Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 17

‫بةريَوةبردنى دةزطاكانى راطةياندن‬

‫ِ‬
‫بةشي يةكةم‪:‬‬
‫* دةروازةيةك بؤ كارطيَري‬
‫‪ -‬واتاو ضةمكي كارطيَري‬
‫‪ -‬طرنطيء ث َيويستي كارطيَري (تاك‪ ،‬دةزطاي راطةياندن‪ ،‬كؤمةلطا)‬
‫‪ -‬ئايا كارطيَري (زانستة‪ ،‬هونةرة ياخود ثيشةية)‬
‫‪ -‬بةراورديَك لةنيَوان كارطيَري كارو طارطيَري طشتي‬

‫سي قؤناغدا تيَثةريووة‬


‫ثيَشكةوتني كارطيَري‪ :‬ئةويش بة َ‬
‫‪ -1‬قؤناغي قوتابخانةي كالسيكي‬
‫نوى)‬
‫‪ -2‬قؤناغي قوتابخانةي ثةيوةنديية مرؤظايةتيةكان (كالسيكى َ‬
‫‪ -3‬قؤناغي قوتابخانة نويَيةكان‬

‫بةشي دووةم‪:‬‬
‫ئةرك‪$$‬ةكاني ك‪$$‬ارطيَري‪ -1:‬ثالن>>دانان‪ -2.‬ريَكخس>>تن‪ -3.‬ئاراس>>تةكردن‪ -4.‬كؤن>>ترؤلَكردن‪-5.‬‬
‫كارطيَ ِري كات‬
‫‪ -6‬كارطيَرى داهيَنان‬

‫ثيَناسةء واتاى ضةمكى كارطيَ ِرى‪:‬‬


‫هةولء كؤششء ضاالكى هزرىء فك>>رى‪ ،‬كة كةس>>انيَكى ب>>ةرثرس‬ ‫َ‬ ‫كارطيَ ِرى بريتيية لةكؤمةلَيَك‬
‫لةكؤمةلَيَك خةلَك ئةنجامى دةدةن لةريَطاى‪ :‬ثالندانان‪ ،‬ريَكخستن‪ ،‬ريَنم>>اييكردن‪ ،‬تةنس>>يق ك>>ردن‪،‬‬
‫ب>>ةريَوةبردنى طونج>>اوى ك>>ات‪ ،‬كة بةره>>ةمى كارةك>>ان ببيَتة هؤك>>ارى‬
‫ِ‬ ‫ؤل‪ ،‬داهيَن>>انء‬
‫كؤن>>تر َ‬
‫ِ‬
‫جيَب>>ةجيَكردنء طةيش>>تن بة ئامانج>>ةكانى طروثةكة بة باش>>ترين ش>>يَواز (ض>>اكترين بةره>>ةم‪،‬‬
‫كةمترين ت َيضوو‪ ،‬كورتترين كات)‬
‫"ك>>ارطيَ ِرى زانس>>تيَكي كؤمةالَيةتية بؤ دةس>>تةبةركردنى خؤش>>طوزةراني مرؤظ>>ة‪ ،‬بؤية دةبيَت‬
‫رةضاوي هةستء سؤزي خةلَك بكات"‪.‬‬
‫سةركةوتن لةبوارى كارطيَ ِرى‪:‬‬
‫خال هةية‪:‬‬‫بؤ ئةوةي لةبواري كارطيَري سةركةوتوو بين ثيَويستمان بة دوو َ‬
‫‪ /1‬ليَهاتوويي (كارامةيي)‪ :‬باشترين بةرهةم‪ ،‬كةمترين تيَضوو‪ ،‬كورتترين كات‬
‫‪ /2‬طةيشتن بة ئامانج‪ :‬ئةويش لةريَطاى بةكارهيَنانى هةموو بنةما كارطيَ ِرييةكان بةشيَوةى كةسى‬
‫شياء بؤ شويَنى شياو‪.‬‬
‫ئةمانةش لةريَطةى‪ :‬كارةكان بة ش َيوةيةكي دروست ئةنجام بدةينء تواناي دارايي باش هةبيَت‬

‫ضؤنيةتي بةريَوةبردني كارةكان لة دةزطايةكان دةبيَت بةم شيَوةية‪ $‬بيَت‪:‬‬


‫‪ -1‬دابينكردني ثيَداويستية سةرةتاييةكان وةك (جلوبةرط وخواردنء ‪....‬تاد)‬
‫‪ -2‬ئةمنء ئاسايش‬
‫‪ -3‬كؤمةالَيةتي بوون‬
‫‪ -4‬ريَزو قةدري خؤي بطريَت‬
‫‪ -5‬خؤسةلماندن‬

‫قؤناغةكاني بةرةو ثيَش ضووني فكرى كارطيَ ِرى‪:‬‬

‫يةكةم‪ :‬قوتابخانةي كالسيكي‪:‬‬


‫ل>>ةم قؤناغ>>ةدا زي>>اتر ط>>رنطي بة الي>>ةني م>>ادديء ذينط>>ةي ن>>اوةوةي دةزطايةكة دةدرا‪ ،‬واتة ل>>ةم‬
‫قوتابخانةيةدا هةستء سؤزي مرؤظ ء ذينط>>ةي دةرةوة ط>>رنطي ثيَن>>ةدةدرا‪ ،‬كة ئةمانة دوو ش>>تي‬
‫زؤر سةرةكيء ط>>رنطن لةب>>ةريَوةبردن‪ ،‬ه>>ةروةها ل>>ةم قؤناغ>>ةدا حيس>>اب بؤ ئ>>ةوة ن>>ةكرابوو كة‬
‫مرؤظ بريتيية لةهةستء سؤز‪.‬‬

‫ئةم قوتابخانةية لة ‪ 3‬بيردؤز ثيَكهاتووة‪:‬‬

‫‪ -1‬بيردؤزي‪ $‬كارطيَري زانستي‪:‬‬


‫لةب>>ةناوبانطترين زاناي>>انى ئ>>ةم ب>>يردؤزة (فري>>ديك ت>>ايلور ‪)Frederick Taylor‬ى ئةمريكيية (‬
‫‪ ،)1956 >- 1915‬ئةم بيردؤزة بايةخء طرنطى بة ئةداى تاك دةدات واتة (ج>>ةخت لةس>>ةر ك>>ار‬
‫دةكات‪ ،‬نةك لةتاكى كريَكارء ذينطةكةى)‪ ،‬تةركيز لةسةر باشكردنى اليةنى ماددى مرؤظ دةك>>ات‬
‫بؤ ئةوةى ضاكترينء باشترين بةرهةمى هةبيَت‪.‬‬
‫بنةماكانى بيردؤزى كارطيَ ِرى زانستى (تايلؤر)‪:‬‬
‫‪ -1‬بةكارهيَنانى شيَوازى زانستى (تويَذينةوةى زانستى) بؤ طةيشتن بة ضارةسةرى كيَشةكان‪.‬‬
‫‪ -2‬دابةشكردنى كار‪ ،‬هةلَبذاردنى كريَكار بةثيَى شياوىء طونجاوى‪.‬‬
‫‪ -3‬طرنطيدان بة راهيَنانى كريَكاران‪.‬‬
‫‪ -4‬ثاداشتى ئابوورى‪ ،‬هؤكاريَكى هاندةرة بؤ باشتركردنى بةرهةمى كريَكاران‪.‬‬
‫بةريَوةبةرء تاكةكان‪.‬‬
‫‪ -5‬دابةشكردنى ئةركء بةرثرسياريَتى نيَوان ِ‬
‫تى بؤ دانانى ريَطاء هؤيية طونجاوةكان‪.‬‬
‫ثسثؤرى دةسةآلتى هونةرييان بدريَ َ‬
‫ِ‬ ‫‪ -6‬لةسةر بنةماى‬

‫اليةنة خراثةكانى ئةم بيردؤزة‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ -1‬تيَ ِروانينء سةيركردنى كريَكار وةك رؤبؤت‪.‬‬
‫ثرؤسةى بةرهةمهيَنان دةبيَتة هؤى بيَتاقةتى بؤ كريَكاران‪.‬‬
‫‪ -2‬دابةشكردنى ِ‬
‫شةر لةنيَوان كارطيَ ِرىء كريَكاراندا‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ملمالنىء‬
‫َ‬ ‫‪ -3‬سةرهةلَدانى ناكؤكىء‬
‫‪ -4‬نةخويَندنةوةى اليةنة مةعنةوييةكانى مرؤظ (هةستء سؤزء ئارةزوو ‪...‬تاد)‪.‬‬
‫‪ -5‬حيساب نةكردنى ذينطةى دةرةوة‪.‬‬

‫‪ -2‬بيردؤزي‪ $‬بنةماكاني كارطيَري‪:‬‬


‫(هنرى فايؤل ‪ )Henry Fayol، 1848 – 1925‬بةدامةزريَنةرى ئةم بيردؤزة دادةنريَت‪ ،‬فايؤل‬
‫ثةرةى بة ‪ 3‬بوارى كارطيَ ِريدا كة بريتيين لة‪:‬‬
‫‪ -‬هاوكاريكردنى كريَكار‬
‫‪ -‬زيادكردنى مووضة‬
‫‪ -‬كةمكردنةوةى ماوةى كار‬

‫بنةماكانى بيردؤزى بنةماكانى كارطيَ ِرى (فايؤل)‪:‬‬


‫‪-1‬دابةشكردنى كار‪.‬‬
‫‪ -2‬دياريكردنى دةسةآلتء بةرثرسياريَتى‪.‬‬
‫‪ -3‬ديسثلين‪.‬‬
‫‪ -4‬يةكبوونى سةرضاوةى فةرمان‪.‬‬
‫‪ -5‬يةكبوونى ريَنمايى كردن‪.‬‬
‫‪ -6‬دانانى بةرذةوةندى طشتى لةسةروى بةرذةوةندة تاك‪.‬‬
‫‪ -7‬سيَنتراليزم (مةركةزييةت)‪.‬‬
‫‪ -8‬ثاداشتء قةربووكردنةوة‪.‬‬
‫‪ -9‬ريزبةندى دةسةآلت (لةسةرةوة بؤ خوارةوة)‪.‬‬
‫‪ -10‬يةكسانى لةمامةلَةكردنى كارمةندان‪.‬‬
‫‪ -11‬هةماهةنطى‪.‬‬
‫‪ -12‬جيَطيربوونى كارمةندان‪.‬‬
‫‪ -13‬دادثةرةوةرى لةرةفتار‪.‬‬
‫‪ -14‬دةستثيَشخةرى‪.‬‬

‫‪ -3‬بيردؤزي‪ $‬بيرؤكراسي‪$:‬‬
‫ماكس ويبةرى ئةلَمانى (‪ ،)Max Weber‬بة دامةزريَنةرى ئةم بيردؤزة دادةنريَت‪ ،‬ئةم بيردؤزة‬
‫لةسةر بيرؤكةى دةسةآلتى ناوةند دامةزراوة‪ .‬لةم‬
‫بنةماكانى بيردؤزى بيرؤكراسى‪:‬‬
‫‪ -1‬دابةشكردنى كار بةشيَوةى يةكسان‪.‬‬
‫‪ -2‬دي>>اريكردنى دةس>>ةآلتى دةزط>>اء كريَكارةك>>ان‪ >،‬ئ>>ةو دةس>>ةآلتة ش>>ةرعييةء بةش>>يَكة لةئةركة‬
‫فةرمييةكان‪.‬‬
‫‪ -3‬ريزبةندى وةزيفى (التسلسل الوظيفي)‪.‬‬
‫‪ -4‬دانانى ثاداشتء زيادكردنى مووضة‪.‬‬
‫لةثرؤذةكانء بةهةند وةرطرتنى راكانيانء سوثاس كردنيان‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫‪ -5‬بةشدارى ثيَكردنى كريَكاران‬

‫‪3‬‬
‫بةريَوةبةر‪.‬‬
‫‪ -6‬سةردانى كردنى كريَكارانء بةسةر كردنةوةيان‪ ،‬ريَطةدانى كريَكاران بةسةردانى ِ‬
‫لةطةل كريَكاران‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ -7‬نةبوونى اليةنطرى لةمامةلَةكردن‬
‫‪ -8‬دانانى (رؤتين)‪ ،‬واتة فةرمانكردن بة نووسراو‪.‬‬
‫‪ -9‬نهيَنى ثاراستن لةاليةن كارمةندانةوة‪.‬‬

‫اليةنة خراثةكانى بيردؤزى بيرؤكراسيةت‪:‬‬


‫‪ -1‬الوسائل تصبح غايات‪.‬‬
‫‪ -2‬عدم المرونة‪.‬‬
‫‪ -3‬الروتين‪.‬‬
‫‪ -4‬المظاهر والرموز‪.‬‬
‫‪ -5‬مقاومة التغير‪.‬‬
‫‪ -6‬البيرباثولوجي‪.‬‬

‫نوي)‪:‬‬
‫َ‬ ‫دووةم‪ :‬قوتابخانةي ثةيوةنديية مرؤظايةتيةكان (كالسيكي‬
‫لةم قؤناغةشدا تارادةي>>ةكي بةرض>>او حيس>>اب بؤ ذينط>>ةي ن>>اوةوةو دةرةوةي دةزطاك>>ان كراب>>وو‪،‬‬
‫لةطةل اليةني مادديء مةعنةوي‪ ،‬هةروةها س>ةلمانديان كة ثيَش>كةوتنةكان ت>ةنيا بة طرنطي>دان بة‬ ‫َ‬
‫الي>>ةني م>>اددي ن>>ابيَت‪ ،‬بؤية برياريان>>دا كة ط>>رنطي بة ه>>ةردوو اليةن>>ةكاني ديك>>ةش ب>>دةن كة‬
‫لةط>>ةل ذينط>>ةي دةرةوةي‬
‫َ‬ ‫ثيَكه>>اتوون لة الي>>ةني (مةعن>>ةوي واتا حيس>>اب بؤ م>>رؤظ دةك>>را‪،‬‬
‫دةزطايةكة)‪ ،‬ئةمةشيان بة ضةند تاقيكردنةوةيةك سةلماند لةوانةش‪:‬‬

‫ا‪ -‬تاقيكردنةوةكان (ئةزموونةكان) ( هؤتؤرن ـ جنرال ئةليكتريك)‪:‬‬


‫ئةلتؤن مايؤ لةبةناوبانطترين ئةم قوتابخانةية دادةنريَت‪ ،‬لةطرنطترين ليَكؤلَينةوةكان‪:‬‬
‫ل>ةرووى ذم>ارةى كريَك>ارانء ش>ويَنى‬ ‫هةلَسا بةتاقيكردنةوةيةك لةريَطةى دوو ط>روثى هاوش>يَوة ِ‬
‫كار‪ ،‬ئةويش بة ب>ةكارهيَنانى كةمكردن>ةوةى روون>اكى بؤ طروثيَك كة ئايا روون>اكى كاريط>ةرى‬
‫طؤرانيَكى ئةوتؤ دي>>ار نةك>>ةوت‬
‫ِ‬ ‫هةية لةسةر كةمكردنةوةى بةرهةم‪( ،‬بةآلم لةهةموو حالَةتةكاندا‬
‫لةزيادكردنى بةره>>ةم)‪ ،‬دةركةوت>>ةكان‪ :‬هةرض>>ةندة روون>>اكى زي>>اتر بيَت‪ ،‬ئاس>>تى بةره>>ةم زي>>اد‬
‫دةكات‪ ،‬بةآلم كاريطةرى زؤر نيية‪.‬‬
‫دواتر طةيشتة ئةو راستييةى كة ثالَن>>ةريَك هةية ئ>>ةويش ديراس>>ةكردن لةس>>ةر الي>>ةنى مةعن>>ةوى‬
‫مرؤظة‪ ،‬دةركةوت كة طي>>انى مةعن>>ةوىء هةس>>تء س>>ؤزء ن>>اخى م>>رؤظ كاريط>>ةرى زي>>اترة بؤ‬
‫كارء زيادكردنى بةرهةم‪.‬‬
‫دةرئةنجامةكانى تاقيكردنةوةى هؤتؤرن‪:‬‬
‫‪ -1‬ثيَدانء ثشتطيرى ئابوورىء ماددى بة تةنها هانى تاكةكان نادةن‪ ،‬بةلَكو ريَطاى ديكة هةن‪.‬‬
‫‪ -2‬طرنطى كؤمةلَة نارةسمييةكان لةكاركردنة سةر ئاراستةى راوبؤضوونى تاكةكان‪.‬‬
‫‪ -3‬طرتنةبةرى شيَوازى ديموكراسى لةسةركردايةتى كردندا‪.‬‬
‫‪ -4‬طرنطى رازى بوونى كريَكار لةبةرهةمهيَنانةكةى‪.‬‬
‫‪ -5‬طرتنةبةرى شيَوةى ثةيوةنديكردنى كارا لةدةزطادا‪.‬‬
‫بةريَوةبةرةكان> ث َيويستة‪.‬‬
‫‪ -6‬ضاالكىء ليَهاتوويى كؤمةآليةتى بؤ ِ‬
‫‪ -7‬تيَركردنى ثيَداويستيية دةروونىء كؤمةآليةتييةكانى كريَكار‪ ،‬رةنطة ببيَتة هؤى هاندانيان‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫ب‪ -‬بيردؤزي ثةيذةي ثيَداويستيةكان ( ئةبراهام ماسلؤ)‪:‬‬

‫ج‪ -‬بيردؤزى ‪ X‬و ‪( Y‬بيردؤزى قوتابخانةى رةوشتطةرايى)‪ ،‬دؤطالس ماكريط‪$$‬ةر (‪Douglas‬‬


‫‪:)Mcgreger‬‬
‫دارشت‪:‬‬
‫دؤطالس بيردؤزى ‪X‬ى بةم شيَوةية ِ‬
‫‪ -1‬مرؤظ بةسروشتى خؤى تةمبةلَة‪.‬‬
‫‪ -2‬مرؤظ ئارةزوو و خؤشةويستى بؤ كار نيية‪.‬‬
‫بكرى‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ -3‬مرؤظ حةز بة بةرثرسياريَتى ناكاتء ثيَويستة لةاليةن سةرؤكةكةيةوة ئاراستة‬
‫‪ -4‬مرؤظى ئاسايى دةستثيَشخةرى نييةء هةولَنادات هةلَويَستى جؤراوجؤر> وةربطريَت‪.‬‬
‫‪ -5‬مرؤظ ث َيويستة ناضار بكريَتء ريَنمايىء ضاوديَرى لةسةر ب َيت بؤ كاركردن‪.‬‬

‫بيردؤزى ‪:Y‬‬
‫‪ -1‬مرؤظ حةزء ئ>>ارةزووى ك>>ارى هةي>>ة‪ ،‬ه>>ةر وةك خؤشةويس>>تى بؤ ثش>>ودانء خؤج>>وانكردنء‬
‫يارى كردن ‪...‬‬
‫‪ -2‬لةبارودؤخيَكى طونجاء مرؤظ فيَرى هةلَطرتنى بةرثرسياريَتى دةبيَت‪.‬‬
‫‪ -3‬مرؤظ بة سروشتى خؤى تموحى هةية‪.‬‬
‫‪ -4‬مرؤظ تواناى داهيَنانء دؤزينةوةء بةرطةطرتنى ناخؤشييةكانى هةي>ة‪ ،‬ئةط>ةر ه>>اتوو ب>وارى‬
‫بؤ برةخسيَت‪.‬‬
‫‪ -5‬س>>>>زادانء ض>>>>اوديَريكردن تاكة ريَطة ض>>>>ارة نيية بؤ هان>>>>دانيان بؤ ك>>>>ارء بةدةس>>>>تهيَنانى‬
‫ئامانجةكان‪.‬‬
‫بروايةى كة تاكى كريَكار رةفتارى نزيكترة لةبيردؤزى طريمانةى ‪Y‬‬ ‫* ثاشان طةيشتنى ئةو ِ‬

‫‪5‬‬
‫ي>>>ةكيَك لةاليةنة ض>>>اكةكانى ب>>>يردؤزى رةوش>>>تطةرايى‪ ،‬ج>>>ةخت لةس>>>ةر هؤك>>>ارى م>>>رؤيىء‬
‫كةموكورييةية كة لةقوتابخانةى كالسيكى ه>>ةبوو‬
‫ِ‬ ‫كؤمةآليةتى دةكاتةوة لةريَكخراودا‪ ،‬ئةمةش ئةو‬
‫كة زياتر جةختى لةسةر كار دةكردةوة لةسةر حيسابى خودى تاكةكان‪.‬‬
‫‪ :X‬بة مان>>>اي ئ>>>ةوة ديَت كة م>>>رؤظيَكي ناريَك>>>ةو ك>>>ار ك>>>ةر نية واتة تةمبةلَ>>>ة‪ ،‬ح>>>ةزي‬
‫لةبةرثرسيارةتي نيية‬
‫‪ :Y‬بةماناي ئةوة ديَت كة مرؤظيَكي ِريَكء كاركةرة> لة ئيشةكانيدا‬

‫سيَيةم‪ :‬قوتابخانة نويَيةكان‪:‬‬


‫ئةم قؤناغة لة هةردوو قؤناغةكاني ثيَشوو باشتر بوو ‪ ،‬بةوةي دةبيَت طرنطيةكي تةواو بة هةموو‬
‫>ةل رةخس>>اندني ذينطةي>>ةكي ل>>ةبار بؤ ك>>اركردن‬‫ئةو ش>>تانة ب>>دةن كة م>>رؤظ ثيَويس>>تيةتيةتى‪ ،‬لةط> َ‬
‫تيايدا‪ ،‬لةقؤناغي سيَيةم ضةند ئامانجيَكمان دياريكرد كة ئةمانةن‪:‬‬
‫‪ -1‬كارطيَري بة ئامانج‪ - .2‬كارطيَري بة ئامانج و هؤكار‪ -3 .‬شيكردنةوةي ستراتيذيانة‬
‫‪ -4‬دووبارة ئةندازةدانانةوة‬
‫نموونةي بيردؤزي سيَيةم واتة (قوتابخانة نويَيةكان )‪:‬‬
‫هاوردةكان ___ ثرؤسةكان ___ بةرهةم و دةرهاويَشتةكان ___ كاردانةوة‬
‫جطة ل>>ةم ض>>وار ش>>تة لة قوتابخان>>ةكاني ث َيش>>وو حيس>>ابيان بؤ هيض دةزطاي>>ةكي تر ن>>ةدةكرد كة‬
‫لةدةرةوةي دةزطايةكةية‬
‫* دةبيت بةريَوةبةر سةيري كارمةنداني بكات‪ ،‬كة كارمةندةكةي لةكويَي ئةم خانةية‪ ،‬بةو هؤي>>ةوة‬
‫دةبيَت بةريَوةب>>ةر ثاداش>>تيان بك>>ات‪ ،‬هةريةك>>ةيان بة جؤريَك قوتابخانة نويَي>>ةكان ه>>اتن هيَليَكي‬
‫مامناوةنديان دانا‪ ،‬لةنيَوان ماددي ومةعنةوي‪.‬‬
‫مةرجى سةرةكى خةلَك رازى بيَت لةدةزطايةك‪:‬‬
‫‪ -1‬روونى لةشتةكانء باسكردنيان (االفضاح)‪.‬‬
‫‪ -2‬شةفافيةت‪.‬‬
‫‪ -3‬ليَثرسينةوة‪ ،‬تواناى حوكمدان (التحاكمية)‬

‫قوتابخانةى ئيدارةي ياباني‪:‬‬


‫ب>>يردؤزةي قوتابخان>>ةي ياب>>اني‪ :‬ئي>>دارة(علم و فةن>>ة‪ ،‬زانست وهون>>ةرة )‪ ،‬ئةم>>ةش لة ش>>ويَنيَك بؤ‬
‫شويَنيَكي ديكة‪ ،‬لة دةزطايةكيش بؤ دةزطايةكي ديكة جي>>اوازة‪ ،‬م>>رؤظ هةية ع>>ةقلي مرؤظيش>>مان‬
‫هةية نةك الشةي مرؤظةكة هيض ش>تيَك بة بي ب>ووني كي>انيَكي س>ةركةوتوو لة دةولَةت>دا ب>ووني‬
‫نابيَت‪.‬‬
‫ئيدارةى يابانى ضةند خاسيةتيَكي هةية كة ئةمانةي خوارةوةن‪:‬‬
‫يةكةم‪ :‬خاسيةتة طشتيةكان‪:‬‬
‫‪1‬ـ خاسيةتي خيَزان(ياخود عةشيرةت)‪ ،‬واتة ئةو كارمةندانةي لة دةزطاي>>ةك ي>>ان لة كؤمثانياي>>ةك‬
‫كاردةكةن ‪،‬ناوي خؤيان بةم ش>>ويَنة دةب>>ةن ض>>ونكة س>>ةركةوتنيان لة كارةكاني>>ان س>>ةربةرزية بؤ‬
‫لةطةل دةزطايةكة دةكةن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ئةوان ودةزطايةكة> ‪،‬واتة كارمةندةكان وةكو خيَزان مامةلَة‬
‫‪2‬ـ بووني خؤشةويستي لة نيَوان كارمةن>دان وكارمةن>داني ئي>دارة ‪،‬ئامانجي>ان لة كارةكاني>ان ت>ةنيا‬
‫لةطةل ئةمةشدا بة ثاكي وريَك وثيَكي كارةكانيان بةريَوةدةبةن‪.‬‬
‫َ‬ ‫سةركةوتن وثيَشووةضوونة ‪،‬‬
‫‪ -3‬ريَزطرتن لةيةكترىء متمانة بة يةكتر‪.‬‬
‫لةطةل سةرجةم كارمةندان‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ -4‬دادثةروةرىء يةكسانى لةمامةلَةكردنى كارطيَ ِرى‬

‫‪6‬‬
‫‪ -5‬ثيَشخستنى بةرذةوةندى طشتى لةسةر بةرذةوةندى تايبةتى‪.‬‬
‫‪ -6‬ثاراستنى كةلوثةلى دةزطا‪.‬‬
‫‪ -7‬ثيرؤز راطرتنى كار‪.‬‬

‫دووةم‪ :‬خاسيةتة ئيدارةيةكان‪:‬‬


‫‪ -1‬كاركردن بة هةرةوةزي واتة وةك تيم‬
‫‪ -2‬هةلَسةنطاندن وةك تيم‬
‫‪ -3‬بةشداريكردن لة برياردان‬
‫‪ -4‬جيَبةجيَكردني دروستي ياساو ريَنمايةكاني كارطيَري‬
‫‪ -5‬فةراهةم كردني زانياري بؤ هةمووان‬
‫‪ -6‬بةريَوةبردني كوالَيتي طشتي‬
‫‪ -7‬خؤ طونجاندن‬
‫‪ -8‬طرنطي دان بة تواناي تاكةكان‬

‫سيَيةم‪ :‬خاسيةتة ثيشةييةكان‪:‬‬


‫‪1‬ـ بة دريَذاي تةمةن لة يةك دةزطا كاردةكات‬
‫‪2‬ـ بةرزبوونةوةي لة سةرخؤ لة ثلةكان ‪،‬بؤ ئةوةي لةم ماوةيةدا زانياري زؤر كؤ بكاتةوة‬
‫‪3‬ـ طواستنةوة لة ن َيوان هةمان سيفةتةكاني ئيدارة‬
‫‪4‬ـ خانةنيشيني زوو لة دةولَةتان‪ ،‬دةزطاي بضوك دروست دةكةن‪ ،‬دواتر طةورة دةبن وةكو دايك‬
‫واية دةزطا بضوكةكانن دواتر طةورة دةبن دواتر لقيشيان ليَدةبيَتةوة‬
‫‪5‬ـ راهيَنانى بةردةوام‪ ،‬واتة مةشق ث َيكردنيان‪.‬‬

‫ئةركةكانى كارطيَ ِرى‪:‬‬


‫‪ -1‬ثالندانان‪.‬‬
‫‪ -2‬ريَكخستن‪.‬‬
‫‪ -3‬ئاراستةكردن‬
‫‪_4.‬كؤنترؤل كردن‪.‬‬
‫‪_5‬كارطيَرى كار‪.‬‬
‫‪ _6‬كارطيَرى داهيَنان‬
‫يةكةم‪ :‬ثالندانان‪:‬‬
‫بريتيية لة وةزيف>>ةي س>>ةرةكي كة لة جيَي دلَة ‪ ،‬واتة ئةساسي ئيش>>ةكانة ئةم>>ةش فك>>رة بؤ روو‬
‫بةرووبوون>>ةوة لة دوا رؤذو طةيش>>تن بة ئام>>انج و هةولَ>>ةكان‪ .‬ه>ةروةها بريتية لة كؤمةلَة بن>>ةماو‬
‫ثيَوةريَك كة شتيَكي دياريكراوي نية ‪،‬بةلَكو لة سةر كؤمةليَك ثيَوةر بنياد نراوة‪.‬‬
‫* ثالن دانان سي وةزيفةي سةرةكي هةية كة ئةمانةن‪:‬‬
‫‪ -1‬ثيَش>>بينيكردن‪ :‬واتة زؤر بة ووردي خويَندن>>ةوةي دوا رؤذ و ثشت بةس>>تن بة كؤم>>ةليَك دات>>او‬
‫زانياري و كةساني ثسثؤر‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫‪ /2‬دياريكردني ئامانجةكان‪.‬‬
‫‪ /3‬دياريكردني ثيَداويستيةكاني طةيشتن بة ئامانج ( مرؤي ‪،‬دارايي ‪ ،‬اليةني ماددي‪)...‬‬

‫*لةكاتى ثالندانان ثيَويستة رةضاوى ذينطة بكريَت‪ ،‬دوو جؤر ذينطةي كاركردنمان هةية‪.‬‬
‫‪ /1‬ذينطةي ناوةوة‪ :‬واتة تايبةتي يان ِراستةوخؤ ية كة كاريطةري لة س>>ةر هةية واتة (مونافيسي‬
‫ثةيدادةبن جا ض بةرهةم هيَنةكان ‪،‬بةكار بةر ‪،‬حكومةت ‪)...‬‬
‫ناراستةوخؤ واتة ئةو كةس>>انةي كة ه>>ةمان شت بةره>>ةم ديَنن ب>>ةالَم‬ ‫‪ /2‬ذينطةي دةرةوة‪ :‬طشتي ِ‬
‫باشتر‪.‬‬
‫واتة ثيَويستة ذينطةي دةرةوة حيساب بؤ اليةني كؤمةالَيةتي خةلَكةكة بك>>ات وةك (داب ون>>ةريت‬
‫‪،‬كةلتور ‪،‬ئاين ‪،‬ئاستي رؤشنبيري خةلَكةكة> ‪،‬بواري ئةتني ‪)....‬وة هةروةها دةبيَت رةضاوي باري‬
‫بازارةوة‪.‬‬
‫ِ‬ ‫سياسيو ئابوري بكات واتة ئةو شتانةي كة ياسا ِريًَطاي ثي نادا با نةيخاتة‬
‫ذينط>>ةي دةرةوة زؤر كاريط>>ةرو حةساسة بؤ ه>>ةموو دةزطاي>>ةك بؤية دةبيَت خؤي>>ان لة طةلي>>دا‬
‫بطونجيَنن ‪0‬ضونكة زؤر كؤنترؤل ودةسةالَتيان بةسةر يةوة نية‪.‬‬

‫جؤرةكاني ثالن دانان‪:‬‬


‫لي دةبيَتةوة كة ئةمانةي خوارةوةن‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ثالن دانان لة رووي كاتةوة ئةمةش ضةند لقيَكي َ‬
‫ئةلف ‪ /‬ثالني كورت خايةن‪ :‬ئةم ثالنة ماوةكةي لة ساليَك كةمترة ‪،‬واتة ي>>ان بؤ ( س>>الَيَكة ‪6،‬مانطة‬
‫‪2،‬مانطة ‪،‬مانطيَكة ‪،‬هةفتةيةكة ‪،‬رؤذيَكة ‪،‬س>>ةعاتيَكة )‪ ،‬هةرض>>ةندة م>>اوةي لثالنةك>>ةمان دريَذ تر‬
‫بيَت ئ>>>ةوا ثيَويس>>>تي بة روونكردن>>>ةوةو زانيارم>>>ان> واتة ثيَش>>>بينيمان ك>>>ةمتر دةبيَت و توان>>>اي‬
‫طؤرينيشي زؤرتر دةبيَت‪ .‬هةرضةنديش ماوةي ثالنةكة كةممتر بيَت ثيَشبينيكردن زياتر دةبيَت‪.‬‬

‫با ‪ /‬ثالني مامناوةند‪ :‬ئةم ثالنةش ماوةك>>ةي لة س>>الَيَك زي>>اترةو لة (‪ )5‬س>>الَيش ك>>ةمترة ‪ ،‬ئةم>>ةش‬
‫نزيك بوونةوةية لة ثالني س>>تراتيذي‪ .‬ه>>ةموو ثالنة كورت>>ةكان ِريَطة خؤش>>كةرة بؤ ض>>ووونة ن>>او‬
‫ثالنة مامناوةنديةكان ‪ ،‬بةشداريكردن هةية لة ثالندانان هةريةكة و ب>>ةثيَي توان>>ايي خ>>ؤي ش>>تةكان‬
‫دياريدةكات‪ ،‬تا دةطاتة بضوكترين كارمةند دواتر دةضيَتة بةردةم بةريَوةبةري طشتي دواتر كارة‬
‫بةجي دةكريَت‪.‬‬
‫َ‬ ‫جي‬
‫سةرةكيةكان َ‬
‫ئاليات‬ ‫ـ‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ _1‬ـ سةرضاوةكاني داهات ‪ _2‬ـ بوارةكان ‪ _3‬ـ ذمارةو جؤر‬
‫ومةكائين‬
‫>ال ب>>ةرةو‬
‫)سال زياترة واتة لة ثيَنض س> َ‬
‫ج ‪ /‬ثالني دريَذ خايةن‪ :‬ئةم ثالنةش ماوةكةي لة نيَوان (‪َ 5‬‬
‫سةرةوةية‪.‬‬
‫‪2‬ـ ثالن دانان لة رووي سيَكتةرةكان‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪ /1‬ئةطةر رؤذنامة بيَت بة ثيَي الثةرة يان بوارةكان مامةلةيان لة طةلدا دةكةين‬
‫‪ /2‬ئةط>>ةر تةل>>ةظزيؤن وراديؤ بيَت بة ثيَي ج>>ؤري بةرنام>>ةكان مامةلَ>>ةيان لة طةلَ>>دا دةك>>ةين‬
‫هةوال ‪ ،‬بةرنامةكان‪)...‬‬
‫َ‬ ‫(‬
‫‪3‬ـ ثالن دانان لة رووي طرنطي يان ئاست‪:‬‬
‫‪/1‬ستراتيذيةت‪ :‬لة رووي دارايي ‪،‬كارمةند ‪ ،‬ئاميَر ‪ ،‬شيَوازي دابةشكردني ئيشةكان‬
‫‪ /2‬سياسةت‪ :‬بريتي ية لة ضوارضيَوةي دياريكةر كة ئايا ‪ ،‬سةرضاوةي لة ك>>وي ب َيت (مكافةئة ‪،‬‬
‫هةوال‪)...‬‬
‫َ‬ ‫كارمةندان ‪ ،‬ضةند دةداتة‬
‫‪/3‬ئامانجةكانى> ثرؤسيَكجةرةكان‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫‪ /4‬بنةماكان‪ :‬بري>>تي ية لة كؤم>>ةليَك تعليم>>ات ‪،‬ي>>اخود بري>>تي ية لة ثالنيَك ئةمانة ه>>ةموو بةش>يَكن‬
‫ثةيوندييان بة يةكةوة هةية‬
‫طرنطى ثالنى ستراتيذى‪:‬‬
‫‪_1‬ثالن>>>دانانى س>>>تراتيذى ب>>>يريَكى س>>>ةرةكى بؤ ريَكخراوةك>>>ان> دابين>>>دةكات بؤ ئةنجام>>>دانى‬
‫هةلَسةنطاندن هةر يةك لةئامانج و ثالن و سياسةتةكان‪.‬‬
‫‪_2‬ثالنى س>>تراتيذى يارمةتي>>دةرة بؤ ثيَش>>بينى ك>>ردنى هةن>>ديَك رووداوى س>>تراتيذى و ئةط>>ةر و‬
‫كاريطةرى ئةو رووداوانة بةسةر ئةو دةزطاية‪.‬‬
‫‪_3‬ثالنى س>>تراتيذى يارمةتي>>دةرة بؤ ئام>>ادةكردنى ثيَداويس>>تية زيادةك>>ان‪ ،‬وةكو ث َيش>>بينى ك>>ردنى‬
‫تيَضووى خةرجية طةراوةكان‪.‬‬
‫‪_4‬ثالنى س>>>تراتيذى يارمةتي>>>دةرة بؤ بؤ ئاراس>>>تةكردن و ت>>>ةواوكارى جموجؤلة ك>>>ارطيَرى و‬
‫جيَبةجيَكردن‪.‬‬
‫‪_5‬ثالنى ستراتيذى طرنطة بؤ ث َيطةياندنى كادير بؤ كارطيَرى باآل‪.‬‬
‫* مةرجةكاني ثالني سةركةوتوو ضين؟‬
‫‪ /5‬تةواو‬ ‫‪ /4‬سةوابت(جيَطير بيَت)‬ ‫‪ /1‬روون بيَت ‪ /2‬نةرم ونياني ‪ /3‬واقعي بيَت‬
‫كاري هةبيَت لة ن َيوان ثالنةكان‪.‬‬
‫ثالندانان دوو مةرجى> سةرةكى هةية‬
‫‪_1‬برياردان‪_2 .‬ئامانج‪.‬‬
‫برياردان‪ :‬بريتيية لة يةكالكردنةوةى ئيشةكان يان هةلَبذاردنى ئينتةر ناتيظيَك لة ن َيو ئينتةر ناتيظة‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫طونجاوةكان ‪ ،‬واتة هةلبذاردنى باشترينيان لة ناو طونجاوةكان دواتريش ثيَداضوونةوةى لة سةر‬
‫جي بة جيَكردنةوة ‪.‬‬‫دةكةين ثاشان دةخةينة بوارى َ‬
‫ئةو شتانةى ث َيويستة رةضاو بكريَن بةر لة دةركردنى هةر برياريَك كة ئةمانةن ‪.:‬‬
‫‪/1‬دياريكردنى بابةتةكة ‪.‬‬
‫‪ /2‬كؤكردنةوةى زانيارى ‪.‬‬
‫‪ /3‬شيكردنةوةى زانيارى ‪.‬‬
‫‪ /4‬ثؤليَن كردنى زانياريةكان ‪.‬‬
‫‪ /5‬دياريكردنى بة ديلةكان ‪.‬‬
‫‪ /6‬دووبارة شيكردنةوةى (بة ديلةكان ) و طةشةثيَدانيان‪.‬‬
‫‪ /7‬تةسةور و دةرةنجامةكان> ‪.‬‬
‫‪ /8‬ثيَداويستيةكان ‪.‬‬
‫‪ /9‬هةلَبذاردنى باشترين و طونجاو ترينيان ‪.‬‬
‫‪ /10‬جيَبةجيَكردن ‪.‬‬
‫‪ /11‬بةدواداضوون‪.‬‬
‫‪ /12‬ضاككردنةوى هةلَةكان كة هةية‬
‫دووةم‪ِ :‬ريَكخستن‪:‬‬
‫وةزيفةى دووةمة لة ئيدارة‪ ،‬هةروةها ئةو ضوارضيَوةية كة سةرجةم كارةكانى تيَدا كؤدةكةينةوة‪،‬‬
‫هةروةها ئةم ضوارضيَوةية كارو بةرثرسيارةتيةكان دياريدةكات ‪.‬‬
‫هةموو ئةو كارو ض>االَكيانة دةطريَت>>ةوة ‪ ،‬كة ث َيويس>>تة بؤ طةيش>تن بة ئامانج>ةكان> ودابةش>>كردنى‬
‫كةسةكان (كارمةندةكان) بة طويَرةى تواناو ليَهاتوويان هةموو ئةو شتانةش دةبيَت ‪ ،‬بة ش>>يَوةيةك‬
‫جي بكات ‪.‬‬
‫جي بة َ‬ ‫بيَت كة ئامانجةكانى ئةو دةزطاية َ‬
‫طرينطى ِريَكخستن ضى ية ؟‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫‪1‬ـ بؤ يةكخس>تن (جه>وود) مان>دووبوونى تاك>ةكان ‪ :‬كة س>ةركةوتو دةبن ‪،‬ب>ةالَم ئةط>ةر بة ت>ةنيا‬
‫كارةكانيان بكةن ئةوا تووشى شكستيَكى ط>ةورة دةبن ‪ ،‬لة دةزطاي>ةكان ه>ةموو كةس>ةكان توان>او‬
‫ئاستى بيركردنةوةيان يةك نية‬
‫‪2‬ـ كؤكردنةوةى كةسة جياوازةكان ‪ :‬كة تواناو بؤ ضوون وشةخسيةتى كةسةكان لة خؤ دةطريَت‪.‬‬
‫‪3‬ـ ِريَكخستن ئةو وةزيفة ئيدارة ية كة س>>ةركةوتنى وةزيف>>ةكانى ديك>>ةش ثةيوةن>>ديان ب>>ةوةوة هةية‬
‫واتة ثابةندة بةوةوة ‪.‬‬
‫لةطةل ثةيوةنديةكانيان دياريدةكات‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪4‬ـ ِريَكخستنى ئاستةكانى ئيدارة دياريدةكات‬
‫‪5‬ـ دياريكردنى كارى كارمةندان بة شيَوازيَك هةر كةسيَك يان ه>>ةر بةش>يَك ‪ ،‬كارمةن>>ديَك دةزانى‬
‫ئةو كارة ضية كة ثيَى سثيَر دراوة بيكات ‪.‬‬
‫‪6‬ـ دةس>>>تةبةر ك>>>ردنى ك>>>ةنالَى روون ‪ ،‬بؤ ئ>>>الوطؤركردنى زاني>>>ارى بة ش>>>يَوازيَكى ف>>>ةرمى‬
‫ودياريكراو ‪.‬‬
‫‪7‬ـ روونكردنةوةى ث َيوةرةكانى> ئةنجامدانى كارةكانى ريَثيَدراو ‪.‬‬
‫‪8‬ـ سوود وةرطرتن لة اليةنة ضاكةكان ‪.‬‬

‫هةنطاوةكانى ِريَكخستن ضين؟‬


‫‪1‬ـ دووبارة ضاو خشاندنةوةو دياريكردنى ئامانجة سةرةكيةكانى دةزطايةكة ‪.‬‬
‫‪2‬ـ دووبارة ضاو خشاندنةوةو دياريكردنى ئامانجة الوةكيةكان ‪.‬‬
‫‪3‬ـ دياريكردنى ئةركة (وةزيفة) سةرةكيةكانى بةريَوةبةر ثيَويستة ‪.‬‬
‫‪4‬ـ دياريكردنى ئةركة الوةكيةكان ‪.‬‬
‫‪5‬ـ شيكردنةوةى ئةركةكان (وةزيفةكان) ‪ :‬واتة دياريكردنى ئةرك وبةرثرسيارةتى و دةس>>ةالَت و‬
‫لةطةل دياريكردنى مةرجةكان> بؤ ئةو كةسانةى كة ديَنة ناو ئةو ئةركانة ‪.‬‬
‫َ‬ ‫كارةكان ‪،‬‬
‫‪6‬ـ دةستنيشانكردنى كةسةكان بؤ ثؤستةكان ‪.‬‬
‫‪7‬ـ دياريكردنى ثةيوةندي كةسةكان و يةكةكان ‪.‬‬
‫‪8‬ـ بة دوا داض>>>وون و هةلَس>>>ةنطاندنى ب>>>ةردةوام ‪ ،‬بؤ هةيك>>>ةلى ريَكخس>>>تن وكةس>>>ةكانى ن>>>او‬
‫هةيكةلةكة‪.‬‬

‫خاسيةتةكانى ِريَكخستنى‪ $‬باش وسةركةوتوو ضين ؟‪.‬‬


‫‪1‬ـ بوونى يةك ئامانج واتة ئامانجةكان> بةرةو سةرةوة بضن ‪.‬‬
‫‪2‬ـ رةضاو كردنى ضوارضيَوة و سةرثةرشتى كردنيَكى طونج>او ‪ ،‬واتة ئيش>ةكانيان دي>ار بيَت بة‬
‫مةرجيَك لة ئاست و تواناى كةسةكةدا ب َيت‪.‬‬
‫‪3‬ـ ثةيرةو كردن و(ممارةسةكردن) بة رادةيةكى طونجاو لة ثيَدانى دةسةالَت ‪.‬‬
‫‪4‬ـ بوونى يةك بةرثرس واتة (يةك سةنتةرى هةبيَت ) بؤ بةريَوةبردن ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ريز بةندى لة دابةشكردنى دةسةالَتةكان ‪.‬‬
‫‪6‬ـ هاوسةنطى لة نيَوان دةسةالَت وئةرك وبةرثرسيارةتى دا بكات ‪.‬‬
‫‪7‬ـ بوونى دينا ميكيةت لة ِريَكخستنةكان ‪ ،‬واتة تواناو بوونى طؤرانكارى لة كارو بارةكانى دا‪.‬‬
‫بنةما سةرةكيةكانى ِريَكخستنى‪ $‬فةرمى لة دةزطا سةرةكيةكان دا ضين ؟‪.‬‬
‫‪1‬ـ بوونى يةك سةركردايةتى ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ضوارضيَوةى سةرثةرشتى كردنيَكى طونجاو ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ريَز بةندى سةركردايةتى كردن ‪.‬‬
‫ناوةراست ‪ ،‬راستةوخؤ )‪.‬‬
‫ِ‬ ‫‪4‬ـ ئاستةكانى كارطيَرى واتة (باالَ ‪،‬‬

‫‪10‬‬
‫‪5‬ـ تايبةتمةندى واتة هةركةسةو ئيشى خؤى بكات ‪.‬‬
‫‪6‬ـ هةماهةنطى (تنسيق)زؤر طرينطة لة ن َيوان كارمةندةكاندا ‪.‬‬
‫‪7‬ـ هاوسةنط بوونى دةسةالَت و بةرثرسيارةتى ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ثيَدانى دةسةالَت ‪.‬‬
‫‪9‬ـ دياريكردنى بةرثرسيارةتيةكان لة كارة ئةساسيةكانة‪:‬‬
‫ئةمةش دوو اليةنى ليَدةبيَتةوة ‪.:‬‬
‫‪ /1‬دةبيَت خؤمان لة مةسةلةى فةوزاو طيَرة شيَويَنى و شتى ديكة دوور بخةين ‪.‬‬
‫‪ /2‬تيَطةيشتنمان هةبيَت لة سروشتى كارةكان ‪.‬‬
‫‪10‬ـ واباشة نةرم ونيانى وئاسانىء سادةى لة كارةكانماندا بطرينة بةر‪.‬‬
‫دوو جؤر ِريَكخستنمان هةية‪:‬‬
‫‪1‬ـ ِريَكخس>>تنى ِرس>>مى ‪ :‬كة هةيك>>ةلى دي>>اريكراوى تايب>>ةت بة خ>>ؤى هةي>>ة‪ ،‬ثةيوةن>>دى نيَواني>>ان‬
‫بؤدياري دةكات (بةريَوةبةر ‪ ،‬ثيَشكةشكارى بةرنامة ‪ ،)... ،‬هةروةها لة ثةيوةندى ِرسمى دذايةتى‬
‫كردن ووةستان لة بةرامبةر يةكتريةوة نية ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ثةيوةندى نارةسمى ‪ :‬ئةمةش ئةوةية كة كؤمةلَ>>ةك ثةيوةن>>دى ديكة هةية ‪ ،‬كة بة يةك>>ةوة كؤي>>ان‬
‫دةكاتةوة وةكو (خزمايةتى ‪ ،‬برادةرايةتى ‪ ،‬ئايدؤلؤذيا ‪ ،‬جيران ‪.)...‬‬

‫سيَيةم‪ :‬ئاراستةكردن‬
‫سي هؤكارةوة ئاراستةكردن ئةنجام دةدريَت‬
‫لةريَطةى َ‬
‫ئةلف _سةركردايةتى كردن‬
‫با _هاندان‬
‫ج _ ثةيوةنديكردنةوة‪.‬‬
‫ئةلف_سةركردايةتى كردن‬
‫دةس>>>تى بة سةرثةرش>>>تيكردن‬
‫َ‬ ‫س>>>ةركردة ‪ :‬س>>>ةركردة كؤم>>>ةليَك خاس>>>يةت و ك>>>ردارة ‪ ،‬كة هةلَ‬
‫وب>>ةريََوةبردنى ك>>ارو ب>>ارةى خ>>ةلَك ‪ ،‬بة ش >يَوةيةكى ب>>اش وس>>ةركةوت و لة ط> َ‬
‫>ةل ئةوةش>>دا كة‬
‫سةركردايةتى وةزيفةيةكى زؤر طرينط وكاريط>>ةرة> لة ب>>ةريَوةبردنى ك>>ارو ب>>ارى دةزطاك>>ان بة‬
‫تايب>>ةتيش لة دةزطا ِراطةياندن>>ةكان كة ئ>>ةركيان بة ردةوام دةبيَت داهيَن>>ان ونويَك>>ارى لة خؤي>>دا‬
‫بطريَت بؤ ئةوةى بتوانن لة كارةكانياندا سةركةوتوو بن‪ .‬ثيَش خةلَك ودزطايةكانى ديكةش بكةون‬
‫لة ثيَشكةش كردنى خزمةتطوزارى> و خزمةت كردنى هاوالَتيان‪.‬‬

‫*دوو بيردؤزى بةريَوةبردن هةية لة ضؤنيةتى بةريَوةبردنى دةزطاكان‪:‬‬


‫‪1‬ـ بيردؤزى يةكةم هةموو كارةكانى> دةبةس>تةوة بة كةس>>ةكان و ئ>>ةو خالَة ض>اكانةى كة كةس>>ةكة‬
‫جيادةكات>>ةوة واتة (ش>>ةرانطيَزى ‪ ،‬رةقاب>>ةى زاتى ‪ ،‬س>>ةربةخؤى ‪،‬ب>>وونى طي>>انى ليَب>>ووردةيى و‬
‫برادةرايةتى ‪ ،‬ثابةند بوون بة ئاين ‪ ،‬ئايا ضةند كاراية لة بة ئةنجام طةيان>>دنى كارةك>>انى ‪ ،)...‬ئ>>ةم‬
‫بيردؤزة توانى تا ساالَنى هةشتايةكان دريَذةى هةبيَت‪ ،‬بةالَم لة ثاشان ئةم بيردؤزة شكس>>تى هيَنا ‪،‬‬
‫ليَ>>رةدا ث َيويس>>تة ب>>ووتريَت كة هةميشة ذينط>>ةى دةرةوةى دةزطاي>>ةكان بة ب>>ةردةوام كاريط>>ةريان‬
‫هةبووة لة كست هيَنانى ئةم جؤرة دةزطايانةو ضونيةتى بيركردنةوةى بةريَوةب>>ةر و س>>ةركردةى‬
‫ط>>ةل‬
‫َ‬ ‫دةزطاي>>ةكان كة دوو هؤك>>ارى زؤر كايط>>ةرن لة ض>>ؤنيةتى ه>>ةلَس وك>>ةوت ك>>ردن لة‬
‫هاوالَتيان و بةريَوةبردنى كارةكانيان‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫طةل ئةوةشدا هةولَى ئةوةى دةدا ‪ ،‬كة خ>>ةلَك‬
‫َ‬ ‫‪2‬ـ بيردؤزى دووةم قةناعةتى بة كةسةكان دةهيَنا لة‬
‫لة دةورو بةرى خؤيدا كؤبكاتةوةو رايان وةربطريَت لة كاتى دةركردنى بريارةكان> ‪،‬هةروةها ئةم‬
‫بيردؤزة طرينطى بة رووخسارى سةركردةو توان>او ج>وانى ب>ةذن و ج>ؤرى دةنطى وكةس>ايةتىو‬
‫‪ ،)...‬بؤية توانى سةركةوتن بةسةر بيردؤزةكةى ديكةدا بةدةست بهيَنيَت‪ ،‬ليَرةدا باس لةوة كرابوو‬
‫كة ثيَويستة هةموو كةسيَك ببيَتة سةركردة ضونكة مرؤظ تواناو (قابيليةتى) ئ>>ةوةى هةية ‪،‬ئةط>>ةر‬
‫جى‬
‫هاتوو (كردارة دروستةكان وسيفاتة شةخسيةكان ) هةردووكيان بةيةكةوة لة مرؤظيَكدا هاتنة َ‬
‫ئةوا كاريَكى باشة‪.‬‬

‫جؤرةكانى سةركردايةتى‪:‬‬
‫‪1‬ـ سةركردايةتى دكتاتؤرى ‪ :‬مةبةس>>تمان لة س>>ةركردةى دكت>>اتؤر ئةوةية ‪،‬كة بة هيض ش>يَوةيةك‬
‫طوى لة خةلَك ناطرن ورايان وةرناطرن لة ك>>اتى دان>>انى ثالن ودةرك>>ردنى بريارةك>>ان ‪،‬ض>ونكة‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫ثى لة هةموو خةلكيَك زيرةكترة‪ ،‬ليَ>>رةدا س>>ةركردةكان ب>>ةزؤر بري>>ارو‬ ‫وابير دةكةنةوة كة خؤيان َ‬
‫شتةكانيان بةسةر خةلَكى دا دةسةثيَنن‪.‬‬
‫‪2‬ـ سةركردةى ديموكراتى‪ :‬ليَ>رةدا بةش>داريان بة خ>ةلَك دةك>رد لة ك>اتى دان>انى ياس>>او درك>ردنى‬
‫بريارةكاندا ‪،‬واتة بريارو فكرةى هةموو كةسةكانى وةر دةطرت ثاشان ه>>ةلَى دةس>>ةنطاندوو ئينجا‬
‫>ةل ه>>ةموو‬
‫بريارو فكرةى خؤى ئيزاف>>ةى س>>ةر ش>>تةكانى ديكة دةكرد‪ ،‬ه>>ةروةها دانيشتنيشى لةط> َ‬ ‫ِ‬
‫كةسةكاندا دةكرد ‪ ،‬ليَرةدا راية دروستةكانيان دةست نيشان دةكردوو ئينجا برياريان لةسةر دةدا‪.‬‬
‫ه>ةول و‬
‫َ‬ ‫‪3‬ـ ئةو كةسانةى بة ئةمر بووينة سةركردة ‪ :‬ليَرةدا لةبةرئ>ةوةى س>ةركردةكة بة توان>او‬
‫كؤششى خؤى نةبؤتة سةركردة ناتوانيَت كارةكانى> دةزطايةكةى وةكو ثيَويست بةريَوة ببات‪ ،‬بؤية‬
‫بى توان>>ايىو ن>>ازيرةكى خ>>ؤى هةن>>ديَك راويَ>>ذكار بؤ خ>>ؤى‬
‫ليَ>>رةدا كةس>>ةكة بة ناض>>ارى و لةب>>ةر َ‬
‫دادةنيَت بؤ ئ>>ةوةى كارةك>>انى بؤ ب>>ةريَوة بب>>ةن‪ ،‬خ>>ؤى ت>>ةنها وةكو كارتؤنيَك واية ت>>ةنها بة ن>>او‬
‫وجوودى هةية لة بةريَوةبردنى كارةكانى دةزطايةكة‪.‬‬
‫*ثيَكهاتةكانى سةركردايةتى دروست ضين ‪ ،‬ئةمةيان اليةنيَكى زؤر طرنطة‪.‬‬
‫‪1‬ـ تيَطةيشتنى دروست لة ئامانجة طشتيةكانى دةولَةت و دةزطايةكة طرينطة ‪،‬ثةيامى ضىية‪.‬‬
‫باوةر بوون بة ئامانجةكانى و هةولَدان بؤ طةيشتن بة ئامانجةكان>‪.‬‬
‫ِ‬ ‫‪2‬ـ‬
‫‪3‬ـ سةركردايةتى كردن بؤ ثيَشةوة‪.‬‬
‫‪4‬ـ دوور بي>>نى واتة تةماش>>اى دوورى خ>>ؤى بك>>ات ‪ ،‬بؤ ئ>>ةوةى ب>>زانى كة لة داه>>اتوودا ضى‬
‫روودةدات‪.‬‬
‫‪5‬ـ هةلَطرتنى بةرثرسيارةتى و النةدان لة بةرثرسيارةتى‪.‬‬
‫‪6‬ـ زؤر طرينطة هةلَس و كةوت كردن ‪ ،‬لة سةر ئاستى خؤى و تواناى خؤى‪.‬‬
‫‪7‬ـ باش هةلَس وكةوت كردن لة كاتى ت َيكضوونى باروودؤخةكان و هةزةمات و قةيران‪.‬‬
‫‪8‬ـ لةبةر ضاو طرتنى اليةنة مرؤظايةتيةكان‪.‬‬
‫‪9‬ـ ثيَويستة سةركردايةتى بة ئاراستةى ضاكسازى كارطيَرى بيَتن‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫با_هاندان‬
‫هاندان‪ :‬بريتية لةو كؤمةلَة هؤكارةى وا لةمرؤظ دةكات زياتر ئيش بكات لةهةر بواريَكدا‪.‬‬
‫هاندان دوو جؤرى هةية‪:‬‬
‫‪ _1‬هاندانى ناوةكى‪ :‬مةبةست لةو جؤرة هاندانة بريتية هؤكارة ناوةكيةكان كةهانى مرؤظ دةدات‬
‫بؤ كاركردن وةكو ئارةزوو‪ ،‬ئاواتةكانى مرؤظ‪.‬‬
‫‪_2‬هاندانى دةرةكى‪ :‬كؤمةلَة هؤكاريَكى دةرةكية هانى مرؤظ دةدات بؤ ك>>اركردن وةكو ثاداشت و‬
‫سةرمووضة و مووضة‪.‬‬
‫جؤرةكانى هاندةر‪:‬‬
‫‪_1‬هاندةرى ماددى‪:‬وةكو زياد كردنى مووضة‪ ،‬بةشداريكردن لة قازانج‪.‬‬
‫‪_2‬هان>>دةرى مةعن>>ةوى‪ :‬وةكو نوس>>راوى س>>وثاس و ثيَ>>زانين و بةش>>داريثيَكردن ل>>ةدةركردنى‬
‫بريارةكان‪.‬‬
‫ريَطرييةكانى بةردةم هاندان‪:‬‬
‫‪_1‬بةكارهيَنانى ترس و تؤقاندن لةاليةن بةريَوةبةرةكانةوة‪.‬‬
‫‪_2‬نةبوونى ئامانجى> روون و ئاشكرا> لةاليةن بةريَوةبةر و دةزطاكانةوة‪.‬‬
‫‪_3‬ض>اويَدرى> ن>ةكردنى فةرمانب>>ةران‪ ،‬ب>ةجؤريَك> ن>ةزانريَت ك>ام فةرمانب>ةر ض>>االكةو ك>ام فةرمانب>ةر‬
‫كةمتةرخةمة لةئيش وكارةكان‪.‬‬
‫َ‬
‫‪_4‬كةمى راهيَنان لةسةر ئيش و كةمى ئاطاداركردنةوة بؤ راستكردنةوةى> هةلةكان‪.‬‬
‫‪_5‬نةبوونى كةنالَى ثةيوةندى نيَوان بةريَوةبةر و كارمةندان‪.‬‬
‫‪_6‬هةلَةى كارطيَرى وةكو زؤرى بريارةكان‪.‬‬
‫‪_7‬زؤربوونى> بةرثرسةكان و دذايةتيكردنى> يةكترى‪>.‬‬
‫لةطةل فةرمانبةران‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪_8‬سوكايةتيى ثيَكردن و خراث مامةلَة‬
‫ج_ ثةيوةنيكردن‪:‬‬
‫>دى زانياريية بةمةبةس>>تى ليَكترطةيش>>تن و‬
‫ثيَناس>>ةى ثةيوةن>>ديكردن‪:‬ثةيوةن>>دى ك>>ردن طؤرين>>ةوةى هةن> َ‬
‫سازكردنى ثةيوةنديية مرؤييةكانة‪.‬‬
‫ى هةست و سؤز> لةنيَوان دوو كةس ياخود زياتر‪>.‬‬ ‫ياخود بريتية لةطؤرينةوةى> بيروراكان و هةند َ‬
‫رةطةزةكانى ثةيوةندييكردن‪:‬‬
‫ئ>>ةلف_ نيَ>>رةر‪ :‬ئ>>ةو كةسة ك>>ةخاوةنى بيرؤكةكةي>>ة‪ ،‬هةلَدةس>>ت َى بةجيَب>>ةجيَكردنى‪ ،‬لةس>>ةر‬
‫شيَوةى ووشة ياخود ذمارة ياخود ويَنة بؤ دياريكردنى ئامانجى ثةيوةنديكردن‪.‬‬
‫با_ ثةيام‪ :‬بريتية لةناوةرؤكةى كة نيَرةر دةيةويَت بيطةيةنيَتة وةرطر‪.‬‬
‫ج_داه>اتووى ث>ةيام ئ>ةو كةس>ةية ل>ةداهاتووى نيَ>رةر دي>ارى دةك>ات‪ ،‬لةريَط>ةى كؤم>ةلَيَك‬
‫نيشانةو تيَطةيشتن و شيَوازى بيركردنةوة‪.‬‬
‫د_هؤك>>>ار‪ :‬بريتية ل>>>ةو ئ>>>امرازةى كةلةريَط>>>ةى ئ>>>ةوةوة ثةيامةكة ل>>>ةنيَرةر بؤ وةرطر‬
‫دةطوازريَتةوة‪.‬‬
‫ه_وةرطر_ بريتية لةو كةسةى كة ثةيامةكةى ئاراستةدةكريَت‪.‬‬
‫ضوارةم‪ :‬كؤنترؤلَكردن‪:‬‬

‫‪13‬‬
‫ثرؤسةيةكى ئالؤزة ‪ ،‬هةلَدةستيَت بة هةلَس>>ةنطاندنى كارةك>>ان و ض>>اوديَرى و دةست نيش>>انكردنى‬
‫اليةنة ضاك و خراثةكان و دواتر ضارةسةر كردنى اليةنة خراثةكان و ب>>ةرةو يَش ب>>ردنى اليةنة‬
‫ضاكةكانيش ‪.‬‬
‫بةالَم بة شيَوة يةكى طشتى كؤنترؤل كردن واتة ‪.:‬‬
‫‪ /1‬ثيَوانة كردنى كارى ئةنجامدراو ‪.‬‬
‫لةطةل ثالن و ثيَوةرةكان ‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ /2‬بةراوردكردنى ئةنجام‬
‫‪ /3‬دياريكردنى الدان بة ضاك و خراث ‪.‬‬
‫‪ /4‬ضارةسةر كردنى اليةنة خراثةكان ‪.‬‬
‫‪ /5‬بةردةوام بوون و زياتر كردنى اليةنة ضاكةكان ‪.‬‬
‫‪ /6‬بةردةوام بوون لة ثرؤسةكة لة ريَطةى زانيارى طةراوة ‪.‬‬
‫‪ /7‬دووبارة شيكردنةوةى ثرؤسةكان ‪.‬‬
‫هةنطاوةكانى كؤنترؤل كردن ‪.:‬‬
‫‪ /1‬دياريكردنى ثيَوةرةكان واتة ئةوةى لة ثالن دامان ناوة ‪.‬‬
‫لةطةل ثيَوةرةكانى> دانراون ‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ /2‬ثيَوانة كردنى ئةداى كارةكان و بةراوردكردنى‬
‫‪ /3‬دةشت نيشانكردنى كارة ضاكةكان و ‪ ،‬ضاكردنةوةى كارة خراثةكان ‪.‬‬
‫‪ /4‬زانيارى طةراوة ‪.‬‬
‫دياريكردنى ثيَوةرةكان‪:‬‬
‫‪ /1‬ثيَوةرى ضةندايةتى لة رووى ( ذمارةو قةبارةو ريَذةى قازانج و هتد‪.)...‬‬
‫‪ /2‬ثيَوةرى ضؤنايةتى ( نةوعيةت )‪.‬‬
‫‪ /3‬ثيَوةرى كات ‪.‬‬
‫‪ /4‬ثيَوةرى تيَضوون ‪.‬‬
‫جؤرةكانى كؤنترؤل‪:‬‬
‫‪_1‬كؤنترؤلى خؤثاراستن‪ :‬واتة ثيَش ئةوةى كاريَك رووبدات كؤنترؤلى بؤ بكةين‪.‬‬
‫‪_2‬كؤنترؤلى راستةو خؤ‪:‬بريتية لةراستةوخؤ كؤنترؤل كردنى> كارةكان و ضارةسةر كردنى> كيَشةكان‪.‬‬
‫بكري‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪_3‬كؤنترؤل> كردنى دواى رووداو‪ :‬واتة دواى روودانى> كارةكان كؤنترؤل> بؤ كارةكان‬

‫خاسيةت ياخو سيفةتةكانى كؤنترؤل كردنى ضاك ضين ؟‪.‬‬


‫‪ /1‬كةم كردنةوةى تيَضوون ‪.‬‬
‫‪ /2‬زؤر بة روون و ئاشكرايى روونكردنةوةى ريَطاكانى ضاكردنةوة ‪ ،‬ي>>اخود ضارةس>>ةركردنى‬
‫بطريَتة بةر ‪.‬‬
‫‪ /3‬روونى و ئاسانى بؤ ت َيطةيشتن ‪.‬‬
‫بى ‪.‬‬
‫‪ /4‬لة كاتى طونجاوى خؤيدا َ‬
‫‪ /5‬بابةتيانةو واقعى بيَت ‪.‬‬
‫‪ /6‬مرورةت ( نةرم و نيانى ) لة سيستةمدا ‪.‬‬
‫جي بةجيَكارى كارةكان لة دانانى ثيَوةرةكاندا ‪.‬‬ ‫‪ /7‬بةشداريثيَكردنى َ‬

‫ثيَنضةم‪ :‬ئيدارةى كات‬

‫‪14‬‬
‫كات بريتى ية لةو سةرضاوة سةر بة خؤيةى كة كرين و فرؤشتنى لة سةر نية ‪ ،‬بؤ ه>>ةر كةس>يَك‬
‫وةكو كةسةكانى ديكة وةكو يةكن ‪ .‬كارطيَرى كات "بري>>تى ية لة ثرؤس>>ةى ثةرةثيَ>>دانى ب>>ةردةوام‬
‫كة تيادا بة باشترين شيَواز كةلَك لة كات>>ةكانمان وةردةط>>رين ‪ .‬ي>>اخود بريتيية لة ت>>ةكنيكى َ‬
‫جي بة‬
‫جيَكردنى كارةكان> بة ضاكترين شيَواز ‪ ،‬لة كةمترين كات و دةرةنجاميَكى باش و سةركةوتوو ‪.‬‬
‫طرينطى ئيدارةى كات ضى ية ؟‪.:‬‬
‫‪ /1‬زياتر دابةشكردنى كارةكان> و رونتر كردنى ‪ ،‬بةمةش كاريطةرى زياترى دةبيَت ‪.‬‬
‫‪ /2‬قولَكردنةوةى هةست كردن بة بةرثرسيارةتى ‪.‬‬
‫‪ /3‬بوونى هةما هةنطيةكى ثيَش وةخت لة كارةكاندا ‪.‬‬
‫‪ /4‬ئيدارةى كات هاوكاريمان دةكات كة سيناريؤى ئامانجةكانمان لة داهاتوودا بة ئاش>>كرايى دي>>ار‬
‫بكةين ‪.‬‬
‫‪ /5‬دةبيَتة هؤكاريَك كة ريَكخس>>تنيَكى ب>>اش و ن>>ةرم و ني>>ان لة دةزطايةكة دروست بيَت ‪ .‬كة تياي>>دا‬
‫طؤرانكارى و نويَكارى روو دةدات ‪.‬‬
‫‪ /6‬دةبيَتة هؤك>>ارى ئ>>ةوةى كارمةن>>دةكان كارةكاني>>ان بة باش>>ترين ش > َيواز ئ>>ةنجام ب>>دةن لة ك>>اتى‬
‫دياريكراودا‪.‬‬
‫‪ /7‬نزيك بوونةوةو بة دوا داضوون لة نيَوان ئاستة جياوازةكانى> كارطيَريدا ‪.‬‬
‫‪ /8‬ريَنمايى ثؤزةتيظانة دروست دةكريَت و ئةنجامى باشتر دةبيَت ‪ ،‬بة ماندوو بونيَكى كةميش ‪.‬‬
‫نوى (داهيَنان) ‪.‬‬
‫‪ /9‬دةبيَتة هؤكاريَك بؤ دةست ثيَشخةرى تاكةكان بؤ هيَنانة كايةى بيرى َ‬
‫بةريَوةبردنى باشى كات‬
‫يةكةم‪ :‬دياريكردن‬
‫‪1‬ـ قولَبوونةوةى هةست كردن بة ليَثرسراويةتى ‪.‬‬
‫‪2‬ـ زياتر هةست كردن بة خةلَكانى تر ‪.‬‬
‫‪3‬ـ دارشتنى ثالنيَكى ضاك ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ريَكخستنيَكى واقعيانة ‪.‬‬
‫‪5‬ـ هاندان باشتر بيَت ‪.‬‬
‫دووةم‪ :‬زياد كردنى بةرهةم ‪ :‬ئةمةش دةبيَتة ضةند خاليَك ‪.:‬‬
‫‪1‬ـ باشتر كردنى ئةدائي طشتى ‪.‬‬
‫‪2‬ـ باشتر طةيشتن بة ئامانجةكان> ‪.‬‬
‫‪3‬ـ هاندانى كارمةندان زياترو ئاسانتر دةبيَت ‪.‬‬
‫‪4‬ـ باشتر كردن و طةشةثيَدانى وزةى كارمةندان ‪.‬‬
‫سيَيةم‪ :‬ثاشةكةوت كردنى كاتى تايبةت ‪ :‬ئةمةش دةبيَتة ضةند خاليَك ‪.:‬‬
‫‪1‬ـ تيَر كردنى ثيَداويستيةكانى ترى كارمةندان و بةريَوةبةر ‪.‬‬
‫‪2‬ـ كاريطةرى ‪.‬‬
‫‪3‬ـ كارايى ‪.‬‬
‫هؤكارةكانى ديراسةت كردنى كات ( وقت )‪ ،‬ضين ؟‪.‬‬
‫‪ /1‬كةم كردنةوةى تيَضوونةكان ‪.‬‬
‫‪ /2‬دياريكردنى ضةندايةتى و ضؤنايةتى و بةرهةميش ‪.‬‬
‫‪ /3‬دياريكردنى كاتى دياريكراو ‪ ،‬بؤ بةرهةم هيَنان ‪.‬‬
‫‪ /4‬دياريكردنى جؤرى ئةو كةسانةى كة كارةكان> ئةنجام دةدةن ‪.‬‬
‫‪ /5‬دياريكردنى كاريطةرى ئامرازو دةزطا هاريكةرةكان ‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫خاسيةتةكانى كات ضين ؟‪.‬‬
‫‪ /1‬ك>>ات زؤر خيَ>>را دةروات ‪ ،‬بة ه>>ةمان ئاراس>>تة دةروات بؤ ه>>ةموو كةس>>يَك و طةرانةوةشى‬
‫مةحالة ‪.‬‬
‫‪ /2‬سةرضاوةيةكى دةطمةنة ‪ ،‬ناتوانين كؤي بكةينةوة و بيدةينة خةلَكيَكى ديكة ‪ ،‬واتة بة هاترين و‬
‫دةطمةنترين شتة كة خةلَك هةيةتى ‪.‬‬
‫‪ /3‬جيَطرةوةى نية ‪ ،‬ناتوانين خةزنى بكةين لة سةرجةم ثرؤسةكانى ئيدارى دا هةية ‪.‬‬
‫ناطيرى و هتد ‪. )...‬‬
‫َ‬ ‫كرى وةر‬
‫َ‬ ‫‪ /4‬ناكريَت و نافرؤشريَت و بة قةرز وةرناكيريَت و بة‬
‫‪ /5‬سةر ضاوةيةكة بؤ هةموو مرؤظةكان يةكسانة ‪.‬‬

‫شةشةم‪:‬داهيَنان‬
‫داهيَنان‪:‬ـ بريتية لةتواناى دؤزينةوةى ثيَداويستى تازة كة خةلَكانى ديكة ثيَويستيان ثيَيةتى لة‬
‫ريَطاى دوركةوتنةوة لة ريَطا ضارةسةرية كؤن و باوةكان ياخود ريَطايةكة بؤ دؤزينةوةو‬
‫طةيشتن بةرهةم هيَنانى تازة ‪.‬‬
‫تايبةت مةندييةكانى داهيَنان ‪:‬‬
‫‪ .1‬ورد بوونةوة و سةرةنج دان‪.‬‬
‫‪ .2‬خؤ باش ناسين ‪.‬‬
‫‪ .3‬بةريَك و ثيَكى كاركردن و بةردةوام بوون لةسةر كار‪.‬‬
‫‪ .4‬تيَطةيشتن لة كيَشةكان ‪.‬‬
‫‪ .5‬بيركردنةوة و را وةرطرتن ‪ ،‬كؤكردنةوةى زانيارى وروذاندنى ثرسيار‪.‬‬
‫‪ .6‬خةيا َل فراوانى ‪.‬‬
‫‪ .7‬كاركردنى بةطرو تين و كؤلَنةدان ‪.‬‬
‫‪ .8‬بايةخ بةماناو زيادكردنى بةرهةم‪.‬‬
‫طرنطى داهيَنان ‪:‬‬
‫‪ .1‬داهيَنان بة ئةركيَكى سةرةكى ريَكخراوةكان دادةنريَت بؤ بةردةوام بوون لةسةر‬
‫كارةكان ‪.‬‬
‫برياردان بة بةشيَكى طرنطى داهيَنان دادةنريَت كة ثيَويستى بة بيركرددنةوةو‬ ‫‪ِ .2‬‬
‫تيَ ِروانينى روون هةية ‪.‬‬
‫‪ .3‬بيركردنةوة لة داهيَنان بة ئةركيَكى طرنطى كارطيَرى ئةذمار دةكريَت‪.‬‬
‫‪ .4‬ووآلتة تازة ثيَطةيشتووةكان ثيَويستيان بةكارى داهيَنةرانةى زؤر هةية بؤ ئةوةى‬
‫بتوانن بطةنة ئاستى بةرهةم هيَنانى بةرهةمى ضاك‪.‬‬

‫هةنطاوةكانى داهيَنان ‪:‬‬

‫‪16‬‬
‫‪ .1‬زانينى كيَشةكان ‪.‬‬
‫‪ .2‬بيركردنةوةو وورد بوونةوة ‪.‬‬
‫‪ .3‬شيكردنةوةى كيَشةكان ‪.‬‬
‫بروابوون بة تواناكانى خؤت ‪.‬‬ ‫‪ِ .4‬‬
‫‪ .5‬ثاريَزطاريكردن لة وةرطرتنى بيرو راكان ‪.‬‬
‫‪ .6‬ثيَداضوونةوة بة كيَشةكان ‪.‬‬
‫‪ .7‬دانانى ئةلتةرناتيظ بؤ ضارةسةريةكان ‪.‬‬
‫‪ .8‬هةلَسةنطانى شيَوازةكانى ضارةسةركردن ‪.‬‬
‫‪ .9‬هةلَبذاردنى باشترن شيَواز بؤ ضارةسةرى ‪.‬‬
‫هؤكارةكانى خؤدزينةوة لةداهيَنان‪:‬ـ‬
‫‪.1‬نةبوونى متمانةيةكى تةواو‪.‬‬
‫ثى كردن‪.‬‬‫‪.2‬ترسان لةطالَتة َ‬
‫‪.3‬الوازى كةسايةتى‪.‬‬
‫‪.4‬نةبوونى هةستى سةركةشى ‪.‬‬
‫‪.5‬ترس و لةرز‪.‬‬
‫‪.6‬نةبوونى دةرفةتى باش‪.‬‬
‫‪.7‬الوازى ثاراستنى داهيَنراوةكان‪.‬‬
‫‪.8‬ترس لة دورخستنةوة يان دةركردن‪.‬‬
‫بةريَوةبةر هانى داهيَنان دةدات‪:‬ـ‬
‫ضؤن ِ‬
‫‪.1‬بالَو كردنةوةى كؤمةلَ َى بابةتى باس و خواس لةسةر داهيَنان‪.‬‬
‫‪.2‬نووسينى بيرؤكةكان لةسةر تابلؤيةك‪.‬‬
‫‪.3‬ثيَشبينى كةسةكانى بةهةند وةربطريَت‪.‬‬
‫‪.4‬هةولَبدات هةموو كةسةكان لةطفتوو طؤكان بةذدارى بكات‪.‬‬
‫‪ .5‬قولَكردنةوةى ثابةندبوون بة دةوام و كةمكردنةوةى دوا كةوتن ‪.‬‬
‫هةذارى و داهيَنان‪.......‬‬
‫زؤرن ئةو كةسانةى دةلَيَن كةكةسانى هةذار تواناى داهيَنانيان نية يان ناتوانن داهيَنان بكةن‬
‫دةطةريَنةوة‪:‬ـ‬
‫ِ‬ ‫‪,‬هؤكارةكةشى بؤ ئةمة‬
‫‪.1‬ترس لةشكست‪.‬‬
‫‪.2‬ترس لةكؤتايدا لةسةركةوتن‪.‬‬
‫‪.3‬نةبوونى متمانة بةخودى خؤى‪.‬‬
‫‪.4‬نةبوونى سةرثةرشتياريَكى راستةقينة‪.‬‬
‫‪.5‬ترس لةليَكؤلَينةوةو> ليَثيَضينةوة‪.‬‬

‫‪17‬‬

You might also like