tički i pešački
š čki
saobraćaj
 biciklističke trake-sastavni deo protočnog kolovoza na
SU i PU za dnevno opterećenje 400-1.000 bic/dan; uz
desnu ivicu kolovoza; minimalna širina 1,0 m
 biciklističke staze-samostalni p putevi u p
pojasu
j GMp
p i GS;;
mogu biti potpuno nezavisno vođene kroz parkove ili
otvorene urbane blokove
 pešačke staze-obavezan deo profila svih kategorija
gradskih saobraćajnica;
g j ; mesto im je
j uz urbane sadržaje;
j ;
položaj, dimenzije i prateća oprema treba da omoguće
potpunu
p p fizičku zaštitu p
pešaka

13
 Poprečni
p p
profil (13)
( )

 dimenzionisanje
dimen ionisanje biciklističkih i pešačkih sta
staza
a se vrši
rši na
osnovu analize propusne moći, ali se ne sme primeniti
manje od dva modula

karakteristične gabaritne mere biciklističke i pešačke staze (Maletin,

(Maletin 2005)
14
 Poprečni
p p
profil (14)
( )

 razdelne
d l ttrake k
 srednje razdelne trake-standardni elementi za GA, GM i
GS, a posebno za opterećenje >1.000 voz/dan/smer;
minimalna širina za GA i GMd je 2,0 m, zbog potrebe
zaštite i smeštanja osvetljenja, signalizacije i dr;
minimalna širina za GMp, GS i SU je 5,0 (4,5) m, zbog
potrebe
t b formiranja
f i j ttrake
k za prestrojavanje
t j j u zonama
površinskih raskrsnica
 ivične razdelne trake-razdvajanje glavnog kolovoza od
ivičnih sadržaja; trake sa parternim zelenilom imaju širinu
min
i 22,0
0 m, a sa visokim
i ki rastinjem
i j min
i 4,0
40m

15
 Poprečni
p p
profil (15)
( )

 razdvajanje
ra d ajanje kolo
kolovoza
o a od eeventualnih
ent alnih kosina zemljanog
emljanog
trupa se vrši pomoću bankina, unutar kojih se moraju
smestiti instalacije i saobraćajno
saobraćajno-tehnička
tehnička oprema;
minimalna širina je 1,5 m
 geometrijski
t ij ki poprečni
č i profili
fili
 prostorno usklađenje usvojenih elemenata poprečnog
profila (prikaz standardnih mera svih elemenata)
ggeometrijski
j p
poprečni
p profil
p se definiše kroz g
generalni
projekat saobraćajnice

16
Poprečni
p p
profil (16)
( )

geometrijski poprečni
profili za GA i GMd
(Maletin 2005)
(Maletin,
17
Poprečni
p p
profil (17)
( )

geometrijski poprečni
profili za GMp i GS
(Maletin 2005)
(Maletin,
18
Poprečni
p p
profil (18)
( )

geometrijski poprečni
profili za GS i SU
(Maletin 2005)
(Maletin,
19
Poprečni
p p
profil (19)
( )

geometrijski poprečni
profili za SU
(Maletin 2005)
(Maletin,
20
Poprečni
p p
profil (20)
( )

postupak
dimenzionisanja
j
geometrijskog
poprečnog profila
(Maletin 2005)
(Maletin,
21
 Poprečni
p p
profil (21)
( )

 normalan
l poprečni č i profili
fili
 definisanje svih konstruktivnih elemenata i detalja
širine elemenata
nivelacioni odnosi
nagibi i uslovi oblikovanja kosina, ivičnih i srednjih razdelnih traka
konstruktivna rešenja donjeg i gornjeg stroja
rešenje sistema za odvodnjavanje
vrsta i položaj komunalnih instalacija, saobraćajno-tehničke
opreme i pratećih elemenata
 definisanje u pravcu, krivini, useku, nasipu i sl.

22
 Situacioni p
plan (1)
( )

 načini
či i projektovanja
j kt j
 putna mreža u prigradskom području se projektuje kao
potez vangradske putne mreže uz puno poštovanje
zahteva i ograničenja
 gradska putna mreža
GA, GMd velika sličnost sa vangradskim putevima (kontinuitet
toka)
GMp, GS, SU niz specifičnosti sa bitno drugačijim pristupom
projektovanju
j kt j (ivična
(i ič izgradnja,
i d j struktura
t kt ttokova,
k javni
j i prevoz i
pešaci, komunalne instalacije, ...)
SU PU drugačiji koncepcijski pristup
SU,

23
 Situacioni p
plan (2)
( )

osnovni programski uslovi i projektni pristup u zavisnosti

od funkcionalnog ranga poteza gradske putne mreže (Maletin, 2005)
24
 Situacioni p
plan (3)
( )

 granični
ič i elementi
l ti
 granični i primenljivi elementi se određuju prema istim
uslovima kao kod vangradskih saobraćajnica
 zbogg efikasnijeg
j g sistema za odvodnjavanje
j j i boljeg
j g
komunalnog održavanja, normirane vrednosti radijalnog i
tangencijalnog trenja su uvećane
 maksimalan poprečni nagib
6 % za p
poteze sa kontinualnim tokovima ((GA,, GMd,, GMp)
p)
4 % za poteze sa prekinutim tokovima (GMp, GS, SU)

25
 Situacioni p
plan (4)
( )

 elementi
l ti
 pravci
mnogo češće nego na vangradskim putevima
uslovljavanje minimalne dužine pravca nije potrebno kod poteza
sa prekinutim tokovima
GA, GMd kao vangradski putevi
 k ž kkrivine
kružne i i
kod GMp, GS, SU, na delovima bez ivične izgradnje, se
poluprečnik
l č ik može
ž smanjiti
jiti d
do Riz ako
k se primeni
i i ipk=6
6%
 prelazne krivine
GA GM kao
GA, k vangradski
d ki putevii

26
 Situacioni p
plan (5)
( )

 preglednost u kri
krivinama
inama
GA, GMd kao vangradski putevi
zbog
b relativno
l ti širokih
ši kih profila
fil problem
bl obezbeđenja
b b đ j preglednosti
l d ti
se svodi na kontrolu zasada duž saobraćajnice i smeštanje
drugih
g sadržajaj ((kiosci,, reklame i sl))
 proširenje kolovoza u krivinama
na dvosmernim kolovozima sa R ≤ 200 m
kod svih fizički oivičenih kanala za leva i desna skretanja na
površinskim raskrsnicama

27
 Nivelacioni p
plan (1)
( )

 granični
ič i elementi
l ti
 minimalan podužni nagib se određuje iz uslova
odvodnjavanja (0,5 %)
 maksimalan p podužni nagib
g ima uticajj na eksploatacioni
p
efekat površinskih vidova javnog gradskog prevoza
 minimalan radijus
j konkavnog g zaobljenja
j j se određujej
samo iz vozno dinamičkog kriterijuma

maksimalan podužni nagib u zavisnosti od ranga saobraćajnice (Maletin, 2005)

28
 Nivelacioni p
plan (2)
( )

 tok
t k nivelete
i l t jej uslovljen
l lj zahtevima
ht i za poštovanje
št j
urbanističkog nasleđa i potrebama da se nivelacija
prilagodi planiranim arhitektonskim sadržajima i/ili
j
komunalnim instalacijama ((uklapanje
p j u zadata
ograničenja)
 u zonama površinskih raskrsnica vođenje nivelete
se podređuje i uslovima za bezbedno odvijanje
saobraćaja
b ć j u kkonfliktnoj
flikt j zonii raskrsnice
k i
 najveći nagib nivelete glavnog pravca 2,5 %
 Rv ≥ min Rv, za ektremna prostorna ograničenja izuzetno
500 m

29
 Nivelacioni p
plan (3)
( )

 položaj preloma formiranog niniveletom

eletom jednog pra
pravca ca i
poprečnim nagibom drugog pravca je uslovljen zahtevom
da se tangente vertikalnih krivina završe na ivici ili izvan
osnovnog kolovoza da ne bi došlo do deformacije
kolovozne ravni

vođenje nivelete glavnog pravca u zoni površinske raskrsnice (Maletin,

(Maletin 2005)
30
 Nivelacioni p
plan (4)
( )

 poprečni nagib kolo

kolovoza
o a gla
glavnog
nog pra
pravca
ca umanjiti
manjiti do
1,0 (2,0) % da bi se formirala nivelaciona ravan
raskrsnica i utvrdio tok nivelete sporednog pravca

tok nivelete sporednog pravca u zoni ukrštaja (Maletin,

(Maletin 2005)
31
 Nivelacioni p
plan (5)
( )

 kod po
površinskih
ršinskih raskrsnica nižeg reda
reda, ako se ne planira
uvođenje svetlosne signalizacije, je moguće primeniti
priključivanje sa prelomom na ivici kolovoza,
kolovoza uz oštrinu
preloma i ≤ 5 %

nivelacioni
i l i i odnosi
d i kod
k d priključivanja
iklj či j
sa prelomom na ivici protočnog kolovoza (Maletin, 2005)
32
 Nivelacioni p
plan (6)
( )

 kod kr
kružnih
žnih raskrsnica ssvii priklj
priključni
čni pra
pravci
ci se po
povezuju
e j
sa poprečnim nagibom kolovoza u kružnom toku, i to
primenom vertikalnih krivina ili prelomom na ivici
kolovoza kružnog toka

vođenje
đ j nivelete
i l t priključnih
iklj č ih pravaca kod
k d kružnih
k ž ih raskrsnica
k i (Maletin,
(M l ti 2005)
33
 Nivelacioni p
plan (7)
( )

 kod kr
kružnih
žnih raskrsnica se mog
mogu primeniti veće
eće vrednosti
rednosti
podužnih i/ili poprečnih nagiba pošto je osnovni
ograničavajući kriterijum mogućnost uklapanja u
topografska ograničenja

generalni
l i tok
t k nivelete
i l t kod
k d kružnih
k ž ih raskrsnica
k i (Maletin,
(M l ti 2005)
34
 Vitoperenje
p j kolovoza (1)
( )

 nivelacioni
i l i i odnosi
d i kkod
dddeonica
i u pravcu ili
horizontalnoj krivini velikog radijusa se zasnivaju na
kriterijumu efikasnog odvođenja vode sa kolovoza
do slivnika
 poprečni nagib se menja u zavisnosti od uslova oticanja

k kt i tič i nivelacioni
karakteristični i l i i odnosi
d i u poprečnom
č profilu
fil deonice
d i primarne
i mreže
ž
u pravcu ili krivini velikog radijusa (Maletin, 2005)
35
 Vitoperenje
p j kolovoza (2)
( )

 za krivine
k i i malog
l radijusa
dij poprečni
č i nagib
ib preuzima
i
deo centrifugalne sile (orijentacija ka centru krivine i
uvećanje)
 p
posledice p
po ivične sadržaje
j i sistem kišne kanalizacije
j
 obavezna primena pozitivnog nagiba se uslovljava samo
kod GA i GMd za min R ≤ R ≤ 4 (2,5)
(2 5)·min
min R sa
max ipk=6 %
 za niže funkcionalne rangove (GMp
(GMp, GS
GS, SU) raspon
poluprečnika sa obaveznom primenom pozitivnog nagiba
je min R ≤ R ≤ 2 (1,5)
(1 5)·min
min R sa max ipkk=4
4%

36
 Vitoperenje
p j kolovoza (3)
( )

poprečni nagibi kolovoza u krivinama (a-vangradski putevi sa razdvojenim

kolovozom, bb-vangradski/prigradski
vangradski/prigradski putevi sa ukupno dve trake,
c-primarna mreža GA, GMd, d-primarna mreža GMp, GS, SU) (Maletin, 2005)
37
 Vitoperenje
p j kolovoza (4)
( )

 vitoperenje
it j se, obavlja
b lj na prelaznoj
l j kkrivini,
i i i uz uslov
l
da se na početku kružnog luka ostvari potreban
poprečni nagib
 rampe
p vitoperenja
p j
max irv=0,5 % za Vr ≥ 80 km/h
max irv=1,0
, % za 50 ≤ Vr < 80 km/h
max irv=1,5 % za Vr < 50 km/h
 šeme vitoperenja su iste kao kod vangradskih
saobraćajnica

38
 Vitoperenje
p j kolovoza (5)
( )

sistemi
i t i vitoperenja
it j kolovoza
k l
koji se preporučuju u gradskim uslovima (Maletin, 2005)
39