ИНТЕЛИГЕНЦИЈА

ДЕФИНИЦИЈА

„Способност да се размислува и дејствува

рационално и логично.“

“Способност за решавање на нови проблеми и

снаоѓање во нови ситуации.“

*Постојат многубројни дефиниции кои ја дефинираат интелигенцијата од различни аспекти.

Во секој случај сите се сложуваат дека таа претставува сложен психолошки процес, што
значи дека не претставува само една способност.
 ГРУПИРАЊЕ НА ДЕФИНИЦИИТЕ ЗА
ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

1. Дефиниции кои под интелигенција генерално подразбираат

способност за приспособување во нови ситуации.

2. Дефиниции кои ја изедначуваат интелигенцијата со

способноста за брзо и лесно учење.

3. Дефиниции кои интелигенцијата ја дефинираат како способност за

успешно решавање на проблеми кои бараат апстрактно
мислење.

4. Дефиниции кои интелигенцијата ја посматраат како глобална

способност на личноста за да може таа да дејствува
целисходно, да мисли и да постапува рационално и успешно да
се носи со својата околина.
СТРУКТУРА НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

Еден од клучните проблеми при одредување

на природата на интелигенцијата е дали таа
пртетставува севкупна способност на
личноста или се состои од одреден број
различни посебни способности.
 СТРУКТУРА НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

ТЕОРИЈА НА ДВА ФАКТОРИ МУЛТИФАКТОРСКА ТЕОРИЈА

Спирман, применувајќи ја
факторската анализа ја Наспроти теоријата на два
поставува познатата факторска фактори, Торндајк ја
теорија за поставува мултифакторската
интелигенцијата т.н. Теорија на теорија на
два фактори. интелигенцијата, според која
Според оваа теорија интелигенцијата се
интелигенцијата е сложена состои од мноштво поединечни
психичка функција која ја способности (фактори)
составуваат: општиот кои заедно го одредуваат
(“G”-фактор), и повеќе посебни степенот на интелектуалните
или специфични способности на единката
фактори (“S”-фактори).
 СТРУКТУРА НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА
ХИЕРАРХИСКИ ТЕОРИИ НА БЕРТ
Суштината на теоријата е во
постоењето на ментални
нивоа на кои се Кател (Cattel, R., 1949) смета дека
манифестираат посебни
интелектуални функции.
Општата интелектуална
функција (или “G”- факторот)
се манифестира на сите нивоа.
КАТЕЛОВОТО СФАЌАЊЕ ЗА
СТРУКТУРАТА НА
ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА
освен тесните и широките
групни фактори, постојата два,
а не еден општ фактор. Тој ја
развива теоријата за флуидна
и кристализирана
интелигенција.
УЛОГАТА НА НАСЛЕДСТВОТО И СРЕДИНАТА

Според современото сваќање, степенот на

интелигенцијата првенствено е наследно одреден,
додека под влијание на околината се модифицираат
вродените диспозиции. Поволни или неповоли
услови
на средината можат да го олеснат или да го спречат
развојот на наследената основна интелигенција
 РАЗВОЈ НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

Интелигенцијата во текот на животот се развива

постепено, по приближно воспоставен ред.
Темпото на развој е побрзо во првите години од
животот, за да покасно, интелигенцијата би се
развивала поспоро и достигнува максимум,
околу 15-та година од животот
(според други автори 25-та година, или после 50-та).
 МЕРЕЊЕ НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

Интелигенцијата се мери со помош на повеќе стандардизирани

тестови, преку кои математички се пресметува количникот
на интелигенција или IQ. Од многубројните конструирани
тестови за мерење на интелигенцијата трајна вредност
покажуваат само неколку меѓу кои Бине-Симоновата скала
за мерење на интелигенцијата кај деца и Вексклеровата
скала за мерење на интелигенција кај деца (WISC) и кај
возрасни (WAIS).

Врз основа на нумеричките резутати добиени од скалите

изработена е квалитативна категоризација на степенот на
ментална развиеност.
 РАСТРОЈСТВА НА ИНТЕЛИГЕНЦИЈАТА

Растројствата на интелигенцијата можат да се поделат на оние кои се

појавуваат во периодот кога интелигенцијата се развива и созрева, и
на оние кои се манифестираат откако таа ќе биде примарно
развиена.
ДЕМЕНЦИЈА
МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА
е синдром предизвикан од
е состојба на запрен или
некое органско оштетување на
нецелосен психички развој,
мозокот, обично од хронична и
особено на оние способности
прогресивна природа, кој се
кои се јавуваат во текот на
манифестира со повеќекратно
развојниот период и кои
оштетување на високите
придонесуваат за општото
кортикални функции,
ниво на интелигенцијата, како
вклучувајќи ги помнењето,
што се когнитивните,
мислењето, ориентацијата,
говорните, моторните и
сваќањето, сметањето,
социјалните способности.
способноста за учење, јазикот
и расудувањето.
 МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА

Причините за настанување и развој на менталната ретардираност се

многубројни и глобално можат да бидат примарни и стекнати,
биолошки, психосоцијални или комбинација меѓу нив.

КЛАСИФИКАЦИЈА:
ЛЕСНА МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА – најлесен степен на интелектуален дефицит, со
ментална воздраст на 11 – годишно незаболено дете. Едукативна категорија
“можат да научат“.
УМЕРЕНА МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА – спаќаат во едукативна категорија “може да
извежба “. Менатлна возраст на 8 – годишно дете.
ТЕШКА МЕНАТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА – изразито забавен психомоторен развој, многубројни
физички стигмати, растројства во локомоторниот систем, неразвиен говор и со
чести епилептични напади. Менатлна возраст на дете од 5 години.
ДЛАБОКА МЕНТАЛНА РЕТАРДАЦИЈА – деца со тешки физички стигмати како поселдица
од конгенитални малформации, со сиромашен и неразбирлив говор, со немжност
да ги контролираат хигиенските навики, изразито еретични и агресивни, со
некоординиран и несигурен од и со чести епилептични напади. Одговара на
ментална возраст од 2 до 3 години.
 ДЕМЕНЦИЈА

ЕТИОЛОГИЈА – постојат мноштво медицински фактори кои придонесуваат

во појавата на дементниот синдром.

ПСИХОДИЈАГНОСТИКА НА ДЕМЕНЦИИТЕ – Конструирани се повеќе скали

за детектирање на дементните состојби во фазата кога се помалку
изразени, бидејќи во понапредните фази, не само што не може да
се тестира болниот поради когнитивниот дефицит, туку и
деменцијата е очигледна. Меѓу најупотребуваните скали за
процена на когнитивните функции е Кратката скала за
егземинација (Mini Mental State Examination).

КЛАСИФИКАЦИЈА
I. Деменции кај Алцхајмерова болест;
II. Васкуларни деменции;
III. Деменции кај некои соматски заболувања.